fantastiki_logotexnia_5

Ôåý÷ïò 5 | ÍïÝìâñéïò 2009 | ÄÉÁÍÅÌÅÔÁÉ ÄÙÑÅÁÍ

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ Ô ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

Ðåñéå÷üìåíá

3 Ôï ÊÝñáò, ôïõ ÓôáìÜôç Ìáìïýôïõ 4-8 Å.Ô.Á. ×ÏÖÌÁÍ ''Der Sandmann'' ôïõ ÄçìÞôñç ÁñãáóôáñÜ 9-17 Ç ÅëëçíéêÞ ðåñßðôùóç (ìÝñïò 5), ôïõ ÓôáìÜôç Ìáìïýôïõ 18-19 Ç êáôÜóôáóç ôïõ fantasy óôçí ÅëëÜäá ôïõ Íßêïõ ÂëáíôÞ 20-22 Ç Èåßá êùìùäßá ôïõ ºùíïò ÁëâÝñé÷ïõ 22-24 The Butterfly Effect (2004) ôïõ ×ñÞóôïõ ÌðáëôæÞ 25-30 Ãêëïñößíôåë Ýíáò ëáìðåñüò ¢ñ÷ïíôáò, Ýíáò ìõóôçñéþäçò Þñùáò ôïõ Óðýñïõ Óáìøþíá/Glorfindel 31-33 Öñåéäåñßêïò Âáñâáñüóá Ç éóôïñßá ôïõ ìåãÜëïõ ÐïñöõñïãÝíç ÁõôïêñÜôïñá ôïõ ÓôÝëéïõ ÐÝððá 34 Åëëçíéêüò Óýëëïãïò Ößëùí Ôüëêéí The Prancing Pony 35-38 Ï ÔóÜñëé êáé ôï åñãïóôÜóéï óïêïëÜôáò ôïõ ÓôáìÜôç Ìáìïýôïõ

Ô ÄÉÁÍEÌÅÔÁÉ ÄÙÑÅAÍ «ÖáíôáóôéêÞ Ëïãïôå÷íßá», ôåý÷ïò 5. Åêäüôçò: Óýëëïãïò öïéôçôþí ÁÔÅÉ êáé ÁÅÉ Ðáíåðéóôçìßùí ÅëëÜäïò ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò (ÖïéôçôéêÞ ËÝó÷ç ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò). ÓõíôáêôéêÞ ïìÜäá ôÝôáñôïõ ôåý÷ïõò: ÓôáìÜôçò Ìáìïýôïò, ÄçìÞôñçò ÁñãáóôáñÜò, Íßêïò ÂëáíôÞò, ºùí ÁëâÝñé÷ïò, ×ñÞóôïò “Eddie” ÌðáëôæÞò, Óðýñïò Óáìøþíáò. ÅðéìÝëåéá-Äéüñèùóç: ÓôáìÜôçò Ìáìïýôïò Åéêüíá åîùöýëëïõ: Ken Kelly, “North Watch” Ó÷åäéáóìüò: Ðüôóéïò Èåüäùñïò 2009

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

3

Ôï êÝñáò ôïõ ÓôáìÜôç Ìáìïýôïõ

Ëßãïé åßíáé ïé óÞìåñá ïé ¸ëëçíåò áíáãíþóôåò óôïõò ïðïßïõò ôï üíïìá Ëßíïò ÊáñæÞò (1894-1978) ëÝåé êÜôé. Áêüìç ëéãüôåñïé åßíáé ïé ößëïé ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, ðïõ Ý÷ïõí Ýñèåé óå åðáöÞ ìå ôç óêÝøç ôïõ óçìáíôéêïý áõôïý óôï÷áóôÞ. Êáé ôïýôï äåí åßíáé êÜôé ðáñÜîåíï. Ãéáôß áðü ôç ìéá õößóôáôáé Ýíá ïîåéäùìÝíï óýóôçìá ðïõ åäþ êáé ÷ñüíéá Ý÷åé åðéêáèßóåé ðÜíù áðü ôá ðíåõìáôéêÜ äñþìåíá ôïõ ôüðïõ ìáò ìå óêïðü íá âõèßóåé ôçí êÜèå åîáéñåôéêÞ ðñïóùðéêüôçôá óôçí Üâõóóï ìéáò âïõâÞò áðïìüíùóçò, åíþ áðü ôçí Üëëç ï Ëßíïò ÊáñæÞò áðåõèõíüôáí áíÝêáèåí óå ëßãïõò êáé åêëåêôïýò áíèñþðïõò. Åìåßò áðü ôç ðëåõñÜ ìáò äåí èá ìéëÞóïõìå ðïëý ãéá ôï Ëßíï ÊáñæÞ. ÁíôéèÝôùò, èá ôïí áöÞóïõìå íá ìáò ìéëÞóåé áõôüò. Íá ìáò ìéëÞóåé ãéá ôç ÌõèïðëáóôéêÞ Éêáíüôçôá ôùí ÅëëÞíùí… ãéá ôç äéðëÞ õðüóôáóç ôïõ Ãåãïíüôïò… ãéá ôçí Ýííïéá ôçò Ìõèïëïãßáò…ãéá ôçí áîßá ôùí ëáúêþí ðáñáäüóåùí… Ãéá ôçí áðïóôïëÞ ôçò ÔÝ÷íçò. Íá ìáò ìéëÞóåé, êïíôïëïãßò, ãéá üëá ôá éåñÜ ó÷Þìáôá áðü ôá ïðïßá áñèñþíåôáé ôï ïéêïäüìçìá ðïõ íïçìáôïäïôåß ôç ÆùÞ ôïõ áíèñþðïõ êáé ôï ïðïßï áðïêáëïýìå óõíÞèùò Ðïëéôéóìü. ¹ôáí ôï Ýôïò 1947, üôáí ï ÊáñæÞò Ýãñáöå óôï Ýñãï ôïõ ðïõ Ýöåñå ôïí ôßôëï «Ïé ¸ëëçíåò ðëÜèïõí ôï íÝï ôïõò Ìýèï»1 üôé «êÜèå ãåãïíüò, åêôüò áð' ôç ëïãéêÜ õðïëïãßóéìç -õëéêÞ áò ðïýìå- åðåíÝñãåéÜ ôïõ, ðñïêáëåß óôïí Üíèñùðï åóùôåñéêÝò êáé áóýíåéäåò æõìþóåéò, óå ðïëëáðëÜóéá êëßìáêá. Ôï ãåãïíüò äåí åîáíôëåßôáé ìå ôç íïçôÞ êáé åîùôåñéêÞ ôïõ ìüíïí ðñáãìáôïðïßçóç. Ç Ýêöñáóç óå ôýðïõò êáé ìïñöÝò áõôÞò ôçò åóùôåñéêÞò åðåíÝñãåéáò åßíáé ü,ôé áðïêáëþ ìõèéêü ìÝñïò åíüò ðñÜãìáôïò Þ ìéáò ðñÜîçò. Ç…êáëëéÝñãåéá áõôÞò ôçò Ýêöñáóçò ðåôõ÷áßíåé ôçí åîýøùóç ôïõ êáèçìåñéíïý âßïõ óå ìýèï. Ôçí ðëçñüôçôá, äçëáäÞ, ôçò æùÞò». Ãéá íá ãßíåé áõôü ÷ñåéÜæåôáé ÌõèïðëáóôéêÞ Éêáíüôçôá, äçëáäÞ Ýíóôéêôï êáé áñåôÞ «ðïõ ìðïñïýí íá äïõí êáé íá äéáéóèáíèïýí ïëüêëçñï ôïí üãêï ôïõ ãåãïíüôïò…-êáé ü÷é ìüíï ôï áðôü êáé õðïëïãßóéìï ìÝñïò ôïõ- êáé íá ôïí áðïäþóïõí ðëáóôéêÜ… Ðéóôåýù üôé ïé Ìõèïëïãßåò ôùí ëáþí äçìéïõñãïýíôáé áð' áõôÝò…ôéò éêáíüôçôåò. Ïé ìõèïëïãßåò åßíáé ïé êáèñÝöôåò ôùí ëáþí. Ôï ðñáãìáôéêü êñéôÞñéü ôïõò. Ç éóôïñßá ðïõ äåí Ý÷åé ôçí ìõóôéêÞ äõíáìéêüôçôá íá ãßíåé ìýèïò, äåí åßíáé ðáñÜ ÷ñïíéêü äß÷ùò ðëáôýôåñç óçìáóßá. Ç Âáë÷Üëá åêöñÜæåé êáëëßôåñá áðü êÜèå ôé Üëëï ôïí Ôåýôïíá. Êáé ç åëëçíéêÞ ìõèïëïãßá ôïí ¸ëëçíá. Ç öôåñùôÞ áõôÞ äýíáìç ôïõ ìýèïõ óõíå÷ßæåé áäéÜêïðá êáé äçìéïõñãåß ôéò ðáñáäüóåéò ôïõ Íåïåëëçíéêïý ëáïý ìå ðëáóôéêüôçôá êáé åõãÝíåéá, ìå áêñßâåéá êáé äéïñáôéêüôçôá áîéïæÞëåõôåò. Ç ìõèïðïßçóç ôçò Öýóçò åßíáé áðüôïêç ôïõ ôåñÜóôéïõ ðáìøõ÷éóìïý ðïõ ôçò áðïäßäïõí ïé ¸ëëçíåò…Ï ìõóôéêüò, êáé üìùò óå áÝíáç åðáöÞ ìå ôïí Üíèñùðï êáé áëëçëåðßäñáóç, êüóìïò ôùí Ëáìéþí, ôùí Ðáãáíþí, ôùí ÍåñÜéäùí, ôçò èáëáóóéíÞò Ãïñãüíáò, ôùí Îùôéêþí, ôùí Óôñéããëþí… ¼ôáí ç ôÝ÷íç ðÜñåé óôá ÷Ýñéá ôçò ôïí ôåñÜóôéïí áõôüí ðëïýôï öáíôáóßáò êáé øõ÷Þò, ìå ôç óìßëç, ìå ôï ÷ñþìá, ìå ôï óôß÷ï ìéá íÝá èá ëÜìøåé èáõìáóôÞ ìõèïëïãßá». ÄéáâÜæïíôáò ôçí ôåëåõôáßá ðáñÜãñáöï ôïõ êåéìÝíïõ ðïõ ðáñáèÝôïõìå, äõóêïëåýïìáé ðñáãìáôéêÜ íá èõìçèþ êÜðïéá ìïñöÞ ôÝ÷íçò ðïõ íá âñßóêåôáé åããýôåñá óôïí ìáãéêü áõôü êüóìï ôïí ïðïßï äçìéïõñãåß ç äýíáìç ôïõ ìýèïõ -êáé äýíáôáé íá æõìþóåé ó÷Þìáôá ôÝ÷íçò ÷ñçóéìïðïéþíôáò ùò ðñþôç ýëç ôï ðåñéå÷üìåíü ôïõ- áðü ôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý. ÁíôéëáìâÜíïìáé äå, ôï åýñïò ôçò äõíáìéêÞò ðïõ äéáèÝôåé ç áãáðçìÝíç ìáò ëïãïôå÷íéêÞ Ýêöñáóç ãéá íá êáôáöÝñíåé íá äéáôçñåßôáé åðßêáéñç êáé æùíôáíÞ óå üëåò ôçò öÜóåéò ôçò áíèñþðéíçò éóôïñßáò, áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ìÝ÷ñé êáé ôéò çìÝñåò ìáò. Óõìðåñáßíù, ôÝëïò, üôé ïé óõíåéäçôÝò ðñïóðÜèåéåò ðïõ êáôáâÜëïõí ðÜóçò öýóåùò öïñåßò ðñïêåéìÝíïõ íá íïèåõôåß ç ïñãáíéêüôçôá êáé íá äéáóðáóôåß (Þ íá áðïêñõöôåß) ç éóôïñéêÞ óõíÝ÷åéá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, äåí ìðïñåß ðáñÜ íá Ý÷ïõí âáèý õðüâáèñï êáé íá óõíäÝïíôáé ìå ôçí ðñïóðÜèåéá ðïõ êáôáâÜëïõí ïé åêöñáóôÝò ôçò Íåùôåñéêüôçôáò, ðñïêåéìÝíïõ íá åðéâÜëëïõí ôï ìïíôÝñíï, áóôéêü, õëéóôéêü êáé ðáãêïóìéïðïéçìÝíï ôñüðï æùÞò ôïõò, åðÜíù óôïí Üíèñùðï ôçò åðï÷Þò ìáò. ¸íáí ôñüðï æùÞò, ðïõ åßíáé äåäçëùìÝíá å÷èñéêüò ðñïò ôá ðñüôõðá ðïõ ðáñÜãåé ï ìõèéêüò êüóìïò ôçò Öáíôáóßáò êáé ôçò Øõ÷Þò. Ï êÜèå êüóìïò êáé ç êÜèå åðï÷Þ Ý÷ïõí ôçí ôÝ÷íç êáé ôç ëïãïôå÷íßá ôïõò. ÁëëÜ êáé ç êÜèå ôÝ÷íç ìå ôçí êÜèå ëïãïôå÷íßá öôéÜ÷íïõí ôïí êüóìï êáé ôçí åðï÷Þ ðïõ ôïõò áíôéóôïé÷åß. Åìåßò, ùò ößëïé ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý èá ðñÝðåé, áðÝíáíôé áðü ôçí Ýñçìï óêïõñéÜò ðïõ áðëþíåé ôï ÷Üïò ôçò Íåùôåñéêüôçôáò, íá ðëÜóïõìå ôïí êüóìï ìéáò «íÝáò èáõìáóôÞò ìõèïëïãßáò». Ôï ìáãéêü ðáñåëèüí ôïõ ëïãïôå÷íéêïý ìáò ðåäßïõ áðïôåëåß ôï õëéêü ôïõ ìÝëëïíôïò êáé ôç âåâáéüôçôá ãéá ôçí ïñéóôéêÞ ìáò åðéôõ÷ßá. Ôá ðáëéÜ Üíèç ðÝöôïõí êáé óôïëßæïõí ìå åõãíùìïóýíç ôï Ýäáöïò ðïõ êáëýðôåé ôéò ñßæåò, áðü ôéò ïðïßåò ôñÜöçêáí, êáé óôÝëíïõí áêüìá ôï ÜñùìÜ ôïõò ìå ÷Üñç êáé íïóôáëãßá ðñïò ôïí êïñìü, ðïõ ôá Ýèñåøå. Áðü áõôÜ ôá ìðïõìðïýêéá, ôéò óôåöÜíåò êáé ôïõò êÜëõêåò èÝëù íá óáò ðëÝîù ôþñá Ýíá éåñü óôåöÜíé2.

1) Ëßíïò ÊáñæÞò, «Ïé ¸ëëçíåò ðëÜèïõí ôï íÝï ôïõò Ìýèï», åêäüóåéò Ðåëáóãüò.

2) Öñåéäåñßêïò ÓëÜéåñìÜ÷åñ, «Ëüãïé ãéá ôç Èñçóêåßá», åêäüóåéò ÐáðáæÞóç.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

4

Å.Ô.Á. ×ÏÖÌÁÍ

'' Der Sandmann '' ôïõ ÄçìÞôñç ÁñãáóôáñÜ å. ìÝëïõò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

¼ôáí ï ¸ñíóô ÔÝïíôïñ ÁµáíôÝïõò ×üöµáí (1776-1822) ãñÜöåé ôïí ''ÆÜíôµáí'' åßíáé ðëÝïí 40 åôþí, Ý÷åé åãêáôáóôáèåß µüíéµá óôï Âåñïëßíï êáé äéÜãåé ôçí Þñåµç ðåñßïäï ôçò æùÞò ôïõ. ¸÷åé ðñïçãçèåß Ýíá ðïëõêýµáíôï ðáñåëèüí µå óõ÷íÝò µåôáêéíÞóåéò, ðïëëÝò äïêéµáóßåò êé åðáããåëµáôéêÝò ðåñéðÝôåéåò, êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôùí ïðïßùí Üëëïôå åñãÜóôçêå ùò äéêçãüñïò -åðÜããåëµá ðïõ åß÷å óðïõäÜóåé- Üëëïôå ùò µïõóéêüò êáé óõíèÝôçò -ç µïõóéêÞ êáé ç æùãñáöéêÞ Þôáí åðßóçò µåãÜëåò ôïõ áãÜðåò, ãé' áõôü èá áíôéêáôáóôÞóåé êáé ôï ôñßôï âáöôéóôéêü ôïõ üíïµá µå åêåßíï ôïõ Ìüôóáñô ðñïò Ýíäåéîç èáõµáóµïý- êé Üëëïôå ùò äéåõèõíôÞò èåÜôñïõ êáé äéáêïóµçôÞò. ÁëëÜ ôï 1814 åðéóôñÝöåé µüíéµá óôï Âåñïëßíï, üðïõ èá æÞóåé ôá ôåëåõôáßá 6 ÷ñüíéá ôçò æùÞò ôïõ êáé èá ãñÜøåé ôá µåãÜëá áñéóôïõñãÞµáôÜ ôïõ, ôá ïðïßá èá ôïí êáèéåñþóïõí ùò Ýíáí áðü ôïõò óçµáíôéêüôåñïõò ñïµáíôéêïýò óõããñáöåßò ôïõ Öáíôáóôéêïý êáé èá åðçñåÜóïõí êáèïñéóôéêÜ ôïõò µåôÝðåéôá óõããñáöåßò ðïõ èá ðáôÞóïõí ðÜíù óôá äéêÜ ôïõ ÷íÜñéá ãéá íá óõíå÷ßóïõí êáé íá åîåëßîïõí ôï óõãêåêñéµÝíï åßäïò. Êáèþò ï 18ïò áéþíáò ðëçóßáæå óôï ôÝëïò ôïõ, ôï ñïµáíôéêü ãïôèéêü µõèéóôüñçµá åß÷å êáèéåñùèåß ùò ëïãïôå÷íéêÞ öüñµá êáé ôá Ýñãá áõôïý ôïõ åßäïõò ðïëëáðëáóéÜæïíôáí. Óôá äñáµáôïõñãéêÜ åñãáëåßá áõôïý ôïõ µõèéóôïñÞµáôïò Þôáí óýíçèåò íá êõñéáñ÷åß µéá ðëçèþñá ôõðéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí êáé ëïãïôå÷íéêþí óõµâÜóåùí, üðùò ôï áñ÷áßï ãïôèéêü êÜóôñï µå ôïí ôåñÜóôéï üãêï ôïõ, ôéò äáéäáëþäåéò åãêáôåëåéµÝíåò ðôÝñõãåò µå ôéò êñõöÝò êáôáêüµâåò êé Ýíáí ïëüêëçñï ãáëáîßá áðü öáíôÜóµáôá êáé áíáôñé÷éáóôéêïýò èñýëïõò. Åðßóçò ðåñéëܵâáíáí ôïí ôõñáííéêü êáé µï÷èçñü ðõñãïäåóðüôç, ôçí åíÜñåôç êáé êáôáôñåãµÝíç çñùßäá, êáé ôïí áíäñåßï êé Üóðéëï Þñùá, åíþ ãéá íá äçµéïõñãçèïýí ïé êáôÜëëçëåò åíôõðþóåéò óôïõò áíáãíþóôåò ÷ñçóéµïðïéïýíôáí µßá áôåëåßùôç óåéñÜ áðü óêçíéêÜ âïçèÞµáôá, üðùò ðáñÜîåíïé öùôéóµïß, óâçóµÝíåò ëܵðåò, µïõ÷ëéáóµÝíá ÷åéñüãñáöá, µåíôåóÝäåò ðïõ ôñßæïõí êáé êéíïýµåíåò ôáðéóåñß. ÓôáäéáêÜ Üñ÷éóáí íá åµöáíßæïíôáé êáé óõããñáöåßò ðïõ îÝöåõãáí áðü áõôÜ ôá åîùôåñéêÜ ãïôèéêÜ ãíùñßóµáôá êáé åðÝëåîáí ðéï óýã÷ñïíåò óêçíÝò ãéá ôá µõóôÞñéÜ ôïõò, ÷ùñßò íá áñíïýíôáé ôáõôü÷ñïíá ôï ãåíéêüôåñï ðíåýµá áõôþí ôùí éóôïñéþí êáé ôïí ôýðï ôùí ãåãïíüôùí ðïõ ðåñéãñÜöïõí. Ï Å.Ô.Á. ×üöµáí êáôáôÜóóåôáé óå åêåßíïõò ôïõò óõããñáöåßò ðïõ áíÞêïõí ôüóï óôçí áðåñ÷üµåíç ãïôèéêÞ ó÷ïëÞ üóï êáé óôçí åðåñ÷üµåíç øõ÷ïëïãéêÞ. ¢µåóá óõíäåäåµÝíïò µå ôéò óõíáéóèçµáôéêÝò äéåñãáóßåò ðïõ êáôÝ÷ïõí êåíôñéêÞ èÝóç óôçí ñïµáíôéêÞ êïóµïèÝáóç, ï ×üöµáí åµðëïõôßæåé ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôïõ µå Ýíôïíï óõíáéóèçµáôéêü êüóµï åíþ ôáõôü÷ñïíá åðéêåíôñþíåôáé óå åêåßíåò ôéò áóõíåßäçôåò åíïñµÞóåéò ðïõ êáèïñßæïõí ôçí óõµðåñéöïñÜ ôïõò. ¸ôóé, èá ðåôý÷åé íá áðïóðÜóåé

E.T.A ×ÏÖÌÁÍÍ ôïí öüâï êáé ôçí áãùíßá áðü ôçí óöáßñá ôïõ óõµâáôéêïý êáé íá ôá ðñïùèÞóåé óå Ýíá öñéêôü ðåðñùµÝíï ðÜíù áðü ôçí ßäéá ôçí áíèñùðüôçôá, µå ôïõò áíáãíþóôåò íá áéóèÜíïíôáé Ýíáí ðáëµü äýíáµçò Üãíùóôï óå ïðïéïäÞðïôå ðñïçãïýµåíï Ýñãï áõôïý ôïõ åßäïõò, µéá óõããÝíåéá µå ôçí ïõóéáóôéêÞ áëÞèåéá ôçò áíèñþðéíçò öýóçò, êé Ýíá ðñùôüãíùñï äéÜðõñï óõµðÜó÷ïí ðÜèïò áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ óõããñáöÝá. Ôáõôü÷ñïíá, ôï Ýñãï ôïõ ×üöµáí áðïêôÜ µßá µõóôéêéóôéêÞ äéÜóôáóç, êõñßùò åðåéäÞ ôá óõíáéóèÞµáôá ôïõ öüâïõ êáé ôçò áãÜðçò óôá Ýñãá ôïõ äéÝðïíôáé áðü µßá õðáñîéáêÞ áíáæÞôçóç, ðïõ êáôáêõñéåýåé ôçí óêÝøç êáé ôç äñÜóç ôùí ðñùôáãùíéóôþí êáé ôïõò ïäçãåß óå áäéêáéïëüãçôåò ðñÜîåéò. Ôï áéóèçóéáêü óôïé÷åßï ðáßæåé åðßóçò ðñùôáñ÷éêü ñüëï. Ìéá ðáñÜîåíç óýíèåóç ÷ñùµÜôùí, Þ÷ùí êé áéóèçµÜôùí äçµéïõñãåß Ýíáí äßáõëï åðéêïéíùíßáò áíܵåóá óôçí åðßãåéá êáé óôç äéáíïçôéêÞ äéÜóôáóç, µå áðïôÝëåóµá ç äñÜóç íá äéáäñáµáôßæåôáé ðÜíôá óôï ëõêüöùò ôçò ðñáãµáôéêüôçôáò, óôçí äéá÷ùñéóôéêÞ åêåßíç ãñáµµÞ ðïõ åíþíåé ôï ðñïöáíÝò µå ôï êñõµµÝíï, ôçí áëÞèåéá µå ôï øݵá, ôï äåäïµÝíï µå ôçí áíáôñïðÞ ôïõ. Ï ''ÆÜíôµáí'' (áðü ôï Sandman, äçëáäÞ ï ''ÁµµÜíèñùðïò'' Þ,

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ðåñéöñáóôéêÜ, ''ï Êáêüò µå ôçí ܵµï'') åßíáé Ýíá áðü ôá êïñõöáßá Ýñãá ôïõ Å.Ô.Á. ×üöµáí êáé óõãêåíôñþíåé µå èáõµáóôü ôñüðï üëá ôá ðáñáðÜíù óôïé÷åßá. ÐÜñá ðïëëïß µåëåôçôÝò Ý÷ïõí áó÷ïëçèåß êáôÜ êáéñïýò µå ôï ''ÆÜíôµáí'', åðé÷åéñþíôáò íá ôï áíáëýóïõí êáé íá îåêëåéäþóïõí ôá µõóôéêÜ ôïõ µÝóá áðü ðïéêßëåò ïðôéêÝò ãùíßåò. Óå áõôü ôï Üñèñï èá áêïëïõèÞóåé µéá ðåñßëçøç ôïõ åí ëüãù Ýñãïõ êáé óôçí óõíÝ÷åéá èá ðñïóðáèÞóïõµå íá ôï ðñïóåããßóïõµå

åñµçíåõôéêÜ, âáóéæüµåíïé óôçí áíÜëõóç ôùí óçµáíôéêüôåñùí óôïé÷åßùí ðïõ Ý÷ïõí åíôïðßóåé ïé äéÜöïñïé µåëåôçôÝò. Ðåñßëçøç ôïõ Ýñãïõ Ï ÍáèáíáÞë, Ýíáò íåáñüò öïéôçôÞò, äéçãåßôáé óå µßá åðéóôïëÞ ôïõ ðñïò ôïí ößëï ôïõ Ëüôáñ ôïí ëüãï ðïõ ôïí Ý÷åé áíáóôáôþóåé öñéêôÜ ôéò ôåëåõôáßåò µÝñåò: ðñüêåéôáé ãéá ôçí óõíÜíôçóÞ ôïõ µå Ýíáí ðùëçôÞ âáñïµÝôñùí, êÜðïéïí Êüðïëá, óôï ðñüóùðï ôïõ ïðïßïõ áíáãíþñéóå ôï äéêçãüñï ÊïðÝëéïõò, Ýíáí ðáëáéü óõíåñãÜôç ôïõ ðáôÝñá ôïõ ðïõ êÜðïéåò öïñÝò äåéðíïýóå µáæß ôïõò. Ï ÍáèáíáÞë åîçãåß ðùò óôçí ðáéäéêÞ öáíôáóßá ôïõ åß÷å ôáõôßóåé áõôüí ôïí ÊïðÝëéïõò, ôïí ïðïßï ðåñéãñÜöåé ùò µéá áðùèçôéêÞ öõóéïãíùµßá, µå ôçí öïâéóôéêÞ µïñöÞ ôïõ ÆÜíôµáí, åíüò µðáµðïýëá ôùí ðáñáµõèéþí, µå ôïí ïðïßï ôïí öïâÝñéæå ç µçôÝñá ôïõ ãéá íá ðÜåé íùñßò ãéá ýðíï. Êáé ðñÜãµáôé, µüëéò áðï÷ùñïýóáí áðü ôï ãñáöåßï ôïõ ðáôÝñá, üðïõ óõíÞèéæáí íá ðåñíïýí ôá âñÜäéá, Üêïõãáí ôï âáñý, áñãü âÞµá åíüò åðéóêÝðôç óôçí óêÜëá. Ôá õðüêùöá âÞµáôá êé ï èüñõâïò áêïýãïíôáí éäéáßôåñá öñéêôÜ, êáé êÜèå âñÜäõ ðïõ ï ÍáèáíáÞë Üêïõãå ôñéîßµáôá óôçí óêÜëá Ýôñåµå áðü öüâï óôï

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

5

êñåâÜôé ôïõ. Áõôüò ðñÝðåé íá Þôáí ï ÆÜíôµáí ðïõ åéóÝâáëå óôï óðéôéêü ôïõò ! Ï ÍáèáíáÞë óõíå÷ßæåé ôçí åîéóôüñçóÞ ôïõ ðåñéãñÜöïíôáò ðùò ç µçôÝñá ôïõ ôïí êáèçóý÷áóå üôáí ôçí ñþôçóå ó÷åôéêÜ µå ôïí ÆÜíôµáí, Þôáí µüíï Ýíá öáíôáóôéêü ðñüóùðï êé åííïïýóå ðùò ôïõò åß÷å ñßîåé ܵµï óôá µÜôéá êáé äåí µðïñïýóáí íá ôá êñáôÞóïõí ðéá áíïéêôÜ, áëëÜ üôáí ñþôçóå êáé ôçí ãñéÜ ðáñáµÜíá ôçò µéêñüôåñçò áäåñöÞò ôïõ åêåßíç ôïõ åßðå: ''ÄçëáäÞ, µéêñü µïõ, èÝëåéò íá ðåéò ðþò äåí îÝñåéò; Åßíáé Ýíáò êáêüò ðïõ åðéóêÝðôåôáé üóá ðáéäéÜ äåí èÝëïõí íá ðÜíå ãéá ýðíï, ñß÷íåé öïý÷ôåò ܵµïõ óôá µÜôéá ôïõò êáé üôáí ôá µáôùµÝíá µÜôéá âãïõí Ýîù áðü ôï êåöÜëé, ôá ñß÷íåé óôï óÜêï ôïõ êáé ôá ðÜåé íá ôá öÜíå ôá äéêÜ ôïõ ðáéäéÜ, ðïõ Ý÷ïõí ôçí öùëéÜ ôïõò óôï µéóïöÝããáñï êáé Ý÷ïõí ãáµøü ñܵöïò ãéá íá ôóéµðïëïãïýí ôá µÜôéá ôùí Üôáêôùí ðáéäéþí''. ÁõôÞ ç ðåñéãñáöÞ öüâéóå áêüµç ðåñéóóüôåñï ôïí µéêñü ÍáèáíáÞë, ï ÆÜíôµáí ðáñݵåéíå ãé' áõôüí µéá öïâåñÞ µïñöÞ êé áíáôñé÷ßëá êáé öñßêç ôïí êõñßåõå µüëéò ôïí Üêïõãå ü÷é µüíï íá áíåâáßíåé ôçí óêÜëá áëëÜ í' áíïßãåé µå öüñá êáé ôçí ðüñôá ôïõ ãñáöåßïõ ôïõ ðáôÝñá ôïõ. ÁðïöÜóéóå ëïéðüí íá áíáêáëýøåé ðïéüò Þôáí áõôüò ï ÆÜíôµáí, íá ôïí áíôéêñßóåé µå ôá ßäéá ôïõ ôá µÜôéá. ¸ôóé, Ýíá âñÜäõ êñýöôçêå óôï ãñáöåßï ôïõ ðáôÝñá ôïõ êáé ðåñßµåíå. Ôüôå Þôáí ðïõ óôï ðñüóùðï ôïõ åðéóêÝðôç áíáãíþñéóå ôïí áðå÷èÞ ÊïðÝëéïõò. ¼ôáí ï ÍáèáíáÞë êïßôáîå, åßäå ôïí ðáôÝñá ôïõ êáé ôïí åðéóêÝðôç íá åßíáé óêõµµÝíïé ðÜíù áðü µßá µáãåéñéêÞ åóôßá µå áíáµµÝíç èñÜêá åðéäéäüµåíïé óå êÜðïéï áë÷çµéóôéêü ðåßñáµá. Ï ÊïðÝëéïõò µÜëéóôá öþíáîå: ''×ñåéáæüµáóôå êáé µÜôéá, ÷ñåéáæüµáóôå êáé µÜôéá !'', êáé ôüôå ôïõ îÝöõãå µéá êñáõãÞ ðïõ ôïí ðñüäùóå áðü ôçí êñõøþíá ôïõ. Ï ÊïðÝëéïõò ôïí Üñðáîå êáé ôïí öïâÝñéóå, áõôüí ôïí µéêñü êáôÜóêïðï, üôé èá ôïõ ñßîåé óôÜ÷ôç óôá µÜôéá, áëëÜ ôåëéêÜ ðáñåíÝâç ï ðáôÝñáò ôïõ êáé ôïí Ýóùóå. Ï µéêñüò ÍáèáíáÞë, µçí µðïñþíôáò íá áíôÝîåé ôï óïê, ëéðïèýµçóå êáé ݵåéíå ãéá µÝñåò óôï êñåâÜôé ôïõ Üññùóôïò. Ï ÍáèáíáÞë äéçãåßôáé ôÝëïò óôïí Ëüôáñ ðùò µßá Üëëç öïñÜ ç åðßóêåøç ôïõ ÊïðÝëéïõò áðÝâç µïéñáßá ãéá ôïí ðáôÝñá ôïõ. Ìéá Ýêñçîç êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôùí ðåéñáµÜôùí ôïí óêüôùóå, åíþ ï áðå÷èÞò äéêçãüñïò ôï Ýóêáóå êáé äåí îáíáöÜíçêå óôçí ðüëç. Ðáñüëï ðïõ ï Ëüôáñ êé ç áäåñöÞ ôïõ, áññáâùíéáóôéêéÜ ôïõ ÍáèáíáÞë, ç ÊëÜñá, ðñïóðáèïýí íá ôïí óõíåôßóïõí µå ôéò äéêÝò ôïõò åðéóôïëÝò, åðéóçµáßíïíôáò üôé ôá áðïêõÞµáôá ôçò öáíôáóßáò ôïõ äåí Ý÷ïõí êáµßá ó÷Ýóç µå ôçí ðñáãµáôéêüôçôá, ï ÍáèáíáÞë äåß÷íåé ðåðåéóµÝíïò üôé áíáêÜëõøå ôïí ðáëéü ôïõ å÷èñü êáé äçëþíåé ðùò èÝëåé íá ðÜñåé åêäßêçóç. ¸ðåéôá áðü ôéò åðéóôïëÝò, ôïí ëüãï ðáßñíåé ï áöçãçôÞò ãéá íá µáò äþóåé ôçí óõíÝ÷åéá ôçò éóôïñßáò. Ï ÍáèáíáÞë êÜíåé Ýíá óýíôïµï ôáîßäé óôï ðáôñéêü ôïõ óðßôé. Ðáñüëï ðïõ Ý÷åé ôåëéêÜ ðáñáäå÷èåß ðùò Êüðïëá êáé ÊïðÝëéïõò µÜëëïí äåí åßíáé ôï ßäéï ðñüóùðï, ôï îýðíçµá ôùí ðáéäéêþí ôïõ áíáµíÞóåùí Ý÷åé áõîÞóåé ôá µõóôéêéóôéêÜ ôïõ åíäéáöÝñïíôá êáé ôçí ðßóôç ôïõ óôçí ýðáñîç áüñáôùí åðéññïþí, ðïõ áéùñïýíôáé áðü ðÜíù ôïõ êáé ðñïóðáèïýí íá êáèïñßóïõí ôçí µïßñá ôïõ. Åðé÷åéñåß íá ðåßóåé ãéá üëá áõôÜ êáé ôçí áãáðçµÝíç ôïõ ÊëÜñá, ç ïðïßá üµùò ôïí áðùèåß óõíå÷þò êáé

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ðñïóðáèåß íá ôïí óõíåôßóåé. ¼ôáí èá åðéóôñÝøåé óôï öïéôçôéêü ôïõ äéáµÝñéóµá èá ôï âñåé êáµÝíï áðü µßá ðõñêáãéÜ ðïõ îåêßíçóå áðü ôï öáñµáêåßï ôïõ ðñþôïõ ïñüöïõ. Åõôõ÷þò üµùò µåñéêïß ößëïé åß÷áí µåôáöÝñåé ôá ðñÜãµáôÜ ôïõ óå Ýíá íÝï äéáµÝñéóµá, áðÝíáíôé áðü ôï óðßôé ôïõ êáèçãçôÞ ÓðáëáíôóÜíé, êé ï ÍáèáíáÞë åãêáèßóôáôáé åêåß. ÌåñéêÝò µÝñåò áñãüôåñá èá îáíáäå÷èåß ôçí åðßóêåøç ôïõ ðëáíüäéïõ ðùëçôÞ Êüðïëá, áõôÞ ôçí öïñÜ ï ÍáèáíáÞë èá áäéáöïñÞóåé áëëÜ åêåßíïò èá åðéµåßíåé: ''¸÷ù êáé µÜôéá, üµïñöá µÜôéá''. ÔåëéêÜ èá áðïäåé÷èåß ðùò ï ðùëçôÞò åßíáé êé ïðôéêüò ðïõ ðïõëÜåé ãõáëéÜ êáé êéÜëéá. Ï ÍáèáíáÞë èá áãïñÜóåé Ýíá æåõãÜñé êéÜëéá ôóÝðçò êáé èá ôïí äéþîåé, üôáí üµùò ñßîåé µéá µáôéÜ áðü ôï ðáñÜèõñï ãéá íá ôá åëÝãîåé èá µáãåõôåß áðü ôï èÝáµá ðïõ èá áíôéêñßóåé. Áðü ôï ðáñÜèõñï ôïõ íÝïõ ôïõ äéáµåñßóµáôïò µðïñåß íá äéáêñßíåé ôçí êüñç ôïõ êáèçãçôÞ ÓðáëáíôóÜíé, ôçí Ïëõµðßá, ðïõ êÜèåôáé óõíå÷þò óôï äùµÜôéü ôçò êáé µïéÜæåé íá êïéôÜ ðñïò ôï êåíü. ÁóÜëåõôç êé áéíéãµáôéêÜ óéùðçëÞ, ç Ïëõµðßá èá îõðíÞóåé óôïí íåáñü ÍáèáíáÞë ôï êåñáõíïâüëï ðÜèïò, èá ôçí åñùôåõôåß ðáñÜöïñá êáé èá îå÷Üóåé ðéá ôçí ÊëÜñá. Óôïí ÷ïñü ðïõ èá äéïñãáíþóåé ï êáèçãçôÞò ãéá íá óõóôÞóåé ôçí êüñç ôïõ óôçí ôïðéêÞ êïéíùíßá, ï ÍáèáíáÞë îåëïãéÜæåôáé ãéá ôá êáëÜ µáæß ôçò. ÌÝóá óôïí åíèïõóéáóµü ôïõ äåí ðáñáôçñåß üôé åßíáé ï µïíáäéêüò ðïõ ôïëµÜ íá ôçò æçôÞóåé íá ÷ïñÝøïõí, åíþ êáôÜ ôçí äéÜñêåéá áõôïý ôïõ ÷ïñïý öïõíôþíåé µÝóá ôïõ ãéá ôá êáëÜ ç ''÷áñÜ ôïõ Ýñùôá'', Ýíá óõíáßóèçµá ðïõ èá åíéó÷õèåß áêüµç ðåñéóóüôåñï áðü ôéò µåôÝðåéôá óõíáíôÞóåéò ôïõò. ¸íáò ößëïò ôïõ, ï Æßãêµïõíô, èá ðñïóðáèÞóåé íá ôïí ëïãéêÝøåé: ''Åßíáé ðåñßåñãï ðïõ ïé ðåñéóóüôåñïé áðü µáò Ý÷ïõµå ôçí ßäéá ãíþµç ãéá ôçí Ïëõµðßá, ôçí âñßóêïõµå Üêáµðôç êáé ÷ùñßò øõ÷Þ, ôï êïñµß êáé ôï ðñüóùðü ôçò åßíáé áñµïíéêÜ áëëÜ ôï âÞµá ôçò åßíáé ðåñßåñãá µåôñçµÝíï êáé êÜèå êßíçóÞ ôçò óáí áðïôÝëåóµá êïõñäéóµÝíïõ µç÷áíéóµïý''. Ï ÍáèáíáÞë èá èõµþóåé µå áõôÜ ôá ëüãéá, èá êáôçãïñÞóåé ôïõò ößëïõò ôïõ ãéá øõ÷ñïýò êáé ðåæïýò, êáé èá éó÷õñéóôåß ðùò µüíï µéá ðïéçôéêÞ øõ÷Þ µðïñåß íá áíïé÷ôåß óå µßá Üëëç ðïõ Ý÷åé ôçí ßäéá äéÜñèùóç, µüíï áõôüò âñÞêå ðñüóâáóç óôï åñùôéêü ôçò âëݵµá êáé öùôßóôçêå ïëüêëçñïò óå øõ÷Þ êáé óå ðíåýµá. ¸ôóé, ðåðåéóµÝíïò ãéá ôïí µåãÜëï ôïõ Ýñùôá, ï ÍáèáíáÞë áðïöáóßæåé íá ðáíôñåõôåß ôçí Ïëõµðßá êáé ðçãáßíåé óôï óðßôé ôïõ êáèçãçôÞ ãéá íá ôçò êÜíåé ôçí ðñüôáóç ãܵïõ. Åêåß üµùò èá âñåèåß µðñïóôÜ óå Ýíáí êáâãÜ ôïõ êáèçãçôÞ ÓðáëáíôóÜíé µå ôïí ïðôéêü Êüðïëá. Ïé äýï Üíôñåò ôóáêþíïíôáé ãéá ôçí Ïëõµðßá, êáé µüíï ôüôå ï ÍáèáíáÞë èá êáôáëÜâåé ôçí áëÞèåéá ãéá ôï ðïéüí ôçò êïðÝëáò. Äåí åßíáé ðáñÜ µßá îýëéíç êïýêëá, Ýíá áõôüµáôï áíäñåßêåëï, Ýíá µç÷Üíçµá ôå÷íçôü, êáé ç áíôéðáñÜèåóç µåôáîý Êüðïëá êáé êáèçãçôÞ ãßíåôáé ãéá ôá åýóçµá ôçò êáôáóêåõÞò. ÔåëéêÜ, ï Êüðïëá áñðÜæåé ôçí êïýêëá êáé ÷ôõðÜ ôïí êáèçãçôÞ µå áõôÞí, áöÞíïíôáò ðßóù ôïõ µüíï ôá µç÷áíéêÜ µÜôéá ðïõ åß÷å êáôáóêåõÜóåé. Ï ÓðáëáíôóÜíé èá êïéôÜîåé ôïí ÍáèáíáÞë êáé èá ôïõ öùíÜîåé: ''ï ÊïðÝëéïõò... ï ÊïðÝëéïõò µïõ Üñðáîå ôçí êáëýôåñç µç÷áíÞ µïõ, åßêïóé ÷ñüíéá äïýëåõá ãé´ áõôÞí, ðÞãáéíå íá ôïí ðéÜóåéò... íá, ðÜñå êáé ôá µÜôéá !''. ÁëëÜ µüëéò ôá ãõÜëéíá µÜôéá ôçò Ïëõµðßáò,

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

6

âïõôçãµÝíá óôï áßµá, öôÜóïõí óôá ÷Ýñéá ôïõ ÍáèáíáÞë, åêåßíïò èá ÷Üóåé ôá ëïãéêÜ ôïõ. ÐåôÜãåôáé µáéíüµåíïò, áñðÜæåé ôïí êáèçãçôÞ áðü ôï ëáñýããé, öùíÜæåé áóõíÜñôçôá ëüãéá, êáé ôåëéêÜ ôïí óõëëáµâÜíïõí êáé ôïí êëåßíïõí óôï ôñåëïêïµåßï. Óôï ôåëåõôáßï µÝñïò ôçò éóôïñßáò, âñßóêïõµå ôïí ÍáèáíáÞë áñêåôÜ ÷ñüíéá áñãüôåñá, äåß÷íåé íá Ý÷åé èåñáðåõôåß êé Ý÷åé åðéóôñÝøåé óôçí áññáâùíéáóôéêéÜ ôïõ, ôçí ÊëÜñá. ¼ôáí óå êÜðïéïí ðåñßðáôü ôïõò

åðéóêÝðôïíôáé êÜðïéïí ðýñãï êáé áíåâáßíïõí óôçí êïñõöÞ ôïõ ãéá íá äïõí ôçí èÝá, ï ÍáèáíáÞë áíáêáëýðôåé ðùò Ý÷åé áêüµç óôçí ôóÝðç ôïõ ôá êéÜëéá ðïõ åß÷å áãïñÜóåé. ÊïéôÜæåé µå áõôÜ ôïí äñüµï áðü êÜôù, Ýðåéôá ñß÷íåé µéá µáôéÜ óôçí ÊëÜñá, êáé ç ðáñáíïúêÞ ôïõ êñßóç åêäçëþíåôáé êáé ðÜëé µå äñéµýôçôá. ×Üíåé ôá ëïãéêÜ ôïõ êé áñ÷ßæåé íá öùíÜæåé áëáöéáóµÝíïò. Ï áäåñöüò ôçò ÊëÜñáò, Ëüôáñ, áêïýåé ôéò êñáõãÝò êáé óðåýäåé óôïí ðýñãï íá âïçèÞóåé, ï êüóµïò óõññÝåé óôïí ðåñßâïëï ôïõ ðýñãïõ, êáé óå µéá óôéãµÞ êé ï äéêçãüñïò ÊïðÝëéïõò äéáêñßíåôáé áíܵåóÜ ôïõò. ''Ìçí µðáßíåôå óôïí êüðï, èá êáôÝâåé µïíá÷üò ôïõ'', ëÝåé åéñùíéêÜ. Êáé ðñÜãµáôé, ï ÍáèáíáÞë óôáµáôÜ, áíôéëáµâÜíåôáé ôçí ðáñïõóßá ôïõ êáé ñß÷íåôáé óôï êåíü µå µéá äéáðåñáóôéêÞ êñáõãÞ. Êé åíþ êåßôåôáé íåêñüò óôï ëéèüóôñùôï µå äéáëõµÝíï ôï êåöÜëé, ï ÊïðÝëéïõò ÷Üíåôáé µÝóá óôï ðëÞèïò. Ìéá âáèýôåñç µáôéÜ Ï ''ÆÜíôµáí'' åßíáé áðü åêåßíá ôá Ýñãá ôçò ðáãêüóµéáò ëïãïôå÷íßáò ðïõ êáôåîï÷Þí äéáðíÝïíôáé áðü µßá áðñïóäéüñéóôç áíçóõ÷ßá áíܵéêôç µå öüâï, áðü µßá éäéáßôåñç áðü÷ñùóç ôïõ ôñïµáêôéêïý, êÜôé ðïõ óõããåíåýåé µå ôï áëëüêïôï, ôï áðüêïóµï, ôï äõóïßùíï, ôï

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

öñéêéáóôéêü êáé ôï öñéêþäåò. Ðïëëïß Þôáí åêåßíïé ðïõ åðé÷åßñçóáí íá áíé÷íåýóïõí ôïí åííïéïëïãéêü ðõñÞíá áõôïý ôïõ áéóèÞµáôïò ôïõ áíïßêåéïõ êáé ôïõ ôñüµïõ. Ìå ðïéüí ôñüðï êé áíáµéãíýïíôáò ðïéÜ óôïé÷åßá êáôÜöåñå ï Å.Ô.Á. ×üöµáí íá åëåõèåñþóåé êÜôé ôÝôïéï ðñïò ôïõò áíáãíþóôåò ôïõ ;

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

7

óõããñáöéêÞ ôå÷íéêÞ. ¼µùò, áêüµç êé áñáéùµÝíïé áðü ôçí óõããñáöéêÞ µåëÜíç, äåí ðñÝðåé íá îå÷íܵå ðùò åßíáé µýèïé êáé èñýëïé ðïõ ðñïÞëèáí áðü ôéò ðáëáéüôåñåò ðñïöïñéêÝò ðçãÝò êé áðïôåëïýí µÝñïò ôçò µüíéµçò êëçñïíïµéÜò ôçò áíèñùðüôçôáò.

Êáôáñ÷Þí, ç áßóèçóç ôïõ áíïßêåéïõ êáé ôïõ ôñïµáêôéêïý óõíäÝåôáé ܵåóá µå ôçí µïñöÞ ôïõ ÆÜíôµáí. Áõôü åßíáé ôï óôïé÷åßï ðïõ Ýäùóå

Ï µýèïò ôïõ ÆÜíôµáí äåí èá µðïñïýóå íá áöÞóåé áäéÜöïñï ôïí µéêñü ÍáèáíáÞë µå ôçí æùçñÞ öáíôáóßá êáé ôçí áõèüñµçôç óõíáéóèçµáôéêÞ óõµðåñéöïñÜ. Ï ÍáèáíáÞë ÷áñáêôçñßæåôáé áðü

Ôhe sleep of reasons produces monsters-Francisco de Goya

Ôhe tell tale heart - Harry Clark

ôïí ôßôëï óôçí éóôïñßá, ðïõ öáßíåôáé íá âñßóêåôáé óôï åðßêåíôñï ôçò áöÞãçóçò êÜèå óôéãµÞ êáé ðïõ åðáíÝñ÷åôáé óôáèåñÜ óôá êñßóéµá óçµåßá ôçò. Ï µýèïò ôïõ ÆÜíôµáí, ðïõ µåôáäßäåôáé áðü ãåíéÜ óå ãåíéÜ, áðïôåëåß ôµÞµá åêåßíçò ôçò ëáïãñáöéêÞò-µõèéêÞò ðáñÜäïóçò ðïõ áêïëïõèåß ôçí áíèñùðüôçôá áðü ôçí áõãÞ ôçò. ¸ôóé ÷ñåéÜæåôáé íá ðܵå áñêåôÜ ðßóù, óôéò áðáñ÷Ýò, êáé íá èõµçèïýµå ðùò ï êïóµéêüò ôñüµïò åµöáíßæåôáé ùò óõóôáôéêü ôùí ëáúêþí ðáñáäüóåùí êáé áðïêñõóôáëëþíåôáé óôá áñ÷áßá ôñáãïýäéá, óôïõò µýèïõò êáé óôá ÷ñïíéêÜ, êáèþò óå üëç åêåßíç ôçí ðåñßïäï åðéêñáôïýóå áíܵåóá óôïõò áíèñþðïõò üëùí ôùí ôÜîåùí µéá ó÷åäüí ôõöëÞ ðßóôç óå êÜèå µïñöÞ õðåñöõóéêïý. Áðü áõôü ôï õðüâáèñï åßíáé ðïõ îåðÞäçóáí áñãüôåñá ïé µÜãïé êé ïé áë÷çµéóôÝò, êáèþò êé Ýíá µåãÜëï µÝñïò ôçò äõôéêÞò ðáñÜäïóçò ôïõ µåôáöõóéêïý ðïõ äéáôçñïýóå µüíéµá ðáñïýóá ôçí õðïøßá ôçò êñõöÞò ýðáñîçò öñéêôþí áéñÝóåùí ðïõ óõíÞèéæáí íá åðéäßäïíôáé óå áíïµïëüãçôåò íõ÷ôåñéíÝò ôåëåôÝò. Óå áõôü ôï ãüíéµï Ýäáöïò áíáðôý÷èçêáí ôýðïé êáé ÷áñáêôÞñåò óðïõäáßùí èñýëùí ðïõ äåí Üñãçóáí íá ðåñÜóïõí êáé óôçí ëïãïôå÷íßá ôïõ õðåñöõóéêïý ðåñéóóüôåñï Þ ëéãüôåñï µåôáµöéåóµÝíïé Þ áëëïéùµÝíïé áðü ôçí

Åõáßóèçôç áíôéëçðôéêüôçôá êáé ݵöõôç ðåñéÝñãåéá, Ýôóé þóôå µüëéò öôÜíåé óôá áõôéÜ ôïõ ç éóôïñßá ôïõ ÆÜíôµáí áðïêôÜ ðïëý µåãáëýôåñåò äéáóôÜóåéò êáé ÷ñùµáôßæåôáé µå ðïëý åíôïíüôåñá ÷ñþµáôá áðü Ýíá áðëü ðáéäéêü ðáñáµýèé. ¼ðùò åîïµïëïãåßôáé óôï ßäéï ôï êåßµåíï : ‘'Ï ÆÜíôµáí µå åß÷å âÜëåé óôçí ôñï÷éÜ ôïõ ðáñÜîåíïõ, ôçò ðåñéðÝôåéáò ðïõ ôüóï åýêïëá öùëéÜæåé óôçí ðáéäéêÞ øõ÷Þ. Ôßðïôá äåí µïõ Üñåóå ðåñéóóüôåñï áðü ôï íá áêïýù Þ íá äéáâÜæù ôñïµá÷ôéêÝò éóôïñßåò µå óôïé÷åéÜ, µÜãéóóåò, íÜíïõò, êôë. ÁëëÜ õðåñÜíù üëùí Þôáí ðÜíôïôå ï ÆÜíôµáí, ðïõ µå êéµùëßá Þ êÜñâïõíï ôïõ Ýäéíá ôéò ðéï ðáñÜîåíåò êé áðùèçôéêÝò µïñöÝò êáé ôïí æùãñÜöéæá ðáíôïý, óå ôñáðÝæéá, íôïõëÜðåò êáé ôïß÷ïõò... Ìáæß µå ôçí ðåñéÝñãåéá µåãÜëùíå êáé ôï èÜññïò íá ãíùñßóù åðéôÝëïõò áõôüí ôïí ÆÜíôµáí''. Êé ï ÍáèáíáÞë ''ãíùñßæåé'' ôïí ÆÜíôµáí. Óôçí áñ÷Þ áíôéëáµâÜíåôáé ôá óçµÜäéá ôçò ðáñïõóßáò ôïõ, ôïõò ðåñßåñãïõò íõ÷ôåñéíïýò Þ÷ïõò, ôá áñãÜ âÞµáôá óôçí óêÜëá, ôçí õðïøßá ôçò óêïôåéíÞò ðáñïõóßáò ôïõ óôï ãñáöåßï ôïõ ðáôÝñá. Åßíáé êÜôé ðïõ Ý÷åé ó÷Ýóç µå ôï óêïôÜäé

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ôïõ óðéôéïý, ëåò êáé ãßíåôáé êÜôé ôï øõèéñéóôü, ôï áðüêñõöï. Êé Ýðåéôá, üôáí áðïöáóßæåé íá êñõöôåß µÝóá óôçí íôïõëÜðá, áíáãíùñßæåé ôïí ÆÜíôµáí óôçí µïñöÞ ôïõ óõíåñãÜôç ôïõ ðáôÝñá ôïõ óôá ðáñÜîåíá áë÷çµéóôéêÜ ôïõò ðåéñܵáôá. Êé üôáí èá ôïí áíáêáëýøïõí óôçí êñõøþíá ôïõ, ç áðå÷èÞò µïñöÞ áõôïý ôïõ áíèñþðïõ èá ôïí áðåéëÞóåé µå ôçí óôÜ÷ôç áðü ôçí èñÜêá. ¸ôóé, Ý÷ïõµå ôá ðñþôá óçµÜäéá µå ôá ïðïßá ï µýèïò ôïõ ÆÜíôµáí áðïêôÜ ãéá ôïí ÍáèáíáÞë åñåßóµáôá óôçí ðñáãµáôéêÞ æùÞ. Ôï ðüóï óçµáíôéêü åßíáé áõôü ãéá ôçí øõ÷éêÞ æùÞ ôïõ ÍáèáíáÞë öáßíåôáé áðü ôï üôé ðÝöôåé Üññùóôïò óôï êñåâÜôé ôïõ ãéá ðïëëÝò µÝñåò êáé áðü ôï üôé, µå ôï ðïõ óõíáíôÜ µéá ðáñüµïéá µïñöÞ ðïëëÜ ÷ñüíéá áñãüôåñá, ç ðáëéÜ áíܵíçóç áíáâéþíåé áµÝóùò êé áðü ôüôå óõíå÷ßæåé íá ôïí êáôáôñþåé. Ìå ôïí ÊïðÝëéïõò íá ôïí áðåéëåß µå ôçí óôÜ÷ôç êáé ôïí ðùëçôÞ Êüðïëá íá ôïí ðëçóéÜæåé ðïõëþíôáò ôïõ ''µÜôéá'', ï µýèïò ôïõ ÆÜíôµáí äÝíåé ãåñÜ µÝóá ôïõ êáé óôçí óõíÝ÷åéá ðáñáêïëïõèïýµå ôçí áöýðíéóç åíüò ðáéäéêïý öüâïõ êáé ôï áßóèçµá ôçò áíçóõ÷ßáò ðïõ ðñïêýðôåé, ü÷é áðü êÜôé íÝï Þ îÝíï áëëÜ áðü êÜôé áðü ðáëéÜ ãíùóôü, ðïõ åß÷å áðëþò áðùèçèåß. Ôáõôü÷ñïíá, êáôáëýåôáé ôï üñéï öáíôáóßáò êáé ðñáãµáôéêüôçôáò, êáèþò êÜôé ðïõ ðñïçãïõµÝíùò èåùñïýíôáí öáíôáóôéêü åµöáíßæåôáé µðñïóôÜ ôïõ ùò ðñáãµáôéêü, êáèþò Ýíá óýµâïëï áíáëáµâÜíåé ðëÞñùò ôïí ñüëï êáé ôçí óçµáóßá ôïõ óõµâïëéæïµÝíïõ. Ç áöýðíéóç ôïõ ''Ýíï÷ïõ µõóôéêïý'' ðïõ åðáíÝñ÷åôáé êáé ôï µðÝñäåµá µåôáîý ôïõ ôß åßíáé ðñáãµáôéêü êáé ôß ü÷é, åßíáé ç áñ÷Þ ôçò äéáôáñá÷Þò, ôïõ áëëüêïôïõ êáé ôïõ ôñüµïõ ãéá ôïí ÍáèáíáÞë. Ç áññáâùíéáóôéêéÜ ôïõ ÍáèáíáÞë, ç ÊëÜñá, åßíáé ôï ðñüóùðï ðïõ åðé÷åéñåß ãé' áõôüí ôçí óýíäåóç µå ôçí ðñáãµáôéêüôçôá. Áñíåßôáé íá áêïëïõèÞóåé ôéò µõóôéêéóôéêÝò ôïõ äéáèÝóåéò êáé ðñïóðáèåß íá îåóêåðÜóåé ôá áðïêõÞµáôá ôçò öáíôáóßáò ôïõ. Åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ëüãéá µå ôá ïðïßá ðñïóðáèåß íá äéáëýóåé ôéò åµµïíÝò ôïõ êáé íá ôïí ðåßóåé ðùò äåí Ý÷åé ôßðïôá íá öïâÜôáé: ''Áí õðÜñ÷åé êÜðïéá óêïôåéíÞ äýíáµç, ðïõ áðü ðñáãµáôéêÞ Ý÷èñá ñß÷íåé µÝóá µáò ðåôïíéÜ ãéá íá µáò ðéÜóåé êáé íá µáò óýñåé ó' Ýíá åðéêßíäõíï, êáôáóôñïöéêü äñüµï, ðïõ µüíïé µáò äåí èá ôïí äéáâáßíáµå ðïôÝ, áí õðÜñ÷åé µéá ôÝôïéá äýíáµç, ðñÝðåé íá äéáµïñöùèåß µÝóá µáò üðùò êé åµåßò äéáµïñöþíïõµå ôïí åáõôü µáò, íá ãßíåé ï åáõôüò µáò... Áí ôï µõáëü µáò åßíáé áñêåôÜ óôáèåñü êáé äõíáµùµÝíï áðü µßá áíÝöåëç

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

8

æùÞ, þóôå íá áíôéëçöèåß ôçí îÝíç êé å÷èñéêÞ åðéññïÞ ùò ôÝôïéá, êáé íá µðïñÝóïõµå íá áêïëïõèÞóïõµå µå Þñåµï âÞµá ôïí äñüµï ðïõ µáò õðïäåéêíýïõí ç êëßóç êáé ôï åðÜããåëµÜ µáò, ôüôå áõôÞ ç äýíáµç èá ÷áèåß óôïí µÜôáéï áãþíá ôçò íá ãßíåé ï êáèñÝðôçò µáò... ðáñáäéíüµáóôå µüíïé µáò ó' áõôÞ ôçí óêïôåéíÞ öõóéêÞ äýíáµç, óõ÷íÜ åµåßò ïé ßäéïé âÜæïõµå µÝóá µáò êÜðïéåò îÝíåò ãéá µáò µïñöÝò, ðïõ ï Ýîù êüóµïò Ýñéîå óôçí óôñÜôá µáò, äßíïíôáò Ýôóé µüíïé µáò ôï Ýíáõóµá óôï ðíåýµá ðïõ áðáôçëÜ ðéóôåýïõµå üôé µéëÜ µÝóá áðü åêåßíç ôçí µïñöÞ... Åßíáé Ýíá öÜíôáóµá ôïõ ßäéïõ µáò ôïõ Åãþ... áíôéëáµâÜíåóáé, ÍáèáíáÞë, êáñäïýëá µïõ...'' ÁëëÜ ï Þñùáò ôïõ ×üöµáí äåí âáäßæåé óôïí Þñåµï êáé óôáèåñü äñüµï ôçò æùÞò, êé Ýôóé áðïãïçôåýåôáé áðü ôéò íïõèåóßåò ôçò áññáâùíéáóôéêéÜò ôïõ, åêëáµâÜíåé ôçí óôÜóç ôçò ùò áðüññéøç êé áðïµáêñýíåôáé øõ÷éêÜ êáé óõíáéóèçµáôéêÜ áðü åêåßíç. Ï ÍáèáíáÞë âñßóêåôáé êáèçëùµÝíïò óôçí ðáéäéêÞ ôïõ çëéêßá êáé äéáôçñþíôáò æùíôáíü ôïí µýèï ôïõ ÆÜíôµáí ðñïóðáèåß íá ðñïóôáôÝøåé ôïí öáíôáóôéêü ôïõ µéêñüêïóµï, áñíåßôáé ôïí ðñáãµáôéêü êüóµï êáé ôçí ðñáãµáôéêÞ ôïõ çëéêßá êáé ðñïôéµÜ íá ðáñáµÝíåé óôçí ðåñéï÷Þ ôçò ãïçôåßáò êáé ôïõ áíáôñé÷éáóôéêïý. Ìå ôá êéÜëéá ðïõ áãüñáóå áðü ôïí ðùëçôÞ Êüðïëá, ï ÍáèáíáÞë êïéôÜæåé Ýîù áðü ôï ðáñÜèõñü ôïõ, ðñïò ôï óðßôé ôïõ êáèçãçôÞ ÓðáëáíôóÜíé, êáé µÝíåé µáãåµÝíïò. ''Ï ÍáèáíáÞë ðáñáôÞñçóå ãéá ðñþôç öïñÜ ôï êáëïó÷çµáôéóµÝíï ðñüóùðï ôçò Ïëõµðßáò. Ìüíï ôá µÜôéá ôçò ôïõ öÜíçêáí ðáñÜîåíá: Þôáí áðëáíÞ êáé ðåèáµÝíá. ÁëëÜ íåôÜñïíôáò ôçí åéêüíá ðßóôåøå ðùò åßäå óôá µÜôéá ôçò Ïëõµðßáò íá áíáôÝëëïõí õãñÝò öåããáñá÷ôßäåò. ¹ôáí óáí µüëéò ôþñá íá Ýðáéñíå µðñïò ç üñáóç. Ç öëüãá óôï ðñüóùðï ãéíüôáí üëï êáé ðéï æùíôáíÞ. Ï ÍáèáíáÞë óôåêüôáí µáñµáñùµÝíïò óôï ðáñÜèõñï êïéôÜæïíôáò äéáñêþò ôçí ïõñÜíéá ïµïñöéÜ ôçò Ïëõµðßáò''. Óôçí áñ÷Þ, óôï ðñþôï óôÜäéï ôçò ãíùñéµßáò ÍáèáíáÞë-Ïëõµðßáò, Ýñ÷åôáé óôçí åðéöÜíåéá ï åíèïõóéáóµüò, ç áðåñéüñéóôç äõíáôüôçôá ôùí åíäå÷ïµÝíùí ðïõ

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

ÅëëçíéêÞ ðåñßðôùóç

9

(Äïêßìéï ãéá ôçí ÖáíôáóôéêÞ Ëïãïôå÷íßá) Ôï ðáñáêÜôù Üñèñï áðïôåëåß ôï ðݵðôï êáé ôåëåõôáßï µÝñïò ôïõ äïêéµßïõ ðïõ Ý÷åé ãñÜøåé ï ÓôáµÜôçò Ìáµïýôïò ãéá íá åðéóêïðÞóåé ôç äéá÷ñïíéêüôçôá, íá õðïóôçñßîåé èåùñçôéêÜ ôçí åíüôçôá êáé íá áíáëýóåé öÜóåéò êáé ðåñéðôþóåéò ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Ç åëëçíéêÞ ðåñßðôùóç ¸÷ïíôáò êáôÜ íïõ üëá üóá áíáöÝñèçêáí óôá ðñïçãïýµåíá êåöÜëáéá áõôïý ôïõ êåéµÝíïõ, äõíܵåèá íá êáôáëÞîïõµå óôï óáöÝò óõµðÝñáóµá üôé ç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý, áí êáé âñéóêüµåíç óå áéóèçôéêÞ óýãêñïõóç µå ôá ðñüôõðá ðïõ åðéêñÜôçóáí óôç Íåùôåñéêüôçôá, êáôÜöåñå íá äéáôçñçèåß óôï ðñïóêÞíéï êáé íá áðïëáýóåé ôçí åêôßµçóç åíüò óåâáóôïý µÝñïõò ôùí áíáãíùóôþí ôïõ äõôéêïý êüóµïõ. Ùóôüóï, ïé ÷þñåò áðü ôéò ïðïßåò ðñïÝñ÷ïíôáé ïé ðåñéóóüôåñïé óýã÷ñïíïé äçµéïõñãïß êáé ôï µåãáëýôåñï µÝñïò ôùí áíáãíùóôþí ôçò åßíáé ïé Ç.Ð.Á êáé ç ÌåãÜëç Âñåôáíßá. ÏñéóµÝíåò Üëëåò ÷þñåò áêïëïõèïýí µå êÜðïéá êáèõóôÝñçóç, åíþ ç ÅëëÜäá âñßóêåôáé óå ðïëý ÷áµçëü åðßðåäï ðáñáãùãÞò êáé áíÜãíùóçò öáíôáóôéêþí ëïãïôå÷íéêþí Ýñãùí. Ôï åýëïãï åñþôçµá ðïõ ôßèåôáé, ëïéðüí, åßíáé ãéáôß Üñáãå íá óõµâáßíåé êÜôé ôÝôïéï; Ïé áðáíôÞóåéò ðïõ Ý÷ïõí äïèåß êáôÜ êáéñïýò åµðåñéÝ÷ïõí êÜðïéåò äüóåéò áëÞèåéáò, áëëÜ ðáñÜëëçëá äåí åßíáé êáé ðñáãµáôéêÜ ðåéóôéêÝò. Óå äçµüóéåò ôïðïèåôÞóåéò, óå äçµïóéåõµÝíá êåßµåíá êáé óå öéëéêÝò óõæçôÞóåéò, ïé áðüðåéñåò ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé ãéá íá åñµçíåõèåß áõôü öáéíüµåíï, êáôáëÞãïõí óõíÞèùò óå êÜðïéá µç éêáíïðïéçôéêÜ óõµðåñÜóµáôá. Ìéá áðü ôéò åñµçíåßåò ðïõ Ý÷ïõµå óõíçèßóåé íá áêïýµå ðñïêñßíåé ôçí Üðïøç üôé ç áðüôïµç äéáêïðÞ ôçò åëåõèåñßáò ôïõ µåóáéùíéêïý åëëçíéóµïý êáé ç áêüëïõèç õðïäïýëùóç óôïõò Ôïýñêïõò, ïäÞãçóå ôïõò ¸ëëçíåò óå µéá âáèéÜ õðáíÜðôõîç êáé óå µéá äéÜññçîç ôçò óõíåéäçóéáêÞò êé áéóèçôéêÞò ôïõò óõíÝ÷åéáò µå ôï µåóáéùíéêü ðåñéâÜëëïí, áðü ôï ïðïßï áíôëåß ôéò åðéññïÝò ôçò, åí ðïëëïßò, ç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý. Ùóôüóï, êÜôé ôÝôïéï äåí öáßíåôáé íá óõíäÝåôáé ðåéóôéêÜ µå ôï æÞôçµá ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Ìðïñåß ç µáêñáßùíç ðïëéôéóôéêÞ õðáíÜðôõîç ôçò âáëêáíéêÞò ÷åñóïíÞóïõ íá ïöåßëåôáé áíáµößâïëá, êáôÜ êýñéï ëüãï, óôçí ïèùµáíéêÞ êáôï÷Þ. Åíôïýôïéò, åßíáé äýóêïëï íá ãßíåé ðéóôåõôü üôé ïé ðñùôáñ÷éêïß ëüãïé ãéá ôçí õðáíÜðôõîç ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôçí ÅëëÜäá èá ðñÝðåé íá áíé÷íåõèïýí óôçí åðßäñáóç ôçò ôïõñêïêñáôßáò. Êé áõôü ãéáôß êáôÜ ôïí 19ï áéþíá, äçëáäÞ µüëéò ëßãá ÷ñüíéá µåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç, ï Ñïµáíôéóµüò êõñéÜñ÷çóå ùò ðíåõµáôéêÞ êßíçóç óôïí åëëçíéêü êüóµï. Ìðïñåß ç åëëçíéêÞ Ýêöñáóç ôïõ ñïµáíôéóµïý íá µçí Þôáí ôüóï éó÷õñÞ êáé ðïéïôéêÞ üóï ç ãåñµáíéêÞ Þ åêåßíç ôçò Âñåôáíßáò. Ìðïñåß µÝóá óôï åëëçíéêü ðëáßóéï ôïõ ñïµáíôéóµïý íá µçí åêäçëþèçêå ôüóï µåãÜëç öáíôáóéáêÞ Ýîáñóç üóï óå åêåßíá ôùí âüñåéùí åõñùðáúêþí åèíþí. Ùóôüóï, ïé ¸ëëçíåò ñïµáíôéêïß Ýãéíáí äåêôïß µå èÝñµç áðü ôï åëëçíéêü áíáãíùóôéêü êïéíü êáé ðáñïõóßáóáí ïñéóµÝíá áîéüëïãá óôïé÷åßá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Ìéá µáôéÜ óôá Ýñãá ôïõ ÁëÝîáíäñïõ Ñ. ÑáãêáâÞ, ôïõ ÁíäñÝá ÊÜëâïõ, ôïõ Äéïíõóßïõ Óïëùµïý, ôïõ Á÷éëëÝá ÐáñÜó÷ïõ, ôùí áäåëöþí Óïýôóùí êáé Üëëùí ëïãïôå÷íþí, áñêåß ãéá íá µáò ðåßóåé ðåñß ôïõ ëüãïõ ôï áëçèÝò. Ãéáôß, ëïéðüí, íá åõèýíåôáé ç ôïõñêïêñáôßá ãéá ôç óçµåñéíÞ êá÷åîßá, åíþ áµÝóùò µåôÜ áðü ôï ôÝëïò ôçò ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá êõñéÜñ÷çóå ùò ëïãïôå÷íéêÞ Ýêöñáóç êáé µÜëéóôá ãéá Ýíá µåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçµá ðïõ Ýöôáóå ôá óáñÜíôá Ýôç; Åßíáé ðñïöáíÝò üôé µéá ôÝôïéá

Íéêüëáïò Ãýæçò- Añ÷Üããåëïò åîÞãçóç, ÷ùñßò íá åßíáé ëÜèïò, äåí ðåßèåé áñêåôÜ. Ôï ßäéï éó÷ýåé êáé ãéá ôçí Üðïøç ðïõ èÝëåé ôç óýã÷ñïíç õðáíÜðôõîç ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôçí ÅëëÜäá, íá ïöåßëåôáé óôçí áóýµâáôç áéóèçôéêÞ ôïõ ÷þñïõ, µå åêåßíç ðïõ èá µðïñïýóå íá åµðíåýóåé ôç äçµéïõñãßá öáíôáóôéêþí Ýñãùí. ÄçëáäÞ, ç Ýëëåéøç óêïôåéíþí ôïðßùí êáé ãïôèéêþí êôéñßùí µðïñåß íá èåùñçèåß ùò áíáóôáëôéêüò ðáñÜãïíôáò ãéá ôçí áíÜðôõîç ôçò èåµáôïëïãßáò, óôçí ïðïßá âáóßæåôáé ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá. ÁõôÞ ç Üðïøç, üðùò êáé ç ðñïçãïýµåíç, äåí åßíáé åíôåëþò ëáíèáóµÝíç. Åíôïýôïéò, äåí åßíáé êáé áñêåôÜ ðåéóôéêÞ. Ðñþôá áð' üëá ãéáôß ç ðïéêéëßá ôùí ôïðßùí ôçò ÅëëÜäïò åßíáé ôÝôïéá, ðïõ óßãïõñá èá µðïñïýóå íá áðïôåëÝóåé ðçãÞ Ýµðíåõóçò êáé ãéá Ýíáí ëïãïôÝ÷íç ôïõ öáíôáóôéêïý. ¸ðåéôá, ãéáôß ç áéôéïêñáôéêÞ êáé åµðåéñéóôéêÞ áíôßëçøç, ðïõ èÝëåé ôç ëïãïôå÷íéêÞ Ýµðíåõóç íá åßíáé µéá áõôïíüçôç óõíÝðåéá ôïõ åêÜóôïôå ðåñéâÜëëïíôïò, µáò âñßóêåé åíôåëþò áíôßèåôïõò. Ãíþµç µáò åßíáé üôé ç ëïãïôå÷íéêÞ äçµéïõñãéêüôçôá áðïôåëåß êÜôé ðïõ, óå ðñùôáñ÷éêü åðßðåäï, âáóßæåôáé óå µéá ݵöõôç, åóùôåñéêÞ äýíáµç ôïõ áíèñþðïõ êáé ü÷é óôéò åðéññïÝò ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò31. Áêüµç, üµùò, êáé áí õðïèÝôáµå üôé êÜôé ôÝôïéï äåí óõíÝâáéíå, äåß÷íåé áóôÞñéêôç ç Üðïøç ðïõ èÝëåé ôçí õðáíÜðôõîç ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôçí ÅëëÜäá íá åßíáé

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

AëÝîáíäñïò Ñßæïò ÑáãêáâÞò , 1809-1892 áðïôÝëåóµá ôçò Ýëëåéøçò óêïôåéíþí ôïðßùí. Êé áõôü ãéáôß µðïñåß üíôùò ôá óêïôåéíÜ ôïðßá íá åµðíÝïõí óå µåãÜëï âáèµü óõããñáöåßò ãïôèéêþí µõèéóôïñçµÜôùí, áõôü üµùò äåí óçµáßíåé üôé áðïôåëïýí êáé ôç âáóéêÞ ðçãÞ Ýµðíåõóçò ãéá êÜðïéïõò ðïõ ãñÜöïõí çñùéêÞ êáé, ðïëý ðåñéóóüôåñï, åðéóôçµïíéêÞ öáíôáóßá. Ãßíåôáé Ýôóé áíôéëçðôü üôé êáé áõôÞ ç åîÞãçóç äåí åßíáé áñêåôÜ éêáíïðïéçôéêÞ. Áêüµç ëéãüôåñï ðåéóôéêÞ áêïýãåôáé ç Üðïøç ðïõ ñß÷íåé ôï µåãáëýôåñï âÜñïò ôùí åõèõíþí óôçí åðéññïÞ ðïõ Üóêçóå ç öýóç ôçò åëëçíïñèüäïîçò èåïëïãßáò êáé ç äñÜóç ôçò Ïñèüäïîçò Åêêëçóßáò óôïí íåüôåñï åëëçíéêü ðíåõµáôéêü êüóµï. ÕðÜñ÷ïõí, äçëáäÞ, ðïëëïß, ðïõ ðéóôåýïõí üôé ç áðïµÜêñõíóç ôçò ïñèüäïîçò èåïëïãßáò áðü ôéò äéäá÷Ýò ôçò ÐáëáéÜò ÄéáèÞêçò, áöáßñåóå ôç óêïôåéíÞ êáé µõóôéêéóôéêÞ áßóèçóç áðü ôï åëëçíéêü èñçóêåõôéêü ðåñéâÜëëïí, ãåãïíüò ðïõ åß÷å áíÜëïãåò óõíÝðåéåò óôçí ôÝ÷íç êáé ôç ëïãïôå÷íßá. Öáßíåôáé, üµùò, ðùò ïé èéáóþôåò áõôÞò ôçò Üðïøçò äåí ëáµâÜíïõí õðüøç ôïõò ôï ãåãïíüò üôé ç èñçóêåßá áðïôåëåß µïíá÷Ü Ýíáí êëÜäï ôçò ðíåõµáôéêÞò êáé ðïëéôéóµéêÞò æùÞò åíüò Ýèíïõò. ¼óï éó÷õñÞ êé áí åßíáé ç åðéññïÞ ôïõ êëÜäïõ áõôïý, üóï óôåãáíïýò ðíåõµáôéêïýò ðñïóäéïñéóµïýò êáé áí äçµéïõñãåß, äåí åßíáé óå èÝóç íá áíáôñÝøåé µéá ݵöõôç äçµéïõñãéêÞ äõíáµéêÞ. Êáé ðÝñá áðü áõôü, ç ßäéá ç ïõóßá ôçò áíôßëçøçò ðïõ èÝëåé ôçí Ïñèüäïîç Åêêëçóßá íá ðåñéïñßæåé óõíåéäçôÜ ôç öáíôáóôéêÞ äçµéïõñãéêüôçôá áêïýãåôáé åíôåëþò áíåäáöéêÞ êáé ðñïêáôåéëçµµÝíç. Ôï áíôßèåôï µÜëéóôá, êáôÜ ôçí åðï÷Þ ôïõ Ñïµáíôéóµïý ðáñáôçñÞóáµå üôé ç ïñèïäïîßá –êáé áíáµößâïëá ï äõôéêüò ÷ñéóôéáíéóµüò- åíôÜ÷èçêáí óôçí ðïëéôéóôéêÞ åíüôçôá áðü ôçí ïðïßá ãåííÞèçêáí ôá Ýñãá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý32, åíþ ïé üðïéåò ãñáöéêÝò öùíáóêßåò åíáíôßïí ïñéóµÝíùí Ýñãùí ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò ðïõ óçµåéþèçêáí êáôÜ êáéñïýò áðü èñçóêåõôéêïýò èåóµïýò êáé ïµÜäåò, óßãïõñá äåí Ý÷ïõí íá êÜíïõí óå ôßðïôá µå ôçí åðéññïÞ ðïõ Üóêçóå óôç ëïãïôå÷íßá ôï ÷ñéóôéáíéêü âßùµá ôïõ åëëçíéóµïý êáé ç äéá÷ñïíéêÞ åµðåéñßá ôïõ. Åßíáé, ëïéðüí, óáöÝò üôé ç Ïñèüäïîç Åêêëçóßá êáé ïé äéäá÷Ýò ôçò äåí Ý÷ïõí óå êáµßá ðåñßðôùóç ôéò åõèýíåò ðïõ ôïõò

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

10

êáôáëïãßæïõí ïñéóµÝíïé ãéá ôçí êá÷åîßá ôçò åëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Óå µéá óõæÞôçóç ðïõ Ýêáíá µå Ýíáí ößëï µïõ ãéá ôï åí ëüãù æÞôçµá, µïõ åß÷å ðåé üôé óå üëïõò ôïõò ðáñáðÜíù ëüãïõò èá Ýðñåðå íá ðñïóèÝóïõµå êáé ôéò óõíÝðåéåò ôïõ éóôïñéêïý ðåðñùµÝíïõ ôïõ åëëçíéóµïý. ÁõôÞ ç èõåëëþäçò ðïñåßá µÝóá óôéò éóôïñéêÝò áôñáðïýò, ç åíáëëáãÞ èñéܵâùí êáé êáôáóôñïöþí, ç ëܵøç ôïõ áñ÷áßïõ åëëçíéêïý ðïëéôéóµïý êáé ç áêüëïõèç êáôáóôñïöÞ ôçò áëåîáíäñéíÞò âéâëéïèÞêçò êáé ôïõ áñ÷áßïõ êüóµïõ, ïé óõíå÷üµåíïé ðüëåµïé ôïõ µåóáßùíá êáé ç ôñáãéêÞ ðôþóç, ç µáêñáßùíç ðïñåßá óôç óêëáâéÜ êáé ç åðéêÞ áíÜóôáóç, äçµéïýñãçóáí µéá ôáñá÷þäç øõ÷ïóýíèåóç óôï íÝï ¸ëëçíá, ï ïðïßïò Ý÷ïíôáò áðïëÝóåé Ýíá µåãÜëï µÝñïò ôïõ ðïëéôéóôéêïý ôïõ êåöáëáßïõ ëüãù ôùí êáôáóôñïöþí, áäõíáôåß óôç óýã÷ñïíç åðï÷Þ íá äçµéïõñãÞóåé µå åõêïëßá Ýñãá ðïõ ôá áñ÷ÝôõðÜ ôïõò áíé÷íåýïíôáé óôï âáèý ôïõ ðáñåëèüí, üðùò áõôÜ ðïõ äïµïýí ôïõò êüóµïõò ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Äåí õðÜñ÷åé áµöéâïëßá üôé êÜôé ôÝôïéï éó÷ýåé. ¼µùò êé áõôü äåí åîçãåß ôçí áðßó÷íáíóç ôïõ åëëçíéêïý öáíôáóéáêïý µåôÜ ôçí åðï÷Þ ôïõ Ñïµáíôéóµïý. Ç Ýíóôáóç ðïõ ðñüâáëëá ðñïò ôï åðé÷åßñçµá áõôü åêöñÜóôçêå µå ôá åîÞò åñùôÞµáôá. Ãéáôß áðü ôï 1840 Ýùò ôï 1880, üôáí êáé êõñéÜñ÷çóå ï Ñïµáíôéóµüò óôçí ÅëëÜäá, åµöáíßóôçêáí ôá ðñþôá äåßãµáôá ôçò åëëçíéêÞò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôá íåüôåñá ÷ñüíéá, åíþ áµÝóùò µåôÜ Üñ÷éóå ç ðáñáêµÞ ôçò; Ãéáôß êáôÜ ôç ÷ñïíéêÞ ðåñßïäï 1840 –1880 ïé ëüãïé ðïõ ðñïáíáöÝñáµå äåí åµðüäéóáí ôçí åµöÜíéóç ôïõ Ñïµáíôéóµïý êáé ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò; ÅðéðëÝïí, åßíáé áóöáëÝò íá õðïèÝôïõµå üôé ç áðþëåéá åíüò µåãÜëïõ µÝñïõò ôçò åëëçíéêÞò êëçñïíïµéÜò, ðïõ óõíôåëÝóôçêå µå ôçí êáôáóôñïöÞ ôçò áëåîáíäñéíÞò âéâëéïèÞêçò, ôçí ôïõñêïêñáôßá ê.á, áðïôåëåß âáóéêü ëüãï ãéá ôç äõóêïëßá áéóèçôéêÞò óýíäåóçò ôïõ íÝïõ ¸ëëçíá µå ôéò ðáëáéÝò åðï÷Ýò, áðü ôçí óôéãµÞ ðïõ ôá áñ÷áßá êáé ôá µåóáéùíéêÜ åëëçíéêÜ Ýñãá, ôá ïðïßá Ý÷ïõí óùèåß, åßíáé áñêåôÜ ãéá íá µáò äþóïõí µéá éêáíïðïéçôéêÞ åéêüíá ãéá ôéò åðï÷Ýò êáôÜ ôéò ïðïßåò äçµéïõñãÞèçêáí; Ôé èá µðïñïýóáí íá ðïõí êáé ïé áããëïóÜîïíåò, äçëáäÞ, ðïõ óÞµåñá áðïôåëïýí ôïõò êýñéïõò åêöñáóôÝò ôïõ ÷þñïõ ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò ÷ùñßò íá Ý÷ïõí êáèüëïõ áñ÷áßá ëïãïôå÷íßá êáé áñ÷áßï éóôïñéêü âÜèïò; ÌåôÜ áðü áõôÝò ôéò ðáñáôçñÞóåéò êáôáëÞîáµå óôï óõµðÝñáóµá üôé èá Ýðñåðå íá óõíå÷ßóïõµå ôçí Ýñåõíá ãéá íá åíôïðßóïõµå êÜðïõ Üëëïý ôéò ñßæåò ôçò óçµåñéíÞò õðáíÜðôõîçò ôïõ åëëçíéêïý öáíôáóôéêïý. Ç ôåëåõôáßá êáé ðëÝïí áâÜóéµç åñµçíåßá åßíáé áõôÞ ðïõ èåùñåß áõôïíüçôï íá µçí Ý÷åé ç ÅëëÜäá áñêåôïýò óõããñáöåßò êáé áíáãíþóôåò ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, ãéáôß ðïëý áðëÜ äåí åß÷å ðïôÝ. Ðñüêåéôáé ãéá µéá åðéäåñµéêÞ åñµçíåßá ðïõ ôç ÷áñáêôçñßæåé ç Üãíïéá. ÄçëáäÞ, ç µç ãíþóç ôïõ ãåãïíüò üôé ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá åßíáé Ýíá ðåäßï éóôïñéêÜ óõíå÷Ýò êáé ïñãáíéêÜ åíéáßï, ðïõ ç ýðáñîÞ ôïõ áíé÷íåýåôáé óôçí áõãÞ êéüëáò ôïõ áíèñùðßíïõ ðïëéôéóµïý. Áí áõôü Þôáí ãíùóôü, èá µðïñïýóáí íá áíôéëçöèïýí Üðáíôåò üôé åëëçíéêÞ öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá õðÞñîå êáôÜ ôçí áñ÷áéüôçôá, êáôÜ ôïí µåóáßùíá êáé êáôÜ ôïí 19ï áéþíá. Êáé ôþñá ôßèåôáé ôï åñþôçµá, áöïý ëïéðüí êÜðïôå õðÞñîå éó÷õñÞ åëëçíéêÞ ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý, ãéáôß äåí õðÜñ÷åé êáé óÞµåñá; ÌÞðùò ç óýãêñéóç µå ôçí ôåñÜóôéá êëçñïíïµéÜ ôïõ ðáñåëèüíôïò åßíáé áðïèáññõíôéêÞ; ÌÞðùò ç äéÜèåóç ãéá ôáîßäéá óôïõò ïíåéñéêïýò ôüðïõò ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý éêáíïðïéåßôáé µå ôçí ðñïóöõãÞ óôá áíõðÝñâëçôá êåßµåíá ôçò áñ÷áéüôçôáò êáé ôïõ µåóáßùíá; Ç Üðïøç ôïõ ãñÜöïíôïò åßíáé ðÜãéá êáé õðïóôçñßæåé üôé, óõíÞèùò, áñêåôÜ åñùôçµáôéêÜ âñßóêïõí ôéò áðáíôÞóåéò ôïõò µÝóá

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

áðü ôç µåëÝôç êáé ôçí êáôáíüçóç ôçò éóôïñßáò. Áí åîåôÜóïõµå ôç ëïãïôå÷íéêÞ éóôïñßá ôçò íåüôåñçò ÅëëÜäïò áðü ôçí áðåëåõèÝñùóç êáé µåôÜ, èá äéáêñßíïõµå Ýíá êõñßáñ÷ï ÷áñáêôçñéóôéêü. Ç ÅëëÜäá, áíôßèåôá µå ü,ôé óõíÝâç óå ðïëëÝò Üëëåò äõôéêÝò ÷þñåò áðü ôïí 20ï áéþíá êé Ýðåéôá, äåí õðÞñîå ÷þñá ëïãïôå÷íéêïý ðëïõñáëéóµïý. ÁíôéèÝôùò, ç ÅëëÜäá åßíáé ç ÷þñá ôùí «ëïãïôå÷íéêþí êáèåóôþôùí» (êáé ü÷é µüíï). Áðü ôï 1840 Ýùò ôï 1880 ç êáèïëéêÞ ðëåéïøçößá ôùí ÅëëÞíùí ëïãïôå÷íþí Ýãñáöå áêïëïõèþíôáò ôá ñïµáíôéêÜ ðñüôõðá. Ãé áõôü êáé ç óõãêåêñéµÝíç ÷ñïíéêÞ ðåñßïäïò, üðùò áíáëýóáµå óå ðñïçãïýµåíï êåöÜëáéï, Þôáí ç êáëýôåñç ãéá ôç äéÜäïóç ôùí Ýñãùí ôïõ öáíôáóôéêïý. Ç êõñéáñ÷ßá áõôÞ Ýëáâå ôÝëïò êáôÜ ôçí äåêáåôßá ôïõ 1880. Ìå óçµåßï áöåôçñßáò ôá äïêßµéá ôïõ ŵµáíïõÞë Ñïßäç, ôéò ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò «Éóôïß áñÜ÷íçò» (1880) ôïõ Ãåùñãßïõ Äñïóßíç, «Óôß÷ïé» (1880) ôïõ ÍéêïëÜïõ ÊáµðÜ, «Áôèßäåò áýñáé» (1883) ôïõ Ãåùñãßïõ Âéæõçíïý, «Ôá ôñáãïýäéá ôçò ðáôñßäïò µïõ» (1886) ôïõ ÊùóôÞ ÐáëáµÜ, ôá ðåæÜ «ËïõêÞò ËÜñáò» (1789) ôïõ ÄçµÞôñç ÂéêÝëá, «Ôï ôáîßäé µïõ» (1888) ôïõ ÃéÜííç Øõ÷Üñç, ôá äçµïóéåýµáôá ôùí åöçµåñßäùí «Ï ÑáµðáãÜò», «Ìç ÷Üíåóáé» êáé ôïõ ðåñéïäéêïý «Åóôßá», ç ïíïµáæüµåíç ùò ëïãïôå÷íéêÞ «ãåíéÜ ôïõ 1880» îåêßíçóå ôçí áíôåðßèåóç ôïõ Ñåáëéóµïý åíáíôßïí ôïõ Ñïµáíôéóµïý. Ç áíôåðßèåóç áõôÞ äåí ðåñéïñßóôçêå óôá ëïãïôå÷íéêÜ ðëáßóéá. ÁíôéèÝôùò, åµðåñéåß÷å ðïëéôéêÝò, êïéíùíéêÝò êé åõñýôåñá áéóèçôéêÝò ðñïêåßµåíåò. Ç óýãêñïõóç Ýëáâå ÷þñá êáé ãýñù áðü ôï ãëùóóéêü æÞôçµá, µå ôïõò ñåáëéóôÝò íá õðïóôçñßæïõí ôç äçµïôéêÞ êáé ôïõò ðåñéóóüôåñïõò ñïµáíôéêïýò ôçí êáèáñåýïõóá. ÐáñÜëëçëç µå ôçí Üíïäï ôïõ ñåáëéóµïý Þôáí êáé Ýëåõóç óôçí åîïõóßá ôïõ ×áñéëÜïõ Ôñéêïýðç (1875), ç ïðïßá Ýäùóå ݵöáóç óôçí áóôéêïðïßçóç ôçò ÅëëÜäïò, óôçí áýîçóç ôùí åëåõèÝñùí åðáããåëµÜôùí êáé ôùí ôñáðåæéêþí éäñõµÜôùí, åêöñÜæïíôáò ôéò äõíܵåéò ôçò íåùôåñéêüôçôáò êáé äßíïíôáò Ýíáí ãåíéêüôåñï ñåáëéóôéêü ðñïóáíáôïëéóµü óôçí êïéíùíßá. Ç óýãêñïõóç Þôáí ðñáãµáôéêÜ èõåëëþäçò µå ôéò áíôéðáñáèÝóåéò ôùí áíôéðÜëùí ïµÜäùí íá ðáßñíïõí áêüµç êáé ôç µïñöÞ óõµðëïêþí. ÔåëéêÜ, ïé ñåáëéóôÝò êÝñäéóáí, üðùò åß÷áí êÜíåé êáé ïé ïµïúäåÜôåò ôïõò óôç äõôéêÞ Åõñþðç ôñéÜíôá ÷ñüíéá íùñßôåñá. Ïé íéêçôÝò ïñáµáôßóôçêáí ôçí áñ÷Þ åíüò íÝïõ Äéáöùôéóµïý, ï ïðïßïò èá Þôáí óõµâáôüò µå ôçí åîÜðëùóç ôùí éäåþí ôïõ åµðåéñéóµïý, ôïõ èåôéêéóµïý êáé ôïõ ðñáãµáôéóµïý. Óôçí ðåæïãñáößá, ôá äõï êýñéá ñåýµáôá ðïõ äçµéïýñãçóå ï Ñåáëéóµüò Þôáí ç çèïãñáößá êáé ôï áóôéêü µõèéóôüñçµá. Ç íßêç ôïõ ñåáëéóµïý óõíïäåýôçêå áðü ôçí áðüëõôç êáé ïëïêëçñùôéêÞ êõñéáñ÷ßá ôïõ óôï ÷þñï ôïõ ðíåýµáôïò. ÌÝóá åíçµÝñùóçò, áêáäçµáúêÝò Ýäñåò, åêäïôéêïß ïßêïé, óõããñáöåßò êáé, åí ïëßãïéò, ïôéäÞðïôå áöïñïýóå ôç ëïãïôå÷íßá êáé ôéò ëïéðÝò ðíåõµáôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò ôçò ÷þñáò óôåëå÷þèçêå áðü ñåáëéóôÝò. ÌåãÜëá ïíüµáôá ôçò åðï÷Þò ôïõ Ñåáëéóµïý õðÞñîáí ï ÊùóôÞò ÐáëáµÜò, ï ÁëÝîáíäñïò ÐáðáäéáµÜíôçò, ï ÁíäñÝáò Êáñêáâßôóáò, ï Êùíóôáíôßíïò ×áôæüðïõëïò, ï Êùíóôáíôßíïò Èåïôüêçò, ï Ðáýëïò ÍéñâÜíáò êáé ðïëëïß Üëëïé. Ç êõñéáñ÷ßá ôïõ Ñåáëéóµïý êëïíßóôçêå êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ 1930. ÌÝ÷ñé ôüôå ôá µüíá áðïäåêôÜ ëïãïôå÷íéêÜ ðñüôõðá Þôáí åêåßíá ôïõ ðñáãµáôéóµïý, åíþ åõ÷Üñéóôåò åîáéñÝóåéò óôïí êáíüíá áðïôÝëåóáí ï ÐåñéêëÞò Ãéáííüðïõëïò, ðïõ ç áßóèçóç ôïõ ãñÜöïíôïò åßíáé üôé áí ï óðïõäáßïò áõôüò ëïãïôÝ÷íçò äåí åß÷å êÜøåé ôá Ýñãá ôïõ ðñéí áõôïêôïíÞóåé ç åëëçíéêÞ êïéíüôçôá ôïõ öáíôáóôéêïý èá åß÷å âñåé ôïí ÞñùÜ ôçò, ç Ðçíåëüðç ÄÝëôá µå ôá ùñáßá éóôïñéêÜ ôçò µõèéóôïñÞµáôá, µå ðïëëÝò åðéöõëÜîåéò ï ÄçµïóèÝíçò ÂïõôõñÜò, ï ïðïßïò ðáñüôé õðÞñîå óêëçñüò ñåáëéóôÞò

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

11

Íéêüëáïò Ãýæçò- Éäïý ï Íõìößïò êáé óõããñáöÝáò-óýµâïëï ôïõ ðñáãµáôéóôéêïý ðíåýµáôïò Ýãñáøå êáé öáíôáóôéêÜ Ýñãá. Ôï ßäéï êáé ï ÁëÝîáíäñïò ÐáðáäéáµÜíôçò, ðïõ åêôüò áðü ñåáëéóôéêÜ çèïãñáöéêÜ µõèéóôïñÞµáôá Ýãñáøå êáé ôá «ÓêïôåéíÜ ðáñáµýèéá». Ôï «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò» ôïõ Ñåáëéóµïý äÝ÷ôçêå êÜðïéá ðñþôá áµõäñÜ ðëÞãµáôá êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ 1920. Ùóôüóï, ôï ôÝëïò ôïõ ðñïáíáããÝëèçêå êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ 1930 áðü ôïõò õðïóôçñéêôÝò ôïõ ëïãïôå÷íéêïý Ìïíôåñíéóµïý. Ï Ìïíôåñíéóµüò óôá åëëçíéêÜ ëïãïôå÷íéêÜ äñþµåíá ðñïâëÞèçêå áðü ôç ëåãüµåíç «ãåíéÜ ôïõ '30». Êýñéïé åêöñáóôÝò ôïõ µïíôÝñíïõ ðíåýµáôïò õðÞñîáí ï Ãéþñãïò ÓåöÝñçò, ï ÏäõóóÝáò Åëýôçò, ï ÃéÜííçò Ñßôóïò, ï ÁíäñÝáò ŵðåéñßêïò, ï Íßêïò Åããïíüðïõëïò, ï ÃéÜííçò Óêáñßµðáò, ï Ãéþñãïò ÈåïôïêÜò, ï Íéêçöüñïò ÂñåôôÜêïò, ï ÍéêÞôáò ÑÜíôïò êáé êÜðïéïé Üëëïé. Ç «ãåíéÜ ôïõ '30» äåí áðïôÝëåóå µéá ïµÜäá µå åíéáßá áíôßëçøç êáé êïéíÝò äñáóôçñéüôçôåò. ÌÜëéóôá, ïé åêöñáóôÝò ôçò ðïëëÝò öïñÝò äéáöþíçóáí êáé áíôéðáñáôÝèçêáí µåôáîý ôïõò. Ùóôüóï, åêåßíï ðïõ ôïõò Ýíùóå Þôáí ç êïéíÞ óå üëïõò èÝëçóç íá óõãêñïõóôïýí, ü÷é µå ôï ñåáëéóµü óôï óýíïëü ôïõ, áëëÜ µå ôçí çèïãñáöéêÞ-åèíïêåíôñéêÞ Ýêöñáóç ôïõ ñåáëéóµïý áðü ôç µéá êáé µå ôçí ðåóéµéóôéêÞ áðü ôçí Üëëç. Ï çèïãñáöéêüò ñåáëéóµüò åß÷å áðïêôÞóåé åèíïêåíôñéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, óõµðïñåõüµåíïò µå ôï êëßµá ôùí áðåëåõèåñùôéêþí ðïëݵùí ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1910 êáé åß÷å ùò êïñõöáßï åêöñáóôÞ ôïí ÊùóôÞ ÐáëáµÜ. Ï ðåóéµéóôéêüò ñåáëéóµüò áðïôÝëåóå, êáôÜ ðïëëïýò, ðñïÝêôáóç ôçò øõ÷ïëïãéêÞò óõíôñéâÞò êáé ôùí êïéíùíéêþí ðñïâëçµÜôùí, ðïõ ðñïêÜëåóå ç áðïôõ÷ßá ôçò µéêñáóéáôéêÞò åêóôñáôåßáò êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ 1920. Âáóéêüò åêöñáóôÞò ôïõ Þôáí ï Êþóôáò ÊáñõùôÜêçò. Ïé µïíôåñíéóôÝò ôçò ãåíéÜò ôïõ '30 óôñÜöçêáí åíáíôßïí áõôþí ôùí äõï µïñöþí ôïõ ñåáëéóµïý, áíôéðñïôåßíïíôáò µéá ëïãïôå÷íßá µïíôÝñíá, óõµâáôÞ µå åêåßíåò ôéò äõôéêÞò Åõñþðçò, ÷ùñßò íá áðïêëåßïõí äïãµáôéêÜ ôïí ïðïéïäÞðïôå ñåáëéóµü. Ç óýãêñïõóç ôùí µïíôåñíéóôþí µå ôçí êáèåóôçêõßá ðáñÜäïóç ôïõ ñåáëéóµïý Ýëáâå ÷þñá óôéò åöçµåñßäåò, óôá ðïëëÜ ëïãïôå÷íéêÜ ðåñéïäéêÜ ôçò åðï÷Þò êáé óôïõò ÷þñïõò üðïõ óõãêåíôñþíïíôáí ïé óõããñáöåßò. ÁõôÞ ôçí öïñÜ äåí õðÞñîáí áêñáßåò åêäçëþóåéò. Ìéá ðñïóùñéíÞ áíáêù÷Þ Ýëáâå ÷þñá óôá ÷ñüíéá ôçò åðéêñÜôçóçò ôïõ êáèåóôþôïò ôïõ ÉùÜííç ÌåôáîÜ. Óôçí

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

12

Êùíóôáíôßíïò ÂïëáíÜêçò- ÍõêôåñéíÞ áêôÞ ôåôñáåôßá ôçò 4çò Áõãïýóôïõ, äüèçêå ݵöáóç óôçí åèíéêÞ ôáõôüôçôá ôçò ëïãïôå÷íßáò êáé ç óýãêñïõóç µåôáôïðßóôçêå óôï äßðïëï åèíéêéóôéêÞò/äéåèíéóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôïõ ðïëݵïõ êáé µÝ÷ñé ôï 1974, ôï ðíåýµá ôçò ãåíéÜò ôïõ '30 åðéêÜèéóå óôáäéáêÜ ðÜíù áðü ôá ëïãïôå÷íéêÜ äñþµåíá ôçò ÷þñáò, åðçñåÜæïíôáò êáé ôç ëåãüµåíç µåôá-ðïëåµéêÞ ãåíéÜ ôùí ëïãïôå÷íþí. ¼ðùò åß÷áí êÜíåé êáé ïé ñåáëéóôÝò, Ýôóé êáé ïé åêðñüóùðïé ôçò ãåíéÜò ôïõ '30 êõñéÜñ÷çóáí óå üëïõò ôïõò ëïãïôå÷íéêïýò ÷þñïõò Ýêöñáóçò. Ôï «ëïãïôå÷íéêü ôïõò êáèåóôþò» ðñïóáíáôüëéóå ôçí åëëçíéêÞ ëïãïôå÷íßá óå µïíôåñíéóôéêÝò êáé ñåáëéóôéêÝò áôñáðïýò, áñêåß ïé ôåëåõôáßåò íá µçí Þôáí çèïãñáöéêÝò. Ùóôüóï, åðåéäÞ ôï ãåíéêü ðëáßóéï ôïõ åëëçíéêïý Ìïíôåñíéóµïý äåí Þôáí ôüóï µïíïëéèéêü, üðùò Þôáí åêåßíï ôùí ñåáëéóôþí ôçò ãåíéÜò ôïõ 1880, êáé ïé óõíèÞêåò åß÷áí äéáöïñïðïéçèåß, õðÞñîå ëßãïò ÷þñïò ãéá íá åêäïèïýí êÜðïéá Ýñãá ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Ôá åí ëüãù Ýñãá ÷áñáêôçñßóôçêáí ùò ðáñá-ëïãïôå÷íéêÜ, äçëáäÞ ùò ëáúêÜ áíáãíþóµáôá µéêñÞò áîßáò. Áðü ôüôå, ï ÷áñáêôçñéóµüò áõôüò óõíïäåýåé óôç ÷þñá µáò ôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý óôï óýíïëü ôçò. ÊÜðïéá áðü áõôÜ ôá Ýñãá ôïõ öáíôáóôéêïý Þôáí ôá «Éðôܵåíïé äßóêïé» (1955) ôïõ ÌåíÝëáïõ Âëá÷üðïõëïõ áðü ôéò åêäüóåéò ÖáÝèùí, «Áíôáñêôßäá» (1957) ôïõ Ãéþñãïõ Âïõëüäçµïõ áðü ôéò åêäüóåéò Äßöñïò, «Ôï µõóôéêü ôïõ óïöïý» (1957) ôçò Êáëëéüðçò ÂåíéæÝëïõ áðü ôéò åêäüóåéò Ðå÷ëéâáíßäç êáé «Ïé áðßèáíïé» (1963) ôïõ ÄéáµáíôÞ ÖëùñÜêç áðü ôéò åêäüóåéò Äßöñïò êáé ðÜëé. Áîßæåé, åðßóçò, íá áíáöåñèïýµå êáé óôá ðåñéïäéêÜ ôçò åðï÷Þò, ôá ïðïßá Þôáí åßôå comics, üðùò ôá «Ãêáïýñ ÔáñæÜí» (1950), «Ï õðåñÜíèñùðïò» (1951), «Ï µéêñüò Þñùáò» (1952), «Ï õðåñêüóµéïò» (1953), «Ï Éðôܵåíïò Ãßãáò» (1956), «Ìðëåê, ï îáíèüò ãßãáíôáò» (1969), åßôå ëïãïôå÷íéêÜ üðùò ôá «ÌÜóêá» (1935) êáé «ÌõóôÞñéïí» (1935). ¢ëëï Ýíá ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ðåñéüäïõ 1930-1974 ðïõ ó÷åôßæåôáé µå ôá ëïãïôå÷íéêÜ äñþµåíá êáé ðñÝðåé íá áíáöÝñïõµå åßíáé ï ñüëïò ôïõ åëëçíéêïý ó÷ïëåßïõ êáé ôïõ åêðáéäåõôéêïý óõóôÞµáôïò. Ôï åêðáéäåõôéêü óýóôçµá ôçò åðï÷Þò Þôáí õðåñâïëéêÜ áõóôçñü êáé áôáëÜíôåõôá ðñïóáíáôïëéóµÝíï óå µéá åñãáëåéáêÞ åêðáéäåõôéêÞ äéáäéêáóßá. Ç óáèñÞ áõôÞ äïµÞ, üðùò åßíáé ãíùóôü, åðéâéþíåé µå äéÜöïñïõò ôñüðïõò ùò êáé ôéò çµÝñåò µáò. ÁðïôÝëåóµá áõôÞò ôçò, åê âáèÝùí, ëáíèáóµÝíçò áíôßëçøçò ãéá ôçí åêðáßäåõóç Þôáí ç êõñéáñ÷ßá µéáò áðïíåõñùµÝíçò öéëïëïãéêÞò µåëÝôçò ôçò ëïãïôå÷íßáò. Ôá ëïãïôå÷íéêÜ Ýñãá óôá åëëçíéêÜ ó÷ïëåßá äéäÜ÷èçêáí êáé ðáñïõóéÜóôçêáí ùò åíüôçôåò, ôéò ïðïßåò ïé µáèçôÝò Ýðñåðå íá êïµµáôéÜóïõí ãéá íá µåëåôÞóïõí ôç ãñáµµáôéêÞ êáé ôï óõíôáêôéêü ôïõò, ÷ùñßò íá äþóïõí éäéáßôåñç ݵöáóç óôç ëïãïôå÷íéêÞ ôïõò ïõóßá, óôç ãåíéêüôåñç áéóèçôéêÞ ôïõò êáé óôá íïÞµáôÜ ôïõò. ÐáñÜëëçëá, ç áñ÷áéïåëëçíéêÞ ãñáµµáôåßá ðñïâëÞèçêå ùò

ÁíäñÝáò ÊÜëâïò, 1792-1869 éäåþäçò, áöÞíïíôáò áñêåôÜ ðßóù üëá ôá õðüëïéðá ñåýµáôá. ÅðéðëÝïí, ç ðñïâïëÞ ôçò Ýëáâå ÷þñá óôá ðëáßóéá åíüò óôåßñïõ ñåáëéóôéêïý êëáóéêéóµïý, ï ïðïßïò áðÝêëåéóå áðü ôï ïðôéêü ôïõ ðåäßï ôéò µç êëáóéêÝò åðï÷Ýò êé áéóèçôéêÝò ôçò áñ÷áéüôçôáò, áêñùôçñéÜæïíôáò áêüµç êáé ôï ðíåýµá ôïõ åðéêïý ϵÞñïõ óôçí ðñïêñïýóôåéá êëßíç µéáò äáóêáëßóôéêçò, öéëïëïãéêÞò íïïôñïðßáò. Ùóôüóï, Þñèå ôï 1974, üôáí åíôåëþò îáöíéêÜ ôï ðñïûðÜñ÷ïí «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò» áðþëåóå ôá ðñùôåßá ôïõ. Ôï 1974 êáé ôá ÷ñüíéá ðïõ áêïëïýèçóáí, äåí Ýëáâå ÷þñá êÜðïéá äñáóôçñéïðïßçóç áðü åêöñáóôÝò ëïãïôå÷íéêþí ïµÜäùí, ïé ïðïßïé èÝëçóáí íá ðñïâÜëïõí (Þ íá åðéâÜëëïõí, åöüóïí µéëܵå ãéá ôçí åëëçíéêÞ ðåñßðôùóç) ôá äéêÜ ôïõò ðñüôõðá. Áõôü ðïõ óõíÝâç äåí åß÷å êáµßá ó÷Ýóç µå üóá åß÷áí ðñïçãçèåß. Ï µïíáäéêüò ëüãïò åôïýôçò ôçò åîÝëéîçò Þôáí ç ðïëéôåéáêÞ áëëáãÞ êáé ç Ýëåõóç ôçò µåôáðïëßôåõóçò. Ç þñá ôçò ãÝííçóçò µéáò íÝáò ëïãïôå÷íéêÞò ðñáãµáôéêüôçôáò ãéá ôçí ÅëëÜäá åß÷å öôÜóåé. Ôñßá Ýãéíáí ôá êñéôÞñéá ôçò óõãêñüôçóçò ôùí åðéöáíþí ïµÜäùí ôçò íÝáò «ëïãïôå÷íéêÞò êõñéáñ÷ßáò». Ôá äýï ðñþôá ëåéôïõñãïýóáí ùò µç÷áíéóµïß åíóùµÜôùóçò êáé ôï ôñßôï ùò µç÷áíéóµüò áðïâïëÞò. Ôï ðñþôï êñéôÞñéï áöïñïýóå üóïõò ëïãïôÝ÷íåò µðüñåóáí íá ðñïóåããßóïõí ôçí áðëÞ êáèçµåñéíüôçôá êáé íá ãßíïõí óõµâáôïß µå ôçí áéóèçôéêÞ ôùí áóôéêþí µáæþí. Ïé óõããñáöåßò ðïõ ðëçñïýóáí ôéò ðñïûðïèÝóåéò áõôïý ôïõ êñéôçñßïõ ðñïâëÞèçêáí ùò åðéôõ÷çµÝíïé åµðïñéêïß ëïãïôÝ÷íåò. Ðñüêåéôáé ãéá óõããñáöåßò ðïõ Ýãñáøáí µõèéóôïñÞµáôá ãéá ôéò åñùôéêÝò ó÷Ýóåéò ôùí áíèñþðùí, ãéá ôçí åðáããåëµáôéêÞ ðïñåßá µÝóá óôï óýã÷ñïíï ðåñéâÜëëïí, ãéá êÜðïéåò ðñïóùðéêÝò áíáµíÞóåéò áðü ôï ðáñåëèüí, ãéá ðñïâëÞµáôá êïéíùíéêÞò ðáèïãÝíåéáò êáé ãéá äéÜöïñá Üëëá óõíáöÞ. Ôï åßäïò ôùí µõèéóôïñçµÜôùí áõôþí Þôáí óáöþò ñåáëéóôéêü, êáôáðéÜóôçêå µå

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

áðëÜ èݵáôá ôçò æùÞò ôïõ êáèçµåñéíïý áíèñþðïõ êáé óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò ÷Üñéóå äçµïöéëßá óôïõò äçµéïõñãïýò ôïõ, ç ïðïßá âÝâáéá åîáôµßóôçêå ó÷åôéêÜ óýíôïµá. Åêôßµçóç ôïõ ãñÜöïíôïò åßíáé üôé áîéüëïãá Ýñãá áõôÞò ôçò êáôçãïñßáò õðÞñîáí áëëÜ Þôáí ëßãá, åíþ áêüµç ëéãüôåñá Þôáí åêåßíá ðïõ Ýãéíáí ãíùóôÜ óôï åõñý êïéíü. ÓõíÞèùò, åõðþëçôá Þôáí ôá ðéï åýðåðôá êáé ëéãüôåñï ðïéïôéêÜ áðü ôá åí ëüãù Ýñãá. Ôï äåýôåñï êñéôÞñéï åß÷å íá êÜíåé µå ôéò ðïëéôéêÝò ðåðïéèÞóåéò. ÓÞµåñá, µüíï ïé äåóµåõµÝíïé áðü ôçí ðïëéôéêÞ óêïðéµüôçôá µðïñïýí íá áñíçèïýí üôé êáôÜ ôçí åðï÷Þ ôçò µåôáðïëßôåõóçò ïé óõããñáöåßò (áëëÜ êáé ïé ðÜóçò öýóåùò êáëëéôÝ÷íåò), ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáí áðü ôï ÷þñï ôçò áñéóôåñÜò -éäßùò áðü åêåßíïí ôïõ åíáëëáêôéêïý µáñîéóµïý, ôïõ êïíóôñïõêôéâéóµïý êáé ôïõ äéåèíéóôéêïý öéëåëåõèåñéóµïý, äçëáäÞ ïé óõããñáöåßò ðïõ åîÝöñáóáí ôï ðíåýµá ôùí ïµÜäùí ôïõ ãáëëéêïý ÌÜç ôïõ '68- êáé ðáñïõóéÜóôçêáí ùò µïíôåñíéóôÝò Þ ñåáëéóôÝò, «óôÝöèçêáí» ôïí ôßôëï ôïõ ðïéïôéêïý ëïãïôÝ÷íç, áêüµç êé áí åðñüêåéôï ãéá óõããñáöåßò ÷áµçëÞò ðïéïôéêÞò óôÜèµçò. Ôïýôç ç äéáðßóôùóç äåí áíáéñåß ôï ãåãïíüò üôé êáôÜ ôç µåôáðïëßôåõóç Þñèáí óôï ðñïóêÞíéï êÜðïéá áîéïóçµåßùôá Ýñãá óçµáíôéêþí ëïãïôå÷íþí áõôïý ôïõ ðëáéóßïõ. ¸íá ÷áñáêôçñéóôéêü ðáñÜäåéãµá áðïôåëåß «Ôï êéâþôéï» ôïõ ¢ñç ÁëåîÜíäñïõ ðïõ åêäüèçêå óôçí ÅëëÜäá ôï 1975, åíþ åß÷å êõêëïöïñÞóåé óôç Ãáëëßá ëßãï íùñßôåñá. ÔÝëïò, ôï ôñßôï êñéôÞñéï äçµéïýñãçóå ôéò ðñïûðïèÝóåéò áðïâïëÞò áðü ôï ëïãïôå÷íéêü êáé ôïí åõñýôåñï ðïëéôéóôéêü ÷þñï üóùí äåí Þôáí óõµâáôïß µå ôéò áéóèçôéêÝò áíôéëÞøåéò ôçò µåôáðïëßôåõóçò. Ïé óõããñáöåßò ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò, áêüµç êáé üôáí åß÷áí ôçí ðñüèåóç íá åíôá÷èïýí óôá ðëáßóéá ôùí äõï ðñþôùí êñéôçñßùí, áíôéµåôùðßóôçêáí µå åðéöõëáêôéêüôçôá åðåéäÞ ç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý, µå ôç µáêñáßùíç éóôïñßá êáé µå ôéò ðñïíåùôåñéêÝò ñßæåò, èåùñÞèçêå ùò ëïãïôå÷íéêü ñåýµá ðïõ åµðåñéåß÷å åðéêßíäõíåò ôÜóåéò ãéá ôç íÝá åðï÷Þ ðïõ åß÷å ãåííçèåß. Áí ðñïóèÝóïõµå óå üëá áõôÜ ôçí åíáðïµåßíáóá åðéññïÞ ôïõ áíôéðáñáãùãéêïý åêðáéäåõôéêïý óõóôÞµáôïò, óôçí ïðïßá áíáöåñèÞêáµå ðñïçãïõµÝíùò, êáé ôçí êáêÞ öÞµç ôçò ðáñáëïãïôå÷íßáò ðïõ óõíüäåõå ôá Ýñãá ôïõ öáíôáóôéêïý áðü ôçí åðï÷Þ ðïõ óôá ëïãïôå÷íéêÜ äñþµåíá ôïõ ôüðïõ êõñéáñ÷ïýóå ç ãåíéÜ ôïõ '30, äåí åßíáé äýóêïëï íá áíôéëçöèïýµå ðüóï áóöõêôéêü Þôáí ôï ðëáßóéï óôï ïðïßï Ýðñåðå íá õðÜñîåé êáé íá áíáðôõ÷èåß ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá óôçí ÅëëÜäá. Ç «ëïãïôå÷íéêÞ êõñéáñ÷ßá» ôçò µåôáðïëéôåõôéêÞò ãåíéÜò åß÷å ðáñüµïéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ µå ôéò ðñïçãïýµåíåò. Åêäïôéêïß ïñãáíéóµïß, ôýðïò, áêáäçµáúêÝò Ýäñåò, èÝóåéò åêðáéäåõôéêþí êáé ãåíéêüôåñá, ïðïéïäÞðïôå êáôþöëé èá µðïñïýóå íá ïäçãÞóåé óôçí áíÜðôõîç ëïãïôå÷íéêþí ñåõµÜôùí ðïõ äåí ðëçñïýóáí ôéò ðñïûðïèÝóåéò ôùí ðáñáðÜíù êñéôçñßùí Þôáí êáëÜ öõëáóóüµåíï áðü ôçí ðíåõµáôéêÞ èõñïöõëáêÞ ôçò íÝáò åðï÷Þò. ¼ðùò áðÝäåéîå ç éóôïñßá, ï êüóµïò ðïõ óõãêñüôçóå ôç ãåíéÜ ôçò µåôáðïëßôåõóçò äåí åß÷å ôßðïôá êáéíïýñãéï íá ðñïóöÝñåé óôá ëïãïôå÷íéêÜ äñþµåíá. ÁðëÜ áíáðáñÞãáãå êÜðïéåò áðü ôéò éäÝåò ôçò ãåíéÜò ôïõ '30 êáé ðñüâáëå ïñéóµÝíïõò áðü ôïõò óõããñáöåßò ôçò, µå ôç äéáöïñÜ üôé Ýäùóå µåãáëýôåñç ݵöáóç óå üóá Ýñãá êáé óå üóïõò óõããñáöåßò åß÷áí îåêÜèáñá öéëåëåýèåñï êáé, ðïëý ðåñéóóüôåñï, áñéóôåñü ðïëéôéêü ðñïóáíáôïëéóµü. ¼ôáí ïé ôåëåõôáßïé ëïãïôÝ÷íåò ôçò ãåíéÜò ôïõ '30 Ýöõãáí áðü ôç æùÞ êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ '90, áðïêáëýöèçêå ç áäõíáµßá ôçò µåôáðïëéôåõôéêÞò ãåíéÜò êáé ç áäéáµöéóâÞôçôç ðáñáêµÞ ôçò óýã÷ñïíçò åëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò. ÌÝóá óôá ðëáßóéá áõôÞò ôçò ðñáãµáôéêüôçôáò, ôï åëëçíéêü öáíôáóôéêü µÝ÷ñé êáé ôç äåêáåôßá ôïõ '80 åß÷å íá åðéäåßîåé åëÜ÷éóôá ðñÜãµáôá. ËïãïôÝ÷íåò üðùò ï ÌÜêçò Ðáíþñéïò, ï ÄéáµáíôÞò

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

13

ÐåñéêëÞò Ãéáííüðïõëïò, 1870-1910 ÖëùñÜêçò êáé óêçíïèÝôåò üðùò ï ÄçµÞôñçò ÐáíáãéùôÜôïò áðïôÝëåóáí µåµïíùµÝíåò ðåñéðôþóåéò ÅëëÞíùí ôïõ öáíôáóôéêïý, µÝóá óôïí áðÝñáíôï ùêåáíü µéáò ãåíéêüôåñçò áíõðáñîßáò. Ï µüíïò ôïµÝáò ðïõ ðáñÞãáãå áîéüëïãá áðïôåëÝóµáôá Þôáí åêåßíïò ôùí comics. Ùóôüóï, êáé óå áõôüí ç ðáñáãùãÞ âáóßóôçêå óå ðïëëÜ ïíüµáôá ðåñéïäéêþí êáé åêäïôéêþí ïñãáíéóµþí ðïõ õðÞñ÷áí ðñéí ôçí Ýëåõóç ôçò µåôáðïëßôåõóçò, ôá ðåñéóóüôåñá µÜëéóôá åê ôùí ïðïßùí Þôáí µåôáöñáóµÝíá êáé ü÷é åëëçíéêÜ. Ìå ôï ðÝñáóµá ôïõ ÷ñüíïõ êáé µåôÜ ôï èÜíáôï ôùí ôåëåõôáßùí åêðñïóþðùí ôçò ãåíéÜò ôïõ '30, üôáí êáé êáôÝóôç ïöèáëµïöáíÞò ç ðïëéôéóôéêÞ Ýíäåéá ôùí íÝùí êáéñþí, ôï µåôáðïëéôåõôéêü ëïãïôå÷íéêü ïéêïäüµçµá Üñ÷éóå íá ðáñïõóéÜæåé êÜðïéåò ñùãµÝò. ¸ôóé, åµöáíßóôçêáí ïñéóµÝíïé åêäüôåò ðåñéïñéóµÝíùí äõíáôïôÞôùí ðïõ üðùò Ýêáíáí êáé êÜðïéïé üµïéïß ôïõò ðñéí ôçí µåôáðïëéôåõôéêÞ åðï÷Þ- Ýóôñåøáí ôçí ðñïóï÷Þ ôïõò óôïí áíåêµåôÜëëåõôï ÷þñï ôïõ öáíôáóôéêïý. Ìáæß µå ôéò ëßãåò µåôáöñÜóåéò îÝíùí Ýñãùí ðïõ ÷Üñéóáí óôï åëëçíéêü áíáãíùóôéêü êïéíü, Ýäùóáí êáé ôçí åõêáéñßá óå êÜðïéïò ¸ëëçíåò óõããñáöåßò íá êÜíïõí äåéëÜ-äåéëÜ ôçí åµöÜíéóÞ ôïõò óôï ëïãïôå÷íéêü óôåñÝùµá ôïõ ôüðïõ. Ï Äéïíýóçò ÊáëáµâñÝæïò, ï ÁíäñÝáò Íôïýðáò, ï ÄçµÞôñçò ÂáíÝëëçò, ï ÈáíÜóçò Âݵðïò, ï Êùíóôáíôßíïò Ñùµïóéüò, ï Óôõëéáíüò Ìùûóßäçò, ï ÊõñéÜêïò ÁèáíáóéÜäçò, ï Áíôþíçò ÍéêïëÜïõ, ï Óôáýñïò ÌïõíôïõöÜñçò êáé Üëëïé áêüµç ðïõ ðéèáíþò èá îå÷íþ, áðïôÝëåóáí ôïõò åêöñáóôÝò ôçò åëëçíéêÞò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò åêåßíçò ôçò åðï÷Þò. Ùóôüóï, ôï êïéíü óôï ïðïßï áðåõèýíèçêáí Þôáí µéêñü, ïé åêäïôéêïß ïñãáíéóµïß ðïõ äçµïóßåõóáí ôéò äïõëåéÝò ôïõò Þôáí óõíÞèùò áíßó÷õñïé êáé ðïëëÝò öïñÝò êáèüëïõ ðïéïôéêïß, åíþ áêüµç êáé óôéò åëÜ÷éóôåò ðåñéðôþóåéò ðïõ êÜðïéïò ïñãáíéóµüò Þôáí éó÷õñüò, äåí ÷ñçóéµïðïßçóå ôéò äõíáôüôçôÝò ôïõ êáôÜëëçëá ãéá íá ðñïâÜëåé ôï Ýñãï üðùò èá Ýðñåðå. Ôá ðñÜãµáôá Üñ÷éóáí íá ðáßñíïõí äéáöïñåôéêÞ ôñïðÞ µåôÜ ôï 2000. Áöïý åß÷å ðñïçãçèåß µéá åîïéêåßùóç åíüò íåáíéêïý µÝñïõò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ôïõ åëëçíéêïý áíáãíùóôéêïý êïéíïý µå ôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý, ëüãù ôçò ݵöáóçò ðïõ åß÷áí äþóåé óå áõôÞí êÜðïéá äçµïöéëÞ µïõóéêÜ óõãêñïôÞµáôá ôçò Heavy Metal óêçíÞò áðü ôá ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ ´9033, áêïëïýèçóáí ïé êéíçµáôïãñáöéêÝò µåôáöïñÝò ðïëëþí µõèéóôïñçµÜôùí ôïõ ÷þñïõ. Ç êõñéáñ÷ßá ôçò µåôáðïëßôåõóçò Þôáí ðéá áäýíáôï íá óõãêñáôÞóåé µéá ôÝôïéá ÷åéµáññþäç äõíáµéêÞ. ¸ðåéôá áðü ôéò ðáãêüóµéåò åðéôõ÷ßåò ôùí êéíçµáôïãñáöéêþí µåôáöïñþí ôïõ «¢ñ÷ïíôá ôùí äáêôõëéäéþí», ôïõ «×Üñõ Ðüôåñ» êáé Üëëùí Ýñãùí ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, ôï åëëçíéêü áíáãíùóôéêü ôçò êïéíü áõîÞèçêå ܵåóá êáé ïé µåôáöñÜóåéò îÝíùí Ýñãùí Üñ÷éóáí íá ãåµßæïõí ãïñãÜ ôá ñÜöéá ôùí âéâëéïðùëåßùí. ¹ôáí ç þñá íá îåöõôñþóïõí comicshops êáé åîåéäéêåõµÝíá âéâëéïðùëåßá ôïõ ÷þñïõ. ¹ôáí ç þñá íá äçµéïõñãçèïýí µåãÜëåò ïµÜäåò áðü ðáßêôåò çëåêôñïíéêþí ðáé÷íéäéþí êáé ðáé÷íéäéþí ñüëùí. ¹ôáí ç þñá íá åµöáíéóôïýí êáé êÜðïéïé íÝïé ¸ëëçíåò óõããñáöåßò óôï ðñïóêÞíéï. Ï áåßµíçóôïò Âáóßëçò Áñíáïýôïãëïõ, ðïõ Þôáí Þäç ãíùóôüò áðü ôá ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ ´90, óõíÝ÷éóå íá ðáñïõóéÜæåé ôá åöéáëôéêÜ åéêáóôéêÜ ôïõ ïñܵáôá óõíïäåõüµåíá áðü ëïãïôå÷íéêÜ êåßµåíá ðïõ óå ïñéóµÝíá óçµåßá Þôáí åîáéñåôéêÜ õøçëïý åðéðÝäïõ. Ï õðïãñÜöùí ôï êåßµåíï åîÝäùóå óå µéêñü åêäïôéêü ïßêï ôçí åöçâéêÞ ôïõ íïõâÝëá µå ôïí ôßôëï «Ç µÜ÷ç ôçò ðåäéÜäáò ôïõ ÁóçµÝíéïõ Öåããáñéïý», ãéíüµåíïò ï ðñþôïò sword'n'sorcery ¸ëëçíáò óõããñáöÝáò ðïõ åßäå Ýñãï ôïõ íá åêäßäåôáé. Ï Âáóßëçò Ñïýôçò áêïëïýèçóå µå ôï «ÏñÜéæïí», åêäïèÝí áðü éó÷õñü åêäïôéêü ïñãáíéóµü. Ôçí ßäéá åðï÷Þ ï Íßêïò ÂëáíôÞò ãéíüôáí Ýíáò áðü ôïõò ðëÝïí áíáãíùñéóµÝíïõò ¸ëëçíåò óõããñáöåßò ðïõ ÷ñçóéµïðïéïýóáí ôá åñãáëåßá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, åêäßäïíôáò áíÜ ôáêôÜ ÷ñïíéêÜ äéáóôÞµáôá ôá Ýñãá ôïõ êáé óõíåñãáæüµåíïò ðÜíôïôå µå óçµáíôéêïýò åêäïôéêïýò ïßêïõò. Ôï öùò ôçò äçµïóéüôçôáò åßäáí êáé Üëëá Ýñãá ÅëëÞíùí

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

14

ëïãïôå÷íþí ôïõ öáíôáóôéêïý, êáè' üëç ôç äéÜñêåéá ôçò äåêáåôßáò µÝ÷ñé êáé óÞµåñá. Áõôü, üµùò, äå óçµáßíåé üôé ôá ðñÜãµáôá Üëëáîáí Üñäçí. Ç õðïôßµçóç µå ôçí ïðïßá áíôéµåôùðßóôçêå éóôïñéêÜ óôçí ðáôñßäá µáò ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá äåí îåðåñÜóôçêå, ïýôå êáé öõóéêÜ åðÞëèå êÜðïéá áëëáãÞ óôçí áíôßëçøç ôùí ðñáãµÜôùí ðïõ åõíüçóå ôçí ðôþóç ôïõ êõñßáñ÷ïõ ëïãïôå÷íéêïý status. Êáé áí ç åµðïñéêüôçôá ôùí «åýðåðôùí» µõèéóôïñçµÜôùí ôïõ ðñþôïõ êñéôçñßïõ èåùñåßôáé ùò êÜôé áíáµåíüµåíï ãéá êÜèå µáæéêÞ êïéíùíßá, ç ðåñáéôÝñù êõñéáñ÷ßá ôçò µåôáðïëéôåõôéêÞò áéóèçôéêÞò -ðïõ ðáñüôé äéÜôñçôç êáé êïýöéá, óõíå÷ßæåé µÝóù ôùí åêöñáóôþí ôçò íá áãêéóôñþíåôáé óôéò íåõñáëãéêÝò èÝóåéò ôùí ðñáãµÜôùí, ÷ñçóéµïðïéþíôáò ðüôå êñáõãÝò öïéôçôéêþí-êïµµáôéêþí ïµÜäùí, ðüôå ôçëåïðôéêÝò åêðïµðÝò, ðüôå êñáôéêÝò åðé÷ïñçãÞóåéò êáé ðüôå áíèñþðïõò ôïõ ôýðïõ, åíåñãïðïéþíôáò ðáñÜëëçëá êáé ôá õðïëåßµµáôá ôçò êïõëôïýñáò ôùí ðåñáóµÝíùí åðï÷þí, ðñïêåéµÝíïõ íá µçí áðïëÝóåé ôá ëïãïôå÷íéêÜ êáé ðïëéôéóôéêÜ ôçò ðñùôåßá -áðïôåëåß áîéïðñüóåêôï ãåãïíüò ôçò åëëçíéêÞò µïíáäéêüôçôáò. Îåêéíþíôáò áõôÞ ôçí åíüôçôá åß÷áµå õðïóôçñßîåé üôé ç éóôïñéêÞ ãíþóç ðïëëÝò öïñÝò äßíåé áðáíôÞóåéò óå áíáðÜíôçôá åñùôÞµáôá. ÌåôÜ áð' üëá üóá áíáöÝñáµå, åßµáóôå ôçò Üðïøçò üôé ç áðÜíôçóç óôï åñþôçµá ãéáôß äåí õðÜñ÷åé éó÷õñü ñåýµá öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôçí ÅëëÜäá âñßóêåôáé µðñïóôÜ óôá µÜôéá µáò. Ç ÅëëÜäá åßíáé ç ÷þñá ôùí «ëïãïôå÷íéêþí êáèåóôþôùí» êáé ôï «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò» ôùí çµåñþí µáò, áðëþíïíôáò ôçí êõñéáñ÷ßá ôïõ óôï óýíïëï ôçò ëïãïôå÷íéêÞò, åêäïôéêÞò, áêáäçµáúêÞò êáé äçµïóéïãñáöéêÞò åðéêñÜôåéáò, äåí ôçò åðéôñÝðåé íá áíáðôõ÷èåß. Ç êáôÜóôáóç óôçí ïðïßá âñßóêåôáé óÞµåñá ï åëëçíéêüò ëïãïôå÷íéêüò êüóµïò äçµéïõñãåß ðñïâëçµáôéóµïýò êáé åñùôÞµáôá. Åßíáé ïñèü íá õðïèÝóïõµå üôé ï ðïëõäéáöçµéóµÝíïò íüµïò ôçò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

Boris Vallejo, Against the odds ðñïóöïñÜò êáé ôçò æÞôçóçò ÷Üíåé µåãÜëï µÝñïò ôçò éó÷ýïò ôïõ åµðñüò óôá åëëçíéêÜ ëïãïôå÷íéêÜ êáôåóôçµÝíá; Ìå ðïéá êñéôÞñéá åðéëÝãïõí ïé åêäïôéêïß ïßêïé ôá âéâëßá ðïõ åêäßäïõí; Õößóôáôáé êáé ó' áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç ôï ãíùóôü «ðåëáôåéáêü» öáéíüµåíï ôçò åëëçíéêÞò êïéíùíßáò, ðïõ åðéâÜëëåé ôçí ðñïþèçóç üóùí ëïãïôå÷íþí áíÞêïõí óå êÜðïéá äßêôõï êïéíùíéêþí Þ ðïëéôéêþí ó÷Ýóåùí; ÅîåôÜæïíôáò ôï èݵá ðñïóåêôéêÜ èá µðïñïýóáµå íá õðïèÝóïõµå µå áóöÜëåéá üôé, óå Ýíá µåãÜëï âáèµü, ïé ðáíßó÷õñïé íüµïé ôçò åëåýèåñçò áãïñÜò, (ôïõò ïðïßïõò, ðáñåµðéðôüíôùò, áðå÷èÜíïµáé), óôçí ÅëëÜäá åßíáé áíßêáíïé íá êëïíßóïõí ôï êõñßáñ÷ï «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò». Ðñùôáñ÷éêü µÝëçµá ôùí ôáãþí ôçò åêÜóôïôå ðïëéôéóôéêÞò êõñéáñ÷ßáò åßíáé íá óõãêñïôÞóïõí Ýíáí ðíåõµáôéêü êüóµï, êáé êáôÜ óõíÝðåéá Ýíá áíáãíùóôéêü êïéíü, ðïõ èá åßíáé óõµâáôü µå ôç ãåíéêüôåñç áéóèçôéêÞ ôïõò. Áðü ôç óôéãµÞ ðïõ ï óôü÷ïò áõôüò åðéôõã÷Üíåôáé, êáé µüíïí ôüôå, ï íüµïò ôçò áãïñÜò êáé ôçò æÞôçóçò áñ÷ßæåé íá éó÷ýåé. Ìå Üëëá ëüãéá, ïé ðåñéóóüôåñïé åêäüôåò èá åðéëÝîïõí íá åêäþóïõí ôï âéâëßï ðïõ èá ôïõò öÝñåé ôï µåãáëýôåñï üöåëïò, áñêåß íá ðëçñïß ôéò ðñïûðïèÝóåéò ðïõ èÝôåé ç «ëïãïôå÷íéêÞ êõñéáñ÷ßá». ÅÜí Ýíá âéâëßï, ðïõ âñßóêåôáé åêôüò ôïõ åí ëüãù ðëáéóßïõ, Ý÷åé êáëÝò ðñïïðôéêÝò ãéá Ýíáí åêäüôç, ôï ðéï ðéèáíü åßíáé íá µç äçµïóéåõèåß. ¼÷é µüíï ãéáôß µéá ôÝôïéá ðñÜîç èá áðïôåëÝóåé ôçí ݵðñáêôç óôÞñéîç ôïõ êõñßáñ÷ïõ óõóôÞµáôïò áðü ôïõò åêäüôåò, áëëÜ êáé äéüôé ç åííïéïëïãéêÞ âÜóç ôçò áíôßëçøÞò ôùí ðåñéóóüôåñùí áíèñþðùí ôïõ âéâëßïõ Ý÷åé áëùèåß áðü ôï êõñßáñ÷ï ðëáßóéï ôçò µåôáðïëßôåõóçò, ãåãïíüò ðïõ äåí ôïõò åðéôñÝðåé íá äéáíïçèïýí üôé µðïñåß íá õðÜñ÷ïõí ðïéïôéêÜ êáé åðéôõ÷çµÝíá âéâëßá åêôüò ôçò åðéêñáôïýóáò «íïµéµüôçôáò». ¼ôáí áõôÞ ç âåâáéüôçôá êáôáññßðôåôáé áðü êÜðïéï «åîùôåñéêü» ãåãïíüò, ðñÜãµá ðïõ êÜíåé ôï óýóôçµá íá µçí µðïñåß íá áðïêëåßóåé áðü ôï åëëçíéêü áíáãíùóôéêü êïéíü âéâëßá µå ðáãêüóµéá åðéôõ÷ßá, üðùò ãéá ðáñÜäåéãµá ôïí «¢ñ÷ïíôá ôùí

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

15

äáêôõëéäéþí», äßíåôáé ݵöáóç óôçí õðïôéèݵåíç «îåíüöåñôç» ðñïÝëåõóç ôïõ åí ëüãù öáéíïµÝíïõ, ôï ïðïßï ï åëëçíéêüò ðíåõµáôéêüò êüóµïò èá ðñÝðåé áðëÜ íá ðáñáêïëïõèÞóåé, ÷ùñßò íá óõíäåèåß ðáñáãùãéêÜ µáæß ôïõ. Äåí åßíáé êáèüëïõ ôõ÷áßï ôï ãåãïíüò üôé éó÷õñïß ïßêïé Ý÷ïõí åêäþóåé µåµïíùµÝíá óçµáíôéêÜ, åðéôõ÷çµÝíá êáé îåíüãëùóóá Ýñãá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. ¸íá- äýï åêäïèÝíôá áñéóôïõñãÞµáôá ôïõ öáíôáóôéêïý áðü åëÜ÷éóôïõò éó÷õñïýò åêäïôéêïýò ïßêïõò äçµéïõñãïýí ôçí åíôýðùóç üôé ôï åýñïò ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò ôåëåéþíåé åêåß êáé üôé öõóéêÜ ôï ëïãïôå÷íéêü «åßäïò» áõôü äåí Ý÷åé êáµßá ó÷Ýóç µå ôçí åëëçíéêÞ ëïãïôå÷íéêÞ ðáñÜäïóç. Áðüäåéîç áõôïý áðïôåëåß ôï ãåãïíüò üôé ïé ðåñéóóüôåñïé áíáãíþóôåò ðïõ äåí Ý÷ïõí ܵåóç åðáöÞ µå ôï óýíïëï ôçò ëïãïôå÷íéêÞò ðñáãµáôéêüôçôáò ôïõ öáíôáóôéêïý, äå ãíùñßæïõí áí õðÜñ÷ïõí Üëëïé ôÝôïéïé ëïãïôÝ÷íåò ðÝñá áðü ôïí Ôüëêéí, ôïí Ðïýëµáí êáé ðéèáíüí, Ýíáí äõï áêüµç. Åíôïýôïéò, ïé ñùãµÝò ðïõ Ý÷ïõí äçµéïõñãçèåß óôï êõñßáñ÷ï óýóôçµá µåôÜ ôï 2000 Ý÷ïõí åðéôñÝøåé ôçí åõêïëüôåñç ðñüóâáóç ÅëëÞíùí ëïãïôå÷íþí ôïõ öáíôáóôéêïý óôïõò åêäïôéêïýò ïñãáíéóµïýò. ÅîÜëëïõ, äåí èá ðñÝðåé íá ðáñáâëÝøïõµå ôï ãåãïíüò üôé õðÜñ÷ïõí ðëÝïí êáé áñêåôïß åëëçíéêïß åêäïôéêïß ïßêïé ðïõ åîåéäéêåýïíôáé óôç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá. ¼µùò, ç áëÞèåéá ôùí üóùí áíáöÝñáµå óôçí ðñïçãïýµåíç ðáñÜãñáöï áðïäåéêíýåôáé áðü ôï ãåãïíüò üôé áêüµç êáé ïé åêäüôåò ðïõ åßíáé åîåéäéêåõµÝíïé óôï öáíôáóôéêü, ðñïôéµïýí, ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ, íá µåôáöñÜæïõí Ýñãá îÝíùí ëïãïôå÷íþí áðü ôï íá åêäßäïõí ¸ëëçíåò. Ïõäåßò, âÝâáéá, áµöéâÜëëåé üôé óÞµåñá óôï åîùôåñéêü, êáé éäßùò óôïí áããëïóáîïíéêü êüóµï, áêüµç êáé áí êÜíïõµå µéá áíáëïãéêÞ áíáãùãÞ óôá ðëçèõóµéáêÜ µåãÝèç, èá äïýµå üôé õðÜñ÷ïõí ðåñéóóüôåñïé ðïéïôéêïß ëïãïôÝ÷íåò áðü ôïõò áíôßóôïé÷ïõò ¸ëëçíåò. ¼ëç áõôÞ ç êáôÜóôáóç äåí åßíáé ôßðïôå Üëëï ðáñÜ ôï áðïôÝëåóµá ôçò áðïµüíùóçò êáé ôçò õðïôßµçóçò ðïõ Ý÷åé õðïóôåß óôç ÷þñá µáò ç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý, ëüãù ôçò êáèåóôùôéêÞò ëïãéêÞò ðïõ åðéêñáôåß äéá÷ñïíéêÜ óôï ÷þñï ôïõ ðíåýµáôïò. Ôï äåýôåñï åñþôçµá ðïõ ôßèåôáé áöïñÜ ôá êñéôÞñéá µå ôá ïðïßá åðéëÝãïíôáé ôá Ýñãá ôùí ëßãùí ÅëëÞíùí ëïãïôå÷íþí ôïõ öáíôáóôéêïý ðïõ åêäßäïíôáé. ÅðéëÝãïíôáé ôá êáëýôåñá Þ ôá Ýñãá ôùí ïðïßùí ïé óõããñáöåßò Ý÷ïõí åõêïëüôåñç ðñüóâáóç óôïõò åêäïôéêïýò ïßêïõò; ÊÜðïéïé õðïóôçñßæïõí ôçí ðñþôç Üðïøç êáé ïñéóµÝíïé Üëëïé ôç äåýôåñç. Åêôßµçóç ôïõ ãñÜöïíôïò åßíáé üôé ç áëÞèåéá âñßóêåôáé êÜðïõ áíܵåóá êáé åëáöñþò åããýôåñá óôç äåýôåñç.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

16

Alan Lee, Moria ÅîåôÜæïíôáò ôï æÞôçµá áðü ôçí áñ÷Þ, äå íïµßæù üôé Ý÷åé íüçµá íá áñíçèïýµå ôç óçµáóßá ðïõ Ý÷ïõí ïé äçµüóéåò ó÷Ýóåéò ãéá ôç èåôéêÞ Ýêâáóç åíüò ôÝôïéïõ åã÷åéñÞµáôïò. Óå µéá êïéíùíßá üðïõ ôï ðåëáôåéáêü óýóôçµá åîáêïëïõèåß íá äéáµïñöþíåé, åí ðïëëïßò, ôçí åðáããåëµáôéêÞ åîÝëéîç ôçò ðëåéïíüôçôáò ôùí µåëþí ôçò, êáèßóôáôáé áõôïíüçôï üôé áõôÞ ç ðñáêôéêÞ åöáñµüæåôáé êáé óôïí ÷þñï ôïõ âéâëßïõ, ï ïðïßïò áðïôåëåß Ýíá õðïóýóôçµá ôïõ åõñýôåñïõ åëëçíéêïý êïéíùíéêïý üëïõ ôùí çµåñþí µáò. ÅîÜëëïõ, êÜôé ôÝôïéï, ðÝñá áðü ôï üôé åßíáé ãÝííçµá ôçò êõñßáñ÷çò íïïôñïðßáò ôïõ óçµåñéíïý ¸ëëçíá, ëáµâÜíåé ÷þñá êáé áðü ôçí ßäéá ôç öýóç ôùí ðñáãµÜôùí ôïõ åëëçíéêïý åêäïôéêïý êüóµïõ. ¼ðïéïò Ý÷åé ôý÷åé íá Ýñèåé óå åðáöÞ µå ôïí åí ëüãù ÷þñï, åßíáé óßãïõñï üôé Ý÷åé áíôéëçöèåß ðùò ïé áíßó÷õñïé óå ãåíéêÝò ãñáµµÝò êáé µç åðáñêþò ïñãáíùµÝíïé åëëçíéêïß åêäïôéêïß ïßêïé äåí Ý÷ïõí ôá µÝóá ãéá íá ðñïëÜâïõí íá äþóïõí ôçí áðáñáßôçôç ðñïóï÷Þ óôá ÷éëéÜäåò ÷åéñüãñáöá ðñïò Ýêäïóç ðïõ ôïõò óôÝëíïõí ïé óõããñáöåßò. Åê ôùí ðñáãµÜôùí, ëïéðüí, ÷ñåéÜæåôáé µéá ãíùñéµßá êÜðïéïõ åêäüôç, õðáëëÞëïõ, äçµïóéïãñÜöïõ êëð, ðñïêåéµÝíïõ íá îå÷ùñßóåé ôï Ýñãï áðü ôéò óôïßâåò ôùí õðïëïßðùí ðïõ èá µåßíïõí áäéÜâáóôá êáé íá ôï ðñïùèÞóåé ðñïò áíÜãíùóç. Óå Ýíá ðéï ðñï÷ùñçµÝíï åðßðåäï, óõíáíôܵå åêäüôåò ðïõ äçëþíïõí åõèáñóþò üôé äåí åêäßäïõí âéâëßá áí äåí ôïõò ôá ðñïôåßíïõí êÜðïéïé áíáãíùñéóµÝíïé óõããñáöåßò Þ äçµïóéïãñÜöïé µå ôïõò ïðïßïõò óõíåñãÜæïíôáé. Óõíåðþò, êáèßóôáôáé óáöÝò üôé ôï ðåëáôåéáêü óýóôçµá ðáßæåé ñüëï óôçí åðéëïãÞ ôùí âéâëßùí ðïõ èá åêäïèïýí. Ùóôüóï, ç óçµáóßá ôùí äçµïóßùí ó÷Ýóåùí äåí åßíáé ï µïíáäéêüò ðáñÜãïíôáò ðïõ åðçñåÜæåé áõôü ôï èݵá. Êé áõôü ãéáôß µðïñåß Ýíá âéâëßï íá ðñïôáèåß áðü áíèñþðïõò ôïõ ÷þñïõ, áëëÜ êáé ðÜëé êÜðïéïé åêäïôéêïß ïßêïé íá µçí ôï åðéëÝîïõí. Ôá üóá áíáöÝñáµå óôçí áíÜëõóÞ µáò ðåñß ôùí åëëçíéêþí ëïãïôå÷íéêþí êáèåóôþôùí, µáò âïçèïýí óßãïõñá íá áíôéëçöèïýµå üôé Ýíá Ýñãï ðïõ âñßóêåôáé åêôüò ôçò «ëïãïôå÷íéêÞò íïµéµüôçôáò» èá äõóêïëåõôåß íá âñåé ôï äñüµï ôçò Ýêäïóçò, áêüµç

êáé áí Ý÷åé ôçí õðïóôÞñéîç åíüò áíáãíùñéóµÝíïõ óõããñáöÝá. ¹ ðÜëé, ôßðïôå äåí áðïêëåßåé êÜðïéïò åêäüôçò íá äéáâÜóåé Ýíá ÷åéñüãñáöï óå µéá åðï÷Þ ðïõ áíáæçôÜ êÜôé ðáñüµïéï ðñïò Ýêäïóç êáé ôåëéêÜ íá ôï åðéëÝîåé. ÌéêñÞ ðéèáíüôçôá, áëëÜ õðáñêôÞ. Ôï óõµðÝñáóµá åßíáé üôé ïé ¸ëëçíåò ëïãïôÝ÷íåò ôïõ öáíôáóôéêïý åîáêïëïõèïýí íá áíôéµåôùðßæïõí êáé óôéò çµÝñåò µáò åîáéñåôéêÝò äõóêïëßåò üôáí èÝëïõí íá åêäþóïõí êÜðïéï Ýñãï ôïõò. Äõóêïëßåò ðïõ äåí áöïñïýí óå ôßðïôå ôç ëïãïôå÷íéêÞ ôïõò ðïéüôçôá êáé ïñèþíïíôáé åîáéôßáò Üëëùí ëüãùí. Ïé ëßãïé áðü áõôïýò ðïõ ôá êáôáöÝñíïõí, ÷ñåéÜæïíôáé óáöþò ôç âïÞèåéá êÜðïéùí ãíùñéµéþí, ÷ùñßò üµùò áõôü íá éó÷ýåé êáèïëéêÜ. Åíôïýôïéò, ãíþµç ôïõ ãñÜöïíôïò åßíáé üôé äåí ÷ñåéÜæåôáé ïé ¸ëëçíåò ößëïé ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý íá äßíïõí ݵöáóç óå ôÝôïéá èݵáôá. Åßíáé áõôïíüçôï ðùò üôáí ðñÝðåé íá ðåñÜóïõí äåêÜäåò Üíèñùðïé áðü Ýíá µéêñü Üíïéãµá èá åðéêñáôÞóåé óõíùóôéóµüò êáé åíäÝ÷åôáé êÜðïéïé áðü áõôïýò ðïõ èá ôá êáôáöÝñïõí, íá âïçèçèïýí ðïéêéëïôñüðùò. Ôï èݵá åßíáé íá áíáôñáðåß áõôÞ ç êáôÜóôáóç êáé ôï µéêñü Üíïéãµá íá µåôáôñáðåß óå èýñá ðáëáôéïý, ç ïðïßá èá åßíáé äéÜðëáôá áíïé÷ôÞ. Åëðßäá áíáôñïðÞò ôùí ðñáãµÜôùí õðÜñ÷åé. Ïé ðñïïðôéêÝò åßíáé åõïßùíåò êáé ïé ðéèáíüôçôåò µå ôï µÝñïò µáò. Ðñþôá áð' üëá ãéáôß ôï êõñßáñ÷ï «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò» åßíáé ãåñáóµÝíï. ¸ðåéôá, ãéáôß ç äéáäéêáóßá ôçò ðáãêïóµéïðïßçóçò ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôçí åðï÷Þ µáò, ÷ùñßò íá ôï åðéäéþêïõí ïé åêöñáóôÝò ôçò êáé åíôåëþò áêïýóéá, ùöÝëçóå µå äõï ôñüðïõò ôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý. Áðü ôç µéá Ýêáíå µéá µåãÜëç µåñßäá ôïõ êüóµïõ ç ïðïßá óôñÝöåôáé åíáíôßïí ôçò ðáãêïóµéïðïßçóçò, íá âñåé êáôáöýãéï óôéò ðáñáäüóåéò, óôï áíåîÞãçôï, óôç µõèïëïãßá êáé óôç öéëïóïößá ôïõ Ñïµáíôéóµïý. Ç åðéëïãÞ áõôÞ Ýöåñå ôçí åí ëüãù µåñßäá ôïõ êüóµïõ óå åðáöÞ êáé µå ôç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá. Áðü ôçí Üëëç, ÷Üñç óôéò ôåñÜóôéåò åðéêïéíùíéáêÝò äõíáôüôçôåò ôçò åðï÷Þò, õðÜñ÷ïõí µåãÜëåò äõíáôüôçôåò åðéêïéíùíßáò êáé áõôü-ïñãÜíùóçò ôçò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

17

ðñïóêáëþíôáò óôïí êüóµï ôïõ ðáñüíôïò ôá ðíåýµáôá áëëïôéíþí åðï÷þí, áñ÷áßùí êáé µåëëïíôéêþí. Ìðïñåß ðõêíÜ óýííåöá íá êñݵïíôáé ðÜíù áð' ôá êåöÜëéá, óôåíåýïíôáò ôïí ïñßæïíôá óå áðïðíéêôéêÝò äéáóôÜóåéò… Ìðïñåß ç ïñáôüôçôá íá Ý÷åé ÷áèåß µÝóá óôçí ðõêíÞ ïµß÷ëç. Ìðïñåß íá µç âëÝðïõµå ôßðïôá…ùóôüóï íéþèïõµå ôá ðÜíôá. Íéþèïõµå ôá ðíåýµáôá ôùí áñ÷áßùí µáò ößëùí íá æùíôáíåýïõí, ôïõò áãÝííçôïõò óõíïäïéðüñïõò íá ðëáéóéþíïõí ôéò ôÜîåéò µáò. ÁðáëÝò äïíÞóåéò öôÜíïõí ùò ôá ðüäéá µáò êé åµåßò öùíÜæïõµå, «ôõµðáíéóôÞ, ôõµðáíéóôÞ, ôï áðüµáêñü óïõ åãåñôÞñéï äßíåé åëðßäá óôïõò áíäñåßïõò êáé õðüó÷åôáé ðüëåµï34». Êé åµåßò ïíåéñåõüµáóôå ôá ñüäéíá êáé ãáëÜæéá ÷ñþµáôá µéáò áõãÞò. Ãéáôß «ðÜíôá åßíáé üµïñöç (ç áõãÞ), áêüµá êé üôáí ï ïñßæïíôáò åßíáé ãåµÜôïò ðõêíÜ óýííåöá, ç ëܵøç ôïõ Þëéïõ åßíáé ôï ðéï êáëïäå÷ïýµåíï èÝáµá ãéá ôá êïõñáóµÝíá áðü ôï óêïôÜäé µÜôéá35». ÓôáµÜôçò Ìáµïýôïò Ðñüåäñïò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

êïéíüôçôáò ôùí ÅëëÞíùí ößëùí ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Ç óõíåéäçôïðïßçóç ôçò êáôÜóôáóçò êáé ïé ïñèÝò êéíÞóåéò ðïõ ðñÝðåé íá ãßíïõí, èá öÝñïõí íïµïôåëåéáêÜ ôçí áëëáãÞ ðïõ åðéèõµïýµå. Äéáêéíäõíåýïíôáò íá êÜíù µéá ðñüâëåøç èá äçëþóù üôé üóï áõôÞ ç åõíïúêÞ ôÜóç ãéá åµÜò óõíå÷ßæåôáé, ôï êõñßáñ÷ï óýóôçµá èá êÜíåé µéá áêüµç ðñïóðÜèåéá íá ðåñéïñßóåé ôç äõíáµéêÞ µáò. Êé áõôÞ ç ðñïóðÜèåéá èá óôï÷åýóåé óôçí áöïµïßùóç ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Óôçí õâñéäïðïßçóÞ ôçò, äçëáäÞ, êáé óôçí ðñïóáñµïãÞ ôçò óôéò äïµÝò ôïõ êõñßáñ÷ïõ ðëáéóßïõ. Êáèßóôáôáé Ýôóé óáöÝò üôé ãéá íá áíáôñáðåß áõôÞ ç êáôÜóôáóç, áðáéôåßôáé ç ðáñïõóßáóç ðïéïôéêïý Ýñãïõ áðü ôïõò åêöñáóôÝò ôïõ åëëçíéêïý öáíôáóôéêïý. Ðïéïôéêü Ýñãï óçµáßíåé á) åðéäßùîç ôçò áíüäïõ ôïõ åðéðÝäïõ ôùí åëëçíéêþí Ýñãùí ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò, â) èåùñçôéêÞ èùñÜêéóç êáé õðïóôÞñéîç ôïõ ðåäßïõ ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò, ã) êáèïëéêÞ ðñïâïëÞ ôùí Ýñãùí ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò, áíåîÜñôçôá áðü ôï ðïéï ñåýµá åêöñÜæïõí êáé áðü ðïéá éóôïñéêÞ åðï÷Þ äçµéïõñãÞèçêáí, ä) èÜññïò êáé ãíþóç áðü ôïõò åêöñáóôÝò ôïõ åëëçíéêïý öáíôáóôéêïý ãéá íá µðïñÝóïõí íá êïéôÜîïõí ôï êõñßáñ÷ï «ëïãïôå÷íéêü êáèåóôþò» óôá µÜôéá êáé íá áµöéóâçôÞóïõí ôá «èÝóöáôÜ» ôïõ, å) õðïóôÞñéîç êáé óõíåñãáóßá µåôáîý ôùí óïâáñþí åêöñáóôþí ôïõ åëëçíéêïý öáíôáóôéêïý êáé ôáõôü÷ñïíç µåßùóç ôçò åðéññïÞò ôùí áôüµùí ðïõ äñáóôçñéïðïéïýíôáé óôïí ÷þñï êáé äåí áíôéëáµâÜíïíôáé (Þ äåí èÝëïõí íá áíôéëçöèïýí) ôï õðüâáèñï ôïõ üëïõ ðñïâëÞµáôïò, µå áðïôÝëåóµá íá êáëëéåñãïýí öñïýäåò öéëïäïîßåò óôï áíáãíùóôéêü êïéíü, áðïðñïóáíáôïëßæïíôÜò ôï áðü ôçí åóôßá ôïõ æçôÞµáôïò óô) øõ÷éêÞ áíôï÷Þ, áðïöáóéóôéêüôçôá êáé èÝëçóç ãéá µÜ÷ç, ðñïêåéµÝíïõ íá îåðåñáóèïýí µå åðéôõ÷ßá ïé êáèçµåñéíÝò ðñïêëÞóåéò ðïõ äçµéïõñãåß ï ðüëåµïò åíáíôßïí åíüò «êáèåóôþôïò». Ç ÖïéôçôéêÞ ËÝó÷ç ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò äßíåé óõíå÷þò µÜ÷åò ãéá íá êáôáöÝñåé íá áíôáðïêñéèåß óôéò áðáéôÞóåéò µéáò åðéôõ÷çµÝíçò êáé íéêçöüñáò ðïñåßáò. Ôï êÝñáò ôçò âïÜ,

Õðïóçµåéþóåéò 31) Íáé… ôï ïµïëïãþ! Äåí ðéóôåýù ëÝîç áð' üóá õðïóôçñßæïõí ïé êïíóôñïõêôéâéóôÝò 32) ÂëÝðå ôï ôñßôï µÝñïò ôïõ äïêéµßïõ óôï ôåý÷ïò 3, üðïõ êáé áíáëýåôáé ç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá óôçí åðï÷Þ ôïõ Ñïµáíôéóµïý.

33) ×áñáêôçñéóôéêÝò ðåñéðôþóåéò áðïôåëïýí óõãêñïôÞµáôá üðùò ïé Blind Guardian, ïé Domine, ïé Rhapsody 34) Ëüñäïò Âýñùíáò.

35) Íôñéôæô Íôï ¸ñíôåí, (Ñ.Á. Óáëâáôüñå), Ï µïíá÷éêüò Íôñüïõ, óåë.329, åêä. Anubis.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

18

Ç êáôÜóôáóç ôïõ fantasy óôçí ÅëëÜäá ôïõ Íßêïõ ÂëáíôÞ Å. ÌÝëïõò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

Ðïéá åßíáé ç êáôÜóôáóç ôïõ fantasy óôçí ÅëëÜäá; Êáô' áñ÷Üò, íá ïñßóù ðþò áíôéëáìâÜíïìáé ôïí üñï, ùò óõããñáöÝáò êáé áíáãíþóôçò. Áí êáé ôï Üñèñï áõôü ôïðïèåôåßôáé óôï óçìåßï ôåñìáôéóìïý ìéáò åîü÷ùò êáôáôïðéóôéêÞò óåéñÜò Üñèñùí ôïõ Ó. Ìáìïýôïõ, ìÝóá áðü ôá ïðïßá äéáöáßíåôáé ç éóôïñéêÞ óõíÝ÷åéá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý êáé ôïõ ñåýìáôïò ôïõ ñïìáíôéóìïý áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ùò ôéò ìÝñåò ìáò, èåùñþ ÷ñÞóéìï íá äéáóáöçíßóù ðþò ðñïóåããßæù ôïí üñï, ùò ðõîßäá ãéá üóá åðáêïëïõèÞóïõí. ÁíáöÝñïìáé, ëïéðüí, óôç ëïãïôå÷íßá êáé ôéò áöçãÞóåéò ðïõ åíóùìáôþíïõí óôïé÷åßá öáíôáóßáò. Åäþ áñ÷ßæåé Þäç ôï ðñüâëçìá. ÄçëáäÞ, ç õðüëïéðç ëïãïôå÷íßá åßíáé äçìïóéïãñáöéêïý ôýðïõ êáôáãñáöÞ ôçò êáèçìåñéíüôçôáò; Óáöþò ü÷é. ÅðïìÝíùò, ðïéï åßíáé ôï äéáöïñïðïéçôéêü óôïé÷åßï; ÊáôÜ ôç ãíþìç ìïõ, ç äéáöïñÜ ìðïñåß íá ãßíåé êáôáíïçôÞ ìÝóá áðü ôçí Ýííïéá êïóìïáíôßëçøç. Ôé èÝëù íá ðù; ¸÷åé äïìçèåß ôïõò ôåëåõôáßïõò äõüìéóé áéþíåò, ìÝóá áðü ôç âéïìç÷áíéêÞ åðáíÜóôáóç, ôçí áóôéêïðïßçóç, ôéò äéáäï÷éêÝò ôå÷íïëïãéêÝò åðáíáóôÜóåéò (áðü ôïí êéíçôÞñá åóùôåñéêÞò êáýóçò þò ôçí øçöéáêÞ) Ýíáò êõñßáñ÷ïò ôñüðïò íá âëÝðïõìå ôïí êüóìï. Ï ôñüðïò áõôüò, ðïõ óáöþò ôáéñéÜæåé ìå ôï ôå÷íçôü áíèñùðïãåíÝò ðåñéâÜëëïí óôï ïðïßï æïýìå, ðåñéïñßæåé ôçí áíôéëçðôÞ óôéò áéóèÞóåéò ìáò ðñáãìáôéêüôçôá óôç íåõôþíåéá êáé ïñèïëïãéêÞ èåþñçóç ôïõ êüóìïõ. ÏôéäÞðïôå ìåôáöõóéêü Þ õðåñöõóéêü (üðùò åííïïýìå ðëÝïí äçëáäÞ, áõôïýò ôïõò üñïõò: ùò ïôéäÞðïôå õðåñâáßíåé ôçí áíôéëçðôÞ ìáò ðñáãìáôéêüôçôá) åíôÜóóåôáé áðåõèåßáò óôç óöáßñá ôçò öáíôáóßáò. Ùò ìåôáöõóéêü Þ õðåñöõóéêü åííïþ ïôéäÞðïôå áöïñÜ «êñõöÝò» äéáóôÜóåéò ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò ôñïöïäïôïýìåíï åßôå áðü ôç ìõèïëïãéêÞ êëçñïíïìéÜ (áðü ôéò éóëáíäéêÝò óÜãêá þò ôïí «¢ñ÷ïíôá ôùí Äáêôõëéäéþí») åßôå áðü ôçí ëáïãñáöéêÞ-ìõèéêÞ ðáñÜäïóç (áðü ôá ðáñáìýèéá ôùí áäåëöþí Ãêñéì þò ôïõò óýã÷ñïíïõò áóôéêïýò ìýèïõò êáé ôéò éóôïñßåò ôñüìïõ) åßôå áðü ôçí ðñïÝêôáóç ïñéóìÝíùí óõíéóôùóþí ôïõ ðáñüíôïò (êïéíùíéêþí, ãåùðïëéôéêþí, ôå÷íïëïãéêþí êôë.) ðñïò Ýíá ìÝëëïí ðïõ, óôá ìÜôéá ìáò, ìïéÜæåé «ðáñÜëïãï» Þ êáé «ìåôáöõóéêü» (áðü ôïõò êáöêéêïýò åöéÜëôåò êáé ôéò äõóôïðßåò ôïõ 20ïý áéþíá þò ôç óýã÷ñïíç åðéóôçìïíéêÞ êáé ðïëéôéêÞ öáíôáóßá). ¼íôáò ó' áõôÞí ôç óöáßñá, üðïéïò ãïçôåýåôáé áðü áõôÜ ôá óôïé÷åßá ÷áñáêôçñßæåôáé êáôåõèåßáí «öáíôáóéüðëçêôïò», åíþ, áí ðåñÜóåé ôï äß÷ôõ áóöáëåßáò ôïõ ìýèïõ êáé èåùñÞóåé ðùò ç öáíôáóßá äéåêäéêåß éóüðïóï ìåñßäéï áëÞèåéáò ìå ôçí áíôéëçðôÞ ðñáãìáôéêüôçôá, êéíäõíåýåé íá ÷áñáêôçñéóôåß ôñåëüò. (Ìéá åðåîçãçìáôéêÞ ðáñÝíèåóç: ôé åßíáé ìýèïò; Ìýèïò åßíáé ìéá éóôïñßá ðïõ, áäéÜöïñï áí óõíÝâç ðñÜãìáôé Þ ü÷é, «ëåéôïõñãåß», äçëáäÞ ãßíåôáé ðéóôåõôÞ êáé äéáäßäåôáé, åðåéäÞ ìåôáöÝñåé ìéáí áëÞèåéá). Åí ðÜóç ðåñéðôþóåé: áíïßãïíôáò ôï èÝìá «fantasy óôçí ÅëëÜäá» áìÝóùò ðáñáêÜôù, êáé ìåôáöÝñïíôáò ôçí ðñïóùðéêÞ ìïõ åìðåéñßá êáé ãíþìç, èÝëù íá ãßíåé óáöÝò åî áñ÷Þò ðþò áíôéëáìâÜíïìáé ôïí üñï: ìéëþ, ëïéðüí, ãéá ëïãïôå÷íßá, ç ïðïßá Ý÷åé ùò äïìéêü óôïé÷åßï ôçò ðëïêÞò ôç óöáßñá ôçò öáíôáóßáò üðùò ïñßóôçêå ðáñáðÜíù äåí åííïþ áðëþò Ýíá «ðÝñáóìá» óôï öáíôáóôéêü óå êÜðïéï óçìåßï ôçò ðëïêÞò, áëëÜ ãéá ôï öáíôáóôéêü óôïé÷åßï íá áðïôåëåß áíáðüóðáóôï êïììÜôé ôçò åêÜóôïôå ìõèéóôïñçìáôéêÞò óýíèåóçò, óå âáèìü ðïõ, áí áöáéñåèåß, ç éóôïñßá áðïíïçìáôïäïôåßôáé Ðïéá åßíáé ëïéðüí ç êáôÜóôáóç ôïõ fantasy óôçí ÅëëÜäá; Ç ÜðïøÞ ìïõ åßíáé ðùò óôç óçìåñéíÞ óõíèÞêç, ìðïñïýìå êÜëëéóôá íá éó÷õñéóôïýìå ðùò ôï fantasy ïëïÝíá êáé äéáäßäåôáé, êáé ðùò ôá ðñÜãìáôá åßíáé ðïëý êáëýôåñá áð' ü,ôé ðñéí áðü ìéá äåêáåôßá

ôïõëÜ÷éóôïí (ó' áõôü ôï âÜèïò ÷ñüíïõ ðáñáêïëïõèþ ôá åêäïôéêÜ äñþìåíá). Ðþò åííïþ ôç âåëôßùóç; Êáô' áñ÷Üò, ïöåßëïõìå íá Ý÷ïõìå óôï íïõ ìáò ðùò æïýìå óå ìéá ÷þñá ìéêñÞ êáé, óáí íá ìçí Ýöôáíå áõôü, ìå åëÜ÷éóôï ðïóïóôü áíáãíùóéìüôçôáò. Ìå åîáßñåóç ïñéóìÝíïõò éäéáßôåñá ðåôõ÷çìÝíïõò óõããñáöåßò (ìÜëéóôá, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôï Üíïéãìá ðñïò ôï ðëáôý êïéíü ðåñíÜ ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ áðü ôï Üñëåêéí, êáôÜ äåýôåñï ëüãï áðü ôç óêáíäáëïèçñßá), ïé óõããñáöåßò äåí âéïðïñßæïíôáé áðü ôá âéâëßá ôïõò. Áêüìç êáé óõããñáöåßò ðïõ áíáãíùñéóìÝíá åíôÜóóïíôáé óôç mainstream ëïãïôå÷íßá. Áí ìéëÞóïõìå äå ìå üñïõò «åéäþí», èá ìðïñïýóå êáíåßò íá éó÷õñéóôåß ðùò, åêôüò ôçò mainstream ëïãïôå÷íéêÞò ðáñáãùãÞò, ìüíïí ç áóôõíïìéêÞ ëïãïôå÷íßá (ùò åîåéäéêåõìÝíï, ôÝùò êáôáêñéìÝíï åßäïò) Ý÷åé êåñäßóåé ðéá óÞìåñá ôï åíäéáöÝñïí ôçò êñéôéêÞò, áëëÜ êáé Ýíá ðëáôý êïéíü. ÌÜëéóôá, ç êñéôéêÞ êáôáîßùóç (ìå åîáéñÝóåéò âéâëßá êáé äçìéïõñãïýò ðïõ ðåñíïýí ôï óêüðåëï ôçò êñéôéêÞò ãñÜöïíôáò Üñëåêéí, üðùò åßðá ðñéí), áðïôåëåß áðáñáßôçôç ðñïûðüèåóç ãéá íá äéáäïèåß ç äïõëåéÜ óïõ óå Ýíáí åõñýôåñï êýêëï áíèñþðùí. Ãéáôß üìùò Üëëáîå ç íïïôñïðßá áðÝíáíôé óôçí áóôõíïìéêÞ ëïãïôå÷íßá; (ßóùò åßíáé ÷ñÞóéìï íá áðáíôçèåß, ãéá íá óõæçôÞóïõìå ôéò ðñïïðôéêÝò ôïõ fantasy). Áöåíüò, Üëëáîå ç íïïôñïðßá áðÝíáíôé óôçí áóôõíïìéêÞ ëïãïôå÷íßá áðü ôçí êñéôéêÞ óôéò ÷þñåò ôçò Äýóçò, êÜôé ðïõ åðçñÝáóå êáé ôçí ÅëëÜäá. ¸ðáøå ôï åßäïò íá èåùñåßôáé ðáñáëïãïôå÷íßá, êáèþò ïñéóìÝíá âéâëßá êáôáîéþèçêáí êáé èåùñÞèçêáí óçìáíôéêÜ, ìå ôï ðñüó÷çìá üôé, ìå ü÷çìá ôçí áóôõíïìéêÞ ðëïêÞ, èßãïõí êïéíùíéêÜ æçôÞìáôá. ÁöåôÝñïõ, åìöáíßóôçêáí êáé óôç ÷þñá ìáò ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ðíåõìáôéêïß Üíèñùðïé êáôáîéùìÝíïé óå Üëëïõò ôïìåßò ìÝ÷ñé ðñüôéíïò (üðùò ï ÐÝôñïò ÌÜñêáñçò, ï ÐÝôñïò Ìáñôéíßäçò ê.Ü.),

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

merlin- Mark Winters ðïõ õðçñÝôçóáí ôï åßäïò êáé ôïõ äþóáíå ôçí (áðáñáßôçôç ãéá ôïýôç ôç óõíôçñçôéêÞ ÷þñá) «ðíåõìáôéêÞ áßãëç». Ãéáôß ôïýôç ç «ðíåõìáôéêÞ áßãëç» åßíáé áðáñáßôçôç; Äéüôé, ùò åßíáé åõñÝùò ãíùóôü, ç ìåãáëýôåñç ðñïêáôÜëçøç ôùí ÅëëÞíùí åßíáé ïé ßäéïé ïé ¸ëëçíåò. Ðïëý åõêïëüôåñá êáôáîéþíåôáé óôçí ÅëëÜäá ïôéäÞðïôå îåíüöåñôï ðáñÜ êÜôé ãçãåíÝò. Ð.÷., üôáí êõêëïöïñåß ç ìåôÜöñáóç âéâëßïõ åíüò áëëïäáðïý (äçëáäÞ äõôéêïý) óõããñáöÝá ðïõ åéóÜãåôáé ìå ðåñãáìçíÝò, åßíáé ó÷åäüí âÝâáéï ðùò ç ãåíéêÞ ãíþìç ãé' áõôüí èá åßíáé èåôéêÞ: èá ãñáöôïýí êñéôéêÝò êáé èá êáôáîéùèåß. Ãéá ôï Ýñãï åíüò ¸ëëçíá äçìéïõñãïý, áêüìç êé áí åßíáé åöÜìéëëï, áñ÷éêÜ èá ôçñçèåß óéãÞ é÷èýïò, êáé èá ðåñÜóïõí ÷ñüíéá þò íá êáôáîéùèåß. Áí êáôáîéùèåß âÝâáéá ðïôÝ åîßóïõ ðéèáíü åßíáé íá ðáñáãíùñéóôåß åäþ êáé íá êáôáîéùèåß óôï åîùôåñéêü... ÁõôÞ ç ðñïêáôÜëçøç åðåêôåßíåôáé êáé óôï áíáãíùóôéêü êïéíü: èá ãßíåé áíÜñðáóôï Ýíá îåíüöåñôï ðåôõ÷çìÝíï âéâëßï äýóêïëï ãéá Ýíá åëëçíéêü ðïõ áöïñÜ ôï ßäéï èÝìá áíåîáñôÞôùò ðïéüôçôáò. Ðþò åííïþ ëïéðüí ðùò õðÜñ÷åé âåëôßùóç óôçí áíôéìåôþðéóç ðïõ Ý÷åé ôï fantasy óôçí ÅëëÜäá; Êáô' áñ÷Üò, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, áðü ôç «ãåíéÜ ôïõ '90», óôçí ïðïßá áíÞêù, ãñÜöïíôáé âéâëßá ðïõ åíôÜóóïíôáé óôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý üðùò ôçí üñéóá ðéï ðÜíù. Âéâëßá ðïõ áðáó÷ïëïýí ôçí êñéôéêÞ, âñßóêïõí ôï äñüìï ôïõò ðñïò Ýíá åõñýôåñï êïéíü êé áò ìç ãßíïíôáé ìðåóô óÝëåñ (Üëëùóôå, áò ìçí îå÷íÜìå ðùò ôï «óïâáñü» áíáãíùóôéêü êïéíü óôçí ÅëëÜäá áñéèìåß, âÜóåé ôùí óôáôéóôéêþí ôá 5.000 Üôïìá), êáé ðéèáíüí, ðñïåôïéìÜæïõí ôï Ýäáöïò ãéá ìßá íÝá ãåíéÜ äçìéïõñãïýí ðïõ èá õðçñåôåß ìå ôñüðï ðéï åõäéÜêñéôï êáé åõèýâïëï ôï åßäïò áõôü. Ãéá ðáñÜäåéãìá, îå÷ùñéóôÞ ìíåßá èá ðñÝðåé

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

19

íá ãßíåé åäþ óôïí ÄçìÞôñç ÓùôÜêç, ôïõ ïðïßïõ ôï óýíïëï ôïõ Ýñãïõ äéåñåõíÜ ôï ðáñÜëïãï óôïé÷åßï ôçò óýã÷ñïíçò ðñáãìáôéêüôçôáò, ìå ü÷çìá áðïêëåéóôéêÜ ôç öáíôáóßá óôïí Áýãïõóôï Êïñôþ, ðïõ Ý÷åé äþóåé äåßãìáôá êëáóéêüôñïðçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý, åßôå ìå ôïí Óôïé÷åéùìÝíï (ÅîÜíôáò, 2002) åßôå ìå ôïí ðéï ðñüóöáôï ÄáéìïíéóôÞ (Êáóôáíéþôçò, 2007). Ç ÐáñáâïëÞ ôïõ Êùíóôáíôßíïõ Ôæáìéþôç (Êáóôáíéþôçò, 2006) åßíáé Ýíá åîáßñåôï âéâëßï üðïõ ç ôå÷íïëïãßá ðáíôñåýåôáé ìå ôï ìåôáöõóéêü, óôç äéáðñáãìÜôåõóç ôïõ èÝìáôïò ôïõ èáíÜôïõ. Ôï ðñùôüëåéï ôïõ ×ñÞóôïõ Áóôåñßïõ Ôï ãõìíü ôçò óþìá êáé Üëëåò éóôïñßåò (ÐáôÜêçò, 2003) åßíáé ìéá óåéñÜ éóôïñéþí ôïõ öáíôáóôéêïý, åíþ ôï ìõèéóôüñçìá ôïõ ×ñÞóôïõ ×ñõóüðïõëïõ ÓïõíõÜôá (ÏäõóóÝáò 1999, Êáóôáíéþôçò 20042) áðïðíÝåé ìéá áãùíéþäç êáé ìõóôçñéþäç ìåôáöõóéêÞ áôìüóöáéñá, ãñáììÝíï äå ìå ìéá éäéáßôåñá ðñùôüôõðç ôå÷íéêÞ. Êé áõôÜ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ìßá ðñü÷åéñç êáôáãñáöÞ, õðïêéíçìÝíç áðïêëåéóôéêÜ áðü ôï ðñïóùðéêü ìïõ ãïýóôï. ÅðïìÝíùò, èá ìðïñïýóå êáíåßò íá ðåé ðùò ãßíïíôáé âÞìáôá ðñïò ôç ëïãïôå÷íßá ôïõ öáíôáóôéêïý. ÖõóéêÜ, äåí Ý÷åé ãåöõñùèåß áêüìç ôï ÷Üóìá áíÜìåóá óôïí ×Üññõ Ðüôôåñ êáé ó' áõôü ðïõ ôï êõñßáñ÷ï ñåýìá óêÝøçò ÷áñáêôçñßæåé ëïãïôå÷íßá, ùóôüóï, åßìáóôå ßóùò ðñïò áõôüí ôï äñüìï. ÌåãÜëïé åêäïôéêïß ïßêïé åêäßäïõí ðëÝïí åõêïëüôåñá ìõèéóôïñÞìáôá ÅëëÞíùí óõããñáöÝùí ìå óôïé÷åßá fantasy (êÜôé ðïõ äåí óõíÝâáéíå üôáí ðñùôïðñïóðÜèçóá íá åêäþóù âéâëßï ðñéí áðü äÝêá ÷ñüíéá), åíþ ç åðéôõ÷ßá îåíüöåñôùí âéâëßùí üðùò ç óåéñÜ Ëõêüöùò ôçò Stephan Meyer Þ ï ×Üññõ Ðüôôåñ ôçò Ôæ. Ê. Ñüïõëéíãê, êéíåß ôï åíäéáöÝñïí ôùí åêäïôþí ðñïò ôï fantasy êáé áíïßãåé ôï äñüìï ãéá ¸ëëçíåò óõããñáöåßò ðïõ õðçñåôïýí ðéá áíïé÷ôÜ ôï åßäïò ôïõ öáíôáóôéêïý. ¼ðùò ð.÷. ï ÃéÜííçò Ðëéþôáò, êáé ç óåéñÜ âéâëßùí ôïõ ãéá ôï Âáóßëåéï ôçò ÁñÜ÷íçò (ËéâÜíçò 2008, ô.1&2). Ôé ðñÝðåé íá ãßíåé, ëïéðüí, ãéá íá áíáãíùñéóôåß åõñýôåñá ôï fantasy; Èá ðñÝðåé êáô' áñ÷Üò, ôï åßäïò íá äéåêäéêÞóåé ôçí ðñïóï÷Þ ôùí êñéôéêþí, þóôå íá êáôáãñáöåß ðëÝïí ùò ðíåõìáôéêü ñåýìá, êßíçóç éäåþí, üðùò óõíÝâç ìå ôçí áóôõíïìéêÞ ëïãïôå÷íßá. Ôñüðùí ôéíÜ, íá êáìöèåß ç ðñïêáôÜëçøç áðÝíáíôé óå ¸ëëçíåò äçìéïõñãïýò ðïõ ôï õðçñåôïýí, êáé íá áíïßîåé ï äñüìïò ðñïò ôïõò éó÷õñïýò åêäïôéêïýò ïßêïõò êáé ôï ðëáôý êïéíü. Ðéóôåýù ðùò ïé óõíèÞêåò åßíáé ùñéìüôåñåò áð' ü,ôé óôï ðáñåëèüí. Áõôü ßóùò ó÷åôßæåôáé êáé ìå ôá áíôéêåéìåíéêÜ äåäïìÝíá ôïõ óýã÷ñïíïõ êüóìïõ: ôï ñåýìá ôçò áìöéóâÞôçóçò ôçò õðÜñ÷ïõóáò ôÜîçò ðñáãìÜôùí, ðïõ åíôåßíåôáé ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá êáé äéáäßäåôáé õðåñâáßíïíôáò ôá óôåãáíÜ ôùí ðáñáäïóéáêþí éäåïëïãéêþí ðñïóåããßóåùí áñéóôåñÜò êáé äåîéÜò, áìâëýíåé êáé ôçí êïóìïáíôßëçøÞ ìáò. Ç ðáñáäïóéáêÞ ñåáëéóôéêÞ ðñïóÝããéóç ôïõ êüóìïõ åããßæåé ôá üñéÜ ôçò, áíôéìÝôùðç ì' Ýíáí êüóìï ðïõ ìïéÜæåé ïëïÝíá êáé ðéï ÷áïôéêüò. ºóùò Ýôóé åñìçíåýåôáé êáé ç äéÜäïóç ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá. ºóùò ôï fantasy íá áðïêôÜ ðëÝïí ìéá Ýíôïíç ðïëéôéêÞ äéÜóôáóç, áõôÞí ðïõ åß÷å ð.÷. ï ýóôåñïò ñïìáíôéóìüò ôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áéþíá óôçí Áããëßá, óõóðåéñþíïíôáò áíèñþðïõò äéáöïñåôéêÞò éäåïëïãéêÞò êáôåýèõíóçò óå Ýíá êñÜìá êïéíþí áéóèçôéêþí êáé çèéêþí áîéþí, åíÜíôéá óôçí áíáäõüìåíç ôüôå ôÜîç ðñáãìÜôùí ôïõ âéïìç÷áíéêïý êüóìïõ. ºóùò, ç áíáâßùóç êáé éó÷õñïðïßçóç ôïõ fantasy, ëïéðüí, íá óõíéóôÜ ìßá (áêüìç áó÷çìÜôéóôç êáé åíóôéêôþäç) ðñùôïãåíÞ êáëëéôå÷íéêÞ áíôßäñáóç óôçí áíôßóôïé÷ç ìåôáâéïìç÷áíéêÞ êáé ÷áïôéêÞ óçìåñéíÞ óõíèÞêç. Ó' áõôü ôï ðëáßóéï, ï ñüëïò óõëëïãéêþí ðñïóðáèåéþí – êáôÜ ôá ðñüôõðá ôïõ ðáñåëèüíôïò – ìðïñåß íá áðïäåé÷èåß êáèïñéóôéêüò. Áõôüò åßíáé êáé ï ëüãïò Üëëùóôå ðïõ, áðü ôçí þñá ðïõ ãíùñßóôçêá ìå ôá ìÝëç ôçò ÖËÅÖÁËÏ, áðïöÜóéóá íá ãßíù ìÝëïò ôçò (ðñþôç öïñÜ óôç æùÞ ìïõ ôÜ÷ôçêá ìå êÜôé óõëëïãéêü), êáé íá âïçèÞóù, óôï âáèìü ðïõ ìðïñþ, óôï Ýñãï ôçò óôç äéÜäïóç ôïõ fantasy óôçí ÅëëÜäá. Åðéóêåöèåßôå ôï äéáäéêôõáêü ôüðï ôïõ Íßêïõ ÂëáíôÞ óôçí çëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç www.vlandis.gr êáé åêåßíïí ôùí åêäüóåùí «Ìáãéêü êïõôß» óôç www.themagicbox.gr

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

20

Ç Èåßá êùìùäßá

ôïõ ºùíïò ÁëâÝñé÷ïõ µÝëïõò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

Francois de Nome, ïé êïëÜóåéò ¼ôáí áêïýµå ãéá ôçí ðåñßïäï ôçò ÁíáãÝííçóçò, óßãïõñá Ýíá áðü ôá ðïëëÜ ïíüµáôá ðïõ Ýñ÷ïíôáé óôï µõáëü µáò åßíáé áõôü ôïõ ÄÜíôç ÁëéãêéÝñé. Ï ÄÜíôçò õðÞñîå áíáµöéóâÞôçôá µéá ðñïóùðéêüôçôá ðïõ ÷Üñáîå áíåîßôçëá ü÷é µüíï ôçí ÁíáãÝííçóç, áëëÜ êáé ôéò µåôáãåíÝóôåñåò åðï÷Ýò ôïõ åõñùðáúêïý ðïëéôéóµïý. Ôï Ýñãï ôïõ Èåßá Êùµùäßá áðïôåëåß Ýíá ðñáãµáôéêü áñéóôïýñãçµá, Ýíá áóôåßñåõôï óéíôñéâÜíé ðïõ îå÷åéëßæåé óõíå÷þò êýµáôá ðïëéôéóµéêïý êáé ðíåõµáôéêïý ðëïýôïõ. Ï èçóáõñüò áõôüò åßíáé ôüóï áãíüò êáé êáèáñüò ðïõ áêüµá êáé óÞµåñá äýóêïëá µðïñåß íá âñåé êáíåßò Ýñãá åöܵéëëçò ïµïñöéÜò êáé óðïõäáéüôçôáò. ÌÝóá áðü ôï «ôáîßäé» ôïõ áõôü ï ÄÜíôçò µáò ðáñïõóéÜæåé Ýíáí êáèñÝöôç ôïõ øõ÷éêïý ôïõ êüóµïõ, µéá êñõóôÜëëéíç áðåéêüíéóç ôùí óõíáéóèçµÜôùí, ôùí óêÝøåùí êáé ôùí âéùµÜôùí ôïõ, êáè' üëç ôç äéÜñêåéá ôçò ôáñá÷þäïõò æùÞò ôïõ. Ï ÄÜíôçò ÁëéãêéÝñé ãåííÞèçêå óôç Öëùñåíôßá óôá µÝóá ðåñßðïõ ôïõ 1265. ¹ôáí ãüíïò áñéóôïêñáôéêÞò ïéêïãÝíåéáò µå ðñïãüíïõò ðïõ åß÷áí µï÷èÞóåé ãéá ôçí ðáôñßäá êáé äïîáóôåß óå

ðïëݵïõò. Áðü íåáñÞ, áêüµá, çëéêßá äßøáãå ãéá ãíþóç êáèþò åß÷å áó÷ïëçèåß ðïëý µå ôçí åðéóôÞµç ôïõ êáéñïý ôïõ, µå ôçí öéëïóïößá êáé ôçí ðïßçóç. Áðü µéêñüò óõíÞèéæå íá ãñÜöåé óôß÷ïõò, Ý÷ïíôáò ùò ðñüôõðü ôïõ ôï Âéñãßëéï. Óå çëéêßá åííéÜ åôþí åßäå ãéá ðñþôç öïñÜ ôï µåãÜëï Ýñùôá ôçò æùÞò ôïõ, ôçí êüñç ôïõ ðëïýóéïõ Üñ÷ïíôá Öüëêïõ ÐïñôéíÜñç, Âåáôñßêç. Ôçí åßäå ãéá äåýôåñç öïñÜ óôá äåêáï÷ôþ, üôáí êáé öïýíôùóå ï Ýñùôáò ôïõ ãéá ôçí «µïýóá» ôïõ êáé Üñ÷éóå íá ôçí õµíåß µå ôïõò óôß÷ïõò ôïõ. Äõóôõ÷þò, ï èÜíáôïò âñÞêå ôç Âåáôñßêç áñêåôÜ íÝá, Ýíá ÷ñüíï µéêñüôåñç áðü ôï ÄÜíôç, ôï 1290. Ï èÜíáôüò ôçò óôéãµÜôéóå ôï ÄÜíôç µÝ÷ñé ôçí ôåëåõôáßá ôïõ ðíïÞ êáé µÝóá óôá Ýñãá ôïõ ðáñáôçñïýµå ôéò ðñïóðÜèåéåò ôïõ íá ëõôñþóåé ôçí áéµïññáãïýóá øõ÷Þ ôïõ áðü ôï áíáðÜíôå÷ï ôÝëïò ôçò áãáðçµÝíçò ôïõ. ¸îé ÷ñüíéá áñãüôåñá ðáíôñåýôçêå ôçí Ãêݵµá áðü ôç ãíùóôÞ ïéêïãÝíåéá ôùí ÍôïíÜôé. Ìå ôç Ãêݵµá ï ÄÜíôçò Ýêáíå ôÝóóåñá ðáéäéÜ. Ùóôüóï, åëÜ÷éóôá µáò åßíáé óÞµåñá ãíùóôÜ ãéá ôç óýæõãü ôïõ, êáè' üôé ï ßäéïò äåí ôçí Ý÷åé áíáöÝñåé ó÷åäüí ðïõèåíÜ. Ç êáôÜóôáóç óôçí Öëùñåíôßá, êáé óôçí Éôáëßá ãåíéêüôåñá, ôçí

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

åðï÷Þ åêåßíç Þôáí áñêåôÜ ôáñá÷þäçò. Ç ÷þñá äéÝíõå µéá ðåñßïäï äé÷áóµïý ðñÜãµá ðïõ óôçí ðïëéôéêÞ óêçíÞ åêöñáæüôáí áðü äõï µåãÜëá êüµµáôá. Ôï Ýíá Þôáí åêåßíï ôùí ÃïõÝëöùí, ðïõ ôáóóüôáí µå ôï µÝñïò ôïõ ðÜðá êáé õðïóôÞñéæå üôé ï èñçóêåõôéêüò çãÝôçò ôùí êáèïëéêþí äéêáéïýôáí íá äßíåé êáé êïóµéêÞ áðü÷ñùóç óôçí åðéññïÞ ôïõ, åíþ ôï Üëëï Þôáí ôï êüµµá ôùí Ãéâåëßíùí ðïõ èåùñïýóå üôé ç êïóµéêÞ åîïõóßá äåí èá Ýðñåðå íá óõíäÝåôáé µå ôçí Åêêëçóßá êáé ðñïóÝâëåðå óôçí êõñéáñ÷ßá åíüò (îÝíïõ) áõôïêñÜôïñá ðñïêåéµÝíïõ íá µðåé ôÜîç óôçí áíáñ÷ïýµåíç Éôáëßá. Ï ÄÜíôçò åß÷å ôá÷ôåß óôï ðëåõñü ôùí ÃïõÝëöùí áðü ôï 1289. Ôñßá ÷ñüíéá áñãüôåñá ôï êüµµá ôïõ åðéêñÜôçóå, ðÞñå ôçí åîïõóßá óôá ÷Ýñéá ôïõ êáé åîåäßùîå áðü ôá äçµüóéá áîéþµáôá ôïõò Ãéâåëßíïõò. Ìå ôçí Þôôá, üµùò, ôïõ áíôßðáëïõ êüµµáôïò èñõµµáôßóôçêå êáé ï óõíäåôéêüò éóôüò ðïõ Ýíùíå ôá µÝëç ôùí ÃïõÝëöùí. ¸ôóé, óýíôïµá Ýëáâáí ÷þñá åóùôåñéêÝò Ýñéäåò ïé ïðïßåò ïäÞãçóáí óôï ÷ùñéóµü ôïõ êüµµáôïò óå äõï ïµÜäåò. Ôïõò Ìáýñïõò ðïõ õðïóôÞñéæáí üôé äåí èá Ýðñåðå íá äïèïýí ðïëëÜ ðñïíüµéá óôï ëáü ãéáôß èá Ý÷áíáí ôç äýíáµç ôïõò ïé Üñ÷ïíôåò êáé èá åðéêñáôïýóå êáôÜóôáóç êïéíùíéêïý ÷Üïõò, êáé ôïõò ¢óðñïõò ðïõ åðéèõµïýóáí µéá Üêñáôç äçµïêñáôßá. Ï ÄÜíôçò õðïóôÞñéîå ôïõò ôåëåõôáßïõò. Óôéò Üãñéåò µÜ÷åò ðïõ îÝóðáóáí åðéêñÜôçóáí ïé Ìáýñïé, ïé ïðïßïé êáé åîüñéóáí üëïõò ôïõò áñ÷çãïýò ôùí Ëåõêþí. Ìåôáîý ôùí åîïñéóµÝíùí Þôáí êáé ï ÄÜíôçò ðïõ, åðéðëÝïí, êáôáäéêÜóôçêå íá ðëçñþóåé óå ôñåéò çµÝñåò ðÝíôå ÷éëéÜäåò öëïñßíéá åéäÜëëùò èá äçµåõüôáí ç ðåñéïõóßá ôïõ. ÌåôÜ ôçí ðÜñïäï ôçò ðñïèåóµßáò âãÞêå íÝá êáôáäéêáóôéêÞ áðüöáóç. Íá êáåß æùíôáíüò üðïõ êé áí âñåèåß. Áðü ôï óçµåßï åêåßíï îåêßíçóå ç åîïñßá ôïõ. ÊáôÜ êáéñïýò Ýâñéóêå êáôáöýãéï óå óðßôéá åõãåíþí ðïõ ôïí äÝ÷ïíôáí µå µåãÜëç ÷áñÜ. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá áõôïý ôïõ «êõíçãçôïý» Ýãñáøå ôçí áñéóôïõñãçµáôéêÞ «Èåßá Êùµùäßá». Ôï ôÝëïò óôç âáóáíéóµÝíç ôïõ æùÞ Þñèå ôï 1321 óôç ÑáâÝííá, üðïõ êáé ôïí öéëïîåíïýóå ï Üñ÷ïíôáò ôçò ðüëçò, Ãïõßäïò ÍïâÝëëï ôçò ÐïëÝíôáò.

H «Èåßá Êùµùäßá» áðïôåëåß Ýíá áðü ôá êïñõöáßá Ýñãá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Óôçí õðüèåóç ôïõ Ýñãïõ, ç áñ÷Þ ëáµâÜíåé ÷þñá óå Ýíá óêïôåéíü äÜóïò. Óôï äÜóïò áõôü åµöáíßæåôáé Ýíáò ßóêéïò, ðïõ ôåëéêÜ åßíáé ï Âéñãßëéïò, ï ïðïßïò áíáëáµâÜíåé íá ðñïóôáôåýóåé êáé óõíܵá íá îåíáãÞóåé ôïí ðñùôáãùíéóôÞ óôï ðéï áöéëüîåíï µÝñïò ðïõ èá µðïñïýóå íá öáíôáóôåß êáíåßò. ÄçëáäÞ, óôçí Êüëáóç. Ï Âéñãßëéïò áðïôåëïýóå, üðùò áíáöÝñáµå êáé ðéï ðñéí, ôï ðñüôõðï ôïõ ÄÜíôç, ôïí ðíåõµáôéêü êáèïäçãçôÞ ôïõ óôá äýóêïëá µïíïðÜôéá ôùí ðñïóùðéêþí ôïõ âéùµÜôùí. ×áñáêôçñéóôéêÝò åßíáé êáé ïé öñÜóåéò µÝóá óôï Ýñãï ôïõ: «Óõ äÜóêáëïò µïõ, óõ ïäçãüò, óõ áöÝíôçò!». Óôï ôáîßäé áõôü ðïõ äéáñêåß µéܵéóç µÝñá, áðü ôï óïýñïõðï, ôçí þñá ðïõ ðÝöôåé ç íý÷ôá ôçò ÌåãÜëçò ÐáñáóêåõÞò, Ýùò ôï îçµÝñùµá ôçò ÊõñéáêÞò ôïõ ÐÜó÷á, ï ðñùôáãùíéóôÞò µå ôç óõíïäåßá ôïõ µÝíôïñá ôïõ ðåñéðëáíéÝôáé ùò ôá âÜèç ôçò ãçò, ãéíüµåíïò áõôüðôçò µÜñôõñáò ôùí óêçíþí ôçò äéêÞò ôïõ(;) Êüëáóçò. Óôçí êáôÜâáóç áõôÞ ðåñíÜåé áðü åííéÜ êýêëïõò öñéêôþí âáóáíéóôçñßùí, âëÝðåé µõèéêÜ ôÝñáôá üðùò ôïí ÊÝñâåñï, ôïí Ìéíþôáõñï, ôéò åñéíýåò, ôïõò ÊÝíôáõñïõò, ôïõò äáßµïíåò Malebranche, öôÜíåé µÝ÷ñé ôïí ðÜôï ôïõ ¢äç, ôï êÝíôñï ôçò Ãçò, üðïõ êáé óõíáíôÜ ôïí Åùóöüñï µå ôá ôñßá óôüµáôá êáé ôá Ýîé ÷Ýñéá. Êáôüðéí, áêïëïõèþíôáò Ýíá õðüãåéï µïíïðÜôé îåðñïâÜëåé îáíÜ óôçí åðéöÜíåéá, óôï íüôéï çµéóöáßñéï ôçò Ãçò, óôïõò áíôßðïäåò áêñéâþò ôïõ óçµåßïõ áð' üðïõ îåêßíçóå ôï ôáîßäé ôïõ.

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

21

Íôéñê ÌðÜïõôò, Ç ðôþóç ôùí êïëáóìÝíùí Åêåß êÜôù áðü ôï öùò ôùí áóôåñéþí îåðñïâÜëåé µðñïóôÜ ôïõò ôï õøçëüôåñï âïõíü ôçò Ãçò, ôï ÊáèáñôÞñéï. Êáèþò îåêéíïýí ôçí áíÜâáóç öôÜíïõí ðñþôá óôï ÁíôéêáèáñôÞñé, µÝñïò óôï ïðïßï âñßóêïíôáé óå áíáµïíÞ ãéá ôçí áíÜâáóç-êÜèáñóç üóïé ðåñßµåíáí ôçí ôåëåõôáßá óôéãµÞ íá µåôáíéþóïõí ãéá ôá áµáñôÞµáôÜ ôïõò. ¸ðåéôá îåêéíÜåé ç ðåñéðëÜíçóç óôï Êáèáñôçñßïõ üðïõ µåôÜ áðü åöôÜ êýêëïõò åîáãíéóµïý (ï áñéèµüò óõµâïëßæåé ôá åöôÜ áµáñôÞµáôá) öôÜíïõí óôïí åðßãåéï ÐáñÜäåéóï, ôçí Åäݵ ôùí ðñùôüðëáóôùí. Åêåß ï Âéñãßëéïò áöÞíåé ôï ÄÜíôç óôá ÷Ýñéá ôçò áãáðçµÝíçò ôïõ Âåáôñßêçò, ç ïðïßá èá áíáëÜâåé íá êáèïäçãÞóåé ôïí ðñùôáãùíéóôÞ µáò óôïí ÐáñÜäåéóï. Ï ÐáñÜäåéóïò áðïôåëåßôáé áðü åííéÜ ïõñáíïýò, ï Ýíáò ðÜíù áðü ôïí Üëëï êáé ðÜíù áð' áõôïýò âñßóêåôáé ï ¸µðõñïò Ïõñáíüò, óå ó÷Þµá Ñüäïõ, óôïí ïðïßï âñßóêïíôáé üëåò ïé ëõôñùµÝíåò øõ÷Ýò. Óôçí êïñõöÞ üëùí åßíáé ï Èåüò. Óáí áóôñáðÞ, ëïéðüí, ï ÄÜíôçò µå ôç Âåáôñßêç áíåâáßíïõí ôïõò åííéÜ ïõñáíïýò êáé öôÜíïõí óôïí ¸µðõñï Ïõñáíü. Åêåß, ç Âåáôñßêç áöÞíåé ôï ÄÜíôç óôá ÷Ýñéá ôïõ ¢ãéïõ ÂåñíÜñäïõ êáé áõôüò ðñïóåý÷åôáé óôçí ÐáíáãéÜ ãéá íá ôïí ðÜñåé õðü ôçí ðñïóôáóßá ôçò. Ôüôå ï ðïéçôÞò µáò âõèßæåôáé óå Ýíá âáèý üñáµá, üðïõ áéóèÜíåôáé ç üëç ïõóßá ôçò ýðáñîçò ôïõ ôïí ôñüðï µå ôïí ïðïßï ç èåßá öýóç åíþèçêå µå ôçí áíèñþðéíç. ¸ôóé, âáðôéóµÝíïò óôçí êïëõµâÞèñá áõôïý ôïõ ëõôñùôéêïý êáé óùôÞñéïõ óõíáéóèÞµáôïò, ï ðñùôáãùíéóôÞò µáò ôåëåéþíåé ôï ôáîßäé ôïõ. Óßãïõñá üëåò ïé ðáñáðÜíù óêçíÝò áðåéêïíßæïõí åëÜ÷éóôá ôçí ðñáãµáôéêÞ êáëëéôå÷íéêÞ êáé ðíåõµáôéêÞ ïµïñöéÜ ôïõ

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

22

ðñïóöÝñåé ôçí êÜèáñóç ðïõ äåí ôïõ Ýäùóå ðïôÝ ï êüóµïò. ¸ôóé, åµâáðôßæïíôáò ï ÄÜíôçò µå ôçí ðåµðôïõóßá ôçò ýðáñîçò ôïõ ôç «Èåßá Êùµùäßá», êëçñïäüôçóå óå üëåò ôéò ãåíéÝò ðïõ áêïëïýèçóáí ôï ðñáãµáôéêü íüçµá ôçò êáëëéôå÷íéêÞò Ýêöñáóçò. Ìáò ݵáèå íá æïýµå êáé íá âëÝðïõµå ôéò äõóôõ÷ßåò êáôܵáôá µå ôá µÜôéá ôçò øõ÷Þò µáò êáé µÝóá áðü ôçí ðåñéÞãçóç óôïí Åóùôåñéêü µáò ëáâýñéíèï íá áðïæçôܵå êé åµåßò ïé ßäéïé ôçí êÜèáñóç. Äßíïíôáò, ëïéðüí, ôéò µÜ÷åò óôá áðüêñçµíá âÜèç ôïõ øõ÷éóµïý µáò, µðïñåß íá êáôáöÝñïõµå íá âñïýµå êé åµåßò ôç äéêÞ µáò Âåáôñßêç, ðïõ êñáôþíôáò µáò ôï ÷Ýñé èá µáò äåßîåé ôï äýóâáôï äñüµï ðïõ ïäçãåß óôçí øõ÷éêÞ µáò ëýôñùóç.

ÄÜíôçò

Gustave Dore, the Demons Threaten Virgil

áñéóôïõñãçµáôéêïý áõôïý Ýñãïõ. Óôü÷ïò üµùò ôïõ ðáñüíôïò êåéµÝíïõ äåí åßíáé íá êÜíåé µéá ëåðôïµåñÞ áíÜëõóç ôçò äïµÞò êáé ôïõ óåíáñßïõ ôçò «Èåßáò Êùµùäßáò». ÌÝóá áðü áõôÞ ôç óýíôïµç ðåñßëçøç ãßíåôáé µéá ðñïóðÜèåéá íá êáôáëÜâïõµå ôçí µåãÜëç óõµâïëéêÞ óçµáóßá ôçò äçµéïõñãßáò áõôïý ôïõ ðïéÞµáôïò áðü ôï ÄÜíôç. Åíüò áíèñþðïõ ðïõ üðùò åßäáµå êõíçãÞèçêå áíåëÝçôá áðü ôçí µïßñá êáé åíôïýôïéò ðÜëåøå ãéá íá âñåé ôç óùôçñßá µÝóá ôïõ. ÁõôÞ ç Ýííïéá ôïõ ðñïóùðéêïý áãþíá åßíáé Ýíôïíç êáè' üëç ôç äéÜñêåéá ôïõ Ýñãïõ. Ï ÄÜíôçò áãùíßæåôáé íá âñåé ôç ëýôñùóç µÝóá óôïí êõêëþíá äõóôõ÷ßáò êáé öüâïõ ðïõ ôïí ðåñéâÜëåé. Ôï Ýñãï áõôü äåí ôï ãñÜöåé êáèéóµÝíïò áíáðáõôéêÜ óôç æåóôáóéÜ ôïõ óðéôéïý ôïõ. Ôï ãñÜöåé ãíùñßæïíôáò üôé áíÜ ðÜóá óôéãµÞ µðïñåß íá óõëëçöèåß êáé íá êáåß æùíôáíüò, ëüãù ôçò êáôáäéêáóôéêÞò áðüöáóçò ðïõ åêêñåµïýóå åéò âÜñïò ôïõ. Êáé ðáñÜ ôéò öáéíïµåíéêÜ áíõðÝñâëçôåò áõôÝò áíôéîïüôçôåò ï ßäéïò óôÝêåôáé óáí ðñáãµáôéêüò Þñùáò óôï ðñüôõðï ðïéçôÞ *. Ç åóùôåñéêÞ ôïõ µÜ÷ç äåí ôåëåéþíåé ðïôÝ. Äåí êñýâåôáé áðü ôéò äõóêïëßåò ðïõ ôïí êáôáôñÝ÷ïõí. Ôéò ðñïóùðïðïéåß, Ýóôù êáé áëëçãïñéêÜ, êáé ôéò áíôéµåôùðßæåé. ÁðïæçôÜ ôç äéêáéïóýíç, ü÷é ðëÝïí áðü ôïí êüóµï áëëÜ áðü ôçí áõóôçñÞ êñßóç ôçò óõíåßäçóçò ôïõ. ¸ôóé ðáëåýåé µå ôïõò åöéÜëôåò ôïõ óôçí Êüëáóç, åîáãíßæåôáé áðü ôá ðÜèç ôïõ óôï ÊáèáñôÞñéï êáé ëõôñþíåôáé óôï ðëÜé ôçò áãáðçµÝíçò ôïõ Âåáôñßêçò óôïí ÐáñÜäåéóï. ÏõóéáóôéêÜ ï ÄÜíôçò µÝóá áðü ôï Ýñãï ôïõ µõåßôáé óôï ëõôñùôéêü ÷áñáêôÞñá ôçò ÔÝ÷íçò. Ãßíåôáé Ýíá µå áõôü, ôïõ áöéåñþíåé ôçí øõ÷Þ ôïõ êáé áõôü (ôï Ýñãï äçëáäÞ) µå ôç óåéñÜ ôïõ,

* Thomas Carlyle: On Heroes, hero-worship and the heroic in history. ÊåöÜëáéï 3: The hero as a poet: Dante, Shakespeare

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

23

The Butterfly Effect (2004) ôïõ ×ñÞóôïõ ÌðáëôæÞ ÌÝëïò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

To êéíçµáôïãñáöéêü Ýñãï “The Butterfly Effect” (ãíùóôü êáé ùò “Ôï Öáéíüµåíï ôçò Ðåôáëïýäáò”) åßíáé Ýíá èñßëåñ åðéóôçµïíéêÞò öáíôáóßáò, ðïõ óêçíïèÝôçóáí ïé Eric Bress êáé J.Mackye Gruber. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá éäéáéôÝñùò åíäéáöÝñïí Ýñãï ôï ïðïßïõ ç õðüèåóç âáóßæåôáé óôç “Èåùñßá ôïõ ×Üïõò”. Ôï Ýñãï åß÷å äõï óõíÝ÷åéåò, ïé ïðïßåò üµùò Þôáí Üíéóåò. Óå ãåíéêÝò ãñáµµÝò, ç áöåôçñßá ôçò Èåùñßáò ôïõ ×Üïõò µðïñåß íá áíé÷íåõèåß óôï öáéíüµåíï ôçò ðïëý µåãÜëçò åõáéóèçóßáò óõãêåêñéµÝíùí äõíáµéêþí óõóôçµÜôùí óôéò áñ÷éêÝò ôïõò êáôáóôÜóåéò. Ç åõáéóèçóßá áõôÞ ðïõ åêäçëþíåôáé ùò åêèåôéêÞ åðÝêôáóç ôïõ ëÜèïõò, Ý÷åé ùò áðïôÝëåóµá íá öáßíåôáé ç óõµðåñéöïñÜ ôùí ÷áïôéêþí óõóôçµÜôùí ùò óõµðôùµáôéêÞ. ¸ôóé, ëïéðüí, áêüµá êáé óå åõêñéíþò µéêñÝò ÷ñïíéêÝò ðåñéüäïõò, µéêñÝò äéáöïñÝò óôçí áñ÷éêÞ êáôÜóôáóç åíüò óõóôÞµáôïò µðïñïýí íá ïäçãÞóïõí óå ôåñÜóôéåò (äéáöïñÝò) óôï ôåëéêü ôïõ óôÜäéï. Ùóôüóï, ç ôåëéêÞ åíôýðùóç åßíáé üôé ç óõµðåñéöïñÜ ôïõ óõóôÞµáôïò, áêüµá êáé åíüò êáèïñéóµÝíïõ, åßíáé ôõ÷áßá. Ç êáôÜóôáóç áõôÞ ïíïµÜóôçêå “×Üïò” êáé ï ðñùôïðüñïò åôïýôçò ôçò èåùñßáò Þôáí ï Henri Poincare' ôï 1880. ÁíáöïñéêÜ µå ôçí ôáéíßá, ï ¸âáí Ôñݵðïñí åßíáé Ýíá ðáéäß ðïõ êÜðïéåò óôéãµÝò öÝñåôáé ðáñÜîåíá. Äõï áðü ôéò ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðáñÜîåíåò óõµðåñéöïñÝò ôïõ åßíáé íá æùãñáößæåé âßáéåò óêçíÝò êáé íá êñáôÜ µá÷áßñéá äß÷ùò ëüãï. Ôï ðéï ðåñßåñãï, üµùò, åßíáé üôé äå èõµÜôáé ðùò óõíÝâçóáí üëá áõôÜ. ¸÷åé, äçëáäÞ, äéáëåßøåéò. Ç µçôÝñá ôïõ ôïí ðÜåé óôï ãéáôñü êáé ôï ðüñéóµá åßíáé üôé ïé äéáëåßøåéò ïöåßëïíôáé óå Üã÷ïò, åðåéäÞ ï µéêñüò äå æåé êáé µå ôïí ðáôÝñá ôïõ, ï ïðïßïò íïóçëåýåôáé óå øõ÷éáôñåßï. Ï ãéáôñüò ôïõ ðñïôåßíåé íá ãñÜöåé çµåñïëüãéï, ãéáôß áõôü èá âïçèÞóåé ôç µíÞµç ôïõ. ¼ôáí ï ¸âáí åðéóêÝðôåôáé ôïí ðáôÝñá ôïõ, Ýðåéôá áðü µéá äéÜëåéøç ôïí âëÝðåé íá ôïõ ïñµÜ ëÝãïíôáò üôé ðñÝðåé íá ðåèÜíåé, µå óõíÝðåéá ôï ðñïóùðéêü ôçò êëéíéêÞò íá ôïí ôñáõµáôßóåé èáíÜóéµá (ôïí ðáôÝñá ôïõ). ÖôÜíïíôáò óôçí åöçâåßá âéþíåé äéÜöïñåò ðåñßåñãåò åµðåéñßåò µå ôïõò ößëïõò ôïõ ÊÝéëé, Ôüµõ êáé ËÝíõ. Ùóôüóï, ôá ÷ñüíéá ðåñíïýí. Ï ¸âáí Ý÷åé µåôáêïµßóåé êáé âñßóêåôáé ðëÝïí óôï ðáíåðéóôÞµéï ùò öïéôçôÞò øõ÷ïëïãßáò., üðïõ êáé óõíåéäçôïðïéåß üôé Ý÷ïõí ðåñÜóåé ÷ñüíéá ÷ùñßò íá ðÜèåé äéáëåßøåéò. Áðïöáóßæåé íá ôï ãéïñôÜóåé áëëÜ üôáí ãõñßæåé µå µéá êïðÝëá óôï äùµÜôéï ôçò ó÷ïëÞò åêåßíç ôïí ðåßèåé íá áíáãíþóåé êÜôé áðü ôá çµåñïëüãéÜ ôïõ. ÎáöíéêÜ, ï ¸âáí áðïêôÜ µéá ïõëÞ ðïõ äåí åß÷å ùò ôüôå. Ç êïðÝëá ðïõ åßíáé äßðëá ôïõ ôïí åíçµåñþíåé üôé ðñéí ëßãï ëéðïèýµçóå. Ï ßäéïò ðáßñíåé ôçí áðüöáóç íá åðéóêåöèåß ôçí ðáëéÜ ôïõ ðüëç êáé åêåß óõíáíôÜ ôïõò ößëïõò ôïõ, ïé ïðïßïé âéþíïõí µéá äýóêïëç æùÞ, ï êáèÝíáò µå ôá ðñïâëÞµáôÜ ôïõ. Ï ¸âáí èÝëåé ïðùóäÞðïôå íá óõëëÝîåé ðëçñïöïñßåò áöïý Ý÷åé áíôéëçöèåß üôé êáôÜ ôçí åðï÷Þ ðïõ ðÜèáéíå ôéò äéáëåßøåéò åß÷å óõíôåëåóôåß Ýíá Ýãêëçµá áðü áõôüí êáé ôïõò ößëïõò ôïõ. Ôá ôñáãéêÜ ãåãïíüôá óõíå÷ßæïíôáé, üµùò ï ¸âáí

êáôáëáâáßíåé üôé ëüãù ôçò ðáñÜîåíçò ïõëÞò, µðïñåß íá ãõñßóåé óôï ðáñåëèüí êáé íá ôï áëëÜîåé. ×ñçóéµïðïéþíôáò ôéò çµåñïëïãéáêÝò ðëçñïöïñßåò ãõñíÜ óôï ðáñåëèüí êáé ôï µåôáâÜëåé óå áñêåôÜ óçµåßá, ðñïêåéµÝíïõ íá åîáóöáëßóåé Ýíá åõ÷Üñéóôï µÝëëïí ãé' áõôüí êáé ôçí ðáñÝá ôïõ. ¼ëåò áõôÝò ôéò µåôáâïëÝò ôéò áíôéëáµâÜíåôáé µïíá÷Ü ï ¸âáí. Ïé õðüëïéðïé æïõí µüíï µéá æùÞ.. ¼µùò, üóï êáé íá ðñïóðáèåß ï ¸âáí ãéá íá äçµéïõñãÞóåé ôéò êáôÜëëçëåò ðñïïðôéêÝò åíüò åõ÷Üñéóôïõ µÝëëïíôïò, êÜôé óõµâáßíåé êáé ôá ðñÜãµáôá ðáßñíïõí ôñáãéêÞ ôñïðÞ. ÔåëéêÜ áíôéëáµâÜíåôáé üôé êáé ï ðáôÝñáò ôïõ µðïñïýóå íá êÜíåé ôáîßäéá óôï ÷ñüíï, ãé áõôü êáé ôïõ åß÷å åðéôåèåß óôçí êëéíéêÞ, üôáí ï ¸âáí ôïõ Ýëåãå ðñÜãµáôá ôïõ µÝëëïíôïò…ÊÜèå äéÜëåéøç, ëïéðüí, Þôáí Ýíáò “äéÜäñïµïò” ðïõ ï ¸âáí åðñüêåéôï íá áíïßîåé µåëëïíôéêÜ. Åßíáé ðáóéöáíÝò üôé ôï óåíÜñéï ôçò ôáéíßáò åðéóçµáßíåé ðùò ôÝôïéåò äõíáµéêÝò åðåµâÜóåéò ôïõ áíèñþðïõ óôï ÷þñï êáé ôï ÷ñüíï, µüíï Üó÷çµá áðïôåëÝóµáôá µðïñïýí íá ðñïêáëÝóïõí. Ðñüêåéôáé ãéá µéá Üðïøç ðïõ, ëßãï Ýùò ðïëý, µðïñåß íá ðñïâëçµáôßóåé ôïí êáèÝíáí µáò. Ùóôüóï, áí áöÞóïõµå óôçí Üêñç ôï çèéêü µÝñïò ôçò õðüèåóçò (ðñïò üöåëïò ôçò óõæÞôçóçò ðÜíôá êáé ðïôÝ ãéá ëüãïõò çèéêÞò ÷áëÜñùóçò êáé ùöåëéµéóµïý) êáé

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

24

Å=ÌV2 ôïõ Íåýôùíïò Ýãéíå Å=MC2 áðü ôïí Einstein. 'Ôï íåñü ðïõ êõëÜ' -êáôÜ ôï Íåýôùíá- ïñßæïíôáò ôï ÷ñüíï, Ýãéíå '×ùñÜöé' áðü ôç Èåùñßá ôçò Ó÷åôéêüôçôáò. Ôï ðïôܵé ðáñáóÝñíåé ôï íåñü, Ý÷åé µéá êáôåýèõíóç, óôï ÷ùñÜöé üµùò ðÜµå µðñïò êáé ðßóù. Ç íÝåò èåùñßåò ôçò öõóéêÞò, áöÞíïõí áêüµç µåãáëýôåñá ðåñéèþñéá ãéá ôç µåëëïíôéêÞ åðßôåõîç ôáîéäéþí óôïí ÷ñüíï. Åíôïýôïéò, ïé åðéóôçµïíéêÝò åîåëßîåéò áöïµïéþíïíôáé áðü ôéò êïéíùíßåò µåôÜ áðü ðïëëÜ ÷ñüíéá. Ðñïò ôï ðáñüí, óôéò óõíåéäÞóåéò ôùí áíèñþðùí åîáêïëïõèåß íá õðÜñ÷åé µéá åµöõôåõµÝíç êáíïíéêüôçôá, ç ïðïßá áíôáíáêëÜ êáé áíáðáñÜãåé ôéò äïµÝò êáé ôïõò ôñüðïõò æùÞò ôçò Íåùôåñéêüôçôáò. Ç öáíôáóßá êáé ôá Ýíóôéêôá åßíáé äåóµåõµÝíá óå Ýíá êáíïíéóôéêü ðëáßóéï (ôï ïðïßï óõíÞèùò ïíïµÜæïõµå ïñèïëïãéêü). Áêüµç êáé üôáí µéá äéáðßóôùóç ðïõ åßíáé áðïëýôùò ïñèïëïãéêÜ ôåêµçñéùµÝíç, äéáññçãíýåé ôá üñéá áõôÞò ôçò êáíïíéêüôçôáò, ïé íåùôåñéóôÝò Üíèñùðïé –ðïõ õðïôßèåôáé üôé åêöñÜæïõí ôïí ïñèïëïãéóµü- áäõíáôïýí íá ôçí áöïµïéþóïõí. Áò åõ÷çèïýµå, ëïéðüí, üôé ôï üñáµá ôçò ÖïéôçôéêÞò ËÝó÷çò ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò ãéá ôçí ðíåõµáôéêÞ áíáãÝííçóç, ôçí çèéêÞ êÜèáñóç êáé ôçí ðïëéôéóµéêÞ áíÜôáóç ôïõ ¸ëëçíá ôçò åðï÷Þò µáò, íá ãßíåé ðñáãµáôéêüôçôá. ÊÜôé ôÝôïéï, èá Þôáí ðñïò üöåëïò, ü÷é µüíï ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý êáé ôùí êáëëéôå÷íéêþí åêöñÜóåùí, áëëÜ êáé ôçò ßäéáò ôçò åðéóôçµïíéêÞò ðñïüäïõ.

åóôéÜóïõµå óôï êáôÜ ðüóïí Ýíá ôáîßäé óôï ÷ñüíï åßíáé åöéêôü, èá êáôáëÞîïõµå óôï óõµðÝñáóµá üôé µéá ôÝôïéá äõíáôüôçôá ßóùò êáé íá µçí åßíáé áíÝöéêôç. Ìéëܵå ãéá ôï óçµåßï üðïõ ç åðéóôçµïíéêÞ åîÝëéîç êáé ðñïïðôéêÞ (áêüµç êáé ïé 'åõöÜíôáóôåò' èåùñßåò óõíïµùóßáò ðïõ ðïëëÝò öïñÝò ó÷åôßæïíôáé µáæß ôçò), óõíäÝåôáé µå ôï èåùñçôéêü õðüâáèñï ôçò öéëïóïößáò ôïõ Ñïµáíôéóµïý (ôï ïðïßï ï ÓôáµÜôçò Ìáµïýôïò êáé ôá õðüëïéðá ðáéäéÜ ôçò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ áíáäåéêíýïõí µå ôïí êáëýôåñï ôñüðï). Ç ôïµÞ åôïýôùí ôùí öéëïóïöéêþí áíôéëÞøåùí êáé ôùí åðéóôçµïíéêþí ðñïïðôéêþí ãßíåôáé áíôéëçðôÞ áí óêåöôïýµå üôé ôï äéêü µáò µõáëü (üðùò êé åêåßíï ôùí çñþùí ôçò ôáéíßáò) óõíåéäçôïðïéåß µüíï ôï ôþñá. Áí êÜðïéïò åß÷å ãõñßóåé ðßóù êáé Üëëáæå ôïí êüóµï ðïõ æïýµå åµåßò, äå èá ôïí áíôéëáµâáíüµáóôáí, ïýôå êáé èá ôïí ðéóôåýáµå, ãéáôß æïýµå ôï ôþñá. Åßµáóôå, êáôÜ êÜðïéïí ôñüðï, “åãêëùâéóµÝíïé” óôï óÞµåñá. Ôï µõáëü µáò äå µðïñåß íá äå÷ôåß êÜôé Üëëï. ÕðÜñ÷åé, üµùò, ðåñßðôùóç íá áëëÜîåé êÜôé; Ï Ãáëéëáßïò ôï 1630 åßðå üôé ç Ãç ðåñéóôñÝöåôáé ãýñù áðü ôïí ¹ëéï. Ôï 1904 ôï

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

25

Ãêëïñößíôåë

Ýíáò ëáìðåñüò ¢ñ÷ïíôáò, Ýíáò ìõóôçñéþäçò Þñùáò ôïõ Óðýñïõ Óáìøþíá/Glorfindel ÌÝëïò ôïõ Åëëçíéêïý Óõëëüãïõ Ößëùí Ôüëêéí '….Óçêþèçêáí êáé áöïý öüñôùóáí óôï ðüíõ ôá óáêßäéÜ ôïõò ðñï÷þñçóáí óôéò ðáñõöÝò ôïõ äÜóïõò, äßðëá áðü ôïí äñüìï. ¢öçóáí Ýôóé ôï îÝöùôï ðïõ åß÷å ôáîéäåýóåé ãéá ëßãï ôçí óêÝøç ôïõò óôï ðáñåëèüí êáé ôçí áóöáëÞ ðáôñßäá ôïõò. ÐÜëé ìðñïóôÜ ôïõò îáíïßãïíôáí ôï ìïíïðÜôé ôçò öõãÞò. Ðßóù ôïõò öÜíôáæå áðåéëçôéêüò ï äñüìïò ôçò êáôáäßùîçò. ÓÞêùíáí ðïëëÝò öïñÝò ôï êåöÜëé ôïõò øçëÜ ðñïò ôïí ïõñáíü. ¹ôáí ìéá êßíçóç ðïõ ôïõò åß÷å ãßíåé ðéá óõíÞèåéá. ÁíáãêáóìÝíïé íá êéíïýíôáé ìÝóá óôá óýäåíôñá, áíÜìåóá óôïõò èÜìíïõò, êáôÜ ìÞêïò ìéêñþí öáñáããéþí Ý÷áíáí óõ÷íÜ ôçí áßóèçóç ôïõ ÷ñüíïõ, êáèþò ï Þëéïò Ýöôáíå óå áõôïýò ðéï áäýíáôïò, ðéï áìõäñüò. Ôþñá üìùò äåí ëÜèåøáí ìéá êáé ï Þëéïò åß÷å êõëÞóåé Þäç ðñïò ôçí áãêáëéÜ ôùí ãýñù âïõíþí. Ï Äáêôõëéäï êïõâáëçôÞò ðéüôåñï êáé áðü ôï óêïôÜäé ãýñù ôïõò ôïí áíçóõ÷ïýóå ôï óêïôÜäé åêåßíï ðïõ åß÷å öùëéÜóåé ìÝóá ôïõò. Ï öüâïò êáé ç áðüãíùóç åíüò áíåëÝçôïõ êõíçãéïý, óôï ïðïßï Þôáí ôá áäýíáìá, áâïÞèçôá èçñÜìáôá. Ôé åëðßäá åß÷áí íá ãëõôþóïõí áðü ôÝôïéåò äõíÜìåéò, áðü ôÝôïéï êáêü; Êáé åêåßíïò ï çñùéêüò ðåñéðëáíþìåíïò öýëáêáò, ðüóï èá ìðïñïýóå áêüìá íá ôïõò ðñïóôáôåýóåé; ¸íáò ðáãåñüò áÝñáò êáôÝâçêå áðü ôá âïõíÜ êáé ôïõò êôýðçóå. Ñßãïò…..Ôõëß÷ôçêå óôçí êÜðá ôïõ. Áíþöåëï. Ï ðÜãïò õðÞñ÷å óôçí êáñäéÜ ôïõ êáé ôïí ñïõöïýóå. Ç ìá÷áéñéÜ ôïõ ðñïîåíïýóå êáõôïýò ðüíïõò, üìùò êÜôé Üëëï åß÷å äéåéóäýóåé óå ìõáëü êáé øõ÷Þ. ÊÜôé ðáãùìÝíï ðïõ ôïí êïýñáæå êáé ôïí õðÝôáóóå ìÝñá ìå ôç ìÝñá. Óå ëßãï èá Üñ÷éæáí íá øÜ÷íïõí ãéá íõ÷ôåñéíü êáôáöýãéï. Áõôü èá ôïõò áðáó÷ïëïýóå áðü ôéò ìáýñåò óêÝøåéò. ºóùò ìÜëéóôá íá ÷áéñüôáí ðïõ ãéá Üëëç ìéá ìÝñá åðéâßùóáí, ðïõ äåí åß÷áí ß÷íïò ôùí áíßåñùí äéùêôþí ôïõò. ¼ìùò Þîåñå ðùò ç íý÷ôá Þôáí ï ðéï äõíáôüò óýììá÷ïò åêåßíùí. Ãýñéóå ðñïò ôïõò óõíôñüöïõò ôïõ. ¼ëïé êáôáðïíçìÝíïé, áäõíáôéóìÝíïé, óêéÝò ôùí ãåëáóôþí ößëùí ôïõ. Áêüìá êáé ï öýëáêáò Ýäåé÷íå êáôáðôïçìÝíïò. ÓêéÝò áíèñþðùí ìå åëðßäá ìéá ôñÝëá. ÁñãÜ Þ ãñÞãïñá åêåßíïé èá áêïýãïíôáí ðßóù ôïõò, êáé ìåôÜ ôÝëïò. Ðñï÷þñçóáí êáé Üëëï, áêüìá óôéò ðáñõöÝò ôïõ äÜóïõò, áëëÜ ðÜíôá êïíôÜ óôïí äñüìï. Ôï öùò Ýöåõãå ìáêñéÜ êáé Üñ÷éóáí íá øÜ÷íïõí ãéá óçìåßï êáôáóêÞíùóçò, üôáí ïé ïîõìÝíåò áéóèÞóåéò ôïõò Ýðéáóáí ôïí èüñõâï. ÐÝôáëá áëüãùí. Öüâïò êáñöþèçêå ôéò êáñäéÝò ôïõò. Åêåßíïé Þôáí åäþ, ìáæß êáé ôï óêüôïò ðïõ Ýóåñíáí ìáæß ôïõò. Êñýöôçêáí áìÝóùò óôïõò èÜìíïõò êáé ôá äÝíôñá êáé ðåñßìåíáí. ¼ìùò êáèþò ðëçóßáæå ï Þ÷ïò, ìéá åëðßäá Þñèå êáé ñßæùóå óôçí øõ÷Þ ôïõò. Ï Þ÷ïò äåí Þôáí åêåßíïò ôùí ôñïìåñþí ìáýñùí áëüãùí. ¹ôáí åõ÷Üñéóôïò, áíÜëáöñïò, ìáæß ìå ôïí Þ÷ï ìéêñþí êáìðáíþí. ¸íá ðáíÝìïñöï ïëüëåõêï Üôé îåðñüâáëå óôçí Üêñç ôïõ äñüìïõ êáé óôï ëõêüöùò ôá ëïõñéÜ ôïõ Üóôñáøáí óáí ðïëýôéìåò ðÝôñåò. Ï ìáíäýáò ôïõ áíáâÜôç êõìÜôéæå áóçìÝíéïò óôïí áÝñá êáé ôá ìáëëéÜ ôïõ öåããïâïëïýóáí êáé áíÝìéæáí ÷ñõóÜ. Ðñéí êáí êéíçèåß ï Ãïñãïðüäáñïò, åß÷å óôñÝøåé ôï öùôåéíü ðñüóùðü ôïõ ðñïò ôï ìÝñïò ôïõò êáé ìå öùíÞ êáèÜñéá êáé ìåëùäéêÞ áíáöþíçóå, Ai na vedui Dunadan. Mae govannen ! ……..'' Ç ðñþôç åéêüíá ôùí îùôéêþí Ìå áõôÞ ôçí ìáãåõôéêÞ ðåñéãñáöÞ ìðÞêå óôçí æùÞ ìïõ, óôçí

æùÞ êÜèå áíáãíþóôç ôçò ÓõíôñïöéÜò, ï Ãêëïñößíôåë, ï ¢ñ÷ïíôáò ôùí Îùôéêþí. Ãéá üóïõò ìÜëéóôá áõôü ôï âéâëßï Þôáí ç ðñþôç åðáöÞ ìå ôá Ýñãá ôïõ ÊáèçãçôÞ Ôüëêéí, ìðÞêå óôçí æùÞ ìáò êáé ç åéêüíá ôùí Îùôéêþí. Åßíáé ç ðñþôç ðåñéãñáöÞ Îùôéêïý ðïõ åíáñìïíßæåôáé êáé áíôéêáôïðôñßæåé ôçí åéêüíá ôùí Îùôéêþí ðïõ èá èÝëáìå Þ åëðßæáìå íá âñïýìå óå áõôÜ ôá ãñáðôÜ. Ç éóôïñßá èá óõíå÷ßóåé ôçí ðïñåßá ôçò, èá åîåëé÷èåß. Ðïëëïß Üëëïé áãáðçìÝíïé ÷áñáêôÞñåò èá åìöáíéóôïýí êáé èá ðÜñïõí ôï ñüëï ôïõò óôçí åðïðïéßá áõôÞ. Èá Ýñèåé ôï ôÝëïò êáé ç ëýôñùóç, áëëÜ……!!!! Èá õðÜñîåé Ýíá ìåãÜëï '..áëëÜ' ãéá üëïõò åêåßíïõò ðïõ êñÜôçóáí áõôÞ ôçí åéêüíá, áõôü ôï Îùôéêü óå êÜðïéá ìéêñÞ ãùíßôóá ôçò êáñäéÜò ôïõò. Ðïéüò åßíáé åêåßíïò ï ëáìðåñüò Üñ÷ïíôáò, ðïéïò ï ñüëïò ôïõ; Êáé ãéáôß áõôÞ ç åîáßóéá öéãïýñá åß÷å Ýíá ôÝôïéï ìéêñü ñüëï; Áò áíáôñÝîïõìå ëéãÜêé óôçí ðáñïõóßá ôïõ Þñùá ìáò óôçí éóôïñßá áõôÞ. Ç áñ÷éêÞ óõíÜíôçóç Ï Ãêëïñößíôåë óõíáíôÜ ôçí ìéêñÞ ïìÜäá ôùí Hobbits êáé ôïõ Ãïñãïðüäáñïõ åêåßíï ôï áðüãåõìá êáé ôïõò ïäçãåß ìå áóöÜëåéá óôï Ó÷éóôü ËáãêÜäé ¼ðùò ï ßäéïò áíáöÝñåé, ôïõ áíáôÝèçêå ôï ðéï äýóêïëï êïììÜôé ôçò áðïóôïëÞò , ðïõ Þôáí ç åýñåóç êáé ç áóöáëÞò Ýëåõóç ôïõ Öñüíôï óôï Ñßâåíôåë. ¹äç åß÷å óõíáíôÞóåé óôïí äñüìï ôïõ êáé ôñÝøåé óå öõãÞ ðÝíôå ÍÜæãêïõë.. ÖôÜíåé Ýíá Üããéãìá óôçí ðëçãÞ ôïõ Öñüíôï ãéá íá äéþîåé ôçí ðáãùíéÜ áðü ôï óþìá ôïõ ìéêñïý Hobbit, íá åðáíáöÝñåé îáíÜ ôï öùò óôá ìÜôéá ôïõ Ï

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

26

John Howe, Glorfindel And The Balrog ¢óöáëïè, ôï ëåõêü ôïõ Üôé, îåðåñíÜ ôá ìáýñá Üëïãá óôçí êáôáäßùîç ðïõ áêïëïõèåß êáé öÝñíåé ôïí Öñüíôï óôçí Üëëç ü÷èç ôïõ Ìðñïýéíåí. Ç ëáìðåñÞ ôïõ ìïñöÞ êáé ç ïñãÞ ôïõ ïäçãïýí ôïõò ÍÜæãêïõë óôá íåñÜ ôïõ ðïôáìïý êáé óôïí ðñïóùñéíü ÷áìü ôïõò. ÊÜôù áðü ôçí öñïíôßäá ôïõ Åëñïíô ôï ×üìðéô óõíÝñ÷åôáé êáé óõíïìéëåß ìå ôïí ÃêÜíôáëö. Åêåß áíáöÝñåôáé áðü ôïí óïöü ìÜãï ðùò ï Ãêëïñößíôåë üíôùò Þôáí ç ëáìðåñÞ ìïñöÞ ðïõ åßäå ï Öñüíôï ðñéí ëéðïèõìÞóåé, ðùò åßíáé Ýíáò áðü ôïõò ðñùôïãÝííçôïõò, éó÷õñüò áíÜìåóá óôïõò ðñßãêéðåò ôïõò, ôñïìåñüò óôçí ïñãÞ ôïõ, ðïõ ìðïñåß íá âáäßæåé Üöïâïò êáé óôïõò äýï êüóìïõò. Áñãüôåñá ï Öñüíôï ìðáßíåé óôçí ìåãÜëç áßèïõóá ãéá ôï ìåãÜëï óõìðüóéï ðïõ èá áêïëïõèÞóåé. ÄåîéÜ ôïõ ¸ëñïíô óôÝêåôáé ï Ãêëïñößíôåë. '…..øçëüò êáé óôçôüò, ôá ìáëëéÜ ôïõ Þôáí ÷ñõóÜöé áóôñáöôåñü êáé ôï ðñüóùðü ôïõ ðáíÝìïñöï êáé íåáíéêü, áôñüìçôï êáé ãåìÜôï ÷áñÜ. Ôá ìÜôéá ôïõ Þôáí ëáìðåñÜ êáé êïöôåñÜ êé ç öùíÞ ôïõ óáí ìïõóéêÞ. Óïößá êáèüôáí óôï ìÝôùðü ôïõ, äýíáìç óôá ÷Ýñéá ôïõ.' Ï Ãêëïñößíôåë äåß÷íåé íá åßíáé óåâÜóìéïò êáé ðáßñíåé åíåñãü ìÝñïò óôï óõìâïýëéï ôïõ Åëñïíô. ÌÜëéóôá áðü ôï óôüìá ôïõ ÃêÜíôáëö åìöáíßæåôáé óå üëï ôï ìåãáëåßï ôçò ç äýíáìç ôïõ Îùôéêïý Üñ÷ïíôá.. Äçëþíåé ôçí äõóêïëßá ôçò áðïóôïëÞò êáôáóôñïöÞò ôïõ äáêôõëéäéïý, '…..áêüìá êé áí äéÜëåãåò ãéá åìÜò Ýíáí ðïëý ìåãÜëï îùôéêü – Üñ÷ïíôá óáí ôïí Ãêëïñößíôåë, ïýôå êáé áõôüò èá ìðïñïýóå íá íéêÞóåé ôïí Ìáýñï Ðýñãï, ïýôå èá ìðïñïýóå íá áíïßîåé äñüìï ðñïò ôçí ÖùôéÜ ìå ôçí äýíáìç ôïõ…' Ï ¢ñ÷ïíôáò óõíáíôÜôáé Üëëç ìéá öïñÜ óôï ôÝëïò ôïõ ÐïëÝìïõ ôïõ Äáêôõëéäéïý, üôáí êáôáöèÜíåé ìå ôçí ÃêáëÜíôñéåë êáé ôïí ÊÝëåìðïñí ãéá ôçí óôÝøç ôïõ ÂáóéëéÜ êáé ôïí ãÜìï ôïõ ìå ôçí ¢ñãïõåí. Èåùñåßôáé ìÜëëïí óßãïõñï ðùò çãÞèçêå ôùí äõíÜìåùí ôïõ Ñßâåíôåë ðïõ åíþèçêáí ìå ôïí ÊÝëåìðïñí, áðÝêñïõóáí ôçí åðßèåóç óôï Ëüñéåí, íßêçóáí óôçí ìÜ÷ç ôïõ ÑïâÜííéïí êáé êáôüðéí êáèÜñéóáí ôï Íôïë Ãêïýëíôïõñ.

Äåí áíáöÝñåôáé ðïõèåíÜ ç ôý÷ç ôïõ Ãêëïñößíôåë. ÕðÜñ÷ïõí äýï õðïèÝóåéò, ìå ôçí ðñþôç íá åéêÜæåé ôçí öõãÞ ôïõ óôçí Äýóç ìå ôá ôåëåõôáßá ðëïßá ôùí Îùôéêþí. ÊÜðïõ åäþ èá ôåëåßùíáí üëá êáé èá ìÝíáìå ìå ôçí ãëõêüðéêñç áíÜìíçóç åíüò õðÝñï÷ïõ Îùôéêïý ðïõ ôüóá ëßãá ìÜèáìå ãéá áõôü. ¼ìùò óôçí ðñþôç åêäï÷Þ ôïõ Ôüëêéí, ï Ãêëïñößíôåë öÝñåôáé íá åîéóôïñåß óôï óõìðüóéï ôéò ìÝñåò ôïõ óôçí Áñ÷áßá Ãêüíôïëéí. Ìéá áíáöïñÜ ðïõ ôá áëëÜæåé üëá êáé îåêéíÜ ôçí ðéï áìöéëåãüìåíç, ìáãåõôéêÞ êáé ìõóôçñéþäç áíáæÞôçóç ÷áñáêôÞñá óôï Ýñãï ôïõ ÊáèçãçôÞ. Ôï Ýíäïîï ðáñåëèüí ¹äç ç ìáãåßá ôïõ âéâëßïõ, áëëÜ êáé ïé ðÜìðïëëåò áíáöïñÝò ôïõ óå Ýíá Ýíäïîï ðáñåëèüí êáé Áñ÷áßåò ÇìÝñåò ìå åß÷å ïäçãÞóåé íá áíáæçôÞóù êáé Üëëá ó÷åôéêÜ Ýñãá ôïõ Ôüëêéí. Ìïéñáßá Ýñ÷åôáé ç åðáöÞ ìå ôï Óéëìáñßëëéïí ,ôï áôåëåßùôï Ýñãï æùÞò ôïõ ÊáèçãçôÞ. Ç áðáñ÷Þ ôïõ êüóìïõ ôïõ êáé ïé Áñ÷áßåò ÇìÝñåò. Óéëìáñßëëéïí êáé Ãêüíôïëéí ëïéðüí, ç ìõóôéêÞ êáé ðáíÝìïñöç êñõììÝíç ðüëç ôùí Îùôéêþí ôïõ Ôïýñãêïí, ôñßôïõ Õøçëïý ÂáóéëÝá ôùí Íüëíôïñ ôïõ ÌðåëÝñéáíô. Åßìáóôå óôçí ðñþôç åðï÷Þ êáé ï Ôïýñãêïí ðñÜôôïíôáò ìå óùöñïóýíç, áêïýåé ôá êåëåýóìáôá ôïõ èåïý Ïýëìï, åãêáôáëåßðåé ôï Íåýñáóô êáé åãêáèßóôáôáé óôçí Ãêïíôüëéí, Ðüëç ðïõ ìå áðüëõôç ìõóôéêüôçôá åß÷å êôßóåé óå âñÜ÷ï ôçò êñõììÝíçò, áðü ôá ÊõêëùôéêÜ ¼ñç, ðåäéÜäáò ÔïõìëÜíôåí. Åßíáé óïöüò, üðùò ï ðáôÝñáò ôïõ ÂáóéëéÜò Öéíãêüëöéí êáé ãíùñßæåé ðùò áðÝíáíôé óôçí äýíáìç ôïõ Óêïôåéíïý ¢ñ÷ïíôá Ìüñãêïè, ìüíï ç óýíåóç êáé ç ðñïóï÷Þ èá öÝñïõí ôçí åðéâßùóç. ¸÷åé êëçñïíïìÞóåé üìùò êáé êïììÜôéá áðü ôçí ãåííáéüôçôÜ ôïõ. Äåí ìðïñåß íá ìåßíåé êñõììÝíïò óôçí ðüëç ôïõ, üôáí Ýðåôáé ìéá ôüóï óçìáíôéêÞ ìÜ÷ç . Åêåß üðïõ ïé óõíáóðéóìÝíïé Ïßêïé ôùí Íüëíôïñ êáé ôùí ÌåãÜëùí Ïßêùí ôùí áíèñþðùí èá äþóïõí ôïí õðÝñôáôï áãþíá. ÊáôáöôÜíåé ôçí ýóôáôç óôéãìÞ ìå

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

10000 ðÜíïðëá ÎùôéêÜ. Ðñþôïé óôçí ìÜ÷ç ïé êáëýôåñïé áîéùìáôéêïß ôïõ êáé ìÝãéóôïé ¢ñ÷ïíôåò ôçò Ãêüíôïëéí , ÅêèÝëéïí êáé Ãêëïñößíôåë.

- Ç éêáíïðïßçóç ìåãÜëç êáèþò óõíáíôÜôáé îáíÜ ï ðáíÝìïñöïò Üñ÷ïíôáò ôçò ÓõíôñïöéÜò- . Ç ìÜ÷ç îåêéíÜ êáëÜ, áëëÜ êáôáëÞãåé óå êáôáóôñïöÞ. Ç ÌÜ÷ç ôùí ÁìÝôñçôùí Äáêñýùí, üðïõ ðïëëÜ îùôéêÜ êáé ãåííáßïé Üíèñùðïé ðÝöôïõí êáé ïé åëðßäåò ôïõ åëåýèåñïõ êüóìïõ óõíèëßâïíôáé. Ï Ôïýñãêïí õðï÷ùñåß êáé ïé Üñ÷ïíôÝò ôïõ ìÝíïõí óôçí ïðéóèïöõëáêÞ êáé ìå çñùéóìü êáëýðôïõí ôçí öõãÞ ôùí äõíÜìåùí ôïõ ÂáóéëéÜ. Ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ óôñáôåýìáôïò öôÜíåé óôçí áóöÜëåéá ôçò êñõììÝíçò ðüëçò, áëëÜ ü÷é ãéá ðïëý. ÌåñéêÜ ÷ñüíéá ìåôÜ, ç èÝóç ôçò Ãêïíôüëéí èá ðñïäïèåß óôïí ìåãÜëï å÷èñü êáé Ýíá ðñùéíü ðÜíù áðü ôá âïñéíÜ âïõíÜ èá åìöáíéóôïýí ïé ïñäÝò ôçò ¢íãêìðáíô. Ç Üìõíá ôçò ðüëçò ãåííáßá , áëëÜ êáôáäéêáóìÝíç. Ï áéöíéäéáóìüò èá åßíáé áðüëõôïò. ¸íáò ìåôÜ ôïí Üëëï ïé Üñ÷ïíôåò èá ðÝóïõí. Ï ÅêôÝëéïí, ï ÂáóéëéÜò Ôïýñãêïí êáé ï Ãêëïñößíôåë èá åßíáé áðü ôïõò ôåëåõôáßïõò ðåóüíôåò. Ôï ðÜãùìá ôçò óôéãìÞò áöÜíôáóôï. Ìá ðùò åßíáé äõíáôüí; Ýñ÷åôáé óôçí áñ÷Þ ç åñþôçóç, êáé ìåôÜ ç Üñíçóç, äåí åßíáé äõíáôüí, äåí ìðïñåß. ¼ìùò ï ÊáèçãçôÞò Þôáí îåêÜèáñïò óôï ãñáðôü ôïõ. ÎåêÜèáñïé êáé üóïé áíôéëáìâÜíïíôáé ôá ðÜíôá ìå ôçí ëïãéêÞ. Óôá åðßóçìá ëÞììáôá ôùí Ýñãùí ôïõ Ôüëêéí äßíïíôáé ùò äýï ÎùôéêÜ ìå ôï üíïìá Ãêëïñöéíôåë. Åêåßíï ôçò Ãêüíôïëéí êáé åêåßíï ôïõ Ñßâåíôåë. ¼ìùò ç ïìïñöéÜ âñßóêåôáé óôçí ìáãåßá ôùí ìýèùí êáé óôá ìÜôéá ôçò êáñäéÜò. Åêåßíç ç áíáöïñÜ óôá ðñþéìá ãñáðôÜ ôïõ ÊáèçãçôÞ èá îåóçêþóåé ôçí öëüãá óôéò øõ÷Ýò, åêåßíùí ðïõ ðïèïýí ôéò ïìß÷ëåò ôùí ãïçôåõôéêþí ðáñáìõèéþí. Èá øÜîïõí, èá øÜîïõí êáé èá âñïõí áõôü ðïõ èá óðåßñåé ôçí äéêÞ ôïõò éóôïñßá.

The People of Middle Earth, Last Writings: Ï Êñßóôïöåñ Ôüëêéí ðáñáèÝôåé óçìåéþóåéò ôïõ ÊáèçãçôÞ ðÜíù óôï èÝìá ôïõ Ãêëïñößíôåë…..". . . At any rate what at first sight may seem the simplest solution must be abandoned: sc. that we have merely a reduplication of names, and that Glorfindel of Gondolin and

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

27

Glorfindel of Rivendell were different persons. This repetition of so striking a name, though possible, would not be credible… Also it may be found that acceptance of the identity of Glorfindel of old and of the Third Age will actually explain what is said of him and improve the story. . ."

– Last Writings, Glorfindel II ". . . After his purging of any guilt that he had incurred in the rebellion, he was released from Mandos, and Manwë restored him… We may then best suppose that Glorfindel returned during the Second Age, before the 'shadow' fell on Númenor. . ." Ðñïâëçìáôéóìïß êáé áðüøåéò ðïõ áëëÜæïõí ôçí éóôïñßá '….Îýðíçóå êÜèéäñïò êáé áíÞóõ÷ïò. 'Äåí èá Ýðñåðå, óÞìåñá åßíáé ìÝñá ãéïñôÞò êáé ÷áñÜò' óêÝöôçêå. Óçêþèçêå ìå ìéáò ,Ýñéîå Ýíá ðáíùöüñé êáé ðÞãå Ýùò ôï ìðáëêüíé. Áíïßãïíôáò, Ýíá êñýï áíáæùïãïíçôéêü áãÝñé ôïõ âïñéÜ ôïõ ìáóôßãùóå ôï ðñüóùðï êáé Ýêáíå ôá ÷ñõóÜ ôïõ ìáëëéÜ íá ÷ïñÝøïõí óôïí áÝñá. ¹ôáí áðü ôïõò ëüãïõò ðïõ Ýêôéóå ôïí ìéêñü ðýñãï ôïõ Ïßêïõ ôïõ óôá âïñéíÜ ôçò ðüëçò. ¸íéùèå ëßãï Üâïëá ìå ôïí ðåñéïñéóìü ôïõò óôçí ðüëç êáé ðÜíôá ï âüñåéïò Üíåìïò ôïõ êáèÜñéæå ôçí óêÝøç êáé ôïõ çñåìïýóå ôçí øõ÷Þ. ÁëëÜ ï êýñéïò ëüãïò Þôáí ãéá íá êïéôÜæåé êÜèå ðñùß ôïí ÂïññÜ. Ðñïò ôï Íåýñáóô êáé ôï ×ßèëïõì ôá ìÝñç üðïõ ðñþôï Ýæçóå, üôáí ìå ôçí áõãÞ ôïõ Öåããáñéïý êáé ôïõ ¹ëéïõ ðÜôçóå ìå ôïí ÂáóéëéÜ Öéíãêüëöéí ôá ÷þìáôá ôïõ ÌðåëÝñéáíô. Íá âëÝðåé üìùò êáé ìå ìéá óôñÝøç ðéï áíáôïëéêÜ êáé ôç ×þñá ôïõ Óêïôåéíïý ¢ñ÷ïíôá. Íá åßíáé áðü ôïõò ðñþôïõò óôï óõíáðÜíôçìÜ ðïõ áñãÜ Þ ãñÞãïñá èá óõíÝâáéíå . Ôï ðñþôï öùò äåí Ý÷åé öôÜóåé óôçí ËåõêÞ ðüëç,, üìùò Þäç ðïëëïß êÜôïéêïé ôçò Ý÷ïõí áíÝâåé óôá øçëÜ ôåß÷ç ãéá íá äïõí ôçí áíáôïëÞ êáé íá øÜëïõí ôïõò ðñþôïõò ýìíïõò ôçò ìåãÜëçò åïñôÞò. ÌÝñåò ôþñá ç Ãêüíôïëéí åôïéìáæüôáí ãéá ôçí ÌÝñá ôùí Ðõëþí ôïõ Êáëïêáñéïý. Öüñåóå ôá ñïý÷á ôïõ êáé êáôÝâçêå íá äþóåé åíôïëÝò óôïõò äéêïýò ôïõ. Ãéá ðñþôç öïñÜ èá íôýíïíôáí, Ýóôù êáé åëáöñÜ, ìå üðëá. Ç åéêüíá ôïõ åöéÜëôç

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ðëáíéüôáí áêüìá óôïõò äéáäñüìïõò ôïõ ìõáëïý ôïõ. Êáíüíéóå ôéò ôåëåõôáßåò ëåðôïìÝñåéåò êáé áíÝâçêå íá ïðëéóôåß åëáöñþò. ÂãÞêå óôï ìðáëêüíé ãéá íá óõíáíôÞóåé ôçí ðñþôç áêôßíá ôïõ Þëéïõ. . Ìüíï ðïõ ç ðñþôç áêôßíá ðïõ Ýâáøå ñüäéíá ôá ôåß÷ç äåí Ýöåñå ýìíïõò êáé ôñáãïýäéá, áëëÜ êñáõãÝò êáé èñÞíïõò. ÓÜëðéããåò Þ÷çóáí ôïõò ïîåßò Þ÷ïõò ôïõ óõíáãåñìïý. Êïßôáîå ðñïò ôïí âïññÜ. ÖùôéÝò óôéò öñïõñÝò êáé ìéá áðåéëçôéêÞ ìÜæá ðïõ îå÷þñéæå óôïí ãêñé ôùí âïõíþí. 'Ï Å÷èñüò' ïýñëéáîå. ÔéíÜ÷ôçêå óáí âÝëïò óôç áõëÞ êáèþò ïé ðéï Ýìðåéñïé Üíôñåò ôïõ íôýíïíôáí Þäç ôéò ÷ñõóïêüêêéíåò ðáíïðëßåò ôïõò. ÏñãÜíùóå ôïõò õðïäéïéêçôÝò ôïõ êáé ìå 3-4 Ýìðéóôïýò ôïõ Ýôñåîå óôçí ðüëç. Ôá íÝá Ýôñå÷áí ðéï ãñÞãïñá êáé áðü ôçí öùôéÜ ðïõ ôïõò ðëçóßáæå. Áðü ôá âïñéíÜ üñç åß÷áí îå÷õèåß ïñêò, êáé ëýêïé, ÌðÜëñïãêò êáé äñÜêïé êáé ôåñÜóôéåò ìáýñåò óéäåñÝíéåò ôåñáôüìïñöåò ìïñöÝò. Ðñþôá óáñþèçêáí ïé ëßãåò öñïõñÝò ôùí Êõêëùôéêþí Âïõíþí êáé ìåôÜ ïé ðåñßðïëïé ôçí ðåäéÜäáò. Ïé óêïôåéíÝò äõíÜìåéò Ýöôáíáí ãñÞãïñá êÜôù áðü ôá ðåñÞöáíá ôåß÷ç. ¸äåé÷íáí ðùò óýíôïìá ßóùò ôá õðåñêåñÜóïõí êáé áõôÜ. Äåí õðÞñ÷å ðáíéêüò, üóï êáé áðñïåôïßìáóôïé êáé áí ðéÜóôçêáí. Ïé Ãêïíôïëßíôñéì Þôáí ãåííáßïé êáé äõíáôïß êáé ðÜíôá ðñïåôïéìáóìÝíïé ¼ìùò õðÞñ÷áí ãõíáßêåò êáé ðáéäéÜ êáé Þôáí íùðÝò ïé ìíÞìåò áðü ôçí Íéñíáåè ÁñíïÝíôéáíô. Ï ìéóüò áíèüò ôçò ðüëçò îåêëçñßóôçêå ôüôå êáé åß÷å æÞóåé êáé åêåßíïò ôçí Üêáñäç óôéãìÞ üðïõ áíáêïßíùíå óå ìÜíåò êáé ðáéäéÜ êáé óõæýãïõò ôïí ÷áìü ôïõ äéêïý ôïõò áíèñþðïõ. ¸äéùîå ãñÞãïñá ôéò Üó÷çìåò áõôÝò ìíÞìåò êáé óõíÝ÷éóå. Óôá ìéóÜ óõíÜíôçóå ôïõò êÞñõêåò ôïõ ÂáóéëéÜ óôáëìÝíïõò áðü ôïí ðñßãêéðá Ôïýïñ. ÅíôïëÝò ðñïò ôïõò äþäåêá Üñ÷ïíôåò ôçò ðüëçò êáé ôéò èÝóåéò ôïõò óôçí Üìõíá. Ï Ïßêïò ôïõ ×ñõóïý ¢íèïõò èá êñáôïýóå ôçí ÌåãÜëç ÁãïñÜ. ¸ðñåðå íá êñáôÞóåé áíïéêôïýò ôïõò äñüìïõò ãéá ôçí äéáöõãÞ ôùí áìÜ÷ùí ðñïò ôï íüôï êáé ôçí ðñïþèçóç ôùí åíüðëùí ðñïò ôï êýñéï óçìåßï ðïõ ðñïóÝâáëëáí ïé äõíÜìåéò ôïõ Ìüñãêïè. Ôá ôåß÷ç öÜíçêáí ìéêñÜ êáé ï Óêïôåéíüò ¢ñ÷ïíôáò åß÷å öÝñåé ìç÷áíÝò öñéêôÝò ðïõ ôá äéÝëõóáí êáé Ýðåóáí. Ç áãùíéþäçò ìÜ÷ç Ýëáâå ÷þñá ìÝóá óôçí ðüëç. Ôá îùôéêÜ ðñïóðáèïýóáí íá ïñãáíùèïýí, íá õðåñáóðéóôïýí ôá óðßôéá êáé ôá ãõíáéêüðáéäÜ ôïõò. . Ç

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

28

ìÜ÷ç óêëçñÞ, áíåëÝçôç êáé ïé áðþëåéåò ðïëëÝò. Ç ÌåãÜëç ÁãïñÜ Þôáí åîáñ÷Þò äýóêïëï íá êñáôçèåß, êáèþò ðïëëÜ êáé ìåãÜëá óôåíÜ Ýöôáíáí óå áõôÞ. Ç Üìõíá ôùí ×ñõóïêüêêéíùí éððïôþí ëõóóáëÝá. Ï Þëéïò Ýðåöôå óôéò ðáíïðëßåò êáé óôá êñÜíç ôïõò êáé Ýìïéáæáí óáí ðõñêáãéÜ ðïõ óÜñùíå ôçí ìáýñç ëáßëáðá óáí óôÜ÷õá ôï ìåóïêáëüêáéñï. ÅöôÜ öïñÝò öÜíçêå ðùò èá óðÜóïõí, áëëÜ åöôÜ öïñÝò ìðÞêå ìðñïóôÜ êáé ìå ôéò öùíÝò ôïõ, ïäÞãçóå ôïõò Üíäñåò ôïõ íá áöáíßóïõí ôïí å÷èñü. ÁñêåôÝò Þôáí ïé öïñÝò ðïõ êïéôïýóå ôá íþôá ôïõ , áëëÜ ìÜôáéá. '…. ìá ðïõ åßíáé ï áíáèåìáôéóìÝíïò ï ÓÜëãêáíô êáé ïé äõíÜìåéò ôïõ, èá Ýðñåðå íá åß÷áí Ýñèåé'. ¼ìùò ï ÓÜëãêáíô åß÷å äåéëéÜóåé êáé Ý÷ïíôáò êñáôÞóåé ôéò äõíÜìåéò ôïõ óôçí ÌéêñÞ ÁãïñÜ, åß÷å ðáñáêïýóåé ôéò åíôïëÝò ðñïäßäïíôáò ôéò åëðßäåò ôïõ Ãêëïñößíôåë. 'Äåí èá êñáôÞóïõìå ãéá ðïëý' ìå ëýðç êáé ðéêñßá øéèýñéóå 'åßìáóôå ôüóï ëßãïé êáé….åêåßíïé ïëïÝíá êáé ðëçèáßíïõí'…….ÁëëÜ îáöíéêÜ Üñðåò Þ÷çóáí ðßóù áðü ôéò ðëÜôåò ôïõò êáé äßðëá óôá ëÜâáñá ôïõ ×ñõóïý ¢íèïõò Þñèáí åêåßíá ôçò ÁóçìÝíéáò ¢ñðáò. Ï Ïßêïò ôïõò óôáóßáóå êáôÜ ôïõ ÓÜëãêáíô êáé Ýôñåîå óôçí ìÜ÷ç. ÎáöíéêÜ üëá Üëëáîáí êáé ç åðéêñÜôçóç Ýäåé÷íå åöéêôÞ. ÎáíÜ þèçóáí ôçí ìáýñç óôñáôéÜ ðßóù óôá óôåíÜ. Áëßìïíï, óôá ãêñßæá ìÜôéá ôïõ êáèñåðôßóôçêå Ýíá ôñïìåñü äÝïò ìå ôçí åìöÜíéóç åíüò ôåñÜóôéïõ ìáýñï êüêêéíïõ äñÜêïõ. ÎÝñáóå öùôéÜ êáé èÜíáôï. Ïé áíáèõìéÜóåéò êáé ç ïóìÞ ôçò êáìÝíçò óÜñêáò æáëßæåé êáé ôñïìïêñáôåß êáé ôïõò ðéï ãåííáßïõò áìõíüìåíïõò. Ï Ãêëïñößíôåë äéáôÜæåé ìåñéêïýò ôïõ Ïßêïõ ôïõ íá ïäçãÞóïõí ôïõò ôñáõìáôßåò êáé ôïõò áìÜ÷ïõò ðïõ êáôáöèÜíïõí áðü ðáíôïý óôçí ÌéêñÞ ÁãïñÜ. Ìåñéêïß ' ÁñðéóôÝò' áêïëïõèïýí, áëëÜ ïé ðåñéóóüôåñïé ìÝíïõí óôçí ðñþôç ãñáììÞ, ãéá íá óâÞóïõí ßóùò ôçí íôñïðÞ ôïõ ÓÜëãêáíô. ÍÝá êáôáöèÜíïõí áðü ðáíôïý ç Üìõíá óõãêåíôñþíåôáé ðñïò ôçí Ðëáôåßá ôïõ ÂáóéëéÜ êáé ãýñù áðü ôïí ðýñãï ôïõ. Ìéá öùíÞ áêïýãåôáé… '¢ñ÷ïíôá Ãêëïñößíôåë ðÜñôå ôïõò Üíäñåò óáò êáé áíáóõíôá÷èåßôå óôï ÓõíôñéâÜíé'. Åßíáé ï õðïäéïéêçôÞò ôùí 'Áñðéóôþí, ï Íôïõßëìéñ. 'Èá Ýñèåôå ìáæß ìïõ', ôïõ áðÜíôçóå, áëëÜ åêåßíïò Þäç Ý÷åé ÷áèåß ðñïò ôçí ìåñéÜ ôïõ äñÜêïõ, ìáæß êáé üëïé ïé äéêïß ôïõ. ÄÜêñõá èáõìáóìïý êáé ðüíïõ ãëéóôñïýí áðü ôá ìÜôéá ôïõ.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

'Ïðéóèï÷þñçóç ôþñá, åìðñüò Üíäñåò ôïõ ×ñõóïý ¢íèïõò, ìáò ÷ñåéÜæåôáé ï ÂáóéëéÜò'. ÌðñïóôÜ ôïõ üëá êáßãïíôáé . Áðùèåßôáé ðñïò ôçí Ðëáôåßá ôïõ ÂáóéëéÜ. Áðü ðáíôïý îùôéêÜ ïðéóèï÷ùñïýí ðñïò ôçí Ðëáôåßá ìá÷üìåíá ìå ðÜèïò. Ï ÅêèÝëéïí êñáôÜ áêüìá êáé äßðëá ôïõò óõíôÜóóïíôáé ïé Ïßêïé ôïõ Ãêëïñößíôåë êáé ôïõ ÃêÜëíôïñ . Åìöáíßæïíôáé ÌðÜëñïãêò êáé äñÜêïé. Óôï âÜèïò ï Ïßêïò ôïõ Ñïãê ìå ôçí áóõãêñÜôçôç ïñãÞ ôïõò êñáôÜ ôéò íüôéåò åîüäïõò ôçò ðëáôåßáò áíïéêôÝò. 'ÐñÝðåé íá öôÜóù óôïí ÅêèÝëéïí'. Ðïëý áñãÜ üìùò êáèþò ìåôáîý ôïõò Ý÷ïõí ìðåé óöÞíá ëýêïé êáé ÌðÜëñïãêò. Ï ÅêèÝëéïí Ýñ÷åôáé áíôéìÝôùðïò ìå ôïí Ãêüèìïãê ôïí áñ÷çãü ôùí ÌðÜëñïãê êáé ðÝöôåé áöïý ôïí óêïôþóåé, ìðñïóôÜ áðü ôï ìåãÜëï óéíôñéâÜíé. Ç åëðßäá Ýóâçóå áðü ôá ìÜôéá ôïõ, ôçí þñá ðïõ ç êñáõãÞ ðùò ï ÂáóéëéÜò Ýðåóå ôñõðÜåé ôïí á÷ü ôçò ìÜ÷çò. Íéþèåé Üäåéïò, éäñþôáò ôñÝ÷åé áðü ôá êïëëçìÝíá áðü ôï áßìá ìáëëéÜ ôïõ. ' Ìüíç ìáò åëðßäá ï íüôïò'. ÂëÝðåé ðñïò ôá åêåß íá ïäåýåé êáé ï èõñåüò ôïõ Ôïýïñ. Ìå üðïéï áîéüìá÷ï îùôéêü âñßóêåé ìðñïóôÜ ôïõ äçìéïõñãåß ìéá éó÷õñÞ óöÞíá ðñïóôáôåýïíôáò ôïõò äéáóùèÝíôåò êáé åíþíåôáé ìå ôïí Ôïýïñ, ôçí ºíôñéë êáé ôïí ìéêñü ÅáñÝíôéë. ' Åìðñüò Üñ÷ïíôåò ìïõ ðåñÜóôå êáé óþóôå ôï ìÝëëïí ôùí Íüëíôïñ' ïõñëéÜæåé ï Ñïãê, êáé ï Ïßêïò ôïõ ìå ôá óöõñéÜ êáé ôá ñüðáëá ôïõò êñáôïýí ôá íþôá óáñþíïíôáò ïñêò êáé ÌðÜñëïãêò. Ìüíç åëðßäá ôïí êñõöü ðÝñáóìá ôçò ºíôñéë. Ìéá Üôáêôç ïìÜäá áðü ãõíáßêåò, ðáéäéÜ, ôñáõìáôßåò êáé ëéãïóôïýò ìÜ÷éìïõò èá äïêéìÜóïõí ôçí áðÝëðéäá ðñïóðÜèåéá .Êáôåâáßíïõí áðü ôïí äñüìï ôùí Ôñå÷ïýìåíùí ÕäÜôùí êáé ìðáßíïõí óôï êñõöü ðÝñáóìá. Ïé öùôéÝò, ïé áíáèõìéÜóåéò êáé ïé õäñáôìïß ôùí ðçãþí ôïõò âïÞèçóáí íá öôÜóïõí Ýùò ôá üñç. Ç áíÜâáóç óêëçñÞ êáé äýóêïëç. ÐáãùíéÜ, êïöôåñïß âñÜ÷ïé êáé ÷áþäåéò ãêñåìïß ôïõò êõêëþíïõí. Ï Ãêëïñößíôåë äßíåé óõíÝ÷åéá êïõñÜãéï êáé êñáôÜ ôçí ïìÜäá áîéüìá÷ç ¸ðñåðå íá öôÜóïõí óôï Êßñéè Èüñïíáè. ¸íá ðÝñáóìá øçëÜ, áíÜìåóá óå äýï ÷áñÜäñåò. ÅÜí ôï ðåñíïýóáí ç óùôçñßá èá Þôáí êïíôÜ. ¼ìùò ôá äÜêôõëá ôïõ Ìüñãêïè Ý÷ïõí öôÜóåé êáé åêåß. ÅíÝäñá ôùí ïñê ôïõò ðáñáìïíåýåé óôï ðéï åðéêßíäõíï óçìåßï ôïõ ÷Üïõò. Ï ðüíïò ôùí áðùëåéþí êáé ç áðüãíùóç ôùí öõãÜäùí ãßíïíôáé ìßóïò. Ôïýïñ êáé Ãêëïñößíôåë ðëÜãéï- êïðïýí ôïõò ëýêïõò êáé ôá ïñê êáé ôá åîïëïèñåýïõí. Ç óùôçñßá åßíáé ìðñïóôÜ ôïõò üôáí åìöáíßæåôáé Ýíáò ôåñÜóôéïò ÌðÜëñïãê. ¼ëá öáßíïíôáí êáôáäéêáóìÝíá, áëëÜ ï îùôéêüò Üñ÷ïíôáò Þîåñå ôé Ýðñåðå íá êÜíåé , åß÷å ðñïåôïéìáóôåß èáññåßò ãéá áõôü. Øý÷ñáéìá Ýäùóå åíôïëÝò óôïí ëáü ôïõ, ùèþíôáò ôïí ìðñïóôÜ óôçí äéáöõãÞ. Ôïõò êïßôáîå ìéá ôåëåõôáßá öïñÜ êáé ãýñéóå íá áíôéìåôùðßóåé ôïí äáßìïíá. Ôá ìÜôéá ôïõ Ýãéíáí øõ÷ñÜ óáí ðÜãïò. Åßäå ìå ôá ìÜôéá ôïõ Íôïýéëìéñ ðïõ óôñÜöçêå èõóßá óôïí äñÜêï, ôï Ñïãê ðïõ Ýìåéíå ìüíïò ìå äñÜêïõò êáé ÌðÜëñïãê ãéá íá óùèïýí åêåßíïé. Ôþñá Üêïõãå óáí ìéá ãëõêéÜ ìåëùäßá ôï êÜëåóìá ôçò äéêÞò ôïõ ìïßñáò. Ç äýóç ôïí åß÷å óõã÷ùñÝóåé êáé êáëïýóå ðßóù Ýíá áðü ôá ðéï áãáðçìÝíá ðáéäéÜ ôçò . ÖùôéÜ ðïõ èÜìðùóå ôéò öëüãåò ôïõ äáßìïíá, ëáìðåñüò óáí äåýôåñïò Þëéïò êÜôù áðü ôçí êáðíéÜ ,ðïëÝìçóå óôçí Üêñç ôïõ ÷Üóìáôïò ãåííáßá, óáí Þñùáò êáé ÷Üèçêáí êáé ïé äýï ðÝöôïíôáò óôçí Üâõóóï. Êáé ï Èïñüíôïñ, ï âáóéëéÜò ôùí Áåôþí áíÝâáóå ôï óþìá ôïõ Ãêëïñößíôåë áðü ôï ÷Üóìá êáé ôï Ýèáøáí óå Ýíá ôýìâï áðü ðÝôñåò äßðëá óôï Êéñéè Èüñïíáè. ÐñÜóéíï öýôñùóå êáé óêÝðáóå ôïí ôýìâï êáé ÷ñõóïêßôñéíá – óáí ôá ìáëëéÜ ôïõ – ëïõëïýäéá Üíèéóáí ðÜíù, ùò ôçí ìÝñá ðïõ ï êüóìïò Üëëáîå ìïñöÞ Êáé üôáí ïé äéáóùèÝíôåò ðÝñáóáí ôïí Óßñéïí êáé Ýöôáóáí óôï Íáí-ôÜèñåí, ðïëëÜ ôñáãïýäéá Ýöôéáîáí ãéá êåßíïí óôï êëåßóéìï ôïõ ÷ñüíïõ…'' ¸íá ðéêñü ôÝëïò, ìéá ãëõêéÜ áñ÷Þ ¸ôóé ôåëåßùóå ç æùÞ ôïõ Üñ÷ïíôá ôïõ Ïßêïõ ôïõ ×ñõóïý ¢íèïõò ôçò Ãêüíôïëéí, ôïõ Ãêëïñößíôåë, Íüëíôï óôçí êáôáãùãÞ, ðñùôïãÝííçôïõ êáé Ý÷ùí æÞóåé ôéò åõëïãçìÝíåò ìÝñåò ôïõ ÂÜëéíïñ. ¼ìùò ç ãåííáéüôçôá, ôï èÜññïò êáé ç áõôïèõóßá ôïõ èá

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

29

êñéèïýí Üìåóá áðü ôéò äõíÜìåéò ôçò Äýóçò. Äéüôé ç èõóßá ôïõ Þôáí ìåãÜëç êáé ç óðïõäáéüôçôÜ ôçò áíõðïëüãéóôç. Áðü êáéñü åß÷å ðñïâëåöèåß ðùò áðü ôçí ãåíéÜ ôïõ ÂáóéëéÜ èá Ýñèåé ç åëðßäá ãéá ÎùôéêÜ êáé Áíèñþðïõò. Ï ìéêñüò ÅáñÝíôéë åðÝæçóå ôçò êáôáóôñïöÞò êáé èá ãßíåé áõôüò ï ðñÝóâçò ôùí äýï öõëþí óôïõò ÂÜëáñ êáé èá öÝñåé ôïí Ðüëåìï ôçò ÏñãÞò êáé ôçí êáôáóôñïöÞ ôïõ Ìüñãêïè. ÃñÞãïñá ôï ðíåýìá ôïõ Îùôéêïý ¢ñ÷ïíôá èá êëçèåß áðü ôá äþìáôá ôïõ ÌÜíôïò êáé èá ôïõ äïèåß îáíÜ ìïñöÞ, êáèþò êáé ôï äéêáßùìá íá ðåñðáôÜ îáíÜ êÜôù áðü ôï öùò, óôá êáôáðñÜóéíá ðåäßá ôïõ ¢ìáí ãéá ðïëëïýò áéþíåò ôùí áíèñþðùí. Óýíôïìá èá ãßíåé óõíïäïéðüñïò êáé ößëïò ôïõ ÌÜéá Ïëüñéí. Ï Ïëüñéí ï óïöüôåñïò ôçò ôÜîçò ôïõ Þôáí ï áãáðçìÝíïò ôïõ ÌÜíãïõå êáé ôçò ÂÜñíôá êáé äßðëá ôïõ èá äõíáìþóåé ôï ðíåýìá êáé ôçí óïößá ôïõ. Ôçí ßäéá óôéãìÞ ç äýíáìç ôïõ ÓÜïõñïí ìåãáëþíåé óôçí ÌÝóç – Ãç . ÊáôáóêåõÜæåé ôï äáêôõëßäé ôçò äýíáìçò, åêäéþêåé êáé åîùèåß ôïõò Áíèñþðïõò êáé ôá ÎùôéêÜ ðñïò ôá ðáñÜëéá ôçò êáé äéáöèåßñåé ôïõò Íïõìåíüñéáíò. Ïé äõíÜìåéò ôçò Äýóçò áðïöáóßæïõí íá áíôéäñÜóïõí. Èá óôåßëïõí ùò óýììá÷ï óôá îùôéêÜ êáé ôïõò áíèñþðïõò ðíåýìáôá éóÜîéá ôïõ ÓÜïõñïí. Èá Ýñèïõí üìùò ìå áíèñþðéíç ìïñöÞ êáé ÷ùñßò ôçí äõíáôüôçôá íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõí åìöáíþò ôéò äõíÜìåéò ôïõò. Èá ïíïìáóôïýí ÉóôÜñé êáé áíÜìåóÜ ôïõò èá åßíáé êáé ï Ïëüñéí. Ìéá ðáñüìïéá áðïóôïëÞ èá äïèåß êáé óôïí Ãêëïñößíôåë. ÁðïóôÝëëåôáé óôçí ÌÝóç – Ãç ìå óêïðü íá óõíäñÜìåé ìå ôçí äýíáìç êáé ôï ðíåýìá ôïõ ôïí Êßñíôáí, ôï Ãêéë- ÃêÜëáíô êáé ôïí ¸ëñïíô êáé èá ðñïçãçèåß ôùí ÉóôÜñé. Ðéóôåýåôáé ðùò Þñèå óôçí ÌÝóç – Ãç ðåñßðïõ ôï 1600 ôçò Äåýôåñçò Åðï÷Þò, ßóùò ìå ôïõò Ìðëå ÉóôÜñé, ëßãï ðñéí ôïí èÜíáôï ôïõ ÊåëÝìðñéìðïñ. ¸ðáéîå ðñïåîÝ÷ùí ñüëï óôéò ÌÜ÷åò óôï ¸ñéáíôïñ êáé óôï ÅñÝãêéïí êáé âïÞèçóå ôïí ¸ëñïíô óôçí äéÜóùóç ôùí Íüëíôïñ êáé ôçí äçìéïõñãßá ôïõ ÉìëÜíôñéò. Ôï Íïýìåíïñ åêöõëßæåôáé êáé êáôáóôñÝöåôáé. Ôï ÓêïôÜäé áõîÜíåôáé óôï ÄÜóïò ôçò ÓêïôåéíéÜò êáé ôï Íôïë Ãêïýëíôïõñ. Óôç Ìüñéá åéóâÜëïõí üíôá ôïõ ÓÜïõñïí, åíþ óôçí Ìüñíôïñ óõãêåíôñþíïíôáé ôá óôßöç ôïõ Óêïôåéíïý ¢ñ÷ïíôá .Ç ¢íãêìáñ Ý÷åé óçêùèåß îáíÜ. Áñ÷ßæåé ôï ôáîßäé ôùí õðüëïéðùí ÉóôÜñé óôçí ÌÝóç–Ãç. Ôï 1000 ðåñßðïõ ôçò Ôñßôçò Åðï÷Þò, ï Ãêëïñößíôåë èá õðïäå÷èåß ôïí ößëï ôïõ Ïëüñéí, ôåëåõôáßï ôùí ÌÜãùí ðïõ èá ïíïìáóôåß êáé èá ãßíåé ãíùóôüò ùò Ìéèñáíôßñ êáé ÃêÜíôáëö. Ï Ãêëïñößíôåë Ý÷åé åðéëÝîåé ùò ìüíéìï ôüðï êáôïéêßáò ôï ÉìëÜíôñéò, üðïõ ï ¸ëñïíô Ý÷åé óõãêåíôñþóåé ôïõò åðéæþíôåò ôïõ ÅñÝãêéïí. ºóùò áõôü íá öáßíåôáé ìéá ôõ÷áßá åðéëïãÞ. Èá ìðïñïýóå üìùò íá èåùñçèåß Üëëï Ýíá åðé÷åßñçìá óôçí èåþñçóç ôïõ åíüò êáé ìïíáäéêïý ¢ñ÷ïíôá. Ôé ðéï öõóéêü áðü ôï íá ìåßíåé êáé íá âïçèÞóåé ôïí ãéï ôïõ íåáñïý ÅáñÝíôéë ôïí ïðïßï áãáðïýóå êáé ôïí ïðïßï Ýóùóå ìå êüóôïò ôçí æùÞ ôïõ óôçí Ðñþôç Åðï÷Þ. Ïé ìÜ÷åò óå üëïí ôïí ÂïññÜ óêëçñÝò. Ôá îùôéêÜ êáé ïé Üíèñùðïé ôïõ Âüñåéïõ Âáóéëåßïõ ìÜ÷ïíôáé ãéá ôçí åðéâßùóÞ ôïõò. Ìüíï ç äýíáìç êáé ïé óïößá ôùí ¸ëñïíô êáé ôïõ Ãêëïñößíôåë êñáôïýóáí ôéò éóïññïðßåò êáé äéáôçñïýóáí ôéò åëðßäåò üëùí. ¼ìùò ï ÌÜãïò – ÂáóéëéÜò ôçò ¢íãêìáñ êáôáôñïðþíåé ôïí óôñáôü ôçò ¢ñèåíôáéí (iii-1974 ) êáé êáôáëýåé ôï Âüñåéï Âáóßëåéï. Ç áðÜíôçóç ðñÝðåé íá äïèåß Üìåóá. '….. Ï Ãêëïñößíôåë åôïéìÜæåé åðßëåêôåò äõíÜìåéò ôïõ Ñßâåíôåë ãéá ìÜ÷ç. Íôýíåôáé ôçí áóçìÝíéá ðáíïðëßá ôïõ. ÌåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõ Ý÷åé åðéëÝîåé ôï ëåõêü ùò ÷ñþìá ôïõ. Åßíáé ðéï óïöüò , ðéï êáèáñüò êáé ðéï äõíáôüò ôþñá. Áíåâáßíåé óôï ðåñÞöáíï ëåõêü ôïõ Üôé êáé ïäçãåß ôçí ìïíÜäá ôïõ Ýîù áðü ôï ÉìëÜíôñéò. Óôï äñüìï èá åíùèåß õðü ôéò äéáôáãÝò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ôïõ ìéá ïìÜäá áðü ôï Ëüñéåí. Ï ¢ñ÷ïíôáò ÊÝëåìðïñí åìðéóôåýåôáé áðüëõôá ôéò éêáíüôçôÝò ôïõ. Ôçí ßäéá óôéãìÞ Âüñåéïé ÍôïýíåíôÜéí , äõíÜìåéò áðü ôçí Ãêüíôïñ, Üíèñùðïé ôïõ ÑïâÜííéïí êáé éððåßò áðü ôçí ðåäéÜäá ôïõ ¢íôïõéí óõíôÜóóïíôáé óôï Ëßíôïí êáé îåêéíïýí ãéá ôï Öüñíïóô . Ï ¢ñ÷ïíôáò îÝñåé ðùò ïé ðïñåßá ôïõ ðñÝðåé íá åßíáé ãñÞãïñç êáé áèÝáôç. ÐïëëÜ èá êñéèïýí áðü ôçí ìõóôéêüôçôá ôïõ. ÖôÜíåé óôá íüôéá ôïõ Öüñíïóô âñÜäõ êáé êñáôÜ êñõììÝíåò ôéò äõíÜìåéò óå Ýíá óýäåíôñï êïíôÜ óôïõò Ëüöïõò ôïõ Êáéñïý. Áíáññé÷Üôáé ôá îçìåñþìáôá, áéöíéäéÜæåé êáé åîïíôþíåé ôçí å÷èñéêÞ öñïõñÜ. Óôï âÜèïò êáé äõôéêÜ ôïõ Öüñíïóô ïé äõï ðáñáôÜîåéò Ý÷ïõí ðÜñåé ôéò èÝóåéò ôïõò. Ïé äõíÜìåéò ôçò ¢íãêìáñ äåß÷íïõí äéðëÜóéåò, áëëÜ ôï ÷áìüãåëï ó÷çìáôßæåôáé óôá ÷åßëç ôïõ. ÐåñéìÝíåé íá îåêéíÞóåé ç ìÜ÷ç êáé ðëçóéÜæåé áñãÜ ôï Öüñíïóô. Ëßãï ðñéí ãßíïõí áíôéëçðôïß äéáôÜæåé Ýöïäï. Áñ÷ßæïõí Ýíáí îÝöñåíï êáëðáóìü êáé éá÷Ýò ïñãÞò êáé èñéÜìâïõ õøþíïíôáé áðü ôá ÷åßëç ôïõò. Ï ¢ñ÷ïíôáò ïäçãåß ôçí óôñáôéÜ, ðýñéíïò óáí óöáßñá öùôéÜò. Óáñþíïõí ôéò âïçèçôéêÝò äõíÜìåéò ôéò ¢íãêìáñ, êáôáôñïðþíïõí ôï éððéêü ôïõò êáé ðåñéêõêëþíïõí ôá ôñïëëò. Ï ÌÜãïò – ÂáóéëéÜò Ý÷åé äåé ôïí ðýñéíï Üñ÷ïíôá íá êôõðÜ ôá íþôá ôïõ êáé Ý÷åé îåêéíÞóåé ôçí ïðéóèï÷þñçóç. ÁðïêïììÝíïò üìùò áðü ôçí áóöÜëåéá ôïõ Öüñíïóô ôñÝðåôáé óå öõãÞ. Ï Ãêëïñößíôåë ìå ôïõò åðßëåêôïýò ôïõ áëëÜæåé êáôåýèõíóç êáé ôïí êõíçãÜ. Ôïí ðñïëáâáßíåé ëßãï ðñéí ìðåé óôçí ¢íãêìáñ êáé öôÜóåé óôï öñïýñéï ôïõ Êáñí Íôïõì. Ï ÅÜñíïõñ áíôéìåôùðßæåé ðñþôïò ôïí ÌÜãï – ÂáóéëéÜ êáé ãåëïéïðïéåßôáé. ¼ìùò ôï ÷áìüãåëï ãñÞãïñá èá óâÞóåé áðü ôï öáóìáôéêü óôüìá ôïõ. ÐÜíù ôïõ ðÝöôåé ï ¢ñ÷ïíôáò Ãêëïñößíôåë , êáôÜëåõêïò óáí áóôÝñé óâÞíåé ôï óêïôÜäé ôïõ å÷èñïý ôïõ. Ï ÌÜãïò – ÂáóéëéÜò ðñïóðáèåß íá âñåé äéÝîïäï êáé óùôçñßá. Ôá ðáñáôÜåé êáé óáí äåéëüò åãêáôáëåßðåé ôïõò óêëÜâïõò ôïõ óôç ðëÞñç åîüíôùóç…..' Ï ¢ñ÷ïíôáò èá åìöáíéóôåß, üðùò ðñïåßðáìå, îáíÜ óôïí Ðüëåìï ôïõ Äáêôõëéäéïý. Ï Ãêëïñößíôåë Ýíá êáé ôï ßäéï Îùôéêü, áí êáé ïé áðüøåéò äéßóôáíôáé Ôï æÞôçìá ôïõ Ãêëïñößíôåë, ôï áí äçëáäÞ åßíáé äõï äéáöïñåôéêÜ Þ ü÷é îùôéêÜ äåí èá ðÜøåé ðïôÝ íá ÷ùñßæåé ôçí êïéíüôçôá ôùí áíáãíùóôþí óå äýï ðáñáôÜîåéò. Ãéá åêåßíïõò ðïõ íüìïò êáé ëáôñåßá åßíáé üôé Ý÷åé ãñÜøåé åðßóçìá êáé ìüíï ï ÊáèçãçôÞò, ï Ãêëïñößíôåë åßíáé äýï äéáöïñåôéêÜ îùôéêÜ. ÐñïóùðéêÜ åßìáé ëÜôñçò ôïõ îùôéêïý Þñùá ðïõ ïíïìÜóôçêå Ãêëïñößíôåë. ÐïôÝ äåí ìå Üããéîå, äåí ìå åíäéÝöåñå ç êùäéêïðïßçóç êáé ç éóôïñéêü-ðïßçóç ôïõ ìýèïõ. Ï Ãêëïñößíôåë åßíáé ãéá ìÝíá, ðÝñá êáé áðü êÜèå áíôéãíùìßá, Ýíá êáé ôï ßäéï Îùôéêü. Ãéáôß, ðñùôßóôùò, ôï ïñßæïõí ïé êáñäéÝò ðïõ áéóèÜíïíôáé, ôá ìõáëÜ ðïõ ïíåéñåýïíôáé, ïé ïìß÷ëåò ôçò öáíôáóßáò ðïõ ìåèïýí ôéò øõ÷Ýò ìáò. Ï Ôüëêéí äåí îÝñïõìå ôé ðñáãìáôéêÜ åß÷å óôçí óêÝøç ôïõ. ÎÝñïõìå üìùò ðùò ãéá Üëëç ìéá öïñÜ, ôá ãñáðôÜ ôïõ ôïí îåðÝñáóáí. Ï ìýèïò ôïõ ãëßóôñçóå áðü ôçí ðÝíá ôïõ êáé ðñï÷þñçóå ðéï ðÝñá…and the road goes on. Óå ðüóá Üëëá óçìåßá ôï Ý÷ïõìå ðáñáôçñÞóåé êáé ðüóï ðéï ãïçôåõôéêü Ý÷åé ãßíåé Ýôóé ôï Ýñãï ôïõ. ÓêéáãñÜöçóå áðëþò Ýíá ÷áñáêôÞñá ÷ùñßò, ßóùò, íá åß÷å êÜðïéï óõãêåêñéììÝíï óêïðü ãéá áõôü. ºóùò êéüëáò ç óõíùíõìßá íá ôïõ äéÝöõãå. ÁëëÜ ï Ãêëïñößíôåë öÜíçêå íá õøþèçêå ðÜíù áðü ôéò óåëßäåò, íá ðÞñå óÜñêá êáé ïóôÜ áðü ôï ìåëÜíé êáé íá äçìéïýñãçóå ôçí äéêÞ ôïõ éóôïñßá, ôïí äéêü ôïõ ìýèï. Óôçí áñ÷Þ ôïõ êåéìÝíïõ áíáñùôÞèçêá ìå ðéêñßá, ãéáôß ï Ãêëïñößíôåë íá Ý÷åé ôüóï ìéêñü ñüëï êáé ãéáôß íá îÝñïõìå, ìå âåâáéüôçôá, ôüóï ëßãá ãéá áõôüí. Ôþñá óôï ôÝëïò ìåôÜ áðü ìéá áíáæÞôçóç êáé êëåßíïíôáò ôïí êýêëï áõôü,

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

30

ùñßìáóå ìÝóá ìïõ ï ëüãïò. Ç äéêÞ ìïõ êáé ðñïóùðéêÞ ìïõ, öõóéêÜ, áðÜíôçóç ðïõ ìå ïäçãåß íá ðÜñù ðßóù åêåßíç ôçí áðïñßá. Ï êáèçãçôÞò ìå ôéò ëßãåò áñÜäåò ðïõ óðáôáëÜåé ãéá ôïí Þñùá, ìáò ðñïóÝöåñå Ýíá ÷áñáêôÞñá ëáìðåñü, öùôåéíü. ¸íá îùôéêü ðñùôïãÝííçôï, ëïõóìÝíï óôï öùò ôïõ ¢ìáí, ôçí äýíáìç ôçò äýóçò, ôçí óïößá ôùí ÂÜëáñ. ¸íá ðñüóùðï ðïõ Ýìåéíå áìüëõíôï áðü ðñïäïóßåò, Üóðéëï áðü êáôçãïñßåò, êáèÜñéï áðü Ý÷èñåò êáé äïëïðëïêßåò. ÐÝñáóå óáí óßöïõíáò, ìéá ðýñéíç åéêüíá, áããåëéêÞ, êñáôþíôáò ôçí áðüëõôç áßóèçóç ðïõ Ý÷ïõí ïé ëÜôñåéò ôùí îùôéêþí óôéò êáñäéÝò ôïõò Êáé äéáôçñþíôáò ãéá åìÜò ôçí åéêüíá ðïõ åìåßò Ý÷ïõìå ãéá åêåßíá, åìåßò ùò áíôÜëëáãìá ôïõ ðñïóöÝñáìå åêåßíï ðïõ ðñùôüëåéá ôïõ óôåñÞèçêå ï ìýèïò Ôçí ðñïóùðéêÞ êáé ðåñßïðôç èÝóç ôïõ óôá äþìáôá ôïõ ÌÜíôïò, ðïõ êñýâåé ìÝóá ôïõ êÜèå áíáãíþóôçò ôïõ Ôüëêéí. ËÝåé ï èõìüóïöïò ëáüò, ðùò ôá ðáëéÜ, ôá ùñáßá, ôá öáíôáóôéêÜ êáé ìõèéêÜ ÷Üíïíôáé ìüíï üôáí ðÜøïõìå íá ôá óêåöôüìáóôå, íá ôá ðéóôåýïõìå. êáé íá ôá ôñáãïõäÜìå ËáìðåñÝ ¢ñ÷ïíôá ìçí öïâÜóáé ëïéðüí, ü÷é üóï ôï ôñáãïýäé êñáôÜ…: Of a house of princes, an elven lord, Tall of helm and bright of sword.

For him the elves ever shed a tear, For in the escape he guarded the rear.

A Balrog of Morgoth came upon them, And the following battle is told in many a poem.

Glorfindel the golden-haired of the Golden Flower, Fought most valiantly in that hour.

Along the cliffs those two fought And elven victory was very dearly bought.

For when that devil fell from that high place, So also Glorfindel fell from grace.

Their bodies upon the rocks were broken.

Glorfindel's body was not forsaken But was borne up by the eagle Thorondor And the elves buried their savior, Upon the mountain where cold winds blew And ever after golden flowers grew Until the world is made anew.!!!!!!!

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

31

Öñåéäåñßêïò Âáñâáñüóá

Ç éóôïñßá ôïõ ìåãÜëïõ ÐïñöõñïãÝíç ÁõôïêñÜôïñá Ôïõ ÓôÝëéïõ ÐÝððá ÌÝëïò Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

Äçìïóéåýåôáé óôï ôåý÷ïò áõôü ôï äåýôåñï ìÝñïò ôïõ Üñèñïõ ðïõ áöïñÜ ôç æùÞ êáé ôç äñÜóç ôïõ Öñåéäåñßêïõ Âáñâáñüóá. Ç åäñáßùóç ôçò åîïõóßáò ôïõ Âáñâáñüóá êáé ïé ìÜ÷åò ôçò Éôáëßáò Ç ðñþôç ðåñßïäïò ôïõ óôïí èñüíï, áíáäåéêíýåé ôï Öñåéäåñßêï óå ìåãÜëï ðïëéôéêü êáé äéðëùìáôéêü çãÝôç áëëÜ ôï êëßìá óôçí Ãåñìáíßá ðáñáìÝíåé ôåôáìÝíï. Ç åðéôõ÷çìÝíç åêóôñáôåßá óôçí Éôáëßá åíáíôßïí ôïõ Áñíüëäïõ ôçò ÌðñÝóéá ôï 1154, Üìåóïõ áíôéðÜëïõ ôïõ ÐÜðá, êáèþò êáé ç áëëáãÞ óôçí çãåóßá ôçò Ðáðïóýíçò ìå íÝï Ðïíôßöéêá ôïí Áäñéáíü Ä' Ýèåóáí ôïí Âáñâáñüóá óå èÝóç éó÷ýïò óôçí Éôáëßá. Ç åðéóöñÜãéóç ôçò éó÷ýò Ýñ÷åôáé ôïí Éïýíéï ôïõ 1155, üôáí åí ìÝóù ðáíçãõñéóìþí ï Öñåéäåñßêïò óôÝöåôáé áõôïêñÜôùñ áðü ôá ÷Ýñéá ôïõ éäßïõ ôïõ ÐÜðá. Ç éó÷ýò ôïõ Âáñâáñüóá åßíáé ñáãäáßùò áõîáíüìåíç åêåßíç ôçí ðåñßïäï. Ç åðéêñÜôçóç óôçí ÉôáëéêÞ ÷åñóüíçóï, ðïõ Þôáí ôï âáóéêü óôïé÷åßï ôçò ðïëéôéêÞò ôïõ Öñåéäåñßêïõ, óõíå÷éæüôáí ÷ùñßò ðñïâëÞìáôá. Ïé ðñïóðÜèåéåò ôïõ Âáñâáñüóá ãéá ôçí Ýíùóç ôçò Áãßáò ÑùìáúêÞò Áõôïêñáôïñßáò åß÷áí ó÷åäüí åðéôåõ÷èåß. ÐáñÜëëçëá, ï ãÜìïò ôïõ ìå ôçí Âåáôñßêç, êüñç ôïõ Ñåíþ Ã', Êüìç ôçò Âïõñãïõíäßáò, ôï êáëïêáßñé ôïõ 1156 (9 Éïõíßïõ 1156) ðñïóèÝôåé óôï æùôéêü ÷þñï ôçò áõôïêñáôïñßáò ôçí Âïõñãïõíäßá, ùò ðñïßêá ôçò óõæýãïõ. Ïé ðïëéôéêÝò ôáñá÷Ýò, ðïõ îåêéíïýí ôï ßäéï Ýôïò ìå ôï ãÜìï ôïõ Âáñâáñüóá, óôçí Éôáëßá ïäçãïýí óôçí äåýôåñç åêóôñáôåßá ôïõ Öñåéäåñßêïõ ôï 1158. Ç áöïñìÞ ôçò åêóôñáôåßáò Þôáí ïé áðïöÜóåéò ôïõ ÊïíêïñäÜôïõ ôïõ ÌðåíåâÝíôï ôï 1156, ôï ïðïßï åñ÷üôáí óå áíôßèåóç ìå ôéò áðïöÜóåéò ôçò óõíèÞêçò ôçò ÊùíóôÜíôéáò, ïé ïðïßåò Þôáí åõåñãåôéêÝò ãéá ôïí ìåãÜëï áõôïêñÜôïñá. Ï éó÷õñüôåñïò áíôßðáëïò ôïõ Öñåéäåñßêïõ, ÃïõëéÝëìïò Á' (1154 Ýùò 1166 óôïí èñüíï ôçò Óéêåëßáò) áíáññé÷Þèçêå óôïí èñüíï ôçò Óéêåëßáò ìåôÜ ôïí èÜíáôï ôïõ ðáôÝñá ôïõ, ÑïãÞñïõ Â', êáé Ýôõ÷å óôçí ßäéá ðåñßïäï ìå ôéò ðñþôåò åðéôõ÷ßåò ôïõ Âáñâáñüóá íá áíôéìåôùðßæåé óçìáíôéêÜ åóùôåñéêÜ ðñïâëÞìáôá ìå ôïõò åõãåíåßò ôïõ. Ï ÃïõëéÝëìïò êáôÜöåñå íá èÝóç óå ôÜîç ôéò åóùôåñéêÝò äéåíÝîåéò óôï âáóßëåéï ôïõ êáé íá áíôéäñÜóåé óôçí åðéññïÞ ôïõ ÐÜðá êåñäßæïíôáò, ìÝóù ôïõ ÊïíêïñäÜôïõ ôïõ ÌðåíåâÝíôï, ôçí áíáãíþñéóç ôçò åîïõóßáò ôïõ ôüóï óôçí Óéêåëßá üóï êáé óôçí çðåéñùôéêÞ Éôáëßá êáé ôçí éó÷õñïðïßçóç êáé áíåîáñôçôïðïßçóç ôçò ÓéêåëéêÞò åêêëçóßáò áðü ôçí Ñþìç. Ïé óõãêåêñéìÝíåò ðáñá÷ùñÞóåéò ðñïò ôïõò Óéêåëïýò, áðü ôçí ìåñéÜ ôïõ ÐÜðá, åîüñãéóáí ôïí Öñåéäåñßêï, ï ïðïßïò ðñïóðÜèçóå íá áíáêôÞóåé ôá áõôïêñáôïñéêÜ äéêáéþìáôá. ¸íá áêüìá óôïé÷åßï, ðïõ þèçóå ôïí Âáñâáñüóá óôçí äåýôåñç åêóôñáôåßá, Þôáí ç åðéóôïëÞ ôïõ ÐÜðá óôçí áõôïêñáôïñéêÞ Äßáéôá ôïõ Ìðåæáíóüí ôï 1157, ç ïðïßá ðñïêÜëåóå Ýíôïíç óõæÞôçóç áíÜìåóá óôïõò åõãåíåßò ãéá ôçí åîÜñôçóç ðïõ åß÷å Þ äåí åß÷å ç áõôïêñáôïñßá áðü ôïí ÐÜðá. Ï ÐÜðáò Áäñéáíüò Ýëõóå ôï ðñüâëçìá, ðïõ åß÷å îåêéíÞóåé áðü ôçí ëÝîç beneficium óôçí åðéóôïëÞ ôïõ, åîçãþíôáò üôé ìå ôïí óõãêåêñéìÝíï üñï åííïïýóå üôé ç áõôïêñáôïñßá åßíáé åõåñãÝôçìá ãéá ôçí Ðáðïóýíç êáé ü÷é öÝïõäï (üðùò ìåôáöñáæüôáí ç ëÝîç) ôçò Ðáðïóýíçò. Ôïí Éïýíéï ôïõ 1158, ï Âáñâáñüóá åêóôñáôåýåé óôçí Éôáëßá êáèõðïôÜóóïíôáò Ýíá ìåãÜëï ìÝñïò ôçò Ëïìâáñäßáò êáé

Friedrich I Barbarossa êáôáëáìâÜíïíôáò ôçí ðñùôåýïõóá ôçò åðáñ÷ßáò, ôï ÌéëÜíï. Óôçí óõãêåêñéìÝíç åêóôñáôåßá, ï Öñåéäåñßêïò åß÷å ôçí óõìðáñÜóôáóç ôïõ Åññßêïõ Ã' ËÝïíôïò , äïýêá ôçò Óáîïíßáò, ìå ôïí ïðïßï ìåôÝðåéôá èá âñåèïýí áíôßðáëïé. Ç óõãêåêñéìÝíç åêóôñáôåßá åß÷å ùò óôü÷ï ôçí áðïêáôÜóôáóç ôùí áõôïêñáôïñéêþí äéêáéùìÜôùí. Ç åäñáßùóç ôçò åðéôõ÷ßáò ôïõ Öñåéäåñßêïõ åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí óýãêëçóç ôçò Äßáéôáò ôçò ÑïíêÜëéá, óôçí ïðïßá ðñïóäéïñßóôçêáí ôá ïéêïíïìéêÜ, ôá ðïëéôéêÜ êáé ôá èåóìéêÜ óôïé÷åßá ôçò êáôÜêôçóçò. Ôï 1159 îåêéíÜ ìéá íÝá ôáñá÷þäçò ðåñßïäï ôçò ðïëéôéêÞò êáé ôçò êõñéáñ÷ßáò ôïõ Âáñâáñüóá. Ï èÜíáôïò ôïõ Áäñéáíïý ôïõ Ä' Üöçóå ôçí êåöáëÞ ôçò åêêëçóßáò Üäåéá êáé ç êÜëõøç ôçò èÝóç Þñèå áðü äýï ðëåõñÝò. Ï Öñåéäåñßêïò, ìå ìéá áðñïêÜëõðôç åðßäåéîç éó÷ýïò, üñéóå, ìåôÜ áðü ìéá óêéþäçò øçöïöïñßá, ùò ðÜðá ôïí åõíïïýìåíï ôïõ êáñäéíÜëéï Ïêôáâéáíü, ðïõ ìåôïíïìÜóôçêå óå ÐÜðá Âßêôùñá Ä'. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ, ï íüìéìïò äéÜäï÷ïò óôïí Ðáðéêü èñüíï, ÁëÝîáíäñïò Ã', ïñéæüôáí ÐÜðáò êåñäßæïíôáò ôçí áíáãíþñéóç ôçò éó÷ýò ôïõ áðü üëï ôïí Äõôéêü êüóìï êáé åðßóçò áðü ôïí ÃïõëéÝëìï ôçò Óéêåëßáò. Ôï 1160, ï Âáñâáñüóá áöïñßæåôáé áðü ôïí ÐÜðá êáé ç ðåñßïäïò ôïõ ó÷ßóìáôïò ôïõ Äõôéêïý êüóìïõ îåêéíÜ. Ïé Äõôéêïß âáóéëåßò áñ÷ßæïõí íá áìöéóâçôïýí áíïéêôÜ ôçí ðïëéôéêÞ ôïõ Âáñâáñüóá êáé íá èÝôïõí åðß ôÜðçôïò ôïí èÝìá ôçò äéðëùìáôéêÞò áðïìüíùóçò ôçò Áõôïêñáôïñßáò. Ï Öñåéäåñßêïò, áðü ôçí ðëåõñÜ

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

32

ôïõ îåêéíÜ Ýíáí íÝï ðüëåìï åíáíôßïí ôçò Óéêåëßáò êáé åììÝóùò åíÜíôéá óôïí ÐÜðá. Ïé ôåôáìÝíåò ó÷Ýóåéò ôïõ Öñåéäåñßêïõ ìå ôïí ÐÜðá ïäçãïýí óôçí Ôñßôç åêóôñáôåßá ôïõ óôçí Éôáëßá, ôï 1162. Ï Âáñâáñüóá åðéôßèåôáé áñ÷éêÜ óôï ÌéëÜíï, ôï ïðïßï éóïðåäþíåé, êáé Ýðåéôá óõíå÷ßæåé ôçí ðñïÝëáóç ôïõ ðñïò ôïí ðñùôáñ÷éêü ôïõ óôü÷ï, ôçí Óéêåëßá. Ç óõãêåêñéìÝíç åêóôñáôåßá áðïôõã÷Üíåé ðáôáãùäþò êáé óôÝöåé ôïí Öñåéäåñßêï óå ìßá íÝá ðïëéôéêÞ, ðåñéóóüôåñï

ìå ôéò åõëïãßåò ôïõ ÐÜðá, êáé êáôáôñïðþíïõí ôïí áõôïêñáôïñéêü óôñáôü óôçí ìÜ÷ç ôïõ ËåíéÜíï, êïíôÜ óôçí ðüëç ôïõ ÌéëÜíï óôéò 29 ÌÜéïõ ôïõ 1176. Ïé ËïìâáñäéêÝò ðüëåéò, åíþ åðéêñÜôçóáí óôñáôéùôéêÜ, õðï÷ñåþèçêáí íá õðïãñÜøïõí ôçí Åêå÷åéñßá ôïõ ÌïíôåìðÝëï. ÐáñÜëëçëá, ï Öñåéäåñßêïò õðÝãñáøå ìå ôïí ÐÜðá ôçí ÓõíèÞêç ôçò ÁíÜãíçò êáé Ýðåéôá áðü Ýíá ÷ñüíï, ôï 1177, ôçí ÅéñÞíç ôçò Âåíåôßáò, ìå ôçí ïðïßá áíáãíþñéæå ùò íüìéìï èñçóêåõôéêü çãÝôç

äéðëùìáôéêÞ ðáñÜ óôñáôéùôéêÞ, üðùò óôçí ðñþôç ðåñßïäï ôçò âáóéëåßáò ôïõ. Ç áðïôõ÷ßá ôçò åêóôñáôåßáò ôïõ Âáñâáñüóá Üìâëõíå ôçí ðïëéôéêÞ êáôÜóôáóç óôçí Åõñþðç êáé ãéá ëßãá ÷ñüíéá (1163 Ýùò 1166) åðéêñÜôçóå çñåìßá, ðáñÜ ôéò ðñïóðÜèåéåò ôïõ Öñåéäåñßêïõ íá áíôéóôñÝøåé ôï êëßìá åíÜíôéá óôïí ÐÜðá ÁëÝîáíäñï. Ôï 1165, óôçí Äßáéôá ôïõ Âýñôóìðïýñãê ï ìÝãáò áõôïêñÜôùñ áñíåßôáé ãéá áêüìá ìßá öïñÜ íá áíáãíùñßóåé ôçí åîïõóßá ôïõ ÐÜðá êáé Ýôóé ç êñßóç óôéò ó÷Ýóåéò ôï äýï çãåìüíùí óõíå÷ßæïõí íá åßíáé óå êñßóéìï óçìåßï. Ï èÜíáôïò ôïõ ÃïõëéÝëìïõ Á' Ýèåóå íÝåò ïðôéêÝò óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Éôáëßáò. Ôï áêÝöáëï ðëÝïí âáóßëåéï ôçò Óéêåëßáò Þôáí åýêïëç ëåßá ãéá ôïí Âáñâáñüóá, ðïõ ìå áõôü ôïí ôñüðï èá åäñáßùíå ôçí åîïõóßá ôïõ óôçí ÉôáëéêÞ ÷åñóüíçóï êáé èá áóêïýóå ìåãáëýôåñç ðßåóç óôïí ÐÜðá. Ç ôÝôáñôç åêóôñáôåßá óôçí Éôáëßá îåêßíçóå ìå ôïõò êáëýôåñïõò ïéùíïýò áëëÜ áðÝôõ÷å ëüãù ìßáò åðéäçìßáò åíôüò ôïõ óôñáôåýìáôïò . Ç áðïôõ÷ßá áõôÞ Ýèåóå ôçí âÜóç óôçí íÝá ðåñßïäï ôçò ðïëéôéêÞò ôïõ Öñåéäåñßêïõ. ÍÝåò óõììá÷ßåò äçìéïõñãïýíôáé åíôüò ôïõ Äõôéêïý êüóìïõ ìå êýñéï ðõëþíá ôïí ìåãÜëï áõôïêñÜôïñá êáé ç ðåñßïäïò ýöåóçò êñáôÜ ôéò ôåôáìÝíåò ó÷Ýóåéò ìåôáîý ÐÜðá êáé Öñåéäåñßêïõ, ðáñüëï ðïõ ï áõôïêñÜôïñáò ðñïóðÜèçóå ðÜëé íá óöåôåñéóôåß ôçí ðáðéêÞ åîïõóßá ïñßæïíôáò ùò áíôéðÜðá ôïí åõíïïýìåíï ôïõ Ðáó÷Üëéï Ã'. Óôçí ðåñßïäï ôçò ýöåóçò ôùí ó÷Ýóåùí ìåôáîý ôùí Åõñùðáßùí çãåôþí, ï Âáñâáñüóá åðé÷åßñçóå êáé ðÝôõ÷å ôçí åðÝêôáóç ôçò åîïõóßá ôçò óå áíáôïëéêüôåñåò ðåñéï÷Ýò ôçò áõôïêñáôïñßáò üðùò ç Ïõããáñßá, ç Ðïëùíßá êáé ç Âïçìßá (1167 Ýùò 1174). Ç Éôáëßá, üìùò, Þôáí ï ìåãÜëïò óôü÷ïò ôïõ Öñåéäåñßêïõ êáé äåí ìðïñïýóå íá îå÷Üóåé ôéò åðéôõ÷ßåò êáé ôéò áðïôõ÷ßåò ôïõ óôçí ðåñéï÷Þ. Ôï 1174 îåêéíÜ ôçí ðÝìðôç åêóôñáôåßá óôçí ðåñéï÷Þ, ç ïðïßá åðßóçò óôÝöåôáé ìå áðüëõôç áðïôõ÷ßá. Ïé ËïìâáñäéêÝò ðüëåéò åíþíïíôáé ãéá íá áíôéìåôùðßóïõí ôéò äõíÜìåéò ôïõ âáóéëåßá,

ôïí áíôßðáëï ôïõ ôüóá ÷ñüíéá, ôïí ÁëÝîáíäñï Ã', êáé åðßóçò ðáñá÷ùñïýóå ó÷åôéêÝò åëåõèåñßåò óôçí Éôáëßá. ¼ëá ôá ðñïçãïýìåíá ÷ñüíéá, ðéóôüò óýììá÷ïò êáé éó÷õñüôåñïò õðïôåëÞò ôïõ Âáñâáñüóá Þôáí ï Åññßêïò ËÝïíôáò, Äïýêáò ôçò Óáîïíßáò, ï ïðïßïò åß÷å áðïêôÞóåé áñêåôÞ äýíáìç þóôå íá ìðïñåß íá áíôéôá÷èåß ôïõ áõôïêñÜôïñá. Ï Åññßêïò äåí Ýëáâå ìÝñïò óôçí ÐÝìðôç ÉôáëéêÞ åêóôñáôåßá ôïõ Öñåéäåñßêïõ êáé ãéá áõôü ôïí ëüãï ï Âáñâáñüóá óõóðåßñùóå üëïõò ôïõò õðïôåëåßò ôïõ åíáíôßïí ôïõ Åññßêïõ êáé êáôÜöåñå íá õðïôÜîåé ôï éó÷õñü äïõêÜôï ôçò Óáîïíßáò, ôï 1181, åîïñßæïíôáò ôïí óôçí Íïñìáíäßá. ÉV Âáñâáñüóá êáé ç 3ç Óôáõñïöïñßá Ï Öñåéäåñßêïò åß÷å ëÜâåé ìÝñïò óôçí äåýôåñç Óôáõñïöïñßá, ç ïðïßá áðÝôõ÷å ðáôáãùäþò, ðñéí áíáëÜâåé ôïí áõôïêñáôïñéêü èþêï ôçò Ãåñìáíßáò, üìùò ç éóôïñéêÞ óõãêõñßá ôïí Ýèåóå îáíÜ óôçí õðçñåóßá ôïõ Óôáõñïý. Ôï êëßìá óôçí Åõñþðç Þôáí Þñåìï óå ðïëéôéêü êáé óôñáôéùôéêü åðßðåäï, áöïý ï Âáñâáñüóá åß÷å ëýóåé ôá åóùôåñéêÜ ðñïâëÞìáôá ôçò áõôïêñáôïñßáò, ôéò Ýñéäåò ìåôáîý ôùí åõãåíþí ôïõ êáé åß÷å åðáíáðñïóäéïñßóåé ôéò ó÷Ýóåéò ôïõ ìå ôïí ÐÜðá (1181 Ýùò 1188). Ôï ôñïìåñü ãåãïíüò, ðïõ ïäÞãçóå ôïí ìåãÜëï áõôïêñÜôïñá íá îáíáöïñÝóåé ôï Óôáõñü, Þôáí ç ðôþóç ôçò ÉåñïõóáëÞì áðü ôïõò ìïõóïõëìÜíïõò ôçò Áéãýðôïõ ôï 1187. Ç éåñÞ ÷ñéóôéáíéêÞ ðüëç åß÷å ðÝóåé îáíÜ óôá ÷Ýñéá ôùí áðßóôùí êáé óôçí Åõñþðç ç åßäçóç ôçò ðôþóçò åðÝäñáóå êáôáëõôéêÜ ïîýíïíôáò ôïí èñçóêåõôéêü öáíáôéóìü ôüóï ôùí ëáúêþí óôñùìÜôùí üóï ôçò ôÜîåùò ôùí åõãåíþí. Ï ÐÜðáò Ãñçãüñéïò Ç' êÞñõîå ôçí Óôáõñïöïñßá åêäßäïíôáò Âïýëá ðñïò üëïõò ôïõò ÷ñéóôéáíïýò. Ç áðüðåéñá ôïõ íá áöõðíßóåé ôïõò ÷ñéóôéáíïýò ðÝôõ÷å Üëëá ï ßäéïò äåí êáôÜöåñå íá ãåõôåß ôçí ÷áñÜ ôçò åðéôõ÷ßáò ôïõ. Ï îáöíéêüò èÜíáôïò ôïõ, óôéò 17 Äåêåìâñßïõ ôïõ 1187, Ýèåóå ôçí ðñïóðÜèåéá óå êßíäõíï áëëÜ ç Üìåóç åêëïãÞ ôïõ ÊëÞìç Ã' ëåéôïýñãçóå åõåñãåôéêÜ ãéá ôçí

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

Óôáõñïöïñßá. Ï íÝïò ÐÜðáò Ýóôåéëå åðéóôïëÞ óôïí ìåãÜëï Ãåñìáíü çãåìüíá åõáéóèçôïðïéþíôáò ôïí ãéá ôï ìåãÜëï ðñüâëçìá ôçò ×ñéóôéáíïóýíçò. Ï Öñåéäåñßêïò, üíôáò âåôåñÜíïò óôáõñïöüñïò, áðïäÝ÷ôçêå ìå ÷áñÜ ôçí ðñüóêëçóç ôïõ ÐÜðá íá çãçèåß ôçò Óôáõñïöïñßáò ôï 1188. ÐáñÜëëçëá óôçí õðüëïéðç Äýóç, ïé âáóéëåßò ôçò Ãáëëßáò êáé ôçò Âñåôáíßáò, Ößëéððïò-Áýãïõóôïò Â' êáé Ñé÷Üñäïò Á' Ëåïíôüêáñäïò áíôßóôïé÷á, äÝ÷ôçêáí åðßóçò íá áêïëïõèÞóïõí ôï ðñïóêýíçìá ðñïò ôçí áíáêáôÜëçøç ôùí Áãßùí Ôüðùí. Ï Öñåéäåñßêïò îåêßíçóå ìåôÜ áðü Ýíá ÷ñüíï ðñïåôïéìáóßáò, ôïí ÌÜéï ôïõ 1189 ìå óôñÜôåõìá åêáôü ÷éëéÜäùí áíäñþí êáôÜ ôïõò éóôïñéêïýò ôçò åðï÷Þò, áñéèìü ðïý áìöéóâçôåßôáé áðü ôïõò óýã÷ñïíïõò éóôïñéêïýò, ïé ïðïßïé õðïëïãßæïõí ôïí áñéèìü ôïõ óôñáôïý óôïõò äåêáðÝíôå ÷éëéÜäåò Üíäñåò. Ç ðïñåßá ôïõ äéáìÝóïõ ôçò Ïõããáñßáò Þôáí óýíôïìç êáé Þñåìç ëüãù ôçò óõìöùíßáò, ðïõ åß÷å óõíÜøåé ìå ôïí âáóéëÝá ÌðÝëá Ã', ï ïðïßïò ôïí ôñïöïäüôçóå êáé âïÞèçóå ôï óôñÜôåõìá íá ðåñÜóåé ãñÞãïñá. Ôá ðñïâëÞìáôá ôçò ðïñåßáò ôïõ Âáñâáñüóá îåêéíïýí üôáí ðåñíÜåé ìå ôï óôñáôü ôïõ óôçí âõæáíôéíÞ ðëåõñÜ. Ï áõôïêñÜôùñ ÉóáÜêéïò Â' ¢ããåëïò äåí Þôáí ôõðéêü äåßãìá éêáíïý äéðëùìÜôç êáé çãåìüíá êáé ôá ðñïâëÞìáôá ãéá ôïí Üñôéá ïñãáíùìÝíï óôñáôü ôïõ Âáñâáñüóá Þôáí ðïëëÜ, ùò ðñïò ôïí áíåöïäéáóìü ìå ôñüöéìá. Ç ðñïâëçìáôéêÞ áíôéìåôþðéóç ôùí Óôáõñïöüñùí áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò ÁíáôïëéêÞò Áõôïêñáôïñßáò, åîþèçóå ôïí Öñåéäåñßêï óôá Üêñá ìå áðïôÝëåóìá íá êáôáëÜâåé ôçí Öéëéððïýðïëç óôçí Âïõëãáñßá êáé Ýðåéôá íá êáôáëÜâåé ôçí ðüëç ôïõ Äéäõìüôåé÷ïõ óôÝëíïíôáò ôïí õéü ôïõ, Öñåéäåñßêï ôçò Óïõçâßáò, åðéêåöáëÞò ôçò êáôÜëçøçò. ÅðéðëÝïí, ï Âáñâáñüóá äéÝôáîå ôïí Ýôåñï õéü ôïõ, Åññßêï Óô'(ìåôÝðåéôá áõôïêñÜôïñá ôçò Áãßáò ÑùìáúêÞò Áõôïêñáôïñßáò), íá åðçñåÜóåé ôïí ÐÜðá þóôå íá êçñýîåé Óôáõñïöïñßá åíáíôßïí ôïõ Âõæáíôßïõ. Ï Âõæáíôéíüò áõôïêñÜôùñ, õðü ôïí öüâï ôçò åðßèåóçò óôçí Âáóéëåýïõóá, óýíáøå óõìöùíßá ìå ôïí Âáñâáñüóá êáé Ýôóé ï Ãåñìáíéêüò óôñáôüò ðÝñáóå ìÝóù ôçò Êáëëßðïëçò óôçí ÌéêñÜ Áóßá, ôï ÌÜñôéï ôïõ 1190. Áðü åêåß îåêßíçóå ôçí ðïñåßá ôïõ ðñïò ôçí Ðáëáéóôßíç, óôçí ïðïßá áíôéìåôþðéóå ôïõò Óåëôæïýêïõò Ôïýñêïõò óå ôñåéò óçìáíôéêÝò êáé ìåãáëåéþäåéò ìÜ÷åò. Ï Öñåéäåñßêïò áíôéìåôþðéóå óôçí ðïñåßá äéáìÝóïõ ôçò ÌéêñÜò Áóßáò óïâáñÜ ðñïâëÞìáôá åîßóïõ áðü ôïõò Âõæáíôéíïýò, ðïõ äåí êáëïäÝ÷ôçêáí ôï ìåãÜëï ÷ñéóôéáíéêü óôñáôü, êáé áðü ôïõò Ôïýñêïõò ôïõ Éêïíßïõ, ìå ôïõò ïðïßïõò óõãêñïýóôçêå óôï ÖéëïìÞëéï êáé óôï ÃéëãêÜñéï. Ï Âáñâáñüóá óõíÝ÷éóå ôçí ðïñåßá ôïõ íéêþíôáò ôïõò Ôïýñêïõò êáé åîùèþíôáò ôïõò óôçí ðñùôåýïõóá ôïõò, ôï Éêüíéï, Ý÷ïíôáò ìéêñÝò áðþëåéåò. Óôï Éêüíéï ðáß÷ôçêå ç ôåëåõôáßá óêçíÞ ôçò äéáìÜ÷çò ôïõ Öñåéäåñßêïõ ìå ôïõò Ôïýñêïõò, çãÝôçò ôùí ïðïßùí Þôáí ï õéüò ôïõ ÓïõëôÜíïõ Êïõôìð åíô-Íôéí. Óôéò 17 ÌÜéïõ 1190, ï Ãåñìáíéêüò óôñáôüò Þôáí Ýîù áðü ôéò ðýëåò ôïõ Éêïíßïõ êáé ìåôÜ áðü ìéá áðïöáóéóôéêÞ ìÜ÷ç, ôçí åðüìåíç ìÝñá êáôÝëáâå åî åöüäïõ ôçí ðüëç. Ï Âáñâáñüóá äåí îåêïýñáóå ãéá ðïëëÝò ìÝñåò ôï óôñÜôåõìá ôïõ êáé óõíÝ÷éóå ôçí ðïñåßá ôïõ ðñïò ôçí ðåäéÜäá ôçò Óåëåýêåéáò. Ï óõãêåêñéìÝíïò ôüðïò Ýìåëëå íá åßíáé ìïéñáßïò ãéá ôïí ìåãÜëï âáóéëÝá êáé óôñáôçëÜôç ôçò Äýóçò. Ï Öñåéäåñßêïò êáôÝâáóå ôïí óôñáôü ôïõ óôçí ðåäéÜäá ôçò Óåëåýêåéáò êáé åôïéìÜóôçêå íá ðåñÜóåé ôïí ðïôáìü Êáëýêáäíï Þ ÓÜëåö. ¹ôáí 10 Éïõíßïõ 1190, üôáí óôçí ðñïóðÜèåéá ôïõ íá ðåñÜóåé ôïí ðïôáìü êáé íá ìðåé óôçí Êéëéêßá, ï ìÝãáò âáóéëÝáò Öñåéäåñßêïò Á' Âáñâáñüóá ðíßãçêå áðü ôá ïñìçôéêÜ íåñÜ êáé Ýèåóå ôüóï Üäïîá ôÝëïò óôçí ìåãÜëç éóôïñßá ôïõ.

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

33

Ï Öñåéäåñßêïò Þôáí ßóùò ï óçìáíôéêüôåñïò áõôïêñÜôùñ, ðïõ êõâÝñíçóå ôçí Áãßá ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá, êáé ìéá áðü ôéò ðëÝïí áîéüëïãåò ìïñöÝò ôïõ Ìåóáßùíá. Ìå ôçí âáóéëåßá ôïõ ðñïóÝäùóå ôçí ÷áìÝíç áßãëç óôçí áõôïêñáôïñßá ôçò Ãåñìáíßáò êáé Ýãéíå ëáúêüò Þñùáò, Ýíáò ìýèïò ãéá ôïí Ãåñìáíéêü ëáü. Ï ìýèïò ôïõ, ïõóéáóôéêÜ, åßíáé áõôüò ðïõ åíÝðíåõóå ôçí äçìéïõñãßá ôïõ ðñþôïõ åèíéêïý ìïñöþìáôïò ôùí Ãåñìáíþí, ôçí Áãßá ÑùìáúêÞ Áõôïêñáôïñßá ôïõ Ãåñìáíéêïý ¸èíïõò.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

34

Åëëçíéêüò Óýëëïãïò Ößëùí Ôüëêéí The Prancing Pony Ç ÖïéôçôéêÞ ËÝó÷ç ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò åêôéìþíôáò ôéò áîéüëïãåò ïìÜäåò ðïõ äñáóôçñéïðïéïýíôáé óôá ðëáßóéá ôçò åëëçíéêÞò êïéíüôçôáò ôïõ öáíôáóôéêïý ðñïùèåß ôç óõíåñãáóßá êáé ðñïâÜëåé ôçí êÜèå áîéÝðáéíç ðñïóðÜèåéá. Óôï êåßìåíï ðïõ áêïëïõèåß ðáñïõóéÜæåôáé ï «Åëëçíéêüò Óýëëïãïò Ößëùí Ôüëêéí». Ç Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ åý÷åôáé êáëÞ åðéôõ÷ßá óôïõò ößëïõò ôïõ óõëëüãïõ áõôïý êáé äçëþíåé áíåðéöýëáêôá üôé èá õðïóôçñßîåé ôéò ðñïóðÜèåéÝò ôïõò ãéá ôç äéÜäïóç ôïõ ëïãïôå÷íéêïý Ýñãïõ ðïõ ìáò Üöçóå ùò êëçñïíïìéÜ «Ï ¢ñ÷ïíôáò…» ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý. Åëëçíéêüò Óýëëïãïò Ößëùí Ôüëêéí - The Prancing Pony Ï Óýëëïãïò ìáò óõóôÜèçêå óôéò 5 Ïêôùâñßïõ 2002, ùò Ýíá ìç êåñäïóêïðéêü óùìáôåßï ìå ìïñöùôéêü êáé øõ÷áãùãéêü ÷áñáêôÞñá êáé ìå êýñéïõò óêïðïýò ôïõ ôçí ìåëÝôç ôïõ óõããñáöéêïý Ýñãïõ ôïõ John Ronald Reuel Tolkien, ôçí áíÜðôõîç êáé ôçí äéÜäïóç áõôïý óôçí åëëçíéêÞ åðéêñÜôåéá, ôçí ðñïþèçóç ôçò åðéêïéíùíßáò êáé ôçò åðáöÞò ôùí ðñïóþðùí ðïõ åíäéáöÝñïíôáé ãé áõôü, êáèþò êáé ôçí ãíùñéìßá ìå üëåò ôçò ìïñöÝò Ýêöñáóçò (êéíçìáôïãñÜöïò, èÝáôñï, ìïõóéêÞ, èÝáôñï, æùãñáöéêÞ, ðáéãíßäéá) ðïõ Ý÷ïõí ôçí Ýìðíåõóç ôïõò óå áõôü. Ï Óýëëïãïò ìáò äéáôçñåß åðáöÝò ìå ðïëëïýò áíôßóôïé÷ïõò åõñùðáúêïýò óõëëüãïõò êáé åßíáé ìÝëïò ôïõ International Tolkien Fellowship. ¸÷ïõìå åêðñïóùðÞóåé ôçí ÅëëÜäá óå ðïëëÝò äéåèíåßò äéïñãáíþóåéò ìå èÝìá ôï Ýñãï ôïõ Ôüëêéí, üðùò ôï Oxonmoot óôçí Ïîöüñäç (ôï åôÞóéï, åðßóçìï öéëïëïãéêü ìíçìüóõíï ôïõ êáèçãçôÞ), ôï Ring*Con óôç Ãåñìáíßá êáé ôï Brussels2004, ìéá åéäéêÞ ðáñïõóßáóç ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ôüëêéí óôï Åõñùêïéíïâïýëéï. ÌÝëç ìáò âñÝèçêáí åðßóçò óôéò åõñùðáúêÝò ðñåìéÝñåò ôçò ôñéëïãßáò ôïõ Peter Jackson êáé óõíïìßëçóáí ìå ðïëëïýò áðü ôïõò óõíôåëåóôÝò ôçò åðéêÞò áõôÞò ðáñáãùãÞò. Óõììåôåß÷áìå ìå 25ìåëÞ áíôéðñïóùðåßá óôïí äéåèíÞ åïñôáóìü ôùí 50 ÷ñüíùí áðü ôçí ïëïêëÞñùóç ôçò Ýêäïóçò ôïõ âéâëßïõ, ôï «Tolkien2005», ôïí Áýãïõóôï ôïõ 2005 óôï Birmingham, üðïõ êáé ðáñïõóéÜóáìå ìéá ïìéëßá ìå èÝìá ôç ó÷Ýóç ôïõ ôïëêéíéêïý Ýðïõò ìå ôçí åëëçíéêÞ ìõèïëïãßá êáé Ýíá èåáôñéêü Ýñãï, ðïõ óõíÝêñéíå ôçí éóôïñßá ôïõ Ôïýñéí ìå áõôÞí ôïõ Ïéäßðïäá. Ôïí Éïýëéï ôïõ 2006, ï Óýëëïãïò ìáò Þôáí åðßôéìïò êáëåóìÝíïò ôïõ Ãåñìáíéêïý Óõëëüãïõ óôçí åôÞóéá óõãêÝíôñùóç ôùí ìåëþí ôïõ, ôï “Tolkien Thing”. Äõï ÷ñüíéá áñãüôåñá, ôï êáëïêáßñé ôïõ 2008, ðÞñáìå îáíÜ ìÝñïò óå áõôÞ ôçí äéïñãÜíùóç, êáèþò åðßóçò êáé óôïí åïñôáóìü ôùí 36 ÷ñüíùí áðü ôçí ßäñõóç ôïõ Óïõçäéêïý Óõëëüãïõ. Óå ôïðéêü åðßðåäï, ðÝñá áðü ôéò ôáêôéêÝò ìçíéáßåò óõíáíôÞóåéò ôùí ìåëþí ìáò, äéïñãáíþóáìå, ôïí ÄåêÝìâñéï ôïõ 2003, ôïí ðñþôï åëëçíéêü «Ìáñáèþíéï ÁíÜãíùóçò» Ýñãùí ôïõ Ôüëêéí, äéáâÜæïíôáò óå Ýíá Óáââáôïêýñéáêï ôçí «ÅðéóôñïöÞ ôïõ ÂáóéëéÜ». Óôç óõíÝ÷åéá ìÝëç ìáò óõíÝâáëáí (óõìâïõëåõôéêÜ) óôïí õðïôéôëéóìü ôçò ïìþíõìçò ôñßôçò ôáéíßáò. Ôçí åðüìåíç ÷ñïíéÜ óõììåôåß÷áìå óôçí ðáñïõóßáóç ôïõ åéäéêïý ôáîéäéùôéêïý íôïêõìáíôÝñ «Í.Æçëáíäßá-Ç ãç ôïõ ¢ñ÷ïíôá ôùí Äá÷õëéäéþí», óôï ðëáßóéï ôïõ ðñïãñÜììáôïò ôáîéäéùôéêþí ðáñïõóéÜóåùí ôïõ âéâëéïðùëåßïõ «ÅëåõèåñïõäÜêçò». Åðßóçò, ðÞñáìå ìÝñïò óôçí ÐïëéôéóôéêÞ ÅâäïìÜäá ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áéãáßïõ óôçí ÓÜìï. ÌåãÜëåò åêäçëþóåéò Þôáí åðßóçò ç çìåñßäá ãéá ôïí ï åïñôáóìü ôùí ôñßôùí ãåíåèëßùí ìáò ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 2005, êáèþò êáé ç ðáñïõóßáóç ôïõ èåáôñéêïý ìáò Ýñãïõ óôï åëëçíéêü êïéíü, óôéò 3 Éáíïõáñßïõ 2006. Ïñìþìåíïé áðü ôçí óõììåôï÷Þ ìáò óôéò äéïñãáíþóåéò Üëëùí åõñùðáúêþí óõëëüãùí, áðïöáóßóáìå íá ãéïñôÜóïõìå ôá 5á ìáò ãåíÝèëéá ìå ìßá äéêÞ ìáò ìåãÜëç äéïñãÜíùóç. ¸ôóé, ìå ðïëý äïõëåéÜ áðü ìåãÜëï áñéèìü ìåëþí êáé ößëùí ïñãáíþóáìå, ôïí Ïêôþâñç

ôïõ 2007 óôçí ¢íäñï, ôï äéÞìåñï “CairAndros 2007” ìå óõììåôï÷Þ åðßóçìùí êáëåóìÝíùí áðü ôïí äéåèíÞ ôïëêéíéêü ÷þñï êáé ôçí ðáñïõóßá ößëùí áðü ôçí Ãåñìáíßá, ôçí Ïëëáíäßá êáé ôçí Äáíßá.. Ôá ìÝëç ìáò âñßóêïíôáé óõ÷íÜ êáé óå åðßðåäï ðáñÝáò ãéá êáöÝ Þ öáãçôü, ïðüôå êáé ãßíïíôáé ðïëëÝò óõæçôÞóåéò ãéá ôï áãáðçìÝíï ìáò èÝìá. Áðü ôïí Áðñßëéï ôïõ 2006 Ý÷ïõìå îåêéíÞóåé Ýíáí Ìáñáèþíéï ÈåáôñïðïéçìÝíçò ÁíÜãíùóçò ïëüêëçñïõ ôïõ «¢ñ÷ïíôá ôùí Äá÷ôõëéäéþí» äéáâÜæïíôáò Ýíá êåöÜëáéï êÜèå ìÞíá. Åêäßäïõìå ôï ìéêñü fanzine «Ôá ÍÝá ôïõ Ìðñç». Åñãáæüìáóôå, åðßóçò, ãéá ôïí åìðëïõôéóìü ôçò çëåêôñïíéêÞò ìáò, ôïëêéíéêÞò åãêõêëïðáßäåéáò. Äåí ëåßðïõí êáé ôá ðÜñôõ, ïé åêäñïìÝò êáé äéÜöïñåò êïéíùíéêÝò åêäçëþóåéò. Áðïêïñýöùìá üëùí åßíáé ç åôÞóéá ðáíåëëÞíéá óõíÜíôçóç ôùí ìåëþí, ðïõ óõìðßðôåé ìå ôçí åðÝôåéï ôçò ßäñõóÞò ìáò. ÖÝôïò ãéïñôÜóôçêáí ôá 8á ãåíÝèëéá ìáò ìå Ýíá ìåãÜëï öáãïðüôé, óôéò 11 Ïêôùâñßïõ, óôéò 2,ìì, óôï bar “Excalibur”. ×áéñüìáóôå ðÜíôá íá óõíåñãáæüìáóôå ìå Üëëïõò óõëëüãïõò ôïõ ÷þñïõ ôïõ Öáíôáóôéêïý, óõììåôÝ÷ïõìå óôï ÖåóôéâÜë ÅðéóôçìïíéêÞò Öáíôáóßáò Óýñïõ êáé åßìáóôå áðü ôá éäñõôéêÜ ìÝëç ôçò Åë.Å.Öáíô. ¢í èÝëåôå íá ãíùñßóåôå êáëýôåñá ôïí Óýëëïãï ìáò, åðéóêåöèåßôå ôçí éóôïóåëßäá ìáò www.lordoftherings.gr êáé êõñßùò ôï forum ìáò, ôï ïðïßï åßíáé áíåîÜñôçôï ôìÞìá êáé õðÞñ÷å ðñéí éäñõèåß o Óýëëïãïò. Öéëïîåíåß, âåâáßùò, ôï åðßóçìï êïììÜôé ôïõ Óõëëüãoõ (áíáêïéíþóåéò-äéïñãáíþóåéò) êáé ëåéôïõñãåß óáí çëåêôñïíéêÞ åöçìåñßäá ôïõ, áëëÜ åßíáé áíïé÷ôü óå üëïõò. Åêåß èá âñåßôå áíáêïéíþóåéò ãéá üëåò ôéò åðüìåíåò åêäçëþóåéò ìáò, óôéò ïðïßåò èá ÷áñïýìå íá óáò äïýìå. Ìðïñåßôå åðßóçò íá åðéêïéíùíåßôå ìáæß ìáò óôçí çëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç: greektolkiensociety@gmail.com Mae Govannen Mellyn!

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

35

Ï ÔóÜñëé êáé ôï åñãïóôÜóéï óïêïëÜôáò ôïõ ÓôáìÜôç Ìáìïýôïõ ÐñïÝäñïõ Ö.ËÅ.ÖÁ.ËÏ

Ï Ôéì ÌðÜñôïí êáé ï Ôæüíé Íôåð áðïôåëïýí Ýíá äßäõìï ðïõ Ý÷åé áðáó÷ïëÞóåé áñêåôÝò öïñÝò ôïõò èáõìáóôÝò ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò êáé ôùí êéíçìáôïãñáöéêþí ôáéíéþí ðïõ âáóßæïíôáé óå Ýñãá ôçò. Ïé ìåìïíùìÝíåò óõììåôï÷Ýò ôïõò áëëÜ êáé ïé óõíåñãáóßåò ôïõò óå ôÝôïéåò äïõëåéÝò Ý÷ïõí áöÞóåé êáëÝò åíôõðþóåéò êé Ý÷ïõí áðïôåëÝóåé êÜðïéåò áðü ôéò ðëÝïí éó÷õñÝò áöïñìÝò ÷Üñç óôéò ïðïßåò ôï êïéíü ôçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò Ýóôñåøå ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ óôïí êéíçìáôïãñÜöï êáé ôï áíôßóôñïöï. Ìßá åê ôùí ðåñéðôþóåùí ðïõ ôï óõãêåêñéìÝíï äßäõìï óõíåñãÜóôçêå óå áõôü ôï ðëáßóéï áðïôåëåß êáé ôï Ýñãï ìå ôïí ôßôëï «Ï ÔóÜñëé êáé ôï åñãïóôÜóéï óïêïëÜôáò» ðïõ âáóßóôçêå óôï ïìþíõìï âéâëßï ôïõ Roald Dahl. Ôï óõãêåêñéìÝíï Ýñãï åêöñÜæåé áðüøåéò êé áéóèçôéêÝò ìå ôéò ïðïßåò áîßæåé íá áó÷ïëçèåß êáíåßò åéò âÜèïò. ¼ðùò Ý÷ïõìå åðéóçìÜíåé êáôÜ êáéñïýò, ï Ñïìáíôéóìüò áðïôÝëåóå ìéá êïóìïáíôßëçøç ôùí ðñáãìÜôùí, ç ïðïßá åõäïêßìçóå óôá ðíåõìáôéêÜ äñþìåíá ôçò Åõñþðçò1 áðü ôá ìéóÜ ôïõ 18ïõ áéþíá ì.× Ýùò êáé ôá ìéóÜ ôïõ 19ïõ. Áðü ôá ðëáßóéá ôçò êïóìïáíôßëçøçò áõôÞò ðñïÝêõøáí åêöñÜóåéò åéêáóôéêÝò, öéëïóïöéêÝò, ëïãïôå÷íéêÝò êáé ðïëéôéêÝò. Ç ëïãïôå÷íéêÞ Ýêöñáóç ôïõ ñïìáíôéóìïý áðïôÝëåóå ôïí Üìåóï ðñüãïíï ôçò óçìåñéíÞò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò. Öõóéêü åßíáé, ëïéðüí, ðïëëÜ öáíôáóôéêÜ ëïãïôå÷íéêÜ êåßìåíá ôçò åðï÷Þò ìáò íá äéáôçñïýí áñêåôÝò ñïìáíôéêÝò åðéññïÝò. ¼ôáí, üìùò, ôá êåßìåíá áõôÜ ðåñíïýí óôçí ïèüíç ôïõ êéíçìáôïãñÜöïõ, ïé ñïìáíôéêÝò åðéññïÝò ìåôáöÝñïíôáé ìáæß ôïõò êáé åîáðïëýïõí ôç

äõíáìéêÞ ôïõò ìÝóá áðü ôï íÝï ôïõò ðåñéâÜëëïí. Äå íïìßæù íá õðÜñ÷åé ðéï ÷áñáêôçñéóôéêÞ ðåñßðôùóç áõôÞò ôçò ðñáãìáôéêüôçôáò áðü ôï Ýñãï ôï ïðïßï èá ìáò áðáó÷ïëÞóåé óôï Üñèñï áõôü, äçëáäÞ áðü ôï «Ï ÔóÜñëé êáé ôï åñãïóôÜóéï óïêïëÜôáò». ÅíäÝ÷åôáé âÝâáéá, ôïýôç íá åßíáé ìéá äéÜóôáóç ôïõ Ýñãïõ óôçí ïðïßá ïñéóìÝíïé íá ìçí Ýäùóáí óçìáóßá. Ãéá üóïõò, üìùò, ðÝñá áðü ôç ëïãïôå÷íéêÞ åíáó÷üëçóç, Ý÷ïõí áíáðôýîåé êáé ìéá èåñìÞ åðáöÞ ìå ôïí êïéíùíéêü êáé ðïëéôéêü óôï÷áóìü ôïõ ñïìáíôéêïý êéíÞìáôïò êé Ý÷ïõí áó÷ïëçèåß ìå óôï÷áóôÝò üðùò ï Ôæùí ÑÜóêéí, ï Ôüìáò ÊáñëÜéë, áëëÜ êáé ï ÊÜñïëïò Íôßêåíò, ç êéíçìáôïãñáöéêÞ äéáóêåõÞ ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò ôïõ áõôïý áðïôÝëåóå ìéá ðïëý åõ÷Üñéóôç Ýêðëçîç. Óå ãåíéêÝò ãñáììÝò èá ìðïñïýóáìå íá õðïóôçñßîïõìå üôé ç õðüèåóç ôïõ Ýñãïõ åßíáé áðëÞ. ¸íáò åðéôõ÷çìÝíïò êáé ìõóôçñéþäçò åñãïóôáóéÜñ÷çò ðáñáãùãÞò óïêïëÜôáò, êáñáìåëþí êáé Üëëùí ëé÷ïõäéþí (ôïí ïðïßï õðïäýåôáé ï Ôæüíé Íôåð), áíáêïéíþíåé üôé ðÝíôå ôõ÷åñïß ðåëÜôåò ðïõ èá âñïõí óå éóÜñéèìåò óõóêåõáóßåò ôùí ðñïúüíôùí ôïõ áðü Ýíá ÷ñõóü åéóéôÞñéï, èá êåñäßóïõí ìéá îåíÜãçóç óôï åñãïóôÜóéü ôïõ ðïõ ãéá ÷ñüíéá ðáñÝìåíå êëåéóôü ãéá ôïí ïðïéïíäÞðïôå Üíèñùðï, êáèþò åðßóçò êáé Üëëá ðëïýóéá äþñá. Ïé ðÝíôå ôõ÷åñïß ðïõ åßíáé ðéôóéñéêÜäåò, ìå ôç óõíïäåßá åíüò êçäåìüíá êáé ôïõ ßäéïõ ôïõ åñãïóôáóéÜñ÷ç, îåêéíïýí ôçí ðåñéÞãçóç ç ïðïßá ôïõò öÝñíåé ôåëéêÜ áíôéìÝôùðïõò ìå ðåñéðÝôåéåò áöïý ôï åóùôåñéêü ôïõ åñãïóôáóßïõ ü÷é ìüíï óõíçèéóìÝíï äåí åßíáé, áëëÜ áíôéèÝôùò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

áðïôåëåß ìéá ìáãéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá. Ïé ðåñéóóüôåñïé åñãÜôåò åßíáé íÜíïé ðïõ êáôÜãïíôáé áðü ìéá ìõèéêÞ öõëÞ êé Ý÷ïõí üëïé ôïõò ôï ßäéï áóôåßï ðñüóùðï, åíþ ïé õðüëïéðïé åßíáé ðáíÝîõðíïé êÜóôïñåò. Ôï åóùôåñéêü ôïõ ÷þñïõ áðïôåëåßôáé áðü óïêïëáôÝíéá ðïôÜìéá ðïõ äéáðëÝïíôáé áðü êáñáìåëÝíéá êáñÜâéá ìå ðëþñåò óå ó÷Þìá éððüêáìðùí ôá ïðïßá èõìßæïõí ôá äñáêüìïñöá ðëùôÜ ôùí Âßêéíãêò, áðü êáôáðñÜóéíá ëéâÜäéá (ôùí ïðïßùí ôï ãñáóßäé åßíáé öáãþóéìç ëé÷ïõäéÜ), ìå äÝíôñá ðïõ áíôß ãéá êáñðïýò âãÜæïõí ôóß÷ëåò êáé ãëåéöéôæïýñéá, áðü áßèïõóåò õðåñåðéóôçìïíéêþí åîáñôçìÜôùí ðïõ áíôß íá ëåéôïõñãïýí âáóéóìÝíá óôá ðéï åîåëéãìÝíá ôå÷íïëïãéêÜ åðéôåýãìáôá ôï êÜíïõí õðïêéíïýìåíá áðü ôéò ðéï áèþåò ðáéäéêÝò óêÝøåéò êáé áðü áìÝôñçôá Üëëá öáíôáóôéêÜ óôïé÷åßá. Ìå ôá ðïëëÜ, ôá ôÝóóåñá áðü ôá ðÝíôå ðéôóéñßêéá ìðëÝêïíôáé óå êéíäýíïõò êáé ìáæß ìå ôïõò êçäåìüíåò ôïõò áðïêüðôïíôáé áðü ôïí ïéêïäåóðüôç êáé ÷Üíïíôáé óôï ìáãéêü åñãïóôÜóéï, åíþ áõôü ðïõ áðïìÝíåé êåñäßæåé ìéá âüëôá ìå ôïí ìáãéêü áíåëêõóôÞñá ðïõ ëåéôïõñãåß êáé ùò áåñïðëÜíï, êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ïðïßáò, ï åñãïóôáóéÜñ÷çò ôïõ áíáêïéíþíåé üôé ôï ÷ñßæåé äéÜäï÷ü ôïõ. Èá ìðïñïýóáìå êÜëëéóôá íá õðïóôçñßîïõìå üôé ôï Ýñãï áðïôåëåß Ýíá åðéôõ÷çìÝíï ìßãìá ðáéäéêïý ðáñáìõèéïý, ðåñéðÝôåéáò (ïëßãïí ôñïìáêôéêÞò) öáíôáóßáò êáé êùìùäßáò. Ùóôüóï, ç ïõóßá ôïõ, üðùò ðñïáíáöÝñáìå, äåí âñßóêåôáé óôçí üìïñöç ìá êáé áíþäõíç áõôÞ ðëåõñÜ ôïõ. Ï Roald Dahl, åêìåôáëëåõüìåíïò ôï ïíåéñéêü ðåñéâÜëëïí ðïõ ðåñéãñÜøáìå äåí ìÝíåé óå ìéá áðëÞ áéóèçôéêÞ ðñüôáóç ðïõ âáóßæåôáé óå Ýíá öáíôáóôéêü ëïãïôå÷íéêü êåßìåíï, áëëÜ ðñï÷ùñÜ óå ìéá êáõóôéêÞ êñéôéêÞ ôçò íåùôåñéêÞò êïéíùíßáò ìÝóá áðü ìéá ñïìáíôéêÞ ïðôéêÞ ðïõ ìïéÜæåé íá âãÞêå áðü ôï ðñþôï ìéóü ôïõ 19ïõ áéþíá! Ìéá êñéôéêÞ ôçí ïðïßá ï Ôéì ÌðÜñôïí áíáäåéêíýåé éäáíéêÜ! ÅðáíáöÝñïíôáò óôï ðñïóêÞíéï Ýíáí ôñüðï óêÝøçò êáé ìéá êïóìïáíôßëçøç ðïõ áðü ðïëëïýò áíèñþðïõò ôùí çìåñþí ìáò Ý÷åé áãíïçèåß, åéóâÜëåé óôïí ÷þñï ôçò êñéôéêÞò óôÜóçò áðÝíáíôé óôç óýã÷ñïíç ðñáãìáôéêüôçôá. ¸íáí ÷þñï ï ïðïßïò Ý÷åé èåùñçèåß áðü ïñéóìÝíïõò êõñßïõò óõãêåêñéìÝíùí áéóèçôéêþí áíôéëÞøåùí êáé ðïëéôéêþí ðåðïéèÞóåùí, ùò ìïíïðùëéáêü ðñïíüìéü ôïõò. Ùóôüóï, ï ÌðÜñôïí ìå ôçí ôáéíßá ôïõ áõôÞ, óõíåéäçôÜ Þ ü÷é, ôïõò êÜíåé ÷áëÜóôñá! Áò äïýìå, ëïéðüí, ðùò ôá êáôáöÝñíåé. ÊáôÜ êýñéï ëüãï ç êñéôéêÞ ôïõ äéï÷åôåýåôáé ìå ôïí ôñüðï ðïõ ðáñïõóéÜæåé ôá ðÝíôå ôõ÷åñÜ ðáéäéÜ. Ôï ðñþôï áðü áõôÜ åßíáé ôï ðá÷ýóáñêï áãüñé ôçò ïéêïãÝíåéáò åíüò Ãåñìáíïý áëëáíôïðþëç, ôï ïðïßï Ý÷åé áðïññïöçèåß áðü ôïí êáôáíáëùôéêü ôñüðï æùÞò ìå áðïôÝëåóìá íá õðïóôåß ôçí áðþëåéá êÜèå ÷Üñçò ìå ôçí ïðïßá èá ìðïñïýóå íá ôï Ý÷åé ðñïéêßóåé ç ðáéäéêÞ ôïõ çëéêßá êáé íá ìåôáôñáðåß óå Ýíá áíôéðáèçôéêü áäçöÜãï. Ç íßêç ôïõ óôï äéáãùíéóìü ðñïÞëèå áðü ôç ëáéìáñãßá ôïõ êé áð' ôçí áðïêñïõóôéêÞ ëýóóá ìå ôçí ïðïßá êáôáóðÜñáîå ðïëëÜ êéëÜ óïêïëÜôáò, ìå áðïôÝëåóìá óå ìßá áðü áõôÝò íá âñåé ôï ðñþôï ÷ñõóü åéóéôÞñéï. Ôï äåýôåñï ðáéäß åßíáé Ýíá êáêïìáèçìÝíï êïñßôóé åíüò âñåôáíïý ìåãáëïâéïìç÷Üíïõ, ðïõ åîáéôßáò ôïõ ïéêïãåíåéáêïý ôïõ ðëïýôïõ ðéóôåýåé (êõñéïëåêôéêÜ) êáé æçôÜ áðü ôïõò ãïíåßò ôïõ íá óôáìáôÞóïõí ôï ÷ñüíï, íá êáôåâÜóïõí ôá Üóôñá óôç ãç êáé ðïëëÜ Üëëá ðáñüìïéá. Ç íßêç ôïõ óôï äéáãùíéóìü ðñïÞëèå áðü ôï ôåñÜóôéï ÷ñçìáôéêü ðïóü ðïõ äáðÜíçóå ï ðáôÝñáò ôïõ óôçí áãïñÜ óïêïëÜôáò. Ôï ôñßôï åßíáé ôï êïñßôóé ìéáò Áìåñéêáíßäáò ÷ïñåýôñéáò ôï ïðïßï Ý÷åé ðïôéóôåß ìå ôï äçëçôÞñéï ôïõ áíçëåïýò áíôáãùíéóìïý, ôçò êåñäïóêïðßáò êáé ôçò ëáãíåßáò ôùí âñáâåßùí ðïõ ðñïóöÝñïõí ïé äéÜöïñïé äéáãùíéóìïß, áèëçôéêïß êáé ü÷é ìüíï, óôïõò ïðïßïõò óõììåôÝ÷åé êáôüðéí ôçò ðñïôñïðÞò ôçò ìçôÝñáò ôïõ. Ç íßêç ôïõ óôï äéáãùíéóìü áðïôåëåß Üëëç ìéá åðéâñÜâåõóç ôçò áíôáãùíéóôéêÞò ðáñáæÜëçò ôïõ. Ôï ôÝôáñôï ðáéäß åßíáé Ýíá áíôéðáèçôéêü áãüñé, ðïõ óðáôáëÜ üëç ôç ìÝñá ôïõ ìðñïóôÜ óôïõò õðïëïãéóôÝò êáé óôá

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

36

âéíôåïðáé÷íßäéá, ðïõ äéáèÝôåé áðßóôåõôåò ôå÷íïëïãéêÝò ãíþóåéò ÷Üñç óôéò ïðïßåò Ý÷åé êåñäßóåé ôçí åêôßìçóç ôïõ ðåñéâÜëëïíôüò ôïõ êáé ðïõ åßíáé Üñéóôï óôïõò ìç÷áíéóôéêïýò êáé ìáèçìáôéêïýò õðïëïãéóìïýò. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ðëÜóìá øõ÷ñü êáé âßáéï, ðïõ èåùñåß ôïí åáõôü ôïõ ðáíôïãíþóôç. Ç íßêç ôïõ óôï äéáãùíéóìü âáóßóôçêå óôïõò óôáôéóôéêïýò ôïõ õðïëïãéóìïýò êáé ü÷é óôçí áãÜðç ôïõ ãéá ôç óïêïëÜôá êáé ôá ãëõêßóìáôá. Äçëþíåé õðåñÞöáíá üôé ïé óïêïëÜôåò äåí ôïõ áñÝóïõí êáé üôé áãüñáóå ìüíï ìßá, áðïêëåéóôéêÜ ãéá íá êåñäßóåé êáé íá åðéâåâáéþóåé ôçí éó÷ý ôçò áðüëõôçò ëïãéêÞò ôïõ áíôßëçøçò. ÌÝóù ôçò ðáñïõóßáóçò ôùí ôåóóÜñùí áõôþí ðáéäéþí, ôï Ýñãï ÷ôõðÜ óá äõíáôÞ ãñïèéÜ ôï ðñïóùðåßï ôçò íåùôåñéêÞò êïéíùíßáò. Óôçí ðñþôç ðåñßðôùóç ôïíßæåé ôçí áðþëåéá ôçò áíèñùðéÜò êáé ðáñïõóéÜæåé ôçí åëååéíÞ êáôÜóôáóç óôçí ïðïßá ïäçãåß ôïí Üíèñùðï ï êáôáíáëùôéóìüò. Óôç äåýôåñç óôçëéôåýåé ôç ãåíéêüôåñç áíôßëçøç ôùí ðñáãìÜôùí ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôç ìðïõñæïõÜäéêç ðëïõôïêñáôßá ôùí êõñßáñ÷ùí êïéíùíéêþí ôÜîåùí ôïõ áóôéêïý óõóôÞìáôïò. Ç Üèëéá áõôÞ áíôßëçøç ôùí ðñáãìÜôùí áíáäåéêíýåôáé óå üëï ôï èëéâåñü ìåãáëåßï ôïõ îéðáóìïý, ôçò áðáíèñùðéÜò, ôçò øõ÷ñÞò áëáæïíåßáò êáé ôçò êáôáðÜôçóçò êÜèå ïñßïõ ìÝóá áðü ôçí óõìðåñéöïñÜ ôïõ ìéêñïý êïñéôóéïý, ðïõ ëüãù ôçò ìéêñÞò ôïõ çëéêßáò äåí îÝñåé íá êáëýðôåôáé êÜôù áðü ôï ìáíäýá ôïõ êáèùóðñåðéóìïý, üðùò êÜíïõí ïé ãïíåßò ôïõ êáé ïé õðüëïéðïé Üíèñùðïé ôçò ôÜîçò ôïõ. Óôç ôñßôç ðåñßðôùóç óôü÷ïò åßíáé ç ëïãéêÞ ôïõ êåñäïóêïðéêïý áíôáãùíéóìïý êáé ç äéáäéêáóßá äéÜ÷õóÞò ôçò óå üëá ôá óôñþìáôá ôïõ ðëçèõóìïý áëëÜ êáé óôá ðéï ìåãÜëá âÜèç ôçò áôïìéêÞò áíèñþðéíçò ýðáñîçò, ðñÜãìá ðïõ ïäçãåß óôçí áôïìéêéóôéêÞ êïéíùíéêÞ áðüó÷éóç, óôçí áðþëåéá ôçò áîéïðñÝðåéáò, óôçí õðïôáãÞ ôçò áíèñþðéíçò ðñïóùðéêüôçôáò óå ìéá ìïíïìáíÞ áíáæÞôçóç øåýôéêùí óôü÷ùí êáé óôçí ðáñÜëëçëç áíÜðôõîç ìéáò Üóêïðçò êáé áíüçôçò øåõôïûðåñçöÜíåéáò (ìéá êáôÜóôáóç ðïõ áíôáíáêëÜ áíÜãëõöá ôç ãåëïéüôçôá ôçò âáèìïèçñßáò êáé ôïõ Üã÷ïõò ìå ôçí ïðïßá Ý÷ïõí öïñôþóåé ïé äÜóêáëïé êáé ïé ãïíåßò ôá åëëçíéêÜ äçìïôéêÜ ó÷ïëåßá êáé ü÷é ìüíï- åäþ êáé ðïëëÜ ÷ñüíéá). ÔÝëïò, óôçí ðåñßðôùóç ôïõ ôÝôáñôïõ ðáéäéïý ï ÌðÜñôïí ñß÷íåé ôï ôåëåõôáßï êáé êáëýôåñï âÝëïò ôïõ. Êáé ôï êÜíåé áõôü, ìå ôï íá ðñïóâÜëåé ôçí ôå÷íïêñáôéêÞ áíôßëçøç ôùí ðñáãìÜôùí ðïõ êõñéáñ÷åß óôéò çìÝñåò ìáò (áëëÜ êáé óôçí åðï÷Þ ôçò Íåùôåñéêüôçôáò åí ãÝíåé) êáé ìå ôï íá ðáñïõóéÜóåé ôçí áðïññüöçóç ôïõ áíèñþðïõ áðü ôéò õðåñåîåëéãìÝíåò ôå÷íïëïãéêÜ ìç÷áíÝò, ðñÜãìá ðïõ ïäçãåß óôçí áíÜðôõîç êïéíùíéêþí éåñáñ÷éþí åíôüò ôùí ïðïßùí áíáäåéêíýïíôáé êïýöéåò áîßåò áðü áíèñþðïõò õðåñÞöáíïõò ìÝóá óôçí ðáñáêìÞ ôïõò. ÐáñÜëëçëá, ðñï÷ùñÜ áêüìç ðåñéóóüôåñï óôï÷åýïíôáò ôçí ßäéá ôç öéëïóïößá ôïõ ïñèïëïãéóìïý -äçëáäÞ ôïí éó÷õñüôåñï, ßóùò, ðõëþíá ôçò

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

Íåùôåñéêüôçôáò- ôçí ïðïßá áðïêáëýðôåé ùò âáóéêÞ áéôßá ôçò áðïðñáãìÜôùóçò ôçò æùÞò, ôïõ ìåôáó÷çìáôéóìïý ôïõ áíèñþðïõ óå ìéá áðïíåõñùìÝíç, áíáßóèçôç êáé øõ÷ñÜ õðïëïãéóôéêÞ ïíôüôçôá, ôçò äéÜëõóçò ôçò ïñãáíéêüôçôáò ôùí åèíþí êáé ôùí êïéíùíéþí êáé ôïõ ôåëéêïý ðñïóáíáôïëéóìïý ôçò éóôïñßáò óå ìéá áôñáðü ðñáãìáôéêÜ åðéêßíäõíç. ÁðÝíáíôé óå üëåò áõôÝò ôéò áíôáíáêëÜóåéò ôçò Íåùôåñéêüôçôáò, áíôéðáñáôßèåôáé ôï ðÝìðôï êáé ôåëåõôáßï ðáéäß ðïõ âñßóêåé ÷ñõóü åéóéôÞñéï, ôï ïðïßï ôåëéêÜ êåñäßæåé êáé ôï ìåãÜëï Ýðáèëï êáé ãßíåôáé êëçñïíüìïò ôïõ åñãïóôáóßïõ óïêïëÜôáò. Ðñüêåéôáé ãéá ôïí ÔóÜñëé, Ýíá áãüñé ðïõ ìÝóá óå ìéá ðüëç ìå âéïìç÷áíéêÞ áéóèçôéêÞ, æåé ìáæß ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ óå Ýíá ìéêñïýëé öôù÷üóðéôï ìå ôñýðéá êåñáìéäÝíéá óêåðÞ. Ç ðñþôç ñïìáíôéêÞ åéêüíá ðïõ áíôéðáñáôßèåôáé óôïõò ãêñßæïõò üãêïõò ôùí âéïìç÷áíéêþí êôéñßùí Ýñ÷åôáé ìÝóù ôçò åîùôåñéêÞò ìïñöÞò ôïõ óðéôéïý. Åíôüò, ôïõ öôù÷üóðéôïõ áõôïý æåé üëç ç ïéêïãÝíåéá ôïõ ÔóÜñëé. Ïé ðáððïýäåò êáé ïé ãéáãéÜäåò æïõí ìéá ðáñáìõèÝíéá áñìïíéêÞ æùÞ, Ýóôù êé áí ç öôþ÷åéá ôïõò áíáãêÜæåé íá óôñéìþ÷íïíôáé óôï ðáëéü êñåâÜôé, ïé êáëïóõíÜôïé ãïíåßò áíôéìåôùðßæïõí ôéò äõóêïëßåò ôçò áíÝ÷åéáò ìå áîéïðñÝðåéá êáé çñåìßá, åíþ ï ìéêñüò áðïôåëåß Ýíá ãåííáßï, ðåéèáñ÷çìÝíï êé åõáßóèçôï ðáéäß, ðïõ ìïëïíüôé ôïõ áñÝóåé íá ôáîéäåýåé óôá üíåéñá ôçò ðáéäéêÞò ôïõ çëéêßáò, äéáôçñåß ìéá ðïëý éó÷õñÞ êáé îåêÜèáñç áíôßëçøç ôçò áíôéêåéìåíéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò. Ôç äåýôåñç îåêÜèáñç ñïìáíôéêÞ áíôéðáñÜèåóç óôéò åéêüíåò êáé ôïõò åêöñáóôÝò ôçò íåùôåñéêüôçôáò, áðïôåëåß ç æåóôáóéÜ, ç ïñãáíéêüôçôá êáé ç ìáãéêÜ üìïñöç áôìüóöáéñá ôçò êáëïóõíÜôçò áõôÞò ïéêïãÝíåéáò, åíþ ôçí ôñßôç êáé óçìáíôéêüôåñç, ç áíÜäåéîç ôïõ Ýíôïíïõ, éó÷õñïý êáé ðñùôáãùíéóôéêïý ÷áñáêôÞñá ðïõ äéáèÝôåé ï ìéêñüò ÔóÜñëé, óå áíôßèåóç ìå áõôïýò ôùí õðüëïéðùí óõíïìÞëéêùí ôïõ. Ôï ðíåýìá ôçò íåùôåñéêüôçôáò îáíáêÜíåé ôçí áñíçôéêÞ åìöÜíéóÞ ôïõ ìÝóù åíüò êëáóéêïý ôñüðïõ. Ï ðáôÝñáò ôïõ ìéêñïý ÔóÜñëé ÷Üíåé ôç äïõëåéÜ ôïõ, ãéáôß Ýíá íÝï ôå÷íïëïãéêü åðßôåõãìá, Ýíá êáéíïýñãéï ìç÷Üíçìá äçëáäÞ, ôïí áíôéêáèéóôÜ ðñïóöÝñïíôáò ìéêñüôåñï êüóôïò êáé ìåãáëýôåñç áðüäïóç óôïí åñãïäüôç ôïõ. Ç ñïìáíôéêÞ ïðôéêÞ ôïõ óêçíïèÝôç åîáðïëýåé óõíå÷þò ôá âÝëç ôçò ìÝóá áðü ôçí ïéêïãÝíåéá ôïõ ÔóÜñëé. Êïñõöáßá óôéãìÞ áðïôåëåß ôï óçìåßï ðïõ ï ìéêñüò, ùò áðëüò ëÜôñçò ôçò ðïéïôéêÞò óïêïëÜôáò êé Ý÷ïíôáò âñåé êáôÜ ôý÷ç ôï ÷ñõóü åéóéôÞñéï, ðñïôåßíåé óôïõò ãïíåßò ôïõ íá ôï ðïõëÞóïõí óå êÜðïéï ðáéäß ðëïýóéáò ïéêïãÝíåéáò ãéá íá ðÜñïõí ìéá ïéêïíïìéêÞ áíÜóá. Ùóôüóï, ï ðáððïýò ôïõ áðáíôÜåé üôé ëåöôÜ ôõðþíïíôáé óôïí êüóìï åêáôïììýñéá êáé êÜèå ìÝñá åíþ Ýíá ôÝôïéï åéóéôÞñéï ìüíï ìéá öïñÜ, ðåßèïíôÜò ôïí íá ôï áîéïðïéÞóåé êáé äåß÷íïíôÜò ôïõ üôé ôéò óðïõäáßåò êáé ôéò üìïñöåò óôéãìÝò ôçò æùÞò ï Üíèñùðïò ïöåßëåé íá ôéò áðïëáìâÜíåé êáé íá ôéò ðñïóôáôåýåé áðü ôçí êáôáðÜôçóç ðïõ åíäå÷ïìÝíùò íá ôïõò åðéöõëÜóóåé ç ðåæÞ êáèçìåñéíüôçôá. ÐñáãìáôéêÞ óôéãìÞ ìåãáëåéþäïõò êáé áñ÷ïíôéêïý ÷áñáêôÞñá ñïìáíôéêÞò äõíáìéêÞò! Ï ôåëéêüò èñßáìâïò ôçò ñïìáíôéêÞò ïðôéêÞò Ýñ÷åôáé üôáí ôá ðÝíôå ðáéäéÜ åéóÝñ÷ïíôáé óôï åñãïóôÜóéï êáé áíôß íá óõíáíôÞóïõí ôá áíáìåíüìåíá âñßóêïíôáé óå Ýíá ìáãéêü ðåñéâÜëëïí. Åêåß, ìåôÜ áðü ðïëëÝò ðåñéðÝôåéåò, ôá êáêïìáèçìÝíá ðáéäéÜ ôçò íåùôåñéêüôçôáò ôßèåíôáé åêôüò ìÜ÷çò êáé ìÜëéóôá ìå áéôßåò âáóéóìÝíåò óôá áðïêñïõóôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò. ÁíôéèÝôùò, ï ðåéèáñ÷çìÝíïò ÷áñáêôÞñáò ôïõ ÔóÜñëé ôïí áíáäåéêíýåé íéêçôÞ. Ç äéêáéïóýíç ðáßñíåé ôçí åêäßêçóÞ ôçò ëïéðüí, åíþ óôï õðüâáèñï ôçò õðüèåóçò âñßóêåôáé ç áíôéðáñÜèåóç ôùí äõï êïóìïáíôéëÞøåùí êáé ç êñéôéêÞ ôçò áðïêñïõóôéêüôçôáò ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôá óõãêåêñéìÝíá óçìåßá ôçò íåùôåñéêÞò êïéíùíßáò (ç ïðïßá ãßíåôáé åíôïíüôåñç, êáèþò áíáëïãéæüìáóôå üôé óôïõò êéíçìáôïãñáöéêïýò ÷áñáêôÞñåò ôçò, áíáãíùñßæïõìå, åí ðïëëïßò, ôçí ðñáãìáôéêüôçôá ðïõ ìáò ðåñéâÜëëåé) ìÝóù ôçò ñïìáíôéêÞò

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

37

ïðôéêÞò. Åßíáé äåäïìÝíï üôé óÞìåñá Ý÷ïõìå óõíçèßóåé íá âëÝðïõìå ôá êáêþò êåßìåíá ôçò åðï÷Þò ìáò íá ó÷ïëéÜæïíôáé áðü áíèñþðïõò ðïõ, ìå ôïí Ýíá Þ ôïí Üëëï ôñüðï, õðÜãïíôáé óôçí ïëüôçôá ôçò Íåùôåñéêüôçôáò. Áõôü Ý÷åé ùò óõíÝðåéá ôüóï ç êñéôéêÞ ôïõò üóï êáé ïé ðñïôÜóåéò ôïõò íá äéáðíÝïíôáé áðü Ýíá ðíåýìá «åóùôåñéêÞò» äéáöùíßáò. Óôçí ôáéíßá áõôÞ ôá ðñÜãìáôá áëëÜæïõí. Êé áõôü ãéáôß ï Ôéì ÌðÜñôïí, âáóéæüìåíïò óôç äõíáôÞ ðÝíá ôïõ Roald Dahl, õéïèåôåß ôçí êñéôéêÞ ôïõ Ñïìáíôéóìïý, ôçò êïóìïáíôßëçøçò äçëáäÞ ðïõ Þñèå óå åõèåßá ñÞîç ìå ôçí ïõóßá ôçò Íåùôåñéêüôçôáò. Ç óõìâïëÞ ôçò óýã÷ñïíçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò óôçí åîÝëéîç áõôÞ åßíáé ðñïöáíÞò. ÈÝëïíôáò íá êëåßóïõìå áõôü ôï Üñèñï êáëü èá Þôáí íá óôáèïýìå óå Ýíá áîéïðñüóåêôï óçìåßï. Åßäáìå ìÝ÷ñé óôéãìÞò üôé ç ïéêïãÝíåéá áðïôÝëåóå êýñéï èÝìá óôï ïðôéêü ðåäßï ôçò ôáéíßáò. ¼ðùò áíáöÝñáìå êáé ðéï ðñéí, ïé ïéêïãÝíåéåò ðïõ áöïìïéþèçêáí áðü ôï íåùôåñéêü ôñüðï æùÞò óõíÝâáëëáí óôï íá ãßíïõí ôá ðáéäéÜ ôïõò áíôéðáèçôéêÜ êáé êáêïìáèçìÝíá. Áíôßèåôá, ç ñïìáíôéêÞ ïéêïãÝíåéá ôïõ ÔóÜñëé, ôïí âïÞèçóå íá áíáäåßîåé áðü ôá âÜèç ôçò øõ÷Þò ôïõ ôá óôïé÷åßá ðïõ ôïí Ýêáíáí íá óöõñçëáôÞóåé áõôü ôï ãåííáßï êáé áäáìÜíôéíï ÷áñáêôÞñá. Ôï êïìâéêü óçìåßï åßíáé ç ïéêïãÝíåéá ôïõ åñãïóôáóéÜñ÷ç óïêïëÜôáò. ÌÝóù ôçò ðáñïõóßáóçò ôçò ïéêïãÝíåéáò áõôÞò, ôá ðñÜãìáôá ìðáßíïõí óå Ýíá ïñéáêü åðßðåäï. Êáé ôïýôï ãéáôß ï ðáôÝñáò ôïõ åñãïóôáóéÜñ÷ç (ôïí ïðïßï õðïäýåôáé ï êïñõöáßïò Êñßóôïöåñ Ëé), äåí åßíáé ï íåùôåñéóôÞò ãïíéüò ðïõ Ý÷åé áöÞóåé ôï ðáéäß ôïõ íá áöïìïéùèåß áðü ôïí êõêåþíá ôïõ õëéóìïý, ôïõ áðÜíèñùðïõ áíôáãùíéóìïý, ôïõ êáôáíáëùôéóìïý êáé ôïõ êåñäïóêïðéêïý õðïëïãéóìïý, áëëÜ ôáõôü÷ñïíá äåí åßíáé êáé ï åðéêåöáëÞò ìéáò ãëõêéÜò ðáñáäïóéáêÞò ïéêïãÝíåéáò, üðùò áõôÞò ôïõ ìéêñïý ÔóÜñëé. Ç ïéêïãÝíåéá ôïõ åñãïóôáóéÜñ÷ç, åßíáé âÝâáéá ðéï êïíôÜ óôçí éäáíéêÞ ðáñáäïóéáêÞ ïéêïãÝíåéá, üìùò åîáéôßáò ôïõ óêëçñïý êáé Üêáìðôïõ ÷áñáêôÞñá ôïõ ðáôÝñá (áëÞèåéá, ðïéïí Üëëï

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ñüëï èá ìðïñïýóå íá åß÷å ï Êñßóôïöåñ Ëé;), äåí åêìåôáëëåýåôáé ôï æùïãüíï ðíåýìá êáé ôï èåñìü êëßìá ðïõ åíÝ÷åé óôçí ïõóßá ôïõ áõôü ôï ðñùôïãåíÝò êïéíùíéêü êýôôáñï, áëëÜ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ìéá ìïõ÷ëéáóìÝíç åììïíÞ óôïõò ôýðïõò êáé óôïí êáèùóðñåðéóìü, ìå áðïôÝëåóìá íá ðáãþíåé ôçí áôìüóöáéñá êáé íá íåêñþíåé ôéò æùíôáíÝò, áõèüñìçôåò êáé ðáñáãùãéêÝò ëåéôïõñãßåò ôïõ ïéêïãåíåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò. Ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá åßíáé ç äçìéïõñãßá åíüò ðåñéïñéóôéêïý êáé áöüñçôïõ êëßìáôïò, ôï ïðïßï ïäçãåß ôï ðáéäß (Ôæüíé Íôåð) óôçí ðñüùñç áðïìÜêñõíóÞ ôïõ áðü ôï ïéêïãåíåéáêü ðåñéâÜëëïí. ¼ôáí ôï ðáéäß áõôü ìåãáëþíåé, ãßíåôáé ï åðéôõ÷çìÝíïò, ìïíá÷éêüò (êáé ü÷é áôïìéóôÞò) åñãïóôáóéÜñ÷çò, ï ïðïßïò èåùñåß ôçí ïéêïãÝíåéá Ü÷ñçóôï èåóìü êáé ôåëéêÜ ìåôÜ áðü ðïëëÜ ÷ñüíéá, ÷Üñç óôç óõìâïëÞ ôïõ ìéêñïý ÔóÜñëé êáé óôçí åðáöÞ ìå ôç ñïìáíôéêÜ éäáíéêÞ ïéêïãÝíåéÜ ôïõ, êáôáöÝñíåé íá åðáíáóõíäåèåß ìå ôç äéêÞ ôïõ. Åßíáé îåêÜèáñï ðùò óôï óõãêåêñéìÝíï óçìåßï ôï Ýñãï ôïíßæåé üôé ðÝñá áðü ôç äéáóáëåõìÝíç íåùôåñéêÞ ïéêïãÝíåéá õðÜñ÷åé êáé ï êßíäõíïò ìéáò ïéêïãåíåéáêÞò åììïíÞò ìíçìåéáêïý ÷áñáêôÞñá óå êÜðïéïõò íåêñïýò ôýðïõò êáé óå ïñéóìÝíá áâÜóôá÷ôá «êáèþò ðñÝðåé», ôá ïðïßá ïäçãïýí óå ðñïâëçìáôéêÝò êáôáóôÜóåéò. Ôï öáéíüìåíï áõôü ãåííéÝôáé ìÝóá áðü ðáñáäïóéáêÝò ïéêïãÝíåéåò êáé ç ôáéíßá Ýñ÷åôáé íá ìáò äçëþóåé üôé ôüóï áõôÞ ç ðáñåêôñïðÞ, üóï êáé ïé åêöñÜóåéò ôçò íåùôåñéêÞò ïéêïãÝíåéáò åßíáé ìïñöÝò áðïññéðôÝåò. Áíôßèåôá, ç ðñïêñéíüìåíç ìïñöÞ åßíáé ç ñïìáíôéêÞ ïéêïãÝíåéá ìå ôïí âáèý áíèñþðéíï ÷áñáêôÞñá, ôçí ïñãáíéêÞ öýóç, ôçí åíäïãåíþò óïöÞ áíÜäåéîç éåñáñ÷éþí êáé ðñùôïâïõëéþí, êáé ôïí ëáìðñü áîéáêü êþäéêá. Èá ðñÝðåé, âÝâáéá, íá óçìåéùèåß üôé ç ðáñåêôñïðÞ ôçò ðáñáäïóéáêÞò ïéêïãÝíåéáò ðñïò ôçí áíïýóéá áõóôçñüôçôá êáé ôçí ôõðïëáôñßá ðáñïõóéÜæåôáé ùò ìéá êáôÜóôáóç ðéï êïíôéíÞ óôï éäáíéêü ðñüôõðï, áð' üôé åêåßíåò ôçò íåùôåñéêÞò ðáñáæÜëçò. ¸ôóé, óôï ôÝëïò, ìå ôï ðÝñáóìá ôïõ ÷ñüíïõ êáé üôáí ôá ðÜèç Ý÷ïõí êáôáëáãéÜóåé, ï ðáôÝñáò (Êñßóôïöåñ Ëé) êáé ï ãéïò (Ôæüíé Íôåð) åðáíáóõíäÝïíôáé. Äåí ãíùñßæù áí ï óõããñáöÝáò, ï óêçíïèÝôçò êáé ïé óõíôåëåóôÝò ôçò ôáéíßáò ôï Ý÷ïõí áíôéëçöèåß, ðÜíôùò åßíáé ãåãïíüò üôé ìå ôçí ðñïóÝããéóÞ ôïõò áõôÞ Ý÷ïõí äçìéïõñãÞóåé Ýíáí êáôáðëçêôéêü áíôéêáôïðôñéóìü ìéá áíÜëïãçò êáôÜóôáóçò, ç ïðïßá Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôïí Ñïìáíôéóìü êáé ôéò èÝóåéò ôïõ. ¼ðùò åßíáé ãíùóôü, ï Ñïìáíôéóìüò ùò êïóìïáíôßëçøç åß÷å áíôéðáñáôåèåß ìå ôï ìïíôÝñíï ýöïò ôïõ õëéóìïý, ôïõ èåôéêéóìïý, ôçò âéïìç÷áíéêÞò êïéíùíßáò, ôïõ áóôéêïý êüóìïõ êáé ôçò áäéáðñáãìÜôåõôçò ðñïïäåõôéêüôçôáò. ÐáñÜëëçëá, åß÷å áíôéðáñáôåèåß êáé óôï ñåýìá ôïõ êëáóéêéóìïý, ôï ïðïßï ðñüâáëëå ìéá äïãìáôéêÞ åììïíÞ óôéò ìåèüäïõò êáé óôï ýöïò ðïõ ðáñïõóßáæáí ôá Ýñãá -áëëÜ êáé åí ãÝíåé ôï ðíåýìá (üðùò ôï áíôéëáìâÜíïíôáí ïé êëáóéêéóôÝò)- ôçò åëëçíïñùìáúêÞò êëáóéêÞò áñ÷áéüôçôáò, ìå áðïôÝëåóìá ïé (êëáóéêéóôÝò) åêöñáóôÝò ôïõ íá ðáñÜãïõí áðïôåëÝóìáôá ìå ÷áñáêôçñéóôéêÜ äéáõãïýò ìïñöéêÞò áñìïíßáò, áëëÜ áðïíåõñùìÝíá áðü æùôéêÞ ðíïÞ êáé óôåñçìÝíá áðü óõíáßóèçìá êáé ïõóßá. ÂëÝðïõìå, äçëáäÞ, üôé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí íåùôåñéêþí ïéêïãåíåéþí ôçò êéíçìáôïãñáöéêÞò áõôÞò ôáéíßáò, ìðïñïýí íá áíôéóôïé÷éóèïýí ìå áêñßâåéá ìå ôï ìïíôÝñíï ýöïò ôçò íåùôåñéêÞò åðï÷Þò, ç áðïêëßíïõóá ðñïò ôçí áõóôçñüôçôá ðáñáäïóéáêÞ ïéêïãÝíåéá ìå ôï ñåýìá ôïõ êëáóéêéóìïý êáé ç éäáíéêÞ ïéêïãÝíåéá ôïõ ÔóÜñëé ìå ôïí Ñïìáíôéóìü. Ç áêñßâåéá ôçò áíôéóôïß÷éóçò åßíáé êáôáðëçêôéêÞ (!) êáé ç óõíÝ÷åéá ôçò áíÜëõóçò ðÜíù óå áõôÜ ôá äåäïìÝíá, åðßóçò. Ãíùñßæïõìå üôé ï Ñïìáíôéóìüò áðÝññéøå ôá ðñïáíáöåñèÝíôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ êëáóéêéóìïý êáé ü÷é ôï ñåýìá óôï óýíïëü ôïõ. Óôéò ðåñéðôþóåéò ðïõ ôï êëáóéêéóôéêü ñåýìá êáôÜöåñíå íá áðáëëá÷èåß áðü ôçí åììïíÞ ôïõ óôçí áíáëïãßá êáé óôç ëïãéêüôçôá, êáé îåðåñíïýóå ôçí øõ÷ñÞ, áêáäçìáúêÞ öýóç ôïõ áðïêôþíôáò ìéá

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

38

ðíïÞ æùíôÜíéáò êáé öáíôáóßáò, ìðïñïýóå íá ãßíåé ìÝñïò ôçò ñïìáíôéêÞò ïðôéêÞò. ¸ôóé êáé ç áðïêëßíïõóá ðáñáäïóéáêÞ ïéêïãÝíåéá ôïõ Ýñãïõ, üôáí êáôÜöåñå íá îåðåñÜóåé ôç öýóç ôçò, åßäå ôá ìÝëç ôçò íá Ýñ÷ïíôáé îáíÜ óå åðáöÞ. Áíôßèåôá, ç áðüóôáóç ôïõ éäáíéêïý ïéêïãåíåéáêïý ðñïôýðïõ ìå ôéò íåùôåñéêÝò ïéêïãÝíåéåò Þôáí ðéï ìåãÜëç, üóï ìåãÜëç Þôáí êáé ç áíôéðáñÜèåóç ôïõ Ñïìáíôéóìïý ìå ôï ìïíôÝñíï ýöïò. ÊáôáëÞãïõìå, ëïéðüí, óôï óõìðÝñáóìá üôé «Ï ÔóÜñëé êáé ôï åñãïóôÜóéï óïêïëÜôáò» óôá ìÜôéá ôùí ðåñéóóüôåñùí öÜíçêå ùò Ýíá êéíçìáôïãñáöéêü ðáñáìýèé ìå ôñïìáêôéêü êáé êùìéêü ÷áñáêôÞñá. Ùóôüóï, áí áðåëåõèÝñùíå êáíåßò ôéò áíôéëçðôéêÝò ôïõ äõíÜìåéò áðü ôïí åíáãêáëéóìü ôùí åýêïëùí, ãåíéêþí êáé ëïãéêþí ÷áñáêôçñéóìþí êáé áêïëïõèïýóå Ýíáí äéáöïñåôéêü äñüìï, ðñïóðáèþíôáò íá áêïýóåé ôïõò Þ÷ïõò ôçò «åóùôåñéêÞò öùíÞò» ôïõ Ýñãïõ, èá óõíáíôïýóå ìéá ðëçèþñá éäéáßôåñùí óôïé÷åßùí ôá ïðïßá îåöåýãïõí êáôÜ ðïëý áðü ôïí ðáñáðÜíù ÷áñáêôçñéóìü. Ôá óôïé÷åßá áõôÜ, ðïõ äïêéìÜóáìå íá áíáäåßîïõìå ìÝóá áðü ôï óõãêåêñéìÝíï êåßìåíï, Ý÷ïõí ôç óöñáãßäá åíüò ðíåýìáôïò ðïõ äéáêáôÝ÷åôáé áðü îåêÜèáñåò åðéññïÝò ôïõ Ñïìáíôéóìïý. ¼ðùò ãßíåôáé óáöÝò (êáé áðü ôçí êéíçìáôïãñáöéêÞ ôáéíßá áõôÞ), ôá êåßìåíá ôçò óýã÷ñïíçò öáíôáóôéêÞò ëïãïôå÷íßáò ùò êëçñïíüìïé ôïõ ëïãïôå÷íéêïý ñïìáíôéêïý ðíåýìáôïò óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò áðïññïöïýí êáé áíáðáñÜãïõí ó÷åäüí îå÷áóìÝíåò óêÝøåéò, èÝóåéò, áéóèçôéêÝò êáé ðñáêôéêÝò (ü÷é ìüíï ôïõ ëïãïôå÷íéêïý ñïìáíôéóìïý áëëÜ êáé) ôïõ åõñýôåñïõ ñïìáíôéêïý ÷þñïõ. Ôá äþñá áõôÞò ôçò êëçñïíïìéÜò äéï÷åôåýïíôáé áðü êåßìåíá ôçò ëïãïôå÷íßáò ôïõ öáíôáóôéêïý óôçí åðï÷Þ ìáò. Êé Ýôóé åìåßò áðïêôïýìå óÞìåñá ôçí åõêáéñßá íá åðïðôåýóïõìå ôç öáíôáóôéêÞ ëïãïôå÷íßá óå ðéï ìåãÜëï âÜèïò êáé íá ìÜèïõìå ìå ðïéá ðíåõìáôéêÜ ðëáßóéá êáé ðïéá ñåýìáôá åß÷å óõíäåèåß êáôÜ ôï ðáñåëèüí.

1) Ìå åîáßñåóç ôçí ÷þñá ìáò, üðïõ ëüãù éäéáßôåñùí éóôïñéêþí óõíèçêþí, ï Ñïìáíôéóìüò åõäïêßìçóå áðü ôï 1840 Ýùò ôï 1880, ðåñßðïõ.

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ

ËÏÃÏÔÅ×ÍÉÁ

39

ÁãáðçôÝ áíáãíþóôç, Áí èåò êé åóý íá ãßíåéò ìÝëïò ôçò ÖïéôçôéêÞò ËÝó÷çò ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò, Áí èåò íá åíôá÷èåßò óôçí åëëçíéêÞ öïéôçôéêÞ êïéíüôçôá ôïõ öáíôáóôéêïý, ÷ùñßò íá ðëçñþóåéò êáìéÜ óõíäñïìÞ êáé äß÷ùò ïéêïíïìéêÝò åðéâáñýíóåéò, Áí åíäéáöÝñåóáé íá ðáñáêïëïõèÞóåéò áðü êïíôÜ ôéò äñáóôçñéüôçôÝò ôçò, Áí èåò áðëÜ íá ìéëÞóåéò ìå êÜðïéá ìÝëç ôçò ëÝó÷çò êáé íá áíôáëëÜîåéò áðüøåéò Áí èåò íá óõíåñãáóôåßò ìå ôç óõíôáêôéêÞ ïìÜäá ôçò «ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò» Þ íá äçìïóéåýóåéò êÜðïéï äéêü óïõ Üñèñï óôï ðåñéïäéêü, Äåí Ý÷åéò ðáñÜ íá áðåõèõíèåßò óôá ìÝëç ôçò ëÝó÷çò. Èá åßíáé ìåãÜëç ìáò ôéìÞ íá óå õðïäå÷ôïýìå óôçí ðáñÝá ìáò. Ç ðñüóêëçóç äåí áðåõèýíåôáé áðïêëåéóôéêÜ óå öïéôçôÝò. ÇëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç flefalo@gmail.com Ç ÖïéôçôéêÞ ËÝó÷ç ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò áðÝêôçóå äéêôõáêü ôüðï. Åðéóêåöèåßôå ôçí çëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç www.flefalo.blogspot.com, äéáâÜóôå ôï óýíïëï ôùí Üñèñùí ðïõ Ý÷ïõí äçìïóéåõèåß óå üëá ôá ôåý÷ç ôçò «ÖáíôáóôéêÞò Ëïãïôå÷íßáò» êáé åíçìåñùèåßôå ãéá ðïëëÜ åíäéáöÝñïíôá èÝìáôá. www.flefalo.blogspot.com Ç äéáäéêôõáêÞ ðýëç ôïõ öáíôáóôéêïý

Ôï óõíáñðáóôéêü ìõèéóôüñçìá ôïõ

William Morris êõêëïöïñåß áðü ôéò åêäüóåéò «Ìáãéêü Êïõôß»