Jaarverslag Fietsersbond 2018 by Fietsersbond

Jaarverslag 2018

Inhoud

Voorwoord 3 De Fietsersbond in 2018 4 KPI’s 7 Bestuursverslag vereniging 9 1. Lokale lobby 10 2. Beleidsbeïnvloeding 15 3. Verkeersgezondheid 19 4. Communicatie en marketing 24 5. Vereniging en vrijwilligers 27 6. Bestuur en management 31 7. Verantwoordingsverklaring 35 Bestuursverslag stichting 37 8. Stichting Fietsersbond 38 Bestuursverslag: financieel resultaat en begroting 42 9. Financieel resultaat 43 10. Begroting 2019 45 Jaarrekening Fietsersbond 47 11. Jaarrekening 48 Ondertekening 63 Controleverklaring 64 Bijlagen 66

Colofon Eindredactie: Els Meijers Opmaak: Martijn van Es Fotografie: Corné Sparidaens, Peter Arno Broer, Sebastiaan ter Burg, provincie Zuid-Holland, Maarten Hartman, Fleur Wiersma, Lammert Aling Alle teksten in dit jaarverslag zijn onder voorbehoud van vaststelling door de Ledenraad in juni. Een interactieve publieksversie is vanaf juni beschikbaar op www.fietsersbond.nl/jaarverslag.

Voorwoord Fietsen is gezond. We kunnen het bij de Fietsersbond niet vaak genoeg zeggen. Het merendeel van mijn collega’s komt net als ik op de fiets naar kantoor, als het even kan. Niet alleen om files te omzeilen, maar ook omdat je er fitter en energieker van wordt. Ons enthousiasme voor ‘fietsen op recept’ delen we sinds het afgelopen jaar nu met de Rijksoverheid en zeventig maatschappelijke organisaties. Met hen sloten we in november het Nationaal Preventie akkoord. Fietsen wordt erkend als gezonde leefstijlinterventie, een krachtig geneesmiddel. Daar zijn we ontzettend blij mee. Het concept-Klimaatakkoord dat in december werd gepresenteerd: nog zo’n mooie doorbraak. Het biedt volop kansen voor de fiets. Met name fietsen naar het werk staat in het akkoord goed op de kaart. Dankzij het Klimaatakkoord worden grote stappen gezet om de fiets een structureel onderdeel te laten zijn van het Nederlandse mobiliteitsbeleid.

De wereld verandert, ook op het fietspad. Er zijn steeds meer fietsen en fietsers, met verschillende wensen en prioriteiten. Hoe gaan we daar als belangenbehartiger van ál die fietsers mee om? Verenigingsbreed hebben we hierover gefilosofeerd en gediscussieerd, met als resultaat de Fietsvisie 2040. Op dit document kunnen we terugvallen bij het bepalen van onze meerjarenstrategie. We slaan er ook als organisatie een nieuwe weg mee in. We willen toe naar een vereniging die levendiger en diverser is: een club waarvoor sympathisanten zich makkelijk kunnen inzetten en die er is voor alle soorten fietsers, van alle leeftijden en culturele achtergronden. Daar gaan we de komende jaren ons best voor doen. Met hulp van iedereen die ons werk een warm hart toedraagt. Saskia Kluit Directeur

Ons werk stond in 2018 verder in het teken van twee grote landelijke campagnes: de campagne rondom de gemeenteraadsverkiezingen en de Fietsstad verkiezing. De lokale afdelingen van de Fietsersbond hebben zich hier met hart en ziel voor ingezet. Dankzij hun lobbyinspanningen hebben 79 gemeenten samen 362 fietsprogrammapunten in hun coalitie akkoord opgenomen. Een geweldige prestatie. Ook met de Fietsstadverkiezing 2018 kregen we gemeenten in beweging. De gemeente Houten scoorde het best en won de titel Fietsstad 2018. 3

De Fietsersbond in 2018 Januari

• De Fietsersbond wil dat 30 km/u de norm wordt binnen de bebouwde kom. • Gemeente Houten verkozen tot Fietsstad 2018.

April

• In het paasweekend kunnen belangstellenden de speedpedelec uitproberen tijdens opstapdagen. • De Fietsersbond vormt met NTFU, ANWB, KNWU, Fietsplatform en VeiligheidNL de Alliantie Samen Fietsen. • Een meerderheid van de raadsleden wil 30 km/u als nieuwe snelheidsnorm in dorp en stad, blijkt uit onze enquête. • Vijftig ouders brengen op De Grote Op De Fiets Naar School Dag hun kinderen met de fiets naar school.

Mei

• De Fietsersbond lanceert een routeplanner voor speedpedelecs. • Zuid-Holland wordt als eerste provincie ‘fietsvriendelijke werkgever’.

Februari

• In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen trekken lokale afdelingen veel aandacht voor goede fietsvoorzieningen. • Op steeds meer plaatsen verschijnt een zangfietspad, met dank aan de Fietsersbond. • De eerste breed toegankelijke Ledendag vindt plaats, toegankelijk voor alle leden met introducés.

Maart

• Amsterdam, Utrecht en Rotterdam voeren het beste beleid voor een gezonde en klimaatvriendelijke gemeente. • Met 56 vrijwilligers probeert TestKees e-bikes uit. Das Original C004 Comfort Deore 9v wint. • In Fietscafés discussiëren leden en vrijwilligers over de toekomst van de fiets en de Fietsersbond. 4

• De Fietsersbond Routeplanner toont nu ook de gastadressen van Vrienden op de Fiets op de route.

Juni

• Tijdens de Fiets naar je Werk-maand fietsen 733 forensen samen 275.615 kilometer.

• De Fietsersbond opent een meldpunt voor onveilige situaties op schoolroutes. • Adviesbureau Goudappel Coffeng en de Fietsersbond spreken de intentie uit om samen de beste routeplanner van Nederland te bouwen.

Juli

• Tijdens de Duurzame Parade rijdt de Fietsersbond mee met riksja’s en driewielfietsen over Friese autowegen. • TestKees neemt samen met vijf ouders en hun kinderen veelgebruikte fietszitjes onder de loep.

Oktober

• De Fietsersbond en andere recreatieve belangenorganisaties zijn teleurgesteld in het plan van ProRail om onbewaakte overwegen af te sluiten. • Fietsersbond-directeur Saskia Kluit verovert als nieuwkomer de 92e plek in de Duurzame 100 van dagblad Trouw. • TestKees probeert een e-bike met ABS uit. En het werkt.

November

• De Fietsersbond ondertekent het Nationaal Preventieakkoord. • Negen vooraanstaande fietsspecialisten onder leiding van de Fietsersbond stellen in een manifest dat de Rijksoverheid snel meer middelen moet vrijmaken voor de fiets.

December

• Mede door onze inzet biedt het gepresenteerde ontwerp-Klimaatakkoord volop kansen voor de fiets. • De Fietsersbond is geen voorstander van een helmplicht voor fietsers. • Fietsfabrikanten moeten met een fraudebestendig framenummer komen om fietsdiefstal te bestrijden, vindt de Fietsersbond.

Augustus • Droogte zorgt voor slechte staat fietspaden.

September

• Goed nieuws op Prinsjesdag: een fiets van de zaak wordt fiscaal een stuk aantrekkelijker. • De Fietsersbond vraagt ouders van basisschoolleerlingen een belofte te doen om hun kinderen vaker met de fiets naar school te brengen. 5

KPI’s Kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) zijn variabelen waarmee de prestaties van een organisatie worden geanalyseerd. Deze indicatoren zetten doelstellingen om in meetbare variabelen waaruit is af te lezen of de organisatie nog op koers ligt in het realiseren van haar doelen.

2018

2. Consumenteninformatie

1. Belangenbehartiging

a. Het aandeel fiets in de stedelijke modal split is in 2018 (licht) gestegen. De krimp in de landelijke gebieden is (bijna) tot stilstand gebracht. Over 2018 zijn geen gegevens beschikbaar. b. We geven lokaal in 2018 minimaal 500 adviezen. Hiervan wordt 50 procent overgenomen. Dit is gerealiseerd. De lokale afdelingen hebben 2.500 adviezen gegeven, waarvan 38 procent is overgenomen. c. De Fietsersbond is beter vertegenwoordigd in het gezondheidsdomein. Dit is gerealiseerd. We waren betrokken bij de totstandkoming van het Nationaal Preventieakkoord, met als gevolg dat het ministerie van VWS ons gaat betrekken bij het ontwikkelen van beweegvriendelijke wijken. Ook mogen we het initiatief nemen tot de Alliantie Werken in Beweging, samen met Wandelnet.

Met onze digitale middelen bereiken we in 2018 minimaal 1.500.000 mensen. Dit is (niet)deels) gerealiseerd.

3. Diensten a. b.

De stichting voert minimaal twee financieel gezonde programma’s uit. Een derde hebben we eind 2018 ontwikkeld, zodat we er in 2019 mee aan de slag kunnen. Dit is gerealiseerd. De omzet van de stichting is ten opzichte van de begroting 2017 met minimaal 15 procent gegroeid. Dit is gerealiseerd. De omzet was ruim 50 procent hoger dan de begroting.

Organisatie en financiën

In 2018 spelen onze leden een actievere rol in de vereniging. De meeste ledenraden en avonden voor leden en vrijwilligers worden live gestreamd. We doen minimaal drie experimenten met online besluitvorming en inbreng.

Dit is deels gerealiseerd. Van de experimenten met online besluitvorming is het nog niet gekomen. b. Eind 2018 hebben we 1.850 vrijwilligers. Er is dan ook een jongerenbeweging actief binnen de Fietsersbond. Dit is niet gerealiseerd. We hebben ruim 1.800 vrijwilligers. Samen met de jongere die tot het bestuur is toegetreden wordt de aanpak om een jongerenorganisatie op te tuigen verder uitgewerkt. c. De Fietsersbond telt vijf Vrienden van de Fietsersbond. Gerealiseerd. Eind 2018 hadden we vijf vrienden: BAM, DAT.Mobility, ENRA, Goudappel Coffeng en Pon. d. De Fietsersbond heeft eind 2018 minimaal 34.000 leden en minimaal 1.000 donateurs onder niet-leden. Dit is niet gerealiseerd. Eind 2018 hadden we 31.835 leden. e. De vereniging is financieel gezond. De basisorganisatie van de Fietsersbond is voor 80 procent niet afhankelijk van externe financiering. De Fietsersbond was voor ruim 35 procent afhankelijk van externe financiering. Een toe gezegde grote nalatenschap is nog niet overgemaakt en kon dus nog niet in deze vergelijking meegenomen worden. f. De verhouding tussen basisorganisatie en flexibele schil is minimaal 80/20 procent. Dit is gerealiseerd. De verhouding vast/ flexibel was 78/22. 7

2020 1. Belangenbehartiging a. Het aandeel fiets in de stedelijke modal split is in 2020 gestegen. De krimp in de landelijke gebieden is tot stilstand gebracht. b. We geven lokaal minimaal 750 adviezen waarvan 50 procent wordt overgenomen. c. De Fietsersbond is vertegenwoordigd in het gezondheidsdomein.

2. Consumenteninformatie Met onze digitale middelen bereiken we jaarlijks minimaal 3 miljoen mensen.

3. Diensten a. b.

De stichting heeft minimaal drie financieel gezonde programmaâ&#x20AC;&#x2122;s. De omzet van de stichting is met minimaal 25 procent gegroeid ten opzichte van de begroting 2016.

Organisatie en financiĂŤn

a. De participatiegraad van leden in de besluitvorming van de vereniging is vergroot. In het werkplan 2017 formuleren we hier een specifieke KPI voor. b. We hebben 2.000 vrijwilligers, waarvan minimaal 15 procent onder de 45 jaar. c. De Fietsersbond heeft tien Vrienden van de Fietsersbond. 8

d. e.

De Fietsersbond heeft eind 2020 minimaal 34.000 leden. De vereniging is financieel gezond. De basisorganisatie van de Fietsersbond is niet afhankelijk van externe financiering. De ver houding tussen basisorganisatie en flexibele schil is minimaal 75/25 procent.

Bestuursverslag: Activiteiten Vereniging Fietsersbond

1. Lokale lobby Het programma Lokale lobby legt de verbinding tussen actuele politieke issues op het gebied van mobiliteit en verkeersgezondheid en de activiteiten van de afdelingen. Zij zijn het hart van de Fietsersbond en weten precies wat er speelt in hun woonplaats. Afgelopen jaar adviseerden zij in diverse gemeenten over mogelijke verbeteringen met de kennis die ze hebben van vergelijkbare oplossingen elders in het land. Met onze lokale lobbyactiviteiten willen we de fietsvoorzieningen op straat verbeteren, zodat het aandeel van de fiets in het verkeer kan groeien (doel 2 en 7 van de Tour de Force: meer ruimte voor de fiets in de steden en minder gestolen fietsen). Zo komen de afdelingen bijvoorbeeld – veelal gevraagd door de gemeente – met adviezen voor een betere infrastructuur of voorzieningen, zoals veilige stallingen. Verder werken we aan een betere verkeersveiligheid voor fietsers door het agenderen van verkeersonveilige situaties (doel 6 van de Tour de Force: minder fietsslachtoffers). De afdelingen brengen deze onder de aandacht van de gemeente via regulier overleg met ambtenaren en wethouder en/ of via het Fietsersbond Meldpunt. Ze zorgen er ook voor dat fietsers het Meldpunt kennen en gebruiken. Een relatief nieuw onderwerp dat we bij gemeenten en provincies hoger op de agenda willen hebben, is verkeersgezondheid. Ten slotte is het belangrijk om als Fietsersbond lokaal goed zichtbaar te zijn. Vrijwilligers van de Fietsersbond weten elkaar steeds beter te vinden en werken goed samen met hun gemeente of provincie (doel 8 van de Tour de Force: versterken van de kennisinfrastructuur), met eventuele (lokale) partners en met het landelijk bureau van de Fietsersbond. 10

Advies aan afdelingen en werkgroepen

Als een afdeling of individuele vrijwilliger verkeerskundige of juridische hulp nodig heeft, geeft het Landelijk Bureau advies op maat. Dat is essentieel voor het succes van de activiteiten van vrijwilligers en afdelingen. De Fietsersbond heeft diverse expert groepen van vrijwilligers opgericht die kennis van ontwikkelingen en trends met elkaar delen en die elkaar zo ondersteunen om lokale doelstellingen te realiseren. De werkgroep Stedelijk Gebied en de werkgroep Landelijk Gebied (bijvoorbeeld fietsers en landbouwverkeer) kwam een aantal keer bij elkaar. Door op deze manier kennis te delen en samen een strategie uit te werken, waren we beter in staat onderwerpen op de gemeentelijke (of provinciale) agenda te zetten. Het gevolg daarvan is dat gemeenten de betreffende onderwerpen in hun meerjaren verkeers-, fietsbeleids- en onderhoudsplannen kunnen meenemen. De werkgroep Fiets en Infra is vorig jaar niet bij elkaar gekomen.

Landelijke thema’s

De Fietsersbond zette in 2018 belangrijke lokale problematiek op de landelijke politieke agenda. Onder meer met onze lobby voor meer 30 kilometer wegen (30 is het nieuwe 50) en de benchmark voor leefbaarheid en duurzaamheid in de grote steden (met de Coalitie Actieve en Duurzame Mobiliteit).

Ook vroegen we aandacht voor een veilige school omgeving door ouders via scholen op te roepen hun kinderen vaker met de fiets naar school te brengen, voor veilige schoolroutes en oversteken (via het Meldpunt) en voor maatregelen tegen de verslechtering van de kwaliteit van fietspaden door droogte.

1.1 Gemeenteraadsverkiezingen (600A)

Veel fietsbeleid wordt voorbereid en uitgevoerd op gemeentelijk niveau. Daar is de Fietsersbond als belangenbehartiger nauw bij betrokken, zeker in verkiezingstijd. Nieuwe coalities worden gesmeed, nieuwe beleidslijnen worden uitgezet. Hoe meer stevige ambities en concrete maatregelen in het belang van de fietser in de gemeentelijke coalitie programma’s worden opgenomen, hoe beter. In de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 speelde de fiets een prominente rol. De lokale afdelingen van de Fietsersbond hebben zich daar met hart en ziel voor ingezet. Mede door de Fietsstad-enquête, die door 45.000 fietsers in het hele land werd ingevuld, hadden we een goed beeld van de wensen en klachten van fietsers, en met die inzichten gingen afdelingen in gesprek met de opstellers van de partijprogramma’s. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen hielden afdelingen, waaronder Assen, Ede en Zoetermeer, verkiezingsdebatten over de fiets. De afdelingen Alkmaar, Amersfoort, Apeldoorn, Assen, Drechtsteden, Haarlem e.o., Houten, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug en Zaanstad hebben de lokale verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen vergeleken.

Onder de kandidaat-raadsleden hebben we in februari een geanonimiseerde enquête gehouden waarvan we de resultaten tijdens de coalitieonderhandelingen in april hebben gedeeld via verschillende media.

Lobby

Het was ons streven om minimaal vijftig coalitie akkoorden te voorzien van één of meerdere programmapunten op het gebied van excellente fietsinfrastructuur, veilig fietsen en fietsgebruik en goed en veilig stallen. Dat is gelukt: van de helft van de 165 gemeenten met een Fietsersbondafdeling, waarin 50 procent van de Nederlandse bevolking woont, is bekend dat gemiddeld 4,5 fietsprogramma punten in het coalitieakkoord zijn opgenomen. Onder deze gemeenten bevinden zich er dertig met meer dan 100.000 inwoners, maar ook de kleinere gemeenten. Aan dit resultaat hebben onze lokale afdelingen hard gewerkt. Twee op de drie afdelingen hebben tijdens de coalitieonderhandelingen gelobbyd: door in gesprek te gaan met politici en ambtenaren en door deel te nemen aan kennismakingsbijeenkomsten op uitnodiging van de nieuwe gemeenteraad, of deze zelf te organiseren, zoals een fietstocht. Afdelingen konden bij hun lobbyactiviteiten rekenen op ondersteuning en advies van het landelijk bureau. Ze kwamen goed beslagen ten ijs, wisten hun verhaal kracht bij te zetten met de uitkomsten van de Fietsstadverkiezing en de ‘30 is het nieuwe 50’actiepakketten voor fietsers om aandacht in hun buurt of straat te vragen voor dit onderwerp. Deze nieuwe manier van actievoeren sloeg goed aan: er zijn in totaal 345 actiepakketten verkocht. Ook de debat trainingen over thema’s als fietsveiligheid, snelfiets11

routes en fietseducatie, en de workshop over het verloop van coalitieonderhandelingen, ‘Resultaatgericht naar de nieuwe gemeenteraad’, wierpen hun vruchten af.

Doel

Stevige ambities en concrete maatregelen in de gemeentelijke coalitieprogramma’s

Na een succesvolle campagne op social media stemden maar liefst 45.000 mensen voor hun gemeente. 384 van de 388 gemeenten deden aan de verkiezing mee. De gemeente Houten scoorde opnieuw het best en won de titel Fietsstad 2018. Staatssecretaris Van Veldhoven van IenW reikte de prijs uit op de bijeenkomst ‘Toekomst van de Fiets’, die de Fietsersbond op 16 januari hield.

• Van de helft van de 165 gemeenten met een Fietsersbondafdeling, waarin 50 procent van de Nederlandse bevolking woont, is bekend dat gemiddeld 4,5 fietsprogrammapunten in het coalitieakkoord zijn opgenomen.

Met een handige tool van onze mediapartner LocalFocus konden we de deelnemende gemeenten voorzien van duidelijke en toegankelijke grafieken met hun resultaten. Het bedrijf heeft bovendien een eigen redactie die contact onderhoudt met lokale journalisten. Mede via dat netwerk en onze eigen social media hebben wij onze Fietsstaddata landelijk verspreid. De volgende Fietsstadverkiezing, die in 2020 plaatsvindt, willen we een thema meegeven: het fietsende schoolkind. Hiervoor maakten we in 2018 een plan van aanpak. In het najaar van 2019 gaat de Fietsstadenquête online, in het voorjaar van 2020 wordt Fietsstad 2020 bekendgemaakt.

1.2 Fietsstad 2018 en 2020 (601)

Doel

Beoogde resultaten:

• In minimaal 50 coalitieakkoorden zijn één of meerdere fietsprogrammapunten opgenomen op het gebied van excellente fietsinfrastructuur, veilig fietsen en fietsgebruik en goed en veilig stallen.

Gerealiseerd:

In 2018 hielden we voor de achtste keer de Fietsstadverkiezing. Met deze verkiezing stimuleren we gemeenten goed fietsbeleid te voeren door de koplopers in het zonnetje te zetten. De uitkomsten vormen tegelijkertijd een benchmark waaraan gemeenten hun lokale fietsbeleid kunnen toetsen om zo tot verbeteringen te komen. De benchmark bestaat uit een vergelijking tussen gemeenten op basis van de data in de Fietsersbond Routeplanner (zoals de hoeveelheid fietspaden naast 50 kilometerwegen), een online enquête onder fietsers en voor zover mogelijk een vergelijking van enkele kerncijfers zoals die over het fietsgebruik. 12

Gemeentelijk fietsbeleid verbeteren door het presenteren van een benchmark over de kwaliteit van het lokale fietsbeleid

Beoogde resultaten:

• We verkiezen een gemeente tot Fietsstad 2018 en stellen aan de hand van de uitkomsten de Fiets Top 100 samen, een landelijke benchmark voor het fietsklimaat. • We organiseren een symposium over de toekomst van de fiets en de laatste innovaties op dit gebied. • We maken een plan voor aanpak voor de campagne Fietsstad 2020.

Gerealiseerd:

• Op 16 januari riep staatssecretaris Van Veldhoven de gemeente Houten uit tot Fietsstad 2018. De Fiets Top 100 werd gepresenteerd. • Het symposium ‘Toekomst van de Fiets’ trok 150 bezoekers. • Het plan van aanpak voor de campagne Fietsstad 2020 ligt klaar. Thema is: het fietsende schoolkind.

1.3 Beleidsbeïnvloeding lobby lokaal (600C)

De lokale afdelingen van de Fietsersbond hebben een enorme kennis over het fietsklimaat in hun gemeente. Zij gebruiken die kennis om gevraagd en ongevraagd adviezen te geven aan gemeenten, provincies en aan vaste en tijdelijke samenwerkingsverbanden. Gevraagd adviseren gebeurt bijvoorbeeld in overleggen met ambtenaren/wethouders, winkeliers- en wijkverenigingen, in klankbordgroepen, in werkgroepen van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT), in snelfietsroutestudies en verkeersveiligheidscommissies. Ongevraagd gebeurt dat in zienswijzen en inspraakreacties op verkeersen bestemmingsplannen, onderbouwde wensen voor partijprogramma’s of visiestukken voor de gemeente raad. Zo adviseerden we in Arnhem over de inrichting van het kruispunt tussen een snelfietsroute en een drukke verkeersader, in Castricum over de reconstructie van een rotonde, in het dorpshart van Bussum over de inrichting van fietsstraten en over voorwaarden voor de aanleg van een buitendijks fietspad in Hoorn. De afdelingen gaven in 2018 2.500 keer advies. Dat is 23 procent minder dan in 2017. Van deze adviezen werd 38 procent opgevolgd, 8 procent minder dan

een jaar eerder. Deze dalingen zijn als volgt te verklaren: in 2017 hebben we ‘adviezen’ gegeven aan de politieke partijen voor een stevige fietsambitie in hun programma’s. In 2018 hebben we vooral tijdens de coalitieonderhandelingen veel adviezen gegeven. Dat zijn er minder, omdat dan ook minder politieke partijen aan tafel zitten. Daarnaast worden adviezen minder vaak overgenomen in de akkoorden dan in de afzonderlijke partijprogramma’s. Bij het uitbrengen van 125 van de adviezen kregen de afdelingen inhoudelijke ondersteuning van het landelijk bureau. Daarbij ging het om lastige dossiers, zoals het ombouwen van 50 kilometerwegen naar 30 kilometerwegen, de kosten van fietspaden en snelle fietsroutes, bewegwijzering en markering en voorrangsregelingen op rotondes.

Doel

• Het fietsaandeel lokaal vasthouden en vergroten door het verbeteren van de fietsvoorzieningen op straat (doel 2 en 7 van de Tour de Force: meer ruimte voor de fiets in steden en minder gestolen fietsen). De lokale Fietsersbond komt – veelal gevraagd door de gemeente – met adviezen voor het verbeteren van de infrastructuur of andere voorzieningen, zoals veilige stallingen. • De verkeersveiligheid voor fietsers vergroten door verkeersonveilige situaties te agenderen en mee te denken over oplossingen. Dit draagt bij aan doel 6 van de Tour de Force (minder fiets slachtoffers): de lokale Fietsersbond brengt gevaarlijke situaties onder de aandacht van de gemeente (via regulier overleg met ambtenaren en wethouder) en/of via het Fietsersbond Meldpunt. Ook zorgt de lokale Fietsersbond ervoor dat fietsers het Meldpunt kennen en gebruiken. 13

Lokale fietsverlichtingsacties dragen bijvoorbeeld bij aan de veiligheid van fietsers. • Verkeersgezondheid hoger op de agenda krijgen bij gemeenten en provincies. • De zichtbaarheid en invloed van de Fietsersbond lokaal verbeteren. Draagt bij aan doel 8 van de Tour de Force: lokale en regionale mensen van de Fietsersbond weten elkaar te vinden en werken goed samen met hun gemeente/provincie en het landelijk bureau van de Fietsersbond.

Beoogde resultaten:

• De lokale Fietsersbond geeft minimaal 500 keer per jaar verkeersinhoudelijk advies aan lokale of regionale projecten, ambtenaren en politici. Van deze adviezen wordt 50 procent opgevolgd. • 30 procent van de afdelingen doet mee aan de landelijke campagne rondom de gemeenteraadsverkiezingen en/of die over het fietsende schoolkind. • Publicaties in diverse (social) media zorgen voor kennisuitwisseling, uitbreiding van ons netwerk en een grotere naamsbekendheid van de lokale Fietsersbond.

Gerealiseerd:

• De lokale afdelingen gaven in 2018 2.500 keer advies. Van de gevraagde adviezen is circa 38 procent overgenomen. • 66 procent van de afdelingen deed mee aan de landelijke campagne rondom de gemeenteraadsverkiezingen en/of die over het fietsende schoolkind. • Alle provinciaal vertegenwoordigers hebben de lobbyhandleiding ‘Kies voor de fiets’ ontvangen die ze kunnen gebruiken in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen 2019. Drie teams,

waaronder de deze zomer opgerichte kerngroep Noord-Holland, hebben al lobbygesprekken gevoerd, ondersteund door het landelijk bureau. • Een nieuwe powerpointpresentatie, die eenvoudig kan worden aangepast voor lokale doeleinden, gaat vrijwilligers helpen hun verhaal over de bühne te brengen. • Het programma van de Fietsersbond Academie voor 2019 is rond. Vrijwilligers kunnen deelnemen aan workshops, lezingen en webinars over onder meer de nieuwe Omgevingswet, ‘De fiets is hét antwoord!’ (door Pon), over de website en digitale communicatie en Fietsen Alle Jaren. Ook gaan we op bezoek bij afdelingen. • Naar aanleiding van onze campagnes en andere lobbyactiviteiten verschenen artikelen, interviews en nieuwsberichten in talloze media.

Niet gerealiseerd:

• Het Meldpunt op onze website waar fietsers ongelukkige fietssituaties kunnen doorgeven aan de betreffende gemeente, kan nog beter worden benut. We hebben in 2018 een nieuwe versie in gebruik genomen. Er zijn 1.532 meldingen gedaan, maar we zouden de input meer kunnen omzetten in campagnes en gerichte acties, zodat voor fietsers duidelijk is wat er met hun meldingen gebeurt.

1.4 Provinciaal vertegenwoordiger Zuid-Holland (501) Beoogde resultaten:

• Betere fietsvoorzieningen en verkeersveiligheid van fietsers • Stimuleren van (veilig) fietsen in de provincie Zuid-Holland.

Gerealiseerd:

• De provincie Zuid-Holland is als eerste provincie gecertificeerd als fietsvriendelijk bedrijf. De provincie stimuleert het fietsen naar het werk als werkgever en heeft zo een voorbeeld functie voor andere werkgevers. • In het fietsbeleid zien we verbeteringen in de standaard ontwerpen voor nieuwe fiets infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan ongelijkvloerse kruisingen, turborotondes, bredere fietspaden en een standaard norm voor snelfietsroutes.

2. Beleidsbeïnvloeding De Fietsersbond zet zich in voor veilig en comfortabel fietsen. We behartigen de belangen van de Nederlandse fietsers op de thema’s bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid. Lokaal en landelijk hebben we in 2018 mooie successen geboekt. In 2018 heeft het kabinet fietsen eindelijk erkend als gezonde leefstijlinterventie en is fietsen als zodanig opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. Nog een mijlpaal: de kansen die het in december afgesloten ontwerp-Klimaatakkoord biedt voor de fiets. Met name fietsen naar het werk staat in het akkoord goed op de kaart. We zijn zeer verheugd dat de lobby die we hiervoor met andere organisaties hebben gevoerd tot dit resultaat heeft geleid.

2.1 Beleid algemeen (600D en 299)

De Fietsersbond wil de belangen van fietsers hoger op de nationale en internationale agenda krijgen. Dit doen we door de wensen en behoeften van onze achterban zichtbaar te maken in dossiers die de fietser kunnen raken, in Nederland maar ook in het buitenland. Hiervoor hebben we ook in 2018 flink gelobbyd, onder meer in de Mobiliteitsalliantie, aan de Mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord en in MIRT-verband. We vinden dat de fiets een prominentere plek verdient in het mobiliteitsbeleid en willen dat de overheid hierin duurzaam investeert.

Klimaatakkoord

De Fietsersbond was partij aan de Mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord. Samen met partijen in het openbaar vervoer, milieuorganisaties en vertegenwoordigers van provincies en gemeenten hebben we ons hardgemaakt voor meer aandacht en geld voor de fiets. En dat komt er. Dankzij het Klimaatakkoord worden grote stappen gezet om de fiets een structureel onderdeel te laten zijn van het Nederlandse mobiliteitsbeleid. In het nieuwe Mobiliteitsfonds, dat vanaf 2030 van kracht zal zijn, wordt de fiets volwaardig onderdeel van het mobiliteitsbeleid van het Rijk. Dit betekent tevens dat de overheid bij het

oplossen van mobiliteitsknelpunten de fiets als oplossing gaat meenemen. Hopelijk komen er veel fietsverbindingen bij. De landelijke plannen hiervoor worden vooral uitgewerkt in regionale mobiliteitsplannen. De lokale en regionale vrijwilligers van de Fietsersbond zullen deze plannen natuurlijk volop van ideeën en plannen voorzien.

Nationaal Preventieakkoord en Verkeersveiligheid

In 2018 hebben we ons netwerk uitgebreid met gezondheidsorganisaties als GGD GHOR Utrecht, Kenniscentrum Sport en Universitair Medisch Centrum Utrecht. Op het gebied van (fiets)gezondheid kunnen we veel voor elkaar betekenen. In het voorjaar hebben we op uitnodiging van staatssecretaris Blokhuis van VWS meegedacht over de contouren van het Nationaal Preventieakkoord. Dit akkoord heeft als doel de gezondheid van alle Nederlanders te vergroten. Fietsen is hiervoor natuurlijk een krachtig geneesmiddel. Een van de uitkomsten van het akkoord is dat het ministerie ons gaat betrekken bij het ontwikkelen van beweegvriendelijke wijken. Ook mogen we het initiatief nemen tot de Alliantie Werken in Beweging, samen met Wandelnet. We zijn vorig jaar ook actief betrokken geweest bij de

totstandkoming van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid en de MONO-campagne, de campagne om minder fietsers en automobilisten social media te laten gebruiken tijdens het rijden.

Tour de Force

In het afgelopen jaar hebben we weer meegedraaid in de Tour de Force en deelgenomen aan de Verkeersveiligheidsdiners. In de Tour de Force gaven we advies over de verdeling van de 100 miljoen euro van het Rijk voor stationsstallingen en snelfietsroutes.

Fietsvisie 2040

In het voorjaar van 2018 hebben we negen Fietscafés georganiseerd in het land om met leden en vrijwilligers in gesprek te gaan over hoe de Fietsersbond ook in de toekomst relevant en interessant is voor een brede groep fietsers en vrijwilligers. Dit proces leverde veel interessante discussies op en input voor de Fietsvisie 2040, die we in het najaar opleverden. Adviesbureau Goudappel Coffeng hielp ons bij dit traject. In de Fietsvisie 2040 beschrijven we de toekomst van het fietsen aan de hand van wensen en prognoses. We zien de fiets niet meer als doel op zich, maar als middel om ons land leefbaar en gezond te houden. Ook voor niet-fietsers wordt Nederland fijner als er veel mensen lopen en fietsen, met name in de stad. Met de Fietsvisie 2040 slaan we ook als vereniging een nieuwe weg in. We willen toe naar een vereniging die levendiger en diverser is: een vereniging waarvoor sympathisanten zich makkelijk kunnen inzetten en die er is voor alle soorten fietsers, van alle leeftijden en culturele achtergronden. 15

Coalitie Actieve en Duurzame Mobiliteit

De Fietsersbond heeft samen met het Longfonds, MENSenSTRAAT, Milieudefensie, Natuur & Milieu, Rover en Wandelnet onderzoek laten doen naar het autogebruik in steden. De benchmark helpt gemeenten om verdere stappen te zetten op weg naar duurzame, actieve en gezonde mobiliteit. Amsterdam, Utrecht en Rotterdam voeren het beste beleid om een gezonde en klimaatvriendelijke stad te worden, blijkt uit het onderzoek. Ze bieden fietsers, voetgangers en gebruikers van openbaar vervoer de beste voor zieningen en hebben meer oog voor schoner en efficiënt auto gebruik dan andere gemeenten. Het onderzoek leverde veel plaatselijke en landelijke publiciteit op in aanloop naar de gemeenteraads verkiezingen. De coalitie zal ook rond de Staten verkiezingen van maart 2019 samenwerken.

Snelfietsroutes

Het kabinet heeft in het regeerakkoord 26 miljoen euro uitgetrokken voor de aanleg van snelfietsroutes. Daar zijn we blij mee, want daar hebben we in 2018 stevig voor gepleit in de multimediale campagne ‘Nu meer aandacht en geld voor de fiets!’. Het gelijknamige manifest werd ondertekend door nog acht andere belangenbehartigers, de video is bijna 5.000 keer bekeken, en ook het blad Verkeer in Beeld besteedde er aandacht aan. In oktober namen de lokale afdelingen deel aan een webinar over scooteroverlast, gegeven door de medewerkers van het landelijk bureau. De Fietsersbond pleit al jaren voor verplaatsing van de snor scooter naar de rijbaan. Het webinar was bedoeld om ervaringen uit te wisselen en te bezien of in andere gemeenten dan Amsterdam en Utrecht verplaatsing van de snorfiets naar de rijbaan mogelijk is. 16

Doel

Het zichtbaar maken van de wensen van fietsers en Fietsersbondafdelingen die fietsers kunnen raken

Beoogde resultaten:

• De Fietsersbond neemt deel aan verschillende werkgroepen van de Tour de Force en levert inbreng op een aantal landelijke dossiers die impact kunnen hebben op het fietsen. • We leveren een visiedocument op over de

toekomst van de fiets en zijn aandeel in de Nederlandse mobiliteit. • We zetten ons netwerk in om betere fiscale regelingen voor de fiets voor elkaar te krijgen. • We zetten ons netwerk en onze kennis in om maatschappelijk en politiek draagvlak te creëren voor de aanleg van snelfietsroutes. • We nemen deel aan de werkgroep uitvoering bestuursakkoord fietsparkeren en samen met de lokale afdelingen stimuleren we de uitvoering van dit akkoord.

Gerealiseerd:

• Aan de Mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord hebben we er samen met andere organisaties voor gezorgd dat de fiets in het Mobiliteitsfonds wordt gezien als een volwaardig onderdeel van het mobiliteitsbeleid van het Rijk. • Samen met Natuur & Milieu, RAI Vereniging, ANWB, BOVAG en VNA hebben we het voor elkaar gekregen dat er een betere fiscale regeling voor de leasefiets komt. Een fiets van de zaak wordt hierdoor een stuk aantrekkelijker. • We hebben draagvlak weten te creëren voor de aanleg van snelfietsroutes. Het kabinet heeft hiervoor 26 miljoen euro ter beschikking gesteld. We adviseerden om het bedrag over alle provincies en regio’s te verdelen. • Het kabinet heeft 74 miljoen euro ter beschikking gesteld voor fietsparkeren. Dit bedrag is in het najaar verdeeld. • Het Europees Parlement sprak zich in het najaar na een lobby van onze Europese koepel uit voor meer mogelijkheden om de fiets mee te nemen in alle treinen: voor minimaal acht plekken in elke trein. In Trouw schreven we in de zomer al een opiniestuk over het toelaten van fietsen in internationale treinen, zodat deze beter kunnen concurreren met het vliegtuig. • De Fietsvisie 2040 is gepubliceerd en te lezen op onze website: fietsersbond.nl/fietsvisie2040 • Dagblad Trouw riep Fietsersbond-directeur Saskia Kluit uit tot een van de groenste denkers en doeners in Nederland. Haar notering in de Duurzame 100 van Trouw leverde een mooi interview op. • Om duidelijk te maken hoe moeilijk het is om fietsbelangen te borgen in grote infrastructurele projecten schreef journaliste Karin Broer in

opdracht van de Fietsersbond een journalistiek verhaal over de dreigende verdwijning van fietsoversteken door de opwaardering van de N65 en het programma Hoogfrequent Spoor. Een samenvatting verscheen in Binnenlands Bestuur. Na publicatie werd bekend dat de oversteken waarschijnlijk toch behouden blijven. • Onze video over het gebruik van stationsstallingen is inmiddels meer dan 14.000 keer bekeken. • De Fietsersbond steunt een initiatief van onze Europese koepel tegen een verplichte verzekering voor e-bikes en werkt hierin samen met de ANWB en branchepartijen. • De Fietsersbond was nauw betrokken bij de totstandkoming van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid en bij de Mono-campagne. We steunden het wetsontwerp dat appen op de fiets verbiedt.

Niet gerealiseerd:

• Het is niet gelukt om in vijf steden maatregelen te realiseren om scooters op de rijbaan te krijgen. Vooralsnog heeft alleen de gemeente Utrecht hiertoe concrete voornemens. De gemeente Groningen houdt het in beraad. Afdelingen in andere steden hebben vooralsnog niet genoeg draagkracht gevonden.

2.2 Fietsersbond Lab (600B)

De Fietsersbond ondersteunt en stimuleert al sinds zijn oprichting innovaties op het gebied van fietsen, door inhoudelijk mee te denken, fietsers om hun mening te vragen en deuren naar financiers te openen. Voorbeelden uit het verleden zijn bijvoorbeeld de Fietsersbond Routeplanner, de OV-fiets, de fietsers airbag en meer recent de Dutch Cycling Embassy en

de Fiets Telweek. In deze rol van ‘incubator’ waren we in 2018 betrokken bij de ontwikkeling een coalitie om de intelligente snelheidsassistentie voor auto’s te versnellen. Als de auto weet wat de maximumsnelheid is op de plek waar hij zich bevindt en zich hieraan aanpast, kunnen veel levens worden gered.

Doel

Het aandragen van aansprekende ideeën voor het verbeteren van de leefbaarheid in steden en dorpen waardoor fietscultuur meer een onderdeel wordt van de gemeentelijke identiteit.

Beoogde resultaten:

We voeren minimaal twee verkenningen uit en ondersteunen minimaal twee concrete initiatieven, waaronder het initiatief tot een brancheorganisatie voor fietslogistiek.

Gerealiseerd:

• We hebben aansluiting gevonden bij diverse partijen (overheden én bedrijfsleven) die intelligente snelheidsassistentie ontwikkelen. De Fietsersbond is voorstander van een verplichte vorm daarvan en wil tot een coalitie komen van bedrijven en wegbeheerders voor pilots. • We hebben de eerste contacten gelegd met de fietskoerierbranche in de verwachting dat we tot concrete plannen kunnen komen om de ontwikkeling van de fietslogistiek in de steden te stimuleren en de bedrijven te ondersteunen in hun belangenbehartiging. • We zijn betrokken bij een onderzoek van CE Delft naar de hoeveelheid ruimte die de verschillende modaliteiten in beslag nemen. Als we weten wat er gebeurt bij veranderingen in de modal shift 17

kunnen we de positieve effecten van meer fietsgebruik beter onderbouwen. â&#x20AC;˘ De Fietsersbond heeft samen met andere organisaties van de Coalitie Actieve en Duurzame Mobiliteit opdracht laten doen naar het autogebruik in steden. De benchmark helpt gemeenten om verdere stappen te zetten op weg naar duurzame, actieve en gezonde mobiliteit. We verkennen de mogelijkheid om het onderzoek een permanent karakter te geven.

3. Verkeersgezondheid Elke week komen meerdere fietsers om in het verkeer en belanden honderden fietsers met letsel op de spoedeisende hulp. Een deel van deze ongelukken is te voorkomen met een veilige infrastructuur, door technologische innovaties aan de fiets en door een beter gebruik van veiligheidssystemen in auto’s. De Fietsersbond zette zich in 2018 op meerdere manieren in om de verkeersveiligheid via die wegen te vergroten. Dit deden we bijvoorbeeld door lokaal te adviseren over een veilige infrastructuur, door deel te nemen aan het jaarlijkse Verkeersveiligheidsdiner van de Verkeersveiligheidscoalitie en door in Europees verband te werken aan versnelde toepassing van veiligheidssystemen in auto’s en vrachtwagens. Veilig fietsen leer je ook vooral door het te (blijven) doen. Als je vaker fietst neemt je fietsvaardigheid toe en als fietsen een automatisme is, zijn fietsers beter in staat om op gevaarlijke verkeerssituaties te letten. Dit geldt niet alleen voor kinderen maar ook voor ouderen. Bewegen wordt steeds belangrijker in onze vergrijzende samenleving, waarin mensen ook steeds meer welvaartsziekten hebben. Door elke dag een stukje te wandelen of te fietsen worden mensen fitter en dat kan de samenleving miljarden besparen op het gebied van gezondheidszorg. Verkeersgezondheid staat voor het bevorderen van de gezondheid van mensen door de juiste inzet van het verkeer in de leefomgeving. Het is de term voor de brede blik waarmee de Fietsersbond kijkt naar individuele maatregelen voor verkeersveiligheid, fietseducatie en het bevorderen van een gezonde leefstijl. In 2018 heeft het kabinet fietsen erkend als gezonde leefstijlinterventie en is fietsen als zodanig opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. We zijn zeer verheugd dat de lobby die we hiervoor met andere organisaties hebben gevoerd tot dit resultaat heeft geleid. Fietsen is leuk, gezond en een goede beweging. Fietsen maakt mensen blij, je bent in de buitenlucht en voelt de wind door je haren. Wij verwachten dat mensen

door de associatie met bewegen sneller geneigd zijn zich aan te melden voor een fietsles of cursus. En dat zal uiteindelijk leiden tot een hogere fietsparticipatie van alle doelgroepen. De Fietsschool heeft er daarom voor gekozen om alle elementen die bijdragen aan comfortabel en veilig fietsen als uitgangspunt te nemen voor de fietslessen in de lessen en het lesmateriaal. Op deze wijze maken we bewegen laagdrempeliger en aantrekkelijker voor de verschillende doelgroepen.

3.1 Fietsschool/educatie (602B)

Veilig fietsen leer je vooral door het te doen. Op het moment dat het fietsen een automatisme wordt, heb je tijd en ruimte over om op gevaarlijke verkeers situaties te letten. De Fietsersbond beoogt dat kinderen van jongs af aan dagelijks (naar school) fietsen, maar ook het stimuleren van senioren en nieuwe Nederlanders is essentieel onderdeel van de Fietsschool. Met de Fietsschool wil de Fietsersbond hun fietsvaardigheden, kennis, houding en gedrag verbeteren. Fietsen moet een vast onderdeel van de dagelijkse bewegingsactiviteit worden. Hierdoor blijven mensen langer veiliger en plezieriger fietsen op hun loopfiets, kinderfiets, e-bike, driewielfiets of wat voor fiets dan ook. Onze expertise op het gebied

van fietseducatie delen we met andere organisaties met dit doel. Voor alle fietsdocenten van de Fietsschool hebben we dit jaar twee scholingsdagen georganiseerd. Zij hebben ervaringen uitgewisseld en presentaties en workshops gevolgd over onder meer het opleiden van fietscoaches en het geven van In Balans-trainingen aan ouderen die zich veilig en zeker willen voelen in het verkeer. Een neurobioloog vertelde over het aanleren van nieuwe vaardigheden en het veranderend lichaam. We willen daarnaast meer variatie aanbrengen in het aanbod van fietseducatie om meer ouderen te interesseren. Dat moet zeker lukken nu we dankzij het Nationaal Preventieakkoord nog beter kunnen benadrukken dat (leren) fietsen een leefstijlinterventie en probaat geneesmiddel is.

Doel

• Kennisdeling over kwalitatief goede fietslessen

Beoogde resultaten:

• De Fietsersbond draagt inhoudelijk bij aan de ontwikkeling van een goed fietslespakket, dat effectief kan worden ingezet in lijn met doel 5 van de Tour de Force (gerichte stimulering van fietsen). • Vrijwilligers van de Fietsersbond zijn twee keer bijgeschoold om fietsen meer een vast onderdeel van het dagelijkse beweegpatroon te maken, waardoor mensen eerder, langer, veiliger en plezieriger blijven fietsen op de verschillende fietsen (loopfiets, kinderfiets, e-bike, driewielfiets, etc.). 19

Gerealiseerd:

• De Fietsschool heeft fietslessen gegeven aan 3.684 kinderen en 887 ouderen. We hebben vier cursussen gegeven aan nieuwkomers. Dat zijn er minder dan beoogd. Ten eerste doordat we in 2018 minder fietsdocenten konden inzetten, ten tweede doordat we minder senioren hebben kunnen aanschrijven via de gemeenten door de aangescherpte privacywetgeving. • De Fietsersbond heeft inhoudelijk bijgedragen aan de ontwikkeling van een goed fietslespakket dat effectief kan worden ingezet in lijn met doel 5 van de Tour de Force. De lespakketten voor basisschoolleerlingen in groep 3 en 4 hebben we geactualiseerd. • We hebben 15 nieuwe fietsdocenten opgeleid. • We hebben twee scholingsdagen voor vrijwilligers georganiseerd.

3.2 Gezondheid (602A)

Verkeersveiligheid gaat traditioneel vooral om het voorkomen van ongevallen. De Fietsersbond pleit voor een bredere kijk op dit thema en noemt dit verkeersgezondheid. Fietsen bevordert de volks gezondheid: het is goed voor de conditie en niet schadelijk voor het milieu, zoals auto’s, vrachtwagens en bussen. Daarom heeft de Fietsersbond zichzelf ten doel gesteld om zo veel mogelijk verkeersdeelnemers in Nederlanders op de fiets te krijgen. De Fietsersbond is er met anderen in geslaagd om het fietsen als gezonde leefstijlinterventie te laten opnemen in het Nationaal Preventieakkoord. Hierin wordt de fiets beschouwd als geneesmiddel, dat voorgeschreven kan worden door artsen (‘bewegen op recept’). Fietsen is nu ook onderdeel van het Nationaal Sportakkoord. Vanuit deze allianties werken 20

we verder aan de vorming van een coalitie en een concreet aanbod van producten waarmee we onze doelstelling kunnen realiseren. Het programma Doortrappen van het ministerie van IenW is gelanceerd, maar nog niet in volle gang. De website en tools die we kunnen gebruiken, laten nog op zich wachten. Ook de gemeenten zijn nog niet met de uitvoering gestart. De lokale afdelingen volgen de ontwikkelingen om op het juiste moment ons het aanbod in fietseducatie voor ouderen onder de aandacht te brengen, zoals de Fietsinformatiedagen of een aangepaste propositie.

Doel

Een hogere fietsparticipatie van alle doelgroepen

Beoogde resultaten:

• De Fietsersbond lanceert het programma Verkeersgezondheid, dat bijdraagt aan het verbinden van de ministeries van IenW en VWS in hun inspanningen om fietsen te stimuleren (doel 5 van de Tour de Force). • De Fietsersbond draagt bij aan de verdere uitrol van het IenW-project ‘Doortrappen’ om senioren veiliger te laten fietsen. • We zetten de eerste stappen in de opbouw van een nieuw lobbynetwerk in de gezondheids- en welzijnssector.

Gerealiseerd:

• De Fietsersbond heeft bijgedragen aan het Nationaal Preventieakkoord. Hierdoor worden we ook betrokken bij het ontwikkelen van beweegvriendelijke wijken en mogen we het initiatief nemen tot de Alliantie Werken in Beweging.

• Met het Longfonds, MENSenSTRAAT, Milieu defensie, Natuur & Milieu, Rover en Wandelnet hebben we een benchmark ontwikkeld die gemeenten helpt om verdere stappen te zetten op weg naar duurzame, actieve en gezonde mobiliteit. • We hebben dit jaar contacten gelegd met organisaties waarmee we de verkeersgezondheid in Nederland kunnen verbeteren, zoals VVN, de ANWB, JOGG, de Gezonde School, scholen in het basis- en voortgezet onderwijs, buurtsport coaches en gezondheidsfondsen. • We volgen de lokale ontwikkelingen van het programma Doortrappen op de voet, zodat we de gemeenten hierin van dienst kunnen zijn met ons aanbod op het gebied van fietseducatie voor ouderen.

Nog niet gerealiseerd:

• Afdelingen zijn nog niet aan de slag gegaan met het thema verkeersgezondheid. Dit hebben we nog niet genoeg voor hen uitgewerkt, waardoor het een wat vreemde eend in de bijt blijft tussen acties die zijn gericht op verkeersveiligheid en infrastructuur.

3.3 Het fietsende schoolkind (297)

Overal in Nederland stappen elke dag weer kinderen op de fiets om naar school te gaan. Fietsen is ontzettend gezond, en zelfstandig fietsen maakt kinderen vrij en onafhankelijk. Wij mogen trots zijn op deze unieke traditie, die nooit verloren mag gaan.

Veilige schoolroutes

Een verkeersveilige schoolomgeving en veilige schoolroutes zijn voorwaarden om kinderen zelfstandig naar school te laten gaan. Zaken die daarbij een belangrijke

rol spelen zijn de snelheid van het autoverkeer, goede oversteken van gebiedsontsluitingswegen en vrij uitzicht voor kinderen tussen straat en stoep. We deden de oproep aan ouders en jongeren om onveilige situaties onderweg naar school bij ons te melden. In de zes weken waarin we het meldpunt hebben gepromoot, kwamen 254 meldingen bij ons binnen. In het najaar riepen we jongeren op om hun favoriete schoolroutes te beoordelen en obstakels te melden.

#mijnfietsbelofte

Dit najaar nodigden we ouders van basisschoolleerlingen uit de belofte te doen om hun kinderen vaker met de fiets naar school te brengen. Met deze online campagne (#mijnfietsbelofte) hebben we ouders aangespoord om vaker met de fiets te gaan en hen bewust gemaakt van alle voordelen van het fietsen. Ook publiceerden we artikelen op onze website over de positieve effecten van fietsen op het kinderbrein en over veilig fietsen met kinderen. Ouders die online de belofte deden, deden autoÂ matisch mee aan de competitie om een fietsfeestje voor de hele school te winnen. We hebben alle basisscholen benaderd en diverse barterdeals gesloten met partijen zoals FietsActief. Ruim 120 basisscholen deden mee: De Rietpluim in Nuenen won. De campagne deed het goed in de social media. Met relevante content en de oproep aan ouders bereikten we op Facebook zoâ&#x20AC;&#x2122;n 100.000 mensen. Ook het aantal volgers van onze Facebookpagina kreeg een boost.

Immaterieel erfgoed

In 2018 hebben we de mogelijkheid onderzocht een kunstwerk op te richten voor het fietsende kind, een idee van ontwerper en industrieel vormgever

Onno van Dokkum. We hebben een haalbaarheids onderzoek naar de financiering laten uitvoeren door adviesbureau Jonge Honden, we hebben een sponsorpropositie geschreven en gesprekken gevoerd met mogelijke sponsors. Deze leverden niets op. Bijdragen aan het kunstwerk draagt voor hen onvoldoende bij aan hun strategie op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Jonge Honden heeft ook voor ons uitgezocht of het fietsende schoolkind een plek kan krijgen op de Internationale Representatieve Lijst van Immaterieel Erfgoed van de Mensheid. Fietsende schoolkinderen zijn een onlosmakelijk onderdeel van de Nederlandse cultuur, vinden we. Er bleek een redelijke kans tot erkenning te zijn, maar de procedure is erg tijdrovend. Omdat we hier de menskracht niet voor hebben, hebben we besloten niet verder te gaan.

Beoogde resultaten:

In 2020 is er een monument voor het fietsende schoolkind. • Fietsende schoolkinderen staan in 2020 op de Inter nationale Representatieve Lijst van Immaterieel Erfgoed van de Mensheid. • De Fietsersbond houdt een actie waarbij jongeren hun favoriete schoolroutes beoordelen en gevaarlijke situaties agenderen.

Gerealiseerd:

• In RAP Leiden lanceerden we de campagne ‘Het fietsende schoolkind’. Op 23 april deden 50 ouders mee aan De Grote Op De Fiets Naar School Dag en brachten op 23 april hun kinderen met de fiets naar school. De Flinke Fietstocht trok 70 deelnemers. • Naar aanleiding van onze oproep deden 1.557

•

• •

•

ouders de belofte om hun kinderen vaker met de fiets naar school te brengen. Met deze campagne in combinatie met de oproep #mijneerstefiets bereikten we via de social media 100.000 mensen. Ruim 120 basisscholen waren in de race om een fietsfeestje voor de hele school te winnen. De Rietpluim in Nuenen was de winnaar. Het Meldpunt Veilige Schoolroutes ontving 254 meldingen. Wetenschapsjournalist Mark Mieras schreef voor de Vogelvrije Fietser een artikel over de positieve effecten van naar school fietsen op het leer vermogen van kinderen. Op het Nationaal Fietscongres hebben we de workshop ‘Veilige Schoolomgeving’ gegeven.

Niet gerealiseerd:

• Het realiseren van een monument voor het fietsende schoolkind bleek financieel niet haalbaar. • Ook onze inspanningen om het fietsende schoolkind op de lijst van immaterieel erfgoed te krijgen, hebben we stopgezet.

3.4 Van 2 naar 3 (415)

Het aantal fietsende ouderen neemt gestaag toe. Toch zien veel ouderen er ook weer van af, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeluk of een gevoel van onveiligheid en onzekerheid. Er zijn echter prima alternatieven, zoals de driewielfiets. De Fietsersbond beschouwt de driewielfiets als een serieus vervoermiddel voor zelfstandig wonende senioren en andere mensen die extra fietscomfort nodig hebben en stimuleert het gebruik ervan. Met steun van vermogensfonds FNO hield de

Fietsersbond in 2017 en 2018 twaalf Driewielfiets Ontdekdagen. Deze trokken ruim 1.100 geïnteresseerden. Bezoekers konden diverse modellen driewielfietsen uitproberen onder deskundige begeleiding van fietsdocenten. Ook was er aandacht voor vierwielers, zitfietsen en ombouwsets. 70 procent van de bezoekers gaf na afloop aan een driewielfiets te willen aanschaffen.

Beoogde resultaten:

• Minstens 1.000 mensen gebruiken een driewielfiets, waarvan 500 permanent.

Gerealiseerd:

• De Driewielfiets Ontdekdagen trokken ruim 1.100 bezoekers. • Tijdens en na het project besteedden het actualiteitenprogramma Hallo Nederland (Omroep MAX/NPO 2), De Telegraaf en diverse regionale media aandacht aan de driewielfiets.

4. Communicatie en marketing 2018 was een druk jaar voor de Fietsersbond, van de uitreiking van de Fietsstad-titel in januari tot het bereiken van het Klimaatakkoord in december. In de tussentijd werkten we hard aan de totstandkoming van de Fietsvisie 2040 en de bijbehorende propositie. Ook de twee nieuwe publiekscampagnes, ‘30 is het nieuwe 50’ en ‘Het fietsende schoolkind’, namen veel tijd in beslag. De campagnes droegen bij aan de algemene communicatiedoelstelling: belangstellenden, leden en vrijwilligers aan de Fietsersbond binden en onze naamsbekendheid vergroten. De resultaten vielen echter wat tegen. We hebben er belangrijke lessen van geleerd, onder meer over de inhoudelijke planning en technische invulling.

4.1 Communicatie, marketing en ledenbehoud (300) Beoogde resultaten: • We behouden onze 34.500 leden. • Onze naamsbekendheid stijgt met twee punten in de Charibarometer. • Het aantal geregistreerde belangstellenden stijgt met 15 procent. • Het aantal berichten in de media stijgt met 15 procent.

Gerealiseerd:

• Eind 2018 had de Fietsersbond 31.835 leden. Het aantal geregistreerde belangstellenden steeg met ruim 15 procent. • Fietsersbond.nl telde eind 2018 86.000 geregistreerde gebruikers, een stijging van ruim 15 procent. 24

• Het aantal mediaberichten lag in de eerste helft van 2018 veel hoger dan in 2017, maar in de tweede helft weer veel lager. Dat komt vooral doordat onze belangrijkste campagnes in het eerste halfjaar plaatsvonden, terwijl de tweede helft van het jaar vooral in het teken stond van interne activiteiten, zoals de totstandkoming van de Fietsvisie. Gemiddeld is de media-aandacht ongeveer gelijk gebleven. • In de online media verschenen in 2018 1.914 berichten, ongeveer net zo veel als een jaar eerder. • Onze aanwezigheid in de social media nam toe met 21 procent naar 8.311 vermeldingen.

Niet gerealiseerd:

• Hoe het is gesteld met onze naamsbekendheid weten we pas als we de uitkomsten van de Charibarometer krijgen. Deze laten nog op zich wachten, omdat de leverancier vertraging heeft opgelopen.

4.2 Crossmedia (330)

De afdeling Crossmedia maakt content voor diverse doelgroepen en stakeholders, waarmee zij beter, gezonder, veiliger en met meer plezier kunnen fietsen en betere fietsproducten en -voorzieningen kunnen maken. Onze communicatie en communicatiemiddelen zijn zo opgezet en geïntegreerd dat we er al onze stakeholders mee bereiken.

Beoogde resultaten:

• Met onze website bereiken we minstens 1,5 miljoen bezoekers. • Onze populariteit op Facebook groeit met 30 procent naar minstens 22.000 volgers en het bereik van de posts neemt met 20 procent toe. De afdelingsaccounts op Facebook zien een stijging van 10 procent in het aantal volgers. • Het aantal volgers op Instagram groeit naar minstens 2.000. • Het aantal Twittervolgers groeit met 10 procent naar 6.600. • De Vogelvrije Fietser verschijnt voor het eerst online. • We gaan het publiceren van onze content beter plannen met een contentkalender.

Gerealiseerd:

• De populariteit van onze website steeg. Fietsersbond.nl kreeg in 2018 3 miljoen pageviews. • Het wordt voor de Fietsersbond steeds moeilijker om mensen organisch (met berichten, geen advertenties) via social media te bereiken. Het totaalaantal Facebook-likes (16.500) daalde licht, mede als gevolg van de dalende populariteit van het medium na de oproep van het tv-programma Zondag met Lubach om Facebook de rug toe te keren. • Het aantal Twittervolgers van het landelijke Fietsersbond-account steeg naar 6.400, minder dan gehoopt. De Twitteraccounts van de Fietsersbond en de Vogelvrije Fietser hadden 10.000 volgers. • De Vogelvrije Fietser kwam in 2018 vier keer

uit. Hij verscheen nog niet online, zoals gepland. Zodra het nieuwe CRM-pakket aan Fietsersbond. nl is gekoppeld, kunnen we dit plan uitvoeren. • We verstuurden 12 keer de Fietsflits, onze e-mailnieuwsbrief voor onze leden, vrijwilligers en andere sympathisanten. • We hebben gewerkt met een contentkalender.

Niet gerealiseerd:

• Aantal Instagramvolgers (760) blijft achter bij de doelstellingen. Hetzelfde geldt voor Facebook (16.500). Bij Facebook hangt dat samen met een veranderd algoritme. In Instagram moeten we in 2019 meer energie steken.

4.3 Consumentenvoorlichting (320)

De Fietsersbond is niet alleen op straat belangen behartiger voor de fietser, maar ook op de fiets. De Fietsersbond onderzocht net als vorig jaar de kwaliteit van (nieuwe) fietsproducten en publiceerde hierover op de website en in diverse media.

Beoogde resultaten:

• De Fietsersbond onderzoekt de kwaliteit van (nieuwe) fietsproducten en vertegenwoordigt de belangen van fietsers bij de fietsindustrie. • We doen minimaal 4 consumententests die van waarde zijn voor de fietser en die de kwaliteit van fietsproducten kunnen verbeteren. De uitkomsten worden gepubliceerd in een onafhankelijk medium.

Gerealiseerd:

• We testten dertig e-bikes in samenwerking met De Telegraaf, die de resultaten publiceerde. De krant publiceerde ook de uitkomsten van ons onderzoek naar de kwaliteit van acht sportieve toerfietsen. 25

• Via onze eigen media publiceerden we de uitkomsten van een test van twaalf voor- en achterzitjes en negen speedpedelecs. Daarnaast organiseerden we met het Dutch Bicycle Centre en Juizz twee opstapdagen waar geïnteresseerden speedpedelecs konden uitproberen. • We deden ook wat kleinere testonderzoeken, onder meer naar kinderkarren, fietsverlichting, spatborden, zadels, zadelliften en antiblokkeersystemen voor remmen. • In verschillende media, waaronder het RTL4programma Go Cycling, vertelden we over het opvoeren van e-bikes, het succes van de Swapfiets, goedkope Chinese import van e-bikes, de kwaliteit van fietsaccu’s, fietsdiefstal, fietsverlichting en de veiligheid van e-bikes. • We gaven lezingen op de Fiets- en Wandelbeurs, de E-bike Xperience en de Seniorendagen Raalte, op onze ledendag en voor de ledenraad, en de afdelingen Amersfoort en Rotterdam. • We begonnen met het maken van vlogs.

5. Vereniging en vrijwilligers De vrijwilligersorganisatie is het hart van de Fietsersbond. In de vereniging komen de 31.835 leden en ruim 1.800 vrijwilligers samen. Om ook in de toekomst relevant te blijven is verjonging noodzakelijk. Bij het vaststellen van de Koers 2020 heeft de Fietsersbond besloten om te onderzoeken welke moderni seringen de vereniging nog meer nodig heeft. Een modernere ledendemocratie hoort daarbij. Doel van de vernieuwing is afdelingen werk uit handen te nemen door bestuursverantwoordelijkheid te verminderen en daarnaast om vrijwilligers en leden meer invloed te geven op de vereniging. Ook willen we maximaal gebruikmaken van de moderne (digitale) technieken om mensen meer te betrekken bij ons werk.

5.1 Vrijwilligersmanagement (201)

Onze vrijwilligers spannen zich op lokaal niveau gezamenlijk in voor fietsstimulering, voor een beter fietsklimaat en voor betere zichtbaarheid van de Fietsersbond. Om dit werk goed te kunnen doen, is informatievoorziening en scholing door het landelijk bureau van groot belang. Het programma Vrijwilligersmanagement zorgt hiervoor. De vrijwilligers in de afdelingen zijn de spil in de lokale lobbyactiviteiten van de Fietsersbond. Ook communicatie (Facebook, Twitter, lokale nieuwsbrieven) en de sociale kant – samen fietsen of andere leuke dingen organiseren – worden steeds belangrijker. Andere vrijwilligers zetten zich in voor specifieke projecten, zoals Fietsen Alle Jaren, de Fietsersbond Routeplanner en de Fietsschool. Via Vrijwilligersnet (deel van de website waar vrijwilligers informatie en praktische tips kunnen vinden), de Fietsersbond Academie en de nieuwsbrief voor vrijwilligers, het Schakeltje, blijven ze op de hoogte van alles wat belangrijk is om hun werk goed te kunnen doen. In het najaar zijn we begonnen met het actualiseren van ons vrijwilligersbeleid. De focus ligt op hoe we onze vrijwilligers begeleiden. Daarnaast zoomen we in op hoe we het best vrijwilligers kunnen werven.

Beoogde resultaten:

• In 2018 gaan 20 nieuwe landelijke en 150 nieuwe lokale vrijwilligers bij ons aan de slag. • De gemiddelde leeftijd van onze vrijwilligers daalt met twee jaar. • We hebben een actieve groep jongeren in de vereniging. • Het aantal vrijwilligers dat is geabonneerd op het Schakeltje groeit met 15 procent. • We onderzoeken of het mogelijk is om een regionaal coördinator aan te stellen in Gelderland of Noord-Brabant. • In vier plaatsen werken we de Fietscafé-formule (zie ook paragraaf 2.1) verder uit in een pilot.

Gerealiseerd:

• We hebben 80 nieuwe vrijwilligers verwelkomd, van wie er 12 met landelijke projecten aan de slag zijn gegaan. • De Fietsersbond Academie heeft avonden en ledendagworkshops voor onze vrijwilligers verzorgd over de website, nieuwsbrieven maken en lobbyen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Daarnaast hebben we met drie werkgroepen gewerkt aan de Fietsvisie 2040.

• De gemiddelde leeftijd van onze vrijwilligers is naar schatting gedaald met ongeveer één jaar. De leeftijdsopbouw is pas exact te bepalen met de invoering van het nieuwe CRM-systeem in 2019. • We hebben een jonge vrijwilliger bereid gevonden om toe te treden tot het bestuur. Met hem gaan we een aanpak uitwerken om meer jongeren aan de vereniging te binden. • Sinds we dit najaar Vrijwilligersnet hebben vernieuwd, is het aantal vrijwilligers dat er gebruik van maakt met 10 procent gestegen. • We hebben negen Fietscafés georganiseerd met als thema: de toekomst van de Fietsersbond. Afdelingen die een Fietscafé hielden, kregen inhoudelijke ondersteuning van het landelijk bureau. Het Fietscafé in Amersfoort was zo succesvol dat we dit hebben vertaald naar een formule die alle afdelingen kunnen gebruiken. Het is voor afdelingen een mooie manier om leden en andere belangstellenden te ontmoeten, nieuwe mensen te werven, de lokale politiek bij het werk van de Fietsersbond te betrekken en actuele fietsonderwerpen te bespreken en te laten zien. • Het geactualiseerde vrijwilligersbeleid zorgt samen met onze Fietsvisie 2040 tot een aanpak die in 2019 verder vorm krijgt.

Niet gerealiseerd:

• Het aantal abonnees op het Schakeltje steeg met 2 procent naar 1.685 abonnees, minder dan de beoogde 15 procent. In plaats van deze kwanti tatieve doelstelling (moeilijk haalbaar, omdat er 27

een limiet zit aan het aantal actieve vrijwilligers voor wie de nieuwsbrief interessant is) kunnen we beter kijken naar de kwaliteit van de nieuwsbrief: hoe goed wordt het Schakeltje gelezen, in welke onderwerpen zijn de vrijwilligers geïnteresseerd, welke scoren het best? • De mogelijkheden om te gaan werken met regionaal coördinatoren zijn niet verkend vanwege veel ziekte.

5.2 Verenigingsorganisatie (200)

Om onze vereniging op termijn aantrekkelijk te maken voor een jongere doelgroep en om zo veel mogelijk leden bij de besluitvorming binnen de vereniging te betrekken, zijn we in 2016 begonnen met het project ‘Vernieuwing ledendemocratie’. Het werk van de Fietsersbond steunt zwaar op de lokale afdelingen. Met activiteiten zoals de Fietsschool, de Fietsersbond Routeplanner en Fietsen Alle Jaren groeit het aantal betrokken mensen dat niet als afdelingsvrijwilliger actief is. Door de huidige statuten zijn zij maar beperkt vertegenwoordigd in de besluitvormende organen van de Fietsersbond, terwijl hun vrijwilligerswerk daarvan wel afhankelijk is. De ledenraadsvergadering, die twee keer per jaar plaatsvindt, heeft niet alleen voor de vrijwilligers in de afdelingen maar ook voor de gewone leden een hoge drempel. In 2018 hebben we verder gezocht naar manieren om de vereniging te verlevendigen, zodat mensen er zich graag voor willen inzetten als vrijwilliger of willen bijdragen als lid. In februari is met succes de eerste breed toegankelijke Ledendag georganiseerd. Daar is ook een aangepast huishoudelijk reglement goedgekeurd en zijn de uitkomsten gepresenteerd van een (online) onderzoek onder de leden en niet-leden naar de positionering 28

en verjonging van de Fietsersbond. Parallel aan de ledenraadsvergadering hebben we vier workshops verzorgd die ook toegankelijk waren voor niet-leden. Met 150 bezoekers was de opkomst boven verwachting. De Ledendag in juni was kleiner van opzet en trok (hierdoor) 85 deelnemers.

Beoogde resultaten:

• We organiseren twee Ledendagen en het bestuur komt zes keer bijeen. • We schrijven een werkplan waarin alle belangen van de doelgroepen worden behartigd. • We stellen nieuwe statuten op die laagdrempelige actieve betrokkenheid van leden bij het werk van de Fietsersbond mogelijk maken en die recht doen aan een moderne besluitvorming binnen een vereniging.

Gerealiseerd:

• De twee Ledendagen werden goed bezocht. Het bestuur vergaderde zes keer. • We hielden negen Fietscafés, verspreid door heel Nederland. • In het werkplan voor 2019 worden alle belangen van de doelgroepen behartigd.

Niet gerealiseerd:

• Nieuwe statuten zijn er nog niet. In februari 2019 is de Fietsvisie 2040 aangenomen, waarin we ons nieuwe beleid hebben uiteengezet. We gaan nu eerst verder uitwerken welke organisatievorm daarvoor nodig is. De hierboven beschreven problemen rond de verenigingsdemocratie nemen we daarin mee.

5.3 Fondsenen ledenwerving particulieren (210 en 212) Beoogde resultaten:

• De inkomsten uit contributie bedragen minstens zoveel als in 2017: 50.000 euro. Deze verhoging zet zich de komende jaren door. • We voeren campagne om donateurs te werven. • We informeren onze leden over de mogelijkheid om geld na te laten aan de Fietsersbond.

Gerealiseerd:

• We hebben 937 nieuwe leden geworven. De meesten via de ‘lid worden’-pagina op onze website. • De begrote contributie-inkomsten zijn niet gehaald. De inkomsten vielen ruim 14.000 euro lager uit dan begroot, doordat het ledental afnam en nieuwe leden minder bijdragen dan de uitstromende leden deden. • Via advertenties op Facebook, in de Fietsflits en de Vogelvrije Fietser hebben we onze stakeholders geattendeerd op de mogelijkheid om na te laten aan de Fietsersbond. In juni stuurden we hierover een brochure mee met de Vogelvrije Fietser. • De Stichting Fietsersbond ontving twee erfenissen in 2017, waarvan de totale waarde waarschijnlijk rond de 263.000 euro (netto) bedraagt. Over deze erfstellingen moet erfbelasting worden betaald omdat de stichting geen ANBI-status heeft. Voor een van de erfenissen is de Belastingdienst in 2018 akkoord gegaan met het erfgenaamschap van de vereniging. Dit betekent dat we nog circa 35.000 euro ontvangen uit deze erfenis. De executeur van het testament van de andere erfenis gaat nu dezelfde route volgen.

Niet gerealiseerd:

• Het ledental van de Fietsersbond nam af met 1.384 naar 31.808 leden. De daling werd vooral veroorzaakt door de geringe aanwas van nieuwe leden. Vooral de affiliate-marketingcampagne leverde dit jaar weinig nieuwe leden op (126 in plaats van 681 in 2017). • De contributie-inkomsten zijn ruim 14.000 euro lager uitgevallen dan de begrote 1.286.000 euro. • De inkomsten uit donaties leverden 28.000 euro minder op dan de 50.000 euro die we ons ten doel hadden gesteld. • Met een upgradecampagne via telemarketing wilden we de jaarlijkse contributie-inkomsten met 77.000 euro per jaar vergroten. Door gebrek aan budget is het daar niet van gekomen. Wel hebben we de minimale contributie verhoogd van 26 naar 30 euro per 1 januari 2019. In november hebben 8.069 leden die 26 euro of minder betaalden hierover een brief ontvangen. De contributie van 7.293 leden is uiteindelijk verhoogd naar 30 euro. Dit betekent een structurele verhoging van de contributie-inkomsten van minimaal 29.000 euro per jaar.

5.4 Interne organisatie

De interne organisatie van de Fietsersbond is onder te verdelen in een deel dat de vereniging ondersteunt (denk aan de organisatie van bestuurs- en ledenraadsvergaderingen, afdelingen) en een deel bedrijfsvoering (ICT, personeel, financiële administratie en management). In de Koers 2020 hebben we als doel vastgelegd dat de Fietsersbond een flexibele, financieel gezonde organisatie is die goed uitgerust is voor zijn taken. Het landelijk bureau in Utrecht dient als uitvoerende 29

serviceorganisatie voor de vereniging, maar voert ook andere projecten uit die binnen onze missie passen. De basisorganisatie is klein en slagvaardig, zodat we voorbereid zijn op een soms onzekere toekomst. Vrijwilligers werken samen met de betaalde medewerkers aan de activiteiten en doelen van de organisatie.

Doelen

• Een financieel resultaat behalen dat minimaal conform begroting is en de jaarrekening op tijd met goedkeuring opleveren. • (Blijvende) aandacht voor andere/vernieuwde vormen van financiering, samenwerking en innovaties.

Resultaten

• De werkprocessen van het landelijk bureau zijn transparant en solide en de Fietsersbond heeft zijn financiën goed op orde. De processen zijn tijdig, juist en volledig. • De vereniging is financieel gezond. De basis organisatie van de Fietsersbond is voor ruim 60 procent niet afhankelijk van externe financiering. • De verhouding tussen basisorganisatie en flexibele schil is minimaal 80/20 procent. • In 2018 besteedden we niet meer dan 10 procent van de omzet van de vereniging aan administratieve processen. • Bestuur en ledenraad zijn tevreden over de transparantie in financiën. • Medewerkers geven aan geïnteresseerden meer te hebben geïnformeerd over de Fietsersbond om hen zo stapje voor stapje meer bij ons werk te betrekken. • De Fietsersbond kent een gezond natuurlijk verloop van de medewerkers. De medewerkers

blijven gemiddeld niet langer dan tien jaar in dienst, ze zijn aantrekkelijk voor soortgelijke organisaties en ze weten hun sterke punten optimaal in te zetten.

6. Bestuur en management

(actieve) leden

De Fietsersbond is een vereniging, opgericht naar Nederlands recht en gevestigd in Utrecht, met 31.808 leden. Van hen zijn er zo’n 1.800 actief in ongeveer 150 lokale afdelingen en/of in projecten.

6.1 Statutaire missie

De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. De Fietsersbond wil: • de kwaliteit van het fietsen in Nederland verbeteren, onder andere de voorzieningen voor de fiets, de veiligheid, de bereikbaarheid met de fiets, de kwaliteit van het product fiets en de dienst verlening aan fietsers, en daarmee ook het gebruik van de fiets vergroten; • meer ruimte voor de fiets en de fietsers, zowel in letterlijke zin (fysieke ruimte, voorzieningen) als in meer figuurlijke zin (aandacht, voorrang, status, waardering, laten meetellen). In de Koers 2020 heeft de Fietsersbond zijn missie als volgt vertaald in een opdracht voor de toekomst:

afgevaardigd in

6.2 Organisatie

Binnen de Fietsersbond is de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.

Ledenraad houdt toezicht op

Het hoogste orgaan binnen de vereniging is de ledenraad, gevormd uit de leden van de lokale afdelingen. De ledenraad benoemt de leden van het algemeen bestuur.

Algemeen bestuur

6.3 Ledenraad

De ledenraad is dit jaar twee keer bijeen geweest: op 3 februari in de Prodentfabriek in Amersfoort en op 23 juni in het Hilfertsheem College in Hilversum. Elke lokale afdeling mag vertegenwoordigers afvaardigen naar de ledenraad. Het aantal leden van de afdeling bepaalt hoeveel stemmen die afdeling krijgt. De ledenraad besluit over: • Inhoudelijke koers en bestedingen van de

nt rsteu

De Fietsersbond verbindt fietsers die elkaar op en onderweg willen helpen.

150 afdelingen

onde

De Fietsersbond is een moderne belangenbehartiger die de stem van de fietser vertolkt op de plek waar deze niet te horen is. Dat kan aan tafel bij de wethouder of minister zijn, maar ook bij de fietsfabrikanten en op straat. “Een moderne belangenbehartiger voor alle fietsers, zowel bij overheid als bij bedrijven en industrie.”

verenigd in

Dat doen we door: 1. de belangen van fietsers te behartigen en het beleid van overheden en industrie doeltreffend te beïnvloeden; 2. consumenteninformatie te geven; 3. diensten aan te bieden waarmee fietsers comfortabel op weg kunnen.

bestuurt Directie

Landelijk bureau voert uit

Fietsersbond (beleidsplan, werkplan en begroting) • Samenstelling van het bestuur • Vertegenwoordiging van de ledenraad in het presidium • Samenstelling van de controlecommissie • Erkenning van nieuwe afdelingen en vaststelling afdelingsgrenzen Verder is de ledenraad een plek waar actieve vrijwilligers informatie uitwisselen, elkaar inspireren en helpen.

6.4 Ledenraadpresidium

Het ledenraadpresidium heeft tot taak de ledenraadsvergaderingen voor te bereiden en te leiden. Het presidium bestaat uit ten minste de ledenraadsvoorzitter, een plaatsvervangend voorzitter en een lid van het algemeen bestuur en was in 2018 als volgt samengesteld: • Voorzitter: Dick Buursink • Leden: Koen Baart en Jos Oude Elferink • Vertegenwoordiger algemeen bestuur: Nico van Harten De leden van het presidium worden – met uitzondering van de vertegenwoordiger van het algemeen bestuur – benoemd door de ledenraad voor een periode van een jaar. Zij zijn steeds herbenoembaar.

6.5 Controlecommissie

Jaarlijks benoemt de ledenraad uit zijn afgevaardigden een controlecommissie van ten minste drie personen. Deze commissie toetst het jaarverslag, inclusief de jaarrekening, aan het werkplan en de begroting en overlegt hierover in april met het algemeen

bestuur. Zij brengt in juni verslag uit aan de ledenraad. De controlecommissie bestond in 2018 uit Francien Dechesne, Peter van Doremalen en Jan Kelderman. In februari 2018 is Peter Visser toegetreden.

6.6 Algemeen bestuur

Het algemeen bestuur (AB) is belast met het besturen van de vereniging en vergadert zes keer per jaar. Notulen van deze vergaderingen zijn voor alle leden op aanvraag beschikbaar. De bestuursleden zijn verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken en houden toezicht op het landelijk bureau. Het bestuur wijst uit zijn midden een deelnemer voor het presidium aan. Het AB legt verantwoording af aan de ledenraad. Het algemeen bestuur van de Fietsersbond ziet erop toe dat signalen uit de vereniging van leden en actieve leden goed worden opgepikt door het landelijk bureau. Elk jaar kijkt het bestuur ook terug op het eigen functioneren. Ieder jaar bespreekt het AB de binnengekomen klachten en de afhandeling daarvan zoals die plaatsvindt binnen de klachtenregeling. In 2018 heeft de Fietsersbond geen formele klachten ontvangen. Het algemeen bestuur kwam bijeen op 16 maart, 7 mei, 10 september en 10 december. Daarnaast had het bestuur een heidag op 22 mei en 1 december. Tijdens de bestuursvergaderingen kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan bod: • Jaarverslag 2017 • Financiën • Profilering • Invulling vacature jongerenbestuurslid • Werkplan 2018 (begroting 2018 is bijgevoegd in de bijlagen)

Eens per jaar brengt de accountant aan het AB verslag uit van zijn bevindingen. De bestuursleden van de Fietsersbond werken onbezoldigd, zij kunnen wel hun directe onkosten vergoed krijgen. Het dagelijks bestuur (DB), bestaande uit de voorzitter, vicevoorzitter en penningmeester van het AB, vergadert op afroep, vooral over personeels zaken. Jaarlijks voert het DB een evaluatiegesprek met de directeur van de Fietsersbond. Input voor dat gesprek wordt onder andere gegeven door de personeelsvertegenwoordiging. Gedurende 2018 was de samenstelling van het AB als volgt: • Franc Weerwind – Voorzitter sinds februari 2017 Burgemeester van Almere, Bestuurslid ICTU (Informatie- en Communicatie- Technologie Uitvoeringsorganisatie), Lid deelredactie Bestuurskracht en democratie Platform O i.o., Lid van de Raad van Toezicht van Het Vergeten Kind, Ambassadeur van Buurtbemiddeling, Lid BPD Cultuurfonds • Bert Warmelink – Penningmeester sinds juni 2017 Manager Bedrijfsvoering/Instituutsmanager a.i. bij SRON Netherlands Institute for Space Research. • Erik Wagener – Secretaris, vicevoorzitter, interim-voorzitter juni 2016 tot februari 2017, bestuurslid van juni 2010 tot en met juni 2018 Directielid Waterschap Drents Overijsselse Delta • Nico van Harten – Bestuurslid sinds januari 2014 Specialist werktuigkundige installaties bij Arcadis Nederland BV

• Annette van der Krogt – Bestuurslid sinds juni 2012 Manager verantwoord beleggen bij Achmea Investment Management • William Nederpelt – Bestuurslid sinds januari 2014 Consultant AXLE Focused, voorzitter Stichting Rond Uit Dordrecht, vicepresident ECF, boardmember EuroVelo • Bertie Schonk – Bestuurslid sinds januari 2016 Emeritus hoogleraar Klinische Informatiekunde, lid Raad van Toezicht Hogeschool Leiden, lid Raad van Toezicht ’s Heeren Loo, bestuurslid Sathiko Sath, bestuurslid Vereniging Te Voet • Joost Schrage – Bestuurslid sinds januari 2016 Mede-eigenaar De Zaak van Vertrouwen en eigenaar van Joost Schrage Merken & Werken

6.7 Directie

De directie is belast met de dagelijkse leiding van het landelijk bureau en handelt conform het directie statuut. De directie voert het werkplan uit. De directeur wordt betaald conform de cao Sociaal Werk, Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, schaal 13. Hiermee conformeert de Fietsersbond zich aan de Goede Doelen Nederland Regeling beloning directeuren (huidige norm 5.3.2). De directie was gedurende het hele jaar 2018 in handen van Saskia Kluit. Zij had geen betaalde nevenfuncties. Saskia Kluit is bestuurslid van de Dutch Cycling Embassy.

6.7.1 Managementteam

De directeur vormt samen met het hoofd Communicatie en Vereniging en het hoofd Financiën en Bedrijfsvoering het managementteam (MT). Alle

Rooster van aftreden bestuur Fietsersbond Bestuurslid

Datum aantreden

4 jaar in bestuur

8 jaar in bestuur

Erik Wagener

05-06-2010

05-06-2014

05-06-2018*

Annette van der Krogt

16-06-2012

16-06-2016

16-06-2020

Nico van Harten

25-01-2014

25-01-2018

25-01-2022

William Nederpelt

25-01-2014

25-01-2018

25-01-2022

Bertie Schonk

23-01-2016

23-01-2020

23-01-2024

Joost Schrage

23-01-2016

23-01-2020

23-01-2024

Franc Weerwind

04-02-2017

04-02-2021

04-02-2025

Bert Warmelink

10-06-2017

10-06-2021

10-06-2025

* Erik Wagener is op de Ledenraad van 23 juni 2018 officieel afgetreden. leden van het MT hebben een aantal medewerkers onder zich. De samenstelling was in 2018 als volgt: • Saskia Kluit – Directeur • Douwtje de Vries – Hoofd Communicatie en Vereniging • Bianca Kroes – Hoofd Financiën en Bedrijfsvoering

7. Verantwoordingsverklaring Het bestuur onderschrijft de principes van de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. De uitgangspunten van deze code zijn: • Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden te zijn van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. • De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. • De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten Hieronder lichten we toe hoe dit bij de Fietsersbond in zijn werk gaat. 1.

Binnen

Fietsersbond

functie

‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. Conform de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen wordt de volgende functiescheiding aangehouden: • De ledenraad houdt toezicht. • Het bestuur bestuurt. • Het landelijk bureau, onder leiding van de directie, voert uit.

Een uitgebreide uiteenzetting vindt u in hoofdstuk 6. 2. De Fietsersbond werkt continu aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. Het werkplan van de Fietsersbond is ingericht volgens de SMART-principes (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden). In het jaarverslag vormen de gestelde doelen uit het werkplan de leidraad voor de verslaglegging. Door deze opzet van het werkplan en jaarverslag komen ook niet (volledig) gerealiseerde doelen aan de orde. Ieder jaar maken we een financiële begroting en een urenbegroting per medewerker en per activiteit. De begroting (geld en uren) wordt ieder jaar in oktober-november opgesteld voor het daaropvolgende jaar. Op dat moment zijn nog niet alle reacties binnen op subsidieverzoeken. Deze komen in de loop van het jaar binnen en hebben een eigen begroting. Wekelijks registreren de medewerkers de gemaakte uren in het tijdschrijfsysteem en worden facturen ingeboekt in de projectadministratie. Aan de hand van de maandelijkse rapportage volgen projectleiders en het managementteam de besteding van de uren en de budgetten en kan indien nodig bijgestuurd worden. De meeste werkzaamheden worden uitgevoerd door eigen medewerkers. Daar waar specifieke kennis nodig is, maken we gebruik van derden. Beleids medewerkers en medewerkers voorlichting besteden

zo min mogelijk tijd aan ondersteunende werkzaamheden binnen de projecten. Deze worden verricht door projectondersteuners. Het managementteam (MT) van het landelijk bureau bespreekt nieuwe activiteiten voor aanvang. In het MT wordt onder meer aandacht besteed aan de inbedding van een nieuwe activiteit in de organisatie en vindt afstemming plaats tussen bestaande activiteiten en de nieuwe activiteit. Via het interne sociale netwerk Yammer houden alle medewerkers elkaar op de hoogte van ontwikkelingen en voortgang in de projecten. Regelmatig worden plenaire bijeenkomsten gehouden waar medewerkers een project of activiteit bespreken. Doel hiervan is om elkaar te informeren en werkzaamheden op elkaar af te stemmen. 3. De Fietsersbond streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. Onze belanghebbenden zijn alle fietsers in Nederland en mensen die geïnteresseerd zijn in fietsen. Ook beleidsmakers hebben een belang bij de Fietsersbond, omdat we hen ondersteunen bij het voeren van goed fietsbeleid. De leden en vrijwilligers van de Fietsersbond hebben natuurlijk een specifiek belang, omdat zij zich actief willen inzetten voor beter fietsbeleid. Wij communiceren op diverse manieren met deze belanghebbenden, met als doel hen te infor35

meren over ons werk en te luisteren naar de reactie daarop en de wensen van de belanghebbenden. De Fietsersbond heeft een landelijke website en meer dan 55 websites van lokale afdelingen. Via deze websites informeren we geïnteresseerden en kunnen zij reageren, melding maken van ongewenste fiets situaties en klachten indienen. Op Fietsersbond.nl vinden bezoekers jaarverslagen, onafhankelijke consumenteninformatie, informatie over verkeersveiligheid en lokaal, regionaal en landelijk actueel nieuws. De Fietsersbond Routeplanner is het succesvolste onderdeel van de website. Via deze fietsrouteplanner kunnen bezoekers op maat een fietsroute samenstellen. Dat doen zowel leden als niet-leden veel en vaak. De Routeplanner wordt gevuld door honderden vrijwilligers. Zij worden ondersteund door het landelijk bureau en kunnen diverse bijeenkomsten bezoeken. Iedereen kan zich aanmelden voor de Fietsflits. De Fietsflits is de digitale nieuwsbrief van de Fietsersbond met het laatste nieuws over onze activiteiten en acties. Deze wordt één keer per maand verstuurd in een oplage van 23.000. De leden van de Fietsersbond ontvangen vier keer per jaar het verenigingsblad Vogelvrije Fietser met veel informatie over het werk van de Fietsersbond. De brievenrubriek in het magazine wordt door lezers veel gebruikt. De inhoud van het blad komt terug op de website fietsersbond.nl De vrijwilligers van de 150 lokale afdelingen zoeken 36

actief de fietser op. Regelmatig zijn ze tijdens acties te vinden met een kraam op een centrale plek waar ze informatie geven over fietsen en luisteren naar wat de lokale wensen en problemen zijn. Op het landelijk bureau staat het team vrijwilligers klaar om de lokale afdelingen te ondersteunen en van informatie te voorzien. Op de website is een afgebakend deel, Vrijwilligersnet, speciaal ingericht voor onze lokale vrijwilligers. Bijna wekelijks ontvangen de vrijwilligers de digitale nieuwsbrief Schakeltje. Ook zijn er Fietsersbond Academie-avonden waar vrijwilligers hun kennis kunnen aanvullen. Afdelingen kunnen ieder jaar ideeën aanleveren voor het werkplan. Dit stimuleren we actief. Ook landelijk zoekt de organisatie contact met fietsers, onder meer door social media als Facebook, Twitter en LinkedIn. De Fietsschool van de Fietsersbond heeft intensief contact met vrijwilligers, de opleiders en docenten. Deze worden tijdens informatiebijeenkomsten en via persoonlijk contact geïnformeerd. Ze hebben een eigen contactpersoon op het landelijk bureau. De Fietsersbond kent een klachtenregeling. De klachtenregeling heeft de volgende doelstellingen: a. recht doen aan de individuele klager; b. de kwaliteit van de dienstverlening door de Fietsersbond bevorderen. De klachtenregeling is terug te vinden op fietsersbond.nl/klacht. In 2018 hebben we geen formele klachten ontvangen.

Bestuursverslag: Activiteiten Stichting Fietsersbond â&#x20AC;˘

8. Stichting Fietsersbond Sinds 2016 bestaat naast de vereniging ook de stichting Fietsersbond. Deze ontplooit activiteiten die de missie van de vereniging ondersteunen. Het geld dat hiermee wordt verdiend, komt ten goede aan de vereniging. De Stichting Fietsersbond is de organisatie achter diverse projecten, waaronder de Fietsschool, de Fietsersbond Routeplanner en Fietsen Alle Jaren.

8.1 Vrienden van de Fietsersbond (925)

Sinds 2015 heeft de Fietsersbond ‘Vrienden van de Fietsersbond’. Met deze voor ons relevante partijen uit de private en semipublieke sector hebben we structurele samenwerkingsverbanden die gericht zijn op het bereiken van gezamenlijke doelen op fiets gebied.

Beoogde resultaten:

• We sluiten twee nieuwe Vriendschappen. • We organiseren een jaarlijks event voor onze Vrienden.

Gerealiseerd:

• We hebben nu vijf Vrienden, waarvan één nieuwe: mobiliteitsbedrijf Pon. • Ons Vriendendiner in het Spoorwegmuseum was geslaagd. Behalve onze Vrienden waren ook het ministerie van IenW en de drie winnende Fietssteden vertegenwoordigd. Het was zeer inspirerend om met onze Vrienden van gedachten te wisselen over onze Fietsvisie 2040 en de ontwikkeling die de Fietsersbond de komende tijd gaat doormaken. De presentatie van Pon over mobility as a service en connected mobility leverde veel gespreksstof en discussie op. • We hebben samenwerkingsmogelijkheden met 38

nieuwe partijen verkend en bestaande samenwerkingen, onder meer met Pon en BAM, verder uitgediept. Met Goudappel Coffeng hebben we op het Nationaal Verkeerskunde Congres en de Vakbeurs Mobiliteit een stand bemand om de diensten van de Fietsersbond onder de aandacht te brengen.

8.2 Verkeerseducatie en beweging

Veilig fietsen leer je vooral door het te doen. Op het moment dat het fietsen een automatisme wordt, heb je tijd en ruimte over om op gevaarlijke verkeerssituaties te letten. De Fietsersbond beoogt dat kinderen van jongs af aan dagelijks (naar school) fietsen, maar ook het stimuleren van senioren en nieuwe Nederlanders is essentieel onderdeel van de Fietsschool. Met de Fietsschool wil de Fietsersbond hun fietsvaardigheden, kennis, houding en gedrag verbeteren. Fietsen moet een vast onderdeel van de dagelijkse bewegingsactiviteit worden. Hierdoor blijven ze langer veiliger en plezieriger fietsen op hun loopfiets, kinderfiets, e-bike, driewielfiets of wat voor fiets dan ook. Onze expertise op het gebied van fiets educatie delen we met andere organisaties met dit doel.

8.2.1 Fietsschool (900 codes)

We hebben dit jaar fietslessen gegeven aan kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs, forensen (voor de campagne Groen Licht Groningen, een initiatief van

Verkeerswijzer Groningen om de verkeersveiligheid in de provincie te vergroten), nieuwkomers, mensen met een lichamelijke beperking en 65-plussers. Voor alle fietsdocenten van de Fietsschool hebben we dit jaar twee terugkomdagen georganiseerd. Zij hebben ervaringen uitgewisseld en presentaties en workshops gevolgd over onder meer het opleiden van fietscoaches en het geven van In Balans-trainingen aan ouderen die zich veilig en zeker willen voelen in het verkeer. Een neurobioloog vertelde over het aanleren van nieuwe vaardigheden en het veranderende lichaam. Ook aan de veranderde relatie tussen de Fietsersbond en de fietsdocenten was een sessie gewijd. Doordat we steeds vaker zzp’ers inzetten, de vrijwilligersvergoeding hebben afgeschaft en door verschillende personeelswisselingen was het hard nodig om in de relatie te investeren. Door de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming is het moeilijker geworden om ouderen te werven voor de Fietsinformatiedagen. We zijn aan het experimenteren met andere kanalen die we kunnen aanboren. Daarnaast willen we meer variatie aanbrengen in het aanbod van fietseducatie om meer ouderen te interesseren. Dat moet zeker lukken nu we dankzij het Nationaal Preventieakkoord nog beter kunnen benadrukken dat (leren) fietsen een leefstijlinterventie en probaat geneesmiddel is.

Beoogde resultaten:

• De Fietsschool geeft fietslessen aan 6.000 kinderen, 1.000 senioren en 500 nieuwe Nederlanders. De deelnemers geven na zes maanden

aan dat ze meer zijn gaan fietsen of zich in elk geval beter toegerust voelen om veilig deel te nemen aan het verkeer. • Bij meerdere ministeries staat fietsstimulering hoger op de agenda. • Fietsdocenten zijn dit jaar twee keer jaar bijgeschoold. • De Fietsersbond draagt inhoudelijk bij aan de ontwikkeling van een goed fietslespakket, dat effectief kan worden ingezet in lijn met doel 5 van de Tour de Force: het gericht stimuleren van fietsen.

Gerealiseerd:

• De Fietsschool heeft fietslessen gegeven aan 3.684 kinderen en 887 senioren. We hebben vier cursussen gegeven aan nieuwkomers. Dat zijn er minder dan beoogd. Ten eerste doordat we in 2018 minder fietsdocenten konden inzetten, ten tweede doordat we minder senioren hebben kunnen aanschrijven via de gemeenten door de aangescherpte privacywetgeving. • De Fietsersbond heeft inhoudelijk bijgedragen aan de ontwikkeling van een goed fietslespakket dat effectief kan worden ingezet in lijn met doel 5 van de Tour de Force: het gericht stimuleren van fietsen. De lespakketten voor basisschoolleerlingen in groep 3 en 4 hebben we geactualiseerd. • We hebben 15 nieuwe fietsdocenten opgeleid.

8.2.2 Fietsen Alle Jaren (511)

Sinds 2016 voeren we het programma Fietsen Alle Jaren uit. Het principe is eenvoudig, het resultaat hartverwarmend. Onze vrijwilligers nemen per keer twee kwetsbare of niet meer mobiele mensen mee voor een fietstocht in een riksja. Ze luisteren naar hun verhalen en geven hun de tijd en zorg die ze ook

aan ons gaven. Er komen herinneringen boven aan vroeger die de deelnemers delen met de bestuurder en bijrijder en ze ervaren opnieuw het gevoel van ‘de wind door je haar’. Een gedenkwaardige fietstocht was die met een terminaal zieke man uit Gouda die als laatste wens had een rit in een riksja te willen maken, om nog eenmaal naar het huis te gaan waar hij zo lang gewoond had. In 2018 zijn voor het eerst riksja’s gaan rijden in zeven nieuwe gemeenten: HalderbergeOudenbosch, Oud-Beijerland, Den Haag, Harderwijk, Alkmaar, Midden-Delfland en Haarlem. In Leeuwarden is een derde riksja aangeschaft om aan de vraag te kunnen voldoen. Eind 2018 reden in 24 Nederlandse gemeenten 28 riksja’s rond. We namen een boekingssysteem in gebruik waarmee de ritten eenvoudig en overzichtelijk in te plannen zijn. Dit systeem is grotendeels gefinancierd door de New Mobility Foundation en een deel van de initiatieven maakt er inmiddels gebruik van. Ook hebben we gewerkt aan de expansie van het idee van Fietsen Alle Jaren door veelvuldig af te reizen naar beurzen en congressen om onze kennis te delen. In 2018 zijn we begonnen met een nieuwe manier van samenwerking tussen het landelijk bureau van de Fietsersbond en de lokale initiatieven in het land. Waar de projectmedewerker op het landelijk bureau tot nu toe een belangrijke pion was in voornamelijk de opstart van een lokaal initiatief zullen de groepen in 2019 elkaar meer gaan begeleiden. Fietsen Alle Jaren wordt steeds meer een community waarvan de leden best practices delen en samen van het project een succes maken. Door deze nieuwe manier van samenwerking zal de projectmedewerker er

minder uren aan hoeven te besteden, waarmee kosten bespaard worden.

Beoogde resultaten:

• In 2018 gaan twintig nieuwe riksja’s rijden.

Gerealiseerd:

• Zeven nieuwe lokale initiatieven zijn gestart. In Leeuwarden is een derde riksja gaan rijden. Hiermee nam het aantal riksja’s toe met acht. Dat waren er minder dan de beoogde twintig, doordat voor veel enthousiaste vrijwilligers de fondsenwerving en de tijd die gestoken moet worden in het optuigen van de organisatie toch een struikelblok vormden. • Het communitymodel is uitgewerkt en kan in 2019 gaan starten met een stuurgroep en commissies die nieuwe en bestaande initiatieven begeleiden. • Het boekingssysteem is opgeleverd en is in veel gemeenten inmiddels in gebruik. • We hebben twee landelijke inspiratiebijeenkomsten georganiseerd voor de lokale vrijwilligers, waar ze kennis en ervaringen hebben uitgewisseld. We hebben de mogelijkheden onderzocht om de start van nieuwe initiatieven te financieren met lokale crowdfunding.

8.2.3 Love to Ride (970)

Love to Ride is een fietsstimuleringscampagne die al jaren een succes is in Europa. Enkele jaren geleden bracht de Fietsersbond de campagne naar Nederland. Dit jaar kreeg de Love to Ride-campagne de vorm van de Fiets naar je Werk-maand. Tijdens de Fiets naar je Werk-maand in juni hebben 733 deelnemers samen 275.615 kilometer gefietst. 39

Dat is bijna zeven keer de aarde rond. Deelnemers van 157 organisaties registreerden samen 16.847 fietsritten van en naar werk.

Beoogde resultaten:

100 organisaties doen aan de Fiets naar je Werkmaand mee. 6 procent van de deelnemers fietst voor het eerst naar het werk.

Gerealiseerd:

• 733 medewerkers van 157 organisaties deden mee. • 10 procent van hen had het afgelopen jaar niet naar het werk gefietst. • 40 mensen hebben zich als ambassadeur ingespannen om collega’s te werven. • 2.000 deelnemers hebben zich aangemeld voor de Love to Ride-nieuwsbrief.

8.3 Fietsvriendelijk bedrijf (965)

Het project Fietsvriendelijk Bedrijf is bedoeld om zo veel mogelijk mensen te stimuleren om op de fiets naar het werk te gaan. We werken samen met werkgevers die actief fietsambassadeur willen zijn. Zij hebben veel te winnen bij het stimuleren van het fietsen naar het werk. Minder ziekteverzuim, minder behoefte aan parkeerruimte, minder CO2-uitstoot, betere bereikbaarheid, fittere werknemers. Werkgevers kunnen de checklist op fietsvriendelijkbedrijf.nl invullen en zien hoe ze als werkgever scoren.

Beoogde resultaten:

• Meer fietsers kennen de Fietsersbond. • Na drie jaar doen 64 fietsambassadeurs mee. • Samen hebben deze bedrijven en organisaties meer dan 15.000 werknemers in dienst, die we

bereiken via de communicatiekanalen van de werkgever. 50 procent van de werknemers gaat de fiets gebruiken voor woon-werkverkeer.

Gerealiseerd:

• In mei behaalde de provincie Zuid-Holland als eerste werkgever het predicaat ‘Fietsvriendelijk bedrijf’. • Vier werkgevers hebben getekend om in het voorjaar 2019 te worden gecertificeerd. • We hebben de eerste vijf ambassadeurs bereid gevonden. Deze bedrijven hebben samen ruim 10.000 medewerkers in dienst.

8.4 Fietsnetwerk van Nederland (941 en 942) Met het bouwen van de Fietsersbond Routeplanner heeft de Fietsersbond de beste fietsnetwerkkaart van Nederland ontwikkeld. Dankzij onze vrijwilligers zijn de data in de Routeplanner van zeer goede kwaliteit. Naast de belangrijke functie van routeplanner krijgt de informatie achter de Routeplanner steeds meer relevantie: voor beleidsanalyses, voor modellering van multimodale verkeersmodellen, voor veiligheids systemen in auto’s en als basis voor onderzoek naar het gebruik van het fietsnetwerk.

Doel

Fietsers adviseren over geschikte routes en overheden voorzien van data over gebruik en kwaliteit van hun fietsnetwerk.

bedoeld voor speedpedelec-rijders. • Gebruikers ontvangen voortaan vier keer in het jaar onze digitale nieuwsbrief.

Gerealiseerd:

• Met adviesbureau Goudappel Coffeng hebben we in juni de intentie uitgesproken om samen de beste routeplanner van Nederland te bouwen. We zoeken naar meer punten om de strategische samenwerking vorm te geven. • De SPI Fiets Light is omgedoopt tot de Fietsersbond SPI. Deze safety performance index is in 2018 opgeleverd voor het buitengebied van de provincie Utrecht en het hoofdfietsnetwerk van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. • We hebben de Fietsersbond Routeplanner verder verbeterd. Hij laat nu bijvoorbeeld op de kaart ook de gastadressen van Vrienden op de Fiets als point of interest (POI) zien, zodat gebruikers sneller een laagdrempelige en gezellige overnachtingsmogelijkheid kunnen vinden. • In mei lanceerde de Fietsersbond een broertje van de Routeplanner, speciaal gericht op speed pedelecs, Pedelecplanner.nl. Deze is vooralsnog alleen beschikbaar voor de provincie Gelderland. • We hebben vier digitale nieuwsbrieven verstuurd. De Routeplanner-vrijwilligers hebben we op de hoogte gehouden met het Schakeltje, de nieuwsbrief voor alle vrijwilligers.

Beoogde resultaten:

• De verbeterde appversie blijft voldoen aan de wensen van de klant. • In Gelderland testen we een versie die specifiek is

Bestuursverslag: Financieel resultaat en begroting 2019

9. Financieel resultaat

De Fietsersbond heeft financieel een redelijk jaar achter de rug: operationele verliezen konden grotendeels gecompenseerd worden door speciaal voor het doel opgebouwde reserves. Zo heeft de Vereniging kunnen investeren in een compleet nieuw Ledenadministratiesysteem. Veel projecten zijn inhoudelijk en financieel succesvol afgerond en nieuwe projecten zijn gestart. Het jaar is afgesloten met een negatief operationeel resultaat van –€ 121.725. Dit is vóór vrijval van de bestemmingsreserves. Na vrijval van die reserves bleef een negatief resultaat van - € 42.9371. Dit is ten laste van de vrij besteedbare reserve gebracht.

Er zijn in 2018 – met name in de eerste helft van het jaar - hoge kosten gemaakt in verband met ziekte/uitval van enkele essentiële functies en de daarvoor benodigde vervanging. Gedeeltelijke heeft dit tot parallelle kosten geleid. Ook zijn eenmalige kosten gemaakt voor de inhuur van specifieke expertise in verband met de invoering van de AVG privacywetgeving en enkele fiscale vraagstukken. Verder is er ook door de eigen organisatie veel tijd en energie gestoken in toekomstgerichte ontwikkelingen, zoals de genoemde invoering van het nieuwe leden administratiesysteem, het opstellen van een Visie (2040) document voor de verdere toekomst, en het nadenken over de toekomstige management en organisatiestructuur. Dit gaat de komende jaren ingevoerd worden en zijn vruchten afwerpen. Op basis van een risicoanalyse is een nieuwe berekening van de gewenste continuïteitsreserve gemaakt: het streven is dat we een bedrag van € 455.000 hiervoor opbouwen. De continuïteitsreserve per eind 2018 bedraagt € 272.935. We zijn nog steeds in afwachting 1

van de ontvangst van een (grote) nalatenschap. Zodra dat bedrag ontvangen is willen we de reserves en met name het weerstandsvermogen aanvullen. In de grafiek in de rechterkolom zijn de baten en lasten van afgelopen jaren opgenomen. Het ledenaantal is wederom gedaald, van 33.014 naar 31.808. De gemiddelde bijdrage per lid is nu echter gestegen, van €39,20 naar €40,61. Dit laatste heeft te maken met een ‘inhaal’-actie waarbij aan circa 8.000 leden een verhoging van in het verleden afgesproken contributies heeft plaatsgevonden naar het huidige minimumniveau.

Toetsing CBF

Het Centraal Bureau Fondsenwerving toetst een drietal kengetallen conform Richtlijn 650, in de tabel op pagina 44 zijn deze normen weergegeven alsmede de uitkomsten van het afgelopen jaar. De randvoorwaarde voor het actief werven van fondsen is dat de kosten binnen twee jaar terugverdiend moeten

Voor een belangrijk deel van dit bedrag was in de beginbalans van 2018 eveneens een bestemmingsreserve (innovatieprojecten) gevormd uit een toegezegde nalatenschap. Omdat dat bedrag nog niet ontvangen is, hebben we er voorzichtigheidshalve voor gekozen om het resultaat nu ten laste van de vrije reserve te brengen en de Vrije Reserve resp. de Bestemmingsreserve Innovatieprojecten later – na ontvangst van de nalatenschap – weer aan te vullen.

Definitie norm

2018

2017

2016

Besteed aan doelstellingen t.o.v. totale lasten

82,60%

83,41%

84,19%

•

Waarvan aan belangenbehartiging

40,73%

50,23%

45,65%

•

Waarvan aan consumentenvoorlichting

22,30%

17,60%

29,40%

•

Waarvan aan diensten

19,57%

15,58%

9,13%

Eigen fondsenwerving kosten t.o.v. baten

25%

15,60%

14,72%

17,04%

Besteed aan beheer en administratie t.o.v. totale lasten

10%

9,92%

7,58%

6,57%

worden. De totale kosten van fondsenwerving bedragen in 2018 €210.788. Dat is 15,60% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving2. Ter vergelijking: in 2017 was dit 14,72%, en in 2016 was dit 17,04% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving. Hiermee zitten we - zowel per jaar als gemiddeld gerekend over de afgelopen drie jaar - ruim onder de CBFnorm van 25%. Er worden vooral leden geworven via de website van de Fietsersbond, door middel van affiliated marketing (banners) en via Facebook. Ook de lokale afdelingen werven leden bij activiteiten en via hun afdelingswebsite. Het doel is meer bezoekers te trekken naar de website en ze op die wijze verder te interesseren voor het werk van de Fietsersbond. In onderstaande grafieken zijn de contributies zichtbaar van de leden, hiernaast ontvangen we nog donaties. De kosten van beheer en administratie kwamen uit op €279.464, dit is 9,92% van de totale kosten, iets onder de door onszelf nagestreefde norm van 10%. Dit is hoger dan in 2017 als gevolg van de relatief hoge kosten voor ziekte en vervanging van personeel in de eerste helft van het jaar en de andere hierboven 2

Maximum

genoemde oorzaken. Ter vergelijking: in 2017 waren de kosten €207.498, 7,58% In 2018 is € 2.327.597 van de totale besteding uitgegeven aan de doelstellingen. De zogenaamde bestedingsratio komt daarmee op 82,60% Ter vergelijking: in 2017 was dat 83,41% en in 2016 was dit 84,19%, een geleidelijke teruggang dus, wat te maken heeft met de relatief hogere kosten van Beheer en Fondsenwerving.

9.1 Financieel beleid

De Fietsersbond hanteert een behoudend financieel beheer. Uitgangspunt is dat de inkomsten op een verantwoorde manier worden beheerd en besteed. Hiertoe hanteren we de regels van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) en controleert een onafhankelijke accountant de jaarrekening. De Fietsersbond houdt alleen reserves aan met een vooraf bepaalde bestemming en vindt reservering van middelen wenselijk voor de continuïteit van steun aan de doelstelling, uiteraard rekening houdend met de regelgeving van het CBF ten aanzien van verantwoord vermogensbeheer. In de jaarrekening is in de

NB: als alle kostencategorieën zouden worden uitgedrukt als percentages t.o.v. de totale lasten: Werving 7,48% + B&A 9,92% + Doelstelling 82,60% = 100%

paragraaf Grondslagen van de balans een toelichting hierop te lezen. In de paragraaf Toelichting bestedingen is een overzicht opgenomen met de gehanteerde normen. De Fietsersbond streeft naar een percentage kleiner dan 10% voor kosten beheer & administratie (B&A) zodat zoveel mogelijk geld aan de doelstellingen kan worden besteed. Hierbinnen is belangenbehartiging het belangrijkste doel.

9.2 Risicomanagement

De Fietsersbond behoort tot de goededoelensector, waarbij reputatie één van de grootste risico’s vormt. De vereniging Fietsersbond is als fondsenwervende instelling niet alleen sterk afhankelijk van donoren, maar ook van het ontvangen van subsidies en contributies en ons risicobeleid is dan ook in belangrijke mate gericht op het vermijden van reputatie risico’s. Vertrouwen bij geldgevers/donateurs is essentieel. Verder is het van belang dat een deel van de organisatie flexibel inzetbaar is voor de telkens wisselende projecten en activiteiten. En bij dit alles is het natuurlijk van belang dat de vaste werknemers met vertrouwen en plezier hun werk (blijven) doen. In 2018 was de verhouding Vast – Flexibel, berekend op basis van de betaalde kosten voor inhuur en tijdelijke uitbreiding van het aantal uren van medewerkers 78% - 22%. Hiermee voldoen we ruim aan de door onszelf vastgestelde norm van 20% flexibele bezetting. Onderstaande maatregelen zijn in de afgelopen jaren ingevoerd om de risico’s te mitigeren: 1. Vanaf 2019/2020 worden Jaarplannen opgesteld die in lijn zijn met een meerjarenvisie 2040. Vanaf 2020 zullen we de organisatiestructuur in lijn brengen met de speerpunten uit die

toekomstvisie. 2. In 2018 is het BHV-plan herzien. De Fietsersbond heeft een vertrouwenspersoon. 3. In 2018 is weer een Medewerker tevredenheids onderzoek (MTO) gehouden, waarvan de resultaten besproken zijn met het personeel en de zorgpunten verder uitgewerkt zullen worden in een werkdruk-onderzoek. 4. In 2019 zal een R.I.E., Risico Inventarisatie & Evaluatie, onder het personeel gehouden worden, m.n. gericht op ARBO (Arbeidsomstandigheden) en werkdruk. De vorige R.I.E. is in 2017 gehouden. De Fietsersbond heeft een Preventiemedewerker. 5. Het planning & controlproces is opnieuw beschreven en het instrumentarium hier op aangepast. 6. De Fietsersbond heeft in het begin van 2018 veel tijd gestoken in de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), wat onder meer heeft geleid tot een eisenpakket voor het nieuwe ledenadministratiesysteem (incl. CRM-pakket).

financieel beheer van de goededoelensector. De Fietsersbond onderschrijft de nieuwe CBF erkenningsregeling en hanteert het Erkenningspaspoort. Zo wordt er bijvoorbeeld geen onnodig geld opgepot. Ook vinden geen beleggingen plaats met het vermogen en is dit vermogen bij verschillende banken ondergebracht. 10. De accountant controleert elk jaar de jaarrekening en interne procedures. 11. De controlecommissie controleert namens de ledenraad – op basis van het conceptjaarverslag – of de organisatie het op de ledenraad vastgestelde beleid voldoende heeft uitgevoerd en de Jaarrekening voldoet aan alle daaraan te stellen eisen.

Verder blijft de Fietsersbond de volgende principes strikt hanteren: 7. Het voeren van Good Governance: duidelijke scheiding van taken en verantwoordelijkheden, vastlegging van beslissingen, en competenties van het bestuur sluiten aan bij de organisatie. 8. Het voldoen aan de Erkenningsregeling van het CBF, zodat zichtbaar is dat onze maatschappelijke doelen worden gerealiseerd en hoe we omgaan met onze middelen. Ook worden nieuwe bestuursleden extern geworven en vindt zelf evaluatie plaats van het bestuur. De rol van de voorzitter is cruciaal voor vertrouwen en slagvaardigheid. 9. Financieel beheer: volgen van de richtlijnen 45

10. Begroting 2019

Staat van baten en lasten Begroting 2019 Realisatie 2018

Realisatie 2017

Realisatie 2016

Baten Baten uit eigen fondsenwerving

Baten van particulieren

1.255.407

1.318.455

1.640.664

1.405.792

Baten van bedrijfsleven

50.000

32.518

32.764

32.770

736.297

744.946

750.434

784.549

Baten uit acties van derden Subsidies van overheden* Baten van organisaties zonder winststreven

45.236

79.323

60.050

482.130

525.565

437.356

445.142

36.000

29.177

53.454

80.674

2.559.834

2.695.897

2.993.995

2.808.977

Belangenbehartiging

889.520

1.147.825

1.425.105

1.211.310

Consumentenvoorlichting

641.993

628.317

499.654

780.152

Diensten

567.342

551.455

369.829

242.271

2.098.855

2.327.597

2.294.588

2.233.733

Kosten eigen fondsenwerving

230.870

210.788

250.379

245.170

Kosten Beheer en administratie

235.176

279.464

217.410

174.376

2.564.901

2.817.849

2.762.377

2.653.278

-5.067

-121.952

231.618

155.699

225

840

1.523

-5.067

-121.727

232.458

157.222

8.324

-5.067

-121.727

232.458

148.898

Baten als tegenprestatie Overige baten Som van de baten Lasten Besteed aan de doelstelling*:

Som van de lasten Saldo voor financiĂŤle baten en lasten Saldo financiĂŤle baten en lasten Saldo voor vennootschapsbelasting Saldo vennootschapsbelasting Saldo van baten en lasten**

* In het werkplan is een specificatie van de uren en budget per project opgenomen, met een toelichting. ** Het begrote positieve resultaat zal ten gunste komen aan het vrij besteedbaar vermogen.

Jaarrekening Fietsersbond

11. Jaarrekening De Jaarrekening is opgesteld conform de definities en vormeisen van het CBF. In de jaarrekening staan, in zowel de balans als de staat van baten en lasten, achter de posten nummers die refereren aan paragrafen waar een toelichting is te lezen op de bijbehorende post. Deze nummers staan in de kolom ref.(referentie). De rapporteringsvaluta van de jaarrekening is de euro. De vermelde cijfers zijn van de verenging en stichting samen.

Geconsolideerde balans per 31 december 2018 (na resultaatbestemming) ref.

31-12-2018

31-12-2017

ACTIVA ImmateriĂŤle vaste activa

136.029

34.863

MateriĂŤle vaste activa

37.561

48.489

173.590

83.352

Nog te ontvangen bedragen

427.664

305.309

Vordering op groepsmaatschappijen

Debiteuren

111.278

106.482

Overige en overlopende activa

20.699

31.771

Vordering vennootschapsbelasting

16.602

8.301

576.243

451.863

Spaar- / depositorekeningen

333.345

507.651

Betaalrekeningen en kas

114.064

196.613

447.409

704.264

1.197.242

1.239.479

672.776

751.562

Totaal activa PASSIVA Reserves

Overig vrij besteedbaar vermogen

68.526

111.466

741.302

863.028

Belasting en premies

93.686

95.930

Reservering vakantiegeld/-dagen

67.093

57.174

Subsidies

58.415

102.467

Kortlopende schulden

Schulden aan groepsmaatschappijen Crediteuren Overige en overlopende passiva

Totaal passiva

89.799

89.157

146.948

31.723

455.941

376.451

1.197.242

1.239.479

Geconsolideerde Staat van Baten en Lasten over 2018 Ref.

Realisatie 2018

Begroting 2018

Realisatie 2017

Baten Baten van particulieren

1.318.455

1.592.184

1.640.664

Baten van bedrijfsleven

32.518

40.000

32.764

Baten van loterijorganisaties

Baten van subsidies van overheden

744.946

754.107

750.434

Baten van verbonden organisaties zonder winststreven

45.236

52.161

79.323

Baten van andere organisaties zonder winststreven (voorheen

2.141.155

2.438.452

2.503.185

525.565

472.794

413.026

Detachering Stichting Fietsersbond

Overige baten

29.177

4.000

51.979

2.695.897

2.915.246

2.968.190

vermogensfondsen) Som van de verworven baten Baten als tegenprestatie voor de levering van producten en/of diensten

Som van de baten Lasten Besteed aan de doelstelling:

•

Belangenbehartiging

1.147.825

1.191.375

1.374.566

•

Consumentenvoorlichting

628.317

708.824

481.703

•

Diensten

551.455

429.475

426.433

2.327.597

2.329.674

2.282.702

Kosten eigen fondsenwerving

210.788

392.447

246.372

Kosten beheer en administratie

279.464

183.134

207.498

2.817.849

2.905.255

2.736.572

-121.952

9.991

231.618

225

840

-121.727

9.991

232.458

-121.727

9.991

232.458

Som van de lasten Saldo voor financiële baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Saldo voor vennootschapsbelasting Saldo vennootschapsbelasting Saldo van baten en lasten

Bestemming saldo van baten en lasten op pagina 50

Bestemming saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan:

2018

2017

Reserves •

Continuïteitsreserve

•

Bestemmingsreserve afdelingen

•

Bestemmingsreserve St. projektburo A’dam

•

Bestemmingsreserve lokaal activisme

-20.788

-18.219

•

Bestemmingsreserve innovatieprojecten Vereniging

150.000

•

Bestemmingsreserve nalatenschappen

-58.000

37.150

•

Bestemmingsreserve toekomstige projecten

50.000

-42.937

13.527

-121.725

232.458

Vrij besteedbaar vermogen

Geconsolideerde kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is een overzicht van de geldmiddelen die in 2018 beschikbaar zijn gekomen en van het gebruik ervan, en is opgesteld volgens de indirecte methode. Het overzicht geeft een verklaring voor de mutatie van het saldo liquide middelen op de balans (spaar- en betaalrekeningen, ref. 3).

Geconsolideerde kasstroomoverzicht 2018

2017

2016

Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten Aanpassingen voor afschrijvingen Veranderingen in werkkapitaal Mutaties vorderingen en overlopende activa Mutaties langlopende en kortlopende schulden

-121.726

232.458

148.898

31.684

23.355

15.618

-124.381

-298.666

99.916

79.490

-2.210

-38.461

-134.933

-45.063

225.971

-121.922

-33.071

-45.073

-256.855

-78.134

180.898

Liquide middelen per 1 januari

704.264

782.398

601.500

Liquide middelen per 31 december

447.409

704.264

782.398

-256.855

-78.134

180.898

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in (im)materiële vaste activa

Mutatie geldmiddelen

Toelichting behorende tot de geconsolideerde jaarrekening 2018 Algemeen

De jaarverslaggeving van de Fietsersbond is ingericht volgens de richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. Uniek aan deze richtlijn is dat onderscheid wordt gemaakt tussen kosten die gemaakt worden om gelden te werven, kosten die gemaakt worden in het kader van beheer en administratie en kosten die worden gemaakt om de doelstellingen van de organisatie te bereiken. De Fietsersbond kan goed inzichtelijk maken hoeveel middelen aan de primaire doelstelling worden besteed. De richtlijn is in 2016 geactualiseerd, met een aangepast model van baten en lasten. Activiteiten De vereniging is de belangenbehartiger voor fietsend Nederland. Hiertoe voeren we activiteiten uit met drie doelstellingen; belangenbehartiging, consumenten informatie en diensten. De vereniging staat ingeschreven bij de kamer van koophandel onder nummer 40464671. Hiernaast is er de stichting Fietsersbond die activiteiten ontplooit die de missie van de vereniging ondersteunen. De stichting staat ingeschreven bij de kamer van koophandel onder nummer 65165950. In het bestuursverslag staan de verschillende activiteiten nader beschreven. Vestigingsplaats van zowel vereniging als stichting Fietsersbond is Utrecht. Consolidatie De jaarrekening omvat de financiële gegevens van de Vereniging Fietsersbond te Utrecht met opneming van de financiële gegevens van de Stichting Fietsers

bond te Utrecht. De onderlinge kosten/baten zijn geëlimineerd in de geconsolideerde gegevens. Apart is opgenomen de enkelvoudige balans en staat van baten en lasten van de vereniging. Die van de stichting zijn als bijlage opgenomen.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Voor zover niet anders vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Als kortlopende vorderingen en schulden zijn de bedragen verantwoord die in het eerstvolgende jaar zullen worden ontvangen respectievelijk betaald. Vaste activa De Fietsersbond maakt onderscheid in materiele en immateriële activa. Tot de materiele activa behoren de computers, printers, laptops, mobiele telefoons en inventaris (kasten, bureaus, stoelen, vergadertafels). Tot de immateriële activa behoren de externe kosten (‘investeringen’) voor de ontwikkeling en implementatie van software, voor zover deze aantoonbaar is geïmplementeerd ter verbetering van de efficiency in onze processen. Materiele vaste activa worden afgeschreven over 3 jaar (computers, werkstations en mobiele telefonie), of 10 jaar (inventaris). Immateriële activa worden afgeschreven over 5 jaar. Dit alles op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële en immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde, onder aftrek van de afschrijvingen. Op elke balansdatum (laatste dag van het jaar) wordt beoordeeld of er bijzondere waardeverminderingen hebben plaatsgevonden.

Bijvoorbeeld omdat een item onherstelbaar kapot is gegaan of vervroegd is vervangen. In deze gevallen is het waardeverminderingsverlies direct als last verwerkt in de staat van baten en lasten. Een aanpassing van de gebruiksduur en/of restwaarde wordt toekomstgericht doorgevoerd. Bij de toelichting van de activa is zichtbaar gemaakt of deze bestemd zijn voor de bedrijfsvoering of voor de doelstelling. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Reserves en fondsen Binnen de vereniging is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten. Deze reserve voldoet aan de eis van het CBF dat de continuïteitsreserve niet hoger mag zijn dan maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. In 2018 heeft het bestuur op basis van een risico analyse de richtlijnen voor deze reserve vastgesteld en de hoogte van deze reserve bepaald op maximaal 51

455.000. Dit bedrag wordt elke vijf jaar herijkt, dus in 2023 wordt een nieuwe berekening gemaakt. De reserve ‘vrij besteedbaar vermogen’ heeft tot doel de financiële weerbaarheid van de Fietsersbond te vergroten in jaren dat de exploitatie een negatief resultaat heeft. Het bestuur bepaalt de bestemming van het resultaat. De reserve ‘vrij besteedbaar vermogen’ dient maximaal 150.000 hoog te zijn. Samen met de continuïteitsreserve is dit sinds 2014 het weerstandsvermogen. Het bestuur heeft in 2014 besloten om de bestemmingsreserves activa op te heffen en dit saldo toe te kennen aan een nieuwe bestemmingsreserve toekomstige projecten. Hiermee blijft een zekere investeringsruimte behouden. Deze reserve kan bijvoorbeeld verbetering van de website als bestemming hebben. De hoogte van deze reserve wordt maximaal 50.000 voor de Vereniging en 50.000 voor de Stichting, en als eerste gevormd of aangevuld uit de resultaatbestemming bij een positief resultaat. Bij de vaststelling van het werkplan en begroting 2017 heeft het bestuur besloten voor een nieuwe bestemmingsreserve lokaal activisme. Deze reserve is bestemd voor de lokale afdelingen en de hoogte wordt gevormd door de afdrachtenregeling van voorgaand jaar. Afdelingen kunnen aanspraak maken op deze reserve. Dit bedrag blijft onderdeel van het weerstandsvermogen. Sinds 2016 ontvangt de Fietsersbond nalatenschappen die in eerste instantie gebruikt worden voor de vorming van een aparte bestemmingsreserve. Deze reserve wordt gevormd door de toegezegde baten van nalatenschappen waaraan geen doel is meegegeven. 52

Het beleid is eerst de ontvangst van het bedrag, waarna een toekenning aan een specifiek project plaatsvindt. Bij het vaststellen van de resultaatbestemming 2017 zijn zo de bestemmingsreserve Innovaties Vereniging en Toekomstige projecten gevormd binnen de stichting.

Grondslagen voor de bepalingen van het resultaat (saldo van baten en lasten)

Het saldo wordt bepaald door het verschil tussen de opbrengstwaarde van de prestaties en verrichte diensten enerzijds, en de kosten en andere lasten van het jaar anderzijds, gewaardeerd tegen historische kostprijzen (werkelijk gemaakte kosten). De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Verliezen worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn. Toelichting op de specificatie en verdeling kosten naar bestemming De lasten worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen: • Besteed aan de doelstelling, verdeeld over drie subdoelstellingen: - Belangenbehartiging - Consumentenvoorlichting - Diensten • Kosten werving baten • Kosten beheer en administratie De kosten van besteding aan de doelstelling en werving baten bestaan uit twee componenten: directe en indirecte kosten. Bij directe kosten is er een directe relatie tussen de kosten en de doelstelling en worden de kosten dus voor 100% aan de betreffende doelstelling toegerekend. De indirecte kosten (kosten voor bedrijfsvoering; IT, facilitaire zaken en P&O) worden als volgt toegerekend:

Kostentoerekening vindt plaats door gebruik te maken van projecten/projectgroepen en urenverantwoording. Waar mogelijk worden kosten (uren, facturen) direct toegerekend aan de doelstelling. De uiteindelijke (5) kostendragers zijn de (3) doelstellingen Belangenbehartiging (inclusief Beleidsbeïnvloeding), Consumentenvoorlichting en Diensten, en de (2) ondersteunende activiteiten in het kader van de Eigen Fondsenwerving en Beheer & Administratie. Indirecte kosten (bijvoorbeeld huur van het pand) zijn niet direct toewijsbaar en worden alsnog toegewezen aan een kostendrager op basis van bestede uren, zoals verantwoord in de urenregistratie. De 5 kostendragers zijn uiteindelijk belast met de direct toewijsbare kosten en de verbijzonderde indirecte kosten. Pensioenlasten De door de Fietsersbond ingestelde pensioenregeling is gebaseerd op een beschikbare premieregeling. De pensioengrondslag bevat het vaste maandsalaris x 12 met 8% vakantietoeslag verminderd met de AOW-franchise. Deze is relatief laag bij de Fietsersbond. Hierbij geldt een eigen medewerkersbijdrage van 3% van de pensioentoeslag. De pensioenen zijn ondergebracht bij Pensioen verzekeraar Zwitserleven. Pensioenverzekeraars publiceren geen dekkingsgraad en geven de garantie dat niet gekort zal worden op de pensioenen (i.t.t. pensioenfondsen die wel met dekkingsgraden werken en afhankelijk daarvan over kunnen gaan tot korting op pensioenen).

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2018

Geconsolideerd: Activa Immateriële vaste activa Aanschafwaarde 31-12-2017

1. Vaste activa

In 2018 is er met name geïnvesteerd in een nieuw Ledenadministratie/CRM systeem. Verder is een start gemaakt met de aanpassing van de software van de Routeplanner. De Stichting bezit weinig vaste activa ten opzichte van de Vereniging. De investeringen in immateriële activa in 2018 zijn verbonden aan de ontwikkeling en implementatie van een nieuw systeem voor de Ledenadministratie, gebaseerd op de software van Microsoft Dynamics. Hierbij is intensief samengewerkt met een software ontwikkelaar (Pylades). De eigen uren/kosten die hieraan besteed zijn, zijn opgenomen in de Staat van Baten en Lasten. De externe kosten zijn geactiveerd en zullen in 5 jaar worden afgeschreven vanaf moment van ingebruikname (1-3-2019). Een bestemmingsreserve is gevormd ter dekking van de afschrijvingen. Hetzelfde, maar op kleinere schaal geldt voor de investering in een update van de ‘editor’- software die gebruikt wordt voor de Routeplanner. Deze update zal in twee fasen plaatsvinden: eind 2018/begin 2019 en vervolgens in het najaar van 20193. De materiële vaste activa bestaan uit laptops, mobiele telefoons en meubilair (kasten, lockers, bureaus). De investeringen in materiele activa omvatten met name de aanschaf van werkstations (laptops) en mobiele telefoons. Er is geen nieuw meubilair aangeschaft en er zijn geen servers vervangen. 3

Verdeling 2018 Bedrijfsvoering Doelstelling

Totaal 79.205

16.541

62.664

109.533

188.738

16.541

172.197

44.343

16.541

27.802

8.367

Afschrijvingen t/m 31-12-2018

52.710

16.541

36.169

Boekwaarde 31-12-2017

34.862

Boekwaarde 31-12-2018

136.028

117.389

96.397

20.992

12.396

6.848

5.547

4.250

2.125

125.534

101.120

24.414

Afschrijvingen t/m 31-12-2017

68.901

62.675

6.226

Afschrijvingen in 2018

19.067

15.215

3.852

Afschrijvingen t/m 31-12-2018

87.968

77.890

10.078

Boekwaarde 31-12-2017

48.489

33.722

14.766

Boekwaarde 31-12-2018

37.566

23.230

14.336

Investeringen in 2018 Afboekingen 2018 Aanschafwaarde 31-12-2018 Afschrijvingen t/m 31-12-2017 Afschrijvingen in 2018 Afboekingen 2018

Materiële vaste activa Aanschafwaarde 31-12-2017 Investeringen in 2018 Afboekingen 2018 Aanschafwaarde 31-12-2018

Afboekingen 2018

De verdeling over de categorieën ‘bedrijfsvoering’ en ‘doelstelling’ heeft te maken met de vraag in hoeverre een actief een directe of indirecte relatie met het werken aan projecten. In het laatste geval (indirecte

relatie) wordt een activum aan de bedrijfsvoering toegerekend.

Kortom: de immateriële activa die in 2018 zijn aangeschaft zijn nog niet in 2018 in gebruik genomen.

2. Vorderingen en overlopende activa

Eind 2017 berichtten we dat we in afwachting waren van twee grote nalatenschappen. De nog te ontvangen bedragen omvat nog steeds één van de twee nalatenschappen (ter grootte van € 327.000). De andere nalatenschap (à € 85.000) is inmiddels in zijn geheel overgemaakt op naam van de Vereniging en het bedrag dat eerder was ontvangen door de Stichting, is overgemaakt naar de Vereniging. Uiteraard zijn de onderlinge verrekeningen geëlimineerd in het geconsolideerde overzicht. Met betrekking tot de debiteuren: deze post is relatief hoog door het hoge bedrag aan facturen dat in december of erna is verstuurd. Van het bedrag aan debiteuren à € 111.275 heeft een bedrag van € 103.746 een ouderdom van minder dan 30 dagen. Intercompany facturen (incl. de overmaking van genoemde nalatenschap) zijn geëlimineerd. We voorzien geen debiteurenrisico. Verder verwachten we de vooruitbetaalde vennootschapsbelasting terug te kunnen vorderen.

3. Liquide middelen

Hieronder zijn opgenomen de direct opeisbare gelden bij bankinstellingen. Door de verwaarloosbare rente is weinig gebruik gemaakt van spaararrangementen. Zakelijk betalingsverkeer loopt via de Triodos Bank en incasso’s via rekeningen bij de ING Bank. De Rabobank heeft een garantie afgegeven ten bate van de verhuurder van het pand aan de Nicolaas Beetsstraat 2a, ter grootte van 25.000, met als onderpand een depositorekening met dezelfde omvang. De overige liquide middelen zijn ter vrije besteding van de Vereniging en Stichting Fietsersbond ten behoeve van de doelstellingen. De liquide middelen per ultimo 2018 zijn € 256.855 lager dan per eind 2017 wat onder meer samenhangt met de al genoemde hoge uitgaven voor bedrijfsvoering (ICT, beschrijving bedrijfsprocessen, etc.) en de eveneens genoemde invoering van het nieuwe Ledenadministratiesysteem en de nieuwe ‘Editor’ van de Routeplanner. Daarnaast is het aantal uitstaande debiteuren per eind van het jaar hoog (zonder risico), en wachten we nog op de overmaking van de toegezegde nalatenschap.

De stand van de reserves

31-12-2018 31-12-2017 31-12-2016

Continuïteitsreserve

272.935

Bestemmingsreserve lokaal activisme

116.439

137.227

155.446

Bestemmingsreserve innovatieprojecten Vereniging

111.065

150.000

72.335

91.400

54.250

100.000

50.000

68.527

111.466

97.939

741.301

863.028

630.570

•

Bestemmingsreserve nalatenschappen

•

Bestemmingsreserve toekomstige projecten

•

Overig vrij besteedbaar vermogen

In overleg met de accountants zijn deze investeringen geactiveerd.

4. Reserves en fondsen

De mutaties van de reserves: Bij de continuïteitsreserve heeft vooralsnog geen mutatie plaatsgevonden. De Bestemmingsreserve Lokaal activisme is met € 20.788 verlaagd in verband met de gemaakte kosten van met name de afdeling Amsterdam, die in 2018 volledig uit de reserve komen, conform afspraak. De Bestemmingsreserves innovatieprojecten Vereniging is vorig jaar voor een bedrag à € 150.000 gevormd op basis van toegezegde nalatenschappen. Het plan was om deze op de Stichting toegezegde nalatenschappen te gebruiken voor innovatieprojecten in de Vereniging, waarbij de gedachte verdeling was om € 40.000 te gebruiken voor eigen ontwikkelingen in een nieuw Ledenadministratie/CRM pakket en enkele andere innovatieve activiteiten i.v.m. de profilering van de Fietsersbond, en € 110.000 te reserveren ter dekking van de afschrijvingen op het nieuwe softwarepakket4. Inmiddels is één van de nalatenschappen ontvangen, op de Vereniging in plaats van de Stichting en in de inkomsten van de Vereniging meegenomen. De hierboven genoemde investeringen zijn voor een bedrag van € 38.935 in de kosten van de Vereniging geboekt en ten laste van het vrij besteedbaar vermogen gebracht. Dientengevolge is de Bestemmingsreserve Innovatieprojecten Vereniging met € 38.935 verlaagd, en dit is weer bijgeschreven bij de Bestemmingsreserve nalatenschappen. De Bestemmingsreserve Nalatenschappen is verlaagd met € 58.000 in verband met de ontvangst van een nalatenschap van die omvang op de Stichting en overmaking naar de Vereniging, nadat duidelijk was geworden dat de nalatenschap ook notarieel op de Vereniging geboekt had moeten worden. Bij de

Vereniging ContinuĂŻteitsreserve Stand per 1 januari

Stichting 2018

2017

Bestemmingsreserve nalatenschappen

272.935

Bij: dotatie

Af: Stand per 31 december Bestemmingsreserve lokaal activisme Stand per 1 januari

2017

Stand per 1 januari

63.000

Bij: ontvangen erfenissen/legaten

40.000

263.000

Af:

-58.000

-200.000

272.935

45.000

63.000

2018

2017 155.446

Af: bestemd voor afdelingen

-20.788

Stand per 31 december

116.439

Bestemmingsreserve toekomstige projecten 2018

Stand per 1 januari

2018

2017

50.000

Bij: dotatie

50.000

-18.219

Af:

137.227

Stand per 31 december

50.000

2017

50.000

Stand per 31 december Bestemmingsreserve toekomstige projecten

137.227

Bij: dotatie

Stand per 1 januari

2018

Bestemmingsreserve Innovatieprojecten Vereniging

50.000

Stand per 1 januari

2018

2017

150.000

Bij: dotatie

150.000

Af:

-40.000

50.000

Stand per 31 december

110.000

150.000

Stand per 31 december Bestemmingsreserve nalatenschappen Stand per 1 januari

2018

2017

Overig vrij besteedbaar vermogen

28.400

54.250

Stand per 1 januari

Bij: ontvangen erfenissen/legaten

38.455

Af/bij: resultaat

Af: div. projecten, zie werkplan

-64.305

28.400

Stand per 31 december Overig vrij besteedbaar vermogen Stand per 1 januari Af/bij: resultaat Stand per 31 december

2018

2017

66.575

64.641

-42.049

1.934

24.526

66.575

Stand per 31 december

2018

2017

44.891

33.298

-890

11.593

44.001

44.891

Totaal Totaal reserves

2018

2017

Stand per 1 januari

751.562

532.631

Stand per 31 december

672.774

751.562

Totaal overig vrij besteedbaar vermogen Stand per 1 januari Stand per 31 december

2018

2017

111.466

97.939

68.527

111.466

Vereniging is het bedrag meegenomen in de inkomsten. Daarnaast is deze reserve weer verhoogd met het bedrag van € 38.935, dat immers in de Lasten van de Vereniging is geboekt en gedekt is uit het vrij besteedbaar vermogen. De Bestemmingsreserve toekomstige projecten is deels gevormd uit toegezegde nalatenschappen en vooralsnog niet aangesproken5. Het Overig vrij besteedbaar vermogen is verlaagd met € 42.937 door afboeking van het negatieve resultaat.

5. Kortlopende schulden Hieronder vallen de nog af te dragen loonheffing en premies van december die in januari 2019 worden betaald. Door de eindejaarsuitkering is dit in december een hoger bedrag dan in de overige maanden, in totaal bijna 75.000. Ook de nog verschuldigde omzet- en vennootschapsbelasting aan de Belastingdienst wordt hier opgenomen. Omdat het resultaat voor de Vennootschapsplicht van de Stichting conform de regels van de Belastingdienst beneden de daarvoor geldende grenzen blijft, hoeft over 2018 geen vennootschapsbelasting afgedragen te worden, deze is dus nog terugvorderbaar en daarvoor opgenomen onder overige activa. Saldo Baten en Lasten Stichting 2018

-58.890

Waarvan nalatenschappen (ná aftrek erfbelasting

58.000

Saldo na aftrek nalatenschappen

-890

(<15.000, en < 75.000 over de afgelopen vijf jaar, dus vrijgesteld van vennootschapsbelasting) 5

De term subsidies onder kortlopende schulden is gebruikt voor vooruitontvangen bedragen die samenhangen met jaaroverschrijdende verplichtingen. De stichting dient op de balansdatum nog een bedrag van 44.591 te betalen aan de vereniging, welke zichtbaar is in de cijfers op de enkelvoudige balans (zie bijlage). De vereniging dient op de balansdatum nog een bedrag van 6.612 te betalen aan de stichting, welke zichtbaar is in de cijfers op de enkelvoudige balans (zie bijlage – Vereniging Fietsersbond balans per 31 december 2018). Kortlopende schulden: belastingen Belastingen en premies 2018 2017 BTW

18.871

26.679

74.914

69.251

93.785

95.930

Vennootschapsbelasting Loonheffing en premie

Gebeurtenissen na balansdatum

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum bekend die van invloed zouden zijn op de cijfers per balansdatum.

Niet uit balans blijkende verplichtingen

Een toekomstige verplichting is de huur van het kantoorpand van circa 100.000 op jaarbasis. De huurverplichting loopt tot 30 april 2020, met een opzegtermijn van 1 jaar en een mogelijkheid tot verlenging met 5 jaar. Jaarlijks wordt de huur geïndexeerd conform de cijfers van het CBS.

Mede omdat we nog wachten op de overmaking van de grootste van twee nalatenschappen. Voorzichtigheidshalve maken we hier nog geen gebruik van. Oorspronkelijk was de volledige ontvangst én gebruik in 2018 verwacht.

De huurverplichting voor het kopieerapparaat bedraagt per jaar circa 3.000. Deze huurverplichting loopt voor 48 maanden, tot 15-11-2020 met een opzegtermijn van 3 maanden. De Rabobank heeft een garantie afgegeven ten bate van de verhuurder van het pand Nicolaas Beetsstraat 2a, ter grootte van 25.000. De garantie heeft als onderpand een depositorekening bij de Rabobank van dezelfde omvang als de garantie. De vereniging en stichting maken deel uit van een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond hiervan zijn de vereniging en stichting hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden inzake omzetbelasting van de fiscale eenheid.

Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten over 2017 In de Staat van Baten en Lasten wordt een vergelijking gemaakt met de Begroting 2018. De ledenraad van de Fietsersbond stelt de begroting vast. In deze begroting staan de directe kosten en de urenbesteding van de medewerkers. De medewerkers registreren de besteding van de uren per project in een integraal boekhoud- en registratiesysteem. De urenverdeling maatgevend voor het bepalen van de kostenverdeling. De projectuitvoering wordt door eigen medewerkers en door externen uitgevoerd.

6. Baten van particulieren en bedrijfsleven (eigen fondsenwerving) Baten van particulieren en bedrijfsleven Contributie

2018

2017

1.157.144 1.178.527

Giften

99.222

104.872

Donatiecampagne

29.217

53.604

Donateurs

38.565

34.970

Nalatenschappen

26.825

301.455

1.350.973 1.673.428

De baten van particulieren (contributies en giften) zijn met € 21.383 gedaald door: 1. Afname van het aantal leden met 1.206 (van 33.014 naar 31.808 per eind van het jaar)

2. Daar staat een lichte toename van de contributie tegenover van € 1,41 per lid per jaar (van € 39,20 naar € 40,61). In 2017 zijn de volgende nalatenschappen toegezegd: 1. Een nalatenschap van 84.000 aan de Stichting, waarvan in december 2017 een voorschot is ontvangen van 48.150. In 2018 is de nalatenschap volledig voldaan (incl. extra betaling van € 865) en alsnog toegewezen aan de Vereniging, waardoor betaling van erfbelasting niet nodig was. 2. Een nalatenschap van 327.0006 aan de Stichting (1/4 van de nalatenschap van ca 1.309.000, waarvan de verkoop van een huis onderdeel is). Mogelijke erfbelasting (+ notaris-/ makelaarskosten): 122.000. 3. Een tweetal nalatenschappen van in totaal 38.500 aan de Vereniging. Deze zijn voldaan in 2017 en 2018.

7. Baten uit acties van derden

In 2018 hebben we geen baten ontvangen van acties van derden, net als voorgaand jaar.

8. Subsidies van overheden

De post ‘subsidies van overheden’ bestaat uit de optelsom van subsidie-inkomsten uit activiteiten die voor (lokale) overheden worden uitgevoerd. Ten opzichte van de begroting kan er verschuiving plaatsvinden door het niet toekennen van projecten in acquisitie, bijstelling van lopende projecten en toekenning van nieuwe projecten.

Voorzichtigheidshalve hebben we in onze cijfers het netto bedrag meegenomen van 263.000 (d.w.z. na aftrek van een in- schatting van de kosten én mogelijke erfbelasting). Uitdrukkelijk willen we vermelden dat we geen belastingschuld hebben en er nog een dispuut is over de noodzaak om wel of niet erfbelasting af te moeten dragen.

Voor een compleet overzicht van subsidies van overheden en overige bijdragen: zie de bijlage.

9. Baten van Organisaties zonder winst streven, baten als tegenprestatie en overige • Baten van verbonden organisaties zonder winststreven: hieronder vallen de baten van het project ‘Van 2 naar 3’. • Baten als tegenprestatie voor de levering van producten en/of diensten omvat alle projecten van de Stichting, met uitzondering van ‘Vrienden van de Fietsersbond’ (terug te vinden onder Baten van bedrijfsleven). • Onder ‘Overige baten’ vallen verschillende kleinere bijdragen, inclusief bijdragen vanuit de afdelingen In de bijlagen (zie Zie Bijlage Baten van Subsidies van overheden en overige bijdragen) is een uitputtende lijst van alle projecten opgenomen.

Toelichting Bestedingen

Hieronder volgt een specificatie en verdeling van de kosten (derden) naar bestemming: Doelstelling, Werving baten en Beheer en administratie. De doelstelling van de Fietsersbond is onder verdeeld in drie hoofdgroepen: belangenbehartiging, consumentenvoorlichting en diensten. Hieronder volgt per hoofdgroep een korte toelichting van de activiteiten die eronder vallen. Belangenbehartiging De activiteiten in deze groep zijn gericht op het behartigen van de belangen van fietsers in de breedste zin van het woord. Activiteiten kunnen lokaal zijn 57

(verkeerskundig advies en ondersteuning van afdelingen bijvoorbeeld), landelijk (lobby bijvoorbeeld) of provinciaal/regionaal (projecten met betaalde medewerkers). De activiteiten worden door middel van eigen bijdrage of subsidies gefinancieerd.

onderwerpen, via de VVF (de VogelVrije Fietser, ons tijdschrift) en de website bijvoorbeeld. In essentie zijn de activiteiten gericht op het informeren van fietsers. Ook deze activiteiten worden (in principe) door middel van een eigen bijdrage of subsidie gefinancieerd.

Consumenteninformatie De activiteiten in deze groep richten zich op voorlichting, educatie, testen en informatie over fiets(beleid)

Diensten Onder diensten vallen activiteiten waarmee we fietsers, bedrijfsleven en overheden helpen om bijvoorbeeld

meer en beter op de fiets te gaan. De Diensten worden volledig door de Stichting uitgevoerd. De kosten van de Fietsersbond zijn als volgt verdeeld over de doelstellingen- en activiteiten-groepen, conform de eerder uitgelegde verdeelprincipes (zie Grondslagen voor de bepalingen van het resultaat):

Kostenverdeelstaat: Verdeling kosten naar doelstellingen en activiteiten Doelstelling/activiteit Belangen‑ behartiging

Kostengroep

Aankopen en verwervingen

Diensten

167.664

Communicatie 597.188

321.542

55.572

114.156 184.231

495.900

251.830

270.844

299.264

561.480

1.359.372

1.289.620

1.474.583

29.921

6.131

17.730

109.354

110.232

118.424

207.269

111.600

22.866

66.129

407.863

403.414

231.341

15.908

8.565

1.755

5.075

380

104.224 1.147.825

628.317

551.455

210.788

279.464

Gerelateerd aan CBF-definities en -normering: Definitie norm

534.508 190.530

Afschrijvingen Afdelingskosten

Beheer en Realisatie 2018 Realisatie 2017 Realisatie 2016 Administratie

65.881

Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten

Werving baten

366.844 156.688

Personeelskosten

Totaal

Consumentenvoorlichting

Maximum

2018

2017

2016

Besteed aan doelstellingen t.o.v. totale lasten

82,60%

83,41%

84,19%

•

waarvan aan belangenbehartiging

40,73%

50,23%

45,65%

•

waarvan aan consumentenvoorlichting:

22,30%

17,60%

29,40%

•

waarvan aan diensten:

19,57%

15,58%

9,13%

Eigen fondsenwervingkosten t.o.v. baten

25%

15,60%

14,72%

17,04%

Besteed aan beheer en administratie t.o.v. baten

10%

9,92%

7,58%

6,57%

31.684

23.355

15.620

104.224

114.787

n/a

2.817.849

2.736.572

2.653.278

10. Norm besteding aan de doelstelling

In 2018 is een iets lager percentage besteed aan de doelstelling als een jaar eerder. Er worden mooie successen behaald, die in het bestuursverslag nader zijn beschreven, maar door de relatief iets hogere inzet (uren + kosten) aan werving en vooral Beheer & Administratie is er wat minder budgettaire ruimte gebleven voor de doelbesteding. Verder hebben we te maken gehad met meer ziekte(-uren) en dus afwezigheid. Echter: ten opzichte van de aangenomen begroting zijn projecten in acquisitie toegekend en nieuwe subsidies geworven. Dit is een doorlopend proces. De kosten van de projecten worden direct toegerekend aan de projecten. In de begroting rekenen we met de integrale kosten van de projecten, dus inclusief een opslag voor de kosten van Beheer & Administratie. Bij de facturering is dat niet altijd mogelijk door de in de subsidie-overeenkomst afgesproken uurtarieven. De lokale afdelingen ontvangen een budget voor het uitvoeren van lokale activiteiten ten behoeve van de doelstelling. Onder belangenbehartiging zit ook de besteding van ons membership fee van de European Cyclists’ Federation en de deelnemersbijdrage aan de Dutch Cycling Embassy, samen ca. 30.000.

11. Norm kosten eigen fondsenwerving

De wervingskosten zitten met 15,60% ruim onder de CBF norm van 25%. De stijging van het percentage komt niet door hogere kosten, maar door de directe vergelijking met de baten uit eigen fondsenwerving die iets gedaald zijn. Vergeleken met de totale kosten van de organisatie bedraagt het fondsenwervende percentage 7,48%.

12. Norm kosten van beheer en administratie

Kosten van beheer en administratie zijn de kosten die de Fietsersbond maakt in het kader van de interne bedrijfsvoering. Hieronder vallen met name de kosten van de afdeling Financiën en Bedrijfsvoering (incl. receptie, secretariaat, financiën en planning & control). De kosten van Beheer & Administratie zijn met 9,92% iets lager dan de het door de Fietsersbond zelf vastgestelde maximum van 10%. Dit is hoger dan in 2017 als gevolg van de relatief hoge kosten voor ziekte en vervanging van personeel in de eerste helft van het jaar en kosten van inhuur van advies voor bijvoorbeeld het AVG-proof maken van beleid en procedures, en bij belastingtechnische vraagstukken. Personeelskosten

2018

2017

Lonen en salarissen

1.000.655

961.614

Sociale lasten

179.219

164.172

Pensioenlasten

73.862

69.287

Overige kosten

105.636

94.547

Totaal

1.359.372

1.289.620

Onder overige personeelskosten vallen kosten als reiskosten woon-werkverkeer, opleiding en salaris administratie, werkkostenregeling. Enkele transitievergoedingen, voor een bedrag van € 37.666,18, zijn geboekt binnen lonen en salarissen. Ten opzichte van vorig jaar zijn de personeelskosten toegenomen door een combinatie van een iets hogere bezetting (m.n. in verband met ziekte en vervanging), een gemiddeld iets hoger salaris, maar vooral door de hierboven genoemde transitie vergoedingen. Op het landelijk bureau van de Fietsersbond in Utrecht werkten in 2018 27 betaalde krachten, 14 mannen en 13 vrouwen. Zij werkten voornamelijk

in deeltijd. De gemiddelde formatie van het landelijk bureau was in 2018 18,27 fte exclusief stagiairs t.o.v. 17,92 fte in 2017.

Bezoldiging van de directie

Het bestuur van de Fietsersbond heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie was in december 2013. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid wordt uitgegaan van de CAO Sociaal Werk. Bezoldiging directie Naam

S.M. Kluit

Inschaling

Schaal 13 CAO Sociaal Werk

Dienstverband Aard

Onbepaald

Uren

36 uur per week (100%)

Periode

Vanaf 1 december 2009 in dienst, in huidige functie vanaf oktober 2015 en voor 36 uur

Bezoldiging Brutosalaris

69.008

Vakantiegeld

5.193

Eindejaarsuitkering 6.010 Prestatiebeloning

SV Lasten

10.678

Pensioenlasten

4.460

Totalen

2018

2017

Totaal jaarinkomen 80.212

74.234

Totaal overige werkgeverslasten

Totaal werkgeverslasten

95.349

87.780

Enkelvoudige balans Vereniging Fietsersbond Per 31 december 2018 (na resultaatbestemming)

Er is een vergelijking gemaakt met de BSD score die volgens Goede Doelen Nederland bij deze functie zou gelden. Deze score komt uit op 450 punten. Dat betekent dat het totale jaarinkomen plus alle hierboven genoemde elementen lager zou moeten zijn dan € 114.247. Daar wordt ruimschoots aan voldaan. De bestuurders ontvangen geen bezoldiging. Er zijn per balansdatum geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuurders en/of toezichthouders. De Directeur zal met grote waarschijnlijkheid toetreden tot de Eerste Kamer, en zal dan 24 uur per week voor de Fietsersbond gaan werken (i.p.v. 36). Bovendien zijn er op voorhand afspraken gemaakt om belangenverstrengeling te voorkomen.

Huisvestingskosten

De huur van het kantoor aan de Nicolaas Beetsstraat 2a te Utrecht, servicekosten, energielasten en beveiliging staan onder deze post.

Kantoor en algemene kosten

Alle kosten voor van een verantwoorde bedrijfsvoering zijn hier opgenomen, zoals de kosten voor auto matisering, porto, accountant, maar ook kosten ten behoeve van het bestuur en ledenraad.

Afschrijving en rente

Hieronder vallen de kosten van de afschrijvingen zoals vermeld in de toelichting op de balans per 31 december 2018 en de kosten van het betalings verkeer. 60

De rapporteringsvaluta van de jaarrekening is de €

ACTIVA Immateriële vaste activa

31-12-2018

31-12-2017

123.606

34.863

36.155

46.702

159.761

81.565

145.451

77.373

30.000

Debiteuren

46.365

33.887

Overige en overlopende activa

13.661

26.270

205.477

167.530

333.345

507.651

46.075

80.720

379.420

588.371

744.658

837.466

Materiële vaste activa Nog te ontvangen bedragen Vordering op groepsmaatschappijen

Spaar- / depositorekeningen Betaalrekeningen en kas

Totaal activa PASSIVA Reserves

31-12-2018

31-12-2017

467.776

488.563

24.526

66.575

492.302

555.138

Belasting en premies

61.416

63.954

Reservering vakantiegeld/ -dagen

67.093

57.174

Subsidies

41.727

68.533

Crediteuren

62.551

62.882

Overige en overlopende passiva

19.570

29.785

252.357

282.328

744.658

837.466

Overig vrij besteedbaar vermogen

Kortlopende schulden

Totaal passiva

Vereniging Fietsersbond Staat van Baten en Lasten over 2018 Ref.

Realisatie 2018

Begroting 2018

Realisatie 2017

Baten Baten van particulieren

1.376.455

1.370.000

1.377.664

Baten van bedrijfsleven

7.518

7.764

Baten van loterijorganisaties

Baten van subsidies van overheden

744.946

754.107

750.434

Baten van verbonden organisaties zonder winststreven

45.236

52.161

79.323

Baten van andere organisaties zonder winststreven (voorheen

2.174.155

2.176.268

2.215.185

Detachering Stichting Fietsersbond

184.231

175.524

132.098

Overige baten

31.364

4.000

53.454

2.389.750

2.355.792

2.400.737

1.147.825

1.191.375

1.374.566

630.504

708.824

483.178

1.778.329

1.900.199

1.857.744

vermogensfondsen) Som van de geworven baten Baten als tegenprestatie voor de levering van producten en/of diensten

Som van de baten Lasten Besteed aan de doelstelling: •

Belangenbehartiging

•

Consumentenvoorlichting

•

Diensten

Kosten eigen fondsenwerving

210.788

392.447

246.372

Kosten beheer en administratie

279.464

183.134

207.498

184.231

175.524

132.098

2.452.812

2.651.304

2.443.712

-63.062

-295.512

-42.975

Som van de lasten Saldo voor financiële baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Saldo voor vennootschapsbelasting Saldo vennootschapsbelasting Saldo van baten en lasten

225

840

-62.837

-295.512

-42.135

-295.512

-42.135

-62.837

Bestemming saldo van baten en lasten op pagina 62

Bestemming saldo van baten en lasten Vereniging Fietsersbond Toevoeging/onttrekking aan:

2018

2017

Reserves •

Continuïteitsreserve

•

Bestemmingsreserve afdelingen

•

Bestemmingsreserve St. projektburo A’dam

•

Bestemmingsreserve lokaal activisme

-20.788

-18.219

•

Bestemmingsreserve innovatieprojecten vereniging

•

Bestemmingsreserve nalatenschappen

-25.850

•

Bestemmingsreserve toekomstige projecten

-42.047

1.934

-62.835

-42.135

Vrij besteedbaar vermogen

Ondertekening door directie en bestuur Utrecht, 6 mei 2019 Om veiligheidsredenen is deze versie van het jaarverslag niet ondertekend. Een ondertekende versie is ter inzage op het landelijk bureau.

Saskia Kluit, directeur

Franc Weerwind, voorzitter

Annette van der Krogt, vice-voorzitter/secretaris

Bert Warmelink, penningmeester

Nico van Harten, bestuurslid

William Nederpelt, bestuurslid

Bertie Schonk, bestuurslid

Joost Schrage, bestuurslid

Wouter Wouters, bestuurslid

Controleverklaring Om veiligheidsredenen is deze versie van de controleverklaring niet ondertekend. Een ondertekende versie is ter inzage op het landelijk bureau.

Bijlage: Stichting Fietsersbond

Enkelvoudige balans Stichting Fietsersbond Per 31 december 2018 (na resultaatbestemming) De rapporteringsvaluta van de jaarrekening is de €. De stichting is begin 2016 opgericht.

ACTIVA Immateriële vaste activa

31-12-2018

31-12-2017

12.423

1.406

1.786

13.829

1.786

Vordering subsidies

366.954

227.936

Debiteuren

116.116

102.291

7.038

5.500

16.602

8.301

506.710

344.028

67.989

115.893

588.528

461.707

Materiële vaste activa

Overige en overlopende activa Vordering vennootschapsbelasting

Betaalrekeningen en kas Totaal activa PASSIVA Reserves Overig vrij besteedbaar vermogen

31-12-2018

31-12-2017

205.000

263.000

44.000

44.891

249.000

307.891

32.270

34.228

101.429

33.934

30.000

Kortlopende schulden Belasting en premies Subsidies Schulden aan groepsmaatschappijen Crediteuren Overige en overlopende passiva

Totaal passiva

78.451 127.378

55.654

339.528

153.816

588.528

461.707

Stichting Fietsersbond Staat van Baten en Lasten over 2018 Ref. Realisatie 2018

Begroting 2018

Realisatie 2017

Baten Baten van particulieren

-58.000

222.184

263.000

Baten van bedrijfsleven

25.000

40.000

25.000

Baten van loterijorganisaties

Baten van subsidies van overheden

Baten van verbonden organisaties zonder winststreven

Baten van andere organisaties zonder winststreven (voorheen vermogensfondsen)

-33.000

262.184

288.000

Som van de geworven baten Baten als tegenprestatie voor de levering van producten en/of diensten

544.141

472.794

437.356

Overige baten

511.141

734.978

725.356

Som van de baten Lasten Besteed aan de doelstelling:

•

Belangenbehartiging

•

Consumentenvoorlichting

•

Diensten

570.031

429.475

450.763

570.031

429.475

450.763

Kosten eigen fondsenwerving

Kosten beheer en administratie

Som van de lasten

570.031

429.475

450.763

Saldo voor financiële baten en lasten

-58.890

305.503

274.593

Saldo financiële baten en lasten Saldo voor vennootschapsbelasting Saldo vennootschapsbelasting Saldo van baten en lasten

-58.890

305.503

274.593

-58.890

305.503

274.593

Bestemming saldo van baten en lasten op pagina 68

Bestemming saldo van baten en lasten Stichting Fietsersbond Toevoeging/onttrekking aan:

2018

2017

Reserves •

Continuïteitsreserve

•

Bestemmingsreserve afdelingen

•

Bestemmingsreserve St. projektburo A’dam

•

Bestemmingsreserve lokaal activisme

•

Bestemmingsreserve innovatieprojecten vereniging

150.000

-58.000

63.000

50.000

-890

11.593

-58.890

-274.593

•

Bestemmingsreserve nalatenschappen

•

Bestemmingsreserve toekomstige projecten

Vrij besteedbaar vermogen

Bijlage: Baten van subsidies van overheden en overige bijdragen

Projectomschrijving

Subsidies

Overige

Subsidies

Overige

overheden

bijdragen

overheden

bijdragen

Realisatie

Begroting

Toezegging

Realisatie

2018

totale subsidie

2017

Belangenbehartiging Gemeenteraadsverkiezingen Lobby Lokaal Fietsersbond Lab

34.385

34.384

32.776

316.539

317.448

266.246

26.970

26.969

26.776

Gemeenteraadsverkiezingen (donatieverzoek)

7.287

Fietsen alle Jaren

61.376

Van 2 naar 3 Fietsschool Groningen (vereniging)

45.236 3.750

(Inter)nationale beleidsbeĂŻnvloeding Zuid-Holland

52.161 0

25.947 3.750

5.000 37.292

1.984 32.040

42.730

Den Haag

36.226 24.414

Friesland

90.300

79.300

Friesland Fietsen alle Jaren

20.174

480

50.000

29.428

5.532

Beleid Algemeen

84.436

84.437

51.895

Meldpunt

2.460

29.224

Verkeersdiner

7.957

Velocity

57.312

Fietsstadverkiezing

33.684

Gezondheid

42.383

42.384

Fietsende schoolkind (donatieverzoek)

29.217

50.000

5.000

4.000

147.400

1.250

Consumentenvoorlichting Consumentenvoorlichting

4.368

Bike2Work

10.796

Communicatie en marketing en ledenmanagement

Verkeersgezondheid-Fietsschool algemeen Fietsschool en educatie Crossmedia

56.674 42.461

42.461

2.187

Projectomschrijving

Subsidies

Overige

overheden

bijdragen

Realisatie

Begroting

Toezegging

2018

totale subsidie

Subsidies

Overige

overheden

bijdragen

Realisatie

2017

Diensten* Veilige schoolomgeving en Fietsschool Flevoland

15.500

Fietsschool Utrecht

51.065

58.000

51.800

Fietsschool Gelderland

27.853

38.550

28.988

Fietsschool losse lessen

16.812

17.800

8.670

Fietsschool Groningen

19.096

Fietsschool Groningen 2017-2018

17.705

11.460

11.500

Fietsschool Friesland

63.165

76.000

59.936

10.250

16.942

63.764

161.186

54.994

Fietsschool Friesland Innovatie Fietsen alle Jaren

8.040

Fietstelweek

3.000

Fiets Filevrij

22.000

24.024

Groen Licht Groningen

30.260

22.188

3.189

Vrienden van de Fietsersbond Fietsrouteplanner Pedelecplanner Gelderland

30.600

40.000

27.500

133.995

62.800

45.068

23.750

17.900

23.750

Slim dat je fietst! Flevoland

8.647

Slim dat je Fietst! Groningen

3.270

Fietsvriendelijkbedrijf Advertentie acquisitie Kennismatrix Fiets

14.827

10.000

16.617

8.387

22.002

Fietsknooppuntennetwerk Veluwe

14.260

Achterhoek Routecheck

29.820

Kennisbank

340

Bike2Work vervolg Love to Ride Groningen 2017-2018

8.820

37.000

20.460

11.660

Afdelingen Afdeling Drechtsteden

7.000

Afdeling Flevoland

1.000

Afdeling Gouda Afdeling Haagse Regio Afdeling Hengelo

7.000

3.949

1.000

4.000

361

7.250

1.774

1.874 200

Projectomschrijving

Subsidies

Overige

overheden

bijdragen

Realisatie

Begroting

Toezegging

2018

totale subsidie

Subsidies

Overige

overheden

bijdragen

Realisatie

2017

Afdeling Houten

386

Afdeling Noordkop

400

Afdeling West-Friesland

350

Afdeling Zaanstreek

2.000

Afdeling Zuidplas Afdeling Zuid Oost Brabant

725

1.035

1.015

8.440

400

200

Afdeling Amsterdam

Afdeling Groningen Afdeling Friesland

1.700

Afdeling Rotterdam

350 4.000

Afdeling Den Bosch

4.020

500

Afdeling Leiden

4.000 500

Afdeling Maastricht & Heuvelland Afdeling Utrecht

25 80

Afdeling Haarlem

Afdeling Alkmaar

392 245

140 572

Afdeling Zuid Oost Brabant-Fietsen alle Jaren

572

908

Overig Overig

9.968

0 1.435.062

Totaal

744.946

675.451

Begroting 2018

754.107

680.955

Realisatie 2017

750.434

685.146

3.452 761.047

750.434

685.146

De projecten met een * zijn in 2018 uitgevoerd binnen de stichting Fietsersbond