NotaBene 4 NL

Vind je m leuk? ij Neem mi mee! j

2019 • nr. 4

Marc Herremans

“Ik heb geen pech gehad, maar heel veel

geluk”

Tips voor wie een kot zoekt • Trouwen en scheiden in België

SAMENWONEN / TROUWEN

In goede en kwade dagen

50

21

6

ERVEN / SCHENKEN

Met tien onder één dak

38

42 KOPEN / VERKOPEN

18 ONDERNEMEN

Niemand zou zijn identiteit moeten verbergen

Op zoek naar een kot?

64

32

“Het meest kostbare kost niets”

46 67

DE NOTARIS

De notaris in cijfers

76

46

59

HET DUO

SAMENWONEN / TROUWEN Trouwen en scheiden in België: de cijfers 6

Goed doel ste minder succe

Zij stappen in het huwelijksbootje • Het tweede huwelijk van An Olaerts en Rudy Hendrickx: “Minder naïef. Niet minder romantisch” 10 • Britt Plum en Julien Denié: “Traditioneel huwelijk, maar niet voor de kerk” 13

Huwelijks- of samenwoningscontract: kleine lettertjes met grote gevolgen 15 7 geboden voor een persoonlijk en betaalbaar huwelijk 16

GEEN duo-leg

Wanneer Olivia erft van Jane betaalt O

Zij werken samen. En leven samen Hetzelfde geldt voor nichtjes/neefjes/ • Nicolas Decloedt en Caroline Baerten (Humus x Hortense): Hij de keuken, zij de zaal 18 testament of de wet erven. Het bedrag • Nico en Dave (Stuifmeel & Stamper): “Als we eens een dag vrij hebben,

draaien we de knop helemaal om” 21 Hoe kunnen we dit vermi

De do’s & don’ts voor ondernemende koppels 24

De nieuwe solidariteitsclausule: trouwen met scheiding van goederen, maar met financiële zekerheid 26

E R V E N / S C H E N K E N

De zorgvolmacht: steeds meer Belgen sluiten er een af 27 Stijn De Bode kreeg een zorgvolmacht om voor een vriendin te zorgen: “Verbazingwekkend snel geregeld” 28 Zorg voor jezelf en je vermogen 30

De tijdscapsule van Marc Herremans 32

Erven en schenken: hoe doe je dat met adoptie- of pleegkinderen?

• Nick en Evelyne hebben twee dochters en vangen zes pleegkinderen op:

“We lieten een testament opstellen” 38 • Hannes en Deborah adopteerden Rae Morris: “We kozen voor volle adoptie” 42

JANE Tante van Olivia

Neem je erfenisplanning opnieuw onder de loep 45

O N D E R N E M E N

Hassan Al Hilou: amper 20 en diversiteitsadviseur van grote bedrijven 46 Molengeek, hoogtechnologische vitaliteit in Molenbeek. Julie Foulon: “Niet je diploma telt, maar wat je kan” 50 Het nieuwe vennootschaps- en verenigingsrecht 54

Landbouwers zijn steeds meer bedrijfsleiders • Michiel Mechelmans over de impact van kussende kalveren op Facebook 56 • Sam Magnus: bio-ingenieur tussen het witte goud 59

Wat betekent de nieuwe vennootschapswet voor jou? 62 Het elektronisch effectenregister: handig, betrouwbaar en transparant 63

K O P E N / V E R K O P E N

Op zoek naar een kot • Negen vragen beantwoord 64 • Laura Vandenbussche: “Altijd gezellig op mijn kamer” 68 • Klaartje Van de Moortel: “Hier kweek je zelfstandigheid” 69

Leven op een appartement • Tips voor wie een appartement koopt 71 • Mede-eigenaars niet altijd de beste vrienden 72

Online verkoop van vastgoed Biddit succesvol van start 74

D E N O TA R I S

Exclusieve enquête: hoe kijk jij naar de notaris? 76 Vijf notariële akten die het verschil maken 78

MET een duo-legaa

Het testament voorziet twee leg vzw/liefdadigheidsinstelling/inst anderzijds Olivia als begunstigd De bedoeling is dubbel: Jane ge betaalt geen successierechten é

Hoe werkt een duo-le

De instelling/vzw erft onder de betaalt, ook deze op het deel da

Resultaat? Olivia houdt er net helpt er een goed doel mee!

COLOFON Redactie en administratie Fednot Bergstraat 30-34 1000 Brussel Tel. 02/505.08.38

Hoofdredacteur Dirk Remmerie (Xpair Communication)

Verantwoordelijke uitgever Jan Sap – Bergstraat 30-34 – 1000 Brussel

Coördinatie en eindredactie Bart Azare, Gilda Benjamin, Sandra Ichtertz, Dirk Remmerie Redactiecomité Bart Azare, Gilda Benjamin, Margaux Dewitte, Lore Halbardier, Sandra Ichtertz, Dirk Remmerie, Maud Vanmeerhaeghe

Redactionele bijdragen Gilles Bechet Gilda Benjamin, Bo Bogaert, Élodie Devillers, Margaux Dewitte, Lore Halbardier, Dirk Remmerie, Eva Van den Eynde, Maud Vanmeerhaeghe,

Foto’s Yann Bertrand, Thomas De Boever, Jan Crab, Cia Jansen

Ontwerp en lay-out Peter Frison Concept en realisatie Xpair Communication Drukkerij Hendrix Xperience Contact (opmerkingen en suggesties) notabene@fednot.be

4

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Gunsttarief verkooprecht geldt ook in deelgemeenten kernstad Bij de aankoop van een gezinswoning betaal je sinds de hervorming van de registratierechten – sinds 1 juni 2018 – 7 procent verkooprechten. Koop je een bescheiden gezinswoning met een waarde van hoogstens 200.000 euro (dat bedrag ligt op 220.000 euro in de kernsteden of de Vlaamse Rand rond Brussel) kun je genieten van een extra vermindering van maximaal 5.600 euro op de verschuldigde registratiebelasting.

De korting verbonden aan de grens van 220.000 euro geldt ook voor: • de deelgemeenten van kernsteden Aalst, Antwerpen, Boom, Brugge, Dendermonde, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas, Turnhout en Vilvoorde • de gemeenten van de Vlaamse Rand Affligem, Asse, Beersel, Bertem, Bever, Dilbeek, Drogenbos, Galmaarden, Gooik, Grimbergen, Halle, Herne, Hoeilaart, Huldenberg, Kampenhout, Kapelle-op-den-Bos, Kortenberg, Kraainem, Lennik, Liedekerke, Linkebeek, Londerzeel, Machelen, Meise, Merchtem, Opwijk, Overijse, Pepingen, Roosdaal, Sint-Genesius-Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Steenokkerzeel, Ternat, Tervuren Vilvoorde, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Zaventem, Zemst

Inzicht in de impact van de nieuwe vennootschapswet Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen is sinds 1 mei 2019 een feit. De impact ervan op de Belgische ondernemingswereld is groot en noodzaakt ondernemers stil te staan bij de vele juridische facetten ervan. Flexibilisering, modernisering en vereenvoudiging zijn de uitgangspunten bij de hertekening van de regels. Klinkt mooi, maar wat betekent dat concreet? Moet je morgen meteen je statuten aanpassen?

Ben je nog steeds baas in eigen bedrijf?

Om ondernemers wegwijs te maken in de belangrijkste innovaties hebben Fednot, Graydon Belgium nv en het VBO samen een brochure ontwikkeld met daarin een helder overzicht in bevattelijke taal van de belangrijkste ‘aandachtspunten’ voor elke ondernemer.

Download de brochure gratis op www.notaris.be Lees meer over de nieuwe vennootschapswet op blz. 60

Online verkoop woningen via Biddit schot in de roos Biddit, het online verkoopplatform van de Belgische notarissen, is een groot succes. Sinds het officiële startschot op 1 september zijn er al 1.080 woningen, appartementen en terreinen via het online platform te koop aangeboden. Drie op de vier panden worden effectief verkocht.

Sinds 1 september moeten huizenjagers zich niet meer verplaatsen naar een verkoopzaal om deel te nemen aan een openbare verkoop. Kandidaat-kopers kunnen bieden op de woning van hun dromen via een laptop, een tablet of een smartphone. Sinds de lancering op 1 september zijn er al 1.080 panden (woningen, appartementen en terreinen) via www.biddit.be te koop aangeboden. Een half jaar na de start van het systeem hebben de 1.150 notariskantoren in België 400 panden in de aanbieding.

Check onze blog NotaBene is het magazine dat je nu vasthoudt, maar NotaBene is ook een blog. Met de regelmaat van de klok verschijnen er extra bijdragen die aansluiten bij de inhoud van het magazine. Zo vind je er tips en informatie op mensenmaat en gesprekken met bekende en minder bekende landgenoten, telkens naar aanleiding van een levensmoment waarbij ook de notaris een rol kan spelen. www.notabene-magazine.be

Nieuw erfrecht Een dik halfjaar na de invoering van het nieuwe erfrecht (september 2018) zijn er al meer dan 1.000 familiepacten over latere nalatenschappen gesloten. Het gaat over afspraken die ouders bij leven met hun kinderen maken om latere discussies over hun nalatenschap uit te sluiten.

Het nieuwe erfrecht geeft iedereen een grotere vrijheid om zijn vermogen na te laten aan wie hij wil. En er is nog een belangrijke nieuwigheid: ouders kunnen met hun kinderen (en eventueel met hun stief- of kleinkinderen) een overeenkomst sluiten om te vermijden dat er later, bij het overlijden van de ouders, discussies over de verdeling van hun nalatenschap ontstaan.

Bedoeling van zo’n erfovereenkomst of familiepact is dat de ouders met hun latere erfgenamen een globaal akkoord treffen dat door alle betrokken partijen als fair wordt aanzien.

Lees meer over het nieuwe erfrecht op blz. 45

nota bene - Het magazine van Notaris.be

5

SAMENWONEN / TROUWEN

Trouwen en scheiden in België: de cijfers

In goede en kwade dagen?

Wie zijn ja-woord geeft, doet dat met de beste intenties. Maar de statistieken zijn minder romantisch. Bijna één op de twee koppels die vandaag volmondig “ja” zeggen, zullen over enkele jaren uit elkaar gaan. In werkelijkheid zijn het er zelfs veel meer: wettelijk én feitelijk samenwonenden zijn immers niet in de statistieken opgenomen en ze vormen een grote, groeiende groep. 11 vaststellingen:

1 WE BLIJVEN GELOVEN IN HET HUWELIJK In 2017 huwden 44.319 Belgen, dat is bijna evenveel dan in 2016 (-0,9%). 1.112 huwelijken waren tussen mensen van hetzelfde geslacht.

Er waren ongeveer evenveel huwelijken tussen twee mannen als tussen twee vrouwen.

In 2017 werd iets meer getrouwd in Antwerpen (+2,5%) en Limburg (+1,6%) dan in 2016. In Vlaams-Brabant (-2,1%) en in West-Vlaanderen (-1,7%) werd dan weer iets minder getrouwd.

In Wallonië was er een duidelijke daling in het aantal huwelijken in de provincies Luxemburg (-4,8%) en Namen (-4,3%).

Het aantal huwelijken per duizend inwoners bleef stabiel op 3,9%.

6

nota bene - Het magazine van Notaris.be

2

3

WE SCHEIDEN MINDER…

...OF ZO LIJKT HET TOCH

Het aantal scheidingen in België blijft dalen met 23.059 echtscheidingen in 2017 (-2,2% ten opzichte van 2016). 329 van die scheidingen waren tussen mensen van hetzelfde geslacht. Bij die koppels zijn het vooral vrouwen die scheiden.

In Brussel (+8,7%) wordt er duidelijk meer gescheiden dan in Vlaanderen (-3,9%) en Wallonië (-6,3%). Het aantal scheidingen daalde het sterkst in Antwerpen (-8,8%) en in Luxemburg (-9%).

Het aantal scheidingen per duizend inwoners daalde tot 2%.

4

In de statistieken worden enkel de echtscheidingen na een huwelijk opgenomen. Kopels die wettelijk en feitelijk samenwonen kunnen officieel immers niet uit de echt scheiden. Wie dus na een samenwoning uit elkaar gaat, komt dus in geen enkele statistiek terecht. Die scheidingen blijven onder de radar.

5

SAMENWONENDEN GAAN VAKER UIT ELKAAR

WE HUWEN EN SCHEIDEN STEEDS LATER

Omdat samenwonenden niet in de statistieken opgenomen worden, hebben de sociologen Dimitri Mortelmans en Layla Van den Berg (Universiteit Antwerpen) een eigen onderzoek gedaan op basis van gegevens uit de Kruispuntdatabank voor Sociale Zekerheid. Ze baseerden zich daarvoor op 20.000 koppels. Van de koppels die samenwonen zonder te trouwen is na 14 jaar nog maar een derde samen.

Bij gehuwden is dat aantal na 14 jaar nog 80%.

Mannen waren in 2017 gemiddeld 33,7 jaar bij een eerste huwelijk, vrouwen waren gemiddeld 31,4 jaar.

Het leeftijdsverschil tussen partners bleef stabiel op 2,3 jaar. Bij een tweede huwelijk was de man gemiddeld 48,9 jaar en de vrouw 45,3.

Bij een scheiding zijn we gemiddeld respectievelijk 46,7 jaar (mannen) en 43,7 jaar (vrouwen), een stijgende trend.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

7

6

7

NIETS IS VOOR ALTIJD Ook na een huwelijk van 50 jaar blijft liefde een werkwoord. 108 koppels vonden in 2017 dat er niet hard genoeg gewerkt werd op dat vlak en besloten elk hun eigen weg te gaan.

8

LIEFDE KENT GEEN GRENZEN

17,4% van de huwelijken vond plaats tussen een Belg en iemand met een andere nationaliteit. In Brussel is bijna 1 op de 3 huwelijken gemengd. Het aantal scheidingen tussen gemengde koppels ligt in dezelfde lijn: 15,1%

8

nota bene - Het magazine van Notaris.be

BIJNA 1 OP DE 2 HUWELIJKEN STRANDT 408 huwelijken op 1000 draaien uit op een scheiding. We zien lichte verschillen per gewest: 429 in Wallonië, 394 in Vlaanderen en 422 in Brussel.

9

MILLENNIALS TROUWEN MINDER

In vergelijking met andere leeftijdscategorieën trouwen 25- tot 35-jaren minder. In twintig jaar tijd halveerde het aantal trouwers in die leeftijdscategorie.

11

10 MILLENNIALS WONEN VAKER SAMEN

TROUWEN DOEN WE LATER WEL (OF TOCH NIET?)

25- tot 35-jarigen kiezen makkelijker voor een samenwoning dan voor een huwelijk. In 2017 sloten 12 op de duizend niet-gehuwde 25- tot 30-jarige vrouwen een wettelijke samenwoning af, bij de 30tot 35-jarigen waren dat er 13 op de duizend.

Jongere generaties kiezen er doorgaans voor om een periode ongehuwd samen te leven en gaan pas na enkele jaren trouwen. In veel gevallen komt het uiteindelijk niet tot een huwelijk. Daardoor is vandaag slechts 45% van de 35-jarigen getrouwd, ten opzichte van 70% van de 35-jarigen in 1997.

EN DAN NOG DIT: We trouwen het liefst in juli en september.

(Zie ook onze tips op pagina 16 voor een betaalbaar huwelijk: trouw buiten het seizoen)

Koppels met een kinderwens die na 4 jaar nog geen kinderen hebben, gaan vaker uit elkaar.

Koppels die voor hun 20ste al samenwonen, gaan vaker uit elkaar.

FinanciĂŤle stress is een dooddoener voor een relatie: wie vanuit een economisch zwakkere positie huwt, ziet zijn relatie vaker stuklopen.

Wie na zijn 26ste een relatie begint, heeft meer kans om bij elkaar te blijven.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

9

tekst Eva Van den Eynde foto Yann Bertrand

An (40) en Rudy (50) bezegelen hun relatie met een tweede huwelijk

“Minder naïef.

Niet minder romantisch” An Nelissen en Rudy Hendrickx hebben allebei een scheiding achter de rug, maar hun geloof in de liefde bleef overeind. In augustus trouwen ze, om hun relatie te bezegelen.

“We hebben elk onze kinderen, ons huis en onze carrière. We zijn dus op geen enkel vlak met elkaar verbonden. Door te huwen tonen we ons engagement aan elkaar.”

A

n Nelissen en Rudy Hendrickx leerden elkaar vier jaar geleden kennen. Hij was al gehuwd geweest en heeft twee zonen van 18 en 20 jaar, zij had enkele maanden voordien de relatie met de vader van haar drie dochters (10, 12 en 14 jaar) beëindigd. De kinderen van Rudy liepen school in Laken, terwijl An in Oostakker woont. Daarom woonde het koppel tot nu toe slechts deeltijds samen, maar daar komt verandering in. In augustus trouwen ze en trekt Rudy officieel in bij An. “We hebben de voorbije zomer al voltijds samengewoond en dat is vlot verlopen, ook voor de kinderen”, zegt Rudy. “We hebben het juiste moment afgewacht en het voelt voor iedereen goed aan.” Waarom ze trouwen is duidelijk: voor de liefde. “Om fiscale redenen moeten we het niet doen, integendeel”, zegt Rudy. “An is nu alleenstaande moeder met drie kinderen, waardoor ze van een aantal voordelen geniet. Als we getrouwd zijn, zijn we plots tweeverdieners en komen we in een andere belastingcategorie terecht.”

10

nota bene - Het magazine van Notaris.be

An was nog niet eerder getrouwd en droomde van een huwelijk. “Dat was één reden”, zegt An, “maar we wilden allebei ook een officiële verbintenis. We zijn volledig onafhankelijk van elkaar, er is niets dat ons echt bindt: de kinderen niet en ook financieel hebben we elk onze zaken voor elkaar. Een huwelijk toont ons engagement. Ik wil een echtgenoot, geen ‘vriendje’.” (lacht) “Enkel samenwonen is zo vrijblijvend”, vult Rudy aan.

“Bij de minste ruzie kan je er een punt achter zetten.

In een huwelijk doe je meer je best. Samenwonen kan je vergelijken met een interimcontract: als je eens een slechte dag hebt, ben je sneller geneigd om het voor bekeken te houden. Een huwelijk zie ik als een vast contract. Je denkt twee keer na voor je zoiets opgeeft.”

An ziet het als een fundament dat gelegd wordt, een stevige basis. “Als je relatie fout zit, zal een huwelijk je niet bij elkaar houden, maar je geeft er wel mee aan dat je je uiterste best wil doen om het te doen slagen.”

Aanzoek op het strand Allebei zijn ze het erover eens dat een tweede relatie helemaal anders aanvoelt. Rudy: “Het is veel rustiger. We voelen geen enkele druk, de kinderen zijn er, we moeten geen huis meer kopen en ook op professioneel vlak hebben we minder te bewijzen. Dat maakt de relatie veel zuiverder.”

“Samenwonen is als een interimcontract, een huwelijk als een vast contract” Rudy

“Maar ook wel fragieler”, vult An aan. “We moeten niet samenblijven voor de kinderen of om financiële redenen. En we hebben ook een zwaardere rugzak. We hebben allebei een verleden en dat brengt soms gevoeligheden mee. Je bent alerter voor bepaalde dingen omdat je niet in dezelfde situatie wil belanden.”

“Anderzijds heb je meer levenservaring, je weet duidelijker wat je wil en niet wil en je communiceert er ook opener over”, zegt Rudy. “Vergelijk het met een carrièreswitch: na je studies rol je in een job zonder het goed te beseffen. Als je een carrièreswitch doet, ben je bewust bezig met wat je echt wil.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

11

De scheiding van hun vorige partner heeft hun geloof in de romantiek alvast niet aangetast. Rudy haalde alles uit de kast om An ten huwelijk te vragen. Hij regelde zonder medeweten van An een weekendje Nice en liet haar op haar verjaardag na het werk ophalen met een taxi met geblindeerde ramen. “Ik zat in de taxi met een glaasje champagne en heb haar ‘ontvoerd’ naar de luchthaven. An was helemaal aan het stressen, ze moest immers naar huis voor de kinderen, maar dat had ik allemaal geregeld met een vriendin van haar. Ik heb zelfs haar koffer gepakt.” Eens in Nice aangekomen reden ze naar een strandhuis dat Rudy voor de gelegenheid had gehuurd. “Ik dacht tot dat moment nog steeds dat dit allemaal voor mijn verjaardag was”, zegt An. “Maar toen heeft hij me op het strand ten huwelijk gevraagd.” Helemaal verrast was An ook niet. “Hij had me langs zijn neus weg al een paar keer gevraagd of ik ja zou zeggen, maar de officiële vraag kwam maar niet.

Ik dacht dat hij het niet meer zou vragen.”

Gemeenschappelijke rekening Allebei hebben ze een scheiding achter de rug. Maakt dat hen voorzichtiger? “We zijn misschien minder naïef. We gaan ons ook indekken voor mocht het mislopen. Ik trek in bij An, maar ik hou ook mijn appartement in Dilbeek.

Enerzijds om praktische redenen, want ik heb een horecazaak in Groot-Bijgaarden en werk op onvoorspelbare uren. Maar anderzijds is het ook een plek waar ik terecht kan als het zou foutlopen. Dat appartement bekijk ik als een reservewiel. Hopelijk heb je het nooit nodig, maar je voelt je wel geruster dat je het altijd bij hebt.”

An en Rudy trouwen niet volgens het wettelijk stelsel, maar met scheiding van goederen. “Omdat we financieel helemaal onafhankelijk van elkaar willen zijn”, zegt Rudy. “Ik had graag ook het vruchtgebruik over de woning bij overlijden uit het contract willen halen, maar dat was toen nog niet mogelijk. Als An iets overkomt, heb ik vruchtgebruik over de woning, maar ik zou liever hebben dat de woning dan meteen naar haar kinderen gaat, of dat er minstens een termijn op het vruchtgebruik gezet wordt.”

“Wat wel een zwak punt blijft, ook als je gehuwd bent, is dat ik juridisch geen enkele band heb met haar kinderen en omgekeerd. Als An morgen iets overkomt, dan gaan haar dochters naar hun vader en zou ik hen in theorie niet meer zien. Terwijl ik hen nu twaalf dagen op de veertien zie.”

12

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Ik wil een echtgenoot, geen ‘vriendje’” An In de aanloop naar hun huwelijk gaan An en Rudy een gemeenschappelijke rekening openen. “Tot nu toe betaalde ieder zijn kosten en als we eens uit eten gingen, bijvoorbeeld, betaalden we elk om beurt”, zegt An. “Nu komt er dus een gemeenschappelijke rekening waar we elk een bedrag op storten, maar dan enkel als leefgeld.

De kosten van de kinderen zoals hun kot of zomerkampen betalen we nog steeds elk apart.”

Rudy en An hebben hun zaakjes netjes geregeld en bespreken alles open met elkaar zodat er geen spanningen kunnen ontstaan. Dat kan zakelijk overkomen, maar het creëert in feite precies rust en maakt ruimte voor wat er echt toe doet in een huwelijk: de liefde.

Nieuw huwelijk, nieuw huwelijkscontract Trouwen blijft spannend, ook als het niet de eerste keer is. En al zeker als er kinderen uit een vorig huwelijk in het spel zijn. Want wat gebeurt er met je erfenis?

Gaat die integraal naar je nieuwe echtgeno(o)t(e)?

Onder nieuwgehuwden leeft vaak de vrees dat de nieuwe huwelijkspartner met (een groot deel van) de erfenis gaat lopen. Om spanningen te vermijden, kan je een huwelijkscontract met valkeniersclausule aangaan. In onderling overleg beperk je zo de erfenisrechten van de langstlevende partner. In het voordeel van de kinderen, natuurlijk. Je kan sinds 1 september 2018 het vruchtgebruik van de gezinswoning ontnemen aan je partner, zodat je kinderen de volle eigendomsrechten kunnen krijgen. Let wel: de langstlevende moet tot zes maanden na het overlijden in de woning blijven wonen.

tekst Eva Van den Eynde foto's Thomas De Boever

Britt (24) en Julien (24) zijn klaar om zich te settelen

“Traditioneel huwelijk, maar niet voor de kerk� nota bene - Het magazine van Notaris.be

13

Trouwen mag dan voor veel jongeren geen must meer zijn, sommige jonge koppels vinden het huwelijk wel nog een meerwaarde.

Zij zetten de stap bewust en geven graag een persoonlijke touch aan de Grote Dag.

N

og enkele maanden en dan zetten Britt Plum en Julien Denié de grote stap. Na zes jaar samenzijn vonden ze dat het tijd werd om hun relatie naar een volgende level te brengen. Het was Julien die ‘de vraag’ stelde, inclusief verlovingsring en alles erop en eraan. Want Britt en Julien houden wel van de tradities die bij een huwelijk komen kijken. Niet omdat dat zo hoort, maar omdat ze vinden dat een huwelijk niet niks is en er dus best wat gewicht aan gegeven mag worden. “We zijn zowat de eersten in onze vriendenkring die gaan trouwen, dus we kunnen niet echt vergelijken met hoe anderen het aanpakken. Maar voor ons was het meteen duidelijk dat we het vrij traditioneel wilden”, zegt Britt.

Al is dat relatief, want er komt geen kerkelijk huwelijk omdat geen van beiden gelovig is. Er was ook geen druk vanuit de familie om voor de kerk te huwen.

“Maar we wilden wel dat onze huwelijksdag meer werd dan alleen maar een feest. Daarom hebben we voor een ceremonie gekozen, met iemand die teksten voorleest.

Dat maakt het geheel officiëler. We gaan ook zelf teksten schrijven en voorlezen voor elkaar.”

Scheiding van goederen “In de praktijk zal er niet zoveel veranderen eens we getrouwd zijn”, zegt Julien. “Britt woont nu al het grootste deel van de tijd bij mij, alleen zullen we dan ook officieel samenwonen.” Een notaris hebben ze nog niet bezocht, maar ze vroegen wel al advies aan hun families. De keuze viel op een huwelijkscontract met scheiding van goederen.

“Onze ouders zijn zelf gehuwd met scheiding van goederen en raadden ons dat ook aan. We gaan er uiteraard van uit dat ons huwelijk blijft duren, dus we willen niet te veel nadenken over doemscenario’s, maar we zijn ook niet naïef. We weten dat we er rekening moeten mee houden dat het ooit fout zou kunnen lopen.”

Britt en Julien kijken uit naar hun nieuwe levensfase en zijn ondertussen ook op zoek naar een huis om samen te kopen. “Het voelt allemaal heel natuurlijk. We zijn al lang samen en willen samen een toekomst uitbouwen.

Er was ook niemand van onze vrienden of familie verbaasd toen we hen vertelden dat we zouden trouwen.

Het lag in de lijn van de verwachtingen”, zegt Britt.

Een bezoekje aan de notaris staat dus op de planning, maar momenteel gaat alle vrije tijd naar de voorbereidingen voor de huwelijksdag.

14

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Kleine lettertjes met grote gevolgen Wie de liefde met zijn partner gezegend wil zien, kan vandaag kiezen uit een uitgebreid menu stelsels, gaande van een mondelinge afspraak zonder wettelijke bescherming tot een huwelijk met algehele gemeenschap waarbij alle bezittingen en aanwinsten in de pot gegooid worden. Een overzicht van de opties.

TROUWEN Behalve een zaal zoeken, trouwjurken passen en bruidstaart proeven, staat een bezoek aan de notaris beter ook op de checklist van verloofde koppels. Want bij een huwelijk komen rechten en plichten kijken en daarvan ben je maar beter op de hoogte voor je je aan je openingsdans waagt. Er zijn drie soorten huwelijksvermogensstelsels (zeg maar: een verzameling regels die op jouw huwelijk van toepassing zijn) en die hebben alle drie andere gevolgen voor wanneer het huwelijk eindigt, of dat nu door een scheiding komt of door een overlijden. Denk dus goed na welk stelsel de beste bescherming biedt, want die keuze heeft een grote invloed op de respectievelijke vermogens.

Voor alle huwelijksstelsels gelden drie belangrijke regels: de partners zijn verplicht samen te wonen, trouw te zijn en hulp te bieden aan elkaar. Ze moeten de gezinswoning beschermen en verplicht bijdragen in de lasten van het huwelijk, elk naar zijn of haar vermogen.

Trouwen kan volgens één van deze drie stelsels: 1. Het stelsel van scheiding van goederen: in dat stelsel blijven beide partners financieel volledig onafhankelijk van elkaar. Er bestaat dus geen gemeenschappelijk vermogen.

Gehuwden kunnen wel samen goederen aankopen, maar die zijn niet gemeenschappelijk. Ze zijn dan in ‘onverdeeldheid’. Via specifieke clausules kan je sommige goederen wel gemeenschappelijk maken of kan je een bepaalde financiële solidariteit tussen partners overeenkomen.

2. Het wettelijk stelsel: daarin zijn er drie vermogens.

Ieder heeft zijn eigen vermogen en er komt een gemeenschappelijk vermogen bij. Alles wat de partners al voor het huwelijk bezaten (zoals een bouwgrond of een erfenis) blijft in hun eigen vermogen zitten. Hetzelfde geldt voor eventuele schulden. In het gemeenschappelijke vermogen komen alle inkomsten die tijdens het huwelijk verworven worden en de samen aangekochte goederen.

Ook schulden die door beide partners zijn aangegaan, vallen in het gemeenschappelijk vermogen.

3. Het stelsel van de algehele gemeenschap. Daarbij is alles gemeenschappelijk, los van hoe de goederen verkregen werden. Het heeft geen belang wie wat kocht en het maakt ook niet uit of de bezittingen er al waren voor het huwelijk of dat ze tijdens het huwelijk verkregen werden. Ook als één van de partners een schenking of een erfenis krijgt, komt die in de gemeenschappelijke pot. Er zijn immers geen eigen vermogens in dit stelsel.

Als het huwelijk ontbonden wordt, zal alles gelijk worden verdeeld. Dat kan soms onrechtvaardig overkomen, dus het is belangrijk goed na te denken over de gevolgen van de keuze voor het huwelijksstelsel.

WETTELIJK SAMENWONEN Steeds meer mensen kiezen ervoor om niet te huwen, maar voor een wettelijke samenwoning te gaan. Om zichzelf en elkaar te beschermen kunnen ze kiezen voor een samenlevingscontract waarin onderlinge afspraken op papier worden gezet. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is wettelijk samenwonen juridisch gezien helemaal niet gelijk aan trouwen. Beide hebben heel andere juridische gevolgen.

Wettelijk samenwonenden moeten in verhouding met hun middelen bijdragen in de kosten van het samenwonen. Met een samenlevingscontract kunnen de partners afspraken vastleggen over de organisatie van het gezin en de gevolgen van het samenwonen voor de vermogens van de partners. Ook afspraken over het onderhoud van de kinderen worden erin opgenomen. Bij een huwelijk ben je elkaar wettelijk trouwheid, hulp en bijstand verschuldigd.

Dat heeft zo zijn gevolgen. Zo hebben gescheiden partners recht op een alimentatie bijvoorbeeld, terwijl wettelijk samenwonenden daar in principe geen recht op hebben (tenzij dat ze daar zelf afspraken over maken). Bovendien geldt een belangrijk verschil tussen gehuwde en wettelijk samenwonende partners op het gebied van het erfrecht.

Een gehuwde partner heeft altijd een gewaarborgd erfdeel (een minimum zeg maar), terwijl een wettelijk samenwonende partner perfect onterfd kan worden.

FEITELIJK SAMENWONEN Het minst beschermd zijn koppels die geen afspraken maken en ervoor kiezen om enkel feitelijk samen te wonen. Zij hebben juridisch geen enkele band ten opzichte van elkaar, ook niet als ze samen kinderen hebben. Feitelijk samenwonenden behouden uiteraard elk hun eigen vermogen en ervan niets van elkaar. Als het tot een breuk komt, zijn er geen formaliteiten af te handelen, maar ze zijn ook zeer beperkt beschermd, tenzij ze een samenlevingscontract opstellen.

Dat hoeft niet per se notarieel te zijn. tekst Eva Van den Eynde

nota bene - Het magazine van Notaris.be

15

Betaalbaar trouwen, contradictio in terminis?

7 geboden voor een persoonlijk en betaalbaar huwelijk Verslik je niet, maar voor een bruiloft betaal je al snel 15.000 euro. En daar zijn huurauto’s en een ceremoniemeester nog niet bijgerekend. Ligt die prijs (een beetje) boven je budget? Geen nood, want een spectaculaire grote dag hoeft je geen rib uit je lijf te kosten. Deze zeven trouwgeboden helpen je op weg.

1. Gij zult buiten het seizoen trouwen Trouwen onder een stralende lentezon of bij een zacht zomerbriesje lijkt misschien het toppunt van romantiek, maar waarom zou een trouwstoet door de sneeuw dat niet kunnen zijn? Of rol de kerk of het stadhuis binnen op een grote slee: qua originaliteit kan dat wel tellen. Het weer in België is toch zo onvoorspelbaar als wat, dus maak je zowel op 21 mei als op 12 december evenveel kans op regen. Het verschil? December valt buiten het trouwseizoen. Voor huwelijken tussen april en september – in het trouwseizoen – rekenen cateraars, fotografen en autoverhuurders graag door.

Trouwen in de winter, of bij een herfstzon onder vallende bladeren, kan je daarom een flinke duit besparen.

2. Gij zult dierbaren inschakelen Iedereen wil zijn trouwfeest zo persoonlijk en betaalbaar mogelijk. De ideale manier om die twee eisen te combineren? Familie en vrienden inschakelen voor taken die je anders zou uitbesteden. Misschien heb je een dj in de familie, een make-upartieste als nichtje of een getuige die gebeten is door fotografie? En trouw je niet voor de kerk, maar wil je toch graag tijd voor romantische woorden, dan is een ceremonie de perfecte gelegenheid om een van je beste vriend(inn)en in te schakelen. Met hem/haar als ceremoniemeester(es) zullen de fijne anekdotes en de mooie verhalen niet lang op zich laten wachten.

16

nota bene - Het magazine van Notaris.be

3. Gij zult tradities in ere houden Tradities zijn niet alleen lief voor je bankrekening, ze geven ook een persoonlijke toets aan je trouwfeest. Niets mooiers dan in de jurk van je grootmoeder trouwen en de ringen van je overgrootouders uitwisselen, toch? Is dat trouwkleed niet helemaal up to date of delen je grootmoeder en jij niet dezelfde maten, dan volstaat het vaak om met een paar simpele aanpassingen de jurk van je dromen te fabriceren. Tegen een bedrag zonder drie nullen, zoals dat voor een gloednieuwe trouwjurk meestal wel het geval is.

4. Gij zult online shoppen Toch liever volledig in het nieuw voor je grote dag? Neem dan eens een kijkje online. Het overweldigende aanbod in fysieke winkels kan je namelijk zo doen watertanden dat je even later buitenstapt met een jurk die honderden euro’s buiten je budget valt. Bovendien hebben heel wat ‘gewone’ kledingmerken vandaag ook bruidsjurken in hun aanbod. Die zijn betaalbaar, mooi en draagbaar. De trouwjurken die vandaag over de toonbank vliegen, zijn

© Shutterstock

dan ook vaak jurken die je ook na je grote dag nog kan dragen. Win-win!

5. Gij zult tweedehandswinkels plunderen Voor je trouwfeest schuiven al snel honderd gasten mee aan tafel. Voor iedereen servies en bestek kopen is sowieso onbegonnen werk, maar ook borden, kommen en couverts huren betekent vaak een financiële aderlating. Loop daarom eens binnen in de kringloopwinkel: voor een appel en ei stel je je eigen servies samen. De kans dat elke gast met een ander bord voor zijn neus komt te zitten is reëel, maar dat draagt enkel bij aan de persoonlijkheid van je trouwfeest.

6. Gij zult uw trouwzaal personaliseren Ook voor de aankleding van de trouwzaal kan je te rade gaan bij tweedehandswinkels, maar nog goedkoper is om je trouwlocatie aan te kleden met persoonlijke spullen.

Kies je bijvoorbeeld een oude houten deur waarop alle gasten een anekdote kwijt kunnen, dan heb je onmiddellijk ook een echte eyecatcher voor in je interieur. Of wat dacht je van de lantaarn die je meenam uit Marokko om

aan de ingang te zetten? Dat handgeweven wandkleed uit Peru waarop alle gasten hun gelukwensen kunnen prikken? Persoonlijker wordt het niet.

7. Gij zult groen boven alle kleuren kiezen De goedkoopste manier om je trouwfeest zo veel mogelijk karakter te geven, is nog steeds de natuur. Eucalyptustakken zijn op veel trouwfeesten niet meer weg te denken, pioenrozen creëren instant romantiek, en wilde veldbloemen zorgen voor de nodige rock-‘n-roll.

Bloemen en planten kan je bovendien op eindeloos veel manieren inzetten, zodat ze altijd 100% passen in je trouwconcept. Niet zo overtuigd van je groene kunsten? Overweeg dan een workshop om bloemenkransen of plantenkunstwerken te leren maken. Een stuk goedkoper dan al je bloemenwerk uitbesteden, én je doet er kennis op die je later (verjaardagsfeestje, iemand?) zeker nog van pas zal komen.

tekst Maud Vanmeerhaeghe

nota bene - Het magazine van Notaris.be

17

18

nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Bo Bogaert

foto's Thomas De Boever

Hij de keuken, zij de zaal Samen leven en samen werken: zo doen Nicolas en Caroline het

Wie houdt van gastronomie en openstaat voor een inventieve groentekeuken is bij ‘humus x hortense’ in Elsene aan het juiste adres. Chef-kok Nicolas Decloedt tovert er de meest smaakvolle creaties met uitsluitend lokale seizoensgroenten op tafel, terwijl Caroline Baerten de zaal en de wijnkaart voor haar rekening neemt. “Het enige nadeel aan samenwerken met je partner is dat het werk nooit stopt.”

N

icolas Decloedt is door Gault & Millau verkozen tot Beste Groentechef 2019, een prijs waar hij ontzettend blij mee is. “Het doet deugd dat een klassieke culinaire gids onze duurzame keuken en farm-to-table-filosofie apprecieert”, zegt Nicolas. “Alle groenten en planten waarmee we werken komen rechtstreeks van het veld en van producenten die we persoonlijk kennen. Met onze keuken willen we tonen dat je zoveel leuke dingen kunt doen met groenten: fermenteren, pickelen, op lage temperatuur garen… Allemaal technieken om intense smaaksensaties te creëren.”

Dat concept – een gastronomisch restaurant met maar één degustatiemenu met enkel groenten – speelde twaalf jaar geleden al in Nicolas’ hoofd tijdens zijn opleiding aan Hotelschool Ter Duinen. Meteen ook de plaats waar hij Caroline leerde kennen. “Ik was een jaar afgestudeerd aan Ter Duinen toen ik langsging om te brainstormen met een van de docenten. We zaten in de bar waar Caroline net cocktails aan het maken was als onderdeel van haar koksopleiding. De docent werd weggeroepen, wij bleven alleen achter, Caroline maakte een cocktail voor mij en… van het een kwam het ander (lacht).”

“Ja, het was absoluut liefde op het eerste gezicht”, lacht Caroline om de herinnering. “Het klikte meteen tussen ons.”

Na hun opleiding gingen ze beiden aan de slag bij verschillende toprestaurants. Bon Bon, Mugaritz, In de Wulf, een stage Noma… Het zijn maar enkele van de topzaken op Nicolas’ palmares. Ook Caroline werkte als kok-sommelier voor meerdere gastronomische restaurants.

Omdat zij zich meer interesseerde voor de nutritionele kant van voeding en de psychologie van eten, volgde ze nog een bachelor in voeding en dieetleer en een vierjarige opleiding psychotherapie. In 2009 richtte ze haar eigen zaak MeNu op, een centrum voor Mindful eating and Nutrition waar ze workshops, trainingen en individuele sessies geeft over hoe én waarom mensen eten. nota bene - Het magazine van Notaris.be

19

eenmanszaak samen te brengen in een bvba. Zo zijn we vandaag elk voor de helft eigenaar van humus x hortense.”

“Hoe dat lukt, samenwerken met Caroline? Als ik op tijd zwijg: goed”, plaagt Nicolas. “Ach, zo erg is het niet”, schatert Caroline. “De taken zijn goed verdeeld: de zaal is mijn domein, de keuken het zijne. Ik neem alle aspecten van het interieur voor mijn rekening.

Aangezien duurzaamheid de rode draad is door heel ons verhaal, willen we die gedachte ook doortrekken in de zaal. Daarom ga ik op zoek naar duurzame, lokale materialen en meubelen van Belgische makelij. De tafels bijvoorbeeld zijn van Belgisch PEFC eik en de stoelen van de fantastische ontwerper Alain Berteau. Ik doe al het vooronderzoek, maar over alle grote investeringen beslissen we uiteraard samen. Omgekeerd vraagt Nicolas ook mijn mening en input wanneer hij nieuwe gerechten creëert. We werken dus best intensief samen.”

“De eerste stap richting ons eigen restaurant waren de ‘tables d’hôtes’ die we bij ons thuis organiseerden onder de naam ‘Humus Botanical Gastronomy’. Exclusieve diners voor 20 personen in onze open keuken”, vertelt Nicolas. “Eind 2016 sloegen we de handen in elkaar met de cocktailbar ‘Hortense’ van Matthieu Chaumont en zo zag ‘humus x hortense’ het licht.”

“Eerst was het niet de bedoeling dat ik mee zou stappen in dat verhaal, toch niet voltijds”, zegt Caroline. “Ik zou een maand inspringen tot er iemand gevonden was voor de zaal. Maar een maand werd twee maanden, en twee maanden werden drie maanden… en vandaag ben ik er nog altijd.” (lacht) Om het verhaal juridisch rond te maken, trokken Nicolas en Caroline naar hun notaris. “Dezelfde notaris die ons heeft begeleid en geadviseerd bij de aankoop van ons huis en ook mijn ouders altijd goed heeft begeleid bij hun aankopen. Omdat het toch over een restaurant gaat met een aantal risicovolle grote investeringen, adviseerde de notaris om mijn bedrijf en Nicolas’

20

nota bene - Het magazine van Notaris.be

“Nu lijkt het misschien alsof we elkaar heel veel zien, maar dat is niet zo”, zegt Nicolas. “Sommige dagen kook ik op locatie of werkt Caroline in haar praktijk.

Vorige week bijvoorbeeld hebben we elkaar letterlijk drie dagen niet gezien. Als je weet dat ik ’s ochtends om 7u30 vertrek en ’s nachts thuiskom om 1 uur, dan is het niet moeilijk om elkaar te kruisen. Dus ja, in principe zou ik het restaurant ook met een loutere zakenpartner kunnen runnen, maar het vertrouwen zal nooit zo groot zijn.”

“Ik kan niet zeggen hoeveel uren per week we werken, maar het zijn er heel veel. Vrije tijd moeten we echt afdwingen. Sinds kort heb ik de heilzame werking van fietsen ontdekt. Nicolas doet dat al lang: op zondagmiddag de fiets op en een paar uur gaan rijden. Nu ik een e-bike heb, kan ik hem volgen en kunnen we er samen tussenuit. Nee, dan praten we niet veel over het werk.

Meestal ben ik hijgend in de weer om Nicolas bij te houden (lacht).”

“We zijn ook graag met kunst en cultuur bezig. We doen het veel te weinig, maar soms gaan we naar een dansvoorstelling of een kunsttentoonstelling. Af en toe gaan we op citytrip, maar meestal is dat werkgerelateerd. We gaan van het ene restaurant naar het andere en van de ene cocktailbar naar de andere. We willen zoveel mogelijk indrukken en inspiratie opdoen om ons eigen restaurant te verbeteren. Dat is natuurlijk het grote nadeel van samenwerken met je partner: het werk stopt nooit.”

tekst Bo Bogaert

foto's Jan Crab

“Als we eens een dag vrij hebben, draaien we de knop helemaal om” Dankzij wat durf, ondernemingszin en het toeval aan hun kant, runnen Nico en Dave vandaag twee trendy bloemenwinkels met de naam ‘Stuifmeel & Stamper’. Twee winkels dat betekent hard en veel werk.

“Gelukkig zitten we in hetzelfde schuitje. Het zou een ander verhaal zijn mocht één van ons een gewone 9-to-5-job hebben.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

21

N

ico en Dave leerden elkaar 13 jaar geleden kennen op de fruitveiling van St-Truiden. “Nico werkte op de veiling en ik kwam inkopen voor een exportfirma”, vertelt Dave. “En daar, tussen het fruit, is de vonk overgeslagen (lacht). Nadien is het allemaal vrij snel gegaan tussen ons.”

Nico trok in bij Dave in Korbeek-Lo en speelde toen al met het idee om zijn job op te zeggen. “Ik was mijn werk al een tijdje beu en wilde graag iets anders doen.

Een eigen bloemenwinkeltje was iets waar ik al langer over nadacht.”

“We waren nog maar anderhalf jaar samen toen Nico met dat idee kwam aanzetten. In het begin geloofde ik niet echt dat hij ermee zou doorgaan, maar op een dag kwam ik thuis en had Nico al afspraken gemaakt om samen naar enkele panden te gaan kijken.”

Alsof het voorbestemd was, komt in die periode het pand op de benedenverdieping van hun appartementsblok in Korbeek-Lo vrij. Een teken voor Nico om de sprong te wagen en het pand te kopen. Niet veel later, in september 2008, wandelen de eerste klanten Stuifmeel & Stamper binnen. Het stijlvolle winkelconcept slaat meteen aan waardoor Nico meer dan de handen vol heeft en Dave voor en achter de schermen bijspringt waar en wanneer hij kan.

“Het idee was dat Nico de winkel alleen zou doen en dat ik mijn job zou behouden. Maar door de succesvolle start en ook wel door wat strubbelingen op mijn werk, gaf ik in juni 2009 mijn ontslag en stapte ik mee in de zaak. Ik kocht de helft van Nico’s aandelen zodat we elk voor vijftig procent eigenaar van de vennootschap zijn.” Alsof die uitdaging nog niet groot genoeg was, besloten Nico en Dave er nog een tweede bloemenzaak bij te nemen. “Toevallig stond in die periode op de Naamsesteenweg in Heverlee, iets verderop van onze huidige winkel, de bloemenzaak Thymus over te nemen. Vrij impulsief hebben we toen beslist om die kans te grijpen. We hebben die winkel volledig opnieuw ingericht met dezelfde sfeer en uitstraling als ons eerste winkel en geopend onder dezelfde naam.”

lacht Nico. “In dit geval was één plus één niet twee. We waren 7 op 7 bezig, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat: bestellingen plaatsen, naar de vroegmarkten gaan, decoratie uitpakken, de winkel inrichten, bestellingen aan huis leveren… Die eerste jaren waren héél erg zwaar. Nadien hebben we stilaan mensen aangenomen zodat we vandaag een tof en ervaren team hebben van vier medewerkers en een aantal flexiwerkers voor de extra drukke periodes.”

Maar Nico en Dave, zouden Nico en Dave niet zijn mochten ze niet steeds openstaan voor nieuwe opportuniteiten. Eentje deed zich voor in februari 2016 toen enkele honderd meters verder van hun winkel op de Naamsesteenweg, een mooi pand vrijkwam. De betere zichtbaarheid en parkeergelegenheid rechtover de winkel, doen Nico en Dave besluiten het te kopen. Wat volgde was een intense periode van verbouwingen waarbij ze beiden zelf de handen uit de mouwen staken om muren te slopen en nadien weer op te bouwen. Een goed jaar later, in maart 2017, openden ze hun nieuwe winkel.

“En daar tussen het fruit is de vonk overgeslagen”

“Het originele plan was dat we elk in een winkel zouden staan. Maar dat hebben we wel wat onderschat”,

22

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Advies Om juridisch alles in goede banen te leiden, lieten Nico en Dave zich opnieuw adviseren door hun notaris. “De notaris had ons al geholpen met de oprichting van de vennootschap in 2009 toen ik medezaakvoerder werd”, vertelt Dave, “en met de keuze voor het wettelijk huwelijksstelsel toen we in 2014 besloten te trouwen. Sindsdien zijn alle gemeenschappelijke inkomsten voor de gezamenlijke pot. Voor de nieuwe winkel in Heverlee raadde hij ons aan om de naakte eigendom van het pand privé te kopen en het vruchtgebruik van de benedenverdieping met de vennootschap. Eigenlijk overleggen we de belangrijke beslissingen in verband met de winkels altijd even met onze notaris en daar zijn we zeer tevreden mee.”

Vandaag staat Nico negentig procent van de tijd in de winkel in Korbeek-Lo, terwijl Dave vooral bezig is met de logistieke en administratieve kant van beide winkels: bloemen en planten inkopen, uitpakken en verdelen over de winkels, producten prijzen en labelen, personeelsplanning… Enkel op zaterdag, zondag en feestdagen staat Dave in de winkel in Heverlee. “Het is dus niet zo dat wij 24 op 24 uur bij elkaar zijn. Dat zou

niemand uithouden met mij”, lacht Dave. “’s Morgens vertrekken we dus elk naar ons werk. We bellen elkaar wel geregeld en soms eten we ’s middags samen. Maar ook dan praten we vaak over het werk.”

Zonder patron “Ik vind het soms wel moeilijk om als koppel een zaak te hebben”, zegt Dave. “Als we bijvoorbeeld samen vakantie nemen, dan blijven onze winkels zonder patron achter. Beide winkels sluiten vind ik moeilijk, en loslaten is niet echt mijn sterkte kant zijn (lacht). Mensen die louter zakenpartners zijn, kunnen wel afwisselend verlof nemen. Het grote voordeel is dat we dezelfde uren hebben. Drukke momenten beleven we samen. Het zou moeilijker zijn mocht ik een 9-to-5-job hebben en Nico 7

op 7, dag en nacht zou werken. Dan zou ik in het weekend wel rap zeggen: ‘Moet jij nu weeral werken?’”

“Wij werken heel veel”, zegt Nico. “In december bijvoorbeeld hebben we 30 van de 31 dagen gewerkt. Ook op maandag, onze sluitingsdag, zijn we met het werk bezig. We gaan naar opendeurdagen van leveranciers of rijden naar Holland om planten in te kopen. Ons sociaal leven lijdt daar wel wat onder. Als vrienden vrijdagavond vragen om mee uit te gaan, antwoorden we negen op tien keer ‘nee’ want zaterdagochtend om zes uur ’s loopt de wekker alweer af. Maar áls we een vrije dag hebben, dan zorgen we ervoor dat we er eens écht van tussen zijn. Dan trekken we er een dag op uit en draaien we onze knop helemaal om.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

23

Ja, ik wil... met jou een zaak starten Do’s & don’ts voor ondernemende koppels Liefde is... samen een zaak runnen. Maar behalve passie vraagt ondernemen toch ook om een flinke dosis gezond verstand en een doordachte voorbereiding. Enkele tips voor een geslaagd huwelijk op de werkvloer.

Zijn wij als ondernemend koppel beter getrouwd, wettelijk samenwonend of feitelijk samenwonend?

Dat hangt af van de situatie, en er zijn veel invalshoeken mogelijk. Gaan beide partners dezelfde activiteit doen, ongeveer evenveel verdienen en gelijke prestaties leveren, dan kan je gerust opteren voor een huwelijk onder het wettelijk stelsel. In dat geval zijn alle aanwinsten gemeenschappelijk en hoef je ook niet te rekenen.

Als er daarentegen een onevenwicht is, bijvoorbeeld als een feitelijk samenwonend koppel een zaak wil starten, elk voor zichzelf in eigen naam, terwijl de ene 10 euro heeft op zijn spaarrekening en de andere 10.000 dan blijft ieder beter verantwoordelijk voor zijn eigen vermogen, en kan je feitelijk samenwonend blijven. Hetzelfde bereik je met een huwelijk met scheiding van goederen.

Als je een zaak start waar weinig investeringen bij komen kijken dan maakt het minder uit of je getrouwd bent of samenwonend. Maar als je een onderneming wil beginnen waarbij je moet investeren voor je kan starten en daarvoor ook moet lenen, dan is het niet onverstandig om eerst te bekijken of een huwelijk wel het beste idee is, en zo ja, onder welk stelsel.

Kunnen wij ons indekken zodat onze woning bijvoorbeeld niet kan worden aangeslagen als het misloopt?

Een absolute aanrader voor je een zaak begint: laat bij de notaris een verklaring opstellen van niet-beslagbaarheid van de woning die dient als hoofdverblijfplaats. Zo’n akte beschermt de gezinswoning tegen schuldeisers voor

24

nota bene - Het magazine van Notaris.be

wat betreft de zuivere professionele schulden, die ontstaan zijn na de verklaring. Je zet een deel van je vermogen dan buitenspel. Als je als zelfstandige onderneemt leg je alles wat je hebt in de weegschaal, ook je privévermogen. Weinig mensen laten zo’n verklaring van niet-beslagbaarheid registreren, terwijl het maar een paar honderd euro kost en je zo beschermd bent voor groot onheil.

Hoe bepalen wij of we als twee zelfstandigen werken of beter een vennootschap oprichten?

De belangrijkste criteria zijn: verdien je genoeg voor een vennootschap en zijn er grote risico’s verbonden aan je activiteit? Een vennootschap biedt het voordeel dat je in principe in het slechtste geval alleen het kapitaal kwijtspeelt dat je erin hebt gestopt. Maar, en dat is iets waar weinigen zich van bewust zijn, als je pas een vennootschap hebt opgericht dan heeft die uiteraard nog geen geld. Om op te starten gaan mensen dan leningen aan.

Elke financiële instelling zal je vragen om een persoonlijke borgstelling. Daarmee doorbreek je de facto die beperkte aansprakelijkheid die de vennootschap je biedt en leg je je privévermogen toch weer mee in de weegschaal.

Wat als onze relatie eindigt?

Het is sowieso al niet evident om samen te ondernemen.

Twee vennoten die na een dag met moeilijke discussies naar huis gaan, kunnen daar stoom aflaten en de dag nadien met een fris hoofd de situatie oplossen. Als koppel ligt dat moeilijker, dan kan je de zorgen van het werk al eens meenemen naar huis en omgekeerd. Daarom raden wij vaak aan om één van de partners 50+1 aandelen te geven. Dat brengt een onevenwicht in de macht, maar het kan wel een patstelling vermijden als er discussie ontstaat.

Het ligt gevoelig, maar het is geen slecht idee om op voorhand al na te denken wat er met de zaak moet ge-

© Shutterstock

beuren als de relatie stopt. Je kan bijvoorbeeld afspreken om als jullie er niet zelf uitkomen elk een expert aan te stellen die de waardering van de zaak bepaalt.

Wat als een van ons beiden overlijdt?

Feitelijk samenwonenden erven niets van elkaar volgens de wet. Wettelijk samenwonen biedt al een beetje bescherming: het erfrecht voorziet dan voor de langstlevende in het vruchtgebruik van de gezinswoning. Maar let op: dat erfdeel is niet ‘beschermd’ zoals bij een huwelijk. Een partner kan er met een testament van afwijken.

Het is dus onzekerder. In een huwelijk zorg je beter voor elkaar. Wie gehuwd was erft het vruchtgebruik op de gezinswoning én het vruchtgebruik op de helft van de nalatenschap.

Stel: een man neemt de zorg voor het huishouden en de kinderen grotendeels op zich en werkt minder terwijl zijn vrouw scoort met de gemeenschappelijke zaak. De vrouw verdient dus meer dan de man. Als zij sterft en ze zijn niet gehuwd, dan gaat mogelijk het hele vermogen van de vrouw naar de kinderen. Wat je bijvoorbeeld

kan doen om die situatie gedeeltelijk recht te trekken is huwen onder het wettelijk stelsel, of een verrekenbeding laten opnemen in een samenlevingscontract of in een huwelijkscontract onder het stelsel van scheiding van goederen. Dat zorgt ervoor dat het vermogen na overlijden van de ene partner deels kan terugvloeien naar de nog levende partner.

Is er nog iets wij als ondernemend koppel kunnen doen om het risico van het ondernemen te beperken?

Het is aangeraden om een verzekering gewaarborgd inkomen af te sluiten. Dat kost niet veel en het maakt dat je een vangnet hebt als een van beiden bijvoorbeeld een ernstig ongeval of een ziekte krijgt. En ten slotte een niet zo romantische goede raad: denk toch altijd goed na over mogelijke exitscenario’s voor als het misgaat. Of het nu een overlijden, een scheiding of een faillissement is, sommige onaangename situaties zijn eenvoudig te vermijden als je er vooraf even over nadenkt.

tekst Eva Van den Eynde

nota bene - Het magazine van Notaris.be

25

Niet blind, wel solidair getrouwd Met het nieuwe verrekenbeding trouw je met scheiding van goederen, maar ook met financiële zekerheid

Wie in het huwelijksbootje stapt, doet dat meestal niet blind. En maar goed ook, want een huwelijk vereist niet alleen je engagement, maar heeft ook gevolgen voor je bezittingen, toekomstige inkomsten en nalatenschap.

W

ekelijks stemden honderdduizenden kijkers af op Blind getrouwd, het televisieprogramma waarin Vlamingen in het huwelijksbootje stappen met iemand die ze niet kennen, maar van wie wetenschappers vermoeden dat ze een goede match vormen. Toch is trouwen meestal niet zo eenvoudig.

Drie vermogens onder het wettelijk stelsel Je ja-woord staat synoniem met verplicht samenwonen, trouw zijn en hulp en bijstand verlenen aan je partner.

Maar ook voor je bezittingen, toekomstig inkomen en het nalatenschap van jou en je partner heeft het huwelijk gevolgen. In het wettelijk stelsel, bijvoorbeeld – het stelsel waaronder de meeste mensen trouwen en dat geldt als er geen huwelijkscontract is opgesteld – zijn er drie vermogens: dat van jou en je partner, en het gemeenschappelijke vermogen dat opgebouwd wordt vanaf het huwelijk.

Alle beroepsinkomsten komen daarin terecht.

Wat je al had voor het huwelijk en wat je verkrijgt uit schenkingen of testamenten blijft van jou. Ben je getrouwd en erf je een som spaargeld of een beleggingsportefeuille van je overleden vader? Dan blijft dat jouw bezit. Die erfenis komt met andere woorden niet in de gemeenschappelijke pot terecht en mag je doorgaans besteden zoals je dat zelf wil, zonder dat je echtgeno(o)t(e) zich daarin kan mengen.

26

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Nieuwe mogelijkheden bij scheiding van goederen Trouw je met een huwelijkscontract van scheiding van goederen, dan zijn er maar twee vermogens: dat van elke partner afzonderlijk. Van een gemeenschappelijk vermogen is dus geen sprake. Die situatie kan al eens tot problemen leiden tijdens het huwelijk één van de echtgenoten plots veel minder verdient dan de andere, bijvoorbeeld bij loopbaanonderbreking om voor de kinderen te zorgen. Loopt het huwelijk op de klippen, dan dreigt die partner met lege handen achter te blijven.

Om dat te vermijden, is het nu mogelijk om een zekere solidariteit in te bouwen. Zo zorg je ervoor dat de echtgenoot die niets of weinig verdient toch deelt in de inkomsten die de andere tijdens het huwelijk heeft opgebouwd.

Komt er een einde aan het huwelijk door een echtscheiding of het overlijden van één van de partners, dan valt de financieel zwakkere partner niet helemaal uit de boot.

Hij of zij krijgt dan toch een deeltje van het vermogen dat de andere echtgenoot tijdens het huwelijk opbouwde.

Maar dat is niet het enige: sinds kort heb je de mogelijkheid om een billijkheidsclausule in de huwelijksovereenkomst op te nemen. In dat geval kan de rechter tussenkomen als de echtscheiding financieel zeer onrechtvaardig zou zijn voor de partner die veel minder of niets verdiende.

Niet blind, wel goed geïnformeerd Wil je niet blind, maar wel goed geïnformeerd trouwen?

Klop dan aan bij een notaris. Die legt je uit wat de mogelijkheden zijn en stelt een huwelijksovereenkomst op waarin de gevolgen voor jouw vermogen, en dat van je partner, goed geregeld zijn.

Meer weten over de juridische gevolgen van een huwelijk? Vind het antwoord op je vragen op notaris.be of stel ze aan de chatbot op dezelfde site, onder de rubriek huwen en samenwonen.

Kies je zorg zelf, voor je het niet meer kunt

Steeds meer Belgen sluiten zorgvolmacht af Wie regelt jouw geldzaken als je dat zelf niet meer kunt? Bijvoorbeeld door dementie of na een ongeval? Dat kan je nu al aangeven met een zorgvolmacht. Nieuw sinds maart 2019 is dat je ook persoonlijke wensen kan opnemen in deze volmacht, zoals in welk rust- en verzorgingstehuis je later wilt verblijven.

Het is een probleem waar veel mensen vroeg of laat mee te maken krijgen: het moment dat je zelf niet meer in staat bent je vermogen te regelen. Als je dan zelf geen regeling hebt getroffen, zal de vrederechter op vraag van jouw familie (een) gerechtelijke bewindvoerder(s) aanstellen.

Dat kan iemand uit je familie zijn, maar evengoed een onafhankelijke derde, zonder voorkennis van je specifieke situatie. Wil je liever de zekerheid dat je partner, een van je kinderen of een goede vriend je geldzaken voor je regelt, dan stel je het best op voorhand een zorgvolmacht op. Die aangeduide persoon heet dan de lasthebber. Je kan ook meerdere volmachthouders aanduiden voor het geval er één zelf handelingsonbekwaam wordt.

Steeds meer Belgen zien het nut van een zorgvolmacht in. Uit de cijfers van de Federatie van het Notariaat blijkt dat er in 2018 37.071 zorgvolmachten werden geregistreerd. Dat zijn er ruim 8.000 meer dan het jaar voordien, toen waren er dat 28.829.

Kies zelf je rust- en verzorgingstehuis Sinds maart 2019 kan je ook persoonlijke wensen over je zorg opnemen in de zorgvolmacht. Bijvoorbeeld welke verplegers je toelaat in je woning. Of welke rust- en

© Shutterstock

verzorgingsinstelling je verkiest. De nieuwe wettelijke regeling schept ook duidelijkheid over wat de lasthebber wel en niet mag doen met jouw geld. Zo mag hij of zij je pensioen of eventuele huurgelden innen en je energieen rusthuisfacturen betalen. Dat mocht wel al, maar de nieuwe wet verwoordt het duidelijker.

Vergeet niet te registreren Voor de zorgvolmacht bestaan er geen standaardteksten.

Toch is een handgeschreven en ondertekende tekst niet voldoende. Je zorgvolmacht zal je slechts beschermen indien je het document hebt laat registreren door het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten, dat wordt bijgehouden door de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat in Brussel.

Als je jouw zorgvolmacht laat opstellen door een notaris, kan hij alleen de volmacht registreren. Anders moet je dat doen via de griffie van het Vredegerecht. De registratie kost 18,15 euro, exclusief btw. Je kan de zorgvolmacht nadien nog intrekken of herroepen, maar ook dat moet je dan opnieuw laten registreren. tekst Bart Claes

nota bene - Het magazine van Notaris.be

27

ERVEN / SCHENKEN

Stijn De Bode kreeg een zorgvolmacht om voor een vriendin te zorgen

“Verbazingwekkend snel geregeld� tekst Maud Vanmeerhaeghe foto Thomas De Boever

28

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Als je gezondheid je parten speelt, reken je op je kinderen om alle praktische zaken te regelen en eventueel een zorgvolmacht aan toe te vertrouwen. Maar wat als er geen dichte familie in de buurt is? Toen Anna’s echtgenoot stierf, was het voor haar duidelijk dat vriend aan huis Stijn De Bode (65) haar financiële zaken zou overnemen. Voor hem geen probleem: “Als je iemand kan helpen, zie ik geen reden om dat niet te doen.”

“Twaalf jaar geleden verhuisde ik naar Zele, waar ik nu nog altijd woon. Daar kende ik Theodoor van op de hondenschool. Zijn vrouw Anna was al twintig jaar zorgbehoevend. Ze had een beroerte gehad, waardoor ze lichamelijk beperkt was. Haar ene lichaamshelft was verlamd, haar spieren volledig verkrampt... Dat maakte het voor haar onmogelijk om een ‘normaal’ leven te leiden. Zolang hij dat zelf kon, nam haar echtgenoot de zorg op zich. Maar toen werd hij ook ziek. Telefoontjes aan mij bleven niet meer beperkt tot enkel overdag, tot het voor mij onhoudbaar werd. Theodoor en Anna werden eerst opgenomen in het ziekenhuis, daarna in het rusthuis.”

Had het koppel op dat moment al een zorgvolmacht voorzien?

“In mijn geval is de situatie zo geëvolueerd. Ik hielp Theodoor en Anna met kleine taken in het huishouden, tot ze problemen kregen met internetbankieren. Theodoor zou de huishuur niet betaald hebben, maar had het geld blijkbaar op een verkeerde rekening gestort.

Om rampen te voorkomen, beheerde ik vanaf dat moment de rekeningen. Toen nog zonder zorgvolmacht.”

De stap naar een zorgvolmacht gaat altijd gepaard met het verlies van een stuk zelfstandigheid voor de lastgever. Wanneer hak je uiteindelijk de knoop door om zoiets te doen?

“Voor mensen die hun gezondheid sterk achteruit voelen gaan, zal een zorgvolmacht een grote stap zijn. Maar Anna’s toestand en mijn taak waren al jaren dezelfde, waardoor er voor ons enkel op papier iets veranderde. Ik beheerde haar rekeningen al, maar na Theodoors dood moest de zorgvolmacht zowel Anna als mij de nodige juridische zekerheid bieden. Anna had namelijk ook nog een zoon. Bij discussie zou de zorgvolmacht mij beschermen.

Voor haar bracht de volmacht ook rust: ze kon er zeker van zijn dat haar betalingen op tijd geregeld werden.”

“Het was het zorgcentrum waar Anna verbleef dat de zorgvolmacht ter sprake bracht. Over het aanvaarden van de volmacht heb ik nooit getwijfeld. Waarom zou je dat niet doen voor iemand die niemand anders heeft?

Anna was geen familie, maar uiteindelijk hadden we wel een band.”

Betekende de zorgvolmacht een grote verantwoordelijkheid?

“Dat viel mee. Voor mij veranderde er eigenlijk niet zoveel: ik betaalde Anna’s rekeningen al toen haar echtgenoot nog leefde. Het enige wat anders was, is dat ik nu ook rechtmatig beschermd was: als ooit discussie zou ontstaan, had ik zwart-op-wit de toelating om voor Anna te zorgen en haar geld te beheren. Er waren ook geen grote bezittingen meer, dat scheelt. Voor de verkoop van onroerende goederen was de zorgvolmacht dus niet nodig. Toen Anna naar het zorgcentrum verhuisde, was het huis namelijk al verkocht.”

Hoe ging het opstellen van een zorgvolmacht in zijn werk?

"Om beter geïnformeerd te worden over de opdracht die mij te wachten stond, deed ik een beroep op een notaris. Dankzij hem verliep alles heel vlot. De volmacht kostte driehonderd euro, maar zorgde ervoor dat alles voor Anna was geregeld. De notaris voorzag zelf getuigen die Anna’s wilsbekwaamheid moesten bevestigen, legde alle nodige informatie vast en registreerde de volmacht in het Centraal Register voor Lastgevingen. Het enige wat van mij verwacht werd, was ondertekenen.

Twee weken later was alles in orde en werd ik officieel de lasthebber. De procedure verliep heel eenvoudig, maar het grote voordeel was dat het enkel om een kleine geldsom ging. Bij grote bedragen of vastgoed was dat misschien anders geweest.”

Zou je zelf voor een zorgvolmacht kiezen?

“Ik kende het fenomeen niet op voorhand, maar sinds ik gekozen heb om zelf iemand te helpen, overweeg ik om zelf ook een zorgvolmacht op te stellen. Mijn vriendin en ik hebben elk kinderen uit een vorig huwelijk, wat voor ingewikkelde situaties en verschillende meningen kan zorgen. Met een zorgvolmacht staan al mijn wensen duidelijk op papier. Het enige probleem met een zorgvolmacht is dat die niet verplicht is, waardoor je die automatisch op de lange baan schuift. Niemand is graag bezig met doemscenario’s als hij nog kerngezond is.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

29

tekst Maud Vanmeerhaeghe

Zorg voor jezelf en je vermogen met een zorgvolmacht Financiële en persoonlijke bescherming voor jong en oud

Je vermogen- en zorgbeheer uit handen geven als voorbereiding voor het moment waarop je wilsonbekwaam wordt: vaak wordt de zorgvolmacht geassocieerd met ernstig zieke ouderen, maar eigenlijk is het bereik ervan veel breder. Wist je dat je ook als jongere of kerngezonde oudere een volmachthouder kan aanstellen?

Voor de veiligheid Om een zorgvolmacht uit te schrijven, hoef je niet noodzakelijk negatieve gezondheidsvooruitzichten te hebben.

Ook wanneer je kerngezond bent, kan je iemand de volmacht over je vermogen en zorg geven. In dat geval wordt de zorgvolmacht ‘veiligheidshalve’ opgemaakt, in de hoop ze nooit nodig te hebben. Maar ook ouderen die rustig en

© Shutterstock

30

nota bene - Het magazine van Notaris.be

zonder zorgen van hun oude dag willen genieten of zich moeilijk verplaatsen, kunnen zo hun zorgen overdragen aan een van de kinderen of aan iemand anders.

Van begin tot eind Personen die recent met een slepende ziekte of toenemende geheugenverlies geconfronteerd werden, doen er goed aan om een zorgvolmacht te overwegen. Op een moment dat er nog niks geregeld is in verband met de successieplanning, bijvoorbeeld, kan een zorgvolmacht soelaas bieden. Bovendien zorgt een dergelijke volmacht voor rust: op het moment dat je gezondheid echt achteruit begint te gaan, hou je je namelijk liever bezig met andere zaken dan met je vermogens- of zorgbeheer.

Voouitdenken Natuurlijk is een zorgvolmacht relevant en aangewezen in de context van de toenemende vergrijzing en ouderdomsziektes. Maar sommige aandoeningen beperken zich niet tot enkel ouderen. Volgens schattingen zijn vandaag bijvoorbeeld 5.500 Belgen gediagnosticeerd met jongdementie, de geestelijke aftakelingsziekte bij

personen jonger dan 65 jaar. Ook voor hen is een zorgvolmacht een manier om de controle over hun vermogen en zorg te behouden wanneer ze daar zelf niet meer toe in staat zijn. Trouwens, iedereen kan slachtoffer worden van een ongeval en in een coma belanden. Belangrijk is om het onderscheid te maken met een bankvolmacht: die vervalt op het moment dat de lastgever wilsonbekwaam wordt, terwijl een zorgvolmacht net voor zo’n situatie bedoeld is.

Jongeren met toekomstplannen De jongste jaren vindt de zorgvolmacht steeds meer ingang bij een jonger publiek. Jongeren die in hun vriendenkring of bij familie werden geconfronteerd met levensbedreigende ziektes zijn tegenwoordig sneller geneigd om beslissingen rond hun vermogen en zorg nu al te maken. Een zorgvolmacht wordt zo iets dat in één beweging geregeld is samen de ondertekening van het huwelijkscontract. Door die twee te combineren zijn jongeren trouwens beschermd tegen de twee belangrijkste doemscenario’s: wilsonbekwaamheid en overlijden.

JE ZORGVOLMACHT REGISTEREN IN VIER STAPPEN 1. Kies je lasthebber In de eerste plaats ga je op zoek naar de persoon aan wie je je zorgvolmacht wil toekennen. Heel vaak kiezen lastgevers (degenen die de zorgvolmacht toekennen) voor partners, kinderen of ouders, maar ook dichte vrienden komen vaak in aanmerking.

Maar niet alleen je wensen rond je vermogen, maar ook die rond je zorg leg je vast in je zorgvolmacht. Wie krijgt toegang tot je huis wanneer je daar zelf niet meer over kan beslissen? Naar welk rust- of verzorgingstehuis gaat je voorkeur uit? De antwoorden op die en talloze andere vragen laat je opnemen in je volmacht.

Bovendien kan je verschillende volmachten toekennen.

Als bedrijfsleider, bijvoorbeeld, kan je je zakenpartner aanduiden voor zaken gerelateerd aan je bedrijf, terwijl je echtgeno(o)t(e) de volmacht over je privévermogen bezit.

Weet je niet goed waar te beginnen? Je notaris stelt de zorgvolmacht op die aan al je wensen voldoet en laat die onmiddellijk ook registreren.

Voor de aanstelling van je lasthebber gelden wel enkele voorwaarden. Zo is het bijvoorbeeld verboden om een zorgvolmacht toe te kennen aan een personeelslid van je zorginstelling.

2. Ken je bevoegdheden toe Een zorgvolmacht is algemeen of specifiek. De laatste is aangewezen, omdat de volmachthouder dan zowel het vermogen in stand mag houden, als acties mag uitvoeren rond het vermogen. Denk maar aan een aangifte van nalatenschap indienen, schenkingen aanvaarden of uitkeren en vastgoed verkopen. Het vermogen in stand houden beperkt zich tot zaken als belastingen betalen en het pensioen ontvangen.

3. Bepaal de werkingstermijn Je zorgvolmacht kan onmiddellijk in werking treden, of vanaf een vooraf bepaald moment. Je kan je volmacht ook weer intrekken, maar enkel als je als beschermde persoon ook op dat moment nog wilsbekwaam bent. Is dat niet geval, dan zijn geen wijzigingen aan de zorgvolmacht meer mogelijk.

4. Registreer je zorgvolmacht Als laatste laat je de zorgvolmacht opnemen in het Centraal Register voor Lastgevingen, beheerd door Fednot.be.

Die registratie is noodzakelijk, want anders vervalt de volmacht op het moment dat de lastgever onbekwaam wordt, wat natuurlijk niet de bedoeling is.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

31

32

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Wat wil je doorgeven aan wie na je komt? Welke objecten zijn van onschatbare betekenis of waarde en zou je willen vrijwaren van de vergetelheid? Welke voorwerpen definiëren wie je bent? Nota Bene vroeg Marc Herremans welke objecten hij in een tijdcapsule zou stoppen voor de volgende generatie.

“Het meest kostbare kost niets” tekst Dirk Remmerie

foto's Thomas De Boever

nota bene - Het magazine van Notaris.be

33

IDENTIKIT 19 december 1973. Merksem. De wereld maakt kennis met Marc Herremans. Of is het omgekeerd? Een bom energie, die Marc. Niet gemaakt om stil te zitten in de schoolbanken, maar een ravotter, een voetballer, een buitenjongen. Hij was 16, zag de Sylvester Stallone in de film Rocky en wilde wereldkampioen boksen worden. Trainde dag in dag uit. Hij was 18 en werd paracommando en vrijwilliger bij de brandweer. En bleef trainen. Tot hij triatlon ontdekte en op slag wist: dit is mijn sport, hier word ik de beste in. Hij beet er zich in vast en al snel leek the sky the limit.

Marc Herremans’ tweede leven begon op 28 januari 2002. Nog geen vier maanden nadat hij in zijn eerste Iron Man Hawaii – het wereldkampioenschap triatlon – fenomenaal stuntte door als nieuwkomer als zesde te eindigen, kwam hij tijdens een afdaling met de fiets op het eiland Lanzarote bijzonder ongelukkig ten val. De koppige knokker die zijn hele leven lang de grenzen had opgezocht van wat fysiek mogelijk was, werd brutaal met die grenzen geconfronteerd: een volledige dwarslaesie en verlamd van borst tot tenen.

Marc zou Marc niet zijn als hij daarna harder dan ooit trainde. Een jaar later finishte hij alweer in de Iron Man Hawaii, met zijn handbike. De Sportpersoonlijkheid van het Jaar 2002 richtte in 2006 de To Walk Again Foundation op om lotgenoten – intussen al meer dan 6000 – fysiek en mentaal bij te staan en begon enkele jaren later andere atleten te coachen. Nog elke dag traint hij zelf meer dan drie uur.

Het leven loopt over een kronkelig pad en je ziet niet verder dan de volgende bocht.

Als je blik al zover reikt. Dat hoef je Marc Herremans niet te vertellen. “Twee opties had ik nadat ik mijn rug had gebroken: opgeven en afglijden of mijn leven in handen pakken en terugvechten. En ik wist dat ik mijn tweede kans met beide handen moest grijpen. Het heeft mij ook geleerd dat de essentie van het leven niet de trofeeën in de kast zijn of de medailles aan de muur.”

D

e behoefte om te bezitten is Marc Herremans vreemd. Wat hij zijn kinderen (Anne-Lou, Sue en Joe) wil achterlaten? “Niets.” Geen dingen misschien, maar dan toch wel wat wijsheid? “Ha, nu spreken we. Fysieke sporen achterlaten boeit mij niet. Waar ik wel mijn uiterste best voor doe, is om hen de normen en waarden mee te geven die ook in van mijn ouders heb gekregen. Die hebben wel gewerkt, vind ik. En dan heb ik het vooral over respect voor andere mensen, helpen waar je kan en de kunst om te genieten van de kleine dingen van het leven. The best things in life are for free – het meest kostbare kost niets. Bij de eerste lentedag na een donkere winter springt iedereen een gat in de lucht.

Dat kost geen geld, hé. Materialisme en luxe zijn bijzaken in het leven, wat telt zijn vrienden en familie, geluk en liefde en wat je terugkrijgt van de natuur.”

Bouw je bewust ‘momenten van geluk’ in waarvan je hoopt dat je kinderen die in hun hart zullen sluiten?

“Bij mij is dat een automatisme geworden, ik moet dat niet plannen. Als ik terugblik op mijn jeugd zie ik geen sleutelmomenten, het was één positieve trein. Ouders denken magische herinneringen te ‘maken’ bij hun kinderen door ze mee te nemen naar exotische bestemmingen zoals Dubai, maar volgens mij slaan ze de bal mis. Ik denk niet dat dat de cruciale momenten zijn waaraan kinderen later terugdenken. Die ouders doen dat vooral voor zichzelf, want de meeste kinderen zijn het liefste van al thuis om te ravotten met de buurjongens en -meisjes.”

Voor, maar vooral na je ongeval heb je door je wilskracht heel veel mensen geïnspireerd. Hoe heeft het accident je als persoon veranderd?

“Toen ik jong was, heb ik nooit met de gedachte gespeeld dat ik een voorbeeldrol zou opnemen, integendeel. Laat staan dat ik lezingen zou geven. Maar ik ben

34

nota bene - Het magazine van Notaris.be

erin gerold. Zo loopt het leven zeker? Als ik mensen kan helpen of inspireer op welke manier dan ook, dan vind ik dat best wel leuk. Het is veel beter dan anoniem door het leven te gaan en voor niemand iets te betekenen.”

“Je moet weten dat ik introvert ben. En toch spreek ik geregeld voor een publiek. Volledig buiten mijn comfortzone. Het liefste van al ben ik met mijn hond en de kinderen in de bossen. Ver weg van alle drukte. Ik ben heel graag bij vrienden en familie, maar ook supergraag helemaal op mijzelf.”

“Maar het is wondermooi als jongeren mij toevertrouwen dat ik hen hielp toen ze van het rechte pad dreigden af te geraken. Omdat ik hen toonde dat ze ook andere dan ‘zwarte kaarten’ hadden in hun kaartspel van het leven.”

100 worden. Ik kan nu al zeggen dat ik een topleven heb gehad. Topper moet het niet worden.”

Jij inspireert vele anderen, maar wie inspireert jou?

“Zeker geen profsporters. Wees eerlijk: dat zijn atleten die van hun hobby hun beroep kunnen maken en daar soms absurd voor betaald worden. Het is niet meer dan entertainment, hé. De wereld wordt er niet beter van.

Echte helden voor mij zijn mensen die hun job opgeven en met Artsen Zonder Grenzen naar Jemen trekken om mensen in nood te helpen. Die kracht heeft niet iedereen.

Ze helpen vaak met gevaar voor eigen leven en zonder dat ze daar applaus voor krijgen. Dat is toch van een andere dimensie dan een bal in een winkelhaak sjotten.”

Wie of wat heeft ervoor gezorgd dat jouw ‘zwarte kaart’ niet de rest van je leven heeft bepaald?

“Het zoontje van mijn zus speelde een cruciale rol. Toen hij de ziekenhuiskamer binnenstormde en zei: ‘Nonkel Marc, wat ben ik blij dat je thuis bent’, wist ik dat ik geen pech had gehad, maar heel veel geluk. Voor hetzelfde geld had ik die jongen nooit meer gezien. Een tweede kans, dat kreeg ik. Ik heb intussen al dertien vrienden verloren die geen tweede kans hebben gekregen.”

Om het geluk te zien in een dergelijk ongeluk, daar moet best wat tijd overgegaan zijn?

“Het is natuurlijk een proces met ups en downs, maar toen ik mijn neefje zag aan mijn ziekenbed, heb ik wel meteen mijn broer gebeld en gezegd dat hij mijn gewichten moest meebrengen die op de zolderkamer lagen. Ik lag nog aan het infuus op intensieve toen ik ben beginnen te trainen.”

Nu nog train je elke dag minstens drie uur.

“Ik heb gekozen voor kinderen en daarmee komt de verantwoordelijkheid om een job te hebben en een gezonde vader te zijn. Wat jij ziet, is mijn rolstoel. Dat is het gemakkelijkste van het verhaal. Al wat je niet ziet, is pas ellende. En dat moet ik proberen zoveel mogelijk te beperken. Mijn kinderen zijn niets met een zieke vader of een papa die voortdurend complicaties heeft. Drie uur trainen per dag is een must en maakt dat ik na zestien jaar in een rolstoel nog steeds geen medicatie neem.

Eigenlijk ben ik nooit ziek, wat uitzonderlijk is voor iemand die zo hoog is verlamd.”

“Als je ziet hoeveel mensen er wegvallen door de meest stomme complicaties. Het kan ieder van ons overkomen. In de 45 jaar die ik rondloop op deze planeet, heb ik misschien meer meegemaakt dan veel mensen die nota bene - Het magazine van Notaris.be

35

“Ik hing nog aan het infuus en dacht al aan mijn volgende Iron Man�

36

nota bene - Het magazine van Notaris.be

IN DE TIJDSCAPSULE

paardje “In de wei van mijn buren, achteraan in mijn tuin staat een minipaardje. Althans, toen ik het dier kocht voor het goede doel, zeiden ze dat het een minipaard was, maar volgens mij is het een gewone pony. (lacht) Kirby, zo heet het paard, staat voor mij symbool voor de liefde. Het is een fantastisch beest dat de wei deelt met een paar ezels en een geit en altijd komt aandraven als het mij ziet.” ouders “Samen met het ouderschap groeide mijn verantwoordelijkheidsgevoel. Vader worden, dat verandert een mens. Als ik zie wat ik mijn ouders vroeger allemaal heb aangedaan. (schatert) Wij gingen rotsklimmen in de Verenigde Staten en lieten die mensen vier weken zonder nieuws achter. Als ze ons van het vliegtuig kwamen ophalen, wisten ze niet zeker dat we er gingen zijn, want het kwam nooit bij ons op om tussendoor eens te bellen of zo. Mocht mijn dochter dat doen… Ik hoop dat mijn kinderen niet al te veel trekken van mij hebben.”

“Ik hoop dat ik minstens zo’n goede vader kan zijn dan mijn vader zaliger was.

Mijn ouders waren heel bezorgde mensen – mijn moeder nog steeds – maar hebben mij telkens in alles gesteund: toen ik bij de para’s ging, toen ik El Capitan ging beklimmen, toen ik een jaar alles op alles zette en voor een pak minder dan het minimumloon topsporter werd… Altijd zegden ze: ‘Doen, jongen.’ Ook al hadden ze zelf ook zeker geen overschot.”

Lanzarote “Op Lanzarote veranderde mijn leven in een oogwenk. Ik daalde een helling af met de fiets. Voor ik het wist moest ik kiezen: tegen een geparkeerde auto knallen, op een aankomende wagen rijden of in de berm rijden. Ik koos voor het laatste en kwam ongelukkig ten val. Met een helikopter werd ik overgevolgen naar Las Palmas en van daaruit ging het naar België, waar me een operatie van negen uur wachtte.”

“Ik had heel veel tijd om na te denken. Altijd had ik 100 procent van mijn lichaam geëist. Als brandweerman, bouwvakker, paracommando, triatleet. En plots was ik een stuk borst en een kop? Wat moest ik doen? Ik, die een hekel heb aan stilzitten.

Op zo’n moment denk je niet aan de leukste dingen.”

“Van de plek van het ongeval zelf heb ik geen foto. Die plaats heeft voor mij geen betekenis.” handbike Ik hing nog aan het infuus en begon alweer te denken aan mijn volgende Iron Man in Hawaii. Op het internet zocht ik een handbike en ik leerde dat een verlamde atleet het wereldkampioenschap triatlon al had gedaan. Dus was het mogelijk. Het gaf me een doel. De perfecte manier om niet steeds in de achteruitkijkspiegel te kijken naar wat je allemaal kwijt bent. Mijn toekomstbeeld was helder: ik wilde naar Hawaii en om dat te bereiken moest ik hard trainen.” boom “Geef mij maar een boom, de rust in de natuur, mijn hond en mijn kinderen. Het is mij zoveel meer waard dan alle medailles en trofeeën samen.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

37

tekst Nikita Vindevogel foto Thomas De Boever

“Met tien onder één dak” Nick en Evelyne hebben twee dochters en vangen zes pleegkinderen op 38

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Huisje, tuintje, kindje. Dit ‘klassieke’ patroon is niet weggelegd voor Nick Rigole (49) en Evelyne Vanstaen (47). Het koppel heeft twee dochters én vangt zes pleegkinderen op, van wie vier met een mentale beperking. Omdat zo’n groot gezin ook een grote verantwoordelijkheid met zich meebrengt, lieten Nick en Evelyne een testament opstellen. “Zowel voor financiële als praktische beslissingen”, zeggen ze.

I

n Vlaanderen zijn er ruim 4.000 pleeggezinnen die kinderen en jongeren opvangen van wie de ouders voor korte of lange tijd niet voor hen kunnen zorgen. Nick Rigole en Evelyne Vanstaen uit het West-Vlaamse Kuurne hebben twee eigen dochters (14 en 17 jaar) en zes pleegkinderen (21, 20 (2), 19, 16 en 5 jaar) onder hun hoede. “Sommige buitenstaanders verklaren ons gek”, glimlacht mama Evelyne. “Maar ze zijn niet met acht tegelijk gekomen hé.

Alle pleegkinderen zijn bij ons geplaatst toen ze ofwel pasgeboren ofwel maximum drie jaar oud waren. Ons gezin is dus gestaag gegroeid.” De mama van acht zou het niet meer anders willen. “Ik vind dit echt super geestig”, zegt Evelyne, die in functie van haar gezin parttime in verschillende shiften werkt. “Ik ben anti sleur. Hier is geen enkele dag dezelfde. Mochten mijn man en ik kinderloos door het leven gaan, zochten we wellicht ons avontuur in het buitenland of gooiden we ons beiden op onze carrière.

Saai staat niet ons woordenboek, uitdaging daarentegen wel en die vinden we in ons gezin.”

Structuur Met tien man onder één dak, dat vraag toch enige planning en structuur. “Zeker omdat ook enkele kinderen autisme hebben”, zegt Evelyne. Een van de belangrijkste items in huis de gemeenschappelijke agenda. “Bijna iedereen doet aan sport en is aangesloten bij de jeugdbeweging van het Rode Kruis. Om de weekplanning te kennen, moet ik wel een agenda bijhouden. Alle kinderen hebben daarom een mapje waarin ze hun sportlessen of extra benodigdheden voor school noteren en aan de hand daarvan maak ik de puzzel en de planning in de gemeenschappelijke agenda. En ja, zelfs zo verlopen de dagen nog chaotisch (lacht).”

Net zoals in elk ander gezin zijn er ook wel ‘ns akkefietjes en ruzies of voelt het ene kind zich benadeeld tenota bene - Het magazine van Notaris.be

39

genover het andere. Voor Evelyne en Nick is het zoeken naar goede compromissen. “Zo was er vroeger altijd discussie op zaterdagmorgen omdat de ene kon spelen of televisiekijken, terwijl de ander moest studeren”, zegt Nick. “Dat werkte niet. Daarom hebben we besloten dat iedereen op zaterdagvoormiddag een taakje in het huishouden doet. Zelfs onze jongste van vijf helpt mee.”

Pleegzorg is een nobele taak en het is heus niet allemaal rozengeur en maneschijn. “Onze pleegkinderen dragen vaak op jonge leeftijd al een rugzakje”, zegt Evelyne.

“Gelukkig worden we zeer goed ondersteund door de pleegzorgdienst. Als pleegouders sta je er echt niet alleen voor. Er zijn zeker moeilijke momenten, maar er zijn nog veel meer mooie. En daarvoor doe je het uiteindelijk.”

Opgroeien met zeven pleegbroers of -zussen heeft ook voordelen, zeggen Evelyne en Nick. “Ze leren rekening houden met elkaar, beseffen ook dat alles niet zomaar uit de lucht komt gevallen én dat niet iedereen kan kiezen waar zijn of haar wiegje staat. Onze kinderen hebben veel respect voor elkaar en zijn ook zeer behulpzaam. Als we aan zee zijn en er is een kindje verloren gelopen, durf ik er mijn geld opzetten dat een van onze 'gasten' als eerste hulp gaat bieden. Mooi, toch?”

Geen stempel Alle kinderen in het gezin spreken Evelyne en Nick aan als mama en papa. “Wij hebben niemand daartoe

40

nota bene - Het magazine van Notaris.be

verplicht, maar het heeft zeker voordelen”, zegt Evelyne. “Het versterkt onze band, de kinderen worden hierdoor gemakkelijker aanvaard door onze families én voor de buitenwereld krijgen ze geen stempel. Als wij bijvoorbeeld tijdens de zomer op het strand vertoeven en iedereen spreekt ons aan als mama en papa, weet niemand dat wij een pleeggezin vormen. Ik zou het echt verschrikkelijk vinden mochten onze gasten een stempel krijgen. We zijn een gezin als een ander.” Er is ook een goed contact met de biologische familie van de pleegkinderen. “Dat vinden wij ontzettend belangrijk”, zegt Nick. “Wij hebben respect voor iedereen als mens, ook al worden er soms grove fouten gemaakt. De goede relatie met de biologische (groot)ouders bepaalt ook voor een stuk het succes van ons pleeggezin.”

Testament Wat de toekomst brengt, weet niemand. Daarom hebben Nick en Evelyne bij de notaris een testament laten opmaken. “Daarin staan zowel financiële als praktische beslissingen die zijn gebaseerd op verschillende scenario’s”, zegt Evelyne.

“We haalden onze inspiratie uit Pauline en Paulette, de film van Lieven Debrauwer.

KUNNEN MIJN PLEEGKINDEREN ERVEN? Er heerst nogal wat verwarring over de mogelijkheden om je pleegkinderen op te nemen in je testament. Weinig gezinnen weten dat een pleegkind kan erven aan hetzelfde successietarief als een biologische kind. Al is daar wel een aantal voorwaarden aan verbonden. Zo moet je pleegkind voor zijn 21ste minstens drie opeenvolgende jaren in je gezin hebben gewoond en moet het ook de nodige hulp en verzorging hebben gekregen zoals dat verwacht wordt. Om te bewijzen dat je pleegkind bij jou woont, laat je dat opnemen in het bevolkingsregister.

Let wel: dezelfde successietarieven gelden enkel voor het pleegkind en de pleegouders, niet voor hun bloedverwanten. Bovendien moet je er ook rekening mee houden dat het erfdeel van je biologische kind(eren) niet wordt geschonden.

Daarin zou Pauline, een 66-jarige met een beperking in een instelling worden geplaatst nadat haar beide ouders en zus zijn overleden. Maar haar zus liet in een testament opnemen dat Pauline er onder geen beding mag worden geplaatst, tot grote ergernis van de twee andere zussen…

Ook bij ons is er zo’n afspraak gemaakt. Mochten Nick en ik gelijktijdig overlijden en er woont nog een minderjarige thuis, krijgt een volwassene het vruchtgebruik over onze woning op voorwaarde dat er voor de kinderen gezorgd wordt. Er zijn twee vertrouwenspersonen aangesteld die daarmee akkoord gaan. Mocht de situatie zich voordoen, beslissen zij onderling wie de taak op zich neemt. Op die manier worden de kinderen niet uit hun vertrouwde omgeving weggerukt.” Het koppel zet ook een spaarcentje opzij voor alle kinderen. “We hebben ervoor gekozen om onder volmacht een spaarboekje te openen waar ze pas gebruik van mogen maken als wij overlijden. Op die manier krijgen ze vroeg of laat een mooi bedrag, zonder dat ze daarop een torenhoge successierechten moeten betalen.” Alles laten officialiseren bij de notaris, is volgens Nick en Evelyne wel een must.

“Natuurlijk hopen we dat er niets gebeurt, maar als er toch iets voorvalt, is alles geregeld. Een testament zorgt in ons geval voor een zekere rust.”

Stel: je hebt twee eigen kinderen en drie pleegkinderen.

Je hebt geen testament: enkel je eigen kinderen erven (elk de helft van je nalatenschap) Je hebt een testament in het voordeel van je pleegkinderen: de helft van je vermogen (1/2de) wordt voorbehouden voor je kinderen. Zij erven dus elk 1/4de. Dat is het minimaal ‘reservatair’ erfdeel van de kinderen. De andere helft (1/2de) van je vermogen mag je gebruiken om een testament op te stellen in het voordeel van je pleegkinderen. Zijn er drie pleegkinderen, dan kan je ze elk 1/6de van je vermogen nalaten.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

41

Hannes en Deborah adopteerden Rae Morris (4) uit Guinee

“Tegen Kerstmis hopen we met vier te zijn” “Onze Guineese prins is het mooiste wat ons al is overkomen.”

Aan het woord zijn Hannes en Deborah, een koppel dertigers uit Kortrijk dat in 2016 Rae Morris uit Guinee adopteerde. Hun geduld werd zeven jaar lang op de proef gesteld. “Maar dat was het allemaal waard. Als alles goed gaat, krijgt Rae er binnenkort een broertje of zusje bij.”

42

nota bene - Het magazine van Notaris.be

tekst Nikita Vindevogel

L

achen, dansen, knuffelen met mama of gek doen voor de camera van papa... Op de Instagrampagina van Rae Morris (met méér dan 3.300 volgers), zie je vooral een energieke en onbezorgde kleuter. Niets doet vermoeden dat de kleine man al een hele weg heeft afgelegd, letterlijk dan. Hij werd op 9 november 2014 geboren in Guinee, maar woont sinds maart 2016 in Kortrijk bij Deborah Debaere, zaakvoerster van CreaCopy en Kopie Koffie en Hannes Coudenys, zaakvoerder van Hurae, vlogger en auteur van Ugly Belgian Houses. “We hebben heel lang geprobeerd om een kindje van ons tweeën te krijgen, maar dat lukte niet”, zegt Deborah. “Na verschillende hormonenbehandelingen, inseminaties, ivf-pogingen en miskramen besloten we voor buitenlandse adoptie te gaan. Er viel meteen een enorme last van onze schouders.”

Maar ook dat werd een parcours met veel hordes. “Een adoptie duurt gemiddeld vijf jaar, het zijn er zeven geworden”, zegt Hannes. “Alles wat erbij komt kijken – zoals de psychologische testen – is best zwaar. Als alle formaliteiten zijn afgerond, gebeurt er ook lange tijd niets. En als je al zo hard naar iets verlangt, lijkt het allemaal nog veel langer te duren.” Uiteindelijk kregen Deborah en Hannes via de rechter het vonnis dat ze geschikt waren bevonden als adoptieouders en niet veel later volgde het verlossende telefoontje. “We waren mama en papa geworden van een zoontje van één jaar.

Yes! Eindelijk! We konden ons geluk niet op. In maart 2016 mochten we Rae gaan ophalen in Guinee. De half uur durende rit naar het weeshuis leek de langste van ons leven. We gingen door een grote poort naar binnen en plots zagen we hem staan, onze Guineese prins. Dat moment vergeten we nooit. De eerste knuffel was zo overweldigend. Ondertussen is hij al drie jaar bij ons en alles lijkt vanzelf te gaan.”

“Mama Afrika” Het koppel koos voor volle adoptie, waardoor alle banden met de biologische familie zijn verbroken. Mochten Deborah en Hannes snel overlijden, gaat hun nalatenschap automatisch naar Rae Morris én kan hij ook erven van beide hun ouders. Dat is anders bij gewone adoptie (zie kader). “Wij hebben vooral voor volle adoptie gekozen omdat de biologische mama haar kind dan niet meer kan terugroepen, want dat zou voor niemand goed zijn”, zegt Deborah, die wel heel open is tegen Rae over zijn herkomst. “Hij stelde ook al heel snel vragen”, zegt Hannes. “Hij weet dat mama Afrika – zo noemen we haar – er is. We weten ook dat hij misschien later zijn moeder zal willen opzoeken. We zullen hem niet tegenhouden, integendeel. Ik droom ervan om hem

44

nota bene - Het magazine van Notaris.be

naar Guinee te rijden met de wagen. Samen op avontuur. Zalig!”

Het volgende avontuur zal zo lang niet meer op zich laten wachten. Als alles goed gaat, krijgt Rae er binnenkort een zusje of broertje bij. Opnieuw een volle adoptie. “We dromen van een groot gezin”, zegt Deborah.

“Daarom hebben we drie jaar geleden een aanvraag voor een binnenlandse adoptie ingediend. Als alles goed gaat, verwelkomen we binnenkort pasgeboren baby’tje. Een jongen of meisje? Dat weten we niet en maakt ook écht niet uit. We hopen dat we tegen de feestdagen met vier zijn. We kijken er enorm naar uit.”

DE ERFENIS Het grote verschil tussen gewone en volle adoptie Denk je eraan om een kindje te adopteren, dan kan dat via gewone of volle adoptie. De soort adoptie wordt bepaald door de regels in het land van herkomst - sommige landen kennen namelijk enkel gewone adoptie toe. Er zijn grote verschillen tussen beide, ook wat het erfrecht betreft.

Bij een gewone adoptie kunnen de geadopteerde en zijn afstammelingen van zowel de biologische als de adoptiefamilie erven. In sommige gevallen kan je wel hogere successierechten moeten betalen op de erfenis van de adoptiefamilie. Om van de laagste successietarieven te kunnen genieten, moet het adoptiekind een aantal bewijsstukken voorleggen. Een overlijdensakte van de biologische moeder of vader die voor het vaderland gestorven is, bijvoorbeeld, of een bewijs dat het adoptiekind minstens drie jaar lang hulp en verzorging kreeg van zijn of haar adoptieouders.

Enkel bij volle adoptie kan de geadopteerde erven van zijn ‘nieuwe’ familie én de bloedverwanten ‘in rechte lijn’. Dat gebeurt tegen dezelfde tarieven als de biologische kinderen, want alle kinderen worden dan met elkaar gelijkgesteld. Stel dat je een kindje adopteert en je sterft vroegtijdig, dan kan jouw adoptiekind nog erven van je ouders als zij komen te gaan. Wil je toch liever een gewone adoptie?

Dan kunnen bloedverwanten altijd een testament opmaken waarin de geadopteerde kinderen opgenomen zijn als erfgenamen.

Nieuwe wet, nieuwe mogelijkheden

Het nieuwe erfrecht vraagt een ckeckup van je erfenisplanning Schenkingen: een ideaal alternatief voor een traditionele erfenis als je je verwanten de hoge successierechten wil besparen na je dood, maar met de nieuwe erfeniswet worden die schenkingen en hun effecten op een andere manier ingevuld. Deed je eerder al schenkingen, dan neem je het best je erfenisplanning onder de loep. Door het nieuwe erfrecht hebben die schenkingen namelijk misschien niet het resultaat dat je voor ogen had.

Op 1 september 2018 onderging het erfrecht een grondige facelift. Sindsdien kan je een groter deel van je vermogen nalaten aan wie je wil. Maar dat is niet het enige: sinds de veranderde wetgeving brengt je notaris je schenkingen op een andere manier in rekening als je overlijdt. Hij of zij maakt de optelsom van de goederen die je nog had bij overlijden én van de schenkingen die je tijdens je leven hebt gedaan. Zo gaat je notaris na of je niet te gul bent geweest en of je wettige erfgenamen – zoals je kinderen – krijgen waar ze recht op hebben.

De waardering van schenkingen Wat betekent dat concreet? In het oude erfrecht telde voor roerende goederen (zoals een som geld) de waarde op het ogenblik van de schenking. Die schenking werd niet geïndexeerd tot op de datum van je overlijden. Voor onroerende goederen zoals een huis of een stuk grond, aan de andere kant, werd de waarde op de dag van het overlijden in rekening gebracht.

Als je nu overlijdt, indexeert de notaris de waarde van je schenkingen tot op de datum van je overlijden. Dat geldt ook voor schenkingen die je voor 1 september 2018 hebt gedaan. Het maakt niet uit of je eerder roerende goederen zoals spaargeld schonk, of onroerende goederen zoals een woning of een bouwgrond. Die nieuwe waar-

deringsmethode kan effecten hebben die je toch niet had voorzien. Als je aan je ene kind bouwgrond en je andere kind een som geld schonk ter compensatie, bijvoorbeeld.

Verklaring tot behoud Liever alles bij het oude houden? Laat dan een verklaring tot behoud opnemen door je notaris. Zo kies je expliciet voor de oude waarderingsregels voor de schenkingen die je voor 1 september 2018 deed. Of dat in jouw situatie wenselijk is, bespreek je het best met je notaris. Je hebt nog tot 1 september 2019 de tijd om zo’n verklaring te laten opmaken. Maar wacht niet te lang om na te gaan of de nieuwe regels je erfenisplanning doorkruisen, want de concrete impact van de nieuwe of de oude waarderingsregels vergt toch wat rekenwerk.

Meer weten over de juridische gevolgen van de nieuwe erfeniswet? Vind het antwoord op je vragen op www.notaris.be onder de zoekterm ‘verklaring tot behoud’.

nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be nota

45

tekst Eva Van den Eynde

foto's Jan Crab

ONDERNEMEN

Diversiteitsadviseur Hassan Al Hilou (20), jonge leeuw met ambitie

“Niemand zou zijn identiteit moeten verbergen�

46

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Amper 20 is hij, maar hij heeft intussen al genoeg gewicht om grote bedrijven te adviseren over hoe ze moeten omgaan met diversiteit. Hij is niet bang om zijn stem te laten horen en er wordt ook echt naar hem geluisterd. Hassan Al Hilou heeft de smaak van het ondernemen te pakken. “Ik hou ervan om uit mijn comfortzone gepusht te worden.

Ik kick op stress.”

D

rie keer veranderde hij van school, omdat zijn ouders voelden dat er meer in zat en hun zoon niet alle kansen kreeg. Moeder en vader Al Hilou legden de lat hoog voor Hassan en dat wierp zijn vruchten af. “Ik voelde dat mijn ouders in mij geloofden en daardoor geloofde ik ook meer in mezelf. Ouders mogen hun kind gerust uitdagen, daar word je sterker van. Mijn ouders hadden zelf niet de financiële middelen om mij in het buitenland te laten studeren, maar door hun opvoeding heb ik genoeg zelfvertrouwen om zelf te kiezen om er stage te gaan lopen. Het schrikt mij af niet, omdat ik weet dat ik wel op mijn pootjes zal terechtkomen.”

Feit is wel dat je nog steeds maar 19 jaar bent en dus nog geen diploma hoger onderwijs kan voorleggen.

Hoe verklaar je dat bedrijven jou toch genoeg krediet geven om hen te adviseren?

“Ik werp mezelf niet op als expert. Een expert is iemand die zijn ervaring gebruikt om bedrijven te begeleiden.

Ik ben een adviseur. Een adviseur praat vanuit zijn context over een bepaalde thematiek. Dat is een groot verschil. Ik vertel bedrijven niet hoe zij moeten omgaan met diversiteit, ik zeg hen hoe ik vanuit mijn perspectief ervaar hoe zij omgaan met diversiteit. Bedrijven vragen mij trouwens nooit naar mijn diploma. Wat hen interesseert is of ik een meerwaarde kan zijn voor hen.”

Ervaar je jouw jonge leeftijd als een handicap?

“Misschien zijn er bedrijven die mij niet contacteren omdat ze vinden dat ik te jong ben, maar daar ben ik niet mee bezig. Ik weet wie mijn klanten zijn en ik ben hen dankbaar dat ze het risico nemen om met een 19-jarige in zee te gaan. Zij sluiten een jaarcontract af met mij, een blijk van vertrouwen. Het is aan mij om te bewijzen dat ik dat waard ben. Dat doe ik door out-of-the-box te denken. Ik doe veel research, om te beginnen over de sector en dan

door twee maanden lang te praten met mensen op de werkvloer. Dan maak ik een analyse van de situatie en bekijk ik hoe ik het bedrijf kan begeleiden in de diversiteitstransformatie. Het is geen nattevingerwerk wat ik doe.”

Waar komt jouw drive om te ondernemen vandaan?

“Ik heb dat altijd al in mij gehad. Ik vond het leuk om mensen iets bij te brengen, dat was al zo toen ik animator was. Maar ik heb het moeilijk om in een structuur te functioneren. Als we groepswerk hadden op school en ik had niet de leiding, dan bevroor ik. Ik kon mezelf dan niet meer uiten. Ik haal meer uit mezelf als ondernemer omdat ik dan met mensen in dialoog kan gaan. Ondernemen is risico’s durven nemen en op dat vlak heb ik een groot voordeel: ik heb nog geen verantwoordelijkheden. Toen ik enkele jaren geleden begon, woonde ik nog bij mijn ouders. Zij zorgden voor kost en inwoon, dat is een grote luxe. Als je pas afgestudeerd bent, sta je voor de keuze: ga ik voor mezelf werken of ga ik bij een bedrijf in dienst? Vaak durven jonge mensen de sprong niet meteen te wagen en besluiten ze eerst een paar jaar in dienst te gaan om ervaring op te doen. Maar dan koop je een huis en komen er kinderen en voor je het beseft heb je te veel verantwoordelijkheden om het risico te nemen om als zelfstandige te gaan werken. Je zit in een gouden kooi. Het vraagt veel moed om dan toch te kiezen voor het ondernemerschap.”

Is het moeilijk om in België te ondernemen?

“Wat mij opvalt, is dat hier een sfeer heerst dat je altijd moet zeggen hoe moeilijk het is om hier als ondernemer te werken en dat je veel belastingen moet betalen.

We leven ook wel in klimaat waar het ons niet altijd makkelijk gemaakt wordt. Maar het heeft ook met mindset te maken. Als ik zeg dat het voor mij als adviseur makkelijk is, dan word ik vreemd bekeken. Alsof je pas respect verdient als je lange dagen maakt en veel klaagt.

Terwijl, ik doe eigenlijk weinig, ik geef alleen advies.

In Nederland is dat helemaal anders. Daar krijgt je net waardering naarmate je efficiënter werkt.”

Vind je het vervelend dat de klemtoon steeds ligt op je jonge leeftijd?

“In het begin gingen alle interview steeds over mijn leeftijd en hoe ik uit een moeilijke achtergrond als Irakees ben opgeklommen. Terwijl ik het graag over inhoud wil hebben, over diversiteit in de bedrijfswereld.

Maar ik heb mijn pr helemaal aangepast. Ik blijf positief, ik weet waar ik voor sta en mensen beginnen me dan wel te respecteren voor wat ik doe en niet om wie ik ben. Ik besef ook dat ik nog veel moet groeien. Ik heb geen moeite om dat toe te geven.” nota bene - Het magazine van Notaris.be

47

Over inhoud gesproken: vind je anonieme sollicitaties een oplossing om meer diversiteit op de werkvloer te krijgen?

“Daar ben ik helemaal tegen. Bedrijven stellen dat vaak zelf voor, maar welk signaal geef je daarmee? Dat je je identiteit moet verbergen? Het is toch beschamend dat zoiets zou moeten in ons Belgisch economisch klimaat?

En wat als je iemand op basis van een anonieme sollicitatie uitnodigt voor een gesprek? Dan is er toch nog steeds ruimte voor discriminatie. Stel dat je uiteindelijk toch iemand aanwerft met een diverse achtergrond, dan moet die man of vrouw wel werken in een klimaat waar geen openheid is voor diversiteit. Dat is geen gezonde situatie.

Het is niet aan mensen met een diverse achtergrond om zich te verbergen, het is aan de bedrijven om eerst de interne cultuur aan te pakken en een klimaat te creëren waarin mensen met een diverse achtergrond welkom zijn.”

Hoe kan je dat klimaat veranderen?

“Ik geloof sterk in het debat. We moeten over het thema praten in de plaats van het dood te zwijgen. En daarnaast geloof ik in empowerment van kleur. Diverse mensen moeten elkaar steunen en voor zichzelf opkomen zodat bedrijven in de toekomst twee keer zullen nadenken voor ze iemand afwijzen op basis van zijn of haar achtergrond.

Ik geloof dat een overheid zich in principe zo weinig mogelijk moet bemoeien met de privésfeer, maar het is wel de taak van de overheid om haar burgers te beschermen.

Als blijkt dat bepaalde burgers niet geaccepteerd worden in de maatschappij, dan moet ze ingrijpen.”

Hoe dan?

“De overheid neemt al initiatief op dat vlak en dat is aan te moedigen. Zij sturen bijvoorbeeld sollicitatiebrieven naar bedrijven onder verschillende namen om op te sporen welke bedrijven zich schuldig maken aan discriminatie. Er worden ook cursussen aangeboden via Actiris om mensen met een diverse achtergrond te begeleiden bij het vinden van een geschikte job. Het belangrijkste is dat er awareness gecreëerd wordt en dat bedrijven gestraft worden als ze systematisch mensen met een diverse achtergrond niet dezelfde kansen bieden als autochtone kandidaten.”

Zijn quota een optie?

“Dat lijkt me praktisch moeilijk haalbaar. Je zou dan dezelfde verhouding in een bedrijf moeten hebben als de verhouding mensen met een diverse achtergrond ten opzichte van de totale bevolking in een stad. Dat is moeilijk, want het hangt ook af van de profielen die gezocht worden en de ene sector is ook diverser dan de andere.”

48

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Voel jij je Irakees, Nederlander, Belg?

“Ik heb een vloeiende identiteit. Als ik eet ben ik Irakees, mijn taal is het Nederlands en ik ben een Brusselse jongere. Alles hangt af van de context. Hier ben ik een kind van vluchtelingen, maar als ik naar Irak ga, zien ze mij als een Westerling. Dat ben ik ook. Ik vind het normaal dat ze mij daar niet zien als een van hen, want dat ben ik niet. Ik heb affiniteit met al die groepen, maar het zou naïef zijn om te denken dat ik samenval met een van die groepen. Dat vind ik allemaal best. Wat me wel persoonlijk raakt, is het gebrek aan erkenning. Onlangs bezocht ik het Huis van de Europese Geschiedenis in Brussel. In dat hele huis was er niet één muur gewijd aan migratie en dat terwijl er in heel Europa bijvoorbeeld 5 miljoen Turken wonen. Dat die diversiteit straal genegeerd wordt, dat doet pijn.”

Heb je zelf al maken gehad met discriminatie?

“Ik word anders bekeken, dat wel, maar dat is niet per se negatief. Soms word ik bijvoorbeeld gevraagd om in een raad van bestuur te zetelen omdat ik divers ben.

Vroeger was dat meteen een eindpunt voor mij, maar nu besef ik dat ik die kans moet grijpen. Ze vragen mij misschien voor mijn achtergrond, maar ik krijg er zo wel een spreekbuis mee. Dat geeft mij een voorsprong tegenover ondernemers die native Belgen zijn.”

Hoe ga je als ondernemer om met mislukkingen?

“Ik heb nog niet echt moeilijke hindernissen moeten nemen, ik ben nog niet zo lang ondernemer. De grootste uitdaging is mijn eigen drive. Ik heb voortdurend nieuwe ideeën, het komt erop aan mijn energie te kanaliseren en mijn focus te bewaren. Daarom werk ik ook alleen. Ik ben nog jong en wil me niet vastzetten. Als je personeel hebt, dan heb je niet de vrijheid om bijvoorbeeld niet met een bepaalde klant samen te werken omdat het niet goed aanvoelt. Je moet dan werken om jezelf en de mensen die voor je werken elke maand te kunnen betalen. Die verantwoordelijkheid schrikt me af.

Ik werk wel met een team van freelancers en dat werkt goed voor mij.”

Hoe zie je je toekomst?

“Het klinkt misschien arrogant, maar ik wil vooral mijn intelligentie vrije baan geven. De vrijheid houden om plots iets helemaal anders te gaan doen. Op dit moment geeft het diversiteitsthema me nog veel voldoening maar misschien ga ik ooit wel iets met vastgoed doen.

Het komt erop aan je passie te volgen, want je bent het best in datgene waaruit je je energie haalt.”

Misschien word ik anders bekeken omdat ik divers ben. Maar ik zie dat net als een kans die ik moet grijpen

nota bene - Het magazine van Notaris.be

49

tekst Gilda Benjamin

foto Jan Crab

Het succes liegt er niet om en de naam is nu al een referentie.

In drie jaar tijd is MolenGeek uitgegroeid tot een centrum van bruisende creativiteit. Medestichter Julie Foulon geeft een woordje uitleg.

“Niet je diploma telt, maar wat je kan�

MolenGeek, hoogtechnologische vitaliteit in Molenbeek

50 50

nota nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be

D

e van oorsprong Franse Julie Foulon kwam in 2006 naar België met een financiële master op zak. Maar hightech is haar echte passie. In maart 2011 begon ze met Girleek, een platform waarop vrouwen nieuwe technologieën konden bespreken. Toen ontmoette ze Ibrahim Ouassari en samen richtten ze MolenGeek op, een coworking- en opleidingsruimte waar alles in het teken staat van de grenzeloze mogelijkheden van de nieuwe technologieën in ons dagelijkse leven. Het project is zo overtuigend dat het al snel steun kreeg van grote sponsors als Samsung en Google, en nu ook navolging krijgt in het buitenland. De boodschap is duidelijk: alle jongeren moeten geloven in hun talent.

Wat vind je van het daverende succes van MolenGeek?

“Ik heb drie ongelooflijk intense jaren achter de rug.

We zijn erin geslaagd om een centrum uit te bouwen en het financiële stabiliteit te geven en dat is niet niets. We speelden in op een grote vraag en boden een antwoord op een globale problematiek die overal ter wereld opduikt en het gevolg is van de digitalisering, het gebruik van nieuwe technologieën, de digitale transitie... Bedrijven kunnen niet anders dan mee op de trein springen.

Onze smartphone is een deel van onszelf geworden, van wie we zijn, en de technologie die erachter zit, strekt zich uit over de hele wereld. Maar heel veel mensen, die misschien laaggeschoold zijn of geen gespecialiseerde opleiding hebben gekregen, blijven aan de zijlijn staan, terwijl de verwachtingen wel bijzonder hoog liggen.

Er is een echte kloof tussen wat de markt nodig heeft en wat werkloze jongeren te bieden hebben. Toen we begonnen, bedroeg de werkloosheid bij jongeren van 18 tot 25 jaar in Molenbeek 40 procent. Bedrijven waren wanhopig op zoek naar web developers, dus daar zagen we potentieel. Ibrahim en ik zijn autodidacten, maar toch zijn we erin geslaagd onze eigen zaak uit te bouwen. Je instelling, je wil om er te komen en je volharding zijn de belangrijkste waarden in ons vak.”

Waar een wil is, is een weg, is jullie boodschap.

“Precies. We wilden al die jongeren die hun plek niet vonden in het klassieke schoolsysteem, zeggen: ‘Nee, je bent niet dommer dan de rest!’ en hun opleiding op een andere manier aanpakken. Daarom hebben we ook een afdeling ‘opleiding’ en een afdeling ‘ondernemen’ met een coworkingspace. Met MolenGeek willen we de

Knowhow en arbeid om je bedrijf te starten: mogelijk vanaf 1 mei 2019 Geen tonnen geld, maar wel een sterke dosis knowhow en een wil om te werken? Vanaf 1 mei 2019 wordt een vennootschap oprichten in België veel toegankelijker. Enerzijds verdwijnt de verplichting om bij de oprichting van een onderneming een kapitaal van 18.550 euro te voorzien en anderzijds wordt het mogelijk om arbeid en knowhow in te brengen in ruil voor een deel van de winst. Voldoende kapitaal voorzien blijft wel belangrijk, maar de wetswijziging is alvast goed nieuws voor alle toekomstige start-ups die een stapje dichter bij hun droom kunnen komen… met een minder grote financiële drempel

nota bene - Het magazine van Notaris.be

51

jongeren uit Molenbeek uit het maatschappelijke slop halen en daarom besteden we veel aandacht aan het idee om hen op de atypische weg naar het ondernemerschap te zetten. Hier krijgen ze de kans hun eigen baan te creëren en dat is voor de meesten van hen echt een weg uit het moeras, weg van identiteitsproblemen en onrealistische diplomavereisten. Het enige wat er van hen verlangd wordt, zijn goede ideeën, goede diensten en goede producten. Hetzelfde geldt voor de opleidingen waarmee ze nieuwe vaardigheden kunnen verwerven. Als het over technologie gaat, vragen bedrijven tegenwoordig niet meer naar een diploma, maar wel naar wat je allemaal kunt.”

Hoe ziet het programma van MolenGeek eruit?

“Via onze Coding School worden de langlopende opleidingen ondersteund door Bruxelles-Formation voor jongeren van 18 tot 25 jaar. Voor de kortlopende opleidingen moet je enkel als werkzoekende ingeschreven zijn bij Actiris. Maar de coworkingruimte is toegankelijk voor iedereen die een vernieuwend project heeft rond de nieuwe technologieën. Iedere woensdagavond ga ik met hen samenzitten en bied ik hen coaching aan, waarbij we allemaal samen nadenken. De jongste is 15, en een andere 17 en allebei studeren ze boekhouding.

De ene droomt ervan een eigen online kledingmerk op de markt te brengen en dan staan wij klaar om die persoon te helpen het vuur brandende te houden en een stageplek te vinden in een relevante sector. Maar we hebben ook heel wat mensen die hun project al tot een goed einde hebben gebracht. We hebben jonge ondernemers te kort, dus ze verdienen een duwtje in de rug. Iedereen mag gratis gebruikmaken van de coworkingruimte, maar moet zich er wel toe engageren om per week vier uur van zijn tijd te besteden aan samenwerken en elkaar helpen.”

Vullen MolenGeek en Girleek elkaar aan?

“Meisjes die een opleiding hebben gevolgd bij Girleek kunnen inderdaad daarna overstappen naar MolenGeek om hun start-up te lanceren, maar ook het omgekeerde parcours is mogelijk. De kracht van beide platformen is dat ze mensen met elkaar in contact brengen die elkaar anders nooit zouden hebben ontmoet. Zo zie je op onze evenementen niet zelden de wereldwijde verantwoordelijke voor virtual reality bij Proctor & Gamble praten met een jongere uit de achterbuurten van Molenbeek of Anderlecht.”

52

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Jullie hebben nu ook een kantoor in Padua, in Italië.

Overwegen jullie nog meer internationale uitbreiding?

“Drie ondernemers kwamen naar ons omdat ze in Padua dezelfde problemen zagen als bij ons, namelijk te weinig web developers en een hoge werkloosheidsgraad bij jongeren. Ze hebben ons project grondig bestudeerd en wij hebben hen geholpen hun eigen project op poten te zetten. Het is een concept dat zeker nog navolging krijgt. Momenteel zijn we in gesprek met Amsterdam.

We onderhouden ook geregeld contacten met Marokko, waar we verschillende evenementen organiseren, onder meer via Girleek, voor jonge vrouwelijke ingenieurs en ondernemers in Rabat en Casablanca.”

Wat is het motto van MolenGeek?

“Waar een wil is, is een weg. Laat je hoofd niet hangen en geef de moed nooit op.” molengeek.com - www.girleek.net

“We willen al die jongeren die hun plek niet vinden in het klassieke schoolsysteem, zeggen: ‘Nee, je bent niet dommer dan de rest!’” nota bene - Het magazine van Notaris.be

53

infofiche Het nieuwe vennootschapsHET NIEUWE VENNOOTSCHAPS en verenigingsrecht EN VERENIGINGSRECHT ONDERNEMEN

2 Minimum kapitaal bij een BV of CV valt weg

1

VO F

CV

m. com ap h tsc

oo

9 Bestuurdersaansprakelijkheid wordt beperkt 125.000 tot 12 miljoen

WETTELIJKE GRENS

GO

=€ €€

Maar je bent wel nog verplicht om voldoende middelen te voorzien!

n ven

V

N

ME ER VER PLIC HT!

€

p cha

ts Maa ON AA BEP NS ER PR KT AK E EL IJK HE ID

BV

Knowhow en arbeid kan worden ingebracht

18.550€

N IE T

Minder vennootschapsvormen BEPER KT AANSP E RAKEL IJKHEID

3

Met controle van een revisor!

9

VZW’s zullen winst kunnen maken

BELANGRIJKE VERANDERINGEN 6

8 Vennootschap kiest zelf welke nationaliteit hij heeft = Welke vennootschapsregels van toepassing zijn

TIE LISA LOKA

7

Grotere statutaire Flex vrijheid ibel

Meervoudig stemrecht wordt mogelijk

STAT UTEN

= 1 STEM

Meer keuzevrijheid 1 AANDEEL

OF 2 STEMEN

OF 0 STEM

54

nota bene - Het magazine van Notaris.be

4

winst Maar ze mogen deze winst niet uitkeren aan hun leden

5 BV en NV: oprichting door één persoon mogelijk

1 Natuurlijke persoon of rechtspersoon

9 belangrijke veranderingen Het nieuw vennootschapsrecht : 9 veranderingen 1

Heel wat minder vennootschapsvormen

Het nieuwe vennootschapsrecht voorziet slechts 4 basisvormen: De maatschap, met als varianten de vennootschap onder firma (VOF) en gewone commanditaire vennootschap (Comm.V.), de Coöperatieve Vennootschap (CV), de Besloten Vennootschap (BV) en de Naamloze Vennootschap (NV).

2

Het kapitaalbegrip bij een BV of CV valt weg

De verplichting om minimaal 18.550 euro minimumkapitaal te voorzien bij de BV en CV is niet meer van toepassing. Een belangrijke financiële drempel verdwijnt dus, maar dit belet natuurlijk niet dat de oprichters voldoende middelen moeten voorzien om de activiteiten van de vennootschap te kunnen uitbouwen. De oprichtersaansprakelijkheid blijft van toepassing in geval van kennelijk ontoereikend aanvangsvermogen voor de normale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee jaar.

3

Knowhow en arbeid zal kunnen worden ingebracht

Geen geld of goederen? Dat hoeft geen ramp te zijn.

Naar de toekomst toe kan ook knowhow en arbeid ingebracht worden om aandelen te krijgen. Goed nieuws dus voor de ingenieurs en applicatiegoeroes die hun intellectuele ‘assets’ tot ondernemingen willen uitbouwen. Controle hierover zal gebeuren via een bedrijfsrevisor.

4

Ook vzw’s zullen winst kunnen maken

De hervorming brengt niet alleen nieuwigheden mee voor vennootschappen. Los van het feit dat vzw’s nu onder de regels voor ondernemingen vallen, mogen vzw’s nu ook winst maken om een belangeloos doel te verwezenlijken. Wel mogen ze deze winst niet uitkeren aan hun leden, dat mogen enkel vennootschappen.

5

De oprichting door één vennoot zal mogelijk zijn bij een BV en een NV

Zowel een BV als een NV kan opgericht worden door één oprichter. Het maakt daarbij niet uit of de oprichter een natuurlijke persoon is of een rechtspersoon.

6

Grotere statutaire vrijheid

Veel dwingende regels worden naar de toekomst toe slechts ‘aanvullend’, met de mogelijkheid om ervan af te wijken. Dit laat veel ruimte voor maatwerk in de statuten of in aandeelhoudersovereenkomsten, maar tegelijkertijd zorgt het ook voor een vangnet wanneer de aandeelhouders geen specifieke regels hoeven of willen voorzien.

7

Meervoudig stemrecht wordt mogelijk

Niet-genoteerde NV’s en BV’s kunnen in de statuten vrij afwijken van het ‘1 stem – 1 aandeel’ principe, voor zolang de vennootschap maar minstens één aandeel uitgeeft dat minstens één stem vertegenwoordigt. Zo kan de onderneming werken met aandelen met een meervoudig stemrecht, zonder stemrecht of stemrecht onder bepaalde voorwaarden. Het vermogen en de zeggenschap kunnen op die manier flexibeler worden verdeeld, wat bijvoorbeeld handig kan zijn in het kader van familiale ondernemingen.

8

De statutaire zetelleer wordt van toepassing

De statutaire zetelleer die van toepassing wordt, vergroot de mobiliteit van ondernemingen.

Ondernemingen gaan - in tegenstelling tot vandaag - kunnen kiezen onder welke nationale vennootschapsregels ze willen vallen. Het toepasselijk vennootschapsrecht zal bepaald worden door het land vermeld in de statuten.

Ondernemingen zullen dus bv. perfect hun activiteiten kunnen verplaatsen naar België, zonder dat ze onder de Belgische vennootschapsregels vallen. In het verlengde hiervan wordt ook een procedure tot internationale zetelverplaatsing voorzien die het voor buitenlandse ondernemingen eenvoudiger moet maken om naar België te komen.

9

Nieuwe globale regeling voor de bestuursaansprakelijkheid

Er komen algemene regels voor de aansprakelijkheid van bestuurders van álle rechtspersonen, dus ook vzw’s en stichtingen. Deze regels zijn niet enkel van toepassing op de formele bestuurders, maar ook op deze die feitelijk de touwtjes in handen hebben. Een belangrijke verandering daarbij is dat de aansprakelijkheid van de bestuurders beperkt zal worden tot een maximum, dat afhankelijk is van de omzet van de rechtspersoon.

nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be nota

55

tekst Eva Van den Eynde foto's Thomas De Boever

“Sociale media vergroten de betrokkenheid” Michiel Mechelmans over de impact van kussende kalveren op Facebook

Hij schrok er zelf van, hoe krachtig sociale media kunnen zijn. Een foto van een bruin kalfje met een blauwe vest aan deed de harten smelten op Facebook. Michiel Mechelmans runt samen met zijn broer en ouders een veebedrijf in Herk-de-Stad, Premium Beef, en verliest daarbij de marketing niet uit het oog. “Je moet transparant zijn naar de klant, zo bouw je vertrouwen op.”

56

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Is een landbouwbedrijf vandaag een onderneming?

“Zeker, mijn ouders waren nog fulltime in de stallen bezig met de koeien toen wij klein waren. Vandaag is dat ook nog belangrijk natuurlijk, maar ik zit toch ook vaak achter mijn bureau papierwerk in orde te brengen.

Ik vind dat niet erg, controle is belangrijk. Voor ons is het ook een troef als je kan zeggen dat je gecontroleerd bent en in orde met alles. Maar anders dan vroeger moet je er nu wel bewust tijd voor uittrekken. Je kan de administratie niet op zijn beloop laten, want dan stapelt het werk zich op. In de winter gaat dat, maar nu begint het voorjaarsritme, dan is er weer veel werk buiten.”

Wat heb je gestudeerd om boer te worden?

“Ik heb een bachelor in de Landbouw met specialisatie veeteelt gevolgd, dat was een goede opleiding. Ze maken je bewust van het feit dat je in de eerste plaats een ondernemer bent en ze leren je onder andere hoe je mensen moet aansturen. Dat managementgedeelte is niet altijd gemakkelijk. Je moet ook veel rondbellen, naar het federaal voedselagentschap of de Vlam bijvoorbeeld. Dan merk je het verschil tussen zelfstandigen en ambtenaren soms wel. Wij werken toch op een ander ritme.” (lacht) Hoe heb je het vak in de praktijk geleerd?

“Veel wordt doorgegeven van generatie op generatie, maar je leert ook veel van de andere boeren. Om van nul te starten als boer is het niet makkelijk. Er zijn organisaties die jonge boeren ondersteunen en helpen bij de administratie, maar alles staat of valt met het kapitaal dat je kan inbrengen. Als je een boerderij wil overnemen, dan loopt het kostenplaatje rap op tot meer dan een miljoen. Dat zijn bedragen die een beginnende boer niet zomaar op tafel kan leggen.”

Merk je dat de boerenstiel verandert?

“Absoluut. Ik had het er onlangs nog over met mijn broer en mijn ouders. Wij zijn nu een bovengemiddeld groot bedrijf maar wij ervaren dat niet zo. We zijn geleidelijk gegroeid en hebben hier en daar een stukje grond bijgekocht door de jaren heen. Mijn broer en ik zijn nog jong, we hebben allebei de ambitie om het bedrijf nog verder te laten groeien. We zijn ook opgegroeid in een digitale omgeving. Zo beheer ik het bedrijf sameneenkoe.be om ons vlees te verkopen aan de Belgische en Nederlandse consumenten.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

57

Is het een uitdaging om met je familie te ondernemen?

“Soms wel, maar wij zitten op twee locaties. Mijn broer doet het vleesvee, ik bekommer me om het melkvee en onze ouders springen in waar nodig. We zijn een familiebedrijf, maar ieder heeft zijn eigen bezigheid.

We moeten er ook met vier van leven, dat vraagt een efficiënte aanpak.”

Werken jullie partners ook in het bedrijf?

“Nee, die werken allebei buitenshuis. Ik verwacht ook niet dat mijn vriendin mee in het bedrijf stapt. Ik zocht een partner, geen extra werkkracht. Boeren is mijn droom, maar dat is daarom niet haar droom en dat is goed zo.”

Jullie besteden veel aandacht aan jullie marketing.

Hoe pakken jullie dat aan?

“Vooral onze partners zijn daarmee bezig. Zij komen niet uit boerenfamilies, dus zij kijken daarnaar met andere ogen. Ik was echt van mijn sokken geblazen toen ik zag hoeveel reacties er kwamen toen mijn vriendin een foto van een kalfje op Facebook had gezet. Voor mij is dat maar een van de zovele kalfjes, maar dat kreeg 100 likes in een uur. Toen begreep ik dat daar echt iets mee te doen was. Nu zet mijn vriendin er soms iets op, twee kussende kalveren met Valentijn bijvoorbeeld, dat scoort gegarandeerd.”

Wordt het imago van jullie beroep daardoor in het dagelijkse leven ook positiever?

“Ja, het versterkt de band met de klanten. Wij verkopen ons vlees rechtstreeks aan de consument, er komt geen tussenschakel bij kijken. Door transparant te communiceren merken we dat de klant ook meer interesse toont.

Ze komen hun vlees ophalen in de stal, ze zien onze dieren en de manier waarop die behandeld worden en ze kunnen vragen stellen. Dan zie je hoe verwonderd mensen zijn hoe dat proces verloopt. Dat contact met de klant is voor ons motiverend. Als je aan de groothandel verkoopt, dan is er geen onderhandelingsruimte. Zij weten dat jij met dat beest zit en dat het elke dag dat het niet geslacht is geld kost. Door zonder tussenschakels te werken, kunnen we een faire prijs vragen voor ons product zonder dat de klant daar de dupe van wordt.”

www.mechelmanspremiumbeef.com www.facebook.com/Mechelmans Premium Beef & Dairy

58

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Sam Magnus: bio-ingenieur, witloofboer en ondernemer

“Kansen zien en grijpen” tekst Eva Van den Eynde foto's Thomas De Boever

Landbouwers... ze krijgen al eens tegenwind. En toch zijn er jonge ondernemers die voluit voor de sector kiezen. Bio-ingenieur Sam Magnus uit Merchtem kreeg genoeg jobaanbiedingen, maar koos ervoor het witloofbedrijf van zijn ouders voort te zetten. “Als landbouwer moet je van alle markten thuis zijn. Dat maakt het zo boeiend.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

59

E

en kantoorjob, daar bedankt Sam Magnus voor.

Met zijn handen werken, dat geeft hem energie.

Toen hij afstudeerde als bio-ingenieur moest hij dus geen twee keer nadenken. Hij zou het familiebedrijf voortzetten. En er zijn eigen stempel op drukken. Het bedrijf is vooral bekend om zijn miniwitloof, dat op bestelling aan supermarkten geleverd wordt, maar sinds enkele jaren telen ze ook zoete aardappelen. Een bewuste keuze, om niet alle eieren in één mand te leggen.

“Enkele jaren geleden had ik gelezen dat de importcijfers van zoete aardappels elk jaar verdubbelden. Dat kunnen wij ook, dacht ik”, zegt Sam. “Op een velddag van de Proeftuin, een organisatie die onderzoek doet naar onder andere teelttechnieken, had ik gezien dat zoete aardappels hier goed groeien.”

Je houdt dus de vinger aan de pols?

“Absoluut. Je moet weten wat er leeft, waar er vraag naar is. Ik had zelf nog nooit zoete aardappels gegeten, maar ik weet dat jonge mensen die graag eten. Dus zijn we er voorzichtig mee begonnen: eerst een klein beetje, dan afwachten wat dat geeft en ervaring opdoen. Daarna hebben we afspraken gemaakt met supermarkten en zo zijn we geleidelijk aan het groeien.”

Je bent bio-ingenieur. Was dat diploma nodig om te doen wat je vandaag doet?

“Je hebt geen universitair diploma nodig om landbouwer te worden, maar je moet wel een ondernemer zijn.

Op zoveel vlakken moet je op de hoogte blijven van alles, dat vraagt om een goed inzicht. Je moet de nieuwste teelttechnieken onder de knie hebben, op de hoogte blijven van nieuwe afzetmarkten, maar er is ook de technische kennis van de machines, het fiscale, de investeringen, personeelswetgeving. Er komt veel bij kijken, maar die veelzijdigheid is precies wat mij zo aantrekt.

Ik werk met mijn handen, maar ik zit in de winter soms ook hele dagen aan mijn bureau administratie te doen.

We werken met seizoensarbeiders - voor hen moeten we planningen maken - en er zijn twee vaste medewerkers die onder meer instaan voor het machinepark.”

De boerenstiel heeft geen positief imago. Voel jij dat in je dagelijkse werk?

“Ik zit in de Groene Kring (een vereniging die jonge boeren ondersteunt, red.) en ik merk dat dat erg zwaar weegt bij jonge boeren. Vooral dan bij veeboeren. Die sector komt vaak negatief in het nieuws, terwijl die mensen grote inspanningen doen en zich aan strikte richtlijnen moeten houden. Ze doen grote investeringen om de impact op het milieu zo klein mogelijk te hou-

60

nota bene - Het magazine van Notaris.be

den, maar ze krijgen weinig waardering voor hun werk.

Het zou beter zijn om eens te focussen op de weg die we al afgelegd hebben. De nitraatreductie, bijvoorbeeld: wat we op dat vlak al gepresteerd hebben in twintig jaar is indrukwekkend. Als dat eens in de verf gezet wordt, zullen boeren des te gemotiveerder zijn om nog meer inspanningen te doen.”

“Wij leven van de natuur. Het is ons inkomen, dus hebben we er alle belang bij van er respectvol mee om te gaan. Maar het is altijd zoeken naar een evenwicht tussen ecologie en economie.”

Kan je vandaag een boerderij van nul beginnen?

“Zeker. Als je uit een boerenfamilie komt, heb je natuurlijk een voorsprong, maar je moet in de eerste plaats een goede ondernemer zijn. Blijf je bijscholen en omring je met mensen die dingen kunnen die jij niet kan. Je moet durven uitbesteden. Maar dat geldt voor elk bedrijf in elke sector.

Wij kunnen ook niet zomaar verder doen zoals onze ouders het deden, elke generatie heeft zijn eigen inbreng. Het verschil is wel dat het vandaag enorm snel gaat.”

Hoe kan je als beginnende boer die voorsprong inhalen?

“Je zal als startende boer niet kunnen doen wat ik doe, dat klopt, maar er zijn zoveel mogelijkheden. Wij wonen hier op 10 kilometer van de Grote Markt in Brussel, dat is een enorme afzetmarkt. Als je je specialiseert in bioproducten bijvoorbeeld, dan kan je zeker succesvol zijn.

Kijk maar naar het groeiende succes van de buurderijen waar lokale boeren hun producten rechtstreeks aan de consument verkopen. Daar zit veel potentieel in.”

Gaat die visie niet in tegen de schaalvergroting die we zien bij landbouwbedrijven?

“Beide kunnen naast elkaar bestaan. In de korte keten is er plaats voor pluktuinen en andere kleine initiatieven, maar de gewone productie blijft ook nodig. Je kan vandaag niet meer zonder visie een boerderij beginnen dat flopt gegarandeerd -, maar met de juiste aanpak kan elke boerderij een succesverhaal worden.”

Welke tips heb je nog voor beginnende boeren?

“Weet wat je kan, weet wat je wil en weet op welke markt je wil focussen. Er zijn kansen genoeg, maar je moet ze zien en je moet ze grijpen. Het zal niet altijd makkelijk zijn, maar dat zullen bakkers en beenhouwers ook zeggen. Dat is nu eenmaal eigen aan ondernemen. Maar ik ben ervan overtuigd dat er een mooie toekomst is voor verschillende soorten landbouwbedrijven in België.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

61

Wat betekent de nieuwe vennootschapswet voor jou?

Vanaf 1 mei 2019 is de nieuwe vennootschapswetgeving er. Met enkele opvallende vernieuwingen. Zo vermindert het aantal vennootschapsvormen van 17 naar 4. Je hoeft geen minimumkapitaal meer te storten om een bv – een vroegere bvba – op te richten. En als bestuurder krijg je meer zekerheid als je je vennootschap wil overdragen naar je kinderen.

D

e besloten vennootschap (bv) is de opvolger van de bvba, met vooral de voordelen ervan. Net als in een bvba blijf je als aandeelhouder financieel aansprakelijk voor je eigen inbreng. Een schuldeiser kan dus geen aanspraak maken op je privébezit. De winsten van een bv zijn net als die van een bvba onderworpen aan de vennootschapsbelasting.

Meer vrijheid Er zijn echter ook verschillen en die maken het vaak gemakkelijker om te ondernemen. In een bv moet je bij de oprichting geen minimumkapitaal meer storten. Arbeid en knowhow zal nu ook ingebracht kunnen worden in ruil voor aandelen.

Als ondernemer krijg je meer vrijheid bij het opstellen van de statuten van de bv. Zo hoef je niet aan elk aandeel stemrechten te koppelen en kunnen andere aandelen net meer stemrechten hebben. Dat is handig bij een overdracht van het bedrijf: je kan bijvoorbeeld al de meerderheid van de aandelen overdragen naar je kinderen en toch de zeggenschap behouden. Dat geldt ook voor de winsten: met aandelen die recht geven op een dividenduitkering en aandelen zonder dat recht. Die aandelen kunnen trouwens vrij worden verkocht. Bij een bvba is daarvoor het akkoord van de medevennoten nodig.

Met strikte financiële regels Meer flexibiliteit dus, maar toch ontloop je als oprichter je aansprakelijkheid niet. Als je een bv opstart, moet je een gedetailleerd financieel plan opstellen met een schatting van de inkomsten en uitgaven voor een periode van minstens twee jaar. Als je kennelijk onvoldoende middelen

62

nota bene - Het magazine van Notaris.be

voorziet om die eerste twee jaar financieel te overbruggen, loop je het risico toch persoonlijk op te draaien bij een faillissement binnen de drie jaar na de oprichting.

Ook op andere vlakken is er een striktere financiële regeling.

Zo is het voortaan niet meer mogelijk om bepaalde reserves en eigen vermogen aan de vennoten uit te keren zonder de statuten te wijzigen. En als je winsten of reserves wil uitkeren, mag deze uitkering de solvabiliteit van de vennootschap niet in het gedrang brengen. Winsten uitkeren is trouwens niet toegestaan als je vennootschap niet in staat is om de schulden van de volgende twaalf maanden te voldoen.

Met notarisakte Een bv richt je op met een akte van de notaris, die nakijkt of aan alle voorwaarden is voldaan en de statuten vastlegt in een oprichtingsakte. Hij legt de statuten neer bij de ondernemingsrechtbank en regelt de publicatie in het Belgisch Staatsblad.

Heb je al een bvba? Dan moet je de statuten voor 31 december 2023 aan de nieuwe vennootschapswetgeving aanpassen. Zolang duurt het echter niet voor de nieuwe regels van kracht worden. Die gelden al vanaf 1 januari 2020, dus ook als de statuten nog niet werden aangepast.

De afkorting bvba wordt dan automatisch gelezen als bv.

Cv, nv en de maatschap De andere vennootschapsvormen onder de nieuwe vennootschapswetgeving zijn cv, nv en de maatschap. De cv – coöperatieve vennootschap – vervangt de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba). De cv is voorbehouden voor vennootschappen die het coöperatief gedachtegoed ten volle uitdragen, dus alleen vennootschappen met een echt coöperatief doel. De overige cvba’s worden omgezet naar een bv.

De nv – naamloze vennootschap – kan voortaan maar één bestuurder hebben in plaats van minstens drie. Die bestuurder kan niet zomaar de deur gewezen worden. Dat biedt meer zekerheid voor bestuurders die hun kinderen aandelen willen schenken en zelf het roer in handen willen houden. Hij kan ook in de statuten vastleggen dat hij een vetorecht heeft als over zijn ontslag beslist wordt.

Vennootschapsvormen zoals de vennootschap onder firma (vof) en de commanditaire vennootschap (comm.v.) gaan op in de maatschap. Een aantrekkelijke vorm omdat ze eenvoudig kan opgericht worden, maar ze houdt meer risico in vanwege de persoonlijke en onbeperkte aansprakelijkheid. Let op, een comm.v. daarentegen heeft ook ‘stille vennoten’ en die zijn slechts beperkt aansprakelijk. tekst Bart Claes

© Shutterstock

Notarissen, accountants en belastingconsulenten lanceren samen elektronische tool effectenregister

manipuleerd. Dat kan leiden tot aanslepende discussies en zelfs tot gerechtelijke procedures. Met behulp van de huidige technologische mogelijkheden wilden de Federatie van het Notariaat (Fednot) en het Instituut van Accountants en Belastingconsultenten (IAB) dan ook tegemoetkomen aan de eisen van het moderne ondernemersklimaat.

Het elektronisch effectenregister: handig, betrouwbaar en transparant

Met het elektronisch aandelenregister zijn problemen rond betrouwbaarheid en transparantie definitief verleden tijd.

Klopt een ondernemer aan bij een accountant of notaris, dan zorgt die laatste ervoor dat de gegevens over de aandeelhouders elektronisch worden geregistreerd. Zo gaan de data niet verloren en kan niemand die manipuleren.

Een tool die de betrouwbaarheid over het aandeelhouderschap van een onderneming verhoogt en de administratieve rompslomp voor bestuurders van bedrijven vermindert? Die bestaat, jawel. In de vorm van een elektronische effectenregister, gelanceerd door de Belgische notarissen, accountants en belastingconsulenten.

Maar hoe gaat die precies in zijn werk?

Een aandelenregister is een belangrijk fundament voor elke vennootschap. Het vermeldt wie aandeelhouder is, hoeveel aandelen hij bezit en hoe en sinds wanneer hij die effecten heeft verkregen. Voor een goede werking van een onderneming zijn die gegevens essentieel. Denk maar aan de organisatie van de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering, de doorvoering van een kapitaalverhoging, een statutenwijziging, de vereffening of in het kader van een kredietverlening.

Transparantie en betrouwbaarheid: check Maar de huidige aandelenregisters zijn vaak logge boeken die soms zoek geraken. En nog belangrijker: de gegevens die erin zijn opgenomen, kunnen worden ge-

Handig instrument Ook in het kader van het nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen (WVV) bewijst de nieuwe tool zijn nut. Op 28 februari werd de nieuwe vennootschapswet goedgekeurd, op 1 mei treedt die in werking. Aangezien ondernemingen volgens die wet hun statuten moeten aanpassen, is het belangrijk dat aandeelhouders tijdig opgespoord en bijeengeroepen zijn. Bovendien stapt de wetgever af van het principe ‘één aandeel, één stem’. Een juiste registratie van de rechten die aan de effecten zijn gekoppeld, wordt daarom nog belangrijker.

Maar daar stopt het niet. Tegen 30 september moeten bedrijven aan de FOD Financiën melden welke aandeelhouders meer dan 25% van de aandelen in handen hebben, om witwassen tegen te gaan. Als ondernemer kan je ervoor opteren om die informatie automatisch via het elektronisch effectenregister aan de FOD Financiën door te spelen. Een aanzienlijke vereenvoudiging voor bestuurders van bedrijven, aangezien zij aansprakelijk zijn voor de goede naleving van de UBO-verplichtingen.

Bovendien krijg je via het register als ondernemer op termijn toegang tot alle notariële akten die de notaris over je bedrijf bewaart. nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be nota

63 63

KOPEN EN VERKOPEN

Over het verschil tussen tien en twaalf maanden, rookmelders en late afstudeerders

Op zoek naar een kot?

Negen vragen beantwoord tekst Maud van Meerhaeghe

64

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Š Shutterstock

Voor de eerste keer op kot: spannend, maar tegelijk steken een heleboel vragen de kop op. Is een kot vinden heus een queeste? Waar let je op bij je eerste kotbezoek?

Ben je voor altijd gebonden aan je contract? Nota Bene gidst je door de kotenjungle aan de hand van 9 vragen.

1. Is mei te laat om mijn kotzoektocht te starten?

Hoe vroeger je je zoektocht naar een kot start, hoe beter.

Maar wees je er tegelijk van bewust dat studenten gemiddeld pas rond maart beslissen of ze hun huurcontract met een jaar verlengen. De paasvakantie is daarom ideaal om te beginnen rondkijken. Pas laat beslist dat je op kot wil? Ook dat zou geen probleem mogen vormen.

Met wat geluk vind je na de examenperiodes in juni en september nog leegstaande koten van studenten die op de valreep toch afstudeerden.

2. Kan ik enkel een kot vinden via via?

Via (ex-)studenten en (ex-)kotbewoners win je het gemakkelijkst informatie in over leuke buurten, gangbare prijzen en te vermijden kotbazen. Vaak hebben zij ook weet van kamers die vrijkomen – misschien wel die van henzelf? Op Facebookgroepen vind je heel wat gegevens, maar ook bij de huisvestingsdienst van je hogeschool of universiteit kan je zeker aankloppen. Nog niets gevonden? Zoekertjes- of immosites staan vol met opties in alle prijscategorieën.

3. Volgend academiejaar blijf ik in hetzelfde kot, maar in juli heb ik geen kamer nodig. Kan ik mijn contract onderbreken?

De meeste kotbazen werken met een twaalfmaandencontract. Je huur loopt dan door tijdens de zomermaanden, wat betekent dat je tijdens juli en augustus ook van de geneugten van het studentenleven kan profiteren. Sommige kotbazen bieden semestercontracten aan, maar daarbij ligt de prijs per maand hoger dan bij een jaarcontract.

Tienmaandencontracten zijn tegenwoordig een rariteit.

Wil je toch zo’n contract bemachtigen? Weet dan dat je je kot waarschijnlijk moet leeghalen tijdens de zomermaanden, om in september je meubels weer te verhuizen. Je kamer kan namelijk opnieuw worden verhuurd in juli en augustus. Soms volstaat het echter om gewoon je sleutel af te geven tijdens de zomervakantie.

4. Met mijn kotbaas heb ik mondeling heel wat afspraken gemaakt. Moeten die allemaal in mijn contract?

Goede afspraken maken goede vrienden. Maar dat je die afspraken mondeling maakt, betekent niet dat je juridisch gewapend bent voor de toekomst. Pleit daarom voor duidelijke, ondubbelzinnige contracten. Je huurovereenkomst verwijst doorgaans naar zaken als de waarborg, die je na een probleemloze huurperiode terugkrijgt, en de huurtermijn.

In de plaatsbeschrijving vind je een zorgvuldige beschrijving van de staat waarin je kot zich bevindt. Defecten of gebreken aan het einde van je huurperiode kan de kotbaas jou in rekening brengen. Het huishoudelijk reglement bevat zaken als een verbod op kaarsen in je kotruimte of de manier waarop je posters moet ophangen.

Geen idee hoe een contract eruitziet? De huisvestingsdienst van je onderwijsinstelling voorziet normaal gezien modelcontracten. Maak daar gebruik van en bewaar je huurcontract, de plaatsbeschrijving en het huishoudelijk reglement zorgvuldig. Bij discussie zijn het de eerste documenten waarop je een beroep kan doen.

5. Tijdens de zomermaanden heb ik beslist om toch te pendelen. Kan ik mijn kotcontract nog annuleren?

In principe kan je niet zomaar je contract verbreken, maar er zijn uitzonderingen. Bedenk je je over je kot meer dan drie maanden voor de aanvang van je contract, dan kost de opzegging je niks. Doe je dat minder dan drie maanden voor de startdatum, dan volgt een boete van twee maanden huur. Ook als je je studies vroegtijdig stopzet, of als een van je ouders (of een andere persoon die instaat voor je levensonderhoud) overlijdt, kan je je kot verlaten. In beide gevallen is een bewijsstuk voor je kotbaas nodig en geldt een opzeggingstermijn van twee maanden.

6. Ik zit op kot in Hasselt, maar voor mijn stage in het tweede semester moet ik naar Gent. Kan ik mijn huurcontract verbreken?

Je contract verbreken is in dit geval niet nodig. Net zoals bij een buitenlandse stage of studie kan je je studentenkamer namelijk onderverhuren. Bij een onderverhuring ga je zelf op zoek naar een nieuwe huurder die voor de resterende huurperiode in jouw kot verblijft. De nieuwe student-huurder betaalt aan jou, waarna jij op jouw beurt doorstort naar je kotbaas.

Sinds 1 januari van dit jaar is de optie ‘onderverhuren’ verplicht opgenomen in je huurcontract. Alleen bij gegronde redenen kan je kotbaas onderverhuur weigeren. Bij onderverhuren voor andere redenen, zoals het afbreken van je studies, is wel schriftelijke toestemming van je kotbaas nodig.

nota bene - Het magazine van Notaris.be

65

7. Een kennis verhuurt een van zijn kamers, maar die is slechts 10m2 groot. Kan ik dan wel van een kot spreken?

Wettelijk gezien zijn er heel wat voorwaarden waaraan jouw kot moet voldoen. Een ervan is de grootte: om van een studentenkamer te spreken, is een ruimte minstens 12 m2 groot. De oppervlakte van een luxueuzer kot of een studio – met keuken en badkamer – bedraagt op zijn minst 18 m2. Bij kotgebouwen met gemeenschappelijke ruimtes is per begonnen groep van zes bewoners een toilet en per begonnen groep van tien huurders een douche of bad verplicht aanwezig.

8. Ik vind geen brandblusapparaat in mijn kotgebouw. Is mijn kot nu onveilig?

Brandveiligheid is een van de belangrijkste voorwaarden voor een goed kot. Is er een nooduitgang aanwezig? Zit de elektriciteitsinstallatie veilig opgeborgen? In gebouwen met minder dan zeven kamers moet een rookmelder hangen, bij meer kamers een automatisch branddetectiesysteem. Per verdieping of 150 m2 vind je normaliter minstens één brandblusser terug. Hou die zaken goed in de gaten bij je eerste kotbezoek.

Vaak doen de dienst wonen van je studentenstad en de huisvestingsdienst van je onderwijsinstelling de test voor jou: betrouwbare en veilige koten krijgen een kenteken, meestal op de voorgevel van het kotgebouw te vinden. Met dat label zie je in een oogopslag dat een kot voldoet op het vlak van woon- en contractkwaliteit, brandveiligheid en studentvriendelijkheid. Studentenkamers die niet aan de voorwaarden voldoen, komen op een zwarte lijst terecht.

9. Vind ik voor 350 euro het kot van mijn dromen?

Kotprijzen zijn sterk afhankelijk van de stad waar je gaat studeren. In steden als Roeselare vind je koten tegen redelijke prijzen, maar die in Leuven, bijvoorbeeld, zijn van een ander kaliber. Ook de ligging binnen de stad en de grootte van de ruimte zijn doorslaggevend voor de prijs, net als het kamertype: een ‘basiskot’ met gedeelde voorzieningen is logischerwijze een stuk goedkoper dan een kamer met eigen badkamer en/of kitchenette.

Let wel op voor verrassingen: vaak geldt de maandelijkse huurprijs enkel voor de huur van je kamer.

Elektriciteit, verwarming, internet en zaken als gemeenschappelijke vuilniszakken of een poetsdienst worden veelal verpakt onder de noemer ‘vaste kosten’, meestal jaarlijks te betalen. Zorg dat ook die duidelijk omschreven staan op het contract.

66

nota bene - Het magazine van Notaris.be

NIEUWE SPELREGELS VOOR JOUW KOT Sinds 1 januari 2019 gelden nieuwe regels voor woninghuurovereenkomsten in Vlaanderen. Studenten krijgen bijvoorbeeld een apart huurregime om hen optimaal te beschermen. Wat betekent dat concreet?

Regels rond huuroverdracht en onderhuur zijn duidelijker omschreven en bepaalde belangrijke regels uit klassieke huurovereenkomsten vind je nu ook terug in je kotcontract. Bovendien moet in dat nieuwe contract ook een huurprijs komen te staan die niet alleen slaat op de vergoeding voor het gebruik van het kot, maar ook op alle kosten en lasten - kosten voor het water, energie en telecommunicatie en de belasting op tweede verblijven niet meegerekend. Door ook die informatie in het contract op te nemen, kunnen studenten een objectievere vergelijking maken tussen de verschillende prijzen die huurders vragen.

DE CIJFERS 33% van de 6500 UHasseltstudenten zit op kot. Van de 2851 koten die in de databank van de universiteit zijn opgenomen, staan er nog 408 leeg.

Antwerpen en Leuven tellen ongeveer evenveel studenten (respectievelijk 50.000 en 52.000), maar als het om het aantal kotstudenten gaat, steekt Leuven de koekenstad sterk voorbij.

42.000 van de Leuvense studenten huren daar ook effectief een kot, terwijl slechts 10.000 studenten hetzelfde doen in Antwerpen. Hoe dat komt? De meeste Antwerpse studenten zijn uit de stad zelf (of een buurgemeente) afkomstig, waardoor ze geen studentenkamer nodig hebben. Leuven, daarentegen, huisvest studenten van over heel België. Én daarbuiten, want Leuven telde in 2017 meer dan 6000 buitenlandse studenten.

De prijzen voor een studentenkamer verschillen sterk tussen Vlaanderen en Wallonië. In Gent betaal je voor een standaardkamer gemiddeld 340 euro, terwijl die in Bergen 40 euro minder kost. Voor een studio (met badkamer en keuken) mag je daar 370 euro rekenen, maar in Gent betaal je gemiddeld 470 euro voor een gelijkaardige kamer.

Een tiental jaar geleden kampten Gent en Leuven met een groot tekort aan studentenkoten. Tegenwoordig vind je in die steden heel wat leegstaande koten. Antwerpen is op dat vlak een atypische studentenstad, want ze volgt die tendensen niet.

nota nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be

67

tekst en foto's Maud van Meerhaeghe

Altijd zon in Laura’s kot met dakterras

“Het is hier altijd gezellig” Wie? Laura Vandenbussche, 21 jaar Studie? Master psychologie aan UGent Aantal kotgenoten? “9. We delen een keuken en twee toiletten, een douche heb ik op mijn kamer. Wat ik wel mis, is een gemeenschappelijke ruimte in de vorm van een woonkamer. Gelukkig zijn mijn kotgenoten nogal ondernemend, dus hebben we samen de keuken tot een ontmoetingsplek gedoopt.”

Jouw kot in drie woorden? ”Bloemen, kaarsen, en veel gezelligheid.”

Soort contract? “Twaalfmaandencontract.”

Prijs per maand? “340 euro, alles inbegrepen. Die prijs valt mee, omdat mijn kot zich niet echt in de studentenbuurt bevindt.”

68

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Wat is dé eigenschap van een goed kot?

“Een goede ligging. Een vuile keuken kan je opruimen en je kotgenoten leer je wel kennen, maar de ligging van je kot kan niet meer veranderen eens je er zit. Dat is ook de reden waarom ik twee jaar geleden naar dit kot verhuisde: ik woon nu op een boogscheut van mijn faculteit.”

Waarom dit kot?

“Vorig jaar zat ik nog aan de overkant van de gang, maar toen ik hoorde dat deze kamer vrijkwam, heb ik daar onmiddellijk beslag op gelegd. Deze kamer is dubbel zo groot als mijn vorige, omdat er letterlijk twee kamers aan elkaar geplakt werden. Zoveel ruimte is echt een verademing. Doordat mijn slaapkamer apart is, heb ik nooit het gevoel dat ik in mijn studieruimte slaap.”

Is op kot gaan een must?

“Als je kan en mag, zou ik niet weten waarom je niet op kot zou gaan. Ik had het voordeel dat mijn vader zelf nooit op kot mocht: hij wou zijn dochters dat ‘recht’ absoluut niet ontzeggen (lacht). Het eerste jaar op kot was wennen, maar ondertussen zou ik het niet meer kunnen missen. Het is een manier om zelfstandig te worden en veel sociaal contact te hebben, zonder dat daar verantwoordelijkheden bij komen kijken. Mijn oom heeft een huis in Gent – dat ik samen met mijn zus zou kunnen huren – maar we hebben er zelfs niet aan gedacht om daar in te trekken.”

Gent, studentenstad?

“Gent was een voor de hand liggende keuze, omdat mijn ouders hier ook studeerden. Los daarvan ben ik blij met die beslissing, want Gent is een gezellige stad.

Voor studenten zijn er heel wat restaurantjes waar je tegen schappelijke prijzen iets kan eten, er zijn tal van leuke winkels, je vindt overal parken en als ik op vrijdagavond naar huis pendel, ben ik maar een half uurtje onderweg met de trein.”

Kotitem met een verhaal?

“Toen ik tien jaar geleden geopereerd werd aan mijn rug, kreeg ik een boek over elfjes cadeau van familie en vrienden. Het boek zit vol kaartjes, tekeningen en succeswensen. Lange tijd lag het thuis op mijn kamer, maar het staat hier eigenlijk wel leuk. De gedachte aan die ziekenhuisperiode is niet zo fijn, maar de warme herinneringen aan de steun die ik toen kreeg, heb ik graag dicht bij me.”

Leukste kotbelevenis?

“Kotfeestjes met een zelfgemaakte dj-booth, spelletjesavonden, barbecues... Noem het, en we organiseerden het hier al. En als de zon schijnt, kruipen we om ter eerst op het dakterras. Maar we zijn niet de enigen die hier van een feestje houden: afgelopen zomer hoorden we enorm veel lawaai op straat. Toeters, gezang... Bleek dat de buren een Turks trouwfeest aan het houden waren. Dat heb je als je in een multiculturele buurt woont: het is hier altijd gezellig.”

Muizen vangen bij plantlady Klaartje

“Niets wat een verzameling planten niet kan oplossen” Wie? Klaartje Van de Moortel, 23 jaar Studie? Master pedagogische wetenschappen, onderwijskunde en opvoedkunde aan KU Leuven Aantal kotgenoten? “10. Met hen deel ik een keuken, twee douches en twee toiletten.”

Jouw kot in drie woorden? “Planten, planten, en nog eens planten.”

Soort contract? “Twaalfmaandencontract.”

Prijs per maand? “310 euro. De vaste kosten voor internet, water, elektriciteit, de poetsploeg en de vuilniszakken bedragen jaarlijks 650 euro.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

69

Wat is dé eigenschap van een goed kot?

“Hygiëne. Een kot mag er nog zo mooi uitzien, maar als het niet proper is, haak ik af. Wat de doorslag gaf voor dit kot? De ramen. Licht is iets wat ik miste in de meeste koten in Leuven. En de gele verwarming, daarvoor koos ik dit kot ook.”

Waarom dit kot?

“Die keuze was eigenlijk toevallig. Omdat de meeste van mijn vrienden hun kot al in de paasvakantie hadden gevonden, begon ik wat te panikeren. Op mijn eerste vrije dag na de examens in juni ben ik daarom op de trein richting Leuven gesprongen, met de bedoeling om vlug een kot te kiezen en een contract te tekenen.

Het kot dat ik bezocht, leek echter in het niets op dat van op de foto’s. Toen kon de paniek echt beginnen. In allerijl belde ik mensen op in de hoop om nog een kot te vinden. Op de trein terug naar huis besloot ik dit kot te nemen, maar ik had er eigenlijk onmiddellijk spijt van. Hoe zou ik dit ooit gezellig ingericht krijgen? Maar gelukkig is er niets wat een resem planten niet kan oplossen. Nu ben ik zo blij met mijn keuze dat ik hier niet meer weg wil.”

Is op kot gaan een must?

“De zelfstandigheid die je kweekt op kot, krijg je nergens anders. Maar daarvoor hoef je niet per se voor de kotformule te kiezen: toen ik nog in Brugge studeerde, huurde ik een studio. Jammer genoeg betekent een appartement huren in Leuven een kleine plundering van je bankrekening. Een kot is hier de enige optie. Voor de woonvorm zelf hoeft een appartement voor mij niet per se, maar ik merk wel dat ik meer geniet van wat rust.

70

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Dat ligt waarschijnlijk aan het feit dat ik al een oudere student ben. Dat ons kot niet heel erg ‘leeft’, ervaar ik daarom niet als een nadeel.”

Leuven, studentenstad?

“Elke stad is compleet anders. Leuven is puur studentenstad, terwijl je in Kortrijk, Antwerpen en zeker in Brugge – drie steden waar ik ook studeerde – een combinatie vindt van studenten, toeristen en locals.

Daarom gaat mijn voorkeur toch naar Antwerpen. Maar het typische studentenkarakter van Leuven is ook een geruststelling: vrienden bevinden zich op maximum tien minuten fietsen, je vindt altijd ergens eten en je kan zoveel uitgaan als je wil.”

Kotitem met een verhaal?

“Al maanden was ik op zoek naar een romantisch zeteltje voor op kot. De hele zomer lang spaarde ik een behoorlijk bedrag samen, klaar voor mijn grote investering (lacht). Tot mijn auto een paar dagen voor mijn aankoop weggetakeld werd. De boete was exact de prijs van het zeteltje dat ik voor ogen had – daar ging mijn zetel. Als bij wonder vond ik twee dagen later een prachtig rood zeteltje op een tweedehandssite, voor een luttele tien euro.”

Leukste kotbelevenis?

“De leukste gebeurtenis zou ik het niet noemen, maar het bezoek van een muis was toch wel het spannendste.

Na een lange zoektocht in mijn kot sprong die plots uit mijn printer. De dag daarna kon je mij in de Aveve vinden, op zoek naar een muizenval. Sindsdien is die muizenval een van de pronkstukken op mijn kamer.”

Tips voor wie een appartement koopt Grootte, locatie en prijs lijken de drie belangrijkste zaken bij de aankoop van een eigendom, maar bij een appartement moet je met meer rekening houden. Als flatbewoner word je namelijk mede-eigenaar van het gebouw en dat kan – als je niet goed geïnformeerd bent – flink wat extra kosten meebrengen. Waarop moet je letten?

Is er een spaarpotje voor renovaties?

De financiële toestand van het gebouw en de werking ervan zijn zaken die kopers soms uit het oog verliezen, maar het is wel belangrijk om daar een goed beeld van te hebben. De notaris informeert je over de gegevens die hij van de syndicus heeft gekregen. Hij geeft je info over het werkkapitaal (zichtrekening voor regelmatige uitgaven), het reservekapitaal (spaarpotje voor grote uitgaven) én wat de verkoper nog moet betalen aan reservekapitaal. Op basis van verwachte investeringen kunnen de mede-eigenaars beslissen om een bepaald bedrag per jaar aan te leggen in een spaarpotje. Dat reservekapitaal is meestal noodzakelijk, vooral bij oudere gebouwen waar bijvoorbeeld de lift of het dak moet worden vervangen.

Welke belangrijke documenten moet je te zien krijgen?

De basisakte, het reglement van mede-eigendom en het reglement van interne orde. In de basisakte staan de beschrijving van de gemeenschappelijke en privédelen. Dat is belangrijk om latere discussies te vermijden, bijvoorbeeld over het onderhoud van de tuin op de gelijkvloerse verdieping. Is de tuin eigendom van een individuele mede-eigenaar? Of behoort die tot de gemeenschappelijke delen, zodat iedere mede-eigenaar de tuin kan gebruiken en mee kan beslissen over het onderhoud? Verder is ook het reglement van de mede-eigendom belangrijk, want daarin staan de rechten en plichten van de eigenaars én hoe de kosten worden verdeeld bij reparaties. Iemand die in een kleine studio woont, zal minder betalen dan de eigenaar van een groot dakappartement. Tot slot is ook het

reglement van de interne orde belangrijk. Daarin staan de regels over de werking van de vereniging van mede-eigenaars, en vind je leef-, woon- en orderegels over zowel de gemeenschappelijke als de privédelen. Dat zijn afspraken over geluidsoverlast, vuilnis, huisdieren… Sinds 1 januari 2019 is dat document verplicht. Het kan onderhands – zonder tussenkomst van de notaris – worden gewijzigd.

Wat als één eigenaar niet wil meebetalen voor een (dringende) herstelling aan het dak?

Wie het niet eens is met bepaalde plannen, beslissingen of werkzaamheden, moet dat zeggen tijdens de jaarlijkse vergadering waar zowel de syndicus als de eigenaars aanwezig zijn. Daar worden dergelijke zaken gestemd.

Vroeger was een drievierde meerderheid nodig, nu is dat nog twee derde. Als er dringende herstellingen nodig zijn, kan een speciale algemene vergadering worden bijeengeroepen. Ook daar geldt de tweederderegel. Eén iemand kan een dringende reparatie dus niet tegenhouden.

Je wil je appartement verkopen, maar er zijn grote kosten aan de gemeenschappelijke delen. Wie zal ze betalen?

Dat hangt af van het moment van het ondertekenen van de notariële akte. Als de syndicus de opvraging van die kosten vraagt vóór de ondertekening van de akte, dan zijn de kosten voor de verkoper. Hij is immers nog eigenaar. De zaak ziet er anders uit als de kosten opgevraagd worden na de ondertekening van de akte. Dan is de koper de eigenaar.

Let op: de koper moet wel op de hoogte zijn van de kosten die boven zijn hoofd hangen. Dat is ook de reden waarom de notaris de nodige financiële informatie over de mede-eigendom moet opvragen aan de syndicus vóór de verkoop. Ook de besluiten van de mede-eigenaars over de voorbije drie jaar moeten meegegeven worden, zodat de koper niet voor verrassingen komt te staan.

Is er een verschil tussen het kopen van een bestaand en een nieuwbouwappartement?

Ja, want bestaand vastgoed wordt verkocht onder het stelsel van registratiebelasting: 7 procent op de aankoopprijs voor een gezinswoning en 10 procent voor verhuur of tweede verblijf. Bij een nieuwbouw is de prijs van de grond en de constructie in de praktijk vaak opgesplitst: op de grond betaal je 10 procent op de aankoopprijs en op de constructie geldt 21% BTW. Voor Brussel en Wallonië geldt een vast tarief van 12,5%. tekst Nikita Vindevogel

nota bene - Het magazine van Notaris.be

71

tekst Nikita Vindevogel

Mede-eigenaars appartement niet altijd de beste vrienden

“Ik wil een privézwembad in de tuin” In een appartementsgebouw gelden een heleboel regels waaraan de bewoners zich moeten houden, al neemt niet iedereen het daar zo nauw mee. Er ontstaat al eens discussie over reparaties in de gemeenschappelijke delen, waardoor de jaarlijkse algemene vergadering niet zonder slag of stoot verloopt. “De eisen van de bewoners zijn soms te gek voor woorden.”

N

og meer dan in een verkaveling, moet je in appartementsgebouw rekening houden met je buren. Je bent geen baas meer, zeker niet in de gemeenschappelijke delen van het gebouw. Elk jaar komen alle eigenaars (niet de huurders!) en de syndicus samen tijdens een algemene vergadering. Daar wordt het reilen en zeilen besproken en worden de belangrijke beslissingen genomen. “Dat gaat van het aanstellen van een tuinman tot het nemen van veiligheidsmaatregelen na een inbraak”, klinkt bij Julien*, een bewoner van een appartementsgebouw die ook dient als aanspreekpunt én de jaarlijkse algemene vergadering voorzit. “Alles verloopt via stemming. Vroeger gold voor elk voorstel een drievierdemeerderheid, nu is dat nog een tweederde.”

Als je een appartement koopt, is het vooral belangrijk dat je de basisakte, het reglement van mede-eigendom en het reglement van interne orde bekijkt. “In die drie

72

nota bene - Het magazine van Notaris.be

documenten staat alles wat je moet weten, zoals de verdeling tussen de privé- en gemeenschappelijke delen, het reservekapitaal, de verdeelsleutels voor werken aan het gebouw en bepaalde regels over het huisvuil en lawaai.”

Banale discussies De eigenaars van het flatgebouw mogen ook zelf voorstellen doen om tijdens de algemene vergadering te bespreken. “Je krijgt de gekste dingen op je bord. Mensen zijn soms nogal veeleisend, vooral degenen die hun villa op het platteland ruilen voor een appartement in de stad. Zo wou een van onze bewoners een tweede appartement kopen op de gelijkvloerse verdieping en een zwembad aanleggen over de hele lengte van de tuin.

Na stemming bleek dat zijn voorstel niet werd gesteund door de buren. Een andere bewoner vroeg dan weer een extra stopcontact om zijn Tesla aan de voorkant van het gebouw te kunnen opladen. Maar om een extra stop-

contact te kunnen aanleggen, moesten heel ingrijpende werken worden uitgevoerd. Ook dat voorstel haalde de stemming niet.”

Maar er zijn nog banalere discussies. Zo wordt er soms gepalaverd over het aantal volt dat mag worden gebruikt in de lampjes in de hal of hoe de rozen moeten worden gesnoeid. “Om discussies te vermijden, is lobbyen bij de buren een goed idee”, zegt Julien. “Sommigen op de gelijkvloerse verdieping willen niet meebetalen voor de lift, maar je kan altijd een compromis sluiten. De bewoners van de benedenverdieping betalen mee voor de lift en die van de dakappartementen voor de voortuintjes. Iedereen tevreden, of toch meestal (lacht).”

Aanspreekpunt Volgens Julien is het belangrijk dat naast de syndicus ook een bewoner zich ontfermt over de gang van zaken in het gebouw. “Als de syndicus tientallen appartementsgebouwen in zijn portefeuille heeft, kan hij onmogelijk van alles op de hoogte zijn. Als de garagepoort blokkeert, kan de verantwoordelijke bewoner dat eerst zelf proberen op te lossen en zo nodig de hersteller opbellen. Dat is de meest efficiënte gang van zaken, want in ons geval zou de syndicus toch eerst naar een van de bewoners bellen om te vragen om actie te ondernemen. Verder kan de persoon die verantwoordelijk is voor het gebouw ook een

oogje in het zeil houden, bijvoorbeeld als er stielmannen werken komen uitvoeren. Hij ziet wanneer ze aankomen en vertrekken en kan dat staven met de facturen die hij elke maand gaat inkijken bij de syndicus.”

Gang onder water Als verantwoordelijke van het gebouw maak je ook een en ander mee. “Tijdens kerstavond stond plots de gang onder water. Een dametje van negentig jaar had haar was gedaan in de wastafel in de badkamer en de kraan niet dichtgedraaid. Het water liep al in de garage langs de muren en in de elektriciteitskabels, waardoor alle bellen van alle appartementen afgingen (lacht). We hebben tijdens kerstavond met enkele buren de gang staan dweilen. Maar het is zeker niet allemaal kommer en kwel. Met de meeste bewoners is er ook een heel goed contact. Vaak krijg je als verantwoordelijke van het gebouw een schouderklopje, of een fles wijn. Die smaakt meestal dubbel zo goed.”

Denk je eraan om een appartement te kopen, maar twijfel je over de inhoud van je verkoopovereenkomst? Vermijd verrassingen en laat het nakijken door je notaris.

*Julien is een schuilnaam. De getuige wenst anoniem te blijven.

nota bene bene -- Het Het magazine magazine van van Notaris.be Notaris.be nota

73

tekst Gilda Benjamin

DE VERKOPER

“Snel, veilig en een mooi resultaat” Omdat er haast mee gemoeid was, koos de Brusselse verkoper van zijn goed voor Biddit.be. Hij liet zich daarvoor leiden door het succes van het platform in Vlaanderen en Wallonië.

Hoe heb je Biddit leren kennen?

“Ik had een mooi, gerenoveerd appartement met vier slaapkamers in Sint-Lambrechts-Woluwe dat ik wilde verkopen. Ik nam daarvoor contact op met twee vastgoedkantoren, maar vreemd genoeg kreeg ik van geen van beide antwoord. Ik wilde wel snel verkopen, dus besloot ik naar mijn notaris te stappen voor een woordje uitleg over openbare verkopen. Die gaf me de keuze tussen een traditionele openbare verkoop of een online verkoop op Biddit. Traditionele openbare verkopen kende ik al vrij goed, maar ik was wel nieuwsgierig naar dat alternatief. Ik bezorgde alle documenten voor de verkoop dus aan mijn notaris en vroeg wat meer uitleg over die nieuwe formule. Zijn medewerker had net een opleiding daarover achter de rug en kon me uitvoerig vertellen over alle voordelen van die nieuwe procedure. De eerste resultaten in de rest van het land waren blijkbaar heel positief, dus ik dacht: ‘Waarom ook niet? Laten we het maar eens proberen!’”

Had je ook bedenkingen?

“De notaris had me er al op gewezen dat het gevaar bestond dat ik, gezien de initiële, vrij hoge aankoopprijs, een zeker verlies zou leiden. De waarde van het appartement werd na de renovatiewerken amper hoger geschat dan de prijs die ik er zelf voor betaald had. Maar ik wilde niet te veel onder mijn vraagprijs gaan.”

74

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Hoe verliep alles?

“Aangezien alle nodige documenten al bij de notaris lagen, moest ik enkel de dag van de verkoop nog afwachten. Ik werd per e-mail op de hoogte gehouden van het verdere verloop. Nu zijn computertoestanden niet mijn sterkste kant, dus de opeenvolgende biedingen tijdens de bezichtigingsweken heb ik niet mee gevolgd. Op de dag van de verkoop kon er tot 13 uur geboden worden. Om 9 uur heb ik de notaris gevraagd hoe de zaken ervoor stonden. Het bedrag dat hij me doorgaf, gaf me koude rillingen: het hoogste bod bedroeg niet eens 3/4 van wat ik er zelf voor had betaald. Maar tegen 14.30 uur kreeg ik een telefoontje van de notaris die me de uiteindelijke veilingprijs meldde. Wat een verrassing! De eindprijs lag nog 2.000 euro bo-

Ook in Brussel is de online vastgoedverkoop een succes

Biddit, they did it De eerste succesvolle online verkoop via Biddit.be dateert van november 2018. Sindsdien weet die nieuwe manier om vastgoed te kopen en te verkopen steeds meer mensen te overtuigen. Enkele verhalen en tips.

ven wat ik eraan had uitgegeven. In de laatste minuten hebben ze blijkbaar nog tegen elkaar op geboden. Ik was heel tevreden met het resultaat.”

Wat zijn volgens jou de voordelen?

“De snelheid en de veiligheid. Ik heb het volste vertrouwen in mijn notaris: als hij me die procedure voorstelt, weet ik zeker dat ze veilig is. Een openbare verkoop in een zaaltje is wellicht onzekerder, want online bereik je een veel groter publiek.

Bovendien kan er dag en nacht geboden worden. De notaris regelt alles zodra hij alle documenten voor de verkoop in zijn bezit heeft. Ik kan deze werkwijze aan iedereen aanraden, ik vond het een bijzonder positieve ervaring en zal er zeker nog gebruik van maken.”

DE KOPER

“Praktisch voor wie voltijds werkt” “Ik had in het verleden wel al eens deelgenomen aan enkele klassieke openbare verkopen van vastgoed en een online verkoop schrikte me niet af, integendeel. Ik ben gevallen voor de praktische aanpak van Biddit. Mijn partner en ik werken allebei voltijds, dus dan is het niet altijd mogelijk om overdag mee te bieden tijdens een traditionele openbare verkoop. Natuurlijk zijn er bij een online veiling veel meer gegadigden, maar het maakt het de koper wel veel gemakkelijker! De eerste keren is een veiling bijzonder stresserend, want je moet je goed voorbereiden, weten waar je op biedt en je grenzen kennen. Ik wilde net stoppen met bieden toen ik besefte dat ik op het punt stond te winnen. Best wel een schok. Het voordeel van een online verkoop is dat je aan je computer kunt overleggen met wie je maar wilt en goed kunt nadenken. Voorzichtigheid is heel belangrijk: beter een goede zaak mislopen dan je een slechte zaak op de hals halen.”

“Ik zou Biddit aanraden aan iedereen die zich goed heeft geïnformeerd, die weet wat hij wil en wat hij niet wil. Een half uur na de verkoop kreeg ik telefoon van de notaris.

De rest van de procedure is vlot verlopen: de notaris en ik hebben alle nodige documenten uitgewisseld en dat verliep allemaal vlekkeloos.”

nota bene - Het magazine van Notaris.be

75

D E N O TA R I S

Hoe kijk jij naar ‘de notaris’? Wat zijn zijn of haar sterktes en zwaktes en welke activiteiten behoren tot het vaste takenpakket? De Federatie van het Notariaat stelde de vraag aan 2.035 Belgen tussen 25 en 75 jaar oud.

De notaris in cijfers

Meest betrouwbare publieke beroepen Huisarts: 81% Medisch specialist: 79% Architect: 59%

heeft één vaste notaris 9% doet een beroep op meerdere vaste notarissen.

Notaris: 56%

De respondenten die recent met een notaris in contact kwamen, hebben meer vertrouwen (63%) in de notaris dan wie ooit eenmalig (51%) of nooit (39%) bij een notaris te rade ging.

Boekhouder/psycholoog: 54% Advocaat: 43% Verzekeraar: 38% Vakbond/journalist: 37% Bankier: 36% Deurwaarder: 33% De vertrouwensscore die het publiek aan de beroepsbeoefenaar geeft.

76

nota bene - Het magazine van Notaris.be

Globale perceptie van de notaris Notarissen bieden nuttige informatie en advies Een bezoek aan de notaris kan problemen voorkomen Notariële akten kunnen gerechtelijke stappen vermijden

1 op 3

vindt notaris een aantrekkelijk beroep Vooral 55+’ers delen die mening.

Top 5 voornaamste taken van de notaris

1

Afhandelen van erfenissen (92%)

2 Akten voor vastgoed (91%)

3 Opmaak van testamenten (90%)

4 Huwelijkscontracten (88%)

5 Schenkingen (88%)

Hoeveel % deed daarvoor al een beroep op een notaris in de afgelopen vijf jaar?

2018

2013

27

20

36

24

17

11

13

8

14

7

Wat verwacht je van jouw notaris?

Doeltreffende samenwerking met andere beroepsgroepen

Transparante tarieven

Perfect op de hoogte zijn van veranderingen in de wetgeving

Bedrag van de erelonen toelichten

Duidelijke/precieze termijnen opgeven voor dossiers

Advies geven en zich niet beperken tot louter de wet

Snel reageren op een vraag of verzoek

Meer tijd uittrekken voor uitleg

Als cliënt verwacht je heel wat van je notaris.

Vooral – en logischerwijze – goed en duidelijk advies tegen transparante prijzen worden het meest geapprecieerd. De grootte (44%) of net beperkte omvang (48%) van het kantoor zijn het minst van belang, net als de concurrentie met andere notarissen (51%).

Wist je dat... ¼ weet dat de notarissen een eigen website hebben? In Brussel (37%) en onder jongeren (38%) is de site het meest bekend. Wie nog nooit bij een notaris langsging, is het minst met de site vertrouwd (92%).

Nochtans vind je op www.notaris.be heel wat antwoorden op juridische vragen. tekst Maud van Meerhaeghe

nota bene - Het magazine van Notaris.be

77

tekst Maud van Meerhaeghe

5 notariële akten die het verschil maken Bij het woord ‘notaris’ denken we vaak spontaan aan erfenissen en testamenten, eerder dan aan leuke zaken.

Maar jong of oud, vrijgezel of getrouwd, startende ondernemer of ervaren bedrijfsleider, iedereen heeft ooit nood aan juridische begeleiding. Samen met een rechtszeker document biedt een notaris je de juiste bescherming. Benieuwd naar de vijf notariële akten die het verschil kunnen maken in jouw leven?

VOOR FAMILIES "Toen ik van mijn eigen moeder erfde, zag ik 10% van mijn erfenis in rook opgaan door de hoge successierechten. Dat wil ik mijn eigen kinderen besparen. Daarom schonken mijn man ik nu al de helft van onze spaarrekening aan onze zoons en dochter. Nog op de planning?

Ons huis schenken. Mijn man stond er eerst niet voor te springen, maar het feit dat we nog een financiële buffer hebben en het vruchtgebruik van onze woning behouden, konden hem toch overhalen. Fijn dat we onze kinderen nu al die zekerheden kunnen geven."

Een schenking...

• is fiscaal interessant bij successieplanning: minder na te laten vermogen betekent minder toekomstige successierechten • kan voor zowel onroerende (zoals een bouwgrond of huis) als roerende (aandelen of geld bijvoorbeeld) goederen • kan je aan voorwaarden en lasten koppelen

1

VOOR KOPPELS "Ik geef het toe: ook voor mij klinkt ‘huwelijkscontract’ niet als het toppunt van romantiek. Maar samen met mijn vriend besloot ik er toch voor te gaan. Niet omdat we onze bezittingen per se gescheiden willen houden, integendeel. Het wettelijke stelsel waaronder ons huwelijk automatisch valt, zou er namelijk voor zorgen dat mijn bouwgrond enkel mijn bezit zou blijven. Met een huwelijkscontract is die grond gemeenschappelijk goed geworden. Tijd om te bouwen!"

Een huwelijkscontract...

• laat je binnen bepaalde grenzen afwijken van het wettelijke systeem bij een huwelijk • is afhankelijk van je familiale situatie, professionele activiteiten of persoonlijke voorkeur • biedt extra bescherming voor je partner en – eventueel – kinderen bij een echtscheiding over overlijden • biedt controle over wat met je vermogen gebeurt na een overlijden of scheiding

78

nota bene - Het magazine van Notaris.be

2

3

5

VOOR ZELFSTANDIGEN "Als zelfstandige in een eenmanszaak bescherm ik graag mijn gezin tegen mogelijke professionele schulden. Mijn privéwoning heb ik daarom bij de notaris als onbeslagbaar laten verklaren."

VOOR SUIKERTANTES EN -NONKELS "Aangezien we zelf geen kinderen hebben, schenken we onze nalatenschap graag aan ons favoriete neefje. Hem opnemen in ons testament zou een financiële aderlating betekenen: op de erfenis zou hij 25% tot 55% successierechten moeten betalen! De keuze voor een duo-legaat was dan ook snel gemaakt. Nu steunen we niet alleen ons neefje, maar ook een goed doel – zonder dat hij daar nadeel van ondervindt."

Een duo-legaat...

• is een testament met twee begunstigden: een neef, nicht of niet-familielid enerzijds, een goed doel of vzw anderzijds • stelt de verre/niet-familie vrij van successierechten, want het goede doel of de vzw betaalt alle verschuldigde successierechten.

Voor vzw’s geldt een verlaagd tarief van 8,5%.

• is een win-win voor elke partij: het goede doel of de vzw ontvangt iets, en de andere begunstigde houdt netto meer over

Een verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning...

• is er voor zelfstandigen die professionele schulden kunnen maken • biedt bescherming in situaties waarin geen onderscheid bestaat tussen privévermogen en beroepsvermogen van de ondernemer • vereist (een) ander(e) waarborg dan je woning, want banken hebben die zekerheid nodig voor je professionele lening • wordt opgesteld door de notaris: hij/zij zal je helpen bij de keuze voor andere waarborgen voor de kredietverstrekkende bank

4

VOOR JONG EN OUD "Onlangs werd bij mijn vrouw een beginfase van dementie vastgesteld.

Een verschrikkelijke diagnose, maar we blijven niet bij de pakken zitten.

Daarom stelden we een zorgvolmacht op: nu ligt officieel vast wat ik over ons vermogen en haar zorg moet beslissen op het moment dat zij dat niet meer kan. Wanneer haar gezondheid sterk achteruit begint te gaan, hoeven we ons ten minste daarover geen zorgen te maken."

Een zorgvolmacht...

• is er voor jong en oud, ziek of gezond • vereist een lastgever (degene die de volmacht geeft) en een lasthebber (degene die de volmacht krijgt, vaak een of meer familieleden, of een dichte vriend) • wordt opgesteld op het moment dat de lastgever nog gezond van geest is • kan beperkt of uitgebreid zijn en bevat wensen over het vermogen en/of de zorg van de lastgever • wordt geregistreerd: gebeurt dat niet, dan vervalt de zorgvolmacht op het moment dat de lastgever wilsonbekwaam wordt

nota bene - Het magazine van Notaris.be

79