1
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
ს
ემუელ გოლდვინმა თქვა ერთხელ უცნაური რამ, – კინო არ მოკვდება იქამდე, ვიდრე კი ნოდარბაზში სიბნელე იქნებაო. ამ წყვდიადში
ჩ
ვენი ცინიკური დროის მიუხ ედავად, კლასი კოსების მაინც მჯერა. ამიტომ, ტოლსტოის პერიფრაზს მოვიშველიებ: ყველა გემოვ
მხოლოდ ერთი წერტილი ნათდება, რომელიც განუგეშებს,
ნებიანი ჟურნალი სხვადასხვანაირად კარგია, ხოლო
რომ ხედავ სინათლეს გვირაბის ბოლოს. საქართველო
ცუდი ერთნაირადაა ცუდი. შევეცადეთ „ფილმ-პრინტის“
ში კინოდარბაზები დიდი ხნის განმავლობაში წყვდიადით
მორიგი ნომერი ურიგო და უგემოვნო არ გამოსულიყო.
იყო მოცული და სანუგეშო ციმციმსაც კი ვერ ვხედავდით.
მიუხედავად აშკარა ცაიტნოტისა, რომელიც ახლახან
თუმცა, ჟურნალში წარმოდგენილი ხელოვანების წყალო
დამთავრებულ ბათუმის საეთაშორისო კინოფესტივალს
ბით, გოლდვინის სიტყვებს აღარ დაჰკრავს მწარე ინტონა
უკავშირდება, მგონი, მაინც მოვახერხე და ვადებში ჩავე
ცია და მიხარია, რომ მართლაც ჩანს სინათლე გვირაბის
ტიე; თუმცა დედლაინის შესახებ „არია“ უკვე სხვა ოპერას
ბოლოს... დიდი მადლობა ყველა ჩვენს რესპონდენტს, ვი
უკავშირდება.
საც ამ ნომერში გაცნობთ გაუშუალოებული ფორმით. მათი
იმედია, მკითხველისთვის რეცენზიები ახალ ქართულ
შემოქმედება ინფორმატიული და საინტერესო რომ არ ყო
ფილმებზე (მაგალითად, მინდია ესაძის კარგი დოზით
ფილიყო, ვერც იმ კითხვა-პასუხს იხილავდით, რომელსაც
მხატვრულ-დოკუმენტური „თეთრი არა – შავი“, ან თამარ
მათი პერსონალიების დახასიათების ამბიცია აქვს. ამ ნო
შავგულიძის ანემიურ-დახვეწილი „დაბადებულები საქარ
მერში წინა პლანზე იწევს ის შემოქმედი, რომელიც ბოლო
თველოში“) მოსაწყენი არ აღმოჩნდება; არც ექსკლუზიური
დროს და, ალბათ ბოლოდროინდელი ტენდენციის გამო,
ინტერვიუები იქნება უინტერესო – ევროპაში წარმატებულ
დაჩრდილა მასკულტურამ და უსამართლ ოდ მიივიწყა
მსახიობ მერაბ ნინიძესთან და ცნობილ კინოოპერატორ
მაყურებელმაც, რადგან საასპარეზო სივრცე სხვა წონი
ლომერ ახვლედიანთან. გარდა ამისა, უამრავი სხვა თემაც
სა და კატეგორიის მოთამაშეებმა დაიკავეს. ვფიქრობ,
დაგროვდა: ახალი ტექნოლოგიები, ანიმაციური ფილმები,
კინოცენტრის ეგიდით ჟურნალის გამოცემა დროული და
ახალგაზრდების დებიუტი, ინფორმაცია დოკუმენტური კი
მნიშნვნ ელოვანი გადაწყვეტილება იყო, რადგან სწორედ
ნოს შესახებ, ცნობილი საერთაშორისო კინოფესტივალე
ასეთი ჟურნალებიდან იგებს მკითხველი ქვეყანაში მიმდი
ბის მიმოხილვა... ასე რომ, ჭრელ და მრავლისმომცველ
ნარე კინოპროცესებისა და არსებული პრობლემატიკის
საკითხავს გთავაზობთ.
შესახებ მაქსიმალურად ამომწურავ ინფორმაციას. დათო
ბათუმის საერთაშორისო კინოფესტივალი, რომელიც
ბუხრიკიძესთან ერთად ჟურნალის მეორე ნომერზე მუშა
წელს უკვე მეექვსედ გაიმართა, ასევე ჩვენი ნომრის ერთ-
ობისას აქცენტს ვაკეთებდით ეროვნული კინოწარმოების
ერთი მთავარი თემაა. ფესტივალი უდავოდ მნიშვნელოვა
მიღწევებსა და პრობლემატიკაზე, როგორც ეს ეროვნული
ნი კულტურული მოვლენა იყო თბილისის საერთაშორისო
კინოცენტრის მხარდაჭერით გამოცემულ ჟურნალს შეჰფე
თეტრალურ ფესტივალთან ერთად. თუმცა, ორგანიზატო
რის... როგორც მთავარი რედაქტორი ორმაგ დატვირთვას
რებს მეტი მოეთხოვებათ, რომ „საავტორო კინოს“ დამკვიდ
განვიცდიდი, რადგან ყოველთვის რთულია, იყო ობიექტუ
რების პრეტენზია ჰქონდეს. ბათუმში ვიხილეთ არტ-ჰაუზის
რი და კრიტიკული შენი მეგობრების მიმართ და მიაკვლიო
გამონათებაც. მაგალითად, ირანული ფილმი „გოლჩერეჰი“
იმ ოქროს შუალედს, რომელიც სამმაგ – მკითხველის,
და შესანიშნავი პოლონური ფილმი „შავი ხუთშაბათი“. სა
რესპონდენტისა და ავტორის კმაყოფილებაზე იქნება და
სურველია, თუ ეროვნული კინოცენტრ ი ისევ გამართავს რა
ფუძნებული. სიამოვნებით წარმოგიდგენთ ყველა ჩვენ
იმე „ინდუსტრიული შეხვედრების“ მსგავსს, რაც მენეჯმენტით
რესპონდენტს, რომლებიც, პათოსად ნუ ჩამითვლ ით, კი
გატანჯულ რეჟისორებსა და პროდუსერებს დაეხმარებათ,
ნოხელოვნებით სუნთქავენ და სულდგმულობენ.
უფრო ნაყოფიერად ითანამშრომლონ საერთაშორისო კი ნოფონდებთან თუ ევროპულ კინოინსტიტუტებთან.
გიორგი კალატოზიშვილი დავით ბუხრიკიძე
2
30
ბათუმის საერთაშორისო კინოფესტივალი
__04
რეპორტაჟ ი კარლოვი ვარ ის კინ ოფ ესტივალიდ ან
__10
ქართული კინო მონრეალის 35-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე
__12
ჩვენი დროის ზღაპარი
__14
წარმოება დღეს / რეცენზიები __17 თამარ შავგულიძე "დაბადებულები საქართველოში"
__18
მინდია ესაძე "თეთრი არა – შავი"
__20
ნანა ჯანელიძე "ნეტავ იქ თეატრი არის?!"
__22
ზურაბ ინაშვილი "ხვალ, ზეგ, მაზეგ"
__24
რუსუდან პირველი "სუსა"
__26
ჩემი კინო
__28
მიშა კალატოზიშვილი /
100
"ДИКОЕ ПОЛЕ"
__30
მერაბ ნინიძე / ინტერვიუ
__34
სალომე ჯაში / ინტერვიუ
__38
ნიკა მაჩაიძე / ინტერვიუ
__42
დათო ჯანელიძე / ინტერვიუ
__46
გამომცემელი საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრი აღმასრულებელი მენეჯერი ფოტორედაქტორი
ნათია კანთელაძე / მთავარი რედაქტორები დათო ბუხრიკიძე, გიორგი კალატოზიშვილი / არტ დირექტორი მანანა არაბული
ხათუნა ხუციშვილი, ფოტოგრაფი ნიკოლოზ მდივანი / ლიტერატურული რედაქტორი / კორექტორი ნინო სვანიძე / პრეპრესი ალექსი კახნიაშვილი
ნომერზე მუშაობდნენ: გიორგი კალატოზიშვილი, დათო ბუხრიკიძე, ქეთი მაჭავარიანი, ირინე ჟორდანია, ნანა ექვთიმიშვილი, მარიამ კანდელაკი, ანა ურუშაძე, ზაზა ბურჭულაძე,
ლევან ვარაზი, გოჩა ჟორჟოლიანი, ია ვეკუა. რედაქცია: ტელ.: +995 32 2 999200 / ელ ფოსტა: info@gnfc.ge / დაიბეჭდა „24 საათის“ გამომცემლობაში; ტელ.: +995 32 2 409445 განსაკუთრებული მადლობა საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის დირექტორს თამარ ტატიშვილს.
ჟურნალი გამოდის კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.
3
თანამედროვე კინომითები უფულობაც, ხმაურიც
__51
კაპრიზი
__54
სპეციალური რეპორტაჟი
__57
გიორგი დულგეროვი / ინტერვიუ
__58
მარიონ დორინგი / ინტერვიუ
__61
38
დარიუშ მეჰრჯუისთან / ინტერვიუ __64 თავისუფალი თემა
__66
ოთარ იოსელიანი, ღვინისა და ბახის რეკონსტრუქცია
__68
ანიმაცია საქართველოში – გუშინ, დღეს, ხვალ
__72
ინდუსტრია და თანამედროვე ტექნოლოგიები საავტორო კინო
__76 __78
PRODUCT PLACEMENT მუხრუჭი ან წინსვლა
__82
კომპეტენტურობა. სამართლ იანობა. სანდოობა
__86
გიორგი თავაძე / ინტერვიუ
__88
ვუყურებთ თამაშს
__92
კინოსთვის ერთად
__95
ლომერ ახვლედიანი / ინტერვიუ
__96
ვაუტ ერ ზუნი / ინტერვიუ
__100
კინოანონსი
__104
68
4
"ზღვის ცხენები" და მესამე ხარისხის ფირები ბათუმის საერთაშორისო კინოფესტივალი BIAFF დავით ბუხრიკიძედავით ბუხრიკიძე
დღისით
მომხმარებლურ-გასართობ დამოკიდებულე
სტელინგი (ჰოლანდია), ნინო კირთაძე, ნანა
თვალი ფერადმა შენობებმა რომ უნ
ბას. თუმცა ჯერჯერობით ეს მხოლოდ კეთილ
ჯორჯაძე, ირაკლი კვირიკაძე, მიხეილ კობა
და მოსჭრას, ხოლო ღამით განახლებულ-
შობილური სურვილია, რადგან ფესტივალი
ხიძე (საქართველო), მანიჯე ჰეკმათი, მოჰსეინ
განათებულმა ბულვარმა, ყველასთვ ის ცნო
ბოლომდე ვერ ახერხებს ორგანიზაციული
ამირუსაფირი, აბას კიაროსტამი (ირანი), სი
ბილია. ახალ ტურისტულ და კულტურული
სიძნელეების დაძლევასა და მკაცრად გან
დიქ ბარმაკი (ავღანეთი)...ასე რომ,
ობიექტებს – ეგზოტიკური პიაცა, განახლე
საზღრული სტრუქტურის დაცვას. წლევან
„ნახტომი“, ყველა ნაკლისა და ცუდი ხარის
ჩასულ
სტუმარს
მეექვსე
ბული კულტურის სასახლე, მოდერნისტული
დელმა ფესტივალმა ეს მნიშვნელოვანი ნაკ
ხის DVD-ჩაწერილი ფილმების მიუხედავად,
იუსტიციის სახლი, ზღვის ტალღის ანლოგი
ლი კარგად წარმოაჩინა. არადა, განვლილი
მთლად სიცარიელეში არ აღმოჩნდა.
ით შექმნილი სასტუმრო „რედისონი“ და სხვა
ხუთი წელი საკმარისი უნდა ყოფილიყო საორ
ფესტივალის დაწყებამდე დირექცია ირწმუ
– გარკვეული თვალსაზრისით ერითმება ბა
განიზაციო პრობლემების, შეცდომების შეს
ნებოდა, რომ სპეციალური სტუმრის სტატუსით
თუმის საერთაშორისო კინოფესტივალი, რო
წავლისა და მათი გამოსწორებისთვის.
2011 წელს ბათუმში უნდა ჩამოსულიყო დიდი
მელიც წელს უკვე მეექვსედ გაიმართა. აჭა
და მაინც ის ფაქტი, რომ ბათუმის საერთა
იტალიელი სცენარისტი და მწერალი ტონი
რის მთავრობის მნიშვნელოვანი ფინანსური
შორისო კინოფესტივალზე, 17-დან 24 სექტემ
ნო გუერა, რომლისთვისაც ორგანიზატორებს,
მხარდაჭერა და საქართვ ელოს ეროვნული
ბრამდე, 22 ქვეყნის ასამდე ფილმი უჩვენეს,
კარგა ხანია, გამზადებული ჰქონდათ პრიზი
კინოცენტრის წახალისება იმედს გვიტოვებს,
მრავლისმეტყველია. ძირითად პროგრამაში
– ოქროსფერი ზღვის ცხენი (რომელიც, სხვა
რომ კინოფესტივალი სწორედ საავტორო
ორმოცდაათამდე სრულმეტრაჟიანი მხატვ
თა შორის, ფესტივალის სიმბოლოა) „ახალი
რული ფილმი იყო წარმოდგენილი, ახალგაზ
ტალღის შექმნისა და თანამედროვე კინოს
ფილმებით მიიზიდავს მაყურებელს.
ტონინო გუერ ას, ლარს ფონ ტრიერისა და აკი კაურისმიაკის გარეშე
რდული და მოკლემეტრაჟიანი ფილმების სექ
ფორმირებისთვის“. თუმცა, ფესტივალის გახს
ციაში – 30, ხოლო დოკუმენტური ფილმების
ნამდე რამდენიმე დღით ადრე ცნობილი გახ
სექციაში – 8. ბათუმის
და, რომ 90 წელს გადაცილებული იტალიელი კინოფესტივალი,
გარკვეული
თვალსაზრისით, უკვე იქცა კულტურულ მოვ კინოფესტივალის მენეჯერი, ზვიად ელიზი
ლენად. საპატიო სტუმრის სტატუსით ფესტი
მწერალი და კინოსცენარისტი ბათუმში ჩასვ ლას ვერ ახერხებდა. ასე რომ, ფელინის, ძმები ტავიანების, ან
ანი დარწმუნებულია, რომ ბათუმში წარმოდ
ვალზე
გენილი ევროპული და მსოფლიო საავტორო
– კშიშტოფ ზანუსი, იერჟი რაძილოვიჩი, იერჟი
სცენარის ავტორმა, ლამის მითიურმა ტო
კინოს ნიმუშები გააქარწყლებს კინოსადმი
შტური, ზბიგნევ რიბჩინსკი (პოლონეთი), იოს
ნინო გუერამ ბათუმში ვერ ჩამოაღწია. გი
სხვადასხვა
დროს
იმყოფებოდნენ
გელოპულოსის,
ტარკოვსკის
ფილმების
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
ბათუმში
5
კინოთეატრ „აპოლოს“ დარბაზი
ორგი გოგიბერიძემ აღნიშნა, რომ „დიდი
ნილი აკი კაურისმიაკის შედევრი „ჰავრი“,
ზვიად ელიზიანმა ახსნა ჟურნალისტებთან სა
სცენარისტი მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეძ
რომლითაც ბათუმის მეექვსე საერთაშო
უბარში: „საქართველო პატარა ქვეყანაა და
ლებდა ბათუმში ჩამოსვლას, თუ გემით გა
რისო კინოფესტივალი უნდა დახურულიყო.
არა აქვს დისტრიბუცია. იგი მთლიანად მიბმუ
მოემგზავრებოდა. ჩვენ გემი არ გვყავს...
თუმცა, „ჰავრის“ მაგიერ ალექსანდრე რეხ
ლია რუსულ კინოკომპანიებზე. სწორედ ისინი
არადა, გუერასთან დიდხანს
ვაწარმოებ
ვიაშვილის „გზა შინისაკენ“ გვიჩვენეს; და
ყიდულობენ ამ ფილმების ჩვენების უფლებას.
დით მოლაპარაკებას. დაგეგმილი ჰქონდა
ახლოებით ისეთი ცუდი საუნდით და გამო
ხშირად ასეც ხდება – გინდა, აჩვენო კარგი
ჯერ მოსკოვში ჩაფრენა, შემდეგ კი ბათუმში
სახულებით, როგორც ფესტივალის გახსნის
ფილმი, ლიცენზიაც შეგიძლია იყიდო, მაგრამ
ჩამოსვლა. ალექსანდრე რეხვიაშვილი ტო
დღეს – ვუდი ალენის „შუაღამე პარიზში“.
აღმოჩნდება, რომ ლიცენზია კი აქვთ, მაგრამ
ნინო გუერას ერთ-ერთი საყვარელი რეჟისო რია. დიდი ხანია, ნანახი არ ჰყავდა და სწო
ფილმი არ აქვთ... ან არა აქვთ ასლი... ამით კი
საკონკურსო ვნებები
მხოლოდ მაყურებელი ზარალდება“.
რედ მასთან შეხვედრა სურდა ბათუმში...“ გუერა-რეხვიაშვილის შეხვედრა ბათუმში
მხატვრული ფილმების კონკურსი არანაკლებ საავტორო
კინოფესტივალმა
„მოთელვა“
დამაინტრიგებელი გამოდგა. ირანელი რეჟი სორის, ვაჰიდ მუსაიანის ფილმმა „გოლჩერეჰი“
არ შედგა. სამაგიეროდ, ფესტივალის საპა
სწორედ ვუდი ალენის ფილმით დაიწყო. 2011
ტიო სტუმარს, ალექსანდრე რეხვიაშვილს,
წლის კანის კინოფესტივალზე ნაჩვენებ ლამის
ჟიურის დიდი ნაწილიც მოხიბლა და პუბლიკაც.
ოთარ იოსელიანთან და ირანელ რეჟისორ
მესამეხარისხოვან რომანტიკულ კომედიას,
ავღანეთში გადაღებული ფილმს მართლაც
დარიუშ მეჰრჯუისთან ერთად, სპეციალუ
რომელშიც საფრანგეთის პირველი ლედი მე
მნიშვნლოვანი პოლიტიკური კონტექსტი აქვს.
რი პრიზი გადაეცათ კინემატოგრაფის გან
სამეხარისხოვან როლს ასრულებს, ასევე მესა
ის გვაცნობს საბჭოთა ჯარების გასვლის შემდ
ვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული
მეხარისხოვანი ასლით გავეცანით. ილია ჭავჭა
გომ პერიოდს ავღანეთში, როცა მოჯაჰედების
წვლილისთვის.
ვაძის სახელობის ბათუმის დრამატულ თატრში
გამარჯვების შემდეგ კინო, როგორც ხელოვნე
სექციაში „ოსტატთა კოლექცია“ ვერაფ
ფესტივალის გახსნაზე წარმოდგენილი ფილმი
ბა, აიკრძალა. დანგრეული ქაბულის კინოს სახ
რით ვიხილეთ 2011 წლის ყველაზე გახმა
ისეთი ცუდი ხარისხის იყო, რომ საკუთრივ ვუდი
ლის მფლობელი აშრაფ ხანი გადაწვეტს, რომ
ურებული ფილმები – ლარს ფონ ტრიერის
ალენის ფილმში „დროში მოხეტიალე“ მსახიო
განადგურებული შენობა აღადგინოს და ახალი
ინტერნეტიდან
ბებსაც (ოუენ უილსონი, კეტი ბეიტსი და მარიონ
კინოთეატრი გახსნას, მაგრამ სამოქალაქო
კოტიარი) კი წესიერად ვერ შეაფასებდით.
ომის შემდეგ გამარჯვებული მოჯაჰედები კინოს
„მელანქოლია“
(რომლის
„გადმოქაჩვის“ შესახებ სამი დღის განმავ ლობაში სხვადასხვა ვერსია ვრცელდებო
თუ რა მიზეზით ვერ მოხერხდა ვუდი ალე
„გარყვნილების ბუდედ“ აღიქვამენ. თვით კულ
და) და კანის კინოფესტივალზე წარმოდგე
ნის ფილმის უკეთესი ასლის მოძებნა, თავად
ტურის მინისტრსაც კი არ შეუძლია კინოთეატ
რის მფლობელი დაიცვას... შენობას აფეთქე
მიხედვით არის გადაღებული. მიყრუებულ
დულგეროვმა ფესტივალის დახურვის დღეს
ბენ, რასაც მოზარდის სიცოცხლე ეწირება.
მთიან სოფელში მცხოვრები დედა-შვილის
იხუმრა, რომ „სირაქლემა ბოლოს, ალბათ
ფილმში არის ეპიზოდი, როდესაც აშრაფ
დრამას სევდიან რემარკებად გასდევს ზამთ
ფორტინბრასის მაგივრად გამოჩნდა“... სუ
ხანმა კინოშდევრები უნდა გადაარჩინოს მაგ
რის პეიზაჟი და პოლიტიკური მოტივებით გა
ლიკის ფილმს, ირანულ „გოლჩერეჰთან“
რამ, ფირების დიდი რაოდენობის გამო, ის
დასახლებული ახალგაზრდა რევოლუციონე
ერთად, ჟიურის გადაწყვეტილებით მთავარი
არჩევანს ეიზენშტეინს, სატიაჯიტ რეის, ჟან რე
რის უსასოობა. განშორების და მოლოდინის
პრიზი გადაეცა. კარგი, თუმცა ოდნავ დამ ცინავი, სასტიკი და უფრო ნატურალისტური
ნურსა და ვიტორიო დე სიკას შორის აკეთებს!
სურვილები, ისევე როგორც პოეტური ხატები
კინომანებს ეს ამაღელვებელი სცენა გულგ
ფილმში ერთმანეთს კარგად ენაცვლება,
შთაბეჭდილება დატოვა ფილმმა „ლურჯი
რილს ვერ დატოვებს. თუმცა ფილმი ოდნავ
თუმცა ფინალი ოდნავ სუსტი და გაუგებარია.
კოდი“, რომელშიც რეჟისორ ურსულა ან
სწორხაზოვანის და გულუბრყვილოს შთაბეჭ
მაყურებელმა ძალიან კარგად მიიღო ჩე
ტონიაკის ოსტატობა და ოპერატორ იასპერ
დილებას ტოვებს, და არც რეჟისურაა ბოლომ
ხი რეჟისორის, მარტინ სულიკის „ბოშა“,
ვულფის ნამუშევარი ერთნაირად საინტრე
დე გამართული. სამაგიეროდ, რეჟისორის
რომელიც კომპაქტურად დასახლებულ ბო
სოა. სხვათა შორის, სწორედ ანტონიაკის
ხელი „ზედმეტად“ იგრძნობა პასკალ რაბატეს
შათა მძიმე ცხოვრებაზე მოგვითხრობს. სო
პირველი ფილმი დააჯილდოვეს გრან-პრით
ფილმში „არდადეგები“ ზღვაზე, რომელიც
ციალურ დრამაში უცნაურადაა ჩართული
გასულ წელს ბათუმის კინოფესტივალზე. ეს
ჟაკ ტატისა და ჟან-პიერ ჟენეს ფერმკრთალი
„ჰამლეტის“ სიუჟეტური კონსტრუქციაც – პა
თეტებს უდავოდ მოეწონებოდათ პოლონე
ციტირების გარდა, სატირულ ელემენტებსაც
ტარა ბოშას, ჯულკას ბიძა მამას უკლავს, დე
ლი რეჟისორის, ლეხ მაჯევსკის „წისქვილი და
საკმაოდ შეიცავს. ფრანგი რეჟისორი შაბათ-
დამისს კი ცოლად შეირთავს. თუმცა „მამის
ჯვარი“, რომელიც პიტერ ბრეიგელის ამავე
კვირას, ქალაქგარეთ დასასვენებლად გასულ
აჩრდილი“, ჰამლეტისგან განსხვავებით, თა
სახელწოდების ცნობილი ტილოს რეკონსტ
ოჯახებს აშარჟებს და მშრომელთა კლასის
ვის საქმეს მაინც აკეთებს – ჯულკა მამის და
რუქციის მცდელობაა. მთელი ფილმის გან
„მოკრძალებულ ხიბლს“ დიალოგების გარეშე
ნატოვარი დანით ბიძამისს კლავს...ფილმი
მავლობაში ისეთი შთაბეჭდილება გრჩებათ,
გვთავაზობს.
ერთგვარი ბუნუელისეული, სიურეალისტური
თითქოს თავადაც ნახატის სივრცეში იმყო
მინიმალიზმითა და ოპერატორული ნამუ
ფინალით მთვარდება, როდესაც ბოშების მი
ფებით და თვალს ადევნებთ, აკვირდებით
შევრით გამოირჩევა თურქი რეჟისორის სე
ერ მოპარული სირაქლემა ადამიანთა შურის
როგორ ხატავს ბრეიგელი. მთავარ როლებს
ლიმ გიუნეშის „თოვლივით თეთრი“, რომე
ძიებას გულგრილად ჩაუვლის. ჟიურის თავმჯ
ფილმში რუდიგერ ჰაუერი და შარლოტა რემ
ლიც მწერალ სებაჰატინ ალის მოთხრობის
დომარემ, ბულგარელმა რეჟისორმა გოირგი
პლინგი ასრულებენ.
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
6
7
1
3
მარცხენა გვერდზე: მსახიობი რევაზ ჩხიკვიშვილი [ 1 ] ზვიად ელიზიანი და მაცეი დრიგასი [ 2 ] ოთარ იოსელიანი [ 3 ] გიორგი გვახარია [ 4 ] ირანელი რეჟისორი დარიუშ მეჰრჯუი
2
4
„მცირე“ და დოკუმენტური ჟანრის თავისებურებანი მოკლემეტრაჟიანი
ფილმების
ჩამოტანისა და დისტრიბუციის პრობლემას.
ყველაფერი თავდაყირა დადგა; მათ შორის
უჩინარი „ბენქსი“, ცხადია, არც ბათუმ
თავად გიგანტური საბჭოეთის ყოფნა-არყოფნის
ში გამოჩენილა, როდესაც განახლებულ
საკითხიც. ბათუმში კონკურსგარეშე პროგრამა
კონკურს
„აპოლოში“ მისი ფილმი უჩვენეს. იგი გასულ
ში აჩვენეს აგრეთვე ქეთი მაჭავარიანის ახალი
ში, ცხადია, ყველაზე დიდ ინტერესს იწვევდა
წელს მონაწილეობდა ბერლინის კინოფეს
მხატვრული ფილმი „მარილივით თეთრი“ და
კირილ ტუშის „ხოდორკოვსკი“, რომელიც
ტივალის არასაკონკურსო პროგრამაში და
მინდია ესაძის დოკუმენტური „თეთრი არა – შა
ჟიურიმ ყურადღების მიღმა დატოვა და ეს
დიდი მოწონებაც ხვდა წილად; ისევე რო
ვი“. ორივე ფილმი მონაწილეობდა აგვისტოში,
ერთგვარი თავის დაზღვევა იყო. ფილმი არ
გორც ბათუმში, სადაც ფილმი სპეციალური
მონრეალში გამართულ კინოფეტივალზე და
გამოირჩევა განსაკუთრებული მხატვრული
პრიზით დაჯილდოვდა. ცნობილი ანონიმი
პრესის საკმაოდ კარგი შეფასებაც დაიმსახურა.
ღირებულებებით, თუმცა მისი პუბლიცისტუ
მხატვრის, ბენქსის ნამუშევრები ხელოვნების
რაც შეეხება ჟიურის ფავორტს, მაციე დრი
რი და პოლიტიკური მნიშვნელობა უდავოა.
კომერციალიზაციის ყველაზე წარმატებული
გასის ფილმს „წერილები ცენზურის ქვეშ“,
აღარ გავიხსენებთ დაწვრილებით, თუ რა
მცდელობაა და ამიტომაც ეს მაგალითი გა
ჩვენი აზრით, ეს უფრო კარგად ნაკეთები
„ტრილერი“ დატრიალდა ამ ფილმის ირგ
დამდები აღმოჩნდა სხვა მხატვრებისთვის.
პუბლიცისტიკაა და გაცილებით ახლოა სა
ვლივ ბერლინის კინოფესტივალზე: ასლი
თუმცა, ასეთი დიდი წარმატებისთვის ჯერ
ტელევიზო „ექშენთან“. ფილმი ომისშემდ
მოიპარეს და მხოლოდ რამდენიმე დღეში,
არავის მიუღწევია.
გომი კომუნისტური პოლონეთის ერთგვარი
მხოლოდ ახალი ასლის დაბეჭვდის შემდეგ
საფრანგეთში მცხოვრები ბელორუსი რეჟისო
მოზაიკაა, რომელშიც ქვეყნის ყველა პრობ
უჩვენეს – ისიც გიგანტური მულტიპლექსის,
რის, ვლადიმირ კოზლოვის „გაგარინლენდი“
ლემა – სოციალური, იდეოლოგიური თუ
„სინემაქსის“ ყველაზე პატარა დარბაზში.
იური გაგარინის მშობლიური ქალაქის დროისა
კულტუროლოგიური თავს ერთად და ოდნავ
უცნაური რამ მოხდა ბათუმშიც, როდესაც
და სივრცის ერთგვარი ტოპოლოგიური შესწავ
ქაოსურად იყრის.
ფილმის ჩვენებისას სწორედ ხოდორკოვსკის
ლაა. დრო თითქოს გაიყინა და საზოგადოების
მოკლემეტრაჟიან საკონკურსო პროგრამაში,
სასამართლოს ეპიზოდი „გაფუჭდა“ და მისი
ცნობიერებაში ცხოვრება ისევ 60-იან წლებსა
ვფიქრობთ, გამოკვეთილად და მხატვრული
ფინალური მონოლოგი მაყურებელმა ვერ ნა
და გაგარინის მითიურ გმირობას უკავშირდება.
თვალსაზრისით საინტერესო ფილმები ნაკლე
ხა. ამ უცნაურ „მისტიციზმს“ კიდევ ერთი ახსნა
ბრიტანელი რობინ ჰესმანის „ჩემი პერესტროი
ბად იყო. იდეური თვალსაზრისით შედარებით
აქვს – ორგანიზატორები მეტი სერიოზულო
კაც“ საბჭოთა ანარეკლებს ასახავს. 80-იან წლებ
უკეთესია დავით კოპალეიშვილის „ნათურა“
ბით უნდა მოეკიდონ ფესტივალზე ფილმების
ში ლამის ყველა აკრძალავა უცბად გაუქმდა და
(ჟიურის სპეციალური პრიზი); თუმცა, ეს არ ნიშ
8
1
2
4
3
[ 1 ] „ინდუსტრიული შეხვედრები“ სასტუმრო „რედისონში“ [ 2 ] სალომე სეფაშვილი და ზვიად ელიზიანი [ 3 ] თინა ტრაპი, ზვიად ელიზიანი და თამარ ტატიშვილი [ 4 ] ფესტივალის საპატიო სტუმარი, მსახიობი რევაზ ჩხიკვიშვილი
ნავს, რომ ის განსაკუთრებით ჯობდა სხვა ფილ
ლონეთის კინოინსტიტუტისა და ანჯეი ვაიდას
ლა ბაბლუანი, დიტო ცინცაძე) კინოაკადემი
მებს – მაგალითად, სოსო ბლიაძის „ანტრაქტს“,
სკოლის
ის ნომინაციებში ხშირად ხვდება კიდეც.
ლიტველი დრამატურგის, მარიუშ ივაშკევიჩუსის
EAVE-ს (ევროპის აუდიო-ვიზუალური ხელოვ
დახვეწილ ფილმს „მამაჩვენი“, ან აზერბაიჯა
ნების პროდუსერები) მნიშვნელობაზეც ისაუბ
სემინარზე
ევროპის
რეგიონული
საკონსულტაციო
კომპანიის დირექტორატის სახელით, ბატონ
ნელ ფარიზ აჰმდოვის „მემკვიდრეობას“. ჟიურიმ
რეს: რატომ არის აუცილებელი ფილმის სწო
მა ჯონათან ოლსბერგმა ნაციონალური კინე
საუკეთესო მოკლემეტრაჟიან ფილმად დაასა
რად დაგეგმვა და ფინსური გათვლა სცენარის
მატოგრაფიული
ხელა სამუელ აბრამსის „კავშირი“, რომელიც
დაწერიდან ფილმის გადღებამდე. სტუმრებმა
და მათ რეგიონულ და ევროპულ პროექტებში
პროვინციული ბრიტანული ქალაქის ყოფას ზუს
თავიანთი გამოცდილება სემინარში მონაწი
ჩართვაზე გაამახვილა ყურადღება, ასევე – პა
ტი ფსიქოლოგიური დეტალებით აღწერს.
ლე ქვეყნების (საქართველო, ირანი, თურქე
ტარა ქვეყნების კულტურის, განათლების და
„ინდუსტრიული შეხვედრები“ ბათუმში
სკოლების
ხელშეწყობასა
თი, პოლონეთი, უკრაინა და ა.შ.) პროდუსე
განვითარების საკითხებზე, სხვადასხვა პრო
რებსა და ფესტივალის სტუმრებს გაუზიარეს.
ექტში მათ ჩართვასა და მონაწილეობაზე. მისი
ევროპული კინოაკდემიის წარმომადგე
აზრით, საქართველოს ტურისტული პოტენცია
ნელმა, პროდუსერმა და რეჟისორმა მარი
ლის პრაქტიკული გამოყენება აუცილებელია,
ბათუმის კინოფესტივალს წელს დაემატა
ონ დორინგმა კინოაკადემიის დაარსებაზე
და სწორი ეკონომიკურ-ინდუსტრიული მიდ
საქართველოს ეროვნული კინოცენტრის მი
(1989 წ., ბერლინი), მის სოციალურ, პოლი
გომა კინოში განსაკუთრებით ფასეულია ეკო
ერ ორგანიზებული „ინდუსტრიული შეხვედ
ტიკურ, კულტურულ მნიშვნელობასა და პერ
ნომიკური კრიზისის პირობებში. შეხვედრებში
რებიც“, რომლებიც სასტუმრო „რადისონში“
სპექტივაზე ვრცლად ილაპარაკა; აღნიშნა,
მონაწილეობდა შოთა რუსთაველის თეატრის
გაიმართა. სამი დღის განმავლობაში მნიშვნე
რომ ქართულ ფილმებსა და ქართველ რე
ლოვანი შეხვედრები და დისკუსიები მოეწყო
ჟისორებს
სხვადასხვა
და კინოს უნივერსიტეტის კინოფაკულტეტის
კინოფესტივალზე
დეკანი, კინორეჟისორი დავით ჯანელიძეც,
ევროპის კინოაკადემიის, ჰუბერტ ბალსის
კვლავაც წარმატება აქვთ და ზოგიერთი
რომელმაც კინოგანათლების სფეროში არსე
ფონდის (როტერდამის კინოფესტივალი), პო
მათგანი (ნინო კირთაძე, ნანა ჯორჯაძე, გე
ბულ პრობლემებზე გაამახვილა ყურადღება.
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
წარმომადგენლებთან.
9
2
3
1
[ 1 ] ჯონათან ოლსბერგი – ევროპის რეგიონული საკონსულტაციო კომპანიის დირექტორი [ 2 ] თამარ ტატიშვილი, ჯონათან ოლსბერგი და ლევან კოღუაშვილი [ 3 ] რეჟისორი ნანა ჯორჯაძე
4
[ 4 ] რეჟისორი ალექსანდრე რეხვიაშვილი
„ინდუსტრიული შეხვედრების“ მთავარი მიზანი
– საუკეთესო მხატვრული, დოკუმენტური და
საუკეთესო რეჟისურისთვის ბირჯიტ
საერთაშორისო ფონდებთან, კინოინსტიტუტებ
მოკლემეტრაჟიანი ფილმები. ხუთკაციანმა
სტარმოსის „ოთახი N304“ წაახალისეს.
თან და პროდუსერებთან თანამშრომლობის
ჟიურიმ ასევე გამოავლინა საუკეთესო რეჟი
ჟიურის სპეციალური პრიზი გადაე
შემდგომი შესაძლებლობა და გაფართოებაა;
სორები და მსახიობები.
ცა პასკალ რაბეტეს ფილმისთვის
ასევე, მათი მუშაობისა და გამოცდილების გაზია
სპეციალური
პრიზები
კინემატოგრაფში
რება და გაცნობა ქართველი კინემატოგრაფის
შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის
„არდადეგები ზღვაზე“.
ტებისთვის. და რადგან სამდღიანი შეხვედრები
ფესტივალის ყველაზე საპატიო სტუმრებს,
უშუალოდ ბათუმის კინოფესტივალის ფარგ
რეჟისორებს – დარიუშ მეჰრჯუის და ალექ
საუკეთესო დოკუმენტურ ფილმად პო
ლებში გაიმართა, ეს მნიშვნელოვნად გაზრდის
სანდრე რეხვიაშვილს გადაეცათ.
ლონელი რეჟისორის, მაცეი დრიგასის
თავად ფესტივალის მნიშვნელობას და საქართ
მხატვრულ ფილმების ნომინაციაში მთა
ველოში კინოინდუსტრიის შემდგომ განვითარე
ვარი პრიზი ორმა ფილმმა გაიყო: მარტინ
ხელეს. ჟიურის სპეციალური პრიზი
ბასც შეუწყობს ხელს.
სულკის „ბოშამ“ (ჩეხეთი) და ვაჰიდ მუსაია
კი ამავე ნომინაციაში დაიმსახურა
ნის „გოლჩერეჰმა“.
ფილმმა „გასასვლელი საჩუქრების
დიდი და პატარა პრიზები
პრიზი მამაკაცის როლის საუკეთესო შეს
„წერილები ცენზურის ქვეშ“ დაასა
მაღაზიიდან“.
რულებისთვის ანტონ შაგრინს ერგო ფილ ბათუმის ჯერჯერობით ერთადერთ კინო
მისთვის „შაბათს“ (რეჟისორი ალექსანდრე
თეატრ „აპოლოში“ ფესტივალის დახურვის
მინდაძე). ქალის როლის საუკეთესო შესრუ
საუკეთესო მოკლემეტრაჟიან ფილმად
ცერემონია გაიმართა. ჟიურიმ გამარჯვებუ
ლებისთვის პრიზი მსახიობ ბიენ დე მურს გა
სამუელ აბრამსის: „კავშირი“ აღიარეს.
ლი ფილმებიც გამოაცხადა და მოოქროვი
დაეცა („ლურჯი კოდი“).
ჟიურის სპეციალური პრიზი დავით კო
ლი „ზღვის ცხენები“ ჩამოარიგა. წელს კონ
პალეიშვილს გადაეცა მოკლემეტრაჟია
კურსი სამ ძირითად სექციაში გაიმართა
ნი ფილმისთვის „ნათურა“.
10
ბროლის გლობუსის ორმოცდამეექვსე ბრუნი რეპორტაჟი კარლოვი ვარის კინოფესტივალიდან ქეთი მაჭავარიანი
დევიდ კუბიკი მეუღლესთან ერთად, მანანა აკობია, ქეთი მაჭავარიანი, გია ბაზღაძე, კოტე რიჟინაშვილი, გიორგი შველიძე და თამარ ტატიშვილი
კარლოვი ვარი ძველი საკურორტო ქალაქია. ძველი გერმანული სახელწო
განაგრძეს და ოსკარისა და საუკეთესო ევროპული ფილმე
დებით კარლსბად (კარლის აბანოები). კარლ მეოთხეს – ბოჰემიის მეფისა
ოვეს. მათ შორისაა სერგეი ბოდროვის ბის ტიტულები მოიპ
და ლუქსემბურგის გრაფის სახელთან ბევრი რამაა დაკავშირებული – კარლსბადი,
„კავკასიელი ტყვე“, კაროლინ ლინკის „არსად აფრიკაში“,
კარლშტაინის ციხე, კარლის ხიდი, კარლის მოედანი და უნივერსიტეტი. მეთოთხ
კრისტოფერ ბარატიეს „გუნდი“, ჟან პიერ ჟენეს „ამელი“, ალან
მეტე საუკუნეში დაარსებული საკურორტო ქალაქი მეოცე საუკუნის დასაწყისში
ბერლინელის „ჩემი ცხოვრება ვარდისფერში“.
ჩეხოსლოვკიას გადაეცა, სახელიც შეეცვალა და კარლოვი ვარად იწოდა. დღეს
მუ ფესტივალს ყოველწლიურად სტუმრობენ სახელგანთქ
კარლოვი ვარის ქუჩებში უფრო ხშირად რუსულ საუბარს გაიგონებთ, რადგან ეს
ლი ვარსკვლავები, რომლებიც ისედაც ხალისიან საფესტი
უძველესი კურორტი ახალი რუსების საყვარელ დასასვენებელ ადგილად ითვლე
ვალო განწყობას დამატებით ელფერს ჰმატებენ.
ბა და, შესაბამისად, უძრავი ქონების დიდი ნაწილი მათ ხელშია. თუმცა, ივლისის
კარლოვი ვარის ფესტივალზე რამდენიმე საკონკურსო
შუა რიცხვებში კარლოვი ვარის საკურორტო იდილიას მსოფლიოს მრავალი ქვეყ
და არასაკონკურსო პროგრამაა – ოფიციალური კონკურ
ნიდან შეკრებილ კინომოყვარულთა საქმიანი თუ საფესტივალო ხმაური არღვ ევს.
სი, დოკუმენტური ფილმების კონკურსი, „დასავლეთის აღმოსავლეთი“ (აღმოსავლეთი ევროპის ქვეყნების ფილ
ფესტივალი აქ 1946 წლიდან ტარდება – ის ერთ-ერთი უძველესია და საფესტივალო
მების საკონკურსო ჩვენება). კონკურსში მონაწილე ფილ
კატეგორიით ა კლასის ფესტივალებს განეკუთვნ ება. მეოცე საუკუნის 90 წლების აღმო
მები ფესტივალის მთავარი პრიზის „ბროლის გლობუსის“
სავლეთ ევროპაში მიმდინარე ცვლილების ფონზე, ფესტივალმა შეძლო შეენარჩუნებინა
მოსაპოვებლად იბრძვიან (გარდა პრიზისა, იგულისხმ ება
მონაწილე ფილმებისა და სტუმრების მაღალი ხარისხი. უკანასკნელი წლებში კარლო
ფულადი ჯილოდები 30000 , 20000 და 10000 დოლარის
ვი ვარის ფესტივალის პრიზიორმა ფილმებმა წარმატებული საფესტივალო ცხოვრება
ოდენობით). ფესტივალის სტუმრები განსაკუთრებულად
11 ნაწილეობის გარეშე ფილმი არ შედგებოდა. ფესტივალი საუკეთესო ადგილია ინდუსტრიის წარმომადგნელების თვის, სადაც ფესტივალების სელექციონერები, გაყიდვის აგენტები და პროდუსერები მომავალ ფილმებსა და პროქ ტებს ირჩევენ. განსაკუთრებით სასიამოვნო იყო ბათუმის კინოფესტივალის ორგანიზატორებთან ზვიად ელიზიან თან და გიორგი გოგიბერიძესთან შეხვედრა, რომლებიც მომავალი 2011 წლის ბათუმის ფესტივალისთვის ფილმე ბის არჩევის მიზნით გახლდნენ ჩამოსულები. „მარილივით თეთრის“ ჩვენებებს მალე სხვადასხვა ფეს ტივალის წარმომადგენლებიც გამოეხმაურნენ და იმედს ვიტოვებთ, რომ ფილმის საფესტივალო ცხოვრებას საინ ტერესო გაგრძელება ექნება. კარლოვი ვარის ფესტივალი 9 ივლისს დასრულდა – და იხურა წითელი ხალიჩით და საზეიმ ო ცერემონიალით, ცნო ბილი სტუმრების მონაწილეობ ით, რომელთა შორის იყვნ ენ – ჯონ მალკოვიჩი, ჯონ ტურტურო, ჯუდი დენჩი და რემო ჯი რონე. ფესტივალის საინტერესო პროგრამა ლოგიკურად დასრულდა საინტერესო გამარჯვებულების გამოვლენით. ჟიურიმ, ცნობილი უნგრელი რეჟისორის იშტვან საბოს თავმ ჯდომარეობით, ბროლის გლობუსი საუკ ეთესო ფილმისათ ვის და ფულადი ჯილდო მიანიჭა: ჯოზეფ მადმონის ფილმს „აღდგენა“ ისრაელი, 2010. ჟიურ ის სპეციალური პრიზი გადაეცა მარტინ სულიკის ფილმს „ ბოშა“ ჩეხეთი/სლ ოვაკეთი 2011. პრიზი საუკ ეთე ფესტივალის საპატიო ჯილდოს მფლობელებს ელოდებიან, რომლებსაც, როგორც
ო ფრანგმა რეჟისორმა პასკალ სო რეჟისურისთვის მიიღ
წესი, კინოსამყაროს გამოჩენილ მოღვაწეთა შორის ირჩევენ.
რაბატემ ფილმისათვის „დასვენება ზღვის სანაპიროზე“
ფესტივალის დღეებში „ბროლის გლობუსი“ ყველგანაა – ბილბორდებზე, ფლაე
2011. მამაკაცის როლის საუკ ეთესო შესრულებისთვის და
რებზე, ცენტრალური საფესტივალო დარბაზის შესასვლელში პრიზის ფორმის ქან
ჯილდოვდა დევიდ მორზე ფილმშ ი „თანამშრომელი“ რე
დაკებებთან ნებისმიერ მსურველს შეუძლია გადაიღოს სამახსოვრო ფოტო. მაგრამ
ჟისორი მარტინ დონოვანი, კანადა/აშშ 2010, ხოლო საუკ ე
მთავარი მაინც კინოდარბაზში ხდება – ყოველი სეანსის წინ ჩამქრ ალი დარბაზი
თესო მსახიობ ქალად აღიარ ეს სტინე ფიშერ კრისტენსენი
ნათდება, და ყოველი ფილმის წინ პატარა შედევრი-შესავალია – ბროლის გლო
გერმანულ ფილმში „ბზარები გარსში“ რეჟისორი ქრისტიან
ბუსით მსოფლიო კინოს ვარსკვლავები სხვადასხვა კონტექსტს ა და სიტუაციაშ ი თა
შვოხოვი 2011.
მაშობენ. 2011 წელს მაყურებელს ჯუდ ლოუს ა და ჯონ მალკოვიჩის მონაწილეობით გადაღებული კლიპები ახალისებდა.
კონკურსის „დასავლეთის აღმოსავლეთი“ გამარჯვ ებუ ლი გახდა მაკედონიურ/სერბული ფილმი „პანკი არ მომკვ
ჩემთვის ამ ფესტივალის შესახებ წერილის წერა განსაკუთრებულ მოვლენებთან
დარა„ რეჟისორი ვლდიმირ ბლაჟევსკი, 2011; განსაკუთრე
არის დაკავშირებული – ერთი მხრივ, ადვილია, რადგან 2011 წლის ფესტივალის
ბული ხედვისათვის კი დაჯილდოვდა ვიქტორ გინზბურგის
თვითმხილველი ვარ და ამავე დროს ძნელიცაა, რადგან 2011 წლის ფესტივალის,
რუსულ/ამერიკული ფილმი „თაობა პი“ 2011.
კონკურსიში „დასავლეთის აღმოსავლეთი“ წარმოდგენილი იყო მხატვრული ფილ
საუკეთესო სრულმეტრაჟიან (30 წთ-ზე ხანგრძლივი)
მი „მარილივით თეთრი“, რომლის რეჟისორი და სცენარის ავტორი მე გახლავართ.
დოკუმენტურ ფილმად ჟიურ იმ მიიჩნია „კარგი ცხოვრე
ფილმის ფესტივალზე მოხვედრა დიდ სიხარულთან და მოულოდნელობასთან იყო
ბა“ რეჟისორი ევა მულვადი, დანია, 2010; ხოლო მოკლე
დაკავშირებული. ეს ფილმის პროდუსერებისა და საქართველოს კინემატოგრაფიის
ი დოკუმენტური ფილმების კონკურსი მოიგო მეტრაჟიან
ეროვნული კინოცენტრის დირექტორის, თამარ ტატიშვილის მჭიდრო თანამშრომ
პოლონელი რეჟისორის 2010 წლის ფილმმა „უკვდავების
ათ. ფესტივალზე გამგზავრებას წინ უძღოდა 3-თვიანი მო ლობის შედეგი გახლდ
დეკლარაცია“.
ლოდინი და პოსტპროდუქციაზე ინტენსიურ ი მუშაობ ა (უცნაური კანონზომიერებით,
„ბროლის გლობუსი“ მსოფლიო კინოს განვითარებაში
ფილმი პრაღაში, იქაურ სტუდიაში დასრულდა), რადგან ფესტივალის დირექციამ
შეტანილი განსაკუთრებული არტისტული წვლილისთვის
საკუთარი გადაწყვეტილების შესახებ, „მარილივით თეთრის“ მსოფლიო პრემიერა ამ
გადაეცა ინგლისელ მსახიობს, ჯუდი დენჩს, ხოლო გორან
ფესტივალის ფარგლებში გამართულიყო, ჯერ კიდევ მარტშ ი გვაცნობა.
ბრეგოვიჩი და ჯონ ტურტურო ფესტივალის პრეზიდენტის სპე
2011 წელს ფესტივალი პირველიდან ცხრა ივლისამდე გრძელდებოდა. მას ჯერ
ციალური პრიზებით დაჯილდოვდნენ.
ფილმის პროდუსერი გია ბაზღაძე და თანაპროდუსერი კოტე რიჟინაშვილი ესტუმ
2012 წელს კარლოვი ვარს ორმოცდამეშვიდედ აახმაურ ე
რნენ, მოგვიანებით კი მათ თამარ ტატიშვილი შეურთდათ. მე და ოპერატორი, და
ბენ ფესტივალის მაყურებლები და სპა პროცედურებისა და
ამავე დროს ფილმის პროდუსერი გიორგი შველიძე პრემიერის დღეს, 6 ივლისს
საკურორტო დასვენების მოყვარულებსაც კინოდარბაზებში
ჩავფრინდით. ჩვენება კარლოვი ვარის ნაციონალური თეატრის დარბაზში გაიმარ
შეიტყუებენ. იქ მათ ჯერ „ბროლის გლობუსის“ შესახებ კიდევ
თა და მას ჩვენთან ერთად ჯგუფის ჩეხი წევრები – ივო მარაკი და დავიდ კუბიკი ეს
ერთ განსხ ვავებულ ისტორიას წარუდგენს კინოს კიდევ ერ
წრებოდნენ.
თი კაშკაშა ვარსკვლავი, და მერე დაიწყება კინო!!!!
წარდგენის საზეიმ ო ნაწილის შემდეგ, დარბაზში ფილმის მსვლელობისას კიდევ უფრო მწვავედ ვიგრძენი, როგორ მაკლდნ ენ ჯგუფის დანარჩენი წევრები, მსახიობე ბი და განსაკუთრებით ერთ-ერთი პროდუსერი ლევან კორინთელი, რომელთა მო
12
ქართული კინო მონრეალის 35-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე დავით ბუხრიკიძე
მიუხედავად იმისა, რომ მონრეალის საერთაშორისო კინოფესტივალი უკ ვე მოწიფული ასაკისაა (იგი 1976 წელს დაარსდა), მსოფლიოს ცნობილი კინოფესტივალების
კონტექსტში მას მაინც ახალგაზრდულად მოიხსენიებენ.
ფრანგულენოვანი კანადის, კვებეკის დედაქალაქი წელს საიუ ბ ილეო 35-ე კინო ფეტივალს მასპინძლ ობდა.18-დან 28 აგვისტომდე რამდენიმე კინოთეატრში, 70 ქვეყნის 230 ფილმი უჩვენეს. სხვა ფესტივალებისგან განხვავებით, მონრეალი აშკარად გამოირჩევა ექსპერიმენტული სულისკვეთებით, ნაკლები პომპეზურო ბით, საქმიანი ატმოსფეროთი და მოკრძალებული სნობიზმით. ყოველ შემთხვე ვაში, რეჟისორების, კრიტიკოსებისა და ჟურნალისტების თვალსაზრისით.
საკონკურსო პროგრამას აფასებდა შვიდკაციანი ჟიური, რომლის თავმჯდ ომარე წელს იყო ცნობილი ესპანელი რეჟისორი ვინსენტე არანდა. საპატიო სტუმრები – „ფაიფურის კინოვარსკ ვლავი“ კატრინ დენევი და ნატიფად მრავაფეროვანი ფილ მების ავტორი, რეჟისორი ბერტრან ტავერნიე. გასულ წელს გარდაცვლილი, დიდი ფრანგი რეჟიოსრის, კლოდ შაბროლის საპატივცემულოდ კი კინოთეატრებში მისი ფილმების დიდი რეტროსპექტივა მოეწყო.
13 ქალაქის ცენტრში, 70-იან წლებში იუნესკოს ეგიდით აგე ბულ კულტურულ ცენტრს კინოფესტივალის დღეებში პრაქ ტიკული დანიშნულებისთვის იყენებენ. სწორედ აქ უჩვენე ბენ საფესტივალო პროგრამას, დოკუმენტური ფილმების პანორამას და ფილმებს „მსოფლიო კინოს ფოკუსის“ ფარ გლებში. ცხადია, ქართული კინოს წარმატებად უნდა ჩაით ვალოს მონრეალის კინოფესტივალის სხვადასხვა სექციაში სამი ახალი ფილმის მონაწილეობა. ნანა ჯანელიძის დოკუმენტური ფილმი „ნეტავი იქ თეატ რი არის?“; ისევე როგორც კონსტანტინე (მინდია) ესაძის მხატვრულ-დოკუმენტური „თეთრი არა – შავი“ სწორედ დოკუმენტური ფილმების პროგრამაში უჩვენეს, რაც ასევე პრესტიჟულია. როგორც თავად ნანა ჯანელიძე აღნიშნავს, – „ფესტივალი არა მარტო საკონკურსო პოროგრამის ფარ გლებში ფილმების ჩვენებას ნიშნავს, რაც, რასაკვირველია, მნიშვნელოვანია, არამედ კინობაზრობაში მონაწილეობას, კოლეგებთან ურთიერთობას, უცხოელი პროდუსერების და ინტერესებას და სხვადასხვა ფესტივალზე მიწვევას. სამწუხა როდ, მე ვერ ვესწრებოდი ფესტივალს, თუმცა ჩვენი დიას პორა ძალიან აქტიურად იყო ჩართული ჩვენებაში. როგორც ბატონმა ზაზა ჩაჩხიანმა მითხრა, ფილმში კახი კავსაძის გა მოჩენას დარბაზში დიდი ოვაცია მოჰყვ ა... „ნეტავი იქ თეატრი არის?" სულ სამჯერ უჩვენეს და სამივე ჯერ დარბაზი სავსე იყო მაყურებლით, რაც გარკვეულ დაინ ტერესებაზე მეტყველებს. თანაც თუ გავითვალისწინებთ, რომ კანადაში ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკების საკმაოდ დიდი
მიან ურ ურთიერთობებს და გულწრფელ ემოციებს. ისინი თითქმ ის მექანიკურად
დისაპორა ცხოვრობს. რუსეთიდან, უკრაინიდან, ბალტიის
მოქმედებენ და ცხოვრობენ“, – ამბობს რეჟისორი ქეთი მაჭავარიან ი.
ქვეყნებიდან... მონრეალის შემდეგ უკვე მივიღე მიწვევა მინს
ება მინდია ესაძის დაახლოებით ერთსაათიან დოკუმენტურ ფილმს რაც შეეხ
კიდან, ფესტივალიდან „კიევსკაია ოსენ“ და მონპელიეს ხმელ
„თეთრი არა – შავი„, ისიც დოკუმენტური პროგრამის ფარგლ ებში რამდენჯერმე უჩ
თაშუა ზღვისპირა ქვეყნების კინოფესტივალიდან“.
ვენეს. ფილმი, რომლის შესახებაც უკვე ბევრი რამ დაიწერა, მანქანებით მოვაჭრე
რაც შეეხება პროდუსერისა და რეჟისორის, ქეთი მაჭავა
თა, ე.წ. პერეგონშჩიკების რთულ გზას ასახავს. რეჟისორი, როგორც ჩანს, საკუთარ
რიანის 80-წუთიან მხატვრულ ფილმს „მარილივით თეთრი“,
გამოცდილებას უფრო ეყრდ ნობა და არცთუ უხიფათო მოგზაურ ობას იხსენებს, რაც
ის სპეციალურ პროგრამაში მოხვდა, რომელსაც „ფოკუსი
გერმანიიდან მანქანის ჩამოყვანას და მის წარუმატებელ რეალიზაციას უკავშირდება.
მსოფლიო კინოზე“ ეწოდება. სხვათა შორის, ამავე პროგრა
სხვათა შორის, ეს მინდია ესაძის პირველი ნამუშევარია, სადაც იგი ერთდროულად
მაში 2009 წელს წარმატებით უჩვენეს ზაზა ურუშაძის ფილმი
იდეის ავტორიცაა, რეჟისორიც და ოპერატორიც.
„სამი სხლი“, რომლის პროდუსერიც სწორედ ქეთი მაჭავა
მიუხ ედავად იმისა, რომ ქართული ფილმები საკონკურსო პროგრამაში არ მონა
რიანია. სამივე რეჟისორის (ნანა ჯანელიძე, მინდა ესაძე,
წილეობდნ ენ, მათ შესახებ, ქართული დიასპორის აქტიურობის წყალობით, ბევრი
ქეთი მაჭავარანი) სცენარებმა თავის დროზე ეროვნული
რამ ითქვ ა და დაიწერა. თავად ფილმების DVD-ვერსიები კი პროდუსერებისა და კი
კინოცენტრის მიერ ჩატარებულ კონკურსში გამარჯვ ეს და
ნობაზრობის ყურადღების ცენტრშ ი მოხვდა. ასე რომ, მონრეალის საიუბილეო, 35-ე
ნაწილობრივი დაფინანსება მიიღეს.
კინოფესტივალი უკონკურსოდ „დარჩენილი“ ქართული კინოსათვის უნაყოფო ნამდ
ქეთი მაჭავარიანის ფილმი ბათუმშია გადაღებული და, ბუნებრივია, საზღვაო-რომანტიკული სურნელიც ახლავს, თუმცა არც მძაფრ სოციალურ კონტექსტსაა მოკლებული.
ვილად არ ყოფილა. და ბოლოს, კინოს მოყვარულთათვის უინტერესო არ იქნება ლაურ ეატ ებისა და გა მარჯვ ებული ფილმის შესახებ ინფორმაცია.
მთავარ როლებს ნინო ქორიძე და გაგი სვანიძე ასრულე
საუკეთესო სრულმეტრაჟიან ი ფილმი – ბელგიელი რეჟისორის, ჟოფრეი ენტჰოვენის
ბენ. „მარილივით თეთრი“ სამი სრულიად განსხვავებული
„მოდი, როგორიც ხარ“. ეს არის დრამატული ისტორია შეზღუდული უნარების მქონე
გმირის თავგადასავალს გვაცნობს. პერსინაჟები ერთმა
ახალგაზრდების გრძნობებზე. ფილმმა დაიმსახურა აგრეთვე ეკუმენისტური ჟიურ ისა
ნეთს შემთხვევით ხვდებიან, მაგრამ ეს შეხვედრა მათ მო
და მაყურებლის სიმპათიის პრიზები.
მავალს ბედიწერასავით განსაზღვრავს. ხოლო თუ ფილ
პრიზი საუკეთესო რეჟისურისათვის – ბრიჯიტ მარია ბარტელის ფილმს „ცეცხლი“. გაუ
მის ოფიციალურ ვებ-გვ ერდზე განთავსებული ანოტაციის
პატიურებისა და ქალებზე ძალადობის თემამ რატომღაც ჟიურის მოწონება დიმსახურა.
მიხედვით ვიმსჯ ელებთ, ის „თანამედროვე ქართული კი ნოს მდგომარეობ ასაც ასახავს“. „პერსონაჟების ბედს ნაწილობრივ ქვეყნის ისტორიული და სოციალური ფაქტორებიც განსაზღვრ ავენ. პოსტსაბ
ჟიურის სპეციალური პრიზი – „დედაჩემის ქრონკები“ (იაპონელი რეჟისორის, მასა ტო ჰარადას დახვეწილი და მინიმალისტური ნამუშევარი). პრიზი საუკეთესო დოკუმენტური ფილმისთვ ის
– მარინა გალდოვსკ აია ს
„თავისუფლების მწარე გემო“ (ისტორია ჟურნალისტ ანა პოლიტკოვსაკიას შესახებ),
ჭოთა სივრცეში ამუშავებულმა ახალმა ეკონომიკურმა
და რუმინელი მატეი მინაჩის „ნიკის ოჯახი“ (ფილმი თანამედროვე რუმინეთის პრო
სისტემამ, კრიზისმა თუ ეთნოკონფლიქტებმა ჩემი ფილ
ვინციულ ყოფასა და სოციალურ პრობლემებზე მოგვითხრობს).
მის გმირების ცხოვრება მთლიანად შეცვალა. გარემო,
სპეციალ ური პრიზით კინოხელოვნებაში შეტანილი წვლილისთვ ის დაჯილდოვდ
სადაც ისინი ცხოვრობენ, ფაქტობრივად, გადარჩენისთ
ნენ – ფრანგი ვარსკვ ლ ავი კატრინ დენევი, კანადელი მსახიობი ჟანეტ რენო და კანა
ვის ბრძოლას ნიშნავს. ეს უკვე გამორიცხავს ღრმა ადა
დელი პროდუსერი ვიქტორ ლოუ.
14
ჩვენი დროის ზღაპარი ნანა ექვთიმიშვილი
სირილი იღებს ყურმილს და კრეფს ნომერს. ის არის თორმეტი წლის. ის არის ჯიუტ ი, შეუპოვარი. ის კრეფს ნომერს. რეკავს. ლაპარაკობს. ვი ღაცას უხმობს, მაგრამ ტელეფონის კაბელი შეერთებული არაა. ის უბრალო ნივთია, როგორც სათამაშო. სირილი არ თამაშობს. ის არ ცნობს ტელეფონის გაწყვეტილ კაბელს. სირილი ეძებს მამას.
ძმები დარდენების ფილმი „ბიჭი ველოსიპედით“ თორმეტი წლის ერთ ბიჭზეა, რომელიც მამის პოვნას და მასთან სიახლოვეს ცდილობს, მაგრამ მარცხისთვის არის განწირული. სირილის მამა ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი კაცია, დალაგებული სიტყვა-პასუხით და მიხვრა-მოხვრით, რომელსაც თავისი ცხოვრება აქვს და შვილი ეზედმეტება. სირილს დე და არ ჰყავს. ის უბრალოდ არ არის. ერთადერთი, რაც სირილს აბადია, ეს არის მამის ნაჩუქარი ველოსიპედი, რომელიც მისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. სირილი მშრა ლი, უემოციო სიჯიუტით ცდილობს მამის ყურადღების დამსახურებას. სწორედ ეს ხდის სირილის გმირს განუმეორებელს, რაც მაყურებელს მისგან მოწყვეტის საშუალ ებას არ აძლევს. სირილის გმირი იმდენად ინტენსიურად არსებობს, შფოთავს, განიცდის, რომ მაყურებელს არ აქვს დრო, ყურადღება გაექცეს თუნდაც მოქმედებაზე, მის შესაძლო გან ვითარებაზე, რაღაც ვარაუდებზე. სწორედ ეს არის დარდენების დიდი ხელოვნება და ამ ფილმის, ისევე როგორც დარდენების წინა ფილმების განსაკუთრებულობა. შვილისა და მამის ურთიერთობის თემა საკმაოდ ვრცელი და ზოგადია, უამრავ ჯერ მოყოლილი სხვადასხვა ხერხით, სტილით, სიუჟეტით. ეს არის უნივერსალური თემა – ბიჭისთვის მამის შეცვლის, ჩანაცვლების შეუძლებლობა და ამით გამოწვე ული უამრავი ტკივილი. დარდენების მიერ მოთხრობილ ამბავში ერთი შეხედვით არაფერი არ არის განსაკუთრებული, განსხვავებული, ისეთი, რაც არ ვიცით, ან არ გაგვიგონია. არანაირი სენსაცია, არანაირი სენტიმენტები. ნათელი, უბრალო სიუჟეტი და გმირი, რომელთან ერთადაც მაყურებელი ფილმის დასაწყისიდანვე სუნთქ ავს. დარდენები კი ასეთი თემის მოთხრობას ისე ახერხებენ, რომ მაყურებელი პირ ველადი სიცხადით და ემოციით ხდება მოთხრობილის თანაზიარი. ფილმის მთავარი გმირის ერთგ ვარი ისტერია და გამუდმებულ მოძრაობაში არ სებობა, შეიძლება ითქვას, სიყვარულის პოვნის, მისი მონადირების მცდელობაა. მას არ მიეცა ის, რაც შეიძლება სხვებს სრულიად ბუნებრივად ჰქონოდათ – მშობ
15
ლის, ან მშობლების სიყვარული. ამიტომ ამით გამოწვეული ტკივილი მან მოქმე
გიშვებს, მოგივლის, ეყვარები. ერთ-ერთ ინტერვიუში ძმები
დებაში უნდა განასხეულოს; უნდა იმოქმედოს, მოიპოვოს ის, რაც არ აქვს, და იმის
ამბობენ, რომ მათ სურდათ ფილმის ზღაპარივით კონსტრუ
მიუხედავად, რომ მას ყველა გარშემო მყოფი ამის შეუძლებლობაში არწმუნებს,
ირება; როგორც ზღაპრებში – ერთი მხრივ ცუდი ადამიანები
ბიჭი მაინც გარბის, იპარება, ეძებს მამას ყველგან, ესაუბრება უცხოებს, არ ემორჩი
დაეხატათ, რომლებიც ცდილობენ ბიჭს ოცნებები წაართ
ლება ბავშვთა სახლის ზედამხედველებს... ისევ გარბის. მაგრამ გასაოცარი ისაა,
ოდნელად ვან, და მეორე მხრივ სამანტა, რომელიც მოულ
რომ ამაში არ დევს თავგადასავლის რაიმე ელემენტი, ინტრიგა, ან სიამ ოვნება.
კეთილი ჯადოქარივით ევლინება სირილს. ერთხანს დარ
დარდენები არ გვიყვებიან არანაირ თავგადასავალს, ისინი გვიხატავენ გმირს,
დენები თურმე იმაზეც ფიქრობდნ ენ, ფილმისთვ ის „ჩვენი
რომელიც მოცემულ შემთხვევაში, შესაძლოა, ცხოვრების ყველაზე რთულ ეტაპს
დროის ზღაპარი“ დაერქმიათ.
გადიოდეს, მაგრამ დარდენებს არ სურთ, ეს რაიმე სახის ატრაქციონ ად აქციონ. მათ უბრალოდ თავიანთი გმირის დანახვა, დახატვა, ჩვენამდე მოტანა უნდათ.
დარდენები ყველაზე მეტად გაურბიან ზეიმს, პომპე ზურობას. ისინი ქმნიან ფილმს ადამიანების შესახებ და
ფილმშ ი ორი გმირი მამაკაცია, რომლებთან ერთად ყოფნისას სირილი სრულიად
ადმიანებისთვის. მათი მუშაობის სტილიც თავისებურია,
გარდაისახება და მშვიდი, მოსვენებული, დამჯერი ხდება. პირველი მისი მამაა, მე
ისინი თითქმის მზად არიან, ყველაფერზე უარი თქვან,
ორე კი ქუჩის ერთი წვრილმანი კრიმინალი, რომელსაც არანაირ ი ძალისხმ ევა არ
თუკი ეს მათ მსახიობებთან მუშაობის დროს და საშუა
სჭირდება იმისათვის, რომ სირილი კაცის მოკვლაზე დაითანხმ ოს. ეს კრიმინალური
ლებებს გაუზრდით. დარდენები ძალიან დიდი ხნის მან
აქტი – უცხო კაცზე თავდასხმა და თითქმის სასიკვდილოდ გამეტება სირილისთვ ის
ძილზე და გულდასმით მუშაობენ მსახიობებთან. მსახიო
უბრალოდ მიბაძვის და სიყვარულის მოპოვების ერთ-ერთი ჩვეულებრივი გაუცნობი
ბი განასახიერებს გმირს, გმირი არის ღერძი. მოქმედება
ერებელი ხერხია. თუმცა ის ამის ჩადენის მერე ხვდება, რომ ასეთი გზით სიყვარულს
კი მხოლოდ და მხოლოდ გმირისგან გამომდინარეობს.
ვერ მოინადირებს და ისევ სიყვარულის ნაცნობ შიმშილს იგრძნობს; და ეს მას ისევ
გმირი შობს მას, და არა – პირიქით. არისტოტელე თა
აიძულებს მოძებნოს მამა, მის წინ დაკეტილი კარი კიდევ ერთხელ გააღოს, მამას და
ვის „პოეტიკაში“ სწორედ ამ საკითხს უთმობდა დიდ ყუ
ენახოს და ახლახან მოპოვებული, ნაქურდალი ფული მიუტანოს.
რადღებას – მხატვრულ ნაწარმოებში გმირისა და მოქ
თუკი კაცებთან ურთიერთობაში ბიჭი ცოტა ხნით მაინც არის დამჯერი და მშვიდი,
მედების ურთიერთმიმართებას და მნიშვნელობას, რაც
ის აბსოლუტურად განსხვავებულად იქცევა ქალთან. როცა იგი თავის უფროს მეგო
დრამატურგიაში დღესაც ერთ-ერთ ყველაზე აქტუალურ
ბარ სამანტასთან ერთადაა, რომელიც მოულოდელად გადაწყვეტს, ბიჭს დედობა
და გადაუჭრელ დისკუსიას ბადებს.
გაუწიოს, სირილი ჭირვეულობს, ჯიუტობს, მიზეზობს. თუ კაცებთან ურთიერთობისას
ძალიან ცოტა ფილმი თუ მახსენდება, რომლის ნახვის
მას შეუძლია ორგანიზებული და წინასწარ გათვლილი დანაშაული ჩაიდინოს, სამან
შემდეგ მთელი ჩემი ყურადღება და ფიქრი მხოლოდ და
ტასთან იგი პატარა, გამიზეზებულ ბავშვს ემსგავსება და ყურადღებას ითხოვს. სამანტა
ის დამეთმოს. ხშირად მინახავს და მხოლოდ გმირისთვ
ერთადერთი ადამიან ია, რომელთან ერთად ყოფნის დროსაც სირილი თავის უკმა
თავადაც ხშირად მიმიღია მონაწილეობ ა ფილმის ისეთ
ყოფილებას, ტკივილს და ეჭვებს გასაქანს აძლევს, სადაც იგი თავის გრძნობებს არ
განხილვებში, სადაც განხილვის ძირითადი რაკურსი
მალავს, არ აკონტროლებს. ამით სირილი გაუცნობიერებლად ამჟღ ავნებს, რომ მას
ტექნიკურ მხარეზეა მიმართული, როდესაც შინაარსიც კი
ყველაზე მეტად სამანტას იმედი აქვს. ალბათ დარდენების მხრიდან ყველაზე დიდი
ტექნიკურად განიხილება. დარდენების ფილმის ნახვის
სიყვარული სწორედ ამაში იმალება – ადამიანებისადმი სიყვარული და რწმენა. რწმე
შემდეგ შთაბეჭდილებების გადმოცემისას ეს ყველაფე
ნა იმისა, რომ შეიძლება უბრალოდ არსებობდეს ადამიანი, რომელიც თავისთან მი
რი სრულიად ზედმეტად მეჩვენება. დარდენების გმირი
16
ძალიან ცოტა ფილმი თუ მახსენდება, რომლის ნახვის შემდეგ მთელი ჩემი ყურადღება და ფიქრი მხოლოდ და მხოლოდ გმირისთვის დამეთმოს
იმდენად უნივერსალურია და რეჟისორი ძმები იმდენად ზუსტად, ისეთი სიცხა
დარდენების ფილმის გმირსაც ალბათ საკუთარი მამის
დით და სიფაქიზით ჰყვებიან მის ამბავს, რომ ჩემთვის ფილმის, როგორც მედი
ძებნის და სიყვარულზე ჯიუტად ნადირობის დროს უბრა
ებაა, რომელმაც უმის, განხილვა სრულიად უინტერესოა. იგი გამტარია, საშუალ
ლოდ სწავლა სურს; სწავლა იმისა, თუ როგორ იცხოვ
ჩემამდე მხოლოდ მთავარი მოიტანა და ფილმს, როგორც მედიუმს, თავს არ
როს, საით წავიდეს... არ მგონია, ამის მოთხოვნილება
მახვევს. ამიტომაც შემიძლია ალბათ უსასრულოდ ვილაპარაკო სირილზე, სა
ან საჭიროებ ა მხოლოდ ბავშვობაში ჰქონდეს ადამიანს.
მანტაზე, სირილის მამაზე... მათ ფონზე საოცრად დამღლელი მგონია საუბარი
უბრალოდ ბავშვ ები რეალისტები არიან და მათ ზუსტად
a vérité-ზე, რაღაც ფილმის სცენარზე, რეჟისურაზე, სინემატოგრაფიაზე, ან Ciném
იციან ის, რომ ბევრი რამ არ იციან; დიდები კი ხშირად
ხერხებზე და გზებზე...
ცდებიან, როცა „სწავლას“ თავს ანებებენ.
ულებელი სესილ დე ფრანსი როცა ძმებმა დარდენებმა სამანტას როლის შემსრ
სირილი გარბის. სირილს მისდევენ. მას მდევარი ეწევა...
როლზე დაამტკიცეს, ეს დარდენების თაყვანისმცემლებისთვ ის გარკვეულ ი სენსა
ხეზე ასულს ნასროლი ქვა ხვდება და ბიჭი ხიდან ძირს ვარ
ცია იყო; იმიტომ, რომ დარდენები ძირითადად არაპროფესიონ ალ და არაცნობილ
დება. სირილი ახლა ტყეში, მიწაზე უგონოდ წევს და არ იძ
მსახიობ ებთან მუშაობენ, სესილ დე ფრანსი კი საკმაოდ პოპულარული მსახიობია.
ვრის. მდევარი უკან გარბის და თავის მამას უხმობს. მამას
ამას წინათ სწორედ სესილ დე ფრანსთან ინტერვიუს წავაწყდი. ის იმაზე მსჯელობ
სურს მიწაზე გართხმულ სირილს დაეხმაროს – ეს მისი პირ
და, თუ როგორ ცდილობდა, გამოეცნო და გაეგო საკუთარი გმირის მოტივაცია
ველი, ადამიანური ინსტინქტ ია, მაგრამ არსებობს მეორ ე
დარდენების ფილმში; სურდა გაეგ ო, თუ რით იყო გამოწვეული მისი გმირის სიმპა
ადამიან ური ინსტინქტ იც – და კაცი იწყებს იმაზე ფიქრს, თუ
თია სირილის გმირის მიმართ. იგი ამბობდა, რომ დარდენებმა მას უბრალოდ ამის
რა უნდა უთხრას პოლიციას მისმა შვილმა, რომ ის მკვლე
დაჯერება სთხოვეს, რომ მათ არ უნდოდათ ეს მისი წარსულით ან რაიმე აქამდე
ლობის მცდელობაში არ დაადანაშაულ ონ. სირილი ისევ მი
მომხდარი ფაქტით აეხსნათ. ამისათვის მსახიობს უბრალოდ უპირობოდ უნდა მიე
წაზე წევს და ისევ არ იძვრის. მაგრამ მოულ ოდნელად, ისე
ენ. მსახიობი ამბობდა, ღო და დაეჯერებინა ის, რასაც მას დარდენები სთავაზობდნ
როგორც მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენი დროის ზღაპარში
რომ სწორედ ამის გამო მას ამ როლისთვის საკუთარი ეგოს მთლიანად დათმობა
შეიძლება მოხდეს, სირილი დგება, ნელ-ნელა, მიწაზე დაყ
მოუხდა, და რომ საერთოდ დარდენებთან ადამიანმა ყველა სისულელე უნდა დათ
რილი ნეშომპალებიდან ამოიზრდება, თავზე ხელს ისმევს,
მოს, ყველანაირი მსახიობობა უნდა დაივიწყოს! სესილ დე ფრანსმა ისიც აღნიშნა,
თვალებს იფშვ ნეტს; წყნარია, მშვიდი, და ის იკრებს მის გა
რომ ბელგიელები საკმაოდ „არაგლამურული განწყობის“ ხალხია და რომ მათ არა
ნუმეორ ებელ კონცენტრაციას, გნებავთ სიჯიუტეს, სიჯიუტეს
ნაირი „სტარ-სისტემა“ არ იზიდავთ. მხოლოდ ამბავი, მეტი არაფერი!
იმისათვის, რომ გზა განაგრძოს.
თომას დორეტმა, ცამეტი წლის ბიჭმა, რომელმაც სირილის როლი განასახიერ ა,
სირილი ჩვეულ ი, საქმიან ი მოძრაობით იღებს ველო
დარდენები პირველი შეხვედრისთანავე მოხიბლა – მათზე დიდი შთაბეჭდილება
სიპედს და ტყის ოღრო-ჩოღრო გზაზე მიაგორებს, მიდის.
მოახდინა თომასის მეტყველმა თვალებმა და მისმა ჯიუტმა, კონცენტრირებულმა
გზას აგრძელებს. ამ გზას ის სამანტასთან მიჰყავს – სამან
მზერამ. დარდენებს თვითონვე უკვირდათ, თუ როგორ შეეძლო თომასს ასე ბრწყინ
ტასთან, რომელიც მას უბრალოდ მოევლინა და რომლი
ვალედ დაემ ახსოვრებინა თავისი როლის საკმაოდ ვრცელი ტექსტი. ფილმის სინ
საც ასე სჯერათ ძმებ დარდენებს.
ჯებისთვ ის საგანგებოდ შერჩეული დასაწყისი სცენიდანვე ძმები მიხვდ ნ ენ, რომ თომასი ზუსტად მათი გმირი იყო. თომასმა რეგულარული, ექვს კ ვ ირიანი სინჯებისას უკვე ყველა სცენა ზედმიწევნით ისწავლა და ზუსტად იცოდა, რა უნდა გაეკ ეთებინა, იმის მიუხედავად, მისცემდნ ენ თუ არა დარდენები მას მითითებას. თურმე ის საოც რად ბრაზდებოდა საკუთარ თავზე, თუკი რამე შეეშლებოდა. თომასი კარატეში ყავ სფერი ქამრის მფლობელია, რაც, ლუკ დარდენის აზრით, მას კონცენტრაციასა და დამახსოვრებაში დაეხმარა. „ადამიანი სულ მცირესაც ვერ ისწავლიდა, მას რომ მიბაძვის უნარი არ გააჩ ნდეს“, – წერს არისტოტელე თავის პოეტიკაში, როცა ის მიმეზისზე საუბრობს.
17
წარმოება დღეს
18
დაბნელების დღეები აგვისტოს ომით შობილი ჩუმი პროტესტი და ანემიური გმირები თამარ შავგულიძის ფილმში
ფოტო: ნატა სოფრომაძე
დავით ბუხრიკიძე
[ რეცენზია ] 19 და შინაგანად ყველაზე დაცლილი თინა (ნუცა კუხიან იძე), და მო წესრიგებული, პასუხისმგებლი გიორგი (გიორგი გიორგანაშვილი), რომლის შესახებაც ვიგებთ, რომ ომის პირველსავე დღეებში ჩამო ელოში. ვიდა ამერიკიდან საქართვ „მინდა, ისეთ ქვეყანაში ვცხოვრობდე, რომ გარეთ გასვლა მიხაროდეს, სახლში ვერ ვჩერდებოდე და სულ გარეთ გავრბოდე“, – ამბობს ნიკა ერთერთ ეპიზოდში და ეს ფრაზა მთელ ფილმს ერთგვარ რეფრენად გასდევს: ოთხივეს უკეთეს გარემოში სურს ცხოვრება, თუმცა არსებულ რეალობას ვერავინ ცვლის. ომი არა მარტო მათ ფსიქოლოგიურ ანემიურობას და ფი ზიკურ უძლურებას წარმოაჩენს, არამედ ბოლომდე ამუხრუჭებს მათ მო მავალსაც, რის გამოც, ისინი გამოსავალს ვერ პოულ ობენ. კრიზისული პერიოდ ის მიუხ ედავად, მეგობრები ცდილობენ, კარგი ურთიერთობა შეი ნარჩუნონ. და ის, რაც მათ წარსულში შტამპადქც ეულ სიტყვებად – სამშობ ოზმად – იწოდებოდა, ფინალში ტრაგიკულ შემთხვევი ლოდ და პატრიოტ როდესაც ახალგაზრდა რეჟისორის, თამარ შავ გულიძის
სადებიუტო
სრულმეტრაჟიან ი
ე ფეთქდ ება. თობაში გამთლიანდება: ნიკა გზის დაგებისას ნაღმზ
ფილმი
ეპიზოდურ როლს თუ არ ჩავთვ ლით, ეკრანზე, ამ ოთხი პერსონაჟის
– „დაბადებულები საქართველოში“ – ეკრანებზე გა
გარდა, თითქმის არავინ ჩანს. ფილმი არც დინამიზმით გაგაკვირვებთ
მოვიდა, აგვისტოს ომის ტკივილები უკვე დავიწყებუ
და არც „ექშენით“. ფინალამდე თითქმის არაფერი ხდება. თქვენ ომით
ლი ან მაყურებლის ცნობიერიდან ერთგვარად გამოძევებული იყო.
დაღდასმული ახალაზრდების დეპრესიულ ყოფას ადევნებთ თვალს,
განცდები, რომელიც ამ ფილმმა გააღვიძა, სწორედ იმ რეალობის
თუმცა ეს ყველაფერი იმდენად გასაგები და რეალურია, რომ მობეზრე
გაცოცხლებას, დრამატული ვითარებისა და ემოციური ფონის შეხსე
ბის გრძნობა ნაკლებად გიპყრობთ. ახალგადატანილი ომის მიუხედა
ნებას ემსახურებოდა, რომელიც ბრჭყვიალა კონცერტებითა და საკ
ული ტექსტისაგან... ვად, ფილმი დაცლილია პათეტიკისა და პატრიოტ
ლუბო ცხოვრებით დაღლილ 20-30 წლის ახლგაზრდებს, შესაძლოა,
ომის ამსახველ კადრებს მხოლოდ დასაწყისში, რამდენიმე წამით ვხე
აღარც ახსოვთ. თუმცა ფილმის ოთხი ახალგაზრდა გმირის უცნაურ
დავთ; მიუხედავად ამისა, მისი სიმძაფრე მთელ ფილმში იგრძნობა, და
ქცევას, მათ სიტყვაძუნწობას, ხასიათს თუ ერთგვარ ანემიურობას
საბოლოოდ ნიკა სწორედ ომის „დანატოვარის“ მსხვერპლ ი ხდება.
განსაზღვრავს ომი, რომელიც ანადგურებს ყველა მათ ოცნებას.
რეჟისორი არსად ახსენებს სიტყვა „ოკუპანტს“ და არც ოკუპანტების
გმირებს რეჟისორი მარტივი, მაგრამ გასაგები გეოგრაფიული პარა
გროტესკულობას წარმოაჩენს (როგორც, მაგალითად, ნაციონალური
მეტრით აერთიანებს: ისინი საქართველოში დაიბადნენ... კინოსტუდია
ტელარხები). ის აქცენტს სწორედ „საქართველოში დაბადებულების“
„სანგუკოს“ახალი პროექტი, თაკო შავგულიძის საკმაოდ დახვეწილი, 80
ე აკეთებს, რაც ფილ შინაგანად დაცლილ სამყაროსა და ჩუმ პროტესტზ
წუთიანი რეჟისორული ნამუშევარი უფრო „არტ-ჰაუზის“ წახალისებას ჰგავს.
მში დრამატიზმის გაცილებით ზუსტ და თავშეკავებულ სურათს ქმნის.
იქნებ იმიტომ, რომ ქართული კინო მხოლოდ შუა ქალაქში გაჩაღებული
თუმცა გულუბრყ ვ ილო „მსხვერპლს“ გულუბრყ ვ ილო „პროტესტის“
ზეიმები, თუნდაც პაროდირებული ჭამა-სმის რიტუალი და სეზონური ტუ
გრძნობა მაინც აქვს. ოკუპანტების რამდენიმე ათეული კილომეტრის
რისტული სექსი არ გვეგონოს. აღსანიშნავია, რომ ფილმის სცენარმა სა
გადაღმა ყოფნა კი შეგვახსენებს, რომ „დაბადებულებს საქართველო
ქართველოს ეროვნული კინოცენტრის მიერ 2010 წელს გამოცხადებულ
ება, რომ ყველაფერი რაციონალურად შეაფასონ და ში“ უჭირთ აღიარ
კონკურსში გაიმარჯვა და შესაბამისად დაფინანსდა კიდეც.
წარუმატებლობა სხვას არ დააბრალონ.
ტკივილამდე ნაცნობი, პირველივე სატელევიზიო-დოკუმენტური
ფილმშ ი ღირსებასთან ერთად, შესამჩნევია ნაკლიც: გაუმ ართავია ზოგი
ინავები გორს ბომბავენ, საგან კადრები – როცა რუსული თვითმფრ
ერთ ეპიზოდში დიალოგები (სცენარი თავად რეჟისორმა, თამარ შავგული
გებო განწყობას ქმნის საიმისოდ, რომ დაგავიწყდეთ შემთხვევით
ის შევსების მიზნით, „დადგმულია“ მრავალმნიშვნე ძემ დაწერა); სიცარიელ
მომრაგებული პოპ-კორნიც და „ფასტ-ფუდის კინემატოგრაფი“. ომ
ლოვანი პაუზები და რატომღაც ოთხივე პერსონაჟი ძალიან ბევრს ეწევა.
გადატანილი ქვეყნის კინომაყურებელს ვერ შველის ვერც გასარ
და მაინც, ძალიან ზუსტი და გადამწყვეტია განწყობა, რომელიც ფილმში
ექსი (ფსიქოლოგიური თობი ფილმები და ვერც სირაქლემის კომპლ
იკითხება და რომელიც განსაზღვრავს მის ზუსტ და მელანქოლიურ ტონა
მდგომარეობა, როცა ადამიანს ნებისმიერი საშუალებით სურს დათ
ური კულტურა მაღალი დონისაა და გარკვეულ ეპიზოდებ ლობას. ვიზუალ
რგუნოს, ან დაივიწყოს გადატანილი ტრავმა). რამდენადაც რეალო
ში შეიძლება ალენ რენეს ცნობილი ფილმი „მიურიელიც“ გაიხსენოთ, რო
ბა სასტიკია და თავს ყოველთვის შეგვახსენებს. 2008 წლის აგვისტოს ომი ფილმის პირველი წუთების შემდეგ თითქოს
მელთან გარკვეულ მსგავსებას განაპირობებს გამიზნული დრამატურგიული „სიცარილე“, ჩუმი დაძაბულობა და დეპრესიული ტონალობა.
არც ჩანს და არც იგრძნობა, მაგრამ ის უხილავი, თანამდევი ბარომეტ
ოპერატორ გიორგი შველიძის სტატიკურად „სავსე“ კამერას არც
რია პერსონაჟების სულიერი მდგომარეობის გასაზომად. ფილმის გმი
სჭირდება ფოკუსები და სპეც-ეფექტები. გიო ცინცაძის მუსიკა, რო
რები 30 წელს მიღწეული ახალგაზრდები არიან, რომელთა ბავშვ ობა
გორც ყოველთვ ის, მაღალი კლასისაა, თუმცა – ჭარბად გამოყენებუ
სამოქალაქო და აფხაზეთის ომს დაემთხვა, ხოლო 2008 წლის რუსეთ-სა
ლი. პროფესიონ ალური და დახვეწილია მხატვარ სალომე სხირტლა
ქართველოს ხუთდღიანი ომი მათთვის ყველაზე მტკივნეული და ზრდას
ძის ნამუშევარი და არ გაღიზიანებთ უპრეტენზიო, უბრალო მონტაჟი.
რულ ასაკში გადატანილი უმძიმესი ტრავმაა.
რეჟისორის ღირსებად შეიძლება ჩავთვ ალოთ თხრობის მუსიკალური
ვინ არიან ეს სიტყვაძუნწი ქართველი ახალგაზრდები, რომლებიც,
რიტმისა და კომპოზიციის გრძნობა.
ომის სიმძიმის მიუხედავად, მთელი ფილმის განმავლობაში თითქოს
მიუხედავად იმისა, რომ „დაბადებულებს საქართველოში“ აშკა
საგანგებოდ არ ახსენებენ სიტყვა „სამშობლოს“ და რომელთა სახე
რად რთული პოლიტიკური „ბექ-რაუნდი“ ჰქონდა (განსაკუთრებით
ებსა თუ მოძრაობაში აღბეჭდილი დრამატიზმი ხაზგასმულად თავ
პროგნოზირებადია რუსების რეაქცია), რენი ჰარლინის სასარგებ
შეკავებულია?.. უცნაური და შინაგანად დამუხტული თამრი (თამარ
ლოდ გაპიარებული და პროპაგანდისტული ფილმისგან განსხვ ავე
ბზიავა), მისი მეუღლე, უმუშევარი და რომანტიკულ-ინფანტილური
ბით, მას კარგი შანსი აქვს, არტ-ჰაუზის ტრადიციებით გამორჩეულ
ნიკა (ვანიკო თარხნიშვილი), უცხო ენების ლექტორი, მარტოსული
რომელიმე კინოფესტივალზე მოხვდეს.
20
"როუდ-მუვის" ნაციონალური თავისებურებანი მინდია ესაძის გმირები ფაქიზად ნახმარ "ალფა-რომეოსა" და "ბაიერნის" მიღმა დავით ბუხრიკიძე
[ რეცენზია ] 21 კინოკრიტიკოსთა გამახვილებული ინტერესი ახალ
ბის ყიდვაც, და მოგვიანებით სტამბოლში შაურმის ჭამაც. მაგრამ დრო
გაზრდა რეჟისორების მიმართ ბუნებრივია. ნაწილს
და ფული მკაცრად ლიმიტირებულია. რეჟისორს, რომელიც ამავე
ტალანტების აღმოჩენა სურს, ნაწილს ცნობისმოყვა
დროს ფილმის ოპერატორიცაა, არც ის გამორჩება მხედველობიდან,
რეობა იპყრობს – აბა, თუ გამოჩნდება ვინმე ყოჩაღი
როგორ შეიცვლ ება და გათამამდება უკვე სტამბოლში ჩამოსული
და რაიმე ესთეტიკურ გმირობას „ჩაიდენს“. უმეტესობა მაინც კინემა
„დებიუტანტი“, რომელიც ევროპაში ხმას ვერ იღებდა.
არგლება: როგორ მოა ტოგრაფიული ჟამთაღმწერლობით შემოიფ
დავით ჯავახიას პერსონაჟი წლების განმავლობაში საქართველო
ური, ჯადოვა რეჟისორმა სპონსორები, არის თუ არა სცენარი აქტუალ
-ევროპის გზაზეა და ვენეციის სანახავად მაინც ვერ მოიც ალა. მისი
როდის იქცევიან სატელევიზიო ვარსკვლავები ნამდვილ კინოვარსკ
მზერა მიზანმიმართული და საქმიანია, ხოლო ისეთი ლირიკული გა
ვლავებად, მიაღწევს თუ არა ახალი ფილმი რომელიმე მნიშვნელო
დახვევები, როგორიცაა – მიუნჰენის ისტორიული შენობები, „ბაიერნ-
ვან საერთაშორისო კინოფესტივალამდე და ა.შ. შეიძლება ითქვას, რომ მინდია ესაძის მხატვრულ-დოკუმენტურმა ფილმმა „თეთრი არა – შავი“, რამდენიმე საერთაშორისო ფესტივა
არენაზე“ გამართული საფეხბურთო მატჩი, ვენეციის ნისლიან ი და იდუმალი პეიჟაზები და უკვე მომაბეზრებელ აუცილებლობად ქცეუ ლი სექს-შოპები, მასზე კარგა ხანია არ მოქმედებს.
ლამდე უპრობლემოდ მიაღწია, ზოგან (მაგალითად, კოპენჰაგენის
სასაცილო ეპიზოდებისა და კარგად გამართული, თითქმის ანეკ
დოკუმენტური ფილმების საერთაშორისო კინოფესტივალზე) პრიზ
დოტური დიალოგების მიუხედავად, თეთრი „ალფა-რომეოს“ მყიდ
საც გამოჰკრა ხელი, ხოლო აგვისტოს ბოლოს ნანა ჯანელიძისა და
ის ევროპული თავგადასავალი უფრო ველი ქართველი მხატვრ
ქეთი მაჭავარიანის ფილმებთან ერთად წარმატებით უჩვენეს მონრე
ული; და არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ფინან სევდიანია, ვიდრე მხიარ
ალის ყოველწლიურ კინოფესტივალზე.
სური კრიზისის გამო, ის სარისკო საქმეზე მიდის.
მინდია ესაძის შესახებ სიტყვა „დებიუტანტი“ ნამდვილად არ ით
თანაგრძ ნ ობას იწვევს გმირის გამოუცდელობაც, ბავშვური ინფან
ქმის. როგორც ოპერატორმა, მან უკვე გადაიღო რამდენიმე დასა
ტილიზმი, გადაჭარბებული მოლოდინი... რის გამოც, მისი ბიზნესი
მახსოვრებელი ფილმი. მაგალითად, ზაზა კოლელიშვილის „ომი და
წარუმატებლად მთავრდება – ვერცხლისფერი „ალფა-რომეო“ ქარ
ქორწილი“ და ალეკო ცაბაძის „რენე მიდის ჰოლივუდში“. ამჯერად
თული ავტობაზრისთვის უვარგისი აღმოჩნდება და, მისი ნაწილებად
კი დოკუმენტურ, ე.წ. „როუდ მუვის“ (საგზაო თავგადასავლებთან და
დაშლისა და ჩაბარების გარდა, ჩვენს გმირსაც სხვა აღარაფერი
კავშირებული ფილმი) ჟანრში სცადა ბედი. გაცვეთილი სიტყვებით
დარჩენია. ხარჯების დაფარვას კი უკვე მომდევნო რეისით ჩამოყვა
რომ ვთქვათ, ფილმი „თეთრი არა – შავი“ მართლაც დასამახსოვ
ნილი შავი, და რაც, მთავარია, „ქალის ნახმარი BMW-ს“ გაყიდვით
რებელი რეჟისორული დებიუტია. თუმცა მინდია ესაძე წარმატებით
შეძლებს. ევროპაგამოვლილი და არცთუ ფაქიზად ნახმარი „ალფა-
ითავსებს ოპერატორის ფუნქციასაც, რაც რეპორტაჟული „მზერის“
რომეო“ კი ნაწილებად იყიდება „ელიავას ბაზრობაზე“...
დასახვეწად ჩინებული საშუალებაა. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ქართველი მამაკაცების დიდი ნაწი
ფინალში მთავარი გმირის ინფანტილურობა ერთგვ არად განზოგა დებულია და საზოგადოებისთვ ის გაფრთხილებად ჟღერს: წარმატე
ლისთვის გერმანიიდან მანქანის ჩამოყვანა და ბაზრობებზე მისი რე
ბა შემთხვევით და მხოლოდ საკუთარი ოცნებების ან ღვთის იმედად
ალიზაცია ლამის პროფესიული ჩვევაა, გასაგები გახდება რეპორტა
არ ვეძიოთ! ფილმი „თეთრი არა – შავი“ საპროდუსერო კომპანია
ჟული ჟანრის არჩევანიც და „როუდ მუვის“ ჩვენებური გამოძახილიც.
„ჯემინის“ და „დუტა პროდაქშენის“ ერთობლივი ნაწარმოებ ია. ფილ
სწორედ „როუდ-მუვის“ თავისებურებებს ასახავს დაახლოებით ერთ
მის სცენარმა საქართველოს ეროვნული კინოცენტრის კონკურსში
საათიანი ფილმი, რომლის ჩვენება, სამწუხაროდ, მხოლოდ კინოს
გაიმარჯვა და მისივე თანადაფინანსებით არის გადაღებული.
სახლშ ი გაიმართა; ისიც – ორიოდე სეანსი.
მინდია ესაძის ფილმები ადასტურებს, რომ დოკუმენტურ კინოს არა
...ორი ქართველი ახალგაზრდ ას ამბავი, რომლებიც მიუნჰენიდან,
იმდენად ფინანსები სჭირდება, რამდენადაც რეჟისორების, პროდუსე
„შავი, ქალის ნახმარი“ BMW-ს ნაცვლად, ვერცხლისფერ, იაფ და
რების, კერძო კომპანიებისა და კინოცენტრის დაინტერესება; და რაც
თითქმის დანგრეულ „ალფა-რომეოს“ ჩამოიყვანენ, მაგრამ საბო
მთავარია, კარგად გამართული სცენარი. ფილმის პროდუსერის, თიკო
ლოოდ ვერ გაყიდიან, მაყურებელის რეაქციაზე ზუსტად არის გათ
ყაჯრიშვილის თქმით, – „ევროპაში დოკუმენტური კინო, ძირითადად,
ვლილი. ერთი მათგანი (ამ როლს დავით ჯავახია ასრულებს) ლა
ტელევიზიების თანადაფინანსებით კეთდება, ჩვენთან კი რატომღაც
მის უკვე პროფესიონალია, რომელიც კარგად ერკვევა „ნახმარი“
რეპორტაჟთან არის გაიგ ივებული. ევროპისგან განსხვავებით, საქართ
ავტომობილების ბიზნესშიც და მრავალჯერ გათელილ გზაზე მოსა
ველოს კინოთეატრებში დოკუმენტური ფილმების გაქირავების პრაქტი
ლოდნელი ფათერაკებიც შესწავლილი აქვს. მეორე (მამუკა ესაძე
კა არ არსებობს, რაც მხოლოდ აზარალებს ამ ჟანრს. თუ გვინდა, რომ
ამ როლს გულუბრყვილო და ლამის ირონიული უშუალობით ასრუ
დასავლეთს ჩვენ შესახებ მოვუყვეთ, ამას დოკუმენტურ კინოზე უკეთ
ლებს) სრულიად გამოუცდელია და არ იცის, რა სირთულეები ელო
ვერც ერთი ჟანრით ვერ მოვახერხებთ“.
დება საოცნებო ავტომობილის შესაძენად. რეჟისორმა მოახერხა ორი განსხვავებული პერსონაჟის ზუსტი ფსიქო ლოგიური პორტრეტის შექმნა: პროფესიონალი „პერეგონშჩიკისთვის“ ევროპა მხოლოდ სავალდებულო გაჩერებები, სასაღვრ ო პუნქტები და ორიათასკილომეტრიანი ტრასაა (გერმანია-საბერძნეთი-იტალიათურქეთი-საქართველოს გზა), რომელიც აუცილებლად განსაზღვრ ულ დროში უნდა გაიაროს; წვალებით მოპოვებულ ევროვიზაში ხომ დღეე ბი დათვლილია! და რადგან რამდენიმე დღეში ხუთი ქვეყნის საზღვრ ის გადაკვეთა უხდება, ევროპის არც ერთი ისტორიული ქალაქის, ან მუზე უმის დათვალიერება აზრად არ მოსდის. მამუკა ესაძის გმირი პროფესიით მხატვარია, მიუნხენში ჩასულს, „ბაიერნ“ – „ნიურნბერგის“ მატჩზე წასვლაც ძალიან უნდა, მაგრამ ბი ლეთი ძალიან ძვირი ღირს. ხან მაღაზიებ ის ვიტრინებს აკვირდება, მუზეუმებიც აინტერესებს, მიუნხენის რატუშის ნახვაც, ვენეციურ ი ნიღ
ფოტო: ნიკო კრეპსი
22
[ რეცენზია ] 23
წითელი და თეთრი
ლოტბარსა და ფოლკლ ორისტს, სანდრო კავსაძეს; მამას – დათაშ
კახი კავსაძის საგა
ნახა; დედას, რომელმაც სიმღერას აზიარა; უმცროს ძმას, რომელ
ნანა ჯანელიძის დოკუმენტურ ფილმში
კა კავსაძეს, რომელიც პატარა კახიმ ცხოვრებაში სულ რამდენჯერმე თან ერთადაც ცხოვრების ჭირს-ვარამს იზიარებდა... მსახიობი ასევე კითხულობს წერილს, რომელშიც 7 წლისა სტალინს მამის ადგილ სამყოფელის გაგებას სთხოვს. ცხადია, ეს ეპიზოდი ბავშვური მიამი ტურობისა და არტისტული ემოციის მძაფრი ნაზავია. „სანდროს გაუმარჯოს! გავიგე შემთხვევით ეგნატაშვილისგან, რომ საავ ადმყოფოში ყოფილხართ. თქვენზე ამბობენ, – ჩქარა მოკეთ
დავით ბუხრიკიძე
დებაო. თუ საჭიროა, რამე მოგახმაროთ, მითხარით. მე მზად ვარ მოხმარებისთვის. იცოცხლეთ ათასი წელიწადი. თქვენი სოსო, 1937 წელი“. – ეს სტალინის მიერ სანდრო კავსაძისთვის გაგზავნილი წე ნანა ჯანელიძის თითქმის ერთსაათიანი მხატვრ ულ-
რილის ნაწყვეტია. არანაკლებ შთამბეჭდავია ეპიზოდი, როცა კახი
დოკუმენტური ფილმი ერთ-ერთი ყველაზე პოპულა
კავსაძე მეორე მსოფლიო ომისდროინდელ ფოტოს გულის ჯიბიდან
რული ქართველი მსახიობის, კახი კავსაძის შესახებ
იღებს, რომელზეც პატარა კახი კავსაძე, დედამისი და ძმა არიან აღ
(ისევე როგორც ფილმის ანალიზი) გარკვეული დის
ბეჭდილები.
ტანციის შემდეგ უფრო საინტერესოა. ფილმის სათაური – „ნეტავი
ფილმში მოთხრობილი რამდენიმე ამბავი მართლ აც მისტიფიკა
იქ თეატრი არის?!“, ერთგვარი მინიშნებაა მეოც ე საუკუნის საბჭოთა
ციას ჰგავს. მაგალითად, როგორ ჩამოაყალიბა კახის მამამ, დათშკა
ეპოქის დასახიჩრებულ ბიოგრაფიებსა და, ზოგადად, მუდმივი შიშით
კავსაძემ მეორე მსოფლიო ომის დროს ტყვეთა ბანაკში ქართველე
გაზავებულ ცხოვრებაზე. შემთხვევითი არ არის, რომ ფილმი რეჟი
ბისგან, რუსებისგან, სურამელი ებრაელების და თბილისელი სომხე
სორმა სწორედ სტალინის სახელობის ვაგონშემკეთებელ ქარხა
ბისგან ფოლკლორული ანსამბლი. ბანაკში გამუდმებით ქართული
ნაში გადაიღო და რუსთაველის თეატრის კულისებსა და თეატრის
სიმღერა ჟღერდა, რამაც ანსამბლის წევრები დახვრეტას გადაარ
სცენაზე დაასრულა.
ჩინა.
ფილმის მთავარი გმირი მსახიობი კახი კავსაძეა, რომლის არტის
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ტყვეებს ამერიკაში წასვლის შანსი
ტიზმით გაჯერებული მონათხრობი რეპრესირებულ ოჯახზე ისევე სა
ათ, მაგრამ დათა კავსაძემ მაინც სამშობლოში დაბრუნება გა მიეც
ინტერესოა, როგორც დაბინდულ სარკეში არეკლილი ნივთებისა და
დაწყვიტა. თბილისში ჩამოსული ის არავის უნახავს: კახი კავსაძის
ადამიანების დანახვა. ისინი კონტურებს კარგავენ, მაგრამ აღქმ ის
მამა გზაში დააპატიმრეს და გააციმბირეს, სადაც
სიმძაფრე და „მხატვრულობა“ ამით გაცილებით შთამბეჭდავი ხდე
კიდეც. მარტო დარჩენილმა დედამ ორი შვილი (სხვათა შორის,
ბა. კავსაძის გმირი რეალობასა და გამოგონილ სამყაროში თითქოს
ჟურნალისტი ნინო კურატაშვილი ფილმში ამ როლს არცთუ ცუდად
ერთდროულად არსებობს, ამიტომაც ფილმის მხატვრ ულ-დუკუმენ
ასრულებს), აღზარდა... წლების შემდეგ, გარდაცვალებამდე რამდე
ტური, ანუ მოსაზღვრე ჟანრი გამართლებულია.
ნიმე საათით ადრე იგი, აგონიაში მყოფი, მეუღლის, დათას სახელს
ის, საბჭო ცნობილი მსახიობის ცხოვრების გზას, მთელი მისი თაობ
გარდაიცვალა
ახსენებდა, რომელთანაც მხოლოდ შვიდი წელი იცხოვრა. დანარ
თა ეპოქის ტრაგიკულ თუ სევდიან, მხიარულ თუ აბსურდულ ამბებს
ჩენი დრო კი ხალხის მტრის ოჯახის წარმომადგენელის მძიმე ხვედ
ფილმი ერთდროულ ად იტევს.
რით განვლო.
არც დოკუმენტური თხრობისთვის
დამახასიათებელი ელემენტებისა და მხატვრულად გაცოცხლებული
სხვათა შორის, კავსაძეების საოჯახო არქივში სტალინის ჩიბუხიც
რეალური პერსონაჟების თანაარსებობაა ურიგო. ქარხნის უჩვეულო
ინახება, რომელსაც თითქოს ჯერ კიდევ ასდის იმ მარკის თამბაქოს
გარემოსა და გადასაღები მოედნის სივრცის შერწყმა, რომელიც
სურნელი, რომელსაც ბელადი ეწეოდა. ყოფილი თანასემინარიე
თეატრის ენისა და კინოს სტილისტიკის შეგნებულ „აღრევას“ უფრო
ლის კითხვაზე, თუ რა სამსახურის, ან საჩუქრის მიღებას ისურვებდა
ჰგავს, მხატვრულ-დოკუმენტური ფორმითაა მოწოდებული.
მსოფლიოს უდიდესი იმპერიის მმართველისგან, სანდრო კავსაძემ
ფილმის უჩვეულობასა თუ ჟანრობრივ „აღრევას“ გამოცდილი ოპე
ასე უპასუხა, – „თქვენი ჩიბუხი მაჩუქეთ, მეტი არაფერი მინდა“. ფილ
რატორის, გიორგი ბერიძის გამოცდილი ხელიც ეტყობა, რომელთან
მის სათაურში გამოტანილი ფრაზა დიდი მსახიობის, აკაკი ვასაძის
ერთად რეჟისორმა რამდენიმე ფილმი გადაიღო, მათ შორის დღემ
ილის წინ სიტყვებიდანაა, როდესაც ლოგინად ჩავარდნილმა სიკვდ
დე ყველაზე პოპულარული, ფორმით გამორჩეული, მაგრამ ზედმე
ბავშვური უშუალ ობით ჰკითხა: „შვილო, ნეტა იქ თეატრი არის?“
ტად პრეტენზიული „იავნანა“ და შარშან გადაღებული, მხატვრულ
თხემით ტერფამდე არტისტის, კახი კავსაძის დრამატული მო
-დოკუმენტური ზომიერ ებით გამორჩეული „გალობის რაინდები“.
ნოლოგების მიუხ ედავად, მისი სახალისო იუმორი და ოპტიმიზმი
ფილმის მხატვრობა და სცენოგრაფია, ზურა მიქელაძის წყალობით,
(ასეთიც უხვად მოიძ ებნება ნანა ჯანელიძის ზომიერი დრამატიზმი
უფრო თეატრალურ პირობითობას გულისხმობს, ვიდრე დოკუმენტუ
თა და ქრონიკის კადრებით გაჯერებულ ფილმში) გაფიქრებინებთ,
რი ფილმისთვის დამახასიათებელ სიმკაცრეს. კომპოზიტორია მიშა
რომ თეატრი „იქაც არის“. ის კი არა, ფილმის ფინალში ვაგონშემ
მდინარაძე, კოსტუმების მხატვარი – ქეთი ფალავანდიშვილი. კახი
კეთებელი ქარხნიდან რუსთაველის თეატრის სცენამდე გასავლელი
ი მონაწილეობენ: ნინო კურატაშვილი, კავსაძესთან ერთად ფილმშ
გზის მეტაფორულობასაც დაიჯერებთ. ცხოვრება ხომ რეალობისა
ირაკლი და ნიკო კაკაურიძეები და სხვები.
და წარმოსახვის ცოცხალი თამაშია... როგორც ბერგმანი ამბობს,
„გადაღება თითქმის ორი კვირის განმავლობაში მიმდინარეობდა. ბატონი კახი იმდენად გახსნილი იყო, იმდენ საინტერესო ისტორი ას ჰყვებოდა თავის ოჯახზე, მტკივნეულ წარსულზე, რომ კითხვების დასმა მერიდებოდა კიდეც“, – აღნიშნავს ნანა ჯანელიძე ერთ-ერთ ინტერვიუში. კახი კავსაძის ვრცელი და არტისტულობით გაზავებული მონოლო გები ოჯახის მძიმე ისტორიას გვაცნობს – ბაბუას, ცნობილ, მუსიკოსს,
„სინათლე და ჩრდილი“.
24
"ხვალ, ზეგ, მაზეგ" გიორგი კალატოზიშვილი
[ რეცენზია ] 25 ზურაბ ინაშვ ილის დოკუმენტური ფილმი „ხვალ, ზეგ,
საჟია. გოგონასთვის facebook ზედაპირული ცოდნის მიღების წყაროა, რო
მაზეგ“ ეროვნული კინოცენტრის მხარდაჭერით შეიქმ
მელშიც სხვის მიერ გამოთქმული აზრის გაზიარ ება (Share) ხშირად გაუ
ას ეძღვნება, რომელიც ხან ნა და ახალგაზრდა თაობ
აზრებელ დუბლირებას უფრო ჰგავს. ასეთია ჭრელი საზოგადოების „მე
დახან გამომწვევად არასერიოზულად გამოიყურება,
მიყვარს საზამთრო“ და „ყველაზე ლამაზების“ პოტენციალ ი, რომელიც
მაგრამ ასე თუ ისე ასახავს ახალგაზრდა თაობის ყოფას, მის ანატომი
პერსონიფიცირებულია ინაშვილის ობიექტივით აღბეჭდილ თინეიჯ ერში.
ას. მაინც როგორია ეს ანატომია? დიაგნოზის დასმის მიზნით, რეჟისო
ინაშვილის ფილმში განათლების პრობლემა ჩვენი ქვეყნის აქილევსის
ელებს ახალგაზრდ ა წყვილის რი რორშახის ტესტის მსგავსად გამვლ
ქუსლია. ინაშვილის კრიტიკის ობიექტი ხდება ერთ-ერთი სტუდენტი, რომე
ბედნიერ, ხელგაშლილ და მომღიმარე ფოტოს უჩვენებს და სურს გა
ლიც ლექციის დაწყებამდე ბანქოს ეთამაშება თანაკურსელს. შენი აზრით,
ვ არო იგოს – რას ხედავენ ისინი ამ ფოტოზე? დახასიათება არაერთგ
ნორმალურია, ახლა რასაც აკეთებ?! – ისმის რეჟისორის კითხვა კადრს
ვანია და უფროსი თაობის კომენტარებში კრიტიკული ნოტები გაისმის
მიღმა და სტუდენტის აუღელვებელი პასუხი. მერედა რა არის ამაში ცუდი?
– აქ ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით არაფერია მნიშვნ ელოვანი!
ან არანორმალური? სტუდენტის (სხვათა შორის, აშკარა ნაკითხის) პორტ
ლიტერატურაში ნობელის პრემიის ლაურეატს, პერლ ბაკს დავეთან
რეტი უარყოფით ტონალურობებითაა შეთხზული, რაც უნებლიედ ღიმილს
ხმები, რომ ზედმეტი ბედნიერება არ არსებობს ისევე, როგორც არ არ
გგვრის. რეჟისორის კრიტიკული რემარკა იმდენად უადგილოდ გეჩვენება
სებობს ზედმეტი ფული. ფსიქოლოგიურ ი თვალსაზრისით ამაზე მნიშვ
და გაზვიადებულიც, რომ გულწრფ ელად გინდა ჰკითხო, – ბანქოს თამაში
ნელოვანი რა უნდა იყოს? ფილმში მუდმივად ხდება იმის აქცენტირება,
კრიმინალია? იქნებ კრიმინალის წინაპირობაა? იქნებ ლექციიდან გამო
რომ ახალგაზრდებისთვის ფულიც და ბედნიერებაც აუცილებელია, და
სული მანდილოსანი სტუდენტის საჯაროდ მაკიაჟის გაკეთების პროცედუ
სულ იმაზე გაფიქრებს, ყოფიერება განსაზღვრავს მათ ცნობიერებას თუ
რაც პროსტიტუციისკენ წინგადადგმული ნაბიჯია? მოკლედ, ამ კითხვებს
ცნობიერება – ყოფას? ინაიშვილმა ორივე გვიჩვენა ფილმში - პროგ
არ დასვამდა სტუდენტების თანამედროვე რეჟისორი, მაგრამ, როგორც
რესულად მოაზროვნე ახალგაზრდობა (პროდასავლურად განწყობი
ჩანს, სვამს ზურაბ ინაიშვილი, რომელსაც ალბათ ჯერ კიდევ ახსოვს ალა
ლი „თერგდალეულთა“ ახალი თაობა) საქართველოში დარჩენილი
პუგაჩოვას ჰიტი „Делу время, потехе – час!“.
ახალგაზრდების პირისპირ... 21-ე საუკუნის „თერგდალეულთა“ ცნო
შემთხვევითობა არ უნდა იყოს,რომ ფილმში „პინქ ფლოიდის“ სიმღერი
ბიერებამ განსაზღვრა მათი მომავალი ყოფა, ხოლო უმრავლესო
დან ფრაზა – „We don’t need no education“ ჟღერს. ინგლ ისურ ენაში, როგორც
ება განისაზღვრა მათივე ყოფით – არასრულყოფილი, ბის ცნობიერ
წესი, არ იყენებენ ერთ წინადადებაში ორ უარყოფას. ამიტომ სიმღერის
„დამაკმაყოფილებელი“ განათლებით, რომელსაც ქვეყანას, ანუ შიდა
„We don’t need no education“ ტექსტ ი შეიძლება ვთარგმნოთ, როგორც „არ
ბაზარს მოახმარენ. ასეთ განცდას გიჩენს ფილმში „ხვალ, ზეგ, მაზეგ“
გვჭირდება ასეთი განათლება!“, და არა – ზოგადად განათლება. ამიტომ
აეროპორტში გამომშვიდობების სცენა და ხმოვანი რიგის წყალობით
ქვეყანაში, რომელშიც 2011 წელს მისაღებ გამოცდებზე ათასობით აბიტუ
შექმნ ილი კონტრაპუნქტი, რომელიც უიმედობის ნოტებს აჟღერებს და
რიენტი „ჩაიჭრა“, „პინქ ფლოიდის“ სიმღერა სიმპტომატურიც კი არის.
ძველქართულ ანდაზას გახსენებს – ეს ქვეყანა კიბეა: ზოგი ადის, ზოგი
ფილმს თავისი გმირებიც ჰყავს. ერთ-ერთი, 11 წელია, წინდებს ყიდის
ჩამოდის! უცნაურია, მაგრამ აშკარაა, რომ რეჟისორი გმირების კიბეზე
ბაზრობაზე; სახლი ხანძრის შედეგად დაეწვა და მის აღსადგენ ფულს თბი
აღმასვლას ამერიკას უკავშირებს, რომელიც მთავრობის დიდი მეცადი
ლისში დიდი შრომის ფასად შოულ ობს. თან იტალიაში სამუშაოდ წასულ
ნეობით დღითიდღე უფრო დიდ ლტოლვას უჩენს ახალგაზრდ ებს.
დედას ეხმარება, ხანაც ის უგზავნის თავის სარჩენს, მაგრამ მთავარი ის
სიმართლე ითქვ ას, მე იმ ობიექტურობისა არ მწამს, რომელსაც მონ
არის, რომ ეს ერთადერთი მკვეთრად გამოხატული პერსონაჟია მთელ
ტაჟი ქმნის, ამიტომ, ვფიქრობ, ზურაბ ინაიშვილიც ისეთ გმირებს თხზავს,
ფილმშ ი და უნდა ითქვას, რომ ერთადერთია, ვინც აკმაყოფილებს გმირის
როგორადაც თავად მიაჩნია დღევანდელი ახალგაზრდობა – ნაწილობ
კრიტერიუმებს. ის თავადვეა თავის ბატონ-პატრონი, ბაზრობაზე წინდებს
რივ მიზანდასახულს, ხანდახან თავქარიანს, ხანაც გამოფიტულსა და
ყიდის, შემდეგ სახლში მისული ხინკალს ახვევს და მეგობრებთან – ერ
ცარიელს, ხან კიდევ, ახალგაზრდა ასაკის მიუხ ედავად, ნევროტულსა
თად მიირთმევს. მის ფონზე ძალზედ კონტრასტულია სხვა ახალგაზრდა
და უდროოდ დაბერებულს... თუმცა, ზურაბ ინაშვილი არ გამოდგება
მამაკაცის მოსაზრება ზღვისპირა კურორტზე აქტიურ დასვენებაში გაწეუ
ფილმის გმირების დროის მემატიანედ, თუნდაც იმიტომ, რომ ფილმში
ლი ხარჯის ოდენობის შესახებ. რამდენი უნდა დახარჯო ერთ დღეში აქტი
კარგად არ ჩანს მიზეზ-შედეგობრივი კავშირები გმირების დამოკიდებუ
ური დასვენებისას? აღმოჩნდ ა, რომ საშუალოდ 300 ლარი. ოფიციალ ური
ლებისა და ამავე დამოკიდებულებების მაპროვოცირებელი გარემოე
სტატისტიკის თანახმად, მოსახლეობის საშუალო შემოსავალი 600 ლარს
ბებს შორის, რაც მემკვიდრეობად ერგოთ ახალგაზრდებს და რომლის
შეადგენს. ამიტომ, ფილმში არიან ისეთებიც, რომლებსაც, აქვთ შესაძ
შეცვლის აუცილებლობაზე ხშირად ლაპარაკობენ კინოობიექტივში.
ლებლობა, მაგრამ არა აქვთ სურვილი, საკუთარი დრო და „საშუალო“
პოზიტიური ცვლილებების მოლოდინში ახალგაზრდა მანდილო სანი, ინა მარგვ ელაშვილი წუხს იმაზე, რომ „...სულ ვიღაცის თვალი
თანხა ფეშენებელურ სასტუმროებში დახარჯონ და დიოგენეს შთამომავ ლებივით თავს ზღვისპირა სანაპიროზე გაშლილ კარვებს აფარებენ...
გაქვს, სულ ვიღაცა გაკვირდება.“ ბუნებრივია, პატრულის გამჭვ ირვა
ადრეც აღვნ იშნე ის, რომ ინაშვილისთვის ქართვ ელების წინსვლა
ლე შენობების ფონზე მხოლოდ კანონი ვერ იქნება ყველასთვის ხი
უკავშირდება სხვა ქვეყანას, რომლისკენაც მიილტვიან ფილმის გმი
ლული და გამჭვირვალე (საჯარო) – კანონმორჩილი საზოგადოებ აც
რები: ახალგაზრდ ა სამხედრო ექსპ ერტი – მედალოსანი, რომელმაც,
გამჭირვალედ, ანუ საჯაროდ უნდა წარმართავდეს თავის საქმიანო
ახალგაზრდ ა ასაკის მიუხედავად, უკვე მოასწრ ო შტატებში სამხედრო
ბას. „გვაკლია თავისუფალი სივრცე... საკუთარი სივრცე“, – სულშე
კარიერის გაკეთება; მეორ ე – მარიამ მაჩაიძე ვიოლინოზე უკრავს და
ხუთულის ხმით. ამბობს ახალგაზრდა გოგონა და ავიწყდება, რომ
„ჯულიარდის“ მუსიკალური სასწავლებლის 4500-კაციან კონკურსში იმ
დღევანდელმა ახალგაზრდებმა ეს სივრცე იმ ვირტუალური სივრ
12-ს შორის მოხვდა, ვისაც სწავლას სრულად დაუფ ინანსებენ. არიან
ცით ჩაან აცვლეს, რომელსაც, აქტუალობიდან გამომდინარე, თავი
სხვებიც, მარიამ ის მსგავსად რომ მიფრინავენ უცხო ქევყნებში და მათი
სი ბოლო ფილმი უძღვნა დევიდ ფინჩერმა („სოციალური ქსელი“).
დაბრუნება, როგორც ეს ჩიტებს სჩვევიათ, სეზონის ცვლაზე არ იქნება
კანონზომიერია, რომ XXI საუკუნის კომუნამ (ან ვირტუალურმა მრა
დამოკიდებული. მიდიან იმისთვ ის, რომ ხვალ, ზეგ, მაზეგ მიაღწიონ წარ
ვალსართულიანმა კომუნალურმა ბინამ) პატარა, მაგრამ ზუსტი შეფასება
მატებას და მოიპ ოვონ ბედნიერება საქართველოს ფარგლ ებს გარეთ.
დაიმსახურა ინაშვილის ფილმში „ხვალ, ზეგ, მაზეგ“. შემდეგ ინტერვიუშ ი
ასეთია ახალგაზრდა თაობის სურათი, რომელშიც გაღიმებული და ხე
თინეიჯერი გოგონა სოციალური ქსელიდან იღებს ცოდნას და იქიდან
ლებგაშლილი ახალგაზრდ ა წყვილის პორტრ ეტი თვითკმ არია, და რაც
ამოკრეფილი ციტატებით მეტყველებს. ეს ნაწილობრივ კრიტიკული პა
მთავარია, საქართველოში ნაპოვნი ბედნიერების სიმბოლოა.
26
"სუსა" სოციალური კინემატოგრაფის მგრძნობიარე ტერიტორია დავით ბუხრიკიძე
[ რეცენზია ] 27 ვერ ვიტყვით, რომ ახალგაზრდა რეჟისორის, რუ
ძლივ აზრით, გაიტაცა მოზარდებისა და ქუჩის ბუნებრივმა და ხანგრ
სუდან პირველის ფილმს, მოკლე და იოლად და
მა რითმამ, რის გამოც, შედარებით გაფერმკრთ ალდა როგორც დე
სამახსოვრებელი სათაურით – „სუსა“ – არ გაუმარ
დის დრამატურგიული ხაზი, ისე უმამობის პრობლემა. ვითომ სამუ
თლა. ჰუბერტ ბალსის ფონდისა და როტერდამის
შაოდ გადახვეწილ მამას სუსა მხსნელივით არ ელოდება. ეს უფრო
საერთაშორისო კინოფესტივალის მხარდაჭრა, პლუს რამდენიმე
ბუნებრივი ლოდინია, დაგვიანებული რეაქ აცია, რომელიც განელე
მნიშვნელოვანი ჩვენება 2010 წელს ბერლინის საიუბილეო, 60-ე კი
ბულ ტკივილში გადადის. თუმცა, ის არც დედის მიმართ გამოირჩე
ნოფესტივალზე სპეციალურ პროგრამაში; მართლაც ევროპულ ფეს
ვა განსაკუთრებული მგძნობელობით და უფრო საკუთარი რიტმით
ტივალებს მოგვიანებით კიდევ ერთი წარმატება მოჰყვა სამხრ ეთ კო
ცხოვრობს.
ი, სადაც ფილმი სპეცილური პრიზით აღინიშნა.. რეაშ
ქალაქგარეთ, ავჭალაში მდებარე პატარა და ღარიბული სახლი,
ელოვანი აღიარება რეჟისორს თბილი და მაინც, ყველაზე მნიშვნ
რომელშიც სუსა დედასთან ერთად ცხოვრობს, ასევე ახლო წარსუ
სის მეთერთმეტე საერთაშორისო კინოფესტივალმა მოუტ ანა. რუსუ
ლისა და 90-იანი წლების ჭაობის შეხსენებაა. თუმცა, ზუსტად ასეთ
დან პირველს ფიმლისათვის „სუსა“ მთავარი პრიზი – „ოქროს პრო
სავე სიდუხჭირეში ცხოვრობენ ქალაქგარეთ დღესაც, მეგაპოლისის
მეთე“ გადაეცა, რაც ნებისმიერი რეჟისორისთვის ალბათ საამაყოა.
ბჭყვიალ ა განათებებს, შეღებილ სახლებს და სარეკლამოდ დაგე
მოკლედ, ფესტივალები თითქოს სხარტი სარეკლამო კლიპების
ით. ასე რომ, „სუსა“, გარკვ ეული თვალ ბულ გზებს თუ არ ჩავთვლ
კადრებივით ებმოდა ერთმანეთს. ფილმში „სუსა“ ყველაფერი ზუსტა
აძის დროის სა საზრისით, არა მხოლოდ გარდასული, ე.წ. შევარდნ
დაა გათვლილი: ქართულ კინოში დავიწყებული სოციალური კინოს
ქართველოს „მცირემეტრაჟანი“ პორტრ ეტია, არამედ დღევანდელი,
რეაბილიტაცია, ბედკრული 90-იანი წლების შავ-თეთრი რეალ ობის
წარმატებული დ სანიმუშოდ ანტიკორუფციული ქვეყნისაც... თუმცა,
აღდგენის მცდელობა და იმავე რეალობის შეუღებავი უბადრუკობა,
ური და, თუ გნებავთ, პოლიტიკური ესთეტიკის სა ეს უკვე სოციალ
ჯერ კიდევ შემორჩენილი საბჭოთა სამარშრუტო ტაქსები, დეპრესი
კითხია.
ული ავტოსადგურები და გარეუბნები, უსაქმური და საშიში მილიციე
პარადოქსია, მაგრამ ფილმ „სუსას“, გარკვეული თვალსაზრისით,
ლები, უმამო ბავშვები, რომლებიც არ სწავლობენ და არსებობისათ
ცუდი სამსახური გაუწია გიორგი ოვაშვილის ფილმმა „გაღმა ნაპირ
ვის მშიერი მელიებ ივით დაძრწიან... 10-12 წლის ბიჭი, მეტსახელად სუსა (ავთანდილ თეთრაძე), არყის
ზე“, რომელშიც მთავარი გმირი ათიოდ ე წლის, სიმპათიური და ასევე ღარიბია ბიჭია. იგი ყოველგვ არი ბარიერის გადასალახავად მზდაა,
ბოთლების შეგროვება-ჩაბარებით სიტყვაძუნწ და გაჭირვებულ დე
ად ეძებს მშობლიურ სახლს ოკუპირებულ ზონაში და ბოლოს ჯიუტ
დას (ეკატერინე კობახიძე) ეხმარება. სახლიდან გადახვეწილი მამის
ნახულობს კიდეც. სუსა არც სახლს ეძებს და არც დედ-მამას. ის თავი
(გიორგი გოგიშვილი) მოლოდინში ყოველდღე უსიხარულო მარშ
სი „პატარა მიზნებით“ და თავის გასარჩენად ცხოვრობს; თითქოს შე
რუტს გაივლის (ან გაირბენს) ავჭალიდან ავტობუსების სადგურამდე
გუებ ულია გარემოს და დასჯილია – სოციალურად (რადგან უიმედო
და მაღაზიებამდე; თანაც ფალსიფიცირებული არაყის ქარხნიდან
ად (მშობლებს ატმოსფეროში უწევს ცხოვრება) და ფსიქოლოგიურ
გამოტანილ, დაბეჭდილ „ბოთლებს“ მაღაზიებს, ლუდხანებსა და ავ
აშკარად არ აინტერესებთ მისი მომავალი)...
ტოსადგურზე განლაგებულ სასადილოებს აბარებს.
და როცა ფინალში მისი უმწეო პროტესტის მოწმე ვხდებით – თუ
ფილმის კონსტრუქციაში ბუნებრივად „ეწერებიან“ სხვა პერსონა
რა გამეტებით ეკვეთება არყის გამომხდ ელი საამქროს უფროსს,
ჟები: მოზარდები, რომლებიც სუსას ჩაბარებული ბოთლების ფულს
გრძნობთ, რომ ის უკვე პატარა ბავშვი აღრ არის, პიროვნულად გაი
სძალავენ; პოლიციელი, რომელიც რატომღაც სწორედ სუსას ემ
ზარდა და ბრძოლისუნარიანი გახდა.
ტერება, და ფალსიფიცირებული არყის საწარმოს დირექტორი (ამ
რუსუდან პირველის 80-წუთიანი ფილმს თითქოს არც აქვს პრეტენ
როლს ირონიულად და დამაჯერებლად თამაშობს ლევან ლორთ
ზია მოზარდი თაობ ის პრობლემები, ან ქვეყნის სოციალ ური ანემიის
ქიფანიძე). სამაგიეროდ, სუსას ერთგულ მეგობრობას „ჯუჯა“ (პაატა
სურათი აღწეროს. თუმცა, უნებლიედ 90-იანი წლების საქართველოს
ხვედელიძე) უწევს, რომელიც ასაკითაც უფროსია და გამოცდილიც;
მაინც გვიხატავს – გარემოს, სადაც ახალგაზრდა თაობა უიმედობისა
როოგორც მილიცილებთან, ისე არსებობისთვის ბრძოლაში. იმედი და მოლოდინი პატარა ბიჭს მაინც უბრუნებს გარკვეულ
და უპერსპექტივობის გარდა, ვერაფერს ხედავს. ცხოვრება თავისით მიედ ინება – შემორჩენილი საბჭოთა სამარშრუტო ტაქსებით, გაუ
ბრძოლისუნარიანობას. ის პიროვნულად მაშინ იზრდება, როცა რეა
ხარელი, უმამო და აგრესიული მოზარდებით, უთქმელი დედებით,
ლობა მის პატარა, ბავშვურ ილუზიებს ამსხვრევს. სუსას კიდევ ერთი,
ენ, ხარბი არყის ფალსიფიკატო რომლებიც გროშებისთვის მუშაობ
უცანური თუ გამორჩეული თვისება აქვს – ყურადღებით აკვირდება
რებით, კორუმპირებული პოლიციელებით...
ვრევების შეგროვება უყვარს, რის გარემოს და ფერადი მინის ნამსხ
სოციალური გარემოს დეტალური ამგვარი აღწერით შევარდნ აძის
განაც თავისი ხელით კალეიდ ესკოპს აკეთებს. თუმცა, ყველაზე დი
ელოს სურათი კონტურულად, მაგრამ ზუსტად იხა დროის საქართვ
დი დროს არალეგალური არყის გამომხდელ საამქროში სიარ ულს
ტება. თუმცა, სიმართლე ვთქვათ, რეჟისორი მაინც „ჩაითრია“ სუსას
ანდომებს. დროდადრო დედას აკითხავს და საეჭვო კაფეებსა და
ცხოვრების ამსახველმა ყოფითმა დეტალებმა და მთავარი გმირი
ჯიხურებს არყით ამარაგებს. გიორგი ჩალაურის სცენარის საკმაოდ პირქუში ატმოსფერო ფსი
სადმი გადაჭარბებულმა სიმპათიამ, რამაც თავად ფილმის დრამა არალა. ტურგია და თხრობის დინამიზმი დააზ
ქოლოგიურად საგულისხმ ო და სოციალურად ზუსტ დეტალებს ნამ
ასე რომ, „სუსა“ არა მარტო სოციალური კინოს მგრძნობიარე ტე
დვილად შეიცავს, რაც რეჟისორისთვის კარგი დამხმარე საშუალება
რიტორიაა, არამედ ახალი თაობ ის სუბიექტური და მგრძნობიარ ე
უნდა ყოფილიყო. თუმცა, სუბიექტურმა თხრობამ თუ ზედმეტმა სენ
ეტიც. პორტრ
ტიმენტებმა ეს დეტალები მაინც შეიწირა. ოპერატორ მირიან შენგე ლიას მზერა მახვილი და ყოფითია, თუმცა ნიუანსებით ნაკლებად მდიდარი. რუსუდან პირველის ფილმით გაიხსენებთ უახლოეს წარსულში ასე კარგად ნაცნობი ჭუჭყიან ი ქუჩებისა და სადგურის აღწერილობას, ისევე როგორც 90-იანი წლების ატმოსფეროს – ბაზრობებით დაწყე ბული, საეჭვო დაწესებულებებით დამთავრებული. რეჟისორი, ჩვენი
ჩემი კინო
30
31
მიშა კალატოზიშვილი / "ДИКОЕ ПОЛЕ"
როდესაც მიშას შევხვდი, ყველა მის ახალ ფილმზე
„Дикое поле“
– ზე
რეალიზაცია ნაწილობრივ ხდება, იმიტომ,
უბრალოდ, აქ უფრო მკვეთრი კონტურებია,
რომ ჩვენს შემთხვევაში, წარმოება ისეთ
ვიდრე რეალურ ყოფაში.
ლაპარაკობდა. ჩვენც, უმეტესწილად, ამ
დონეზეა, რომ უფრო ხელს გიშლიან, ვიდრე
ფილმზე ვისაუბრეთ. მას გარშემო ბევრი
გეხმარებიან. ამიტომაც, ძალიან რთულია
ახალგაზრდა, ნიჭიერი ადამიანი ჰყავდა
იმაზე ლაპარაკი, თუ რამდენად სრულად
შემოკრებილი. მიშა პროდუსერთა შორის
არის რეალიზებული ჩანაფიქრი. მაგრამ, რაც
ადამიანი ვარ. ამიტომ ის, რასაც სტეპი
ის იშვიათი გამონაკლისი იყო, რომელიც
შეეხება გმირს – ჩემი აზრით, ამ შემთხვევაში
ჰქვია, ჩემი სივრცეც არის. მიუხედავად
ეგრეთ წოდებული საავტორო, თუ არაკო
ეს გამოვიდა. სხვათა შორის, ეს ბევრში
იმისა, რომ რუსი არა ვარ – ქართველი
მერციული პროექტებით ინტერესდებოდა;
გაღიზიანებასაც კი იწვევს. მაგალითად,
ვარ, სულიერად და ინტელექტუალურად
და, როგორც მისი კოლეგები ამბობენ, ამას
არსებობენ სცენარის თაყვანისმცემლები,
გადაჯაჭვული ვარ რუსულ კულტურასთან.
პირადი, ადამიანური ღირსებების წყალო
რომლებიც რაღაც ფსიქოდელიურ ისტორიას
ჩვენს ევროპელობაში კი ეჭვი მეპარება.
ბით ახერხებდა, თორემ ჩვენს დროში, მო
ხედავდნენ ამ სცენარში – ხედავდნენ
როდესაც ვამბობ „ჩვენს“, ვგულისხმობ
გეხსენებათ – ფული და მხოლოდ ფული...
ადამიანის გაორების თემას, ანგელოზს,
რუსებსაც და ქართვლებსაც; აქ
ჩაფიქრებულ თუ დაწყებულ პროექტებზე სა
რომელიც მთაზე ჩანს – გმირის ალტერ-
საქმე მენტალობაშია: ჩვენ არ ვართ
საუბროდ, ვიფიქრე, კიდევ, სხვა დროს შევ
ეგოდ აღიქვამენ. მიაჩნიათ, რომ ამ სცენარის
ევროპელებივით მატერიალისტები.
ხვდებოდით...სხვა დროს აღარ გამოვიდა..
პერსონაჟი შიზოფრენიასთან ახლოს
სწორედ ესაა ჩვენი მთავარი პრობლემა
მდგომია, ჩემთვის კი პირიქით არის. მე
ევროპაში ინტეგრაციასთან დაკავშირებით,
Art Cinema Award - პრიზი ვენეციის
ვფიქრობ, რომ ესაა ისტორია ადამიანზე,
და არა ის, შევალთ თუ არა ნატო-ში;
საერთაშორისო კინოფესტივალზე,
რომელსაც აქვს მთავარი – აკეთებს იმას, რაც
რადგან ევროპასთან ინტეგრაციას
პროგრამა „ჰორიზონტები“;
უყვარს და ცხოვრობს იქ, სადაც მოსწონს. ამის
აუცილებლად მოჰყვება მენტალური
გრან-პრი ლისაბონის საერთაშორისო
მეტი რა უნდა ისურვო?! ეს იყო მცდელობა,
ცვლილებები, რისთვისაც, არ ვიცი,
კინოფესტივალზე;
გადამეღო ფილმი ბედნიერ ადამიანზე.
რამდენად ვართ მზად. ეს ბევრად
გრან-პრი მარაკეშის VIII საერთაშორისო კინოფესტივალზე;
რთული გადასალახია, ვიდრე ნებისმიერი ამბობენ, რომ თქვენ დააბრუნეთ რუსულ
გრან-პრი აღმოსავლეთ ევროპული კინოს
კინოში დადებითი გმირი, ეთანხმებით თუ
ფესტივალზე კოტბუსში (გერმანია);
არა ასეთ შეფასებას?
„Белый Слон“ – კინოტავრის პრიზი საუკეთესო ფილმისათვის, საუკეთესო
(ალექსეი აიგი), მამაკაცის როლის საუკეთესო
ფოტო: ვიკა გინინა
შესრულებისათვის (ოლეგ დოლინი), მეორე
პოლიტიკური ინტრიგა.
კრიტიკოსების შეფასება
– შეიძლება ასეც ითქვას. ფილმი დადებით გმირზეა.
– ის, რაც მე წავიკითხე, იყო ეს დადებითი რეცენზიები თუ უარყოფითი, გაურკვეველია
სცენარისათვის (პიოტრ და ალექსეი სამორიადოვი), საუკეთესო მუსიკისთვის
„Дикое поле“ – სახელწოდების შესახებ – მე რუსეთის იმპერიაში დაბადებული
რით განსხვავდებიან ფილმის პერსონაჟები რეალური ადამიანებისგან? – არაფრით. ისინი ისეთივე ადამიანები
– ამას ვერ აყვები. „ისკუსტვო კინოში“ იყო რაზლოგოვის რეცენზია. ამ სტატიაზე შემიძლია ვთქვა, რომ ნამდვილად
პლანის მამაკაცის როლის საუკეთესო
არიან – აქვთ სუსტი და ძლიერი მხარეები,
კრიტიკოსის დაწერილია. ის არ ჰყვება
შესრულებისათვის (რომან მადიანოვი)
ისევე სჩადიან ავსაც და სიკეთესაც. როდესაც
სიუჟეტს, ცდილობს, გაერკვეს ფილმში და
„Золотой Орёл“ – საუკეთესო ფილმისათვის,
საათნახევარში აპირებ ამბის მოყოლას,
ჩაწვდეს სიღრმეებს. „ჰოლივუდ რეპორტერში“
საუკეთესო სცენარისათვის, საუკეთესო
ყველაფერი ცოტა ჰიპერტროფირებულია.
დაიწერა ძალიან კარგი სტატია, მაგრამ
მუსიკისთვის.
იმისათვის, რომ გმირის ხასიათი გაიხსნას,
ეს უფრო ავტორის ემოციური აღქმა იყო,
მას ბევრი რამ უნდა დააბრალო. რეალობაში
რაც თავისთავად ასევე კარგია. საერთოდ,
ადამიანი ხომ სულ სხვა დროშია გაჭიმული.
არსებობს ტენდენცია, ყველაფერს დაერქვას
დაინახეთ მასში ისეთი, რამაც ეს სიტყვები
ამიტომაც, იძულებული ხარ, გმირს ისეთი
სახელი და მერე ყველაფერი ამაში იხარშება.
გათქმევინათ და რას ხედავთ უკვე ფილმში?
საქციელი ჩაადენინო, რომელიც ამ მოკლე
ამან დაღუპა კინო. დღეს საკმარისია, ზუსტად
დროში ნათლად გიჩვენებს მის ბუნებას.
ვერ ჩამოაყალიბო ფილმის ჟანრი, რომ ეს
სხვა მხრივ არაფრით განსხვავდებიან –
უკვე სიგნალია – ფილმს არ ნახავენ.
მე შემიყვარდა სცენარი – რა
– ეს, უპირველეს ყოვლისა, გმირი იყო. ფილმის გადაღებისას ჩაფიქრებულის
32
ფილოსოფიური ვესტერნი
აზრით, რა უნდა მოხდეს იმისათვის, რომ
პატარა ქვეყანაში, ამაზე სამჯერ მეტია. უნდა
„საავტორო კინოსათვის“ მეტი საშუალება
გავიზარდოთ ევროპულ ფარგლებამდე.
გაჩნდეს?
მაგრამ რუსეთი, თავისი ამბიციების გამო,
კატეგორიების ჩამოყალიბება. ეს თემა
– საქრთველო ცალკე ამას ვერასდროს
ევროპას ნაკლებად აქცევს ყურადღებას
ვენეციიდან წამოვიდა – იქ უწოდეს ფილმს
მოერევა. იმისათვის, რომ ეს მოახერხო,
და ამერიკას ეჯიბრება. ამერიკას კი დიდი
„ფილოსოფიური ვესტერნი“, რაც შემდგომ
გარკვეული სივრცის ნაწილი უნდა გახდე.
ხნის, თანმიმდევრულად აწყობილი ბიზნესი
უცებ აიტაცეს ჟურნალისტებმა. როდესაც
ამერიკელები კინოს აჩვენებენ მთელ
აქვს, და ძალიან რთულია მას შეეჯიბრო,
დიდ სივრცეში მარტოხელა ადამიანს
მსოფლიოში. ჰოლივუდი კინოს აჩვენებს
თანაც აბსოლუტურად ოკუპირებული
ხედავ, ვესტერნის ასოციაცია ჩნდება.
მთელ მსოფლიოში. მთელი მსოფლიოდან
სივრცეში. ისე, როგორც ამერიკელები
ეს უკვე სტერეოტიპია. რასაკვირველია,
შემოდის ფული. ევროპელები ცდილობენ,
ექცევიან კინემატოგრაფს, მსოფლიოში
ეს არ არის ვესტერნი. თუკი, ვესტერნის
მთელ ევროპაში აჩვენონ ევროპული კინო,
არავინ მოქცევია. ჰიტლერს არ გაუკეთებია,
ატრიბუტიკად არ ჩავთვლით
და იქ მოაგროვონ ფული. ჩვენ, კინოს
მგონი, მსგავსი რამ. აბსოლუტურად
მოტოციკლეტს, რომლითაც გმირი დადის
თვალსაზრისით, იზოლირებულ სამყაროში
იგნორირებულია ყვლაფერი, რაც
უსასრულო სივრცეში, და სროლას,
ვარსებობთ. აქ მისი შიგნით განვითარების
ჰოლივუდს გარეთაა. რუსეთშიც
რომელიც გასროლა უფროა; მთავარი
პერსპექტივა ნაკლებადაა. ევროპაში უნდა
კინოთეტრები ზუსტად ასევე გაყენებენ
გმირი კი იარაღს საერთოდ არ ხმარობს.
გადავაბიჯოთ. მაგალითად, რუსეთში
რიგში: ჯერ ამერიკული კინო, შემდეგ –
დღეს ათას რვაას ორმოცი კინოეკრანია,
რუსული. რუსეთშიც ზუსტად ასე ხდება.
ნაცვლად იმისა, რომ იყოს ამაზე სამჯერ
დღეს მთელი მსოფლიო არის ამერიკული
მეტი. საფრანგეთში, რუსეთთან შედარებით
ბაზარი.
– მე საერთოდ მიჭირს ჟანრული
დღეს ასეთ ფილმებს არაკომერციულს უწოდებენ. თქვენი, როგორც პროდუსერის
33
ჰოლივუდის გარდა, ალბათ.. – ჰოლივუდის გარდა, იმიტომ, რომ
რას ნიშნავს იყო რეჟისორი ქვეყანაში, სადაც კალატოზოვის მიხედვით ასწავლიან? – სხვათა შორის, კალატოზოვზე უცხოეთში
როდესაც ფილმში „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“ გადამიღეს. მამაჩემი ამ ფილმის ოპერატორი იყო. აქ არის სცენა – ქალს ვყავარ
ინდოეთს მილიარდზე მეტი მაცხოვრებელი
გაცილებით მეტს ლაპარაკობდნენ, ვიდრე
აყვანილი ხელში... შეიძლებოდა პირიქითაც
ჰყავს. მათ შორის ოცდახუთი პროცენტია
რუსეთში. აქ კალატოზოვი სერიოზულად
მომხდარიყო და ამ ყველაფერს ამ პროფესიის
შეძლებული, მაგრამ სწორედ ეს ოცდახუთი
მაშინ გაიხსენეს, როდესაც სკორსეზემ
სიძულვილიც წარმოეშვა, მაგრამ ეს არ მოხდა.
პროცენტი დადის კინოში. რუსეთში კი,
და კოპოლამ გამოუშვეს დისკი ფილმით
თუკი რეჟისურაზეა ლაპარაკი – არსებობენ
მოსახლეობის ათი პროცენტიც ვერ
„მე, კუბა“. არ არსებობს არაფერი, რაც
რეჟისორები, რომელთა ხედვაც ჩემთან
მიიყვანეს კინოში. აქ ყველაზე დიდი
მხოლოდ ხელს გიშლის ან მხოლოდ
ბევრად უფრო ახლოსაა, ვიდრე
შედეგია – შვიდი-რვა პროცენტი.
გეხმარება, ყველაფერს ორი მხარე აქვს.
კალატოზოვის კინოენა.
ამას, როგორც მოცემულობას, ისე ვუყურებ. ბოლოს რომელი ქართული ფილმი ნახეთ? – ლევან თუთბერიძის ფილმი – I Love you
არასდროს მომდომებია არც მეხანძრეობა, არც მილიციელობა და არც კოსმონავტობა.
მაგალითად? – ბრესონი, ოლბი… მაგრამ ეს არაფერს
ყოველთვის ზუსტად ვიცოდი, რომ მინდოდა
ნიშნავს. რა თქმა უნდა, ყველა ერთად
Baby ეს ფილმი ჯერ სამუშაო პროცესში იყო.
კინოში მუშაობა. ბავშვისთვის, რომელიც სულ
აღებულ რეჟისორზე მეტად კალატოზოვი
შემიძლია ვთქვა, რომ ფილმი ევროპულ
ხედავს კინემატოგრაფისტებს, მთელ ზაფხულს
მიყვარს – როგორც კალატოზოვი.
დონეზეა გაკეთებული. ვგულისხმობ
კინო-ექსპედიციაში ატარებს, კინოს უყურებს
გადაღებას, მონტაჟს, მსახიობებს.
თითქმის დაბადებიდან, ალბათ შეუძლებელია სხვა არჩევანი გაკეთოს. ერთი წლის ვიყავი,
ირინე ჟორდანია
34
მეამბოხე ინტერვიუ მერაბ ნინიძესთან
20 წელია, აღარ ცხოვრობს საქარ თველოში და 2004 წლიდან აღარ უთამაშია ქართულ თეატრში. თენგიზ აბუ ლაძის „მონანიებამ“ ის საკულტო მსახი ობად აქცია და, რაც
უნდა ილაპარაკონ,
სწორედ თორნიკე არავიძე იქცა მსახიობის სავიზიტო ბარათად მთელ საბჭოთა თუ პოს ტსაბჭოთა სივრც ეში. იქნებ ამიტომ, მერაბ ნინიძე
თითქმის
ყოველთვის
ასრულებს
მეამბოხის, დიდ უსამართლობასთან დაპი რისპირებული პატარა და მიწიერი ადამია ნის როლს; მაშინაც კი, როდესაც ჰოლივუდ ში ფილმი „არსად აფრიკაში“ „ოსკარის“ ლაურეატი გახდა, ნინიძე დარჩა ევროპის ერთგული და არ მიეძალა შეთავაზებულ როლებს, რომლებიც მსახიობს, შესაძლოა, მოათვინიერებდა და სტერეოტიპულს გახ დიდა, რაც პოსტსაბჭოთა სივრციდან ჰო ლივუდში გადახვეწილ უკლებლივ ყველა სხვა მსახიობს დაემართა – მაგალითისთვის უჩანეიშვილი და მაშკოვიც კმარა. ქართვ ე ლი მაყურებელი არ იცნობს მერაბ ნინიძის ევროპულ ფილმებს, მით უმეტეს, რომ ჩვე ნი კინოთეატრები გერმანულ ფილმებს არ სწყალობენ. ამიტომ, მსახიობს მის ახალ პროექტებზეც ვესაუბრეთ. მერაბ ნინიძეს რეზო გიგინეიშვილის
ფილმის „ლეგენდა
სიყვარულზე“ გადასაღებ მოედანზე შევხვ დით და საუბარიც ამ ფილმით დავიწყეთ.
[ ინტერვიუ ] 35
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
36
[ ინტერვიუ ] 37 რუსულ ფორუმებზე თქვენი ახალი
რებენ ჰანეკეს ფილმებს. თქვენს შემოქმედე
ჰგავდა კომუნალურ ბინაში ცხოვრებას,
კინოპროექტის – „ლეგენდა სიყვარულზე“
ბაში საკმაოდ ბევრია დრამატული როლები,
და სწორედ ერთი სახლის ეზოში ქართვე
– შესახებ გამოთქვამენ ვარაუდებს, რომ
ფსიქოლოგიური დრამები. არ გგონიათ,
ლების, იეზიდების, რუსების, სომხებისა და
ეს იქნება მორიგი ფილმი-ნოსტალგია რუ
რომ „მონანიებამ“ განსაზღვრ ა თქვენი მომა
აზერბაიჯანელების თავმოყრა მიანიშნებდა
სებისა და ქართვ ელების ურთიერთობაზე,
ვალი როლები და პერსონაჟები?
ადამიანების ერთობაზე. მაშინ, ვენეციის
და ის აუცილებლად ჩავარდება კინოგაქი რავებაში.
– რობერტ ადრიან პეჟოს ფილმში –
კინოფესტივალზე ვიფიქრე, რომ ეს ძალიან
„კამერა მკვლელი“ – ერთ-ერთი როლის
წრფელი ფრაზა იქნებოდა; მით უმეტეს,
– ამას ნოსტალგიას ვერ დავარქმევ, მაგ
შესრულება ძალიან გამიჭირდა, მათ შორის
რომ ქართველი მსახიობი წარვადგენ
რამ მესმის, რასაც გულისხმობენ. ვფიქრობ,
– ფსიქოლოგიური თვალსაზრისითაც. ალ
დი რუსი რეჟისორის ფილმს და ამ დროს
ებზე რომ გიგინეიშვილის ფილმი ადამიან
ბათ იმიტომ, რომ რეჟისორს სურდა, მინიმა
რაღაც გაორებული გრძნობა მქონდა. თავისთავად რთული იყო იმ დროს, ომის
და მათ ურთიერთობებზეა და არა პოლი
ლისტური სახვითი საშუალ ებებით მიეღწია
ტიკურ რეალიებზე. თუ ცუდად არ ჩამომარ
მასქიმალური ეფექტისთვის და მე, როგორც
შემდეგ ამ დელეგაციასთან ერთად იქ
თმევს ჩვენი მკითხველი, აღვნ იშნავ, რომ
მსახიობს, არ მქონია დიდი გასაქანი და თა
დგომა, როდესაც ბრაზი გერევა რუსული
ელო გეოგრაფიულად რუსეთი და საქართვ
ვის გამოვლენის საშუალება. არ ვფიქრობ,
მხარის ქმედებაზე. მაგრამ ჩვენ – მსახიო
იყვნენ და რჩებიან მეზობლებად და, რაც
რომ ეს ჩემი საუკ ეთესო, ერთ-ერთი საუკ ე
ბებს და ხელოვან ადამიანებს ყოველთვის
ხდება, ეს არის მეზობლებს შორის უთანხ
თესო, ან თუნდაც საეტაპო როლია. მაგა
ასე გვწამდა და ასე გვასწავლიდნენ, რომ
მოება და მათ შორის არსებული კრიზისი.
ლითად, შედარებისთვის, ამას წინათ დიტო
ხელოვნებას არა აქვს საზღვარი... ამიტომ
ვფიქრობ, რომ შვიდი ნოველისაგან შემდ
ცინცაძის ფილმში ვითამაშე ისეთი როლი,
მითხრა ალბათ მაშინ ფესტივალზე ალექ
გარი ფილმის ისტორია მთლიანობაში იმ
როგორიც ჯერ არ მითამაშია, და ამრიგად,
სანდრ გერმან უმცროსმაც, – ძალიან კარგი
დენად ჰუმანურია, რომ აქ ზედმეტია პოლი
რაღაც რისკზე წავედი რეჟისორთან ერთად.
საქმე გავაკეთეთ. ჩვენ თუ არ მივეცით
ტიზირებულ ფაბულაზე საუბარი. „ლეგენდა
მან ძალიან საინტერესო რაღაცას მიაგნო
მაგალითი, სხვაზე რაღა გვექნება სალაპა
სიყვარულზე“ არის ისტორია სიყვარულზე,
ჩემთან დაკავშირებით. მაგრამ ამაზე მეტს
რაკოო... მოგეხსენებათ, ფილმში თავიდან
და ადამიანებზე, რომლებიც ამათუიმ სიტუ
არ მოვყვები, ჯობს, ფილმი ეკრანებზე რომ
ბოლომდე ქართული მოტივებია. თავიდან
ი გამოსავალს ეძებენ. ჩავარდება თუ აციაშ
გამოვა, დამოუკიდებლად განსაჯოთ, რა
იყო ებრაული მოტივი, მაგრამ ვინაიდან მე
არა ფილმი კინოგაქირავებაში, არ ვიცი...
შედეგს მივაღწიეთ. ამ ბოლო დროს ისიც
უნდა მეთამაშა მთავარი როლი, გერმანის
მგონი, კინო და თეატრიც იმიტომ არსებობს,
იე, რომ სულ უფრო სახასიათო რო შევამჩნ
გადაწყვეტილებით, სიუჟეტიც მე მომარგეს.
ით დაგვანახოს რომ ხელოვნების მეშვეობ
ლებს ვირჩევ (ან მაძლევენ). რა თქმა უნდა,
„ქაღალდის ჯარისკაცში“ ნაჩვენებია ის, რომ
ანეთის საჭიროება. გიგინეიშვილის ერთმ
ეს თავისებური ჯვარივით არის – თორნიკე
როგორც ნაცისტურ გერმანიაში იყო რთული
ფილმის მისიაც ეს არის.
არავიძისნაირი ადამიანის მსგავსად, იტვირ
ებრაელობა, ასეთივე რთული და უცხო იყო
თო ურჩი მეამბოხის და, პარალელურად,
ქართველი რუსეთში.
წლის ბოლოს ეკრანებზე გამოვა დენის
დათრგუნული პერსონაჟის სახე, რაც ფაქ ოსკაროსანი ფილმის „არსად აფრი
განზელის ფილმი „ძაღლის წელს“, რომე
ტობრივად მისივე დროის ნიშანია. თორნიკე
ლიც რუსულ სპეცსამსახურებს ეძღვნ ება.
არავიძით დაიწყო ჩემი სამსახიობო კარი
კაში“ წარმატების შემდეგ ყველას ეგონა,
თქვენ რა როლს ასრულებთ ამ ფილმში?
ერა და ამის წყალობით ალბათ ძალიან
რომ თქვენს ცხოვრებაში და სამსახიობო
ბევრი კარგი და სასიკეთო რამ მოხდა ჩემს
კარიერაში ახალი ეტაპი დაიწყებოდა –
ფილმია, რომელშიც რეჟისორი დენის
ცხოვრებაში. თუმცა, ჩემს სამსახიობო კარი
ჰოლივუდის ხანა. მაგრამ მოლოდინი არ
განზელი რუსულ კორუფციას დაუფარავად
ერაში არის ისეთი კომედიური როლებიც,
გამართლდა.
და შელამაზების გარეშე აჩვენებს. ფილმს
რომელთა შესახებ ქართველ მაყურებელს
ძალიან მძაფრი სცენარი აქვს და რაღაცით
ჯერ არაფერი სმენია.
– მინდა გითხრათ, რომ ეს ანტირუსული
მთელ მსოფლიოში დავდივარ კასტინგზე
მაგონებს ალან პარკერის გახმაურებულ Midnight Exspress. „ძაღლის წელიც“ იმაზეა,
– პირიქით, შემოთავაზება მქონდა და არაერთი, მაგრამ ისე ხდება, რომ დღესაც
თქვენს ზოგ ინტერვუში იგრძნობა იმ
და, ალბათ ობიექტური მიზეზების გამო,
დროისადმი ნოსტალგია, როდესაც სხვა
ბევრ რამეზე მიწევს უარის თქმა, ან სამო
გაუბედურება, და „შეკერილი“ საქმით არა
დასხვა ერის წარმომადგენელთა ერთად
მავლოდ გადადება... ამასთან, არ მგონია,
მხოლოდ მისი დისკრედიტირება, არამედ
ცხოვრება ერთ მეგობრულ კომუნალურ ბი
იმისთვის ვიყო დაბადებული, რომ ჰოლი
ტერორი. თავისთავად ამან შეიძლება დაღი
ნაში თანაცხოვრებას ჰგავდა; თან ერთხელ
ვუდში გადავსახლდე და ვითამაშო ტიპური
დაასვას მის დარჩენილ ცხოვრებას, კარი
ახსენეთ:„ადრე ქართველობა უფრო ადვი
ბოროტმოქმედები, ან ცალსახად დადებითი
ერას. ამ ფილმში მე პატარა როლი მაქვს,
ლი იყოო“. რას გულისხმობდით ამით?
გმირები. ევროპაში თუ როლი საინტერე
თუ როგორ შეუძლია სისტემას ადამიანის
ებ იმ ადამიანს, ვინც მაგრამ განვასახიერ
– თუ არ მეშლება, ეს ფრაზა წარმოვთქვი
სოა, სიამოვნებით ვთამაშობ. ენები ვიცი, და
რუსულ სპეცსამსახურებთან დაპირისპირე
ერთ-ერთ ინტერვიუში ვენეციის კინოფეს
ყოველთვის შემიძლია ვითამაშო საინტერე
ბულ გერმანელ ჟურნალისტს ეხმარება და
ტივალზე, სადაც ჩემი მონაწილეობით
სო პროექტში... ამიტომ არ ვფიქრობ, რომ
გამოჰყავს ის ციხიდან. სიმართლე გითხ
გადაღებულ რუსულ ფილმს წარვადგენდი...
ჩემი ახლანდელი ცხოვრება მოსაწყენია, ან
რათ, ფილმი ჯერ არ მინახავს, რადგან მისი
ალექსანდრ გერმან უმცროსის ფილმში
იმაზე ნაკლებპროდუქტიული, ვიდრე ჰოლი
გადაღებები თებერვალში დავასრულეთ და
„ქაღალდის ჯარისკაცი“ ვასრულებდი ერთ-
ვუდში შეიძლებოდა ყოფილიყო.
ახლა დამუშავების პროცესშია.
ერთ მთავარ როლს და ინტერვიუ საკმაოდ რთულ პერიოდში ჩაიწერა. ეს იმას არ
თქვენი მონაწილეობ ით კიდევ ერთი
ნიშნავს, რომ მე პრორუსულ იდეებს ვქადა
ახალი ფილმი – „კამერა მკვლელი“ ფსიქო
გებდი, უბრალოდ, თქვენი თქმის არ იყოს,
ლოგიურ ი თრილერია, რომელსაც უკვე ადა
საბჭოთა ეპოქაში ცხოვრება ნამდვილად
გიორგი კალატოზიშვილი
38
"სუბიექტური დოკუმენტალისტიკა" ინტერვიუ რეჟისორ სალომე ჯაშთან
თავიდან იყო სიტყვა. და სიტყვა იგი
ვიხადო ყოველწლიურ ად. თუ არ ან ვერ
იყო
გადავიხდი, ფილმის საავტორო და რეალი
უცხო ქვეყნის საზოგადოებრივი მაუწყებლე
მხოლოდ კინოკამერის ხმაური არღვევდა.
ზაციის უფლება სახელმწ იფოს გადაეცემა.
ბი აბანდებენ ფულს ქართულ, ანუ მათთ
რეჟისორი – დემიურგია, რომლის შემოქ
კანონში არსებული ამ ლაფსუსის გამო, ჩემს
ვის უცხოურ კინოწარმოებაში. მათთვის ეს
მედება
ბოლო ფილმზ ე „ბახმარო“ ყველა უფლება
ებრივი ამბავია. ჩვეულ
ევოლუციური
სიჩუმე,
რომელსაც
ხასიათისაა:
ფირი,
გადოებრივი მაუწყებლობებისგან მივიღე...
ბეტაკამი, HD, ციფრული მატარებელი, 3D
გერმანული კოპროდიუს ერს გადავეცით,
ფორმატი, რომელზეც იქმნება ახალი სი
რომელიც დისტრიბუციაზ ეა პასუხისმგებელი.
დოკუმენტური ფილმების წარმოების
ცოცხლე. ვიმ ვენდერსმა 3D ფორმატს დოკუ
თუმცა, უცხოურ კომპანიასთან კომპრ ომისზე
პრობლემასთან დაკავშირებით გამახსენდა,
მენტალისტის იდეალური ხელსაწყო უწოდა.
წასვლამ თავისი უარყოფითი შედეგიც გამო
რომ დოკუმენტალისტები – ნინო კირთაძე და
ალბათ იმიტომ, რომ თანამედროვე ტექნო
იღო – ისეც ხდება, რომ მყიდველი ფილმის
რუსუდან ჭყონია ამჯერად მხატვრული ფილმე
ლოგიების მეშვეობით მაყურებელი თანა
შეძენის თხოვნით მოგვმ ართავს, ჩვენ კი,
ბის გადაღებით არიან დაკავებულები. შენი აზ
მონაწილე ხდება ეკრანული რეალობისა და
იმის გამო, რომ არ გვსურს ვიზარალოთ სა
რით, ეს რაზე მიან იშნებს – დოკუმენტურმა კი
აცოცხლებს ანდრე ბაზენის მუმიფიცირებულ
ქართველოს კანონმდებლობაში არსებული
ობა, თუ ისინი უბრალოდ ნომ დაკარგა აქტუალ
დროს. საქართველოში ამ ფორმატით ჯერ
ხსენებული ლაპსუსის გამო, მივმართავთ
მიხვდნენ, რომ, კომერციული თვალსაზრისით,
არავინ იღებს დოკუმენტურ კინოს. სიმართ
გერმანულ კომპანიას, რომელიც, დაბალი
მხატვრული ფილმების გადაღება ჯობს?
ლე ითქვას, დოკუმენტურ ფილმებსაც იშვი
მოგების პერსპექტივის მომიზეზებით, ფილ
ათად იღებენ. ერთ-ერთი ასეთი რეჟისორი
მის გაყიდვაზე უარს ამბობს. ამიტომაც ამ
დოკუმენტურ ფილმებს იღებენ, შემდეგ –
სალომე ჯაშია, რომელსაც საინტერესო ხედ
ფილმს ქართული ტელეეთერით ვერ ნახავთ.
მხატვრულს. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ დო
ვა აქვს და ყოველთვის საინტერესო ფილ
ცხადია, თუ არ ვაჩუქეთ.
კუმენტურმა კინომ დაკარგა აქტუალობა. ეს უბრალოდ ერთი კონკრეტული შემოქმედის
მებს გვთავაზობს.
რა პრობლემები გაქვთ კინოდოკუ მენტალისტებს ფილმების წარმოებისა და გაქირავების მხრივ? – ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა
– არიან რეჟისორები, რომელიც ჯერ
რამდენად ნაყოფიერად თანამშრომლო
არჩევანია. ჩემი ფავორიტი რეჟისორი სერ
ბენ კინოდოკუმენტალისტები ტელევიზებთან?
გეი დვორცევოი იღებდა შესანიშნავ დოკუ
– ტელევიზიებთან კომუნიკაცია ცალკე
მენტურ ფილმებს, რომლებმაც სრულიად
პრობლემაა. როგორც ევროპაშია მიღებუ
შემიცვალა წარმოდგენა დოკუმენტურ
ლი, ტელევიზია ხშირად თავადაა ერთ-ერ
კინოზე და დიდი გავლენა მოახდინა ჩემს
(სულერთია, კინოწარმოება მხატვრ ულია თუ
თი მთავარი დამფინანსებელი, განსაკუთრე
რეჟისორულ ხედვაზე. რამდენიმე წლის
დოკუმენტური) ქონების გადასახადს უკავ
ბით – დოკუმენტური ფილმის წარმოებისას.
ებ წინათ მან განაცხადა, რომ აღარ გადაიღ
ა 10 000 შირდება. ვთქვათ, ფილმის წარმოებ
საქართველოში ტელევიზია წინასწარ არ
და დოკუმენტურ კინოს, რადგან სინდისმა შეაწუხა, სურვილისამებრ რომ მანიპული
დოლარი დაჯდა, ტელევიზიამ კი, რომელიც
დებს თანხას დამოუკ იდებელ კინოწარ
დოკუმენტური ფილმების ძირითადი შემს
მოებაში და, ჩვენების ლიცენზიის ყიდვის
ი, რებდა ადამიანებით. მაშინ ვერ მივხვდ
ყიდველია, ჩვენების ლიცენზია სასაცილო
შემთხვევაში, ძალიან დაბალ ფასს იხდის.
რას გულისხმობდა. მოგვიანებით, როცა მე
ფასად – 70 დოლარად იყიდა, ფილმის მწარ
მაგალითად, საზოგადოებრივ მაუწყებელ
თვითონ გავხდ ი რეჟისორი, მივხვდი, რომ
მოებელს ყოველწლიურად უწევს ქონების
ზე ერთსაათიანი ფილმის ღირებულება
აც რთულია დოკუმენტური ფილმის მართლ
გადასახადის გადახდა, რაც ფილმის მთლი
ოდ 100 დოლარია. ტელეკომპანია საშუალ
გადაღება. რთულია, რამდენადაც ის, რაც
ანი ბიუჯეტის ერთ პროცენტს შეადგენს. ამ
„პიკი“ ამ მხრივ უფრო ხელგაშლილია. თუმ
ფილმის წარმატებისთვის შეიძლება სასარ
შემთხვევაში, ეს ერთი პროცენტი წლიურად
ცა, სხვა ქვეყნებთან შედარებით, ეს თანხა
გებლო მოგეჩვენოს, ფილმის გმირისთვის,
100 დოლარია. გამოდის, გადასახადი მეტი
მაინც დაბალია. „ბახმაროს“ გადაღებისას
ო აღმოჩნდეს. მხატვრულ შესაძლოა, საზიან
მაქვს, ვიდრე შემოსავალი. თან ეს თანხა
დაფინანსება ფრანგული, გერმანული, ფი
კინოში კი ნაკლებად ხარ პასუხისმგებელი
მთელი სიცოცხლის განმავლობაში უნდა
ნური, ჰოლანდიურ ი და პოლონური საზო
კონკრეტულ ადამიან ებზე.
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
„სიჩუმე!“.
[ ინტერვიუ ] 39
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
40
[ ინტერვიუ ] 41
დოკუმენტური ფილმების ტენდენცია უფრო კითხვის ნიშნის დასმაა, ვიდრე მაყურებლისთვის დასკვნ ების შეთავაზება
კომერციულად მხატვრული ფილმი შეიძლება უფრო მომგებიან ი იყოს, მაგრამ,
– ფილმს, „ლიდერი ყოველთვის მართა
– სერგეი დვორცევოი, რომელიც ჩვენი
ლია“, ჩემს ყველაზე სუსტ ნამუშევრად ვთვლი.
საუბრის დასაწყისში ვახსენე. 90-იან წლებში
როგორც წესი, მისი ბიუჯეტიც უფრო მაღა
ამ ფილმის პოპულარობა თემის აქტუალობამ
მის მიერ გადაღებულმა ფილმმა „პურის
ლია. დოკუმენტური ფილმი კი მინიმალური
განსაზღვრა. ვინაიდან თემა მნიშვნ ელოვანი
დღე“ ჩემზე ყველაზე დიდი შთაბეჭდი
ბიუჯეტითაც შეგიძლია გადაიღო, თან რაღაც
იყო, თან ფილმს რუსეთ-საქართველოს ომის
ლება მოახდინა. ეს ფილმი ლონდონში
ძალიან საინტერესო. ზოგ შემთხვევაში გადამ
შემდეგ ვიღებდით პატრიოტთა ბანაკში, მან
სწავლისას ვნახე – ფილმოთეკაში VHS-ის
ღები ჯგუფიც კი არ გჭირდება – შეიძლება
ფაქტობრივად გადაფარა ფილმის კინემატოგ
ვიდეოკასეტაზე. ძველი გაფუჭებული ფირი
თვითონვე იყო რეჟისორიც, ოპერატორიც,
რაფიული ხარისხის მნიშვნელობა. იარლიყს
იყო, ფერები ჰქონდა არეული. მაგრამ ისე
ხმის ოპერატორიც, მემონტაჟეც და გმირიც კი.
რაც შეეხება, არ ვიცი, მაქვს თუ არა იგი აკრუ
ა, რომ დღემდე ჩემი თანამგზავრია, შემძრ
ლი. თუკი დღეს ვინმე მიცნობს საქართველო
მას შემდეგ კიდევ არაერთხელ ვნახე. კი
ში, სამწუხაროდ, სწორედ ამ ფილმით.
ნოფირზე და დიდ ეკრანზე (ორიგინალურ
მიუხედავად იმისა, რომ წლების განმავ ლობაში საქართველოში სავალალო მდგო მარეობ ა იყო, და სრულყოფილებამდე ახლაც
ფერებით) მხოლოდ შარშან ვუყურე და დღეს მხატვრული ფილმების მწარმო
ისეთი განცდა მქონდა, თითქოს პირველად
შორია, ამ რეალ ობის ამსახველი დოკუმენტუ
ებლები 3D ფორმატით მუშაობენ. პროდუ
ვნახულობდი. ეს არის ფილმი პეტერბურგის
რი ფილმების რაოდენობა ძალზედ მწირია.
სერების მთავარი მოთხოვნაც ფილმების ამ
მახლობლად მდებარე დასახლება N3-ზე,
– ამ ტიპის ფილმების გადაღების ტრადი
ფორმატით გადაღებაა.როგორ გგონია, რამ
სადაც მხოლოდ პენსიონერები ცხოვრობენ.
ცია ადრე არ არსებობდა. საბჭოთა საქარ
დენად საინტერესო იქნება მაყურებლისთვის
კვირაში ერთხელ მატარებელი შუა ლიან
თველოში წარმოებული ფილმები ხშირად
დოკუმენტური ფილმები 3D ფორმატით?
დაგზე უტოვებს მათ პურით დატვირთულ
ესეისტური სტილის დოკუმენტალისტიკა იყო. შემდეგ ტელეეთერით თომა ჩაგელიშ
– ახლახან ვნახე ვერნერ ჰერცოგის
ვაგონს, რომელსაც თავად მოხუცები მოყი
მიერ 3D ფორმატით გადაღებული ახა
ნული ხელებით აწვებიან დასახლებისკენ...
ვილისა და Discovery-ს დოკუმენტური ფილ
ლი დოკუმენტური ფილმი „მივიწყებული
ძალიან ექსპ რ ესიულია ეს სცენაც და მთელი
მები გადიოდა და მაშინ ჩვენთან დოკუმენ
ოცნებების გამოქვაბული“, საფრანგეთში
ფილმიც „პურის დღე“.
ტური კინოს აღქმ აც საკმაოდ სპეციფიკური
მდებარე შოვეს გამოქვაბულში აღმოჩე ამჟამად რა ფილმზე მუშაობ?
იყო. არადა, მსგავსი ფილმები კინოდოკუ
ნილ 300-მდე უნიკალურ ნახატზე, რომელიც
მენტალისტიკის მხოლოდ ერთი სეგმენტია.
30 ათასი წლის წინათ შექმნ ეს, და სადაც
ადრე შეუძლებელი იყო სინამდვილის
არქეოლოგიური ექსპედიციაც თავად
Young. ამ პროექტისთვის ყოფილი საბჭოთა
ასახვა შელამაზების გარეშე. შეიძლებოდა
ჰერცოგმა დაგეგმა. ვნახე კინოთეატრში,
კავშირის ყოველი რესპუბლიკიდან თითო
გადაგეღო პროპაგანდისტული ფილმი, ან
დიდ ეკრანზე. ჰერცოგმა ალბათ იმიტომ გა
რეჟისორი 15-წუთიან ფილმს იღებს. თითოე
ფილმი ხელოვნების ნიმუშებზე. ხშირად დო
მოიყენა ეს ფორმატი, რომ მაყურებლისთვის
ული ფილმი დამოუკიდებლობის 20 წლის
კუმენტური კინო კრიტიკულია იმის მიმართ,
იმ გამოქვაბულების ატმოსფერო მაქსიმალუ
რეფლექსიაა. სერიის პარტნიორია “არტე“
რასაც ასახავს. ეს ტენდენცია მთელ მსოფ
რად გადმოეცა. თუმცა, ტექნიკური თვალსაზ
– ფრანგულ-გერმანული საზოგადოებირივი
ლიოშ ი იგრძნ ობა. კინოფესტივალებიდანაც
რისით, ფილმს ხარვეზები ჰქონდა. ვფიქრობ,
მაუწყებელი.
კარგად ჩანს, რომ დოკუმენტური ფილმების
დოკუმენტური კინო ჯერჯერობით არ არის
ტენდენცია უფრო კითხვის ნიშნის დასმაა,
მზად, მიიღოს ეს ფორმატი, პირველ რიგში
ვიდრე მაყურებლისთვის დასკვნების შეთა
იმიტომ, რომ დღეს ამ ინოვაციის ტექნიკური
ვაზება. რეჟისორი არ ცდილობს, რაღაცაში
საშუალებები სწრაფად რეაგირების შესაძ
უნოს, როგორც ეს პროპაგანდის დაგარწმ
ლებლობას არ იძლევა. დოკუმენტური კინო
შემთხვევაში ხდება.
ხშირად სპონტანურობაზე იგება და ამ დროს კადრის დადგმა და ხელოვნური განათების
შენ გადაიღ ე ფილმი „ლიდერი ყოველთ
დაყენება თითქმის შეუძლებელია.
ვის მართალია“, რომელმაც მაყურებლის დი დი მოწონება დაიმსახურა. ამ ფილმის შემდეგ
შეგიძლია დამისახელო რეჟისორი, რო
ხომ არ მოგაკრეს ანგაჟირებული, ან ოპოზიცი
მელმაც ყველაზე დიდი გავლენა მოახდინა
ურად განწყობილი რეჟისორის იარლიყი?
შენს შემოქმედებაზე?
– ვმუშაობ ლატვიურ პროექტზე 15 Young by
გიორგი კალატოზიშვილი
ილუსტრაცია: მაია სუმბაძე
42
[ ინტერვიუ ] 43
ელექტრონავტი ინტერვიუ ნიკა მაჩაიძესთან
ნიკა მაჩაიძე – ეს სახელი სტუდენტობიდან მო
– შეიძლება ასეც ითქვას. თუმცა აქ შემოქმედის კონ
ყოლებული მესმის და ასოციაც ია მუდამ უცვლ ე
ფლიქტია საკუთარ შემოქმედებასთან. მთავარი გმირი,
ლია – ორიგინალური, არაორდინალური,უჩვეულო, ან
რომელიც თავის მოგონილ თამაშში ხვდება, ნელ-ნელა
დეგრაუნდული, არასტანდარტული და, რაც მთავარია,
ის, რომ თავად არის ყველა იმ ერთმანეთში გარ ასკვნ
არაქართული მუსიკის ავტორი... ნიკა მაჩაიძე მუსიკო
დამავალი განზომილებების ავტორი. თამაშის პრინცი
სია, რომელიც ქმნიდა ელექტრომუსიკას ელექტრო
პია – შენ ხვდები სამყაროში, რომელშიც უნდა გაიარო
ელოში კარგი ენერგიის დეფიციტის დროს. საქართვ
სხვადასხვა დონე, სანამ შედეგამდე მიხვალ და საკუ
ფილმების დეფიციტის დროს კი რეჟისურას დაუბრუნ
თარ თავს შეიცნობ.
და და უკვე ამთავრებს სრულმეტრაჟიან ანიმაციურ ფილმს სახელწოდებით „თამაში“.
ფილმის სინოფსისს რომ ვკითხულობდი გამახსენ და ცუკებერგი, სოციალური ქსელის facebook-ის ავტო
რა სტადიაშია შენი ახალი კინოპროექტი „თამაში“?
რი, რომელიც მილიონობით ადამიანის ცხოვრებით
– ახლა რეალურად პოსტპროდუქციისთვის ფულის
თამაშობს – შექმნა თამაში, რომელშიც მოახდინა რე
შოვნის პროცესი მიმდინარეობს. ცოტა ხნის წინათ და
ალური ადამიანების ინტეგრირება; რეალური ისტორი
ვამზადეთ პოსტპროდუქციისთვის ხუთწუთიანი მონაკვე
ები, კონფლიქტები ვირტუალურ სამყაროში გადაიტანა.
თი სტუდია „მეტროსთან“ ერთად. ამ მასალით ახლა მი
შენი ფილმიც ასეთ რეალობაზე და ასეთ ადამიანზეა?
ვემგზავრებით ისრაელში, სადაც ფილმის დაფინანსების
– დღევანდელი ჩვენი რეალობაც ეს არის სწორედ – რე
რეალ ური შანსი გვაქვს. პარალელურად, ამ ხუთწუთიანი
ალური სამყაროს ვირტუალური სამყაროთი ჩანაცვლება.
მონაკვეთიდან გამომდინარე, იკვეთება არსებული ხარ
ადამიანების ურთიერთობა სხვა დონეზე გადავიდა. ისი
ვეზები და იმაზეც ვფიქრობთ, რა შეიძლება შეიცვალოს
ნი თითქოს სადღაც მიწისქვეშეთში ჩავიდნენ და დაიწყეს
უკეთესობისკენ და გაუმჯობესდეს ვიზუალურად. ფილმის
ორი ცხოვრებით ცხოვრება – ვირტუალურ და რეალურ,
ქრონომეტრაჟი 90 წუთს არ აღემატება.
ონლაინ და ოფლაინ რეჟიმში. თუმცა, ამ მხრივ, მე გამო ნაკლისი ვარ, და არ მაქვს ჩემი გვერდი „ფეისბუქში“.
ამ ფილმის სამუშაო სახელწოდება, „თამაშის“ გარ და, იყო „ულაია საბა“. რას ნიშნავს „ულაია საბა“? – ახლა ასე უცებ ვერც გავიხსენებ. ეს სახელი შედგებო
ხშირად ამბობ, რომ მუსიკა შენთვის არის ბავშვო ბაში დაბრუნების შესაძლებლობა. და რა არის შენთვის
და სხვადასხვა ენიდან აღებული სიტყვებისგან, რომელიც
კინო? კინოში ხომ, მისი შესაძლებლობებიდან გამომ
აღნიშნავს იმ სამყაროს, რომელშიც არსებობს მთავარი
დინარე, ბავშვობის გაცოცხლების უფრო მეტი შანსი
გმირი. თავის მხრივ, სამყაროში „ულაია საბა“ არსებობს
გაქვს.
შვიდი ქალაქი. ამეტოში, მაგალითად, იაპონურად ითარ
– მუსიკის კეთების პროცესი თავისთავად უკვე იმხელა
გმნება როგორც „წვიმის ქალაქი“; მორიტოში – როგორც
სიამოვნებას განიჭებს, იმდენად სხვა სამყაროში ხვდები,
„ტყის ქალაქი“ და ის ტყით დაფარული სამყაროა... „ულაია
ვჯდები და ვიწყებ თუ არა მუსიკის წერას, ერთ წუთში უკვე
საბაც“ რაღაცას ნიშნავდა, მაგრამ აღარ მახსოვს. აღარ მახ
შედეგი მაქვს. ეს ნარკოტიკივით არის და შენც ამ ეიფორიას
სოვს, რადგან ამ შემთხვევაში ძალიან არაორგანიზებული
მიჰყვები, რომელსაც მართლა გადაყავხარ ბავშვობაში. კი
ვარ. იდეა თუ გამიჩნდა და თუ არ „დავასეივე“, მერე სადღაც
ნო ცოტა განსხვავებული რამ არის. როდესაც ჩემი პირველი
ვფანტავ. გმირების სახელებიც, ცხადია, რაღაცას ნიშნავს...
მოკლემეტრაჟიანი ფილმი გადავიღე, აი, მაშინ მივხვდი, თუ სად გავყავი თავი. ბავშვობაში კი დავდიოდი კინოსტუდი
დოჩანაშვილის „სამოსელი პირველი“ გამახსენდა.
აში და ვუყურებდი გადაღებების პროცესს, მაგრამ ასეთი
შენს ვირტუალურ ლამაზ ქალაქს, კანუდოსსა და კამო
ახლო შეხება მაინც არ მქონია. გვერდიდან მაყურებლის
რას ქმნი?
სტატუსი მქონდა. კინოში სანამ არ მორჩები გადაღებებს,
44
ვიდრე მონტაჟის პროცესამდე არ მიხვალ, რთულია, შეიგ
ჩართვაც კი, და ამათუიმ ხარვეზის ჩემით ჩასწორება,
რძნო ის ყველაფერი, რასაც მუსიკაში, როგორც გითხარი,
რადგან, მითითებების მიცემის ნაცვლად, მერჩივნა მე
პირველივე წუთებიდან ვგრძნობ. კინოში ჩემთვ ის რთულია
მოქმედა.
ბავშვობაში დაბრუნება და ამის განცდა. ამიტომ თავიდან ბოლომდე გადავერთე მუსიკაზე. 1994 წელს დავიწყე ჩემი
სხვათა შორის, მახსოვს იმასაც ამბობდი, რომ მუსი
მოკლემეტრაჟიანი ფილმის გადაღება და მხოლოდ 1996
კალურ კლიპებს მაქსიმუმ 3-4 დღეში იღებ. ეს იმას ხომ
წელს დავასრულე. ალბათ გახსოვს იმდროინდელი ვითა
არ ნიშნავს, რომ შენი შემოქმედება იმპულსურ ხასიათს
რება. ძალიან რთული იყო შემოქმედისთვის: მთელი ჩემი
ატარებს? როცა იბადება იდეა, ის მომენტალურად უნ
შემოქმედებითი ჯგუფი, ჩემი ჩათვლით, 4 ადამიანისაგან
და განხორციელდეს, დამღლელ ყოფით სამუშაოდ
შედგებოდა – მე, ოპერატორი და კიდევ ორი მსახიობი ბავ
რომ არ იქცეს?
შვი, რომლებიც მეხმარებოდნენ, და ასე დავდიოდ ით მანქა
– კი, ნამდვილად. ფილმი „თამაში“ რეალურად კარგ
ნის გარეშე, მხრებზე კამერა გადადებულები. რაღაც რომან
ეტაპზე გაჩერდა - გადავიღეთ და ყველა მოქმედება შე
ტიკა იყო ალბათ ამაში, მაგრამ რომანტიკის გარდა კინოს
ჩერდა. მე რომ ამ ფილმის გადაღების შუა პროცესში
კიდევ ბევრი რამ სჭირდება. მაშინ მივხვდი, რომ პროცესი
გავჩერებულიყავი, მერე კაცმა არ იცის, რა მოხდებოდა.
ტექნიკურად თუ არ იქნება გამართული, ის სიამოვნებას ვერ
ახლა რეალურად იწყება პოსტპროდუქცია. პოსტპრო
მოგანიჭებს; და თუკი პროცესი სიამ ოვნებას ვერ განიჭებს,
დუქცია კი ისე უნდა დაიწყო, რომ მხოლოდ მასზე მო
კარგს ვერაფერს გააკეთებ.
ახდინო კონცეტრირება და მიიყვანო საქმე ბოლომდე. მიყვარს ერთი საქმის დაწყება და დასრულება, და მხო
თუმცა მე სხვა მიზეზებიც მახსოვს. თავის დროზე ამბობ
ლოდ ამის შემდეგ გადართვა სხვა საქმეზე.
დი, რომ კინოს კეთებისთვის ძალიან ზარმაცი ხარ და თან – ასეც არის. მე ყოველთვის ვამბობდი, რომ ვარ Cont
შემოქმედ ადამიანებს, საერთოდ, როგორც წესი, ეჯავრებათ დეფინიცია – სამსახური. შენ ყოველთვის
rol freak და არ შემიძლია კუთხიდან ვადევნო თვალ-ყური
იყავი freelancer და სამსახური არასდროს გქონია. რე
პროცესებს (გ.კ. – ტერმინი Control freak ფსიქოლოგიაში
ალურად, ხომ არ არის ეს პასუხისმგებლობისთვის თა
ახასიათებს ადამიანს, რომელიც ცდილობს, უკარნახოს
ვის არიდება და მერყევი ადამიანის არჩევანი, რომელ
და თავს მოახვიოს თავისი პირობები სხვებს). არ შემიძ
საც არ იზიდავს სტაბილურობა?
ლია თავი შევიკავო და არ ჩავერთო შემოქმედებით
– დღესაც ასეა. არასდროს მიყვარდა სამსახური და
პროცესში. მიჭირს, ვუყურო, როგორ ასრულებენ ადა
არც ახლა ვარ რომელიმე სამსახურის შტატიანი თანამ
მიან ები ჩემს მიერ მიცემულ დავალებას (ამის გაკეთება
შრომელი. პასუხისმგებლობას არ გავურბივარ, რადგან
შემიძლია პოსტპროდუქციის პროცესში; შეიძლება დავ
თუ რამეს ვიწყებ, ვასრულებ კიდეც. მაგრამ, სამსახურს
ჯდე და ვუხელმძღვანელო პროცესს). ვფიქრობ, ძალიან
რაც შეეხება, რამდენჯერაც დავიწყე ტელევიზიაში მუ
დამღლ ელია ბევრი ადამიანის კონტროლი და მართვა.
შაობა ისე, რომ უნდა მევლო ყოველდღიურად, ეს მაქ
აქ არაფერ შუაშია არაკომუნიკაბელობა, აქ მხოლოდ
სიმუმ 2 თვეს გრძელდება... მერე უკვე ვეღარ ვაკეთებ
კონტროლზეა საუბარი. მაგალითად, ფილმზე „თამაში“
იმას, რაც მინდა რომ ვაკეთო. როცა „სამსახურზე“ და
მუშაობის დროს მინდოდა ნეიტრალურ პროცესებში
„სამუშაოზე“ ვარ გადართული, უცებ ვერ დავჯდები და
ფოტო: დავით მესხი
არ გიყვარს კოლექტიურ ი შემოქმედების პროცესი.
[ ინტერვიუ ] 45
ვერ დავიწყებ მუსიკის წერას ავტომატიზებულად. ამიტო
დიდ ეკრანზე. ალბათ მიზანია არასწორად დასახული,
მაც ვარ freelancer.
და მცდარი გეზი აქვთ არჩეული თავად კინოს მწარმო ებლებს, და არა სახელმწიფოს. მეორე პრობლემას თა
ფილმზე „თამაში“ („ულაია საბა“) ძალიან დიდი კას
ვად მაყურებელი წარმოადგენს, რომელიც ასეთ სანახა
ტინგი გქონდა გამოცხადებული, დაახლოებით 800-მდე
ობაზე დადის და ამით, ფაქტობრივად, ასეთ რეჟისორს
ადამიანმა გაიარა შერჩევა მთავარ გმირის როლზე.
წარმატების იმედს აძლევს – ასეთ ფონზე და ასეთ ვითა
იპოვნე ის იდეალური ნოა, რომელშიც
რებაში კინო ვერასდროს განვითარდება. ვფიქრობ, ქარ
ნიკა მაჩაიძ ე
პერსონიფიცირდა?
თული კინო დღეს ტელევიზიური და ტელეფორმატისაა,
– კი, ვიპოვნე ნამდვილად. კასტინგზე ის მოვიდა თა
„კაპუსტნიკი“ და „ერალაში“, ანეკდოტების კრებული უფ
ვის დეიდაშვილთან ერთად, რომელიც ამავე ანიმაციურ
როა. მე მაინც ვფიქრობ, რომ მაყურებელი უნდა გაიზარ
ფილმში ნოას ბავშვობას თამაშობს. რაც შეეხება მსგავ
დოს და აიმაღლოს ხმა მდარე ხარისხის ნაწარმზე.
სებას, უნდა ვთქვა, რომ ვინაიდან ეს იქნება ანიმაციუ რი ფილმი, მე ძირითადად მაინტერესებს მსახიობ ების
თავის დროზე შენ შექმენი მუსიკალური კომპოზიცია
მოძრაობა და არა მათი გარეგნული მხარე. თუმცა ეს 3D
ედუარდ შევარდნაძის ვიდეოგამოსახულების გამოყე
ფორმატი არ არის, ეს არის 2D, უბრალოდ სამგანზომი
ნებით „საქართველოს მომავალი ფაფუ“, რომელმაც
ლებიან ფორმატს ვიყენებთ სტუდიური ჩაწერების დროს,
კრიტიკაც დაიმსახურა და მოწონებაც. ზოგმა პოლი
როდესაც გვჭირდება, შევქმნათ სასურველი ფონი იმავე
ტიკურად ანგაჟირებულ მუსიკოსად შეგრაცხა. პოლი
ის. ვიზუა 2D განზომილებიანი ანიმაციური ფილმისთვ
ტიკური თემა დღესაც შეიძლება გახდეს ნიკა მაჩაიძის
ლურად ძალიან ლამაზი გამოდის და რაღაცით ჰგავს
შემოქმედების იმპულსი?
პოსტერს. ანიმაციის შექმნის დროს ვიყენებთ ტექნიკას,
– კი, რა თქმა უნდა. მე მგონი, ხელოვანი რაღაცას
რომელიც ცნობილია როგორც როტოსკოპინგი, საბჭო
რომ აკეთებს, იმაში ყოველთვის დებს თავის სათქმელს,
თა ხელოვნებაში კი „ეკლერის“ სახელით იყო ცნობილი.
რომელსაც გარემო განაპირობებს. ასე მაყურებელმა
ისე იშვიათად ჩამოდიხარ, როგორც სტუმარს ისე
მოს კრიტიკა და პოლიტიკური ქვეტექსტები, მიუხედავად
უნდა გკითხო – შენი აზრით, დღეს რა სტადიაშია კინო
იმისა,რომ მე ამაზე სცენარის წერის დროს არ მიფიქრია.
საქართველოში?
ამის გარეშე არ არსებობს ხელოვნება. კინოსა და მუსი
„თამაშშიც“ შეიძლება ამოიკითხოს თანამედროვე გარე
– ვფიქრობ, დღეს საქართველოში კინო ისევ მკვდარია.
კის გარდა, შეიძლება სიმღერაშიც გამოჩნდეს პროტეს
ის, რომ ბევრი ფილმი იქმნება, არ გამოდგება ქართული
ტი. ჩემი აზრით, რაც უნდა გამოჩენილიყო აქამდე, მაგ
კინოს სიცოცხლისუნარიანობის არგუმენტად, იმდენად,
რამ ვერ განხორციელდა, ეს არის ქართული რეპი. რეპი
რამდენადაც ეს არ არის კინო. მოვდიოდი ბათუმიდან
იყო პროტესტი და ახლა გახდა კომერციული. ახლა ყვე
სამარშრ უტო ავტობუსით და ვუყურებდი ფილმს „მაიტა
ლაზე მდიდრები ის ძველი ანდეგრაუნდული რეპერები
ნასოსი“. სიმართლე გითხრა, მანამდე მძღოლს ჩართუ
არიან, და მათი მოსმენა მოსაწყენი ხდება, რადგან მათი
ლი ჰქონდა „შაბათის შოუ“, და ისე დაიწყო ფილმი, რომ
ღირებულებები, დიდი ხანია, გაუფასურდა.
რეალურად ამ შოუს გაგრძ ელება მეგონა. მაგრამ სათა ური რომ დაიწერა, გამახსენდა, რომ კინოში გადიოდა
გიორგი კალატოზიშვილი
46
პროფესია კინორეჟისორი ინტერვიუ დათო ჯანელიძესთან
მახსოვს
დრო,
როდესაც
კლუბ
„სარდაფში“ სიგარეტის კვამლში გახ ვეულ კინოეკრანზე
სტუდენტური კინოფეს
ტივალი – „ჩვენ მოვდივართ“ – იმართებოდა. მაშინ ფესტივალზე გაელვებული ესათუის ფილმი დღეს უკვე ცნობილი რეჟისორების სავიზიტო ბარათები გახლდათ. სტუდენტუ რი ფილმების ფესტივალის ჟიურის წევრი ვიყავი, როდესაც რეჟისორი დათო ჯანელი ძე გავიცანი; ყველაფერს აკეთებდა იმისთ ვის, რომ სტუდენტებს ფილმებიც გადაეღოთ და მაყურებლისთვის ეჩვენებინათ. იმ დროს დაღვინებული
კინემატოგრა
ფისტების გარდა, ახალბედა რეჟისორებიც გაზიარებდნენ საკუთარ შემოქმედებას. მას შემდეგ ბევრი დრო გავიდა. დათო ჯანელიძე, აგერ უკვე ორი წელია, რაც შოთა რუსთავე ლის სახელობის თეატრისა და კინოს უნივერ სიტეტის კინო-ტელეფაკულტეტის დეკანია, და ისევ სტუდენტებზე ზრუნავს. ამ მხრივ არა ფერი შეცვლილა.
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
„სარდაფში“,
[ ინტერვიუ ] 47
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
48
[ ინტერვიუ ] 49 90-იან წლებში, როდესაც არ არსებობ
დია, ეს იმას ნიშნავს, რომ პერსპექტიული
უბრალოდ ვერ შედგებოდა. მისი მადლო
და ინფრ ასტრუქტურა და არ ფუნქციონი
ახალი თაობ ა მოდის და მათი მიღწევები,
ის, რომ ჩვენი მარჯვენა ბელი ვარ იმისთვ
რებდა კინოთეატრები, თეატრალურში
ზოგადად, ახალგაზრდა ქართველი რეჟი
ხელის ფუნქციას ასრულებს. ვფიქრობ, რომ
კინორეჟისურაზე მაინც აბარებდნენ. დღეს
სორებისთვის დიდი სტიმულია. მთავარია,
მომავალი რეჟისორი შეიძლება ერთსა და
რამდენად დიდია მოთხოვნა ამ სპეცია
რომ ყველა ჩვენგანი – პედაგოგებიც და
იმავე ოსტატთან მუდმივი ურთიერთობისას
ლობაზე?
სტუდენტებიც, ხედავს რეალურ შედეგს;
„დაიშტამპოს“, ამიტომ, კინოცენტრ ის
ხოლო რა უნდა იყოს აღიარებაზე მეტი
დახმარებით, რეგულარულად ვმართავთ
– ძალიან კარგი კითხვაა. ძალზედ დიდია გრადაცია და კონტრასტი იმ სტუდენ
შედეგი სტუდენტისთვ ის? მით უმეტეს – ასეთ
მასტერკლასებს, რომლებზეც ჩამოგვყავს
ტებს შორის, რომლებიც კინორეჟისურას
პრესტიჟულ კინოფესტივალზე. სტუდენტურ
ა კინოპროფესიის პროფესიონა სხვადასხვ
სწავლობენ. ვხედავ კონტრასტულობასა
კინოს რაც შეეხება, უკვე ამ ეტაპზე ორი სტუ
ლები და სტუდენტებს ეძლევათ შედარების
და გრადაციას მოტივაციაშიც. მხოლოდ
დენტის – ვაკო კირკიტაძისა და გიგა ლიკ
საშუალება. წელს ერთი-მეორეზე უკეთესი
მათ მცირე ნაწილს თუ წარმოუდგენია
ლიკაძის ფილმები გაიგზავნა სტუდენტურ
მასტერკლასები გაიმართა. მაგალითად,
რეალ ურად, თუ რასთან ექნებათ საქმე
„ოსკარზე“, რომელიც იმართება „ოსკარის“
ოთარ იოსელიანის მასტერკლასზე გადაჭე
მომავალში და სინამდვ ილეში რა არის
ებში და მასზე გამარჯვება, დიდი ფარგლ
დილი იყო დარბაზი, ლევან პაატ აშვილის
რეჟისორის პროფესია. ერთი ნაწილი
კონკურენციის გამო, პრესტიჟულიც არის და
მასტერკლასმა კი ფანტასტიკური შთაბეჭდი
მზად არის ამისთვ ის, ხოლო მეორე ნა
რთულიც. მიხარია, რომ ორივე რეჟისორის
ოვა სტუდენტებს. 10 სექტემ ლებები დაუტ
წილი, რომელსაც რეჟისორობა რბილ
ფილმი გავიდა შესარჩევ კონკურსში და,
ბერს, ამერიკის საელჩოს დახმარებით,
სავარძელში ჯდომა და შემოქმედებითი
იმედია, წლევანდელ ოსკარზე ქართული
ჩამოვიყვანეთ „ოსკაროსანი“ ხმის რეჟი
ჯგუფისთვის ბრძანებების მიცემა ჰგონია,
ფილმი ნომინანტთა ხუთეულში მოხვდება.
სორი, მარკ ბერგერი, რომელიც ბერკლის
დროთა განმავლობაში კონფლიქტშ ი
ვფიქრობ, ჩვენთვის ნამდვილი მიღწევაა –
უნივერსიტეტის პროფესორია და 4 „ოსკარი“
შედის საკუთარ თავთან და იმედგაცრუე
ქართველი სტუდენტების ნამუშევრები უკვე
აქვს მიღებული ფილმებისთვის: „ამადეუსი“,
ბული რჩება. მახსოვს, ერთხელ სტუდენ
მეორედ მოხვდა სტუდენტურ „ოსკარზე“.
„ნათლიმამა 2“, „ვიღაცამ გუგულის ბუდეს
ტების მიერ facebook-ზე დაიწერა საკმაოდ ხმამაღალი და პრეტენზიული ტონით „მე – კინორეჟისორი“ და გასაგები გახდა, რომ
გადაუფრინა“ და „აპოკალიფსი დღეს“. სტაჟირებას თუ გადიან სტუდენტები რე ჟისორებთან გადასაღებ მოედნებზე?
ბერგერი, მასტერკლ ასს კი არა, 42-დღიან სასერთიფიკატო კურსს მართავს. რატომ
– ჩემი სტუდენტობის დროს სასწავლო
მოვყევი ეს? ამბობენ ერთი და იგივე ადამი
ლი, მეტწილად ჰოლივუდური პროფესიაა,
პროცესი მიმაგრებული იყო კინოსტუდიას
ანები იმარჯვებენ კონკურსებშიო? და ყველა
და წარმოდგენაც კი არ აქვთ, როგორ და
და ჩემმა თაობამ, ფაქტობრივად, იქ ისწავ
ამ მასტერკლასსა თუ ტრენინგზე სწორედ
რის ფასად მიიღწევა ყოველივე ეს. ზოგ
ლა ფილმების გადაღება. ამიტომ ჩვენც
ეს ადამიანები დადიან, და მათი გამარჯ
მათგანს რეჟისორობის ფასს პირდაპირ
ვთხოვთ ხოლმე რეჟისორებს, წაიყვანონ
იც არის. ვთქვათ, ვება ხომ კანონზომიერ
გადასაღებ მოედანზე ვასწავლი – ეზიდები
სტუდენტები და გააცნონ შემოქმედებითი
იმართება მასტერკლასი და ვეკითხებით
ან კინოკამერის ლიანდაგებს, განათებას,
პროცესი, სამუშაო გარემო. მაგალითად,
სტუდენტს, – რატომ არ შედიხართ? გვპასუ
სადენებს... კინო არ ისწავლება საკლასო
ახლა ზაზა რუსაძე იღებს ახალ ფილმს და
ხობენ, – მე ეს არ მაინტერესებს! ჩემთვის
ოთახში და ვინც ასე, მძიმე შრომით და
სამი სტუდენტი სწორედ მის გადასაღებ
გაუგ ებარია, როგორ არ უნდა გაინტერე
გადასაღებ მოედანზე მუშაობ ით დაიწყო
მოედ ანზე გადის სტაჟირებას. ასეთივე
სებდეს შენი პროფესიის შემადგენელი კომპონენტები. ისევ მივდივართ იქამდე,
მათ ფანტაზიებში რეჟისორობა ზღაპრუ
კინოპროცესების შეცნობა, ის დღეს წარ
ცოდნას იძენდნენ ბავშვ ები ზაზა ურუშაძის
მატებული რეჟისორია (მაგალითად, ქეთი
ფილმზე „სამი სახლი“ მუშაობის პროცესში,
რომ ზოგი ადამიანისთვის რეჟისორობა
ი). თუმცა, კიდევ ერთხელ უნდა მაჭავარიან
და უკლებლივ ყველა პროექტშ ი, რომელ
პირდაპირ სავარძელში ჯდომით იწყება...
აღვნიშნო, რომ არიან ისეთებიც, რომლებ
ზეც მემორანდუმის საფუძველზე ვაგზავნით
ება. და ასე ჯდომით, ინერტულობით მთავრდ
საც ხიბლავთ მხოლოდ გარეგნული იმიჯი,
სტუდენტებს. თითოეული ამ სტუდენტის სა
მაგალითად, როდესაც ჩამოვიდნენ EAVE-ს
შოუს ელემენტები – სავარძელში ჯდომა...
ხელზე უამრავი მადლობის წერილი მოდის.
და BOSH-ის წარმომადგენლები და გამართეს
შესაბამისად, ამ მემორანდუმებს ურთიერ
შეხვედრა სტუდენტებთან, რამდენიმე მათგა
თსარგებელი მოაქვს. რეჟისორების ახალი
რ აციულად ადგა ფეხზე და გავი ნი დემონსტ
ვახსენეთ, აუცილებლად უნდა გკითხო იმ
ის აღზრდის საჭიროებ ას ყველა თაობ
და დარბაზიდან! ამაში უამრავი ფული იხარ
სტუდენტების შესახებ, რომლებმაც დიდ
ხედავს და აცნობიერ ებს; მით უმეტეს, რომ
ჯება, მათ კი უფასოდ ვთავაზობთ. გამოდის,
წარმატებას მიაღწიეს წელს ვისბადენში.
დღეს საქართველოში პარალელურ რეჟიმ
რომ არ აინტერესებთ უნარ-ჩვევების შეძენა
შენ აღნიშნე, რომ ასეთი შედეგი, 20 წელია,
ში მხოლოდ 3 ან 4 შემოქმედებითი ჯგუფის
და პროექტების წერა; ანუ, აქედან გამომდინა
არ გვქონია.
დაკომპლექტება თუ იქნება შესაძლებელი,
რე, ვასკვნ ით, რომ მათ კონკურენციის ეში
იმის გამო, რომ კინობაზარზე კვალიფიციუ
ნიათ. პირდაპირ უნდათ ყველაფერი. ასეთ
რი კადრის რეალური დეფიციტია.
ადამიანს შეიძლება გაუჩნდეს უნდობლობა
ახალი თაობის რეჟისორები რადგან
ილად – ერთ ფესტივალზე ამდენი – ნამდვ პრიზი არასდროს აგვიღია, ჩემი სტუდენტო ბის დროსაც კი. წელს ჩვენმა სტუდენტებმა ძალიან მნიშვნელოვან და პრესტიჟულ
კინოკონკურსებისადმი, მაგრამ მათი მარ ახალგაზრდა რეჟისორების მხრიდან
ცხი კანონზომიერია, რადგან სწორედ მათი
ვისბადენის კინოფესტივალზე გვასახელეს,
ხშირად ისმის ბრალდება, რომ ეროვნული
ასებზე; კონკურენტები დადიან მასტერკლ
რომელზეც, ჯამში, 11 კინოსკოლა იყო წარ
კინოცენტრ ის კონკურსებს, როგორც წესი,
სწორედ ისინი სწავლობენ კინოპროექტე
დგენილი. ასეთი კონკურენციის მიუხედა
ერთი და იგივე ადამიან ები იგებენ.
ბის გამართულად წერას; ისინი აგზავნიან
ვად, 5 პრიზი ავიღეთ – ერთი მთავარი, ორი
– ამ შემთხვევაში ერთი არსებითი პრობ
ფილმებს ფესტივალებზე და ეძებენ თანა
მეორე, ერთი მესამე, და ერთიც ჟიურის
ლემაა – როგორ დაწერო პროექტი. კინო
დამფინანსებლებს თავიანთი მომავალი
სპეციალური პრიზით დაჯილდოვდა. ცხა
ცენტრი რომ არ ყოფილიყო, უამრავი რამ
პროექტებისთვის...
50
აუცილებლად უნდა გკითხო, რა ვი
ტები. კინოტერმინოლოგიის ლექსიკონზე
ხარისხის მხრივ), ის მხატვრ ულში ვერ კეთ
მუშაობდა გია ჭუბაბრია, ახლა გიორგი ხა
დება ამ ეტაპზე. მაგალითისთვის ავიღოთ
არ არსებობდა ქართულად თარგმნილი
ები ნამდვილად რებავა მუშაობს. ეს ადამიან
სალომე ჯაში, რომელმაც კარგი ფილმი
კინოთეორია და რუსულად სწავლობდ
დიდ საქმეს აკეთებენ ახალი თაობისთვის.
გადაიღ ო („ბახმარო“), ალეკო ქვირია
ნენ. დღეს, შენი თქმით, ახალმა თაობამ
სამწუხაროდ, თითზე ჩამოსათვლ ელი ადა
რომელმაც ვისბადენში მოიგო საუკ ეთესო
თარებაა კინოთეორიის მხრივ? ადრე
რუსული საერთოდ არ იცის, ინგლისურს კი
მიანია, ვინც კარგად იცის კინოც, და თან ინ
ი, და დოკუმენტური ფილმის ნომინაციაშ
ცუდად ფლობს. საინტერესოა, რა ენაზე ეც
გლისურსაც კარგად ფლობს. მაგალითად,
ახალი თაობის კიდევ ერთი კინოდოკუმენ
ღანელოებს? ნობიან მეთოდურ სახელმძ
ჩვენი სტუდენტებისთვის და პედაგოგებისთ
ტალისტი – ანი ჩერქეზიშვილი. საქმე ისაა,
– ძალიან მძიმე მდგომარეობაა, ელემენ
ორდის ვის უფასოდ ხელმისაწვდომია ოქსფ
რომ იმდენი დანახარჯი არ აქვს დოკუმენ
ტარული მიზეზის გამო – უნივერსიტეტში
ბიბლიოთეკაში არსებული კინოთეორია,
ულს და ამი ტურ კინოს, რამდენიც მხატვრ
გვაქვს, ძირითადად, ძველი რუსული სა
მაგრამ ვინც ინგლისური ენა არ იცის,
ტომ რეჟისორებს შეუძლიათ დახვეწონ და
ხელმძღვანელოები, რომლებსაც სტუდენ
იმან რა ქნას? კულტურის სამინისტრ ომ
აკონტროლონ ხარისხი. სულით უნდა იყო
ტები პედაგოგების წყალობით ეცნობიან.
რამდენჯერმე შემოგვთავაზა სახელმძღვა
დოკუმენტალისტი – ეს არის მთავარი. უნი
არის კიდევ უახლესი კინოთეორია, რაც
ნელოების შერჩევა, რაც ქართულად უნდა
ვერსიტეტში ორი პარალელური ჯგუფია –
ინტერნეტით ხელმისაწვდომია, მაგრამ –
თარგმნილიყო, მაგრამ ეს მოლაპარაკება
მხატვრული კინოს და დოკუმენტური კინოს
ძირითადად ინგლ ისურ ენაზეა და ეს უკვე
შემდეგ უშედეგოდ დასრულდა. სამწუხა
რეჟისურა; ვინც შედარებით დაბალ ქულას
პედაგოგსაც უქმნის პრობლემას. მაგალი
როდ, ეს რეალური პრობლემაა, რადგან
იღებს გამოცდაზე, დოკუმენტურ კინოზე ის
თად, გია გერსამიამ სხვადასხვა წყაროდან
სულ 3 თუ 4 კინოსახელმძღვანელო გვაქვს
ირიცხება; ანუ ეს სტუდენტი იდეურ ად არ
დამუშავებული მასალებისგან დამოუკიდებ
ქართულ ენაზე.
მიდის დოკუმენტალისტიკაში, როგორც
ლად შეკრა და გამოუშვა 4 CD-სგან შემდგა რი ელექტრონული კინოსახელმძღვანელო
ეს ადრე ხდებოდა. არადა, იდეურად თუ რატომღაც წინათ, მხატვრული კინო,
არ ხარ დოკუმენტალისტი, აზრი არა აქვს
ოპერატორებისთვის. მაგრამ აქ ისევ იმ
დოკუმენტურთან შედარებით, უფრო მა
ამ სფეროში შენს რეჟისორობას. ანიც და
პრობლემის წინაშე ვდგებით, რომ პედაგო
ღალ შემოქმედებით საფეხურად მიაჩნ
სალომე ჯაშიც იდეურად არიან დოკუმენტა
ისური კარგად, ინგ გებმა არ იციან ინგლ
ნობა სტუდენტებში ეს დათ. დღეს თუ იგრძ
ლისტები – ამაში პოულობენ თვითგამოხატ
ლისური ენის სპეციალისტებმა კი არ იციან
დამოკიდებულება?
ვის საშუალებას.
ის ტერმინოლოგია, რომელსაც ფილმწარ
– გეთანხმები, თუმცა ვფიქრობ, რაც დო
მოებაში ვიყენებთ ჩვენ, კინემატოგრაფის
კუმენტურ კინოში კეთდება (განსაკუთრებით
გიორგი კალატოზიშვილი
51
[ თვალსაზრისი ]
თანამედროვე კინომითები უფულობაც, ხმაურიც და მძვინვარებაც ანა ურუშაძე
...ისტორია ისევ მეორდება. გეწყება კინოთეატრში ფილმის ყურების „ლომკა“. პოსტერებს ათვალიერ ებ – ახალი არაფერია, რაღაც ქართუ ლი ფილმის გარდა, იგივე სახეები, იგივე ჟანრი, იგივე თემატიკა იგივე, იგივე... მაგრამ მაინც ახალი ფილმი. გეუბნება მეგობარი, – არ წახვიდე მაგარი ბანძია, ფული არ გადაყარო, სრული იდიოტობაა ... ან უბრალოდ ყბადაღებული თვა ლებს ატრიალებს და გაშეშებული ხელით განიშნებს, რომ სიტყვები არ ჰყოფნის, იმდენად ცუდია. ხანდახან შენი მეგობრის გემოვნება თითქმის შენსას ემთხვევა და ეჭვიც არ გეპარება, რომ მეგობარი მართალია, მაგრამ მაინც მიდიხარ, იხდი 8-12 ლარს, რადგან გაინტერესებს, ნახო, თუ რამდენად ცუდია ფილმი.
ცუდ ფილმებსაც გააჩნია. ჩვენ გვაქვს მომენტები, როცა სურვილი გვიჩნდ ება, ვნახოთ „ცუდი ფილმები“ (და არა შედარებით „კარგი ფილმები“) – ფილმები, რომლებიც არაფერს გვმატებს, პირიქით გვართმევს – მინიმუმ საათნახევარს; ისევე როგორც სურვილი გვაქვს ხოლმე დავღეჭოთ „ბაბოლი“ (და არა – შედა რებით ნაკლებად მავნებელი „ორბიტ პროფესიონ ალი“) მაზოხისტები ვართ? არც ისე. „ცუდ ფილმებს ვუყურებთ“, რადგან ვიცით, რომ ეს მინიმუმ საათნახევარი და 7-8-11 ლარი არ დაგვენანება – ფილმში აუცილებლად იქ ნება ისეთი პერსონაჟი, ან რომელიღაც კადრშ ი ამ პერსონაჟის სასაცილო/დასამახ (1) კადრი ფილმიდან
სოვრებელი მიმიკა,ჟესტი ან ფრაზა, რომელსაც მისი ყურების დროს ერთდროულად
"გასეირნება ყარაბაღში 2
დაიჭერთ შენ და ის/ისინი, ვისთან ერთადაც უყურებ , ერთმანეთს გაღრეჯილები გადა
– კონფლიქტის ზონა"
ხედავთ ან ხელს გაკრავთ ან მუხლზე დაად ებთ და ჩაბჟირდებით...დ ა ან ეს მომენტი სულ სხვა ემოციას გამოიწვევს, მაგრამ მთავარია – გამოიწვევს და მერე, კიდევ დიდ ხანს გაიხსენებთ. სხვა თუ არაფერი, შენ და შენს მეგობარს + 1 სასიამოვნო მოგონება გექნებათ, რაც მოგანდომებს „ცუდი ფილმის“ ბილეთების თავიდან ყიდვას. სიბნელე – ანონიმიურობა; თვალთვ ალი – ისე, რომ ამისთვის არავინ გაგაკრიტი ევა და შიგნით, კებს; საკუთარ თავთან გაუცხოება, მე-ს გაქრობა, ეკრანის თავით გამტვრ ფილმის სამყაროში შესვლა , რომელიმე გმირში ჩასახლება ან უბრალოდ გვერდიდან დაკვირვება იმ კონკრეტული კადრის, კონკრ ეტული გარემოს ნაწილად გარდასახვა,
52
1
კადრები ფილმებიდან: [ 1, 2 ] "სეზონი"
2
3
[ 3 ] "ქუჩის დღეები"
რაც , რა თქმა უნდა, ძნელია. ძნელია ორ შემთხვევაში: პირ
რანი არც ისე მყიფეა. ვეჯახებით თავით, სიბნელიდან განათებული ეკრანისკენ პირ
ველი – შენ თვითონ ისეთი ტიპი ხარ, რომ გიჭირს კონცენტ
დაპირ თავით მივექანებით და ვუბრახუნებთ იმის იმედით, რომ შიგნით შევაღწევთ,
რირება კინოთეატრში და მეორე – არა მარტო კინოთეატრში
მაგრამ შედეგი სამწუხაროდ ხშირ შემთხვევაში სავალალოა – გასიებული , დამძიმე
– ყველგან, რადგან სულ რაღაცაზე ფიქრობ პარალელურად
ბული, ატკივებული თავი, და არამარტო თავი.
. ტვინში გაუჩერებლად მოგდის „ფლეშბეკები“ ამ დღის, წინა
თუმცა, ფილმს აც გააჩნია, ანუ არც ისეთი ტრაგიკული მდგომარეობ აა, რად
დღის, ბავშვობის...ან უბრალოდ გაწუხებს მსგავსი იდიოტუ
გან შეგვიძლია თანამედროვე ქართული ფილმები დავახარისხოთ კატეგორი
რი შეკითხვები – კინოთეატრიდან გამოსვლის მერე სახლშ ი
ების მიხედვით, იმის გათვალისწინებით, თუ რამდენად მყიფეა მათი ეკრანი.
როგორ მიხვალ – ავტობუსით? ტაქსით? (გაქვს კი ტაქსის
ჯახ-ჯუხ! ჯახ-ჯუხ! ...და გავანგრ იეთ ეკრანი! ხო, თვალს დაგვაკლდა. სადღაც
ფული ?... იხსენებ, თვალის მეხსიერ ებით ცდილობ, გადათ
მინუს 6-8 გაგვიხდა , ვერაფერსაც ვერ ვხედავთ. რაღაც ბუნდოვნად ფიგურები,
ვალო რკინის ლარიანები შენს საფულეში), ფეხით ხო არ
სილუეტ ები იკვეთება, ვჭუტავთ თვალებს, ვიძაბებით და შედეგი იგივეა : ატკივე
გამესეირნა? რომელზე მთავრდება ფილმი? არა, გვიანი იქ
ბული თავი და ამ შემთხვევაში, არამარტო თავი, თვალებიც.
ნება... მოკლედ, ფიქრებს ვერ აჩერებ , გონებას ვერ იმორ
სიღრმე არის უმთავრესი, რაც აკლია თანამედროვე ქართულ ფილმებს. რაში
ჩილებ. თან, სახლში ფილმის ყურებისას მიჩვეულ ი ხარ
მდგომარეობს სიღრმ ე? ეს ერთი სიტყვა საკმაოდ ბევრ დანაკლისს აერთიანებს,
დაპაუზებებს, გადახვევა-გადმოხვევებს...აქ კი ყურადღების
რომლებიც შეგვიძლია თამამად ჩამოვთვალოთ. ანუ, რა გვაკლია: თემატური
გამახვილებაა საჭირო – დიალოგზე, მოქმედებაზე, გმირების
მრავალფეროვნება. იმ ორ-სამ თითზე ჩამოსათვლელი თემების ცოდნა მაინც,
რეაქციაზე, რომლის გარეშეც სიუჟეტს ვერ მიჰყვები. გვერდზე
გათავისება, და არა მაყურებლისთვის ზედაპირულად მიწოდება, რაც ამ კონ
მჯდომის შეწუხება კი არ გინდა კითხვებით, – აუ რა უთხრა? ის
კრეტული თემისა და ფილმის მოქმედი გმირებისადმი გულგრ ილობას იწვევს.
ორი ტიპი სად გაქრა? ვინ ისროლა? ... დამღლელია როგორც შენთვის, ისე, და კიდევ უფრო
ობა – როგორც მსახიობის, ისევე გარემოსი, რეალობა, ბუნებრიობა, უშუალ ცალკეულ ი კადრის, კომპოზიციის.სულ იქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს მსახი
გვერდზე მჯდომისთვის და უარესი მოჰყვება – კიდევ რა
ობები ზედმეტად არიან საკუთარი გარეგნობით დაინტერესებულები, მუდმივად
ღაც მნიშვნელოვანს გამოტოვებ, და კიდევ უარესი, გვერ
გრძნობენ კამერას. ზედმეტად აკონტრ ოლებენ მიმიკებს – იქნება ეს გამოხატული
დზე მჯდომს გამოატოვებინებ. ამის შემდეგ მოგიწევს,
შებოჭილი თუ გადაჭარბებული თამაშით. კადრი კი ზედმეტად დალაგებული, ზედ
ყურადღება მაქსიმალურად დაძაბო, რომ აღარაფერი
მეტად სრულყოფილია, ზედმეტად უსიცოცხლო, ზოგჯერ ზედმეტად ლამაზიც.
გამოგრჩეს. (ამ პრობლემით პირადად ვიტანჯები). საში
ახალი სახეებ ი. უბრალოდ მოსაბეზრებელია, თუნდაც საყვარელი, მაგრამ მა
ნელებაა, მაგრამ თუ თქვენც იგივე გემართებათ დამეთან
ინც ერთიდაიგივე მსახიობ ები, ერთიდაიგივე ტიპაჟები; როცა ზუსტად იცი, აი აქ
ხმებით, რომ არის გამონაკლისი ფილმები, რომლების ყუ
არდებათ, აი იქ როგორ დასევდიანდებიან. როგორ გაუხ
რების დროსაც არ ითიშებით და გონებას სხვა რამეზე არ
პრობლემური, შენთვ ის აქამდე უცნობი თემები – ისეთი თემები, რომლებიც აგვაღელ
რთავთ, და ეს ყველაფერი თქვენდაუნებურად ხდება. და
ებს, თვალებს გაგვახელინებს, სილას გაგვაწნავს, აზრზე მოგვიყვანს, ვებს, აგვაფორიაქ
არა იმიტომ, რომ ის ფილმი „შედევრია“, არამედ რატომ
რეალ ობას გვაზიარებს; პრობლემები, რომლებიც თურმე აქვეა, შენს გვერდით, შენ კი
ღაც... მოკლედ, არ ვიცი.
დევ ვერ ხედავდი; შეიძლება სურვილიც კი ჩაგესახოს შენ, ჰო – პირადად შენ რაიმეს
და აი, მივადექით თანამედროვე ქართული კინოს პრობ ლემას – ერთადერთი „პატარა“ პრობლემა – ფილმების ეკ
წამოწყების, პირველი ნაბიჯის გადადგმის ამათუიმ პრობლემის მოსაგვარებლად. ჟესტი, ფრაზა ან ცალკეული სცენა , რომელიც ფილმიდან სასიამოვნო მოგო
53
ნებად გაგყვება. მაგრამ სამწუხაროდ გაგყვ ება ერთი-ორი
თველოში ამ პროფესიას მაინც ირჩევს, ესე იგი, საკუთარ თავში დარწმუნებულია; აქვს
დღით ან ერთი-ორი საათით. ამ კატეგორიის ფილმებს
შემოქმედებითი სტიმული, სურვილი, რომ ფილმი გადაიღოს. ამიტომ გამორიცხულია,
ახასიათებთ ყურების პროცესით სიამოვნების მიღება,
რომ ვერ გადაიღოს ან რაიმე განსაკუთრებულმა ხელი შეუშალოს. ასეთ დროს განსა
მაგრამ ტიტრების მომენტიდან მოყოლებული – ამ სია
კუთრებით საჭიროა იღბალი, რომელიც ყველა შემოქმედ და მონდომებულ ადამიანს
მოვნების გაუფერულება და ერთ-ორ დღეში ან ერთ-ორ
აქვს. ყოველთვის გამოჩნდება საჭირო ვინმე ან რაიმე, რაც მოქმედების საშუალებას
საათში სრულიად დავიწყება, რასაც მოჰყვება იმედის
მოგცემს. და აქ რელიგია, მფარველი ანგელოზები, ღმერთი არაფერ შუშია. შესაძლოა
მომცემი ფილმების დაუფასებლობა, დავიწყება. ეს ყვე
არსებობენ უკიდურესად გაუმ ართლებელი რეჟისორები, მაგრამ ნიჭი ყველაფერს თა
ლაფერი გასაგებია, მაგრამ ბუნებრივია, ჩნდება კითხვა
ვის ადგილზე აყენებს. საბოლოოდ, მაინც ასე ხდება.
– თუ ეს ყველაფერი ისედაც ცხადია და ამას ყველა ხვდე
იდ ლინჩი: „გაცილებით მეტ სიამოვნებას ვიღებ დაბალბიუჯეტიანი ფიმების დეივ
ბა , ამ ყველაში თვითონ თანამედროვე ქართული კინოს
კეთებით – სტრესი ნაკლებია. მომწონს იდეა, რომ ფილმი თავად არის ილუზია.
შემქნელებიც ხომ შედიან?
და ილუზია ნამდვილ ილუზიად რომ ვაქციოთ , ამისთვის არც ისე ბევრი ფულია
არიან რეჟისორები, რომლებიც ყველაფრის მიუხედა
საჭირო. არის შემთხვევები, როდესაც არ არის არც საშუალება და არც აუცილებ
ვად ქმნიან ფილმებს – ფაქტია, კინოთეატრში რამდენ
ლობა, რომ მართლა აგური აგურს დაადო იმისათვის, რომ რაიმე ნაგებობა შექმ
ჯერაც არ უნდა წახვიდე, ერთი ქართული ფილმის პოს
ნა, ამისთვის უბრალო ქაღალდიც საკმარისია.“
ტერი მაინც არის გამოკრული. ფილმის შექმნა თვითონ გადაღების პროცესის გარეშე შეუძლებელია. გადაღების პროცესში კი რეჟისორის ამპლუაში ყოფნა შეუძლებე ლია, თუ თავად რეჟისორი არ ტკბება ამ პროცესით.
ე ყველაფერ ამასთან ერთად დაბალბიუჯეტიან ფილმებს აქვთ ერთგვარი მომხიბვლ ლობა, სიმყუდროვე, რასაც ოდნავ გაცრეცილი ან დაბინდული გამოსახულება ქმნის. საბოლოოდ მივედით დასკვნამდე, რომ ერთადერთი, რაც გვაკლია, არის შემოქმედებითი სტიმული. ეს რომ იყოს, უფრო მეტი აქტიური რეჟისორი გვეყო
ანუ, თანამედროვე ქართული კინორეჟისორები არიან
ლებოდა და ფილმებსაც უფრო ფართოდ დავახარისხებდით. შემოქმედებითი
ადამიანები, რომლებმაც იციან, რას აკეთებენ, უყვართ
სტიმულის არქონის მიზეზი კი უამრავი რამ შეიძლება იყოს, ეს მეტისმეტად პი
თავიანთი პროფესია, ქმნიან ფილმებს და კმაყოფილნი
რადული საკითხია, ინდივიდუალურია, და პირადულის გარდა, ჩვენს ქვეყანა
არიან თავიანთი ქმნილებებით. თუ არ მოგვწ ონს, ეს ჩვე
ში განვითარებულ, ან ვერგანვითარებულ უამრავ პროცესს უკავშირდება. ისღა
ნი პრობლემაა. ჩვენ დავდივართ კინოთეტრებში, გვე
დაგვრჩენია, რომ შევეცადოთ, მოვძებნოთ გზა, რაც ამ სტიმულს გააჩ ენს. არ
კარგება დრო, ჩვენვე ვუბიძგებთ ახალი, ერთფეროვანი,
გავჩერდეთ ერთ ადგილას, ძებნა გავაგრძელოთ – შეიძლება ის შემთხვევით,
ერთ ყალიბში გამოყვანილი და მოგებაზე ორიენტირე
რომელიმე ადგილას, ან რომელიმე ადამიანის, საინტერესო პერსონის სახით
ბული ფილმების თავიდან დატრიალებისკენ.
მოგვევლინოს, რომელიც შემთხვევით რამე წიგნს ან ფილმს, ან სხვა ადამიანს
...კომერცია ვახსენე, ფული; ანუ ეს არის პასუხი? ფული
გაგვაცნობს , და ეს შემოქმედებითი სტიმულის წინაპირობა გახდება.
აქვთ და იღებენ? და ვისაც ნამდვილად ნიჭი აქვს და ხელი
არ გამოვრიცხავ, რომ ჩვენც არაფრით ვიყოთ განსხვავებულები და ჩვენი
სუფლებას არ „უძვრება“ (როგორც უმრავლესობის აზრით,
ფილმებიც იმავე, უკვე დაჟანგებული ყალიბით იყოს გამომცხვარი, ჩვენზეც და
თითქმის ყველა თანამედროვე ქართვ ელი კინოინდუსტრ იის
წერონ სარკასტული, ოდნავ იმედის მომცემი სტატიები ახალგაზრდებმა; მაგრამ
წარმომადგენელი), ის თამაშგარე და კინოს გარეშე რჩება...
სამაგიეროდ დაწერენ, ჩვენ კიდევ გადავიღებთ, ეს ბორბალი კი ამდენ ტრიალს
თუმცა ეს საბოლოო განაჩენი არ არის. თუ ადამიანი საქარ
ვერ გაუძლებს და, ადრე იქნება ეს თუ გვიან, გასკდება.
54
55 კადრი ფილმიდან „ჩემი მაგია“ (მარცხნივ) „ქუჩის დღეები“
კაპრიზი ზაზა ბურჭულაძე
აქვე ვიტყვი, რომ, რადგან კინო
პლაკატურია. ერიკ ჰუს მელოდრამატული,
მცოდნე არ ვარ, არ ვიცი, რამდენად
მაგრამ ფაქიზი ფინალისგან განსხვავებით,
ზოგიც კბილებით იცავს აქ მიმდინარე
აკმაყოფილებენ ეს ფილმები მსოფლიო
კოღუაშვილი უხეშად მორალისტობს.
პროცესებს. ერთი რამ ცხადია – პროცესი
კინოსტანდარტებს. ამის დადგენა
ამის მიუხედავად, „ქუჩის დღეები“ ბოლო
უთუოდ გამოცოცხლდა. მიცვალებულზე
არცაა ჩემი მიზანი. მათი სხვა ქვეყნების
დროის ლამის ერთადერთი გამართული
აღარ ვსაუბრობთ, რომელზეც, როგორც
კინოწარმოებებთან შეპირისპირებითა
და ოსტატურად აწყობილი ქართული
წესი, ან კარგს ამბობენ, ან – არაფერს.
და შეწყვილებით მხოლოდ თითოეული
მხატვრული ფილმია.
თან, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია,
მათგანის სამოყვარულო კრიტიკას ვცდი.
ბოლო დროს ბევრი ალაპარაკდა ქართულ კინოზე. ზოგი აქილიკებს,
სიმართლე ითქვას, ირაკლი ფანიაშვილის
მოვიდა და მოდის რეჟისორების ახალი თაობა, რომელიც დროის ადეკვატურ
მართალია, ლევან კოღუაშვილის „ქუჩის
თითქმის უბიუჯეტო „სერგო გოთვერანსა“
პროდუქტს ქმნის: ხშირად მცირე ბიუჯეტით,
დღეები“ (2010) საკმაოდ ჩამოუვარდება
(2009) და ლარი კლარკის ხაზგასმულად
გამონაკლის შემთხვევებში კი (რაც წესს
სინგაპურელი რეჟისორის ერიკ ჰუს
მცირებიუჯეტიან ფილმს „რაო, როკერებო?“
სულაც არ ამტკიცებს) – თითქმის სრულიად
კარგ ფილმს „ჩემი მაგია“ (2008), მაგრამ,
(2005) არც შესაპირისპირებელი აქვთ
უბიუჯეტოდაც. რამდენად ხარისხიან
ძალიან თუ მოვინდომებთ, მათ შორის
რამე და არც საერთო. სულ ისაა, რომ ეს
ფილმებს იღებენ ისინი, სხვა საქმეა.
მსგავსებებსაც აღმოვაჩენთ. ორივე ამ
ფსევდოდოკუმენტური ფილმები თინეიჯერი
მთავარია, იღებენ. ეს კი ნამდვილად
მცირებიუჯეტიანი ფილმის მთავარი გმირი
ბიჭების ცხოვრებაზე გვიყვებიან ამბავს.
იძლევა ოპტიმიზმის საფუძველს. ათ
ცხოვრებისგან განადგურებული ადამიანია.
მაშინ როცა აფხაზეთიდან ლტოლვილი
სუსტში ერთი კარგიც თუ გამოერია,
გუგა კოტეტიშვილის გმირი – თბილისელი
სერგო, რომელიც მშობლებთან ერთად
უკვე დიდი საქმეა. მოულოდნელად
უსაქმური და წამალდამოკიდებული „ჩეკი“,
ცხოვრობს გაღლეტილ სახლში, ხან
გამოერევა ხოლმე კიდეც. ბოლო წლებში
ყველაფერზე მიდის დოზის გამო. ფრენსის
მამამისის ფეხის პროთეზით თამაშობს, ხან
საქართველოში რამდენიმე კარგი
ბოსკოს გმირიც – ალკოჰოლიკი ჯადოქარი,
საზღვარზე გადასაყვან ტრასაზე ჩავლილ,
ქართული ფილმი შეიქმნა. მიაქციეთ
ასევე ყველაფერზე მიდის, რომ დათვრეს.
მოპარულ თუ დაყაჩაღებულ ავტომანქანებს
ყურადღება, აქ საუბარია ქართველი
ფილმების განმავლობაში ორივე ეს გმირი
უყურებს, ხან კიდევ ნაგავსაყრელში
რეჟისორის მიერ საქართველოში
დამცირებული, დაცინული და გალახულია,
ნაპოვნი ჟანგიანი ველოსიპედით სეირნობს
გადაღებულ, და არა უცხოელის მიერ
ფინალში კი ორივე აუცილებლად
ეზოში; ამ დროს მისი თანატოლი და ასევე
საქართველოში, ან პირიქით – ქართველის
კვდება. ასეთია ამ ფილმების დისკურსი,
ღარიბი ოჯახის შვილები, გვატემალელი
მიერ უცხოეთში წარმოებულ ფილმზე.
ქართველი ნარკომანისა და სინგაპურელი
და სალვადორელი ამერიკელები –
მათ შორის სამს გამოვყოფდი: ლევან
ალკოჰოლიკის გადარჩენა შეუძლებელია,
ჯონათანი, კიკო და ედი ლოს ანჯელესში
კოღუაშვილის „ქუჩის დღეებს“, ირაკლი
მათ მომავალი არ აქვთ. ისინი ვეღარ
სამხრეთ ცენტრალიდან სანტა-მონიკასა და
ფანიაშვილის „სერგო გოთვერანს“
განვითარდებიან და ვეღარც შეიცვლებიან.
ჰოლივუდში დაეხეტებიან: ხან ავტობუსით
და სალომე ჯაშის „ბახმაროს“. აქედან
მათი სავალალო არსებობის ვექტორი
უბილეთოდ მგზავრობენ, ხან სკეიტბორდით
პირველი მხატვრულია, მეორე –
ფილმის განმავლობაშივე აღწევს პიკს და
სრიალებენ, ხანაც მდიდარი გოგონების
ფსევდოდოკუმენტური (ანუ დოკუდრამა),
წყდება – „პატარა ადამიანის ტრაგედიის“
ყურადღებას მისაქცევად გამომწვევად
მესამე – დოკუმენტური. მნიშვნელოვანია
კლასიკური ვარიანტი. თუმცა აქვე ისიც
იქცევიან. მართალია, კლარკის ფილმის
ისიც, რომ ეს ფილმები ხაზგასმულად
სათქმელია, რომ ეს შეუძლებლობა „ჩემ
სიუჟეტიდან გამომდინარე, დიდი მომავალი
„არასაპოპკორნე“ პროდუქტია
მაგიაში“ სიუჟეტური აუცილებლობიდან და
არც ამ უკანასკნელთ ელით, თუმცა სერგოს
და პირდაპირ სალაროზე არაა
შეუქცევადობიდან გამომდინარეობს, „ქუჩის
ხვალინდელი დღე მათზე ბევრად უფრო
ორიენტირებული.
დღეები“ კი ამ მხრივ უფრო პათეტიკური და
ბნელი და სრულიად ბუნდოვანია. უფრო
56
ფილმები: „რაო როკერებო“ „რუსეთის კიდე“ „ბახმარო“
მეტიც, სერგოს მომავალი აქედანვე
მოცემულ შემთხვევაში სწორედ ხარვეზი
„ნამდვილ“ სამყაროში დაბრუნებას
გაუფასურებულია. გაუფასურებულია მისი
განსაზღვრავს ხარისხს.
გამორიცხავს „ბახმაროც“. კიდევ მეტი, ჯაშის
აწმყოც. ყოველ შემთხევაში, არ არსებობს
სალომე ჯაშის „ბახმარო“ (2011) და
ფილმი კოლექტიური უიმედობის განცდის
არანაირი ობიექტური პირობა, რომ
პოლონელი კინოდოკუმენტალისტის მიხალ
ილუსტრაციაა. შენობა „ბახმარო“ მათი
მის ყოფას მომავალში დაედება ფასი.
მარჟაკის „რუსეთის კიდე“ (2010) თავის
ბინადრებისთვის იმდენად თვითკმარია,
თავისი ამერიკელი თანატოლებისგან
თავში ჩაკეტილ, თვითკმარ სივრცეებსა
რომ იგი თითქმის სრულიად გამორიცხავს
განსხვავებით, რომელთაც თუნდაც
და მათ ბინადრებზე მოგვითხრობენ.
გარე სამყაროს არსებობას. მისი
გახუნებული და მაინც ფერადი ბავშვობა
როგორც უნდა მოვინდომოთ, ძალიან
ბინადრები, თითქოს ნამდვილი ადამიანები
აქვთ, სერგო მისი ასაკის შესაბამის
გაგვიჭირდება მათ შორის მეტობის ნიშნის
კი არა, ადამიანის მსგავსი არსებები
უდარდელობასა და სილაღეს სრულიად
დასმა რომელიმეს სასარგებლოდ. ორივე
არიან, რომელთა დარდის გაზიარება
მოკლებულია. მის ორბიტაზე სულ სამი
იმდენად ოსტატური ნამუშევარია, რომ
მაყურებლისთვის თითქმის შეუძლებელია.
ადამიანი ტრიალებს: ხეიბარი მამა,
ობიექტური კრიტერიუმებით მსჯელობა
რამდენადაც ამ არსებათაგან გარსიღაა
რომელიც ფინალში უთუოდ კვდება,
მოცემულ შემთხვევაში არ გამოგადგება,
დარჩენილი, შინაგანად კი სრულიად
უსიტყვო დედა, რომელიც მთელ ოჯახს
სუბიექტურად თუღა ამჯობინებ ერთს
გამოფიტულები არიან. ჯაშის და მარჟაკის
აჭმევს, თუმცა ძნელი მისახვედრია,
მეორეს. ამ მხრივ აქ ყველაფერი
ფილმები არა იმდენად ადამიანებზე,
რის ფასად გამოიმუშავებს იგი ოჯახის
წესრიგშია – ორივე თანაბრად ძლიერი
არამედ ფანტომურობის ზღვარზე მყოფ
დასაპურებელი პურის ფულს, და
და უხარვეზო ფილმია. „რუსეთის კიდის“
ქრონოტოპოსებზე უფრო გვიყვება;
შეშლილი ბაბუა, რომელიც ახირებული
მთავარი გმირი, 19 წლის ალექსეი, რუსეთის
რომლებიც თითქოს, ცოტაც და, გაქრებიან.
ნეიროლინგვისტივით სერგოს უცნაურ
ჩრდილოეთის ერთ-ერთ სასაზღვრო
კერძოდ – საგუშაგოს თოვლი დაფარავს,
ფსიქოთერაპიულ სეანსებს უტარებს
ნაწილშია გაწვეული. მის გარდა,
„ბახმაროს“ კი საკუთარი სიცარიელე
უსასრულოდ, თან მექანიკური თოჯინასავით
საგუშაგოზე კიდევ ექვსი ჯარისკაცია.
შეისრუტავს და შთანთქავს.
ჩაუხვევია: „გოთორანი სერგო, გოთორანი!“.
ფილმის განმავლობაში, მათი ნელ-ნელა
მართალია, „სერგო“ თეთრი ძაფებით
და აქცენტირების გარეშე გახსნილი
შეკერილი ფილმია სოციალური დრამის
ხასიათებიდან გამომდინარე, ირკვევა,
მცირე ექსკურსს თანამედროვე ქართულ
პრეტენზიით, თუმცა მთელი ხიბლიც
რომ მათთვის სამხედრო სამსახურში
კინოზე შთაბეჭდილების შექმნა, არ ვიცი.
სწორედ ამ თეთრ ძაფებშია. ტექნიკური
ყოფნა უფრო ადვილია, თუნდაც ეს
ზემოხსენებული ფილმების შეწყვილება
ხარვეზებისა და ლაფსუსების მიუხედავად,
სამსახური უკიდეგანო და უსასრულო
ჩემი კაპრიზი უფროა. მხოლოდ ვიცი, რომ
ძნელია, ამ მოკლემეტრაჟიანმა ფილმმა
თოვლში ქინძისთავივით ჩაკარგულ
პროცესი მიდის. და რაც მეტი ქართული კინო
გულგრილი დაგტოვოს. რაოდენ
საგუშაგოში ჯდომას გულისხმობდეს,
იწარმოება, საქმისთვის მით უკეთესი. საქმეს
პარადოქსულადაც უნდა ჟღერდეს,
ვიდრე ადამიანთა გვერდით დაბრუნება.
კი, როგორც იტყვიან, ოსტატის ეშინია.
დაბოლოს, რამდენად შეუძლია ამ
57
სპეციალური რეპორტაჟი
58
"კინოფესტივალი გარკვეული ქიმიოთერაპიაა ჰოლივუდის მეტასტაზების წინააღმდეგ" გიორგი დულგეროვი
საერთაშორისო
კინოფესტივალის
არ მიგაჩნიათ, რომ ბათუმის კინოფეს
ბათუმის კინოფეტივალს. შეცდომებსა და
ტივალის დასახელებაში სიტყვა „საავტორო“
არაორგანიზებულობას დიდ და გამოცდილ
ჟიურის
ოდნავ პრეტენზიულად ჟღერს. სინამდვი
ფესტივალებზეც ხშირად წააწყდებით. მთა
თავმჯდომარე, ბულგარელი რეჟისორი გი
ლეში კინოფესტივალზე მაყურებელი ძირი
ვარია ატმოსფეროს შექმნა, საინტერესო
ორგი დულგეროვი ცოტათი „ჩვენიანია“:
თადად საავტორო კინოს ნიმუშებს ეცნობა.
მხატვრული
ფილმების
სექციის
სწავლობდა მოსკოვის საკავშირო კინემა
– ფესტივალის სახელწოდებაში განსაზღ „საავტორო
კინო“
ფილმები, მაყურებლის ინტერესი, შეხვედ რები და დისკუსიები.
მნიშვნელოვან
ტოგრაფიის ინსტიტუტში; კარგად იცნობს
ვრება
ქართულ კინოს; განსაკუთრებით უყვარს
დატვირთვას ატარებს. ბათუმში ჩვენ ვნახეთ
ალექსანდრე რეხვიაშვილის, ირაკლი კვი
ბევრი საინტერესო ფილმი, რომელიც გაბა
მიგაჩნიათ, რომ ბათუმის კინოფესტი ვალს კარგი პუბლიკა ჰყავდა?
რიკაძის, ოთარ იოსელიანის, დიტო ცინცა
ტონებული და წამლეკავი მეინსტრიმის წინა
– არ აქვს მნიშვნელობა, რას იტყვის მაყუ
ძის ფილმები. მიაჩნია, რომ ბათუმის არტ-
აღმდეგაა მიმართული და ამის შესახებ ფეს
რებელი შემდეგ. უკვე ის ფაქტი, რომ დარ
ჰაუზის კინოფესტივალი, სწორი მიდგომისა
ტივალის გახსნის დღეს დიდმა რეჟისორმა,
ბაზი ხშირად სავსე, ხოლო მაყურებლის
და ნორმალური დაფინასების პირობებში,
ოთარ იოსელიანმაც იმსჯელა.
რეაქცია – ზუსტი და ცოცხალი, ამაზე მეტყვე
მნიშვნელოვან კულტურულ მოვლენად იქ ცევა კავკასიაში. მასთან საუბარი სწორედ საფესტივალო კონტექსტის გათვალისწი ნებით დავიწყეთ.
თუმცა, სხვა ფესტივალებსაც აქვთ საავტო რო ფილმების აღმოჩენის პრეტენზია. რას ვიზამთ, ეს კინოს გადარჩენის ერ
ლებს. გარდა ამისა, კინოს საკუთარი ანბანი აქვს. კინოფესტივალები ხშირად იმიტომაც იმართება, რომ მაყურებელს „კინოს ანბანი“
თადერთი საშუალებაა, და ეს გარკვეულ
შეასწავლოს. და ეს კარგი გაგებით საგან
ღირსებას მატებს ჯერ კიდევ გამოუცდელ
მანათლებლო ფუნქციაა. ამ შემთხვევაში,
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
საავტორო კინოს ბათუმის მეექვსე
59
მხატვრული
მარტინ სულიკის “ბოშა“; ძალიან კარგი, ჭკვი
ლოვანი აღმოჩენა იყო ფრანგი პასკალ რა
ფილმების ჟიურის სახელით ვლაპარაკობ,
მხოლოდ
სრულმეტრაჟიანი
ანური და სოციალურად ზუსტი ფილმია. ორ
ბატეს „არდადეგები ზღვაზე“, რომელმაც ჟაკ
რადგან არ მინახავს დოკუმენტური და მოკ
განულადაა მორგებული „ჰამლეტის“ კონსტ
ტატის ირონიული და პოეტური სულისკვეთე
ლემეტრაჟიანი ფილმები.
რუქციაც. ბოშათა ცხოვრების რეალიზმი და
ბა გამახსენა.
თანამედროვე სოციალური დრამაა, გარკ უნდა შეინარჩუნოს თუ არა ბათუმის
ვეული თვალსაზრისით სიურეალისტურია
ცოტა ხნით წინა ეპოქაში გადავინაცვ
კინოფესტივალმა გარკვეული კამერული
და მოულოდნელი ფინალით მთვარდება
ლოთ; კერძოდ 90-იანი წლების პოსტსაბ
ატმოსფერო,
ფილმების
– მოასფალტებულ ქუჩაზე სირაქლემის გა
ჭოთა და აღმოსვლეთ ევროპულ კინოში.
ფესტივალად დარჩეს? თუ უმჯობესია საზღ
და
ევროპული
მოჩენით. ამაზე ვიხუმრეთ კიდეც, რომ ფი
ძალიან დიდი და მნიშვნელოვანი ცვლი
ვრებისა და გეოგრაფიის გაფართოება?
ნალში ფორტინბრასი გამოჩნდა... მომეწო
ლებები მოხდა. რას ფიქრობთ, დროთა
– კარგი იქნება თუ მომავლშიც, ისევე რო
ნა კარგად გადაღებული, ოდნავ დამცინავი
კავშირი საბოლოოდ დაირღვა?
გორც წლევანდელ ფესტივალზე, შესაძლე
და უფრო მეტად სასტიკი ფილმი „ლურჯი
– საინტერესო შედარებაა! ცხადია, დრო
ბელი იქნება მაყურებელმა აღმოსავლური,
კოდი“, რომელშიც რეჟისორის ოსტატობა
თა კავშირი კინოშიც დაიღვა, ბერლინის კე
ირანული და თურქული ფილმები ნახოს.
და ოპერატორის კარგი ნამუშევარი იგრძ
დელის დანგრევისა და საბჭოთა კავშირის
სიმართლე გითხრათ, ირანელი რეჟისორის,
ნობა. ურსულა ანტონიაკი ძალიან კარგი რე
დაშლის შემდეგ... უნგრული კინოს გამოკ
ვაჰიდ მუსაიანის „გოლჩერეჰი“ უფრო იდე
ჟისორია და, სხვათა შორის, მისი პირველი
ლებით. ცვლილებები დრამატულად აისა
ურადაა საინტერესო, ვიდრე რეჟისორული
ფილმი გასულ წელს დააჯილდოვეს კიდეც
ხა პოლონურ, ჩეხურ, ბულგარულ კინოზე.
თვალსაზრისით. მომეწონა ჩეხი რეჟისორის,
ბათუმის ფესტივალზე გრან პრით. მნიშვნე
საქართველოშიც რთული პოლიტიკური და
60
ფესტივალის სახელწოდება – "საავტორო კინო" მნიშვნელოვან დატვირთვას ატარებს; ბათუმში ბევრი საინტერესო საავტორო ფილმი ვნახეთ
სოციალური მოვლენები მოხდა. და მაინც,
უფრო ნაკლები თავგანწირვითა და მეტი
უძლებელია, ასე უცებ დაკარგულიყო ყვე
ჩვენს ქვეყნებში „დროთა კავშირის“ დარღ
რეკლამით ცდილობენ თავის დამკვიდრე
ლაფერი. გასულ წელს ვისბადენის კინო
ვევის მიზეზი თაობათა შორის კულტურული
ბას, მაგრამ ესეც რეალობის გამოძახილია.
ფესტივალზე ვნახე თემურ ბუტიკაშვილის
კავშირის მოულოდნელი გაწყვეტა გახდა.
მაგალითად, ძალიან საინტერესო ფილ
შესანიშნავი სოციალური, ტრაგი-კომიკური
ეს მხოლოდ ფინანსური და პოლიტიკური
მებს იღებს კამენ კალევი, რომლის ფილმი
ფილმი; ასევე მომეწონა გიორგი ოვაშვი
კრიზისის მიზეზით არ მომხდარა; არსებობს
გასულ წელს კანში აჩვენეს. აღსანიშნავია
ლის „გაღმა ნაპირზე“. წელს კარლოვი ვარ
რაღაც შინაგანი, ეგზისტენციური მიზეზებიც,
იადვიგა ტრიფონოვას „წერილი ამერიკაში“
ში აჩვენეს ქეთი მაჭავარიანის „მარილივით
რაც აღმოსავლეთი ევროპისა და პოსტსაბ
– შესანიშნავი, პოეტური ფილმი. ივან ჩერ
თეთრი“, რომელიც პირველად ბათუმის კი
ჭოთა სივრცის სოციალურ და ფსიქოლო
კელოვი „შეხვეული ნაძვის ხე“ კარლოვი ვა
ნოფეტივალზე, დახურვის დღეს ვნახე.
გიურ გარდაქმნას უკავშირდება. როდესაც
რისა და სან-სებატიანის კინოფეტივალების
ახალგაზრდა თაობა წარსულთან კავშირს
პრიზებით დაჯილდოვდა. თავად სოფიაში
არაფერს ამბობთ საკუთარ შემოქმედე
კი არ წყვეტს, არამედ ორგანულად ენაცვ
ყოველწლიური კინოფესტივალი ტარდება,
ბასა და ფილმებზე? თქვნი ერთ-ერთი ყვე ლაზე ცნობილი ფილმი „ლედი ზიი“, 2007
ლება მამების თაობას, ეს ნორმალური, თა
რომელიც ევროპული ფესტივალების ასო
ნაარსებობის პროცესია – როცა წარსულიც,
ციაციის წევრია; და რაც მთავარია, ჯერ კი
წელს წარდგენილი იყო ევროპული კინოა
აწმყოც და მომავალიც ერთდროულად არ
დევ არსებობს მაყურებელი, რომელიც არ
კადემის ნომინაციაში..
სებობს. მაგრამ აღმოსავლეთი ევროპისა
ტ-ჰაუზის ფილმებს უყურებს.
– დიახ, ამ ფილმს გარკვეული წარმატება ჰქონდა. ამის გარდა, სარაევოს საერთაშო
და პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში ასე არ მოხდა. თქვენ 60-იან წლებში მოსკოვის საკავ
რისო კინოფესტივალზე მთავარი პრიზი მი
მაშინ როგორ ახსნით რუმინული კინოს
შირო კინემატოგრაფიის ინსტიტუტში სწავ
იღო. 90-იან წლებში გადაღებული ფილმის
ფენომენს. მათაც გაიარეს ნგრევის, ანუ თა
ლობდით და მეტ-ნაკლებად იცნობთ ქარ
თვის „ბანაკი“ ბერლინის კინოფესტივალზე
ობათა კავშირის გაწყვეტის დრამა, თუმცა
თულ კინოს...
ახლა ლამის კინორენესანსი აქვთ. – ეს დიალექტიკის კანონს უფრო ჰგავს
„ვერცხლის დათვი“ გადმომცეს. ამჟამად კი
– დიახ, ჩემთან ერთად სწავლობდნენ –
ვახტანგ
მიქელაძე,
ირაკლი
ახალი ფილმის სცენარზე ვმუშაობ.
კვირიკაძე,
უარყოფის უარყოფას. კედლებისა და საზღ
ალექსანდრე რეხვიაშვილი... ხშირად ჩა
რას იტყვით საავტორო კინოსა და ჰო
ვრების ნგრევის შემდეგ რუმინეთში მოულო
მოდიოდა ოთარ იოსელიანიც, რომელიც
ლივუდის მუდმივ დაპირისპირებაზე. ესეც
დენად გამოჩნდა ჭკვიანი და გემოვნებიანი
უკვე მოკლემეტრაჟიან ფილმებს იღებდა.
დიალექტიკა ხომ არ არის?
კულტურის მინისტრი, რომელმაც ახალგაზ
თუნდაც გიორგი დანელია, რომლის დრამა
– პირდაპირ გეტყვით, რომ ჰოლივუდთან
რდა რეჟისორებს ფული და შესაძლებლობა
ტულმა კომედიებმა ჩემზეც იქონია გავლენა.
ბრძოლა უაზრობაა. ეს არის კიბო, რომლის
მისცა, გადაეღოთ, რაც სურდათ. მოგვიანე
აღარაფერს ვამბობს თენგიზ აბულაძისა და
წინააღმდეგ ჯერ არ არსებობს წამალი. ერ
ბით, ბუნებრივი სელექციის შედეგად ნიჭი
რეზო ჩხეიძის ფილმებზე. უკვე საბჭოთა კავ
თგვარი „ქიმიოთერაპიის“ როლს მხოლოდ
ერები გადარჩნენ. ასე გაჩნდნენ კრისტიან
შირის დანგრევის შემდეგ დიდი ხნის განმავ
საფესტივალო კინო ასრულებს, რომლის სა
პუიუ თავისი სახელოვანი დრამატული აბ
ლობაში არაფერი მესმოდა, თუმცა ვიცოდი,
ნახავად მაინც დადის მაყურებელი. როგორც
სურდით „ბატონ ლაზარესკუს სიკვდილი“,
რომ ნგრევის და კრიზისის ფონზე კინოწარ
საფესტივალო, ან საავტორო კინო ბევრს
ფლორიან შერბანის სოციალური ჟღერა
მოება საერთოდ გაჩერდა, ისევე როგორც
ვერაფერს დააკლებს ჰოლივუდს, ასევეა პი
დობის „როცა მინდა ვუსტვენ“, და ბოლოს
ბევრ პოსტსაბჭოთა ქვეყანაში. დაახლოე
რიქით – ვერც ამერიკულ კინო დაასამარებს
კრისტიან მუნჯიუ, რომელმაც კანის კინო
ბით 15 წლის წინათ ბათუმში ჩამოვედი და
არტ-ჰაუზს. და ამ თვალსაზრისით, საინტრე
ფესტივალის მთავარი პრიზი მოიპოვა.
თავად ვიგრძენი კრიზისის „გემო“. დროთა
სო იქნება ბათუმის ფესტივალის მომავალი,
განმავლობაში ბევრი რამ შეიცვალა, თუმ
რომელსაც განვითარებას და წარმატებას
ცა 90-იანი წლებიდან მეხსიერებაში დამრჩა
ვუსურვებ! ისევე როგორც – თბილისის საერ
საინტრესო ფილმები – გიორგი ხაინდრავას
თაშორისო კინოფესტივალ „პრომეთეს“, რო
– ბუგლგარეთში რამდენიმე წლის წინათ
„ოცნებათა სასაფლაო“, ხოლო მოგვიანე
მელშიც რამდენჯერმე მივიღე მონაწილეობა.
მიიღეს კანონი ქველმოქმედების და დაფი
ბით ნანა ჯორჯაძის „27 დაკარგული კოცნა“.
ნანსების შესახებ, რამაც ოდნავ გამოაცოცხ
საერთოდ, საქართველოში ისეთი დიდი და
ლა სიტუაცია. ახალგაზრდა რეჟისორები
ძლიერი კინოსკოლა არსებობდა, რომ შე
რაც შეეხება თქვენს მშობლიურ ბულგა რულ კინოს...
დავით ბუხრიკიძე
[ ინტერვიუ ] 61
კინო-ფანჯარა ევროპის მხარეს მარიონ დორინგი
როდესაც საშობაოდ მორთულ ტალინში გასუ ლი წლის დეკემბერში ევროპული კინოაკადე მიის (European Film Academy) დაჯილდოვების ცერემო ნია გაიმართა, სიმართლე გითხრათ, ცოტა შემშურდა. პირველად პოსტსაბჭოთა სივრცეში ევროპულმა კინო აკადემიამ
თამამად შემოაბიჯა, თუმცა – არცთუ დიდი
კინემატოგრაფიულ ი ტრადიციების ქვეყანაში... და ეს ნიშნავს, რომ საერთაშორისო, სოციალ ური თუ პოლიტი კური ფაქტორები გაცილებით მნიშვნელოვანია, ვიდრე საკუთრივ კინემატოგრაფიულ-კულტურული კონტექსტი.
ბათუმის საავტორო კინოს საერთაშორისო ფესტივალს, საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის მოწ ვევით, ცნობილი გერმანელი პროდუსერი, რეჟისორი და ევ როპული კინოაკადემიის საბჭოს წევრი, მარიონ დორინგიც სტუმრობდა. მან, გარკვეული თვალსაზრისით, შეარბილა ჩვენი სკეფსისი და დაგვაიმ ედა, რომ ევროპული კინოაკა დემია ჩვენგან არცთუ შორსაა და რომ, შესაძლოა, უახლო ეს მომავალში კინოაკადემიის დაჯილდოებ ის ცერემონიის გამართვის (იგი ყოველი წლის დეკემბერში ტარდება) პატი ვი საქართველოსაც ერგოს. ქალბატონ მარიონ დორინგის მოსაზრებები თანამედროვე ევროპული კინოს ტენდენციე ბისა და ზოგადად კინოაკადემიის მუშაობის პრინციპის შე
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
სახებ მკითხველისთვისაც მნიშვნელოვნად გვეჩვენება.
62
ევროპული კინოაკადემიის აღქმა ფართოა და არ ექვემდებარება გარკვეულ გეოგრაფიულ და პოლიტიკურ საზღვრებსა და კონიუნქტურას
როგორ შეაფასებდით ევროპული კინოს აკადემიის
წავლოთ. პირველ რიგში, უფრო ახლოს გავეცნოთ ახალ
მუშაობას უკვე ისტორიული გადასახედიდან? რა მნიშვნე
ქართული კინოს, შევხვდეთ ქართველ კინემატოგრაფის
ლობა ჰქონდა თავად კინოაკადემიის დაარსებას?
ტებს და ახალგაზრდა თაობის რეჟისორებს.
– განვლილი წლების შემდეგ შეგვიძლია, რომ გარკვეული შეფასებები გავაკეთოთ. 1989 წელს დიდი ევროპელი რეჟი
არსებობს დიდი და ცნობილი კინოფესტივალები - კა
სორები – ჟან-ლუკ გოდარი, ინგმ არ ბერგმანი, ბერნარდო
ნი, ვენეცია, ბერლინი, სან-სებასტიან ი და, პარალელურად,
ბერტოლუჩი, იშტვან საბო და სხვები ბერლინის ერთ-ერთ
უამრავი პატრა ფესტივალი, რომელთა გავლენა შეუდა
სასტუმროში შეიკრიბნენ და გადაწყვიტეს ევროპული კინო
რებლად მცირეა. ადვილი შესაძლებელია, ევროპულ კი
აკადემიის დაარსება. ეს, ცხადია, მაშინდელ პოლიტიკურ
ნოაკადემიას მხედველობიდან გამორჩეს ბევრი რამ...
მოვლენებს უკავშირდებოდა. დაინგრა ბერლინის კედელი,
– ეს საშიშროება ყოველთვის არსებობს, მაგრამ ჩვენთვის
აღარ არსებობდა იდეოლოგიური ბარიერ ები, აღმოსავლეთ
მნიშვნელოვანია პატარა და შედარებით უცნობ ფესტივალებ
-დასავლეთ ევროპის პოლიტიკური საზღვრებიც გაუქმდ ა. ამ
თან თანამშრომლობა, რომლებზეც, შესაძლოა, უცნობი ბრი
დენად, დღის წესრიგში დადგა ევროპული კინოს შემდგ ომი
ლიანტები აღმოვაჩინოთ – თუნდაც ბათუმში. ჩვენ გვქონდა
განვითარება და ახალი გზების ძიების აუცილებლობა.
კარგი ურთიერთობა თბილისის საერთაშორისო ფესტივალ ელ თანაც, სადაც ბევრ ცნობილ თუ შედარებით უცნობ ქართვ
ეს ერთგვ არი ალტერნატივა იყო ჰოლივუდის ფილმე
კინემატოგრაფისტს შევხვდით. ამჯერად შევხვ დით აჭარის
ბის წინააღმდეგ; უფრო ზუსტად, ევროპული კინოაკადე
კულტურის მინისტრს, რომელიც ბათუმის კინოფესტივალს
მიის დაარსებაში ერთგ ვარი თვითგადარჩენის ინსტინქტ ი
მხარს უჭერს და რომლისგანაც ბევრი სიახლე შევიტყვეთ.
იგულისხმებოდა? – რასაკვირველია, ერთ-ერთი მიზეზი ესეც იყო. როცა
თუ შეგიძლიათ გაიხსენოთ ქართული ფილმები, რომ
კინოაკადემია 40 ცნობილი რეჟისორით და დაახლოებ ით
ლებიც ევროპული კინოაკადემიის გამარჯვ ებულები არიან
2500 წევრით ცდილობს, დაეხმაროს ევროპულ კინოს, ეს
ან დაჯილდოების ნომინაციებში მოხვდნენ.
სრულიად გასაგები ჟესტია. ჰოლივუდისა და ევროპული
– რასაკვირველია, კარგად მახსოვს გამარჯვებული ქარ
კინემატოგრაფის დაპირისპირება მითოლოგიის მიღმა
თული ფილმები. მაგალითად, ნინო კირთაძის დოკუმენტუ
უფრო კონკრ ეტულ ქმედებას გულისხმობდა: განსხვავებუ
რი ფილმი, ან დიტო ცინცაძის „გასროლის შიში„. ნომინაცი
ლი კულტურის, ტრადიციებისა და საავტორო კინოს წახა
ებში მოხვდა ნანა ჯორჯაძისა და გელა ბაბლუანის ფილმები.
ლისებას, ახალგაზრდა რეჟისორების აღმოჩენას, საერთო -ევროპული კინემატოგრაფიული სივრცის შექმნ ას და ა.შ.
მას შემდეგ, რაც ტალინში 2010 წელს კინოაკადემიის და ჯილდოების ცერემონია გაიმართა, რამდენად არსესებობს
ხომ არ ახდენენ გავლენას ევროპის დიდი კინემატოგ
შანსი, რომ იგივე პატივი სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებსაც ერ
რაფიული ქვეყნები პატარა ქვეყნებზე, ანუ ხომ არ არსე
გოთ; მაგალითად, უკრაინას, საქართველოს ან მოლდოვას?
ბობს საშიშროება, რომ ეს გავლენა კინემატოგრაფიულ ჩარჩოებს გასცდეს და უფრო პოლიტიკურ-დომინანტური
– ტალინის საღამო ნამდვილად შესანიშნავი მაგალითი იყო ამის დასადასტურებლად...
მნიშვნელობა შეიძინოს. – ევროპულ კინოაკდემიაში ფილმების დაახლოებით
თუმცა არსებობს ერთი მნიშვნ ელოვანი ნიუანსი. ჩემს
ერთ მესამედს დასავლეთის დიდი ქვეყნები (საფრანგეთი,
მიერ დასახელებული ქვეყნები არ გახლავთ ევროკავში
გერმანია, ინგლისი, ესპანეთი, იტალია...) წარადგენენ, ხო
რის წევრი ქვეყნები და ეს დაჯილდოების გამართვის შემა
ლო დანარჩენი ორი მესამედი პატარა ქვეყნებსა და აღმო
ფერხებელი გარემოება შეიძლება გახდეს.
ი დომინან სავლეთ ევროპაზე მოდის. ასე რომ, არანაირ
– ჩვენთვის არანაირ ი მნიშვნელობა არ აქვს, ქვეყანა პა
ტური გავლენა არ არსებობს. დიდი ყურადღება ეთმობა,
ტარაა თუ დიდი, არის თუ არა იგი ევროკავშირის წევრი. ევ
რომ ეს ბალანსი არ დაიღვეს პატარა ქვეყნების საზიან ოდ.
როპული კინოაკადემიის აღქმ ა გაცილებით ფართოა და არ
ჩვენ არა მარტო დიდ კინოფესტივალებთან ვთანამშრომ
ექვემდებარება გარკვეულ გეოგრაფიულ და პოლიტიკურ
ლობთ, არამედ პატარა და შედარებით უცნობ ფესტივა
საზღვრ ებსა და კონიუნქტურას. ეს უმთავრესი პრინციპია.
ლებთანაც. ბათუმში ჩვენი სტუმრობის ერთ-ერთი მიზეზი
როცა გასულ წელს, ზამთარში ტალინში ჩატარდა საზეიმო
ესეცაა. გავეცნოთ ფესტივალს და ბევრი ახალი რამ შვის
ცერემონია, მონაწილენი ოჯახებში დააბ ინავეს. ეს ძალიან
63
ემოციური კონტაქტები იყო ტალინის მოქალაქეებთან. მათი
არადა ევროაკადემიის დაჯილდოების ცერემონიით სა
ცხოვრებისა და კულტურის გასაცნობად. თუ თქვენს საოცარ
ქართვ ელოში არც ერთი სატელევიზიო არხი, კერძო თუ
სტრუმართმოყვარეობას და ტრადიციებს გავითვალისწი
საზოგადოებრივი, არ არის დაინტერესებული.
ნებთ, ადვილად შეიძლება ევროპული კინოაკადმიის და ჯილდოების ცერემონია თბილისშიც გაიმართოს.
– ეს მხოლოდ ჩვენი პრობლემა არ არის. იმისათვის, რომ ევროპული აკადემიის დაჯილდოვება თვენთან პირ დაპირ ეთერში გადაიცეს, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა
რა პრინციპით ხელმძღვანელობს ევროპული კინოაკ
და კინოცენტრმა ევროპულ კინოაკადემიას უნდა მიმარ
დემიის კომისია ფილმების შეფასებისას და განსხვავდება
თონ და რეპორტაჟისა და თარგმანის თანხა გადაიხ ადონ.
თუ არა იგი „ოსკარის“ შესარჩევი კომისიის მუშაობ ისგან?
ეს საკმაოდ მარტივი, მაგრამ სკურპულოზური პროცესია.
– თავიდან ფილმებს ეროვნული კომისიები წარადგენდენ,
გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია ევროპული ქვეყნების კინე
თუმცა ეს უფრო სუბიექტურად მეჩვენება. ამჟამად სრულიად
მატოგრაფის ახლოს გაცნობა ჰოლივუდთან მკაცრი კონ
სხვა პრინციპით ვმუშაობთ. ფილმებს არჩევს ინტერნაციო
კურენციის პირობებში.
ნალური ჟიური, რომელიც საერთაშორისო ფესტივალებზე წარდგენილ ფილმებს გარკეული მხატვრული კრიტერიუმ ების მიხედვით უდგება: პირველ რიგში, უმთავრესია ვადების დაცვა. ფილმი პირველ ივლისამდე უნდა იყოს გადაღებული და აუცი ლებლად ნაჩვენები რომელიმე ევროპულ კინოფესტივალზე.
რა პერსპექტივა აქვს ევროპულ კინოაკდემიას და სად გაიმართება დაჯილდოვების მომდევნო ცერემონია? – 2011 წელს საზეიმ ო ცერემონია 3 დეკემბერს ბერლინში გაიმართება, 2012 წელს კი პატარა მალტაში. ასე რომ, ევ როპული კინოაკ ადემია უკვე სერიოზულ სამზადისშია.
რა პერიოდით ირჩევენ ევროპული კინოაკადემიიის კომისიის წევრებს – ყოველ წელს თუ გარკვ ეული ვადით?
რაც შეეხება მომავალს. რა არის იმისათვის საჭირო,
– კომისია ყოველწლიურია და წევრებს გარკვეული
ფინანსური კრიზისის პირობებში ევროპულმა კინომ მიღწე
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
პრინციპების დაცვით ირჩვენ. ნებისმიერ შემთხვევაში, ეს
ვა შეინარჩუნოს და განავითაროს.
ცოცხალი პროცესია და კომისია ცდილობს, იყოს არა მხო
– ეს რთული და კომპლექსური საკითხია. მოკლედ
ლოდ შემფასებელი, არამედ მონაწილეც. ეს ჩვენთვის ძა
გეტყვით: უნდა შეიცვალოს კინოსადმი მიდგომა, უნდა
ლიან მნიშვნელოვანია.
ვიზრუნოთ საავტორო კინოს შენარჩუნებასა და წახალი სებაზე, აღმოსავლეთ ევროპის პატარა ქვეყნების უკეთ
არ ფიქრობთ, რომ მედიისა და ტელევიზიის გავლე ნა „ევროპული ოსკარის„ გაშუქებისას აუცილებლად უნდა
წარმოჩენისა და მოკლემეტრაჟიანი, დოკუმენტური, სა ავტორო კინოს დაფინანსების გზების ძიებაზე.
გაიზარდოს. მაგალითად, დაჯილდოების ცერემონიის ტრანსლაცია უფრო მეტ ქვეყანაში გადაიცეს. „ოსკარის“ ცერემონია ყოველ წელს პირდაპირ ეთერში გადაიცემა,
დავით ბუხრიკიძე
64
ბევრი პროზა, ცოტა პოლიტიკა და პრიზი დამსახურებისთვის ინტერვიუ დარიუშ მეჰრჯუისთან
რეჟისორი, რომელიც მხატვრული ფილ
ნის გარეშე აჩვენეს, რამაც დიდი მითქმა-მოთ
კინოფესტივალს
მების კონკურსის ჟიურის წევრი იყო, ცოტა
ქმა გამოიწვია, ხოლო თავად რეჟისორს დიდი
საერთაშორისო
ცნობილი და პრეტენზიული რეჟისორებიც
გადაღლილი და დეპრესიული ჩანდა. შესაძ
აღიარება მოუტანა. მისი მეორე ფილმი „წრე“
სტუმრობდნენ. ევროპული კინოს ლაბი
ლოა, ეს იმის ბრალიცაა, რომ სწორედ ფეს
არანაკლებ სკანდალური გამოდგა, რადგან
რინთებში გარკვეული, აწმყოთი მუდამ უკ
ტივალის დღეებში, თეირანში დააპატიმრეს
მეჯრჰუი მას ხუთი წლის განმავლობაში იღებდა.
მაყოფილო ოთარ იოსელიანით დაწყებუ
ექვს ი კინოდოკუმენტალისტი, რომლებიც „ბი-
1978 წელს დასავლეთ ბერლინის საერთაშორი
ლი, ირანული კინოსა და საერთაშორისო
ბი-სი-სთვის“ ანტიირანული ფილმის მიყიდვის
სო კინოფესტივალზე ფილმს კინოკრიტიკოსთა
მასშტაბით ცნობილი და ჩვენთვის უცნობი
მცდელობაში დაადანაშაულეს. ამის შესახებ
სპეციალური პრიზი – „ფიპრესი“ მიეკუთვნა.
რეჟისორით, დარიუშ მეჰრჯუით დამთავრე
რეჟისორმა ჩვენთან ინტერვიუშიც აღნიშნა.
80-იან წლებში იგი პარიზში ცხოვრობდა,
ბული. რეჟისორი, რომელიც ლამის ირანუ
დარიუშ მეჰრჯუი თეირანში დაიბადა. 60-იან
შემდეგ ირანში დაბრუნდა და სხვა ცნობი
ლი „ახალი ტალღის“ მთავარ პერსონად
წლებში რაღაც „სასწაულებრივად“ (ყოველ
ლი რეჟისორებისგან განსახვავებით, შე
მოიაზრება და რომლის ფილმები დროში
შემთხვევაში, თავად ასე ამბობს) ამერიკაში ჩა
დარებით ნაკლები პრობლემები ჰქონდა
უსწრებს აბას კიაროსტამისა და მოხსეინ
აღწია, სადაც კალიფორნიის უნივერსიტეტში,
ხელისუფლებასთან. გადაღებული აქვს 20-
მაჰმალბაფის ფილმებს, ფესტივალის დას
კინორეჟისურას სწავლობდა. 1970 წელს მისი
მდე მხატვრული, დოკუმენტური და მოკლე
კვნით დღეს კინემატოგრაფში შეტანილი
პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმი „ძროხა“
მეტრაჟიან ი ფილმი. ბათუმის ფესტივალზე,
წვლილისთვის საპატიო პრიზით – მოოქ
ვენეციის კინოფესტივალზე საიდუმლო ვითა
რეტროსპექტივაში მისი ორი ფილმი უჩვენეს
როვილი „ზღვის ცხენით“ დააჯილდოვეს.
რებაში ჩაიტანეს და სუბტიტრებისა და თარგმა
– „ლეილა“ და „მსხლის ხე“
ფოტო: ნიკოლოზ მდივანი
საავტორო კინოს ბათუმის მეექვს ე
[ ინტერვიუ ] 65 ბატონო მეჰრჯუი, მადლობა ბათუმის ფეს
რიოზულად
მეჩვენება.
შინაპატიმრობაში
ტივალზე ჩამოსვლისა და თქვენი საინტერე
ფილმი გადაიღო და მერე კანის ფესტივალზე
სო ფილმებისთვის. პირველ რიგში, მინდა
უჩვენო, ეს არ ნიშნავს რეჟისორისთვის ფილ
გკითხოთ „ლეილას“ შესახებ, რომელიც პირ
მის გადაღების აკრძალვას, რაც მას სასამარ
ველად ნახა ქართველმა მაყურებელმა. რა
თლომ მიუსაჯა.
დღევანდელ სიტუაც იაზ ე რას იტყვით? ლევიზია, ინტერნეტი, გართობის ინდუსტ
და რა ბედი ეწევათ კინოდოკუმენტალი
ის შემდეგ. ფილმი 1998 წელს გადაიღეთ და თაც დიდი გამოხმაურება ჰქონდა...
ნი თაობის რეჟისორებზე.
რა გავლენას ახდენს ირანულ კინოზე ტე
შეიცვალა განვლ ილი დროისა და დისტანცი მას თავის დროზე ირანშიც და საზღვაგარე
ზიის ტრადიციებმაც გავლენა მოახდიანა ჩვე
ტებს?
ეული კულ რია. არსებობს თუ არა გარკვ ტურული „შეჯახება“ ახალ საუკუნესა და
– დაძაბული პოლიტიკური ვითარება არ
ირანულ პოეტ ურ კინოს შორის?
– არ მიყვარს ჩემი ფილმების ხელახლა
ჩევნების შემდეგაც არ დამცხრალა. რა თქმა
– ჩვენ დღეს უცნაურ სიტუაციაში ვართ. ქვე
ყურება და მათში ჩაღრმავება, რადგან ამის
უნდა, ყოველგვარი დაპატიმრება მხოლოდ
ეულ ი ყანა, შინაგანი ჩაკეტილობისა და გარკვ ცენზურის გამო, ბევრ პრობლემას აწყდება.
შემდეგ კორექტივების შეტანის დაუოკებე
ვნებს კინემატოგრაფის განვითარებას. ახალ
ლი სურვილი მიჩნდება და ეს უსასრულო
გაზრდ ა და ანგაჟირებული რეჟისორები ცდი
ინტერნეტი ხშირად დაბლოკილია, ახალგაზ
პროცესია. ალბათ არაფერს შევცლიდი. ეს
ლობდნენ, დოკუმენტური ფილმი გადაეღოთ
ობას გა რდებს კი გართობა სურთ და რეალ
არის ოჯახური, უფრო ზუსტად, ფსიქოლოგი
აჰმადინეჯადზე, მის ხელისუფლებაში მოსვ
ურბიან – აღმოსავლეთისა თუ დასავლეთის
ური დრამა; ფილმი რომელიც ბუნებრივად
ლაზე და ა.შ. როგორც ჩემთვის არის ცნობი
ქვეყნებში. გარდა ამისა, ისინი მატყუარები
ცხოვრობს და სუნთქავს. მგონია, დღესაც
ი დოკუმენტალისტი დააპატიმრეს, ლი, ექვს
და ძალიან ცინიკურები გახდნენ, ცდილობენ,
ისტურ და სოციალურად მნიშვნელო რეალ
რადგან მათ სურდათ, ფილმი BBC-თვის მიე
იოლი გზებით დაიმკვიდრონ თავი...
ვან შთაბეჭდილებას ტოვებს.
ყიდათ სარფიანად. რა შემოქმედებითი პრობლემები აქვთ
თემები, რაც ამ ფილმშ ი თავს იყრის – ქალთა უფლებები, ოჯახური და სოციალუ რი ძალადობა, დღესაც აქტულური რჩება ირანისთვ ის?
თქვენ არ გექმნებათ მსგავსი პრობლე მები გადღებისას? –
ადრე
რეჟისორებისთვ ის
ახალგაზრდა რეჟისორებს ირანში? – ცხადია, მათი ასარჩევია – დარჩნენ და
გაცილებით
პრობლემებს შეეჭ იდონ, თუ გაიქცნენ. დღე
რთული ვითარება იყო. მაგალითად, 70-იან
საც აქტიურად მუშაობ ენ ცნობილი რეჟისორე
– ისტორია, რომელიც ფილმშია მოთხრო
წლებში ფილმი „წრე“ რომ გამოვიდა, დიდი
ბი, მაგალითად მოჰმან ქობადი, თქვენს მიერ
ბილი – ოჯახური ძალადობა და მორალური
პრობლემები შეიქმნა გაქირავებაში, მიუხ ე
ნახსენები ჯაფარ პანაჰი, ან ვაჰიდ მუსაია ნ ი
პრობლემები, ორცოლიანობა და მასთან და
დავად იმისა, რომ ფილმი დიდი პოპულა
(რომლის ფილმმა „გოლჩერეჰი“ ბათუმის კი
კავშირებული
საკითხები,
რობით სარგებლობდა და ფესტივალებზეც
ნოფეტივალზე მთავარი პრიზი დაიმსახურა
დღესაც აქტუალურია. მთავრობა კვალავაც
უჩვენეს. რამდენიმე წლით ადრე კულტურის
- დ.ბ.). ისინი სრულიად განსხვავებულები არი
ეწევა პროპაგანდას, რომ ქალებმა სხვადასხვ ა
მინისტრ მა ფილმ „სანტურის“ გაყიდვა და
ან, მაგრამ ბევრი საერთო პრობლემები აქვთ.
ქმრისგან შვილები გააჩინონ, ხოლო ქმრებმა
დისტრიბუციაც კი აკრძალა. მინისტრმა თქვა,
მუსაიანმა მაგალითად, ავღანეთში გადაიღო
სხვა ცოლები მოიყვანონ. ეს გარკვეულწილად
– ეს მავნე ფილმიაო, – და ის გაქირავებაში
ფილმი იმიტომ, რომ ნება არ დართეს, ირან
პროპაგანდისტული პოლიტიკისა და რელიგი
ფაქტობრივად არც გასულა. ჩემი ფირების
ში ემუშავა.
ური გავლენის შედეგია, და ეს გავლენა ჯერ კი
კონფისკაცია მოხდინეს, თუმცა ამჟამად არ
დევ დიდია.
შეუშლიათ ხელი გადაღებაში. 2010 წელს
რას ფიქრობთ ბათუმის საერთაშორისო
დავამთავრე ფილმის „თეირანი, თეირანი“
კინოფესტივალის პერსპ ექტივზე და აპი
ფსიქოლოგიური
სამწუხაროა, რომ თქვენი ერთ-ერთი
გადაღება, რომელიც დიდი რაოდენობით მა
რებთ თუ არა საქართვ ელოში კიდევ ჩამოს
ყველაზე გახმაურებული ფილმი – „წრე“,
ყურებელმა ნახა. ასე რომ, პრობლემების მი
ვლას?
ფესტივალზე ვერ ვნახეთ. თავის დროზე ის
უხედვად, გადაღება და მუშაობა რეჟისორებს
ცენზურის კლანჭებს ვერ ასცდა. ასეთი შემ
მაინც შეუძლიათ.
თხვევები ხშირი იყო ადრეც და ასეა ახლაც.
– მადლობა ორგანიზატორებს ბათუმის ფესტივალზე მოწვევისა და პრიზისთვ ის, რო მელიც დახურვის დღეს გადმომცეს... ახლა
გასულ წელს ცნობილ რეჟისორს, ჯაფარ
ირანელ რეჟისორებზე გვიამბეთ; მოხ
ხან დავასრულე ფილმი სახელწოდებით „ცის
პანაჰის შინაპატიმრობა მიუსაჯეს, ხოლო
სეინ მაჰბალბაფისა და აბას კიარ ოსტამის
ქვეშ“ და მოხარული ვიქნები, თუკი საშუალე
ახლახან ექვს ი კინოდოკუმენტალისტი დაა
ფილმები ჩვენთან ლამის ირანული კინოს
ბა მომეცემა, რომ ის მომავალ წელს ქართ
პატიმრეს. რამდენად აქტუალ ურია ცენზურა
სიმბოლებია. არსებობს თუ არა გარკვეული
ველ მაყურებელსაც წარვუდგინო. ახალმა
და რა პრობლემებს უქმნის რეჟისორებს?
ერთობა ან პლატფორმა, რომელიც თქვენი
ფილმმა წელს თეირ ანის საერთაშორისო კი
თაობ ის რეჟისორებს აერთიან ებს?
ნოფესტივალზე საუკეთესო რეჟისურისთვ ის
– მეგონა, რომ ფესტივალის ორგანიზატო რებს სხვა ფილმები აინტრესებდათ, რომ
– ვიდრე ირანში რევოლუცია მოხდებო
პრიზი დაიმსახურა და კიდევ რამდენიმე სა
ლებიც უფრო გახმაურ ებულია. აქ ჩემი ოთხი
და, ხშირად ვიყავით ერთად, თუმცა დროთა
ერთაშორისო ფესტივალზეა მიწვეული...ასე
ფილმი უნდა ჩამომეტანა, თუმცა ვერ მოხერ
განმავლობაში ყველა ჩვენი გზით წავედით
რომ, მომავალ შეხვედრამდე ბათუმში!
ხდა. მაგალითად, „სანტური“ (2007 წელი)
კინოში. თავიდან არავითარი ცენზურა არ
მხოლოდ არასრული ვერსიაა და ამიტომაც
ყოფილა – ვიღებდით ფილმებს უბრალოდ
ფესტივალზე
ჩვენება არ მსურდა. „ძროხა“
ცხოვრებაზე, ბედნიერებაზე, სიღარიბეზე...
თითქმის ორმოცი წლის წინათაა გადაღე
თუმცა მოგვიანებით, რევოლუციის შედეგ
ბული. ამდენად, ისევ „ლეილასა“ და, ჩემი
ახალმა ხელისუფლებამ იდეოლოგიური და
აზრით, პოეტ ური ფილმის – „მსხლის ხის“
სოციალ ური პრობლემები შექმნა. სათქმ ელს
ჩამოტანა გადავწყვიტე...რაც შეეხ ება ჯაფარ
უფრო შეფარვით, იგავური ენით ვამბობდით.
პანაჰის, მისი შინაპატიმრობა ცოტა არასე
გარდა ამისა, ირანული კინოსა და დიდი პოე
დავით ბუხრიკიძე
66
67
ფოტო: გაელ სიკო
თავისუფალი თემა
ფოტო: ნიკო ტარიელაშვილი, გაელ სიკო
68
69
ოთარ იოსელიანი ღვინისა და ბახის რეკონსტრუქცია ლევან ვარაზი
...ოთარ იოსელიანმა მითხრა, რომ
ოთარ იოსელიანთან საუბრისა და ფრან
ჩიოს, ვთვქვათ, პროტესტის ან საჩვენებელი
ერთი ბოთლის შემდეგ ჯერ კიდევ
გული ღვინის შემდეგ მსუბუქი სიმთვრალე
ნონკონფორმიზმის სხვა ფორმა; მით უმე
არ შეუძლია კარგად მუშაობა. ამიტომ,
და სტერეოტიპებისგან გათავისუფლება
ტეს, რომ მედიაც სწყალობს და არც ფრანგი
ჩვენ სამი ბოთლი წითელი ღვინო დავლი
ვიგრძენი. როცა დიდი რეჟისორის შესახებ
ილნი. კრიტიკოსები არიან მისადმი გულგრ
ეთ, თუმცა ასარჩევად თეთრიც გვქონდა.
ფიქრი დავიწყე, მივხვდი, რომ ლოთობის
ეს უცნაური არ არის, რადგან, ქართუ
არსი ისეთივე უჩვეულო და საიდუმლოა,
თავად ქმნის, მაგრამ ახერხებს იყოს მთვრალიც და ამავე დროს აბსოლუტუ
რ ალის მითს ოთარ იოსელიანი სიმთვ
ლი ღვინისგან განსხვავებით, ფრანგუ
როგორც მისი შესანიშნავად აწყობილი,
ლი წითელი ღვინო გაცილებით სუსტი,
ცხადად კონსტრუქტული, მაგრამ დახვეწი
რად ფხიზელიც. და მგონია, რომ მის მიერ
მაგრამ არომატულია. კაფეში მსხდომი
ლი და ბოლომდე აუხსნელი ფილმები.
გამოგონილი მუდმივი როლი – ხელში
„ნორმალური„ ადამიანებისგან განსახ
პირველივე შეხედულება საკმაოდ მარტი
ღვინის ბოთლი ეკავოს, სიმთვრ ალეს კი
ვავებით, ჩვენ ღვინო კი არ მოვწრუპეთ,
ვი და ლოგიკურია: სასმელის დახმარებით
არა, კატასტროფულ სიფხიზლეს ნიშნავს.
ერთიანად დავლიეთ.
რეალობიდან გაქცევის სურვილი დედამი
ეს პარადოქსი უფროა, თუმცა, უამრავი
ოთარ იოსელიანმა, რომელიც მესამე
წის მოსახლეობის 80 პროცენტს იპყრობს.
მაგალითი არსებობს, როცა ნიჭიერი ადა
ბოთლის შემდეგ აშკარად საუბრის ხალის
მაგრამ არიან მსმელები, რომლებიც კი არ
ენს, მიანი უხილავში სწორედ იმას აღმოაჩ
ზე მოვიდა, დაბალი ხმით (თითქოს საი
გარბიან რეალ ობიდან, არამედ ახალ რეა
ახვს. მაგრამ რასაც სხვა ვერასდროს დაინ
დუმლო გამანდო!) მითხრა, რომ ღვინოს
ლობას მოიპოვებენ; მით უმეტეს, თუ ამბავი
ამისთვ ის ის საფასურსაც იხდის – სიგიჟის,
სხვანაირად გრძნობს – არა ისე, როგორც
„შემოქმედ მსმელს“ ეხება. სმის მიმართ
სიმთვრალის, დუმილის, სხვათათვის უხი
ღვინის მოყვარულები; ენის წვერით რომ
ასეთი ლეგალურობა და თავისუფლება, არ
ლავი ტანჯვის სახით.
სინჯავენ, ნელა წრუპვენ და მერე პირს
შეიძლება, ასკეტების გარკვეულ შურს არ
ფსიქოანალიტიკოსების ვერსიით, მსმელი
სიამოვნებისგან აწკლაპუნებენ. ის ამბობს,
იწვევდეს. განსაკუთრებით თუ ეს უკანას
ის ადამიანია, ვისაც ცხოვრებაში დადებითი
რომ ღვინოს ყელით შეიგრძნობს და ეს
კნელნი წესიერებით ან საქმის კეთებით
ი ნაკლები აქვს და სრულფასო ემოციებ
სრულიად სხვა განცდაა...
ინიღბებიან.
ვან რეალიზაციას მხოლოდ ერთ რამეში
ომარ ხაიამის ფილოსოფია – სიმთვ ოთარ იოსელიანზე წერა, თემის ექს
პოულობს – სასმელში; სრული ეროტი
რალის, ანუ ზერეალობაში გადასვლის
კულ-ემოციური განცდა, რაც მათში დედის
პლუატაციიდან გამომდინარე, არც ისე
სურვილი, ოთარ იოსელიან ის შემთხვევაში,
რძით „დათრობასთან“ ასოცირდება. სხვა
მომხიბლავი და ორიგინალურია, მის
რეალობიდან გაქცევას, ან მისადმი კაპი
ყველაფერი მხოლოდ აუხსნელი სევდაა,
შემოქმედებაში რაიმე სიახლის მიგნება კი
ტულაციას კი არ ნიშნავს, არამედ ამბოხისა
რომლისგანაც უნდა გაიქცე. ხოლო გაქცე
– შეუძლებელი. მისი ფილმების დახვეწი
და შემოქმედებითი ენერგიის თავისებურ და
ვის საშუალებაც და გზაც ერთია – სასმელი.
ლობასა და „რაბლეზიანობაზე„ მსჯელობა
დროულ გამოთავისუფლებას.
მოკლედ, წრე იკვრება. თუმცა, ამგვარი
ლამის ცუდ ტონად ითვლება. თუმცა, რამ
თუმცა, არც ესაა სიახლე. ბევრი ხელმო
ფსიქოლოგიური ახსნა ოთარ იოსელიანის
დენიმე ბოთლი წითელი ღვინო მხოლოდ
ცარული ლოთი ან მსმელი თხზავს მითს,
ამძფრებს რაბლეზიანურ საწყისს და მისი
რომ დალევა სოციალური პროტესტია ან
ებად არ აღიქვამს. ის ნოს გაქცევის საშუალ
ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. ღვინისა
ნონკონფორმიზმის ნიშანი. მაგრამ ოთარ
სვამს, რათა უფრო ფზიხლად დაინ ახოს.
და პურის ასევე დიდი მცოდნის, პიტერ გრი
იოსელიანს არაფერი აქვს მოსატყუებელი,
ნუეისგან განსხვ ავებით, მისი „ჯადოსნური
არც ფილოსოფიური მიმიკრია სჭირდება
ეპიკურელია, არამედ ქრონიკულად ფხიზე
ყელის გემო“ უფრო ღრმა განცდას ჰგავს,
და, მგონი, არც ხელმოცარულია. ის სრულ
ლი ჰამლეტი. ის ფხიზელი მსმელია, რომ
ვიდრე თუნდაც დახვეწილი სმის აღწერას.
ყოფილად რეალიზებულია მთელი თავისი
ლისთვ ისაც ორ ცეცხლს შუა (სიმთვრალესა
ცხოვრების განმავლობაში და შეუძლია აირ
და სიფხიზლეს შორის არჩევანი) ყოფნა
მოგვიანებით სენ-ჟერმენის ბულვარზე,
შემთხვევაში არ გამოდგება, რადგან ის ღვი
ოთარ იოსელიანი – არა მუდმივად ნასვამი
70 მუდმივ თამაშად იქცა. მას შეუძლია მუდმი
ფუნქციონალური თავისებურება, არამედ
აგებენ, გაცილებით უფრო სერიოზ ულები
ვად ორივეს გრძნობდეს. სხვა სიტყვებით
თვითგამოხატვის შესანიშნავი საშუალება,
არიან, ვიდრე ყოველდღიურ ი, დამანგრევე
რომ ვთქვათ, ის ბოლომდე არ „უღრმავდება“
როგორც ბახის „პარტიტურებში“.
სიმთვრალის საშიშ უფსკრულს (როგორც ნი
ლი აბსურდით მცხოვრები და ზრდასრული
იოჰან სებასტიან ბახის მუსიკის საიდ უმ
ადამიანები. ზოგიერთი მათგანი ძილში ისე
კოლას კეიჯის გმირი მაიკლ ფიგისის ფილ
ლო, მისი კოსმიურ ი განზომილების გარდა,
კვდება, რომ გამოფხიზლებას ვერ ასწრებს.
მში „ლას-ვეგასის დატოვებისას“) და ამავე
ფორმის, კერძოდ, კონტრაპუნქტის უნივერ
ამის დანახვა კი მხოლოდ ქრონიკულად უძი
დროს არ შეუძლია იყოს სიფხიზლის მუდმივ
სალურ ცოდნაშიცაა. ამიტომ მისი მუსიკა
ლო ადამიან ებს შეუძლიათ; ისევე როგორც
„დაძაბულობაში“ (როგორც ლინო ვენტურა-
ქმნის ზედროულ და ძალიან კონკრეტულ
მუდმივად მსმელებს მხოლოდ სიფხიზლით
კილერი ფრანგულ ფილმში „აბეზარი“)...
განწყობას, რომელშიც კომპოზიციის ხე
„გატანჯულები“ ამჩნევენ.
ასე რომ, ოთარ იოსელიანს უცნაური გამორჩეულობა, ისევე როგორც მისი მო უხელთებლობა, მას, როგორც ხელოვანს,
ლოვნება თვალსაჩინოა, ფორმა სრულყო ფილი და შეგრძნება ჯადოსნური.
ოთარ იოსელიანს შეეძლო ბუნუელივით ინა არცთუ სასოწარკვეთილი ახალი დაეც
ბახის ნაწარმოებების მსგავსად, რომელ
ათვის, მთელი ეს დასავლური ბურჟუაზიის
ყოველგვარი კლასიფიკაციის მიღმა აყენებს.
მაც შეძლო არქიტექტურული ფორმისა და
(და უკვე დიდი ხანია, აღმოსავლურ-ევრო
იოსელიან ის არანაკლებ უცნაური სიბრძნ ე
განსაცვიფრებელი, მაგრამ „გონებისმიერი
პულიც ) მომხმ არებლური საზოგადოებ ა
(რომლის შესახებაც, სხვათა შორის, საბჭო
გრძნობების“ შერწყმა, ოთარ იოსე
ური სატირის კი, ფელინის მსგავსად, პოეტ
თა თუ რუსი კინოკრიტიკოსები გავრცელე
ლიანმა მოახ ერხა საკუთარი ფილმები
ობიექტად ექცია. ამის გაკეთებაში მას ხელს
ბული სტერეოტიპით - „ბრძენი ქართვ ელი“
ისე „განეძარცვა“ არასაჭირო, ზედმეტი
გემოვნება, ცოტა სიზარმაცე და ბოთლი
- მსჯელობდნენ) ისაა, რომ ნებიმიერ დროს
ემოციებისგან, რომ არ დაეზარალებინა
ღვინო უშლის... იმიტომ, რომ „ღვინოშია
შეუძლია თავდახსნაც და გაქცევაც. მაგრამ
ფორმის სრულყოფილება. ხშირად ოთარ
ჭეშმარიტება“... და რაც მთავრია, ბოლო
ეს უპასუხისმგებლო ჰედონისტის საქციელი
იოსელიანს საყვედურობენ, რომ მისი ფილ
დროს მხოლოდ უცნაურ ი, გათვლილი და
როდია. ის გარბის არა თავისუფლებისგან,
მები მოკლებულია თანაგანცდას, მაგრამ
ება; „სანოტო“ ფილმებით შემოიფარგლ
არამედ თავისუფლებისკენ; ანუ მისი გაქცევა
ავიწყდებათ, რომ ხშირად სწორედ ამგვარი
შესაბამისად, ენტომოლოგივით აკვირდება
ერთგვარი დეკონსტრუქციაა, თუ გნებავთ,
დისტანცია ტოვებს დიდ ადგილს ემოციური
მწერებივით მოფუსფუსე ადამიანებს.
მეთოდოლოგიაც – ახალი რეალობის, ახა
შეფასებისთვის. და რაც უფრო თავშეკა
ლი ფილმების „ასაშენებლად“.
ვებულია რეჟისორის პოზიცია, მით უფრო
თალია: მუსიკით მოხიბლულ იოსელიანს
მძაფრია სინამდვილისადმი მისი დამოკი
აღარ ესმის მუსიკა. ის მხოლოდ ნოტებს
მეორე განსაკუთრებული ნიშანია იოსელი ანის „უსახლობა“. ეს არცთ უ იშვიათია ხელო
დებულება.
შესაძლოა, ბატონი ტოდოროვსკ ი მარ
ხედავს და კითხულობს. მაგრამ რენტგენით
ვანთა შორის და ამ მხრივ ის ორიგინალური
თუ ხელოვანი იმდენად ნიჭიერია, რომ,
გაშუქებული სამყაროს საშინელებები რომ
არ არის. სიმდიდრისა და კომფორტის მიუ
ბახის მსგავსად, შეუძლია სამყარო რაციო
ახოს (სისხლით, გვამებით, ტერორის დაინ
ხედავად, საბედისწერო თუ ირაციონალური
ნალურ და ემოციურ განზომილებაში ერთ
ტებით, კლეპტოკრატიით, ევროპის საბო
გაქცევა ფატალურია და ზოგჯერ აუცილებე
ნაირად მოაქციოს, ან ოთარ იოსელიანივით
ლოო განადგურებით და ა.შ.) მას ორი გზა
ლი. ლეონარდოს, ტოლსტოის, ჰემინგუეისა
მუდმივად ნასვამი იყოს, მაგრამ იმდენად
აქვს: კაფკას გმირების და ჰამლეტის. თუმცა
და ტენესი უილიამსის შემთხვევები მხოლოდ
ზუსტი (ბოლოსდაბოლოს ის მათემატიკო
მესამე, სათადარიგო გამოსავალს – ღვინის
ადასტურებს ამ მოსაზრებას. ამ მხრივ, ოთარ
სია!), რომ რეალობა ანატომიური გახადოს,
სმას, ყოველთვის თავისთვ ის იტოვებს.
იოსელიანს „გაუმართლა“, ის ოთხი ქვეყნის
მაგრამ იდუმალება და სული შინარჩუნოს,
იმისათვის, რომ „ჭეშმარიტება“ შეიგრძნოს,
მოქალაქეა (!!!) და მაინც უსახლოდაა. თბი
ალოთ, რომ სანოტო სისტემა მაშინ ჩავთვ
მუდამ ფილმებს იღებს, საპატიო ასაკის მი
ლისში ბინა, დიდი ხანია, არ აქვს, არც – მოს
მართლაც უნივერსალურია. თუმცა, გონიე
უხედავად. „ხელოვნება იმიტომ გვეძლევა,
კოვში, არც – მისთვის კომფორტულ ბერლინ
რება ხშირად არ ეხმარება დიდ ხელოვანს,
დ ეთ“! – ეს რომ ჭეშმარიტებისგან არ მოვკვ
ში, და რაც უცნაურიცაა, არც – პარიზში, სადაც
განსაზღვროს, რა უფრო მნიშვნ ელოვანია
უკვე ნიცშეს გაფრთხილებაა.
დაახლოებით 30 წელი გაატარა და ექვსი ბინა
– დარჩეს ნატიფი რაციონალიზმის ჩარჩო
გამოიცვალა. ასევე საიდუმლოდ რჩება მისი
ებში, თუ ანა მანიანის მსგავსად, ემოცია ღია
კინემატოგრაფიული სივრცე, რომელსაც
უნარი, არსად და დიდხანს იმყოფებოდეს და
ჭრილობასავით მტკივნეულად გამოხატოს.
„ბომჟებთან“ დამეგობრებული ოთარ იოსელი
„შინ“ შეუმჩნ ევლად დაბრუნდეს. ოთარ იოსელიანის ბოლოდროინდელ
ცხადია, შეუძლებელია, გადაჭრით
და ბოლოს, კიდევ ერთი საინტერესო
ანი წარმატებით ითვისებს. ეს არის დოკუმენ
ვთქვათ, რომ სწორედ ბოთლი (ან რამდე
ტურ და მხატვრულ ფილმებს შორის დარჩენი
ფილმებზე რეჟისორმა ვალერი ტოდოროვ
ნიმე ბოთლი) წითელი ღვინო ეხმარება
ლი მცირე ადგილი, თუ მოსაზღვრე ზონა.
სკიმ ასეთი რამ თქვა: „ეს უკვე აღარ არის
იოსელიანს, დაინახოს რაღაც ისეთი, რის
მუსიკა, ეს მხოლოდ ნოტებია“. მას მხედვე
გარეშეც მისი შემოქმედება მართლაც
ვავლებთ, აღმოჩნდება, რომ დოკუმენტური
ლობში ჰქონდა უკიდურესი კონსტრუქტივზმი,
„სანოტო სისტემას“ დაემსგავსებოდა. თუმცა,
კინო – ესაა მოთხრობა სამყაროსა და სხვებ
რითაც იოსელიანის ფილმები გამოირჩევა.
„ღვინოშია ჭეშმარიტება“, არა მარტო ძველი
ული კინო – მოთხრობა ზე, ხოლო მხატვრ
მათში მხოლოდ საყრდენ-მამოძრავებელი
რომაელ ების საყვარელი ანდაზაა, არამედ
საკუთარ თავზე, ანუ ჩვენი პროექცია გარე
სისტემა დარჩა, ჩონჩხი ქსოვილებისა და
მისი ბოლოდროინ ელი, ერთ-ერთი ყველაზე
სამყაროზე. სხვათა შორის, ოდესღაც ორივე
სისხლძ არღვების გარეშე. რაიმე ესთეტიკურ
მნიშვნელოვანი ფილმის სათაურ იც.
კარგად ეხერხებოდა. დაინტერესებულები,
პარფიუმერიაზე აღარც არის სუბარი. მაგრამ,
დაუცხრომელი და უაზრო ფაცა-ფუცი,
თუ საზღვარს რაღაც პრინციპით მაინც გა
ერთი მხრივ, „თუჯსა“ და „აპრილს“ გაიხსენე
სანოტო სისტემას კარგი წაკითხვა სჭირდება,
რითაც მისი პერსონაჟები გამოირჩევიან ამ
ბენ, და მეორ ე მხრივ – მუსიკასავით სრულ
რომლის გარეშე, ვირტუოზიც და დამწყე
ფილმში, ისეთ შთაბეჭდლებას ტოვებს, რომ
ყოფილ, შავ-თეთრ „პასტორალის“.
აირად დაუკრავდნენ. ბი მუსიკოსიც ერთნ
რეჟისორმა ადამიანების მიმართ რწმენა,
მაგრამ „სანოტო კონსტ რუქცია“ იოსელიანის
დიდი ხანია, დაკარგა; ხოლო ბავშვ ები, რომ
კაზე ფიქრობთ და მხოლოდ ამის შემდეგ
ფილმებში არა მხოლოდ თვითმიზანია ან
ლებიც ხის კუბებისგან სათამაშო სახლებს
ნოტებზე.
ეს ნამდვ ილი შედევრია; სადაც ჯერ მუსი
ფოტო: ნიკო ტარიელაშვილი
71
73
ანიმაცია საქართველოში – გუშინ, დღეს, ხვალ მარიამ კანდელაკი
1895 წლის 28 დეკემბერს პარიზში, კაპუცინების ბულვარზე, ერთ
ძალიან მალე, თბილისის გარდა, კინოსეანსები იმართებოდა საქართველოს
პატარა სარდაფში ძმებმა ოგუსტ და ლუი
სხვადასხვა ქალაქში. 1908 წელი არის
ლუმიერებმა საზოგადოებას უჩვენეს
ქართული კინემატოგრაფის დაბადების
კინემატოგრაფის პირველი ნიმუშები:
დღე. ამ წელს პირველად ქართველმა
„მატარებლის მოსვლა ლასიოტაში“;
ოპერატორმა ვასილ ამაშუკელმა გადაიღო
„მუშათა გამოსვლა ქარხნიდან“; „სეირნობა
პირველი ქართული სრულმეტრაჟიანი
მდინარე სენას ნაპირებზე„ , და პირველად
დოკუმენტური ფილმი. მისი შემოქმედებიდან
მსახიობების მიერ გათამაშებული
აღსანიშნავია 1912 წელს გადაღებული
სცენა – გაწუწული მებაღე. სწორედ აქ
სრულმეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი
იხილა მაყურებელმა მე-20 საუკუნის
„აკაკი წერეთლის მოგზაურობა რაჭა-
საოცრების დაბადება. ამ პატარა სარდაფს
ლეჩხუმში“. ამ მოვლენას ავტორი იყენებს
უწოდებდნენ „გრანდ კაფეს“ და სწორედ
იმისთვის, რომ ფართო პანორამით
ეს პატარა სარდაფი იქცა ყველაზე დიდ
წარმოადგინოს იმდროინდელი
„გრანდ კაფედ“.
საქართველოს ყოფა, წეს-ჩვეულებები და, რაც მთავარია, მან მშვენივრად გადმოსცა
ამ ფაქტიდან 11 თვის შემდეგ ეს „საოცრება“ მობრძანდა საქართველოში. აი, რას წერს 1896 ნოემბრის თბილისის
პოეტთან შეხვედრით გახარებული ადამიანების დიდი სიყვარული აკაკისადმი. ცნობილმა კინომცოდნემ, ჟორჟ სადულმა
გაზეთი “ცნობის ფურცელი“: „სათავად-
ამ ფილმის შესახებ თქვა,რომ 1912 წლამდე
აზნაურო თეატრი დღეს 16 ნოემბერს
გადაღებულ ფილმებს შორის ასეთი ხასიათის
აჩვენებენ განთქმულს მთელ ევროპაში
ფილმი არ არსებობს.
კინემატოგრაფს – ცხოველი ფოტოგრაფიული სურათები ლუმიერისა, დასაწყისი 8 საათზე.“ აქედან იწყება საქართველოში კინემატოგრაფიული ცხოვრება.
1916 წელს კი თეატრალურმა რეჟისორმა ალექსანდრე წუწუნავამ გადაიღო პირველი მხატვრული ფილმი.ზოგადად, ქართულ მხატვრულ ფილმზე შეიძლება ბევრი
74 ვისაუბროთ, მაგრამ ეს არ არის ჩვენი
ან გონებით გათვლილ, გრძნობისაგან
ვახტანგ ბახტაძეზე, რომელმაც არა მხოლოდ
წერილის ძირითადი თემა; მინდა გავიხსენო
დაცლილ ცივ ხელოვნებას.
თავისი შემოქმედებით, არამედ მთელი
მხოლოდ ერთი ფაქტი, რომ 1970-იან
ამ ფილმზე იმიტომ შევაჩერე დეტალურად
მისი ცხოვრებით დიდი წვლილი შეიტანა
წლებში პარიზში, ქართული ფილმების
თქვენი ყურადღება რომ სწორედ ეს
საქართველოში ანიმაციის დაფუძნების,
რეტროსპექტივის დროს ერთხმად აღინიშნა
ფილმია სათავე ქართული ანიმაციური
მისი ფეხზე დადგომის საქმეში. ხსენებული
ქართული ფილმის თვითმყოფადობა, და
კინემატოგრაფისა.
ჯგუფიდან იმ პერიოდში მოცულობით
ითქვა, რომ საბჭოთა კავშირში არსებობს
1930-იანი 1940-იანი წლები საქართვე-
ანიმაციაში მომუშავე ერთადერთი რეჟისორი
ლოსთვის, როგორც საბჭოთა კავშირის
იყო კარლო სულაკაური. იგი ანიმაციაში
ყველა სხვა რესპუბლიკისთვის, უმძიმესი
თოჯინური თეატრის რეჟისურიდან მოვიდა და
შევეხე, მხოლოდ იმიტომ, რომ ანიმაციური
რეპრესიების პერიოდი იყო, და ამას
ისევ თოჯინების ერთგული დარჩა. მან შექმნა
კინემატოგრაფის არსებობა ზოგადად
1941 წელს მეორე მსოფლიო ომის
ბევრი მოკლემეტრაჟიანი თოჯინური ფილმი
კინემატოგრაფიული კულტურის გარეშე
უბედურებაც დაემატა. და თითქოს, ვის
და აგრეთვე პირველი მრავალსერიიანი
წარმოუდგენელია.
ეცალა ანიმაციისთვის. მაგრამ ქართულ
თოჯინური ფილმი „ სალამურას
ანიმაციაში ჩნდება ადამიანი, ვლადიმერ
თავგადასავალი “.
ორი კინოსკოლა – საბჭოური და ქართული. ქართული კინოს ისტორიას მოკლედ
ანიმაციური ფილმი საქართველოში 1920იან წლებში გაჩნდა, თუმცა მისი ფილმად
მუჯირი, რომელიც თავის გარშემო
მოხსენიება ძნელია; ეს იყო ბოლშევიკური
იკრებს სხვა ნიჭიერ ადამიანებს, ზრუნავს
ქართულ ანიმაციაში მესამე თაობის
სააგიტაციო რგოლები და სხვა არაფერი.
მათი პროფესიული დონის ამაღლებაზე,
წარმომადგენლები გამოჩნდნენ – ბონდო
მხატვრული ღირებულების მქონე პირველი
და უკვე 1935 წელს იღებს შავ-თეთრ
შოშიტაიშვილი, მიხეილ ბახანოვი და
ანიმაციური საკმაოდ ფასეული ფილმი
მოკლემეტრაჟიან, ნახატ ანიმაციურ ფილმს
ილო დოიაშვილი. ისინი არიან პირველი
იქმნება 1929 წელს – რეჟისორმა კოტე
„არგონავტები“. მანვე გადაიღო პირველი
პროფესიონალი ანიმატორები, რომლებმაც
მიქაბერიძემ სახელმწიფოსაგან მიიღო
ქართული ნახატი ფილმი „ჩიორა“. ომის
მოსკოვის კინემატოგრაფიის საკავშირო
შეკვეთა, შეექმნა სააგიტაციო მხატვრული,
დროს იღებენ პოლიტიკურ, სატირულ
ინსტიტუტში მიიღეს განათლება; მალევე
სატირული ფილმი ბიუროკრატიზმის
მოკლემეტრაჟიან, ანიმაციურ ფილმებს. მათ
მოსინჯეს ძალები რეჟისურაში და – დიდად
წინააღმდეგ – „ჩემი ბებია“. ბოლშევიკურ
შორის უნდა აღინიშნოს „გადააჭარბა“ და
წარმატებულადაც.
იმპერიაში ამ ხასიათის უამრავი ფილმი
„როცა ჰებელსი ტყუის“. ვლადიმერ მუჯირმა
იქმნებოდა. ბატონმა კოტე მიქაბერიძემ ეს
და მისმა თანამოაზრეებმა იმდროინდელი
ანიმაციური ფილმების სტუდია, თავისი
ბანალური, სააგიტაციო ფილმი მაღალი
ყველა სირთულე დაძლიეს, და 1950-იანი
საამქროებით და მაღალი კვალიფიკაციის
რანგის მხატვრულ-კინემატოგრაფიული
წლებისთვის შემოქმედებითი და ტექნიკური
მქონე შემოქმედებითი პერსონალით.
აზროვნების ნიმუშად აქცია და შექმნა
პერსონალი უკვე მზად იყო საინტერესო
მათი ხედვა უკვე გასცდა დისნეის
უნიკალური ესთეტიკის ნაწარმოები,
შემოქმედებითი ამოცანების გადასაწყვეტად.
პრინციპებს. ისინი უკვე ევროპული სკოლის
რომელიც დღესაც, 82 წლის შემდეგ
1950 -1960 წლებში ქართულ ანიმაციაში
1960-იანი წლების ბოლოს
ამ თაობას დახვდა კარგად აწყობილი
მიმდევრები გახლდნენ, კერძოდ – ზაგრების
დიდ ინტერესს იწვევს და მწამს, რომ ამ
შემოქმედებითი აღმავლობის ხანა იწყება.
სკოლის. ადრეც იყო თითოოროლა
ფილმისადმი ინტერესს დრო კიდევ უფრო
მხატვრობიდან, ანიმატორებიდან და
მცდელობა, მაგრამ სწორედ ამ ჯგუფის
გააღვივებს. ამ კინემატოგრაფიულმა
მხატვრული ფილმიდან ანიმაციაში მოდის
დამსახურებით ქართულ ანიმაციაში
შედევრმა საბჭოთა ცენზურის დიდი
დიდი ჯგუფი – შალვა გედევანიშვილი, თემო
შემოვიდა პირობითი გმირი, ადამიანი
აღშფოთება გამოიწვია. ფილმი 1960-იან
მიქაძე, აკაკი ხინთიბიძე, ბორის სტარიკოვსკი,
ნიშანი, შესაბამისი პირობითი გარემოთი,
წლებამდე დააპატიმრეს, ხოლო კოტე
ვახტანგ ბახტაძე , ოთარ ანდრონიკაშვილი,
ამ სკოლისადმი დამახასიათებელი
მიქაბერიძის შემდგომ შემოქმედებით
მიხეილ ჭიაურელი, გაბო ლავრელაშვილი
ლაკონური კინოთხრობით. ამ სხვაგვარმა
ცხოვრებას წერტილი დაუსვეს. საბჭოურ
და კარლო სულაკაური. მათ ნამუშევრებს
ხედვამ, ბუნებრივია, შეცვალა ფონოგრამის
ცენზურას, გარკვეულ შემთხვევებში, შეეძლო
უოლტ დისნეის ანიმაციური სკოლის გავლენა
ხასიათიც. ქართულ ანიმაციაში ეს იყო მეტად
თვალი დაეხუჭა ავტორის კრიტიკულ
ემჩნევათ. მათ შორის უნდა გამოვარჩიოთ
საჭირო სიახლე, და მათ მართლაც შექმნეს
„გამოხტომებზე“, მაგრამ გამორიცხული იყო,
აკაკი ხინთიბიძის ფილმები: „ჩხიკვთა
მშვენიერი ფილმები. გამოვყოფდი მიხეილ
ხელოვანისთვის ეპატიებინათ თავისუფალი,
ქორწილი“, „მტრობა“, „წუნა და წრუწუნა“ და
ბახანოვის ფილმს „რანინა“ – მინიმალური
მხატვრული აზროვნება. შეგახსენებთ,
„ნახევარწიწილა“. ეს ფილმები „ქართული
ხერხებით მიღწეული დიდი სიცოცხლით
რომ სწორედ ამ მხატვრული ფილმით
დისნეის“ სკოლის ნიმუშები გახლავთ.
სავსე ნაწარმოებს. ბონდო შოშიტაიშვილის
იღებს სათავეს ქართული ანიმაცია. კოტე
აკაკი ხინთიბიძე ქართული ლიტერატურის,
ფილმები: „ტუსაღი“, „ალიყური“, „კაცუნები“
მიქაბერიძემ საოცარი ორგანულობით
ფოლკლორის და დისნეის პრინციპების
– ამ ფილმებს აერთიანებს ბონდოსეული
შერწყა ცოცხალი მსახიობისა და ანიმაციური
გამოყენებით ქმნის მომხიბვლელ ფილმებს,
სადა, დახვეწილი თხრობის მანერა,
გმირების ქმედება. თანაც გამოიყენა
რომლებსაც ბავშვებიც და მოზარდებიც
იუმორითა და ზოგჯერ რბილი სარკაზმით
სხვადასხვა სახის ანიმაცია: მოცულობითი,
დღესაც სიამოვნებით უყურებენ. ხინთიბიძის
გაჯერებული. სწორედ ამ მანერამ მიიპყრო
ნახატი და აპლიკაცია. ეს ფილმი, მისი
შემოქმედებისთვის დამახასიათებელია
ფესტივალების ჟიურის ყურადღება და მას
სხვა ღირსებების გარდა, მოწმობს , რომ
ლირიზმი, რბილი იუმორით გაზავებული
დამსახურებული გამარჯვებები მოუტანა.
ნიჭისთვის არ არსებობს არავითარი კანონები
სცენები. ის ხშირად იყენებს ქართულ
განსაკუთრებით აღსანიშნავია – ანესის
და ჩარჩოები, გარდა ერთისა – ხელოვანი
ხალხურ სიმღებს და ცეკვას; დისნეისაგან
ანიმაციურ ფესტივალი და მოსკოვის ნიკე-ს
შემოქმედებით პროცესში სრულიად
განსხვავებით, ნაკლებად მიმართავს გეგებს
ჯილდო. ილო დოიაშვილი არის რეჟისორი,
გულწრფელი უნდა იყოს. წინააღმდეგ
(კომედიურ ილეთებს). მისი ფილმები
რომელიც მუდვივ ძიებაშია, როგორც –
შემთხვევაში, მივიღებთ გაუგებარ,
ქართული კოლორიტის ზეიმია.
დრამატურგიის, ისე გამოსახულებისა
ფორმალურ, გაპრანჭულ მანერულობას,
არ შეიძლება არ შევაჩეროთ ყურადღება
და ანიმაციის თვალსაზრისით. ამავე
75 პერიოდში დაიწყეს მოღვაწეობა გივი და
ზემოთ, ანიმაციის შესაძლებლობის
გოგი კასრაძეებმა, მერაბ სარალიძემ,
გაფართოვებაზე საუბრისას სწორედ ეს
შადიმან ჭავჭავაძემ და ძალიან საინტერესო
იგულისხმებოდა.
ანიმატორმა ოთარ დუმბაძემ. 80-იანი წლების დასაწყისში ქართულ
ბოლო 20 წლის განმავლობაში ჩვენმა ქვეყანამ, ქართულმა ფილმმა და, ბუნებრივია
ანიმაციაში ჩნდება მეოთხე თაობა.
ანიმაციურმაც, რბილად რომ ვთქვათ, დიდი
თბილისის შოთა რუსთაველის სახელობის
რყევები განიცადა. იყო პერიოდი, როდესაც
თეატრისა და კინოს სახელმწიფო
მეგონა, რომ ქართულმა ფილმმა დაამთავრა
ინსტიტუტში კინორეჟისორების თამაზ
არსებობა, მაგრამ ახლა, როდესაც ვხედავ
გომელაურისა და გელა კანდელაკის მიერ
სამხატვრო აკადემიაში (პედაგოგები:
შეიქმნა 5-წლიანი სწავლების პროგრამა
ნანა სამანიშვილი და ილო დოიაშვილი),
სპეციალურად ანიმაციის რეჟისორებისთვის.
თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში
ამ, გარკვეული კუთხით, ექსპერიმენტმა
(პედაგოგები: დავით სიხარულიძე და
(აქამდე ასეთი პროგრამა არ არსებობდა),
ლადო სულაქველიძე), კინოცენტრ
საკმაოდ კარგი შედეგი გამოიღო – 1982
„აფხაზეთში“ (გელა კანდელაკის სახელოსნო)
წელს ქართულ ანიმაციაში მოვიდა ხუთი
ახალგაზრდები როგორი სერიოზულობით
ახალგაზრდა რეჟისორი, რომლებმაც
ეკიდებიან კინოგანათლებას; როდესაც
მოიტანეს ახალი ხედვა და ახალი იდეები.
ცხინვალის გვერდზე, სოფელ ნიქოზში
მიუხედავად იმისა, რომ ისინი ერთ
იხსნება ხელოვნების სკოლა, სადაც ბავშვებს
შემოქმედებით სახელოსნოში აღიზარდნენ,
სხვა საგნებთან ერთად ანიმაციას ასწავლიან;
ხუთივე თავისი საკუთარი ხელწერით
და ბათუმის ანიმაციური საერაშორისო
გამოირჩევა: რეზო გვარლიანი, დათო
ფესტივალი “თოფუზის“ გარდა, იგივე
თაყაიშვილი, ლადო სულაქველიძე, დათო
ნიქოზში, 2011 წლის სექტემბრის თვეში
სიხარულიძე, ლევან ჭყონია. მიუხედავად
ჩატარდება ნიქოზის ანიმაციური ფილმების
სხვადასხვა ხელწერისა, მათ აქვთ ერთი
პირველი საერთაშორისო ფესტივალი, სადაც
საერთო საფუძველი. ისინი ცდილობენ,
მონაწილეობას მიიღებენ ევროპიდან და
ღრმად ჩაწვდნენ თავიანთი გმირების
ა.შ.შ-დან ჩამოსული ხელოვანები; ხოლო
ფსიქოლოგიას, რაც ხშირად არსებული
საქართველო ცოტა ხნის წინათ გახდა Eurim
ანიმაციის კორექციას თხოულობს,
ages სრულუფლებიანი წევრი; როდესაც
ან სულ სხვა გზის პოვნას. მათ შექმნეს
ეროვნული კინოცენტრის ხელშეწყობით,
ფილმები: „მაწანწალა“ , „მონადირე“ რეზო
ქართული დოკუმენტური და მხატვრული
გვარლიანი, „ბატი ტასიკო“, „ბაბაჯანა“,
ფილმები ისევ გამოჩნდა საერთაშორისო
„იაკობ გოგებაშვილის ცხოვრება და
ფესტივალებზე და თანაც წარმატებით;
მოქალაქეობა“ (სრულმეტრაჟიანი
წარმოებაში კი დღეს ისევ არის ანიმაციური
ანიმაციური ფილმი) – დათო სიხარულიძე;
ფილმები: „ნათურა“ დავით კოპალეიშვილი
„პორტრეტი“, “მიწა თავისას მოითხოვს“,
(სტუდია რეალითი), „თეთრი ყვავილი და
“მოდის“ – ლადო სულაქველიძე; “ყორანი“,
თეთრი პეპელა“ მალხაზ კუხიანიძე ( სტუდია
„ჭირი“, „ბაბილინა“, „მოლოდინი“ –
ჯი - ეფ -ემ ), „ბებო“ სანდრო ქათამაშვილი (20
დათო თაყაიშვილი; „ბალთანოზვრი“,
Steps Film), „ორი პეპელა“ ილო დოიაშვილი
„ბობო“ – ლევან ჭყონია. ამ ფილმებით
(არტ პარალელი), დათო სიხარულიძის
მათ გააფართოვეს ანიმციური ფილმის
სრულმეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმი
სპეციფიკის გაგება. გააფართოვეს
„ცრუპენტელა აღმზრდელი“ ვაჟა-ფშაველას
ანიმაციური ფილმის შესაძლებლობები
მიხედვით; როდესაც ვხედავ, რომ კინოცენტრ
და სრულიად ბუნებრივი იყო, რომ
„აფხაზეთში“ მოქმედი კინოსტუდია „კვალი
პროფესიონალების და ფართო
XXI“ იღებს ნახევარსაათიან ნახატ ანიმაციურ
საზოგადოების ყურადღება მიიქციეს.
ფილმს ვან გოგის სულიერი სამყაროს
სწორედ ამის დასტურია კანის ფესტივალზე
შესახებ „უკანასკნელი წერილი“ (რეჟისორი
1986 წელს „ჭირის“ გამარჯვება.
პაატა შენგელია), და იქვე მეც მომეცა
პირადად ჩემთვის დათო თაყაიშვილის
საშუალება, ქართული ხალხური პოეზიის
ფილმებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია
შედევრის მიხედვით გადავიღო 12-წუთიანი
ფილმი „ყორანი“, რომელიც 1981-1982
ნახატი, ანიმაციური ფილმი „ვეფხვი და
წლებში კამერის ქვეშ, ზეთის საღებავით
მოყმე“, და რაც მთავარია, ვხედავ რამდენი
იხატებოდა. ის მნიშვნელოვანია არა ამ
საინტერესო იდეა და პროექტია დაგროვილი
ნოვატორული ტექნიკის გამო, არამედ იმით,
ფილმწარმოებისთვის, ქართული ანიმაციური
რომ ამ ფილმის ყურებით გამოწვეული
კინოს ხვალინდელი დღის მჯერა!
შეგრძნება დიდი პოეტების მიერ შექმნილ მხატვრულ სამყაროსა და სახეებს უტოლდება, და ამას ახერხებს ანიმაცია.
ინდუსტრია და თანამედროვე ტექნოლოგიები
78
"საავტორო" კინო გიორგი კალატოზიშვილი
საავტორო უფლებების დაცვა ძველი საბერძნე
ჩინეთს ოდნავ მაინც რომ ჩამოვრჩეთ, ცოტა ხნის წი
მხოლოდ ლი
ნათ ინტერნეტსივრცის მონიტორინგი დაიწყო. შექმნი
ტერატურული პლაგიატის წინააღმდეგ ბრძოლისას
ლია სპეციალური კომპიუტერული პროგრამა, რომლის
მიმართავდნენ. საინტერესოა, ისიც, რომ ეგვიპტეში
მეშვეობითაც კონტროლდება ყველა ის ვებ-გვერდი,
შექმნილ მნიშვნელოვან ნაწარმოებებს მიაკუთვნ ებ
სადაც თავსდება არალიცენზირებული და მეკობრული
დნენ ღმერთების ქმნილებას, რითაც, ფაქტობრივად,
ით შესაძლებე კინოპროდუქცია. ამ პროგრამის მეშვეობ
ხელშეუხებელს ხდიდნენ მათ შინაარსს და ამ ნაწარ
ლია როგორც ამგვარი ვებ-გვერდების რაოდენობის, ისე
მოებს უკვდავყოფდნენ. როგორც ისტორიკოსები და
თითოეული ასეთი ვებ-გვერდიდან ფილმების ჩამოტ
ხელოვნებათმც ოდნეები წერენ, ეს იყო ნაწარმოების
ისა და ნახვის იდენტიფიცირება. შესაბამისად, უკ ვირთვ
უკვდავების ყველაზე მყარი გარანტია. 1710 წლიდან
ვე არსებობს სრული და სტატისტიკურად სანდო ინფორ
თიდან დაიწყო, რასაც იმხანად
დიდ ბრიტანეთში საავტორო უფლებების დაცვის პრო
მაცია
ექტმა მიიღო კანონის ძალა, რომელიც ცნობილია, რო
დაკავშირებით. „სოფტის“ კარგი მუშაობ ის დასტურია
ინტერნეტიდან
ფილმების
ჩამოტვირთვასთან
განსაკუთრე
ქართულ დომეინზე დარეგისტრირებული მეკობრული
ბულ უფლებას ანიჭებდა ავტორს, გამოეცა ნაწარმოები
ვებ-გვერდების ლიკვიდაცია. ამ სივრცეში ერთადერ
გორც დედოფალი ანას სტატუტი, და ის
14 წლის განმავლობაში. მე-19 საუკუნის დასაწყისში
თი ინტერნეტპორტალი myvideo.ge ფლობს ქართული
საავტორო უფლებას უკვე ლიტერატურისა და ხელოვ
ფილმების ჩვენების ლიცენზიას და უნდა ითქვას, რომ
ნების ნაწარმოებ ების დაცვის ბერნის კონვენცია იცავს.
მათი წყალობით, რეჟისორებს ხშირად იმაზე დიდი
ლიტერატურისა და ხელოვნების ნაწარმოებ ების დაც
აუდიტორია ჰყავთ, ვიდრე offline რეჟიმში. მაგალითად,
ვის ბერნის კონვენციისა და საქართველოს საავტორო
ზოგადად ქართულ მენტალიტეტს უნდა მივაკუთვნოთ
და მომიჯნავე უფლებების შესახებ კანონის თანახმად,
ის ფაქტი, რომ შოთიკო კალანდაძის ეროტიკული შინა
საავტორო და მომიჯნავე უფლებებით დაიცვება იდე
არსის ფილმები პოპულარობით სარგებლობს ინტერ
ის გამოხატვის მხოლოდ ფორმა და არა თვით იდეა.
ნეტმომხმარებლებს შორის. რა თქმა უნდა, აქ ვერავინ
ამ მხრივ, საინტერესოა მოარული ხმა, თითქოს რამ
დაგინახავს, როგორ ყიდულობ პარტნიორთან ერთად
დენიმე წლის წინათ ამერიკაში ერთ-ერთმ ა კონცეპ
ბილეთს მის ოპუსზე – „ფილმში არშესული კადრები“ და
ტუალურმა ხელოვანმა სიჩუმის 1 წუთი დააპატენტა...
„ფილმში არშესული კადრების ექსპოზიცია“, რაც ქართუ
ჩვენთან კი, არათუ სიჩუმეს, საკუთარ საავტორო უფ
ის პრობლემაა და არა შოთიკო კალან ლი საზოგადოებ
ლებებსაც კი ვერ იცავენ ჯეროვნად, რაზეც საქართვე
დაძის. რატომ ეთაკილება ქართვ ელ მაყურებელს კი
ლოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი ნიკა
ნოთეატრში ეროტიკული ხასიათის ფილმზე დასწრ ება?
რურუაც ამახვილებდა ყურადღებას – მისი თქმით, მე
ესეც ქართული სნობიზმია – საჯაროდ, კოკოჩაშვილის
კობრული საქმიანობის ინდექსში ნომერ პირველ ად
რეტროსპექტიულ „დიდ მწვანე ველზე“ წასვლა უფრო
გილზე ვართ, და ამ მხრივ, ჩინეთსაც კი ვუსწრებთ.
მოდურია, ვიდრე კალანდაძის ტრილოგიაზე... თუმცა,
79
80
ფარისევლობა უკუვაგდოთ და თამამად ვთქვათ, რომ
ვებ-გვ ერდები კანონითაც იკრძალება. საქართველოში
myvideo.ge-დან შოთიკო კალანდაძის ფილმები – 16,709-
მოქმედებს კანონი ადმინისტრ აციულ სამართალდარ
ჯერ, მერაბ კოკოჩაშვილის „დიდი მწვანე ველი“ კი მხო
ღვევათა შესახებ, რომელიც ითვალისწინებს პასუხის
ლოდ 3-ჯერ გადაიწერეს. ასე რომ, ბილ გეითსის სიტყვე
მგებლობას; კონკრეტულად კი საავტორო უფლების
ბი, – თუ თქვენ არ ხართ ინტერნეტში, ესე იგი, თქვენ არ
დარღვ ევისთვის – პირველ ჯერზე ჯარიმას 500 ლარის
ხართ ბიზნესშიო, – მალამოდ მოედ ება კალანდაძეს – ის
ეჯერ – 3000-დან 5000 ლარამდე. ოდენობით, და მეორ
კინობიზნესშია და საკმაოდ რეიტინგულიც აღმოჩნდა.
ვინც ამ კანონს არ ემორჩილება, ის ემორჩილება კა
ინტერნეტი დიდი ძალააცაა და დიდი შემოსავლის წყა
ნონზომიერებას – ვებ-გვერდი უბრალოდ ითიშება! არ
რო. ეს რომ არ იყოს, აშშ-ს იმიგრაციისა და საბაჟო პო
სებობს გამოსავალი – ზოგი მეკობრე საკუთარ ვებ-სივრ
ლიცია 2011 წლის ივლისში არ მოითხოვდა მსოფლიოს
ცეში არალეგალური ფილმების პორტალების ბმულებს
სხვადასხვა ქვეყნის ხელმძღვანელობისგან .com და .net
განათავსებს. საქართვ ელოს კანონში საავტორო უფლე
დომეინზე დარეგისტრირებული ვებ-გვერდების იმ ავტო
ბების შესახებ არსად არის გაწერილი მსგავსი პუნქტი,
რების ექსტრადიციას შტატებში, რომლებიც არღვევენ
ის ხელშემწყობ რომელიც, ფაქტობრივად, დანაშაულ
ამერიკაში არსებულ და მოქმედ კანონს საავტორო უფ
ად შეიძლება მივიჩნიოთ. თუმცა ამის დარე გარემოებ
ლებების შესახებ; იმისდა მიუხედავად, თუ სად არის გან
გულირებას უფრო განვითარებული ქვეყნებიც კი ვერ
თავსებული მათი სერვერები; მით უმეტეს, რომ ვირჯინიის
ახერხებენ.
შტატში განთავსებული სატელეკომუნიკაციო კომპანია
მაგალითად, 2010 წლის თებერვალში დიდ ბრიტა
Verisign-ის მეშვეობ ით, ამ დომეინზე დარეგისტრირებული
ნეთში მოქმედმა ინტერნეტგვერდმ ა TV-Links მოიგო სა
ვებ-გვ ერდები მთელ მსოფლიოს უკავშრდება, და ასე კი
სამართლო პროცესი არალეგალური მულტიმედიურ ი
დევ უფრო ადვილი ხდება არალეგალური და არალიცენ
მასალების ბმულების განთავსებაზე. მთელ მსოფლიოში
ზირებული კონტენტის მქონე ვებ-გვერდების კონტროლი.
სამართლიანად თვლიან, რომ ბმულის განთავსება ვერ
აშშ-ს ძალოვნები ებრძვიან არა მხოლოდ მეკობრული
ჩაითვლება უკანონობად, მიუხედავად იმისა, რომ მისი
პროდუქციის გამავრცელებლებს, არამედ იმათაც, ვინც
პოპულარიზაცია ხელს უწყობს ინტერნეტში არალეგა
ინტერნეტში უკანონოდ, არალეგალურად ატვირთულ
ლურად განთავსებული მასალების მოხმარებას; ისევე,
მასალებზე შესაბამის ბმულებს ათავსებს. GE დომეინზე
როგორც – ფილმის აფიშის, ან სატელევიზიო გადაცემის
განთავსებულ მეკობრულ ვებ-გვერდებზე გამოცხადებუ
ანონსის განთავსება არ შეიძლება ჩაითვალოს კანონ
ლი ნადირობის შედეგად ქართველი მეკობრეები, ცხა
დარღვევად. ამასთან დაკავშირებით შეიძლება გავიხსე
დია, სხვა ქვეყნების კურთხეულ მიწებს აითვისებენ (COM
ნოთ ცნობილი მწერლის, პაულ ო კოელიოს კომენტარი
და NET დომეინ ებს), მაგრამ აუცილებლად უნდა გაით
ბმულების განთავსებაზე, რითაც კოელიომ სოციალ ურ
ვალისწინონ ამერიკის შეერთებული შტატების შეგონება:
ია სხვა ქსელის ქსელ MySpace-ს ანტირეკლამაც კი გაუწ
„კანონი მკაცრია, მაგრამ სამართლიანი!“ სხვა ქვეყნების
სასარგებლოდ. „როდესაც ჩემი პირადი გვერდი მქონ
მოქალაქეებ ისთვისაც.
და სოციალ ურ გვერდზე MySpace, – წერს პაულ ო კოე
ავტორთა უფლებების დაცვის ასოციაციის თავმჯდო
ლიო, – ფრენკ სინატრას სიმღერა Fly me to the moon ჩემი
მარის, გიგა კობალაძის თქმით, დაწყებულია ღონის
ალა. ვინ წაშალა სიმღერა? პასუხი პროფილიდან წაიშ
ძიებები, რომლებიც ემსახურება ამ არალეგალური და
მარტივია – ეს გააკეთა სიხარბემ და უვიცობამ. სიხარ
არალიცენზირებული პროდუქციის აღმოფხვრას. ჩვენ
ბემ, რომელსაც არ ესმის, რომ სამყარო შეიცვალა; უვი
მივმართეთ სახელმწ იფო სტრუქტურებს და ინტერნეტ
ცობამ, რომელიც თვლის, რომ ადამიანი აღარ იყიდის
პროვაიდერებს, – ამბობს კობალაძე, – და ისინი, ჩვენი
სიმღერას, თუკი ის ხელმისაწვდომია უფასოდ.
თხოვნის საფუძველზე, აქტიურად კეტავენ ვებ-ვერდებს,
კოელ იოს კვალდაკვალ გიგა კობალაძესთან, საავტო
რომელზეც ეს პროდუქცია არის განთავსებული. ასეთი
იის თავმჯდ ომარესთან რო უფლების დაცვის ასოციაც
81
ახლა უკვე სხვა კონტინენტიდანაც თითის ქნევით გვაფრთხილებენ, – უფასო ყველი მხოლოდ ხაფანგშიაო!
საუბ არში ვახსენე, – „ვთქვათ, ვიყიდე ლიცენზირებული
ლი – მეფეა! მაგრამ, როგორც ამერიკელები ამბობენ, the
DVD, მაგრამ მისი საჯარო და უფასო დემონსტ რირება
client is always right if it’s the right client; და ამ კონტექსტ ში
გავმართე დისკუსიისთვის სადმე ახალგაზრდულ ბანაკ
მახსენდება მეკობრული პროდუქციის წინააღმდ ეგ წა
ში“? მიპასუხა, – „DVD, რომელიც ლიცენზირებულად იყი
მოწყებული კამპანია, ამავე პათეტიკური სახელწოდების
დება, ის იყიდება მხოლოდ პირადი მოხმარებისთვის. იმ
მქონე ლოზუნგით – „არ მოიპარო!“, რომელიც ბიბლიურ
შემთხვევაში, თუ თქვენ შეიძინეთ ასეთი სახის პროდუქტი
შეგონებას უფრო ჰგავდა, ვიდრე მომხმარებელზე გათვ
და ავრცელებთ მას საჯაროდ, საზღაურ ის გარეშე, ან მის
ლილ მოწოდებას. ვფიქრობ, თვითშეზღუდვის მოტივაცია
სანაცვლოდ, ვალდებული ხართ, გადაიხადოთ საჯარო
ძალიან დაბალია, ერთი ბანალური მიზეზის გამო – უფასო
გავრცელებისთვის დაწესებული საავტორო ჰონორარი.
პროდუქციის მომხმ არებელი ამქვ ეყნად ყოველთვ ის მეტი
ეს არის პირდაპირ მითითებული როგორც ჩვენს კანონში,
იქნება, ვიდრე გადახდისუნარიან ი და კანონმორჩილი
ისე ევროპულ კანონმდებლობაში.“ ვეთანხმები, მაგრამ
მომხმარებელი. მაგრამ, უფასო ყველი მხოლოდ ხაფან
კრიზისულ კომუნიკაციებში არსებობს შემთხვევა, როდე
გშია! ამიტომ, კინემატოგრაფისტები გვაფრთხილებენ,
საც აკრძალვებმა მოსარჩელე უფრო აზარალეს, ვიდრე
– არ „იკრისო“, ლიცენზირებული პროდუქტი გასინჯეო...
ბრალდებული. მაგალითად, ამერიკის კომპოზიტორთა,
ინტერნეტში დადებულ ქართულ „ყველს“ კბილს ვერ ვუ
ავტორთა და გამომცემელთა ასოციაცია (ASCAP) თავის
სინჯავ, მაგრამ თანამედროვე ქართული ფილმების ტრე
დროზე გოგონა-სკაუტებს დაუპირისპირდა იმის გამო,
ილერებიდან გამომდინარე, უნდა ვთქვა ისიც, რომ ამ
რომ ისინი კოცონის ირგვ ლივ შეკრებილნი მღეროდნენ
მახეში თავს არ გავყოფ, თუნდაც იმიტომ, რომ საცდელი
და უკრავდნენ ამ ასოციაც იაში გაწევრიანებული ავტორე
თაგვის ფუნქცია არ შევიძინო.
ებს და არ იხდიდნენ შესაბამის საფასურს. ბის ნაწარმოებ
საქართველოში საავტორო უფლება დაცულია ავტო
ასოციაციის პოზიცია იყო მკაფიო და გასაგები – ავტორთა
რის სიცოცხლეში და მისი გარდაცვალებიდან 70 წლის
ია იყო მცირე ბიზნესის წარ და გამომცემელთა ასოციაც
განმავლობაში. ჩვენი მინუსია კანონების არცოდნა. ასე
მომადგენელთა კავშირი, რომლებიც იმსახურებენ მათი
რომ არ იყოს, გიორგი ლიფონავას არ მოუწ ევდა ფილ
შრომის დაფასებას. სხგვარად რომ ვთქვათ, ასოციაციის
მის „ჭამა და სექსი“ საუნდტრეკიდან დები იშხნელების
მესიჯი იყო „სიმღერა ჩვენი საარსებო წყაროა.“ თუმცა ყო
იმ სიმღერების ამოღება, რომელშიც იშხნელების შთა
ველივე ამან ბუმერანგის ეფექტი იქონია და საზოგადოე
მომავლებმა, ჰონორარის სახით, 2 ათასი ლარი მო
ო, – „ფული უფრო მნიშვნ ელო ბამ სულ სხვა მესიჯი მიიღ
აბით ითხოვეს. ყველაზე ცუდია, როდესაც ქვეყნის მასშტ
ვანია, ვიდრე გოგონა-სკაუტების და, ესე იგი, ზოგადად,
მოქმედი 8 კინოთეატრი ვერ უზრუნველყოფს ისეთ შემო
ამერიკელი ახალგაზრდ ობის ერთობა“. ამის შემდეგ
სავალს, რომლის ფონზეც, 2 ათასი ლარი მწირი გადა
ასოციაციას მედიამაც შეუტ ია, კერძოდ ავტორიტეტულმა
სახადია იშხნ ელების კომპოზიციებში. ვფიქრობ, ორივემ
და ძლევამოსილმა Wall Street Journal-მა. საზოგადოების
იზარალა – ლიფონავამაც და იშხნელების შთამომავ
უკმაყოფილება იმდენად მოულოდნელი და მძაფრი აღ
ლებმაც, როდესაც ფილმიდან „ჭამა და სექსი“ გაქრა
მოჩნდა ასოციაციისთვის, რომ მან მალევე გამოიტ ანა
ცნობილი მუსიკალური კომპოზიციები. მაგრამ ეს არის
სარჩელი სასამართლ ოდან და სკაუტებს სიმღერისა და
რეალ ობა და ქართული კინოს მომავალი, რომელსაც
მუსიკის შესრულების უფლება დართო. მორალი? საავ
ული მოუწევს. მახსოვს დრო, აწი კანონიერი გზით სიარ
ტორო უფლებების დაცვა ფაქიზი თემაა და მისი კანო
როდესაც სტუდენტური ფილმების ფესტივალის ატმოს
ი დაცვაც კი დანაღმულ ნიადაგზე სიარულს ჰგავს. ნიერ
ავდა პლაგიატით და საავტორო უფ ფერო ლამის სუნთქ
არ ვიცი, რა და როგორ ხდება საქართვ ელოში, მაგრამ
ლებების დარღვევით. ეს დრო დასრულდა. ახლა უკვე
ზემოხსენებული მიზეზის გამო, მთელი მსოფლიოს მას
სხვა კონტინენტიდანაც თითის ქნევით გვაფრთხილებენ,
შტაბით უკვე კანონიერი ავტორები აგებენ სასამართლო
– უფასო ყველი მხოლოდ ხაფანგშიაო!
პროცესებს მომხმარებლებთან... მოკლედ, მომხმარებე
82
PRODUCT PLACEMENT მუხრუჭი ან წინსვლა გიორგი კალატოზიშვილი
კამათი იმის შესახებ, რომ საბჭოთა ეპოქის ფილ
რეკლამის შესახებ საქართველოს კანონის მე-5 მუხ
მებშიც ხდებოდა Product Placement-ის განთავსება
ლის პირველი პუნქტით „არასარეკლამო ვიდეო, აუდიო
და, შესაბამისად, არც ისაა ტრაგიკული, თუკი ფარული
და კინოპროდუქციაში, აგრეთვე ბეჭდვით გამოცემებში
რეკლამის ეს სახეობა თანამედროვე ქართულ ფილმებ
არებელთა ყურადღების აკრძალულია რეკლამის მომხმ
შიც დაიმკვიდრებს თავის ადგილს, ისეთივე უსაფუძვ
ერთდროულ ი აქცენტირება საქონლის კონკრეტულ მარ
ლოა, როგორც, მაგალითად, იმაზე საუბ არი, რომ ბიბლი
კაზე (მოდელზე, არტიკულზე), დამამზადებელზე, შემს
ურმა ადამმა ვაშლის ჩაკბეჩით Apple-ის Product Placement
რულებელზე ან გამყიდველზე, იმ წინასწარი მითითების
განათავსა ისტორიაში და უკვდავყო ის, როგორც სამყა
გარეშე, რომ ეს არის რეკლამა.“ ცხადია, აქ არსად ჩანს
როს შეცნობის სიმბოლო. იმ გამონაკლისის გარდა, რო
Product Placement და მისი, როგორც ფარული რეკლამის
დესაც რიაზანოვის კინოკომედიაშ ი „სამსახურეობრივი
დეფინიცია, რაც ხელს აძლევს რეჟისორებს და კომპანი
რომანი“ ალისა ფრეინდლიხის პერსონაჟი ვერბალურად
ებს ფილმის სიუჟეტის დრამატურგიულ ქარგაში მოაქცი
აპიარებს „ხვანჭკარას“ და „ბორჯომს“, საბჭოთა ეპოქის
ონ პროდუქტები და სერვისები. Product Placement-ის უპი
კინოში თითქმის შეუძლებელი იყო ისეთი პროდუქციის
რატესობა ისაა, რომ ის ორგანულად ერწყმის ფილმის
რეკლამირება, რომელიც საბჭოთა ობივატელისთვ ის
სიუჟეტს. ამიტომ მისი გამოჩენა არ იწვევს მაყურებლის
ხელმიუწვდომელი იქნებოდა. ამიტომ, სწორად მიიჩნე
გაღიზიანებას, ან იმ ბარიერების აღმართვას, რომე
ვენ, რომ დეფიციტური და იმპორტული პროდუქციის რეკ
ლიც აქვეითებს ტრადიციული რეკლამის მიმღებლობას.
ლამირება მხოლოდ ბოჰემური, შეძლებული ცხოვრების
ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, თუ პერსონაჟი ვერ
პროპაგანდას გულისხმობდა.
ახდენს გარეგნულ იდენტიფიცირებას მის რჩეულ გმირ თან, ან პერსონაჟთან, ის ცდილობს, მოირგოს ის ატრი
Product Placement-ის ისტორია უკავშირდება 1929 წელს
ბუტიკა, რომელიც ქმნის გმირის იმიჯს (ესათუის ნივთი
(„დიდი დეპრესიის“ დროს), ეკრანებზე ანიმაციურ ი
და ა.შ.). ამიტომ პერსონაჟების მხრიდან ამათუიმ ბრენ
ფილმ „პაპაის“ გამოჩენას, რომელშიც თითქმის მთელი
დისადმი გამოხატული ლოიალობა ნიშნავს იმას, რომ
მოქმედების განმავლობაში რეკლამირებას უწევდნ ენ
კინომაყურებელიც ამ პროცესის მონაწილე ხდება. შე
ფირმა Spinash Can-ის წარმოების ისპანახს. დანამდვი
საბამისად, იმასაც უნდა ვაცნობიერებდეთ, რომ Product
ლებით ცნობილია, რომ ამ ანიმაციური ფილმის შემდეგ
Placement არის არა კინოხელოვნების, არამედ – მარკე
ე ისპანახის მოხმარება მთელი ამერიკის ტერიტორიაზ
ტინგისა და გაყიდვების დინამიკური პროცესი, რითაც
30%-ით გაიზ არდა. ისპანახის ჭამის შემდეგ მეზღვაურ
მაყურებელზე ხდება ზემოქმედება შემდგომში ამათუიმ
პაპაის არაადამიანური ძალა ეძლეოდა და ამარცხებ
პროდუქტის ყიდვის მოტივაციის გაზრდის მიზნით. ბუ
მეტოქეს. შესაბამისად, ეს ფილმი ხელს უწყობდა
ნებრივია, ამით პირდაპირ მივანიშნებთ მაყურებლის
ვაჭრობას, ჯანსაღი ცხოვრების პროპაგანდას და არა –
დაუცველობასა და პირიქით, მისი დაცვის შესაბამისი
ანიმაციის განვითარებას. „დიდი დეპრესიის“ დროს მა
მექანიზმების შემუშავების აუცილებლობაზე, როგორიც
ყურებელს აცნობდნენ იაფფასიანი ისპანახის უნიკალურ
მსოფლიოს რიგ ქვეყნებში – სამაუწყებლო კომპანიებს
თვისებებს და ფინანსური სიდუხჭირის ჟამს მომხმ არებ
(ბრიტანეთში 2011 წელს მიღებული კანონის მიხედვით,
ლებში მისი შეძენის მოტივაციას ზრდიდნენ.
სამაუწყებლო კომპანიები ვალდებულნი არიან, სატელე
და
83
84
ვიზიო შოუში, სერიალსა თუ გადაცემაში განთავსებული
ქართველი რეჟისორები ვერ ახერხებენ. სიმართლ ე
Product Placement-ის წინ და უშუალ ოდ მისი დემონსტრი
ითქვას, ნამდვილად არ მახსოვს, ქართულ ფილმებში
რების დროს დაურთონ ნიშანი, რომელიც მიუთითებს
რომ აღინიშნებოდეს რეკლამის დამკვ ეთთა ვინაობა,
მაყურებელს, რომ ეს არის ფარული რეკლამა).
მაგრამ ფილმის შექმნის პროცესში მათი თანამონა წილეობა ხანდახან ძალადობას ჰგავს. ამ მხრივ, ქარ
ირაკლი ჩხიკვაძე, რეჟისორი: „ქართული Product Place
თველი რეჟისორი გიგა აგლაძე იმავე მახეში გაება,
ment, ისევე როგორც ქართული კინო, რეკლამა და ქარ
როგორშიც ჰოლივუდელი ლი ტამაჰორი, რომლის
თული კინოკრიტიკა, ნელ-ნელა ვითარდება. პლეისმენ
სახელგანთქმულ ფილმს Die another day (ე.წ. ბონდი
ტის პრობლემა, სხვათა შორის, ყველა ქვეყნის ბაზარს
ანას სერიიდან), Product Placement-ის სიჭარბის გამო,
ეხება. მაგალითად, თუ გახსოვს რიაზ ანოვის ფილმში
მარკეტოლოგებმა Buy another day (იყიდე სხვა დროს)
„ბედის ირონია 2“ იყო „ბილაინის“ ძალიან „მძიმე“ პლე
უწოდეს. აგლაძის ფილმმა „გოგონა სლაიდ იდან“ რეა
ისმენტი, რაც, რეალურად, „ბილაინის“ მოთხოვნა იყო,
ლურად აჩვენა და დაარწმუნა მაყურებელი იმაში, რომ
მაგრამ საბოლოოდ ისევ „ბილაინი“ დარჩა ამით უკ
ფილმი დიდი სარეკლამო რგოლია და არა სრულ
მაყოფილო. ანუ საქმე გვაქვს პარადოქსთ ან – თავად
მეტრაჟიანი (თუ გნებავთ სრულფასოვანი) მხატვრული
კომპანიები ითხოვენ საკმაოდ ვულგარულ პლეისმენტს,
ფილმი. მაგრამ, აქ მთავარი მაინც ის არის, რომ ქარ
ომში თავად არ მოსწონთ. მაგრამ, როგორც რაც შემდგ
თველ რეჟისორებსს ჩიხში, ისევ და ისევ, სპონსორები
ზემოთ აღვნ იშნე, სიტუაცია პროგრესისკენ მიდის. მარ
აქცევენ და მათ უჭირთ ლავირება.
კეტინგი კი საკმაოდ რთული განხრაა, განსაკუთრებით კინოში. სამწუხარო გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ თუ
Product Placement-ის რამდენიმე სახეობ ას გამოყოფენ:
გააკ ეთებ ვულგარულ Product Placement-ს, თვითონ არი
ვიზუალური Product Placement, როდესაც მაყურებელ
ან უკმაყოფილონი, განათავსებ დოზირებულად – გა
ახოს, მა ესათუის პროდუქტი შეიძლება ეკრანზე დაინ
ნიცდიან იმას, რომ ბრენდი კარგად არ ჩანდა და მისი
ან პოზიციონირებულმა ბრენდმა ცალკეულ კადრში
პოზიციონირება ვერ მოახერხა რეჟისორმა. მაგრამ მინ
გაიელვოს; ვერბალური, რომელშიც გამოყოფენ ასე
და გამოვარჩიო „ნატახტარი", რომელმაც ჩემს ფილმში
ვე აუდიალურს – პერსონაჟი შეიძლება ახსენებდეს
„გული+“ უარი თქვა ბილბორდებზე, ტიტრებსა და სხვა
ად, ან მაყურებელი ცნობდეს ამავე ბრენდს სიტყვიერ
სარეკლამო საშუალებებში თავის ლოგოს გამოჩენაზე,
ბრენდს მისთვის დამახასიათებელი სპეციფიკური ხმით
რაც ძალიან სწორი და პროგრესული სტრატეგიაა. სად
(როგორც ეს ხდება Zippo-ს სანთებელას შემთხვევაში);
გინახავს, მაგალითად, ამერიკულ ფილმში „კოკა-კოლა"
ოდ გა და მესამე, ეს არის კინესთეტიკური – ანუ უშუალ
წარმოგიდგენთ“?!“
მოყენებაში, ქმედებაში ბრენდის ძლიერი და ფუნქც იო ნალური მხარეების ჩვენება. არ ვიცი, რატომ ხდება ისე,
სამაგიერ ოდ ევროპულ კინოში უფრო მტკივნეულად
რომ ქართვ ელ დამკვეთს ძირითადად ვერბალური, ან
განიცდიან მარკეტინგული კომუნიკაციების ინტეგრირე
ვიზუალური Product Placement ხიბლავს, მაგრამ, ამ მავნე
აში, და ალმოდოვარი, რომელიც ბას ფილმის წარმოებ
მიდრეკილების გამო, ისინი მაყურებელს ტრადიციულ
ასე თუ ისე კომპრომისზე მიდის დამკვ ეთთან, ფილმე
რეკლამას სთავაზობენ. ამის ბანალური მიზეზი ის არის,
ბის ტიტრებში პირდაპირ უთითებს მსხვილი შრიფტით
რომ Product Placement-ის ცნობადობა და მისი სპეციფი
Product Placement-ის დამკვეთის ვინაობასა და რაო
კის ცოდნა ძალზედ დაბალია როგორც რეჟისორებში,
დენობას. ეს არის რეჟისორის მცდელობა, იყოს გულ
ისე რეკლამის დამკვეთში, რომელსაც არ იზიდავს შიდა
წრფელი მაყურებლის მიმართ, რასაც, სამწუხაროდ,
კინობაზარი.
85 გიორგი ლიფონავა, რეჟისორი: „თითქმის არ არსე
შემთხვევაში კი, ფილმის სასიცოცხლო ციკლი ხანდა
ბობს ქართული კომპანია, რომლის ბიუჯეტშიც გათვა
ხან მისი პრემიერით იწყება და სრულდება. შესაბამისად,
ლისწინებული იქნებოდა Product Placement. უბრალოდ
კინოსადმი დაბალი ინტერესი განპირობებულია მისი
არ თვლიან ამას მნიშვნელოვნად – იმდენად პატარაა
არარენტაბელურობით და, ამის გათვალისწინებით, ბევ
ბაზარი, რომ პროდუქტის რეკლამირებისთვის პლე
რი კარგი რეჟისორისა თუ პროდუსერის პოტენციალის
ისმენტი არაეფექტურია. ამიტომ, ქართულ ფილმებში
ტელევიზიაში, საკუთრივ სატელევიზიო სერიალებში და
Product Placement-ის განთავსება ძირითადად პირადი
ხარჯვ ა სავსებით კანონზომიერია.
ნაცნობობის, ან რომელიმე სუბიექტის კეთილგანწყობის ე ხდება. ჩვენ ყოველთვის ვცდილობდით ამ სა ხარჯზ
ალულია ტელევიზიით ცნობილია, რომ ამერიკაში აკრძ
კითხისადმი ისეთი შემოქმედებითი მიდგომა გვეპოვნა,
ალკოჰოლური სასმელებისა და სიგარეტის რეკლამირე
რომ Product Placement-ს ფილმი არ გაეფუჭებინა. მაგა
ისთვის, საკუთარი ბა, რაც ბუნებრივი ბიძგი იყო კომპანიებ
ლითად, ფილმში „ჭამა და სექსი“ „ეკოფუდის“ მაწვნის
სარეკლამო კამპანიები Product Placement-ის მეშვეობით
ქილაში ყვავილი ჩავრგეთ და ამრიგად მივანიჭეთ ამ
დიდ ეკრანზე გადაეტანათ. საქართველოში ეს არ იმუშა
ბრენდს მხატვრული და ყოფითი დატვირთვა. შესაბამი
ვებს, ყოველ შემთხვევაში – ჯერ... მით უმეტეს, რომ, პარ
სად, სირთულეები დამკვეთის მხრიდან არ შეგვქ მნია –
ლამენტის დადგენილებით, ტელეეთერში სარეკლამო
პირიქით, კმაყოფილები დარჩნენ.“
დროის მოცულობა ლამის გაორმაგდა, რაც კომპანიებს ხელს აძლევთ აწარმოონ სარეკლამო კამპანია ლამის
გიორგი ლიფონავა სწორი მიმართულებით სვამს აქ
24 საათის განმავლობაში. დღეს ქართული კომპანიებ ი
ცენტებს. შიდა კინობაზრის სიმწირის გამო, რეჟისორებს
(ისევე როგორც ამას აკეთებდნენ თავის დროზე რუსული
ი Product უწევთ კომპანიების დარწმუნება, რომ ფილმშ
კომპანიები – 95 წლის ეკონომიკური კრიზისიდან მოყო
Placement-ის განთავსება მათთვის ხელსაყრელი და
ლებული) აქცენტს აკეთებენ და ფსონს დებენ სერიალებ
მომგებიანია. თუმცა 8 კინოთეატრის არსებობის ფონ
ზე და არა მხატვრულ სრულმეტრაჟიან ფილმებზე. ამის
ზე, ეს ანონსირებული წარმატება ყალბი ავანსირების
დასტურია სერიალი „შუა ქალაქში“, რომელშიც იმაზე მე
ხასიათს იძენს. სხვა საქმეა უცხოური კინობაზარი, რო
ტი Product Placement-ია, ვიდრე ყველა თანამედროვე ქარ
მელზეც ეკრანულ დროს თავად კომპანიები იძენენ და
თულ ფილმში ერთად.
როულად რამდენიმე ეკრანულ დროზე ვაჭრობა ერთდ
ელი რეჟისორებისადმი ამ წერილს შეიძლება ქართვ
კომპანიას შორის იმართება. Product Placement ძალიან
გზავნილიც კი ვუწოდო. ნუ ივიწყებენ, რომ მათგან ეკრა
გრძელვადიანი ეფექტის მქონე რამ არის და ამას ამტკი
ეს დამკვეთი იძენს; ნურც იმას, რომ ნულ დროსა და სივრც
ცებს უშუალოდ ფილმის სასიცოცხლო ციკლის პროცესი,
ერში განთავსებუ Product Placement-ის ტარიფი ტელეეთ
რომელიც მოლაპარაკების დროს გარკვეულწილად არ
ლი რეკლამის ტარიფზე დაბალია! ისიც ახსოვდეთ, რომ
გუმენტად უნდა იქცეს რეჟისორისთვ ის: პრემიერა კინო
დიდება წარმავალია – ამათუიმ ფილმში გაელვებული
ეკრანზე და შიდა ბაზარზე ფილმის გაქირავება; შემდეგ
ბრენდი შეიძლება წარსულს ჩაბარდეს (XXI საუკუნის ამე
ფილმის გაქირავება მთელ მსოფლიოში; შემდეგ სატე
რიკაში შექმნილი ეკონომიკური კრიზისის ფონზე ეს ნათ
ლევიზო ჩვენებები და სხვადასხვა ტელეკომპანიისთვის
ლად გამოჩნდა), მაგრამ დარჩება ფილმი, რომელსაც
ტრანსლირების უფლების გადაცემა; ამის შემდეგ ფილ
მაყურებელი სულ სხვა კრიტერიუმებით შეაფასებს.
მის ჩაწერა DVD-ზე და სხვა მატარებლებზე... მაგრამ ზე მოაღნიშნული დინამიკით ეს პროცესი მიმდინარეობს მხოლოდ განვითარებულ ქვეყნებში. საქართველოს
კომპეტენტურობა. სამართლიანობა. სანდოობა გოჩა ჟორჟოლიანი
სახით კინოწარმოებაზე გამოიყოფა, კონკურსების გზით განაწილდეს და საუკეთესოთა შორის საუკ ეთესოებს პროექტების რეალიზაციის საშუალება მიეცეთ.
კომპეტენტურობა კომისიის კომპეტენტურობა მნიშვნელოვანი ჯაჭვია გა დაწყვეტილების მიღების პროცესში, რადგან მხოლოდ მაღალი პროფესიული ნიშნით შერჩეულ ადამიანებს შეუძლიათ არგუმენტირებული და დამაჯერებელი შეხე
საქართველოს კინემატოგრაფიის ეროვნული ცენტრის
დულებები გამოთქვან, მაღალი მხატვრული ფასეულო
მთავარი მიზანი კინოწარმოებისა და ზოგადად კინო
ბებით იხელმძღვანელონ და თანამედროვე მსოფლიო
ინდუსტრიის განვითარების ხელშეწყობაა. მის მიერ გა
კინოინდუსტრიაში მიმდინარე ტენდენციების ადეკვატუ
მოცხადებული კონკურსები მნიშვნელოვანი რგოლია ამ
რები იყვნენ.
მიზნის განხორციელების გზაზე.
კომისიის წევრების მიერ პროექტების გაცნობის შემ
კინოცენტრი ადმინისტრირებას უწევს კომისიის საქ
დეგ დაწერილი დასკვნები და მინიჭებული ქულები მკა
მიან ობას, ორგანიზებას უწევს კონკურსების ჩატარე
ფიოდ უნდა ასახავდეს მათ შეხედულებებსა და მოსაზ
ბას, უზრუნველჰყოფს კომისიის წევრთა შეკრებასა და
რებებს ამათუიმ პროექტის ავკარგიანობის თაობაზე.
მათთვის სამუშაო პირობების შექმნას. ასევე, ეხმარება
დღეს დარწმუნებით შეიძლება თქმა, რომ კინოცენტ
კინომწარმოებლებს კომისიის წევრებთან წარსადგენი
რის მიერ გამოცხადებულ კონკურსებში კომისიის წევ
პროექტების კვალიფიციურად შედგენისა და მომზადე
რები ზემოთ ჩამოთვლილი კრიტერიუმებით შეირჩევი
ბის პროცესში.
ან. მათი პროფესიული კვალიფიკაცია დავის საგანი არ
მნიშვნელოვანად გვეჩვენება კინოცენტრის მიერ გა
არის. მათ ირჩევენ კინომცოდნეებიდან, რეჟისორები
მოცხადებული კონკურსების შედეგად კომისიის წევრე
დან, ოპერატორებიდან, სცენარისტებიდან, პროდუსე
ბის მიერ კომპეტენტური გადაწყვეტილების მიღება, რო
რებიდან.
მელიც სამართლიანი იქნება მონაწილეთა მიმართ და საზოგადოებაში ნდობას დაიმსახურებს.
ცალკე აღნიშვნის ღირსია, რომ თითოეული მათგანი აქტიურადაა ჩართული კინო სფეროში მიმდინარე პრო
ეს სამი ფაქტორი – კომპეტენტურობა, სამართლიან ო
ცესებში. მათ შორის არიან ახალგაზრდაც და გამოცდი
ბა და სანდოობა უზრუნველჰყოფს კინოცენტრის მიერ
ლების მქონე, ასაკოვანი ადამიანები. ეს კი პროექტების
ებუ ჩატარებული კონურსების შედეგად ისეთი გამარჯვ
განხილვისას, გამოცდილებისა და ახალი მიდგომების
ლი პროექტების დაფინასებას, რომლებიც მაღალმხატ
ურთიერთგაცვლის საშუალებას იძლევა.
ვრული ღირებულებების კინონაწარმოებების შექმნ ას შეუწყობს ხელს. ქართული კინოს მიმართ საზოგადოების ინტერესი დი
კიდევ ერთი პრინციპული მიდგომა – კინოცენტრი არ ცდილობს კომისიის გადაწყვეტილება კონსენსუსს დაე ფუძნოს და რამენაირი შეთანხმების საგანი გახდეს; პი
დია, რაც განპირობებულია არა მარტო ისტორიული გა
რიქით, გვეჩვენება, რომ გადაწყვეტილებები კომპეტენ
მოცდილებით, არამედ სურვილით, რომ ქართვ ელმა
ტური კამათისა და სჯა-ბაასის შედეგად მიიღება.
კინომწარმოებლებმა ისეთივე ხარისხიან ი პროდუქტი შექმნან, როგორსაც სხვა ცივილიზებული ქვეყნები ქმნიან.
სამართლიანობა
სამწუხაროდ, კერძო ინვესტიციების სიმწირე, სახელმ წიფოს მხრიდან არასაკმარისი დაფინანსება ამ მიზნის
საზოგადოებრივი სიკეთის განაწილებისას კონკურსში
მიღწევას დაბრკოლებას უქმნის. ამიტომ, პრინციპულად
მონაწილე კინომწარმოებლებს სამართლიანობის განც
მნიშვნელოვანია, რომ თანხები, რომლებიც სუბსიდიის
და უნდა დარჩეთ, მიუხედავად იმისა, თუ რა შეფასებას
მიიღებს მათი პროექტი. კონკურსში მონაწილეებს თა
ბისადმი მაღალ პასუხისმგებლობას. კომისიის წევრე
ნაბარი პირობები და საკუთარი შესაძლებლობების მაქ
ბის გადაწყვეტილებები და კინომწარმოებლების მიერ
სიმალურად წარმოჩენის საშუალება უნდა მიეცეთ. მათ
განხორციელებული პროექტები საზოგადოების, ქვეყნის
უნდა შეეძლოთ პროექტის წარდგინება, დაცვა და კო
კულტურულ გამდიდრებას უნდა ემსახურებოდეს.
მისიის წევრების მიერ დასმულ კითხვებზე ამომწურავი
ხშირ შემთხვევაში, კონკურსში მონაწილე ავტორები
პასუხის გაცემა. პროექტების შეფასების კრიტერიუმები
ან კომისიის წევრები ხედავენ კონკრეტული პროექტის
სრულად უნდა ასახავდეს პროექტების სარეჟისორო და
პოტენციალს; კომისიის წევრები რეკომენდაციას იძ
სასცენარო ასპექტებს, ასევე, საპროდუსერო სტრატეგი
ლევიან ისეთი პროექტების დაფინანსებაზე, რომლებიც
ასა და საწარმოო დანახარჯების მიზნობრიობას.
სიახლესა და განსხვავებულ ხედვას შეიცავენ და ეს,
ა შეუძლია ნე კინოცენტრის კონკურსებში მონაწილეობ
თავის მხრივ, მნიშვნელოვანია. შეიძლება, ზოგიერთ
ბისმიერ პროდუსერს, საპროდუსერო ჯგუფსა თუ ავტორს
შემთხვევაში, ფართო საზოგადოებ ისთვის გაუგებარი
(რეჟისორს, სცენარისტს), რომლებიც საპროდუსერო საქ
და არატრადიციული იყოს კინოენა, რომელსაც დიდი
მიანობის წარმართვას მოახერხებენ. გამოცდილება, წინა
სამაყურებლო აუდიტორია არ ეყოლება, მაგრამ ის მნიშ
ნამუშევრები თუ განათლება მნიშვნელოვანია, მაგრამ გა
ვნელოვნად გაამდიდრებს თანამედროვე კულტურას.
დაწყვეტილების მიღებისას, დივიდენდი არაა. მხოლოდ
სწორედ ასეთ დროს ნდობა საზოგადოების მხრიდან
მხატვრული ღირებულება და შეჯიბრობითობის პრინციპი
თავდაჯერებას მატებს კომისიის წევრებსაც და პროექ
განაპირობებს ამთუიმ პროექტის გამარჯვებას.
ტების ავტორებსაც.
სამართლიანობის შეგრძნებას ხელს უწყობს ასევე ის
ჩვენ ვცხოვრობთ სწრაფად ცვალებად სამყაროში,
ფაქტორი, რომ კინოცენტრის კონკურსში გამარჯვ ებუ
ატარებლებს შორის კონკურენცია რომელშიც მედიამ
ლად ცხადდება არა განყენებული, სტანდარტული, ე. წ.
გამძაფრებულია, რომელშიც ტრადიციული მაყურებლის
ა შო იდეალური პროექტი, არამედ მონაწილე პროექტთ
„კინოში სიარული“ სხვა ქცევებმა („ერთად ფილმის ყუ
რის საუკეთესო.
რება“, „ფილმის ონლაინ შეკვეთა“ და სხვა) ჩაანაცვლა;
სამართლიანობის შეგრძნება ავტორებს, ერთ კონურ
რომელშიც თითოეულ კინოპროექტს `თავისი~ მაყურებ
სში დამარცხების შემთხვევაში, შემდეგში გაუმჯობესე
ლის მოძიება უწევს და რომელშიც წარმოების მნიშვნ ე
ბული პროექტის შემოტანის შესაძლებლობას აძლევთ,
ლოვნად გაიაფების გამო, ელემენტარულად ორგანი
რაც ჩვენი აზრით, დამარცხებისა თუ გამარჯვების ზუს
ზებულ კამერიან ადამიანსა და ნორმალური სცენარით
ტად შეფასების კარგი მაგალითია.
აღჭურვილ რეჟისორს ისეთი შედევრების შექმნა შეუძ ლიათ, რასაც მილიონობით მაყურებელი ეყოლება.
სანდოობა
კინოცენტრი ცდილობს თანამედროვე ტენდენციებს არ ჩამორჩეს, ქართული კინო გლობალური კონკურენციის
კომპეტენტურმა კომისიამ და სამართლიანმა გადაწყ ვეტილებამ როგორც კონკრეტული კონკურსის, ასევე ზოგადად, კინოინდუსტრიის მიმართ საზოგადოებრივი ნდობა უნდა გაზარდოს და კინოცენტრის მიერ დაფინან სებული მაღალი მხატვრული ღირებულების მქონე პრო ექტების მიმართ ინტერესი გააღვივოს. თუმცა, სანდოო ბა არ უნდა აღვიქვათ, როგორც კომპეტენტურობისა და სამართლიან ობის შედეგი. ნდობა საზოგადოებ ის მიერ პროცესისადმი განწყობას, დამოკიდებულებასა და მო ლოდინს უნდა ეფუძნებოდეს. კომისიის წევრები და კინომწარმოებლები კი, თავის მხრივ, უნდა აცნობიერებდნენ საზოგადოებრივი ნდო
ჭიდილში ჩააბას, თან ისე, რომ თავაწეულმა, კულტურულ -ნაციონ ალური იდენტურობა არ დაიკ არგოს.
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
[ ინტერვიუ ] 89
თოჯინები / VS 3D ანიმაცია ინტერვიუ მხატვარ გიორგი თავაძესთან
საბჭოთა კავშირის დროს იქმნ ებო
სამომავლოდ სადმე „აქსისში“, ან სხვა
(მათ შორის „დავით კაკაბაძე“). სამუშაო
და ანიმაციური ფილმები დიდების
არქიტექტურულ კომპანიაში დასაქმების
კომპიუტერის შეკეთება საკმაოდ დიდ
თვის, რომლებიც კარგად ახსოვს ჩემს თა
შანსი მქონოდა. თუმცა, დიზაინზე ფიქრმ ა
ხარჯს უკავშირდება, რომელსაც ამ ეტაპზე
ობას... დამოუკიდებელ საქართველოში კი
სულ სხვა სამყაროს მაზიარა. ძალიან მძიმე
ილად ვერ გავწევ. თავდაპირველად ნამდვ
მეტ გროუნინგის „სიმფსონებს“ გვაზიარ ეს,
და ხანგრძლივი ავადმყოფობა მქონდა,
ვქმნიდი ანიმაციურ ფილმებს ტელეკომ
რომელსაც შეეძლო ტელეეკრანებთან შე
რომლის დროს მარიმ (გ.კ. – მარი ნაკანი,
პანია „იმედისთვის“. იმ დროს შევთავაზე
ეკრიბა მთელი ოჯახი. დღეს მიიჩნევენ,
ცნობილი ფოტოგრაფი, გიორგი თავაძის
პროდუსერებს გადაცემების სარეკლამო
რომ ანიმაციურ ი ფილმების აუდიტორია
ყოფილი მეუღლე) ხელოვნური თიხა მომი
ჭრაში გაგვეკეთებინა ცნობილ ადამიან ებზე
ასაკობრივად იმაზე უფროსია, ვიდრე – 10
ტანა გასართობად და ასე გართობა-გარ
მინიატურული ჩანახატები და პორტრეტები.
და 15 წლის წინათ, და ამას ისეთი ობიექტუ
თობაში გამოვძერწე სხვადასხვა ფიგურა.
ნ ენ და რამდენიმე უყოყმანოდ დათანხმდ ანიმაციურ ი ფილმი მართლაც გადავიღეთ
რი ფაქტორები განაპირობებს, როგორიცაა
მერე მარიმვე შემომთავაზა – შენ თოჯინები
ყოველდღიურობით გადაღლა, სტრესი, სა
გააკეთე, მე კი მათ ტანსაცმელს შევუკერა
(გ.კ. – „გალაკტიონი“, „ვან გოგი“), მაგრამ
ინფორმაციო ძალადობა... კეთილშობილე
ვო. ამასობაში გამოვჯანმრთ ელდი კიდეც
დროთა განმავლობაში ისევ იჩინა თავი
ბას მონატრებული მაყურებელი ნელ-ნელა
და მალე აკადემიას დავუბრუნდი. ჩვენს
პრაგმატულმა მიდგომამ, პროდუსერები
ბრუნდება ინფანტილურ მდგომარეობაში
ფაკულტეტზე გამოჩნდა ანიმაციის კურსი,
კომერციალ იზაციისკენ გადასძალა და
და ქვეცნობიერად შენატრის იმ პერიოდს,
და სწორედ მაშინ მივხვდი, რომ არქიტექ
მათ მომთხოვეს ყოველთვიურად 2-3 ანი
როდესაც დაცული იყო ყოველივე ამისგან.
ტურაზე ფიქრი აღარ მეწერა: ჩემს თვალწინ
მაციურ ი ფილმის მომზადება. კონვეირ ის
ამიტომ ანიმაციურ ფილმებს ჰყავს თავისი
აცოცხლებდნენ „მკვდარ“ ფიგურებს და
პრინციპით მუშაობა არასდროს მიტაცებდა
მაყურებელი და ეყოლება იქამდე, ვიდრე
მეტყველსა და მგზნებარეს ხდიდნენ თიხი
და თან ანაზღაურ ებაც საკმაოდ დაბალი
ამ ქვეყნად იარსებებენ მეზღაპრეებ ი, რომ
თა და სხვა მასალით გაკეთებულ სახეებს...
მქონდა, ამიტომ უარი ვუთხარი და ერთ მანეთს დავშორდით... ამავე პერიოდში
ავაზებენ არტ-თერაპიას. ლებიც შემოგვთ
პირველად გავიგე stop motion-ის პრინციპით
მხატვარი გიორგი თავაძე ყოველდღიუ
მიმდინარე გადაღებების შესახებ, რაც იმ
„გაერთიანებულ ტელეკომს“, რომელიც
რად მოგზაურობს ამ ზღაპრულ სამყაროში,
დროს ნამდვილ რევოლუციად მეჩვენებო
წარმოადგენდა ჩემს ანიმაციას „იმედის“
სადაც მის მიერ გაცოცხლებული სალვა
და. თავიდანვე ხელი ჩავიქნიე არქიტექტო
ტელეეთერით, შევთავაზეთ ჩე-გევარას
დორ დალი, გალაკტიონ ტაბიძე, ვან გოგი
რობაზე – ვისღა ახსოვდა რკინა-ბეტონი
მონაწილეობით ანიმაციის შექმნა, მაგრამ
და ნიკო ფოროსმანი ხვდებიან.
და შენობა-ნაგებობების დიზაინი! სახლშ ი
ენ ამ იდეას; რატომღაც მტრულად შეხვდნ
როდის და რატომ გაგიტაცა ასე ანიმაციამ?
გავამზადე რელსები, მოძრავი შტატივი, ხე
ისიც კი თქვეს, რომ „ჩე“ რევოლუციის,
ლოვნური განათება და დეკორაციები...
გადატრიალებისა და ამბოხის სიმბოლოა
– როგორც ყველა ბავშვ ი, მეც ვხატავდი
და ნამდვ ილად არ სურთ, რომ კომპანიის
გართობის მიზნით და 24 წლამდე ნამდვი
სოციალურ მედიაშ ი ატვირთულია
ლად არ მიფიქრია, რომ ოდესმე გავხდე
„გალაკტიონი“, „ვან გოგი“, „დალი“ და
იმიჯიც ასე აღიქვას მაყურებელმა... ყველა შემოქმედს აქვს თავისი რჩეული
ბოდი ანიმაციურ ი ფილმების მხატვარი.
დაუსრულებელი ანიმაციური ფილმის რამ
სწორედ ამ ასაკში ჩავაბარე კომპიუტერული
დენიმე კადრი. სულ რამდენი ანიმაციური
თემატიკა. შენ რა თემაზე იმუშავებდი სია
გრაფიკის კურსზე სამხატვრო აკადემიაში.
ფილმი გაქვს შექმნილი?
მოვნებით?
ის „კომპიუტერული გრაფიკის სპეციალ
– რამდენიმე... ასე იმიტომ გპასუხობ,
– სიამოვნებით გავაცოცხლებდი ეკრანზე
რომ ზუსტ რაოდენობას ვერ ჩამოგითვლი
ბიბლიას. ძალიან მრავალფეროვანი ისტო
ექტიულ ადაც ჟღერდა საკმაოდ პერსპ
ობიექტური მიზეზების გამო – 2 დაუსრუ
რიაა მრავალფეროვანი იგავ-არაკებითა და
უნეში. მხატვრის დიპ დამდეგ 21-ე საუკ
ლებელი ანიმაციური ფილმის პერსონაჟი
პერსონაჟებით. მინდა დავდგა მათეს სახა
ლომს მერჩივნა კომპიუტერული გრაფიკის
„დატყვევებულია“ გაფუჭებულ კომპიუტერში
რება... შობას ვარ დაბადებული და ქრისტია
სპეციალისტის სერტიფიკატი ამეღო და
და ჯერ ვერაფრით მოვახერხე მათი დახსნა
ნული თემატიკისადმი ჩემი ლტოლვა ალბათ
ტი“ არამარტო შთამბეჭდავად, არამედ
90 გასაკვირი არ უნდა იყოს. მაგრამ მე არ
„ბორჯომს“ შევთავაზეთ, გარკვეული
პორტრ ეტების ცალკე შექმნა, რომლებმაც
ვაპირებ კანონიკური ანიმაციის გადაღებას –
თანხის სანაცვლოდ, ანიმაციურ ფილმში
ეს დიდი მხატვარი უარყვეს და გარიყეს.
„მივიდა იგი, და თქვა სიტყვა ესე...“ შეიძლება
„ფიროსმანი“ მათი Product Placement-ის გან
„ფიროსმანზე“ მუშაობა ძალიან მიჭირს.
ეს ისეთივე ინდივიდუალური ხედვა იყოს,
თავსება. სხვადასხვა ვარიაცია გვქონდა მო
დიდი იმედი მაქვს, რომ ეროვნული კინო
როგორიც ჰქონდა ირაკლი ფარჯიანს თავი
ფიქრებული: ფილმში „ბორჯომის“ მაღაზიის
ცენტრ ი მხარში ამომიდგება და ამ სურათის
დადგმა, ფიროსმანის მაგიდაზე „ბორჯომის“
დასრულებაში დამეხმარება.
სი მათეს სახარების შექმნის დროს.
ბოთლის დადგმა, მხატვრის ხელში ფესტივალებზე თუ გაგიგზავნია შენი
„ბორჯომის“ ბოთლი... უარი მითხრეს. დრო
ყველა შენი პერსონაჟი მელანქოლიუ
ანიმაციური ფილმები, და თუ იყო მათზე
გადის, ვშლი ერთ-ერთ ჟურნალს და ვხედავ
რია, ცოტა დეპრესიული, როგორიც თავად
რაიმე გამოხმაურება ქვეყნის ფარგლ ებს
„ბორჯომის“ იუბილეს ფოტორეპორტაჟს
მეჩვენები ხოლმე. შენი პერსონაჟებისთვის
გარეთ?
კინტოებისა და მწვადების თანხლებით... იქ
პროტოტიპად საკუთარ თავს ირჩევ და
ნებ უკეთესი ყოფილიყო, ანიმაციური ფილ
მათში ახდენ პერსონიფიცირებას?
– როცა ანიმაციური ფილმის გადასაღე ბად ფინანსები და ტექნიკური საშუალება არ
მი დაეფ ინანსებინათ. ეს უფრო დასამახ
გაქვს, ბუნებრივია და კანონზომიერიც, რომ
სოვრებელი იქნებოდა და ორიგინალურიც.
ეს ცალსახაა. შეიძლება მათი სახით შენს
– მონათესავე პერსონაჟებს რომ ვირჩევ,
შენი შემოქმედება რაღაც ჩარჩოში ექცეოდეს.
საერთოდ ამ მაგალითზე უნდა ვთქვა, რომ
ისტორიას არ ჰყვებოდე, მაგრამ ისინი შეიძ
ამ შემთხვევაში ეს ჩარჩო დროა – უსახსრო
შემოქმედებისადმი ასეთი დამოკიდებულე
ლება გეხმარებოდნენ, როცა აპირებ დრა
ბის გამო დიდი ქრონომეტრაჟის ანიმაციურ
ბა ჩიხში შეგვიყვანს. არ შეიძლება, რომ ამ
მატიზმით საკუთარი ისტორიის მსგავსი ისე
ფილმს ფაქტობრივად ვერ ვქმნი. ფესტივა
ქვეყანაში ერთადერთი მეცენატი იყოს პაატა
თი ამბის მოყოლას, რომელიც უკვე ინახება
ლებზე კი, რამდენადაც ვიცი, ითხოვენ 3-დან
ბურჭულაძე, რომელიც თანბრად ეხმარება
ადამიანების ცნობიერებაში. მაგალითად,
5 წუთამდე ქრონომეტრაჟის მქონე ფილმებს.
ელ ხალხს. ხელოვნებასა და ქართვ
ჩემი პერსონაჟების უმეტესობა – ფიროს
ამიტომ ჩვენისთანა ხელმოცარული ხელო
მანი, გალაქტიონიც და ვან-გოგიც ძალიან ზღაპრების ეკრანიზაცია არ გიცდია?
დეპრესიული და მარტოსული პიროვნებე
ლად სოციალურ მედიაში თუ ატვირთავენ,
ვფიქრობ, ეს საინტერესო შეთავაზება იქნე
ბი იყვნენ. სალვადორ დალიზე მუშაობის
youtube-ზე მაგალითად, რომელიც ფინანსუ
ბოდა ნებისმიერი ტელევიზიისთვის.
ვანი ადამიანები თავის შემოქმედებას მეტწი
რად არაფერს გაძლევს, მაგრამ ზრდის შენს ცნობადობას აუდიტორიაში.
პროცესში მინდოდა ოდნავ მხიარულისკენ
– სამწუხაროდ, ასე არ არის. ტელევიზია
გადავხრილიყავი და დალი მეტ-ნაკლებად
არ ითხოვს და არ გვიკვეთავს ზღაპრების
სახალისო და ატრაქციონული გამომივიდა.
ეკრანიზაციას. ხანდახან ძალიან უსახური აქვს თუ არა სათამაშო ანიმაციას რაიმე
გადაცემები გადის პატარებისთვის, არადა,
გადარჩენის შანსი იმ არაკონკურენტუნარი
ვფიქრობ, რომ ისინი მართლაც სიამოვ
ან ფონზე, რომელსაც ქმნის 3D ანიმაცია?
ნებით ნახავდნენ საყვარელი ზღაპრების
– ისეთივე ზედაპირული მსჯელობა გამოგვი
სამომავლოდ რა გეგმები გაქვს? – ახლა ინგლისელებისგან მაქვს შემოთა ვაზება, რომ შევქმნა კონკრეტული ბლო
ეკრანიზაციას. ზღაპრების ეკრანიზაციას მარ
კი მთლიანი ანიმაციისთვის. უცხოელები
ოვნებით გავაკეთებდი. მით უმე თლაც სიამ
პრაგმატულები და მუშაობისას მკაცრები
ინტელექტუალებს შორის – თითქოს თეატრი
ტეს, რომ ამხელა სიბრძ ნე დევს თითოეულ
არიან, მაგრამ მეც ასეთი ვარ და მირჩევნია,
უნდა მოეკლა კინოს, კინო კი – ტელევიზიას.
მათგანში; თუნდაც ნაცარქექია და ჭინჭრაქა,
მომთხოვონ და დრო მომცენ შემოქმედები
მაგალითად, ტიმ ბარტონი, რომელიც წლე
რომლებიც კარგად გადმოსცემს ქართველი
თი პროცესის ეფექტიანად წარმართვისთვის,
ვა, როგორიც თავის დროზე მიმდინარეობდა
ბია, ქმნის სათამაშო ანიმაციას თოჯინების
კაცის ხასიათს. მგონია, რომ პატარებისთვის
ვიდრე, როგორც ეს ქართველ დამკვეთებს
მონაწილეობით, დღეს უკვე მშვენივრად
ძალიან საინტერესო იქნებოდა ბიბლიიის
სჩვევიათ, რაოდენობაზე იყვნენ ორიენტი
უგებს ამ თანამედროვე ფორმატს და თავისი
ამათუ იმ ეპიზოდის, სცენის, იგავ-არაკის ეკ
რებული და არა ხარისხზე. ხშირად ხდება
ბოლო ანიმაციური ფილმი – Corpse Bride
რანიზაცია და იმგვარად მიწოდება, როგორც
ისე, რომ ქართველი დამკვეთი გირეკავს
3D ფორმატით შექმნა. ტიმ ბარტონი ამ ანი
ამას საბავშვო ლიტერატურა ახერხებს. არა
ორშაბათს, ოთხშაბათს გთხოვს მონახაზს,
არატით მაციურ ფილმს ციფრული ფოტოაპ
ნაკლებ საინტერესოა ნებისმიერი მხატვრის
პარასკევს – ანიმაციას. და ამ დროს გულ
დაახლოებ ით 55 კვირას, ანუ წელიწადზე მეტ
თვის „პატარა უფლისწულის“ ეკრანიზებაც.
დაწყვეტით აცნობიერებ, რომ არასრულფა სოვანი შემოქმედება თავად მიგიყვანს (ან
ხანს იღებდა. ეს თავიდან ბოლომდე ციფრუ ლი ფოტოაპარატით გადაღებული პირველი
მეტწილად შენს პერსონაჟებსა და მათ
ჩაგაყენებს) არასულფასოვან მდგომარეო
ანიმაციური ფილმია მსოფლიოში. ასე რომ,
შინაგან თუ გარე სამყაროს მარტო ქმნი.
სათამაშო ანიმაციას აქვს მომავალი და ის
ალბათ ძალიან გიჭირს მარტო მუშაობა. რო
იქნება თავის მართლება და გადაბრალება,
სიცოცხლის გასახანგრძლ ივებლად სწორედ
მელია შენთვის ყველაზე ნატანჯი ანიმაცია?
რომ ვინც იხდის, მუსიკასაც ის უკვეთავს...
3D-ს იყენებს.
– უყოყმანოდ გეტყვი – „ფიროსმანი“, რომელზეც დღესაც ვმუშაობ. „ფიროსმანი“
შეიძლება, რომ ანიმაციაში ფულის და ბანდების მოტივაციად რეკლამის, ანუ იმ
თითქმის თავიდან ბოლომდე სიყვარულ ზეა და მხატვრის ტრაგიზმზე. ვცდილობ,
კომპანიის Product Placement-ის განთავსება
ავსახო თუ როგორ გარიყა საზოგადოებამ
იქცეს, რომელიც ბავშვებზეა ორიენტირე
ეს თვითნასწავლი და თვითკმარი მხატვარი.
ბული? მაგალითად, „ბარამბო“, „ტკბილი
აქ მხოლოდ ფიროსმანი იქნება მნიშვნე
ქვეყანა“ და ა.შ.
ლოვანი როგორც პერსონაჟი, დანარჩენი
– მათთან შეხება არ მქონია. ერთადერთი
ბაში და შემდეგ აბსოლუტურად უადგილო
პერსონაჟები კი შუქ-ჩრდილების სახით
ის შემიძლია გავიხსენო, რომ „ბორჯომის“
გამოჩნდებიან, რადგან მე სულაც არ მხიბ
200 წლის იუბილე იყო და კომპანია
ლავს იმ პერსონაჟების ტიპაჟების და მათი
გიორგი კალატოზიშვილი
[ ინტერვიუ ] 91
92
93
ვუყურებთ თამაშს ია ვეკუა
Dead Island სურვაივალ ჰორორ და
შეიძლება იქცეს. თავად განსაჯეთ – შეუძლე
პირველი პერსონის შუტერი გახლავთ.
ბელია, არ მოგინდეს 2010 წლის სუპერჰიტ
მისი რელიზი სექტემბრის დასაწყისში იგეგმე
Heavy Rain-ის ეკრანიზაცია, მით უმეტეს, რომ
ბა, თუმცა ჯერ კიდევ მაშინ, ვიდრე შემუშავე
თამაში პრაქტიკულად უკვე წარმოადგენს
ბის პროცესში იყო და არავინ იცოდა, ზუსტად
ფილმს: აქვს მრავალმხრ ივ განვითარებადი
როდის გამოვიდოდა, უკვე მიიჩნეოდა პოტენ
სიუჟ ეტი, ჰყავს ოთხი გამოკვეთილი პროტა
ციურ კინომასალად. პირველი დაანონსები
გონისტი, ახლავს შესანიშნავი, ორიგინალუ
დან ოთხი წლის შემდეგ თამაშის პირველი
რი მუსიკა, გრაფიკულად სრულყოფილია
ოფიციალური ტრეილერი გეიმ საიტებზე, შემ
და ასე შემდეგ. ასეც ხდება – კომპანია Unique
დეგ კი მთელ ინტერნეტსივრცეში 2011 წლის
Features უკვე მუშაობს პროექტზე, სცენარზე,
თებერვლის მიწურულს გამოჩნდა, ზუსტად 24
მსახიობების შერჩევაზე, თუმცა ამ თამაშის
საათის შემდეგ კი იმავე ინტერნეტში თამაშის
თაყვანისმც ემლები ნაადრევად ნუ გაიხარე
მიხედვით ფილმის პროექტის შესახებ დადეს
ბენ, მისი რელიზი 2014 წლამდე არ შედგება.
ინფორმაცია. ეს მოსალოდნელიც იყო, რად გან ბოლო წლებში ყველა კარგი ვიდეოთამა ში თანამედროვე კინოსთვისთვის მზა სიუჟე
ლიტერატურული
ნაწარმოებების
ეკრანი
ზაციის მსგავსად, ვიდეოთამაშების კინოვერ
ტისა და კომერციული წარმატების გარანტიის
სიებიც ყოველთვის შორსაა პირველწყაროს
მქონე მასალას წარმოადგენს.
ხარისხისგან. არსებობს მხოლოდ იშვიათ ი გამონაკლისები, როდესაც გეიმ ერმა მაყურე
ნებისმიერი რამ შეიძლება მასალა:
ბიოგრაფიები,
გახდეს კინო
ბელმა ფილმი კარგად მიიღო (ამ შემთხვევაში
ლიტერატურული
სწორედ რომ გეიმერი მაყურებელის შეფასებაა
ნაწარმოებ ები, კომიკსები, გრაფიკული ნოვე
მნიშვნ ელოვანი, რადგან ის, რაც ჩვეულებრივი
ლები, სიზმრ ები, კედელზე მიწერილი გრაფი
მაყურებლისთვის უბრალოდ კინოსანახაობ აა,
ტები, ინტერნეტგვერდები, ფორუმის პოსტები
გეიმერისთვ ის, პირველ რიგში, საყვარელი
და ასე შემდეგ. მათ შორისაა ვიდეოთ ამაშე
ფრენჩაიზ ის ეკრანიზაციაა). ასეთთა შორისაა
ბიც, მით უმეტეს, რომ თითქმის ყველა თამა
კრისტოფ ჰანსის „საილენთ ჰილი“, თუმცა რომ
ში მაღალბიუჯ ეტიანი ბლოკბასტერის თემად
არა გადაღებებში აქტიურ ად ჩართული აკირა
94
იამაოკა (ის ფილმის ერთ-ერთი პროდუსერი
მოხვდნენ ბრუს უილისი, ჯერარდ ბატლერი, ჯეი
რა დადგა), მთავარ როლებში კი მარკ უოლბერ
და კომპოზიტორი გახლდათ; ცნობილია თა
სონ სტეტჰემი, ჰარისონ ფორდიც კი. შესაძლოა,
გი, რობერტ დე ნირო და ჯო პეში იქნებოდნენ.
მაშ Silent Hill-ის სერიებ ის საუნდთრეკის ავტო
საბოლოოდ არჩევანი არც ერთ მსახიობზე არ
ჭორის დონეზე ვრცელდებოდა ისიც, რომ უოლ
რობით), არავინ იცის, რა გამოვიდოდა ამ სა
გაკეთდეს, მაგრამ ფილმის ავტორებს ის მაინც
ბერგის ჩანაცვლებას პრაქტიკულად უცნობი
კულტო თამაშის ეკრანიზაციისგან; შეძლებდა
ეცოდინებათ, რა ტიპის მსახიობის ნახვა სურს მა
ნათან ფილიონ ით აპირებდნენ, რაც მხოლოდ
თუ არა საშუალ ო გამოცდილების მქონე რეჟი
ყურებელს ლეგენდარული სემ ფიშერის როლში.
ზემოთ ნახსენები მიზეზით იქნებოდა გამოწვეული
სორი ნისლით დაფარულ „საილენთ ჰილში“ გამეფებული კოშმარის, სასოწარკვეთისა და იდუმალების შენარჩუნებას.
– ეს მსახიობ ი ფრენსის დრეიკის შთამომავალს თამაშის მიხედვით გადაღებული ნებისმიერი
უფრო მეტად ჰგავს, ვიდრე ვარსკვ ლავი უოლ
ფილმი, პირველ რიგში, სწორედ მოთამაშეთა
ბერგი. გარდა ამისა, ეს უკანასკნ ელი თამაშების ეკრანიზაციებ ისთვ ის უიღბლოდაც მიიჩნევა – ნე
არც ისაა ცნობილი, რა გამოვიდოდა, ანჯელი
კონტინგენტზეა გათვლ ილი. ასეთთა რიცხვი კი
ნა ჯოლი ასე რომ არ ჰგავდეს Tomb Raider-ის პრო
მსოფლიოში, ჯერ შეიძლება არა, მაგრამ მალე
ბისმიერ ი გეიმ ერისთვ ის კარგად ნაცნობი Max
ტაგონისტ ლარა კროფტს; ან ტიმოთი ოლიფან
კინომოყვარულთა რაოდ ენობას გაუტოლდება.
Payne-ის კინოვერსია ხომ უმოწყალოდ ჩავარდა, უოლბერგი კი მასში თვით მაქს პეინის განსახიე
ტი, სულ მცირე, ისე რომ არ დადიოდეს, როგორც
სწორედ ამის გამოა, რომ ფილმებს მხოლოდ
რეალური აგენტი 47 Hitman-იდან. გარეგნული
ჰიტებად ქცეული თამაშების მიხედვით იღებენ და
რებას ცდილობდა... ჯონ მურის ფილმის მთავა
მსგავსების კომპონენეტი კი ფილმის წარმატების
არა, ვთქვათ, Lair-ის მიხედვით, რომელიც Sixaxis-
ოდ შექმნ ილი ატმოსფერო იყო რი მინუსი უხეირ და ეს სწორედ ის სეგმენტი გახლავთ, რაც Max
თვის უმნიშვნელოვანესია, და აი, რატომ – ლარა
ის მოძრაობის კონტროლის ფუნქციისა და 2007
კროფტსაც და აგენტ 47-საც, ვიდრე ისინი კინოგ
წლისთვ ის გამართული გრაფიკის მიუხედავად,
Payne-ს საკულტოს სტატუსს ანიჭებს. მართლაც,
მირებად იქცეოდნენ, მომხმარებლები მართავდ
დღემდე ერთ-ერთ ყველაზე უხეირო თამაშად
მაქსზე გამახსენდა – ფრენჩაიზის მესამე, ლამის
ნენ. ასეთ დროს გეიმერსა და თამაშის პერსონაჟს
რჩება. ეს ტენდენცია ერთგ ვ არ ინდიკატორადაც
მითად ქცეული ნაწილი თითქმის მზადაა და მიმ
შორის უფრო ძლიერი იდენტიფიცირება ხდება,
შეიძლება გამოვიყენოთ და წინასწარ განვსაზღ
დინარე წლის 1 დეკემბრიდან გეიმ ერების მონი
ვიდრე ეს კინოპერსონაჟის შემთხვევაშია შესაძ
ვროთ, რომელი თამაში გახდება დიდ ეკრანზე
ე ნაწი ტორებზე გამოჩნდება. ტრილოგიის მეორ
ლებელი. ადამიანში (მომხმარებელში) თითქოს
გადატანის პატივის ღირსი. მაგალითად, არავის
ლის გამოსვლ იდან რვა წელი გავიდა. ამ დროის
მმართველის ინსტინქტიც იღვიძებს, რადგან რე
შეჰპარვია ეჭვი, რომ დიდებული Uncharted ადრე
განმავლობაში თავად პერსონაჟსაც მოემატა
ალურად ის ციფრული პერსონაჟის ერთადერთი
თუ გვიან ფილმად იქცეოდ ა, მისდამი მაყურებ
ასაკი და თუ ამ თამაშის შესახებაც მოინდომებენ
მაცოცხლებელი ძალაა, საკუთარი გემოვნებით
ლის ინტერესის წინაწარ განსაზღვრ ა კი რამდე
ფილმის გადაღებას, მაშინ უოლბერგისგან რა
ურჩევს იერს, სამოსს, იარაღებს; წყვეტს, რა გზით
ნიმე ფაქტორით შეიძლება: თამაში ერთ-ერთი
ვ ავებული მსახიობის მოძებნა დიკალურად განსხ
უნდა წავიდეს, რითაც თამაშის სიუჟეტის განვითა
ყველაზე პოპულარული – სათავგადასავლო ჟან
მოუწევთ – ბებერი მაქსი ახლა უკვე მელოტი, სა
რებასაც განსაზღვრავს. აქედან გამომდინარე,
რისაა, მისი პროტაგონისტი, ტიპური ავანტურისტი
ხედაღარული, თვალებში მრისხანებაჩაბუდებუ
სულაც არაა გასაკვირი, რომ პერსონაჟზე ერთგ
ნათან დრეიკ ი ინდიან ა ჯონსისა და ლარა კროფ
ლი მარადიული შურისმაძიებ ელია...
ვარ უფლებებს აცხადებს და ეკრანზეც საკუთარ
ტის ერთგვარ ნაზავს წარმოადგენს, მიზნის მი
ბოლოს კი გაგაცნობთ იმ პროექტების მოკ
წარმოსახვაში შექმნილი გმირის დანახვა სურს.
საღწევად ის ტყვიების წვიმაში, უზარმაზარი თავ
ლე ჩამონათვალს, რომელთა განხორციელე
სწორედ ამიტომ, ვიდრე თამაშის მიხედვით
სატეხების ლაბირინთებში, მწვანე ჯუნგლ ებში,
ბაც დაწყებულია და, მინიმუმ, სცენარის შექმნის
ფილმის გადაღებას დაიწყებენ, არის შემთხვე
ნეპალის ცივ მთებში დახეტიალობს, რაც მის თავ
ეტაპზე მაინც არსებობს: Silent Hill: Revelation 3D
ვები, როდესაც არაოფიციალურ გამოკითხვას
გადასავალს უფრო მრავალფეროვანს და სანა
(2012), Halo (2012), Metal Gear Solid (2012), Archaic
ატარებენ. მაგალითად, ჯერ Splinter Cell-ის ეკრა
ხაობრივს ხდის – თანამედროვე მაყურებელი კი
Redemption (2012), Kane & Lynch (2013), Unchart
ნიზაცია ჩანასახის დონეზეც არ არის, პორტალ
იშვიათად მოითხოვს ამაზე მეტს. Uncharted-ის კი
ed: Drake's Fortune (2013), Mortal Kombat (2013),
imdb.com-ის მომხმ არებელთა მონაწილეობ ით კი
ნოპროექტის შესახებ ორიოდე თვის წინ ყველაზე
Heavy Rain (2014).
აქტიურად მიმდინარეობს სემ ფიშერის როლის
მეტი იყო ცნობილი. ის დევიდ ო. რასელს უნდა
შემსრულებლის გამოვლენის პროცედურა. ჯერ
გადაეღ ო (ამაჟამად მისი ადგილი ნილ ბერგერმა
ჯერობით ჯორჯ კლუნი ლიდერობს. სიაში ასევე
დაიკავა, რის გამოც, მთელი პროექტი თავდაყი
95
კინოსთვის ერთად
96
ლომერ ახვლედიანი "ადრე კინოგადაღება ზეიმს ჰგავდა...."
მისმა კამერამ აღბეჭდა პოეტური მე
მა მომდევნო თაობ ებს
ტაფორა – მომაკვდავი ცხენი ყაყაჩოს
გაუიოლა. თავისი საქმის მცოდნე და კინო
ველზე, თენგიზ აბულაძის „ნატვრის ხეში“; ბუ
ხელოვნების ერთგული ხელოვანი ამჟამად
ფოტოს საშუალებით ვსწავლობდი. კინო
ხუტი ზაქარიაძის ერთ-ერთი საუკეთესო რო
მოსკოვში მუშაობს და იმედოვნებს, რომ მალე
გადღებაზე კი პირველად ოპერატორ ტიტო
ლი შესანიშნავ
ფილმებს საქართველოშიც გადაიღ ებს.
მოკლემეტრაჟიან ფილმში
პროფესიის არჩევა
ჰქონდა. პირველად იქ გავიგე შემოქმე დების გემო, როცა კადრის კომპოზიციას
კალატოზიშვილის წყალობით მოვხვდი, რომელიც თენგიზ აბულაძის ფილმზე „მე,
„ქვევრი“; მწყემსების ცხოვრება შავ-თეთრი, მკაცრი პოეზიით გამთბარ „თეთრ ქარავან
ყველას, ვისაც კინოსთან პროფესიული
ში“; შემოდგომის არცთუ ნატიფი აზნაურები
შეხება აქვს, თითქოს ეკრანის საშუალებით
ოპერატორად მუშაობდა. უკვე ცნობილი
ნატიფად გადაღებულ „სამანიშვილის დედი
საკუთარ ბიოგრაფიას ხელახლა თხზავს.
რეჟისორის გვერდით ყოფნამ (მაშინ ოპე
ნაცვალში“, ინოკენტი სმოკტუნოვსკის ბო
თქვენს შემთხვევაში, რამ განაპირობა არჩევა
არე ვიყავი), მისი მუშაობის რატორის დამხმ
ლო მზერა ფილმშ ი „თეთრი დღესასწაული“;
ნი? რატომ ოპერატორობა და არა რეჟისურა?
დახვეწილმა სტილმა, გადასაღებ მოედან
ელდარ რიაზანოვის უკვე დაგვიანებული,
– ცხოვრებაში ბევრი რამ ხდება, რასაც
მაგრამ ასე ნაცნობი პოსტ-საბჭოთა მომხიბ
წინასწარ ვერ განსაზღვრ ავ. პროფესიით
ვლელი პენსიონრები (ლუდმილა გურჩენკო,
გეოლოგი ვარ. პოლიტექნიკური ინსტიტუ
ტოვებინა და კინოოპერატორი გავმხდა
ლია ახეჯაკოვა, ირინა კუპჩენკო) და გურამ
ტის დამთავრების შემდეგ პალეონტოლო
რიყავი...
დოჩანაშვილის უცნაურ ენაზე ამეტყველებუ
იტუტში ვმუშაობდი, დისერტაციის გიის ინსტ
ლი კინოგმირები ნინო ახვლედიანის ფილმ
თემაც მზად მქონდა, თუმცა ჩემს ცხოვ
ში „ბესამე“...
რებაში ფოტოგრაფიამ და მოგვიანებით
კინემატოგრაფის ინტიტუტი არ ასებობდა;
ბებია, ილიკო და ილარიონი“ მთავარ
ზე შექმნილმა ატმოსფერომ გადაწყვიტა კიდეც ჩემი არჩევანი – გეოლ ოგობა მიმე
მაგრამ, 60-იან წლებში თბილისში
კინემატოგრაფმა ყველაფერი თავდაყი
ხოლო ვისაც კინორეჟისურის შესწავლა ან
ლომერ ახვლედიანი მართლაც ბრწყინვალე
რა დააყენა. თავიდანვე ჰუმანიტარული
ოპერატორობა სურდა, მოსკოვში, „ვგიკ“-ში
კინოოპერატორია და მისი გამორჩეული ხელ
სფერო უფრო მიზიდავდა – კინო, თეატრი,
უნდა წასულიყო...ალბათ, თქვენს შემთხვე
წერა კიდევ უამრავ მნიშვნელოვან ფილმშია
ლიტერატურა, მხატვრობა... 60-იანი წლე
ვაშიც ასე იყო.
აღბეჭდილი. 60-იანელთა დიდი კინოთაობის
ბის დასაწყისის თბილისის კულტურულმა
წარმომადგენელსა და დახვეწილ ხელოვანს
ატმოსფერომ ბევრი რამ განაპირობა. გან
სამწუხაროდ, თბილისში არ არსებობდა
გზა კინემატოგრაფში თენგიზ აბულაძემ დაუ
საკუთრებით ბატონმა ოთარ ცქვიტინიძემ,
კინოხელოვნების უმაღლესი სასწავლებე
ლოცა, ხოლო მისმა გადაღებულმა ფილმებ
რომელსაც იმხანად ფოტოლაბორატორია
ლი. ამიტომ 1965 წელს ჩავაბარე მოსკოვის
– მიუხ ედავად დიდი კინოტრადიციებ ისა,
[ ინტერვიუ ] 97
მარცხენა გვერდზე: კინოფილმის "მზე შემოდგომისა" გადაღებაზე ლომერ ახვლედიანი და ელდარ შენგელაია გადაღებაზე
საკავშირო კინემატოგრაფიის ინსტ იტუტში,
ი კინოს შედგომ განვითარებასა მეტრაჟიან
რომელიც უზარმაზარ საბჭოთა კავშირში
და სტილისტიკაზე. რაც შეეხება ჩემს პირველ
თავისებურებად იქცა. ამ ფილმისთვის საკავ
ერთადერთი იყო. გამიმართლა, რომ ბატონ
სრულმეტრაჟიან სურათს, ეს იყო რეჟისო
შირო კინოფესტივალზე პირველი მნიშვნე
თენგიზ აბულაძის გადამღებ ჯგუფთან ისევ
რების – თამაზ მელიავასა და ელდარ შენ
ლოვანი პრიზიც გადმომცეს – „სიახლისა და
გავაგრძელე მომდევნო ფილმებზე მუშაობა.
ს ერთობლივი ნამუშევარი „თეთრი გელაია
ნოვატორული მიგნებისათვის“, რაც ჩემთვის
მხედველობაში მაქვს „ვედრება“, რომელ
ქარავანი“, რომელიც საკმაოდ რთულ
დიდი სტიმული აღმოჩნდ ა.
მაც ჩემს ცხოვრებაში გადამწყვეტი როლი
პირობეში გადავიღეთ. მკაცრი ატმოსფეროს,
შეასრულა.
კინოდოკუმეტური გამომსახველობისა და
ყოველთვ ის რთულია გადამღები ჯგუფის
პოეტ ური კინოს ელემენტების შერწყმამ, მგო
ისე შერჩევა, რომ ყველა კმაყოფილი დარჩეს. ბევრ რამეს განაპირობებს თავად რეჟისორის
თქვენი პირველი დამოუკიდებელი
ნი, უკეთესი შედეგი გამოიღო. უკვე წლების
ფილმი? რა დაგამახსოვრდ ათ ამ ფილმი
შემდეგ, როცა ამ ფილმს გაცილებით კრიტი
პიროვნება, მისი უნარი, კარგად დაგეგმოს და
დან ყველაზე მეტად?
კული თვალით ვუყურებ, არ მრცხვენია...
წარმართოს შემოქმედებითი პროცესი. თქვენ,
ი სურათი – ეს იყო მოკლემეტრაჟიან „ქვევრი“, რომლითაც „ვგიკ“-ში ჩემი საკურსო ფოტო: ლომერ ახვლედიანის პირადი არქივიდან
გადავიღეთ, ხოლო განათება უკვე მხტვრულ
ნამუშევარი უნდა შეეფასებინათ; ხოლო
და მაინც, ისევ თენგიზ აბულაძესთან მო გიწიათ ახალ ფილმზ ე მუშაობამ... 1972 წელს თენგიზ აბულაძემ აბუ-ბაქარის
ალბათ კაპრიზებით გამორჩეული შემოქმედე ბით ჯგუფშიც ხშირად გიწევდათ მუშაობა. რა სირთულეებ ი გიჩნდებოდათ რეჟისორებთან
რეჟისორ ირაკლი კვირიკაძისთვის, რომე
მოთხრობის მიხედვით გადაიღ ო ფილმი
ურთიერთობაში? ვისთან უფრო გიადვილდე
ლიც ასევე „ვგიკ“-ში საწავლობდა, ფილმი
„სამკაული სატრფოსათვის“, რომელიც, ჩემი
ბოდათ მუშაობა?
სადიპლომო ნამუშევარი იყო. გარდა ამისა,
აზრით, დღეს უსამართლოდ არის დავიწყებუ
უდიდესი მნიშვნელობა ჰქონდა რეზო გაბრი
ლი. ერთ-ერთ მთავარ როლს ნანი ბრეგვაძე
აძის სცენარს, რომელიც იმხანად იწყებდა
თამაშობდა, რომლისთვისაც ეს პირველი სე
და ურთიერთობის განსაკუთრებულ, თბილ
კინემატოგრაფთან თანამშრომლობას.
რიოზ ული ნამუშევარია კინოში. ეს ფილმი ჩემ
ფორმას (რაც ქართველის ბუნებაში ნამდი
გია ყანჩელის შესანიშნავ მუსიკას, ბუხუტი
თვის გამორჩეულია, რადგან აქ პირველად
ლად დევს) ჯგუფის მუშაობაში გადამწყვეტი
ზაქარიაძის ყოფნას გადასაღებ მოედანზე...
ვცადე, რომ ხელოვნური განათება საერთოდ
მნიშვნელობა აქვს. ბევრი მიმუშავია რუსეთში
მაშინ ბოლომდე არ მესმოდა, თუ რა დიდი
არ გამომეყენებინა. როცა თენგიზ აბულაძეს
და დღესაც მიწევს მუშაობა, მაგარამ ისეთი
მნიშვნ ელობა ექნებოდა ამ ფილმს და რა
ამის შესახებ ვუთხარი, რატომღაც იოლად
სავსე და საინტრესო ურთიერთობა, როგორიც
გავლენას მოხდენდა იგი ქართული მოკლე
დამთანხმდა, და სურათი თითქმის ნატურაზე
თენგიზ აბულაძესთან და ელდარ შენგელაიას
– შესაძლოა, უცხოეთში ეს ნაკლებად მნიშვ ნელოვანია, მაგრამ ადამიან ურ კონტაქტებსა
98
[ 1 ] კადრი ფილმიდან "სამკაული სატრფოსათვის" [ 2 ] ლომერ და არჩილ ახვლედიანები გადასაღებ მოედანზე [ 3 ] ელდარ შენგელაია და ლომერ ახვლედიანი
თან მქონდა, ძნელი წარმოსადგენია. ერთი რამ
„მზე შემოდგომისა“ ვიღებდი, ვერასდროს წარ
ნამდვილად შემიძლია ვთქვა: ოპერატორი ტი
მოვიდგენდი, რომ ის ძველი თბილისის ერთ
სრულ თავისუფლებას ვგრძნობდი, ხოლო
ტო კალატოზიშვილი და რეჟისორი თენგიზ აბუ
გვარ მატიანედ იქცეოდა. არადა, რეჟისორს
ჩემს შვილთან, ნინო ახვლედიანთან მუშაობი
ლაძე ჩემი მასწავლებლები არიან. სიმოვნებას
თავიდან სრულიად სხვა ჩანაფიქრი ჰქონდა.
ებ სას („ბესამეზე“ ) გაცილებით მეტ პასუხისმგ
მანიჭებს ბატონ ელდართან ურთიერთობა; ისე
ვერც იმას დავიჯერებდი, რომ ფილმში ლადო
ლობას ვგრძნობდი, ვიდრე კარგად ნაცნობ და
ვე როგორც საინტერესო, მაგრამ რთული იყო
გუდიაშვილისა და ელენე ახვლედიანის უნი
უკვე გამოცდილ რეჟისორებთან.
რეზო ჩხეიძესთან „დონ კიხოტზე“ მუშაობა. გარ
კალური კადრები შევიდოდა. როცა თბილიში
კვეულ სიმსუბუქეს და კომფორტს ვგრძნობდი,
ჩამოვდივარ, თვალი გამირბის იმ უბნებისკენ,
როცა ლანა ღოღობერიძის ფილმს „აურზაური
სადაც ვიღებდით და ფრთხილად ვკითხუ
მელიმე რეჟისორსა და ოპერატორს შორის
გიასაც მაძლევდა. ლანა ღოღობერიძესთან
ზოგჯერ შემოქმედებითი ტანდემი რო
სალხინეთში“ თელავში ვიღებდი. სხვა რე
ლობ, ის გადაღებული შენობები და სახლები
ათწეულები გრძელდება. ამის მაგალითები
ჟისორებისა და გარკვეულწილად რთული
თუ დარჩა. ცხადია ყველაფერი იცვლება და
ხშირია კინოს ისტორიაში. მაგალითად, ედუ
შემოქმედებითი ჯგუფის გახსენებაც შეიძლება,
ურბანისტები ბევრ რამეს შეცვლიან, მაგრამ
არდ ტისე – სერგეი ეიზენშტ ეინი; გაბრიელ
თუმცა არასდრ ოს ვყოფილვარ კონფლიქტური,
ძველი თბილისის იერ-სახის შენარჩუნებას გან
ფიგეროა – ლუის ბუნუელი; სვენ ნიუკვისტი
რის გამოც, რეჟისორებს მხოლოდ დადებითი
საკუთრებული სიფაქიზე სჭირდება.
რეაქცია ჰქონდათ. არ მგონია, ამ დეტალების
რეჟისორისა და ოპერატორის ურთიერ
– ინგმარ ბერგმანი; საშა ვერნი – ალენ რენე; გრიგორი რერბერგი – ანდრეი ტარკოვსკი... და ა.შ. როგორ გგონიათ, რა განაპირობებს ამ
გახსენებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონ
თობაში შემოქმედებითი თავისუფლება
დეს. ყველაზე მთავარი მაინც კოლექტიურ ი
უფრო მნიშვნელოვანია, თუ პროფესიული
გვარ მყარ კავშირს? მხოლოდ შემოქმედებითი
შრომის ნაყოფია, რომელსაც ერთობლივად
სუბორდინაცია?
იმპულსი თუ, უფრო პიროვნული თვისებები?
ქმნის შემოქმედებითი ჯგუფი.
ეს ძალიან ინდივიდუალურია. ისევე რო გორც არსებობენ განსხვავებული რეჟისორები,
ოპერატორი, ისევე როგორც მხატვარი,
– ურთიერთობა გადამღებ ჯგუფის წევრებს შორის ყოველთვის რთულია, მაგრამ ფილმი
არსებობს განსხვავებული ურთიერთობის
ყველას აერთიანებს. როგორც წესი, ადამია
სცენარისტი, კომპოზიტორი, ან ხმის რეჟისორი
ფორმებიც. ზოგ რეჟიოსრთ ან სუბორდინაციის
ნებს განსხვავებული შინაგანი რიტმი და ურთი
მეტწილად დამოკიდებულია რეჟისორზე – მის
შერჩუნება თავად ფილმის დროულად გადას
ერთმიმღებლობის სხვადასხვა უნარი აქვთ,
შეხედულებებზე, გემოვნებაზე, სტილისა და
ღებადაა აუცილებელია, ზოგჯერ პირიქით
თუმცა არჩევანს მაინც რეჟისორი აკეთებს.
ცხოვრებისეული მოვლენების აღქმაზე, ზოგ
– სიახლე და გარკვეული ავანტიურის შეტანაა
თუ ვიგულისხმებთ, რომ შემოქმედებისთვის
ჯერ მის რიტმზეც კი. არ გიჩნდებათ ერთგვარი
საჭირო. რეზო ჩხეიძესთან უფრო გაწონასწო
თავისუფლებაა მთავარი, უკეთესია განსხვ ავე
„ეჭვიანობის“ გრძნობა, როცა კინოს ავტორად
რებული და დისტანციური მუშაობაა საჭირო,
ბული სტილის რეჟისორებთან მუშაობა. მეორე
მხოლოდ რეჟისორს მოიხსენიებენ?
რადგან წინასწარ ამუშავებს სცენარს და შედა
მხრივ, ერთ რეჟისორთან წლების განმავლო
რებით ნაკლებად მიმართავს იმპროვიზაციას.
ბაში საერთო ენის გამონახვა, მაქსიმალური
ელდარ შენგელაის შესანიშნავი სმენა აქვს და
ურთიერთგაგება და ჩვევაში გადასული ურ
უნდა ვიცოდეთ, რისი გაკეთება მოგვეთხოვება
კარგადაც მღერის. როდესაც „სამანიშვილის
ა და ენერგიის დაზოგვას თიერთობა, დროის
და ისიც გავითვალისწინოთ, რომ მთავარი ფი
დედინაცვალს“ ვიღებდით, ყოველ დილით
ნიშნავს, რაც დღეს უკვე ფუფუნებაა. ზოგჯერ
გურა კინოში მაინც რეჟისორია; მით უმეტეს, თუ
მისი მანქანით მივდიოდით გადაღებაზე და
ამგვარი ერთგული ჯგუფი გაცილებით დიდია
მას საავტორო კინოს შექმნაზე აქვს პრეტენზია.
მთელი გზა უშეცდომოდ მღეროდა ეს კარგ
(მსახიობი, სცენარისტი, მხატვარი, ოპერატო
როდესაც თემურ ფალავანდიშვილის ფილმს
ხასიათზეც მაყენებდა და შემოქედებით ენერ
რი, კომპოზიტირი) და ავტომატურად გადადის
– რას ვიზამთ, როცა პროფესიას ვირჩევთ,
99
"დონ კიხოტის" გადასაღებ მოედანზე: ფრუნზიკ მკრტიჩიანი, ვახტანგ კიკაბიძე, ლომერ ახვლედიანი და სხვები
წელს მოსკოვში, კინემატოგრაფიის საკავშირო
ბერგმანის, ფასბინდერის, ან ნიკიტა მიხალკო
ინტიტუტში მოხვდა, მარლენ ხუციევის ჯგუფში.
ნოს ანტირითმაა? რა პრინციპული განსხ ვავე ბაა კინო და ტელე-გამოსახულებას შორის?
ვის შემთხვევაში. მე სრულიად განსხვავებულ
მიმაჩნია, რომ მასთან ერთად ერთ-ერთი
რეჟისორებთან მომიწია მუშაობამ, მაგარამ ეს
საუკ ეთესო ფილმი გადავიღე. მხედველობაში
არც ნაკლს ნიშნავს და არც რაიმე ღირსებას.
მაქვს „ბესამე“, გურამ დოჩანაშვილის ცნობილი
თუმცა ფაქტია, რომ ადრე კინოგადაღება
მოთხრობის, „ვატერპოლოს“ მიხედვით.
ზეიმს ჰგავდა, ახლა მხოლოდ რუტინა და სამუ
თქვენმა შვილებმაც კინემატოგრაფიუ ლი პროფესია აირჩიეს. ნინო ახვლედიან ი
– ამის შესახებ გამუდმებით ლაპარაკობენ,
შაო დარჩა. კინო ახლა ძალიან ძვირადღირე უკანასკნელი წლების განმავლობაში,
ბულია. რეჟისორს აღარ რჩება იმის გააზრების
რეჟისორია, ხოლო არჩილ ახვლ ედიან ი – ოპე
ტექნიკის განვითარებასთან ერთად, კინოში
უნარი, რა და როგორ გადაიღოს, რადგან
რატორი. რაიმ ე განსაკუთრებული გავლენა
წარმოუდგენელი ცვლილებები მოხდა.
საავტორო კინემატოგრაფი თანდათან პრო
მოახდინეთ მათზე? ეს გადწყვეტილება დამოუ
ციფრულმა გამოსახულებამ და ციფრულმა
დუსერებმა ჩაანაცვლეს. ახლა გადამწყვეტი
კიდებლად მიიღეს, თქვენი რჩევის გარეშე?
ტექნოლოგიამ საერთოდ შეცვალა ყველა
მნიშვნ ელობა პროდუსერს ენიჭება, და არა
ფერი. ფირზე აღბეჭდილი გამოსახულება
რეჟისორს და მით უმეტეს – ოპერატორს.
– პირდაპირ არანაირად არ ჩავრეულვარ. კინოგადაღებაზე მუდმივმა სიარულმა და
ნელ-ნელა გაქრა. როგორც ოპერატორს,
„კინემატოგრაფიული ხეტიალის“ ატმოსფერომ
ალბათ სრულიად სხვა რელობაში გიხდებათ
თავის კვალი ჩემს ოჯახსაც დაამჩნ ია. ჩემი მე
მუშაობა. რა დაკარგა და რა შეიძინა კინომ?
უღლე, ნანა ავალიშვილი შესანიშნავი პიანის
ფოტო: ლომერ ახვლედიანის პირადი არქივიდან
როგორ ფიქრობთ, ტელევიზია მაინც კი
ფილმიდან ფილმში. მაგალითად, ფელინის,
– პირველი და მთავარი შეგრძნება, რაც დღეს
თუ აპირებთ საქართველოში ჩამოსვ ლას და ახალი ფილმის გადაღებას. რაიმე შემოთავაზება ხომ არ გაქვთ? – ვამბობდი და ახლაც გავიმეორებ – თუ
ტია, თუმცა თავისი კარიერა გარკვეულწილად
გადაღებაზე მეუფლება, ისაა, რომ კინო ნელ-
ჩემი გადაღებების რიტმსა და ოჯახს შესწირა.
ნელა გაქრა და გაუფასურდა. დღეს, შესაძლოა,
საქართველოში ფილმების წარმოება და
რაც შეეხ ება არჩილზე ჩემს გავლენას, ამას უფ
აღარც ფირის პრობლემა არსებობს (რადგან
კინოს დაფინასება არ გაიზრდება, ძნელია,
რო ლოგიკური ახსნა აქვს: ნებისმიერი პატარა
პირდაპირ შეიძლება ციფრული კამერით მაღა
დღევანდელი რთული ვითარება შეიცვალოს.
ბიჭისთვ ის მამა მისაბაძი მაგალითია და შეიძ
ლი ხარისხის გამოსახულების მიღება), მაგრამ
არავის უხარია თავისი ქვეყნიდან გადახვეწა
ლება მეც ამგვარი გავლენა მოვახდინე, თუმცა
ის, რასაც „ჰენდ მეიდი“ – ხელით ნაკეთობა
და სხვაგან მუშაობა. ახალგაზრდა თაობ ას
თავად არ მირჩევია. მგონია, რომ დღეს ის
ეწოდება, აღარ არის. ტექნიკა, რომელიც არა
შემოქმედებითი რეალ იზაციის ა და ნორმა
ძალიან კარგი ოპერატორია. როცა მოსკოვში,
თვითმიზანია, არამედ დამხმარე საშუალება,
ის საშუალება უნდა შეეძლოს. ლური მუშაობ
კინოს სახლში ლევან კოღუაშვილის ფილმი
თითქოს პირდაპირ კარნახობს რეჟისორს, რა
ჩვენი ქვეყნის კინოტრადიციები და კინოსადმი
„ქუჩის დღეები“ უჩვენეს, ყველა მილოცავდა
გააკეთოს, და არა – როგორ. ახალგაზრდა რე
ხალხის სიყვარული ოპტიმიზმის გარკვ ეულ
და აუცილებლად აღნიშნავდნენ არჩილის ნა
ჟისორებს აღარ უწევთ ფირების გამო სირბილი,
საფუძველს მაძლევს. სასურველია პროფესიო
მუშევარს. თან ამატებდნ ენ – „კოდაკის ფირზე
განათების სისტემის დაყენება, ორგანიზაციუ
ნალებმა კინო ისევ ხარისხიან „ჰენდ მეიდად“
გადაიღ ო, არა?“, არადა ციფრული გამოსახუ
ლი პრობლემების მოგვარება. ეს ყველაფერი
– ხელით ნაკეთობად აქციონ.
ლებაა და თან ისეთი ისეთი კარგი ხარისხის
კარგია, მაგრამ კინო დაიკარგა. ჰგონიათ, რომ
რომ განსხვ ავება რთული შესამჩნევია. ნინომ
ციფრული კამერის ელემენტარული ცოდნით
თბილისის თეატრალურ ინსტიტუტში, სარე
და ღილკზე ხელის დაჭერით გამოსახულება
ჟისორო ფაკულტეტზე ვერ ჩააბარა, თუმცა
ისეთივე ხარისხიანი იქნება, როგორც ოპერა
ძალიან უნდოდა რეჟისორობა და მომდევნო
ტორის მიერ წლობით ნაწვალები.
დავით ბუხრიკიძე
ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
100
[ ინტერვიუ ] 101
კინოგამოსახულების ინჟინერი ინტერვიუ ვაუტერ ზუნთან
ცნობილი ქართველი კინორეჟისო
– ასეთი რამდენიმეა, მაგრამ მათ შორის
რი რეზო ესაძე კინომხატვრებზე ასე
გამოვყოფდი ფრანგი კინორეჟისორი, ჟან
რეჟისორს. გარდა ამისა, მსხვილბიუჯეტიან ფილმებზე მუშაობა ძალიან სტრესული
წერს: „ბუნებამ შვიდი ფერი იცის, კინომ –
პიერ მელვილის 1967 წელს გადაღებულ
. ვაკვირდები ჩემს მეგობრებს, სამუშაოა
უამრავი. რამდენი მგრძნობელობითი ნი
ფილმს „სამურაო“. უნდა გამოგიტყდეთ,
ენ ამ მიმართულებით რომლებიც მუშაობ ძალზედ ნევროტულ და სტრესულ ვითარე
უანსიც აღიძვრება მაყურებელში ფილმის
რომ ალენ დელონის დიდი მოყვარუ
ჩვენებისას, კინოფილმში იმდენი ფერია.
ლი არ ვარ, მაგრამ ფილმი ნამდვ ილად
დე 50 ბაში და ნამდვილად არ მინდა, მოვკვ
კინომხატვარი
კინოგამოსახულე
იმსახურებს ყურადღებას, განსაკუთრებით
წლის ასაკში გულის შეტევით ან ნერვიუ
ქმნის
ბის საფუძველს, ის არ ქმნის კინოფერს,
დამდგმელი მხატვრ ის შთამბეჭდავი ნამუ
ლობით. მყავს შვილები, მეუღლე, მაქვს
მაგრამ მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს
შევრის თვალსაზრისით, რომელიც ფილმის
მყუდრო გარემო, ნათელი სახლი და მე ეს
მის შექმნაში...“ ესაძის სიტყვები, ცხადია,
პირველივე კადრიდან ჩანს.
ჰოლანდიელ
ვაუტ ერ
ზუნსაც
ვაუტერ ზუნი პროფესიით პროდუქტის ინ ჟინერია, მაგრამ როცა მიხვდა, რომ საკუ თარი სამყაროს აგება სურს, როგორც დამ
მყოფნის. გულის პრობლემები არ მჭირდე ბა. ბედნიერება ფულში არ არის, და ამის
ეძღვნ ება.
კინომხატვრ ისთვის შავ-თეთრი ფილ
მჯერა 100%-ით.
მის დადგმა უფრო ადვილია თუ ფერადის? – რა თქმა უნდა შავ-თეთრ კინოში მუშაობა
თუმცა მსხვილბიუჯეტიან ფილმებში გაწეული სამუშაო ხანდახან ერთადერთი
დგმელმა მხატვარმა კინოში გააგრძელა
უფრო ადვილია. ზოგი ალბათ ფიქრობს
მოღვაწეობა და დღემდე ქმნის ამ სამყა
იმაზე, რომ შავ-თეთრ კინოში კინომხატ
შანსია, რომ კინომხატვარი იმ კულისე
როს ფინელ აკი კაურისმიაკ ისთან, ავსტრი
ვარს უფრო მეტი ძალისხმ ევა სჭირდება,
ბიდან გამოვიდეს, რაც თავად ახსენეთ
ელ მიჰაელ ჰანეკესთან, ქართველ იოთარ
გამოკვეთოს ზოგად ფონზე დეტალები და
ინტერვუს დასაწყისში. მით უმეტეს, რომ
იოსელიანთან და ფრანგ ფრანსუა ოზონ
ა.შ. რეალურად კი პირიქით არის – შავ-
მსხვილბიუჯეტიან ფილმებში, როგორიცაა,
თან. საქართველოში ზაზა რუსაძის ახალ
თეთრ კინოში უფრო მეტი შესაძლებლობა
მაგალითად „ჰარი პოტერი“, მაყურებელს
ფილმზე „ჩემი საბნის ნაკეცი“ მუშაობს და
გაქვს, კონცეტრირება მოახდინო კონკრე
უფრო დამდგმ ელი მხატვარი ამახსოვრდე
თამამად აცხადებს, რომ კარგი ფილმი გა
ტულ დეტალებზე და არ იფიქრო ხელისშემ
ბა, და არა რეჟისორი.
მოუვათ... ბეჭდურ მედიაში ეს ვაუტერ ზუნის
შლელ გარემოებებზე. სიმართლე ითქვას,
პირველი ექსკლუზიური და, რაც მთავარია,
საინტერესოა კიდევ იმ მხრივაც, რომ შავ-
ამბიცია და სიამ ოვნებით ვიმუშავებდი ასეთ
ერთადერთი ინტერვიუა.
ინტერნეტში ვერ ვიპოვნე თქვენი ინ ტერვიუებ ი. არ გიყვართ ინტერვიუს მიცემა,
– რა თქმა უნდა, მე მაქვს შემოქმედის
თეთრ ფილმში ნაცრისფერი შეიძლება უცებ
მასშტ აბურ პროექტებზე, მაგრამ, როგორც
გახდეს ცისფერი. შესაბამისად, დამდგმელი
უკვე გითხარით, არის ფაქტორები, როგორიც
მხატვრისთვის შავ-თეთრი ფილმი უსაზღვ
არის ჯანმრ თელობის გაუა რ ესება და სტრესი,
ერიმენტების სივრცეა. რო ექსპ
თუ ჟურნალისტები არ გწყალობენ?
რის გამოც, დღემდე ვინარჩუნებ დისტანცი ას. არ მინდა ვიყო მსხვერპლი. გარდა ამისა,
ცოტათი მაინც არ გშურთ იმ თქვენი
ის ბლოკბასტერები, რომლებსაც გულისხ
სცენის, კულისების მიღმა. არათუ ჟურნალის
კოლეგების, რომლებიც მსხვილბიუჯეტიან,
მობთ, არ არის მხოლოდ კინომხატვრისა
ის რჩება – ჩვენი სამუშაო თითქმის ყოველთვ ტები, მაყურებლებიც კი არ გვიცნობენ. მაგრამ
მეტწილად ფანტასტიკური ჟანრის ფილ
და რეჟისორის ქმნილება. ბლოკბასტერის
ძირითადად მაინც მედია პასიურობს. მაგა
მებზე მუშაობენ და საკუთარი ფანტაზიის
შემოქმედებით პროცესში თითქმის ერთი
ლითად, ამდენი წლის განმავლობაში ჩემთან
სრულად რეალ იზების შანსი ეძლევათ?
დატვირთვ ით მონაწილეობ ენ მსახიობებიც,
არავინ მოსულა ინტერვუს ჩასაწერად. ხომ ვერ დამისახელებთ ფილმს, რომე
– საერთოდ არა. შეიძლება მუშაობდე ძა
რომლებიც წარმოადგენენ ფილმის წარმა
ე პატა ლიან პატარა ბიუჯეტის მქონე ფილმზ
ტების საწინდარს. ჩემს შემთხვევაში კი, მე და
რა ტექნიკური შესაძლებლობებით და ამავე
რეჟისორი ერთ ჩარჩოში ვაქცევთ რეალო
ლიც თქვენთვის, როგორც კინომხატვრის
დროს განახორციელო ის, რაც ჩაფიქრე
ბას და განვიხილავთ, თუ როგორი იქნება
თვის, არის შთაგონების წყარო?
ბული გქონდა შენ და რა ამოცანაც ჰქონდა
ჩვენს მიერ შექმნილი სამყარო კინოეკრანზე.
102
მყავს შვილები, მეუღლე, მაქვს მყუდრო გარემო, ნათელი სახლი და მე ეს მყოფნის. ბედნიერება ფულში არ არის, და ამის მჯერა 100%-ით.
უმნიშვნელოა, მსხვილბიუჯეტიან ფილმებზე
იდეისა და შეხედულების მიხედვით. რეკ
მუშაობ, თუ მცირებიუჯეტიანზე. საბოლოო ჯამ
ლამის კეთებისგან თავს ვიკავებ მორალურ
გად გადაწყვეტილი და გადანაწილებული,
ში, ორივე ერთი სახის ეკრანზე გამოჩნდება
-ეთიკური შეხედულებების გამოც, მაგრამ
და ყოველივე ძალიან უცნაურად გადაწყდა.
და სწორედ ეს ეკრანი არის ჩვენი სამუშა
კიდევ ერთხელ ვიტყოდი, რომ არავის
ყოველ შემთხვევაში, ძალიან გამიკვირდა,
ოს შეფასების ერთადერთი სივრცე. დღეს
შემოუთავაზებია ჩემთვის რეკლამის გადა
რომ ფილმმა „ჰავრი“ მხოლოდ კინოკრიტი
დაივ იწყეს, რა არის ისტორია და რეალურად
ღება, თორემ ფული რომ მჭირდებოდეს,
კოსთა FIPRESCI-ს პრიზი აიღო. ჩვენ უფრო
რა გვჭირდება კარგ კინოში. კარგ კინოში
უყოყმანოდ დავთანხმდებოდი. ამქვეყნად
მეტს მოველოდით.
ხანდახან სულაც არ არის საჭირო ბევრი და
ყველაფერს თავისი ფასი აქვს. ზაზა რუსაძეს როგორ შეხვდით?
უსარგებლო დეტალი. მაგალითად, როგორც ეს აკი კაურისმიაკთან არის ფილმში „ჰავრი“,
– ჩემი აზრით, ჯილდოს ბედი არ იყო კარ
რა უფრო საინტერესოა დამდგ მ ელი
– ოთარ იოსელიანის „შანტრაპაზე“ ვმუ
როდესაც მას სჭირდება იმის ჩვენება, რომ
მხატვრ ისთვის – ფსიქოლოგიურ პორ
შაობდით და მაშინ გავიცანი ზაზა რუსაძე.
პერსონაჟი ბარში იმყოფება, საკმარისია, ადა
ტრეტებსა და ფსიქოლოგიურ დრამაზე
მასთან რაღაც გამონაკლისიც კი დავუშვი
ის ჩვენება ერთი კათხა ლუდით ხელში, მიან
მუშაობა, რაც ახასიათ ებს ჰანეკეს, თუ
– სხვა რეჟისორებთან თანამშრომლო
და შენ უკვე იცი, რომ ის ბარშია.
სურელისტურ ჟანრზე, რაც ოზონისთვისაა
ბის დაწყებამდე აუცილებლად ვნახულობ
დამახასიათებელი?
მათ ძველ ნამუშევრებს იმისათვის, რომ
რომელ რეჟისორებს დაასახელებდით, ვისთანაც სასიამოვნო იყო მუშაობ ა?
– დამეთანხმეთ, მთავარია იდეა, თორემ
მივხვდე, რა პოტენციალთან მექნება საქმე
ხელოვანისთვის ორივე საინტერესო სამუ
სამომავლოდ. თუმცა ზაზას შემთხვევაში,
შაოა. ოზონი არ არის სურეალ ისტური, პი
ინტუიციას მივენდე. სხვათა შორის, მე მინა
პასკალ ბონიცერს. ის ჩემი საყვარელი
რიქით ის უაღრესად რეალისტურია. ყოველ
ხავს მისი დოკუმენტური ფილმი საზოგა
რეჟისორია და თითქმის ყველა მის ფილმზე
შემთხვევაში, ფილმი „აუზი“, რომელზეც მე
დოებრივი მაუწყებლის ისტორიის შესახებ,
ვმუშაობდი. ასევე, ჟაკ რივეტიც ძალიან სა
ვმუშაობდი, სწორედ რომ რელისტურია.
რომელიც მან გადაიღო PIK TV-სთვის.
ინტერესო რეჟისორია და მასთან მუშაობაც
რაც შეეხება ჰანეკეს, მას გათვლ ილი აქვს
ძალიან ამაღელვებელი და პროფესიონ ა
ძალიან დიდ სიამოვნებას მანიჭებს. არის
ი დეტალი და მასთან მუშაობა თითოეულ
ლური ნამუშევარია. ამიტომ იმედი მაქვს,
კიდევ ერთი – კლოდ მორიერ ა, რომელთა
ძალიან რთულია. რაც თვითონ აქვს წარ
რომ მე, ზაზას და ფილმის „ჩემი საბნის ნა
ნაც ვითანამშრომლე ორჯერ 90-იან წლებში.
მოსახვაში, იმის იქით გახედვაც კი არ უნდა.
კეცი“ ოპერატორ გოგა დევდარიანს კარგი
ამჟამად დოკუმენტურ ფილმებს იღებს ბს.
შენ შეგიძლია შესთავაზო მას იდეა, მაგრამ
ფილმი გამოგვივა.
მასთან მუშაობაც ძალიან საინტერესო იყო
ჰანეკე მას უკუაგდებს და უყურადღებოდ
– ძალიან უხერხული კითხვაა – ალბათ
იმ უკუკავშირის გამო, რომელიც გვქონდა... რეკლამებზე მუშაობ ის გამოცდილება თუ გაქვთ? – ძალიან მცირე და ძალიან დიდი ხნის
დატოვებს, თუნდაც იმ მომენტშ ი ფილმს ეს
კინომხატვარი ხართ, მაგრამ 90-იან
უხდებოდეს. ასე რომ, ჰანეკე ნამდვილად
წლებში მუსიკაც კი დაწერეთ ფილმისთვ ის.
არ არის სასიამოვნო „მასალა“ და რეჟი
რეჟისორობაზე არ გიფიქრიათ?
სორი დამდგმ ელი მხატვრისთვის. პატარა დიქტატორივით არის და ე.წ. რკინის სცე
– რეჟისორობა ცოტა რთული საქმიანობაა და პროცესი, რომელიც მუდმივი კონფლიქ
წინ. არასოდეს დავინტერესებულვარ რეკ
ნარის პრინციპით მუშაობს, ერთი იოტითაც
ტის ფონზე მიმდინარეობს. აქ ყველა ემორ
ლამის კეთებით, რადგან ეს ის პროცესია,
არ გადაუხვევს სიუჟეტურ ხაზს, სცენარში
ჩილება შენს დიქტატს. მე კი საკმაოდ მშვიდი
სადაც შენს შემოქმედებას კოლექტიურად
გათალისწინებულ მოქმედებას. არასდროს!
და თავაზიანი ადამიანი ვარ, და ვერასდროს
განიხილავენ, შეაქვთ შესწორებები და ამის
ყოველი ხაზი გათვლილია მათემატიკური
ვუყვირებ მსახიობს, ან ოპერატორს.
შედეგად ეკრანამდე შენი ჩანაფიქრის ძალ
სიზუსტით და არ უნდა დაირღვეს. ასეთი
ზედ მცირე ნაწილი აღწევს. თუმცა, ამჟამად
დამოკიდებულება ხანდახან ხელოვანს უბ
შეიძლება დავუბრუნდე რეკლამას, თუ აქ
ი აყენებს. რალო ხელოსნის პოზიციაშ
თქვენთან კარგ შემოთავაზებას მივიღებ. ეს, რა თქმა უნდა, ხუმრობით... ფილმში განი
რა რეაქცია გქონდათ და რა განიცა
ხილავ შენს იდეას მხოლოდ რეჟისორთან
დეთ კანის კინოფესტივალზე, როდესაც აკი
და ინდივიდუალურად ქმნი ფილმს საკუთრი
კაურ ისმიაკ ის ფილმი „ჰავრი“ დამარცხდა?
გიორგი კალატოზიშვილი
[ ინტერვიუ ] 103
104
[ კინოანონსი ]
მეომართა ნაკვალევზე დოკუმენტური ფილმი, 90 წთ, ფერადი
ხევსურული ორთაბრძოლებით დაინტერესე
მესაათე
ბული ორი გმირი ნიუ-იორკიდან რაინდული
სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი,
სულის აღმოსაჩენად ამ მხარეს სტუმრობს.
90 წთ, ფერადი
ბილიკს ისინი ხევსურულ ტრადიციებთან, ძვე ლი კულტურის საინტერესო გადმონაშთებთან მიჰყავს. გადარჩება კი ეს უძველესი კულტურა?
გახმაურ ებულ მკვლელობათა სერია, დაკავებული ბოროტმოქმედი, საბოლოო განაჩენის მოლოდინი – ეს არის დოკუმენ
რეჟისორი: გიორგი ხარებავა,
ტური ფილმის თემა, რომელზეც ირაკლი
ლესია კალინსკა
მუშაობს. რაც უფრო შორს მიდის კვლევა,
სცენარის ავტორი: ნიკო აბაზაძე
მით უფრო მძაფრად იკვეთება საზოგადო
მხატვარი: ნიკო აბაზაძე
ების როლი სამყაროში უსამართლობის
მონტაჟი: გიორგი ხარებავა
დამკვიდრებასა და თავისუფალი სულის
მონაწილეობენ: ვახტანგ კიზირია, ნიკო აბაზაძე
განადგურებაში.
ოპერატორები: სერგეი მიხალცუკი, გიორგი ხარებავა, დავით გუჯაბიძე
რეჟისორი: გიორგი მასხარაშვილი
პროდუსერები: ნიკო აბაზაძე, ნოშრე ჩხაიძე,
სცენარი: გიორგი მასხარაშვილი
წარმოება: „ჯი-ეფ-ემ სტუდიო“ (საქართველო)
ოპერატორი: გიორგი შველიძე
"ჩაიკა"
ანიმაცია: გიორგი მასხარაშვილი
ესპანურ–ქართული სრულმეტრაჟიანი
მონაწილეობენ: გიორგი ნაკაშიძე, დათუნა
მხატვრული ფილმი 150 წთ. ფერადი
გოცირიძე, გიორგი მეგრელიშვილი, გიორგი ტაბიძე, გიორგი მასხარაშვილი,
ფილმის სიუჟეტი მოგვითხრობს გოგონას
ლევან ბერიკაშვილი, ნინო წოწორია
ისტორიას, რომელიც თევზსაჭერ გემზე,
პროდუსერი: კახა მაჭარაშვილი
ახალგაზრდა კაცთან ერთად იწყებს ხანგრ
აღმასრულებელი პროდუსერი: გუკა რჩეულიშვილი
ძლივ მოგზაურ ობას. მამაკაცი მეზღვაურია,
წარმოება: „სანგუკო“
რომელიც სახლშ ი, ყოფილი საბჭოთა კავ
კოპროდუქცია: სტუდია “სარკე”, სარეკლამო
შირის ცივ სტეპებში ბრუნდება.
კომპანია “აუტდორ.ჯი”
რეჟისორი: მიგელ ანხელ ხიმენესი სცენარის ავტორები: მიგელ ანხელ ხიმენესი,
სიხარულის ოდა
ლუის მოია რედრადო
დოკუმენტური ფილმი, 70 წთ, ფერადი
რეჟისორი: მიხეილ მრევლიშვილი სცენარის ავტორი: მიხეილ მრევლიშვილი ოპერატორი: მიხეილ მრევლიშვილი
ოპერატორი: გორკა გომეს ანდრეუ მხატვარი: შოთა გლურჯიძე
„სიხარულის ოდა“ არის დოკუმენტური ფილმი
პროდუსერი: ბესარიონ ძანაშვილი,
მონაწილეობ ენ: ბაჩი ლეჟავა, გიორგი გაბუნია
ევროპის შესახებ. ამ ფილმის მონაწილენი
მიხეილ მრევლიშვილი
პროდუსერი: ზურაბ მაღალაშვილი, კოლდო ზუაზუა
ევროპის დედაქალაქებში მიმოფანტული
წარმოება: სტუდია X-Form Associazione
წარმოება: შპს ,,კინოსკოპოკი" (ესპანეთი),
ქუჩის მუსიკოსები არიან. თითოეული მათგანი
Culturale Tonino Guerra
შპს ,,სინეტექი" (საქართველო)
მოკლედ მოგვითხრობს საკუთარი ქვეყნის, ქალაქის და ქუჩის ისტორიებს, და საკუთარ ინსტრუმენტზე ასრულებს ფრაგმენტს ბეთჰოვე ნის მეცხრე სიმფონიიდან („სიხარულის ოდა“).