Fedelec magazine 167 - NL

FEDELEC

167

magazine JAARGANG 31 - JAN/FEB/MAA 2015

DAPESCO EfficiĂŤnte monitoring: basic voor een duurzaam energiebeheer

ELECTRO SERVICE ANDRE Nieuwe technieken voor grondig gerenoveerd Bisschoppelijk Seminarie Gent

ENERSOL Helikoptervisie op hernieuwbare energie

MEMBER OF: be

Afgiftekantoor Oostende X - BC9646 - Driemaandelijks tijdschrift Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

Zorgeloos installeren.

Daarover gaat het. Van een simpele switch tot een complexe congres-, audio- of videoinstallatie. U staat er als installateur niet alleen voor. Omdat we – net als u - gepassioneerd zijn door audiovisuele technieken. Geef ons een seintje of kom even langs. Onze technici en ingenieurs helpen u graag verder en doen er alles aan zodat u kan scoren bij uw klant.

Gent Brussel Antwerpen

09 381 86 40 02 767 31 05 03 771 10 01

info@playbiz.be www.playbiz.be

Febelec_FEB15.indd 2

3/02/15 20:31

More than one way to connect!

Uw specialist in glasvezelbekabeling

Onze service:

Wij leveren:

■ Vakkundig aansluiten van glasvezels

■ Hoogwaardige materialen

■ Fusielassen met Fusion Splicer

■ Maximaal rendement op uw glasvezelverbinding

■ Testen volgens normen ISO/IEC en EN50173

■ Hoge betrouwbaarheid op lange termijn

Systeemgarantie van 25 jaar PanduitTM Registered Installation Company

T F

Advert-Mahieu-1-2.indd 1

+32 56 61 74 78 +32 56 61 74 79

E info@mahieu-cs.be W www.mahieu-cs.be

Mannebeekstraat 35 B-8790 Waregem

19/10/2014 21:02:40

Colofon

voorwoorD

Beste collega’s,

Fedelec Magazine. Vakblad voor de elektriciteitssector. Gratis verstuurd naar elektrotechnische ondernemers, architecten, studieburelen, groothandels elektriciteit en industriële bedrijven.

PERIODICITEIT Driemaandelijks REDACTIE Philip Declercq, Rudy Gunst, Bart Vancauwenberghe, Tilly Baekelandt T 056 77 13 10 | F 056 77 13 11 E redactie@fedelecmagazine.be RECLAME - ADVIES FCO Media, Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies T 056 77 13 10 | F 056 77 13 11 filip.cossement@fcomedia.be VORMGEVING Ruth Van Thuyne E ruth.vanthuyne@fcomedia.be Version française: sur simple demande VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies OFFICIEEL TIJDSCHRIFT VAN DE NATIONALE FEDERATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE ONDERNEMERS DIRECTEUR FEDELEC Willy Pauwels J. Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg T 02 757 65 12 | F 02 757 65 41 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

Recent hebben we verschillende ministers van de nieuwe regering(en) kunnen ontmoeten. Tijdens deze gesprekken hebben we onze bezorgdheden kunnen uiten, maar hebben we ook voorstellen geformuleerd naar oplossingen toe.

Grote zorg is de sociale dumping en de oneerlijke concurrentie vanuit bepaalde landen, waardoor er al meer dan 11.000 banen in de bouw en aanverwante sectoren verloren gegaan zijn. Op dit moment is men binnen de Europese instellingen de laatste hand aan het leggen aan een nieuwe ”richtlijn detachering”, die streeft naar een betere handhaving van de regels door de sociale inspecties meer slagkracht te geven. Hopelijk durft men daarbij ver genoeg gaan, zo niet wordt de situatie catastrofaal en onomkeerbaar.

Maar er zijn ook andere elementen die voor verbetering vatbaar zijn en waarvoor we voorstellen geformuleerd hebben: - Soms is een aannemer geld verschuldigd aan de overheid, maar in een situatie waarbij hij zelf nog geld tegoed heeft van de overheid.

Wij pleiten voor een vorm van compenserende regeling volgens Nederlands model.

- Wij pleiten eveneens voor een automatische vrijmaking van het tweede deel van een borgstelling, in het kader van privéwerken, en dit na drie maanden te rekenen vanaf de definitieve oplevering.

Wij vragen ook een eenvoudigere procedure voor het vrijmaken van borgstellingen bij openbare werken.

- Wat betreft de administratieve vereenvoudiging, hebben we een reeks voorstellen om deze doelstelling effectief te kunnen bereiken: onder andere initiatieven om het gebruik van elektronische facturatie in kmo’s aan te moedigen, regels voorzien die rekening houden met de specificiteit van de kmo’s inzake jaarlijkse rekeningen, het aantal verplicht in te vullen enquêtes drastisch verminderen, bepaalde verplichtingen in vraag stellen of het vervullen ervan vereenvoudigen, maar vooral ook het hanteren van het principe “Only once” voor de gegevens die in de Kruispuntbank van onder nemingen hernomen zijn. Het heeft geen zin aan een aannemer te vragen om opnieuw attesten in te dienen als hij die voordien al ingediend heeft.

Het zijn maar enkele voorbeelden van de vele geformuleerde voorstellen. Het ganse overzicht van onze eisenbundel kan u terugvinden op onze website.

Ik mag gerust stellen dat de bevoegde ministers een bereidheid toonden om de voorstellen te analyseren.

De overkoepelende organisatie Confederatie Bouw, waarvan Fedelec lid is, zal hierbij betrokken worden.

LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS VAN DE PERIODIEKE PERS

Antoine Van Lierop, Voorzitter

inhoud

14

18

INSIDE NEWS

05

FEDELEC - INFO VAN DE FEDERATIE Uw bedrijfsvoertuigen verzekeren?

09

Nieuwe leden

10

Enkele topics op het gebied van sociale zekerheid en belastingen

12

TECNOLEC INFORMEERT Energie-efficiëntie van elektrische installaties

14

Projecten

22

Efficiënte monitoring: basic voor een duurzaam energiebeheer

18

Nieuwe technieken voor grondig gerenoveerd Bisschoppelijk Seminarie Gent

22

Helikoptervisie op hernieuwbare energie

28

reportageS Slimme led-verlichting op aanvraag voor de stad

17

Fibaro, de eenvoudige oplossing voor Z-Wave

21

Snel evoluerende LED-technologie vraagt flexibele dimmer

26

BEURsnieuws KNX Beurs verrast met primeurs

28

31

Vakbeurs New Security: ‘Security in en om gebouwen en infrastructuur’

32

Nieuwigheden spotten op Batibouw

36

product news

38

INSIDE NEWS

Sectorcomité thermische zonne-energie en warmtepompen memorandum

OpleidingsCV De cao OpleidingsCV bepaalt dat elke onderneming voor elke arbeider vanaf 1/1/2015 een opleidingsCV bijhoudt. Dit CV is een inventaris van de door de arbeider uitgeoefende functies, activiteiten of beroepen, gevolgde opleidingen en behaalde diploma’s (of andere vormen van attesteringen).

Om de ondernemingen hierbij te helpen, hebben de sociale partners Vormelek de

Zoals reeds meegedeeld in 2014,

opdracht gegeven een (elektronische) tool te ontwikkelen waarbij de door de arbei-

heeft STS (overkoepelende orga-

der gevolgde Vormelek-erkende opleidingen reeds in het OpleidingsCV zijn ingevuld.

nisatie van beroepsfederaties

Daarnaast zal de werkgever maar ook de arbeider, de mogelijkheid hebben om het

FEDELEC, ICS en UBF-ACA) zijn

OpleidingsCV zelf aan te vullen of door Vormelek te laten aanvullen.

sectorcomités hernieuwbare energie gestructureerd met de bedoeling om

Bovendien is de tool zo ontwikkeld dat, door de spreekwoordelijke druk op de toets, de

een aanspreekpunt te worden voor

gegevens voor het invullen van de sociale balans uit de printer rollen. Speciale aandacht

de overheid.

is besteed aan de beveiliging van de gegevens. Zo kan het opleidingsCV enkel door de

In deze optiek heeft STS besloten

werkgever en de arbeider geconsulteerd worden. De werkgever heeft ook uitsluitend

om een memorandum op te stellen

toegang tot de opleidingsgegevens van de arbeiders die hij in dienst heeft of heeft

dat aan de Ministers van de diverse

gehad, weliswaar beperkt tot de tewerkstellingsperiode bij deze werkgever.

regio’s zal overgemaakt worden.

Gedetailleerde informatie over het opleidingsCV en de ontwikkelde tool wordt u later

Dit memorandum zal een weergave

nog bezorgd.

zijn van de genomen standpunten door de verschillende sectoren die

De cao OpleidingsCV kan u via de Vormelek-website downloaden:

zijn vertegenwoordigd in de STS

http://www.vormelek-formelec.be/nationaal-akkoord-en-cao/

cluster.

Om tot deze standpunten te komen heeft STS zijn sectorcomités photovoltaïsche, thermische zonne-energie en warmtepompen de voorbije maand bijeengeroepen.

Infosessie Checkinatwork bij FEDELEC in Kortenberg Naar aanleiding van de veranderingen in de wetgeving over de verplichte aan-

Indien u in de toekomst hierover wil

wezigheidsregistratie op grote werven, organiseerde Fedelec nationaal in

geraadpleegd worden, of wil deelne-

samenwerking met Confederatie Bouw Vlaams Brabant, een studienamiddag.

men aan een sectorvergadering, kan u gerust met ons contact opnemen.

Vanaf 1 april 2014 is het verplicht om de aanwezigen op grotere bouwplaatsen elek-

Kris Van Dingenen

tronisch te registreren. Dit is een hele aanpassing voor de bouwbedrijven en zeker ook voor de elektrotechnische installateurs. Wie moet zich precies registreren? Hoe moet dat gebeuren? Wie gaat op complexe bouwplaatsen de verantwoordelijkheid krijgen voor de registratie? Wat verandert er aan de relaties tussen aannemers?

Valt een registratiesysteem te combineren met Track & Trace of een ander systeem voor geolocalisatie?

Op al deze vragen en nog vele andere trachtten de verschillende sprekers de aanwezigen een antwoord te geven. www.checkinatwork.be

Fedelec magazine | 5

inside news

STS INFOSESSIES

Lastenboek type gebouwen 2022

De koepelfederatie STS (Installateurs Speciale Technieken), waarvan Fedelec deel uitmaakt,

In 2014 heeft Wallonië in samen-

organiseerde recent naast verschillende sec-

werking met WTCB, de CCW en

torcomités inzake duurzame energietechnie-

verschillende sectoren besloten

ken, ook enkele infosessies in Vlaanderen en

om het typebestek gebouwen

Wallonië met betrekking tot de multitechnieken.

2022 te hernieuwen.

In Vlaanderen vonden deze infosessies plaats in het

Fedelec heeft de opdracht gekregen

Huis van de Bouw te Zwijnaarde op 1 december en

om hoofdstuk 7, elektriciteit, onder

in zaal De Jachthoorn te Kontich op 4 december

handen te nemen.

2014.

Verschillende sprekers brachten een gevarieerd

Dit is een enorme verantwoordelijkheid, die de Belgische federatie

aanbod van thema’s. Inleidend was het Kris Van

van elektrotechnische onderne-

Dingenen (Fedelec) die STS en z’n sectorcomités

mers natuurlijk heeft geaccepteerd.

voorstelde. Vervolgens gaf Linda Buddaert (UBF-

Gedurende 2015 zullen de werk-

ACA) uitleg over de nieuwe Europese verordening

groepen, samengesteld uit onderne-

HFK. Daarna had Paul Van Den Bossche, adviseur

mingen uit de sector, de bestaande

WTCB, het over de mechanische ventilatie van

tekst van 125 pagina’s verbeteren en

woningen en selectie van ventilatoren. Als afsluiter van het eerste gedeelte was het dan weer Kris

aanpassen.

Van Dingenen die de installatie-eisen voor renova-

Dit document dient als een referentie

tie vanaf 2015 toelichtte alsook de gratis rekentool

voor de ondernemingen die projec-

voorstelde.

ten aannemen, het is dus van cru-

Na de pauze waren het Laurent Vercruysse en Wim Persoons van ATTB-Belsolar, die

ciaal belang dat de aanpassingen

de mogelijkheden van thermische zonne-energie behandelden. Daarna bracht Jan

in deze tekst op een nauwkeurige

Lhoëst, van het Warmtepompplatform (WPP) het verhaal van de warmtepompen in

en zorgvuldige manier worden aan-

België en waren het Christophe Spaans (SMA) en Kim Corten (Exide) die afsloten met

gebracht. Hiervoor is het absoluut

een geanimeerde presentatie over opslag van elektrische energie in batterijen.

noodzakelijk dat de ondernemingen zich willen aansluiten bij de werkgroepen van hun specialiteit. Deze

Erik Thijs voorzitter werkgroep Kabel- en leidingleggers

werkgroepen gaan van warmtekrachtkoppeling naar brandalarmen tot plaatsing van liften of fotovoltaïsche panelen.

Om een aantal problemen voor de uitvoerende aannemers in de sector te behandelen en tevens met het

Als u geïnteresseerd bent in de

oog op de contacten met de Vlaamse distributienet-

bestaande documenten of zich wilt

beheerders, heeft de Vlaamse Confederatie Bouw in

aansluiten bij een werkgroep kan u

samenwerking met de beroepsfederaties FEDELEC,

steeds contact opnemen met:

FEDECOM en VlaWeBo besloten om een werkgroep samen te stellen onder het voorzitterschap van Erik Thijs,

Kris Van Dingenen,

zaakvoerder van de firma Tegro BVBA uit Limburg en

kris.vandingenen@fedelec.be

tevens voorzitter regionale Fedelec afdeling Limburg. De bedoeling van deze werkgroep is om gezamenlijk te overleggen over o.a. puntherstellingen, grondverzet, veilig-

0474/69 52 41

heid op de werven, digitalisering KLIP (kabel- en leiding informatieplatform) en sociale fraude en te streven naar uniforme instructies voor de uitvoerders.

6 | Fedelec magazine

INSIDE NEWS

Stroomonderbrekingen? FEDELEC organiseerde alvast infosessies De elektrotechnische installa-

groepen, generatoren en noodstroom

Socomec bracht oplossingen aan voor

teur kan voor oplossingen zor-

installaties.

de stroomonderbrekingen, manueel en

gen die stroomonderbrekingen

Op het programma stonden telkens drie

bij klanten vermijden in het geval

sprekers:

automatisch omschakelen, en de basisprincipes van een UPS.

van afschakeling van het elektrici-

- Vinçotte, erkend keuringsorganisme

teitsnet.

- Socomec

Locquet en Europower gaven praktische

- Locquet (te Kruishoutem)

informatie bij noodstroomoplossingen en

Onder de titel “Praktische aspecten

en Europower (te Nieuwerkerken)

de diverse types generatoren alsook de

voor oplossingen bij stroomonder-

Vinçotte behandelde de regels voor aansluiting, netsystemen en beveiliging.

aandachtspunten voor installatie en een

brekingen”, organiseerde FEDELEC

demo van de verschillende toestellen.

in het najaar tweet infosessies in, namelijk in Oost-Vlaanderen en Limburg, specifiek gericht naar de elektriciens, die als vakman de elektrotechnische installatie kunnen aanpassen.

Voor Oost-Vlaanderen ging de sessie door bij LOCQUET Power & Light te Kruishoutem, en in Limburg bij EUROPOWER te Nieuwerkerken, beiden gekend voor hun stroom-

FEDELEC ANTWERPEN organiseerde infoavond “VIDEOFONIE over IP” In samenwerking met COMELIT

karakter en de aandacht voor de klant

De App’s die voor het VIP-systeem ont-

or g a nis e e r de

r e g iona le

die kenmerkend zijn voor een authentiek

wikkeld zijn, bieden een functionele en

Fedelec afdeling Antwerpen op

‘lokaal’ bedrijf. De producten van Comelit

aantrekkelijke grafische interface die

13 november 2014 een infoavond/

een handige bediening van alle video-

product training rond het thema

zijn het resultaat van hoogstaand technologisch onderzoek, continue verbe-

“innovatieve oplossing om een

tering van de bedrijfs- en applicatiepro-

video-deurintercomsysteem te

cessen en van Italiaans design. Ze zijn

op mobiele apparaten zoals een smartphone of tablet.

beheren met een smartphone of

verkrijgbaar in meer dan 70 landen over

tablet”.

de hele wereld, waar zij worden verkocht

Comelit is al meer dan vijftig jaar

door een uitgebreid technisch-commercieel netwerk.

gekend voor ervaring en streven

Tijdens de uiteenzetting werd het VIP

naar voortdurende innovatie, en ontwerpt en produceert geavanceerde

(Video Internet Protocol), de IP videofonie

de

systemen voor video-deurintercom,

oplossing, toegelicht. Naast de samenstelling en opbouw van het systeem, de

CCTV, toegangsbeheer en inbraak-

interne toestellen en de deurstations,

beveiliging. Comelit behoudt,

was er ook aandacht voor de voorde-

ondanks haar internationale dimen-

len van het systeem met betrekking tot

sies, het levendige ondernemings-

installatie en installatiebeheer.

intercomfuncties mogelijk maakt, ook

Fedelec magazine | 7

inside news

280 deelnemers uit de sector verenigd tijdens ALIA’s nationale congres over diefstalen brandpreventie

zitter van ALIA Security. ALIA vertegen-

Zaken, in samenwerking met ANPI

woordigt de installateurs, de fabrikanten en de distributeurs inzake inbraakdetec-

en met de steun van de verzekeringssector (ASSURALIA) en de onderne-

tie, branddetectie, toegangscontrole en

mingsorganisaties UCM en UNIZO.

camerabewaking.

ALIA Security werkt mee aan diverse

ALIA Security, de Belgische associatie

Diverse expert sprekers van overhe-

initiatieven inzake preventie die geor-

van de sector elektronische beveiliging

den en privé organisaties verdiepten de

ganiseerd worden door de overheid

organiseerde dit jaar haar derde ALIA

materie op het vlak van trends, techno-

(FOD Binnenlandse zaken). ALIA

Security Day met Preventie als centraal

logische evoluties, kwaliteitsnormerin-

Security wenst eveneens de samen-

thema. De talrijke opkomst van professioneel betrokkenen uit de overheid,

gen, afstemming van diverse preventieve

werking met de mensen op het ter-

maatregelen.

rein te versterken, meer specifiek

politie, brandweer, verzekeringssector,

ALIA verwelkomde ook de initiatiefne-

met de techno-preventie adviseurs

studiebureaus, installateurs en indus-

mers van ‘1 dag niet’, een maatschap-

die burgers en bedrijven adviseren

trie was meteen het levend bewijs dat de

pelijke sensibiliseringscampagne rond

op het vlak van veiligheid. Daarom

sector grote interesse heeft in een echte

inbraakpreventie met 11 december als

onder meer deze ALIA Security Day.

sensibilisering rond preventie. “De maat-

centrale dag.

ALIA Security zal haar gedachtegang

schappij en de sector sensibiliseren rond

ALIA organiseerde dit congres in partnership met de Algemene Directie Veiligheid

blijven promoten en nodigt de sector

preventie, dat is de ambitie van ALIA”, aldus Roger De Grave, algemene voor-

en Preventie van de FOD Binnenlandse

de preventie op 25 november 2015.

nu alvast uit op de volgende dag van

ALIA alarminstallateurs ontmoeten experten inbraakverzekeringen uit de verzekeringswereld tijdens de ALIA infomeetings van 8 en 9 oktober Tijdens de ALIA infomeetings van 8 en 9

Als bestuur van ALIA Security concludeerden wij alvast 2 belangrijke aan-

ALIA Security alarminstallateurs

oktober 2014 ontmoetten ALIA alarminstallateurs de experten inbraakverzeke-

dachtspunten voor onze sector:

veiligere installaties

ringen Ludo Steeno van KBC en André

- we ervaren een groeiende interesse

• meer aandacht van de beveiligde

Coosemans van CBC. Het thema van de

vanuit de verzekeringssector naar meer

klant voor het belang van regelmatig

2 avonden in respectievelijk St.-Niklaas

samenwerking met alarminstallateurs:

onderhoud

en Namen, was “Trends in inbraakmethodes en hoe uw klant beter beveiligen”

beter beveiligde burgers en bedrijven

• verminderen van de risico’s op

betekent minder inbraken, betekent minder en lagere schadeclaims…

inbraken

- Recente ervaringen van een expert in inbraakverzekering.

- meer individuele en plaatselijke contac-

schadeclaims.

De experten gaven hun kijk op huidige

ten tussen experten inbraak in de verze-

trends in inbraak: de meest voorkomende inbraakmethodes, evoluties,

keringssector en alarminstallateurs kun-

We willen dan ook een oproep lanceren naar onze leden ALIA alarm-

nen de wederzijdse kennis over mekaar

installateurs: neem contact op met

belangrijke doelwitten… Ze gaven ook

bevorderen en kunnen zorgen voor ver-

verzekeringsexperts in inbraak uit uw

suggesties aan om alarmsystemen te

schillende win-win’s:

buurt. Dit zal de algemene veiligheid

optimaliseren en uit te breiden.

• aanbrengen van nieuwe klanten naar

bevorderen, en tevens commercieel

• het installeren van uitgebreidere en

• verminderen van de omvang van

zijn vruchten afwerpen.

ALIA Security houdt zich eraan ook langs deze weg de sprekers te bedanken voor de fijne samenwerking bij het organiseren van deze avonden.

8 | Fedelec magazine

fedelec

Uw bedrijfsvoertuigen verzekeren?

U

w wagenpark verzekeren –

nenwagens), waardoor u van een drie-

• Bij glasbreuk: onmiddellijke reparatie

of het nu uit één of meerdere

voudige bescherming geniet! Van zodra

bij een erkende hersteller, zonder vrij-

voertuigen bestaat – kan een

het niveau -2* bereikt is, zullen de twee

stelling.

vervelende en dure zaak zijn. En toch

eerste ongevallen geen invloed hebben

• Uw antidiefstalsysteem wordt gratis

is een basisverzekering broodnodig

op het bedrag van de premie. En zelfs het

verzekerd.

en verplicht. Federale Verzekering

derde ongeval in fout zal niet leiden tot

- Wanneer u, na een ongeval, uw wagen

stelt graag haar oplossingen voor de

een premieverhoging, op voorwaarde

(of bestelwagen) laat wegslepen door

beste bescherming van uw voertui-

dat dit niet binnen de 4 jaar na het 2de

gebruik te maken van de gratis bijstand,

gen en verplaatsingen.

ongeval gebeurt!

dan heeft u recht op een vervangwagen

- Bij een ongeval, geniet u dag en nacht

(toerisme/zaken) gedurende de duur van

van onze bijstand.

de herstelling (min. 6u) door een erkende

De verplichte verzekering

hersteller.

Burgerlijke Aansprakelijkheid (B.A.)

De Omniumverzekering

Uiteraard bestaan er voor beide polissen

Auto

Om de materiële schade – die aanzienlijk

uitsluitingen, bv. een schadegeval door

Deze verzekering is wettelijk verplicht en

kan zijn na een ongeval – aan uw voertuig te verzekeren, neemt u best ook een

een zelfmoordpoging, het rijden zonder

een modelovereenkomst wordt opgelegd door de wetgever. Dit wil zeggen

geldig rijbewijs, …

Omniumverzekering, en zeker bij nieuwe

dat de basis bij elke verzekeraar dezelfde

wagens. Ze verzekert schade aan uw

Rechtsbijstand

is. Dus het is van belang dat u de voor-

voertuig die veroorzaakt wordt door een

Deze verzekering Rechtsbijstand is een

delige premie combineert met de extra

verkeersongeval (of u nu in fout bent of

optie bij de B.A. Auto. In het kader van

waarborgen die opgenomen worden in het verzekeringscontract. Wat zorgt

niet), een diefstal, een brand, vandalisme, natuurkrachten, … De ‘kleine omni-

onze rechtsbijstand betalen wij de expertisekosten, de erelonen van de advoca-

ervoor dat de prijs-kwaliteitsverhouding

um’ beperkt zich tot brand, glasbreuk,

ten en de procedurekosten, indien dit

bij Federale Verzekering ideaal is?

diefstal en schade door natuurkrachten.

nodig zou blijken om een schadevergoe-

Als u een ongeval hebt met uw voertuig, waarbij u in fout bent, genieten uw

Maar ook hier zijn er extra waarborgen

ding te krijgen van een tegenpartij die zijn

voorzien, die uw wagenpark nog beter

aansprakelijkheid betwist.

inzittenden, de bestuurder en inzitten-

beschermen!

Wanneer een gerechtelijke procedure

voetgangers, …) bescherming en ook de

- U kiest op welke manier u vergoed

zich opdringt, mag u vrij uw advocaat kiezen. U kunt ook rekenen op juridische bij-

eigenaar van een goed dat beschadigd

wordt: op basis van de werkelijke waarde

stand wanneer u strafrechtelijk vervolgd

werd zal kunnen genieten van een schadeloosstelling.

van het voertuig op het ogenblik van het

wordt voor een inbreuk op de wegcode.

En zowel de lichamelijke als materi-

waarde. Deze tweede optie is bijzonder

Het restornoprincipe van Federale

ële schade (voertuigen en hun inhoud,

voordelig: wij passen geen waardeverlies

Verzekering

maar eveneens schade aan gebouwen,

toe tijdens de eerste 12 maanden!

Federale Verzekering heeft geen externe

straatmeubilair, wegeninfrastructuur,

- Als u niet akkoord bent met het bedrag

…) wordt verzekerd door de Burgerlijke

van de schadevergoeding, betalen wij u

aandeelhouders. Omdat wij geen externe aandeelhouders hebben, kunnen wij

Aansprakelijkheid Auto.

de kosten van een door u gekozen tegenexpert (maximum 150 €).

onze winst delen met u. Dit kan alvast een

Maar onze B.A. Auto biedt u ook meer!

- Wij bieden ruime waarborgen:

(Door Federale Verzekering)

- U bent een voorbeeldige chauffeur? Uw

• De BTW en de Belasting op Inverkeer-

bonus-malus zakt tot niveau -2* (perso-

stelling worden gratis verzekerd.

den van het andere voertuig (of fietsers,

ongeval of in functie van de aangenomen

serieuze besparing opleveren!

www.federale.be

Fedelec magazine | 9

fedelec

Nieuwe leden - 4e trimester 2014 NEDERLANDSTALIGE 9800 DEINZE

B.V.B.A. Aloatec Ident Systems B.V.B.A. Amb

2640 MORTSEL

De Hr Smet Jeroen

9190 KEMZEKE

De Hr Staelens Hendrik

8610 KORTEMARK

2627 SCHELLE

B.V.B.A. Temse Elektro

9140 TEMSE

3850 NIEUWERKERKEN (LIMB.)

N.V. Block - Dias De Hr Coolen Frank

9040 GENT

B.V.B.A. Ts Automation

3990 PEER

De Hr Ugzmajli Azem

2370 ARENDONK

B.V.B.A. Vanhercke Technics

B.V.B.A. De Jonge

9667 HOREBEKE

N.V. Vapo Hydraulics

3271 ZICHEM

B.V.B.A. De Jonge Patrick Elektriciteitswerken

9090 MELLE

N.V. Tormax Belgium

B.V.B.A. Coolen Installatietechniek

9170 SINT-GILLIS-WAAS 1860 MEISE 8460 OUDENBURG 8890 MOORSLEDE 8851 ARDOOIE

B.V.B.A. Verhaeghe S.C.

9112 SINAAI-WAAS

B.V.B.A. Verlee

De Hr De Witte Jurgen

9990 MALDEGEM

B.V.B.A. Vermeulen Davanni

De Hr Decock Jonathan

8530 HARELBEKE

De Hr Wouters Kristof

B.V.B.A. Deltatherm

8851 ARDOOIE

De Hr Depoorter Ive

8890 MOORSLEDE

8490 JABBEKE 2930 BRASSCHAAT

FRANSTALIGE

9150 KRUIBEKE

B.V.B.A. Dh Tech

S.P.R.L. A & L Works

B.V.B.A. Dillen

9190 STEKENE

V.O.F. Edvance

9636 NEDERZWALM

S.P.R.L. Ab Renove

B.V.B.A. Electrik

9100 SINT-NIKLAAS

S.P.R.L. Alexandre Collin

9840 DE PINTE

De Hr Elias Edwin

2840 RUMST

B.V.B.A. Etib

9090 MELLE

G.C.V. Foket

8570 ANZEGEM

B.V.B.A. Frederick Desmet

2520 RANST

G.C.V. Geers E.B.V.B.A. Goemaere Installatiebedrijf

8600 DIKSMUIDE

De Hr Goris Pascal

2800 MECHELEN 8930 MENEN

B.V.B.A. Installaties L.V.

2970 SCHILDE

De Hr Janssen Pieter N.V. JMB

9320 AALST

N.V. Somati Systems

1080 MOLENBEEK-SAINT-JEAN

B.V.B.A. Asr Sanitair B.V.B.A. Bessemans Jos

De Hr Saren Johan

6250 AISEAU-PRESLES 1435 MONT-SAINT-GUIBERT 4041 HERSTAL

S.P.R.L. Aresis

7812 ATH

S.C.S. Bateco

4530 VILLERS-LE-BOUILLET

S.P.R.L. Bl Construction

4600 VISE

S.P.R.L. B-M Energy

6060 CHARLEROI

M. Boland Pascal

4780 SANKT-VITH

S.P.R.L. Cattelain Michel & Fils M. Chaidron Timothé

6830 BOUILLON

M. Collie Marc

7780 COMINES-WARNETON

9040 SINT-AMANDSBERG

M. Devivier Arnaud

4683 OUPEYE

9800 DEINZE

M. Di Vaira Mathieu

7387 MONTIGNIES-SUR-ROC

B.V.B.A. Johan de Waele N.V. Karremans E.B.V.B.A. Lamberechts Frank B.V.B.A. Lampaert Steven

3520 ZONHOVEN 2660 ANTWERPEN 8700 TIELT

S.P.R.L. Ecf & Associés

1200 WOLUWE-SAINT-LAMBERT

S.P.R.L. Éclor S.C.R.L. Energy Expert

B.V.B.A. Loodgieterij Vanlerberghe Jürgen

8610 KORTEMARK

S.P.R.L. Fenelon Investissements

E.B.V.B.A. Marc Dejonckheere

8650 HOUTHULST

M. Footman Patrick

De Hr Marlein Hugo B.V.B.A. Megavolt B.V.B.A. Mobiletric N.V. Ondernemingen Swennen De Hr Penninck Sven B.V.B.A. Ra-Collectoren B.V.B.A. Rokosan B.V.B.A. Ronny Van Guyse V.O.F. Rovuflan De Hr Rutsaert Wesley B.V.B.A. San-O

10 | Fedelec magazine

1342 OTTIGNIESLOUVAIN-LA-NEUVE

8450 BREDENE 1701 DILBEEK 9820 MERELBEKE 3500 HASSELT 9700 OUDENAARDE 2560 NIJLEN 9120 BEVEREN 9100 SINT-NIKLAAS 8930 MENEN

S.P.R.L. Francq Bernard M. Galle David S.P.R.L. Lbtech M. Maertens David S.P.R.L. Mdb Services S.P.R.L. My Electricite Generale S.A. Nc+ S.P.R.L. Nd Technics Construct S.P.R.L. Robert Yvan

7090 BRAINE-LE-COMTE 6040 CHARLEROI 7912 DERGNEAU

be

1320 BEAUVECHAIN 7131 WAUDREZ 4920 AYWAILLE

5020 MALONNE

7784 COMINES-WARNETON 1180 UCCLE 6040 CHARLEROI 4890 THIMISTER 1440 BRAINE-LE-CHÂTEAU 1350 JAUCHE

9820 MERELBEKE

S.P.R.L. Sanilanc

7090 BRAINE-LE-COMTE

8200 BRUGGE

M. Schallier Jean

1420 BRAINE-L'ALLEUD

Een oplossing voor elke meting Power

Quality

Testinstrumenten Multifunctionele

voor fotovoltaïsche installaties

testinstrumenten

Kabeltesters Multimeters Spanningstesters Stroomtangen Thermografische

camera’s

Meetinstrumenten Service

voor omgevingsfactoren

en kalibratie

Aan het puzzelen met uw aanbod?

Uw klant vraagt naar inbraaken branddetectie, camera en toegangscontrole, maar u bent niet gecertifieerd?

Met GDW Security Certified zijn er geen gaten meer in uw aanbod.

Surf naar

fedelec.gdwsecurity.be info: jdw@gdwsecurity.be / 02 720 99 90

Openbare werken Travaux public Klasse 4 - Classe 4 € 900.000,-

fedelec

Enkele topics op het gebied van sociale zekerheid en belastingen COMPUTERS EN INTERNET

RSZ dit gedaan. Gelukkig waren die ant-

- De werkgever komt op geen enkele

woorden dezelfde. Opgelet: hetgeen hier

andere manier tussen in de kosten van

Desktops, laptops en tablets maken hoe

verder uitgelegd wordt, gaat over de tus-

de computer of het internet. Zo mag hij

dan ook deel uit van het professioneel

senkomst van de werkgever in een laptop

bijvoorbeeld geen ander deel van de kost

leven. Het is tegenwoordig zo goed als

of een desktop. Wat de tablets en GSM’s

van de computer of het internet hebben

onmogelijk om het werk georganiseerd

betreft, is er een nieuw standpunt van de

terugbetaald.

te krijgen zonder.

overheid in ontwikkeling.

Gebruikt de werknemer nu en dan eens

Materiaal van de werknemer

Gebruikt de werknemer zijn eigen com-

zijn computer of internet, dan zijn deze

In de meeste gevallen zijn de toestellen

puter voor beroepsdoeleinden, dan mag

die de werknemer gebruikt aangekocht

de werkgever hem daarvoor een bedrag

forfaits niet mogelijk. Dan moet de werkgever de hoogte van het bedrag kunnen

door de werkgever. Maar dat is niet de

van 20 euro terugbetalen, zonder dat hier

rechtvaardigen.

enig mogelijke optie. Het is toegelaten

Met computer wordt computer én rand-

dat een werknemer zijn persoonlijke

socialezekerheidsbijdragen of bedrijfsvoorheffing op verschuldigd is. Hetzelfde

computer aankoopt en/of zorgt voor

geldt voor de internetaansluiting en inter-

voor de computer met printer, software

een persoonlijke internetaansluiting en

netabonnement: als het de internaan-

enz.

-abonnement en die voor beroepsdoeleinden gebruikt.

sluiting en het abonnement van de werk-

apparatuur bedoeld. Het forfait geldt dus

nemer zelf is, maar hij gebruikt die voor

Betaalt de werkgever per maand meer

beroepsdoeleinden, dan mag de werk-

dan deze 20 euro voor de computer en/of

Als die optie de voorkeur krijgt, dan

nemer hiervoor 20 euro per maand van

maakt de werknemer kosten voor zijn

zijn werkgever ontvangen. Deze betaling

20 euro voor het internet van zijn werknemer, dan wordt dit surplus wel onderwor-

werkgever. Het is immers zijn computer,

gebeurt dan ook zonder bijdragen soci-

pen aan bijdragen sociale zekerheid en

zijn internetaansluiting en zijn internet-

ale zekerheid noch belastingen.

bedrijfsvoorheffing. Als de werkgever bij-

abonnement die in het voordeel van zijn

voorbeeld 50 euro betaalt aan zijn werk-

baas gebruikt worden. Kosten die een

Om deze sommen RSZ- en belastingvrij

nemer voor het gebruik van computer en

werknemer voor zijn werkgever maakt,

te kunnen betalen, moeten een aantal

internet, dan blijft een schijf van 40 euro

moeten terugbetaald worden. Maar

voorwaarden tegelijkertijd worden nage-

vrij van bijdragen. Het saldo van 10 euro

daar wringt het schoentje. Hoe moet je

leefd:

wordt dan weer wel onderworpen aan

die kosten correct vaststellen? Zowel de

- De werknemer moet zijn computer en/

sociale zekerheid en belastingen.

RSZ als de fiscus houden dit grondig in

of internetaansluiting en -abonnement

de gaten.

regelmatig gebruiken voor beroepsdoeleinden. Regelmatig wil zeggen minstens

Materiaal van de werkgever

Op deze vraag heeft de fiscus in het

één dag per week, of verschillende keren

begin van 2014 al een antwoord gegeven. In het najaar van 2014 heeft ook de

per week gedurende een paar uren, of

werknemer een computer en/of internetaansluiting met abonnement ter

één week per maand,…

beschikking stellen. Als de werknemer

12 | Fedelec magazine

Omgekeerd kan een werkgever zijn

Verhuur van meetapparatuur Power QualIty analysers

Cable testers

InFrareD Camera’s

› Europa’s grootste verhuurder van test- en meetapparatuur › Meer dan 5.000 instrumenten uit voorraad leverbaar › Leverbaar binnen 24 uur › Attractieve prijzen voor elke huurperiode

Dataloggers

InstallatIon testers

FIber InstallatIon tools

› Ready to use, voorzien van de juiste accessoires, handleiding en kalibratie-certificaat

12100394

Livingston.com Livingston Belgium Grote Steenweg 48, B-2550 Kontich, Tel.: +32 (0) 15 286 281, Fax: +32 (0) 15 286 287 infobe@livingston.com, www.livingston.be

12100394 LIV ADV A5 Fedelec BE.indd 1

15-11-12 09:30

die dan alleen voor beroepsdoeleinden

180 euro per jaar) voor het privégebruik

beroepsdoeleinden gebruiken. Maar de

mag gebruiken, dan heeft de werknemer

van de computer van de werkgever.

werknemer van zijn kant kan zijn werkgever niet verplichten gebruik te maken

geval zal de fiscus noch de RSZ een bijdrage kunnen eisen. De werkgever moet

Hoe maak je de keuze?

van zijn persoonlijke computer. Kiezen zij

Of een werknemer zijn eigen computer

er toch voor om het persoonlijk materiaal

dan wel in staat zijn te bewijzen dat het

en internet gaat gebruiken of er een ter

de werknemer verboden is deze compu-

beschikking krijgt van zijn werkgever, is

van de werknemer voor beroepsdoeleinden te gebruiken, dan zal de werknemer

ter en internet persoonlijk te gebruiken.

een keuze die zij tot op zekere hoogte

daarvoor vergoed worden volgens de

Dit kan door bijvoorbeeld de werknemer

samen kunnen maken. De werkgever

principes die hierboven werden uiteen-

een document te laten tekenen waarin

heeft de verplichting zijn werknemer

gezet.

dat verbod vastgesteld wordt en zo veel

de nodige hulpmiddelen en materialen

als mogelijk technisch te beletten dat de

beschikbaar te stellen. Hieruit volgt dat

werknemer die ook privé gaat gebruiken,

het de werkgever is die moet zorgen dat

door bijvoorbeeld firewalls te installeren.

er een computer met internetaansluiting

AANPASSING DIMONA

voorhanden is, als de werknemer die

Alvorens een werknemer kan star-

nodig heeft. In een gewone kantoorsituatie is dit het geval.

ten bij een werkgever, moet er een

er geen persoonlijk voordeel aan. In dat

Mag de werknemer de computer en het internet toch voor privédoeleinden

dimona-aangifte gebeuren. Dit kan op verschillende manieren: via het

gebruiken, dan heeft hij een voordeel dat zowel aan sociale zekerheidsbijdragen als bedrijfsvoorheffing onderworpen

Dit belet niet dat een werknemer zijn eigen materiaal gebruikt voor het uit-

sociaal secretariaat van de werkgever of rechtstreeks via internet.

gaat worden. Fiscus en RSZ hebben dit

voeren van zijn werk. Dit zal al meer het

De mogelijkheid om dit met een

voordeel geraamd op 5 euro per maand

geval zijn wanneer de werknemer van

telefoon met druktoetsen te doen is

(of 60 euro per jaar) voor het privégebruik

thuis werkt. Hij zal dan zijn computer en

afgeschaft sinds 3 november 2014.

van het internet en 15 euro per maand (of

internetaansluiting zowel voor privé als

Fedelec magazine | 13

Tecnolec informeert

Energie-efficiëntie van elektrische installaties Het verbeteren van de energie-efficiëntie met 20% tegen 2020 (t.o.v. 1990) is één

momenten dat deze het meest beschikbaar is (bijvoorbeeld PV-productie op

van de “20/20/20-doelstellingen” van de

zonnige dagen).

ook de verbruikers zoals motoren, verlichting, HVAC en dit voor zowel residen-

Europese Unie. De laatste jaren is er hieromtrent al heel wat gerealiseerd, denk

Bovenstaande aspecten hebben een

tiële als niet-residentiële toepassingen.

De belangrijkste ontwerpaspecten voor

bijvoorbeeld maar aan de steeds zuini-

impact op het ontwerp van een elektrische installatie. Waar in het verleden de

gere huishoudtoestellen (energielabels),

internationale (IEC) en Europese (EN)

maar ook aan de meer efficiënte trans-

normen met betrekking tot elektrische

energie-efficiëntie & -beheer zijn de volgende:

formatoren (bijvoorbeeld B0Ak - geëist

installaties voornamelijk gericht waren

- bepalen van het belastingsprofiel van

door Synergrid), elektrische motoren

op veiligheid, zien we nu bijkomende

de verbruikers

(IE efficiëntie klassen), verlichting, enzovoort. Wat echter tot op heden slechts

normen verschijnen waarin ook vereisten opgenomen zijn met betreeking tot

elektrische installatie

in beperkte mate in beschouwing werd

energie-efficiëntie en energiebeheer in

genomen op het gebied van energie-

elektrische installaties.

zeg maar het voedende gedeelte maar

een elektrische installatie op vlak van

- reductie van de energieverliezen in de - de organisatie van de elektrische circuits - beschikbaarheid van lokale elektrici-

efficiëntie, zijn de energieverliezen in de kabels (Joule verliezen of RI² verliezen)

In wat volgt zal er een bondig overzicht

van een elektrische installatie.

gegeven worden van ontwerpvereisten

teitsproductie (PV, wind,..) & -opslag.

voor een energie efficiënte elektrische

Bovenstaande ontwerpaspecten mogen

Een tweede Europese 20/20/20 doelstelling betreft de verwezenlijking van 20%

installatie. Deze informatie is hoofdzakelijk gebaseerd op de draft IEC 60364-8-1

niet strijdig zijn met de fundamentele vei-

energieproductie vanuit hernieuwbare

norm (Low Voltage Electrical Installations

installaties moeten voldoen en mogen

energiebronnen (bijvoorbeeld PV, wind,

– Energy Efficiency), die eind dit jaar

geen negatieve impact hebben op de

geothermie, …). Ook op dit vlak zijn we op

(11/2014) in voege zal treden en daarna in

de goede weg. Denk hierbij bijvoorbeeld

nationale wetgeving wordt opgenomen.

goede werking van de elektrische installatie (bijvoorbeeld op het comfort).

aan de talrijke PV-installaties op woningen en andere gebouwen, windmolens,

ONTWERPVEREISTEN VOOR EEN

Bepalen van het belastingsprofiel

WKK’s en andere vormen van hernieuw-

ELEKTRISCHE INSTALLATIE OP

van de verbruikers

bare energie productie. Het intermitte-

VLAK VAN ENERGIE-EFFICIËNTIE &

Voor elke verbruiker dient het nominaal

rend karakter van deze elektriciteitspro-

ENERGIEBEHEER

vermogen (kVA) te worden bepaald als-

ductie vergt een andere benadering op

ligheidsvereisten waaraan elektrische

ook een inschatting van de bedrijfsuren

het gebied van elektriciteitsconsumptie,

Een “elektrische installatie” wordt hier

op jaarbasis. In samenspraak met de

waarbij de aandacht voornamelijk ligt op

ruim opgevat, namelijk het geheel van

gebruiker kan er ook een inschatting

het verbruiken van elektrische energie op

transformator, beveiligingen, bekabeling,

van de “flexibiliteit” van elke verbruiker

14 | Fedelec magazine

gebeuren: in hoeverre kan de verbruiker

terugverdientijd van een hoogefficiënte

- Technische criteria zoals bijvoorbeeld

enige tijd uitgeschakeld worden?

transformator kan veel kleiner zijn dan de

het aansturen van verlichtingskringen

Een diepvriezer kan bijvoorbeeld 15

gemiddelde levensduur van de transformator (> 25 jaar).

o.b.v. daglichtmeting en aanwezigheidsdetectie of het aansturen van verbruikers

minuten uitgeschakeld worden zonder

op basis van hun flexibiliteit.

nadelige gevolgen. Zoals verder duidelijk zal worden, is dit een belangrijk gegeven

- Beperken van de kabelverliezen door

- Economische criteria gebaseerd op de

met betrekking tot het energiebeheer van

bijvoorbeeld het gebruik van grote-

variabele elektriciteitsprijs: zo kan het

de elektrische installatie.

re kabelsecties voor verbruikers met

bijvoorbeeld mogelijk zijn om bepaalde

een groot vermogen en een groot aanReductie van de energieverliezen in

tal bedrijfsuren. Men spreekt dan over

energie-intensieve verbruikers/processen tijdelijk uit te schakelen op momen-

de elektrische installatie

de “economische” kabelsectie (zie IEC

ten met hoge elektriciteitsprijs.

Een reductie van energieverliezen kan

60287-3-2). Ook hier geldt dat de terug-

bekomen worden door:

verdientijd van de extra kabelkost (o.w.v.

Beschikbaarheid van lokale

- Een doordachte keuze van de locatie

grotere sectie) kleiner dient te zijn dan de

elektriciteitsproductie (PV, wind,..)

van de transformatoren en verdeelborden zodat de afstanden tot de grootste

gemiddelde levensduur van de kabel.

& -opslag

verbruikers en dus ook de kabelverliezen

- Cos Phi compensatie: dit wordt gere-

duceerde elektriciteit (bijvoorbeeld door

minimaal blijven. Een methode ter bepa-

aliseerd door het plaatsen van een con-

PV, wind, WKK) door maximale zelfcon-

ling van deze locaties is de “barycentre”

densatorbatterij ofwel op de circuits van

sumptie verminderen de globale kabel-

(zwaartepunt) methode die gebaseerd is

betreffende verbruikers ofwel op het cen-

verliezen in het LV distributienetwerk. Er

op het in kaart brengen van de coördina-

trale verdeelbord. Hierdoor zal de reac-

wordt namelijk minder elektriciteit ont-

ten (x,y) van de locatie van de grotere ver-

tieve energie (-stroom) afnemen, bijge-

trokken vanuit het distributienet. Dit is als

bruikers in het gebouw/verdiep en hun

volg ook de kabelverliezen ten gevolge

het ware een indirecte efficiëntie verbe-

jaarlijks geschatte energieverbruik (kWh).

van de reactieve stroom.

tering.

Het optimaal benutten van on-site gepro-

Maximale zelfconsumptie wordt beko-

De coördinaten van de ideale locatie van de transformator en/of het verdeelbord

- Reduceren van de harmonische stro-

worden dan bekomen via een relatieve

men: deze stromen met een frequen-

weging, bijvoorbeeld voor de x-coördinaat:

tie van een veelvoud van 50Hz worden

x=

x1.kWh1+x2.kWh2+x3.kWh3 kWh1+kWh2+kWh3a

men door extra verbruikers (bijvoorbeeld

veroorzaakt door niet-lineaire belastingen (bijvoorbeeld gelijkrichters, inver-

=... m

toren,…) en kunnen de kabels sterk opwarmen. Deze harmonische stromen kunnen gereduceerd worden door het

Met x1: x coördinaat van verbruiker 1

plaatsen van filters op het niveau van de

kWh1: geschatte jaarlijks verbruik

desbetreffende circuits of op het centrale

van verbruiker 1 enz.

verdeelbord. Een andere optie is het vergroten van de kabelsectie om de kabel-

- Een optimaal aantal HV/LV substations

verliezen te beperken.

in functie van de verdeling van de (grootste) verbruikers, de belastingsgraad van

De organisatie van elektrische

de transformatoren (de maximum effici-

circuits

ëntie van een transformator wordt bereikt

Een doordachte organisatie van de elek-

bij 25 tot 50% van het nominaal vermo-

trische circuits is essentieel voor het

gen van de transformator) alsook de

opzetten van een energiebeheersys-

selectie van energie-efficiënte transfor-

teem. Het groeperen van de circuits kan

matoren (bv efficiëntieklasse B0Ak). De

gebeuren volgens:

Fedelec magazine | 15

Tecnolec informeert

Beslissingen vd gebruiker

wasmachine, droogkast, processen) in te schakelen en/of de overschot aan elek-

Energiebron

Input vd gebruiker

Verbruikers

triciteit op te slaan (bijvoorbeeld in batterijen of als thermische energie).

Informatie voor de gebruiker

GRID

Verbruiker 1 (kVA, h/j, Flex)

ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Lokale productie (PV, wind..)

Het doel van een energiebeheersysteem bestaat erin om de beschikbare elektrische energie optimaal te benutten rekening houdend met de verbruikers

Lokale opslag (batterij, thermisch)

(flexibiliteit), lokale productie- en opslageenheden en de eisen van de gebruiker (zie schema).

Beslissingen voor het gebruik van beschikbare energie

Energie Efficientie Management (Hardware en/of software)

Input mbt beschikbaarheid van energie (metingen, voorspellingen)

Dit vereist de nodige monitoring van de

Beslissingen voor verbruikers

Verbruiker 2 (kVA, h/j, Flex)

Verbruiker 3 (kVA, h/j, Flex)

Input vd verbruikers (energiemetingen)

verschillende energiestromen, bijvoorbeeld naar de verbruikers, lokale proInput van omgeving data (temperatuur, Relatiev Vochtigheid, daglicht, aanwezigheid..)

ductie & opslag, alsook beslissingsalgoritmes die zorgen voor een optimale energieverdeling (bijvoorbeeld in functie van dynamische elektriciteitstarieven).

Principeschema van een Energiebeheersysteem

Het bepalen van de “flexibiliteit” van de verbruikers gebeurt in samenspraak met

bruikers en het centrale energie manage-

de gebruiker: Welke verbruikers mogen

mentsysteem noodzakelijk.

Beslissingscriteria voor het aanwenden van de energiebron (grid – lokale productie – opslag) zijn voornamelijk geba-

uitgeschakeld worden bij hogere elektriciteitstarieven en hoe lang mogen deze

De gebruiker moet te allen tijde in staat

seerd op de beschikbaarheid van de

uitgeschakeld blijven? Welke verbruikers

zijn om het energiebeheersysteem te

energiebron en elektriciteitsprijs. Voor

kunnen ingeschakeld worden bij een

omzeilen, dit om verbruikers manueel uit

de beschikbaarheid van elektriciteitsop-

overschot aan lokale energieproductie?

te schakelen voor bijvoorbeeld onder-

wekking uit PV is een betrouwbaar weer-

Hiervoor is communicatie tussen de ver-

houdswerkzaamheden.

voorspellingsmodel van belang, voor beschikbaarheid vanuit de lokale energieopslag is de hoeveelheid opgeslagen energie belangrijk.

De draft IEC 60364-8-1 norm beschrijft in de Annex B een kwantitatieve methode voor de beoordeling van de energie-efficiëntie van de gehele elektrische installatie wat resulteert in een “Elektrische Installatie Efficiëntie Klasse (EIEC)” van 0 t.e.m. met 4. Waarbij EIEC 0: geen efficiënte installatie en EIEC 4: een geoptimaliseerde efficiënte installatie betreft.

(Redactie: Marcel Stevens)

16 | Fedelec magazine

reportage

Slimme led-verlichting op aanvraag voor de stad

S

traatverlichting die automatisch feller brandt zodra er wandelaars,

De LumiMotion LED-verlichtingstoestellen werden aan het fietspad van aan de Oude Gentweg tot de Dam geïnstalleerd.

Manager Outdoor Lighting Philips). Na

fietsers of wagens voorbijkomen en dimt als niemand zich in de buurt

evaluatie beslist Eandis of deze syste-

bevindt. Sinds kort beschikt de stad Eeklo over LumiMotion, de intelli-

men opgenomen worden in haar open-

gente led-verlichting van Philips die tot 80% bespaart op het energieverbruik.

bare verlichtingsaanbod.

“Een uniek project. Het combineert de nieuwe vorm van detectie met ledverlichting in een woongebied”, zegt Stefaan Note (Commercieel directeur

Voortrekkersrol

Outdoor Lighting Philips.

Met dit pilootproject onderzocht Eandis de bijkomende voordelen van intelligente led-verlichting. “De ‘licht op aan-

“Eeklo zal voortaan minder maar

Eeklo kadert in een aantal Eandis proef-

vraag’-technologie met led levert meer-

ook efficiënter energie gebruiken.

projecten voor het testen van diverse

dere energiebesparingen op. Steden

Straatverlichting moet enkel branden

intelligente openbare verlichting over

en gemeenten halen hun energiekost

wanneer er passage is. Zo komt ook het

gans Vlaanderen. Zo waren er reeds pro-

omlaag, maar dragen ook bij tot het aan-

veiligheidsgevoel niet in het gedrang. Met

jecten in Lokeren (een fietspad nabij een

pakken van het energietekort. Samen

led-verlichting kiest onze stad voor duurzame en budgetvriendelijke verlichting.

woonwijk) en Sint-Genesius-Rode (een

met de gemeenten van het Meetjesland

gemeentelijk park).

werken we een Masterplan Openbare

En door de keuze voor slimme verlichting

Verlichting voor de regio uit, waarin

brandt het licht alleen wanneer het nodig

Primeur voor Sogetawijk

de resultaten van de proefsites zullen

is”, aldus Schepen van Eeklo Christophe

Eeklo werd uitgekozen voor een proefsite

gebruikt worden. We gaan na hoe we

De Waele.

openbare verlichting langs een fietspad

gezamenlijk een algemene overschakeling naar led voor openbare verlichting

en in een verkaveling. Op beide locaties Sterk staaltje slimme led-

werd met wit led-licht gewerkt. “De eerste locatie betreft het fietspad van aan

kunnen aanpakken, en of we nog meer

Door middel van een sensor en draadloze verbinding met de lantaarnpalen

de Oude Gentweg tot de Dam (langs-

van intelligente led-verlichting”, aldus

heen het spoor), waar LumiMotion led-

Koen Putteman van Eandis.

‘weet’ de straatverlichting of er meer of

verlichtingstoestellen van Philips wer-

(Door Philip Declercq)

minder licht nodig is. Als er iemand voor-

den geïnstalleerd. Maar de primeur is

bij wandelt of rijdt, gaat het licht feller

voor de Sogetawijk. Hier werden, voor

branden. Het dimt opnieuw tot 10% wan-

het eerst in een woonwijk zelf, LUMA 1

neer er niemand op straat is. De straat blijft ‘s nachts verlicht in een lage, ener-

verlichtingsarmaturen van Philips geïnstalleerd voorzien van intelligente rege-

giezuinige stand. Tevens is er minder mili-

ling ‘LumiMotion’. Dit in tijden waarin we

eubelasting en kan er tot 80% bespaard

- de afschakelplannen indachtig - zeer

worden op de energiefactuur. Deze led-

omzichtig met energie moeten omsprin-

straatverlichtingsoplossing scoort hoog

gen. Maar deze nieuwe led-toestellen

op het vlak van lichtopbrengst, efficiëntie,

verbruiken slechts 52 W, terwijl de vroe-

duurzaamheid, energieverbruik, levensduur en onderhoud. Het proefproject in

gere 70W HID-lampen 81 W verbruikten”,

verlichting

straten en woonwijken kunnen voorzien

www.lighting.philips.com

aldus Bjorn Van Goethem (Key Account

Fedelec magazine | 17

PROJECT

Efficiënte monitoring: basic voor een duurzaam energiebeheer

B

ij de oprichting van zijn eenmansbedrijf in 2002 getuigde Tanguy Detroz van een visionaire aanpak. Welke kansen en uitdagingen bood

Toepassing van de EMIS3 software voor energetisch boekhouden

de net vrijgemaakte Europese energiemarkt? Hij zocht en vond het

gat in de markt. Met zijn eenmansbedrijf slaagde hij er in om een energiemonitoring systeem te ontwikkelen en het vertrouwen van een grootwarenhuis-

dien een grote behoefte aan warmte

keten te winnen”, aldus Jean-François Potelle, medevennoot en managing

en koeling (airco), onder meer voor de

director van DAPESCO.

technische installaties. De werking van

zorgsector is dat het geval en is er boven-

DAPESCO is vooral afgestemd op (inter) nationaal of Europees georganiseerde In de afkorting DAPESCO staan de letters

zijn geleverde prestaties te vergoeden.

klanten die over heel wat sites, verspreid

‘ESCO’ voor ‘Energy Saving COmpany’,

Terzelfdertijd vertrouwde de keten hem -

over een groot grondgebied, actief zijn.

en ‘DAP’ voor de eerste letters van de

met de bespaarde middelen - een aantal

Denk bv. aan Delhaize, Carrefour, IKEA

familienamen van de stichters van de onderneming: Detroz and Partners. Het

bijkomende opdrachten toe om het energieverbruik verder te reduceren”, aldus

worldwide,... maar tevens aan groeperingen van ziekenhuizen… Gezien het

bedrijf is ondergebracht in een duurzaam

Potelle. “Op vandaag volgt DAPESCO in

concept van aanpakken - en de investe-

gebouw in het Fleming Science Park in

real time - om de 10 minuten - het ener-

ring die ermee gepaard gaat - is de KMO-

Louvain-La-Neuve. Inmiddels telt het een

gieverbruik van alle filialen van verschil-

markt nog niet echt een target.

20-tal gespecialiseerde medewerkers,

lende ketens, waaronder Auchan en

bijna uitsluitend informatici, ingenieurs

Casino, - op, zowel wat verlichting, ven-

Rol van meldkamer

en economisten.

tilatie, koel- en vriescellen…. betreft. Op

Op die manier is DAPESCO geëvolueerd

die manier kunnen we de historiek inzake

tot een soort telebewakingscentrale die

Gentleman’s agreement

energieverbruik van een bepaald filiaal

“Om het project bij zijn eerste klant te

oproepen, of anomalieën t.o.v. andere

energiestromen en -verbruik bij klanten opvolgt, zonder zelf in the field tus-

realiseren had Tanguy Detroz nood aan

filialen snel detecteren. Ook fouten van

sen te komen. “Onze rol is ongeveer te

heel wat gegevens, en aan aangepaste

machines of medewerkers kunnen zo

vergelijken met die van een meldkamer

informatica. Voor het eerste had hij de

worden getraceerd.” (zie ook kaderstuk:

bij alarmcentrales. Wij verwittigen - in

medewerking van Delhaize nodig, voor

‘Win-win)

het tweede had hij zelf de nodige programmeerkennis in huis. Een gentle-

bepaalde gevallen proactief - de elektroinstallateur van de klant in kwestie

Groei in retail, hospitality & care

dat er een probleem is of zich zal aandie-

Vanuit de voedings- en de distributiesector is DAPESCO inmiddels doorgegroeid

nen. Hiervoor plaatsen installatiebedrij-

huisketen leidde tot een win-win situatie.

“Hij adviseerde hen bij de onderhandelin-

in tal van andere sectoren. Elke sector is

op installaties en machines bij de klant,

gen rond het aankopen van energie en bij

verschillend. Niet enkel de voedingssec-

voor een bepaalde periode, bv 3 weken.

het reduceren van hun energieverbruik.

tor is een grootverbruiker van koude en

Dit is de eerste stap voor het uitbouwen

In ruil daarvoor diende Delhaize enkel

warmte (diepvries, ventilatie…). Ook in de

van deze smart grids. De telebewaking

man’s agreement met de grootwaren-

18 | Fedelec magazine

ven in een eerste fase intelligente tellers

gebeurt vanuit Dapesco en kan zowel elektriciteit, gas, water als temperatuur betreffen. Zo monitoren we voor een Spaanse productie-eenheid van een fabrikant van cosmetica enkel het waterverbruik”, aldus Potelle.

Flexibiliteit kan voor aanzienlijke kortingen zorgen DAPESCO is in heel wat sectoren actief: distributie, industrie, overheid… De groeimarkten bij uitstek zijn evenwel retail, hospitality (hotels etc) en gezondheidszorg (ziekenhuizen, WZC…). Het

De EnerBox is een monitoringtool waarmee Dapesco energetische data verzamelt en doorstuurt - foto’s binnen- en buitenzijde

bedrijf uit Louvain la Neuve monitort een 15.000 tal gebouwen, waarvan ongeveer

kan het initiatief ook van de installateur

10.000 in ons land. Enkele voorbeelden:

zelf uitgaan. Een installateur die verlichting installeert bij een klant, kan ons laten

Win-win creëren

een 200-tal gebouwen, aangesloten bij Sibelga, een intercommunale die alle

weten dat zijn klant wil dat zijn installatie

bij een klant optreedt, signaleert

gemeenten van Henegouwen van nutsvoorzieningen voorziet. “Bedrijven die

wordt opgevolgd. En dat - in geval er zich een probleem voordoet - de installateur

DAPESCO dit niet aan de zaakvoerder van het installatiebedrijf, wel aan

een grote mate aan flexibiliteit aan de dag

hem verwittigt en zelf snel ter plaatse

een vooraf aangeduide verantwoor-

leggen ten opzichte van hun energieleve-

gaat. Ook dan staat DAPESCO in voor

delijke werknemer. “Op die manier

ranciers, kunnen aanzienlijke kortingen

energiemonitoring.”

is de kans minder groot dat het pro-

Indien er een energieprobleem

bleem niet onmiddellijk verholpen

bekomen. Dit is het soort oplossingen waarmee we in de toekomst ons ener-

Foutieve facturen

wordt. Indien betrokkene geen actie

gieverbruik echt kunnen optimaliseren”,

De voorbije twee jaar ontdek te

zou ondernemen, wordt zijn werk-

aldus Potelle.

DAPESCO om en bij de 3 miljoen euro

gever op de hoogte gebracht. Wij moedigen onze klanten-opdracht-

Tweerichtingsverkeer

aan ‘fouten’ in de facturen voor nutsvoorzieningen van hun klanten. “Vaak, niet

Jean-François Potelle verduidelijkt hoe

altijd, betreft het rekenfouten. Ook men-

win situatie van te maken. Bv. door

Dapesco projectmatig te werk gaat: «In

selijke fouten kunnen aan de grondslag

de werknemer(s) in kwestie een

een eerste fase installeren we intelligente

liggen. Het probleem is dat bepaalde

financiële bonus toe te kennen,

tellers op alle systemen, op alle sites en in

nieuwe energieleveranciers vrij uitvoe-

indien het probleem ter plaatse kon

alle gebouwen van de klant. Daarna worden de geregistreerde data in een com-

rig gestructureerd zijn. Om op de snelle

worden opgelost”, aldus Potelle.

puter ingegeven, wordt er een historiek

kunnen inspelen werken ze vaak nieu-

aangelegd, en een model op maat van de

we klantengunstiger formules uit. Deze

klant aangemaakt. De derde fase betreft

moeten zo snel mogelijk worden gelan-

- die nog niet volledig op punt staat - uit-

de verdere opvolging, op regelmatige

ceerd om de concurrentie met de andere

gedokterd. Vaak ligt dit aan de basis van

basis, van het systeem. Zo beschikt

marktspelers te kunnen aangaan. Met

foutieve facturen etc… Recent werd ons

DAPESCO over een aantal tools, zoals

als gevolg dat hun interne dienst die de

advies gevraagd door enkele onderne-

bv. de Energy Manager, die (een medewerker van) de installateur van de klant

administratieve en financiële opvolging

mingen die van hun energieleveranciers

doet, niet in de mogelijkheid is om in die

herzieningen van facturen ontvingen

verwittigt wanneer er zich een probleem

korte tijdspanne een stevig onderbouwde financiële formule uit te werken. Er

met aanzienlijke rectificaties: van 10.000

aandient/voordoet. In bepaalde gevallen

gevers vaak aan om hier een win-

ontwikkelingen op de energiemarkt te wordt dus vaak een voorlopige oplossing

euro tot meer dan 100.000 euro… Het

Fedelec magazine | 19

PROJECT

hoeft niet te verbazen dat bedrijven dan beslissen naar een andere energieleverancier over te stappen. Het beste bewijs dat externe energiemonitoring bij grote bedrijfsnetwerken een meerwaarde biedt.”

“Hoe groter de flexibiliteit van de klant, hoe aanzienlijker de kortingen bij zijn stroomleverancier” Jean-François Potelle

Jean-François Potelle, managing director DAPESCO: “Onze rol is te vergelijken met die van een meldkamer bij alarmcentrales”

zijn er smart meters geplaatst als piloot

ren”, aldus Potelle. “Deze activiteit maakt

project in een beperkte zone. en dan nog

zo’n 10 % van onze omzet uit, maar is

vooral op grote tertiaire gebouwen (banken, administraties…) en grote bedrijven.

belangrijk voor onze ingenieurs, die op

Nood aan meer smart meters

In ons land zijn dat er hoogstens enkele

DAPESCO factureert naar de klant toe

duizenden, in Nederland bv. heel wat

met nieuwe ontwikkelingen inzake energetische technieken. Deze engineering-

op basis van een ratio. “We stellen de

meer… Ook ziekenhuizen beschikken

activiteit is vooral gericht op elektriciteit,

klant altijd oplossingen voor die hem

meestal over een hoogspanningscabine.

in beperkte mate gaat het over verwar-

ongeveer 2 tot 3 procent van zijn energiefactuur kosten. We proberen des-

Opmerkelijk is het ‘Mercure Hosp’ project, waardoor de aankoop van energie

ming of HVAC.”

noods de voorgestelde oplossingen te

in 13 ziekenhuizen, verspreid over het

dimensioneren om deze drempel niet te

Waalse landsgedeelte, wordt gegroe-

overschrijden. In de meeste gevallen kan

peerd, wat voor een aanzienlijke kost-

de klant op deze manier reeds 7 à 8 procent aan energie besparen, rendabel op

prijsreductie zorgt.“

jaarbasis. Sectoren waar Dapesco tot nu

Engineering

Sinds vorig jaar is DAPESCO lid van

toe moeilijk aan de bak komt, zijn o.m. de

Binnen DAPESCO werd inmiddels ook

Fedelec. DAPESCO was reeds lid

sector van de uitzendarbeid en de KMO-

een engineeringcel - die een drietal inge-

van de Confederatie Bouw, maar

markt. “Er is tevens het probleem van

nieurs telt - opgericht die mee de las-

nog niet van de beroepsfederatie

het gering aantal geïnstalleerde smart

tenboeken en elektrische plannen voor

FEDELEC als dusdanig. “Hiermee

meters in ons land. In het Waalse landsgedeelte en in het Brussels Gewest zijn

nieuwbouw- of renovatieplannen van winkelketens uittekent. “Hierdoor kan

willen we verder aan onze naambekendheid bouwen, maar tevens de

er geen aanwezig. Enkel in Vlaanderen

de klant tot 30% installatiekosten bespa-

elektro-installatiebedrijven - waar-

die manier de vinger aan de pols houden

(Door Philip Declercq - Foto’s DAPESCO) www.dapesco.com

DAPESCO & FEDELEC

onder heel wat FEDELEC-leden beter leren kennen. Na onze klanten willen we ook graag de installateurs waarmee we samenwerken, beter leren kennen. Zij zijn uiteindelijk onze partners die de problemen die wij signaleren, in the field oplossen.

Bedoeling is dat onze ingenieurs via het bijwonen van seminaries, workshops, etc. op de hoogte blijven van wetswijzigingen en nieuwe regelgeving”, aldus Potelle.

Dapesco is gevestigd in het Fleming Science Park in Louvain-La-Neuve

20 | Fedelec magazine

reportage

Fibaro, de eenvoudige oplossing voor Z-Wave

E

en thuis waarin alle toestellen vlot en draadloos met elkaar communiceren: dankzij de kruisbestuiving tussen de producten van Fibaro en

De oplossingen van Fibaro zijn makkelijk integreerbaar.

het Z-Wave protocol wordt dit in de toekomst veel eenvoudiger. Met

deze oplossing, die zes maanden geleden op de Belgische markt werd geïn-

Drempelverlagend

troduceerd door Project 0 ('Project Zero'), wordt de draadloze interactie tus-

Piet Tyvaert verwacht dat dankzij

sen domotica en beveiliging haalbaar voor iedereen.

Fibaro de drempel voor gebruik van domotica en beveiliging gevoelig zal worden verlaagd. "Het enige nadeel

"Twee jaar geleden leerden wij de Poolse

RGBW-controller (voor de controle van

dat ik kan bedenken is dat de batterijen na pakweg drie jaar moeten

fabrikant Fibaro kennen," verduidelijkt

ledverlichting). "Last but not least is er

worden vervangen, maar ook dat

Piet Tyvaert (Zaakvoerder Project 0). "Zij

ook de 'wall plug': dit is een erg compac-

kan heel eenvoudig." De komende

zijn gestart met de commercialisering

te, intelligente tussenstekker die toelaat

maanden zal Project 0, een one stop

van elektronische sturing, maar braken

om het energieverbruik te meten, waar-

shop voor allerlei oplossingen die

recent pas echt door met de creatie van

door het op een heel handige en onder-

een fantastisch 'schild' dat op een heel

houdsvrije manier mogelijk is om inzicht

toelaten om te evolueren naar energieneutrale gebouwen (onder meer

eenvoudige en visuele manier toelaat

te krijgen in het energieverbruik," vervolgt

thermische oplossingen, ledverlich-

om alles te programmeren in Z-Wave.

Piet Tyvaert. "De gebruiksvriendelijke

ting, zonnepanelen en domotica)

Daarmee is Fibaro een perfect alternatief

interface zorgt voor een eenvoudige en

haar klanten uitnodigen om via leuke

voor veel complexere PLC's."

intuïtieve toevoeging aan het Fibaro-

trainingen te experimenteren met

systeem."

Fibaro. "Met dit systeem kan je alle

'Internet of things'

kanten uit. Het leent zich uitstekend

Fibaro is eigenlijk een draadloos systeem

Geen bekabeling

voor de residentiële markt, maar

dat op een heel gebruiksvriendelijke

"Het grote voordeel van Fibaro is dat het

ook voor industriële klanten zijn de

manier inspeelt op het Z-Wave protocol.

systeem zowel in nieuwbouw als tijdens

toepassingsmogelijkheden legio,"

Z-Wave is het draadloze protocol dat 'the

besluit Piet Tyvaert.

internet of things' faciliteert, waarbij alle

een renovatie kan geïntegreerd worden. Er komt geen bekabeling meer aan

toestellen in een residentiële omgeving

te pas, waardoor het zelfs perfect kan

met elkaar kunnen communiceren.

worden meegenomen bij een verhuis.

compatibel met alle IP-camera's."

Het assortiment van Fibaro bestaat uit

Bovendien is het een 'open source'-

een controller, sensoren (die onder meer

oplossing: eenmaal alles is geïnstalleerd,

Binnen Fibaro kunnen zowel de installateur als de eindgebruiker vlot bepaalde

beweging, temperatuur, vochtigheid,

kunnen er talrijke andere toestellen op

scripts opbouwen via 'IF THEN ELSE-

rook en CO2 detecteren) , dimmers, gordijnshutters, aan/uit-schakelaars en een

worden aangesloten, ook van andere

formules', zodat het huis volledig aan de

merken. Zo is het systeem bijvoorbeeld

wensen van de bewoners wordt aangepast. "Via de smartphone of tablet kan je die instellingen dan bijvoorbeeld activeren als je ontwaakt, als je op weg bent van het werk naar huis, enzovoort. Voor een bedrag van 500 euro heb je al een complete security-kit. Het systeem laat toe om tot 400 devices uit te lezen en aan te sturen."

(Door Bart Vancauwenberghe)

Het systeem maakt het heel eenvoudig om zelf allerlei scripts te schrijven.

www.project-zero.be

Fedelec magazine | 21

PROJECT

Nieuwe technieken voor grondig gerenoveerd Bisschoppelijk Seminarie Gent

R

eeds meer dan 10 jaar voert Electro Service André installatiewerkzaamheden uit voor het Bisdom Gent. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan fase II van het renovatieproject ‘Bisschoppelijk

Vanuit de binnenplaats heeft men een zicht op fase II van het renovatieproject: de vleugels Huyssens (links op de foto), de vleugels David ’t Kindt en de Seminariekapel.

seminarie’, het schoolgebouw naast de Sint-Baafskathedraal dat vroeger bekend stond als ‘Klein Bavo’. Hier krijgen straks alle diensten, verbonden

beling. In een mum van tijd kunnen 50

aan het Bisdom Gent en nu nog verspreid over de stad, onderdak.

tot 100 telefoonlijnen, alsook het volledige netwerk - inclusief kasten en servers - overgezet worden naar dit nieuwe

Het Bisschoppelijk seminarie in de

Nieuw zenuwcentrum

‘zenuwcentrum’ van het Bisdom aan de

Biezekapelstraat is een opmerkelijk

Het Bisdom Gent beschikt over heel

Biezekapelstraat.

complex. Meer dan 250 jaar bouwden

wat gebouwen in het stadscentrum,

vooraanstaande architecten aan de

waaronder het diocesaan centrum, nu

Fase II in uitvoering

vleugels rondom de typerende rechthoekige binnenplaats. De gebouwen worden

nog aan de Coupure. In het verleden

Het ontwerp voor dit complexe reno-

voerde installatiebedrijf Electro Service

vatieproject is van de hand van Archipl

beschermd als monument. Toen het bis-

André (zie kaderstuk) in opdracht van

Architecten. Studiebureau technie-

schoppelijk seminarie in het begin van

het Bisdom Gent reeds herstellingen en

ken is Declerck Engineering uit Brugge,

de 20ste eeuw verhuisde naar nieuwe

renovaties uit aan onder meer de Sint-

algemene aannemer is de firma Artes

gebouwen op de Reep werd het semi-

Baafskathedraal, het Bisschoppelijk

Woudenberg. De eerste fase van het

narie in erfpacht gegeven aan de zusters

Seminarie, katholieke scholen en internaten…. Het gebouwencomplex van

project omvatte de renovatie van de

van Liefde die er de eerste Vlaamse meisjesschool Sint-Bavo oprichtten. Wanneer

het Bisschoppelijk Seminarie is gele-

Biezekapelstraat en de daken van de

ook zij het complex verlieten, herbestem-

gen naast de Sint-Baafskathedraal.

gebouwen. De daken werden volledig

de het Bisdom Gent de gebouwen als

In een deel van het gebouw waren nog

vernieuwd. Het dakgebinte - tot op de

open diocesaan centrum. In 2006 won

diverse katholieke vzw’s zoals onder

balken bloot gelegd -, bleek nog voor

Archipl Architecten uit Gent de wed-

meer Missiehulp en de vereniging die

strijd voor de restauratie, verbouwing

de kerkfabrieken van het Bisdom Gent

90% intact, en werd waar nodig hersteld. De daken zelf werden op een spe-

en uitbreiding ervan. Gezien de grote

overkoepelt, ondergebracht. Binnenkort

ciale manier geïsoleerd, waarna de leien

omvang van het project, worden de wer-

worden alle diensten van het Bisdom

opnieuw werden aangebracht. Fase II

ken opgedeeld in drie fasen: dakrestau-

hier gecentraliseerd: diocesaan centrum, bibliotheek, opleidingslokalen,

nam een aanvang in maart 2013 en omvat

ratie (afgerond), vleugels Pieter Huyssens (werf lopend), vleugels David ’t Kindt en

kantoren…. Met het oog op de toekomst

vleugels van het oude schoolgebouw. De

Seminariekapel. Er zal onder andere ook

legde het elektro-installatiebedrijf in het

een nieuw poortgebouw gerealiseerd

Bisschoppelijk Paleis reeds een glasvezelverbinding en zware telefoniebeka-

drie bouwlagen worden grondig geïsoleerd. Ook het raamwerk werd groten-

worden.

22 | Fedelec magazine

conciërgewoning op de hoek van de

de grondige renovatie van de diverse

deels vernieuwd. Op bepaalde plaatsen

diende het houten raamwerk, alsook de

samen met de algemene aannemer - de

in meer verlichtingsarmaturen van het

enkelvoudige beglazing - op advies van

elektrische kasten aangesloten op de

zelfde type. De architect wou namelijk via

Monumenten & Landschappen - behou-

voorlopige voeding, en werd gestart met

de up light binnenverlichting een special

den te blijven. Op de meeste andere

het uittekenen en het uitzetten van het

effect op de binnenkoer creëren. Er werd

plaatsen kon nieuw raamwerk en dub-

uitvoeringsplan op de muren. Voor het

bele beglazing worden geplaatst. Fase

onder meer geopteerd voor verlichtingsarmaturen van de Italiaanse fabrikant

III betreft een nieuwbouwproject. Een

uitvoeren waren de vereiste toestemmingen van Monumenten & Landschappen

deel van de later aangebouwde gebou-

noodzakelijk. Na het omzichtige slijp- en

lichting waren deze armaturen evenwel

wen - zoals keuken en wasserij - zonder

kapwerk werd gestart met het leggen van

niet geschikt. Ook in de leuningen van

waardevol historisch karakter zal wor-

de leidingen. Per vleugel werd vanaf de

de centrale betonnen trap werden leds -

den gesloopt, en vervangen door nieuw-

tweede verdieping gestart en zo naar het

van Uni-Bright - ingebouwd, een primeur

bouw. Er komt onder meer een nieuwe

gelijkvloers toe gewerkt.”

voor alle betrokken partijen. De kelders

keuken en een centraal gelegen cafetaria aan de hoofdinkom.

Viabizzuno. Voor de voorziene led-ver-

worden verlicht door middel van lichtLeds in metalen leuningen van

koven, met leds van dezelfde fabrikant.

centrale betonnen trap Monumenten & Landschappen

De oorspronkelijk bestelde lichtstudie voldeed niet, en diende, samen met

Dan toch een ondergrondse

Omwille van de strakke openingsdeadline deed het bedrijf uit Wortegem-

enkele fabrikanten, volledig herbekeken

Petegem een beroep op collega-instal-

te worden. Zo waren voor een lokaal van

Tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden werden door diverse aannemers

lateur Elektrotechniek Van Hecke uit

6 op 6 meter slechts 4 wandarmaturen

afgesloten kelders, trappen, en zelfs een

Evergem om de borden te assembleren.

met RS7 halogeen staaflampen van

waterput, bloot gelegd. Telkens dienden

André Overdulve over het verloop van de

200W voorzien, waar er voordien verlicht

werkzaamheden: “De bestaande bekabeling werd weggenomen, het gebouw

werd met 6 TL-armaturen. Uiteindelijk

op die plaats de werkzaamheden stilgelegd te worden om de archeologen hun

sanitaire ruimte

werd er geopteerd voor pll-spaarlampen up light met het oog op voldoende

werk te laten doen. Bepaalde blootge-

werd volledig naakt gezet en beveiligd met werfbekabeling. Nadien werden -

lichtkwaliteit. Eén en ander resulteerde

geïntegreerd in het renovatieconcept.

legde ruimtes konden (deels) worden Zo was het aanleggen van een ondergrondse sanitaire ruimte oorspronkelijk niet toegestaan omwille van redenen van stedenbouwkundige aard. Een ontdekte kelder maakte het mogelijk toch een dergelijke ruimte in het architecturale concept te voorzien. Bepaalde oude stukken muur maken nu deel uit van de sanitaire ruimte. Ook de leidingen dienden zeer omzichtig ingebouwd te worden zonder beschadiging aan te brengen.

Gebouwenbeheersysteem Op advies van het studiebureau technieken en het elektro-installatiebedrijf werd beslist toch te gaan voor een gebouwenbeheersysteem, het KNX-EIB systeem van Siemens-Gira. Zo werd lokaal per

Na het omzichtige slijp- en kapwerk werd gestart met het leggen van leidingen en kabelgoten.

Inmiddels kan de volledige elektrische installatie in het Bisschoppelijk Seminarie functioneren.

lokaal, gang per gang, de volledige verlichting herbekeken. Inmiddels kan de volledige elektrische installatie functione-

Fedelec magazine | 23

PROJECT

ren. Het datanetwerk bestaat uit producten en bekabeling van 3M en Gigamedia.

Er werd voor 10 km databekabeling gelegd, een tweetal kilometer moet nog bijkomend worden aangebracht. Er is glasvezelbekabeling voorzien vanuit het vertrekpunt naar het serverlokaal, en vandaar naar het tweede verdiep waar de patchkasten opgesteld staan. Vanuit het serverlokaal vertrekken ook leidingen naar de oude kelderruimte vooraan, waar een technische ruimte voor de kabels van de providers werd gecreëerd. De toegangscontrole, een UTC-Aritech systeem, moet nog worden geïnstalleerd.

Voor de - aanvankelijk niet in de aanbesteding voorziene - inbraakbeveiliging werd geopteerd voor een systeem van

In de leuningen van de centrale houten trap worden leds van Uni-Bright ingebouwd, een primeur voor alle betrokken partijen.

Bosch Security. Voor de branddetectie werd een volledig geadresseerd systeem

nog opgestart voor het in werking treden

van UTC-Aritech gekozen. Wat de inrichting van de sanitaire ruimtes betreft, werd

van het nieuwe art. 104 van het AREI, wat

door de brandweer Gent de verplichting

betekent dat onder meer de verplichtingen van halogeenvrije verlichting, plan

opgelegd om in elke sanitaire ruimte een

van uitwendige invloeden en tijdsre-

centrale aanwezigheidsmelder - en in

gistratie deels nog niet van toepassing

elk toilet een rookdetector - te plaatsen.

waren. Door de nieuwe ontwikkelingen

Ook worden er twee personenliften van

worden voortaan, naast de studiebu-

Coopman Liften geïnstalleerd.

reaus, ook de elektro-installatiebedrijven mee verantwoordelijk gesteld voor

Speciale technieken integreren

de uitgevoerde werkzaamheden ten

Naast ondervoorzitter van Fedelec

opzichte van de keuringinstantie”, besluit

Oost-Vlaanderen is André Overdulve

Overdulve.

tevens voorzitter van de afdeling Oost-

(Door Philip Declercq)

Vlaanderen van STS, de overkoepelende vereniging die alle beroepsfederaties

www.electroserviceandre.be

speciale technieken (UBF-ACA, ICS en

Electro Service André voerde, in opdracht van het Bisdom Gent, herstellingen en renovaties uit aan onder meer de Sint-Baafskathedraal en het Bisschoppelijk Seminarie. Op de foto ziet u zaakvoerder André Overdulve

Fedelec) verenigt. “Van installatiebedrijven wordt verwacht dat ze meer en meer

Electro Service André & FEDELEC

samenwerken, en hun technieken op

Electro Service André werd in 1998 opgericht door André Overdulve. Hij volgde

mekaar afstemmen. Zo wordt bijvoor-

de richting nijverheidselektronica in avondschool in Sint-Amandsberg. Later week

beeld het gebouwenbeheersysteem

hij uit naar de Vlaamse Ardennen, waar hij eerst in Ronse en later in Wortegem-

vaak gekoppeld aan het verwarmings-

Petegem aan de slag ging. Gestart in bijberoep, richtte hij een jaar later een

systeem. In dit project was dit oorspron-

eenmanszaak op. Inmiddels bouwde hij zijn zaak uit tot een volwaardige bvba

kelijk niet zo, maar evolueerde het toch in

met 12 techniekers en 1 bediende. Ook zoon Yoran is in het bedrijf actief. André

die richting. De technieken zullen van op

Overdulve is sinds 2008 bestuurder en sinds kort ondervoorzitter van Fedelec

afstand kunnen opgevolgd worden via

Oost-Vlaanderen, met 250 leden de grootste FEDELEC-afdeling van Vlaanderen.

webserver, I-phone, etc. Deze werf werd

24 | Fedelec magazine

e c i v r e I s I N I X A M een M r o o v premie

De beste voorwaarden en bescherming voor uw bedrijfswagens, dat verzekeren wij.

Kies voor de autoverzekeringen van Federale Verzekering voor uw bedrijfswagens.

We bieden een uitgebreide garantie en geven ĂŠcht interessante voorwaarden voor de bouw.

Onze tarieven zijn zeer aantrekkelijk en bovendien deelt u elk jaar in de winst.

Nieuwsgierig? Vraag maar naar onze prijzen!

Meer info of online offerte:

www.federale.be

Om de adviseur uit uw streek te ontmoeten:

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

reportage

Snel evoluerende LED-technologie vraagt flexibele dimmers

D

e firma TRUMP uit Nijvel, vooral bekend als constructeur van het Domintell domotica-systeem, herlanceert haar Dimmax-productlijn dimmers, met het oog op de permanente ontwikkelingen op het vlak

In het voorjaar van 2015 lanceert TRUMP nog een versie van de Dimmax 420SL met DIN-rail, namelijk de ‘Dimmax 420SLR

van LED-verlichting. Speciaal daarvoor ontwikkelde TRUMP de Dimmax

nische dimmer oplossing bestaat ook uit

420SL. Deze onderscheidt zich door dimbare LEDs te dimmen tot 200 Watt,

een beduidend groter aantal componen-

en door vanaf 0 Watt ladingen te kunnen dimmen.

ten dan de klassieke dimoplossingen.

Ook wat halogeenlampen betreft, is de situatie niet eenduidig. Er blijken twee

Destijds heeft TRUMP met de Dimmax,

sterke wildgroei aan kwaliteiten en LED-

‘categorieën’ dimbare lampen van 220

als één van de pioniers, een elektroni-

V op de markt te zijn. Onze research-

sche dimmer – in plaats van een gewone

dimmers, en vooral door het ontbreken van normering. Zo blijken bepaalde

schakelaar – op de markt gebracht, nog

LED-producten volgens de productom-

‘soorten’ LEDs met een speciale LED-

voor de lancering van haar domotica-

schrijving dimbaar te zijn, maar blijkt

modus te dimmen”, aldus Robert Michel.

systeem ‘Domintell’. In die periode betrof

dit in de realiteit nauwelijks mogelijk te

het de eerste CEBEC-gehomologeerde

zijn, omwille van hun originele en speci-

Zeer stabiele LED-dimmer

dimmer in ons land. Vooral België en

ale embedded elektronica. Onze R&D-

Een tijdje geleden introduceerde

Zweden zijn steeds voorname afzetmarkten geweest voor deze Dimmax-

medewerkers slagen er wel in om deze te dimmen met een speciale LED-modus…

TRUMP reeds de ‘DD400L’, een nieuwe LED-dimmer, speciaal ontworpen

productlijn. Het succes op de Zweedse

Al lijkt er nu – vooral onder impuls van

om de meeste dimbare LED 230Vac-

markt gaat terug tot 1996, en is het resul-

de Verenigde Staten – een kentering op

verlichtingen te dimmen. Deze dimmer

taat van de jarenlange goede samen-

komst te zijn.”

biedt de keuze om de dimmingsbogen te

werking met - en lokale marktkennis van

medewerkers slagen er wel in deze beide

kiezen die bij de LED-verlichting horen.

- Bertil Nordin, managing director van

Flexibele LED-dimmer

De lichtintensiteit van de verlichting wordt

Dimintell AB.

Het is niet enkel een delicate aangelegenheid om deze sterk variërende LED-

hierdoor een stuk gevarieerder. Deze

Kentering op komst

kwaliteiten en het Domintell-systeem op

beheersmodussen: de modus inductieve

Zaakvoerder Robert Michel verduide-

elkaar af te stemmen. “Met de Dimmax

belasting, de modus resistieve belasting

lijkt: “Met de ontwikkeling van de elek-

hebben we een LED-dimmer ontwikkeld

en een speciale LED-modus. Zowat alle

tronische dimmer hebben we in zekere

die onder de standaard omstandigheden

andere dimbare belastingen 230 Vac

zin geanticipeerd op de komst van de

worden ondersteund door de module.

LED-verlichting. Momenteel kenmerkt

functioneert, maar zich ook aan de meeste andere LED-verlichtingsproducten op

de LED-verlichtingsmarkt zich door een

de markt kan aanpassen. Onze elektro-

aan de dimmer controller DDIM01.

26 | Fedelec magazine

zeer stabiele module beschikt over drie

De LED-dimmer kan gekoppeld worden

LED Light by LEDLite1.

A bright choice for the future.

LED dimmen vanaf 0 Watt Net als de led-verlichting kent ook het dimmen van deze LED-lampen een constante evolutie.

Om daarop te anticiperen ontwikkelde TRUMP nu ook een nieuwe productlijn binnen de Dimmaxrange, namelijk de ‘Dimmax 420SL’. “Deze universele geluidloze lichtdimmer laat toe om dimbare LEDs te dimmen tot 200 Watt, zonder de andere type ladingen tussen 0 en 420 Watt uit het oog te verliezen. De ‘Dimmax 420 SL’ onderscheidt zich eveneens door ladingen vanaf 0 Watt te kunnen dimmen en laat ook toe de minimum startdrempel en, indien nodig, een memomode van de vorige intensiteit in te stellen. Deze nieuwe LED-dimmer

bezoek onze website voor meer informatie

is voorzien van meerdere beschermingen tegen

www.LEDLite1.com

overspanning, oververhitting en kortsluitingen.

Met deze nieuwe productontwikkeling mikken we zowel op de residentiële als op de tertiaire markt.

Op deze Dimmax-productlijn geldt een garantie

LEDLite1 Distribution | Antwerpsestraat 480 | 2850 Boom Professional Led Lighting Solutions

van 5 jaar. In het voorjaar van 2015 lanceren we nog een versie van de Dimmax 420SL met DINrail, namelijk de ‘Dimmax 420SLR”, aldus Robert Michel.

(50W - 500W). Deze beide modellen zijn uitgerust met de ‘Easy Dimming

De ene markt is de andere niet

Control’ (EDC)-functionaliteit. Het

Via de firma Huppertz uit Drogenbos, die ingevoerde elektrische materialen naar vakgroot-

spreekt voor zich dat ook bepaalde van deze modellen binnen

handels verdeelt, zal niet enkel de Belgische

afzienbare tijd zullen omgebouwd

markt worden bediend. Ook bepaalde export-

worden met het oog op LED-

markten zullen worden aangesproken. Zo zijn

functionaliteit”, aldus nog Robert

er bijvoorbeeld in landen als Israël, Kazachstan

Michel.

en Hongarije samenwerkingsverbanden met Duitsland wordt reeds met een partner-verdeler

Intelligente timers Binnen het Dimmax-gamma zijn ook

samengewerkt voor wat betreft het Dimmax-

de ‘Timemax 500’ en ‘Timemax 1250’

gamma. Ook wat de Franse, de Italiaanse en de

nog steeds beschikbaar op de markt.

Nederlandse markt betreft, worden er momenteel samenwerkingsverbanden uitgewerkt.

Deze intelligente timers kunnen een-

vertrouwde lokale verdelers afgesloten. Ook in

De ‘Dimmax 420SL is een universele geluidloze lichtdimmer die toelaat om dimbare LEDs te dimmen tot 200 Watt

voudig geïnstalleerd worden achter een valse wand of een vals plafond. Via de drukknop kunnen telkens drie

Dimmax S en C range

mogelijke tijdsspannes (0-10 minuten, 20 minuten of onbeperkt in de tijd)

TRUMP heeft ook nog steeds oudere - niet op

worden ingesteld. De ‘Timemax 500’ is voorzien van een uitdooffunctie, ter-

LED-verlichting afgestemde - modellen van dim-

wijl de ‘Timemax 1250’ werkt met een uitgangsrelais en grotere vermogens

mers in het Dimmax-aanbod. “Zo is er bijvoor-

aankan.

beeld op de Zweedse markt nog steeds veel

(Door: Philip Declercq - Foto’s: TRUMP)

vraag naar onze ‘Dimmax 300S’ dimmer (25W - 300W). Binnen de C-range van Dimmax is er

www.dimmax.be

ook nog steeds vraag naar de ‘Dimmax 500C’

www.trump.be

Fedelec magazine | 27

PROJECT

Helikoptervisie op hernieuwbare energie

D

e firma Enersol uit Battice bij Luik, in nauwelijks tien jaar tijd uitgegroeid tot een all round specialist in hernieuwbare energie, nam recent een nieuw duurzaam gebouw in gebruik. Momenteel is het

De deels ingegraven nieuwbouw van Enersol langs de Route de Maestricht in Battice is een eyecatcher

bedrijf één van de partners in een Europees ‘smart grid’ project op het nabij-

afgewerkt midden 2014. Voor de speci-

gelegen circuit van Francorchamps.

ale technieken was er een nauwe samenwerking tussen de bij Enersol aanwezige knowhow en het studiebureau CGL uit Luik. Pierre Leso coördineerde het

Enersol werd in 2005 opgericht door

warming. “Een nieuwe groeimarkt in de

Samuel Bragard. Bij de opstart lag

zonne-energie-technologie zijn afgele-

vooral het thermische luik, zeg maar de

gen sites op het platteland, waar instal-

Houtskeletbouw

opkomst van de zonneboilers, aan de

laties niet op het elektriciteitsnet kunnen

“Het gelijkvloers is gelegen op hetzelfde

basis. Later, in de periode 2007/2008,

aangesloten worden en waar er in de

met de doorbraak van de fotovoltaïsche

meeste gevallen van noodstroomgroe-

niveau als de Route de Maestricht, waarlangs het gebouw gelegen is. Hier bevin-

zonnepanelen, werden de bedrijfsactiviteiten ook in die richting uitgebreid. En in

pen gebruik gemaakt wordt. Dit lag aan

den zich o.m. de ingang van het gebouw

de basis van de oprichting van de divisie

- via de showroom -, enkele kantoren en

2011 werd met het luik verwarming een

Eneroffgrid die ook projecten ontwikkelt

een ruime vergaderzaal. De ondergrond-

volwaardige derde bedrijfstak uitge-

in bepaalde Afrikaanse landen. Inmiddels

se verdieping -2 omvat enkele kantoren

bouwd, met name toen de verwarmings-

ressorteren onder de koepel ‘Enersol’

en een kleedruimte voor de arbeiders.

ketels op basis van warmtekrachtkoppe-

ook onder meer de divisies Enersolutions

Op het intermediaire niveau - tussen de

ling (WKK) en de warmtepompen opgang

en Enercogen….” aldus Laurent Lefin,

kantoorruimtes en de stockeerruimte

maakten. Tot het management van

van 1.300 m² - is tevens de technische

Enersol behoren inmiddels ook André

projectingenieur Enersol - zie ook kaderstuk.

Jacquinet, de man die het financiële verhaal opvolgt, Jean-François Bragard -

800 m² passiefbouw

is er nog een technisch lokaal voor de

broer van - , die zich op het PV-verhaal

Het ontwerp van de nieuwbouw van

ventilatiegroepen. Op dit niveau konden -

toelegt, en Bernard Liegeois die op het

Enersol is van de hand van het architec-

thermische luik focust. Inmiddels telt het

tenbureau F(ranzen) H(enz) W(ertz) uit

dankzij de helling van het dak - de ventilatiegroepen worden geïnstalleerd. Wat de

bedrijf een 35-tal medewerkers.

Verviers. Het gebouw bestaat uit een

structuur van het gebouw betreft, wer-

deel passiefbouw - de kantoren, bepaal-

den alle niet in de helling van het perceel

Eneroffgrid

de gedeeltes van het atelier en de stoc-

ingegraven gedeeltes - die m.a.w. in aan-

Deze jonge onderneming is actief in een

keerruimte - met een totale oppervlakte

raking komen met de buitenlucht - opge-

straal van pakweg 100 kilometer rond

van 800 m². De rest van het gebouw kan

trokken in houtskeletbouw en geïsoleerd

Battice, zij het in hoofdzaak in de provincie Luik. Tot de core business beho-

als duurzaam worden beschouwd maar

met cellulose. Aan de buitenzijde wer-

geldt niet als passiefbouw. Het bouwproject werd aangevat in januari 2013 en

den de gevels bekleed met witte Trespa

ren PV-installaties, zonneboilers en ver-

28 | Fedelec magazine

bouwproject namens Enersol.

ruimte ondergebracht. Verdieping + 1 bevat kantoorruimtes, op verdieping +2

vezelcement panelen”, aldus Leso.

Zonnevolger

TL-verlichting geïnstalleerd. Met het

waar men terecht kan voor allerlei docu-

Bedoeling was om van het gebouw, de

oog op een optimale efficiëntie worden

mentatie over mechaniek, automobiel

showroom en het omliggende een ‘vitri-

de meeste technieken - naast verlich-

etc. Bedoeling van het project is dat men

ne van nieuwe technieken’ te maken voor

ting ook productie en rendement van

er in de toekomst ook terecht zou kun-

klanten. Er werd geopteerd voor foto-

de energieproductie, toegangscontrole

nen voor informatie over hybride of elek-

voltaïsche zonnepanelen - in uiteenlo-

tot het gebouw, etc - beheerd via een

trische motoren. De elektriciteit, door

pende vormen, van rechthoekig tot tra-

gebouwenbeheersysteem.

deze motoren gebruikt - en waarmee de

peziumvormig - van het industriële type.

wagens op het circuit proefritten zouden

Als bijkomende energiebron werd op het

‘Smart grid’ project op site

bedrijfsterrein een zonnevolger geïnstal-

Francorchamps

maken -, zou op een groene manier worden geproduceerd. De firma Enersol,

leerd om een maximum aan energie te

In het kader van een Europees project

voor dit project aangezocht als één van

genereren. Dit toestel draait mee in de

- waarvoor 3 deelprojecten in diverse

de partners, installeerde op de site reeds

richting van de zon en past zijn helling

Europese lidstaten werden geselecteerd

een zonnevolger, een kleine windturbine

optimaal aan de zon aan. Voor bijkomende energieproductie voorziet men ook

- kon Enersol meewerken aan een ‘smart

en een WKK-verwarmingsketel van 50 kW. Zullen ook nog worden geplaatst, zij

nog in de installatie van een windturbine

grid’ project op de site van het nabijgelegen Francorchamps. Centraal op het

van het huishoudelijke type, die in hoofd-

circuit bevindt zich een informatielokaal,

het niet door de firma Enersol: een herlaadbare paal voor elektrische wagens

zaak een testfunctie zou hebben.

Binnen onze PVactiviteiten weegt het industriële segment voor het eerst zwaarder door dan het residentiële” André Jacquinet

Sénergies Onder de koepelbenaming ‘Sénergies’ ressorteren alle partner-bedrijven, waarmee Enersol samenwerkt. “Bedoeling is alle mogelijke energetische noden (isolatie, studiebureau…) om tot een duurzaam gebouw te komen, onder één dak te concentreren. Zo zijn onder meer - naast Enersol in zijn hoedanigheid als studiebureau - ook Soleil Vert (isolatie en afwerking), Enercogen (verwarming), en B-Heathing (verwarming en biomassa voor grootschalige projecten) in de nieuwbouw in Battice ondergebracht. Partner-bedrijven op een andere locatie, waarmee wordt samengewerkt, zijn o.m. Fumisterie Dubois en Toitures Vluggen.

Solar-Eis-technologie Voor de productie van sanitair warm water beschikt men over thermische zonnecollectoren. Wat verwarming betreft, zijn de behoeften van het gebouw zeer miniem. Wel werden er twee warmtepompen geïnstalleerd: een klassieke warmtepomp (met externe ventilatie) en een ‘nieuwe’ warmtepomp, volgens de innoverende Solar Eis technologie. Hiervoor werden zonnecollectoren op staanders in de buitenomgeving geïnstalleerd, die de warmte van de zon opnemen. Verder is er nog een buffervat, gevuld met water. Op die manier wordt het SWW verdeeld over alle lokalen in het passiefgedeelte. Wat de verlichting betreft, werd er zowel LED- als

In het kader van het ‘smart grid’ project in Francorchamps werd o.m. ook een kleine windturbine geïnstalleerd

Enersol installeerde op de site Francorchamps een WKK-verwarmingsketel van 50 kW

Fedelec magazine | 29

PROJECT

en een motorenpaal, om de elektrische motoren te testen. Om de smart grid optimaal te laten functioneren wordt er tevens een automaat geïnstalleerd die met alle - ook de nog te integreren - technieken - ook de WKK- verwarmingsketel - zal kunnen communiceren. Deze automaat zal ook vanop afstand kunnen worden beheerd en communiceren. De mini smart grid zou eind december 2015 operationeel zijn.

Gerichte opleidingen

Als bijkomende energiebron werd op het bedrijfsterrein van Enersol een zonnevolger geïnstalleerd

Bedoeling is dat de FOREM - op de site zelf - in samenwerking met partners een aantal opleidingen zou organiseren voor werkzoekenden. Er wordt aan 3 verschillende soorten opleidingen gedacht: mechanica in functie van automotive, elektriciteit in functie van automotive en elektriciteit in het algemeen. Zo zal men de toegang hebben tot windturbine, uitgerust met een hydraulische stang die de volledige installatie kan doen bewegen.

Ook de werking van de verwarmingsketel en alle elektriciteitsaspecten kunnen worden toegelicht. Om alle aspecten inzake hernieuwbare energie in beeld te

André Jacquinet, medezaakvoerder van Enersol, wordt geflankeerd door medewerkers ing. Laurent Lefin (links), en Pierre Leso (rechts)

brengen werd op de site ook een zonnevolger geïnstalleerd. Alle technieken

ook overheden, de tertiaire markt en de

Enersol & FEDELEC

zullen ’toegankelijk’ zijn en op een peda-

industrie klanten. Uit de omzetcijfers van

Enersol werd opgericht in 2005, en

gogisch verantwoorde manier kunnen

het voorbije jaar blijkt het PV-gebeuren

is sinds 2007 volwaardig lid van de

worden verduidelijkt. Het elektrisch bord

duidelijk de voornaamste activiteit voor

beroepsfederatie FEDELEC, meer

met alle aansluitingen - achter een glazen

Enersol. “Binnen onze PV-activiteiten

bepaald van de Luikse afdeling die

wand - bevindt zich eveneens in dezelfde

weegt het industriële segment met 5 miljoen euro momenteel het zwaarst door,

om en bij de 110 leden telt. Het zijn

ruimte.

vooral de seminaries en workshops

het residentiële segment is goed voor

rond hernieuwbare energie - dit in al

PV-markt: industrie neemt het

ongeveer 1.5 miljoen euro. Een opmerke-

voortouw

lijk feit, want in de voorbije jaren nam het

zijn facetten - die voor deze onderneming uit Battice interessant zijn,

In 2010 plaatste Enersol de eerste micro-

residentiële PV-segment altijd het voor-

en waaraan medewerkers deel-

WKK verwarmingsketel in een residentiële woning in de provincie Luik. Deze toe-

touw. De inkomsten uit onze activiteiten

nemen. Verder is FEDELEC voor

zonneboilers en verwarming zijn goed

Enersol ook de informatiebron bij

stellen kenmerken zich door het feit dat

voor, respectievelijk, 1 miljoen euro en

uitstek om wat betreft wijzigingen

ze tegelijkertijd verwarming en elektrici-

300.000 euro”, aldus André Jacquinet.

teit produceren. In de beginperiode richt-

(Door Philip Declercq - Foto's: Enersol)

inzake wetgeving en nieuwe regelgeving van de sector op de hoogte

te Enersol zich vooral op de residentiële markt, later werden doorheen de jaren

30 | Fedelec magazine

te blijven. www.enersol.be

BEURzen

KNX Beurs verrast met primeurs

O

nlangs vond op de voormalige mijnsite van Heusden-Zolder de tweede

In het kielzog van Light+Building

editie van de KNX Beurs plaats. In het Henerzia-gebouw verzamelden

“Na het succes van de eerste beurs (20

meer dan 30 fabrikanten en distributeurs. Om en bij de 1.000 bezoe-

standhouders en 700 bezoekers) was

kers konden er kennismaken met de nieuwste standaarden en ontwikkelingen

een tweede editie een evidentie. Om

op het vlak van domotica voor woningen, kantoren en grote gebouwen.

de vinger zo goed mogelijk aan de pols te houden kwam die er al na één jaar.

Zo kunnen de nieuwigheden die op dé

KNX is de enige wereldstandaard (ISO/

Nieuwe sectie Audio-Video

Europese referentiebeurs Light+Building

IEC) voor de automatisatie van gebou-

De KNX-eendagsbeurs richtte zich tot

werden voorgesteld, ook hier in België

wen. Wereldwijd maken meer dan 370

KNX-integratoren, -programmeurs en

gepresenteerd worden. De KNX Beurs

fabrikanten van dit niet-merkgebon-

-installateurs, AV-integratoren, studie-

den systeem gebruik voor hun produc-

burelen, architecten, studenten,… en

zal vanaf nu tweejaarlijks, in het kielzog van Light+Building georganiseerd

ten en toepassingen. Hein De Bruyn

focuste zich volledig op deze snel groeiende open standaard in domotica.

worden”, aldus Lode Snellings van KNX

(Afgevaardigd bestuurder groep Alelek, gevestigd in het Limburgse Alken,

Bovendien voegde de organisatie dit jaar

waar de bezoeker alle ontwikkelingen en

met filialen in Wolvertem-Meise, Bree,

ook een uitgebreide sectie Audio-Video

nieuwste producten op vlak van KNX kan

Laakdal en Tielt): “Onze groep zette destijds al zwaar in op KNX – toen nog onder

aan het aanbod van de beurs toe. “De

zien, en rechtstreeks met de producenten kan praten. Onder de meer dan dertig

de naam EIB - omdat onze ervaring en

standhouders waren er ook OEM’s met

expertise uitwees dat KNX hét beste sys-

en videoapparatuur fungeert als deuropener bij een publiek dat openstaat voor

teem was voor automatisatie van gebou-

verregaande domotica”, aldus Hein De

passingen.” De bezoeker kon zijn ken-

wen. KNX zit wereldwijd in de lift. Door de

Bruyn. In het Henerzia-gebouw waren

nis opschroeven via diverse seminaries.

ontwikkeling tot wereldstandaard kon-

meer dan 30 standhouders - een derde

Voor Hein Debruyn van Alelek was de

den we een voorsprong uitbouwen op

meer dan bij de eerste editie in Genk -

opkomst boven verwachting: “Ook dit-

onze concurrenten qua kennis en erva-

aanwezig, en konden de meest recente

maal stelden een aantal bedrijven die de

ring met het systeem. Studiebureaus en

beurs bezochten, zich reeds kandidaat-

(interieur)architecten schrijven steeds

producten en toepassingen worden ontdekt. Er werden twee primeurs voorge-

meer automatisatie voor, en KNX neemt

steld. Met de ultra dunne 4K HDMI recei-

deze geslaagde tweede editie heeft de

hiervan als wereldstandaard het grootste gedeelte voor zijn rekening.” In

vers van Wyrestorm was er een primeur

KNX Beurs zijn bestaansrecht binnen de

voor de Benelux. De Russound KNX

Benelux zeker bewezen.”

Antwerpen heeft groep Alelek reeds het

interface waarmee het mogelijk is om

(Door Philip Declercq)

KNX Experience Home, een multifunc-

Russound audio systemen aan te sturen

tioneel platform voor KNX-beleving. Het

met KNX - zonder gebruik te maken van

betreft zowel een opleidings-, demon-

een externe server -, was een tweede primeur van formaat.

stratie-, netwerk- als testplatform.

ultramoderne en gesofistikeerde audio-

Beurs. “Dit is de enige Belgische beurs

nieuwe producten, technieken en toe-

exposant voor de volgende editie. Met

www.KNXbeurs.com www.knxexperiencehome.be

Fedelec magazine | 31

beurzen

Vakbeurs New Security ‘Security in en om gebouwen en infrastructuur’

O

p 26 en 27 februari 2015 gaat de eerste editie van de vakbeurs New

zalen en auditorium. Daarnaast de ope-

Security ‘nieuwe stijl’ door. Het enthousiasme onder de exposan-

ningsuren. Vooreerst liggen de beursda-

ten is groot, want ze krijgen eindelijk een tweedaagse tweejaarlijkse

gen op donderdag en vrijdag, want een

beursformule voorgeschoteld op maat van de beveiligingsmarkt. Samen met

beursbezoek valt beter in te plannen op

de beursorganisatie stellen ze alles in het werk om er het belangrijkste event

het einde van de werkweek dan aan het

in België voor de sector van te maken. The proof of the pudding is in the eating,

begin. Maar ook de openingsuren zijn

maar de ingrediënten voorspellen het beste!

beter afgestemd op de drukke agenda van de geïnteresseerde bezoeker. Op donderdag is er de nocturne (10 tot 22u),

De vorige editie van de professionele

ligheidssystemen, veiligheidschefs in

terwijl we op vrijdag lang genoeg open

beurs New Security dateert al van 2012,

bedrijven, handelszaken, warenhuizen

blijven om er een boeiende afsluiter van

maar de nieuwe beursorganisator wil

en banken, telebewakingsbedrijven,

de werkweek van te maken (10 tot 18u).”

niet horen van een doorstart. “Een beurs organiseer je voor de bezoekers én voor

fabrikanten en importeurs van veiligheidssystemen, bewakingsondernemin-

de exposanten”, vertelt Filip Cossement

gen, facility managers, studieburelen

van FCO Media, de uitgever van Top

en architecten, gebouwenbeheerders

Security en nieuwe organisator van New

en voorschrijvers. De exposanten zijn

Security. “Het eerste wat ik dus deed,

minstens even gevarieerd, maar spelen

was luisteren. Welke beurs wil de beveiligingsmarkt? Wat verwachten de expo-

allemaal hun specifieke rol in het beursthema ‘Security in en om gebouwen en

santen als ondersteuning? En waarvoor

infrastructuur’: groothandels, impor-

trekken de bezoekers naar een beurs?

teurs, fabrikanten, keuringsinstanties,

Willen ze alleen maar contacten leggen,

beroepsverenigingen, onderwijs- en

Randprogramma

of willen ze ook kennis delen en opdoen?

opleidingsinstellingen en meldkamers.

Bezoekers worden ook aangetrokken

we het concept volledig moesten herbekijken. Het resultaat is een breuk met

Er zijn veel redenen waarom een profes-

tot een beurs door het randprogramma. Beursorganisator Filip Cossement

sional een vakbeurs bezoekt, maar er

heeft dit al voldoende ondervonden met

het verleden: tweejaarlijks, twee dagen,

bestaan minstens evenveel redenen om

de andere professionele vakbeurzen

Brabanthal Leuven.”

die niet te bezoeken. Veelal zijn deze van

die hij organiseert, zoals Climatechno

praktische aard. Filip Cossement: “Het

Uit mijn vele contacten bleek al snel dat

“Het resultaat is een breuk met het verleden: tweejaarlijks, twee dagen, Brabanthal Leuven.”

“Doelgroep duidelijk definiëren”

begint met de bereikbaarheid, zowel

(HVACR) en Aquarama (watertechnologie). “Een sterk randprogramma maakt

Als beursorganisatie is het belangrijk om

in plaats als in tijd. Met de Brabanthal

een sterke beurs, dus zijn we bijzonder

je doelgroep duidelijk te definiëren en

in Leuven hebben we een gemakkelijk

gelukkig met ons partnership met Syntra

de exposanten en het randprogramma

bereikbare locatie langsheen de E40

voor Bedrijven en Medewerkers. SBM

hierop af te stemmen. New Security is

gevonden, met bovendien gratis parking,

zal tijdens New Security een workshop

dé vakbeurs voor installateurs van vei-

uitstekende catering, moderne vergader-

organiseren over het integreren van het

32 | Fedelec magazine

aspect ‘security’ bij het ontwerpen van een gebouw en richt zich tot studiebureaus, architecten en facility mana-

PROGRAMMA

gers. De titel ‘Denk als een crimineel, ontwerp & beheer als een gebruiker’ laat op donderdag 26 februari ’15 een

DONDERDAG 26 FEBRUARI 2015

bijzonder boeiende namiddag verhopen. We kijken dan ook uit naar de presentatie van Kristl Matton, Safety

SBM: VEILIG ONTWERPEN, VEILIG BEHEREN

Manager bij de Vlaamse overheid, over het aspect veiligheid tijdens de voorbije Special Olympics in ons land (zie

“Denk als een crimineel, ontwerp & beheer als een gebruiker”

ook artikel in dit nummer).” Deelname aan de workshop

14u00 Keynote: Veilig ontwerpen, veilig beheren

van SBM is betalend, maar ben je een werknemer, zelf-

Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED)

standige of vennoot van een Vlaamse KMO, dan recu-

Henk Neddermeijer (Delft TopTech/TU Delft, Scientia nv,

pereer je met de KMO-portefeuille 50% op het inschrij-

Kernel Safety en Security)

vingsgeld (zie www.kmo-portefeuille.be of contacteer

14u50 Pauze

Kevin Labens op 051/23.87.50).

15u15 Monitoring, CCTV, Access Control, brand- en inbraakdetectie: Trends in Technology

Aanwezigheid beroepsverenigingen

Verder ondersteunen eveneens ALIA Security (de

16u10 Good Security Practice:

Belgische beroepsvereniging van de elektronische

Special Olympics Antwerpen 2014

beveiliging) en ANPI (de Nationale Vereniging voor

Kristl Matton - Safety Manager at Vlaamse Overheid/Head

Brand- en diefstalbestrijding) de beurs New Security.

of Security Special Olympics/Former Head of Corporate Real

Hierdoor kan er worden gegarandeerd dat alle aspecten van de beursformule ‘Security in en om gebouwen

Estate steering centre at BNP Paribas Fortis

en infrastructuur’ tijdens New Security de nodige aan-

Hans Vandenbergh

17u00 U ontvangt het “Handboek Veilig Ontwerp en Beheer” + bezoek beurs

dacht zullen krijgen. Ook IFMA (de beroepsfederatie voor Facility Management in België) zal aanwezig zijn

Deelname:

100 euro voor leden IFMA, NAV, ALIA

op New Security. Door de brede ondersteuning van de

120 euro voor niet leden

beurs, blijkt duidelijk dat het concept van een gebouw

Praktisch:

van 14u00 tot 17u00, enkel in het nederlands

belangrijk is voor veel meer dan louter het functionele gebruik van een gebouw. “Meer specifiek brandbeveiliging en security leunen bijzonder dicht aan bij het ontwerp”, legt Filip Cossement uit. “Een beursbezoek is dus

VRIJDAG 27 FEBRUARI 2015

ook interessant voor studieburelen en architecten zodat ze hun kennis in deze twee domeinen kunnen uitbreiden

ANPI: “T031 VOOR DE EN50131”

om toekomstige projecten ook vanuit dit perspectief te

Ronny Nedergedaelt

bekijken.”

Waarom moet iedereen uit de veiligheidssector de beurs

Deelname: GRATIS

New Security bezoeken? “Vooreerst is het de enige vakbeurs in België die volledig gericht is op security”, besluit

Praktisch:

Filip Cossement. “Je ontdekt er de nieuwe trends en pro-

van 11u30 tot 12u00

Inschrijven: Contacteer Mevr. Poot Baudier: fabienne.pootbaudier@anpi.be - T 010 47 52 21

ducten voor 2015 en je kan er deelnemen aan interessante workshops. Samengevat, op New Security ontdek

VINÇOTTE, de partner bij uitstek voor de beveiligingssector

je nieuwe ideeën, inzichten en oplossingen.”

(Door Rudy Gunst)

Deelname: GRATIS Praktisch:

van 14u30 tot 15u15, enkel in het nederlands

Meer informatie, registratie en inschrijvingen voor het

Inschrijven: Contacteer Mr. Van Der Ven:

randprogramma zijn beschikbaar op de website.

gvanderven@vincotte.be T 02 674 59 83

www.new-security.be

Fedelec magazine | 33

TG165_Ad Electrical_192x136_NL.indd 1

27/01/15 16:55

IN/OUT

58

EB

59

3

IOTEO

EAL APELDOORN BV

12m2

18m2

4

01

60 ASTENA

by DEMES, SL

12m2

02

15m2

27

ABUS Security center 2

SABELCO

DISTRI-COMPANY

Optie / en option

18m2

Bevestigd / confimé

29

26

04

Vrij / Libre

62

45

18m

35m2

WILCON SECURITY BVBA

61

EUROMATEC

25 NESTOR COMPANY 54m2

SMC

31

48m2

VISUATECH

22

24m2 42m2

AIS SECURITY

21

07

IDIS ADI GLOBAL

BANDIT NV

36m2

ANB RIMEX

18m2

30m2

54m2

66m2

57m2

09

08

20

36

48

TOP SECURITY BV

FASTTEL 0.97 qm

18m2

RAS

12m

2

11a

DOMBRECHT DISTR. NV 2 12m

11b

10

18

AUTROSYSTEMS

ANPI

12

PRAXIS

12m2

12m2

16

34

12m2

15

VISOTE

50 78m2

38

13

247 COMFORTFRANCE NIZET DISTRIBUTION

AVG-DTM

46

HEURE ET CONTROLE 12m2

12m2

39 PROJECT O 54m2

36m2

57a

57b

FRSYNTRA SECURITY SBM 2 2 9m

9m

WORKSHOP

56

55

ADDVALS 12m

2

53

12m

12m2

51 DE RAAT SECURITY PRODUCTS NV 15m2

PARTNERS: PARTENAIRES:

18m2

52

CCVS 2

49 12m2

12m2

12m2

i

18m2

LOBECO

IPROTEC PLENION ROBOTICS

CDVI BENELUX

AIB VINCOTTE 21m2

WORKSHOPS

OKTOPUS NV/SA

32

TRIDIS

36m2

12m2

9m2

17

Abus Security Center Addvals Adi Global Aib Vinçotte Ais Security Anb Rimex Anpi Astena Autrosystems Avg - Dtm Bandit Nv

By Demes Sl Ccvs Cdvi Benelux De Raat Security Products nv Distri-Company Dombrecht Distribution Eal Apeldoorn Bv Euromatec Fasttel France Nizet Distribution FR-Security Idis Ioteo Iprotec Robotics Lobeco Nestor Company Oktopus Nv Plenion Praxis Project-Zero Ras Sabelco Security Monitoring Centre Syntra Sbm Ip Security Distribution Top Security Bv Tridis Visote Visuatech VVNT Wilcon Security Bvba 247 Comfort

VVNT 24m

2

IP SECURITY DISTRIBUTION 2

18m

Latest update: 03/02/2015

Latest update: 14/10/2013

Fedelec magazine | 35

beurzen

Nieuwigheden spotten op Batibouw

G

eert Maes (Algemeen Directeur Batibouw) ziet de 56ste editie van

en het budget is beperkt. Vandaar ook

Batibouw (26 februari-8 maart) hoopvol tegemoet, zonder voorbij te

dat renovatie een van de hoofdthema’s

gaan aan de economische realiteit.

van Batibouw 2015 is. Het grote voordeel is dat de kosten kunnen worden gespreid in de tijd. Het tweede thema betreft kostenoptimaal bouwen. Inzake nieuwbouw

Batibouw 2015 hoopt het objectief van

(38% besluitvormers, 44% medebesluit-

en de alsmaar strenger wordende ener-

300.000 bezoekers, dat verleden jaar op

vormers). De drie belangrijkste redenen

gieprestatie-eisen dient het gezond ver-

een haar na gemist werd, terug te halen.

waarom men de beurs bezoekt zijn: het

stand terug te keren: moeten we altijd

Geert Maes: “We kunnen niet spectaculair stijgen in een dalende markt.

ontdekken van nieuwigheden, ontmoe-

de beste leerling van de klas zijn? De

ten van nieuwe leveranciers/bezoeken

overheid schakelt te snel. Het gevolg is

Niettemin stemt het hoog aantal professi-

bestaande contacten en het vinden van

een verschuiving naar renovatie.” “Het

onele bezoekers, 75.000 in 2014, me bij-

oplossingen voor concrete problemen.

digitale huis” is het derde thema. Geert

zonder tevreden. Ongeveer 7% van deze

Maes: “Woningen worden door middel

bezoekers komt uit de elektrotechnische

Verschuiving naar renovatie

sector. Uit onze enquête blijkt trouwens

Het “Batibouw-effect” heeft tot ongeveer

van apps en digitaal verbonden toestellen alsmaar intelligenter. Maar het gaat

dat professionals vooral naar Batibouw

mei-juni geduurd, aldus Geert Maes: “Na

nog verder, huizen en plannen zullen in

komen om nieuwigheden te ontdekken."

het verlof is dit stilgevallen tot gedaald.

de toekomst compleet kunnen worden

De huidige parameters zijn niet zo goed.

gedownload.”

Men praat over de oneerlijke concurrentie, de dumpingprijzen en dergelijke

(Door Tilly Baekelandt)

meer, maar er is meer aan de hand. Het

www.batibouw.be

Enquête bij professionals De enquête wijst uit dat 60% van de professionals de beurs gedurende de eerste twee professionele dagen bezoekt

vertrouwen van de consument is zoek,

Nieuw voetbalstadion mogelijke bedreiging voor Brusselse beurzen FISA en FEBIAC trekken al geruime tijd aan de alarmbel wat betreft de bouw van het nieuwe voetbalstadion op de Heizel, dat een bedreiging zou kunnen vormen voor de jobcreërende beurzen in Brussel. Geert Maes: “Wij zijn niet tegen de bouw van het voetbalstadion, maar wel de manier waarop. In welke mate houden de ingediende offertes rekening met het beperken van de overlast tijdens de werkzaamheden? We vragen dan ook: bouw eerst de parking en dan het stadion en beperk de bouwtijd. Wanneer het project niet goed beheerd wordt, kan de toekomst van de beurzen in het gedrang komen. Wij dringen erop aan dat er snel een objectieve studie uitgevoerd wordt over de impact van het project op de mobiliteit en de garantie dat de beheerder van de infrastructuren tevens de beheerder van de parkings wordt.”

36 | Fedelec magazine

Stroomopwaarts De vonken vliegen ervanaf!

Tussen 10 en 14 jaar en gek van elektriciteit? Kom dan bij de Elektroclub! Je vindt er alle info over elektriciteit studeren en werken als elektricien. En doe zeker ook mee met de spannende wedstrijden. Dan maak je kans op te gekke prijzen!

Word gratis lid via rts.be elektroclub.stroomopwaa Heb je een jonge elektrofreak in je omgeving (dochter, zoon, neef, buurmeisje ...)?

Vertel dan zeker over de Elektroclub!

Wat is elektriciteit? Hoe werken herlaadbare batterijen?

Hoe bouw je een elektrisch circuit? Ga op zoek naar de antwoorden in Elektrokick, het populaire doeboek voor jongeren tot 14. Het staat boordevol spannende proefjes en leuke weetjes.

k via ic ok tr k le E s ti ra g je l te Bes rts.be/ elektroclub.stroomopwaa elektrokick-bestellen.

Stroom-Opwaarts wil meer jongeren warm maken voor elektrotechnische opleidingen en beroepen. De campagne is er voor jongeren en hun ouders, en voor scholen, opleidingscentra en werkgevers. Stroom-Opwaarts is een initiatief van Vormelek en zijn sociale partners.

Vormelek is er voor alle bedrijven en arbeiders uit het PSC 149.01. De organisatie ondersteunt de bedrijven bij hun competentie- en opleidingsbeleid en onderneemt acties voor een betere instroom van arbeiders.

www.stroomopw a a rmagazine ts.be Fedelec | 37

Product News

aleo solar levert 5,8 MW module-vermogen in Turkije aleo solar levert zonnepanelen voor vier grote fotovoltaïsche projecten in Turkije, met een totaal vermogen van 5,8 Megawatt.

Nieuwe reeks FERMAX "SMILE" monitoren

Op het dak van een industrieel bedrijf in de stad Eskisehir in Anatolië zal een van de grootste Turkse op-dak installaties worden geplaatst. Alleen al deze zonne-energie-installatie zal een

ABYZ presenteert de nieuwe reeks FERMAX "SMILE" moni-

vermogen van 3 MW hebben. In Eskisehir komen nog twee

worden afgestemd op de sfeer en stijl van de ruimte.

andere op-dak installaties van respectievelijk 1,15 MW en 1 MW,

De zilveren uitvoering is er voor de klant die een voorliefde

en dan komt er nog een vrijeveldkrachtcentrale van 650 kilowatt in Izmir aan de Turkse Egeïsche kust. De projectontwik-

heeft voor de industriële look: een neutrale, maar niettemin

kelaar is het Turks bedrijf Ekip Girisim Enerji. Met de toegepaste

kleuren van de woning. Wit is bedoeld voor zij die lichte en

hoogrendementsmodules van aleo kan, in vergelijking met 250

open aanvoelende ruimtes appreciëren. Het wit profiel en de

Watt-standaardmodules, ca. 20% meer vermogen op hetzelfde

monochrome drukknoppen integreren de videofoon subtiel

oppervlak worden geïnstalleerd.

in de ruimte. De zwarte uitvoering is geschikt voor wie ervan

De firma aleo solar GmbH levert in totaal ruim 20.000 modules aan de Turkse EPC. De hoogrendementsmodules van aleo

houdt om de ruimte karakter, prestige en elegantie te geven.

halen een rendement van meer dan 18,3%, dat wordt bereikt

www.abyz.be

toren. Dit in verschillende uitvoeringen zodat de monitor kan

gesofistikeerde kleur die gemakkelijk te integreren is in de

door de combinatie van zorgvuldig geselecteerde onderdelen en zonnecellen van de nieuwste technologie. Naast de celverbinders zorgen antireflex-gecoat frontglas en een supertransparante EVA-folie ervoor dat er meer licht bij de cel terechtkomt. www.aleo-solar.be

Concord introduceert Beacon XL-railspot Concord, specialist in architecturale verlichting, breidde zijn bekroonde Beacon-assortiment opnieuw uit met armatuuroplossingen.

De specialist in architecturale verlichting zoekt de grenzen van de technologie op met de nieuwe Beacon XL: een nieuwe spot die tot 3000 lumen biedt bij slechts 38W (42W totaal opgenomen vermogen) en ideaal is voor toepassingen in de retail. De spot is, als aanvulling op de rest van het assortiment, verkrijgbaar in zowel wit als zwart. De railspot kan bestaande 35W CMI-lampen vervangen, wat aanzienlijke energiebesparingen oplevert. Met een CRI (Colour Rendering Index) van maximaal 97 biedt de spot retailers een zeer krachtige LED-armatuur met uitstekende kleurweergave. De armatuur van veertig watt heeft drie verschillende stralingshoeken: een smalle van 12°, een middelgrote van 24° en een grote van 50. Dankzij diverse accessoires kan Beacon XL aan alle individuele eisen aangepast worden. Concord vernieuwde daarnaast zijn complete serie Beacon 26W-railspots met nieuwe LED-chips. Door de integratie van deze LED-chips in de armaturen is de lichtopbrengst aanzienlijk toegenomen en de kleurweergave verbeterd. www.havells-sylvania.com www.concord-lighting.com

38 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

NV Cebeo neemt Vanas Beyond Tools over NV Cebeo uit Waregem heeft sinds 1 februari de activiteiten en medewerkers van Vanas Beyond Tools uit Kruibeke overgenomen.

Cebeo is een Belgisch bedrijf actief in de distributie van elektrotechnisch materiaal, technische diensten en oplossingen. Vanas Beyond Tools is een gespecialiseerde groothandel in professionele handgereedschappen, machines en hijs- en hefwerktuigen. Voor Cebeo is Vanas Beyond Tools binnen het kader van zijn groeistrategie als gespecialiseerde groothandel de meest geschikte partner voor de uitbreiding van de bestaande productportfolio en techni-

BISOL introduceert nieuwe lineaire vermogensgarantie

sche competenties in het domein van tooling en hijs- en hefwerktuigen. Voor Vanas Beyond Tools betekenen de schaalgrootte en

BISOL Group introduceert op al zijn zonnepanelen een

de performantie van Cebeo op het vlak van logistiek en e-business

lineair afnemende vermogensgarantie tot 85 procent van

een onmiskenbare meerwaarde. Beide bedrijven hebben een fami-

het vermogen na 25 jaar werking. In het eerste jaar wordt

liaal en nationaal karakter en streven naar een optimale klantgericht-

minstens 97% van het vermogen gegarandeerd, gevolgd

heid en kwaliteit op het gebied van productaanbod en dienstverle-

door een vermogensafname van maximaal 0.50% over de

ning. Vanas Engineering nv, bekend voor magazijninrichtingen en

volgende 24 jaar. Vergeleken met de meest voorkomende

dynamische systemen voor industrie en ziekenhuizen, maakt geen

lineaire garanties in de industrie, garandeert BISOL 6,25%

onderdeel uit van deze transactie.

meer vermogen in het 25e jaar. De omschakeling door

www.cebeo.be

BISOL van een stapsgewijze- naar een lineaire vermogensgarantie is het gevolg van de hoge kwaliteitsnormen die

www.vanas.eu

deze Europese fabrikant zichzelf oplegt in iedere fase van het productieproces. Naast de bestaande productgarantie van 10 jaar, is de lineaire vermogensgarantie geldig voor

FLIR Systems presenteert nieuwe T-serie camera's met UltraMax™-resolutie

alle BISOL zonnepanelen geproduceerd na 1 september

FLIR Systems, Inc. heeft bekendgemaakt dat de warmtebeeldca-

vragen via de website.

2014 en aangekocht door de eindklant vanaf 1 november 2014. De garantie treedt automatisch in werking van zodra de panelen aangekocht worden (in lijn met de algemene verkoopsvoorwaarden). Klanten die een bijkomende zekerheid wensen, kunnen een officieel garantiecertificaat aan-

mera's uit de T-serie worden uitgebreid met nieuwe functies en mogelijkheden. Het bedrijf introduceert tegelijkertijd twee nieuwe

www.bisol.be

camera's: de T460 en de T660. De FLIR-camera's uit de T-serie zijn nu uitgerust met UltraMax™, een unieke beeldverwerkingsfunctie die de IR-resolutie en gevoeligheid van de camera's aanzienlijk verbetert. Geselecteerde camera's uit de T-serie werden voorzien van verbeterde warmtegevoeligheid – tot 20 mK – en een betere temperatuurmeting. De nieuwe T460 en T660 camera’s zijn voorzien van deze kenmerken en hebben een temperatuurbereik tot 2000°C, continue autofocus en geïntegreerde opname van realtime radiometrische videobestanden. De data kunnen worden afgespeeld en geanalyseerd met FLIR Tools en FLIR Tools+ zodat de thermische wijzigingen over een bepaalde periode tot in het kleinste detail onderzocht kunnen worden. www.flir.com/t-series

Fedelec magazine | 39

Product News

Stroom gegarandeerd met ‘Keor T’ driefasen UPS-en van Legrand De ‘Keor T’ UPS-en van Legrand zorgen er in geval van een black-out voor dat essentiële elektrische apparaten gedurende een bepaalde tijd blijven functioneren. Deze niet-onderbreekbare voedingen zijn er in drie fasen, met een vermogen van 10 tot en met 60 kVA. Ze zijn parallel schakelbaar zodat het vermo-

Niko Group verwerft M. Züblin AG

gen verhoogd kan worden tot maximaal 480 kVA. ‘Keor T’ UPS-

Niko Group nam M. Züblin AG, een familiale bedrijvengroep

en kunnen gevoed worden door twee aparte AC-voedingen.

met hoofdkwartier in het Zwitserse Wallisellen, over van stichter

Ze zijn schaalbaar in functie van verschillende redundantieni-

Michael Züblin. M. Züblin AG (opgericht in 1986) produceert

veaus en geschikt voor generatorkoppeling. Ze zijn compatibel

detectoren voor lichtsturing en lichtarmaturen voor specifieke

voor communicatie via RS232, Modbus en programmeerbare contacten. Een USB-converter is optioneel. Met een gebruiks-

toepassingen in woningen/appartementen en voor commerciële en industriële gebouwen. De groep heeft eigen verkoop-

vriendelijk display en de aansluitvoorzieningen aan de voorzij-

organisaties in Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en

de zijn ze eenvoudig te installeren en te bedienen. Compacte

Polen en is vooral sterk aanwezig op de Zwitserse, Duitse en

plaatsing is mogelijk

Oostenrijkse markt. De Züblin-groep heeft een jaarlijkse omzet

op een oppervlakte

van meer dan 20 miljoen euro en stelt 65 mensen tewerk in de

van 0,32 m² tot en met

bovenvermelde landen. Deze acquisitie past in de groeistrategie van de Niko Group betreffende detectoren en lichtsturings-

0,54 m², per behuizing. De 3-level scha-

producten. De groep wil op dit vlak een belangrijke speler wor-

keltechnologie zorgt

den op de Europese markt. Eerdere acquisities in dit domein

voor een hoge efficiën-

waren Servodan (met thuisbasis in Denemarken en actief in

tie tot 96%, waardoor

Scandinavië, overgenomen in 2008) en Unotech (eveneens met

dit type UPS een lage

thuisbasis in Denemarken, in 2013 overgenomen en nu volledig

TCO kan voorleggen.

geïntegreerd in Servodan).

www.legrand.be

www.niko.eu

Modular lanceert klassiekers met zelfontwikkelde LEDtechnologie Modular Lighting Instruments maakt enkele van zijn iconen klaar voor de toekomst en vervangt de AR111-module door een M-led111. De iconen Nomad, Multiple, Bolster en Lotis in combinatie met de M-led111 bieden hogere kwalitatieve lichtbeleving dan de halogeenvoorganger, zonder in te boeten aan hun originele designwaarde. Kenmerken: M-LED111 is verkrijgbaar in 2 700, 3 000 en 4 000 Kelvin, met spot-, medium- of floodreflector, lumenoutput varieert van 1 100 tot 2 500 lm; afhankelijk van amperage van gear, dimbare en niet-dimbare versie. De module is verkrijgbaar met een witte of zwarte structuur. Het bedrijf ontwikkelde de ledmodule volledig zelf. www.supermodular.com

40 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

Schneider Electric en ElectroProject sluiten partnership Schneider Electric en ElectroProject, business unit van Cofely, zijn een samenwerking aangegaan die is gericht op de zwaardere industrieën, de waterwereld, de olie- en gassector en energiebedrijven. Volgens beide organisaties is frequentieregeling van hoogspanningsmotoren de efficiency enabler voor deze branches. Denk hierbij aan het realiseren van substantiële energiebesparingen en het faciliteren van een flexibeler productieproces. Bij de samenwerking gaat het om de frequentieregelaar Altivar 1200. Schneider Electric en ElectroProject kunnen potentiele gebruikers voorrekenen hoeveel energiebesparing zij met behulp van deze drive kunnen realiseren op hoogspanningsmotoren. Beide bedrijven hebben ervaren dat als organisaties de last op 80 procent van de maximale belasting regelen, de energiebesparing kan oplopen tot 50 procent. Ook zijn

OSRAM LIGHTIFY™

terugverdientijden van zeven maanden geen uitzondering. De Altivar is inzetbaar in elke toepassing, zowel voor nieuwe applicaties als voor retro-

OSRAM LIGHTIFY™ brengt de toekomst van het

fittoepassingen.

licht in huis: intelligente netwerkoplossingen die op elk moment aan individuele wensen en leefstijl zijn

www.schneider-electric.nl

aan te passen. Bij OSRAM LIGHTIFY™ draait het om

www.electroproject.nl

persoonlijke wensen. Om dit te bereiken, werken verschillende componenten samen: innovatieve armaturen en lampen die kunnen worden gedimd, die het licht van helder naar warm wit kunnen aanpassen en dit in verschillende kleuren kunnen verlichten afhankelijk van stemmingen en sferen. Een gateway en plug worden gebruikt om de lichtbronnen draadloos in een netwerk te kunnen aansluiten. Alles wordt eenvoudig gestuurd via een iOS of Android smartphone of tablet.

Met OSRAM LIGHTIFY™ begint het met één afzonderlijk te sturen armatuur of lamp. Maar het systeem is ook uit te breiden tot maximaal 50 lichtbronnen. www.osrambenelux.com

Nieuwe verlichtingsinterface DALI De laatste nieuwigheid van Domintell is de DINTDALI01 interface. Het is de link tussen de domotica BUS van Domintell en de toestellen die op een DALI (Digital Addressable Lighting Interface) BUS aangesloten zijn. Momenteel ondersteunt Domintell DALI-protocollen type 0 (TL-lampen => Device Type 0) en type 6 (LED-modules => Device Type 6). Maximaal 64 DALI-kanalen kunnen door één Domintell interface beheerd worden. Het is de tiende interface op rij van de Domintell DIMMER oplossingen. De DINTDALI01 mag niet verward worden met de DALI01, die de voeding voor de Domintell BUS is (kabel (niet in buis) rol in lengte van 500 meters, nieuwe verpakking voor de BUS). www.domintell.com

Fedelec magazine | 41

Product News

OSRAM VEGA design led-armatuur voor professionele kantoorverlichting De nieuwe VEGA is een design led-armatuur voor professionele kantoorverlichting. Het ultramoderne armatuur in aantrekkelijk

Rittal - Industrie 4.0

design is voorzien van efficiënte led-technologie en een zeer hoge lichtkwaliteit. De verschillende toepassingsmogelijkheden

De optimalisatie van de productieketen is een continue opgave

zorgen voor veel flexibiliteit. De OSRAM VEGA kan als pendelarmatuur, als opbouwarmatuur of op een railsysteem worden

in de sturings- en schakelkastenbouw. Rittal toonde samen

geïnstalleerd. Het armatuur beschikt over een lichtgeleidende

met zusterondernemingen EPLAN, Cideon en Kiesling op de

plaat met ingedrukte prismatische structuur. Deze speciaal ont-

SPS IPC Drives 2014 hoe dit in zijn werk gaat. Onder het motto

wikkelde structuren voorkomen verblindend licht, het armatuur

“Next level for Industry” presenteerden de ondernemingen van

voldoet aan de richtlijnen voor kantoorverlichting en is uiter-

de Friedhelm Loh Group nieuwe oplossingen voor de realisatie van efficiënte productieprocessen volgens Industrie 4.0:

mate geschikt voor beeldschermwerkplekken. Ook op visueel

van engineering over systeemtechniek tot automatisatie. De

ne design. Bij het uitschakelen is de lichtgeleidende prismati-

getoonde productinnovaties in de behuizings-, ventilatie- en

sche plaat met een hoogte van slechts 6 mm bijna transparant.

stroomverdelingstechniek behoorden tot de hoogtepunten op

Uitgerust met zeer efficiënte led-technologie met een lichtren-

de stand. “De intelligente verbinding van het productaanbod

dement van 100lm/W, een lumen output van 4.200 lm en een

van EPLAN, Cideon, Rittal en Kiesling tot een naadloze productieketen vertaalt zich bij ons in Industrie 4.0 voor de stu-

levensduur van 50.000 uur.

rings- en schakelkastenbouw,’ verklaart Dr. Thomas Steffen,

www.osram-benelux.com

gebied zet de VEGA accenten met het hoogwaardige en moder-

directeur R&D bij Rittal. Hij vult aan: “Essentieel is Industrie 4.0 een data-, software- en interfacethema. Door de optimale afstemming die we binnen de Friedhelm Loh Group hebben bereikt, kunnen de productiekosten in de schakelkastenbouw tot 50% worden gereduceerd.” www.rittal.com

European MEPcontent Standard beschikbaar Stabiplan lanceerde tijdens het sectorevent BIM LIVE | SUM 2014 op 25 november 2014 de European MEPcontent Standard (EMCS).

Vijfhonderd MEP-engineers, projectleiders en vertegenwoordigers van fabrikanten, sectorpartners, installatiebedrijven en gebouwbeheerders waren getuige van de overhandiging van de standaard aan Henk de Bruijn, sales manager bij Nefit. Als representant van de 150 fabrikanten die hun producten op MEPcontent publiceren, nam hij de EMCS in ontvangst. In combinatie met het platform mepcontent.eu is de Europese MEPcontent Standaard het antwoord op de vraag van MEP-ingenieurs en fabrikanten naar uniforme en geclassificeerde content voor de installatiesector in Europa. Stabiplan wil haar kennis van installatietechniek en content voor MEP delen, omdat de installatietechniek een specifieke sector is die haar eigen normen en standaarden verdient. Dit moet gebeuren op Europees niveau: een aanpak per land is te fragmentarisch en niet toekomstbestendig. Een Europese aanpak sluit aan bij de praktijk waarin fabrikanten hun productaanbod niet beperken tot één land. www.stabiplan.be

42 | Fedelec magazine

arch: François Martens

In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-

persoonlijker

systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun

de

verschillende

kunnen

behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.

bedienen – en op die manier heel wat energie

Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-

besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf

installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen

hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele

is voldoende om volop te profiteren van de groei

jaren

gebied,

van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet

besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van

ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50

zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om

info@domintell.com - www.domintell.com

lang

woningfuncties

een

referentie

op

is

afstand

op

dat

producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,

markt

en

van

toegankelijker de

domotica

zijn.

www.avvisi.com

1 NIEUWE WONING OP 5 WORDT UITGERUST MET DOMOTICA LAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN: WORD DOMINTELL INSTALLATEUR

explodeert

Resultaat: en

de