Koha 1043

Page 1

Tre shqiptarĂ«t e rinj trieshjanĂ« qĂ« shkĂ«lqyen nĂ« vitin 2022 Kosova dhe pretendimet nacionaliste serbe KOHA Javore ISSN 1800-5696 PodgoricĂ« e enjte, 12 janar 2023 Viti XXll NumĂ«r 1043 Çmimi 0,50
e parakohshme parlamentare gjithnjë e më afër
Zgjedhjet
2 KOHA Javore PËRMBAJTJE Themelues: Kuvendi i Malit tĂ« Zi Botues: KĂ«shilli KombĂ«tar i ShqiptarĂ«ve Redaktor PĂ«rgjegjĂ«s: Qani Osmani Adresa: Kral Nikolla 27a/4, PodgoricĂ« 81000, Mali Zi Telefon: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me www.kohajavore.me Gazeta redaktohet nga kolegjiumi: Fahrudin Gjokaj (Redaktor Teknik & Sistem Inxhinjer) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturĂ«) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) GazetĂ« javore pĂ«r aktualitete, shkencĂ« dhe kulturĂ«, Numri i parĂ« doli mĂ« 21 shkurt 2002. KOHA Javore Viti qĂ« na riktheu vetĂ«besimin e lĂ«kundur Nuk ka paqe tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« qoftĂ« se tirania triumfon mbi lirinĂ« dhe demokracinĂ« Dy letra tĂ« pabotuara pĂ«r Isa Boletinin Kur Amerika thotĂ« JO! 5 14 16 18 E ENJTE, 12 JANAR 2023
KOHA Javore 3 PËRMBAJTJE Femra krajane, atdhetare e shquar e çështjes kombĂ«tare NjĂ« mision i vazhdueshĂ«m Faik Konica – liberatori i kulturĂ«s shqiptare Federata Panshqiptare “Vatra” nĂ« 110 vite histori 20 22 24 26 ARKIVI: www.kohajavore.me E ENJTE, 12 JANAR 2023 ShqiptarĂ«t nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« kohĂ«n KOHA Javore ISSN 1800-5696 Gjuha, burimi bazĂ« dhe bastion apo fillimi – njĂ« gjuhe KOHA Javore KOHA Javore Gjuha shqipe Ă«shtĂ« identiteti KOHA Javore ShqiptarĂ«t nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« kohĂ«n e shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ«ShqipĂ«risĂ«sĂ« KOHA Javore ISSN 1800-5696 PodgoricĂ« enjte, 1 dhjetor 2022 Viti NumĂ«r 1038 Çmimi 0,50 Gjuha, burimi bazĂ« dhe bastion i kombit Kulmi apo fillimi i ndasive KOHA Javore PodgoricĂ« enjte, dhjetor 2022 Viti XXl 1039 Çmimi 0,50 Thesaret e Ulqinit KOHA Javore ISSN 1800-5696 Gjuha shqipe Ă«shtĂ« identiteti ynĂ« Thesaret e Ulqinit Thesar i vyer i artit poetik, leksikut e frazeologjisĂ« sĂ« gjuhĂ«s shqipe KOHA Javore PodgoricĂ« enjte, 22 dhjetor Viti XXl NumĂ«r 1041 Çmimi

Zgjedhjet e parakohshme parlamentare gjithnjë e më afër

PodgoricĂ« – Bisedimet pĂ«r formimin e QeverisĂ« sĂ« re tĂ« Malit tĂ« Zi, tĂ« mbajtura tĂ« mĂ«rkurĂ«n (4 janar 2023) kanĂ« dĂ«shtuar, sepse shumica parlamentare e pĂ«rbĂ«rĂ« nga Fronti Demokratik, DemokratĂ«t dhe LĂ«vizja Qytetare URA nuk kanĂ« arritur marrĂ«veshje. NĂ« fund tĂ« takimit, mandatori i propozuar nga Kuvendi i Malit tĂ« Zi pĂ«r formimin e QeverisĂ« sĂ« re, deputeti Miodrag Lekiq, njĂ«herazi kryetar i DEMOS-it, ka deklaruar se nuk do tĂ« ketĂ« qeveri tĂ« re.

“Kam thĂ«nĂ« se qeveria do tĂ« jetĂ« serioze, ose nuk do tĂ« ketĂ« qeveri. Pra, nuk do tĂ« ketĂ« (qeveri), kurse kush ka qenĂ« serioz le ta gjykojnĂ« qytetarĂ«t”, ka thĂ«nĂ« ai. Forcat qĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« shumicĂ«n nĂ« Kuvendin e Malit tĂ« Zi kanĂ« akuzuar njĂ«ra-tjetrĂ«n pĂ«r dĂ«shtimin e bisedimeve. Fronti Demokratik ka akuzuar LĂ«vizjen Qytetare URA dhe PartinĂ« Popullore Socialiste nĂ« pushtet, tĂ« cilat nuk i kanĂ« dhĂ«nĂ« nĂ«nshkrimet pĂ«r thirrjen e seancĂ«s sĂ« Kuvendit nĂ« tĂ« cilĂ«n do tĂ« votohej pĂ«r QeverinĂ«

e re. Ndërkohë që nga këto dy parti politike janë përgjigjur se kjo ka ndodhur për shkaqe parimore dhe konceptuale, sepse nuk është paraqitur program konkret, gjegjësisht prioritetet dhe synimet e Qeverisë së re. Bashkësia ndërkombëtare, para së gjithash Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimi Evropian, i ka kritikuar po ashtu përpjekjet dhe mënyrën e formimit të një qeverie të re në bazë të Ligjit të ndryshuar të Presidentit, i cili ia shkurton kompetencat kreut të shtetit, duke vënë në pikëpyetje legjitimitetin e një qeverie të tillë.

Më herët, pas emërimit mandator për formimin e qeverisë së re nga Kuvendi i Malit të Zi, më 29 dhjetor të vitit të kaluar, Lekiq kishte deklaruar se afati për këtë është 20 janari.

Pas dështimit të bisedimeve duket se zgjedhjet e parakohshme parlamentare janë gjithnjë e më afër dhe mundësia e vetme për daljen nga kriza politike.

Në pranverë të këtij viti Presidentit të Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, i përfundon mandati. Prandaj si një prej mundësive shikohet edhe ajo që zgjedhjet eventuale të parakohshme parlamentare në Malin e Zi të mbahen në të njëjtën ditë me ato presidenciale.

KOHA Javore 4 NGJARJE JAVORE
E ENJTE, 12 JANAR 2023
Dështojnë bisedimet për formimin e Qeverisë së re të Malit të Zi

Kryetari i Komunës së Ulqinit, Omer Bajraktari, vlerëson rezultatet e arritura gjatë shtatë muajve të qeverisjes

Viti që na riktheu vetëbesimin e lëkundur

Ulqin - Kryetari i KomunĂ«s sĂ« Ulqinit, Omer Bajraktari, e ka cilĂ«suar vitin 2022 si njĂ« vit tĂ« suksesshĂ«m, qĂ« sipas tij riktheu vetĂ«besimin e lĂ«kundur dhe dĂ«shmoi se udhĂ«heqja e re din tĂ« marrĂ« vendime dhe tĂ« menaxhojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pavarur kĂ«tĂ« komunĂ«. Ai i ka bĂ«rĂ« kĂ«to deklarata nĂ« koktejin dhe mbrĂ«mjen gala tĂ« organizuar nĂ« prag tĂ« Vitit tĂ« Ri (29 dhjetor 2022), nĂ« QendrĂ«n e KulturĂ«s – Ulqin. “Ky ishte viti kur nĂ« njĂ« kohĂ« rekord stabilizuam financat publike, treguam se si menaxhohen paratĂ« e qytetarĂ«ve dhe miratuam buxhetin mĂ« tĂ« madh nĂ« historinĂ« e qytetit pĂ«r vitin e ardhshĂ«m 2023 prej gati 18 milionĂ« euro”, ka theksuar ai. Bajraktari ka thĂ«nĂ« se gjatĂ« kĂ«tyre 200 ditĂ«ve nĂ« drejtim tĂ« KomunĂ«s sĂ« Ulqinit e kanĂ« konfirmuar se “kur menaxhohet mirĂ«, ka para pĂ«r tĂ«

gjithĂ« - nga studentĂ«t dhe sportistĂ«t, pĂ«rmes fermerĂ«ve dhe organizatave tĂ« shoqĂ«risĂ« civile e deri te punonjĂ«sit nĂ« administratĂ«n komunale dhe ndĂ«rmarrjet publike, themeluesit e tĂ« cilave jemi ne”. NĂ« fjalĂ«n e tij pĂ«rshĂ«ndetĂ«se, ai ka bĂ«rĂ« njĂ« pĂ«rmbledhje tĂ« punĂ«ve dhe rezultateve tĂ« arritura gjatĂ« vitit 2022 dhe parashikimet pĂ«r vitin 2023.

“Po shtrojmĂ« rrugĂ«t tona, jemi njĂ« hap mĂ« afĂ«r ndĂ«rtimit tĂ« bulevardit tĂ« ri nĂ« FushĂ«n e Ulqinit, si dhe tĂ« njĂ« stadiumi tĂ« ri nĂ« Plazhin e Madh. Po bĂ«het rinovimi i Molit tĂ« Madh, nĂ« fillim tĂ« vitit do tĂ« nisĂ« faza e dytĂ« e rikonstruksionit tĂ« rrugĂ«ve nĂ« Kala dhe shpresojmĂ« tĂ« ndĂ«rtohet porti i peshkimit. Ne kemi zhbllokuar projektin e ujĂ«sjellĂ«sit dhe ujĂ«rave tĂ« zeza me BankĂ«n Gjermane pĂ«r ZhvillimKFW, vlera e tĂ« cilit Ă«shtĂ« vetĂ«m faza

e parĂ« prej rreth 20 milionĂ« euro. Puna mĂ« e madhe na pret nĂ« ngritjen e cilĂ«sisĂ« sĂ« ofertĂ«s sonĂ« turistike, mbi tĂ« gjitha nĂ« rinovimin dhe ndĂ«rtimin e hoteleve tĂ« reja”, ka theksuar Bajraktari. PĂ«r tĂ« gjitha kĂ«to, kryetari i KomunĂ«s sĂ« Ulqinit ka falĂ«nderuar partnerĂ«t e koalicionit qeverisĂ«s, opozitĂ«n e pĂ«rgjegjshme nĂ« Kuvendin e KomunĂ«s sĂ« Ulqinit, QeverinĂ« e Malit tĂ« Zi, diasporĂ«n nga Ulqini nĂ« ShBA dhe vende tĂ« tjera. “KĂ«tĂ« nuk do tĂ« kishim arritur pa njĂ« bashkĂ«punim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m me QeverinĂ« e Malit tĂ« Zi dhe kryeministrin Dritan Abazoviq. Dua ta falĂ«nderoj pĂ«rzemĂ«rsisht pĂ«r pĂ«rkushtimin dhe vizionin e tij pĂ«r kĂ«tĂ« qytet”, ka deklaruar Bajraktari.

Ai ka thĂ«nĂ« se Ă«shtĂ« i bindur se dekada e ardhshme Ă«shtĂ« dekada e Ulqinit dhe se tashmĂ« ajo ka filluar. “Ky qytet dhe banorĂ«t e tij e merituan kĂ«tĂ« pas njĂ« vonese tĂ« gjatĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« vĂ«rtet mĂ«kat nĂ«se dimĂ« se çfarĂ« potencialesh dhe resursesh kemi ne”, ka thĂ«nĂ« kryetari i KomunĂ«s sĂ« Ulqinit.

Bajraktari u zgjodh kryetar i KomunĂ«s sĂ« Ulqinit nĂ« seancĂ«n e Kuvendit, tĂ« mbajtur mĂ« 3 qershor 2022, si kandidat i koalicionit qeverisĂ«s tĂ« formuar nga koalicioni “Fillimi i Ri” dhe Forca e Re Demokratike. NĂ« zgjedhjet lokale tĂ« mbajtura mĂ« 27 mars 2022, koalicioni “Fillimi i Ri” (LĂ«vizja Qytetare URA, Partia Demokratike, SocialdemokratĂ«t, Partia Socialdemokrate dhe Alternativa Shqiptare) tĂ« cilit i printe Bajraktari fitoi mĂ« sĂ« shumti - 14 kĂ«shilltarĂ« nga 33 sa ka gjithsej Kuvendi i KomunĂ«s sĂ« Ulqinit. i. k.

KOHA Javore 5 NGJARJE JAVORE
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Komuna e Tuzit shpall vitin 2023 “Vit i xhubletĂ«s”

Pritet të zhvillohen ngjarje të shumta kulturore

Kujtojmë që Komiteti Ndërqeveritar për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale, në mbledhjen e mbajtur në Rabat të Marokut gjatë muajit nëntor të vitit të kaluar, miratoi unanimisht shpalljen e xhubletës dhe dijebërjes së saj si pjesë të listës së trashëgimisë kulturore jomateriale nën mbrojtjen e UNESCO-s

Tuz – Me rastin e mbrojtjes sĂ« xhubletĂ«s nga UNESCO qĂ« zyrtarisht u shpall si e tillĂ« nĂ« muajin nĂ«ntor tĂ« vitit tĂ« kaluar, Komuna e Tuzit ka vendosur qĂ« vitin 2023 ta shpallĂ« si “Vit i xhubetĂ«s”, duke vlerĂ«suar kĂ«shtu rĂ«ndĂ«sinĂ« e kĂ«saj ngjarjeje tĂ« madhe.

Nga ky institucion kanë bërë të ditur që si trevë e cila ka bërë ruajten dhe kultivimin e kësaj veshjeje, shprehen krenarë që xhubleta është bërë pjesë e listës së trashëgimisë botërore, si trashëgimi kulturore jomateriale.

“Xhubleta shqiptare pĂ«rfaqĂ«son veshjen mĂ« tĂ« hershme nĂ« kĂ«to treva, por njĂ«herĂ«sh edhe tipologjinĂ« e veshjes mĂ« tĂ« vjetĂ«r nĂ« botĂ«â€, kanĂ« njoftuar nga Komuna e Tuzit, duke u zotuar se pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« vitit do tĂ« zhvillojnĂ« ngjarje dhe aktivitete tĂ« ndryshme kushtuar xhubletĂ«s.

Kujtojmë që Komiteti Ndërqeveritar për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore Jomateriale, në mbledhjen e mbajtur në Rabat të Marokut gjatë muajit nëntor të vitit të kaluar, miratoi unanimisht shpalljen e xhubletës dhe dijebërjes së saj si pjesë të listës së trashëgimisë kulturore jomateriale nën mbrojtjen e UNESCO-s.

KOHA Javore 6
t. u.
E ENJTE, 12 JANAR 2023
NGJARJE JAVORE

Në seancën e katërt të rregullt të Kuvendit të Komunës së Gucisë në vitin 2022

U miratua buxheti dhe

plani i investimeve për vitin 2023 si dhe një vistër propozim-vendimesh

dhe

materialesh

të tjera

Guci – NĂ« seancĂ«n e katĂ«rt tĂ« rregullt tĂ« Kuvendit tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, tĂ« mbajtur mĂ« 29 dhjetor 2022, nĂ« sallĂ«n e komunĂ«s nĂ« te cilĂ«n ishin tĂ« pranishĂ«m 26 kĂ«shilltarĂ« prej gjithsej 30 sa numĂ«ron Kuvendi, u shqyrtuan dhe u miratuan njĂ« vistĂ«r propozim-vendimesh, programesh e konkluzionesh tĂ« punĂ«s sĂ« organeve tĂ« qeverisjes lokale, tĂ« institucioneve publike dhe tĂ« organizatave qĂ« punojnĂ« dhe veprojnĂ« nĂ« kuadĂ«r tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, ndĂ«r tĂ« cilat qendrore ishin propozim-vendimi pĂ«r buxhetin dhe ai pĂ«r planin e investimeve tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« pĂ«r vitin 2023.

Seanca të cilën e hapi kryetari i Kuvendit, Bujar Hasangjekaj e cila me propozimin e tij filloi me një minutë heshtje në shenjë respekti dhe nderimi sekretarit tani të ndjerë të Kuvendit të Komunës së Gucisë, Enver Dedushaj i cili papritmas nga sulmi kardiak ndërroi jetë më 7 nëntor 2022, dhe se në detyrën e postit të sekretarit të Kuvendit të Komunës e kreu prej kthimit të statusit të komunës së pavarur të Gucisë në vitin 2014 e deri në vdekje. Të njëjtën detyrë gjashtë vite me radhë e ushtroi edhe në Kuvendin e Komunës së Plavës.

Puna e seancës filloi me miratimin njëzëri të procesverbalit nga seanca e tretë e rregullt e kuvendit, e mbajtur më 13 tetor 2022, dhe vazhdoi me shqyrtimin dhe miratimin e rendit të ditës të propozuar prej 18 pikash i cili pësoi ndryshim, sepse nga seanca u tërhoq pika e 12-të e radhës, propozim-vendimi për shitjen e patundshmërisë me marrëveshje të drejtpërdrejtë, ndërsa propozim-vendimi për buxhetin dhe ai për planin e investimeve të komunës për vitin 2023 të shqyrtohen në pako (së bashku), të cilat ishin dy pikat e parafundit të rendit të ditës, i cili nga këshilltarët e pran-

ishëm u miratua njëzëri. Propozim-vendimin e buxhetit të komunës për vitin 2023, në mënyrë koncize dhe analitike e prezantoi dhe e argumentoi sekretari për ekonomi, zhvillim dhe financa, Mirallem Bektesheviq, i cili ndër të tjera theksoi se buxheti është zhvillimor i projektuar në shumën 2.647.000,00 euro dhe i ndarë në buxhet operativ në shumën 1.758.700,00 euro, në buxhet kapital në shumën 858.300,00 euro, në rezervë rrjedhëse të buxhetit në shumën 20.000,00 euro dhe në rezervë të përhershme buxhetore në shumën 10.000,00 euro. Propozimin e planit të investimeve të komunës për vitin 2023 në mënyrë koncize dhe kronologjike e prezantoi drejtori i Drejtorisë për investime dhe rregullim hapësinor, Shemso Jaroviq i cili theksoi se shuma decide e projekt-planit në fjalë i cili financohet nga buxheti kapital i komunës, nuk është e definuar.

PĂ«rkitazi me buxhetin dhe planin e investimeve pĂ«r vitin 2023, diskutuan ca kĂ«shilltarĂ« tĂ« pozitĂ«s dhe opozitĂ«s tĂ« cilĂ«t nĂ« mĂ«nyrĂ« koncize shprehĂ«n qĂ«ndrimet dhe shikimet e veta pĂ«rmes vĂ«rejtjeve dhe sugjerimeve. Buxhetin dhe planin e investimeve tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« pĂ«r vitin 2023, kĂ«shilltarĂ«t e pranishĂ«m me votim tĂ« hapur e miratuan me 19 vota “pĂ«r”, 1 “kundĂ«r dhe 1 “tĂ« pĂ«rmbajtur”. GjatĂ« punĂ«s rreth dy orĂ«she tĂ« seancĂ«s, kĂ«shilltarĂ«t me dhe pa pjesĂ«marrje nĂ« diskutim, njĂ«zĂ«ri ose me shumicĂ« votash “pĂ«r” shqyrtuan dhe

miratuan edhe propozim-vendimet, konkluzionet dhe programet e pĂ«rfshira nĂ« rendin e ditĂ«s tĂ« cilat i prezantuan dhe i argumentuan pĂ«rpunuesit e tyre, ndĂ«r tĂ« cilat veçojmĂ«: propozim-vendimin mbi dhĂ«nien e pĂ«lqimit tĂ« vendimit pĂ«r miratimin e çmimeve tĂ« furnizimit publik me ujĂ« dhe menaxhimin me ujĂ«ra tĂ« zeza komunale pĂ«r personat juridikĂ« dhe fizikĂ« pĂ«r vitin 2023 tĂ« SHKP “VeprimtaritĂ« komunale” nĂ« Guci, mbi financimin e partive politike, mbi bashkĂ«financimin e ofrimit tĂ« shĂ«rbimit “ndihma nĂ« shtĂ«pi” pĂ«r personat e rritur dhe tĂ« moshuar nĂ« KomunĂ«n e GucisĂ« pĂ«r vitin 2023, mbi pĂ«rcaktimin e lokacionit me elementet e kushteve urbanistiko-teknike pĂ«r ndĂ«rtimin e objektit lokal tĂ« interesit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m, tri propozim-vendime mbi shitjen e patundshmĂ«rive me marrĂ«veshje tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«, mbi shfuqizimin e vendimit tĂ« Kuvendit tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« pĂ«r zgjatjet e vlefshmĂ«risĂ« sĂ« vendimit pĂ«r planet nĂ« rajonin e KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, mbi shkarkimin dhe emĂ«rimin e anĂ«tarit tĂ« kĂ«shillit pĂ«r bashkĂ«punim tĂ« vetĂ«qeverisjes lokale dhe tĂ« organizatave joqeveritare, mbi shkarkimin dhe emĂ«rimin e anĂ«tarit tĂ« kĂ«shillit pĂ«r monitorimin e realizimit tĂ« kushtetutĂ«s dhe statutit dhe mbi shkarkimin dhe emĂ«rimin e anĂ«tarit tĂ« kĂ«shillit pĂ«r dispozita. Po ashtu kĂ«shilltarĂ«t shqyrtuan dhe miratuan edhe konkluzionet mbi dhĂ«nien e pĂ«lqimit pĂ«r programin e punĂ«s dhe planin financiar tĂ« SHPK “VeprimtaritĂ« komunale” nĂ« Guci pĂ«r vitin 2023, mbi dhĂ«nien e pĂ«lqimit pĂ«r programin e punĂ«s dhe planin financiar tĂ« QendrĂ«s pĂ«r KulturĂ« nĂ« Guci pĂ«r vitin 2023, si dhe mbi programin e punĂ«s sĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« pĂ«r vitin 2023.

Në pikën e fundit të rendit të ditës së seancës, pyetjet dhe përgjigjet e këshilltarëve u paraqitën tre sish, të cilët në pyetjet e parashtruara kërkuan përgjigjet me shkrim.

KOHA Javore 7
E ENJTE, 12 JANAR 2023 NGJARJE JAVORE

Ambasadori i Republikës se Maqedonisë së Veriut në Mal të Zi, Rami Rexhepi

Në vizitë zyrtare komunave të Plavës dhe Gucisë

PlavĂ«/Guci – Ambasadori i RepublikĂ«s sĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut nĂ« Mal tĂ« Zi, Rami Rexhepi, tĂ« martĂ«n mĂ« 27 dhjetor 2022 qĂ«ndroi nĂ« vizitĂ« zyrtare komunave tĂ« PlavĂ«s dhe GucisĂ«, me ç’rast u takua me stafet punĂ«drejtuese tĂ« vetĂ«qeverisjeve lokale tĂ« tyre. Mysafirin e lartĂ« nga Republika e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut, ambasadorin nĂ« Mal tĂ« Zi Rami Rexhepin nĂ« rezidencĂ«n e KomunĂ«s sĂ« PlavĂ«s e pritĂ«n dhe i dĂ«shiruan mirĂ«seardhje kryetari i KomunĂ«s, Nihad Canoviq, dhe kryetarja e Kuvendit tĂ« KomunĂ«s, Jasmina Cikotiq. Duke i shprehur falĂ«nderim pĂ«r

vizitë, kryetari i komunës Nihad Canoviq, ambasadorin Rexhepi e ka njoftuar me potencialet e Plavës dhe ka theksuar interesimin e Komunës së Plavës për binjakëzim me ndonjë nga komunat e Republikës së Maqedonisë së Veriut, për të nxitur dhe avancuar bashkëpunimin në të gjitha fushat në interes të dyanshëm. Bashkëbiseduesit në takimin miqësor kanë konstatuar se përmes komunikimeve të vetëqeverisjeve lokale përfitohet pasqyrëza më e mirë mbi gjendjen reale të bashkësisë dhe të nevojave konkrete të banorëve, dhe se në periudhën

e kaluar kultura ka qenĂ« pika mĂ« e mirĂ« e lidhjes sĂ« PlavĂ«s me komunat e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut. NĂ« KomunĂ«n e GucisĂ« ambasadori Rami Rexheni, u prit me respektin mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« kabinetin e kryetares sĂ« KomunĂ«s, tĂ« cilit mirĂ«seardhje nĂ« takim i dĂ«shiroi kryetarja e KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, Anella Çekiq e shoqĂ«ruar nga kryetari i Kuvendit tĂ« KomunĂ«s, Bujar Hasangjekaj dhe nĂ«nkryetarĂ«t e KomunĂ«s, Huso Brdakiq dhe Edon Balidemaj. GjatĂ« takimit dypalĂ«sh miqĂ«sor Ă«shtĂ« folur mbi bashkĂ«punimin e KomunĂ«s se GucisĂ« me AmbasadĂ«n e RepublikĂ«s sĂ« MaqedonisĂ« sĂ« Veriut nĂ« Mal tĂ« Zi.

Kryetarja e KomunĂ«s, Anella Çekiq nĂ« fjalĂ«n e rastit ka falĂ«nderuar ambasadorin Rexhepi pĂ«r ardhjen nĂ« vizitĂ« zyrtare KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« dhe e ka njoftuar me resurset, potencialet dhe planet zhvillimore tĂ« komunĂ«s. Po ashtu Ă«shtĂ« folur edhe mbi bashkĂ«punimin nĂ« nivel tĂ« binjakĂ«zimit me ndonjĂ« komunĂ« nga Republika e MaqedonisĂ« sĂ« Veriut dhe nĂ« kĂ«tĂ« drejtim janĂ« pĂ«rmendur komuna e qytetit tĂ« Shkupit - Gjorçe Petrov dhe tĂ« tjera, si Krusheva e Ohri, ku pĂ«rmes binjakĂ«zimit tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ« dhe tĂ« komunĂ«s nga Maqedonia e Veriut, do tĂ« avancohej bashkĂ«punimi pĂ«rkitazi me prezantimin e kulturĂ«s, traditĂ«s, adetit e zakonit, zbatimit tĂ« projekteve, shkĂ«mbimit tĂ« pĂ«rvojave. Kryetarja Çekiq, ndĂ«r tĂ« tjera ka pĂ«rmendur se nĂ« Shkup dhe nĂ« qytetet nĂ« rrethinĂ« jeton numĂ«r i caktuar bashkĂ«qytetarĂ«sh gucianĂ«, andaj do tĂ« paraqiste kĂ«naqĂ«si qĂ« tĂ« avancohen lidhjet e ndĂ«rsjella tĂ« qytetarĂ«ve, shteteve dhe popujve.

KOHA Javore 8
E ENJTE, 12 JANAR 2023 NGJARJE JAVORE

Komuna e Gucisë vogëlushëve parashkollorë

U ndau pako me dhurata për Vitin e Ri

Guci – NĂ« kuadĂ«r tĂ« pritjes dhe shĂ«nimit tĂ« Vitit tĂ« Ri 2023, Komuna e GucisĂ« tĂ« hĂ«nĂ«n mĂ« 26 dhjetor 2022, vogĂ«lushĂ«ve tĂ« cilĂ«t qĂ«ndrojnĂ« nĂ« Kopshtin e FĂ«mijĂ«ve nĂ« Guci u ka ndarĂ« 90 pako me dhurata. NĂ« emĂ«r tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, gjatĂ« ndarjes sĂ« pakove me dhurata vogĂ«lushĂ«ve, kanĂ« qenĂ« tĂ« pranishĂ«m kryetarja e KomunĂ«s Anella Çekiq, nĂ«nkryetari i KomunĂ«s Huso Brdakiq dhe sekretarja e Sekretariatit pĂ«r administrim tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m dhe veprimtari shoqĂ«rore, Samra Balliq.

Kryetarja e KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, Anella Çekiq nĂ« fjalĂ«n e rastit ka thĂ«nĂ« se edhe kĂ«tĂ« vit vetĂ«qeverisja

lokale ka përgatitur pako me dhurata për qytetarët e vet më të vegjël dhe në atë mënyrë ka dëshmuar kujdesin për banorët e vet më të rinj. Drejtoresha e Kopshtit të Fëmijëve në Plavë, zonja Dragana Ojdaniq, në përbërje të të cilit punon edhe ai në Guci, ka falënderuar Komunën e Gucisë e cila edhe këtë vit ka ndarë një pjesë të mjeteve për blerjen e këtyre pakove me dhurata, duke shfaqur ashtu kujdesin për banorët më të rinj të vet.

NĂ« fund, kryetarja e KomunĂ«s Anella Çekiq me bashkĂ«punĂ«torĂ«t e vet, nĂ« emĂ«r tĂ« kolektivit tĂ« KomunĂ«s sĂ« GucisĂ«, tĂ« gjithĂ« vogĂ«lushĂ«ve, edukatoreve dhe mbarĂ« punĂ«torĂ«ve tĂ«

Kopshtit të Fëmijëve u ka dëshiruar fat dhe të gjitha të mirat për Vitin e Ri. Më pastaj, vogëlushët kanë përgatitur fletëurimet modeste për komunën përmes të së cilave ata kanë shprehur dhe dëshmuar falënderimet e veta të sinqerta për pakot me dhurata të dorëzuara, si dhe për vizitën dhe mesazhet e shprehura për Vitin e Ri 2023.

NĂ« emĂ«r tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« Kopshtit tĂ« FĂ«mijĂ«ve, drejtoresha Ojdaniq, kryetares sĂ« KomunĂ«s, Anella Çekiq ia ka dorĂ«zuar fletĂ«falĂ«nderimin pĂ«r ndarjen e pakove me dhurata pĂ«r Vitin e Ri, vogĂ«lushĂ«ve tĂ« NjĂ«sitit Edukativ tĂ« GucisĂ«.

KOHA Javore 9 E ENJTE, 12 JANAR 2023
NGJARJE JAVORE

Histori frymëzuese

Tre shqiptarët e rinj trieshjanë që shkëlqyen në vitin 2022

shoqërinë.

Sukseset e të rinjve shqiptarë nga Mali i Zi nuk kanë të ndalur. Edhe të rinjtë malësorë (trieshjanë) në fusha të ndryshme brenda dhe jashtë shtetit, po arrijnë suksese të mëdha individuale duke i bërë të gjithë krenarë me arritjet e tyre. Në kushte jo të favorshme, për shkak të pandemisë me Covid-19, në vitin e kaluar i cili ishte i gjatë dhe i vështirë për të gjithë njerëzimin, me aftësitë e tyre profesionale dhe me punë të vazhdueshme shkëlqyen tre të rinj ambicioz me prejardhje nga Trieshi (Malësia), Komuna e Tuzit, vëllezërit Arton e Anton Gjokaj dhe Rajmond Gjonaj.

Historia e tyre Ă«shtĂ« shembull pĂ«r t’u ndjekur, sepse kanĂ« ofruar pĂ«rvojĂ«n e tyre si pikĂ« frymĂ«zimi dhe motivimi pĂ«r tĂ« tjerĂ«t. Ata dĂ«shmuan se me punĂ«, pĂ«rkushtim dhe dashuri nĂ« rrugĂ«n qĂ« njeriu ndjek mund tĂ« arrihen qĂ«llimet, objektivat dhe Ă«ndrrat rinore . E pĂ«rbashkĂ«ta e kĂ«tyre tĂ« rinjve tĂ« suksesshĂ«m tĂ« grupmoshĂ«s 24-32 vjeç Ă«shtĂ« dija, puna konsistente, pĂ«rkushtimi, kĂ«mbĂ«ngulja, ambicia, pasioni, shkenca, thjeshtĂ«sia, modestia dhe profesionalizmi pĂ«r tejkalimin e sfidave me veten dhe

Mr. Arton Gjokaj, fitues i çmimit prestigjioz ndĂ«rkombĂ«tar “Business Elites 40 under 40” NĂ« ceremioninĂ« e mbajtur nĂ« Stamboll - Turqi , nĂ« shtator 2022, Arton Gjokaj u shpĂ«rbleye me çmimin prestigjioz ndĂ«rkombĂ«tar “ Business Elites 40 under 40”, si njĂ« ndĂ«r menaxherĂ«t mĂ« tĂ« suksesshĂ«m nĂ«n moshĂ«n dyzet vjeçare nĂ« EvropĂ«n Juglindore. Gjokaj Ă«shtĂ« drejtor i pĂ«rgjithshĂ«m i KompanisĂ« “my World” pĂ«r ShqipĂ«ri dhe KosovĂ« dhe anĂ«tar i kĂ«saj kompanie ndĂ«rkombĂ«tare e themeluar nĂ« Austri nĂ« vitin 2003. “Isha vĂ«rtet i emocionuar nga mirĂ«njohja, nderimi dhe respekti nĂ« ceremoninĂ« e ndarjes sĂ« çmimeve tĂ« “ElitĂ«s sĂ« Biznesit 40 under 40” nĂ« Stamboll, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« nga çmimet mĂ« tĂ« njohura nĂ« botĂ« pĂ«r liderĂ«t e rinj nĂ« fushĂ«n e biznesit. UnĂ« u jam gjithmonĂ« mirĂ«njohĂ«s kolegĂ«ve tĂ« mi nga “myWorld” pĂ«r mbĂ«shtetjen e pĂ«rgjithshme dhe sigurisht jam vĂ«rtet i bekuar me dashurinĂ« dhe mbĂ«shtetjen e familjes sime, thotĂ« Artoni.

Ky magjistĂ«r i ekonomisĂ« dhe sipĂ«rmarrĂ«s i njohur ka njĂ« biografi tĂ« shkĂ«lqyer. Shkollimin fillor dhe tĂ« mesĂ«m e ka pĂ«rfunduar nĂ« Tuz me sukses shembullor, si fitues i çmimit “Pishtari”. Ka pĂ«rfunduar Fakultetin Ekonomik, njĂ«ri ndĂ«r dy studentĂ«t mĂ« tĂ« dalluar tĂ« gjeneratĂ«s. Po nĂ« tĂ« njĂ«jtin institucion me notĂ«n 10.00

pĂ«rfundon edhe studimet e magjistraturĂ«s. GjatĂ« studimeve u shpĂ«rblye me disa bursa ku vlen tĂ« veçohet bursa prestigjioze e Fondacionit Gjerman Konrad Adenauer Stiftung. NĂ« vitin 2014 punon nĂ« Fakultetin Ekonomik tĂ« PodgoricĂ«s si asistent pĂ«r disa lĂ«ndĂ«, kryesisht nĂ« fushĂ«n e menaxhimit dhe marketingut. Ka publikuar disa punime shkencore nĂ« fushĂ«n e marketingut dhe branding, si bashkautor. NĂ« vitin 2016 punĂ«sohet nĂ« Fondin pĂ«r zhvillim dhe investim tĂ« Malit tĂ« Zi (IRFCG), ku qĂ«ndron mĂ« pak se 3 vite, pĂ«r t’u angazhuar pastaj si drejtor i shitjeve i KompanisĂ« Austriake “myWorld” nĂ« degĂ«n e tyre nĂ« Mal tĂ« Zi. Ai Ă«shtĂ« laureat i çmimit “Burri i vitit” nĂ« KosovĂ« (2021), si njĂ« ndĂ«r menaxherĂ«t mĂ« tĂ« suksesshĂ«m nĂ« tregun e KosovĂ«s.

Mr. Anton Gjokaj, shkencĂ«tari i ri mĂ« i suksesshĂ«m nĂ« Mal tĂ« Zi Ministrja e ShkencĂ«s dhe Zhvillimit Teknologjik tĂ« Malit tĂ« Zi, Bilana Shqepanoviq nĂ« Vila Gorica, nĂ« PodgoricĂ«, mĂ« 22 dhjetor 2022 i dorĂ«zoi Mr. Anton Gjokajt çmimin pĂ«r shkencĂ«tarin e ri mĂ« tĂ« mirĂ« dhe mĂ« tĂ« suksesshĂ«m nĂ«n 30 vjeç nĂ« vitin qĂ« lamĂ« pas. Ky çmim pĂ«r tĂ«, shprehet Gjokaj, Ă«shtĂ« i veçantĂ« dhe do ta mbajĂ« mend gjatĂ«, sepse Ă«shtĂ« i pari pĂ«r arritje shkencore i cili do ta nxisĂ« qĂ« edhe nĂ« tĂ« ardhmen tĂ« hulumtojĂ« dhe t’i kontribuojĂ« komunitetit shkencor dhe tĂ« lartĂ«sojĂ« integritetin e tij, tĂ« familjes dhe tĂ«

PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA

KOHA Javore 10
VËSHTRIM & OPINION
javore„
E ENJTE, 12 JANAR 2023

vendit nga vjen. Matematika Ă«shtĂ« fusha e kĂ«rkimit tĂ« shkencĂ«tarit tĂ« ri mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« vitin 2022, i cili arriti rezultate tĂ« dukshme nĂ« kĂ«rkimin shkencor duke botuar dy punime shkencore si autori i parĂ« nĂ« revista nga lista SCI/SCIE, me faktor ndikimi mĂ« tĂ« madh se zero dhe nĂ« njĂ« punim shkencor ai Ă«shtĂ« autori i vetĂ«m. Ka pĂ«rfunduar Fakultetin Matematiko-Natyror nĂ« PodgoricĂ« –drejtimi MatematikĂ« me notĂ« mesatare 10.oo. Po me kĂ«tĂ« sukses ka kryer studimet master dhe provimet e doktoraturĂ«s nĂ« tĂ« njĂ«jtin fakultet. QĂ« nga viti 2017 Ă«shtĂ« i punĂ«suar si asistent pranĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi. ËshtĂ« bashkĂ«punĂ«tor nĂ« mĂ«simdhĂ«nie i profesorit nĂ« disa lĂ«ndĂ« nĂ« Fakultetin Elektroteknik. GjatĂ« studimeve bachelor, studimeve tĂ« specializimit dhe master ka fituar kĂ«to çmime: Studenti mĂ« i mirĂ« i Fakultetit Matematiko-Natyror( 2015), PllakĂ«n e Universitetit pĂ«r pesĂ« studentĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« Universitetit( 2017), BursĂ«n e AkademisĂ« sĂ« Shkencave dhe Arteve tĂ« Malit tĂ« Zi pĂ«r gjashtĂ« tĂ« rinjtĂ« mĂ« tĂ« talentuar nĂ« shkencĂ«. Aktualisht Ă«shtĂ« nĂ« fazĂ«n pĂ«rfundimtare tĂ« studimeve tĂ« doktoraturĂ«s nĂ« Fakultetin e Shkencave tĂ« MatematikĂ«s tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi, tĂ« cilat pritet t’ i kryejĂ« me sukses kĂ«tĂ« vit. ShkollĂ«n fillore dhe gjimnazin e ka pĂ«rfunduar nĂ« Tuz me sukses shem-

bullor, si fitues i çmimit “Pishtari” dhe “NxĂ«nĂ«s i gjeneratĂ«s”. Ka arritur suksese tĂ« njĂ«pasnjĂ«shme nĂ« gara shtetĂ«rore nga matematika (vendet e para dhe tĂ« dyta) dhe biologjia (vendi i tretĂ«). Ka pĂ«rfaqĂ«suar Malin e Zi nĂ« garat ballkanike tĂ« matematikĂ«s pĂ«r juniorĂ« (SarajevĂ«, 2009), nĂ« garat ballkanike tĂ« matematikĂ«s pĂ«r seniorĂ« (Qipro, 2013) dhe nĂ« OlimpiadĂ«n internacionale tĂ« matematikĂ«s (Kolumbi, 2013).

Rajmond Gjonaj, studenti më i mirë i Fakultetit të Mjekësisë në Mal të Zi

Komisioni i DhomĂ«s sĂ« MjekĂ«ve sĂ« Malit tĂ« Zi, nĂ« njĂ« ceremoni tĂ« mbajtur mĂ« 28 dhjetor 2022 nĂ« ambientet e Fakultetit tĂ« MjekĂ«sisĂ« nĂ« PodgoricĂ«, Rajmond Gjonajt i ndau çmimin tradicional, studenti mĂ« i mirĂ« i mjekĂ«sisĂ« nĂ« Mal tĂ« Zi. Çmimet tradicionale vjetore studentĂ«ve mĂ« tĂ« mirĂ« ua ndau kryetarja e DhomĂ«s sĂ« MjekĂ«ve sĂ« Malit tĂ« Zi, Dr. Zhanka Ceroviq.

Rajmond Gjonaj është student i vitit të gjashtë në Fakultetin e Mjekësisë dhe kryetar i Këshillit Studentor të Fakultetit të Mjekësisë në Mal të Zi, si një nga studentët më të mirë të këtij fakulteti me notë mesatare 10.00 në vitin e kaluar akademik, i shpërblyer pesë herë nga Fakulteti i Mjekësisë si student i shkëlqyeshëm. Në seancën e fundit të Parlamentit

Studentor tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi, studenti Rajmond Gjonaj Ă«shtĂ« zgjedhur anĂ«tar i KĂ«shillit Ekzekutiv tĂ« Parlamentit Studentor tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi si dhe anĂ«tar i Senatit tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi, organit mĂ« tĂ« lartĂ« akademik qĂ« vendos pĂ«r çështje tĂ« bashkĂ«punimit mĂ«simor, shkencor dhe profesional tĂ« Universitetit tĂ« Malit tĂ« Zi. Ai pĂ«rbĂ«het nga rektori, prorektorĂ«t, pĂ«rfaqĂ«suesit e personelit akademik dhe pĂ«rfaqĂ«suesit e studentĂ«ve nĂ« pĂ«rputhje me Statutin e Universitetit. ËshtĂ« studenti i vetĂ«m shqiptar nĂ« kĂ«to forume (organe) tĂ« larta drejtuese studentore -universitare nĂ« Mal tĂ« Zi.

“TĂ« jesh njĂ« ndĂ«r tĂ« dalluarit e njĂ« universiteti padyshim qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« nga ngjarjet mĂ« domethĂ«nĂ«se qĂ« mund t’i ketĂ« njĂ« student pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« ngritjes nĂ« aftĂ«simin profesional dhe njĂ« nga pĂ«rjetimet mĂ« tĂ« veçanta qĂ« do ta shoqĂ«rojnĂ« atĂ« gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s. NĂ« momentin kur e mora çmimin nga Dhoma e MjekĂ«ve sĂ« Malit tĂ« Zi u ndjeva shumĂ« i emocionuar dhe i gĂ«zuar. Ky vlerĂ«sim mĂ« dha motiv qĂ« tĂ« jem edhe mĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ«s nĂ« vazhdimin e misionit tim si mjek dhe tĂ« kontribuoj nĂ« ngritjen e cilĂ«sisĂ« sĂ« mjekĂ«sisĂ« nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« shĂ«ndetit tĂ« pacientĂ«ve ”, pohon Gjonaj i cili shkollimin fillor dhe tĂ« mesĂ«m i ka pĂ«rfunduar nĂ« Ulqin me sukses shembullor dhe Ă«shtĂ« fitues i çmimit “ Pishtari”.

KOHA Javore 11 Pikëpamjet e
fq:
VËSHTRIM & OPINION E ENJTE, 12 JANAR 2023
shprehura në
OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„
Mr. Arton Gjokaj Mr. Anton Gjokaj Rajmond Gjonaj

Kosova dhe pretendimet nacionaliste serbe

Viti qĂ« lamĂ« pas u mbyll me heqjen e barrikadave serbe nĂ« Veri tĂ« KosovĂ«s. Barrikadat edhe kĂ«saj rradhe u pĂ«rdorĂ«n si mjet shantazhi, ku Serbia tashmĂ« nuk po e fsheh qĂ«llimin e saj pushtues pĂ«r tĂ« qenĂ« bashkĂ«pronare e KosovĂ«s, pĂ«r aq sa asaj i konvenon ta trajtojĂ« çështjen serbe si proces tĂ« papĂ«rfunduar. NĂ« Serbi janĂ« ndĂ«rruar disa pushtete me orientime tĂ« djathta e tĂ« majta, por tĂ« gjithĂ« e kanĂ« pĂ«rdorur KosovĂ«n si “klinikĂ«â€ pĂ«r tĂ« mbajtur gjallĂ« gjendjen shpirtĂ«rore tĂ« nacionalizmit serb.

I fundit qĂ« po tregohet mĂ« kĂ«mbĂ«ngulĂ«s nĂ« trajtimin e KosovĂ«s si terapi nacionaliste, Ă«shtĂ« Alaksandar Vuçiq. I ardhur nga shkolla radikale serbe e urrejtjes dhe i kalitur nĂ« shkollĂ«n millosheviqiane tĂ« manipulimit, Vuçiqi aktualisht, pa e penguar askush nga Brukseli dhe uashingtoni, Ă«shtĂ« dinozauri i fundit i politikĂ«s serbomadhe qĂ« ende po mbijeton me metodat e njĂ«jta qĂ« çuan nĂ« shkatĂ«rrimin e ish-JugosllavisĂ«. S’do mend se kurajon e lidershipit serb pĂ«r tĂ« mbetur nĂ« histori si politikani qĂ« synon rrumbullakĂ«simin e projektit Bota serbe, nĂ«pĂ«rmjet bashkimit tĂ« territoreve ku ka qoftĂ« edhe njĂ« varr tĂ« vetĂ«m serbi, e ush-

qejnë marrëveshjet e dëmshme ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, të bëra pas hyrjes në fuqi të Pakos së Ahtisarit, që e bënë Kosovën shtet të brishtë. Ekspansionin serb e ushqen edhe heshtja mortore e Shqipërisë në momente rreziqesh

serioze pĂ«r tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«t, naiviteti i lidershipit shqiptar qĂ« prej muajsh, madje edhe nĂ« takime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme diplomatike, bĂ«n avokatin mbrojtĂ«s tĂ« presidentit luftĂ«nxitĂ«s dhe prorus serb, duke e prezantuar atĂ« si burrĂ«shtetas qĂ« ruan paqen nĂ« Ballkan, paçka se rreth e pĂ«rqark KosovĂ«s ai mban nĂ« gatishmĂ«ri tĂ« lartĂ« lufte njĂ«sitet speciale ushtarake, duke pritur momentin e pĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r pĂ«rsĂ«ritjen e mynxyrave tĂ« mĂ«suesit tĂ« tij kasap. Kapaku i kĂ«saj vakie Ă«shtĂ« qĂ«ndrimi i luhatshĂ«m i BE-sĂ«, qĂ« bĂ«n kinse nuk i kupton lojĂ«rat e rrezikshme tĂ« Vuçiqit. ParĂ«sia e saj qibare zhagitet pas ngjarjeve qĂ« rrezikojnĂ« paqen e gjithĂ« kontinentit. Ajo nuk denjon tĂ« ndajĂ« fajtorin nga jofajtori dhe viktimĂ«n nga agresori. Nyjen mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ« ajo “e zgjidh” me barazimin e palĂ«ve nĂ«

KOHA Javore 12 VËSHTRIM & OPINION
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„
E ENJTE, 12 JANAR 2023

konflikt, njĂ«ra prej tĂ« cilave pĂ«rpiqet tĂ« mbrojĂ« atdheun dhe lirinĂ« e vet, kurse tjetra fut serbĂ«t brenda territorit tĂ« huaj paramilitarĂ« tĂ« maskuar, tĂ« armatosur dhe tĂ« gatshĂ«m pĂ«r t’ia rivĂ«nĂ« flakĂ«n Ballkanit. Ata qĂ« e njohin udhĂ«n plot sakrifica tĂ« KosovĂ«s gjer nĂ« shpalljen e saj shtet i pavarur, nuk e kuptojnĂ« pĂ«rse Beogradi nuk Ă«shtĂ« i kĂ«naqur me tĂ« drejtat e garantuara tĂ« serbĂ«ve me Pakon e Ahtisarit, qĂ« e shndĂ«rroi KosovĂ«n nĂ« shtet arnĂ« me mbi dyzet xhepa/eksteritore, ku nuk mund tĂ« shkelĂ« asnjĂ« kĂ«mbĂ« joserbi; nuk e kuptojnĂ« ListĂ«n Serbe me 10 deputetĂ« nĂ« Kuvendin e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, me 10 kuaj trojanĂ«, qĂ« kryejnĂ« detyrat e SerbisĂ« pĂ«r rrĂ«nimin e shtetit, tĂ« cilin duhet ta mbrojnĂ« ashtu siç ngjet me gjithĂ« kuvendarĂ«t e shteteve tĂ« botĂ«s. Ata nuk i kuptojnĂ« “padrejtĂ«sitĂ«â€ ndaj

njĂ« popullate qĂ« nuk paguan tatime, qĂ« nuk paguan rrymĂ«, qĂ« regjistron veturat me targa tĂ« njĂ« shteti tjetĂ«r, qĂ« nuk pĂ«rfillin sistemin arsimor tĂ« shtetit ku jetojnë , po qĂ« marrin paga tĂ« rregullta nga Kosova, sepse kjo nuk bie ndesh me synimet serbe pĂ«r ta bĂ«rĂ« KosovĂ«n shtet jofunksional.

Si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« shteti i cili e bĂ«ri KosovĂ«n disa herĂ« shkrumb e hi, shteti ushtarĂ«t dhe paramilitarĂ«t e tĂ« cilit dhunuan mbi 20.000 vajza dhe gra shqiptare, shteti qĂ« masakroi mijĂ«ra qytetarĂ« tĂ« paarmatosur, mes tĂ« cilĂ«ve dhe mijĂ«ra fĂ«mijĂ«, shteti qĂ« ka rrezikuar dem baba dem paqen dhe lirinĂ« e fqinjĂ«ve tĂ« saj
, tĂ« guxojĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ris gjenocidet e papara, pĂ«r tĂ« cilat kanĂ« lĂ«nĂ« dĂ«shmi tĂ« dokumentuara vetĂ« serbĂ«t si oficeri Dimitrije Tucoviq, i cili nĂ« veprĂ«n “Serbia dhe ShqipĂ«ria”,

nĂ« cilĂ«sinĂ« e dĂ«shmitarit okular, shkroi pĂ«r krimet serbe ndaj shqiptarĂ«ve gjatĂ« Luftrave Ballkanike. Ja si e pĂ«rshkroi ai njĂ«rĂ«n prej mizorive tĂ« ushtrisĂ« serbe nĂ« vendbanimet shqiptare, qĂ« krahas maskave tĂ« kasapĂ«ve tĂ« sĂ« shkuarĂ«s, heq dhe maskat e pinjollĂ«ve tĂ« tyre, tĂ« cilĂ«t shiten sot si burrĂ«shtetas tĂ« urtĂ«: “ShqiptarĂ«t u tĂ«rhoqĂ«n me mashtrim afĂ«r zjarrit artilerik. MenjĂ«herĂ« pastaj, shrapnelat tanĂ« bĂ«nĂ« kĂ«rdinĂ« mĂ« tĂ« tmerrshme nĂ« ta. ShqiptarĂ«t binin nĂ« grumbuj, klithmat e tĂ«rbimit dhe dhembjes gati barazoheshin me bubullimat e topave. NĂ« ajĂ«r fluturonin duart, kĂ«mbĂ«t, kokat dhe copat e mishit tĂ« shqiptarĂ«ve . E kur zjarri artilerik u ndal, fushĂ«beteja ishte e mbuluar jo me kufoma, por me gjymtyrĂ« tĂ« copĂ«tuara, qĂ« dukeshin si ndonjĂ« masĂ« e ngjyer me ngjyrĂ« tĂ« kuqe buzĂ«kuqi”. TĂ« njĂ«jtĂ«n gjĂ« e bĂ«ri dhe mĂ«suesi nga Leskoci, Josif H. Kostiqi, qĂ« qe pjesĂ«marrĂ«s i gjenocidit nĂ« Sanxhakun e Nishit, por qĂ« mĂ« vonĂ« ndjeu keqardhje dhe nĂ« librin e tij “Çlirimi i qytetit tĂ« Leskocit” shkroi pĂ«r natĂ«n e tmerrshme tĂ« dĂ«bimit tĂ« mbi 100 mijĂ« shqiptarĂ«ve nga vatrat shekullore: “AtĂ« natĂ« shumĂ« fĂ«mijĂ« me qerre apo me djep nĂ« krahĂ«t e nĂ«nave vdiqĂ«n nga tĂ« ftohtit e madh derisa familjet shqiptare iknin pĂ«rgjatĂ« luginĂ«s sĂ« lumit Morava. PranĂ« rrugĂ«s gjatĂ« grykĂ«s sĂ« GĂ«rdelicĂ«s, deri ke Vranja dhe Kumanova, nga tĂ«rhiqeshin familjet shiheshin fĂ«mijĂ«t e hudhur, tĂ« vdekur dhe pleq tĂ« ngrirĂ«. TĂ«rheqja ishte tragjike
”. Ata qĂ« ndjekin marrĂ«dhĂ«niet e tensionuara ndĂ«rmjet KosovĂ«s dhe SerbisĂ« njohin dhe intelektualĂ«, analistĂ«, gazetarĂ« dhe politikanĂ« tĂ« sotĂ«m serbĂ«, tĂ« cilĂ«t, pavarĂ«sisht rreziqeve pĂ«r jetĂ« e thonĂ« zĂ«shĂ«m tĂ« vĂ«rtetĂ«n pĂ«r KosovĂ«n dhe shqiptarĂ«t, duke shpĂ«tuar kĂ«sisoj atĂ« qĂ« mund tĂ« shpĂ«tohet nga pjesa e mbetur e dinjitetit tĂ« etnisĂ« sĂ« tyre. Por, fatkeqĂ«sisht pĂ«rqindja e tĂ« militarizuarve, tĂ« infektuarve dhe tĂ« krisurve qĂ« duan reprizĂ«n e makabriteteve tĂ« para njĂ«zet e ca viteve Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e madhe dhe shumĂ« mĂ« shpresĂ«thyese pĂ«r tĂ« nesĂ«rmen ndryshe tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimor, dhe jo vetĂ«m.

KOHA Javore 13 VËSHTRIM & OPINION
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Dy letra të pabotuara

Siç

ndodhën në arkivin e Institutit Historik të Malit të Zi në Podgoricë.

Ă«shtĂ« e njohur, Isa Boletini ishte organizator, pjesĂ«marrĂ«s, luftĂ«tar dhe strateg i kryengritjeve tĂ« armatosura kundĂ«r sundimtarĂ«ve osmanĂ« nĂ« KosovĂ« nĂ« vitet 1902-1903, 1908-1910. Pas shtypjes sĂ« Kryengritjes sĂ« KosovĂ«s (1910), grupe tĂ« mĂ«dha njerĂ«zish nga Kosova, sĂ« bashku me disa nga prijĂ«sit e LĂ«vizjes KombĂ«tare u detyruan tĂ« braktisin vendin e vet dhe kĂ«rkuan strehim nĂ« Mal tĂ« Zi. NjĂ« ndĂ«r ta, madje i pari, qĂ« erdhi nĂ« Mal tĂ« Zi ishte Isa Boletini. Ky strateg popullor, organizator e udhĂ«heqĂ«s i LĂ«vizjes pĂ«r Çlirim e Bashkim KombĂ«tar qĂ«ndroi disa vite nĂ« kĂ«tĂ« vend, ku vritet pabesisht nga dora e armikut – xhandarĂ«t malazezĂ« nĂ« PodgoricĂ« mĂ« 23 janar 1916, po atĂ« ditĂ« kur ushtria austro-hungareze hyri nĂ« MitrovicĂ«. Vrasja e trimit Isa Boletini ende mbetet enigmĂ«, sĂ« paku nĂ« variantin zyrtar. Ai vdiq nĂ« njĂ« luftim tĂ« papritur, qĂ« i pĂ«rngjan njĂ« tradhtie tĂ« shtetit, ndĂ«rsa arsyeja dhe rrjedhoja e ngjarjes mizore nuk u bĂ« e ditur deri mĂ« sot. PĂ«r qĂ«ndrimin e Isa Boletinit nĂ« Mal tĂ« Zi ka shkruar shtypi i kohĂ«s ndĂ«rsa nĂ« Arkivin ShtetĂ«ror tĂ« Malit tĂ« Zi (fondi i MPB, MPJ dhe Konsulata malazeze nĂ« ShkodĂ«r) ruhen shumĂ« dokumente tĂ« cilat mund tĂ« hedhin dritĂ« mbi ardhjen, jetĂ«n, dhe veprimtarinĂ« e tij dhe shqiptarĂ«ve tĂ« tjerĂ« gjatĂ« qĂ«ndrimit tĂ« tyre nĂ« Mal tĂ« Zi. KĂ«saj radhe po japim dy letra tĂ« pabotuara deri mĂ« tash pĂ«r personalitetin e Isa Boletinit, tĂ« cilat

1. Dorëzimi i Isa Boletinit me rastin e okupimit të dytë të Shkodrës në qershor 1915 Konsujt e Fuqive të Mëdha në Shkodër kanë pohuar se trupat tona, të cilat në kërkesë të aleatëve, janë tërhequr nga Kiri deri në urën e Mesit, do të kthehen andej kah kanë ardhur, por pa hyrë në Shkodër. Një variant i tillë përhapej nëpër qytet. Shumë e kanë marrë si të vërtetë.

Isa Boletini, shqiptar në zë dhe luftëtar, kundërshtar i devotshëm i imperisë turke, gjakpirës i njohur i popullit serb, pas përfundimit të Luftrave Ballkanike ka jetuar një kohë në Krasniqe. Atje ka ndenjur derisa trupat e Veshoviqit nuk kanë kaluar në drejtim të Shkodrës. Atëhërë së bashku me malësorët e atjeshëm dhe disa agjentë austriakë ka tentuar të luftojë kundër tyre. U mundën dhe u shpërndanë. Isa me përkrahësit e vet iku për në Shkodër. Bazuar në pohimin e cituar të konsullit, ai atje ka ndenjur pa frikë. Bajram Curri dhe të arratisur të tjerë në zë, një ditë më parë ishin larguar. Përfundimisht edhe Isa e pa se do të ndodhi okupimi i padiskutueshëm i qytetit. Në momentin e fundit, së bashku me përcjellësit e mbetur, 20 deri në 30 shokët e tij, tentuan të gjejnë shpëtim në drejtim të Lezhës. Por për fatkeqësinë e tij kjo nuk i shkoi për dore. Rrugën veç e kishin ndërprerë aradhat tona të sektorit të Bunës. Po atë natë u desht që të kthehet. Menjëherë kërkoi dhe e fitoi strehimin dhe mbrojtjen nga konsulli francez. Shpresoi se franceëet, si aleatë dhe miq tanë të atëhershëm, do të gjejnë mundësinë që nëpërmes Cetinës ta shpëtojnë. E menduar mirë, por e kryer pa sukses.

KOHA Javore 14
VËSHTRIM & OPINION E ENJTE, 12 JANAR 2023
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„
Hajrullah Hajdari

pabotuara për Isa Boletinin

Konsulli malazez pĂ«r tĂ« gjitha kĂ«to ka qenĂ« saktĂ«sisht i njoftuar. NĂ« fund tĂ« fundit duke e shikuar gjendjen paraokupuese nĂ«pĂ«r qytet, e ka parĂ« me sytĂ« e tij ikjen nĂ« agim tĂ« Isait dhe kthimin e tij tĂ« hidhur. E gjitha kjo ka ndodhur nĂ« natĂ«n e 13 qershorit tĂ« vitit 1915, nĂ« natĂ«n e okupimit tĂ« ShkodrĂ«s. TĂ« nesĂ«rmen gjatĂ« okupimit nĂ« marrĂ«veshje me gjeneral Veshoviqin, pĂ«rreth konsullatĂ«s franceze dhe bahçes sĂ« saj janĂ« vendosur roje tĂ« padukshme. PĂ«r kĂ«tĂ« rast diplomacia e Parisit dhe CetinĂ«s me tĂ« madhe kanĂ« punuar. TĂ« kota kanĂ« qenĂ« kĂ«rkesat qĂ« Isa tĂ« lirohet. MĂ« nĂ« fund Ă«shtĂ« arritur marrĂ«veshja qĂ« ai me pĂ«rcjellĂ«sit t’i dorĂ«zohet konsullit malazez, i cili ende ka qenĂ« nĂ« ShkodĂ«r, kĂ«shtu qĂ« ai me pĂ«rcjellje tĂ« veçantĂ« ushtarake dhe me pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« e tij personale, me vapor (anije) ta dĂ«rgojĂ« pĂ«r nĂ« Rijeka Crnojeviq, nga ku do ta pĂ«rcjellĂ« sipas urdhĂ«resave tĂ« mĂ«tutjeshme. NĂ« kĂ«tĂ« kuptim, konsulli francez nga Parizi dhe ai malazez nga Cetina i morĂ«n instrukcionet e duhura. ËshtĂ« vepruar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rpiktĂ« sipas tyre. Konsulli francez z. Begen Bliko e ka pĂ«rcjellur nga konsullata franceze nĂ« atĂ« tĂ« Malit tĂ« Zi. Skena ishte mbresĂ«lĂ«nĂ«se.

Isa ka lënë përshtypjen e njerit serioz, dinjitoz dhe të vendosur, të luftëtarit për të drejtat e shqiptarëve, udhëheqësit të mirë ushtarak. Ka qenë fis i pastër, një tip i vërtetë i fisit të prirë shqiptar, mjaft të ngjajshëm me vojvodet tanë të vjetër, të lindur, të pashëm, të zgjuar, të mprehtë, të guximshëm, të cilët kundër osmanlinjve luftuan si luanë për idealet e tyre të mëdha.

NĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« denjĂ« e ka pĂ«rshendetur pĂ«rfaqĂ«suesin e Malit tĂ« Zi. Nga njĂ« truproje e tij e mori pushkĂ«n e zbrazur dhe ia dorĂ«zoi duke thĂ«nĂ«: “E dorĂ«zoj si njĂ« pĂ«rfaqĂ«suesit tĂ« tĂ« madhit, tĂ« mençurit dhe kalorĂ«sit tĂ« Krajl NikollĂ«s, nĂ« njerĂ«zillekun, heroizmin dhe bujarinĂ« e tĂ« cilit beson. (Kjo pushkĂ«, si dhuratĂ« e Krajlit, edhe sot gjendet tĂ« nĂ«nshkruesi i

kësaj letre. Për pushkën dhe mbishkrimin do të bëhët fjalë veçanërisht). Isoja ka folur përmes përkthyesit. Me të kanë qenë edhe një apo dy fëmijë, gjegjësisht nipat.

Konsulli malazez e takoi bukur dhe me elegancĂ«. KĂ«tĂ«, pĂ«rveç kurtoazisĂ« personale e ka imponuar edhe personaliteti i tij dhe ndĂ«rhyrja franceze. ArmĂ«t tjera nĂ« konsullatĂ« mĂ« vonĂ« i kanĂ« sjellĂ« kavazet francezĂ«. Gjeneral Veshoviqit nuk ka dashur t’i dorĂ«zohet. NĂ« tĂ« nuk ka pasur besim. Si duket nga ai ka pasur frikĂ«. Si rival tĂ« mĂ«parshĂ«m, nĂ« vendet e reja tĂ« çliruara kanĂ« pasur zĂ«nka tĂ« forta. KĂ«to rezultojnĂ« nga veprimet e mĂ«parshme tĂ« IsĂ«s me popullsinĂ« serbe, por edhe nga lufta nĂ« kufirin e ShqipĂ«risĂ« me rastin e marshimit tonĂ« drejt ShkodrĂ«s. Edhe ai vetĂ« ka menduar, por edhe mbrojtĂ«sit e tij francez, se nuk Ă«shtĂ« e pamundur qĂ« gjeneral Veshoviqi pĂ«r tĂ« gjitha ato, do tĂ« ishte kacafytur ashpĂ«r. Nuk e kam tĂ« njohur nĂ«se dikush e ka kĂ«rkuar ekstradimin e tij. Dyshoj. NĂ« fund tĂ« fundit, meqenĂ«se ai Ă«shtĂ« konsideruar si personalitet politik (fajtor), kjo do tĂ« ishte e pavend. ËshtĂ« fakt i njohur se tĂ« tillĂ«t kurrĂ« dhe askund nuk i tradhtojnĂ«. Derisa Ă«shtĂ« kufizuar me TurqinĂ«, ka pasur kuptim politik dhe interes qĂ« edhe Serbia edhe Mali i Zi tĂ« tentojnĂ« tĂ« pĂ«rfitojnĂ« miqĂ«sinĂ« e tij. MirĂ«po, pas Luftrave Ballkanike, veçanĂ«risht pasi ShqipĂ«ria ka fituar pavarĂ«sinĂ«, kjo ka humbur çdo rĂ«ndĂ«si. Isa pa zgjedhur mjete, me tĂ« gjithĂ« forcĂ«n e tij nĂ« tĂ« gjitha drejtimet i Ă«shtĂ« pĂ«rkushtuar pretendimeve tĂ« tij shoveniste. U bĂ« armik i hapur i tyre edhe pse me ata ka lidhur, veçanĂ«risht e fshehurazi - herĂ« me gojĂ« e herĂ« me shkrim shumĂ« marrĂ«veshje tĂ« shtrenjta.....!

Pas kryerjes së këtyre formaliteteve, Isa me vapor është nisur për Rijeka Crnojeviq. Besoj se është çuar edhe në Cetinë. Kjo ishte atëherë një sensacion i madh. Nga aty është dërguar në Nikshiq. Pas hyrjes së trupave austriake ka kaluar në Podgoricë, ku ka vdekur në një luftim

tĂ« papritur, arsyen dhe rrjedhjen e secilĂ«s tĂ« interesuarit dhe tĂ« pranishmit nĂ« vendngjarje besoj se duhet t’i shpjegojnĂ« me saktĂ«si nĂ« favor tĂ« historisĂ«.

1.

Pushka e Isa Boletinit

Kur pĂ«r tĂ« dytĂ«n herĂ« kam qenĂ« tĂ« Krajli – Gospodari me kĂ«rkesĂ«n e tij, i kam treguar si Ă«shtĂ« dorĂ«zuar Isa Boletini nĂ«pĂ«rmes konsullatĂ«s franceze (Shih artikullin tĂ« cilin e kam shkruar).

Me atĂ« rast e kam njoftuar se pushka qĂ« ai e mori nga duart e truprojĂ«s sĂ« tij e qĂ« nĂ« shenjĂ« dorĂ«zimi ma dorĂ«zoi mua, gjendet tek unĂ«; e kam sjellĂ« nga Shkodra dhe do t’ia dorĂ«zoj atij qĂ« tĂ« mĂ« urdhĂ«rohet. Krajli atĂ«herĂ« mĂ« ka thĂ«nĂ«: “Nuk Ă«shtĂ« e nevojshme ta sjellĂ«sh, e askujt t’ia dorĂ«zosh, por ta mbash pĂ«r vete”. Pastaj mĂ« ka thĂ«nĂ«: “NĂ« kondakun e pushkĂ«s shkruaj: Kjo Ă«shtĂ« pushka e tĂ« famshmit Isa Boletini, gjakpirĂ«sit tĂ« famshĂ«m tĂ« popullit serb tĂ« cilĂ«n Krajli - Gospodari ia ka dhuruar konsullit tĂ« vyeshĂ«m tĂ« Tij, Aleksa V. Martinoviqit, si dhuratĂ« pĂ«r riokupimin e ShkodrĂ«s nĂ« qershor tĂ« vitit 1915”. I putha dorĂ«n. Me pĂ«rulĂ«si e falĂ«nderova. Isha i kĂ«naqur me kĂ«tĂ« nderim dhe u ndjeva i pĂ«rkĂ«dhelur. Nuk e di si dhe pse nuk e kam kryer kĂ«tĂ« urdhĂ«resĂ« tĂ« lartĂ«!? Ndoshta pĂ«r rrethanat e krijuara! MegjithatĂ« pushkĂ«n e kam ruajtur. GjatĂ« kohĂ«s sĂ« AustrisĂ« e kam ruajtur nĂ« legatĂ«n greke kĂ«tu. KĂ«tĂ« e kam bĂ«rĂ« me mirĂ«sinĂ« e kolegut dhe mikut tim z. Rentis, tĂ« ngarkuarit grek me punĂ« nĂ« CetinĂ«. E ruaj edhe sot si kujtim me vlerĂ« historike, nĂ« koleksionin tim tĂ« pushkĂ«ve tĂ« vjetra. Gjithashtu do tĂ« ekzekutoj urĂ«dhrin dashamirĂ«s tĂ« sovranit tim pĂ«r mbishkrimin (nga i njĂ«jti autor).

Autori i këtyre dy letrave ka vdekur në Cetinë në vitin 1956, ndërsa unë vazhdoj të jam në kërkim të pushkës së Isa Boletinit, si kujtim me vlerë historike!

KOHA Javore 15
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„ VËSHTRIM & OPINION E ENJTE, 12 JANAR 2023

Nuk ka paqe të qëndrueshme në qoftë se tirania triumfon mbi lirinë dhe demokracinë

KĂ«shtu tha javĂ«n e kaluar nĂ« Oslo tĂ« NorvegjisĂ«, Sekretari i PĂ«rgjithĂ«shĂ«m i NATO-s Jens Stoltenberg. I ftuar nĂ« mbledhjen vjetore tĂ« KonfederatĂ«s sĂ« NdĂ«rmarrjeve tĂ« NorvegjisĂ« mĂ« 5 janar 2023, kreu i AleancĂ«s sĂ« Atlantikut Verior theksoi se “armĂ«t nĂ« fakt sigurojnĂ« paqen” dhe shtoi se “nuk do tĂ« ketĂ« paqe tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« qoftĂ« se shtypjet dhe tirania triumfojnĂ« mbi lirinĂ« dhe demokracinĂ«â€. Ai nĂ«nvijoi nevojĂ«n qĂ« aleatĂ«t nĂ« NATO tĂ« investojnĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r mbrojtjen e pĂ«rbashkĂ«t, tĂ« eliminojnĂ« varĂ«sinĂ« nga regjimet autoritare dhe tĂ« jenĂ« tĂ« bashkuara nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« lirisĂ« dhe tĂ« demokracisĂ«â€.

Z. Stoltenberg e pĂ«rqendroi fjalimin e tij nĂ« agresionin rus kundĂ«r UkrainĂ«s dhe bĂ«ri thirrje pĂ«r kujdes ndaj regjimeve tĂ« tjera autoritare siç Ă«shtĂ« Kina. Sipas tij, gjendja aktuale nĂ« UkrainĂ« â€œĂ«shtĂ« pjesĂ« e njĂ« politike ku Moska pĂ«rdor forcĂ«n ushtarake pĂ«r tĂ« realizuar objektivat e saj politike”. Lufta nĂ« UkrainĂ«, vazhdoi Stoltenberg, nuk ka filluar shkurtin qĂ« kaloi por nĂ« vitin 2014, kur Moska ka aneksuar KrimenĂ« dhe UkrainĂ«n Lindore. NĂ« fjalimin e tij, udhĂ«heqĂ«si i NATO-s paralajmĂ«roi nĂ« Oslo se nĂ« qoftĂ« se Putini fiton nĂ« UkrainĂ«, kjo do tĂ« ishte njĂ« tragjedi jo vetĂ«m pĂ«r ukrainasit, pĂ«r mbarĂ« botĂ«n, por edhe pĂ«r ne. Optimizmi pĂ«r njĂ« EvropĂ« tĂ« bashkuar e nĂ« paqe, pas shembjes sĂ« Murit tĂ« Berlinit Ă«shtĂ« zĂ«vendĂ«suar,

tha Stoltenberg me “regjime autoritare qĂ« po shtohen dita-ditĂ«s, ndĂ«rkohĂ« qĂ« demokracia Ă«shtĂ« nĂ« rĂ«nie dhe globalizmi ka marrĂ« tatpjetĂ«n”. Sekretari i PĂ«rgjithĂ«shĂ«m i NATO-s paralajmĂ«roi se “nuk do tĂ« ketĂ« paqe tĂ« qĂ«ndrueshme nĂ« botĂ«, nĂ« qoftĂ« se shtypjet dhe tirania triumfojnĂ« mbi lirinĂ« dhe demokracinĂ«â€. Ai theksoi se “pa marrĂ« parasysh se kur e si do tĂ« marrĂ« fund kjo luftĂ«, ne duhet tĂ« pranojmĂ« se gjendja e sigurisĂ« nĂ« EvropĂ« ka ndryshuar pĂ«rgjithmonĂ«â€. Regjimi i MoskĂ«s do dĂ«shironte njĂ« EvropĂ« tjetĂ«r, Ă«shtĂ« shprehur z. Stoltenberg, duke shtuar se Moska “dĂ«shiron tĂ« kontrollojĂ« vendet fqinje, ndĂ«rsa e shikon lirinĂ« dhe demokracinĂ« si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r objektivat e saj, diçka qĂ« e ka vendosur RusinĂ« nĂ« njĂ« konflikt tĂ« vazhdueshĂ«m me PerĂ«ndimin”. “VarĂ«sia tek regjimet autoritare Ă«shtĂ« e rrezikshme”, vazhdoi ai, duke u kujtuar tĂ« pranishmĂ«ve se disa kohĂ« mĂ« parĂ« shumĂ« njerĂ«z besonin se blerja e gazit nga Rusia ishte thjeshtĂ« njĂ« çështje tregtare. “Realiteti Ă«shtĂ« se tregtia Ă«shtĂ« gjithashtu edhe njĂ« çështje politike. Ka tĂ« bĂ«jĂ« me sigurinĂ« tonĂ«. Tregtia gjithashtu Ă«shtĂ« edhe politikĂ«!”, ka theksuar Stoltenberg. Ai u tha tĂ« pranishmĂ«ve, por edhe njĂ« audience evropiane jashtĂ« sallĂ«s se duhet pasur kujdes qĂ« ai gabim me RusinĂ« tĂ« mos pĂ«rsĂ«ritet mĂ« me regjime tĂ« tjera autoritare, duke pĂ«rmendur specifikisht KinĂ«n si njĂ« prej atyre vendeve. “Interesat afatshkurtra ekonomike nuk duhet tĂ« pĂ«rdoren kurrĂ« nĂ« dĂ«m tĂ« interesave themelore kombĂ«tare”, Ă«shtĂ« shprehur Stoltenberg. Ai paralajmĂ«roi edhe kundĂ«r asaj qĂ« ai e cilĂ«soi si njĂ« “bashkĂ«punim nĂ« rritje e sipĂ«r midis regjimeve autoritare”, duke venĂ« nĂ« dukje bashkpunimin midis MoskĂ«s dhe Pekinit, “njĂ« partneritet strategjik

dhe pa kufi”, siç Ă«shtĂ« cilĂ«suar nga ata vetĂ«.

Regjimet autoritare janĂ« regjime tĂ« ndryshe tĂ« cilat promovojnĂ« njĂ« rend tjetĂ«r botĂ«ror, tha udhĂ«heqĂ«si i AleancĂ«s ushtarake tĂ« Atlantikut Verior nĂ« fjalimin e tij nĂ« Oslo. “Ato regjime promovojnĂ« vlera qĂ« dhunojnĂ« e shkelin vlerat tona tĂ« lirisĂ« e demokracisĂ«. Prandaj Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« gjithĂ« ne qĂ« besojmĂ« nĂ« liri e demokraci tĂ« jemi tĂ« bashkuar pĂ«rballĂ« regjimeve autoritare pasi ne ndajmĂ« tĂ« njĂ«jtat vlera me njĂ«ri tjetrin”, ka pĂ«rfunduar z. Stoltenberg fjalimin e tij drejtuar KonfederatĂ«s sĂ« NdĂ«rmarrjeve Norvegjeze nĂ« Oslo tĂ« enjten e kaluar. Siç duket, z. Stoltenberg paralajmĂ«roi edhe disa vende anĂ«tare tĂ« NATO-s me regjime me prirje autoritare siç Ă«shtĂ« edhe ShqipĂ«ria, qĂ« tĂ« mbrojnĂ« lirinĂ« e demokracinĂ« nĂ« vendet e tyre dhe tĂ« rrinĂ« larg nga regjimet autoritare dhe tĂ« “mbrojnĂ« interesat e tyre kombĂ«tare”. Prandaj, nĂ« qoftĂ« se ShqipĂ«ria si vend anĂ«tar i NATO-s Ă«shtĂ« e interesuar tĂ« mbrojĂ« lirinĂ« dhe demokracinĂ« pĂ«r veten dhe pĂ«r tĂ« tjerĂ«t, Tirana zyrtare do tĂ« bĂ«nte mirĂ« qĂ« tĂ« dĂ«gjonte kĂ«shillĂ«n dhe paralajmĂ«rimin e Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« AleancĂ«s sĂ« NATO-s, z. Jens Stoltenberg, se pushtimi i UkrainĂ«s nga Vladimir Putin tregon pse vendet qĂ« e konsiderojnĂ« veten demokratike duhet tĂ« jenĂ« tĂ« kujdesshme nĂ« marrĂ«dhĂ«niet e tyre me vendet qĂ« botĂ«risht njihen si regjime autokrate, tiranike dhe antidemokratike. “VarĂ«sia tek regjimet autoritare Ă«shtĂ« e rrezikshme”, paralajmĂ«roi Stoltenberg.

FatkeqĂ«sisht ShqipĂ«ria zyrtare por edhe disa elementĂ« nĂ« KosovĂ« lakmojnĂ« ende nga Lindja – megjithĂ«se kombi shqiptar ka vuajtur 500 vjet nĂ«n pushtimin turk, gjysĂ«m shekulli

KOHA Javore 16
E ENJTE, 12 JANAR 2023
PĂ«r Koha Javore:
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME
VËSHTRIM & OPINION
nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„

qëndrueshme triumfon demokracinë

nĂ«n diktaturĂ«n mĂ« tĂ« egĂ«r komuniste sllavo-aziatike nĂ« EvropĂ«, shkatĂ«rrimin e identitetit kombĂ«tar nĂ«n revolucionin kulturor kinez. Por edhe me gjithĂ« plagĂ«t e freskĂ«ta e tĂ« pashĂ«ruara tĂ« luftĂ«s sĂ« fundit nĂ« KosovĂ« tĂ« terrorit serb pĂ«r spastrimin etnik tĂ« shqiptarĂ«ve nga trojet e veta shekullore, e tĂ« tjera fatkeqĂ«si ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ«n sundimin ose influencĂ«n e tiranive tĂ« huaja, disa prej tĂ« cilave Tirana zyrtare i ka shpallur “partnerĂ« strategjikĂ«â€. Z. Stoltenberg e kĂ«shillon TiranĂ«n dhe tĂ« tjerĂ«t me prirje autoritare lindore: duart larg prej tyre. NdĂ«rsa shqiptarĂ«t e lodhur me sundimet e diktaturave tĂ« huaja ndĂ«r shekuj dhe nga influencat majtiste autoritare sllavo-aziatike, po largohen masivisht si nĂ« kohĂ«n e Gjergj Kastriotit-SkĂ«nderbeut drejt PerĂ«ndimit. NdĂ«rkohĂ« qĂ« liderĂ«t e tyre politikĂ« shikojnĂ« gjithnjĂ« nga Lindja dhe flirtojnĂ« me liderĂ«t mĂ« autoritarĂ« qĂ« njeh sot bota mbi faqen e dheut, si Vuçiq, Erdogan, Putin, e tĂ« tjerĂ«. PĂ«r fat tĂ« keq, megjithĂ«se historikisht kombi shqiptar ka treguar gjithmonĂ« dhe me shumicĂ« prirjet dhe preferencat e tij pro-perĂ«ndimore se Ă«shtĂ« pjesĂ« e EvropĂ«s dhe e PerĂ«ndimit, liderĂ«t shqiptarĂ« prapĂ« se prapĂ« nuk ndjekin dĂ«shirat e kombit tĂ« vet, por interesat personale dhe anti-demokratike, andaj shikojnĂ« e lakmojnĂ« nga Lindja, 30 e sa vjet nga shembja e Murit tĂ« Berlinit. Duket se atje nĂ« Lindje, si ndjekĂ«s tĂ« autoritarizmit sllavo-aziatik, liderĂ«t shqiptarĂ« sot e gjejnĂ« veten mĂ« rehat nĂ« shoqĂ«rinĂ« e autoritarĂ«ve dhe tiranĂ«ve tĂ« lartpĂ«rmendur qĂ« sipas Stoltenberg, po sjellin botĂ«n mbrapsht duke kĂ«rcĂ«nuar lirinĂ« dhe demokracinĂ« e popujve, se sa nĂ« rrethin e udhĂ«heqĂ«sve perĂ«ndimorĂ« siç Ă«shtĂ« Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i NATO-s.

As liria e demokracia, por as atdhetarizmi i vërtetë, as siguria e përbashkët perëndimore nuk promovohen me çanta grashë me flamurin shqiptar me një çmim prej mijëra dollarësh, ose me orë zvicerane me portretin e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut. E vërtetë se flamuri shqiptar është më i bukuri në botë (jo meritë e këtyre) dhe Gjergj Kastrioti-Skënderbeu ishte kryetrim dhe mbetet jo vetëm kryetrimi dhe i përgjithëmonshëm i kombit shqiptar, por edhe shpëtimtari i Evropës. I asaj Evrope nga e cila klasa aktuale politike shqiptare po e largon gjithnjë e më shumë kombin shqiptar në favor të bërjes biznes me autokratët dhe tiranët sllavo-aziatikë të Lindjes. Po e largojnë Shqipërinë dhe shqiptarët nga Evropa e lirë e demokratike, ku e duan shumica dër-

muese e shqiptarĂ«ve, por qĂ« klasa aktuale politike nga dita nĂ« ditĂ« dhe nga viti nĂ« vit, po e bĂ«n ShqipĂ«rinĂ« pjesĂ« tĂ« njĂ« aleance autoritarĂ«sh e tiranĂ«sh modernĂ« lindorĂ«, historikishtĂ« pushtues e zaptues tĂ« tokave dhe shkatĂ«rrues tĂ« identitetit kombĂ«tar tĂ« shqiptarĂ«ve ndĂ«r shekuj. Kombi shqiptar nuk ka pasur as nuk ka asgjĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me vlerat dhe as me “kulturĂ«n” e kĂ«tyre tiranĂ«ve. KĂ«ta tiranĂ«, autokratĂ«, pĂ«rfaqĂ«sues regjimesh diktatoriale tĂ« Lindjes sllavo-aziatike, “promovojnĂ« vlerat qĂ« dhunojnĂ« e shkelin besimin dhe vlerat tona tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta tĂ« lirisĂ« e demokracisĂ«â€, nĂ« favor tĂ« “njĂ« rendi tĂ« ri botĂ«ror” anti-demokratik, ishte paralajmĂ«rimi dhe thelbi i mesazhit tĂ« Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« NATO-s, Jens Stoltenberg nĂ« Oslo.

KOHA Javore 17
E ENJTE, 12 JANAR 2023
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoletenberg duke folur në mbledhjen vjetore të Konfederatës së Ndërmarrjeve të Norvegjisë më 5 janar 2023 në Oslo.
VËSHTRIM & OPINION
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„

Qasje

Kur Amerika thotë JO!

Përpjekjet për formimin e një qeverie të re nga shumica parlamentare ekzistuese përbëjnë një eksperiment të dështuar politik. Mali i Zi nuk e ka luksin të provojë një eksperiment të ri me aktorët e njëjtë politikë. Për dallim nga herët e tjera kur reagimet e ndërkombëtarëve kanë qenë më diplomatike, kësaj radhe edhe Amerika dhe Bashkimi Evropian u kanë thënë hapur Jo këtyre përpjekjeve. Ata e kanë thënë troç se nuk e mbështesin një qeveri të re, pjesë e së cilës do të ishte Fronti Demokratik, që përveç politikës proserbe mbështet hapur edhe politikën ruse në Mal të Zi dhe në Ballkan

Mali i Zi po përjeton ditët më të vështira në historinë e tij të re, që prej shpalljes së Pavarësisë në vitin 2006. Dy vitet e fundit të qeverisjes së fituesve të zgjedhjeve të fundit parlamentare mund të konsiderohen si vite të shpresës së humbur. I njohur si udhëheqës në proceset integruese euroatlantike, Mali i Zi tashmë e ka humbur këtë pozicion. Nga një vend me stabilitet politik të admiruar është shndërruar në një vend me paqëndrueshmëri politike, duke u renditur ndër vendet e Ballkanit Perëndimor me rrezik potencial për konflikt. Për momentin, Mali i Zi është një vend pa orientim të qartë në politikën e jashtme. Megjithëse është anëtar i NATO-s, një pjesë e forcave qeverisëse dhe përfaqësuesve qeveritarë janë kundër kësaj aleance duke shfaqur hapur simpat-

inë për Rusinë dhe Putinin. Mali i Zi deklarativisht mbështet Bashkimin Evropian, organizëm në të cilin synon të anëtarësohet, por veprimet në praktikë jo rrallë herë janë kundër qëndrimeve të BE-së. Mali i Zi i ka njohur zyrtarisht Kosovën dhe Bosnjë e Hercegovinën, por deklaratat dhe veprimet e disa qeveritarëve bien shpesh në kundërshtim me linjën e politikës zyrtare, siç është pjesëmarrja e dy ministrave (Aleksandar Damjanoviq dhe Marko Kovaç) të qeverisë në detyrë në akademinë solemne me rastin e shënimit të Ditës së Republikës Serbe (9 janar).

Mali i Zi ka hyrë në një krizë të thellë politike dhe institucionale falë politikës aventuriere të forcave politike të shumicës parlamentare. Në luftën për të mbizotëruar mbi palën tjetër, politika e ka lënë vendin pa institucionet

“

themelore të shtetit, siç është Gjykata Kushtetuese, e cila për momentin është jofunksionale, me një qeveri në detyrë, President me kompetenca të cunguara etj. Shumica parlamentare e ka keqkuptuar rolin dhe të drejtat e saj, duke dëshmuar se me fuqinë e gishtave mund të ndryshojë çdo gjë që nuk i pëlqen ose nuk është në favorin e saj, pa çka se kjo mund të jetë jokushtetuese, siç janë vlerësuar nga Komisioni i Venecias ndryshimet e Ligjit për Presidentin, me të cilat një pjesë e kompetencave të Presidentit i kalojnë Kuvendit të Malit të Zi. Mali i Zi ka pasur nevojë emergjente për ndërrimin e qeverive të kalbura të PDS-së, por jo për qeveri të këtilla si dy qeveritë e fundit të Malit të Zi, të cilat përpos se kanë vazhduar me të njëjtin model të qeverisjes, kanë krijuar skandale

Shumica parlamentare e ka keqkuptuar rolin dhe të drejtat e saj, duke dëshmuar se me fuqinë e gishtave mund të ndryshojë çdo gjë që nuk i pëlqen ose nuk është në favorin e saj, pa çka se kjo mund të jetë jokushtetuese, siç janë vlerësuar nga Komisioni i Venecias ndryshimet e Ligjit për Presidentin

PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„

KOHA Javore 18
E ENJTE, 12 JANAR 2023
Ismet Kallaba
VËSHTRIM & OPINION

“

Dy vitet e fundit të qeverisjes së fituesve të zgjedhjeve të fundit parlamentare mund të konsiderohen si vite të shpresës së humbur. I njohur si udhëheqës në proceset integruese euroatlantike, Mali i Zi tashmë e ka humbur këtë pozicion. Nga një vend me stabilitet politik të admiruar është shndërruar në një vend me paqëndrueshmëri politike, duke u renditur ndër vendet e Ballkanit Perëndimor me rrezik potencial për konflikt

duke prodhuar kriza të vazhdueshme që e kanë sjellë vendin në një qorrsokak. Për një kohë të gjatë, SHBA dhe BE kanë toleruar mesazhet dhe veprimet kundërthënëse që kanë ardhur nga qeverisja e re e Malit të Zi. Por tashmë Qeveria e ka humbur

besimin e aleatëve perëndimorë. Përpjekjet për formimin e një qeverie të re nga shumica parlamentare ekzistuese përbëjnë një eksperiment të dështuar politik. Mali i Zi nuk e ka luksin të provojë (durojë) një eksperiment të ri me aktorët e njëjtë poli-

tikë. Për dallim nga herët e tjera kur reagimet e ndërkombëtarëve kanë qenë më diplomatike, kësaj radhe edhe Amerika dhe Bashkimi Evropian u kanë thënë hapur Jo këtyre përpjekjeve. Ata e kanë thënë troç se nuk e mbështesin një qeveri të re, pjesë e së cilës do të ishte Fronti Demokratik, që përveç politikës proserbe mbështet hapur edhe politikën ruse në Mal të Zi dhe në Ballkan. Kjo ka bërë, si duket, që edhe Lëvizja Qytetare URA, ndonëse formalisht e ka mbështetur propozimin për krijimin e një qeverie të re, të ndërrojë mendje dhe qëndrim, shto kësaj edhe mospajtimet që ka me forcat e tjera të shumicës parlamentare. Në këtë situatë, zgjedhjet e reja parlamentare tani duken të pashmangshme, pa pasur iluzion se edhe ato do të zgjidhin krizën e thellë politike.

KOHA Javore 19
E ENJTE, 12 JANAR 2023
VËSHTRIM & OPINION
PikĂ«pamjet e shprehura nĂ« fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« domosdoshmĂ«risht politikĂ«n redaksionale tĂ« „KOHA javore„

Nazire Curaj-Zogaj (1)

Femra krajane, atdhetare e shquar e çështjes kombëtare

Hamid Alaj

Ti jepet epiteti njĂ« femre “atdhetare e shquar e çështjes kombĂ«tare” nuk Ă«shtĂ« e paktĂ«, sepse aty lypet jo pak por shumĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« e sakrifikuar, madje edhe deri nĂ« dhĂ«nie jete, e mos tĂ« flasim pĂ«r tĂ« tjera gjĂ«ra qĂ« njĂ« femĂ«r duhet tĂ« kalojĂ« gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s sĂ« saj pĂ«r ideale dhe çështje kombĂ«tare. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« dhe e vetmja femĂ«r krajane qĂ« sakrifikoi gjithçka pĂ«r çështjen dhe idealet kombĂ«tare, e quajtura Nazire Curaj-Zogaj. Nazirja e lindur dhe e rritur nĂ« trevĂ«n e KrajĂ«s derisa mori rrugĂ«n e shkollimit tĂ« mĂ«tejshĂ«m, pastaj e shkolluar dhe e frymĂ«zuar me idealet dhe çështjen kombĂ«tare nĂ« KosovĂ«, ajo sot mund tĂ« bĂ«jĂ« krenare çdo femĂ«r krajane por edhe çdo banor tĂ« trevĂ«s qĂ« e kujtojnĂ« me rrespekt dhe nostalgji edhe si mĂ«suese por edhe si “femra” mĂ« e njohur krajane e idealeve kombĂ«tare, e pse tĂ« mos thuhet “heroina” e trevĂ«s sĂ« tyre. Ajo ka njĂ« biografi tĂ« gjĂ«rĂ« edhe pse dominon vuajtja dhe sakrifica e saj pĂ«r idealet dhe çështjen kombĂ«trae shqiptare. Nazire Curaj u lind mĂ« 27.12.1946 nĂ« fshatin Ostros i Madh (lagja, Curaj PoshtĂ«) tĂ« KrajĂ«s. ShkollĂ«n fillore e kreu nĂ« vendlindje nĂ« vitin shkollor

1960/61. Mbasi mbaron shkollĂ«n fillore Nazirja regjistrohet nĂ« ShkollĂ«n e Mesme nĂ« Ferizaj, nĂ« KosovĂ«, nĂ« vitin shkollor 1961/62 dhe pĂ«rfundon nĂ« vitin shkollor 1964/65. NĂ« vitin 1966 kthehet nĂ« vendlindje si mĂ«suesja e parĂ« krajane dhe pikĂ«risht mĂ« 1 shkurt tĂ« vitit 1966, fillon punĂ«n nĂ« arsim pranĂ« ShkollĂ«s Fillore “Gjergj Kastrioti – SkĂ«nderbeu” nĂ« Ostros tĂ« KrajĂ«s. NĂ« shtator tĂ« vitit 1967 e braktis KrajĂ«n dhe kalon ilegalisht nĂ« ShqipĂ«ri. GjatĂ« qĂ«ndrimit katĂ«rvjeçar nĂ« ShqipĂ«ri (gjer mĂ« 1971), ajo ndiqte studimet pĂ«r GjuhĂ« dhe LetĂ«rsi Shqipe nĂ« Universitetin e TiranĂ«s. GjatĂ« atyre viteve dha provimet e vitit tĂ« parĂ« dhe tĂ« dytĂ« tĂ« studimeve dhe njĂ«kohĂ«sisht edhe punĂ«sohet pĂ«r dy vite ku dha mĂ«sim nĂ« ShkollĂ«n Fillore “Vaso Kadija” nĂ« Zues tĂ« ShkodrĂ«s. Pas atyre viteve qĂ«ndrese nĂ« ShqipĂ«ri, ajo vendos tĂ« kthehet nĂ« vendlindje. Edhe pse kthehet nĂ« vendlindje - KrajĂ« asaj nuk i lejohet punĂ«simi nĂ« komunĂ«n e Tivarit, gjegjĂ«sisht tĂ« punĂ«sohet si mĂ«suese nĂ« trevĂ«n e KrajĂ«s aty ku pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« filloi profesionin e saj dhe mori ditarin e mĂ«sueses nĂ« dorĂ«. Edhe pas gjithĂ« kĂ«saj, ajo e etur pĂ«r tĂ« punuar profesionin e vet vendos tĂ« shkojĂ« nĂ« KosovĂ« dhe pranohet nĂ« ShkollĂ«n Fillore “Jeta e Re” nĂ« Komoran tĂ« KosovĂ«s, ku punoi njĂ« vit shkollor. Pas njĂ« viti shkollor vendos tĂ« transferohet pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« mĂ«sim nĂ« ShkollĂ«n Teknike nĂ« Ferizaj, nĂ« vitin shkollor 1972/73. Edhe nĂ« kĂ«tĂ« shkollĂ« punoi njĂ« vit shkollor. Po njĂ« vit shkollor dha mĂ«sim edhe nĂ« ShkollĂ«n Ekonomike

nĂ« Ferizaj ku vazhdon punĂ«n edukativo-arsimore, si mĂ«simdhĂ«nĂ«se e gjuhĂ«s dhe letĂ«rsisĂ« shqipe. GjashtĂ« vite shkollore dha mĂ«sim nĂ« ShkollĂ«n Fillore nĂ« Babush tĂ« Ferizajit. Ajo nĂ« mĂ«nyrĂ« permanente, me vullnet e zell punoi pĂ«r ngritjen dhe pĂ«rsosjen profesionale. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim regjistrohet nĂ« Fakultetit Filozofik, Dega GjuhĂ« e LetĂ«rsi Shqipe nĂ« Universitetit e PrishtinĂ«s dhe diplomon nĂ« vitin 1980. Profesoresha atdhetare nĂ« vitin 1980 fillon tĂ« japĂ« mĂ«sim nĂ« ShkollĂ«n e Mesme BujqĂ«sore “Zenel Hajdini” nĂ« Ferizaj. NĂ« njĂ« periudhĂ« kohore dhjetĂ«vjeçare (1971-1981) Nazire Curaj nuk rreshtĂ« sĂ« punuari pĂ«r çeshtjen kombĂ«tare. Bile ajo sĂ« bashku me aktivistĂ« tjerĂ« si nga Kosova po ashtu edhe nga treva e KrajĂ«s, vazhdon aktivitetet e saj patriotike dhe kombĂ«tare pĂ«r t’u pĂ«rgaditur pĂ«r PranverĂ«n e Madhe tĂ« vitit 1981. Ajo shkon nĂ« vendlindjen e saj - KrajĂ« dhe takohet me patriotĂ«t krajanĂ« tĂ« idealeve kombĂ«trae si me Ali Perashin, i cili shprehet i gatshĂ«m pĂ«r tĂ« punuar pĂ«r çeshtjen kombĂ«tare, po ashtu edhe me patriotĂ«t e tjerĂ« krajanĂ« si me Xhafer Markashin, Salih Markashin e Hasan Perashin. TĂ« gjithĂ« sĂ« bashku bien dakord qĂ« idealet e tyre patriotike ti shkrijnĂ« pĂ«r çështjen kombĂ«tare shqiptare. Kjo ishte nisma e formimit tĂ« grupit ilegal “Jehona e KrajĂ«s”, protagoniste e sĂ« cilĂ«s ishte Nazire Curaj. KĂ«shtu, Nazire Curaj sĂ« bashku me Eshrefe MujĂ«n nĂ« vitin 1982 shkojnĂ« pĂ«sĂ«ri nĂ« KrajĂ« dhe vendosen ilegalisht nĂ« lagjen Kacaj

KOHA Javore 20 MOZAIK
E ENJTE, 12 JANAR 2023

(fshati Martiq) nĂ« shtĂ«pinĂ« e Et’hem Halilit, ku u zyrtarizua formimi i grupit ilegal “Jehona e KrajĂ«s”. Nazirja ka ardhur shpesh nĂ« KrajĂ« nga Kosova ku jetonte dhe vepronte. Sa qĂ«ndronte nĂ« vendlindje sĂ« bashku me patriotĂ«t e tjerĂ« krajanĂ« formonin dhe shkruanin trakte tĂ« ndryshme kundĂ«r regjimit sllavo-komunist dhe njĂ«kohĂ«sisht edhe i shpĂ«rndanin nĂ« mĂ«nyrĂ« ilegale nĂ«pĂ«r rrugĂ«t e KrajĂ«s. “GjatĂ« qĂ«ndrimit njĂ«javor nĂ« Kacaj, unĂ« kam shkruajtur disa trakte pĂ«r t’i shpĂ«rndarĂ« nĂ« mbarĂ« KrajĂ«n dhe disa letra proteste, qĂ« t’ju dĂ«rgohen tĂ« gjitha instancave qĂ« nga Komuna e Tivarit e gjer nĂ« FederatĂ«â€, shprehet Nazire Curaj. Ajo me urdhĂ«r tĂ« aktivistit tĂ« njohur pĂ«r çeshtje kombĂ«tare nga Kosova patriotit Abdulla Prapashtica, shkon nĂ« KrajĂ« me detyrĂ« qĂ« tĂ« formojĂ« njĂ« grup tĂ« besueshĂ«m i cili do tĂ« shĂ«rbejĂ« si bazĂ« e nevojshme pĂ«r tĂ« bashkĂ«punuar me shtetin amĂ« - ShqipĂ«rinĂ«. NĂ« prill (9 dhe 10) tĂ« vitit 1981 Nazire Curaj merret nĂ« pyetje nga policia e Ferizajit pĂ«r aktivitetet e saj patriotike dhe me kĂ«tĂ« rast dĂ«nohet dy (2) muaj burg, kurse mĂ« 18 prill po tĂ« atij viti e largojnĂ« nga puna. Kolektivi i shkollĂ«s ku ajo punonte dhe nxĂ«nĂ«sit e asaj shkolle protestuan pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«, plot gjashtĂ« muaj pĂ«r kthimin

nĂ« punĂ« tĂ« mĂ«sueses sĂ« tyre, por ai kthim i saj nĂ« marrĂ«dhĂ«nie pune u mundĂ«sua nĂ« shtator tĂ« vitit 1992. Pasi lirohet nga burgu dymujor, po nĂ« vitin 1981 ajo shkon nĂ« KrajĂ« dhe njĂ«kohĂ«sisht viziton edhe Ulqinin. Me kĂ«tĂ« rast merret nĂ« pyetje nga UDB-ja nĂ« Stacionin policor tĂ« Ulqinit. Kthen nĂ« KosovĂ« dhe vashdon aktivitetet e saj patriotike. NĂ« shtator tĂ« vitit 1983, Nazire Curaj merr detyrĂ« qĂ« pĂ«rmes KrajĂ«s, me ndihmĂ«n e anĂ«tarĂ«ve tĂ« grupit ilegal “Jehona e KrajĂ«s” tĂ« shkojĂ« nĂ« shtetin amĂ« bashkĂ« me Xhabir MorinĂ«n, me detyrĂ« qĂ« tĂ« kontaktojĂ« me udhĂ«heqĂ«sit e shtetit amĂ« dhe tĂ« kĂ«rkojĂ« ndihma konkrete pĂ«r fillimin e LuftĂ«s Çlirimtare nĂ« KosovĂ«. Kjo ishte Nazire Curaj e cila kishte guxim dhe vullnet ta kryente çdo detyrĂ« qĂ« i ngarkohej asaj pĂ«r çeshtjen dhe idealet kombĂ«tare. Dhe at[ e bĂ«nte. Niset pĂ«r nĂ« shtetin amĂ« - ShqipĂ«ri dhe atje kĂ«rkon tĂ« takohet me disa udhĂ«heqĂ«s tĂ« lartĂ« shtetĂ«ror pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar ndihmĂ« por siç shprehet ajo: “mbeta e zhgĂ«njyer duke mĂ« thĂ«nĂ« se nuk janĂ« pjekur kushtet pĂ«r njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«â€. Pasi kthehet nga ShqipĂ«ria ajo bie nĂ« depresion tĂ« thellĂ« dhe njĂ«kohĂ«sisht humb vetĂ«dijen dhe ashtu nĂ« atĂ« gjendje, pa pikĂ« mĂ«shire, policia fashite jugosllave e burgosin sĂ«risht me njĂ« nga nxĂ«nĂ«set e saj, Elmaze GraincĂ«n nĂ« vitin 1985 ku ndaj saj ushtrojnĂ« dhunĂ« tĂ« paparĂ« saqĂ« brenda dy ditĂ«ve i thejnĂ« 15 dhĂ«mbĂ« e dhĂ«mballĂ«, ku gjaku i shkonte curril

nga hunda, veshi e goja, ku shpesh nuk ishte e zoja tĂ« ngrihej nĂ« kĂ«mbĂ«, por ashtu nĂ« atĂ« gjendje pĂ«rpiqej tĂ« qĂ«ndronte nĂ« kĂ«mbĂ«, gjĂ« qĂ« e paraqet edhe nĂ« njĂ« poezi tĂ« saj tĂ« pabotuar ku ajo shprehet: “Si feniksi unĂ« jam ba / ShumĂ« herĂ« vdiqa dhe u ngjalla”. Po atĂ« vit (22 tetor 1985) mbahet gjykimi i saj nĂ« PrishtinĂ« me kryetar tĂ« trupit gjykues Shefki Sylaj, “udbashi” famĂ«keq shqiptar i asaj kohe i cili me kĂ«mbĂ«ngulje kĂ«rkon qĂ« Nazire Curaj tĂ« dĂ«nohet me burgim tĂ« pĂ«rjetshĂ«m, kurse eksperti ligjor boshnjaku Muhedi Salihamixhiqi-neuropsikiatĂ«r, insistonte qĂ« Nazire Curaj tĂ« dĂ«nohej me njĂ« vit burg, kurse ish-nxĂ«nĂ«sja e saj tĂ« lirohej nĂ« mungesĂ« faktesh.

Pasi qĂ« Nazirja ishte me origjinĂ« nga Kraja, trevĂ« e cila ishte nĂ«n juridiksionin e Malit tĂ« Zi, nĂ« burgun e PrishtinĂ«s ku Nazirja vuante dĂ«nimin vijnĂ« disa “udbasha” nga Mali i Zi me pretekst qĂ« ajo Ă«shtĂ« nga Mali i Zi dhe qĂ« ajo tĂ« transferohet nĂ« burgun e ShpuzĂ«s pĂ«r ta vuajtur dĂ«nimin, mirĂ«po njĂ« “udbash” shqiptar, njĂ«farĂ« Arif Riza mundohet qĂ« Naziren mos ta lĂ«shojĂ« nĂ« duar tĂ« malazezĂ«ve duke iu treguar atyre dosjen shĂ«ndetĂ«sore tĂ« saj “udbashave” malaziaz qĂ« kishin ardhur pĂ«r ta marrĂ« Naziren. Ashtu ndodhi, Nazirja nuk u transferua nĂ« Mal tĂ« Zi nĂ« burgun e ShpuzĂ«s por e vuajti dĂ«nimin nĂ« burgun e PrishtinĂ«s aty ku ishte dĂ«nuar.

(vazhdon)

KOHA Javore 21 MOZAIK
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Me rastin e 80-vjetorit të vdekjes

Faik Konica – liberatori i kulturĂ«s shqiptare

Për Faik Konicën që në fillim lirisht mund të themi se është njëri prej shqiptarëve më mendjendritur i të gjitha kohërave, biri më eminent i Shqipërisë, pionieri i pavarësisë, mbrojtësi i indipendencës kombëtare dhe drejtues i revistës Albania - kësaj enciklopedie monumenti e akademie të kohës.

I formuar në qendrat më të njohura të Evropës, i paprekur nga hatri i rremë dhe konformizmi ballkanik, Faik Konica pati guximin të shkruajë mbi temat e nxehta të kohës së tij, duke sfiduar prapavitë e pushtuesve dhe mendësinë delikate të parisë të atdheut dhe të disa krijuesve bashkëkohas. Guximi dhe stili i të shprehurit të gjërave, ironitë e holla dhe sarkazmat therrëse e bënë për një kategori njerëzish shumë të dashur, kurse për disa të tjerë të urryer e të kontestueshëm. Ata që e gjenin veten në ato shkrime ia denigronin personalitetin, ndërkaq pushtetarët e dënonin me vdekje. Jo të gjithë e dinë se Faik Konica është i dënuari i shumëfishtë i mendimit të lirë. Për shkak të shkrimeve të tij, qeveria turke e asaj kohe e ka dënuar dy herë me vdekje, kurse Austria pas pajtimit me projektin gjerman për ndarjen e tokave shqiptare mes Serbisë dhe Greqisë në vitin 1915, e shpalli persona non grata. Për paradoks, një dënim i rreptë për të në vitin 1922 u kërkua madje edhe në Parlamentin shqiptar.

Faik Konica i ka nxjerrĂ« nĂ« pah mĂ« fort se çdo krijues tjetĂ«r shqiptar tĂ« metat e kombit tĂ« vet, duke prekur kĂ«sisoj pĂ«rjetĂ«sisht nĂ« sedĂ«r mendjelehtĂ«sit, tĂ« cilĂ«t hiq ca pĂ«rjashtime tĂ« njohura pĂ«r publikun lexues, janĂ« bĂ«rĂ« kritikĂ« jo tĂ« veprave letrare, por “tĂ« metave” njerĂ«zore tĂ« tij. Dhe pĂ«r tĂ« dĂ«shmuar tendencĂ«n e pashpjegueshme dhe energjinĂ« negative ndaj tij, nuk mungojnĂ« madje as “studiuesit” qĂ«,para se ta thonĂ« njĂ« fjalĂ« tĂ« mençur pĂ«r veprĂ«n unikate, merren zhurmshĂ«m, madje dhe me pĂ«rcaktimin fetar dhe shtratin e KonicĂ«s, duke tentuar me ankth qĂ« edhe nĂ« kĂ«tĂ« plan tĂ« sajojnĂ« dĂ«shmi diskredituese pĂ«r ta nxjerrĂ« nĂ« total tĂ« dĂ«shtuar njeriun mĂ« tĂ« ditur e mĂ« tĂ« kompletuar qĂ« ka pasur ndonjĂ«herĂ« bota shqiptare. Mjeti qĂ« zgjodhi Konica ta thotĂ« çiltas atĂ« qĂ« kishte nĂ« mendje e nĂ« shpirt ishte shkrimi, ishte vepra e veçantĂ« qĂ« u pĂ«rket llojeve tĂ« ndryshme letrare, tharmin e tĂ« cilave e pĂ«rbĂ«n eseja – zhanri qĂ« ia mundĂ«soi tĂ« mbetet pĂ«rjetĂ«sisht, jo vetĂ«m nĂ« historinĂ« e kulturĂ«s dhe letĂ«rsisĂ« shqipe e ballkanike. Formimi nĂ« shkollat mĂ« tĂ« mira franceze e kishte bĂ«rĂ« tĂ« kuptojĂ« nĂ« moshĂ« fare tĂ« re se qenĂ« eseistĂ«t e kalibrit tĂ« Montenjit e Volterit ata qĂ« hapĂ«n dyert e arsyes njerĂ«zore, qĂ« propaguan qĂ«ndrimin kritik ndaj fenomeneve dhe ngjarjeve shoqĂ«rore, qĂ« nxitĂ«n frymĂ«n antifanatike dhe shkundĂ«n nga themelet mendĂ«sinĂ« mesjetare tĂ« EvropĂ«s. Po kĂ«tĂ« Konica u pĂ«rpoq ta arrijĂ« nĂ« njĂ« kontekst tjetĂ«r kohor e hapĂ«sinor, duke e shfrytĂ«zuar shkrimin si mjet me tĂ« cilin iu fut gati i vetmuar lĂ«vrimit tĂ« shkĂ«mbit, ndriçimit tĂ« mendjes sĂ« kombit dhe gjetjes sĂ« kodit tĂ« humbur evropian tĂ« shqiptarĂ«ve, qĂ« sakaq u bĂ« motoja e jetĂ«s sĂ« tij dhe e Rilindjes KombĂ«tare. PĂ«rvoja i thoshte se vetĂ«m forca e esesĂ« mund

ta xigëlojë ndërgjegjen e fjetur shqiptare dhe ta çlirojë atë nga kllapia e kultivuar me sistem prej armiqëve të vjetër e të rinj, të cilët krahas planeve për shpëtimin e vendeve të tyre nga kthetrat otomane, kishin përgaditur dhe planet për copëtimin e Shqipërisë së katandisur nga luftërat e pareshtura dhe prapambetja me përmasa titanike.

PĂ«rveç pragmatizmit dhe interesit kombĂ«tar ishte edhe natyra e trazuar ajo qĂ« e bĂ«ri KonicĂ«n tĂ« jetĂ« eseist nĂ« tĂ« gjitha shkrimet: edhe nĂ« skica e tregime, edhe nĂ« romanin e tij tĂ« vetĂ«m, edhe nĂ« publicistikĂ«, edhe nĂ« letĂ«rkĂ«mbim, edhe nĂ« polemikat e zjarrta, edhe nĂ« shkrimet e karakterit historik, politik, gjuhĂ«sor e religjioz..., madje njĂ« eseist shumĂ« tĂ« parakohshĂ«m nĂ« kulturĂ«n dhe letĂ«rsinĂ« shqiptare – njĂ« eseist qĂ« i bĂ«n nder edhe kulturĂ«s e letĂ«rsisĂ« evropiane, duke qenĂ« se e gjejmĂ« tĂ« inkuadruar me vepĂ«r konkrete nĂ« mendimin dhe idetĂ« mĂ« pĂ«rparimtare perendimore, tĂ« cilat i pĂ«rkapi mĂ« mirĂ« se cilido krijues bashkĂ«kohas nga Ballkani. Dyzet e shtatĂ« vjet zgjati beteja e Faik KonicĂ«s pĂ«r realizimin e planit pĂ«r tĂ« stĂ«rvitur shpirtin dhe karakterin e popullit dhe pĂ«r tĂ« lĂ«vruar shkĂ«mbin. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim, pĂ«rveç revistĂ«s sĂ« famshme ALBANIA (Bruksel-LondĂ«r, 1897-1909), kĂ«saj enciklopedie tĂ« madhe me mbi 2.500 faqe; kĂ«saj shkolle qĂ« kultivoi frymĂ«n e munguar kritike nĂ« shumĂ« fusha tĂ« jetĂ«s, Konica themeloi e drejtoi edhe dhjetra gazeta e revista tĂ« tjera nĂ« gjuhĂ«n shqipe, si ALBANIA E VOGËL (Bruksel, 1899-1903), DIELLI (Boston, 1909-1913), TRUMBETA E KRUJËS (Sent Luis, 1911), USHTIMI I KRUJËS (DurrĂ«s, 1913-1914), FLAMURI (Boston, 1910), SHQIPTARI I AMERIKËS (Korçë 1922-1924), BOTA E RE (Boston, 1922-1923),

KOHA Javore 22 KULTURË
E ENJTE, 12 JANAR 2023

liberatori shqiptare

PURTEKA (Boston, 1922-1923) dhe KOMBI NË RREZIK (Boston, 1923). NĂ«pĂ«r faqet e tyre ai na ka lĂ«nĂ« njĂ« trashĂ«gimi tĂ« rrallĂ« prej mĂ« se 1.500 artikujsh, pa llogaritur epistolarin, pĂ«rkthimet, fjalimet, konferencat, ligjeratat, intervistat..., pa llogaritur punĂ«n qĂ« bĂ«nte nĂ« shkrimet tĂ« cilat i punonte e redaktonte me javĂ« tĂ« tĂ«ra dhe gjithsesi pa llogaritur shkrimet nĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja, disa prej tĂ« cilave akoma janĂ« tĂ« panjohura. PĂ«rveç mediave tĂ« lartpĂ«rmendura, janĂ« dhe mbi 50 gazeta e revista tĂ« tjera shqipe tĂ« kohĂ«s, nĂ« tĂ« cilat botoi tĂ« paktĂ«n nga njĂ« artikull dhe mbi 20 gazeta e revista tĂ« huaja, nĂ« gjuhĂ«n frĂ«nge, angleze, gjermane, greke..etj, nĂ« faqet e tĂ« cilave gjithashtu pĂ«rçoi zĂ«rin e rezistencĂ«s shqiptare. NĂ«pĂ«r kĂ«to tĂ« pĂ«rkohshme, sidomos nĂ« faqet e gazetĂ«s ALBANIA, gjejmĂ« tĂ« skalitur mendimin shqiptar dhe mendimin e madh tĂ« KonicĂ«s, pĂ«rkatĂ«sisht zhvillimin e atij mendimi ndĂ«r vite shumĂ« tĂ« turbullta. Kur flasim pĂ«r meritat e Faik KonicĂ«s nuk kemi parasysh vetĂ«m shkrimtarin, publicistin, kritikun letrar, eseistin, pĂ«rkthyesin, por vĂ«shtruar mĂ« gjĂ«rĂ« njĂ« nga etĂ«rit e artit dhe dhe kulturĂ«s sonĂ« moderne, intelektualin e krijuesin e hershĂ«m shqiptar tĂ« afiniteteve dhe dimensioneve evropiane. ËshtĂ« fakt se megjithĂ« kundĂ«rthĂ«niet dhe zigzaget e jetĂ«s sĂ« tij politike, emancipimi ynĂ« kombĂ«tar do t’i detyrohet nĂ« njĂ« shkallĂ« tĂ« ndjeshme dhe rolit tĂ« veprĂ«s sĂ« KonicĂ«s. Ky emancipim do tĂ« ketĂ« tĂ« bĂ«jĂ« sĂ« pari me letĂ«rsinĂ«, me fjalĂ«n shqipe por edhe me kulturĂ«n, me mendimin shqiptar, me ato ura komunikimi qĂ« ai hodhi nĂ« mes ShqipĂ«risĂ« dhe botĂ«s. Konica synoi dhe punoi tĂ«rĂ« jetĂ«n qĂ« atdheu i tij duke qenĂ« gjeografikisht pjesĂ« e pandarĂ« e EvropĂ«s, tĂ« ndjehej e tĂ« mendonte si Evropa, tĂ«

punonte e të krijonte si ajo. Për këtë, ai ishte i bindur dhe i vendosur, sado që realiteti bashkëkohor shqiptar shpesh nuk i jepte shkas për optimizëm. Kjo shpjegon pakënaqësinë e tij të vazhdueshme, zemërimin e hidhur që i zgjonin dukuritë negative në jetën shoqërore e shpirtërore të bashkatdhetarëve, kjo përligj në të shumtën e rasteve edhe satirën e sarkazmën e pamëshirshme të cilat ua kundërvuri mendimeve, mendësive dhe praktikave të mbrapshta që pengonin progresin dhe emancipimin e kombit. Lartësia nga e cila vështronte dhe aspironte Konica, kur qe fjala për Shqipërinë dhe shqiptarët ishte e një kuote evropiane. Prandaj, në këto kërkesa dhe qëndrime të rrepta, ai nuk u vu në rolin e mësuesit dhe edukatorit të kombit siç ndodhi me Naimin e rilindës të tjerë, por të kritikuesit e të kërkuesit. Sigurisht, kjo pozitë e veçantë e Konicës, si dhe natyra e tij e vështirë për të bashkëpunuar me të tjerët, temperamenti egocentrik, sado vërshtërsi që i sollën personalitetit të tij nuk ia errësuan kurrsesi figurën në historinë e kulturës shqiptare. Ai mbeti një individualitet i spikatur si mendimtar, krijues e njeri, që e begatoi dhe e larmoi universin tonë kombëtar. Men-

dimet dhe gjykimet për Faik Konicën sado kontradiktore qofshin, vijnë në përfundime pak a shumë të përbashkëta kur bashkojmë në figurën e tij, sipas përcaktimit të Nolit, stilistin e përkryer, eruditin e shkëlqyer dhe atdhetarin e madh. Janë këto, tre dimensionet e personalitetit të Konicës, të cilat nuk mund të kuptohen pa kohën dhe mjedisin nga doli e u formua, pa rrethanat shqiptare dhe lidhjet me botën, pa dhuntitë e aftësitë e tij krijuese.

Dhe më në fund, po ta marrim veprimtarinë e Konicës, ai si në fusha të tjera, edhe në të kuptuarit e drejtë të lojrave politike ishte një shekull para bashkatdhetarëve të tij, i vetmi faj i Faik Konicës, për mendimin tim, është fakti se erdhi shumë para kohe në letërsinë dhe kulturën shqiptare e dhëna se ishte më inteligjent dhe më largpamësi në mesin e rilindasve të kohës së tij.

Merre nga ta marrĂ«sh, Faik Konica ishte dhe mbeti njĂ« vigan liberator i kulturĂ«s shqiptare qĂ« bĂ«ri shumĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« dhe pĂ«r kombin tonĂ«. AtĂ« ne mund ta akuzojmĂ« vetĂ«m pĂ«r njĂ« gjĂ«: “pse nuk shkruajti mĂ« shumĂ«â€. (Lexuar me rastin e shĂ«nimit tĂ« 80 – vjetorit tĂ« vdekjes sĂ« F. KonicĂ«s nĂ« Ulqin, mĂ« 22 dhjetor 2022)

KOHA Javore 23 KULTURË
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Një mision i vazhdueshëm

Ulqin - Numri 22 i revistĂ«s pĂ«r shkencĂ«, kulturĂ« dhe art “Lemba”, e cila botohet nga Shoqata e ArtistĂ«ve dhe IntelektualĂ«ve “Art Club”, Ă«shtĂ« pĂ«ruruar mĂ« 28 dhjetor 2022 nĂ« LibrarinĂ« “Ulqini”. PĂ«r konceptin dhe politikĂ«n redaktuese tĂ« kĂ«saj reviste si dhe pĂ«rmbajtjen e numrit 22 ka folur kryeredaktorja Dr. Sabina Osmanoviq. Ajo ka thĂ«nĂ« se qĂ«llimi i revistĂ«s “Lemba” Ă«shtĂ« shpalosja dhe ruajtja e vlerave kulturore tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« Malin e Zi.

Sipas saj, pavarĂ«sisht se jetojmĂ« nĂ« kohĂ«n e teknologjisĂ« dhe digjitalizimit, ku mbajtja e njĂ« reviste letrare, kulturore, shkencore mund tĂ« ngjajĂ« si luks, nĂ« fakt “Lemba” nuk Ă«shtĂ« luks pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« Malin e Zi, por “e domosdoshme pĂ«r tĂ« ruajtur iden-

titetin tonĂ« kombĂ«tar”.

Osmanoviq ka thĂ«nĂ« se nĂ« gjithĂ« kĂ«to vite “Lemba” â€œĂ«shtĂ« pĂ«rpjekur qĂ« tĂ« paraqesĂ« disa nga sfidat, problematikat, arritjet, edhe dĂ«shtimet e shqiptarĂ«ve nĂ« Mal tĂ« Zi” dhe se njĂ« qĂ«llim i vazhdueshĂ«m i saj Ă«shtĂ« “kultivimi dhe ruajtja e trashĂ«gimisĂ« kulturore e me kĂ«tĂ« krijimi i njĂ« baze shkencore qĂ« do tĂ« pĂ«rdoret mĂ« vonĂ« pĂ«r hulumtime tĂ« tjera mĂ« tĂ« thella”.

Ajo ka thĂ«nĂ« se edhe nĂ« tĂ« ardhmen kjo revistĂ« “do tĂ« shĂ«rbejĂ« si platformĂ« pĂ«r formimin e debatit tĂ« mirĂ«filltĂ« shkencor dhe tĂ« vetĂ«dijĂ«simit nĂ« krijimin e shijes sĂ« mirĂ«filltĂ« letrare”. NĂ« vijim ajo ka paraqitur pĂ«rmbajtjen e numrit 22 tĂ« revistĂ«s “Lemba”. Numri fillon me editorialin “’Lemba’ –njĂ« mision i vazhdueshĂ«m” i kryere-

daktores Sabina Osmanoviq. NĂ« rubrikĂ«n “Studime” janĂ« botuar artikujt e Prof. dr. Hajrullah Koliqit “Princi i KrajĂ«s dhe shenjti i ArbĂ«risĂ« (ShĂ«n Gjon Vladimiri)”, Hajrudin S. MujĂ«s “KĂ«rkime gjeografike pĂ«r ‘misterin’ e hapĂ«sirĂ«s sĂ« KrajĂ«s”, GjokĂ« Dabajt “Tivarasit nĂ« Venedik (2)” dhe Korab KrajĂ«s “TrashĂ«gimia ndĂ«rtimore e krahinĂ«s sĂ« PlavĂ«s dhe GucisĂ«â€. NĂ« rubrikĂ«n “AnalizĂ«â€ Ă«shtĂ« botuar artikulli i Gjylie RexhĂ«s “(Dez)integrimi mediatik i gjuhĂ«s standarde shqipe”, kurse nĂ« rubrikĂ«n “VĂ«shtrim” artikulli i GjekĂ« Gjonajt “NjĂ« vĂ«shtrim mbi disa lokalitete arkeologjike tĂ« harruara dhe tĂ« pagĂ«rmuara nĂ« zonĂ«n e MalĂ«sisĂ«â€. Rubrika “IntervistĂ«â€ sjell intervistĂ«n me Prof. Dr. Emil Lafen, gjuhĂ«tar dhe ish-sekretar i Komisionit organizues tĂ« Kongresit tĂ« Drejtshkrimit “Gjuha

KOHA Javore 24 KULTURË
E ENJTE, 12 JANAR 2023
U pĂ«rurua numri 22 i revistĂ«s pĂ«r shkencĂ«, kulturĂ« dhe art “Lemba”

vazhdueshëm

letrare kombĂ«tare e sanksionuar nga Kongresi i Drejtshkrimit, njĂ« realitet i pakthyeshĂ«m”. NĂ« rubrikĂ«n “LetĂ«rsi dhe kritikĂ« letrare” nĂ« fokus Ă«shtĂ« shkrimtari Mark Pashko (Lucgjonaj) me njĂ« fragment nga romani “Humbja”, fitues i çmimit “Rexhai Surroi” pĂ«r romanin e vitit 2021. Po ashtu Ă«shtĂ« botuar recensioni i Bernard Çobajt “Joyce - kozmopoliti i mĂ«rguar irlandez”. NĂ« rubrikĂ«n “Poezi” janĂ« paraqitur poetĂ«t Ali Gjeçbritaj dhe Gladiola (Busulla) Jorbus. NĂ« rubrikĂ«n “PĂ«rkthime” Ă«shtĂ« botuar poezia “Mona Rosa” e poetit turk Sezai Karakoç, pĂ«rkthyer dhe pĂ«rshtatur nga Sabina Osmanoviq dhe Ridvan Dibra. NĂ« rubrikĂ«n “In Memoriam” janĂ« botuar artikujt e Gazmend Çitakut “Bahri Brisku (1933-2021) - BacĂ«, pusho i qetĂ«!” dhe Ismet KallabĂ«s me rastin

PĂ«r konceptin dhe politikĂ«n redaktuese tĂ« kĂ«saj reviste si dhe pĂ«rmbajtjen e numrit 22 ka folur kryeredaktorja Dr. Sabina Osmanoviq. Ajo ka thĂ«nĂ« se qĂ«llimi i revistĂ«s “Lemba” Ă«shtĂ« shpalosja dhe ruajtja e vlerave kulturore tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« Malin e Zi. Sipas saj, pavarĂ«sisht se jetojmĂ« nĂ« kohĂ«n e teknologjisĂ« dhe digjitalizimit, ku mbajtja e njĂ« reviste letrare, kulturore, shkencore mund tĂ« ngjajĂ« si luks, nĂ« fakt “Lemba” nuk Ă«shtĂ« luks pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« Malin e Zi, por “e domosdoshme pĂ«r tĂ« ruajtur identitetin tonĂ« kombĂ«tar”

e vdekjes sĂ« Sazana Çapriqit (19642021). Po ashtu “NĂ« vend tĂ« pĂ«rkujtimit” Ă«shtĂ« botuar artikulli i Sazana Çapriqit “Kanoni letrar dhe shkrimi femĂ«ror - pushtimi i kanonit”, pjesĂ« nga libri i saj “Shkrimi femĂ«ror”. Numri pĂ«rfundon me paraqitjen e botimeve tĂ« reja tĂ« “Art Club”-it. Numri 22 i revistĂ«s pĂ«r shkencĂ«, kulturĂ« dhe art “Lemba” Ă«shtĂ« botuar me mbĂ«shtetjen e Fondit pĂ«r Mbrojtjen dhe Realizimin e tĂ« Drejtave tĂ« Pakicave, ndĂ«rsa pĂ«r tĂ« gjithĂ« tĂ«

pranishimit nĂ« pĂ«rurim “Art Club”-i ka ndarĂ« nga njĂ« kopje tĂ« revistĂ«s. PĂ«rurimi i numrit 22 tĂ« revistĂ«s “Lemba” Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ« kuadĂ«r tĂ« shĂ«nimit tĂ« 32-vjetorit tĂ« “Art Club”-it. NĂ« fjalĂ«n pĂ«rshĂ«ndetĂ«se, kryetari i kĂ«saj shoqate, Ismet Kallaba, ka folur mbi rolin dhe kontributin e “Art Club”it pĂ«r artin, kulturĂ«n dhe shkencĂ«n shqiptare si dhe ka paraqitur njĂ« pĂ«rmbledhje tĂ« veprimtarive kryesore tĂ« “Art Club”-it gjatĂ« vitit 2022. i. k.

KOHA Javore 25 KULTURË
E ENJTE, 12 JANAR 2023
“

IntervistĂ« me Dr. Paulin Markun, anĂ«tar i kryesisĂ« sĂ« FederatĂ«s Panshqiptare tĂ« AmerikĂ«s “Vatra”

Federata Panshqiptare “Vatra” nĂ« 110 vite

Koha Javore: Z. Marku, Federata Panshqiptare “Vatra” Ă«shtĂ« organizata mĂ« jetĂ«gjatĂ« e shqiptarĂ«ve nĂ« tĂ« dyja anĂ«t e Atlantikut, e cila asnjĂ«herĂ« nuk reshti sĂ« ndihmuari çështjen kombĂ«tare nĂ« tĂ« gjitha aspektet dhe fushat. Cilat do tĂ« veçonit si tri arritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« kĂ«saj federate nĂ« kĂ«to 110 vjet ekzistencĂ«?

P. Marku: Federata Panshqiptare e AmerikĂ«s “Vatra” e themeluar nĂ« vitin 1912 nga intelektualĂ« shqiptarĂ«, me nĂ« krye Nolin dhe KonicĂ«n ishte pĂ«r mbrojtjen e interesave kombĂ«tare, pĂ«r tĂ« bashkĂ«punuar nĂ« zhvillimin e arsimit, kulturĂ«s e traditĂ«s shqiptare, si dhe pĂ«r tĂ« krijuar lidhjet me atdheun. NĂ«pĂ«rmjet organit zyrtar, gazeta “Dielli” informonte opinionin publik pĂ«r ngjarjet nĂ« viset shqiptare, qĂ«ndrimin dhe deklaratat e ndĂ«rkombĂ«tarĂ«ve dhe ndaj aktiviteteve tĂ« diasporĂ«s shqiptare.

GjatĂ« kĂ«tyre 110 viteve veprimtari, pati njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« procesin shtet-formues dhe nĂ« vendimmarrje politike nĂ« ShqipĂ«ri. Po ashtu, “Vatra” ka qenĂ« protagoniste nĂ« mbrojtje tĂ« tĂ« drejtave kombĂ«tare shqiptare e territoriale dhe nĂ« lobimin ndĂ«rkombĂ«tar pĂ«r konsolidimin e shtetit shqiptar, pĂ«r promovimin e vlerave tona kombĂ«tare si dhe pĂ«r ndĂ«rtimin e urave lidhĂ«se me institucionet amerikane.

Koha Javore: Prej sa anĂ«tarĂ«sh pĂ«rbĂ«het sot kryesia e “VatrĂ«s” dhe si i zhvilloni mbledhjet?

P. Marku: Kryesia e “VatrĂ«s” pĂ«rbĂ«het prej trembĂ«dhjetĂ« anĂ«tarĂ«sh dhe drejtohet nga kryetari i “VatrĂ«s”. Mbledhjet zhvillohen periodikisht sipas programit dhe projekteve tĂ« spektrit kombĂ«tar nĂ« pĂ«rputhje me interesat e “VatrĂ«s” dhe tĂ« shqiptarĂ«ve.

KOHA Javore 26 INTERVISTË
histori
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Panshqiptare histori

Koha Javore: PĂ«r tĂ« realizuar misionin e saj, si financohet Federata Panshqiptare “Vatra”?

P. Marku: Ju falĂ«nderoj pĂ«r kĂ«tĂ« pyetje mjaft interesante. TĂ« ardhurat sigurohen nga anĂ«tarĂ«t e saj, nga donatorĂ« tĂ« ndryshĂ«m, qofshin ‘vatran’ apo miq tĂ« jashtĂ«m tĂ« “VatrĂ«s”. Gjej edhe rastin qĂ« t’i falĂ«nderoj pĂ«r zemĂ«rgjerĂ«sinĂ« qĂ« kanĂ« dĂ«shmuar dhe dĂ«shmojnĂ«, tĂ« cilĂ«ve duhet t’iu jemi mirĂ«njohĂ«s pĂ«r kontributin e tyre. Mund tĂ« pohohet se gjatĂ« kĂ«tyre 110 viteve janĂ« realizuar projekte tĂ« shumta nĂ« shĂ«rbim tĂ« çështjes kombĂ«tare shqiptare dhe tĂ« “VatrĂ«s”. JanĂ« vĂ«rtet tĂ« shumtĂ« individĂ« apo familje qĂ« kanĂ« dhuruar pĂ«r “VatrĂ«n” dhe pĂ«r projekte tĂ« ndryshme tĂ« ‘vatranĂ«ve’ ndĂ«r dekada, ku disa prej tyre edhe nuk jetojnĂ« mĂ«, por mund tĂ« pohoj se falĂ« donacioneve qĂ« ata kanĂ« bĂ«rĂ« dhe vazhdojnĂ« tĂ« bĂ«jnĂ«, janĂ« realizuar shumĂ« projekte.

Koha Javore: Cili është bashkëpunimi Juaj me shoqatat e tjera në Amerikë dhe ku konsiston ky bashkëpunim?

P. Marku: BashkĂ«punimi i “VatrĂ«s” me shoqatat e tjera Ă«shtĂ« konstruktiv. NĂ« lidhje me zhvillimin e aktiviteteve ato janĂ« tĂ« ndryshme si: bashkĂ«punime shkencore, kulturore e shoqĂ«rore. Po ashtu, “Vatra” ka patur dyert e hapura pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« kanĂ« kĂ«rkuar bashkĂ«punim pĂ«r tĂ« promovuar veprimtaritĂ« e tyre me karakter kombĂ«tar shqiptar, arsimor e kulturor.

Koha Javore: Federata që ju aderoni ka qenë zë permanent i mbrojtjes dhe garantimit të të drejtave të shqiptarëve në SHBA dhe lobuese në Kongresin Amerikan për shqiptarët anembanë botës. Si e shikoni

aktualisht statusin e shqiptarëve në SHBA, arritjet e tyre në fusha të ndryshme jetësore?

P. Marku: “Vatra” lindi dhe u rrit si e tillĂ«,nĂ« mbrojtje tĂ« interesave kombĂ«tare shqiptare dhe e zhvilloi veprimtarinĂ« pĂ«r ndĂ«rgjegjĂ«simin e opinionit publik amerikan pĂ«r vlerat e larta qĂ« e karakterizojnĂ« popullin shqiptar. Gjithashtu, ka mbajtur marrĂ«dhĂ«nie me autoritete tĂ« larta shtetĂ«rore, Kongresin Amerikan, Departamentin e Shtetit, senatorĂ« e kongresmenĂ«. “Vatra” e ka dĂ«shmuar forcĂ«n e saj nĂ« mbrojtje tĂ« çështjes kombĂ«tare e territoriale nĂ« KonferencĂ«n e Parisit kur kĂ«rcĂ«nimi ishte tepĂ«r serioz dhe pĂ«rgatiti njĂ« fushatĂ« tĂ« gjerĂ« dhe mjaft aktive me autoritete tĂ« larta nĂ« AmerikĂ«. “Vatra” i ka kultivuar vazhdimisht marrĂ«dhĂ«niet me autoritet amerikane nĂ« mbrojtje tĂ« shqiptarĂ«ve, qĂ« u finalizuan me aktin e ahpalljes sĂ« KosovĂ«s tĂ« lirĂ« dhe tĂ« pavarur. Statusi i shqiptarĂ«ve nĂ« SHBA Ă«shtĂ« vĂ«rtet njĂ« shembull pozitiv pĂ«r mĂ«nyrĂ«n e integrimit nĂ« shoqĂ«rinĂ« amerikane. JanĂ« tĂ« shumtĂ« tĂ« rinj e tĂ« reja shqiptare qĂ« studiojnĂ« nĂ« universitete amerikane prestigjioze dhe kanĂ« arritur rezultate tĂ« shkĂ«lqyera, si dhe janĂ« tĂ« shumtĂ« ata qĂ« kanĂ« mbaruar universitetin dhe sot punojnĂ« nĂ« dikastere tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. Sot qĂ« flasim, shqiptarĂ«t i gjejmĂ« nĂ« institucione tĂ« rĂ«ndĂ«sishme amerikane nĂ« fusha tĂ« ndryshme: akademike, arsimore, mjekĂ«si, inxhinieri, shĂ«rbim ushtarak e policor duke mbajtur edhe grada drejtuese tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. Aktualisht kemi specialistĂ« shqiptarĂ« dhe nĂ« fushĂ«n e drejtĂ«sisĂ« e financĂ«s. Po ashtu, gjenden biznese tĂ« shumta shqiptarĂ«sh, kryesisht nĂ« fushĂ«n e ndĂ«rtimit, bare e restorante, menaxhim biznesesh, shitblerje shtĂ«pish e pronash e shumĂ« punĂ« tĂ« tjera profesionale.

Koha Javore: NĂ« kuadĂ«r tĂ« FederatĂ«s Panshqiptare “Vatra” botohet edhe gazeta“Dielli”m e njĂ« traditĂ« raportimi mbi njĂ« shekull, njĂ« mjet informimi tejet i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« SHBA e drejtuar ndĂ«r dekada nga emra tĂ« mĂ«dhenj tĂ« shkencĂ«s dhe kulturĂ«s kombĂ«tare si Faik Konica, Fan Noli, etj. Cili ka qenĂ« kontribu-

ti i kësaj gazete në ruajtjen e gjuhës, kulturës dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve përtej Atlantikut?

P. Marku: Gazeta “Dielli” Ă«shtĂ« organi zyrtar i “VatrĂ«s” dhe botohet njĂ«herĂ« nĂ« muaj. Veprimtaria e “VatrĂ«s” dhe e komunitetit shqiptar nĂ« AmerikĂ« zĂ«nĂ« vend tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« shtypin e gazetĂ«s “Dielli”. Po ashtu, nĂ« gazetĂ« gjenden shkrime tĂ« shumta tĂ« karakterit: historik, gjuhĂ«sor e letrar, politik, shoqĂ«ror e kulturor. GjatĂ« pandemisĂ« Covid-19, gazeta “Dielli” kontaktoi dhe zhvilloi intervista tĂ« shumta nga katĂ«r anĂ«t e botĂ«s me specialistĂ« tĂ« mjekĂ«sisĂ« dhe tĂ« shĂ«ndetit publik pĂ«r tĂ« informuar lexuesit rreth gjendjes sĂ« Covidit.

Koha Javore: Cila Ă«shtĂ« veprimtaria aktuale e FederatĂ«s Panshqiptare “Vatra” dhe planet mĂ« tĂ« afĂ«rta?

P. Marku: Veprimtaria e “VatrĂ«s” Ă«shtĂ« e mbushur me aktivitete tĂ« shumta pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« vitit. KĂ«tĂ« vit “Vatra” kishte edhe 110-vjetorin e themelimit tĂ« saj qĂ« pĂ«rkon me 110-vjetorin e PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ«. PĂ«r kĂ«to dy ngjarje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme u organizuan aktivitete shkencore. MĂ« 12 qershor 2022 u organizua Konferenca NdĂ«rkombĂ«tare Shkencore ku morĂ«n pjesĂ« njĂ«zet studiues profesionistĂ« pĂ«r tĂ« folur pĂ«r tĂ« shkuarĂ«n e lavdishme tĂ« FederatĂ«s “Vatra”. NĂ« kĂ«tĂ« aktivitet shkencor, studiuesit paraqiten temat e tyre mjaft interesante dhe sollĂ«n shumĂ« risi pĂ«r veprimtarinĂ« e “VatrĂ«s” shekullore. Aktualisht jemi duke punuar pĂ«r realizimin e botimin tĂ« akteve tĂ« konferencĂ«s. Me rastin e 110-vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« u organizua Simpozium Shkencore nĂ« “VatĂ«r”. Po ashtu, kemi patur aktivitete festive me komunitetin shqiptar ne AmerikĂ«.

Koha Javore: Z. Marku, Ju falĂ«nderoj pĂ«r kĂ«tĂ« intervistĂ«! P. Marku: FalĂ«nderoj gazetĂ«n “Koha Javore” pĂ«r interesimin pĂ«r tĂ« informuar lexuesit rreth veprimtarisĂ« sĂ« FederatĂ«s “Vatra”, veçanĂ«risht falĂ«nderoj gazetarin Toni Ujkaj. Ju uroj shumĂ« suksese!

Intervistoi: Toni Ujkaj

KOHA Javore 27 INTERVISTË
“Vatra” E ENJTE, 12 JANAR 2023

Në prag të festave të fundvitit

Gjolaj sërish gëzon nxënësit e shkollës Trieshit me dhurata

KOHA Javore 28 MOZAIK
E ENJTE, 12 JANAR 2023

gëzon shkollës së dhurata

NĂ« njĂ« atmosferĂ« tejet tĂ« kĂ«ndshme dhe festive nĂ« praninĂ« e prindĂ«rve, banorĂ«ve vendas, bashkĂ«punĂ«torĂ«ve dhe donatorĂ«ve, nxĂ«nĂ«sit dhe arsimtarĂ«t e ShkollĂ«s Fillore “Gjergj Kastrioti –SkĂ«nderbeu” nĂ« Triesh, shĂ«nuan DitĂ«n e afarizmit duke zhvilluar edhe njĂ« varg aktivitetesh tĂ« larmishme qĂ« u pĂ«rkojnĂ« festave tĂ« fundvitit.

Duke pĂ«rshĂ«ndetur tĂ« pranishmit, drejtori i shkollĂ«s Leon Gjuravçaj fillimisht iu drejtua nxĂ«nĂ«sve duke theksuar se festat e dhjetorit gjithherĂ« janĂ« tĂ« bukura, andaj si tĂ« tilla janĂ« pjesĂ« e pandarĂ« e jetĂ«s shkollore, janĂ« festa tĂ« gĂ«zueshme dhe kanĂ« karakter solemn, sepse dhjetori Ă«shtĂ« muaji i dritave shumĂ«ngjyrĂ«she, muaji i urimeve, muaji i shpresave, muaji i buzĂ«qeshjeve nĂ« veçanti nĂ« fytyrat e fĂ«mijĂ«ve, muaji i magjisĂ« sĂ« babagjyshit, muaji i dashurisĂ« sĂ« pĂ«rbashkĂ«t nĂ« prag tĂ« ndĂ«rrimit tĂ« moteve tek tĂ« gjitha grupmoshat shkollore. Duke iu drejtuar prindĂ«rve, bashkĂ«punĂ«torĂ«ve e donatorĂ«ve, ai nĂ«nvizoi se nĂ« saje tĂ« punĂ«s organizative tĂ« stafit drejtues, angazhimit tĂ« gjithĂ« stafit pedagogjik tĂ« ShkollĂ«s Fillore “Gjergj Kastrioti – SkĂ«nderbeu” si institucion edukativo-arsimor me kohĂ« Ă«shtĂ« e njohur si vatĂ«r e njĂ« mĂ«simdhĂ«nie frymĂ«zuese e nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« edhe sfiduese. Por jo vetĂ«m, ajo Ă«shtĂ« edhe vatĂ«r e talenteve tĂ« rinj duke i qĂ«ndruar besnikĂ« parimit se dija Ă«shtĂ« investimi mĂ« fitimprurĂ«s i jetĂ«s. Andaj, vazhdoi Gjuravçaj, sot ky institucion i ka hapur dyert e saj, zemrat e tĂ« gjithĂ« nxĂ«nĂ«sve me moton “Gjithçka pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe pĂ«r tĂ« ardhmen e tyre”, duke u paraqitur para jush me performanca pĂ«rmes kĂ«ngĂ«ve, melodive, recitimeve, grimcave teatrale me dĂ«shirĂ« pĂ«r t’u shprehur urimet e tyre juve tĂ« nderuar tĂ« pranishĂ«m pĂ«r kĂ«to festa tĂ« fundvitit, por edhe tĂ« demonstrimit tĂ« aftĂ«-

sisë e prirjes për finalizimin e punimeve artizanale, panairit të gatimit të produkteve ushqimore të cilat nxënësit me shumë kujdes e përkushtim, të ndihmuar nga arsimtarët entuziastë e kreativë e prindërit e zellshëm i kanë përgatitur me aq shumë dashuri e mjeshtëri. Pjesë e pandarë e këtij aktiviteti ishte edhe ekspozita e punimeve të nxënësve të talentuar nga kultura e artit figurativ.

Drejtori Gjuravçaj pĂ«rshĂ«ndeti e falĂ«nderoi zotĂ«ri Mark Rrok Gjolaj, bashkĂ«vendĂ«sin nga fshati Muzheçk i Trieshit, pronarin e KompanisĂ« ‘’Art keramik’’ i cili pĂ«r tĂ« dytĂ«n herĂ« siguroi dhuratat pĂ«r festat e fundvitit - Krishtlindje dhe Vit tĂ« Ri pĂ«r tĂ« gjithĂ« nxĂ«nĂ«sit nĂ« nivel tĂ« shkollĂ«s amĂ«, paralelet RudinĂ« dhe Cem i Trieshit. ZotĂ«ri Gjolaj, krahas kĂ«tyre dhuratave, ahkollĂ«s i siguroi njĂ« kompjuter me vlerĂ« prej 680 euro, rekuizite sporti pĂ«r futboll e basketboll si dhe koktej pĂ«r tĂ« gjithĂ« tĂ« pranishmit. NĂ« vazhdim pasoi falĂ«nderimi pĂ«r ‘’ZyrĂ«n e AvokaturĂ«s Preleviq’’ nga Podgorica, e cila po ashtu siguroi dhuratat pĂ«r Vit tĂ« Ri pĂ«r tĂ« gjithĂ« nxĂ«nĂ«sit nĂ« nivel tĂ« shkollĂ«s.

FalĂ«nderim tĂ« veçantĂ« drejtori shprehi pĂ«r KishĂ«n Katolike ‘’Zemra e Krishtit’’ nga Podgorica nĂ« krye me eprorin Don Janez Mirtek, qĂ« shkollĂ«s i dhuroi ngrohĂ«set me gaz me vlerĂ« afro 2.000 euro.

FjalĂ« falĂ«nderuese e mirĂ«sie pati pĂ«r ShtjefĂ«n Ujkaj, udhĂ«heqĂ«sin artistik tĂ« SHKA ‘’Besa’’, TV Boin nĂ« krye me drejtoreshĂ«n Sandra Bojaj dhe bashkĂ«vendasin GjokĂ« Asanaj me banim nĂ« PodgoricĂ«.

I gjithë ky aktivitet u zhvillua e u mbyll në një atmosferë festive madhështore me plot ovacione, shoqërim spontan dhe koktej të begatë përgatitur nga nxënësit, mësimdhënësit dhe donatori Gjolaj duke këmbyer urimet më të bukura në ndërrimin e moteve.

KOHA Javore 29 MOZAIK
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Nga fundi i muajit dhjetor të vitit të kaluar, Qeveria e Malit të Zi, Unioni i Punëdhënësve, Asociacioni i Sindikatave dhe Unioni i Sindikatave të Lira, firmosën Marrëveshjen e re të përgjithshme kolektive.

Nga Sindikata e Medias në Mal të Zi, këtë marrëveshje e kanë cilësuar si dokumentin më të rëndësishëm për

tĂ« gjithĂ« tĂ« punĂ«suarit nĂ« Mal tĂ« Zi i cili, siç kanĂ« thĂ«nĂ«, jep mĂ« shumĂ« tĂ« drejta nĂ« raport me Ligjin e punĂ«s. “Ky Ă«shtĂ« tani dokumenti mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m edhe pĂ«r anĂ«tarĂ«t/et e SindikatĂ«s sĂ« Medias dhe pĂ«r tĂ« punĂ«suarit nĂ« media, pĂ«r shkak se MarrĂ«veshja kolektive sektoriale pĂ«r fushĂ«n e medias pushoi sĂ« vlefshmi

para dy vitesh”, thuhet nĂ« njoftimin e SindikatĂ«s sĂ« Medias.

Ata kanë sqaruar se gjatë bisedimeve mbi Marrëveshjen e re të përgjithshme kolektive, pika që ka sjellë më shumë pengesa ka qenë ajo e ngritjes së pagesës ditore për punë gjatë të dielave për të punësuar në media në nivelin prej 80 përqind.

KOHA Javore 30
MOZAIK MĂ« shumĂ« tĂ« drejta Firmoset MarrĂ«veshja e re e pĂ«rgjithshme kolektive E ENJTE, 12 JANAR 2023 “Ky Ă«shtĂ« tani dokumenti mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m edhe pĂ«r anĂ«tarĂ«t/et e SindikatĂ«s sĂ« Medias dhe pĂ«r tĂ« punĂ«suarit nĂ« media, pĂ«r shkak se MarrĂ«veshja kolektive sektoriale pĂ«r fushĂ«n e medias pushoi sĂ« vlefshmi para dy vitesh”, thuhet nĂ« njoftimin e SindikatĂ«s sĂ« Medias

drejta për të punësuarit

“PronarĂ«t e mediave lokale kanĂ« kĂ«rkuar qĂ« tĂ« punĂ«suarit nĂ« kĂ«to media tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rjashtuar nga kjo rritje e pagesĂ«s ditore, duke pohuar se kjo do tĂ« rrezikonte qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e kĂ«tyre mediave. KĂ«shilli kryesor i SindikatĂ«s sĂ« Medias, nĂ« fund ka pranuar qĂ« rritja e pagesĂ«s ditore nĂ« media tĂ« shtyhet pĂ«r gjashtĂ« muaj, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« MarrĂ«veshja e re kolektive e pĂ«rgjitshme tĂ« firmoset, por dhe qĂ« t’i jepet shans qĂ« gjatĂ« kĂ«saj periudhe tĂ« bisedimeve tĂ« vihet deri tek MarrĂ«veshja kolektive sektoriale pĂ«r fushĂ«n e medias. NĂ«se kjo nuk do tĂ« miratohet pĂ«r gjashtĂ« muaj, automatikisht do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« vlejĂ« rritja e pagesĂ«s ditore pĂ«r punĂ« nĂ« media gjatĂ« tĂ« dielave. Kjo thuhet nĂ« Nenin

37 tĂ« MarrĂ«veshjes sĂ« pĂ«rgjithshme kolektive”, theksojnĂ« nga Sindikata e Medias.

Më tutje, sipas raportimit të Sindikatës së Medias, thuhet se nëse do të miratohet Marrëveshja kolektive sektoriale në gjashtë muajt e ardhshëm, ajp nuk mund të përmbajë më pak të drejta në raport me Marrëveshjen e përgjithshme kolektive, çfarë thuhet edhe në Nenin 3 të Marrëveshjes të përgjithshme kolektive. Kjo do të thotë që të punësuarit në media, pavarësisht nga të gjitha, do të fillojnë të paguhen me rritje të pagesës ditore për punë të dielave për gjashtë muaj. Nga kjo sindikatë ndër të tjera tregojnë se të punësuarit në media të cilët

paguhen me pagĂ« minimale 450 euro, e tĂ« cilĂ«t punojnĂ« pĂ«rtej orarit tĂ« punĂ«s, gjatĂ« natĂ«s, nĂ« kujdestari, apo qĂ« punojnĂ« gjatĂ« festave dhe tĂ« dielave, me MarrĂ«veshjen e re tĂ« pĂ«rgjithshme kolektive, menjĂ«herĂ« do tĂ« marrin pagĂ« tĂ« ngritur. Me MarrĂ«veshjen e re tĂ« pĂ«rgjithshme kolektive rriten pagesat ditore edhe pĂ«r punĂ« tĂ« dyfishtĂ« me 10 pĂ«rqind, ndĂ«rsa janĂ« tĂ« garantuara edhe njĂ« sĂ«rĂ« tĂ« drejtash tĂ« tjera pĂ«r tĂ« punĂ«suarit. Nga ana tjetĂ«r, me kĂ«tĂ« marrĂ«veshje ndĂ«rpritet masa disiplinore, por tĂ« punĂ«suarit, ashtu sikurse edhe deri mĂ« tani tĂ« drejtat e tyre mund t’i mbrojnĂ« me procedim gjyqĂ«sor.

KOHA Javore 31
t. u. MOZAIK
E ENJTE, 12 JANAR 2023

Legjendë nga librat

Legjenda thotĂ« se ky ritual ndihmon. (Nga libri “Mjekimi me faktorĂ« natyrorĂ« nĂ« regjionin e Ulqinit”)

Legjenda për Xhemilen

tari dhe shkrimtari ulqinak Ali Llunji nĂ« bazĂ« tĂ« kĂ«saj legjende e botoi librin ”Lugu i Xhemiles” (dramĂ«). Po i pĂ«rshkruajmĂ« disa fragmente nga kjo vepĂ«r...

Legjenda e ShpellĂ«s sĂ« QelbĂ«t Plazhi i grave / ose Shpella e QelbĂ«t / gjendet ndĂ«rmjet hoteleve “Albatros “ dhe “Galeb” nĂ« lokalitetin e Pyllit tĂ« Pishave. ËshtĂ« e mbrojtur prej pamjes nga jashtĂ«sia dhe ofron kushte shumĂ« tĂ« mira pĂ«r rrezitje, larje nĂ« det, mjekim me faktorĂ« natyrorĂ« / uji mineral i sulfurit i cili buron nĂ« breg tĂ« detit/. GjatĂ«sia e plazhit Ă«shtĂ« 100 m, njĂ« pjesĂ« e saj Ă«shtĂ« me zhavor, kurse nĂ« tĂ« dy anĂ«t Ă«shtĂ« shkĂ«mbore... KĂ«tu munden tĂ« lahen edhe notuesit e dobĂ«t sepse njĂ« pjesĂ« Ă«shtĂ« e cekĂ«t.

Në këtë vend gjithmonë kanë ardhur gra prej vendit si edhe prej vendeve tjera, duke kërkuar mjekim dhe ilaç që të mund të lindin si edhe shërim nga sëmundjet e tjera gjinekologjike. Këtu mundën të shërohen me faktorë natyrorë edhe astma bronkiale tek fëmijët, si edhe sëmundjet e tjera kronike siç janë: reumatizmi, gjendjet post-traumatike neurologjike, disa sëmundje të lëkurës.

Legjenda për Shpellën e Qelbët

Në skaj të Plazhit të grave, pak e fshehur gjendet Shpella e Qelbët. Këtu herët në mëngjes gati çdo ditë para lindjes së diellit vijnë gratë të cilat kërkojnë të lindin me një grua tjetër si udhëheqëse dhe bëjnë një ritual të posaçëm i cili është i vjetër disa qindra vite. Gruja hyn në ujë të detit dhe i afrohet shpellës. Vendosë një pjesë të rrobave të saj në shkëmbin i cili gjendet në mesin e shpellës. Sillet tri herë rreth këtij shkëmbi në ujë. Pastaj del jashtë në bregun e detit në afërsi dhe merr ushqimin e përgatitur për mëngjes.

Para treqind vjetësh në këtë luginë e mbytën në mënyrë brutale nusen e re, Xhemilen me bukuri të rrallë. Gaze-

Këtu e treqind vjetë më parë, në Ulqin jetonte një vajzë shumë e bukur. Emrin e kishte Xhemile. Ishte aq e

KOHA Javore 32
E ENJTE, 12 JANAR 2023
KULTURË

librat e mia

pashme, saqĂ« e lakmonin shumĂ« djem konaqesh. Xhemilja e re si vera, e njomĂ« si thĂ«llĂ«za, qendiste nĂ« gjergjef. BĂ«hej gati pĂ«r nusĂ«ri... PĂ«lqente njĂ« djalĂ« tĂ« varfĂ«r, por babai i saj – kapidan anije, e martoi pĂ«r njĂ« detar. Pak kohĂ« bĂ«ri me te dhe e la tĂ« vetmuar. Lundronte deteve pĂ«r tĂ«

siguruar jetesĂ«n. Detari i ri e la gruan nĂ« amanet. DorĂ«zanĂ«t – lugĂ«tarĂ«t –bĂ«nĂ« hatanĂ«. Medet, medet... AtĂ« natĂ« vrau rrĂ«feja. Ishte kohĂ« e ligĂ«. Bubullonte, vetonte. Dy gra vinin rrugicave tĂ« kalldrĂ«meve tĂ« ullishtĂ«s... dy hijeve nĂ«n qyrqe, ua dorzon nusen e re... Ajo dridhej si shelgu... kĂ«putĂ«n rrugĂ«n nĂ«n hijen e MendrĂ«s dhe u futĂ«n thellĂ« nĂ« pyll... qĂ« andej lugu u bĂ« me gjak... çdokund fluturon shpirti i saj. Sa nĂ« tokĂ«, sa nĂ« det, sa herĂ« qĂ« ndĂ«gjoni ushtimĂ« deti – gjĂ«mon zĂ«rin e saj, sa herĂ« dĂ«gjohen klithma pulĂ«bardhash janĂ« thirrjet e saj, kĂ«tu ditĂ« e natĂ« dĂ«gjohen gjĂ«mĂ«, klithma. ( Nga libri “Mjekimi me faktorĂ« natyrorĂ« nĂ« regjionin e Ulqinit”)

Legjenda te Fusha e QehajĂ«s Miliha Karamanaga – Hidri rrĂ«fen: “Kam qenĂ« nxĂ«nĂ«se shkolle, ishte natĂ« duke u kthyer nga shkolla. NĂ« bedenin te Fusha e QehajĂ«s janĂ« disa penxhere tĂ« rrumbullakĂ«ta tĂ« drejtuara prej detit. NdĂ«rmjet dy penxhereve tĂ« fundit janĂ« tri hapĂ«sira tĂ« vogla.. Duke ecur menjĂ«herĂ« prej kĂ«tyre hapĂ«sirave tĂ« vogla doli flakĂ« e kuqe...u frigova, shpejtova dhe mbĂ«rrita deri te shpja jonĂ«.. PĂ«r kĂ«tĂ« gjĂ« nuk i fola askuj. Kaluan disa ditĂ«, te na erdhi Hatmane Hoxha, vajza e kushĂ«rinit Musa NagĂ«s. E shoqĂ«rova Hatmanen deri te Porta e JallisĂ«. I tregova se çka mĂ« ka ndodhur para disa netĂ«ve duke kaluar nĂ«pĂ«r FushĂ« tĂ« QehajĂ«s”.

Hatmanja u ndal dhe mĂ« tha: “Kam dĂ«gjua prej tĂ« moçëmve: Para njĂ«qind vjetĂ«ve, nuset janĂ« marrĂ« natĂ«n tĂ« hypura nĂ« kalĂ«. NjĂ« herĂ« duke kaluar kali me nuse te ato penxheret e vogla para bedenit te Fusha e QehajĂ«s prej detit e gjuajnĂ« me top KalanĂ« dhe vetĂ«m nusja atĂ«herĂ« ka mbetur e vdekur...

Ti nuk je vetmja qĂ« e ke pa flakĂ«n e cila del prej kĂ«tyre penxhereve...” (Nga libri nĂ« dorĂ«shkrim “MĂ«rgimtar”)

Legjenda për Bedenin e Kanunes

Prej Ali Peshkut dëgjova edhe këtë tregim për Bedenin i Kanunes.

Bedeni i Kanunes Ă«shtĂ« sipĂ«r jallije i drejtuar nga plazhi i qytetit dhe gadishullit “Suka”. Aty gjithmonĂ« kanĂ« dalur dhe ulur mĂ« tepĂ«r gratĂ« dhe tĂ« moshuarit pĂ«r tĂ« shikuar RanĂ«n, ardhjen dhe largimin e barkave prej Molit tĂ« Ulqinit. Aliu rrĂ«fen: “Kjo pjesĂ« e KalasĂ« emrin e mori prej plakĂ«s Kanune e cila jetonte fillimisht nĂ« brendĂ«si tĂ« KalasĂ«.

Para shumë viteve në një lundrim të gjatë deri në Skenderie (Aleksandria në Egjipt) ishin edhe kapidan Ismail Kalamishi me djalin Osmanin. Nëpër detin Adriatik deri në dalje të Otrantos i përcjelli kohë e mirë me erëra të lehta.

Anija “Muradije” lundronte.. por pasi e lanĂ« Detin Jon filloi tramuntana, valĂ«t ishin aq tĂ« mĂ«dhaja sa e mbulonin tĂ«rĂ« kuvertĂ«n e barkĂ«s.

Kapidani nuk u frikësua, çdo kush bënte punën e vet .

Kapidani i dha urdhër Hyseinit për të thirrur sallën (lajmërim për të vdekurit)

Hyseini i lidhur për dyrekun e parë më përmallim e thirri sallën - Enzanin.

Prej shtatĂ« detarĂ«ve tĂ« “Muradijes” tĂ« cilĂ«n tĂ« thyer nĂ« disa copa e qiti deti nĂ« brigjet e SicilisĂ« , shpĂ«tuan vetĂ«m dy.

Kapidani, djali i tij Osmani kurse detarët Hyseini, Selimi dhe Hajdari u mbytën


Pas disa ditĂ«ve detarĂ«t qĂ« vinin nga lundrimi e pĂ«rhapĂ«n lajmin pĂ«r mbytjen e anijes “Muradije”..

Kanunja , gruja e kapidan Ismailit kështu humbi djalin edhe burrin.. Ajo çdo ditë ishte në skaj të Kalasë, te bedeni mbi Jalli..

Nuk besonte se djali edhe burri nuk do të kthehen më nga lundrimi..

Kanunja shiti bylykun e ullinjve në Bishtë dhe ndërtji shtëpi të vogël në buzë të bedenit..

Dhe aty qëndronte ditë e natë duke pritur ardhjen e djalit dhe të burrit...

KĂ«tĂ« tregim ma tregoi babai im Sulejman ef. Peshku . UnĂ« isha 5 vjeçar, kurse Brahim dhe Nail Karamanaga, MustafĂ« Ismajlaga, Xhemal Idrizaga ishin mĂ« tĂ« rritur”. KĂ«shtu e pĂ«rfundoi Aliu kĂ«tĂ« bisedĂ«. (Nga romani “Mullini i ErĂ«s”)

KOHA Javore 33
E ENJTE, 12 JANAR 2023
KULTURË

Paqe tani, më shumë se kurdoherë tjetër!

Paqë e pajtim edhe për shqiptarët kudo që janë

Kjo Ă«shtĂ« kĂ«rkesa e Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« OrganizatĂ«s sĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara (OKB), Antonio Guteresh nĂ« mesazhin e tij drejtuar botĂ«s nĂ« vigjiljen e fillimit tĂ« Vitit tĂ« Ri 2023. “Pas njĂ« viti luftrash brutale nga Afganistani e deri nĂ« UkrainĂ«, duke detyruar njĂ« numĂ«r rekord njerĂ«zish tĂ« largohen nga shtĂ«pitĂ« e tyre, bota ka nevojĂ« pĂ«r paqe nĂ« vitin 2023 mĂ« shumĂ« se kurrrĂ« mĂ« parĂ«â€, Ă«shtĂ« shprehur udhĂ«heqsi i OKBsĂ«, nĂ« mesazhin e tij drejtuar mbarĂ« botĂ«s, me rastin e Vitit tĂ« Ri 2023. Peace needed now, ‘more than ever’: Guterres | UN News.

“Le ta bĂ«jmĂ« Vitin 2023 njĂ« vit kur rivendoset paqja nĂ« jetĂ«n tonĂ«, nĂ« shtĂ«pitĂ« tona dhe nĂ« botĂ«n tonĂ«. NĂ« vitin 2023 kemi nevojĂ« pĂ«r paqe, tani mĂ« shumĂ« se kurrĂ«. Paqe me njĂ«ritjetrin nĂ«pĂ«rmjet dialogut, pĂ«r t’u dhĂ«nĂ« fund konflikteve
”.

“PĂ«r njĂ« jetĂ« me dinjitet, paqja Ă«shtĂ« gjithashtu e nevojshme brenda familjeve, ashtuqĂ« gratĂ« dhe vajzat tĂ« mund tĂ« jetojnĂ« nĂ« dinjitet dhe siguri”, ka theksuar Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i OKB_sĂ«, Antonio Guteresh. “Paqe edhe pĂ«r protestuesit paqĂ«sorĂ« nepĂ«r rrugĂ« tĂ« cilĂ«t shpeshĂ«herĂ« janĂ« subjekt hakmarrjesh dhe dhune nga forcat e sigurisĂ«â€, ka shtuar ai. Demonstruesit dhe komunitete tĂ« tĂ«ra kanĂ« nevojĂ« qĂ« tĂ« drejtat e tyre tĂ« njeriut tĂ« mbrohen plotĂ«sisht

dhe duhet tĂ« ketĂ« paqe nĂ« hapĂ«sirat fetare dhe tolerancĂ« mĂ« tĂ« madhe ndaj feve tĂ« tjera, Ă«shtĂ« shprehur udhĂ«heqĂ«si botĂ«ror. Guteresh kĂ«rkoi gjithashtu paqe nĂ« internet, ashtuqĂ« tĂ« gjitha komunitetet tĂ« mund tĂ« pĂ«rdorin internetin “tĂ« lirĂ« nga fjalĂ«t plot urrejtje dhe abuzime”. Me kĂ«tĂ« rast, Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i OKB-sĂ«, Antonio Guteresh i bĂ«ri thirrje botĂ«s qĂ« “nĂ« vitin 2023 tĂ« vendosim paqen nĂ« zemĂ«r tĂ« fjalĂ«ve dhe tĂ« veprave tona”, ashtuqĂ« ta bejmĂ« Vitin e Ri 2023 njĂ« vit kur tĂ« rivendoset paqja nĂ« jetĂ«n tonĂ«, nĂ« shtĂ«pitĂ« tona dhe nĂ« botĂ«n mbarĂ«â€.

Paqe e pajtim edhe pĂ«r ShqiptarĂ«t kudo qĂ« janĂ« Temat e mesazhit tĂ« Sekretarit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« OKB-sĂ« pĂ«r Vitin e Ri 2023 si “paqa e siguria”, “tĂ« jetuarit me dinjitet”, “liria nga urrejtjet dhe abuzimet” dhe “fund konflikteve”, pĂ«r fat tĂ« keq janĂ« fenomene dhe dukuri

dominuese negative që kërcënojnë paqen dhe sigurinë për të cilat foli Antonio Guteresh në mesazhin e tij - edhe në shoqëritë shqiptare në përgjithësi e sidomos në radhët e politikës.

Viti i Ri nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« ndryshim datash e vitesh, por Ă«shtĂ« njĂ« rast pĂ«r ndryshim drejtimesh, qĂ«llimesh e objektivash tĂ« reja me njĂ« angazhim serioz pĂ«r realizimin e tyre. NĂ« 30 vitet e fundit “post-komunizĂ«m” dhe pas luftĂ«s pĂ«r çlirimin dhe pavarĂ«sinĂ« e KosovĂ«s shpresohej se do merrnin fund urrejtjet, antagonizmat, pĂ«rçarjet, grindjet dhe ndasitĂ« politike midis shqiptarĂ«ve anembanĂ« trojeve tĂ« tyre shekullore kryesisht si rrjedhim i regjimit komunist nĂ«n tĂ« cilin shqiptarĂ«t jetuan pĂ«r njĂ« gjysĂ«m shekulli. Shembja e Murit tĂ« Berlinit shpresohej tĂ« shĂ«nonte njĂ« rend tĂ« ri shoqĂ«ror e politik pĂ«r EvropĂ«n dhe pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« veçanti. Madje, fillimi i shekullit XXI Ă«shtĂ« shikuar me aq

nga Nju Jorku pĂ«r nĂ« atdhe, nĂ«ntor, 2018. Mendonim gabimisht se riatdhesimi i eshtrave tĂ« FrashĂ«rit do tĂ« hapte njĂ« kapitull tĂ« ri tolerance nĂ« ShqipĂ«ri. FatkeqĂ«sisht duket se e kundĂ«rta ndodhi – dhunimi i varrit tĂ« Mid’hat FrashĂ«rit dhe heshtja e TiranĂ«s zyrtare ndaj kĂ«tij krimi taleban mesjetar, tregon se urrejtja politike ndaj njĂ« shqiptari ndonĂ«se i vdekur e qĂ« konsiderohet si kundĂ«rshtar politik pothuaj njĂ« shekull mĂ« vonĂ« – Ă«shtĂ« nĂ« kulmin e saj, urrejtje kjo e kaluar brez pas brezi. Frank Shkreli/ Riatdhesimi i eshtrave tĂ« Mid’hat FrashĂ«rit – njĂ« pĂ«rcjellje dinjitoze nga Nju Jorku |

KOHA Javore 34
E ENJTE, 12 JANAR 2023 MOZAIK
PĂ«r Koha Javore: Gazeta Telegraf

optimizĂ«m saqĂ« mendonim se mĂ« nĂ« fund ky do tĂ« ishte “shekulli i shqiptarĂ«ve”.

Por, jo! AsgjĂ« nuk ka ndodhur gjatĂ« kĂ«tyre tre dekadave qĂ« tĂ« na bejĂ« tĂ« besojmĂ« njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«. PĂ«rkundrazi! Sulmi dhe shkatĂ«rrimi i varrit dhe bustit tĂ« Mid’hat FrashĂ«rit ditĂ«ve tĂ« fundit mu nĂ« zemĂ«r tĂ« TiranĂ«s, tregoi qartĂ« se pĂ«r shoqĂ«rinĂ« dhe shtetin shqiptar, gjoja “demokratik” dhe anĂ«tar tĂ« NATO-s, Lufta e DytĂ« BotĂ«rore nuk ka marrĂ« fund ende. NjĂ« provĂ« kjo e gjallĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« mendonin se gjĂ«rat mund tĂ« ndryshonin nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ« paqe e siguri, pa urrejtje dhe dinjitet pĂ«r tĂ« gjithĂ« dhe pa dallime politike, ashtu siç bĂ«ri thirrje Antonio Guteresh nĂ« mesazhin e tij drejtuar botĂ«s pĂ«r Vitin e Ri 2023. Lista e urrejtjes zyrtare ndaj ish-kundĂ«rshtarĂ«ve tĂ« komunizmit barbar tĂ« Enver HoxhĂ«s edhe sot e kĂ«saj dite Ă«shtĂ« shumĂ« e gjatĂ« ndaj mĂ« tĂ« mirĂ«ve tĂ« kombit shqiptar si At Gjergj Fishta dhe Mid’hat FrashĂ«ri e shumĂ« e shumĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« cilĂ«ve as varret nuk u dihen se ku i kanĂ«, nĂ«se i kanĂ«. Heshtja zyrtare ndaj kĂ«tyre akteve tĂ« shĂ«mtuara kriminale inkurajon akte tĂ« tjera si kjo e ditĂ«ve tĂ« fundit nĂ« TiranĂ«. Duke pĂ«rjetĂ«suar kĂ«shtu urrejtjen nga njĂ« brez nĂ« brezin tjetĂ«r midis shqiptarĂ«ve. E pafalshme! ShqiptarĂ«t ndonĂ«se tĂ« shpĂ«rndarĂ« nĂ« pesĂ« shtete janĂ« njĂ« komb, kanĂ« njĂ« gjuhĂ« dhe njĂ« histori, janĂ« vĂ«llĂ«zĂ«r e motra tĂ« njĂ« gjaku. MegjithĂ«kĂ«tĂ«, fatkeqĂ«sisht historia dhe shpresat e fillim shekullit 21 kanĂ« ndeshĂ« pĂ«rsĂ«ri nĂ« njĂ« numĂ«r trysnishĂ«, kryesisht politike si rrjedhim i antagonizmave dhe pĂ«rçarjeve midis partive tĂ« ndryshme, saqĂ« edhe pĂ«r optimistin mĂ« tĂ« madh vihet nĂ« pikĂ«pyetje tĂ« madhe gatishmĂ«ria dhe vullneti i klasĂ«s politike shqiptare tĂ« kĂ«tij çerek shekulli pĂ«r tĂ« jetuar nĂ« paqe, harmoni dhe nĂ« vĂ«llazĂ«rim kombĂ«tar me njĂ«ri-tjetrin. Ishin kĂ«to 30 vite “post-komunizĂ«m” qĂ« fatkeqĂ«sisht u dalluan nga mungesa e tolerancĂ«s politike, mungesa e kulturĂ«s politike dhe shoqĂ«rore ndaj njĂ«ri-tjetrit pothuaj nĂ« tĂ« gjitha nivelet e shoqĂ«risĂ«, e sidomos nĂ« radhĂ«t e partive politike dhe tĂ« qeverive tĂ« drejtuara prej tyre. Askush nuk flet pĂ«r pajtim midis shqiptarĂ«ve!

Rezultatet e kësaj politike shkatërruese kombëtare besoj se sot shihen

nga të gjithë. Prandaj si rrjedhim 30 vite pas shembjes së Murit të Berlinit dhe me Kosovën e pavarur, ka ardhur koha që vullnetmirët dhe atdhetarët e vërtetë të konsiderojnë një fillim të ri politik dhe shoqëror, të vendosin për një angazhim serioz, për një harmoni të vërtetë vëllazërore atdhetarizmi me njëri-tjetrin, me gjithë ndryshimet dhe pikëpamjet politike që mund të ekzistojnë midis tyre. Rrugë tjetër nuk ka.

Duke shkruar kĂ«to mendime modeste mu kujtua njĂ« shkrim i Ernest Koliqit tĂ« cilin po e parafrazoj pasi nuk mĂ« kujtohet burimi i vĂ«rtetĂ« pĂ«r ta cituar tekstualisht, por duke folur pĂ«r pajtim midis shqiptarĂ«ve ai Ă«shtĂ« shprehur se paqja e njerĂ«s palĂ« e siguruar nga gjaku dhe vuajtjet e gjysmĂ«s sĂ« palĂ«s tjetĂ«r nuk zgjatĂ« shumĂ« edhe nĂ« qoftĂ« se mbahet nĂ« kĂ«mbĂ« pĂ«r njĂ« kohĂ«. QĂ« kombi shqiptar tĂ« bĂ«het pjesĂ« e paqes dhe pajtimit botĂ«ror dhe tĂ« njĂ« bashkĂ«jetese tĂ« harmonizuar botĂ«rore, logjika e kĂ«rkon se duhet mĂ« sĂ« pari qĂ« tĂ« pajtohemi ne si shqiptarĂ« me njĂ«ri-tjetrin. QĂ« tĂ« jemi tĂ« bashkuar me mend e zemĂ«r tĂ« gjithĂ« pa dallim, si shqiptarĂ« qĂ« ShqipĂ«rinĂ« e duan SHQIPTARE. ËshtĂ« pra nĂ« dorĂ« tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ«se ata zgjedhin paqen, harmoninĂ«, bashkĂ«jetesĂ«n dhe pajtimin pĂ«r njĂ« jetĂ« tĂ« lumtur pĂ«r tĂ« gjithĂ« dhe pa dallim – pjesĂ«marrĂ«s tĂ« barabartĂ« nĂ« proceset demokratike – apo do tĂ« zgjedhin grindjet, konfliktet dhe mospajtimin midis tyre qĂ« çon drejt njĂ«

humnere të rrezikshme dhe të pafund kombëtarisht.

Urojmë pra që Viti i Ri 2023 të shërbejë si një fillim i ri, si një rast që në Vitin e Ri shqiptari të mos e përjashtojë dhe të mos e urrejë shqiptarin, vetëm e vetëm se tjetri ka pikëpamje të ndryshme politike, por të punojnë së bashku për dashurinë ndaj Shqipërisë dhe shoqi-shoqit si dhe për hir të përparimit ekonomik dhe politik të mbarë kombit shqiptar. Kështu do të ishte e mbara.

Ky pra Ă«shtĂ« urimi pĂ«r Vitin e Ri, por besoj se edhe i shumicĂ«s dĂ«rmuese tĂ« shqiptarĂ«ve kudo qĂ« shqiptarĂ«t nĂ« pĂ«rgjithĂ«si dhe klasa politike shqiptare nĂ« veçanti, tĂ« dĂ«gjojĂ« zĂ«rin e arsyes dhe tu tregojnĂ« “Miqve dhe armiqve anembanĂ« botĂ«s se shqiptarĂ«t janĂ« tĂ« zotĂ«t ta bĂ«jnĂ« dhe ta mbajnĂ« ShqipĂ«rinĂ« tĂ« bashkuar, tĂ« fortĂ«, madhĂ«shtore dhe tĂ« denjĂ« pĂ«r Kastriotin, pĂ«r stĂ«rgjyshĂ«rit tanĂ«, pĂ«r burrĂ«rinĂ« dhe fisnikĂ«rinĂ« shqiptare”. (At Anton Harapi).

Si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« shqiptari sot pajtohet, bĂ«het mik dhe quan vĂ«lla turkun, grekun e serbin – por nuk pajtohet me vĂ«llain e vet? Ne duhet t’i kemi tĂ« gjithĂ« kĂ«ta miq, por vĂ«llezĂ«r e motra janĂ« ata tĂ« njĂ« gjaku, tĂ« njĂ« gjuhe e tĂ« njĂ« kulture, tĂ« njĂ« historie e identiteti! TĂ« huajve u ndĂ«rtohen buste e monumente nĂ« trojet shqiptare, ndĂ«rsa personaliteteve tĂ« historisĂ« sĂ« kombit shqiptar u shkatĂ«rrohen ato natĂ«n pĂ«r terr. Diçka nuk Ă«shtĂ« nĂ« rregull me kĂ«tĂ« vend, qĂ« tĂ« pakĂ«n deri tani ende e quajmĂ« ShqipĂ«ri.

Historikisht,armiqtĂ« e shqiptarĂ«ve i kanĂ« dashur ata tĂ« ndarĂ« e tĂ« pĂ«rçarĂ« politikisht dhe gjeografikisht nga trojet e veta. Por fati i shqiptarĂ«ve Ă«shtĂ« sot nĂ« dorĂ« tĂ« vetĂ« shqiptarĂ«ve. Mos tĂ« humbet rasti historik qĂ« shqiptarĂ«ve t’u jepet arsye dhe mundĂ«si qĂ« tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« trojet e veta stĂ«rgjyshore dhe qĂ« tĂ« kenĂ« besim nĂ« njĂ« ShqipĂ«ri e KosovĂ« demokratike ku tĂ« gjithĂ« ta ndjejnĂ« veten tĂ« barabartĂ« dhe pjesĂ«marrĂ«s nĂ« proceset demokratike dhe tĂ« mos marrin rrugĂ«t e botĂ«s, vetĂ«m e vetĂ«m se klasa aktuale politike me ndasitĂ« dhe me pĂ«rçarjet midis veti, po bjerrĂ« aspiratat e shqiptarĂ«ve pĂ«r njĂ« jetĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«, nĂ« paqe e siguri, pa urrejtje dhe me dinjitet nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyre, nĂ« atdheun e tĂ« parĂ«ve.

KOHA Javore 35 E ENJTE, 12 JANAR 2023 MOZAIK
Busti dhe varri i dhunuar i Mid’hat FrashĂ«rit nĂ« TiranĂ«, dhjetor, 2022

“Koha Javore” nĂ« versionin online, mund ta lexoni nĂ« linkun: www.kohajavore.me

kohajavore.me

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.