Ο Βιβλιοπόντικας είναι μια περιοδική έκδοση του Τμήματος Βιβλίου του Ποντιακού Συλλόγου Κατερίνης «Παναγία Σουμελά» Τ Ε Υ Χ Ο Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ 40 * ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΜΥΛΑΥΛΑΚΟΥ*
7
Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ
2 0 1 6
Αφιέρωμα στον Γ.Θ Κανδηλάπτη
και στο έργο του
60 100 * ΤΗΛ: 2351021596— W W W.S OU ME LA. GR
ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΔΗΣ ΣΤΟ ΤΗΛ. 69375630112
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ:
Αφιέρωμα στον Γ.Θ Κανδηλάπτη
1
Το Εαρινόν Ρόδον…Γκιούλ Μπαχάρ.
1
Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν
2
Οι αρχιμεταλλουργοί του Πόντου
2
Ελληνίδες Σουλτάναι
2
Το Προσκυνητάριον ...οι μονές Χαλδίας
3
Δέκα ποντιακά ηθογραφικά διηγήματα
3
Εργογραφία
3
Σον Άεν Ζαχαρία
4
Ο σπουδαίος για την ποντιακή γραμματεία Γ.Θ. Κανδηλάπτης - Κάνις, γεννιέται στην Αργυρούπολη της περιοχής Χαλδίας του Πόντου ή τουρκιστί Γκιουμούσ– Χανέ, το 1881. Ανήσυχο και πρωτοποριακό πνεύμα για τα δεδομένα της εποχής και του τόπου του, άφησε ένα τεράστιο συγγραφικό έργο, μεγάλης αξίας για τον ποντιακό ελληνισμό. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το περίφημο Φροντιστήριο της Αργυρούπολης αρχίζει καριέρα δασκάλου στη γενέτειρά του και στη γύρω περιοχή. Παράλληλα αρθρογραφεί στην Τραπεζούντια εφημερίδα Φάρος της Ανατολής και επιδίδεται σε μια σειρά ερευνών σε δημόσια αρχεία, σπάνιους μοναστηριακούς κώδικες και προφορικές μαρτυρίες με σκοπό να προσεγγίσει την ιστορία του τόπου του με επιστημονική μέθοδο και
αντικειμενικότητα. Ενδεικτικό στοιχείο του πρωτοπόρου χαρακτήρα του, είναι η σειρά «Λαϊκών μαθημάτων» που παραδίδει για τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Αργυρούπολης «Ο Κυριακίδης» το 1909. Με βάση το υλικό αυτών των «σεμιναρίων» γράφει το πρώτο του βιβλίο Ξυνωρίς ήτοι Βιογραφίαι των αοιδίμων και μεγίστων ευεργετ-
-των της επαρχίας Χαλδίας Γεωργ. Κ. ΠαπαδοπούλουΚυριακίδου και Γερβασίου Α. Σουμελίδου που εκδίδεται στην Τραπεζούντα από τον φημισμένο εκδοτικό οίκο της εποχής των αδελφών Σεράση. Στα δύσκολα χρόνια της περιόδου 1914-1922 ακολουθεί τη μοίρα των ομοφύλων του, τις περιπέτειες της οποίας διασώζει στα έργα του. Την περίοδο αυτή ηγείται του σπάνιου εγχειρήματος της διάσωσης των τόμων της βιβλιοθήκης της Αργυρούπολης και τη μεταφορά τους στην Ελλάδα. Μαζί με αυτούς σώζει πολύτιμους κώδικες, κειμήλια αλλά και το σκήνωμα του Τραπεζούντιου Αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού. Στην Ελλάδα εργάζεται ως δάσκαλος στο Νομό Έβρου και συνεχίζει την ακατάπαυστη συγγραφική του δράση μέχρι το θάνατό του το 1971.
Το Εαρινόν Ρόδον
ήτοι Ιστορία της Βασιλίσσης Μαρίας Γκιούλ Μπαχάρ της Λιβεραίας και φαντασία εξιστορεί την περίπτωση της Ελληνίδας συζύγου του σουλτάνου Μουράτ Γ’, Μαρίας Γκιούλ Μπαχάρ (περίπου 1570-1595), το μαυσωλείο της οποίας μπορεί να θαυμάσει και σήμερα ο επισκέπτης της Τραπεζούντας. Σύμφωνα εξάλλου με το συγγραφέα, ο ίδιος ο Μουράτ Γ’ είναι γιος του Σελίμ Β΄ και της Κερκυραίας Βαλιντέ Καλής Καρτάνου.
Το 1913 εκδίδεται το δεύτερο έργο του Γ.Θ.Κανδηλάπτη, πάλι από τον εκδοτικό οίκο των Αφών Σεράση της Τραπεζούντας. Ο εξωτικός τίτλος του προετοιμάζει εξαρχής τον αναγνώστη για τη ρομαντική ιστορία που ακολουθεί. Απομονώνοντας μια λεπτομέρεια της Οθωμανικής ιστορίας με έντονο συμβολισμό όμως για τον μαυροθαλασσίτικο ελληνισμό, την αναπτύσσει μαεστρικά.
Συνδυάζοντας πηγές