Jaarverslag 2013
Typ hier om tekst in te voeren
Typ hier om tekst in te voeren
Typ hier om tekst in te voeren
Jaarverslag 2013
2
De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Dat kan dankzij de steun van onze leden. De Fietsersbond heeft 32.000 leden, 150 afdelingen en 1500 actieve vrijwilligers, verspreid over heel Nederland. Copyright Fietsersbond 2013/2014 Overname van teksten is toegestaan met bronvermelding. Alle teksten zijn onder voorbehoud van vaststelling door de ledenraad in juni 2014. Samenstelling en redactie: Martijn van Es
Fietsersbond Postbus 2828 3500 GV Utrecht www.fietsersbond.nl Telefoon 030-2918171 Fax 030-2918188 E-mail info@fietsersbond.nl
Jaarverslag 2013
3
Inhoud Voorwoord.................................................................................................. 6 De Fietsersbond in 2013 ............................................................................. 7 1
Jaarthema’s ...................................................................................... 9
1.1
Meer fiets, meer ruimte: naar een schaalsprong in het fietsbeleid ..................... 9
1.2
Fietsen zonder hindernissen ............................................................................... 11
2
Beleidsbeïnvloeding ........................................................................ 12
2.1
Beleidsontwikkeling ............................................................................................ 12
2.1.1
Fiets filevrij (snelfietsroutes) ......................................................................................................... 12
2.2
Lobby ................................................................................................................... 13
2.2.1
Nationale en internationale lobby ................................................................................................ 13
2.2.2
Lokale en regionale lobby ............................................................................................................. 14
2.2.3
Verkeersveiligheid en infrastructuur ............................................................................................ 15
2.2.4
Fiets en openbaar vervoer, fietsparkeren ..................................................................................... 16
2.3
Vrijwilligers.......................................................................................................... 17
2.3.1
Regionale vertaling van landelijke campagnes ............................................................................ 18
2.3.2
Scholing, werving en behoud van vrijwilligers .............................................................................. 18
2.3.3
Advies aan afdelingen .................................................................................................................. 19
2.3.4
Successen op lokaal en regionaal niveau ..................................................................................... 20
2.4
Onderzoek ........................................................................................................... 20
2.4.1
Onderzoeksprogramma ................................................................................................................ 20
2.4.2
Fietsersbond Meldpunt ................................................................................................................. 21
2.4.3
Nationaal Fietspanel .................................................................................................................... 22
2.4.4
Het vergevingsgezinde fietspad.................................................................................................... 23
2.4.5
Inventarisatie Fietsknelpunten Fryslân ......................................................................................... 24
2.4.6
Fietscommunity ............................................................................................................................ 24
3
Voorlichting en educatie ................................................................. 26
3.1
Communicatie algemeen .................................................................................... 26
3.2
Website ............................................................................................................... 27
3.3
Vogelvrije Fietser ................................................................................................ 28
3.4
Consumentenvoorlichting................................................................................... 29
3.5
Fietspromotie ...................................................................................................... 29
3.5.1
Fietsersbond Routeplanner........................................................................................................... 29
Jaarverslag 2013
4
3.5.2
E-bikeroutes Fryslân ..................................................................................................................... 30
3.5.3
Veilig en Bewust ........................................................................................................................... 31
3.5.4
Fietsen naar het werk/Fietsinspiratietool..................................................................................... 31
3.5.5
Rij2op5.......................................................................................................................................... 32
3.5.6
Fiets je fit Hoograven ................................................................................................................... 33
3.5.7
Wijken voor de fiets ...................................................................................................................... 33
3.6
Educatie............................................................................................................... 34
3.6.1
Fietsschool .................................................................................................................................... 34
3.6.2
Fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien ....................................................................................... 35
3.6.3
Blijf veilig mobiel .......................................................................................................................... 36
4
Werving en baten ........................................................................... 37
4.1
Inkomsten uit lidmaatschappen ......................................................................... 37
4.1.1
Verhoging contributie per lid ........................................................................................................ 37
5
Beheer en administratie ................................................................. 38
5.1
Leden- en financiĂŤle administratie ..................................................................... 38
5.2
Personeel en organisatie .................................................................................... 38
5.3
Huisvesting en beheer ........................................................................................ 39
6
Bestuur en vereniging ..................................................................... 40
6.1
Missie .................................................................................................................. 40
6.2
Organisatie .......................................................................................................... 40
6.3
Ledenraad ........................................................................................................... 41
6.4
Ledenraadpresidium ........................................................................................... 41
6.5
Controlecommissie ............................................................................................. 41
6.6
Algemeen bestuur............................................................................................... 41
6.7
Directie ................................................................................................................ 44
6.7.1
Management team....................................................................................................................... 44
7
Verantwoordingsverklaring............................................................. 45
8
Financieel resultaat......................................................................... 48
8.1
Verbeterde bedrijfsvoering................................................................................. 48
8.2
Toelichting op de begroting 2014 ....................................................................... 49
9
Jaarrekening ................................................................................... 50 Balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) ................................. 50
Jaarverslag 2013
5
Staat van baten en lasten over 2013 .................................................................. 51 Kasstroomoverzicht ............................................................................................ 52 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013 ............................................... 53 Niet uit balans blijkende verplichtingen ............................................................. 58 Subsidies van overheden .................................................................................... 59 Toelichting lastenverdeling ................................................................................. 62 Overige gegevens ................................................................................................ 65 Begroting 2014 .................................................................................................... 65
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant .............................. 66 10
Vooruitblik ...................................................................................... 68
11
Leeswijzer ....................................................................................... 69
Jaarverslag 2013
6
Voorwoord Wat heeft de Fietsersbond, landelijk en lokaal in 2013 veel bereikt! Dat gevoel krijg je als je dit jaarverslag hebt gelezen. Een kleine greep: door een betere gladheidsbestrijding van gemeenten, afgedwongen door veel acties van lokale afdelingen, is het aantal fietsgewonden spectaculair gedaald. De nieuwe verbeterde Fietsersbond Routeplanner is gepresenteerd en sindsdien stijgt het aantal gebruikers fors. De snelfietsroute Leiden-Den Haag werd geopend dankzij werk van de Haagse regio van de Fietsersbond en Fiets filevrij. 2013 is ook het jaar dat in veel steden de schaalsprong voor het fietsverkeer is ingezet. Steeds meer gemeenten onderkennen dat de groei van het fietsverkeer vraagt om bredere fietspaden en meer en betere fietsparkeervoorzieningen. Dankzij de Fietsersbond is dit op de agenda gezet. Juridische procedures doen we niet graag, we proberen vooral via activiteiten en lobby onze doelen te bereiken, maar als het niet anders kan, zoals in Culemborg dit jaar, dan gaan we een confrontatie niet uit de weg. En met succes: de Raad van State zorgde ervoor dat fietspaden in die plaats niet door auto’s gebruikt mogen worden. Ook wij hebben last van de crisis. Minder inkomsten en zwaardere eisen aan steun of subsidie zorgen ervoor dat we nog zuiniger en verstandiger om moeten gaan met minder geld. Ook zien we dat mensen minder makkelijk lid worden van een maatschappelijke organisatie als de Fietsersbond. En dat terwijl door diezelfde crisis meer mensen de fiets pakken. Een bijzondere tegenstelling die de komende jaren onze aandacht zal vragen. De Fietsersbond is niet meer weg te denken in het maatschappelijk landschap van Nederland. We gaan op weg naar ons veertigjarig bestaan in 2015. Dat wordt een schitterende mijlpaal. Het gaat de goede kant op met fietsen in Nederland (en daarbuiten) maar we blijven nog steeds nodig! Hugo van der Steenhoven
Marijke van Haaren
Directeur Fietsersbond
Voorzitter Fietsersbond
Jaarverslag 2013
De Fietsersbond in 2013 Januari
Fietsgebruik flink gestegen
Gladheidsbestrijding fietsroutes fors verbeterd
Februari
Gewonden onder fietsers door winterse gladheid spectaculair gedaald
Fietsen kunnen weer mee in de trein naar Brussel
Bestuur Regio Utrecht ontwikkelt samen met Fietsersbond uniek fietsverkeersmodel
Kamermeerderheid stemt voor verplicht kenteken landbouwverkeer
Maart
Fietsersbond en Eneco presenteren geheel vernieuwde Fietsersbond Routeplanner
April
Fietsersbond: stijging fietsslachtoffers onder 70 tot 80 jarigen ernstige zaak
Profile ‘de Fietsspecialist’ hoofdsponsor Fietsstad 2014
Symposium over fietscultuur in Utrecht
Vriendelijk verkeer 2013 in het teken van gedrag fietsende jongeren t.o.v. ouderen
Vernieuwd Fietsersbond Meldpunt start met campagne verkeerslichten
ING Leeuwarden ontvangt rij2op5 Bedrijven Award
Snelfietsroute Den Haag-Leiden geopend
Mei
Juni
Fietsers tevreden over OV-fiets, ontevreden over meenemen fiets in trein
Fietscongres Velocity in Wenen
Fietsersbond krijgt een nieuw logo
19 gemeenten willen Fietsstad 2014 worden
Juli
7
Jaarverslag 2013
Augustus
Fietsersbond pleit met maatschappelijke organisaties voor verkoopverbod vervuilende snorscooter
Geen wettelijk verplicht framenummer voor fietsen – Fietsersbond teleurgesteld
Webmaster Ab Stammeshaus overleden
Fietsliftplaats van Vogelvrije Fietser-columniste Mapije wordt een mediahit
Energieakkoord: forse groei fietsverkeer nodig!
September
Minister Schultz ontvangt Toekomstagenda Snelfietsroutes
Fietsersbond, provincie en politici testen fietsroutes in Gelderland
Oktober
Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle genomineerd voor Fietsstad 2014
Bakfietsentest TestKees: Bakfiets.nl winnaar
Eerste Nederlandse Crashmob voor campagne ‘Ik Wil je Zien’
November
Steeds meer politiek verzet tegen scooteroverlast
Fietsverlichtingscampagne weer groot succes
Fietsersbond Culemborg krijgt gelijk van Raad van State over auto’s op fietspaden
Fietsersbond roept gemeenten op haast te maken met beleidsimpuls fietsveiligheid
December
Fietsers maken verlanglijstjes op Fietsersbond Meldpunt
Kamer steunt Toekomstagenda Snelfietsroutes
Vier grote steden willen snorfietsen naar de rijbaan
Rechtdoor gaat echt weer voor op afslaand verkeer
8
Jaarverslag 2013
1
9
Jaarthema’s
Sinds het jaar 2012 werkt de Fietsersbond met jaarthema’s: belangrijke onderwerpen voor fietsers die we gebruiken om ons werk te clusteren. Hierdoor kunnen we activiteiten beter op elkaar afstemmen en zo meer samenhang en focus bereiken. Elk jaarthema beslaat in principe drie jaar: Een opbouwjaar, een hoofdjaar en een afbouwjaar. Dit betekent dat er per jaar twee tot drie thema’s zijn waar onze activiteiten in geconcentreerd worden. In 2013 was ons hoofdthema ‘Meer fiets, meer ruimte, naar een schaalsprong in het fietsbeleid’, terwijl het thema ‘Fietsen zonder hindernissen’ werd opgebouwd. Meer fiets, meer ruimte (Schaalsprong)
Fietsen zonder hindernissen
8-80: Leefbare steden voor iedereen*
2012
2013
2014
2015
2016
*werktitel
1.1
Meer fiets, meer ruimte: naar een schaalsprong in het fietsbeleid
De fiets wordt in Nederland steeds populairder. Jaar na jaar neemt het fietsgebruik toe, en ook beleidsmakers hebben steeds meer aandacht voor de fiets als probleemoplosser. De infrastructuur en voorzieningen voor de fiets zijn echter niet altijd berekend op al deze nieuwe fietsers, vaak omdat de fiets pas aan het eind van een plan wordt ingepast. In 2012 begonnen we daarom met het op de kaart zetten van dit probleem, door te pleiten voor een schaalsprong in het Nederlandse fietsbeleid: meer aandacht voor de fiets in de stedenbouw en in het ruimtelijk beleid. De boodschap viel in goede aarde. De reacties uit de vakwereld en de media waren positief. In 2013 hebben we geprobeerd om het thema lokaal en regionaal op de kaart te zetten. We spraken met ambtenaren van de vier grote steden, en met raadsleden van de 100 grootste gemeenten in Nederland. Ook organiseerden we met het Utrechtse architectuurcentrum Aorta een workshop voor professionals uit de ruimtelijke ordening: Urban Trajectories. Hierin stonden de fietsroutes die fietsers op basis van de openbare ruimte kiezen centraal, en hoe die van belang kunnen zijn voor de inrichting van steden. De samenwerking met ruimtelijke ordenings-organisatie Platform31 is in 2013 voortgezet, en heeft nieuwe ideeën opgeleverd voor de toekomst.
Jaarverslag 2013
10
Positief, maar zonder concrete actie Ook in 2013 valt op dat de meeste reacties op ons thema positief zijn. Veel professionals uit de ruimtelijke ordening zien de fiets inmiddels als een belangrijk onderdeel van hun werk. De invloedrijke architecte Francine Houben heeft zich opgeworpen als pleitbezorger van de fiets, waardoor we met haar bureau Mecanoo gaan samenwerken in 2014. Ook hebben we contacten gelegd met het College van Rijksadviseurs, waardoor de fiets ook daar extra aandacht krijgt. Deze actie heeft er mede toe geleid dat de Rijksadviseur inmiddels een advies uitgebracht heeft aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) om fietsbeleid ook bij het Rijk onder te brengen. Al deze positieve energie heeft echter niet geleid tot concrete projecten waarin we onze visie lokaal en regionaal handen en voeten kunnen geven. In de loop van 2013 is daarom besloten om dit jaarthema aan het eind van het jaar officieel af te ronden. De succesvolle onderdelen worden voortgezet als aparte projecten, zoals bijvoorbeeld een samenwerking met organisatieadviesbureau De Beuk en projectontwikkelaar Bouwfonds onder de titel BikeDreams. Daarnaast wordt de noodzaak voor een schaalsprong opgenomen in ons reguliere lobbywerk, en nemen we activiteiten op in ons nieuwe thema 8-80: Leefbare steden voor iedereen. Doelen
Onze schaalsprongvisie actief voor het voetlicht brengen en waar nodig verder ontwikkelen.
De visie een stap verder brengen door hem lokaal/regionaal uit te werken.
Het draagvlak verbreden door met andere organisaties en disciplines samen te werken.
Concrete resultaten
Gesprekken met ambtenaren en raadsleden in de grotere gemeenten.
Contacten met professionals in de ruimtelijke ordening en stedenbouw.
Workshop Urban Trajectories over de keuzes die fietsers maken in de stad.
Definitieve versie visie ‘Meer fiets, meer ruimte’ is in productie.
Niet gerealiseerd
Weinig animo bij gemeenten en afdelingen om visie lokaal in te vullen, te ontwikkelen en te testen.
Enquête Nationaal Fietspanel was niet haalbaar.
Jaarverslag 2013
1.2
11
Fietsen zonder hindernissen
Slecht wegdek, verkeerd geplaatste paaltjes, lang op rood staande verkeerslichten, spoorwegovergangen of kruisingen waar je altijd moet wachten. Fietsers komen iedere dag heel wat hindernissen tegen, en die hindernissen kunnen een reden zijn om minder te gaan fietsen. Hindernissen oplossen voor fietsers loont, en de gemeente die daar de beste plannen voor heeft gemaakt, mag daarom in het voorjaar van 2014 de titel Fietsstad 2014 in ontvangst nemen. In aanloop naar deze verkiezing hebben we in 2013 alvast veel aandacht besteed aan het thema. Zo werd in mei het vernieuwde Fietsersbond Meldpunt in gebruik genomen met een campagne gericht op slecht afgestelde verkeerslichten. Dit onderwerp kwam als voornaamste hindernis naar voren in een enquête onder de leden van het Nationaal Fietspanel. De campagnestart vond plaats bij één van de vaakst genoemde verkeerslichten in de enquête, op het Utrechtse Westplein. Enkele tientallen afdelingen zijn vervolgens met het thema aan de slag gegaan. In de eerste helft van 2013 meldden 19 gemeenten zich aan om Fietsstad 2014 te worden. Na een uitgebreide analyse door het onderzoeksteam van de Fietsersbond werden hieruit in de herfst vijf genomineerde gemeenten gekozen: Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle. Zij zullen het tegen elkaar opnemen in de verkiezing die in het voorjaar van 2014 zal plaatsvinden. Na de verkiezing krijgen alle deelnemende gemeenten een uitgebreid rapport met aanbevelingen voor het verbeteren van het fietsbeleid. Het raamwerk hiervoor is in 2013 al gemaakt. Voor de financiering van Fietsstad 2014 zijn twee sponsors gevonden: hoofdsponsor is fietsenwinkelketen Profile de Fietsspecialist en fabrikant van straatmeubilair Klaver Group is sub-sponsor. Doelen
Het onder de aandacht brengen van de diverse soorten hindernissen die fietsers dagelijks ervaren en het benadrukken van de (soms simpele) oplossingen hiervoor.
Afdelingen gebruiken Fietsen zonder hindernissen als thema om lokale problemen op te lossen.
Er zijn vijf genomineerde gemeenten voor Fietsstad 2014.
Concrete resultaten
Vijf genomineerde fietssteden: Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle.
19 deelnemende gemeenten: Almere, Breda, Den Haag, Dordrecht, Enschede, Eindhoven, Goes, Harderwijk, Heerhugowaard, Helmond, Middelburg, Nieuwegein, Nijmegen, Overbetuwe, Pijnacker-Nootdorp, Velsen, Woerden, Zoetermeer en Zwolle.
Diverse lokale acties rondom het thema Fietsen zonder hindernissen, bijvoorbeeld fietstochten langs knelpunten in Gelderland.
Een uitgebreide knelpuntanalyse in de provincie Fryslân (zie 2.4.5).
Jaarverslag 2013
2
12
Beleidsbeïnvloeding
Al sinds de start in 1975 staat het behartigen van de belangen van de fietser aan de basis van alles wat we doen. De Fietsersbond is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijke partner op fietsgebied voor zowel regionale als landelijke overheden. We gedragen ons waar nodig als luis in de pels van beleidsmakers, maar zijn ook een door onderzoek wijs geworden kennisorganisatie die veel weet over fietsen en fietsers en die kennis graag deelt. Zo kunnen we optimaal invloed uitoefenen op het beleid waar fietsers mee te maken krijgen. Toch willen we meer. Door zelf actief beleidsvoorstellen te ontwikkelen denken we beter te kunnen inspelen op actuele zaken en nieuwe beleidsontwikkelingen.
2.1
Beleidsontwikkeling
2.1.1
Fiets filevrij (snelfietsroutes)
Fiets filevrij is het project waarin de Fietsersbond kennis verzamelt over snelfietsroutes. Het project wil bestaande fietsroutes in Nederland die langs fileknooppunten lopen verbeteren. Dit door onder meer het wegnemen van barrières, het verhogen van de kwaliteit en actieve communicatie over de routes. Doel is om automobilisten, die op fietsbare afstand wonen, te stimuleren om de fiets te pakken naar het werk en het positioneren van de fiets in het woon-werkverkeer. Ambitie is een netwerk van snelfietsroutes die woon- en werkkernen met elkaar verbinden, waarbij een fietsafstand van minimaal 15 kilometer reëel is. In 2013 hebben we voornamelijk gewerkt aan een toekomstagenda voor snelfietsroutes. Hiervoor hebben we nauw samengewerkt met provincies en stadsregio’s. De toekomstagenda is op 24 september 2013 samen met zes decentrale overheden aangeboden aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu. Deze agenda is goed ontvangen, en leverde het project veel mediaaandacht op. Vervolgens hebben de Kamerleden Sander de Rouwe (CDA), Paulus Jansen (SP) en Duco Hoogland (PvdA) bij de behandeling van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) een motie ingediend, die luidt: [De Tweede Kamer] verzoekt de regering om samen met de verantwoordelijke decentrale overheden de uitwerking van de Toekomstagenda voor Snelfietsroutes te ondersteunen, zodat maatregelen ten behoeve van het fietsgebruik onderdeel kunnen zijn van het programma Beter Benutten. Daarna kunnen de uitkomsten bij het MIRT-overleg worden besproken. Op dinsdag 3 december 2013 is deze motie met een overgrote meerderheid aangenomen in de Tweede Kamer. Hiermee is een belangrijk doel van Fiets filevrij gehaald.
Jaarverslag 2013
13
Doelen
Vergroten van draagvlak voor snelfietsroutes op alle bestuurlijke niveaus.
Zorgen voor goede voortgang bestaande routes en het maken van plannen voor nieuwe routes.
Concrete resultaten
Vijf platformbijeenkomsten met vijftig enthousiaste belanghebbenden uit diverse bestuurslagen.
Goed ontvangen toekomstagenda voor snelfietsroutes met bestaande en nieuwe routes, die is ondersteund door een meerderheid in de Tweede Kamer.
Op bestaande routes zijn onderzoeken verricht en is fietsers om hun mening gevraagd om de toekomstagenda hierop af te stemmen.
2.2
Lobby
2.2.1
Nationale en internationale lobby
2013 was een goed jaar voor de Fietsersbond, als het om beleidsbeïnvloeding gaat. We hadden goede contacten met de meeste fracties in de Tweede Kamer, en dat zorgde voor concreet resultaat: zo hebben we succesvol aandacht gevraagd voor snelfietsroutes (zie 2.1.1), stationsstallingen en het fietsbeleid in de grote steden (inclusief stallingen). De initiatiefnota van SP, PvdA en CDA over recreatief fietsen, fietsen in het openbaar vervoer en barrières is een belangrijk signaal dat er bij veel partijen in het politieke spectrum ideeën leven over fietsen. We zijn betrokken bij het verder ontwikkelen van deze ideeën. Naast de Tweede Kamer zijn we ook op andere niveaus in gesprek met relevante beleidsmakers en adviseurs. In de zomer voerden we onder meer een gesprek met minister Schultz van Haegen, waarin ze aangaf veel kansen te zien voor de fiets. Ook spraken we met het College van Rijksadviseurs over het nationaal fietsbeleid. Een van de belangrijkste onderwerpen in 2013 was de overlast die snorscooters veroorzaken op het fietspad: hard rijden, asociaal gedrag en niet te vergeten aanzienlijke luchtvervuiling. Veel fietsers hebben hier grote problemen mee. In augustus pleitten we daarom samen met Natuur & Milieu en Milieudefensie voor een verbod op verkoop van snorscooters met verbrandingsmotor, zodat in ieder geval dat laatste probleem een stuk minder zal worden. Ook het Longfonds is er van overtuigd dat de vervuilende snorscooters van het fietspad af moeten, en sloot zich bij de oproep aan. In december hebben de vier grote steden een brief naar het kabinet gestuurd met een roep om meer maatregelen. Er zit duidelijk beweging in dit onderwerp, en dat is goed nieuws voor de fietser.
Jaarverslag 2013
14
De internationale lobby vindt voornamelijk plaats binnen de European Cyclists Federation (ECF). We speelden een belangrijke rol in de Nederlandse delegatie op het wereldfietscongres Velo-City in Wenen. Ook participeert de Fietsersbond in de Dutch Cycling Embassy, die als doel heeft om de Nederlandse fietscultuur naar het buitenland te exporteren. Doelen
Meer aandacht voor de fiets in het nationale mobiliteitsbeleid, met aandacht voor regelgeving én middelen.
Stappen vooruit in het tegengaan van overlast van snorscooters.
Bijdragen aan versterking ECF en een herkenbare Fietsersbond-inbreng.
Concrete resultaten
Veel aandacht voor scooteroverlast op de fietspaden
Moties in de Tweede Kamer op het gebied van snelfietsroutes, scooteroverlast, landbouwverkeer en fietsenstallingen rond stations
Bijdragen geleverd aan fietsnota SP, CDA en PvdA
Gesprekken met de minister van Infrastructuur en Milieu en het College van Rijksadviseurs.
Niet gerealiseerd
We slagen er wel in om de fiets onder de aandacht te brengen en te houden, maar dat leidt vooralsnog niet tot extra middelen.
2.2.2
Lokale en regionale lobby
In de provincies Fryslân en Zuid-Holland en de steden Amsterdam en Den Haag heeft de Fietsersbond naast actieve afdelingen ook medewerkers in dienst om de belangen van fietsers te behartigen en afdelingen te ondersteunen. De medewerkers fungeren als aanspreekpunt voor zowel afdelingen als gemeenten en provincies, geven beleidsadvies en verzorgen inbreng in diverse lokale en regionale fietsprojecten en -overleggen. Doelen
Efficiënte en effectieve lobby op lokaal en regionaal niveau.
Goed functionerende Fietsersbond-afdelingen in deze gebieden.
Concrete resultaten
Grote vorderingen in het scooterdossier in Amsterdam.
Jaarverslag 2013
Fietsers kunnen weer onder het Rijksmuseum door.
Succesvolle knelpuntanalyse in Fryslân.
Aanstelling medewerker Fryslân verlengd tot 2015.
Veel beleidsadviezen en actieve lobby in Den Haag.
Uitgebreide kennisoverdracht tussen afdelingen in Zuid-Holland.
15
Zie voor meer regionale successen paragraaf 2.3.3
2.2.3
Verkeersveiligheid en infrastructuur
In 2013 werd bekend dat het aantal dodelijke fietsslachtoffers in 2012 net zoveel was als het jaar ervoor: 200 fietsers vonden in het verkeer de dood. Hiermee werd de hoop, dat de stijging uit 2011 eenmalig was, teniet gedaan. De Fietsersbond pleitte daarom opnieuw voor maatregelen om dit cijfer omlaag te krijgen. Vooral het aantal slachtoffers onder ouderen baart ons zorgen. Een betere handhaving van de maximumsnelheid, uitbreiding van 30-km gebieden binnen de bebouwde kom, meer vrijliggende fietspaden, verdere ontwikkeling en implementatie van de airbag op auto’s en fietslessen zijn volgens de Fietsersbond een goede aanzet om het aantal dodelijke fietsslachtoffers te verlagen. In het begin van 2013 bleek dat onze inspanning in voorgaande jaren om betere gladheidsbestrijding voor elkaar te krijgen niet voor niets is geweest. Veel gemeenten zijn beter voorbereid op gladheid voor fietsers. Ook het wegnemen van obstakels zoals overbodige paaltjes wordt nu dermate goed door gemeenten opgepakt dat we daar erg tevreden over kunnen zijn. Daarnaast konden onze pleidooien voor ontvlechten en het beter inpassen van de fiets in het inrichtingsconcept Duurzaam Veilig op instemming van de vakwereld rekenen. In 2013 nam de Fietsersbond opnieuw deel aan werkgroepen van kennisinstituut CROW, waardoor we direct invloed kunnen uitoefenen op richtlijnen die in heel Nederland door beleidsmakers en wegontwerpers worden gebruikt. Ook leverden we bijdragen aan het Fietsberaad. Doelen
Kennis ontwikkelen en verspreiden over veiliger infrastructuur en voertuigen voor fietsers
Vergroten van kennis van fietsvriendelijke infrastructuur bij beleidsmakers, verkeerskundigen en actieve vrijwilligers
Specifieke aandacht voor veiligheid van fietsende ouderen, fietshelmen en overlast door (snor)scooters.
Concrete resultaten
Veel aandacht voor scooteroverlast op de fietspaden (zie ook 2.2.1)
Jaarverslag 2013
16
Opzet gemaakt voor standpuntbepaling over de ‘snelle e-bike’.
Groot aantal adviezen aan relevante belanghebbenden.
Bijdragen geleverd aan diverse congressen, werkgroepen van CROW en aan het Fietsberaad
Niet gerealiseerd
Het is niet gelukt om een artikel over fietshelmen in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd te krijgen. Wel hebben we het websitedossier geactualiseerd en in de media gereageerd op vragen hierover.
Het blijft op diverse onderwerpen moeilijk om de conservatieve vakwereld te overtuigen van de noodzaak om nieuwe kennis toe te passen.
2.2.4
Fiets en openbaar vervoer, fietsparkeren
De combinatie van fiets en openbaar vervoer is belangrijk voor veel reizigers. In het transport naar en van stations wordt de fiets erg vaak gebruikt. Dit zorgt voor een grote behoefte aan goede stallingsmogelijkheden. Ook het meenemen van de fiets in de trein is een belangrijk aandachtspunt. De Fietsersbond is daarom lid van diverse klankbordgroepen voor openbaarvervoerbedrijven, zoals het Landelijk Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer (LOCOV) en de Stichting Fiets en OV. In 2013 is er goed resultaat geboekt in dit dossier. De NS werkt aan een duidelijke toekomstvisie op het gebied van stallingen bij stations, en luistert hierbij goed naar onze inbreng. De uiteindelijke visie wordt in 2014 gepresenteerd, maar we zijn hier erg optimistisch over. Het mislukken van hogesnelheidstrein Fyra in het voorjaar bracht nieuwe kansen voor het fietsvervoer in internationale treinen. In de herstelde intercity van Den Haag naar Brussel kunnen weer fietsen worden meegenomen, en ook in de toekomstplannen voor het internationaal treinvervoer is de fiets weer duidelijk terug van weggeweest. Eind 2012 ontving de Fietsersbond een schenking van de vereniging Mijn-OV die zichzelf ophief. Als dank hiervoor hebben we onder meer een onderzoek uitgezet onder de leden van het Nationaal Fietspanel. Onderwerp was de kwaliteit van stallingen, ov-fiets en het meenemen van de fiets in de trein. Doelen
Realiseren van kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen bij stations, in binnensteden en bij voorzieningen.
Meepraten in ter zake doende klankbordgroepen zoals het LOCOV, Stichting Fiets en OV en de stichting Fietsparkeur.
Jaarverslag 2013
17
Betere mogelijkheden om fietsen in de trein mee te nemen, zowel binnen Nederland als naar het buitenland.
Concrete resultaten
We hebben een duidelijke stem gehad in de toekomstvisie van NS over het stallen van fietsen bij stations.
De problemen rondom stationsstallingen hebben een plaats gekregen in het Energieakkoord tussen de overheid en maatschappelijke partners.
Het Nationaal Fietspanel voerde een onderzoek uit over fietsen meenemen in de trein, ovfiets en stallingen.
In november opende een nieuwe fietsenstalling onder station Rotterdam Centraal: meer dan 5000 bewaakte plekken, de eerste 24 uur gratis.
Niet gerealiseerd
Het actieplan fietsparkeren van de minister van Infrastructuur en Milieu laat nog op zich wachten.
Er zijn nog weinig concrete stappen gezet in het verbeteren van de fietsenstallingen bij stations. Dit is begrijpelijk door de lange tijd die het kost om dit te realiseren, maar wel frustrerend voor de fietser.
2.3
Vrijwilligers
Onze vrijwilligers in het hele land vormen samen het kloppend hart van de vereniging Fietsersbond. Zij spannen zich samen in voor meer en betere fietsvoorzieningen op lokaal en regionaal niveau, en voor betere zichtbaarheid van de bond. De vrijwilligers in het land worden hierin ondersteund door het landelijk bureau. Doelen
Ondersteuning geven aan afdelingen en vrijwilligers die bijdragen aan meer en betere fietsvoorzieningen op lokaal niveau
Lokale en regionale vrijwilligers ondersteunen bij het regionaal vertalen van landelijke thema’s en campagnes.
De Fietsersbond streeft naar tevreden actieve afdelingsleden. Gemiddeld moet de beoordeling minimaal een 7 zijn.
De Fietsersbond streeft naar continuering en versterking van de afdelingen en provinciale teams.
Jaarverslag 2013
2.3.1
18
Regionale vertaling van landelijke campagnes
Vanuit het landelijk bureau stimuleren we onze 150 afdelingen en provinciale teams actief om landelijke activiteiten ook plaatselijk onder de aandacht te brengen. Hiervoor krijgen zij de beschikking over het nodige actie- en promotiemateriaal en een eigen website. Dit jaar stonden het vernieuwde Fietsersbond Meldpunt, het thema Fietsen zonder hindernissen en de fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien centraal. Concrete resultaten
60 afdelingen gingen lokaal aan de slag met het Fietsersbond Meldpunt.
Lokale publiciteit naar aanleiding van de acties op het Meldpunt.
Afdelingen lobbyden actief voor een plek voor de fiets in de gemeenteraadsverkiezingen van 2014.
Afdelingen dringen bij hun gemeenten aan om een plan van aanpak in het kader van de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid. Uit een rondgang in het najaar bleek dat veel gemeenten hier nog weinig aan gedaan hebben.
In het kader van de fietsverlichtingscampagne ‘Ik wil je zien’ zijn 55 reparatieacties uitgevoerd in 45 gemeenten. Daarnaast hebben 20 afdelingen 115 acties gevoerd op scholen.
Niet gerealiseerd
Het thema ‘Meer fiets, meer ruimte’ is als geheel niet gaan leven op lokaal niveau. Wel zijn in diverse gemeenten delen uit onze visie (ontvlechten, fietsenstallingen) onder de aandacht gebracht.
2.3.2
Scholing, werving en behoud van vrijwilligers
De Fietsersbond waardeert zijn vrijwilligers zeer. Ze vormen het hart van de vereniging, en zonder hen zouden we veel minder resultaten boeken. Om vrijwilligers verder te motiveren is het belangrijk dat ze goede mogelijkheden krijgen tot ontwikkeling en scholing. Daarnaast is er ook veel behoefte aan onderling contact. Om dit te bewerkstelligen organiseren we onder meer scholingsavonden (Fietsersbond Academie) op het landelijk bureau, ontmoetingsavonden in de regio en een excursie voor vrijwilligers. Ook op de halfjaarlijkse ledenraad is een inhoudelijk component ingebakken. Actieve afdelingsleden ontvangen daarnaast regelmatig de digitale Ketting Nieuwsbrief met hierin inhoudelijke artikelen over verkeerskunde en lokaal activisme. Vernieuwing van het vrijwilligersbeleid met een nadruk op werving en nieuwe vormen van vrijwilligerswerk is wel voorbereid maar nog niet uitgevoerd. In 2014 gaan we dit wel realiseren.
Jaarverslag 2013
19
Concrete resultaten
Drie bijeenkomsten van de Fietsersbond Academie over het Fietsersbond Meldpunt en over de nut en noodzaak van ontvlechten.
Acht avonden in de regio: Limburg, Zeeland, Zuid-Holland (2x), Drenthe, Gelderland, Utrecht en Noord-Brabant
Excursie naar Zwolle voor lokale vrijwilligers.
Op de Ledenraad werd gesproken over het Fietsersbond Meldpunt, Fietsstad, de gemeenteraadsverkiezingen en het gebruik van Twitter bij lobby.
Themadag voor provinciale vertegenwoordigers.
Drie Ketting Nieuwsbrieven, een vierde is in december voorbereid en verschijnt in januari 2014.
Niet gerealiseerd
Het is niet gelukt om de Ketting Nieuwsbrief tweemaandelijks te laten verschijnen. Dit is eens per kwartaal geworden. In 2014 staan er wel zes nieuwsbrieven gepland.
Er zijn minder bijeenkomsten van de Fietsersbond Academie georganiseerd. Daar staat tegenover dat er meer regioavonden plaatsvonden.
2.3.3
Advies aan afdelingen
Lokale afdelingen en provinciale vrijwilligers kunnen altijd aankloppen bij het landelijk bureau voor advies. Zowel op verkeerskundig, organisatorisch, juridisch als strategisch niveau hebben we dit jaar advies gegeven. Een greep uit de onderwerpen:
Behoud en uitbreiding van fietsenstallingen (meerdere gemeenten)
Betere en snellere fietsroutes (meerdere gemeenten)
Voorstellen snelfietsroutes (Limburg)
Ontvlechting (Utrecht)
Voorrang op rotondes (Zoetermeer, Best)
Fietsen op ecoducten (meerdere gemeenten)
Weghalen van paaltjes (Amsterdam, Eindhoven, Middelburg)
Behoud van oversteekplaatsen op N-wegen en spoorwegen (meerdere gemeenten)
Organisatorisch zijn ook vorderingen geboekt: in Rotterdam, Drechtsteden, Midden-Limburg, Moerdijk en Haarlem worden steeds meer nieuwe mensen actief. Afdeling Zuidoost Brabant heeft een nieuw enthousiast bestuur en de afdeling Schiedam is succesvol doorgestart.
Jaarverslag 2013
2.3.4
20
Successen op lokaal en regionaal niveau
In Amsterdam konden fietsers na jaren weer onder het Rijksmuseum door
Limburg vierde het Jaar van de Fiets en Fietsersbond-afdelingen waren te gast op diverse evenementen. Aan het ambitieuze startdocument Provinciaal fietsbeleid is ook bijgedragen door de Fietsersbond.
In de provincie Noord-Brabant wordt in 5 steden een netwerkanalyse uitgevoerd.
Aan Provinciale Staten van Fryslân kon een knelpuntenanalyse worden aangeboden.
Succes in Zuid-Limburg. Mede dankzij de afdeling kregen veel wegen een veiliger inrichting.
Het Hoogheemraadschap in Gouda en omgeving stemt grotendeels in met de voorstellen van de Fietsersbond om polderwegen en dijken veiliger te maken voor fietsers.
In Rotterdam wordt het tweerichtingenfietspad aan de Stationssingel (noordzijde station Rotterdam Centraal) doorgetrokken.
De afdeling Culemborg heeft een bestemmingsplan waarin fietspaden werden opengesteld voor gemotoriseerd verkeer tegen weten te houden bij de Raad van State.
Houten verwijdert in de hele gemeente obstakels op doorgaande fietspaden. Dat is een jaar na de workshop van de Fietsersbond en de gemeente over deze kwestie.
In Boxtel komt een fietstunnel met een omleiding voor het autoverkeer in plaats van een gedeelde tunnel.
De gemeente Utrecht heeft de gemeente geld uitgetrokken voor stoplichtarme fietsroutes nadat de Fietsersbond hier aandacht voor vroeg.
2.4
Onderzoek
Om goed te weten wat fietsers willen, en om te zien wat de staat is van het fietsnetwerk in Nederland moet je onderzoek doen. De Fietsersbond doet onderzoek naar actuele fietsonderwerpen om nieuwe kennis en inzichten te genereren. Die uitkomsten delen we graag met de buitenwereld. Met het Fietsersbond Meldpunt en het Nationaal Fietspanel onderzoeken we de mening van fietsers. Nieuw in 2013 was het door vrijwilligers uitgevoerde gestructureerd veldonderzoek.
2.4.1
Onderzoeksprogramma
In 2013 stond het onderzoeksprogramma voornamelijk in het teken van de analyse van het fietsnetwerk in tien Nederlandse gemeenten. De resultaten van dit onderzoek worden begin 2014 opgeleverd. Ook vond actueel onderzoek plaats naar de economische waarde van gezondheid door fietsen en hebben we een onderzoekslijn ontwikkeld voor 2014. In het kader van het jaarthema Meer fiets, meer ruimte is het thema ontvlechten methodisch uitgewerkt.
Jaarverslag 2013
21
Doelen
Kennis verwerven door het doen van eigen onderzoek.
Kennis toepasbaar maken voor beleid en communicatie.
Concrete resultaten
Netwerkanalyse in tien gemeenten.
HEAT-rapportage (Health Economic Assesment Tool) voor fietsen
Analyse cijfers verkeersveiligheid
Onderzoekslijn uitgezet voor 2014
Niet gerealiseerd
Onderzoek naar snelheden en intensiteit op de fietspaden is vervallen doordat een andere organisatie (TNO) vergelijkbaar onderzoek heeft gedaan.
De netwerkanalyse heeft door ziekte dusdanig veel vertraging opgelopen dat rapportage pas in 2014 plaatsvindt.
2.4.2
Fietsersbond Meldpunt
In 2013 is het volledig vernieuwde Fietsersbond Meldpunt gelanceerd. Door samen te werken met CreativeCrowds, de makers van de vergelijkbare website VerbeterDeBuurt, konden we bij de bouw profiteren van de technische infrastructuur en de opgedane ervaringen bij VerbeterDeBuurt. Toch is het Fietsersbond Meldpunt wezenlijk anders. Fietsers kunnen hun problemen en ideeën melden via de site of de app. De melding wordt vervolgens doorgestuurd naar de gemeente, en waar mogelijk ook naar een afdeling van de Fietsersbond. Onze afdelingen kunnen de meldingen gebruiken om te inventariseren, maar ook om extra druk uit te oefenen in hun reguliere contacten met gemeenten. Het nieuwe Fietsersbond Meldpunt werd begin 2013 opgeleverd door de bouwer, waarna een uitgebreide testperiode begon. In mei werd het Meldpunt officieel gelanceerd. De afdelingen gingen na de lancering meteen vol enthousiasme aan de slag met het nieuwe Meldpunt. Aan het einde van het jaar waren er zestig afdelingen actief. In de plannen gingen we uit van tien afdelingen. Wel zijn er minder meldingen gedaan. Waarschijnlijk komt dit doordat de tweede campagne om gebruik van het Fietsersbond Meldpunt te stimuleren pas in december startte. Gemiddeld werden er 12,5 meldingen per dag gedaan. Doelen
Een volledig werkend meldpunt in februari 2013.
Eind 2013 zijn er 10 actieve afdelingen op het Fietsersbond Meldpunt.
Jaarverslag 2013
Twee landelijke campagnes om gebruik van het Meldpunt te bevorderen.
Aan het einde van 2013 komen er 25 meldingen per dag binnen.
22
Concrete resultaten
Meldpunt werkt en er zijn apps voor iOS en Android.
60 actieve afdelingen op het Meldpunt
Twee campagnes: ‘Vervelende verkeerslichten’ en ‘Verlanglijstjes’
Niet gerealiseerd
2.4.3
Aantal meldingen per dag is beperkt gebleven tot 12,5
Nationaal Fietspanel
Het Nationaal Fietspanel is het opiniepanel van de Fietsersbond. Dit panel bestaat uit 1395 fietsers uit het hele land, zowel lid als geen lid van de Fietsersbond. Het Nationaal Fietspanel is een uitstekend middel om contact te leggen met fietsers, zodat we hun wensen en ideeën kunnen inventariseren. De uitkomsten genereren publiciteit, dienen als basis voor verder onderzoek, campagnes en lobby-activiteiten. In 2013 hebben we drie peilingen uitgevoerd. Een geplande vierde peiling over gladheid is door het ontbreken van gladheid in de laatste maanden van het jaar uitgesteld naar begin 2014. De leden van het Nationaal Fietspanel willen graag hun mening geven: de respons op onze vragen ligt gemiddeld tussen de 80 en de 90%. Een bijzonder hoog percentage voor een panel. Doelen
Het onderzoeken van de beleving en mening van fietsers over het fietsbeleid en de mening van fietsers over het fietsbeleid en fietsklimaat in Nederland.
Toename van 25% in het aantal leden.
4 peilingen in 2013, waarvan 2 gekoppeld aan een jaarthema.
Er is tenminste één partner gevonden voor een peiling.
Concrete resultaten
Ledenaantal is gegroeid met 40% naar bijna 1400.
Drie peilingen: verkeerslichten (fietsen zonder hindernissen), fiets en openbaar vervoer en weesfietsen (meer fiets, meer ruimte).
Jaarverslag 2013
23
Niet gerealiseerd
Een vierde peiling over gladheid is uitgesteld tot begin 2014
Er is nog geen partner gevonden. Organisaties en bedrijven zijn geïnteresseerd, maar hebben nog niet de stap gezet om het panel mede te financieren.
2.4.4
Het vergevingsgezinde fietspad
De Fietsersbond participeert in het project Vergevingsgezinde Fietspad, geleid door ingenieursbureau RoyalHaskoningDHV. In dit project staat het ontwikkelen van veilige fietsinfrastructuurconcepten voor oudere fietsers centraal. Op een vergevingsgezind fietspad hebben fietsers, en met name ouderen, minder risico op een eenzijdig ongeval omdat de infrastructuur rekening houdt met ‘foutmarges’ van de fietsers. Bijvoorbeeld door ontbreken van obstakels op of langs het fietspad, bredere fietspaden, beter belijning, betere bermverharding en geen hoogteverschillen tussen stoeprand en fietspad. Dit project is in 2013 begonnen met metingen en onderzoeken, en daarnaast met een enquête onder fietsers. In 2014 zal het project worden voortgezet met het interpreteren van de resultaten van de onderzoeken en het inrichten van twee testlocaties. Doelen
Het ontwikkelen van veilige fietsinfrastructuurconcepten voor oudere fietsers en het ontwikkelen van goede onderzoeksmethoden voor het meten van gedrag van fietsers met gebruik van camera’s, dagboeken en GPS.
Het project wordt publicitair en facilitair ondersteund door andere Fietsersbond-projecten, zoals Blijf Veilig Mobiel en het Fietsersbond Meldpunt.
Concrete resultaten
Diverse onderzoeken rondom het project.
Inventarisatie van knelpunten via het Fietsersbond Meldpunt.
Voorlopige projectsite is online.
Niet gerealiseerd
Koppeling van de projectsite aan Blijf Veilig Mobiel bleek niet haalbaar, daarom is er een aparte website gemaakt.
Jaarverslag 2013
2.4.5
24
Inventarisatie Fietsknelpunten Fryslân
Fietsers raken steeds vaker betrokken bij enkelzijdige ongevallen: een ongeluk waar geen andere weggebruiker bij betrokken is. Vaak is hier wel een andere oorzaak te vinden, zoals slecht wegdek, stoepranden, paaltjes, boomwortels of hekjes. Jaarlijks vallen er ongeveer 3000 gewonden door deze obstakels op fietspaden en wegen. Kinderen en ouderen zijn vaker betrokken bij enkelvoudige fietsongevallen. Vooral ouderen lopen daarbij vaak ernstig letsel op. Dergelijke ongelukken lopen in de winter door gladheid alleen maar op. In 2013 heeft de Fietsersbond daarom in opdracht van de provincie Fryslân knelpunten in deze provincie geïnventariseerd. Vrijwilligers van de Fietsersbond brachten op de fiets deze gevaarlijke plekken voor fietsers in kaart en documenteerden deze plekken uitgebreid met foto’s. Doelen
Samen met vrijwilligers fietsknelpunten in de provincie Fryslân inventariseren en deze rapporteren aan de wegbeheerders.
Wegbeheerders en inhoudelijk betrokkenen bewust laten worden van het belang van goede infrastructuur voor fietsers.
Concrete resultaten
Inventarisatie van 390 knelpunten in de provincie.
Rapportage aan provincie en gemeenten.
Verschillende gemeenten zijn gestart met de uitvoering.
2.4.6
Fietscommunity
De Fietscommunity is een extern samenwerkingsverband met onder meer de Universiteit van Amsterdam, de Rijksuniversiteit Groningen, Platform31 en het Fietsberaad, met als doel wetenschappelijk onderzoek te koppelen aan praktijksituaties en de mensen die hier in de praktijk mee te maken hebben, zodat ideeën, inzichten en informatie worden uitgewisseld. Er wordt o.a. onderzoek gedaan naar ‘de trends in het fietsgebruik en de beleidsimplicaties‘, ‘het gebruik van de e-bike’ en ‘de rol van de fiets binnen het multimodaal reizen’. Doelen
Overdracht van bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek naar mensen uit de praktijk, en vice versa.
Stimuleren van overleg met gebruikersgroepen en andere belanghebbenden, waarmee fietsonderzoek in een bredere context kan worden geplaatst.
Jaarverslag 2013
Concrete resultaten
Opstartconferentie met meer dan 60 deelnemers.
Er is een intranet gebouwd waarop de deelnemers kennis kunnen uitwisselen.
Een tweede bijeenkomst is in voorbereiding.
25
Jaarverslag 2013
26
3
Voorlichting en educatie
3.1
Communicatie algemeen
2013 was een jaar vol vernieuwing voor de Fietsersbond. In de zomer introduceerden we een nieuw logo, en dus werden veel publicaties en communicatiemiddelen vervangen. Door natuurlijke momenten te kiezen (vervangen als het op is) en meteen rekening te houden met wettelijke veranderingen zoals het toepassen van SEPA-eisen (Europese bankregels) en IBAN-nummers zijn de kosten beperkt gebleven. De cijfers voor landelijke media-aandacht zijn ongeveer gelijk gebleven. We waren dit jaar wel vaker op de radio dan anders. Belangrijke onderwerpen zijn daarbij geweest de overlast van snorscooters, diverse fietscongressen, het fietspad onder het Rijksmuseum en fietsenstallingen: Dagbladen:
80
TV:
21
Radio:
57
Week- en maandbladen:
60
Naast deze landelijke aandacht hebben we vele keren de regionale media gehaald. Ook zijn veel berichten (onder meer door persbureaus) doorgeplaatst naar digitale media.
Doelen
De in 2011 vastgelegde communicatiestrategie wordt geëvalueerd.
Professionele woordvoering naar de pers.
De meest courante communicatiemiddelen van de Fietsersbond zijn voor 60% uitgevoerd in de nieuwe huisstijl.
De gemeten naamsbekendheid is toegenomen ten opzichte van 2012.
Concrete resultaten
Net als in 2012 veel media-aandacht.
70% van de communicatiemiddelen is vernieuwd.
Jaarverslag 2013
27
Niet gerealiseerd
Evaluatie van de communicatiestrategie was niet op tijd gereed. Deze wordt in 2014 afgemaakt.
Het gaat niet goed met de naamsbekendheid van de Fietsersbond. Deze is gedaald van score 20 (in 2010), via 16 (in 2011) en 14 (in 2012) naar 13 in 2013. De waardering voor de Fietsersbond is gedaald van 66 (in 2010), via 62 (in 2011) en 64 (in 2012) naar 61 in 2013. Hoewel deze daling kenmerkend is voor de hele sector is dit een punt van zorg.
3.2
Website
Het webplatform van de Fietsersbond blijft groeien. In totaal trokken de websites van de Fietsersbond in 2013 meer dan 2 miljoen unieke bezoekers. Daarmee zijn de doelstellingen meer dan behaald. Oorzaken hiervoor zijn onder meer het vernieuwen van het Fietsersbond Meldpunt, de Fietsersbond Routeplanner, uitgebreide zoekmachinemarketing en verbeterde pagina’s. Het populairst zijn pagina’s met consumentenvoorlichting, bijvoorbeeld over elektrische fietsen. Daarom hebben we veel tijd gestoken in het verbeteren van deze informatie. Daarnaast zijn ook steeds meer lokale afdelingen actief op de website. In het najaar werd door het webteam zelf de ombouw van de website naar een nieuw ontwerp gerealiseerd. Door dit in eigen hand te houden konden we de kosten beperkt houden. In plaats van een fullservicebureau gebruiken we freelancers voor kennis die we niet zelf in huis hebben. Ook op tekstueel gebied kunnen en doen we meer. Uit de medewerkers werd een multidisciplinair team (communicatie, Vogelvrije Fietser, marketing, webtechniek) gevormd dat verantwoordelijk is geworden voor de webredactie. De communicatie van de Fietsersbond op sociale netwerken als Twitter en Facebook verliep ook goed. Beide profielen groeiden weer duidelijk in populariteit. Twitter wordt daarnaast ook strategisch gebruikt, onder meer door de directie, de medewerker beleidsbeïnvloeding en diverse afdelingen. Doelen
Een goed werkend en technisch up-to-date platform
Groei in het aantal bezoekers (+15%) , nieuwsbriefabonnees (+10%) en volgers op Twitter en Facebook (+25%)
Concrete resultaten
Een in de nieuwe huisstijl uitgevoerd goed werkend webplatform
Jaarverslag 2013
28
Gezonde groeicijfers voor website (+42%), nieuwsbrief (+40%), Twitter (+39%) en Facebook (+135%)
Niet gerealiseerd
Door verminderde beschikbaarheid van medewerkers blijft de scholing van afdelingswebmasters achter op schema.
3.3
Vogelvrije Fietser
De Vogelvrije Fietser is al sinds de oprichting het ledenblad van de Fietsersbond. Door bezuinigingen werden er in 2013 voor het eerst maar vier nummers van het blad uitgebracht, in plaats van de traditionele zes. In het blad werd onder meer aandacht besteed aan het nut van brede banden, fietsen als belevenis, bijzondere fietsen zoals de muziekfiets en de bioscoopfiets en het meenemen van fietsen in de trein. Een speciale vermelding verdienen de acties van de nieuwe Vogelvrije Fietser-columniste Mapije. Zij wist met haar ideeën de fietsliftplaats en het zangfietspad veel publiciteit te krijgen. De fietsliftplaats werd gerealiseerd in Utrecht, het zangfietspad in Amsterdam. In 2014 zal Mapije nog meer ideeën beschrijven voor de VVF. Website Vogelvrijefietser.nl voorziet duidelijk in een behoefte. 15.000 unieke bezoekers per maand bekijken artikelen op de website, doen mee aan discussies of bladeren door het tijdschrift. Vooral artikelen over de snelle e-bike worden goed gelezen. Eind 2013 werd een lezersonderzoek opgesteld voor de Vogelvrije Fietser. Aan de hand daarvan meten we de tevredenheid van de lezers over het blad. Doelen
Vier nummers Vogelvrije Fietser
Een actuele, levendige website.
Concrete resultaten
Vier maal 38 pagina’s Vogelvrije Fietser
15.000 unieke bezoekers op de website.
Jaarverslag 2013
3.4
29
Consumentenvoorlichting
Nieuws over en tests van nieuwe producten zijn een belangrijke reden voor mensen om lid te worden van de Fietsersbond. Ook is het een belangrijke manier om mensen in contact te brengen met de Fietsersbond. Onze consumentenvoorlichter Kees Bakker (TestKees) test voor de Fietsersbond, maar wordt ook door diverse media geraadpleegd. Onder meer Trouw, De Telegraaf, Kassa Magazine (VARA) en De Rijdende Rechter (NCRV) deden een beroep op Kees’ kennis. In 2013 heeft Kees de volgende testen uitgevoerd: •
Stadsfietsentest
•
E-bike test in samenwerking met Telegraaf
•
Fietsendragertest
•
Fietspompentest
•
Bakfietsentest
•
Test van koplampjes met artikel in tijdschrift Miss Perfect.
•
Test innovatieve producten om bagage te vervoeren
•
Diverse producttesten voor de rubriek producten van de Vogelvrije Fietser
Doelen •
Vier grote testen, waarvan twee met een mediapartner
•
Verbeteren van de website
•
TestKees-video’s opnemen
Concrete resultaten •
Zes testen, o.m. met De Telegraaf en Miss Perfect
•
Nieuw format voor testen op de website
•
Video’s voor de fietsendragertest en de bakfietsentest
3.5
Fietspromotie
3.5.1
Fietsersbond Routeplanner
In 2013 konden we met hulp van sponsor Eneco een geheel vernieuwde versie van de Fietsersbond Routeplanner presenteren. De routeplanner is makkelijker in gebruik en werkt door de gebruikte technieken ook op tablets. Hoewel in het begin vooral veeleisende gebruikers enkele kinderziektes ervoeren, is duidelijk dat de nieuwe planner bij bezoekers in de smaak valt: de nieuwe planner wordt ongeveer 25% meer bezocht dan de oude.
Jaarverslag 2013
30
De samenwerking met Eneco bracht ook nieuwe kansen met zich mee. Voor een gezamenlijke actie van bungalowparkketen Center Parcs en Eneco tekenden we diverse fietsroutes in. Hierdoor kwam de Fietsersbond Routeplanner onder de aandacht van de klanten van zowel Eneco als Center Parcs. De vrijwilligers van de Fietsersbond Routeplanner hebben in 2013 ook 1000 kilometer nieuw fietspad ingevoerd. Daarnaast kun je in de routeplanner nu ook 300 voorgeplande routes vinden. In de tweede helft van het jaar hebben we gewerkt aan de mobiele versie en de apps van de Fietsersbond Routeplanner. Deze worden in het voorjaar van 2014 uitgebracht. Doelen •
Een vernieuwde Fietsersbond Routeplanner die ook geschikt is voor tablets en smartphones
•
Apps voor iPhone en Android
•
De database van de Fietsersbond Routeplanner wordt gebruikt voor onderzoek
Concrete resultaten •
De nieuwe Fietsersbond Routeplanner wordt gebruikt door bijna 900.000 unieke bezoekers.
•
Er worden ruim anderhalf miljoen routes gepland.
•
De database wordt volop gebruikt voor onderzoek, onder meer voor Rijkswaterstaat en de Fietsstadverkiezing.
Niet gerealiseerd •
De apps voor smartphones zijn nog niet gelanceerd. Na de kinderziektes in de nieuwe Routeplanner op de website hebben we extra tijd ingeruimd voor het testen van de nieuwe apps. In maart 2014 wordt de eerste versie uitgebracht.
3.5.2
E-bikeroutes Fryslân
De provincie Fryslân is erg blij met de elektrische fiets. Vooral ouderen blijven hierdoor langer fietsen en dat is goed voor hun gezondheid. Om het gebruik van de e-bike te stimuleren en om de berijders een veilige route te bieden vroeg de provincie aan de Fietsersbond om criteria op te stellen voor e-bikeroutes en een tiental speciale routes te maken aan de hand van de Fietsersbond Routeplanner. Doelen •
Checklist voor goede e-bikeroutes
•
Tien geschikte routes in de Fietsersbond Routeplanner
Jaarverslag 2013
31
Concrete resultaten •
Website, posters en folders met tien e-bikeroutes
•
Checklist die ook voor andere provincies gebruikt kan worden
3.5.3
Veilig en Bewust
Dit project onderzoekt de fietsveiligheidsproblemen van oudere fietsers en onderzoekt of het mogelijk is om de oudere fietser te helpen (via ICT oplossingen) veiliger te fietsen. In 2013 heeft de Fietsersbond samen met onderzoeksinstituten Roessingh en TNO onderzocht of oudere fietsers baat hebben bij een zogenaamd ‘feed-forward’-systeem. Met een feed-forward systeem krijgen fietsers realtime routeinformatie waarmee ongevallen voorkomen zouden kunnen worden. Een van de mogelijkheden is het hiervoor inzetten van de Fietsersbond Routeplanner. In 2013 voerde de Fietsersbond hiervoor een literatuurstudie en een enquête uit. De rest van het project start in 2014. Doel •
Voorbereidend onderzoek voor een ‘feed-forward’-systeem
Concreet resultaat •
3.5.4
Literatuurstudie en enquête
Fietsen naar het werk/Fietsinspiratietool
Binnen het project Heel Nederland Fietst hebben het platform Slim Werken Slim Reizen en de Fietsersbond in 2011 een website laten bouwen onder de titel Fietsinspiratietool. Op deze site kunnen werkgevers makkelijk zien hoe zij hun medewerkers kunnen aanzetten tot fietsen naar het werk. Omdat bleek dat de website niet goed genoeg aansloot bij de doelgroep en daarnaast technisch verouderd was, hebben we in 2013 een nieuwe website voorbereid. Deze website heeft een strakkere uitstraling, is te gebruiken op tablets en smartphones en bevat meer informatie. In het voorjaar van 2014 wordt deze site in gebruik genomen. Doel •
Verbetering van de bestaande website, zowel inhoudelijk als technisch en visueel
Concreet resultaat
Jaarverslag 2013
•
32
Een moderne, zakelijke website die kan dienen als platform voor alle informatie over fietsen naar het werk.
3.5.5
Rij2op5
Rij2op5 is een fietsstimuleringscampagne die medewerkers, die op fietsbare afstand van hun werk wonen (tot 15 km) maar altijd de auto pakken, stimuleert minimaal 2 dagen per week te fietsen naar het werk. Wie de auto laat staan en voortaan met de (elektrische) fiets naar het werk gaat leeft gezonder, stoot minder CO2 uit en zorgt voor minder drukte op de weg. Rij2op5 bereikt deze automobilisten door de campagne op feestelijke wijze te introduceren in de deelnemende bedrijven. Er worden sprekende communicatiemiddelen ingezet en gedurende het seizoen worden diverse acties aangeboden om het fietsen naar het werk onder de aandacht te houden. Samen met Stichting Doen heeft de Fietsersbond dit jaar extra elektrische fietsen ingezet om werknemers in het MKB kennis te laten maken met de elektrische fiets. Doelen •
Opschalen van de campagne rij2op5 naar minimaal 150 bedrijven.
•
80 elektrische fietsen aanschaffen die worden gebruikt in 150 bedrijven voor 1600 medewerkers.
Concrete resultaten •
42 bedrijven deden mee met rij2op5
•
Er hebben 25 bedrijven mee gedaan aan de fietsinspiratiesessies. Deze sessies zijn door de deelnemers zeer positief ontvangen.
•
35 aangemelde bedrijven voor de e-bikeproef, 380 medewerkers zijn op de fiets gestapt.
Niet gerealiseerd •
Het is rij2op5 niet gelukt om op te schalen. De voucherregeling van het AgentschapNL voor MKB- bedrijven is voor rij2op5 niet gelukt.
•
De werving van bedrijven voor de e-bikeproef zat tegen, daarom is in overleg met Stichting Doen besloten om slechts 40 elektrische fietsen te kopen. In 2014 proberen we een andere aanpak.
Jaarverslag 2013
3.5.6
33
Fiets je fit Hoograven
De Utrechtse wijk Hoograven is een gevarieerde deels naoorlogse wijk die geld ontvangt uit de krachtwijken-aanpak. De gemeente Utrecht benaderde de Fietsersbond om een project in deze wijk uit te voeren om met name oudere en allochtone wijkbewoners meer te laten fietsen. Doelen •
Mensen in Hoograven stimuleren om vaker de fiets te gebruiken, voor bestemmingen binnen de wijk en recreatief buiten de wijk
•
Komen tot een aanpak die gebruikt kan worden in andere wijken
Concrete resultaten •
Succesvolle fietsinformatiedag
•
Diverse fietsactiviteiten, zoals een bandenplakworkshop en een tentoonstelling in de bibliotheek
•
Fietstochten voor senioren en allochtone vrouwen
Niet gerealiseerd •
3.5.7
Geen vrijwilligers gevonden om fietstochten structureel te organiseren
Wijken voor de fiets
Hoe richt je een wijk zo in dat mensen er graag willen fietsen? Dat is de vraag waar de Fietsersbond de afgelopen jaren het antwoord op heeft gezocht in het project Wijken voor de fiets. Samen met bewoners van stadswijken probeerden we dat antwoord te vinden. In 2013 werd Wijken voor de Fiets afgerond in Alkmaar Overdie, Amsterdam Noord, Amsterdam West en Amsterdam Nieuw-West. In alle wijken werd een tentoonstelling gehouden en een enquête naar het fietsklimaat uitgevoerd. Het volledige project is afgesloten met een symposium in Utrecht over fietscultuur. Dit is bezocht door 70 mensen uit de vakwereld. Doelen
Afronden van de evaluatie van de nog lopende wijken
Zoeken naar mogelijkheden om het project na 1 juni voort te zetten
Jaarverslag 2013
34
Concrete resultaten
Alle projectwijken zijn afgerond met een nota van aanbevelingen, die overhandigd is aan de wethouder verkeer van de gemeente of het stadsdeel.
Een succesvol symposium over fietscultuur met 70 aanwezigen en een bijbehorende publicatie voor contacten van Wijken voor de Fiets.
Niet gerealiseerd
Er is geen zicht op verlenging van het project
3.6
Educatie
3.6.1
Fietsschool
De Fietsschool van de Fietsersbond is in 2007 opgericht. Doel is het aanleren en bevorderen van veilig fietsgedrag voor alle doelgroepen die daar behoefte aan hebben, bijvoorbeeld kinderen en allochtonen, maar ook senioren die onzeker zijn in het verkeer. De Fietsschool werkt aan een netwerk van fietsdocenten verspreid over heel Nederland. Zij worden opgeleid voor het geven van praktische fietscursussen op verschillende niveaus en aan diverse doelgroepen. Deze fietsdocenten zijn opgeleid door ervaren trainers van de Fietsersbond. Het landelijk bureau zorgt voor begeleiding en coördinatie van de fietsdocenten, ziet toe op de lesmaterialen en organiseert scholingsdagen. Daarnaast zorgt het Fietsschool-team voor acquisitie. Doelen
Het vergroten van de veiligheid van fietsers door het inzicht in de persoonlijke fietsvaardigheid en de kennis van verkeersregels te vergroten.
Stimuleren van fietsen onder doelgroepen die minder fietsen vanwege gebrek aan kennis en vaardigheden.
In 6 provincies zijn voor verschillende doelgroepen fietslessen gegeven
Minimaal 1 terugkomdag en opleidingstraject voor fietsdocenten
Concrete resultaten
101 seniorendagen door heel Nederland, waarop ruim 2500 senioren les kregen over de (elektrische) fiets.
In ruim 60 klassen in het hele land kregen meer dan 1550 kinderen fietsles.
3 scholingsdagen voor fietsdocenten, 6 nieuwe fietsdocenten opgeleid.
Jaarverslag 2013
35
Via de website VrijwilligersNet is de informatievoorziening voor docenten verbeterd.
Niet gerealiseerd
Het grote aantal lessen zorgt soms voor problemen in beheersbaarheid. Zo wordt de interne evaluatie te vaak over het hoofd gezien.
3.6.2
Fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien
In 2013 was de Fietsersbond voor de derde keer verantwoordelijk voor de landelijke fietsverlichtingscampagne ‘Ik wil je zien’ in het najaar. Doel van de campagne was te stimuleren dat fietsers beschikken over werkende fietsverlichting en reflectie en deze gebruiken in het donker en bij omstandigheden met beperkt zicht. Doelen
100 acties van onze lokale afdelingen. Samen met Veilig Verkeer Nederland en de Politie in totaal 170 acties.
De helft van deze acties houden we op middelbare scholen, hogescholen, universiteiten, uitgaansgelegenheden en sportaccommodaties.
Free publicity - mediawaarde 120.000 euro (2012: 100.000)
Likes op de Facebookpagina van 1855 naar minimaal 5000
Unieke bezoekers op ikwiljezien.nl 25.000 (2012 : 15.000)
Concrete resultaten
Lokale afdelingen voerden 55 reparatieacties van fietslampen uit in 45 gemeenten, en daarnaast 115 acties op scholen, uitgevoerd door 20 afdelingen.
10 acties in samenwerking met de politie. In plaats van een boete kregen fietsers zonder licht lampjes uitgereikt.
Mediawaarde van de free publicity was 454.566 euro
6200 likes op Facebook
De campagnevideo is ruim 83.000 keer bekeken
Niet gerealiseerd
Door een grotere nadruk op de Facebook-pagina en het YouTube-filmpje is het websitebezoek achtergebleven: 8500 unieke bezoekers.
Jaarverslag 2013
3.6.3
36
Blijf veilig mobiel
De Fietsersbond participeert in het meerjarenprogramma Blijf Veilig Mobiel (BVM), dat wordt getrokken door ouderenbond ANBO. Voornaamste doel is het stimuleren en concrete handvatten bieden aan senioren (65-plussers) om langer veilig en fit aan het verkeer te blijven deelnemen. We zijn actief betrokken bij het kerngroepoverleg, hebben de website actueel gehouden en werkten mee aan het communicatieplan. Dit jaar brachten we diverse materialen uit onder de vlag van Blijf Veilig Mobiel. Samen met de BOVAG maakten we een Keuzewijzer voor elektrische fietsen. Daarnaast produceerden we een folder over de driewielfiets. Doelen
Verkeersveilige mobiliteit van senioren stimuleren
Mede vormgeven van communicatie en deelprojecten
Concrete resultaten
Verbeterde toegankelijke website met actuele informatie voor consumenten en daarnaast ook professionals.
Tien fietsdocenten van de Fietsschool hebben een training over de driewielfiets gevolgd. Een aantal van hen werkt sindsdien mee aan oefendagen.
De ‘Zebracheck’: een methode om de veiligheid en toegankelijkheid van zebrapaden in beeld te brengen.
De Veilig Mobiel-poster: een zintuigentest die mensen individueel of samen kunnen doen om te beoordelen of ze veilig door het verkeer kunnen.
Keuzewijzer e-bike, en aanvullend daarop een digitale Keuzehulp e-bike.
Folder over de driewielfiets
Jaarverslag 2013
4
Werving en baten
4.1
Inkomsten uit lidmaatschappen
37
In het beleidsdocument Koers 2015 staat als doel dat de Fietsersbond jaarlijks 3% ledengroei kent . Per 1-1-2013 waren er 34.342 leden. Op 1 januari 2014 waren dat er 32.864. Een daling van 1.478 leden, ongeveer 4%. We liggen dus achter op schema bij ledenwerving. Oorzaken:
Het aantal geworven leden viel tegen. Dit jaar hebben we vooral ingezet op ledenwerving via internet, onder meer door een fotowedstrijd op Facebook. Deze wedstrijd leverde echter nauwelijks leden op. Ook duurde de optimalisatie van de word lid-pagina’s langer dan we dachten . In 2013 werden daardoor slechts 1230 leden geworven.
Het aantal opzeggingen is licht gestegen. In 2013 beëindigden 2708 personen het lidmaatschap, wat neer komt op 7,5%. In voorgaande jaren bedroeg dit percentage 7% (2012) en 6,5% (2011). De meest genoemde reden voor beëindiging is dat mensen minder te besteden hebben.
Op 1 januari 2014 hadden we 332 donateurs. Een afname van 102.
4.1.1
Verhoging contributie per lid
Om de gevolgen van deze krimp en andere bezuinigingen op te vangen hebben we dit jaar een deel van onze leden telefonisch gevraagd om hun bijdrage vrijwillig te verhogen, en om een machtiging voor automatische incasso af te geven. De campagne is eind september afgerond. De extra inkomsten op jaarbasis (vanaf 2014) bedragen ruim 82.000 euro. In 2013 zorgde de campagne voor 62.500 euro aan extra inkomsten. Het was de bedoeling dat we dit jaar ook de minimumbedragen voor lidmaatschap zouden verhogen, maar door de opzeggingen om financiële redenen hebben we hiervan afgezien.
Jaarverslag 2013
38
5
Beheer en administratie
5.1
Leden- en financiële administratie
In 2013 is onze financiële administratie flink op de schop gegaan. De Europese SEPAbetalingsrichtlijnen zorgden ervoor dat we onze administratie anders moesten inrichten. Deze operatie is zonder al te veel problemen verlopen. Daarnaast zijn de financiële controlesystemen met kwartaalrapportages uitgebreid en er wordt frequenter gerapporteerd over budgetten en uren. Hierdoor wordt er binnen projecten strenger op budgetten en uren gestuurd. Doelen •
Een betrouwbare financiële administratie
•
Een up-to-date ledenadministratie
•
Een goed werkend geautomatiseerd gegevensverwerkingssyteem
•
Voldoen aan de verantwoordingsverplichting van elke afzonderlijke subsidieverstrekker en aan de regels voor Good Governance.
Concrete resultaten •
Een volledig SEPA-proof administratie
•
Bewaking van uren en budgetten is verbeterd, al is er nog veel verbetering mogelijk. Alle medewerkers van de Fietsersbond moeten leren om beter binnen budget en uren te blijven.
5.2
Personeel en organisatie
Op het landelijk bureau van de Fietsersbond in Utrecht werkten in 2013 gemiddeld 41 betaalde krachten, 22 mannen en 19 vrouwen. Zij werkten voornamelijk in deeltijd. De gemiddelde formatie van het landelijk bureau was in 2013 32,2 fte. In 2013 namen we afscheid van een aantal mensen. Onder hen webmaster Ab Stammeshaus. Ab is in juli na een lang ziekbed uit dienst gegaan en in augustus overleden. Ab was onze eerste echte webmaster en heeft de basis gelegd voor een enorme vernieuwing van onze website en die van onze afdelingen. De Fietsersbond heeft veel te danken aan Ab, en we missen hem erg. Hij is in besloten kring gecremeerd. Naaste collega’s van Ab hebben hem herdacht tijdens een bijeenkomst in september.
Jaarverslag 2013
39
Inhoudelijk lag de nadruk in het personeelsbeleid op het verder uitrollen van de in 2012 vastgestelde HRM-cyclus.
5.3
Huisvesting en beheer
In 2013 hebben we diverse mogelijkheden verkend voor nieuwe huisvesting voor de Fietsersbond. Het huidige kantoor is gedateerd en biedt geen perspectieven voor huisvesting op de lange termijn. Daarnaast hebben we door invoering van flexibel werken minder kantoorruimte nodig. Naar verwachting zullen we in het voorjaar van 2014 een nieuw kantoor betrekken. De Fietsersbond is in 2013 overgestapt op een zogeheten cloud-oplossing voor alle automatisering: medewerkers kunnen op iedere willekeurige pc inloggen op het Fietsersbond-netwerk dat draait op centrale servers. Deze nieuwe werkwijze heeft zeker in het begin nogal wat kinderziektes gekend. Deze problemen zijn inmiddels grotendeels opgelost.
Jaarverslag 2013
6
40
Bestuur en vereniging
De Fietsersbond is een vereniging, opgericht naar Nederlands recht en gevestigd in Utrecht, met 32.908 leden en donateurs (31-12-2013). Van al die leden zijn er zo’n 1500 actief in ongeveer 150 lokale afdelingen en/of in projecten.
6.1
Missie
De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. De Fietsersbond wil:
6.2
de kwaliteit van het fietsen in Nederland verbeteren, onder andere de voorzieningen voor de fiets, de veiligheid, de bereikbaarheid met de fiets, de kwaliteit van het product fiets en de dienstverlening aan fietsers, en daarmee ook het gebruik van de fiets vergroten.
meer ruimte voor de fiets en de fietsers, zowel in letterlijke zin (fysieke ruimte, voorzieningen) als in meer figuurlijke zin (aandacht, voorrang, status, waardering, laten meetellen)
Organisatie
Binnen de Fietsersbond is de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. Het hoogste orgaan binnen de vereniging is de ledenraad, gevormd uit de leden van de lokale afdelingen. De ledenraad benoemt de leden van het algemeen bestuur.
Jaarverslag 2013
6.3
41
Ledenraad
De ledenraad is dit jaar twee keer bijeen geweest, op 26 januari en op 21 juni. Iedere lokale afdeling mag vertegenwoordigers afvaardigen naar de ledenraad. Het aantal leden van de afdeling bepaalt hoeveel stemkaarten die afdeling krijgt. De ledenraad bepaalt en besluit over:
inhoudelijke koers en bestedingen van de Fietsersbond (beleidsplan, werkplan en begroting)
samenstelling van het bestuur
vertegenwoordiging van de ledenraad in het presidium
samenstelling van de controlecommissie
erkenning nieuwe afdelingen en vaststelling afdelingsgrenzen
Verder is de ledenraad een plek waar actieve vrijwilligers informatie uitwisselen, elkaar inspireren en helpen.
6.4
Ledenraadpresidium
Het ledenraadpresidium heeft tot taak de ledenraadsvergaderingen voor te bereiden en te leiden. Het presidium bestaat uit ten minste de ledenraadsvoorzitter, een plaatsvervangend voorzitter en een lid van het algemeen bestuur en was in 2013 als volgt samengesteld:
voorzitter: Dick Buursink
leden: Wim van Dijk en Tommy Bruggink
vertegenwoordiger algemeen bestuur: Karin Luidens
De leden van het presidium worden – met uitzondering van de vertegenwoordiger van het algemeen bestuur – benoemd door de ledenraad voor een periode van een jaar. Zij zijn steeds herbenoembaar.
6.5
Controlecommissie
Jaarlijks benoemt de ledenraad uit zijn afgevaardigden een controlecommissie van ten minste drie personen. Deze commissie toetst het jaarverslag, inclusief de jaarrekening, aan het werkplan en de begroting en overlegt hierover in april met het algemeen bestuur. Zij brengt in juni verslag uit aan de ledenraad. De controlecommissie bestond in 2013 uit Kees Terlouw, Martin Pöttker, Ton van der Burg en Dineke Becker.
6.6
Algemeen bestuur
Het algemeen bestuur (AB) is belast met het besturen van de vereniging en vergadert zes keer per jaar. Notulen van deze vergaderingen zijn voor alle leden op aanvraag beschikbaar. De bestuursleden zijn verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken en houden toezicht op het
Jaarverslag 2013
42
landelijk bureau. Het bestuur wijst uit zijn midden een deelnemer voor het presidium aan. Het AB legt verantwoording af aan de ledenraad. Het algemeen bestuur van de Fietsersbond ziet er op toe dat signalen uit de vereniging van leden en actieve leden goed worden opgepikt door het landelijk bureau. Elk jaar kijkt het bestuur ook terug op het eigen functioneren. Ieder jaar bespreekt het AB de binnengekomen klachten en de afhandeling daarvan zoals die plaats vindt binnen de klachtenregeling. In 2013 zijn geen klachten ontvangen. In de ledenraad van januari is afscheid genomen van Annemarie van Wingen en Frans van Schoot. Herman Gelissen is in deze vergadering benoemd tot penningmeester van het bestuur. In de oktobervergadering van het algemeen bestuur zijn William Nederpelt en Nico van Harten voorgesteld als bestuurslid. Zij zijn in de ledenvergadering van januari 2014 benoemd door de leden. Maartje Schlebusch heeft in juni het bestuur verlaten. Het algemeen bestuur kwam bijeen op 2 februari, 22 april, 27 juni, 9 september, 28 oktober en 9 december. Tijdens de bestuursvergaderingen kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan bod:
Projectacquisitie
Het jaarverslag over 2012
Financiën
Werkplan 2013
Managementstructuur
Eens per jaar brengt de accountant aan het algemeen bestuur verslag uit van zijn bevindingen. De bestuursleden van de Fietsersbond werken onbezoldigd, zij kunnen wel hun directe onkosten vergoed krijgen. In 2013 heeft één bestuurslid totaal € 621,26 gedeclareerd aan onkosten. Het dagelijks bestuur (DB), bestaande uit de voorzitter, vice-voorzitter en penningmeester van het algemeen bestuur, vergadert op afroep, vooral over personeelszaken. Jaarlijks voert het dagelijks bestuur een evaluatiegesprek met de directeur van de Fietsersbond. Input voor dat gesprek wordt onder andere gegeven door de ondernemingsraad. Gedurende 2013 was de samenstelling van het algemeen bestuur als volgt: Marijke van Haaren Voorzitter sinds juni 2007 Functie: interim wethouder bij de gemeente Rijnwaarden Overige nevenfuncties: Voorzitter Stichting Zero Emissie Busvervoer, voorzitter Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, voorzitter Taskforce Formule e-Team, voorzitter Stichting tot restauratie en instandhouding van de Commanderij te Doesburg, lid Commissie van Advies Burgers' Zoo, Lid Raad van Commissarissen Recreatie Gemeenschap Veluwe
Jaarverslag 2013
43
Herman Gelissen Penningmeester, bestuurslid sinds januari 2013 Functie: Programmadirecteur Stedenbaan Overige nevenfuncties: geen Erik Wagener Secretaris en vice-voorzitter, bestuurslid sinds juni 2010 Functie: directielid Waterschap Groot Salland. Overige nevenfuncties: voorzitter Raad van Toezicht van de Natuur en Milieufederatie Utrecht Frans van Schoot Bestuurslid sinds januari 2005 Functie: Voorzitter Fietsersbond afdeling Flevoland Overige nevenfuncties: Board member European Cyclists’ Federation Frans van Schoot is in 2013 afgetreden als bestuurslid Karin Luidens Bestuurslid sinds januari 2007 Functie: Beleidsadviseur Arbeidsmobiliteit Zorg & Welzijn, bij RegioPlus Overige nevenfuncties: Lid Raad van Toezicht van stichting Ons Bedrijf te Barneveld. Maartje Schlebusch Bestuurslid sinds juni 2007 Functie: Beleidsadviseur Gemeente Utrecht Overige nevenfuncties: Bestuurslid Stichting Hartman Fonds Maartje Schlebusch is in 2013 afgetreden als bestuurslid Kees Steeman Bestuurslid sinds januari 2010 Functie: Raadsadviseur deelraad Amsterdam-Noord Overige nevenfuncties: geen Annette van der Krogt Bestuurslid sinds januari 2012 Functie: Manager verantwoord beleggen bij Syntrus Achmea Vermogensbeheer Overige nevenfuncties: geen Rooster van aftreden bestuur Fietsersbond Bestuurslid
Datum aantreden
4 jaar in bestuur 8 jaar in bestuur
Karin Luidens
22-01-2007
22-01-2011
22-01-2015
Marijke van Haaren
23-06-2007
23-06-2011
23-06-2015
Kees Steeman
24-01-2009
24-01-2013
24-01-2017
Jaarverslag 2013
44
Erik Wagener
05-06-2010
05-06-2014
05-06-2018
Annette van der Krogt
16-06-2012
16-06-2016
16-06-2020
Herman Gelissen
26-01-2013
26-01-2017
26-01-2021
6.7
Directie
Eind 2013 is besloten de directie, in handen van Hugo van der Steenhoven, uit te breiden met een adjunct-directeur/teamhoofd, Saskia Kluit. De directie is belast met de dagelijkse leiding van het landelijk bureau en handelt conform het directiestatuut. De directie voert het werkplan uit. De directeur wordt betaald conform de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, schaal 13. De adjunct-directeur wordt betaald volgens schaal 12. Beiden hebben geen betaalde nevenfuncties in het werkveld van de Fietsersbond.
6.7.1
Management team
De directeur vormt samen met de overige teamhoofden het management team. In 2013 werden de teams als volgt geleid:
Team Beleid en Regio Teamhoofd: Hugo van der Steenhoven
Team Communicatie en Vrijwilligersbeleid Teamhoofd: Saskia Kluit
Team Projecten Teamhoofd: Saskia Kluit
Team Stafbureau Teamhoofd: Riet van Tuil
Jaarverslag 2013
7
45
Verantwoordingsverklaring
Het bestuur onderschrijft de principes van de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. De uitgangspunten van deze code zijn:
`Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden te zijn van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.
`De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.
‘De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.
Hieronder lichten we toe hoe dit bij de Fietsersbond in zijn werk gaat. 1.
Binnen de Fietsersbond is de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.
Conform de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen wordt de volgende functiescheiding aangehouden:
De ledenraad houdt toezicht
Het bestuur bestuurt
Het landelijk bureau, onder leiding van de directie voert uit.
Een uitgebreide uiteenzetting staat in hoofdstuk 6. 2.
De Fietsersbond werkt continu aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.
Sinds enkele jaren is het werkplan van de Fietsersbond SMART ingericht. In het jaarverslag vormen de gestelde doelen uit het werkplan de leidraad voor de verslaglegging. Door deze opzet van het werkplan en jaarverslag komen ook niet volledig gehaalde doelen aan de orde. Naast een geldbegroting maken we ook ieder jaar een urenbegroting per medewerker en per activiteit. Wekelijks registreren de medewerkers de gemaakte uren in het tijdschrijfsysteem. Aan de hand van de maandelijkse rapportage volgen projectleiders en het management team de besteding van de uren en kan indien nodig bijgestuurd worden. Deze aanpak is afgelopen jaar volledig ingevoerd, maar moet op sommige punten aangescherpt worden. Dit is voor 2014 een aandachtspunt van het management.
Jaarverslag 2013
46
Binnen de Fietsersbond wordt gebruik gemaakt van een verplichtingenadministratie. Hierdoor kunnen projectleiders en management de (geplande) bestedingen volgen. Iedere factuur moet door de verantwoordelijke budgethouder van een paraaf worden voorzien voor betaling en kan dan worden verwerkt in deze administratie. Per kwartaal voeren budgethouders een controle uit aan de hand van een uitdraai uit de boekhouding. Vrijwel alle werkzaamheden worden uitgevoerd door eigen medewerkers. Daar waar specifieke kennis nodig is, maken we gebruik van derden. Om de kwaliteitsborging te bewaken en interne kwaliteitsgroei te bevorderen streven we naar verkorting van de termijn waarop derden werk uitvoeren. Beleidsmedewerkers en medewerkers voorlichting besteden zo min mogelijk tijd aan ondersteunende werkzaamheden binnen de projecten. Dat wordt gedaan door medewerkers projectondersteuning. De begroting (geld en uren) wordt ieder jaar in oktober / november opgesteld voor het daaropvolgende jaar. Op dat moment zijn nog niet alle reacties binnen op subsidieverzoeken. Deze komen in de loop van het jaar binnen en hebben een eigen begroting. Om de aansturing en de controle te verbeteren werken we aan een dynamische begroting, inclusief een adequate planning en control cyclus. Het management team (MT) van het landelijk bureau bespreekt nieuwe activiteiten voor aanvang. In het MT wordt onder meer aandacht besteed aan de inbedding van een nieuwe activiteit in de organisatie, en vindt afstemming plaats tussen bestaande activiteiten en de nieuwe activiteit. Via het interne sociale netwerk Yammer houden alle medewerkers elkaar op de hoogte van ontwikkelingen en voortgang in de projecten. Regelmatig worden plenaire bijeenkomsten gehouden waar medewerkers een project of activiteit bespreken. Doel hiervan is om elkaar te informeren en werkzaamheden op elkaar af te stemmen. 3.
De Fietsersbond streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.
De belanghebbenden bij de Fietsersbond zijn alle fietsers in Nederland, met name de leden van de Fietsersbond, waaronder de vrijwilligers. Wij communiceren op diverse manieren met deze belanghebbenden, met als doel de belanghebbenden te informeren over ons werk en te luisteren naar de reactie daarop en de wensen van de belanghebbenden. De Fietsersbond heeft een landelijke website en meer dan vijftig websites van lokale afdelingen. Via deze websites informeren we ge誰nteresseerden en kunnen zij reageren, melding maken van ongewenste fietssituaties en klachten indienen.
Jaarverslag 2013
47
Op fietsersbond.nl vinden bezoekers jaarverslagen, onafhankelijke consumenteninformatie, informatie over verkeersveiligheid en actueel nieuws. De Fietsersbond Routeplanner is de succesvolste pagina van de website. Via deze fietsrouteplanner kunnen bezoekers op maat een fietsroute samenstellen. Dat doen zowel leden als niet-leden veel en vaak. De Routeplanner wordt gevuld door honderden vrijwilligers. Zij worden ondersteund door het landelijk bureau en kunnen diverse bijeenkomsten bezoeken. Iedereen kan zich aanmelden voor de Fietsflits. De Fietsflits is de digitale nieuwsbrief van de Fietsersbond met het laatste nieuws over onze activiteiten en acties en wordt één keer per maand verstuurd. De oplage is rond de 14.000. De leden van de Fietsersbond ontvangen vier keer per jaar (tot 2013 zes keer per jaar) het verenigingsblad Vogelvrije Fietser (VVF) met veel informatie over het werk van de Fietsersbond. De brievenrubriek in de VVF wordt door lezers veel gebruikt. Ook de website Vogelvrijefietser.nl is succesvol. De vrijwilligers van de 150 lokale afdelingen zoeken actief de fietser op. Regelmatig zijn ze tijdens acties te vinden in een kraam op een centrale plek waar ze informatie geven over fietsen en luisteren naar wat de lokale wensen en problemen zijn. Op het landelijk bureau staat het team Vrijwilligers en Afdelingen klaar om de lokale afdelingen te ondersteunen en van informatie te voorzien. Op de website is een afgebakend deel, Vrijwilligersnet, speciaal ingericht voor onze lokale vrijwilligers. Bijna wekelijks wordt de digitale nieuwsbrief Schakeltje verstuurd aan de vrijwilligers. Enkele keren per jaar wordt voor alle vrijwilligers ook een themabijeenkomst georganiseerd. Via de Ketting Nieuwsbrief (digitaal en op papier) worden de afdelingen ingelicht over lopende campagnes en wordt verslag gedaan van afdelingsactiviteiten. Afdelingen kunnen ieder jaar ideeën aanleveren voor het werkplan. Dit stimuleren we actief. Ook landelijk zoekt de organisatie contact met fietsers. Het Nationaal Fietspanel probeert via onderzoeken er achter te komen wat de fietser beweegt. Daarnaast wordt intensief gecommuniceerd met fietsers via Facebook, Twitter en Linkedin. De Fietsschool van de Fietsersbond heeft intensief contact met vrijwilligers, de opleiders en docenten. Deze worden tijdens informatiebijeenkomsten en via persoonlijk contact geïnformeerd. Ze hebben een eigen contactpersoon binnen het landelijk bureau. De Fietsersbond kent een klachtenregeling. De klachtenregeling kent de volgende doelstellingen: a. het recht doen aan de individuele klager; b. het bevorderen van de kwaliteit van de dienstverlening door de Fietsersbond.
Jaarverslag 2013
8
48
Financieel resultaat
De uitgebreide jaarrekening vindt u in de bijlage. Hieronder een samenvatting van het financieel resultaat. De bedragen zijn afgerond in duizendtallen, aangegeven met de letter K. €70K is dus circa 70.000 euro. De Fietsersbond heeft in 2013 ook de effecten gemerkt van de economische transitie. De bijdragen van subsidies van overheden is minder en voor het eerst een daling van het ledenaantal. Het jaar wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 70K. Door een succesvolle telemarketingcampagne is de ledenbijdrage nagenoeg gelijk met 2012 en dit zal ook effect hebben op de toekomstige jaren. De kosten hiervan drukken echter wel in zijn geheel op 2013. Het totaal bedrag aan baten over 2013 is € 3.807K en aan lasten € 3.877K. Verder heeft een aantal projecten ten opzichte van de begroting een negatief projectresultaat geboekt en is er extra geïnvesteerd in de interne bedrijfsvoering. Een grote operatie in 2013 was de leden- en financiële administratie SEPA-proof maken. De Fietsersbond heeft te maken met steeds hogere eisen die aan de (financiële) transparantie en organisatie worden gesteld. De basis voor het besluit om kosten voor fondsenwerving te gaan maken en de baten die hieruit vloeien, is een return on investment van 2 jaar. De totale kosten voor fondsenwerving bedragen in 2013 € 295K, dit is 22,54% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving (2012: 14,95%). Naast de telemarketingcampagne, wordt vooral via de website van de Fietsersbond leden geworven en door middel van affiliate marketing (banners). Ook de lokale afdelingen werven leden bij activiteiten en op hun afdelingswebsite. Het doel is meer bezoekers trekken naar de website en daarna lid maken. Verder is er in 2013 76,79% van de totale besteding uitgegeven aan de doelstellingen (2012: 80,90%). Beiden percentages vallen binnen de normen van het CBF-keurmerk.
8.1
Verbeterde bedrijfsvoering
Sinds 2012 werkt de Fietsersbond met een administratie die is ingericht op projectmatig werken. Deze werkwijze is grotendeels ingebed in de organisatie, maar heeft wel veel tijd gekost. Resultaten zijn een verbeterde informatievoorziening en financiële sturingsrapportages, om in te kunnen spelen op onze dynamische en complexe omgeving. In 2013 is tevens een start gemaakt met een nieuw vrijwilligersbeleid en heeft het bestuur besluiten genomen omtrent de hoogtes van de reserves. De reserve vrij besteedbaar vermogen heeft tot doel de financiële weerbaarheid van de Fietsersbond te vergroten in jaren dat de exploitatie een negatief resultaat heeft. Deze dient maximaal € 150K hoog te zijn. Samen met de continuïteitsreserve wordt
Jaarverslag 2013
49
dit het weerstandsvermogen. De hoogte van deze reserve is bepaald op maximaal € 642K. Dit bedrag wordt elke vijf jaar herijkt. Ook heeft 2013 in het teken gestaan om een zo efficiënt en effectief mogelijke organisatie te creëren. Vooral op het gebied van de financiële administratie zijn winsten geboekt.
8.2
Toelichting op de begroting 2014
De fiets staat onverminderd in de belangstelling en er ontstaan voor de Fietsersbond steeds meer mogelijkheden om met overheid en bedrijfsleven samen te werken. Een voorbeeld hiervan in de begroting is de verdere ontwikkeling van de Fietsersbond Routeplanner, met steun vanuit het bedrijfsleven, of de realisatie van snelfietsroutes door regionale overheden. Ook ligt het in de planning om te verhuizen. Vanwege de goede bereikbaarheid voor alle delen van het land, zal ons nieuwe thuishonk liggen in de regio Utrecht. Tot slot zal per 1-1-2014 het management van de Fietsersbond uitgebreid worden. De directie van de Fietsersbond wordt formeel vergroot naar 2 personen: een directeur en een adjunct-directeur. Daarnaast is er een nieuw teamhoofd voor Communicatie & Vrijwilligers bijgekomen. De begroting 2014 is opgenomen in de jaarrekening.
Jaarverslag 2013
9
50
Jaarrekening
Balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) In de jaarrekening staan achter de posten in de balans en staat van baten en lasten nummers welke refereren naar parafen waar een toelichting is te lezen op de bijbehorende post. Deze nummers staan in de kolom ref.(referentie). De rapporteringsvaluta van de jaarrekening is de euro.
ACTIVA
31-12-2013
31-12-2012
ref.
ImmateriĂŤle vaste activa MateriĂŤle vaste activa
1 1
4.184 26.938 31.122
14.705 52.690 67.395
Vordering subsidies Overige en overlopende activa
2 2
304.255 232.410 536.665
725.137 151.617 876.754
Spaar- / depositorekeningen Betaalrekeningen en kas
3 3
405.403 318.820 724.223
476.991 251.240 728.231
1.292.010
1.672.380
641.224 150.000 791.224
654.904 206.344 861.248
113.210 106.320 122.769 158.488 500.786
123.724 113.641 123.509 450.258 811.132
1.292.010
1.672.380
Totaal activa
PASSIVA Reserves Fondsen
4 4
Kortlopende schulden Loonbelasting en premies Reservering vakantiegeld / -dagen Subsidies Overige en overlopende passiva
5
Totaal passiva
Jaarverslag 2013
51
Staat van baten en lasten over 2013
Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten Som der baten
ref. 6 7 8 9
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
1.310.832 161 2.151.929 0 344.252 3.807.174
1.270.000 0 2.554.448 0 97.900 3.922.348
1.309.558 253 2.473.788 10.077 380.868 4.174.543
1.364.637 1.612.473 2.977.110
1.583.226 1.464.500 3.047.726
1.740.226 1.677.032 3.417.258
295.432 0 295.432
196.289 0 196.289
195.748 0 195.748
604.656
589.301
610.909
3.877.198
3.833.316
4.223.915
-70.024
89.032
-49.372
3.807.174
3.922.348
4.174.543
Lasten Besteed aan de doelstelling: Beleidsbe誰nvloeding Voorlichting en educatie
10
Werving baten: Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties van derden
11
Kosten Beheer en administratie
12
Som der lasten Resultaat
Resultaatbestemming 2013
2012
Mutaties in reserves en fondsen: Reserves - Continu誰teitsreserve - Bestemmingsreserve afdelingen - Bestemmingsreserve Stichting Fietsersbond ENFB projektburo Amsterdam
33.687 -17.696
-55.500 0
-5.823 10.168
0 -55.500
- Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering - Bestemmingsreserve activa doelstelling Vrij besteedbaar vermogen
-17.844 -6.004 -56.344
-13.499 5.516 14.111
-70.024
-49.372
Jaarverslag 2013
52
Kasstroomoverzicht Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat boekjaar Aanpassingen voor afschrijvingen Veranderingen in werkkapitaal Mutaties vorderingen en overlopende activa Mutaties langlopende en kortlopende schulden
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in (im)materiële vaste activa
Mutatie geldmiddelen Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december
2013
2012
-70.024 42.215
-49.372 37.860
340.089 -310.346 1.934
-147.453 -123.489 -282.454
-5.942 -5.942
-32.305 -32.305
-4.008
-314.758
728.231 724.223 -4.008
1.042.989 728.231 -314.758
Het kasstroomoverzicht is een overzicht van de geldmiddelen die in 2013 beschikbaar zijn gekomen, en van het gebruik ervan, en is opgesteld volgens de indirecte methode. Het geeft een verklaring voor de mutatie van het saldo liquide middelen op de balans.
Jaarverslag 2013
53
Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013 Stelselwijziging De jaarrekening 2012 is opgesteld volgens Richtlijn 640. In overleg met het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) gebruiken we in 2013 weer Richtlijn 650. De jaarcijfers van 2012 hebben we voor de vergelijkbaarheid omgezet naar Richtlijn 650.
Algemeen De jaarverslaggeving van de Fietsersbond is ingericht overeenkomstig de Richtlijn 650 Fondsenwervende Instellingen. Uniek aan deze richtlijn is dat onderscheid wordt gemaakt tussen kosten die gemaakt worden om gelden te werven, kosten die gemaakt worden in het kader van beheer en administratie en kosten die worden gemaakt om de gelden aan de doelstellingen van de organisatie uit te geven. Het volgen van deze richtlijn is een vereiste voor het verkrijgen en behouden van het CBF-Keurmerk voor goede doelen, waarvan de Fietsersbond houder is. De jaarrekening omvat de financiële gegevens van de Vereniging Fietsersbond te Utrecht met opneming van de saldi van afdelingen met een eigen bank- of girorekening.
Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Voor zover niet anders vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Als kortlopende vorderingen en schulden zijn de bedragen verantwoord die in het eerstvolgende jaar zullen worden ontvangen respectievelijk betaald.
Vaste activa De (im)materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde, onder aftrek van op de geschatte economische levensduur gebaseerde afschrijvingen. Op elke balansdatum (laatste dag van het jaar) wordt beoordeeld of er bijzondere waardeverminderingen hebben plaatsgevonden. Bijvoorbeeld omdat een item onherstelbaar kapot is gegaan of vervroegd is vervangen. In deze gevallen is het waardeverminderings-verlies direct als last verwerkt in de staat van baten en lasten. Een aanpassing van de gebruiksduur en/of restwaarde wordt toekomstgericht doorgevoerd. Bij de toelichting van de (im)materiële vaste activa is zichtbaar gemaakt of deze bestemd zijn voor de bedrijfsvoering of voor de doelstelling. De immateriële vaste activa bestaan uit de waardering van softwarepakketten.
Jaarverslag 2013
54
Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.
Reserves en fondsen Er is een continuïteitsreserve gevormd, bedoeld om de continuïteit te waarborgen in geval van (tijdelijke) tegenvallende inkomsten. Deze reserve voldoet aan de eis van het CBF dat de continuïteitsreserve niet hoger mag zijn dan maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. In 2013 heeft het bestuur de richtlijnen voor deze reserve vastgesteld en de hoogte van deze reserve bepaald op maximaal 642.000 euro. Dit bedrag wordt elke vijf jaar herijkt. De reserve vrij besteedbaar vermogen heeft tot doel de financiële weerbaarheid van de Fietsersbond te vergroten in jaren dat de exploitatie een negatief resultaat heeft. Het bestuur bepaalt de bestemming van het resultaat. De reserve vrij besteedbaar vermogen dient maximaal 150.000 euro hoog te zijn. Samen met de continuïteitsreserve wordt dit het weerstandsvermogen in 2014. De bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering en activa doelstelling zijn gevormd door de eigen middelen, die zijn aangewend voor investeringen in de activa voor respectievelijk bedrijfsvoering en doelstelling.
Grondslagen voor de bepalingen van het resultaat (saldo van baten en lasten) Het saldo wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de prestaties en verrichte diensten enerzijds, en anderzijds de kosten en andere lasten van het jaar, gewaardeerd tegen historische kostprijzen (werkelijk gemaakte kosten). De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Verliezen worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn.
Toelichting op de specificatie en verdeling kosten naar bestemming De lasten worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen: -
Besteed aan de doelstelling Kosten werving baten Kosten beheer en administratie
De kosten van besteding aan de doelstelling en werving baten bestaan uit twee componenten; directe en indirecte kosten. Bij directe kosten is er een directe relatie tussen de kosten en de doelstelling en worden de kosten dus voor 100% aan de betreffende doelstelling toegerekend. De indirecte kosten (kosten voor bedrijfsvoering; IT, facilitaire zaken en P&O) worden als volgt toegerekend.
Jaarverslag 2013
55
Kostentoerekening vindt plaats door middel van de kostenplaatsenmethode. Als kostenplaatsen worden aangemerkt de activiteiten en projecten. De uiteindelijke kostendragers zijn de doelstellingen Voorlichting en BeleidsbeĂŻnvloeding, de activiteiten in het kader van de Eigen fondsenwerving en Beheer en administratie. Deze zijn belast met de direct toewijsbare kosten en de verbijzonderde indirecte kosten. Dit vindt plaats op basis van besteedde uren, zoals verantwoord in de urenregistratie.
Pensioenlasten De door de Fietsersbond ingestelde pensioenregeling is te kwalificeren als een toegezegde bijdrageregeling. Uitgangspunt van de pensioenregeling is dat de werkgever maandelijks een premie ter beschikking stelt van 6%. Daarnaast kan de werknemer dit percentage op vrijwillige basis aanvullen tot het wettelijk vastgestelde maximum.
Toelichting op balans per 31 december 2013 1. Vaste activa Verloop immateriĂŤle vaste activa
verdeling Totaal
Aanschafwaarde per 31-12-2012 Investeringen in 2013 Aanschafwaarde per 31-12-2013
173.202 0 173.202
Bedrijfsvoering 75.910 0 75.910
Doelstelling 97.292 0 97.292
Afschrijvingen t/m 31-12-2012 Afschrijvingen over 2013 Afboeken 2013 Afschrijvingen t/m 31-12-2013
158.497 10.521 0 169.018
66.918 6.355 0 73.273
91.579 4.166 0 95.745
4.184
2.637
1.547
Boekwaarde per 31-12-2013
Verloop materiele vaste activa Totaal
verdeling Bedrijfsvoering Doelstelling
Aanschafwaarde per 31-12-2012 Investeringen in 2013 Aanschafwaarde per 31-12-2013
329.259 5.942 335.201
159.502 679 160.181
169.757 5.263 175.020
Afschrijvingen t/m 31-12-2012 Afschrijvingen over 2013 Afboeken 2013 Afschrijvingen t/m 31-12-2013
276.569 29.790 1.904 308.263
125.497 18.523 0 145.924
151.072 11.267 0 162.339
Boekwaarde per 31-12-2013
26.938
14.257
12.681
Jaarverslag 2013
56
2. Vorderingen en overlopende activa Hierin worden alle nog te ontvangen subsidies verantwoord. De post is lager dan het voorgaande jaar. Veel meerjarige projecten zijn dit boekjaar afgerond. Onder de post overige en overlopende activa is een bedrag aan openstaande posten van debiteuren opgenomen voor een bedrag van € 224.891 ten opzichte van € 143.634 in 2012. Dit bedrag is in de eerste maanden van 2014 ontvangen. Ten opzichte van 2012 zijn in december meer facturen verstuurd. Er wordt geen debiteurenrisico gelopen en er staan geen vorderingen meer open uit 2012.
3. Liquide middelen Hieronder zijn opgenomen de direct opeisbare gelden bij bankinstellingen. Betalingsverkeer loopt via de rekeningen bij de ING Bank. Gedurende het jaar wordt er op de betaalrekening gemiddeld € 100.000 tot € 150.000 gehouden. Per balansdatum wordt hier het saldo van afdelingen met een eigen giro aan toegevoegd, dit is ruim € 80.000. De Rabobank heeft een garantie afgegeven ten bate van de verhuurder van Kanaalweg 50, groot € 25.819. Deze garantie heeft als onderpand een depositorekening bij de Rabobank van dezelfde omvang als de garantie. De overige liquide middelen zijn allen ter vrije beschikking van de Vereniging Fietsersbond.
4. Reserves en fondsen De stand van de reserves: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve afdelingen Bestemmingsreserve St. Fietsersbond ENFB Projektburo A’dam Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering Bestemmingsreserve activa doelstelling Overig vrij besteedbaar vermogen
31-12-2013
31-12-2012
531.080 61.754 19.547 16.161 12.682 150.000
497.393 79.450 25.370 34.005 18.686 206.344
791.224
861.248
De mutaties van de reserves: De mutatie in de continuitsreserve is het bedrag dat overblijft na vrijval in de fonds activa bedrijfsvoering en doelstelling en het maximeren van het overig vrij besteedbaar vermogen. Verder zijn de bestemmingsreserves bijgesteld en is het resultaat ten laste van de continuïteitreserve gebracht.
Jaarverslag 2013
57
Continuïteitsreserve
2013
2012
Stand per 1 januari Bij: Af: vrijval Stand per 31 december
497.393 33.687 0 531.080
552.893 0 -55.500 497.393
Stichting Fietsersbond ENFB Projektburo Amsterdam De reserve van de Stichting Fietsersbond ENFB Projektburo Amsterdam betreft het door hun opgebouwde vermogen en is bestemd voor het uitvoeren van lokale activiteiten. Hier heeft naast de bijstelling geen mutatie plaatsgevonden, dit geldt ook voor de bestemmingsreserve afdelingen. Het bestuur heeft in 2013 besloten om met de betrokken afdelingen en de Stichting het gesprek aan te gaan om beide bestemmingsreserves op termijn (2015) op te heffen en toe te voegen aan de continuïteitsreserve. Er wordt naar gestreefd deze laatste te laten groeien naar € 642.000 (ABbesluit dd. 28-10-2013).
Bestemmingsreserve afdelingen Stand per 1 januari Af: vrijval Stand per 31 december
Bestemmingsreserve St. Fietsersbond ENFB Projektburo A’dam Stand per 1 januari Af: vrijval Stand per 31 december
Bestemmingsreserve activa bedrijfsvoering Stand per 1 januari Af: vrijval Stand per 31 december
Bestemmingsreserve activa doelstelling Stand per 1 januari Af: vrijval Bij: dotatie Stand per 31 december
Overig vrij besteedbaar vermogen Stand per 1 januari Af: resultaat Af: besluit maximale hoogte Stand per 31 december
2013
2012
79.450 -17.696 61.754
179.450 -100.000 79.450
2013
2012
25.370 -5.823 19.547
25.370 0 25.370
2013
2012
34.005 -17.844 16.161
47.504 -13.499 34.005
2013
2012
18.686 -6.004 0 12.682
13.170 0 5.516 18.686
2013
2012
206.344 0 -56.344 150.000
192.233 14.111 0 206.344
Jaarverslag 2013
58
5. Kortlopende schulden De opgenomen subsidies hebben betrekking op projecten met een looptijd langer dan 1 jaar. De hier opgenomen bedragen zijn in 2013 ontvangen, maar zijn bedoeld voor activiteiten in 2014. In 2013 zijn een groot aantal meerjarige projecten afgerond, wat heeft geleid tot de sterke daling in overlopende posten van subsidies. Onder overige en overlopende passiva zit een bedrag aan openstaande crediteuren en nog te betalen kosten van € 100.929. De grote afname van overige en overlopende passiva ten opzichte van 2012 wordt ook voor een groot deel verklaart doordat de vooruit ontvangen baten ad € 266.000 vorig jaar onder de overige schulden is verantwoord in plaats van onder de subsidies.
Niet uit balans blijkende verplichtingen De huurverplichting voor het pand bedraagt over het boekjaar 2013 circa € 90.000. Het huurcontract is tussentijds opgezegd en eindigt per mei 2014. Jaarlijks wordt de huur geïndexeerd conform de cijfers van het CBS. De huurverplichting voor het kopieerapparaat bedraagt over 2013 circa € 3.200. Het huurcontract is met de verhuizing opgezegd.
Jaarverslag 2013
59
Toelichting op staat van baten en lasten over 2013 De ledenraad van de Fietsersbond stelt de begroting vast. In deze begroting staan de directe kosten en de urenbesteding van de medewerkers. De medewerkers registreren de besteding van de uren per project in een integraal boekhoud- en registratiesysteem. De projectuitvoering wordt door eigen medewerkers en externen uitgevoerd.
6. Baten uit eigen fondsenwerving Het lidmaatschap van de Fietsersbond bedraagt in 2013 € 26 voor leden die ook de Vogelvrije Fietser ontvangen en € 13 voor steunleden. Het aantal leden is in 2013 gedaald van 34.381 naar 32.908 (ongeveer 4%). Het aantal donateurs op 31-12-2013 was 332 (ten opzichte van 434 in 2012). Het gemiddelde bedrag dat werd betaald bij de contributie-inning in 2013 bedroeg € 37,89 (€ 35,26 in 2012).
Baten eigen fondsenwerving Contributie Giften Donatiecampagne Donateurs
2013
2012
1.089.415 157.189 42.554 21.674 1.310.832
1.056.615 176.164 58.619 18.160 1.309.558
7. Baten uit acties van derden Hierin wordt de bijdrage 2013 (161 euro) vermeld van de Vriendenloterij aan de Fietsersbond. Dit is een bijdrage van mensen die meespelen voor de Fietsersbond. In 2012 bedroeg deze 253 euro.
8. Subsidies van overheden De post ‘subsidies van overheden’ bestaat uit de optelsom van subsidie-inkomsten uit activiteiten die voor overheden worden uitgevoerd. Ten opzichte van de begroting kan er verschuiving plaatsvinden door het niet toekennen van projecten in acquisitie, bijstelling van lopende projecten en toekenning van nieuwe projecten. Door het aflopen van meerjarige projecten in 2013 en het minder succesvol acquireren dan in 2012 is de realisatie in 2013 lager dan in 2012.
Jaarverslag 2013
60
Overzicht subsidies van overheden en overige bijdragen Subsidies Overige overheden bijdragen Realisatie Realisatie 2013 2013
Begroting Realisatie 2013 2012
Projectomschrijving Het Nieuwe Werken Rij 2 op 5 &Morgen Rij 2 op 5 E-bikes Vr. Verkeer / F4D Drenthe Biretco Rij 2 op 5 Utrecht Rij 2 op 5 landelijk Fietsinspiratietool Rij 2 op 5 Arnhem/Nijmegen Rij 2 op 5 Haarlem Waarderpolder Rij 2 op 5 Leeuwarden Rij 2 op 5 VNM Rij 2 op 5 Stichting Doen Telegraaf-testen Rij 2op5 Groningen-Assen Rij 2 op 5 Utrecht Lage Weide Friese Vertaling Mijn OV Diverse Fietsrouteplanner FRP Eneco Fietsschool Gelderland Heel Hoograven Fietst Fiets je fit in Hoograven ROV Utrecht Blijf veilig mobiel BVM training driewielfiets BVM E-bike keuzewijzer Fietslessen Afdeling Amsterdam Seniorvriendelijke fietsprodukten Fietsschool Friesland E-bike praktijkdagen Drenthe Veilig E-biken Friesland Uitvoering fietsbalansen Infrastructuur Friesland Snelfietsroutemeting Vergevingsgezind Fietspad
12.000 30.000
22.500 2.750 7.754 15.469 9.006 117.324 109.519
301.820
21.141 30.989 25.913 32.285 85.511
16.482 16.295 2.596 34.311 47.809 6.285 42.210 23.087 5.357 3.997 32.600
27.519 250
95.857 120.000
122.451 120.000
55.100 14.254 22.750
13.000 39.285 4.854 3.000
100.137 124.000 68.160 30.510 20.275 42.102 7.543 37.352
184.324 120.000 57.946 6.746
39.960
125.000
31.283 36.960
11.713 124.000 40.389 54.520 9.996 10.000
26.678
Jaarverslag 2013
Veilig en Bewust Fiets Focus Fiets Filevrij 2011-2012 Fiets Filevrij 2012-2013 Fietsverlichting Fietsverlichtingscampagne 2013 OV-fiets Digitale Tool: Zelfstandig naar school Onderzoek Fietsparkeur ECF Fietsverlichting Zuid-Holland Maastricht Den Haag Fryslân Fryslân Gezond Fryslân Parkeren Friesland vervolg Gelderland tours Verkeersveiligheidsgelden Flev. ROV Zuid Holland Fietsschool Schouw Knooppunten Haaglanden Groningen Gezond Fietscommunity Beleid algemeen Onderzoek E bike proof Overig *
Begroting 2013 Realisatie 2012
61
20.000 50.015 124.513 5.576 300.000
130.000 6.000
131.972 207.233 -48.513 302.494 14.560
11.602 6.400 40.932
41.886
30.000
30.000 121.500
14.992 23.228 49.163 12.569 10.000
5.150 41.847 48.000 25.000 108.945 930
10.000 17.785 -3.690
-5.447 375 10.969 575.218
678.171 2.268 48.000 2.661 839.395 3.696 2.554.448 2.770.994 573.436
37.713 2.000 2.151.929
47.070 231.168
2.339.488 2.473.788
214.960 297.206
* 50% van bedrag aan projecten in acquisitie onder begroting
9. Overige baten Onder de post ‘Overige baten’ vallen alle overige inkomsten van de Fietsersbond. Deze bestaan onder andere uit samenwerkingsopdrachten met partijen die geen overheid zijn, bijvoorbeeld Eneco en ANBO. In de tabel opgenomen onder paragraaf 8 zijn de projecten opgenomen waaraan deze bijdragen zijn besteed. Hieronder volgt een specificatie van de overige baten.
Jaarverslag 2013
62
Overige baten Afdelingen Eigen bijdrage lessen en serviceartikelen Rente Advertenties in VVF Gemeenten bijdrage Fietsstadverkiezing Overige bijdragen, geen subsidie overheden
2013
2012
661 60.769 11.976 11.678 28.000 231.168 344.252
8.764 26.527 17.398 22.138 8.835 297.206 380.868
Toelichting lastenverdeling Hieronder volgt een specificatie en verdeling van de kosten (derden) naar bestemming: Doelstelling, Werving baten en Beheer en administratie. De doelstelling van de Fietsersbond is onderverdeeld in twee hoofdgroepen: beleidsbe誰nvloeding en voorlichting. De hier vermelde begroting 2013 is volgens de Richtlijn 650 omgebouwd op basis van de aanwezige gegevens van het door het bestuur
Aankopen en verwervingen Publiciteit en communicatie Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten Afschrijving en rente kosten
Eigen BeleidsVoor- fondsenbe誰nvloeding lichting werving 63.122 75.033 11.673 307.167 700.388 206.306 853.654 719.377 52.049 46.308 38.731 2.921 94.386 78.943 5.954 0 0 16.528 1.364.637 1.612.473 295.432
Realisatie 2012
Begroting 2013
Realisatie 2013
Beheer en administratie
Werving baten
Doelstelling
Specificatie en verdeling kosten naar bestemming
Doelstelling
goedgekeurde begroting 2013.
0 149.828 243.430 339.915 0 1.213.862 944.153 1.216.961 382.247 2.007.328 2.015.733 2.133.688 21.810 109.770 130.000 145.470 158.532 337.816 445.000 333.584 42.066 58.594 55.000 54.297 604.656 3.877.197 3.833.316 4.223.915
10. Besteding aan de doelstelling In het algemeen kan gesteld worden dat de kosten binnen de begroting zijn gebleven. Ten opzichte van de aangenomen begroting zijn projecten in acquisitie toegekend en nieuwe subsidies geworven. Dit is een doorlopend proces. De kosten van de projecten worden direct toegerekend aan de projecten. In principe worden nieuwe projecten uitgevoerd door medewerkers van de Fietsersbond uit boventallige uren. In 2013 is 76,79% van de totale besteding uitgegeven aan de doelstellingen (2012: 80,90%).
Jaarverslag 2013
63
11. Kosten eigen fondsenwerving De totale kosten voor fondsenwerving, zoals vermeld in de bovenstaande tabel, bedragen in 2013 â‚Ź 295.432, dit is 22,54% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving (2012: 14,95%). Deze stijging wordt veroorzaakt door de telemarketingcampagne.
12. Kosten van beheer en administratie Kosten van beheer en administratie zijn de kosten die de Fietsersbond maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering. Hieronder vallen de kosten voor bestuur, ledenraad, directie, receptie, secretariaat, financiĂŤn en planning & control. De kosten voor beheer en administratie bedragen 15,60% van de totale lasten (2012: 14,46%). De stijging van dit percentage wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere accountantskosten en investering in de projectadministratie. Hier is in 2012 een start mee gemaakt, maar was in 2013 nog niet op het gewenste niveau.
Personeelskosten
2013
2012
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige kosten
1.514.716 255.290 87.050 127.968 2.007.328
1.581.387 243.371 89.314 219.616 2.133.688
Onder overige personeelskosten vallen kosten als reiskosten woon-werkverkeer, opleiding en salarisadministratie. Op het landelijk bureau van de Fietsersbond in Utrecht werkten in 2013 gemiddeld 41 betaalde krachten, 22 mannen en 19 vrouwen. Zij werkten voornamelijk in deeltijd. De gemiddelde formatie van het landelijk bureau was in 2013 32,2 fte.
Bezoldiging van de directie Het bestuur van de Fietsersbond heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie was in december 2013. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid wordt uitgegaan van de CAO Welzijn.
Jaarverslag 2013
64
De directeur is ingeschaald in schaal 13 van de CAO Welzijn. Naam:
H.J. van der Steenhoven
Functie:
Directeur
Dienstverband Aard (looptijd) Onbepaald Uren:
36 uur per week (100%)
Periode:
Vanaf 6 mei 2003
Bezoldiging (in euro’s) Bruto salaris
71.580
Vakantiegeld
5.726
Eindejaarsuitkering
6.416
Prestatiebeloning
SV Lasten
8.904
Pensioenlasten
3.249
---
Totaal jaarinkomen 2013
83.722
Totale overige lasten 2013
12.153
Totaal jaarinkomen 2012
83.133
Totale overige lasten 2012
11.832
De bestuurders ontvangen geen bezoldiging. Er zijn per balansdatum geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuurders en/of toezichthouders.
Huisvestingskosten De huur van het kantoor aan de Kanaalweg 50 te Utrecht, de servicekosten, de energielasten en beveiliging staan onder deze post.
Kantoor en algemene kosten Alle kosten ten behoeve van een verantwoorde bedrijfsvoering zijn hier in opgenomen, zoals de kosten voor automatisering, porto, telefoon, accountant. De kosten voor de Vogelvrije Fietser en marketing vallen eveneens hieronder. De kosten die de afdelingen maken, vallen ook onder deze post.
Afschrijving en rente Hieronder vallen de kosten van de afschrijvingen zoals vermeld in de toelichting op de balans per 31 december 2013 en de kosten van het betalingsverkeer.
Jaarverslag 2013
65
Overige gegevens Resultaatverdeling In de statuten zijn geen bepalingen opgenomen aangaande resultaatverdeling. Het bestuur heeft ingestemd met de resultaatbestemming zoals opgenomen in de staat van baten en lasten.
Controleverklaring BDO heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven. Deze is op de volgende twee bladzijden opgenomen.
Begroting 2014 Staat van baten en lasten Begroting 2014
Realisatie 2013
Realisatie 2012
1.391.000 0 1.640.288 0 268.150 3.299.438
1.310.832 161 2.151.929 0 344.252 3.807.174
1.309.558 253 2.473.788 10.077 380.868 4.174.544
1.151.162 1.221.553 2.372.715
1.364.637 1.612.473 2.977.110
1.740.226 1.677.032
314.986 0
195.748 0
314.986
295.432 0 295.432
575.845
604.656
610.909
3.263.546
3.877.198
4.223.915
-70.024 35.892 3.807.174 3.299.438 * in de begroting zijn de bedragen inclusief 45% in acquisitie
-49.371 4.174.544
Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden* Baten uit beleggingen Overige baten Som der baten
Lasten Besteed aan de doelstelling: Beleidsbe誰nvloeding* Voorlichting en educatie* Werving baten: Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties van derden
Kosten Beheer en administratie Som der lasten Resultaat
Utrecht, mei 2014
Hugo van der Steenhoven, directeur
Marijke van Haaren, voorzitter
3.417.258
195.748
Herman Gelissen, penningmeester
Jaarverslag 2013
10
68
Vooruitblik
2014 wordt het jaar van de fietsstadverkiezing. Vijf steden strijden om die eer en hebben zich voortreffelijk gepresenteerd op het Nationaal Fietscongres in november in Helmond. In het voorjaar valt de beslissing. We merken dat steden echt moeite doen om deze eretitel binnen te halen. Centraal in de fietsstadverkiezing en dit hele jaar staat ons motto ‘fietsen zonder hindernissen’. Daarnaast gaan we ons thema voor 2015 goed voorbereiden: 8-80: Leefbare steden voor iedereen. We willen dat mensen van 8 tot 80 prettig in de stad kunnen wonen en zich veilig lopend en fietsend in hun gemeenten kunnen verplaatsen. Dat kunnen we niet alleen bereiken, daarvoor willen en moeten we samenwerken met andere organisaties die streven naar een duurzame en leefbare stad. Verkeersveiligheid (denk ook aan onze succesvolle fietsverlichtingsacties) blijft een speerpunt voor ons in 2014. In veel projecten, samen met bijvoorbeeld TNO en andere onderzoeksbureaus, proberen we om verbeteringen aan de infrastructuur en de fiets te bereiken, zodat het veiliger en prettiger wordt voor ouderen en kinderen om te fietsen. We inventariseren knelpunten en investeren in het contact met fietsers om te weten wat er leeft op straat. Natuurlijk gaat er ook weer veel gebeuren met onze (nog steeds unieke) Routeplanner en ons Meldpunt. Ook willen we dit jaar veel aandacht besteden aan nieuwe vormen van vrijwilligerswerk en het inschakelen van nieuwe (soms ook jongere) actieve leden. De tijd dat we voor onze initiatieven makkelijk steun konden verwerven ligt achter ons. Dat is ook niet erg, want daardoor worden we als landelijk bureau ook scherp gehouden om die activiteiten te ontwikkelen waar behoefte aan is. Het afgelopen jaar hebben we dan ook een omslag ingezet naar steeds meer projectmatig werken. Dat klinkt wel makkelijk maar dat is het niet. We worden echt afgerekend op onze prestaties en dubbel gecontroleerd of we het geld doelmatig en met resultaat uitgeven. Dat vraagt veel van onze interne boekhouding en project en uren registratie. Zo zijn we dit jaar ook begonnen met het opstellen van kwartaalrapportages waarvan de uitkomsten ook elke keer in het bestuur worden besproken. In 2015 bestaat de Fietsersbond veertig jaar. Mede dankzij al het werk van honderden actieve vrijwilligers is bereikt dat Nederland een fietsland is geworden. Dat gaan we vieren natuurlijk, en in 2014 willen we dat al voorbereiden. We denken aan een grote fietstentoonstelling en zoeken aansluiting bij de start van de Tour de France in Utrecht in juli 2015. Hugo van der Steenhoven, directeur Fietsersbond
Jaarverslag 2013
11
69
Leeswijzer
1. Jaarthema’s 1.1 Meer Fiets, Meer Ruimte 1.2 Fietsen zonder hindernissen 2. Beleidsbeïnvloeding 2.1 Beleidsontwikkeling 2.1.1 Fietsfilevrij 2.2 Lobby 2.2.1 Nationale en internationale lobby 2.2.2. Lokale en regionale lobby 2.2.3 Verkeersveiligheid en infrastructuur Botsvriendelijke auto's Helmen Scooters 2.2.4 Fiets en OV en Fietsparkeren 2.3 Vrijwilligers 2.3.1 Regionale vertaling van landelijke campagnes 2.3.2 Scholing, werving en behoud van vrijwilligers 2.3.4 Successen op lokaal niveau 2.4 Onderzoek 2.4.1 Onderzoeksprogramma 2.4.2 Meldpunt 2.4.3 Fietspanel 2.4.5 Vergevingsgezinde Fietspad 2.4.6 Inventarisatie Fietsknelpunten Fryslan 2.4.7 Fietscommunity 3. Voorlichting en educatie 3.1 Communicatie Algemeen 3.2 Website 3.3 Vogelvrije Fietser 3.4 Consumentenvoorlichting 3.5 Fietspromotie 3.5.1 Fietsrouteplanner 3.5.2 Veilige E-bikeroutes Fryslan 3.5.3 Veilig en bewust 3.5.4 Fietsen naar het werk/inspiratietool 3.5.5 Rij2op5 3.5.6. Fiets je fit Hoograven 3.5.7 Wijken voor de Fiets 3.6 Educatie 3.6.1 Fietsschool 3.6.2 Verlichtingscampagne Ik wil je Zien
§ werkplan 2013
Blz
2.1 2.2
6 7
4.5
11
8.1 8.2 4.6 en 5.1 5.2 5.3 5.4 4.4 8.3 8.3 7.2
24 24 12 en 13 13 13 14 10 25 26 20
4.1 4.1 5.5 8.8 nieuw t.o.v. werkplan nieuw t.o.v. werkplan nieuw t.o.v. werkplan
9 9 14 29
8.4 8.5 8.6 7.3
26 27 27 20
6.4 6.4.1 nieuw t.o.v. werkplan nieuw t.o.v. werkplan 6.3 nieuw t.o.v. werkplan 6.1
17 18
7.4 7.6
21 23
17 16
Jaarverslag 2013
70
3.6.3 Blijf Veilig Mobiel
5.6
15
4. Werving en baten 4.1 Inkomsten uit lidmaatschappen 4.1.1 Verhoging contributie per lid
8.7 9.4
28 31
5. Beheer en administratie 5.1 Leden- en financiele administratie 5.2 Personeel en organisatie 5.3 Huisvesting en beheer
9.3, 9.6 9.1 en 9.2 niet expliciet in werkplan
30 en 32 30
4.3 4.2 6.2 6.5 7.1 7.4.1 7.4.2 7.5 9.5
10 10 17 18 20 21 22 22 32
6. Bestuur en vereniging (beschrijvend van aard, daarom niet uitgesplitst) 7. FinanciĂŤle verantwoording Nieuw t.o.v. werkplan Projecten die niet zijn doorgegaan Rioolvervanging Knooppuntennetwerken Menukaart Wijken voor de Fiets Fietsen naar de sport Verkeersveiligheidspakketten Incompanytraining fietsschool Fietsschool Rij2op5 Fietsen als Medicijn Database voor alle relaties