Fasal Kranti_Punjabi Magazine July 2018

Page 1

c;b eqKsh

w[ZbLfJe ekgh 35 o[gJ/

;kb-

03

nze- 07

www.fasalkranti.com

i[bkJh

2018

fe;kBK ~ T[BZsFhb fe;wK d/ phi d/Dk jh ;kvk beFL eoD wjkiB

bky ns/ bky ehN gkbB ;[oZfyns GftZy bJh gkDh dh ;N'o/i @bfjo# d/ BK Bkb fe;kBK ftu y[FhnK dh bfjoL fJzdoihs f;zx p[zd/byzv d/ ftek; ftu whb dk gZEo ;kfps j't/rh ;kvh :{Bhtof;Nh -noftzd e[wko




ftFk ;{uh

c;b eqKsh

;bkjeko wzvb

wkf;e feqFh gZfsqek

;kb- 03

i[bkJh

2018

nze -07

ftFk ;{uh feqFh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH6 ezgBh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH14 S'N/ fe;kB B/ ehsk tZvk ekoBkwkHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH26 p[zd/byzv d/ ftek; ftu whb dk gZEo ;kfps j't/rh ;kvh :{Bhtof;Nh -noftzd e[wkoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH28 @bfjo# d/ BK Bkb fe;kBK ftu

vkH i/Hn?;H ;zX{, T[g wjkfBd/Fe- y/sh, y/shpkVh wzsokbk vkHn?;HeHwbj'sok, nk:[es (y/sh) y/shpkVh wzsokbk vkH tkJhHnkoHwhBk, nk:[es (gq;ko), y/shpkVh wzsokbk Fqh ;[o/F rjbkts, nfsH feqFh fBd/Fe (gq;ko), jfonkDk ;oeko vkH J/He/H;qhtk;st, vkfJo?eNo ns/ e[bgsh, n?BHvhHnkoHnkJh gq'H UHghHfrZb, ;kpek e[bgsh, wHgqHeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH pboki f;zx, e[bgsh, y/shpkVh :{Bhtof;Nh, i'Xg[o vkH vhHe/HFowk, vkfJo?eNo, ;hHn?;Hn?;HnkoHnkJh, eoBkb vkH Xhoi f;zx, vkfJo?eNo, ;o'QI nB[;zXkB fBd/Fkbk, Gosg[o vkH n?;He/Ho}k, vkfJoe?No, fJ;zNhfuTN{ nkc g;/Nh;kfJv ckowb { F/B seBhe, rV[rKt vkHn?wHn?bHikN, ;hBhno ftfrnkfBe, ;hHnkJhHn?wHn?wHtkJhHNh vkH tkJhHghHn?;Hvpk;, vkfJo?eNo, feqFh gq;ko, r'HpHgHeqHgq'HftHftH, gzs Bro vkHn?;Hn?;Hf;tku, nB[;zXkB fBd/Fe, u”HuHf;HjHfeqHftHftH fj;ko Fqh phHphHf;zx, ;jkfJe Tg[ nfXneF (ekogo'N/ ncn / o), NkNk ef?web; fbH Bf'Jvk vkH ;”fwso dk;, fBd/Fe- fJzvhnk fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB vkH n?;Hn?BHG/Iv/, ezNoh n?ro'B'fw;N, w'i?e fJzvhnk gqkH fbH, r[VrKt

y[FhnK dh bfjoL fJzdoihs f;zxHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH30 bky ns/ bky ehN gkbBHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH32 ftFD{ e/H ;'bzeh

;[oZfyns GftZy bJh gkDh dh ;N'o/iHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH34 -nfws ph e/ yo/

i[bkJh wjhB/ d/ y/sh ;pzXh io{oh ekoi HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH36

;zgkde wzvb vkHphHn?;Hs'woL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghHn?;H vpk;L gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghH f;zxL ;kpek ftGkr nfXneF, fwdqk ftfrnkB, uH”uHf;HjHfeHqftHftH, fj;ko vkHn?;Hn?;HbmtkbL gqXkB ftfrnkfBe, n?BHvhHnkoHnkJh, eoBkb vkHn?;He/HF[ebkL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh rzBk nB[H;z;H byBT{ vkH rikBzd ikNL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH nkoHn?uHwhBkL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq”,ftHftH T[d/g[o Fqh okw fBtk; u”XohL ;jkHnB[ ftfrnkfBe, nkBzd feqFh ftHftH nkBzd

vkH okw ;to{g pkBk- vkH fdB/F e[wko

w/oh o;’JhHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH39 ;/jsHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH40 e[b g/i ;zfynk - 44

fJ; w?r}hB ftu gqekfFs b/y ns/ ftuko b/yeK d/ fBZih jB, gqekFe_;zgkde fJ;d/ bJh T[ZsodkJh BjhI jB. gqekFe ns/ w[dqe e'ghIdo Bo/F d[nkok ;tkwh n?ro'e;h eokg; ;fbT{FB} gqkH fbH bJh o?ew' gq?; gqkJht/N fbfwN/v, ;h- 59, Uybk T[d:'fre y/so, c/;-1, BthI fdZbh-110020 s'I w[fdqs ns/ n?e;-96_1, rbh Bzpo 12, pqjwkg[oh, Fkjdok, fdZbh-110053 s'I gqekfFs, ;zgkde - whBkeFh

;zgoe

;z;Ekge fBd/Fe T[g fBd/Fe ;zgkde ;bkjeko n?;';hJ/N ;zgkde ;hBhno gZsoeko ;hBhno wkoehfNzr gqpzXe

-

wkoehfNzr n?r}hfeT{fNt

-

nekT{IN; gq;ko ;jkfJe

-

;'Fb whfvnk gqpzXe

-

fv}kJhfBzr nkfc; nf;;N?IN

-

J/-9, t?;N i:'sh Bro, d[orkg[oh u”Ie, Fkjdok, fdZbh- 110094

011&22815345

in.linkedin.com/in/fasal-kranti-972698129

info@fasalkranti.com

www.fasalkranti.com

facebook.com/fasalkranti

instagram.com/fasalkranti/

twitter.com/fasalkranti

+91 9012020804

04 c;bi[beqkJhKsh 2018

okitho f;zx e/H Bo/F Fkw f;zx vkH phHn?; s'wo nkoHe/Hs/tfsnk d/t/Ido f;zx t'jok ;'B{ fsnkrh fofse e[wko nc;kBk wfbe ;”ifBnk vh }/pk nz;koh nkfock ykB fFtKrh Fhpk nkfonk sZB{ f;zx nB[okr f;o'jh ;Bh u”Xoh o'fjs e[wko w'fjs f;zx f;XKs okDk fBokbh :kdt BfbBh ;ud/t Xow/Ido e[wko nzfes u”Xoh www.fasalkranti.com


;zgkdeh

;zgkdeh

lEiknd dh dye ls]

www.fasalkranti.com

ibtk:{ pdbkn dk Gkosh y/sh s/ wzvokT[Idk ;zeN p/FZe d[fBnk dh tXdh iB;zfynk eoe/ e[dosh ;z;kXBK s/ tXd/ dpkn d/ Bkb Bkb wB[Zy dh tZXdh wjZsteKFk ns/ ;w/I dh wzr d/ ubd/ ftek; dh nzBQh d”V ftu tXd/ T[d:”rheoD ns/ tXd/ tkjBK dh ;zfynk ns/ G”fse ;[y-;[ftXktK d/ d{i/ swkw ;kXBK fit/I-Nhth, ocohio/No, J/;h nkfd d ftbk;skg{oD T[g:'r eoe/ nZi @@rohB jkT{;## r?;K d/ tXd/ T[s;oiB Bkb rb'pb sgB ftu tkXk ns/ ibtk:{ pdbkn d/ y/sh s/ tXd/ efjo dh g[FNh j' ojh j?. tXd/ rb'pb sgB d/ Bshi/ ti'I ibtk:{ pdbkn dh fJ; ysoBke s;tho B/ g{oh d[fBnK dk fXnkB fJ; ;wZf;nk tZb fyZfunk j?. n;b ftu ibtk:{ pdbkn dk w[Zy ekoB tXdk rb'pb sgB j? fijVk :ehBB tksktoD ftu jfos rqfj r?;K dh tXdh ;Kdosk eoe/ gfobefFs j[zdk j?. T[b/yD :'r j? fe ekopB vkfJnke;kfJv, whE/B, eb'o'cb'o'ekopB;, BkJhNq; nke;kfJv ns/ eF'Gwzvbh Ui'B w[Zy jfos rqfj r?;K jB. ;kv/ tksktoD ftu fJjBK r?;K dh tXdh ;Kdosk d/ gqGkt d/ Bshi/ ~ @@jfos rqfj gqGkt## fejk iKdk j?. jfos rqfj gqGkt T[j gqfeqnk j?, fi; ftu fgqEth Bkb Neoke/ tkg; ikD tkbhnK ;{oi dhnK feoDK ~ tksktoD ftu w”i{d e[M r?;K nt;'fFs eo b?IdhnK jB, fi;d/ Bshi/ ti'I fgqEth d/ skgwkB ftu tkXk j[zdk j?. T[j r?;K fijVhnK jfos rqfj gqGkt bJh fizw/tko jB, T[jBK ~ @@jfosrqfj r?;## d/ BK Bkb ikfDnk iKdk j?. fijVk jfos rqfj gqGkt bJh fizw/tko j?. fGzB ekoBK s'I tksktoD ftu fJ;dh brksko tXdh wksok s'I rb'pb ibtk:{ pdbkn dk ysok fdB' fdB tXdk ik fojk j?. fJ; rZb ~ Bekfonk BjhI ik ;edk fe nB/eK wkBt-ifBs ;wZf;nktK ns/ efsg? G[r”fbe ekoBK d/ ubd/ fJ; ;w/I ibtk:{ nfBFfus fijh j' rJh j?. fit/I fe j[D n;hI fdB-gqshfdB wfj;{; eo oj/ jK fe phs/ e[M ;kbK ftu rowhnK tXdhnK ik ojhnK jB ns/ mzv xZN j[zdh ik ojh. fJjh BjhI, n;hI j[D sK fJj th t/y oj/ jK fe wkB;{B ;w/I s'I gfjbK d;se fdzdk ik fojk j? ns/ gfjbK s'I s?n wkB;{B d/ ;w/I d/ T[bN ;[Ze/ dh ;fEsh g?dk j' ojh j?. fJj th ;Zu j? fe Bkowb wkB;{B dh ;{uBk d/ pkti{d fJe gk;/ d/ e[M fjZf;nK ftu jV dh jkbs g?dk j' ojh j?, sK d{i/ gk;/ ;[Ze/ dh ;fEsh t/yh ik ojh j?. Bshi/ ti'I fJe gk;/ b'e jV s'I puD bJh xo-pkjo SZv ;[oZfyns EK dh sbkF ftu GZiD ~ wip{o j' iKd/ jB sK d{i/ gk;/ nzBdksk fe;kB n;wkB tZb NeNeh bkJ/ pkfoF dk fJzsiko eodk t/fynk iKdk j?. fJ;d/ Bkb jh nbBhB' ;zeN th ;kv/ ;kjwD/ w[zj NZv/ yVk j?. v/Bwkoe dh okiXkBh e'g/j/rB ftu fd;zpo 2009 ftu nk:'fis ;zw/bB ftu @@rb'pb ebkfJw/N fo;e fJzv?e; 2010## d[nkok ikoh ;{uh ftu Gkos T[jBK gfjb/ 10 d/FK ftu'I j?, fijVk ibtk:{ pdbkn s'I ;G s'I finkdk gqGkfts j'Dr/. T[b/yD:'r j? fe ;kb 2009 ftu d/F ftu 23 s'I 24 gqshFs se xZN pkfoF j'Jh fi; eoe/ 20,000 eo'V o[gJ/ d/ G'iB dk B[e;kB j'fJnk. Gkosh feqFh s/ ibtk:{ pdbkn Bkb g?D tkb/ gqGktK Bkb d/F d/ brGr 64% b'e fijBK d/ ihtB p;o dk ;kXB y/sh j?, e[gqGkfts j'Dr/. fJe nfXn?B d/ nB[;ko ;kb 2050 se Fhsekb d/ skgwkB ftu brGr 3 s'I 4 fvroh se dk tkXk j' ;edk j?. fJ; Bkb wkB;{Bh pkfoF ftu 10 s'I 20% se dh ewh j'D dk nzdk}k j?. pkfoF dh ewh dk c;bK dh T[sgkdesk s/ gqshe{b gqGkt gt/rk ns/ fJ; Bkb ;kvh okFNoh nkwdBh gqGkfts j't/rh. nfijk nzdk}k j? fe ;[Ze' eoe/ yohc dhnK w[Zy c;bK- uktb ns/ dbjD ns/ fdbjD ftu 20% se dh ewh nk ;edh j?. gsk oj/ fe d/F ftu G'iB T[sgkdB ftu 5% dh ewh ihHvhHghH ~ fJe gqshFs se gqGkffts eo/rh. fJe nfXn?B d/ nB[;ko i/ skgwkB ftu 1 s'I 4 fvroh ;?bf;n; se tkXk j[zdk j? sK G'iB d/ T[sgkdB ftu 24 s'I 30 gqshFs se dh ewh nk ;edh j?. skgwkB tXD Bkb ;kb 2020 se Gkos ftu uktb d/ T[sgkdB ftu 3 s'I 4% dh ewh j'D dk nzdk}k j?. w”;w dh nfijh ftrVdh dFk :ehBB ;kv/ ;kjwD/ G'iB ;zeN dh fGnzeo ;wZf;nk ~ iBw d/ ;edh j?. ibtk:{ pdbkn Bkb Bk f;oc c;bK dh g?dktko jh gqGkfts j[zdh j?, ;r'I T[jBK dh r[DtZsk s/ th p[ok n;o g?Idk j?. nBki ftu g”Fe sZsK ns/ gq'NhB dh wksok xZN j' ikD dk f;ZXk e[gqGkt wB[Zy ns/ gF{nK dh ;/js s/ gt/rk. cbK ns/ ;pihnK tkbhnK c;bK ftu c[Zb sK nkT[Dr/ go skgwkB ftu tkX/ d/ p[o/ BshfinK eoe/ cb xZN pBDr/ ns/ T[jBK dh g”FfNesk ns/ B?;ofre y[Fp{ dk B[e;kB j't/rk. d/F dk ftFt gqf;ZX @@pk;wsh## uktb skgwkB tkX/ d/ p[o/ n;o s'I BjhI pu ;e/rk. skgwkB tkX/ Bkb ;w[zdoK dk

ib gZXo tX ikD eoe/ sNh fJbkfenK ftu ofjD tkb/ eo'VK b'eK dh nihftek s/ p[ok n;o gt/rk. gsk oj/ fe skgwkB tXD Bkb fjwkfbnk d/ fjwBd jo ;kb 30 whNo dh do Bkb xZND bZr/rh fi; Bkb T[so Gkos d/ okiK ftu y/sh bJh gkDh dk nf;ZXk gqGkt feqFh T[sgkdB s/ g?Dk io{oh j' ikJ/rk. skgwkB tXD Bkb fwZNh dh Bwh ns/ T[;dh T[sgkdesk gqGkfts j't/rh. jV fijh e[dosh ftgZshnK Bkb fiE/ fJe gk;/ G{-eFoD finkdk j't/rk T[E/ d{i/ gk;/ ;[Ze/ eoe/ G{wh pzio j' ikJ/rh. ibtk:{ pdbkn Bkb ehfVnK ns/ o'rK dk gqe'g tX/rk. row ibtk:{ Bkb ehN-gszfrnK dh gqiBB Fwsk tX iKdh j?. ehfVnK ftu tkX/ d/ Bkb jh T[jBK d/ ezNo'b bJh pj[s finkdk wksok ftu ehNBkFeK d/ gq:'r ikBtoK ns/ wB[ZyK ftu eJh gqeko dhnK fpwkohnK ~ iBw d/t/rk. ibtk:{ pdbkn dk ;G s'I finkdk n;o ib ;z;kXBK s/ gt/rk. noXy[Fe y/soK ftu y[Fe w”;w finkdk bzpk j't/rk fi; Bkb c;bK dh g?dktko s/ gqshe{b n;o gt/rk. pkfoF dh nfBFussk th c;bK d/ T[sgkdB ~ gqGkfts eo/rh ns/ ib ;o'sK d/ finkdk d'jD Bkb ib ;o'sK s/ ;zeN d/ pZdb wzvokT[D bZrDr/. finkdk skgwkB ns/ pkfoF dh ewh Bkb f;zukJh bJh G{-ib ;z;kXBK dk finkdk d'jB ehsk ikJ/rk, fi; Bkb j”bh j”bh G{-ib fJzBk finkdk EZb/ ubk ikJ/rk fe T[;dk d'pkok d'jB nkofEe fdqFNh Bkb B[e;kBdkfJe f;ZX j't/rk, fit/I gzikp, jfonkDk ns/ gZSwh T[so gqd/F d/ nB/e ftek; yzvK ftu j' u[ek j?. Gkosh feqFh s/ g?D tkb/ ibtk:{ pdbkn d/ p[o/ n;oK ~ xZN eoB bJh ;k~ ;[;zrs ftfrnkfBe T[gkn ~ nwb ftu fbnkT[Dk gt/rk. feT[Ife skgwkB tkX/ d/ Bkb c;bK ftu f;zukJh dh wzr tX/rh, fJ; bJh pkfoF d/ gkDh dh ;zGkb bJh y/sK ftu w/Vpzdh ns/ rowh dh i[skJh d/ Bkb jh iwhB ftu Bwh dh ;KG bJh ekoro T[gkn ngBkT[D/ j'Dr/. tkNoF?v-gqpzXB d[nkok n;hI pkfoF d/ gkDh ~ ;zfus eo T[;~ f;zukJh ib d/ o{g ftu T[g:'r eo ;ed/ jK. fJ; Bkb fiE/ fJe gk;/ ;k~ f;zukJh ib T[gbpZX j' ikJ/rk, T[E/ d{i/ gk;/ G{-ib d/ g[BoGoD ftu th wdd fwb/rh. y/sK ftu o;kfJfDe ykdK d/ n;zs[fbs gq:'r ns/ ghVeBkFhnK d/ nzXkX[zX fJ;s/wkb Bkb fiE/ ghVeBkFhnK dh ntF/F wksok G'iB bVh okjhI wB[Zy d/ ;oho ftu gj[zu iKdh j?, fi; Bkb nB/e gqeko dhnK fpwkohnK iBw b? b?IdhnK jB. feT[Ife o;kfJfDe y/sh Bkb th jfos r?;K d/ T[s;oiB ftu fJikck j[zdk j? fJ; bJh ;k~ ckowifBs fBt/FK (ezg';N, gF{Fkbk dh ykd, joh ykd, c;b ntF/F, c;b uZeo ftu dbjDh c;bK dk ;wkt/F) dk fiE'I se ;zGt j't/ finkdk s'I finkdk fJ;s/wkb eoe/ i?fte y/sh dhnK seBheK ~ ngBkT[Dk j't/rk. Bkb jh, J/eb feqFh dh pikJ/ ;k~ ;wfrqs y/sh eoBh ukjhdh j?. ;wfrqs y/sh ftu nB/eK c;bK dk ;wkt/F j[zdk j?, fi; Bkb i/ fJe c;b fe;/ d?th gqe'g Bkb ysw th j' ikJ/ sK d{ih c;b s'I fe;kB dh o'ih o'Nh ub ;edh j?. fwFfos ns/ ;fj y/sh eoe/ ibtk:{ pdbkn d/ ysfonK s'I fBgfNnk ik ;edk j?. ibtk:{ pdbkn d/ rzGho d{orkwh gqGktK d/ wZd/B}o ;k~ c;bK dhnK nfijhnK fe;wK d/ phiK dk ftek; eoBk j't/rk, fijV/ w”;w d/ pdbd/ fwiki d/ nB[e{b j'D. ;k~ nfijhnK fe;wK ftef;s eoBhnK j'DrhnK fijVhnK finkdk skgwkB, ;[Ze/ ns/ jV dhnK efmB gfo;fEshnK ~ M/b ;eD. iwhB ftu btDsk ns/ ykokgD dh tXdh ;wZf;nk dk ;kjwDk eoB bJh ;k~ btD ns/ ykokgD gqsho'Xh finkdk T[gi d/D tkbhnK p/jso fe;wK dk ftek; eoBk j't/rk. ibtk:{ pdbkn d/ nB[e{b c;bk d/ gqko{g ns/ T[jBK d/ phiD d/ ;w/I ftu th ;k~ pdbkn eoBk j't/rk. feqFh tkfDeh ngBke/ th n;hI ibtk:{ pdbkn d/ ysfonK s'I S[Nekok gk ;ed/ jK. ibtk:{ pdbkn d/ p[o/ BshfinK s'I Gkosh feqFh ~ pukT[D bJh ;k~ nkgD/ ;z;kXBK dk fBnK;zrs fJ;s/wkb eoBk j't/rk. Gkosh ihtB doFB ~ ngBkT[Id/ j'J/ ;k~ nkX[fBe feqFh seBheK d/ Bkb jh nkgD/ gkozgfoe frnkB ~ nwb ftu fbnkT[Dk gt/rk. j[D fNekT{ y/sh bJh ;k~ nfij/ Jhe' co?Ivbh seBheK ~ nfjwhns d/Dh j't/rh fijBK Bkb fwZNh dk T[gikT{gD poeoko oZyD d/ Bkb Bkb e[dosh ;z;kXB th ;[oZfyns ofj ;eD.

c;b eqKsh 05 5 i[bkJh 2018


feqFh ;wkuko

e/bk T[sgkde fe;kBK ~ okjs d/t/rh wZXgqd/F ;oeko w[Zywzsoh fFtoki f;zx u”jkB p[ojkBg[o fib/ ftu jB/oh s{ckB Bkb spkj j'JhnK e/b/ dhnK c;bK dk ikfJ}k b?D f;ZX/ y/sK ftu gj[zu/ ns/ fe;kBK ~ okjs d/D dk Go';k fdZsk. w[Zy wzsoh B/ fejk fe e/bk T[sgkde fe;kBK ~ B[e;kB dk finkdk s'I finkdk w[nktik fdZsk ikJ/rk. T[jBK B/ x'FDk eod/ j'J/ fejk fe oki ;oeko oki;t g[;se gfogZso d/ gqktXkBK ftu ibdh jh ;zF'XB eo/rh ns/ fe;kBK ~ d/D tkbh okFh 13 jiko 500 o[gJ/ gqsh j?eN/no w[nktik okFh ftu brGr ;kY/ ;Zs r[Dk dk tkXk eod/ j'J/ fJe bZy o[gJ/ gqsh j?eN/no w[nkt}k d/t/rh. u”jkB B/ fejk fe e[dosh ftgZsh dh fJ; xVh ftu oki ;oeko e/bk t[sgkde fe;kBK d/ Bkb yVh j?. fe;kBK ~ jo ;zeN s'I okjs fdZsh ikJ/rh. T[jBK B/ fejk fe B[e;kB j'JhnK c;bK bJh ;zpzfXs fe;kBK dk fpibh fpb oki ;oeko Go/rh. c;b eoi/ dh t;{bh ~ fcbjkb Nkb fdsk ikJ/rk. y/sK s'I e/b/ dh yokp j'Jh c;b ~ jNke/ y/s ~ ;kc eoB bJh S'N/ ns/ ;hwKs fe;kBK ~ o'irko rkozNh :'iBk ftu wid{oh dk G[rskB eokfJnk ikJ/rk. e/bk T[sgkde fe;kBK d/ c;b eoi/ dk ftnki oki ;oeko Go/rh ns/ e/b/ dh nrbh c;b bJh fe;kBK ~ fpBK ftnki dk eoik fdsk ikJ/rk.

yohc c;bK d/ n?wn?;gh ftu 5 s'I 10 gqshFs dk tkXk ;zGt e/Ido ;oeko yohc c;bK d/ n?wn?;gh ftu 5 s'I 10% se dk tkXk eo ;edh j?. gqkgs ikDekoh d/ nB[;ko feqFh bkrs ns/ w[Zb nk:'r (;hJ/;hgh) B/ yohc dh gqw[Zy c;b M'B/ d/ ;woEB w[Zb ftu 80 o[gJ/ gqsh e[fJzNb d/ tkX/ dh f;ckfoF ehsh j?, fi;~ ;oeko joh Mzvh d/D dh fsnkoh ftu j?. wzfBnk ik fojk j? fe ;oeko fe;kBK dh nkwdBh ~ 2022 se d'r[Dk eoB dh ;'u ojh j? nfij/ ftu ;hJ/;hgh dh f;ckfoF ~ ;oeko BjhI m[eokJ/rh.

06 c;bi[beqkJhKsh 2018

fJ}okfJbh seBhe Bkb y/sh eoDr/ T[so gqd/F d/ fe;kB T[so gqd/F ftu T[Zsw fe;w d/ cb ns/ ;pihnK ~ T[rkT[D bJh d' ;?INo nkc n?e;hb?I; fJ;/ ;kb i[bkJh s'I F[o{ ehs/ ikDr/. fJ}okfJb d/ seBheh ;fj:'r Bkb p;sh ftu co{N ;?INo ns/ eZB”i ftu t?ihN/pb ;?INo F[o{ j'D bZrk j?. fJjBK e/IdoK s/ fe;kBK ~ T[BZs fe;w dh g”d fsnko eoe/ fdZsh ikJ/rh. Bkb jh fe;kBK ~ ;pihnK ns/ cbK d/ oZyoykn dh ;bkj ns/ f;ybkJh th fdZsh ikJ/rh. fe;kBK ~ fJj th gsk BjhI j[zdk j? fe g”d fezBh d{oh s/ bkJh ikJ/, fejV/ ehNBkFe gkJ/ ikD ns/ fet/I cbK dh s[VkJh ehsh ikJ/. ;g?Ffb;NK dk wzBDk j? fe phi s'I g”d pBkT[Id/ ;w/I jh fJzBh rbsh j' iKdh j? fe tfXnk r[DtZsk d/ g”d/ fsnko BjhI j' gkT[Id/. fJjBK rZbK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ e/Ido ;oeko B/ fJ}okfJb ;oeko d/ ;fj:'r Bkb d/FGo ftu cb ns/ ;pihnK d/ ;?INo nkc n?e;hb?I; pBkT[D dk gq'i?eN F[o{ ehsk ;h. fJ; ftu :{HghH ~ d' ;?INo nkc n?e;hb?I; fwb/. pkrpkBh ftGkr d/ fBd/Fe nkoHghHf;zx B/ dZf;nk fe :{HghH ftu d' ;?INo nkc n?e;hb?I; pDe/ fsnko j' u[Ze/ jB. p;sh ftu cbK dk ;?INo eohp 7H4 eo'V o[gJ/ dh bkrs Bkb pD fojk j?. eZB”i ftu ;pihnK dk ;?INo 7H6 eo'V dh bkrs Bkb fsnko j'fJnk j?. fJj d't/I ;?INo fJ; ;kb i[bkJh s'I F[o{ j' ikDr/. fJ}okfJb dh seBhe nkXkfos y/sh dk bkG b?D bJh fJj :'iBk F[o{ ehsh rJh j?. fJjBK ftu e/Ido ns/ oki ;oekoK nkofEe wdd eo ojhnK jB. fJjBK ;?INoK s/ fe;kBK ~ ;/tk ns/ f;ybkJh d't/I fwbDr/. fe;kB nkgDk phi b?e/ fJE/ ;zgoe eoBr/. T[; Bkb ;?INo s/ g”d fsnko eoe/ fe;kBK ~ fdsh ikJ/rh, fJj ;[ftXk coh j't/rh. fJ;d/ fJbktk cb ns/ ;pihnK dk o'r s'I pukn, ehNBkFeK d/ fSVekn ns/ d{ih io{oh ;bkj th fe;kBK ~ fJE/ fwb/rh. ;hJ/;hgh B/ yohc ;/b; ;hiB 2018-19 bJh Bkowb fe;w d/ M'B/ dk n?wn?;gh 1630 o[gJ/ ns/ J/ ro/v d/ M'B/ dk 1670 o[gJ/ gqsh e[fJzNb s?n eoB dh f;ckfoF ehsh j?. fJ;d/ fJbktk itko d/ n?wn?;gh ftu 75 o[gJ/ ns/ pkio/ d/ n?wn?;gh ftu 95 o[gJ/ ns/ wZeh d/ n?wn?;gh ftu 60 o[gJ/ ns/ okrh dk n?wn?;gh 175 o[gJ/ gqsh e[fJzNb tXkT[D dh f;ckfoF ehsh rJh j?. T[E/ jh, nojo ns/ T[Vd d/ n?wn?;gh ftu 400-400 o[gJ/ ns/ w{zr d/ n?wn?;gh ftu 350 o[gJ/ tXkT[D dh f;ckfoF ehsh j?. fJ;d/ fJbktk egkj d/ n?wn?;gh ftu 160 o[gJ/ ns/ w{zrcbh d/ n?wn?;gh ftu 230 o[gJ/ gqsh e[fJzNb tXkT[D dh f;ckfoF ehsh j?. www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko

Nhph dk fJbki eoBr/ feFqh ftfrnkfBe

jfonkDk d/ v/Y bZy fe;kBK ~ fwb/rk ;'bo gzg jfonkDk d/ fe;kBK bJh y[Fypoh j?. jfonkDk d/ v/Y bZy fe;kBK ~ ;'bo gzg fds/ ikDr/ sKfe T[jBK ~ y/sh eoB ftu e'Jh go/FkBh Bk j't/. jfonkDk d/ iB ;/js fJzihfBnfozr oki wzsoh vkH pBtkoh bkb B/ feqFh :{Bhtof;Nh pktb ftu s/b ns/ e[dosh r?; fBrw d/ ;hJ/;hnko czv Bkb ;Ekfgs 18 bZy o[gJ/ dhnK 100 ;'bo bkJhNK dk T[dxkNB w”e/ d/ d”okB fJj ikDekoh fdZsh. vkH pBtkoh bkb B/ fejk fe ;oeko gqd/F ftu ;”o T{oik ~ tXkT[D bJh s/ih Bkb ezw eo ojh j?. fJ;d/ bJh ;oeko tb'I gqd/F ftu ;”o T{oik ~ tXktk d/D bJh jo ;zGt e'fFF ehsh ik ojh j?. T[jBK B/ fejk fe T{oik d/ T[fus T[g:'r ns/ ;zGkb bJh fGzB fGzB GtBK, ;e{bK ns/ y/soK d/ gqtor bJh ;”o c'N't'bNkfJe fpibh :{fBN dh ;EkgBk ehsh ik ojh j?. neF/ T{oik ftGkr jfonkDk d[nkok wB'jo i:'sh (;'bo j'w bkfJfNzr f;;Nw) bhfEnw p?Noh d/ Bkb ;'bo ;NqhN bkJhfNzr f;;Nw, ;'bo tkNo gzfgzr f;;Nw, ;'bo e[Zeo, ;'bo tkNo jhfNzr f;;Nw yk; S{N s/ T[gbpZX eokJ/ iKd/ jB.

fe;kBK ~ y/sh d/ Bt/I sohe/ f;ykT[D tkb/ feqFh ftfrnkfBe j[D Nhph dh fpwkoh s'I ghfVs wohiK d/ ;oho ftu xZN j[zd/ gq'NhB ~ tXkT[D ftu wdd eoDr/. fJ;d/ bJh itkjobkb Bfjo{ feqFh :{Bhtof;Nh d/ nzsors nkT[D tkb/ ipbg[o dh feqFh :{Bhtof;Nh ns/ feqFh fJzihfBnfozr wjKftfdnkb/ B/ Nhph d/ 10-10 wohiK ~ r'd fbnk j?. :{Bhtof;Nh d/ e[bgsh vkHgqdhg fp;/B B/ wohiK ~ 15 fdB d/ vkfJN ukoN d/ w[skfpe g”Fe nkjko d/ e/ fJ; gfjb dh F[o{nks ehsh j?. yk; rZb fJj j? fe fJjBK wohiK ftu 5 s'I 6 ;kb d/ fszB pZu/ th jB, fijBK d/ wksk-fgsk dh w”s Nhph dh fpwkoh Bkb jh j' u[Zeh j?. e[bgsh vkHfp;/B B/ d'jK jh :{Bhtof;NhnK d/ dhB ~ fBod/F fdsk fe ftGkr d[nkok wohiK ~ ;/jswzd j'D dk gqwkDgZso fwbD se fJjBK wohiK ~ c{v ;wZroh T[gbpZX eokJh ikJ/rh. jo 15 fdB ftu fJjBK wohiK d/ xo vkfJN ukokN d/ w[skfpe gq'NhB :[es nkjko gj[zukT[D dh fizw/tkoh :{Bhtof;Nh dh j't/rh. wohiK ~ jo 15 fdBK ftu vkfJN ukokN d/ w[skfpe nkjko T[gbpZX eokfJnk ikJ/rk. i/ ftu jh nkjko ysw j' iKdk j? sK :{Bhtof;Nh Bkb ;zgoe eoe/ nkjko b? ;ed/ j'. fJ;d/ bJh e[bgsh B/ d'jK :{Bhtof;NhnK d/ dhB ns/ vhn?;vpfbT{ ~ fizw/tkoh fdZsh j?. :{Bhtof;Nh nkgD/ ekb/iK dh wdd Bkb th 10-10 Nhph wohiK ~ r'd bt/rh. fJjBK d/ nkjko s/ j'D tkbk youk ekb/i nkgD/ piN ftu'I jh eoDr/.

gzikp feqFh ftGkr, ehN fBrokBh gq'rokw nk:'fis eo/rk gzikp feqFh ftGkr r[o{ ekFh :{Bhtof;Nh (ihe/:{) ns/ d{i/ ;z;EkBK d/ ;fj:'r Bkb gzikp ftu ehN fBrokBh gq'rokw nk:'fis eo fojk j?. fJj gq'rokw oki ;oeko d[nkok egkj T[sgkdB tXkT[D, nktosh ehNBkFeK dh bkrs ~ xZN eoB ns/ tksktoD ~ pukT[D ftu wdd eoB bJh ub ojhnK e'fFFK dk fjZ;k j?. fJ; ;kb ehN ezNo'b gq'rokw dh fBrokBh bJh ihe/:{ d/ brGr 45 No/Iv feqFh ;BkseK dh u'D ehsh rJh j?. fJj gfjbh tko j? fe feqFh ;BkseK ~ fJzBh tZvh ;zfynk ftu fe;kBK Bkb v{zx/ ;zpzXK ftu ezw eoB bJh oki d/ ;tkfwst tkbh feqFh gfo:'iBk dk fjZ;k pD rJh j?. ;ko/ T[whdtkoK ~ nekdfwe gqdoFB ns/ fe;kBK Bkb ezw eoB d/ T[jBK d/ fJokfdnK d/ nkXko s/ u[fDnk frnk j?. uko wjhB/ d/ ehN fBrokBh gq'rokw dk T[d/F g{oh c;b d/ w”;w ftu j'D tkbhnK fGzB gqeko d/ ehfVnK dhnK ;wZf;nktK s/ ikDekoh fJeZmh eoBk j?.

08 c;bi[beqkJhKsh 2018

www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko NB dk pco ;Nko pBkT[D s/ ftuko eo oj/ jK. n;hI d{i/ ftGkrK s'I ;bkj b? oj/ jK. gq;skt s/ fJe w;”dk e?pB/N B'N n?B;hgh gqw[Zy d/ pknd nzso-wzsokbh ;bkj bJh NoK;co eo fdsk frnk j? ns/ ;kpek feqFh wzsoh Fod gtko B/ gqXkB wzsoh Bo/Ido w'dh ~ ;[Mkn fdsk j? sKfe pkiko ftu Gkoh uhBh ;NkZe Bkb fBgND bJh ssekb dybnzdkih dh wzr ehsh ik ;e/. pco ;NkZe dh ;EkgBk d/ fJbktk, w;”d/ e?pB/N B'N ftu c{v wzsokb/ B/ xZN' xZN n?e;-fwb fteoh ehws ~ 30 o[gJ/ gqsh feb' s/ s?n eoB, wkf;e fobh} szso ~ d'pkok g/F eoB ns/ jo/e fwZb bJh e'Nk s?n eoe/ fwZbK s/ ;Nke ;hwk bkJ/ ikD dk gq;skt fdZsk j?. gk;tkB B/ fejk fe g?No'fbnw wzsokbk fJE/BkZb y/so ftu BhshnK ~ pdbe/ uhBh ekoykfDnK dh wdd eoB d/ sohe/ bG fojk j?.

;oeko fszB bZy NB uhBh pco ;NkZe pBkT[D s/ ftuko eo ojh j? c{v wfB;No okw ftbk; gk;tkB B/ fejk fe ;oeko fszB bZy NB uhBh pco ;NkZe pBkT[D s/ ftuko eo ojh j? sKfe rzBk T[sgkdeK ~ 22,000 eo'V o[gJ/ dh pekfJnk oew fwb ;e/. 2017-18 ;?FB (nes{po-f;szpo) ftu j[D se 31H6 fwfbnB NB d/ foekov s'V T[sgkdB d/ ubd/ uhBh dhnK ehwsK ftu s/i froktN doi ehsh ik ojh j?. gk;tkB B/ fejk fe n;hI jkb/ th 3 fwfbnB

toswkB ftu, T[sgkdB dh bkrs Bkb uhBh dh n”;s g{otfwZb ehws 25H60-26H22 o[gJ/ gqsh feb'rqkw j?. fJ; wjhB/ d/ F[o{ ftu, ;oeko B/ rzBk fe;kBK bJh 5H5 o[gJ/ gqsh e[fJzNb dh T[sgkdB ;pf;vh ~ wzi{oh d/ fdsh sKfe fwbo} ;gFN rzBk pekJ/ ftu wdd eo ;eD. e/Ido ;oeko B/ uhBh nk:ks ehws ~ 100 ch;dh se xNk fdsk j? ns/ xo/b{ ehwsK ftu fc;bD dh iKu bJh fBo:ks F[be s'V fdsk j?. T[;B/ fwZbK s'I 2 n?wNh uhBh fBo:ks eoB ~ th fejk j?. 2016-17 d/ ;/b; ;kb ftu Gkos 20H3 whfNqe NB uhBh T[sgkdB Bkb d{ik ;G s'I tZvk T[sgkde d/F fojk. Gkos ftu uhBh dh ;kbkBk xo/b{ wzr 25 whfNqe NB nB[wkfBs j?.

gzikp d/ 38,000 fe;kBK ~ fwb/rh okjs gzikp d/ w[Zywzsoh nwfozdo f;zx B/ nkgDh ;oeko dh eoik okjs :'iBk d/ gfjb/ uoD ~ g{ok eoB bJh nrb/ d; fdBK d/ nzdo ;fjekoh ;fwshnK d/ 38,000 ;hwKs fe;kB w?IpoK ~ 209 eo'V o[gJ/ tzvD dh x'FDk ehsh. w[Zywzsoh B/ fejk fe j[D se 2,77,633 ;hwKs fe;kBK ~ gfjb/ uoD ftu 1,525H61 eo'V o[gJ/ dh okjs fdZsh ik u[Zeh ;h. T[jBK B/ fejk fe okFh f;ZX/ T[jBK d/ ykfsnK ftu NqK;co eo fdsh rJh ;h. eoi s'I T[ro fe;kBK ~ okjs gqdkB eoBk oki ftu ;ZskXkoh eKro; gkoNh dk fJe tZvk g{ot u'DK tkndk ;h. f;zx B/ fejk fe 3H43 bZy ;hwKs fe;kBK ftu'I 27,179 fe;kB n:'r gkJ/ rJ/ feT[Ife T[j iK sK ;oeko iK noX ;oekoh eowukohnK d/ o{g ftu ;/tk eo oj/ ;B iK gksqsk d/ wkBdzvK ~ g{ok BjhI eo ;e/ ;B. T[jBK B/ fejk fe 19,706 fe;kBK B/ io{oh x'FDk ckow iwQK eoB s'I wBK eo fdsk ;h. w[Zy wzsoh B/ fejk fe d{i/ uoD ftu, ;fjekoh ;fwshnK Bkb i[V/ S'N/ fe;kBK ~ okjs tzvD bJh fbnk ikJ/rk. f;zx B/ fejk fe p?IeK B/ fJ; T[d/F bJh yk; o{g Bkb fv}kfJB ehs/ rJ/ g'oNb s/ fe;kBK ~ vkNk ngb'v eoBk F[o{ eo fdsk j?. T[jBK B/ feqFh ns/ ftZs ftGkrK ~ p?eK d/ Bkb nB[tosh ngb'v ;[fBFfus eoB bJh p?eK Bkb nB[gkbD eoB dk fBod/F fdZsk sKfe ;fsnkgB dh gqfeqnk ns/ okjs okFh ~ tzvD dh gqfeqnk gkodoFh sohe/ Bkb ibdh s'I ibdh g{oh ehsh ik ;e/. fJ;d/ pknd ;fjekoh ;fwshnK Bkb ;zpzfXs ;hwKs fe;kB fijBK ~ jkb/ se

10 c;bi[beqkJhKsh 2018

2 bZy o[gJ/ se g{oD gkso okFh BjhI fwbh j? ns/ tfDfiZe p?IeK s'I ;[oZfyns eoi/ bJh okjs okFh gqkgs eoB d/ gkso jB, T[jBK ~ th fJj okjs okFh gqdkB ehsh ikJ/rh. eKro; ;oeko B/ eoi ftu v[p/ fe;kBK ~ okjs d/D bJh nkgDh ;oeko dh tuBpZXsk ~ d'jokT[Id/ j'J/ fejk fe ftXkB;Gk u'DK 2017 s'I gfjbK fe;kBK ~ ehs/ rJ/ tknd/ ~ jo ehws s/ g{ok ehsk ikJ/rk. www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko

gzikph e[VhnK d/DrhnK y/sh dk frnkB gzikp ftu j[D wfjbktK d/ jZEK ftu y/sh dh tkrv'o j't/rh. oki dh y/sh ~ BtK w[ekw fdbkT[D bJh fJj etkfJd F[o{ j' ojh j?. ;N/N dhnK eJh wfjbk fe;kBK B/ nkX[fBe y/sh ngBk e/ nkgDh yk; gSkD pDkJh j?. nfij/ ftu ;N/N ftu y/sh d/ fvrd/ b?tb ns/ fe;kBK dh dFk ;[XkoD bJh fJj nfjw edw u[Zfenk ik fojk j?. fejk ik fojk j? fe gzikph wfjbktK ~ feqFh ftGkr ftu 33 ch;dh oh}ot/FB fdsk ikJ/rk ns/ y/shpkVh nc;o dk nj[dk fdsk ikJ/rk. fJ; soQK gzikp d/ y/sK ftu fe;kBK ~ wfjbktK y/sh dk frnkB fdzdhnK

B}o nkT[DrhnK. y/shpkVh dh ftrVdh dFk eoe/ nkJ/ fdB gzikp d/ fe;kB nkswjZfsnk eo oj/ jB. nfij/ ftu ;oeko feqFh ns/ fe;kBK dh dFk ~ ;[XkoD dk T[gkn bZG ojh j?. gzikp ;oeko tZb'I fe;kBK dhnK ;wZf;nktK ;[bMkT[D ns/ p/jso y/sh ~ b? e/ rfms ehs/ rJ/ fe;kB nk:'r B/ nkgDh vokcN gkfb;h ftu fJ; rZb s/ g{ok c'e; ehsk j? fe y/sh Bkb ;zpzfXs ;ko/ ;oekoh ftGkrK ftu j'D tkbhnK BthnK GoshnK ftu wfjbktK ~ 33 ch;dh oh}ot/FB fdZsk ikJ/rk. p/FZe gzikp d/F dk ;G s'I finkdk G'iB T[sgkde oki j?, go fJE/ feqFh ftfrnkB dh gVkJh ftu wfjbktK dk finkdk o[MkB edh BjhI fojk. fJjh ekoB j? fe n?rohebuo, jkoNhebuo fij/ ftGkrK ftu wfjbk nc;oK dh ;zfynk 10% s'I th xZN j?. fJ;d/ pknd th gzikp d/ y/sK ftu 70% s'I finkdk wfjbktK ezw eodhnK t/yhnK ik ;edhnK jB, go y/sh ftu T[jBK dh okJ/ BjhI bJh iKdh j?. gzikp ftu eJh wfjbktK B/ feqFh y/so ftu FkBdko ezw ehsk j?. ;zrhsk fdUb, eowihs e”o ns/ okitzs e”o fijhnK gzikp dhnK nB/e ;cb wfjbk fe;kBK B/ feqFh ftu nkgDh dwdko w”i{drh doi eokJh j?. fJjBK wfjbktK B/ BthI ;'u dk gfou/ fdsk ns/ gozgokrs y/sh s'I jNe/ oki dh y/sh ~ BthI okj ftykJh.

;wkoN vq'B d/ ifoJ/ j' ;edh j? y/sh nkoNhchFb fJzN?bhi?B; d/ iwkB/ ftu j[D c;bK dh fBrokBh ;wkoN vq'B d/ ifoJ/ ns/ y/sK dh i[skJh ihghn?; ezNo'b ;t?-ukfbs Nq?eNoK Bkb j' ;edh j?. fJ;d/ fJbktk y/sK ftu ed'I ns/ fezBk ehNBkFe, T[otoe dk T[g:'r eoBk j? ns/ fwZNh dh ;/js fijhnK uhiK dh ikDekoh ;jh ;w/I s/ fe;kBK ~ nk;kBh Bkb T[gbZpX j' ;edh j?. fJj ;G nkoNhchFb fJzN?bhi?B; ns/ d{ih ;zpzfXs seBhe d/ T[g:'r Bkb ;zGt j't/rk. Bhsh nk:'r B/ nkoNhchFb fJzN?bhi?B; bJh okFNoh oDBhsh s/ ikoh gfououk gZso ftu fejk j? fe nkoNhchFb fJzN?bhi?B; d/ T[g:'r Bkb y/shpkVh d/ ;ko/ b?tbK s/ deFsk tX/rh ns/ c;bK dh g?dktko d/ Bkb fe;kBK dh nkwdBh ftu th tkXk j't/rk. fJ; seBhe d/ sfjs c'N' gSkD gZso ns/ @vhg bofBzr wkvb# d/ ifoJ/ y/sK dh s;tho ns/ d{i/ nKefVnK ~ b? e/ fwZNh dh ;/js d/ pko/ gsk bkfJnk ik ;edk j? fi; Bkb fe;kB T[;~ p/jso eoB bJh io{oh edw u[Ze ;ed/ jB. fJ;d/ fJbktk nkoNhchFb fJzN?bhi?B; seBhe dk T[g:'r fpikJh, ehNBkFe ezNo'b ftu ehsk ik ;edk j?. Bkb jh Jh-Bkw, J/ihwkoehN ns/ fwZNh dh ;/js d/ Bw{B/ nkfd d/ nKefVnK d/ nkXko s/ nkoNhchFb fJzN?bhi?B; T[geoD fe;kBK ~ wzr ns/ g{osh dk ;Nhe nKeVk T[gbZpX eok ;eDr/. nkoNhchFb fJzN?bhi?B; T[geoD d/ T[g:'r s/ i'o d/D dk c?;bk ehsk j?. nk:'r dk efjDk j? fe f;Zfynk d/ y/so ftu fJ; d{orkwh gqGkt tkbh seBhe d/ T[g:'r Bkb f;Zfynk ns/ f;ybkJh dh gj[zu tX/rh ns/ r[DtZsk p/jso j't/rh.

12 c;bi[beqkJhKsh 2018

www.fasalkranti.com



ezgBh ;wkuko 200 eo' V dh fJBt? ; Nw? I N Bkb fJB;?eNh;kfJv fJzvhnk eo/rh ft;sko fJB;?eNh;kfJv fJzvhnk nrb/ fszB ;kbK ftu nkgD/ w”i{dk :{fBN d/ ft;sko s/ 200 eo'V o[gJ/ fJBt?;N eoB dh :'iBk pDk ojh j? ns/ tgko ~ tXkT[D bJh r[ioks ns/ oki;EkB ftu BthnK fJekJhnK ;Ekfgs eoB dh :'iBk pDk ojh j?. ezgBh d/ gqpzX fBd/Fe oki/F nrotkb B/ fejk fe Bkowb wkB;{B ns/ 7-8 Bt/I T[sgkdK d/ bKu d/ ubd/ ezgBh nkgD/ oki;t ftu 10-15 ch;dh d/ tkX/ dh T[whd eo ojh j?. nrotkb B/ fejk fe i/ pkfoF d/ ubd/ tfXnk tzv ojh sK ;kv/ oki;t ftu 1015% se tkXk j'D dh T[whd j?. ft;sko :'iBk d/ pko/ ftu g[ZS/ ikD s/ T[jBK B/ fejk fe ezgBh r[ioks ftu dj/i ns/ oki;EkB d/ u'gzeh ftu nkgD/ w”i{dk :{fBN ;Ekfgs eoB ik ojh j?. fJ;d/ fJbktk, ezgBh w”i{dk :{fBN ftu d' BthnK ;z;b/FD ;[ftXktK ns/ fJe fBo:ks T[Bw[y fJekJh ;Ekfgs eo/rh. n;hI ft;sko d/ b'VhId/ nB[w'dB bJh nkt/dB ehsk j?. T[jBK B/ fejk fe ezgBh ft;sko s/ 25 eo'V o[gJ/ s'I 50 eo'V o[gJ/ d/ ftu fes/ th fJBt?;N eo/rh. fJB;?eNh;kfJv fJzvhnk nzdo{Bh ;z;kXBK, eoik ns/ fJe[fJNh okjhI nkgD/ ft;sko ~ ftZs g”fFs eoB dh :'iBk pDk ojh j?. ezgBh B/ fgSb/ ftZs ;kb dh u”Eh fswkjh ftu nkgD/ F[ZX bkG ftu 5% dk tkXk doi ehsk ;h, fijVk 7H68 eo'V o[gJ/ ;h.

nkJhih fJzNoB?FBb B/ Fqh n?gb d/ Bkb eoko ehsk cb nk:ks dh nkr{ ezgBh nkJhih fJzNoB?FBb B/ Gkosh T[g-wjkdhg ftu ;/p dh gqhfwnw fe;w vhnkJhthJ/ (dhtk) bKu eoB bJh fBT{}hb?Iv dh gqw[Zy fJzNoB?FBb ;/p fBo:kse Fqh n?gb Bkb eoko ehsk j?. vhnkJhthJ/ ;/p ;tkd ftu p/jZd fwZmk, e[oe[ok ns/ ;[Gkfte o{g Bkb bkb j?. vhnkJhthJ/ ;/p f;oc ngq?b s'I nr;s se ;hfws w”;w bJh T[gbpZX j?. fBT{}hb?Iv ftu T[rkJ/ ikD tkb/ ;G s'I tfXnk ;/pK ftu'I fJe, vhnkJhthJ/ ;z;eoD ~ pj[s tfXnk d/yGkb Bkb ;KfGnk iKdk j? ns/ ;jh ;w/I s/ pkrK s'I u[fenk ikdk j?, sKfe rkjeK bJh fJ;dk F[ZX ;tkd, e[oe[okgB ns/ y[Fp{ fwb ;e/. bKu s/ fNZgDh eod/ j'J/ so[D no'Vk, vkfJo?eNo- nkJhih fJzNoB?FBb gqkJht/N fbfwN/v B/ fejk fe vhnkJhthJ/ ;/p dh ;/js bJh Gkoh bkG ns/ o;dko ns/ e[oe[o/ uwsekoK eoe/ Gkos ftu pj[s wzr j?. gqhwhnw ns/ skik vhnkJhthJ/ ;/p dh F[o{ s'I jh ;k~ Gkos ftu ftd/Fh cbK dh tXdh wzr

~ g{ok eoB ftu wdd fwb/rh. n;hI nkgDh bVh ftu fJe j'o fGzB ftd/Fh ;/p Fkfwb eoe/ y[F jK. dhtk poKv s/ fNZgDh eod/ j'J/ Fqh n?gb d/ y[dok fteoh gqpzXe p/B w?feb'v B/ fejk fe dhtk ;/p pko/ ;G s'I tfXnk rZb fJj j? fe T[j prhfunK ftu e[dosh o{g Bkb T[rkJ/ iKd/ jB. T[jBK B/ fejk fe nkJhih d/ ftFkb fv;NqhfpT{N B?Ntoe ns/ nrtkJh dh ;fEsh d/ Bkb, n;hI fJ; ;fj:'r ~ finkdk T[ukJh s/ b? ikD dh T[whd eo oj/ jK.

n?BJ/;hn?b fJzv;Nqh} fbfwN/v B/ J/Nhih;h pkfJUN/e Bkb fwbkfJnk jZE n?BJ/;hn?b fJzv;Nqh} fbfwN/v, fi;~ gfjbK Bkrkoi[B n?rohe?w fbfwN/v d/ BK Bkb ikfDnk iKdk ;h, B/ gbKN ;[oZfynk feZs/ ftu ;z:[es n?INogqkfJ} bJh J/Nhih;h pkfJUN?e gqkJht/N fbfwN/v Bkb ;wM”s/ s/ d;sys ehsk j?. n?BJ/;hn?b tb'I ikoh fpnkB ftu fejk frnk j? fe gkos ftu tXd/ c;b ;[oZfynk eko'pko d/ ubd/ c;b s/ p[o/ n;o d/ fpBK ehfVnK ns/ d{ih ehNK ~ ezNo'b eoB d/ Bt/I sohfenK d/ w”fenK ~ SZfvnk ik fojk j?. fJ; bJh n;hI fJeZm/ fwbe/ nfij/ ehN ezNo'b seBhe fbnktKr/ fijVh c;b T[sgkd ~ fpBK e'Jh B[e;kB ehs/ ehfVnK ~ ezNo'b eo/. fJ; Bkb cb ns/ ;pih d/ tgkohnK ~ pj[s bkG fwb/rk. J/Nhih;h j?dokpkd ftu ;fEs fJe c?o'w'B o;kfJfDe ;z;b/FD ezgBh j?.

14 c;bi[beqkJhKsh 2018

www.fasalkranti.com


gqEe, feqnkFhb, T{oik:[es nB{

fJe'r'bv pkfJUefFok

pj[-T[d/Fh gF{ nkjko nB[g{oe

;/js, XzB ns/ nksw-jZfsnk pukU 100% e[dosh w?vh;Bb g”dk ;o's

T[Zsw ;/js

Gog{o d[ZX T[sgkdB

}fjo ofjs fJe'r'bv pkfJUefFok toswkB ftu d[fBnk dk fJeZbk i?t seBheh T[sgkd j? fijVk fe g[oksB nk:[ot/d ;{so s/ nkXkfos ;[oZfyne ns/ nZs-nkX[fBe bkGdkfJe gF{ g”FD T{oik:[es nD{ j? fi;~ e[dosh T[sgkdK Bkb gq;z;feqs pb?Ifvv ns/ g/F ehsk frnk j?.

fJe'r'bv pkfJUefFok d/ bkG Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ

d[ZX T[sgkdB ftu tkXk (1H5 s'I 2H0 bhNo gqsh rK) d[ZX dh r[DtZsk ftu tkXk (3H5 s'I 4H0 iK 4H0 s'I 4H5 t;k ftu tkXk) gF{ nkjko o{gKsoD nB[gks ftu tkXk gF{nK ftu rowh sBkn ftu ewh eodk j?. gF{nK dh ;zg{oD ;/js ftu tkXk ns/ uwVh ftu uwe fbnkT[Idk j? fpwko gF{ th mhe j' iKd/ jB e[dosh wkf;e Xow fbnkT[D ftu wdd eodk j? e[dosh ehVk ftBkFe i?fte d[ZX T[sgkdB tZb gfjbk edw jkowB' dk gXZo tfXnk eodk j? fi; Bkb roG XkoD skes ftu tkXk jdz[k j? o'r gqsho'Xe skes ns/ T{oik b?tb tXkT[Idk j?

rofGs rK ns/ T[;d/ Go{D ~ T[sw g”FD fdzdk j? roGgks Bk j'D ftu wdd eodk j? Bt/I izw/ tZS/ ns/ T[;dh wK ~ ;/jswzd oZydk j? 5t/I fdB s'I Bshi/ Fo[{ ns/ 12 sI' 14 fdBK ftu go{h soKQ Bshi/ fwb iKd/ jB bkfGs Bshi/ fen q kFhb To{ik nD{ eoe/ si/h Bkb gkqgs ehs/ ik ;ed/ jB fJj T[sgkd ;ko/ gF{, G/v, peoh, ;{no, ;Kv ns/ Noeh ftu ckbs{ wk; T[sgkdB bJh tiB ftu tkXk eodk j? Ÿ gfjb/ 16 fdBK ftu T[; t[sgkd dh f;oc 60 rqkw wksok jo o'i d/Dh ukjhdh j? Ÿ finkdk s'I finkdk fNekT{ Fwsk ;ko/ d/FK s'I nk:kse_fv;NqhfpT{No_J/izN ;Zd/ iKd/ jB. Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ

;G s'I T[Zsw g”FD, p/jso ;/js ns/ ;ko/ gF{nK ftu ;zs'FiBe Gko tkXk


ezgBh ;wkuko ehfiB B/ j?dokpd ftu Bt/I nkfc; dh F[o{nks ehsh ehfiB B/ Gkos ftu fJe nkfc; y'bD dh x'FDk ehsh j? sKfe p/jso c;bK bJh ehwsh r?o ihn?w ;z;kXB d/ Bkb tXd/ Gkosh feqFh c{v wkoehN dh p/jso ;/tk j' ;e/. fJj nkfc; j?dokpkd ftu ;fEs j?. ehfiB dk fJj fJzNoB?FBb ft;sko T[soh nwohek, :{og ns/ J/ghJ/;h fij/ y/soK ftu nkgDh w”i{drh ~ do;kJ/rk. rb'pb o{g s'I nfGB/ n?roh pkfJUN?e ezgBh d/ o{g ftu, ehfiB 10 ;kbK s'I Gkosh pkiko ftu ;feqn j? ns/ fJ;dk T[d/F Gkosh feqFh c{v nkXkfos ezgBhnK d/ Bkb ;kwfoe ;fj:'r ;Ekfgs eoBk j?. nkgDh gqshpZXsk ~ g{ok eoB bJh ehfiB, phs/ wJh wjhB/ ftu Gkos d/ vu tgko fwFB ftu Fkfwb j' frnk ;h fi;dh nrtkJh gqXkB wzsoh wkoe o{N/ B/ ehsh ;h. fwFB d/ d”okB feqFh ns/ c{v y/so ftu ;kotifBe ns/ fBZih y/so d/ nzdo oDBhfse rmpzXB pBkT[D dk beF oZfynk frnk ;h. nkfc; d/ T[dxkNB w”e/ s/ p'bd/ j'J/ ehfiB d/ ;hJhU vkH nkoi/B fNT{BB B/ fejk fe n;hI j?dokpkd ftu nkgDh w”i{drh s'I pj[s T[s;kfjs jB ns/ ;k~ :ehB j? fe feqFh, phi tgko, n?rohebuo c{v ezgBhnK ns/ fe;kBK ftu ehfiB nkgD/ rkjeK se p/jso gj[zu pBkT[D d/ ekfpb j't/rh ns/ piko dhnK io{osK ~ p/jso ;wM/rh.

eb/cwkB ro[Zg dk Gkos ftu BtK edw feqFh y/so dh eb/cwkB ro[Zg ezgBh B/ Gkos ftu nkgD/ Bt/I nkfc; d/ nfXekfoe T[dxkNB dh x'FDk ehsh. ezgBh dk fJj BtK nkfc;- 1 n?c_;hn?;-30, nz;b gbk}k, t?Fkbh, rkfinkpkd, n?B;hnko j?. ezgBh d/ gqpzX fBd/Fe gqdhg Fowk B/ ikDekoh fdzd/ j'J/ fejk fe tXd/ eko'pko d/ Bshi/ ti'I, ;/tk ebkfJzN dh fJe tZvh Nhw ns/ nkX[fBe T[geoDK dh F[o{nks bJh fJe tZv/ nkfc; dh b'V ;h. d't/I NhwK d/ w?IpoK ns/ rkjeK ~ fJ; soQK dh fJBt?;Nw?IN dh Fwsk s'I bkG j't/rk. n;hI nkgD/ fBt/F s'I p/jZd y[F jK. ;kvk beF s/ih Bkb ftek;Fhb Gkosh pkiko ftu ;kv/ gfoukbB ~ j'o wip{s eoBk j?. Gkos ftu fJj fBt/F ;kvh ;fEsh ~ j'o wip{s eo/rk. n;hI tXd/ pkiko ftu ;G rkje nB[o'XK_b'VK bJh nkgDh ;/tk tXkT[Dk ukj[zd/ jK. eb/cwkB ro[Zg feqFh y/so bJh d[fBnk dh nkr{ pkiko nB[;zXkB ezgBh j?. 1990 ftu ;Ekfgs, eb/cwkB ro[Zg J/Fhnk, nk;Nq/bhnk,

rfjo d/ T[sgkd Bkb jh fe;kBK dh pD/ rZb rfjo n?ro' fJzv;Noh} fbfwN/v feqFh :zso pBkt[D tkbhnK gqw[Zy ezgbhnK ftu'I fJe j? ns/ fJ;dk BK feqFh ~ bkr{ eoB d/ nfGBt

16 c;bi[beqkJhKsh 2018

:{og, T[Zsoh ns/ dZyDh nwohek ftu 18 nzso-okFNoh ;jkfJe ezgBhnK ftu'I fJe j?. g{oh d[fBnk ftu fJ;dhnK ;jkfJe ezgBhnK eoe/, feqFh pkiko nB[;zXkB ezgBh jo d/F ftu pkiko dh ;fEsh pko/ fJe ;Nhe ntb'eB eo ;edh j?. fJzihfBnfozr ns/ fv}kfJB bJh ikfDnk iKdk j?. g{oh wbehns tkbh fJj ezgBh jkot?;No, b/}o b?tbo, Nq?eNo ;zukfbs ;gq/no ns/ o'Nkt/No fij/ nkX[fBe feqFh :zsoK dk fBowkD ns/ ;/b eodh j?. ezgBh d/ ;hJhU ;[oihs f;zx B/ dZf;nk fe rfjo dh Nhw fe;kBK d/ ftek; bJh ckow wFhBheoD d/ wkBeK ~ p/jso pBkT[D bJh fJe pj[s jh ;gFN fwFB s/ ezw eodh j?. T[jBK B/ fejk fe n;hI Bk f;oc feqFh T[geoDK dh bkrs ~ xZN eoB dk beF oZyd/ jK ;r'I tfXnk feqFh T[geoDK dk T[g:'r eoe/ fe;kBK dh ewkJh ftu th tkXk eod/ jK. rfjo d[nkok fBofws feqFh wFhBoh fpbe[b BthI seBhe Bkb b?; j? fijVh p/jso fBg[zBsk bJh ;Nhe fvfiNb T[geoDK dk T[sgkdB eodh j?. fJj ;ko/ feqFh T[geoDK dh r[DtZsk ;[fBFfus eoB bJh ;ys wkBeK dk gkbB eodh j?. r[DtZsk ezNo'b bJh ;kvh ;g?Fb Nhw fJj ;[fBFfus eodh j? fe rfjo feqFh T[geoDK d/ fBowkD bJh T[g:'r ehsh ikD tkbh g{oh eZuh ;wZroh nkJhn?;nkJh wkBeK nB[;ko j'Dh ukjhdh j? fi; ftu p/jso ;fEosk th j't/. ezgBh dh ;g?Fb Nhw Bk f;oc bkrs gqGkth T[sgkdK dk T[sgkdB eoB dh e'fFF eodh j? ;r'I fe;kBK d/ piN dk th fynkb oZydh j?.

www.fasalkranti.com



ezgBh ;wkuko NkfJNB pkfJUN?e d/ T[sgkd j[D n?wk}'B s/

ikJhN?e; ~ fwfbnk okFNoh ekJhi/B ;toD gde y/shpkVh y/so dh gqf;ZX ezgBh ikJhN?e; pkfJUN?e gqkJht/N fbfwN/v B/ BthI fdZbh ftu nk:'fis ;hnkJhnkJh okFNoh ekJhi/B gqsh:'frsk 2018 ftu r'bv w?vb fiZfsnk. fJj ezgBh d[fBnk d/ ;G s'I T[sw p/f;b; p?eNhfonk dh fBowksk pBD tZb nrKj tX{ j?. fJ; nk:'iB ftu 200 s'I finkdk fdrZi ezgBhnK B/ fjZ;k fbnk. i{oh d/ w?IpoK B/ ikJhN?e; dh Nhw d[nkok fdZs/ rJ/ gq;s[sheoD ftu ib ;[oZfynk d/ ftuko ns/ ezN?IN ~ ;okfjnk ns/ fJj efjzd/ j'J/ gq's;kfjs ehsk fe ib ;[oZfynk nZi d/ ;w/I ftu pj[s io{oh j?.

pkfJUN?eBkb'ih d/ gqf;ZX BktK ftu'I fJe, NkfJNB pkfJUN?e fbfwN/v B/ fgSb/ ;kb feqFh T[d:'r ftu nkgDh :ksok F[o{ ehsh j?. ezgBh pkfJUg?;Nh;kfJv; ftu ftFkb g'oNc'bhU oZydh j? fi; ftu pkfJUczrh;kfJv;, pkfJU-fJB;?eNh;kfJv;, i?fte-coNhbkfJ}o, gbKN ro'E fB:kwe, nfwB' fub/fNv yfDi, o;kfJfDe coNhbkfJ}o T[sgkd Fkfwb jB. fJj T[sgkd nkJhn?;U 9001L 2015, ;hnkJhphnko;h ns/ n?c;hU oki;EkB d[nkok gqwkfDs jB. fJjBK T[sgkdK ~ fe;kBK se fvihNb o;s/ s'I gj[zukT[D bJh n?wk}'B s/ ;{uhpZX eokfJnk frnk j?. nfwB'coN r'bv, g/gN/e dk nrqDh T[sgkd th n?wk}'B s/ T[gbZpX j?. NqkJhe' ghJhgh-th, NqkJhe' ghJhgh-n?u, ;{v' ghJhgh g/gN/e d[nkok fsnko ehs/ rJ/ i?fte-czrh;kfJv; d/ poKv jB. seBheh ikDekoh s/ fJe wip{s geV d/ Bkb, g/gN/e pkfJU;kfJzf;} tgko ftu Gkosh feqFh T[d:'r d/ u'Nh d/ poKvK ftu w[Zy o{g Bkb Fkfwb j?. g/gN/e pkfJU;kfJzf;} fbfwN/v d/ gqpzX fBd/Fe ;[o/F f;zrbk dk wzBDk j? fe @@fvihNb ;wK nk frnk j? n/s ;kv/ Gkosh fe;kBK ~ fJ; d[nkok finkdk s'I finkdk bkG b?Dk ukjhdk j?. fe;kB ;kvk @nzBdksk# j?. nfij/ ftu ezgBh B/ Gkosh feqFh ~ tXktk d/D bJh nB[e{b ckow{b/FB; gqdkB eoB s/ nkgDk fXnkB e/Idfos ehsk j?.

j[D w'B;?IN' pDh pkfJo o?r{b/No gqwkDheoDK s'I ;kohnK io{oh roKNK gqkgs j'D d/ pknd, pkfJo B/ phs/ fdB w'B;?IN' dh gqkgsh ~ g{ok eo fbnk. wzfBnk ik fojk j? fe w'B;?IN' dh gqkgsh ;/js ns/ g”FD ftu nrqDh tgkoK d/ g'oNc'bhU ~ wip{s pBkT[D ftu fJe oDBhfse whb dk gZEo j?. pkfJo d/ gqpzXB p'ov d/ u/now?B toBo pkT[wB B/ fejk fe n;hI nkgD/ feqFh tgko d/ nkeko ~ d'r[Dk eoKr/ ns/ feqFh ftu nrqDh Btkuko fbnktKr/, fi; Bkb n;hI nkgDh fe;kBK dh p/jso ;/tk eo ;ehJ/ ns/ fJ; y/so ftu bzp/ ;w/I bJh ftek; Fwsk ~ tXk ;eKr/. T[jBK B/ fejk fe n;hI fgSb/ d' ;kbK ftu nkrkwh J/eheoD bJh w/jBs ehsh j?. pkT[wB B/ fejk fe d{ihnK tZvhnK ezgBhnK ~ J/ehfeqs eoB ftu ;kv/ ftFkb siop/ B/ ;kfps eo fdsk j? fe n;hI ;cb jK ns/ nZr/ th ;cb j'tKr/. d't/I ezgBhnK B/ fJeZm/ brGr 1,15,000 b'eK ~ o'}rko fdsk j?. pkfJo j[D w'B;?IN' dk fJeZbk F/noXkoe pD frnk j?. ;z:[es oki nwohek d/ fBnK ftGkr s'I pFos/ roKN d/ nB[;ko, phJ/n?;n?c dk ftxNB g{ok j'D d/ pknd jh pkfJo ftu w'B;?IN' dk J/eheoD j' ;edk ;h. fJ; gqkgsh d/ pknd pkfJo ezgBh dk jh BK oj/rk id'I fe w'B;?IN' ezgBh dk BK BjhI oj/rk. gqkgs T[sgkd nkgD/ poKv BK pDkJ/ oZyDr/

18 c;bi[beqkJhKsh 2018

ns/ pkfJo g'oNc'bhU dk fjZ;k pBDr/. pkfJo p'ov d/ w?Ipo ns/ c;b ;kfJz; vth}B d/ u/now?B bhw e'Iv'B B/ fejk fe d'jK feZfsnK dk w/b ;k~ j'o finkdk Btkuko ~ s/ih Bkb gqdkB eoB ns/ d[fBnk Go d/ fe;kBK dhnK b'VK d/ nB[o{g jZb gqdkB eoB dh fJik}s d/t/rk. ;kvh Nhw Btkuko bJh fJe j'o finkdk ;wZrq fdqFNhe'D b?D ftu ;eFw j't/rh feT[Ife n;hI feqFh ftu tZvhnK u[B”shnK dk ;kjwDk eod/ jK. www.fasalkranti.com


fize dh wjZssk c;b T[sgkdB ftu fize sZs dk wjZstg{oB :'rdkB j?. g”fdnK ftu fize dh ewh Bkb c;b T[sgkdB s/ T[bNk n;o g?Idk j? fi; Bkb nBki T[sgkdB xZN j[zdk j?. fize dh ewh tkb/ y/soK ftu c;b T[sgkdB ftu 40 gqshFs se dh ewh t/yD ~ fwbh j? fi;d/ ekoB fe;kB GoktK dh nkofEe ;fEsh s/ th n;o g?Idk j?. ;zs[fbs T[otoe T[g:'r ftu fize ~ tXktk d/D dh io{os j? feT[Ife fJ; Bkb fwZNh dh ;/js ns/ c;bK d/ T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j? fi;d/ cb;o{g ykd ns/ g”FD ;[oZfynk ;[fBFfus j[zdh j?.

fize g”Fe sZs ~ tXktk d/D Bkb fwZNh, c;b ns/ wB[ZyK ftu fize dh ewh dh g{osh j[zdh j?. fJ; jtkb/ ftu bzp/ ;EkJh jZb bJh fize :[es T[otoe nBki T[sgkdB ftu pj[s io{oh j?.

fize T[otoe d/ pko/ ikDekoh bJh ;zgoe eo'Lfize fBT{Nqhn?IN fJBhFhJ/fNt fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB, n?cHJ/HnkJhH jkT{; 10, Fjhd ihs f;zx wkor, BthI fdZbh- 110067


ezgBh ;wkuko

XkB[ek n?rohN?e fbfwN/v B/ d' fdBhI feqFh ;zw/bB dk nk:'iB ehsk Gkos dh nkr{ feqFh o;kfJD ezgBh XkB[ek n?rohN/e fbfwN/v B/ gzikp ftu fe;kBK bJh d' fdBhI feqFh ;zw/bB dk nk:'iB ehsk. fJj ;zw/bB Fqh jor'fpzdg[o, fwnkBh ns/ j'fFnkog[o ftu g{ok j'fJnk fi; ftu fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh eoB d/ nbr nbr sohfenK s/ uouk j'Jh. fJ; ;zw/bB ftu gfjb/ fdB wkB:'r feqFh ns/ feqFe okiwzsoh ri/Ido f;zx F/ykts ns/ d{i/ fdB feqFh wzsoh Fqhwsh feqFBk oki w”i{d ;B fijBK B/ fe;kBK ~ p/jso T[gi bJh ;[oZfyns ns/ nkX[fBe feqFh seBheK ~ ngBkT[D bJh gq/fos ehsk. Gkos d/ ;wkfie fBnK ns/ nfXekfosk okiwzsoh fti/ ;zgbk B/ d't/I fdB nkgDh w”i{drh doi eokJh. fJ; ;zw/bB ftu gzikp d/ fGzB fGzB fjZf;nK d/ 2000 s'I finkdk fe;kBK B/ fjZ;k fbnk. XkB[ek n?rohN?e B/ fe;kBK ~ ftneshrs ;[oZfynk bJh ;/cNh feN fdZs/ ns/ uzr/ feqFh nfGnk;K bJh gq's;kfjs ehsk. gzikp d/ fijV/ fe;kBK B/ XkB[ek dh BthI seBhe ~ ngBkT[Id/ j'J/ y/sh dh ns/ fwZNh dh ;/js poeoko oZyD bJh ;kfJb N?;N, c;b phwk, ;zefos phiK dk T[g:'r, feqFh o;kfJDK dk ;jh T[g:'r, ib dh pus nkfd fijhnK nkX[fBe seBheK dk T[g:'r eoe/ c;b tXkT[D dhnK e'fFFK ehshnK ;B, T[jBK ~ ezgBh B/ ntkov fdsk. XkB[ek n?rohN?e fbfwN/v d/ u/now?B nkoHihH nrotkb B/ fejk fe feqFh T[d:'r d/F dh

ihvhgh ftu ;G s'I finkdk :'rdkB d/D tkbh j?, fJ; bJh fe;kBK dh p/jsoh bJh ezw eoBk wjZstg{oB j?. XkB[ek n?rohN/e fbfwN/v fe;kBK ~ p/jso ;wkXkB d/D ns/ T[jBK dh nkihftek tXkT[D bJh ezw eo fojk j?. n;hI nfij/ ;zw/bBK dk nk:'iB fB:fws nzsokb s/ Gkos d/ fGzB fGzB fjZf;nK ftu eod/ ofjzd/ jK. fJ; Bkb ;k~ iwhBh gZXo dhnK ;wZf;nktK ~ ;wMD ftu wdd fwbdh j?. n;hI gzikp ftu gfjbh tko fJzB/ tZv/ g?wkB/ s/ feqFh ;zw/bB dk nk:'iB ehsk j? ns/ fe;kBK s'I fwbh gqshfeqnk ~ t/ye/ n;hI p/jZd y[F jK. feqFh oki wzsoh Fqhwsh feqFBk oki B/ fejk fe ;kvk T[d/F fe;kBK dh nkwdBh ftu tkXk eoBk ns/ 2022 se fJ;~ d'r[Dk eoBk j?. n;hI brksko fJ; fdFk ftu ezw eo oj/ jK. n;hI n;b ftu XkB[ek

n?rohN?e fbfwN/v fijhnK ezgBhnK d[nkok ehs/ rJ/ ezwK dh Fbkxk eod/ jK fijVh feqFh gZXshnK ftu ;[Xko bJh nfGBt edw u[[Ze ojhnK jB. T[jBK B/ fejk fe ezgBh d/ u/now?B nkoHihHnrtotkb B/ fe;kBK nZr/ y/sh d/ eqkshekoh pdbkn gq;s[s eoe/ wjkB ezw ehsk j? ns/ n;hI ;w/I ;w/I s/ ftfrnkfBe feqFh seBheK ~ tXkT[D dh ezgBh dh e'fFF dh Fbkxk eod/ jK, fi; Bkb fe;kBK ~ finkdk s'I finkdk bkG b?D ftu wdd fwbdh j?. XkB[ek n?rohN/e fbfwN/v nkgDhnK fGzB fGzB gfjbK okjhI wkB:'r gqXkBwzsoh Bo/Ido w'dh d/ ;kb 2022 se fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh eoB d/ beF ~ jkf;b eoB dh fdFk ftu ezw eo ojh j?. phs/ ;w/I ftu ezgBh d/F d/ fGzB fjZf;nK ftu fJ; soQK d/ ;zw/bBK dk nk:'iB eo u[Zeh j?.

g[o;eko B/ ehsk gq's;kfjsL fteow nkBzd Gkosh o;kfJD ezgBh, gkfoiks fJzv;Nqhi (fJzvhnk) gqkJht/N fbfwN/v ~ ;t;E ns/ ;[oZfyns tksktoD wkBeK ~ pDkJ/ oZyD bJh rohBN/e ckT{Iv/FB d[nkok rohBN/e tksktoD ntkov (r'bv Nqkch) Bkb ;zwkfBs ehsk frnk. gkfoiks fJzv;Nohi ~ nkgD/ w?B{c?eufozr :{fBN ftu gqGkth tksktoD gqEktK ~ bkr{ eoB bJh brksko d{i/ ;kb fJj wkBsk fwbh j?. r[jkNh ftu nk:'fis fJe czeFB ftu fpibh wzsoh (;tszso gqGko) n;w ;oeko, N'g'B e[wko r'r'Jh d[nkok fJj g[o;eko fdsk frnk. fJ; w”e/ s/ gfoiks d/ fBd/Fe fteow nkBzd B/ fejk fe fJ; ntkov B/ ;k~ Gkos dh nkr{ ns/ ;G s'I gqFzf;s feqFh o;kfJD ezgBh pBkT[D dh fdFk ftu ezw eoB d/ ;kv/ gq:k; ~ ;cb ehsk j? ns/ nZr/ th fJ; soQK d/ ezw eoB bJh gq's;kfjs ehsk j?. n;hI fJe B?fse ;zrmB d/ o{g ftu jw/FK jh fNekT{ tgkfoe gqEktK bkr{ eod/ jK ns/ nkgD/ jo eowukoh ~ tfXnk tksktoD y/so dh fizw/tkoh dh GktBk ~ ftef;s ns/ gq's;kfjs eod/ jK fi; Bkb tksktoD pko/ e[M ;koEe edw u[e/ ik ;eD. gkfoiks fJzv;Noh} fJe feqFh o;kfJfDe w?B{c?eufozr ezgBh j?, fi;B/ nzpkbk, jfonkDk ftu nkgD/ :{fBN ns/ 16 Gkosh okiK ftu nkgDh w”i{drh doi ehsh j? ns/ d[fBnK Go ftu 70 s'i finkdk d/FK ftu nkgD/ T[sgkd fBo:ks eodh j?. gkfoiks ns/ fJ;dh nzso-okFNoh ;jkfJe ezgBh J/Fhnk, ncohek, ;hnkJhn?;, :{og, T[soh ns/ dZyDh nwohek d/ d/FK ftu pqKv/v ckow{b/FB t/udh j?.

19 c;bi[beqkJhKsh 2018

www.fasalkranti.com



ezgBh ;wkuko

fe;kBK ~ T[BZsFhb fe;wK d/ phi d/Dk jh ;kvk beFL eoD wjkiB d[ork ;hv ckow; ezgBh phi T[d:'r ftu nkgDh yk; gSkD oZydh j?. ezgBh dh ;EkgBk ;kb 1969 ftu j'Jh. ezgBh dk w[Zy dcso uzvhrV ftu j?. Gkos ftu gfjbh tko c[Zbr'Gh dh T[BZsFhb fe;w ;B'pkb-16 phi d/ T[sgkdB d/ Bkb ezgBh dh F[o{nks j'Jh ;h. sd s'I jh ezgBh B/ y'i ns/ ftek; ns/ r[DtZsk ezNo'b s/ pj[s i'o fdsk j?. ezgBh d/ u/now?B ;[GkF wjkiB B/ c;b eqKsh d/ ;hBhno ;bkjeko oftzdo s/tfsnk ih ~ ikDekoh fdzd/ j'J/ dZf;nk fe uzvhrV ns/ ;'bB fib/ ftu 25 j?eN/no iwhB ftu ;kv/ fo;ou ns/ ftek; e/Ido ;Ekfgs jB, fiE/ BthnK ftef;s fe;wK s/ gfjbK gohyD ehsk iKd/ j?. BthInK ftef;s ehshnK rJhnK fe;wK ~ gfjbK ftF/ ;g?Ffb;N d[nkok w[bKeB ehsk iKdk j? ns/ fco nbr nbr feqFh ibtk:{ ;fEshnK tkb/ fGzB fGzB ;EkBK s/ T[jBK dk gohyD ehsk iKdk j?. ;ko/ gohyDK ~ ;cbskg{ote gkfos eoB d/ pknd n;hI T[jBK ~ pkiko ftu fe;kBK bJh fbnkT[Id/ jK. fJ; soQK nkgD/ rkjeK ~ ;zs[FN eoBk jh ;kvk T[d/F fojk j?.

ezgBh vkfJo?eNo eoD wjkiB fv;NqhfpT{NoK ~ ;zp'fXs eod/ j'J/

22 c;bi[beqkJhKsh 2018

ezgBh d/ fBd/Fe eoD wjkiB B/ c;b eqKsh dh gqshfBXh sZ~ f;zx Bkb rZbpks d/ d”okB fejk fe fo;ou ns/ ftek; d/ sfjs n;hI w[Zy o{g Bkb T[gbpZX iowgbk}w s/ gqiBB eod/ jK ns/

d/F d/ nkr{ nB[;zXkB ;z;EkBK d[nkok ftef;s BthnK ns/ p/jso fe;wK dk gohyD eod/ jK. seBheh ns/ :'r eowukohnK dh ;kvh Nhw bkrkso fo;ou eoB ftu bZrh j'Jh ns/ T[jBK dh e'fFF fJjh j? fe ezgBh T[ZBsFhb fe;w dh w{bh, c[Zbr'Gh, XfBnk, rkio, fGzvh, wNo, r'Gh nkfd dh Ugh fe;wK ftu tZvh fjZ;/dkoh oZy ojh j?. ;kvh fe;w d/F d/ fGzB fGzB feqFh-ibtk:{ ;fEshnK ftu th T[sfeqFN T[sgkdB d/D ftu ;eFw j?. ;kvh fo;ou ns/ ftek; ckow ftu, ezgBh e'b GtB, gkZbhjkT{;, feqFh wFhBoh, phi vqkfJo ns/ phi gohyD T[geoDK fijhnK ;G p[fBnkdh ;[ftXktK T[gbpX jB. ezgBh w”i{dk ;w/I ftu w{bh, rkio, r'Gh, fwou, XfBnk, yhok, fGzvh, wNo, phB;, fgnki, NwkNo gkbe nkfd ;pihnK dhnK T[BZsFhb fe;wK ftef;s eo ojh j?. fi;dk gq:'r eo fe;kB nkgDh nkwdBh ns/ T[sgkdB d't/I tXk oj/ jB. T[jBK B/ dZf;nk fe ;kv/ wkoehfNzr eowukohnK ~ ezgBh d/ T[sgkdK dk gqshfBXhst eoB ns/ g{o/ d/F ftu 3000 s'I finkdk vhboK ns/ fv;NqhfpT{NoK ~ ;fj:'r d/D bJh f;ybkJh fdsh iKdh j?. n;hI ezghNhNo ehwsK Bkb T[u r[DtZsk tkb/ ns/ T[u g?dktko tkbhnK fe;wK Bkb nkgD/ vhboK ~ :ehB gqdkB eod/ jK. n;hI r[DtZsk Bkb e'Jh ;wM”sk BjhI eod/. www.fasalkranti.com


ezgBh ;wkuko eqk; 35 B/ ehsk ewkb, fe;kB j'J/ wkbkwkb fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh SZv' ;kfjp, fe;kBK dh nkwdBh uko r[Dk j' ojh j?. ih jK, i/ fe;kBK dh u”r[Dh nkwdBh dh pkBrh t/yDh j? sK s[jk~ fJe tko fpjko d/ ;w;shg[o fib/ d/ skig[o sfj;hb d/ nzsors nkT[D tkb/ b;eok fgzv nkT[Dk j't/rk. fJ; fgzv d/ finkdkso fe;kB w{bh dh y/sh eoe/ nkgDh nkwdBh uko r[Dk eo oj/ jB. s[;hI fJj gV e/ j?okB j' rJ/ j't'r/, go fJj g{oh soQK ;u j?. don;b b;eok fgzv d/ e[M fe;kB fit/I fe nihs e[wko, ;hskokw, wj/F ns/ d{i/ fe;kBK B/ ;'wkBh eBe ;hv; gqkJht/N fbfwN/v ezgBh d[nkok ftef;s T[BZsFhb w{bh dh fe;w eqk; 35 ~ nkgD/ y/s ftu bkfJnk. eqk; 35 B/ T[jBK ~ fJzBk p/jsohB T[sgkdB fdsk fe T[jBK dh nkwdBh f;ZXh uko r[Dk j' rJh. ezgBh d/ T[soh fpjko gqshfBXh BkrwDh B/ dZf;nk fe fJjBK fe;kBK dh soi s/ eJh d{i/ fe;kBK B/ th fJ; tko eqk; 35 dh fpikJh ehsh j?. T[jBK fe;kBK ftu ipod;s T[sFkj t/yD ~ fwb fojk j?. T[jBK B/ dZf;nkfe e[M fdB gfjbK se ;kfJeb Bkb uZbD tkb/ fe;kB eqk; 35 dh pd”bs nZi wfjzrh rZvh ftu ub oj/ jB. eqk; 35 Bkb fJe J/eV ftu 4-5 bZy dh ewkJh j' ojh j?. eqk; 35 w{bh dh ykf;ns- eqk; 35 ;'wkBh ;hv; dh fJe b'efgqn w{bh fe;w j? fijVh 30-35 fdB ftu jh fsnko j' iKdh j?. fe;w d{ihnK fe;wK s'I finkdk ;c/d, bzph ns/ w'Nh j?. fJj w{bh ykD ftu ;[nkd ns/ Bow ;[Gkn tkbh j[zdh j?. y/s ftu 35 fdB s'I finkdk ofjD s/ th eqk; 35 ;ys BjhI j[zdh. id'I fe d{ihnK w{bhnK eVhnK j'e/ cN iKdhnK jB. ;G s'I yk; rZb fJj j? fe f;oc ;odh d/ w”;w d/ uko wjhB/ SZve/ fJ; w{bh dh fe;w ~ ;kb d/ 8 wjhB/ se T[rkfJnk ik

www.fasalkranti.com

;edk j?. fGzB fGzB ibtk:{ tkbhnK irQk s/ th fJj w{bh Gog{o T[sgkdB d/D d/ ekfpb j?. nkgD/ fJjBK r[DK eoe/ fJ; w{bh dh b'efgqnsk d/F d/ fGzB gqKsK ftu j?. eqk; 35 dk nkofEe nKebB eqk; 35 w{bh ~ fJe J/eV ftu bkT[D bJh 3 feb'rqkw phi dh b'V j[zdh j?. 3 feb'rqkw ftu 2,10,000 phi j[zd/ jB. i/ nze[oD Fwsk 75% th ofjzdh j? sK fJe J/eV y/s s'I 1,57,500 w{bhnK g?dk j'DrhnK. nZm w{bhnK dk tiB fJe feb'rqkw j[zdk j?. fJ; fj;kp Bkb brGr 19,680 feb'rqkw w{bh gqsh J/eV g?dk j't/rh. fJjBK fe;kBK ~ nkc ;hiB ftu 30 o[gJ/ gqsh feb' d/ fj;kp Bkb pkiko Gkn fwfbnk. fJ; fj;kp Bkb gqsh J/eV fe;kB dh e[b nkwdBh 5,90,000 o[gJ/ j'Jh. w{bh T[rkT[D ftu brGr 25,000 o[gJ/ gqsh J/eV you j'fJnk. fJ; y/so d/ fe;kBK ~ f;oc 35 fdB ftu gqsh J/eV F[ZX bkG 5,65,000 o[gJ/ j'fJnk j?. i/ fJj fejk ikJ/ fe ;'wkBh eBe ;hv; fe;kBK dh nkwdBh u”r[Bh eo ojh j? rbs BjhI j't/rk.

c;b eqKsh 23 5 i[bkJh 2018


ezgBh ;wkuko

phJ/n?;n?c b? e/ nkfJnk j? ;/fcBk, jokw eo/rk o; u{;e ns/ ;c/d wZyh dk ihBk phJ/n?;n?c d[nkok uzvhrV d/ i/ vpfbT{ w?fonN j'Nb ftu ;/fcBk BK dk ehNBkFe bKu ehsk frnk. ;/fcBk s'i fe;kB nkgDhnK c;bK dh ;[oZfynk eo ;eDr/ ns/ g?dktko tXk ;eDr/. ;/fcBk phJ/n?;n?c d/ Bt/I feqnkFhb ntnZ: fJz;e?fb; s'I fsnko ehsk frnk j?. gqw[Zy ehNBkFeK d/ ezNo'b bJh BthI soQK dk n?eFB gqdkB eoB tkbk, ;/fcBk J/ehfeqs ehNBkFe ezNo'b gq'rokw d/ sfjs gqsho'X Bkb bVD bJh fe;kBK ~ fJe FeshFkbh ;wkXkB T[gbZpX eokT[Idk j?. ;/fcBk, S/d eoB tkb/ ns/ u{;D tkb/ ehfVnK fit/I- s/bk, u?Igk ns/ tkfJN cbkJh (tZv/ ns/ F[o{nksh fBzc;) ~ ezNo'b eoB bJh egkj ns/ d{ihnK ;pihnK tkbhnK c;bK s/ T[g:'r bJh gzihfeqs j?. uzvhrV ftu bKu bJh nk:'fis gq'rokw d/ w”e/ s/ eqkg gq'N?eFB J/Fhnk g?f;fce d/ ;hBhno tkfJ; gq?}hv?IN, r[;skt' g?b/o';h ekofBo' B/ fejk fe Gkos d/ c;b T[sgkde j[D ;kvh BthI seBhe s'I bkG b?D tkb/ d[fBnK d/ gfjb/ fe;kB ;w[dkJ/ jB. feqFh ekoi Xosh dk ;G s'I tZvk ezw j?. n;hI fe;kBK dhnK io{osK ~ ;wMD bJh T[jBK dh okJ/ ikBD ns/ T[jBK Bkb fwbe/ ezw eoB bJh ;wofgs jK, sKfe n;hI nkgDh deFsk dk T[g:'r eoe/ fJ; ftFkb u[B”sh dk ;cbskg{ote ;kjwDk eoB ftu T[jBK dh wdd eo ;ehJ/. e[dosh o{g Bkb g?dk j'D tkb/ ete dh feDtB gqfeqnk s'I fsnko ehs/ rJ/ ;/fcBk dk gq'ckfJb tksktoD d/ nB[e{b j?, fi;dk wjZstg{oB o{g Bkb bkGgqd ehfVnK ns/ gokreK s/ e'Jh p[ok n;o BjhI g?Idk. ;/fcBk ibdh Bkb ezw eodk j? ns/ T[gukfos c;bK d/ ;zgoe ftu nkT[D Bkb ehNkD{nK ~ fJedw o'edk j?. fJ; Bkb g”Fe gdkoEK dk xZN B[e;kB j[zdk j? ns/ jkBhekoe tkfJob iK p?eNhfonb o'rkD{ c?b BjhI gkT[Id/ jB fi;d/ Bshi/ ti'I g”d/ ;t;E ofjzd/ jB ns/ T[u r[DtZsk d/ Bkb T[jBK s'I finkdk g?dktko jkf;b j' gkT[Idh j?. fJB;?eNh;kfJv d/ fJzNoB?FBb wkoehfNzr gqpzXe, i'J/b vhH ikB;B B/ fejk fe ;/fcBk dk n;o ftykT[D dk nB'yk sohek S/dD-u{;B tkb/ ehfVnK d/ ezNo'b bJh ;Nhe ;wkXkB fsnko eoB bJh ;fj:'rh ns/ y'itoe ftXh dk Bshik j?. T[jBK B/ dZf;nk fJj BthI y'i toswkB wkBeK d/ w[ekpb/ T[g:'r ftu xZN' xZN o;kfJfDe wksok Bkb soQK soQK dhnK c;bK ns/ nc;bh ehNkD{nK d/ T[guko bJh d[fBnK Go d/ nkgD/ rkjeK dh wdd eoB gqsh ;kvh tZuBpZXsk dh g[Bo-g[FNh j?.

24 c;bi[beqkJhKsh 2018

;/fcBk d/ feqnkFhb ntnZ: fJz;e?fb; ~ phJ/n?;n?c ns/ w/ih d[nkok Bkb fwbe/ ftef;s ehsk frnk ns/ igkBh ezgBh w/ih ;hek ckowk ezgBh fbfwN/v (w/ih) ns/ feNk;ks' fJz;NhfuT{N d/ vkH;zs'Fh Uw[ok, fijV/ ;kb 2015 ftu w?vh;B d/ y/so d/ B'pb g[o;eko fti/sk th jB, d[nkok F[o{nksh o{g Bkb fJ;dh y'i ehsh rJh. fJj ;fj:'r nfij/ Bt/I Bt/I feqnkFhb ntnZ:K ~ y'iD, fsnko eoB ns/ T[jBK ~ fbnkT[D bJh phJ/n?;n?c d/ fBozso gq:k;K sk fjZ;k jB, fi; Bkb fe fe;kB finkdk fNekT{ sohe/ Bkb c;bh ehfVnK ~ ezNo'b eo ;e/. phJ/n?;n?c fJzvhnk fbfwN/v d/ u/now?B ns/ gqpzX fBd/Fe, vkHowD okwuzdoB B/ fejk fe phJ/n?;n?c, Gkosh T[d:'r ns/ feqFh ~ T[jBK dh ;zGktBk ~ finkdk s'I finkdk tXkT[D ftu ;jkfJsk eoB bJh tuBpZX j?. Gkosh c;b T[sgkdeK bJh ;G s'I finkdk T[BZs ;wkXkBK dh ;[bGsk ;[fBFfus j'Dh ukjhdh j?, sKfe T[j p/jso g?dktko gqkgs eo ;eD. Gkos ftu phJ/n?;n?c B/ pkiko Bkb B/Vsk :ehBh

pBkT[D bJh brGr 200 c;b ;[oZfynk ;g?Ffb;NK dh ;wofgs Nhw bkJh j'Jh j? ns/ fJj egkj, ;'fJnkphB, wZeh, uktb, eDe, cb ns/ ;pihnK ;fjs ;kohnK gqw[Zy c;bK bJh T[BZs c;b ;[oZfynk ;wkXkB T[gbZpX eokT[D tkb/ Gkos d/ nrqDh gqdksktK ftu'I fJe j?. phJ/n?;n?c B/ b'eb ns/ fJzNoB?FBb feqFh fo;ou s/ i'o d/D d/ Bkb jh ;kb 2015 ftu g[D/ ftu nkgDk feqFh F'X ;N/FB ;Ekfgs ehsk j?. fJj ezgBh, i?fte ;z;b/FD, T[BZs gqfeqnk ns/ ;zo{gD F'X, nkX[fBe feqFh ;wkXkBK bJh fv;etoh efw;Nqh ns/ wkfbfeT{bo wkvfbzr s/ i'o fdzd/ j'J/ Bth w[zpJh, Gkos d/ nkgD/ mkD/ ;kfJN s/ rb'pb fo;ou ns/ ftek; e/Ido dk gfoukbB th eodh j?. d[fBnK Go ftu, phJ/n?;n?c jo ;kb c;b ;[oZfynk fo;ou s/ brGr 500 fwfbnB vkbo dh fJBt?;Nw?IN eodh j?. fJ; w”e/ s/ fjwkfbnB i'B d/ j?v ;zdhg ;?Bh, ;zrw i'B d/ j?v ;'Bb e[wko, w[zpJh nkfc; s'I F/b/F ih ns/ fjwkfbnB i'B dh g{oh Nhw w”i{d ;h.

www.fasalkranti.com



ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

S'N/ fe;kB B/ ehsk tZvk ekoBkwk wi{wdo fszB G?D-GoktK ftu'I d{i/ Bzpo s/ jB. BkokfJD d/ fgsk fJe fe;kB ;B, fijV/ E'Vh fijh iwhB s/ y/sh eoe/ fe;/ soQK gfotko dk youk ubkT[Id/ ;B. rohph ftu phs/ fdBK ~ :kd eod/ j'J/ BkokfJD wi{wdo dZ;d/ jB fe n;hI b'e fJzB/ rohp ;K fe G?D dh Fkdh bJh ;kb 1973 ftu fgsk ih ~ nkgDh iwhB t/uDh gJh. w/jBs ;jh sohe/ Bkb ehsh ikJ/ sK ;cbsk fwbD ftu d/o BjhI brdh. gZSwh pzrkb d/ BkokfJD wi{wdo B/ th e[M nfijh jh w/jBs ehsh fi;dh pd”bs ;cbsk T[jBK d/ edw u[zw ojh j?. BkokfJD wi{wdo B/ F[o{nksh ewkJh 90 o[gJ/ gqsh wjhBk Bkb ehsh ns/ nZi T[j 225 eo'V o[gJ/ dh ezgBh d/ wkfbe jB. T[jBK B/ d[ZX t/ue/ fJzBk tZvk fpiB; yVk eo fbnk. wi{wdo dh ezgBh o?v ekT{ v/noh gqkJht/N fbfwN/v nZi g{oth Gkos ftu d[ZX ns/ d[ZX T[sgkdK dh tZvh ;gbkfJo v/noh ftu'I fJe j?. 25 i[bkJh 1958 ~ gZSwh pzrkb d/ Bkvhnk fib/ d/ c[fbnk fgzv ftu izw/ BkokfJD

26 c;bi[beqkJhKsh 2018

BkokfJD wi{wdo B/ ;kfJz; ftu ro?i{J/FB dh gVkJh ehsh. T[j nkgDh gVkJh d/ fdBK ~ :kd eod/ j'J/ dZ;d/ jB fe w/o/ fgzv ftu ofjD tkb/ ;oekoh ftGkr d/ nfXekoh B/ fejk ;h fe ro?i{J/FB dh fvroh dh pikJ/ i/ s[;hI v/noh Bkb i[fVnk e'Jh e'o; eo' sK ibdh jh B”eoh fwb ikJ/rh. w?~ T[jBK dh ;bkj g;zd nkJh ns/ w?I v/noh Bkb i[fVnk e'o; eoB bZrk. BkokfJD wi{wdo B/ 1975 ftu v/noh N?eB'b'ih s'I phHN?e ehsk. e'o; d/ d”okB you ubkT[D bJh fJe d[ZX t/uD tkb/ e'b 5 s'I 7 ti/ se ;/b;w?B dk ezw eoB bZr/. T[; d”okB T[j jo fdB fwbD tkb/ 3 o[gJ/ s'I ekb/i d/ fdBK dk youk ubkT[Id/ ;B. BkokfJD dZ;d/ jB

fe e'o; g{ok j[zd/ jh B”eoh fwb rJh. go w?I finkdk fdBK se B”eoh BjhI ehsh. w?~ fJe ;kb se ezw ehsh c/o n;shck d/ fdsk. fJ;d/ pknd th fJe d' irQk B”eoh ehsh go wB ~ ok; BjhI nkT[D eoe/ T[;~ th SZv fdsk. BkokfJD efjzd/ jB fe @@w?I fiE/ ezw eodk ;h, T[;dk wkfbe pj[s uzrk ;h. T[jBK B/ w?~ y[d dk fpiB; F[o{ eoB bJh fejk. w?I th j”bh j”bh fe;kBK s'I d[ZX yohdDk F[o{ ehsk ns/ fco w?I T[E/ jh d[ZX T[;/ cow ~ t/uDk F[o{ ehsk fi; bJh w?I ezw eodk ;h. id'I finkdk d[ZX fJeZmk j'D bZrk sK w?I @o?v ekT{# BK s'I y[d dh fJe ezgBh F[o{ eo fdsh. nkgD/ ;zxoF d/ fdBK ~ :kd eod/ j'J/ BkokfJD efjzd/ jB fe e[M fgzvK dhnK ;VeK sK J/BhnK T{pV ykpV ;B fe ubBk w[Ffeb j[zdk ;h. go fJ;d/ pkti{d th w?I eJh feb'whNo se ubdk ;h. fJj f;bf;bk ubdk fojk. fco w?I ;kb 1999 ftu j[rbh fib/ ftu gfjbk fwbe fufbzr gbKN bkfJnk. j”bh j”bh eko'pko tXD bZrk. eko'pko ~ tXdk t/y e/ ;kb 2009 ftu BkokfJD d/ p/N/ B/ th ezgBh ikfJzB eo bJh. nZi BkokfJD wi{wdo 225 eo'V dh ezgBh d/ wkfbe jB. eJh fe;kB ns/ tgkoh T[jBK ~ nkgDk nkdoF wzBd/ jB.

www.fasalkranti.com



ਇੰਟਰਿਵਊ

p[zd/byzv d/ ftek; ftu whb dk gZEo ;kfps j't/rh ;kvh :{Bhtof;Nh -noftzd e[wko gq'c?;o noftzd e[wko fJe gqf;ZX y'ieosk jB fijBK dk feqFh y/so ftu ngko :'rdkB j?. y/sh ftu fdZs/ rJ/ :'rdkB ns/ ftFkb siop/ ~ t/yd/ j'J/ nkgih ~ okBh beFwh pkJh e/Idoh feqFh :{Bhtof;Nh MK;h dk gfjbk e[bgsh fB:[es ehsk frnk j?. nkg ih dk iBw jfod[nko d/ fJe S'N/ fij/ fgzv ftu j'fJnk. F[o{nksh f;Zfynk d/ pknd noftzd e[wko T[u f;Zfynk bJh w/om nk rJ/, fiE/ fJjBK ~ ;kb 1975 ftu feqFh ftfrnkB ftu ghn?uvh dh T[gkXh fwbh. fJe ;kb se nkg ih B/ w/om :{Bhtof;Nh ftu Nhuo dh G{fwek fBGkJh. o[Veh :{Bhtof;Nh ftu th nkg ih B/ 6 wjhB/ se feqFh ftfrnkfBe d/ o{g ftu ezw ehsk. pknd ftu fJj r'fpzd tbZG gzs feqFh ns/ seBheh :{Bhtof;Nh ftu ps”o ;jkfJe gq'c?;o fB:[es j'J/. gzs Bro :{Bhtof;Nh ftu 27 ;kbK se nkgih B/ nB/e gdK s/ nkgDhnK ;/tktK fdZshnK. fJ; d/ pknd nkg okFNoh F'X ;z;EkB (;o;') ftu 2002 s'I 2009 se vkfJo?eNo d/ gd s/ oj/. nkgB/ ;o;'I dh fo;ou ftu nkgDh nfjw G{fwek fBGkJh ns/ 5 BthnK fe;wK ~ ftef;s eoB ftu nkgDk :'rdkB fdZsk. gq'c?;o e[wko B/ 2009-2014 s'I T[g wjk-fBd/Fe(f;Zfynk), nkJh;hJ/nko, BthI fdZbh d/ o{g ftu ezw ehsk, fi; ftu T[j brGr 5 wjhB/ bJh T[g-wjkfBd/Fe (wZSbh gkbB), nkJh;hJ/nko, BthI fdZbh d/ gqGkoh th oj/. nkg B/ nkJh;hJ/nko ftu eJh BthnK gfjbK dh F[o{nks ehsh ns/ Gkos ftu feqFh f;Zfynk ftu ;[Xko bJh BhshnK pDkJhnK. nkJhn?;J/ r'bv

28 c;bi[beqkJhKsh 2018

w?vb ns/ bkfJcNkfJw nuhtw?IN ntkov gqkgseosk, vkH e[wko ~ nkgDhnK T[gbZpXhnK bJh eJh g[o;eko ns/ ;zwkB fwb/ jB. nkgih B/ 150 s'I finkdk Gkosh ns/ ftd/Fh w?r}hBK ftu F'X gZso gqekfFs ehs/ jB. 85 b'efgqn b/yK, 56 feskpK_g[;sektK_ nfXnkJ/ ~ nkgDk w{os o{g fdZsk. s/b ns/ nB[;zXkB gqpzXB d/ gfjb{nK s/ okFNoh ns/ nzso-okFNoh ;zw/bBK ftu 195 s'I finkdk gZso gq;s[s ehs/ jB. ;kb 2014 ftu okBh beFwh pkJh e/Idoh feqFh :{Bhtof;Nh dh ;EkgBk d/ pknd s[jk~ Gkos ;oeko d[nkok e[bgsh dk T[sodkfJst ;”Ifgnk frnk, fi;dk fBotfjB nkg Gbh GKsh eo oj/ j'. :{Bhtof;Nh ~ nZr/ tXkT[D ns/ ftef;s eoB ftu :{Bhtof;Nh d/ e[bgsh noftzd e[wko dk nw[Zb :'rdkB j?. fJjBK d/ :'rdkB ~ esZJh Bekfonk BjhI ik ;edk. fJe ;Zu/ wkor-doFe dh soQK noftzd e[wko :{Bhtof;Nh ns/ ftfdnkoEhnK ~ frnkB d[nkok T[jBK dk GftZy T[itb eo oj/ jB. fJe w[bkeks d/ d”okB T[jBK B/ dZf;nk fe okBh beFwh pkJh e/Idoh feqFh :{Bhtof;Nh, T[so gqd/F oki d/ MK;h ftu ;fEs j?. okBh beFwh pkJh e/Idoh feqFh :{Bhtof;Nh dh Gkos ;oeko d[nkok ;kb 2014 ftu ;EkgBk ehsh rJh. :{Bhtof;Nh dk gfjbk nekdfwe ;?FB i[bkJh 2014 s'I F[o{ j'fJnk ;h. fJ; :{Bhtof;Nh ~ pVhnK T[whdK Bkb ;Ekfgs ehsk frnk j?. n;hI fJ;~ d/F d/ fJe wkvb :{Bhtof;Nh d/ o{g ftu gSkD fdbkT[D dh

e'fFF eoKr/, fi; Bkb feqFh f;Zfynk, feqFh fo;ou, feqFh gq;ko ftu T[sfeqFN ezw ~ ;zgzB ehsk ik ;e/. T[jBK B/ fejk fe fJ; :{Bhtof;Nh d[nkok fe;kBK dhnK ;wZf;nktK dk jZb j' ;e/rk ns/ feqFh dh BthI s'I BthI ikDekoh ~ fe;kBK se gj[zukfJnk ik ;e/rk. fJ; d/ Bkb jh :{Bhtof;Nh d/ T[sfeqFN ftfdnkoEh d/F d/ fGzB fGzB fjZf;nK ftu y/shpkVh d/ y/so ftu nkgDk :'rdkB d/Dr/. fJ;/ rZb ~ fXnkB ftu oZye/ n;hI gfjb/ ;kb jh phn?;;h (nkBo;) feqFh dh f;ybkJh F[o{ eo fdsh ;h. fJ;d/ pkd izrb ns/ pkrpkBh dh th f;ybkJh dk ezw F[o{ eo fdsk frnk. nZieb fJjBK fszB gkmeqwK dk nkg;h w/b pj[s io{oh j?. T[so gqd/F ftu f;oc 7% jh izrb pkeh ofj rJ/ jB nfij/ ftu izrbK ~ fet/I n?ro' cko?;Noh d/ sfjs tXkfJnk ikJ/, n;hI fJ; dh th f;Zfynk ftfdnkoEhnK ~ phJ/ b?tb se dh gqdkB eo oj/ jK. ;kvk fJBcok;Nqeuo gqrsh s/ j? ns/ n;hI fGzB fGzB ftGkr ;Ekfgs eo bJ/ jB. p[zd/byzv dbjB ns/ fsbjB d/ e/Ido d/ o{g ftu ikfDnk iKdk j? fJ;bJh n;hI d' ;kbK ftu fJjBK c;bK ~ tXktk d/D bJh ezw ehsk j?. n;hI nfyb Gkosh ;wBfts dbjD gfo:'iBk ~ fJE/ ;Ekfgs ehsk j?. dbjD dk ezw s/ih Bkb F[o{ eo fdsk j? ns/ fGzB y/soK s'I iow gbk}w fJeZm/ ehs/ jB ns/ T[jBK dk w[bKeB eo oj/ jK. fi; Bkb p[zd/byzv d/ b'eK ~ dbjD dhnK T[sw fe;wK fwb ;eD. ;oQ'I th fJE'I dh w[Zy c;b j?. fJE/ d/ fe;kB 10-12 e[fJzNb gqsh j?eN/no ;o'QI dh T[gi b?Id/ ;B go fgSb/ d' ;kbK ftu id'I n;hI T[BZs fe;w ns/

www.fasalkranti.com


ਇੰਟਰਿਵਊ T[BZs seBhe gqdkB ehsh sK fe;kBK B/ 20-25 e[fJzNb dh T[gi gqkgs ehsh, :kBh T[BZs seBhe d[nkok fe;kBK B/ d' ;kbK ftu d'r[Dh T[gi gqkgs ehsh. fe;kBK ~ nZi th T[BZs fe;wK d/ phiK dh ewh j?. ;kvh e'fFF j? fe nkT[D tkb/ ;kb ftu n;hI dbjD, fsbjD d/ Bkb d{ihnK c;bK d/ phiK dk th T[sgkdB eoKr/ ns/ fe;kBK ~ w[jZfJnk eoktKr/. T[jBK B/ fejk fe ;kvk T[d/F fJe gk;/ ftfdnkoEhnK ~ T[sfeqFN f;Zfynk d/Dk j? ns/ d{i/ gk;/ gq:'rFkbk ns/ ebk; ~ wkvoB seBhe Bkb b?; eoBk j?. n;hI T[whd eod/ jK fe nkT[Id/ ;kb se n;hI fJ; ezw ~ g{ok eo btKr/. ;kvh e'fFF ftfdnkoEhnK ~ T[Zdwh th pBkT[Dk j?, feT[Ife g/Iv{ fJbkfenK ftu y/sh d/ y/so ftu yk; eoe/ gq';?f;zr ;?eNo ftu o'irko dh ngko ;zGktBk j?. T[jBK B/ fejk nZi d/F ftu y/sh ~ wip{s eoB dh b'V j?. fJ; bJh ;kv/ fGzB fGzB ftGkrK fit/I gF{gkbB ftGkr, wSbh gkbB ftGkr, g”d ;[oZfynk ftGkr nkfd dk th w/b pj[s io{oh j?. ;kv/ ftfrnkfBe fe;kBK ~ ;oeko d[nkok ubkJh ik ojh feqFh dhnK ;kohnK :'iBktK dh ikDekoh d/ oj/ jB. n;hI

www.fasalkranti.com

e[M fgzvK ~ nzrhfeqs th ehsk j? fi; Bkb fe;kBK ~ ;oeko dhnK ;kohnK :'iBktK dk bkG fwb ;e/. fJ;d/ fJbktk n;hI fe;kBK ~ T[BZs seBheK dhnK ikDekohnK s'I th ikD{ eok oj/ jK. ;kv/ d/F ftu gkDh dh ewh j[zdh ik ojh j?, fJ; bJh gkDh d/ d[o-T[g:'r s'I ;k~ yk; eoe/ fe;kBK ~ puDk ukjhdk j?. fe;kBK ~ fvqg fJohr/FB, wkJheq' fJohr/FB ftXh Bkb y/s dh f;zukJh eoBh ukjhdh j?. fJ; Bkb xZN gkDh ftu finkdk T[sgkdB fwb iKdk j?. dZyDh Gkos d/ e[M okiK ftu fit/I wjkokFNo ns/ eoBkNo ftu fJ; y/so ftu pj[s tfXnk ezw j'fJnk j?. T[so gqd/F ftu th fJ; fdFk ftu ezw ehsk ik fojk j? go jkb/ fJ; fdFk ftu j'o ezw ehs/ ikD dh b'V j?. i/ n;hI gkDh dk ;w[fus T[g:'r eohJ/ sK n;hI xZN gkDh ftu finkdk T[sgkdB b? ;ed/ jK. ;kv/ d/F ftu e[dosh ;z;kXBK dk d'jB pj[s s/ih Bkb j' fojk j?. fJ; eoe/ skgwkB ftu brksko tkXk j' fojk j?. fwZNh ftu ekopB ns/ d{i/ g”Fe sZsK dh ewh j[zdh ik ojh j? fi; eoe/ fe;kB finkdk g?dktko BjhI b? gk oj/ jB. fe;kBK ~ ;jh seBhe d[nkok y/sh

eoB dh b'V j?. fe;kBK ~ ;kc gkDh Bkb c;bK dh f;zukJh eoBh ukjhdh j? fi; Bkb c;b T[sgkdB r[DtZsk:[es ns/ finkdk j't/rk. ;kv/ d/F ftu fBo:ks bJh r[DtZsk:[es g?dktko tXkT[D dh b'V j?. fizBk tfXnk ;kvk T[sgkd j't/rk ;kvk fBo:ks th T[Bk tfXnk j't/rk. fJ; ;w/I ;kv/ d/F d/ pk;wsh uktb dk fBo:ks tZv/ g?wkB/ s/ ehsk ik fojk j?. fJ; bJh pk;wsh dhnK fGzB fe;wK th ftef;s ehshnK rJhnK jB. fJ;d/ fJbktk ;k~ d{i/ T[sgkdK dh r[DtZsk s/ th fXnkB d/Dk ukjhdk j? fi; Bkb T[jBK dk fBo:ks tXke/ finkdk nkwdBh ewkJh ik ;e/. nZi feqFh y/so ftu yk; eoe/ feqFh f;Zfynk ns/ feqFh fo;ou ftu fBt/F tXkT[D dh b'V j?. feqFh ftu B”i[nkBK ~ fbnkT[D dh b'V j?. jkbKfe nZi d/ jkbks ftu B”i[nkB yk; eoe/ e[VhnK feqFh y/so ftu tX uV e/ nZr/ nk ojhnK jB. ;kvh :{Bhtof;Nh ftu tZv/ nB[gks ftu bVehnK th feqFh f;Zfynk rqfjD eo ojhnK jB. ;kvh :{Bhtof;Nh ftfdnkoEhnK ~ p/jso f;Zfynk d/ fojk j?. n;hI fe;kBK ~ th p/jso ikDekoh gqdkB eo oj/ jK. ;kvh :{Bhtof;Nh feqFh y/so ftu whb dk gZEo ;kfps j't/rh.

c;b eqKsh 29 5 i[bkJh 2018


ਇੰਟਰਿਵਊ

TM

@bfjo# d/ BK Bkb fe;kBK ftu y[FhnK dh bfjoL fJzdoihs f;zx e'oN/e n?roh n?Iv pkfJU ;fbT{FB fbfwN/v ezgBh i?fte T[sgkdK d/ Bkb fgSb/ 10 ;kbK s'I feqFh d/ y/so ftu ezw eo ojh j?. ezgBh dk T[d/F fe;kBK ~ p/jso T[sgkd w[jZfJnk eokT[Dk j?. nkgD/ fJ;/ T[d/F d/ Bkb ezgBh brksko ezw eo ojh j?. ezgBh jkb/ e[M okiK ftu jh nkgD/ T[sgkd ;/b eo ojh j?. T[whd j? fe fJj ezgBh nkT[D tkb/ ;w/I ftu d/F d/ jo oki ftu nkgD/ BK dk Mzvk bfjokJ/rh. ezgBh ns/ T[;d/ T[sgkdK Bkb i[Vh ikDekoh bJh c;b eqKsh dh Bhw B/ ezgBh d/ vkfJo?eNo fJzdoihs f;zx Bkb rZbpks ehsh. rZbpks d/ e[M nzF j/mK gq;s[s ehs/ ik oj/ jBHHH e'oN/e n?roh n?Iv pkfJU ;fbT{FBF fbfwN/v

30 c;bi[beqkJhKsh 2018

dh ;EkgBk ed'I ns/ fejV/ T[sgkdK Bkb j'Jh< e'oN/e n?roh n?Iv pkfJU ;fbT{FB} fbfwN/v ezgBh dh ;EkgBk 16 f;szpo 2008 ~ j'Jh. fJj ezgBh c;bK bJh fGzB gqeko d/ i?fte T[ s gkd fit/ I ehNBkFe, cc{ z d hBkFe, yogstkoBkFe ns/ g”d g”Fe sZs pDkT[Idh j?. ezgBh dk bfjo T[sgkd fe;kBK ftu ekch b'efgqn j?. ezgBh d/ vkfJo?eNo fJzdoihs f;zx B/ dZf;nk fe n;hI fJ; ;kb ezgBh dh 10thI to/rzY wBkT[D bZr/ jK. phs/ 10 ;kb ;kv/ bJh pj[s ;[yd oj/. n;hI fJjBK 10 ;kbK ftu fe;kBK bJh eJh T[sgkd ftef;s ehs/ ns/ T[jBK ~ ;/b ehsk. fJjBK 10 ;kbK ftu n;hI eJh T[sko uVkn th t/y/. n;hI ezgBh dh

F[o{nks ehNBkFe ns/ yogstkoBkFe d/ fBowkD Bkb ehsh ;h go pdbd/ ;w/I ns/ fe;kBK dh wzr d/ nB[;ko n;hI d{i/ T[sgkd th pBkT[D bZr/. n;hI 5 ;kb gfjbK ezgBh d/ ezw eoB d/ sohe/ pdb/. n;hI i?fte T[sgkd s/ i'o fdsk ns/ nfij/ w'fbfeT{b} b? e/ nkJ/ fijV/ e'fonB seBhe s/ nkXkfos ;B. n;hI fJ;d/ bJh e'fonB ezgBh Bkb NkJhnZg ehsk ns/ T[jBK dh seBhe ngBkJh. jkbKfe fJ;d/ pkti{d n;hI vod/ j'J/ nkgD/ gfjb/ T[sgkd ;hn?B 2 ns/ bfjo ~ fe;kBK d/ ;weF gq;s[s ehsk. ;hn?B 2 ns/ bfjo ~ b? e/ fe;kBK dh eh gqshfeqnk ojh<

www.fasalkranti.com


ਇੰਟਰਿਵਊ fit/I fe w?I dZf;nk fe e'fonB seBhe d/ nkXko s/ fsnko j'J/ fJjBK T[sgkdK ~ bKu eod/ ;w/I n;hI b'e vo/ j'J/ ;h. ;kvk vo ;jh ;kfps j'fJnk. gfjbK sK fe;kBK B/ fJ;~ g;zd BjhI ehsk. fe;kBK dk ;jh o[MkB Bk t/y e/ ;kvh ;/b; ns/ fvt?bgw?IN Nhw B/ pj[s w/jBs ehsh. T[sokyzv ns/ T[so gqd/F dh Nhw B/ nkgD/ y/soK ftu eJh fe;kB r'FmhnK dk nk:'iBB ehsk ns/ T[jBK ftu fJjBK T[sgkdK dhnK ftF/FsktK dZ;hnK fi; Bkb j”bh j”bh fe;kB fJjBK T[sgkdK s/ ftFtk; eoe/ fJjBK dk T[g:'r eoB bZr/. nZi nkbw fJj j? fe bfjo d/ BK Bkb fe;kBK ftu y[FhnK dh bfjo d”V iKdh j?. bfjo dh eh ftF/Fsk j? ns/ fe;kBK ~ fJ; s'I fe; soQK dk ckfJdk fwbdk j?< bfjo fe;kBK bJh pj[s jh T[g:'rh T[sgkd j?. fJ;d/ gq:'r Bkb c;bK ftu nkFkshs tkXk j[zdk j? ns/ fe;kBK ~ finkdk g?dktko fwbdh j?. fJ;d/ fJbktk bfjo d/ gq:'r Bkb y/sK ftu yogstko ezNo'b j[zdk j?.

www.fasalkranti.com

fJ;d/ gq:'r Bkb ehfVnK yk; eoe/ phghn?u dk gqe'g th xZN j[zdk j?. bfjo Bkb eJh fe;kBK ~ eJh bkG fwbd/ jB. T[gi dh rZb eohJ/ sK fe;kBK ~ 20-30% dh tkX{ T[gi fwb iKdh j?. jkbKfe T[gi tXkT[Dk e'Jh tZvh rZb BjhI j?. T[gi tXkT[D bJh j'o th ezgBhnK nkgD/ T[sgkdK Bkb ezw eo ojhnK jB. ;kvk bfjo T[sgkd T[jBK ;ko/ T[sgkdK s'I fJ; bJh nbr j? feT[Ife fJe T[sgkd s'I eJh ckfJd/ fwb iKd/ jB. fJ;d/ gq:'r d/ pknd fe;kBK ~ nbr s'I yogstkoBkFe, ehNBkFe, cc{zdhBkFe ns/ d{i/ g”Fe sZs ns/ ykd gkT[D dh b'V BjhI g?Idh. bfjo d/ gq:'r Bkb fwZNh G[oG[oh j[zdh j?. fJ;d/ gq:'r Bkb fwZNh ftu w”i{d ;ko/ sZs nk;kBh Bkb g”fdnK ~ fwb iKd/ jB. fijV/ fe;kB fgSb/ 3-4 ;kbK s'I bfjo dk gq:'r eo oj/ jB T[jBK dh :{fonk d/ gq:'r eoB dh wksok ftu 1015 feb'rqkw dh ewh nkJh j?, :kBh fJ; Bkb :{fonk dh ygs th xZN j[zdh j?. fJ;d/ fJbktk ;G s'I yk; rZb fJj j? fe bfjo Bkb cbK ns/ ;pihnK ftu e[dosh ozr ns/ ;tkd nkT[Idk j?.

eh rzB/ dh c;b bJh th bfjo T[g:'rh j?< bfjo d{ihnK c;bK d/ Bkb jh rzB/ bJh pj[-T[g:'rh j?. fJ;d/ gq:'r Bkb rzB/ dh bzpkJh ns/ w'NkJh ftu tkXk j[zdk j? ns/ rzB/ ftu fwZmkgB finkdk nkT[Idk j?. tX/ j'J/ fwZm/gB eoe/ uhBh dk gosk finkdk j[zdk j?. nkws”o s/ rzB/ dh bzpkJh 13-14 c[ZN se j[zdh j? go bfjo d/ gq:'r Bkb 18 c[ZN se dk rzBk j'fJnk j?. s[;hI y[d nzdkik bk ;ed/ j' fe i/ rzB/ dh bzpkJh ftu 4 c[ZN dk tkXk j' ikJ/ sK e[b T[sgkdB ftu fezB e[zsb dk tkXk rzB/ dh g?dktko ftu j' ikJ/rk. fJ;d/ gq:'r Bkb rzB/ ftu o'v/BN; th BjhI nkT[Id/ jB. fJ;dk gq:'r eo rzBk fe;kB tfXnk T[gi b? oj/ jB ns/ rzB/ dh r[DtZsk th tfXnk j[zdh j?.

ftfgB fwFok ;hBhno gZsoeko, c;b eqKsh

c;b eqKsh 31 5 i[bkJh 2018


y/shpkVh

bky ns/ bky ehN gkbB bky, ehfVnK s'I g?dk j[zdk j?. ehfVnK ~ bky ehN iK b?f;co b/ek (Laccifer lacca) efjzd/ jB. fJj ekfe;vh (Coccidae) e[b dk ehVk j?. g[oh d[fBnK ftu bky ehV/ dhnK B” ikshnK gkJhnK iKdhnK jB go Gkos ftu d' jh ikshnK jB fijBK dk BK b/;hc/ok ns/ g?okN/ekofvBk j?. fJjBK ftu'I b/;hc/ok dh b/ek T[giksh w[Zy o{g Bkb g{o/ d/F ftu gkJh iKdh j?, fi;dhnK d' gqikshnK e[;wh ns/ ozrhBh j[zdh j?. bky ehVk e[M doysK s/ gBgdk j?, fijVk Gkos, powk, fJzv'B/Fhnk ns/ EkJhb?Iv ftu T[gid/ jB. bky ~ g?dk eoB bJh g”Fe o[yK fit/I e[;[w, gbk; ns/ p/o iK MkVhdko g”fdnK fit/I Gkbhnk dh b'V g?Idh j?. bky fJe pj[-T[g:'rh ns/ e[dosh okb j? pkeh ;G okb pBktNh j?. fJ;/ eoe/ fJ;~ e[dos dk todkB efjzd/ jB. bky d/ ehV/ pj[s S'N/ j[zd/ jB, fijV/ fJe ;{eFw ehN dk d?fje ;okt j? ns/ nkgD/ ;oho s'I bky g?dk eoe/ ;k~ nkofEe ;jkfJsk gqdkB eod/ jB. g”Fe g”d/- fJ;d/ eJh g”Fe g”d/ jB, fijBK ftu'I bky ehN gkbB eoe/ fJ;dh y/sh

32 c;bi[beqkJhKsh 2018

ehsh iKdh j?. nkw s”o s/ g”Fe g”fdnK ~ fszB fjZf;nK ftu tzfvnk ik ;edk j?. 1H ozrhBh bky dh c;b bJh gbkF (fpT{fNnk w'B';gowk), p/o (fiihc; wkNhf;nkBk), r{bo (ckfJe; o/;hw';k), ghgb (ckfJe; o/fbfin;). 2H e[;[wh bky dh c;b bJh w[Zy g”Fe o[Zy e[;[w (;bhu/ok UfbU;k) j?. 3H nfij/ g”d/ fijBK s/ ozrhBh ns/ e[;[wh d't/I soQK d/ fJj ehV/ gkb/ iKd/ jB, fJ;d/ nzsors nkekFwBh, rbtr, Gfbnk ns/ g[soh nkT[Id/ jB. ehN gkbB dhnK nkw gqfeqnktK bky dhnK d' c;bK j[zdhnK jB. fJe ~ eseh-nrjBh efjzd/ jB ns/ d{ih ~ p?;kyhi/mthI efjzd/ jB. ekofse, nrjB, p?;ky ns/ i/m wjhB/ ftu eZuh bky fJeZm/ ehs/ ikD eoe/ c;bK d/ T[g:[es BK gJ/ jB. i{B-i[bkJh ftu eseh-nrjBh dh c;b bJh ns/ nes{poBtzpo ftu t?;kyh-i/mthI bJh bky phi fpmkJ/

iKd/ jB. nrjBh ns/ i/mthI c;bK s'I gqkgs eZu/ bky ~ @e[;[wh bky# ns/ ekofse ns/ t?;ky dhnK c;bK s'I gqkgs eZu/ bky ~ @ozrhBh bky# efjzd/ jB. finkdk bky ozrhBh bky s'I gqkgs j[zdh j?, Gkt/I e[;[wh bky s'I gqkgs bky T[sfeqFN e'Nh dh j[zdh j?. bky dh c;b @J/oh# j' ;edh j? iK @c[zeh#. ehNK ~ g'nk SZvD s'I gfjbK i/ bkytkbh NfjDh eZNe/ T[;s'I bky gqkgs ehsh iKdh j? sK T[; bky ~ J/oh bky efjzd/ jB. J/oh bky ftu e[M ihfts ehV/ gfogZe iK ngfogZe nt;EktK ftu ofjzd/ jB. ehfVnK d/ g'nk SZvD d/ pknd fijVh NfjDh eZNh iKdh j?, T[; s'I gqkgs bky ~ c[zeh bky efjzd/ jB. c[zeh bky ftu bky d/ fJbktk fwqs wkdk ehfVnK d/ ntF/F th ofjzd/ jB. bky dk T[sgkdB fJe ifNb gqfeqnk j?. bky ehfVnK d/ ;zo'gD, ftqzdB ns/ ehfVnK s'I bky fJeZmh eoBk fJ; gqfeqnk d/ nzr jB. bky d/ T[sgkdB ftu gfjbk uoD bky ehfVnK dk ;zo'gD j?. ;zo'gD T[j gqfeqnk j? fi; d[nkok so[D ehN nkgD/ g”Fe g”d/ s/ Gbh GKsh ftt;fEs j' iKdk j?. ehV/ s/ bky dk nktoD uVBk iK bky dk ;otD j'Dk ftqzdB www.fasalkranti.com


y/shpkVh ejkT[Idk j?. id'I bky g{oh soQK gZe iKdh j?, T[d'I finkdk s'I finkdk bky gqkgs eo bJh iKdh j?. fJ;dk e[M fjZ;k g”Fe g”d/ s/ jh SZv fdsk iKdk j?. T[j NfjDh fi; s/ ehV/ ns/ nzv/ ofjzd/ jB, T[;~ bky Go{D NfjDh efjzd/ jB ns/ fJ; bky ~ Go{D bky iK NfjDh bky efjzd/ jB. ;G s'I gfjbK Go{D bky ~ NfjDh s'I y[ou d/ SvkT[Id/ jB. fJ; y[ou/ j'J/ bky ftu nB/e nF[ZXhnK fit/I bky ehV/ d/ wo/ fjZ;/, nzv/, ozie nkfd j[zd/ jB. fJ; bky ~ jZE Bkb yob d[nkok e[ZfNnk iKdk j? ns/ fJ; gdkoE ~ jtk ftu ;[ek e/ eDK d/ o{g ftu gqkgs eo fbnk iKdk j?, fJ;~ phi bky efjzd/ jB. fJ; phi bky ~ gkDh ftu fGT[I e/, X' e/, X[Zg ftu ;[eke/, ozr T[vke/, egV/ d/ E?fbnK ftu Goe/, nZr s/ bNeke/ fgxbkT[Id/ jB. row eod/ ;w/I E?fbnK ~ x[wkT[Id/ ofjzd/ jB, fi; Bkb bky B[uVe/ pkjo nk iKdk j?. bky dhnK nF[ZXhnK E?b/ ftu jh ofj iKdhnK jB. fJjBK ~ feoh bky efjzd/ jB. fBu'V/ j'J/ bky ~ pNBB[wk YKfunK d/ uko/ gk;/ mzvk eoe/ izwB fdzd/ jB, fJjBK ~ j[D pNB bky iK F[ZX bky efjzd/ jB. fJ; F[ZX bky ~ id'I fJe gsbh uZdo d/ o{g ftu c?bk fdzd/ jB sd fJ;~ uZdo bky iK gZso bky efjzd/ jB. fJ; bky dh gZso ~ id'I gkDh ftu x'bd/ jB sd ;c/d iK Bkozrh ozr dk bky pDdk j?. n;b ftu Fbe bky, phi bky ~ ghb/ nko;/fBe d/ Bkb fJe fBFfus nB[gks ftu T[pkbD Bkb pDdk j?. fJ; bJh Fbe bky jh bky F[Xsw o{g j?. bky dh fe;w g”Fe g”d/ s/ fBoGo eodh j?. e[;[wh bky ;G s'I T[sw bky wzBh iKdh j? ns/ Yke dk bky ;G s'I ;;sk ns/ j/mb/ gZXo dk j[zdk j?. bky dh fe;w ns/ ozr g”Fe g”d/ ftu w”i{d r'Id ns/ o/fiB'I s/ fBoGo eodh j?. o[ZyK dh eNkJh SNkJh- o[ZyK s/ phjB uVkT[D iK ehVk SZvD (ehN ;zukoD) s'I gfjbK o[yK dh eNkJh SNkJh fJ; bJh io{oh j? feT[Ife bky ehN Bow, w[bkfJw, o;dko NfjDhnK s/ tfXnk gbdk j?. eKN-SKN dh gqfeqnk, ehN SZvD d/ 6 wjhB/ gfjbK ;G s'I T[g:[es j? fJ; bJh t?;kyh c;b fijVh nes{po iK Btzpo ftu bkJh iKdh j? T[;dh eKN SKN ngq?b wjhB/ ftu eoBh ukjhdh j?. i/ gfjbK s'I o[Zy s/ bky Bk j't/ sK fJj gqfeqnk wkou ftu id'I cbh nkT[Dk F[o{ j' ikt/ sd eo b?Dh ukjhdh j?. eKN-SKN jbeh eo'. nzr{m/ (2H5 ;?HwhH ftnk;) s'I w'Nh NfjDhnK Bk eZN'. 1H25 ;?HwhH s'I 2H5 ;?HwhH www.fasalkranti.com

ftnk; dhnK NfjDhnK ~ fJe jZE (fJe s'I v/Y c[ZN) dh T[ukJh s/ eZN'. 1H25 ;?HwhH ftnk; s'I xZN w'NkJh dhnK NfjDhnK ~ T[jBK dh T[sgZsh ;EkB s'I eZN'. ;[ZehnK, o'rrq;s, N[ZNhnK iK cNhnK j'JhnK NfjDhnK ~ T[; irQk s'I eZN', ;[Ze/ vzv/ ~ th T[jBK dh T[sgZsh ;EkB s'I eZN e/ eZY fdU. eZN-SZN bJh s/i Xko tkbh dktbh dk gq:'r eo'. NfjDhnK fsoShnK, ;kc ns/ fJe tko ftu eZN'. gfjbh tko eZN-SZN eod/ ;wI/ oyZ[K ~ Tf[us ;tog{ dD/k j? sK EV'h w'Nh vkb ~ th eZfNnk ik ;edk j?. ehN ;zukoD- o[ZyK s/ ehN ;zukoD dh gqfeqnk eJh irQk s/ phjB bky dhnK vzvhnK ~ pzBQ e/ ehsk iKdk j?, fijVk fszB gqeko Bkb ehsk iKdk j?L 1H gkozgfoe iK feqFe ftXh- fJe s'I fszB c[ZN gfogZe bky ehN :[es NfjDh gZsh ;w/s Bt/I o[ZyK s/ c;k fdzd/ jB. 2H ftfrnkfBe sohe/ d/ nzsors phjB bky vzvhnK ~ pzvb pDk e/ ;[sbh Bkb fes/ fes/ pzBQd/ jB. 3H d[FwD ehfVnK s'I ;[oZfynk bJh 60 w/F BkJhbkB dh ikbh ftu Goe/ o[ZyK s/ pzBQd/ jB. jo ;”-;” rokw ~ 60 w/F dh BkJhbkB ikbh E?b/ (27 pkJ/ 12 ;?HwhH iK ;[ftXk nB[;ko Bkg) ftu Goe/ gbk;fNe ;[sbh Bkb E?b/ d/ d't/I gk;/ pzBQ fdU ns/ ;[sbh E'Vh tZvh oZy', fi; Bkb o[ZyK dhnK vkbhnK s/ fJ;~ ;[sbh d[nkok pzfBQnk ik ;e/. ikbh Bk fwbD s/ phjB bky dhnK 100 rqkw vzvhnK ~ gbk;fNe ;[sbh Bkb pzBQe/ o[ZyK dhnK NfjDhnK s/ eJh irQk pzBQ'. pzvb pzBQD d/ nk;/ gk;/ dhnK NfjDhnK s/ i/ ehN Go ikJ/ sK pzvb y'be/ d{i/ nfij/ ;EkB s/ fFcN eo fdU, fiE/ fe NfjDhnK ykbh j'D. c;b eNkJh- gfogZe c;b dk T[g:'r phjB bky d/ o{g ftu eoBk j? sK c;b eNkJh, fFF{ ehN fBebD dk ;wK fXnkB ftu oZye/ eoBk ukjhdk j?. noh iK eZuh c;b fi;~ ngq?b ftu eZNDk j?, edh th eZN ;ed/ jK. nes{po iK Btzpo ftu phjB eZNd/ ;w/I f;oc

ggVh tkbh bky vzvh eZN' ns/ S[Ng[N dkD/ tkbhnK NfjDhnK SZv fdU, fi; ftu'I fJ;/ ;w/I fFF{ ehN fBebe/ ykbh irQk ftu p?mDr/ ns/ ngq?b ftu o[ZyK dh eZN SZN eod/ ;w/I noh (eZuh) bky th fwb ikJ/rh. ngq?b ftu noh yzv d/ o[yK s'I eZuh bky g{oD o{g Bkb eZN' ns/ fJ;/ ;w/I fwqs NfjDhnK i/ j'D sK T[jBK ~ th eZN fdU. T[g:'r- bky rqkw'c'B foekov pBkT[D ftu, fpibh d/ :zsoK ftu, gqEekoh d/ o{g ftu, tkofBF ns/ gkfbF pBkT[D ftu, yk; soQK dk ;hw?IN ns/ f;nkjh pBkt[D ftu, FkBuZeoK ftu u{oD pzBD d/ ezw ftu, mZgk d/D dh bky pBkt[D nkfd d/ ezwK ftu nkT[Idk j?. nZi dh bky dk T[g:'r mZgk d/D dk ugVk pBkT[D, u{VhnK ns/ gkfbFK d/ fBowkD, ekm d/ fyb”D/ ozrD ns/ ;'B/ uKdh d/ rfjDhnK ftu ykbh irQk ~ GoB ftu j[zdk j?. bky dh T[g:'frsk dk ekoB T[;dk J/be'jkb ftu x[bDk, row eoB s/ nk;kBh Bkb fgxbBk, s?n s/ wip{sh Bkb fugeDk, mzvk j'D s/ ;ys j' ikDk ns/ fpibh dh nukbesk j?. finkdkso ekopfBe ftbneK dk fJj gqsho'Xe j[zdk j? ns/ nw'Bhnk ns/ ;[jkrk ;fdqF d[opo eFkoK d/ ftbnB ftu fJ; ftu pzXB r[D nk ikdk j?. nZi eb bky s'I eJh soQK d/ :”fre gdkoE pDkJ/ iKd/ jB, fijBK s'I i?fte ;feqn gdkoE fit/I- ehNK d/ c'o'w'B;, jkow'B; ns/ g”fdnK d/ ftek; ezNo'b nkfd pDkJ/ ik ;ed/ jB. ftFD{ e/H ;'bzeh feqFh ekb/i, i/n?Be/thth e?Ig;, rzi;;'dk, wZXgqd/F- 464221 Email: drvishnu@hotmail.com

c;b eqKsh 33 5 i[bkJh 2018


y/shpkVh

;[oZfyns GftZy bJh gkDh dh ;N'o/i nfws ph e/ yo/, XkB[ek n?rohN/efbfwN/v

feqFh y/so d/ tkX/ bJh gkDh ;G s'I wjZstg{oB sZsK ftu'I fJe j?. fJE'I se fe tfXnk r[DtZsk d/ phi ns/ T[otoe th fe;/ ezw d/ BjhI j'Dr/ i/ g”d/ ~ b'VhIdh wksok ftu gkDh Bk fwb/. gF{ gkbB ns/ wSbh gkbB th ekch jd se gkDh s/ fBoGo j?. fo;ou s'I gsk brdk j? fe Gkos ftu d[fBnk dh 17 ch;dh nkpkdh t;dh j? go d[fBnK d/ ski/ gkDh d/ f;oc 4 ch;dh ;z;k;B jh Gkos ftu w”i{d jB. fJj pdfe;wsh j? fe Gkos e'b tZv/ g?wkB/ s/ ib ;z;kXB sK jB go d/F d/ tZv/ G[r”b d/ w[ekpb/ fJjBK dh pokpo tzv BjhI j?. brksko tXdh nkpkdh eoe/ ib ;z;kXBK dh tXdh wzr, ysoBke j[zd/ gqd{FD b?tbK eoe/ w”i{dk ib ;z;kXBK dh ftrVdh r[DtZsk B/ nfijh ;fEsh g?dk eo fdZsh j? fiE/ gkDh dk T[gG'r jo fdB tX fojk j? go fJ;dh ng{osh jkb/ th fJe fttkd dk gqFB pfDnk j'fJnk j?. NkNk fJz;NhfuT{N nkc ;'Fb ;kfJzf;} (NhnkJhn?;n?;) d[nkok ehs/ rJ/ ;ot/yD s'I gsk brdk j? fe finkdkso FfjoK ftu gkDh dh ewh j?. Ffjoh Gkos ftu gkDh dh eohp 40 ch;dh io{os G{whrs ib s'I g{oh j[zdh j?. Bshi/ ti'I finkdkso FfjoK ftu iwhBh ib dk gZXo jo ;kb 2-3 whNo d/ ysoBke do s/ fvrdk ik fojk j?. j?dokpkd, u/BZJh, e'fJzpN{o, fti/tkVk, nwoktsh, ;'bkg[o, fFwbk, e'uh fij/ finkdkso tZv/ Ffjo gkDh d/ rzGho ;zeN tb tX oj/ jB. ibtk:{ pdbkn, ;w/I s'I gfjbK

34 c;bi[beqkJhKsh 2018

rowh, pkfoF ftu ewh, xZN j[zdk gkDh dk b?tb, tXdh nkpkdh ns/ ib gqpzXB BhshnK dh ewh FfjoK d/ b'eb fBekJ/ bJh gkDh dh tXdh wzr ~ g{ok eoBk w[Ffeb eodh ik ojh j?. ftFt p?Ie dh fog'oN d/ w[skfpe xZN' xZN 21 Gkosh Ffjo 2020 se }ho' G{whrs ib gZXo tZb tX oj/ jB fi; Bkb Bhsh fBowksktK ns/ FfjoK d/ :'iBkekoK bJh u/sktBh d/ ;ze/s pD u[e/ jB. gkDh dh ewh eoe/ g?D tkb/ Bekokswe gqGkt ekch finkdk jB. fJj MhbK, BdhnK, Bw iwhBK ns/ ski/ gkDh d/ d{i/ ;z;kXBK ;w/s tksktoD ~ p[oh soQK gqGkfts eo fojk j?. f;oc fJjh BjhI, fJj th gkfJnk frnk fe Gkos ftu eJh irQk nfijhnK jB fijVhnK gkDh d/ finkdk fJ;s/wkb eoe/ gkDh dh ewh Bkb i{M ojhnK jB. nfijk finkdkso f;zukJh feqFh d/ fJbkfenK ftu j[zdk j? ns/ fJ; Bkb gkfoszso ~ finkdk btDsk, g”Fe gqd{FD ;w/s eJh sohfenK Bkb B[e;kB j[zdk j? ns/ jV s'I gqGkfts j'D tkb/ w?dkBK ns/ Bw iwhBK ~ B[e;kB j[zdk j?. fJ;d/ fJbktk gkDh dh ewh gqtkj gqpzXB dh gqfeqnk ~ th gqGkfts eodh j? ns/ Ffjoh XkoktK d/ g[Botk; ftu o[ektNK th g?dk eodh j?. yokp ib ;z;kXB gqpzXB gqDkbh ns/ ibtk:{ pdbkn eoe/ Gkos ~ brksko gkDh dh ewh dk ;kjwDk eoBk g?Idk j?. U;hvh n?BtkfJoBw?INb nkT[Nb[e 2050 dh fJe

fog'oN ftu dkntk ehsk frnk j? fe Gkos ~ 2050 se gkDh dh rzGho ;wZf;nk dk ;kjwDk eoBk gt/rk. bks{o d/ pko/ rZb eohJ/ fijVk wjkokFNo d/ wokmtkVk y/so dk fJe fibk j?, yokp wkB;{B, G{whrs ib dk pj[s finkdk T[g:'r ns/ Bhsh :'iBktK dh ewh eoe/ bks{o Bro gkfbek gfoFd ~ fJj x'FDk eoB bJh wip{o j'Dk fgnk fe T[j wjhB/ ftu f;oc fJe tko gkDh w[jZfJnk eok ;ed/ jB. fJ; ;zeN s'I ;oeko ~ o/bt/ okjhI gkDh G/iD bJh wip{o j'Dk fgnk ns/ tZvh ;zfynk ftu fe;kBK ns/ fBtk;hnK ~ Ffjo dh noE-ftt;Ek ~ ;fEosk d/D bJh Ffjo s'I gbkfJB eoBk fgnk. feT[Ife Bkowb s”o s/ g{ok fXnkB wokmtkVk ns/ yk;s”o s/ bks{o s/ fojk, wjkokFNo dh e[b gkDh dh ewh 30 ch;dh se d/ gZXo s/ gj[zu rJh ns/ eJh fifbnK ftu gkDh d/ ;o's g{oh soQK ;[Ze u[e/ jB. tobv fo;'of;} fJz;NhfuT{N dh fJe fog'oN d/ nB[;ko Gkos d/ e[b y/socb dk 54 ch;dh fjZ;k gkDh dh pj[s finkdk ;wZf;nk s'I ghfVs j?. fJ; nfXn?B s'I gsk bZrk fe 2030 ftu Gkos ftu gkDh dh wzr 1H5 bZy eo'V feT{fpe whNo se gj[zu ikJ/rh id'I fe fcbjkb Gkos ftu gkDh dh ng{osh wfji 740 nop feT{fpe whNo j?. Gkos d/ nfXekfoe G{whrs ib ;z;kXB ftFb/FD d/ w[skfpe d/F dh G{whrs ib ng{osh d/ 1_6 fjZ;/ dk fcbjko io{os s'I

www.fasalkranti.com


y/shpkVh finkdk fJ;s/wkb j' fojk j? fi; eoe/ FfjoK ~ ib nk:ks fij/ n;EkJh T[gkJ/ dk ;jkok b?Dk g?Idk j? fi;d/ nkofEe n;o j[zd/ jB. ftFt p?Ie d[nkok ehsk frnk fJe d{ik nfXn?B dZ;k j? fe gkDh dh ewh bzph ntXh ftu nkofEe tkX/ dhnK ;zGktBktK ~ th gqGkfts eo ;edh j?. i/ Gkos ib ;z;kXBK dk d[oT[g:'r eoBk ikoh oZydk j? sK 2050 se gkDh dh ewh dh bkrs Gkos bJh fJ;d/ ihvhgh d/ 6 ch;dh d/ pokpo se j' ;edh j?. ;G s'I finkdk n;o ;/js, y/sh, nkwdBh ns/ ;zgsh s/ j't/rk. n;hI fJe XXded/ j'J/ itkbkw[yh s/ p?m/ jK fi;dk BK gkDh j? fijVk fe;/ ;w/I th cN ;edk j?. j[D ;wK nk frnk j? id'I n;hI gkDh d/ T[fus T[g:'r ns/ pkfoF d/ gkDh dh ;Kg pko/ e[M ;'uhJ/ ns/ e[M eohJ/. i/ jo pzdk fJj gqD bt/ fe n;hI pkfoF dh jo p{zd ~ ;zGkbKr/ sK n;hI pkfoF d/ gkDh dk 70 ch;dh ;[oZfyns oZy ;eKr/, fijVk BdhnK s'I j[zd/ j'J/ ;w[zdo se gj[zu iKdk j? ns/ n;hI nkgDhnK gkDh dhnK b'VK g{oh eo ;eD d/ Bkb jh fgqEth s/ gkDh dk dpkn th xZN eo ;eKr/. fit/I fe n;hI 2010 ftu 251 nop feT{fpe whNo; (ph;hn?w) G{whrs ib dk fJ;s/wkb eo oj/ ;h id'I fe nwohek f;oc 112 ph;hn?w dk fJ;s/wkb eodk ;h. fJ;d/ fJbktk Gkos dh T[syBB do B/ 1980 ftu 90 ph;hn?w d/ nkXko s/ s/ih Bkb tkXk ehsk id'I fe nwohek ftu fJj do

1980 s'I brGr ;wkB do pDh j'Jh j?. Gkosh w”;w ftfrnkB ftGkr (nkJhn?wvh) B/ fJ; ;kb @@Bkowb## wkB;{B dh GftZytkDh ehsh j?. fJ; ;kb pkfoF bKr ghfonv n?to/i (n?bghJ/) d/ 97 ch;dh j'D dk nzdk}k j? fijVk feqFh y/so ns/ rqkwhB noEftt;Ek bJh fJe gk}hfNt ;ze/s j?. wkB;{B e/ob se gj[zu u[ek j? ns/ T[whd j? fe ibdh jh g{ok Gkos pkfoF dhnK p{zdK Bkb y[F j't/rk. fJ; bJh ub' fJ; wkB;{B s'I jh gkDh ;zGkbDk F[o{ eod/ jK ns/ nkT[D tkbh ghVh bJh fJe ;[oZfyns GftZy dh p[fBnkd oZyd/ jK. -nfws ph e/ yo/ XkB[ek n?rohN?e fbfwN/v

Hkhe

TM

BHEEM BHEEM Marvel Tiller

BHEEM Excel Diesel 6 H.P.

lsYQ LVkVZ • Vsªap }kjk yxk;s x, xUus esa xqM+kbZ ds fy, •vke] uhacw] lQsnk] fduw] ckx esa xqM+kbZ ds fy,

BHEEM Pixel Weeder

vuqnku ds fy, ljdkj }kjk iathÑr

xUus esa xqM+kbZ ds fy,

For Dealer Enquiry, Please Contact

RENAAISSANCE POWER PRODUCTS PVT. LTD.,

9416110900, 9034266837 Email: sundeepmm@gmail.com www.fasalkranti.com

BHEEM Excel Petrol 6.5 H.P.

xUus esa xqM+kbZ ds fy,

lCth@eSaFkk esa xqM+kbZ ds fy, DEALER

HARYANA 9416030304 9802150237

UTTAR PRADESH 9219235633 9412544341

c;b eqKsh 35 5 i[bkJh 2018


feqFh ekoi

i[bkJh wjhB/ d/ y/sh ;pzXh io{oh ekoi okw ;to{g pkBk - vkH fdB/F e[wko c;b ftfrnkB vth}B GkHfeqHnB[Hg- Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh- 110012 i[bkJh wjhB/ ftu d/F d/ finkdkso fjZf;nK ftu pkfoF F[o{ j' u[eh j[zdh j?. fiE'I se ;zGt j't/ pkfoF d/ ib ~ y/sK s'I pkjo Bk ikD fdsk ikJ/ ns/ yk;eo pkokBh dFktK ftu fJ;dk fwZNh ftu GzvkoD ehsk ikJ/. Bkb jh e[M c;bK ftu ib Gokn eoe/ B[e;kB th j' ;edk j?. fi;d/ bJh ib fBek; dk gqpzX th io{oh j?. e[M c;bK fit/I wZeh, itko, pkiok, nojo, T[Vd ns/ w{zr nkfd ftu ib Gokn Bk j'D fdU feT[Ife fJ;d/ eoe/ fJjBK c;bK ~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; wjhB/ M'B/ dh o'gkJh ikoh oj/rh ns/ Bkb jh e[M c;bK fit/I - itko, pkiok, wZeh, T[Vd, w{zr ns/ ukok c;bK dh fpikJh th ehsh ik ;edh j?. fJ;d/ fJbktk ;pihnK, c[ZbK ns/ e[M cb tkb/ o[ZyK ftu eJh soQK dhnK c;b ezwK ~ th fJ; wjhB/ ftu g{ok ehsk iKdk j?. fJ; bJh gq;s[s b/y ftu i[bkJh wjhB/ ftu ehs/ ikD tkb/ wjZstg{oB feqFh ezwK s/ uouk ehsh ik ojh j?. M'B/ dh o'gkJh- M'B/ dh g”dFkbk ns/ o'gkJh d/ pko/ fJ; w?r}hB d/ fgSb/ nze (i{B 2016) ftu ft;Eko Bkb uouk ehsh rJh j?. fJ; wjhB/ ftu M'B/ dh o'gkJh ysw eo b?Dh ukjhdh j?. fijV/ y/sK ftu o'gkJh ehsh ik u[eh j't/ T[jBK ftu o'gkJh d/ fJe jcs/ pknd y/s ftu x[zwe/ t/y bU fe fes/ g”d/ wo Bk rJ/ j'D. fijVhnK irQk s/ g”d/ wo rJ/ j'D, T[jBK s/ Bt/I g”d/ io{o bk fdU. Bkb jh :{fonk (BkJhNq'iB) dh gfjbh fsjkJh wksok dk gq:'r o'gkJh d/ 5-8 fdB pknd eo' id'I g”d/ uzrh soQK iV cV u[e/ j'D. ukok c;bK dh fpikJh- po;ks ftu uoh (itko), wZeh, pkiok, weuoh, b'fpnk ns/ rtko fijhnK ukok c;bK dh fpikJh ehsh iKdh j?. T[go'es c;bK dh fpikJh fJ; wjhB/ d/ nzs se io{o fBgNk bU. fJjBK dh fpikJh bkfJBK ftu eoBk mhe ofjzdk j?. itko ns/ b'fpnk dh phi do 40-45 feHrqkH gqsh j?H ns/ bkfJB s'I bkfJB dh d{oh 25-30 ;?HwhH ;jh ofjzdh j?. wZeh dh phi do 50-60 feHrqkH gqsh j?H ns/ bkfJB s'I bkfJB dh d{oh 25 ;?HwhH T[g:[es ofjzdh j?. rtko ns/ weuoh dh phi do 35-40 feHrqk gqsh j?H ns/ bkfJB s'I bkfJB dh d{oh 25 ;?HwhH T[fus ofjzdh j?. egkj dh d/yGkb- i[bkJh wjhB/ ftu egkj

36 c;bi[beqkJhKsh 2018

dh c;b ftu yogstkoK d[nkok finkdk B[e;kB j[zdk j?. fJjBK dh fBekJh y[ogh, e;'bk iK p?bK d/ jb iK ebNht/No d[nkok ehsh ik ;edh j?. egkj ftu fJ; ;w/I G{oh fJZbh d[nkok ekch B[e;kB j[zdk j?. fJj fJZbh gZshnK ~ eZNe/ c;b ~ B[e;kB gj[zukT[Idh j?. Bkb jh u{;e ehV/ fit/I u?Igk, gZshnK dk o; u{;e/ c;b ~ ekch B[e;kB gj[zukT[Idk j?. T[go'es ehfVnK d/ ezNo'b bJh nke;hv/w/NkB fwEkfJb (w/Nkf;;Nke;) 25 JhH;hH iK vkJhw/E'J/N (o'r'o) 30 JhH;hH dh 1 bhNo wksok ~ 800-1000 bhNo gkDh ftu x'be/ gqsh j?eN/no dh do Bkb fSVe fdU. egkj ftu fJ; ;w/I gZsk wo'V o'r d/ jwb/ dh th ;zGktBk ofjzdh j?. fJj o'r gZsh wo'V ftFkD{ d[nkok j[zdk j? ns/ ;c/d wZyh fJ; o'r dh tkje j[zdh j?. gqGkfts g”fdnK dh u'Nh d/ gZfsnK dhnK B;K w'NhnK j' iKdhnK jB ns/ gZs/ finkdk jo/ B}o nkT[Id/ jB. fpwkoh d/ c?bkn ~ o'eD bJh ;c/d wZyh dk ezNo'b nke;hv/w/NkB fwEkfJb iK vkfJw/E'J/N Bkb T[;/ soQK eo' fit/I u?Igk bJh ;[MkfJnk frnk j?. rzB/ dh d/yGkb- i/ rzB/ dh gS/sh fpikJh (oph c;b dh eNkJh d/ pknd) ehsh rJh j? sK T[; ftu ;w/I nB[;ko f;zukJh fBokJh ns/ r[vkJh eod/ ofjDk ukjhdk j?. i/ c;b ftu ehV/ we”V/ ns/ fpwkohnK dk gqe'g fdy/ sK T[jBK ~ o;kfJfDe, i?fte iK d{ihnK ftXhnK d[nkok ezNo'b eoBk io{oh j[zdk j?. finkdk pkfoF ns/ s/i jtktK eoe/ i[bkJh-nr;s wjhB/ d”okB rzB/ dh c;b fvr ;edh j?. fJ;d/ ekoB c;b dh g?dktko ns/ r[DtZsk s/ gqshe{b n;o g?Idk j?. c;b ~ fvZrD s'I pukT[D bJh fJ; wjhB/ d' bkfJBK d/ ftu r{b pDk e/ eZYh rJh fwZNh ~ T[s/ uVkfJnk ikDk ukjhdk j?, fi; Bkb rzB/ dhnK iVK ~ wip{sh fwb ;e/ ns/ finkdk gkDh Bkb j'D tkb/ B[e;kB s'I th pfunk ik ;e/. fJ;d/ pknd iwhB s'I 50 ;?HwhH T[s/ rzB/ dh pzXkJh eo d/Dh ukjhdh j?. rzB/ dh pzXkJh fJ; soQK eo' fi; Bkb fe johnK gZshnK fJe ro[Zg ftu iwQK Bk j' ;eD BjhI sK gqekF ;z;b/FD dh feqnk ftu o[ektN nkJ/rh. rzBk pzBD dk ezw gZshnK ~ x/oe/ iK T[jBK ~ w'Ve/ g{ok ehsk ik ;edk j?. i/ ib Gokn dh dFk g?dk j't/ sK gkDh dk T[fus fBek; th io{oh j[zdk j?.

T[Vd ns/ w{zr dh fpikJh- i[bkJh wjhB/ ftu T[Vd ns/ w{zr dh fpikJh pkfoF F[o{ j'D s/ eo d/Dh ukjhdh j?. i/ pkfoF ftu d/o j't/ sK fJjBK c;bK dh fpikJh gb/tk eoe/ i[bkJh d/ gfjb/ gytkV/ ftu ysw eo b?Dh ukjhdh j?. Bkb jh fJj fXnkB oZyDk io{oh j? fe fpikJh bJh nfij/ y/s dh u'D eo' fi; ftu finkdk ;w/I se gkDh Bk mfjodk j't/. fJjBK c;bK dh fpikJh ;hvfvqb iK d/;h jb Bkb 30-45 ;?HwhH d{oh s/ pDhnK bkfJBK ftu eoBh ukjhdh j? ns/ fBekJh d[nkok g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 7-10 ;?HwhH eo b?Dh ukjhdh j?. fe;wK d/ nB[;ko T[Vd ns/ w{zr dh T[fus phi do 15-20 feHrqkH gqsh j?H j?. fpikJh s'I gfjbK phi ~ T[g:[es eteBkFh fit/I Ehow iK pkft;fNB (2H5 rqkw gqsh feHrqkH phi) Bkb T[gukfos eoB d/ pknd okfJi'fpnw d/ Nhe/ Bkb T[gukfos eo b?Dk ukjhdk j?. d'jK c;bK bJh 20 feHrqkH BkJhNq'iB, 40 feHrqkH ck;c'o; ns/ 20 feHrqkh rzXe gqsh j?H dh b'V j[zdh j?. T[go'es T[otoeK dh ;zg{oB wksok fpikJh d/ ;w/I gq:[es eoBh ukjhdh j?. i/ o;kfJfDe ftXh Bkb yogstko ezNo'b eoBk j? sK g/Ivhw?E/fbB (1 feHrqkH ;feqn sZs gqsh j?H) ~ 800 bhNo gkDh ftu x'be/ fpikJh d/ 1-2 fdB d/ nzdo fSVe d/Dk ukjhdk j?. T[Vd dhnK gqw[Zy gqikshnK jB- NkfJg 9, gzs T[Vd 19, gzs T[Vd 30, nkikd T[Vd 1, F/yo 2, g{;k 1, Bo/Ido T[Vd 1, nkikd T[Vd 2, itkjo T[Vd 3 nkfd. w{zr dhnK gqw[Zy gqikshnK jB- g{;k ftFkb, g{;k t?;kyh, ghHvhHn?wH11, ghHvhHn?wH 54 (w'sh), ghHvhHn?wH 139 (;wokN), gzs w{zr 2, gzs w{zr 5, ghHn?;H 16, g{;k 9531, Bo/Ido w{zr 1 nkfd. pkio/ dh fpikJh- T[Zsoh Gkos ftu pkio/ dh fpikJh i[bkJh d/ gfjb/ gytkV/ ftu ysw eo b?Dh ukjhdh j?. pkio/ dh c;b T[fus ib fBek; tkbhnK ;G soQK dhnK iwhBK ftu T[rkJh ik ;edh j?. pkio/ bJh Gkoh fwZNh nB[e{b BjhI ofjzdh j?. pkio/ bJh finkdk T[gikT{ iwhBK dh th b'V BjhI j[zdh, fJ; bJh pb{Jh d'wN fwZNh T[fus j[zdh j?. fJe i[skJh fwZNh gbND tkb/ jZb Bkb eoBh ukjhdh j?. fJ;d/ pknd d'-fszB i[skJhnK d/;h jb, j?o' iK ebNht/No ubk e/ T[;d/ Bkb

www.fasalkranti.com


feqFh ekoi gkNk bk e/ y/s ~ ;wsb eo b?Dk ukjhdk j?. fpikJh bJh 5 feHrqkH gqsh j?eN/no phi dh b'V j[zdh j?. fe;/ ekoB i/ pkio/ dh fpikJh ;w/I s/ BjhI ehsh ik ;e/ sK pkio/ dh c;b d/o Bkb

j?. BkJhNq'iB dh puh j'Jh wksok nze[oD s'I 4-5 jcs/ pknd y/s ftu fpy/o e/ fwZNh ftu uzrh soQK fwbk d/Dh ukjhdh j?. wZeh dh fpikJh- fJj ;wK wZeh dh fpikJh

fGzB okiK bJh pkio/ dhnK T[g:[es ;zeo fe;wK j/m fbyhnK jBL fe;w oki oki;EkB oki 171, g{;k ezg'f}N 266, g{;k ezg'fiN 643 T[so gqd/F g{;k ezg'fiN 383, g{;k ezg'fiN 266, g{;k ezg'fiN 234 jfonkDk r[ioks wjkokFNo

n?u;h 4, n?u;h 10, g{;k ezg'fiN 383, g{;k ezg'fiN 266, g{;k ezg'fiN 334 g{;k ezg'fiN 383, g{;k ezg'fiN 266 g{;k ezg'fiN 383, g{;k ezg'fiN 612, nkJh;hNhgh 8203

fGzB okiK bJh pkio/ dhnK T[g:[es ;ze[b fe;wK jBoki fe;w oki;EkB nkon?uvh 30, nkon?uvh 21 T[sogqd/F g{;k 415 jfonkDk n?un?uph 50, n?un?uph 67, g{;k 23, g{;k 415, g{;k 605, g{;k 322, n?un?uvh 68, n?un?uph 117, n?un?uph fJzgo{tv r[ioks g{;k 23, g{;k 605, g{;k 415, g{;k 322, ihn?uph 15, ihn?uph 30, ihn?uph 318, Bzdh 8 wjkokFNo g{;k 23, n?bn?bphn?u 104, Fodk, ;s{oh, n?wn?bphn?u 285 eoBkNe g{;k 23 nKXok gqd/F nkJh;hn?wth 155, nkJh;hn?wth 221 phiD d/ w[ekpb/ T[;~ o'gDk finkdk bkGdkfJe j[zdk j?. fJe j?eN/no y/so ftu g”d/ o'gD bJh brGr 500-600 tor whNo ftu 2-2H5 feHqrqkH phi i[bkJh wjhB/ ftu phfink ikDk ukjhdk j?. g”d/ uzrh soQK T[rD T[;d/ bJh fenkfonK ftu 12-15 feHrqkH :{fonk gq:'r eoBk ukjhdk j?. brGr 2 s'I 3 jcs/ dh g”d o'gDh ukjhdh j?. id'I g”fdnK ~ fenkohnK s'I T[ykV' sK fenkfonK ~ Bw pDkJ/ oZyDk ukjhdk j? sKfe iVK ~ B[e;kB Bk gj[zu/. fiE'I se ;zGt j't/ o'gkJh pkfoF tkb/ fdBK ftfu eoBh ukjhdh j?. bkfJBK s'I bkfJBK dh d{oh 50 ;?HwhH ns/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 10 ;?HwhH oZyd/ j'J/ fJe irQk s/ f;oc fJe g”dk o'g'. i[bkJh d/ shi/ jcs/ s'I nr;s d/ d{i/ jcs/ se o'gkJh eoB Bkb tfXnk g?dktko fwbdh j?. f;zfus y/so bJhBkJhNq'iB- 80 feHrqkH, ck;c'o;- 40 feHrqkH ns/ g'NkF- 40 feHrqkH gqsh j?eN/no. pkokBh y/soK bJh BkJhNq'iB- 60 feHrqkH, ck;c'o;- 30 feHrqkH ns/ g'NkF- 30 feHrqk gqsh j?eN/no. ;kohnK gfo;fEshnK ftu BkJhNq'iB dh nZXh wksok ns/ ck;c'o; ns/ g'NkF dh g{oh wksok brGr 3-4 ;?HwhH dh v{zxkJh s/ gkT[Dh ukjhdh

www.fasalkranti.com

bJh T[fus j?. T[soh Gkos ftu fJ;dh fpikJh wZX i[bkJh se ysw eo b?Dh ukjhdh j?. wZeh ~ ;G gqeko dhnK fwZNhnK ftu T[rkfJnk ik ;edk j? go wZeh d/ tfXnk tkX/ ns/ g?dktko bJh pb{Jh d'wN s'I b? e/ d'wN fwZNh T[g:[es ofjzdh j?. gfogZesk ntXh d/ nkXko s/ wZeh dh finkdk T[gi d/D tkbhnK pj[s ;kohnK ;zeo fe;wK T[gbpZX jB. T[so Gkos ftu T[rkJhnK ikD tkbhnK w[Zy fe;wK jB(1) ns/ 33, ghJhn?un?w3, ghJhn?un?w 5, ghn?wn?u2 (2) wZXw gfogZesk dhnK fe;wK- fJj fe;wK 85 s'I 95 fdB ftu gZe iKdhnK jB. fJjBK fe;wK ~ d't/I f;zfus ns/ pkfoF nkXkfos y/soK ftu T[rkfJnk ik ;edk j?e/n?u 510, pkfJU 9637, itkjo wZek, n?wn?wn?u 69, n?un?w 10, n?wn?un?w 2 (3) g{oD ekbhB gZeD tkbhnK fe;wK- fJ; tor dhnK fe;wK 100-110 fdB ftu gZedhnK jB. fJjBK fe;wK ~ T[jBK y/soK ftu phiDk ukjhdk j? fiE/ f;zukJh d/ e/ ;w/I f;o fpikJh j' ;e/ ns/ c;bekb ftu pkfoF ;[fBFfus j't/- e/n?u 528, ;hvN?e

2324, Fhsb, p[bzd, ghn?un?u3. yk; wZeh dhnK fe;wK- p/phekoB-thn?b 78, ghJhn? u n? w 2, ghJhn? u n? w 5, thn?bp/phekoB 1, gkgekoB-nzpogkg, thn?b nzpo gkg, gob gkg ;thN ekoB-wkX[oh, fgqnk, ftB Uo/Ii, n?;;hn?u 1 ns/ T[u gq'NhB wZehn?ufeT{ghn?w 1,5 ns/ 7, FeshwkB 1,2, 3 ns/ 4, ftt/e feT{ghn?w 9. pkfoF d/o Bkb j'D dh jkbs ftu fpikJh s'I gfjbK fJe f;zukJh d/ e/ jh y/s dh fsnkoh eo'. fJ;d/ bJh j?o' d[nkok fJe v{zxh i[skJh ns/ ebNht/No Bkb d' i[skJh ekch ofjzdhnK jB. i[skJh d/ pknd gbNk io{o bkU. finkdk pkfoF tkb/ y/soK ftu c;b dh fpikJh w/VK s/ eoBh ukjhdh j?. fJ;d/ bJh nzfsw i[skJh d/ s[ozs pknd fBoXkfos d{oh s/ w/VK ~ pBkT[Dk ukjhdk j? ns/ w/V pBkt[D d/ s[ozs pknd fpikJh eoBh ukjhdh j? feT[Ife d/o Bkb fpikJh eoB s/ w/VK ftu'I BwhI dk B[e;kB j' ;edk j?. fi; Bkb nze[oD xZN j' iKdk j?. phi ~ fJwghvken'o Bkwe dtkJh (2 fwHbhH gqsh feHrqkH phi do) Bkb T[gukfos eo' fi; Bkb c;b ftu nze[oD ns/ F[o{ d/ tkX/ dh nt;Ek ftu ehfVnK dk gqe'g xZN ofjzdk j?. wZeh ftu esko s'I esko ns/ g”fdnK s'I g”fdnK dh d{oh 75 ;?HwhH pkJ/ 20 ;?HwhH iK 60 ;?HwhH pkJ/ 25 ;?HwhH oZyd/ jB. fJe j?eN/no y/so dh fpikJh bJh 20-22 feHrqkH phi ekch ofjzdk j?. i/ wZeh dh fpikJh p/ph ekoB ns/ gkgekoB bJh ehsh ik ojh j? sK g”fdnK d/ ftu dh d{oh 60 ;?Hwh pkJ/ 20 ;?HwhH T[fus ofjzdh j?. i/ fwZNh ftu ihtKF gdkoD dh ewh j't/ sK fpikJh s'I brGr 15-20 fdB gfjbK 6-8 NB gqsh j?H dh do Bkb r'po dh ykd y/s ftu gk e/ fwZNh ftu uzrh soQK fwbkT[Dk ukjhdk j?. nkw s'o s/ g{oDekfbe fe;wK bJh 120-150 feHrqkH gqsh j?H BkJhNq'iB ns/ wZXw ns/ ibdh gZeD tkbhnK fe;wK bJh bVhtko 80-100 ns/ 60-80 feHrqkH gqsh j?H BkJhNq'iB ekch j[zdh j? id'Ife 60 feHrqkH ck;c'o; ns/ 40 feHrqkH gqsh j?H g'NkF ;ko/ tor dhnK fe;wK bJh io{oh j?. i/ wZeh dh fpikJh pb{Jh fwZNh ftu ehsh iKdh j? iK y/s ftu fize dh ewh j't/ sK 25 feHrqkH gqsh j?H dh do Bkb fize ;bc/N ~ y/s ftu fpikJh s'I gfjbK gkT[Dk ukjhdk j?. BkJhNq'iB dh fJe u”EkJh ns/ ck;c'o;, g'NkF ns/ fize ;bc/N dh g{oh wksok fpikJh s'I gfjbK nzfsw i[skJh d/ ;w/I fwZNh ftu fwbk fdU. BkJhNq'iB dh pkeh puh wksok ~ d' pokpo fjZf;nK ftu tzve/ r'v/ se T[ukJh tkbh ns/ Mzv/ fBebD s'I gfjbh nt;Ek s/ yVh c;b dhnK bkfJBK ftu fpy/o fdU. itko dh fpikJh- T[soh Gkos ftu itko dh fpikJh dk T[fus ;wK i[bkJh dk gfjbk jcsk

c;b eqKsh 37 5 i[bkJh 2018


feqFh ekoi j?. pkokBh y/soK ftu wkB;{B dh gfjbh pkfoF j'D d/ fJe jcs/ d/ nzdo itko dh fpikJh eo d/Dh ukjhdh j?. y/s dh fsnkoh bJh gfjbh i[skJh fwZNh gbND tkb/ jb iK j?o' Bkb eoB d/ pknd 2-3 i[skJhnK d/;h jb iK ebNht/No Bkb eo'. phiD s'I gfjbK gkNk ubke/ y/s ~ ;wsb eo b?Dk ukjhdk j?. nkw s”o s/ fJe j?eN/no y/socb dh fpikJh bJh 12-15 feHrqkH phi dh b'V g?Idh j?. fpikJh s'I gfjbK phi ~ fe;/ eteBkFh o;kfJD fit/I e?gNkB nkfd Bkb 2H5 rqkw gqsh feHrqkH phi dh do Bkb io{o T[gukfos eo b?Dk ukjhdk j?. ;zeo itko dh fpikJh bJh jo ;kb BtK phi jh gq:'r ftu fbnkT[Dk ukjhdk j?. fpikJh dh d{oh 45 ;?HwhH (bkfJB s'I bkfJB) ns/ bkfJB d/ nzdo g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 15 ;?Hwh oZyh ikJ/. bkfJB ftu fpikJh d/;h jb d/ fgS/ e{zvK ftu iK ;hvfvqb d[nkok ehsh ik ;edh j?. i/ r'po dh ykd, ezg';N nkfd T[gbZpX j't/ sK 10 NB gqsh j?eN/no dh do Bkb fpikJh d/ 15-20 fdB gfjbK y/s ftu ;wkB o{g Bkb fpy/o e/ iwhB ftu uzrh soQK fwbk d/Dk ukjhdk j?. f;zfus dFk ftu itko dh tfXnk T[gi gqkgs eoB bJh 100-120 feHrqkH BkJhNq'iB, 50-60 feHrqkH ck;c'o; ns/ 40-50 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no dh b'V g?Idh j?. id'I fe nf;zfus (pkokBh) dFk ftu 50-60 feHrqkH BkJhNq'iB, 30-40 feHrqkH ck;c'o; ns/ 30-40 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no ekch j[zdk j?. f;zfus dFk ftu BkJhNq'iB dh nZXh

GO FOR SOIL TESTING

38 c;bi[beqkJhKsh 2018

wksok ns/ ck;c'o; ns/ g'NkF dh g{oh wksok fpikJh d/ ;w/I coNh ;hvfvqb d[nkok iwhB ftu gkU. i/ coNh-;hvfvqb T[gbpZX Bk j't/ sK T[otoeK dk fwFoD pDke/ y/s ftu ;wkB o{g ftu fSVee/, j?o' iK ebNht/No ubke/ iwhB ftu uzrh soQK fwbk fdU. BkJhNq'iB dh pkeh nZXh wksok fpikJh d/ 30-35 fdB pknd yVh c;b ftu fSVe fdU. ;pihnK · nr/sh r'Gh fi;dh g”d i{B d/ gfjb/ jcs/ ftu gkJh rJh j't/, T[;dh o'gkJh fJ; wjhB/ d/ gfjb/ jcs/ ftu g{oh eo b?Dh ukjhdh j?. o'gkJh s'I gfjbK y/s ftu 300 e[zsb ezg';N iK r'po dh ykd, 60 feHrqkh BkJhNq'iB, 50 feHrqkH ck;c'o; ns/ 50 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no dh do Bkb gq:'r eo'. og'kJh wV/K d/ Ts[/ 40 ;H?whH pkJ/ 30 ;H?whH d/ nzsoD s/ eoBh ukjhdh j?. · NwkNo ns/ p?IrB dh i{B ftu gkJh rJh Bo;oh s'I fsnko g”d dh o'gkJh i[bkJh wjhB/ ftu io{o g{oh eo b?Dh ukjhdh j?. o'gkJh s'I gfjbK w[Zy y/s ftu 200-250 e[zsb r'po dh ykd iK ezg';N, 50 feHrqkH BkJhNq'iB, 40 feHrqkH g'NkF gqsh j?H dh wksok uzrh soQK fwZNh ftu fwbk fdU. · i{B d/ wjhB/ ftu i/ fgnki dh g”d dh fpikJh ehsh rJh ;h sK fJ; g”d dh o'gkJh

SAVE FERTILIZER

i[bkJh d/ d{i/ gytkV/ ftu io{o g{oh eo bU. o'gkJh nkw s”o s/ 15 ;?HwhH X 30 ;?HwhH nzsoD s/ eoBk finkdk T[g:'rh j't/rk ns/ o'gkJh d/ ;w/I 50 feHrqkH g'NkF gqsh j?H dk gq:'r eoBk ukjhdk j?. pkr · izrbh o[yK fit/i wj[nk, fBzw, y/ivh, noi[B, FhFw, ;c/dk, i?Nq'ck, eozi, euBko ns/ r[bw'jo nkfd d/ g”fdnK ~ y/sK dhnK w/VK s/, ;Ve d/ feBkfonK iK feqFh tkfDeh d/ T[d/F Bkb o'gD eoB dk T[g:[es ;wK j?. · phs/ wjhB/ y'd/ rJ/ rZfvnK ftu T[g:[es cb o[ZyK d/ g”fdnK dh o'gkJh dk ezw fJ; wjhB/ g{ok eo b?Dk ukjhdk j?. nzp d/ g”d/ 8-12 whNo, nwo{d d/ 5-7 whNo, ;zso/ d/ 5-6 whNo, fBzp{ d/ 4-5 whNo ns/ nKtb/ d/ 7-10 whNo d{oh s/ o'fgs eoB/ ukjhd/ jB. i/ po;ks dh ewh j't/ sK g”fnK ~ io{os nB[;ko f;zfus eod/ ofjDk ukjhdk j?. · r/Id/ iK d{ih c[Zb tkb/ g”fdnK ftu ib Gokn Bk j'D fdU ns/ io{os nB[;ko ib fBek; dk gqpzX eo'. · pkfoF d/ w”;w ftu T[rkJ/ ikD tkb/ g[Fgh g”fdnK ~ 45-60 ;?HwhH dh d{o/ s/ fenkfonK ftu o'fgs eo d/Dk ukjhdk j?.

SAVE MONEY

SAVE EARTH

www.fasalkranti.com


w/oh o;’Jh

o;'Jh

xo ftu jh pDkU ;[nkdh gkt Gkih

gkt Gkih nZi eb ekch b'efgqn j? ns/ fJ;~ y{p ukn Bkb ykXk iKdk j?. fJ;~ eJh ;[nkdh ;pihnK ~ fwbke/ pDkfJnk iKdk j?. gkt Gkih fJe nfijh fvF j? fi;~ jo T[wo d/ b'e g;zd eod/ jB. gkt Gkih ftu ;pihnK gk e/ T[jBK ~ ;[nkdh pDkfJnk iKdk j?. fJj fJe gqf;ZX c{v nkfJNw j? ns/ nfijhnK j?bdh ;pihnK dk fwFoD j? fijBK ~ fJeZb/ ykDk FkfJd e[M b'e g;zd BjhI eod/. gkt Gkih ftu i/ s[jk~ e'Jh ;pih g;zd BjhI j? sK s[;hI T[;dh irQk nkgDh g;zd dh ;pih gk ;ed/ j'. fJj pj[s jh ;[nkdh ns/ g”FfNe j? fi;~ pZu/ pV/ ukn Bkb yKd/ jB. nkb{, NwkNo, wNo fijhnK ;pihnK ~ w?F eoe/ w;kb/ ns/ fBzp{ dk o; gk e/

· · · · · · · ·

3 uwZu gkt Gkih w;kbk 1 uwZu bkb fwou gkT{vo nZXk eZg NwkNo fgT{oh 1 fNZeh wZyD fJe r[ZSk jok XfBnk gkt bJh ;wZroh wZyD gkt Gkih w;kbk

www.fasalkranti.com

fsnko ehsh rJh Gkih ~ wZyD tkb/ gkt Bkb ;ot ehsk iKdk j?. gkt Gkih ~ po/eck;N, bzu iK fco fvBo ftu edh th yk ;ed/ jK. ;wZroh · 2 uwZu s/b · 4 wZyD d/ N[eV/ · fJe eZg fgnk} eZfNnk j'fJnk · fJe uwZu ndoe bj;[D dk g/;N · nZXk eZg b”eh, eZfNnk j'fJnk · nZXk eZg fFwbk fwou · fJe eZg nkb{ eZN/ j'J/ · nZXk eZg ue[zdo · 1 uwZu fwou gkT{vo

pBkT[D dk sohek fJe g?B ftu s/b gkU. fJ; ftu wZyD d/ N[eV/ ns/ Bkb fgnk} gkU. fgnki ~ G{ok j'D se G[zB' ns/ fJ; ftu ndoe bj;[D dk g/;N gkU, uzrh soQK fjbkU. j[D fJ; ftu eZNh b”eh d/ Bkb jok XfBnk gk e/ uzrh soQK fwbkU, fJ;d/ pknd fJ; ftu eZN/ j'J/ fJe eZg nkb{ gkU. fwbke/ uzrh soQK w?F eo'. eZfNnk j'fJnk u[ezdo

gkU, Bwe, bkb fwou gkT{vo ns/ Gkt Gkih w;kbk gk e/ w?F eo' ns/ uzrh soQK fwbkU. j[D fJ; ftu NwkNo fgT{oh gkU ns/ wZyD gkT[D d/ pknd joh XfBnk gk e/ Gkih ~ gZeD fdU. ;kohnK ;pihnK uzrh soQK fwbkU. j[D gkt s/ wZyD ~ c?bkU. gkt s/ gkt Gkih w;kbk fSVe'. st/ s/ G{ok j'D se ;/e'. row row Gkih ~ fBzp{ d/ N[eV/, fgnk} ns/ joh fwou Bkb ;ot eo'.

c;b eqKsh 39 5 i[bkJh 2018


;/jsH

wkB;{B ftu oZy'

tkbK dk fynkb

pkfoF d/ w”;w ftu nkw fdBK d/ w[ekpb/ tkb finkdk MVd/ jB. tkb MVD d/ eJh ekoB j' ;ed/ jB- fit/I gkDh dk fJBc?eFB, iVK dk ewi'o j'Dk, ;kc ;ckJh dk fXnkB Bk oZyDk, g”Fe sZsK dh ewh, v?voc, sBkn nkfd. i/ s[;hI th tkbK d/ MVD d/ vo s'I pkfoF dk y[b e/ w}k BjhI b? gkT[Id/ sK go/FkB Bk j't'. tkbK d/ MVD d/ xo/b{ T[guko wddrko jB. fgnk} Bkb tkb pBDr/ wip{s- fgnk} ftu ;bco finkdk gkfJnk iKdk j?, fJ;d/ gq:'r Bkb tkbK dk N[ZNDk pzd j' iKdk j?. fgnki ~ eZN e/ T[;d/ eJh N[eV/ eo bU. i{;o ftu gk e/ i{; eZY bU. fgnki d/ o; ftu E'Vk fijk Bkfonb dk s/b gk e/ T[; irQk s/ bkU fiE'I tkb MV oj/ j'D. fJ; d/ fJbktk g{o/ f;o ftu tkbK dhnK iVK ftu bk ;ed/ j' j[D fJ;~ 20 fwzN pknd X' bU. T[Vd dh dkb Bkb nkT[Dr/ Bt/I tkb- wkB;{B ftu tkb ewi'o jB iK MV oj/ jB sK T[Vd (wKj) dh dkb s[jkv/ pV/ ezw nk ;edh j?. fJ;~ T[pkb e/ gh; bU, oksh ;'D s'I gfjbK fJ; dk b/g f;o s/ bkU. e[M fdBK se eod/ ofjD Bkb tkb T[ZrD brd/ jB ns/ rzikgB ysw j' ikdk j?. tkbK ftu bkT[D d/ Bkb Bkb fJ; w”;w ftu T[V dh dkb ~ nkgD/ ykD/ ftu th Fkfwb eo'. w/Eh d/ phi jB uwsekoh- w/Eh ~ g{oh oks fGT[ fdU, ;t/o/ T[;~ rkVh djh ftu fwbk e/ nkgD/ tkbK dhnK iVK ftu bkU. tkbK ~ X' bU, fJ; Bkb f;eoh ns/ f;o dh uwVh dhnK fpwkohnK th ysw j'DrhnK. w/Eh ftu fBe'fNfBe n?f;v ns/ gq'NhB gkfJnk iKdk j? fijVk tkbK dhnK iVK ~ g”FD gj[zukT[Idk j? ns/ tkbK dh ro'E tXkT[Idk j?. fBzp{ th j? ekoro- 5 uwZu djh, 1 uwZu fBzp{ dk o;, 2 uwZu eZu/ S'fbnK dk gkT{vo. fJjBK ;G ~ fwbk e/ F?Ig{ pDkfJnk ik ;edk j?.

40 c;bi[beqkJhKsh 2018

fJ; fwFoD ~ nkgD/ f;o s/ bkU ns/ fJe xzNk f;o s/ bZr/ ofjD fdU fco f;o X' bU, tkb MVD/ pzd j' ikDr/. djh- fvZrd/ tkbK ~ o'eD bJh djh pj[s ekoro xo/b{ B[;yk j?. djh Bkb tkbK ~ g”FD fwbdk j?. fJ;d/ Bkb tkbK ~ X'D Bkb xZN' xZN 30 fwzN gfjbK tkbK ftu djh bkT[D ukjhdk j?. id'I tkb g{oh soQK ;[Ze ikD sK gkDh Bkb X' bU. sBkt s'I d{o oj'- fvZrd/ tkbK ~ MVD s'I o'eD bJh s[jkvk bkfJc;NkfJb th fizw/tko j?. s[jk~ nkgD/ ykD-ghD s/ fXnkB oZyDk ukjhdk j?. N?BFB s'I d{o oj', f;roN Fokp nkfd dk ;/tB Bk eo'. i/ fJj B[;fynK d/ gq:'r s'I pknd th tkbK dk fvZrDk pzd Bk j't/ sK vkeNo dh ;bkj bU. w/Ijdh j? ckfJd/wzd- tkbK ~ wip{s pBkT[D bJh T[jBK ~ Gog{o g”FD dh b'V j[zdh j?. w/Ijdh ftu Gog{o g”FD j[zdk j? fijVk tkbK bJh ckfJd/wzd j?, fJ;bJh tkbK ftu w/Ijdh bkT[Dh ukjhdh j?. nfijh ftu s[;hI edh edh tkbK ftu w/Ijdh th bk ;ed/ j'. fJ; ftu nzvk ns/ djh fwbkUr/ sK j'o th ckfJdk eo/rk. tkbK bJh eVh gZsk- eVh gZs/ ftu Y/o ;ko/ r[D j[zd/ jB. Gkosh G'iB ftu ;dhnK s'I fJ;dk gq:'r j[zdk nk fojk j?. nkw s”o s/ y[Fp{ ns/ ;iktN bJh fJ;dk fJ;s/wkb ehsk iKdk j?. go eh s[;hI ikDd/ j' ffe fJj s[jkv/ tkbK dh MVD dh ;wZf;nk ~ d{o eoe/ T[jBK ~ w[bkfJw ns/ uwehbk pDkT[Idk j?. fJ;d/ bJh eVh gZfsnK ~ Bkfonb d/ s/b ftu sd se T[pkb' id'I se T[j ekbk Bk j' ikJ/. fco fJjBK ~ tkbK dhnK iVk s/ bkU.

www.fasalkranti.com






Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.