fantastiki_logotexnia_9

ÖÁÍÔÁÓÔÉÊÇ ΤΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Τεύχος 9 / Δεκέμβριος 2011 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

Περιεχόμενα 3

«Το κέρας», του Σταμάτη Μαμούτου

4

«Kane: Η Σκιά του Αγγέλου του Θανάτου», του Κιμμέριου

8

«Στοιχεία Σκανδιναβικής Μυθολογίας» του Δημήτρη Αργασταρά

12

«Το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας» της White Fay

14

«Hieronymus Bosch: Insignis Pictor», του Morias

16

«Οι 3 σωματοφύλακες κι ο κόσμος του Ομήρου» του Σταμάτη Μαμούτου

20

«Seventh son of a seventh son» (μέρος 3ο), του Γιώργου Ματσαγγούρα

26

«Mysticum of the Grand Magus» (μόνιμη στήλη), του Guardian Lord

30

«Η γυναίκα του Σάρεν» της Κασσάνδρας Αλογοσκούφι

.................................................................................................. ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ «Φανταστική Λογοτεχνία», τεύχος 9. Εκδότης: Σύλλογος φοιτητών ΑΤΕΙ και ΑΕΙ Πανεπιστημίων Ελλάδος Φανταστικής Λογοτεχνίας (Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας). Συντακτική ομάδα τεύχους: Σταμάτης Μαμούτος, Δημήτρης Αργασταράς, Guardian Lord, Κιμμέριος, Morias, White Fay, Κασσάνδρα Αλογοσκούφι, Γιώργος Ματσαγγούρας. Επιμέλεια-Διόρθωση: Σταμάτης Μαμούτος. Καλλιτεχνική επιμέλεια: Morias. Εικόνα εξωφύλλου: Nicolai Arbo, “Asgardsreien”.

Το Κέρας του Σταμάτη Μαμούτου

Όπως περιγράφει ο Νικηφόρος Διαμαντούρος1 στο ενδιαφέρον βιβλίο του που φέρει τον τίτλο «Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης»2 από την ίδρυση κιόλας του νέου ελληνικού κράτους υπήρξαν δυο έντονα αντιμαχόμενες πολιτισμικές παραδόσεις, τα βασικά χαρακτηριστικά των οποίων έχουν παραμείνει αξιοσημείωτα αναγνωρίσιμα κι έχουν διαμορφώσει την διαδρομή της σύγχρονης Ελλάδας μέχρι και σήμερα. Από τη μια υπάρχει η παραδοσιακή ελληνική κουλτούρα, γνωρίσματα της οποίας αποτελούν η εσωστρέφεια, η επιφύλαξη προς τον καπιταλισμό και την οικονομία της αγοράς, η προσκόλληση σε προνεωτερικές πρακτικές, ο «λανθάνοντας αυταρχισμός (sic)» και η αμφισβήτηση προς κάθε τι ξένο. Μεταξύ των τάσεων που πηγάζουν από αυτή την κουλτούρα είναι μια διάχυτη αίσθηση εθνικισμού, μια μόνιμη προβολή της σημασίας της Ελλάδος στις διεθνείς υποθέσεις και μια προδιάθεση ταύτισης με σύνολα και ομάδες που έχουν υποστεί αδικίες από τις χώρες του Νεωτερικού «west way of life». Στα πλαίσια αυτής της κουλτούρας, το «χομπεσιανό» κράτος της Νεωτερικότητας και η ατομικιστική «κοινωνία των πολιτών», αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη. Από την άλλη υπάρχει η νεωτερική ελληνική κουλτούρα, που αντλεί τις πνευματικές τις ρίζες από τον Διαφωτισμό και την παράδοση του πολιτικού φιλελευθερισμού. Ο συγγραφέας την παρουσιάζει ως εξωστρεφή και κοσμική, που ταυτίζεται με μεταρρυθμίσεις και αναζητά τον εξορθολογισμό στα πλαίσια μιας φιλελεύθερης, δημοκρατικής και καπιταλιστικής προοπτικής. Οι εκφραστές της κοσμοπολιτικής νεωτερικής κουλτούρας ευνόησαν την αφομοίωση της Ελλάδος στο διεθνές σύστημα. Το βασικό στοιχείο που καθιστά αυτές τις δυο κουλτούρες ισχυρές είναι η διαπεραστική τους φύση. Δηλαδή, το γεγονός ότι έχουν την ικανότητα να διατρέχουν θεσμούς και κοινωνικές ομάδες χωρίς να ταυτίζονται υποχρεωτικά μαζί τους. Λόγω της φύσης τους αυτής, οι δυο κουλτούρες κατάφεραν να αναπαραχθούν στο εσωτερικό του συνόλου σχεδόν των ελληνικών κοινωνικών ρυθμίσεων, με την παραδοσιακή να υπερτερεί σε επιρροή. Αφήνοντας στην άκρη τα συμπεράσματα του Διαμαντούρου, που ως νεωτεριστής δίνει έμφαση στην προοπτική επικράτησης της δεύτερης, αλλά χρησιμοποιώντας το επιτυχές αναλυτικό του σχήμα, μπορούμε να οδηγηθούμε σε χρήσιμες διαπιστώσεις. Πρώτα απ’ όλα, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η παραδοσιακή κουλτούρα συνδέθηκε με τον Ρομαντισμό. Στην ουσία ο ελληνικός Ρομαντισμός αποτέλεσε την «υψηλή κουλτούρα», που αναπαρήγαγε μέσω της δικής του κοσμοθέασης τα σχήματα της παραδοσιακής κουλτούρας στις τέχνες, τα γράμματα και την πολιτική. Και αν η ρομαντική κυριαρχία έλαβε χώρα στην καλλιτεχνική και λογοτεχνική ζωή του τόπου μας από την δεκαετία του 1850 ως τις αρχές εκείνης του 1880, η επικράτηση των παραδοσιακών και ρομαντικών σχημάτων στο πεδίο της διάχυτης κουλτούρας ήταν σχεδόν ολοκληρωτική μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970.

Ο ελληνικός Ρομαντισμός, βασιζόμενος στην «πρώτη ύλη» της παραδοσιακής κουλτούρας, άφησε ως λογοτεχνική και εικαστική κληρονομιά κάποια έργα που εντάσσονται στο πλαίσιο του Φανταστικού. Ωστόσο, το σημαντικότερό του αποτύπωμα ήταν ο Μύθος του νέου ελληνισμού. Κατάφεραν, δηλαδή, οι εκφραστές του ελληνικού Ρομαντισμού να συγκροτήσουν έναν κοινωνικό Μύθο, παρουσιάζοντας μια συνολική οργάνωση εικόνων οι οποίες περιέκλεισαν μέσα τους ένα δυναμικό όραμα για την κίνηση της ζωής και ενέπνευσαν την συλλογική εθνική δράση. Ο Μύθος αυτός εμπεριείχε το πολιτικό όραμα της εθνικής ενότητας στον χώρο και τον χρόνο, την αναπαραγωγή παραδοσιακών κοινωνικών τελετουργιών και τη νοοτροπία μιας μοναδικότητας (η οποία κατέληγε σε υπερήφανο εγωισμό ή σε καταθλιπτική απομόνωση, ανάλογα την ιστορική συγκυρία). Είναι αναμφίβολο ότι ο ρομαντικός ελληνικός Μύθος, εμπνευστές του οποίου υπήρξαν ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Σπυρίδωνας Ζαμπέλιος και άλλοι πνευματικοί άντρες του 19ου αιώνα, συνδέθηκε με συλλογικές ανατάσεις αλλά και με ιστορικά αδιέξοδα. Δεν θα μπορούσε να γίνει κι αλλιώς άλλωστε, εφόσον οι κοινωνικοί Μύθοι δεν υφίστανται για να σταθεροποιούν, μα για να κινητοποιούν την βούληση, να παρέχουν όραμα για τον κόσμο, να δίνουν σκοπό σε ό,τι οι άνθρωποι είναι και δημιουργούν, όπως πολύ γλαφυρά περιέγραψε ο Ζωρζ Σορέλ στο γνωστό του έργο που φέρει τον τίτλο «Σκέψεις πάνω στη βία». Ο ρομαντικός κοινωνικός Μύθος, ακόμη και όταν οι ρομαντικές επιρροές στις τέχνες και τα γράμματα της νεώτερης Ελλάδος έπαψαν να είναι έντονες, συνέχισε να αποτελεί την κινητήρια δύναμη του ελληνικού βίου. Το τέλος του σηματοδοτήθηκε με την έλευση της μεταπολίτευσης. Η νέα πνευματικότητα, που συνόδευσε την μεταπολιτευτική συνθήκη, εκπήγασε από την νεωτερική κουλτούρα και πρόκρινε ένα νέο όραμα για την ζωή. Το όραμα για την ζωή της μεταπολίτευσης αντικατέστησε τον ρομαντικό Μύθο. Επρόκειτο για ένα όραμα νεωτεριστικό, «ελευθεριακό», καταναλωτικό και κοσμοπολιτικό. Ωστόσο, όπως αποδείχτηκε, το όραμα ετούτο δεν είχε την αυθεντικότητα και τη δυναμική για να σχηματίσει έναν νέο κοινωνικό Μύθο. Ήταν αυτό που ο Σορέλ αποκαλούσε κοινωνική Ουτοπία. Ένα αφηρημένο σχήμα, απόμακρο απ’ τον ελληνικό ψυχισμό, βασισμένο σε συνθήματα και ρητορείες που παπαγάλισαν γελωτοποιοί της πολιτικής, τηλεοπτικοί καθοδηγητές και καλοπληρωμένοι «επαναστάτες». Το αποτέλεσμα ήταν έπειτα από μόλις τριανταπέντε χρόνια, κατά την διάρκεια των οποίων η καλλιτεχνική και λογοτεχνική δημιουργικότητα της χώρας σχεδόν εξατμίστηκαν, η Ουτοπία της μεταπολίτευσης να μην καταφέρει να αντιτάξει ένα ανάχωμα στην πανευρωπαϊκή οικονομική κρίση και να καταρρεύσει, μολονότι πανίσχυροι πολιτικοί και πολιτιστικοί φορείς προσπάθησαν με κάθε τρόπο να την κρατήσουν ενεργή. Σήμερα βιώνουμε τις συνέπειες αυτής της κατάρρευσης. Και οι συνέπειες δεν θα μπορούσαν παρά να έχουν κυρίως αρνητικές αποχρώσεις. Γιατί η Ουτοπία της μεταπολίτευσης δεν κατέρρευσε επειδή ένα νέο σχήμα ή ένας καινούργιος κοινωνικός Μύθος δημιουργήθηκε για να την αντικαταστήσει. Η μεταπολιτευτική Ουτοπία κατέρρευσε από εξωτερική πίεση, αφήνοντας τον ελληνικό βίο άνευ συλλογικού οράματος, έρμαιο στις συγκρουσιακές ορμές των ασυγκράτητων από κάποιο ενοποιητικό σχήμα ομάδων και ατομικοτήτων. Η ιστορική συγκυρία του παρόντος βρίσκει την χώρα μας κοινωνικά αποδιοργανωμένη, οικονομικά ανάπηρη και πολιτικά νεκρή. Υπάρχει, βέβαια, και κάτι ικανό να γεννήσει αισιοδοξία. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το ίδιο το τέλος της μεταπολιτευτικής Ουτοπίας. Στην θέση της -κάποτε- επιβεβλημένης Ουτοπίας δεν βρίσκεται ακόμη κάτι. Ωστόσο, η έλλειψή της γέννησε έναν κοινωνικό βρασμό και μια πολεμική σχέση ανάμεσα σε διαφορετικές προοπτικές. Εμείς, ως ρομαντικοί εκφραστές το Φανταστικού, δεν έχουμε παρά να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε με ευχαρίστηση ομηρικού ήρωα αυτή την μάχη και να ελπίζουμε ότι στο τέλος θα καταφέρουμε να στρέψουμε την ελληνική κουλτούρα προς έναν νέο Ρομαντισμό από τον οποίο θα προκύψει ο καινούργιος κοινωνικός μας Μύθος.

1) Ένα από τα επιφανέστερα μέλη της ελλαδικής ακαδημαϊκής ελίτ (καθηγητής στο τμήμα πολιτικής επιστήμης και δημόσιας διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου σπούδασα κι εγώ), που πριν λίγο καιρό αποτέλεσε υποψήφιο μνηστήρα του πρωθυπουργικού θώκου.

2) Νικηφόρος Διαμαντούρος, «Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2000.

3

KANE Στους κόσμους του σκοτεινού fantasy υπάρχει μια φιγούρα που κυριαρχεί και ασκεί απόκοσμη γοητεία στους απαιτητικούς αναγνώστες του είδους. Ο λόγος για τον θρυλικό Kane, τον περιπλανώμενο σπαθοφόρο που έπλασε η φαντασία του σπουδαίου αμερικανού συγγραφέα Karl Edward Wagner (1945 - 1994). Το παρόν άρθρο αποτελεί μια πρώτη γνωριμία τόσο με τον Kane όσο και με τον πληθωρικό δημιουργό του.

Ο Μύθος Ο Kane είναι ο πρωταγωνιστής μιας σειράς ιστοριών ηρωικής φαντασίας που έγραψε ο Karl Edward Wagner (KEW) και σήμερα θεωρούνται κλασικές του είδους. Φανταστείτε έναν τρομερά μυώδη κοκκινομάλλη πολεμιστή που εκτός από δεινός ξιφομάχος και ικανότατος μάγος διαθέτει μια ακόμη ιδιαιτερότητα: είναι αθάνατος και καταδικασμένος να περιπλανιέται μέσα στους αιώνες.

η Σκιά του Αγγέλου του Θανάτου

του Κιμμέριου

Ο Kane καταδικάστηκε σε αιώνια περιπλάνηση και όπου πηγαίνει φέρνει μαζί του δυστυχία, θάνατο και καταστροφή μέχρι τελικά και ο ίδιος να καταστραφεί από την βία της οποίας ο γεννήτορας υπήρξε στον κόσμο των ανθρώπων. Γιατί η αθανασία του Kane συνίσταται μόνο στην μακροβιότητα του και την υπερφυσική ταχύτητα με την οποία γιατρεύονται οι πληγές του. Μπορεί και αυτός να σκοτωθεί με σίδερο και ατσάλι. Αλλά κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο όπως σύντομα ανακαλύπτουν οι επίδοξοι αντίπαλοι του… Αυτός είναι ο μύθος του Kane όπως μας αποκαλύπτεται μέσα από τις σελίδες των έργων του ΚEW

Η ιστορία ξεκινά σε μια πολύ μακρινή, αρχέγονη εποχή όταν ένας τρελός πρεσβύτερος θεός αποφάσισε να δημιουργήσει την ανθρώπινη φυλή καθ’ εικόνα και ομοίωση του. Ο τρελός θεός έβλεπε τους πρώτους ανθρώπους ως ηλίθια παιχνιδάκια για τη διασκέδαση του μέχρις ότου ένας από αυτούς δεν ανέχτηκε να κυλιέται στην κοσμική κοπριά για χάρη του δημιουργού του και εξεγέρθηκε! Αυτός ο πρώτος επαναστάτης ήταν ο Kane, που σκότωσε τον αδελφό του με τα ίδια του τα χέρια. Για το έγκλημά αυτό ο θεός του τον καταράστηκε.

4

και οι αναφορές στον βιβλικό Cain είναι σαφείς. Προτού όμως πούμε περισσότερα για το Έπος του Kane, μια μικρή γνωριμία με τον KEW κρίνεται απαραίτητη.

Karl Edward Wagner Στους μυθικούς κόσμους της επικής φαντασίας ένας τρελός θεός ήταν ο δημιουργός του Kane. Η ειρωνεία είναι πως στον δικό μας πεζό κόσμο ο λογοτεχνικός δημιουργός του Kane είχε εκπαίδευση ψυχίατρου. Χωρίς αμφιβολία, ο KEW υπήρξε μια άκρως ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Από νεαρή ηλικία ήταν μανιώδης συλλέκτης φτηνών pulp περιοδικών και φανατικός αναγνώστης της λογοτεχνίας φαντασίας. Μετά από σπουδές στην ιστορία έγινε δεκτός στην ιατρική σχολή του UNC, την οποία παράτησε για ένα διάστημα καθώς δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας του ιατρικού κατεστημένου. Τελικά επέστρεψε στη σχολή, αποφοίτησε και άσκησε την ψυχιατρική για λίγο καιρό προτού εγκαταλείψει οριστικά το ιατρικό επάγγελμα για να αφοσιωθεί στη συγγραφή. Εκτός από ηρωική φαντασία έγραψε και ιστορίες τρόμου, επιμελήθηκε ανθολογίες και των δύο ειδών ενώ ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Carcosa προκειμένου να δημοσιεύσει το έργο παλιών, αγαπημένων –αλλά και ξεχασμένων- pulp συγγραφέων.

από τον κόσμο μας αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό και πέρασε στο πάνθεον των μεγάλων δημιουργών της Λογοτεχνίας Φαντασίας. Οι ιστορίες του Kane είναι αυτές που αναμφισβήτητα ξεχωρίζουν από το σύνολο του έργου του.

Το Έπος του Kane

Ογκώδης, κοκκινοτρίχης, με μακριά μαλλιά και γένια και ροκάδικη εμφάνιση, ο KEW έμοιαζε περισσότερο με οδηγό τσόπερ μηχανής παρά με αναγνωρισμένο συγγραφέα. Επρόκειτο για μια αντισυμβατική και πνευματώδη φυσιογνωμία. Έζησε μια έντονη ζωή, ήταν διαβόητος για την τρομερή του ικανότητα κατανάλωσης αλκοόλ ενώ η χρήση παραισθησιογόνων και άλλων ουσιών δεν του ήταν άγνωστη. Η κατάχρηση αλκοόλ συνετέλεσε τελικά στον πρόωρο θάνατο του. Αναχώρησε

Οι περιπέτειες του Kane ξετυλίγονται σε τρεις νουβέλες και σε αρκετά μικρότερα διηγήματα που έγραψε ο KEW κυρίως στην δεκαετία του ’70. Πρόκειται για αφηγήσεις τοποθετημένες σε έναν ψευδομεσαιωνικό κόσμο που πολλές φορές ξεφεύγουν από τα στεγανά της ηρωικής φαντασίας για να φλερτάρουν με την λογοτεχνία τρόμου. Βία, κυνισμός, απαισιοδοξία και μια βαριά γοτθική ατμόσφαιρα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των ιστοριών του Kane, τα οποία η εξαιρετική γραφή του KEW δένει σε ένα σύνολο που καθηλώνει τον αναγνώστη.

Όμως η θέληση του Kane είναι ανυπέρβλητη και η αναζήτηση του συνεχίζεται στη συλλογή Death Angel’s Shadow που περιέχει τρεις ιστορίες. Η πρώτη έχει τίτλο ReflecΣτη νουβέλα Bloodstone ο Kane tions for the winter of my soul και ανακαλύπτει ένα δακτυλίδι το οποίο είναι ένα ατμοσφαιρικό διήγημα στο του επιτρέπει να ελέγχει τις τρομερές οποίο ο Kane έρχεται αντιμέτωπος δυνάμεις μιας εξωγήινης πέτρας. με τον λυκάνθρωπο που εξοντώνει Χρησιμοποιώντας την πανουργία του τους κατοίκους ενός απομονωμένου και τις υπερφυσικές δυνάμεις του οχυρού. Ακολουθεί το Cold Light πετραδιού, ο Kane θα προσπαθήσει όπου ένας φανατισμένος ιππότης να χτίσει για τον εαυτό του μια αποφασίζει να αναζητήσει τον αυτοκρατορία. Τα όνειρα του όμως Kane και να τον καταστρέψει στο θα γκρεμιστούν όταν ανακαλύψει όνομα του Καλού. Σύντομα όμως πως είναι απλό πιόνι μιας διαβολικής οι ρόλοι θηράματος και κυνηγού εξωγήινης νοημοσύνης που τον χρησιμοποιεί για τους δικούς της σκοπούς. Ακολουθεί η νουβέλα The Dark Crusade στην οποία ο Orted AkCeddi, προφήτης του σκοτεινού θεού Sataki, κηρύσσει τη Σκοτεινή Σταυροφορία και μαζί με τις ορδές των φανατικών πιστών του σκορπάει τον τρόμο στα βασίλεια του Νότου.

O Kane –για τους δικούς του λόγους- θα προσφερθεί να ηγηθεί του στρατού του Orted αλλά τελικά τα σχέδια του για κατάκτηση θα ναυαγήσουν. Στη νουβέλα Darkness Weaves o Kane θα τεθεί επικεφαλής του στόλου της τρελής και παραμορφωμένης βασίλισσας Efrel, η οποία επιθυμεί να εκδικηθεί τους εχθρούς της. Στη διάθεση του θα τεθούν και τα υπερόπλα μιας αρχαίας εξωγήινης φυλής θαλασσινών δαιμόνων αλλά για μια ακόμα φορά οι σκοποί του δεν θα εκπληρωθούν.

5

μάγος από τα νύχια του οποίου ένας νεαρός βάρβαρος με ένα μαγεμένο σπαθί προσπαθεί να σώσει την όμορφη Dessylyn. Στο Raven’s Eyrie θα ανακαλύψει πως έχει μια κόρη την οποία η μητέρα της ετοιμάζεται να προσφέρει θυσία στον Άρχοντα της Κόλασης προκειμένου να καταστρέψει τον θρυλικό αθάνατο. Στο Κατά την άποψη μου, οι ωραιότερες ιστορίες του Κane περιέχονται στην Lynortis Reprise o Kane επιστρέφει φοβερή συλλογή Nightwinds. Στο στο πεδίο μιας τρομερής πολιορκίας διήγημα Two Suns Setting o Kane για να κλείσει κάποιους παλιούς συντροφεύει τον γίγαντα Dwasslir λογαριασμούς. Τέλος, έχουμε τα The που αναζητά το αρχαίο στέμμα ενός Dark Muse και Sing a Last Song of θρυλικού βασιλιά της φυλής του. Valdese τα οποία είναι περισσότερο Στην αρχή της συγκινητικής αυτής διηγήματα τρόμου παρά ηρωικής ιστορίας, ο γίγαντας και ο Kane φαντασίας. Στο πρώτο, ο Kane θα έχουν μια φιλοσοφική συζήτηση βοηθήσει με τις μαγικές του γνώσεις στην οποία –παραδόξως- ο δεύτερος τον ποιητή Opyros να αναζητήσει υπερασπίζεται την ανθρωπότητα την έμπνευση στην αγκαλιά της σκογια την οποία θα είναι πάντα ένας τεινής θεότητας των ονείρων ενώ στο απόκληρος. Στο Undertow, με την δεύτερο θα παίξει καταλυτικό ρόλο πρωτότυπη αφηγηματική δομή, ο στην εκπλήρωση της εκδίκησης ενός Kane εμφανίζεται ως δαιμονικός μάγου. θα αντιστραφούν. Η τρίτη ιστορία είναι το μελαγχολικό Mirage στο οποίο ο Kane συναντά μια γυναίκα βρυκόλακα που θα προσπαθήσει να τον κρατήσει για πάντα κοντά της. Η ανεξάντλητη ζωτικότητα του Kane όμως θα υπερβεί ακόμα και τις ικανότητες του βαμπίρ.

Αξίζει να σημειώσουμε πως οι πρώτες εκδόσεις των παραπάνω βιβλίων είχαν την τύχη να φιλοτεχνήσει τα εξώφυλλα τους ο μεγάλος Frank Frazetta. Τρεις ακόμη ιστορίες του Kane μπορεί να αναζητήσει ο αναγνώστης: το The other one στο οποίο ο βασιλιάς της Andalar πεθαίνει και ο Kane ως αξιωματούχος του πρέπει να καεί μαζί του στην νεκρική πυρά, το The gothic touch όπου ο αθάνατος του KEW συναντάει τον Elric του Michael Moorcock που θα τον συντροφέψει στην αναζήτηση του και το Misericorde όπου ο Kane είναι ο πληρωμένος δολοφόνος που αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας ένα πολύ απαιτητικό συμβόλαιο. Όλες οι παραπάνω ιστορίες αναδεικνύουν τον Kane σε έναν χαρακτήρα που δεν έχει όμοιο του στα χρονικά της ηρωικής φαντασίας. Αλλά γιατί ξεχωρίζει;

Ο Μαύρος Προμηθέας

Frank Frazetta, Dark Crusade

6

Ακολουθώντας τον Kane στις περιπέτειες του γίνεται φανερό πως δεν πρόκειται για έναν τυπικό ήρωα του sword ‘n’ sorcery (όρος που απεχθανόταν ο KEW). Για την ακρίβεια,δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ήρωας αφού οι πράξεις του σπανίως έχουν κάτι το ηρωικό. Στο Undertow έχει το ρόλο του κακού, στο Bloodstone σκοτώνει τον άντρα που του έσωσε τη ζωή ενώ και σε άλλες ιστορίες γίνονται αναφορές σε εγκλήματα που έχει διαπράξει στο παρελθόν. Ο Kane είναι σκληρός και αμοραλιστής. Έχοντας ζήσει και περιπλανηθεί για αιώνες έχει αναπτύξει μια εντελώς διαφορετική οπτική από τους απλούς ανθρώπους και τα κίνητρα που τον ωθούν είναι ασαφή και δύσκολο να ερμηνευθούν. Η μοναξιά είναι ο μόνος σύντροφος του βλοσυρού σπαθοφόρου και η ανία μιας ζωής που έχει διαρκέσει εκατοντάδες χρόνια η μόνιμη Νέμεση του. Για τον Kane οι ζωές των ανθρώπων είναι φευγαλέες στιγμές και το μόνο σταθερό σημείο αναφοράς είναι ο εαυτός του. Στέκει αδιάφορος απέναντι στον ανθρώπινο πόνο –όταν δεν τον προκαλεί ο ίδιος- επιδιώκοντας αποκλειστικά την επίτευξη των σκοπών του. Πολεμιστής, μισθοφόρος, παράνομος, ο Kane είναι ο αιώνιος περιπλανώμενος ο οποίος με το σπαθί στο χέρι επιδίδεται στην νεφελώδη αναζήτηση του, ξένος προς την ανθρωπότητα αλλά και σε –συχνά καταστροφικήαλληλεπίδραση μαζί της.

Ο Kane όμως δεν είναι μόνο πολεμιστής και θανάσιμος αντίπαλος στην μάχη. Διαθέτει καλλιέργεια και πνευματική εκλέπτυνση. Μελετάει αρχαία βιβλία και τόμους απόκρυφης σοφίας και κάνει συζητήσεις για την ποίηση ή την μουσική. Επιπλέον, διαθέτει στρατηγική ικανότητα και είναι ικανός στις πολιτικές δολοπλοκίες. Και φυσικά, οι γνώσεις που έχει συσσωρεύσει με το πέρασμα των αιώνων πάνω στην μαγεία και την επιστήμη είναι τεράστιες και πέρα από την φαντασία των κοινών θνητών: o Kane γνωρίζει μαγικά ξόρκια και επικλήσεις αλλά έχει ρίξει και κλεφτές ματιές στα μυστικά της υπερτεχνολογίας των φυλών της Πρεσβύτερης Γης. Προφανώς, ο σκυθρωπός αθάνατος είναι πολύ διαφορετικός από τους συνηθισμένους βάρβαρους ήρωες που συναντάμε συχνά στα βιβλία επικής φαντασίας (χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν εγκρίνουμε τους τελευταίους). Αυτός ο τόσο ξεχωριστός χαρακτήρας που δημιούργησε ο KEW κινείται μέσα σε ένα σκοτεινό κόσμο όπου βασιλεύουν η βία και ο πεσιμισμός. Μέσα σε αυτό το εχθρικό σύμπαν, ο Kane είναι ο Μαύρος Προμηθέας που έδωσε στους ανθρώπους το δώρο όχι της φωτιάς αλλά της βίας. Είναι μια δαιμονική φιγούρα με ψυχρά γαλάζια μάτια –το βλέμμα του φονιά- που κανείς δεν αντέχει να αντικρίσει για πολύ. Είναι ο Άγγελος του Θανάτου που διαβαίνει τη Γη κρατώντας το ματωμένο σπαθί και όλοι όσοι βρίσκονται στον δρόμο του στέκονται στη σκιά του. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη πως ο Kane –με τα κριτήρια της εποχής μας τουλάχιστον- είναι ένας αρνητικός χαρακτήρας, αναφύεται το ερώτημα γιατί η φιγούρα του ασκεί γοητεία σε χιλιάδες αναγνώστες του χώρου. Ίσως αυτό συμβαίνει διότι ο βλοσυρός αθάνατος ενσαρκώνει τα πιο σκοτεινά ένστικτα μας που πάντα αποζητούν να εκδηλωθούν. Ίσως επειδή ζει μια ζωή χωρίς αναστολές, καταραμένος αλλά και αφέντης του εαυτού του. Ίσως επειδή ο τρόπος με τον οποίο στρέφεται εναντίον της ίδιας της ανθρωπότητας αντικατοπτρίζει την ανάγκη πολλών ανθρώπων να εναντιωθούν στην οργανωμένη κοινωνία που τους καταπιέζει και τους περιορίζει. Ίσως τελικά η αιώνια περιπλάνηση του αγγίζει κάποιο ξεχασμένο κομμάτι της ψυχής μας που λαχταρά την περιπέτεια και την ελευθερία και απεχθάνεται το τέλμα μιας κοινότοπης και ασφαλούς ζωής.

Frank Frazetta, Nightwinds

Φαντάζομαι πως ενώ εμείς αναζητούμε τους λόγους που μας συναρπάζουν οι περιπέτειες του, ο Kane καταδέχεται να σταθεί για μια μόνο στιγμή στα σταυροδρόμια των διαστάσεων και να μας ρίξει ένα χαιρέκακο βλέμμα προτού συνεχίσει την μυστική του αναζήτηση. Ίσως να μην αξίζουμε ούτε καν αυτό... Επισκεφθείτε το προσωπικό ιστολόγιο του Κιμμέριου στην διεύθυνση ironshadows.

Karl Edward Wagner

7

Στοιχεία Σκανδιναβικής Μυθολογίας του Δημήτρη Αργασταρά

Ο Θορ της γονιμότητας και του πολέμου

Μια γοητευτική αχλή, μυστηρίου και περιπέτειας, καλύπτει τις μυθικές εκτάσεις της Υπερβορείας. Με το όνομα Υπερβορεία, αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες τους μακρινούς τόπους της Βόρειας Ευρώπης και σύμφωνα με μια παράδοση από εκεί ερχόταν το φως. Ίσως γι’ αυτό η Υπερβορεία συνδεόταν στην αρχαιότητα με τον θεό Απόλλωνα, ο οποίος για ένα χρονικό διάστημα άφηνε τους Δελφούς και ταξίδευε εκεί, στο Βορρά, μ’ ένα ιπτάμενο άρμα που το έσερναν κύκνοι. Η ελληνική παράδοση μας μιλά, επίσης, για τον ιερέα της Υπερβορείας, τον Άβαρη, που έφτασε στην Ελλάδα μ’ ένα ιπτάμενο βέλος, ενώ στην Δήλο έχουν βρεθεί τάφοι ιερέων που κατάγονταν από την Υπερβορεία. Και όλα αυτά φαίνεται να αφήνουν υπόνοιες – ή και σαφή στοιχεία – για έναν ολόκληρο κόσμο θεών και μύθων, σε μια χώρα μακρινή αλλά ωστόσο οικεία και όχι τόσο διαφορετική. Η μαγεία αυτή, των μακρινών περιοχών, έλκυε πάντοτε και τους συγγραφείς της φανταστικής λογοτεχνίας, όπως ο Ρόμπερτ Χάουαρντ και ο Κλαρκ Άστον Σμιθ. Ο Χάουαρντ άντλησε έμπνευση για να πλάσει την δική του Υπερβορεία στην Υβορειανή Εποχή και ο Σμιθ για να συνθέσει

την Υπερβορεία του ως έναν τόπο αρκετών ιστοριών του. Όταν ο ποιητής Τζωρτζ Στέρλινγκ έστειλε μια αρνητική κριτική στον Σμιθ για την πρώτη του φανταστική ιστορία, εκείνος του απάντησε: «Υποθέτω πως είμαι υπερβολικά απροσάρμοστος, αλλά απλά δεν μπορώ να αποκτήσω αυτή την πίστη στις υλικές αξίες την οποία διαλαλούν οι ουμανιστές. Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να βρω μέσα στο βασίλειο της φανταστικής λογοτεχνίας μια Υπερβορεία πέρα από την Υπερβορεία». Θυμάμαι,επίσης,αυτό το απόσπασμα από μία ιστορία του: «Κάποια αυγή μέσα στα χρόνια της απελπισίας, θα φύγω και θα ακολουθήσω το κάλεσμα της Μούσας της Υπερβορείας, θα αναζητήσω την υπέροχη και μακάρια καταδίκη των χιονισμένων και χλομών τόπων της, για να χαθώ μέσα στους αμόλυντους ορίζοντές της...» Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για έναν από τους σημαντικότερους θεούς της Σκανδιναβικής μυθολογίας, τον κοκκινομάλλη Θορ, και την αέναη μάχη του εναντίον των δυνάμεων του Χάους,

8

Οι άνθρωποι στις χώρες του Βορρά πίστευαν ότι ο θεός Θορ, ο γιός του πατέρα των θεών Όντιν και της θεάς της Γης Γιόρντ, ταξίδευε στον ουρανό μ’ ένα άρμα το οποίο έσερναν δύο τράγοι, ο Τάνγκιοστερ και ο Τάνγκρισνιρ, και ότι όταν χτυπούσε το σφυρί του, έπεφταν αστραπές και κεραυνοί. Η ίδια η λέξη «κεραυνός» στα Νορβηγικά σήμαινε τότε «βουή του Θορ», ενώ στα Σουηδικά ο κεραυνός λέγεται μέχρι σήμερα «asaka», που σημαίνει το ταξίδι του θεού στον ουρανό. Οι αγρότες καταλάβαιναν πως υπήρχε κάποια σχέση ανάμεσα στις αστραπές, στην βροχή που ακολουθούσε και στην γονιμότητα των χωραφιών τους, και έτσι, καθώς πίστευαν ότι η βροχή είχε σχέση με τον Θορ, άρχισαν να τιμούν και να λατρεύουν τον Θορ ως θεό της γονιμότητας. Χάρη σε αυτή του την ιδιότητά, ο Θορ έγινε ένας από τους σημαντικότερους θεούς στην Βόρεια Ευρώπη. Η μυθική απάντηση στο ερώτημα «γιατί βρέχει;» ήταν επειδή «ο Θορ σήκωσε το σφυρί του και χτύπησε». Όμως, ο Θορ ήταν σπουδαίος και για έναν ακόμη λόγο, που είχε να κάνει με την συνολική ύπαρξη του κόσμου. Οι άνθρωποι του Βορρά φαντάζονταν τον κατοικημένο κόσμο σαν ένα νησί, το οποίο ήταν διαρκώς εκτεθειμένο σε διάφορους κινδύνους.Αυτό το μέρος του κόσμου, όπου κατοικούσαν οι άνθρωποι, το ονόμαζαν Μίντγκραντ, που σημαίνει το βασίλειο που βρίσκεται στην Μέση (η Μέση Γη). Στην Άσγκαρντ βρισκόταν η κατοικία των θεών ενώ δίπλα στο Μίντγκαρντ βρισκόταν το Ούτγκαρντ, το βασίλειο που βρίσκεται Απ’ Έξω. Στο Ούτγκαρντ

κατοικούσαν οι επικίνδυνοι Γίγαντες, που διαρκώς σκαρφίζονταν τρόπους για να καταστρέψουν τον κόσμο. Οι Γίγαντες εξέφραζαν τις «δυνάμεις του Χάους», καθώς ήταν συνηθισμένη η αντίληψη στις θρησκείες του Βορρά, όπως και στους περισσότερους από τους πολιτισμούς της γης, πως ανάμεσα στο Καλό και στο Κακό βασιλεύει μια προσωρινή ισορροπία δυνάμεων, μεταξύ Τάξης και Χάους. Ο μεγαλύτερος φόβος πήγαζε από τον κίνδυνο οι Γίγαντες να κατέστρεφαν το Μίντγκαρντ, κλέβοντας την θεά της γονιμότητας, την Φρέγια. Αν τα κατάφερναν, τότε τίποτα δεν θα φύτρωνε πια στα χωράφια και οι γυναίκες δεν θα γεννούσαν άλλα παιδιά. Γι’ αυτό και ήταν εξαιρετικά σημαντικό για τους ανθρώπους να μπορέσουν οι καλοί θεοί να νικήσουν τους Γίγαντες. Και εδώ είναι που έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο και πάλι ο Θορ. Το σφυρί του δεν έφερνε μονάχα την βροχή, αλλά ήταν κι ένα δυνατό όπλο στον αγώνα ενάντια στις δυνάμεις του Χάους. Το σφυρί αυτό, που ονομαζόταν Μιόλνιρ, έκανε τον Θορ ανίκητο. Μπορούσε να σημαδέψει με αυτό τους Γίγαντες χωρίς να φοβάται μήπως το χάσει γιατί ξαναγύριζε μονάχο του στα χέρια του Θορ. Επίσης, ο κοκκινομάλλης και γενειοφόρος θεός του κεραυνού είχε στην διάθεσή του σιδερένια γάντια για να πιάνει το Μιόλνιρ και μια μαγική ζώνη που όταν την φορούσε διπλασίαζε τις δυνάμεις του. Ο Μύθος του Τριούμ Ένας από τους πιο γνωστός μύθος του Βορρά είναι ο μύθος του Τριούμ. Σύμφωνα με αυτόν, όταν μια μέρα ο Θορ ξύπνησε από τον ύπνο του, διαπίστωσε πως είχε χάσει το σφυρί του. Θύμωσε τρομερά αλλά αμέσως ο πονηρός θεός της φωτιάς Λόκι, που του άρεσαν οι περιπέτειες και συνόδευε συχνά των Θορ στις αποστολές του, πήγε στην θεά της ομορφιάς Φρέγια και δανείστηκε την φορεσιά του γερακιού με την οποία εκείνη πετούσε πάνω απ’ τον κόσμο, για να δει μήπως οι Γίγαντες είχαν κλέψει το σφυρί. Έτσι και έγινε. Ο Λόκι συνάντησε τον βασιλιά των Γιγάντων, τον Τριούμ, ο οποίος παραδέχτηκε την κλοπή και είπε ότι είχε θάψει το σφυρί οχτώ μίλια κάτω από την γη, εκεί όπου κανείς δεν θα μπορούσε να το βγάλει παρά μονάχα ο ίδιος. Ο Τριούμ είπε πως, αν ήθελαν πίσω το σφυρί τους, ένας τρόπος υπήρχε: να του έδιναν την Φρέγια για γυναίκα του. Όμως, αυτή η ανταλλαγή ήταν αδιανόητη. Αν οι θεοί έδιναν την

Φρέγια, τότε θα μαραίνονταν οι καλλιέργειες στους αγρούς,οι γυναίκες θα έπαυαν να γεννούν παιδιά και οι θεοί με τους ανθρώπους θα πέθαιναν σταδιακά. Ο μύθος συνεχίζει με την επιστροφή του Λόκι στην Άσγκαρντ, όπου και ανακοίνωσε την πρόταση του Τριούμ. Η Φρέγια, όμως, θύμωσε και αρνήθηκε να γίνει γυναίκα ενός Γίγαντα. Και τότε, ο θεός Χέιμνταλ, ο φύλακας της γέφυρας του ουράνιου τόξου μεταξύ της Μίντγκαρντ της κατοικίας των θεών, συνέλαβε μια πονηρή ιδέα. Πρότεινε να ντύσουν νύφη όχι την Φρέγια αλλά τον ίδιο τον Θορ. Θα μπορούσαν να του σηκώσουν ψηλά τα μαλλιά, να του στερεώσουν πέτρες στο στήθος, να τον καλύψουν με ένα υφασμάτινο πέπλο και να τον κάνουν να μοιάζει με γυναίκα. Ο Θορ δεν ενθουσιάστηκε με αυτή την πρόταση, αλλά τελικά κατάλαβε ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να πάρει πίσω το σφυρί του. Έτσι, ντύθηκε τελικά νύφη και ο Λόκι μεταμφιέστηκε με τον ίδιο τρόπο σε υπηρέτριά του. Όταν έφτασαν στο Γιοτουνχάιμεν, οι Γίγαντες ετοιμάστηκαν αμέσως για την γιορτή του γάμου. Στο νυφικό τραπέζι, όμως, συνέβησαν κάποια παράξενα πράγματα. Η νύφη, δηλαδή ο Θορ, έφαγε ένα ολόκληρο βόδι και οχτώ σολομούς. Επιπλέον, ήπιε τρία βαρελάκια μπίρα. Ο Τριούμ αρχίζει να απορεί και να υποψιάζεται. Η επιχείρηση κινδύνευε με αποτυχία. Ωστόσο, την κατάσταση έσωσε ο Λόκι, που εξήγησε στους Γίγαντες ότι η «Φρέγια» είχε να φάει οχτώ μέρες κι οχτώ νύχτες από την χαρά της που θα ερχόταν στο Γιοτουνχάιμεν. Αργότερα, ο Τριούμ σήκωσε το πέπλο για να φιλήσει την νύφη αλλά, αντικρίζοντας το σκληρό βλέμμα του

9

Θορ, τρόμαξε. Ο Λόκι μπήκε πάλι στην μέση και έσωσε την κατάσταση, εξηγώντας ότι η νύφη είχε να κοιμηθεί οχτώ μέρες και οχτώ νύχτες από την χαρά της για τον γάμο. Μετά απ’ όλα αυτά, ο Τριούμ διέταξε να φέρουν το σφυρί και να το ακουμπήσουν στα πόδια της νύφης. Ο μύθος λέει πως μόλις το σφυρί ακούμπησε στα πόδια του Θορ, αυτός γέλασε με την καρδιά του. Πρώτον απ’ όλους σκότωσε τον Τριμ και ύστερα όλους τους Γίγαντες του Γιοτουνχάιμεν. Και έτσι είχε καλό τέλος αυτή η ιστορία. Για μία ακόμη φορά, ο Θορ είχε νικήσει τις δυνάμεις του Χάους. Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι αυτός ο μύθος, με τα πολλά κωμικά στοιχεία, που οι σοφοί τροβαδούροι του Βορρά τραγουδούσαν στους ανθρώπους, ίσως να σκόπευε στο να εξηγήσει κάτι. Μπορεί να ήθελε να εξηγήσει την ξηρασία. Γιατί, όταν έλειπε η βροχή και η ξηρασία αφάνιζε τα σπαρτά, οι άνθρωποι χρειάζονταν μια εξήγηση. Μήπως έφταιγαν, λοιπόν, οι Γίγαντες που είχαν αρπάξει πάλι το σφυρί του Θορ;

Ο μύθος του Γίγαντα Σκριούμιρ Ο πιο διδακτικός, ωστόσο, μύθος που αφορά περιπέτεια του Θορ είναι αυτός του Γίγαντα Σκριούμιρ. Η ιστορία έχει ως εξής. Ο Θορ, ο Λόκι και οι υπηρέτες Τιάλβι και (η) Ρισκόβα πορεύονταν προς την Ούτγκαρντ. Στον δρόμο συνάντησαν τον Γίγαντα Σκριούμιρ και βάδισαν μαζί προς την ίδια κατεύθυνση. Το βράδυ στάθηκαν να αναπαυθούν κάτω από μια βελανιδιά και ο Γίγαντας έπεσε για ύπνο νηστικός. Επέτρεψε, όμως, στους υπόλοιπους να πάρουν ότι θέλουν από τον μπόγο του. Ωστόσο, ο Θορ κατέβαλε όλες του τις δυνάμεις χωρίς να καταφέρει να τον ανοίξει. Έτσι, εκνευρισμένος έδωσε ένα τρομερό χτύπημα στο κεφάλι του Γίγαντα. Αυτός, όμως, άνοιξε για λίγο τα μάτια και μουρμούρισε ότι μάλλον θα έπεσε κάποιο φύλλο απ’ το δέντρο στο κεφάλι του κι έπειτα κοιμήθηκε πάλι! Οι Θεοί με τους υπηρέτες ένιωσαν απίστευτη έκπληξη. Για πρώτη φορά ο δυνατότερος θεός συναντούσε έναν τέτοιο αντίπαλο! Ο πιο εκνευρισμένος ήταν ο ίδιος ο Θορ. Έτσι, πήρε το Μιόλνιρ και μετά από λίγο ξαναχτύπησε με δύναμη το κεφάλι του Σκριούμιρ. Και πάλι, όμως, ο Γίγαντας άνοιξε ελαφρώς τα μάτια του και υπέθεσε ότι κάποιο βελανίδι είχε πέσει απ’ το δέντρο στο κεφάλι του. Έπειτα, ξανακοιμήθηκε! Λίγο πριν ξημερώσει ο Θορ έκανε και τρίτη προσπάθεια.Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Ο Σκριούμιρ ξύπνησε υποθέτοντας ότι κάποιο κλαδί είχε διακόψει τον ύπνο του και σηκώθηκε γιατί είχε πια ξημερώσει. Συνέχισαν τότε το ταξίδι τους για λίγες μέρες. Κάποια στιγμή ο Σκριούμιρ έφυγε προς τον βορρά ενώ οι θεοί συνέχισαν προς την ανατολή.

τα πιάτα τους την ίδια στιγμή. Όμως, ο Λόκι έτρωγε μόνο το κρέας ενώ ο Λόγκι και τα κόκαλα. Έτσι, ο υπήκοος Σε λίγο, ο Θορ και οι συνοδοί του, της Ούτγκαρντ αναδείχτηκε νικητής. έφτασαν στο παλάτι του βασιλιά Τότε, ο υπηρέτης Τιάλβι παρουσιτης Ούτγκαρντ. Επρόκειτο για άστηκε δεύτερος στον Ούτγκαρντένα πελώριο κτίσμα, που οι θεοί Λόκι και του είπε ότι τρέχει πιο έδειχναν μικρά παιδιά εντός του. Ο γρήγορα απ’ όλους στην Μίντγκαρντ. βασιλιάς του παλατιού Ούτγκαρντ- Ο βασιλιάς φώναξε έναν από τους Λόκι είπε στον Θορ, τον Λόκι και ανθρώπους του, τον Χούγκι, κι αφού τους δυο υπηρέτες ότι στον πύργο βγήκαν σε μια μεγάλη πεδιάδα κάλεσε του φιλοξενούσε μόνο όσους ήταν τους δυο δρομείς να αγωνιστούν. Ο πρώτοι σε κάποια τέχνη ή δοκιμασία. Τιάλβι έτρεχε, όντως, πολύ γρήγορα, Τότε πήρε τον λόγο ο Λόκι και του μα ο Χούγκι τον πέρασε για ένα μόλις είπε ότι έτρωγε πιο γρήγορα απ’ βήμα. Ο αγώνας επαναλήφθηκε άλλες όλους στον κόσμο. Ο βασιλιάς του δυο φορές και ο Χούγκι νίκησε με πρότεινε να αγωνιστεί εναντίον ενός μεγαλύτερη διαφορά. υπηκόου του, το όνομα του οποίου ήταν Λόγκι. Έτσι, ο Λόκι και ο Λόγκι Έπειτα από τις ταπεινωτικές ήττες κάθισαν αντικριστά και άρχισαν να της παρέας των θεών ο Θορ ανέλαβε τρώνε. Το τέλος του γεύματος τους δράση και είπε στον βασιλιά ότι βρήκε ισόπαλους, καθώς άδειασαν κανείς θεός δεν πίνει τόσο πολύ όσο

10

αυτός. Έτσι, γύρισαν στον πύργο και ο Ούτγκαρντ-Λόκι του έδωσε ένα κέρας γεμάτο με νερό, που στον θεό του πολέμου δεν φάνηκε πολύ μεγάλο. Του είπε, όμως, ότι στην χώρα του οι δυνατοί το έπινανν με μια γουλιά, οι υποδεέστεροι με δύο και οι αδύναμοι με τρεις. Ο Θορ άρχισε να πίνει με βουλιμία. Κάποια στιγμή σταμάτησε για να πάρει αναπνοή. Ωστόσο, η στάθμη του νερού δεν είχε κατέβει σχεδόν καθόλου. Συνέχισε να πίνει και όταν σταμάτησε ξανά είδε ότι το νερό βρισκόταν, περίπου, εκεί που το είχε αφήσει στην πρώτη του προσπάθεια. Εκείνη την ώρα μπήκε στον πύργο μια μαύρη γάτα και ο Θορ προσπάθησε να την σηκώσει και να την πάρει από εκεί. Όση, όμως, δύναμη και αν έβαλε, δεν κατάφερε να κουνήσει την γάτα από την θέση της. Εκνευρισμένος, τότε, είπε

στον κόσμο. Τέλος, το κέρας, από το οποίο ήπιε ο Θορ, ήταν συνδεδεμένο στην άλλη άκρη του με τον παγκόσμιο ωκεανό, ο οποίος δεν γινόταν να αδειάσει. Ωστόσο, ο Θορ ήπιε τόσο πολύ που τον τράβηξε σε άμπωτη! Η γάτα που προσπάθησε να σηκώσει ήταν το φίδι που σκέπαζε όλον τον κόσμο και ο Θορ το τράβηξε με τόση δύναμη που μόλις μετά βίας ακουμπούσε στην γη, ενώ η γριά Έλι ήταν το γήρας που τσακίζει θεούς κι ανθρώπους όμως ο Θορ κατάφερε να του αντισταθεί με αρκετή επιτυχία! Αφού τελείωσαν οι εξηγήσεις του βασιλιά ο Θορ εξοργισμένος άρπαξε το Μιόλνιρ για να τον σκοτώσει. Αστραπιαία, όμως, ο Ούτγκαρντ-Λόκι εξαφανίστηκε και μαζί του χάθηκε κι ο πύργος, αφήνοντας τους δυο θεούς και τους υπηρέτες σε μια καταπράσινη πεδιάδα. Έτσι τελείωσε και η πιο παράξενη αλλά και διδακτική, κατά την γνώμη μου, περιπέτεια του Θορ. Πρόκειται για μια ιστορία που διαφέρει από τις υπόλοιπες πρώτον γιατί ο Θορ δεν καταφέρνει να νικήσει δοξασμένα στο πεδίο της μάχης και δεύτερον γιατί το συμπέρασμά της καταδεικνύει ότι στο αρχαίο σκανδιναβικό πάνθεον οι θεοί αποτελούν οντότητες σαφώς πιο αδύναμες από την Μοίρα, καθώς επίσης κι από πρωτογενή στοιχεία της Κοσμικότητας. Ο Θορ κι ο Λόκι μπορεί να είναι καλύτεροι σε ορισμένα πεδία από τους υπόλοιπους θεούς και τους ανθρώπους, ωστόσο αδυνατούν να νικήσουν πρωταρχικά στοιχεία της Φύσης, όπως η φωτιά, το γήρας και το νερό. Στην σκέψη των αρχαίων Ευρωπαίων η Φύση αποτελεί μια Ολότητα, όπου θεοί, άνθρωποι και ενδιάμεσες οντότητες συνυπάρχουν σε ένα οργανικά ενιαίο σύνολο. Αντιθέτως, στον βασιλιά ότι είναι ο καλύτερος η μόνη που μια περιπέτειά του είχε στην εβραϊκή κοσμογονία, η οποία παλαιστής ανάμεσα στους θεούς και τελειώσει τόσο άδοξα. Εκπλήσσοντάς πέρασε στην ευρωπαϊκή σκέψη μέσω τον προκάλεσε να του φέρει τον πιο τον όμως, ο Ούτγκαρντ-Λόκι του είπε του χριστιανισμού, ο Θεός αποτελεί δυνατό από τους υπηκόους του για ότι η δύναμη του Θορ και της παρέας μια οντότητα που βρίσκεται έξω από να αγωνιστεί μαζί του. Ο βασιλιάς του του ήταν τόσο μεγάλη που τον είχε την Φύση και την Ζωή, καθώς αυτός είπε ότι για να αντιμετωπίσει κάποιον εκπλήξει! Έπειτα του διηγήθηκε όλη είναι ο δημιουργός τους. Και οι δυο από τους άντρες του θα έπρεπε την αλήθεια. κοσμογονίες προσφέρουν νοητική πρώτα να νικήσει την παραμάνα του, τροφή για αναζήτηση και άφθονο Ο Γίγαντας Σκριούμιρ που είχαν υλικό για λογοτεχνική έμπνευση και την Έλι. Κι έτσι, μπήκε στην αίθουσα μια μικρόσωμη γριούλα την οποία ο συναντήσει στον δρόμο προς το φαντασιακή δημιουργία. Ωστόσο, σε Θορ προσπάθησε να σωριάσει στο παλάτι του ήταν ο ίδιος, ο μπόγος καιρούς όπως οι σημερινοί όπου η πάτωμα. Εντούτοις, μολονότι κατέβαλε του δεν ήταν δυνατό να ανοίξει αφού υλική εμπειρία αποτελεί το μοναδικό την μέγιστη δυνατή προσπάθεια η τα λουριά του ήταν φτιαγμένα από σημείο αναφοράς, με αποτέλεσμα σίδερο, ενώ όταν τον χτυπούσε ο Θορ η τέχνη, η αισθητική, η πολιτική γιαγιά τον νίκησε! με το Μιόλνιρ στην πραγματικότητα και σε τελική ανάλυση η ίδια η ζωή Τότε ο βασιλιάς τους είπε ότι μετά χτυπούσε ένα κομμάτι βράχου! Ο να έχουν βαλτώσει σε ένα τέλμα το μεσημεριανό γεύμα θα έπρεπε να Λόκι έτρωγε πολύ γρήγορα αλλά ο αδιαμφισβήτητης παρακμής, ίσως να φύγουν γιατί δεν φάνηκαν άξιοι να αντίπαλός του ήταν η ίδια η φωτιά είναι χρήσιμο εμείς οι ρομαντικοί να φιλοξενηθούν στον πύργο του. Όταν που τρώει τα πάντα στο πέρασμά της. επαναφέρουμε στο προσκήνιο την τους ξεπροβόδησε, ρώτησε πως τους Ο Τιάλβι ήταν εξαιρετικά γρήγορος αντίληψη της αρχέγονης Ολότητας φάνηκε η χώρα του. Ο Θορ απάντησε δρομέας αλλά αγωνίστηκε εναντίον και να υπενθυμίσουμε ότι ενδέχεται ότι δεν του άρεσε καθόλου γιατί ήταν της σκέψης, που είναι η πιο γρήγορη τελικά ο χρόνος να είναι κυκλικός.

11

Το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας της White Fay

«…Μόλις μάζευε ένα λουλούδι αμέσως έβρισκε ένα άλλο ομορφότερο και η Κοκκινοσκουφίτσα ξεμάκραινε ολοένα και περισσότερο από τον δρόμο της και έμπαινε βαθύτερα στο δάσος…»

Πραγματολογικά στοιχεία Για αιώνες δεν την έχουν αφήσει σε ησυχία. Την παρουσιάζουν όμορφη και θαυμάσια, μα αφελή κι απρόσεκτη. Ήλθε σ’ επαφή με πολλούς λύκους1. Σε ορισμένες περιπτώσεις η αθωότητά της αμφισβητήθηκε. Κάποιες φορές φαγώθηκε, άλλες την έσωσαν, μερικές φορές συνεργάστηκε με τη γιαγιά της κι άλλοτε τη γλίτωσε ολομόναχη. Ξένοιαστη, απόλαυσε πολλές βόλτες στο δάσος, στοιχείο που μαρτυρά το ρομαντικό της χαρακτήρα και την κλίση της να εξερευνεί το ανεξερεύνητο. Πέρασε πολλές περιπέτειες, όμως, εμείς θα ασχοληθούμε μόνο με τρεις. Η πρώτη καταγραφή του παραμυθιού φαίνεται ότι έγινε το 1697 από τον Charles Perrault με τον τίτλο Le Petit Chaperon Rouge. Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν κι άλλες εκδοχές, με γνωστότερη αυτή των αδελφών Γκριμ που κυριαρχεί έως σήμερα. Πρωτοεμφανίστηκε στο βιβλίο τους Kinder und Hausmärchen με το όνομα Rotkäppchen το 1812. Λαογράφοι πιστεύουν πως το παραμύθι προήλθε από προφορική παράδοση της Γαλλίας και της βόρειας Ιταλίας, που ανάγει τις αφετηρίες της κατά τον ύστερο μεσαίωνα. Ο Perrault τροποποίησε την πλοκή που χρησιμοποιούσαν οι χωρικοί για να ικανοποιήσει τις προτιμήσεις του κοινού των μορφωμένων και των ευγενών. Εκείνη την περίοδο στην Ευρώπη τα περισσότερα παραμύθια έθιγαν το πόσο επικίνδυνο είναι να μιλάει κανείς σε αγνώστους ή να τους αφήνει να μπαίνουν στο σπίτι.

Η λαογράφος Marianne Rumpf αναφέρει πως ο λύκος πρέπει να προϋπήρχε ως λυκάνθρωπος στην προφορική παράδοση, γιατί στη Γαλλία κυριάρχησαν οι προκαταλήψεις περί λυκανθρώπων περισσότερο απ’ οπουδήποτε αλλού στην πρωτο-χριστιανική, μεσαιωνική Ευρώπη. Προσθέτει αποδείξεις από δίκες ανδρών κατηγορούμενων για καταβροχθισμούς παιδιών και άλλες «αμαρτίες» που συνδέονταν με τη φύση του λυκανθρώπου. Σημειώνει επίσης ότι αργότερα, τον 19ο και τον 20ο αιώνα, οι λαϊκές εκδοχές της Κοκκινοσκουφίτσας εμφανίστηκαν κυρίως στις περιοχές που πραγματοποιήθηκαν οι συχνότερες δίκες λυκανθρώπων από τον 15ο έως και τον 17ο αιώνα. Υπογραμμίζει ακόμα πως η μητέρα του Perrault μεγάλωσε στο Touraine όπου καταγράφηκαν τέτοιες δίκες. Ο Delarue, κατέγραψε το 1885 μια ενδιαφέρουσα -για τους λαογράφους- λαϊκή εκδοχή του παραμυθιού από το Nièvre, ως Conte de la mère grande στη συλλογή Le Conte Populaire Français, που θα περιγράψουμε παρακάτω. Περίληψη των 3 εκδοχών του παραμυθιού i) Conte de la mère grande. Ήταν ένα κοριτσάκι που πήρε ψωμί και γάλα απ’ τη μητέρα του για να το πάει στη γιαγιά του. Στον δρόμο συνάντησε τον λυκάνθρωπο Bzou. Αυτός τη ρώτησε για πού το ‘βαλε και ποιο μονοπάτι θα πάρει, εκείνο με τις βελόνες ή αυτό με τις πινέζες; Η μικρή διάλεξε το πρώτο και στο δρόμο μάζευε βελόνες (αντί για λουλούδια).

12

Ωστόσο, ο Bzou είχε φτάσει στο σπίτι της γιαγιάς, τη σκότωσε και φύλαξε το κρέας της στο ντουλάπι και το αίμα της σ ‘ένα μπουκάλι του κρασιού. Όταν έφτασε το κοριτσάκι αυτός είχε κρυφτεί μέσα στο κρεβάτι και παρίστανε τη γιαγιά. Της είπε να φυλάξει το ψωμί και το γάλα στο ντουλάπι και να φάει από το κρέας. Αφού έφαγε, ένα γατάκι της ψιθύρισε “Πόρνη είναι αυτή που τρώει τη σάρκα και πίνει το αίμα της γιαγιάς της!”2. «Γδύσου παιδί μου» της είπε ο λυκάνθρωπος «κι έλα ξάπλωσε πλάι μου». «Που ν’ αφήσω την ποδιά μου»; ρώτησε εκείνη. «Πέτα τη στη φωτιά, δε θα τη χρειαστείς πια». Το ίδιο επαναλήφτηκε για κάθε ένδυμα που φορούσε, ώσπου μπήκε στο κρεβάτι. «Ω πόσο τριχωτή είσαι γιαγιά»! είπε η μικρή και ακολούθησε ο γνωστός διάλογος, που ολοκληρώθηκε όταν ο λυκάνθρωπος τελικά είπε «Για να σε φάω καλύτερα». Σε αυτή την εκδοχή η Κοκκινοσκουφίτσα σώθηκε γιατί έπεισε τον λυκάνθρωπο να την αφήσει να την αφήσει για λίγο να βγει από το σπίτι. Εκείνος πείστηκε υπό τον όρο να την δέσει μ’ ένα σκοινί από τη μέση για να μην του ξεφύγει. Ωστόσο, η μικρή τα κατάφερε, ο Bzou την περίμενε πολύ ώρα και όταν τελικά πήγε να την ψάξει κατάλαβε πως το’ χε σκάσει! ii) Le Petit Chaperon3 Rouge. Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια πανέμορφη χωριατοπούλα η οποία φορούσε έναν κόκκινο4 σκούφο που της πήγαινε τόσο πολύ. Έτσι, όλοι την ονόμαζαν Κοκκινοσκουφίτσα. Μια μέρα, η μητέρα της τής ζήτησε να πάει μπισκότα και βούτυρο στη γιαγιά της. Στο δάσος, συνάντησε τον πεινασμένο λύκο που δεν τόλμησε να τη φάει γιατί υπήρχαν ξυλοκόποι εκεί κοντά, αλλά τη ρώτησε πού πήγαινε και πού ήταν αυτό το μέρος. Εκείνη του είπε κι έκαναν συμφωνία5 ν’ αγωνιστούν για το ποιος θα φτάσει πρώτος εκεί, αλλά εκείνη συνέχισε ξένοιαστη το δρόμο της. Ο λύκος πρόφτασε στο σπίτι της γιαγιάς και την έφαγε. Η Κοκκινοσκουφίτσα μόλις έφτασε, έκανε ότι της είπε ο λύκος, καθώς νόμιζε πως ήταν η γιαγιά της. Πέταξε το βούτυρο και τα μπισκότα στα σκουπίδια

και ξάπλωσε δίπλα του στο κρεβάτι. Σε αυτή την εκδοχή το τέλος της ήταν άσχημο γιατί ο κακός λύκος κατάφερε τελικά να την φάει.

iii) Rotkäppchen. Μια φορά, η μητέρα είπε στην κόρη της την Κοκκινοσκουφίτσα να πάρει λίγο κέικ και μια μποτίλια κρασί να τα πάει στην γιαγιά της. Την έβαλε να υποσχεθεί πως θα προσέχει στο δρόμο και ότι δεν θα λοξοδρομούσε.6 Στον δρόμο της βρέθηκε ο λύκος, που τη ρώτησε πού πήγαινε. Αφού εκείνη φερόμενη αφελώς του αποκάλυψε τον προορισμό της, ο λύκος την έπεισε πονηρά να μαζέψει λουλούδια για τη γιαγιά της, κάνοντάς τη να αθετήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στη μητέρα της. Ο λύκος έφτασε πρώτος στο σπίτι της γιαγιάς, κρύφτηκε στο κρεβάτι και περίμενε. Μόλις έφτασε το κοριτσάκι (χωρίς να μπει στο κρεβάτι σ’ αυτή την εκδοχή) ακολούθησε ο γνωστός διάλογος και στο τέλος ο λύκος το έφαγε. Έπειτα αποκοιμήθηκε κι ένας κυνηγός που περνούσε απ’ έξω, άκουσε το ροχαλητό του και παραξενεύτηκε επειδή ήξερε τη γιαγιά. Μπήκε μέσα, έσκισε την κοιλιά του με το μαχαίρι του κι έβγαλε από μέσα την Κοκκινοσκουφίτσα και τη γιαγιά της. Η Κοκκινοσκουφίτσα έπειτα, γέμισε με βαριές πέτρες την κοιλιά του και την έραψε. Όταν ξύπνησε ο λύκος, τρόμαξε που τους είδε όλους γύρω του και προσπάθησε να φύγει. Ωστόσο, δεν άντεξε το βάρος στην κοιλιά του και πέθανε. Η μικρή στο τέλος κατάλαβε πως ποτέ δεν θα έπρεπε να βγει ξανά απ’ το δρόμο όταν το λέει η μητέρα της! Ωστόσο, το παραμύθι αυτό έχει και μια μικρή συνέχεια. Άλλη μια φορά, στο δρόμο για το σπίτι της γιαγιάς της, η Κοκκινοσκουφίτσα αντάμωσε έναν άλλο λύκο που τη ρώτησε τα ίδια κι εκείνη κατάλαβε τους σκοπούς του. Τότε πήγε απευθείας στο σπίτι της γιαγιάς, της είπε τι έγινε και αμέσως κλείδωσαν την πόρτα. Ο λύκος προσπάθησε να μπει αλλά δεν τα κατάφερε. Έτσι, ανέβηκε στη σκεπή και περίμενε να βγει η μικρή για να πάει στο σπίτι της και τότε να της έκανε την επίθεσή του. Έξω από το σπίτι υπήρχε ένα

πηγάδι και η γιαγιά, που είχε καταλάβει το σχέδιό του, είπε στην εγγονή της. «Πάρε τον κουβά με το νερό που έβρασα χτες τα λουκάνικα και χύσε το στο πηγάδι». Ο λύκος, μόλις αυτή βγήκε, τέντωσε τόσο πολύ το λαιμό του για να μυρίσει τα λουκάνικα, με αποτέλεσμα να γλιστρήσει, να πέσει μέσα στο πηγάδι και να πνιγεί! Στο τέλος η Κοκκινοσκουφίτσα πήρε το δρόμο της επιστροφής για το σπίτι. Στην γερμανική αυτή εκδοχή του το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας εμπεριέχει και βαθύτερους συμβολισμούς. Σύμφωνα με τον ερευνητή Hans-Wolf Jäger η αντιπαράθεση του δρόμου/ προγραμματισμού με την ελευθερία/ φύση αντανακλά την διαφορετικότητα του ορθολογισμού/νεωτερισμού με τον Ρομαντισμό και την παράδοση. Η Κοκκινοσκουφίτσα εκφράζει την ανεμελιά της ρομαντικής αθωότητας και παιδικότητας, ενώ ο λύκος την πονηριά, τη βαρβαρότητα και κυρίως τον φόβο που υποκρύπτει η εποχή της Νεωτερικότητας. Τον φόβο που εξαναγκάζει τους οδοιπόρους να ακολουθήσουν την προγραμματισμένη διαδρομή.

Γκριμ και των υπόλοιπων γερμανών ρομαντικών είχε γίνει πραγματικότητα. Κι εμείς, ως μελετητές του Ρομαντισμού και αναγνώστες της λογοτεχνίας του φανταστικού, απολαμβάνουμε να ανατρέχουμε στα ιστορικά γεγονότα και στις λογοτεχνικές δημιουργίες εκείνης της εποχής, αναζητώντας αξεπέραστες ποιότητες της ευρύτερης αισθητικής μας. Ερμηνευτικά σχόλια 1) Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχτεί επίθεση λύκου σε άνθρωπο χωρίς να την έχει προκαλέσει ο ίδιος ο άνθρωπος. Προτού εξαπλωθεί ο χριστιανισμός στην Ευρώπη οι άνθρωποι πιθανώς να το γνώριζαν πολύ καλά και αυτό να εξηγεί γιατί η Κοκκινοσκουφίτσα δε φοβάται να τον πλησιάσει.

2) Ο Soriano σχολίασε πως η ύπαρξη του ρόλου της γάτας (είτε πουλιού ή μυστηριώδους φωνής) που πληροφορεί τον κεντρικό χαρακτήρα για τον κίνδυνο, είναι συχνή στις προφορικές παραδόσεις.

3) Ήταν μικρό καπέλο που φορούσαν οι γυναίκες της αριστοκρατίας και των μεσαίων τάξεων κατά τον 16ο και 17ο αι.

4) Το χρώμα στον καιρό του Perrault συμβόλιζε κυρίως την αμαρτία, το αίμα, τον αισθησιασμό και τον διάβολο. Γενικότερα πάντως ερμηνεύεται θεωρείται ως το φως του ήλιου που αναμετριέται με το σκοτάδι, το οποίο στο παραμύθι εκφράζει ο λύκος.

Ακόμη, ο κυνηγός, Jäger στην γερμανική γλώσσα, έχει και την έννοια του φύλακα. Στην φεουδαρχική Γερμανία οι άρχοντες προσλάμβαναν τους κυνηγούς-φύλακες για να προστατεύουν τα κτήματά τους από τους κλέφτες. Την περίοδο που οι αδελφοί Γκριμ συνέλεγαν τα παραμύθια τους (1806 - 1811),το Kassel και το Rhineland είχαν καταληφθεί από τα γαλλικά στρατεύματα. Δεν είναι, λοιπόν, απίθανο η τοποθέτηση του κυνηγού ως σωτήρα της Κοκκινοσκουφίτσας να συμβολίζει στα μάτια των Γερμανών ρομαντικών τον φύλακα της προνεωτερικής εποχής από την ευρύτερη γαλλική επιρροή. Ας μην ξεχνάμε ότι στην αρχή η γαλλική ναπολεόντεια επέκταση έγινε δεκτή με θετικό τρόπο από πολλούς Ευρωπαίους ενώ οι οπαδοί του φιλελευθερισμού εξακολούθησαν να την υποστηρίζουν μέχρι το τέλος. Η νεολαία της Γερμανίας αρχικά παρασύρθηκε από τον ενθουσιασμό της Γαλλικής Επανάστασης, ωστόσο με το πέρασμα του καιρού αντιμετώπισε τη σκληρή πραγματικότητα της γαλλικής κατοχής και της νέας αστικής τάξης πραγμάτων, γεγονότα που έκαναν το μεγαλύτερο μέρος της να στραφεί προς την κοσμοθέαση του Ρομαντισμού και να πυκνώσει τις τάξεις του απελευθερωτικού γερμανικού εθνικιστικού κινήματος. Τελικά,το 1813 ηττήθηκαν τα στρατεύματα του Ναπoλέοντα και καταλύθηκε ο γαλλικός ζυγός. Η πρώτη φάση του πολιτικού ονείρου των αδελφών

13

5) Υπήρχε η αντίληψη πως όποιος έκανε συμφωνία με το διάβολο θα έπρεπε να παλέψει για να σώσει την ψυχή του από την κόλαση.

6) Εδώ παρατηρούμε ότι τελικά θα τιμωρηθεί για την ανυπακοή της προς τη μητέρα της και όχι γιατί παραπλανήθηκε απ’ την ομορφιά του δάσους.

H White Fay, διατηρεί τον προσωπικό διαδικτυακό χώρο http://white-fay.deviantart.com

Little Red Riding Hood, William M. Spittle

Μια κριτική ματιά στα έργα και μόνο του Ιερώνυμου Μπος, τον κατατάσσει μεταξύ των προδρόμων του κινήματος του σουρεαλισμού. Ωστόσο, η παρατήρηση του έργου του υπό το πρίσμα των κοινωνικών, ιστορικών και θρησκευτικών δεδομένων της εποχής του, μας φέρνει ενώπιον ενός καλλιτέχνη με μεγάλη σημασία για το χώρο του φανταστικού, το οποίο ενέταξε στον αυστηρό κόσμο του απόλυτου Καθολικισμού. Μπορεί, δηλαδή, ο Μπος να αποτελεί σημείο αναφοράς για τους καλλιτέχνες της avant garde, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η καλλιτεχνική του κληρονομιά αποτελεί αποκλειστικότητά τους. Τουναντίον, η συμβολή στο ευρύτερο πλαίσιο της ιστορικής συνέχειας και οργανικής ενότητας των καλλιτεχνικών δημιουργιών του φανταστικού είναι εξόχως σημαντική. Γεννημένος το 1453 (έτος ορόσημο στην ευρωπαϊκή ιστορία), στην Ολλανδία με το όνομα Jeroen Anthoniszoon van Aken, μεγάλωσε σε έναν κόσμο τρομοκρατημένο από την ιδέα της εξ’ Ανατολών ισλαμικής εξάπλωσης και συνάμα καθηλωμένο από τις αυστηρές επιταγές της απόλυτης κυριαρχίας του Καθολικισμού στην Δύση. Σίγουρα, το μοίρασμα του γνωστού τότε κόσμου και οι μεγάλες συγκρούσεις που αυτό επέφερε είχαν επίδραση στην ψυχοσύνθεση του νεαρού ακόμη Jeroen. Μεγάλη, βέβαια, επίδραση επάνω του, ως τα τριάντα του τουλάχιστον χρόνια, άσκησε το Αναγεννησιακό ρεύμα, το οποίο του έδωσε την απαιτούμενη ώθηση στην τέχνη αλλά δεν τον παρέσυρε ώστε να απομακρυνθεί από το προσωπικό του στυλ. Είναι επίσης αδύνατο να παραλείψουμε δυο γεγονότα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία του καλλιτέχνη, την επικράτηση του ισπανικού στέμματος ως κραταιάς δύναμης στην ευρωπαϊκή Δύση και την εφεύρεση της τυπογραφίας. Στα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα καταπιάστηκε, υιοθετόντας το ψευδώνυμο Hieronymus Bosch, με θρησκευτικά και ηθικοπλαστικά θέματα. Το ελεύθερο πνεύμα του, όμως, δεν περιορίστηκε από τα άκαμπτα μοτίβα της εποχής. Σύντομα η ικανότητά του να σαρκάζει και να δημιουργεί τρομακτικά πλάσματα τον έκανε γνωστό σε κύκλους ακόμη και πέρα από τις Κάτω Χώρες. Η κόλαση και τα πάθη που οδηγούν σε αυτή, έγιναν αντικείμενο της τέχνης του. Ο Μπος ζωγράφιζε συχνά κατόπιν παραγγελίας των αριστοκρατών της εποχής αλλά και θρησκευτικών ηγετών και ιδρυμάτων, με χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις του Καρδηναλίου Crimani, της Μαργαρίτας βασίλισσας της Αυστρίας και την Κάτω Χωρών, του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού της Αυστρίας και βεβαίως του Φιλίππου Β’ του «Ωραίου», βασιλιά της Ισπανίας και ιθύνοντος νου της Ιεράς Εξέτασης. Ο Φίλιππος κατείχε πλήθος έργων του καλλιτέχνη για τα ιδιαίτερα διαμερίσματά του καθώς και για δημόσιους χώρους. Οι περιστάσεις αυτές δημιούργησαν ζήτηση για έργα που εξιστορούσαν τη δημιουργία, την πορεία προς την αμαρτία και το τέλος του κόσμου. Γι αυτό και συχνά ο Μπος δημιούργησε τρίπτυχα όπου η χρήση φανταστικών σχηματισμών απεικονίζει την αντίληψή του για τη φύση. Όμως, όσο η αφήγησή του κάθε έργου πλησιάζει προς το τέλος, δηλαδή την κόλαση, μια αντιφύση ζωντανεύει μέσα από αρχέγονες τρομακτικές δυνάμεις. Οι πίνακες αυτοί (χαρακτηριστικά παραδείγματα «Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων», Η τελική κρίση» κ.α.) διαφέρουν κατά πολύ από εκείνους των σύγχρονών του Ιταλών πρωτοπόρων

14

της Αναγέννησης. Το ζήτημα του χώρου αντιμετωπίζεται με μια παράδοξη χωροταξική διάθεση όπου η προοπτική δίνει τη θέση στης σε μια ατμόσφαιρα ονείρου με πολλαπλά –συχνά επικαλλυπτόμενα- επίπεδα. Σε αυτό συμβάλλει και η ικανότητα της μικρογραφίας που κατέχει σε μεγάλο βαθμό. Κοιτάζοντας τους πίνακες αυτούς στο σύνολό τους, είναι δύσκολονα αντιληφθούμε τις πολυάριθμες αλλά πολύ μικρές φανταστικές μορφές. «Την ίδια ακριβώς εποχή που ζεί και εργάζεται ο Λεονάρντο, ο Μπος δημιουργεί τη σφαίρα της κόλασης κι από αυτή ένα ξεχωριστό κόσμο, με τα δικά του πλάσματα και τοπία... Από τον Μπος και μετά, το δαιμονικό στοιχείο γίνεται αυθύπαρκτο, ένα σύμπαν sui generis, προικισμένο με τους δικούς του κανόνες και τις δικές του δομές» θα σχολιάσει αιώνες αργότερα ο H Sedlmayr. Ο Μπος κινδύνευσε να εγκλωβιστεί στην ίδια θεματολογία λόγω των αυστηρών περιορισμών της καθολικής εκκλησίας. «...Πρέπει λοιπόν να είναι γενικής ισχύος νόμος, ότι κάθε πίνακας –συμπεριλαμβανομένων και αυτών που υπογράφονται από τον Μπος- που απεικονίζει μορφές τερατώδεις ή πράγματα έξω από τα όρια της φύσης, [...] να έχει ως θέμα του την Κόλαση ή τα πλάσματα που την κατοικούν» έγραφε σε επιστολή του προς τον Φίλιππο Β΄, ο F. De Guevara. Ασφαλώς το να περιοριστεί ο Μπος σε απεικονίσεις της κόλασης ήταν αδύνατο, έτσι βρήκε τις αφορμές να φέρει τα πλάσματα που την κατοικούν στον πραγματικό κόσμο, απεικονίζοντας τις μορφές ερημητών όπως ο Άγιος Αντώνιος ή ο Άγιος Χριστόφορος, οι οποίοι κατάφεραν να επιβληθούν στα πάθη τους. Οι Άγιοι αυτοί αντιπροσωπεύουν την εγκράτεια και την αυτοκυριαρχία ενώ οι φιγούρες που τους «καταδιώκουν» είναι οι απεικονίσεις της οκνηρίας, της απληστείας και της λαγνείας που καταδικάζονται από το ζωγράφο. Η αχαλίνωτη φαντασία του παραμόρφωσε την ύλη και έδωσε μορφή σε ζοφερές όψεις της ψυχής, πλάσματα απόκοσμα συνδιασμένα με άψυχα αντικείμενα (χαρακτηριστικά παραδείγματα «Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου», «Κάρο με άχυρο», «Ο Άγιος Χριστόφορος με το Θείο βρέφος κ.α.). Είναι πολύ πιθανό ο καλλιτέχνης να χρησιμοποίησε τις δημοφιλείς για την εποχή αναφορές εξερευνητών, που επιστρέφοντας από την Αμερική και τις Ινδίες, σαφώς υπερβάλλοντας, έκαναν λόγο για σχετικές εμπειρίες. Θα άξιζε και μια αναφορά στα έργα που φιλοτέχνησε ο Μπος κατά την περίοδο της νεότητάς του με συχνότερο θέμα τα Θεία Πάθη (χαρακτηριστικά δείγματα «Η Σταύρωση», «Ο ακάνθινος στέφανος», «Ιδε ο Άνθρωπος» κ.α.). Σε αυτά το φανταστικό στοιχείο μπορεί να απουσιάζει, είναι όμως έντονο το Γοτθικό ύφος που πιστά υπηρέτησε ο ζωγράφος καθώς και η βαθιά γνώση της ξυλογραφίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως την ίδια εποχή φιλοτέχνησε μια σειρά από «συγγενή» έργα ο Άλμπρεχτ Ντύρερ, όπως το «Ο Ιππότης, ο Θάνατος και ο Διάβολος». Στις 9 Αυγούστου του 1516 στα αρχεία της «Αδελφότητος της Παναγίας» καταγράφεται ο θάνατος του “Hyeronimus Aquen, alias Bosch, Insignis pictor” (Ιερώνυμος Άκουεν, με ψευδώνυμο Μπος, Σημαίνων ζωγράφος). Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε η «Ουτοπία» του Τόμας Μορ.

του Morias

Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του Μπος βρίσκεται στο μουσείο “Πράδο” της Μαδρίτης. Κομμάτια εκτείθενται και σε μουσεία ανά την Ευρώπη, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές. Η παρατήρηση των αυθεντικών έργων θα αποτελεί πάντα τον ιδανικό τρόπο για να γνωρίσει και να αντιληφθεί κανείς έναν καλλιτέχνη. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό το διαδίκτυο και η βιβλιογραφία μπορούν να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Προτείνεται το www.hieronymus-bosch.org, καθώς και “Το πλήρες έργο του Μπος”, του Bosing Walter, από τη σειρά Taschen των εκδόσεων Γνώση.

15

Οι τρεις σωματοφύλακες κι ο κόσμος του Ομήρου του Σταμάτη Μαμούτου, προέδρου Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ

Υπάρχουν στιγμές που η φαντασία μας πραγματοποιεί παράξενα ταξίδια. Αστραπιαία, και ταυτοχρόνως αιώνια, χτυπά τα φτερά της κι ανοίγει τις κουρτίνες του ουρανού για να οδηγήσει το πνεύμα μας σε τόπους μαγικούς και σε εποχές χαμένες στο χρόνο. Κάποιες φορές, οι προορισμοί δείχνουν πρωτοφανέρωτοι. Πατρίδες και φρουροί μιας πρωτόγνωρης εμπειρίας. Άλλοτε πάλι, μοιάζουν γνώριμοι. Δυσπρόσιτοι και ξεχασμένοι. Κρυμμένοι κάτω από τις στάχτες κόσμων νεκρών, αναπαυόμενοι στη γαλήνια δροσιά ιστορικών κοιμητηρίων, μα πάντα γνώριμοι. Γνώριμοι ως ικμάδες Αναλλοίωτου Πραγματικού, που ψιθυρίζουν ακατάληπτα στις ψυχές μας.

Πριν λίγους μήνες, όταν στους κινηματογράφους προβαλλόταν η απαράδεκτη τελευταία μεταφορά των «τριών σωματοφυλάκων», καταπιάστηκα με το εν λόγω μυθιστόρημα-σύμβολο του γαλλικού Ρομαντισμού, συγγραφέας του οποίου υπήρξε ο Αλέξανδρος Δουμάς (1803-1870). Η προηγούμενη φορά που το είχα διαβάσει ήταν πολλά χρόνια πριν. Ωστόσο, η πρόσφατη αυτή ανάγνωση ήταν εκείνη που ώθησε την φαντασία μου να πετάξει σε ένα πεδίο αρχετυπικό, εκεί όπου οι «τρεις σωματοφύλακες» του Δουμά συνδέονται αισθητικά με τον λησμονημένο κόσμο της ομηρικής εποχής. Η πανάρχαια φωνή του τυφλού ποιητή αντήχησε καθάρια μέσα από ομιχλώδεις χρονικές εκτάσεις, εκφράζοντας τη μαγεία των βασιλείων της αυγής του κόσμου και ανασυγκροτώντας στη συνείδησή μου τον πιο σφριγηλό, ονειρικό και ανδρείο ελληνικό τρόπο ζωής. Το έργο του Ομήρου αποτελεί έναν επικό ύμνο στο αρχέτυπο του ήρωα. Ο ήρωας του ομηρικού κόσμου είναι ο εκλεκτός άντρας, ο τύπος του ανθρώπου που αναζητά την περιπέτεια και την υπεράσπιση της τιμής του μέσα από πράξεις γενναιότητας. Ο άνακτας που, ωθούμενος από μια εσωτερική παρόρμηση, εμπλέκεται σε μια αέναη μάχη με την φυσική Εντροπία, προκειμένου να τιθασεύσει το χάος του εξωτερικού κόσμου και τους φόβους του ανθρωπίνου εαυτού, να ξεπεράσει τις δυσκολίες, να νικήσει ή να πεθάνει τιμημένα, κατακτώντας τελικά την αξία της αρετής.

16

Ο κόσμος των «τριών σωματοφυλάκων» του Δουμά έχει αρκετά κοινά γνωρίσματα με εκείνον του Ομήρου. Οι τέσσερις, στην ουσία, πρωταγωνιστές του έργου, αποτελούν μια αντανάκλαση του ομηρικού, ανδρικού προτύπου. Γενναίοι, αφοσιωμένοι, ευπατρίδες, λάτρεις των διασκεδάσεων, ερωτικοί, αυθόρμητοι, χωρίς κριτικούς στοχασμούς και στριφνές αμφιβολίες αλλά ταυτόχρονα στρατηγικά ευφυείς. Εραστές της καλής ζωής και των τεχνών. Γιοί της μάχης. Πραγματικοί αριστοκράτες, δανδήδες του πολέμου.

Ο ήρωας διασκεδάζει, γυμνάζεται, πολεμά. Ποτέ δεν δουλεύει. Η ζωή του είναι πλουσιοπάροχη, ωστόσο έχει μικρότερη αξία από την τιμή.

Το έργο του Δουμά, που βασίστηκε σε ιστορικά στοιχεία και πρόσωπα, μας μεταφέρει στην Γαλλία του 1625. Σε μια ατμόσφαιρα που ακόμη η Νεωτερικότητα δεν έχει αγγίξει, σε μια μεγαλοφυώς «αφελή» ζωή. Ο Άθως, ο Πόρθος, ο Άραμις και ο Ντ’ Αρτανιάν εμπλέκονται σε περιπέτειες, στις προοπτικές των οποίων συγκατοικούν σφιχταγκαλιασμένοι η ευθυμία με τον θάνατο. Η χαρά της ζωής με την πληρότητα του βίου.

Στην στρεβλή τε λ ε υ τα ία Το ηρωικό πρότυπο του Ομήρου βασίζεται στον εγωισμό. κινηματογραφική Στον εγωισμό και όχι στον ατομισμό. Ο ομηρικός ήρωας μ ε τ α φ ο ρ ά δεν είναι ένας άνθρωπος ατομικιστής, αποσχισμένος ηθοποιοί με από το κοινωνικό Όλο, που μόνο κατόπιν συνειδητής χαραγμένο στα ωφελιμιστικής επιλογής εντάσσεται σε κοινότητες. πρόσωπά τους Καμία σχέση δεν έχει, δηλαδή, ο ηρωικός εγωισμός με το αντιπαθητικό τον ατομικισμό των ανθρώπων της Νεωτερικότητας. Ο της ήρωας αποτελεί το εκλεκτότερο κάρπισμα του κοινωνικού ύφος άχρωμης εποχής Όλου, το ισχυρότερο και πιο χαρακτηριστικό μέλος της νομίζουν κοινότητάς του. Είναι αυτός που συμπυκνώνει εντός του μας ότι υποδύονται όλα τα γνωρίσματα της φυλής του, αλλά τα βιώνει και τα εξωτερικεύει με την μεγαλύτερη δυνατή ένταση και α υ τ ο ύ ς ήρωες. πληρότητα, καταφέρνοντας να προσανατολίσει, λόγω τους της μαγικής του βούλησης, τη συλλογική κατεύθυνση του Π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς έθνους μέσα στις ατραπούς της ιστορίας. ιδεολογικής παραχάραξης Ο ομηρικός άνθρωπος ζει στο φως αξιών χωρίς τις στο σενάριο οποίες μια κοινωνία δεν μπορεί να είναι δημιουργική. Το π ρ ο σ θ έτουν θάρρος, η αφοσίωση, η θυσία, η δικαιοσύνη, μα πάνω απ’ λίγη από την όλα η χαρά του αγώνα της ζωής, μιας ζωής αδέσμευτης από κακογουστιά της την αδηφάγο επίδραση του πολιτισμένου σκεπτικισμού και της κριτικής αμφισβήτησης, σφυρηλατούν έναν «αμερικανίστικης» προπαγάνδας των (νέο)φιλελεύθερων κόσμο στον οποίο η ελευθερία δεν αποτελεί ιδανικό καπιταλιστικών «ιδεών». Ατάκες και πολεμικές χορογραφίες που παραπέμπουν σε ηλεκτρονικό παιχνίδι αλλά πραγματικότητα. 1 νοθεύουν την απτή μεγαλοπρέπεια του πολέμου. Ως απάντηση σε αυτή την απότομη προσγείωση δεν έχει κανείς παρά να ανατρέξει στο κείμενο του Δουμά. Στο δεύτερο μέρος του έργου οι τέσσερις φίλοι συμμετέχουν στην εκστρατεία του γαλλικού στρατού εναντίον της Ροσέλ. Πρόκειται για την τελευταία φάση ενός εμφυλίου πολέμου στον οποίο εμπλέκονται από τη μια πλευρά οι εξεγερμένοι προτεστάντες (υπό τις ευχές της εμπορικής ελίτ και της κοινότητας των Εβραίων που κατοικούν στην χώρα κι έχοντας την έμπρακτη στήριξη των Βρετανών με στρατεύματα) που εργάζονται για μια νέα φιλελευθεροποιημένη τάξη πραγμάτων, κι από την άλλη οι δυνάμεις του βασιλιά και του καρδιναλίου Ρισελιέ, οι οποίες (μολονότι έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους) εκπροσωπούν την παραδοσιοκρατική

17

Οι πέντε άντρες, μόλις φτάνουν στο έρημο προγεφύρωμα, κουνούν τα καπέλα στους συμπολεμιστές τους, που τους βλέπουν από το στρατόπεδο, κι αρχίζουν να γευματίζουν. Όμως, κάποια στιγμή, ο κίνδυνος για τον οποίο τους είχαν προειδοποιήσει γίνεται πραγματικότητα. Ένα εχθρικό απόσπασμα έρχεται με σκοπό να ανακατασκευάσει και να καταλάβει το οχυρό. Οι φίλοι πίνουν χωρίς να βιάζονται το κρασί τους κι έπειτα παίρνουν θέσεις σε κάποια ανοίγματα του γκρεμισμένου τείχους. Όταν οι εχθροί πλησιάζουν σε απόσταση βολής, η ιπποτική τους ηθική δεν τους επιτρέπει να πυροβολήσουν αιφνιδιαστικά. Έτσι, ο Άθως βγαίνει απ’ το σημείο κάλυψης και χαιρετά ευγενικά τους αντιπάλους. Έπειτα προτείνει να τους αφήσουν να ολοκληρώσουν το γεύμα τους και να ξαναπεράσουν αργότερα (!) ή, αν τους ενδιαφέρει, να εγκαταλείψουν τους στασιαστές και να ανέβουν να πιουν ένα ποτήρι κρασί μαζί τους. Η απάντηση των αντιπάλων είναι τέσσερις πυροβολισμοί. «Φυλάξου Άθω… Δεν βλέπεις πως σε σημαδεύουν;» φωνάζει ο Ντ’ Αρτανιάν. «Το βλέπω, το βλέπω» λέει ο Άθως. «Μα οι αστοί σημαδεύουν πολύ άσχημα και δε θα με πετύχουν3» συμπληρώνει, αποκαλύπτοντας πίστεις και προελεύσεις.

πολιτική τάξη πραγμάτων και τους προνεωτερικούς τρόπους του ευρωπαϊκού βίου. Η πόλη Ροσέλ αποτελεί το τελευταίο προπύργιο των προτεσταντών και του βρετανικού στρατού. Κατά την διάρκεια της πολιορκίας οι τέσσερις φίλοι πραγματοποιούν αρκετούς ηρωισμούς με κορυφαία στιγμή τη μάχη που περιγράφει ο Δουμάς στο κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Το οχύρωμα του Αγίου Γερβασίου2». Το εν λόγω οχύρωμα αποτελεί προγεφύρωμα των προτεσταντών, που ο στρατός του βασιλιά έχει καταστρέψει σε προηγούμενη έφοδο. Δεν το έχει καταλάβει, όμως, και υπάρχει ο κίνδυνος οι εχθροί να εξαπολύσουν μια επιχείρηση αστραπιαίας ανακατασκευής και χρήσης του. Σε αυτό το εκτεθειμένο μέρος, οι τέσσερις φίλοι αντιλαμβάνονται ότι θα μπορούσαν να απομονωθούν από τον υπόλοιπο στρατό και να συζητήσουν τα μυστικά τους, χωρίς τον φόβο ότι κάποιος κατάσκοπος του εχθρού θα τους ακούσει. Έτσι, προκειμένου να δικαιολογήσουν την πράξη τους, βάζουν με άλλους συμπολεμιστές τους στοίχημα ένα πλουσιοπάροχο γεύμα ότι θα καταφέρουν να προγευματίσουν μέσα στο κατεστραμμένο οχύρωμα και να το κρατήσουν από επιθέσεις των εχθρών για τουλάχιστον μία ώρα. Η έλλειψη της εργαλειακής τυπικότητας των νεωτερικών στρατών, αν και στο μυθιστόρημα του Δουμά φαίνεται να έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, είναι προφανής ως στοιχείο μιας ιστορικής εποχής, που δίνει στους γενναίους τη δυνατότητα της φαντασίας και της πρωτοβουλίας. Η σύνδεση με τον ομηρικό κόσμο είναι, επίσης, προφανής. Σε αυτό το απολαυστικό κεφάλαιο περιγράφεται η παραμονή των τεσσάρων φίλων κι ενός υπηρέτη τους στο κατεστραμμένο οχύρωμα.

18

Ακολουθεί μια ωραία περιγραφή του τρόπου με τον οποίο οι τέσσερις φίλοι μαζί με τον υπηρέτη Γκριμό καταφέρνουν να κρατήσουν το οχυρό για όσο χρόνο έχουν στοιχηματίσει. Έχοντας πια κερδίσει το στοίχημα και αφήνοντας τους στρατιώτες της Ροσέλ με αρκετούς νεκρούς, οι σωματοφύλακες εγκαταλείπουν το οχύρωμα και οπισθοχωρούν προς το στρατόπεδό τους. Ωστόσο, ξεχνούν τη σημαία τους! Ο Άθως, περνώντας ανάμεσα από χαλάζι εχθρικών πυρών, επιστρέφει και προλαβαίνει να πάρει το λευκό λάβαρο με τους χρυσοκέντητους κρίνους, πριν αυτό πέσει σε εχθρικά χέρια.

Παρά τη λεπτή ειρωνεία που διαπερνά τον λόγο του Δουμά και χαρίζει στο κείμενο μια ευχάριστη ελαφρότητα, το επικό και ηρωικό πνεύμα που ανέδειξε η αφήγηση του Ομήρου στον δυτικό κόσμο παραμένει και σ’ αυτό το έργο αναλλοίωτο. Πολύχρωμες, εντυπωσιακές εικόνες δράσης και περιπέτειας συμπλέκονται με τις αξίες του αρχέγονου ηρωισμού, που αποτελούν τον πυρήνα της προνεωτερικής γαλλικής ιστορίας. Θάνατος και χαρά της ζωής χορεύουν σφιχταγκαλιασμένοι. Η μάχη και η δράση δεν αντιμετωπίζονται ως αναγκαίες συνθήκες αλλά αντιθέτως λατρεύονται καθαυτές, όπως και στην κοινωνία του Ομήρου. «Οι τρεις σωματοφύλακες» του Δουμά αποτελούν αναμφίβολα το έπος της νεώτερης γαλλικής λογοτεχνίας. Οι Έλληνες έζησαν και άνθισαν σε έναν κόσμο γεμάτο μύθους, μέχρις ότου ανατράπηκαν από τους Σοφιστές, και μετά απ’ αυτούς από ξεριζωμένους ανατολίτες κοσμοπολίτες που συνέρρευσαν στην Ελλάδα και τελικά την κατέστρεψαν.4 Οι Γάλλοι της εποχής των «τριών σωματοφυλάκων» έζησαν σε ένα κόσμο που οι κοινωνικοί δεσμοί ήταν γνήσιοι και η συνεργασία ενστικτώδης. Μερικά χρόνια αργότερα οι απόγονοι των αρχαίων Σοφιστών, με βασικό κέντρο δράσης τους την Γαλλία της εποχής του Διαφωτισμού, κατάφεραν να υπονομεύσουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εκείνο τον κόσμο και να τον αντικαταστήσουν τελικά με τη Νεωτερικότητα των κοινωνικών συμβολαίων, των συνενώσεων για χάρη του κέρδους, των κοσμοπολιτικών βελασμάτων και των αφηρημένων κίβδηλων δικαιωμάτων.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι που πιστεύουν ότι ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές της ανθρώπινης παρακμής οι εθνικοί οργανισμοί αναπτύσσουν αντισώματα. Πρόκειται για τους ανθρώπους που δεν απατώνται. Για εκείνους που μπορούν να ακούσουν την μουσική της πρωταρχικής αυθεντικότητας των πραγμάτων. Για εκείνους που διακρίνουν την ταυτότητα τρόπων και συμπεριφορών από την αχλή των βασιλείων της αυγής του κόσμου στις επάλξεις των μεσαιωνικών κάστρων και από τη θυελλώδη ζωή των προνεωτερικών ευπατρίδων στους χάρτινους κόσμους της νεώτερης λογοτεχνίας του φανταστικού. Ας ελπίσουμε ότι οι καιροί του μέλλοντος θα είναι δικοί μας…

1) Isaiah Berlin, «Κόντρα στο ρεύμα», δοκίμιο «Ζωρζ Σορέλ», σελίδα 544, μετάφραση Μαρία Ν. Καστανάρα, εκδόσεις Scripta, Αθήνα 2003 2) Αλέξανδρος Δουμάς, «Οι τρεις σωματοφύλακες», μέρος Β΄, σελίδες 57-76, εκδόσεις Σμυρνιωτάκη, Αθήνα 1998.

3) Ο.Π. μέρος Β’, σελίδα 64 4) Isaiah Berlin, «Κόντρα στο ρεύμα», δοκίμιο «Ζωρζ Σορέλ», σελίδα 565, μετάφραση Μαρία Ν. Καστανάρα, εκδόσεις Scripta, Αθήνα 2003.

19

ΕΒΔΟΜΟΣ ΥΙΟΣ ΕΝΟΣ ΕΒΔΟΜΟΥ ΥΙΟΥ του Γιώργου Ματσαγγούρα (μέρος τρίτο)

7.

CIRCLE OF FIRE, MY BAPTISM OF JOY AT AN END IT SEEMS ΚΥΚΛΟΣ ΦΩΤΙΑΣ, ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΑΓΑΛΛΙΑΣΗΣ ΜΟΥ ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ

«ΤΟ ΚΑΛΟ ΠΟΥ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΕΝΤΑΦΙΑΖΕΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΟΥΣ BUT THE EVIL THAT MEN DO LIVES ON.”

ΚΑΙ ΘΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΩ ΓΙΑ ‘ΣΕΝΑ!

1.

AND SOMEDAY I MAY RETURN!

LOVE IS A RAZOR AND I WALKED THE LINE ON THAT SILVER BLADE

ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΡΑ ΙΣΩΣ ΕΠΙΣΤΡΕΨΩ!

DON’T YOU CRY FOR ME!

Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΞΥΡΑΦΙ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΗΣΑ ΠΑΝΩ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΛΕΠΙΔΑ

ΜΗΝ ΚΛΑΨΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΝΑ!

SLEPT IN THE DUST WITH HIS DAUGHTER, (HER) EYES RED WITH THE SLAUGHTER OF INNOCENCE

BEYOND IS WHERE I’LL LEARN!

ΚΟΙΜΗΘΗΚΑ ΣΤΗ ΣΚΟΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΤΟΥ, ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΑ ΜΕ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ

IF I COULD ONLY SEE HER NOW! ΜΟΝΑΧΑ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΝΑ ΤΗ ΔΩ ΤΩΡΑ!

3.

LIVING ON A RAZOR’S EDGE ΖΩΝΤΑΣ ΕΠΙ ΞΥΡΟΥ ΑΚΜΗΣ 4.

BALANCING ON A LEDGE

Ο ΕΒΔΟΜΟΣ ΑΜΝΟΣ ΣΦΑΓΙΑΣΤΗΚΕ, ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΟΥ AND I WILL PRAY FOR YOU!

SHAKESPEARE, “JULIUS CAESAR”

ΘΑ ΜΑΤΩΝΑ ΓΙΑ ΑΥΤΗΝ!

THE SEVENTH LAMB SLAIN, THE BOOK OF LIFE OPENS BEFORE ME

8.

ΑΛΛΑ ΤΟ ΚΑΚΟ ΠΟΥ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΝΑ ΖΕΙ.»

I WOULD BLEED FOR HER!

5.

ΤΟ ΚΑΚΟ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΝΑ ΖΕΙ!

“THE GOOD THAT MEN DO IS OFT INTERRED WITH THEIR BONES

ΘΑ ΦΩΝΑΞΩ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤΑ!

4.

THE EVIL THAT MEN DO LIVES ON AND ON!

(Smith, Dickinson, Harris) 4.34

I WILL CALL HER NAME OUT LOUD!

3.

6. (X4)

(ΤΟ ΚΑΚΟ ΠΟΥ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ)

ΚΑΙ ΘΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΩ ΓΙ’ ΑΥΤΗΝ!

4. (X2)

ΤΟ ΞΕΡΕΙΣ, ΤΟ ΞΕΡΕΙΣ…

THE EVIL THAT MEN DO

ΑND I WILL PRAY FOR HER!

3.

YOU KNOW, YOU KNOW…

Αυτό το άρθρο αποτελεί ένα απόσπασμα από το διαδικτυακά δημοσιευμένο βιβλίο του Γιώργου Ματσαγγούρα, που φέρει τον τίτλο «Τα μυστικά της σιδηράς παρθένου» και αφορά το υπόβαθρο της στιχουργικής του Heavy Metal μουσικού συγκροτήματος Iron Maiden, καθώς επίσης και των εικαστικών συνθέσεων που συνοδεύουν τις κυκλοφορίες του.

2.

ΙΣΟΡΡΟΠΩΝΤΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΧΕΙΛΟΣ

ΤΟ ΥΠΕΡΠΕΡΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΘΩ!

3.

4.

3.

5.

6. (x4) (3:17-SOLO: ADRIAN SMITH) 3.

4.

3.

5.

6. (x4) 9. (x2) THE EVIL… THE EVIL… THE EVIL THAT MEN DO! ΤΟ ΚΑΚΟ… ΤΟ ΚΑΚΟ… ΤΟ ΚΑΚΟ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ!

20

Ο τίτλος του κομματιού είναι απόσπασμα της φράσης του Σαίξπηρ από το έργο του «Julius Caesar (Ιούλιος Καίσαρ)» την οποία έχει χρησιμοποιήσει ο Dickinson σαν εισαγωγή στο τραγούδι κατά τη ζωντανή του εκτέλεση, κάτι που αποτυπώθηκε και στο «Rock In Rio». Αποτέλεσε το δεύτερο single του άλμπουμ. Σύμφωνα με τον Dickinson1, σε αυτό το σημείο, ο Σατανάς, προσπαθώντας να κερδίσει τον Έβδομο Υιό, εμφανίζεται με τη μορφή νεαρής παρθένας σε αυτόν. Εκείνος την ερωτεύεται και οι δυο τους έρχονται σε ερωτική επαφή. Η συνεύρεσή τους είναι το καταλυτικό γεγονός, το οποίο διαλύει το πέπλο της αθωότητάς του νεαρού και οξύνει την αντίληψη του, επιφέροντας την συνειδητοποίηση των δυνάμεών του. Αυτό συμβολίζεται με τη σφαγή του Έβδομου Αμνού, η οποία αποτελεί τη διάλυση της αθωότητάς του Έβδομου Υιού. Το συνεπαγόμενο άνοιγμα του «Βιβλίου της Ζωής» είναι η συνειδητοποίηση των δυνάμεων του από τον ίδιο, η αυγή της αυτοσυνείδησής του. Ο Έβδομος Υιός, αντικρίζει τον μακρύ και δύσκολο δρόμο που τον περιμένει λόγω της φύσης του. Συνειδητοποιώντας την μοναχικότητα που του επιβάλλει η φύση του και η αποστολή του, αποφασίζει να θυσιάσει το θέλημά του, αφήνοντας την αγαπημένη του με τη διαβεβαίωση ότι θα προσεύχεται για την ψυχή της αλλά και με την ελπίδα ότι θα ξαναγυρίσει. Στο ένθετο, τους στίχους του τραγουδιού συνοδεύει το σύμβολο «Pelican in her piety (Πελεκάνος εν τη ευσέβεια αυτού)». Κατά το Μεσαίωνα, επικρατούσε η αντίληψη πως όταν ο πελεκάνος δεν έβρισκε τροφή για να ταΐσει τους νεοσσούς του έσκιζε το «στήθος» του με το ράμφος του για να πιουν το αίμα του, μια πεποίθηση που είχε επικρατήσει επειδή ο πελεκάνος αποθηκεύει την τροφή του σε ένα θύλακο από τον οποίο αργότερα τη βγάζει με το ράμφος του για να ταΐσει τους νεοσσούς. Συμβολίζει την αυτοθυσία για το κοινό καλό. Ο πελεκάνος που σκίζει το στήθος του εμφανίζεται και στο ελληνικό έργο «Φυσιολόγος» (3ος – 4ος αιώνας Κ.Χ.)

το οποίο ανήκει μάλλον σε συγγραφέα της Αλεξάνδρειας. Αυτό αποτελεί μια συλλογή από ηθοπλαστικές ιστορίες με πρωταγωνιστές ζώα στα οποία αποδίδονται ανθρωπομορφικές ιδιότητες. Υπήρξε ευρέως διαδεδομένο σύγγραμμα κατά τη περίοδο του Μεσαίωνα, έχοντας μεταφραστεί στα λατινικά και άλλες γλώσσες, ενώ ενέπνευσε τη δημιουργία πολλών μεταγενέστερων ιστοριών τέτοιου είδους, μερικές από τις οποίες προστέθηκαν στο αρχικό έργο. Ο συγγραφέας του είναι άγνωστος, ενώ αποδόθηκε ψευδώς σε διάφορους συγγραφείς της Καθολικής και Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Σε αυτό το έργο, ο πελεκάνος εμφανίζεται σαν το πτηνό εκείνο που αγαπά τα παιδιά του πιο πολύ από όλα τα άλλα είδη. Ωστόσο, όταν οι νεοσσοί του μεγαλώνουν και αρχίζουν να τσιμπούν τη μητέρα τους, εκείνη εκνευρίζεται, αντεπιτίθεται και τους σκοτώνει. Μετά από τρεις ημέρες η μητέρα, υποφέροντας από τύψεις, σκίζει το στήθος της και περιλούζει τα μικρά της με το αίμα της ανασταίνοντάς τα. Η έκδοση του έργου που αποδίδεται στον Επίσκοπο Κωνστάντιας Επιφάνιο (3ο – 4ο αιώνα Κ.Χ.) διαφοροποιείται, αποδίδοντας τον θάνατο των νεοσσών στο φίδι και την ανάστασή τους στον θρηνόντα πατέρα: «... ο πελεκάνος είναι το πιο φιλότεκνο πτηνό. Η θηλύκια κάθεται στη φωλιά φυλάσσοντας τα παιδιά της και προσέχοντάς τα, αγκαλιάζοντας τα και πληγώνοντάς τα με τα φιλιά της. Το φίδι σκαλίζει τις πληγές των πλευρών τους και πεθαίνουν. Μετά από τρεις ημέρες, έχοντας επιστρέψει ο αρσενικός πελεκάνος και βρίσκοντας αυτά νεκρά θρηνεί πολύ. Πληγωμένος από το πόνο, πληγώνει την ίδια του τη πλευρά και τη γεμίζει τρύπες και κυλάει αίμα που στάζει πάνω στις πληγές των νεκρών νεοσσών και έτσι ανασταίνονται.» (Κεφάλαιο Η, Φυσιολόγος). Η κατανόηση της πραγματικότητας και η συνειδητοποίηση της φύσης του ατόμου μέσα από την επαφή με το τον «απαγορευμένο καρπό» (όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η συνουσία με την κόρη του Σατανά) συναντάται και στη Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης, όπου οι πρωτόπλαστοι αποκτούν τη γνώση του καλού και του κακού και συναισθάνονται τη γύμνια τους μετά τη βρώση αυτού. Η φράση «the razor’s edge», η οποία συναντάται στους στίχους, έχει τις ρίζες της στον Όμηρο («Επί ξύρου ίσταται ακμής», Ηλιάδα Κ 173).

1) Συνέντευξη Dickinson στο βρετανικό περιοδικό Kerrang!, μερικώς αναδημοσιευμένη στο τεύχος Σεπτεμβρίου 2006, αρχικό έτος δημοσίευσης 1988.

21

THE PROPHECY

NOW THAT THEY SEE THE DISASTER IS DONE

(Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ)

ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΤΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΕΠΗΛΘΕ

(Murray, Harris) 5.05

NOW THEY PUT ALL THE BLAME UNTO ME

1.

ΤΩΡΑ ΡΙΧΝΟΥΝ ΟΛΟ ΤΟ ΦΤΑΙΞΙΜΟ ΕΠΑΝΩ ΜΟΥ

NOW THAT I KNOW THAT THE RIGHT TIME HAS COME

THEY FEEL I BROUGHT DOWN A CURSE

ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ ΟΤΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ ΕΧΕΙ ΕΡΘΕΙ

ΝΙΩΘΟΥΝ ΟΤΙ ΕΠΕΦΕΡΑ ΜΙΑ ΚΑΤΑΡΑ

MY PREDICTION WILL SURELY BE TRUE

DON’T THEY KNOW THAT THE TORMENT, IT STAYS ΔΕ ΞΕΡΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΟ, ΑΥΤΟ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ

Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΜΟΥ ΣΙΓΟΥΡΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ

WITH ME, KNOWING THAT I WALK ALONE?

THE IMPENDING DISASTER, IT LOOMS Η ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, ΑΥΤΗ ΑΝΑΦΑΙΝΕΤΑΙ AND THE WHOLE OF THE VILLAGE IS DOOMED ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟ WHY WON’T YOU LISTEN TO ME?

ΜΑΖΙ ΜΟΥ, ΞΕΡΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΠΕΡΠΑΤΑΩ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ; THROUGH THE EYES OF THE FUTURE I SEE ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΒΛΕΠΩ THEY DON’T EVEN KNOW WHAT FEAR IS ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ

ΓΙΑΤΙ ΔΕ ΜΕ ΑΚΟΥΤΕ;

DON’T THEY KNOW I’M THE ONE WHO IS CURSED?

IS IT SO HARD TO UNDERSTAND ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ

ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΣ;

THAT I AM THE REAL SEVENTH SON?

5.

ΟΤΙ ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ ΥΙΟΣ;

PURGATORY BECKONS, SOULS LOST FOREVER!

YOUR LIFE OR DEATH ON ME DEPENDS!

ΤΟ ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟ ΓΝΕΦΕΙ, ΨΥΧΕΣ ΧΑΜΕΝΕΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ!

Η ΖΩΗ Ή Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΑΣ ΑΠΟ ΕΜΕΝΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ!

2.

LIFE AFTER DEATH OR HEAVEN HEREAFTER

SUFFERING AND PAIN, IMPENDING DISASTER

ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ Ή ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ

ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ, ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

HEARD THE CALL OF THE SEVEN WHISTLERS AGAIN

SOULS CRYING, THE DEVIL’S LAUGHTER

ΑΚΟΥΣΑ ΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΑΥΛΙΣΤΩΝ ΞΑΝΑ

ΨΥΧΕΣ ΚΛΑΙΝΕ, ΤΟ ΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ

NOW LUCIFER LAUGHS, HELL AWAITS!

I HEARD THE CRY OF THE SEVEN WHISTLERS

ΤΩΡΑ Ο ΕΩΣΦΟΡΟΣ ΓΕΛΑ, Η ΚΟΛΑΣΗ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ!

ΑΚΟΥΣΑ ΤΟ ΚΛΑΜΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΑΥΛΙΣΤΩΝ

6.

LUCIFER SMILES, LOOKS ON AND WAITS

I HAD THEIR LIVES IN MY HANDS

Ο ΕΩΣΦΟΡΟΣ ΧΑΜΟΓΕΛΑ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

ΕΙΧΑ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ

3.

THEIR FATE, THEIR FORTUNES IN MY VISION

I’LL TAKE YOUR LIFE IN MY HANDS

ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΟΡΑΜΑ ΜΟΥ

ΘΑ ΠΑΡΩ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ

NO ONE BELIEVED IN MY TRUE PROPHECY

YOUR FATE, YOUR FORTUNE’S IN MY VISIONS

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ

Η ΜΟΙΡΑ ΣΑΣ, ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΣΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΟΡΑΜΑΤΑ ΜΟΥ HEED WHAT I SAY AND YOU’LL SEE WHAT WILL BE

ΠΙΣΤΕΨΕ

ΤΗΝ

AND NOW IT’S TOO LATE! ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ!

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΙ ΛΕΩ ΚΑΙ ΘΑ ΔΕΙΤΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ PLEASE, LISTEN TO ME! ΣΑΣ ΠΑΡΑΚΑΛΩ, ΑΚΟΥΣΤΕ ΜΕ!

(2:23-SOLO: DAVE MURRAY) 4.

22

ΑΛΗΘΙΝΗ

ΜΟΥ

ΕΙΝΑΙ ΟΝΕΙΡΟ Ή ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ; IS THIS A VISION OR NORMALITY I SEE BEFORE MY EYES? ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ Ή Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΒΛΕΠΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΟΥ; 2.

I WONDER WHY, I WONDER HOW ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ ΓΙΑΤΙ, ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ ΠΩΣ THAT IT SEEMS THAT THE POWER’S GETTING STRONGER EVERY DAY! ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ!

I FEEL A STRENGTH, AN INNER FIRE

Ο Έβδομος Υιός έχει διαλέξει πλευρά. Το καλό έχει νικήσει και ο συνειδητοποιημένος νεαρός χρησιμοποιεί την εξουσία επί των δυνάμεών του προς όφελος του.

ΝΙΩΘΩ ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΗ, ΜΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΦΩΤΙΑ

Ο Εωσφόρος, με κίνητρα εκδίκησης ή ίσως με την ελπίδα μεταστροφής του νεαρού, σχεδιάζει μια καταστροφή επί του χωριού του νεαρού. Ο Έβδομος Υιός, προσπαθώντας να προστατέψει τους ανθρώπους, προφητεύει την επικείμενη καταστροφή και τους προειδοποιεί. Ο νεαρός νιώθει βαθύ το αίσθημα της αδικίας γιατί ενώ χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του, τις οποίες ο ίδιος θεωρεί κατάρα, για χάρη του συνόλου, αυτό τον αγνοεί.

ΑΛΛΑ ΦΟΒΑΜΑΙ ΟΤΙ ΔΕ ΘΑ ΕΙΜΑΙ ΙΚΑΝΟΣ ΝΑ ΤΟ ΕΛΕΓΞΩ ΠΙΑ!

Το σχέδιο του Εωσφόρου έχει μπει σε εφαρμογή. Το ολοκαύτωμα έρχεται, το χωριό καταστρέφεται και οι επιζώντες στρέφονται εναντίων του Έβδομου Υιού, κατηγορώντας τον ότι οι προφητείες του προκάλεσαν το κακό επιφέροντας κατάρα στο χωριό. Είναι μια εξέλιξη που συμφωνεί με τα λόγια του Ιησού κατά την Καινή Διαθήκη «δεν υπάρχει προφήτης ατίμητος παρά μόνο στην πατρίδα του και στην οικία του» (Ματθαίος, 13:57), «Δεν υπάρχει προφήτης ατίμητος παρά μόνο στην πατρίδα του και στους συγγενείς του και στην οικία του» (Μάρκος, 6:4), «Αλήθεια σας λέω ότι κανείς προφήτης δεν είναι δεκτός στην πατρίδα του» (Λουκάς 4:24). Το σύμβολο που συνοδεύει τους στίχους στο ένθετο είναι παραλλαγή του «Πτεροφόρου Δίσκου» της Αρχαίας Αιγύπτου, τον οποίο εμπνεύστηκαν πιθανότατα οι αρχαίοι Αιγύπτιοι από τη στεφάνη που φαινόταν γύρω από τον Ήλιο κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης του. Αποτελούσε σύμβολο θεϊκής επίβλεψης, προστασίας ή βασιλείας.

BUT I’M SCARED I WON’T BE ABLE TO CONTROL IT ANYMORE!

3. (x2) THERE’S A TIME TO LIVE AND A TIME TO DIE ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΖΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ WHEN IT’S TIME TO MEET THE MAKER ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

Η

ΩΡΑ

ΝΑ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΟ

THERE’S A TIME TO LIVE BUT ISN’T IT STRANGE ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΩΡΑ ΝΑ ΖΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΕΡΓΟ THAT AS SOON THAT YOU’RE BORN, YOU’RE DYING? ΟΤΙ ΜΟΛΙΣ ΓΕΝΝΙΕΣΑΙ, ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ; (2:31-SOLO: DAVE MURRAY) 4.

JUST BY LOOKING THROUGH YOUR EYES ΑΠΛΑ ΚΟΙΤΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠ’ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ HE COULD SEE THE FUTURE PENETRATING RIGHT IN THROUGH YOUR MIND

THE CLAIRVOYANT

ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΝΑ ΔΙΑΤΡΥΠΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΟΥ

(Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ)

SEE THE TRUTH AND SEE YOUR LIES

(Harris) 4.27

ΝΑ ΔΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΔΕΙ ΤΑ ΨΕΥΔΗ ΣΟΥ

1.

BUT, FOR ALL HIS POWER, COULDN’T FORESEE HIS OWN DEMISE!

FEEL THE SWEAT BREAK ON MY BROW ΝΙΩΘΩ ΤΟΝ ΙΔΡΩΤΑ ΝΑ ΚΥΛΑΕΙ ΣΤΟ ΦΡΥΔΙ ΜΟΥ

ΑΛΛΑ, ΠΑΡΟΛΗ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ, ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΟΥ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ!

IS IT ME OR IS IT SHADOWS THAT ARE DANCING ON THE WALLS?

3. (x2)

ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ Ή ΕΙΝΑΙ ΣΚΙΕΣ ΠΟΥ ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ;

5. …AND BE REBORN AGAIN! …ΚΑΙ ΝΑ ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΘΕΙΣ!

IS THIS A DREAM OR IS IT NOW?

23

24

25

Mysticum of the Grand Magus

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΛΙΟΝΤΑΡΙΑ Αρκετά χρόνια πριν είχα την τύχη να γνωρίσω ένα θαυμαστό έργο ηρωϊκής επικής φαντασίας. Ήταν το “The Broken Sword” του Paul Anderson, με τη μυθολογική Ευρώπη να αποτελεί το πεδίο, όπου ο τραγικός ήρωας με το νικηφόρο αλλά και καταραμένο σπαθί ακολουθούσε την πορεία της μοίρας του ως τον θάνατο. Ένας κόσμος, που μετέβαινε από τους Αρχαίους Τρόπους προς έναν γρήγορα εξαπλωνόμενο Χριστιανισμό. Ένας κόσμος λυκόφωτος, θεϊκού Φόβου, αγνής τραγικής αγάπης και πολέμου. Εικόνες σκοτεινής φαντασίας, συνθέτουν ένα αναγνωρισμένο επικό διήγημα, όπου οι Tuatha de Danann, Trolls, ξωτικά, άνθρωποι και τέρατα, θεοί και γίγαντες διαδραμάτιζαν τους ρόλους τους στον επικείμενο πόλεμο του Trollheim με το Alfheim. Φυσικά να τονίσουμε ότι η ιδέα του τραγικού ήρωα που μοιραία κραδαίνει το σπαθί του ολέθρου - ιδέα που χρησιμοποίησε και διατράνωσε μέσα από τους ήρωες του ο Michael Μoorcock - προέρχεται από το “Σπασμένο Σπαθί” του σκανδιναβικής καταγωγής συγγραφέα (αν και η Παραδοσιακή Ευρωπαϊκή Μυθιστορία βρίθει τέτοιων προτύπων). Από τότε διάφορα μικρά διηγήματα του ίδιου συγγραφέα, με πολλά στοιχεία από τη Βόρεια Μυθολογία, έπεσαν στα χέρια μου, κυρίως μέσα από τις - ιστορικές πλέον - ανθολογίες φαντασίας της «Ωρόρα». Ωστόσο, το μόνο έτερο μεγάλο έργο του Anderson, το οποίο μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στο Σπασμένο Σπαθί είναι το “Three Hearts & Three Lions”. Δανός της Αμερικής στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Holger Carlsen, μπαίνει ενεργά στην υπόγεια δανέζικη αντιστασιακή οργάνωση, και κατά την κορύφωση συμπλοκής με τους Γερμανούς, μεταφέρεται ανεξήγητα σε έναν κόσμο παράλληλης εξέλιξης με τον γνωστό, όπου τον πρώτο λόγο έχει η μεταφυσική (κατά τα συμβατικά κριτήρια του Δανού μηχανικού) - για την ίδια εκείνη την πραγματικότητα, η μαγεία. Εξίσου ανεξήγητα θα τον προσεγγίσει το μαύρο ντυμένο άλογο Papillon, κουβαλώντας την πλήρη εξάρτιση και τον οπλισμό ενός

ο Guardian Lord

Ιππότη, πρωτόγνωρα θα γίνει μάρτυρας επίκλησης δαίμονα από γριά μάγισσα και θα ξεκινήσει την πορεία του μέσα στο άγνωστο, φιλικό και εχθρικό, να βρει τρόπο να επιστρέψει στη “δική” του γνώριμη πραγματικότητα. Έχοντας ως σύντροφο στο ταξίδι του έναν νάνο, θα ανταμώσει μια γλυκιά παρθένα - swan may και γρήγορα θα αναπτυχθεί μια αμοιβαία έλξη, ευγενική και ρομαντικά ανομολόγητη, ανάμεσά τους. Όταν οι μελωδίες μετουσιώνονται σε σκεπτομορφές... Όταν οι εναλλασσόμενοι ρυθμοί δηλώνουν κίνηση και δράση... Όταν τα δυο παραπάνω ενώνονται σε αριστουργηματική μουσική επιτρέπουν τη διάνοιξη μιας εξωπραγματικής πύλης προς κόσμους ηρωικής φαντασίας, όπου τον πρώτο λόγο έχουν το σπαθί και η μαγεία, αλλά και φαντασίας απόκοσμης και σκοτεινής, όπου οντότητες απειλούν να συντρίψουν το κέλυφος του ανθρώπινου αντιληπτικού μηχανισμού που ονομάζουμε λογική. Αν καταφέρνει ένας μουσικός, συνθέτης και κιθαριστής, να δημιουργεί τέτοιου είδους μουσική, τότε δικαιολογημένα μπορεί να αποκαλείται μάγος, αφού -με τη δύναμη της πρόθεσηςδύναται να ανοίγει τέτοιες πύλες υπερβατικής δράσης ή παράθυρα μετακοσμικής θέασης στους ακροατές. Αν, τώρα, κατά διαβολική “σύμπτωση” τυχαίνει να είναι λάτρης των κόσμων που παρουσίασαν κατά τον περασμένο αιώνα οι H.P.

26

Το ταξίδι συνεχίζεται με τα γεγονότα, να προϊδεάζουν για την επερχόμενη τελική μάχη του Χάους με τον Νόμο και να οδηγούν τον σκεπτικιστή Δανό να αντιλαμβάνεται σποραδικά ότι η περίεργη ασύλληπτη μεταφορά του στον κόσμο εκείνο, δε μπορεί να είναι τυχαία, όπως και οι μαχητικές, ιππευτικές, θεραπευτικές, και ποικιλόμορφες αισθαντικέςτουικανότητες.Αναλογίζεται πως τούτος ο χριστιανοκρατούμενος

ΧΥΤΡΑΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ…

Lovecraft, R.E. Howard, C.A. Smith, K.E. Wagner και άλλοι άρχοντες της φανταστικής λογοτεχνίας, τότε ευνόητα μιλάμε και για έναν συγγενή νου των προηγουμένων. Όλα τα παραπάνω αφορούν

στο πρόσωπο του Howie Bentley, κιθαρίστα, συνθέτη, αρχηγού και εμπνευστή των αμερικανών Cauldron Born. Η ηγετική φυσιογνωμία του epic underground metal group, το όνομα του οποίου προέρχεται

αλλά και ασύλληπτα μαγικός κόσμος, ο τόσο όμοιος αλλά και ταυτόχρονα τόσο διαφορετικός με αυτόν που άφησε, θα πρέπει να είναι κομμάτι ενός ευρύτερου πολυσύμπαντος όπου οι διάφορες εκδοχές του είναι κατά διαστήματα συνδεδεμένες και μάλλον αλληλοεξαρτώμενες. Αφού αντιμετωπίσει - ανέλπιστα για τον ίδιο - αποτελεσματικά troll, δράκο, λυκάνθρωπο, ξωτικούς ύπουλους από τον Lloyd Alexander και τα Prydain Chronicles, είναι υπεύθυνη για τους δυο μνημειώδεις δίσκους BORN OF THE CAULDRON (1997) και ...AND ROME SHALL FALL (2002) και τη συλλογή των demo τους GOD OF METAL (1998). Αυτά τα μνημεία είναι και το σύνολο της μουσικής που μας άφησαν οι epic metallers από την Αtlanta, οι οποίοι δεν είναι πια ενεργοί, ωστόσο αποτελούν πηγή έμπνευσης των απανταχού σύγχρονων μουσικών του heavy metal, που προτίθενται να δημιουργήσουν μουσική επική και αντάξια των μεγαλιθικών συγγραφέων (αλλά και αρκετών ακόμα) που προανέφερα. Το άλμπουμ Born of the Cauldron φέρει όλα τα χαρακτηριστικά ενός δίσκου υπερβατικής μεταλλικής μουσικής, καταδικασμένου να μείνει κλασσικός. Φωνητικοί τόνοι και γραμμές που ξεφεύγουν από το μέσο όρο, κιθάρες που άλλοτε κεραυνοβολούν μεταλλικά θέματα και άλλοτε υφαίνουν πλέγματα μουσικής μαγείας, στίχοι περιγραφικοί που παρασύρουν τον ακροατή σε εποχές αίματος, ατσαλιού και φοβερών επωδών. Στο Born

εχθρούς και νεραϊδοπλανεύτρες, φτάνει και σε νέα αμυδρή υποψία, πως ο ίδιος, που μοιραία βρέθηκε να φέρει τη μυστήρια ασπίδα με τις τρεις καρδιές και τα τρία λιοντάρια, δεν αποτελεί ένα ακόμα παροδικό στοιχείο τούτου του παράξενου κόσμου αλλά κάτι κεντρικό και προσδοκώμενο. Οι ασυνείδητες μνήμες ξυπνούν κατά διαστήματα χαρίζοντάς του αποσπασματική συνείδηση του ρόλου του στον κόσμο εκείνο. Η συναναστροφή με τους απλούς κατοίκους των χωριών του επιτρέπει να μάθει για τον θρύλο του Defender, αυτού που πολέμησε πολλές φορές στο παρελθόν απέναντι στο διαρκώς αυξανόμενο και απειλητικό Χάος και νίκησε για χάρη του Νόμου και της Τάξης. Η προφητεία - που φέρνει αναντίρρητα στο νου την προφητεία του Οnce and Future King Arthur λέει πως όταν η ανάγκη του κόσμου θα ‘ναι μεγάλη, ο Υπερασπιστής - ο ευνοούμενος του Θεού και υψηλός προστάτης του Νόμου, θα επιστρέψει σε κατάσταση Χάριτος, κρατώντας το Ιερό Σπαθί, για να αποκαταστήσει την ισορροπία. Βεβαίως το ταξίδι του Sir (πλέον) Holger απλώνεται στο σκοτάδι. Ο ίδιος παραμένει στις περισσότερες περιπτώσεις εκλογικιστής και αμφίβολος, ωστόσο παραδέχεται τα όσα μετά- ή υπερφυσικά φαινόμενα. Τελικά βάζει μια παράμετρο που

of the Cauldron συναντάται το έντονο λογοτεχνικό ύφος του Clark Ashton Smith, με τον εμβληματικό Cauldron Born, που αναδύεται μέσα από τη χύτρα, να αποτελεί και τον μοναδικό σύνδεσμο με την ιστορία του Alexander, όπως ο ίδιος ο Βentley ομολογεί. Μουσική σκοτεινή και μυστηριώδης αντάξια των ξορκιών που θα ψελλίσει ο μάγος για υλοποιήσει το χάος. Στο σκοτεινότερο κομμάτι του δίσκου Unholy Sanctuary, κομμάτι εμπνευσμένο από την ταινία The Church (1988), βρικόλακες θαμμένοι κάτω από αρχαίο ναό, απαντούν στο κάλεσμα του άρχοντά τους, εξαπολύοντας οργή αιώνων πάνω στην δύσμοιρη ανθρωπότητα. Στo The Final Incantation/In the Dreaming City συναντάμε την κακή μοίρα του μάγου που ανοίγει διάπλατα την πύλη προς το άγνωστο και μαθαίνει ατυχώς ότι υπάρχουν οντότητες πέρα από το κατώφλι, που ο άνθρωπος δε μπορεί να ελέγξει. Στo Synchronicity at Midnight/A Baying of Hounds ο Bentley αναφέρεται στον Frank Belknap Long και το γνωστό στους λίγους διήγημα “Hounds of Tintalos”, καθώς και στο ποίημα του Lovecraft,

“What the Moon brings”, ενώ στο μυστηριακό Imprisoned with the Pharoahs γίνεται έμμεση αναφορά στο ομότιτλο διήγημα του Lovecraft. Η δύναμη κρούσης του σιδηρόφρακτου ιππότη αποκαλύπτεται στο Crusader, αν και με στίχους αποδοκιμαστικούς, ενώ ξεχωρίζει το αριστουργηματικό In Fate’s Eye A King, που αφορά στην πορεία του Conan, ως δυνάμει βασιλιά, στον Υβοριανό κόσμο… την αναζήτηση του βασιλείου του πεπρωμένου και η σημασία του. Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ Ιδιαίτερη μνεία στην αναφορά μου στους Cauldron Born, επέλεξα να κάνω στον μεγαλειώδη παιάνα The Sword’s Lament. Αποτελεί μια αληθινά εμπνευσμένη αναφορά σε επώνυμα μαγικά σπαθιά, συγκεντρωμένα σε ένα πρότυπο σπαθί που εξασφαλίζει τη νίκη αλλά και το χαμό του κάθε ήρωα, τον οποίο η μοίρα δένει τραγικά με τους ρούνους του θανάτου. Το καλύτερο κομμάτι του δίσκου και από τα κορυφαία της δεκαετίας.

27

αποδεικνύεται σωτήρια για τα φρένα του, ότι όπως στον γνωστό του κόσμο η ύλη και η εντροπία έχουν τον πρώτο λόγο, εδώ βρίσκουν πλήρη εφαρμογή οι κβαντικές θεωρίες και κυριαρχούν πάνω στους συμβατικούς φυσικούς νόμους. Το τελικό τμήμα της πορείας του Ιππότη αφορά στην αναζήτηση του ξίφους Contana, που, όπως και το Excalibur, αποτελεί μια ακόμα έκφανση του Ιερού Σπαθιού. Είναι επιφανειακά παράξενο το γεγονός ότι η διήγηση για τις περιπέτειες του Sir Holger φτάνει σχεδόν στο τέλος της, ενώ ο ίδιος μόλις που προφταίνει να ακουμπήσει το θρυλικό σπαθί. Η περιγραφή της τελικής μάχης δε γράφτηκε ποτέ. Και εδώ φαίνεται ο μυστικισμός και το όραμα του Anderson. Ο Holger πιάνει το αχρηστευμένο πια ως όπλο σπαθί και νιώθει μια δύναμη πέρα από τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες ελπίδες να τον διατρέχει. Γυρνώντας προς τους συντρόφους του - με τις ορδές του Χάους να βροντούν και ν’ απειλούν έξω από τον εγκαταλειμμένο χριστιανικό ναό - δηλώνει ότι η αναζήτηση έφτασε στο τέλος και ότι δεν έχουν πια τίποτα να φοβούνται. Γιατί αυτός που μιλούσε πλέον δεν ήταν Knight, αλλά Paladin. Δεν ήταν ένας μαχητής που πολεμούσε στα τυφλά, μέσα στην άγνοιά του για το ποιός είναι. Ήταν ο θρυλικός Defender, που είχε επιστρέψει να δώσει μάχη.

Αν αναζητήσει κανείς σχόλια για το “Three Hearts and Three Lions” θα βρει θετικά αλλά και αρνητικά (κάτι που δεν ισχύει για το ολικής αποδοχής “The Broken Sword”). Το βιβλίο έχει κατηγορηθεί για προώθηση φαλλοκρατικών αντιλήψεων (πάσης φύσεως θηλυκές ποθούν τον Holger) αλλά και μονοθεϊστικών - Αβρααμικών ιδεών. Αμφιβάλλω για το αν αναρωτήθηκαν όλοι οι επικριτές το λόγο, για τον οποίο, η περιπέτεια σταματά δίχως μια αναλυτική αφήγηση της μάχης του Defender με το Χάος (το οποίο θα ήταν και το πιο αναμενόμενο, εφόσον ο αναγνώστης υποψιάζεται το τί μπορεί κάνει ένας Paladin με Holy Sword). Είναι προφανές πως δεν συνέλαβαν την ουσία του διηγήματος.... Οι περιπέτειες του απλού Ιππότη, καθώς μεταμορφώνεται σε Paladin, δεν είναι παρά η μυητική πορεία και διαδικασία για την Φώτιση. Το Ιερό Σπαθί - η αυτογνωσία, σηματοδοτεί και το τέλος της πορείας. Η φώτιση της συνείδησης, η εσωτερική γνώση του Defender, EINAI άμεσα και η νίκη του επί του Χάους. Στο “Three Hearts and Three Lions” δεν θα συναντήσει κανείς συγκλονιστική βία, αίμα και ατσάλι, ούτε καν τη σαγηνευτική ατμόσφαιρα του “The Broken Sword”. Αντίθετα, υπάρχει έντονος λυρισμός (μερικές εικόνες σχηματίζονται - λες - από τους μελωδικούς κιθαρισμούς του Andrew Latimer), ενώ οι μάχες που δίνει ο Δανός ήρωας

είναι περισσότερο πνευματικές, η αναζήτηση είναι εσωτερική και διεξάγεται στα πεδία των ιδεών. Αν, μάλιστα, ήθελα να εμβαθύνω ελάχιστα περισσότερο στο πόνημα του Anderson, θα διακινδύνευα να θεωρήσω το μονοπάτι που ακολουθείται ως Δυτικό εσωτεριστικά, μια και ο πρωταγωνιστής αν και εκλεκτός, που βαδίζει στην τροχιά του, διατηρεί μια επιστημονιστική, λογοκρατική στάση απέναντι στα τεκταινόμενα. Μόνο στην έσχατη ανάγκη, ασυνείδητα και αυθόρμητα επικαλείται τα Ιερά Ονόματα μπροστά στα οποία το κακό οπισθοχωρεί. Είναι μια στάση που διατηρούσε και διατυμπάνιζε, ως την πιο ενδεδειγμένη, στα εσωτεριστικά ζητήματα και ο Aleister Crowley, ο οποίος δήλωνε πως η “η επιστήμη είναι η μέθοδός μας, η θρησκεία ο τελικός μας σκοπός”. Φυσικά έχοντας πλέον το Ιερό Σπαθί, η άμεση και ασύλληπτη κατά τ’ άλλα Φώτιση, η αφύπνιση του Ανώτερου Εαυτού, υπερνικά κάθε σκεπτικισμό και η Πίστη με τη Γνώση ενώνονται σε μια ενιαία ολότητα ισχυρή και αδιάσπαστη που λέγεται Paladin ή Defender.

THE SWORD’S LAMENT (CAULDRON BORN, BORN OF THE CAULDRON, 1997) Mine is the card of suffering Mine is the card of misery All of this was foretold Before these depictions ever hung in Thoth’s gallery I have many names for many heroes As I see pass another century, this means nothing to me I Caladcholy, Excalibur, Socht’s sword Glorm Glas, Beater and Biter I Mournblade, Stormbringer, Cruadin I am the sword with which Siegfried slew the dragon Those strong enough to brandish me will only know in their lives misery I drink deep of souls while all those around them die, This foretold before man could shape steel into a triumph of will Or the pyramids caressed the sky… Έξι αναφορές σε επώνυμα γνωστά και άγνωστα σπαθιά των μύθων και της φαντασίας…

VORPAL BLADE Η λεπίδα Vorpal συναντάται στο ποίημα Jabberwocky από το έργο Through the looking glass (1871) του Lewis Carroll (Charles Lutwidge Dodgson). H λέξη Vorpal είναι μια

28

PALADINS ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΠΑΘΙΑ ΣΤΟ HEAVY METAL Λόγος έγινε για τον μύθο του Defender, όπως τον οραματίστηκε ο Paul Anderson και είμαι σίγουρος ότι οι φίλοι του Heavy Metal και ιδιαίτερα των Manowar θα χαμογέλασαν με νόημα... Defender είναι ο τίτλος ενός εκ των κορυφαίων κομματιών στη δισκογραφία των Manowar, μοναδικής θεματολογίας και το ένα από τα δυο τραγούδια τους, όπου συμμετέχει ο Orson Welles. Πρωτοκυκλοφόρησε σαν single σε βινύλιο στα 1983 και άξιο παρατήρησης είναι το γεγονός ότι, εκείνη η πρώτη εκτέλεση, ποτέ ως τώρα δεν εντάχθηκε σε κάποιο album τους (κυρίως το σύγχρονό του, Into Glory Ride), έστω και ως bonus track. Αργότερα, συναντάμε μια επανεκτέλεσή - διασκευή του, στο Fighting the World (1987), όμως εκείνη η μαγική πρώτη εκτέλεση με τον Adams της νιότης και το γνήσιο ηχόχρωμα του μπάσου του αρχηγού, έμεινε μοναχή στο βινύλιο του ‘83 σαν άστρο στο σκοτάδι.

από τις πολλές αφηρημένες (επιφανειακά) έννοιες στο βιβλίο και ετυμολογικά δεν σημαίνει τίποτα. Προσπερνά τη λογική ή ακόμα καλύτερα την μπερδεύει. Ίσως να σχετίζεται με τη λέξη warp (δίνη) οπότε συνειρμικά έρχεται στο νου μια λεπίδα, η οποία κατά το μήκος της ελίσσεται σπειροειδώς ή ότι το ίδιο το ξίφος δίνει τη δυνατότητα της άνετης περιστροφής του στον χειριστή. Αργότερα, το ξίφος Vorpal, υιοθετήθηκε από πολλούς λάτρεις της περιπέτειας στους διαφόρους κόσμους της φαντασίας, ως σπαθί αιχμηρό και στην περίπτωση ιδίας νοημοσύνης – μοχθηρό. Ένα σπαθί που επιτρέπει τον αποκεφαλισμό του εχθρού με ένα και μοναδικό χτύπημα. Ένα σπαθί μαγικό, όπως εξάλλου και η λέξη Vorpal και το ίδιο το έργο του L.C. – συνέχεια του δημοφιλούς Alice’s Adventures in Wonderland.

HOLY AVENGER Ο Ιερός Εκδικητής αποτελεί όπλο των προμάχων του φωτός και συναντάται μονάχα σε ιππότες ταγμένους στην υπηρεσία αναλόγων θεοτήτων. Στη μάχη συνιστά τη νέμεση κάθε μοχθηρού αντιπάλου, καθώς διατρανώνει την πολεμική ισχύ του ιππότη, ο οποίος ηρωικά στέκεται και θριαμβεύει. Το εν λόγω σπαθί εμπνέει δίψα για εκδίκηση από το κακό και καλεί για υπεράσπιση των αδυνάτων.

Η απόκτησή του Ιερού Εκδικητή αποτελεί σπουδαία αναζήτηση και εκστατική κατάκτηση για κάθε μαχητή, που επιλέγει τον δρόμο της ενάρετης, σοφής και συνάμα μαχητικής ζωής… για κάθε Paladin.

TYRFING Στη βόρεια μυθολογία αναφέρεται ότι ο σκανδιναβικός Θεός Τυρ έχασε το χέρι του στην προσπάθεια να αλυσοδεθεί ο λύκος Fenrir. Έκτοτε συμβολίζει τη θεϊκή τρισυπόστατη ιδέα της αμετανόητης διάθεσης για μάχη, της νίκης στη μάχη και της αδίστακτης καταβολής του αντιτίμου για τη νίκη. Σφυρηλατημένο από τους νάνους Dvalin και Durin, το διάσημο μαγικό σπαθί του Βορρά “Tyrfing”, αποτελεί το δάκτυλο του προαναφερθέντος Θεού και φέρει ανάλογες ιδιότητες. Το Tyrfing, το ασκούριαστο σπαθί με τη χρυσή λαβή, είναι καταραμένο να μη χάνει ποτέ το στόχο, απαραίτητα να σκοτώνει όποτε τραβιέται απ’ τη θήκη μα και να φέρνει το θάνατο αυτού που το κραδαίνει γυμνό. Επιπρόσθετα, ο Δάκτυλος του Τυρ, όντας μαγικό όπλο, μπορεί να διαπερνά με την ίδια άνεση σάρκα, σίδερο και πέτρα. To Tyrfing φέρνει το θάνατο, όχι όμως και το θρίαμβο και αποτελεί ένα από τα πρότυπα μαγικά σπαθιά στην παγκόσμια μυθολογία και φαντασία.

DEFENDER

You’re the defender God has sent

When you are old enough to read these words Their meaning will unfold These words are all that’s left And though we’ve never met, my only sun Στις δεκαετίες που ζει η μεταλλική μουσική πολλά είναι τα κομμάτια αφιερωμένα στο πρότυπο του ιερού πολεμιστή και του ιερού σπαθιού. Οι Warlord στο Battle of the living dead, οι Manilla Road στο Veils of negative existence, οι Brocas Helm στο Fly high, αλλά και πιο πρόσφατα οι Rhapsody στο Myth of the holy sword και οι Gothic Knights στο Warrior of faith, όπως και πολλά άλλα συγκροτήματα, απέδιδαν φόρο τιμής στον Αιώνιο Υπερασπιστή Paladin και την αναζήτησή του. Γεγονός είναι όμως πως το Defender, όπως το οραματίστηκε ο Joey De Maio και το τραγούδησε ο Eric Adams στα 1983, αποτελεί και τον κορυφαίο επικό heavy metal παιάνα προς τον ιερό μαχητή...

STORMBRINGER Μαύρη κολασμένη λεπίδα. Μαύροι ρούνοι είναι σκαλισμένοι απάνω σε όλο της το μήκος. Ο κόσμος ζει με το φόβο αυτής και του ασθενικού αλμπίνου πρίγκιπα των ερειπίων, που την κραδαίνει. Είναι δαίμονας του Χάους μετουσιωμένος σε ατσάλι, το έρεβος επιμεταλλωμένο. Για 30 χρόνια αποτελεί, ίσως, το διασημότερο σπαθί της σύγχρονης λογοτεχνίας Σπαθιού και Μαγείας. Το Stormbringer είναι δεμένο με τον Έλρικ του Michael Moorcock με νημάτια ειρωνείας και σαρκασμού, καθώς οι ρόλοι του χειριστή και του χειριζόμενου εναλλάσσονται συχνά ανάμεσά τους. Ο Φορέας της Καταιγίδας όχι μόνο φέρει το θάνατο σε φίλους και εχθρούς του Μελνιμπόνιου τραγικού ήρωα και σκοτώνει εν τέλει και τον ίδιο, μα ρουφά ακόρεστα ψυχές και οδηγεί μοιραία στο τέλος μιας ολόκληρης εποχής.

CALADCHOLG Οι κέλτικοι μύθοι βρίθουν επώνυμων, μαγικών ή μη σπαθιών. Στους ιρλανδικούς μύθους, το Caladcholg (σκληρή λεπίδα) είναι το φημισμένο σπαθί του Fergus Mac Roich (συναντάται στον κύκλο των ιστοριών που αφορούν τον οίκο των Ulster). Όταν ο Conchobar Mac Nessa αναζήτησε στο πεδίο της μάχης τον Fergus, έγινε μάχη, που γρήγορα έφερε τον πρώτο

I hope you know That I would have been there to watch you grow

Father,father,father I look up to you and heed thy call This letter ends my search I’ll live your dream now passed on to me And I now wait to shake the hand of fate

But my call was heard and I did go

Like the dusk awaiting dawn

Now your mission lies ahead of you

So wizards cast your spell

As it did my so long ago

With no heart to do me well

To help the helpless ones who all look up to you

So it is written, it shall be

And to defend them to the end Defender Ride like the wind Fight proud, my son

λόγω των τρανών χτυπημάτων του Caladcholg στο έλεος του δευτέρου. Ο Cormac Cond Longas, γιος του Conchobar, τότε παρακάλεσε τον Fergus να χαρίσει τη ζωή στον πατέρα του και ο τελευταίος, αντί για μοιραίο χτύπημα στον πεσμένο του αντίπαλο, σβούριξε το Caladcholg φηλά πάνω απ’ το κεφάλι του κόβοντας τις κορυφές τριών λόφων. Θεωρείται πως οι ιστορίες για το Caladcholg αποτέλεσαν τη βάση για το ουαλικό σπαθί Caledfwlch, το οποίο με τη σειρά του εξελίχθηκε σε Caliburn και τελικά στο πασίγνωστο…

EXCALIBUR Το γνωστότερο και σημαντικότερο σπαθί των μύθων και της φαντασίας. Είναι το μυθικό σπαθί του πρώην και μελλοντικού βασιλιά Αρθούρου που επέτρεψε την ένωση Βρετανίας σε ένα βασίλειο. Είναι το ίδιο σπαθί που θα ανεβάσει στην επιφάνεια η Κυρά της Λίμνης στην επόμενη εμφάνιση του θρυλικού ηγεμόνα. Η λεπίδα του ταυτίζεται με αυτή του πεπρωμένου. Τη λαβή του δύναται να κρατήσει και να το σύρει από το βράχο αυτός της αναζήτησης, ο αγνός στην ψυχή. Το Excalibur είναι πνεύμα, ο βράχος είναι η ύλη. Κραδαίνοντάς το, ταυτίζεται με το ίδιο το πνευματικό σπαθί, οδηγείται από την αιχμή στην οδό της αληθινής τροχιάς και κοινωνεί τη μυστική ουσία του κόσμου. Το Excalibur δεν είναι μαγικό αλλά ιερό σπαθί.

Η ύπαρξη και λειτουργία του είναι πέρα από το καλό και το κακό. Είναι το κλειδί για την αλήθεια και το ίδιο το πεπρωμένο. Επίλογος Οι Cauldron Born εντάσσονται αναμφίβολα στην ελίτ του επικού Heavy Metal. Ο δίσκος Born of the Cauldron, ίσως, αποτελεί την αξιότερη μεταφορά ατμόσφαιρας Sword & Sorcery στη μεταλλική μουσική. Η δύναμη του Heavy Metal αποκαλύπτεται θριαμβευτικά, μέσω των Cauldron Born. Όπως αναφέρεται στη μεταφορά του Black Cauldron σε ταινία κινουμένων σχεδίων από την Walt Disney: Hidden by Darkness Guarded by Witches Discovered by a Boy Stolen by a King Whoever owns it will rule the world Or destroy it Όσο για το τί απέγινε με τον μάγο και τις νεκρικές του επικλήσεις μπροστά από το καζάνι; Η απάντηση δίνεται από τους τελευταίους στίχους του Born of the Cauldron, σε ύφος Clark Ashton Smith...

“Very little is known of the necromancers life But it was whispered of how old Malygris died”

29

Defender Ride like the wind Fight proud, my son You’re the defender God has sent DEFENDER Το “Three Hearts and Three Lions” αποτελεί ένα σπουδαίο ανάγνωσμα παθητικής μύησης. Επιτρέπει - σε όποιον “το έχει μέσα του” - την αφύπνιση του εσωτερικού Defender, του πολεμιστή του Φωτός και υπέρμαχου του Νόμου. Αν - εσείς που νιώθετε μέσα σας κάτι να σκιρτά στο όνομα ή την εικόνα του Paladin - ποτέ κινήσετε για τη Μεγάλη Αναζήτηση, αν ποτέ αναλάβετε το Μεγάλο Έργο, φροντίστε να θυμάστε τους τρεις Λέοντες της Δύναμης της μεγάλης Αρκάνα, αλλά και τις τρεις κούπες της Ολοκληρωμένης Αναζήτησης της μικρής.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ “Ο Υπερασπιστής κάλπασε ορμώντας προς τα έξω, και ήταν λες και η ίδια η αυγή κάλπαζε μαζί του”

Επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο του Guardian Lord στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

www.mysticumofthegrandmagus. blogspot.com

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΣΑΡΕΝ της Κασσάνδρας Αλογοσκούφι

Ή ταν παραμονή της μάχης του Σάρεν. Ή ταν η γυναίκα που κανείς δεν επιτρεπόταν να την προσφωνεί, παρά μόνο αυτός, ο Φέργκους. Όλοι την ήξεραν, όμως κανείς δεν τολμούσε να αγνοήσει την παρουσία της. Είχε προβλέψει τη μάχη του Σάρεν πριν τρία χρόνια και από τότε έφ τιαχνε στον αργαλειό ολημερίς και ολονυχτίς τα φορέματα των πολεμιστών. Ή ταν φορεσιές φ τιαγμένες από βάτα που φύτρωναν σε παλαιούς τάφους. Το πρωί μάζευε τα βάτα και όλο το βράδυ έπλεκε στον αργαλειό αντρικά φορέματα. Μέρανύχτα δούλευε, δίχως φαΐ και ύπνο, ακούραστα και αδιάκοπα. Λίγο πριν τη μεγάλη μάχη του Σάρεν, κι ενώ όλοι οι άντρες είχαν ξαπλώσει να κοιμηθούν για λίγη ώρα πριν πιάσουν ξανά τις προετοιμασίες της τελικής μάχης, η γυναίκα, που όλοι γνώριζαν ποια ήταν αλλά κανείς δεν την προσφωνούσε με το όνομά της, με μια στοίβα ραμμένα ρούχα στον κόρφο της πέρναγε από τους πρόχειρους κοιτώνες των κοιμισμένων πολεμιστών. Δύο μικροί μαύροι κούκοι στον αέρα ξεδιάλεγαν τα ρούχα και τα πέταγαν σε κάθε έναν στρατιώτη. Υπήρχε και μια καθισμένη κουκουβάγια στην κορυφή της στοίβας, που καταδείκνυε τον σωστό πολεμιστή για το κατάλληλο ένδυμα. Κάθε ένδυμα ήταν μοναδικό, όπως μοναδικά ήταν και τα ελαττώματα από τα ράμφη των κούκων. Εκεί που ήταν σκισμένο το ρούχο, εκεί θα λαβωνόταν ο πολεμιστής. Τα ενδύματα που πέφ τανε κομματιασμένα σε ορισμένα σημεία σηματοδοτούσαν ότι ο πολεμιστής θα τραυματιζόταν βαριά στα σημεία αυτά. Σ το τέλος, αφού μοιράστηκαν όλα τα

φορέματα στους στρατιώτες, έμεινε το έξοχο ένδυμα του λεοντόκαρδου Φέργκους. Αυτό το παρέδωσε η Μοίρα με τα ίδια της τα χέρια. Πρόσεξε να μην χαραχτεί πουθενά το ένδυμα και το απίθωσε στο ήρεμο κορμί του άντρα. «Εσύ θα πεθάνεις με τον τρόπο που θα διαλέξεις. Είσαι ο διαλεχτός της αγάπης. Πέθανε, λοιπόν, για το όνομα και την τιμή αυτής…» Έτσι, μίλησε αυτή κοντά στο αυτί του και χάθηκε ύστερα μαζί με τα πουλιά στο βάθος του δάσους. Το ξημέρωμα ήρθε σιωπηλό και ένα ελαφρύ αεράκι μάζεψε όλες τις στολές, ώσπου εξαφανίστηκαν διαμιάς. Κανείς δεν θα μάθαινε πως θα πέθαινε. Και ας ήξεραν ότι τους επισκέφθηκε την προηγούμενη νύχτα η Μοίρα, η γυναίκα που κανείς δεν τολμούσε να πει το όνομά της ανάμεσα σε ετοιμοθάνατους…

Εικόνα: “La Belle Dame Sans Merci”, John. W. Waterhoouse

30

Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας

Η ανεξάρτητη φοιτητική κοινότητα, για τους πραγματιστές των Μύθων….

Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

flefalo@gmail.com

Επισκεφθείτε το διαδικτυακό τόπο της Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας προκειμένου να ενημερωθείτε για την τρέχουσα επικαιρότητα της ëογοτεχνίας του φανταστικού στη χώρα μας και να διαβάστε το σύνολο των άρθρων ðου έχουν δημοσιευθεί σε όλα τα τεύχη της «Φανταστικής Λογοτεχνίας».

www.flefalo.blogspot.com Η διαδικτυακή πύλη του φανταστικού

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα του William Morris κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μαγικό Κουτί»