1
ჟ
ან ლუკ გოდარი ამბობდა, რომ „ახალი ტალღა” უწინარესად კინოს სიყვარულია. გავკადნიერ დები და ვიტყვი, რომ ჩვენი ჟურნალის პათოსიც
რ
ა ხდება დღეს ქართულ კინოში, რა არის ახა ლი და კარგი, რა პრობლემებია, ვინ ქმნის დღეს ქართულ კინოს და ვინ ვერ ქმნის, რა ხდებოდა
ამითაა ნაკარნახევი. მე მომეცა საშუალ ება, მესაუბრა მკითხ
წარსულში (შორეულ, თუ არც ისე შორეულ), რა (როგორი)
ველთა ფართო აუდიტორიასთან იმაზე, რაც ყველაზე ძალიან
მემკვიდრეობა დაგვრჩა და, სავარაუდოდ, რა შეიძლება (ან
მიყვარს. კრიტიკოსი ვერ იქნება ობიექტური. პირიქით, ჩვენ
სასურველია) მოხდეს მომავალში, წარსულიდან და აწმყო
ვეხებით იმ მატერიებს, რაც ყველაზე მეტად ჩვენივე სუბიექ
დან, ერთი სიტყვით, რეალობიდან გამომდინარე?
ტური შეგრძ ნ ებებითაა განპირობებული. დავესესხები იგივე
თუ ახლა ამ ტექსტს კითხულობთ, ე.ი. ამ კითხვებზე პასუხების
გოდარს, და გავიმეორებ მის სიტყვებს, – „კრიტიკის არაობი
მიღების ჩვენს მცდელობასაც გაეცნობით (იმედი გვაქვს) მათგან,
ექტური აღფრთოვანება”... კრიტიკის ჩემეულ ი გაგება და არსი
რომლებიც, ერთი მხრივ, პროცესების უშუალო მონაწილეები
კი ერთია – კონსტ რუქციულ ობა.
არიან – ანუ თვითონ ქმნიან კინოს; მეორე მხრივ, მათგან, რომ
კინოპროცესი, კინოინდუსტრ ია და კრიტიკა ერთმანეთისგან განცალკევებით არ მოია ზრება. თუმცა რეალობა ხშირად არ გვაძლევს ამის მაგალითს. ჩვენ შევეცადეთ ეს სამი რგოლი ერთ მთლიანობად წარმოგვეჩინა. და კიდევ, ქართული კინო მასობრივ ცნობიერ ებაში ხშირად წარსულ დიდებასთან ასოცირდება. ალბათ დროა, გამოვემშ
ლებიც უძღვებიან ამ პროცესებს; და მესამეც – მათგან, რომლე ბიც ამ ყველაფერს აანალიზებენ, აფასებენ თუ აკვირდებიან. ამ ყველაფერს თითოეული ჩვენგანი განსხვავებულ რაკურ სში, ჭრილში, სხვადასხვაგვარ განათებაში, ფერში (ტონებში), აღქმის წერტილიდან (თუ კუთხით), სივრცეში, დინამიკაში და „თავისი” ობიექტივიდან ხედავს.
ვიდობოთ კლასიკოსთა მავზოლეუმს და ვისაუბროთ მის აწმ
თითოეულ ჩვენგანს წინა ხედზე ის გამოაქვს, რაც მისთვისაა მნიშ
ყოზე. დიმა მამულია, ქეთი მაჭავარიანი, სალომე ჯაში, მარი
ვნელოვანი, „მთავარი”; იმაზე ამახვილებს ყურადღებას, რაც უმთავ
ამ კანდელაკი – ახალი თაობა, სერიოზული განაცხადითა და
რესად მიაჩნია და იმაზე (და ისე) საუბრობს, რაც აინტერესებს, აღელ
დიდი პერსპექტივებით. ზაზა რუსაძე და ნანა ექვთიმიშვილი,
ვებს, რაც მოსწონს ან არ მოსწონს, როგორც უნდა და შეუძლია.
რომლებიც სულ მალე პირველი სრულმეტრაჟიან ი მხატვრ უ
საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტ
ლი ფილმების გადაღებას შეუდგებიან. ესაა ჩემი პასუხი სკეპ
როსა და საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენ
ტიკოსებისადმი, რომელთა განწყობა თუ პოზიცია ჩემთვის
ტრის განზრახვასაც, დაეფუძნებინათ ჟურნალი ქართული კი
არა მხოლოდ მიუღებელი, უბრალოდ გაუგებარია.
ნოს შესახებ, ეს მოსაზრება დაედო საფუძვლად.
ალბათ როცა ძალიან გიყვარს, ძალიან გტკივა კიდეც. ამი
„ფილმპრინტი” ასეთი და, აქედან გამომდინარე, ცოტა
ტომ ზოგჯერ კრიტიკული შეფასებაც სავსებით ბუნებრივია.
„უცნაური” ჟურნალი იქნება – თითოეულ ნომერზე რედაქტო
მთავარი კი მაინც იმ საქმის სიყვარულია, რასაც მე და ჩემი
რებისა და ავტორების არა ერთი და იგივე (როგორც ტრადი
გმირები უდავოდ სიყვარულით ვაკეთებთ.
ციულად ხდება), არამედ სხვადასხვა ჯგუფი იმუშავებს და კი ნემატოგრაფის „საავტორო” სურათს შექმნის.
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
[ ირინა დემეტრაძე ]
ჟურნალის ამ პირველ ნომერში თანამედროვე ქართული კინოს ჩვენეული ისტორიაა მოქცეული. ჩვენი კოლეგები მას სხვანაირად მოჰყვებიან... [ ლელა ოჩიაური ]
2
04
17
24
60
წარმოება დღეს "მარილივით თეთრი"
რეცენზია "რენე მიდის ჰოლივუდში"
ინტერვიუ აჩი არველაძე
20
50
56
რეცენზია "ბახმარო"
ინტერვიუ მიხეილ კობახიძე
კინომემკვიდრეობა "აკაკის მოგზაურობა"
10 უცხოური პრესის მიმოხილვა
07
ბერლინალეს ქრონიკები
CANNES
22
28
36
46
ინტერვიუ ნიკა თავაძე
ინტერვიუ დიმა მამულია
რეცენზია "ბუცეფალი"
ინტერვიუ არჩილ გელოვანი
31 26
რეცენზია "ხმელეთის 0.047%"
40 რეცენზია "სხვა ცის ქვეშ"
32 რეცენზია "გავარდნილები"
ინტერვიუ ნიკოლოზ რურუა
3
68
100
ინტერვიუ სიდიქ ბარმაკი
ინდუსტრია MINI EAVE თბილისში
63
71
97
103
სპეციალური რეპორტაჟი ინტერვიუ მანიუ დე შოვინი
თავისუფალი თემა კლდეზე ცოცვა
ინდუსტრია BOP სემინარები
კინოსთვის ერთად "ყველა წავიდა"
78
82
91
112
თავისუფალი თემა გმირების ძიებაში
ინტერვიუ თამარ ტატიშვილი
ინტერვიუ ვალ ხარიტონაშვილი
კინოანონსი
87
94
თანამედროვე ტექნოლოგიები დიალოგი ბლოგიდან
ინდუსტრია ბოშის ფონდის პროგრამა საქართველოში
გამომცემელი საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრი აღმასრულებელი მენეჯერი ნათია კანთელაძე / მთავარი რედაქტორები ლელა ოჩიაური, ირინა დემეტრაძე / დიზაინი მანანა არაბული ლიტერატურული რედაქტორი \ კორექტორი ნინო სვანიძე
/ ფოტოგრაფი ხათუნა ხომასურიძე
/ პრეპრესი ალექსი კახნიაშვილი / ნომერზე მუშაობდნენ ლელა ოჩიაური, ირინა დემეტრაძე, ზაზა რუსაძე,
ნანა ექვთიმიშვილი, ქეთი დანელია, მარიამ კანდელაკი, დავით სიმონია, ალეკო გაბუნია, თამარ ქარუმიძე, მაია ყიფშიძე, ანანო ასათიანი რედაქცია: ტელ.: +995 32 2 999200 /
ელ ფოსტა: info@gnfc.ge / დაიბეჭდა „24 საათის” გამომცემლობაში; ტელ.: +995 32 2 409445
განსაკუთრებული მადლობა საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის დირექტორს თამარ ტატიშვილს და კინოდისტრიბუციისა და ექსპორტის პროექტების მენეჯერს ქეთი
დანელიას. ჟურნალი გამოდის კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.
უცხოური პრესის მიმოხილვა
საერთაშორისო მედიაგიგანტები ქართული ფილმების შესახებ
[ ქეთი დანელია ]
რამაში ფილმის ჩასმას ძალიან გრძელი და მნიშვნელოვანი გზის გავლა სჭირდება. ასე
მსოფლიოში თვეში ასობით ფილმი გამო
თებს – ა კლასს – კანი, ბერლინი, კარლოვი ვა
დის. ყოველი მათგანის შემქმნელთა სურ
რი, ტორონტო და ა.შ. მიეკუთვნება.
ვილია, მათი ნამუშევარი პრესტიჟულ ფესტი
საერთაშორისო კინოჩვენებებში თანამედრო
ვალებზე მოხვდეს, მიიღოს მთავარი ჯილდო
ვე ქართული ფილმების დიდი ნაწილიც მონა
და აღიარება მოიპოვოს. ეს კი გარანტირებულ
წილეობს, ზოგჯერ პრემიებსაც იღებს და მათი
მაყურებელსა და მომავალი პროექტის დაფი
ავტორების მიღწევებსა და მომავლის პერს
ნანსების მარტივად მოპოვებას ნიშნავს.
პექტივებზე პრესაში წერილებიც ქვეყნდება.
სანამ ფილმს დიდი აუდიტორია ნახავს, პრო
მსოფლიოში არსებობს რამდენიმე პროფესიუ
დუსერები მას ფესტივალებზე გზავნიან, პრესის
ლი კინოგამოცემა, Variety, Screen International, Hol
თვის სპეციალურ ჩვენებებს აწყობენ და კრიტი
lywood Reporter, KinoKultura – ინტერნეტ ვებგვ ერ
კოსებისგან დადებით რეცენზიებს ელიან.
დით (რომელიც ყოველდღიურად ახლდება).
ფესტივალებზე ფილმების გაგზავნა და შერ
თითოეულ ინტერნეტგამოცემას კი ათასობით
ჩევა იმის მაუწყებელია, რომ მათ სტუმართა
ხელმომწერი ჰყავს, რომლებიც დღეში რამდენ
მნიშვნელოვანი რაოდენობა ნახავს, რაც შემ
ჯერმე, უახლეს ინფორმაციას იღებენ კინოსამ
დგომ წარმატებას განაპირობებს.
ყაროში მიმდინარე მოვლენების შესახებ.
არსებობს ფესტივალები, რომლების პროგ
5
SCREEN INTERNATIONAL VERIETY
Screen International კინოჟურნალია, რომელიც საერთაშორი სო კინობიზნესს აშუქებს. გამოსცემს ბრიტანული b2b (business to business) მედიაკომპანია. განკუთვნილია მათთვის, ვინც
Veriety აშშ-ში 1905 წლიდან გამოდის, www.variety.com 1998
გლობალურ კინობიზნესშია ჩართული.
წელს გაიხსნა. Veriety მოიცავს მთელი მსოფლიოს გასართობ
ყოველკვირეული ჟურნალი, დღევანდელი სახით 1976 წელს
ინდუსტრ იას – ტელევიზიას, კინოს, თეატრს, მუსიკას და ტექ
დაარსდა, ხოლო 2001 წელს დაემატა ინტერნეტგამოცემა
ნოლოგიებს, ყოველკვირეულია, სამ ბეჭდურ გამოცემასა და
www.screendaily.com.
ერთ ვებგვ ერდს აერთიან ებს და ბევრ ქვეყანაში ვრცელდება. 1907 წლის 19 იანვარს, Veriety-მ გამოაქვეყნა ფილმის გან
Screen International–ს ოფისები აქვს ჰონგ-კონგში, ლონდონში,
ხილვა, რომელიც ისტორიაშ ი პირველ კინოშეფასებადაა მიჩ
ლოს-ანჯელესსა და ნიუ-იორკში. ჰყავს 40-ზე მეტი ჟურნალის
ნეული.
ტი მსოფლიოში. ატარებს მნიშვნელოვან საერთაშორისო
www.variety.com ბეჭდური Veriety-ის ინტერნეტვერსიაა. ერთ-
კონფერენციებს, როგორიცაა ევროპული კინოს დაფინანსე
ერთი პირველი გამოცემაა, რომელიც მომხმ არებელს ფასიან
ბის სამიტი ბერლინში და ბრიტანული კინოს დაფინანსების
მომსახურებას სთავაზობდა.
სამიტი ლონდონში. მსოფლიო კინოკალენდარში ორივე
2010 წლის მონაცემებით, ყოველდღიურ გამოცემას 27.000
მნიშვნელოვანი ღონისძიებაა და ინდუსტრიაში მომუშავე დიდ
მკითხველი ჰყავს, ყოველკვირეულს – 25.000. იმისთვ ის, რომ
ფიგურებს იზიდავს.
ინდუსტრ იაშ ი მომხდარი სიახლეების საქმის კურსში იყოთ,
Screen International-ს ყოველკვირეულად 34.000 კინოაღმასრუ
აუცილებლად უნდა იკითხოთ Variety, Screen International, Hol
ლებელი კითხულობს, 70-ზე მეტ ქვეყანაში, ხოლო ვებგვერდს
lywood Reporter და სხვა ინტერნეტგამოცემები და ბლოგები.
37.000 რეგისტრირებული მომხმარებელი ჰყავს. ჟურნალის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წამოწყება მომავლის
VARIETY-ის ჟურნალისტები ქართული ფილმების შესახებ
ვარსკვლავების პროექტია (Stars of Tomorrow). მისი მიზანია, აღმოაჩინოს და ხელი შეუწყოს ახალგაზრდ ა ტალანტებს. სწორედ ამ პროექტის აღმოჩენებია – მსახიობი ჯეიმს მაკკე
• ამაღელვებელი დებიუტ ი. გვიჩვენებს არაპროფესიონ ალი
ვოი (James McAvoy), მსახიობი ემილი ბლანტი (Emily Blunt), რე
მსახიობების შთამბეჭდავ თამაშს, განსაკუთრებით მთავარი
ჟისორი ანდრეა არნოლდი (Andrea Arnold)
როლს შემსრულებელ თედო ბექაურის. ჭკვიანური, ბუნებრივი და ძლიერი, მაგრამ არასენტიმენტალური თხრობა ფესტივა ლებზე ფილმის ჩვენების გარანტიას იძლევა. („გაღმა ნაპირი” – გიორგი ოვაშვილი. 2009)
SCREEN INTERNATIONAL-ის ჟურნალისტები ქართული ფილმების შესახებ
LESLIE FELPERIN VARIETY http://www.variety.c om/r eview/VE1117940402/
• ქართულ კინოს ახალი ვარსკვლ ავი ჰყავს ლევან კოღუაშ
• ლევან კოღუაშვილის სადებიუტო მხატვრული ნამუშევარი
ვილის სახით, რომლის შესანიშნავი ნეორეალისტური დრამა
ნატიფად შესრულებული ფილმია. მკაცრი თვალით დანახუ
„ქუჩის დღეებ ი” ქვეყნისთვის მოსაწვევი ბარათია.
ლი თანამედროვე თბილისი, ბევრად დახვეწილი და ღრმაა,
Jay Weissberg http://www.variety.com/review/VE 1117942096? refcatid=25 3 5 &printer
ვიდრე ის ეთნიკური ბრძოლა, რომელსაც 24-საათიანი ახალი
friendly =true
ამბების ორგანიზაციები გადმოცემენ. „ქუჩის დღეები” საავ
• ფილმში ლამაზად არის აღბეჭდილი დანგრ ეული ადგილე
ტორო კინოს წარმატებაა, რომელსაც მრავალი ფესტივალი
ბი, რომლებიც გმირების ცხოვრებაში იჭრება. („სუსა” – რუსუ
ელის წინ.
დან პირველი. 2010)
HOWARD FEINSTEIN http://www.screendaily.com/reviews/street-days-quchis-dgee
JAY WEISSBERG http://www.variety.c om/r eview/VE1 117942 116 ?refcatid=31
bi/5010544.article
• რუსუდან პირველის „სუსას” მიენიჭა ვუსუკის ჯილდო სიტყვე ბით: „იმ არასასიამოვნო პოლიტიკური სიტუაციის სათუთი შეხ სენებისთვის, რომელსაც ქართველი ხალხი განიცდის დღეს, გადმოცემული ახალგაზრდა ბიჭის, სუსას თვალით. ჩვენ ვიგ რძენით რეჟისორის წარმატებული ნამუშევარი, მისი ახალგაზ რდა მთავარი გმირის თამაშით; მთელი ფილმის განმავლო ბაში შესანიშნავი შესრულებით, ადგილის შეგრძნებითა და ლამაზად მოყოლილი ისტორიით”. JEAN NOH http://www.screendaily.com/news/asia-pacific/georgian-film-susa-wins-top- prize-at-jeonju/5013571.article
6
HOLLYWOOD REPORTER ბოლო ათწლ ეულების განმავლობაში Hollywood Reporter ერთ-
ცემა არსებობს, რომლებსაც ქართული კინო ყურედღებიდან
ერთია იმ ორი გიგანტური გამოცემიდან (მეორე Variety-ა), რომ
არ გამოჰპარვიათ.
ლებიც ჰოლივუდის თემას აშუქებდნენ. დღეს ორივე მათგანი ფარავს სივრცეს, რომელსაც უფრო ფართოდ გასართობ ინდუს
• ეს ფილმი ვნახე გუშინ ქართული ფილმების ფესტივალზე
ტრიას უწოდებენ.
„რივესაიდ სტუდიოში” (ლონდონი). შესანიშნავი იყო, განსა კუთრებით სამი ნაწილის მეორე ნაწილი. („სამი სახლი” – ზაზა
Hollywood Reporter 1930 წელს, თავიდან როგორც ყოვედღი
ურუშაძე, 2008)
ური გაზეთი გამოდიოდა, მას შემდეგ კომპანიამ მრავალი
IMDB Gregory Williams http://www.imdb. com/title/tt1508332/ usercomments
ცვლილება განიცადა, შეიცვალა რამდენიმე აღმასრულებე
• ფილმი ემოციურია, მაგრამ მსუბუქი – მსახიობები – შესანიშ
ლი ხელმძღვანელი და ერთ-ერთ დიდ მედიაკორპორაციად
ნავად მომნუსხველი და საუცხოო. ფილმი გვიჩვენებს შესა
ჩამოყალიბდა, რომელიც დღეს მსოფლიო კინობაზარზეა
ნიშნავ თავგადასავალს დასაწყისიდან დასასრულამდე („სამი
ორიენტირებული.
სახლი” – ზაზა ურუშაძე, 2008)
2010 წელს კომპანიაში დიდი რეორგანიზაცია მოხდა – ის სწრა
Richard Bolisay Lilok Pelikula Scupting cinema. http://lilokpelikula.wordp ress. c om/20
ფად მზარდ, ტექნიკურად განვითარებულ მკითხველს მოერგო.
10/02/ 15/films-from-georgia-features/
გამოცემას აქვს სხვადასხვა სატელეფონო თუ კომპიუტერის პროგრამული დამატება, რისი საშუალ ებითაც პირველი აკმა
• „ქუჩის დღეები” არის უნიკალურად შექმნილი და აწყობილი
ყოფილებს კინოინდუსტრიაში მკითველის ინტერესს.
ფილმი. ასევე, ძალიან კარგია რეალისტური სცენარი, რამ
ჟურნალი ყოველკვირეულია და 71.223 მკითხველს შორის
დენიმე მშვენიერი მსახიობის თამაში და ოპერატორის კარგი
ვრცელდება. ვებგვ ერდი ყოველდღიურ ად ახლდება.
ნამუშევარი.
Hollywood Reporter ექსკლუზიურად თანამშრ ომლობს „როიტერთან”,
Andrew Robertson Eyefor film http://www.eyeforfilm.co.uk/reviews. php? film_id=19039
რომელსაც ყოველდღიურად აწვდის უახლეს ინფორმაციას კინო ინდუსტრიაში და რომელთან ერთად დაახლოებით 11 მილიონ
• ალეგორიული ზღაპრის შემადგენელი ნაწილების აღმოჩე
მომხმარებელს ფარავს.
ნის დიდი ოსტატი („შანტრაპა” – ოთარ იოსელიანი, 2010)
ის ასევე თანამშრომლობს ისეთ ყოველდღიურ გამოცემებ
http://www.kinokultura.com/2011/3 1r-ch antrapas.shtml Andrei Rogatchevski
თან როგორებიცაა – Chicago Sun Times, Newsday, San Jose Mer cury News, Arizona Republic, Philadelphia Daily News და Toronto
• ეს არის 26-ე ფილმი, რომელიც მე პუსანის საერთაშორისო
Star, რომლების მეშვეობითაც კინოსიახლეებს 10-მილიონიან
კინოფესტივალზე ვნახე. – მომეწონა? – შემიყვარდა ფილმი.
აუდიტორიას აცნობს.
(„გაღმა ნაპირი” – გიორგი ოვაშვილი, 2009) McGarmott http://filmgarmott.blogspot.com/2 0 09/10/review-other-bank.html
HOLLYWOOD REPORTER-ის ჟურნალისტები ქართული ფილმების შესახებ
P.S. დიდი ხანია, ვეცნობი საერთაშორისო მედიამიმოხილვას. არც ერთ ქართულ ფილმს (რომლებზეც რაღაც დაწერილა და რომლებზეც დიდი გამოცემების ჟურნალისტებს ხელი მი
კოღუაშვილი იყენებს თბილისის ნახევრად დანგრეულ ქუჩებსა
უწვდათ), ჯერჯერობით უარყოფითი გამოხმაურება არ მოჰყო
და შენობებს მჭევრმ ეტყველური ეფექტის მოსახდენად, აჩვე
ლია. ვიმედოვნებ, რომ ასევე გაგრძელდება. ჩვენ ხომ პატარა
ნებს თითქმ ის იატაკქვეშა ეკონომიკას, რომელიც ნანგრევებ
ქვეყანა ვართ, რომელიც ცდილობს, დიდ და მკაცრ კინობიზ
შია მოქცეული: ერთი ადამიან ი ქუჩაში ყიდის მაცივარს, მეორე
ნესში ხელახლა დაიმკვიდროს ადგილი.
ვაჭრობს მორფით, რომელიც კიბოთი დაავადებული პაციენ ტებისგან შეიძინა. იშვიათია ადამიანის თანაგრძნობა, სირცხ ვილი და უნდობლობა გამეფებულა ყველგან, ოჯახებშიც კი. დროდადრო ისმის საყვირის დაბალი გამკივანი ხმა, რომელიც ტირილს მოგვაგონებს და გასდევს მთელ ისტორიას, როგორც ახლო წარსულის სისხლიანი შეტაკებების გამოძახილი. http://www.hollywoodreporter.c om/review/str eet-days-film-review-29752
ესაა უმთავრესი სამი ვეშაპი კინოგამოცემათა შორის. სამი ვე ერთმანეთის კონკურენტია. სამივე ძალიან გავლენიან ია კინობიზნესში. ამ გამოცემებში დაწერილ თითოეუ ლ სიტყვას დიდი ძალა აქვს. ურთიერთკ ონკურენცია კი უმაღლესი ხარის ხის გარანტად რჩება. თუმცა, მათ გარდა სხვა უამრავი ინტერნეტ თუ ბეჭდური გამო
7
ბერლინალეს ქრონიკები
8
აღმოაჩინონ და კონკურსში მონაწილეობის შე
ბი და გამოფენები. ეს ყველაფერი საინტერესო
საძლებლობას დამწყებ რეჟისორებსაც აძლევენ.
და მიმზიდველია, როგორც პროფესიონალი
ბოლო ათი წელიწადი საშუა
ბერლინის ფესტივალზე ქართველებსაც იცნო
კინემატოგრაფისტებისა და კინოინდუსტრიის
ლება მქონდა დავსწრებოდი
ბენ და, მით უფრო – გამარჯვებული ფილმებით.
წარმომადგენლებისთვის, ასევე რიგითი მაყუ
კინო
1993 წელს „ვერცხლის დათვით”, ფილმისთვის
რებლისთვის.
ფესტივალს და თვალყური მედევნე
„უძინართა მზე”, დაჯილდოვდა თემურ ბაბლუა
სამწუხაროდ, ბერლინალეზე წლიდან წლამდე
ბინა მისი მიმდინარეობისთვის.
ნი. 2002 წელს „ვერცხლის დათვი” მიენიჭა ოთარ
მონაწილე და, მით უმეტეს, გამარჯვებულ ფილ
იოსელიანის „ორშაბათ დილასაც“.
მებს შორის თანდათან ქრებოდა საზოგადოების
[ მარიამ კანდელაკი ]
ბერლინის
საერთაშორისო
„ბერლინალე” ძალიან საინტერესო და მრა
ფორუმის განყოფილება უმეტესად შემოქმედები
ურთიერთობათა რთული ქსოვილი და ამდენად,
ვალფეროვანი ფესტივალია, რომელიც გერმა
თად საინტერესო, ექსპერიმენტულ, ავანგარდულ,
აღარ ჩანდა ადამიანის საინტერესო მხატვრული
ნიის დედაქალაქში ყოველწლიურად თებერ
სხვადასხვა ფორმატის კინემატოგრაფს წარადგენს.
სახე. მის სიღრმისეულ ხედვას თანდათანობით
ვალში, 10 დღის განმავლობაში ტარდება. ის
სწორედ ამ განყოფილებაში იყო ნაჩვენები 2001
ენაცვლებოდა ზედაპირული მიდგომა. ცოცხა
1951 წელს დაარსდა, მაშინ, როდესაც მიწასთან
წელს ლევან ღლონტის მხატვრული ფილმი „დღე“.
ლი მხატვრული სახის ადგილი დაიკავა ადამი
გასწორებული გერმანია აღორძინებას იწყებდა.
ფორუმს 30 წლის განმავლობაში უძღვებოდ
ანის ქმედებების შედეგების კრებულმა, რომე
გერმანელებს კარგად ესმოდათ, რომ ქვეყნის
ნენ ერიკა და ულრიჰ გრეგორები (Erika,Ulrich
ლიც მთლიანად ექვემდებარება ავტორისეულ
აღორძინება სწორედ კულტურის აღორძინებით
Gregor), რომლებიც ქართული კინოს თაყვანისმ
პოლიტიკურ კონცეფციას. ცოცხალი ადამიანის
იწყება. ამიტომაც ბერლინის კინოფესტივალი და
ცემლები არიან და დიდი წვლილი აქვთ შეტანი
მაგივრად – სქემა, კონცეფცია, პოლიტიკა. ეს
ფუძნდა, როგორც ფართო სპექტრის კულტურუ
ლი მის პოპულარიზაციაში.
უკანასკნელი დომინირებდა ფილმის მხატვრულ
ლი მოვლენა.
პანორამა
არაკომერციულ,
ალტერნატიულ
მხარეზე, რაც ძალიან მაგონებდა საბჭოთა კინე
მთავარი პრიზი „ოქროს დათვია”. ფესტივალი
მხატვრულ, დოკუმენტურ და მოკლემეტრაჟიან
შვიდი საკონკურსო განყოფილებისგან შედგე
კინოსურათებს ანიჭებს უპირატესობას; „თაობა”
ბა: ძირითადი კონკურსი (Competition), ფორუმი
– ფილმებს ახალგაზრდებისთვის. 2009 წელს პა
ადრეულ
(Forum), პანორამა (Panorama), თაობა (Genera
ნორამაში იყო წარდგენილი გიორგი ოვაშვილის
სცენარისტის, ჩეზარე ძავატინის (Cesare Zavat
tion), გერმანული კინოს პერსპექტივა (Perspective
მხატვრული ფილმი „გაღმა ნაპირი“, 2010 წელს –
tini) გამონათქვამს: „მოსკოვში გვიჩვენეს ბევრი
Deutsches Kino), მოკლემეტრაჟიანი ფილმები
რუსუდან პირველის „სუსა“.
ფილმი, რომლებმაც ძალიან დაგვაბნია. ვერ
(Berlinale Shorts).
მატოგრაფის ცუდ ნიმუშებს. მახსოვს, ჟურნალ „Искусство кино”-ს ერთ-ერთ გამოცემაში
წავაწყდი
იტალიელი
რეტროსპექტივა კინემატოგრაფის ადრეულ შე
გავარკვიეთ ფილმების ჟანრი! ფილმი მიმდი
არის არასაკონკურსო განყოფილებებიც, მაგა
დევრებს უჩვენებს. მაგალითად, წელს პროგრა
ნარეობს რეალისტური თხრობით, და ამ დროს
ლითად – რეტროსპექტივა (Retrospective), კული
მა ინგმარ ბერგმანს (Ingmar Bergman) დაეთმო,
მთავარ გმირს 10-ჯერ ესვრიან ტყვიას, ის 10-ჯერ
ნარიული კინო (Cylinary Cinema).
გაიმართა შეხვედრა მის არაჩვეულებრივ მსახი
დაეცემა და 10-ჯერ ადგება“.
ძირითად კონკურსში ხშირად იხილავთ მსოფ
ობ ლივ ულმანთან (Liv Ulman).
დღესაც ასეთივე პროცესია, განსაკუთრებით
ლიოში ცნობილი რეჟისორების მიერ გადაღებულ
როგორც ხედავთ, ფესტივალი სხვადასხვა სა
– ამერიკულ ფილმებში, რომლებიც მაგონებენ
ფილმებს ან საქვეყნოდ ცნობილი მსახიობების,
ხის საკონკურსო თუ არასაკონკურსო პროგრა
სცენას მიხეილ თუმანიშვილის სპექტაკლიდან
ვარსკვლავების მიერ შექმნილ როლებს.
მებს მოიცავს. მის ფარგლებში ასევე ტარდება
„ჭინჭრაქა“, როდესაც ბაყბაყდევი (სერგო ზაქარია
ამის გარდა, ფესტივალის მესვეურები ცდილო
ევროპული კინობაზრობა (European Film Market),
ძე) პისტოლეტის ერთ მჭიდს მთლიანად დააცლის
ბენ, რომ ახალი სახელები, ახალი ვარსკვლავები
ვორქშოფები, პრესკონფერენციები, წვეულებე
ქოსიკოს (რამაზ ჩხიკვაძე). სცენა მთავრდება ქოსი
9
კოს რეპლიკით: „ეს რა ქენი, რო მომხვედროდა!” ჩვენ მაშინ ამაზე ვიცინოდით.
წლევანდელი “ოქროს დათვის” მფლობელი გახდა, ჩემი აზრით, ძალიან საინტერესო, კარგი
მოდგენას ვესწრებოდი და არა უბრალოდ – დო კუმენტური ფილმი ჩვენებას.
დღევანდელი ფილმების ყურებისას, სადაც არა
მსახიობების გუნდით შექმნილი, ირანელი რეჟი
ფესტივალის მონაწილეთათვის, ფილმების
ერთი ბაყბაყდევი, არამედ ასი მეომარი, არა ერ
სორის ასღარ ფარადის (Asghar Farhadi) მხატვრუ
ნახვის გარდა, არანაკლებ საინტერესოა ერთკ
თი ბაყბაყდევი, არამედ – ასი ტანკი, არა ერთი
ლი ნამუშევარი „ნადერი და სიმინი, გაყრა” (Nader
ვირიანი ევროპული კინობაზრობა (European Film
ბაყბაყდევი, არამედ ასი ვერტმფრენი ესვრის
and Simin, a Separation). ესაა კამერული ფილმი,
Market), რომელზეც კინოინდუსტრიის წარმო
ფილმის მთავარ გმირს, რომელსაც არც ერთი
რომელშიც ასახულია ოჯახური დრამა და რომე
მადგენლები, ფილმების მყიდველები, დისტრი
ტყვია და არც ერთი ყუმბარა არ ხვდება – ჩვენ კი
ლიც, ძლიერი მხატვრულობის ხარჯზე, დიდ გან
ბუტორები, პროდუსერები, კინოფონდები მთე
არ უნდა ვიცინოთ, არამედ თურმე ეს სერიოზუ
ზოგადოებას აღწევს. ესაა ფილმი ჩვენი ყოფიე
ლი მსოფლიოდან იყრიან თავს.
ლად უნდა განვიცადოთ.
რების, ჩვენი ცხოვრების დრამაზე.
ამ მნიშვნელოვან ბაზრობაში საქართველოს
სიმართლე უნდა ითქვას, რომ ამ ტიპის ფილმე
„ვერცხლის დათვით” აღინიშნა, ჩემთვის უაღ
ეროვნული კინოცენტრი, უკვე მეექვსე წელია, მო
ბი არ შეადგენდნენ ბერლინის ფესტივალის ძირი
რესად საინტერესო, უნგრელი რეჟისორის ბელა
ნაწილეობს. წლიდან წლამდე იზრდება მსოფლიო
თად ნაწილს. აქცენტი გადატანილი იყო პოლიტი
ტარის (Bela Tarr) მხატვრული ფილმი „ტურინის
ინტერესი ქართული კინოს მიმართ. საქართვე
კურ თემატიკაზე, მაგრამ არც ესაა მათი ძირითადი
ცხენი” (The Turin Horse). რეჟისორმა, გერმანულ
ლოს სტენდზე ქართველ რეჟისორებსა და პროდუ
ხარვეზი.
-უნგრული წარმოშობის ოპერატორ ფრედ კე
სერებს თავიანთი ნამუშევრების, მომავალი პრო
ჩემი აზრით, მთავარი უბედურება ისაა, რომ
ლემანთან (Fred Kelemen) ერთად შექმნა შთამ
ექტების წარდგენის საშუალება ჰქონდათ, ასევე
ასეთ ფილმებში მხატვრულ აზროვნებას ნაკლე
ბეჭდავი კინემატოგრაფიული ნიმუში, ძლიერი
– საქმიან ატმოსფეროში სხვადასხვა ფესტივალის
ბი ყურადღება ეთმობა. ავტორებისთვის მთავა
დრამატურგიითა და გამოსახულებით, რომელიც
წარმომადგენელებთან, ფილმის მყიდველებთან,
რია – რა ვთქვა, და არა ის, თუ – როგორ ვთქვა.
სრულიად გატყვევებს. ბელა ტარი იმდენად თა
უცხოელ პროდუსერებთან შეხვედრების შესაძ
„როგორის” გარეშე კი, მოგეხსენებათ, ხელოვნე
ვისთავადი ხელოვანია, იმდენად გამორჩეულია,
ლებლობა.
ბა არ არსებობს.
იმდენად ცალკე მდგომია, რომ მას თანამედრო
მრჩებოდა შთაბეჭდილება, რომ კინემატოგრა
ვე კინემატოგრაფიის კუნძულსაც კი უწოდებენ.
წელს სტენდთან გამართულ მიღებაზე სტუმ რებს მიმართეს კინოცენტრის დირექტორმა თა
ფის მხატვრულ ხომალდს პოლიტიკა ძირავდა. ეს
თავისი ახალი ფილმის „პინა” (Pina) კონკურს
მარ ტატიშვილმა და საქართველოს ელჩმა გერ
ფილმები ამ მხრივაც ძალიან უახლოვდებოდნენ
გარეშე ჩვენება გამართა ცნობილმა რეჟისორმა
მანიაში გაბრიელა ფონ ჰაბსბურგმა (Gabriela von
საბჭოთა კინემატოგრაფს. თუმცა, ჩნდებოდა კი
ვიმ ვენდერსმა (Wim Wenders). ეს არის სამგანზო
Habsburg).
ნოდსურათები პრეტენზიით – შეექმნათ რთული
მილებიანი დოკუმენტური ფილმი, გენიალური
სტუმრებმა დიდი ინტერესი გამოხატეს ქართუ
მხატვრული ფორმა, რაც მხოლოდ ტექნიკური სიახ
გერმანელი მოცეკვავის პინა ბაუშის (Pina Bausch)
ლი ფილმებისა და, საერთოდ, საქართველო
ლეების მექანიკური ნაერთი იყო და სხვა არაფერი.
ქორეოგრაფიით. ვენდერსმა დაამტკიცა, რომ
სადმი.
წარსულ დროში იმიტომ ვსაუბრობ, რომ წლე
ახალი ტექნოლოგიები მხოლოდ კომერციულ
იმედია, მომავალში ქართველი კინემატოგრა
ვანდელმა ფესტივალმა ადამიანისკენ მნიშვნე
ამერიკულ ფილმებში კი არა, არტ ჰაუზის ფილ
ფისტები ამ ინტერესს გაამართლებენ და ბერ
ლოვანი ნაბიჯი გადადგა. ეს კი, თავისთავად,
მებშიც შეიძლება იყოს გამოყენებული, ბუნებრი
ლინის საერთაშორისო კინოფესტივალში მო
მნიშვნელოვანი ნაბიჯია ხელოვნებისაკენ, რად
ვად ერწყმოდეს შემოქმედებას და არ აღიქმებო
ნაწილე და გამარჯვებულ ქართულ ფილმებსაც
განაც ადამიანის სულის მოძრაობის ფერთა გამა
დეს, როგორც ხელოვნური ეფექტი.
ვიხილავთ.
კინემატოგრაფიული მხატვრობის, ანუ კინემა
„პინას” სამგანზომილებიანობა სრულ შეგრძ
ტოგრაფიული ფერწერის ძირითადი საყრდენია.
ნებას მიქმნიდა, რომ ცოცხალ თეატრლურ წარ
10
11
12
კანის ფესტივალის დემისტიფიკაციის მცდელობა...
კანი სამხრეთ საფრანგეთში მდებარე პატარა
ლამო აბრებით იმოსება, საღამოობით კი სტუმ
ქალაქია, რომელიც წელიწადში ერთხელ მსოფ
რები – ძვირფასი ტანსაცმლით. წვეულებების
მსოფლიოში გამართული არც
ლიოს ყურადღების ცენტრში ექცევა. კინოპროფე
ორგანიზატორები ერთმანეთს მენიუს მრავალ
ერთი
მთა
სიონალები და კინოპროფესიასთან დაახლოების
ფეროვნებაში ეჯიბრებიან. ფესტივალის დროს
ვარ საკონკურსო პროგრამაში გამარ
მსურველები გამგზავრებამდე გეგმებს აწყობენ,
კი საკმაოდ დიდი თანხები თითქმის უხილავად,
ჯვება არ იძლევა კინოგაქირავებაში
შეხვედრების განრიგებს აზუსტებენ, შემდეგ იმე
მაგრამ მაინც საგრძნობლად გადაადგილდე
კომერციული წარმატების გარანტი
დიანად ბარგდებიან, და სამყაროს სხვადასხვა
ბა ერთი ხელიდან მეორეში – ასე ვთქვათ, მე
ას. შესაძლოა, ფილმი ამათუიმ კი
კუთხიდან მიემართებიან ამ პატარა ქალაქისკენ.
პატრონეს იცვლის. კანში კინოს ყიდიან და ყი
ნოფესტივალის ჟიურის, პრესისა და
კანის ფესტივალი წლის ერთ-ერთი მთავარი კი
დულობენ.
მაყურებლის ფავორიტი გახდეს, თუმ
ნომოვლენაა და მას ყოველწლიურად კოტ დ’ა
მარათონის დასრულების და ისევ ამობარგების
ცა ეყოლება თუ არა მას შემდგომში
ზური (ლაჟვარდოვანი სანაპირო) მასპინძლობს.
შემდეგ კი მშობლიურ ქალაქებში დაბრუნებული
მრავალრიცხოვანი აუდიტორია, ეს
კანში საქმიანი ვიზიტისთვის, ფესტივალის ინდუს
სტუმრები ხშირად განიხილავენ ფესტივალის
მხოლოდ სპეკულაციის საგანი შეიძ
ტრიულ მნიშვნელობასთან ერთად, შესანიშნავი
კორუმპირებულობას. ეს საუბრები ხანდახან
ლება გახდეს. გაყიდული ბილეთებით
მზიანი ამინდი დამატებითი წამახალისებელი წი
შეთქმულების თეორიასაც ემსგავსება და მათი
მიღწეული ამონაგები და ამის მყარი
ნაპირობაა. მომხიბვლელი ზღვისპირა ქალაქი ამ
აღწერა ერთი წინადადებითაც შეიძლება – ყვე
ფინანსური გარანტიების უზრუნველ
დღეებში კინოინდუსტრიულ ორომტრიალში ებ
ლაფერი ხომ წინასწარ იყო გადაწყვეტილი.
ყოფა მხოლოდ კანის კინოფესტი
მება. ფესტივალი ჭრელია, ისევე – როგორც მისი
კანში მართლაც ბევრი რამ არის წინასწარ გა
ვალის პრეროგატივაა. თუ ფილმმა
სტუმრები. აქ შეხვდებით მნიშვნელოვან პროდუ
დაწყვეტილი. კანის კინოფესტივალსაც ჰყავს თა
კანის საერთაშორისო კინოფესტივა
სერებსა და კინოფონდების წარმომადგენლებს.
ვისი ფავორიტები – ზოგიერთი რეჟისორის ფილ
ლის მთავარი პრიზი „ოქროს პალმის
მათი საქმიანი შეხვედრები 15-წუთიანი ინტერვა
მი ხშირად დასრულებულიც არ არის, როდესაც
რტო“ მოიპოვა, ის უმალ მიიპყრობს
ლებითაა გაწერილი; მეოცნეებეებს, რომლებიც
მათი მთავარ საკონკურსო პროგრამაში მონაწი
ყურადღებას და მას კინოში ნამდვი
ექსკლუზიურ წვეულებაზე შეღწევით სამომავლო
ლეობა უკვე ეჭვგარეშეა ხოლმე. თუმცა სანუკვა
ლად ეყოლება მრავალრიცხოვანი
კარიერის რადიკალურ ცვლილებებს გეგმავენ;
რი ჯილდო – „ოქროს პალმის რტო“, რომელიც,
მაყურებელი. ავტორებისა და პრო
კინოკრიტიკოსებს,
მოუთმენლად
როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, კინოგაქირავებაში
დუსერებისთვის, რომლებიც დღეს
ელიან ახალი ფილმების ეკრანზე ნახვას და ცინი
ფილმის კომერციული წარმატების მყარი გარან
დადარდიანებულები და განაწყენე
კურად შეჰყურებენ საუბრებში აქტიურად ჩართულ
ტიაა, მოულოდნელად შეიძლება მცირებიუჯეტი
ბულები,
ზოგჯერ გაბრაზებულებიც
გაყიდვების აგენტებს; ხშირად გაიგონებთ მოზარ
ანმა, სრულიად უცნობი რეჟისორის სადებიუტო
საუბრობენ გლობალიზაციის, კინო
დი გოგონების ყურისწამღებ კივილს მსოფლიო
ნამუშევარმაც მოიპოვოს. კანის კინოფესტივა
ხელოვნების გაკომერციულების პერ
მასშტაბის ვარსკვლავების სასტუმროს შესასვ
ლი, სამყაროში გაბატონებული ეკონომიკური
ვერსიული ხასიათის და მისი სტაგ
ლელთან გამოჩენისას.
მოდელების მსგავსად, ინოვაციით ეგებება არ
[ ზაზა რუსაძე ]
კინოფესტივალის
რომლებიც
რამდენიმედღიანი
კომერციული
ნაციის შესახებ, კინონამუშევრების
და მაინც, ფული კანის ფესტივალის მთავარი
სებულ ჩიხურ მდგომარეობას და, მუდმივი გა
პრეზენტაციის პირველ და მთავარ
ატრიბუტი და საუბრების ძირითადი თემაა. კანში
ნახლებადობის პრინციპის წყალობით, უნარი
სამიზნედ მაინც კანის საერთაშორი
ყველაფერი ფულის ირგვლივ ტრიალებს. ქალა
შესწევს, თავად გაანეიტრალოს მის იგვლივ წა
სო კინოფესტივალი მოიაზრება.
ქის კოლორიტული შენობების ფასადები სარეკ
მოქმნილი ეჭვები და კრიტიკა. ასე მოხდა 2007
14
ფესტივალის დროს კი საკმაოდ დიდი თანხები თითქმის უხილავად, მაგრამ მაინც საგრძნობლად გადაადგილდება ერთი ხელიდან მეორეში – ასე ვთქვათ, მეპატრონეს იცვლის
წელს – კრისტიან მუნჯიუს ფილმი, „ოთხი თვე, 3
ბაზში ასე ვერ შეხვალთ. ჰალსტუჰიანების ხსნა
ხვა არამთავარ საკონკურსო თუ არასაკონკურსო
კვირა, 2 დღე”, კანის ფესტივალის მთავარი პრი
გახლავთ კინოს შესასვლელთან მდგომი რამდე
პროგრამებში, თუმცა “მონანიების” მსგავსი რე
ზით აღინიშნა, და კინოსამყარო მაშინ ჯერ კიდევ
ნიმე ქალბატონი, რომლებიც, რამდენიმე ევროს
ზონანსი არ გამოუწვევია.
არარსებულ რუმინული კინოს ტალღაზე აალა
საფასურად, ოსტატური მოძრაობით გდააკეთებენ
2000 წელს საქართველოს კინემატოგრაფიის
პარაკა. ფილმი, რასაკვირველია, შემდგომში
ჰალსტუხს ბაფთად, და შეიძლება ფილმის ნახვაც
ეროვნული ცენტრის დაარსებით ქართული კი
კინოგაქირავებაშიც წარმატებული აღმოჩნდა.
მოახერხოთ. დარბაზში შეღწევის მსურველმა, კი
ნოს რეანიმაციის იმედი გაჩნდა, და ამ დროიდან
ევროპელ და ამერიკელ მაყურებელს ჩაუშეს
ნონაწარმოების ავტორებთან ერთად, წითელი ხა
მოყოლებული ეტაპობრივად იზრდება კინოწარ
კუს ეპოქის რუმინული პრობლემატიკის შესახებ
ლიჩა უნდა გაიაროს. წითელი ხალიჩის გასწვრივ
მოების სახელმწიფო სუბსიდირება. ბუნებრივია,
მეტაფორულმა თხრობამ კი არ აყიდინა კინოს
ჩამწკრივებული ფოტოგრაფები საინფორმაციო
ეს სახსრები საკმარისი არ არის, დაფინანსების
ბილეთი, არამედ იმ ინტრიგამ და ინტერესმა,
სააგენტოებისა და სხვადასხვა ჟურნალისთვის სუ
ზრდა ჯერ მხოლოდ სიმბოლურ ტენდენციაზე
რასაც ფესტივალის მთავარი პრიზი – „ოქროს
რათების გადაღებას ცდილობენ. მჭახე განათებას,
მიუთითებს. კინოწარმოების ახალი მოდელების
პალმის რტო” ჰქვია – კანის მრავალრიცხოვანი
აპარატების ჩხაკუნსა და ფოტოგრაფების ინტე
დამკვიდრებამ მსოფლიო კინოინდუსტრიულ
სტუმრების და ყველა კინოპროფესიონალის სა
რესს უნებლიედ ფესტივალის სტუმარიც ეზიარება
პროცესებში საქართველოს ჩართვის აუცილებ
ნუკვარი ოცნება.
და, ფილმის ნახვის სურვილიც ისეთივე ინტენსიუ
ლობა ცხადჰყო. ეს კი იმ შემეცნების აუცილებ
რობით მატულობს, როგორც – რუმინული ფილმის
ლობაა, რაც ასეთი მნიშვნელოვანია ქართული
მაყურებელთა რაოდენობა კინოგაქირავებაში.
კინოს გამოცოცხლებისთვის.
ფესტივალის მთავარი საკონკურსო პროგრამის ჩვენება და ფილმის მსოფლიო პრემიერა ორგა ნიზატორებისთვის თითქმის რიტუალთან არის
ჩვენების შემდეგ კანი ფრანგული შამპანურის
ქართველი კინოპროფესიონალებისთვის და,
გაიგივებული. წითელი ხალიჩა ტელეეკრანიდან,
თანხლებით გვიანობამდე ზეიმობს კინოს თანმდევ
ზოგადად, ქართულ კინოსთან მიმართებაში კა
შეიძლება ითქვას, იდუმალებითაა მოცული და
ინდუსტრიულ პროცესებს. შემდგომ დღეებში გა
ნის ფესტივალის დემისტიფიკაციის მცდელობა
მისტიფიკაციის საშუალებასაც იძლევა; ლოს-ან
ყიდვების, დისტრიბუციის კომპანიები და აგენტები
რამდენიმე წლის წინათ დაიწყო. კულტურის სა
ჯელესში მთაზე აღმართული ჰოლივუდის აბრასა
ხელშეკრულებების დეტალებს აზუსტებენ, თანხმ
მინისტროს და კინოსტუდია „ქართული ფილმის”
ვით, რომელიც, ახლოდან დანახული, მხოლოდ
დებიან ამათუიმ ფილმის ტერიტორიული გარიგე
ინიციატივით, ქართულმა პავილიონმა პირვე
მეტალის კონსტრუქციად წარმოგვიდგება. თუმცა,
ბებისა და გაქირავების სტრატეგიების შესახებ, და
ლად 2007 წელს გახსნა კარი საერთაშორისო
ვიდრე ადამიანი თავად ეზიარება სინამდვილეს,
საღამოს ისევ წითელი ხალიჩისთვის ემზადებიან.
სტუმრებისათვის. მას შემდეგ ქართული დროშა
ის ჯერ საკუთარი წარმოსახვის ან სხვისი ინტერ
1987
წელს
თენგიზ
აბულაძის
ფილმის
ყოველწლიურად ამაყად ფრიალებს ფესტივა
პრეტაციების ტყეობაშია. რეალობა კი საოცრად
„მონანიება” მსოფლიო წარმატება, მის პოლიტი
ლის ბაზრობაზე წარდგენილი ათეულობით სხვა
მარტივია და კონკრეტულ წესებს ემორჩილება.
კურ-კონიუქტურულ კონტექსტთან ერთად, სწო
ქვეყნის დროშებთან ერთად. ქართული კინოს
კანის ფესტივალზე ფილმის საპრემიერო ჩვენე
რედ კანის ფესტივალის საკონკურსო პროგრამა
რეგულარული თანამონაწილეობა ამ მსოფლიო
ბაზე დასწრება მხოლოდ საღამოს კაბებითა და
ში მონაწილეობამ და ჟიურის სპეციალურმა და
მნიშვნელობის
შავი ფრაკებით შემოსილებისთვისაა შესაძლებე
კინოკრიტიკოსთა საერთაშორისო ფედერაციის
ხშირად კრიტიკის ქარცეცხლში ექცევა და ის
ლი. თუ ბაფთის მაგივრად ჰალსტუხი გიკეთიათ,
პრიზმა განაპირობა. საბჭოთა კავშირის დროს,
მება კითხვა, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია
არაშესაბამისი კაბა ან სპორტული ფეხსაცმელი
თუ მისი დაშლის შემდეგ ქართულმა კინომ რამ
ასეთი სახის აქტივობა, თუკი კანის ფესტივალ
გაცვიათ, თავაზიანად მიგითითებენ, რომ დარ
დენჯერმე გაიელვა კანის ფესტივალის სხვადას
ზე ქართული ფილმი, უკვე რამდენიმე წელია,
კინოინდუსტრიულ
პროცესში
15
გაშლაზე (მარცხნიდან მარჯვნივ): თამარ ტატიშვილი, ზაზა რუსაძე, სალომე სეფაშვილი, ქეთი დანელია და დავით ვაშაძე თამარ ტატიშვილი და ანა ფრანკლინი ზაზა რუსაძე და მიროსლავ მოგოროვიჩი დავით ვაშაძე და სალომე სეფაშვილი ქეთი დანელია
არ ყოფილა წარდგენილი მთავარ საკონკურსო
ნებისა და ლიმუზინების გაქირავება, ტრანსპორ
მონაწილეებისთვის შეიძლება მოხვედრა. ისინი
პროგრამაში. თუმცა წითელ ხალიჩაზე ქართვე
ტის ორგანიზება, თუ რეკლამის განთავსება – ეს
„პალმების პლაჟზე” სადილად, საქმიან შეხვედ
ლი მსახიობებისა და რეჟისორის გამოჩენამდე
მხოლოდ არასრული ჩამონათვალია იმ სერ
რებზე იკრიბებიან; ფესტივალის სპონსორების
ჯერ გარკვეული ევოლუციური გზაა გასავლელი.
ვისებისა, რომლებსაც საშუამავლო კომპანიები
შამპანურს, ყავას თუ ნაყინს აგემოვნებენ და სა
საქართველოდან
დელეგაცია
კინოპროფესიონალებსა თუ კინოსამყაროსთან
მომავალო გეგმებზე, ხანდახან კი მხოლოდ პი
განვითარების ამ გზას ყოველწლიურად შეისწავ
ზიარების მეოცნებეებს სთავაზობენ. სტუმრებს
რად საკითხებზე საუბრობენ. პირადი ნაცნობობა
ლის და კანის ფესტივალზე ქართული პავილი
პირველ რიგში დაბინავება სჭირდებათ და კა
და მეგობრობა კი, როგორც ყველასთვის ცნო
ონის არსებობას შემდეგი მიზნების მისაღწევად
ნის
დროს
ბილია, ხშირად საქმიანი ურთიერთობების მყარ
იყენებს: საქართველოს როგორც მიმზიდველი
სიამოვნებით ცლიან საკუთარ ბინებს, დროე
საფუძველს წარმოადგენს. „პალმების პლაჟთან”
გადასაღები მოედნის რეკლამირება; სხვადასხ
ბით მეგობრებს ან ნათესავებს სტუმრობენ, და
ქართული პავილიონის განთავსება სტრატეგიუ
ვა ფესტივალის წარმომადგენლებისთვის ახალი
საცხოვრებელ ფართს 2 კვირით ბინის თვიური
ლად მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება იყო და
ქართული ფილმების შეთავაზება, და უცხოელი
საბაზრო ღირებულების ზოგჯერ ხუთმაგ ფასში
2008 წელს პავილიონის სტუმრების რიცხვმაც საგ
თანაპროდუსერების ქართულ კინოწარმოებაში
აქირავებენ. საერთოდ, ბევრ კანელს ფესტი
რძნობლად იმატა. კინოინდუსტრიის უცხოელი
ჩართვით დაინტერესება.
ვალის პერიოდში მშობლიურ ქალაქში ყოფნა
წარმომადგენლებისთვის ჯერ კიდევ ჩამოყალი
წარგზავნილი
მაცხოვრებლებიც
ფესტივალის
2007 წელს პირველი ქართული პავილიონი
არ უყვარს. ამ დროს ვიწრო ქუჩებზე მცირე მან
ბების ფაზაში არსებული ქართული კინოინდუსტ
ფესტივალის მთავარი ცენტრისგან საკმაოდ მო
ძილით გადაადგილებაც კი სირთულეს წარმო
რიის გააქტიურების იდეა ამ პავილიონით კიდევ
შორებით, ფრანგული ტელეარხებისა და სხვა
ადგენს. გარდა ამისა, კანის მოსახლეობისთვის
უფრო გამტკიცდა. თუმცა, საშუამავლო კომპანი
დასხვა მცირე კომპანიის წარმომადგენლობების
ფესტივალი შეუღწევადია. ბილეთები, ბერლინის
ისათვის გადახდილი თანხა მცირე არ იყო და,
გვერდით მდებარეობდა. ქართული პავილიონის
კინოფესტივალივით, სალაროებში არ იყიდება.
შესაძლებელია, პროპორციულად არც მიღწეულ
სტუმრების მცირე რაოდენობა მაშინ ქართული
კინოინდუსტრიის მრავალრიცხოვანი წარმო
კინოინდუსტრიულ წარმატებებს შეესაბამებოდა.
კინოს მიმართ ჯერ არარსებული ინტერესით აიხ
მადგენლები ხშირად თავადაც ვერ ახერხებენ
მომდევნო, 2009 წელს საშუამავლო კომპანიამ,
სნებოდა. ქართული დელეგაციისთვის კი ეს მხო
სასურველ ფილმებზე დასწრებას. თუმცა ფესტი
შესაბამისი საფასურის სანაცვლოდ, ქართულ დე
ლოდ დასაწყისი იყო და ფესტივალის ინფრასტ
ვალის დროს ბევრი ადგილობრივი საქმდება.
ლაგაციას სტუმრების რიცხვის გაზრდა შესთავაზა
რუქტურულ სპეციფიკაში გარკვევის მცდელობაც.
ისინი ამ ღონისძიებას უფრო ფინანსურ მნიშვნე
– ფრანგი ვარსკვლავის, ჟერარ დეპარდიეს ქარ
მომდევნო წლებში კანის ფესტივალის ბაზრობის
ლობას ანიჭენებენ, ვიდრე კულტურულს.
თულ პავილიონზე მოპატიჟებით. იმ წელს მსოფ
ფარგლებში საქართველოს პავილიონის არსებო
არცთუ ისე მოკრძალებული თანხაა საჭირო
ბა უცხოელი პარტნიორებისთვის ქართული კინო
კანის ფესტივალზე ქართული პავლიონის არსე
ლიო მნიშვნელობის ვარსკვლავები ქართულ პა
ინდუსტრიის გააქტიურების სიგნალი აღმოჩნდა.
ბობისათვის. თუ 2007 წელს ქართული პავლი
სასტუმრო „მაჯესტიკში” კი, სადაც ფესტივალის
კანის კინოფესტივალის დროს, ინდუსტრიის
ონი ფესტივალის ცენტრიდან მოშორებით იყო,
დროს ძვირადღირებული ვარსკვლავები ბინავდე
მთავარ მოთამაშეებთან ერთად, უამრავი მცი
2008 წელს მან „პალმების პლაჟის” შესასვლელ
ბიან, ქართულმა დელეგაციამ პრესკონფერენცია
რე საშუამავლო კომპანია ცდილობს სარგებლის
თან გადაინაცვლა. „პალმების პლაჟი” ფესტივა
გამართა. უცხოელ პარტნიორებს საგადასახადო
მიღებას. სასტუმრობის, იახტების, ვილებისა და
ლის მთავარი კინოთეატრის სიახლოვესაა და
შეღავათების შესაძლო მოდელების შექმნის იდეა
პავილიონების დაჯავშნა, ოფისების, ვერტმფრე
აქ მხოლოდ აკრედიტირებული სტუმრებისა და
გააცნეს, რასაც საქართველოში პროდუსერები
ვილიონზე არ გამოჩენილან.
16
უნდა მოეზიდა. აქვე წაიკითხეს პრეზიდენტის მი მართვის წერილიც, სადაც კინო სახელმწიფოს განვითარების ერთ-ერთ პრიორიტეტულ მიმარ თულებად სახელდებოდა. შემდგომ დღეებში ქარ თული პავილიონის სტუმრები საკუთარ მოსაზრე ბებს გამოთქვამდნენ იმ მოდელების შესახებ, რაც
კანის საერთაშორისო კინოფესტივალის ქართველი ლაურეატები:
მათი ქართულ კინოინდუსტრიულ პროცესებში თანამონაწილეობის საწინდარი უნდა გამხდარი ყო. ქართულმა დელეგაციამ გაიაზრა სურვილსა და რეალობას შორის არსებული ცდომილება და გამოიკვეთა კინოს განვითარების სტრატეგიის შექმნის გარდაუვალი აუცილებლობაც – სწორედ ქართული პავილიონის ტერასაზე, რომელიც პირ დაპირ ლაჟვარდოვან სანაპიროს გადაჰყურებდა. კულტურის სამინისტროს, კინოსტუდია „ქართული ფილმის“, ეროვნული კინოცენტრის და ქართული
“მაგდანას ლურჯა”
“ჭირი”
კინოინდუსტრიის
/ თენგიზ აბულაძე,
/ ანიმაცია, დავით
გიული ხედვის ჩამოყალიბება სწორედ კანის ფეს
რევაზ ჩხეიძე, 1955 წ. /
თაყაიშვილი, 1983 წ. /
ტივალზე დანახული რეალობის გაანალიზებით
პრიზი საუკეთესო მხატვრული
ჟიურის პრიზი მოკლემეტრაჟიანი
დაიწყეს. სტრატეგიის ეტაპობრივი შემუშავება 2010
ფილმისთვის მოკლემეტრაჟიანი
ფილმების კონკურსში, 1984 წ.
წლის თებერვლიდან დაიწყო. 2010 წლის მაისში კი
ფილმების კონკურსში, 1956 წ.
წარმომადგენლებმა
სტრატე
ქართული დროშა ისევ ფრიალებდა კოტ დ’აზურ ზე და კანის კინობაზრობაზე ქართული პავილიო ნი სტუმრებს ელოდა. სტუმრების რიცხვი ამ წელს მართლაც საგძნობლად გაიზარდა. ქართულმა პავილიონმა 2011 წელსაც განაგრძო კანის ფესტი ვალზე ქვეყნის, როგორც მიმზიდველი გადასაღები მოედნის, პოზიციონირება. ქართულ პავილიონს ისევ ბევრი სტუმარი ჰყავს. ქართული კინოინდუსტ რიის არსებობა მსოფლიო კინოპროფესიონალე
“მიფრინავენ წეროები”
“მონანიება”
და ისინი უკვე ამ ფაქტის მტკიცებულებას – ახალ ქართულ ფილმებს ელიან. ფილმების რაოდენო
/ მიხეილ კალატოზოვი 1957 წ. /
ჟიურის სპეციალური გრან-პრი,
ბა და ხარისხი კი ჯერ ინტერესის შესაბამისი არ
მთავარი პრიზი – „ოქროს პალმა”
FIPRESCI-ს პრიზი, ეკუმენიკური
არის. რამდენიმეწლიანი პაუზის შემდეგ კანის სა
(მაღალი მხატვრული ღირსებებისა
ჟიურის პრიზი ჰუმანიზმისთვის,
ერთაშორისო კინოფესტივალზე ქართული კინოს
და ჰუმანიზმისთვის), 1958 წ.
1987 წ.
რებული, ახალი და ენერგიული შემოქმედებითი
“თეთრი ქარავანი”
ხედვით გამორჩეული კინოფილმები დაემატება,
/ ელდერ შენგელაია, თამაზ
შესაძლებელია, ქართული კინო ისევ გამოჩნდეს
მელიავა, 1963 წ. /
“რობინზონიადა ანუ ჩემი ინგლისელი პაპა”
მსოფლიო მასშტაბის კინოფესტივალზე. „ოქროს
მონაწილეობდა ფესტივალის
/ ნანა ჯორჯაძე, 1986 წ. /
პალმის“ შემთხვევაში კი, მრავალრიცხოვან კინომა
მთავარ კონკურსში 1964 წელს.
პრიზი CAMERA D’OR
ბისთვის ახლა უკვე ნამდვილად აღარ დგას ეჭვქვეშ
/ თენგიზ აბულაძე, 1984 წ. /
სახელის გასაჟღერებლად ინდუსტრიული ნიადაგი უკვე მომზადებულია. ახლა ქართველი კინემატოგ რაფისტების ამოცანაა, კანის ფესტივალის რთული ინდუსტრიული კონსტრუქცია საკუთარი მიზნების მისაღწევად გამოიყენონ. წლების განმავლობაში დაგროვილი გამოცდილება, ბუნებრივია, წარმატე ბის უტყუარი გარანტი არ არის. იღბალი კანშიც დიდ როლს თამაშობს. თუმცა, თუკი ამ კომპონენტების ერთობლიობას ახლა უკვე საინტერესო, განსაკუთ
ყურებელს თავად კანის ფესტივალის პრესტიჟული ჯილდო უზრუნველყოფს.
(„ოქროს კამერა”), 1987 წ.
17
წარმოება დღეს
19
ერთი ბილეთი ოცნებისა და იმედის სანაპირომდე ტოება. ასეთი გარინდება მხოლოდ მარტოობას
აქ ყველაფერი სადა, ნათელი და გამჭვირვა
მოაქვს, ასეთი განმარტოებაც – მარტოობ ას, და
ლეა, მრავალწახნაგოვანი, მარილის კრისტა
მარილის სანაპირო ვიღაცისთ
ასეთი „გულგრილობაც” – უთქმელობაცა და მო
ლებივით, ლაქებით, მინარევებითა და მლაშე,
ვის ეგზოტიკური ადგილია; ვიღა
ლოდინიც – მარტოობ ასა და მიუსაფრობას.
ძალიან მლაშე გემოთი... ცრემლივით...
[ ლელა ოჩიაუ რ ი]
ცისთვ ის ბუნების უნიკალური მოვლე
სასოწარკვეთის, რაღაცნაირ ი განწირულო
ფილმიდან დაბადებული შეგრძნ ებები კი ბევრ
ნა, ვიღაცისთვის კი ოცნების ახდენას
ბის ატმოსფეროა; სევდითა და მარტოობით
ასოციაციას ბადებს, შემდეგ ისევ ახალ ასოცია
ნიშნავს და კიდევ – იმედს, რომელსაც
გაჟღენთილი,
ციებსა და ისევ ახალს.
ხელი მაგრად უნდა ჩასჭიდო და თვი
მღელვარებითა და ასევე უცნაური დარდით და
ხოლო სინამდვილეში ბევრჯერ გვინახავს მიუ
თონვე აქციო რეალ ობად.
მუხტული, რომლის „ფიზიკურამდე” მისული შეგ
საფარი ბავშვ ები, გუნდ-გუნდად რომ მოსდებიან
თავშეკავებული,
გაუმხელელი
რძნება დროსა და სივრცეში დაკარგული ადამი
ქუჩებს. გვინახავს მიმტანი გოგონები (სეზონურ
მარილივით არცთ უ ისე თეთრ, ლაქებიან და
ანების შორეული ძახილივით აღწევს ჩვენამდე.
თუ ყოველდღიურ სამუშაოზ ე). რა თქმა უნდა,
დაკრისტალებულ სამყაროში სამი ადამიან ის –
ის გამოკრთის იაფფსიანი სასადილოებისა თუ
პატრულის თანამშრ ომლებიც გვინახავს, წეს
ნინოს (რომელიც ზღვისპირა ქალაქში სეზონურ
„ბუნგალოების” (ღამის სიმყუდროვეს შეუბრა
რიგს რომ იცავენ, თუნდაც მაშინ, როდესაც მა
მიმტანად მუშაობს), პატრულის თანამშრ ომელ
ლებლად რომ არღვევს) მომაბეზრებელ ხმებ
წანწალა ბავშვებს „დასდევენ” ან გზის პირზე
ნიკოსა და მიუს აფარი ბავშვის – სოფოს ცხოვრე
ში, ზღვის ტალღების შრიალში, დიდი ქალაქის
ხილით მოვაჭრეებს უკრძალავენ ვაჭრობას...
ბის „ფრაგმენტს” ვუყურებთ.
„მრავალხმიან”, არეულ, უსისტემო ხმაურსა და
მაგრამ ალბათ არასდროს დავფიქრებულვართ,
რიტმში და კვლავ სადღაც სივრცეში უკვალოდ
თუ ვინ არიან „სინამდვილეში” ისინი, რა აწუხებთ,
იკარგება.
რა უხარიათ, რას განიცდიან, რაზე ოცნებობენ,
არც მათი აწმყო და არც წარსული ერთმანეთს არა ჰგავს. თითქოს საერთოც არაფერი აქვთ იმ სივრც ის (ქალაქის) გარდა, რომელშიც ერთმანეთს
ის, რაც ადამიანებშია – ცხოვრების (ფილმის)
შემთხვევით შეხვდ ნ ენ. შემთხვევითობამ გადაკვეთა
ტემპო-რიტმიც, მოვლენების აღქმაც, რეალობის
ალბათ ბევრსაც (ან ბევრჯერ) გვიოცნებია
მათი გზები, რომლებიც მალევე ისევ იყოფა.
მიმართ დამოკიდებულებაც და შეგრძ ნ ებებიც –
(გვიფიქრია მაინც) – აგვეღო „ერთი ბილეთი” და
ამ ისტორიაშ ი სხვანაირად არც შეიძლება მოხ
იმ შინაგან მდგომარეობას გამოხატავს, რომელ
სადღაც წავსულიყავით, თუნდაც გაურკვეველი
დეს. „მარილივით თეთრი” მარტოსულთა ამბა
საც ფილმის გმირები ატარებენ და იმ რეალო
მიმართულებით და უცნობ მხარეში (დროებით
ვია, რომლებიც ალბათ ვეღარასოდეს შეხვდე
ბაში „არყოფნის” ამსახველია, რომელიც ნინოს,
ან სამუდამოდ), რომელიც შეიძლება მხოლოდ
ბიან ერთმანეთს.
ნიკოს, სოფოს გარს აკრავთ და რომელშიც მათ
„სურათზე” გვინახავს. წავსულიყავით, რადგან,
სიმშვიდისთვის, სიმყუდროვისთვ ის, საკუთარი
სადაც ვართ, იქ რატომღაც ვერც სიმშვიდე, ვერც
ადგილისთვ ის ვერ მიუგნიათ.
სიმყუდროვე და ვერც ბედნიერ ება ვერ გვიპონვია.
„მარილივით თეთრი” ქეთი მაჭავარიან ის ახა ლი და პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმია და
საიდ ან მოდიან ან საით მიდიან...
პირველი „დიდი” შეხვედრა რეჟისორთან, რო
ნინოსა და ნიკოს „რომანიც”, ნინოს სურვილი
21-ე საუკ უნის პირველ ათწლეულში ქართულ
მელსაც აქვს პოზიციაც, სათქმელიც და მომავა
იზრუნოს მასზე და სოფოზე, თავისულებისკენ სო
კინოში ახალი თაობა მოვიდა. ახალი ხედვითა
ლი შეხვედრებისთვის ყველა პირობაც.
ფოს უსაზღვრო სწრაფვა და მისი გავლენა ნინოს
და ახალი აზროვნებით, ახალი გმირებით, ახა
ფილმშ ი ამბავი ერთი ზაფხულის სეზონის
პიროვნებასა და ბედზე, ლოდინი, გაუცნობიერ ე
ლი სათქმელითა და ახალი დამოკიდებულებით
(შეიძლება, არასრულისაც კი) განმავლობაში
ბელი და იმედიანი მოთმინება წრის გასარღვე
ცხოვრების, წარსულის, აწმყოს, მომავლის მი
ხდება. თითქოს არაფერია განსაკუთრებული,
ვად (თუნდაც ილუზორული), თითოეულ მათგანს
მართ. ქეთი მაჭავარიანიც ამ თაობიდანაა.
არაფრით გამორჩეულ ი თუ განსხვ ავებული სხვა
იმ რეალ ობის საზღვრებს გადაალახვინებს, რო
სცენარის ავტორი და რეჟისორი – ქეთი მაჭა
„სეზონებისგან”, სხვა წლებისგან, სხვა დღეების
მელიც ფილმშ ი ყოველ დეტალში მჟღავნდება და
ვარიანი, ოპერატორი – გიორგი შველიძე, კომ
გან, უსასრულოდ ერთფ ეროვნად და უღიმღა
ახალ სივრც ეში გაჭრის საშუალებას აძლევს მათ.
პორზიტორი – გიო ცინცაძე, მონტაჟი – ნოდარ
მოდ რომ ებმიან ერთმ ანეთს და მდორედ, მდო
სოფო გზად შემთხვევით შემხვედრი ავტობუსის
ნოზაძე, ხმის დიზაინი – პაატა გოძიაშვილი, მხატ
საბარგულში იმალება და გაურკვეველი მიმარ
ვარი – თეა თელია, კოსტუმები – თინათინ კვინი კაძე, გრიმი – სალომე საჯაია.
რედ, მდორედ მიედინებიან... ადამიანები კი შეგუებული არიან ამ ერთფე
თულებით მიდის. ნიკო სამუშაოდ სხვაგან გადაჰ
როვნებას, ამ უსასოობას, ამ უიმედობას... არა
ყავთ, ეს მისთვისაც ახალი ცხოვრების დაწყების
როლებში – ნინო ქორიძე, ფეა ცივაძე, გაგი სვა
ფერი იცვლება. დრო გადის. მის მსვლელობას
შანსია. ნინო კი ერთ ბილეთს იღებს არაკომ
ნიძე, გიორგი ყიფშიძე, გიორგი გიორგანაშვილი,
თითქოს ვერც ერთი ამჩნევს. ყოველდღე ერთი
ფორტული და ჭუყჭყიანი სადგურის სალაროში
ნინიკო საკანდელიძე, ნესტან კვინიკაძე, ბერდია ინ
და იგივე, ტრიალ ი წრეზე, რომელსაც აღარც და
და სოფოს ნაჩუქარ ფოტოზე აღბეჭდილი მარი
წკირველი, მეგი კობალაძე, გუგა სულხანიშვილი...
საწყისი აქვს, აღარც ბოლო და აღარც მიზანი,
ლის სანაპიროსკენ (სადაც მოხვედრაზე ბავშვი
პროდუსერები – „ჯაგა გრიპი”, ლევან კორინ
რომელსაც არსებობის გამართლ ება შეუძლია.
ოცნებობდა) მიემგზავრება. თუნდაც ბილეთი
თელი, გია ბაზღაძე. თანაპროდუსერი – კოტე
სიმარტოვის, მოუსვენრობის მძაფრ შეგრძნე
ოცნებისა და იმედის (ირეალური) მომავლისკენ
რიჟინაშვილი. საქართველოს კინემატოგრაფი
ბასა და სასოწარკვ ეთას მოუც ავს ყველაფერი.
იყოს მიმართული, ის – სითეთრესა და სიმშვი
ის ეროვნული ცენტრის დაფინანსებით.
არსებობს მხოლოდ შინაგანი სიჩუმე, უფრო სწო
დეში ჩაძირულ განზომილებაში მოქცეულ გზაზე
რად – გარინდება და მარტოობ ა, არა განმარ
– მხოლოდ ერთი მიმართულებისაა.
20
დალექილი სიჩუმე [ დავით სიმონია ]
ღმერთისგან მივიწყებული ადგილები, შენობები და ოთახები ახსოვთ ჟურნალისტებსა და პოლი ტიკოსებს. ერთ-ერთ ასეთ შენობაზეა სალომე ჯა შის „ბახმარო”, მაგრამ ჯაში ამჯერად ჩვენს წინაშეა არა როგორც ჟურნალისტი, არამედ – რეჟისორი. მის ფილმს ბევრი საერთო აქვს რეპორტაჟთან, უბრალოდ ჩვენებასთან, სუბიექტივიზმისა და შე
ძლიერი, კედლებში, ოთახებში, ძვლებსა და
შედეგად კი მივიღეთ ძალიან ნატურალური, სა
გონებაში გამჯდარი მდუმარებაა; იმდენად ძლი
ინტერესო ფილმი ღრმა სიჩუმესა და მოწყენი
ერი, რომ მასში ძაღლის ყეფაც ყრუ და სუსტია.
ლობაზე – და ეს მიღწევაა.
ასეთი ყეფით იწყება ფილმი და ვხვდები, რომ წინ ყველაფერი სევდიან ფერებში იქნება.
სიჩუმე, უძრაობა ფილმის მთავარი თემა და ფორმის თავისებურებაა.
ვვარაუდობ, რომ საქმე მაქვს ჩვეულებრივ, სო
სალომე ჯაში გვიყვება ბახმაროში მდებარე
ციალური თემატიკის ფილმთან, რომელიც ასე
შენობაზე, რომლის ძირითადი ნაწილი რესტო
მოდაშია დღეს და ითვლება კარგ ტონად... მით
რანს უკავია, დანარჩენი კი გადანაწილებულია
უმეტეს, რომ ვხედავ შენობას ჩამსხვ რ ეულ ი ფან
მაღაზიებზე, საცხოვრებელ ოთახებზე, სამუსიკო
ჯრებითა და ხავსიანი კედლებით...
სასწავლებელზე, გაუკვეველი ფუნქც იის დაწესე
ლამაზებების გარეშე, მაგრამ ის, რაც 60 წუთს
გამიმართლა. ყველაფერი სხვანაირად აღ
გრძელდება, უფრო დოკუმენტური ფილმია, ვიდ
მოჩნდა. მიუხედავად იმისა, რომ 60 წუთის გან
ბულებებსა და... სიცარიელ ეზე. შენობა ნახევრად დანგრეულია. ფანჯრები
რე ჟურნალისტური ნამუშევარი.
მავლობაში ფილმი თამამად „დასეირნობდა”
დან მუდმივად უბერავს ქარი, რომელიც კადრს
„ბახმაროს” თამამად შეიძლება ეწოდოს კი
მოწყენილობისა და საპირისპირო განწყობის
ბასრი სიცივით ავსებს, ამ ყველაფრის ფონზე
ნო, რადგან განწყობას სწორედ იმ მეთოდებით
ზღვარზე, ის არც ერთხელ არ ყოფილა არც მო
კი რესტორნის კედლის ფერები და მაგიდებზე
ქმნის, რაც კინოს პრეროგატივაა.
საწყენი და არც მხიარული.
„აფოფრილი” ხელსაწმენდები საკმაოდ გრო
პირველი კადრი და ხმა – ძაღლის ყრუ ყეფა
ის წარმატებით ინარჩუნებდა ბალანსს და ეს,
სიჩუმეში – მაშინვე აყალიბებს განწყობას, რომე
მომეჩვენა, რეჟისორის სითამამისა და სილა
ტესკულად გამოიყ ურება. ისევე როგორც შენობაში, რესტორანშიც თით
ლიც მთელ ფილმს მიჰყვება; სიჩუმესაც, რომელ
ღის დამსახურებაა, რომელსაც, სიუჟეტიდან და
ქოს „პულსი არ ისინჯება”. აქ სიცოცხლის რიტმი
საც 60 წუთის განმავლობაში ვისმენთ, პირველად
ფორმიდან წამოსული საშიშროების მიუხ ედა
თითქმ ის მინიმუმადეა დაყვანილი, ხოლო, რაც და
აქ გვაცნობს რეჟისორი. ეს არაა ჩვეულ ებრივი,
ვად, არ შეეშინდა, რომ მისი ნამუშევარი ვინ
ვინც მოძრაობს, სავსეა სევდით, დაღლილობით...
ხმაურით ჩანაცვლებული, დროებითი ან დროგა
მესთვის მოსაწყენი შეიძლებოდა ყოფილიყო.
ისინი დაიღალნენ უძრაობით, რომელშიც
მოშვებითი სიჩუმე, არამედ – გაცილებით ღრმა,
შესაბამისად, არ უზრუნია მის „გაფერადებაზე”,
უწევთ ცხოვრება. შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ
[ რეცენზია ]
21
თუ ოდესმე ყოფილხართ მსგავს შენობაში და შიგ გაგიტარებიათ დროის მცირე მონაკვეთი მაინც...
ეს ყველაფერი ძალიან ტრაგიკულია, მაგრამ
ლიტიკური ფრაზები – „ცვლილებების დროა!” და
ფილმში არაა ტრაგიზმის არანაირ ი გამოვლი
„გასაკეთებელი კიდევ ბევრია!”
ნება – ყველაფერი სევდიანად გამოიყ ურება,
ყველაფრის შემდეგ, რაც ამ ფრაზებამდე ვნა
მაგრამ არა ტრაგიკულად. ამ უკანასკნელისთვ ის
ხეთ, აქ რამე გაკეთებულის ნახვა, რამეს გაკეთე
საჭიროა „ცხელი ემოცია”, მკვეთრი განცდ ა, სა
ბა და ცვლილებები – ფანტასტიკის სფეროა.
სწორედ ამ არაფერს განიცდიან ფილმის ბო ლოს, როდესაც ბახმაროში სეზონი იხსნ ება, ჩნდე ბა იმედი, იფერთხება მტვერი და ობობას ქსელე ბი, მაგრამ სულ ტყუილად – მუშტარი ისევ არაა. მთავარი ხომ მუშტარი არაა, რომელიც ვერა
ერთოდ, სიმკვ ეთრე, კადრებში კი ისეთი სიცივე
კედელებზე პოლიტიკური ლოზუნგები კი არა,
და ვერ ბზარავს ამ ერთფეროვნებას. საქმე გა
და სიცარიელეა, სიმკვეთრე ფეხს ვერაფრით
ამ ხალხის ოცნებებია მიწერილი, ხალხის, რომე
ცილებით ცუდადაა და ეხება ადამიანებს, მათ
მოიკიდებს...
ლიც საკუთარი ხელით აკრავს თავის ოცნებებს
ცხოვრებას, რომელიც ძალიან ჰგავს ფილმის
და ანთებული ელოდება რაინდს, არა თეთრ
მონტაჟს, კამერის სტატიკურობასა და სიჩუმეს.
ამ სიცარიელეში მცხოვრები ხალხიც თითქოს შეზრდ ილია გარემოს და თუნდაც ისხდ ნენ მჭახე
ცხენზე, არამედ ცვლილებებზე ამხედრებულს.
ფილმი ძალიან ჰგავს მათ, ვის შესახებაცაა,
ფერებითა და ხმებით სავსე ყუთის – ტელევიზო
რაინდი მოდის, კაცებითურთ, კოსტუმებსა და
და რეჟისორის მიზანიც თითქოს იყო – მის მიერ
რის წინაშე, რომელიც იუმორისტულ გადაცემას
სერიოზულ სახეებში – შენობაში თითქოს ასან
განცდილი გარემო: სიცივე, სიჩუმე, უძრაობა გა
გადმოსცემს – არ ეცინებათ.
თის ღერი აინთო, მაგრამ რაინდი მიდის და სუსტ
ცილებით ხელშესახები და ფოკუსში მოქცეულ ი
ცეცხლს ცივი ქარი აქრობს.
გაეხადა. ეს ძალიან ზუსტად გამოუვ იდა.
სამაგიეროდ, პათოსითაა სავსე ოთახი ჩონგუ რებითა და მუსიკალური ცენტრით – აქ მუსიკის მასწავლებელი გოგონას ვოკალში ამეცადინებს.
იგივე ქარი ეთამაშება პოლიტიკური პოსტერე ბის ნაფლეთებს კედლებზე.
თუ ოდესმე ყოფილხართ მსგავს შენობაში და შიგ გაგიტარებიათ დროის მცირე მონაკვეთი
როგორი დიდიც უნდა იყოს საგმირო შინაარსის
ფილმში ბევრი რამ ხდება, იმდენად, რამდე
მაინც, მაშინ სალომე ჯაშის ბახმაროს „სიზუსტე”
ნაწარმოების შესრულებისთვ ის მოკრეფილი პა
ნადაც ვხედავთ ბევრ ადამიანს, ბევრის ყოფას,
გაგაოც ებთ, ხოლო თუ არა, მაშინ ფილმის ნახ
თოსი, მაინც ვერ იქნება იმ სიჩუმეზე მეტი, რომელ
მაგრამ საბოლოო ჯამში, 60 წუთის განმავლობაში
ვის შემდეგ დაგრჩებათ შეგრძნება, რომ მსგავსი
საც ჩაყლაპული ჰყავს გარემო. შესაბამისად, მუსი
თითქოს არაფერი მომხდარა. ეს არაფერი ძალი
შენობების ინტერიერში ჩალექილ სიჩუმეს უკვე
კაც ყრუა, როგორც ძაღლის ყეფა დასაწყისში.
ან საინტერესოდ გამოიყურება მაყურებლისთვ ის,
კარგად იცნობთ.
ამ დალექილი უძრაობის ფონზე ძალიან სასა ცილოდ გამოიყურება კედლებზე „მიმხმარი” პო
მაგრამ ძალიან მტკივნეულ ია რესტორნის მფლო ბელისა და მომსახურე პერსონალისთვის...
22
ინტერვიუ
როგორც ყველგან. მაგრამ მაინც მახსოვრობაში
ტიპის კონცენტრაციაა საჭირო – აქ ის მხოლოდ
უფრო საუკეთესოები რჩება. მამაჩემი, მერაბ თა
კამერის პირისპირ რჩება.
რენე დადიან ი ალეკო ცაბაძის
ვაძე კინორეჟისორია და კინოსთან ბავშვობიდან
მოდი, გადავიდეთ რენეზე. თუნდაც, „ლაქაში”
ფილმიდან „რენე მიდის ჰო
მქონდა შეხება. ვუყურებდი მსახიობთან მუშაობ ის
ალეკო ცაბაძე არაპროფესიონალთან მუშაობს,
ლივუდში” ავტორის პროტოტიპია.
სპეციფიკას, თუ როგორ ხდებოდა გადასაღებ მო
„რუსულ სამკუთხედში” – პროფესიონ ალ მსახიო
რეჟისორმა ნიკა თავაძე სცენაზე ნა
ედანზე სცენარის ხორცშესხმა. მსახიობ ისა და რე
ბებთან. ეს არის რეჟისორი, რომელიც ერთნაირად
ხა და შესთავაზა როლი, რომელიც
ჟისორის ერთობლივი მუშაობით როგორ ცოცხ
ირგებს ჩამოყალიბებულ ინდივიდუალობასაც და
დღეს ალბათ ყველაზე მნიშვნელო
ლდებოდა სცენარი. კინოს სხვა სპეციფიკა აქვს,
ტიპაჟსაც. როცა საინტერესო სამსახიობო სახე იქ
ვანია მსახიობის ფილმოგრაფიაში.
თეატრთან შედარებით. 6 წლიდან გადასაღებ მო
მნება, ეს რეჟისორის დამსახურებაცაა.
„შენ არ გყავს ალტერნატივა”, – უთხ
ედანზე ვარ, რაღაც სხვა სამყაროა. ბავშვობიდან
რა ცაბაძემ მსახიობს.
იმაზე არ მიფიქრია, რომ ეს ყველაფერი შემდეგ
--- რა თქმა უნდა, რეჟისორი გთავაზობს ატმოს
გამომადგებოდა. ისე კი, ძალიან მაინტერესებდა.
ფეროს, ამოცანას გაძლევს. ის არის შენი ყველაზე
ნიკა თავაძისთვის მნიშვნელოვანია კიდევ ერ
ვაკვირდებოდი, როგორ მუშაობდნენ ოპერატო
დიდი კრიტიკოსიც და წარმმართველიც ზე ამოცა
თი კინოროლი – მამის, მერაბ თავაძის ფილმში
რი, გამნათებლები, ხშირად ვეხმარებოდი ხოლმე
ნისკენ, მაგრამ მსახიობსაც არ უნდა დავუკარგოთ
”ხვეული კიბით”. ადამიანები ერგებიან დროს,
მათ. ეს ყოველივე ილექებოდა ჩემს ცნობიერება
ინდივიდუალობა. ალეკოს შემოთავაზებამ ძალი
სიტუაცის. რეალურად კი ყველაფერი უცვლელი
ში, მაგრამ პროფესიის ცოდნა, რა თქმა უნდა, მა
ან გამახარა... მომიყვა, რომ სცენარი რვა წლის
რჩება, – ასე ფიქრობს რენე – ნიკა თავაძე...
ინც პრაქტიკიდან მოდის.
წინათ დაიწერა ამერიკაში; ისიც, რომ ავტობიოგ
ინსტიტუტში კინოსკოლა არც გვქონია და არ
რაფიულ იცაა. სცენარი რომ წავიკითხე, თხრობის
ქართველ მსახიობ ებს კინოში ხშირად თეატ
ვიცი, დღეს თუ არის. ჩვენი სამსახიობო სკოლა
მანერა მომეწონა. ეს ყველაფერი ძალიან უჩვეუ
რალური კლიშეები შეაქვთ... თქვ ენი ნამუშევარი
შორსაა ევროპული თუ ჰოლივუდის სკოლისგან.
ლო იყო და საინტერესო. ავტორის ინდივიდუა
ალეკო ცაბაძის ფილმში „რენე მიდის ჰოლივუდში”
ეს დაახლოებით იგივეა, რომ ადამიანს ცურვა
ლური ხელწერა ეტყობოდა. ალეკო არავის არ
გამონაკლისია... რას ფიქრობთ ამაზე?
ასწავლო უწყლოდ. და თუ ამ ფონზე კიდევ რამეს
ბაძავდა – არც ჰოლივუდს და არც, ვთქვათ, სხვა
ვახერხებთ, ეს უკვე ფანტასტიკის სფეროდანაა.
რეჟისორს. ეს ყველაფერი მისეული იყო.
[ ირინა დემეტრაძე ]
--- ქართველი მსახიობები ყოველთვ ის გამოირჩე ოდნენ თავიანთი ნამუშევრებით როგორც კინოში,
აბსოლუტურად გეთანხმ ებით. როცა მსახიო
როგორია, თქვენი აზრით, რენე დადიანი? ჩემთ
ასევე – თატრში. შესანიშნავი, არაჩვეულებრივი
ბი სცენაზე დგას, ის აუდიტორიისთვის, მაყურებ
ვის ძალიან საინტერესო იყო ეს ხერხი – როცა რამ
ნამუშევრები გვაქვს, თუმცა კლიშეებიც არსებობს,
ლისთვის თამაშობს. გადასაღებ მოედანზე სხვა
დენიმე რეალ ობაა ერთდრ ოულად. რენეს წარმო
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
... რაღაც სხვა სამყაროა
23
სახვასა და სინამდვილეს შორის რთულია ზღვარის
--- ჩემი აზრით, ავტორის სათქმელი უფრო მე
ფერი გააზრებული ჰქონდა. არ მგონია, რამე სცენა
გავლება; ისიც, რომ კამერით აკვირდება რეალო
ტია, ვიდრე იაჰუებ ის თემა, ან თუნდაც ილიას
შემთხვევით გადაეღო. რა თქმა უნდა, შემდეგ მა
ბას და თვითონაც ამ კამერის ობიექტივში ექცევა.
მკვლელობის. ალეკო ცნობიერების მოდუნებაზე
ყურებელი თავისას პოულ ობს – ზოგისთვ ის ასეთი
აკეთებს აქცენტს – პრობლემის მიჩქმალვა, მი
თხრობა მისაღები ხდება, ზოგისთვის კი გაუგებარი
--- ვფიქრობ, რომ საერთოდ ალეკოს ხელწერაა
ვიყწება, ხელოვნურად მოკვეთა რომ ხდება, და
ან მიუღებელიც. და ეს ნორმალურია.
განსხ ვავებული, ჩემთვის ძალიან საინტერესო და
არა მათზე ყურადღების ფოკუსირება. დროს და
დასაფასებელი. ის ძალიან სიღრმ ისეულად აანა
სისტემას ერგება ხალხი.
ლიზებს მსახიობთან ამათუიმ სცენას, და მთლი
ერთ ეპიზოდში ამბობთ, რეჟისორს ამბიცია უნდა ჰქონდესო...ნ იკა თავაძეს რა ამბიცია აქვს?
ანად ისტორიას, კონტექსტს. არ კმაყოფილდება
ისტორია მეორდება, რენე იმეორებს წინაპრის
იმით, რაც ზედაპირზეა, პირიქით, სრულიად სხვა
გზას… შეკრული წრეა, საიდანაც არ არსებობს გა
--- არ მგონია, ამბიცია ერქვას იმას, რასაც
ნაირად დაგანახებს ისტორიას. ის, რომ გმირი
მოსავალი. არის ეპიზოდები, სადაც ძალიან კარგად
გეტყვით – ალბათ სურვილი, უფრო მეტად შეიც
ვიდეოკამერით იღებს, ჩემთვის იგივეა, რაც მხატ
ჩანს ცაბაძის ოსტატობა, თუმცა არის ხარვეზებიც.
ნო შენი პროფესია, და რასაც მთელ ცხოვრებას
ვრისთვის ტილო და საღებავები. ამით იკვეთება
რაღაც მომენტში ის თითქოს სადავეებს კარგავს და
უძღვნი; იმის პასუხისმგ ებლობა, რომ მაქსიმა
ავტორისთვ ის სასურველი კომპოზიცია, ფერი..
არ ხდება ფორმის, აზრის კრისტალიზება...
ლურად შეისწავლო ის, რასაც აკეთებ, მით უმე
მოკლედ, საჭირო აქცენტები კეთდება.
ტეს – ხელოვანის პროფესია, რომელსაც მაყურე
ისტორიის და ფილმის ხერხემალი ისაა, რომ
--- მე ასე არ ვფიქრობ... ფილმზე მუშაობის დაწყე
ბელი ყოველი სამუშაო დღის შემდეგ აფასებს. იმ
საუკ უნეზე მეტია, რაც საქართველოში არაფერი
ბამდე, პირველად ჩემს პრაქტიკაში, ძალიან სა
ეპიზოდში ამბიცია უფრო საკუთარი თავის რწმე
შეცვლ ილა ძირეულად, სიღრმისეულად. არ იცვ
სარგებლო რეპეტიციები გავიარ ე. აუცილებელია,
ნას გულისხმ ობს, და ამაში კი ვეთანხმ ები.
ლება მთავარი – ცნობიერ ება, პრობლემის გააზ
იცოდე, რა უნდა რეჟისორს შენგან. სცენა ლიტერა
რება არ ხდება. პრინციპში არ ხდება ისტორიის
ტურაა მაინც, ვერბალურია…სულ სხვაა ამის ვიზუ
გადაფასება, თუნდაც ილიას მკვლელობის.
ალურად დანახვა. ზოგჯერ სულ არ არის საჭირო
რეჟისორობის ამბიცია არ გაქვთ?
სიტყვა, და შეიძლება ბევრად მეტს მოჰყვე. გადა
--- ამბიცია – არა, მაგრამ არ მგონია, დანაშაულ ი
მე კი ვფიქრობ, ასეთი პირდაპირი ალუზიები
საღებ მოედანზე არ არის ბევრი დრო. რეჟისორმა
იყოს, თუ რამის მოყოლა მოგინდა მაყურებლისთ
ფილმის სუსტი წერტილია – სწორედ ის ეპიზო
ზუსტი ამოცანა უნდა მოგცეს, რათა სცენა სწორად
ვის. ერთხელ იყო ასე და სპექტაკლი დავდგი, მოკ
დები, რაც ილიას და იაჰუებს უკავშირდება. იმ
გათამაშდეს. ალეკოსთან მოსამზადებელ პერი
ლემეტრაჟიანი ფილმიც გადავიღე. მაგრამ იმდენად
დენად პირდაპირი მინიშნებებია, რომ განზოგა
ოდში ბევრს ვსაუბრობდი, ბევრი შეკითხვა მქონდა
მომწონს ის, რასაც ვაკეთებ, როგორც მსახიობი,
დების საშუალებას არ იძლევა.
მასთან, და ზუსტ პასუხებსაც ვიღებდი. მას ყველა
რომ დაუკმაყოფილებლობის განცდა არ მაქვს.
24
[ რეცენზია ]
იზოლირებული ცნობიერების ფანტაზია თუ რეალობა [ ირინა დემეტრაძე ]
ალეკო ცაბაძის ფილმის „რენე მიდის ჰოლივუდ
ნებს რეჟისორი. შესაძლოა, ზურა ბეგალიშვილის
მცდელობა, ასევე – იმ პროდუსერებისაც, ვინც ამ
გმირი რენეს ორეული იყოს. ცაბაძე არ გვაძ
გვარ პროექტს ახორციელებს (ლ. კორინთელი,
ლევს რაიმ ე რაციონ ალური ინტერპრეტაციის
გ. რჩეულიშვილი, ს. ბაზღაძე, ა.გელოვანი).
ში” გმირის – რენეს პროტოტიპი, შესაძლოა, რენე
საშუალებას.
სინამდვილეში
გაურკვევლობა,
სტუდენტობის პერიოდიდან ჩამრჩ ა მეხსიერე
მაგრიტია, სიურეალისტი. სიურეალიზმი ფილმის
ყველაფრის ეჭვქ ვეშ დაყენება აახლოებს ადა
ბაში, თუ რა მნიშვნ ელოვანია ფილმში რეფრენი
სტილისტური მიმართებაა. არ არსებობს ერთია
მიანს შემეცნებასთან, და ალბათ ესაა ფილმის
– ნიუანსი, დეტალი, მეორეხარისხოვანი, მაგრამ
ნი სიუჟეტი თუ დრო. ფორმა განაპირობებს ერთი
ღირსებაც.
ის, რაც ქმნის ატმოსფეროს, განწყობას, ქვეცნო
დროიდან მეორეში გადასვლას, ვერ გავექცევით
თავად რენეც ექცევა საკუთარი ვიდეოკ ამერის
ბიერად გითრევს ფილმის სივრცეში. ამ ფილმში
სპეციფიკურ ტერმინოლოგიას და ისეთ ცნებას, რო
ობიექტივში. ეს ხერხი განსაკუთრებით მომწონს
ჩემთვის ასეთი რეფრენია კარავში მცხოვრები
გორიცაა ონტოლოგია. სწორედ ონტოლოგიურ,
ფილმში, და ისიც, თუ როგორ ახდენს ოპერა
მუსიკოსი, რომელსაც რენე ფანჯრიდან აკვირ
ეგზისტენციურ გამოცდილებასთან გვაქვს საქმე.
ტორი მინდია ესაძე რეალ ისტური ხერხებით
დება. არა იმიტომ, რომ მე ლუმპენების მიმართ
ალბათ ეს პლასტია ფილმში ძირითადი.
სხვადასხვა სამყაროს სურათის რეპრეზენტა
ნოსტალგია მამოძრავებს, და აქ ძველ, ნონკონ
ციას – არც ზღვარია, არც რაიმე პირობითობა.
ფორმისტ ცაბაძეს ვხედავ. ნონკონფორმიზმი და
თავიდან სიურეალიზმი ვახსენეთ. ერთი დე
უახლეს ქართულ კინოში თითქმის არ არსებობს
ლუმპენიზაცია კინოს „ხარისხის” ნიშანად სულაც
ფინიცია მინდა შემოვიტანო – ზერეალობა, რაც
ატმოსფერო. მინდია ესაძის და ალეკო ცაბაძის
არ მიმაჩნია. ეს კინოენაა, და ცაბაძეც ის გამო
ფილმშ ი მნიშვნ ელოვანია. ოღონდ სიურეალიზმი
ნამუშევარი გამონაკლისია. მინდია ესაძის გამო
ნაკლისია, ვინც ენას აყალიბებს. ამ ფილმში მე
ავანგარდია, ალეკო ცაბაძის ფილმი კი სტრუქ
სახულება არაა „მკვდარი”.
უფრო „ღამის ცეკვის” ავტორის ხელწერა დავი
ტურულად უფრო პოსტმოდერნიზმისკენ იხრება.
ფილმში რამდენიმე ციტატაა დეკლარირებუ
უპირველესად ციტატებით ჟონგლირებას ვგულის
ლი. ერთ-ერთია „თამაში ჭვავის ყანაში”. ცაბაძე,
ნახე. სუბიექტური ვარ – არ მიყვარს, ზოგადად,
ხმობ, რაც ფილმში ყველაზე ნაკლებად მიზიდავს.
სელინჯერის მსგავსად, აბსურდისა და ტრივია
ნიკა თავაძის სამსახიობო შესრულება, მინ
უბრალოდ ერთნიშნაა და მე, მაყურებელს, არ მაძ
ლურის სინთეზს გვთავაზობს. დასაწყისში ნიკა
დია ესაძის კამერის მსგავსად, გამორჩეულია;
ლევს საშუალებას, პირად ემოციურ მეხსიერ ებაზე
თავაძის გმირი იაჰუების დასახლებაში გადაეყ
არა, ჯერჯერობით საუკეთესოა უახლეს ქართულ
დაყრდნობით გავიაზრო მოვლენა, სახე.
„სოციალური კინო”.
რება კაცს, რომელიც მას აფურთხებს. რენე შემდ
კინოში. მსახიობს თეატრალური შტამპები, სი
ჩემი აზრით, ფილმის ერთ-ერთი მთავარი
გომ კლავს ამ ადამიანს. სავსებით ტრივიალური
ყალბე არ მოაქვს ეკრანზე. ის არც ძველი ბიჭია
ელემენტი დროა. და ვეცდები, გავაანალიზო ეს
ისტორიაა . უბრალოდ, აქ კიდევ ერთი პლასტი
და არც რეალ ობისგან გაუცხოებული ინდივიდი.
პლასტი. არსებობს კი ფილმშ ი ობიექტური დრო?
შემოდის – ისტორიულ ი ალუზია თუ მეხსიერ ე
არისტოკრატიზმი, მინიმალიზმი, პლასტიკა – ის,
კონკრეტული ეპოქის ნიშნებით ატრიბუტირებუ
ბა. რენე დადიანია, ანუ თავადი. მისი წინაპრები
რასაც როლის ფსიქოფიზიკურ ნახატს ეძახიან, და
ლი თანამედროვეობ ა ისტორიულ დროსთანაა
ილიას გვერდით არიან ფოტოზე. ეს ფოტო ფილ
არავითარი მანერულობა, ექსპრ ესია. არა, ექსპ
ასიმილირებული. გმირის სუბიექტური დროც,
მის მსვლელობისას „ცოცხლდება”. და არა მხო
რესია არის, ოღონდ – შინაგანი.
თავის მხრივ, ისტორიულ მეხსიერებასთანაა
ლოდ ფოტო, ისტორიაც. თავის დროზე უფროს
ერთ ეპიზოდში ნიკა თავაძის გმირი დასთან
შერწყმული.
რენე დადიანსაც შეურ აცხყოფა მიაყენა გლეხმა.
(თინა ალექსიშვილი) ერთად სასაფლაოზეა.
არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი განზომილე
თავადმა ის მოკლა. და პრინციპში, ფილმის ძი
ეს სამსახიობ ო დუეტ ი გარეგნულად და ემოცი
ბა – ფილმი, რომელსაც იღებს რენე. დიახ, რენე
რითადი კონცეფციაც ესაა – შეკრული წრე. გამო
ურად ძალიან ორგანულია. არისტოკრატიზმიც
პროფესიით რეჟისორია. მერე რა, რომ მხატვრის
უვალობის შეგრძნება. ილიას მკვლელობა არის
სახეზეა. სხვადასხვა ფაქტორები განაპირობებს
მოსახელეა. სათაურში ჰოლივუდიც ხომ არის გა
ათვლ ის წერტილი, ქართული ისტორიის საწყი
იდენტიფიკაციის მექანიზმს, მათ შორის – სოცი
მოტანილი, რაც კიდევ ერთი ფანტომია ფილმის
სიც და სასრულიც. იქნებ ესეც კლიშეა?
ალური. რაღაც კატეგორიისთვის ეს სახეები მიუ
სივრცეში. ალბათ, ეს ფილმი ალეკო ცაბაძის
თავიდან ვთქვი, რომ პირდაპირი ალუზიები ნაკ
“8/1/2” ან “მგლის საათია”. თუმცა, მე ეს კვლავ
ლებად საინტერესოდ მეჩვენება ფილმშ ი. რაც
სწორხაზოვნად მეჩვენება და არაორიგინალუ
შეეხება ისტორიულ მეხსიერებას, კინოში ადეკ
საფლავის ქვაზე რენეს ბავშვ ობის სურათია. გმი
რად. მომწონს თავად ხერხი, თუ როგორ ჭვრეტს
ვატური ასახვის არაერთი მაგალითი არსებობს.
რის ექსც ენტრულობაა ამით ხაზგასმული, თუ რა
ნიკა თავაძის გმირი რეალ ობას ვიდეოკამერით.
თუნდაც ბოლო წლების ერთ-ერთი ჩემი საყვა
იმე სხვა ნიშანია? იქნებ, მაინც სიკვდილის თემა
ეს “მანიაკურ” ემოციად აღიქმება, ოღონდ არა –
რელი ფილმი „თეთრი ბაფთა”(მ. ჰანეკე); ან თუკი
შემოდის, ძალიან მნიშვნელოვანი ეგზისტენციურ
ყოფითი გაგებით.
ინდივიდის მეხსიერების ეკრანიზაციას შევეხებით
პლასტში. გმირის ცხოვრების რეკონსტრუქცია თუ
რომელიც
– ალენ რენესა და რობ გრიეს „შარშან მარიენ
რეფლექსირება სიკვდილის ნიშნის ქვეშ მიდის. პა
უჩას(ვ. ბარბაქაძე) და მის ძმას უკავშირდება(ზ.
ბადში”. ეს ევროპული კულტურული ტრადიციაა.
ზოლინის სიტყვები, რომ გავიხსენოთ: „სიკვდ ილი”
ბეგალიშვილი). ამ გზით გაორების თემა შემო
ქართულ კულტურა კი რეფლექსიას, მით უფრო
ანიჭებს ცხოვრებას საბოლოო აზრს.
დის ფილმში. ერთგვარი კულტურული კოდი. ნა
სენსუალიზმს მოკლებულია. მე ვიტყოდი, მსგავ
რატივიც ფსიქოანალიტიკურ პლასტში გადადის.
სი თემებისადმი მგრძნობელობას მოკლებულია.
ფოტოზე: კადრი ფილმიდან
აკვიატების, ნევროზის ილუსტრ ირებას გვიჩვე
მით უფრო დასაფასებელია ალეკო ცაბაძის
მსახიობი ზურაბ ბეგალიშვილი
საინტერესოა
სიუჟეტური
ხაზი,
ღებელი აღმოჩნდა, სწორედ არისტოკრატიზმი სა და გამორჩეული გარეგნობის გამო...
25
26
[ რეცენზია ]
სამყარო, რომელსაც აღმოჩენა უნდა [ ლელა ოჩიაურ ი] ალბათ დრომ მოიტანა, რომ ჩვენმა საზოგადოე ბამ, მრავალ მიზეზთა გამო, ბევრი ფასეულობა და
ნათ ხანგრძლ ივი დუმილი დაარღვია, კინოს,
სამი, ორ-ორსაათიან ი ფილმისგან შედგება. პირ
როგორც რეჟისორი, დაუბრუნდა და, ეროვნული
ველს ეწოდება „სოფელი”, მეორეს – „ქალაქი” (რაც,
კინოცენტრის დაფინანსებით, ახალი დოკუმენ
შესაბამისად, „თემატურ”, „შინაარსობრივ” მხარეზე,
ტური ფილმის გადაღებას შეუდგა.
მოქმედების „ადგილებზე” მიგვითითებს, რასაც თა
კარგა და, რადგან ასე მოხდა, ნელ-ნელა საკუთარი
აღსანიშნავია, რომ იგი არასდრ ოს ყოფილა
ვისთავადაც და არსებითი მნიშვნელობაც აქვს) და
თავის კარგვა იწყო. დაიწყო იმ თვისებების გაქრო
მხოლოდ ერთი დარგის, ერთი სფეროს ჩარჩოებ
მესამეს – „ფიქრი”, რომელიც, ფაქტობრივად, პირ
ბა, რაც ისევე განუყოფელი იყო ქართველისგან,
ში. მან შექმნა შეუდარებელი მხატვრული და დო
ველ ორს აერთიან ებს, უფრო ზუსტად, მათზე დაყრ
როგორც მიწა, რომელზეც ცხოვრობს. თუმცა, ამქ
კუმენტური ფილმები; ჩამოაყალიბა ახალი ქართუ
დნობით, საქართველოს, მისი ისტორიის შესახებაა.
ვეყნად მაინც შემორჩენილია ის „ნაკრძალი” კუნძუ
ლი მულტიპლიკაცია თავის მოწაფეებთან ერთად;
ეს იქნება ფიქრი ქართვ ელი კაცის ბუნების, მსოფლ
ლები, სადაც თითქოს არაფრით გამორჩეული ადა
შექმნ ა უნიკალური და განუმეორებელი ჩრდილე
მხედველობის შესახებ, მისი ფსიქოლოგიური პორ
მიანები სახლობენ, მაგრამ დღემდე ინარჩუნებენ
ბის თეატრი, და ახლა უჩვეულ ო ჩანაფიქრის, სათ
ტრეტის შექმნის მცდელობა; ის, თუ როგორ ხედავს,
ერის იმ „მთავარ” ნიშნებს, რომლების გაქრობაზეც
ქმელის, ფორმის, სტილის ფილმი გადაიღ ო. და
როგორ აღიქვამს გელა კანდელაკი საქართველო
ასე გვწყდება გული და რასაც „მივტირით”.
აღმოჩნდა, რომ გელა კანდელაკი კვლავ „გელა
სა და ქართველებს, რაც პირველ ორ ნაწილშია ჩა
კანდელაკია”, ხელოვანი, რომელმაც ქართული
დებული და მესამეში განზოგადდება, თავს მოიყრის
ეს სამყარო არსებობს, უბრალოდ, დანახვა, პოვნა
კინოსთვის, ქართული კულტურისთვის ბევრი გაა
და დასრულდება.
უნდა და სანამ ეს მოხდება, ვიდრე იქამდე მიხვალ,
კეთა; პირველგამკვალავი (ეს გადაჭარბება არაა,
პირველ რიგში, მისი არსებობის უნდა გჯეროდეს,
საამისოდ ბევრი პირობა არსებობს), რომელმაც
დაღებების
სურვილი უნდა გქონდეს, იპოვო. შემდეგ, რა თქმა
გვიჩვენა, რომ დუმილი და რაღაც მნიშვნელოვა
0,047%” წარმოებაში ჩაეშვა როგორც ერთს აათი
უნდა, უნდა გქონდეს ხედვის უნარი, რაღაცნაირად
ნის დაგროვება და მისთვ ის მზადება ღირდა დუ
ანი, მაგრამ დაგროვილმა მასალამ, რეალურმა
თვითონაც ასეთი უნდა იყო, რომ აღმოაჩ ინო.
მილად, დაგროვებად და მზადებად.
გარემოებებმა, ნანახმა, გაგონილმა, პერსონა
ერთი ფილმის სამად ქცევის „აუცილებლობა”გა პროცესში
გაჩნდა.
„ხმელეთის
სწორედ ასეთი სამყარო აღმოაჩ ინა გელა
მისი ახალი, ექვს საათიანი (!) ფილმის სახელწო
ჟებთან შეხვედრებმა და ა.შ., ახალი სიღრმეებ ის
კანდელაკმა, რომელმაც რამდენიმე წლის წი
დებაა „ხმელეთის 0,047%”, რომელიც, თავის მხრივ,
აღმოჩენის სურვილმა თუ „აუცილებლობამ”, ბუ
27 ნებრივად დაბადა ფორმატის, მეტრაჟის გაზრ დისა და მასალის ახალ მოცემულობაში მოქცე ვის ყველა პირობა თუ სურვილი.
ლა წინამორბედი ფილმის კომპოზიტორია).
გელა კანდელაკი ხატავს ამ შრომისმოყვარე,
ფილმშ ი ასახულია იმ ადამიანების ცხოვრება,
თავიანთი მიწისა და ბაღ-ვენახების, თავიანთი
რომლებიც პირდაპირი და გადატანითი მნიშ
სახლ-კარისა და სალოცავების, თავიანთი წინაპ
პირველი ბლოკი ორსაათიანი გამოვიდა. მინი
ვნელობით ყოველდღე და ყოველ ნაბიჯზე არ
რებისა და შვილების, ეკლესია-მონასტრ ებისა
მუმ, ოთხი საათ ის მასალის ნაწილი ასევე უკვე არ
გვხვდებიან. ისინი არ არიან ჩაბმული ყოველ
და საკუთარი ხელით აშენებული ქვეყნის ერთგუ
სებობს, რაც, თავის მხრივ, იძლევა მესამე ფილმის
დღიურ ორომტრ იალში, არც „ცნობადი სახეებ ი”
ლი ადამიანების პორტრეტებს და მათი შინაგანი
თვის (სადაც, როგორც ჩაფიქრებულია, ანიმაციაც
არიან და მათ, ახლობლების, თანასოფლელე
სამყაროს გამომზეურებით, იმ მრავალფეროვა
იქნება გამოყენებული ისტორიული მოვლენების
ბისა თუ კარის მეზობლების გარდა, არც არავინ
ნი გარემოს ჩვენებით, სადაც მათ ბედმა არგუნა
გადმოსაცემად, იქნება პრეპარირებული გამოსახუ
იცნობს. ეს ის ადამიანები არიან, რომლებიც თა
ცხოვრება, საქართველოს ვრცელ, თითქოს უკი
ლება გარდაქმნილი ფიქრშ ი და გარეგნული ფორ
ვისთვის, უბრალოდ და მოკრძალებულად ცხოვ
დეგანო პანორამას ქმნის და მას დიდი სამყაროს
მით, პირველი ორისგან განსხვავებით, უფრო
რობენ და თავად ქმნიან საკუთარ ცხოვრებას,
მნიშვნელოვან ნაწილად წარმოადგენს.
მხატვრულისკენ იქნება გადახრილი, ვიდრე დოკუ
მიმზიდველს, კეთილი ზრახვებითა და ჩადენი
მენტურისკენ, ფიქრის „ანალოგიით”) მზადების საშუ
ლი კეთილი საქმეებ ით აღსავსეს.
ესაა ფილმი ეპოპეა, რომელიც საქართველოს შე სახებ მოგვითხრობს; ფილმი, რომელიც თავის გან
ალებას. თუმცა, არავინ უწყის, კიდევ რამდენი ასეთი
მათთან შესახვედრად გადამღები ჯგუფი ამა
ზომილებებში აქცევს ადამიანის მთელ ცხოვრებას,
„საათი” დაგროვდება, ვინაიდან გელა კანდელაკის
თუიმ რეგიონს, სოფელს რამდენჯერმე ესტუმრა,
დაბადებიდან ყოველდღიურობის გავლით, გარ
მიდგომა თემისა თუ საკითხისადმი, მისი სათქმელი,
არაერთხელ გადასერა ხშირად უგზოო გზები,
დაცვალებამდე, ამიტომ გადადის ეს ნათელი, მხი
ფიქრის პროცესი, პრინციპში, ამოუწურავია.
ზოგჯერ ფაქტობრივად გაუვალიც კი, და ისინი
არული, სახალისო მოგზაურობა, რომლის დროსაც
რამდენიმე წლის წინათ, გელა კანდელაკმა ერ
აღმოაჩინა – სრულიად უნიკალურები, სრულიად
თითქოს არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება,
თი მნიშვნ ელოვანი, ყოველგვარი პათეტიკის გა
განუმეორ ებლები, საოცრად ინდივიდუალური
დრამაში. სამყარო ტრაგიკულ შეფერებილობას
რეშე შეიძლება ითქვ ას, მოქალაქეობრივი ნაბიჯი
თვისებებით შემკულნი, პიროვნებები, ამ სიტყვის
იძენს და ბოლოს კვლავ საოცარი ნათება ეფინება.
გადადგა – აფხაზეთიდან დევნილ ახალგაზრდ ებს
ყველაზე ფართო მნიშვნელობით.
შორის რამდენიმე აარჩია და მათგან ანიმაციურ ი
შენც ნელ-ნელა შედიხარ ამ სამყაროში და ჯგუფთან
ერთად
ფილმის კულმინაციაა შობის ღამის ეპიზოდი ნიქოზის ეკლესიაში, სადაც შეკრებილი არიან
კინოს რეჟისორების აღზრდა დაიწყო. ამ ჯგუფს
გადამღებ
საქართველოს
დიდი ხნის განმავლობაში შეწყვეტილ და პირვე
ზურაბ ქვაჩახია, ორესტი თოდუა, პაატა შენგელია,
კუთხეებში იწყებ საოცრად საინტერესო, მრა
ლად, მრავალი წლის შემდეგ ჩატარებულ წირ
ელენე მურჯიკნელი, ნინო ნემსიწვერიძე შეადგე
ვალფეროვან (თავად საქართველოსავით) მოგ
ვაზე მისული ადამიანები (ვისი ამ ტაძრად ყოფნა
ნენ, თუმცა ოსტატმა მათ არამხოლოდ ანიმაციუ
ზაურ ობას, რომლის მთავარი ობიექტები მთასა
ბევრად უფრო ამაღლებულია, ვიდრე სხვაგან).
რი, არამედ დოკუმენტური და მხატვრული კინოს
თუ ბარში, სხვადასხვა სოფელში მცხოვრები
თითქოს ფარული კამერით გადაღებული კადრე
(ვინაიდან თვითონ წარმოადგენს კინემატოგრა
ადამიანები არიან, რომლებიც თან ძალიან ჰგვა
ბის წყალობით შენც მონაწილე, მომსწრ ე ხდები ამ
ფის სამივე სფეროს) სპეციფიკა შეასწავლა.
ნან ერთმანეთს და თან ძალიან განსხვავდებიან.
საოცარი მრავალმნიშვნელოვანი, იდუმალი რი
მათვე ასწავლა ჩრდილების თეატრის (რომელიც
მხიარული, არაჩვეულებრივი იუმორითა და სი
ტულის, როგორც პირველი ქრისტიანები. თითქოს
წლების წინ დააარსა) სპეციფიკაც და დღეს
ცოცხლის სიყვარულით გამსჭვავლული, ფიქრიანი
შენც ჩუმად ათევ ღამეს ამ მოხუცებთან, ახალგაზ
ეს ხუთი ახალგაზრდა ჩრდილების თეატრის –
და ბრძენი, ტკივილიანი და ქვეყნის გულშემატკი
რდებთან, ქალებთან, კაცებთან, ბავშვებთან ერ
„ბუდრუგანა” მსახიობები არიან და წარმატებით
ვარი, უშუალო და პირდაპირი, წარსულიდან მო
თად, მათი გასხივოსნებული სახეებ ი (ქართველთა
ახორციელებენ გელა კანდელაკის თავდაპირველ
მავალი და მომავალზე მზრუნველი ეს ადამიანები
ტიპები) ამ საოცარ რიტუალს მეტ სულიერ ღირებუ
(რა მიზნითაც თეატრი შეიქმნა) ჩანაფიქრს – თბი
კეთილშობილები, გამორჩეულნი არიან. მათი ნა
ლებას სძენენ. ღამეს დილა მოჰყვება, როდესაც
ლისური წარმოდგენებით (რუსთაველის თეატრშ ი)
მოქმედარი, მათი ცხოვრება, შრომის, მოღვაწეობი
ლოცვაში ღამენათევი მრევლი ალილოობაზე
საქართველოს სოფლებში დადიან და უნიკალურ
სა თუ უბრალოდ არსებობის ნაყოფი სახეზეა, მათი
მზით განათებულ შუკებში დადის განწმენდილი,
(სხვადასხვა მხრივ) სპექტაკლებს მოსახლეობას
დამოკიდებულება სამყაროს, ცხოვრების, ადამია
ამაღლებული და იმედიანი და თითქოს „შინ” ბრუნ
უჩვენებენ. სწორედ მათი უშუალ ო მონაწილეობით
ნის დანიშნულების, რწმენის მიმართ არამხოლოდ
დება, იქ, სადაც ჩვენი წინაპრები იყვნენ და საიდ ა
მიმდინარეობს ახალი ფილმის გადაღებებიც.
სიტყვებში, არამედ ქმედებაში გამოიხატება.
ნაც ჩვენ მოვდივართ.
„ხმელეთის 0,047%”-ის ერთი ნაწილი საქართვ ე
მათ სწამთ და ტრადიციებს ერთგულებენ, შრო
როდესაც ფილმის ნახვის შემდეგ ორსაათიანი
ლოს კინემატოგრაფის ეროვნული ცენტრის ყოველ
მობენ, ქმნიან, ქორწინდებიან, კვდებიან, უფრ
მოგზაურობიდან რეალობაში ბრუნდები, აღმოა
წლიურ კონკურსში გამარჯვ ების შედეგად დაფინანს
თხილდებიან მიწას, იმას, რაც ღმერთმ ა მისცა
ჩენ, რომ ის უკვე აღარაა ისეთი მძიმე და პირქუ
და, ეროვნული კინემატოგრაფის განვითარებისთვის
და იმას, რაც მათ მიერაა შექმნ ილი. ჩვენ ვუყუ
ში, ფერგახუნებული და ფასდაკარგული. იმედ
განკუთვნ ილი ბიუჯ ეტის ფარგლებში. პროექტი გელა
რებთ მათ, ვისმენთ მათ ნააზრევს, მონათხრობს,
გაცრუებები სადღაც უკან იწევს და გრძნობ, რომ
კანდელაკმა მოიგ ო, როგორც პროდუსერმა და რე
ვეცნობით მათ ამბებს, და ბევრ რამეს ვიგებთ –
ბედნიერი ხარ.
ჟისორმა და შემოქმედებით ჯგუფში თავისი ყოფილი
თუ როგორ უნდა იცხოვრო.
... გელა კანდელაკის ფიქრები თანდათან მატერი
სტუდენტები და თანამოაზრეები აიყვანა, ისე, რომ
ისინი, ერთი მხრივ, საქართველოს კუთხეე
ალიზდება და მკაფიო კონტურებს იძენს. ტრიპტიქის
სხვის მიწვევაზე არც უფიქრია. თავიდანვე იცოდა,
ბის წარმომადგენლების სპეციფიკურ თვისებებს
ერთი ნაწილი დასრულებულია, მაგრამ პროცესი
რომ მხოლოდ მათთან ერთად იმუშავებდა და ამ
ატარებენ, და თან ქართველი ერის განზოგადე
მიდის და გაგრძ ელება და დასასრული აუცილებ
ბობს, რომ ძალიან სწორი არჩევანი გააკეთა.
ბულ სახეს ქმნიან, მიუხედავად იმისა, რომ მათი
ლად ექნება. თუმცა ესეც არაა ყველაფერი.
„გარეშეთაგან” ფილმზე მუშაობ ენ: სცენარის თა
მსგავსნი სამყაროს ერთეულობითღა შემორჩნ ენ.
რეჟისორის ფიქრები ჯერ კიდევ ცოტა ხნის წინ
ნაავტორი, ვახტანგ როდონაია (ვისაც საქართვ ე
სწორედ ამიტომაც აღმოჩნდნენ ისინი გელა კან
ანიმაციურ „ვეფისტყაოსანსა” და სულხან-საბას
ლოში, სკოლის მოსწავლეებიდან დაწყებული, ყვე
დელაკის მზერის არეში და ჩვენამდე მოვიდნენ
უტრიალებდა, მაგრამ ეს სურვილი ჯერჯერობით
ლა იცნობს) და კომპოზიტორი თეიმ ურაზ ბაკურაძე
– არა გაიდეალურებულები, გალაქულ-შელამაზე
აბსტ რ აქტულ განზომილებებში დარჩა.
(რომელიც, სხვათა შორის, გელა კანდელაკის ყვე
ბულნი, არამედ ისეთები, როგორებიც არიან.
28
ინტერვიუ
ის, რაც არ ემორჩილება ადამიან ურ პირობითობას
[ ირინა დემეტრაძე ]
ქართვ ელ რეჟისორ-ინტელექტუალთა „შეთქმულება” – ასე მონათლა კრიტიკამ დიმა მამულიასა („ს ხვა ცა”) და ბაკურ ბაკურა ძის („შულტესი”) პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმები. კონცეპტუალური სტრუქტურა, ფი ლოსოფიური ქვეტექსტი და მინიმალიზმი მათი ხელწერის მახასიათებელია. სხვაობაც დიდია... დიმა მამულიასთვ ის მიუღ ებელია „პირდაპირი კინო”, დეკ ლარაცია, რეჩიტატივი. ამ დროს გისხლტება მთავარი, არა ჭეშმარიტი მოვლენისა თუ ნიშნის ფიქსაცია ხდება. მის კინო ლექსიკონში განმსაზღვრელი მოუხელთებელი რეალობაა, სუბსტანცია, და არა ასლი... დიმა, საქართველოში თქვენ კარგად გიცნობენ. თქვენმა ფილმმა „სხვა ცა“ მიიღო საავტორო ფილმების საერთაშორისო ფესტივალის გრანპრი ბათუმში. სურათი თბილისის საერთაშო რისო ფესტივალის ფარგლებშიც აჩვენეს. რუსეთში ცხოვრობთ და მუშაობთ. ერთ-ერთ ინტერვიუში ამბობთ, რომ თქვენს ფილმ ში ხდება არა კონკრეტული ქალაქის – მოსკოვის, არამედ ზოგა დად სამყაროს აღქმა. თუ არსებობს რაიმე კავშირი ფილმსა და თქვენს ისტორიულ სამშობლოს შორის? საერთოდ, რამდენად მნიშვნელოვანია ნაციონალური დომინანტა თქვენს კინემატოგ რაფში; აისახება თუ არა კულტურული იდენტობა, ნაციონალურ კულტურასა და ისტორიასთან გენეტიკური კავშირები თქვენს მი ერ რეპრეზენტირებულ სამყაროს სურათზე? --- არასოდეს ვიცით, თუ რა ახდენს გავლენას ჩვენზე. ეს თითქოს მაგნიტური ქარიშხალია, რომელიც მოქმედებს ჩვენს წნევასა და სისხლის მიმოქცევაზე. ამ „სისხლის მიმოქცევაზე“ გავლენას ახდენენ ასევე ის „სურათები“, რაც გვინახავს, რასაც
29
კადრები ფილმიდან „სხვა ცა”
თითით შევხებივართ. ხშირად არაფერი ვიცით ამ გავლენაზე,
სხვა დარბაზია, შენი დარბაზია და არა ბუდასი. ამ დარბაზში
გვეჩვენება, რომ მისგან დამოუკიდებლები ვართ. არადა, უკ
აშენებენ სახლებს, იკეთებენ კარიერას, მოჩვენებით იერარ
ვე სისხლში გვაქვს გამჯდარი, თვალის არეშიც შემოჭრილა,
ქიაში უბადრუკ ადგილებს იკავებენ. უნდა დაინახო ეს სურათი,
და სამყაროს უკვე ამ გავლენით განპირობებული მზერით ვუ
ხარზე უკუღმა მჯდომარე ფიგურა, შემდეგ საკუთარ თავს შეხე
ყურებთ. ქალაქი, სადაც მე დავიბადე და ვცხოვრობდი, მისი
დო და ყველაფერი ნათელი გახდება.
ქუჩები, სახეები, რა თქმა უნდა, გავლენას ახდენენ ჩემზე. გავ ლენას ახდენს ისტორიაც, რადგან ისტორია ხომ ხატებათა გა
ქართული კინოს გამოცდილებიდან რა არის თქვენთვის
ლერეაა, სახეებისა და ნიღბების წყებაა, და ჩვენ ყოველთვის
ფასეული? ნახულობთ თუ არა ჩვენს თანამედროვე ფილმებს?
დამოკიდებულნი ვართ მასზე. დამოკიდებულნი ვართ ცალკე
ხომ არ გეგმავთ რაიმეს გადაღებას საქართველოში? თქვენ
ულ ფიგურებზე, კონტურებზე, რომლებიც ყველგან და ყოვე
ხშირად გადარებენ ბაკურ ბაკურაძეს. უახლესი რუსული კინე
ლივეში ვლინდება. ქართული კულტურაში კი ფიგურატიული
მატოგრაფის რეჟისორი-ინტელექტუალები ხართ, თუმცა საკ
მხარე ძალიან მკაფიოა. როცა მე ვახსენებ „ფიგურას“, მხედ
მაოდ განსხვავებული ხელწერა გახასიათებთ.
ველობაში მაქვს ის, რომ საყოველთაო თვისებები დაიყვანე ბა იმ ნიშნებამდე, იეროგლიფებამდე, რომლებიც რაღაცას
--- ეს ისევ გავლენის საკითხს მოიცავს. ჩვენზე გავლენას ახ
გამოსახავენ, არ არიან უტყვნი; როგორც – პიეროს, არლეკი
დენს ყველაფერი, რაც ემოციურად ზემოქმედებს. მხოლოდ
ნოს, კოლომბინას შემთხვევაში. ამგვარად, ქართულ კულტუ
ასე იქცევა იგი გამოცდილებად. ალბათ, შემიძლია დავასა
რაში ძალიან ბევრი ასეთი ფიგურა და იეროგლიფია – აშკარა
ხელო ათ ფილმზე მეტი, რომლებმაც ჩემზე ძლიერი გავლენა
და ფარულიც. და ყველა, ვისაც მათთან შეხება აქვს, მათზეა
იქონია. თანაც, მე ხომ თბილისში ვსწავლობდი, საშა რეხვი
ორიენტირებული.
აშვილთან. შემდეგ ხშირად ხელმეორედ ვნახულობდი მის გენიალურ ფილმებს, რომლებიც ყოველთვის მაოცებდნენ.
დავუბრუნდეთ სამყაროს აღქმის პრობლემას. რადგან
მოსკოვში კი ირაკლი კვირიკაძე მასწავლიდა.
კონცეპტუალურ კინოს აკეთებთ, ამით უარს ამბობთ სოცი
თანამედროვე ქართული ფილმებიდან ნანახი მაქვს მხო
ოლოგიურ მიდგომაზე, ყოველგვარ კონკრეტიკაზე; ალბათ
ლოდ ორი – ლევან კოღუაშვილის და ირაკლი ფანიაშვილის
ტრანსცენდენტური განზომილების შემოტანას ცდილობთ.
სურათები. კარგი ფილმებია. რაც შეეხება გეგმებს, საქართვე
თქვენ არ ეძებთ რაციონალურ საზრისს გამოსახულებაში.
ლოში რაიმეს გაკეთებაზე ჯერ მხოლოდ ვოცნებობ. მოხარუ
საზრისს, როგორც ეს ბრესონთან ან ოდძუსთან ხდება, სხვა
ლი ვიქნები, თუ ეს რეალობად იქცევა.
სივრცეში გადასახლება ენაცვლება.
სიტყვა „ინტელექტუალი” არ მიყვარს. ვფიქრობ, რომ გაუფა სურდა. სიტყვები ხომ უფასურდება, ან იჭრება, როგორც – მა
--- მხატვრული სახე ისე იქმნება, როგორც ალქიმიაში – იღებ
გალითად, რძე.
ჭურჭელს, ჩაასხამ ვერცხლისწყალს ან გოგირდს და ელო დები. ისინი რეაქციაში შედიან ერთმანეთთან, იწყებენ სახეც
რთულია დღევანდელ კინემატოგრაფში არსებულ რომე
ვლას. ამ ნივთიერებებს აქვთ სული, სიყვარული; მათ აქვთ
ლიმე მიმდინარეობას მიუსადაგო თქვენი ფილმი. აღმოსავ
საკუთარი გული. შენ უნდა ამოიცნო ეს ორი ნივთიერება და
ლეთი ევროპის კინემატოგრაფში ჩამოყალიბდა ერთგვარი
განსაზღვრო მათი რაოდენობა. წინასწარ არ იცი არასდროს.
პოსტსოციალისტური სინდრომი – თუნდაც რუმინული კინოს
არ შეიძლება იცნობდე ვერცხლისწყალს. შენ მხოლოდ უყუ
ახალი ტალღა, ლოზნიცას და ბელა ტარის ფილმები. მხედვე
რებ და ელოდები. და თუ ამ ნივთიერებებს სწორად ამოიც
ლობაში მაქვს სამყაროს სურათი, რომელიც ამ რეჟისორებმა
ნობ – სახე ადამიანის არსს ერწყმის. ღმერთმა დაგვიფაროს
წარმოაჩინეს – ცნობიერების კრიზისი, საყრდენის გამოცლა,
ამ აზრის დანახვისა და მისი გაგების მცდელობისგან. ფუჭია იმ
ცვლილებების, ახალ რეალობაში შესვლის შიში. პოსტსოცი
ყველაფრის ფასი, რისი გაგებაც ჩვენ შეგვიძლია.
ალისტური სინდრომი ისტორიული მეხსიერების აქტუალი
არის ერთი ძენ–ბუდისტური გამონათქვამი „ხარზე უკუღმა
ზაციასაც უკავშირდება. ახალი თაობისთვის მე-20 საუკუნის
მჯდომი შევედი ბუდას დარბაზში”. ბუდას დარბაზში შესვლა
ყველა საკვანძო მოვლენა უკვე ახალ მითებთან ასოცირდე
მხოლოდ უკუღმა შეიძლება. და თუ პირდაპირ შეხვედი, ეს
ბა, ოღონდ არა ფსევდოხელოვნების, სოცრეალიზმის მიერ
30 დანერგილ მითებთან, არამედ იმავე ლოზნიცას ფილმებთან
პოლიციის უფროსი – მხოლოდ სიყვარულის და სიკვდილის
(„ბლოკადა”, „ჩემო ბედნიერებავ”). საინტერესოა თქვენი აზრი
კონვერტაციაა შეუძლებელი.
ამ საკითხთან დაკავშირებით. რა არ მოგწონთ საკუთარ ფილმში? --- დიახ, ეს ასეა. ამასთანავე, თქვენს მიერ ჩამოთვლილი თე მების გარდა, ყველა თქვენს მიერ დასახელებული რეჟისორი
--- იცით, ძნელია ფილმზე ლაპარაკი. ბევრი რამ არ მომ
მეტყველებს გარკვეული ენით. მხედველობაში მაქვს კინოენა.
წონს. რაც გაკეთებულია, არაფერი აღარ მომწონს – მომწონს
ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. აუცილებელია „საკუთარი” დროე
მხოლოდ ის, რაც მოუხელთებელია, რასაც არ ვფლობ, რაც
ბის სულით გაიჟღინთო. მაგრამ ეს არ ნიშნავს „ძველი” გმირების
ჩემდა უნებლიედ მოხდა. მომწონს, მაგალითად, თუ როგორ
„ახლებით” მექანიკურ ჩანაცვლებას, მაღალფარდოვანი ლექ
იყურება მიტრა ფილმის ბოლოს. იგი ისე იყურება, თითქოს
სიკის არგოთი შეცვლას, რაც ასე ხშირად ხდება თანამედროვე
მე არ ვარსებობ, არ ვარსებობ როგორც ამ ფილმის ავტორი.
კინოში, თეატრსა თუ ლიტერატურაში. ეს თითქოს „სიახლეზე”
ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ასეთი მზერა შესაძლებელია.
მეტყველებს, მაგრამ ეს მოჩვენებითი სიახლეა. „დროების სული”
ეს მზერა აღემატება ყველაფერს, რაც მე შეიძლებოდა მეთქვა
არც „დღევანდელ” ცნობად ტიპებსა და სახეებში ვლინდება, და
ან მცოდნოდა. ეს მზერა მეც აღმემატება. მე მას არ ვიცნობ, ის
არც – მათ არგოში. იგი ფორმებში, აბრისებში ბუდობს, რაც იმ
უცხოა ჩემთვის, მაშინებს კიდეც. და როცა ამ მზერას ვხედავ,
ენად, სტილად ყალიბდება, რომელსაც შეუძლია „რეალურის“
ან ხაბიბის წარმოსადეგობას, როცა იგი თვალდახრილი დგას
სარკედ იქცეს, სამყაროს სურათის სარკედ.
სანატორიუმის შესასვლელი თეთრი კარის ქვეშ, ხანდახან
საქართველოში რაიმეს გაკეთებაზე ჯერ მხოლოდ ვოცნებობ. მოხარული ვიქნები, თუ ეს რეალობად იქცევა თქვენ არ გახასიათებთ რუსული კულტურისა და კინემა
მეჩვენება, რომ სურათში რაღაცის მოხელთება მაინც შევძე
ტოგრაფისთვის ჩვეული მესიანურობა. თქვენი ფილმის გმირი
ლი. იქნებ მე კი არ შევძელი, თავისით მოხდა. თითქოს, ჩემდა
არ ეძებს პასუხებს გლობალურ კითხვებზე; უფრო მეტიც, ის სა
უნებლიედ, ამ თვალებსა და ამ წარმოსადეგობაში სიცოცხლე
ერთოდ არ ფიქრობს. თქვენ არ ცდილობთ ჩამოაყალიბოთ
რაღაც სხვანაირი ძალით შეიჭრა, და მათ რაღაც იდუმალი ძა
რაიმე კითხვები ან ზეამოცანები. გმირი უბრალოდ მიდის. აქ
ლა შთაბერა.
არის შინაგანი განვითარება; არა ის, რასაც თქვენ პოზიტიურ ფასეულობებს უწოდებთ: კარიერა, წარმატება, ოჯახის შექმ
ჩვენ ვიცნობთ ფილოსოფოსს, თვითმყოფად რეჟისორს
ნა, ფულის მოგროვება. ეს ე.წ. გარეგანი ყოფიერებაა. თქვენ
დიმა მამულიას. თქვენ არ გახასიათებთ ინტელექტუალური
სულ სხვა რამ, შინაგანი ყოფიერება გაინტერესებთ – დინამიკა,
სნობიზმი. თქვენ გარეკანის ადამიანი არ ხართ, ამას არ ესწ
რომლის მატერიალურ ნიშნებად კონვერტირება შეუძლებე
რაფვით. სად გრძნობთ თავს ყველაზე კომფორტულად? და
ლია. თქვენ მიმართავთ ინტუიციურ და არა ინტელექტუალურ
კიდევ, ალბათ თქვენს ცხოვრებაში იყო წუხილის მომტანი მო
შემეცნებას. ხომ არ ფიქრობთ, რომ თანამედროვე მაყურებე
მენტები, ნეგატიური გამოცდილება, რამაც ადამიანებისადმი,
ლი ნაკლებად აპელირებს ინტუიციით. მისთვის „მზა” ჭეშმარი
ირგვლივ არსებული სამყაროსადმი თქვენს დამოკიდებულე
ტებებითა და აზრებით ჟონგლირება უფრო ადვილია.
ბაზე გავლენა იქონია.
--- საერთოდაც კინო სულაც არ კეთდება მაყურებლისათვის,
--- არ ვიცი, მიჭირს ამგვარ გამოცდილებაზე საუბარი. ყვე
ისევე როგორც წიგნი არ იწერება მკითხველისათვის. ასევეა
ლანაირი გამოცდილება, თუკი ნამდვილად გამოცდილებაა,
სიყვარულის შემთხვევაში – სიყვარული რაღაც ინსტიტუტების
მათ შორის ნეგატიურიც, რაღაც იდუმალი ოთახის კარს გვი
გამო ხომ არ არსებობს – ქორწინება, ოჯახი. პირიქით, რაც უნ
ღებს. მადლობა ღმერთს, თუ იგი არსებობს.
და საკვირველი იყოს, იგი მათ უპირისპირდება. ცოტა ხნის წი
რაც შეეხება თქვენი შეკითხვის პირველ ნაწილს, სამწუხა
ნათ წავიკითხე გასული საუკუნის პარიზის სამძებრო პოლიციის
როდ, დღევანდელ დღეს თითქმის შეუძლებელია მიუახლოვ
უფროსის, გორონის ჩანაწერები. იგი მსჯელობს დამნაშაულზე
დე ამ ფიგურებს – პოეტს, ფილოსოფოსს, რაც შეეხება რეჟი
და მის მიზეზებზე. იქ არის ერთი გამონათქვამი ძალიან ზუსტი
სორს, უფრო მარტივია. ამასთან დაკავშრებით მახსენდება
ინტონაციით. იგი ამბობს, რომ ჩვენ დღესაც ვიბრძვით პურის
ერთი სპარსული ზღაპარი. ერთი კაცი ღამე შეშინდა, რომ
გამო, ისე როგორც უღრან ტყეებში მცხოვრები ჩვენი წინაპრები
დილით საკუთარ თავს ვერ იპოვნიდა და ფეხზე გოგრა მიიბა.
იბრძნოდნენ უმი ხორცის ერთი ნაჭრისთვის. და მხოლოდ სიყ
დაეძინა ხალხმრავალ მოედანზე. ქალაქი დიდი იყო. ეს კაცი
ვარული, სიკვდილის მსგავსად, არ ემორჩილება ადამიანურ
ფეხზე გოგრამიბმული და მძინარე ნახეს სხვა ადამიანებმა.
პირობითობას. „არ ემორჩილება ადამიანურ პირობითობას“
მათაც მიბაძეს – ადამიანები ხომ ხშირად ბაძავენ სხვებს – და
– ზუსტი გამონათქვამია. რაც ემორჩილება, ყოველივე ამაზ
ასეულობით მოქალაქემ ფეხზე გოგრა მიიბა და იქვე მოედანზე
რზენია. და ამ პირობითობის მიღმა მხოლოდ სიყვარული და
დაიძინა. და აი, დილაადრიანად, მამლის ყივილზე გაღვიძე
სიკვდილია, მხოლოდ ესაა ხელოვნების თემა. ხოლო რასაც
ბულ ჩვენ კაცს ასეთი სურათი დახვდა – მოედანზე ბევრი ხალ
თქვენ ამბობთ მატერიალურად ხელშესახებ ნიშნებად კონვენ
ხი იყო, ფეხზე გოგრები ჰქონდათ მიბმული; და მან უკვე აღარ
ტირების შესახებ, ესეც ზუსტია. ხომ მართალი იყო სამძებრო
იცოდა, სად იყო – საკუთარი თავი ვეღარ განასხვავა.
[ რეცენზია ]
სხვა ცის ქვეშ
[ ირინა დემეტრაძე ]
„სხვა მიწა და სხვა ზეცა. ის ძალიან შორეული, შე
31
აღქმაზე, საშუალო ენობრივ ნორმაზე. თავად
მოძებნა ფილმის მთავარ თემასთან – არყოფ
სურათის რიტმი ამ ახალ ხედვას განაპირობებს,
ნასთან. მე მაინც უფრო სხვა ეპიზოდები მომ
ან პირიქით.
წონს. იგივე მეტროს მატარებელი. ჩაკეტილი
ელიოტი წერდა, რომ სამყაროს დასასრული
სივრცე. ემოციური მეხსიერება წარსულის შეგრ
არა აფეთქება, არამედ ამოკვნესა იქნება. არც
ძნებებს აღძრავს. მაგრამ ამ სივრცეში დინამიკა
მამულიასთან ხდება აფეთქება, რაიმე ხილული
ცაა – მატარებელი მიქრის უსასრულობაში.
კატაკლიზმები. უბრალოდ, პარალელური სამ
არამიწიერი პეიზაჟები და ინტერიერის ეპიზო
ყარო აღმოჩნდა უპირატესი. არყოფნა ყოფნას
დები სტილისტურად ისეა მოწოდებული, რომ
გაუტოლდა. ალბათ სწორედ ეს გარემოება გა
ორივე საწყისს – სიკვდილს და სიცოცხლეს
ნაპირობებს იმ ახალ ფილოსოფიას, რასაც მა
აერთიანებს. ფილმის მთავარი ღირსებაც მო
მულიას ფილმში ვეხებით. XX საუკუნის გმირებს
ნოტონურობაა, და მთავარი ნაკლიც. ჩემთვის
ერთგვარი „ანგაჟირებული ეგზისტენციალიზმი”
მისაღებია უსიუჟეტობა, არაანგაჟირებულობა,
ახასიათებდათ. ნონკონფორმიზმი თუ რეალო
ემოციური ანესთეზია. უბრალოდ, რაღაც მომენ
ბასთან შეუთავსებლობა, სოციალური ან სხვა
ტში ჩნდება ხელოვნურობის განცდა. გიჭირს, ბო
მიზეზით იყო გამოწვეული. „სხვა ცა”-ში. გარეგა
ლომდე იარსებო ფილმის სივრცეში.
ნი ყოფნა თითქმის იგნორირებულია. გმირების
პირველი მოკლემეტრაჟიანი ფილმი „მოსკოვი”
სამყაროა მხოლოდ უნივერსალური. ეს არ არის
დიმა მამულიამ ბაკურ ბაკურაძესთან ერთად
„აბსურდული სამყარო”, არც ირეალური, არც ზე
გადაიღო. ალბათ ეს შემთხვევითი არ არის –
რეალობა. ალბათ უფრო კვაზირეალობაა.
მოსკოვი ინტელექტუალთა წრეში, არა გეოგ
საძლოა, იყოს...” (მერაბ მამარდაშვილი). ესაა ლი
ექვემდებარება კი ფილმის ენა რაციონალი
რაფიულ-სივრცობრივი კოორდინატი, არამედ
ტერატურული სცენარის ეპიგრაფი. შესაბამისად
ზაციას? – ნაკლებად. რაციონალური დღეს უფ
„ცენტრის” სინონიმია. მედიაციის წერტილი, სა
სათაურის და ზოგადად ფილმის ინსპირაციის
რო ხშირად ანგაჟირებულს ნიშნავს. მითი, ამ
დაც ინდივიდი დანტეს გზას გადის. “უცხო ზეცაში”
ერთ-ერთი ძირითადი წყარო. „სხვა ცა” – სხვა სამ
შემთხვევაში აბრაამის და ისააკის ისტორია, არ
მოსკოვი – უსახლკაროთა განმანაწილებელია.
ყაროს სინონიმია. დიმა მამულიას ფილმის მთა
ხდება გმირების ცხოვრების ილუსტრაციის ხერ
ეს ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ეპიზოდია
ვარი გმირები, მამა-შვილი, ეთნიკური ტაჯიკები,
ხი. ავტორისთვის შვილის სიკვდილი მსხვერპლი
ფილმში – თეთრი ზეწრები, თეთრი ინტერიერი,
ჩამოდიან მეგაპოლისში მეუღლისა და დედის ძიე
არ არის. ეთიკური დილემა (ვთქვათ, როგორც
შიშველი სხეულები...
ბაში. მეგაპოლისი სავარაუდოდ მოსკოვია, მაგრამ
ს.კირკეგორთან). ესეც პირობითობაა. შვილი,
ამ რეჟისორების სახელებს ხშირად ერთად იხ
კონკრეტიკა უადგილოა. ესაა ორი პარალელური,
ხომ სიცოცხლეა, მომავალი. სხვა ზეცის ქვეშ კი,
სენიებენ. მათთვის ერთნაირად უცხოა ეთიკური
ურთიერთშეუღწევადი სივრცე. „სხვა” ამ შემთხვე
ამ პარალელურ სამყაროში, მსგავსი მოტივაცია
თუ სოციალური კლიშე, ინტერპრეტაცია. ამოსა
ვაში „უცხოს” მიგვანიშნებს. გმირი „უცხოა” და არა
უადგილოა.
ვალი – მეტაფიზიკაა. ბაკურაძესთან ბრესონისე
„გაუცხოებული”. ფარსი, რომელზეც გმირები საუბ
დროის ნიშნები, სოციალური ფონი, ყოფა,
ული მინიმალიზმია (ელიმინაცია), მამულიასთან
რობენ, „სხვა” რეალობის ერთ-ერთი ატრიბუტია.
მიგრაციის პრობლემა სავსებით რეალისტურია,
– მიღმიერი მზერა, არავითარი ემოციური ჩარ
ენობრივი ველი ხომ ის სივრცეა, სადაც ადამიანი
მაგრამ არ გულისხმობს ე.წ. „პირდაპირ კინოს”.
თვა მოქმედებაში, პირიქით დაკვირვება, აბსტ
არსებობს, იქნება ეს კომუნიკაციური თუ შემოქმე
შეუძლებელია იდენტიფიცირება გარემოსთან,
რაგირება. ცხოვრებისეული ორომტრიალისგან
დებით-სულიერი სფერო.
გმირებთან. საკუთარ თავს გმირებში ვერ დაინა
თავის დაღწევა ამ გზითაა შესაძლებელი. კინო
ალბათ, თავად ადამიანური გრძნობებიც აცდე
ხავ. ისევ და ისევ, ეს ხომ სხვა ზეცაა. თითოეული
რეფლექსია, სტილი საკუთარი მე-ს, ცნობიერე
ნილია ამ სამყაროსთან. უფრო მეტიც, უბრალოდ
ეპიზოდი ისეა გადაღებული, რომ ჩვეული ყო
ბის ვიზუალიზაციის ხერხია.
შეუთავსებელია ეს ორი ცნება – ადამიანურობა და
ფითი დეტალები არამიწიერ სახეს ღებულობს
რატომ განსხვავდება ასე მათი კინო თანამემა
ცხოვრება. არსებობს მხოლოდ მიმიკრია, სოცია
(ოპერატორი ალიშერ ხამიდხოჯაევი). თუნდაც
მულეთა ფილმებისგან? რატომ ეძებენ ქართვე
ლური სტერეოტიპი, რომელსაც სუბიექტი ერგება.
გმირების პორტრეტები, მათი მზერა. ისინი ხში
ლი რეჟისორები ინსპირაციის წყაროს მხოლოდ
მამულიასთვის სხვა რამაა ღირებული. რეჟისორის
რად კამერის ობიექტივში იყურებიან, მაგრამ
სოციალურ სივრცეში? არსებობს ასეთი აზრი,
ზეამოცანა სწორედ ამ პირობითობის იგნორირე
მათი მზერა მაინც „სხვაგანაა” მიმართული, მიღ
რომ ქართველებისთვის არა ცნობიერების, არა
ბაა. გმირები უარს ამბობენ იმ ენაზე, რომელზეც
მიერია.
მედ ცხოვრების ნაკადია მნიშვნელოვანი. ეს
მათ სამყარო ესაუბრება.
ჩემში ეს მეგაპოლისი, თავისთავად ურბანის
იოსელიანის გენიალური ქართული ტრილოგიის
Road movie მამულიას ინტერპრეტაციით მო
ტული სივრცე, სრულიად საპირისპირო – სიცა
მისამართით ითქვა. მას მერე ბევრი რამ შეიცვა
ნოტონურია. არქეტიპული სიუჟეტი (ბიბლიური
რიელის, მარტოობის, სიკვდილის განცდას იწ
ლა. იოსელიანთანაც ცხოვრების ნაკადი მანერუ
და კინოალუზიები) კლასიკურ განვითარებას
ვევს. ავტორისთვის მეგაპოლისი და, ზოგადად,
ლობამ, „თვითციტირებამ”, სიმულაკრმა ჩაანაცვ
არ პოულობს. იგივე მსხვერპლშეწირვის აქტი
გმირის მოგზაურობა დანტესეული მოგზაურობის
ლა („შანტრაპა”). როგორც ამბობენ, ქართველებს
(მხოლოდ შვილის სიკვდილის შემდეგ ხვდება
ადეკვატურია. სიკვდილი ერთადერთი განზომი
რეფლექსია არ გვახასიათებს. იქნებ ცხოვრების
გმირი ცოლს) არ გულისხმობს რაიმე იმპერსო
ლებაა ფილმში. მოგზაურობის საწყისი და სას
ნაკადი მაინც დავიბრუნოთ, სადაც ფილოსოფია
ნალურ ქმედებას. ავტორი იმაზე მიგვანიშნებს,
რულიც. კოსმოსს ქაოსი ენაცვლება. ჩემი აზრით,
ყოველდღიურობაშია განზავებული, და არა სო
რომ რეალურად არაფერი არ ხდება. ნებისმიე
ეს ფილმის ერთ-ერთი მთავარი ღირსებაა. არის
ციალურ არტეფაქტებში. იქნებ, ომის და ძველი
რი სახის დინამიკა, გენეზისი მხოლოდ გა-ცნო
ეპიზოდები, სადაც პოეტურ-მეტაფორული ნიშნე
ბიჭების გარდა, სხვა ზეცა, სხვა რეალობა, სხვა
ბიერებას უკავშირდება. მოიპოვო, ერთგვარად
ბი იკვეთება. ვგულისხმობ, უსინათლო ბავშვების
განზომილებაც არსებობდეს...
ნიშნავს, შეიძინო ირიბი მზერა, ანუ უარი თქვა ცი
ჯგუფს, თუ მოჭრილი ხეების გადამუშავებას. აქ
ვილიზაციის, კულტურის მხრივ განპირობებულ
შედარებით იოლია ასოციაციური კავშირების
[ რეცენზია ]
33
დაუვიწყარ ანიმაციურ ამბად მოთხრობილი ისტორია აღწერს), აკა მორჩილაძის ინტერპრ ეტაციით
რომელშიც ნამდვილი ისტორიაა თავისებურად
(მხატვრულ ფორმაში მოქცეულს), მაგრამ მათზე
მოთხრობილი. მასში ასახულია მოვლენები, რომ
„წითელი უბედურების პირველი წლების”, „1923
საუბრისას და ჩვენებისას მწერალი და რეჟისორი
ლებიც 1923-1925 წლებში განვითარდა – საქართ
წლის შესახებ,
[ ლელა ოჩიაური ]
პირშავი კომისრის საშა ობო
„არადოკუმენტურ” და მოვლენებთან „შეუსაბამო”
ველოში – გურიაში, რუსეთში, პარიზსა და ჯოჯო
ლაძისა და ჩაუქ ი გოგია ღლონტის ჭიდილის”
ფორმასა და მანერას მიმართავენ და ყველაფე
ხეთში.
ისტორიას იხსენებს, აკა მორჩილაძეზე დაყრ
რი იუმორში, გროტესკში, მკვეთრადსახასიათო
დნობით, და „ერთ დაუვიწყარ ამბად მოგვითხ
შრეზე გადააქვთ.
რობს” რეჟისორი დავით სიხარულიძე პირველ
აკა მორჩილაძის „ცეცხლისმფრქვევლის” ხა
ქართულ სამგანზომილებიან ანიმაციურ ფილმში
სიათი, მისი სული, დავით სიხარულიძემ მშვე
„გავარდნილები”.
ნივრად „მოირგო”, ფილმსაც მოარგო და თა
ფილმის მხატვარია მამუკა დიდებაშვილი, რო მელიც დავით სიხარულიძემ მშრალ ხიდთან აღ
ახალი
მხატვრ ული
რეალ ობა,
ატმოსფერო შექმნ ა.
საშა ობოლაძე და ცოლთან და მეგობრებთან ერთად თურქეთიდან საფრანგეთში გაიქცა. ანიმაცია რამდენიმე ისტორიულ ფაქტზეა აგე ბული – ლენინი და მის მიერ დახვრ ეტილი მე ფის ოჯახი, საშა ობოლაძის ჩასვლ ა გურიაში და
მოაჩინა. „შორს წასვლა” არ დასჭირდა ხმის რეჟი
მიუხედავად ამისა, ფილმში მეტად სერიოზულ
იქაურ ობის აწიოკ ება, ტერორში მთელი გურიის
სორ მადონა თევზაძის აღმოსაჩენად, რომელსაც
საკითხებზეა საუბ არი, უმწვ ავეს, ქართული ის
ჩაგდება, როგორც სინამდვილეში მოხდა – ორ
საქართვ ელოში ყველა კინემატოგრაფისტი იც
ტორიის მტკივნეულ თემებზე, მკვლელობაზე, სა
დენის მისაღებად; გოგია ღლონტის ჩასაფრება,
ნობს და რომელსაც თანაც დავით სიხარულიძის
ქართველოს გასაბჭოებაზე, თავისუფლების და
ობოლაძის მკვლელობა და ა.შ.”
ბევრ ფილმზე უმუშევია. არც ზაზა პაპუაშვილის,
კარგვაზე, გმირობაზე, ვაჟკაცობაზე, ღალატსა და
რევაზ თავართქილაძის, ზურაბ შევარდნაძისა და
ერთგულებაზე, ემიგრაციასა და ნოსტალგიაზე.
თეიმურაზ ნინიძის პოვნა იქნებოდა რთული ფილ მის პერსონაჟების გასახმოვანებლად. ესკიზების ავტორი მამუკა დიდებაშვილი
ვისთავადი,
გმირებიც რეალური პერსონაჟები არიან. გო გია ღლონტი იყო ფირალი, რომელმაც მოკლა
თუმცა ისტორიულ პირებსა და ფაქტებს ოს ტატურად ერევა გამონაგონი ამბები, რომლებ
დავით სიხარულიძე იხსენებს, რომ მეოცე საუ
საც, ერთი მხრივ, აკა მორჩილაძე თხზავს და
კუნის 90-იან წლებში სპორტულმა ჟურნალისტმ ა
მეორ ე მხრივ – დავით სიხარულიძე, რომელიც
„გავარდნილების” კატეგორიის კინოსურათე
გია გორგოძემ ლაშა თაბუკაშვილის ჟურნალი
„ცოცხალი” ატმოსფეროს, სივრც ითი და მოცუ
ბის ჟანრის განსაზღვრ ა, მით უმეტეს, როდესაც
„XX საუკუნე” მიუტ ანა, სადაც აკა მორჩილაძის
ლობითი განზომილებების შექმნით, ანიმაციის
საქმე ანიმაციასთან (თან სამგანზომილებიან
„ცეცხლისმფრქვეველი” იყო დაბეჭდილი. მარ
„კანონებისთვის” დამახასიათ ებელი სტილიზე
თან) გვაქვს, ცოტა არ იყოს, რთულია, რადგან
თალია, მოთხრობის ანიმაციაში გადატანის
ბით, პირობითობითა და მხატვრული განზოგა
„ტრადიციას”, არსებულ გამოცდილებასა და ჟან
სურვილი წაკითხვისთანავე გაუჩნდ ა, მაგრამ
დებით, უცნაურ ი პერსონიფიცირებითა და ტრა
რის მყარ „კანონებს” არ ემორჩილება.
„გავარდნილებს”, მისი პერსონაჟების მსგავსად,
გიკომიკური ხაზების ნაზავით.
ფილმს საფუძვლად ისტორიულ ი ფაქტები უდევს (რომლებიც გურიაშ ი, საქართვ ელოს გა საბჭოების შემდეგ რეალ ურად განვითარდა და ისტორიული
პერსონაჟების
თავგადასავალს
რთული ბედი ერგო და ფილმზე მუშაობა მხო ლოდ წლების შემდეგ დამთავრდა.
როგორც აკა მორჩილაძე ახასიათ ებს, ფირალი (ამ შემთხვევაში, გოგია ღლონტი) – თოფიან ი, კა
დავით სიხარულიძე: „ფილმის ფაბულა აღებუ
ნონგარეშე გურულია, სიმართლისა და სამართ
ლია აკა მორჩილაძის „ცეცხლისმფრქვეველიდან”,
ლისმაძიებელი; „თოფ-იარაღში ჩამჯდარი გლეხი
34
– ვინ უნდა იყოს ამაზე მეტად უცნაური?.. თოფ-ია
ტისგან განსხვავებით, დამატებითი განზომილე
ბრძოლაში, ერთი მხრივ, მიზანმიღწეულები და
რაღში ჩამჯდ არი გლეხი – ვინ უნდა იყოს ქვეყანაზე
ბის, სივრცის შემოტანისა და ამავე დროს, რაც
მეორე მხრივ, დამარცხებულები, იძულებული
უფრო გამწარებული, უფრო თავზე ხელაღებული?
გინდა, იმის გაკეთების საშუალებას იძლევა. რა
ხდებიან, სამშობლო დატოვონ. წავიდნენ და ისე
გლეხი რომ მოკიდებდა თოფს ხელს, ცოლ-
ტექნიკას გამოიყენებ ფილმზე მუშაობ ისას, იმა
ვე, როგორც ბევრმა ქართვ ელმა, საფრანგეთს
შვილს დაკოცნიდა და ტყისკენ იზამდა პირს, ასე
ზეა დამოკიდებული, თუ რას მოითხოვს სცენარი.
(ან, ისტორიულად, რომელიმე სხვა უცხო ქვეყა
იტყოდნენ, – „გავარდაო”. მართლაც, გავარდნი
მთავარია, რა შეგრძ ნ ება უნდა დაბადოს, როგო
ნას) შეაფარონ თავი. შემდეგ მთელი ცხოვრება
ლი იყო”.
რი უნდა იყოს განწყობა”.
სამშობლოზე დარდი, მონატრება სდევდეთ თან.
სწორედ ამ ხელში თოფ და თავზე ხელაღებული,
ტყეში გასული გოგია ღლონტი და მისი რაზ
მიუხედავად იმისა, რომ განვითარებული მოვლე
თოფ-იარაღში ჩამჯდარი, თავმომწონე და ვაჟკა
მელები ძალაუნებურად ებმებიან პოლიტიკურ
ნების მონაწილეები „თოჯინებისგან” – ტექნიკის სა
ცი, გამწარებული და დაუდგრომელი გლეხების
ბრძოლაში, ბრძოლაში ბოლშევიკებსა და სა
შუალებით შექმნილი პერსონაჟები არიან (და არა
ისტორიაა მოთხრობილი „გავარდნილებში”, პირ
ქართველოს
მხარდამჭერებთან,
ადამიან ები – მსახიობები), თანაც სტილიზებული
ველად ქართულ ანიმაციურ კინოში, როგორც
მათ, ვინც გურია, მთლიან ად საქართველო სისხ
და უტრირებული, თითოეუ ლ ი მათგანი იმდენად
ჟანრის, ასევე ტექნიკური გადაწყვეტის მხრივ.
ლში ჩაახრჩვეს და ცეცხლს მისცეს, თუმცა რევო
ცოცხალი და სახასიათოა, იმდენად გამომსახვე
ლუციონერები, იმ გაგებით, რასაც რევოლუციო
ლია მათი სახეებ ი თუ ქმედება, მანერები თუ მეტყ
ნერებს ვუწოდებთ, არ არიან.
ველება, რომ მათ რეალურ, „ნამდვილ” ადამიანებს
კომპიუტერული და, ამ შემთხვევაში, სამგან ზომილებიანი ანიმაცია მსოფლიო კინოში სი ახლე არაა, დიდი ხანია არსებობს, მაგრამ „გავარდნილებამდე”
საქართველოში
გასაჭოების
„გავარდნილების” გმირები, როგორც დავით
აღიქვამ და ყველაფერს რეალობასთან აიგივებ.
მხატვ
სიხარულიძე ამბობს, არა ჩვეულებრივი, არამედ
შენც, თითქოს გარს გაკრავს ფილმის სამგანზო
რულ ანიმაციაში თანამედროვე ტექნიკოლოგი
იდეური ყაჩაღები არიან, ნაწყენები მთავრობაზე,
მილებიანი სივრცე, მის სისრულესა და სისავსეს
ის ამ საშუალების გამოყენება არ მომხდ არა; მით
ფირალები, რომელთა განაწყენებას არა იმდენად
შეიგრძნ ობ – საქართველოში, რუსეთში, საფრან
უმეტეს, ამ სტილისა და ხასიათის ფილმი დავით
პოლიტიკური, არამედ სოციალური უკმაყოფილე
გეთსა და ჯოჯოხეთში. თითქოს შენს თვალწინ
სიხარულიძემდე არავის გადაუღია.
ბა უდევს საფუძველად და შემდეგ უკვე შურისძიება.
შემოდიან ბოლშევიკები თბილისსა და გურიაში,
დავით სიხარულიძე: „3D ანუ სამგანზომილე
ისინი საკუთარი ღირსებისა და მშობლიუ
შენს თვალწინ უკიდებენ ცეცხლს სახლებს. თით
ბიანი ანიმაცია, ორგანზომილებიანის ანუ ნახა
რი კუთხის დასაცავად იბრძ ვ იან და შემდეგ ამ
ქოს, როგორც სინამდვილეში, შენც ესწრები სამკ
[ რეცენზია ]
ვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლას დამპყრობლებსა
მილებაში მოექცა და მასთან ერთად საქართვე
და განმათავისუფლებლებს შორის, კანონადის
ლოს ისტორიის ზოგიერთი ეპიზოდი 80-ზე მეტი
ხმა ჩაგესმის ყურში და ბოროტის დამარცხებას,
წლის შემდეგ გაცოცხლდა.
35
ლიძე ამბობს, აღარ არსებობს, სადღაც გაიბნა. მოკლე და სრულმეტრაჟიან (კინოსტუდიებში) გადაღებულ ფილმებთან ერთად, დავით სიხა
როგორც ცხოვრებაში, ისე ზეიმ ობ და ისევე, რო
დავით სიხარულიძის, ფაქტობრივად, ყველა
რულიძეს ეკუთვნის: „მეცხრე არხზე” შექმნილი
გორც ფილმის გმირები, გოგია ღლონტის მანა
ფილმი მსოფლიოს სხვადასხვა ფესტივალის
„ყოჩაღები” – მარიონეტული სერიალ ი (ისევე,
თობელი, მომნუსხავი თვალების გამსჭ ვალავ მზე
გამარჯვებულია – სადიპლომო ნამუშევრით
როგორც „გავარდნილები”, აკა მორჩილაძის
რას შენც გრძნობ და მის „რეალობაში” შედიხარ.
დაწყებული – „ეფემერა” (რომელმაც პრიზი
სცენარით), „ღარიბები სულ ტირიან” და „არტ
მოლდავეთში
მიიღ ო);
ნოველა”. „გავარდნილებამდე” კი, ტელეკომ
ტერატურული საფუძველს ასეთი სათაური აქვს
„ბატი ტასიკო” – უჟგოროდში, იტალიასა და
პანია „მზეში”, მრავალსერიანი „კვაჭი კვაჭან
– „ცეცხლისმფრქვეველი”, ანუ მონათხრობი 1923
საფრანგეთში დააჯილდოვეს, „ბაბაჯანა” – იტა
ტირაძე” გადაიღო – პირველი და ერთადერთი
წლის შესახებ. პირშავი კომისრის საშა ობოლაძი
ლიაში; დავით თაყაიშვილთან ერთად გადაღე
ანიმაციური მრავალსერიან ი ქართული ფილმი
სა და ჩაუქი გოგია ღლონტის ჭიდილის გახსენე
ბული ფილმი „ჭირი” კანის ფესტივალის გამარ
– ეროვნული კლასიკის პირველი ანიმაციური ეკ
ბა – დავიწყებული, ან შეუმჩნ ეველი წიგნებიდან,
ჯვებულია, „ოქროს პალმის რტოს” მფლობელი;
რანიზაცია. ცხადია, მიხეილ ჯავახიშვილის ამავე
ძველი დროის გაზეთებიდან და ქაღალდებიდან
„იაკობ გოგებაშვილი – ცხოვრება და მოქალა
სახელწოდების რომანის მიხედვით.
ამოკრეფილი, დალაგებული და ერთ დაუვიწყარ
ქეობა” სახელმწიფო პრემიაზე კი იყო წარდგე
„კვაჭი კვაჭანტირაძის” – მრავალფეროვანი
ამბად მოთხრობილი აკა მორჩილაძის მიერ“, და
ნილი (სხვა საკითხია, მიიღებდა თუ არა ფილმი
და მრავალხაზიან ი, მრავალპერსონაჟიანი და
ასე მთავრდება: „გოგია ღლონტი კი ყველაფერი
ამ ჯილდოს), მაგრამ, მაშინ კინოსთვის განკუთ
მრავალისმთქმელი ნაწამოების შემდეგ რეჟი
იყო ერთად – მებრძოლიც, ყაჩაღიცა და ფირა
ვნილი პრემია რატომღაც თეატრს გადასცეს და
სორის ისტორიით დაინტერესება, თან მხატვ
ლიც. კაცი იყო – ფოსფორის თვალებით”.
მატებით. ბულგარეთში გადაღებული – „ტაიმებს
რულ ლიტერატურაში გადასული, თან მეტად
აკა მორჩილაძის მიერ ამ ფოსფორისთვალე
შორის” და თბილისის მულტსტუდიაში შექმნილი
თანადროული და სათქმელით დატვირთული
ბა, „ტანდაბალი და ბეჭებგანიერი” ადამიანის
– საქართველოს ანიმაციური ისტორიის სამი ნა
„გავარდნილების” გადაღება, გასაკვირი აღარ
„დაუდგენელი ბიოგრაფიის”, გამოკვლ ეული და
წილი – „ქვედა პალეოლითი”, „პალეოლითი” და
უნდა იყოს.
უვიწყარი ამბავი ანიმაციურ ი ფილმის 3 განზო
„ზედა პალეოლითი”, როგორც დავით სიხარუ
დავით სიხარულიძის ანიმაციური ფილმის ლი
ორიგინალობისთვის
36
პატარა ანიმაცია დიდ თემებზე [ დათო სიმონია ]
2010 წელს მარიამ კანდელაკი ქმნის პატარა ანი
ხალხის გაქცევის გარდა, ვერაფერს ნახავთ... მაგ
მიხედვით, მათ ხან ერთი ეხერხებათ დროის რა
რამ თითოეულ გამოსახულებას უკან ამბების მთე
ღაც მონაკვეთში, ხან – მეორე. ერთადერთი, რაც
ლი გროვა უდგას – ანუ ყველაფერი სიმბოლურია.
მუდმივად გამოსდით, ლოდინია. ჰოდა, ისინიც
მაციურ ფილმს დიდ თემაზე. „ბუცეფალი” სულ
ამფითეატრის მიღმა ქალაქებია, რომლე
3 წუთს გრძელდება, მაგრამ რასაც ის შეეხება,
ბიც არსებობდნენ, არსებობენ და ალბათ იარ
ელიან ბუცეფალს. ეს უკანასკნელიც მათი აგებუ
ძალიან ძველია, ალბათ ზუსტად ადამიანის ცნო
სებებენ. ქალაქები, სადაც სიკვდილი ისეთივე
მივედით მთავარ პერსონაჟამდეც. ბუცეფალი,
ბიერების ასაკისაა და, სავარაუდოდ, სწორედ ამ
ჩვეულებრივია, როგორც სიცოცხლე; სადაც
როგორც ცნობილია, ალექსანდრე მაკედონე
ცნობიერების არსებობამდე გაგრძელდება.
ანგრევენ, აშენებენ, ერთმანეთს ენაცვლ ებიან
ლის ცხენია. სწორედ მასზე ამხედრებულმა და
ლია, სხვათა შორის.
გრძნობები, სეზონები, ამინდები და მოკლედ, სა
იპყრო ჰეგემონმა თითქმის მთელი მსოფლიო.
თითქოს დამტვერილი და ძველი ფერებით,
დაც ცხოვრობენ. სხვა დასახლებებისგან კი მხო
მიუხ ედავად ამისა, ცხენი არაა პატრონზე იმდე
მინიმალისტური, მარტივი გამოსახულებებით,
ლოდ ცხოვრების ტემპით განსხვავდებიან – ეს
ნად პოპულარული, რომ მარიამ კანდელაკს სწო
თითქმის უდიალოგოდ და ძალიან ლაკონურად
ცენტრალური ქალაქებია.
რედ ის აერჩია დამპყრობლის სიმბოლოდ, მაკე
გვიამბობს ანიმაცია ლეგენდარული ცხენის, ბუ
ამფითეატრში მომლოდინე ხალხის უკან იმაზე
ცეფალისა და მისი მომლოდინე ადამიანების
მეტი დგას, ვიდრე ამფითეატრის უკან. ამ უკანას
დონელის ნაცვლად. მაგრამ ანიმაციაში სწორედ
ისტორიას.
კნელს ხალხი აშენებს და იგივე ხალხი ანგრევს.
ცხენი ისევეა აღმატებული, ამაღლებული, პა
„ისტორია”, იმასთან შედარებით, რაც სურათში
ისინი სხვა შენობებსაც აშენებენ და მათ ბევრი
ტივითა და მოწიწებით მოსილი, როგორც მისი
ხდება, გაზვიადებულად ჟღერს, რადგან, ამფითე
სხვა რამის აგებაც შეუძლიათ, ისევე – როგორც
პატრონი იყო. შეიძლება ითქვას, ამ სურათში ის
ატრის მსგავს შენობაში მომლოდინე ხალხის, იქ
ნგრევა... მაგალითად, ლეგენდების, კულტების,
თავადაა მისი პატრონი.
დინჯად შემავალი ცხენის, მისი სიკვდილისა და
ურთიერთობების... გააჩნია, რა სჭირდებათ. ამის
ბუცეფალს ვხედავთ, და არა – მის პატრონს.
მაშ ასე. ხალხზე მაღლა მდგომი ცხენი დინჯად,
[ რეცენზია ]
37
ამაყად, ჯიუტად მიაბიჯებს ცენტრისკენ, სადაც ამ
ხალხზე, რომელსაც სახელი არ აქვს, მაგრამ ძა
იძლება თავის მფლობელთან ერთად დაეც ეს,
ბობს, რომ იმპერიას აფართოებენ და რიტუალუ
ლიან დიდი ღვაწლი მიუძღვის ამ დამპყრობლე
მაგრამ სურვილი ყოველთვის იარსებებს და, შე
რად კვდება. ამას მოჰყვება ჭექა-ქუხილი, ქარბუ
ბის აშენებაში, ნგრევაში, მათი სახელის შენარჩუ
საბამისად, ყოველთვის იარსებებს ამ სურვილზე
ქი და მოკლედ, აპოკალიფსისი.
ნებაში, მათი კულტის შექმნასა და ა.შ.
ამხედრების მსურველიც.
შეშინებული ხალხი გარბის. ნიღბები კი, რომ
რატომ მაინცდ ამაინც ბუცეფალი და არა ალექ
ზოგს ეს გამოუვა, ზოგს კი – პირიქით. ყველა
ლებიც მათ იმპერიის გამფართოებელთან სა
სანდრე მაკედონელი? ალბათ იმიტომ, რომ ეს
ხომ არაა ალექსანდრე მაკედონელი, რომ ბუ
უბრისას ეკეთათ, უკვე აღარაა მნიშვნელოვანი,
პატარა ანიმაცია არა კონკრ ეტულ ისტორიაზეა,
ცეფალივით მოურჯულებელი ცხენი დაიმორ
საჭირო, და ძირს ცვივა.
არამედ – ამ ისტორიის გამომწვევ სურვილსა და
ჩილოს. თუმცა ცხადია, რომ მას იმორჩილებენ.
ანიმაციური ფილმი ამით მთავრდება, მაგრამ
ვნებაზე. ამ სურვილს სხვადასხვაგვარად უწოდე
ფინალი კი ცნობილია, რომ საბოლოოდ ყველას
სულაც არ ტოვებს უკმარისობის გრძნობას. მას
ბენ: ხან განდიდების მანიას, ხან ძალაუფლების
ერთნაირი აქვს.
აქვს დასაწყისი, განვითარება და დასასრული,
სიყვარულს, თქვენ წარმოიდგინეთ, ზოგჯერ სა
მარიამ კანდელაკის პატარა ანიმაცია მნახ
და თან გვიყვება ყველასთვის კარგად ცნობილ
კუთარი თავისგან გაქცევასაც... მაგრამ პრინციპი
ველს დიდი თემების გახსენებისა და მათზე და
ისტორიას... შეიძლება ითქვას, არა იმდენად ის
ერთია – ადამიანს უნდება, დროებით მაინც გახ
ფიქრებისკენ უბიძგებს. მისი თვითმიზანი თემის
ტორიას, რამდენადაც ისტორიისთვის კარგად
დეს იმაზე მეტის მფლობელი, რაც სინამდვილე
წამოჭრაა და არა ფორმა, და ეს ნამდვილად
ნაცნობ ფენომენს, რომელშიც არ შეიძლება გა
ში ეკუთვნის – საკუთარი გონება და სხეული.
გამოუვიდა.
მოკვეთილად ჟღერდეს ვინმე კონკრეტულის
სწორედ ამ სურვილისა და ვნების სიმბოლოა
სახელი, რადგან ის არაა კონკრეტულ პიროვნე
ცხენი და სწორედ ამ სურვილზე გახლდათ ამ
ბაზე; პირიქით, ის ბევრს ეხება და გვიყვება არა
ხედრებული მაკედონელი, როდესაც ხალხის
თუნდაც რამდენიმე დამპყრობელზე, არამედ
მასებს სიცოცხლეს ასალმებდა. ბუცეფალი შე
38
[ რეცენზია ]
39
ინტერვიუ
41
რენესანსი აუცილებლად დაიწყება...
ბათ ყველაზე ახლებური ხერხი; მარტივად რომ
პირველად გადაღებაზე 3 თუ 4 წლისა ვიყავი.
ვთქვათ, ამბის მოყოლის საშუალება – ოღონდ
„ლაზარეს” იღებდნ ენ და მამაჩემი იყო ფილმის
სრულიად განსხვავებული მანამდე არსებულის
მხატვარი. იმ დროიდან, ყოველ შემთხვევაში
გან, ვიდრე კინოს გამოიგონებდნ ენ.
ზაფხულობით, სულ გადასაღები მოედანი მახ
ხდება ხოლმე და ამ შეხვედრიდან
სანამ კინოხერხების, კინოენ ის ტექნოლოგიურ ად
სენდება, რადგან, სადაც მამაჩემი მუშაობდა,
მიღებული შთაბეჭდილებები ხშირად
შემუშავება მოხდებოდა, ამბავს ყვებოდნენ სხვა
ყველგან დავყავდი. ამით იმის თქმა მინდა, რომ
მთელ ცხოვრებას გასდევს. შემდეგ,
დასხვანაირ ად – სიმღერით, მუსიკით, ნაწერით, ზე
ბევრი რამ ნანახი მქონდა და ვიცოდი, თუმცა
დროთა განმავლობაში თითოეუ ლი
პირსიტყვიერად, ნახატით... კინომ კი ეს ყველაფერი
თეატრალური ინსტიტუტი მხოლოდ კინოგადა
ჩვენგანის „პირადი ვიდეოთეკა” იქმ
გააერთიანა და კინოამბის მოყოლაში მონაწილე
ღების სამზარეულოში შეხედვა არ იყო. იქ ვუყუ
ნება და თანდათან ახალ-ახალი ფილ
ობს – მუსიკაც, ლიტერატურაც, მხატვრობაც და ა.შ.
რებდი მსახიობებს, თუ როგორ ემზადებოდნენ,
[ ლელა ოჩიაუ რ ი]
კინოსთან
მაყურებლის
პირ
ველი შეხვედრა ძალიან ადრე
მებითა, თუ „ხსოვნებით” ივსება. თქვენი პირველი პროფესია რეჟისურას უკავ
დნენ ერთმ ანეთთან; ვუყურებდი, რა ხდებოდა
არ უყვარდეს და თავისი პირადი და
შირდება. თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში სწავ
კულისებში, ვთქვათ, დეკორაცია როგორ გამოი
მოკიდებულება, გრძნობები, „ცოდნა”
ლობდით და შესაბამისად, კინოს სამყაროს სხვა
ყურებოდა, ეტიუდები როგორ იდგმ ებოდა...
არ ჰქონდეს ხელოვნების ამ ყველაზე
მხრიდან ხედავდით, შიგნიდან, გადასაღები მო
მახსოვს მიხეილ თუმანიშვილი, როგორ გა
ახალგაზრდ ა, მოძრავი და დინამიკუ
ედნიდან, როგორც მონაწილე, და არა როგორც
ივლიდა ხოლმე დერეფანში, განუყრელი შავი
რი დარგის მიმართ.
მაყურებელი. როგორი იყო მაშინ „თეატრალური”?
პალტოთი...
იმის შესახებ, თუ
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
როგორ ვარჯიშობდნ ენ, როგორ ურთიერთობ
ალბათ არ არსებობს ადამიან ი, კინო
რა არის, როგო
ჩემი პედაგოგი იყო თემურ ჩხეიძე, რომელმაც ერ
რია და როგორი უნდა იყოს კინო;
--- თუ პროფესია არა, ყოველ შემთხვევაში, კი
თხელ ტელევიზიაში საკუთარი ტელესპექტაკლის
რა ხდებოდა, რა ხდება და რა უნდა
ნოსთან ჩემი ცხოვრების ნაწილია დაკავშირებუ
– „მოლიერი” („წმინდანთა კაბალა”), მიხეილ ბულ
მოხდეს ეროვნულ კინემატოგრაფში;
ლი, გამომდინარე ოჯახიდან, რომელშიც დავიბა
გაკოვის პიესის მიხედვით, ჩაწერაზე წაგვიყვანა.
იმის შესახებ, თუ რა ფილმებს და სად
დე და გავიზარდე, და შემდეგ პირველი უმაღლესი
უყურებდა, რას უყურებს და რა უყ
სასწავლებლიდან, რომელშიც ვსწავლობდი.
მახსოვს პაუზ ები გადაღებებს შორის – გრიმირე ბული, თეატრალურ კოსტუმებში ჩაცმული მსახი
ვარს დღეს; როგორი მაყურებელია
რომ გითხრათ, რომ სწავლა მაშინ ძალიან მო
ობები როგორ გადაიქცეოდნენ ისევ ჩვეულებრივ
და როგორი იყო კინოსთან პროფე
წესრიგებულ რეჟიმში მიმდინარეობდა, მოვიტყუები.
ადამიანებად, რეკავდნენ ოჯახში, ყიდულობდნენ
სიულ ი ურთიერთობის პროცესი –
ჩემს სტუდენტობას დაემთხვა საბჭოთა კავშირის
პროდუქტებს და გადაღებების შემდეგ სამუშაო
საუბრობს საქართველოს კულტური
რღვევა, ეროვნული მოძრაობ ის გაძლიერ ება, გაუ
დან სახლში დატვირთულები ბრუნდებოდნენ.
სა და ძეგლთ ა დაცვის მინისტრი ნი
თავებელი მიტინგები (რაც ბუნებრივი იყო), ასეთივე,
კოლოზ რურუა.
ზედმეტად რელაქსირებული გარემო თვითონ ინ
რა არის კინო?
ეს პროცესი ძალიან საინტერესოდ მახსოვს – რაღაც ერთწუთიან ი კინოსავით.
სტიტუტში, მაგრამ პირველი 2-3 წელი მაინც დიდი
ასე რომ, სულ მქონდა კინემატოგრაფიული
შთაბეჭდილების ქვეშ ვიყავი, რადგან სამზარეულო
„გართობა” სიტუაც იებზე დაკვირვებით, როდესაც
ში ჩახედვა, შიგნიდან ნახვა მართლაც საინტერესო
კინოსთვის ამათუიმ ეპიზოდს ვარჩევდი, მენტა
იყო, მიუხედავად იმისა, რომ არ გამკვირვებია. სა
ლურად, თვალით და გონებაში ვამონტაჟებდი,
--- ჩემთვის კინო ლიტერატურის ნაირსახეო
ინტერესო იყო იმიტომ, რომ ასეთ დროს წინა ხაზზე
მაგრამ მათი რეალ ურად გამოყენების საშუალ ე
ბაა, სხვადასხვა ელემენტის ძალიან საინტერე
შენ ხარ, თუმცა მანამდე ამ ყველაფერს ღრმა ბავშ
ბა არასოდეს მომცემია.
სო შერწყმა, თხრობის – თავისთავადი და ალ
ვობიდან პასიურად ვაკვირდებოდი.
ჯერ ერთი, მაშინ „თეატრალურში” საჭირო
42 ტექნიკა არ არსებობდა (ეს, სხვათა შორის,
იქნება, თუ მათი რესტავრირება მოხდება, თუმცა
კვლავ პრობლემაა, რომლის მოგვარებასაც მა
არსებობს რაღაც ხელისშემშლელი პირობები.
ლე ვაპირებთ) და ამიტომ ეს ოცნებები რჩებო და ოცნებებად...
რადგან ძალიან ენერგიულად მატარებდა. ძირითადად ეს იყო საბავშვო სურათები, სა
ბოლო სერიოზული ფილმი, რომელიც იმ
ბავშვო ზღაპრები და სხვათა შორის, უმეტესობა
პერიოდში გაკეთდა, იყო თემურ ბაბლუანის
– რუსული, რუსეთის კინოსტუდიების გადაღებუ
თუმცა ბევრ წერით დავალებას ვასრულებდით.
„უძინართა მზე”, რომელშიც, სხვათა შორის, ეპი
ლი, საკმაოდ კარგი ფილმები. მაშინ მათ ძალი
ვწერდით პატარ-პატარა სცენარებს (ჩემი მაშინ
ზოდში ვმონაწილეობ, მაგრამ იმდენად პატარა
ან მოხიბლული ვუყურებდი. მთელი რიტუალ ი
დელი ჩანაწერები დღესაც შენახული მაქვს). სა
ვარ, ვერ მიცნობს ვერავინ.
– ბილეთის აღებიდან დაწყებული, შუქის ჩაქრო
ინტერესო პროცესი იყო, დავალებებს საკმაოდ
თემურიც ჩვენი ერთ-ერთი პედაგოგი იყო. მარ
ბით, მოლოდინით, ე.წ. ჟურნალითა და ფილმის
სერიოზულად გვიმოწმებდენ. ეს თვითონაც მახა
თალია, ძალიან ხშირად ვერ ვხედავდით (სწორედ
ნახვით დამთავრებული – ნამდვილ ჯადოსნურ
ლისებდა, მომწონდა და, თუ იქ ოდნავ რამე ვის
მაშინ ამ ფილმს ამთავრებდა), მაგრამ გადაღებებს
სამყაროს წარმოადგენდა, რომელშიც საკმაოდ
წავლე, შემიძლია ვთქვა, რომ ვისწავლე წერა.
კი ვესწრებოდით – პრაქტიკას გავდიოდით.
პატარა ასაკში (3-4 წლიდან) შევედი.
ვინ სწავლობდა თქვენ დროს „თეატრალურში”, ვინ არიან თქვენი თაობის რეჟისორები?
ჩემმა თაობამ კი ჯერჯერობით ისეთი ვერაფე
თუმცა მახსოვს ერთ-ერთი პირველი ფილმი,
რი გააკეთა, რომ კინოში თავისი ნამუშევრებით
რომელსაც შეგნებულად ვუყურე (უკვე ცოტა მოზ
დარჩენილიყო.
რდილ, სადღაც 12-13 წლის ასაკში), რომელზეც
ამას მაინც იმპერიის ბოლო წლებს ვაბრალებ.
ვფიქრობდი და როდესაც ჩემთვის დავაფიქსი
--- ჩემი თანაკურსელები და მეგობრები ცნობი
ჩვენამდე, რამდენიმე წლით ადრე რაღაც პერს
რე მისი ღირებულება, როდესაც მივხვდი, რომ
ლი ხალხია – მაგალითად, დათო საყვარელიძე,
პექტივა, ასე თუ ისე, კიდევ იყო. ჩვენს დროს კი
ეს ისაა, რასაც ყურადღება უნდა მივაქციო.
დათო დოიაშვილი, გიორგი სიხარულიძე... ჭო
ყველაფერი, მთელი სისტემა ისე მოირყა, რომ
მაშინ მოსკოვის მიმდებარე ქალაქში, სადაც კი
ლა, რომელიც ჩვენზე ცოტა უფროსია, მაგრამ,
რეალურად დაშლის პირას მივიდა. სასწავლო
ნოფონდი მდებარეობდა, მამაჩემის მეგობარმა
რომელიც ზუსტად ისეთი იყო 20 წლის წინათ,
პროცესიც, ბუნებრივია, დაიშალა. უბრალოდ,
კინომცოდნემ, ქალბატონმა ტატა თვალჭრელიძემ
როგორიც ახლაა... მსახიობები, ვისაც დღეს
აღარ არსებობდა.
წამიყვანა. ნანახიდან რამდენიმე ფილმი ძალიან
ჩემთვის ნებისმიერი სახის კინო მისაღებია, თუ ის არ არის ყალბი და პრეტენზიული, არის თავისუფალი და ახალი
თეატრსა თუ კინოში ვხედავთ, ჩემს დროს სწავ
კინომრეწველობაც უკვე ინერციით მიდიოდა,
მომეწონა, რომლებიც აღვიქვი, როგორც სერიო
ლობდნენ, ცოტა წინ თუ ცოტა უკან... ია ფარულა
აღარ ჰქონდა შინაგანი ენერგია და შიდა, მყა
ზული კინემატოგრაფიული ნიმუშები, და მათ შო
ვა მახსოვს, ძალიან ლამაზი გოგო იყო (თუმცა,
რი სტრუქტურა. ყველაფერი, როგორც ამბობენ,
რის, განსაკუთრებით – „უკანასკნელი კინოსეანსი”,
რატომ იყო – ახლაც ასეა), მანანა კოზაკოვა, ნი
პიროვნების კეთილსინდისიერებაზე იყო დამო
პიტერ ბოგდანოვიჩის შავ-თეთრი ფილმი.
კო გომელაური მახსოვს...
კიდებული და ასეთმა მდგომარეობამ დიდხანს
ის წლები ყველამ რაღაცნაირად ერთად გავი
არ გასტანა.
შემდეგ „უკანასკნელ კინოსეანსს” ცხოვრების განმავლობაში არაერთხელ მივუბრუნდი. ახ
არეთ და უმეტესობა დღესაც ემსახურება თავის
ჩემი თაობა იყო ბოლო წერტილი ოცწლიანი
ლა საერთოდ ვიყიდე ჩანაწერი, უკვე საკუთარი
პროფესიას საკმაოდ ერთგულად და კარგად,
პაუზ ის მიჯნაზე, რომელიც ახლა, ჩვენს ცხვირწინ
მაქვს და ხანდახან ვუყურებ ხოლმე ეპიზოდებს
ენერგიულად და წარმატებულად აგრძელებს შე
დასრულდა, და სწორედ ამ დღეებში, ამ თვეებ
მაინც. აი, სწორედ ეს ფილმი, მისგან მიღებული
მოქმედებით ცხოვრებას.
ში ისევ იწყება რაღაც ახალი მოძრაობა, ახალი
შთაბეჭდილება მახსოვს ძალიან კარგად.
ქართული კინო ყოველთვის „თაობების კინო” იყო. თქვენ ძირითადად დრამის რეჟისო
ტალღა… დიდი იმედი მაქვს, რომ იწყება უფრო
რა თქმა უნდა, მახსოვს ფორმანის „ვიღაცამ
დიდი ენერგიითა და ბევრად კარგი სისტემით გა
გუგულის ბუდეს გადაუფრინა”. ისიც საკმაოდ პა
მაგრებული პროცესი.
ტარა ასაკში ვნახე და ძალიან იმოქმედა ჩემზე...
რებს ასახელებთ. რა გააკეთა თქვენმა თაობ ამ კინემატოგრაფში, რით გამოირჩა?
ასევე, ადრე ნანახიდან კარგად მახსოვს გახსოვთ, საერთოდ რა ფილმი ნახეთ პირველად? ან ის, რომელმაც შთაბეჭდილება
--- დიახ, ქართული კინო თაობების კინო იყო. რო
მოახდინა, რომელიც მოგეწონათ ან უბრალოდ,
„ლაზარე”, ქართლ ოს და ბუბა ხოტივარების სუ რათი, რომელიც ძალიან მომწონდა. „თუში მეცხვარე” მახსოვს, რომელიც ახლაც
დესაც ჩვენ ვსწავლობდით, ყველაზე გავლენიანები
რატომღაც დაგამახსოვრდათ? რა ფილმი იყო,
მიყვარს. პირველად დაახლოებით 10 წლისამ
იყვნენ – ტატო კოტეტიშვილი, ალეკო ცაბაძე, მათი
რომელსაც ცნობიერად უყურეთ – „სხვანაირად”?
ვნახე, 1978 წელი იყო, თუ არ მეშლება, როდესაც
თაობა, რომელიც ჩვენი წინამორბედია და დღემ
ერთი სიტყვით, საიდან იწყება თქვენთვ ის კინო?
გადაიღ ეს.
დე, პრინციპში, მაინც ბოლო თაობად ითვლება, რომელმაც რაღაც საინტერესო შექმნა და ქმნის.
ასევე, მახსოვს და ძალიან მომწონდა გიორგი --- რომელი იყო პირველი, არ მახსოვს. მახსოვს
შენგელაიას „ფიროსმანი”, რომელმაც ძალიან
ვფიქრობ, საინტერესო რეჟისორია გოგიტა
უფრო განწყობა, რომელიც იმ ფილმების ყურე
მატკინა გული. კი არ მატკინა, ძალიან ძლიერად
ჭყონია, რომელიც ჩვენზე ბევრად უფროსი იყო
ბისას მიჩნდ ებოდა, კინოთეატრებში რომ მაქვს
იმოქმედა ჩემზე. ის გრძნობა დღესაც არ მავიწყ
(სადღაც მამაჩემისა და ჩვენს თაობას შორის). მი
ნანახი, სადაც შაბათ-კვირას, ბებიაჩ ემს დავყავდი
დება. ახლა რომ ვუყურებ, აღარ მაქვს ისეთი
სი ძალიან საინტერესო ფილმები ვნახე და კარგი
ხოლმე. როგორც ჩანს, თვითონაც უყვარდა კინო,
განწყობა, როგორც მაშინ. ძალიან შემეცოდა ეს
43
მხატვარი. ტრაგედიას ავით ვუყურე. შეიძლება მა
ჩაძიებული დეტალებში (ყოველთვის მაინტერე
დაცვლილი ერიკ რომერი, რომლის ბევრი
შინდელი აღქმ ა უფრო გულწრფელი იყო, უფრო
სებს სამზარეულო), და ნაკლებად ემოციური.
ფილმი მაქვს და სიამოვნებით ვუყურებ.
სწორად, უფრო დავიჯერე, რასაც ეკრანზე ვხე დავდი და განვიცდიდი.
ვუყურებ 70-იანი წლების ამერიკულ საავტორო
ვუყურებ ფრანგ კლასიკოსებს, ვსწავლობ, რაც
კინოს, რომელმაც ჰოლივუდს, მაშინ უკვე დაბერე
შემიძლია და მინდა, რომ ახალგაზრდ ებსაც,
საერთოდ, ახლა უფრო იმას ვაკვირდები (ამ მხრივ,
ბულ ჰოლივუდს, რამდენიმე ძლიერი ინიციატივა
რომლებიც კინოსთან არიან დაკავშირებული, ეს
ცოტა გაფუჭებული მაყურებელი ვარ), თუ რა ხერხე
გამოჰგლიჯა. რეჟისორები თვითონ იქცნენ პრო
ყველაფერი გავუზიარ ო.
ბით ცდილობენ ჩემზე ზემოქმედებას რეჟისორი, მსა
დუსერებად და კონიუნქტურას ცოტა ხანს გაექცნ ენ.
ხიობ ი, სცენარისტი... ახლა ეს უფრო მაინტერესებს,
ვგულისხმობ, იგივე, ახალგაზრდა ბოგდანოვიჩს,
ჩემდა უნებურად. მაშინ კი ფილმებს, ძალიან გულ
კოპოლას, ალან პაკულას, რაფელსონს, არტურ
წრფელად ვუყურებდი, როგორც ყველა ბავშვი, და
პენს – რეჟისორებს, რომლებიც ძალიან მომწონს.
შთაბეჭდილებებიც უფრო მძაფრი მქონდა. რას უყურებთ დღეს, თუ გაქვთ ამისი დრო? რომელი ფილმები მოგწონთ, როგორი კინო გიყვართ?
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
საინტერესო, პირველ რიგში, სწორედ ესაა. რა გაკეთდა, კეთდება და გაკეთდება სა
როგორ შეიძლება ორსონ უელსი ოდესმე დაძ
ქართვ ელოში თქვენს მიერ ნახსენები ახალი
ველდეს ან კინოს სპეციალ ისტი – რეჟისორი,
პროცესის დასაწყებად, ახალი ტალღების ასა
ოპერატორი, მსახიობი მას არ იცნობდეს?!
გორებლად და ქართული კინოს ძველი დიდების
ძალიან მაინტერესებს და მიყვარს რობერტ
აღსადგენად?
ფლაერტი. ძალიან საინტერესო რეჟისორია ჟაკ ტატი, რო
--- კი, ამის დროს ვპოულობ და ვუყურებ ყველა
ასე რომ, კლასიკა არ ძველდება და ჩემთვის
მელსაც ახლიდან და სხვანაირად ვაკვირდები.
--- რა კეთდება? ეს კომპლექსური საკითხია და ასეთსავე მიდგომას მოითხოვს.
ფერს, რასაც ვგრძნობ, რომ საინტერესოა, და
უდიდეს კინოხელოვანად მივიჩნევ (და ეს სა
გაკეთდა, მაგალითად, ის, რომ კინოცენტრი
კარგად ვხვდები, რომ უნდა ვიცოდე, რისი ცოდ
ერთოდაც ასეა) – ჯონ ფორდს – უდიდეს რეჟი
მისი არსებობის წლების განმავლობაში დაიხვე
ნაც, ვთვლი, რომ საჭიროა.
სორს, უდიდეს მოაზროვნეს, უდიდეს ნოვატორს,
წა, ნაკლებად ლოკალური გახდა, ანუ გაზარდა
მაგალითად, ვუყურებ კინოკლასიკას, დიდი სი
რომელმაც შექმნა, გამოიგონა ხერხები, რომ
კონტაქტები, გაამდიდრა მუშაობის მეთოდები,
ამოვნებით. თავიდან, სულ სხვანაირი თვალით.
ლებსაც დღესაც იყენებენ ისინიც კი, რომლებმაც
მეტად ჩაერთო სასწავლო პროცესში.
შეძენილი მაქვს ჯონ ფორდის 30-მდე ფილმი,
არც კი იციან, რომ ეს აღმოჩენები, ეს მიგნებები
თბილისში გაიმართა „იავეს” EAVE-ს (European
რომლებიც უნდა ვნახო, გავაან ალიზო, გავარჩიო.
ჯონ ფორდის შრომისა და აზროვნების ნაყოფია.
audiovisual Entrepreneurs) – აუდიო-ვიზუალური გა
სხვანაირი მაყურებლი გავხდი – ალბათ უფრო უკე
ძალიან მიყვარს ე.წ. ფრანგული ახალი ტალ
ერთიანების რამდენიმედღიანი სემინარები, რომ
თესი, ვიდრე ოდესმე ვიყავი, უფრო, ასე ვთქვათ,
ღა. ჩემი ფავორიტია სულ ცოტა ხნის წინ გარ
ლებზეც ჩვენს პროდუსერებს ასწავლიდნენ ე.წ. პი
44 ჩინგს – პროექტის წარდგენას სხვადასხვა ფონდშ ი, საზღვარგარეთ დაფინანსების მოსაპოვებლად. საბჭოთა კავშირის პერიოდში დაფინანსება მოდიოდა ცენტრალური წყაროდან, დღეს ცენტ
როგორ ფიქრობთ, როგორი უნდა იყოს ახა
მოცემა და ამისთვ ის ტექნიკური ბაზაც საჭიროა,
ლი ქართული კინო, რომლისთვ ისაც ეს პროდუ
საჭიროა ამ ბაზის მოხმარებისუნარიანი ხალხიც,
სერები იმუშავებენ – შინაარსობრივად, თემატი
ცოდნაც და ამისთვის სწორი სტრატეგიული ხედ
კის, ფორმის მხრივ?
ვაა აუცილებელი; პოტენციური სამიზნე აუდიტო
რალურ დაფინანსების სისტემა აღარ არსებობს,
--- ჩემი აზრით, ქართული კინო უნდა იყოს ძა
რიებ ის იდენტიფიკაციაც – იმის განსაზღვრა, თუ
აღარ არსებობს საბჭოეთი და სოციალიზმი, რაც,
ლიან თავისთავადი ანუ უნდა შეინარჩუნოს თავისი
რომელი მაყურებლისთვ ის ვაკეთებთ ფილმებს.
რა თქმა უნდა, კარგია, მაგრამ ცუდი ისაა, რომ
სახე, მაგრამ ამავე დროს, როგორც გითხარით, ის
ქართული კინო საავტორო კინოა, ყოველთ
ჩვენი კინომრეწველები აღმოჩნდნენ სრულიად
უნდა იყოს არალოკალური; ის უნდა გახდეს გლო
ვის იყო საავტორო კინო და ის არ უნდა დაიკ არ
მოუმზადებლები ამ ახალი სისტემისთვ ის, ვერ
ბალური საკითხებისა და თემების კონტრ იბუტორი.
გოს. ირაციონ ალური იქნება, რომ შევეჯიბროთ
მოახდინეს ადაპტირება საბაზრო ეკონომიკაზე
შეიძლება რეჟისორმა ფილმი გადაიღოს რო
რომელიმე დიდი წარმოების ქვეყანას. ეს ჩვენს
მელიღაც სოფელში, მაგრამ ისეთ საკითხებზე,
პირობებში არ გამოვა, უძვირესი სიამოვნებაა.
საქართველოში პროდუსერების სკოლა არასო
რომლებიც საინტერესოა ფრანგისთვისაც, იტა
ამაში შეიძლება მივიღოთ მონაწილეობა ისეთი
დეს ყოფილა. ახლა ჩვენები ამ მიმართულებით
ლიელისთვისაც და ამერიკელისთვ ისაც. ვგუ
რესურსებით, როგორიცაა – ბუნება, ლანდშაფ
პირველ ნაბიჯებს დგამენ, თან სულ რამდენიმე
ლისხმობ იმას, რომ განცდ ა, ამბავი, ისტორია,
ტი, მსახიობები – ეს ყველაფერი შესაძლებელია,
კაცია, რომლებსაც პროდუსირება ემპირიული
რომელიც ქართულია, ამავე დროს არის ყვე
მაგრამ ის, რომ დავუპირისპირდეთ მძიმეწონო
ცოდნით აქვთ მოპოვებული, გამოცდილებით, და
ლასთვის გასაგები. ყველა ფილმი, რომლებიც
სან სტუდიებს, სიგიჟე, ფულის კარგვა და წყლის
არა სკოლით. სწორედ ასეთი პროდუსერებისთ
ჩამოვთვალეთ – ევროპული, ამერიკული, მათი
ნაყვა იქნება. ამიტომ ჩვენ უნდა ვაკეთოთ ხარის
ვის ატარებს ტრენინგებს კინოცენტრი.
წარმოშობის მიუხედავად, გრძნობებით, იდეე
ხიანი, ალბათ არაკომერციული კინო, რომელიც
ბით, პრობლემატიკით ქართულიც არის, იმიტომ,
სერიოზულ მაყურებელზე იქნება ორიენტრირე
რომ ზოგადადამიანურია.
ბული და, ვფიქრობ, ეს შესაძლებელია.
და 20-წლიანი ჩავარდნა ამანაც გამოიწვია.
ასევე, კინოცენტრი, კულტურის სამინისტროს თან ერთად, თეატრისა და კინოს უნივერსი
და სწორედ ამ დღეებში, ამ თვეებში ისევ იწყება რაღაც ახალი მოძრაობა, ახალი ტალღა…
ტეტისთვის მუშაობს კინომრეწველობის – კი
ადამიანები ყველგან ერთნაირები არიან, ერ
თუმცა, კინოს გასართობი ელემენტიც უნდა
ნოინდუსტრიის მოკლე და საშუალოვადიანი
თნაირი სატკივარი აქვთ, ერთნ აირ ი რაღაცეები
ჰქონდეს. არ შეიძლება მხოლოდ და მხოლოდ
განვითარების სტრატეგიაზე, სადაც აქცენტი
ახარებთ, ადარდებთ და ამდენად, ამ ყველა
პრობლემებით დატვირთულმა, რთული, მძიმე
კეთდება კინოგანათლებაზე (რაც წლების გან
ფერს, სხვებისთვის გასაგებ ენაზე მიწოდებულს,
შინაარსის ფილმებმა „იზეიმონ”.
მავლობაში, პრაქტიკულად, მოშლილი იყო) და,
ბუნებრივია, დანარჩენი სამყაროც მიიღ ებს და
ერთი ცნობილი ამერიკელი რეჟისორი ამბობ
ზოგადად რომ ვთქვათ, ჩვენი მდგომარეობის,
მიიღებს საკმაოდ თბილად. ამიტომ, ჩვენ გონე
და, – ჩემთვის მთავარია ისეთი ფილმი, რომე
კინოში დაკავებული პროფესიონალების ადაპ
ბაში წამითაც არ უნდა დავუშვათ, რომ პატარა
ლიც მართალია, და თუ რეჟისორი შეძლებს,
ტაციაზე თანამედროვე პირობებთან.
ქვეყანა ვართ, რომ ვერასდროს გავალთ დიდ
რომ ფილმი იყოს მართალი, სილამაზე თავის
ასპარეზზე. ეს სრული სისულელეა.
თავს თვითონ მიხედავსო. ანუ, ყველაფერი, რაც
მათ უნდა ისწავლონ ურთიერთობა თავიანთ კოლეგებთან, ყველანაირი ზედმეტი ხელოვნური
ქართულ კინოს შეუძლია, საავტორო კინოს, რა
არის გულწრ ფელად მოყოლილი, ყოველ შემ
ბარიერის გარეშე. მათ უნდა შეეძლოთ როგორც
თქმა უნდა, დიდი მომავალი გაიკეთოს, თუ ის მო
თხევაში, ასე გამოიყ ურება, ლამაზიც ხდება და
დაფინანსების მოპოვება, ასევე უცხოელ პარტ
ძებნის საკუთარ თავს, თუ არ დაკარგავს ინდივი
მიმზიდველიც.
ნიორებთან ერთად ფილმის შექმნის პროცესში
დუალობას და თუ ამ ინდივიდუალ ობას მსოფლიო
მეც ვეთანხმები აზრს, რომ კინო უნდა იყოს ლა
ერთ დონეზე, თანასწორად მუშაობა. მათ უნდა
მაყურებელს თანამედროვე ენაზე მიაწოდებს. ანუ,
მაზიც, მიმზიდველიც, საინტერესოც, მაპროვოცი
შეეძლოთ მოლაპარაკებების წარმოება ყვე
თუ ხერხები იქნება თანამედროვე, შინაარსი იქნება
რებელიც, გასართობიც – ყველანარი. როგორც
ლა დონეზე. მათ უნდა შეეძლოთ, თუ საჭიროა,
ჩვენი, ეროვნული – ის, რაც ვიცით.
არ შეიძლება არსებობდეს თხრობის ერთი და
უცხოელ სპეციალისტებთან ერთად, ვთქვათ,
ქართული კინო უნდა გახდეს შეუზღუდავი თე
იგივე სტილი, ასევე არ შეიძლება იყოს კინოე
რომელიღაც პროექტის გაკეთება, დამთავრება
მატურად, შინაარსობრივად, და რაც მთავარია,
ნის რომელიმე ერთი პრივილეგირებული ფორ
უცხოეთის ნებისმიერ სტუდიაშ ი და ა.შ.
ტექნიკური საშუალებებით, გასაგებ ენაზე მოჰყ
მა. ყველანაირი მოთხრობა, რომელიც რაღაც
ვეს თავის სატკივარს, სათქმელს.
ახალს ეუბნება მკითხველს, საინტერესოა.
ეს ყველაფერი ჩვენთვ ის ძალიან მნიშვნ ე ლოვანია, რადგან ლოკალური მასშტ აბის ქარ
მე ვთვლი, რომ აქ იმდენი ამბავია დაგროვილი,
ჩემთვის ნებისმიერი სახის კინო მისაღებია,
თული კინო ვერ იარსებებს. განწირული იქნე
რომლებიც კარგ მთხრობელს ელოდება, ამდენი
თუკი ის არ არის ყალბი და პრეტენზიული, არის
ბა მივიწყებისთვის, განუვითარებლობისთვის;
შეიძლება ჩვენზე ბევრად დალხენილ და დიდ ქვეყ
თავისუფალი და ახალი. არსებულის კოპირება,
რადგან, თუ მხოლოდ მდარე, ადგილობრივ
ნებში არ ჰქონდეთ მოსათხრობი. მართლა ბევრია
განმეორ ება არასოდეს მუშაობს და არც არასდ
გემოვანებაზე ორიენტირდა, თუ ცოტა უფრო ამ
ნამდვ ილი ისტორია, გამოგონებაც არ სჭირდება.
როს იმუშავებს.
ბიციურსა და ღირსეულ შედეგს არ დაუმ იზნა, არ განვითარდება.
ასე რომ, უნდა ვისწავლოთ ამ ყველაფრის
ვიღაცის გავლენა, ბუნებრივია, ყველა დამწყებ
კინოენით, ტექნიკურად, თანამდრ ოვედ გად
რეჟისორს შეიძლება ჰქონდეს, მაგრამ შემდეგ
45
მან უნდა იპოვოს საკუთარი თხრობის მანერა და
იტყვის. ეს ლაპარაკი არის ტექნიკური საშუალ ე
შემდეგ, იმედია, ხელოვნებაში შეძლებენ ამ ხე
ეს სრულიად შესაძლებელია.
ბების გამოყენების ცოდნა, რაც, რეჟისორმა,
ლობის გამოყენებას.
დღეს საინტერესო ფილმები და რეჟისორე ბი გამოჩნდ ნ ენ ინდოეთში, ირანში, პაკისტანში.
პირველ რიგში, ყველაზე პრიორიტეტულად უნ და მიიღ ოს.
ჩემი აზრით, კინოს მაინც აქვს მომავალი, მი უხედავად ბევრი საწინააღმდ ეგო ძალისა, რო
სხვათა შორის, ევროპაშიც რაღაც იწყება, ახა
იგივეა გასაკეთებელი კინოდრამატურგიაშ იც.
გორიცაა, ვთქვათ, ინტერნეტი, ტელევიზია, მუსი
ლი თაობ ის რეჟისორები მოდიან, სულ პატარე
ისეთივე გასაჭირი გვაქვს სცენარისტების მხრივ,
კალური კლიპების ინდუსტრია, კომპიუტერული
ბი, რომლებსაც მობეზრდ ათ მოსაწყენი კინო და
როგორც – პროდუსერების თვალსაზრისით. კი
თამაშები და ა.შ. კინემატოგრაფი მაინც განსხ
დიდი ენერგიით აპირებენ ახალი ტალღის აგო
ნოში ყველაფერი პრაქტიკაა. პრაქტიკა თეორი
ვავებულია ამ ყველასაგან და მჯერა, ადამიანებს
რებას. ვნახოთ, რა გამოდნება აქედან, მაგრამ
აზე ბევრად მნიშვნელოვანია. ადამიანებს უნდა
ეყოფათ გონიერება, რომ ნამდვილი კინო შეი
სიახლის რაღაც ნიშნები უკვე ჩანს.
ჰქონდეთ ტექნიკური საშუალებები, გადაიღონ
ნარჩუნონ და დაიცვან ამ შემტევი, ძალიან აგრე
ბევრი და გადაღების პროცესში ისწავლონ.
სიული კონკურენტებისგან.
იგივე ხდება არა მარტო კინოში, არამედ ხდე ბა მუსიკაში, ლიტერატურაში. შეიძლება ითქვას,
ამიტომ ვაპირებთ „თეატრალურის” სტუდენ
ძალიან შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ყველაფე
დღეს პრერენესანსული პერიოდია. რენესანსი
ტებისთვის კარგი, ახალი ეკიპირების ერთხელ
რი უკვე ნათქვამია, გადაღებულია. არაფერიც არ
აუცილებლად დაიწყება...
და სამუდამოდ შეძენას და ასე, ბუნებრივია, ვა
არის ნათქვამი. რადგან ცხოვრება გრძელდება,
ჩვენთანაც, ისევე, როგორც საერთოდ, ყველა
პირებთ თეატრალურის რეფორმას, რადგან იქ
სათქმ ელი, ახალიცა და საინტერესოც, ყოველ
პოსტსაბჭოთა ქვეყანაში, აღმოსავლეთ ევრო
არსებული, თვითდინებაზე მიშვებული სიტუაცია
თვის იქნება.
პაში ნიჭიერ ების ენერგია დაგროვილია და, წე
არ იძლევა არანაირ იმედს. პირადად მე საკმა
ასე, რომ წარმატებას ვუსურვებ დამწყებ კინო
სით, უნდა გადმოიღვაროს... და გადმოიღვრ ება
ოდ სკეპტიკურად ვარ განწყობილი. მათ საკმა
ხელოვანებს და მინდა, რომ მათი მაყურებელის
ძალიან საინტერესო ფორმით, მათ შორის, კი
რისი დრო ჰქონდათ, რომ რაღაც შეცვლილიყო,
რიცხვი გაიზარდოს ათმაგად, უფრო მეტადაც და
ნოშიც. ამაში დარწმ უნებული ვარ და მინდა, ამ
მაგარამ შედეგი ჯერჯერობით არ ჩანს. ასე რომ,
დარწმუნებული ვარ, ასეც იქნება სულ რამდენიმე
პროცესის ყველაზე აქტიურ ი ფაზისთვის საქარ
რეფორმას აუცილებლად გავაგრძელებთ.
წელიწადში.
თველო მზად იყოს. ანუ საქართველოში იყვნენ
შესაძლებელია და ხაზგასმით ვიმეორებ, რომ
კინოს სპეციალ ისტები, კინომრეწველები, რომ
ჩვენთან ძალიან ბევრი დაგროვილი ენერგი
ლებიც შეძლებენ ამ ყველაფრის თანამედროვე,
აა, რომელიც გამოშვებას საჭიროებს, ელოდება
გასაგებ ენაზე მოყოლას.
მთხრობელს და ეს მთხრობელები გამოჩნდებიან.
ყველა ადამიანს აქვს ბევრი აზრი გამოსათქ
უკვე არსებობს რამდენიმე ახალგაზრდ ა, რომ
მელი, მაგრამ თუ ლაპარაკი არ იცის, ვერაფერს
ლებიც ნელ-ნელა ეუფლებიან ჯერ ხელობას და
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
46
47
მინდა, ვისწავლო თამაშის წესები...
[ ლელა ოჩიაუ რ ი]
ქვას, ყველა თვითნსაწავლია, მათ შორის – მეც.
გატანა, მისი პოპულარიზაცია, გაყიდვა, საფეს
პროცესი საინტერესოა, რადგან ჩვენი დროის
ტივალო ცხოვრება.
ქართული სახელმწიფოებრიო
პროდუსერები, საორგანიზაციო საქმიან ობასთან
პატიოსნად შემიძლია გითხრათ, რომ ჩვენს
ბის ჩამოყალიბების პროცესში,
ერთად, ძალიან მჭიდროდ არიან დაკავშირებუ
დროში ფილმის წარმატების 30 პროცენტი ამა
ლი პროექტის შემოქმედებით ნაწილთან.
ზეა დამოკიდებული – რეკლამაზე, მარკეტინგზე,
ქვეყნის მოწყობის ახალი პოლიტი კურ-საზოგადოებრივ-ეკონომიკუ
თუ პროექტს მთლიან ობაში ავიღებთ, შეიძ
რი სისტემების შექმნასთან ერთად,
ლება ასე დავყოთ: პირველი სტადია – როდე
მთლიანობაში რეჟისორისა და პროდუსერის
დრომ ახალი პროფესიებიც მოიტა
საც არსებობს იდეა, არის ადამიანი, რომელიც
ურთიერთობა ძალიან მნიშვნ ელოვანია პირვე
ნა, რომელთა წარმომადგენლებს
დგას ამ იდეის უკან – რეჟისორი, და არის პრო
ლივე წუთიდან, პროექტის დაწყებიდან ბოლომ
უშუალოდ უწევთ მიმდინარე პროცე
დუსერი; ანუ საწყისი ეტაპი, როდესაც პროექ
დე; ანუ ისინი ცოლ-ქმარივით არიან, ეხმარებიან
სებში ჩართვა და მათი მართვა.
ტი ყალიბდება, ვითარდება, როდესაც იწყება
ერთმანეთს, ერთმ ანეთზე ზემოქმედებენ და თა
გავრც ელებასა და... იღბალზე.
ფულის ძებნა, ხალხის შეგროვება. ამ დროს,
ნამოქმედებენ, რადგან ყოველ ეტაპზე საჭიროა
პროფესიებს
რა თქმა უნდა, პროდუსერის საქმიანობა რეჟი
როგორც რეჟისორის, ასევე პროდუსერის ხელი.
ეუფლებიან და ოსტატდებიან, რადგან მათზე
სორისაზე უფრო აქტიურია. ანუ პირველი ეტაპი
მოთხოვნა არსებობს და რეალობა საზოგადოე
– პროდუსერის ეტაპია.
შესაბამისად,
ადამიანები
ამ
ბას თავად სთავაზობს თამაშის წესებს.
ადრე სხვანაირად იყო. ესაა პროფესია, რო მელსაც ჩვენ ახლა ვსწავლობთ. ის რთულია.
მეორე სტადიაზე პროექტი ფინასურად უკვე გამ
რთულია იმიტომ, რომ შემოქმედებით-საორგა
ერთ-ერთი ასეთი ახალი პროფესია, რომელიც
ყარებულია, არსებობს სცენარი, ყველა მსახიობი
ნიზაციო ჩვევებთან ერთად საჭიროა რისკის სა
მსოფლიოშ ი, დიდი ხანია, არსებობს, საქართვე
არჩეულია და დამტკიცებულია რეჟისორისა და
კუთარ თავზე აღების უნარიც, რაც პრობლემაა
ლოში კი მხოლოდ ახლა იწყებს სიცოცხლესა და
პროდუსერის მიერ და იწყება საწარმოო ნაწილი.
და ყველას არც გამოსდის.
განვითარებას – პროდუსერია, რომლის ანალოგიც
ამ დროს პროდუსერის ამოცანაა 100-პროცენტიანი
კი არ არსებობდა საბჭოთა რეალობაში. ამდენად,
მზადყოფნა საორგანიზაციო კუთხით.
რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია კარგი ორგა ნიზატორული ნიჭი და ძლიერი ნერვები, რად
ყველა, ვინც დღევანდელ საქართველოში კინო
ეს კი ნიშნავს, რომ პროდუსერს ტექნიკურად
წარმოებ აზე ამ მიმართულებით ზრუნავს, პირველ
გამართული უნდა ჰქონდეს ყოველდღიური გრა
გან
არცთ უ იოლია. ყველას თავისი ხასიათ ი აქვს,
შემოქმედ
ადამიან ებთან
ურთიერთობა
გამკვ ალავად ითვლ ება და ტვირთის მთელი სიმძი
ფიკი, შეთანხმებული ლოჯისტიკა – მსახიობე
თავისი უცნაურობები, ჭირვეულ ობები, თავისი
მეც მათ უნარსა და მონდომებაზეა „დაკიდებული”.
ბის ჩამოსვლ ის, განთავისების საკითხი; თუ სად,
„ტარაკნები”... მხოლოდ რეჟისორებზე არ ვამ
„დამოუკიდებელი კინოპროექტის” პროდუსერი,
როგორ მოხდეს გადაღება და რამდენი დღე
ბობ, ვგულისხმ ობ მთელ შემოქმედებით ჯგუფს.
არჩილ გელოვანი ერთ-ერთი აქტიური და წარ
სჭირდება მას; რამდენი ადამიანი და რა ტექნი
მსახიობების, მეორე რიგის მსახიობებისა და
მატებული პროდუსერია. მიუხედავად იმისა, რომ
კა უნდა იყოს გადასაღებ მოედანზე; პროდუსერს
სხვების ჩართვით.
კინოში, უკვე რამდენიმე წელია, და რამდენიმე
განსაზღვრული უნდა ჰქონდეს ფინანსური მხა
ინტერნეტითა თუ სხვა დინამიკური ხერხებით
მიმართულებით მუშაობს, თავს თვითნასაწავ
რე – თუ როგორ უნდა წარიმართოს ფინანსური
(რაც ტექნიკურმა პროგრესმა მოგვიტანა) მთელ
ლად მიიჩნევს და ფიქრობს, რომ კიდევ ბევრი
უზრუნველყოფის ყოველდღიური პროცესი და
მსოფლიოსთან, ნებისმიერ მსახიობთან, ნების
აქვს სასწავლი.
ისიც, რომ ამ პროცესში თავად არ იზარალოს.
მიერ შემოქმედებით ჯგუფთან ურთიერთობის
მეორე მოვალეობა – ესაა ძირითადი ამოცანა
საშუალება, რა თქმა უნდა, ერთი მხრივ, აფარ
მოდით, პირდაპირ გკითხავთ და ეს ალბათ
რეჟისორისა და შემოქმედებითი ჯგუფისთვის,
თოებს ჩვენს შესაძლებლობებს, თუმცა, გარკვე
რიტორიკული შეკითხვა იქნება – რა არის პრო
როდესაც ყოველდღიურად იგეგმება, რა და
ული თვალსაზრისით, ართულებს კიდეც. ვგუ
დუსერის პროფესია და რა როლი აქვს მას კინო
როგორ უნდა გადაიღონ, სად და როგორ უნდა
ლისხმობ იმას, რომ ყველა ქვეყანაში არსებობს
წარმოების პროცესში? არის თუ არა სხვაობა ამ
იდგას კამერა და ა.შ. თუმცა, მეორე სტადიაზე
მუშაობის გარკვეული პრინციპები. რა თქმა უნდა,
პროფესიის ქართვ ელ წარმომადგენლებსა და
მთელ პასუხისმგებლობას რეჟისორი იღებს და
ძირითადი მეთოდები უნივერსალურია და ჩვენ
მათ ევროპელ-ამერიკელ კოლეგებს შორის?
გარკვ ეულ დრომდე პროექტს ის უძღვება.
ახლა სწორედ ამ უნივერსალურ პრინციპებს ვეჩ
ამას მოსდევს პოსტპროდუქციის ეტაპი – მონტა
ვევით. სწორედ ამისთვისაა საჭირო განათლება,
ჟი, ფერის კორექცია, ხმა. ამ ნაწილში პროდუსერი
რაც მე, პირადად, არ მყოფნის და რასაც მომავა
ტსაბჭოთა სივრცეში, ახალი პროფესიაა , რომე
ისევ აქტიურად ერთვება, მეორე ფაზაზე მეტად.
ლი წელი მინდა მივუძღვნ ა.
ლიც საქართვ ელოში სულ ცოტა ხნის წინ გაჩნ
შემდეგ პროექტის საწარმოო ნაწილი სრულდე
მინდა, რომ ვისწავლო თამაშის წესები, გავეც
და. ამდენად, პროფესიონალები ამ სფეროში
ბა და იწყება სრულიად სხვა ისტორია, რაც კიდევ
ნო ახალ შესაძლებლობებს, კინოპროდუსერო
უცბად ვერ გამოჩნდ ებოდნენ; პროდუსერობით
უფრო მეტადაა პროდუსერის საქმე. ერთ-ერთი
ბის ნიშაში არსებულ ახალ ტენდენციებს რო
დაკავებულთა უმრავლესობა კი, შეიძლება ით
ყველაზე რთული ამოცანაა ქვეყნიდან ფილმის
გორც ევროპაში, ასევე ამერიკაში.
--- პროდუსერი, ალბათ საერთოდ მთელ პოს
48 მე ისეთი ადამიანების რიცხვს ვეკუთვნ ი, რომ
ბათ ესაა ძირითადი მიზეზი. რა თქმა უნდა, იგივეს
არც სათანადო მასშტაბები გაგვაჩნია და არც შესაძ
ლებმაც პროდუსერობა საკუთარ შეცდომებზე ის
გაკეთება მოსკოვშიც შემეძლო, უკრაინაშიც და,
ლებლობები. მაგრამ აქ შესაძლებელია საავტრ ო
წავლეს, და რა თქმა უნდა, კიდევ ბევრი მაქვს სას
ვფიქრობ – ევროპაშიც. მაგრამ, ჩემთვის ბევრად
და დოკუმენტური კინოების შექმნა. ამიტომ, სწო
წავლი. ამიტომ, მომავალი წლისთვ ის შევიტანე
მნიშვნ ელოვანია ის, რაც საქართველოში ხდება,
რედ ასეთი პროქტების არჩევას ვცდილობ.
განცხადება – საგანმანათლებლო პროგრამაზე,
და ნებისმიერი თემა, რაც დღევანდელ ქართულ
ცხადია, საპროდუსერო კომპანია ვერ იარსე
რომელსაც „იავე გლობო” ეწოდება. ეს პროგრამა
რეალ ობაზე გვიამბობს და კინოში შეიძლება
ბებს ისეთი პროექტების გარეშე, რასაც შემო
განკუთვნილია პროფესიონალი პროდუსერების
აისახოს, ჩემთვის უფრო საინტერესოა.
სავალი მოაქვს. ამიტომ, სწორედ ახლა ვეძებ
თვის, რომლებმაც უკვე როგორღაც გამოავლი ნეს თავი კინოინდუსტრიაში და რამდენიმე საპ როდუსერო ნამუშევარი უკვე აქვთ.
ფორმას, რომლის მიხედვითაც, შეიძლება გა ისე, თქვენი აზრით, როგორი უნდა იყოს ახა ლი ქართული კინო? კინოწარმოებას აქ არც დი დი შესაძლებლობები აქვს, არც ბაზარია დიდი,
როგორ მოხვდ ით კინოში? რატომ მოინდო
კინოში ფულის ჩადებასაც არავინ ჩქარობს.
მეთ, როგორც თავად ამბობთ, თვითნს აწავლი პროდუსერობა?
კეთდეს ისეთი ფილმებიც, რომლებიც მასობრივ მაყურებელზეა გათვლილი. წელს პირველი ასეთი პროექტი მექნება და ვნახავთ, ეს სად მიგვიყვანს. ახლა მე ბოლოდან ვიწყებ. პირველად ვითვალისწინებ იმას, რასაც
--- სრული სიმართლეა. მაგრამ, როდესაც სა
მაყურებელი ითხოვს და შემდეგ იდეამდე მივდი
ქართველოში სამუშაოდ მოვდიოდ ი, არ ვფიქ
ვარ. ყოველ შემთხვევაში, ვცდილობ, ყველფერი
--- ყველაფერი 5 წლის წინათ დაიწყო. მაშინ
რობდი, რომ ასეა. სრულიად სხვა წარმოდგენა
გავაკეთო, რომ გამომივიდეს. ვნახოთ. ჯერ არა
მართლაც არ მქონდა წარმოდგენა, ეს რა საქმი
მქონდა. რატომღაც მეგონა, რომ ყოველი პრო
ვითარი გარანტიის მოცემა არ შემიძლია, მაგრამ
ანობაა. ახლა ცოტა მეტი ვიცი.
ექტი შეიძლება საერთაშორისოდ ქცეულ იყო,
თვითონაც მაინტერესებს, რა შედეგს მივიღებთ.
... ნებისმიერი თემა, რაც დღევანდელ ქართულ რეალ ობაზე გვიამბობს და კინოში შეიძლება აისახოს, ჩემთვ ის უფრო საინტერესოა ჩემი და ჩემი ოჯახის მთელი ცხოვრება კინემა
მაგრამ ასე არ აღმოჩნდ ა.
ტოგრაფთან იყო დაკავშირებული, რადგან ჩვენი
რაღაც დროის, რამდენიმე ფილმის შემდეგ
მეგობრები არიან ადამიანები, რომლებიც კინოს
ეცნობი კინოწარმოებ ის მთელ სამზარეულოს
აკეთებენ.
და ხვდები, რომ პროექტი მნიშვნელოვანია იმ
და ამავე დროს მაქვს ორი პროექტი – ერთი დოკუმენტური, მეორ ე – მხატვრული საავტორო ფილმებისთვის.
80-იანი წლების ბოლოს „ვგიკში”, სარეჟისორო
წამიდანვე, როდესაც იდეა ჩნდება. საჭიროა
ახალ პროექტში ალბათ იმ გახმაურებულ
ფაკულტეტზეც კი ჩავაბარე, თუმცა ჩემი კინემა
ისიც იცოდე, თუ როდის გამოხვიდე საქმიდან.
ფილმს გულისხმობთ; შეიძლება ჯერ ადრეა,
ტოგრაფიული კარიერა არ აეწყო. რამდენიმე
დაახლოებით უნდა ხედავდე ბოლო წერტილს,
მაგრამ იქნებ მოკლედ თქვათ, კონკრეტულად
თვეში სწავლას თავი დავანებე და სულ სხვა გა
საით აც მიდიხარ. თუ ეს მონაცემები არ გაქვს, ძა
რაზეა საუბ არი?
ნათლება მივიღე.
ლიან რთული იქნება წინ წაწევა. ძალიან წარმა
2001-2002 წლებში გულმა ისევ ხელოვნების
ტებული პროექტიც კი შეიძლება წარუმატებელი
--- შემიძლია ვთქვა, რომ ეს პროექტი რამდენი
კენ გამიწია და თეატრის პროდუსერობას შევუ
აღმოჩნდეს. შეიძლება გადაიღო ძალიან კარგი
მე წლის წინათ არის ჩაფიქრებული. მაშინ ვაპი
დექი. ეს იყო მოსკოვში. რამდენიმე დადგმ აზე
ფილმი, მაგრამ ის ვერავინ ნახოს. დამიჯერეთ,
რებდით გადაგვეღო მაყურებლისთვის საინტერე
თეატრ „სოვრემენიკში” გალინა ვოლჩეკთან ერ
ასეთი რამ შესაძლებელია.
სო ფილმი, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა
თად ვიმუშავე; სამხატვრო თეატრში გავაკეთეთ
ცხადია, აქ არსებობს ბაზარი, მაგრამ ის სხვა
ფულის გაკეთება. გვესმოდა, რომ ძალიან რთუ
„ტარტიუფი”; პუშკინის თეატრში – „ვიი”, გოგო
ნაირია, პატარაა; გათვლ ილია ალბათ სხვანაირ
ლია ისეთი ფილმის გადაღება, რომელიც გათ
ლის მიხედვით, ნინა ჩუსოვას მონაწილეობ ით.
კინოზე, სხვა მაყურებელზე. წინათ ქართულ კი
ვლილი იქნებოდა ევროპელ თუ ამერიკელ მა
ამის შემდეგ კი, უკვე 2006 წელს ჩავერთე პროექ
ნემატემატოგრაფს ყოველთვ ის საკუთარი ნიშა
სობრივ მაყურებელზე. ყველა ჩვენი მცდელობა,
ტში (როგორც დამხმარე) „რუსული სამკუთხედი”,
ეკავა, ჰყავდა თავისი მაყურებელი და ძალიან
გვეპოვა ნიშა, პროექტი, გადაგვეღო ფილმი და ამ
რომლის პროდუსერი იყო ლევან კორინთელი და
საინტერესო იყო.
ბაზრებზე გაგვეყიდა, უშედეგო აღმოჩნდ ა.
რეჟისორი – ალეკო ცაბაძე. საპროდუსერო საქმემ
ჩვენ ახლა ქართული კინოს აღორძინების ჩა
მაშინ ვიფიქრეთ, გაგვეკეთებინა პროექტი, რო
ძალიან დამაინტერესა და ჩამითრია, თუმცა ყვე
სახვის ეტაპზე ვართ. როგორი ფორმა ექნება მას
მელიც განკუთვნილი იქნებოდა მაყურებლისთვის
ლაფერი ნულიდან დავიწყე. არაფერი ვიცოდი და,
და რა წარმატებას მიაღწევს, ამას დრო გვიჩვე
და მკითხველისთვის, რომლიც: ა) იცნობს საქარ
ბუნებრივია, უამრავი შეცდომა დავუშვი. ძალიან
ნებს. მთელი პასუხისმგებლობა ჩვენ გვეკისრება
თველოს, ბ) იცნობს ქართულ კინოს; და მოვხვედ
ბევრი რამ ვერ გავთვალე, რის გამოსწორებასაც
– იმათ, ვინც კინოს ვაკეთებთ.
რილიყავით იმ ბაზრებზე, რომლებიც ჩვენთვ ის
ყოველ მომდევნო პროექტში ვცდილობდი. რატომ აირჩიეთ საპროდუსერო საქმიანო ბისთვის საქართველო?
როგორი უნდა იყოს? – ისევ დრო გვიკარნახებს,
უფრო ხელმისაწვდომია. ვგულისხმობ უკრაინას,
მაგრამ მე მაინც ვფიქრობ, ქართული კინემატოგრა
ბალტიისპირეთს, ყაზახეთს, რუსეთს და თურქეთ
ფი ორიენტირებული უნდა იყოს ორ მიმართულე
საც კი. ეს ის ქვეყნებია, რომლებშიც შედარებით
ბაზე – საავტორო და დოკუმენტური ფილმებზე. არ
ადვილად შეიძლება გავუშვათ ფილმი კინოთეატ
მგონია, რომ ჩვენ, ყოველ შემთხვევაში ამ ეტაპზე,
რებში, ვიდრე ამერიკასა თუ ევროპაში.
--- იმიტომ, რომ აქ ბევრია ისეთი მასალა, რომე
ისეთი კინოს კეთების საშუალება გვქონდეს, როგო
გადავწყვიტეთ, საქმეში ჩაგვერთო რეზო გიგინე
ლიც ჩემთვის ახლობელია და მაინტერესებს. ალ
რიცაა, ვთქვათ, ამერიკული „მეინსთრიმი”, რადგან
იშვილი – რეჟისორი, რომელიც ცხოვრობს მოსკოვ
49
ში, გაკეთებული აქვს რამდენიმე, კომერციულ ად წარმატებული პროექტი, სწორედ მეინსტრიმული. ფილმს ვიღებთ რუსულ ენაზე, ნაწილს – ქარ თულად, და ის განსაზღვრ ულია, ძირითადად,
ამასობაში, „მონადირეს” გადაღება დაას
მალე ვიწყებთ, ვფიქრობ – ზაფხულში. გვაქვს
რულეთ და არათუ დაასრულეთ, ის მოხვდა
იდეა, გვაქვს თემა და ახლა სცენარი გვჭირდება.
კანის ფესტივალის საკონკურსო პროგრამაში „განსაკუთრებული ხედვა”.
რუსეთის, უკრაინის კინოგაქირავებისთვის. მო
და-აღდგენაზეც მუშაობდით. რატომ მოჰკიდეთ
ნაწილეობას მიიღ ებენ ქართვ ელი და რუსი მსა
--- პროექტი „მონადირე” კომპანია „ეს ტე ვე”-ს,
ხიობ ები. ვფიქრობთ უკრაინელების მოწვევასაც.
პროდუსერ სერგეი სელიან ოვსა და იულია მეშ
ესაა
რომანტიკული
კომედია,
თქვენ რამდენიმე ქართული ფილმის გაწმენ ამ საქმეს ხელი?
ამერიკული
კენენესთან ერთად განვახორციელეთ. მასზე
--- არ ვიცი... რატომღაც დავიწყე წუხილი ძველ
„რომქომის” (რომანთიქ ქომედის) კლასიკური
მუშაობა 2 წლის წინათ დავიწყეთ და ის ყველა
ქართულ ფილმებზე. მათი ყურება, კარგი ხარის
ჟანრის, მსუბუქი, მუსიკალური ფილმი (საერთოდ,
ევროპული სტანდარტის მიხედვით შეიქმნა; შე
ხით ნახვა შეუძლებელი იყო. სწორედ უხარისხო
მაყურებელი კარგად რეაგ ირებს ახალგაზრდულ
ვაგროვეთ ევროპული საფონდო ფული, მოვიგეთ
ბის გამო, ბევრი მათგანი ნანახი არ მქონდა.
თემაზეც, სიმღერასა და იუმორზეც), რომელიც
პროექტის განვითარების რამდენიმე გრანტი, მი
მაშინ გამიჩნდ ა იდეა, რესტავრაცია გაგვეკე
საშუალებას მოგვცემს, ვუჩვენოთ საქართველოც
ვიღეთ დაფინანსებაც შემდგომი წინსვლისთვ ის.
თებინა რამდენიმე ფილმისთვის, მიგვეღო ამის
და მეზობლებისადმი ჩვენი დამოკიდებულებაც.
ამ მხრივაც ძალიან წარმატებული აღმოჩნდა.
თვის გრანტები, მოგვეპოვებინა მხარდაჭერა და
ჯერ სხვა საიდუმლოს არ გაგიმხელთ, თუმცა იმა
გადაღებები შარშან სექტემბერ-ოქტომბერში და
ეს ფილმები განგვეახლებინა.
საც გეტყვით, რომ ესაა რამდენიმე უცხოელ ი ადა
ვიწყეთ და დეკემბერში დავასრულეთ.
მიანის თავგადასავალი საქართვ ელოში; თუ რო გორ პოულ ობს ერთ-ერთი აქ თავის სიყვარულს,
გავაკეთეთ
პროექტი
ხუთი
ფილმისთვის
– „ქეთო და კოტე”, „ფიროსმანი”, „მაგდანას „მონადირეს” საქართვ ელოში ვნახავთ?
და ეს ამბავი გადმოცემულია იუმორით, მუსიკით.
ლურჯა”, „ჩემი ბებია” და „ჯიმ შვანთე”. პროექტი შარშან ზაფხულში დავამთავრეთ. ფილმები რეს
ეს ყველაფერი გვინდა წარვუდგინოთ იმ მა
--- აუცილებლად. როგორც კი ცნობილი გახ
ტავრირებულია. კმაყოფილი ვართ იმით, რაც
ყურებელს, რომელიც გაზრდილია ქართულ
დება ფილმის მსვლელობის გრაფიკი, შემოქმე
გავაკეთეთ; ყოველ შემთხვევაში, ისინი აღარ
კინოზე, იცნობს მას და ენატრება. ახალგაზრდ ა
დებით ჯგუფთან ერთად პრემიერ ას თბილისშიც
დაზიანდება და იმ ხარისხით, რაც ახლა აქვთ,
მაყურებელი კი, რომელმაც არ იცის, რა არის სა
გავმართავთ.
მათი ნახვა შესაძლებელია. ვიზუალ ურადაც სა
ქართვ ელო, გაიცნობს ამ ქვეყანას.
ბაკური ძალიან კარგი, საინტერესო, ღრმა ადა
ინტერესოა, რადგან კარგი ხარისხია.
ერთი სიტყვით, ესაა მასობრივ მაყურებელზე
მიანია. საქართველოსთან მისი კავშირი ჩანს მის
ამ წელს კიდევ სამი ფილმის აღდგ ენის პროექტს
გათვლ ილი, კომერციულ ი, პოპულისტური ფილ
პირველ ფილმშიც, მეორეშიც. და თან ის არამ
ვგეგმავთ. ესაა – „ელისო”, „საბა„ და „დაკარგული
მი და როგორი გამოგვივა, ვნახოთ. იმედი მაქვს,
ხოლოდ შემოქმედებითად არის მიჯაჭვული სა
სამოთხე”. ვიმედოვნებ, რომ გამოგვივა. სწორედ
წარმატებული პროექტი იქნება, რომელიც საშუა
ქართველოზე. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია,
ახლა მიმდინარეობს მოლაპარაკებები სავარაუდო
ლებას მოგვც ემს, ბაზრებზე გავიჭრათ, ფული შე
შემდეგი ფილმის გადაღება მას საქართვ ელოში
დაფინანსების თაობაზე.
ვაგროვოთ და საქართველოში ასეთი კინოს კე
უნდა. იმედი მაქვს, ერთად ვიმუშავებთ. ყოველ
თების პრეცედენტი შევქმ ნათ. ესაა ჩემი ამოცანა...
შემთხვევაში, ამ პროექტის მზადებას საკმაოდ
50
"ფორმალიზმი" და "ანტისაბჭოთა" ხელოვნება მიხეილ კობახიძის მიხედვით
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
ინტერვიუ
ფოტო: მიხეილ კობახიძის პირადი არქივიდან
51
მიშა კობახიძე, კადრი ფილმიდან „მუსიკოსები”
52
მარცხნიდან მარჯვნივ: ფილმ "მუსიკოსების" გადაღებაზე. მიხეილ და გეგა კობახიძეები, მოსკოვი, 60-იანი წლები. ნათელა მაჭავარიანი, მიხეილ და გეგა კობახიძეები.
[ ირინა დემეტრაძე ]
--- თავიდან კარტოფილის ასაღებად წაგვიყვანეს
როსობაა. სტუდენტობისას გერასიმოვი მეუბნებო
მთელი ინსტიტუტი. თავი ტუსაღი მეგონა. რამდენი
და, – აქ შეგიძლია ყველაფერი აკეთო, ის, რასაც
„მე არასდრ ოს არაფერი ანტი
მე დღეში დავბრუნდით მოსკოვში. ინსტიტუტის გა
შემდეგ ვეღარ მოახერხებო. სიმართლე გითხრათ,
საბჭოთა
მაინტერესებდა,
ზეთში გამოქვეყნდა წერილი, სადაც ეწერა, რომ მე
მიკვირდა, – მე მინდოდა მაყურებლისთვის სიხა
ისევე – როგორც საბჭოთა”, – ამბობს
არ ვმუშაობდი, გოგონებს ვართობდი და ჩემი ად
რული მიმენიჭებინა, მაშინ ვერც წარმოვიდგენდი,
რეჟისორი. ექსცენტრიული და არა
გილი არ იყო სასწავლებელში. ძალიან შევშინდი,
თუ ამის უფლებას ჩამომართმევდნენ მომავალში.
ორდინალური გმირები არ ეწერე
მაგრამ ჩემმა ოსტატებმა დამიხსნეს. ჩვენი იყო გა
მახსოვს, ერთ-ერთ გადაღებაზე სტატისტები გვე
ბოდნენ „უძრაობის ხანის” უსახურ რე
ერთიანებული სახელოსნო მსახიობებისა და რეჟი
საჭიროებოდა. ავტობუსს საღებავით „მოსფილმი”
ალობაში.ავტორის მსგავსად, ისინი
სორების. პირველ კურსზე გვავალებდნენ ეტიუდე
დავაწერეთ და ხალხიც წამოეგო ამ ანკესს. მერე
საკუთარ სივრცეს ქმნიდნენ, ცოტა
ბის დადგმას. ეს უნდა ყოფილიყო უხმო ეტიუდები.
გავიგეთ, რომ მთელი ერთი თვე აკითხავდნენ
სტილიზებულსა და თეატრალურს. ნი
აქ უკვე გამოჩნდა თითოეულის შესაძლებლობები.
„მოსფილმს” ჰონორარზე. „კარუსელის” ჩაბარე
ღაბი მისთვის სოციალური მიმიკრი
ჩემს გარდა, ყველამ მცირე დიალოგი მაინც გამო
ბაზე გერასიმოვმა საჯაროდ განაცხადა, რომ ეს
ის უარყოფის, ერთგვარი თავდაცვის
იყენა. შემდეგ მეორე კურსზე დავდგი სპექტაკლი
ფორმალიზმია და საბჭოთა ხალხი ნაჩვენები
საშუალებას წარმოადგენდა.
„ბიძიას სიზმარი” დოსტოევსკის მიხედვით. გერასი
ა როგორც ცხვრის ფარა. შემდეგ კი მომილოცა
ხელისუფლება და კინო, მითი თუ
მოვმა მაშინვე თქვა, რომ ეს იქნებოდა სადიპლო
წარმატება, გამოცდები ექსტერნად ჩამაბარებინა
რეალობა – მიხეილ კობახიძის ნაამ
მო მსახიობებისთვის. სიმართლე გითხრათ, შემ
და, ჯერ კიდევ მესამე კურსის სტუდენტი, კინოსტუ
ბობში...
დეგ სანდრო სვეტლოვმა (როდამ ამირეჯიბის და
დია „ქართულ ფილმში” აღმოვჩნდი რეჟისორად.
არ
მიხეილ სვეტლოვის ვაჟი) აღადგინა ეს დადგმა. ბატონო მიშა, თქვენ სერგეი გერასიმოვის მო
აღდგენილი ძალიან შორს იყო ორიგინალისგან.
და ამ დროს შეიქმნა „ქორწილი”, მგონი, ერ
წაფე ხართ. ამ ადამიანმა დიდი როლი ითამაშა
მერე რა, რომ ტექსტი იგივეა, იგივე მსახიობები თა
თადერთი სურათი თქვენს შემოქმედებაში, რო
თქვენს ცხოვრებაში. არამხოლოდ სტუდენტობი
მაშობენ. ემოცია, რიტმი, ნიუანსები – ყველაფერი
მელიც ოფიციოზმა უპრობლემოდ მიიღო.
სას, შემდგომაც, ძალიან რთულ ცხოვრებისეულ
გამქრალი იყო. მე თვითონ გავაკეთე მოთხრობის
გარემოებებში. მოგვიყევით მასზე, სტუდენტურ
ინსცენირება. ტექსტში ბევრი იმპროვიზაცია შევი
--- თავიდან სულ სხვა სურათს ვიღებდი. როდე
წლებზე.
ტანე, ირონიული და ორაზროვანიც.
საც სტუდიის ხელმძღვანელობამ მასალა ნახა, ამიკრძალეს ფილმის დასრულება. ფილმში იყო
როგორც ვიცი, შემდეგ არასდროს აღარ და გიდგამთ სპექტაკლი, არც საფრანგეთში?
იყო ერთადერთი კინოინსტიტუტი კავშირის
ასეთი ეპიზოდი: ხალხი მიდის ცენტრალურ მოე დანზე, ამ დროს ზეციდან მათ ხმა მოესმით: „რავა ხართ, ხალხნოო”?. „ვართ რა”, – პასუხობს ხალხი
მასშტაბით. თბილისში მე ვაბარებდი თეატრა
--- ყოველთვის მინდოდა სპექტაკლის დაგმა, ახ
ერთხმად. კინოს მაშინდელმა მინისტრმა დამიბა
ლურ ინსტიტუტში სამსახიობოზე და ვერ მოვხ
ლაც მინდა. მე კიდევ ბევრი რამ მინდა, მაგრამ
რა და მომთხოვა, ეს სცენა ამომეღო ფილმიდან.
ვდი. ჩავიჭერი ყველა გამოცდაში, რაც სპეცია
ჯერჯერობით ვერ ხერხდება... დავწერე სცენარი
მე დავითანხმე, რომ შევცვლიდი და ხალხს ვათ
ლობას ეხებოდა.
„ახალგაზრდა სიყვარული” და შევუდექი გადა
ქმევინებდი: „კარგად ვართ”. სინამდვილეში ასე
ღებებს სასწავლო სტუდიაში. ინსტიტუტში გადა
უფრო მაწყობდა, თანაც ირონია მძაფრდებოდა.
არადა, ძალიან არტისტული ხართ და შესა
ვიღე ასევე „კარუსელი”. ამ ფილმების ნეგატივები
საბოლოოდ ფილმი გაანადგურეს, მოსკოვში არც
ნიშნავად წარმოაჩინეთ თავი, როგორც მსახიობ
80-იანი წლების ბოლოს გაანადგურეს მოსკოვში,
კი გაუგზავნიათ. მე ინსტიტუტის დამთავრებას ვა
მა, თუნდაც „მუსიკოსებში“.
ვერცხლის გამოდნობის მიზნით. ნამდვილი ბარბა
პირებდი დროზე ადრე, და ისე მოხდა, რომ კინე
ფოტო: მიხეილ კობახიძის პირადი არქივიდან
--- მე არც კი მეგონა, რომ ჩავაბარებდი ინ სტიტუტში, ვინაიდან ძალიან რთული იყო. ეს
53
მატოგრაფიული კარიერის დასრულება მიწევდა.
სახელმწიფო სახსრებს? ეს ფორმალიზმია, აზრი
ლებებს ვაძლევდი. მერე გადასაღებ მოედან
ვოცნებობდი ერთზე და მივიღე სულ სხვა რამ. ეს
ბუნდოვანია, არ შეიძლება ამის მოსკოვში ჩვენე
ზე დაბნეულობა იქმნებოდა, მათი გაკვირვება
გახდა „ქორწილის” თემა და ჩემი მთელი შემდ
ბა. „წარმოების შეწყვეტა მომთხოვეს. მე საკუთა
ზედმიწევნით გულწრფელი იყო და კომიკური
გომი ცხოვრებაც ასე წარიმართა. მხოლოდ მო
რი ხარჯებით დავასრულე ფილმი და ჩავიტანე
ელფერი დაჰკრავდა. ჩემთვის უფრო საინტერე
მავლის იმედით ვიყავი ყოველთვის და მას მერე
მოსკოვში გერასიმოვთან. მან მიშუამდგომლა
სო 30-40-იანი წლების ჰოლივუდი იყო, სოცია
ვაგრძელებ შეუცნობელში ფრენას. ვიპოვე რაღაც
გოსკინოსთან და ფილმი მიიღეს. შემდეგ იყო
ლური დრამები.
მოხეული ქაღალდი და იქვე სტუდიის დერეფანში
სრულმეტრაჟიანი ფილმი „ჰოპლა”. მხოლოდ ბო
დავწერე „ქორწილის” სცენარი. მივუტანე კაკო ძი
ლო ნოველა, „მუსიკოსები” გადავიღე. კინოსტუდია
როგორ წარიმართა შემდგომ თქვენი ცხოვ
ძიგურს, ტელევიზიის დირექტორს. მახსოვს, კაკომ
„ქართული ფილმიდან” მოსკოვში აგზავნიდნენ
რება? თურმე თქვენზე მერაბ მამარდაშვილს უთქ
მითხრა, – მეც ძალიან მიყვარხარ, მედეასაც, ყვე
წერილებს, რომ მე ვარ არაპროფესიონალი, თავ
ვამს, – „Он же самородок!”. თავად მერაბი, როგორ
ლა პატივს გცემთ და, რა იქნებოდა, ნორმალურ
ნება, თავისუფალი, ვქმნი აბსტრაქტულ ხელოვნე
აფასებდა არსებულ რეალობას? მოგვიყევით სერ
ქაღალდზე დაგეწერაო. მან მომცა საშუალება, გა
ბას. საკავშირო კინოს მინისტრის, ა.რომანოვის
გო ფარაჯანოვზე, მის დაპატიმრებაზე.
დამეღო ფილმი.
ბრძანებით, ფილმის გადაღებები შეწყდა. მე კი დამდგმელ რეჟისორად მუშაობის უფლება ჩამო
--- წლები, როდესაც არ მქონდა მუშაობის საშუ
თქვენი ფილმების სტილისტიკა ორიგინალუ
მართვეს. მადანაშაულებდნენ ფორმალიზმში, და
ალება, არც მინდა გავიხსენო. მაქვს ეს თვისება,
რია. ეს არაა კომედიები. არც ე. წ. სლეპ-სტიკი. არ
სავლეთის ბრმა მიბაძვაში, აბსტრაქტულობასა და,
რაც არ მსიამოვნებს, აღარ მახსოვს ხოლმე. მე
იყენებთ დიალოგებს, მაგრამ თავად გადაღების მა
რაც მთავარია, უიდეობაში. მე დავიწყე ბრძოლა.
რაბს ხშირად უთქვამს: ესენი, მგონი, არასდროს
ნერა განსხვავდება უხმო კინოს ესთეტიკისგან. თუნ
მივწერე წერილი ბრეჟნევს, თუმცა ვიცოდი, ბრეჟ
წავლენო. მაგრამ საბედნიეროდ ძალიან მალე
დაც ავიღოთ საერთო ხედები, რომელსაც ხშირად
ნევამდე ეს წერლი მაინც არ მივიდოდა, მაგრამ
დადგა ამ რეჟიმის აღსასრული. ერთხელ ლე
იყენებთ. კომიკურ ეფექტს სიტუაცია კი არ ბადებს,
შედეგი ამ ბრძოლამ მაინც გამოიღო. დამიბრუნეს
ნინგრადიდან ჰქონდათ ჩამოტანლი სპექტაკლი
არამედ გმირების უშუალობა და გულწრფელობა
დამდგმელ რეჟისორად მუშაობის უფლება, მაგრამ
ბლოკის „12”. ჩემი მეუღლე, ჯანა პეტრაიტიტე,
ეკრანზე. ბუნებრივია, რომ არ აგცდებათ ფორმა
ჩემს მომდევნო სცენარებს არ ამტკიცებდნენ.
„ქოლგაში” მთავარი როლის შემსრულებელი
ლიზმის ბრალდება. მოგვიყევით, რა წინააღმდეგო
არ ვეთანხმები აზრს,როცა ჩემ ფილმებს ჩაპლი
სპექტაკლის მსვლელობისას ადგა და ხმამაღლა
ბებს აწყდებოდით ხელისუფლების მხრიდან.
ნის, ჟაკ ტატისა და ბასტერ კიტონის ფილმებს
დაიყვირა: „Красные убирайтесь домой!”. შესვე
ადარებენ. მე სრულიად სხვა გამომსახველო
ნებაზე ჩვენთან სერგო ფარაჯანოვი მოვიდა და
--- 1966 წელს დავიწყე „ქოლგის” გადაღება. მოს
ბით ხერხებს მივმართავ. ხდებოდა ისე, რომ
გვითხრა, – მოგაკითხავენ სუკი-დან და თქვი, რომ
კოვიდან კომისია ჩამოვიდა და მასალა რომ ნა
გადასაღებ მოედანზე მსახიობები ცალ-ცალკე
დაიძახე, – „Серго, пойдём домой!“. სხვათა შორის,
ხეს, გამომიცხადეს: „ამ სისულელეზე ხარჯავთ
გამყავდა და ურთიერთსაპირისპირო დავა
არავინ მოგვაკითხა. სერგო ხშირად განასახიე
ფოტო: მიხეილ კობახიძის პირადი არქივიდან
54
55
გადასაღებ მოედანზე, ფილმ „ქოლგაზე” მუშაობისას, ოპერატორი ნიკოლოზ სუხიშვილი
რებდა ხოლმე ბრეჟნევს,დასცინოდა მის გამოსვ
სამი შვილი, ჩემი მშობლები. მე ჩემი გოგონე
ლოდ ნიკოლოზ სანიშვილს და რეზო ესაძეს,
ლებს. სწორედ ეს თავისუფლება არ აპატიეს მას.
ბი არ გავუშვი საბჭოთა სკოლაში. არ მინდოდა
ფარულად კი უამრავი ადამიანი გითანაგრძნობ
1981 წელს შევარდნაძემ დამიბარა და მითხრა, –
მათი სულის დამახინჯება. 11 წლის მანძილზე
დათ (რეზო ჩხეიძე კინოსტუდიის დირექტორი არ
რაც გინდა ის გადაიღე, თუ გინდა ანტისაბჭოთაც
ყოველ წელს მიბარებდნენ და მემუქრებოდნენ
ესწრებოდა კრებას, ის პარიზში იმყოფებოდა).
იყოს, ვიღაცამ ხომ უნდა თქვას სიმართლეო. მე
დაპატიმრებით, თუ ბავშვებს სკოლაში არ მივიყ
90-იან წლებში თქვენ აღმოჩნდით პარიზში, რო
არასდროს არაფერი ანტისაბჭოთა არ მაინტერე
ვანდი. სამწუხაროდ, ბაბუასგან განსხვავებით,
მელმაც ძალიან კარგად მიგიღოთ.
სებდა, ისევე როგორც – საბჭოთა. უბრალოდ, მეც
რომელიც 1953 წელს გადაურჩა დახვრეტას, გეგა
არ ვჯდებოდი იმ ჩარჩოებში, რასაც ოფიციალური
დახვრიტეს. მამაჩემი მედგრად შეხვდა შვილიშ
--- პარიზში ჩასვლისთანავე ძალიან კარგად
კულტურა ერქვა. მაშინ ვიფიქრე, გადამეღო ფილ
ვილის დაპატიმრებას. მთელი წლის მანძილზე
აეწყო ყველაფერი... ჩემი ფილმების რეტროს
მი თბილისზე, ვაგროვებდი მასალებს. მაგრამ მე
არ კარგავდა იმედს, რომ გეგასაც ასცდებოდა
პექტივები გაიმართა ვენეციაში, ბერლინში, ლონ
რე მოხდა ის, რაც მოხდა, და ჩემი და ჩემი ოჯახის
ეს სასჯელი და ისტორია განმეორდებოდა. გეგას
დონში, კანადაში, იაპონიაში. პარიზის ერთ-ერთ
ცხოვრება მას მერე სრულიად შეიცვალა.
დახვრეტიდან მეხუთე დღეს მამა გარდაიცვალა.
ყველაზე ცნობილ კინოთეატრში სამი თვის მან
1953 წელს, სტალინის გარდაცვალების დღეს მა
ძილზე მიდიოდა ჩემი ფილმები, რომელსაც უამ
ალბათ გეგას გულისხმობთ. თავის დრო
მაჩემმა წამიყვანა სამგლოვიარო მიტინგზე. ჩა
რავი ადამიანი ესწრებოდა. ვწერდი სცენარებს,
ზე „თვითმფრინავის ბიჭები“ ტერორისტებად
ირთო საყვირები, ქვემოდან ავხედე მამაჩემს და
რომლებიც იმარჯვებდნენ კონკურსებში. მაქვს
შერაცხეს. შემდგომ მათ გმირები უწოდეს. სამ
შემეშინდა, მან ქუდი არ მოიხადა. შეეძლოთ ეცე
დაწერილი რამდენიმე მოკლემეტრაჟიანი და სა
წუხაროდ, რეჟიმი მათ ყოველთვის თავის სა
მათ ან დაეპატიმრებინათ. მოვქაჩე პალტოზე და
მი სრულმეტრაჟიანი ფილმის სცენარი.
სარგებლოდ იყენებს – იცვლება კონიუნქტურა,
ჩუმად ვუთხარი:„მამა მოიხადე ქუდი”. „მე აქ იმის
იცვლება შეფასებაც. რეალური ისტორია კვლავ
თვის მოვედი, რომ ქუდით ვიყო“, – მიპასუხა მან.
მიღმა რჩება. ბატონო მიშა, თქვენი მამა კონტ
ბატონო მიშა, სცენარის, „როგორც ღრუბე ლი”, მთავარი გმირის პროტოტიპი თქვენი უმც
რევლუციონერი იყო. ის არასდროს არ ცნობდა
ბატონო მიშა, კინოსტუდიაში იყო კრება,
ამ ხელისუფლებას. თქვენც მუდამ წასვლის სურ
რომელიც უფრო სასამართლოს ჰგავდა. უამ
როსი ქალიშვილი ხომ არაა – ანა?
ვილი გამოძრავებდათ. ერთგვარი დისიდენ
რავი ხალხი ესწრებოდა, მათ შორის გადაცმუ
--- დიახ, ანაა. ანას დაბადებამ მე ცხოვრება
ტური სული მუდამ არსებობდა თქვენს ოჯახში.
ლი უშიშროების თანამშრომლები. კოლეგები
ში დამაბრუნა. მე მინდა გადავიღო შავ-თეთრი
ალბათ, გეგას საქციელიც სავსებით ლოგიკურია.
ფაქტობრივად თქვენ გადანაშაულებდნენ. ისიც
ფილმი, დიალოგების გარეშე. ეს იქნება იგავი
გაიხსენეს, გადასაღებ მოედანზე როიალი ჯერ
დროის ცვალებადობაზე. ადამიანი ოცნებობ,
--- მე ყოველთვის მინდოდა წასვლა, მაგრამ
თეთრად, შემდეგ კი შავად რომ გადაღებეთ.
აწყობ გეგმებს, ცხოვრებაში კი ყველაფერი
რთული იყო, ძალიან ბევრნი ვიყავით – მეუღლე,
საჯაროდ მხარდაჭერის გამბედაობა ეყოთ მხო
სხვაგვარად ხდება.
56
[ კინომემკვიდრეობა ]
"აკაკის მოგზაურობა" ვეფხისტყაოსანია კინოში ბილი ქართვ ელი ბიზნესმენის გვერდით მოვხ
მითხრა, – სასწრ აფოდ შემოიტ ანე სამინისტრო
ვდი. ის მეკითხებოდა, – რა ხდება ქართულ კი
ში პროექტი, რადგან კვირის ბოლოს ბიუჯეტს
ლეგენდასავით ვიცოდი, რომ
ნოში, რა არის ახალი, რა მდგომარეობააო , – და
ვამტკ იცებთო. ეს იყო 2007 წელი.
არსებობს
[ ნანა ჯანელიძე ]
ქართუ
ბოლოს მითხრა, – თუ რამე საინტერესო იქნება,
აკაკი ისეთი თემაა, ლაპარაკი არ გრცხვენია,
ლი სრულმეტრაჟიანი დოკუმენტუ
პირველი
განხორციელებაში სიამოვნებით მივიღებთ მო
არ გერიდება, იმიტომ, რომ აკაკი შენი კი არაა,
რი, გენიალური ფილმი, გადაღებუ
ნაწილეობასო.
ყველასია. ამიტომ მეც თავისუფლად ვყვებოდი
ლი 1912 წელს – „აკაკი წერეთლის
მეც მაშინვე მოვუყევი, რომ არის ასეთი ფილმი
ჩვენი პროექტის შესახებ, და მე თვითონაც თან
მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში”. ვი
„აკაკის მოგზაურობა”, რომ ესაა ქართული კინოს
დათან დავიწყე გაცნობიერება, თუ რა მნიშვნ ე
ცოდი, რომ ოპერატორი და რეჟი
დასაწყისი და ა.შ. ვესაუბრე საერთოდ კონცეპტ
ლობა ჰქონდა აკაკის იმ მოგზაურ ობას.
სორი იყო ვასილ ამაშუკელი, რომ
ზე, მხატვრულ ღირებულებაზე, მნიშვნ ელობასა
თუმცა, მაშინ არ ვიცოდი, რომ იმ დროს ეს სა
ესაა კინოსურათი 5 ნაწილად, მაგ
და პროექტზე, რომელიც ჰქონდათ ჩემს მეგობ
ქართვ ელოში უზარმაზარი კულტურული მოვლე
რამ მართლა 5-ნაწილიანი იყო თუ
რებს და რომლის გაკეთებაც გვინდოდა. ის კაცი
ნა იყო, თან ძალიან გააზრებულად მოწყობილი.
არა, და მქონდა თუ არა ნანახი, არ
აღფრთოვანდა და მითხრა, – ჩქარა პროექტი
მოგზაურობის დროს აკაკის 5 კორესპონდენტი
მახსოვდა.
მომიტანეო.
ახლდა – გაზეთ „თემის” რედაქტორ-გამომცე
აღტაცებული მივქანდი მარინასა და ნინოსთან.
მელი გიგო დიასამიძე, მწიგნობარი და საზო
რამდენიმე წლის წინათ მე, ნინო ნატროშვილი
პროექტი, რა თქმა უნდა, არ გვქონდა; უცებ გა
გადო მოღვაწე სოსიკო მერკვ ილაძე, გაზეთ
და მარინა კერესელიძე გადაცემა laterna Magica-
ვაკეთეთ და მივიტანეთ. საკმაოდ ძვირი იყო ეს
„კოლხიდის” რედაქტორი მიხეილ ჯაფარიძე და
ზე ვმუშაობდით. ერთხელ საუბარი „აკაკის მოგ
ყველაფერი. როგორც კი ბიზნესმენმა თანხას
კორესპონდენტი სამსონ დათეშიძე, „სახალხო
ზაურობაზე” ჩამოვარდა. მარინამ თქვა, რომ აქვს
დახედა, – არაო, – გვითხრა.
გაზეთის” ქუთაისელი კორესპონდენტი ლადო
იდეა ფილმთან დაკავშირებით და ეს იდეა გაგ ვიზიარა. რამდენიმე დღის შემდეგ სუფრაზე ერთი ცნო
მეორე დღეს შემთხვევით შემხვ და ნიკა ვა
ბზვანელი. ისინი ყოველ დღე წერდნენ წერი
ჩეიშვილი, იმ პერიოდში კულტურის მინისტრი.
ლებს და აღწერდნენ, რა და როგორ ხდებოდა.
რა თქმა უნდა, მოვუყევი ჩვენი ამბავი და მანაც
მხატვარ-ფოტოგრაფმა კოტე ქავთარაძემ 84
57
უნიკალური ფოტო დაგვიტოვა; კინოოპერატორ
ჩანაწერებიდან,
ტე ქავთარაძის ალბომი ლიტერატურის მუზეუმში
მა და კინორეჟისორმა ვასილ ამაშუკელმა კი (ამ
ფილმიდან ხალხის საოცარი ბრწყინვალება იგ
საგაზეთო
წერილებიდან,
ინახება – მისი გადაღებული სრულიად გენიალ უ
დროს სულ 5-ოდე კინოსიუჟ ეტია გადაღებული)
რძნობა და ჩანს, რომ მოგზაურობა ნამდვილ
რი 84 ფოტო.
მთელი მოგზაურ ობა ფირზე აღბეჭდა.
დღესასწაულად იქცა.
ძალიან ცნობისმოყვარე ვარ და მუზეუმში სია
ეს ყველაფერი დიდი მასშტაბით იყო ორგანი
ფილმი, თავისთავადი ღირებულების გარდა,
რულის დროს მაინც ვიკითხე, – რამე ფირი ხომ
ზებული და გაია ზრა პატარა მეპურემ – პატარას
იმითაცაა მნიშვნელოვანი, რომ პირველი ფიქსა
არ არსებობს-მეთქი? კი, რაღაც გვაქვს ო, – მითხ
იმიტომ ვამბობ, რომ უბრალო ხაბაზი იყო – იობა
ციაა კინოფირზე ნიკორწმინდის, ხოტენის ეკლე
რეს, – და რომ ვნახეთ, აღმოვაჩინეთ ორიგინა
ისაკაძემ.
სიის. ნაჩვენებია საირმის მთა, რომელსაც დღეს
ლი (შეიძლება ვინმემ იცოდა მისი არსებობა,
რაღაც ნაწილი, როგორც მითხრეს, აღარ აქვს.
მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, ჩემთვის აღმოჩენა
ხალხი საკუთარ ფულს დებდა, სოფლებში აკაკის სუფრებს რომ უშლიდნენ, ყველა თავისი
კოსტუმების მხრივ, საერთოდ საოცრებაა. ძალიან
იყო); 1912 წელს გადაღებული ფირი, რომელიც
კერძებით მიდიოდა. ყველაფერი ჩაწერილია –
მრავლისმეტყველია და ასევე ბევრი ინფორმაციის
დაჟანგული კოლოფში იდო (საცავში საშინელი
სადღეგრძ ელოებ ი, რას ამბობდა აკაკი, მას რას
(არა მხოლოდ ეთნოგრაფიული კუთხით) შემცვე
პირობები იყო, წყალი ჩამოდიოდ ა... მიკვირს,
ეუბნებოდნენ, როგორ ხვდებოდნენ, როგორ
ლი. მაგალითად, მღვდლები თეთრ ანაფორებში
ფირი კი არა, ადამიანები როგორ ძლებდნ ენ) და
დაჰყვებოდნენ ცხენოსნები...
არიან. საოცარი კაბები აცვიათ ქალებს. საოცარი
რომელზეც, ფაქტობრივად, ვერაფერს ხედავდი,
მართლა ძალიან ბევრი საინტერესო ცნობაა.
ქუდები ახურავთ... საერთოდ, ძალიან ევროპული
რაღაც ლაქები ჰქონდა, ზეთით იყო დასვრილი,
მაგალითად, თუ როგორ შეხვდა ონის ებრაელ
საზოგადოებაა. თან ყველა ერთადაა – გლეხი, თა
საშინელ მდგომარეობაში.
თა საზოგადოებ ა აკაკის – რა აჩუქეს, რა სიტყვებს
ვადი, გიმნაზისტი, ფოსტის მუშაკი, ექიმი...
შემდეგ წავედით კინოსტუდია „ქართულ ფილ
ეუბნებოდნენ; უთხრეს, რომ დედის რძესავით შე
ფილმშ ი გამოყენებულია ყველა ის კინემატოგ
მში”. ვიცოდი, რომ იქ არის არაჩვეულებრივი
ირგეს მისი ლექსები, თუ როგორი მნიშვნელოვა
რაფიული ხერხი, ხაზი თუ ფორმა, რაც შემდეგ
სკანერი; და მართლაც მითხრეს, – ჩვენ რომ სკა
ნია მისი შემოქმედება და ა.შ. სამწუხაროდ, ვასილ
კინოში განვითარდა, რასაც ყურადღება მივაქცი
ნერი გვაქვს, „მოსფილმსაც” არა აქვს ასეთიო.
ამაშუკელსა და კოტე ქავთარაძეს ეს ფირები გაუ
ეთ და რაც კინოენად იქცა სხვადასხვა მიმართუ
ერთი სიტყვით, ყველა საშუალება იყო, რომ
ფუჭდათ, თუმცა ჩანაწერები, ტექსტ ები დარჩა.
ლების კინოში.
საქმე გაკეთებულიყო. მაგრამ, რომ მცოდნოდა,
საინტერესო ისიც იყო, რომ აკაკიმ ჭრებალოში
პროექტზე მუშაობა რომ დავიწყეთ, ვიცოდით,
რა სირთულეები გვედგა წინ, რა მძიმე, აუტანე
ლექცია წაიკ ითხა არქეოლოგიაზე და გლეხებს
რომ „აკაკის მოგზაურობა” აღდგენილი იყო და
ლი და დროში გაწელილი სამუშაო გველოდა,
მოუყვა, თუ რა მნიშვნელოვანია, რომ ძველი ნივ
ჩვენც ამ აღგენილის აღდგენას ვაპირებდით. და
არაფრით ხელს არ მოვკიდებდი.
თები ჩააბ არონ სამუზეუმო საზოგადოებ ას.
ვიწყეთ ფირის ძებნა. ამ დროს გაირკვა, რომ კო
სწორედ მაშინ, არჩილ გელოვანს „ქეთო და
58
[ კინომემკვიდრეობა ]
კოტეს” აღსადგენად ჩამოყვანილი ჰყავდა ავ
უკვე ვახსენე, რომ ინფორმაციას მოგზაურობის
რე, ყველას მივმართე, – არის ასეთი უნიკალური
სტრიელი რესტავრატორი, ავსტრ იული ფირმა
შესახებ ყველა გაზეთი აქვეყნებდა. წერდნ ენ – რა
ფილმი, 1912 წელს გადაღებული და რით შეგიძ
„დიამანტის” (DIAMANT – Digital Restoration) ხელმ
და როდის გადაიღ ეს, დღეების თანმიმდევრობა
ლიათ დაგვეხმაროთ-თქო. ისეთ ისტორიაში აღ
ძღვანელი ვალტერ პლაშცუგი და ვთხოვე, – იქნებ
იყო აღწერილი. მარინა და ნინო რომ არა, არა
მოვჩნდი გაბმული, ყოველ წუთს ვფიქრობდი, რა
შემახვედრო, რომ მოვუყვე, რა ხდება-მეთქი.
ფერი გამოვიდოდა. მთელი ტექსტები იყო შე
მექნა, რადგან ისე მოხდა, რომ მთელი პასუხისმ
შევხვდით. ვაჩვენეთ 2 ფირი – ერთი კარლო
სასწავლი, დასადგენი – ვინ, რა, სად, როგორ,
გებლობა ჩემზე გადმოვიდა,
გოგოძის მიერ აღდგენილი – ნეგატივი და პოზი
ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ჩვენთვის, რომ ამას
მივწერე ავსტრიელ რესტავრატორსაც; მივწერე
ტივი („სვემასა” თუ „შოსტკის” ფირზე გადატანილი)
მხატვრული სახე ჰქონოდა, და ყველასთვის მი
ლამის სასიყვარულო წერილი და მან მიპასუხა,
და მეორე – 1912 წელს გადაღებული ამერიკულ
საწვდომი რომ ყოფილიყო.
რომ ფირი სკანირებული უნდა ყოფილიყო ციფ
ფირის პოზიტივი. მან გვითხრა, – მხოლოდ ორი
შემდეგ უკვე მთელი ამბავი იყო მუზეუმიდან
რულად, რომელსაც შემდეგ თვითონ გაწმენდდა.
გინალის გაწმენდას გირჩევთ, რადგან საოცარი
ფირის გამოტანა და სტუდიაში წაღება, მაგრამ
მითხრა, რომ მიუნჰენში არის გენიალ ური მაკოპი
ფირია და ზედ გაცილებით მეტი ინფორმაციააო.
მაინც მოვახერეთ. გენიალური სკანერი კი არა
რებელი ქარხანა „არიფლექსი” (RRI Film&TV Servi
შევუდექით მუშაობ ას. როდესაც ფირს ვატ
ფერში გამოგვადგა, რადგან დღეს, ძველთან
ces), რომელსაც ციფრულ მატარებლებზე გადატა
რიალებდით, ეჭვი გაგვიჩნდა, რომ არსებობს
შედარებით, ფირი დავიწროებულია, კბილები
ნა შეეძლო.
2-წუთიანი ეპიზოდი, რომელიც კარლო გოგოძის
პერფორაციაში ვერ ჯდებოდა და გვითხრეს, –
ვარიანტში არ შევიდა. გვქონდა პატარა ანაბეჭდე
პოზიტივი შეიძლება მთლიანად გაგლიჯოსო.
შემდეგი ეტაპი ურთულესი იყო. ფილმი – სამუ ზეუმო ექსპ ონატი, ცოცხალი ეროვნული განძი
ბი, რომლებზეც აკაკი არაა, მაგრამ მისი თანმხ
ამ დროს, პარალელურად, ვაკეთებთ სიდი
– საქართველოდან უნდა გაგვეტანა. თან აალე
ლები პირები ვიცანით, რომლებიც სასეირნოდ წა
ვერსიას. ვართ შეყვარებული კოტე ქავთარა
ბად ფირზე გადაღებული, რომლის ფოსტით გაგ
ვიდნენ და ამაშუკელმა გადაიღო – რაღაცნაირად
ძის გადაღებულ ფოტოებში (უკვე ყველას სა
ზავნა არ შეიძლებოდა. ავსტ რიელებმა მიკარნა
კარგი და საყვარელი გასეირნებაა მდინარეზე.
ხეზე ვცნობდი, ვინ ვინ არის), დავდივართ გო
ხეს, – ვინმეს ჩუმად გამოატ ანეო, – მაგრამ ამის
ახლა მთავარი იყო, რომ ფილმი თავიდან უნ
გი მიქელაძესა და ნუგზარ მეძმარიაშვილთან
უფლება არ მქონდა.
და დაგვემონტაჟებინა, რადგან კარლო გოგო
(რომელიც დისკის დიზაინზე მუშაობს). ამანაც
მხოლოდ გაგზავნა 2000 დოლარი დაჯდა,
ძეს, პრინციპში, არ ჰქონდა სწორად აკრეფილი.
ძალიან ბევრი დრო წაიღო, მაგრამ ვხედავთ,
რადგან ფირი სპეციალურ კონტეინ ერში იყო მო
რომ ყველაფერი წყალში გვეყრება.
თავსებული. გავგზავნეთ გერმანიაში. იქ ასლი
ეს იყო წმინდა სამეცნიერ ო კვლევა, რომელშიც მე, რა თქმა უნდა, არ ვერეოდი და რაზეც მარინა
ამ დღეში ვართ, უკვე აღარ ვიცი, რა ვქნა; რაც კი
გადაიღ ეს და შემდეგ სარესტავრაციოდ, ავსტ
კერესელიძე და ნინო ნატროშვილი მუშაობდნენ.
კავშირები და ნაცნობობა მქონდა, ყველას მივწე
რიაში გაგზავნეს. ეს პროცესი – მიმოწერა, გაგ
59
ზავნა-გადაგზავნა ერთ წელიწადს გაგრძელდა. ამ დროს მინისტრები იცვლებოდნენ საოცარი
ბოდა, მაგრამ ამას ვინ დარდობდა, როდესაც ფილმის ორიგინალიცა და ყველაფრიც იქ იყო.
2006 წელს გურამ შარაძემ ამ მოვლენას უძღვ ნა წიგნი, სადაც ფოტო, კინო და სხვა საარქივო
სისწრ აფით. ყოველ მათგანთან უნდა შევვარდნი
თან, სწორედ იმ დროს, 2008 წლის ომი მოხდა.
მასალების, პირველწყაროებისა და სხვა მკვლე
ლიყავი და მეთქვა, – იცოდეთ, ფირი იქაა და არ
ვალტერმა მითხრა, – წარმომიდგენია, რა დღეში
ვართა ნაშრომების გათვალისწინებით, აღდგე
დატოვოთ-მეთქი. საშინელ დღეში ვიყავი.
ხართ, ამიტომ ხელს შეგიწყობთ, თქვენ ფილმს
ნილია ამ ისტორიული მოვლენის სრული სურა
შემდეგ ვალტერმა მომწერა, – კი გექნება აღდგე
სამუშაო საათების შემდეგ გავაკეთებო. სწორედ
თი. მაგრამ ბავშვები წიგნებს არ კითხულობენ,
ნილ-გაწმენდილი ფილმი (ცხადია, მან იცის, რომ
აქედან გამომდინარე, გაწმენდის პროცესი 6
ჩვენ კი გვინდოდა, რომ დისკი მათაც ენახათ;
ფირი კი არ უნდა კრიალებდეს, არამედ უნდა იყოს
თვეს გაგრძ ელდა.
რომ მულტიმედიურ ი ყოფილიყო, გვინდოდა,
ძველი, ოღონდ გასუფთავებული), მაგრამ დისქა
ბოლოს ფირი ჩამოვიდა. ახლა სიჩქარე 24 კად
რომ ყოფილიყო თამაშები. ფილმთან, ფოტო
უნთს გაგიკეთებ და გირჩევ, არა მხოლოდ ციფ
რზე უნდა გადაგვეტანა. დავსხედით თემო ცავას
ებთან ერთად, არსებული ყველა მასალა მოვაგ
რული ვარიანტი, არამედ ნეგატივი და პოზიტივიც
თან. დავიწყეთ მუშაობა. ექსპ ოზიცია ხელახალი
როვეთ. ძველი საარქივო ჩანაწერებიდან 60 სიმ
გავაკეთოთ, რომელიც 100 წელი გექნებათო. რა
გასაკეთებელი აღმოჩნდა, რადგან 19 წუთი 24
ღერა შევიტანეთ, რაშიც ანზორ ერქომაიშვილი
თქმა უნდა, შემოთავაზებაზე უარს ვერ ვიტყოდი,
კადრზ ე რომ გადავიყვანეთ, 33 წუთი გამოვიდა. ამ
დაგვეხმარა... დღეს ეს ყველაფერი ყველასთვის
მაგრამ, ცხადია, ამას დამატებითი თანხები სჭირ
ჯერად, ახალი პრობლემა გაჩნდ ა – შეუძლებელი
ხელმისაწვდომი და ახლობელი გახდა.
დებოდა; კულტურის მინისტრ ი კი ახალი იყო – ბა
იყო ამხელა ქრონომეტრაჟის სიჩუმეში ყურება.
ტონი ნიკა რურუა, რომელსაც არ ვიცნობდი.
ხელოვნების ნაწარმოებში ხომ ყველა თავისას
მუსიკა არაჩვეულებრივ კომპოზიტორ მიშა
ხედავს და მისთვ ის მთავარ იდეას გამოჰყოფს.
უკვე აღარანაირი ფული აღარ გვაქვს. ფირი
მდინარაძეს (რომელთანაც მე სულ ვმუშაობ) შე
ფილმის ჩვენების შემდეგ ორი ადამიანის – ნო
ვერ ჩამომაქვს, რადგან უპატრონოდ ვარ დარ
ვუკვეთეთ. წყაროებიდან ცნობილია, რომ პრემი
დარ ლომოურისა და ბუბა კუდავას – რეაქცია
ჩენილი. სხვა გზა არ მქონდა, შევიჭერი მინისტ
ერის დროს, ქუთაისის კინოთეატრ „რადიუმში”
დამამახსოვრდ ა. ორივემ, დამოუკ იდებლად,
რთან და ვუთხარი, – თუ ფულს არ გამომიყოფთ,
ორკესტრი უკრავდა. ეს იყო სიმღერები აკაკის
ერთი და იგივე რამ თქვა, – როგორ გაერთიანდა
აქვე ქუჩაში ცოცხლად ვიწვავ თავს-მეთქი.
ლექსებზე (აკაკის ვარინკა წერეთელი ჩაუყვანია
მთელი ერი, აკაკიმ გააერთიანაო.
კიდევ კარგი, ბატონი ნიკა პროფესიონალი
და მათ ფილმს ერთად უყურეს... გულისამაჩუყე
„აკაკი წერეთლის მოგზაურობა”, მე მგონი,
რეჟისორია და იცოდა ამ ფილმის არსებობა, ღი
ბელი ისტორიაა). და მიშამაც გააკეთა ასეთივე
„ვეფხისტყაოსანია” კინოში. ის ძალიან ბევრ ინ
რებულება და თანხა გამომიყო, რადგან იმასაც
პოპური – ძველ მელოდიებზე, თან მუსიკალური
ფორმაციას ინახავს და მართლ აც ძალიან დე
მშვენივრად ხვდებოდა, რომ არჩამოტანა არ
პარტიტურა ძალიან თანამედროვე, რომელიც,
მოკრატიულ ია.
შეიძლებოდა. 2 წლის შრომაც წყალში გვეყრე
მე მგონი, ფილმს ძალიან მოუხდა.
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
60
ინტერვიუ
61
აჩი არველაძის ”პელე” ფილმი
მოზრდილ ჭურჭელში. მივხვ დი, „ქვევრი” ჰქონდა
--- მე ვფიქრობ, რომ შეიცვალა თავად სახელმწი
ნანახი. მე დავუწყე ახსნ ა, – ხორვატი კაცი ხარ და გა
ფოს დამოკიდებულება სპორტისა და კულტურის
ბაბუის ძმა ცნობილი ქართვე
იგებ, რომ საქართველოში არის ბევრი კუთხე, რო
მიმართ. რაგბის – 20 მილიონი, ფეხბურთს 10 მი
ლი რეჟისორი, სიკო დოლიძე
მელთაგან თითოეუ ლს თავისი კოლორიტი აქვს.
ლიონი სუბსიდია აქვს გამოყოფილი. ამას ემატება
იყო. კინოს სიყვარული მას და მის
ზოგიერთი კუთხის წარმომადგენელი ჯიუტობით
სხვა ინვესტიციებიც, ვითარდება ინფრ ასტრ უქტუ
ძმებს ოჯახიდან გამოჰყვათ. უცხოეთ
გამოირჩევა, ზოგი სიფიცხით. კახელები კი ასეთები
რა. შედეგიც სახეზეა. შემიძლია ვთქვა ისიც, რომ
ში ცხოვრებისას თან ჰქონდა საყვა
არიან-მეთქი. ვუხსნ იდი ბუხუტი ზაქარიაძ ის გმირის,
კულტურის სამინისტრო ბევრ რამეს აკეთებს.
რელი ფილმების დისკები. საუბრისას
შავ გოგიას ტიპაჟს. ძალიან ბევრი ვიცინეთ. მესია
ხელს უწყობს უცხოელებს, რომ საქართველოში
ხშირად იყენებს გმირების ფრაზებს
მოვნა, რომ მას ეს ფილმი ასე დაამ ახსოვრდა.
გადაღებები ჩაატ არონ. ჩამოდიან ინდოელები,
[ ირინა დემეტრაძე ]
ციტატებად.
ხან ამერიკელები. თავად ქართვ ელ ახალგაზრ
ერთხელ გერმანიაში გოგონებს (მეუ-
საინტერესო ისტორიაა. ნაციონ ალური ხა
დებსაც ეძლევათ სუბსიდიები, რომლებიც მუშაო
ღლეს და ამსტერდამიდან სპეცია
სიათ ი კინოში კარგად ვლინდება. ფეხბურთშ იც
ბენ უცხოელ პროდუსერებთან ერთად. ჩვენთან
ლურად ჩასულ შოთის ცოლს) ხათრი
ხომ ასეა? ამ თემაზე როცა ვფიქრობ, მთასვლე
სამწუხაროდ ბაზარი პატარაა. დღეს ეს არაა მთა
ვერ გაუტეხა და სპივაკოვის კონცერ
ლები და მოჭიდავეებ ი მახსენდება. მთასვლე
ვარი – პირიქით, სახელმწიფო ხდება დონორი და
ტზე გაჰყვა. მას მერე მსგავსი სურვი
ლები ჩვენთან ყოველთვის რომანტიზირებულ
ხელს უწყობს ამ დარგის განვითარებას.
ლი არასდროს გასჩენია...
ნი იყვნენ. ჭიდაობაც ეროვნულ ტრადიციებთან
ქართველისთვის ფეხბურთი და კინო ორივე
გვესაუბრება ცნობილი ფეხბურთელი
ასოცირდება, და ფეხბურთიც უფრო მეტია ქარ
მნიშვნელოვანია. ახლა დანელიას მოგონებების
აჩი არველაძე
თველისთვ ის, ვიდრე სპორტი.
წიგნს ვკითხულობდი. ბევრ საინტერესო ამბავს ჰყვება. იმ დროსაც იყო უამრავი საშუალ ოზე და
აჩი, სპორტი და კინო ის ფენომენია, რაც ყვე
--- ფეხბურთში ისეთ ჩარჩოებში მოექცა ეს ყვე
ბალი დონის სურათი, თუმცა იყო შედევრებიც.
ლაზე იოლად ხვდება უცხოეთში. თუ ყოფილ
ლაფერი, ამის დანახვა უკვე რთულია. თუმცა,
დანელიას თითქმის ყველა ფილმი მომწონს,
ხართ საზღვარგარეთ ისეთ სიტუაციაშ ი, სადაც
ფეხბურთში მაინც კარგად ჩანს თუნდაც გერ
„ქინძაძას” გარდა. რამდენჯერმე ვცადე, მაგრამ
ქართულ კინოს იცნობენ?
მანული ხასიათი, სამხრ ეთ ამერიკულიც. ეს
თავიდან ბოლომდე ფილმს ვერ ვუყურე. არ გამი
ყველაფერი ადრე უფრო თვალსაჩინო იყო...
ტაცა. მისი ფილმები თითქმის ზეპირად ვიცი. ყვე
--- ერთხელ გერმანიაში ძალიან კარგი ისტორია
ფეხბურთი, ზოგადად, ძალიან მასობრივი და
ლაფერი ასეთ დიდ ოსტატებსაც არ გამოსდით.
გადამხდ ა. მაშინ კიოლნში ვთამაშობდი. ერთ-ერ
ეროვნულია, მით უმეტეს – საქართვ ელოში. თუმ
იმ ახალგაზრდებს კი, ვინც დღეს ქართულ კინოში
თი ვარჯიშის დროს მოვიდა იქაური ტელევიზია.
ცა, ცუდი და კარგი პერიოდ ებიც გვქონდა.
მოვიდა, შეიძლება რაღაც არ გამოსდიოდეთ ბო
ერთი მაღალი ბიჭი იყო ოპერატორი, წარმოშობით
ლომდე, მაგრამ მთავარი ისაა, რომ აქვთ პრო
ხორვატი; რომ გაიგო, საქართველოდან ვიყავი,
ცუდი და კარგი პერიოდი კინოსაც ჰქონდა,
გაიხსენა 17-18 წლის წინ ბერლინის ფესტივალ
კულტურასაც. დღეს სხვა სიტუაც იაა . არსებობს
ზე ნანახი ქართული ფილმი. სახელი არ ახსოვდა,
სახელმწ იფო მხარდაჭერა, დიდია ინტერესი სა
ახსოვდა მხოლოდ ის, რომ კაცი გაიჭედა რაღაც
ზოგადოების მხრიდანაც.
ფესიული ზრდის შანსი და მუშაობის საშუალება. პრესაში ბევრს წერენ იმ ფილმებზე, დღეს რომ კინოთეატრებში გადის.მე ვფიქრობ არ არის სწორი
62 ამ ფილმებზე აქცენტის გაკეთება. ჩვენს ქვეყანაში
--- ჩვენ ალ პაჩინო, დე ნირო, ნიკოლსონი მოგ
საფესტივალო კინოც არსებობს, დოკუმენტურიც და
ვწონდა. ადრეულ ასაკში უფრო განგს ტერული
ანიმაციაც. მედია კი, თუნდაც შავი პიარ ით, მაინც ამ
ფილმები გვიტაცებდა. მერე უკვე ეს მსახიობ ე
დაბალი ხარისხის ფილმებს უწევს პროპაგანდას.
ბი სხვა ამპლუაშიც ვნახეთ. მოგვიანებით, როცა ფორმანის ფილმი „ვიღაცამ გუგულის ბუდეს გადა
--- მე ვიცი სხვა ფილმებიც, მათ შორის მოკლე
უფრინა” ვნახე, მივხვ დ ი, რომ „პელე” ფილმია. ის
მეტრაჟიანებიც. ჩემი დეიდაშვილია თორნიკე
ფილმიც მომწონს, დაიან კიტონთან ერთად რომ
ბზიავა. მისმა ფილმმ ა „აპრილის სუსხი” რამ
თამაშობს. („სიყვარული წესების გარეშე” ი.დ.)
დენიმე ფესტივალზე გაიმარჯვა. ახლა იღებს
მე ოჯახიდან მომდევს კინოსთან კავშირი. ბა
ფილმს მამაზე. ეს უკვე მისი მესამე ფილმია.
ბუაჩემის ძმა იყო სიკო დოლიძე. ბავშვობაში გა
აქედან ორი ფრანგებთან ერთადაა გადაღებუ
გონილი მქონდა, რომ მისი ფილმები კლასიკად
ლი. ფრანგი პროდუსერების დაინტერესება არ
იყო აღიარებული. თუნდაც „ფატიმა”. გასაკვირია,
არის იოლი. ეტყობა, ამ ბიჭს კინო გენეტიკურად
იმ დროს როგორ მოახერხეს ასეთი მასობრივი
შესისხლ ხორცებული აქვს. თანაც, თუკი ბოლომ
სცენების გადაღება. ამას მერე მივხვდი, უკვე მოზ
დე დაიხარჯები, არ არსებობს შედეგი არ მიიღო.
რდილ ასაკში. მაშინ ბაბუა იყო ჩემთვის მხოლოდ.
თქვენ გარედან უყურებთ ამ პროცესებს და
ზე სულიკო ჟღენტმ აც. ყველა ფილმის პრემიე
ძალიან სწორად აანალიზებთ... აჩი, რომელი
რის შემდეგ შევდიოდი და ვეუბნებოდი, – „რატომ
ფილმები მოგწონდათ ადრე? შეიცვალა თუ არა
დაწერე ასე!“ ყველგან სევდიანი ისტორია იყო
თქვენი დამოკიდებულება მათ მიმართ?
მოთხრობილი. ცხოვრებაში კი არაჩვეულებრივი
დიდი გავლენა მოახდინა ჩემზე და ჩემს ძმებ
იუმორი ჰქონდა. დღემდე ვიხსენებ ხოლმე სული კოს მოყოლილ ისტორიებს. იმ პერიოდში ბევრს მოგზაურ ობდა უცხოეთში, ჩამოჰქონდა ჩვენთვ ის ბუცები, სპორტულები... თქვენ ახსენეთ დაიან კიტონი. ქალი ვარსკვ ლავებიდან სხვა ვინ გხიბლავთ? --- ძალიან მომწონს მერილ სტრიპი. შეფასების კრიტერიუმები იცვლება. ჩვენი გემოვნებაც. ლიზ ტეილორი, ოდრი, გრეტა გარბო, ყველანი თავის ეპოქის დიდი მსახიობები არიან. დღეს გაცილე ბით იოლია პოპულარობა, ისინი კი საკუთარი ინდივიდუალობისა და ტალანტის წყალობით ხდებოდნენ ვარსკვლავები. აჩი, ჩვენ ვსაუბრობთ ვარსკვლავებზე. ფეხ ბურთელიც ვარსკვლავია და მსახიობიც. ბევრი საერთოა მათ შორის – თუნდაც ბედი, ხშირად არცთუ ისე სახარბიელო. --- მაქსიმუმ 20 წელი შეიძლება იარსებო აქ ტიურ სპორტში. ერთ დღეს ხდება ისე, რომ შენ აღარ შეგიძლია ეს საქმე აკეთო, ვინაიდან ეს დიდ პრობლემებთან, დატვირთვასთან, ჯანმრ თელობასთან არის დაკავშირებული. მე არ ვამ ბობ, რომ მსახიობს არ აქვს დატვირთვა. ზოგჯერ მსახიობს ივიწყებენ, აღარ იღებენ ფილმებში. ეს კიდე სხვა თემაა. მთავარი მაინც ისაა, რომ აკე თებ საქმეს, რომელიც გიყვარს და შემდეგ ამ „დივიდენდებით” ცხოვრობ. გიფასდება, თუნდაც მორალურად.
63
სპეციალური რეპორტაჟი
[ სპეც.რეპორტაჟი ]
ის, რაც ორშაბათს უნდა გააკეთო, არ შეიძლება სამშაბათისთვის გადადო მანიუ დე შოვინი
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
64
65
66
[ სპეციალური რეპორტაჟი ]
მი იყო ოთართან ერთად. მას ჩემი ნამუშევარი
ჟული ბერტუჩელის ფილმის დროს, „რაც ოთარი
ძალიან მოეწონა და შემდეგ „ყაჩაღებზე” მუშაო
წავიდა” გადაღებებზე.
პრელუდიასავით ვიტყვი, რომ
ბა შემომთავაზა. ფილმს ორი დამფინანსებელი
მთავარი მხატვარი-დეკორატორი კინოში, შეფ
არ დამავიწყდეს, რადგან ეს ყვე
ჰყავდა – საფრანგეთი და გერმანია, და სავსე
დეკორატორი, ფაქტობრივად, იმ ამბისა და რე
ლაზე მნიშვნელოვანია. რატომ ჩამოვ
ბით ნორმალურია, რომ მთავარი დეკორატორი
ჟისორის სამსახურშია, ვინც ფილმს იღებს და
დივართ ჩვენ, უცხოელი მხატვრები,
ფრანგი ყოფილიყო.
ვინც ეს ამბავი მოიგ ონა. მხატვარი კითხულობს
სამუშაოდ
საქართველოში?!
თქვენ
ოთარისთვის, ისევე როგორც ყველა ემიგრი
ამ ამბავს და ამის მიხედვით არკვევს, რა შეუძ
გყავთ კინომხატვრები, მათ აქვთ თა
რებული ადამიანისთვის, ძალიან მნიშვნელოვანი
ლია წარმოიდგინოს დეკორაციად. შეიძლება
ვიანთი ხედვა, მათ უკეთესად იციან
იყო, რომ მეგობრები, კოლეგები საქართველოში
მოხდეს, რომ მან ბევრი ფერი შეარჩიოს ან სა
თავიანთი ქვეყანა, თავიანთი ქალაქი,
წამოეყვანა და ეჩვენებინა ქვეყანა, რომელსაც დი
ერთოდ არ დასჭირდეს ფერი; შეიძლება ბევრი
თავისი ისტორია. ჩვენ გვაქვს ჩვენი
დი კინოტრადიციებ ი ჰქონდა, რომელიც ოდესღაც
ნივთი დასჭირდეს ან არ დასჭირდეს; შეიძლება
გამოცდილება. ჩვენთვის ცნობილია
კარგ ფილმებს ქმნიდა და რომელიც ახლა კვლავ
დროსა და ქვეყანაზე არანაირი აქცენტის გაკე
და, რა თქმა უნდა, თქვენც იცით, რომ
იწყებს კინოს ახალი სუნთქვით გადაღებას.
თება არ იყოს საჭირო და მან უნდა „მოიგონოს”
კინო საქართველოში კარგა ხნის გან
მას სურდა, მეგობრებისთვის ეჩვენებინა, რამ
ეს ქვეყანა... შემდეგ ყველაფერი უნდა აჩვენოს
მავლობაში გაჩერებული იყო. ამან შე
დენად მდიდარია ქართული კულტურა, რომ ჩვენ
რეჟისორს და თავისი ვერსია შესთავაზოს. ამავე
საბამისი შედეგებიც გამოიღო; და ჩვენ
გაგვეცნო ქართველები, გაგვეცნო მისი ქალაქი.
დროს ყველა ფილმს აქვს შესაბამისი დეკორი,
იმიტომ კი არ ჩამოვდივართ, რომ ვინ
ამიტომ ეს იყო ძალიან საინტერესო შეხვედრა,
იმიტომ, რომ თქვენ ხართ მისი შემქმნელი.
მეს სამუშაოს ვართმევთ, ან ვიღაცის
ოთარისგან გამომდინარე – თუ როგორ აღმოგვა
ადგილს ვიკავებთ, არამედ ესაა ორი
ჩენინა მან საქართველო.
ზოგი რეჟისორი ავტორიტარულია, რომელმაც ძალიან ნათლად იცის, რა ამბის მოყოლა უნდა,
კოლეგის შეხვედრა ერთ ფილმზე. მა
ამჯერად საქართველოში ფოტოფესტივალზე
და დეკორატორი მხოლოდ თავისი ამბის ილუს
თი ხედვა სინთეზირებულია ჩვენს ხედ
ჩამოვედი მეგობრების მოწვევით, იმ ადამიან ე
ტრატორად სჭირდება. ასეთთა რიცხვს მიეკუთვ
ვასთან და ასეთი შეჯერებით ხდება სა
ბის სანახავად, ვისთანაც მიმუშავია, ასევე – ჩემი
ნება ბატონი ოთარ იოსელიან იც.
მუშაოს სხვანაირ ად ორგანიზება.
პირადი ინტერესების გამო.
შემდეგ, როდესაც რეჟისორი დაგვთანხმ დება
ირმასთან ჩამოვედი. შევხვდი თორნიკე ერის
იმაზე, რაც ჩვენ წარმოვიდგინეთ და გვინდა, რომ
მე თუ საქართველოში ჩამოვედი და საერთოდ
თავს, ფრანგული ენის პროფესორს, ძალიან
მისი ისტორია ასე იყოს ილუსტრირებული, ობ
ამ ქვეყანასთან კავშირი მაქვს, ეს ბატონ ოთარ
კარგ და სიმპათიურ ადამიანს, რომელიც ოთარ
სერვაცია იწყება. ობსერვაცია იმას ნიშნავს, რომ
იოსელიანის დამსახურებაა, ქართველი რეჟისო
იოსელიანის „ყაჩაღების” გადაღების დროს გავი
ვთქვათ, გვინდა გადავიღოთ სახლი და ვაჩვე
რის. „პეპლებზე ნადირობა” ჩემი პირველი ფილ
ცანი, და რომელიც შემდეგ ჩემი თარჯიმანი იყო
ნოთ, როგორ ცხოვრობს ამ სახლში რომელიღაც
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
[ ლელა ოჩიაური ]
67
ზოგი რეჟისორი ავტორიტარულია, რომელმაც ძალიან ნათლად იცის, რა ამბის მოყოლა უნდა, და დეკორატორი მხოლოდ თავისი ამბის ილუსტრატორად სჭირდება
ოჯახი. მიდივართ და ასეთ სახლს ვეძებთ. როდე
შეფერხება არ იყოს და თან შემდეგი დღეებისთ
ქართვ ელოში რეჟისორი ან დეკორატორი ჩა
საც ვპოულობთ, ვცდილობთ, პატრონებს შევურ
ვის ვემზადებით.
მოვა, მათ შესაძლებლობა ექნებათ შეხვდ ნ ენ ამ
ჩიოთ სხვა ადგილი, სადაც გადაღებების პერიოდ
ამ დროს ყველაზე მნიშვნ ელოვანი ხდება დე
ში საცხოვრებლად გადავლენ (განსაკუთრებით,
ტალები და საქართველოში ყველაზე დიდი
საქართველოში ბევრი ხელობა ნელ-ნელა
როდესაც უცხოეთში ვმუშაობთ, ყურადღებას
პრობლემა სწორედ დეტალებში გვაქვს. ისინი
გადაშენდა. კინოსტუდია „ქართული ფილმი” 16
ვაქცევთ, რომ ადამიანებმა, რომლებისგანაც ბი
სრულიად მოწესრიგებული უნდა იყოს და ბოლო
წლის წინათ, როდესაც „ყაჩაღებზე” ვმუშაობდი,
ნას ვქირაობთ, შესაბამისი კომპენსაცია მიიღონ).
წუთს მოგვარება არ შეიძლება, რაც ხშირად ხდე
ამ მხრივ, გაცილებით უკეთეს მდგომარეობ აში
ჩვენ კი გვაქვს შესაძლებლობა, მოვაწესრიგოთ
ბა თქვენს ქვეყანაში. მართალია, ბოლო მაინც
იყო, ვიდრე ახლაა. კი, გააკ ეთეს თანამედროვე
ეს სახლი, შევღებოთ, დეკორაცია ისე მოვაწყოთ,
ყოველთვ ის კეთილია და ყველაფერი საბოლო
ბიურ ო, თანამედროვე სტანდარტებით, მაგრამ
როგორც ფილმისთვ ის გვჭირდება.
ოდ კარგად მთავრდ ება, თუმცა დიდი სტრესები
არაა სახელოსნოები – დეკორატორით, კონს
სა და ნერვიულობის ფასად.
ტრუქტორით, დურგლით და ა.შ; რაც აუცილებ
ობსერვაციის პარალელურად, მიმდინარეობს
ხალხს და მათგან გუნდის წევრები აირჩიონ.
დოკუმენტაცია და კონცეფციის შემუშავება, ანუ
საქართვ ელოში ფილმის პირველად გადაღების
პროცესი, რომელიც მთელი იმ ამბის, ილუსტრი
დროს ძალიან გეშინია, რადგან არ იცი, სადამდე
ლად საჭიროა. როდესაც ჩვენ ჩამოვდივართ, ვმუშაობთ საპრო
რებისთვ ის დოსიეს შეკვრაში გვეხმარება, რომე
შეიძლება ეს ყველაფერი მივიდეს. მეორე ფილმს
დუსერო კომპანიებთან, რომლების საქმიანობა კი
ლიც რეჟისორმა უნდა მოჰყვეს.
რომ იღებ, უკვე ყველაფერი ნათელია, რადგან უკ
წააგ ავს იმას, როგორც უნდა მუშაობდეს კომპანია,
თუ ისტორიულ თემას ეხებით, მაშინ უნდა იქე
ვე იცი, რომ შეუძლებელი არაფერია, იმიტომ, რომ
მაგრამ მაინც უფრო ერთი ადამიანის სტრუქტურას
ქოთ არქივებში, უნდა მოიძ იოთ იმდროინდელი
ყველანაირი ნივთი, ყველანაირი ავეჯი შეიძლება
ჰგავს, ვიდრე ასოციციას. ამიტომ ისინიც უფრო
ფაქტები, რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია მოი
იპოვო. უბრალოდ, პრობლემაა, რომ ადამიანებს
სისტემური და ინსტიტუციური უნდა გახდეს.
პოვოთ, რომ გაამდიდროთ სანახაობრივი მხა
ერთი რამ არ ესმით – ის, რაც ორშაბათს უნდა გაა
რე, რომ რეჟისორს ამბის ვიზუალურად მოყოლა
კეთო, არ შეიძლება სამშაბათისთვ ის გადადო.
საქართველოში უნდა არსებობდეს სკოლა, კი ნოსკოლა თავისი კარგი დიპლომით. ვთქვათ,
გაუა დვილდეს. შემდეგ აყალიბებთ კონცეფციას,
შეფ დეკორატორის როლი ისიცაა, რომ გუნდს
არის დურგალი. მან უნდა გაიაროს სპეციალ ო
ზუსტად ქმნით დოსიეს ფოტოებით, დეტალებით,
მისცე რიტმის შეგრძნება, რასაც თანამედროვე
ბა კინოს განხრით. ვგულისხმობ პროფესიებს,
ვთქვათ, ქსოვილის ან ფარდის ფაქტურის გათვა
ევროპული კინოს რიტმს უწოდებენ. შემდეგ რიტ
რომლებიც დეკორში გვჭირდება, ტექნიკურ პერ
ლისწინებით. ეს დოსიე, რეჟისორის გარდა, ეხმა
მისგან, რომელშიც მუშაობის პროცესში შედი
სონალს (აქსეასუარისტი, გამნათებელი, რეკვი
რება გამნათებელს, შეფ ოპერატორსა და ყველას
ხარ, დიდ სიამოვნებას იღებ. ამის მისაღწევად
ზიტორი...) და არ ვლაპარაკობ ოპერატორებსა
– ის მათ აუწყებს, თუ რას და როგორ აკეთებენ.
კი ძალიან მნიშვნელოვანია ვიბრძოლოთ, და
თუ ხმის ინჟინრებზე.
მაგალითად, როდესაც მე საქართველოში ჩა
ქართული კინოს მესვეურებმა გაითვალისწინონ,
როდესაც „შანტრაპაზე” ვმუშაობდით, დეკორა
მოვედი, შევხვ დ ი ქართვ ელ მხატვარ-დეკორა
რომ სპეციალისტებმა, რომლებსაც ფილმზე მუ
ცია „ქართულ ფილმში” ავაწყვეთ, მაგრამ იქ იყო
ტორ ვაჟა ჯალაღანიას, რომელთან ერთად 2002
შაობ ის პროცესში ესათუის ადგილი უკავიათ,
დამოუკ იდებელი საწარმო, რომელსაც კინოს
წელს ვიმუშავე ჟულ ი ბერტუჩელის ფილმზე „რაც
კონკრეტული ანაზღაურ ება მიიღონ.
თან არანაირ ი შეხება არ ჰქონდა. ასეთ შემთხ
ოთარი წავიდა” და 2009-ში, ბატონი ოთარის ბო
ხშირად ადამიანები ფიქრობენ, რომ ფილმს
ლო ფილმზ ე „შანტრაპა”. ჩემმა ქართვ ელმა კო
გადაიღებენ საქართველოში და ეს იაფი დაუჯ
ლეგამ წარმომიდგინა სხვა ადამიანები – დურგა
დებათ. ასეთ შემთხევაში ძნელია, რომ სპეცი
შეიძლება ეს დეფიციტი იმაზეც არის დამოკიდე
ლი, სკულპტორი და სხვები, რომლებთან ერთად
ალისტს, რომელიც გუნდში შენთან ერთად მუ
ბული, რომ საქართველოში ჯერჯერობით ძალი
გადაღებისთვ ის აუცილებელ დეტალებს, პირო
შაობს, სთხოვო, დილას ექვს საათზე მოვიდეს,
ან ბევრ ფილმს არ იღებენ და, რაც მეტად გაიზ
ბებსა და შესაძლებლობებს ვარკვევთ ხოლმე.
საღამოს 11 საათამდე შენთან ერთად იყოს და
რდება მათი რაოდენობა, კინოსპეციალობებზე
სანაცვლოდ კაპიკები მიიღოს.
მოთხოვნაც გაიზრდება. თუ არ არის მოთხოვნა,
როდესაც ყველაფერზე ვთანხმდებით, იწყება გუნდური მუშაობა და ეს გუნდია უკვე პასუხისმგე ბელი დოკუმენტაციის მოგროვებაზე.
ძალიან მნიშვნ ელოვანია, რომ პირობებში,
ვევაში, მოკლე დროში გიწევს ასწავლო ხელოს ნებს, რაც კინოსთვისაა საჭირო.
ალბათ არც სპეციალობები არსებობს.
როდესაც თქვენი ქვეყანა ასე იცვლება, კინო
ესაა მოსამზადებელი სამუშაოები და შემდეგ
შიც შეიცვალოს რამე. ვთქვათ, გაიხსნას ერთი
P.S. ბატონ მანიუსთან შეხვედრა და მისი ნაამ
უკვე გადაღებას ვიწყებთ. ახლა უკვე აქსესუა
ბიურო, რომელსაც თავმოყრილი ექნება სრული
ბობის თარგმნა შესაძლებელი გახდა ქალბატონ
რისტები გვჭირდება. გადაღების ორი-სამი დღე
ინფორმაცია ყველა იმ ადამიანის მონაცემებით,
ირმა ინარიძის წყალობით, რისთვისაც მას დიდ
უკვე წინასწარ მომზადებულია, რომ არანაირ ი
თუ ვის რისი გაკეთება შეუძლია. როდესაც სა
მადლობას ვუხდით.
68
[ სპეციალური რეპორტაჟი ]
ინტერვიუ
გაშლაზე: კადრები ფილმიდან „ოსამა” და „ოპიუმის ომი”
ავღანური კინოს მემატიანე
მისი ადრეული ფილმები თალიბებმა გაანად
უდიდესი პროპაგანდისტული დატვირთვა ჰქონ
გურეს. თალიბების რეჟიმის დაცემის შემდეგ
და. საზოგადოებაზე ზეგავლენის მოხდენა ასე
მოჰსენ მაჰმალბაფის დახმარებით გადაიღო
გაცილებით იოლი იყო. შესაბამისად, ყველა
ფილმი „ოსამა”. პატარა ავღანელი გოგონას სა
პოლიტიკური ლიდერი კინოწარმოებაში უხე
ხით ნაჩვენებია ერი, რომელმაც საკუთარი სახე,
შად ერეოდ ა. ცენზურის გამო, კინოს მოღვაწე
სული და თავისუფლება დაკარგა.
თა უმეტესობა იძულებული გახდა, პაკისტანში
ავტორი თვლის, რომ თალიბანის რეჟიმი ნავ
წასულიყო ემიგრაციაში. მაშინ პაკისტანი ჯერ
თობის კომპანიების პირმშოა. ნავთობი ადრე თუ
კიდევ ინდოეთ ის ნაწილი იყო. იქ მათ რამდენი
გვიან ამოიწურება, ადამიანური სამყარო, განც
მე სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმიც გადა
დები, მწუხარება კი უშრეტია.
იღეს. ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულ ფილმს „სიყვარული და მეგობრობა” ერქვა.
[ ალეკო გაბუნია ]
ბატონო სიდიქ, ვიდრე უშუალოდ თქვენს
შემდეგ ქვეყნის სათავეში ზაჰირ-შაჰი მოვიდა.
შემოქმედებით ცხოვრებაზე დავიწყებდეთ საუ
მან ავღანეთში დემოკრატიის დამკვიდრება და
სიდიქ ბარმაკი – ავღანელი რეჟი
ბარს, მინდა გკითხოთ, თუ როგორ განვითარდა
იწყო. იგი დიდი ინტერესით მოეკიდა ქვეყანაში
სორი, კინოისტორიკოსი, საზო
კინოხელოვნება თქვენს ქვეყანაში? რამდენა
კინოხელოვნების განვითარებას. ამერიკელების
გადო მოღვაწე. ამ ადამიანის ბედი და
დაც ვიცი, თქვენ ავღანური კინოს განვითარების
დახმარებით მან პირველი კინოსტუდია შექმნა,
შემოქმედება ავღანეთის ისტორიას
ისტორიას იკვლევთ.
სადაც პირველ ეტაპზე მხოლოდ დოკუმენტური
თანაა ორგანულად დაკავშირებული.
ფილმებსა და კინოქრონიკებს აწარმოებდნენ.
ის საბჭოთა ოკუპაციის წინააღმდეგ
--- ავღანეთში კინოს განვითარება და იდეური
ეს სტუდია – „ავღანფილმი” დღემდე არსებობს.
მებრძოლი ნაციონალური გმირის აჰ
მიმართულება ყოველთვის პოლიტიკაზე იყო
მაშინ ახალგაზრდების ნაწილმა, რომლებმაც კი
მედ შაჰ მასუდის თანაშემწე იყო.
დამოკიდებული. ყველა ხვდებოდა, რომ კინოს
ნოგანათლება საბჭოთა კავშირსა და ინდოეთში
69 მიიღ ეს, ამ სტუდიის ბაზაზე მხატვრული ფილმე
ჩემი გონებიდან. საშინელებაა, როცა უყურებ, რო
შევამჩნიე. ჩემი აზრით, შესანიშნავად თამაშობს.
ბის გადაღება გადაწყვიტა. მაშინ, ბუნებრივია,
გორ ანადგურებს ვიღაც უვიცი იმას, რასაც შენ მთე
გრძნობდა ყველაფერს, რასაც მისგან ვითხოვ
უპირატესპობას მელოდრამებსა და ბიოგრაფი
ლი ცხოვრება შესწირე. შემდეგ მე ემიგრაციაშ ი, პა
დი. მისთვის უცხო არ იყო თალიბების შიში,
ულ ფილმებს ანიჭებდნენ.
კისტანში წავედი. 2002 წლის იანვარში ავღანეთში
მათგან გაქცევა, ქუჩაში მოწყალების თხოვნა და
1973 წელს ავღანეთში კიდევ ერთი სახელმწიფო
თალიბების მართველობა დაამხეს. გადავწყვიტე
ცხოვრების დამღლ ელი რიტმი. ფილმში ნამდვ ი
გადატრიალ ება მოხდა. მუჰამედ დაუდ ხანმა სა
და ისევ უკან დავბრუნდი. მახსოვს, ქაბულში რომ
ლი თალიბები გადავიღე. დასჯის სცენებში ისი
კუთარი ბიძაშვილის, ზაჰირ-შაჰის მმართველობა
ჩავედი, პირდაპირ კინოსტუდიის შენობისკენ წავე
ნი წარმოთქვ ამდნ ენ ტექსტ ებს და ჩვენ ეს ფირზე
დაამხო და მონარქია რესპუბლიკად აქცია. ახალ
დი. ასფალტს კიდევ ეტყობოდა დამწვარი ფირე
აღვბეჭდეთ. თუმცა ეს ყველაფერი საკმაოდ სა
მა ხელისუფლებამ პოლიტიკური ფილმები მო
ბის კვალი. როგორ გითხრათ, საკმაოდ რთული
ხიფათოც იყო. მახსოვს, როდესაც ქაბულის გა
ითხოვა. ცენზურა საკმაოდ მკაცრი იყო.
ასახსნელია, მაგრამ ეს ჩემთვის ნიშანი იყო – მაშინ
რეუბნებს ვიღებდით, თავზე ჩაფხუტები გვეფარა.
„მძიმე დროება” – ასე ერქვა ფილმს, რომელიც მაშინ რეჟისორმა ვ.ლატიფამ გადაიღო. მან გა
ვიფიქრე, რომ ავღანური კინო მხოლოდ ქაბულის ასფალტზე არ უნდა დარჩენილიყო.
ნათლება საბჭოთა კავშირში, კინემატოგრაფიის
თქვენმა მეორე ფილმმ ა „ოპიუმის ომი” საკმა ოდ დიდი რეზონანსი გამოიწვია. ფილმში ნაჩვენე
ინსტ იტუტში, მიხეილ რომის სახელოსნოში მიი
თქვენ ძალიან მალე, ერთ წელიწადში შეძელით
ბია, რომ ავღანეთში ომის რეალური მიზეზი ოპიუ
ღო. ფილმს პოლიტიკური დატვირთვა ჰქონდა
გადაგეღოთ თქვენი პირველი სრულმეტრაჟიანი
მის პლანტაციებ ია და არა დემოკრატიული წყობის
და ახალ სახელმწიფო იდეოლ ოგიას ქადაგებ
მხატვრ ულ ფილმი „ოსამა”. როგორ მოახერხეთ,
დამყარება. ცენზურასთან პრობლემა ხომ არ გქო
და. რეჟისორი ძველებურად მოაზროვნე ანუ მო
როდესაც ქვეყანაში ასეთი არეულობა იყო?
ნიათ? როგორ მიიღ ეს ფილმი დასავლეთში?
ნარქიის მომხრე საზოგადოებ ას მკაცრად აკრი ტიკებდა. მაშინ, მიუხ ედავად მკაცრი ცენზურისა,
--- ქაბულში ტარდებოდა ავღანური კინოს დღე
--- როდესაც ფილმზე მუშაობას ვიწყებდი, არც
რამდენიმე ახალგაზრდა ავღანელმა რეჟისორმა
ები. სწორედ მაშინ შევხვდი ცნობილ ირანელ
კი მიფიქრია, რა რეზონანსი მოჰყვ ებოდა მას კი
ისტორიულ ი და, ასევე, ეროვნული სულის პროპა
რეჟისორს, პროდუსერსა და დრამატურგს, მოხ
ნოდარბაზებში გამოსვლ ის შემდეგ. ვფიქრობდი,
განდისტული ფილმების გადაღება დაიწყო. ისინი
სენ მახმალბაფს. მან მკითხა, – ფილმს რატომ
მხოლოდ ფილმის მხატვრ ულ მხარეზე და არა
ჯანსაღად მოაზროვნე საზოგადოების სათქმელს
არ იღებო? ვუთხარი, რომ გადასაღებად საჭირო
დღევანდელი მსოფლიოს პოლიტიკურ კონიუნ
სხვადასხვა სიმბოლური ხერხებით გადმოსცემდ
თანხა არ მქონდა, თან „ოსამა”-ს სცენარი დაწ
ქტურაზე. ვთვლი, რომ ჩემი სათქმ ელი ვთქვი და
ნენ. ამასთან ერთად ამ ფილმებს მაღალმხატვ
ვრილებით მოვუყევი. მეორე დღეს დამირეკა
ამით ბედნიერ ი ვარ. ვაჩვენე ის, რაც რეალურად
რული ღირებულებაც ჰქონდათ. მაგალითად, რე
და მთხოვა, სასტუმროს ფოიეში შევხვედროდი.
ხდება და ის, რაც ავღანეთში მცხოვრებ მშვიდო
ჟისორ მ. ნადირის „რაბია ხალხი” მოგვითხრობს
მითხრა, – სცენარის სიუჟეტი ისე მომეწონა, მზად
ბიან მოსახლეობას აწუხებს. თუმცა, ერთი რამ
პირველი მუსლიმი პოეტი ქალის ისტორიას, რო
ვარ, ამ ფილმის პროდუსერი მე თვითონ ვიყოო.
აუცილებლად უნდა აღინიშნოს – თუ ჩვენი ქვეყ
მელიც მე-10 საუკუნეში ცხოვრობდა.
მოხსენის სტუდიამ 100 ათასი დოლარი გამოყო
ნიდან სამშვ იდობო ჯარებს გაიყვანენ, აუცილებ
ავღანური კინო ყველაზე მეტად გამუდმებულმა
კინოწარმოებისთვის. აპარატურა კი ირანიდან
ლად დიქტატურა დამყარდება, და პირველ რიგში
არეულ ობებმა და არასტაბილურობამ დააზიანა.
ჩამოვიტანეთ. მსახიობები ქაბულის ქუჩებში შე
ჟურნალისტებსა და კინემატოგრაფისტებს აუკრ
1978 წელს ისევ გადატრიალება მოხდა. დაუდ
ვარჩიე. „ოსამა”-ში არც ერთი პროფესიონალი
ძალავენ მუშაობ ას. ჩემი ფილმიც ერთგვ არი გა
ხანი დაამხეს და ქვეყანაში ახალი ერა დაიწყო.
მსახიობი არ მონაწილეობს. ესეც ერთგვ არი
მოსავლის, ოქროს შუალედის ძიებაა, რომელიც
თუმცა ისევ გაგრძელდა პოლიტიკური ფილმე
ხერხია, რომ ფილმი უფრო ნატურალური იყოს.
ავღანელმა ხალხმა აუცილებლად უნდა იპოვნოს.
ბის გადაღება. იცვლებოდა მხოლოდ შინაარსი.
საბოლოოდ ამ ხერხმა „ოსამა”-ში გაამ ართლა.
ჩვენ დავიღალეთ ომით. თითქოს ჩვენთვის მშვი
თალიბების მოსვლის შემდეგ ყველაფერი დაი
ყველაფერი უფრო რეალურია, რადგან ეს ადა
დობა ისეთივე წარმოუდგენელი გახდა, როგორც
ხურა. მუსიკაც კი აკრძ ალეს და კინოსტუდიას რას
მიანები არ თამაშობენ. ისინი უბრალოდ კამერის
თუნდაც რიგითი ამერიკელისთვის – ომი საკუთარ
უზამდნენ. ეს იყო ყველაზე რთული პერიოდი ავ
წინ აკეთებენ იმას, რასაც – ყოველდღიურ ცხოვ
ქალაქში. რაც შეეხ ება ცენზურას, „ოპიუმის ომზე”
ღანური კინოსთვის. მაშინ ქაბულში ვიყავი და მახ
რებაში. ისეთივე სევდიანები და გულწრ ფელები
მუშაობ ის პერიოდში ერთადერთ წინააღმდეგო
სოვს, როგორ ყრიდნენ ფირის რგოლებს ქუჩებში
არიან, როგორც რეალურად. მთავარი გმირის
ბას კულტურის სამინისტრო გვიწევდა. ავღანეთ
და წვავდნენ. ეს კადრები არასდროს წაიშლება
შემსრულებელიც, მარინა გოლბაჰარი ქუჩაში
ში არსებული კანონმდებლობის მიხედვით, მათ
70
[ სპეციალური რეპორტაჟი ]
ფილმის აკრძალვის უფლება აქვთ. სცენარის გა
ორი – ინდოელ ი, ხმის ოპერატორი – ირანელი,
ში. აქ არის პოეტურ-ფილოსოფიურ ი ხაზი ჩადებუ
დაკეთებას მთხოვდნენ, თუმცა მე ამის კატეგორი
გამნათებელი – ტაჯიკი, მსახიობი – ჩემი ამერიკე
ლი. გამომსახველობითი საშუალებები გენიალ უ
ული წინააღმდეგი ვიყავი. ვუთხარი, რომ ფილმს
ლი მეგობარი ნიუ-იორკიდან. თუმცა, მიუხ ედავად
რია. მაგალითად, ოთარ იოსელიან ის „გიორგობის
არა ავღანეთში, არამედ ტაჯიკეთში ან ინდოეთში
ამისა, ერთად მუშაობ ა არ გაგვჭირვებია. ეს დიდი
თვე”, აქ ფაქტობრივად საბჭოთა კავშირის სახეა
გადავიღებდი, მაგრამ სცენარს არ შევცვ ლიდი.
გამოცდილება იყო ჩემთვის. მაშინ კიდევ ერთხელ
გადმოცემული კინოენის მეშვეობით. ჩემზე უდიდე
საქმეს ართულებდა ისიც, რომ მაშინ კულტურის
მივხვდი, თუ რა სიამ ოვნებაა ფილმის შექმნაზე იმუ
სი გავლენა მოახდინა თენგიზ აბულაძის ფილმებმა.
სამინისტროს კარიმ ყურანი ხელმძღვანელობდა,
შაო იმ ადამიანებთან ერთად, რომლებსაც კინო
„ვედრება” ჩემი საყვარელი ფილმია. რეჟისორი აქ
რომელიც, შეიძლება ითქვას, რომ დემოკრატიის
ყველაფერზე მეტად უყვართ და მზად არიან, ერთი
კადრებით მეტყველებს. მისი სიტყვა გამოსახულე
მტერია. მას ძალიან უნდოდა, ჩემთვის ფილმზ ე
ღირებული კადრის გამო, საკუთარი სიცოცხლეც
ბაა. კადრშ ი სიღრმ ე იგრძნობა, რომელსაც საოცა
მუშაობა აეკრძალა, მაგრამ არ გამოუვიდა, რად
გაწირონ. ზოგს ეს შეიძლება სიგიჟედ მოეჩვენოს,
რი ემოცია მოაქვს. ქართული კინემატოგრაფი ალ
გან ქვეყანაში სხვა ძალებიც მოქმედებდნენ.
მაგრამ ასე იცის კინოს სიყვარულმა. წარმოიდგინე,
ბათ იმიტომაა ჩემთვ ის ძალიან ახლოს, რომ ჩვენცა
ისე კი, მინდა გითხრათ, რომ ხშირად წინააღ
როდესაც შენს შვილს უჭირს, ხომ გაწირავ საკუთარ
და თქვენც აღმოსავლური კულტურის ზეგავლენა
მდეგობები ახალი აღმოჩენების მიზეზი ხდება.
სიცოცხლეს, ასე ვართ ჩვენც – ჩვენთვის კინო საკუ
გვეტყობა. წინა პლანზეა ფილოსოფია, ადამიანის
რაც მეტია ძიება, მით უფრო მეტია ჭეშმარიტება.
თარი შვილივითაა. ჩვენ თუ არა, სხვა ვერავინ იზრუ
შინაგანი სამყარო, სულიერება. დასავლურ კინოში
ხელოვნებას ასე გაცილებით უკეთ შეიგრძ ნობს
ნებს მასზე. დღეს ავღანურ კინოხელოვნებას შველა
ეს ფაქტობრივად არ არსებობს. თუნდაც ავიღოთ
ადამიანი. ხშირად რეჟისორები წუწუნებენ, რომ
სჭირდება და, რაც ჩვენზეა დამოკიდებული, ყველა
მიხეილ კალატოზოვის „ჯიმ შვანთე” – როგორი
არ აქვთ ფული, კარგი ტექნიკა; ასევე საუბრობენ
ფერს ვაკეთებთ ამისთვის. გვსურს, მსოფლიო კინე
ემოცია მოჰყვება გამოსახულებას; აბსოლუტურად
ცენზურაზე, რომელიც გასაქანს არ აძლევთ და ასე
მატოგრაფში ჩვენი ადგილი დავიმკვიდროთ.
ზედმეტია სიტყვები, მუსიკა, ფერები. მხოლოდ შა
შემდეგ. მე კი ვფიქრობ, რომ ამის გამო უმოქმე დო ადამიანად არ უნდა იქცე. უნდა იბრძოლო და
ვი და თეთრი, მხოლოდ ადამიანი. მისი სამყარო, რა მდგომარეობაა ამჟამად ავღანურ კინოში?
მოიპოვო ფულიც, კარგი ტექნიკაც და ცენზურასაც
მისი განცდები და ფიქრები, რომელიც უნაკლოდ მოიტ ანა რეჟისორმა მაყურებლამდე. მე ვთვლი,
რამენაირად დაუძვრე ხელიდან. გავიხსენოთ თუნ
--- ცენზურის მხრივ – არც ისე ცუდი, თუმცა კი
რომ ამ ფილმით ფაქტობრივად მსოფლიო კინემა
დაც ის დიდი რეჟისორები, რომლებსაც მოღვა
ნოწარმოება ფაქტობრივად არ არსებობს. ადრე
ტოგრაფი დაიბადა, ეიზენშტეინთან, კულეშოვთან
წეობა საბჭოთა კავშირში მოუხდათ. ცენზურისგან
სახელმწიფო აფინანსებდა ფილმების გადაღე
და, რაღა თქმა უნდა, ჩაპლინთან ერთად. თქვენს
თავის დაღწევას ათასი ხერხის გამოყენებით ცდი
ბას, ახლა კი ამ საკითხზე საუბარიც ზედმეტია.
ფილმებში აზიური სიბრძნეა ჩადებული, არ არის
ლობდნენ. შესაბამისად, უფრო მეტად ამდიდრებ
გვეუბნებიან, – ჩვენ არ ვერევით თქვენს საქმე
გაპრანჭული დასავლური კინოს მსგავსად. ამიტო
დნენ თავიანთ ფილმებს ახალი მიგნებებით.
ში, რაც გინდათ, ის გადაიღეთ, მაგრამ ფული არ
მაც ვამბობ, რომ ირანულ კინემატოგრაფზე ქართ
„ოპიუმის ომის” გადაღების დროს, სიუჟეტიდან
გვაქვს, რომ დახმარება გაგიწიოთო. ურთულეს
ველმა რეჟისორებმა უდიდესი გავლენა მოახდინეს.
გამომდინარე, ამერიკელებს ვერტმფრენს ვთხოვ
პირობებში ვინარჩუნებთ უნიკალურ კინოარქივს,
უყურეთ მოხსენ მახმალბაფისა და ჯაფარის ფილ
დი, რადგან ზედხედი მჭირდებოდა. რა თქმა უნდა,
ყურადღებას ვაქცევთ კინოთეატრებს და ხელფასს
მებს, ძალიან დიდი მსგავსებაა ქართულ კინოსთან.
არ მომცეს. ამის შემდეგ გადასაღებ ადგილს ორი
ვუხდით იქ მომუშავე პერსონალს. ფაქტობრივად,
რამდენიმე თანამედროვე ქართული ფილმიც
წლის განმავლობაში ვეძებდი. ზღვის დონიდან 3000
ნაბიჯს წინ ვერ ვდგამთ. ხშირად ვამბობ ხოლმე,
ვნახე. ძველი ეშხი აშკარად აკლიათ. მინდა, ახალ
მეტრზე აღმოვაჩინე გადასაღები წერტილი. შემდეგ
რომ ავღანეთი მესამე ცივილიზაციაა – არც განვი
გაზრდ ა ქართველ რეჟისორებს ვუთხრა, რომ არ
უზარმაზარ მინდორზე ოპიუმის პლანტაციებ ი მოვა
თარებადი ქვეყანაა, და არც განვითარებული.
მიბაძონ ჰოლივუდს, მისაბაძი ძალიან ბევრი აქვთ
კადრები ფილმებიდან: "ოსამა", "ოპიუმის ომი"
შენეთ, ნამდვილი დეკორაცია გვქონდა. თუმცა, ურ თულეს პირობებში გვიწევდა მუშაობა. ხელს არავინ გვიწყობდა. რთულია, იფიქრო ფილმის მხატვრულ
და, რაც მთავარია, ღირებული. მთავარია, თქვენს ბატონო სიდიქ, რამდენადაც ვიცი, თქვენ ქარ თული კინოს თაყვანისმცემელი ბრძანდებით.
მხარეზე, დრამატურგიაზე, იმუშაო მსახიობებთან
ფილმებში სულიერი სამყარო აღწერეთ. კინო ერთგვარი ურთიერთობის საშუალებაა. ად რე ავღანეთში უძველეს ლეგენდებს პოეზიის ენით
და ამასთან ერთად ფიზიკური მუშაობაც გიწევდეს.
--- შეიძლება ჩემი ირანელი კოლეგები გამინაწყენ
გადმოსცემდნ ენ, ახლა ეს ყველაფერი შესაძლე
თავიდან გადამღებ ჯგუფში მხოლოდ ირანელები
დნენ, მაგრამ ვთვლი, რომ ირანულ კინემატოგრაფ
ბელია გამოსახულებით მიიტანო მაყურებლამდე,
იყვნენ, თუმცა მიზეზთა გამო, მათ ვერ შეძლეს ჩემ
ზე გავლენა ქართულმა კინომ მოახდინა. ქართული
კადრის მეშვეობ ით უხილავი კავშირი დაამყარო
თან ერთად მუშაობის გაგრძელება. მომიწია ჯგუფის
კინო არაფერ სხვას არ ჰგავს. შეიძლება ითქვას,
ადამიანთან, აგრძნ ობინო შენი ტკივილი, შენი მთა
შეცვლა. დამდგმელი ოპერატორი ოსი იყო, გრიმი
რომ იგი დამოუკიდებლად არსებობს კინოსივრცე
ვარი სათქმელი, და შესაბამისად, მასაც გაუგო.
71
თავისუფალი თემა
სტატიაში გამოყენებულია ფოტოები დენიზა გოზალიშვილის არქივიდან (საქართველოს დამსახურებული მწვრთნელი და საკავშირო კატეგორიის მსაჯი მეკლდეურობაში)
72 [ თავისუფალი თემა ]
73
ჩემი საბნის ნაკეცი მაღალ მთას ჰგავს...
საღებ მოედანზე უნდა გაცოცხლდეს... მეშინია...
მუშაობას შევუდექი. სამეგრელოში საწერი მა
ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში, თა
გიდა აივანზე გავიტანე. აივნიდან კავკასიონის
ნამედროვე ლიტერატურის კითხვისას და კინო
დათოვლილი
ფილმების ყურებისას წიგნის ყდებსა თუ კინოპ
ხედი იშლებოდა – ეგრისის ქედი, სამეგრელო
მწვერვალების
თვალწარტაცი
ლაკატებზე ხშირად ვამჩნევ შემდეგ ფრაზას:
სა და სვანეთის გამყოფი მთიან ი ზოლი. სახლ
„ნამდვილი ამბის მიხედვით”. მწერლებისა და
ში ძველი, ლამაზი ლარნაკი ვიპოვე. მაგიდაზე
კინემატოგრაფისტების დიდი ნაწილი დაჟინე
დავდგ ი. ყოველ დილით ჭიდან ამოღებული
ბით გვიმტკიცებს, რომ მათი ისტორიებ ი ნამდვ ილ
წყლით ვავსებდი და ლარნაკში ეზოში დაკრე
მოვლენებს ეფუძნება. ამბების სინამდვ ილე თით
ფილი სხვადასხვ ა მცენარის ტოტებს ვაწყობდი,
ქოს ახალი მოდა გახდა და, შეიძლება ითქვას,
კავკასიონს გავყურებდი და ვწერდი... ერთ დღეს
ერთგვარი ხრიკიც საზოგადოებ აში ინტერესის გა
უცნაურ ი რამ მოხდა. მაგიდას ცეცხლი წაეკიდა.
საღვივებლად. სატელევიზიო ეთერი სავსეა დო
ვერაფერს მივხვდი. დაბნეულ ი ვუყურებდი მაგი
კუმენტური და რეალური დრამებით. ბევრმა თანა
დის ზედაპირს. ხეს ბოლი ასდიოდა... რამდენიმე
მედროვე მხატვარმა ზურგი შეაქცია აბსტ რაქციას
წამში რეალობიდან ჯადოსნურ-სიმბოლურ სამ
და ტილოზე ისევ ფოტოგრაფიულ სიზუსტეს ეძებს.
ყაროში გადანაცვლება და ისევ ლოგიკურ სივ
ეს ახალი მოდა მარტივი ლოგიკით საზრდოობს:
რცეში დაბრუნება მოვახერხე. მზის სხივი თურმე
ამბავი მართალია; ის ნამდვილად მოხდა და, შე
ლარნაკში ლუპის მსგავსად კონცენტრ ირდა და
საბამისად, თურმე უფრო საინტერესოც უნდა იყოს.
მაგიდის ზედაპირს წვავდა. წაბლის ხით ნაშენები
ხელოვნება, რომელიც მხოლოდ რეალობაზე
სახლის აივნიდან კი სადღაც შორს ისევ კავკასი
დაფუძნებულ მასალაში ეძებს სიმართლესა და
ონის დათოვლილი მთები მოჩანდა.
სინამდვილეს, მის მთავარ პრინციპს ღალატობს.
ჩემი მეგობარი, მხატვარი კოკა რამიშვილი
პარადოქსია ალბათ, მაგრამ მხატვარი იმას კი
შვეიცარიის ა და საქართვ ელოს, ამ ორი პატარა
არ ხატავს, რასაც ხედავს, არამედ იმას, რისი და
ქვეყნის ადამიანთა ხასიათს ლანდშაფტური თა
ნახვაც შეუძლებელია. ვაშლები ტილოებზე ხილის
ვისებურებით ხსნის. საქართველოშიც და შვეიც ა
უტყუარობას და სინაღდეს კი არ აღწერენ, არამედ
რიაშიც ხომ იშვიათად ჩანს ჰორიზონტი. გარშემო
ეს რეალობის ზედაპირის გარღვევისა და შეუცნო
მუდამ მთებით ვართ შემორტყმული, და ჩვენი
ბელისკენ ფანჯრის გაჭრის მცდელობაა.
მზერაც ჰორიზონტის გასწვრ ივ კი არ მოძრაობს,
ფილმების ყურებისას კიდევ ერთხელ ვრწმუნ
არამედ სადღაც ზევით, მაღლა არის მიმართუ
დები, რომ კინოც ფეხდაფეხ მისდევს რეალობის
ლი. ფილოსოფოსის, ისევე როგორც რელიგიუ
ასახვის ამ ახლებურ მოდას. გადაჭარბებული რე
რი ადამიანის, სამყარო ვერტიკალის მიხედვით
ალიზმი აქცენტს ამოცნობადზე აკეთებს. კინოდარ
იგება. ეს უკვე მამარდაშვილის და პიატ იგორსკის
უკვე რამდენი ხანია, არაფერი დამიწერია,
ბაზში ხშირად ვიცი ხოლმე, როგორ განვითარ
ინტერპრეტაციებია... საინტერესოა... აზროვნება
უფრო მეტიც – ჩემი მომავალი ფილმის ში
დება ამბავი ფილმში. თუმცა – როგორ, ეს უცნობი
არასოდეს იბადება შუალედურ საფეხურზე, არა
ნაარსზ ეც კი მიჭირს საუბარი... გადავეჩვიე... მას
რჩება. საინტერესო შეკითხვა მხოლოდ „როგორ”
მედ სადღაც შორს და მაღლა. ჯერ კიდევ ძველი
შემდეგ, რაც სამეგრელოში, ჩემი დიდი ბაბუის
ხდება და არა „რა”? მოწყენილი ვუყურებ ადვილად
ინდიელები ამტკიცებდნენ, რომ შუალედურ საფე
სახლში განმარტოებ ულმა სცენარის პირველი
გამოსათვლელი დრამატურგიით აგებული ამბების
ხურზე მდგომ ადამიანს ორი სიტყვის გადაბმაც კი
ვერსიის წერა დავიწყე, უკვე რამდენიმე წელი
მოსაწყენ განვითარებას. კადრები მოძრაობენ, მე
არ შეუძლია. გამოხატვის ენის დასაუფლებლად
გავიდა. შემოქმედებითი შრომა ახლა სულ სხვა
კი არა. მე ერთ ადგილას ვრჩები...
ის ჯერ სიმაღლეებს მიმართავს და შემდეგ ამ
[ ზაზა რუსაძე ]
სახის საქმიან ობამ შეცვალა. რამდენიმე თვეა,
ამ გამოცდილების ანალიზმა გადამაწყვეტინა,
ლინგვისტიკის საშუალ ებით სამყაროში ვერტიკა
ფილმის საწარმოო გეგმებს ვადგენ და კალკუ
ზემოთ გამოთქმული მოსაზრებები კინოს აბსტ
ლურ იერარქიას ამყარებს. ეს იერარქია კი ყო
ლატორით ხელში, სხვადასხვა ფინანსურ კონს
რაქტულ ფორმაში გადამეთარგმნა. ვფიქრობდი,
ველთვის სადღაც ზევით და მაღლა იბადება.
ტრუქციებს ვითვლ ი. შემოქმედებითი სამყარო
დამეწერა სცენარი, სადაც სინამდვ ილეს საფუძ
ჩემი ფილმის თხრობაც ზემოდან მინდოდა და
სავით იდუმალია Microsoft-ის პროგრამა Excel,
ვლად გამოვიყენებდი და შემდეგ მის დეკონსტ
მეწყო, მთის წვერიდან. ზედხედიდან ხომ სულ
როდესაც მასში ფილმის ბიუჯეტის 37-გვერდიანი
რუქციას შევეცდებოდი. მსურდა, სწორხაზოვანი
სხვანაირ ად ჩანს ყველაფერი – ქალაქი, ქუჩები,
ცხრილი იხსნ ება... დავიღალე... თან რაღაც სი
დრამატურგიის „სინამდვილისგან” გავქცეულ იყა
სახლები და ადამიან ები... და რაც ყველაზე მთა
ხარულის მსგავსი განცდა მეუფლება, როდესაც
ვი და შემექმნ ა სივრცე, რომლის ხანგრძლივობა
ვარია, ხედვის ასეთი მაღალი და დისტანციურ ი
ვაცნობიერ ებ, რომ ფილმის გადაღება რამდენი
მხოლოდ 100 წუთი იქნება და სადაც იმას კი არ
წერტილიდან უმნიშვნ ელო დეტალები ქრება.
მე თვეში დაიწყება – 35 გადასაღები დღე, რომ
ვაჩვენებთ, რასაც ვხედავთ, არამედ იმას, რისი
დეტალები, რომლებიც ხშირად ხედვასა და შემდ
ლისთვ ისაც რამდენიმეწლიან ი ბრძოლა იყო
დანახვაც შეუძლებელია...…
გომ შემეცნებაში გვიშლის ხელს. მჯერა, რომ ჩვენ
საჭირო. ის, რაც ფურცელზე წერია, მალე გადა
კარგად მახსოვს ის დღე, როდესაც სცენარზე
მხოლოდ იმის წარმოდგენა შეგვიძლია, რისი
74
[ თავისუფალი თემა ]
წარმოდგენაც შესაძლებელია; რაც, ასე ვთქვათ,
რეალობაში ვერაფერს ხვდება და ის მისთვის
დი ვიზუალური თემა სწორედ საბნის ნაკეცებია.
წარმოსადგენია. შესაბამისად, ჩვენი ფანტაზია
გაუგებარია. აბსტრაქცია კი სინამდვილესთან
გრძელი და მედიტაციური პანორამული ხედები
ხილული რეალობისგან ნასესხები ელემენტებით
დაახლოვების შესაძლებლობას აჩენს. თუმცა,
დაკუჭული საბნის გასწვრივ ფილმის ეპიზოდებს
საზრდოობს. სწორედ ამ პრინციპით, მთის მწვერ
გმირს ბოლოს მაინც არაფერი ესმის, ის მხო
ერთმანეთთან დააკ ავშირებს და შეართებს. საბ
ვალზე არსებული ტყეებიც გმირის ფანტაზიის ნა
ლოდ ხედვის უნარს იძენს, ანუ ფხიზლდება.
ნის ნაკეცების კადრები ვიზუალური ხერხია გმი
ყოფია. მის წინ გადაშლილ ბუნების ლამაზ ხედს
ფილმის გმირს ხშირად ვნახავთ ჩაძინებისას
რის რეალობიდან მის წარმოსახვით სამყაროში
იგი სურვილების ასრულების ადგილად მიიჩნევს.
და გაღვიძებისას, რაც მისი საწყისი მდგომარე
გადასაადგილებლად, კლდეებისა და მთების
თუმცა ეს ადგილი, როგორც კონცეპტუალური
ბის სიმბოლური ექვივალენტია. რეალ ობიდან
ამაღლებულ წერტილებზე მოსახვედრად.
იდეა, მხოლოდ მის ოცნებაში არსებობს.
ფანტაზიაში გადანაცვლება კი საბნის ნაკეცებსა
ზუსტად აღარ მახსოვს, როდის დავინტერესდი
სწორედ ამ მაღალ წერტილში მოხვედრის
და კლდის ქვიან ზედაპირზე ხელის მოჭიდები
პირველად კლდეზე ცოცვით, რომელსაც, რო
შემდეგ შეუძლია გააცნობიეროს გმირმა, რომ
თაც არის შესაძლებელი. ფილმში განმეორება
გორც მოგვიან ებით შევიტყვე, პროფესიონალურ
75
ენაზე მეკლდეურ ობას ეძახიან. თუმცა, რადგან
დომებია ამ ნივთების შეძენა, თუმცა – რისთვის?
ერთ-ერთი ხერხია. თუმცა მთის წვერზე, ფილმის
ამ საქმის პროფესიონ ალი არ გახლავართ, ამ
ამიტომ, წლების განმავლობაში ეს მაღაზია ჩემ
საწყის აბსტრაქტულ წერტილში გმირის ფეხზე
საქმიანობას დღემდე „კლდეზე ცოცვად” მოვიხ
თვის ტრამვაის ლოდინში მხოლოდ დროის გაყ
დასაყენებლად რაიმე კონკრეტული პროფესია
სენიებ. ბერლინში, იმ ქუჩაზე, რომელზეც რამდე
ვანის საუკეთესო საშუალებად დარჩა.
მეხამუშა და იგი მისმა გატაცებამ, კლედეზე ცოც
ნიმე წლის განმავლობაში ვცხოვრობდი, ტრამ
სამეგრელოში სცენარზე მუშაობ ის დროს, კას
ვამ შეცვალა. მაღალ წერტილში მოხვედრილმა
ვაის გაჩერების წინ სპეციალ ური მაღაზია იყო.
პარ დავიდ ფრიდრიხის ნახატების თვალიერ ე
გმირმა მშობლიურ ი ქალაქის ჩახლართული რეა
ტრამვაის ლოდინში არაერთხელ დამითვალი
ბაში და კავკასიონის დათოვლილი ფერდის
ლობისგან თავის დაღწევა და ცოცვაში კონფორ
ერებია ამ მაღაზიის ვიტრინა: ფერადი დამცავი
ცქერისას ჩემი გმირისთვის პროფესიის შერჩევა
მიზმისგან გაქცევის, ზოგადად, განთავისუფლების
თოკები, ცარცით სავსე პატარა ტომრები, უცნაუ
დავიწყე. კლასიკურ და თანამედროვე დრამა
იდეების სუბლიმაცია სცადა. ასე გახდა კლდეზე
რი ფორმის ფეხსაცმელები, რკინის კარაბინები,
ტურგიაშ ი პროფესია და საქმიანობის მიმართ და
ცოცვის ვერტიკალური მიმართულება ჩემი გმი
მეკლდეურების აღჭურვილობა. ხშირად მომნ
მოკიდებულება გმირის ხასიათ ის კონსტრუქციის
რის სურვილების სიმბოლური შესატყვისი.
სტატიაში გამოყენებულია ფოტოები დენიზა გოზალიშვილის არქივიდან (საქართველოს დამსახურებული მწვრთნელი და საკავშირო კატეგორიის მსაჯი მეკლდეურობაში)
76
77
[ თავისუფალი თემა ]
როდესაც ქვემოთ ვიყურებოდი, ხშირად ძლიერ ი შიში მიპყრობდა ხოლმე. წარსულის გახსებისასაც ხომ ხშირად გვეუფლება ასეთი საზარელი გრძნობა...
მოგვიანებით, ბერლინის იმ ვიტრინასთან რომ
მავალში პატარა, ქართულ ზღვისპირა ქალაქში
დროზე, დავუშვათ ახლო მომავალზე მესაუბრა. არ
მოვხვ დ ი, უკვე საკუთარი სურვილები ავისრულე.
განვითარდება. ფილმის პერიოდი, როგორც
მსურს, ჩემი გმირი მხოლოდ ერთი კონკრ ეტული
ამაყად შევაბიჯე მაღაზიაში და მეკლდეურის აღ
არარსებული დრო ახლო მომავალში, რთულ
პოლიტიკური კონტექსტ ის სივიწროვეში ჩავამწყვ
ჭურვილობის სრული კომპლექტი შევიძინე. თბი
და ამასთანავე საინტერესო გადაწყვეტად მე
დიო. პატარა, ზღვისპირა ქალაქი უბრალოდ ჰიპო
ლისში კი ავთო ქურასბედიანი, კლდეზე ცოცვის
სახება. ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ დეკორაცია,
თეტური სივრცეა. ამ გეოგრაფიულ ი აბსტრაქციით
ჩემპიონი იუნიორთა შორის, ჩემი მწვრთნელი
რეკვიზიტი და კოსტუმები ფუტურისტული ხასია
კი იქნებ სწორედ იმ წარმოსახვითი, მოშორებული
გახდა. მან პირველად მასწავლა სხვადასხვა ბმუ
თისა უნდა იყოს. ვფიქრობ, მხატვრ ობა საბჭოუ
და ამაღლებული ხედვის წერტილიდან მოვახერ
ლის გაკეთება, შემდეგ დამცავი თოკი კარაბინში
რი ელფერით უნდა იყოს გაჟღენთილი. საბჭოთა
ხოთ დღევანდელობაზე საუბ არი, სადაც ხეების
გაატ არა და სვანური ანეკდოტიც მიამბო, – სვა
ეპოქა ამ მხრივ ჩემი ინსპირაციის ერთ-ერთი
ფოთლების დამამშვიდებელ შრიალს ჩვენი სააზ
ნური დაცვა შემდეგნაირ ად ფუნქციონირებსო:
მთავარი წყაროა. დღეს, როდესაც რამდენიმე
როვნო სივრცეში გადაყვანა შუძლია...
წადი, გიყურებ. მახსოვს, ვაკის საცურაო აუზთან,
წელიწადი ევროპაში ვიცხოვრე, და ჩემი სადები
მახსოვს, როდესაც კინოცენტრის მიერ გა
სპორტულ დარბაზში ტანმოვარჯიშეებს გამაყრუ
უტო სარეჟისორო ნამუშევრით საქართველოში
მოცხადებულ კონკურსშ ი გავიმარჯვ ე, დიდი
ებელ ხმაზე ჰქონდათ ჩართული მუსიკა, მე კი ხე
ვბრუნდები, ნათლად ვამჩნევ, რომ საბჭოთა აზ
ხნის განმავლობაში ორი სხვადასხვა სიზმარი
ლოვნურ კედელზე ავთოს დახმარებით „პირველ
როვნება 1991 წელს საბჭოთა კავშირის დაშლით
ერთნამეთის
ნაბიჯებს” ვდგამდი. ფიზიკური დატვირთვ ასთან
არ დასრულებულა. იგი დღემდე განაგრძ ობს
და. ორივე საკმაოდ საზარელი და საშიში იყო.
ერთად ჩემს ფიქრებში კლდეზე ცოცვის მეტაფო
ჩვენს ცნობიერ ებაში არსებობას. რუსეთში და
პირველი სიზმარი ქურდობასთან იყო კავშირ
რული მნიშვნ ელობა დღითიდღე იზრდებოდა.
ჩემს სამშობლოშიც თანამედროვე პოლიტიკური
ში. მესიზმრებოდა, რომ ჩემი ბინა გაძარცვეს
როდესაც კლდეზე მივცოცავდი, ხშირად ჩემივე
პროცესების დაკვირვებისას ხშირად ვფიქრდე
და ფილმის გადასაღებად საჭირო თანხა მო
ქმედების განუსაზღვრელ და გაურკვეველ მიზანს
ბი, რომ საბჭოთა კავშირის რეინკარნაცია სულაც
იპარეს. შემდეგ მეღვიძებოდა და რეალ ობაში
ვაცნობიერ ებდი. სად და რისთვ ის მივემართები?
არ განეკუთვნება ფანტაზიის სფეროს, არამედ
დაბრუნებულს მეცინებოდა კიდეც, თითქოს ეს
მომავლისკენაც ხომ დაახლოებით ასე ვმოძრა
სრულიად რეალური შესაძლებლობაა...
თანხა სახლში, მუთაქაში მქონოდა შენახული.
მონაცვლ ეობით
მესიზმრ ებო
ობთ ადამიანები. როდესაც ქვემოთ ვიყურებო
ალბათ ამით იხსნება ჩემი სურვილიც – ფილმის
მეორე სიზმარი კიდევ უფრო საზარელი იყო,
დი, ხშირად ძლიერ ი შიში მიპყრობდა ხოლმე.
დრო ახლო მომავალით განვსაზღვრო, რომლის
თუმცა სასიამ ოვნოდ იწყებოდა – გადასაღები
წარსულის გახსებისასაც ხომ ხშირად გვეუფლე
ესთეთიკა და სენიტემნტები ჯერ კიდევ საბჭოური
მოედ ანი, ყველაფერი მზადაა, გადამღები ჯგუ
ბა ასეთი საზარელი გრძნობა... და სწორედ ამ
ხასიათით იქნება გაჟღენთილი. მეტაფორული და
ფის წევრები საქმიანად ფუსფუსებენ, მსახიო
მომენტშ ი, შიში ხომ მუდამ ხელს გვიშლის აწ
ვიზუალური პარალელები საბჭოთა კავშირთან
ბებს კოსტუმები აცვიათ, მე კი მოულოდნელად
მყოში დარჩენაში, კედლიდან ვწყდებოდი და
და თანამედროვე საქართველოსთანაც ცნობიე
სადღაც გავრბივარ, ვიმალები და ვერავინ მპო
დამცავ თოკზე გამობმული ჰაერში ვეკიდებოდი.
რი განზრახვაა. ხოლო ის, რომ ფილმის თითქმის
ულობს. გამოფხიზლებულს კი ისევ ღიმილი
ავთო კი ქვემოდან მშვიდად მკარნახობდა, თუ
ყველა გმირი რუსულ სახელს ატარებს, რუსული
მერეოდა, და ამას იმ დიდ პასუხისმგებლობით
როგორ და სად მოვჭიდებოდი კედლის გამოშ
ენის, უფრო სწორად, რუსული იმპერიალიზმის
ვხსნიდი, რასაც პირველი სრულმეტრაჟიან ი
ვერილ ზედაპირს. ჩემს წარმოდგენაში სპორტის
ექსპანსიაზე მიუთითებს. ზოგადად, თავისუფლე
ფილმის გადაღების ბედნიერ ება ჰქვია...
ამ სახეობ ის მეტაფორული პოტენციალი ასე გაკ
ბისათვის ბრძოლა უდროო თემაა. ამ თემის უნი
რისტალდა, ფიზიკური ვარჯიშის შედეგად.
ვერსალურობისათვის ხაზი რომ გამესვა, ვიფიქრე,
ჩემი მომავალი ფილმის მოქმედება ახლო მო
აჯობებდა, ჩემი ამბის მოსათხრობად გაურკვეველ
78
[ თავისუფალი თემა ]
79
გმირების ძიებაში
[ ნანა ექვთიმიშვილი ]
დაქცია სიამ აყით გვაუწყებდა – ჟურნალს უკვე
„გიყვართ ბოზებში სიარ ული?”, თორემ ისე აბა რა
35 000 ხელმომწერი ჰყავდა!
დატვირთვა უნდა ჰქონდეს ასე დასმულ შეკითხვას!
„ძვირფასო ქალებო, გილოცავთ დღესას
„ახალი ფილმების“ 1989 წლის მარტის ნომრის
საგულისხმოა, რომ კითხვას (და პასუხებსაც) თან
წაულს!“ – ასეთი შესავალი ჰქონდა კინო
ინტერვიუე ბში ჟურნალისტი ერთ ასეთ კითხვას უს
სდევდა გარკვ ეული ინფანტილურობა, ასევე ნაი
ჟურნალ „ახალი ფილმების“ (შემდგომში „სინემა“)
ვამდა მამაკაც რესპოდენტებს: „გიყვართ ქალები?”
ვურობა და დარწმუნებული ვარ, მაშინ არ ჰქონდა
1989 წლის მარტის ნომრის მცირე, ანკეტის ტიპის
მაშინ, ამის წაკითხვისას არანაირ ად არ მომხვედ
ამ შეკითხვას ის ულამაზო დატვირთვა, რაც დღეს
ინტერვიუს ქართვ ელ მსახიობ მამაკაცებთან.
რია თვალში, რომ აქ შეიძლება რაიმ ე არაკორექ
მისი გაჟღერებისას წარმოიქმნება. „რას აფასებთ
ისინი ქალების შესახებ დასმულ ათ სარვამატო
ტული ყოფილიყო. მაშინ ბავშვ ი ვიყავი, მაგრამ არ
ქალში?“, „როგორი წარმოგიდგენიათ 21-ე საუკუ
კითხვას პასუხობდნ ენ. მაშინ სკოლის მოსწავლე
მგონია, ჩემი ოჯახის უფროს ქალებს, ან თავად
ნის ქალი?“, „ეხმარებით მეუღლეს?“, „რას ვერ აპა
ვიყავი და ყოველთვ ის სულმოუთქმელად ველო
ჟურნალისტს, ან რესპოდენტს ამ არასწორად
ტიებთ ქალს?“ – ეს ის კითხვებია, რითაც ჟურნა
დი ამ ჟურნალის გამოსვლას, რომელიც კინოსი
დასმული კითხვის სიცხადე გაცნობიერებული ჰქო
ლისტი 1989 წელს სიყვითლისა და ემანსიპაციის
ახლეებს მიმოიხილავდა; ინტერვიუე ბს, კრიტიკას
ნოდათ. რესპოდენტები კითხვას ასე თუ ისე თავს
თემისადმი ინტერესის ნაზავით რესპოდენტებს
და კინოსთან დაკავშირებულ საინტერესო ამბებს
ართმევდნ ენ: „კაცი არ მეგულება, ქალები რომ არ
„ქალებზე საუბარში“ იწვევს. არც ერთი კითხვა
გვთავაზობდა. მაშინ არც ინტერნეტი გვქონდა
უყვარდეს“, – ამბობდა ერთი; „ვგიჟდები, ერთი დღე
არ ყოფილა მაშინ ჩემთვ ის ისე საინტერესო და
და კინო-საინფორმაციო საშუალებებიც ძალიან
ნუ მაცოცხლოს!“ – პასუხობდა სხვა; ზოგი კი დასმუ
შთამბეჭდავი, როგორიც შემდეგი: „მოგწონთ თუ
მწირი იყო. ამიტომ, ვფიქრობ, ეს კინოჟურნალი
ლი კითხვის ბუნდოვანებას შემდეგნაირად ფან
არა რეჟისორ ქალებთან მუშაობა?“ თუმცა ამაზე
არამატო ჩემთვ ის იყო ძალიან მნიშვნელოვანი.
ტავდა: „თავდავიწყებით მიყვარდა დედა და ბებია
ცოტა ქვემოთ.
ახლახან რამდენიმე ჟურნალი გადმოვიღე, გა
...“ და ასე შემდეგ. დღევანდელი გადმოსახედიდან
ბავშვობაში საშინლად მტანჯავდა ერთი ასეთი
დავფურცლ ე და ერთ-ერთი ნომრის (1990 წლის
კითხვა, „გიყვართ ქალები?”, იმის ტოლფასია, ერ
შენიშვნ ა ჩემს მიმართ: „ქალი (ან გოგო) ნაზი უნდა
ნოემბერი) უკანა გვერდზე აღმოვაჩინე, რომ რე
თმანეთს რომ ვკითხოთ, – „გიყვართ ბოზბაში?”, ან
იყოს!“ ეს შენიშვნა მოდიოდა ყოველი მხრიდან –
80 სკოლიდან, მეზობლებიდან, ხანდახან ოჯახიდა
მახსოვს, ერთი ჩემი მეგობარი გოგო ლექციი
ხალხნო, მოექეცით ამ კამერას ძალიან, ძალიან
ნაც. ვერ ვხვდებოდი და ვერ ვიგებდი, რატომ უნდა
დან გაბრაზებული გამოვიდა. ის ოპერატორების
ფრთხილად. მაგრამ აქ მან აზრის და რჩევის უფ
ყოფილიყო ქალი ნაზი, ან მე რატომ არ ვიყავი ისე
ჯგუფში სწავლობდა და ერთადერთი გოგო იყო
რო მძაფრად გამოხატვისთვის მეტაფორის ხერხს
თი გოგო, როგორსაც ჩემგან მოითხოვდნენ. ჩემი
კლასში. გამოვიდა და შემომჩივლა, – ბატონ
მიმართა, მეტაფორის გარეთ კი ქალი-სტუდენტი
„არანორმალურობა“, რასაც წესით სიცელქე და
მა ამან და ამან (საოპერატორო ხელოვნების
თამაშგარე მდგომარეობ აში დარჩა. დასავლურ
ბავშვურობა ჰქვია, თავიდანვე დიდ საფიქრალს
პროფესორს გულისხმობდა), დღეს პირველად
საზოგადოებაში ყველა სახის სექსისტური, არა
მიჩენდა, იმიტომ, რომ ვგრძნობდი, თუ მალე არ
35-მილიმეტრიანი კამერის მოხმარება გვასწავლა
კორექტული გამონათქვამი ან ქმედება ძირითა
დავქალდებოდი და არ დავნაზდებოდი, რაღაც
და, შენ წარმოიდგინე, კლასს მოგვიტრიალდა და
დად ძალიან მკვეთრად აღიქმება და მიუღებლად
პოზიციებს დავკარგავდი, ვერც ხალხის პატივის
გვითხრა, – ამ კამერას ისე უნდა მოეპყროთ, რო
მიიჩნევა. პირველ რიგში იმიტომ, რომ იქ არსე
ცემას შევინარჩუნებდი. ამისკენ ისეთი რეპლი
გორც ქალწულსო. მერე ბიჭები კამერას მიესივ
ბობდა მაგალითად 68-იანი წლების მოძრაობა,
კებიც მიბიძგებდნენ, როგორიცაა, – (სკოლაში მასწავლებლების საუ ბარი ჩემზე) „კარგად სწავლობს (ან ნიჭიერია), მაგრამ რად გინდა!“ მერე მასწავლებლები ერთმანეთს გადა
როცა გერმანიის კინოსკოლაში ვსწავლობ დი, მახსოვს, ერთი ჩემი მეგობარი გოგო ლექციიდან გაბრაზებული გამოვიდა...
ხედავდნენ და მძიმე სუნთქვას ამო აყოლებდნენ: „ბიჭებზე უარესია!“; ან
საჯარო დისკუსიებ ი, სერიოზული გადაფასებები
თუ ვინმე სადმე ხეზე ამძვრალს და
ქალისა და კაცის სტერეოტ იპული როლებისა.
მინახავდა, – „გოგოს რა უნდა მანდ!“
ჩვენთან კი არ არსებობს რაღაც მკვეთრი ზღვარი,
მახსოვს ერთხელ მე და ჩემი მეგო
მიჯნა, რის იქითაც გადასვლა არაკორექტული შე
ბარი ბიჭი ხეზე ავძვერით, თუთას ვი
იძლება აღმოჩნეს. ეს ყველაფერი ძირითადად
პარავდით. ორივე ძალიან მოხერ
გემოვნებაზეა მინდობილი და აზრის სხვადასხვა
ხებულები ვიყავით და ხეზე ძრომის
ობის ტოლერანტულ ჭრილში მიმოიხილება.
არანაირი პრობლემა არ გვქონია.
არც ისე ადრე, ასე ათი წლის წინათ (და იშვია
მაგრამ უცებ ჩემმა მეგობარმა ბიჭმა
თად ახლაც), თუ ვინმე ჩემს ტექსტს წაიკითხავდა
რატომღაც მოითხოვა, რომ ხიდან
(საქართველოში), ხშირად ასეთი კომპლ იმენ
ჩავსულიყავი და ქვემოთ მომეცადა.
ტი მესმოდა: ძალიან მომეწონა, საერთოდ არ
მარწმუნებდა, – შენ დაბლა იყავი,
ეტყობა, რომ ქალის დაწერილია. ერთი მხრივ,
მე მოგიკრეფ და ჩამოგიტანო. მე,
ვცდილობდი, რომ კომპლიმენტი მიმეღო, მე
რა თქმა უნდა, ამის საჭიროებას ვერ
ორე მხრივ კი, ვიბნეოდ ი, და საკუთარი სქესის
ვხედავდი და ვაპროტესტებდი, ჩემი
მრცხვენოდა. თან ამ კომპლიმენტით ტკბო
ხელით დაკრეფილი მერჩივნა. მაგ
ბა სინდისის ქენჯნის ტოლფასი იყო, საშინელ
რამ ამ დროს ჩემმა მეგობარმა მოუ
სინდისის ქენჯნას განვიცდიდი საერთოდ სხვა
ლოდნელად ჯიბიდან დანა ამოიღო
ქალების მიმართ: დედა, მეზობელი ქალები, უბ
და მუცელზე მომაბჯინა, – ახლავე თუ
რალოდ ქალები, რომლებიც არც წერენ და არც
არ ჩახვალ, დაგჭრიო. ხის ტოტზე ამ
რაიმე აღსანიშავ საქმეებს სჩადიან. მრცხვენო
გვარმა ძიძგილაობამ იმ დასკვნამდე
და, რადგან მე ამ ქალებიდან გამომყოფდნენ,
მიმიყვანა, რომ უნდა ჩავსულიყავი.
რადგან მე, მათი აზრით, არ ვფიქრობდი, არ
თუმცა აღარც ქვემოთ მოცდა მინ
ვაზროვნებდი, არ ვწერდი ქალურად. ანდა რამ
დოდა და აღარც მისი დაკრეფილი
დენჯერ გამიგია ასეთი რამ: ეგ ქალების ფილმია,
თუთა. ეს არ არის მხოლოდ გოგოს
ან ეგ ქალურ ფილმებს იღებს, და აქ ძირითადად
გამოცდილება, ეს არის ამავდროუ
მელოდრამული,
ლად ჩემი მეგობრის, ბიჭის გამოც
უხარისხო ფილმებია ნაგულიხმევი. წარმოიდ
ხშირად
გადამლაშებული,
დილება. ჩემზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, აქედან
ნენ, ჩვენი პროფესორი კი მას, საილუსტრ აციოდ,
გინეთ, თქვენ რომ უთხრათ რომელიმე თქვენს
ისიც ჩანს, თუ რა წნეხის ქვეშ არის 7-8 წლის ბიჭი,
ნელა და ნაზად ეხებოდაო. განიცდიდა, – მე რა,
მეგობარს, ან ნაცნობ ან უცნობ პოეტს, მწერალს,
რომელსაც საზოგადოება სთხოვს, იყოს ქალზე
აქ ამხელა ქალს ვერ მხედავსო? გასაგებია, რომ
რეჟისორ მამაკაცს: „ძალიან მომეწონა შენი რო
ძლიერი, დაიცვას ის, დაუკრიფოს, მიართვ ას, იყოს
„თავის ბიჭებს” რაღაც მითითებას აძლევს თავის
მანი, საერთოდ არ ეტყობა, რომ კაცის დაწერი
გმირი. პირველ კლასში ვიყავი, როცა ჩემი კლასე
ჭკუით, მაგრამ მე როგორ უნდა მოვექცე კამერას
ლია.“ ანდა „საოცარი ფილმი იყო, საერთოდ არ
ლი ბიჭი მოვიდა, მაჯა შემიმოწმა და თავისას შეა
როგორც ქალი, ეგ სულ ფეხებზე კიდიაო. მე კი
ეტყობა, რომ კაცმა გადაიღ ო.“ დარწმუნებული
დარა. მერე კი ლამის სიყვარულის ახსნ ის ტოლ
მესმოდა ჩემი მეგობარი გოგოსი, და პროფესო
ვარ, ის ან ვერ გაიგ ებს თქვენს კომპლიმენტს, ან
ფასი გრძნობით მითხრა, – რა სუსტი ხარო. ძალიან
რის არაკორექტულობის მიმართ მის გულისტ
ძალიან გაგინაწყენდებათ.
მომეწონა. რადგან მივხვდი, რომ ჩემს კლასელს
კივილს ვიაზრებდი, მაგრამ იმასაც ვხვდებოდი,
„მოგწონთ თუ არა რეჟისორ ქალებთან მუშაო
ამით ვხიბლავდი. ამით იწყება თამაში, რომელიც
რომ ეს პროფესორი ძველი თაობის ადამიანი იყო
ბა?” – 1989 წლის მარტის ნომრის „ახალი ფილ
პირველ რიგში ადამიანების აღქმისა და მათში კო
და მისი სასაუბრო ენაც „ძველი“ გადმონაშთებით
მების“ ინტერვიუდ ან ეს შეკითხვა ყველაზე მეტად
მუნიკაციის ხარისხს აზიანებს.
იყო სავსე. ფაქტია, რომ მას სტუდენტებისთვის უბ
დამამახსოვრდა; ალბათ იმიტომ, რომ რესპო
რალოდ ძალიან მარტივი რაღაცის თქმა სურდა:
დენტების პასუხები უარყოფითი იყო და მათ სიყ
როცა გერმანიის კინოსკოლაში ვსწავლობდი,
81 ვარულს ქალებისადმი და ყველა სხვა კეთილ
რე, საბჭოთა პერიოდში, როცა შემოქმედს ალე
დაც „ცირკის ქალები“, რომლების ასახვაც მხო
შობილ განზრ ახვას ეჭვის ქვეშ აყენებდა. ზოგი
გორიები სჭირდებოდა სათქმელის გამოსახატად.
ლოდ ვახუშტი კოტეტიშვილმა შეძლო თავის
რესპონდენტი პირდაპირ „არას!” ამბობდა, ზოგი
შეიძლება პრობლემა სწორედ ესეც არის, რომ
პოეზიაში. ქართულმა კინომ ჯერჯერობით ვერ
დაახლოებით ასეთ აზრს გამოხატავდა: „ქალს
ქართულ კინოს იმის დიდი ტრადიცია არ აქვს,
შეძლო ასეთი გმირები საკუთარი თხრობის საგ
გააჩნია ...” ან „მე ქალი რეჟისორის არ მწამს ...”,
თავისუფლად, ძალდაუტ ანებლად ასახოს რე
ნად გაეხადა.
ან ქალ რეჟისორთან მუშაობ ას „ნერვების დაზოგ
ალობა, დიდ სისტემასთან შერკინების გარეშე,
დღეს, რაც ქართულ საზოგადოებ ას აკლია, აკ
ვის მიზნით, მხოლოდ ეპიზოდურ როლზე” ვთან
მოგვიყვეს უბრალო გმირებზე, რომლებიც ჩვენს
ლია კინოსაც. ეს არის პირველ რიგში ადამიანე
ხმდ ები. ზოგიც გულწრ ფელად ამბობდა, რომ ძა
სიახლოვეს არსებობენ. ქართული კინო დღეს
ბის დანახვის და აღქმის, მათი გაგების სურვილი.
ლიან უჭირს ქალ რეჟისორთან მუშაობ ა და რომ
ფაქტის წინაშე დგას – მან უნდა დაიწყოს რეალო
ვიდრე კინო შეიქმნება, აუცილებელია იმ ვითა
ეს ძალიან ძნელია. თუმცა უნდა ითქვ ას, რომ
ბის ასახვა და შექმნ ას საკუთარი, ახალი ენა.
რების დანახვა, რაშიც ვარსებობთ, იმ სახეების
რესპოდენტების ერთი მესამედი დადებითად
საინტერესოა, როგორი გმირი ქალები ან კა
აღქმა, რომლებიც ჩვენს სიახლოვეს არიან, იმ
საუბრობდა ქალ რეჟისორებზე, იმაზე, თუ რამ
ცები ეყოლებოდა ქართულ კინოს, 90-იანი და
ადამიანების დანახვა, რომლებიც ჩვენს გარშემო
დენი ისწავლეს მათგან და იმაზე, რომ ის კაცები
შემდგომი წლები კინოს თვალსაზრისით ნა
მოძრაობენ. არ აქვს მნიშვნელობა, ქალი იქნება
ბევრს დაკარგავდნენ, თუ ქალ რეჟისორებთან
ყოფიერი რომ ყოფილიყო. როგორ გავლენას
ფილმის მთავარი პერსონაჟი თუ კაცი, ჩვენ ვერ
არ იმუშავებდნენ. მომდევნო კითხვაზე, თუ რას
იქონიებდა რეალ ობა იმ დროის, ან თუნდაც
შევქმნ ით გმირს, თუ მის გარშემო ის სოციალური
აფასებდნ ენ ისინი ქალში, რესპონდენტები ასე
შემდგომი დროის კინოზე, სადაც კინო წარსუ
ქსოვილი არ გავიაზრეთ, რაშიც გმირი არსებობს.
პასუხობდნ ენ: „სიწმინდეს და პატიოსნებას, ქა
არ არის აუცილებელი შეიქმნ ას
ლურობას ... მოთმინებას, თვინიერებას, ქალო
ფილმი სოციალურ თემაზე, ან რა
ბას. ვერაფრით ვეგუები ქალის ვაჟკაცობას. იგი
იმე საზოგადოებრივ პრობლემაზე.
სათნო და კეთილი უნდა იყოს.” ასევე: „დედობას,
ფილმის,
სიღარიბის
მორჩილებას,
დარგის და მედიუმის ფუნქცია ეს
მრავალი შვილის გაჩენას ...” ამ ჩამონათვლ ის
არაა. მაგრამ მისი ფუნქცია, უფრო
კულმინაციად კი შეიძლება ეს პასუხი მივიჩნი
სწორად კი სპეციფიკა, გმირის შექმ
ოთ: „გარეგნულ მომხიბვლელობას, რომელიც
ნაა, რომელიც მის გარშემო არსებუ
ქალისთვის სამყოფ გონიერებასთან იქნება შე
ლი სოციალური ქსოვილის გარეშე
ხამებული, რადგანაც ძალიან რაციონალისტური
ვერ სუნთქ ავს, არ აქვს სიღრმ ე, არ
ბუნების ქალი განზიდვის ეფექტს ახდენს ჩემზე.”
აქვს მიმართებები სხვა გმირებთან
გაძლებას,
ქმრის
როგორც
ხელოვნების
დარწმუნებული ვარ, რომ დღეს იგივე რესპო
და არის კონტექსტიდან ამოვარდნი
დენტები სხვანაირად გასცემდნენ ამ კითხვას პა
ლი, რომელიც მაყურებელთან კონ
სუხს და ეს სრულიად ბუნებრივია. სხვა რომ არა
ტაქტს ვერ ამყარებს.
ფერი, 1989 წლის მერე ოცდაორ ი წელი გავიდა.
რა არის შემოქმედის პასუხისმგებ
ეს პროცესია, ასე ხდებოდა სხვაგანაც და ასე ხდე
ლობა? მწერლის, სცენარის ავტო
ბა აქაც, ჩვენთან, საქართვ ელოში. ეს ინტერვიუ
რის, რეჟისორის, პასუხისმგებლობა.
იმიტომ კი არ ვახსენე, რომ ვიღაც სექსიზმში ვამ
იმათი, ვინც გმირებს ქმნიან? მათი პა
ხილო, არამედ პირიქით, დღევანდელობასთან
სუხისმგებლობა ადამიანების დანახ
კონტრასტშ ი მოვიხსენიო, რადგან შეიძლება მეჩ
ვაა, განურჩევლად სქესისა, ეროვნე
ვენება, მაგრამ მგონია, რომ ბოლო ოცწლ ეულ ის
ბისა, სექსუალური ორიენტაციის ა თუ
განმავლობაში ჩვენს ქვეყანაში ქალიცა და კაციც
რელიგიური შეხედულებებისა. სწო
საგრძ ნობლად ემანსიპირდა.
რედ ამ აღქმის უნარში გამოიხატე
ისტორიულ და საზოგადოებრივ ცვლილებებ
ბა მისი ხარისხი, როცა ის საკუთარ
თან ერთად კინოც იცვლება და მათში არსებული
გმირებს საზოგადოებ ის მიერ დაკის
გმირების სახეებიც. სწორედ მაშინ, როცა ჟურნალ
რებული ყველანაირი როლისაგან
„ახალი ფილმების“ რედაქციამ ჟურნალს „სინემა“
დამოუკიდებლად ხედავს.
გადაარქვ ა, ამით მან, ასე მგონია, ის ფაქტი იწი
ლი დროის რეფლექციას ახდენს? მაგალითად,
ჟურნალ „ახალი ფილმების“ 1989 წლის ინ
ნასწარმეტყველა, რომ მალე ახალ ფილმებ
ასე მგონია, რომ ძალიან საინტერესო იქნებოდა
ტერვიუ შეიძლება სრულიად არარეპრეზენტი
ზე წერა გაჭირდებოდა. და ასეც მოხდა. 90-იან
ქალი-გმირი, რომელიც მიტინგების მუდმივი სტუ
რებადია, მაგრამ იგი მაინც მოვიყვანე უბრალო
წლებში ფაქტობრივად შეწყდა კინოს არსებობა,
მარია, ან ზვიადისტი, ან ქალი რომელიმე პოლი
მაგალითად, რადგან ასეთი მაგალითი იმის სა
და გაქრნენ გმირები, გმირები რომლებიც არსე
ტიკური შეხედულებებით, რომელსაც რაღაცის
შუალებას იძლევა, დაიბადოს კითხვა – „რა ხდე
ბობდნენ ჩვენს ცხოვრებაში, რომლებიც ქართულ
გულწრფელად სჯერა და იმედები უცრუვდება.
ბა დღეს?“ ამ კითხვის დაბადებას კი, ვფიქრობ,
კინოში უნდა ასახულიყვნ ენ, რომლებიც ახლაც
იმედგაცრუება ხომ ამ დროის მთავარი თემაა.
რეალ ობის დანახვისა და აღქმის გარკვეულ ი
არსებობენ, შეუმჩნეველნი დარჩნენ და, მცირედი
ასევე ძალიან საინტერესო იქნებოდა კაცი-გმ ი
მზაობა უნდა მოჰყვ ეს, და ვინ იცის, იქნებ ისიც კი
გამონაკლისების გარდა, ახლაც შეუმჩნეველნი
რი, რომელიც, თავის მსოფლმხ ედველობიდან
აღმოვაჩინოთ, რაც ახლა არ ჩანს, მაგრამ რაზეც
რჩებიან. არადა, დღევანდელი ქართული კინო
გამომდინარე (თუნდაც ქალთან მიმართებაში),
ოცი წლის მერე აუცილებლად მკვეთრად გამო
თავისუფალია ცენზურისაგან, არ არსებობს კონი
წინააღმდ ეგობებს აწყდება და მარცხდება. ან
ხატული აზრი გვექნება.
უნქტ ურა, სადაც შემოქმედი ვალდებულია, ერთი
მოშიმშილე გმირი, რომელიც რაღაცას ითხოვს;
და უტყუარი „რეალობა“ აღწეროს, როგორც ად
გმირი, რომელიც გამუდმებით იფიცება! ან თუნ
82
ინტერვიუ
თუ გვინდა, რომ ქართული კინო განვითარდეს...
რებულია. ეს შეიძლება იყოს ისეთი მარკეტი,
[ ლელა ოჩიაური ]
როგორიცაა Connecting Cottbus ან, ვთქვათ,
ფრთხილად, მაგრამ მაინც პირ
„შეხვედრები სოფიაში”, მაგრამ იდეა და მენეჯ
დაპირ და რეალური შედეგების
მენტი ერთია. ესაა პროექტების ბაზრობა, სადაც
მიხედვით, შეიძლება ვთქვათ, რომ
ხდება განვითარების პროცესში არსებული პრო
ბოლო დროს ქართულ კინოსთან და
ექტების წარდგენა პოტენციურ კო პროდუსერებ
კავშირებით ახალი და სერიოზული
თან, პოტენციურ დამფინანსებელ პარტნიორებ
მიღწევები შეინიშნება. ამ შემთხვევა
თან, სხვა ქვეყნების ფონდებთან, გაყიდვების
ში, შემოქმედებით პროცესებსა თუ გა
აგენტებთან და სხვა.
დაღებული ფილმების რაოდენობასა
კინოში ჩვენი ყველაზე დიდი პრობლემა საქარ
და ხარისხს არ ვგულისხმობ. საუბ არია
თველოს გარეთ პარტნიორის პოვნაა. რატომაა
ახალი და ძველი კინოპროფესიების
ასე, ისტორიულადაც ადვილი ასახსნელია. ბო
განვითარების, ქართული ფილმების
ლო 15‑20 წელი არაფერი კეთდებოდა, მანამდე,
მსოფლიო ბაზარზე გატანა-დამკვიდ
საბჭოთა კავშირის დროს აბსოლუტურად სხვა
რების,
კინოწარმოების
წყობა იყო და გასაკვირი არაა, რომ კინოპროცე
ახალი ფორმებისა თუ მიმართულე
სებში ჩვენ ისე აქტიურად არ ვართ ჩართულები,
ბების დანერგვ ის, თამაშის ახალი წე
როგორც – მაგალითად ფრანგები ან თუნდაც ეს
სების ათვისებისა და ამ სისტემაში
ტონელები. ბუნებირივია, ჯერ არც ისეთი ძლიერ ი
შესაძლო გამარჯვებების გზების დამკ
საპროდუსერო
ვიდრებისკენ სწრაფვის შესახებ.
როგორც, ეს მოხდა რუმინეთში ან პოლონეთში.
კომპანიები
ჩამოყალიბებულა,
ამ საკითხებზე საუბრობს საქართვე
საერთაშორისო თანამშრომლობისას ეს არ
ლოს კინემატოგრაფიის ეროვნული
გუმენტი აღარ არის საკმარისი იმისათვის, რომ
ცენტრის დირექტორი, თამარ ტატიშ
საქართველოს ვინმემ თავზე ხელი გადაუსვას.
ვილი, რომლის უშუალო იდეებით,
ჩვენ კი ვიცით მიზეზი, მაგრამ არც ერთ კომპა
ხელმძღვანელობითა და აქტივობით
ნიას, როდესაც საქმეზე მიდგება ჯერი, ეს მიზე
იგეგმება და ხორციელდება ყველა ზე
ზი არ აღელვებს. შეიძლება ასეთი საკითხების
მოხსენებული ინიციატივა.
განხილვა მიღებულია პანელსა და დისკუსიაზე (როგორც, ვთქვათ, ჩემი მოხსენება ტრიესტეს
რა სიახლეებია ბოლო დროს კინოცენტრ ში,
ფესტივალის ფარგლებში არსებული პროექ
ქართული კინოწარმოების განვითარების ხელ
ტების ბაზრობის დროს – „როდესაც აღმოსავ
შესაწყობად?
ლეთი დასავლეთს ხვდება”), მაგრამ, როდესაც ბაზრობაზე ქართველი პროდუსერი მიდის, იქ
--- ერთი წელია, რაც კინოცენტრის მუშაობ ა
ზის, როგორც უწოდებენ, „ბიზნეს თუ ბიზნეს”, და
სხვადასხვა კინობაზრობაზე ძალიან გააქტიუ
არანაირი ემოციები, გრძნობები, მიზეზების ძებნა
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
ეროვნული
83
84
კინოში ჩვენი ყველაზე დიდი პრობლემა საქართვ ელოს გარეთ პარტნიორ ის პოვნაა. რატომაა ასე, ისტორიულადაც ადვილი ასახსნელია
საჭირო და საინტერესო აღარაა.
დეს. როდესაც პროდუსერი მოტივაციას წერს,
ბისთვის. მათთან მოლაპარაკებაც კანის ბაზრობის
ამიტომ, სულ ვამბობ, – თუ გვინდა, რომ განვი
რატომ სურს ამ ფილმის გადაღება, ეს, რაც უნ
დროს მოვსინჯეთ. შემდეგ გაფორმდ ა შეთანხმება
თარდეს ქართული კინო, უნდა მოხდეს ამ სფე
და სასაცილოდ ჟღერდეს, კულტურულად უნდა
და წელს უკვე დავაფინანსეთ სასწავლო გრანტი,
როს პროფესიონალიზაცია. მარტო ერთი თუ
იყოს დაწერილი, ნორმალურ ფორმატში.
სა
რომელიც პაპუნა მოსიძემ მოიგ ო. მესამე ხელშეკ
ორი პროდუსერი საკმარისი არაა. არც კინოცენ
ჭიროა საკუთარი სახელის და გვარის, იმეილის
რულებაა „ბოშის” ფონდთან, რომლის დელეგაცია
ტრი – როგორც სახელმწიფო სტრუქტურა – უნდა
და ა.შ. მითითება. რა უცნაურიც უნდა გეჩვენოთ,
ორი თვის წინათ გვყავდა და რასაც ძალიან კონკ
იყოს უფრო აქტიური, ვიდრე კერძო სექტორი.
ეს უნდა იყოს სტანდარტი ჩვენთვის. პრინციპში,
რეტული შედეგი მოჰყვა. მოხდება ე.წ. ინდუსტრიუ
ესეც ანომალიაა. გარკვეულად და უნდა მოხდეს
ეს საკითხი ებმის კინოცენტრის მეორე პრიორი
ლი შეხვედრების ორგანიზება ახალი თაობისთვის.
პროექტების „არაქართულად” განვითარება.
ტეტს – პროფესიულ გადამზადებას, რაც ჩვენთ ვის 2011 წლის ერთ-ერთი პრიორიტეტია და ამ
რას გულისხმ ობს პროექტის „არაქართულად” განვითარება?
კუთხით ორი დიდი პროექტი განვახორციელეთ.
შეიძლება ითქვას, რომ კინოცენტრის საქმია ნობამ შედეგი გამოიღო?
ერთია – „Mini EAVE Georgia” – ევროპული კინოსა და მედიის ბიზნესწარმომადგენლების ტრენინგი. ეს
--- მნიშვნელოვანია, რომ ბოლო 2-3 წელი სა
--- პროექტის განვითარების პერიოდი უნდა
ერთ-ერთი ძლიერი ტრენინგია, ევროპის კავშირის
ქართვ ელომ უფრო აქტიურად დაიწყო მარკე
იყოს აღიარებული როგორც კინოწარმოების
მიერ დაფინანსებული, საიდანაც განვითარებული
ტებზე სიარული, რასაც კონკრეტული შედეგები
მთლიანი პროცესის სრულფასოვანი ნაწილი.
პროექტების 30 პროცენტი შემდეგ იქცევა ფილმად.
მოჰყვა. კანში, 2010 წელს დავიწყეთ „მაია ვორქ
საკმარისი დრო უნდა იყოს იდეის და სცენარის
ეს კინოს სფეროში შთამბეჭდავი სტატისტიკაა მათ
შოფსა” და „იავეზე” ლაპარაკი და 2011 წელს შე
განვითარებისთვის. სცენარის რამდენიმე ვერ
თან პირველი მოლაპარაკება მოხდა შარშან, კანის
დეგი დავდეთ – ჩავატარეთ ტრენინგი და ეს არ
სია უნდა შეიქმნას – გააზრებული და კრიტიკუ
ბაზრობაზე და მარტში, სამხრეთ კავკასიაში პირვე
დარჩა დაპირებად.
ლი. ეს არ უნდა კეთდებოდეს დამფინანსებლის
ლად „იავეს” ჯგუფი საქართველოში შემოვიდა. მეო
ასევე 2010 წელს სტუმრის სტატუსით ვიყავი ფეს
მოთხოვნის გამო. პირველ რიგში, ძლიერი ამბა
რეა „მაია ვორქშოფი” – ასევე ევროპული ტრენინგი,
ტივალზე „მოლოდისტი” უკრაინ აში და კინოცენ
ვი უნდა დაიწეროს და არაერთხელ გადამუშავ
ოღონდ დამწყები პროფესიონალების, სტუდენტე
ტრი წარვადგინე ფესტივალის ფარგლებში ორ
85 განიზებულ მინი პროექტების ბაზრობაზე – BOAT
ვალზე მიმიწვია სტუმრად საკუთარი ხარჯით და
პექტივებმა, სწორი ლობისტების დაქირავებამ
meeting. იქ გაიმართა ჩემი და „ბოშის” ფონდის
მთხოვა პრეზენტაციის გაკეთება, იმის საჩვენებ
და სხვა ინსტ იტუციურმა მხარდაჭერამ.
წარმომადგენლების პირველი შეხვედრა, რაც
ლად, თუ რა ხდება საქართველოში, როგორი
ერთობლივ პროექტად გადაიქცა 2011 წელს.
ფილმებია და ა.შ.
დღეს კინობაზრობებზე ბევრი რეჟისორი და
ვისბადენის კინოფესტივალზე ყოფნის დროს
ისიც ერთგვარი ინდიკატორია, რომ ის ქვეყნე
დის. ე.ი. აქვთ რაღაც წასაღები.
უფრო დეტალურად დავაკვირდი სხვა პატარა
ბი, სადაც მიაჩნდათ, რომ ჩვენ ჯერ ისე ვერ გან
ქვეყნებს და კინოს განვითარების იქაურ ფორ
ვვითარდით, რომ რაიმე საერთაშორისო დონის
--- ფსიქოლოგიური მომენტი – რომ, რაც არ
მებს.
ბევრი მათგანი ჩვენზე ბევრად წინაა. მა
შესაბამისი შევთავაზოთ, ახლა ძალიან გახსნი
ვიცით, იმის გამომჟღ ავნება არ გვეკადრება – რო
გალითად, ყოფილი იუგოსლავია. მათ ჰქონდათ,
ლები არიან. მაგრამ აქ დგება მეორ ე პრობლემა
გორმე უნდა გადავლახოთ. როცა იწყებ რაღაცის
ერთი მხრივ, ნიჭის ამოფრქვ ევის პერიოდი, რაც
– რა მიგვაქვს, რომელი ფილმები?
გარკვევას, საქმე უფრო კარგად გამოდის, ვიდრე
სწორად გამოიყ ენეს თავიანთ პირველ ფილმებში
ახლა ფრთხილად მინდა აღვნიშნო, რომ
იმის მტკიცებისას, რომ ჩვენ დიადი ქართველები,
– ჩედომირ კოლარის, დანის ტანოვიჩისა და ა.შ.
მოთხოვნისა და მიწოდების მომენტი ერთმანეთს
დიდი კინოტრადიციის ერი ვართ. გაიარ ა რაღაც
ნამუშევრებში, რომლებიც 10-12 წლის წინათ წა
უნდა შეესაბამებოდეს.
მატარებელმა და, დაწევაც არა, უნდა გავასწ
მოვიდა და შემდეგ ძალიან სწორი ნიშა დაიკ ავეს.
ვეღარავინ იტყვის, რომ ქართული კინოს მი
როთ, რადგან ვიდრე დავეწევით, ის კიდევ წინ
მიუხედავად იმისა, რომ ერთმ ანეთთან ამდე
მართ არ არსებობს ინტერესი, რადგან საქართ
წავა. იმ ათ წელიწადს ვერ გავივლით თავიდან,
ნი კონფლ იქტი ჰქონდათ, დანარჩენ სამყაროს
ველო არ არის აქტუალური ქვეყანა. და თუ ადრე
რომელიც დავკარგეთ. ისეთი მობილიზება უნდა
დაუპ ირისპირდნენ, როგორც ერთი რეგიონ ი. ეს,
არ იყო, კინოცენტრი შეძლებისდაგვარად ყვე
მოხდეს, რომ შეძლებისდაგვარად ნახტომი გავა
მე თუ მკითხავთ, ჭკუაა და პოლიტიკა. ეს არ ნიშ
ლაფერს აკეთებს, რომ გავჭრათ ნაცნობობის
კეთოთ, და არა ის, რომ 2001 წელს რაც ევროპაში
ნავს, რომ ბოსნიელსა და მაკედონიელს ძალიან
ხაზი თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი მიმართუ
ხდებოდა, ჩვენ 2011 წელს დავნერგოთ.
უყვართ ერთმ ანეთი თუნდაც დღეს, მაგრამ საერ
ლებით. მაგრამ ზუსტად ასე მითხრა სარაევოს
არ მცირდება ეს გასავლელი გზა. ვიცი, რომ
თო საქმისთვის ერთად დადგნენ. და კანისა და
ფესტივალის დირექტორმა, – ერთხელ შეიძლე
ძალიან რთულია, მაგრამ ჩვენს ქვეყანას ასეთი
ბერლინის ფესტივალს თუ გამოვრიცხავთ, ამ სივ
ბა ფესტივალში ჩაგისვათ ფილმი, რომელიც,
მოცემულობა აქვს. თუ გვინდა, უნდა გადავხტ ეთ.
რცეში სარაევოს ფესტივალი ყველაზე ძლიერ ია,
ყველამ ვიცით, რომ შედარებით სუსტია. ამ სივრ
ვფიქრობ, თუ არ წამოვა 3-4 წელიწადში საინტე
რომელზეც ჩადის ყველა მყიდველი, სააგენტოე
ცეში შეიძლება ერთმა თხოვნამ გაჭრას, მაგრამ
რესო კინოისტორიებ ი, ვიტყვი (არ ვიცი, რა პოზი
ბი, დისტრიბუტორები იგივე სელექტორები ჰყავთ.
მეტად არ გამოვა, რადგან ეს შემდეგ ჩემი ფეს
ციიდან), რომ საერთოდ არ უნდა მოხდეს კინოს
პირველი ბაზრობა ევროპის გარეთ – „სინელიკი”
ტივალის რეპუტაციას შელახავსო.
მუდმივი სუბსიდირება. მაგრამ, თუ კინო პრიო
– მათ გააკეთს და ამით ძალიან სწორად დაიმკ ვიდრეს ადგილი.
ახლა ბევრს საუბრობენ რუმინული კინოს შესა ხებ. ვისბადენში იყო დიდი დისკუსია – რუმინული
რიტეტულია და ვეხმარებით, მაშინ სტანდარტე ბიც უნდა დავიცვათ.
ეს რომ ჩვენთან მიმართებაში გააან ალიზო,
კინო დღეს – სადაც ახალი რუმინული კინოს რე
ერთი-ორი ფილმით არაფერი გამოვა. უნდა
სომხეთი, აზერბაიჯანი და საქართვ ელო, იდე
ჟისორები ამბობდნენ, რომ მათ არ აქვთ დიდი
ძალიან ბევრი ვიმუშავოთ ყველამ ერთად განვი
აში, ერთად რომ შეკრა, ძალიან საინტერესო
ფილმების გადაღების საშუალება, მათი ურბანუ
თარების ამ ეტაპზე, რომ უფრო ნაკლებ სარისკო
ბაზარი იქნებოდა. მაგრამ აზერბაიჯ ან-სომხეთს
ლი ისტორიები, სოცდრამები, ერთი ადამიანის
იყოს წარმოება და შემდეგ სეილი. ჭკუას თუ ვის
კონფლ იქტი აქვს, რუსეთ-საქართველოს კონ
ისტორიები არაა მხოლოდ იმით ნაკარნახევი,
წავლით, კარგი იქნება, თუ არა, გამონაკლისები
ფლიქტი აქვს. დიპლომატიურ ი ურთიერთობები
რომ მხოლოდ ასეთი ფილმების გადაღება სურთ;
ყოველთვ ის მოხდება – რომელიღაც ფილმი კარ
არ არსებობს. ის კი არა, თუ რაღაცაზე შეიძლება
უბრალოდ, ითვალისწინებენ, რომ ქვეყანაში არ
გი გამოვა და წინ გავარდება, მაგრამ კინო, რო
ითანამშრომლო, გეოპოლიტიკური მდგომარე
აქვთ ბევრი ფული, „ისტორიული დრამის გადა
გორც ინდუსტრია (როდესაც პროდუსერი თავს
ობაც ცუდ სიტუაციაში გვაყენებს. ისიც კი (ძალიან
ღება თუ მოგვინდება, ან ამერიკული ბლოკბასტე
შეინახავს იმით, რომ პროდუსერია, აღარ მოუ
ვცდილობ, მაგრამ ხანდახან არ გამომდის),
რის, ვერ გადავიღებთ, რადგან ამისი არც დიდი
წევს სხვაგან მუშაობა და საღამოს, რაღაც 2 საა
რომ, ვთქვათ, კინო მაინც დადგეს ამაზე ცოტა
ცოდნა გვაქვს; ამიტომ ვაკეთებთ უამბიციო კინოს,
თით კინოში დაბრუნება) არ განვითარდება. თუ
მაღლა. არ გამოდის ჯერჯერობით, ისე, რო
რომელიც ჩვენთვის არის მისაღები”,– თქვეს მათ.
ისე გვინდა, როგორც ახლაა და ყველაფერი ერ
აღმოჩნდ ა, რომ ყველა არა, მაგრამ რამდენი
თმანეთშია აზელილი, არც ეგ არაა პრობლემა.
ორი წლის წინათ მე თვითონ მაინტერესებ
მე ფილმი იმდენად მისაღები გახდა სხვებისთ
აქამდე მოვსულვართ და რაც გვაქვს, შევინარ
და სარაევ ოსთან თანამშრ ომლობა, ჩემი ძვე
ვისაც, რომ შეიქმნა მითი – თითქოს რუმინული
ჩუნებთ ამაყად. ჩემი პირადი სურვილი, რა თქმა
ლი სამსახურის გამო, და რომ მივწერე ფეს
კინო ყვავის, მაგრამ რეალობა ასეთი არაა. მათ
უნდა, კინოს თვითმყ ოფად სექტორად ჩამოყალი
ტივალის
ძალიან
უფრო ნაკლები დაფინანსება აქვთ, ვიდრე ჩვენ,
ბებაა და ამიტომ მზად ვარ, ნებისმიერ ამპლ უაში
ცნობილია კინოინდუსტრიაშ ი, მიპასუხა, – ჩვენ
მაგრამ იქ პროდუსერებმა კერძო სექტორიც კი
ხელი შევუწყო ასეთ პროფესიონალიზაციას.
თვის საქართველო არაა საინტერესო ქვეყანა იმ
დააინტერესეს და თან ძალიან დაბალბიუჯ ეტი
თვალსაზრისით , რომ ტერიტორიულ ად, ყველა
ან ფილმებს იღებენ. ასე არაა, რომ რუმინული
ზე ბოლო თურქეთია, და იმის იქით ამ ეტაპზე რა
კინო აღზევდა და მორჩა. კი, ძალიან ძლიე
ხდება, არ გვაინტერესებსო.
რი ნამუშევრები იყო, მაგრამ ახლა 10-12-იდან
გორც სასურველი იქნებოდა.
დირექტორს,
რომელიც
როგორ მოხდა, რომ ეკონომიკური რუკა შე ადგინეთ?
წელს კი ვისბადენში, თვითონ მთხოვა შეხვედ
ერთი თუა საინტერესო! ბრენდი შეიქმნა – ახა
--- ეკონომიკური რუკის შედგენა არავის დაუვა
რა. მისი თქმით, იცოდა, რომ ტრიესტეში ვიყა
ლი რუმინული კინო და ყველა ედარება, ისე,
ლებია. ეს საერთოდ არაა კინოცენტრ ის საქმე.
ვით ბაზრობაზე, და „იავეს” შემოყვანის ამბავი
რომ, რას ედარებიან, ზოგმა არც კი იცის. ძა
ჩემთვის და ჩემი თანამშრომლებისთვის ბევრი
გაიგ ეს და, მითხრა, – ვფიქრობ, რაღაც ფოკუსი
ლიან ცოტა ადამიანი ხვდება, როგორ შეუწყო
დამატებითი სამუშაოა , მაგრამ გეტყვით, რატომ
უნდა გაკეთდეს საქართველოზე, როგორც ამო
ხელი ამას ამერიკაში რუმინული ფილმების 2
გადავწყვიტე მისი გაკეთება.
მავალი კინემატოგრაფის ქვეყანაზეო. ამ ფესტი
წლის განმავლობაში რეგულარულმა რეტროს
ბოლო დროს გამოიკვეთა, რომ კინემატოგრა
86
თამარ ტატიშვილი ალან ფონტენსა და რიინა სილდოსთან ერთად (EAVE-ს სემინარზე). თამარ ტატიშვილი და დავით ვაშაძე კანის ფესტივალის გახსნაზე
ფი პოპულარული თემა გახდა სხვა სექტორებ შიც. ყველა ამბობს, რომ კინო მათთვის პრიო
ვისბადენის ფესტივალზე ჩვენმა სტუდენტებ მა რამდენიმე პრიზი აიღეს.
რიტეტულია და ამაში ცუდი არაფერია, მაგრამ
მესამე – ბაზრობა. და როდესაც ასეთი ვითარებაა, რაღა ისეთ ადგილას მიდიხარ, სადაც ეგზოტიკურ ხილად უნდა აღგიქვან, იქ წადი, სადაც აფასებენ
მეშინია არასწორი გადაწყვეტილების. ასეთ
--- საქართველო სამი მიმართულებით იყო
შენსას, ვიღაცას იცნობენ, იცნობენ ქართულ კინოს.
დროს შეიძლება მოხდეს ის, რაც – უნგრეთში;
წარმოდგენილი – მთავარი კონკურსი, სტუდენ
როცა იცი, რომ ასეთი ისტორია არსებობს, ან ის,
ჩაყარეს, ჩაყარეს თანხები ფრომოუშენში და ახ
ტური პროგრამა და ჟიური. სტუდენტებმა მართ
შენს ქვეყანაში რა ხდება... „სადღაც” გაგზავნას, იქ
ლა კინოცენტრს აუქმებენ. ვალში ჩავარდა მთე
ლაც გვასახელეს.
გაგზავნა ჯობს, სადაც გიცნობენ და გელიან...
ლი სექტორი და ამ თანხების ამოსაღებად ბან
ვისბადენის ფესტივალს საქართველო აინტე
საერთოდ, ბაზრობებზე იკვეთება ახალგაზრ
კების ჩარევა გახდა საჭირო. მინი სექტორული
რესებს. ეს განსაკუთრებით აშკარად გამოჩნდა იმ
და თაობ ის მიმართ ინტერესი, კრიტიკოსებიც
კრიზისი აქვთ.
ფონზე, როდესაც რუსეთიდან იყო ძალიან დიდი
და ვისაც სელექტორებს უწოდებენ, კითხულო
ჩვენ ვაკეთებთ რუკას იმიტომ, რომ დავინახოთ,
წნეხი, იმის გამო, თუ რატომ აირჩია საორგანიზაციო
ბენ, ვინ მოდიან, ვინ არიან ისინი? კარგი იქნება
თუ რა მოხდა კინოში – რამდენი ადამიანი დასაქ
ჯგუფმა ასეთი ფილმები – ჩვენი პროფესიონალები
წამოგვეწიოს ჩვეულებრივი, უპრეტენზიო, უბრა
მდა, რამდენი უცხოური ინვესტიცია შემოვიდა. და
თავს კომფორტულად არ გრძნობენ ფესტივალზე,
ლო ფილმები და არა კანისთვის შექმნილი, შემ
აი ვნახეთ, რომ კინოწარმოების ღირებულებების
რადგან თქვენ რუსეთ-საქართველოს კონფლიქტის
დეგ ისინი კანშიც წავა, ვენეციაშიც და ნიუ იორ
ჯაჭვის – წარმოება, პოსტპრ ოდუქცია, სეილ ი –
თემა წამოჭერითო; რაღაც პრობლემებიც შეუქმ
კშიც. ამისთვის, რაც შევძელით გაგვეკეთებინა,
განვითარება დაბალ დონეზეა; ასევე იმისთვის,
ნეს. ფესტივალი ქართველი პროდუსერისთვისაც
ისაა, რომ საგანმანათლებლო პროექტებში, რა
რომ გამოვკვეთოთ სუსტი მხარეებ ი და მათზე ვი
საინტერესო უნდა იყოს, სწორედ ქართული ფილ
საც უფრო პროფესიულ გადამზადებას უწოდებენ,
მუშავოთ.
მებისადმი ინტერესისა და დაფასების გამო – წელს
წელს ფული ჩავდეთ. თუ ამაში სხვა სექტორებიც
ასეთი რამ მოხდა; შარშან მთავარი პრიზი „ქუჩის
დაგვეხმარებიან, და რეჟისორებს თუნდაც სას
დღეებმა” აიღო, შარშანწინ – „გაღმა ნაპირმა”.
ტარტო გრანტებს მისცემენ, ძალიან კარგი იქნება.
მეც ვუყურებ და ვსწავლობ, თუ სად არის გარ ღვევა. ვიფიქრე, რომ ძალიან მნიშვნელოვა ნი იქნება, მომავალი წლიდან გამოვაცხადოთ
რა არის ფესტივალი? ჩემთვ ის ესაა ადგილი, სა
შთამბეჭდავი კინო კოლექტიური შრომის შედე
პროგრამა კინოპროექტების გასავითარებლად.
დაც ხალხი იკრიბება იმისთვის, რომ – ან ანახოს, ან
გია. დღეს საქართველოში ყველამ ბევრი უნდა
თანხა მხოლოდ წარმოებისთვის კი არ მივცეთ,
ნახოს, ან მოიფ იქროს, ერთად რა გააკეთოს. მარ
ვიმუშავოთ და კინოც გამორჩეული გამოვა.
არამედ, „დიველოფმენთ გრანტები” გავცეთ.
ტივად – ერთია კონკურსი, მეორე – მაყურებელი და
87
თანამედროვე ტექნოლოგიები
88
დიალოგი ბლოგიდან
TECHNOLOGIES FOR AVATAR 2 AND 3! [ თამარ ქარუმიძე ]
და კადრების რაოდენობა წამში და, რასაკვირველია, მკვიდ რდება 3D – ანუ მცდელობა, გამოსახულება რაც შეიძლება
როცა ჯეიმს კამერონი 3D Motion Capture კამერას იყენებს, რო
დაუახლოვდეს რეალ ობას.
მელთან ერთად გრაფიკოსების მთელი ჯგუფი სინქრონულად მუშაობს, ყველაფერი დანარჩენი ძველმოდურად ჩანს.
ტექნოლოგიური პროგრესის შედეგად ფილმის შემქმნელე ბის ყურადღება, სამწუხაროდ, ვიზუალურ მხარეზე გადავიდა
ფილმის გადაღება და გაშვება 24 კადრი/წამში სისწრაფით ხდე
და შინაარსს მოაკლდა.
ბა. ლიმიტი აქამდეც ეს იყო, მაგრამ ადამიანი ბუნებრივად უფრო სწრაფად მოძრაობს, ამიტომ, რაც უფრო სწრაფია გადაღების
ძალიან ხშირად გვესმის ფრაზა: „რა მაგარი გაკეთებულია!”,
სიჩქარე, მით მეტად უახლოვდება გამოსახულება რეალობას.
ან „ძალიან მაგარი გადაღებულია!”, მაგრამ... და ფილმი ძა ლიან მალე ეძლევა დავიწყებას.
რამდენი 20 წლის წინანდელი ფილმი გახსოვს სასწაული ეფექტებითა და უინტერესო შინაარსით?
შინაარსის არ ან ვერმოყოლის სიმპტომი თანამედროვე ქარ თულ კინემატოგრაფსაც მძიმე და ჯერჯერობით გადაუჭრელ
ვიტყოდი Terminator 2 da Aliens – ესენიც ჯეიმს კამერონის ფილ
პრობლემად ექცა, მაგრამ არა – ტექნოლოგიური პროგრესის
მებია, რომლებიც, თავის დროისთვის სასწაული ეფექტებით
შედეგად. ჩვენ უცბად გადავახტით ისტორიის მოყოლის აუცი
გამოირჩეოდენ და, მგონი, დროის გამოცდასაც გაუძლეს.
ლებლობას, თან აბსოლუტურად გაუგებარი მიზეზით... მაგრამ დავუბრუნდეთ ტექნოლოგიურ განვითარებას.
ტექნოლოგია იცვლება, კარგი ფილმები კი რჩება სამუდამოდ.
„ციფრული არის რეალობა, ფილმი კი არის ის, რასაც თქვენ წარმოიდგენთ“.
„ტექნოლოგიის პროგრესი, სამწუხაროდ, მათთვის, რომლე ბიც ისტორიებს ფილმების საშუალებით ჰყვებიან, აუცილებ ლად ხელშემწყობი პირობა არაა. საინტერესოა, რას შესძენს 3D დიალოგზე ორიენტირებულ დრამას“. ოლივერ სტოუნი. თუმცა, ალბათ შეუძლებელია “ავატარის” სამყაროს ასეთი ინტენსიურობით გადმოცემა შესაბამისი ტექნიკური შესრუ ლების გარეშე.
დიახ, მაგრამ `ავატარის~ სასწაულებრივი სამყარო 20 წლის შემდეგაც ყველას ემახსოვრება!!! რა შეიცვალა Alien-იდან Avatar-ამდე ამ 25 წლის განმავლობაში? აბსოლუტურად არ შეცვლილა თხრობის ტექნიკა და მეთოდი კა. მოხდა მხოლოდ ტექნოლოგიური ცვლილებები. ციფრული კამერები და პროექტორები სულ უფრო იხვეწება, იზრდ ება პიქსელების რაოდენობა, იზრდება შუქის აღქმის დიაპაზონი
[ თანამედროვე ტექნოლოგიები ]
89
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია სინათლის აღქმის ფართო დინამიკური დიაპაზონი, HDRI ანუ High Dynamic Range Imaging. HDRI არის ტექნოლოგია, რომელიც, კინოფირის მსგავსად, იძლევა ციფრული კამერით სინათლის აღქმის უფრო დიდ დიაპაზონს. 11 წელი გადის „ავატარის” იდეიდან მის რეალიზაციამდე. ეს დრო დასჭირდა კამერონის თავში გაჩენილი ფანტაზიის რეა
ადამიანის თვალს აქვს უნარი, დააბალანსოს განათება, რო
ლობაში გადმოტანას. ამ შემთხვევაში იდეამ ტექნოლოგიურ ი
დესაც ერთდ როულად ხედავს ძალიან ნათელ და ძალიან
განვითარება გამოიწვია. ჯეიმს კამერონი ცვლის მანამდე უკვე
ბნელ ობიექტებს.
არსებულ სტერეოსკოპულ აპარატს. ახალი კამერის ოპტიკა ადამიან ის თვალის იდენტურად მუშაობს.
იგივე პრობლემაა ციფრულ ფოტოგრაფიაშიც. რა ვქნათ, რო ცა ერთ კადრში არის ძალიან ნათელი წერტილი, რომელიც სხვა ექსპოზიციას მოითხოვს, ვიდრე კადრის სხვა ნაწილები? ამ პრობლემის გადაჭრა შესაძლებელია მხოლოდ შემდგომი დიგიტალური დამუშავების შედეგად და ხშირად გამოსახულე ბის ხარისხის ხარჯზე.
ორი, ერთმ ანეთისგან დამოუკიდებელი ობიექტივი იცვლ ის პოზიციას ფოკუსური მანძილის შეცვლის მიხედვით და ქმნის ადამიან ის თვალით შექმნ ილის აბსოლუტურად იდენტურ გა მოსახულებას, რაც მაყურებლის ტვინს (რომელიც ბრტყელ გამოსახულებას გარდაქმნის სივრც ულად) კიდევ ერთი დატვირთვ ისგან ათავისუფლებს. მას არ უწევს ფანტაზიის გაძლიერება, გამოსახულება ისეთად მიეწოდება, როგორც რეალ ობაში არსებობს, და აძლევს პანდორას სამყაროში
იდეალური ვარიანტი იქნებოდა ამ ორი კადრის შეერთება გა
მთელი კონცენტრ აციით შეჭრის შესაძლებლობას, რომლის
დაღების დროს, ანუ ისეთი კამერის მეშვეობით, რომელიც შე
მხატვრ ული ღირებულება ტექნიკური შესრულების მაღალ
არჩევს საუკეთესო ექსპოზიციას კადრის ორივე ნაწილისთვის
ხარისხს არ ჩამოუვარდება.
და იდეალურად შერწყამს მათ. ამაზე წლების განმავლობაში მუშაობს RED.
90
RED DIGITAL CINEMA თბილისში უმეტესობისთვის ნაცნობი სა ხელია. 2005 წელს კომპანია RED-მა გამოუშვა პირველი ციფრული კი ნოკამერა RED ONE, რომელიც ტექნიკური მონაცემებით ცდი ლობს დაუახლოვდეს კინოფირის შესაძლებლობებს. ეს არის კამერა, რომელიც იღებს RAW ფორმატს 4K ხარისხის გამოსა ხულებას, 30 კადრი/წამში სიჩქარით.
4K, ანუ 4000 ჰორიზონტალური პიქსელი, უზარმაზარი წინ სვლაა HD ტექნოლოგიის შემდეგ, რომლის რეზოლუცია მხოლოდ 2K-თი, ანუ 2000 ჰორიზონტალური პიქსელით შე მოიფარგლება. მაგრამ აქაც იქმნება პოსტპ როდუქციის პრობ ლემა. რიგითი კომპიუტერი არ იძლევა 4K ხარისხის მასალის დამუშავების საშუალებას. ამიტომ, უმეტესად ხდება მასალის შეკუმშვა ანუ ხარისხის შეზღუდვა და 2K რეზოლუციამდე შემ
რას ნიშნავს ეს ყველაფერი?
ცირება. რედი გამოსავალს აქაც გვთავაზობს: RED ROCKET დეკოდერის სახით, რომელიც შესაძლებელს ხდის 4K გამო
RAW ფორმატი, ინფორმაციის ყველანაირ ი წინასწარი დამუ
სახულების შეუზღუდავად დამუშავებას.
შავების გარეშე, შენახვის მეთოდია. კამერა იწერს გამოსა ხულებას ფორმით, როგორითაც ის ობიექტივს გაივლის და სწორედ სინათლის აღქმის დინამიკური დიაპაზონის გაზრდის ოპტიმალურ საშუალებას იძლევა. შესაბამისად, RED ONE-ით გადაღებული მასალა მოითხოვს პოსტპროდუქციას – კომპიუ ტერულ დამუშავებას. ამ ნაბიჯის გარეშე RED ONE იძლევა რე ალური შესაძლებლობის შედეგის მხოლოდ ნახევარს. ტექნოლოგიური წინსვლა აქ არ მთავრდება. ბაზარზე ჩნდე ბა ახალი კამერები, ახალი, კიდევ უფრო მაღალი ტექნიკური მაჩვენებლებით: RED SCARLET და RED EPIC, კამერის პროცე სორები MYSTERIUMM და MYSTERIUM MONSTRO, რომლებიც უკვე 28K ხარისხის გამოსახულებას ქმნის. ამისთვის RED მომხმარებელს პოსტპროდუქციის ორ პროგრა მას სთვაზობს: red alert და red rusches, რაც მაქსიმალური ხარის ხის მიღების პროცესს ამარტივებს. (www.red.com)
მიუხედავად იმისა, რომ RED-ს საქართველოში ფართოდ მო იხმარენ, მისი გამოყენების ასეთ მნიშვნელოვან ნაწილს ნაკ ლებად ითვალისწინებენ. სამაგიერ ოდ, დიდი ყურადღება ექ ცევა კადრის რეზოლუციას – გარჩევადობას. ყველაზე დიდი დამსახურებად ითვლება 4K კადრის რეზოლუცია, რაც, რასაკ
ასე რომ, “ავატარ 2” და 3 ალბათ ჩვენთვის ჯერ კიდევ წარმო
ვირველია, თავისთავად მნიშვნელოვანი მახასიათებელია.
უდგენელ სივრცეებში გადაგვისვრის, მაგრამ მაინც:
4K აღნიშნავს კადრში პიქსელების რაოდენობას და მეტყვე
ტექნოლოგია იცვლება, კარგი ფილმები კი
ლებს მის ზომასა და ხარისხზე.
რჩება სამუდამოდ.
[ თანამედროვე ტექნოლოგიები ]
ინტერვიუ
ნახატი ანიმაციიდან “შრეკამდე”...
[ ირინა დემეტრაძე ]
--- დიახ, კომპიუტერი თითქმის საერთოდ არ ვიცოდი. მონიტორს რომ ვხედავდი, ის მეგონა კომპიუტერი... თავი
თანამშრომლობს Warner Bros. Pictures, Sony
დან ნახატ ანიმაციას ვქმნიდი. თბილისში ვსწავლობდი სამ
Pictures, Columbia Pictures და ჰოლივუდის
ხატვრო აკადემიაში. ეს იყო 90-იანი წლები, სამოქალაქო
სხვა წამყვან სტუდიებთან; ადამიანი, რომელ
ომის პერიოდი. მერე სასწავლებლად მოსკოვში წავედი. პა
მაც შექმნა ვიზუალური ეფექტები ისეთ ცნობილ
რალელურად ვმუშაობდი. მაშინ ძალიან ცნობილი იყო ა.ტა
ფილმებში, როგორიცაა „The Day After Tomorrow”,
ტარსკისა და ფ.ხიტრუკის სტუდია „პილოტი”. სწორედ იქ მოვ
„Mr. & Mrs. Smith, „Shrek the Third” და „2012”…
ხვდი მეც. გარკვეული გამოცდილება მივიღე. ჩემი ოსტატი იყო ფ.ხიტრუკი, ცნობილი ანიმატორი. გახსოვთ ალბათ მისი
მისი აზრით, კომპიუტერული გრაფიკა ფანტაზიის რეალიზე
ფილმები – „ფილმი, ფილმი, ფილმი”, „ვინი პუჰი” და სხვები.
ბის ბევრად მეტ საშუალებას იძლევა. დემიურგის როლი გა
…მერე რუსეთში მოხდა ეკონომიკური კრიზისი, ე.წ. დე
კისრია, ქმნი ვირტუალურ სამყაროს, სადაც მანიპულირების
ფოლტი. სტუდიაში გაჩნდა პრობლემები. ხელფასს ვეღარ
ყველა საშუალება შენს ხელთაა.
გვიხდიდნენ. თითქმის შეწყდა ფილმების წარმოებაც. უნგრე
ვისი წყალობით ახდენენ ჯონი დეპი თუ ბრედ პიტი ეკრანზე სასწაულებს? ვინაა ის ადამიანი, რომელმაც შექმნა „ვიზუალური
თის ერთ-ერთმა ცნობილმა ანიმაციურმა სტუდიამ ყველანი სამუშაოდ მიგვიწვია და მეც გავემგზავრე.
ატრაქციონები” და მილიონობით მაყურებელი მონუსხა. გვესა უბრება კომპიუტერული გრაფიკის (ვიზუალური ეფექტების) დი დოსტატი ლოს-ანჯელესიდან, ვალ ხარიტონაშვილი.
ალბათ ამ პერიოდში ჯერ კომპიუტერულ გრაფიკას არ იყენებდით?…
ვალ, ამბობენ, რომ ვიდრე ამერიკაში გაემგზავრებოდით,
--- არა, მხოლოდ ნახატ ანიმაციას ვაკეთებდი... შემდეგ გია
კომპიუტერს მოყვარულის დონეზეც არ ფლობდით. როგორ და
კერესელიძემ, ვისთან ერთადაც ვსწავლობდი თბილისის სამ
იწყო თქვენი კარიერა? რა გამოცდილებით ჩახვედით ამერიკაში?
ხატვრო აკადემიაში, შემომთავაზა ერთობლივი პროექტი.
91
92
საკმაოდ ძვირი და შრომატევადი საქმეა, იმდენად არეალისტურად შექმნა გმირი, რომ სიყალბე არ იგრძნობოდეს
გია ამერიკაში, ვაშინგტონში ცხოვრობდა. ჩავედი ამერიკაში.
მთავარი გმირის შემსრულებელი მსახიობის სახე, მისი სხეული
პროექტი რომ დასრულდა, მიწევდა საქართვ ელოში დაბრუ
კომპიუტერში შევქმენი. ზოგიერთი გმირი კი მთლიანად კომპი
ნება. გიამ გადაწყვიტა, სტუდია გაეხსნ ა, ჩვენი ბიზნესი წამოგ
უტერშია შექმნილი. ფრენის დროს ხელისა და სხეულის მოძ
ვეწყო, რომ ჩემთვ ის სამუშაო ვიზა გაეგრძელებინა. ვაშინგ
რაობას თავისი ენერგეტიკული ველი დაჰყვება გარშემო. ესეც
ტონში, ლოს-ანჯელესისგან განსხვავებით, თითქმის არ არის
ძალიან მნიშვნელოვანი და შრომატევადი იყო. და კიდევ ის,
ანიმაციური სტუდიები. საბოლოოდ სტუდიის დარეგისტრ ირე
რასაც გმირი-დემიურგი ქმნის ფილმში, შესაბამისად, იმასაც მე
ბა ვერ მოხერხდა – მიიჩნიეს, რომ არ გვქონდა სათანადო მო
ვაკეთებდი კომპიუტერული გრაფიკის საშუალებით.
ტივაცია, საკმარისი პროექტები განხორციელებული. ამ დროს გამოვიდა ეკრანებზე „შრეკი”, “სათამაშოების ისტო რია” – კომპიუტერული გრაფიკით შექმნილი ანიმაციური ფილმე
ამბობენ, რომ მალე მსახიობს ეკრანზე კომპიუტ ერული კლო ნი, ორეული ჩაანაცვლებს. ამის პრეცედენტებიც არსებობს...
ბი. გადავწყვიტე, მეც ამეთვისებინა კომპიუტერული გრაფიკა.… --- ხომ გეუბნებით, თუნდაც ბოლო ფილმში „Green Lantern” წარმოიდგენდით მაშინ, რომ „შრეკის” ერთ-ერთი სერიის შემქმნელი თავად გახდებოდით?
მსახიობის მხოლოდ თავი შემორჩა.მიუხედავად ყველაფრი სა, ჯერ ტექნოლოგიები არ არის იმდენად სრულყოფილი. საკმაოდ ძვირი და შრომატევადი საქმეა, იმდენად რეალის
--- არა, რა თქმა უნდა – წარმოუდგენელი იყო...
ტურად შექმნა გმირი, რომ სიყალბე არ იგრძნობოდეს. დროც ბევრად მეტია საჭირო.
ვალ, თუ შეიძლება უფრო დაწვრილებით მოგვიყევით თქვენ
პირადად მე მსახიობზე უარის თქმის აუცილებლობას ვერ
საქმიანობაზე. კონკრ ეტულად, რას და როგორ აკეთებთ? ჩაგ
ვხედავ. თუმცა, ახალ ფილმშიც უამრავი გმირია ჩემს მიერ
ვახედეთ, ასე ვთქვათ, თქვენს პროფესიულ „სამზარეულოში”...
შექმნილი. ხოლო ფილმში „Pirates of the Caribbean: At Worlds End”, გარდა ერთი მეკობრისა, ყველა ჩვენი შემოქმედებაა. მე
--- რეალურად, რასაც მე ვაკეთებ, ის მსახიობს არ შეუძლია.
აქ კიბორჩხალების სცენაზე ვმუშაობდი ძრითადად, და წყლის
დღეს ყველაფერი შესაძლებელია კომპიუტერში შექმნ ა, მაგ
სცენებზე. ბევრად მარტივია მსახიობის გადაღება. კომპიუტე
რამ ბევრად ძვირი დაჯდება, ვიდრე…გადაღება. მაგალითად,
რული გრაფიკით ვაკეთებთ იმას, რაც მსახიობს არ შეუძლია.
ახლა რა ფილმზეც ვმუშაობდი (Green Lantern), მისი მთავარი
ის ხომ ვერ იფრენს, არა? ან თუნდაც აფეთქებები, ნგრევა,
გმირი არის ერთგვარი სუპერმენი, ის დაფრინავს და აკეთებს
სროლა... უფრო იაფია და, რაც მთავარია, შთამბეჭდავიც ამ
ყველაფერს, რასაც განიზრახავს. ანუ ზებუნებრივი ძალის მქო
ყველაფრის ვიზუალური ეფექტებით შექმნა, ვიდრე თუნდაც
ნეა. აქედან გამომდინარე, მისი გარეგანი სახეც და ქმედებები
ტრიუკების ოსტატებთან ერთად. ტრიუკების ოსტატი რომც მო
მოითხოვს არარეალისტურ ვიზუალიზაციას. ამოცანა რთუ
იწვიო და შეასრულოს დავალება, შემდეგ თუ რაიმე დეტალის
ლი იყო, მაგრამ მით უფრო საინტერესო. დავტოვე მხოლოდ
შეცვლა მოგინდა, ვერ შეცვლი, ახლიდან იქნება გადასაღები
[ თანამედროვე ტექნოლოგიები ] ყველაფერი. ეს რთულია და არაა გამართლებული. კომპიუ ტერში კი ყველაფერი შესაძლებელია.
--- ალბათ ასეც არის. ეს ფილმები უწინარესად ამერიკულ ბაზარზეა გათვლილი. ამერიკელებს, უპირველეს ყოვლისა, თავიანთი სამყარო აინტერესებთ. ყველა ფილმი განსხვავე
რა აზრის ხართ „ავატარზე”?
ბულია, სხვადასხვა ამოცანა უნდა გადაჭრა. სულ ცოტა, ხუთი ადამიანი ვმუშაობთ ერთად. მაგალითად, ამ ახალ ფილმში
--- საინტერესოა, მაგრამ, ჩემი აზრით, ზედმიწევნით სტილი ზებულია.
გმირის გარშემო ენერგეტიკულ ველს ყველა, ვინც ფილმზ ე ვმუშაობდით, ამას ჩვენებურად გავაკეთებდით. ამისთვის იქ მნება სპეციალ ური მინი პროგრამა. ამ ფილმში ეს პროგრამა
როგორ გგონიათ, არის თუ არა 3D ახალი ეტაპი ეკრანული
ჩემს მიერაა გაკეთებული და ყველა გრაფიკოსი მას იყენებს.
კულტურის განვითარებისთვ ის – ისეთივე, როგორიც მანამდე
„მისტერ და მისის სმიტში”, სადაც ბევრი სროლაა, ყველამ
ტელევიზია, ვიდეო თუ ციფრული ტექნოლოგიები იყო?
რომ თავისებურად გაკეთოს, მაყურებელისთვის თვალში სა ცემი იქნება ეს სხვაობა. ერთიდაიგივე იარაღი ერთ ეპიზოდში
--- დღეს უკვე პრაქტიკულად ყველა ფილმი 3D-ში კეთდე
ერთნაირად გაისვრის, მეორეში – მეორენაირად.
ბა. სტუდიამ, სადაც „შრეკზე” ვმუშაობდი, გამოაცხადა, რომ უკვე მხოლოდ ამ ტექნოლიგიით განაგრძობენ მუშაობას.
ხმოვან ეფექტებს სხვა ადამიან ები აკეთებენ?
ამასთანავე კომპიუტერული ანიმაციაც უფრო განვითარდება. --- მაგალითად „შრეკზე” და სხვა ანიმაციურ ფილმებზე ხმას ფილმში „მისტერ და მისის სმიტი”, ბრედ პიტის და ანჯე
წინასწარ იწერენ ხოლმე; ანუ მსახიობი წინასწარ წერს ტექსტს
ლინა ჯოლის მონაწილეობით, რომელი ეპიზოდებია თქვენი
და მერე ამას ამთხვევენ გამოსახულებას. მხატვრულ ფილმზ ე
გაკეთებული?
ძირითადად ცოცხალი ხმა იწერება და მერე ედება ეფექტები და „ხმაურები”. მე ეგ უკვე არ მეხება, მე მხოლოდ ვიზუალურ
--- სახლის აფეთქება, სროლები. მსახიობები მხოლოდ უმიზნე
ეფექტებს ვაკეთებ.
ბენ იარაღს, ყოველგვ არი გასროლის გარეშე. ხშირად სავსებით ჩვეული, ბუნებრივი მოვლენების ეფექტს აც ვქმნი. ანუ კადრს შ ი და ატმოსფეროს კონსტრუირებას ვახდენ. ფილმშ ი „I Am Legend”
პოსტპ როდუქციის ეტაპზე ერთვ ებით წარმოებაში? რა ქვია იმ ტექნოლოგიებს რასაც თქვენ იყენებთ?
გმირები ზომბები არიან. მათ დღის სინათლის ეშინიათ. ჩემი ამოცანა იყო, სასპენსი შემექმნა კადრში, სადაც დღის სინათლე
--- ჩემს პოზიციას აქ ეძახიან post production computer anima
შემოდის. კომპიუტერში გავაკეთე მზის სხივის მტვრის მაგვარი
tion. არის კიდევ visual effects, special effects. პირველი პოსტპ
პატარა ნაწილაკები, უფრო ნატურალისტური რომ ყოფილიყო.
როდუქციის ეტაპზე კეთდება, მეორე – გადაღებების დროს. მე
წარმოიდგინეთ კამერაში out of focus ჩანს ეს წერტილები. ეს იმ
visual effects-ზე ვმუშაობ.
დენად ბუნებრივია, ნატურალისტური – ეფექტის შთაბეჭდილე ბას არ ტოვებს, და თან იქმნება ატმოსფერო.
საუბრის დასაწყისში ხიტრუკი და ტატარსკ ი ახსენეთ. აქვს თქვენთვის არსებითი მნიშვნელობა იმას, ხატავთ სამყაროს,
ამბობენ, არანოვსკი თავის ფილმებში არ იყენებს კომპიუ
თუ კომპიუტერში ქმნით?
ტერულ გრაფიკას, და თითქოს ყველა ეფექტი კუსტარულადაა გაკეთებული…
--- ორივე საინტერესოა. უბრალოდ კომპიუტ ერს მეტი შესაძლებ ლობები აქვს – ფანტაზიის რეალიზაციის უფრო მეტი საშუალებაა.
--- თუ კომპიუტერულ გრაფიკას არ იყენებს, მე მისი ფილმები არ მეცოდინება.
კომპიუტერში შეგიძლია შექმნა გარემო, ბუნება და მერე კამერით აამოძრავო. ნახატზე კი თუ რაიმე გინდა შეცვალო, ყველა ნახა ტი თავიდან უნდა შეასრულო. კომპიუტერში დახვეწის ან შეცვლის
ვალ, ემერიჰის სურათები „The Day After Tomorrow” და
მეტი საშუალებაა, თუნდაც ფაქტურის მხრივ. დავუშვათ, დახატე
„2012” ფილმ-კატასტროფის ჟანრს მიუკ უთვნება. ეს ძალიან
ბოთლი. შეგიძლია ბოთლი შუშის გააკეთო, მეორე თიხის. ხელით
გახმაურ ებული ნამუშევრებია. შეგიძლიათ რაიმე გაიხსენოთ
კი თითოეული ცალ-ცალკე უნდა დახატო. კომპიუტერში ერთს
ამ ფილმებზე მუშაობის პროცესზე?
დახტავ და მერე რასაც გინდა, იმას გაუკეთებ. ნახატი ანიმაცია უკვე თითქმის აღარც არის. ამ კუთხით მხოლოდ დისნეი აგრძე
--- „2012” მუშაობის პროცესში დამავალეს კაპიტოლიუ მის შენობის დანგრევის გრაფიკა. ოთხი ეპიზოდი იყო
ლებს მუშაობას, მაგრამ, შესაძლოა, გაქრეს კიდევაც.
–
კაპიტოლიუმი შუაზე იყოფა, ეს ნაწილები ერთმანეთს ეცემა
კინოშიც არის მსგავსი ტენდენცია – ფირს ვგულისხმობ...
და ასე შემდეგ. თვეზე მეტ ხანს ვმუშაობდი ამ ეპიზოდზე. მერე რეჟისორმა გადაწყვიტა, რომ ეს სცენა არ შევიდოდა ფილმში. მაგრამ, საქმე დამასრულებინეს. იქნებ კაპიტოლიუმის დანგრევა იმ მითოლოგიის ნაწი
--- უკვე ფილმებსაც მწვანე ფონზე იღებენ და სხვა დანარ ჩენს მერე კომპიუტერში ქმნიან. ჰობი თუ გაქვთ?
ლია, რაც აქტუალ ურია ემერიჰისთვის – სამყაროს დასასრუ ლი, უფრო სწორად – ცივილიზაციის, რისი სიმბოლოც თანა მედროვე მსოფლიოში ამერიკაა.
--- ფოტოგრაფია. კომპიუტერული ანიმაციაც ჩემთვ ის ჰობია. ეს არ არის მხოლოდ პროფესია.
93
94
ბოშის ფონდის პროგრამა საქართველოში [ ქეთი დანელია ]
ვრებს გარეთ. რობერტ ბოშის ფონდი მოიცავს
რაფისტებს პირველი ნაბიჯების გადადგმაში.
6 სფეროს, მათ შორის ფილმის თანაპროდუსი
ივლისის ტრენინგების დროს მონაწილეები გა
2010 წლის ოქტომბერში თამარ ტატიშ
რების პროექტს აღმოსავლეთ გერმანიასა და
ეცნობიან დაფინანსების მოპოვების ალტერნა
ვილმა (კინოცენტრის დირექტორი)
აღმოსავლეთ ევროპას შორის.
ტიულ გზებს, ფესტივალების მნიშვნ ელობას და
დამიბარა და მითხრა, – ქეთი, აი პრო
საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული
მონაწილეობის მიღების წესებს, ბიუჯეტის შედგე
ექტი, რომელიც უნდა განვახორციე
ცენტრის მიერ 2010 წლის მაისში, კიევში „მოლო
ნას და პროექტის სწორად წარდგენას მომავალი
ლოთ. მეც, ახალგაზრდების იმედით
დისტის” კინოფესტივალზე წამოწყებული პროექ
თანაპროდუსერისთვის. ისწავლიან და გამოცდი
და ამ პროექტით მოხიბლული, ავენთე
ტი 2011 წლის ივლისში უკვე ხორციელდება. 2011
ან იმ უნარებს, რომლებიც მომავალში აუცილებ
და ამის შემდეგ კინოცენტრი ბოშის
წელს რობერტ ბოშის ფონდი ღიაა ქართველი
ლად გამოადგებათ. შეხვედრების შედეგად გერ
ფონდის მოხიბლვას ცდილობს, რომ
კინემატოგრაფისტებისთვ ის.
მანელი პროდუსერები შეარჩევენ პროექტებს,
საქართველო იმ ქვეყნების სიაში შეი
10-11 ივლისს საქართველოში განხორციელ
და შემდეგ ეტაპზე ამ პროექტებს თავად შეიტანენ
ტანონ, რომლებსაც 70.000 ევრომდე
დება ბოშის ფონდის და საქართველოს კინემა
ბოშის ფონდის მიერ გამოცხადებულ თანადაფი
დაფინანსებაზე მიუწვდებათ ხელი. ეს
ტოგრაფიის ეროვნული ცენტრის საერთო პრო
ნანსების კონკურსში.
ის თანხაა, რომლითაც საკმაოდ ხელ
ექტი, ინდუსტრიული შეხვედრების სახით.
გაშლილად
გადაიღებს
რეჟისორი
მოკლემეტრაჟიან ფილმს.
თუ რა მნიშვნელობა აქვს ასეთ პროექტს ჩვენი
ჩვენი მთავარი მიზანია, ახალგაზრდა რე
ქვეყნისთვის, შეგიძლიათ თავად გაიგოთ ნიკო
ჟისორებს და პროდუსერებს საერთაშორისო
ლაი ნიკიტინისგან, რომელსაც კანში სამუშაო
დონის პროექტის განხორციელების საშუალება
ვიზიტის დროს გავესაუბრე.
ბოშის ფონდი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი და წარ
მივცეთ. კინოცენტრისთვის უმნიშვნელოვანე
ნიკოლაი ნიკიტინი (მოკლე ბიოგრაფია) არის
მატებულია გერმანიაში. იგი არსებობს 1964 წლი
სია ახალი ტალანტების აღმოჩენა და მათთვის
ბერლინალეს კინოფესტივალის აღმოსავლეთ
დან, ასოცირდება რობერტ ბოშის კომპანიასთან
ალტერნატიული დაფინანსების გზების ჩვენება
ევროპის ქვეყნებიდან ფილმების სელექციონერი;
და აკონტროლებს კომპანიის 92%-ს.
ფონდი
დიდი კინოინდუსტრიის სფეროში მოღვაწეო
ასევე ვისბადენის კინოფესტივალის სელექციო
იზიარებს რობერტ ბოშის ხედვას და ახორციე
ბისთვის. ბოშის ფონდის ეს პროექტი იდეალურ
ნერი; არის მრჩეველი თალენტ ჩამპუს, the Cop
ლებს მრავალ პროექტს გერმანიაში და მის საზღ
საშუალებას აძლევს ახალგაზრდა კინემატოგ
roduction Market, the World Cinema Fund; იყო ჩიკა
[ ინდუსტრია ]
95
გოს, ჰამბურგის, კარლოვი ვარის, ობერჰაუზენის,
ძალზედ მოხარული ვიყავი ამ პროექტში ჩაბ
ვიწყებთ თანამშრომლობის დამყარებას გერ
პალიჩის, პილზენის, სარაევ ოს, სოჭის, სოფიას,
მით, რადგან გერმანიასა და ევროპაში არსე
მანელ თანაპროდუსერებსა და ქართვ ელ კინე
ტამპერეს, ტალინის და თელ ავივის საერთაშო
ბულ სიტუაციას ვიცნობ. მოხარული ვარ ვითა
მატოგრაფისტებს შორის.
რისო ფესტივალების ჟიურის წევრი;
ნამშრომლო ფონდთან, რომელიც ყურადღებას
ესწრება
მრავალ ფესტივალს მსოფლიოს მასშტაბით;
ამახვილებს
არის FIPRESCI-ის და ევროპული კინოაკ ადემიის
ტებზე, რომელთათვისაც უფრო მნიშვნელოვა
ახალგაზრდა
კინემატოგრაფის
რატომ საქართვ ელო?
წევრი; რობერტ ბოშის ფონდის ჟიურის წევრი.
ნია ფილმების გადაღება, ვიდრე ეკონომიკუ
--- საქართველოში ჩამოსვლამ და ეროვნული
რი სარგებელი. ეს პროექტი გარკვეულწილად
კინოცენტრის მიერ გაწეულმა მასპინძლ ობამ
როგორ მუშაობს რობერტ Bosch Stiftung და
„თავისუფალი ფულია”, ანუ მხარდაჭერა ნიჭიერი
დამარწმ უნა, რომ ამ ქვეყანაში კარგი რამ ხდება,
რატომ აინტერესებს მას ახალგაზრდა კინემა
კინემატოგრაფისტებისთვის გერმანიიდან, ცენტ
არიან ახალგაზრდ ა ნიჭიერი კინემატოგრაფის
ტოგრაფისტები?
რალური და აღმოსავლეთი ევროპიდან, ახლა
ტები. თუ გადავხედავთ ბოლო სამი წლის მან
კი – კავკასიიდ ანაც. ფონდი საშუალებას იძლევა
ძილზე შექმნილ სადებიუტო ფილმებს, ვნახავთ
--- Robert Bosch Stiftung ძირითადად მუშაობს
შეიქმნას ფილმები. ჩვენ არ მოვითხოვთ ჩადე
გორგი ოვაშვილის შესანიშნავ ნამუშევარს, რო
საერთაშორისო ურთიერთობების, ჯანდაცვისა
ბული თანხების უკან დაბრუნებას და ვიძლევით
მელიც წარდგ ენილი იყო ბერლინში, GoEast-ზე,
და განათლების სფეროებში, მაგრამ აგრეთვე
სრულ თავისუფლებას გადაღებებთან დაკავში
რომელიც ახლო კავშირშია Bosch-ის პრემიას
დაკავებულია კულტურული განვითარების და
რებით. ეს პროექტი უსასყიდლოა, დამოუკიდე
თან, ფილმი დაჯილდოვდა და მან ბევრი იმოგ
კულტურათაშორისი ურთიერთგ აგების საკითხე
ბელი და შინაარსზე ორიენტირებული.
ზაურ ა ფესტივალებზე.
ბით. იგი შეიქმნა საფრანგეთში და შემდეგ გავ
ჟიური პროფესიონალებისგან შედგება, რომ
ბერლინში წარმოდგენილი იყო კიდევ ერთი
რცელდა ცენტრალურ ევროპაში. გარკვეულ
ლებიც ყურადღებას აქცევენ არა იმდენად ბიუ
ბრწყინვალე ფილმი „სუსა”. როტერდამში აჩ
მომენტშ ი კინო კარგი თანამშრომლობის საშუა
ჯეტს, არამედ ფილმის შინაარსს.
ვენეს „ქუჩის დღეები”. ანუ რაღაც ხდება, გარკ
ლება აღმოჩნდ ა, რაც ხელს შეუწყობდა კულტუ
მადლიერ ი ვარ, რომ ვმონაწილეობ პროექტ
ვეულ ი ძვრები შეიმჩნევა. ასევე უნდა გვახსოვ
რათაშორის დიალ ოგს გერმანიას, ცენტრალურ
ში, რომელიც ხელს უწყობს ახალგაზრდა კინემა
დეს, რომ საქართველოს დიდი კინოისტორია
და აღმოსავლეთ ევროპას შორის.
ტოგრაფისტებს.
აქვს, „ვგიკ”-ის შემდეგ მეორე დიდი კინოსკოლა
96
„ბოშის ფონდის” წარმომადგენლები: ნიკოლაი ნიკიტინი და ფრანკ ალბერსი
ჩემთვ ის მნიშვნელოვანია, რომ პასუხს ვაგებ არა მარტო საქართველოზე, არამედ მთელ ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაზე
სწორედ ქართვ ელებმა შექმნეს. ჩემთვის მნიშ
ეს პროცესები ძალიან გვაინტერესებს. უკვე ვახ
ჟისორი მიკაელა კეზელე, რომელიც ჩემი ახლო
ვნელოვანია, რომ პასუხს ვაგებ არა მარტო სა
სენე ლევან კოღუაშვილი, რომელიც მშვენივრად
მეგობარი გახდა. ფილმი იყო ნომინირებული
ქართველოზე, არამედ მთელ ცენტრალურ და
ასახავს საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს,
ოსკარზე, მიიღო არაერთი ჯილდო. ეს სურათი
აღმოსავლეთ ევროპაზე, ანუ ასევე თვალყურს
ნარკოტიკებით ვაჭრობას, ნარკომანიას, მკვლე
ასახავს ბალკანეთის ომის ჭრილობებს. უჩვე
ვადევნებ რუსულ ფილმებს. ვამჩნევ, რომ კარგ
ლობებს, კრიმინალს. აღსანიშნავია, რომ ახალ
ნოდ ის არ შეიქმნებოდა. ახლა რეჟისორი პირ
ფილმებს ქმნიან რუსეთში მცხოვრები ქართვე
გაზრდა რეჟისორები არ გაურბიან თანამედროვე
ველ მხატვრულ ფილმზე მუშაობს, მან თავისი
ლი კინემატოგრაფისტები და საქართვ ელოში
პრობლემებს და არ იმალებიან წარსულის ბედნი
ადგილი დაიმკვიდრა. კიდევ ერთი მაგალითია
მცხოვრები სხვა ეროვნების რეჟისორები. გავლე
ერ დღეებში. იგივე შეიძლება ითქვ ას ფილმებზე
გერმანულ-რუმინული ფილმი, რომლის რეჟი
ნა საკმაოდ ძლიერია, მაგრამ ჩვენ გვსურს მო
„სუსა” და „გაღმა ნაპირი”. ამ ფილმებმა დამანახა,
სორები – ადა სოლომონი, პოლ ნეგუესკუ და
ვიცვათ მთელი რეგიონი. ასე რომ, ვიწყებთ სა
რომ რეჟისორები სწორ გზას ადგანან. ამაში მათ
დევიდ ლინდნერი ახლა ერთად მუშაობენ, უკვე
ქართველოთი, შემდეგ – სომხეთი. გარდა ამისა,
თან საუბარმაც დამარწმუნა. გარდა ამისა, ძალი
ჩვენი მხარდაჭერის გარეშე. ეს პროექტი არის
ჩამოგვყავს აზერბაიჯანელი კოლეგები თბილის
ან მნიშვნელოვანია თანაპროდუქცია. ახალგაზრ
პლატფორმა ახალგაზრდ ა კინემატოგრაფისტე
ში. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ საქართვე
და ქართვ ელი რეჟისორები საინტერესო თემებზე
ბისთვ ის. ჩვენი მიზანია, მათ გზა გავუკვალოთ,
ლოა საწყისი წერტილი, მაგრამ ასევე ხაზგასმით
საუბრობენ, რაც ძლიერ დააინტერესებს უცხოელ
შემდეგ კი ისინი დამოუკ იდებლად აგრძელებენ
უნდა აღინიშნოს, რომ ეს გამჭვირვალე სისტემაა
მაყურებელს და ევროპელ თანაპროდუსერებს.
მუშაობ ას და თანამშრომლობას.
და მონაწილეობა ყველა კავკასიელს შეუძლია.
ეს თემები თანამედროვეა და მგრძნობიარე, რაც
2011 წლის მაისში კინემატოგრაფიის ეროვნუ
ეს ღია, გამჭვირვალე და ყველასთვის ხელმი
დამფინანსებლების და თანაპროდუსერების ყუ
ლი ცენტრ ის და ბოშის ფონდის მიერ გამოცხა
საწვდომი პროგრამაა.
რადღებას იქცევს.
დებულ კონკურსში 34-მა პროექტმ ა მიიღო მონაწილეობა. აქედან ინდუსტრიული შეხვედ
რა აღმოაჩინა ბოშის ფონდმა საქართვ ელო ში ყოფნისას?
თქვენ აღმოაჩინეთ ახალგაზრდა ნიჭიერი რეჟისორები, რომლებმაც მოგვიანებით სახელი გაითქვეს. შეგიძლიათ დაგვისახელოთ ისინი?
--- უპირველეს ყოვლისა, თვით საქართვ ელო
რებისთვის შეირჩა 11 პროექტი. საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრ ი წარმატებებს უსურვებს თითოეულ პრო ექტს იმ გრძელ გზაზე, რომელსაც საბოლოოდ
და მისი პეიზაჟები, თბილისი, რომელიც ცოცხა
--- ყველაზე საინტერესოა შემოქმედებითი გუნ
კინოთეატრებამდე მივყავართ. ერთი პროექტის
ლი და თვალწარმტაცი ქალაქია. აქ დავინახეთ
დის მხარდაჭერა. შესანიშნავი შეგრძნებაა, რო
ფილმად განხორციელ ების შემთხვევაშიც კი,
უზარმაზარი პოტენციალი. შევხვდით ახალგაზრ
დესაც შენი ხელშეწყობით პროექტი ფილმად
ჩვენი მხრიდან კიდევ ერთი მნიშვნ ელოვანი ნა
და კინემატოგრაფისტებს და აღმოვაჩინეთ, რომ
იქცევა, შემდეგ იმსახურებს კოლეგების მოწონე
ბიჯი იქნება გადადგმული კინოსექტორის განვი
მათი შემოქმედებითი აზროვნება შესანიშნავად
ბას, იღებს ჯილდოებს ფესტივალებზე. მაგალი
თარებისთვ ის.
ავლენს საქართველოში მიმდინარე პროცესებს.
თად, გერმანულ-სერბული ფილმი „მილანი”, რე
[ თანამედროვე ტექნოლოგიები [ ინდუსტრია ]
BOP
შემოქმედებითი ეკონომიკა. საქართველოს კინოსექტორის ეკონომიკური შესწავლა. რას ნიშნავს ეს?
97
98
როკავშირის მასშტაბით. მთლიან შიდა პროდუქ
სახებ. იგი შეიქმნა ლონდონში 1999 წელს. მი
ტში ხელოვნების სფეროდან მიღებული მოგების
სი პროგრამა გულისხმობს სხვა ქვეყნებისთ
„მხატვრული გამოხატვის შე
წილით ბრიტანეთს წამყვანი ადგილი უკავია მსოფ
ვის ბრიტანეთის გამოცდილების გაზიარებას
სანიშნავი მანერა, ნიჭიერების
ლიოში. UNESCO-ს მონაცემებით, კულტურული
შემოქმედებითი ეკონომიკის კუთხით, რაც თავის
ზეიმი, მზადყოფნა ახალი გავლენები
პროდუქციის წარმატებული ექსპორტის თვალსაზ
მხრივ ზეგავლენას ახდენს განათლებაზე, ეკო
სა და ექსპერიმენტებისთვის არ არის
რისით, ბრიტანეთი შეერთებულ შტატებსაც კი უსწ
ნომიკურ რეგენერაციასა და საერთაშორისო
მდიდარი ქვეყნების პრივილეგია.
რებს. მხოლოდ ლონდონი ბრიტანეთის მთლიანი
კონტაქტებზე.
ეფექტური განვითარების გზით, შე
შემოქმედებითი ეკონომიკის 40%-ს ითვლის.
[ მაია ყიფშიძე ]
საქართველოს ეროვნულმა კინოცენტრმა ასე
მოქმედების ეს წყაროები ახალ შე
ბრიტანეთის საბჭო, რომელიც საქართველოში
ვე მიმართა BOP Consulting-ს, ერთ-ერთ ლიდერს
საძლებლობებს აძლევს განვითარე
1993 წელს გაიხსნა, არის საერთაშორისო ორგა
ამ სფეროში, რომელსაც გაწეული აქვს ტექნიკუ
ბად ქვეყნებს, გაზარდონ მათი წილი
ნიზაცია, რომელიც ემსახურება კულტურული და
რი და საკონსულტაციო მომსახურება მრავალი
მსოფლიო ვაჭრობაში და დაწინა
საგანმანათლებლო შესაძლებლობების განვითა
ქვეყნისთვის (მაგ. სამხრეთ აფრიკის რესპუბლი
ურდნენ მატერიალური დოვლათის
რებას. იგი მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის ხალხს
კა, ბრაზილია, ჩინეთი). იგი დაარსდა 1997 წელს.
შექმნის ახალ სფეროებში”.
ბრიტანეთის შემოქმედებით იდეებთან აკავშირებს
მათი ექსპერტები იკვლევენ, თუ როგორ ეხმარება
და აძლევს მათ სწავლის შესაძლებლობებს, ანუ
კულტურა და შემოქმედება სოციალურ და ეკონო
(UNCTAD-ის XI კონფერენციაზე გაკეთებული მოხსენება, სან
ამყარებს ხანგრძლივ კონტაქტებს ბრიტანეთსა და
მიკურ წინსვლას, როგორია საჯარო პოლიტიკა
პაულო, ბრაზილია, 2004 წლის ივნისი)
მრავალ სხვა ქვეყანას შორის. ამდენად, ძალიან
კულტურულ და შემოქმედებით სექტორში. მათი
გაგვახარა საქართველოს ეროვნული კინოცენტ
მომხმარებლები არიან ნაციონალური და საერ
მთელ მსოფლიოში „შემოქმედებითი ეკონომიკა”
რის დირექტორის, თამარ ტატიშვილის წინადადე
თაშორისო სააგენტოები, მაგ. UNESCO, ევრო
მოიაზრება გლობალური ეკონომიკის მნიშვნელოვან
ბამ – ერთობლივად განგვეხოციელებინა საქარ
კომისია, DCMS, NESTA, ბრიტანეთის კინოსაბჭო,
და მზარდ ნაწილად. მთავრობები და ადგილობრივი
თველოს კინოსექტორის ეკონომიკური კვლევა,
ხელოვნების საბჭო და სხვა (დეტალური ინფორ
ხელისუფალნი დღითიდღე აღიარებენ მის მნიშვნე
რადგან კინო არის ერთ-ერთი ცამეტი სხვა შემოქ
მაცია იხილეთ ვებ-გვერდზე: www.bop.co.uk).
ლობას დასაქმების, მატერიალური დოვლათის შექ
მედებითი სექტორიდან, რომელთა შორის არის
აპრილში BOP-ის ორმა ექსპერტმა (ჯოზეფინ ბერ
მნისა და კულტურის განვითარების თვალსაზრისით.
– რეკლამა, არქიტექტურა, დიზაინი, მოდა, ვიდეო
ნსი, დირექტორი და რიჩარდ ნეილორი, კვლევითი
თამაშები, მუსიკა და საგამომცემლო საქმე და ა.შ.
განყოფილების ხელმძღვანელი) ჩაატარა სემინა
თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ბრიტანეთი ლიდერია ამ სფეროს განვითარებაში. ბრიტანეთს
ორიოდე სიტყვა ბრიტანეთის საბჭოს „შემოქ-
რები საქართველოს კინოსექტორის ეკონომიკური
აქვს ყველაზე დიდი შემოქმედებითი სექტორი ევ
მედებითი ინდუსტრიების” განყოფილების შე
შესწავლის საკითხებზე, მათ ასევე გამართეს პრე
[ ინდუსტრია ]
99
ზენტაციები როგორც საქართველოს საკანონმ
დუქცია, ხოლო ქართული ფილმები წარმატებით
ას, რომელსაც სხვადასხვა მიზნით გამოიყენებს
დებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების
გავიდა საერთაშორისო ბაზარზე.
(საერთაშორისო კინოფონდებში წინადადებების
წარმომადგენლებთან, ისე სხვა დაინტერესებულ
ქართული კინოსექტორის ეკონომიკური შესწავ
გაგზავნა, მთავრობისა და დაინტერესულ პირე
პირებთან. საქართველოში ჩამოსვლამდე BOP-მა
ლა პირველი ნაბიჯია საქართველოს შემოქმედე
ბისთვის ანგარიშის ჩაბარება და სხვა) პირველი
შეისწავლა საქართველოს პოლიტიკა კინოს სფე
ბითი ინდუსტრიების ეკონომიკურ შესწავლაში,
კვლევის საწყისი მონაცემები განსაზღვრავს მო
როში და განიხილა მსოფლიოს ხუთი ქვეყნის კინო
რაც აუცილებელია ამ სფეროს განვითარებისთ
მავალში სექტორის ზრდასა და წარმატებას, ასე
პოლიტიკის მოდელი, რათა გამოევლინა საქართ
ვის სტრატეგიული მიდგომის შესამუშავებლად
ვე საშუალებას მოგვცემს, გავაკეთოთ შემდგომი
ველოსთვის ყველაზე მისაღები ვარიანტი.
და იმ შესაძლო ეკონომიკური სარგებლობის გა
ეკონომიკური ანალიზი (კინოსექტორის წილის
სარკვევად, რაც მოაქვს კინოს ურთიერთკავშირს
გამოთვლა მთლიან შიდა პროდუქტში, კინოსექ
მასთან ახლო მდგომ სექტორებთან (ტელევიზია,
ტორის საჭიროებებისა და პერსპექტივების გამოვ
ქართულ კინემატოგრაფიას ღრმა ისტორიული
მუსიკა, რეკლამა, თეატრი). მოცემული კვლევა
ლენა და სხვა). მიღებული საბაზისო ინფორმაცია
ფესვები და დიდი მიღწევები აქვს. ბოლო ხანებ
გულისხმობს თვისობრივი და რაოდენობრივი
გახდება მომავალი კვლევების საფუძველიც.
ში ექსპერტები სულ უფრო მეტად მოიაზრებენ
მონაცემების შეგროვებას, რაც დაგვანახებს, თუ
ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ პროექტს თა
საქართველოს როგორც ერთ-ერთ ყველაზე პერ
როგორ შეუძლია კინოსექტორს გლობალურ
ვიდანვე ჰქონდა საქართველოს კულტურის და
სპექტიულს მცირე ხარჯებით თანაპროდუქციის
კონტექსტში საქართველოს წარმოჩენა.
ძეგლთა დაცვის სამინისტროს დიდი მხარდაჭე
რატომ საქართველო? რატომ არის ეს კვლევა მნიშვნელოვანი?
შესაძლებლობებისა და ერთ-ერთ საუკეთესო
300-მდე ინტერვიუს მონაცემების ღრმა ანალიზის
რა. მოუთმენლად ველით საბოლოო ანგარიშის
და მრავალფეროვანი ადგილმდებარეობის ქვე
საფუძველზე, ხელთ გვექნება დეტალური რაოდე
გამოქვეყნებას შემოდგომაზე, წარმატებას ვუ
ყანას. მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის კინოპ
ნობრივი შეფასება (კინოსექტორის მოცულობა,
სურვებთ საქართველოს ეროვნულ კინოცენტრს
როექტებში ჩაბმით საქართველო მსოფლიოს
დასაქმებულთა რაოდენობა, ბიზნესების რაოდე
მის ყველა წამოწყებაში. ვიმედოვნებთ, რომ მო
ყურადღებას მიიპყრობს, რაც დაეხმარება ჩვენს
ნობა, ეკონომიკური ბრუნვა). ხარისხობრივი შე
ცემული ანგარიში კიდევ უფრო სიღრმისეულად
ქვეყანას ეკონომიკურ და შემოქმედებით წინსვ
ფასება მოიცავს საქართველოში კინოსექტორის
გააცნობს ფართო საზოგადოებას კინოსექტო
ლაში, ნიჭიერი ადამიანების გამოვლენასა და გან
მდგომარეობას, მის ფუნქციონირებას (უნარებს,
რის როლს და მნიშვნელობას როგორც ჩვენს
ვითარებაში, ინვესტიციების მოზიდვასა და ახალი
ბაზარს, გადასაღებ მოედნებს, კულტურულ კავში
ქვეყანაში, ისე მის ფარგლებს გარეთ, ასევე გაზ
სამუშაო ადგილების შექმნაში. მაგალითებს არ
რებს და სხვა) და განვითარების პერსპექტივებს.
რდის ინტერესს სხვა შემოქმედებითი ინდუსტრი
მოვიყვან, თუმცა აღვნიშნავ, რომ სიტუაცია თან
საქართველოს ეროვნული კინოცენტრის შესა
დათან იცვლება და, საქართველოს მთავრობის
ნიშნავი გუნდი განავითარებს შიდა ორგანიზაცი
ძალისხმევით, უკვე შეიქმნა რამდენიმე თანაპრო
ულ შესაძლებლობებს, მოიპოვებს ინფორმაცი
ების ეკონომიკური პოტენციალის კვლევისა და მისი სწორად გამოყენების მიმართ.
100
MINI EAVE თბილისში
[ ირინა დემეტრაძე ]
საქართველოში
პოლიტიკასა
და
კინოზე
ღებელია ეკრანზე ლუმპენიც და არისტოკრატიც.
მოების ეტაპებზე, კო-პროდუქციის დაფინანსება,
ხშირად ცნებების აღრევაც ხდება – რატომღაც,
კომუნიკაცია და წარდგენა (Pitching), პროექტის
არისტოკრატი „სვეცკის” სინონიმად აღიქმება.
შეკვრა (Packaging). ცხადია, რომ საქმე ეხება
„კომპეტენტური” მსჯელობა ჩვეული ამბავია, რაც
ქართულ კინოში თავადაც ბევრ პრობლემას
ქართულ კინოინდუსტრიაშ ი არსებული ხარვე
ძირითადად ნეგატიურ შეფასებებსა და პროგნო
ვხედავ, მაგრამ არ მგონია, ეს „სვეცკობამდე” ან
ზების გამოსწორებასა და დაძლევას. თუნდაც
ზებს გულისხმობს. ზოგადად, ნეგატიური ცნობიე
„ძველ ბიჭებამდე” დაიყვანებოდეს. ეს ალბათ უფ
დრამატურგიას, რომელიც უახლეს ქართულ
რება, სკეპტიციზმი ქართული სოციუმის მთავარი
რო კონკრეტული ადამიანების ფსიქოსოციალუ
ფილმებში გაუმართავია. რეჟისორების უმრავ
„ღირსებაა”. მე ამას „გათავისების” პრობლემას
რი კომპლექსებია, რომელთა „ტოლერანტობა”,
ლესობა თავად წერს სცენარს. მათთვის აუთენ
დავარქმევდი. ყოველივე, რაც გარშემო ხდება,
პერვერსიებისა და ანტიმართლ მადიდებლობის
ტურობა ხშირად ერთადერთი დრამატურგიულ ი
„უცხოა“, მას არ ეკუთვნის – ხიდი, შერატონი, კონ
გარდა, სხვა არაფერზე ვრცელდება. ამ მასალას
ხერხია. ამბავი ფაბულის დონეზე დაიყვანება.
ცერტი; ეს ყველაფერი მხოლოდ ხელისუფლე
მზადებისას შევეცადე, ჩემი პოზიცია დამებალან
თითქმის არ არსებობს სიუჟეტი – ანუ ის, რასაც
ბისაა, და არა ხალხის. ანალოგიურ ი სიტუაციაა
სებინა და თანამედროვე კინოპროცესზე აზრის
საავტორო დისკურსი ჰქვია. რეჟისორები ხან
კინოკრიტიკაშიც. ქართული კინო, ინდუსტრია,
გაზიარება ცნობილ უცხოელ ექსპერტებს ვთხოვე.
თაკილობენ (რაც აშკარად მენტალური პრობ
ზოგადად პროცესი, აღიქმება როგორც ან პრი
ყველაფერი კი იმით დაიწყო, რომ 2010 წელს კა
ლემაა. ჟანრი საბჭოურ ი წარსულიდან მოყოლე
ვატული, ან კიდევ სახელისუფლებო ინსტ იტუცია.
ნის ფესტივალზე კინოცენტრის დელეგაციამ შეხ
ბული კომერციის, ანუ არასაავტორო კინოს სი
„ჩვენ” – კრიტიკოსები არ ვმონაწილეობთ, არ გვე
ვედრა გამართა ევროპაში ერთ-ერთ ყველაზე ავ
ნონიმადაა მიჩნეული),ხ ან პროფესიონალურად
ხება, არ ვართ პასუხისმგებელნი. „ჩვენ“ მხოლოდ
ტორიტეტული პროფესიული ტრენინგ-პროგრამა
ვერ ახდენენ ჟანრული კოდების ადაპტირებას.
ვაქილიკებთ, დავცინით ან ვაქებთ (თუ კერძო და
EAVE-ს ხელმძღვანელ ალან ფონტენთან. წელს,
თუკი წინა ათწლეულებში ეკრანზე ძირითადად
ინტერესება არსებობს). „ჩვენი” ადგილი ოლიმპო
25-27 მარტს თბილისში კინოპროექტებისა და ქსე
„ქალაქური საგები” იყო წარმოდგენილი, დღეს
ზეა. ალბათ ის ადამიანები, რომლებიც სოციალურ
ლური მუშაობის განვითარების MINI EAVE-ს პირვე
ყოველი მეორ ე სცენარი ომის თემაზეა. რა თქმა
ქსელში ასეთი ხალისით იწონებენ ყველა ირონი
ლი სემინარი ჩატარდა.
უნდა, ამას ერთი სახელი აქვს – კონიუნქტურა.
ულ პოსტს, რეალურად არც კინოში ერკვევიან, და
ტრენინგის თემატიკა მოიცავდა შემდეგ სა
ცუდია, რომ ეს ცნობიერების კონიუნქტ ურას ნიშ
არც დამოუკიდებელი აზროვნების უნარი აქვთ,
კითხებს: სცენარის განვითარება, პროექტის
უბრალოდ, საკუთარი არსრულფასოვნების კომ
განვითარება, კო-პროდუქციის იურიდიული ას
დენის ვალენი (კო-პროდუქციის ექსპერტი,
პენსირებას ახდენენ. მათთვის ერთნაირად მიუ
პექტები, დაფინანსება განვითარებისა და წარ
ჰოლანდია), უკვე 12 წელია, რაც საქართველო
ნავს და არა ბაზრისას.
[ ინდუსტრია ]
101
MINI EAVE-ს სემინარზე: კლერ დაუნსი, რიინ სილდოსი, ლევან კოღუაშვილი, ალან ფონტენი
ში ჩამოდის. ის კარგად იცნობს პოსტს აბჭოურ
იყოს ევროპულ ბაზარზე. აქ არაა საუბარი კო
აისახა:კომუნიკაცია, პროექტის წარდგენა და შეკ
სივრც ესაც. მისი თქმით, გიორგი ოვაშვილის,
მერციულ წარმატებაზე, რაც ძალიან რთულია,
ვრა. რიინა სილდოსის (პროდიუსერი,ესტონეთი)
რუსუდან
კოღუაშვილის
თითქმის მიუღწეველიც. უბრალოდ, ნაციონ ა
აზრით, ესტონეთს კინოინდუსტრიისა და კინო
ფილმები ქართულ კინოში აშკარა გამოცოცხ
ლური თვითმყ ოფადობა, თუნდაც სპეციფიკური
ბაზრის ევროპული მოდელის შესაქმნელად 15
ლების მაგალითია. ექსპერტი გაეცნო სემინარ
კინოენა გასაგები უნდა იყოს ევროპისთვის, უნ
წელი დასჭირდა, საქართვ ელომ კი ეს გზა ბოლო
ში მონაწილე ყველა პროექტს, თუმცა
კომენ
და მოხდეს ფასეულ ობების დასავლურ სივრც ე
ორი წლის მანძილზე გაიარა. პროექტის შეფუთ
ტარისგან თავი შეიკავა. გამოარჩია მხოლოდ
ში ინვესტირება. მე, პირადად, ამ მხრივ ძალიან
ვა, განვითარება, საერთაშორისო კინობაზრო
ანა ძიაპშიპასა და სალომე ჯაშის „ბახმარო”. თა
საინტერესოდ მეჩვენება აკტან არინ კუბატის
ბებში მონაწილეობ ა, უცხოელ პროდუსერებთან
ვად ვალენი აქტიურ ად მოღვაწეობს CREATIVE
„სვეტ აკე”(ფ ილმის პროდიუს ერია დენის ვალე
ურთიერთობა – ის ეტაპებია, რაც აუცილებლად
DOCUMENTARY-ს მიმართულებით. მისი აზრით,
ნი ი.დ.). ამ ფილმში, ყირგიზეთის პროვინციუ
უნდა აითვისონ
ამ კუთხით საქართველოს საკმაო პოტენცია
ლი ქალაქისა და ჩვეულ ი ყოფითი ისტორიის
„ქართულ კინოს კარგად იცნობენ ევროპაში, ყვე
ლი აქვს და სიამოვნებით ითანამშრომლებდა
მიღმა, მთელი ქვეყნისა თუ მთლიანად პოსტ
ლას ახსოვხართ და თქვენი ქვეყნისადმი ინტერე
სამომავლოდ. ვალენმა უკვე ითანამშრ ომლა
საბჭოური სივრცის რეალიები აისახება. ვალე
სი დიდია. ამას კიდევ ემატება წმინდა პოლიტიკუ
გახმაურებული, სომხური დოკუმენტური ფილ
ნის აზრით, ფილმი ნაციონ ალურია, რეჟისორი
რი ფაქტორი – ინტერესი თავად რეგიონისადმი.
მის BORDER (რეჟ. არუთუნ ხაჩატრიან ი) გადა
პრაქტიკულად თავისი პირადი ეგზისტენციური
და ეს შანსი ქართულმა კინომ აუცილებლად უნ
ღებისას. ამბობს, რომ საქართველოშიც უამ
გამოცდილებიდან გამოდის, მაგრამ ამავდრო
და გამოიყენოს, მით უფრო, რომ ამ ქვეყანაში
რავი პერსპექტიული რეჟისორია. ზოგიერთი
ულად ეს ისტორია მასშტ აბურიცაა.
ტრადიციულ ად არსებობდა კინო, – თქვა რიინა
პირველის,
ლევან
წარმატებით მოღვაწეობს ევროპაში. ალბათ, თავის დროზე ეს ერთადერთი სწორი არჩევა
ჩემი აზრით, უახლეს ქართულ კინოს სწორედ ეს მასშტაბურობა აკლია...
ქართველმა ახალგაზრდებმა.
სილდოსმა, – თუმცა, ტრადიცია ხშირად უკურეაქ ციასაც იწვევს – გარკვეულ ტვირთად აწვება ახალ
ნი იყო – მაგალითად, ნინო კირთაძე და დი
რაც შეეხება კო-პროდუქციას, ბოლო წლებში
თაობას, ერთგ ვარი კომპლ ექსი ყალიბდება; ისე,
ტო ცინცაძე. იგი თვლის, რომ ეს რეჟისორები
არაერთი საინტერესო პროექტი განხორციელ
როგორც შვედეთში – ე.წ. ბერგმ ანის კომპლ ექსი,
მუშაობენ ევროპული სტანდარტებით; ხოლო
და – თუნდაც თორნიკე ბზიავას და სალომე ჯაშის
ან ტარკოვსკის ფაქტორი რუსულ კინოში”.
სემინარში
ბოლო ნამუშევრები.
მონაწილე
კო-პრ ოდუქცია
ახალგაზრდ ებისთვ ის,
რიინა სილდოსმა კიდევ ერთი გარემოებაზე გა
ერთადერთი ალტერნატივაა,
პროექტის რეალიზაცია და წარმატება სხვა სა
ამახვილა ყურადღება. ადრე არსებობდა ერთგ ვა
რადგან მათი ფილმები ორიენტირებული უნდა
კითხებსაც მოიცავს, რაც სემინარის თემატიკაშიც
რი სტრუქტურირებული ბაზარი – საბჭოთა კავშირი,
102
MINI EAVE-ს სემინარზე: რიინა სილდოსი, ქეთი მაჭავარიანი, სოფო ბაზღაძე
დღეს სხვა მულტიკულტურული სივრც ეა, თავისი
ირაკლი ბაღათურია, ბესო სოლომონაშვილი;
ვმეგობრობთ. „შეყვარებული პროფესორი” ჩა
კონიუნქტურით. ახლა სახელმწიფო ვეღარ იქნება
სცენარის ავტორი – ვახო ვარაზი), „ჰიპოკრატეს
ფიქრებული იყო როგორც კომედია. შემდგეგ
სრული დონორი. აუცილებელია ალტერნატიული
ფიცი“ (პროდუსერი – ანა ძიაპშიპა; სცენარის
ნაწილობრივ უარი ვთქვით ამაზე. შეიძლება
დაფინანსების გზების ძიება. ისიც მნიშვნ ელოვანია,
ავტორი – სანდრო ჯანდიერი), „შეყვარებული
წარმატებული, ორგანიზებული პრდუსერი იყო,
რომ ქართულ ფილმებს საკუთარ ქვეყანაში ჰყავ
პროფესორი“ (პროდუსერი – არჩილ გელოვანი;
მაგრამ პროფესიულ ი განათლება, ვფიქრობ,
დეს მაყურებელი. საჭიროა არა მხოლოდ არტ-ჰა
სცენარის ავტორი – ლევან კოღუაშვილი), „კუ” –
აუცილებელია. ამ სემინარმა ბევრი რამ მომ
უზი, არამედ კომერციული, ჟანრული კინო. ასევე
პროდიუსერი და სცენარის ავტორი ვალერიან
ცა. მომავალ წელს შევიტან განაცხადს GLOBAL
ანიმაციური, დოკუმენტური პროექტები. აუცილებე
კირკიტაძე), „ხვალ“ (პროდუსერი სოფო ბაზღაძე;
EAVE-ზე. საინტერესოა პროცესის გლობალუ
ლი პირობაა შიდა ბაზრის ფორმირება. სემინარის
სცენარის ავტორი – ქეთი მაჭავარიანი).
რად დანახვა, გაანალიზება, ევროპული გამოც
არსიდან გამომდინარე, ჯერ კიდევ პროექტის დო
არჩილ გელოვანი და ლევან კოღუაშვილი ბო
ნეზე უნდა ხდებოდეს დისტრიბუციის ბაზრის მო
ლო პერიოდის ორი ყველაზე წარმატებული პრო
დილების გააზრება”. არჩილ გელოვანის პოზიცია ქართული რეა
პოვება, უცხოელი პროდუსერების დაინტერესება.
ექტის – „ქალები საქართველოდან” და „ქუჩის
ლობისთვის დამახასიათებელი არ გახლავთ.
ესაა კინობაზრობების ამოცანა და ფუნქცია.
დღეები” – ავტორები არიან. წელს კანის ფესტივა
ყველაზე წარმატებული პროდუს ერი ძალიან რე
რიინა სილდოსი, პირველი პროფესიით, სემი
ლის საკონკურსო პროგრამაში Un Certain Regard
ალისტურად აფასებს საკუთარ შესაძლებლო
ოტიკის სპეციალისტია, ტარტუს უნივერსიტეტის
მონაწილეობს არჩილ გელოვანის ახალი პრო
ბებს. ამას პროფესიული მიდგომა ჰქვია, და არა
პროფესორი, ლეგენდარული იური ლოტმანის
ექტი „მონადირე” (რეჟ. ბაკურ ბაკურაძე). არჩილ
ის, რითაც საუბ არი დავიწყეთ – „საყოველთაო
მოწაფე. ჩემს კითხვაზე, თუ რამდენად ეხმარება
გელოვანი, როგორც თავად ამბობს, განათლე
კომპეტენტურობა”.
მას ეს გამოცდილება, მიპასუხა: სემიოტიკამ თავის
ბიდან, საქმიანობის სფეროდან გამომდინარე –
დროზე დიდი გავლენა იქონია კინომეცნიერ ება
მათემატიკა, ბიზნესი – სტრუქტურული ადამიანია.
ზე, კინოპროცესზე. დღეს, როდესაც ვკითხულობ
კინო მისთვის ბიზნესია, თუ უფრო მეტი, ამაზე თა
პროექტს, სცენარს, ყურადრებას ვაქცევ არა ნარა
ვადაც უჭირს პასუხის გაცემა. „ვერ ვიტყოდი, რომ
ტივს, არამედ ქვეტექსტს; ფარული აზრის დანახვა
ჩემი პროექტები ფინანსურად დიდად მომგებია
სა და გამოაშკარავებას ვცდილობ.
ნია. ახალი პროექტი, რომელსაც რეზო გიგინეიშ
სემინარზე წარდგენილი იყო შემდეგი პრო ექტები: „ჩარტერული რეისი” (პროდუსერები –
ვილთან ერთად ვაკეთებ, ამ მიზანს ისახავს. მე და ლევან კოღუაშვილი, უკვე 20 წელია,
[ თანამედროვე ტექნოლოგიები ]
კინოსთვის ერთად
103
104
[ კინოსთვის ერთად ]
105
მარცხნივ: მსახიობი ზურა ყიფშიძე რეჟისორი გარი ფარაჯანოვი
[ ირინა დემეტრაძე ]
„მეხსიერება მხატვრულ სახეებამდე აყვანილი” – ესაა გარი ფარაჯანოვის ახალი პროექტი სახელწოდებით „ყველა წავიდა”. ფილმის პროდუსერია ეკატერინა ფი ლიპოვა (კინოკომპანია „ატლანტიკი”). სცენარმა ანდრ ეი ტარკოვსკის სახელობის პრე მია „სარკე” დაიმსახურა და რუსეთის სახელმწიფო სუბსიდია მოიპოვა. ფილმი საქართ ველოშია გადაღებული, ქართველი მსახიობების მონაწილეობით. ავტორის მოგზაურობა ბავშვობაში, ტარკოვსკ ის „სარკის” მთავარი გმირის მსგავსად, თვითიდენტიფიკაციის პრობლემას უკავშირდება. ფილმის ჟანრი განისაზღვრება, როგორც „მაგიური რეალიზ მი”. სურათის მხატვრ ული ქსოვილი გმირის ბავშობისდროინდელ სიზმრებზეა აგებული. ეს მოგზაურობა წარსულის ტვირთისგან განთავისუფლების მცდელობას უტოლდება. თბილისში იმყოფებოდნენ ოპერატორი სერგეი მაჩილსკი, მხატვარი იური გრიგოროვი ჩი და ხმის რეჟისორი კირილ ვასილენკო. გადავწყვიტე მათთან გასაუბრება.
106
2 1. გადამღები ჯგუფი: ოპერატორი სერგეი მაჩილსკი, ილია ავერბახი, მარინა კულუმბეგაშვილი და ავთო ყარაშვილი
1
2. ავთო მახარაძე 3. დავით დვალიშვილი 4. დათო დოლიძე 5. გარი ფარაჯანოვი
3
4
5
[ კინოსთვის ერთად ]
107
მინიმალიზმი და სახიერება ინტერვიუ ოპერატორ სერგეი
გვერდიდან ვადევნებდით თვალს. აქ ცოტა მონოქ
Alexa იძლევა 800 ისო-ს, ფირს ამდენის საშუალ ე
მაჩილსკისთან
რომული ესთეტიკა გამოიყენება. ეს ფოტოების
ბა არ გააჩნია. მისთვის მაქსიმუმი 500-ა. მე ყო
ჩარჩოების, ან დღიურის გვერდის იმიტაციას ახ
ველთვის ვაყენებ 320–ზე, რომ ვიდეოზე კარგად
დენს. მესამე პლასტი კი ბავშვ ობის მოგონებებს გა
გადავიტანო. ფირი სიცოცხლის განცდას აჩენს,
გა
მოხატავდა. მე და დიმა მესხიევ ი შევეცადეთ, საკ
ვიდეო უფრო მკვდარ სურათს გვაძლევს. თუმცა,
მოსახულება. ეს საინტერესო ხერხია. მაგრამ,
მარისად ნათელი ფერები გამოგვეყენებინა. ამავე
ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ფირი ჯობია ვიდეოს. უბ
„დოგმისგან” განსხ ვავებით, სამოყვარულო გა
დროს მეხსიერების რეკონსტრუქციას ვახდენდით
რალოდ, ჩვენ ამგვარ მუშაობას მივეჩვიეთ. ახლა
დაღების ეფექტის შექმნას არ ცდილობთ.
– თითქოს არსებობს რაღაც კონკრეტული, თუმცა
ვეჩვევით ციფრულ ტექნოლოგიებს.
სერგეი, თქვენ გადაიღეთ მესხიევ ის ფილმი „ჩვენიანები”. გამოიყენეთ „არათანაბარი”
ნაჩვენები არ იყო, თუ რა ეცვათ ადამიანებს და რო --- დიახ, „დოგმა“ მაინცადამაინც არ მიყვარს.
დის ხდებოდა ეს ყველაფერი.
ხერხის სახით ერთხელ გამოყენება შეიძლება,
მასობრივი მაყურებელი ახალ ტექნოლოგი ებს უკეთ აღიქვამს. თუმცა, ამ დროს იკარგება
მაგრამ ხშირი გამოყენებით ეს ხერხი ერთგ ვარად
რაც შეეხება სუბიექტურ კამერას, თქვენ სა
გაიცვითა და საკმაოდ უინტერესო გახდა. რაც შე
ერთოდ არ ეყრდნობით რუსული საოპერატორო
ეხება „ჩვენიანებს”, მოვიფიქრე ასეთი ესთეტიკა
სკოლის ტრადიციებს, მაგალითად – რერბერგის
– მოვაშორეთ შუქი 50 პროცენტამდე, მწვანეს გარ
ან იუსოვის.
ის მთავარი, რაც კინოს აქვს – ატმოსფერო. --- ფილმებში ატმოსფერომ გაქრობა დაიწყო მას შემდეგ, რაც playback გამოიყენება...
და. მეჩვენებოდა, რომ სიმწვანე მუდმივია, ხოლო ადამიანები წარმავალნი არიან. ამგვარი ხერხით
--- იუსოვი თავისი საუკეთესო ფილმების, მაგა
ვსაუბრობდი ბუნებაზე, მიწაზე და საერთოდ სამყა
ლითად, „ივანეს ბავშვობის” გადაღების დროს
როზე. ჩვენ წარმავალნი ვართ, ბუნება კი მარადი
იყენებდა მაშინ არსებულ ტექნიკას – ხელის კამე
ული და ერთიან ია. მე ვიღებდი ფილმს არა ომზე,
რა, ლიფტები, დაკიდული კამერები. მე კი ვმუშა
არამედ ხალხზე, რომელიც ცხოვრობს საომ არ ტე
ობ „რედიკამით” (RediKam).
თანამედროვე კინოში ვისი ნამუშევრები მოგ წონთ ყველაზე მეტად? --- ბევრმა ჰოლივუდში გადასულმა ევროპელ მა ოპერატორმა არცთუ ურიგოდ დაიწყო გადა
რიტორიაზ ე. დავათვალიერ ე ფოტოებ ის დიდი რა
რაც შეეხება კომპოზიციას, მე და დიმა მესხი
ღება. საერთოდ ჰოლივუდი შეიცვალა. ადრე
ოდენობა, ძირითადად გერმანული. ფილმის სტი
ევს გვაქვს კიდევ ერთი საინტერესო ფილმი –
უფრო კლასიკური და ჩემთვის ნაკლებად საინ
ლისტიკა ამგვ არია: ვცდილობდი, შემერბილებინა
„ეგზერსისი №5” ალმანახში „მატარებლის მოსვლ ა”.
ტერესო იყო. ახლა ნამდვილი შედევრები იქმ
ყველაფერი, რაც ეხებოდა ადამიანებს, ომს, სიმწ
პრინციპში, გამოსახულება იქ წუნიანია – სადღაც
ნება. მაგალითად, ფილმი „მოხუცების ადგილი
ვანე კი დამეტოვებინა. ტონი ძირითადად მწვანეა,
მხოლოდ თვალის ნახევარი ჩანს, ზოგან ფოკუსია
აქ არ არის” (ოპერატორი როჯერ დიკინსი). ხომ
ხოლო როცა სიმწვანე არაა, მაშინ გამოსახულება
დარღვეული. იქ გამოვიყენეთ „გამოურთავი კამე
გახსოვთ, იქ ბოლოსკენ, როცა შავი ლოყა შავ
შავ-თეთრად ჩანს. აი, ეს იყო ერთ-ერთი პირველი
რის” ხერხი. კლასიკური კომპოზიცია მთლიანად
ფონზე იკარგება. პრინციპში ეს წუნად ითვლება.
ვარიანტი, რაც მოვიფიქრე ამ სურათისათვის. შემ
კადრის შიგნითაა შემობრუნებული, მე კი რაღაც
წესების მიხედვით, უნდა იყოს საპირისპირო ან
დეგ გამოვიყენე გამჟღავნების ტექნიკა მათეთრე
სხვა მჭირდებოდა. ისე გამოვიდა, თითქოს გამო
მოდელირებადი შუქი, ან ფონი ნაკლებად მუქი
ბელის გარეშე, რაც ნოვატორულიცაა. ეს იძლევა
ვიგონე კადრის ღია კომპოზიცია, თითქოს ადამია
უნდა ყოფილიყო. აქ კი შავი შავზეა.
მნიშვნელოვან კონტრ ასტულ გამოსახულებას და
ნები კადრს მიღმა იყურებიან. კადრის ჩარჩოსთან
ფირის სიგანეც შესაბამისად ძალიან მცირეა. იქ
დგანან, ან მის მიღმა გადადიან. საუბრობენ კადრის
მეორე მხრივ, ამ ფილმში კიტჩის ესთეტიკაც
ვე, ზოგ კადრში, როცა მზე ამოდის, გამოსახულება
ჩარჩოს იქით. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნ ება, თით
არის. ერთ-ერთ თქვენს ფილმში – „ნამგალი და
თითქოს იფანტება ფირის მთლიან ი სიგანეა სულ
ქოს კამერა ჩართული დარჩა.
ურო” – ჭიაურ ელისეული საპარადო ესთეტიკის
სამ დიაფრაგმამდე. საკმაოდ რთულია. კომპოზი ციურ ად ცას ნაკლებად ვიღებდი კადრში, რადგა ნაც ძალიან გაკაშკაშებული იყო.
ირონიული პერიფრაზირებისას კიტჩს თქვენც მი მე მგონი, ამგვ არ მეთოდს იყენებდა ანტონი
მართავთ.
ონი „ერთი სიყვარულის ქრონიკა”-ზე მუშაობისას. --- დიახ, ასეა... სტორარომ კომიქსების მიხედ
ექსპერიმენტი კადრის ჩარჩოებითაც გაქვთ გაკეთებული.
--- მართალი ბრძანდებით, თუმცა არც მე და დიმას გამოგვივიდა ურიგოდ.
ვით გადაიღო ფილმი „დიკ ტრეის ი”. იქ გამოიყე ნება ფერადი შუქი. ეს უზომოდ საინტერესო იყო. მე ზუსტად იმ დროს ვმუშაობდი ფერზე, ვიღებდი
--- დიახ, ეს იყო ფილმში „კამიკაძეს დღიური”. იქ
თქვენ ძირითადად ფირით სარგებლობთ.
ერთ-ერთ პირველ ფილმს „კიკსი”. ვცდილობდი,
გამოყენებულია სამი ტიპის გამოსახულება – რეა
ფირი უფრო მეტ თავისუფლებას იძლევა ექსპე
გადმომეცა არაად ეკვატური ცნობიერება. ფერადი
ლური დრო საკმაოდ ტრადიციულ ადაა გადაღებუ
რიმენტებისთვ ის თუ ციფრული ტექნოლოგიებ ი?
გამოსახულება თანდათან „ქრებოდა” და ყვითელ
ლი. თავად „დღიურის” გადასაღებად კი ჩარჩოები
მონოქრომში გადადიოდა. ამით დაძაბულობის
გამოიყ ენებოდა. ჩემი აზრით, გარკვეულ ი ჩარჩო
--- რაც შეეხება კინოს, ციფრული ტექნოლოგიე
შექმნ ა მსურდა. ფერმა მთლიანად გამიტაცა. და
ების დაყენება თვალთვალის ეფექტს მოგვცემდა,
ბით ცოტა ხნის წინ დავიწყე მუშაობა და ეს პირვე
როცა ფილმის გადაღება დავასრულე, ვნახე „დიკ
რაც სხვისი წერილების, დღიურების წაკითხვის
ლი ფილმია. მანამდე მხოლოდ რეკლამისთვის
ტრეისი”. საოცარია, აღმოჩნდა, რომ მე და სტორა
სიმბოლო იქნებოდა. გმირს თითქოს საიდანღაც,
ვიყენებდი. მგრძნობელობის მიხედვით, კამერა
რო ერთი მიმართულებით ვმოძრაობდით.
108
არსებობს მხოლოდ ერთი მიდგომა – პროფესიონალური ინტერვიუ მხატვარ იური გრიგოროვიჩთან
შეგიშვეს თავიანთ სამყაროში, თუ იყო დაბრ კოლებებიც?...
აღმოჩენა. დავდივარ ეზოებში, ვურთიერთობ ხალხ თან, თვალყურს ვადევნებ. ცხოველებსაც კი ვაკვირ დები ქვეყნებში – ყველგან განსხვ ავებული კატებია,
მოგვიყევით შარუნას ბარტასის მაროკოში
--- ვფიქრობ, ბიზნესის სამყაროში მიგვიღეს, მაგ
გადაღებული ფილმის შესახებ. როგორია თქვე
რამ სული არ გადაგვიშალეს. მე იქ ბერბერებს,
სხვადასხვ ანაირი ქცევა აქვთ. ასეთ საქმიანობას მიჩ
ნი სტრატეგია მოცემულ სიტუაციაში. ფილმის
არაბებს დავუმეგობრდი. მათთან ბევრად უფრო
სივრცული გადაწყვეტის კოორდინატებს ნატურა,
საინტერესოა, ვიდრე ცივილიზებულ ხალხთან.
ბუნება იძლევა. როგორ კონსტრუირდება ატმოს
თავიდან უჩვეულო იყო, ყველაფერი უცხო. ძნელია
ფერო. თითქოს თვით ბუნება გკარნახობს ფაქტუ
შეუჩვეველ გარემოში ნახევარი წელის განმავლო
რას, პირობებს.
ბაში ყოფნა. ერთადერთი, რაც გვქონდა, გენერა
--- მგონი, არა. სერგეი ფარაჯანოვს სრულიად
ტორი იყო – შუქი, და კარავში ვკითხულობდი, ძი
განსხვავებული გამოსახულება აქვს. ჩვენთან ის ცოცხალი და ძალიან ემოციურია.
ვეულ ი ვარ, ექსპერიმენტები არ მაშინებს. არის ამ ფილმში რაიმე უფროსი ფარაჯანო ვის ესთეტიკიდან?
--- იქ ყველაფერი ერთადაა. როცა ბარტასთან
რითადად იაპონურ ლიტერატურას. რამდენჯერმე
ვმუშაობ, წინასწარ გულმოდგინედ ვემზადებით.
ვცადე ბიბლიის წაკითხვა, მაგრამ ვერ მოვახერხე.
მიუხედავად იმისა, რომ მომზადებული მასალის
ირგვლივ წარმოუდგენელი სილამაზის შავი უდაბ
80% არ მოხვდება ფილმში, მაინც ვაკეთებთ, თავს
ნო გაკრავს, იქვე გაქვავებული ლავაა, სკულპტურა
ვიზღვევთ. გმირი ქალისთვის 5 კაბა შევქმ ენი, არც
გეგონებათ. უდაბნოს გამოცოცხლების მსგავსი რა
--- საერთოდ არ მიყვარს ვინმეს ნიმუშად გამო
ერთი არ გამოგვიყენებია. მსახიობი ქალი, რო
მაც იყო – როცა უდაბნო ყვაოდა, გარშემო ბალა
ყენება. არ მიყვარს ასლების კეთება. შემიძლია
მელსაც მაროკოელი ქალის როლზე ვამზადებ
ხებისა და კაკტუსების მწკლარტე არომატი იდგა.
შევისწავლო რაიმე მასალა და შემდეგ საკუთარ
დით, საბოლოოდ მაინც არ გადავიღეთ. ფილმში
ალბათ არც იოსელიანის მსგავსი....
სამყაროში გამოვიყენო.
ითამაშა ადგილობრივმა გოგონამ. იქვე ვიშოვე
როგორც ფერმწერი, ტილოს პირისპირ მარ
რაღაც ქსოვილები და დავიწყე კოსტუმების შექმ
ტო რჩებით ხოლმე, კინო კი კოლექტიური შემოქ
ნა. ეს გოგონა ამ როლს 100-ჯერ მეტად უხდებოდა.
მედებაა...
სხვა გმირებისათვის ტანსაცმელი წინასწარ მოვამ
თქვენთვის დოკუმენტურ და მხატვრულ ფილ მებზე მუშაობა განსხვავებულია, თუ ეს განსხვ ა ვება არსებითი არ არის?
ზადეთ ლიტვაში. მაროკოში არასდროს სცმიათ
--- მართალია, ეს ორი სრულიად განსხვ ავებული
ამგვარი კოსტუმები. ეს ყველაფერი ჩვენ მოვი
სამყაროა. სახელოსნოში მარტო ვარ საკუთარ ფიქ
--- პრინციპში, მიდგომა ყველგან ერთნაირი უნდა
ფიქრეთ. ერთი გმირი პოლიციელია, კანონით კი
რებთან. ეს სხვა ჰარმონიაა, სხვა რიტმია. კინოში
იყოს – პროფესიონ ალური. ზოგიერთ დოკუმენტურ
იკრძალება პოლიციელის უნიფორმის იმიტაცია,
იძულებული ხარ, იუფროსო, უფრო ხისტი ხდები.
პროექტში გამიკეთებია რეკონსტ რუქცია. „გარდნერ
და ამიტომ, მე სრულიად სხვა კოსტუმი შევქმენი.
ადამიანებისგან მომდინარე ენერგიაც განსხვავე
ფილმზ თან” ისტორიულ-დოკუმენტურ ფილმზე მუ
უბრალოდ, გამომდინარე იმ სამყაროდან, სა
ბულია, ამას როგორღაც უნდა შეეწინააღმდეგო. ეს
შაობ ის დროს ბევრი რამის კეთება გვიწევდა და თან
დაც იმყოფები, საკუთარი უნდა გამოიგონო. მე
ჩემი ცხოვრების ორი ზღვარია – ფერწერა და კინო.
საკმაოდ შეზღუდულ ვადებში. მუდამ კონცენტრ ირე
ემოციური ადამიანი ვარ, ვცდილობ, შევიგრძნო
დღემდე ამ ზღვარზე არსებობას ვახერხებდი. ვფიქ
ბული უნდა იყო. მოდუნება არ შეიძლება.
გარე სამყაროს ჰარმონია და სილამაზე. ამ ემო
რობ, ფერწერა მეხმარება კინოში, ასევე ძალიან
ციების მხოლოდ ერთგვაროვანი საშუალებებით
ბევრს მაძლევს კინოც. მაგრამ როცა კინოში დიდ
მიღებული აზრია, რომ როცა საქმე წარსუ
გადმოცემა შეუძლებელია.მაროკოს ექსპედიციამ
ხანს ვმუშაობ, ხელები მექავება, საღებავების აღება
ლის ეპოქის რეკონსტ რ უქციას ეხება, ამოცანა
ჩემი შინაგანი სამყარო გადაატრიალა – საკუთარ
და საკუთარი შეგრძნებების გადმოცემა მინდება.
უფრო ნათელია, რადგან უკვე არსებობს დროის
თავთანაც და იმ სამყაროსთანაც ჰარმონიულად ვცხოვრობდი. ამ ადამიანებს არაფერი ებადათ და თან ყველაფერი ჰქონდათ.
ხატი, გარკვეულ ი კულტურული ტექსტები, კოსტუ აქ თქვენ წინა საუკ უნის 60-70-იანი წლების კონსტრუირება გიწევთ.
მები, ეპოქის ერთგვ არი ნიშნები. თანამედროვე ფაქტურის გადაღებისას კი ასეთი ნიმუშები არ არსებობს – ჯერ ყველაფერი ტრივიალ ურია, და
ისინი ბედნიერები არიან იმიტომ, რომ სხვა სამ
--- დასაწყისში თავად საქართველოს, თბილისის
ყარო არ იციან. ინტელექტი და შემეცნება ხომ ყვე
შემეცნება იყო ჩემთვის საინტერესო. ბევრი მიმუშავია
ლაზე დიდი ცხოვრებისეული პრობლემაა.
ისტორიულ ფილმებზე, სხვადასხვა ქვეყანა და კულ
იმდენად ნაცნობი და ბუნებრივი, რომ ძნელია, გამოაც ალკევო რაიმე ნიშნები.
ტურები არ მაშინებს. თავად უნდა შევიგრძნო და მივ
--- შესაძლებელია, მაგრამ ეს ფარდობითია. როცა
--- დიახ, რაღაც თვალსაზრისით ეს ასეა. ისინი
ხვდე ყველაფერს. პირველ ხანებში ქალაქში დავდი
საფუძვლად წარსულს ვიღებთ, ისევე როგორც თა
უბრალო ადამიანები არიან, რომლებიც მთელ
ოდი, ვეცნობოდი მთელ ამ კოლორიტს. არ მიყვარს
ნამედროვე სამყაროში, ყველაფერს საკუთარ თავ
ცხოვრებას უდაბნოში ატარებენ. ბევრი რამის
უცხო ქალაქში რუკის დახმარებით გადაადგილება,
ში ვატარებთ. თითქოს არსებობს ჩონჩხი, ხორცს
არსებობას არც კი ეჭვობდნენ – თუნდაც ოკეანის.
როცა წინასწარ ზუსტად იცი, სად რა მუზეუმია და სად
კი ჩვენ ვასხამთ, როგორც ისტორიულ ფილმებში,
ჩვენ მათ ფოტოებს ვუჩვენებდით.
რა ძეგლია. უფრო საინტერესოა, როცა უცბად ხდება
ასევე თანამედროვეშიც. ისტორიულ ი ფილმი საინ
[ კინოსთვის ერთად ]
109
ხმოვანი ესთეტიკა
ტერესო გასაკეთებელია, რადგანაც ამ ისტორიის
ინტერვიუ ხმის რეჟისორ
---16-მილიმეტრიანი ფირი, ცნობილი „კრასნო-
რეან იმირება უნდა მოახდინო. უნდა სცადო უცნობ
კირილ ვასილენკოსთან
გორის” კამერები. არაფერი საერთო არ გვქონ
რეალ ობას ჩაწვდე, თითოეული გმირის მაგივრად
და Home ვიდეო-სთან, ეს იყო მიზანმიმართული
უნდა მოიფ იქრო ყველაფერი. ვცდილობდი, პა
კირილ, ვიცი, რომ პეტერბურგში პარალე
შემოქმედება. საათნახევრიანი ფილმები, დიდი
სუხისმგ ებლობით მოვქცეულიყავი, რადგან ზოგი
ლურ კინოში მოღვაწეობდით, მოგვიყევით ამ პე
ფორმის შექმნის მცდელობა. არ გვინდოდა, პა
ერთს ამ ფილმების მიხედვით ეცოდინება ისტორია.
რიოდზე.
რალელურ კონოს ამოვფარებოდით, გადაგვეღო
როდესაც „ლეონარდო და ვინჩიზე“ ვმუშაობდი, ბევ
რამდენიმე პეიზ აჟი, შეგვეწებებინა და ობერჰაუზენ
რი ფაქტი რეჟისორზე უკეთ ვიცოდი. იქ არის ეპიზო
--- ჩემი პირველი რეჟისორი, ედუარდ შანგანოვი
ში გაგვეგზავნა. ჩვენ ვიღებდით ფირზე, იმ დროს
დი, როცა ორი ტიტანი – ლეონარდო და ვინჩი და
პარალელური კინოდან იყო. ჩვენ ერთად ვსწავ
ლენინგრადში, ანტიკვარიატის მაღაზიებში იყიდე
მიქელანჯელო – ეჯიბრება ერთმანეთს „ანგიაროს
ლობდით არანოვიჩის სახელოსნოში. ყოველთვ ის
ბოდა ძველი ფირები „სვემა“. ვამჟღ ავნებდით კას
ბრძოლისა“ და „კაშინოს ბრძოლის“ თემების და
ამბობდა, რომ მთავარი კინოენაა. სხვა დანარჩენი
რებში, აბაზანაში, ქიმიკატების მეშვეობით. ხელები
მუშავებაში. ფილმშ ი ისინი გვერდიგვერდ დგანან
დამხმ არე ელემენტებია, ან ალბათ გაურკვ ევლო
ამ ქიმიკატებით გვქონდა დაზიან ებული. იქიდან
და ილანძღებიან, ლამის აფურთხებენ ერთმანეთს.
ბა, როდესაც არ გაქვს არჩევანის გაკეთების უნარი;
გამომყვა გამოცდილება, რომ რაც უფრო პატარა
სინამდვ ილეში კი არასდროს შეხვედრილან. როცა
ხოლო როცა საკუთარ კინოენას აყალიბებ, არც
და მობილურია გადამღები ჯგუფი, მით უფრო მოქ
ლეონარდომ ამ თემის დამუშავება დაიწყო, ნამუშე
გაურკვევლობა იქმნ ება და შედეგიც სახეზეა.
ნილია. ეს გიგანტური ჯგუფები საბჭოთა პერიოდის
ვარი ნაწილობრივ დაეკ არგა, რადგანაც გრუნტზე
გადმონაშთია და დინოზავრებს მაგონებს.
ექსპერიმენტირებისას პროცესის დაჩქარება სცადა
ეს ყოველივე ექსპერიმენტული კინოს ჩარ
და ყველაფერი გადაირ ეცხა. მიქელანჯელოს კი ამ
ჩოებშია მოქცეული. თუნდაც ტარკოვსკი და სო
ფრესკის გაკეთება აუკრძალეს, და თანაც სულ სხვა
კუროვი პარალელურ კინოს არ მიეკუთვნ ებიან.
ქალაქში მუშაობდა. ჩვენ კი ისინი ერთ შენობაში
შემთხვევითი არ უნდა იყოს, რომ ეს ყველაფე რი პიტერში ჩაის ახა, მოსკოვისგან სრულიად განს ხვავებულ კულტურულ ნიადაგზე აღმოცენდა.
დავუპირისპირეთ ერთმანეთს. როცა ამის შესახებ
--- მაგრამ ისინიც მუშაობდნენ პარალელურ კი
ვუთხარი, რაღაც უცნურად შემომხედეს და მითხ
ნოში. და საერთოდ, ტარკოვსკის შემდეგ მთელი
რეს, რომ ამას არ აქვს მნიშვნ ელობა. არადა, მთე
„ვგიკ”-ი მის კინოენაზე „ზის”.
ლი ეს სიცრუე მაცოფებდა.
--- დიახ, ექსპერიმენტული ძიებ ები უფრო პიტერ ში მიმდინარეობდა. მოსკოვში ნაწილობრივ კიტ ჩი იყო – არა დიდი სტილი, არამედ დიდი კიტჩი.
...რაც კინოპროცესზე ნეგატიურ ად აისახა. თეატრში თუ გიმუშავიათ?
თქვენი კარიერა როგორ გაგრძელდა? --- დიახ, უკვე დიდი ხანია, „ვგიკ”-ი სხვა გა
--- მიმუშავია. პრინციპში, თეატრსა და კინოს
რემოში უნდა გადაიხვეწოს. საბოლოო ჯამში,
--- პარალელურად, ჩემს ოსტატთან ვმუშაობ
რაღაც საერთოც აქვთ, და თან სრულიად გან
ვენდერსიც, ფასბინდერიც, ფრანგული ახალი
დი. იმ პერიოდში გავაკეთე ორი ფილმი მიშა კა
სხვ ავდებიან ერთმანეთისგან. ვფიქრობ, რომ
ტალღაც შესაძლებელია პარალელურ კინოს მი
ლატოზიშვილი. სხვათა შორის, ერთი თბილისში
ფელინი ბოლო ფილმებში სწორედ ამ პირობი
ვაკუთვნოთ, ავანგარდს.
გადავიღეთ, ზურა ყიფშიძე თამაშობდა მთავარ
თობაზე ამახვილებს ყურადღებას, რაც შემდეგ კინოენ აში გადადის. ყოველთვის მომწონდა ეს. საპირისპიროდ არასდროს ხდება.
როლში („მისტერიები”). მე მუსიკითაც ვიყავი გა ავანგარდი, რომელიც კლასიკად იქცა; რაც არ შეიძლება ითქვას პარალელურ კინოზე.
ტაცებული, არქიტექტურითაც. მაგრამ ხმაზე მუ შაობა ტოტალურია, მთლიანად გითრევს, სხვა რამისთვის დრო აღარ გრჩება.
როგორც რეჟისურაში. ბევრი მაგალითია,
--- თუკი პარალელური კინო გაცნობიერების
როცა კინორეჟისორები წარმატებით მოღვაწეო
(რაციონალიზაციის) დონეზე ადის, და სულ უფრო
ალბათ, „მე-9 ასეულზე” მუშაობ ა განსხ ვავე
ბენ თეატრში, პირიქით კი – არა...
მეტი ადამიან ი ითავისებს ამ ნიშნებსა და სიმბოლო
ბულ მიდგომას ითხოვდა, ფილმის ჟანრული
ებს, მაშინ ეს უკვე კლასიკაა. და ისევ, თუ შენს ენას
სტრუქტურიდან გამომდინარე.
--- თეატრში მუშაობა საინტერესო იყო ჩემთვის,
აყალიბებ, აუცილებელია, თავდაჯერებული იყო.
მაგრამ თეატრი ძალიან მზღუდავს. თეატრის სივრ ცე შემოსაზღვრულია. კინოში კი – დღეს მაროკოში ხარ, ხვალ კი თბილისში. კირილ სერებრენნიკოვ
--- მე არასდრ ოს ვყოფ ფილმებს ჟანრულად და რაიმე კონკრ ეტული მაგალითი მოგვიყევით, თუ შეიძლება.
თან ერთად ვიმუშავე ფილმზე „იურის დღე”. მისი თეატრალური მეთოდი მომწონდა. გამოსახულე
ბოდეს, სულ სხვანაირ ი კინო გამოვიდოდა.
ავტოროა. ნებისმიერ შემთხვევაში ვცდილობ, შე ვიმუშავო ენა. ჩემთვის უპირატესია სივრც ე, გამო
--- ჩვენ ვიღებდით უხმო კინოს...
ბის თვალსაზრისით, რა თქმა უნდა, უფრო მაინტე რესებს ბარტასი. აი, მათი შეთავსება რომ შეიძლე
საავტოროდ. ჩემთვის ნებისმიერი ნამუშევარი სა
სახულება. ესაა ჩემთვ ის კოორდინატთა სისტემა. მე ამ სისტემაში ვარსებობ, აქ ვცხოვრობ. მეცვლე
საინტერესო ფაქტია – საკულტო ხმის რეჟისო რი კარიერას უხმო კინოთი იწყებს...
ბა მსოფლმხ ედველობა, ქცევა, მანერები, მიმიკა. ფილმის წარმოება მსახიობურ გარდასახვას ემს
110
გავსება. მაგრამ მსახიობს გადაიღებენ და მიდის,
სტუდიაშია გახმოვანებული. თითქმის თვენახევარი
მე კი ამ სივრცეში ბოლომდე ვარსებობ. სხვანაი
ვწერდით ხმას, და ყოველდღე მიწევდა გამოსახუ
რად ღირებულს ვერაფერს შევქმნი. არ მიმაჩნია,
ლების რიტმში შესვლ ა, იქ არსებობა.
რომ „მე-9 ასეული” ბლოკბასტერია. ეს უფრო თა ობის ისტორიაა, ჟანრი კი უბრალოდ კარკასია. ეს სურათი პოსტპროდუქციის სტადიაშ ი ავიღე. აღმო
გასაგებია, რასაც გულისხმობთ, ეს ესთე ტიზმია...
ვაჩინე, რომ პრაქტიკულად არაფერი გვქონდა. მოვითხოვე ექსპედიცია ყირიმში. იქ დგას სატანკო
--- არა, ეს ესთეტიზმი არ არის, ეს ესთეტიკაა... .
ბრიგადა. ვწერდით ტანკების, სატვირთო მანქა ნების, სროლის და აფეთქების ხმებს. მუშაობ ის
სოკუროვი არ ესწრ აფვის აუთენტურობას. მას
დროს ყოველთვის ნატურალისტურ ხმებს ვეყრდ
უფრო გამოსახულებისგან ხმის აბსტრაგირება
ნობი და არა – სინთეზირებულს.
სჭირდება, კონტრაპუნქტი...
რა ტექნიკას იყენებთ; რამდენ არხზე წერთ?
--- არასერიოზ ულად მიმაჩნია აზრი, თითქოს სუფთა ხმა უფრო გვაახლოვებს რეალობასთან.
--- რაც მაქვს. მე მხოლოდ ორ არხს ვიყენებ. ზო
ცოცხალი ხმის პრეროგატივა ალბათ მხოლოდ
გიერთი 5 არხს იყენებს. არ მესმის, რა საჭიროა
ხარჯების სიმცირეა და დაუშვათ, კიდევ მომენტა
5 არხი? თუკი მუშაობისას სხვადასხვა ფერს ვი
ლური, გენიალ ური სამსახიობო თამაში. რეალუ
ყენებ, რაში მჭირდება დიდი ხუთარხიანი ფერი;
რად, მხოლოდ ხმის რეჟისორია კარგი ან ცუდი,
ისედაც თუ შესაძლებელია სივრცის შევსება ცალ
და, შესაბამისად, მსახიობთან კარგად ან ცუდად
კეული ფერების საშუალებით. შეიძლება შეურ იო,
მუშაობს.
შეახამო ეს ფერები. 5-არხიანი ფონი ლამაზია, დიდია, მაგრამ ერთნიშნაა. ვთქვათ, გაქვს ერთი
ძალიან მომწონს თქვენი ნამუშევარი ფილ
იასამნისფერი საღებავი და მორჩა. მე კი იასამ
მში „კოსმოსი,როგორც წინათგრძნობა”. მოქ
ნისფერი მჭირდება გრადაციებით.
მედება პროვინციაში ხდება, გასული საუკუნის 50-იან წლებში.ასეთ შემთხვევაში, როგორ ქმნით
სივრცობრივ გადაწყვეტაზე ვსაუბრობთ, ხო
ხმოვან ნაწილს?
ლო როცა საქმე პერსონაჟს ეხება,რა ნიუანსებზე ამახვილებთ ყურადღებას?
--- აუცილებელია მოცემულობასთან ასიმი ლირება. ძალიან მნიშვნელოვანია, გრძნობდე
--- მოდით, განვიხილოთ ორი შემთხვევა: ცოცხა ლი ხმა
ფილმის სივრცესა და დროს. ვიყენებ თანამედ
და შემდგომი გახმოვანება. საბჭოთა
როვე ჟღერადობას, მაგრამ ამას აღვიქვამ, რო
დროის გახმოვანების ტრადიცია თითქმის დაკარ
გორც იმ დროის ხმოვან პარტიტურას. დავდი
გულია. ამჟამად უფრო დასავლური ტექნოლოგია
ვარ თუნდაც ანტიკვარულ მაღაზიებში და ვიწერ
გამოიყენება, სადაც ცოცხალი ფონოგრამა დომი
ძველი ნივთების ჟღერადობას; ან უბრალოდ
ნირებს. ჩვენი მსახიობები გახმოვანებაზე თითქმის
სრულიად თანამედროვე ხმოვანებას, რომელიც
უფასოდ, ან სიმბოლურ ჰონორარზე თანხმდებიან,
ჩემთვის იმ დროს უკავშირდება. და თუკი მე ამას
როდესაც, მაგალითად, ანჯელინა ჯოლიმ გახმოვ
ვირწმუნებ, მაყურებელსაც იგივე შეგრძნება და
ნებაზე შიძლება იმდენივე მოითხოვოს, რამდენსაც
ეუფლება. ჩემთვის მნიშვნელოვანი სულაც არ
გადაღებების დროს მოითხოვდა. ანუ გახმოვანება
არის, მაგალითად, რა ხმას გამოსცემს იარაღი.
საკმაოდ ძვირია. მაგალითად, სოკუროვისთვ ის
შეიძლება შევეხო მას და წარმოვიდგინო, შემ
ცოცხალი ხმა ეშმაკისეულია, მისთვის სრულიად
დგომ კი ეს შეგრძნება გავახმოვანო. ყოველივე
მიუღებელია. განათება ეკრანულ სივრცეს სიღრ
ზემოთქმული ჩემთვის ნადირობასა და მედიტა
მისეულს ხდის, ხმის შემთხვევაში კი, სივრცე შეზღუ
ციასთან ასოცირდება.
დულია – ანუ ხმა ეკრანის სიღრმეში კი არ არის, არამედ ეკრანსა და მაყურებელს შორისაა მოქცე ული. სოკუროვისთვის ცოცხალი ხმა ერთნიშნაა, მის ფანტაზიას ზღუდავს. ჩემი ფილმი ალექსეი „უჩიტელთან” ერთად – „გასეირნება” – მთლიანად
[ კინოსთვის ერთად ]
111
112
საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრ ის მხარდაჭერით გადაღებული ფილმები, რომლებსაც მალე ნახავთ
ცრუპენტელა აღმზრდ ელი ანიმაცია / 52 წთ, 3-განზომილებიანი (3D)
ღვინის აკვანი დოკუმენტური ფილმი / 52 წთ, ფერადი
ზღაპრებიც ადამიანის მოგონილი სინამდვილეა.
ფილმი მოგვითხრობს ქართვ ელების როლზე
უთვისტომო მოხუცი მწყემსი, ციხელი ბავშვებს დაუ
ვაზისა და ღვინის კულტურის შექმნ ასა და ჩამო
ახლოვდება და მათ ზღაპრულ ამბებს უყვება. ციხე
ყალიბებაში.
ლი ბავშვებს უხსნის, რომ თუ მათ დიდი სურვილი და მონდომება ექნებათ, ყველა ოცნება აუხდებათ. რეჟისორი: დავით სიხარულიძე სცენარის ავტორი: დონარა თოფურია მხატვარი: გრიგოლ მიქელაძე ანიმატორები: გიორგი რეხვიაშვილი, ვიქტორ წიკლაური, ია გოგოლაშვილი, ქეთევან ბუაჩიძე პროდუსერი: ელენე მამულაიშვილი წარმოება: X - Form Studio
გაიღიმეთ სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფლმი / 110 წთ, ფერადი
რეჟისორი: მერაბ კოკოჩაშვილი სცენარის ავტორი: კოტე ჯანდიერ ი, მერაბ კოკოჩაშვილი მხატვარი: გიორგი ტატიშვილი, თეა გელაშვილი, გურამ ნავროზაშვილი მონტაჟი: გიორგი ხარებავა მონაწილეობ ენ: ჯემალ ბაღაშვილი, გივი ბერიკაშვილი, კახი კავსაძე, გია ბაღაშვილი ოპერატორები: დავით გუჯაბიძე, გიორგი ხარებავა პროდუსერები: მერაბ კოკოჩაშვილი, ნოშრე ჩხაიძ ე, ვლადიმერ კაჭარავა
უკანასკნელი წერილი ანიმაცია / 27 წთ, ფერადი
მრავალშვილიანი ათი ქალი იბრძ ვის სილამაზის
ვან გოგი, ჩვენთვის ეს არის სიყვარულის სახე,
კონკურსის მოსაგებად, სადაც პრიზია – ბინა და
რომელიც ადამიანებში ეძებდა ადამიანებს და
25 ათასი დოლარი.
სიყვარულს. ხელმოცარული ცხოვრობდა დიდი ტკივილით და შვებას ფერწერაში პოულ ობდა.
რეჟისორი: რუსუდან ჭყონია სცენარის ავტორი: რუსუდან ჭყონია ოპერატორი: კონსტანტინე (მინდია) ესაძე მონაწილეობენ: ია სუხიტაშვილი, ნანა შონია, თამარ ბუხნიკაშვილი, ეკა ქართველიშვილი, შორენა ბეგაშვილი, ოლგა ბაბლუანი, მაკა ჩიჩუა, ლელა მეტრეველი, თამარ ბზიავა, ია ნინიძე, გია როინიშვილი, ფიქრია ნიქაბაძე, თორნიკე ბზიავა პროდუსერი: რუსუდან ჭყონია წარმოება: ნიკე სტუდიო, Agat Films & CIE EX NIHILO
რეჟისორი: პაატა შენგელია სცენარი: გელა კანდელაკი, პაატა შენგელია მუსიკა: თეიმურაზ ბაკურაძე მხატვარი: ელენე მურჯიკნელი მონტაჟი: ელენე მურჯიკნელი, მიხეილ სტურუა პროდიუსერი: პაატა შენგელია წარმოება: „კვალი XXI”