2_
Vakantieboek
DEZE FLOW IS VAN
_3
16 _
Vakantieboek
'Create your own visual style... Let it be unique for yourself and yet identifiable for others' ORSON WELLES (1915-1985)
_ 17
Heimwee naar de tekeningen van
AlAin GrĂŠe
20 _
Vakantieboek
Bij zijn naam zullen er niet meteen bellen gaan rinkelen, maar als je zijn plaatjes ziet, denk je vast: o ja! De Franse tekenaar Alain Grée heeft letterlijk kleur gegeven aan de herinneringen van veel mensen die opgroeiden in de jaren zestig en zeventig. Toen stopte hij plots, maar nu is Grée terug. De naam van de Franse illustrator Alain Grée (1936) is dan misschien niet zo bekend, maar zijn werk roept bij bijna iedereen fijne herinneringen op. In de jaren zestig en zeventig maakte hij zo’n driehonderd onweerstaanbaar mooi geïllustreerde kinderboeken (en van die tekeningen zijn weer heel veel memoryspelletjes gemaakt). Heel zorgvuldig en toegewijd schetste hij elke afzonderlijke pagina om de tekeningen vervolgens uit te werken met verf en kwast. Het moet prachtig zijn om de originelen te zien. Het is allemaal lekker sixties en seventies als je kijkt naar de kleding en de kleuren: mosterdgeel, mosgroen, roestoranje, viooltjespaars. Nu vinden we dat geweldig, maar eind jaren zeventig raakte het uit de mode. Grée had er geen behoefte aan om zijn stijl aan te passen, hij was sowieso wel klaar met kinderboeken. Hij was er ooit mee begonnen na zijn opleiding aan de kunstacademie van Parijs, omdat het naar eigen zeggen “lang duurde voordat ik zelf volwassen werd”. Toen hij na zo veel boeken het gevoel kreeg dat hij zichzelf begon te herhalen – “dezelfde bomen, dezelfde dieren, dezelfde huizen” – was het voor hem mooi geweest. Bovendien “was ik intussen wél volwassen geworden”. Langzaam raakten Grées kinderboeken in de vergetelheid. Sterker nog, ook Alain zelf had zijn vrolijke schepsels al snel helemaal uit zijn hoofd verbannen: Tom de hond (Roméo in het Frans), de nieuwsgierige jongen Kleine Tom (Pilou), broer en zus Achille en
Bergamote, de vos Capucine en het kuikentje Mirabelle, allemaal. Totdat de Japanse Noriko uit Gent een paar jaar geleden besloot de weeskinderen van Grée te adopteren. Ze spoorde de illustrator op en vroeg hem hoe hij dacht over het heruitgeven van zijn oude boeken. Grées reactie: “Ik was ontroerd en verrast om de tekeningen die ik vergeten was weer te zien – ik had mijn oude werk nooit opnieuw bekeken of herlezen.” Positieve nostalgie Het verbaast niet dat de comeback van Grée verloopt via Japan (al is het vanuit België). Japan is het land van Hello Kitty en Lolita-meisjes. De jongerencultuur rond het begrip ‘kawaii’ ofwel ‘schattig’ bloeit daar hevig sinds de jaren tachtig. Meisjes kleden zich als poppetjes en schrijven met een snoezig handschrift als verzet tegen het volwassen worden, wat in Japan betekent: je volledig onderwerpen aan een gedisciplineerd en stressvol arbeidsethos. Uiteindelijk ontkomt bijna niemand daaraan, maar dan blijft kawaii voor de Japanners een manier om er op z’n minst in hun vrije tijd aan te ontsnappen. De schattigheidscultus begint langzaam over te waaien naar Europa. Gelukkig wel op een wat minder kinderachtige en overdreven manier. Eerder als een soort positieve nostalgie: het inzicht dat sommige dingen van vroeger je een goed gevoel in het nu kunnen geven. De tekeningen en verhalen van Grée passen daar perfect in. Veel van zijn boeken zijn in het verleden ook in ons land uitgegeven. Heel bekend zijn de series waarin Grée uitlegt hoe een auto of een vliegtuig werkt. Of hoe de
_ 21
‘Een mooi criterium is of iets naar mij glimlacht, lelijk of niet’ Juist de kleine, onvolmaakte, gebruikte, lelijke, zelfgemaakte en gewone dingen hebben de interesse van blogster Ingrid van Willenswaard (50). Ze vangt ze sinds drie jaar in tekst en beeld op Ing-things.blogspot.nl en trekt daarmee maandelijks 50.000 bezoekers.
“Het begon als een grapje naar aanleiding van een blog dat mijn zoon had over de studie die hij volgde aan de kunstacademie. Ik vond het knap dat hij dat allemaal op internet kreeg, maar hij zei: ‘Het is zo makkelijk, dat kan zelfs jij.’ Ik ben een beetje gaan puzzelen en zowaar: het lukte me om foto’s op een blog te zetten! Het idee was om er kleine berichtjes en foto’s voor mijn volwassen kinderen op te zetten, maar ik kreeg zo’n plezier in het fotograferen, dat ik ook composities van kleine, lelijke of zelfgemaakte spullen begon te maken. In het begin fotografeerde ik alles met een oud cameraatje, vervolgens kocht ik een betere, tweedehands camera en inmiddels heb ik tot mijn grote plezier een fijne nieuwe camera. Kenmerkend aan mijn foto’s is dat ik er vaak iets in schrijf of teken, en dat ze altijd een beetje overbelicht zijn. Dat is zo gegroeid en het past bij mijn blog: een zekere mate van onvolmaaktheid. Inspiratie haal ik uit van alles en nog wat: iets wat ik in de kringloopwinkel zie of een mooi plaatje
32 _
Vakantieboek
uit een boek. Soms heb ik een idee en zoek ik daar een beeld bij, maar spontane foto’s zijn vaak het mooist. Een workshop fotograferen heb ik niet gevolgd; het was een kwestie van eindeloos oefenen. En nog steeds mislukken er ongelooflijk veel plaatjes. Soms fotografeer ik iets wel zestig keer, net zolang totdat ik het goed vind. Het kiezen van de foto’s die uiteindelijk op mijn blog komen gaat heel intuïtief. Ik moet er een gevoel bij hebben: het is geen registratie van de werkelijkheid. Een mooi criterium is of iets naar mij glimlacht, lelijk of niet, maar de uiteindelijke keuze maak ik altijd pas op de ochtend dat ik het tekstje bij de foto schrijf. Mijn blog heeft onvoorstelbaar veel leuke dingen opgeleverd. Ik heb veel boeiende mensen leren kennen, wat anders nooit was gebeurd. Ik heb mezelf herontdekt in creatieve zin: ik teken, handwerk en schrijf weer. Vorig jaar ben ik naar aanleiding van mijn blog benaderd om een boek te maken, en dat is dit voorjaar uitgekomen: Kringloopgeluk. Een enorm avontuur en niet altijd makkelijk, maar ook een uitdaging. Allemaal dankzij de plaatjes op mijn blog – ik had het zelf nooit kunnen bedenken.”
_ 33
'De reis heeft de Balkan voor mij terug naar de realiteit gebracht'
In Mostar vind je net zo veel toeristen als bij de Eiffeltoren. In een grote massa slenteren ze door de smalle straatjes van de oude stad terwijl ze Bosnische souvenirs kopen
48 _
Vakantieboek
Straatje in Mostar, geplaveid met kiezels uit de rivier
Oud, verwoest gebouw. De natuur neemt het weer terug
Er staat van alles op dit bord in Vrbas: treintijden, overlijdensberichten en de prijs van kip
Tante Dinka en onze oude buurman
Sarajevo, het hart van de Balkan
Eindelijk, de Adriatische zee is in zicht!
CafĂŠ-restaurant in Belgrado
Restaurant in vintage stijl
het is gaande op instagram Als de fotografie-app Instagram ergens in uitblinkt, dan zijn het wel de waanzinnige foto’s die er gemaakt worden van alledaagse kleine dingen. 7 trends in de wereld van Instagramfotografie.
waar je staat Wat voor foto’s vind je er? Van alles. 100 miljoen gebruikers betekent minstens 100 miljoen verschillende foto’s. Veel kinderen, honden en katten natuurlijk. Maar in de wereld van Instagram-fotografie zijn er ook bepaalde trends ontstaan, die op een bijna natuurlijke manier voortvloeien uit het feit dat je je telefoon altijd bij je hebt en meteen kunt delen wat je mooi
58 _
Vakantieboek
vindt. In je tuin, in de lucht, waar je staat, wat er op tafel ligt. Veel mensen gebruiken daarvoor dezelfde hashtags, zoals #onthetable en #fromwhereistand (voeten van boven). Meedoen aan dit soort trends is een goede manier om meer mensen te leren kennen. Instagrammer @claudiavdbroek merkte bijvoorbeeld dat haar aantal volgers enorm toenam toen ze de hashtag #clouds ging gebruiken.
er zijn ook Instagrammers die zich specialiseren in één bepaalde trend. en @houseoffriedman begon zelf een trend: namelijk #oneinthehand, waarbij je iets vasthoudt. Maar het is ook om een andere reden heel leuk: de vaste kaders geven inspiratie om verschillende manieren van fotograferen te proberen. en dat is eigenlijk precies waarom Instagram zo leuk is: het is één grote inspiratiebron.
Tips van insTagrammers: # Leuke apps om foto’s extra mee te bewerken: ✻ afterlight − heel fijn voor het toevoegen van lichtinval en ‘gast’-filters van instagrammers ✻ vsCO Cam − geliefd om de bewerking ‘fade’: daarmee krijg je een poederig, dromerig effect ✻ Diptic − voor collages ✻ Tiltshiftgem − om de achtergrond mee te vervagen. # styling: leg wat je wilt fotograferen ook eens op een leuk kleedje. Of op een theedoek. @Hesperdoodle heeft prachtige foto’s gemaakt door een bolletje wol op een mooi magazine te leggen. # Daglicht levert eigenlijk altijd de mooiste foto’s op. met je telefoon tegen de zon in fotograferen zorgt voor mooie zonnestralen in beeld. met afterlight kun je ook nog wat goochelen met (nep)lichtinval, onder het icoontje van het filmrolletje. # Ook leuk is dat je met een zelfverzonnen hashtag een eigen archiefje kunt maken, en zo bepaalde foto’s makkelijk terug kunt vinden. Zoals @thestorybookrabbit alle foto’s van haar konijn Juno plaatst met de hashtag #junobunny. # ‘Croppen’, bijsnijden, doet veel voor een foto. rustige foto’s zijn vaak sterker (je schermpje is natuurlijk ook klein).
tekst jocelyn de kwant
Instagram is misschien wel een van de leukste aanwinsten in de wereld van social media. Het is een app waarmee je foto’s maakt, bewerkt en daarna deelt. en omdat veel Instagrammers hun instellingen op ‘openbaar’ hebben gezet, levert dat een waanzinnig grote database foto’s op. Door het toevoegen van hashtags (zoals #clouds) ontstaan er archiefjes van soortgelijke foto’s. en dat zorgt ervoor dat mensen met dezelfde interesses elkaar vinden. Instagram lijkt dus misschien alleen een app om te fotograferen, maar in werkelijkheid is het een wereld op zich, met kleine eilandjes van gelijkgestemden. en waar je ondanks het enorme aantal gebruikers (100 miljoen), toch opvallend vaak dezelfde mensen tegenkomt.
Trend 1: Selfie een fotootje van jezelf, zelfgemaakt zonder anderen erbij, en meestal serieus-kijkend. Via de spiegel, of gewoon met je telefoon omgedraaid. Niet altijd met hoofd of maar de helft van je gezicht. Dat is echt iets voor Instagram: de selfie.
dorinev
sarahillustrator
itssimplymax
maandagdaandag
craftealiving
halfgirl
pollyfern
marloesdevee
roxduke
nicolarowlands
thewindowcoffee
leoniebosss
_ 59
110 _
Vakantieboek
_ 111
HET PLAATJE IN JE HOOFD
en wat ervan overblijft
Op sommige dagen lukt het gewoon om die versgeplukte bos bloemen op tafel te zetten
In gedachten zien we het vaak al helemaal voor ons. Hoe we op vakantie ruzieloos precies de goede plekken bezoeken, of hoe we zaterdagochtend lekker vroeg beginnen met zelfgebakken brood en daarna nog een rondje joggen. Toch ziet de werkelijkheid er altijd nĂŠt iets anders uit. Aaf Brandt Corstius vraagt zich af: waar is dat plaatje in je hoofd eigenlijk goed voor? 124 _
Vakantieboek
Onlangs gingen we naar Keulen. Eén nachtje. Ik had al bedacht hoe dat zou zijn. We zouden de David Hockney-tentoonstelling in Museum Ludwig bezoeken. Een winkelrondje doen en een echte Duitse worst eten natuurlijk. Uitgebreid lunchen en koffie drinken, en daarna een wandeling door het stadspark maken. Even een dutje in het fijne Duitse hotel, en ’s avonds eten in een Frans-Duitse bistro die tegelijkertijd tweesterrenrestaurant was, en waar ik lyrische recensies over had gelezen. De volgende dag zouden we overdadig ontbijten, want dat kan goed bij de Duitsers, en nog wat winkels bezoeken in dat ene straatje waarover ik op internet iets gelezen had. Misschien ons nog laten masseren, want ik had op de site van het hotel gezien dat er een spa om de hoek was. Dan weer flink lunchen en terugrijden naar huis. Dit plan legde ik voor aan Gijs, mijn vriend, gelardeerd met gidsen, een artikel over Keulen uit de New York Times en vele tips van TripAdvisor. Ik had nog net geen moodboard over het culturele leven in Keulen gemaakt. En toen zei hij: “We gaan maar 24 uur, hè? We komen tegen de lunch aan, en gaan de volgende middag weer weg.” Ik grapte iets over de gezonde werking van voorpret, maar ik wist dat ik verkeerd bezig was. Ik had dit minireisje opgeblazen tot enorme proporties, en als ik niet ophield met opblazen (ik was alweer bezig in een ander gidsje), zou het tegenvallen. Als een plumpudding inzakken. Allemaal door het veel te mooie, en uitgebreide plaatje in mijn hoofd. Wat zeg ik: de honderd Hipstamatics, thema ‘Keulen’, die ik al felgekleurd en allemaal even zonnig de revue had zien passeren. Vakantie is misschien de grootste valkuil voor de misleidende plaatjes in je hoofd, maar ze kunnen op allerlei momenten opdoemen. Bij mij doemde het plaatje, in de vorm van een plattegrond, elke keer op als ik de sleutels kreeg van een nieuw huis. Wat voor huis het ook was: mijn eerste huurhuis (een kamer met gedeelde keuken), mijn eerste koophuis (een pijpenla met balkon op het zuiden) of mijn meest recente huis
(een bovenwoning met net plek genoeg voor alle kinderen en poezen): ik zag het al voor me. Als het nog helemaal leeg en ongeschilderd was en ik pas twee seconden de sleutels in mijn handen had, richtte ik het meteen in. In mijn hoofd. Met hoekjes, nisjes, zitjes, ingebouwde kasten en handige planken.
Mijn ideale ouderwetse keuken zoals ik hem niet helemaal in mijn hoofd had
Een heerlijke dag boodschappen doen met de kinderen kan er ook zo uitzien
_ 125
inspiratiemuurtjes Journaliste Caroline Buijs over het nut van knippen, plakken en ernaar kijken. Plus de inspiratieboeken en -muurtjes van vijf kunstenaars. Laatst trok ik bij een vriendin een keukenkastje open en bleek de hele binnenkant met plaatjes te zijn beplakt. Eentje van een kar met kleurig fruit, van een Nepalese marktkraam, plaatjes met prachtig servies van Hella Jongerius... Op mijn fronsende wenkbrauwen reageerde ze met: “Ja, ik heb een plaatjesverbod gekregen van mijn vriend, ik plakte elke muur vol en dat werd hij een beetje zat.” Zelf heb ik thuis een kussenverbod – kussenhoesjes maken is het enige wat altijd lukt – maar een plaatjesverbod kende ik nog niet. Toch geen slecht idee: plaatjes plakken op de binnenkant van een kastje. Elke keer dat je een deur opendoet, raak je geïnspireerd of word je vrolijk door de afbeeldingen.
Intuïtief kiezen Mijn vriendin is niet de enige die graag plaatjes verzamelt en bij elkaar hangt. Ontwerpers, illustratoren en andere beroeps-creatieven maken voordat ze aan de slag gaan vaak eerst een moodboard of een collage. Het helpt je niet alleen bij het opdoen van inspiratie, maar
140 _
Vakantieboek
het helpt je ook om gedachten en ideeën vorm te geven. Misschien is het daarom ook een beproefd hulpmiddel van veel coaches. De kracht van het maken van een moodboard, zegt coach Karin Jansen (Puurkarincoaching.nl), zit ’m vooral in het feit dat je bij het kiezen van plaatjes op je intuïtie vaart. Je denkt niet na, je laat je hart spreken. Ga je een moodboard maken, dan kun je dat bijvoorbeeld vanuit een vraag doen. Karin: “De vraag die ik vaak gebruik in mijn praktijk, is: wat geeft mij energie? De plaatjes die je vervolgens kiest, kies je op gevoel. Door ze bij elkaar te plakken, ga je verbanden zien en zo komen er inzichten. Normaal beredeneer je alles met je verstand, maar doordat je beelden intuïtief kiest, krijg je vaak inzichten die beter bij jou passen.”
Alles mag Er bestaan geen regels voor het maken van collages. Niemand zegt dat het op een vel papier moet, of op een stuk piepschuim, zoals professionals nog weleens doen.
Steeds vaker wordt het helemaal digitaal gedaan. Maar je kunt ook een muurtje in huis gebruiken als inspiratiebord, in de werkkamer bijvoorbeeld (als je die hebt). De spiegel in de badkamer voldoet ook. Of een schriftje. Zelf maakte ik een paar jaar geleden heel vaak collages. Gewoon met dingen die ik mooi vond, om op mijn muur te plakken en ernaar te kijken. Later, toen mijn werk me boven het hoofd begon te groeien, maakte ik collages om te focussen op wat ik echt belangrijk vond. Dus kwam er een foto van man en kinderen op het vel papier. Een plaatje van een volle boekenkast – om niet te vergeten te blijven lezen. Springende kinderen op een bed in een ontplofte kamer – omdat ik niet altijd een zeikerige moeder wil zijn. Sushi – om vaker te eten wat ik écht lekker vind. En plaatjes van een groot landhuis met openslaande deuren naar een weelderige tuin – omdat je altijd iets te dromen moet houden. Ik hing ’m naast mijn bureau, en steeds wanneer ik die plaatjes zag, wist ik weer: o ja, dát vond ik belangrijk.
‘Alles kan me raken, als het maar iets ongewoons is’ De Franse illustratrice Nathalie Lété (Nathalie-lete.com): “Ik heb een soort inspiratieschriftje waarin ik plaatjes plak en verzamel. Daarnaast heb ik nog talloze zakjes waarin ik mijn plaatjes bewaar, maar ik heb nooit de tijd om ze in te plakken. Voordat ik mijn tijdschriften bij het oud papier gooi – dat zijn meestal mode- en woontijdschriften – knip ik altijd alle plaatjes uit die ik mooi vind. Die plaatjes herinneren me aan waar ik precies door geraakt werd: wat was het waardoor mijn oog nu juist bij dat plaatje bleef hangen? Dat kan de print zijn of de kleur, de compositie, het materiaal. Alles kan me raken, als het maar iets ongewoons is. Mijn advies: sta open voor alles als je op zoek gaat naar plaatjes. Leg jezelf vooral geen beperkingen op. Wanneer je dan alle plaatjes op tafel voor je hebt liggen, kun je er verhalen mee gaan maken. Je kunt ze op kleur rangschikken, dat is de makkelijkste manier als je een schilder bent, zoals ik. Soms kan het ook het onderwerp of het thema zijn dat ervoor zorgt dat de plaatjes bij elkaar komen. Als ik aan iets nieuws ga beginnen en ik heb nog niet zo veel ideeën, dan blader ik altijd door een van mijn inspiratieschriftjes. Een paar bladzijden later komen de ideeën weer vanzelf. Dus ja, moodboards, of hoe je het ook wilt noemen, zijn zeer behulpzaam bij de start.”
_ 141
TEKENLES O, wat zouden we graag net zo goed tekenen als de illustratoren die we bewonderen. We hebben een aantal van hen gevraagd een keer een lesje voor ons te maken, en te laten zien hoe ze te werk gaan.
De Britse RUBY TAYLOR laat zien hoe ze een van de figuurtjes van de poster op pagina 122 maakte. “Het was heel leuk om een tutorial te maken en na te denken over de verschillende fases. Mijn tip: begin gewoon ergens.” Het afgelopen jaar was ze vooral bezig met het ontwerp van een stationery-lijn voor een bedrijf uit New York: schriftjes, sticky notes, een pennenset, ga maar door. Eind dit jaar te koop (we houden je op de hoogte). Ruby-taylor.co.uk De doos verf is van DEBORAH VAN DER SCHAAF. Deborah: “Zorg voor fijne verse stiftjes en een schoon kroontje op de pen. Ik vond het trouwens best ingewikkeld om iets wat je zelf zo vaak doet uit te leggen. Dat gebeurt ook vaak met het toetsenbord: bepaalde combinaties maak je vanzelf, maar als iemand dan vraagt welke toetsen het zijn, weet je het niet meer!” Deborah maakt illustraties voor onder andere Volkskrant magazine. Momenteel is ze bezig met de illustraties voor de dichtbundel Ik zoek een woord, een bloemlezing van de mooiste gedichten over taal, samengesteld door Hans en Monique Hagen (dit najaar bij Querido). Deborahvanderschaaf.nl
156 _
Vakantieboek
ANNEMOON VAN STEEN maakte twee lesjes: een flamingo en een meeuw. Annemoon: “Denk niet te lang na en heb ook geen verwachtingen van je werk. Niet kunnen tekenen kan juist een kwaliteit zijn: zo val je niet in de kuil van té gestileerd werken en is je beeld misschien wel verrassender en eigener. Lekker rommelig tekenen vind ik vaak het charmantst.” Annemoon werkt voor verschillende opdrachtgevers, en bedenkt eigen projecten, zoals de Sterrenbeeldenkaartenset, Gelukspoppetjes en Echte mannen op maat. Kijk op Annemoonvansteen.com REBECCA GREEN maakte als lesje een hoofd, en handen in verschillende posities. Rebecca: “Probeer heel relaxed te zijn en schets snel. Maak draaiende bewegingen vanuit je schouder, niet je pols.” Rebecca woont tussen de cactussen in Phoenix, Arizona. Ze illustreert voor tijdschriften, maar wordt ook veel gevraagd voor galerijen en schilderijen in opdracht. Haar eerste poging voor de tekenles, een dromerig meisje met een konijntje, ging weer retour: te moeilijk! Met liefde maakte ze een tweede versie: één meisjeshoofd om na te tekenen en wat handen. Net wat we aankunnen. Haar blog: Myblankpaper.com ●
_ 157
FLOW VAKANTIEBOEK Een lekker dik plaatjesboek, dat is dit Flow Vakantieboek. Vol met plaatjes om naar te kijken, maar ook vol met inzichten en verhalen. Omdat er veel te vertellen is over al dat moois dat voorbijkomt op blogs, Pinterest en Instagram. Omdat we heimwee hebben naar die geweldige Verkade-albums van vroeger. Of naar het plaatje van de juf, in je schrift. En omdat we willen snappen wat we zien, als we in een museum voor een schilderij staan. En natuurlijk zit dit boek ook vol echte hebbe-plaatjes. Uitknipplaatjes, stickers, een vouwtheatertje om neer te zetten, een mini-fotoalbum, ansichtkaarten en meer! Dit Vakantieboek werd samengesteld door de makers van Flow magazine, kijk op Flowmagazine.nl
In dit Flow Vakantieboek vind je deze extra’s: ✻ vouwtheater + uitknippoppetjes ✻ 2 stickervellen + 10 knipvellen ✻ posters (klein en groot) ✻ mini-fotoalbum ✻ ansichtkaarten
FLOW VAKANTIEBOEK – € 12,95