Veilig verkeer nu!

Recepten voor verkeersveiligheid

Dinsdag 17 augustus, Gent: een fietsster wordt gegrepen door een vrachtwagenchauffeur die rechtsaf rijdt. Beiden hadden tegelijk groen. Dinsdag 24 augustus, Antwerpen: twee meisjes komen om na een aanrijding met een vrachtwagen. Beiden hadden tegelijk groen. Hoe is dat mogelijk?

Focus op doorstroming

Onze verkeersinrichting is in heel wat Vlaamse, Brusselse en Waalse steden en gemeenten gefocust op de doorstroming van de auto en het gemotoriseerd vervoer. Omdat beide crashes op een door verkeerslichten geregeld kruispunt gebeurden, moet de focus op het conflictvrij maken van die lichten liggen, niet op de doorstroming. Dat kan een oplossing zijn om crashes te vermijden. Zeker op de specifieke kruispunten in Gent en Antwerpen.

Conflictvrij?

Op conflictvrije kruispunten zijn de verkeerslichten zo geregeld dat elke richting apart groen en rood krijgt. Zo kan je nooit een situatie krijgen waarbij vrachtwagens of auto's rechts of links afslaan en in conflict komen met fietsers of voetgangers die ook groen hebben en rechtdoor gaan.

Het is pijnlijk dat op beide kruispunten al eerder aanpassingen gebeurden. In Antwerpen draaide men deze zomer nog de beslissing voor het conflictvrije model terug en koos men opnieuw voor het conflictueuze model. De reden? Omdat er volgens het bestuur te veel file was en fietsers en voetgangers het rode licht negeerden.

Meer politieke moed!

Een conflictvrije regeling op kruispunten met lichten is één zaak. Echte politieke moed schuilt in de keuze om het individuele autoverkeer niet in elke straat, woonbuurt, stads- of dorpskern ten koste van alles vrije doorgang te geven. Om wijken en kernen veel minder of niet doorgankelijk te maken voor het autoverkeer. Om sluipverkeer aan te pakken en zo het gemotoriseerd verkeer in woon- en leefomgevingen drastisch te verminderen. Die keuze zien we in Vlaanderen, Brussel en Wallonië nog veel te weinig.

Op conflictvrije kruispunten zijn de verkeerslichten zo geregeld dat elke richting apart groen en rood krijgt.

Meer verkeersveiligheid

De Fietsersbond pleit om resoluut en helder te kiezen voor verkeersveiligheid. Om geen verkeersslachtoffers meer te tolereren. Terwijl volgens de verkeersbarometer van het onafhankelijk kennisinstituut Vias in het eerste half jaar van 2021 al 183 doden en 18.758 gewonden te betreuren vielen in ons land, spreken sommige politici over doorstroming en file. Nog te vaak worden keuzes gemaakt die de verkeersveiligheid in gevaar brengen.

De recepten om dit aan te pakken zijn gekend:

1. Creëer woonwijken, woonerven en leefbare woongebieden waar doorgaand verkeer wordt geweerd en sluipverkeer gemeden.

2. Veralgemeen de zone 30 op plaatsen waar er geen aparte fietsinfrastructuur is. De zone moet zo ingericht worden dat sneller rijden onmogelijk wordt.

3. Maak de verkeerslichten echt conflictvrij. Sterker nog: keer de prioritering in de lichtenregeling om. Houd fietsers en voetgangers niet op, zodat het gemotoriseerd verkeer zo min mogelijk tijd verliest.

4. Gebruik circulatieplannen in steden en gemeenten. Een goed plan vermindert het doorgaand verkeer en verbetert de bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad of gemeente.

5. Verminder het autoparkeren op straat. Maak zo meer ruimte vrij voor verkeersinfrastructuur, waarbij fietsers en voetgangers de weg niet moeten delen met het gemotoriseerd vervoer.

6. Werk met venstertijden voor vrachtverkeer en voer tonnagebeperking in. Zo vermijd je dat vrachtvervoer op drukke momenten een gevaar vormt voor andere weggebruikers.

Kies voor veilig verkeer nu!

Met andere woorden: kies voor verkeersveiligheid in plaats van de doorstroming van gemotoriseerd vervoer. Kies voor leefbare woonbuurten en durf te doen wat in het buitenland en in veel steden, ook hier, toegepast wordt: herverdeel de ruimte onder de bewoners en de actieve weggebruikers, zoals voetgangers en fietsers.

Dit vraagt politieke moed. Meer moed dan het aankondigen van historisch hoge bedragen voor fietsinfrastructuur. Als we echt werk willen maken van een land waarin de aanvaarding van risico's geen onderdeel is van het verkeersbeleid, dan moeten alle politici en alle administraties, op welk niveau ook, duidelijk die keuze maken.

WAT BRENGT HET NAJAAR VOOR HET FIETSBELEID?

Het wordt een druk najaar met concrete plannen voor meer verkeersveiligheid. Er komt een hernieuwde versie van het vademecum fietsvoorzieningen. De laatste versie van dit handboek om fietsinfrastructuur aan te leggen in Vlaanderen, dateert uit 2017.

We hopen dat de studie rond het gebruik van jaagpaden er nu snel komt. Hoe kunnen weggebruikers ook die ruimte veilig delen? En we hopen vooral dat de aangekondigde middelen voor betere weginfrastructuur snel vrijgemaakt worden. Zodat er voldoende projecten afgewerkt geraken en we echte verbeteringen zien op de openbare weg voor de fietser.

Ondertussen moeten we ook werk blijven maken van gelijkheid. Het gaat onder meer over vervoersarmoede: kwetsbare mensen die geen toegang hebben tot vervoer en zich niet kunnen verplaatsen. Even goed zijn er ingrepen nodig om meer vrouwen, kinderen en ouderen op de fiets te krijgen. Een echt fietsbeleid heeft oog voor alle fietsers van 8 tot 88, ongeacht geslacht, afkomst en economische status.

Waarom fietsen mannen meer dan vrouwen?

De visie van Julie Van Garsse van de progressieve vrouwenbeweging zij-kant op p. 12