Publireportage Atelier Passe-Partout (B

VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP

VOORLIEFDE VOOR HOUT, ANTIEK, MEUBELEN EN INSTRUMENTENBOUW LEIDT NAAR PARKETWERELD

Nogal wat zaken zijn tegenwoordig gemeengoed in de parketwereld. Hoe vaak spreken we niet over legklaar, voorafgewerkt, zwevend te plaatsen, lasergesneden, voorzien van clicksysteem,...? Het illustreert hoe de vloerenindustrie een commerciëlere omgeving is geworden, maar daar stapt niet iedereen in mee. Zoals Filip Redant. Hij zweert bij het traditionele ambacht, waarbij enkel massief hout – en bijgevolg vakmanschap – goed genoeg is. In dit steeds kleiner wordende gezelschap is Redant, die vooral naam maakte en maakt met zijn unieke en dikwijls zelf ontworpen marqueterievloeren, een van de laatste rotsen in de branding.

Al sinds 1988 is Redant, hierbij op de werf geholpen door diens echtgenote, actief als parketteur. Daarbij plaatst hij enkel massief parket volgens de aloude regels van de kunst en valt hij op door een zelden geziene beheersing van een heel speciaal onderdeel van het parketplaatsen: de marqueterie. Via diens bedrijf, Atelier Passe Partout (www.atelierpassepartout.be) in Mechelen, is hij actief in zowel binnen- als buitenland en verwierf hij ook buiten de landsgrenzen bekendheid. Dat resulteerde in 2019 zelfs in de winst van de ‘Wood Floor of the Year’ 2019, een award uitgereikt door de NWFA, een Amerikaanse vakorganisatie voor de parketbranche.

Aanvankelijk leek de man nochtans niet voorbestemd om in de parketbranche terecht te komen. Hij had dan wel van meet af aan een voorliefde voor hout, maar sloeg toch eerst een andere richting in.

Filip Redant: “Ik begon als restaurateur van muziekinstrumenten, nadat ik vanaf mijn achtste viool had leren spelen, en daarmee is meteen het verband met marqueterie / inlegwerk gelegd. Daarnaast volgde ik ook opleidingen tot antiquair en meubelrestaurateur, en ook daar komt marqueterie regelmatig aan bod. Voeg daar nog aan toe dat ik altijd al geboeid ben door het samenspel van verschillende houtsoorten met hun specifieke kenmerken, kleuren en structuren, en verdere uitleg wordt overbodig.”

Diverse onderdelen

“Mijn werk valt uiteen in vier onderdelen. Allereerst is er het plaatsen van nieuw parket, waarbij het altijd gaat om traditionele, massieve parketvloeren. Vervolgens zijn er de restauratiewerken, waarbij ik bestaande vloeren onder handen neem en waarvan de restauratie van de parketvloeren in het Koninklijk paleis een mooi voorbeeld is. Als derde luik is er de plaatsing van authentieke 18de-eeuwse vloeren, waarbij het authentieke hout uit afbraak wordt gebruikt, circulair bouwen avant la lettre dus. Tot slot is er mijn paradepaardje, exclusieve met de hand gemaakte houten vloeren, waaronder ook marqueterie valt. Dat laatste is goed voor een kleine 20% van mijn omzet.” Is er niet ook een vijfde luik? “Eigenlijk wel, ja. Via een tweede bedrijfje (met eigen website: www. filipredant.com) maak ik speciale luxeobjecten. Daarbij gaat het om humidors en volledig met de hand gemaakte kabinetten (whiskykabinetten, make-up kastjes,...), waar marqueterie eveneens mee te maken heeft. Deze vijfde tak is eigenlijk een uitloper van het feit dat ik een methode zocht om mijn kostbare houtafval maximaal te gebruiken. In de plaats van dit weg te gooien, begon ik er als hobby objecten mee te maken en dat passioneerde me steeds meer. Overschotten vormen dus de basis voor mijn ‘kistjes’”.

“Ik ben daar nu ongeveer drie jaar mee bezig en wil dat wat meer uitbouwen. Eind 2019 opende ik zelfs een winkeltje in Antwerpen, maar dat is sindsdien helaas meer dicht dan open geweest. Corona, weet je wel (lacht)... Veel brengt het voorlopig dus niet op, maar of dat erg is? Het maken van dergelijke luxe houten objecten is bijzonder leuk, ik doe het gewoon graag, of ik het nu verkoop of niet. Soms kan ik wel een maand bezig zijn met een klein kastje. Dat mag dan al waanzinnig duur en niet voor iedereen weggelegd zijn, maar omdat er geen verkoopsdruk is, bederft het mijn werkplezier niet en bestaat de term overtollig hout niet langer.”

Passie voor hout

Wat Filip Redant vooral typeert, is zijn passie voor hout. En niet zomaar hout. Al zijn hele leven verzamelt en koopt hij hout dat uiterst zeldzaam is en dat hij soms jarenlang kan laten liggen voor hij het gebruikt.“

Vanuit mijn opleidingen tot restaurateur van muziekinstrumenten en meubelen deed ik een grote kennis op over mooie en zeldzame houtsoorten. Vele houtsoorten die ik aankoop, zijn dan ook in eerste instantie bedoeld voor de bouw van instrumenten. Ik koop al mijn hele leven ‘mooi hout’ en kan ondertussen putten uit een collectie van meer dan 120 verschillende soorten. Ook oude stocks van meubelhout, zoals bij de uitverkoop van voormalig meubelfabrikant De Coene, koop ik soms op als er speciale houtsoorten in voorkomen. Dat doe ik omdat bepaalde houtsoorten door hun zeldzaamheid vandaag niet meer verkrijgbaar zijn. Vele houtsoorten zijn beschermd en opgenomen op de CITES-lijst, die beschermde plant- en diersoorten oplijst. Deze houtsoorten worden vaak verkocht per kilogram en zijn zeer duur. Zo kocht ik onlangs nog een plankje Rio-palissander, 100 cm lang, 10 cm breed en 20 mm dik, met bovendien een barst erin. Kostprijs: 295 euro. Je zult begrijpen dat ik daar bij de verwerking zo maximaal mogelijk gebruik van probeer te maken, al moet je er rekening mee houden dat er door zagen en schaven toch nog om en bij de 30% verloren gaat. Soms krijg ik zelfs de vraag van gespecialiseerde houthandels uit het buitenland of ik iets aan hen wil verkopen, omdat ik het op voorraad heb en niemand anders het nog heeft.”

Laatste der Mohikanen?

Als we doorvragen over de toestand van het vak kijkt onze gesprekspartner steeds bedenkelijker. Hij ziet de toekomst van het ambacht duidelijk niet al te rooskleurig in. Maar of hem dat de laatste der Mohikanen maakt?

“Ik vrees er eerlijk gezegd voor. De doorsnee parketteur is meer en meer bezig met het plaatsen van samengesteld parket, pvc-vloeren, LVT, enzovoort, en dat is een totaal andere markt. Het draait nu om meters in rechte lijnen leggen en dat is niet aan mij besteed, wat voor uitdaging heb je daar nu aan?”

“Een opleiding tot traditionele parketplaatser is er helaas niet echt. Voor dit vak moet je opgeleid worden in een bedrijf, maar hoeveel echte spelers zijn er nog op de markt van het echte parket waar je het ambacht tot in de kleinste details kunt leren? De toestand is bedroevend, ik zie het somber in. Als je ziet hoe grotere spelers op de markt zoals bouwpromotoren zelf parket inkopen en daarna installateurs laten werken tegen dumpprijzen... Onze parketteurs moeten mee in dit verhaal, met als gevolg dat men elkaar dood beconcurreert en nauwelijks iets verdient. Eerlijk gezegd zou ik niet weten hoe ik vandaag nog zelf zou moeten beginnen als parketteur, zeker omdat het plaatsen van traditioneel parket zowel veel werk als een grote investering naar machines toe vraagt.”

De gulden snede

Het werkstuk waarmee Filip Redant als allereerste Europeaan de ‘Wood Floor of the Year’ binnenhaalde, is de perfecte illustratie van hoe hij marqueterie ziet. Bij marqueterie gaat het om nauwkeurigheid en heel exact zelf versnijden en dat illustreert het winnende ontwerp tot in de kleinste details.

In zijn inzending gebruikte de man niet minder dan 22 verschillende exclusieve houtsoorten en verwerkte hij messing strips in een parket van amper 240 bij 240 cm. Het patroon ontwierp hij volledig zelf en maakte hij helemaal met de hand. Een laser of cnc-werk kwamen er niet bij te pas. “Het gaat om een complex patroon in stermotief, met 3D-effecten in de randen. Het geheel is technisch gezien volledig in balans en voldoet helemaal aan de voorwaarden van de gulden snede.”

De gulden snede? “De gulden snede is niet enkel een term uit, bijvoorbeeld, de kunst en architectuur, maar is iets wat je overal terugvindt in de natuur. Tot zelfs in de windingen van het huisje dat een slak op zijn rug meedraagt.” “Het komt er op neer dat als je iets tekent en dit er harmonisch uitziet, dit altijd klopt volgens de gulden snede. Kijk maar eens naar oude gebouwen, waarmee ik 18de eeuw of ouder bedoel. Daarbij hoef je zelden ‘trucs’ uit te halen als je parket legt, want de verhoudingen komen altijd uit. In tegenstelling tot bij veel nieuwe bouwwerken, maar dit geheel terzijde...”

Nauwkeurigheid

Dat je jezelf zo nauwgezet houdt aan die gulden snede heeft dus ook te maken met een kenmerk waarmee anderen jou typeren: Filip Redant is bezeten door nauwkeurigheid. “(grinnikt) Mijn vrouw vindt soms dat ik wat licht autistische trekjes heb, maar nauwkeurigheid is gewoon van essentieel belang, de kwaliteit van je marqueterie staat of valt ermee. Het is simpel: ik werk uitsluitend met de hand. Daarbij streef ik ernaar om een tot in de kleinste details kloppend, perfect sluitend product af te leveren, waarbij geen twee afwerkingen identiek zijn. Het benadrukken van nauwkeurigheid is één van de belangrijkste drijfveren in mijn werk: ook na al die jaren streef ik ernaar om een nieuw project nog beter af te leveren dan dat daarvoor. Is het niet mooi dat je zoiets nog kunt zeggen als vakman?”

Voor meer informatie bezoek ons op www.atelierpassepartout.be / www.historischehoutenvloeren.be