Φανταστική Λογοτεχνία, τεύχος 7

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ ΤΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Τεύχος 7 / Δεκέμβριος 2010/ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

Ευχαριστίες Περιεχόμενα

Ο Γιάννης Σκαρίμπας αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας, με σπουδαία προσφορά στα ελληνικά γράμματα. Ο προσανατολισμός της λογοτεχνικής του κληρονομιάς ήταν σίγουρα διαφορετικός από αυτόν στον οποίο προσπαθεί να στρέψει την ελληνική λογοτεχνική πραγματικότητα η Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας και θα ήταν ανειλικρινές απ’ την πλευρά μας αν δοκιμάζαμε να την οικειοποιηθούμε. Σήμερα όμως, ο Δημοσθένης Σκαρίμπας, ο εγγονός του μεγάλου λογοτέχνη, και η σύζυγός του Θεοδώρα Τραχάνη, αποτελούν αδελφικούς φίλους της Λέσχης μας, δυο από τους ανθρώπους που έχουν υποστηρίξει με θέρμη τις δραστηριότητές μας. Αυτό για εμάς σημαίνει πάρα πολλά. Η Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ ευχαριστεί θερμά το Δημοσθένη Σκαρίμπα και τη Θεοδώρα Τραχάνη για τη συμπαράσταση και την πολύτιμη βοήθεια που προσέφεραν (και προσφέρουν συνεχώς) στην προσπάθειά μας. Χωρίς τη στήριξή τους, η προσπάθεια αυτή θα ήταν σίγουρα φτωχότερη. Εκ μέρους όλης της Λέσχης Σταμάτης Μαμούτος

3 4

«Το κέρας», του Σταμάτη Μαμούτου «Η Κόλαση του Δάντη μέσα από τις ενοράσεις του William Blake», (μέρος β΄)

της Μαρίας Βλαντή 6 «Seventh son of a seventh son», (μέρος 1ο), του Γιώργου Ματσαγγούρα 10 «Τα μυστήρια του σκώληκα», του Κιμμέριου 12 «Προ-ραφαηλίτες. Μια επαναστατική καλλιτεχνική αδελφότητα»,

των Νίκου και Μαρίας Βλαντή 20 «Ο ρομαντικός Μπαλζάκ», του Δημήτρη Αργασταρά 23 «Η βασίλισσα του χιονιού», του Σταμάτη Μαμούτου 26 «Mysticum of the Grand Magus» (μόνιμη στήλη), του Guardian Lord

………………………………………………………………………………………….. ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ «Φανταστική Λογοτεχνία», τεύχος 7. Εκδότης: Σύλλογος φοιτητών ΑΤΕΙ και ΑΕΙ Πανεπιστημίων Ελλάδος Φανταστικής Λογοτεχνίας (Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας). Συντακτική ομάδα τεύχους: Σταμάτης Μαμούτος, Δημήτρης Αργασταράς, Νίκος Βλαντής, Μαρία Βλαντή, Guardian Lord, Κιμμέριος, Γιώργος Ματσαγγούρας. Επιμέλεια-Διόρθωση: Σταμάτης Μαμούτος Καλλιτεχνική επιμέλεια: Morias Εικόνα εξωφύλλου: Frank Frazetta, Outlaw of Torn.

Το Κέρας

του Σταμάτη Μαμούτου

Όπως έχει τονιστεί πολλές φορές μέσα από τις σελίδες αυτού του περιοδικού, ο Διαφωτισμός αποτέλεσε το πνευματικό εκείνο πλαίσιο εντός του οποίου έλαβαν υπόσταση οι ιδέες που, ως επί το πλείστον, κυριάρχησαν στην εποχή της Νεωτερικότητας. Η έλευση της Νεωτερικότητας σήμανε για το δυτικό κόσμο την κυριαρχία του αστικού τρόπου ζωής (ο οποίος συγκροτήθηκε ωθώντας χιλιάδες ανθρώπους που ζούσαν στην ύπαιθρο να μεταναστεύσουν στα μεγάλα αστικά κέντρα), τη βιομηχανοποίηση της παραγωγής (που αντικατέστησε τις παραδοσιακές βιοτεχνικές μεθόδους και περιόρισε την ανθρώπινη δημιουργικότητα, δίνοντας την πρωτοκαθεδρία στη μηχανή προκειμένου να επιτευχθεί η μαζική παραγωγή), την επικράτηση μιας ωφελιμιστικής αντίληψης για τη ζωή (η οποία προϋπέθεσε ένα αντι-ουσιοκρατικό, ατομικιστικό φιλοσοφικό υπόβαθρο και μια ανταγωνιστική σχέση μεταξύ των ανθρώπων) και την προβολή ενός κοσμοπολιτικού οικουμενισμού (ο οποίος συνδέθηκε με τη νεωτερική πολιτική τάξη πραγμάτων).

πόλεις, διαμορφώθηκε ένας τρόπος ζωής που δεν άφηνε στους εργάτες το περιθώριο για αργία. Έτσι, οι χριστουγεννιάτικοι εορτασμοί σταμάτησαν στην Αγγλία του πρώιμου καπιταλισμού.

Τα χαρακτηριστικά της Νεωτερικότητας δεν επικράτησαν ταυτοχρόνως και με τον ίδιο ρυθμό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Στη Γαλλία, παρότι η Γαλλική Επανάσταση του 1789 αποτέλεσε τον πιο χαρακτηριστικό, ίσως, συμβολισμό της εισόδου στη νεωτερική εποχή, η προώθηση της νέας πραγματικότητας πραγματοποιήθηκε σπασμωδικά, με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα, που η Νεωτερικότητα δείχνει να έχει φτάσει στα όριά της, να επιβιώνουν κάποιες παραδοσιακές δομές. Αντίθετα, η Βρετανία και οι Η.Π.Α αποτέλεσαν τις χώρες που αφομοίωσαν εξ αρχής τα νεωτερικά χαρακτηριστικά, πράγμα που τις κατέστησε επικεφαλής του δυτικού κόσμου και διαμορφωτές της δυτικής πολιτισμικής συνθήκης μέχρι σήμερα.

Το 1841 εισήχθη από τη Γερμανία το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Κάλαντα και ύμνοι λησμονημένοι από τις αρχές ου 19ου αιώνα ξανακούστηκαν και λίγο αργότερα κυκλοφόρησε η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα. Το σημαντικότερο γεγονός αυτής της πνευματικής αντεπίθεσης προήλθε από το χώρο της φανταστικής λογοτεχνίας και πραγματοποιήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου του 1843, όταν ο Κάρολος Ντίκενς δημοσίευσε τον « Ύμνο των Χριστουγέννων». Με το βιβλίο αυτό ο Ντίκενς, εκτός του ότι χάρισε στην παγκόσμια λογοτεχνία του φανταστικού ένα ακόμη αριστούργημα, ύμνησε τη φιλανθρωπία και έδειξε στους συγχρόνους του πώς να γιορτάζουν τα Χριστούγεννα στη δύσκολη αστική τους ζωή, εφόσον οι δωδεκαήμεροι εορτασμοί της άλλοτε φεουδαλικής υπαίθρου αποτελούσαν μακρινή ανάμνηση. Ο « Ύμνος των Χριστουγέννων» υπερασπίστηκε την ανάγκη των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων να εορτάζουν σε πείσμα της εργασιακής ηθικής του Προτεσταντισμού (την οποία στις σελίδες του βιβλίου εκφράζει ο Σκρουτζ) και έκτοτε επηρέασε τον τρόπο που εορτάζονται τα Χριστούγεννα σε ολόκληρο το δυτικό κόσμο!

Στην Αγγλία των αρχών του 19ου αιώνα, όταν οι δυνάμεις της Νεωτερικότητας ισοπέδωναν τις τελευταίες εναπομείνασες δομές του παλαιού κόσμου που δεν ήταν δυνατό να ενσωματωθούν στη νέα εποχή, ένα από τα θύματα της ορμής του μοντερνισμού υπήρξε και ο εορτασμός των Χριστουγέννων. Ωστόσο, για τους νεωτεριστές αυτό δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Ήδη από το 17ο αιώνα ο Κρόμγουελ είχε καταργήσει τους χριστουγεννιάτικους εορτασμούς, γιατί οι μεσαιωνικές παραδόσεις που συνδύαζαν τη Θεία Γέννηση με τα παγανιστικά Σατουρνάλια ήταν ασυμβίβαστες με την πουριτανική ηθική. Η συνειδητή πολεμική κατά των λαϊκών παραδόσεων, της έννοιας του ιερού, της μεσαιωνικής και της αρχαϊκής κουλτούρας συνεχίστηκε από τους φιλοσόφους και τους πολιτικούς που εξέφρασαν τις ιδέες του Διαφωτισμού. Κι έπειτα, καθώς η βιομηχανική επανάσταση ξεδιπλωνόταν, διαλύοντας τις αγροτικές κοινότητες που διατηρούσαν τα παλαιά έθιμα και μετακινώντας τους πληθυσμούς προς τις

Κάπου εκεί ανέλαβαν δράση οι φορείς της ρομαντικής κοσμοθέασης. Άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, αριστοκράτες στο αίμα των οποίων σιγόκαιγε ακόμη η φλόγα των ιπποτικών καιρών και μαζί με αυτούς η συλλογική οντότητα του αγγλικού λαού, αποφάσισαν να ορθώσουν ένα τοίχος αντίστασης απέναντι στην επέλαση της Νεωτερικότητας και να πραγματοποιήσουν μια πνευματική, ρομαντική επανάσταση για να διαλύσουν τους αφόρητους τρόπους ζωής, που προσπαθούσαν να εγκαθιδρύσουν οι δυνάμεις του καπιταλισμού. Ένας βασικός στόχος αυτής της ρομαντικής επανάστασης ήταν η αναβίωση των χριστουγεννιάτικων εορτασμών.

Σήμερα, που η οικονομική συγκυρία παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με εκείνη της εποχής του Ντίκενς1, αρχίζει ίσως να γίνεται ορατή η ανάγκη για μια άμεση επανάσταση ιδεών στην πατρίδα μας, αλλά και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Μια επανάσταση πνευματική, που θα υποστασιοποιήσει ένα νέο όραμα. Μια επανάσταση ρομαντική, που θα επανασυνδέσει μέσω της δημιουργικής φαντασίας το σπασμένο κρίκο ανάμεσα στο αυθεντικό παρελθόν και στο αφανές παρόν μας. Μια επανάσταση μυθική, δηλαδή πραγματική, και άσχετη με τις διάφορες ψευδοεπαναστατικές κινήσεις των ημερών μας. Ωστόσο, η κάθε ηθική και αισθητική ανάταση προϋποθέτει μια ψυχική πληρότητα.Αυτή την πληρότητα ας αναζητήσουμε κατά τις ημέρες του χειμερινού ηλιοστασίου, καταδυόμενοι στα βάθη του εαυτού μας και οδηγούμενοι από τη λάμψη της φαντασίας μας διαμέσου της πιο μεγάλης νύχτας του χειμώνα.

1) Το 1843, όπως και σήμερα, βρισκόταν σε εξέλιξη μια από τις παγκόσμιες κρίσεις της φιλελεύθερης οικονομίας. Η κρίση είχε πλήξει ιδιαιτέρως την Ιρλανδία, στην οποία η συγκεκριμένη χρονιά ονομάστηκε ως «χρονιά του μεγάλου λιμού».

H Κόλαση του Δάντη

μέσα από τις ενοράσεις του William Blake (μέρος 2 ο ) της Μαρίας Βλαντή

1824: Αγγλία. O ζωγράφος και τυπογράφος Τζων Λίνελ προσφέρει στον ποιητή, χαράκτη και συγγραφέα Ουίλλιαμ Μπλαίηκ αμοιβή για την εικονογράφηση της Θείας Κωμωδίας του Ιταλού ποιητή Δάντη Αλιγκιέρι. Ο Μπλαίηκ, μέχρι το θάνατό του (1827) δημιουργεί 102 σχέδια για το έργο. Κάποια έμειναν στο επίπεδο του σκίτσου, ενώ άλλα είναι ολοκληρωμένες υδατογραφίες. Τα έργα που ακολουθούν είναι από το πρώτο μέρος της περιπλάνησης. Από την κάθοδο του Δάντη στην Κόλαση που λαμβάνει χώρα το 1300μ.Χ.. Στο προηγούμενο τεύχος ακολουθήσαμε τον Δάντη να εισέρχεται σαν σε όνειρο στον άλλο κόσμο. Μαζί με τον ποιητή Βιργίλιο, προστάτη και καθοδηγητή του στο ταξίδι αυτό, να διαβαίνουν την πύλη της Κόλασης. Να επιβιβάζονται στην βάρκα του Χάρου και να διαπλέουν τον Αχέροντα ποταμό, στις όχθες του οποίου οι ψυχές γυμνές υποκύπτουν στην μοίρα τους, περνώντας στους εννέα υπόγειους Δαντικούς κύκλους της Κόλασης, ανάλογα με την απόφαση που θα πάρει ο κριτής τους ο Μίνως, και που αντιστοιχεί στο αμάρτημα που διέπραξαν όσο ήταν ζωντανοί. Όσο βαρύτερο το αμάρτημα τόσο βαθύτερα στην κόλαση θα σταλούν. Με την άδεια του τελευταίου οι δύο ποιητές εισχωρούν στο δεύτερο κύκλο της κόλασης και συναντούν τους αμαρτωλούς της σάρκας. Ο Δάντης και ο Βιργίλιος κατεβαίνουν στον τρίτο κύκλο. Βρέχει ασταμάτητα. Μια βροχή καταραμένη. Αιώνια. Βαριά και κρύα. Βλέπουν τον Κέρβερο, τον φοβερό σκύλο του Κάτω Κόσμου να φυλά τους λαίμαργους που ουρλιάζουν σαν τα σκυλιά. Έχει τρία κεφάλια, κόκκινα μάτια, λερωμένα μαύρα γένια και νύχια αρπακτικά. (Εικόνα 1)

Εικόνα 2

Ο Φλεγύας τους φέρνει μπροστά στην πύλη που χωρίζει τους κατώτερους κύκλους της Κόλασης. Οι πόρτες της είναι κλειδωμένες εμποδίζοντας τους δύο ποιητές να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ένας άγγελος καταφθάνει, διώχνει τις τρεις Ερινύες που εμφανίζονται πάνω από την πύλη και την ανοίγει επιτρέποντας στον Δάντη και τον Βιργίλιο να περάσουν. Προχωρούν. Εισέρχονται στον έκτο κύκλο. Διακρίνουν μια πεδιάδα και ένα νεκροταφείο στις φλόγες. Εδώ τιμωρούνται οι αιρετικοί. (Εικόνα 3)

Εικόνα 1

Συνεχίζουν, προχωρούν στον τέταρτο και πέμπτο κύκλο, φτάνουν στη λίμνη Στύγα. Διασχίζουν τα νερά της με τη βάρκα του Φλεγύα, του φύλακα του πέμπτου κύκλου. (Ο Φλεγύας, όπως και οι φύλακες των προηγούμενων κύκλων, είναι πρόσωπο βγαλμένο από την ελληνική μυθολογία. Τυφλωμένος από θυμό για το θεό Απόλλωνα έκαψε το ναό των Δελφών.) (Εικόνα 2)

Εικόνα 3

Οι δύο ποιητές συνεχίζουν το ταξίδι τους. Φτάνουν στον έβδομο κύκλο της κόλασης. Τον περιβάλει ο ποταμός Φλεγέθων, ο οποίος στενεύει κατεβαίνοντας προς τους υπόλοιπους κύκλους (όγδοο και ένατο). Ο κύκλος αυτός είναι αφιερωμένος στη βία. Εδώ τιμωρούνται όσοι την ασκούν απέναντι στο συνάνθρωπό τους, τον εαυτό τους, και το Θεό. Ο Δάντης και ο Βιργίλιος πλησιάζουν τον Μινώταυρο που φυλά τις ψυχές αυτών που βιαιοπράγησαν απέναντι στο συνάνθρωπό τους ενόσω βρίσκονταν στη ζωή. (Εικόνα 4)

τρέχουν πάνω κάτω αλλόφρονες προσπαθούν να προφυλαχτούν από τις φλόγες που πέφτουν πάνω τους. Τιμωρώντας τους για το αμάρτημα της βλασφημίας, της τοκογλυφίας και της σοδομίας. Προχωρούν, φτάνουν στα όρια του έβδομου κύκλου. Συναντούν τον Γηρυόνη, ένα τερατόμορφο πλάσμα βγαλμένο από την ελληνική μυθολογία, του οποίου ο Ηρακλής έκλεψε τα βόδια κατά τον δέκατο άθλο του. Μοιάζει με γιγάντιο φίδι. Έχει πρόσωπο δίκαιου ανθρώπου, σώμα φιδιού με μεγάλη διχαλωτή ουρά και πόδια τριχωτά, η επιδερμίδα του είναι πολύχρωμη. Οι δυο ποιητές ανεβαίνουν στη ράχη του και εκείνος τους κατεβάζει, πετώντας αργά, στον γκρεμό, στον όγδοο κύκλο της κόλασης. (Εικόνα 6)

Εικόνα 4 Εικόνα 6

Προχωρούν, κινούνται μέσα στον έβδομο κύκλο. Μπαίνουν σ’ένα δάσος. Τα δέντρα του έχουν τραχιά κλαδιά, τα φύλλα τους είναι μαύρα. Μέσα στο δάσος φωλιάζουν Άρπυιες. Το πρόσωπό τους είναι κοριτσίστικο και το σώμα τους ίδιο με πουλιού, με φτερούγες πλατιές και μακριά νύχια και πόδια. Είναι οι φύλακες και τιμωροί των αυτοχείρων. Αυτών που βιαιοπράγησαν απέναντι στον εαυτό τους. Ακούγονται θρήνοι. Ο Δάντης κόβει ένα κλαδί, αίμα αναβλύζει από το σημείο που κόπηκε. Συνειδητοποιεί πως τα δέντρα είναι άνθρωποι. Μαθαίνει πως ο Μίνως στέλνει τις ψυχές εδώ, αυτές πέφτουν στο δάσος και στο σημείο που προσγειώνονται ξεφυτρώνει ένα δέντρο. Οι Άρπυιες τις τιμωρούν τρώγοντας τα φύλλα των δέντρων, προκαλώντας τους πόνο. Εύχονται να ελευθερωθούν από το μαρτύριο αυτό. Αναζητούν την λύτρωση. (Εικόνα 5)

Καταλήγουν σ’έναν τόπο πέτρινο στο χρώμα του σιδήρου. Δέκα κυκλικές τάφροι σχηματίζονται εδώ κι από πάνω τους υψώνονται και τις τέμνουν στενά περάσματα, σαν τα γεφύρια των μεσαιωνικών φρουρίων. Οι δυο ποιητές ξεπεζεύουν από τη ράχη του Γηρυόνη. Αντικρίζουν δαίμονες με βέργες να χτυπούν και να μαστιγώνουν ολόγυμνους κολασμένους. Πιο κάτω, σε μια τάφρο βλέπουν αμαρτωλούς κόλακες να τιμωρούνται βυθισμένοι μέσα σε βρώμες και περιττώματα. Κινούνται στο εσωτερικό του όγδοου κύκλου. Περνούν από τα γεφύρια που ενώνουν τις τάφρους. Δαίμονες πετούν από πάνω τους μεταφέροντας αμαρτωλούς για να τους ρίξουν στα χαντάκια, σε βρομιές, σε καυτή υγρόπισσα, ενώ άλλοι τους σπρώχνουν με καμάκια στο βυθό. (Εικόνα 7)

Εικόνα 5

Εικόνα 7

Ο Δάντης και ο Βιργίλιος διασχίζουν το δάσος. Καταλήγουν σ ΄εναν κάμπο με καυτή άμμο. Πύρινες τολύπες πέφτουν από τον ουρανό. Οι κολασμένοι

Η Μαρία Βλαντή είναι συγγραφέας, μέλος της ΦΛΕΦΑΛΟ.

Tο βιβλίο της «Μετά έρχεται το φως σιγά σιγά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μαγικό Κουτί.

ΕΒΔΟΜΟΣ ΥΙΟΣ ΕΝΟΣ ΕΒΔΟΜΟΥ ΥΙΟΥ του Γιώργου Ματσαγγούρα (μέρος πρώτο) Άξιο σχολιασμού είναι το γεγονός ότι, αντίθετα με το “Somewhere InTime”, το όνομα του Dickinson εμφανίζεται στα credit πολλών εκ των κομματιών του δίσκου. Σύμφωνα με τον ίδιο3, ήταν πολύ ευχαριστημένος με τη μουσική κατεύθυνση που επέλεξε το συγκρότημα για το δίσκο. Συμμετείχε συνθετικά και στιχουργικά, τροποποιώντας4 πολλούς από τους στίχους που είχε γράψει για τις συνθέσεις που δεν συμπεριλήφθηκαν στο “Somewhere In Time” ώστε να ταιριάζουν περισσότερο στο ύφος των Maiden και τους χρησιμοποίησε για το “Seventh Son Η έμπνευση για το θέμα του άλμπουμ προήλθε από το μυθιστόρημα “Seventh Son” (« Έβδομος Υιός») (1986) του αμερικάνου συγγραφέα Oscar Scott Card (1951-), κεντρικός χαρακτήρας του οποίου είναι ένα παιδί που Αυτό το άρθρο αποτελεί ένα απόσπασμα από το διαδικτυακά φέρει την ιδιότητα και τα χαρίσματα ενός έβδομου υιού δημοσιευμένο βιβλίο του Γιώργου Ματσαγγούρα, που φέρει ενός έβδομου υιού. τον τίτλο «Τα μυστικά της σιδηράς παρθένου» και αφορά Αυτός προσπαθεί να το υπόβαθρο της στιχουργικής του Heavy Metal μουσικού γνωρίσει τις δυνάμεις συγκροτήματος Iron Maiden, καθώς επίσης και των που κατέχει, να τις εικαστικών συνθέσεων που συνοδεύουν τις κυκλοφορίες του. τιθασεύσει και να τις χρησιμοποιήσει Το ταιριαστά τιτλοφορημένο έβδομο άλμπουμ των Iron προς όφελος του Maiden είναι και το μόνο του οποίου οι στίχοι έχουν συνόλου. Ωστόσο, ως κύριο άξονα μια ενιαία ιστορία, κεντρικός θεματικός η πλοκή των στίχων άξονας της οποίας είναι το δίπολο του Καλού με το Κακό. του άλμπουμ δεν Λόγω της ασθενούς νοηματικής σύνδεσης των στίχων των ακολουθεί αυτή του κομματιών, η ιστορία δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή εκτός βιβλίου. αν οι στίχοι συνοδεύονται από ερμηνευτική επεξήγηση. Ιστορικά,σε πολλούς Η παρατιθέμενη ερμηνεία, αν και αποτελεί προϊόν πολιτισμούς, όπως προσωπικής έρευνας, συμφωνεί με το νόημα των συμβόλων στον ιρλανδικό, που συνοδεύουν κάθε ένα από τα οκτώ κομμάτια τον γαλλικό και στο ένθετο του άλμπουμ, καθώς και με την συνοπτική τον γερμανικό, περιγραφή της πλοκής που έχει αναπτύξει ο Harris1. επικρατούσε η Σύμφωνα με τον Riggs2 η επιλογή των συμβόλων αυτών είχε δοξασία ότι ο γίνει από τον ίδιο τον Dickinson, ο οποίος είχε παθιαστεί έβδομος υιός ή η περισσότερο από τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος έβδομη κόρη ενός με την τελειοποίηση του νοηματικού περιεχομένου του γονιού του ίδιου άλμπουμ. Επίσης, φύλλου που και σύμφωνα με τον αυτός ήταν έβδομος Riggs, αυτά τα υιός ή έβδομη κόρη κατείχε ισχυρές πνευματικές δυνάμεις, σύμβολα δεν τα υπεράνθρωπες ιδιότητες και συνήθως τη δύναμη να σχεδίασε ο ίδιος θεραπεύει. Οι ρίζες αυτής της δοξασίας χάνονται στα αλλά η εταιρία βάθη της ιστορίας. Ωστόσο, ήταν σύνηθες το τελευταίο The Complete παιδί μιας οικογένειας να γίνεται γιατρός, ώστε να είναι Works, η οποία σε νεαρή ηλικία όταν οι γηραιότεροι θα χρειάζονταν την είχε αναλάβει το περίθαλψή του. Αυτή η τάση, συνδυασμένη με την ιδιότητα σχεδιασμό της του μάγου που συνόδευε αυτή του ιατρού σε αρχαίους συσκευασίας και πολιτισμούς και με τους συμβολισμούς που συνδέονται του ένθετου του με τον αριθμό επτά σε πολλές θρησκείες, οδήγησε στο δίσκου. Η σειρά να θεωρείται ότι ο έβδομος υιός μιας οικογένειας κατείχε της παράθεσης μαγικές δυνάμεις. των κομματιών σε αυτό το κείμενο έχει τροποποιηθεί, αφού σύμφωνα 1) Συνέντευξη του Harris για το τεύχος 23 του περιοδικού με την ερμηνεία του IMFC, 1987. που παρατίθεται, η σειρά των 2) Email επικοινωνία του Riggs με τον συγγράφοντα. τραγουδιών παρεκκλίνει από 3) “The Bruce Dickinson Biography”,The Bruce Dickinson τη γραμμική Well Being Network, 2000. εξιστόρηση της 4) Συνέντευξη στο γαλλικό περιοδικό Hard Force, τεύχος ιστορίας.

17, Απρίλιος 1988.

Σύμφωνα με τον Dickinson5, τα πλήκτρα που ακούγονται στον δίσκο τα ηχογράφησαν o Smith, ο Harris και ο Stephane Wissner (ηχολήπτης), ενώ ο Harris έχει αναφέρει και τον Michael Kenney (τεχνικός μπάσου), ο οποίος, μάλιστα, έκτοτε αποτελεί «αφανές μέλος» των Maiden επί σκηνής, εκτελώντας χρέη πληκτρά κατά τη διάρκεια των ζωντανών εμφανίσεων του συγκροτήματος. Πολλοί φίλοι του συγκροτήματος απέρριψαν αρχικά το άλμπουμ την εποχή της έκδοσης του λόγω της χρήσης των πλήκτρων, η οποία αποτελούσε «ταμπού» για τα δεδομένα του metal της δεκαετίας του ‘80. Οι Maiden, έχοντας προετοιμαστεί για αυτή την αντίδραση, φρόντισαν ώστε η αρχική βρετανική έκδοση του βινυλίου να φέρει τις εξής φράσεις χαραγμένες στο τέλος των στροφών του βινυλίου, κοντά στην κυκλική ετικέτα του: “Very direct metal” («Πολύ ευθύ metal») (πλευρά a) / “If you don’t like it bollocks” («Αν δε σας αρέσει στ’ αρχίδια μας») (πλευρά β). Σύμφωνα με τον Harris, το συγκρότημα επιθυμούσε το εξώφυλλο του δίσκου να θυμίζει την τεχνοτροπία του Ισπανού σουρεαλιστικού ζωγράφου Salvador Dali (1904 – 1989). Σύμφωνα με τον Riggs6, τα χρώματα του μήλου που βρίσκεται κάτω από το στέρνο του Eddie σχηματίζουν το σύμβολο του Ying Yang. Αυτό το σύμβολο έχει τις ρίζες του στο φιλοσοφικό σύστημα I-Ching, το οποίο αναπτύχθηκε στην αρχαία Κίνα. Το σχήμα του εμπνεύστηκαν οι Κινέζοι παρατηρώντας την περιοδική αυξομείωση του μήκους της σκιάς που σχηματίζονταν από τον δείκτη ενός «ηλιακού ρολογιού» το οποίο χρησιμοποιούσαν ως πυξίδα και αργότερα για να προσδιορίζουν με ακρίβεια. την εποχή του χρόνου την οποία διένυαν. Συμβολίζει την συνύπαρξη και αλληλεξάρτηση των αντιθέτων, όπως του σκότους και του φωτός, του καλού και του κακού. Επίσης, ο Riggs εξηγεί πως η φωτιά στο κεφάλι του Eddie συμβολίζει την έμπνευση και σαν εικόνα την εμπνεύστηκε από τον μουσικό Arthur Brown, ο οποίος κατά το βιντεοκλίπ και τις ζωντανές εκτελέσεις του κομματιού “Fire” («Φωτιά») από το άλμπουμ “The Crazy World Of Arthur Brown” («Ο Τρελός Κόσμος Του Arthur Brown») (1968). Ο Brown αποτέλεσε μεγάλη επιρροή του Dickinson και μάλιστα δάνεισε τη φωνή του για την απαγγελία των ποιητικών αποσπασμάτων που περιέχονται στο προσωπικό άλμπουμ του Dickinson “The Chemical Wedding” («Ο Χημικός Γάμος») (1998). Στο οπισθόφυλλο διακρίνονται πέντε φιγούρες του Eddie, η κάθε μια από τις οποίες προέρχεται από τα πρώτα πέντε studio άλμπουμ του συγκροτήματος,

τοποθετημένες με χρονολογική σειρά από τα αριστερά προς τα δεξιά. Στο εξώφυλλο του άλμπουμ δεν φαίνεται ο έκτος Eddie, ο οποίος είναι εμφανής μόνο στην έκδοση της κασέτας του άλμπουμ, η οποία, λόγω μακρόστενου σχήματος της συσκευασίας, αφήνει περιθώριο να φανεί το πρόσωπο του Eddie που σχηματίζεται από τον καπνό που βγαίνει από το κεφάλι του κεντρικού (έβδομου) Eddie. Σύμφωνα με τον Riggs, δεν υφίσταται κάποιος ιδιαίτερος συμβολισμός πίσω από το εξώφυλλο. Ο «διαμελισμένος» Eddie, όπως τον χαρακτηρίζει ο ίδιος7, δημιουργήθηκε σε μια προσπάθεια να κρατηθεί μια οπτική συνέχεια με τα εξώφυλλα των singles, τα οποία σχεδιάστηκαν πριν το εξώφυλλο του άλμπουμ. Σύμφωνα, ακόμη, με τον Riggs8 οι παγωμένοι Eddie του παρελθόντος ήταν επιθυμία του Harris για να μην αποτελεί το εξώφυλλο μεγάλη απομάκρυνση από τα εξώφυλλα προηγουμένων άλμπουμ. Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί πως, σύμφωνα με τον ίδιο, την περίοδο εκείνη ο Dickinson συνεργαζόταν με τον συγγραφέα τρόμου και στενό φίλο των Maiden Shaun Hutson, με σκοπό να γυρίσουν μια ταινία τρόμου με πρωταγωνιστή τον Eddie9, ως ένα αναστηθέν μεσαιωνικό τέρας που προσπαθούσε να καταστρέψει τον κόσμο, ιδέα που για άγνωστους λόγους δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επίσης, ο Dickinson την περίοδο εκείνη δούλευε πάνω σε μια Rock Opera με θέμα τη ζωή του Ιταλού συνθέτη Nicolo Paganini (1782 – 1840)10. Η περιοδεία που ακολούθησε λεγόταν “Seventh Tour Of A Seventh Tour” (« Έβδομη Περιοδεία Μιας Έβδομης Περιοδείας»). Σαν εισαγωγή στις συναυλίες χρησιμοποιούνταν η εισαγωγή του “Moonchild” από το PA. Βάσει των λεγομένων του Dickinson11, οι Maiden αρχικά σχεδίαζαν να συνοδεύονται επί σκηνής από ένα είδος θεατρικού χορευτικού που θα ενίσχυε την ζωντανή αναπαράσταση της ιστορίας του άλμπουμ, ιδέα που απορρίφθηκε για άγνωστους λόγους.

5) Συνέντευξη στο γαλλικό περιοδικό Hard Force, τεύχος 17, Απρίλιος 1988.

6) “Run For Cover- The art of Derek Riggs”, σελ.99, Aardvark Publishing, 2006.

7) Email επικοινωνία με τον συγγράφοντα.

8) Email επικοινωνία με τον συγγράφοντα.

9) Συνέντευξη Dickinson στο γαλλικό περιοδικό Hard Force, τεύχος 17 Απρίλιος 1988.

10) Συνέντευξη Dickinson στο βρετανικό περιοδικό Kerrang , Οκτώβριος 1988.

11) Συνέντευξη Dickinson στο γαλλικό περιοδικό Hard Force, τεύχος 17 Απρίλιος 1988.

MOONCHILD (ΦΕΓΓΑΡΟΠΑΙΔΙ) (Smith, Dickinson) 5.40 1.

WITH EVERY SECOND AND PASSING BREATH ΜΕ ΚΑΘΕ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΟΗ ΠΟΥ ΠΕΡΝΑΕΙ

SEVEN WAYS TO WIN

YOU’LL BE SO ALONE, YOUR SOUL WILL BLEED TO DEATH! ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΤΟΣΟ ΜΟΝΟΣ, Η ΨΥΧΗ ΣΟΥ ΘΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΕΙ ΜΕΧΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ!

ΕΠΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙΣ

6.

SEVEN HOLY PATHS TO HELL

MOONCHILD, YOU’LL BE MINE SOON, CHILD!

ΕΠΤΑ ΙΕΡΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΚΟΛΑΣΗ

ΦΕΓΓΑΡΟΠΑΙΔΙ, ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΣΥΝΤΟΜΑ, ΠΑΙΔΙ!

SEVEN DEADLY SINS ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ

AND YOUR TRIP BEGINS ΚΑΙ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΟΥ ΞΕΚΙΝΑΕΙ 2.

SEVEN DOWNWARD SLOPES ΕΠΤΑ ΚΑΤΑΚΛΙΝΕΙΣ ΠΛΑΓΙΕΣ SEVEN BLOODIED HOPES ΕΠΤΑ ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ SEVEN ARE YOUR BURNING FIRES ΕΠΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΦΛΕΓΟΥΣΕΣ ΣΟΥ ΦΩΤΙΕΣ SEVEN YOUR DESIRES… ΕΠΤΑ ΟΙ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΣΟΥ…

3.

I AM HE, THE BORNLESS ONE ΕΙΜΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ, Ο ΑΓΕΝΝΗΤΟΣ THE FALLEN ANGEL WATCHING YOU! Ο ΕΚΠΤΩΤΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΥ ΣΕ ΒΛΕΠΕΙ!

BABYLON, THE SCARLET WHORE ΒΑΒΥΛΩΝΑ, ΕΡΥΘΡΑ ΠΟΡΝΗ I’LL INFILTRATE YOUR GRATITUDE ΘΑ ΔΙΗΘΗΣΩ ΤΗΝ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΣΟΥ DON’T YOU DARE TO SAVE YOUR SON ΜΗΝ ΤΟΛΜΗΣΕΙΣ ΝΑ ΣΩΣΕΙΣ ΤΟ ΓΙΟ ΣΟΥ KILL HIM NOW AND SAVE THE YOUNG ONES! ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΩΣΕ ΤΑ ΝΕΑΡΑ!

BE THE MOTHER OF A BIRTH STRANGLED BABE ΓΙΝΕ ΜΗΤΕΡΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΡΑΓΓΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΣΤΗ ΓΕΝΝΑ BE THE DEVIL’S OWN, LUCIFER’S MY NAME! ΓΙΝΕ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ ΚΤΗΜΑ, ΕΩΣΦΟΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ!

4.

MOONCHILD HEAR THE MANDRAKE SCREAM! ΦΕΓΓΑΡΠΑΙΔΙ, ΑΚΟΥ ΤΟ ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑ ΝΑ ΦΩΝΑΖΕΙ!

MOONCHILD, TAKE MY HAND TONIGHT! ΦΕΓΓΑΡΟΠΑΙΔΙ, ΠΙΑΣΕ ΤΟ ΧΕΡΙ ΜΟΥ ΑΠΟΨΕ!

7.

THE TWINS, THEY ARE EXHAUSTED, SEVEN IS THIS NIGHT ΟΙ ΔΙΔΥΜΟΙ, ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟΙ, ΕΠΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΝΥΧΤΑ GEMINI IS RISING AS THE RED LIPS KISS TO BITE Ο ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΔΥΜΩΝ ΕΓΕΙΡΕΤΑΙ ΚΑΘΩΣ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΧΕΙΛΗ ΣΜΙΓΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΔΑΓΚΩΣΟΥΝ SEVEN ANGELS, SEVEN DEMONS BATTLE FOR HIS SOUL ΕΠΤΑ ΑΓΓΕΛΟΙ, ΕΠΤΑ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΠΑΛΕΥΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟΥ WHEN GABRIEL LIES SLEEPING, THIS CHILD WAS BORN TO DIE! ΟΤΑΝ Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΚΕΙΤΕΤΑΙ ΚΟΙΜΩΜΕΝΟΣ, ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ!

(3:39-SOLO: ADRIAN SMITH) (4:08-SOLO: DAVE MURRAY) 8.

ONE MORE DIES AND ONE MORE LIVES ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ ΠΕΘΑΙΝΕΙ KAI ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ ΖΕΙ ONE BABY CRIES, ONE MOTHER GRIEVES ΕΝΑ ΒΡΕΦΟΣ ΚΛΑΙΕΙ, ΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΘΡΗΝΕΙ FOR ALL THE SINS YOU WILL COMMIT ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΠΡΑΞΕΙΣ YOU’LL BEG FORGIVENESS AND NONE I’LL GIVE! ΘΑ ΕΚΛΙΠΑΡΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ ΚΑΙ ΚΑΜΙΑ ΔΕ ΘΑ ΔΩΣΩ!

9.

A WEB OF FEAR SHALL BE YOUR COAT

MOONCHILD, OPEN THE SEVENTH SEAL!

ΕΝΑΣ ΙΣΤΟΣ ΦΟΒΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΛΤΟ ΣΟΥ

ΦΕΓΓΑΡΟΠΑΙΔΙ, ΑΝΟΙΞΕ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ!

TO CLOTHE YOU IN THE NIGHT ΝΑ ΣΕ ΝΤΥΣΕΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ

5.

A LUCKY ESCAPE FOR YOU YOUNG MAN

I COUNT THE HEADS OF THOSE UNBORN ΜΕΤΡΑΩ ΤΑ ΚΕΦΑΛΙΑ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΓΕΝΝΗΤΟΙ THE ACCURSED ONES, I’LL FIND THEM ALL! ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΥΣ, ΘΑ ΤΟΥΣ ΒΡΩ ΟΛΟΥΣ!

AND IF YOU DIE BY YOUR OWN HAND ΚΑΙ ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΣΟΥ ΤΟ ΧΕΡΙ AS A SUICIDE, YOU SHALL BE DAMNED! ΩΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ, ΘΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΙΣ!

AND IF YOU TRY TO SAVE YOUR SOUL ΚΑΙ ΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙΣ ΝΑ ΣΩΣΕΙΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΣΟΥ I WILL TORMENT YOU, YOU SHALL NOT GROW OLD! ΘΑ ΣΕ ΒΑΣΑΝΙΣΩ, ΔΕ ΘΑ ΓΕΡΑΣΕΙΣ!

ΜΙΑ ΤΥΧΕΡΗ ΔΙΑΦΥΓΗ ΓΙΑ ‘ΣΕΝΑ ΝΕΑΡΕ BUT I’LL SEE YOU DAMNED IN ENDLESS NIGHT ΑΛΛΑ ΘΑ ΣΕ ΔΩ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΑΤΕΛΕΙΩΤΗ ΝΥΧΤΑ!

4.

6.

Ο τίτλος του κομματιού παραπέμπει στο ομώνυμο διήγημα του Aleister Crowley, το οποίο έχει, αναμφίβολα, αποτελέσει επιρροή της ιστορίας του άλμπουμ. Σε αυτό, δύο ομάδες μάγων ανταγωνίζονται για τον έλεγχο των δυνάμεων ενός υπεράνθρωπου όντος το οποίο προσπαθούν να δημιουργήσουν, του Moonchild, το οποίο, όπως και ο Έβδομος Υιός γίνεται «μήλον τις έριδος» μεταξύ των δυνάμεων του Καλού και του Κακού. Στην εισαγωγή του τραγουδιού γίνεται αναφορά στα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας (540 – 604 Κ.Χ.) περιέγραψε για πρώτη φορά τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα στο βιβλίο “Moralia In Job” («Η Ηθική Κατά Τον Ιώβ»). Αυτά ήταν: Superbia (Περηφάνια), Invidia (Φθόνος), Ira (Οργή), Avaritia (Απληστία), Tristia (Θλίψη) η οποία αργότερα αντικαταστήθηκε με την Accidia (Οκνηρία), Gula (Λαιμαργία) και Luxuria (Πόθος) (Moralia in Job, XXXI cap. xlv). Στους στίχους αναφέρεται ο μανδραγόρας που φωνάζει. Όταν ένας άνδρας θανατώνεται με απαγχονισμό, πολλές φορές επακολουθούν δύο μεταθανάτια φαινόμενα τα οποία προκάλεσαν και προκαλούν την φα-ντασία και τη περιέργεια του λαού: το πέος διογκώνεται (σαν σε στύση) λόγω συσσώρευσης αίματος και επισυμβαίνει εκσπερμάτωση λόγω σύσπασης των μυϊκών ινών των σπερματοδόχων κυστών (αποθηκευτικών χώρων του σπερματικού υγρού). Αυτό το φαινόμενο εξηγήθηκε από τη λαϊκή φαντασία μέσω του θρύλου ότι ο μανδραγόρας, η ρίζα του οποίου έχει ανθρωπόμορφο σχήμα, φύτρωνε κάτω από τη κρεμάλα από το σπέρμα κρεμασμένων ανδρών. Όταν τραβηχτεί, η ρίζα του μανδραγόρα, λόγω της αρνητικής πίεσης που δημιουργείται και της συνεπακόλουθης εισόδου του αέρα, εκλύει έναν ήχο που θυμίζει κλάμα μωρού. Σύμφωνα λοιπόν με τις δεισιδαιμονίες, όταν κάποιος τον ξερίζωνε, ακουγόταν το κλάμα του και ο μανδραγόρας μάτωνε. Αυτός που άκουγε το κλάμα υπέφερε έναν αγωνιώδη θάνατο. Αυτοί που τον συνέλεγαν έβαζαν κερί στα αυτιά

τους για να μην ακούσουν τον ήχο που εκλύεται όταν ξεριζώνεται. Λόγω της ατροπίνης που περιέχει, ο μανδραγόρας χρησίμευσε στα αρχαία χρόνια ως φάρμακο για το άσθμα, το έλκος στομάχου, τους κολικούς και άλλες παθήσεις. Ωστόσο, η λήψη του κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές και διακοπή κύησης, λόγω της ιδιότητας κάποιων συστατικών του να δεσμεύουν την προγεστερόνη, την ορμόνη που εξασφαλίζει την ομαλή εξέλιξη της κύησης. Μάλιστα, αυτή του η ιδιότητα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και σε πολλούς πολιτισμούς είχε χρησιμοποιηθεί και ως εκτρωτικό φάρμακο. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ο αναφερόμενος στους στίχους Γαβριήλ είναι ένας από τους τρεις αρχαγγέλους, αγγελιοφόρος του Θεού. Αυτός παρουσιάζεται στην Καινή Διαθήκη (Λουκάς 1:26) να ανακοινώνει στη Παναγία την σύλληψη του Ιησού από την ίδια και του Ιωάννη του Προδρόμου από την Ελισάβετ. Οι στίχοι του τραγουδιού βασίζονται κατά ένα μέρος στην τελετή “Libber Same” του αποκρυφιστή Aleister Crowley. Η τελετή περιγράφεται σαν τελετή τελούμενη από το Θηρίο (τον Crowley) με σκοπό τη συνομιλία με τον «Ιερό του Φύλακα» και απόκτηση των γνώσεών του. Οι στίχοι του τραγουδιού φέρνουν στο νου την τελετή, κυρίως λόγω του ότι και τα δύο κείμενα είναι γραμμένα σε πρώτο πρόσωπο και όμοιο μέτρο. Αποτελούν τα λόγια του Εωσφόρου που συστήνεται στην μητέρα του Έβδομου Υιού. Το όνομα με το οποίο ο Σατανάς απευθύνεται στη μητέρα του παιδιού, η Πορφυρά Πόρνη, είναι χαρακτήρας που εμφανίζεται στο έργο του Crowley αλλά και στην Αποκάλυψη (17:5), στην οποία αυτή χαρακτηρίζεται ως «η Μεγάλη Βαβυλώνα και Μητέρα όλων των πόρνων και των βδελυγμάτων της Γης». Νοηματικά, πρόκειται για το πρώτο μέρος της ιστορίας. Ο Σατανάς, γνωρίζοντας ότι επίκειται η γέννηση ενός παιδιού το οποίο φέρει τις δυνάμεις ενός έβδομου υιού, γόνου έβδομου υιού, φοβάται την πιθανότητα αυτός να επιφέρει την ανατροπή της ισορροπίας των Δυνάμεων εις βάρος του και επιζητά τον θάνατό του. Έτσι, απευθύνεται στην μητέρα του με έναν συνδυασμό διαβεβαίωσης ότι η συμμόρφωσή της θα εκτιμηθεί και απειλής της ότι αν δεν συμμορφωθεί θα θανατωθούν τα υπόλοιπα παιδιά της. Έτσι, την πείθει να καταναλώσει τον μανδραγόρα, κάτι που θα επιφέρει σπασμούς της μήτρας και «στραγγαλισμό» του Έβδομου Υιού. Παράλληλα, προσκαλεί το αγέννητο παιδί να ακούσει τη κραυγή του μανδραγόρα καθώς αυτός ξεριζώνεται για να τον θανατώσει.

Η κυοφορία αυτών πλησιάζει το προκληθέν τέλος της και τα νεογνά παρουσιάζονται «εξαντλημένα». Υπό την επίβλεψη των δυνάμεων του Καλού και του Κακού, η γέννηση του πρώτου εκ των διδύμων, εκείνου που θα φέρει το χάρισμα του Έβδομου Υιού, είναι επικείμενη. Ο Σατανάς περιγράφει την γέννηση του πρώτου εκ των δύο διδύμων ως γενόμενη «όταν ο Γαβριήλ κείτεται κοιμώμενος», έχοντας καταφέρει να χορηγήσει τον μανδραγόρα στη μητέρα. Ο ένας εκ των διδύμων υποκύπτει από τις συσπάσεις της μήτρας (στο εξώφυλλο του δίσκου, μάλιστα, η μήτρα παρουσιάζεται να καλύπτει το πρόσωπο του αγέννητου παιδιού ασφυκτιώντας το) και γεννιέται νεκρός. Όμως, σύμφωνα με την παράδοση, το χάρισμα του Έβδομου Υιού φέρει ο νεογέννητος άρρεν μητέρας έξι ζώντων αδερφών. Ο αγέννητος αδερφός του νεκρού νεογνού ευνοείται από την τύχη και επιβιώνει τις συσπάσεις. Παρουσιάζεται να συνοδεύει τον θρήνο της μητέρας του με το κλάμα του ενώ ακόμη βρίσκεται μέσα στη μήτρα, κάτι που αποτελεί το πρώτο υπερφυσικό σημάδι της χαρισματικής του φύσης. Ο Σατανάς, έχοντας καθυστερημένα συνειδητοποιήσει την ύπαρξη του δεύτερου νεογνού, αδυνατεί να παρέμβει. Γνωρίζοντας, πλέον, ότι παρά τις προσπάθειές του για το αντίθετο, ο Έβδομος Υιός θα ζήσει, προειδοποιεί το αγέννητο παιδί πως την «τυχερή διαφυγή» του από τις δυνάμεις του Κακού θα διαδεχθεί μια καταραμένη ζωή μέσα στο φόβο και ένα τέλος που θα τον οδηγήσει στην «αιώνια νύχτα». Η απειλή αυτή του Σατανά αρχίζει να υλοποιείται από τις The Opening of the Seventh Seal, πρώτες στιγμές του The Seven Angels with the trumpets’ Έβδομου Υιού στη Albrecht Dürer ζωή, αφού, σύμφωνα 12 με τον Dickinson , η τρομοκρατημένη μητέρα του σύντομα θα τον εγκαταλείψει και αυτός θα μεγαλώσει μόνος και εν αγνοία της σπάνιας ιδιότητάς του και των δυνάμεων που αυτή συνεπάγεται.

Στο ένθετο του άλμπουμ, κάτω από τους στίχους του κομματιού υπάρχει το σύμβολο του Ουροβόρου Όφη. Οι παλαιότερες γνωστές απεικονίσεις αυτού του συμβόλου είναι από την Αίγυπτο του 1600 π.Κ.Χ.. Από εκεί πιθανόν να μεταβιβάστηκε στους Φοίνικες και μετά στους Έλληνες. Επίσης, συναντάται και στη Νορβηγική μυθολογία (“Jörmungandr”), στην Ινδουιστική μυθολογία αλλά και στην Σε αυτό το σημείο ο Σατανάς αφήνει να φανεί πόσο Αλχημεία. Συμβολίζει την ολοκλήρωση, την τελείωση καθοριστικό ρόλο θα συντελέσει το αγέννητο παιδί, καθώς και την κυκλική φύση του σύμπαντος, δηλαδή τη προκαλώντας το να «ανοίξει την έβδομη σφραγίδα». δημιουργία μέσα από την καταστροφή, τη ζωή μέσα από Η Έβδομη Σφραγίδα είναι αυτή το άνοιγμα της οποίας το θάνατο. Το φίδι τρώει την ίδια του την ουρά για να σηματοδοτεί την κορύφωση της Συντέλειας στην παραμείνει εν ζωή, σε έναν αιώνιο κύκλο ανανέωσης. Αποκάλυψη του Ιωάννη, την τελική επικράτηση του Καλού και τη συντριβή του Κακού (Κεφ. 8). Εκείνος που την ανοίγει είναι ο Σφαγιασμένος Αμνός, ένας συμβολισμός που χρησιμοποιείται στην χριστιανική θρησκεία για τον Χριστό. 12) Συνέντευξη Dickinson στο βρετανικό περιοδικό Kerrang!, Υπό τον αστερισμό των δίδυμων, τα χείλη της μητέρας μερικώς αναδημοσιευμένη στο «σμίγουν σαν να φιλούν» καθώς εκείνη δαγκώνει τη ρίζα τεύχος Οκτωβρίου 2006, αρχικό του μανδραγόρα. Ο Σατανάς αθετεί την υπόσχεσή του έτος δημοσίευσης 1988. ότι θα εκτιμήσει την ευγνωμοσύνη της μητέρας και της Ολοκληρωμένη εργασία του περιγράφει την ζοφερή της μοίρα εάν προσπαθήσει να αυτοκτονήσει ή εάν συνεχίσει να ζει προσπαθώντας να Δημήτρη Ματσαγγούρα μπορείτε να μετανοήσει και να λάβει άφεση αμαρτιών. Αγνοεί, ωστόσο, βρείτε στους διαδικτυακούς τόπους www.scribd.com/19068733/-Ironπως μέλλουσα μητέρα του πρωταγωνιστή φέρει δίδυμα.

Maiden και www.ebooks4greeks.gr/

Τα Μυστήρια του Σκώληκα του Κιμμέριου, ε. μέλους Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ

O Ludwig Prinn ήταν Φλαμανδός Ιππότης που έλαβε μέρος στην έβδομη σταυροφορία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στους Αγίους Τόπους αιχμαλωτίστηκε από τους Μουσουλμάνους και υπηρέτησε ως δούλος διάφορους μάγους και θαυματοποιούς της Συρίας. Κοντά τους μυήθηκε στις Μαύρες Τέχνες και έμαθε πολλά σκοτεινά μυστικά. Αργότερα βρέθηκε στην Αίγυπτο ως αναγνωρισμένος πλέον μάγος και ο ίδιος, και η φήμη του απλώθηκε σε όλη την Βόρειο Αφρική. Προς το τέλος της ζωής του (της οποίας η διάρκεια ήταν αφύσικα μεγάλη) ο γερο-μάγος επέστρεψε στην πατρίδα του και εγκαταστάθηκε στα ερείπια ενός προ-ρωμαϊκού τάφου, σε ένα δάσος κοντά στις Βρυξέλλες. Εκεί περνούσε το χρόνο του κάνοντας ανίερες επικλήσεις, περιτριγυρισμένος από πλήθος αόρατων, αστρογέννητων δαιμόνων. Τελικά ο μάγος έπεσε στα χέρια της Ιεράς Εξέτασης και φιλοξενήθηκε στα μπουντρούμια της. Τα βασανιστήρια δεν μπόρεσαν να του αποσπάσουν ούτε μια λέξη. Ο Prinn βρέθηκε κλεισμένος σε ένα κελί να περιμένει τη δίκη του και την αναπόφευκτη εκτέλεση του. Στο χρονικό διάστημα που ήταν έγκλειστος έγραψε το βλάσφημο De Vermis Mysteriis ή Τα Μυστήρια του Σκώληκα. Το πως κατάφερε να βγάλει το χειρόγραφο από το κελί του παραμένει μυστήριο. Το χειρόγραφο τυπώθηκε σε μορφή βιβλίου μετά τον θάνατο του Prinn αλλά οι Αρχές κατέστρεψαν τα περισσότερα αντίγραφα. Ωστόσο, ένας μικρός αριθμός βιβλίων διασώθηκε με αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα λίγοι μυημένοι να έχουν πρόσβαση στα μαύρα μυστικά του τόμου του Prinn. Με αυτόν τον τρόπο το De Vermis Mysteriis πήρε τη θέση του δίπλα στο αποτρόπαιο Νεκρονομικόν και σε άλλους θρυλικούς τόμους απόκρυφης γνώσης όπως το Βιβλίο του Eibon και το Unaussprechlichen Kulten του von Junzt.

Robert Bloch

Δεν γνωρίζω αν ο Prinn ή το βιβλίο του υπήρξαν ποτέ. Επισήμως αποτελούν λογοτεχνικά δημιουργήματα του συγγραφέα Robert Bloch (1917-1994). Βέβαια ορισμένοι υποψιασμένοι θα παρατηρήσουν πως είναι βλασφήμια να ισχυρίζεται κάποιος πως ο πανίσχυρος μάγος και το τρομερό βιβλίο του είναι δημιουργήματα ενός νεαρού αμερικανού συγγραφέα. Πράγματι, μια τέτοια δήλωση θα μπορούσε να προκαλέσει την οργή των Μεγάλων Παλαιών, αλλά ας μείνουμε στην επίσημη εκδοχή των γεγονότων. Ο Bloch σήμερα είναι γνωστός ως ο συγγραφέας του Ψυχώ το οποίο μεταφέρθηκε με τεράστια επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Alfred Hitchcock. Αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι πως στο ξεκίνημα του, πολύ πριν καταξιωθεί ως συγγραφέας, ο Βloch ήταν μέλος του Κύκλου του Lovecraft με τον οποίο αλληλογραφούσε από νεαρή ηλικία και έγραψε αρκετά διηγήματα που συνδέονται (άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο) με την περίφημη Μυθολογία Κθούλου. Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες δημοσιεύτηκαν στο pulp περιοδικό Weird Tales.

Η συλλογή περιέχει είκοσι διηγήματα, εκ των οποίων τέσσερα (Τhe Shambler from the Stars, The Shadow from the Steeple, The Secret of Sebek, Notebook found in a Deserted House) έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Το Notebook, με τη δυσοίωνη αφήγηση του πιτσιρικά που είναι πολύ αθώος για να καταλάβει σε τι εφιάλτη βυθίζεται, μάλλον είναι και το καλλίτερο της συλλογής. Γενικά, όλα τα διηγήματα έχουν ενδιαφέρουσες ιδέες αν και κάποιες αδικούνται από το νεαρό της ηλικίας του Bloch. Πιστεύω πως ενδιαφέρουν τους φίλους της Μυθολογίας Κθούλου, αν μη τι άλλο για ιστορικούς και συλλεκτικούς λόγους, αφού είναι έργα ενός από τα μέλη του Κύκλου του Lovecraft. Στα θετικά του βιβλίου και το εξώφυλλο που μεταφέρει με επιτυχία στον θεατή την αίσθηση του εξωγήινου. Κλείνοντας το κείμενο αυτό, αν έχετε τις ίδιες ανησυχίες με τον ήρωα του The Shambler from the Stars: “I longed to learn the songs the demons sing as they swoop between the stars, or hear the voices of the olden gods as they whisper their secrets to the echoing void. I yearned to know the terrors Οι συγγραφείς του Κύκλου του Lovecraft συνήθιζαν of the grave; the kiss of maggots on my tongue, να επινοούν βλάσφημα βιβλία και αποτρόπαιες οντότητες the cold caress of a rotting shroud upon my ώστε να εμπλουτίσουν την Μυθολογία και ο Bloch δεν body. I thirsted for the knowledge that lies θα μπορούσε να μείνει αμέτοχος στο παιχνίδι αυτό. in the pits of mummied eyes, and burned for Δεν επινόησε κάποια εξωδιαστατική οντότητα αλλά μας wisdom known only to the worm.”τότε τολμήστε χάρισε το βιβλίο του Prinn. Αξίζει να σημειώσουμε πως ο να πάρετε μια γεύση των Μυστηρίων του Σκουληκιού. Να Bloch είχε το προνόμιο να βάλει ένα εξωγήινο τέρας να έχετε μόνο το νου σας για το Πλάσμα από τα άστρα που σκοτώσει τον Lovecraft σε ένα από τα πρώτα διηγήματα σέρνεται αργά και αδέξια… του (The Shambler from the Stars). O Lovecraft εκδικήθηκε τον Bloch σκοτώνοντας τον με τη σειρά του στο διήγημα του The Haunter of the Dark. Τέλος, ο Bloch συνέχισε την Ο Κιμμέριος διατηρεί την προσωπική ιστοσελίδα πλοκή του διηγήματος του Lovecraft στο μεταγενέστερο ironshadows.blogspot.com διήγημα του The Shadow from the Steeple. Ύστερα από το θάνατο του Lovecraft ο Bloch έχασε το ενδιαφέρον του για τη Μυθολογία Κθούλου και συνέχισε αναπτύσσοντας το προσωπικό του ύφος. Επανήλθε σε κθουλιανά θέματα μόνο σε δύο-τρία μεταγενέστερα διηγήματα του καθώς και στη νουβέλα Strange Eons. Πως και θυμηθήκαμε τον Bloch λοιπόν; Αφορμή αποτέλεσε η ανάγνωση μιας συλλογής ιστοριών του με τίτλο (τι άλλο;) Mysteries of the Worm. Η συλλογή κυκλοφορεί από το γνωστό εκδοτικό οίκο της Chaosium. Κοινό στοιχείo σε όλα τα διηγήματα της συλλογής είναι η αναφορά στο βλάσφημο βιβλίο του Prinn ενώ η θεματολογία πολλών εξ αυτών συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με τη Μυθολογία Κθούλου. Στην πλειοψηφία τους είναι πρώιμα έργα του Bloch στα οποία είναι εμφανής η επιρροή του Lovecraft και που ο ίδιος ο Bloch εκ των υστέρων θεωρούσε, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μέτριες προσπάθειες. Ωστόσο παρά την αφέλεια τους οι ιστορίες αυτές διαθέτουν μια σκοτεινή γοητεία που δεν αφήνει ασυγκίνητο τον αναγνώστη. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου, μεταξύ άλλων, συναντούμε διαβολικές επικλήσεις, αόρατες εξωγήινες οντότητες, σιχαμερά ghouls, βδελυρά shoggoth, ενοχλητικά πράγματα με πλοκάμια που δε λένε να κάτσουν ήσυχα στον βυθό της θάλασσας και φυσικά, τον Απρόσωπο Θεό Nyarlathotep. Μαθαίνουμε πως εξόριστοι Αιγύπτιοι διαβολολάτρες ανέπτυξαν τερατώδη υβριδικά πλάσματα σε σπηλιές της αγγλικής εξοχής και μας αποκαλύπτεται το μυστικό του Ναού του Νephren Ka, του Μαύρου Φαραώ στον οποίο ο Nyarlathotep χάρισε προφητικές ικανότητες ύστερα από μια μεγάλη ανθρωποθυσία.

Rowena Morill, The Dunwich Horror

Προ-Ραφαηλίτες

Μια Επαναστατική Καλλιτεχνική Αδελφότητα της Μαρίας Βλαντή, ε. μέλους Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ (και ένας επίλογος του Νίκου Βλαντή)

Ενάντια στην ακαδημαϊκή ζωγραφική και στη βιομηχανοποίηση

Εμπνευστής των Προ-Ραφαηλιτών ο Τζων Ράσκιν

Η ιστορία όμως της Αδελφότητας ή του κινήματος των Προ-Ραφαηλιτών θα μπορούσαμε να πούμε πως ξεκινά με την επιβλητική προσωπικότητα του Τζων Ράσκιν (18191900): Κοινωνικός στοχαστής, ποιητής, θεωρητικός και κριτικός της τέχνης αλλά και καλλιτέχνης (πολύ ικανός σχεδιαστής, σκιτσογράφος και κολορίστας), με πάθος για την εικόνα, την ζωγραφική αναπαράσταση, την ικανότητα του ανθρώπου να αναπαράγει και να ερμηνεύει τον κόσμο μέσα από την ζωγραφική τέχνη (την οποία του ξύπνησε η ζωγραφική του Βρεττανού Τζ.Μ.Τάρνερ). Κύριοι εκφραστές της Αδελφότητας είναι ο Ουίλλιαμ Ρομαντικός, αλλά και με πίστη στην επιστημονικότητα (με Χόλμαν Χαντ, ο Τζων Έβερεττ Μιλλέϊ και ο Ντάντε ενδιαφέρον για την γεωλογία, την οποία και μελετά όντας Γκάμπριελ Ροσέττι. Και οι τρεις σπουδάζουν στη Βασιλική νεαρός ακόμη) και ένθερμος αντικλασικιστής. Πιστεύει Ακαδημία των Τεχνών. Ο Γούλνερ είναι γλύπτης και ακράδαντα στην σημασία της φυσικής ομορφιάς, την ποιητής, προσπαθεί να εφαρμόσει τις ιδέες των Προ- οποία και υμνεί. Σύμφωνα με τον Ράσκιν, η τελειότητα Ραφαηλιτών στη γλυπτική, ο Κόλινσον είναι συμφοιτητής της τέχνης έστω και αν επιτυγχάνεται μέσω της φύσης, τους και αρραβωνιαστικός για ένα διάστημα της αδερφής είναι ανεξάρτητη από την αρχή της αναπαράστασης. Ο του Ντ. Γκ. Ροσέττι, Χριστίνας, ο Ουίλλιαμ Μάϊκλ Ροσέττι, καλλιτέχνης οφείλει όχι μόνο να παρατηρεί αλλά και να αδερφός του Ντάντε, χωρίς καμία καλλιτεχνική εμπειρία αισθάνεται την φύση: τον άνεμο, τα σύννεφα, το δένδρο, γίνεται ο χρονικογράφος του κινήματος, ενώ ο Στέφενς τα φύλλα, το χορτάρι, τα λουλούδια, τα βράχια, το ρυάκι... που δυσκολεύεται στη ζωγραφική, στρέφεται λίγα χρόνια Αυτό που πραγματικά υπάρχει μπροστά στα μάτια του. αργότερα στην κριτική τέχνης (και μετατρέπεται σε έναν Ισχυρίζεται πως η προσεκτική παρατήρηση της φύσης από τους πρώτους της Βικτωριανής καλλιτεχνικής ζωής). δίνει τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να συλλάβουν την Τα μέλη της Αδελφότητας, όντας ισχυρές προσωπικότητες παρουσία του Θεού στον κόσμο. Ο Ράσκιν είναι ορόσημο ο κάθε ένας, αν και ξεκινούν με ενθουσιασμό και πάθος, στον δρόμο ανάμεσα στο ρομαντικό αίσθημα πως «ό,τι ζει είναι ιερό» και στην μοντέρνα αντίληψη πως «ό.τι ακολουθούν σταδιακά ανεξάρτητες πορείες. υπάρχει είναι πραγματικά ή ενδεχομένως καλλιτεχνικό». Τον απασχολεί μόνο η ακριβής καταγραφή των φυσικών φαινομένων, πραγμάτων, μορφών.

Αγγλία. Βικτωριανή εποχή. Επτά νεαροί άντρες, μεταξύ 19 και 20 χρονών, συναντιούνται στο στούντιο του Τζων Έβερεττ Μιλλέϊ, στο Λονδίνο, τον Σεπτέμβριο του 1848 και ιδρύουν την Προ-Ραφαηλιτική Αδελφότητα, ένα καλλιτεχνικό κίνημα που εναντιώθηκε στην ακαδημαϊκή ζωγραφική1 αλλά και στη βιομηχανοποίηση. Αυτοί είναι: ο Τζέϊμς Κόλινσον, ο Ουίλλιαμ Χόλμαν Χαντ, ο Τζων Έβερεττ Μιλλέϊ, ο Ντάντε Γκέϊμπριελ Ροσέττι, ο Ουίλλιαμ Μάϊκλ Ροσέττι, ο Φρέντερικ Στέφενς και ο Τόμας Γούλνερ.

1. Στη γενική του έννοια, ο όρος χρησιμοποιείται αναφορικά με μία καθιερωμένη, συχνά ρεαλιστική παράδοση, που χαρακτηρίζεται από αρτιότητα στο σχέδιο και γενικότερα στην τεχνική. Τον 19ο αιώνα, οι ακαδημίες ζωγραφικής αποτελούσαν κατά κανόνα κέντρα αντίδρασης και αντίστασης στα νέα κινήματα, με αποτέλεσμα ο όρος να αρχίσει να υποδηλώνει μια τέχνη συμβατική, χωρίς φαντασία. Ρηντ, Χέρμπερτ, κ.ά. Λεξικό Εικαστικών Τεχνών. Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς. Αθήνα: εκδόσεις Υποδομή, 1986

Ντ. Γ. Ροσέττι (αυτοπροσωπογραφία)

Τζων Ράσκιν

Στο έργο του Σύγχρονοι Ζωγράφοι (πολύτομο έργο, που εκδόθηκε το διάστημα 1843-60) αναπτύσσει την ιδέα πως η ευρωπαϊκή ζωγραφική και η παράδοσή της όπως διαμορφώνεται και παγιώνεται μετά την Αναγέννηση, επειδή είναι στυλιζαρισμένη, επικεντρωμένη στην φόρμα και όντας ψευδής ως προς την αλήθεια της φύσης, δεν μπορεί παρά να είναι αποτρόπαια. Π.χ. ο Πουσέν, οι μεγάλοι Δάσκαλοι της παράδοσης της τοπιογραφίας, οι θρησκευτικοί ζωγράφοι της Ακμής της Αναγέννησης, ειδικά «το καθαρό και άγευστο δηλητήριο της τέχνης του Ραφαήλ», οι ζωγράφοι της Ολλανδικής Σχολής, θεωρούνται από τον Ράσκιν όλοι τους φριχτοί, το έργο τους απεχθές και κριτικάρονται αναλυτικά και σε έκταση στο έργο του αυτό.2 Τέλος, ο Ράσκιν είναι αυτός που το 1851 υπερασπίζεται το κίνημα των Προ-Ραφαηλιτών από δριμύτατη κριτική που του ασκείτο από πνευματικούς ανθρώπους της εποχής, προσφέροντάς του παράλληλα ένα στιβαρό θεωρητικό υπόβαθρο. Ο Χαντ, μέλος της Αδελφότητας, αναφέρει για τον Ράσκιν πως «αισθάνεται την δύναμη και την ευθύνη της τέχνης περισσότερο από οποιονδήποτε συγγραφέα διάβασα ποτέ».3 Το παρακάτω απόσπασμα είναι ενδεικτικό της ιδεολογίας του Ράσκιν όσον αφορά την τέχνη και τους καλλιτέχνες, που τόσο επηρέασε την ομάδα των Προ-Ραφαηλιτών:

ζωγραφικής. Αποτέλεσμα της ακαδημαϊκής διδασκαλίας που βασιζόταν, όπως πίστευαν, σε διεστραμμένες και λανθασμένες θεωρίες. Ο ακαδημαϊσμός ακολουθεί στυγνά τα ιδεώδη της αναλογίας και συμμετρίας τα οποία και ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης αναπαριστά τον κόσμο. Πνίγει την πνοή του σχεδίου και απομακρύνει από την αλήθεια της φύσης. Οδηγώντας τους καλλιτέχνες να ζωγραφίζουν ορθολογικά και όχι αισθαντικά, ακολουθώντας μόνον κανόνες, πράγμα που οδηγεί σε αφύσικες, μη-ρεαλιστικές μορφές.

«[...] (Καλλιτέχνες) πηγαίνετε στη φύση με αφοσίωση στην καρδιά σας, και περπατήστε μαζί της με κόπο και καλή την πίστη, μην έχοντας άλλη σκέψη παρά πόσο καλύτερα να διεισδύσετε στο νόημά της, και θυμηθείτε τη διδαχή της, μην απορρίπτοντας τίποτα, μην επιλέγοντας τίποτα και περιφρονώντας τίποτα. Πιστεύοντας όλα τα πράγματα να είναι σωστά και καλά, αναγαλλιάζετε πάντα στην αλήθεια».4

Ενάντια στον «ακαδημαϊσμό» της ζωγραφικής και την εκκοσμίκευση της πνευματικότητας Ας γυρίσουμε όμως στους νεαρούς φοιτητές της Βασιλικής Ακαδημίας που ίδρυσαν την Προ-Ραφαηλιτική Αδελφότητα. Τους ενώνει η βαθιά τους επιθυμία να προσδώσουν στην αγγλική ζωγραφική την «αγνότητα» της «προ του Ραφαήλ» τέχνης και να διατηρήσουν ζωντανό στη λογοτεχνία το πνεύμα του υποβλητικού ρομαντισμού. Απορρίπτουν την ακαδημαϊκή παράδοση την οποία διδάσκονται. Ο Μιλλέϊ συμφωνεί με τον Χαντ πως η διδασκαλία στην Ακαδημία οδηγεί σε τάσεις ζημιογόνες την αγγλική τέχνη. Θεωρεί τον Ραφαήλ (14831520) τον κύριο εκπρόσωπό της. Κατηγορεί το έργο του. Π.χ., για τον πίνακά του Μεταμόρφωση, ισχυρίζεται πως πρέπει να καταδικαστεί για την «μεγαλοπρεπή αδιαφορία (του), για την απλότητα της αλήθειας, την πομπώδη στάση των Αποστόλων, και την μη πνευματική στάση του Σωτήρα».5 Το συγκεκριμένο έργο (θεωρείται ημιτελές και ολοκληρώθηκε από τον μαθητή του Τζούλιο Ρομάνο),εκτός από το χαριτωμένο και μεγαλοπρεπές ύφος του Ραφαήλ, καταδεικνύει μια ολόκληρη τάση για «εκκοσμίκευση» που ξεπήδησε στην ακμή της Αναγέννησης: τη διάθεση δηλαδή να εξεταστούν οι ανθρώπινες σχέσεις, τα θέματα της πίστης, οι δοξασίες, μύθοι κλπ. ανεξάρτητα από θρησκευτικές αξίες, ήθη και θεσμούς. Με στόχο να αναδειχθεί η κοσμική εξουσία, ο πλούτος και η δύναμή των πλούσιων μαικηνών (εν προκειμένου της Εκκλησίας). Απογυμνώνοντας κατά συνέπεια ένα θρησκευτικό θέμα από την πνευματικότητά του. Το συγκεκριμένο έργο λοιπόν, τους φαινόταν τρανταχτό παράδειγμα μιας τέχνης περιορισμένης από κανόνες και ρυθμίσεις, που οδηγεί την αγγλική τέχνη (στις αρχές του 19ου αιώνα) στην κυριαρχία ενός είδους επαναλαμβανόμενης και χωρίς φαντασία

Ραφαήλ, Η μεταμόρφωση του Σωτήρος

Ο Ραφαήλ θεωρήθηκε ορόσημο, γιατί μετά από αυτόν όλοι οι καλλιτέχνες ψάχνουν να ζωγραφίσουν ωραίες, χαριτωμένες εικόνες αντί να αποδώσουν την αλήθεια των γεγονότων και των πραγμάτων. Σύμφωνα δε με τον Ράσκιν, «από την εποχή του Ραφαήλ έως σήμερα, η ιστορική τέχνη έχει επέλθει αναγνωρισμένα σε παρακμή».6 2. Hilton, Tim. The Pre-Raphaelites. London: Thames&Hudson, 2004: σ.14.

3. Des Cars, Laurence. The Pre-Raphaelites-Romance and Realism.

London: Thames&Hudson, 2004: σ.21.

4. Ό.π., σ.11, απόσπασμα από τον πρώτο τόμο του έργου του Τζων Ράσκιν Σύγχρονοι Ζωγράφοι, που εκδόθηκε το 1843.

5. Ό.π.,σ.15. Ο πίνακας έχει το διαδεδομένο ζωγραφικό θέμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Αντίγραφο του έργου εκτίθεται την περίοδο του 1840 στην Εθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο.

6. Stevens, Bethan. Pre-Raphaelites. London: The British Museum Press, 2008: p.10.

Άλλωστε, ο Ραφαήλ, θα μπορούσαμε να πούμε πως δεν έχει ένα πρωτότυπο, ιδιαίτερο, προσωπικό ύφος, αν αναλογιστούμε, όπως αναφέρει και ο Βαζάρι (ιστορικός τέχνης της εποχής του), πως τον χαρακτηρίζει η μεγάλη ευκολία με την οποία αφομοιώνει ξένες τεχνοτροπίες και ο οποίος άλλαξε την δική του μόλις είδε αυτήν του Μιχαήλ Άγγελου (1475-1564)7, όπως επίσης και του Λεονάρντο Ντα Βίντσι αλλά και πρωτύτερα του δασκάλου του Περουτζίνο. Παράλληλα, καταδεικνύει με την ζωή του, την μεγάλη αλλαγή σε ό,τι αφορά την κοινωνική θέση του καλλιτέχνη ήδη από τα τέλη του 15ου αιώνα. Ο Ραφαήλ καλλιέργησε προσωπικές σχέσεις με καρδινάλιους, ηγεμόνες και αξιωματούχους, εγκαινιάζοντας μιαν εποχή υποταγής των καλλιτεχνών στους μαικήνες αυτούς.

είναι να αναβιώσουν την ειλικρίνεια και την πνευματικότητα στην θρησκευτική τέχνη. Στρέφονται για έμπνευση στους καλλιτέχνες του τέλους του μεσαίωνα και της πρώιμης Αναγέννησης. Θεωρώντας το έργο των μεταγενέστερων επιφανειακό και απλή επίδειξη δεξιοτεχνίας. Πρόταγμα των Ναζαρηνών: να αναθεωρηθεί και να «εξαγνισθεί» η γερμανική θρησκευτική τέχνη.

Οι Προ-Ραφαηλίτες έμελε να έχουν αρχικά τους ίδιους στόχους και μεθόδους με αυτήν την ομάδα καλλιτεχνών. Οι πρώτοι πίνακες του Μπράουν (1845-48), φανερώνουν τον σύνδεσμο μεταξύ των δύο κινημάτων, Προ-Ραφαηλιτών και Ναζαρηνών. Οι πίνακες αυτοί τιτλοφορούνται: “Ο Τσώσερ στην Αυλή του Βασιλιά Εδουάρδου του Τρίτου” και “Ο Ουάικλιφ διαβάζει την μετάφρασή του της Βίβλου στον Ιωάννη της Γάνδης”.8 Ακολουθούν το πρότυπο Υπέρ μιας εθνικής ζωγραφικής των Ναζαρηνών στην τυπική ρομαντική τους ανησυχία Το 1830-40, στην Αγγλία το αισθητικό ενδιαφέρον για την εθνική ταυτότητα – η πρόθεση πίσω από τον στρέφεται στην προ-Αναγεννησιακή ζωγραφική, στην πίνακα Ο Τσώσερ στην αυλή του βασιλιά Εδουάρδου γοτθική αρχιτεκτονική και τη μεσαιωνική λογοτεχνία. του Τρίτου ήταν αρχικά να «παραχθεί ένα αριστούργημα Αγγλικού συναισθήματος Τέσσερα χρόνια πριν την ίδρυση του κινήματος των Προ- επεξηγηματικό της δόξας του 9 Ραφαηλιτών, το 1844, ο ζωγράφος Φορντ Μάντοξ Μπράουν και της Αγγλικής ποίησης». Οι Προ-Ραφαηλίτες, λοιπόν, (μέντορας και δάσκαλος του Ντ. Γκ. Ροσέττι στα πρώτα του ενέτασσαν στο καλλιτεχνικό τους όραμα την εθνική ιδέα. βήματα εκτός της Ακαδημίας, μέλος αργότερα των Προ- Τρόπον τινά, το κίνημά τους συνδέεται με τον ύστερο Ραφαηλιτών) ταξιδεύει στην Ιταλία και έρχεται σε επαφή, Ευρωπαϊκό Ρομαντισμό. στη Ρώμη, με τον Όβερμπεκ, μέλος μιας ομάδας Γερμανών Έρως για έναν Ρομαντικό καλλιτεχνών, τους Ναζαρηνούς. (Το όνομα που είχαν δώσει οι ίδιοι στην ομάδα τους ήταν «η Αδελφότητα του εξιδανικευμένο Μεσαίωνα Αγίου Λουκά», το οποίο ξεπήδησε από την επιθυμία τους να υιοθετήσουν μια ονομασία κοινή για τις μεσαιωνικές Οι Προ-Ραφαηλίτες γοητεύονται από τον Μεσαίωνα, όπως συντεχνίες ζωγράφων.) Οι Ναζαρηνοί αντιλαμβάνονται εξιδανικεύεται στο έργο του συγγραφέα μεσαιωνικών την τέχνη τους να έχει εθνικό χαρακτήρα. Πρόθεσή τους μυθιστορημάτων και ποιητή Σερ Ουώλτερ Σκοττ, αλλά και στη συλλογή ιστοριών του Αρθουριανού Κύκλου με τίτλο Ο Θάνατος του Αρθούρου του Σερ Τόμας Μάλορυ. Βλέπουν στην μεσαιωνική τέχνη ένα πρότυπο εντιμότητας, ειλικρίνειας και καλλιτεχνικής ελευθερίας. Επηρεασμένοι από το ρεύμα μεσαιωνισμού που αναπτύσσεται τον 19ο αιώνα, στο πλαίσιο της γενικότερης ρομαντικής αντίδρασης στον νεοκλασικισμό και την βιομηχανοποίηση, βλέπουν την περίοδο που προηγήθηκε της Αναγέννησης, σαν εποχή μεγάλης πνευματικής και διανοητικής καθαρότητας. Η στροφή αυτή στον μεσαιωνικό κόσμο αποτελεί τμήμα μιας γενικότερης πολιτισμικής ανησυχίας, με διακριτά εθνικά χαρακτηριστικά,μια αντίσταση στις κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές που προκαλούσε η βιομηχανική επανάσταση. Οι Προ-Ραφαηλίτες στρέφονται στον Μεσαίωνα για να εξερευνήσουν τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα της εποχής τους. Να αναζωογονήσουν παραδείγματος χάρη και να εμπνεύσουν το ιδεώδες της πίστης και της αρετής στην κοινωνία που ζουν. Το 1850 δημοσιεύουν το πρώτο τεύχος του περιοδικού τους, που είχε τον τίτλο «Ο Σπόρος».

7. Vasari,Giorgio. Καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια: Στέλιος Λυδάκης. Αθήνα: εκδόσεις Κανάκη, 1995: σ.357 8. Chaucer at the Court of King Edward III και Wycliffe reading his Translation of the Bible to John of Gaunt (μ.τ.Σ).

9. Hilton, ό.π., σ.19-20.

Φ. Μ. Μπράουν, «Ο Τσώσερ στην αυλή του βασιλιά Εδουάρδου του Τρίτου»

Περιγραφή της θεματολογίας των Προ-Ραφαηλιτών Μερικά χαρακτηριστικά έργα

Βλέποντας, όμως, πως με τα θρησκευτικά θέματα αντιμετωπίζουν έντονη αρνητική κριτική, οι ΠροΡαφαηλίτες στρέφονται στα λογοτεχνικά θέματα (με επιρροές από τα έργα του Σαίξπηρ, του Όμηρου, του Δάντη, του Τσώσερ, του Τέννυσον, του Γκαίτε, του Κητς, Χαρακτηριστικά των έργων τους είναι: η προσεκτική του Σέλλεϋ, κ.ά.), και έπειτα σε σύγχρονά τους, ασκώντας αναπαράσταση μεσαιωνικών στοιχείων, η επίπεδη κοινωνική κριτική. Ο Μιλλέϊ π.χ. σε σχέδιά του απεικονίζει κατασκευή (αδιαφορούν για την πιστή ακολουθία των την Βικτωριανή αστική τάξη με διάθεση να καταδείξει πως, κανόνων της προοπτικής), ο συνδυασμός ρεαλισμού και πέρα από την καθωσπρέπει επιφάνεια, μπορεί να υπάρχει φαντασίας. Η καθαρότητα στο χρώμα και στη γραμμή, διαφθορά και τραγικότητα. Ανάμεσα στα λογοτεχνικά η ακρίβεια και η λεπτομερής και πιστή απόδοση του θέματα, ξεχωρίζω το έργο του Μιλλέϊ Οφηλία (1852) φυσικού περιβάλλοντος (η απεικόνιση της αλήθειας εμπνευσμένο από το θεατρικό έργο του Σαίξπηρ Άμλετ. Ο στη φύση, επηρεασμένοι από τις ιδέες του Ράσκιν). Η ζωγράφος τροφοδοτείται από την σκηνή που η βασίλισσα προσέγγιση του μεσαιωνικού παρελθόντος με νέα πνοή, Γερτρούδη περιγράφει πως η Οφηλία τρελάθηκε, ρίχτηκε η ένταση-τονισμός του θρησκευτικού, ανθρώπινου και στο ποτάμι και πνίγηκε μόλις έμαθε πως ο αγαπημένος λογοτεχνικού συναισθήματος. Όλα αυτά δημιουργούν ένα της σκότωσε τον πατέρα της. Ο πίνακας αντικατοπτρίζει δύο κύρια χαρακτηριστικά της ζωγραφικής των Προνέο ύφος που τους διακρίνει. Ραφαηλιτών: τον Νατουραλισμό (την λεπτομερή Οι Προ- απεικόνιση της φύσης (του φυτικού βασιλείου)) και έναν Ρ α φ α η λ ί τ ε ς περίεργο-περίπλοκο συμβολισμό που περιέχει πολλαπλές ξ ε κ ι ν ο ύ ν νύξεις για την μοίρα της Οφηλίας, που αποκαλύπτεται ζωγραφίζοντας στην επιλογή των φυτών και λουλουδιών. Ο Μιλλέϊ κ υ ρ ί ω ς ποτίζει το έργο του με μια ιδιαίτερη, υπνωτιστική και λίγο θ ρ η σ κε υ τ ι κά νοσηρή ατμόσφαιρα. Οι προηγούμενες αναπαραστάσεις θέματα. Τα του θέματος παρουσιάζουν την Οφηλία σαν μια ύπαρξη ε κ θ έ τ ο υ ν τραγική αλλά και συνάμα γοητευτική. Στον πίνακά του, η στη Βασιλική γυναικεία σεξουαλικότητα συνδέεται με τον θάνατο με Α κ α δ η μ ί α έναν περίεργο τρόπο. Παρεμπιπτόντως, μοντέλο για την Τεχνών του Οφηλία υπήρξε η Ελίζαμπεθ Σιντάλ, μετέπειτα γυναίκα Λ ο ν δ ί ν ο υ . του Ντ. Γκ. Ροσέττι. Προκαλούνται έ ν τ ο ν ε ς αντιδράσεις. Έργα όπως το Ecce Ancilla Domini! (1850) του Ντ. Γκ. Ροσέττι, που απεικονίζει τον Ε υ α γ γε λ ι σ μ ό της Θεοτόκου, το οποίο οι κριτικοί βρήκαν πολύ τολμηρό και νεωτερικό. Ίσως επειδή ο Ροσέττι χρησιμοποιεί μόνο τα βασικά χρώματα για να αποδώσει το Ντ. Γκ. Ροσέττι, Ecce Ancilla Domini Τζων Ε. Μιλλέι, Οφηλία θέμα του, όπου κυριαρχεί το λευκό, ενώ η Παρθένος είναι συνδεδεμένη στη Ένα άλλο χαρακτηριστικό έργο του κινήματος των θρησκευτική εικονογραφία με το μπλε χρώμα (σύμβολο του ουρανού-της θεϊκής της υπόστασης). Καθώς και το Προ-Ραφαηλιτών είναι ο πίνακας Κλαούντιο και Ισαβέλλα ότι η στάση και η έκφραση αγωνίας, σχεδόν, που δίνει ο (1850-3) του Ουίλλιαμ Χόλμαν Χαντ. Εμπνευσμένο από το Ροσέττι στην Παρθένο είναι πολύ ανθρώπινα. Όπως και σαιξπηρικό έργο Με το ίδιο μέτρο, απεικονίζει την σκηνή η απεικόνισή της σαν μεσαιωνική δεσποσύνη κέλτικης όπου η Ισαβέλλα συζητά με τον φυλακισμένο αδερφό της καταγωγής, με άδετα, χυτά, κόκκινα μαλλιά και λευκό δέρμα. Κλαούντιο για το ενδεχόμενο να ενδώσει στις ορέξεις Με μπράτσα ξεγυμνωμένα, φορώντας ένα λευκό νυχτικό, του εχθρού τους, Άντζελο, με αντάλλαγμα να σώσει τη καθισμένη πάνω σ’ένα κρεβάτι με λευκά στρωσίδια. Ενώ ζωή του αδερφού της. Την αρετή της Ισαβέλλα επιθυμεί σε όλες τις προηγούμενες απεικονίσεις του θέματος, να προβάλλει ο Χαντ με την ευθεία, στητή στάση του η Παναγία είναι πάντα ντυμένη με κόκκινο φόρεμα και σώματος, την ένδυσή της, το καθαρό, γλυκό πρόσωπό της μπλε μανδύα (στην Βυζαντινή εικονογραφία τα χρώματα που φωτίζεται από το φως που μπαίνει από το παράθυρο. είναι ανάποδα). Με χτενισμένα ή καλυμμένα μαλλιά. Σε αντίθεση με τον Κλαούντιο, που μοιάζει αδύναμος, Παράλληλα, ο Ροσέττι ξεδιπλώνει και τις λογοτεχνικές του σκυθρωπός, κακός, κρυμμένος στη σκιά, αποφεύγοντας περγαμηνές. Το ποίημά του «Η ευλογημένη δεσποινίδα» το φως του ήλιου και το βλέμμα της αδερφής του. Με την που δημοσιεύεται στο «Ο Σπόρος», καθιστά σαφές ότι ο στάση του σώματός του να υποδηλώνει τον άσχημο και δημιουργός του είναι ένας εξαιρετικός, νέος ρομαντικός αδύναμο χαρακτήρα του. Ενώ την παρακαλεί να ενδώσει στον Άντζελο για να γλιτώσει ο ίδιος τον θάνατο. ποιητής.

Με το έργο αυτό, που εκτέθηκε στην Βασιλική Ακαδημία το 1853, ο Χαντ, μέσα σε ένα μεσαιωνικό πλαίσιο (που δηλώνεται από την αρχιτεκτονική του χώρου και από τα ενδύματα των π ρ ο σ ώ π ων ) , εξερευνά τον ηθικό συμβολισμό, κάνοντας νύξεις για το θέμα της εκπόρνευσης ( σ τ η ν Βικτωριανή κοινωνία) που τον απασχολεί και που θα εκδηλωθεί σε ύστερα έργα του. Ο. Χ. Χαντ, Κλαούντιο & Ισαβέλλα (1850)

Η δεύτερη γενιά Προ-Ραφαηλιτών και το σβήσιμο της Αδελφότητας

τον μουσκαρδίνο του Lewis Caroll στο έργο «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων». Ένα χρόνο πριν από το θάνατό του ο Ροσέττι είδε να εκδίδεται το έργο του «Μπαλάντες και σονέτα». Την Κυριακή του Πάσχα του 1882, ο σπουδαίος αυτός ρομαντικός άφησε το πνεύμα του να ταξιδέψει στον κόσμο των Ιδεών. Από την άλλη, ο Μόρρις θα επιλέξει ένα διαφορετικό ρομαντικό μονοπάτι. Θα αντιταχθεί μαχητικά με τη ζωή και το έργο του στην επικράτηση του βιομηχανικού τοπίου, της βιομηχανικής αισθητικής, των νέων ηθών της βιομηχανικής εποχής. Σαν τελευταίος της Αδελφότητας των Προ-Ραφαηλιτών, θα παίξει ενεργό ρόλο στα δρώμενα της εποχής του, προσπαθώντας να διατηρήσει ζωντανό το πνεύμα τους. Αποθαρρημένος από τη μέτρια απήχηση του «Arts and Crafts» (οραματιζόταν τα μεσαιωνικά είδη που ’φτιαχνε αποκτήματα όλων – απεδείχθη «οικονομικά αδύνατον...»), απογοητευμένος από την Κομμουνιστική Ένωση, η οποία εξοστράκισε την προοπτική μιας ρομαντικής επανάστασης προς όφελος της επικράτησης του μαρξιστικού υλισμού στους κύκλους των επαναστατών, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Μόρρις θα ιδρύσει έναν εκδοτικό οίκο, τον Kelmscott Press. Θα εκδώσει τα έργα του Ράσκιν, του Τσώσερ, και δικά του παραμύθια και ποιήματα, στο ύφος των μεσαιωνικών μυθιστοριών, μεταλαμπαδεύοντας στις προσεγμένες και μεσαιωνικής αισθητικής εκδόσεις του το πνεύμα των Προ-Ραφαηλιτών στον επόμενο αιώνα και καθιστώντας τον εαυτό του, αλλά και εν γένει το κίνημα των Προ-ραφαηλιτών, σταθμό στην ιστορία της λογοτεχνίας του φανταστικού.

Το μυστήριο της προέλευσης του ονόματος των Προ-Ραφαηλιτών Συγκεχυμένη παραμένει η προέλευση του ονόματός τους. Ο τίτλος «Αδελφότητα» αποδίδεται στον Ντ.Γκ. Ροσσέττι. Ο Φ.Μ.Μπράουν πάλι, θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για το όνομα του κινήματος. Ο ίδιος αναφέρει: «όταν μιλούσαν για τους Ιταλούς δασκάλους της ΠροΑναγέννησης (τους πρώτους Ιταλούς Δασκάλους του 14ου αιώνα), φυσικά τους είπα για τους Ιταλούς ΠροΡαφαηλίτες, και αν τους άρεσε ή όχι δεν ξέρω, πάντως το κράτησαν»10.

Με το πέρασμα των χρόνων, τα μέλη της Αδελφότητας ακολουθούν το κάθε ένα ξεχωριστή πορεία. Κατά συνέπεια, στα τέλη της δεκαετίας του 1850, μια δεύτερη γενιά Προ-Ραφαηλιτών συγκροτείται γύρω από τον Ροσέττι. Η ομάδα περιλαμβάνει τον Ουίλλιαμ Μόρρις και τον Έντουαρντ Μπερν-Τζόουνς, τους οποίους ένωνε φιλία από τις σπουδές τους στην Οξφόρδη. Ο τελευταίος θα μετατοπίσει, μέσω της ζωγραφικής, την αισθητική του Ο Χόλμαν Χαντ,πάντως,αναφέρει πως το όνομα προέκυψε κινήματος σε ένα πιο εκλεκτικιστικό και μανιεριστικό στυλ από ένα περιστατικό στην Βασιλική Ακαδημία το 1847. κοντά στο μεταγενέστερο κίνημα του Αισθητισμού, με Αυτός και ο Μιλλέϊ, δουλεύοντας στη σχολή, ασκούσαν έντονο στο έργο του τον Συμβολισμό, δηλαδή τη χρήση κριτική στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος του Ραφαήλ. Ένας αλληγοριών. Ενώ με τον Ουίλλιαμ Μόρρις (συγγραφέα, συμφοιτητής ποιητή, σχεδιαστή, καλλιτέχνη...) γύρω από τον οποίο τους,ακούγοντάς δημιουργείται ένα ολόκληρο καλλιτεχνικό κίνημα, γνωστό τους είπε: «Τότε σαν «Arts and Crafts», ο Προ-Ραφαηλιτισμός μπαίνει είστε Προστις διακοσμητικές τέχνες (σε βιτρώ, έπιπλα, ταπισερί, Ραφαηλίτες». υφάσματα, ταπετσαρίες...). Δουλεύοντας δίπλα δίπλα, ο Εν τω μεταξύ, το 1860 ο Ροσέττι θα νυμφευθεί την Μιλλέϊ κι εκείνος, ποιήτρια και μοντέλο των περισσότερων προσωπογραφιών γ ε λ ώ ν τ α ς του, Ελίζαμπεθ Σιντάλ. Δυστυχώς, κάπου εκεί αρχίζουν οι συμφώνησαν τραγικές στιγμές της ζωής του. Το παιδί τους θα γεννηθεί πως η ονομασία νεκρό, ενώ δυο χρόνια αργότερα θα πεθάνει και η πρέπει να γίνει γυναίκα του. Μαζί της ο Ροσέττι θάβει και το μοναδικό αποδεκτή11. ολοκληρωμένο χειρόγραφο των ποιημάτων του. Ωστόσο, εφτά χρόνια αργότερα θα το ξεθάψει, για να εκδοθεί τελικά το έργο του «Ποιήματα» το 1870. Στα πλαίσια αυτής 10. Hilton, ό.π., σ.33 της χρονικής περιόδου ο ρομαντικός ποιητής αρχίζει να συνδέεται έντονα με τα μικροσκοπικά του κατοικίδια και 11. Ό.π. να απομακρύνεται από τα εγκόσμια. Όπως υποστηρίζουν πολλοί, το πρώτο του κατοικίδιο, ένας φασκολώμυας, τον οποίο έπαιρνε μαζί ακόμη και στα γεύματά του, ενέπνευσε William Morris

Μια εσωτεριστική ερμηνεία για το όνομα Προ-Ραφαηλίτες του Νίκου Βλαντή, ε. μέλους Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ Για κάμποσο καιρό, με προβλημάτιζε η προέλευση του ονόματος των Προ-Ραφαηλιτών. Οι γνώσεις μου στην Ιστορία της Τέχνης δεν επαρκούσαν για να αντιληφθώ την – ισχυριζόμενη από την Αδελφότητα – τομή που συνιστά στην πορεία της Αναγεννησιακής Τέχνης το έργο του Ραφαήλ. Επίσης, είχα την εντύπωση πως, με εξαίρεση τους Προ-Ραφαηλίτες, κανείς άλλος δεν είχε ποτέ ισχυριστεί την καλλιτεχνική στροφή που εκείνοι απέδωσαν στον Ιταλό ζωγράφο. Το όνομα Προ-Ραφαηλίτες μου φαινόταν κρυπτικό, ένα συνθηματικό για τους μυημένους στην Αδελφότητα που κατανοούσαν τη σημασία του. Ήθελα να γίνω κοινωνός του μυστικού τους. Παντελώς απρόβλεπτα, έπεσα πάνω σε μία πληροφορία για τον ζωγράφο Ραφαήλ, χάρη στην οποία ανοίχτηκε μπροστά μου ένα απάτητο μονοπάτι σχετικά με την προέλευση του ονόματος της Αδελφότητας. Μια πληροφορία που αφορούσε στη διαφοροποίηση του Ραφαήλ από τους προγενέστερους ζωγράφους και τον τρόπο που επηρέασε τους μεταγενέστερους: «Ώς την πρόσφατη εποχή, όταν ο Ραφαήλ κάπως ξέφυγε από την πεπατημένη, η Παρθένος δεν αποδίδετο με ιουδαϊκά, ούτε καν με ιταλικά χαρακτηριστικά από τους καλλιτέχνες που ζωγράφιζαν τις ρωμαιοκαθολικές αναπαραστάσεις Της. [...]. Σε μια περιοχή με σκουρομάτες καλλονές με κορακίσιες μπούκλες, η Παρθένος αναπαρίστατο πάντα με γαλάζια μάτια και χρυσά μαλλιά, επιδερμίδα ανοιχτόχρωμη, διαφορετική της εβραϊκής που λογικά θα υπέθετε κανείς πως ανήκε στη μητέρα του Κυρίου μας»12. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, Σκοτσέζο πάστορα της Εκκλησίας των Διιστάμενων13 Αλεξάντερ Χίσλοπ (1807-1865), από τον οποίο προέρχεται το παραπάνω απόσπασμα, η ζωγραφική του Ραφαήλ συνιστά ένα ορόσημο στα θρησκευτικά ζωγραφικά θέματα. Πριν απ’ αυτόν, η Παναγία και ο Ιησούς αναπαρίστανται με χαρακτηριστικά των νορδικών και κέλτικων φύλων, ως οι προγενέστεροι θεοί των προ-χριστιανικών θρησκειών στις οποίες πίστευαν. Μετά απ’ αυτόν, η Παναγία και ο Ιησούς αποδίδονται βαθμηδόν με σημιτικά χαρακτηριστικά. Τι υπονοείται μέσω αυτής της θέσης ως προς την καταγωγή της θρησκείας; Σχετίζεται καθόλου με τις θεματικές και την αισθητική των Προ-Ραφαηλιτών; Θα απαντήσω πρώτα στο δεύτερο ερώτημα: η απάντηση είναι ναι. Στο παρόν άρθρο, αν θυμάστε, αναφέρεται πως οι Προ-Ραφαηλίτες ζωγράφιζαν στην αρχή θρησκευτικά θέματα, με τα οποία σκανδάλιζαν. Ανατρέξτε στο Ecce Ancilla Domini! (1850) του Ντ. Γκ. Ροσέττι, τον πίνακα που αναπαριστά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Την παρουσιάζει με κέλτικα χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, οι Προ-Ραφαηλίτες προτίμησαν θέματα από τη μεσαιωνική λογοτεχνία και την καθημερινότητα της εποχής τους. Υπηρέτησαν τις αισθητικές τάσεις τους χωρίς να προκαλούν. Το μήνυμα ωστόσο (κατά του Ραφαήλ, ή πριν τον Ραφαήλ), αν θεωρήσουμε πως σχετίζεται με την τομή που ισχυρίζεται ο Χίσλοπ ότι ο Ραφαήλ προκάλεσε στη ζωγραφική των θρησκευτικών θεμάτων, το είχαν ήδη διαδώσει. Αυτή η πληροφορία ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, ένα αβυσσαλέο ζήτημα που αφορά στα θεμέλια της Πίστεως. Συζητιόταν έντονα τον 19ο αιώνα. Στον 20ό, και ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε «ταμπού».

Ας γυρίσουμε στον Χίσλοπ. Το βιβλίο του από το οποίο άντλησα την πληροφορία για τον Ραφαήλ τιτλοφορείται Οι Δύο Βαβυλώνες. Η πρώτη είναι... η γνωστή. δεύτερη εννοεί το Βατικανό. Ο συγγραφέας εξαπολύει ένα ανελέητο κατηγορώ εναντίον του Βατικανού και της διαφθοράς του. Ισχυρίζεται πως ο Ρωμαιοκαθολικισμός ουδεμία σχέση έχει με το πνεύμα και τη διδασκαλία του Ιησού, αποτελεί πιστή αντιγραφή της θρησκείας της Βαβυλώνας. Το αποδεικνύει συσχετίζοντας ένα προς ένα τα χαρακτηριστικά της ρωμαιοκαθολικής πίστης και λατρείας με τη βαβυλώνια θρησκεία. Η Παρθένος Μαρία και το θείο βρέφος π.χ., αναπαρίσταται στην Αρχαία Βαβυλώνα ως η θεά Σεμίραμις με το θείο βρέφος Ταμμούζ. Η παπική τιάρα φοριόταν από τους Βαβυλώνιους Αρχιερείς, κ.ο.κ. Ο Χίσλοπ λοιπόν, κατηγορεί τους Ρωμαιοκαθολικούς πως εγκαθίδρυσαν μια εκκοσμικευμένη θεοκρατική εξουσία, εκμεταλλευόμενοι την απήχηση των διδαγμάτων του Ιησού. Μια θεοκρατική εξουσία που ενσωμάτωσε τις προγενέστερες λατρείες και θεολογίες των ευρωπαϊκών λαών. Τα γερμανικά και κέλτικα φύλα εξαναγκάστηκαν να «μετατρέψουν» τις θρησκευτικές τους εορτές σε χριστιανικές, να βαπτίσουν τους προγενέστερους θεούς τους με τα ονόματα της χριστιανικής θεολογίας. Οι θεϊκές αναπαραστάσεις ονομάστηκαν χριστιανικές14 αναπαρίσταντο οι παλαιότεροι θεοί με νέα ονόματα, στους ίδιους ναούς, παλαιότερα παγανιστικούς, μετέπειτα χριστιανικούς. Μέχρι του σημείου, στον ύστερο Μεσαίωνα, που οι λαοί ξέχασαν τους παλιούς θεούς τους. Αυτούς που αρχικά λάτρευαν στο όνομα της Παναγίας, του Ιησού και των αγίων. Τότε, ήρθε – κατά τον Χίσλοπ – η σταδιακή αλλαγή στη ζωγραφική, με πρώτο τον Ραφαήλ.

12. Hislop, Alexander.

The Two Babylons, or the Papal Worship proved to be the Worship of Nimrod and his Wife. Edinburgh: 1853,1858, p.86. Αρχικά κυκλοφόρησε σε φυλλάδια (1853), στη συνέχεια τυπώθηκε σε βιβλίο (1858).

13. Θρησκευτικό σχίσμα στη Σκοτία το 1843, μέσα από το οποίο ιδρύθηκε η «Ελεύθερη Εκκλησία της Σκοτίας». Το 1900, ενσωματώθηκε στην Πρεσβυτεριανή Εκκλησία.

14. Ενδεικτικά: τα Χριστούγεννα εορτάζονται κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, οπότε εορτάζονταν από τα γερμανικά φύλα οι εορτές του «Yule», τα καρναβάλια αποτελούν ως γνωστόν παγανιστικό έθιμο, το έθιμο με τις φωτιές του Άι Γιάννη σχετίζεται με το θερινό ηλιοστάσιο και παλαιότερη λατρεία, κ.ά.

Mickie Mueller, Lugh of the long arm

Η ρηξικέλευθη άποψη που εκφέρει ο Χίσλοπ για τη σχέση Χριστιανισμού και Παγανισμού ήταν διαδεδομένη τον 19ο αιώνα,όταν αναπτύχθηκε το «Κίνημα της Ελεύθερης Σκέψης»15. Για παράδειγμα, στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και επαρκώς θεμελιωμένο Μύθοι της Βίβλου (1882) του Τόμας Ουίλλιαμ Ντοάν16, τα θρησκευτικά αρχέτυπα της Αγίας Γραφής, Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, εντοπίζονται διασπαρμένα σε όλον τον πλανήτη. Κι αυτό, από έναν «διαφωτισμένο» διανοούμενο, που βασίζεται σε πηγές αρχαιολογίας και ανθρωπολογίας του 19ου αιώνα, όχι σε «μαγικά» και αμφιλεγόμενα απόκρυφα βιβλία. Έναν συγγραφέα χωρίς αντι-χριστιανικό φανατισμό τύπου Βολταίρου, ο οποίος εν τέλει ισχυρίζεται πως ο Χριστιανισμός, εκκινούμενος από την εβραϊκή σέκτα των Εσσαίων17 αφομοιώθηκε από τον Παγανισμό. Το προκλητικό Οι 16 Σταυρωμένοι Σωτήρες του Κόσμου του Κέρσεϋ Γκρέηβς (1875)18 πραγματοποιεί αυτό που υπόσχεται ο τίτλος: περιγράφει δέκα έξι θεανθρώπους που σταυρώθηκαν, όπως ο Ιησούς, πριν τον Ιησού. Έργο που κατακρίθηκε ως αντιγραφή αποσπασμάτων μιας μνημειώδους μελέτης αρχαιολογίας και θρησκειολογίας 1.436 σελίδων του 1836 υπό τον Γκόντφρεϋ Χίγκινς, με τον τίτλο Ανακάλυψις19, στην οποία ο συγγραφέας ερευνά τις πηγές της Θρησκείας, της Γλώσσας και των Εθνών μέσα από αρχαία κείμενα (στα σανσκριτικά, τα εβραϊκά, τα ελληνικά και τα λατινικά) και σύγχρονές του ανθρωπολογικές και αρχαιολογικές ανακαλύψεις. Για να ανακαλύψει πράγματι, πως η ανθρωπότητα κατάγεται από μία μόνο φυλή προερχόμενη από την ευρύτερη περιοχή της Ινδίας (η φυλή που αργότερα ονοματίστηκε «Ινδοευρωπαϊκή»), πως όλες οι γλώσσες έχουν κοινή ρίζα μία χαμένη πρωτο-γλώσσα και όλες οι θρησκείες έχουν κοινή αφετηρία μία πρωταρχική θρησκεία20, η οποία κηρύττει την τριαδική φύση του Θεού (Πατήρ, Υιός και Θεομήτωρ ή Άγιο Πνεύμα). Στη συνέχεια, αυτό το πεδίο έρευνας έσβησε. Οι «Διαφωτισμένοι» έπαψαν να ασχολούνται με τα θεμέλια της Πίστης. Οι Χριστιανοί ερευνητές που ήταν ενάντια στη διαφθορά της εκκλησίας και υπέρ της αναζήτησης της πραγματικής πίστης που εκπορεύεται από τη διδασκαλία του Ιησού (όπως ο Χίγκινς και ο Ντοάν π.χ.) εξέλειψαν. Οι συνεχιστές τους έπαψαν να αμφισβητούν την κατά γράμμα ανάγνωση της Γραφής. Το αποτέλεσμα ήταν να χωριστεί ο κόσμος σε Χριστιανούς και «ΑντιΧριστιανούς» (βλ. Νίτσε), και μια τεράστια ευκαιρία για την αρμονική επανασύνδεση Επιστήμης και Θρησκείας να χαθεί. Συνδέεται όμως το χαρακτηριστικό αυτό των ΠροΡαφαηλιτών, της εξέγερσης – κατά πώς φαίνεται – κατά της εκκοσμικευμένης Εκκλησίας και Τέχνης με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους (την εξέγερση κατά της βιομηχανικής επανάστασης και των νέων ηθών, την επιστροφή στη μεσαιωνική παράδοση και το Έθνος;) Ίσως σας φανεί περίεργο με το πρώτο άκουσμα, όμως μια τέτοια αναφορά ανακάλυψα στον αποκρυφισμό με τον οποίο – φαίνεται να – εμφορείται ο Γερμανικός Εθνικοσοσιαλισμός. Για το θέμα έχουν γραφτεί βιβλία αβάσιμα – τουλάχιστον με τα στάνταρ της επιστημονικής έρευνας – τα οποία ισχυρίζονται τα χίλια μύρια όσα, για την Αναζήτηση του Ιερού Δισκοπότηρου από πλευράς των Ες Ες, τα UFOs, τη μυστική βάση των Γερμανών στην Ανταρκτική και ένα σωρό άλλα. Υπάρχει ωστόσο, μια αξιόπιστη πηγή: η διδακτορική διατριβή του Νίκολας Γκούντγουϊν Κλαρκ που εκπόνησε στην Οξφόρδη, και στη συνέχεια εκδόθηκε σε βιβλίο.21 Το θέμα της ήταν η διερεύνηση της σχέσης του Γερμανικού

Εθνικοσοσιαλισμού με τον αποκρυφισμό, βασισμένη αποκλειστικά σε πρωτογενείς πηγές της εποχής. Σύμφωνα λοιπόν με τον ακαταπόνητο Αγγλοσάξονα ορθολογιστή ερευνητή, οι ρίζες του Γερμανικού Εθνικοσοσιαλισμού εντοπίζονται στο λαϊκό (völkisch) κίνημα των αρχών του 20ού αιώνα που προκάλεσε ο Αυστριακός διανοούμενος και αποκρυφιστής Γκουίντο Φον Λιστ.22 Το κίνημα είχε εξαπλωθεί στην Αυστρία, ως αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας των Γερμανόφωνων υπηκόων της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, Γερμανών που ήθελαν να επιστρέψουν στις ρίζες τους και να επανενώσουν το Γερμανικό έθνος. Μέλη του ήταν αλπινιστές, εξέδραμαν στα βουνά, σε τόπους αρχαίας λατρείας, αναζητώντας τα θεμέλια της πρωταρχικής τους πίστης. Καταφέρονταν εναντίον της βιομηχανικής επανάστασης και υποστήριζαν την επιστροφή στις μεσαιωνικές αξίες, καθώς και στη μεσαιωνική κλίμακα οικονομίας, χωροταξίας και κοινωνίας (έστω, με τη βοήθεια των νέων βιομηχανικών ευκολιών και εργαλείων). Ό,τι δηλαδή περίπου πρέσβευαν παλαιότερα οι Προ-Ραφαηλίτες, μετέπειτα ο Ουίλλιαμ Μόρρις με το κίνημα Arts and Crafts.

15. «Free Thought Movement».

16. Doane, Thomas William. Bible myths and their parallels in other religions. New York: The Commonwealth Company Lafayette Flack, 1882.

17. Η άποψη αυτή κερδίζει έδαφος σε σύγχρονους επιστήμονες, μετά την ανακάλυψη των «Χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας», γραπτών που αποδίδονται στους Εσσαίους, στα οποία διαπιστώνονται ομοιότητες με την Αγία Γραφή. Βλ. wikipedia, λήμματα «Essenes», «Dead Sea Scrolls».

18. Graves, Kersey. The World’s Sixteen Crucified Saviors (or Christianity Before Christ). Boston: Colby and Rich, 1875.

19. Higgins, Godfrey. Anacalypsis: An Attempt to Draw Aside the Veil of the Saitic Isis; or an Inquiry into the Origin of Languages, Nations, and Religions. In 2 vols. London: Longman, Rees, Orne, Brown, Green & Longman, 1836.

20. Οι απόψεις του Χίγκινς ήταν αιρετικές στην εποχή του. Ωστόσο, η θεωρία περί της κοινής καταγωγής των Ινδοευρωπαίων είναι σήμερα, ως γνωστόν, ευρέως διαδεδομένη, είτε θεωρείται πως προέρχονται από την περιοχή του Θιβέτ είτε από τον Καύκασο – εξ ου και «Καυκάσιοι» ταυτίζονται με τους Λευκούς (Βλ. wikipedia, λήμματα «Proto-Indo-European Urheimat hypotheses», «Caucasian race»). Η άποψη του Χίγκινς περί της κοινής καταγωγής των γλωσσών από την πρωτο-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα καθιερώθηκε ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα (ό.π., «Indo-European Languages»). Τέλος, η θεωρία του περί της πρωταρχικής πρωτο-ινδοευρωπαϊκής θρησκείας «ανακαλύφθηκε» από τους συγκριτικούς θεολόγους στα τέλη του 20ού αιώνα και συζητείται έντονα στις αρχές του 21ου (ό.π., «Proto-Indo-European Religion»).

21. Βλ. Goodrick-Clarke, Nicholas. The Occult roots of Nazism. Secret Aryan Cults and their influence on Nazi Ideology. London & New York: I.B. Tauris & Co. Ltd., 2004.

22. Βλ. ό.π., σ.33-122.

Γκουίντο Φον Λιστ

Τέλος, όταν, στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ιδρύθηκαν στη Γερμανία τα τάγματα «Ες Ες», στα πρότυπα των μεσαιωνικών ιπποτικών ταγμάτων, ο ιδρυτής τους Χάινριχ Χίμμλερ είχε ως σύμβουλο έναν Αυστριακό παλαίμαχο του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, τον Καρλ Μαρία Βίλιγκουτ.23 Ο Βίλιγκουτ ισχυριζόταν πως υπήρχε ένας προγενέστερος Γερμανός «Χριστός», τον οποίο ο Ρωμαιοκαθολικισμός έσβησε από τη μνήμη του γερμανικού έθνους αλλά και γενικότερα των Ευρωπαϊκών φυλών. Μετά από τον τεράστιο κύκλο που κάναμε, επιστρέφουμε απρόβλεπτα στον Ραφαήλ: όταν πια οι Ευρωπαίοι είχαν ξεχάσει τους θεούς που λάτρευαν πραγματικά στο όνομα των χριστιανικών, τότε, αρχής γενομένης από τον Ραφαήλ, απέκτησαν βαθμηδόν οι θρησκευτικές αναπαραστάσεις τους σημιτικά χαρακτηριστικά... Το όνομά του αποτέλεσε το συνθηματικό για την καλλιτεχνική εξέγερση των ΠροΡαφαηλιτών ενάντια στον αναδυόμενο τότε, κόσμο της νεωτερικότητας, την πολυδιάστατη κρίση του οποίου σήμερα βιώνουμε.

23. Βλ. ό.π. σ.177-191.

Little, Stephen. Οι «...ισμοί» στην τέχνη. Αθήνα: εκδόσεις Σαββάλας, 2005. Ρηντ, Χέρμπερτ. Λεξικό Εικαστικών Τεχνών. Μετάφραση Ανδρέας Παππάς. Αθήνα: εκδόσεις Υποδομή, 1986.

Stevens, Bethan. Pre-Raphaelites. London: The British Museum Press, 2008.

Vasari, Giorgio. Καλλιτέχνες της Αναγέννησης. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Στέλιος Λυδάκης. Αθήνα: εκδόσεις Κανάκη, 1995.

Βιβλιογραφία σχετική με τον Αποκρυφισμό Doane, Thomas William. Bible myths and their parallels in other religions. New York: The Commonwealth Company Lafayette Flack, 1882.

Goodrick-Clarke, Nicholas. The Occult roots of Nazism.

Secret Aryan Cults and their influence on Nazi Ideology.

London & New York: I.B. Tauris & Co. Ltd., 2004.

Graves, Kersey. The World’s Sixteen Crucified Saviors (or Christianity Before Christ). Boston: Colby and Rich, 1875.

Hislop, Alexander. The Two Babylons, or the Papal Worship proved to be the Worship of Nimrod and his Wife.

Edinburgh: 1853,1858.

Higgins, Godfrey. Anacalypsis: An Attempt to Draw Aside the Veil of the Saitic Isis; or an Inquiry into the Origin of Languages, Nations, and Religions. In 2 vols.

London: Longman, Rees, Orne, Brown, Green & Longman, 1836. Σημείωση: με εξαίρεση τη μελέτη του Nicholas Goodrick-Clarke, τα υπόλοιπα βιβλία που αναφέρονται στη «Βιβλιογραφία σχετική με τον Αποκρυφισμό» είναι ελεύθερα από πνευματικά δικαιώματα και μπορείτε να τα κατεβάσετε από το Ίντερνετ, αν σας ενδιαφέρουν, από sites όπως το www.archive.org και το www.scribd.com (το τελευταίο προϋποθέτει να γίνεις μέλος, όμως είναι δωρεάν). Εναλλακτικά, μπορείτε να αναζητήσετε «links» προς τα πλήρη κείμενα των βιβλίων στα λήμματα της wikipedia με όνομα τους τίτλους τους.

Η Μαρία Βλαντή είναι συγγραφέας. Το τελευταίο της βιβλίο “Μετά έρχεται το φως σιγά σιγά” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μαγικό Κουτί.

Εικόνα 1. Ραφαήλ, Η μεταμόρφωση του Σωτήρος (στο βιβλίο Des Cars, Laurence. The Pre-Raphaelites-Romance and Realism. London: Thames & Hudson, 2004, σελ.14). Εικόνα 2. Ντάντε Γκαμπριέλ Ροσέττι Ecce Ancilla Domini! (1850) (στο ίδιο βιβλίο σελ.30).

Ο Νίκος Βλαντής είναι συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο “Tractatus Magico-philosophicus” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μαγικό Κουτί.

Εικόνα 3. Ουίλλιαμ Χόλμαν Χαντ, Κλαούντιο και Ισαβέλλα (1850-3) (στο βιβλίο Little, Stephen. Οι «... ισμοί» στην τέχνη. Αθήνα: εκδόσεις Σαββάλας, 2005, σελ.77).

Βιβλιογραφία για τους Προ-Ραφαηλίτες Des Cars, Laurence. The Pre-Raphaelites-Romance and Realism. London: Thames & Hudson, 2004.

Εικόνα 4. Τζων Έβερετ Μιλλέϊ, Οφηλία (1852) (στο βιβλίο Des Cars, Laurence. The Pre-Raphaelites-Romance and Realism. London: Thames & Hudson, 2004, σελ.40-41 ή

Hilton, Tim. The Pre-Raphaelites. London: Thames & Hudson, 2004, London.

στο βιβλίο Little, Stephen. Οι «...ισμοί» στην τέχνη. Αθήνα: εκδόσεις Σαββάλας, 2005, σελ.78-79).

Ο Ρομαντικός Μπαλζάκ

κυριαρχεί η ιστορία, οι γλαφυρές περιγραφές, η περιπέτεια και ο εξωτισμός.

Ο μετρ του είδους είναι ο Γουόλτερ Σκοτ (1771-1832). Το πρώτο του μυθιστόρημα, το Γουέιβερλυ (1814), περιγράφει την ιστορία δύο αξιαγάπητων πρωταγωνιστών που μοχθούν και υποφέρουν φωτίζοντας ταυτόχρονα την κατάσταση και τις συγκρούσεις μιας εποχής που ήταν άγνωστη ως τότε, αυτή της Σκωτίας του 18ου αιώνα. Στην συνέχεια κάθε χρόνο θα εκδίδεται κι από ένα καινούριο έργο του μέχρι την χρονιά του Ιβανόη (1820), που θα τον του Δημήτρη Αργασταρά, ε. μέλους Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ κάνει διάσημο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Σκοτ, που κατάγεται από την Σκωτία, μια χώρα που σε κάνει να Στην γαλλική λογοτεχνία μπορούμε να διακρίνουμε ονειρεύεσαι, θα έχει τεράστια επιτυχία και επιρροή κυρίως ορισμένους από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του εξαιτίας της προσκόλλησής του στην ιστορία και στα ήθη φανταστικού και του αλλόκοτου. Οι Θεόφιλος Γκωτιέ της χώρας του. Του αρέσουν οι μάχες, οι μονομαχίες, οι και Γκυ ντε Μωπασάν αποτελούν δυο από τα πιο γνωστά ιστορίες αγάπης και τα σπαθιά, αλλά είναι επίσης ένας ονόματα. Ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ δεν περιλαμβάνεται σε ιστορικός συγγραφέας που επιθυμεί να καταλάβει όσα αυτό το πάνθεον. Το έργο του Μπαλζάκ έχει ταυτιστεί με διακυβεύονται την εποχή που περιγράφει. Ο Μπαλζάκ το μυθιστόρημα ως απεικόνιση μιας ολόκληρης κοινωνίας, θα θαυμάσει στον Σκοτ την προσοχή που δείχνει στην με τις τάξεις που την αποτελούν, τους μηχανισμούς και τις ψυχολογία των προσώπων, στην ιστορική ακρίβεια, στην μηχανορραφίες που την διέπουν. Λίγοι όμως είναι εκείνοι αναφορά των περιοχών, στο φόντο όπου εκτυλίσσεται που γνωρίζουν πως ο πληθωρικός αυτός συγγραφέας, που κάθε φορά η ιστορία και στην περιγραφή των ηθών της δεν ήθελε να αρνηθεί στο έργο του καμιά από τις όψεις εποχής. της ζωής, είχε έντονο ενδιαφέρον για τον σπιριτουαλισμό Στην Γαλλία,πάντως,πιο γνωστός συγγραφέας είναι μάλλον και το μεταφυσικό και έχει γράψει αρκετά έργα με φανταστικό περιεχόμενο. Αυτό το άγνωστο έργο του ο Σατωβριάνδος. Ένας ευγενής Βρετόνος που διέσχισε Μπαλζάκ, με την υπερφυσική πλευρά, θα αποτελέσει το την Αμερική, γνώρισε την εξορία και την εξαθλίωση κατά την διάρκεια της Επανάστασης, διατήρησε με τον αντικείμενο του παρόντος άρθρου. Ναπολέοντα σχέσεις γοητείας και πρόκλησης, και που με την Παλινόρθωση της μοναρχίας επεδίωξε την πολιτική Το κλίμα της εποχής σταδιοδρομία. Ένθερμος οπαδός της παράδοσης, ήταν από τους πρώτους μεγάλους ταξιδιώτες της λογοτεχνίας Ο Μπαλζάκ γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου του 1799. Στην και ο κύριος υπεύθυνος για την ρομαντική τάση προς αυγή του 19ου αιώνα. Είναι η εποχή που στην Ευρώπη θα τον εξωτισμό. Τα έργα του Σατωβριάνδου θα γνωρίσουν κυριαρχήσει ο Ρομαντισμός, με τον Λόρδο Βύρωνα, τον μεγάλη διάδοση και μέσω αυτών θα μοιραστεί με το κοινό Σέλλεϋ, τον Σάουθεϋ και τον Γουόλτερ Σκοτ στη Βρετανία, την προτίμησή του για τον αμερικάνικο εξωτισμό και την τον Νοβάλις, τον Τηκ, τον Μπρεντάνο και τον Ε.Τ.Α. γοητεία της χριστιανικής αρχαιότητας μεταμορφωμένης Χόφμαν στην Γερμανία,τον Φένιμορ Κούπερ στην απέναντι μέσω της φαντασίας. πλευρά του ατλαντικού. Στην Γαλλία, η λογοτεχνική εποχή θα φέρει την υπογραφή του Σατωβριάνδου, ο οποίος Την ίδια εποχή αρχίζει να γίνεται λόγος και για έναν με τα έργα του θα κωδικοποιήσει την ευαισθησία της Αμερικανό συγγραφέα. Ο Φένιμορ Κούπερ (1789-1851) εποχής και θα φέρει στην χώρα την ρομαντική τάση του θα αποκτήσει το προσωνύμιο του ‘‘Γουόλτερ Σκοτ της εξωτισμού, και του Σαρλ Νοντιέ, που με το έργο του θα Αμερικής’’ με τον Τελευταίο των Μοϊκανών (1826), που εξερευνήσει με λεπτότητα και πονηριά τους δρόμους του θα τον καθιερώσει ως ένα από τα μεγάλα ονόματα των φανταστικού, του γραφικού και της φαντασίωσης. Γύρω μυθιστορημάτων περιπέτειας κι εξωτισμού. Η αναφορά από αυτούς συγκεντρώνονται στον Κούπερ θα είναι άμεση σε ένα από τα πρώτα και γνωρίζονται ο Βίκτωρ φιλόδοξα έργα του Μπαλζάκ, τον Τελευταίο Σουάνο Ουγκώ, ο Αλέξανδρος (1829), που αναφέρεται στον γαλλικό εμφύλιο πόλεμο και Δουμάς, ο Λαμαρτίνος, ο στην εξέγερση των Σουάνων. Θεόφιλος Γκωτιέ και άλλοι. Γενικά, την τριετία 1829-1831 θα εμφανιστεί μία νέα γενιά Αυτοί θα είναι οι μυθιστοριογράφων που θα καθιερωθεί με μία σειρά από σημαντικοί συγγραφείς που λαμπρά έργα, όπως είναι ο Ερρίκος Γ’ και η αυλή του θα καθορίσουν το κλίμα του Δουμά, Η Παναγία των Παρισίων του Ουγκώ κ.α. της εποχής τα εφηβικά Πρόκειται για έργα που σηματοδοτούν την άνθηση μιας και νεανικά χρόνια του νέας ευαισθησίας, ενός νέου φαντασιακού όπου η ποικιλία Μπαλζάκ, στα χρόνια των τόπων και των χρόνων, ο συγκερασμός του τραγικού που θα γαλουχηθεί με το εύθυμο, του ονείρου με την πραγματικότητα και οι λογοτεχνικά και ριζικές ανακατατάξεις στις κλασικές συνήθειες είναι τα θα αρχίσει να στοιχεία που κυριαρχούν. αναζητά τους δικούς του Οι ‘‘Φιλοσοφικές Μελέτες’’ δημιουργικούς δρόμους, και Ο Ρομαντισμός αρέσκεται να δίνει στους μεγάλους όσον αφορά δημιουργούς μυθικές διαστάσεις. Ο Όμηρος ήταν στην Γαλλία, οι τυφλός, ο Δάντης επισκέφτηκε την κόλαση, ο μονόχειρας συγγραφείς με Θερβάντες φυλακίστηκε για χρόνια, ο Σατωβριάνδρος τους οποίους θα αντιμετώπιζε τα κύματα με τα μαλλιά του ν’ ανεμίζουν και κληθεί να συνυπάρξει. ο λόρδος Βύρωνας πέθανε στο Μεσολόγγι πολεμώντας Στα έργα της εποχής για την σκλαβωμένη Ελλάδα.

Ο Μπαλζάκ έχει την δική του θρυλική εικόνα. Αφού γνωστοποιήσει στην σχετικά εύπορη οικογένειά του την πρόθεσή του να σταδιοδρομήσει στην λογοτεχνία, θα εγκατασταθεί μόνος του στο Παρίσι, σε μία φτωχική σοφίτα, και σε όλη την υπόλοιπη ζωή του η προσήλωσή του στην εργασία της συγγραφής θα είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του. Ο Μπαλζάκ θα είναι σαν τον Ήφαιστο που δουλεύει στο εργαστήριό του, ιδροκοπώντας και μοχθώντας, πίνοντας λίτρα καφέ και που, κάθε τόσο, θα πετάει προς τα έξω δεκάδες μυθιστορήματα, τμήματα του μεγαλόπνοου έργου του. Σε όλη του την ζωή θα κυνηγήσει την δόξα και την αναγνώριση, με μοναδικό του μέσω το γράψιμο, και θα διάγει τελικά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ζωής βουτηγμένος στα χρέη. Ως νεαρός κι εύελπις συγγραφέας, ο Μπαλζάκ θα καταπιαστεί με την δημιουργία ενός ιστορικού δράματος σε αλεξανδρινό στίχο, το Κρόμγουελ, το οποίο όμως θα γνωρίσει παταγώδη αποτυχία. Έτσι, θα στρέψει την προσοχή του προς το μυθιστόρημα, αντιλαμβανόμενος ότι αυτός είναι ένας τρόπος να εξασφαλίσει τα προς το ζην, και κυρίως προς τα λαϊκά εύπεπτα αναγνώσματα που ήταν πιο δημοφιλή στο κοινό. Εκείνη την εποχή γράφονταν πολλά τέτοια έργα, που χρειάζονταν συναίσθημα, ανεκπλήρωτους έρωτες, απαγωγές ή ακόμη τρόμο και μακαβριότητες. Η φρενήρης ατμόσφαιρα που κυριαρχεί στα μυθιστορήματα της Αν Ράντκλιφ και του Οράτιου Ουόλπολ γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και ένας Ιρλανδός συγγραφέας, ο Τσαρλς Ρόμπερτ Ματιούριν, θα γίνει διάσημος σε αυτό το είδος με το έργο του Μέλμωθ, ο Περιπλανώμενος (1820). Ο Μπαλζάκ θα ενδιαφερθεί γι’ αυτό το είδος και θα γράψει το Φαλτύρν, ένα μυθιστόρημα τρόμου με φιλοσοφικές προεκτάσεις που εκτυλίσσεται στην Ιταλία, ενώ αργότερα θα δανειστεί τον ήρωα του Ματιούριν σε μία ειρωνική νουβέλα με τίτλο Ο Μέλμωθ μετανόησε. Με την μεσολάβηση ενός παλιού συμφοιτητή του από το κολέγιο, ο Μπαλζάκ θα γνωριστεί με τον Ωγκύστ Λεπουατεβέν, ο οποίος διατηρούσε με πολλούς συνεργάτες μια ολόκληρη ‘‘φάμπρικα’’ πάμφθηνων βιβλίων

Theodore Gericault, Evening Landscape with an Aquaduct

που γράφονταν συλλογικά. Συγκεντρώνονταν, συζητούσαν, καθόριζαν τα θέματα και την πλοκή και στην συνέχεια τα έγραφαν. Ο Μπαλζάκ θα ενταχθεί σε αυτήν την ομάδα, χρησιμοποιώντας κι αυτός όπως πολλά από τα μέλη της φιλολογικά ψευδώνυμα, τα ‘‘Λόρδος Ρουν’’ και ‘‘Οράτιος ντε Σαιντ-Ωμπέν’’. Για τέσσερα χρόνια, θα γράψει πολλά μυθιστορήματα με αυτά τα ονόματα, αναμειγνύοντας περισσότερο ή λιγότερο σε αυτά το ιστορικό στοιχείο με το ειδυλλιακό, το συναισθηματικό και το φανταστικό. Ωστόσο, αυτά τα έργα είναι κυρίως πρωτόλεια κι ο Μπαλζάκ το γνωρίζει. Τα γράφει περισσότερο ως άσκηση ύφους, αναζητώντας τον δρόμο του στο μυθιστόρημα, και κάνοντας ‘‘έλεγχο αγοράς’’. Δεν συγκαταλέγονται στα μυθιστορήματά του με το φανταστικό περιεχόμενο που θεωρούσε σημαντικά, γι’ αυτό άλλωστε αποφεύγει να χρησιμοποιήσει μέχρι τότε και το πραγματικό του όνομα. Σταδιακά, όμως, ο Μπαλζάκ θα βρει τον δρόμο του προς το μυθιστόρημα στο οποίο θα αφιερώσει όλες του τις δυνάμεις. Θα απομακρυνθεί από την μυθιστοριογραφία της ‘‘απόδρασης’’ αναλαμβάνοντας να παρουσιάσει την ανθρωπότητα ρεαλιστικά, όπως θα την βλέπει να εξελίσσεται γύρω του. Στην δημιουργία αυτών των μυθιστορημάτων, που τελικά θα του χαρίσουν την φήμη και την καταξίωση, ο Μπαλζάκ εμφανίζεται ως ιστορικός και κοινωνιολόγος, προσπαθώντας να εντοπίσει και να μελετήσει το ανθρώπινο υλικό που συναντά στην παρισινή καθημερινότητα: τα πάθη, τα οικονομικά ζητήματα, τους νόμους που διέπουν την ζωή στις κοινωνίες. Ταυτόχρονα, όμως, θα συνεχίσει να γράφει κι έργα με φανταστικό περιεχόμενο, χωρίς να εγκαταλείψει ποτέ κι αυτά τα βιβλία με την διαφορετική θεματολογία από την ρεαλιστική. Αυτό το είδος δεν θα πάψει ποτέ να τον ενδιαφέρει και θα φυλάξει στο τελικό σχέδιο οργάνωσης του έργου του, πλάι στην ‘‘Ανθρώπινη Κωμωδία’’, και μία ξεχωριστή κατηγορία γι’ αυτά τα φανταστικά έργα, που ονομάζει ‘‘Φιλοσοφικές Μελέτες’’. Παρόλο που είναι λιγότερο γνωστό, δίπλα στον ρεαλιστή Μπαλζάκ, τον ζωγράφο των ηθών, υπάρχει κι ένας Μπαλζάκ ρομαντικός, που ψάχνει για εσωτερικευμένες αλήθειες. Σε όλη του την ζωή ο Μπαλζάκ θα παραμείνει ένας οραματιστής, «ένα κομμάτι της αντίθεσης που ονομάζεται ζωή» όπως θα χαρακτηρίσει ο ίδιος τον εαυτό του. Έτσι, αυτός ο αναμφισβήτητα κύριος ιδρυτής του ρεαλισμού θα είναι ταυτόχρονα κι ένας ένθερμος οπαδός του μαγνητισμού, της τηλεπάθειας, της υλικής δύναμης της θέλησης, ένας παθιασμένος με τις θεωρίες των πεφωτισμένων Σαιν-Μαρτέν και Σβέντενμπόργκ, και με όλες εκείνες τις περίεργες επιστήμες που θα κληροδοτήσει ο αιώνας του αποκρυφιστή Καλιόστρο. Παράλληλα με την Οικιακή Γαλήνη θα δημοσιεύσει το Ελιξίριο της Μακροζωίας, μετά την Γυναίκα στα Τριάντα θα ακολουθήσει το Άγνωστο Αριστούργημα, την ίδια χρονιά θα δουν το φως της δημοσιότητας Ο Εφημέριος της Τουρ και το Μαγικό Δέρμα. Ποιά είναι λοιπόν τα έργα του Μπαλζάκ με το υπερφυσικό περιεχόμενο; Παρακάτω θα επιχειρήσουμε να ρίξουμε μια σύντομη ματιά στα πιο σημαντικά από αυτά.

Το 1831 ο Μπαλζάκ θα γράψει τα Μαγικό Δέρμα, Το Άγνωστο Αριστούργημα και Ο Ιησούς στην Φλάνδρα. Το τελευταίο αποτελεί μία σύντομη διήγηση ενός λαϊκού παραδοσιακού μύθου. Το Άγνωστο Αριστούργημα αναφέρεται στο πάθος του ύψιστου ιδανικού, που οδηγεί έναν νεαρό ζωγράφο στην αυτοκαταστροφή και στην τρέλα. Ο ζωγράφος Φρενχόφερ είναι ένας καταραμένος ήρωας, πάντα ανικανοποίητος στην αναζήτηση της ιδανικής ομορφιάς, που τελικά θα αφήσει απ’ όλο το έργο του ένα σωρό άμορφων χρωμάτων, όπου το μόνο που διακρίνεται ευκρινώς είναι ένα πόδι. Το Μαγικό Δέρμα θα είναι μία τεράστια επιτυχία, ο Τύπος θα γράψει διθυράμβους γι’ αυτό και θα το χαρακτηρίσει «βδελυρό αριστούργημα». Στο συγκεκριμένο έργο, το φανταστικό εμφανίζεται μέσα από το εύρημα του δέρματος ενός ζώου, διακοσμημένου με αραβικούς χαρακτήρες,που συρρικνώνεται κάθε φορά που εκπληρώνει μια επιθυμία. Ο μυστηριώδεις παλαιοπώλης του Μαγικού Δέρματος φαίνεται να έχει ζήσει χιλιάδες χρόνια και αποτελεί το ύστατο και επικίνδυνο καταφύγιο των δυστυχισμένων και κατεστραμμένων νεαρών που βρίσκονται σε αδιέξοδο. Το 1833 είναι η χρονιά του Λουί Λαμπέρ, όπου ο Μπαλζάκ με ρομαντική σφοδρότητα θα εκφράσει την έλξη του για τον αποκρυφισμό και τον πνευματισμό, θα επιχειρήσει να εξετάσει τις θεωρίες για την ενοποίηση του πνεύματος και της ύλης και να αποσαφηνίσει την φύση του ανθρώπινου μυαλού. Ο ήρωας της μυστικιστικής αυτής νουβέλας κατέχει μια φαντασία τόσο έντονη που όταν διαβάζει ένα βιβλίο μεταφέρεται αμέσως στις σκηνές που αναπαριστά. Αυτή η ένταση της φαντασίας, όμως, τον οδηγεί τελικά σε εγκεφαλικό πυρετό και ο ήρωας πεθαίνει λίγο-πολύ παράφρονας. Θα ακολουθήσουν το Ούρσουλα Μιρουέτ, με θέμα την απόκτηση μιας κληρονομιάς, όπου η τελική αποκάλυψη της απάτης θα γίνει μέσα από την επικοινωνία των ζωντανών με τους νεκρούς. Και το Κόκκινο Αγρόκτημα, η ιστορία μιας περίεργης περίπτωσης τηλεπάθειας, όπου ο ήρωας βλέπει μέσα από όραμα το ειδεχθές έγκλημα που έχει διαπράξει ο συνταξιδιώτης του. Το 1834 ο Μπαλζάκ γράφει την Σεραφίτα και την Αναζήτηση του Απόλυτου. Στην Σεραφίτα, το πλάσμα που δίνει το όνομά του στο έργο είναι ένα διφορούμενο ον, ένα ανδρόγυνο που επιλέγει ανάλογα την μία ή την άλλη μορφή, ένα πλάσμα ανάμεσα στο ανθρώπινο και το θεϊκό. Αντανακλώντας τις πιο κοινότυπες αλήθειες και την ίδια στιγμή ζώντας σε άλλους, αόρατους κόσμους, ο Σεραφίτος-Σεραφίτα γοητεύει τα ανθρώπινα πλάσματα για να τους δώσει να καταλάβουν τα όριά τους στην γη, την ανθρώπινή τους ατέλεια και τελικά να τους εμφυσήσει κάτι από την ιδέα ενός ιδανικού κόσμου. Στην Αναζήτηση του Απόλυτου επιστρέφει το θέμα της εμμονής, του απόλυτου

καταστρεπτικού πάθους. Ο επιστήμονας Γκραντέ ονειρεύεται να ανακαλύψει την κοινή ουσία σε όλα τα πράγματα και τα είδη, μεταλλικά, φυτικά και ζωικά. Στο όνομα αυτής της μελέτης θα θυσιάσει τα πάντα, αλλά θα αναφωνήσει το πολυπόθητο «Εύρηκα!» μόνο κατά την στιγμή του θανάτου του. Τέλος, ας αναφερθούμε και στην Ιστορία των Δεκατριών, που εκφράζει ένα από τα αγαπημένα θέματα του Μπαλζάκ: τις μυστικές εταιρίες. Σε αυτό ο Μπαλζάκ φανερώνει μια εικόνα για το κοινωνικό σύμπαν στοιχειωμένη από κρυμμένες δυνάμεις, που ασκούν επιρροή με καθοριστικό τρόπο αλλά με ενέργειες και γεγονότα που είναι αόρατα. Μέσα από αυτά τα έργα, λοιπόν, βλέπουμε έναν Μπαλζάκ πεισματικά ονειροπόλο και ρομαντικό, ερωτευμένο με το μυστήριο σε όλες του τις μορφές, είτε από αόρατους κόσμους, είτε από ανθρώπινες συνωμοσίες, είτε από την τρέλα που γεννιέται από το όνειρο του άπιαστου. Αυτός ο παρατηρητής των ηθών, ο καταγραφέας κι ο ιστορικός της παρισινής κοινωνίας, εμφανίζεται ταυτόχρονα ικανός να παρουσιάσει τα υπερφυσικά και αποκρυφιστικά ρεύματα από την ‘‘άλλη πλευρά’’ της σύγχρονης ιστορίας. Μας αποκαλύπτεται έτσι ως ένας δημιουργός που τίποτα δεν αρνείται, αλλά που απεναντίας, με αφθονία και όρεξη, θέλει να δοκιμάσει τα πάντα, να προτείνει και να ξεσκεπάσει τα πάντα, να ρίξει τα πάντα στην χοάνη της δημιουργίας.

Επίλογος Το έργο του Μπαλζάκ περιλαμβάνει την ασυγκράτητη πληθώρα συχνά αντιφατικών φιλοδοξιών. Σύμφωνα με ένα παραλειπόμενο, σε κάποιον θαυμαστή που εκφράστηκε εκστατικά για την λεπτομερή παρατήρηση του Μπαλζάκ ως προς τα κοινωνικά γεγονότα, εκείνος απάντησε γελώντας ότι δεν παρατηρούσε τίποτα, ότι δεν είχε τον χρόνο και ότι περνούσε την ζωή του έγκλειστος, γράφοντας συνεχώς. Κι αυτό δεν απέχει πολύ από την αλήθεια. Αυτός ο ρεαλιστής της λογοτεχνίας ήταν στην πραγματικότητα ένας φαντασιόπληκτος, που τα μυθιστορήματά του τον απορρόφησαν εντελώς, σε τέτοιο βαθμό που η πραγματικότητα δεν ήταν πια αυτή που αντίκριζε έξω από το παράθυρό του, αλλά αυτή που εκείνος δημιουργούσε, που την ξεδίπλωνε, που της έδινε ρυθμό. Αλλά ακόμη κι έτσι, ακόμη κι αν ο Μπαλζάκ περισσότερο ονειρεύτηκε την πραγματικότητα παρά την αντίκρισε αληθινά, το όνειρό του αυτό αποδείχτηκε αληθινό. Ο Μπαλζάκ, που σε όλη του την ζωή θα κυνηγήσει χίμαιρες και που δεν θα απαρνηθεί τους αντικατοπτρισμούς του φανταστικού και του υπερφυσικού, μπροστά στο λευκό χαρτί γίνεται εκείνος ο αδιαμφισβήτητος λόγιος που μας ανοίγει τα μάτια.

Η Βασίλισσα του χιονιού

του Σταμάτη Μαμούτου, Προέδρου Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ

Είναι γεγονός πως ο Δανός Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (18051875) αποτέλεσε έναν από τους κορυφαίους συγγραφείς παραμυθιών. Δημιουργός με χαρακτήρα αιώνιου παιδιού, με φαντασία ανεξάντλητη και με λογοτεχνική καλλιέργεια βασισμένη στην αγάπη για τους λαϊκούς θρύλους της χώρας του και στη βαθειά γνώση των Γερμανών ρομαντικών από το Νοβάλις ως τον Χόφμαν, ο Άντερσεν, από το 1835 όταν και δημοσίευσε την πρώτη του συλλογή παραμυθιών με τον τίτλο «Παραμύθια και ιστορίες» μέχρι και το 1872, σχεδόν κάθε χρόνο παρουσίαζε στο αναγνωστικό κοινό κι από ένα καινούργιο βιβλίο παραμυθιών. Το αποτέλεσμα ήταν να αναγνωριστεί ως μια από τις σημαντικότερες και ποιοτικότερες προσωπικότητες του ύστερου Ρομαντισμού. Κάποια από τα πιο γνωστά του παραμύθια είναι τα «Οι έντεκα κύκνοι», «Το ασχημόπαπο», «Το μολυβένιο στρατιωτάκι», «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι» και «Τα καινούργια ρούχα του Αυτοκράτορα». Ωστόσο, εκείνο με το οποίο θα καταπιαστούμε σε αυτό το άρθρο είναι «Η Βασίλισσα του χιονιού». Και τούτο, γιατί το συγκεκριμένο παραμύθι βασίζεται σε έναν έξοχο συμβολισμό, που αναδεικνύει τη ρομαντική κριτική στην πνευματική κυριαρχία του ορθού Λόγου. Η υπόθεση του παραμυθιού έχει ως εξής. Ένας κακός καλικάντζαρος έφτιαξε έναν μαγικό καθρέφτη που ό,τι καλό και όμορφο καθρεφτιζόταν επάνω του το μίκραινε τόσο ώστε μόλις και φαινόταν, ενώ το κακό και το άσχημο το έδειχνε ακόμη πιο μεγάλο και αποκρουστικό. Η επιτυχία του καθρέφτη έκανε τους καλικάντζαρους να ξεθαρρέψουν και να πετάξουν κρατώντας τον στον ουρανό για να κοροϊδέψουν τους αγγέλους. Όμως, επειδή πέταξαν πολύ ψηλά, ο καθρέφτης τους γλίστρησε και έπεσε στη γη. Το αποτέλεσμα ήταν να κομματιαστεί σε δισεκατομμύρια θρύψαλα. Από τότε τα πράγματα χειροτέρεψαν στη γη γιατί τα κομμάτια, που είχαν τη δύναμη του καθρέφτη, έμπαιναν στα μάτια ανθρώπων και αυτοί έβλεπαν τα πράγματα παραμορφωμένα. Σε

άλλων ανθρώπων τα θρύψαλα μπήκαν στην καρδιά και τους την πάγωσαν. Υπήρχαν επίσης πολλά θρύψαλα που συνέχισαν να αιωρούνται.

Εκείνη την εποχή σε μια γειτονιά με ανθισμένους κήπους μεγάλωναν μαζί ένα αγοράκι (ο Κέυ) και ένα κοριτσάκι (η Γκέρντα), που αγαπιούνταν σαν αδέρφια. «Τα δυο παιδάκια κρατιούνταν απ’ το χέρι, φιλούσαν τα τριαντάφυλλα, κοίταζαν το ολοκάθαρο φως του ήλιου του Θεού και του μιλούσαν σαν να ήταν εκεί ο μικρός Χριστούλης1». Όμως, εκεί που κάθονταν, δυο απ’ τα κομμάτια του απαίσιου καθρέφτη κατέληξαν στον μικρό Κέυ. Το ένα μπήκε στο μάτι και το άλλο στάθηκε στην καρδιά του. Από τότε άρχισε να αλλάζει συμπεριφορά. Ξερίζωνε τα τριαντάφυλλα, βαριόταν τα παραμύθια και ειρωνευόταν τους ανθρώπους. Ο κόσμος άρχισε να τον επαινεί για την εξυπνάδα του και ο ίδιος άλλαξε συνήθειες και παιχνίδια. Τελικά έφυγε από τη μικρή του γειτονιά και εγκατέλειψε τη Γκέρντα. Όμως, καθώς είχε πάει να παίξει στη μεγάλη πλατεία ένα μεγάλο έλκηθρο τον πήρε και τον ταξίδεψε στην άκρη του κόσμου. Εκείνος δοκίμασε να φωνάξει ή να πει το «Πάτερ Ημών» ζητώντας βοήθεια από το Θεό αλλά το είχε ξεχάσει. Το μόνο που θυμόταν ήταν η προπαίδεια! Τελικά αυτή που τον είχε απαγάγει ήταν η «Βασίλισσα του χιονιού». Όταν η βασίλισσα του έδωσε δυο φιλιά, ο Κέυ ξέχασε οριστικά τη μικρή Γκέρντα και όλους τους δικούς του. «Την κοίταξε. Ήταν πανέμορφη, δεν μπορούσε να φανταστεί άλλο πρόσωπο που ν’ ακτινοβολεί τόση εξυπνάδα και γοητεία. Δεν του φαινόταν πια σαν να ήταν από πάγο…Την έβλεπε τέλεια2». Έπειτα, η βασίλισσα του χιονιού τον πήρε και πέταξαν στον ουρανό.

1) Χ. Κ. Άντερσεν, «Η βασίλισσα του χιονιού», μετάφραση Γιάννης Ιωαννίδης, σελ. 15, εκδόσεις Ύψιλον, 1988.

2) Ο.Π σελίδα 22.

Σε αυτό το σημείο θα κάνουμε μια παύση της σύντομης εξιστόρησης του παραμυθιού για να ξεκινήσουμε την ερμηνεία του. Όπως γίνεται σαφές σε κάθε αναγνώστη που έχει αντιληφθεί το γενικότερο πνεύμα του Ρομαντισμού, «Η βασίλισσα του χιονιού» βρίθει συμβολισμών. Η ίδια η «Βασίλισσα» είναι η Λογική, η δύναμη του Ορθού Λόγου. Ψυχρή, γοητευτική, που ακτινοβολεί εξυπνάδα και μπορεί να ταξιδέψει τους ανθρώπους στους ουρανούς, απαγάγει τον μικρό Κέυ και τον αποκόπτει από το περιβάλλον του. Ωστόσο, για να μπορέσει να γοητεύσει τον μικρό είχε προηγηθεί η προσβολή του από τα θρύψαλα του καθρέφτη των καλικάτζαρων. Ο καθρέφτης είναι το όπλο του Κακού. Παραμορφώνει τον κόσμο και κρύβει από τα μάτια των ανθρώπων το Αγαθό. Είναι το μέσο της διαβολής που πηγάζει από τις δυνάμεις του κακού και αιωρείται στη γη, προσβάλλοντας τις ανθρώπινες ψυχές. Η ψυχρή Λογική δηλαδή, βασίζει την επικράτησή της επί της αυθορμησίας και της αγνής παιδικότητας του ανθρώπινου ψυχισμού, στη φθοροποιό επίδραση του κακού (που λαμβάνει χώρα μέσω των κομματιών του καθρέφτη).

σε Αυτόν. Ο ορθός Λόγος, πλέον, μπορεί να εισδύσει με ασφάλεια στο προετοιμασμένο πνεύμα του και να τον κάνει υπήκοο του ψυχρού του βασιλείου. Πράγμα που τελικά συμβαίνει, όταν η «Βασίλισσα» του δίνει δυο φιλιά.

Ας δούμε όμως πως εξελίσσεται η υπόθεση του παραμυθιού για να καταφέρουμε να εξάγουμε τα τελικά μας συμπεράσματα. Η μικρή Γκέρντα ξεκίνησε να βρει τον Κέυ. Διέσχισε έναν μαγικό ποταμό, έμεινε στο φιλόξενο σπίτι μιας γριάς μάγισσας, εισήλθε μαζί με δυο κοράκια στον πύργο της πριγκίπισσας ενός μαγικού βασιλείου, αιχμαλωτίστηκε από ληστές, απελευθερώθηκε για να καταλήξει στη Λαπωνία, όπου μια Φιλανδή μάγισσα την ενίσχυσε με ένα ξόρκι και της είπε τι είχε συμβεί στον Κέυ. Ο τάρανδος που μετέφερε την Γκέρντα ρώτησε τη Φιλανδή αν είχε κάποιο ξόρκι για να λυτρώσει τον Κέυ, όμως εκείνη του απάντησε πως η μόνη δύναμη που μπορούσε να το κάνει αυτό ήταν η δύναμη της καρδιάς της Γκέρντα. Η δύναμη ενός αθώου γλυκού παιδιού. Τελικά η Γκέρντα ξεκίνησε για το παλάτι της «Βασίλισσας του χιονιού» αλλά δέχτηκε επίθεση από μια ορδή νιφάδων Ο μικρός Κέυ προσβάλλεται από τη μαγεία του χιονιού, που υπηρετούσαν την κυρία τους. Ζήτησε, διαβολικού καθρέφτη, από το πνεύμα του κακού δηλαδή, όμως, τη βοήθεια του Θεού και μια λεγεώνα αγγέλων με και αρχίζει να συμπεριφέρεται ως έξυπνος. Όπως πανοπλίες και δόρατα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα και διευκρινίζει ο Άντερσεν, ο «κόσμος άρχισε να τον επαινεί πολέμησε τις νιφάδες. για την εξυπνάδα του», πράγμα που υποδηλώνει ότι τα Εντωμεταξύ, στο παγωμένο παλάτι της Βασίλισσας ο θεμέλια του υλικού κόσμου είναι σαθρά. Στον κόσμο αυτό επαινείται η εξυπνάδα, η σκληρότητα και η Λογική. Κέυ έπιανε λεία κομμάτια πάγου και μετά τα τοποθετούσε Όχι η αγνότητα, η φαντασία και ο τρυφερός παιδικός με διάφορους τρόπους φτιάχνοντας «κάθε λογής σχήματα, παίζοντας το παγερό παιχνίδι της λογικής. αυθορμητισμός. Και του φαινόταν πως αυτά τα σχήματα ήταν αξιόλογα, Η μεταστροφή του Κέυ προς το πρότυπο του «έξυπνου» για να μην πούμε και πολύ σπουδαία! Βλέπετε του είχε μικρού αποτελεί την αρχική φάση μιας πλήρους αλλαγής. μπει εκείνο το κομματάκι γυαλί μέσα στο μάτι! Πάλευε Είναι το υπόβαθρο στο οποίο θα γονιμοποιηθεί η εξουσία λοιπόν με τα σχήματα που έφτιαχναν κάθε φορά κι από της «Βασίλισσας του χιονιού». Όταν ο μικρός την συναντά μια λέξη, αλλά ποτέ δεν κατάφερνε να φτιάξει εκείνη κι εκείνη τον απαγάγει με το έλκηθρό της, δέχεται έναν ακριβώς τη λέξη που ήθελε, τη λέξη Αιωνιότητα. Κοίταζε ψυχικό κεραυνοβολισμό. Πρόκειται για μια συμβολική τα κομμάτια του πάγου, σκεφτόταν και ξανασκεφτόταν… αναπαράσταση του δέους που καταλαμβάνει όσους κι ήταν ακίνητος, τόσο ακίνητος που έλεγες πως είχε κάνουν τα πρώτα βήματα στην ιχνηλασία της σοφίας, πεθάνει από το κρύο3». Εκείνη τη ώρα η Γκέρντα μπήκε προκειμένου να κατακτήσουν γνώση. Κάτω από τα πόδια στον πύργο, αγκάλιασε σφιχτά τον Κέυ και έκλαψε με τους ανοίγεται μια άβυσσος. Χάνουν τον κόσμο που καυτά δάκρυα. Τα δάκρυα κύλησαν στο στήθος του γνώριζαν (τον κόσμο της παράδοσης) και μεταφέρονται αγοριού και έφτασαν στην καρδιά του, έλιωσαν τον σε μια νέα διάσταση (τη διάσταση του επιστημονικού πάγο και παρέσυραν το γυαλί που ήταν καρφωμένο εκεί. λογισμού). Ο συναισθηματικός κλονισμός επηρεάζει τον Κι έκλαψε και ο Κέυ κι έφυγε το γυαλάκι από το μάτι μικρό Κέυ. Τον κάνει να φοβηθεί. Ωστόσο, εκείνη την του. Και όταν σφιχταγκαλιάστηκαν ήταν τόσο μεγάλη η ύστατη στιγμή, όταν αναζητά τη βοήθεια του Θεού, τα ευτυχία τους, που οι πλάκες γύρω τους έφτιαξαν τη λέξη στοιχεία Του έχουν αποστραγγιστεί από μέσα του. Το Αιωνιότητα. αποτέλεσμα είναι να μη θυμάται το «Πάτερ Ημών». Να μην διαθέτει, δηλαδή, κανέναν τρόπο για να απευθυνθεί 3) Ο.π σελίδα 73

Το εξαιρετικό αυτό παραμύθι εκφράζει συμβολικά τη συνολική τοποθέτηση της ρομαντικής κοσμοθέασης απέναντι στην κατάσταση που διαμορφώθηκε κατά την εποχή της Νεωτερικότητας, με την κυριαρχία του ορθολογισμού ως ριζικό στοιχείο δόμησης της συνείδησης του νεωτερικού ανθρώπου. Την επανάσταση, δηλαδή, των «αριστοκρατών της αισθητικής» που θεώρησαν ότι η Ουσία της ανθρώπινης πνευματικότητας βρίσκεται στην αγνότητα, στη φαντασία και στην ηθική καθαρότητα, αντιμαχόμενοι την πρωτοκαθεδρία της λογικής. Το τέλος του παραμυθιού είναι πραγματικά συγκινητικό. Η εικόνα των δυο παιδιών, που μέσα από τις περιπέτειές τους χάνουν την αίσθηση του χρόνου και γυρίζουν στα σπίτια τους ενηλικιωμένα όπου και βρίσκουν στο μέρος που άφησαν τα παιδικά τους καρεκλάκια ανέπαφα, είναι αδιαμφισβήτητα συγκλονιστική!

Και γύρισαν πίσω στην πόλη και στη γειτονιά τους. Τότε αντιλήφθηκαν πως είχαν γίνει μεγάλοι. Κάθισαν στα παιδικά τους σκαμνάκια και ξέχασαν όσα πέρασαν στον άδειο πύργο της Βασίλισσας του χιονιού σα να ήταν όνειρο. «Κάθονταν εκεί, κι οι δυο μαζί, μεγάλοι και παιδιά συνάμα, παιδιά στην καρδιά. Κι ήταν καλοκαίρι, ζεστό κι ευλογημένο καλοκαίρι4». Όπως γίνεται σαφές, η συνέχεια του υπέροχου αυτού παραμυθιού μας βοηθά να αποκρυπτογραφήσουμε με ασφάλεια τα συμβολικά του νοήματα. Ο Κέυ βρίσκεται κλεισμένος στον παγωμένο πύργο της Λογικής και παίζει το παγερό της παιχνίδι. Χρησιμοποιεί τα εργαλεία της, τα οποία ο συγγραφέας παρουσιάζει ως λεία κομμάτια πάγου, και δημιουργεί σχήματα που φαίνονται αξιόλογα. Ωστόσο, όσο κι αν προσπαθεί δεν καταφέρνει με τα εργαλεία της Λογικής να δημιουργήσει τη λέξη Αιωνιότητα. Πρόκειται για μια σαφή αναφορά του Άντερσεν στην ανικανότητα της Λογικής να πλησιάζει το Αιώνιο. Όπως και στη σκέψη κάθε ρομαντικού, έτσι και σε εκείνη του κορυφαίου Δανού λογοτέχνη, η λογική αποτελεί μια ανθρώπινη δυνατότητα που είναι χρήσιμη στη ρύθμιση των επί μέρους πραγμάτων του υλικού κόσμου. Είναι αδύναμη, όμως, να συλλάβει τις αναλλοίωτες αρχετυπικές Ιδέες και την έννοια του Αγαθού. Αυτές μπορούν να εκφραστούν μοναχά μέσα από τη συναισθηματική πλήρωση και την ηθική διαύγεια. Έτσι, όταν τα δυο παιδιά δακρυσμένα και συγκινημένα αγκαλιάζονται, η επέλαση της συναισθηματικής πλημμυρίδας θραύει το κέλυφος της Λογικής και η απόσταση ανάμεσα στον κόσμο και την Αιωνιότητα εκμηδενίζεται. Το αποτέλεσμα είναι οι πλάκες του πάγου που χρησιμοποιούσε με λογικές μεθόδους προηγουμένως ο Κέυ για να φτιάξει τα σχήματά του, να μετακινηθούν από μόνες τους και να σχηματίσουν τη λέξη Αιωνιότητα. Μια Αιωνιότητα που κερδήθηκε με την αγάπη και όχι με την ψυχρή λογική.

α) Η μνήμη (που ενεργοποιείται μέσω της εικόνας των παιδικών καρεκλών, η οποία εικόνα οδηγεί σε μια νοερή αναδρομή στα περασμένα και στο χρόνο που πέρασε μέχρι τα δυο παιδιά να επιστρέψουν), β) η εκχύλιση συναισθημάτων (η οποία πηγάζει από τη θέα των παιδικών καρεκλών και των όσων αυτές συμβολίζουν, μικρότητα/ αθωότητα/παιδικότητα), γ) η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης μοίρας (που συνεπάγεται από την αντίληψη της παρόδου του χρόνου, την απώλεια της παιδικότητας και τη «ροπή προς τον κόσμο της ύλης» που συνδέεται άρρηκτα με την ενηλικίωση), δ) η ανακουφιστική αίσθηση της επιστροφής (που συνοδεύει κάθε περιπετειώδη διάθεση του ανθρώπινου ψυχισμού και προϊδεάζει για τη θετική έκβασή της) και ε) η κάθαρση της νίκης (η οποία αποτελεί το τελικό κεκτημένο των δυο παιδιών που, ξεπερνώντας μέσω της αγάπης τους πειρασμούς του πεπερασμένου κόσμου της λογικής, κατάφεραν να ανυψωθούν σε ανώτερα ηθικά επίπεδα, κερδίζοντας μια θέση στο βασίλειο της αιώνιας παιδικότητας) συμπλέκονται και γίνονται Ένα πολυεπίπεδο συναισθηματικό και γνωστικό κεκτημένο, που συγκλονίζει τον αναγνώστη στην τελευταία αυτή σκηνή του παραμυθιού. Ο Ανίκητος Ήλιος, ως γλυκός άρχων ενός ευλογημένου βασιλείου, δεν θα μπορούσε παρά να αγκαλιάσει με τις χρυσές του ακτίνες την κατάκτηση του παντοτινού ζεστού καλοκαιριού της αιώνιας παιδικότητας. Ο.π σελίδα 79

Κρίστιαν Χανς Άντερσεν

Mysticum of the Grand Magus του Guardian Lord

ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΣΑΡΚΩΜΕΝΟΣ

Κατά τις θερινές μου διακοπές στα νότια παράλια της Κρήτης πριν από δυο χρόνια, σε ένα second hand bookshop, εντόπισα προς μεγάλη μου έκπληξη τρεις τόμους της λογοτεχνικής σειράς φαντασίας ‘’DEATH DEALER’’. Ο ενθουσιασμός μου μπορεί να παραλληλιστεί μόνο με στιγμές που άγγιζα για πρώτη φορά το βινύλιο του “Hail to England” ή το “Into Glory Ride”. Είναι από εκείνες τις φορές, που κάτι μαγικό και αναπάντεχο εισέρχεται στην πραγματικότητα και φυσικά την ομορφαίνει και την καθιστά απολαυστική! Στα εξώφυλλα φιγουράριζε ο σκοτεινός ιππότης του Φραζέτα και ο τίτλος πομπώδης σαν το 1ο δευτερόλεπτο του Hail and kill! Τρεις τόμοι που αγνοούσα, τρεις δίοδοι σε μια σκοτεινή αιματηρή βάρβαρη φαντασία που προσεγγίζει τα άπιαστα βαρβαρικά πρότυπα του Howard.

Όποιος έχει ακολουθήσει το μεγάλο Φραζέτα στη φαντασία του, εύκολα παρατηρεί πως ο συγγραφέας James Silke βάζει με τον εαυτό του το μεγάλο στοίχημα. Να μεταφέρει λογοτεχνικά τη μοναδικότητα της ατμόσφαιρας, που διαπνέει τους πίνακες του Death Dealer.

1) PRISONER OF THE HORNED HELMET 2) LORDS OF DESTRUCTION 3) TOOTH AND CLAW O ξεχασμένος από τον κόσμο του, Gath of Baal, ζει με το λύκο του σε ημικτηνώδη κατάσταση στα σκιερά λαγκάδια. Όταν ξεκινήσει η επιδρομή των Kitzaak θα αναγκαστεί να βρει το μυστηριώδες κερασφόρο κράνος και το φονικό τσεκούρι στις πύρινες λίμνες και να εξαπολύσει ανελέητη επίθεση στους επιδρομείς. Ο τελευταίος σύνδεσμος με τον πολιτισμό κόβεται, τα ηθικά φράγματα γκρεμίζονται και ο Gath – Death dealer μπαίνει στη σχιζοφρενή κόκκινη φρενίτιδα της μάχης, την οποία αυτός αποκαλεί σπίτι του! Η περιπέτεια του φυλακισμένου του κερασφόρου κράνους ξεκινά, κατά την οποία θα γνωρίσει τον αγνό έρωτα, το έσχατο μίσος, θα πορευτεί στο μοναχικό μονοπάτι της εκδίκησης και θα γευτεί το αίμα των εχθρών του.

Για να υπερασπιστεί το λαό της κοιλάδας θα υποστεί δαιμονοποίηση μέσα στο θανατερό κράνος, από την οποία θα αναζητήσει την –έστω και πρόσκαιρηλύτρωση στο πρόσωπο μιας γλυκιάς παρθένας σε μια δραματικά ρομαντική σχέση. Ο Gath of Baal μπορεί να ενσαρκώθηκε στον ίδιο τον θάνατο, αλλά ακόμα και πριν ήταν βάρβαρος, περισσότερο κτήνος παρά άνθρωπος. Επικοινωνεί με τα ζώα ευκολότερα από τους ανθρώπους, δρα ενστικτωδώς απεχθάνεται τα ερπετά, νιώθει αδέλφια του τα αιμοβόρα θηρία της ζούγκλας.

Παραστατική γραφή, μάχες εξαιρετικής βαρβαρότητας, ατάκες απολαυστικές, ατμόσφαιρα επική. Ιδιαίτερα την τελευταία καταδίωξη που επιχειρεί ο death dealer, για την τριλογία, δεν χορταίνω να τη διαβάζω ξανά και ξανά με υπόκρουση το Hail and kill! Μετά από καιρό έμαθα για το 4ο μέρος των περιπετειών του D.D. “Plague of knives”. Αν κάποτε θα το ξεθάψω από κάποιο ερειπωμένο παλαιοπωλείο, μου είναι άγνωστο. Ωστόσο, το τέλος του τρίτου βιβλίου με καλύπτει απόλυτα όσον αφορά τους εχθρούς του Death Dealer αλλά και τον έρωτα του Gath. Τελικά εκείνες οι καλοκαιρινές μου διακοπές από ηλιόλουστες, έγιναν ένα σκιερό ομιχλώδες τοπίο, όπου φοβεροί δαίμονες ξεχύνονται σε βαλτωμένα δάση, αισθησιακές γυναίκες λικνίζονται ερωτικά σε μαγικές τελετές και μια κερασφόρα περικεφαλαία με πύρινα μάτια να κατασφάζει ότι στέκεται στο διάβα της. Ο μαύρος εκδικητής δε θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο το αληθινό Heavy Metal. Έτσι, παραθέτω τους στίχους του κομματιού “Death Dealer” από τον τελευταίο δίσκο των The Gates of Slumber “Hymns of Blood and Thunder”. Επικό ανδρικό πρωτόγονο metal στα παλιά κλασσικά πρότυπα που οι φίλοι της Ηρωικής Φαντασίας (αλλά και του αγνού Heavy Metal) αγαπήσαμε …

Thunder Shattering bone Raging fury Eyes as hard as stone Power A murderous rage Bloodlust Afire in his brain Blood running dark

Thunder The blow that finds the mark Fearsome His face unknown The dealer Of death has finally come DEATH DEALER LORD OF SHADOW LORD OF FEAR DEATH DEALER

Will of the Gods is Great

Ο παγωμένος Βορράς… Ένα λευκό απογυμνωμένο τοπίο καθηλώνει το βλέμμα, αποδιώχνει όποιες θερμές προσδοκίες και καλοκαιρινά όνειρα, σκληραίνει τα χαρακτηριστικά του προσώπου σε αυτά του Λευκού Βόρειου Πολεμιστή… Από τη Ρωσία ορμώμενοι, οι Scald, φέρουν τα γνωρίσματα του Χειμώνα, του Πολέμου και του Πατροπαράδοτου Βόρειου Παγανισμού στον έναν και μοναδικό δίσκο τους Will of the Gods is Great Power που πρωτοεκδόθηκε ως MC στα 1996.

1. Night Sky 2. Eternal Stone 3. Ragnaradi Eve 4. Sepulchral Bonfire 5. A Tumulus 6. In The Open Sea 7. Bilrost

Ancient doom metal χαρακτήριζαν οι ίδιοι τη μουσική τους, χαρακτηριστικό της αγάπης τους για το αληθινό metal, το πηγαίο από την καρδιά. Βαριές αργόσυρτες συνθέσεις, που παραπέμπουν στις καλύτερες -μόνοεπικές στιγμές των Bathory και τα πρώτα μεγαλειώδη βήματα των Manowar. Οι κιθάρες των Harald, Karry είναι βγαλμένες μέσα από την καρδιά του Χειμώνα και την ατέλειωτη νύχτα του.

In the darkness of storms Torch is burning Dead darkness Covered the fire Endless power Sea till take Twilight wait The tribe of gods In the darkness of storms

Μελωδικά νήματα συνθέτουν ένα σκοτεινό, παγερό χαλί, πάνω στο οποίο ο τραγουδιστής Agyl (Maxim Andrianov) ξεδιπλώνει τη χαρισματική, δυναμική του φωνή και παρασέρνει σε άλλες εποχές. Συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές ακολουθούν μαγευτικές περιγραφές σκοτεινών τοπίων, λατρευτικών τελετών και μύθων που αντιστοιχούν στο παγανιστικό παρελθόν του Βορρά.

The sunset filled with blood Night drives the noise away No rest in silence The flame of bonfire is rising The great crowd in silence Waiting for the prayer The old men are singing “Take and bury!”

Δε θα ήταν υπερβολή αν θεωρούσαμε τους στίχους των Agyl/Velingor ποίηση, αφού μια προσεκτικότερη εμβάθυνση στην ουσία του δίσκου, προδίδει τη γνωστική τους επάρκεια για το αληθινό θρησκευτικό παρελθόν της μητέρας-πατρίδας τους. Ο Agyl δεν έγραψε ανούσιους στίχους, εύκολου εντυπωσιασμού και εμπορικού προσανατολισμού. Αντίθετα, οι τίτλοι αποκαλύπτουν τον έντονο μυστικισμό των Scald, ενώ οι στίχοι είναι αντιληπτοί σε πολλά επίπεδα… Τέσσερα στοιχεία αποδίδονται μέσα στο album, τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Παράδοση, στο σύνολό της: NIGHT SKY (Αέρας)… Ο ουράνιος θόλος και ο άπειρος κόσμος αποκαλύπτεται θαυμαστός σε εσωτερικά μάτια μέσα από περιγραφικούς στίχους…

ETERNAL STONE (Γη)… Ένα μεγαλιθικό μνημείο, ο σταθερός φύλακας της αρχέγονης παράδοσης, ο σιωπηλός μονόλιθος.

IN THE OPEN SEA (Νερό)… Το υδάτινο στοιχείο θα σβήσει τους πυρσούς της Valhalla και θα φέρει το λυκόφως των θεών. Συγκεντρώνει αιώνια σοφία και τελευταίο προκαλεί τον άνθρωπο με το άγνωστο και το θάνατο που κρύβει.

Night sky on your Boundless distances Spill great number of stars They twinkle creating a unique stars world Craving of cognition Is great and fervent Gods create the miracle It’s not subject to consciousness SEPULCHRAL BONFIRE (Φωτιά)… Η νεκρική πυρά φουντώνει μπροστά στο πλήθος και εξαγνίζει, υπό τους ψαλμούς των γερόντων προς το Θεό του Κεραυνού Perun.

Burn down the bodies Perun Bestow their dust to earth Sepulchral bonfire of war We are given to you By holy singing it is hymned By holy faith it is risen Sepulchral bonfire of war You were born in fire

In the open sea, In ride try for death In the open sea try your self On this true drakkar on final sail to fate Go through death to Valhalla Through the death fog, I go to the unknown Dark waves play with dark sinister power Τέσσερα δομικά στοιχεία της Λατρεμένης Φύσης, τέσσερα μυητικά στάδια για την τελική κατάκτηση του Βορείου Πνεύματος του Πολεμιστή, την αισθητική αποδοχή του κόσμου, για την βαθιά κατανόηση ότι Η ΘΕΛΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ.

Dark sky …Dark sky Heaven, Heaven …

The sky… I go!

Killing !!! Για χρόνια το μουσικό αυτό έπος, κόσμημα για το metal, έμεινε στο σκονισμένο σεντούκι της λησμονιάς, μέχρι τη δεύτερη επανακυκλοφορία του στα 2005 σε CD και LP σε περιορισμένα αντίτυπα. Είναι σίγουρο ότι οι Scald δε θα κυκλοφορήσουν άλλο δίσκο, αφού ο μοναδικός Agyl έφυγε νωρίς και σε μικρή ηλικία, μόλις ένα χρόνο μετά την πρώτη κυκλοφορία του album σε κασέτα, οπότε και το συγκρότημα διαλύθηκε. Κανείς ποτέ δε θα μάθει τί δίσκους θα μας προσέφεραν στο μέλλον, όντας ενεργοί. Ωστόσο η υψηλή αισθητική που διακρίνει το Will of the Gods is Great Power, αλλά και η Αλήθεια που εκπορεύεται μέσω της μουσικής των Scald εξ‘ αρχής, τους χάρισε την αθανασία και την αιώνια θέση στη Valhalla του Heavy Metal.

Φρουρός του Αρ Είναι η χώρα των θρύλων στα πεδία της Φαντασίας… Εδώ ο ποταμός ονομάζεται Αλήθεια και το νερό Ζωή. Ο μεγάλος ποταμός διατρέχει όλη τη χώρα, δίνοντας νερό σε όσους το ζητούν. Η θύελλα του πολέμου όμως ξεσπά και κακόβουλες δυνάμεις διαφθείρουν το νερό. Η Αλήθεια δηλητηριάζεται από το ψέμα και καθώς ο ποταμός στερεύει, η γη πεθαίνει. Τότε είναι που σκοτεινά σύννεφα θανάτου καλύπτουν κάθε αγνή φωτεινή ακτίνα. Ένα παιδί κλαίει στο σκοτάδι… είναι το παιδί του φωτός, που έχει χάσει τον Πατέρα του. Το Σπαθί του Πατέρα είναι η γνώση της Αλήθειας, που έχει καταστραφεί. Ωστόσο στα σκοτεινά αυτά χρόνια, υπάρχουν κάποιοι, που δεν υποκύπτουν στο θάνατο. Είναι οι Φύλακες,

rememebered you Will you remember me I the one you sentenced Pennance unabsolved Answer me save my will have you forgotten me’’ “I’m a fire without a flame helpless child without a name With broken wings catch me I’m falling I’m a question with no answer who are you that takes my life away from me unveil the bondaries of the black” Τα σημάδια και τους οιωνούς, ακολουθούν πλημμύρες και παγετώνες. Έπειτα ουράνια φωτιά καίει τη γη, καθαρίζοντάς τη από τα υπολείμματα της παλιάς εποχής. Είναι ο καιρός του Χάους… ‘’Entities pass in the night Guardians and the Reaper fight the will to live shall win’’ Μέσα στα αποκαΐδια, όμως, της μεγάλης μάχης του Πολεμιστή του Φωτός με το Σκοτάδι, η υψηλή μελωδία της δημιουργίας θα ακουστεί ξανά. Θα σημάνει την αυγή της νέας, παρθένας εποχής. Δεν ακούγεται πια κλάμα στο σκοτάδι... Ένα παιδί γελά ανέμελα, στα αναγεννημένα πεδία του Αρ, με τις ακτίνες του Ήλιου να του πλέκουν από ψηλά ένα στεφάνι αγνότητας. ‘’I had a dream I was you strong as the fire In your veins then when I called out your Name I would remain and witness the pain I am beyond silent black I will be back As your guardian’’

που ακόμα θυμούνται τον Ποταμό και το Νερό και τη Γη. Είναι αυτοί που θρηνούν.

‘’Angels in white you have sacrificed witness and bury the pain Walk hand and hand with the fear stricken child’’ Τα δάκρυά τους, είναι ιερές προσευχές για νίκη επί του σκότους. Οι προσευχές ξεχύνονται και μετουσιώνονται σε Ιερό Σπαθί Φωτός που ονομάζεται Πίστη. Το σπαθί αστράφτει ενάντια στο κακό, διότι είναι ζωντανό με το πνεύμα του Πατέρα. Το σπαθί του φωτός προορίζεται για το παιδί του φωτός, το λυτρωτή, πριν θανατωθεί από τις δυνάμεις της νύχτας. ‘’I will wish upon a star I believe in you And if my will has strayed afar I

Επισκεφθείτε την προσωπική ιστοσελίδα του Guardian Lord στη διεύθυνση mysticumofthegrandmagus.blogspot.com

Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας

Η ανεξάρτητη φοιτητική κοινότητα, για τους πραγματιστές των Μύθων…. Τηλέφωνο επικοινωνίας 6972723960 Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου flefalo@gmail.com

Επισκεφθείτε το διαδικτυακό τόπο της Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας flefalo.blogspot.com, προκειμένου να ενημερωθείτε για την τρέχουσα επικαιρότητα της λογοτεχνίας του φανταστικού στη χώρα μας και να διαβάστε το σύνολο των άρθρων που έχουν δημοσιευθεί σε όλα τα τεύχη της «Φανταστικής Λογοτεχνίας».

www.flefalo.blogspot.com Η διαδικτυακή πύλη του φανταστικού

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα του William Morris κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μαγικό Κουτί»