Fedelec magazine 165 - NL by Fedelec magazine

FEDELEC

165

magazine Jaargang 31 - JUL/AUG/SEP 2014

GREENSUN Partner in het optimaliseren van energieverbruik en -productie

MAHIEU CABLING SERVICES “Glasvezelbekabeling is onze specialiteit”

MEMBER OF: be

Afgiftekantoor Oostende X - BC9646 - Driemaandelijks tijdschrift Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

Wij spreken uw taal. Als wij zeggen dat we uw taal spreken, dan menen we dat ook. Elkaar verstaan, dezelfde taal spreken, is immers de basis om elkaar te begrijpen. Om voor elkaar te doen wat je van elkaar verwacht. Samen groeien in verbondenheid. Zo is KBC, zo zijn wij.

Wij spreken uw taal.

Colofon

voorwoorD

Fedelec Magazine. Vakblad voor de elektriciteitsector. Gratis verstuurd naar elektrotechnische ondernemers, architecten, studieburelen, groothandel elektriciteit en industriële bedrijven. PERIODICITEIT Driemaandelijks HOOFDREDACTIE Tilly Baekelandt T 056/33 42 72 E tilly.baekelandt@fcomedia.be

Beste collega’s, Het bouwverlof zit er weer op en ik hoop dat jullie van een welverdiende vakantie hebben kunnen genieten.

REDACTIE Philip Declercq Rudy Gunst T 056 77 13 10 | F 056 77 13 11 E redactie@fedelecmagazine.be

Intussen zijn we allen weer aan het werk, ook bij Fedelec, waar we volop bezig zijn

RECLAME - ADVIES FCO Media, Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies T 056 77 13 10 | F 056 77 13 11 filip.cossement@fcomedia.be

nauwer samen te werken. Sinds de lente van dit jaar zijn de drie organisaties gevestigd

VORMGEVING Ruth Van Thuyne E ruth.vanthuyne@fcomedia.be

dan 3.500 installateurs, wat dus betekent dat we veruit de grootste federatie van instal-

Version française: sur simple demande

Uiteraard zijn er binnen onze “club” heel wat specialisaties vertegenwoordigd, die allen

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies OFFICIEEL TIJDSCHRIFT VAN DE NATIONALE FEDERATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE ONDERNEMERS DIRECTEUR FEDELEC Willy Pauwels J. Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg T 02 757 65 12 | F 02 757 65 41

met een aantal structurele wijzigingen. Inderdaad, met onze partners binnen de cluster van de speciale technieken (STS), namelijk ICS (installateurs centrale verwarming en sanitair) en UBF-ACA (koeltechniekers en installateurs HVAC) hebben we besloten om in ons gebouw te Kortenberg, wat samenwerken uiteraard vergemakkelijkt. We gaan nu nog een stap verder in die zin dat we één team vormen in dienst van alle bij onze organisatie aangesloten technische installatiebedrijven. In totaal zijn dat iets meer latiebedrijven vormen.

met specifieke problemen/verwachtingen zitten. Het is dan ook belangrijk dat we voldoende input krijgen vanuit deze bedrijven. Om dat te realiseren hebben we sectorcomités opgericht waarin de betrokken bedrijven standpunten bepalen die ons toelaten efficiënt lobbywerk te verrichten. Naast deze sectorcomités hebben we onze regionale afdelingen waar andere thema’s aan bod komen, waar informatiesessies georganiseerd worden en waar installateurs de kans krijgen om elkaar te ontmoeten en aan netwerking te doen. En natuurlijk kunnen de individuele bedrijven steeds beroep doen op ons team van gespecialiseerde medewerkers in Kortenberg en op lokaal niveau voor advies, dossierbegeleiding en informatieverstrekking.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkel verplichting tot opname van aangeboden advertenties. LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS VAN DE PERIODIEKE PERS

Antoine Van Lierop, Voorzitter

inhoud

INSIDE NEWS

FEDELEC - INFO VAN DE FEDERATIE Nieuwe leden Nieuw sinds 1 april 2014: ontslagmotivering Competenties van morgen Minder ongevallen van en naar het werk

08 10 12 14

TECNOLEC INFORMEERT Led-buis versus fluorescentielamp: een evaluatie (deel 2)

24 32

Projecten Greensun - Partner in het optimaliseren van energieverbruik- en productie 20 Mahieu Cabling Services - "Glasvezelbekabeling is onze specialiteit" 26

reportageS Meten aan fotovolta誰sche installaties Teconex lanceert eigen modulaire verdeelkast Bosch toont openheid tijdens Integreated IP Video Event Innovatieve lijn testen meetinstrumenten Klant vraagt applicatiegerichte totaaloplossing Stayen eerste voetbalstadion verlicht met ArenaVision LED van Philips AREI-artikel 104 strenger voor elektrische leidingen in geval van brand Werk maken van partnerships en bijkomende sevice

24 29 31 32 35 36 38 40

BEURsnieuws Vakbeurs New Security 2015 krijgt vorm

product news

42 43

Verdeelkasten vega D Een complete vernieuwing !

Hager heeft zijn gamma vega D-kasten, bestemd voor de woning en kleine utiliteitsgebouwen, volledig herdacht. EfficiĂŤntie, betrouwbaarheid, prestatie en eenvoud : dit zijn de eisen waaraan ze voldoen. Het gamma bevat elektrische verdeelkasten met een capaciteit van 2 tot 7 rijen van 24 modules.

www.hager.be

INSIDE NEWS

Groene energieavonden FEDELEC organiseerde in samenwerking met REXEL op verschillende locaties in Vlaanderen infoavonden met als thema “Verplichtingen en trends in hernieuwbare energie”. Karel Bronselaer (Rexel) gaf een uiteenzetting over het verplicht minimumaandeel hernieuwbare energie (vanaf 1 januari 2014). Voor stedenbouwkundige vergunningsaanvragen of meldingen vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor en school in Vlaanderen een minimum hoeveelheid energie halen uit hernieuwbare bronnen. De verplichting is ook van toepassing op alle werkzaamheden waarvoor een E-peil eis geldt, bijvoorbeeld een ingrijpende verbouwing. Voor kantoren en scholen van publieke organisaties geldt de verplichting al voor werkzaamheden waarvoor een melding werd gedaan of stedenbouwkundige vergunning werd aangevraagd vanaf 1 januari 2013. Peter Van Den Brulle (Fedelec) nam tijdens een korte uiteenzetting onder de noemer “Uitoefening beroepsactiviteiten, KBOinschrijving in orde?” het doel, de historiek en mogelijkheden van de KBO (KruispuntBank van Ondernemingen) en de gereglementeerde beroepen, evenals de vestigingswet onder de loep. Praktische tip: check zelf uw inschrijving in de KBO eens! Kris Van Dingenen (Fedelec) lichtte de installatie-eisen bij renovatie vanaf 1 januari 2015 toe. Tijdens de inleiding werd een woordje uitleg gegeven over Fedelec en de cluster STS (overkoepelende beroepsfederatie van federaties), waaronder Fedelec (elektro), ICS (verwarming en sanitair) en UBF-ACA (koeling), die actief zijn in speciale technieken. Vervolgens werd een opsomming gegeven van de installatieeisen bij renovatie vanaf 2015 van toepassing voor Vlaanderen en de mogelijkheden om hieraan te voldoen als installateur. Tenslotte werd SolarEnergeasy van Rexel, een website met kwaliteitsvolle services en innovatieve tools voor PV installateurs, voorgesteld door Steven Leeten.

Speeddate Het bestuur van Fedelec West-Vlaanderen organiseerde op drie juni haar 5e speeddate. Aanwezige fabrikanten waren Axioma, Illuminas, Sylvania, Trilux, Tronixx en Zumtobel. In de namiddag werden alle technische scholen uit de omgeving uitgenodigd waarbij er 103 leerlingen aanwezig waren. Ook ‘s avonds werd het opnieuw een succes met iets meer dan 100 deelnemers. De speeddate werd ingezet door Catherine Lootens (Groen licht Vlaanderen, KAHO Sint-Lieven, Laboratorium Lichtechnologie) die een interessante uiteenzetting gaf in verband met “Duurzame Verlichting”. De deelnemers kregen in kleine groepjes twintig minuten de tijd om de systemen (beter) te leren kennen en konden (speed)gerichte vragen stellen aan de standhouders. Voor herhaling vatbaar!

6 | Fedelec magazine

Beste beeldweergave Slimme oplossingen

Slimme oplossingen voor dagelijkse IP-videobewaking. Uw zaak beveiligen en tegelijkertijd de kosten van uw systeem beheersen zonder een compromis te sluiten wat betreft beeldkwaliteit? Profiteer van cameraâ&#x20AC;&#x2122;s uit de IP 2000- en IP 5000-familie met de nieuwe DIVAR IP opname-oplossingen van Bosch. Door deze producten op een slimme manier te combineren kunt u uw IP video-oplossing op maat maken en aanpassen aan uw behoeften. Wij garanderen de beste beeldweergave, een substantiĂŤle vermindering van opslagkosten en 24/7 toegang tot uw HD-videobeelden. De DIVAR IP opname-oplossingen kunnen tot wel 128 kanalen verwerken en er kan opslagruimte worden toegevoegd om tegemoet te komen aan toenemende opslagvereisten. www.boschsecurity.be

fedelec

110 aanwezigen op ALIA Infomeetings “Overzicht van de nieuwe toepassingsregels rond

een overzichtelijke en vlotte uiteenzetting over de toch wel behoorlijk

bekabeling”

complexe en technische materie.

Ondanks de concurrentie van de Champions League op TV

De experts behandelden onder meer de volgende vragen: Wanneer

werden op de ALIA Infomeetings van 22 en 23 april maar liefst

dienen kabels vlamvertragend, wanneer niet-brandverspreidend te

110 aanwezigen geteld. Een bewijs dat het onderwerp erg

zijn? Waaraan dienen deze kabels dan te voldoen? Wanneer mogen

actueel is voor de alarminstallateur.

kabels niet langer gebundeld zijn? Wanneer zijn plannen met bepaling van uitwendige invloedfactoren nodig? Wat zijn ruimten met bijzonder

Sinds 4 september 2013 is een nieuwe wetgeving van kracht omtrent

brandgevaar? Wat doen wanneer de vereiste producten niet beschik-

bekabelingen in het kader van brandveiligheid. Dit betreft ARTIKEL

baar zijn? Wie is verantwoordelijk? …

104 van AREI. De uiteenzetting ging specifiek over bekabeling van branddetectie en van toegangscontrole, en ook van alarminstalla-

ALIA houdt eraan de sprekers en de organisatie Tecnolec langs deze

ties en bekabeling van camerabewaking. Carine Jacobs (Technisch

weg te bedanken voor de fijne samenwerking bij het organiseren van

raadgever) en Danny Hermans (Coördinator elektrotechniek, regle-

deze avonden.

mentering & normalisatie), beiden specialisten bij Tecnolec, brachten

Nieuwe leden - 2 trimester 2014 e

Nederlandstalige B.V.B.A. Climeco

franstalige 8840 WESTROZEBEKE 8730 BEERNEM

B.V.B.A. Daveloose P. De Hr De Feyter Jelle

9070 HEUSDEN (O.-VL.)

N.V. Debree Electro De Hr Dulsster Dimitri B.V.B.A. E.V.I. Electriciteitswerken E.B.V.B.A. Electro De Sloover José B.V.B.A. Electro I & S B.V.B.A. Elektrische Installaties Vgk B.V.B.A. El-Tec B.V.B.A. Enera Mevr. Gadeyne Heidi N.V. Geodynamics

8420 WENDUINE 8920 LANGEMARK 3990 PEER 9800 PETEGEM-LEIE 2600 ANTWERPEN

4840 WELKENRAEDT

S.N.C. Bertrand Lennertz

4630 SOUMAGNE

M. Charlier Francis

5500 DINANT

S.P.R.L. Collin Lighting Society

7100 LA LOUVIÈRE

M. Di Falco Angelo

6800 LIBRAMONT-CHEVIGNY

S.P.R.L. Domelec Illumination

4880 AUBEL

S.P.R.L. Energie & Electricite

4000 LIÈGE

S.P.R.L. Erige M. Fabri David

4500 TIHANGE

2491 BALEN

M. Frébutte Raphaël

7050 JURBISE

9030 GENT

M. Gebbia Emmanuel

3540 HERK-DE-STAD 8900 IEPER 8500 KORTRIJK

7110 LA LOUVIÈRE 6560 ERQUELINNES

M. Hugé Marc

1000 BRUXELLES

S.A. Immo Entrepreneur S.P.R.L.U. Iovino Carlo Electricite

4420 SAINT-NICOLAS

De Hr Gruwier Joeri

8980 ZONNEBEKE

M. Jordan Cédric

B.V.B.A. Gs Solutions

9220 HAMME (VL.)

S.P.R.L. L.V. Elec

7134 BINCHE

8560 WEVELGEM

M. Lauria Fabian

4800 VERVIERS

B.V.B.A. Holstra De Hr Houben Tom

2440 GEEL

M. Legrand Christophe

B.V.B.A. Id-Center

8730 BEERNEM

S.A. Maison Istace

B.V.B.A. Newco Bordenbouw

9940 EVERGEM

S.P.R.L. Marcel Wattiez

B.V.B.A. Ng-Elec De Hr Smeysters Michel N.V. Splen

2110 WIJNEGEM 3800 SINT-TRUIDEN 3294 DIEST

M. Mohammadi-Vakil Amir M. Provenzano Grégory S.P.R.L. Qi

B.V.B.A. Technic

1800 VILVOORDE

S.P.R.L. Smart-Project

B.V.B.A. Vgl-Elektro

3520 ZONHOVEN

S.A. Soltis

B.V.B.A. Vos Technics

8 | Fedelec magazine

3540 HERK-DE-STAD

G.M.B.H. Tracksys

6030 MARCHIENNE-AU-PONT

4367 CRISNÉE 6850 PALISEUL 6180 Courcelles 7500 TOURNAI 7110 STREPY-BRACQUEGNIES 6150 ANDERLUES 7812 ATH 1030 SCHAERBEEK 4770 AMEL

Aan het puzzelen met uw aanbod? Uw klant vraagt naar inbraaken branddetectie, camera en toegangscontrole, maar u bent niet gecertifieerd? Met GDW Security Certified zijn er geen gaten meer in uw aanbod. Surf naar

fedelec.gdwsecurity.be info: jdw@gdwsecurity.be / 02 720 99 90

fedelec

Nieuw sinds 1 april 2014: ontslagmotivering

en werkgever die zijn werknemer ontslaat moet dat ontslag sinds 1 april 2014 motiveren! Met andere woorden, wanneer een werkgever een werknemer ontslaat, heeft de werknemer het recht te weten waarom hij werd ontsla-

gen en moet zijn werkgever hem dat meedelen. Blijkt uit de feiten dat het ontslag kennelijk onredelijk was, dan heeft de werknemer recht op een schadevergoeding.

Wie valt onder deze regeling ?

Wanneer er al bijzondere ontslagproce-

meer komen werken, dan heeft hij vanaf

Degene die tewerkgesteld is met een

dures van toepassing zijn, dan moet het

dat moment twee maanden de tijd om

arbeidscontract en zijn werkgever. Toch

ontslag niet meer gemotiveerd worden.

die brief te sturen. Moet hij een opzeg-

moet niet voor alle werknemers het ont-

Denk maar aan het ontslag van een lid

gingstermijn uitdoen, dan heeft hij zes

slag gemotiveerd worden. In de volgende

van de ondernemingsraad, het comi-

maanden de tijd te rekenen vanaf de

situaties moet een werkgever geen extra

té voor preventie en bescherming op

betekening van de brief waarin hij opge-

stappen ondernemen om het ontslag te

het werk of de syndicale afvaardiging.

zegd werd, maar ook weer niet langer

motiveren:

In deze procedures zit al een vorm van

dan twee maanden na het einde van zijn

motivering ‘ingebakken’.

contract. Bijvoorbeeld, de werknemer

• Tijdens de eerste zes maanden van de

Dit is ook het geval bij ontslag om drin-

kreeg een opzeggingstermijn van vier

tewerkstelling. Opgelet, zijn er vooraf al

gende reden. Voordat de motiverings-

weken waarvan de brief verstuurd werd

contracten geweest voor bepaalde duur

verplichting van toepassing werd, voor 1

op 14 mei en betekend werd op 17 mei.

of uitzendcontracten voor eenzelfde

april 2014 dus, was er al een verplichting

De opzeggingstermijn gaat in op 19 mei,

functie, dan worden die meegeteld om te

om de redenen aan te geven die maak-

dan duurt die opzeggingstermijn tot 15

kijken of er zes maanden bereikt werden.

ten dat de werknemer werd ontslagen.

juni. De werknemer moet de brief met het

• Tijdens een overeenkomst voor uit-

Immers, binnen de drie werkdagen na

verzoek tot motivering uiterlijk 14 augus-

zendarbeid.

het ontslag moet een werkgever zijn

tus versturen. Postdatum geldt voor de

• Wanneer een werknemer ontslagen

werknemer bij aangetekende brief de fei-

brief van de werknemer als bewijs. De

wordt met het oog op werkloosheid met

ten meedelen waarop hij zich baseerde

werkgever moet binnen de twee maan-

bedrijfstoeslag, het vroegere brugpensi-

om het ontslag uit te voeren. De nieuwe

den nadat hij die brief ontvangen heeft,

oen.

maatregel om het ontslag te motiveren

uitleggen waarom het ontslag plaats-

• Wanneer de activiteit definitief wordt

verandert hier niets aan.

vond. Daarbij moet hij concreet de rede-

stopgezet.

nen aangeven. Bijvoorbeeld: als reden

• Bij sluiting van ondernemingen.

Hoe moet de motivering verlopen?

‘weerspannigheid’ opgeven, is te alge-

• In het kader van collectief ontslag.

De werknemer die ontslagen werd, heeft

meen. ‘Op die dagen moest je bestellin-

het recht om de concrete redenen te ken-

gen verwerken en je hebt dat geweigerd’

nen die de oorzaak zijn van zijn ontslag.

geeft daarbij al een beter beeld van de

Hij kan die redenen op twee manieren te

ontslagredenen.

weten komen:

10 | Fedelec magazine

Ofwel vraagt hij er zelf om: in dit geval

Ofwel neemt de werkgever zelf het initia-

moet hij een aangetekende brief sturen

tief om de concrete redenen van het ont-

naar zijn werkgever met de vraag die

slag mee te delen. Als de werkgever dit

redenen mee te delen. Is zijn contract

spontaan en schriftelijk heeft gedaan en

verbroken, met andere woorden heeft

de werknemer vraagt dan later om toch

de werkgever het contract van de ene

nog het ontslag te motiveren, dan moet

dag op de andere beëindigd en moet hij

de werkgever niet meer op dat verzoek

van de ene dag op de andere ook niet

van de werknemer ingaan. Wel blijft ver-

info van de federatie

eist dat die redenen ook duidelijk en con-

• Het gedrag van de werknemer: hij komt

creet vermeld waren. Het is van belang

regelmatig te laat.

gemotiveerd, of niet binnen de juiste ter-

te antwoorden op die brief van de werk-

• D e noodwendigheden van de onder-

mijnen gereageerd, in dat geval draagt hij

nemer: gebeurt dat niet binnen de juis-

neming: er komen minder orders binnen

de bewijslast dat het ontslag niet kenne-

te termijn, dan moet de werkgever aan

dus er is minder volk nodig.

lijk onredelijk was.

deze werknemer een boete betalen die

• EN een normale, redelijke werkgever

• Heeft de werknemer niet gevraagd de

overeenkomt met twee weken loon! Ook

zou nooit tot ontslag zijn overgegaan.

redenen van het ontslag te kennen, dan

als de werkgever het ontslag spontaan

• Heeft de werkgever het ontslag niet

moet die werknemer zelf aantonen dat

motiveerde maar niet duidelijk was met

Als het ontslag niet aan deze voorwaar-

die motivering, dan is die boete verschul-

den voldoet, en dus kennelijk onredelijk

digd.

is, krijgt de werknemer een schadever-

Besluit

goeding gelijk aan minstens 3 en maxi-

Wanneer u een werknemer ontslaat, ont-

De werknemer kent nu de redenen

maal 17 weken loon of de reële schade

staat er een verplichting om dit ontslag

van zijn ontslag, en dan?

die hij geleden heeft, vooropgesteld dat

te motiveren. U kunt het verzoek van de

Dan kan de werknemer, voor zover hij

hij dit kan bewijzen. Wat dit precies zal

werknemer afwachten maar als u dit

een overeenkomst had van onbepaalde

worden, zal door een rechtbank bepaald

spontaan doet, kan dit op het gebied van

duur, beoordelen of het ontslag ‘kenne-

worden.

bewijs een stuk eenvoudiger worden.

lijk onredelijk’ was. Dat wil zeggen dat het ontslag geen verband houdt met Wie moet wat bewijzen? • De geschiktheid van de werknemer:

• Heeft de werkgever het ontslag correct

de onderneming wordt vernieuwd en de

gemotiveerd, dan moet degene die hier

werknemer kan bijvoorbeeld niet werken

iets anders over wil zeggen, ook bewijzen

met computers.

wat hij wil zeggen.

het ontslag onredelijk was.

fedelec

Competenties van morgen Onderzoek naar toekomstige opleidings- en competentienoden

lektriciteit is overal. Nieuwe toepassingen en integraties volgen elkaar

Andere vaststellingen

in snel tempo op. Maar wat betekent dat precies voor de elektro-

• Interne communicatie en administra-

installatiebedrijven? Hoe kunnen zij zich voor de toekomst wapenen?

tie -> Klanten verwachten steeds vaker

En hoe kunnen de sectororganisaties ervoor zorgen dat installateurs bijblij-

een duidelijke communicatie over wat er

ven? Om een antwoord te vinden op deze vragen voerde Vormelek, samen met

precies gebeurt op de werf. Registratie,

Tecnolec, een onderzoek uit om de toekomstige competentie- en opleidings-

administratie en interne communicatie

noden voor werknemers in de elektrotechnische sector in kaart te brengen. In

zullen bijgevolg aan belang winnen.

een tweede fase volgt een concreet sectoraal actieplan.

• Bedrijfsorganisatie-> Onder invloed van nieuwe technologieën en het complexer worden van installaties staan we in

In dit artikel hernemen we de beknopte

invloed op de technische vaardigheden

de sector voor een keuze tussen genera-

inhoud uit de brochure, maar er is ook

van de medewerkers:

lisatie of specialisatie.

een lijvige versie van het rapport beschik-

• leren omgaan met nieuwe materialen

• Klantenrelaties worden belangrijker->

baar op www.vormelek-formelec.be/

en technieken,

Bedrijven moeten niet enkel technologi-

onderzoeksrapporten.

• meten van installaties wordt complexer,

sche evoluties opvolgen, maar moeten

• interpreteren van technische dossiers

ook weten wat de hedendaagse klant wil.

Kennis

en planlezen wordt moeilijker,

Om competitief te blijven is kennisverbre-

• beheer van installaties wordt ingewik-

ding nodig op verschillende vlakken:

kelder,

• (regionale) regelgeving en normering,

• fouten zoeken is complexer en vraagt

waaronder steeds uitgebreidere regels

meer inspanningen.

rond signalisatie, • nieuwe producten en technieken,

Attitudes en arbeidsgedragingen

• talenkennis, om een goede communica-

In een hedendaags bedrijf wordt ook van

tie met klanten en collega’s te verzekeren,

de medewerkers verwacht dat zij mee

• basiskennis van ICT- en netwerken

evolueren. Dit is niet enkel belangrijk op

wordt onmisbaar

technisch niveau, maar eveneens qua attitude op de werkvloer:

Technische vaardigheden

• een open houding voor verandering en

Deze vaardigheden worden beïnvloed

nieuwe technieken,

door het wijzigen van het installatie- en

• een verzorgd persoonlijk voorkomen

montagemateriaal. Het is belangrijk dat

en klantvriendelijke ingesteldheid,

werknemers mee kunnen (en willen!) evo-

• nauwkeurig werken, zowel op tech-

lueren met deze ontwikkelingen op de

nisch als op administratief vlak,

elektromarkt. Daarnaast heeft het steeds

• coaching, sturing en informatiedoor-

complexer worden van installaties ook

stroming.

12 | Fedelec magazine

Ben jij ook benieuwd naar deze inzichten? Download het lijvige rapport op www.vormelek-formelec.be/onderzoeksrapporten

info van de federatie

LED Light by LEDLite1. A bright choice for the future.

bezoek onze website voor meer informatie

www.LEDLite1.com LEDLite1 Distribution | Antwerpsestraat 480 | 2850 Boom Professional Led Lighting Solutions

EĂŠn pakket voor alle administratieve behoeften van een elektrotechnisch bedrijf Calculatie &

Dossiers & Projecten

Koppeling groothandels

Vorderingsstaten

Stock

Facturen & Opvolging

U en Cafca, een sterk team Regie & Service

Aankopen

Bezoek onze websites

Werkbonnen op tablet

Cafca nv Rembert Dodoensstraat, 45 Indistriezone Kristalpark B-3920 Lommel T. 011 55 40 10

www.cafca.be www.cafcatrack.be www.digabon.be

Software voor de Installateur

uikers!

Meer dan 2500 gebr

CONTACTEER ONS VOOR EEN DEMO info@cafca.be

fedelec

info van de federatie

Minder ongevallen van en naar het werk: daling van 27,5% in eerste kwartaal 2014 Federale Verzekering wint opnieuw DECAVI-verzekeringstrofee voor haar verzekering Arbeidsongevallen

russel, mei 2014 - Het aantal ongevallen op weg van en naar het werk is in het eerste kwartaal van 2014 met 27,5% gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dat blijkt uit cijfers van Federale Verzekering, die voor de eerste 3 maanden

van dit jaar 132 van dergelijke ongevallen registreerde. Volgens de maatschappij zit het aantal ongevallen op weg van en naar het werk daarmee op het laagste peil in 4 jaar. De oorzaak van deze daling kan gezocht worden in de zachte winter. Federale Verzekering, als arbeidsongevallenverzekeraar vooral actief in de bouwsector, werd tijdens de 10de editie van de DECAVItrofee bekroond met de Verzekeringstrofee voor haar verzekering Arbeidsongevallen. De maatschappij ziet daarin vooral een beloning voor de kwaliteitsvolle dienstverlening en het waardevolle aanbod voor ondernemingen en hun personeel, vooral op het vlak van arbeidsongevallenpreventie en de begeleiding van slachtoffers met ernstige verwondingen.

“Een erkenning van de kwaliteit van

een persoonlijk bezoek. Slachtoffers zit-

Anderzijds tonen de cijfers van Federale

de aangeboden diensten”

ten namelijk vaak met heel wat vragen.

Verzekering dat in de loop van het eer-

Federale Verzekering mocht, voor

Het laat ons toe om de betrokkenen te

ste kwartaal van 2014 het totaal aantal

de tweede maal op rij, een DECAVI-

begeleiden, haarfijn uit te leggen wat er

arbeidsongevallen – zowel die op het

award in ontvangst nemen in de

gaat gebeuren, waar ze recht op heb-

werk als die op weg van en naar het werk

categorie

–

ben, enzovoort. We constateren dat die

– met 5,4% gestegen is ten opzichte van

Arbeidsongevallenverzekering wet

menselijke aanpak in moeilijke situaties

diezelfde periode in 2013. Die stijging is

71”. De troeven van de verzekering

erg wordt geapprecieerd. In ieder geval

vooral te verklaren door de verhoogde

Arbeidsongevallen

“Mijn

onderneming

Federale

beschouwen wij deze trofee, die we voor

economische activiteit die begin dit jaar,

Verzekering zijn onder meer de enor-

van

het tweede jaar op rij winnen, als een

in vergelijking met de twee voorgaande

me expertise – als één van de eerste en

erkenning voor ons werk. Het motiveert

jaren, minder hinder ondervond van de

reeds 60 jaar voor het een wettelijke ver-

ons om onze kwaliteitsservice dag na

weersomstandigheden. In diezelfde peri-

plichting werd, verzekert de maatschap-

dag te optimaliseren.”

ode werden er 1.649 arbeidsongeval-

pij arbeidsongevallen –, het feit dat de

len op de werkplek geregistreerd, 9,4%

verzekeraar zich engageert om geen

Arbeidsongevallen op weg van en

meer dan tijdens de drie eerste maanden

contracten op te zeggen omwille van

naar het werk op laagste peil in 4

van vorig jaar.

schadeclaims, de gehanteerde tarieven

jaar

voor de verzekering Arbeidsongevallen

“De cijfers van het Fonds voor

Over Federale Verzekering

die de voorbije tien jaar niet meer werden

Arbeidsongevallen voor de periode

Federale Verzekering biedt een volledige

verhoogd en de uitstekende dienstver-

2005–2012 tonen dat de weersomstan-

waaier aan verzekeringen en financiële

lening. In het kader van de hernieuwing

digheden tijdens de wintermaanden een

producten voor ondernemingen, zelf-

van de ISO 9001-certifering werden deze

rechtstreekse impact hebben op het

standigen en particulieren. Dankzij haar

troeven ook formeel bevestigd door de

aantal ongevallen op weg van en naar

bijzondere structuur als ‘onderlinge’

resultaten van de tevredenheidsenquête

het werk”, verduidelijkt Tom Meeus. “Die

en ‘coöperatieve’ onderneming, zon-

die Federale Verzekering bij haar klanten

correlatie wordt ook bevestigd door onze

der externe aandeelhouders, biedt de

heeft gehouden.

cijfers voor het eerste kwartaal van 2014.

Groep zeer gunstige voorwaarden aan

Dit jaar was er nauwelijks sprake van een

haar klanten en deelt ze haar winst met

“Een voorbeeld hiervan is onze dienst-

echte winter, zeker niet in vergelijking met

hen. Federale Verzekering werd in 1911

verlening bij zware arbeidsongeval-

die van de voorbije twee jaar. Toen viel er

opgericht door een groep aannemers en

len”, zegt Tom Meeus, CEO bij Federale

extreem veel sneeuw. En die zachte win-

is nog altijd de referentieverzekeraar van

Verzekering. “Voor de dossiers van

ter vertaalt zich in een daling in het aantal

de bouwsector in België. Haar commer-

ongevallen die leiden tot een blijvende

ongevallen op weg van en naar het werk

ciële netwerk van 60 adviseurs, 5 gewes-

arbeidsongeschiktheid van 20% of meer

van 27,5% ten opzichte van dezelfde peri-

telijke zetels en 30 kantoren bestrijkt het

nemen we contact op met de slachtoffers

ode in 2013. We constateren dat dit het

hele land.

en brengen wij hen, als ze akkoord gaan,

laagste peil is in 4 jaar.”

Meer info op www.federale.be

14 | Fedelec magazine

Uw arbeidsongevallenverzekering bij Federale Verzekering, gemakkelijker gedaan dan gelegd Onze arbeidsongevallenverzekering maakt het u gemakkelijk. Wij verzekeren u: • preventieadvies; • schadebeheer met ISO 9001 - certificaat; • de mogelijkheid om via Mijn FEDERALE Verzekering online uw ongevalaangiftes te doen en uw dossier verder op te volgen; • een gespecialiseerde begeleiding van zwaargewonden. Bovendien deelt Federale Verzekering al meer dan 100 jaar haar winst met haar klanten.

Laureaat Verzekeringstrofee

Stap over naar Federale Verzekering. Wij regelen alles voor u. Scan de QR-code of contacteer de adviseur of kantoorhouder uit uw streek via:

www.federale.be

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

Tecnolec informeert

Led-buis versus fluorescentielamp: een evaluatie [Deel 2]

eel fabrikanten en distributeurs van led-buizen spreken van een energiebesparing van 50% en meer bij het vervangen van T8 fluorescentiebuizen door lineaire led-vervangingslampen. Verschillende distributeurs beweren zelfs dat hetzelfde visuele comfort behouden blijft na een dergelijke vervanging. In deel 1 van deze bijdrage

(Fedelec magazine 164) gingen we nader in op de optische en elektrische parameters van twaalf, in de handel verkrijgbare, lineaire led-buizen die zijn opgemeten. Ook werd de evolutie van deze parameters in de tijd opgevolgd. In het tweede deel wordt een praktijkvoorbeeld gepresenteerd waarin de TL-lampen in een kleine kantoorruimte werden vervangen door lineaire led-vervangingslampen met de bedoeling om de verlichtingssterkte op het werkvlak, de verblinding en de algehele visuele waardering te vergelijken. Volgens deze studie blijkt dat één-op-één vervanging van een klassieke TL door een lineaire led-lamp ernstige gevolgen kan hebben op de lichtkwaliteit.

Retrofit TL-armatuur:

lende eigenschappen werden gese-

gen evenals de verlichtingssterkte op het

praktijkvoorbeeld

lecteerd. Aangezien de individuele leds

werkvlak.

• Technische prestaties

zichtbaar zijn, kan de led-buis van merk

De lichtsterkteverdeling van de armatuur

In figuur 5 wordt een kleine kantoorruim-

I verblinding geven, terwijl de led-buis

met vier verschillende types van lampen

te, gebruikt door de studentenvereniging

van het merk A over een diffusor beschikt

werd gemeten. Er werd gebruik gemaakt

van de KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven,

om verblinding te beperken. De led-buis

van nieuwe lampen en de ferromagneti-

weergegeven. De raamloze kamer meet

van het merk K is gekozen omdat deze

sche ballast werd niet verwijderd of over-

4 m bij 6 m en is 2,7 m hoog. Drie ver-

lamp de laagste Ra waarde van alle

brugd.

ouderde T8 armaturen zijn geïnstalleerd,

beschouwde lampen bezat.

elk met een T8-36W/840 tl-lamp. De tl-

 led-buis van het merk A. De lamp

lamp van elk armatuur werd vervangen

Het vervangen van een conventionele

heeft een diffuser om de hoge luminan-

door een led-buis met de bedoeling om

fluorescentielamp door een led-buis met

tie van de individuele leds te verlagen. De

een gelijkaardige verlichting te verkrijgen:

een halfronde, niettemin zeer verschil-

gemeten FWHM, CCT en Ra zijn respec-

vóór en na de vervanging. Drie merken

lende luminantieverdeling zal de licht-

tievelijk 115°, 4186 K en 90. De gemeten

(A, I en K) van led-buizen met verschil-

sterkteverdeling van de armatuur wijzi-

lichtsterkteverdeling van de armatuur wordt getoond in figuur 6-a. De LOR van de armatuur is 85% en het actief vermogen bedraagt 23,5 W.  led-buis van het merk I. Deze lamp bestaat uit slechts 32 hoog vermogen leds en bezit een CCT van 3365 K, een Ra van 88 en een FWHM van 95°. Figuur 6-b toont de lichtsterkteverdeling van de armatuur welke een gemeten LOR van 86% bezit. Het actief vermogen van de armatuur bedraagt 32W.  led-buis van het merk K bestaat uit 360 individuele SMD leds. De FWHM, CCT en Ra zijn respectievelijk 120°, 4733 K en 65. De lichtsterkteverdeling is weergegeven in figuur 6-c. Het actief vermo-

Figuur 5: Kleine kantoorruimte gebruikt door de studentenvereniging van KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven

16 | Fedelec magazine

gen van de armatuur bedraagt 19,7 W;

sterkte vermindert met ongeveer 50% tot een onaanvaardbare waarde. De verlichtingssterktes in tabel 5 zijn initiële waarden (depreciatiefactor gelijk aan 1) en zal dalen na verloop van tijd, vooral als 5mm leds zijn gebruikt (paragraaf 2.3). In dit praktijkvoorbeeld bereikt de uniformiteit

eenzelfde grootteorde. Als de oorspronkelijke verlichtingsinstal-

latie zou zijn ontworpen volgens de gangbare verlichtingsspecificaties [11] of wettelijke eisen, is het duidelijk dat in de meeste gevallen de gewijzigde verlichtingsinstallatie niet hetzelfde verlichtingsniveau van de oorspronkelijke verlichtingsinstallatie Figuur 6: Gemeten lichtsterkteverdeling (in cd / klm - groen: C90-C270 en zwart: C0-C180) (a) armatuur met diffuser en led-buis (Merk A). (b) armatuur met led-buis voorzien uit 32 hoogvermogen leds (Merk I). (c) armatuur met led-buis voorzien van 360 SMD leds (Merk K). (d) armatuur met fluorescentielamp T8-36W-840.

gaat halen. Aan de gestelde eisen voor verlichting voor werkplekken zal niet meer worden voldaan. Als dezelfde waarde voor verlichtingssterkte, na het vervangen van een tl-lamp

 Een nieuwe tl-lamp type T8 36W/840

tuurrendement van 77% naar ongeveer

door een led-buis, gewenst is moet het

met een gemeten kleurtemperatuur van

85% na lampvervanging.

aantal geïnstalleerde armaturen worden

4121 K en een Ra van 84. De lichtsterk-

verdubbeld wat resulteert in een vergelijk-

teverdeling van de armatuur volgens

Voor elke armatuur-lamp combinatie,

baar verbruik. Bovendien zijn de investe-

figuur 6-d. Het armatuur rendement LOR

werden Eulumdat-bestanden (.ldt) gege-

rings- en installatiekosten hoog, en in de

bedraagt 77%. Het actief vermogen

nereerd op basis van de metingen door

meeste gevallen zal het niet mogelijk zijn de

bedraagt 51W. Dit laatste gezien een oude

een goniometer en Rigo Software ® [10] en geïmporteerd in de verlichtingsplan-

oorspronkelijke armaturen aan te kopen.

ning software DIALux ® om de lichtver-

• Visuele experimenten

Waar een fluorescentielamp licht uit-

deling te simuleren in de beschouwde

De prestaties van drie led-ver-

straalt in alle richtingen, is een led-buis

ruimte. De berekende gemiddelde ver-

vangingslampen en de standaard

een (Lambertiaanse) directionele licht-

lichtingssterkte Eavg en de waarde voor

T8-fluorescentielamp werden in hun

bron met een neerwaarts-hemisferisch

uniformiteit g1 (de minimum verlichtings-

toepassing onderzocht in een psychofy-

patroon. Derhalve kan de lineaire vervan-

sterkte gedeeld door de gemiddelde) op

sisch experiment betreffende algemene

gingslampen de reflector niet op dezelf-

de horizontale werkzone van 0,8 m hoog

verlichtingskwaliteit, kleurkwaliteit en

de wijze gebruiken als een fluorescentie-

zijn vermeld in Tabel 5. Een randzone van

verblinding. De experimentele opstelling

lamp. Hierdoor is de lichtsterkteverdeling

0,3 m werd in acht genomen..

elektromagnetische ballast 15W verbruikt.

Pinstalled (W) E avg (Ix)

van de armatuur met een led-buis aan-

zienlijk verschillend van de armatuur

Het vervangen van alle Tl-buizen door

153.6

278

0.21

met een fluorescentielamp (figuur 6).

led-buizen zal het verbruik aanzienlijk

Brand A

70.5

149

0.21

Anderzijds resulteert de hemisferische

doen dalen, met een energiebesparing

Brand I

95.7

146

0.15

straling van led vervangingslampen in

tot 70% (de installatie- en onderhouds-

Brand K

59.1

160

0.19

minder lichtverliezen binnen de arma-

kosten buiten beschouwing gelaten).

tuur. In deze studie, verhoogt het arma-

Echter, de gemiddelde verlichtings-

Lamptype CCT (K)

CRI

Eat work plane (Ix)

Text Room Text Room lighting lighting lighting lighting attractiveattractivebrightness brightness ness ness

Tabel 5: Berekende verlichtingssterkte op het werkvlak

Colour quality naturalness

Colour quality attractiveness

Glare in room

Direct glare 79

3365

146

4186

149

4733

160

100

4121

278

100

Ye*

* Ye: Yard stick to evaluate significance of difference between scaling.

Tabel 6: De CCT, Ra, verlichtingssterkte op het werkvlak en visuele beoordeling van de vier lampen

Fedelec magazine | 17

Tecnolec informeert

werd uitgevoerd in de ruimte voorgesteld

de TL - met een ongeveer 80% hogere

in Fig. 5.

verlichtingssterkte op het werkvlak - de

Vierenveertig waarnemers (38 mannen /

hoogste scores voor visuele helderheid

6 vrouwen), met een gemiddelde leeftijd

en verblinding in de kamer (gezien de

van 27 jaar, namen deel aan de experi-

beoordeling van 100). Uiteraard wordt

menten. De deelnemers, verdeeld in

de ruimte als donkerder waargenomen

groepen van 4-6 personen, dienden de

als de TL-lampen worden vervangen

vier lamptypes te evalueren. De volgorde

door led-buizen. Oogadaptatie kan de

van de lampen was willekeurig van groep

grote verschillen in verlichtingssterkte

tot groep.

en luminantie niet compenseren. De

Tijdens elke lampvervanging, dien-

TL-verlichting had ook de hoogste visuele

den de proefpersonen de ruimte gedu-

aantrekkelijkheid wat betreft de algeme-

rende enkele minuten te verlaten. Voor

ne verlichtingskwaliteit en kleurkwaliteit.

elk lamptype, werd de waarnemers

Er dient echter worden opgemerkt dat

gevraagd de lamp te beoordelen ten

deze waarneming eerder door het lage

opzichte van de voorgaande lamp.

verlichtingsniveau dan wel de kleurweer-

De algemene verlichtingskwaliteit,

gave-eigenschappen van de TL-lamp

onderverdeeld in helderheid en aan-

te verklaren is. Bij sommige led-buizen,

trekkelijkheid werd beoordeeld voor de

werd een abrupte overgang van donker

ruimte in het algemeen en voor een stuk

naar licht op de wanden waargenomen

wit papier met tekst. De kleurkwaliteit

(zie Fig. 7), dit kan als onaangenaam wor-

werd geĂŤvalueerd in termen van de aan-

den ervaren.

trekkelijkheid en de natuurlijkheid van de eigen huid en een aantal gekleurde voorwerpen, zoals een gele badeend, een smurf, een tomaat, een rode paprika, blauwe druiven, een citroen en een komkommer. Perceptie van verblinding werd

Ofschoon, deze resultaten aangeven dat een vervanging van een TL - in een bestaande armatuur - door een led-buis het comfort in de kamer aanzienlijk kan verminderen, is het echter niet duidelijk

of dit nog het geval zou zijn wanneer een gelijke lichtopbrengst en een gelijkmatige verlichting over de muren wordt verkregen. Echter, voor desbetreffend onderzoek geven de resultaten in tabel 6 aan dat de led-buis van het merk A de beste keuze is als vervangingslamp. Hoewel het merk K, die geen diffuser heeft, een vergelijkbare helderheid van de kamer verkreeg, scoorde deze slecht op directe verblinding. Van alle led-buizen, werd merk K ook voorzien van de laagste scores voor aantrekkelijkheid en natuurlijkheid, wat overeenstemt met de Ra, CQS en MCRI waarden. De led-buis van het merk I had het tegenovergestelde probleem, dat wil zeggen vergelijkbare of iets lagere scores voor natuurlijkheid en aantrekkelijkheid, maar zeer lage scores voor helderheid. Ondanks de veel lagere helderheid van zowel ruimte als tekst ten opzichte van merk A, zijn er duidelijk problemen met de directe verblinding (zie tabel 6). Er dient te worden vermeld dat er slechts een experimentele studie over de perceptie van verblinding werd uitgevoerd. Aangezien de bestaande

onderzocht in twee situaties: waarnemers moesten de verblinding beoordelen door recht in de lamp boven hen te kijken (directe verblinding) en door in de kamer rond te kijken in een horizontaal vlak. De gegevens werden geanalyseerd volgens de werkwijze ScheffĂŠ [17] om een schaalverdeling te verkrijgen voor elk type lamp en voor elk onderzocht onderdeel. De beoordelingen per lamp, de kleurtemperatuur (CCT), de kleurweergave-index (Ra) en de verlichtingssterkte (E) op het werkvlak worden in tabel 6 weergegeven. De fluorescentielamp wordt gebruikt als referentie. Uit tabel 6, is het meteen duidelijk dat de TL fluorescentielamp het hoogste scoort op bijna alle onderzochte verlichtingsaspecten. Niet verrassend behaalde

18 | Fedelec magazine

Figuur 7: Abrupte overgang van donker naar licht op de muren (led-buis merk I)

verblindingcriteria (UGR, VCP) niet van toepassing zijn voor niet-uniforme stimuli [18], is er nood aan een nieuwe verblindingschaal.

zelfs genegeerd wordt. Bovenal hebben

den de prestaties van drie momenteel

veel led-producten een mindere kwaliteit

beschikbare led-vervangingslampen en

en / of geven distributeurs verwarrende

een standaard T8 fluorescentielamp in

of onjuiste prestaties weer.

eenzelfde armatuur onderzocht op het

De prestaties van twaalf led-bui-

gebied van algemene verlichtingskwali-

Commerciële, economische en

zen bedoeld als vervanging voor T8

teit, kleurkwaliteit en verblindingpercep-

juridische aspecten

TL-lampen werden onderzocht. Naakte

tie. Ofschoon, de resultaten aangeven

Commerciële, economische en juridi-

lamptesten tonen lage waarden voor

dat een vervanging van een TL - in een

sche aspecten werden niet beschouwd

de lichtsterkte aan die kunnen leiden

bestaand armatuur - door een led-buis het

in deze studie. Niettemin kunnen er vei-

tot onaanvaardbaar lage verlichtings-

comfort in de kamer aanzienlijk kan ver-

ligheids- en andere aspecten aan bod komen [19], zoals:

niveaus, ook al is het rendement van

minderen, is het echter niet duidelijk of dit

de armatuur ietwat gestegen bij een tl-

nog het geval zou zijn wanneer een gelijke

- Een onveilige situatie (risico op elektro-

armatuur dewelke wordt vervangen door

lichtopbrengst en een gelijkmatige verlich-

cutie) kan zich voordoen wanneer led-

een tegenhanger met led.. Bovendien

ting over de muren wordt verkregen.

modules worden geïnstalleerd;

bezitten vele led-buizen minderwaar-

Hoe dan ook moeten klanten zich bewust

- De lamphouders van de oorspronkelij-

dige kleurweergave-eigenschappen en

zijn van de kenmerken van de led-vervan-

ke verlichtingsarmatuur kunnen worden

slechte karakteristieken qua behoud van

gingslamp en van de impact op de kwan-

overbelast door het gewicht van de led-

de lichtstroom.

titeit en kwaliteit van de verlichting.

- Waarschijnlijk, zal de omgebouwde

Deze studie toont aan dat de energie-

armatuur niet meer voldoen aan de eisen

besparing geassocieerd met een één-

gesteld in de veiligheidsnorm voor arma-

op-één lampvervanging vaak tot een

turen (EN 60598-1) en de CE markering.

onvoldoende hoeveelheid en kwaliteit

In feite moet de organisatie dewelke de

van de verlichting op het werkvlak leidt.

Auteurs Deze tekst is een vertaling, gemaakt door het VEI, van het artikel “Linear LED tubes versus fluorescent lamps: an evaluation”, W.R. Ryckaert, K.A.G. Smet, I.A.A. Roelandts, M. Van Gils, P. Hanselaer – Energy&Buildings 49 (2012) pp. 429-436

armatuur wijzigt de volledige verantwoor-

Om de bestaande lichtniveaus op peil te

delijkheid op zich nemen met betrekking

houden, zijn er extra armaturen noodza-

tot alle aspecten (veiligheid, EMC, foto-

kelijk dewelke op hun beurt het energie-

metrie, ...);

besparingpotentieel dan weer beperken.

- De fabrieksgarantie van de lamp vervalt

Daarenboven bezit een armatuur met

wanneer de aangepaste armatuur niet in

een led-vervangingslamp een aanzien-

overeenstemming is met de veiligheids-

lijk verschillende lichtsterkteverdeling,

en prestatienormen.

aangezien de led-buis een directe licht-

buis;

bron met een neerwaarts hemisferisch Conclusies Armaturen op basis van fosfor- witte leds zijn steeds aantrekkelijker voor algemene

patroon heeft. Dit heeft zijn impact op de

Wouter Ryckaert, Kevin Smet, Peter Hanselaer, Inge Roelandts, Mieke Van Gils Laboratorium voor Lichttechnologie, KU Leuven @ KAHO Sint-Lieven (Campus Gent), Gebroeders De Smetstraat 1, B-9000 Gent Met dank aan: De auteurs waarderen de financiële steun van het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Techniek I (IWT-Vlaanderen) - project IWT 070488 "Groen Licht Vlaanderen " en de Herculesstichting - project AKUL035 "Near-Field Imaging Luminance Goniometer ".

lichtsterkteverdeling en de uniformiteit. In een psychofysisch experiment wer-

verlichtingstoepassingen omwille van de steeds toenemende lichtopbrengst en de overige onderscheidende eigenschappen.

Referenties:

mende mate beschikbaar in de markt.

[10] K. Bredemeier, R. Poschmann, F. Schmidt, Nahfeldgoniophotometer – Systeme zur messung der lichtverteilung an leuchten, lampen und LED, Proceedings of Licht 2006, Bern, Switzerland, (2006)

Anderzijds zijn er vele toepassingen

[11] EN 12464-1 Light and lighting – Lighting of work places – Part 1: Indoor work places (2011)

waarbij de voordelen van led-producten

[17] H. Scheffé, An analysis of variance for paired comparisons, Journal of the American Statistical Association, 47 (1952) 381-400

Hoge-kwaliteit led-producten zijn in toene-

niet duidelijk zijn. Het gebruik van ledbuizen als vervangingslamp is typisch een product dat de nodige controverse veroorzaakt, vermits de impact op de lichtkwaliteit vaak ondergeschikt is of

[18] M. Knoop, Lighting quality measures for interior lighting with LED lighting systems, Proceedings of the CIE 27th Session, Vol. 1 - Part 1, 219-225, Sun City, South-Africa, July 2011 [19] CELMA position paper - T5 and T8 Fluorescent Lamp and LED Lamp/Module Adaptors "Retro-fit Conversion Units” for T8, T10 & T12 Luminaires (2010)

Fedelec magazine | 19

PROJECT

Partner in het optimaliseren van energieverbruik en -productie

an installatiebedrijf van zonnepanelen is Greensun - op nauwelijks 6 jaar tijd - uitgegroeid tot een totaalaanbieder van energetische oplossingen en studies inzake energie-efficiëntie. Naast fotovoltaïsche knowhow biedt deze dynamische KMO uit het Waals-Brabantse Wautersbrakel nu ook isolatie- en HVAC-expertise aan voor

woningen en bedrijfsgebouwen.

Greensun werd in 2008 opgericht door

prijs verhouding, en een merk dat zich

of condensatieketels de meest renda-

twee ondernemende Brusselaars,

eerder in het hogere prijssegment situ-

bele oplossingen voor het verwarmen

Gaëtan Van der Kindere en Frederick

eert.”

van een gebouw of van huishoudwater.

Schmiliver. Beiden volgden een suc-

Warmtepompen kunnen het verwar-

cesvolle opleiding in business manage-

Energie-onafhankelijkheid

mingsbudget met 40 tot 70 procent naar

ment. Van der Kindere werkte daarna

Greensun wil zich profileren als een

beneden halen. Een condensatieketel

voor Deloitte, zijn vennoot deed erva-

partner voor alle oplossingen inzake

vormt een hoogrendements- en ener-

ring op in een bedrijf dat actief was in

het energieverbruik van een woning of

gievriendelijke oplossing die resulteert

de PV-branche. “Ik voelde me meer

een bedrijfsgebouw. “Dan hebben we

in minder verbruik en minder kosten. Een

ondernemer dan financieel expert”,

het in grote lijnen over isolatie, zonne-

derde facet zijn zonnepanelen. Het plaat-

aldus Managing Director Gaëtan Van der

panelen en verwarming”, aldus Van der

sen van een PV-installatie blijft een zeer

Kindere. “Een eigen zaak oprichten was

Kindere. “Isolatie blijft de belangrijkste

rendabele investering. Sinds de prijzen

het logische gevolg.”

fase naar energie-onafhankelijkheid.

van de onderdelen aanzienlijk gezakt

Onze isolatieploegen zijn experten in

zijn, is het een goede manier om zich te

Van PV-panelen tot globale

het isoleren van daken, zolders, vloe-

wapenen tegen de prijsstijgingen van de

energetische aanpak

ren en muren, en kunnen verschillende

energieleveranciers. Het combineren van

In 2008 startten zij in Wautersbrakel

technieken hanteren in functie van de

een warmtepomp en zonnepanelen is de

samen ‘Greensun’ op met focus op het

werkingsmogelijkheden, behoeften en

optimale oplossing om tot energie-onaf-

installeren van PV-installaties voor de

budgetten. Ongeveer 75 procent van

hankelijkheid te komen. Last but not least

residentiële sector in Franstalig België.

de energiefactuur is gelinkt aan verwar-

is er nog het luik ventilatie. De continue

“We waren ons goed bewust van het

ming. Momenteel zijn warmtepompen

verbetering van de isolatiekwaliteit en

feit dat er ook in Vlaanderen een groot potentieel aanwezig was. Daarom startten we meteen ook een commercieel kantoor op in Gent. Door de terugval van de PV-sector besloten we in 2012 onze activiteiten te diversifiëren en zijn we resoluut voor een globale energetische benadering gegaan. Van PV-installateur groeiden we uit tot ‘energie-optimaliseerder’ wat ons noodzaakte om extra gespecialiseerde medewerkers aan te trekken. In 2013 namen we een bedrijf uit Nijvel, actief in de isolatieniche, over. Later in hetzelfde jaar hebben we het luik verwarming binnen Greensun opgestart. En recent werd ook het luik ventilatie aan onze waaier technieken toegevoegd. Wat de meeste technieken betreft, laten we onze bouwheren de vrije keuze tussen een merk met een sterke kwaliteit/

20 | Fedelec magazine

Bij Alpagro Plastics in Houthalen realiseerde Greensun een PV-installatie, goed voor een jaarlijkse productie van 410.000 kWh (Foto Greensun)

luchtdichtheid van gebouwen leidt ertoe dat ruimtes ook beter geventileerd dienen te worden. Moderne systemen -zoals systeem C en ventilatie met warmterecuperatie – bieden ons ventilatie zonder energie- en comfortverlies. Dit resulteert in zuivere lucht, minder vochtigheid, en minder problemen op het vlak van condensatie en schimmels.” Teamwork Inmiddels telt het Greensun-team 25 medewerkers, en neemt Van der Kindere hoofdzakelijk de strategische en commerciële ontwikkeling op zich, terwijl zijn

De ruime showroom rond het ‘Optimizing Energy’ concept van Greensun in Wautersbrakel

vennoot de operationele leiding heeft. Daarnaast zijn er nog een 25-tal losse

zijn onze back office mensen die de plan-

ons land 30.000 nieuwe woningen wer-

medewerkers op zelfstandige basis. “In

ning bijhouden en het contact met de

den opgetrokken, maar ook dat er meer

grote lijnen kunnen 4 soorten medewer-

klant verzorgen. Last but not least heb-

dan 1 miljoen bestaande woningen zijn

kers worden onderscheiden. In de eerste

ben we een tiental arbeiders in dienst

die voor renovatie in aanmerking komen.

plaats onze commerciëlen/ optimiseer-

die in teamverband de technieken in de

Hoe zit het met de verhouding nieuw-

ders, zij die potentiële klanten adviseren,

gebouwen installeren. Na de installatie-

bouw versus renovatie? Gaëtan Van der

offertes opmaken, oplossingen voorstel-

werkzaamheden maken we het subsidi-

Kindere: “Onze activiteiten situeren zich

len… Daarnaast telt ons team een drietal

ëringsdossier (isolatie, warmtepompen,

voor 80 procent in de renovatiesfeer,

ingenieurs die zich vooral toeleggen op

PV-cellen…) voor de klant op.”

verspreid over Vlaanderen en Wallonië.

de complexere energetische technieken

De overige 20 procent nieuwbouw

zoals warmtepompen en (vloer)verwar-

80 procent renovatie

heeft vooral betrekking op Vlaanderen,

ming. Een derde categorie medewerkers

Goed om weten dat in de voorbije jaren in

omdat de nieuwe EPB-regels in subsidiëring voorzien voor al wie 1 of 2 technieken inzake hernieuwbare energie in zijn woning installeert.“ Eerst B-2-C, later ook B-2-B Greensun zette zijn eerste stappen op de B-2-C markt, later volgden projecten op de B-2-B markt. In grote lijnen doen op de eerste markt vooral isolatie en warmtepompen het goed, terwijl bedrijven eerder opteren voor PV-cellen en, in mindere mate, warmte- en koude-oplossingen (HVAC). Van der Kindere: “Voor projecten in de residentiële sfeer hebben we een aantal vaste schema’s waarop we terugvallen, projecten voor bedrijven zijn vaak complexer en kunnen sterk verschillen van bedrijf tot bedrijf. In het kader van

Voor Panini, de ‘voetbalsticker’ fabrikant uit Eigenbrakel, werden een PV-installatie en warmtepompen geïnstalleerd, en bijkomende isolatiewerkzaamheden uitgevoerd (Foto Greensun)

deze B-2-B projecten bekijken we ook het gedetailleerde elektriciteitsverbruik

Fedelec magazine | 21

PROJECT en onderzoeken we bijvoorbeeld de eventuele vervuiling van het elektriciteitsnetwerk (harmonischen etc). Indien we een bepaalde expertise niet in huis hebben, doen we beroep op een gespecialiseerd studiebureau.” Vlaamse en Waalse KMO’s In de B-2-B sfeer zijn de klanten vooral KMO’s in bepaalde niches of industrieën die beschikken over een relatief groot bedrijfsgebouw – met een oppervlakte vanaf 1.500 m². “Vaak betreft het familiale bedrijven met een relatief groot energieverbruik (elektriciteit, gasolie, gas…). Hun activiteiten kunnen van sterk uiteenlopende aard zijn: voeding, recyclage, metaal, farma… De directie beslist welke richting het bedrijf energetisch uitgaat. Bedrijven met een toekomstgerichte visie

Op het dak van het nieuwe gebouw van de Vlaamse MilieuMaatschappij (VMM) in Gent werden 284 fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd (Foto Greensun)

willen hun energiekosten terugdringen vanuit een besparingsperspectief, vaak

procent projecten in Wallonië, en zo’n

resulteerde een energiestudie van het

ook omwille van een duurzaam imago.

40 procent in Vlaanderen. In het Brussel

bedrijfsgebouw in het installeren van een

Al zijn de meeste KMO’s in Vlaanderen

Hoofdstedelijk Gewest stelt zich een ern-

PV-installatie, warmtepompen en bij-

gevestigd, toch tellen we ongeveer 60

stig probleem omdat heel wat bedrijven

komende isolatiewerkzaamheden. Op

er weg trekken, onder meer omwille van

het dak van het nieuwe gebouw van de

de mobiliteitsproblemen”, aldus Van der

Vlaamse MilieuMaatschappij (VMM) in

Kindere.

Gent werden 284 fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd. Op het dak van het

“In grote lijnen doen isolatie en warmtepompen het op de B-2-C markt goed, terwijl de B-2-B markt eerder opteert voor PV-cellen en, in mindere mate, HVAC-oplos singen”, aldus Gaëtan Van der Kindere (Managing Director Greensun)

Projecten

bedrijfsgebouw van de firma Metalced in

De referentieprojecten van Greensun zijn

Kontich, een bedrijf actief in de verkoop

zeer divers en geografisch gespreid. Zo

en het onderhoud van technisch materi-

werd voor de consumentenorganisatie

eel in de automobielsector, werden 5.000

‘Test-Aankoop’ in Brussel een energie-

PV-panelen geïnstalleerd, goed voor

efficiëntie studie uitgevoerd, en werden

een jaarlijkse productie van om en bij de 1.100.000 kWh. (Door Philip Declercq)

op het dak van het bedrijfsgebouw 216 fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd. Voor Panini, de inmiddels bekende ‘voetbalsticker’ fabrikant uit Eigenbrakel,

www.greensun.be

Greensun & Fedelec/RBF Sinds de oprichting van RBF in 2009 is de firma Greensun lid van dit platform. RBF staat voor Renewable Business Facilitator, een federatie die meer dan 130 bedrijven en centra, actief in de productie of dienstverlening op de markt van hernieuwbare energieën overkoepelt. Gaetan Van der Kindere is één van de bestuurders van het RBF-beheerscomité. “Hier worden onder meer wetsontwerpen met betrekking tot de PV-niche besproken en wordt ook over het subsidiëringsbeleid van overheidswege gediscussieerd. Door de sterke terugval van de PV-sector – en van het aantal bedrijvenleden in deze niche - werd de RBF begin dit jaar binnen de Fedelec-structuur geïntegreerd, waardoor elk RBF-lid automatisch ook lid van Fedelec werd. Soms probeer ik een Fedelec-activiteit rond een bepaald thema dat ons aanbelangt, bij te wonen. Maar mijn hoofdbetrachting is vooral te weten komen wat er leeft op het vlak van energie-optimalisatie in andere landen en continenten.”

22 | Fedelec magazine

arch: François Martens

In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-

persoonlijker

systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun

verschillende

kunnen

behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.

bedienen – en op die manier heel wat energie

Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-

besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf

installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen

hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele

is voldoende om volop te profiteren van de groei

jaren

gebied,

van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet

besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van

ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50

zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om

info@domintell.com - www.domintell.com

lang

woningfuncties

een

referentie

afstand

dat

producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,

markt

van

toegankelijker de

domotica

zijn.

www.avvisi.com

1 NIEUWE WONING OP 5 WORDT UITGERUST MET DOMOTICA LAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN: WORD DOMINTELL INSTALLATEUR

explodeert

Resultaat: en

reportage

Meten aan fotovoltaïsche installaties

et opwekken van elektrische energie met fotovoltaïsche cellen (zonnepanelen) wint wereldwijd snel aan populariteit. De stijgende prijzen van energie uit fossiele bronnen, zoals olie en gas, gecombineerd met dalende prijzen van zonnepanelen, maakt het gebruik van zonne-energie interessant voor een steeds groter publiek.

Mede dankzij de toegekende overheidssubsidies werden in België al zeer veel installaties geplaatst. Nu de subsidiëring en de plaatsingspiek die daar op volgde, achter de rug is, halen steeds meer bedrijven omzet uit het onderhouden van de geplaatste panelen. Hiervoor is het belangrijk dat het installatiebedrijf beschikt over voldoende kennis en over het juiste gereedschap.

Bij het ontwerpen en samenstellen van

installateur diverse metingen verrichten

de materialen voor een fotovoltaïsche

om te bepalen of het geproduceerde ver-

installatie moet onder andere een keuze

mogen overeenkomt met de berekenin-

worden gemaakt voor een type en aan-

gen en opgegeven specificaties.

tal zonnepanelen. De gebruiker van de installatie heeft bepaalde verwachtingen

De metingen

over het rendement, die waargemaakt

Voor het verrichten van metingen aan

dienen te worden. De producent van

zonnepanelen dient rekening te worden

zonnepanelen hanteert een aantal kwa-

gehouden met verschillende factoren die

liteitscategorieën. Na productie van elk

van invloed zijn op de prestatie van de

paneel wordt dit getest met kunstmatig

fotovoltaïsche cellen. Buiten de fysieke

licht, waarbij wordt bepaald binnen wel-

eigenschappen, die zijn bepaald in het

ke categorie het betreffende product valt.

productieproces, zijn er andere belang-

Bij deze categorie hoort een blad met

rijke factoren, zoals de temperatuur van

productspecificaties, aan de hand waar-

de cellen en de hoeveelheid zonnestra-

van de installateur kan berekenen wat het

ling die door de panelen wordt opge-

meten van spanning en stroom. De hoe-

rendement van de installatie zal zijn. Na

vangen. De geografische plaatsing,

veelheid en hoek van inval van het licht

het aanbrengen van de installatie zal de

richting en hoek waaronder de pane-

(zonnestraling), evenals de temperatuur

len zijn geplaatst zijn hier uiteraard van

van de panelen en de omgevingstem-

grote invloed. Atmosferische vervuiling

peratuur, spelen ook een grote rol en

en/of reflectie van het oppervlak heb-

dienen nauwkeurig te worden gemeten.

ben ook veel effect op de hoeveelheid

Hiervoor wordt vaak een afzonderlijk

zonnestraling die doordringt tot de cel-

instrument gebruikt dat onder dezelfde

len. Tenslotte treedt er ook verlies op in

hoek wordt geplaatst als het paneel. Een

de gebruikte kabels, connectoren en de

typische meetopstelling bij fotovoltaï-

omvormer. Om ondanks al deze varia-

sche installaties is schematisch weerge-

bele condities toch een goede meting te

geven in figuur 1. Bij deze meetopstelling

kunnen verrichten en conclusies te kun-

wordt gebruikgemaakt van een hoofdin-

nen verbinden aan de resultaten, dienen

strument dat de stroom- en spannings-

de meetresultaten te worden verrekend

metingen verricht, terwijl een afzonderlijk

naar de STC (Standaard Test Condities).

instrument de andere parameters bij de

Bij STC moeten de panelen beschenen

panelen registreert. Alle meetresultaten

worden door exact 1.000 Watt licht per

worden vervolgens met een gesynchro-

m² bij een temperatuur van 25°C. Er wor-

niseerde tijdcode samengevoegd. Deze

den bij STC ook specifieke eisen gesteld

meetmethode maakt het gebruik van

aan het spectrum van het licht. Het ver-

zeer lange meetsnoeren overbodig, wat

richten van metingen aan fotovoltaïsche

veel gemak en tijdwinst voor de (onder-

installaties gaat dus veel verder dan het

houds)monteur oplevert.

“Door periodiek metingen te verrichten aan fotovoltaïsche installaties kunnen mogelijke problemen in een vroeg stadium worden geïdentificeerd en vaak tegen geringe kosten worden verholpen”, aldus Edwin Heinsmann, Account- en Product Manager EURO-INDEX

24 | Fedelec magazine

Met de PVCheck beschikt EURO-INDEX over een instapmodel meetinstrument dat veiligheid en rendement combineert (Foto’s EURO-INDEX)

IV-curve

inclinometer (een soort zonnewijzer) kan

gen. De laatste factor is regenwater. Een

Zonnepanelen leveren bij hoge en lage

de invalshoek op eenvoudige wijze wor-

fotovoltaïsche installatie is met een grote

lichtsterkte vrijwel dezelfde spanning, als

den bepaald.

hoeveelheid connectoren en bekabeling

er geen sprake is van elektrische belas-

altijd blootgesteld aan de elementen. Dit

ting (open klemspanning). De hoeveel-

Onderhoud aan fotovoltaïsche

kan gemakkelijk corrosie tot gevolg heb-

heid stroom is echter afhankelijk van de

installaties

ben, wat op zijn beurt weer zorgt voor

intensiteit van de zonnestraling. Als er

Een goed aangelegde fotovoltaïsche

verliezen en storingen. Door periodiek

een spanningsmeting wordt uitgevoerd

installatie kan een lange levensduur heb-

metingen te verrichten aan deze installa-

aan een zonnepaneel, vertelt dat weinig

ben. De zonnecellen zijn wel onderhevig

ties kunnen mogelijke problemen in een

tot niets over de kwaliteit van het product.

aan veroudering, waardoor het nood-

vroeg stadium worden geïdentificeerd,

Om het vermogen van een paneel te

zakelijk is de panelen ooit te vervangen,

en vaak tegen geringe kosten worden

bepalen moet het elektrisch belast wor-

maar dit laat gelukkig lang op zich wach-

verholpen. Dit geeft de installateur de

den, waardoor er een stroom gaat lopen.

ten. Er zijn echter factoren naast normale

kans regelmatig service te verlenen en

Door de weerstand van de belasting

veroudering die een negatieve invloed

in contact te blijven met zijn klanten.

geleidelijk te verlagen zal de stroom toe-

hebben op de prestatie en levensduur

(Door Philip Declercq)

nemen, totdat de spanning plotseling in

van de installatie. Uiteraard zijn er externe

elkaar zakt. Dit punt wordt het Maximum

factoren die voor fysieke schade kunnen

Power Point (MPP) genoemd. Het resul-

zorgen, zoals storm of hagel. De effecten

taat van bovengenoemde meting is een

hiervan zijn meestal duidelijk zichtbaar

zogenaamde IV-curve. Dit is een grafi-

en direct merkbaar. De gemonteerde

sche weergave, waarbij op de horizon-

panelen kunnen echter ook last krijgen

tale x-as de spanning en op de verticale

van plaatselijke schaduwvorming door

y-as de stroom wordt weergeven. Een

het geleidelijk vervuilen door (fijn)stof of

goed functionerend paneel geeft een

bijvoorbeeld vogelpoep. Deze vervui-

curve zoals weergegeven in figuur 2. De

ling heeft tot gevolg dat op bepaalde

spanning blijft hier vrijwel constant, waar-

plaatsen op het paneel de zonnecellen

na deze bij het MPP stijl afneemt. Bij een

onvoldoende licht krijgen. De naastge-

paneel dat niet (meer) goed functioneert,

legen cellen worden hierdoor oneven-

wordt vaak een andere vorm waargeno-

redig hoog belast en kunnen zelfs door-

men, waarbij de spanning 2 of meer afna-

branden. Dit heeft een sneeuwbaleffect,

mes laat zien (figuur 3). Zoals hierboven

waarmee op den duur het volledige

beschreven dient bij de bepaling van de

paneel defect kan raken. Het is dus heel

IV-curve tevens de hoeveelheid zonne-

belangrijk om zonnepanelen periodiek

straling en de temperatuur gemeten te

schoon te (laten) maken. Andere oorza-

worden, zodat de meetresultaten kunnen

ken van plaatselijke schaduwvorming

worden verrekend naar de Standaard

bij zonnepanelen zijn nieuwbouw van

Test Condities (STC). Voor een correcte

masten en straatverlichting, of groeiende

bepaling van de IV-curve van een zonne-

vegetatie, zoals bomen. De temperatuur-

paneel schrijft de IEC/EN60891 voor dat

verschillen die hieruit voorkomen kunnen

het rendement op dat moment minimaal

gemakkelijk zichtbaar worden gemaakt

700 W/m2 bedraagt. Dit betekent dat de

met een goede thermografische camera.

meting onder redelijk zonnige omstan-

Als de temperatuurverdeling over een

digheden en binnen een bepaald tijds-

zonnepaneel niet homogeen is dienen

interval van de dag moet gebeuren. Een

er maatregelen te worden genomen.

meting die te vroeg of te laat op de dag

Een andere oorzaak van storingen is een

wordt gedaan, kan tot gevolg hebben dat

koud klimaat. Als de temperatuur daalt

de hoek waaronder het zonlicht invalt te

werken zonnecellen minder goed. Bij een

groot is, en daardoor de voorgeschreven

temperatuur onder het vriespunt kun-

700 W/m2 niet wordt gehaald. Met een

nen sneeuw en ijs de panelen beschadi-

www.euro-index.be

Figuur 1: een typische meetopstelling bij fotovoltaïsche installaties schematisch weergegeven

Figuur 2: een goed functionerend paneel geeft een curve zoals hier weergegeven

Figuur 3: bij een paneel dat niet (meer) goed functioneert wordt vaak een andere vorm waargenomen, waarbij de spanning 2 of meer afnames laat zien

Fedelec magazine | 25

PROJECT

“Glasvezelbekabeling is onze specialiteit”

an een algemeen elektrotechnisch gericht bedrijf is de onderne-

Services vooral op de projectenmarkt

ming Mahieu uit Waregem uitgegroeid tot een specialist in gestructu-

actief. “Enerzijds realiseren we projec-

reerde databekabeling (glasvezel en koper) en een gecertificeerd Panduit-

ten in samenwerking met een aantal

installateur.

partners-computerfirma’s die klanten hebben met plannen voor het installeren van nieuwe hardware apparatuur. Zij contoleren of de bestaande bekabeling

In ‘94 kwam Wim Mahieu aan het hoofd

waar ook steeds vaker gebruik gemaakt

al dan niet voldoet aan de moderne ver-

van het installatiebedrijf. De Waregemse

wordt van glasvezelbekabeling. Voor het

eisten. Indien dat niet het geval is, doen

onderneming, gespecialiseerd in indus-

aansluiten van deze kabels haken nogal

zij beroep op ons voor het herbekabe-

triële elektriciteit, telde vroeger voor-

wat installateurs af. Daarom bieden we

len. Ook firma’s gespecialiseerd in het

al klanten in de toenmalige textiel- en

hen een ‘aansluiten testservice’ met

plaatsen van camera’s, access points

weverijsector in de regio. Die sector

bijbehorend testrapport aan”, aldus Wim

en dynamische parkeersignalisatie in

kreeg het moeilijk, en de switch rich-

Mahieu.

ondergrondse parkings, kunnen een

ting netwerkbekabeling werd een feit.

beroep doen op ons. Anderzijds voe-

Met de naamsverandering naar Mahieu

Kleinschaligheid behouden

ren we ook projecten uit in onderaanne-

Cabling Services en de intrek in de nieu-

Van bij de oprichting heeft Mahieu

ming voor grote installatiebedrijven die

we gebouwen werd een nieuw tijdperk

Cabling Services bewust gekozen voor

de elektriciteitswerken zelf uitvoeren. Zij

ingeluid. Niet alleen de bestaande klan-

kleinschaligheid: “Enkel op die manier

plaatsen de kabels en vragen ons voor

ten en hun kantoren kwamen in aanmer-

kan je een bedrijf als het onze beheers-

het aansluiten, testen en certifiëren van

king voor nieuwe bekabeling. Er werd

baar en flexibel houden”, aldus Wim

de installatie. Er komt steeds meer vraag

ook actief op zoek gegaan naar nieuwe

Mahieu, “zo kan je snel en efficiënt op

naar het afleveren van degelijke testresul-

markten en partners om verder mee te

dringende opdrachten inspelen.” Naast

taten.”

werken, aldus Wim Mahieu, zaakvoer-

zijn kantoren beschikt het bedrijf over een

Mahieu Cabling Services is een “Panduit

der van Mahieu Cabling Services. Zijn

logistieke ruimte voor stock van diverse

Certified Installer”, met andere woorden

initiële diploma’s in de elektriciteitssec-

soorten kabels. De actieradius van het

gecertifieerd installateur voor Panduit,

tor werden aangevuld met bijkomende

bedrijf strekt zich uit over Vlaanderen,

één van de marktleiders wereldwijd voor

opleidingen zoals ‘Technieker netwerk-

Antwerpen en Brussel. Recent lanceerde

netwerkcomponenten. Op deze installa-

bekabeling koper’ en ‘Technieker glasve-

de West-Vlaamse onderneming een vol-

ties kan een systeemgarantie van 25 jaar

zelbekabeling’, de snelle evolutie in deze

ledig vernieuwde website (zie onderaan

gegeven worden.

branche indachtig. “Ons eerste grote

het artikel).

project was in het Europees Parlement

Koper versus glasvezel

te Brussel, daarna kwamen we meer en

Kabels aansluiten en testen

Binnen in gebouwen wordt altijd gebruik-

meer in kleinere bouwprojecten terecht,

Als installatiebedrijf is Mahieu Cabling

gemaakt van koperen bekabeling, indien

26 | Fedelec magazine

voor de volledige vergadering. Ook nu is Mahieu Cabling Services in het Europees Parlement aan de slag. Wim Mahieu: “In 12 verschillende zalen moet alle conferentie-apparatuur worden gedemonteerd, en dient er opnieuw bekabeld te worden. Vervolgens wordt er nieuwe conferentie-apparatuur (microfoons, koptelefoons, tolkencabines…) ingebouwd.” Door dit project is de personeelsbezetting van de onderneming serieus de hoogte in gegaan. Ook in de gebouwen van de Gentse beursorganisator Artexis werd de databekabeling vernieuwd en werd overgegaan naar kabels Cat.6A (met een bandbreedte van 500 MHz). Ook werd er glasvezelbekabeling voorzien voor de te overbruggen afstand de 100 meter

Vlaams Parlement door Mahieu Cabling

broadcasting. In het Brugse KTA verving

niet overtreft. Indien dit wel het geval is of

Services vernieuwd. Er werd onge-

het Waregemse bedrijf de verouderde

indien twee gebouwen moeten worden

veer voor 20 kilometer aan koperka-

bekabeling door kabels Cat.6A.

verbonden, wordt er gebruikgemaakt

bels gelegd. In het Europees Parlement

van glasvezelbekabeling. “Bij een kope-

werd al ruim 20.000 meter glasvezelka-

‘Pass’ or ‘Fail’

ren netwerk hoort meestal een datarack,

bel getrokken. Door het feit dat enkele

Maar dit zijn uiteraard megaprojecten.

waar onder meer de servers worden in

nieuwe lidstaten de Europese Unie ver-

Daarnaast wordt ook in kleinere bouw-

ondergebracht, en van waaruit kabels

voegden, dienden ook enkele kleinere

projecten steeds meer gebruikgemaakt

vertrekken naar alle werkposten. Er

zalen met de grote zaal van het Europees

van glasvezelbekabeling. “Installateurs

wordt steeds meer informatie over de

Parlement te kunnen communiceren,

hebben geen probleem met het ‘gewone’

kabel verstuurd. Na Cat.5, Cat.5e, Cat.6,

zodat iedere aanwezige – via broad-

bekabelingswerk, maar voor het aanslui-

Cat.6A en Cat.7 is er nu een Cat.8 (band-

casting – het woord zou kunnen nemen

ten van een glasvezelbekabeling haken

breedte 1000 MHz) kabel op komst die wellicht de nieuwe standaard zal worden. Draadloos vormt – omwille van het gebrek aan snelheid bij het doorsturen niet echt een bedreiging en geldt eerder als een complementaire oplossing. Er is ons al gevraagd om bepaalde kantoorgebouwen die draadloos functioneerden, toch weer van koperen bekabeling te voorzien. Ook is het zo dat bedrade oplossingen eenvoudiger te beveiligen zijn dan draadloze systemen”, vertelt Wim Mahieu. Referenties Zo werd destijds onder meer de netwerkbekabeling in de koepelzaal van het

“Installateurs hebben vaak schrik als ze het woord ‘glasvezelbekabeling’ horen. Daarom bieden we deze aansluiten testservice - met bijbehorend testrapport – aan”, aldus Wim Mahieu, zaakvoerder van Mahieu Cabling Services

Fedelec magazine | 27

PROJECT

ze af. Daarom bieden we hen een ‘aan-

stuurd. Eventueel kan het inpluggen van

Residentiële proefprojecten

sluiten testservice’ met bijbehorend

een connector, waar een klein stofje aan

Tot op heden is glasvezelbekabe-

testrapport aan. Dit laatste is op heden

hangt, reeds voor storing zorgen. Anders

ling vooral een item voor de projec-

nog niet wettelijk verplicht, maar wordt

moet er al van kabelbreuk of beschadi-

tenmarkt. Maar ook in de residenti-

steeds meer door de eindklant gevraagd.

ging/doorknippen van kabels sprake

ële markt komt er stilaan beweging.

De investeringen om glasvezelbekabe-

zijn”, aldus Wim Mahieu. Het lijdt geen

Zo werkt Belgacom momenteel een

ling op een correcte manier aan te sluiten

twijfel dat het Waregemse bedrijf de ont-

project uit rond glasvezelbekabe-

en te testen zijn niet gering. Hiervoor heb-

wikkelingen inzake glasvezelbekabeling

ling in enkele nieuwe wijken in de

ben we geïnvesteerd in speciale appara-

verder op de voet zal volgen. Mahieu: “In

Antwerpse regio. Ook in Noorwegen

tuur: lasapparaten van het Japanse merk

dat opzicht is het evident dat onze mede-

en in Nederland zijn er reeds soortge-

Fujikura voor het aansluiten, en meetap-

werkers de nodige opleidingen volgen,

lijke projecten. Hierbij kan men met één

paratuur van Fluke voor het testen van de

en dat we op de hoogte blijven van de

enkele glasvezel, die zowel kan zenden

kabels.”

normering en standaarden etc. Op een

als ontvangen, 32 appartementen aan-

Indien een installateur ons contacteert,

bepaald ogenblik zal de koperkabel hoe

sluiten. Deze volstaat voor telefonie,

kunnen we – wanneer heel dringend -

dan ook zijn limiet bereikt hebben. Een

internet, TV etc. Belgacom zal binnen

reeds de volgende dag langskomen”,

koperen kabel – die naast een andere

afzienbare tijd zijn glasvezelkabelnet-

aldus Wim Mahieu. “Bij een juiste aan-

elektrische leiding wordt gelegd – kan

sluiting (‘Pass’) krijgt de installateur een

storing veroorzaken. Maar een glasve-

werk openstellen voor de andere telecom operatoren. (Door Philip Declercq)

testrapport waaruit de lengte van de

zelkabel naast een hoogspanningskabel

glasvezelkabel en het verlies blijken. Bij

leggen, zal niet in een storing resulteren.”

www.mahieu-cs.be

een ‘Fail’ melding wordt de fout door ons verholpen, de kabel opnieuw aangesloten en getest, en volgt het testrapport. Ook voor het aansluiten van een koper-

Fedelec-lid Mahieu Cabling Services

bekabeling Cat.6A en Cat.7 bieden we

Het Waregemse installatiebedrijf is vanaf zijn oprichting lid van Fedelec. Zelf zetelt

deze aansluiten testservice – inclusief

Wim Mahieu sinds 2000 in het bestuur van Fedelec West-Vlaanderen, dat een

testrapport – aan. De situatie is min of

200-tal leden-bedrijven telt. Sinds 2012 is hij ondervoorzitter. Recent werd Wim

meer vergelijkbaar met wat er gebeurt bij

Mahieu dan ook bekroond voor zijn inzet binnen Fedelec en de Confederatie

installaties voor inbraakbeveiliging.”

Bouw West-Vlaanderen met de award ‘Jonge Vlaamse Aannemer 2013’ in de categorie installatie. “Waarom word je lid van een beroepsfederatie? Er is aller-

Mooie perspectieven voor

eerst het aspect netwerken onder collega’s. Wie als elektro-installateur op de

glasvezelkabel

hoogte wil blijven van nieuwe ontwikkelingen en wijzigingen in de normering, is

Van service achteraf is er bij glasvezel-

bij Fedelec op de juiste plaats. Maar ook de infoavonden en speeddating events

bekabeling niet echt sprake. “Bij een

zijn leerrijk. In het kader van deze laatste formule kwamen reeds materies zoals

glasvezelkabel wordt een elektrisch sig-

domotica, elektrische laadpalen, security, bordenbouw en LED-verlichting aan

naal omgezet in licht en daarna doorge-

bod. Op deze events komen heel wat installateurs af. Zij worden onderverdeeld in groepjes – naargelang het aantal deelnemende fabrikanten – en schuiven na twintig minuten telkens door naar de volgende fabrikant.”

28 | Fedelec magazine

reportage

Teconex lanceert eigen modulaire verdeelkast

ls voorname marktspeler op het vlak van elektrische laagspanningsaan-

komt tot binnen in de kast en zorgt zo voor

sluitingen kan de Belgische fabrikant Teconex nu ook uitpakken met een

een mooie afwerking. De Conexbox voorziet

zelf ontwikkelde modulaire verdeelkast, de Conexbox. “Alles wat zich in een

tevens in een nieuw systeem voor het groe-

modulaire verdeelkast bevindt, kon Teconex reeds aanbieden”, aldus CEO

peren en bevestigen van kabels, waarvoor

Patrick Slechten. “Enkel de kast zelf konden we niet leveren. De Conexbox

het patent werd aangevraagd. De structuur

biedt de mogelijkheid om 20 modules per rij te installeren, en dit in een zo

achter het rooster leidt de kabelbinder auto-

goed als klassieke behuizing.”

matisch rondom de kabel. De wartelschuif vereenvoudigt het aansluiten van een voedingskabel. De kabelgeleiders helpen de installateur om de Conexbox op een com-

Teconex is producent, verdeler en invoer-

gamma modulair bestaat onder andere

der van meer dan 7.000 producten in de

uit (koppelbare) differentieelschakelaars,

niche van elektrische laagspanning. Met de

modulaire automaten, motorschakelaars,

Uitbreiding LED-segment

Conexbox vervolledigt dit Belgische bedrijf

hulpcontacten, relais, contactoren en tele-

Ook binnen het Teco Professional verlich-

uit de Luikse regio haar reeds uitgebreide

ruptoren. Door dit modulaire gamma en het

tingssegment zijn er tal van nieuwigheden.

productgamma voor elektrische aanslui-

feit dat de Teco kamgeleider van 20 modu-

Enkele voorbeelden. Naast de LED-tegels

tingen. Enkel de verdeelkast zelf ontbrak

les de verdeelkast volledig aanvult, wint de

met Smart Sensor die via infraroodtechno-

nog. In nauwe samenwerking met verschil-

installateur tijd en kan hij efficiënter werken”,

logie werken – geen bekabeling dus – zijn er

lende installateurs ging de R&D afdeling van

aldus Axel Bervoets, Product & Marketing

de nieuwe T5-armaturen die IP65 zijn en een

Teconex aan de slag. Bestaande modellen

Director Teconex. De extra ruimte boven- en

industriële opbouw hebben. Deze industri-

op de markt werden bestudeerd. Bepaalde

onderaan de verdeelkast (17 cm in plaats van

ële TL-armaturen met behuizing en diffusor

punten van deze modellen konden worden

15 cm) laat de kabel makkelijker aankomen

van geïnjecteerd polycarbonaat, zijn uitge-

verbeterd of verfijnd, met als resultaat de

en vertrekken. Het centrale ophangpunt laat

rust met een reflector in epoxy geverfd staal

Conexbox. In deze, in ons land geprodu-

toe om de positie van de kast aan te passen

en in het wit uitgevoerd.

ceerde verdeelkast, kunnen 20 modules per

vooraleer ze definitief te bevestigen. De wer-

(door Philip Declercq)

rij worden geïnstalleerd (20 in plaats van de

kruimte tussen het kantelbare en uitneem-

18 bij een klassieke verdeelkast). Er zijn drie

bare DIN-rail frame en de bodem – zonder

versies beschikbaar: 1 rij (Conexbox20), 2

zijkanten - van de verdeelkast zorgt voor een

rijen (Conexbox40) en 3 rijen (Conexbox60).

gemakkelijke bekabeling en montage.”

fortabele manier (voor) te bekabelen.

www.teconex.eu

De versie met vier rijen (Conexbox80) volgt begin 2015. Op het volledige Conexbox-

Kabelgoten tot in de verdeelkast

gamma geeft Teconex 5 jaar garantie.

Deze reeds dubbel geïsoleerde verdeelkast, genaamd ‘Conexbox’, specifiek voor

Extra werkruimte faciliteert

de Belgische markt ontwikkeld, is gebouwd

“De toegevoegde waarde voor de installa-

conform de IEC61439-3, CEBEC gekeurd,

teur zit vooral in de extra werkruimte boven,

en verkrijgbaar met volle of transparante

onder en achter het DIN-rail frame, wat inte-

deur. Bervoets: “In tegenstelling tot bestaan-

ressant is onder meer voor domoticatoe-

de marktmodellen – waar kabelgoten tegen

passingen. De Conexbox is gemakkelijk te

de kast zijn aangebracht – zijn de kabelgoten

installeren en te bekabelen en is bovendien

bij de Conexbox in de verdeelkast zelf aan-

niet breder dan de breedste verdeelkast op

gebracht. Ze kunnen worden afgesneden tot

de markt, zijnde 47 cm. Het uitgebreide Teco

op een breedte van 230 mm. De kabelgoot

De Conexbox biedt de mogelijkheid om 20 modules per rij te installeren, en dit in een zo goed als klassieke behuizing

Fedelec magazine | 29

profe s s i o n a l s ecurity exhibition

NEW SECURITY i by t op security

>intrusion >fire >access control >cctv >monitoring

26 + 27.02.2015 BRABANTHAL LEUVEN Bezoekers kunnen zich registreren voor dit gratis evenement vanaf oktober 2014. Wenst u meer informatie om deel te nemen als exposant aan deze unieke tweejaarlijkse beurs in de veiligheidssector? Neem dan contact op met de organisator FCO Media en uitgever van het blad Top Securiy op het nummer 056 771310.

w ww.new-security.be

reportage

Bosch toont openheid tijdens Integrated IP Video Event

p 27 maart organiseerde Bosch Securit y Systems

Benelux het “Bosch Integrated IP Video Event” in het Philips Stadion in Eindhoven. Samen met Entelec, Genetec, Griffid, Milestone en NetApp werd tijdens een gevarieerd programma aan de partners getoond op welke manier producten van Bosch te integreren zijn.

Belangrijkste technologieën In de ochtendsessie presenteerde Bosch zijn belangrijkste technologieën die vrij

Tijdens de pauze werd een voorbeeld van een integratie getoond: een drone van Aerial-tronics met daaronder een Bosch HD camera. De camera streamde de beelden live naar de grote stadionschermen.

beschikbaar zijn voor integratie. Door deze technieken te gebruiken kunnen integration partners unieke concepten in

• Video Recording Manager

gaande integratie van Bosch camera’s

de markt zetten en zich daarmee onder-

De Video Recording Manager (VRM)

en daarnaast een zeer kosteneffectief

scheiden. De belangrijkste technieken

is een uniek concept waarbij de Bosch

migratietraject van analoog naar IP.

die Bosch vrij beschikbaar stelt zijn:

camera’s rechtstreeks kunnen opnemen op iSCSI disk arrays zonder tussen-

Tijdens de pauze werd een geslaagd

• Starlight-technologie

komst van servers. Hiermee is de VRM

voorbeeld van een integratie getoond:

Camera’s die bij zeer weinig licht zeer

een zeer efficiënt opslagmechanisme dat

een drone van Aerialtronics met daaron-

goede beelden genereren: de duisternis

zorgt voor een veel lagere Total Cost of

der een Bosch HD camera. De camera

volledig zichtbaar maken. • Efficiënte H.264-compressie met iDNR

Ownership (TCO).

streamde de beelden live naar de grote

Bosch camera’s gebruiken dankzij de

Focus op innovatie

breedtegebruik van de camera was het

zeer efficiënte H.264 encoding zeer wei-

Tijdens de middagsessies konden de

mogelijk de live-beelden in hoge resolutie

nig bandbreedte.

deelnemers presentaties van Entelec,

real time weer te geven.

Door daar intelligente ruisonderdrukking

Genetec, Griffid, Milestone en NetApp

NetApp toonde de DSA E-series, een

aan toe te voegen kan in veel gevallen

volgen. Entelec presenteerde zijn

zeer krachtige en efficiënte opnameo-

50% bandbreedte - en dus ook opslag-

Skywalker software waarin naast de

plossing die volledig is geïntegreerd in

capaciteit - bespaard worden.

Bosch Video producten ook de brand-

de Bosch Video Recording Manager.

• Intelligente Video Analyse

detectie- en public adres systemen

Dankzij deze E-Series kunnen in een

Bosch heeft de meest geavanceer-

van Bosch zijn geïntegreerd. Genetec

groot project alleen al op energiekos-

de video analyse die beschikbaar is in

toonde een diepgaande integratie van

ten honderdduizenden euro’s bespaard

camera’s. Hiermee wordt een camera

de Bosch camera’s inclusief de Video

worden. Tijdens het Bosch Integrated IP

een krachtige sensor die kan alarme-

Recording Manager en Intelligente Video

Video Event heeft Bosch met behulp van

ren, maar ook informatie kan leveren om

Analyse. Griffid liet vervolgens zien dat

zijn integration partners aangetoond dat

bedrijfsprocessen te optimaliseren.

Video Systemen gecombineerd met

het niet alleen een zeer innovatief bedrijf

• Dynmic Transcoding

andere systemen binnen een gebouw

is, maar ook een bedrijf met de focus op

Dankzij Dynamic Transcoding is het

zeer goed te integreren zijn, en dat hier-

openheid en integratieoplossingen.

mogelijk altijd toegang te hebben tot

uit ook zeer nuttige rapportages te halen

vloeiende HD videobeelden, zelfs over

zijn. Milestone stelde de 2014-versie van

zeer lage bandbreedte.

zijn software voor, met daarin een diep-

stadionschermen. Dankzij het lage band-

www.boschsecurity.nl

Fedelec magazine | 31

reportage

Innovatieve lijn testen meetinstrumenten

e 50-jarige historiek van FLIR Systems als wereldmarktspeler op het gebied van warmtebeeldtechnologie zorgt ervoor dat haar testen meetinstrumenten voldoen aan de hoogste normen voor innovatie, kwaliteit en betrouwbaarheid. Vanaf het prille begin ontwikkelde FLIR

Systems hoogkwalitatieve tools, ter ondersteuning van de praktische behoeften van klanten: geavanceerde diagnostiek, hogere productiviteit en betere connectiviteit. Het nieuwe productassortiment omvat een geavanceerde digitale multimeter, twee stroomtangen, een NCV-detector, een vochtmeter en een videoscoop.

FLIR Systems heeft een wereldwijde

FLIR DM93, de FLIR CM83 en de FLIR

ële stroomtang met spanningsanalyse

faam opgebouwd op het gebied van

CM78. Alle meters worden gekenmerkt

en geavanceerde VFD-filtering voor het

het ontwerp en de fabricage van warm-

door een groot/helder LCD-scherm en

testen van driefasige systemen en VFD-

tebeeldcamera's voor tal van toepas-

heldere dubbele LED-werkverlichting

apparatuur. Andere functies zijn bijvoor-

singen. Momenteel worden duizenden

om donkere werkgebieden mee te ver-

beeld een harmonische modus om ruis

warmtebeeldcamera's gebruikt voor

lichten. Een andere eigenschap van deze

van verschillende elektrische bronnen

predictief onderhoud, gebouwinspec-

elektrische meters is de Bluetooth®-

te vinden, faserotatie om de faserichting

ties, onderzoek en ontwikkeling, bevei-

connectiviteit met mobiele Android™-

van driefasige systemen te bevestigen,

liging en toezicht, in de maritieme en

apparaten waarop de nieuwste mobie-

en een functie om de inschakelstroom bij

automotive-industrie en andere sec-

le FLIR Tools-app is geïnstalleerd.

opstartovergangen te detecteren.

toren waarbij nachtvisie essentieel

Ook is er de mogelijkheid om draad-

is. Met vijf productievestigingen in de

loos verbinding te maken met FLIR-

Multifunctionele stroomtang

Verenigde Staten (Portland, Boston en

warmtebeeldcamera's die geschikt zijn

De nieuwe FLIR CM78 is een stroomtang

Santa Barbara), Zweden (Stockholm) en

voor METERLiNK®, zodat elektrische

van 1000 A. Deze combineert de moge-

Estland (Tallinn) heeft de fabrikant ruime

metingen realtime kunnen worden inge-

lijkheden van een digitale True RMS-

expertise en knowhow in haar vakgebied

sloten in IR-beelden.

multimeter, een stroomtang met een

opgebouwd. Het bedrijf heeft meer dan

contactloze IR-thermometer en een therGestroomlijnde VFD-oplossing

mokoppel van het type K. Deze stroom-

dienst. FLIR Systems biedt zijn diensten

De nieuwe FLIR DM93 is een robuus-

tang is nuttig voor werkzaamheden aan

via lokale verkoop- en ondersteuningsaf-

te digitale multimeter, ontworpen met

industriële apparatuur en complexe

delingen aan op internationale markten

geavanceerde VFD-filtering en –afscher-

machines, en stelt gebruikers in staat om

via een distributienetwerk dat internatio-

ming. Hiermee kunnen professionele

snel nauwkeurige wisselstroom/gelijk-

naal vertakt is. Inmiddels zijn er kantoren

gebruikers niet-traditionele sinusgolven

stroommetingen tot 1000 A of 1000 V

in onder meer Australië, België, Brazilië,

en vage signalen van VFD-apparatuur

vast te leggen.

China, Dubai, Duitsland, Frankrijk, Italië,

nauwkeurig analyseren. Andere functies

Japan, Nederland, Rusland, Spanje, het

zijn bijvoorbeeld een LoZ-modus die een

UK en de Verenigde Staten. In ons land is

einde maakt aan fictieve metingen in lan-

van FLIR

FLIR Commercial Systems gevestigd in

getermijn-scenario's, en automatische

Naast nieuwe elektrische meters stelt

Meer (Antwerpen).

gegevensregistratie om kleine haperin-

FLIR ook nieuwe testen meetproducten

gen te detecteren.

voor: de FLIR VP52, een NCV-detector

3.200 toegewijde infraroodspecialisten in

Drie nieuwe elektrische meters van

Drie nieuwe testen meetproducten

plus werkverlichting, de FLIR MR77, een

FLIR

Vereenvoudigde spannings- en

veelzijdige vochtmeter, en de FLIR VS70,

Deze nieuwe lijn met testen meetpro-

VFD-analyse

een nieuwe videoscoop.

ducten bevat drie elektrische meters: de

De nieuwe FLIR CM83 is een industri-

32 | Fedelec magazine

NCV-detector plus werkverlichting De nieuwe FLIR VP52 is een compacte, contactloze spanningsdetector, voorzien van krachtige LED-werkverlichting, plus dubbele LED-gemaksverlichting aan het uiteinde van de sonde. Andere functies zijn trillende feedback en meerkleurige LEDalarmverlichting, handig voor inspecties in luidruchtige omgevingen, en een hoge/lage gevoeligheidsmodus voor het testen van industriële apparatuur, laagspanningssystemen en waterdicht gezekerde stopcontacten. Veelzijdige vochtmeter De nieuwe FLIR MR77 is een robuuste vochtmeter die is uitgerust met een pinloze sensor en een sonde met een externe pin om vochtmetingen tot zelfs 19 mm onder het oppervlak van diverse houtsoorten en bouwmaterialen te registreren. De vochtmeter bevat ook een in het veld verwisselbare temperatuur-/vochtigheidssensor en een IR-puntthermometer met laserpointer. Er is Bluetooth-connectiviteit met Android™apparaten waarop de mobiele FLIR Tools-app is geïnstalleerd. Verder is de meter compatibel met IR-camera's van FLIR die

Met de FLIR E8 warmtebeeldcamera kan men een volledig gebied scannen, zonder een ‘probleemgebied’, hoe miniem ook, uit het oog te verliezen (Foto FLIR Systems)

geschikt zijn voor METERLiNK. Nieuwe videoscoop De nieuwe FLIR VS70 is een robuuste videoscoop met intuïtieve handbediening waarmee gebruikers de camerasonde in krappe gebieden kunnen manoeuvreren om heldere video en afbeeldingen weer te geven op een groot LCD-kleurenscherm van 5,7". De videoscoop kenmerkt zich door een breedbeeldcamerahoek van 180 graden en een standaardcamerahoek van 90 graden. Andere kenmerken zijn onder meer video-opslag op een SD-kaart, beelden geluidsbestanden, een batterij met een levensduur van zes tot acht uur en een USB-poort om de batterij makkelijk te kunnen opladen. Via de meegeleverde headset kunnen tijdens inspecties gesproken notities worden gemaakt om metingen te verduidelijken. FLIR E8 Tot eind september van dit jaar voert FLIR een speciale actie rond de FLIR E8 warmtebeeldcamera die zeer nauwkeurige inspecties toelaat. “Met deze camera – waarmee beelden van een resolutie 320 x 240 pixels kunnen gemaakt worden -, kan men een volledig gebied scannen, zonder een eventueel ‘probleemgebied’, hoe miniem ook, uit het oog te verliezen. De feature ‘manual level & span thermal tuning’ zorgt ervoor dat de cameragebruiker flexibele controle heeft over de helderheid en de contrastvorming. Een feature die eveneens beschikbaar is op de FLIR E6, zij het met resolutie 160 x 120 pixels”, aldus Ruud Heijsman van FLIR. (Door Philip Declercq) www.flir.com

De nieuwe FLIR DM93 is een robuuste digitale multimeter, ontworpen met geavanceerde VFD-filtering en –afscherming (Foto FLIR Systems)

Fedelec magazine | 33

Verhuur van meetapparatuur Power QualIty analysers

Cable testers

InFrareD Camera’s

› Europa’s grootste verhuurder van testen meetapparatuur › Meer dan 5.000 instrumenten uit voorraad leverbaar › Leverbaar binnen 24 uur › Attractieve prijzen voor elke huurperiode

Dataloggers

InstallatIon testers

FIber InstallatIon tools

› Ready to use, voorzien van de juiste accessoires, handleiding en kalibratie-certificaat

12100394

Livingston.com Livingston Belgium Grote Steenweg 48, B-2550 Kontich, Tel.: +32 (0) 15 286 281, Fax: +32 (0) 15 286 287 infobe@livingston.com, www.livingston.be

12100394 LIV ADV A5 Fedelec BE.indd 1

15-11-12 09:30

VAKBEKWAAMHEID VERENIGT. ENERGIETECHNIEK INDUSTRIE EN VERDEELKASTEN INSTALLATIETECHNIEKEN NOODVERLICHTING NETWERKTECHNIEK VERLICHTING

BEKIJK, BESTEL EN VINDT TECHNISCHE INFORMATIE OP ONZE OVERZICHTELIJKE WEBSHOP

WWW.SCHRACK.BE Twaalfapostelenstraat 14, 9051 Sint-Denijs-Westrem, TELEFOON 09/384 79 92, E-MAIL info@schrack.be

reportage

"Klant vraagt applicatiegerichte totaaloplossing"

p de opendeurdag van Socomec Belgium – voor het eerst op de nieuwe locatie in Anderlecht – kon men verrassende nieuwe producten ontdekken zoals het multipoint meetsysteem DIRIS Digiware, het nieuwe gamma bron-

omschakelaars ATyS en de UPS MODULYS GP.

Met de UPS MODULYS GP lanceert Socomec een nieuwe oplossing om kritieke toepassingen in computerruimtes, data centers, banken, zorginstellingen en telecombedrijven te beschermen. Deze UPS – die deel uitmaakt van de Green Power 2.0 UPS range van Socomec werd ontworpen en gebouwd conform de Europese Code of Conduct voor datacenters. Dankzij zijn verticale en horizontale modulariteit - vermogens van 25 kW tot 600 kW-, is dit volledig modulair systeem ideaal om gevoelige apparatuur redundant te voeden (N+1 principe) of in het kader van de toenemende vraag naar meer vermogen. Het geïnstalleerd

Het multipoint meetsysteem DIRIS Digiware bewijst vooral zijn nut in het kader van gebouwenbeheer

vermogen van een enkel systeem kan

Digiware. Dit zeer compacte modu-

meer mogelijkheden. Met het oog op een

opgedreven worden tot 200 kW door

laire meetsysteem maakt het verschil

eenvoudige vervanging worden dezelfde

stapsgewijze vermogensmodules van

met de standaard meettoestellen door-

vorm, grootte en functies behouden. Er

25 kW toe te voegen. “Enkel de modules

dat de installatietijd van deze oplossing

zijn 5 productversies ter beschikking,

en batterijen die noodzakelijk zijn, wor-

tot een minimum werd herleid. Er wordt

in functie van de specifieke toepassing

den aan het systeem toegevoegd. Om

gewerkt met een gemeenschappelijk

van de klant. Met deze ontwikkeling mikt

meer vermogen en flexibiliteit te genere-

display voor verschillende vertrekken en

Socomec vooral op onder meer data

ren kan men tot 3 systemen in een hori-

de meetmodules worden via een plug

centers en ziekenhuizen.

zontale, parallelle configuratie plaatsen

& play-systeem aangesloten. De nauw-

om een vermogen van 600 kW te berei-

keurigheid van het totale meetsysteem

ken. Het systeem is volledig redundant

- conform IEC 61557-12 – is klasse 0,5.

Vincent Bellefontaine: “Socomec inves-

ontworpen. Er is geen gecentraliseerde

De stroomsensoren worden eveneens

teert meer dan 10 % van zijn omzet in R&D

parallelle controle en de vermogensmo-

op een plug & play manier aangesloten

en blijft innoveren en nieuwe producten

dules zijn volledig onafhankelijk”, aldus

met RJ12 connectoren, zodat bekabelin-

ontwikkelen. Het nieuwe multipoint meet-

Vincent Bellefontaine, managing direc-

gsfouten worden vermeden en instel-

systeem DIRIS Digiware is een recht-

tor van Socomec Belgium. De Green

lingen versneld gebeuren. Dit systeem

streeks gevolg van deze inspanningen.

Power 2.0 MODULYS GP vermogens-

is een interessante ontwikkeling op het

Met onze nieuwe structuur – critical power,

module werd niet enkel door een onaf-

vlak van energie-efficiëntie, dat vooral

power control & safety, solar power en

hankelijk keuringsorganisme - TÜV SÜD

zijn nut bewijst in het kader van gebou-

energy-efficiency – vorig jaar gelanceerd

- gecertificeerd met het oog op product-

wenbeheer. Zo kunnen gegevens inzake

– zijn we geëvolueerd van een productge-

veiligheid – EN 62040-1. Deze UPS werd

stroomverbruik, spanning, vermogen –

richte fabrikant naar een applicatiegerichte

tevens MTBF getest en gecontroleerd -

en natuurlijk energieën – op verschillende

partner voor onze klanten. Bij critical power

door SERMA Technologies - voor opti-

plaatsen in een gebouw nauwkeurig wor-

denk ik bijvoorbeeld aan ziekenhuizen en

maal functioneren gedurende meer dan

den gemeten en opgeslagen. Een derde

data centers. Of het nu om UPS, schakel-

600.000 uren.

highlight was de verdere uitbreiding van

materiaal of meettoestellen gaat, alle com-

het ATyS gamma gemotoriseerde en

ponenten kunnen deel uitmaken van één

Applicatiegerichte aanpak

Multipoint meetsysteem

automatische bronomschakelaars, van

geïntegreerde Socomec oplossing.”

Een andere opvallende nieuwigheid

125 tot 3200 A. Het gamma vernieuwt

(Door Philip Declercq)

was het multipoint meetsysteem DIRIS

het huidige ATyS-aanbod, maar biedt

www.socomec.be

Fedelec magazine | 35

reportage

Stayen eerste voetbalstadion verlicht met ArenaVision LED van Philips

TVV mag dan wel in tweede klasse voetballen, toch kan het er prat op

gebied van verlichting in de sportsector

gaan dit te mogen doen in een wereldprimeur: het eerste voetbalstadion

en zullen de dagelijkse werkingskos-

met LED-sportveldverlichting die voldoet aan de strenge eisen van internati-

ten van stadions positief beïnvloeden.

onale televisiezenders en sportfederaties.

Stadions kunnen tot 70% op hun elektriciteitsfactuur voor verlichting besparen en tegelijkertijd hun werkings- en onderhoudskosten verlagen dankzij de lange

door de verkoop van dagtickets voor

levensduur van de LED-oplossingen.”

wedstrijden, dus moeten ze ook andere

De ArenaVision LED-armaturen, die exclusief zijn ontworpen voor sportaccommodaties en multifunctionele verlichtingstoepassingen, bieden een uitstekende lichtkwaliteit, een effectief thermisch beheer en een zeer lange levensduur.

evenementen organiseren om het hele

ArenaVision LED-

jaar door rendabel te zijn. De innovatieve

schijnwerpersysteem

verlichtingsoplossingen van Philips zijn

H et

precies wat hiervoor nodig is.”

schijnwerpersysteem is een innovatieve

Ph i l i p s

A re n aV i s i o n

L ED -

LED-oplossing voor sportverlichting. Ook STVV-manager Philippe Bormans

De ArenaVision LED-armaturen, die

geniet van het lichtspektakel. “Wij zijn bij-

exclusief zijn ontworpen voor sport-

zonder trots om als club te mogen spelen

accommodaties en multifunctionele

in een ultramodern stadion met een sta-

verlichtingstoepassingen, bieden een

“Stadions groeien almaar meer uit tot

te-of-the-art verlichting. Dit betekent niet

uitstekende lichtkwaliteit, een effec-

multifunctionele ruimtes”, vertelt Peter

alleen voor onze spelers tijdens trainin-

tief thermisch beheer en een zeer lange

Onkelinx, Site Manager van Stayen. “Dat

gen en matchen een uiterst aangename

levensduur. Deze oplossing omvat een

is ook zo voor Stayen in Sint-Truiden.

manier van spelen, maar biedt ook aan

speciale gebruikersinterface en een

Het totaal vernieuwde stadion is nu een

onze fans een totaal nieuwe beleving.

regelsysteem die een snelle, gemakke-

veelzijdig complex geworden met facili-

Dankzij de dynamische verlichtingssys-

lijke en betrouwbare ingebruikstelling

teiten zoals hotelkamers, een hypermo-

temen van Philips worden alle emoties op

mogelijk maken, evenals toezicht op en

derne fitnessruimte, een multifunctionele

het sportveld gedeeld met de fans.”

schakelen tussen optimale verlichtings-

feestzaal en een commercieel en busi-

configuraties. Voor nog meer geavan-

ness centrum. Het is precies daarom dat

Werkings- en onderhoudskosten

ceerde verlichtingseffecten is het ook

aanpasbare, multifunctionele en geïnte-

verlagen

mogelijk een extern lichtregelsysteem

greerde stadionverlichting zo belangrijk

Philips verzorgt al meer dan 60 jaar ver-

aan te sluiten op het ArenaVision LED-

is. Door de LED-verlichting te koppelen

lichting voor grootschalige sportevene-

regelsysteem, waardoor het mogelijk

aan de entertainmentverlichting creëert

menten, en was deze zomer betrokken

is de ArenaVision LED-schijnwerpers

men een unieke verlichtingsoplossing

bij de verlichting van negen stadions tij-

volledig te integreren in een lichtshow.

die het mogelijk maakt om sfeervolle en

dens het WK in Brazilië. “Verlichting is

Daarnaast is het nieuwe regelsysteem

unieke evenementen neer te zetten. Het

onmisbaar voor hoogwaardige tv-beel-

zo flexibel dat zelfs armaturen voor gevel-

effect van de verlichting zorgt er ook voor

den van voetbalwedstrijden en andere

of podiumverlichting erop aangeslo-

dat bezoekers na evenementen langer

sportevenementen”, aldus Stefaan Note,

ten kunnen worden om het publiek een

in het stadion blijven genieten. Hierdoor

Commercieel Directeur Philips Lighting

overrompelende beleving te verschaf-

kan het stadion meer inkomsten genere-

BeLux. “De innovatieve LED-verlichting

ren. De meeste stadions verdienen min-

en regelsystemen van Philips ondersteu-

fen voor, tijdens en na het evenement. (Door Rudy Gunst)

der dan 20% van hun jaarlijkse inkomsten

nen onze leidinggevende positie op het

www.philips.com/lighting

36 | Fedelec magazine

De nieuwe datakasten

Classic

Technic

Server

Standaard

Veelzijdig

Datacenters

• Belastbaarheid tot 500kg

• Belastbaarheid tot 800kg

• Belastbaarheid tot 1000kg

• Uitstekende prijs/kwaliteit

• Verticaal kabelmanagement

• 12 verticale units extra

• Verticaal kabelbeheer mogelijk

• 12 verticale units extra

• Optimale ventilatie

• Flat pack mogelijk

• Verschuifbare stijlen achteraan

Ontdek ook ons uitgebreid gamma accessoires !

TECHNO SPECIALS NV

Ottergemsesteenweg Zuid 731a - 9000 Gent - België Tel: +32 (0)9 - 325 82 12 - Fax: +32 (0)9 - 325 82 13 www.technospecials.be - info@technospecials.be

reportage

AREI-artikel 104 strenger voor elektrische leidingen in geval van brand

olgens het KB van 25 april 2013 zijn de voorschriften van het artikel 104 AREI niet langer beperkt tot elektrische energie-installaties, maar gelden ze ook voor vaste leidingen ten behoeve van communicatie, informatietechno-

logie, signalisatie en bediening. Het vernieuwde artikel 104 van het AREI introduceert nieuwe begrippen zoals compartimentering en vitale stroombanen. Met onder meer de FLAME stuurstroomkabel lanceert kabelspecialist Techno Specials een nieuw product dat hier perfect aan beantwoordt: het vertraagt brand (F2) en voorkomt rookontwikkeling (SD) en de verspreiding van giftige gassen (SA & ST).

De belangrijkste wijzigingen aan artikel 104 van het AREI houden

installaties ook als vitaal moeten worden beschouwd. Bij brand

verband met voorzorgsmaatregelen tegen brand. De indeling

moeten ze – net als de installatie in zijn totaliteit - gedurende

van de elektrische leidingen volgens hun brandgedrag gebeurt

minstens 1 uur operationeel blijven en moeten de leidingen van

voortaan op basis van de kenmerken uit de norm NBN C30-004.

het type FR2 zijn. Hierbij moet rekening gehouden worden met

Dit wil zeggen dat het AREI nu expliciet een aantal kenmerken

de weerstand van de geleiders en de verzwakking van de trans-

opneemt. Zo staat ‘F’ voor de primaire brandreactie – brandver-

missiesignalen door de mogelijke temperatuursverhoging in het

spreiding, en ‘S’ voor de secundaire brandreactie – rookuitstoot,

compartiment waarin zich het langste kabelgedeelte bevindt.

ook bekend als halogeenvrij. ‘FR’ staat voor brandweerstand

De wetgever verwijst dus wel naar compartimentering, en naar

– functiebehoud. Ook de bepalingen voor de keuze en de instal-

de impact van de spanningsval ingevolge temperatuurverho-

latie van elektrisch materieel worden nauwkeuriger. Terwijl de

gingen, maar bepaalt geen regels met betrekking tot de wijze

oude bepalingen van het AREI zich beperkten tot een mantel van

waarop dit verrekend moet worden. Nieuw in het artikel 104 van

vlamvertragend materiaal en niet-brandverspreidende kabels,

het AREI is ook dat enkel kabels met de kenmerken SA en SD –

eist het vernieuwde artikel 104 expliciet elektrische leidingen

halogeen vrije kabels dus – mogen worden geïnstalleerd in loka-

met het kenmerk F1 of F2 - niet vlamverspreidend en zelfdovend.

len, gekenmerkt door de uitwendige (ongewijzigde) invloedsfactoren BD2, BD3 en BD4. ‘Lokalen’ zijn gebouwen hoger of gelijk

Vitale stroombanen Het vernieuwde AREI-artikel 104 definieert vitale stroomba-

aan 25 meter, schouwspelzalen, sportzalen, scholen, ziekenhuizen, rusthuizen etc. (door Philip Declercq)

nen en somt ze niet limitatief op. Een risicobeoordeling wordt verplicht. Hieruit kan blijken dat de stroombanen van andere

www.technospecials.be

FLAME: F2 en halogeenvrije kabel Conform art. 104 van het AREI lanceert Techno Specials onder meer de FLAME stuurstroomkabel. Deze is brandvertragend (F2), voorkomt rookontwikkeling (SD) en de verspreiding van giftige gassen (SA & ST). Door het gebruik van hoogwaardige materialen worden mensen en materiële goederen beschermd tegen brand. De FLAME heeft een goede oliebestendigheid, een verhoogde temperatuurweerstand en chemische resistentie, en een goede weerstand tegen kabelbreuk. Pluspunten zijn onder andere de halogeenvrije isolatiematerialen, de moeilijke ontvlam- en brandbaarheid, geen brandoverslag, de volledig recycleerbaarheid, het silicone-, asbest-, CFK-, lood- en PVC-vrije karakter, en de lage rook gasdichtheid, toxiciteit van rookgassen en corrosiviteit. Toepasbaar in onder meer openbare gebouwen (stations), automobiel- en chemische industrie, voedselproductie en slachthuizen. Verder heeft Techno Specials onder andere de afgeschermde F2 stroomstuurkabels OPVC-CY OZ/JZ, de F2 EMC kabel 2X-SL(ST)CYK-J 0,6/1Kv-UV, de F2 & LSZH (Low Smoke & Zero Halogen) datakabels, en de LSZH alarmkabels in het productassortiment.

38 | Fedelec magazine

reportage

"Werk maken van partnerships en bijkomende service"

inds vele jaren staat het Trump-Domintell systeem, gebaseerd op de RS485 standaard, bekend als een industriële, capacitaire bus die zeer snel werkt. Dat belet de Nijvelse domoticaspecialist niet om te blijven investeren in het innoveren van haar Domintell-technologie en accessoires. Er worden partnerships uitgebouwd met gespeci-

aliseerde nichewereldspelers, en met de lancering van een ‘telecontrolesysteem’ wordt de service naar de klant verder uitgebreid.

Bij Trump-Domintell is de continuïteit

tekst en uitleg: “De eerste toepassingen

van het functioneren van het domotica-

die door Iridium in symbiose met ons

van op afstand een snelle diagnose stel-

systeem steeds verzekerd. “Wie zich in

Domintell-systeem werden ontwikkeld,

len en het probleem oplossen. Verbinden

2001 bij de opstart ons systeem aan-

werden gedemonstreerd op Batibouw.

is alleen mogelijk als de computer in

schafte, is ervan verzekerd dat elke nieu-

Zo is er onder meer een oplossing die het

kwestie de connectie aanvaardt. De

we Domintell-module die tot op heden

mogelijk maakt in de toekomst al onze

geprogrammeerde aansluiting is dan ook

gelanceerd werd, compatibel is met zijn

modules automatisch te laten scannen.

alleen mogelijk tussen de computer van

systeem. Het is een open systeem in de

En dit partnership wordt verder uitge-

de klant en één van de computers van

echte zin van het woord ‘waarop ieder-

bouwd. Recent organiseerde Iridium

de Domintell technische dienst. Patrick

een kan interfacen”, aldus Robert Michel,

eendaagse, praktijkgerichte opleidings-

Louis, medezaakvoerder van Trump-

zaakvoerder van Trump-Domintell.

sessies voor een 25-tal gespecialiseerde

Domintell, verduidelijkt de voordelen van

verbinding is -, dan kan Trump-Domintell

installateurs. Zowel Nederlandstalige

deze nieuwe service: “Indien de nood-

Stevig partnership

als Franstalige geïnteresseerde klanten

zaak zich voordoet, kan één van onze

Sinds begin dit jaar is Trump-Domintell

volgden deze opleidingen in onze loka-

ingenieurs de controle over de installatie

één van de bevoorrechte partners van

len in Nijvel. Daarnaast beschikt Iridium

en de configuratie van het systeem van

Iridium, een gespecialiseerd Russisch

ook over een zeer gebruiksvriendelijke

de klant overnemen. Deze mogelijkheid

software-ontwikkelingsbedrijf, dat ook

website met helpdesk waar de installa-

werd recent in de Domintell-software

met andere gevestigde waarden uit de

teurs met al hun specifieke vragen over

geïntegreerd en is uiteraard goed bevei-

domotica-wereld samenwerkt, en aan

de Iridium-software terechtkunnen. Voor

ligd. Bepaalde voorwaarden moeten

tal van domotica vakbeurzen wereld-

bepaalde types installaties kan het com-

vervuld zijn om de communicatie effec-

wijd deelneemt. Robert Michel geeft

bineren van de systemen van Iridium en

tief tot stand te brengen. Indien de klant

van Domintell mogelijkheden voor een

zijn PC niet bedient en bepaalde instruc-

bijna volledig geïntegreerde oplossing

ties niet nauwkeurig opvolgt, kan er geen

bieden. Tot nu toe was dit soort oplossin-

toegang tot zijn toepassing worden tot

gen vooral het voorbehouden terrein van

stand gebracht. En kan er bijgevolg niets

enkele high tech spelers in de audiovisu-

ondernomen worden om zijn probleem

ele markt. Dit betekent anderzijds ook

op te lossen. En indien de toegang wel

dat deze ondernemingen hun intrede in

verzekerd is, is het zo dat de Trump-

de domotica-wereld gemaakt hebben…”

Domintell medewerker enkel toegang heeft tot de PC die het geïnstalleerde

VNC Viewer: bijkomende service

programma ‘runt’, niet tot de installatie

Om de tools van de technische dienst

op zich.”

van Trump-Domintell nog verder te ver-

De nieuwe DD400 L-S Led-dimmer van Trump-Domintell

beteren, werd de software ‘Domintell2’ -

Telecontrolesysteem

de software voor het verwerken van de

Deze nieuwe service – in de vorm van

externe configuratie - nu met een VNC

een ‘telecontrolesysteem’ - die Trump-

Viewer uitgerust. Indien de installatie bij

Domintell zijn klanten aanbiedt, wordt op

de klant ‘geblokkeerd’ is - en er internet-

heden enkel door enkele gespecialiseer-

Fedelec magazine | 39

de installatiebedrijven gebruikt. “Vooral voor onze partners die de Domintellsystemen invoeren in het buitenland, en die vaak over een zeer uitgestrekt gebied onze commerciële belangen behartigen, kan deze bijkomende service – naar hun klanten-installateurs toe - een belangrijke meerwaarde en tijdswinst betekenen. Hiervoor hebben we momenteel nog een configuratietool in de vorm van onze Domintell Application (DAP) - dit systeem werkt vooral op basis van mailverkeer – ter beschikking. Dit systeem maakt het onze medewerkers mogelijk om de installatie van de klant van op afstand te lezen”, vult Yvon Hudsyn van TrumpDomintell verder aan.

De Trump-Domintell directie: vlnr Robert Michel, Patrick Louis en Yvon Hudsyn

Zeer stabiele LED-dimmer

merkt de ledverlichtingsmarkt zich door

Recent werd bij Trump-Domintell de

een sterke wildgroei aan kwaliteiten en

Naast de Domintell-technologie wor-

DD400L, een nieuwe LED-dimmer,

LED-dimmers, en vooral door het ontbre-

den ook de accessoires van het domo-

geïntroduceerd. Deze werd ontworpen

ken van normering. Zo blijken bepaalde

ticasysteem verder doorontwikkeld. Het

om de meeste dimbare LED 230Vac-

LED-producten volgens de productom-

ruime assortiment aan drukknoppen

verlichtingen te dimmen, en biedt de

schrijving niet dimbaar, terwijl onze R&D-

omvat een eigen designlijn ‘Italiaanse

keuze om de dimmingsbogen te kiezen

medewerkers er wel in slagen om deze

stijl’. Naast de Axolute en Livinglight

die bij de led-verlichting horen. Hierdoor

te dimmen… Al lijkt er nu – vooral onder

gamma’s van Bticino, en de interfaces en

wordt de lichtintensiteit van de verlichting

impuls van de Verenigde Staten – een

de drukknoppen van Niko, werd de druk-

een stuk gevarieerder. Deze zeer sta-

kentering op komst te zijn.

knoppenlijn – enkel in de witte kleur en

biele module beschikt over twee nieuwe

‘Rainbow’ in evolutie

met geïntegreerde, gebruiksvriendelijke

beheersmodussen: de modus inductieve

Het blijft een delicate aangelegenheid om

elektronica - onder de naam ‘Eco’ op

belasting en de modus resistieve belas-

deze sterk variërende LED-kwaliteiten en

de markt gebracht. Deze productlijn is

ting. Zowat alle andere dimbare belastin-

ons Domintell-systeem op elkaar af te

enkel via Trump zelf verkrijgbaar, niet via

gen 230 Vac worden ondersteund door

stemmen. Met de Dimmax hebben we

de vakgroothandel. Een andere product-

de module. De LED-dimmer kan gekop-

een LED-dimmer ontwikkeld die onder

lijn is het - eveneens Italiaans geïnspi-

peld worden aan de dimmer controller

de standaard omstandigheden functi-

reerde - ‘Cube’ drukknoppen concept.

DDIM01.

oneert, maar zich ook aan de meeste,

Daarnaast is er nog de ‘Rainbow’ range

andere LED-verlichtingsproducten op

drukknoppen in glas met ingebouwde

de markt kan aanpassen.

leds, enkel verkrijgbaar in witte en zwarte

De ene LED-dimmer is de andere niet

kleur. “Deze laatste ‘Rainbow’ drukknop-

Destijds heeft Trump met de Dimmax,

Onze elektronische dimmer oplossing

pen serie wordt momenteel verder door-

als één van de pioniers, een elektroni-

bestaat ook uit een beduidend groter

ontwikkeld tot een breed gamma design

sche dimmer – in plaats van een gewo-

aantal componenten dan de klassieke

schakelmateriaal met uitgebreide func-

ne schakelaar – op de markt gebracht,

dimoplossingen. Ook wat halogeenlam-

ties. Hieromtrent mag binnen afzienbare

nog voor de lancering van haar domoti-

pen betreft, is de situatie niet eenduidig.

tijd concreet nieuws worden verwacht”,

ca-systeem ‘Domintell’. Robert Michel

Er blijken twee ‘categorieën’ dimbare

verduidelijkt: “Met de ontwikkeling van

lampen van 220 V op de markt te zijn.

houdt Yvon Hudsyn zich nog even op de vlakte. (Door Philip Declercq)

deze elektronische dimmer hebben we

Onze research-medewerkers slagen erin

in zekere zin geanticipeerd op de komst

deze beide ‘soorten’ halogeenlampen te

van de led(verlichting). Momenteel ken-

dimmen.”

40 | Fedelec magazine

www.domintell.com

Beurs

HVAC & ECL: totaalplatform voor installatieprofessionals

p 17 en 18 september gaat in Brussels Expo opnieuw een editie door van de onafhankelijke installatiebeurs HVAC & ECL. Nieuw is dat het één geïntegreerde nationale beurs wordt, die verwarming, ventilatie, airco en sanitair naast

elektrotechniek, verlichting, domotica en beveiliging presenteert. Deze integratie van de voorheen afzonderlijk gepresenteerde beurzen naar een totaalplatform voor de installatiesector anticipeert een trend die zich steeds duidelijker aftekent en volmondig onderschreven wordt door een bevraging van de markt.

Energie-efficiënte oplossingen en

enkele toonaangevende spelers op het

aanbod vóór de beurs kunnen promoten

technische innovaties

vlak van thermische technieken.

en in contact kunnen komen met geïnte-

Met energie-efficiëntie als belangrijk aan-

resseerde afnemers die op zoek zijn naar

dachtspunt in beide sectoren willen de

Awards en netwerking

specifieke oplossingen. Verder wordt het

beursorganisatoren vooral een kwalita-

Naast een sterk randprogramma gaan de

efficiënt genereren en opvolgen van leads

tieve vakbeurs in de markt zetten, die zich

Efficiency Awards opnieuw op zoek naar

en interacties versterkt door een handige

vanuit de bezoekersmarkt richt op zowel

innovatieve oplossingen die zich onder-

App voor de bezoekersmarkt enerzijds

installateurs als op voorschrijvers. Deze

scheiden door een winst op het vlak van

en een krachtige Visit Connect App voor

nieuwe formule wil dan ook meer dan

tijd ‘ Save Time’ (eenvoud en snelheid in

deelnemers anderzijds. Deze apps kun-

voorheen een jaarlijks forum zijn voor en

verwerking) en energie ‘Save Energy’

nen gedownload worden in de Appstores

door alle professionals die betrokken zijn

(duurzame productie en rationeel gebruik

voor I-phone en Android.

bij het ontwerp, de technische realisatie

van energie). De architectuurwebsite

en/of het beheer van installatieprojecten in

Architectura.be organiseert een speci-

Bezoekerstools

gebouwen.

ale editie van de fotowedstrijd ‘Archifocus

Via de easyFairs App kunnen potentiële

Light’, die op zoek gaat naar foto’s waarin

bezoekers de updates op de website vol-

Evenwichtig aanbod en extra

licht en verlichting een prominente rol spe-

gen op hun smartphone en eens de beurs

belevingszones

len. Op de avond van 17 september wor-

dichterbij komt het bezoek concreter voor-

Naast het brengen van een evenwichtig

den de winnaars van de Efficiency Awards

bereiden. Zo geeft de app toegang tot: het

aanbod rond de gekende deelsectoren,

en Archefocus Light bekendgemaakt tij-

beursprogramma, de deelnemerslijst, de

heeft deze editie ook extra aandacht voor

dens een ceremonie (presentatie Lien Van

plattegrond, praktische informatie over de

ledtechnologie, sanitair en thermische

De Kelder) en aansluitend netwerkevent.

locatie, het vastleggen van afspraken met

technieken. Alle toonaangevende federa-

deelnemers en het verzamelen van infor-

ties en kennispartners plaatsen ook dit jaar

Nieuwe mobile tools voor

matie over deelnemers en hun producten

hun schouders onder het event. Voor een

exposanten en bezoekers

via een geïntegreerde QR scanner.

optimale bezoekerservaring zetten extra

De beurswebsite neemt een belangrijke

belevingszones specifieke toepassingen

plaats in en dit zowel voor, tijdens als na

Voor regelmatige updates kan u terecht op

van deelnemers extra in de verf, zoals

de beurs. In toenemende mate wordt de

de beurswebsite.

onder meer:

beurswebsite een permanente online ontmoetingsplaats waar exposanten hun

www.easyFairs.com/hvac-ecl-be/

•The Garden: een ingerichte tuinzone als uitnodigend rustpunt voor bezoekers, waar buitentoepassingen en verlichtingsarmaturen van deelnemende bedrijven bijkomend in de kijker geplaatst worden. •The Boiler Room: een exclusieve chill-out zone voor beursbezoekers, verzorgd door

Praktisch Installatievakbeurs HVAC & ECL 2014 Woensdag 17 september 2014 (10:00 - 20:00) Donderdag 18 september 2014 (10:00 -18:00) Hall 5 van Brussels Expo.

Fedelec magazine | 41

BEURS

Vakbeurs New Security 2015 krijgt vorm

e vakbeurs New Security, die volgend jaar op 26 en 27 februari doorgaat in de Leuvense Brabanthal, krijgt stilaan vorm. Verschillende exposanten hebben zich reeds gemeld als exposant en kandidaat–bezoekers vragen info

via onze website.

trole en camerabewaking. ANPI beoogt de bevordering van de maatregelen, middelen en technieken om brand en diefstal te voorkomen. Beide organisaties zullen aanwezig zijn op de beurs met een stand. Meer informatie over de vakbeurs (voorlopig grondplan) en het randprogramma vindt u op www.new-security. be. Registreren als bezoeker kan vanaf september. We houden u graag op de hoogte via uw vakblad TOP Security. www.new-security.be

Gewijzigd format Het succes is te danken aan de wijzigingen in het format van het evenement. We besloten om de beurs tweejaarlijks te laten doorgaan in plaats van jaarlijks. De duurtijd werd eveneens aangepast en teruggebracht naar 2 dagen in plaats van 3 dagen. Met het evenement willen we de focus behouden. Dit wil zeggen dat we een vakevenement organiseren over ‘security in en om gebouwen en infrastructuur’. We houden ons strikt aan dit

Nu met

ontage* gratis minrichtingen

o w Sortim voor al u 1.500 excl. BTW € f vana

onderwerp.

Sterk randprogramma Onder het motto ‘een sterk randprogramma maakt een sterke beurs’ hebben we de perfecte partner gevonden in SBM (Syntra voor Bedrijven en Medewerkers). SBM zal tijdens de vakbeurs

SHOWROOM ATELIER

een lezing organiseren over het integreren van het aspect ‘secu-

Sortimo Centrum 1800 Vilvoorde

rity’ bij het ontwerpen van een gebouw. Deze workshop waarvoor

Sortimo West 8793 Sint-Eloois-Vijve

vanaf september geregistreerd kan worden via www.new-securi-

Sortimo Oost 3980 Tessenderlo

ty.be richt zich tot studiebureaus, architecten en facility managers. New Security richt zich dus niet alleen op de installateur, maar ook naar de professionele eindgebruiker en adviesverlenende instanties. Naast SBM, onze partner voor de lezingen, sloten we ook een partnership ANPI. Ook met ALIA beogen we een samenwerking. ALIA vertegenwoordigt de installateur, fabrikant en distributeur van inbraakdetectie, branddetectie, toegangscon-

42 | Fedelec magazine

MONTAGE STATION

* montage in één van onze inbouwstations t.w.v. max 10 % van de inrichting/Actie geldig vanaf 1 april tem 30 juni 2013/actie is niet cumuleerbaar met ander mogelijke promoties en/of andere condities

GRATIS TEL. 0800 857 59 fax 0800 857 60 • info@sortimo.be

PRODUCT NEWS

Fluke Ti90 en Ti95 infraroodcamera's Fluke Corporation breidt het Fluke Connect™ systeem uit met de nieuwe Ti90 en Ti95 infraroodcamera's met wireless connectiviteit, waardoor deze ideaal zijn voor het uitvoeren van onderhoud, storingen zoeken, en voor HVAC/R-technici, elektriciens en installatiebeheerders die samenwerken en metingen met

Universele programmatiesoftware MyHOME_Suite

anderen uit hun team moeten delen. De Fluke® Ti90 en Ti95 leveren de beste beeldkwaliteit in hun

Het domoticasysteem MyHOME van BTicino kende de afgelo-

klasse met een tot 84% betere ruimtelijke resolutie waarmee

pen 10 jaar een immense evolutie, niet alleen op gebied van pro-

technici hun infraroodinspecties kunnen uitvoeren vanaf een

ducten, maar ook op vlak van software. Door het toenemend

veiligere afstand zonder afbreuk te doen aan de nauwkeurig-

aantal producten groeide ook de bijhorende software. Zo vroeg

heid. De infraroodcamera's worden geleverd met een uit-

de programmatie van een touchscreen of een webserver steeds

gebreid SD-geheugensysteem, inclusief een verwijderbare

een specifieke software, ontwikkeld voor het desbetreffende

SD-geheugenkaart van 8 Gb of een wireless SD-kaart van 8

product. Hier komt nu verandering in dankzij MyHOME_Suite,

Gb. De Ti95 is voorzien van Fluke IR-Fusion® technologie met

een universele software voor de volledige automatisatiebus. Na

beeld-in-beeld en volledige zichtbaarheid op beide camera's

het aansluiten van alle toestellen scant MyHOME_Suite de vol-

voor eenvoudige identificatie en rapportage van problemen.

ledige bus en creëert op die manier een databank met daarin

AutoBlend™ en beeld-in-beeld-modi zijn beschikbaar in de

alle aanwezige apparaten. Het volstaat nu om deze laatste te

meegeleverde SmartView® software voor rapportage (beide

adresseren en de volledige configuratie terug te sturen naar

modellen), om eenvoudig analyses en beeldaanpassingen/ver-

alle toestellen. Naast de configuratie van alle basiscomponen-

beteringen uit te voeren.

ten (bedieningen, actuatoren, …) wordt MyHOME_Suite ook gebruikt voor de programmatie van alle geavanceerde toestel-

www.fluke.be

len (webserver, touchscreens, …). Alle omschrijvingen en adressen in de databank kunnen direct gebruikt worden voor de programmatie van bijvoorbeeld een touchscreen. De software en bijhorende instructies zijn gratis downloadbaar op de website . www.homesystems.legrandgroup.com

Legrand presenteert Sarlam catalogus 2014 Sarlam, specialist op het vlak van verlichting van gemeenschappelijke ruimten, stelt haar nieuwe catalogus voor. Het naslagwerk telt 260 pagina’s, waarop 3.000 productreferenties voorgesteld worden. 2.000 van deze referenties zijn nieuw tegenover de vorige editie. De catalogus is voor de professional een instrument om voor elke toepassing de best passende verlichtingsoplossing te vinden. Zo bevat de catalogus een handige tool die voor elke omgeving en toepassing de best passende Sarlam-oplossing aanbeveelt. Het naslagwerk bevat productfiches waarop de technische details terug te vinden zijn en ten slotte is een hoofdstuk gewijd aan technische toelichtingen, normeringen en voorschriften. Samen met de lancering van de catalogus 2014, zet Sarlam drie producten extra in de kijker: de Chartres wandlichten met detectie, uitdoofvertraging en waakverlichting; de bedarmatuur 100% LED en de Lichtpaal LED (knap design en IP65 genormeerd). www.legrand.be

Fedelec magazine | 43

Product News

Art. 104 maatregelen tegen brand – Nota nr. 73 van de FOD Economie De nota heeft tot doel om bijkomende info te verschaffen aan de erkende organismen inzake de toepassing van het artikel 9 van het KB van 25/04/2013 waarin wordt bepaald: “Dit besluit is van toepassing op elektrische installaties en op belangrijke wijzigingen en uitbreidingen waarvan de uitvoering ter plaatse nog niet is aangevangen drie maanden na de publicatiedatum van het besluit.” (in casu 4 september 2013) De nota legt de verant-

Legrand lanceert CABLOFIL EZ+

woordelijkheid voor “de wijze van uitvoering van de elektrische installatie” bij de bouwheer. Bij langlopende projecten is het bijgevolg de bouwheer die moet kiezen tussen het toepassen van het oude of het nieuwe art. 104. Indien hij kiest voor het oude, dan moet hij een dossier ter motivatie van zijn keuze opstellen.

Cablofil EZ+ is een gamma draadgootsystemen dat speciaal ontwikkeld werd voor buiteninstallaties in een stedelijke omge-

Opleiding bliksembeveiligingsspecialist

ving (klasse 5 standaard of klasse 8 op aanvraag, volgens norm

Professor Christian Bouquegneau (Universiteit Bergen) orga-

IC61537). Om te weerstaan aan het buitenklimaat worden de

niseert onder de koepel van het BEC-CEB, tijdens het vierde

Cablofil-draadgootsystemen verzinkt. Ter vervanging van de

trimester van 2014, een Nederlandstalige/Engelstalige oplei-

klassieke thermische verzinking pakt Cablofil nu uit met een

ding in de gebouwen van de Polytechnische Faculteit van de

innovatieve organische coating, verkregen door elektrische ver-

Universiteit van Bergen. Die zal gewijd zijn aan de nieuwe nor-

zinking. Deze nieuwe afwerking biedt dezelfde voordelen qua

meringen inzake bliksembeveiliging.

duurzaamheid en corrosiebestendigheid, maar zorgt voor ongeveer 60% minder milieu-impact bij de productie. De Cablofil EZ+

www.tecnolec.be

draadgoot is speciaal ontwikkeld voor gebruik in buiteninstallaties in een stedelijke omgeving. Door haar specifieke afwerking is deze draadgoot perfect geschikt voor infrastructuurprojecten zoals tunnels of luchthavens maar ook in energieprojecten zoals fotovoltaïsche installaties. De draadgoot levert gegarandeerde prestaties tot 120°C en kan daardoor ingezet worden in om het even welke omgeving die niet is blootgesteld aan hoge vochtigheid of een chemisch klimaat. www.legrand.be

Greenlee stelt SPEED PUNCH™ systeem voor Greenlee, expert in ponstechnologie, stelt het nieuwe SPEED PUNCH™ systeem voor. Het gepatenteerd ontwerp "Zonder Schroefdraad" voorkomt het kantelen van de stempel, terwijl het innovatieve SPEED LOCK mechanisme de stempel snel op zijn plaats vergrendelt. Dit betekent een langere levensduur van het gereedschap en sneller ponsen waardoor tijd en geld bespaard wordt.  De SPEED PUNCH™ is beschikbaar in ISO 16 tot ISO 63, PG 16 en twee sets. Kenmerken: - Eenvoudige bediening en tijdbesparend vanwege "SPEED LOCK" systeem. - Geschikt voor zacht staal (St37), kunststof en aluminium tot 3,5 mm dikte. - Te gebruiken met het LS50-L FLEX ponsgereedschap met het oog op snelheid. www.nussbaumer.be

44 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

Legrand lanceert updates XL-Pro³ software Met deze totaal vernieuwde versie van de XL-Pro³ software geeft Legrand installateurs, bordenbouwers en studieburelen een nog krachtigere toolbox om snel, gebruiksvriendelijk en adequaat elk type elektrische installatie te ontwerpen en te berekenen. Dit geldt zowel voor huishoudelijke, tertiaire als industriële installaties. Terwijl het programma ‘XL-Pro³ Borden’ speciaal ontwikkeld werd voor het ontwerp van verdeelborden, laat de module ‘XL-Pro³ Berekening’ toe om laagspanningsinstallaties

Schréder partner van het WK voetbal in Brazilië

tot 4000A volledig te berekenen. Extra troef is de brug tussen

Schréder leverde verschillende verlichtingsoplossingen voor

beide software, waardoor een pak dubbel werk wegvalt.

de stadions van het WK voetbal, waaronder de Maracanã

Bij grotere installaties is het sinds kort verplicht om berekenings-

Arena, het Mineirão Stadion, het Estádio Nacional en de Arena

nota’s voor te leggen. De nieuwe versie van de XL³ Pro bereke-

das Dunes. Voor het Mineirão Stadion in Belo Horizonte werd

ningssoftware is hierbij een welgekomen instrument.

samengewerkt met het lichtbureau Arquitetura e Luz om een complete en duurzame verlichtingsoplossing te bieden. Er

www.legrand.be

werden in totaal 1.700 verlichtingstoestellen geïnstalleerd om de voetbaltempel te verlichten. De gevel van het stadion en de omliggende monumenten werden verlicht met een dynamische RGB ledverlichting. Schréder zorgde voor de Maracanã Arena in Rio de Janeiro voor een kost-efficiënte ledverlichtingsoplossing om het landschap te verbeteren en verlichtte ook de gevel van het stadion om het in een instant feestelijke stemming te brengen. De voorgevel van het Estádio Nacional werd door Schréder verlicht om de dynamische sfeer te benadrukken en een opvallend nachtelijk landmerk te creëren. Voorts werd de hele omliggende omgeving van de Arena das Dunes verlicht, inclusief de BR-101 autosnelweg die naar het stadion leidt, en het nabijgelegen Natal Beach met ledverlichting. Schréder leverde tot slot ledverlichtingstoestellen voor de verlichting van diverse bruggen. www.schreder.com

Ensto - Nieuwe antracietkleurige wandgoten Kenmerkend voor de Ensto wandgoten voor werkposten zijn de rechtstreekse aansluiting 45x45, dubbelwandige extrusie, de speciale lengtes en de tinten gekleurd in de massa. Dit gamma is nu ook beschikbaar in antracietgrijs RAL 7024. Er kan ook maatwerk afgeleverd worden. Een halogeenvrije versie is eveneens beschikbaar. www.dielec.be www.ensto.fr

Fedelec magazine | 45

Product News

Nieuwe website Recupel Recupel lanceerde recent een nieuwe website. De inhoud blijft dezelfde, maar de structuur is duidelijker. De grote onderverdelingen THUIS, OP HET WERK, PRODUCENT / INVOERDER / DISTRIBUTEUR staan centraal in de grijze balk. De nieuwe startpagina bestaat uit aanklikbare tegels die snel en zonder omwegen naar de correcte webpagina leiden. De belangrijke ingangen 'Login' en 'Aansluiten' staan bovenaan in het midden. De website kan gepersonaliseerd worden via 'Mijn Recupel'. www.recupel.be

RIDGID® RE 60 AccuHydraulische Tool met 3-in-1 QuickChange System™

Sharp introduceert LED-verlichting voor winkelpanden en industriële ruimtes in de Benelux Sharp Europe betreedt de markt voor LED-verlichting in de Benelux, zo laat het bedrijf weten. Sharp lanceert 46 LEDproducten in vijf productreeksen voor winkelpanden en industriële ruimtes. De armaturen beschikken over de Zenigata (COB) multichip-LED van Sharp waardoor verlichtingsontwerpers, architecten en elektriciens optimaal gebruik kunnen maken van

RIDGID® kondigt zijn eerste oplossing met accuvoeding aan die

de voordelen van LED. Baudik de Vries, Country Manager Solar

speciaal ontwikkeld is voor aannemers van elektriciteitswerken: de

Modules & LED Lighting: “We zijn verheugd de LED-verlichting in

RE 60 Accu-Hydraulische Tool. Deze nieuwe machine is een 3-in-

de Benelux te lanceren. Sharp heeft ruim 45 jaar ervaring op het

1 oplossing om kabels te snijden, kabelschoenen te krimpen en

gebied van LED-technologie, zowel in de wereldwijde levering

gaten te ponsen. De RE 60 Accu-Hydraulische Tool is uitgerust met

van individuele componenten als in de levering van complete

het RIDGID QuickChange System™. De machine heeft een ver-

armaturen. We zijn er van overtuigd dat dit het juiste moment

schuifbare koker om de verwisselbare koppen los en vast te klik-

is om deze producten in de Benelux te introduceren. LED-

ken. Hiermee kunnen gebruikers snel en makkelijk switchen tus-

technologie bevindt zich in een belangrijke ontwikkelingsfase.

sen drie koppen die gedraaid kunnen worden: de SC-60B Snijkop

De efficiëntie neemt steeds verder toe en investeren in de toe-

om te snijden, de LR-60B Vergrendelbare Ronde Krimpkop om

passingen wordt alsmaar interessanter.” Sharp biedt standaard

te krimpen en de PH-60B Ponskop om te ponsen. Dankzij deze

vijf jaar garantie op alle LED-verlichtingsproducten en diverse

3-in-1 oplossing, moeten gebruikers niet langer meerdere gereed-

financieringsmogelijkheden. Naast de vijf productreeksen waar-

schappen en koffers naar de werf dragen en constant van machine

mee het bedrijf nu de Europese markt betreedt, volgen in de

wisselen. Alles is nu direct binnen handbereik. “De RE 60 zal een

loop van dit jaar nog vele innovaties op het gebied van LED-

omslagpunt betekenen voor aannemers van elektriciteitswerken

verlichting.

die tijd en geld willen besparen en met minder gereedschappen op pad willen gaan”, zegt Enver Celik, Product Manager bij RIDGID. “ www.Emerson.com www.RIDGID.eu

46 | Fedelec magazine

www.sharp.be

INSTALLATIEVAKBEURS

2014

HVAC & ECL Brussels Expo - Hall 5 17 & 18 september 2014

CONNECTEER MET 105 EXPOSANTEN IN VOLGENDE DISCIPLINES elektrotechniek, verlichting, domotica, beveiliging, verwarming, ventilatie, airconditioning, sanitair

ONTDEK 3 NIEUWE BELEVINGSZONES the Garden, the LED & Light Zone en the Boiler Room

VIND OPLOSSINGEN voor technologische en praktische uitdagingen via de how-to-presentaties, case studies en demo’s tijdens de HVAC & ECL workSHOPS

INSPIRERENDE INNOVATIES langsheen de ‘Innovation Boulevard’, het ‘Save Time, Save Energy Parcours’ en via de awarduitreiking en netwerkevent op 17 september. Presentatie door Lien Van De Kelder vanaf 19:00.

Registreer nu en bezoek gratis:

www.easyfairs.com/HVAC-ECL-BE

Uw registratiecode:

401

REGIS T REE R NU

Event Partners

Knowledge Partners

Main Media Partners

Media Partners

Verdeelkasten vega D Een complete vernieuwing !