Punjabi magazine january 2017

Page 1

c;b eqKsh

w[ZbLfJe ekgh 35 o[gJ/

;kb-

02

nze -01

FkeBkFh gq:'r eoB dhnK ftXhnK fe;kB j'Dk wkB dh rZb j? fwou dh T[BZs y/sh feuB rkovBL uzrh ;/js dk nkXko

;ko/ gkmeK ~ Bt/I ;kb dhnK F[G ekwBktK

iBtoh

2017



130 d/FK ftu pDk e/ nkgDh gSkD, j[D Gkos dk NkfJo pD/rk d/F dh FkB

Gkos dk NkfJo w[BhF Fowk

: 9872208527


ftFk ;{uh

c;b eqKsh

;bkjeko wzvb

wkf;e feqFh gZfsqek

;kb- 02

iBtoh 2017

nze -01

ftFk ;{uh feqFh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH6 ezgBh ;wkukoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH14 tfXnk pb/vK dk fJ;s/wkb eoe/ uzrk w[Bkck ewkT[D fe;kBL Fesh wkE[oHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH20 365 fdB fe;kBK dh nkwdBh ;[fBFfus eo/rh vkfJo?eN n?roh wkoehfNzr- vkHowBdhg f;zxHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH21 FkeBkFh gq:'r eoB d/ sohe/HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH22 tzdBk F[ebk - fti/ Fowk* - gkfJb d/th - ;zxfwsok px/b

ehNBkFeK ns/ o;kfJfDe T[otoeK d/ p[o/ gqGktL c;b ns/ fwZNh dk puknHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH26

vkH i/Hn?;H ;zX{, T[g wjkfBd/Fe- y/sh, y/shpkVh wzsokbk vkHn?;HeHwbj'sok, nk:[es (y/sh) y/shpkVh wzsokbk vkH tkJhHnkoHwhBk, nk:[es (gq;ko), y/shpkVh wzsokbk Fqh ;[o/F rjbkts, nfsH feqFh fBd/Fe (gq;ko), jfonkDk ;oeko vkH J/He/H;qhtk;st, vkfJo?eNo ns/ e[bgsh, n?BHvhHnkoHnkJh gq'H UHghHfrZb, ;kpek e[bgsh, wHgqHeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH pboki f;zx, e[bgsh, y/shpkVh :{Bhtof;Nh, i'Xg[o vkH vhHe/HFowk, vkfJo?eNo, ;hHn?;Hn?;HnkoHnkJh, eoBkb vkH Xhoi f;zx, vkfJo?eNo, ;o'QI nB[;zXkB fBd/Fkbk, Gosg[o vkH n?;He/Ho}k, vkfJoe?No, fJ;zNhfuTN{ nkc g;/Nh;kfJv ckowb { F/B seBhe, rV[rKt vkHn?wHn?bHikN, ;hBhno ftfrnkfBe, ;hHnkJhHn?wHn?wHtkJhHNh vkH tkJhHghHn?;Hvpk;, vkfJo?eNo, feqFh gq;ko, r'HpHgHeqHgq'HftHftH, gzs Bro vkHn?;Hn?;Hf;tku, nB[;zXkB fBd/Fe, u”HuHf;HjHfeqHftHftH fj;ko Fqh phHphHf;zx, ;jkfJe Tg[ nfXneF (ekogo'N/ ncn / o), NkNk ef?web; fbH Bf'Jvk vkH ;”fwso dk;, fBd/Fe- fJzvhnk fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB vkH n?;Hn?BHG/Iv/, ezNoh n?ro'B'fw;N, w'i?e fJzvhnk gqkH fbH, r[VrKt

;zgkde wzvb

;s/Ido e[wko - F/FXo gKv/- okiht e[wko nrotkb- oth gqskg f;zx

e/b/ dh y/sh eoe/ n”osK B/ pDkJh nbr gSkDHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH29 ;zdhg e[wko

fwou dh T[ZBs y/shHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH30 vkH oki{bkb Gkodtki

rqfj tkfNek (feuB rkovB)L ;/js dk nkXkoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH31 dhgk fJzd'ohnk

vkHphHn?;Hs'woL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghHn?;H vpk;L gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB vkH i/HghH f;zxL ;kpek ftGkr nfXneF, fwdqk ftfrnkB, uH”uHf;HjHfeHqftHftH, fj;ko vkHn?;Hn?;HbmtkbL gqXkB ftfrnkfBe, n?BHvhHnkoHnkJh, eoBkb vkHn?;He/HF[ebkL gqXkB ftfrnkfBe, Gkosh rzBk nB[H;z;H byBT{ vkH rikBzd ikNL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq'HftHftH, T[d/g[o vkH nkoHn?uHwhBkL ;jkH nkukfonk (fwqdk ftfrnkB), wHgqHfeqHgq”,ftHftH T[d/g[o Fqh okw fBtk; u”XohL ;jkHnB[ ftfrnkfBe, nkBzd feqFh ftHftH nkBzd

iBtoh wjhB/ d/ y/sh d/ ezwHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH36 fdB/F e[wko- ;hwk ;/gN

w/oh o;’JhHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH40

;z;Ekge fBd/Fe T[g fBd/Fe

-

;zgkde n?;'f;J/N ;zgkde

-

;hBhno gZsoeko ;hBhno ;/b; gqpzXe ;/b; gqpzXe

-

wkoehfNzr n?r}hfeT{fNt

-

;'Fb whvhnk gqpzXe

-

fv}kfJfBzr

-

okitho f;zx e/H Bo/F Fkw f;zx vkH J/He/H f;o'jh whBkeFh d/t/Ido f;zx t'jok w’fBek wbj’sok ;kro wbj'sok fofse e[wko fgqnk ;/mh ;fosk f;zx :'frsk u”jkB fgqnk fsqgkmh whB{ w?Bh gqXkB fBokbh :kdt ;'Bw gkme ;fuB towk

nkfc; nf;;N?IN

-

nzfes u”Xoh

;/jsHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH41 e[b g/i ;zfynk - 44

fJ; w?r}hB ftu gqekfFs b/y ns/ ftuko b/yeK d/ fBZih jB, gqekFe_;zgkde fJ;d/ bJh T[ZsodkJh BjhI jB. gqekFe ns/ w[dqe e'ghIdo Bo/F d[nkok ;tkwh n?ro'e;h eokg; ;fbT{FB} gqkH fbH bJh o?ew' gq?; gqkJht/N fbfwN/v, ;h- 59, Uybk T[d:'fre y/so, c/;-1, BthI fdZbh-110020 s'I w[fdqs ns/ n?e;-96_1, rbh Bzpo 12, pqjwkg[oh, Fkjdok, fdZbh-110053 s'I gqekfFs, ;zgkde - whBkeFh

;zgoe J/-9, t?;N i:'sh Bro, d[orkg[oh u”Ie, Fkjdok, fdZbh- 110094

011&22815345

in.linkedin.com/in/fasal-kranti-972698129

info@fasalkranti.com, www.fasalkranti.com facebook.com/fasalkranti twitter.com/fasalkranti

eqKsh 04 c;biBtoh 2017

instagram.com/fasalkranti/ +91 9012020804

www.fasalkranti.com


;zgkdeh T[Zu T[sgkdB bJh oph c;bK dk ;jh gqpzXB

T[Z

;zgkdeh

so Gkos ftu oph ftu eDe, i”I, uBk, wNo, w;o, okiwK, ;oQ'I, nb;h e[;w, ;{oiw[yh, po;hw, bj;[D nkfd d/ Bkb jh jo soQK dhnK ;pihnK y/sK ftu t/yhnK ik ;edhnK jB. ;odh dh c;b j'D eoe/ w”;w dh gqshe{bsk dk c;bK s/ yokp n;o g?Dk fJe nkw rZb j[zdh ik ojh j?. fJ; ftu e'Jh Fe BjhI fe i/ c;bK ~ g”Fe sZsK dh ;jh y[oke fwb/ sK T[jBK dh ;jh Yzr Bkb ;jh ;w/I s/ fgnk; p[Mdh j?. fes/ yogstko T[jBK dk G'iB Bk jVZg b?D ns/ ehV/ ns/ o'rK s'I pukn bJh c;b ;[oZfynk :ehBh eo bJh ikJ/ sK gqshe{b w”;w dk n;o xZN iKdk j?. Bshi/ ti'I c;bK dk ;jh ftek; j[zdk j?. ;jh T[gi ns/ ;jh nkwdBh fwbdh j?. fJE/ n;hI oph c;bK dk ;G s'I T[sw gqpzXB eoe/ finkdk s'I finkdk T[gi ns/ bkG dk o;sk fet/I bZG ;ed/ jK fJ;dh uouk ehsh rJh j?. phs/ dFe ftu M'Bk-eDe c;b gqDkbh dh T[sgkdesk ftu Bkowb o{g ftu Bk e/tb ;fEosk nkJh j? ;r'I e[M y/soK ftu rzXe ns/ fize fij/ ;{eFw g”Fe sZsK dh ewh eoe/ T[gi froktN d/ ;ze/s fwb oj/ jB. Bshi/ ti'I bkG-bkrs nB[gks s/ g[Zmk n;o fgnk j?. o'r ns/ ehfVnK d/ gqe'g dh frDsh ftu fJikck j'fJnk j?. ghVe BkFhnK d/ tXd/ T[g:'r eoe/ Bk e/tb y/sh d/ you/ ftu tkXk j'fJnk j? ;r'I ;kv/ G'iB ns/ gF{nK d/ uko/ ns/ okfsw ftu th ghVe BkFhnK dh wksok tX ojh j?. T[otoeK ns/ ghVeBkFhnK d/ tXd/ fJ;s/wkb Bkb n?BtkfJow?IN ;[oZfynk s/ gqFB fuzBQ bZrD bZrk. nfXnB s'I ;gFN j? fe T[Zu c;b T[sgkde ftu fNekT{gB sd/ fbnKdk ik ;edk j? id'I c;bK ~ ;jh y[oke fwb/. T[otoeK dk ;zs[fbs ns/ ;w[fus wksok ftu gq:'r j't/ ns/ T[otoe g?e/i ftu gqw[Zy g”Fe sZsK d/ Bkb r”D ns/ ;{eFw g”Fe sZs th Fkfwb ehs/ ikD. yk; irQk s/ g”Fe sZs gqpzXB s/ nkXkfos N?ohNoh gohyDK s'I ;gFN j'fJnk j? fe 8-10 NB gqsh j?eN/no M'Bk ns/ 5-7 NB gqsh j?eN/no eDe dh g?dktko bJh ik ;edh j?. fJ; gqeko T[sgkdesk ftu tkXk fbnk e/ xZN y/socb Bkb ykd nzB ;[oZfynk poeoko ehsh ik ;edh j? ns/ pu/ y/socb ~ c;b ftfGzBsk bJh ;cbskg{ote T[g:'r ftu fbnKdk ik ;edk j?. fe;kBK d/ y/sK s/ ehsh rJh ;Nvh d/ w[skfpe gsk bZrk j? fe eDe dh gqkgs j'D :'r n”;s T[sgkdesk ns/ n;bh n”;s T[sgkdesk ftu 1610 feHrqkH gqsh j?eN/no dk nzso j? fijVk fe rzrk gko d/ w?dkBh y/so ftu 800 feHrqkH gqsh j?eN/no s'I b? e/ g{oth gmkoh ns/ gjkVh y/so ftu 2830 feHrqkH gqsh j?eN/no se j?. eDe nB[;zXkB ;z;EkB d[nkok nfrqw bkfJB c;b gqdoFB d/ nkXko s/ eDe dh gqkgs j'D tkbh n”;s T[gi ns/ toswkB n”;s T[gi d/ nzso ~ d{o eoB d/ pknd 248 bZy NB finkdk T[sgkdB dk nKebB ehsk frnk j?. fJ;/ soQK jkb/ dbjD dh T[sgkdesk tXkT[D dh ekch r[zikfJF j? fi;dh g[FNh Gkosh dbjD nB[;zXkB ;z;EkB d[nkok fe;kBK d/ y/sK s/ ehs/ rJ/ gqdoFBK s'I j'Jh j?. ;oQ'I nB[;zXkB ;z;EkB fBd/Fkb/ d[nkok fe;kBK d/ y/sK s/ ehs/ rJh gqdoFBK s'I ;gFN j? fe ekbh ;oQ'I dh T[gi ftu 6 s'I 49%, ghbh ;oQ'I dh T[gi ftu 12 s'I 131% ns/ s'ohJ/ dh T[gi ftu 13 s'I 242 gqshFs dk tkXk ;zGt j?. e/Idoh nkb{ nB[;zXkB ;z;EkB d/ fo;ou e/IdoK s/

www.fasalkranti.com

T[fus gqpzXB dh jkbs ftu 268 s'I 390 e[_j?H nkb{ dh T[sgkdesk foekov ehsh rJh j? id'I fe fGzB fGzB okiK dh nkb{ dh T[sgkdesk 100 s'I 250 e[H_j?H j?. T[sgkdesk r?g ;zpzXh nKefVnK s'I ;gFN j? fe gqkgs eoB :'r T[gi ns/ toswkB T[gi ftu 71H4 gqshFs dk ;G s'I tZvk nzso fpjko dk j? id'I fe pkeh okiK dk nzso 30 s'I 36% j?. fJ; bJh gqkgs eoB :'r n”;s T[gi ns/ n;b n”;s T[gi d/ nzso ~ t/yd/ j'J/ fJj ;gFN j? fe oph dh ;kohnK c;bK dh n”;s T[sgkdesk ftu T[b/yD :'r tkX/ dh ;zGktBk j?. T[usw T[gi beF jkf;b eoB bJh fpikJh s'I eNkJh se dk y/sh-gqpzXB T[u e'Nh dk j'Dk ukjhdk j?. fJ;d/ bJh r[DtZsk :[es T[BZs gqwkfDs phi, ;w/I s/ ;jh Yzr Bkb T[fus Bwh s/ fpikJh, ;zs[fbs ns/ J/ehfeqs g”Fe sZs gqpzXB, gqsh fJekJh y/so ftu g”fdnK dh b'VhIdh ;zfynk, T[fus ib gqpzXB, ekoro yogstko ns/ ehN-o'r gqpzXB ns/ ;w/I s/ eNkJhwVkJh ns/ T[fus Bwh s/ T[sgkd dk GzvkoD io{oh j?. ;[wfus g”Fe sZs gqpzXB d/ Bkb ;G s'I T[sw feqFh gqpzXB ngBkT[D Bkb oph c;bK dh toswkB T[sgkdesk gZXo ~ tXkT[D dh ekch r[zikfJF j?. eDe dh ;w/I s/ phih rJh c;b ftu :[ohnk dh Nkg vo?f;zr dk ezw g{ok j' u[Zek j't/rk. fd;zpo wjhB/ ftu phih rJh c;b ftu f;zukJh eoe/ Nkgvo?f;zr eoe/ :{ohnk gkU. rzB/ dh eNkJh d/ pknd eDe dh d/o Bkb fpikJh bJh T[g:[es gqikshnK dh u'D eo'. F[ZX ns/ gqwkfDs phi dh fpikJh fiE'I se ;zGt j' ;e/ phi F'XB d/ pknd eo'. T[otoeK dk ;zs[fbs gq:'r eo'. g”Fe sZsK dh u”EkJh wksok i?fte ykdK Bkb fdZsh ikJ/. eqKfse nt;EktK (skiw{b nt;Ek ns/ c[Zb nkT[D dh nt;Ek) ftu f;zukJh io{o eo'. r/j{z;k dk gqe'g j'D s/ T[;dk ;w/I s/ ezNo'b eo'. d/o Bkb phih eDe dh c;b dh T[sgkdesk d/ tkX/ bJh y/sh dk T[sw gqpzX eoe/ fpikJh 30-40 e[fJzNb gqsh j?H T[gi gqkgs ehsh ik ;edh j?. dbjBh c;bK ftu c[Zb nkT[D ;w/I f;zukJh Bk eo'. cbh pDd/ ;w/I f;zukJh io{o eo'. ehV/ ns/ fpwkoh dk ezNo'b ;w/I s/ eo'. ;oQ'I ftu ftobheoD eoe/ g”d/ s'I g”d/ dh d{oh 15 ;?HwhH eo fadU. d/o Bkb fpikJh eoB s/ ehV/ ns/ o'r dh ;wZf;nk finkdk ofjzdh j?. ehV/ ns/ o'r dk yk; fXnkB oZy'. gkb/ s'I pukn bJh y/sh dh f;zukJh eo'. fsbjBh c;bK ftu c[Zb nkT[D ;w/I ns/ dkBk pBD ;w/I f;zukJh io{o eo'. ;o;hw ftu gkDh bkT[D d/ pknd :{ohnk dh Nkgvo?f;zr d/ Bkb jh i/ T[go dhnK BthnK gZNhnK s/ p?IrBh ozr tZv/ g?wkB/ s/ B}o nkJ/ sK 0H2% ;Kdo p'oe; d/ x'b dk goDh fSVekn eo'. i/ fe;/ ekoB eoe/ fpikJh d/ ;w/I ck;c'o; ns/ g'NkF tkb/ T[otoe Bk fJ;s/wkb ehs/ rJ/ j'D sK 18L18L18 iK 19L19L19 fij/ ;” gqshFs ib ftb/ T[otoe dk 1% ;Kdo x'b pDk e/ 2-3 goDh fSVekn io{o eo fade. ;pihnK ftu i/ p'okB dh ewh d/ bZSD t/yD ftu nk oj/ jB, fit/I BthnK gZshnK ftu eofbzr fij/ bZSD B}o nkT[D sK 0H2% ;Kdo p'oe; dk x'b pDk e/ fJe jcs/ d/ nzsokb s/ 2H3 goDh fSVekn io{o eo'.

-vkH e/Hn?BHfstkoh T[Zx/ y/sh ftfrnkfBe

c;b eqKsh 05 5

iBtoh 2017


feqFh ;wkuko c;b dh ;/js ;[Xko/rk vkH vq'B

nk

T[D tkb/ ;w/I ftu v'qB cob dh oytkbh eodk B}o nkJ/rk. fJj y/sK dh s;tho b? e/ fpwkoh d/ pko/ dZ;/rk. fco T[;d/ nB[;ko y/s ftu ehNBkFe dk fSVekn ehsk ikJ/rk. fJ;d/ Bshi/ ti'I c;b dh ;/js ftu ;[Xko j't/rk. nkJhnkJhNh yVrg[o (gZSwh pzrkb) d[nkok fsnko ;wkoN vq'B seBhe Bkb gzikp ns/ jfonkDk d/ fe;kB nkgD/ y/sK dhnK s;thoK b? e/ ;zpzfXs ezgBh ~ G/i ;eDr/ fijVh c;b dh ;fEsh dk ikfJ}k b? e/ T[;d/ bJh ykd, ehNBkFe nkfd dh io{os dh ikDekoh w[jZfJnk eokJ/rh. fJ; Bkb fe;kBK ~ y/s ftu nkgDh c;b d/ nzso fe;/ g”d/ s/ gBg ojh fpwkoh dk gsk brkT[D ftu nk;kBh j't/rh ns/ ;w/I s/ jZb th ehsk ik ;e/rk. v'qB seBe dh ikDekoh fdzd/ j'J/ J/iB?e;N d/ n?wHvhH soB f;zx B/ dZf;nk fe ftd/FK ftu fJj seBhe fe;kBK d[nkok ngBkJh ik u[Zeh j?. T[j nkgD/ y/sK dh d/yGkb d/ Bkb Bkb c;b s/ w”;w d/ gqGkt, ehfVnK d/ jwb/, ewi'o c;b fijhnK ;wZf;nktK d/ gqsh v'qB d/ ifoJ/ s[ozs u/szB j' iKd/ jB. fJ; soQK ;w/I s/ fJbki fwbD Bkb c;b th tfXnk j[zdh j?. 45 fwzN se jtk ftu ofjD dh j? skes vq'B d/ pko/ ftu soB f;zx B/ dZf;nk fe fJe tko T[VkB GoD d/ pknd 45 fwzN se jtk ftu ofj ;edk j? ns/ fJ; d”okB fJ; ftu bZr/ e?wfonK s'I fow'N d/ ifoJ/ jh ezw fbnk ik ;edk j?. fJ; Bkb c'N' ns/ thfvU d't/I bJ/ ik ;ed/ jB. T[jBK B/ dZf;nk fe v'qB d/ ifoJ/ y/sK d/ fJbktk tZv/ pkrK ns/ gF{ ckowK ftu th B}o oZyh ik ;edh j?. T[jBK B/ fejk fe Gkos ftu y/sh d/ fvihNbkfJi/FB tZb fJj edw tXkfJnk frnk j?. tZv/ y/sK ftu finkdk ekoro fJj seBhe tZv/ y/sK ftu finkdk ekoro j?, feT[Ife tZv/ y/sK ftu fe;kBK bJh jo g”d/ s/ B}o oZy ;eDh ;zGt BjhI j[zdh. T[jBK B/ dZf;nk fe fJ; vq'B dh ehws 20 jiko o[gJ/ s'I F[o{ j[zdh j? fijVh fGzB fGzB seBheK Bkb b?; nbr nbr vq'B bJh nbr j?. fe;kB vq'B feokJ/ s/ b? e/ th nkgDk ezw eo ;ed/ jB.

eqKsh 06 c;biBtoh 2017

fJe bZy eo'V o[gJ/ d/ ;V iKd/ jB cb ns/ ;pihnK

yk

D-ghD gqpzXB dh pd-fJzs}kwh d/ ubd/ y/s s'I yfbjkD ns/ fJE'I d/ T[gG'rsktK se gj[zuD s'I gfjbK jh brGr fJe bZy eo'V o[gJ/ dh ehws d/ cb, ;pihnK ns/ j'o ykD-ghD dhnK uh}K jo ;kb ;V e/ BFN j' iKdhnK jB. ykD-ghD dh uh}K d/ oZy-oykn bJh d/F ftu e'bv ;N'oK dh ;zfynk io{os s'I xZN j'D eoe/ fJj fdZes g/F nk ojh j?. fJj y[bk;k Gkosh feqFh nB[;zXkB gfoFd dh fJe ;Nvh fog'oN ftu ehsk frnk j?. g';N jkot?;N d/ pknd eZuhnK uh}K d/ yokp j'D dh fdZes pj[s finkdk j?. n;b ftu fJ; pkps feqFh ns/ ykD-ghD w?B{c?eufozr wzsokb/ d/ ;fj:'r Bkb e'bv u/B pBkT[D dh :'iBk ~ wzi{oh fwbh j?. go fJ;d/ bJh tZvh gZXo s/ :'iBk BjhI pD ;eh, fi;d/ ubd/ fJj g{oh soQK ;cb BjhI j' ;eh j?. fe;kB d/ y/s s'I T[gi f;ZX/ ykD-ghD w?B{c?eufozr T[d:'r fJekJhnK se gj[zukT[Dk ns/ T[;d/ pD/ T[sgkdK ~ pkiko se b? ikD d/ g{o/ fJzs}kw dh xkN j?. wzsokb/ d/ nKefVnK d/ nB[;ko d/F Go ftu fJ; ;w/I e[b 5367 e'bv ;N'o jB, fijV/ io{os ~ g{ok eoB bJh ekch BjhI jB. Gkosh feqFh nB[;zXkB gfoFd (nkJh;hJ/nko) d/ b[fXnkDk ;fEs ;?INob fJz;NhfuT{N nkc g';N jkot?;N fJzihfBnfozr n?Iv N?eBkb'ih (;hc/v) B/ fJj nfXn?B ehsk j?. y/shpkVh wzsokb/ B/ fJ; B[e;kB ~ o'eD bJh feqFh gq;ko ftu ;[Xko dh :'iBk fsnko ehsh j?. fJ;d/ sfjs d/F d/ 29 oki ns/ fszB e/Ido Fkf;s y/soK d/ 652 g/Iv{ fifbnK ~ fbnk frnk j? fiE'I d/ fe;kBK ~ fJ;dh f;ybkJh, T[jBK nZr/ pukn dk gqdoFB, ;NZvh N{o ns/ ;e{bK ftu fJ;d/ pko/ ft;Eko ftu ikDekoh fdZsh ikJ/rh. fJ; d”okB fe;kBK ~ GzvkoD d/ nkX[fBe ns/ gozgokrs sohfenK pko/ dZf;nk ikJ/rk. fJ;d/ bJh jo pbke ftu fe;kB ;bkjeko ;fwsh dk rmB ehsk ikJ/rk, fijVk fe;kBK ~ jo ;zGt ;[ftXk w[jZfJnk eokJ/rh. jkb/ d/F ftu e'bv ;N'o pBkT[D dk ;/jok ftneshrs T[Zdwh, T[d:'r ;w{j, ;fjekoh ;z;EkBK, nkgD/ y[d d/ ;jkfJsk ro[Zg, fe;kB T[sgkde ;zrmB, n?BihU ns/ ;oekoh ezgBhnK ~ j?. go jkb/ se e'bv ;N'o pBkT[D dh fizw/tkoh fBZih y/so jh fBGk fojk j?. d/F ftu ;G s'I finkdk e'bv ;N'o 1385 T[Zso gqd/F ftu jB id'I fe 645 e'bv ;N'o nKXok gqd/F ftu jB. wjkokFNo ftu 532 ns/ r[ioks ftu 432 jB. d/F d/ pkeh gqd/FK ftu fJj ;zfynk pj[s xZN j?.

y/s 1, c;bK 5 ns/ ewkJh ipod;s

wZ

X gqd/F d/ Fkikg[o d/ fggfbnk fgzv ftu fJe fe;kB B/ T[j ezw ehsk j? fi;d/ pko/ ne;o b'e f;oc ;[Dd/ jh jB. i/ fe;/ B/ t/fynk th sK eoB d/ pko/ f;oc ftuko eoe/ jh SZv fdzd/ jB. go fggfbnk fgzv d/ fe;kB pdqh gq;kd B/ fJe FkBdko gq:'r ehsk ns/ j[D eo oj/ jB w'Nh ewkJh. don;b, pdqh gq;kd B/ nkgD/ 10 thrk y/s ftu fJe d' BjhI ;r'I 5 c;bK fJeZmhnK oZyhnK jB. r[bkp, nBko, wZeh, ;'fJnkphB, Bkf;e fgnki ~ fJe jh y/s ftu bk e/ T[j bZyK o[gJ/ wjhBk ewkT[Id/ jB. pdqh gq;kd e'b e[Zb 10 thrk y/s j?. fi; ftu T[;B/ eohp 18 wjhB/ gfjbK

r[bkp dh y/sh dh F[o{nks ehsh. pdqh B/ j?dokpkdh r[bkp d/ 1400 g”d/ bkJ/. fJ; y/s s/ T[;B/ ftu ftu fenkohnK pDk e/ nBko d/ g”d/ th bk fdZs/. Bkb jh wZeh, ;'fJnkphB ns/ Bkf;e fgnki dh c;b th bk fdZsh. fJjBK c;bK bJh pdqh B/ fvqg fJohr/FB f;;Nw dk fJ;s/wkb ehsk, fi; Bkb ;kohnK c;bK ~ io{os d/ fj;kp Bkb g{ok gkDh fwfbnk. r[bkp d/ g”d/ bkT[D d/ S/ wjhB/ d/ nzdo jh fJjBK ftu c[Zb nkT[D/ F[o{ j' rJ/ fijBK s'I o'} fJe j}ko o[gJ/ dh ewkJh j'D bZrh :kBh ;kb dh 3 bZy 60 jiko o[gJ/ dh ewkJh. pdqh d/ c[ZbK dh wzr r[ioks ftu pj[s j?. pdqh B/ fJ;/ 10 thrk iwhB s/ c[bK dh ewkJh d/ fJbktk 10 e[fJzNb ;'fJnkphB, 10 e[fJzNb wZeh, 600 e[fJzNb Bkf;e fgnki dh g?dktko Bkb 7 bZy o[gJ/ ewkJ/. :kBh e[b ewkJh 10 bZy 60 jiko o[gJ/ j' rJh. nBko s'I j'D tkbh ewkJh nbr j?.

www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko B'Npzdh d/ pknd d/F ftu tZvk nkBbkfJB NqKi?eFB

F

fjoK ftu nkBbkfJB NqKi?eFB tXD bZrk j?. S'N/-tZv/ d[ekBdko sK g[nkfJzN nkc ;/fbzr (ghUn?;) wFhBK brtk jh oj/ jB, Bkb jh cb ns/ ;pih fteq/sk, gkB ns/ j'o S'NhnK uhiK t/uD tkfbnK ~ th j[D Jh-tkb/N :kBh e?Fb?; f;;Nw ok; nkT[D bZrk j?. fgSb/ e[M fdBK ftu tZvh frDsh ftu S'N/ tgkohnK B/ y[d dh ns/ rkjeK dh ;[ftXk bJh g/Nhn?w s'I b?D-d/D F[o{ eo fdZsk j?. fJ; ftu e[M jh ;?fezv ftu s[;hI yohdhnK rJh uhiK dh ehws w'pkfJb s'I ;zpzfXs d[ekBdko ~ NqK;co eo ;ed/ j'. fJ; Bkb ;w/I dh puZs sK j't/rh jh, Bkb jh s[jk~ i/p ftu e?F b? e/ pkiko ikD s'I th S[Nekok fwb/rk. B'Npzdh d/ pknd s'I g/Nhn?w :{}o; tX/ jB go e[M b'e nfij/ th jB fijV/ g/Nhn?w fJ;s/wkb eoB s'I vod/ jB. T[E/ jh e[M b'e y[Zb/ g?;/ pukT[D bJh th g/Nhn?w dk fJ;s/wkb

finkdk s'I finkdk eo oj/ jB. :{}o g/Nhn/w nekT{IN s'I nkgD/ g?;/ nkgD/ w{b p?Ie yks/ ftu th iwk eok ;ed/ jB. fvihNb iK Jh-tkb/N ftu g/Nhn?w ;G s'I finkdk fJ;s/wkb ehsk ik fojk j?. rkjeK dk efjDk j? fe g/Nhn?w ;[ftXkiBe j?, fJ; Bkb nk;kBh Bkb ns/ ;w/I dh pus Bkb yohddkoh ehsh ik ojh j?. g/Nhn?w s'I p?Ie nekT{IN ftu eo' NqK;co · w'pkfJb s/ g/Nhn?w n?g y'b'. · g/Nhn?w n?g ftu nkgDk ofi;Nq/FB eo'. · n?g ftu g/ ns/ ;?Iv d/ pNB s/ N?g eo'. · ;?Iv N{ p?Ie d/ nkgFB s/ N?g eo'.

· · · ·

· ·

fi; p?Ie nekT{IN ftu s[;hI g?;/ NqK;co eoBk ukj[zd/ j', T[;dk BK fby'. j[D p?Ie nekT[IN dk Bzpo fby'. j[D p?Ie poKu dk IFSC e'v fby'. i/ s[jk~ brdk j? fe IFSC e'v rbs j? sK n?g ftu s[;hI IFSC e'v ~ u?e th eo ;ed/ j'. IFSC e'v u?e eoB bJh p?Ie dk BK ns/ poKu ;b?eN eo'. j[D T[j oew fby' fi;~ s[;hI p?Ie yks/

ftu G/iDk ukj[zd/ j'. g?;/ G/iD dk ekoB th fbfynk ik ;edk j? go fJj nkgFBb j?. · j[D s[;hI ;?Iv pNB s/ N?g eoe/ NqKi?eFB g{ok eo'. fJ;d/ pknd ;?Iv pNB s/ efbe eofdnK jh s[jkvk b?B-d/B g{ok j' frnk. fJZE/ s[jk~ dZ;Dk io{oh j? fe g?;/ NqK;co eoB dh fJj ;[ftXk coh BjhI j?. i/ s[;hI p?Ie dk e/tkJh;h ckow Gfonk j? sK s[jkvh e[b NqK;co oew dk fJe ch;dh g/Nhn?w eZN/rk. i/ s[;hI e/tkJh;h ckow BjhI Gfonk j? sK uko ch;dh oew eZNh ikJ/rh. fijV/ :{}o; B/ e/tkJh;h t?ohfce/FB BjhI eokfJnk j? T[jBK s/ NqKi?eFB s/ th fJe ch;dh ;oft; ukoi bkfJnk ikJ/rk. j[D sZe eJh b'eK ~ fJj BjhI gsk fe g/Nhn?w s'I p?e nekT{IN ftu g?;/ NqK;co fet/I j[zd/ jB ns/ g/Nhn?w s'I i/ e'Jh s[jkv/ yks/ ftu g?;/ G/i/rk sK T[j p?Ie nekT{IN ftu NqK;co fet/I j'Dr/. s[jk~ dZ; d/JhJ/ fe i/ s[;hI fJ; g?;/ ~ Fkfgzr bJh :{} BjhI eoBk ukj[zd/ sK p/jso j? fe fJ; oew ~ p?Ie nekT{IN ftu jh NqK;co eo bU. i/ s[;hI g/Nhn?w s'I p?Ie nekT{IN ftu g?;/ NqK;co eoBk ukj[zd/ j' sK s[jk~ g/Nhn?w n?g nkgD/ w'pkfJb s/ vkT{Bb'v eoBh jh j't/rh, feT[Ife czv NqK;co dk chuo g/Nhn?w dh t?p;kfJN s/ BjhI ubdk. ·

fet/I gsk bZr/ fe rK-wZM fpwko j?<

n

e;o s[jkv/ Bkb fJj j[zdk j't/rk fe ;t/o/ nkfc; ikD dk tes j'fJnk ns/ s[jkvh sphns E'Vh fYZbh j'Jh sK s[ozs s[;hI nkgD/ pkZ; ~ c'B ehsk ns/ efj fdZsk fe nZi w/oh sphns yokp j? ns/ w?I ezw BjhI eoKrk. ekF, rK-wZM th nfijk jh eodh! p'bdhnK fe wkfbe nZi w/oh sphns yokp j? fJ; bJh nZi w?I iK sK xZN d[ZX d/tKrh iK d/tKrh jh BjhI. Go fJj sK ;zGt BjhI j?. nkU ikDd/ jK p/i[pkB rktK-wZMK d/ dod ~ gSkBD dk n;kB sohek. j/mK nfij/ bZSD dZ;/ rJ/ jB fijV/ i/ s[jkvh rK-wZM ftu B}o nkT[D sK ;wM' fe T[j fpwko j?. 1H fpwko ikBto d/ d[ZX T[sgkdB ftu nukBe ewh nk iKdh j?. 2H gfjbK i/ rK-wZM 10 xzN/ yV/ ofjzd/ ;B sK T[j j[D fpwko j'D s/ finkdkso p?m/ jh ofjDr/. 3H gF{ i/ T[dk; fdyD bZr/ sK ;wM' T[j fpwko j?. 4H gF{ d/ ezw nkw s”o s/ sB/ :kBh yV/ fdyd/ jB. go fpwko gF{ d/ ezB j/mK bNe iKd/ jB, fit/I fe T[jBK ftu ikB puh jh BjhI j?. 5H i/ s[;hI nkgDh v/noh ftu gF{nK d/ M[zv ~ edh E'Vh d/o bJh y[Zbk SZv fdsk j? sK fpwko gF{ M[zv s'I nbr j[zdk j?. fJjh rZb Bdh ftu BjkT[D iKd/ ;w/I iK y[Zb/ y/s ftu ukok yKd/ ;w/I th j[zdh j?.

eqKsh 08 c;biBtoh 2017

6H fpwko gF{ ufjb gfjb xZN eo fdzd/ jB. fit/I fe i/ T[j yV/-yV/ gfjbK fJZXo T[ZXo finkdk t/yd/ ;B iK fco iok fijh nktk} j'D s/ s[ozs n?efNt j' iKd/ ;B, j[D T[j nfijk BjhI eod/. 7H fpwko gF{nK d/ tkbK dh uwe th xZN j'D bZrdh j?. 8H fpwko rK-wZM dhnK nZyK dh ;feqnsk th xZN j' iKdh j?. 9H gfjbK i/ T[j g{o/ fdB i[rkbh eod/ ;B sK j[D fpwko j'D s/ i[rkbh iK sK fpbe[b pzd eo fdzd/ jB iK fco xZN eo fdzd/ jB. i/ fJjBK ftu'I e'Jh bZSD s[jk~ B}o nkT[Idk j? sK s[ozs gF{nK d/ vkeNo ~ ftykU. www.fasalkranti.com


SUPRAMINO ORGANIC PHOSPHOROUS

SUPRAMINO NUTRICAL

Supramino Organic Phosphorous is in liquid form and highly soluble in water, faclitates complete absorption by the plant. Prevents and corrects phoshorus deciency in all crops. Since supramino Organic phoshorus is combined with rich rich source of chelated amino acid it is most effective than inorganci salts and is therefore required in very small quantities dosages. Contains amino nitrogen as carrier material and will not only help the crop to absorb phosphorus but also imporves soil mico ora due to its organics nature.

Supramino Nutrical is manufactured by sophisticate fementation process and is 100%bio available to the crops.It helps in enhancing owereing,fruits sets &ensures higher yields. It also enhances number of fruits,fruits size and quality of fruits;thus imporove overall quality of the produce calcium helps to mitigate heat stress. It helps the crops to develop resistance against disease. It is highly compatible with all chemical and pesticides. completely Bio-Degradable,toxic free and residue free product.

SUPRAMINO Organic CALMAG

SUPRAMINO ORGANIC POTASH

SUPRAMINO Organic CALMAG is an Ideal Nnutritional product based on sophisticated Bio technology fermentation process & 100%Biodegradable,it is toxic free and residue free. Presence of boron in organic form ensures prevention of ower drops and enhances fruitssets. Completely organic product & effective to replace synthetic & imported products Enhances owering, fruitsets & ensures higher yields. prevention & corrects nutrients deciencies. Enhances number of fruits, fruits size &quality of the fruits. A complete nutraceutical & 100% Bio available products.

Supramino Organic Potash is based on sophisticated Bio technology fermentation process and is 100% bio available to the crops, Toxin free & residue free enhances the production of protein and improves the efciency of nitrogenous fertilizers. Promotes growth of healthy green leaves and reduces the intensity of chlorosis. enhances ower formation, fruit set, seed set and maturity rate which impoves the yield & 100% Biodegradable, Increases the size, color, avor aroma, Total Soild sugars and quality of fruits

BIOGOLD INDUSTRIES LLP (ISO 9001 2008, ISO 22000 2005, OHSAS 180012007, WHO-GMP CERTIFIED) Ground Floor, Unit no. 3, Back Bay View CHS, 3-A, Mama Pamanand Marg, Opera House, Mumbai-400 004. Phone: +91 22 24916500 / 23613467 | Fax : +91 22 24916504 / 05 | Email : pradeep@biogoldindustries.net, sales@biogoldindustries.net | web : www.biogoldindusties.net | web Link : http://www.biogoldindustries.in


feqFh ;wkuko B'Npzdh Bkb j'fJnk oph dhnK c;bK s/ n;o

B'

Npzdh d/ pknd s'I ;oeko fJj efjzdh BjhI o[e ojh fe B'Npzdh dk n;o oph fpikJh s/ BjhI fgnk. go w”i{dk oph fpikJh d/ nKeV/ e[M j'o jh efj oj/ jB. nKefVnK d/ nB[;ko oph dhnK e[b cob dh fpikJh 472H63 bZy j?eN/no

fgSb/ ;kb d/ d”okB 438H9 bZy j?eN/no s'I sK 7H63 ch;dh finkdk j? go fJ;/ ntXh ftu Bkowb fpikJh 475H07 s'I brGr 3 ch;dh xZN j?. id'I fe fJ; ;kb Bkowb po;ks ns/ fpikJh d/ j'o ekoe nB[e{b jB. ;oeko th fJ; ;kb pzgo fpikJh wzB e/ ub ojh ;h. nfij/ ftu nkw fpikJh dk fJj nzso f;oc ghe ;h}B ftu B'Npzdh ~ jh wzfBnk ik fojk j?. B'Npzdh d/ nkd/F d/ pknd s'I jh ;G s'I tZvk n;o eDe dh fpikJh s/ fgnk ;h. feT[Ife ;hiB ftu Bk sK fe;kBK ~ ;w/I s/ phi fwb ;fenk ns/ Bk jh ykd. Nfij/ jh iK sK fe;kBK B/ g[okD/ phi Bkb fpikJh ehsh iK fco fJzsiko ehsk. ;oeko B/ e[M fdB pknd E'Vh pj[s okjs fdZsh go T[d'I se nr/sh fpikJh bJh ekch d/o j' u[Zeh ;h. eDe fpikJh dk nKeVk 225H63 bZy j?eN/no j' frnk fijVk fe fgSb/ ;kb 202 bZy j?eN/no s'I brGr 9 ch;dh finkdk j?. go Bkowb fpikJh (5 ;kb dk n”;s) 230 bZy j?eN/no s'I xZN j?. id'I fe i/ y/sh d/ ikDekoK dh wzfBJ/ sK j[D se fi; soQK dk w”;w ns/ ekoe jB T[;d/ fj;kp Bkb nKeVk 250 bZy j?eN/no s'I finkdk j'Dk ukjhdk ;h. 3 ;kb gfjbK th j[D se brGr 245 bZy j?eN/no dh fpikJh j' u[Zeh ;h.

F[o{ j'D tkbk j? Jh- gF{ nkBbkfJB g'oNb e/Ido ;oeko ibdh jh nfijk fJzsikw eoB ik ojh j?, fi; Bkb fe;kB xo p?m/ ;jh ehws s/ uzrh B;b d/ wBukj/ wt/Fh yohd ;eDr/. ;oeko finkdk s'I finkdk fe;kBK ns/ T[dwhnK ~ v/noh eko'pko ftu fbnkT[D bJh fJ;/ jcs/ nkBbkfJB g'oNb @@Jh-gF{ jkN## F[o{ eo d/t/rh. fJ; g'oNb d/ ifoJ/ b'e gF{XB, c'qiB ;hw/B ns/ Go{DK dh yohdco'ys eo ;eDr/. fcbjkb gF{XB bJh e'Jh ;zrfms pkiko BjhI j?. ;{soK d/ w[skfpe dZf;nk ik fojk j? fe i/ e'Jh oki;EkB dk fe;kB finkdk d[ZX d/D tkbh fro B;b dk wt/Fh yohdDk ukj[zdk j? sK fdZes fJj j? fe T[j fJ;~ feZE'I yohd/. fJ; bJh yohddkoK ns/ t/uD tkfbnK ~ ;[ftXk d/D bJh fJe nkBbkfJB g'oNb fsnko ehsk j?. fJj fJb?eNqkfBe wkoehN fe;kBK ~ Bk e/tb

rktK, wZMK yohdD ftu wddrko pD/rh ;r'I fJE'I izw/ j'J/ ;hw/B ns/ Go{D th yohd/ ik ;eDr/. www.epashuhat.gov.in BK tkbh fJj t?p;kfJN jo gF{ XB dk g{ok fpUok T[gbpX eokJ/rh. fJ; ftu gF{ nkjko ns/ uko/ dh T[gbpXsk dh ikDekoh th j't/rh. fJ;d/ ifoJ/ gF{XB dh yohd d/ pknd fJ;dh Y[bkJh dh ;[ftXk th T[gbpX eokJh ikJ/rh.

fJj gqwkfDs gF{XB g{o/ Jh-wkoehN ftu t/funk ikJ/rk, go fBZih ;z;EktK ~ th ngqwkfDs gF{XB t/uD ns/ yohdD dh fJikis j't/rh. fJ; g'oNb s/ b'e coh bkrfJB eo ;eDr/. nbpZsk b?D-d/D ;”dk g{ok eoB bJh T[jBK ~ fJ; s/ y[d ~ ofi;No eoBk j't/rk. Bkb jh ;kb 2022 se d/F d/ fe;kBK dh nkwdBh d'r[Dh eoB dh ykfso v/noh ;?eNo s/ i'o fdsk ik fojk j?. fJ; beF ~ gkT[D bJh gF{nK dh ;zfynk ns/ T[sgkdesk d'tK ~ tXkT[Dk j't/rk. T[jBK fe;kBK bJh gF{ XB dk pkiko w[jZfJnk eokT[Dk fJ; fdFk ftu gfjbk edw j't/rk, fijBK B/ v/noh ~ g{oe eko'pko d/ o{g ftu ngBkfJnk j?. gF{XB bJh Jh-wkoehN dk ftek; 825 eo'V o[gJ/ d/ czv tkb/ okFNoh r'tzF T[sgkdesk fwFB d/ fJe fjZ;/ d/ o{g

e/Ido ;oeko B/ eDe dh c;b s'I jNkfJnk nk:ks F[be

y/

eqKsh 10 c;biBtoh 2017

shpkVh wzsokb/ d/ nB[;ko 2015-16 ftu Gkos ftu tZvh gZXo s/ eDe dh g?dktkoj'Jh ;h. fJ; d/ fJbktk wzsokb/ B/ nrb/ ;kb dh g?dktko dk nB[wkB th ekch finkdk dZf;nk ;h. :kBh fe;kBK ~ uzrh ewkJh j'D dh rZb ehsh ik ojh ;h go eDe dh fpikJh d/ ;w/I e/Ido ;oeko B/ eDe s'I nk:ks F[be jNk fdZsk j?, fi; Bkb e/Idoh feqFh wzsokb/ bJh w[FfebK yVhnK j' rJhnK jB. j[D se Gkosh tgkoh eohp 35 bZy NB eDe d/ nk:ks bJh nB[pzX eo u[Ze/ jB. T[E/ jh, 18 bZy NB eDe d/F ftu nk:ks ehsh ik u[Zeh j?. feqFh GtB d[nkok ikoh ehs/ rJ/ nKefVnK d/ w[skfpe, 2016-17 ftu d/F ftu 93H50 fwfbnB NB eDe d/ T[sgkdB dk nB[wkB ikoh ehsk ;h. fJj 2014-15 ftu 86H53 fwfbnB NB s'I ekch finkdk ;h. ;{soK d/ w[skfpe ;oeko d/ nk:ks F[be jNkT[D d/ c?;b/ s'I pknd d/F ftu 2016-17 ftu eDe dk nk:ks 60 bZy NB ~ gko eoB dh ;zGktBk j?, fijVh fBZih tgkohnK d/ ifoJ/ fgSb/ 10 ;kbK ftu j'D tkbk ;G s'I finkdk nk:ks j?. www.fasalkranti.com



feqFh ;wkuko ;e{bK ~ jfonkbh tk;s/ gq/fos eoB bJh ;hnkJhnkJh B/ yk; ;?FB dk ehsk nk:'iB

d/

F ~ brksko ftek; dh okj s/ nZr/ tXkT[Dk j? sK ;kv/ d/F d/ jo Bkrfoe ~ fJj ;wMDk j't/rk fe ;k~ g”fFs eoB tkbh fJ; Xosh dk n;hI fynkb ofyJ/ ns/ ;kv/ ;[fBjo/ GftZy bJh fJj pj[s nfjw th j?. fJ; rb'pb gZXo d/ ftF/ ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ Gkosh T[d:'r gfo;zx d[nkok fJzvhnB rohB fpbfvzr ekT{If;b ns/ :zr fJzvhnB; uzvhrV NqkJhf;Nh u?gNo d/ Bkb fwbe/ rohB ;e{b; ftF/ s/ ;hnkJhnkJh j?v nkfc; ftu yk; ;?FB dk nk:'iB ehsk frnk. fJzvhnB rohB fpbfvzr ekT{If;b d/ uzvhrV u?gNo d/ u/now?B nofis e[wko r[gsk B/ fejk fe ;e{b ftfdnkoEhnK ftu f;ZyD dh BhIj gkT[Id/ jB. nZi n?BtkfJow?IN nfijk ftFk bjhI j? fi;~ nBd/fynk ehsk ik ;e/ ns/ nfij/ ftu gkmeqw ftu n?BtkfJow?IN ftF/ ~ Fkfwb ehsk ikDk ukjhdk j?. nfijk ;e{b fi;~ rohB o/fNzr fwbh j't/ T[j pkehnK ~ gq/fos eoB d/ Bkb jh pZfunK d/ wB ftu fJ; fdFk ftu fdbu;gh g?dk eodk j?. rohB ;e{b ftu }kfJnk gkDh dk ;jh gqeko Bkb T[guko eoe/ T[;~ d[pkok T[g:'r ftu fbnkT[D dh e'fFF ehsh iKdh j?. gkDh d/ whNo ftfdnkoEhnK ~ fJj ikBD ftu wdd eod/ jB fe T[jBK B/ fezBk gkDh fJ;s/wkb ehsk j?. ;e{bK ~ ukjhdk j? fe T[j nzdo d/ tksktoD ~ ;kc oZyD dh e'fFF eoB fi; ftu ;kc NkfJb/N, BkB Nkef;e g/IN ns/ v;N coh uke dk gq:'r nfjw j?. fJjBK okjhI fJj ;[fBFfus ehsk ik ;edk j? fe pZfunK ~ ;[oZfyns fJBv'o tksktoD fwb/. ;e{bK ~ ukjhdk j? fe T[j T{oik pukT[D tkb/ T[geoDK dk fJ;s/wkb eoB, B?u{ob bkfJN dk finkdk gq:'r j't/ ns/ t?INhb/FB ns/ ;'bo nBoih dk gq:'r ~ tXkT[D bJh th ezw eoBk ukjhdk j.? fJj Bk f;oc fJe' covI?bh fpbfvr z pDkTdI[k j? ;rI' ;eb { gpqXzB dh fpibh okjhI br Z D tkbh bkrs ~ xNkT[Idk j?.

eqKsh 12 c;biBtoh 2017

fJzvhnB ;e{b nkc fpiB;, w'jkbh d/ fpiB; nc/no d/ fBd/Fe w/HiH Nhghn?; pyFh B/ fejk fe rohB fpbfvzr d/ fgZS/ we'd fJe' co?Ivbh ihtB F?bh ~ ngBkT[Dk j?. yk; soQK Bkb fJ;s/wkb ehs/ ikD tkbh rohB fpbfvzr fiE/ 40% T{oik dh ygs xZN eodh j? T[E/ 30% gkDh dh ygs th xZNdh j?. phn?Be/ n?Boih nbNoB/fNt d/ uhc N?eBheb ez;bN?IN gbpuB ;zX{ B/ fejk fe i/ n;hI fi; rqfj s/ ofj oj/ jK T[;~ nkT[D tkbhnK ghVhnK bJh pukT[Dk j? sK ;k~ nZi jh edw u[ZeD/ g?Dr/. tksktoD d/ gqsh ;zt/dBFhbsk

io{oh j? feT[Ife fJj wkBtsk bJh ;G s'I finkdk bkGekoh ns/ ekoro j?. ;hnkJhnkJh uzvhrV ekT{If;b d/ u/now?B ns/ B?eNo bkfJc ;kfJz; fbfwN/v d/ g{oDekfbe fBd/Fe vkH fdB/F d[nk B/ fejk fe nkJhihph;h dk rohB ;e{b o/fNzr f;;Nw ezfwT{fBNh ~ f;Zfyne eoB dh fdFk ftu nfjw edw j?. ;e{b ftu frnkB dk nkdkB-gqdkB beF d/ B/V/ gj[zuD ftu pZfunK ns/ T[jBK d/ wksk fgsk ~ Bkb bt/rk. fJ; Bkb tksktoD d/ gqsh pZu/ nkgDh fizw/tkoh ~ ;wMDr/ ns/ nkgD/ ezw d/ gqsh fizw/tko pBDr/.

j[D 55 fdB ftu fsnko ehsh ik ;e/rh w{zr dh c;b

w{z

r dh c;b j[D 65 BjhI, ;r'I 55 fdB ftu jh fsnko j' ikJ/rh. Gkosh dbjD nB[;zXkB ;z;EkB B/ 20 ;kb dh bzph wFZes d/ pknd w{zr dh ftokN Bkwe BthI gqiksh ftef;s eoB ftu ;cbsk jkf;b ehsh j?. fJ;/ ;kb s'I wZX gqd/F, oki;EkB ns/ T[Zso gqd/F d/ eJh fjZf;nK ftu fJ;dh F[o{nks j't/rh. ;{soK d/ w[skfpe dZf;nk ik fojk j? fe w{zr dh fJ; BthI gqiksh ~ 2016 bJh ofi;No eod/ j'J/ fJ;d/ T[sgkdB dh fJikis d/ fdZsh j?. fJ;d/ Bkb jh phi T[sgkdB dh gqfeqnk F[o{ j' rJh j?. d/F ftu dkbK dh feZbs ~ t/yd/ j'J/ Gkosh dbjB nB[;zXkB ;z;EkB dh fJ; T[gbpXh ~ tZvh ;cbsk d/ s”o s/ t/fynk ik fojk j?. dkb ~ b? e/ ub ojh feZbs d/ ftu th y/;koh dkb d/ T[sgkdB ns/ fJ;s/wkb ~ b? e/ e'Jh c?;bk BjhI j' ;fenk j?. fJ;d/ Bkb jh ew/Nh B/ Bt/I f;o/ s'I y/;koh d/ fJ;s/wkb ns/ T[sgkdB ~ b? e/ j[D/ wzsokb/ ~ fog'oN d/D bJh fejk j?. ;{soK dh wzfBJ/ sK e'Jh th wzsokbk nkgD/ wZE/ e'Jh fizw/tkoh b?D ~ fsnko BjhI j? ns/ Bt/I f;o/ s'I bNek fdZsk frnk j?. www.fasalkranti.com


fize dh wjZssk c;b T[sgkdB ftu fize sZs dk wjZstg{oB :'rdkB j?. g”fdnK ftu fize dh ewh Bkb c;b T[sgkdB s/ T[bNk n;o g?Idk j? fi; Bkb nBki T[sgkdB xZN j[zdk j?. fize dh ewh tkb/ y/soK ftu c;b T[sgkdB ftu 40 gqshFs se dh ewh t/yD ~ fwbh j? fi;d/ ekoB fe;kB GoktK dh nkofEe ;fEsh s/ th n;o g?Idk j?. ;zs[fbs T[otoe T[g:'r ftu fize ~ tXktk d/D dh io{os j? feT[Ife fJ; Bkb fwZNh dh ;/js ns/ c;bK d/ T[sgkdB ftu tkXk j[zdk j? fi;d/ cb;o{g ykd ns/ g”FD ;[oZfynk ;[fBFfus j[zdh j?.

fize g”Fe sZs ~ tXktk d/D Bkb fwZNh, c;b ns/ wB[ZyK ftu fize dh ewh dh g{osh j[zdh j?. fJ; jtkb/ ftu bzp/ ;EkJh jZb bJh fize :[es T[otoe nBki T[sgkdB ftu pj[s io{oh j?.

fize T[otoe d/ pko/ ikDekoh bJh ;zgoe eo'Lfize fBT{Nqhn?IN fJBhFhJ/fNt fJzNoB?FBb fize n?;';hJ/FB, n?cHJ/HnkJhH jkT{; 10, Fjhd ihs f;zx wkor, BthI fdZbh- 110067


ezgBh ;wkuko ;'BkfbekL fe;kBK dh io{os dk ;wkXkB

rkjeK dh gfjbh g;zdL n?ughn?w

y/

;'

Bkfbek B/ 20 n?ugh s'I b? e/ 120 n?ugh se dh tZvh Nq?eNo o/Ii gq;s[s ehsh j?. ezgBh B/ gfjbh tko ;kfb; 120 Nq?eNo ~ th gq;s[s ehsk j?. T[E/ jh d{i/ xZN eg?f;Nh d/ Nq?eNoK ~ th fe;kBK dhnK io{osK ~ ;wMd/ j'J/ g/F ehsk frnk j?. fJjBK ftu S'N/ Nq?eNoK s'I b? e/ j?th fvT{Nh Nq?eNo se Fkfwb jB. ;'Bkfbek B/ n?BNh 30, nkon?e; 60, n?wn?w ;[go, nkon?e; 750 3 n?uvhn?w, nkon?e; 745 Eh, tobvNq?e nkfd eJh soQK d/ Nq?eNoK ~ pkiko ftu gq;s[s ehsk j?. ;'Bkfbek d/ n?r}hfeT{fNt vkfJo?eNo owB fwZsb dk efjDk j? fe ezgBh jw/FK s'I jh fe;kBK dh ekoie[Fbsk ~ p/jso pBkT[D bJh e'fFF ftu j?. nbr nbr y/shpkVh dhnK io{osK bJh n;hI nkofuv ckofwzr, g'N?N' ckofwzr nkfd bJh th yk; T[sgkdK ~ gq;s[s ehsk j?. fe;kB th fJjBK Bt/I Bt/I Nq?eNoK s'I y[F jB feT[Ife fJjBK ftu T[jBK ~ nkgD/ S'N/ S'N/ ezwK bJh th tZvh eg?f;Nh d/ Nq?eNoK dh io{os BjhI g?Idh. ;r'I seBheh s”o s/ nkX[fBe Nq?eNo T[jBK dhnK nbr nbr y/sh dhnK io{osK ~ finkdk e[Fbsk d/ Bkb g{ok eod/ jB. ;'Bkfbek B/ fJ; tko fJe nfijk Nq?eNo th gq;s[s ehsk j? fijVk fe eNkJh d/ pknd y/s ftu puhnK c;bK d/ ntF/FK ~ th BF Neo fdzdk j?. phs/ fdBhI gzikp ns/ g{o/ T[Zso Gkos ftu M'B/ d/ ntF/FK ~ y/sK ftu ;kV/ ikD d/ ubd/ ekch ;wkr j'Jh ;h sK tksktoD ~ ;[oZfyns oZyD ftu th nfij/ T[g:'rh jZb ekch nfjw G{fwek fBGk ;ed/ jB.

tfXnk c;b bJh J/b'ok B?u{ob ;hv;

J/

b'ok B?u{ob ;hv; d/F ftu s/ih Bkb tX ojhnK ;pihnK dhnK phi T[sgkde ezgBhnK ftu nkr{ ezgBh j?. jkb jh ftu g[D/ d/ fe;kB w/b/ ftu ezgBh d/ ohiBb w?B/io oki/F okJ/ B/ c;b eqKsh ~ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks 2011 ftu j'Jh. T[;d/ pknd s'I fe;kBK d/ ftek; tZb fXnkB e/Idfos eo ezgBh brksko ezw eo ojh j?. ezgBh fe;kBK bJh ;pihnK d/ phi ns/ uzrh T[gi bJh T[Zu r[DtZsk tkb/ phi T[gbpX eokT[Idh j?. nfBnB n?b'ok r[bkph, nfBnB n?b'ok r'bv, fubh n?b'ok itkbk nkfd ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB. n?b'ok d/ phi T[g:'r eo fe;kB finkdk s'I finkdk bkG ewk oj/ jB.

eqKsh 14 c;biBtoh 2017

sh o;kfJDK ns/ T[otoe dk fBowkD eoB tkbh n?ughn?w fe;kBK dh gqw[Zy g;zd pD u[Zeh j? ns/ Bkb jh fJ; rZb ~ Bekfonk BjhI ik ;edk fe nZi finkdkso fe;kB nkgDhnK c;bK ~ ibdh fsnko ns/ ;[oZfyns eoB bJh soQK soQK d/ o;kfJfDe T[otoeK dk gq:'r eo oj/ jB. fJ;/ ~ t/yd/ j'J/ n?ughn?w fJzv;Noh} fbfwN/v rkjeK ~ fgSb/ 40 ;kbK s'I nkgDhnK ;/tktK d/ ojh j?. ezgBh B/ nZi d/F d/ brGr ;ko/ okiK ftu nkgDhnK poKuK c?bk bJhnK jB. ezgBh d/ ;hBhno wkoehfNzr n?r}hfeT{fNt okj[b e[wko B/ dZf;nk fe rkjeK d/ B}ohJ/ ftu nZi y/sh d/ y/so ftu feqFh o;kfJDK ns/ T[otoeK bJh n?ughn?w d/ T[sgkd T[jBK dh g;zd jB. ezgBh yogstkoBkFe, cc{zdBkFe, ehNBkFe ns/ g”d tkXk eoB tkb/ T[sgkd pBkT[Idh j? Bkb jh okFNoh ns/ nzso-okFNoh gZXo s/ ezgBh nkgDhnK ;/tktK d/ ojh j?.

BthI seBhe ns/ uzrh r[DtZsk bJh ;feZgo gkfJgK

y/

s ns/ fe;kB d'jK ~ io{os j[zdh j? gkDh dh. nZieb n;hI t/y oj/ jK y/sK ftu tr fojk gkDh ne;o fJZXo-T[Xo tr e/ popkd j' iKdk j? ns/ Bkb jh d{i/ gk;/ fJj th t/fynk ik fojk j? fe d[fBnk ftu gkDh dk gZXo j”bh j”bh xNdk ik fojk j?. nfij/ ftu io{os j? ;jh T[g:'r ns/ gkDh dh. fJjBK ;kohnK io{osK ~ g{ok eoB bJh nk frnk j? ;feZgo gkfJg;. jkb jh ftu j'J/ g[D/ d/ fe;kB w/b/ ftu ;feZgo gkfJg; fbfwN/v ezgBh d/ poKv n?r}hfeT{fNt okiht ;pBkBh B/ c;b eqKsh ~ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks 1981 ftu ebeZsk ftu j'Jh. T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh gkfJg d/ y/so ftu nkr{ ezgBh pD u[Zeh j?. Bkb jh ezgBh dk w[Zy T[d/F gkfJg dh r[DtZsk s/ j? sKfe rkjeK ~ ;jh T[sgkd fwb ;e/. okiht ih B/ dZf;nk fe ezgBh B/ eJh soQK d/ gkfJg pDkJ/ j'J/ jB go p'ot?b gkfJg finkdk v{zxkJh ftu ns/ finkdk p/jso sohe/ Bkb ezw eod/ jB. gkto NqK;fwFB Nkto, gkto fv;NqhfpT{FB g'b;, NqK;fwFB bkfJB; w'B'g'b;, ck;NBo;, :{ghth;h gkfJg;, ;hghth;h gkfJg; nkfd ezgBh d/ w[Zy T[sgkd jB. ;feZgo gkfJg; dk e/tb fJe T[d/F nkgD/ rkjeK ~ T[sgkd d/ Bkb ;zs[FNh d/Dk ns/ r[DtZsk d/ Bkb seBhe s/ yk; fXnkB d/Dk j?. ezgBh fe;kBK ~ ikDekoh d/D bJh fGzB fGzB feqFh w/fbnK ftu Fkfwb j[zdh ofjzdh j?.

www.fasalkranti.com


8222000647 EPABX : 9996400618 I E-mail: info@hindustanhatcheries.com


ezgBh ;wkuko c;bK dh oZfynk eo/rk- v[gKN

fe

;/ fe;kB dh c;b tfXnk j' ikJ/ ns/ T[;~ T[;dh w/jBs dk uzrk cb fwb ikJ/ sK T[; s'I uzrh rZb j'o eh j' ;edh j?. fJ; bJh Gkos ftu ofjD tkbk jo fJe fe;kB nkgD/ pZfunK s'I finkdk nkgD/ y/s Bkb fgnko eodk j?. nZieb cob ~ fpwkohnK ns/ ehfVnK s'I finkdk ysok j?. nfij/ ftu c;bK ftu j'D tkbhnK fpwkohnK ns/ ehfVnK s'I pukn bJh fGzB fGzB ehNBkFe ezgBhnK w[Zy G{fwek fBGk ojhnK jB. d/F dh ikDh gSkDh ezgBh v[gKN c;bK d/ tkX/ ns/ ;[oZfynk bJh T[sgkd pDkT[Idh j?. uzvhrV d/ feqFh w/b/ ftu ezgBh d/ gqshfBXh B/ dZf;nk fe ezgBh w[Zy o{g Bkb cc{zdBkFe, ehNBkFe, yogstkoBkFe ;fjs brGr 40 s'I finkdk T[sgkd pDkT[Idh j?. v[gKN ezgBh dk wzBDk j? fe i/ fe;kBK ~ r[DtZsk :[es T[sgkd fwbDr/ sK T[jBK dk ftFtk; ;kv/ T[s/ pfDnk ofjzdk j?. ezgBh dk w[Zy T[d/F fe;kBK dhnK io{osK d/ nB[o{g T[jBK ~ ;jh seBhe ns/ T[sgkd T[gbpX eokT[Dk j?.

fe;kBK bJh fJe BthI T[whd- nkfdBkE fJohr/FB f;;Nw

y/

shpkVh ftu ;G s'I finkdk io{oh j? tfXnk ns/ r[DtZsk:[es T[sgkd dk j'Dk. fJ; bJh feqFh y/so dh fJ; io{os ~ g{ok eo ojh j? nkfdBkE fJohr/FB f;;Nw gqkJht/N fbfwN/v. nkfdBkE fJohr/FB f;;Nw gqkJht/N fbfwN/v Gkos ftu fJe nbr j'Id tkbh ezgBh j?. ezgBh d/ vkfJo?eNo fti/ skfsnk ih B/ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks i{B 2015 ftu j'Jh. Bkb jh T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh w[Zy o{g Bkb fJohr/FB gq'veN; fit/I fe - fJohr/FB gqkveN fit/I fefJohr/FB gkoN;, gkfJg; n?Iv fcfNzr; ftu w[Zy o{g Bkb ezw eo ojh j?. ezgBh dk w[Zy T[d/F fe;kBK ~ r[DtZsk:[es T[sgkd w[jZfJnk eokT[Dk j?. ezgBh w[Zy o{g Bkb nKXok gqd/F, eoBkNe, wjkokFNo, sfwbBkv{ okiK ftu ezw eo ojh j?. Bkb jh fti/ ih B/ ;zd/F d/ s”o s/ fe;kBK bJh dZf;nk fe xZN gkDh dk T[g:'r eoe/ finkdk ns/ T[BZs y/sh eoB.

fe;kBK dh okj nk;kB eod/ ;hHnkoHnkJhH gzg;

;hH

nkoHnkJh gzg; dh F[o{nks 1961 ftu j'Jh ;h. nZi ;hHnkoHnkJh gzg; ezgBh f;zukJh d/ T[geoDK ftu nkr{ ezgBh pD u[Zeh j?. irokUI, b[fXnkDk d/ ghvhn?cJ/ d/ w/b/ ftu fjZ;k b?D tkbh ;hHnkoHnkJh gzg; dh w[bkeks @c;b

eqKsh# Bkb j'Jh. fJ; yk; w[bkeks d/ d”okB ezgBh d/ gqshfBXh okj[b ih B/ c;b eqKsh ~ dZf;nk fe ezgBh dh F[o{nks f;zukJh d/ T[geoDK Bkb j'Jh ;h. T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh w[Zy o{g Bkb gfjb/ T[sgkd dh fo;ou, T[;d/ pknd T[;d/ fBowkD ns/ T[;dh r[DtZsk d/ Bkb gohyD s/ finkdk fXnkB fdzdh j?, fJ;bJh ;kv/ T[sgkd r[DtZsk:[es j[zd/ jB. Bkb jh ezgBh fe;kBK d/ ckfJd/ bJh T[Zu seBhe dk fJ;s/wkb eo ojh j? ns/ T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe ;k~ fJ; w/b/ ftu tfXnk foibN fwfbnk j?. ;hHnkoHnkJh gzg; d/F Go ftu fJe tZv/ B?Ntoe Bkb ezw eo ojh j?. ezgBh dk e/tb fJe T[d/F nkgD/ rkjeK ~ T[sgkdK dh ;zs[FNh d/D d/ Bkb Bkb T[jBK ~ r[DtZsk:[es T[sgkd w[jZfJnk eokT[Dk j?.

fe;kBK dh gfjbh g;zd- rq'N/e

g[

D/ ftu nk:'fis fe;kB w/b/ ftu fjZ;k b?D tkbh rq'N/e n?roh ;kfJz; n?Iv fo;ou gqkJht/N fbfwN/v ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo Fqh j/woki oH e'; B/ c;b eqKsh ~ dZf;nk fe ezgBh Gkos ftu w[Zy o{g Bkb fe;kBK bJh ezw eo ojh j?. ezgBh dh F[o{nks 2007 ftu j'Jh ;h. rq'N/e n?roh ;kfJz; n?Iv fo;ou gqkJht/N fbfwN/v w[Zy o{g Bkb T[otoeK dk fBowkD eodh j?, fi; Bkb c;bK s/ gk}hfNt gqGkt g?Idk j?. ezgBh nkgD/ Bt/I T[sgkdK ns/ seBhe d/ ftek; d/ wkwb/ ftu brksko tkXk eo ojh j?. ezgBh d/ T[sgkd fe;kBK dh gfjbh g;zd pD u[Ze/ jB. ezgBh d/ T[sgkdK d/ T[g:'r Bkb c;b T[sgkdB ftu tkXk jh fe;kBK dh g;zd dk w[Zy ekoB j?.

fe;kBK dk ;Zuk ;kEh- n?;HvhHn?c

Nq?

eNo pBkT[D tkbhnK ezgBhnK dh Gkt/I Gowko j' rJh j't/ go fe;kBK dk ;Zuk ;kEh T[jh j? fijVk fe;kBK dh gfjb d/ nkXko s/ T[sgkd fBowkD eodk j?. fe;kBK dh fJ;/ io{os ~ g{ok eo ojh j? ikDh gSkDh ezgBh n?;HvhHn?c. ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo Fqh wo;Zb' g/;'oB?Bh B/ c;b eqKsh ~ dZf;nk fe n?;HvhHn?c ezgBh dh F[o{nks 1927 ftu j'Jh ;h. ezgBh g{oh d[fBnk ftu Nkg 3 wbNh B?FBb ezgBhnK ftu'I j? fijVh fe g{o/ Gkos ftu ezw eo ojh j?. T[jBK B/ dZf;nk fe fe;kB ;kv/ T[sgkd b?Dk ekch g;zd eo oj/ jB. Bkb jh fe;kBK ~ ;[Mkn fdzd/ j'J/ dZf;nk fe ;ko/ fe;kB Gok BthI seBhe Bkb i[VD ns/ BthI seBhe dk fJ;s/wkb eoe/ y/sh dk bkG b?D.

eqKsh 16 c;biBtoh 2017

www.fasalkranti.com



ezgBh ;wkuko

fe;kB j' D k wkB dh rZb j?

nkoHihHnrotkb, ro[Zg u/now?B, XkB[ek n?rohN?e fbfwN/v

fe

;kB j'Dk wkB dh rZb j?. y/sh fe;/ th d/F dh gfjbh noE-ftt;Ek ejkT[Idh j?. fJ; fbjki Bkb fe;kB fe;/ th d/F dk gfjbk nkdwh ejkJ/rk. fiE'I se Gkos dh rZb j? sK Gkosh fe;kB noE-ftt;Ek d/ tkX/ bJh fJe wjZstg{oB edw u[Zedk j?. fJe nB[wkB d/ w[skfpe 2017 ftu Gkosh noEftt;Ek 7H9L dh ftek; do ~ S{ bJ/rh ns/ fpqN/B ~ gSkV e/ d[fBnk dh noE ftt;Ek ftu 167 bZy eo'V dk :'rdkB d/t/rh. fJ; ftu ;kv/ fe;kBK dk f;ZX/ ns/ nf;ZX/ o{g Bkb fJe tZvh fjZ;/dkoh j?. Gkosh y/sh wkB;{B s/ fBoGo eodh j? go fJe pdbkn dh bfjo e[M ;kbK s'I t/yh ik ojh j?, @NgeB f;zukJh#, @;{eFw f;zukJh# ns/ @pkfoF d/ gkDh dh ;zGkb# fijhnK BthnK seBheK ~ ngBkT[D bJh fe;kB s/ih Bkb nZr/ nk oj/ jB. nZi Gkos 1960 d/ nfXB;Ek d/ d”o s'I fBeb e/ d[fBnk dh noE-ftt;Ek ftu o[gfJnk 23998 fpfbnB d/ :'rdkB d/ Bkb

d{ik ;G s'I tZvk d/F pD frnk j? ns/ d[fBnk ftu o[gfJnk 3962H08 fpfbnB d/ Bkb gzitK ;G s'I tZvk fBo:kse d/F pD frnk j?. fJj ;G T[gbpXhnK ;kv/ fe;kB dh ;ys w/jBs dk Bshik jB. ykD-ghD dh uh}K dh ;[oZfynk nZi fJe tZvh ;wZf;nk j?, fi;d/ jZb bJh g{oh d[fBnk nZi Gkos ~ fJe BthI T[whd d/ o{g ftu t/y ojh j?. fJjBK ;kohnK T[gbpXhnK d/ Bkb Gkosh fe;kBK e'b e[M p[fBnkdh ;[ftXktK dh ewh jkb/ th j?, e[M ;tkb nZi th Gkosh fe;kBK d/ ;kjwD/ w[zj NZY/ yV/ jB fijBK dk jZb nkT[D tkb/ e[M ;kbK se sK j' ikJ/rk go ;w/I d/ Bkb T[j ;tkb j'o voktDk o{g b? b?Dr/. ;oeko, ;wkfie ;z;EktK ns/ j'o ;zrmBK ~ fJjBK ;wZf;nktK dk gZek jZb nZi jh eZYDk j't/rk. ib ;zeN, T[gi dh ykJh, ftZsh eoi, c;b B[e;kB nkfd nfijhnK jh e[M p[fBnkdh ;wZf;nktK jB jkbKfe ;oeko B/ @gqXkB wzsoh feqFh f;zukJh :'iBk# @gqXkB wzsoh c;b phwk :'iBk# @;zeo phi dk T[g:'r# nkfd d/ o{g ftu fJjBK ;wZf;nktK dk jZb eoB dh g{oh e'fFF ehsh j? go fJjBK dk Bshik e[M ;kbK pknd jh t/yD ~ fwb/rk. pj[s ;kohnK ib

gfo:'iBktK fijVhnK fgSb/ eJh ;kbK s'I bzfps gJhnK jB T[jBK ~ ibdh F[o{ eoB dh io{os j? fi; Bkb fe;kBK dk nZi ;[ZXo ;e/ ns/ nkT[D tkbh ghVh ~ fe;kBh fJe ;[fBjok w”ek fdy/. XkB[ek n?rohN?e fbfwN/v B/ fe;kB dh y[Fjkbh bJh nfij/ jh eJh eqKshekoh edw u[Ze/ jB fit/I fe @ib pukU# ns/ @whIj d/ gkDh dh ;zGkb# fi; ftu f;B/wk d/ ;[go ;Nko Fqh nfwskG puZB @toFk ib ;zunB# ns/ G{whrs ib dk T[fus T[g:'r bJh ;k~ T[sFkfjs eod/ jB. n;hI ikDd/ jK fe Gkos dk eb Gkos dh BthI ghVh d/ jZEK ftu j?, fJ; bJh n;hI ;e{bK ftu gkDh dh ;zGkb ftF/ s/ fusoebk gqsh:'frsk okjhI BthI ghVQh ~ fJ; gk;/ tZb bk oj/ jK. Gkosh fe;kB fe;/ th w[;hps dk ;kjwDk eoB d/ ekfpb j?, ukj/ T[j w”;w dh wko j't/ iK pkiko dh nfB:wsk. nfijhnK pj[s ;kohnK ;wZf;nktK Bkb fdqVsk g{ote bVdk j'fJnk ;kvk fe;kB ;k~ G'iB w[jZfJnk eok fojk j?. ;Zu wkfJB/ ftu Gkosh fe;kB Gkosh noE-ftt;Ek dh ohV dh jZvh j?. ;k~ ;kv/ fe;kB s/ wkB j?. ;Zu ftu fe;kB j'Dk cyo dh rZb j?.

fdbu;g ;ukJhnK

T[so gqd/F fJ; bJh ;koh d[fBnk ftu ikfDnk iKdk j? feT[Ife fJE/ rzB/ dh y/sh ;G s'I finkdk j[zdh j?.

Gkos ftu T[rD tkbh egkj dh o{Jh g{o/ ftFt ftu

eqKsh 18 c;biBtoh 2017

g{o/ Gkos ftu ;G s'I finkdk uktb T[rkfJnk iKdk j? ns/ g{oh d[fBnk ftu Gkos uktb T[rkT[D d/ wkwb/ ftu d{i/ Bzpo s/ j?. uktb T[sgkdB ftu uhB Gkos s'I nZr/ j?.

Gkos ~ y/sh s'I UBh jh nkwdBh gqkgs j[zdh j? fizBh fe nkJhNh y/so ftu ftd/Fh nkwdBh j[zdh j?.

g{oh d[fBnk ftu Gkos nfijk d/F j? fiE'I e/b/ g{oh d[fBnk ftu G/i/ iKd/ jB.

Gkos d/ eb' JB/k nBki j? fe i/ go{h df[Bnk GyZ[ Bkb wo ojh jt'/ sK n;hI 6 wjhB/ se go{h df[Bnk ~ ykDk ytk ;ed/ jK.

www.fasalkranti.com



fJzNoftT{

tfXnk pb/vK dk fJ;s/wkb eoe/ uzrk w[Bkck ewkT[D fe;kBL Fesh wkE[o

NkfJU fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v Gkosh fe;kBK dk fJzNoB?FBb gZXoh o'Noh fNZbo pb/v; gqdkB eokT[D d/ T[d/F Bkb F[o{nks ehsh rJh. ezgBh d/ ;/b; j?v Fesh wkE[o ih B/ g[D/ fe;kB w/b/ ftu w[bkeks d/ d”okB c;b eqKsh ~ dZf;nk fe NkfJU fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v dh F[o{nks ikgkB ftu 1920 ftu j'Jh. ezgBh dh F[o{nks d/ pknd Gkos ftu nkgD/ pb/v fbnkT[D s'I gfjbK ;k~ pj[s ;kohnK go/FkBhnK dk ;kjwDk eoBk fgnk. feT[Ife Gkos d/ b'eK ~ F[o{ s'I jh nkds ;h fe xZN ehwsK ftu xfNnk e[nkfbNh d/ pb/v yohdDk ns/ ;kv/ pb/v pBkT[D dh F[o{nks s'I gfjbK jo irQk xZN ehwsK ftu jh pb/v fwbd/ ;B. fizB/ th wkoehN ftu vhbo ;h e'Jh th ;kv/ T[sgkd t/uD bJh fsnko BjhI ;h feT[Ife ;kv/ pb/v dhnK ehwsK b'eb pb/vK d/ w[ekpb/ ekch finkdk ;B. b'eb pb/v pBkT[D tkbhnK ezgBhnK nkgD/ pb/v d/ T[sgkdK s/ fJNbh fgqzN eotkT[Id/ ;B fi; ftu fe rkje ;kv/ pb/vK ~ th b'eb wzBD bZr/ ;B feT[Ife ;kv/ pb/vK s/ ikgkB dk fgqzN ;h. Fqh wkE[o Bkb rZbpks d/ e[M j'o gqw[Zy nzF j/m fby/ jBfe;kBK dk gqshfBXh j'D d/ Bks/ s[jkvh ;oeko s'I eh T[whd j?< fe;kBK dk gqshfBXh j'D d/ Bks/ ;oeko s'I ;kvh fJjh T[whd j? fe ;ko/ fe;kBK ~ ;wMkfJnk ikJ/ ns/ T[jBK ~ dZf;nk ikJ/ fe b'n e[nkfbNh d/ pb/v yohdD dh irQk ;kvh ezgBh tor/ tfXnk pb/v yohdD sK fe fe;kBK ~ bkG j' ;e/. feT[Ife xZN ehwsK d/ b'eb pb/v BK jh sK Yzr Bkb pDkJ/ j[zd/ jB ns/ Bk jh ;jh fv}kfJB

eqKsh 20 c;biBtoh 2017

ehs/ j[zd/ jB fi; Bkb fe nzs ftu fe;kBK ~ jh B[e;kB j[zdk j?. NkfJU fJzvhnk gqkJht/N fbfwN/v fe;kBK dh nkwdBh ~ d'r[Dk eoB bJh eh w[Zy G{fwek fBGk ojh j?< n;hI fe;kBK dh nkwdBh ~ d'r[Dk eoB bJh nkgDh ezgBh d/ pb/v ekch tfXnk pDk oj/ jK sKfe o'Noh fNbZo ubkT[D Bkb pb/v ibdh yokp Bk j'D. feT[Ife i/ fe;kB tfXnk ns/ feckfJsh pb/v fJ;s/wkb eoDr/ sK Nq?eNo dk pukn j't/rk. Bkb jh wFhBK ~ w/BN/B eoB bJh you th xZN j't/rk ns/ fe;kBK d/ g?;/ th puDr/. xZN g?;/ you j'D Bkb f;ZXh f;ZXh fe;kBK dh nkwdBh ftu th tkXk j't/rk. fe;kB dh ;fEsh nZi s'I d; ;kb gfjbK, nZi ns/ nZi s'I d; ;kb pknd fszBK ;fEshnK ~ s[jkvh ezgBh fe; gqeko t/ydh j?< i/ 10 ;kb gfjbK dh rZb eohJ/ sK fe;kB nkgD/ sohe/ Bkb y/sh eoBk ekch g;zd eod/ ;B. feT[Ife T[; ;w/I fe;/ ~ th BthI seBhe dh ikDekoh BjhI ;h ns/ Bk jh fe;kB ekch finkdk gV/Q-fby/ j[zd/ jB, Bkb jh e'Jh fe;kB ikro[e th BjhI ;h. nZi dh rZb ehsh ikt/ sK tZvhnK tZvhnK ezgBhnK ns/ ;oeko fe;kBK ~ ikro[e eoB bJh pj[s ;ko/ n?vtK; gq'rokw ubk ojh j?. Bkb jh nZi d/ iwkB/ d/ fe;kB fJzNoB?N dk n;kBh Bkb fJ;s/wkb eo b?Id/ jB fi; Bkb fe T[jBK ~ y/sh eoB ftu ekch bkG j' fojk j?. 10 ;kb pknd dh rZb ehsh ikJ/ sK y/sh d/ sohe/ g{oh soQK pdb ikDr/. Bkb jh BthI ghVQh d/ fe;kB y/sh eoDr/ fi; Bkb fe y/sh dk gZXo th tX/rk ns/ fe;kB BthI BthI seBhe dk fJ;s/wkb eoe/ y/sh th ekch uzrh eoDr/. fe; ezgBh ~ nkgDk ezghNhNo wzBd/ j'< n;hI fe;/ th ezgBh ~ nkgDk ezghNhNo BjhI wzBd/ feT[Ife ;kv/ T[sgkdK dh e[nkfbNh d{ihnK ezgBhnK s'I ekch nbr j?. n;hI fe;/ ~ th nkgDk ezghNhNo BjhI wzBDk ukj[zd/ feT[Ife n;hI GftZy ftu nkgDh fJe y[d dh wkoehN yVh eoBk ukj[zd/ jK ns/ nkgD/ fJ; ;[gB/ ~ ;Zu eoB bJh n;hI nkgDh g{oh wkoehfNr z Nhw ~ ekch ur z / soKQ Nf/qBr z th d/ oj/ jK. fe;kBK ~ s[;hI eh efjDk ukj'r/< ;ko/ fe;kB GoktK ~ fJjh efjDk ukjKrk fe nkgD/ o'Noh fNbZo bJh uzr/ pb/vK dk fJ;s/wkb eo'. nZi th wkoehN ftu nfij/ vhbo jB fijV/ fe;kBK ~ T[jh T[sgkd fdzd/ jB fi; ~ t/uD ftu T[jBK ~ ekch w[Bkck j't/. fJ; jkbks ftu fe;kB vhbo dh Bk ;[De/ ;r'I nkgD/ y[d d/ fdwkr Bkb ;'u-;wM e/ T[sgkd yohdD ns/ tfXnk T[sgkdK dk jh fJ;s/wkb eoD. gq;s[shL ;kro wbj'sok ;hBhno ioBfb;N, c;b eqKsh w'pkfJb- 09990383322 Jhw/b- sagar@fasalkranti.com

www.fasalkranti.com


fJzNoftT{

vk

fJo?eNo n?roh wkoehfNzr d/ ifoJ/ fet/I fJe fe;kB y[d ~ gozgokrs fe;kB s'I gq'c?FBb fe;kB ftu pdb ;edk j?. phs/ d' dFeK ftu fJ; y/so ftu ezw eo oj/ ;g?Ffb;N vkH owBdhg f;zx, g'qc?;o, ;e{b nkc fpiB; ;Nvh}, gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh, b[fXnkDk efjzd/ jB fe fe;kB nkgD/ T[sgkdK dh @;?bc wkoehfNzr# dk wjZst ;wMD ns/ fJ;dk nkgD/ d?fBe ihtB ftu gq:'r eoe/ tZv/ g?wkB/ s/ nkgDh nkwdBh ns/ w[Bkck tXkT[D. g/F j? T[jBK Bkb j'Jh rZbpks d/ e[M nzFHHHH vkfJo?eN n?roh wkoehfNzr fet/I fe;kB dh wdd eodk j?< vkfJo?eN n?roh wkoehfNzr dh ;G s'I nfjw rZb fJj j? fe T[sgkd dh wzr d/ nkXko s/ fe;kB T[sgkdB eodk j? ns/ Bkb jh s?n eodk j? fe fJj T[sgkd pkiko ftu dkfyb j't/. nKtbk T[sgkde fe;kB ~ fJ; rZb dk nfj;k; j'Dk ukjhdk j? fe T[j fJ;~ nuko ns/ j'o eJh soQK d/ T[sgkdK ftu pdb ;e/. n;hI ps”o gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh d/ gqshfBXh d/ o{g ftu, fe;kBK ~ fJ; rZb dh f;ybkJh fdzd/ jK fe T[j fiZE'I se j' ;e/, nkgDhnK cob ~ fJe T[sgkd d/ o{g ftu g/F eo ;eD. xo/b{ gZXo s/ fJe fe;kB ~ fJ; rZb dk :ehB dtkfJnk ikJ/ fe T[j ;kb d/ 365 fdB nkwdBh ns/ w[Bkck ewk ;edk j?. fJ; gZXo s/ wkoehfNzr dk eh ok} j?< n;hI b/pfbzr, wkoehfNzr ns/ g?e/fizr ftu wdd eod/ jK. ;kvk T[d/F fJe ;[ftXk d/ o{g ftu ezw eoBk ns/ tykT[Dk j? fe fJ; soQK dh e'fFF n;b ftu ezw eodh j? ns/ fe;kBK ~ ;jh c?;bk b?D ftu wdd eod/ jB. gozgokrs cob ~ 10% se pdfbnk ik ;edk j?. fJ;d/ Bkb jh d{ihnK cob s'I th g{ok ckfJdk T[mkfJnk ik ;edk j?. T[dkjoD d/ s”o s/ Ffjd, ;pihnK, nuko, i?w, i?bh ns/ ;e[n?F. vkfJo?eN wkoehfNzr ~ fe; soQK dh gqshfeqnk fwb ojh j?< fJj pj[s T[sFkjiBe j? ns/ n;hI ew'fvNh ro[ZgK dk rmB ehsk j?. fJ; ntXkoDk ~ ekp{ eoBk ekch nk;kB j?. tZvh ;zfynk ftu fe;kB ;kv/ Bkb nkT[D bJh n?e;kfJfNv jB. wkoehfNzr d/ pko/ fe;kBK dk frnkB n;b ftu T[jBK bJh fJe eqKshekoh pdbkn ;kfps j' ;edk j?.

www.fasalkranti.com

365 fdB fe;kBK dh nkwdBh ;[fBFfus eo/rh vkfJo?eN n?roh wkoehfNzr- vkHowBdhg f;zx vkfJo?eN wkoehfNzr ~ ;z;Ekrs pBkT[D ftu fezBk ftek; j'fJnk j?< fe;kB vkfJo?eN wkoehfNzr d/ bkG wfj;{; eo oj/ jB. fJ;dk g?wkBk j? fe T[j fe; gZXo se fJ; dk gq:'r eod/ jB. n;hI fe;kBK ~ ;zrfms y[dok fteq/sktK fit/I fJ}h-v/ ns/ w?No' Bkb ;zgoe eoB ftu wdd eod/ jK sKfe T[j nkgDh T[gi bJh fJjBK Bkb nB[pzX eoB. y[dok fteq/sk tZvh wksok ftu T[sgkdK dh wzr eod/ jB. n;hI nbr nbr fe;kBK ~ wkoehfNzr ftu e[Fb pDkT[Id/ jK sKfe T[j y[d ~ ;jkfJsk ;w{zjK ftu pdb e/ pkiko dh wzr ~ g{ok eo ;eD. fJ; ftu nrbk gVkn c{v T[sgkde ;zrmB (n?cghU) pBkT[Dk. n;hI fJ; Bt/I wkvb ~ ;cb pBkT[D dh erko s/ jK ns/ T[whd eod/ jK fe fJ;dk dkfJok ;kv/ bJh tZvh ;wZf;nk BjhI j't/rh. tZv/ fe;kBK ns/ pkiko ftu fe; soQK dk ;zpzX j?< n;hI fBZih gZXo s/ fe;kBK Bkb fJ;~ F[o{ eo oj/ jK. jkbKfe ;kvk w[Zy T[d/F c{v

T[sgkde ;zrmB (n?cghU) pBkT[Dk jh j?. ;kvk T[d/F j? fe ;hwKs fe;kBK d/ T[sgkdK ~ ftef;s ehsk ikJ/ ns/ fJ;dk pikoheoB ehsk ikJ/. ;kvk fXnkB y/shpkVh d/ feZs/ pko/ fe;kBK ~ ikro[e eoB d/ fJbktk r[DtZsk gqwkDheoB s/ th j?. noE-ftt;Ek d/ d{i/ y/soK s'I fe; soQK :'rdkB ehsk ik fojk j?< i/ n?i{e/FB ;?eNo nkgD/ feqnkebkg ftu y/shpkVh d/ feZs/ iK T[dwFhbsk ~ I'Vdk j? sK fJ; s'I ;k~ ekch wdd fwbdh j?. jkbKfe fJ;d/ bJh eVh w/jBs ns/ bzph e'fFF eoBh j't/rh. don;b, ;hwKs fe;kBK ~ g?;/ dh BjhI ;r'I nkgD/ T[sgkd d/ pkikoheoB ftu y[d ~ n?e;goN pBkT[D dh io{os j? fi; Bkb T[j nkgDk ihtB p;o n;kBh Bkb eo ;e/. gq;s[shfofse e[wko c;b eqKsh, BthI fdZbh w'pkfJb-09899943987 Jhw/b-

ritik@fasalkranti.com

c;b eqKsh 21 5

iBtoh 2017


y/shpkVh

FkeBkFh

gq:'r eoB d/ sohe/

eqKsh 22 c;biBtoh 2017

www.fasalkranti.com


y/shpkVh

Fk

eBkFh gq:'r eoB dh ftXh, FkeBkFhnK dh gqfeqnk ftXh ns/ T[jBK dh toDkswesk d[nkok fBoXkfos j[zdh j?. ibtk:{ ekoe, ;[ftXk ns/ bkrs j'o wjZsg{oB ekoe jB fijV/ fJe FkeBkFh ~ d/D dh ftXh fBoXkoD eod/ jB. FkeBkFhnK ~ nB[fus ftXh Bkb d/D Bkb uzrk yogstko ezNo'b gqkgs BjhI j' ;edk ns/ fJj c;b ~ pj[s finkdk B[e;kB th gj[zuk ;edk j?. FkeBkFhnK ~ (c;b tkbh ns/ pr?o c;b tkbhnK iwhBK ftu) d/D dhnK wjZstg{oB ftXhnK j/m fby/ nB[;ko jB1H fwZNh-nB[gq:'frs FkeBkFh d/D dhnK ftXhnK nZieb fwZNh-nB[gq:'frs FkeBkFhnK dk y/sh ftu gq:'r tXdk ik fojk j? feT[Ife fJj yogstkoK ~ T[ZrD s'I gfjbK jh wko fdzd/ jB, fi; Bkb c;b ~ F[o{ s'I jh yogstko ofjs tksktoD gqkgs j[zdk j?. fJjBK FkeBkFhnK ~ iwhB ftu j/m fbyhnK ftXhnK d/ nB[;ko gq:'r ehsk ik ;edk j?· iwhB d/ b?tb s/ gq:'r- fJ; ftXh ftu FkeBkFhnK ~ iwhB dh s?n s/ gkfJnk iKdk j? iK iwhB ftu fwbk fdZsk iKdk j?. iwhB dh s?n s/ fdZs/ rJ/ FkeBkFhnK ~ i/ fJzM jh SZv fdsk ikJ/ sK th fJj pkfoF iK f;zukJh eoe/ iwhB d/ 3-4 ;?HwhH T[gobh s?n se dkfyb j' iKd/ jB ns/ T[r oj/ yogstkoK ~ wko fdzd/ jB fit/I- Triazine ns/ Anilide nkfd. edh edh iwhB ftu fwbDk io{oh j[zdk j? fit/I ;[Ze/ w”;w ftu isgqgzdw dh ;feqnsk ~ tXkT[D bJh iwhB ftu fwbk fdZsk iKdk j?. fJ;d/ fJbktk Carbamate ns/ Toluidine, fijV/ tkFgFhb ns/ ;{oi dhnK feoBK s'I ngxNBh FkeBkFh jB, fJjBK dk gqGkt tXkT[D bJh iwhB ftu fwbkT[Dk io{oh j?. iwhB dh s?n s/ gq:'r ehs/ ikD tkb/ FkeBkFhnK ~ fGzB fGzB G{-gfoFeoD :zsoK dh wdd Bkb nkw s”o s/ 3-6 ;?HwhH dh v{zxkJh s/ fwbk d/Dk ukjhdk j?. fJ; ftXh okjhI gq:'r ehs/ ikD tkb/ d{i/ FkeBkFh jBL EPTC,

nX'-G{wh gq:'r- fJ; ftXh ftu FkeBkFhnK ~ gZNhnK ftu iwhB dh s?n s'I 7-10 ;?HwhH j/mK fdZsk iKdk j?. gkozgfoe o{g Bkb fwZNh ftu fwbkJ/ ikD tkb/ FkeBkFh fit/I Carbamate ns/ Nitralin ~ i/ iwhB dh j/mbh s?n s/ ;Ekfgs eod/ j'J/ gq:'r ehsk ikJ/ sK fJjBK Bkb bVhtko w'Ek ns/ fjoDy[oh fij/ pj[toFh yogstkoK dk ezNo'b gqGkth o{g Bkb ehsk ik ;edk j?. fJ; ftXh Bkb FkeBkFhnK dk gq:'r w[Zy o{g Bkb pkrK, c[ZbK d/ pkrK d/ fJbktk d{o d{o eskoK ftu bkJhnK rJhnK c;bK fit/I szpke{ ns/ u[ezdo nkfd ftu ehsk iKdk j?. FkeBkFhnK ~ nX'-G{wh ftu yk; soQK d/ cbv B'}b okjhI ;Ekfgs eokfJnk iKdk j?. · fSVetK ns/ gZNh gq:'r- T[gukfos ehs/ ikD tkb/ g{o/ y/so dh s?n d/ T[s/ FkeBkFhnK ~ fSNeDk fSVetK ftXh j?. fJ; ftXh ftu e'Jh th irQk nBT[gukfos pkeh BjhI ofjzdh. fJ;d/ T[bN gZNh ftXh ftu bkfJBK d/ T[s/ fJe fBFfus gZNh ftu FkeBkFhnK ~ fdZsk iKdk j?. fJ; bJh fJ; ftXh ftu bkfJBK d/ ftu nB-T[gukfos irQk S[N iKdh j?. gZNh ftXh Bkb FkeBkFhnK ~ d/D Bkb bkrs xZN nkT[Idh j?. fJ; ftXh ftu T[gukfos gZNhnK dh u”VkJh brGr 30-35 ;?HwhH oZyh iKdh j?. bkfJBK d/ ftu S[N/ nB-T[gukfos y/soK dk pknd ftu feqFh feqnktK okjhI yogstko ezNo'b eo b?Dk ukjhdk j?. · fwqdk X{woD- fwqdk X{woD d/ ;[Gkn nB[;ko fJjBK ~ iwhB d/ nzdo iK sK fJzi?eFB okjhI (fit/I- Chloropicrin) iK pzd gbk;fNe nktoD ftu SZve/ (fit/IMethyl bromide) iK fwZNh dh s?n s/ f;ZX/ gk e/ (fit/I- Metham) fdZsk ik ;edk j?. 2H gZso-nB[gq:'frs FkeBkFh d/D dhnK ftXhnK fGzB fGzB FkeBkFhnK ~ g”fdnK d/ T[ZrD Tri luralin, Nitralin, Diallate, oa d/ pknd, T[jBK d/ tkX/ dh F[o{nksh nt;Ek Triallate nkfd. e[M FkeBkFh fit/I ftu iK ;Ekfgs g”d/ d/ T[s/ gq:'r ehsk iKdk EPTC ns/ Fluchloralin ~ f;zukJh j?. gZshnK d/ T[s/ FkeBkFhnK d/ gq:'r eoB okjhI th iwhB ftu fwbkfJnk ik ;edk dhnK ftXhnK fJ; gqeko jBj?. · nkSkdB gq:'r- yVh c;b ftu, c;b d/

www.fasalkranti.com

·

c;b eqKsh 23 5

iBtoh 2017


y/shpkVh

·

·

g”fdnK dh ;fEsh ~ fpBK fXnkB ftu oZy/ ;wkB o{g ftu FkeBkFhnK ~ d/Dk nkSkdB ftXh ejkT[Idh j?. fJ; ftXh ftu toDkswe gqkgs FkeBkFhnK dk jh gq:'r ehsk iKdk j? fit/I eDe ftu 2,4D, wNo ftu MCPB, bj;[D ftu 2H4DB ns/ rzB/ ftu Picloram nkfd. fB:zsfos fSVekn- fJ; sohe/ ftu bkfJBK ftu bZrh c;b ftu T[r oj/ yogstkoK ~, c;b dhnK gZshnK ~ pukT[Id/ j'J/ FkeBkFhnK dk fSVekn ehsk iKdk j?. fJ; ftXh ftu B'ib ~ fJ; soQK xZN-finkdk e'D s/ ;fEo eod/ jB fe fSVekn finkdkso yogstko g”fdnK s/ jh j[zdk j?. n;b ftu fJj ftXh, T[;/ dFk ftu ftjkfoe j[zdh j? id'I, c;b d/ g”d/ yogstkoK s'I T[ukJh ftu finkdk j[zd/ jB. c;bK ~ fSVekn d/ tk:{ifBs wjhB eDK s'I pukT[D bJh Sso dk th gq:'r ehsk iKdk j?. fJ; ftXh ftu ntoDkswe iK nKfFe o{g Bkb toDkswe FkeBkFhnK dk gq:'r Bkowb o{g ftu ehsk iKdk j?. pkrK ns/ o'gD cob, egkj, rzBk ns/ wZeh nkfd ftu fJ; ftXh dk gq:'r ehsk iKdk j?. ;[oZfyns fSVekn- fJ; ftXh ftu d{o d{o eskoK ftu brhnK ;pihnK ns/ F'Gkekoh g”fdnK ~ gbk;fNe iK Xks{ d/ nktoD Bkb YZee/, ntoDkswe FkeBkFhnK dk fSVekn eoe/ yogstkoK dk ezNo'b ehsk iKdk j?. fJj ftXh e/tb finkdk ehwsh g”fdnK ns/ c;bK ftu ngBkJh iKdh j?. fJ; ftXh Bkb

eqKsh 24 c;biBtoh 2017

fSVekn dh gqfeqnk, fJe ;w/I ftu 3-4 eskoK ftu ehsh iKdh j? ns/ ;[oZfynk nktoDK ~ d{ihnK eskoK s/ jo tko YZe fdsk iKdk j?. · ;EkfBe T[guko- fJj FkeBkFhnK ~ yogstko Bkb fJBc?efNv S'N/ S'N/ y/soK ftu d/D dh gqfeqnk j? ns/ fijVhnK irQK s/ yogstkoK dk fJBc?eFB BjhI j[zdk T[jBK irQK ~ fpBK fJbki SZv fdsk iKdk j?. nkw s”o s/ fJj ftXh, eb/Fh ns/ pj[-toFh yogstkoK s'I fJBc?efNv y/soK ~ T[gukfos eoB bJh T[g:'r ftu fbnkJh iKdh j?. 3H MkVhnK ns/ o[ZyK ~ T[gukfos eoB dhnK ftXhnK ekFmh ns/ pj[-toFh MkVhnK ns/ p/b'V/ o[ZyK ~ wkoB bJh gfo;fEsh nB[;ko fGzB fGzB ftXhnK Bkb FkeBkFhnK dk T[guko ehsk iKdk j?. fJjBK ~ T[gukfos eoB dhnK ftXhnK fJ; gqeko jB· gZsh T[guko · nkXko Skb T[guko · m{zm T[guko · cfob, BkZu ns/ fJzi?eFB ftXhnK T[go'es ftXhnK ftu'I gZshnK dk T[guko ftXh MkVhnK d/ ezNo'b ftu ngBkJh ikD tkbh ;G s'I nkw ftXh j?. fJj ftXh, T[; ;w/I finkdk gqGkth ofjzdh j? id'I MkVh dhnK gZshnK uzrh soQK ft;skfos j' u[ehnK j'D ns/ Bkb jh ;feqnsk Bkb tX ojhnK j'D. xZN T[ukJh dhnK MkVhnK ftu FkeBkFhnK dk fSVekn ehsk ik ;edk j? go finkdk T[ukJh

bJh MkVhnK ftu edh edh fJj ftXh gqGkth BjhI j[zdh. fJ; bJh nfij/ ftu MkVhnK d/ 30 ;?HwhH nkXko sB/ ~ FkeBkFhnK Bkb T[gukfos ehsk iKdk j?. fJ; bJh gfjbK sB/ dh Skb ~ fSb fbnk iKdk j?. fJ; ftXh ~ nkXko Skb T[guko ftXh efjzd/ jB. MkVhnK ns/ o[ZyK ~ T[gukfos eoB dh shih ftXh j? m{zM T[guko ftXh. fJ; ftXh ftu iwhB dh s?n d/ T[s/ T[jBK d/ sB/ ~ nkoh Bkb eZN fdsk iKdk j? ns/ fJ; d/ pknd eZN/ m{zfmnK d/ T[s/ ;Kfdqs FkeBkFhnK Bkb T[guko eo fdsk iKdk j?. ;[ftXkiBe T[ukJh s/, MkVhnK ns/ o[ZyK d/ sB/ s/ s/I n”ikoK Bkb dKs/dko yKu/ pDkJ/ iKd/ jB fi; ftu ;Kfdqs FkeBkFhnK ~ Go fdsk iKdk j?. fJj ftXhnK sd jh ;zGt jB i/ MkVhnK ns/ o[ZyK d/ sfBnK dh w'NkJh 8 ;?HwhH iK fJ; s'I finkdk j't/. id'I fe fJzi?eFB ftXh ftu o[ZyK d/ sfBnK s/ pDkJ/ rJ/ S/eK ftu fJzi?eFB okjhI FkeBkFhnK ~ G/fink iKdk j?. 4H gqfsneF (f;ZXk) ;zgoe ftXhfJ; ftXh ftu FkeBkFhnK ~ g”fdnK (yogstkoK) dh s?n s/ gke/, T[jBK ~ FkeBkFhnK ~ g{zM e/, orVe/ iK g'se/ T[jBK d/ f;ZX/ ;zgoe ftu fbnKdk iKdk j?. yogstko ns/ FkeBkFhnK d/ ftu f;ZXk ;zgoe ;Ekfgs j'D eoe/, yogstko wo iKd/ jB. fJjBK d'jK okjhI gqfsneF ;zgoe j/m fbyhnK ftXhnK Bkb ;Ekfgs ehsk ik ;edk j?· iko ftXh- fJ; ftXh ftu FhF/ d/ iko ftu 1% nkowfBe x'b Goe/, yogstkoK d/ T[sb/ f;o/ ~ M[eke/ fJ; iko ftu v[p' fdsk iKdk j?. yogstko d/ sB/ ns/ gZshnK okjhI x'b dk ntF'FD j' iKdk j? ns/ nkfyoeko yogstko wo iKd/ jB. · w'w SVh ftXh- fJ; ftXh ftu, w'w dh FkeBkFh:[es w[bkfJw SVh ~ bzp/ tXD tkb/ ns/ u”VhnK gZshnK tkb/ yogstkoK d/ T[s/ orVe/ yogstkoK dk ezNo'b ehsk iKdk j?. fJ; ftXh Bkb yogstko ezNo'b bJh 2,4-D dk gq:'r ;'fJnkphB ns/ bkZB ftu ehsk ik ;edk j?. · FkeBkFh gbtko- yogstko ezNo'b bJh fJ; s'I fYZbk p[fBnk j'fJnk ns/ FkeBkFh :[es egVk T[g:'r ftu fbnKdk ikdk j?. fijV/ ;EkBK s/ yogstkoK dk ezNo'b

www.fasalkranti.com


y/shpkVh eoBk j[zdk j?, T[E/ egfVnK ~ ftSk fdsk iKdk j? ns/ io{os g?D s/ fJjBK ~ fwZNh ftu T[gobh s?n s/ jh YZe fdsk iKdk j?. fijV/ th yogstko fJ; egV/ d/ ;zgoe ftu nkT[Id/ jB T[j wo iKd/ jB. FkeBkFh gkT[D dk ;wK nbr nbr FkeBkFhnK ~ T[jBK d/ ;[Gkn nB[;ko y/sK ftu nbr nbr ;w/I s/ gkfJnk iKdk j?. e[M FkeBkFh o;kfJDK dh ;feqnsk fwZNh ftu gkT[D Bkb ns/ e[M dh gZshnK s/ gkT[D Bkb uzrh fwbdh j?. fJ; bJh b'VhId/ yogstko ezNo'b bJh FkeBkFhnK ~ ;jh ;w/I s/ T[fus ftXh d[nkok gkfJnk ikDk ukjhdk j?. c;b y/sK ftu, yogstkoK d/ T[rD ~ nkXko wzBd/ j'J/, FkeBkFhnK dk gq:'r j/m fby/ ;w/I nB[;ko ehsk ik ;edk j?Ÿ fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK gkT[Dk- c;b fpikJh iK o'gkJh d/ gfjbK edh th FkeBkFhnK dk gq:'r eoBk, fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK FkeBkFhnK dk gq:'r ejkT[Idk j?.c;b dh fpikJh s'I gfjbK FkeBkFhnK dk d' soQK Bkb T[g:'r ehsk ik ;edk j?, fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK yogstkoK ~ ;[ekT[Dk ns/ fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK FkeBkFhnK ~ iwhB ftu fwbkT[Dk. Ÿ fpikJh s'I gfjbK yogstkoK ~ ;[ekT[DkgZ s o-nB[ g q : ' f rs FkeBkFhnK, fit/ I Paraquat ns/ Glyphosate ~ c;b dh fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK y/sK ftu yV/ ;G tB;gshnK ~ ;[ek e/ BFN eoB bJh gq:'r ehs/ iKd/ jB. fJ; ftXh Bkb yogstkoK ~ BFN eoB dh feqnk, G{gfoFeoD dhnK fGzB fGzB feqnktK d/ nkbNoB/N d/ o{g ftu ehs/ ikd/ jB. yogstkoK ~ fJ; ftXh Bkb ezNo'b eoB d/ pknd, G{-gfoFeoD d[nkok y/s dh fsnkoh dh iK s'I xZN io{os j[zdh j? iK G{gfoFeoD dh e'Jh th feqnk ehs/ fpBK f;ZX/ cob dh fpikJh iK o'gkJh eo fdZsh iKdh j?. M'B/ d/ pknd iho' G{-gfoFeoD d/ nkXko s/ iho' fNb/i ;hv fvqb d[nkok eDe dh fpiJh, yogstkoK ~ T[go'es ftXh d[nkok ;[ek e/ ehsk iKdk j?. T[b/yD :'r j? fe Paraquat ns/ Glyphosate dk gq:'r eoB s/ fJjBK d/

www.fasalkranti.com

nze[oD s'I gfjbK jh wo iKd/ jB. ntF/F iwhB ftu BjhI ofjzd/ fJ; bJh fJjBK o;kfJDK dk gq:'r ;cbskg{ote Ÿ nze[oD d/ pknd gkT[Dk- fJjBK ftu ehsk ik ;edk j?. FkeBkFhnK d/ fijV/ gso-nB[gq:'rs j[zd/ jB, y/sK ftu c;b ns/ yogstkoK, d'jK Ÿ fpikJh s'I gfjbK FkeBkFhnK ~ iwhB ftu d/ T[rD d/ pknd gkfJnk iKdk j?. fwbkT[Dk- FkeBkFhnK d/ ntF/FK Bkb jkbKfe, fJjBK d/ gq:'r dk T[fus ;wK c;b w”;w ftu yogstko ezNo'b bJh, c;b ns/ T[jBK dhnK fe;wK s/ fBoGo fJ; ftXh ftu c;b fpikJh iK o'gkJh s'I eodk j?. nze[oD d/ pknd gq:'r ehs/ gfjbK FkeBkFhnK ~ iwhB ftu fwbkfJnk ikD tkb/ gqw[Zy FkeBkFh 2,4-D, iKdk j?. e[M fwqdk-nB[gq:'fre FkeBkFh Glyphosate, Paraquat nfd jB. go ;[Gkn ftu tkFgFhb j[zd/ jB fit/I edh edh yogstkoK dk nze[oD cob d/ Fluchloralin ns/ Pendimethanlin nze[oD s'I gfjbK j' iKdk j?, nfijh jkbs fJ; bJh fJjBK ~ iwhB ftu gkT[D d/ ftu tX oj/ yogstkoK ~ wkoD bJh pknd jbe/ G{-gfoFeoD :zsoK okjhI FkeBkFhnK dk gq:'r ehsk iKdk j?, fi;d/ fwbk d/Dk ukjhdk j?. fJedw nze[oB d/ pknd T[guko bJh Ÿ nze[oD s'I gfjbK gkT[Dk- fJ; ftu T[jBK gq w[Zysk Bkb gq:[es j'D tkb/ FkeBkFh FkeBkFhnK ~, fijV/ fwZNh- nB[gq:'fre Paraquat ns/ Diquat jB. iwhB ftu j[zd/ jB, y/sK ftu c;b phiD d/ s[ozs fJjBK dk nt;'FD BjhI pudk fJ; bJh pknd gozs{ yogstkoK d/ nze[oD s'I T[rD tkbh c;b s/ fe;/ soQK d/ gqGkt dk gfjbK gk fdsk iKdk j?. fJ; ftXh Bkb p[ ok n;o BjhI g?Idk. uzr/ Bshi/ gqkgs eoB bJh iwhB dh wjhB ns/ Y/bk ofjs fsnkoh j'Dk io{oh Ÿ b/-pkJh gq:'r- yVh c;b ftu nkyoh eoFD feqnktK, fit/I rzBk, egkj ns/ j?. fJ;d/ fJbktk FkeBkFhnK dh uzrh nkb{ ftu fwZNh uVkT[D d/ pknd, fwqdk;feqnsk bJh iwhB ftu T[fus Bwh th nB[gq:'frs FkeBkFhnK ~ nZr/ T[rD tkb/ j'Dh ukjhdh j?. fJjBK ftu nfij/ yogstkoK ~ o'eD bJh gkfJnk ikDk b/o;kfJDK dk gq:'r ehsk iKdk j?, fijV/ pkJh gq:'r ejkT[Idk j?. ;[Gkn ftu xN x[bDFhb ns/ g”fdnK (yogstkoK) dhnK iVK iK T[r oj/ S'N/ tzdBk F[ebk - fti/ Fowk* g”fdnK d[nkok nk;kBh Bkb nt;'fFs j'D gkfJb d/th - ;zxfwsok px/b tkb/ j[zd/ jB fit/I Simazine, Methane, fJzdok rKXh feqFh :{Bhtof;Nh, okJ/g[o-492012 Pendimethalin ns/ EPPTC nkfd. wjkokDk gqskg feqFh ns/ gqkd:'freh :{Bhtof;Nh T[d/g[o, oki;EkB* fJ; bJh fJ; ftXh ftu yogstko,

c;b eqKsh 25 5

iBtoh 2017


y/shpkVh

ehNBkFeK ns/ o;kfJfDe T[otoeK d/ p[o/ gqGktL c;b ns/ fwZNh dk pukn j

fos eqKsh d[nkok ykd-nzB fit/I eDe, uktb ns/ d{ihnK cob fit/I i”I, wZeJh, b'fpnk nkfd dhnK T[u T[sgkdB tkbhnK gqikshnK dk ftek; j'fJnk. Bkb jh c;b T[sgkdB ftu nB[gkfse tkXk gqkgs eoB bJh BsqiB, ck;c'o; ns/ g'NkF dh finkdk wksok dk gq:'r ehsk ikD bZrk. Bkb jh ehN-ftnkfXnK ns/ fGzB gqeko d/ yogstkoK d/ ezNo'b bJh o;kfJDK d/ nzXkX[zX gq:'r ~ rsh fwbh. fi; Bkb iwhB dh G”fse, i?fte ns/ o;kfJfDe r[DK ns/ ;zouBk s/ Bekokswe gqGkt g?D bZrk. yk; s”o s/ ;{eFw g”Fe sZsK dh wksok ns/ fwZNh d/ e[dosh o{g Bkb fBtk; eoB tkb/ ihtkD{nK s/ T[bNk n;o t/fynk frnk j?. fJ; bJh T[go'es ekoBK Bkb ;hfws ;z;kXBK ns/ tXdh nkpkdh ~ fdqFNhrs eod/ j'J/ cob d/ T[sgkdB tkX/ s/ d[pkok i'o d/Dk io{oh j' frnk j?. fGzB fGzB ;z;EktK_ftfrnkfBeK d[nkok T[go'es jZb s/ fo;ou dk ezw ns/ T[jBK dk ft;sko ehsk frnk. fJe nB[wkB d/ nB[;ko fGzB fGzB cob dh T[gi dk T[fus gZXo gqkgs eoB bJh 3H50 eo'V NB BsqiB, ck;c'o; ns/ g'NkF sZsK dh io{os j't/rh. go fJzB/ tZv/ gZXo s/ ekopfBe gdkoEK (ykd nkfd) Bkb sZsK dh ng{osh ;zGt BjhI brdh. T[go'es gdkoEK Bkb ;kb 2010 se 62H4 bZy NB BsqiB, ck;c'o; ns/ g'NkF sZsK ns/ ;kb 2025 se 77H5 bZy NB BsqiB, ck;c'o; ns/ g'NkF sZsK ns/ ;kb 2025 se 77H5 bZy NB n?BHghHe/H g”Fe sZsK dh T[gbpXsk dk nB[wkB j?. ;koDh-1 ftu nbr nbr gF{ gqikshnK d/ wb-w{so Bkb jo ;kb g”Fe sZs T[gbpXsk d/ nB[wkB gqdofFs ehs/ rJ/ jB. fJ; bJh pkeh sZsK dh ng{osh ;[fBFfus eoB bJh j'o ;o'sK fit/I-c;b ntF/FK, g”Fe sZs pj[b gZshnK ns/ T[d:'r XzfXnK s'I gqkgs y/sh bJh T[g:'rh ;fj-T[sgkd d/ ;w[fus T[g:'r dh io{os j?. fwZNh d/ ekopfBe gdkoE d/ d'jB Bkb (brksko c;b T[rD d/ ekoB) fwZNh T[otosk dk s/ih Bkb BkF j'fJnk j? fJ; bJh ekopfBe y/sh d[nkok fwZNh ftu fJjBK sZsK dk fwFoD T[fus do s/ pDkJ/ oZyD ftu wdd fwb/rh. fJ; bJh fe;kB Gok j/m fby/ sohe/ ngBk e/ nkgD/ ys/ dh fwNZh dh rD[tsZk ns/ cob d/ Ts[gkdB ~ tXk ;ed/ jB. fJj Tg[kn eoB Bkb fwNZh ns/ T;[d/ rD[K dk pukn sK jt'r / k jh Bkb jh Tj[BK ftu rD[kswe ;X[ko th jt'r / k.

eqKsh 26 c;biBtoh 2017

1H ekopfBe ykd ekopfBe ykd T[j gdkoE j? fijVk r'po-w{so ns/ gkdg ntF/FK s'I fGzB fGzB i?fte feqnktK d[nkok pDdh j?. fJ; ftu gqw[Zy g”Fe sZsK dk nbg nB[gks (0H4-1H0 gqshFs) j[zdk j?. go fJ; ftu ekopfBe gdkoE pj[s wksok ftu j[zdk j? ns/ d{i/ T[g:'rh sZsK (;{eFw g”Fe sZs th ;wkJ/ j[zd/ jB) ~ th fwZNh ftu gj[zukT[Id/ jB. nbr nbr gF{nK d/ r'po s'I fsnko ekopfBe ykdK ns/ T[jBK ftu gkJ/ ikD tkb/ g”Fe sZsK ~ j/m fdZsh ;koDh 1 ftu gqdofFs ehsk frnk j?. 2H ezg';N ykd e[dosh o{g Bkb o[ZyK s'I MVhnK gZshnK, wo/ j'J/ ikBto, ehV/we”V/ nkfd Bkb iwhB dh T[otosk ;[XkoB bJh gq:'r ehs/ ik oj/ ;koDh-1 fGzB fGzB gF{ gqikshnK s'I gqkgs ykd ftu g”Fe sZsK dh T[gbpXsk (gqshFs) ykd ;o's gF{ ;{no w[orh

y[Fe gdkoE

10&22 12&23 25&66

BsqiB

ck;c'o;

0-24&0-64 0-04&0-16 0-16&0-66 0-06&0-19 0-96&2-25 0-24&1-19

g'NkFhnw

0-20&0-56 0-17&0-34 0-38&1-14

www.fasalkranti.com


y/shpkVh

jB. id'I g”d ntF/F, gZshnK ns/ j'o ekopfBe gdkoEK ~ r'po nkfd Bkb rZY/ ftu iK Y/o pDke/ b'VhId/ o{g Bkb i?fte xNB eokT[Id/ jB, sK gqkgs T[sgkd ezg';N ejkT[Idk j?. ezg';N ~ j'o T[g:'rh pBkT[D bJh fJ; ftu u{Bk iK T[otoe th ;VB d/ d”okB fwbkT[Dk bkGekoh ofjzdk j?. ezg';N ftu nkw s”o s/ 0H40-0H8 gqshFs BsqiB, 0H20-0H5 gqshFs ck;c'o; ns/ 0H4-0H9% g'NkFhnw gkfJnk iKdk j?. 3H joh ykd joh ykd fwZNh dh T[gikT{ Fesh tXkT[D bJh ns/ c;b T[sgkdB bJh i?fte wkfXnw okjhI sZsK dh g{osh dk T[j ;kXB j? fi; ftu joh tB;gfse ;wZroh ~ T[;/ y/s ftu T[rke/ iK fes'I fbnk e/ y/s ftu fwbk fdsk iKdk j?. fJ; gqfeqnk ~ jh joh ykd d/Dk efjzd/ jB. Gkos ftu joh ykd d/D dh gqfeqnk bzp/ ;w/I s'I ub oj/ gq:'rK ns/ fo;ou d/ ezwK s'I f;ZX j' u[ek j? fe joh ykd dk gq:'r uzr/ c;b T[sgkdB bJh pj[s bkGekoh j?. joh ykd e/tb BsqiB ns/ ekopfBe gdkoEK dk jh ;kXB BjhI j? ;r'I fJ; Bkb fwZNh ftu eJh g”Fe sZs th T[gbpX j[zd/ jB. fJe NB Y?Iuk d/ y[Fe gdkoE d[nkok fwZNh ftu i[NkJ/ ikD tkb/ g”Fe sZs fJ; gqeko jB4H i?t ykd toswkB ftu i?t ykdK d/ gq:'r (yk;eo ekopfBe ns/

www.fasalkranti.com

;koDh-2 joh ykd ftu g”Fe sZsK dh T[gbpXsk (feHrqkH_j?H) g”Fe sZs wksok

BsqiB

ck;c'o;

26-1

7-2

g'NkF 17-6

rzXe 1-7

e?bFhnw w?rBhfFnw 1-3

1-4

o;kfJfDe ykdK d/ Bkb ;w/fes o{g ftu) ~ gq's;kfjs ehsk ik fojk j?. okJi'fpnw ebuo (fJe ;fjihth BsqiB ;fEoheoD eoB tkbk ihtkD{) d/ gq:'r Bkb iwhB ~ (tk:{wzvb ftu T[bgpX brGr 78 gqshFs BsqiB Bkb) 30 feHrqkH_gqsh j?eN/no se BsqiB dh gqkgsh j[zdh j? fijVh fe bkJhnK rJhnK dbjBh c;bK ns/ nrbh c;b d[nkok T[g:'r ftu fbnKdh iKdh j?. n?i';gkfJohbw d/ phi T[guko iK fwZNh ftu gq:'r eoB Bkb M'Bk, rzBk, ;'fJnkphB, ;pihnK ns/ dkbK dh c;b ~ BsqiB T[gbpX j[zdk j? fJj fJe iwhB ftu ofjD tkbk ihtkD{ j?. fJ;d/ gq:'r Bkb cob ns/ ;pihnK (NwkNo, p?IrB, c[brGh ns/ gZskr'Gh nkfd) dh 10-20 gqshFs BsqiB dh b'V ;cbskg{ote g{oh ehsh ik ;edh j?. Bhb jfos F?tkb finkdkso M'B/ d/ y/sK ftu gkfJnk iKdk j?. fJ;d/ gq:'r Bkb 5-15 gqshFs se finkdk T[sgkdB gqkgs j[zdk j?. fJ;~ S'NhnK S'NhnK fenkohnK ftu T[rke/ y/sK ftu gqt/Fh d/ o{g ftu gq:'r ehsk ik ;edk j?. ;koDh- 3 ftu fJ;dh g”Fesk gqdofFs ehsh rJh j?.

c;b eqKsh 27 5

iBtoh 2017


y/shpkVh ;koDh-3 fGzB fGzB ;{eFw ihtK d[nkok g”Fe sZsK ~ ftfBFu/ eoB dh Fwsk ;{eFwihth g”Fe ftfBFfunB (feHrqk_j?H_;kb) n?eNB'okfJik F?tkb J/i';gkfJofbw okJhi'fpnw J/i'N'p?eNo ck;c/N ftb/ekoh ihtkD{ ns/ cc{zd

150 25 10-20 50-300 20 ftb/ ck;c'o; ~ fwZNh ftu ;fEo eoBk

5H Bkv/g ezg';N- Bkv/g ezg';N pBkT[D bJh iwhB s/ fJZN dk fJe fSfdqs YKuk fsnko ehsk iKdk j? fi;dk nkeko nkw s”o s/ 10X6X3 c[ZN oyd/ jB. fJ; ftXh ftu xZN' xZN r'po dk T[g:'r eoe/ finkdk wksok ftu tfXnk ykd fsnko ehsh ik ;edh j?. YKu/ ~ GoB bJh r'po, euok (c;b ntF/F) ns/ pohe SkDh j'Jh fwZNh dh io{os j[zdh j?. tk:{ ;zuko gqfeqnk dk T[g:'r eoe/ ykd ~ pBkT[D ftu brGr 90-120 fdB dk ;wK brdk j?. fJ; soQK fe;kB fJe ;kb ftu xZN' xZN 3-4 tko ezg';N ykd pDk ;edk j?. fJ;d/ d[nkok T[sgkfds ehsh rJh ykd ftu w[Zy o{g Bkb 0H1-1H5 gqshFs BsqiB, 0H5-0H9 gqshFs ck;c'o; ns/ 1H2-1H4 gqshFs g'NkF d/ fJbktk j'o d{i/ ;{eFw g”Fe sZs th gkJ/ iKd/ jB. 6H e/Iu{nk ykd- e/Iu{nk ykd (towh ezg';N) g”Fe gdkoEK Bkb Gog{o fJe T[sw i?t T[otoe j?. fJj e/Iu{nk nkfd ehfVnK d[nkok tB;gshnK ns/ G'iB d/ euo/ nkfd ~ ftxfNs eoe/ pDkJh iKdh j?. towh ezg';N ftu pdp{ BjhI j[zdh ns/ wZyh ns/ wZSo BjhI tXd/ ns/ tksktoD gqd{fFs BjhI j[zdk. e/Iu{J/ Bkb fwZNh dh r[DtZsk ftu ;[Xko nkT[Idk j?. iwhB dh ib XkoD skes tXdh j? ns/ fJj iwhB dk b'VhIdk skgeqw pDk e/ oZyD ftu ;jkfJe j?. skgwkB ezNo'b ofjD Bkb ihtkD{ feqnkFhb ns/ ;feqn ofjzd/ jB. e/Iu{nk ykd ftu j[w; Gog{o wksok ftu j'D Bkb BkJhNq'iB, ck;c'o;, g'NkF ns/ d{i/ ;{eFw sZs g”fdnK ~ Gog{o wksok ftu ns/ ibdh T[gbpX j[zd/ jB. towh ezg';N v/Y s'I d' wjhB/ d/ nzdo fsnko j' iKdh j?. fJ; ftu 2H5-3 gqshFs BkJhNq'iB, 1H5-2 gqshFs ;bco ns/ 1H5-2 gqshFs g'NkF gkfJnk iKdk j?. ck;c'o; dh T[gbpXsk- ;kv/ d/F dh iwhB ftu ck;c'o; dh T[gbpXsk dh yk; ;wZf;nk j?. finkdkso iwhB ftu ck;c'o; ekch wksok ftu j[zd/ j'J/ th fwZNh feqnktK eoe/ fJ;dh T[gbpXsk pj[s xZN j[zdh j?. go e[M ;{eFwihtK e'b ekopfBe nwb fit/I fe ckofwe, n?f;fNe, b?efNe nwb nkfd dk T[sgkdB eoe/ fJ; nBT[gbpX ck;c/N ~ g”fdnK bJh T[gbpX eokT[D dh e[dosh skes j[zdh j?. fJ; ftu ihtkD{ e[b d/ p?f;b; w/rkfXfow, p?f;b; ;e[obK; ns/ p?f;b; ;ftfNfb; gqw[Zy jB. fJ; soQK cc{zd fij/- n?;gofib; ntkw'oh, g?Bhf;fnw fvihNw nkfd ftu th nB-T[gbpX ck;c/N ~ T[gbpX eokT[D dh skes j[zdh j?. t?w cc{zd (t?;he[bo nop;e[bo wkJhe'okfJik) g”fdnK dhnK iVK Bkb ;fjGkrh o{g ftu ofjzdk j?. fJj fGzB fGzB cob ns/ gfo;fEshnK ftu ezw eoB dh Fwsk oZydk j?. fJj g”Fe sZsK yk; s”o s/ ck;c/N, i;sk ns/ ;bco ~ iwhB s'I g”fdnK dhnK iVK se fGzB fGzB feqnktK okjhI gjuz[kTdI[k j.? Tg[oe's it? To[toeK d/ ;wf/es g: q r ' Bkb c;b Ts[gkdB ~ Tf[us b?tb se tXkfJnk ik ;edk j.? fJjBK d/ g: q r ' Bkb tksktoD ;o[fZyns ofjdzk j.?

eqKsh 28 c;biBtoh 2017

i?t ns/ tB;gfse ehNBkFh- g”d ftnkXhnK, ehfVnK ns/ ;{sofeqwhnK d/ ezNo'b bJh i?t ehNBkFhnK ns/ tB;gfse o;kfJDK fit/I- n?BNkr'fB;fNe cc{zd (NqkJhe'vowk ftfovh, NqkJhe'vowk jkofinkBw) ns/ ihtkD{ (p/f;b; ;pfNfb;, f;T{v'w'Bk; gqiksh) ~ 5 rqkw gqsh feb' phi dh do Bkb phi T[guko eoB s/ fJjBK ~ finkdk n;odko gkfJnk frnk j?. fJjBK d/ gqGktK ~ t/yd/ j'J/ Gkos ;oeko B/ fJjBK d/ T[sgkdB dh wzi{oh th d/ fdsh j?. ehNBkFh cc{zd fit/Ip/t/fonk p/f;nkBk w/NkokfJfinw J/fB;'fcbh nkfd th ekch n;odko t/y/ rJ/ jB. r/qB:{b'f;; ftFkD{ ( ih th) ns/ fBT{ebhno gkbhj?vo'f;; ftFkD{ (n?B gh th) o'rK d/ gqsh uzr/ Bshi/ fdzd/ jB. tB;gfse o;kfJDK fit/I- J/ikfpB (9H1%) n?efNB-50 (0H025 gqshFs), nu{e (0H2%), itkB (0H2%) pkfJUBhw (0H35%), ;[Bhw (0H5%), Bhwr[mbh noe (3%) d/ fSVekn BKb ehfVnK (J/fcv, cbkJhfpfNb, fvc'bhJ/No, ;{NcbkJh nkfd) ~ ezNo'b ehsk ik ;edk j?. fBzw dh ybh (10-15 e[fJzNb gqsh j?eN/no) Bkb ;{sofeqwhnK ~ ezNo'b eo ;ed/ jK. eozi (5%) Bkb phiT[guko d[nkok ehfVnK ns/ ftnkXhnK dk ezNo'b ;cbskg{ote ehsk ik ;edk j?. fJ; bJh fJjBK sohfenK dk gq:'r eo fe;kB Gok nkgDh c;b dh g?dktko tXk ;ed/ jB ns/ fwZNh d/ FoD ~ th o'e ;ed/ jB. ekopfBe y/sh ftu i?t ezNo'b ~ ;/js ns/ tksktoD dh fdqFNh Bkb gqGkth wzfBnk iKdk j?. ;t?-fBofws ekopfBe gdkoE ns/ t?fde gq:'r d[nkok fwZNh d/ ;EkfJst ns/ c;b T[sgkdB d/ tkX/ bJh ;t?-fBofws gdkoEK dk gq:'r eoe/ nBkiK tkbhnK cob, ukok cob, ;pihnK, cbK ns/ g”fdnK dk T[sgkdB tXkfJnk ik ;edk j?. fJjBK d/ gq:'r Bkb fwZNh ftu ;{eFw ihftnK dhnK feqnktK tX iKdhnK jB. fwZNh ftu nzrkok, nfwqsgkBh d/ gq:'r Bkb ;{eFw ihftnK dh ;zfynk ns/ feqnk ftXh tX iKdh j?. gzudqt 10% ns/ nrBhj'so u{oD (r”w{so, r'po, fxU, d[ZX djh Bkb pfDnk j'fJnk) Bkb phi T[guko d[nkok ns/ fSVekn Bkb o[ZyK ns/ g”fdnK ftu ehV/ ns/ j'o w[;hpsK ~ ;cbskg{ote ezNo'b ehsk ik ;edk j?. j'o ;;Zn ftXhnK- fe;/ iwhB s/ fJe fBFfus eqw ftu c;bK ~ T[rkT[Dk c;b ueo ejkT[Idk j?. c;b uZeo ftu dbjBh fJe dbh, v{zxh iV ns/ MeVk iVK tkbhnK c;bK ~ iwhB ftu BsqiB ;fEoheoD, fGzB fGzB gZXoK s/ g”Fe sZsK d/ nt;'FD ns/ ehfVnK d/ ezNo'b ftu ;jkfJsk fwbdh j?. fwZNh ftu gkJ/ ikD tkb/ ftFkD{nK fit/I ;{so feqwh nkfd bJh c;b uZeo fJe T[sw T[gkn j?. fJ;/ soQK NwkNo, r'Gh nkfd ftu ;{so feqwh d/ ezNo'b bJh ftu ftu r/Idk T[rkT[D Bkb ;cb ezNo'b gqkgs j[zdk j?. Bshik- T[go'es ;[Mkn_T[gkn s'I ;gFN j? fe ykD-ghD tkb/ gdkoEK dh tXdh wzr dh g{osh ns/ o;kfJfDe ehNBkFh ns/ T[otoeK d/ gqGkt Bkb fwZNh eFoD ~ gqGkth sohe/ Bkb o'eD bJh tB;gfse ehNBkFh ns/ i?t ezNo'boK d/ Bkb Bkb fwZNh dh T[otok Fesh ~ tXkT[D bJh b'VhIdh wksok ftu ezg';N, joh ykd, i?fte ykd, Bkv/g ns/ towh ezg';N nkfd dk gq:'r eoe/ iwhB ~ T[gikT{ pDkU ns/ finkdk s'I finkdk ykd nzB dk T[sgkdB eoe/ d/F ftu G[ZfynK dk g”FD eoB ftu ;jkfJsk eo'. ;s/Ido e[wko - F/FXo gKv/- okiht e[wko nrotkb- oth gqskg f;zx GkHeqHnB[HgH- Gkosh ukorkj ns/ ukok nB[;zXkB ;z;EkB, MK;h

www.fasalkranti.com


;cbsk dh ejkDh f;ZXk n;o g?Idk ;h. j[D ;Ve dh jkbs ;[Xoh j? sK tgkohnK dh th nktkikJh tX rJh j?. fJ; Bkb y/sh ftu th tkXk j' frnk j?. f;zukJh dk ;jh ;wK ed'< e/b/ d/ pkr ftu Bwh pDh ofjDh ukjhdh j?, g”d o”gD s'I pknd f;zukJh eoBk pj[s io{oh j?. io{os nB[;ko rowh d/ w”;w ftu 7 s'I 10 fdB ns/ mzv d/ w”;w ftu 12 s'I 15 fdB d/ nzsokb s/ f;zukJh eod/ ofjDk ukjhdk j?. wkou s'I i{B se i/ e/b/ d/ EkbK s/ g[tkb_rzB/ dh gZsh iK gkbhfEB nkfd ftSk d/D Bkb Bwh ;[oZfyns ofjzdh j?, f;zukJh dh wksok th nZXh ofj iKdh j?. Bkb jh cb T[sgkdB ns/ r[DtZsk ftu th tkXk j[zdk j?. e/b/ d/ y/s ftu b'VhIdh Bwh pDh ofjDh ukjhdh j?. e/b/ d/ Ekb/ ftu g[tkb iK rzB/ dh gZsh dh 8 s'I 10 ;?HwhH w'Nh gos ftSk d/Dh ukjhdh j?. fJ; Bkb f;zukJh xZN eoBh g?Idh j? ns/ yogstko th xZN j[zd/ jB iK BjhI T[rd/. iwhB dh T[gikT{ Fesh tX iKdh j? Bkb jh Bkb T[gi th tX iKdh j? ns/ cb fJ;d/ fJbktk rZvh p[e eok e/ c;b eNtk ns/ c[Zb fJeZm/ nk iKd/ jB. e/b/ dh c;b ~ b?Id/ jB. feT[Ife fJj cb pj[s Bk}[e j[zdk finkdk gkDh dh io{os j[zdh j?. e/b/ d/ gZs/ j?, fJ; ftu ;w/I dk pj[s wjZst j[zdk j?. tZv/ ns/ u”V/ j[zd/ jB. fJe g”d/ d/ gZfsnK dk fJ; bJh rZvh ~ f;ZX/ y/s d/ e'b bk e/ c;b e[b y/socb 50-60 tor whNo j[zdk j?. fJ; ~ bZd fbnk iKdk j?. fJjBK cbK ~ fJ;d/ bJh tZv/ g?wkB/ s/ gkDh dk tkFgheoD j'D gZeD d/ ;w/I ~ t/yd/ j'J/ eZNDk j[zdk j?. e/b/ Bkb e/b/ ~ finkdk gkDh dh io{os j[zdh j?. dh c;b d/ Bkb wfjbktK fwFfos y/sh th e/b/ d/ g{oD ftofXs MkVK ~ jo o'} 12-15 eodhnK jB. fJ;d/ bJh T[j fJjBK y/sK bhNo gkDh dh io{os j[zdh j?. fvqg gZXsh Bkb ftu jh NwkNo, fwou, eZd{ fij/ w”;wh cbK, f;zukJh eoB s/ 60 gqshFs se gkDh dh pus ;pihnK ~ bk e/ j'o w[Bkck gqkgs eo b?IdhnK j[zdh j?. jB. e/b/ dh y/sh g{o/ ;kb j[zdh j?. y/sh ftu ;G s'I yk; rZb fJj j? fe e/b/ dh fe;/ th ;jko/ dh j[zdh j? io{os fe;w Bkb fszB ;kb se jh c;b dh gqkgsh fijVhnK fe;wK ftu pzu dk tiB ekch j[zdh j?. fJ; bJh u”E/ ;kb ftu fJjBK y/sK j' iKdk j? ns/ f;T{v';N/w d/ N[ZND dh ;zGktBk ftu e/b/ d/ Bkb wZeh dh th c;b bk fdzdhnK ofjzdh j?. fJ;~ pZbh dk ;jkok d/Dk ukjhdk jB. wZeh dh y/sh e'Fh Bdh d/ fJbke/ ftu j?. e/b/ d/ gZs/ Bkb T[;d/ vzYb ~ YZe fdsk po;ks ysw j'D d/ pknd yk; o{g ftu j[zdh ikJ/. j?. e/b/ dh y/sh eoB tkb/ fe;kB, wfjbktK g”fdnK ~ eZNDk efNjko s'I g”d/ ~ fbnkTdI[hnK jB. fJ;d/ e/bk pzu g[FgD s'I 110 s'I 130 fdBK ftu fJbktk c;b dD/ d/ fsBz ueZo go{k eoB d/ eZ N D :'r j' iKdk j?. pzu eZND d/ pknd pknd eb / / dh iV ftuI' fijVh c;b fBebdh j? g”fdnK ~ j”bh j”bh eZN'. feT[Ife fJ; feqnk T;[~ th c;b d/ og{ ftu g: q r ' ehsk iKdk j.? Bkb wksqgqezd d/ g”Fe sZs iV tkb/ g”fdnK ~ tgko tfXnk fwbD brd/ jB. cb;o{g T[sgkdB uzrk j'D gfjbK s'I e/b/ dh y/sh eo ojhnK fJjBK dh ;zGktBk finkdk ofjzdh j?. wfjbktK d/ jkbks ftu pdbkn T[d'I nkfJnk, e/b/ d/ eJh T[sgkd pDkJ/ iKd/ jB- e/bk id'I fJ; fJbke/ ftu w{bG{s ;[ftXktK dh fug;, e/bk fcr, e/bk nkNk, e/bk gkgV, jkbs do[;s j'Jh. gfjbK s'I y[d y/sh eo e/bk jbtk, e/bk i{;, e/bk gbg, e/bk c/b ojh ns/ pknd ftu ;z;Ek Bkb i[V e/ e/b/ dh e/fBzr, e/bk Nkch, e/bk wfdok, e/bk F?Ig/B y/sh s'I bkG ewk ojh o/yk d/th dZ;dh j?, y/sh nkfd ;wZrohnK fsnko ehshnK iKdhnK jB. sK gfjbK th j[zdh ;h go NqK;g'oN dh T[fus ;[ftXk Bk j'D eoe/ fezBk bkG j[zdk ;h, gsk ;zdhg e[wko jh BjhI brdk ;h. ;G s'I tZvh n;[ftXk yokp ;hBhno gZsoeko, c;b eqKsh ;VeK ~ b? e/ j[zdh ;h. fJ; Bkb c;b s/

e/b/ dh y/sh eoe/

n”osK B/ pDkJh nbr gSkD fp

jko d/ g{oDhnk fib/ dhnK e[M n”osK B/ e/b/ dh y/sh d/ dw s/ g{o/ fJbke/ dh dFk ns/ fdFk ~ jh pdb e/ oZy fdsk j?. fJ; y/sh d/ dw s/ y/so ftu cbK dh y/sh ~ BtK nkeko sK fwb jh fojk j? Bkb jh g{o/ d/F s'I tgkohnK d/ nkT[D ikD eoe/ o'irko d/ swkw Bt/I w”e/ th F[o{ j'D bZr/ jB. e/b/ dhnK gqikshnK fpjko ftu e/b/ dh gqiksh dhnK nbr nbr fe;wK jB ns/ T[jBK dhnK dhnK nkgDhnK nkgDhnK y{phnK th jB. jkihg[o dk fufBnk e/bk nkgD/ nB'y/ ;tkd bJh wFj{o j?. fJ; gqiksh d/ e/b/ ftu fwmk; sK ofjzdh j? go T[; ftu jbek fijk yZNkgB th jz[dk j? fijVk fJ;d/ F”ehBK ~ pj[s g;zd nkT[Idk j?. mhe T[;/ soQK, g[oDhnk fib/ ftu T[sgkfds j'D tkb/ e/b/ dh th nbr gSkD j?. fJ; y/so ftu e/b/ dh y/sh gfjbK s'I th j[zdh ojh j? ns/ wfjbktK fJ;dh y/sh eodhnK ofjzdhnK ;B. fJbke/ ftu wfjbktK dh soZeh bJh ezw eoB tkbh fJe ;z;Ek dk fXnkB fJjBK n”osK dh w/jBs s/ frnk. T[;B/ wfjbktK Bkb rZb ehsh feT[Ife wfjbktK B/ fJ;dh y/sh tZb jh nkgDh gfjb iskJh. eJh okiK d/ b'e eod/ jB g;zd g{oDhnk d/ fJjBK e/fbnK d/ ;tkd d/ dhtkB/ g{o/ d/F ftu jB. wfjbk fe;kB o/yk dZ;dh j?, fJE'I d/ e/b/ dh ng{osh fpjko d/ jo e'B/ ftu sK j[zdh jh j? Bkb jh tkokD;h, fdZbh, byBT{, rkihnkpkd s'I th tZvh frDsh ftu cb tgkoh nkT[Id/ ofjzd/ jB. fJj cbK d/ fj;kp Bkb e/b/ dh x”Id ~ yohd b?Id/ jB. www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 29 5

iBtoh 2017


y/shpkVh

fwou dh T[ZBs y/sh fw

ou fJe Bedh c;b j?. fJ;dh tgkfoe y/sh eoe/ finkdk bkG ewkfJnk ik ;edk j?. fJj ;kv/ G'iB dk gqw[Zy nzr j?. ;/js dh fdqFNh s'I fwou ftu ftNkfwB J/ ns/ ;h gkJ/ iKd/ jB ns/ e[M btD th j[zd/ jB. fwou ~ nuko, w;kb/ ns/ ;pih d/ og{ ftu th ewz ftu fbnKdk iKdk j.? ibtk:{ ns/ G{wh fwou s/ gkb/ dk gqe'g finkdk j[zdk j? fJ; bJh gkb/ dh nkFzek tkb/ y/soK ftu fJ;dh nr/sh c;b b?Dh ukjhdh j?. finkdk skgeqw j'D s/ g”fdnK ftu cb BjhI pDd/ ns/ c[Zb ns/ cbK dk MVDk F[o{ j' iKdk j?. iwhB dk ghHn?uHwkB 6 s'I 7H5 d/ ftu j'Dk finkdk mhe ofjzdk j?. tfXnk c;b bJh T[gikT{ d'wN fwZNh, fi; ftu gkDh dk uzrk fBek;

eqKsh 30 c;biBtoh 2017

j't/, T[g:[es ofjzdh j?. T[BZs fe;wK uogoh w;kb/ tkbh- n?B gh 46 J/, g{;k itkbk, wEkfBnk b”Ir, gzs ;h-1, ih 3, ih 5, jzr/fonB t?e; (ghb/ ozr tkbh) g{;k ;dkpjko (fBo:ks bJh pj[-toFh), gzs ;h2, itkjo-218, nko;hn?u-1, n?e; 235, n?b J/;h-206 ph, e/HJ/-2, n?;H;hHJ/-235. fFwbk fwou (;pih tkbh)- :?b' tzvo, e?bhc'ofBnk tzvo, p[bB'} ns/ noeh w'fjBh. Bo;oh fsnko eoBk- ;G s'I gfjbK Bo;oh ftu phiK dh fpikJh eo g”d fsnko ehsh iKdh j?. yohc dh c;b bJh wJh-i{B ftu ns/ rowh dh c;b bJh cotoh-wkou ftu Bo;oh ftu phiK dh fpikJh eo'. fJe j?eN/no ftu g”d fsnko eoB bJh fJe s'I

v/Y feb'rqkw phi ns/ ;zeo phi 250 rqkw_j?eN/no ekch ofjzdk j?. Bo;oh tkb/ ;EkB dh v{zxh i[skJh eoe/ yogstko ofjs pDk e/ fJe whNo u”Vh, 3 whNo bzph ns/ 1015 ;?HwhH iwhB s'I T[ZmhnK j'JhnK fenkohnK fsnko eo bU. phiK ~ fpikJh s'I gfjbK e?gNkB iK pkft;NB 2 rqkw gqsh feb'rqkw phi dh do Bkb T[gukfos eo' fi; Bkb phi ifBs o'rK dk gqe'g Bk j' ;e/. g”dFkbk ftu ehfVnK d/ ezNo'b bJh 3 rqkw c'o/N 10% eD iK 8 rqkw ekop'fcT{okB 3% eD gqsh tor whNo d/ fj;kp Bkb iwhB ftu fwbkU iK fwEkfJb fvw/N'B 0H025 gqshFs iK J/;hc/N 0H02 gqshFs dk g”d s/ fSVekn eo'. phiK dh fpikJh eskoK ftu eoBh ukjhdh j?. Bo;oh ftu ftFkD{ o'rK s'I pukn bJh fwou dh g”d ~ 50

www.fasalkranti.com


y/shpkVh

w/F dh ;c/d BkfJbB B?N Bkb YZe e/ oZy'. o'gD- Bo;oh ftu fpikJh d/ 4-5 jcs/ pknd g”d o'gD :'r j' iKdh j?. fJ; ;w/I fJ;dh g”d dh o'gkJh y/s ftu eo'. rowh dh c;b ftu esko s'I esko dh d{oh 60 ;?HwhH ns/ g”fdnK d/ ftu dh d{oh 30 s'I 45 ;?HwhH oZy'. yohc dh c;b bJh esko s'I esko dh d{oh 45 ;?HwhH oZy'. o'gkJh Fkw d/ ;w/I eo' ns/ o'gkJh d/ s[ozs pknd f;zukJh eo fadU. g”d ~ 40 rqkw J/I';gkfJfobw, 2 bhNo gkDh d/ x'b ftu 15 fwzN v[p' e/ o'gD eo'. ykd ns/ T[otoe- y/s dh nzfsw i[skJh s'I gfjbK gqsh j?eN/no brGr 150 s'I 250 e[fJzNb uzrh ;Vh j'Jh r'po dh ykd y/s ftu gk e/ g{oh soQK fwbk fadU. fJ; d/ fJbktk fwou ftu tfXnk T[sgkdB b?D bJh 70 feb'rqkw BsqiB, 48 feb'rqkw ck;c'o; ns/

www.fasalkranti.com

50 feb'rqkw g'NkF gqsh j?eN/no dh io{os j[zdh j?. BsqiB dh nZXh wksok o'gkJh s'I gfjbK iwhB dh fsnkoh d/ ;w/I ns/ pkeh wksok 30 s'I 45 fdB pknd d' pokpo fjZf;nK ftu tzv e/ y/s ftu fSVe e/ s[ozs f;zukJh eo fade. f;zukJh ns/ fBokJh r[vkJh- rowh ftu 5 s'I 7 fdB d/ nzsokb s/ ns/ po;ks ftu io{os nB[;ko f;zukJh eo'. yogstko ezNo'b bJh ;w/I ;w/I s/ fBokJh r[vkJh eoBh ukjhdh j?. yogstko ezNo'b bJh 200 rqkw nke;hcb[o'c/B gqsh j?eN/no dk g”d o'gD d/ mhe gfjbK fSVekn (600 s'I 700 bhNo gkDh ftu x'b pDke/) eo'. g”d ;zGkb ;c/d bN- fJ; ehN/ dhnK bNK g”fdnK dhnK iVK ~ yke/ B[e;kB gj[zukT[IdhnK jB

ns/ fJ; Bkb c;b ~ ekch B[e;kB j[zdk j?. ezNo'b bJh c'o/N 10 ih iK ekop'fcT{okB 3 ih 25 feb'rqkw gqsh j?eN/no dh do Bkb o'gkJh s'I gfjbK iwhB ftu fwbk fade. ;c/d wZyh, goDihth (Efog;) jok s/bk ns/ w'fJbk- fJj ehVk g”fdnK dhnK gZshnK ns/ e'wb NfjDhnK dk o; u{;e/ ewi'o eo fdzdk j?. fJ;d/ gqe'g Bkb T[sgkdB xN iKdk j?. ezNo'b bJh w?bkfEnkB 50 Jh;h iK fwEkfJb fvw/N'B 25 Jh;h fJe fwbhbhNo iK fJfwvkeb'o'fgqv 0H5 fwbhbhNo gqsh bhNo gkDh dh do Bkb fSVekn eo'. 15-20 fdB pknd d'pkok fSVekn eo'. w{b rqzEh ;{sofeqwh- fJ;d/ gqe'g Bkb g”fdnK dhnK iVK ftu rzYK pD iKdhnK jB ns/ g”d/ ghb/ g? iKd/ jB. g”fdnK dk tkXk o[e iKdk j? fi; Bkb g?dktko ftu ewh nk iKdh j?. ezNo'b bJh o'gkJh dh irQk s/ 25 feb'rqkw ekop'fcT{okB 3 ih gqsh j?eN/no dh do Bkb iwhB ftu fwbkU. nkodo rbB- fJ; o'r dk gqe'g g”fdnK dh S'Nh nt;Ek ftu j[zdk j?. iwhB dh s?n s/ ;fEs sB/ dk fjZ;k ekbk g? e/ ewi'o j' iKdk j? ns/ S'N/ g”d/ fvr e/ woB brd/ jB. ezNo'b bJh phi ~ fpikJh s'I gfjbK EkfJow iK e?gNkB 3 rqkw gqsh feb'rqkw phi dh do Bkb T[gukfos eo'. Bo;oh ftu fpikJh s'I gfjbK EkfJow iK e?gNkB 4 s'I 5 rqkw gqsh tor whNo dh do Bkb iwhB ftu fwbkU. Bo;oh B/V/ s/V/ dh iwhB ftu 4 s'I 6 fJzu T[mh j'Jh iwhB ftu pDkU. Fkw toD (n?IEo/eB'i)- gZshnK s/ S'N/ S'N/ ekb/ XZp/ pD iKd/ jB ns/ gZshnK MVD brdhnK jB. T[ro nt;Ek ftu NfjDhnK FhoF s'I j/mK tZb ;[eD brdhnK jB. gZe/ cbK s/ th phwkoh d/ bZSD Bio nkT[Id/ jB. ezNo'b bJh fiB/p iK w?Ie'i/p 2 frqkw gqsh bhNo gkDh d/ x'b d/ 2 s'I 3 fSVekn 15 fdB d/ nzsokb s/ eo'. goDe[zuB ns/ w'i?e ftFkD{ o'rgoDe[zuB o'r d/ gqe'g Bkb gZs/ ;z[rVe/ S'N/ ofj iKd/ jB ns/ M[ZohnK g? iKdhnK jB. w'i?e o'r eoe/ gZshnK s/ rfjo/ ns/ jbek ghbkgB tkb/ XZp/ pD iKd/ jB. ezNo'b bJh o'r rqf;s g”fdnK ~ T[ykVe/ ;kV d/Dk ukjhdk j?. o'r ~ nZr/ c?bD s'I o'eD bJh vkfJfwE'J/N 30 Jh;h fJe fwbhbhNo gqsh bhNo gkDh dh do Bkb fSVekn eo'. Bo;oh fsnko eod/ ;w/I fpikJh s'I gfjbK ekop'fcT{okB 3 ih 8 s'I 10

c;b eqKsh 31 5

iBtoh 2017


y/shpkVh fwou T[sgkdB bkrs fpUok bVh ;zfynk

1

fpUok

do

y/s fsnkoh (10 xzN/) (1tko j?o' 3 tko ebNht/No fJe tko gkNk ns/ fenkoh pBkT[Dk

e[b okFh

450 o[gJ/ gqsh j?eN/no

4500

350 o[H gqsh e[fJzNb 6 o[H gqsh feb'rqkw 15 o[H gqsh feb'rqkw 10 o[H gqsh feb'rqkw 100 o[H gqsh feb'rqkw

7000 420 720 500 500

3

phi ns/ phi T[guko Ÿ phi (250-300 feb'rqkw Ÿ eteBkFh (10 rqkw)

20,000 o[gJ/ gqsh feb'rqkw -

6000 50

4

Bo;oh gqpzXB (Bo;oh fenkoh fsnko eoBk+phi phiDk+f;zukJh+g”d ;zGkb

&

5000

5

wid{oh (Bo;oh+g”d o'gD+c;b gqpzXB+s[VkJh+s[VkJh pkd gqpzXB (300 wid{o)

100 o[gJ/ gqsh fdB

30000

6 7 8

f;zukJh (15) g”d ;zGkb (10 ;go/n ehNBkFh + cc{zdBkFe) s[VkJh d/ pknd gqpzXB ns/ wkoehfNzr

450 o[gJ/ gqsh f;zukJh 1500 o[gJ/ ;go/n &

6750 15000 10000

9

d{i/ you_nzsok y/sh

&

10000

ykd ns/ T[otoe

r'po dh ykd - 200 e[fJzNb BkJhNq'iB - 70 rqkw ck;c'o; - 48 feb'rqkw g'NkF- 50 feb'rqkw Ÿ ;{eFw sZs- 5 feb'rqkw Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ

2

90792

e[b :'r 1

e[b T[sgkdB 180 e[fJzNb

1800 o[gJ/ gqsh e[fJzNb

324000

2

F[ZX nkwdBh

&

233208

3

bkGL bkrs

&

2-57 % 1-0

rqkw gqsh tor whNo d/ fj;kp Bkb iwhB ftu fwbkU. g”d o'gD d/ ;w/I ;/jswzd g”d/ ezw ftu fbnkU. g”d o'gD d/ 10 s'I 12 fdB pknd fwEkfJb fvw/N'B 25 Jh;h fJe fwbhbhNo gqsh bhNo gkDh dh do Bkb fSVekn eo'. fSVekn 15 s'I 20 fdB d/ nzso s/ io{os nB[;ko d'jokU. c[Zb nkT[D s/ w?bkfEnkB 50 Jh;h fJe fwbhbhNo gqsh bhNo d/ fj;kp Bkb fSVe'.

wk

sBk rbB- ;odh d/ w”;w dh fwou ftu sBk rbB d/ ezNo'b bJh Nkgf;B n?w 0H2 gqshFs Bkb phi T[guko eoe/ fpikJh eo' ns/ g”fdnK ~ o'gkJh s'I gfjbK nZX/ s'I fJe xzN/ se 0H2 gqshFs d/ x'b ftu v[p' e/ bkU ns/ fwZNh wziB eokU. s[VkJh ns/ T[gi- joh fwou bJh s[VkJh cb bZrD d/ 15-20 fdB pknd eo ;ed/ jK. fJe s[VkJh s'I d{ih s[VkJh dk nzsokb

vkH oki{bkb Gkodtki feqFh ftfrnkB e/Ido, f;o'jh (oki;EkB)

fwou s'I wkDe j'fJnk wkbkwkb

De bkb f;o'jh fib/ d/ T[EwD fgzv dk ofjD tkbk ;hwKs fe;kB j?. wkDe d/ e'b e/tb 10-12 thrk iwhB j'D eoe/ finkdk nkofEe bkG BjhI fwbdk ;h. go fgSb/ e[M ;kbK s'I wkDe fwou dh T[BZs y/sh eoe/ ekch bkG ewk fojk j?. Bshi/ ti'I wkDe nZi ;kXB ;zgzB fe;kB pD fojk j?. wkDe, fwouh T[sgkdB dh T[BZs seBheh d/ Bkb Bkb fJe j?eN/no fwou dh fpikJh ~ uko

eqKsh 32 c;biBtoh 2017

12-15 fdB dk oyd/ jB. cbK dh s[VkJh cb d/ g{oh soQK ftef;s j'D s/ jh eoBh ukjhdh j?. joh uogoh fwou dh brGr 150 s'I 200 e[fJzNb gqsh j?eN/no ns/ 15-25 ef[JNzb gsqh je?Nn / o ;eZ[h bkb fwou gkqgs ehsh ik ;edh j.?

fjZf;nK ftu tzv e/ 15-15 fdB d/ nzso s/ uko tko o'gkJh eodk j? fi; Bkb bzp/ ;w/I se cb s[VkJh ubdh j? ns/ tfXnk pkiko Gkn fwbdk j?. nZi wkDe fJe thrk iwhB ftu brGr 20 jiko dk you eoe/ 1H01H25 bZy dh fwou t/u fdzdk j?. gfotko d/ ;ko/ w?IpoK ~ o'irko th fwb fojk j? Bkb jh tfXnk nkwdBh th j' ojh j? fi; Bkb xo d/ ;ko/ b'e ekch y[Fjkb fizdrh pshs eo oj/ jB. wkDe d/ gfotko dhnK n”osK s[VkJh dk ezw eodhnK jB sK wkDe fwou d/ nkeko d/ nB[;ko Fq/Dh eo B/V/ s/V/ d/ pkiko ftu wzr d/ nB[;ko g{osh eodk j?. fwou T[sgkdB d/ ;ko/ gfjb{nK ~ uzrh ikDekoh j'D eoe/ fgzv d/ pkeh fe;kB th ;bkj wFtok eod/ jB. wkDe bkb, fgzv T[EwD, g';N- gkbVh, fibk- f;o'jh, oki;EkB www.fasalkranti.com


rqfj tkfNek

rqfj tkfNek (feuB rkovB)L ;/js dk nkXko ;kv/ ;oho dh Fesh, c[osh, tkX/ ns/ nB/e o'rK s'I pukT[D dh skes bJh wjZstg{oB sZs fit/I ekop'jkJhvo/N, gq'NhB, t;k, ftNkfwB ns/ yfBi btDK dh io{os j[zdh j?. G'iB ~ g”FfNe, ;zs[fbs ns/ ;;sk pBkT[D bJh fGzB gqeko dhnK ;pihnK dk ykD/ ftu T[g:'r pj[s io{oh j?. g”FfNe ns/ ;zs[fbs G'iB dh xkN ftu n;hI e[g'FD s'I j'D tkbhnK fpwkohnK fit/I ;oho ftu y{B dh ewh, dzd ns/ jZvhnK dk ewi'o pBDk, nzBkgB, w{zj ns/ ihG ftu Skb/, ;ohoe fjZf;nK dh n;zs[fbs pBktN, ;feB dk cNBk, jZEK g?oK dh ;{iB nkfd dk fFeko j' iKd/ jB. fJe ftnesh ~ nkgDk G'iB g”FfNe ns/ ;zs[fbs oZyD bJh xZN' xZN gqshfdB 125 rqkw gZs/dko ;pihnK, 100 rqkw iV tkbhnK ;pihnK ns/ 75 rqkw d{i/ soQK dhnK ;pihnK ykDhnK ukjhdhnK jB go jkb/ se th ;pih dk gqsh ftnesh n”;s T[gG'r pj[s xZN j?. fJ; ;wZf;nk dk jZb fJj j? fe n;hI nkgD/ xoK ftu iK xoK d/ B/V/ s/V/ ykbh irQk ftu Fke-tkfNek wsbp feuB rkovB pDk e/ ;pihnK T[rkJhJ/. i/ xo ftu irQk BjhI j? sK e[M ;pihnK ~ rwfbnK, vZfpnK nkfd ftu

www.fasalkranti.com

SsK, pkbe'fBnK, g”VhnK nkfd ftu oZy e/ g?dk eo'. nfijk eoB Bkb s[;hI wBg;zd g”FfNe ;pihnK fijVhnK finkdk skihnK, ;[nkdh ns/ ftF?bhnK dtkJhnK d/ n;o s'I w[es j'DrhnK, nkgD/ G'iB ftu gq:'r eo ;e'r/. feuB rkovB Bkb s[jkv/ nk; gk; dk tksktoD th gqd{fFs j'D s'I pu/rk ns/ s[;hI ;pihnK s/ nkT[D tkb/ you ftu th e[M ewh eo ;e'r/. rqfj tkfNek bJh irQk dh u'D- xo ftu iK xo d/ nk; gk; T[gbpX irQk s/ feuB rkovB pDkfJnk ik ;edk j? go fJj :'iBk pBkT[D s'I gfjbK fJj t/y bU fe fJ; irQk s/ X[Zg nkT[Idh j't/. ib fBek; uzrk j't/, gkDh d/D dh ;[ftXk j't/ ns/ fJj ;EkB s[jkvh o;'Jh ns/ pkEo{w d/ B/V/ j't/, fi; Bkb fJjBK dk gkDh rqfj tkfNek d/ ezw nk ;e/. rqfj tkfNek dk nkeko- fJj gfotko ns/ T[gbpX y/so s/ fBoGo eodk j?. 5-6 w?IpoK d/ n”;s gfotko ~ ;kb Go ;pihnK gqdkB eoB bJh brGr 200 tor whNo y/socb ftu feuB rkovB ekch j?. T[gbpX irQk ns/ gfotko dh b'V ~ fXnkB ftu oZye/ tZv/, wZXw, S'N/ ns/ pj[s S'N/ nkeko dh rqfj

tkfNek pDkJh ik ;edh j?. tZv/ nkeko dh rqfj tkfNek ftu th ;G soQK dhnK ;pihnK T[rkJhnK ik ;edhnK jB. e[M cbK tkb/ o[Zy fit/I nzp dh nwogkbh fe;w, nwo{d- fJbkjpkd ;c/dk, n?b-49, gghsk- g{;k BzBk, nzr{o- g{;k ;hv b?;, fpT{Nh ;hv b?; ns/ fBzp{ ns/ nBko th T[rkJ/ ik ;ed/ jB. wZXw nkeko dh rqfj tkfNek ftu Feoezdh, nkb{, fgnki, eZd{, sop{I, yop{ik nkfd ~ SZve/ ;kohnK ;pihnK ns/ irQk dh T[gbpXsk d/ nB[;ko nzr{o, fBzp{ ns/ e/bk th T[rkfJnk ik ;edk j?. S'N/ nkeko tkbh rqfj tkfNek fiZE/ 2 whNo X 3 whNo y/so d/ 4-5 gbkN jh T[gbpX j'D, xZN ;w/I ftu T[gi d/D tkbhnK ;pihnK fit/I NwkNo, p?IrB, w{bh, rkio, gkbe, w/Eh, XfBnk, fwou, fGzvh nkfd jh T[rkJh ikDh ukjhdh j?. pj[s S'N/ nkeko dhnK rqfj tkfNektK ftu fiZE/ fJe iK d' gbkN (2 whNo X 3 whNo) jh j'D pj[s u[DhnK j'JhnK ;pihnK go nfsnzs g”Fe fit/I nwo?IE;, gkbe, w/Eh,

c;b eqKsh 33 5

iBtoh 2017


rqfj tkfNek w{bh, rkio, NwkNo, co?IuphB, g[dhBk, fwou, Fbrw, XfBnk jh T[rkfJnk ikDk ukjhdk j?. vZp/ iK rwfbnK ftu T[rkJ/ ikD bJh NwkNo, p?IrB, fwou, fFwbk fwou, w{bh, rkio, w/Eh, gkbe, fGzvh, rtko, po'ebh nkfd ;pihnK T[g:[es jB. fJjBK vZfpnK ns/ rwfbnK dh sbh ftu S/e j'Dk io{oh j?. fi; Bkb io{os s'I finkdk gkDh fBeb ikJ/. fJjBK vZfpnK ~ N?o/;, ftzv'f;b, pkbe'Bh, ftjVk ns/ SZs s/ oZfynk ik ;edk j?. rqfj tkfNek d/ o/yKeB nkws”o s/ xo dk fgStkVk fiE/ ;kok fdB X[Zg ofjzdh j? ns/ xo d/ ;ko/ w?Ipo ;t/o/Fkw rqfj tkfNek ftu ezw eo ;eD, nfijh irQk dh u'D ehsh iKdh j?. rqfj tkfNek, ;EkB T[gbpXsk d/ nB[;ko torkeko, nk:skeko j' ;edh j?. fco th nk:skeko tkfNek tfXnk wzBh iKdh j?. rqfj tkfNek d/ fe;/ SkfJnkdko e'B/ ftu ezg';N bJh rZvk oZfynk iKdk j?. fi; ftu g”fdnK dhnK iVK, sBk, gZshnK fJeZmhnK ehshnK ik ;eD fijVk pknd ftu ;Ve/ uzrh T[otoe ykd pD iKdh j?. tkfNek d/ ftu'I o;sk ns/ f;zukJh dh Bkbh oZyd/ jB. ;pihnK d/ gbKN Bkb i[fVnk j'fJnk gkDh fBebD dk nkgFB th oZfynk iKdk j?. fi; Bkb pkfoF d/ w”;w ftu r?oio{oh gkDh rqfj tkfNek s'I pkjo eZfYnk ik ;e/. p/b tkbhnK ;pihnK ~ ezX s/ uVk fdsk iKdk j?. i/ rqfj tkfNek dk nkeko tZvk j? sK cb tkb/ o[Zy th bkJ/ ik ;ed/ jB fijBK ~ T[so fdFk tZb bkfJnk ikDk ukjhdk j?. fi;

eqKsh 34 c;biBtoh 2017

Bkb T[jBK dh SK ;pihnK ~ gqGkfts Bk eo ;e/. rqfj tkfNek bJh io{oh ;wZroh phi- T[ZBs fe;wK d/ tfXnk phi ;cb rkovB pBkT[D ftu gfjbh wjZstg{oB io{os j?. tfXnk phi okFNoh phi fBrw, oki phi fBrw, feqFh ftfrnkB e/Ido, feqFh :{Bhtof;Nh iK T[fdnkB ftGkr s'I gqkgs ehs/ ik ;ed/ jB. ykd ns/ T[otoe- r'po iK ezg';N ykd, e/Iu{J/ dh ykd, :{ohnk, ;[go ck;c/N ns/ fwT{o/N nkc g'NkF. :zso- cktVk, yogh, ctZkok, Ueoh, pkbNh, ;[sbh, f;e/fNno, S'Nk ;go/no nkfd. dtkJhnK- ehNBkFh ns/ cc{zdhBkFe dtkJhnK dh io{os ehV/ ns/ fpwkohnK dk gqe'g ysw eoB bJh eJh tko j[zdh j?. ehNBkFe dtkJh, n?wgh v;N, oky, fJfwvkeb'o'fgqv, ;kc, o'r'o ns/ cc{zdhBkFe pkt;fNB d/ Bkb i?fte ykd dk gq:'r gqGkth ofjzdk j?. ;pihnK s'I gqkgs g”Fe sZs g”Fe sZs - ;pihnK d/ BK ekop'jkJhvq/N - nkb{, Feoezd, noph, u[ezdo nkfd gq'NhB - wNo, ;/w, co?Iu phB, b'fpnk, rtko, u”bkJh, pkebk nkfd. ftNkfwB J/ - rkio, gkbe, Fbrw, u”bkJh NwkNo, Feoezdh, ghbk eZd{, gZskr'Gh, w/Eh, XfBnk nkfd ftNkfwB ph - wNo, ;/w, bj;[D, noph nkfd ftNkfwB ;h - NwkNo, Fbrw, joh fwou, c[Zbr'Gh, rzY r'Gh eo/bk, w{bh dhnK gZshnK, u”bkJh ;kr nkfd e?bFhnw - u[ezdo, u”bkJh, w/Eh, Fbrw dhnK gZshnK XfBnk, ;hskcb, eZd{, fgnki, NwkNo nkfd g'NkFhnw - Feorzdh, nkb{, eo/rk, w{bh, ;/w nkfd

ck;c'o;

- bj;[D, wNo, eo/bk, nkfd. NkfJoB - eo/bk, u”bkJh, w/Eh, g[dhBk, gkbe, wNo nkfd rqfj tkfNek ftu ;cbskg{ote ;pihnK T[rkT[D bJh fJj ikBDk th io{oh j? fe fejV/ w”;w ftu fejVh fejVh ;pih T[rkJh ik ;edh j?. T[Zsoh Gkos d/ w?dkBh fjZf;nK ftu ;pihnK T[rkT[D d/ fszB gqw[Zy w”;w jB ns/ fJ; ftu T[rkJhnK ikD tkbhnK ;pihnK fJ; gqeko jB1H MkV/ iK oph dk w”;w (nes{po s'I cotoh se)- nkb{, c[Zb r'Gh ns/ gZsk r'Gh, po'ebh, po[;b;-;gokT{N, Fbrw, rkio u[ezdo, fgnki, bj;[D, pKebk, ;/boh, gko;b/, wNo, gkbe, w/Eh, ;oQ'I, NwkNo nkfd. 2H rowh dk w”;w (wkou s'I i{B)- fGzvh, b'fpnk, rtko, NwkNo, p?IrB, fwou, fwZmh fwou, ;/w, co?IuphB, eZd{, b”eh, eo/rk, s'oh, yhok, yop{ik, sop{I, g/mk, eeVh, gotb, fufuVk, u”bkJh, noph, e[bck, rowh dh w{bh, gkbe, n?;g/o/r; nkfd. 3H pkfoF iK yohc dk w”;w (i[bkJh s'I nes{po se)- fGzvh, b'fpnk, rtko, fwou, ;/w, eZd{, s'oh, eo/bk, yhok, fNzvk, gotb, po;ksh w{bh, p?IrB, NwkNo, Ferzdh, noph, u”bkJh, e[bck nkfd. rqfj tkfNek dk ;cb gqpzXB fpikJh_o'gkJh- finkdkso ;pihnK d/ phiK dh fpikJh f;ZX/ fsnko fenkohnK dhnK eskoK ftu ehsh iKdh j?. go e[M ;pihnK fit/I NwkNo, p?IrB, fwou, c[Zbr'Gh gfotko dhnK ;pihnK ;bkd fgnki nkfd d/ phiK s'I gfjbK g”d fsnko ehsh iKdh j? ns/ id'I g”dk 4-6 jcs/ dk j' ikJ/ sK g”fdnK dhnK bkfJBK ftu o'gkJh ehsh iKdh j?. g”d/ dh o'gkJh Fkw d/ ;w/I iK pZdb tkb/ fdB eo'. o'gkJh d/ s[ozs pknd jbeh f;zikJh io{o eo'. w{bh, Fbrw, rkio, u”bkJh nkfd d/ phi pj[s S'N/ j[zd/ jB. fJ; bJh ;ktXkBh d/ pkti{d th phi fJe irQk fvr iKd/ jB. fJ;bJh T[rD d/ pknd ckbs{ g”fdnK ~ fenkohnK dh fwZNh d/ pkjo eZY fade. g”d/ dh o'gkJh d/ pknd ne;o eJh g”d/ wo iKd/ jB. fJ; fJe tko wo/ g”fdnK dh irQk fco s'I Bt/I g”fdnK dh o'gkJh eo fadU.

www.fasalkranti.com


rqfj tkfNek

fBokJh_r[vkJh- ;pihnK d/ g”fdnK d/ ftu fBokJh-r[vkJh eod/ oj'. fi; Bkb fenkohnK ftu xkj-c{; ns/ yogstko d/ g”d/ Bk T[rD ns/ fi; Bkb ;pihnK d/ g”d/ uzrh soQK tXD ns/ finkdk g?dktko d/D. iV tkbhnK ;pihnK d/ g'fdnK s/ fJe iK d' tko fwZNh uVkU. nfijk eoB Bkb g?dktko finkdk fwbdh j?. ykd ns/ T[otoe- Fke tkfNek s'I uzrh g?dktko b?D bJh fpikJh iK o'gkJh s'I gfjbK E'Vk r'po iK ezg';N ykd 3-4 feb'rqkw gqsh torwhNo ftu, ;[go ck;c/N 30-100 rqkw ns/ fwT{o/N nkc g'NkF 25-30 rqkw gqsh tor whNo fenkoh ftu fwbk fade. id'I ;pihnK d/ g”d/ 15-20 fdB d/ j' ikD sK s[;hI fJjBK ftu BkJhNq'iB dh ykd fit/I :{ohnk 30-50 rqkw gqsh tor whNo d/ y/so d/ fj;kp Bkb ns/ ;pih dh io{os dk fXnkB oZye/ fJe s'I finkdk tko d/ ;ed/ j'. go fJ; ykd ~ fenkoh ftu fdzd/ ;w/I b'VhIdh Bwh j'Dk io{oh j? iK :{ohnk d/D d/ pknd f;zukJh eo fadU. g”d ;zGkb- ;pihnK d/ g”d/ ekch Bow ns/ Bki[e j[zd/ jB fJ; bJh fJjBK s/ eJh soQK d/ ehV/ ns/ o'rK dk gqe'g j' iKdk j?. g”d o'gD t/b/ T[jBK ~ pkt;fNB d/ x'b ftu v[p' e/ o'g'. fJj g”d/ ftu NhekeoD dk ezw eodk j?, o'gDh ftu ne;o fwou, NwkNo, p?IrB, c[Zbr'Gh, gZskr'Gh ftu iwhB dh s?n Bkb g”fdnK dk sBk rb e/ fvr iKdk j?. fJ; o'r ~ j?wfgzr nkc efjzd/ jB. fJ; o'r s'I pukn bJh o'gDh ftu d' tko nZm fdB d/ nzsokb Bkb e?gNkB 2 rqkw gqsh bhNo gkDh dh do Bkb g”fdnK s/ fSVe ;ed/ jB. yVh c;b ftu cc{zdh ifBs o'r fit/I pbkfJN os{nk

www.fasalkranti.com

;VB nkfd nkT[D s/ vkfJE/B n?w 45-2 rqkw gqsh bhNo gkDh dh do Bkb fSVekn eokU. ehfVnK s'I pukn bJh ehNBkFe dtkJh fit/I w?bkfEnkB iK n?Iv';bckB dtkJh 2 fwbhH gqsh bhNo gkDh ftu x'b pDk e/ fSVekn eo'. i/ g”fdnK ftu cb nk oj/ j'D iK T[jBK d/ fjZf;nK fit/I- gZsh, sBk, iK c[Zb ~ ykD d/ ezw ftu fbnkT[Dk ukj[zd/ jB ns/ nfij/ ;w/I ftu ehNBkFe iK cc{zdhBkFe dtkJhnK dk fSVekn eoBk th io{oh j' frnk j't/ sK cbK ns/ gZshnK dh s[VkJh eoe/ fSVekn eoB iK fco dtkJh fSVeD d/ 7-8 fdB pknd cbK ns/ gZshnK ~ ykD bJh gq:'r eo'. fJ; soQK s[;hI E'Vh ikDekoh oZye/ ns/ E'Vk ;wK eZY e/ nkgD/ xo ftu g”FD tkfNek pDk b?Id/ j' sK :'iBk pDke/ g{o/ ;kb skihnK g”FfNe ;pihnK nkgD/ ykD/ ftu gq:'r eo ;ed/ j'. g”fdnK ~ ;odh ns/ rowh s'I pukn d/ sohe/ ;G soQK dh ibtk:{ ftu g”fdnK ~ rowh iK ;odh s'I pukT[D dh io{os g?Idh j? BjhI sK g”d/ wo ;ed/ jB. tZv/ g”fdnK d/ w[ekpb/ S'N/ g”fdnK s/ pj[s xZN ns/ finkdk skgwkB d/ Bkb rowh ftu row s/i b{ ns/ ;odh ftu Fhs bfjo dk gqe'g finkdk j[zdk j?. g”fdnK d/ pj[s finkdk rowh ns/ mzv s'I pukn bJh j/m fby/ T[gkn ehs/ ik ;ed/ jB1H tk:{o'Xe g”d/ bkT[Dk- pkr dh T[Zsoh ns/ gZSwh ;hwk s/ tk:{o'Xe g”d/ bk e/ row jtk ns/ Fhs bfjo s'I g”fdnK ~ pukfJnk ik ;edk j?. fJ; ftu pkr d/ nzdo skgwkB ezNo'b eoB ftu th e[M jd se ;cbsk fwbdh j?. ikw[B, d/;h nzp, f;bto Ue, noi[B, FhFw, Ffjs{s nkfd tk:{o'Xe g”d/ pkr ftu cbdko g”d/ bkT[D s'I gfjbK jh bk

d/D/ ukjhd/ jB. 2H g”fdnK ~ YZee/- S'N/ g”fdnK ~ ;[Ze/ ;oezv/, wZeh, pkiok, yi{o d/ gZfsnK nkfd Bkb YZe e/ th row b{, gkb/ ns/ Fhs bfjo s'I puk ;ed/ jK. g”fdnK d/ uko' gk;/ uko bZeVK rZYe/ T[; s/ gZs/, c{;, ;oezv/ ns/ pkio/ nkfd dh ;[Zeh eVth M'IgVh pDk fdzd/ jB ns/ uko' fdFktK y[ZbhnK ofjzdhnK jB. d{i/ sohe/ ftu g”fdnK ~ fszB fdFktK ns/ T[go'I g{oh soQK Ye fdsk iKdk j? ns/ dZyDhg{oth fdFk jtk ns/ o”FBh bJh y[bh oZyh iKdh j?. 3H g”fdnK d/ w[Zy sB/ YZeDk- cbdko g”fdnK yk;eo fBzp{ tor d/ cb doysK ~ rowh ns/ ;odh s'I pukT[D bJh pkiok, wZeh, Ii”I nkfd dh ;[Zeh eVth (sB/) Bkb w[Zy sB/ ~ YZe fdsk iKdk j?. 4H ;c/dh d[nkok- g”fdnK ~ rowh ftu s/i X[Zg ns/ finkdk skg s'I pukT[D bJh o[ZyK d/ w[Zy sfBnK s/ ;c/dh eo fdzd/ jB. 5H gkDh dk fSVekn eoBk- ;t/o/ g”fdnK s/ gkDh dk fSVekn eoe/ th T[jBK s'I rowh s'I pukfJnk ik ;edk j?. 6H SK tkb/ g”d/ T[rkT[Dk- S'N/ cbdko g”fdnK d/ nkb/-d[nkb/ nojo, izso nkfd T[rke/ T[jBK ~ SK gqdkB ehsh iKdh j?. mzY dk w”;w F[o{ j'D s'I 1-2 wjhB/ gfjbK SK tkb/ g”d/ phi d/D/ ukjhd/ jB. 7H pkr d/ ftu nZr ibk e/- ;odhnK ftu Fkw d/ ;w/I pkr d/ ftu irQk irQk F[Zeh bZeV, gZs/ nkfd ;kV e/ pkr d/ skgwkB ~ 45 fvroh ;?INhro/v se tXkfJnk ik ;edk j?. fJj gqfeqnk yk; eoe/ T[jBK oksK ~ ngBkJh iKdh j? id'I gkbk_e'ok g?D d/ nk;ko B}o nkT[D. 8H gkbhfEB Bkb YZeDk- S'N/ g”fdnK ~ gkbhfEB dh uZdo Bkb YZe e/ T[jBK ~ ;odh s'I pukfJnk ik ;edk j?. gkbhfEB dh uZdo nzdo dk skgwkB tXk fdzdh j?. 9H f;zukJh- cbdko g”fdnK ~ ;odh ns/ rowh s'I pukT[D bJh f;zukJh ;G s'I nk;kB ns/ wFj{o ftXh j?. fJ; Bkb pkr dh fwZNh dk skgwkB ;odh ftu tXdk j? ns/ rowh ftu xZNdk j?. ;fgqzebo f;zukJh gkb/ s'I g”fdnK ~ pukT[D ftu pj[s gqGkth j?. dhgk fJzd'ohnk nktk; ;zH 3 feqFh ftfrnkB e/Ido, Fk;soh Bro o?;hv?I; eb'Bh Fk;soh Bro u”okjk, fus”VrV, oki;EkB

c;b eqKsh 35 5

iBtoh 2017


feqFh ekoi

iBtoh wjhB/ d/ y/sh d/ ezw fdB/F e[wko- ;hwk ;/gN ;Z;n ftfrnkB ;zGkr GkHeqHnB[Hg- Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-110012

;k

o/ fe;kB Gok ns/ G?DK ~ Bt/I ;kb dh tXkJh ns/ F[G ekwBktK! iBtoh mzv d/ w”;w dk fJe wjZstg{oB wjhBk j?. fi; ftu fgSb/ ;kb phihnK rJhnK cob dh d/yo/y fJe wjZstg{oB ezw j?. fJ; wjhB/ oph dhnK finkdkso cob tB;gfse tkX/ Bkb gqiBBh nt;Ek tZb tXdhnK jB. fJ; bJh c;b T[sgkdB d/ ekoeK d/ b?tb iK T[gbpXZsk dh c;bK ftu e'Jh ewh BjhI j'Dh ukjhdh. BjhI sK fJ;dk cob dh T[sgkdesk s/ p[ok n;o gt/rk. oph c;bK dk T[sgkdB fJ; ;w/I T[fus ib, g”Fe sZs ns/ yogstko gqpzXB s/ jh fBoGo eodk j?. skgwkB ftu s/ih Bkb froktN j'D s/ e'jo/, gkb/ ns/ n”fbnK dh ;zGktBk ofjzdh j?. c;bK ~ fJjBK n;oK s'I pukT[D bJh ns/ Gog{o T[sgkdB gqkgs eoB bJh j/m fbyhnK T[ZBs ;;n feqnktK ~ ngBkT[Dk ukjhdk j?nBki ns/ i”I dh d/yGkb d/o Bkb phih rJh eDe iK i”I dh c;b i/ 21-25 fdB dh j't/ sK T[; ftu gfjbh f;zukJh eo d/Dh ukjhdh j? ns/ BkJhNq'iB dh pkeh puh nZXh wksok dk gq:'r th fJ; f;zukJh d/ pkd eo'. f;zukJh d/ uko-gzi fdB pknd id'I y/s g?o EZwD bZr/ sK BkJhNq'iB dh ;z;s[s wksok ~ pokpo o{g ftu y/s ftu fpy/o fdU. eDe ns/ i”I dh gS/sh c;b ftu fGzB gqeko d/ yogstko B[e;kB gj[zukT[Id/ jB. u”Vh gZsh tkb/ yogstkoK ftu pE[nk, fjoByoh, eN/bh, feqFBBhb, ;fsnkBkFh, ghbh ns/ ;c/d ;/Iih, ns/ uNoh-wNoh nkfd Fkfwb jB id'I fe ;zeoh gZsh ftu r[Zbh-vzvk (r/j[z;k) ns/ izrbh iJh w[Zy o{g ftu Fkfwb jB. T[go'es d't/I soQK d/ yogstkoK d/ ezNo'b bJh 30 rqkw ;bc';bfcT{okB (75%) ns/ 2 rqkw w?n;bfcT{okB (5%) d/ fwFoD ~ 300 bhNo gkDh ftu x'be/ fpikJh d/ 3035 fdB pknd c;b ftu fSVe fdU. edh edh eDe dh c;b ftu fize dh ewh nk iKdh j?, yk;eo T[jBK y/soK ftu fiE/ M'BkeDe c;b uZeo ~ ngBkfJnk frnk j't/ ns/ fgSb/ eJh ;kbK s'I fize iK i?fte ykdK dk

eqKsh 36 c;biBtoh 2017

gq:'r fwZNh ftu Bk ehsk frnk j't/. fize dh ewh Bkb g”fdnK dhnK gZshnK d/ nkeko ftu ewh j' iKdh j? ns/ tkXk o[e iKdk j?. wZXgZshnK s/ ;c/d-G{o/ gforfbs-XZp/ pD iKd/ jB. i/ fize dh ewh j'o finkdk ;w/I se pDh ofjzdh j? sK fJjBK XZfpnK dk nkeko tX iKdk j? ns/ wZX Gkr dhnK gZshnK M[b; iKdhnK jB. finkdkso wkwfbnK ftu fJ; dFk ftu gZshnK ftu fize dk ;KdoD 10-12 ghHghHn?w j[zdk j?. fize dh ewh ~ d{o eoB bJh fize ;bc/N (21 gqshFs fize) d/ 0H5 gqshFs x'b dk 10-15 fdB d/ nzsokb s/ 2-3 tko fSVekn eo d/Dk ukjhdk j?. fJ;d/ bJh 1 feHrqkH fize ;bc/N ns/ 500 rqkw u{B/ dk 200 bhNo gkDh ftu x'b pDk bU ns/ io{os nB[;ko fSVekn eo'. w”;w ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ fe;kB GoktK ~ ;bkj j? fe eDe ftu ghbk os[nk o'r dh fBrokBh brksko eod/ oj'. i/ o'r d/ bZSD B}o nkT[D sK gq'ghe'Bi'b 25 JhH;h (0H1 gqshFs) dk fSVekn eo'. rzB/ dh eNkJh ns/ d/yGkb T[Zsoh Gkos ftu fJ; wjhB/ th rzB/ dh eNkJh dk ezw ikoh oj/rk. gfjbK g/Vh c;b dh eNkJh eoBh ukjhdh j?. w[Zy c;b (B”by) dh eNkJh 15 cotoh d/ pknd ehsh ikJ/ sK uzrk j't/rk feT[Ife fJ; ;w/I (iBtoh) ftu eNkJh eoB Bkb fJ; c;b dh g/Vh uzrh BjhI j't/rh. eNkJh iwhB dh s?n s'I eoBh ukjhdh j?. nfijk eoB Bkb rzB/ dh g?dktko uzrh j[zdh j? ns/ nrbh c;b (g/Vh) ftu p/jso ns/ ;wkB nze[oD j[zdk j?. ;odh d/ w”;w ftu phi/ rJ/ rzB/ dh c;b ftu dZ;/ rJ/ ns/ io{os nB[;ko f;zukJh, ehN, yogstko ns/ g”Fe sZs gqpzXB ngBkT[Id/ oj'. nkb{ ftu ;Z;n-feqnktK nkb{ d/ uzr/ tkX/ ns/ g?dktko bJh y/s ftu T[fus Bwh dk j'Dk io{oh j[zdk j?. gkb/ s'I nkb{ dh c;b ~ ekch B[e;kB j' ;edk j?. i/ gkbk fvZrD dh ;zGktBk j't/ sK Fkw d/ ;w/I fJe jbeh f;zukJh eo d/Dh ukjhdh j?. jbdh fwqdk d/ w[ekpb/ Gkoh fwqdk ftu f;zukJh

d/ gkDh dh xZN io{os j[zdh j?. nkb{ dh gS/sh c;b ftu f;zukJh d/ 3-4 fdB pknd fwZNh uVkU. fwZNh uVkT[Id/ ;w/I yogstkoK dh fBekJh th eo bU. nkb{ ftu gS/sh M[b;k (nzrwkoh) o'r Bkb B[e;kB dh ;zGktBk fJ; wjhB/ th pDh ofjzdh j?. nB[e{b tksktoD ftu o'r d/ ysoBke gqe'g Bkb c;b f;oc 4-5 fdBK ftu BFN j' ;edh j?. fJ; bJh fJ; o'r dh c;b ftu brksko fBrokBh oZyDk io{oh j[zdk j?. o'r s'I gqGkfts g”fdnK ftu ;G s'I gfjbK gZfsnK dhnK B'eK ns/ feBkfonK s/ fcZe/ jo/ ozr d/ ibkf;es XZp/ pDd/ jB fijV/ pknd ftu ekb/-ekb/ uZefsnK d/ o{g ftu B}o nkT[Id/ jB ns/ nzs ftu gqGkfts g”d/ w[oMk e/ ;[Ze iKd/ jB. o'r rq;s g”fdnK s'I gqkgs ezdK ftu fSbfenK dk ozr p?IrBh eZEJh j' iKdk j?. fJ; o'r d/ gqe'g bJh T[ZsodkJh ekoe j?- pkfoF ns/ jtk ftu finkdk Bwh. i/ o'r nkT[D dh ;zGktBk j't/ sK ibdh s'I ibdh w?Ie'i/p (75 gqshFs vpfbT{ gh) d/ 0H2 gqshFs x'b e/ 3-4 fSVekn 10-15 fdB d/ nzsokb s/ eo d/Dk ukjhdk j?. i/ fe;/ yk; y/so ftu fJj o'r jo ;kb nkT[Idk j't/ sK o'r o'Xh fe;wK ~ T[rkfJnk ikDk ukjhdk j?. ;w/I f;o phih rJh nkb{ dh c;b dh fJ; wjhB/ y[dkJh F[o{ j' iKdh j?. fJ; dFk ftu iBtoh d/ gfjb/ jcs/ ftu g”fdnK d/ T[gob/ fjZ;/ (vzYb) ~ eZN fdU. T[;d/ pknd nkb{ ~ 20-25 fdB se iwhB d/ nzdo jh gJ/ ofjD fdU. nfijk eoB Bkb nkb{ dk fSbek eVk j' ikJ/rk ns/ yokp BjhI j't/rk. nkb{ dh 20-25 fdB pknd y[dkJh eo' ns/ ;kc-;[Eo/ ezdK dh u'D eoe/ T[jBK ~ BthnK p'ohnK ftu Goe/ GzvkoD bJh FhsrqjK ftu G/i fdU. wNo, w;o ns/ uB/ dh d/yGkb oph dhnK w[Zy dbjDh c;bK jB- wNo, w;o ns/ uBk. iBtoh wjhB/ ftu fJjBK c;bK ftu fJe jbeh f;zukJh dh io{os j[zdh j?. fJjBK c;bK ftu f;zukJh dh finkdk io{os BjhI j[zdh ns/ i/ jbeh pkfoF j' iKdh j? sK f;zukJh Bk eo'. feT[Ife finkdk gkDh

www.fasalkranti.com


feqFh ekoi bkT[D Bkb c[Zb MVD dh nkFzek ofjzdh j?. wNo ftu fJ; ;w/I cbh G/de ehN iK bN pj[s B[e;kB eodk j?. uB/ ftu th fJ; ehV/ Bkb pj[s B[e;kB j[zdk j?. d'jK jh c;bK ftu w?bkfEnkB iK w'B'eq'N'ck; iK vkJhw/E'J/N dk 750-1000 fwHbhH wksok 400-500 bhNo gkDh ftu x' e/ fSVekn eoBk ukjhdk j?. wNo d/ gkT{voh fwbzrn iK u{ofBb nkf;sk bJh 20-25 feHrqkH ;bco iK rzXe d/ gkT{vo dk G[oekn eoBk ukjhdk j?. fJjBK c;bK ftu d{i/ eBe ifBs o'rK fit/I gkT{voh fwbzrT{ dh o'eEkw bJh ;bco:[es eteBkFh fit/I ;bc?e; (25-30 feHrqkH gqsh j?eN/no) dk fSVekn eo'. ;oQ'I ns/ nb;h dh d/yGkb oph dhnK fsbjDh c;bK ftu okJh-;oQ'I, nb;h ns/ ;{oiw[yh w[Zy jB. ;oQ'I ftu d{ik gkDh, fpikJh d/ 60-65 fdBK ftu bk d/Dk ukjhdk j?. tksktoD ftu finkdk Bwh, e'jo/ ns/ X[Zg Bk fBebD dh ;fEsh ftu cc{zdiBe fpwkoh fit/I ;c/d os{nk dh pj[s ;zGktBk ofjzdh j?. gZsh dh j/mbh sfj s/ ;c/d o{Jh tor/ ikb pD iKd/ jB ns/ finkdk gqe'g j'D s/ T[go dk fjZ;k cc{zd Bkb Ye e/ EZb/ tZb w[V iKdk j?. ;c/d os[nk d/ Bkb fwqd[ o'fwb

nkf;sk o'r th ;z:[es o{g Bkb ;oQ'I ftu nkT[Idk j?. fJ;dh o'eEkw bJh fov'fwb n?w i?v 72 vpfbT{ gh iK w/Ie'i/p 2H0 feHrqkH gqsh 1000 bhNo gkDh ftu x'be/ fSVekn eo'. finkdk f;zukJh ns/ BsqiB dk gq:'r c;b ftu Bk eo'. Bkb jh iBtoh d/ nkfyo ftu sBk rbB th ;oQ'I ftu B}o nkT[D brdk j?. ;ktXkBh d/ s”o s/ fJ; o'r dh o'eEkw bJh 0H2% ekop/Bvkfiw ~ 20 fdB d/ nzsokb s/ fSVe'. fJ; soQK d/ bZSD B}o nkT[D s/ gqGkfts g”fdnK ~ T[ykV e/ y/s s'I pkjo eo fdU fi; Bkb o'r dk gqe'g c;b ftu xZN j[zdk j?. uzrh X[Zg Bk j'D s/, pZdb SkJ/ ofjD/ ns/ xZN skgwkB d/ ekoB ;oQ'I ftu ;c/d o'bh fpwkoh th j' iKdh j?. fJ; wjhB/ d/ nzso ftu skgwkB finkdk j'D s/ ;oQ'I ftu wkj{ ehV/ dk gqe'g j'D dh th ;zGktBk ofjzdh j?, fJ;dh o'eEkw bJh feBkfonK s/ rqf;s g”fdnK ~ eZY e/ BFN eo fdU feT[Ife wkj{ gfjb/ y/s ftu feBkfonK d/ g”fdnK s/ jwbk eodk j? ns/ fco j”bh j”bh g{o/ y/s ftu c?b iKdk j?. gkb/ s'I c;b dk pukn iBtoh wjhB/ ftu tksktoD dk skgwkB ekch xZN iKdk j?. fJ; bJh ;G soQK dhnK c;bK ~ gkb/ s'I pukT[Dk ukjhdk j? yk;eo

nkb{, ;oQ'I, wNo, uBk ns/ w;o nkfd c;bK s/ gkb/ dk p[ok n;o e[M finkdk jh jj[zdk j?. fi; fdB gkbk fvZrD dh nkFzek j't/ T[; fdB y/sK d/ nk; gk; X[znK eo d/Dk ukjhdk j?. Bkb jh c;bK ftu jbeh f;zukJh eoe/ fJjBK ~ gkb/ d/ p[o/ n;o s'I pukfJnk ik ;edk j?. cbK d/ g”fdnK ~ xkj-c{; iK gkbhfEB Bkb YZee/ gkb/ s'I pukfJnk ik ;edk j?. gkbk g?D dh ;zGktBk j'D s/ c;b ftu 0H1 gqshFs rzXe d/ s/ikp (;bfcT{foe n?f;v) dk fSVekn bkGgqd gkfJnk frnk j?. x'b ~ fsnko eoB bJh fJe bhNo ;bfcT{foe nwb ~ 1000 bhNo gkDh ftu fwbk fdU ns/ fJ;~ fJe j?eN/no dh do Bkb Fkw ~ c;b s/ fSVe fdU. i/ ;bfcT{foe n?f;v Bk fwb/ sK vkJhw/EkfJb ;bc'nke;kfJv o;kfJD dh 75 rqkw wksok ~ 1000 bhNo gkDh ftu fwbk e/ (gqsh j?eN/no) c;b s/ 50 gqshFs c[Zb nkT[D dh nt;Ek ftu 10-15 fdB d/ nzsokb s/ fSVekn eo'. ukok c;bK dh d/yGkb fJ; wjhB/ uko/ dhnK c;bK dh tfXnk g?dktko fwbdh j?. po;hw, foiek, ;?Iih ns/ iZJh ukok c;bK dh eNkJh fJ; wjhB/ ikoh ofjzdh j?. po;hw ftu io{os nB[;ko 14-18

Future of farming is Polyhouse

www.fasalkranti.com

c;b eqKsh 37 5

iBtoh 2017


feqFh ekoi fdB d/ nzsokb s/ f;zukJh eo'. fJ; ;w/I po;hw ftu iV ns/ sBk ;VB o'r nkT[D dh ;zGktBk j[zdh j?. fJ; s'I puB bJh pkft;fNB o;kfJD dk 0H1 gqshFs x'b pDke/ fSVe fdU. foiek dh ;w/I f;o phih rJh c;b ftu f;zukJh dk fJj T[g:[es ;wK j?. foiek c;b dh uko/ bJh gfjbh eNkJh fpikJh d/ 60-70 fdB pknd eo'. iZJh dh fJe eNkJh tkbhnK gqikshnK ftu 50% c[Zb nkT[D dh nt;Ek s/ eNkJh eo'. iZJh dhnK d' eNkJh tkbhnK gqikshnK ftu gfjbh eNkJh fpikJh d/ 55-60 fdB pknd ns/ d{ih eNkJh 50% c[Zb nkT[D dh nt;Ek s/ eo'. c;b-T[sgkdB ftu fNekT{gB bJh T[fus c;b uZeo fJe fBFfus y/socb dh iwhB ftu fJe fBFfus ntXh se c;bK ~ fJ; soQK j/o-c/o eo phiBk fi; Bkb iwhB dh T[otosk Fesh dk B[e;kB Bk j't/, c;b uZeo ejkT[Idk j?. c;b uZeo fJe ;kb s'I b? e/ fszB iK uko ;kb dk j' ;edk j?. brksko fJe soQK dhnK c;bK ~ T[rkT[D Bkb fwZNh dh T[gikT{ Fesh ftu froktN nk iKdh j?. Bkb jh ehV/we”fVnK, fpwkohnK ns/ yogstkoK s/ ezNo'b th fJe rzGho ;wZf;nk pD iKdh j?. c;buZeo ftu c;bK dh u'D, ibtk:{, fwZNh, gqpzX ns/ nkofEe gZy s/ fBoGo eodk j?. e/tb nB[e{b gfo;fEshnK ftu jh c;bK dk T[sgkdB bkGeo j[zdk j?. c;b nB[e{bB dk ;G s'I uzrk gqwkD c;b dk Bkowb tkXk ns/ ;wkB o{g Bkb finkdk T[gi d/D dh Fwsk j?. nB[e{b c;bK T[; y/so ftu ne;o xZN T[gikT{ iwhB ftu th ;zs'FiBe T[gi d/ ;edhnK jB. ibtk:{ d/ fJbktk, c;bK dh u'D fwZNh rmB s/ th fBoGo eodh j?. Gkoh iwhB ftu M'Bk, egkj ns/ uBk nkfd c;bK ~ T[rkT[Dk T[fus j't/rk. i/ iwhB jbeh j't/ sK w{zrcbh, wZeh, itko, eDe, i”I nkfd c;bK T[rkT[DhnK ukjhdhnK jB. id'I fe jbeh T{;o fwZNh ftu M'Bk, egkj, u[ezdo, i”I, po;hw, nb;h nkfd c;bK jh bJhnK ik ;edhnK jB. jbeh nwbh G{wh ftu iZJh, wZeh, ;'fJnkphB T[rkT[Dk uzrk j't/rk. fJ;/ gqeko j/mbhnK iwhBK ftu M'Bk ns/ T[uhnK iwhBK ftu eDe, i”I, wZeh, wNo, uBk nkfd c;bK ~ T[rkT[Dk mhe j't/rk. fJ;d/ fJbktk c;b uZeo ftu nfijhnK c;bK ~ Fkfwb ehsk ikJ/ fijBK ~ t/uD dh g{oh ;[ftXk j't/, noEks T[sgkdB dh pkiko ftu uzrh wzr j't/ ns/ fe;kB ~ T[;~ t/ue/ finkdk bkG fwb/. T[whd j? fe fe;kB Gok fJ; Bt/I ;kb ftu T[go'es ikDekoh dk T[g:'r eoe/ c;b

eqKsh 38 c;biBtoh 2017

T[sgkdB ftu fNekT{gB fbnk ;eDr/. ;pihnK · eZd{ tor dhnK c;bK fit/I b”eh, s'oh, eeVh, yhok ns/ sop{i nkfd dh nr/sh c;b bJh fpikJh fizBh ibdh j' ;e/ ysw eo'. rowh d/ w”;w ftu T[rkJh ikD tkbh fwou dh g”d gkbhjkT{; ftu fsnko eo ;ed/ jB. · fgnki dh o'gkJh bJh fJ; wjhB/ nB[e{b skgwkB ofjzdk j?. fJ; bJh fsnko g”d dh ibd s'I ibd o'gkJh eo'. o'gkJh tkb/ g”d/ S/ jcs/ s'I finkdk T[wo d/ BjhI j'D/ ukjhd/. g”fdnK dhnK S'NhnK fenkohnK ftu o'gkJh eo'. o'gkJh d/ 1015 fdB gfjbK y/s ftu 20-25 NB gqsh j?eN/no dh do Bkb r'po dh ykd gkU. 20 feHrqkH BkJhNq'iB, 60-70 feHrqkH ck;c'o; ns/ 80-100 feHrqkH g'NkF gqsh j?eN/no nzfsw i[skJh s/ gkU. g”fdnK dh o'gkJh finkdk v{zxh Bk eo'. · fJ; w”;w ftu ;w/I f;o phih rJh fgnki dh c;b s/ Efog; d/ jwb/ dh brksko fBrokBh eod/ oj'. Efog;-ehV/ dh ;zfynk finkdk gkJ/ ikD s/ ekopkfob (2rqkw_bhNo gkDh) iK fJwhvkeb'fgqv (1 fwHbhH_4 bhNo gkDh) fe;/ fugeD tkb/ gdkoE fit/I Nhg'b nkfd (1H0 rqkw_bhNo x'b) ftu fwbk e/ n;wkB ;kc j'D s/ fSVekn eo'. · fJ; wjhB/ bj;[D ftu p?IrBh pb'u (XZpk) o'r ns/ Efog; ehfVnK dk jwbk j' ;edk j? fJ; bJh y/s dh brksko fBrokBh eod/ ofjDk ukjhdk j?. o'r ns/ ehN d/ gkJ/ ikD s/ w?Ie'i/p (2 rq k H_bhNo) ns/ ekBchv' o (1 fwHbhH_bhNo) fe;/ fugeD tkb/ gdkoE fit/I Nhg'b nkfd (1 rqkH_bhNo x'b) ftu fwbk e/ fSVekn eo'. · r'Gh tor dhnK c;bK ftu fBokJhr[vkJh eo'. vkfJwzv p?e fJZbh dh fBrokBh bJh c/o'w'B gqgzF, 3-4 gqgzF gqsh J/eV y/sK ftu bkU. fJ; w”;w ftu fsnko pzdr'Gh, c[Zbr'Gh, rzYr'Gh nkfd dh o'gkJh th ehsh ik ;edh j?. · fJ; wjhB/ gkbe, XfBnk, w/Eh dh fpikJh ehsh ik ;edh j?. gZfsnK tkbhnK ;pihnK d/ uzr/ tkX/ bJh 20 feHrqkH :{ohnk gqsh J/eV dh do Bkb gq:'r ehsk ik ;edk j?. · rkio, w{bh, u[ezdo ns/ Fbrw dh

·

c;b dh fBokJh r[vkJh eo'. ;zGkfts gkb/ Bkb rkio, w{bh ns/ Fbrw d/ phi tkbh c;b d/ pukn bJh jbeh f;zukJh eo'. u/Igk (wkj{) ehN s'I c;b d/ pukn bJh w?Nkf;;N'e; (2fwHbhH_bhNo gkDh) dk fSVekn eo'. NwkNo ftu fJ; w”w ftu jbeh f;zukJh dh ;bkj j?. cb S/de ehV/ dh fBrokBh bJh c/o'w'B gqgzF, 3-4 gqgzF gqsh J/eV dh do Bkb bkU. i/ ehVk finkdk j't/ sK T[g:[es ehNBkFh dk fSVekn eo'. M[b;k o'r dh fBrokBh eod/ oj'. o'r rq;s g”fdnK ~ T[ykV e/ iwhB ftu dpk fdU ns/ F[o{nksh bZSD B}o nkT[D s/ fov'fwb iK e?gNkB (2 rqkH_bhNo gkDh) d/ x'b dk fSVekn n;wkB ;kc j'D s/ eo'.

pkr ·

·

· · ·

·

·

·

· ·

r/Id/ dh c;b ftu M[b;k ns/ c[b ;VB o'r d/ jwb/ dh fBrokBh eod/ oj'. i/ o'r d/ bZSD B}o nkT[D sK pkft;fNB (1 rqkH_bhNo gkDh) iK fJzv'fcb n?w- 45 (2 fwHbhH_bhNo gkDh) x'b dk n;wkB ;kc j'D s/ fSVekn eo'. fenkohnK iK rwfbnK ftu bZr/ j'J/ fJe-;kbk c[ZbK ftu io{os nB[;ko fBekJh ns/ f;zukJh eo'. oiBhrzXk c;b ftu fBekJh- r[vkJh eo'. r/Id/ d/ fsnko c[ZbK ~ s'Ve/ fteoh bJh pkiko G/i'. fJ; wjhB/ fwbhpr d/ :[tk iwhB s'I fBebe/ nzp d/ sfBnK s/ uVDr/, fJjBK ~ o'eD bJh iwhB s'I 0H5 whNo dh T[ukJh s/ nzp d/ sB/ d/ uko' gk;/ 25 s'I 30 ;?HwhH u”Vh nbekEhB dh gZNh bg/N'. sB/ d/ nk;/-gk;/ dh fwZNh dh y[dkJh eo' fi; Bkb T[;d/ nzv/ BFN j' ikDr/. w”;w ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ nzr{o, nkV{, nkb{ p[ykok nkfd cbK d/ o[ZyK dh eNkJh SNkJh eo'. gghsk, nzp nkfd d/ Bt/I g”fdnK ~ gkb/ d/ pukn bJh g[nkb iK gkbhfEB Bkb YZe fdU. nKtb/ d/ fsnko cbK ~ s'Ve/ pkiko ftu fteoh bJh G/i'. w{btqzs bJh phi dk gqpzX eo'. g'gbo dh Bo;oh dh f;zukJh eo'. b'ekN ns/ eNjb d/ doysK d/ Ekb/ pDke/ T[jBK dh f;zukJh io{o eo'.

www.fasalkranti.com



w/oh o;’Jh

w/oh o;'Jh

B{o ijkBh e'csk

fJj fJe t?ihN/fonB o?f;gh j? fijVh fe ntX dh o;'Jh s'I nkJh j?. fJj fJe pj[s jh eohwh fvF j? fi; ftu pj[s ;kok eki{ g/;N fwfbnk jdz[k j.? ec'sk pBkTD[ bJh nkb{ ns/ gBho dk fJ;sw/kb ehsk iKdk j?. B{o ijkBh e'csk pBkT[D bJh ;wZroh 1H nkb{- d' T[pb/ ns/ e;/ j'J/ 2H gBho- 100 rqkw 3H joh fwou- d' 4H ekoBcb'o- d' uwZu 5H Bwe - ;tkd nB[;ko 6H rkio- d' T[pbhnK ns/ w?F

8H s/b- d' uwZu 9H skih eohw- nZXk eZg 10H gkDh- 1 eZg e'csk pBkT[D dh ftXh 1H fJe eN'o/ ftu T[pb/ nkb{ ns/ gBho ~ fJeZm/ w?F eo'. 2H joh fwou, Bwe ns/ ekoB ;NKou fwe; eoe/ fJ;d/ S'N/ S'N/ pkb pDkU. 3H rkio ~ T[pkb e/ T[;~ egV/ Bkb g{zM bU ns/ fco w?F eo bU. 4H j[D gBho dh pkb jZE ftu b? e/ T[;d/ ftu S/e pDkU ns/ T[; ftu E'Vh fijh rkio

eqKsh 40 c;biBtoh 2017

ns/ feFfwF Go fdU. pkb ~ uzrh soQK ;hb eo fdU ns/ fco eVkjh ftu s/b row eo' ns/ T[; ftu e'cs/ ~ cokJh eo fdU. 6H fJe tko cokJh j' ikD d/ pknd nKu pzd eo' ns/ e'cs/ ~ eZY e/ pkjo oZy'. eoh pBkT[D bJh 1H T[pb/ j'J/ fgnki ~ fwe;h ftu gh; e/ rkVk g/;N fsnko eo'. 2H fJe g?B ftu 2 uwZu s/b row eo', T[; ftu fgnki d/ g/;N ~ cokJh eo bU. 3H j[D ndoe bj;[D dk g/;N gk e/ 4 fwzN se cokJh eo'. 5H

7H 8H eoh 1H 2H 3H 4H 5H 6H 7H

ehshnK j'JhnK feFfwF- nZXk eg s/b- vhg cokJh bJh pBkT[D bJh fgnki- 3 T[pb/ j'J/ ndoe bj;[D g/;N- 1 uwZu jbdh gkT{vo- 1 uwZu bkb fwou gkT{vo- 1 uwZu eki{ g/;N- 1 eZg row w;kbk gkT{vo- nZXk uwZu Bwe- ;tkd nB[;ko

4H fJ;d/ pknd fJ; ftu jbdh gkT{vo ns/ bkb fwou gkT{vo gkU. 5H e[M d/o d/ pknd eki{ g/;N gk e/ 3 fwzN se ubkU. www.fasalkranti.com 6H j[D fJ; ftu gkDh gk e/ 5 fwzN se gekU. 7H fco fJ; ftu Bwe ns/ row w;kbk gkT{vo gkU. 8H fJ;d/ pknd fJ; ftu cokJh ehs/ j'J/ e'cs/ gkU ns/ nZr ~ Xhwk eoe/ ro/th ~ rkVh j'D fdU. 9H ro/th ~ ;ot eoB s'I gfjbK T[;~ skih eowh Bkb rkofBF eo'.

www.fasalkranti.com


lsgr sKp/ d/ posB ftu gkDh ghD d/ bkG

ok

s ~ sKp/ d/ posB ftu ofynk j'fJnk gkDh skwqib d/ BK Bkb ikfDnk iKdk j?. nk:[ot/d d/ nB[;ko, sKp/ d/ posB ftu oZfynk gkDh ;kv/ ;oho ftu fszB d'FK- tks, ec ns/ fgZs ~ ;zs[fbs eoB ftu g{oh soQK ekoro j?. sKp/ d/ posB ftu xZN' xZN 8 xzN/ se oZfynk gkDh jh bkGdkfJe j[zdk j?, fJ; ;w/I d”okB sKpk j”bh j”bh gkDh ftu fwbe/ T[;~ ;ekokswe r[D gqdkB eodk j?. sKp/ d/ GKv/ ftu oZy/ ib dh ;G s'I tZvh ykf;ns fJj j[zdh j? fe fJj edh th pk;k iK p/;[nkd BjhI j[zdk, fJj bzp/ ;w/I se ghD d/ :'r pfDnk ofjzdk j?. fJE/ n;hI s[jk~ sKp/ d/ posB ftu oyZ/ gkDh ghD Bkb jD ' tkb/ eM[ wjsZtgo{B bkG d;Z oj/ jK· gkDh d/ p?eNhfonk d{o eodk j? · gkuB feqnk bJh nkdoF · tiB xNkT[D ftu ;jkfJe · M[fonK ~ d{o eodk j? · fdZb dhnK ;wZf;nktK ~ d{o eo/ · rfmnk ftu bkGekoh · EkfJokfJv ~ ezNo'b eo/ · f;o bJh bkGekoh · y{B dh ewh ~ d{o eo/ · e?I;o ~ d{o eo/ · iyw GoB ftu wddrko

i/ s[;hI nypko ftu ykDk g?e eod/ j' sK fXnkB Bkb gVQ'

d/

F d/ ykD-ghD ;[oZfynk fBnkwe n?cn?;n?;J/nkJh B/ ykD dhnK uh}K ~ nypko ftu oZyD, g?e eoB iK oZy e/ ykD d/ gqsh b'eK ~ ;[us/ ehsk j? ns/ fJ;~ ysoBke ns/ }fjohbk dZf;nk j?.

www.fasalkranti.com

n?cn?;n?;nkJh dk efjDk j? fe nypkoK ftu oZy/ ykD/ d/ ifoJ/ b'eK d/ ;oho ftu e?I;o fijhnK fpwkohnK d/ ekoe sZs gj[zu oj/ jB. Gkosh ykD-ghD ;[oZfynk ns/ wkBe gqkfXeko (n?cn?;n?;J/nkJh) B/ fJ; pko/ fJe ;bkj ikoh ehsh j?. fJ; ftu fejk frnk j?, @@ykD iK ykD ghD tkb/ gdkoEK ~ nypkoK ftu oZyDk iK bg/NBk ;/js bJh mhe BjhI j? ns/ fJ; soQK d/ ykD :'r T[sgkd iK ykBk ;/js bJh ysoBke j? p/FZe jh T[j ykDk fezBk tfXnk j't/##. T[b/yD:'r j? fe e/Idoh ;/js ns/ gfotko efbnkD wzsoh i/HghH BZvk B/ n?cn?;n?;J/nkJh s'I fejk ;h fe T[j fJ; pko/ ftu ;bkj ikoh eoB. ;bkj ftu fejk frnk j? fe feT[Ife nypko SkgD tkbh f;nkjh ftu nB/e ysoBke pkfJUn?efNt sZs j[zd/ jB fijBK d/ ;/js s/ p[o/ n;o dh ikDekoh ;G ~ j?. fJ;d/ Bkb jh gqekFB f;nkjh ftu jkBhekoe ozr, fgrw?IN ns/ gfooeFe nkfd j' ;ed/ jB. fJ; ftu fejk frnk j? fe pi[or, i[nkB, pZu/ ns/ fe;/ o'r s'I ghfVs b'eK ~ nypkoK ftu ykDk d/Dk ysoBke j' ;edk j?. n?cn?;n?;J/nkJh B/ ;ko/ okiK ns/ e/Ido Fkf;s gqd/FK d/ ykd ;[oZfynk nk:[esK ~ fejk j? fe T[j fJ; pko/ b'eK ~ ikro[e eoB.

c;b eqKsh 41 5

iBtoh 2017



U tta ra k h a n d & U P : 7 0 6 0 0 0 8 9 3 5



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.