FourFourTwo 2/2018 by F&L Media

ZO WIN JE DE CHAMPIONS LEAGUE WINNAARS VERTELLEN

UITGAVE 2

ZLA TAN • NIGEL DE JONG • FC TRUMP • PATRICK KLUIVERT • 2018 IN BEELD • RICHARD WITSCHGE • GARETH BALE

€5,99

WWW.FOURFOURTWO.NL

WERVELSTORM BIJ ARSENAL: WIE IS UNAI EMERY?

GOD IN L.A.

De Israël Derby: El Clásico en Old Firm zijn er kinderspel bij.

KICK-OFF

FEATURES

16 17 18 19 20 21 22

1-op-1: Nigel de Jong Over grasmaaiers, de karatetrap, auto’s dealen en zichzelf. De mijlpalen van Patrick Kluivert Quiz: Wie is de WK-scorer? Talentspotter: Alphonso Davies Lothar Matthäus over voetbal in de Verenigde Staten. Interview: Rodrygo Goes: nieuwe ster van Real stelt zich voor. Flashback: Pierre van Hooijdonk Memory Lane: Raymond Atteveld Eerste Nederlander bij Everton.

34 38 46

De wereld kan nog niet zonder Zlatan Topspits over de beste zijn, gouden ballen en analistengezeur. Kampioen Richard Witschge Zijn ene wedstrijd voor Blackburn die hem Engels kampioen maakte. De frisse wind bij Arsenal Perfectionist Unai Emery erft Arsenal van Arsène Wenger. 2018 in beeld De mooiste foto’s van het jaar. Grappig, ontroerend en fraai.

Zo win je de Champions League.

56 60 66 72 76

Goal van het jaar We kiezen toch voor die van Gareth Bale. Rijzende ster Leon Bailey De Jamaicaan die heel bewust op weg is naar de wereldtop. Superpolitico Het voetbalveld als wapen in een grimmige politieke strijd. Fred the Red Braziliaanse middenvelder is gelukkig bij Manchester United. Pechvogel Ryan Mason De knal tegen het hoofd die einde carriĂ¨re betekende.

PERFORMANCE 82 84 85 86

Masterclass: Danilo Trainen als een pro DIY: Rol je pijntjes weg De beste 11 van Gudjohnsen

FEATURES 88 98

Hoe win je de Champions League? Ervaringsdeskundigen klappen uit de school. Column James Worthy Kunstgras troost niet, het leidt liefhebbers om de tuin.

Een hoofd vol platen, schroeven en nietjes. 5

KICK-OFF

Mijlpalen: Patrick Kluivert p. 16

Talentspotter: Alphonso Davies p. 18

1-OP-1

nIGEL DE JOnG Interview Alec Fenn Fotografie Stefan Grey

Maait ‘de grasmaaier’ zijn eigen gras? Heeft hij het ooit met Xabi Alonso over ‘de karatetrap’ gehad? Hoe hoog is het niveau in de MLS? Nigel de Jongs carrière bracht hem langs imposante clubs als Ajax, HSV, Manchester City en AC Milan, wereldfaam vergaarde hij met zijn vliegende tackle tegen Spanjaard Xabi Alonso in de WK-finale van 2010. Nu slijt hij zijn nadagen als clubhopper: een half jaar LA Galaxy, anderhalf jaar Galatasaray, een half jaar Mainz en inmiddels Al-Ahli in Qatar. Als onze fotograaf De Jong vraagt op een grote grasmaaier te kruipen en een boos gezicht op te zetten naar de camera, begint hij te grijnzen. “Dat kan ik wel”, zegt hij, terwijl hij achter het stuur van de oranje zitmaaier klimt. De

keuze voor de grasmaaier is niet toevallig – het was zijn bijnaam bij Manchester City. The Lawnmower, vanwege zijn fameuze slidings en tackles. De Jong is net 34 geworden, en lijkt met de jaren wat relaxter te zijn geworden. Hij klooit wat met het speelgoed-grasmaaiertje en ziet de lol van de shoot wel in. Daarna neemt hij alle tijd voor de lezersvragen die we hem voorleggen. Over hoe hij opkeek tegen Roy Keane, Pep Guardiola boos maakte, auto’s verkocht aan Robin van Persie, zijn relatie met Zlatan Ibrahimovic en over die vliegende tackle ...

Flashback: Pierre van Hooijdonk Feyenoord - Galatasaray 2007 p.21 Je vader, Jerry, speelde drie interlands voor Oranje. Kun je je nog herinneren dat je hem zag spelen? “Als kind droomde ik ervan voetballer te worden en omdat dat toevallig het beroep van mijn vader was, vond ik het geweldig om naar hem te kijken. Mijn ouders gingen uit elkaar toen ik klein was, dus ik zag hem vooral op tv. Dat woekerde mijn verlangen aan om ook ooit voor 50.000 supporters te spelen. Hij was altijd op een opbouwende manier kritisch op mijn spel. Mijn moeder was strenger.” Had je een zware jeugd in Amsterdam-West? “Ja, maar gelukkig had ik een moeder die me motiveerde mijn best te doen op school. Ik was altijd buiten aan het voetballen. Er waren nog geen zaken als social media, dus er was niet veel meer te doen dan voetballen en op straat proberen beter te worden. We trokken van buurt naar buurt en childen overal met andere jongens. Ik had vrienden die op minder conventionele manieren geld probeerden te verdienen, maar gelukkig wist ik daarvan weg te blijven. Mijn moeder was daar ook scherp op.” Naar welke spelers keek je op toen je jong was? “Ik was fan van Fernando Redondo. Hij is een van mijn favoriete spelers aller tijden. Romário was ook een grote, omdat hij met mijn vader bij PSV speelde. Ik kon hem bekijken tijdens de training en zelfs in de kleedkamer.

Zowel als speler en als persoonlijkheid maakte hij grote indruk op me. Ik vond het geweldig hoe hij vanuit het niets kansen kon creëren. Patrick Vieira, inmiddels een goede vriend van me, was ook een rolmodel. En ik was groot fan van Roy Keane – hij kende geen angst, ook als was hij niet de grootste. Ik keek altijd naar de Premier League en hij had altijd zo’n blik dat er met hem niet te sollen viel. Alsof hij zei: ‘Niet vandaag makker, dit is mijn territorium.’ Mensen vergeten echter dat hij ook een goede voetballer was. Hij maakte geweldige goals, was een box-to-box speler en had een goede pass. Als ik tegen hem had moeten spelen, had hij gewonnen.” Is het waar dat je een economie-diploma hebt? “Klopt. Ik heb in 2001 mijn diploma gehaald, in Amsterdam. Ik vond het erg belangrijk om iets over geld te leren. Je ziet veel atleten die geen besef hebben van al het geld dat ze verdienen. Je kunt je eigenlijk niet voorstellen dat je als topsporter bankroet raakt, maar ik heb het verschillende keren zien gebeuren. Om mezelf hiervoor te beschermen, vond ik dit diploma zo belangrijk. Ik kan verstandig investeren en ook na het voetbal mijn geld verdienen. Je moet mensen om je heen hebben met verstand van geld, maar je moet ook zelf wat basiskennis hebben. Je kunt wel 10 miljoen op de bank hebben, maar als je niet begrijpt waar het heen gaat en hoe je het uitgeeft, is het zo op.”

KICK-OFF

CLUBS 2002-06 Ajax 2006-09 HSV 2009-12 Manchester City 2012-16 AC Milan 2016 LA Galaxy 2016-18 Galatasaray 2018 Mainz 2018- Al-Ahli LAND 2004 -15 Nederland

“Ik was overal op het veld te vinden, jaagde alles af en zocht overal de duels op. Daarom noemden fans me ‘De grasmaaier’.”

KICK-OFF

“Ik word vaak vergeleken met Edgar Davids, wat betreft mentaliteit, positie en onze opleiding bij Ajax.”

Bij Oranje heersten jij en Van Bommel samen op het middenveld. Is die rol van afbreker aan het verdwijnen uit het huidige voetbal? “Ze raken inderdaad schaars. Dat komt volgens mij doordat er meer en meer controle is. Als tough guy moet je soms stiekem en onzichtbaar over het randje gaan. Daar kom je echter niet meer mee weg als er driehonderd camera’s op het veld gericht staan en de scheidsrechter hulp krijgt van een video-assistent. Bovendien ligt de nadruk nu meer op technische, aanvallende voetballers, en verdwijnen de harde middenvelders. Jammer, want ik vond die strijdwedstrijden heerlijk om te zien. De titatenstrijd tussen Keane en Vieira bij Manchester United tegen Arsenal, of Diego Simeone tegen Redondo bij de derby van Madrid bijvoorbeeld. Ik wou dat ik toen mee had kunnen doen.” Je bijnaam was ‘de grasmaaier’ – waar komt die vandaan en maai je wel eens het gras? “Dat begon bij Manchester City. Ik was overal op het veld te vinden, jaagde alles af en zocht overal de

duels op. Daarom gingen fans me The Lawnmower noemen. Ik vond het fantastisch. De City-fans waren sowieso een van de beste van alle clubs waar ik heb gespeeld. Zelf maai ik mijn gras niet zo vaak, dat laat ik iemand anders wel doen. Alleen als het echt te lang is, doe ik het zelf.” Je speelde bij Ajax in een team met Van der Vaart, Sneijder en Ibrahimovic. Dat moet een bijzondere tijd zijn geweest. “Het was geweldige. Dat team had de perfecte balans tussen talent en ervaring en Ajax kon toentertijd ook nog prima mee in de Champions League. We kwalificeerden ons altijd en overwinterden vaak. Dat trok dan weer talent van over de hele

wereld aan en zo kwam die groep tot stand. Zo’n tachtig procent van dat team eindigde uiteindelijk bij Europese topclubs.” Hoe was het om elke dag met Zlatan te trainen? Is hij echt zo vol van zichzelf? “Het is een prachtige vent. Hij haalt veel geintjes uit. Hij is ook niet verwaand of arrogant – hij is gewoon vol overtuigd van zichzelf. Ik was bij Ajax goed met hem bevriend, we aten bijvoorbeeld regelmatig bij hem thuis. Hij is eigenlijk ook niet veranderd, al heb ik hem nu een tijdje niet meer gezien. Maar het is mooi om te zien dat hij nu zo’n lange, succesvolle carrière heeft.” Een journalist noemde je eens de rechtsbenige Edgar Davids. Zag je zelf die gelijkenis ook? “Davids was een van mijn idolen, al was hij wat meer boxto-box dan ik. Natuurlijk zie ik de

gelijkenis, wat betreft mentaliteit, positie en onze opleiding bij Ajax. Hij was wat aanvallender en technischer dan ik. Hij was een verdedigende middenvelder die ook nog eens goals kon maken of voorbereiden.” Had je andere opties, toen Manchester City je in 2009 overnam van HSV? Hoe was het om onder Mark Hughes te spelen? “Ik ben enorm dankbaar voor de kans die Mark Hughes mij gaf. We hadden een geweldige relatie – en nu nog. Zijn sterke karakter en winnaarsmentaliteit kwamen naar voren in zijn manier van trainen; altijd intens en competitief. Toen ik bij City tekende stonden ze elfde of twaalfde in de Premier League en ik had ook aanbiedingen van andere grote clubs. Maar het toekomstplaatje dat ze schetsten sprak me aan. Ze vertelden me dat ik een van de eerste grote aankopen was en dat ik het resultaat zou zijn als ik geduld had en lang genoeg bij de club zou blijven. Ik geloofde ze en het was tevens een kans om in de competitie te spelen waar ik als kind altijd naar keek. Ook vind ik de rol van underdog altijd wel

KICK-OFF leuk. Iedereen kende Manchester United en daar wilden wij verandering in aanbrengen.” Beviel het leven Manchester? “In Manchester regent het ongeveer elf maanden per jaar, dus het zal nooit mijn favoriete vakantiebestemming worden. Maar behalve dat, hangt er in Manchester altijd een prima sfeer. Niet zo groot als Londen, maar er was altijd iets te doen. Vooral in de zomer kwam de stad echt tot leven. En zondags ging ik vaak naar een pub voor een sunday roast. Ik heb er mooie herinneringen aan, maar vanwege dat weer ga ik er niet meer wonen.”

gebeuren hè? Die negatieve gedachte heb je meteen. Maar we gaven niet op en Mancini ging aanvallend wisselen door Edin Dzeko en Mario Balotelli in te brengen. We hadden drie centrumspitsen op het veld. Godzijdank viel alles op zijn plek. Die slotfase was een gekkenhuis, dat ga je nooit meer zien zo. Het moment dat Sergio Agüero scoorde, was qua opluchting en blijheid absoluut het mooiste moment uit mijn carrière. Dat is waar het voetbal om draait: passie, emotie en winnen. Ik weet nog precies hoe ik naar de cornervlag rende, waar Sergio zijn doelpunt vierde met zijn shirt uit. Er stonden volwassen mannen op de tribune te janken! Iedereen was overdonderd van wat er zojuist was gebeurd. Ik ben zo blij dat ik daar onderdeel van was.”

Hoe groot was de cultuuromslag toen Hughes als manager werd vervangen door Roberto Mancini? Mensen hebben “Mancini is UP: 2004 het er altijd over natuurlijk een Kampioen met Ajax, na zijn hoe sterk je was – Italiaan, dus het eerste seizoen in de hoofdmacht. werd je techniek was geen verrasDOWN: 2006 onderschat? sing dat hij tacVerliest zijn plaats op het “Jawel, maar dat tisch uitstekend middenveld bij Ajax, tekent is niet gek voor was. Zijn mindset niet bij en verkast naar HSV. een verdedigende was heel anders UP: 2009 middenvelder. Ik dan die van Gaat voor € 18 miljoen naar vond dat zo’n Hughes; er lag Manchester City en tekent een mooie positie vanveel nadruk op contract voor 4,5 jaar. wege de impact hoe de verdediDOWN: 2010 die ik had op het ging stond. De Wordt met zijn vliegende tackle team. Bij Roy eerste stap was symbool voor het afbraakvoetbal Keane praat ook zorgen dat je achvan Oranje op het WK. niemand over zijn terin goed stond, UP: 2012 techniek, het gaat daarna kwam de Onderdeel van de meest bizarre alleen over zijn volgende stap. Als ontknoping van de Premier fysiek. Maar die team en als speLeague, met City. mensen vergeten lers hebben we DOWN: 2014 dat je op mijn onder hem een Nog meer WK-misère, als de positie ook de hele transitie halve finale na penalty’s wordt technische ondergaan. Maar verloren van Argentinië. bagage moet hebMancini en UP: 2018 ben om het team Hughes hebben Maakt de overstap van te leiden. Je staat de club samen Galatasaray na Mainz, en voor de verdedinaar het huidige behoedt de club van degradatie ging en moet de niveau gebracht. uit de Bundesliga. aanvallers voeWe wonnen met den, je staat dus Mancini bijna alle echt in het midden. Mijn passingsperprijzen, dus dat was een fantastische centage was bij elke club goed – bij tijd, waar hij veel credits voor mag Ajax krijg je goede techniek wel aanhebben.” geleerd.” Die memorabele kampioenswedstrijd Stuart Holden en Hatem Ben Arfa op de laatste speeldag tegen QPR ... (foto) raakten allebei zwaar gebleshad jij er nog geloof in? seerd door jouw tackles. Had je de “We stonden met 1-0 voor tegen een intentie om hen te blesseren? degradatiekandidaat en uit het niets “Ik heb nooit opzettelijk iemand pijn kwamen ze met 2-1 voor en leek het gedaan. Als een bal fiftyfifty was, erop dat ze gingen winnen. Op dat ging ik er altijd volle bak in, maar ik moment begonnen wij elkaar twijfewilde niemand raken. In hun geval lend aan te kijken: dit gaat toch niet

UPS & DOWNS

Linksboven De Jong zoals de fans van Manchester City hem graag zagen: maaiend. Rechtsboven Dankzij zijn opleiding bij Ajax werd een goede techniek hem met de paplepel ingegoten. Midden “Ik ben enorm dankbaar voor de kans die Mark Hughes mij gaf.” Midden Joris Mathijsen probeert het enthousiasme in Oranje te temperen, bij de 4-1 zege op Frankrijk tijdens Euro 2008. Onder De Jong als middenvelder van AC Milan.

ZLATAn

Tekst Chris Flanagan Fotografie Jon Shard

DE WERELD KAN NOG NIET ZONDER ZLATAN

Dat zegt de man tenminste zelf. FourFourTwo is het daarmee eens. Daarom vlogen we naar Los Angeles om bij te praten met de meest openhartige superster in het voetbal. Een gesprek waarin hij geen spaan heel laat van de criticasters van Paul Pogba, zijn schouders ophaalt over het mislopen van de Gouden Bal en het ware verhaal achter zijn Galaxy-grote ego onthult.

ZLATAn

ullen we het interview op deze manier houden?” Als Zlatan Ibrahimovic de kamer binnenkomt waar het interview gehouden wordt, trekt hij direct zijn T-shirt uit en laat hij zijn getatoeeerde wasbord zien. Zijn verzoek overvalt ons een beetje. Op de vraag van de cameraman waar de microfoon dan aan opgehangen kan worden, reageert hij direct met een kwinkslag: “Die kun je op mijn neus zetten.” We zitten in de kelder van StubHub Center, thuishaven van LA Galaxy. De ploeg heeft net de ochtendtraining gehad op het veld dat grenst aan het stadion. De thermometer geeft een zwoele 25 graden aan, maar Zlatan is rechtstreeks van het trainingsveld naar de afgesproken plek gekomen. Hij is te vroeg en dat is tamelijk uniek in de wereld van het interviewen van voetballers. Het is dan ook best begrijpelijk dat hij af wil van zijn door zweet doordrenkte shirt. Teruggekomen uit de kleedkamer, met een schoon shirt aan, is een microfoon op zijn neus onnodig. “Dit interview is wel voor de voorpagina, toch? Als ik niet op de cover kom, kun je gelijk weer terug naar waar je vandaan komt …” Zlatan kent zijn eigen waarde. Het klopt dat hij pas de tweede MLSspeler is die op de voorpagina van FFT komt, na David Beckham in 2008. “Als je nieuwe volgers of lezers wilt krijgen, moet je mij hebben”, zegt hij met zijn welbekende uitgestreken gezicht, voordat hij daar weer een lach op tovert. Het interview is nog niet begonnen en de Zlatan-modus staat al volledig aan. We zouden het niet anders willen. We ontmoeten elkaar drie dagen nadat Galaxy met 3-0 heeft gewonnen van Vancouver Whitecaps in het StubHub-stadion, met twee goals van Zlatan zelve. Eén vanaf de penaltystip en een snoeihard schot van de rand van het strafschopgebied in het dak van het doel. Knappe goal, merken we op. “Weet ik. Ik heb jou niet nodig om dat te beseffen”, antwoordt hij. De knal brengt zijn totaal op twintig treffers in slechts 24 wedstrijden sinds zijn debuut in de MLS in maart van dit jaar, na te zijn hersteld van de pittige knieblessure die een einde maakte aan zijn periode bij Manchester United. “Het belangrijkste is dat mijn knie goed voelt. Ik voel me sowieso fysiek erg goed. Ik heb hard getraind, nog geen training overgeslagen of wedstrijd gemist als ik kon spelen. De organisatie is goed hier en ik doe gewoon wat ik al mijn hele carrière doe: goed spelen, doelpunten maken en mijn teamgenoten helpen. Mijn doelpunten

spreken voor zich.” Geen goal sprak meer tot de verbeelding dan de spectaculaire uithaal die Ibrahimovic verzilverde tijdens zijn debuut voor Galaxy. Het was een van de meest memorabele momenten van zijn toch al indrukwekkende loopbaan. Slechts een week eerder had Zlatan zijn transfer naar de Californische club afgerond. Voor zijn eerste wedstrijd had hij al een volledige pagina in de Los Angeles Times gekocht. Daarop stonden slechts enkele woorden: Dear Los Angeles, you’re welcome. Even later zei hij: “Ik gaf Los Angeles het beste cadeau dat ze zich kon wensen: mij.”

Lange revalidatie

Vervolgens kwam zijn debuut. In de 22-jarige geschiedenis van de MLS zullen weinig wedstrijden zo veel wereldwijde aandacht hebben gehad als deze. Nog mooier was het verhaal van het duel zelf. Het was de eerste wedstrijd van Zlatan voor LA Galaxy, bovendien na een lange revalidatie van een vervelende blessure. Daarnaast was het de eerste LA-derby ooit. Galaxy tegen Los Angeles FC, de jongste club in de MLS, met hun stadion midden in de stad. Los Angeles FC heeft als hoofddoel om Galaxy van de troon te stoten. Dit geldt niet alleen op het veld, getuige bijvoorbeeld hun behoorlijk agressieve mediacampagne waarin sterspeler Carlos Vela op veel metro’s levensgroot is afgebeeld.

ZLATAn goals uit de MLS zagen voordat ik hier kwam. Maar ik weet zeker dat ze nu wél overal te zien zijn.”

Dierenrijk

Na een uur konden de marketing-jongens van LAFC al achterover leunen. In het uitverkochte StubHub Center stond hun team met 3-0 voor. Twee goals van Carlos Vela. Dit zou een grote slag zijn voor de club om het hart en de ziel van de inwoners van Los Angeles voor zich te winnen. Ibrahimovic keek toe vanaf de zijlijn. Geschokt. Op de reservebank, omdat hij nog niet volledig hersteld was van zijn blessure. Bij 1-0 keek hij naar zijn teamgenoten en zei: “Niks aan de hand, dit kunnen we nog gewoon winnen.” Bij 2-0 rezen wat twijfels. “Ik weet niet of Zlatan dit kan oplossen.” Bij 3-0 was zijn optimisme verdwenen. “Dit kan weleens een lang seizoen worden.” Galaxy deed wat terug, maar de achterstand was nog steeds groot toen Zlatan negentien minuten voor tijd in het veld kwam. Binnen twee minuten lag de aansluitingstreffer tegen de touwen. Toen kwam hét moment. Een verdedigende kopbal ging hoog de lucht in toen Zlatan zijn zinnen op de bal zette, dik 35 meter van het vijandelijke doel. Slechts weinigen durven van die afstand op doel te schieten, maar slechts weinigen zijn Zlatan Ibrahimovic. Keeper Tyler Miller kon alleen maar duiken in de hoop iets te raken op het moment dat Zlatan de bal met raketsnelheid boven zijn hoofd het doel in volleerde. “Oh, come on!” jubelde Fox-commentator John Strong vol ongeloof. Zlatan was echter nog niet klaar. In blessuretijd zwiepte Ashley Cole een bal voor het doel vanaf de linkerkant en de Zweed kopte zijn team naar een waanzinnige 4-3 zege. “IBRAHIMOVIC, ARE YOU SERIOUS!?” schreeuwde Strong in extase, terwijl het StubHub Center ontplofte. De supporters boekten een nieuw decibel-record. Zlatan was gearriveerd in de Verenigde Staten. Dit zal zeker herinnerd worden als een van de fraaiste entrees in de geschiedenis van het voetbal. “Voor die wedstrijd waren de verwachtingen hoog en de vraagtekens talrijk. Mensen waren toch benieuwd hoe mijn knie het zou houden”, blikt Zlatan terug. “Na de advertentie in de LA Times werd iedereen gek. Sommige mensen kenden mij niet. Ze zagen de advertentie en vroegen zich af wie dat was. Na de eerste wedstrijd wist iedereen het. Ik maakte een doelpunt waar mensen inspiratie uit halen. En ik bereikte ook mensen die niet zo vaak voetbal hadden gezien. Het opende hun ogen. Ik breng wat nieuws en ze zullen het nu zeker gaan volgen. De MLS is beroemder nu omdat ik hier ben. Mijn goals gaan de wereld over. Ik weet niet zeker of de mensen de

Bij elke club waar hij speelde maakte hij indruk: Malmö FF, Ajax, Juventus, Internazionale, Barcelona, AC Milan, Paris Saint-Germain, Manchester United, LA Galaxy. “Ik breng gewoon waar ik goed in ben en ik blijf het brengen, waar ik ook naartoe ga. Dit is mijn sport, dit is de manier hoe ik speel. Het complete pakket. Ik voel me goed. Leeftijd is ook maar een getal. Ik voel me fris, ik voel me een machine en ik ben een beest.” De ogen van Ibrahimovic verkleinen als hij dat laatste zegt met dreigende nadruk. Zijn periode bij Manchester United werd een paar keer onderbroken door blessures, waarna hij vergelijkingen begon te maken met het dierenrijk, en hij wil één ding heel erg duidelijk hebben: hij is nog steeds een leeuw. “Eens een leeuw, altijd een leeuw.” Het is een thema sinds Zlatan de verwijzing gebruikte na de winst in de League Cup-finale tegen Southampton in 2017. Ibrahimovic scoorde twee keer. “Dat leeuwenverhaal van mij is er altijd al geweest, ik hield het alleen voor mezelf. Het verschil is dat ik het nu deel met iedereen. Nu kent iedereen het geheim. Nu begrijpt iedereen waarom ik doe wat ik doe: een beest zijn op het veld.” Wie Los Angeles zegt, zegt Hollywood. En wie Hollywood zegt, zegt Walk of Fame. Meer dan 2.600 prominenten hebben er een ster met hun naam op het trottoir gekregen, van Alfred Hitchcock, Mariah Carey en Pharrell Williams tot Lassie en Kermit de Kikker. Eén ster ontbreekt. En het is toch al een half jaar geleden dat Zlatan zijn gedenkwaardige debuut voor LA Galaxy maakte. Is hij verbaasd dat het zo lang duurt? “Nee, het beste is dat ik nog geen ster heb”, zegt hij. “De anderen die dat wél hebben, zijn degenen die denken dat ze een ster zijn. De échte ster heeft ‘m nog niet. Dat is het verschil.”

Links Na de fenomenale afstandsgoal, was de winnende in blessuretijd de bekroning – dit was dé perfecte entree.

Tochtjes langs de kust

Ibrahimovic heeft het naar zijn zin als inwoner van Los Angeles. Hij wordt regelmatig gespot rond Beverly Hills, rolschaatsend bij Venice Beach en op zijn motor langs de kust. “Ik zorg er altijd voor dat mijn familie en ik een goed leven hebben. Als je leven goed is naast het veld, is het leven op het veld ook goed. We hebben het fijn hier. De hele familie is gelukkig en de club is fantastisch voor ons. Ik heb geen klachten, ik waardeer alles.” Als basketbal-fan heeft hij al een bezoek gebracht aan het Staples Center om de Los Angeles Lakers aan het werk te zien, waar hij gast was van NBA-legende Shaquille O’Neal. Daarnaast verscheen hij in diverse praatprogramma’s. The Ellen DeGeneres Show, Jimmy Kimmel Live! en The Late Late Show with James Cordon. Bij die laatste kroop de 1,95 meter lange aanvaller in een glazen wensmachine en deed zich voor als Zoltar, de mechanische waarzegger uit de klassieke jaren tachtig-film Big. Ibrahimovic legt uit dat zijn prioriteit ligt bij het tijd doorbrengen met zijn twee zonen. “Ik ben graag bij mijn kinderen want zij zijn mijn ninja’s, mijn sterren. Wat ze ook willen, wat ze ook doen, ik volg ze. Ik leef namelijk in hun schaduw.” “We doen alles zoals een normale familie zou doen. Ik probeer geen decadent leven te leiden; ik probeer zo normaal mogelijk te doen. We zijn een gewoon Zweeds gezin. Ik doe niets zonder mijn kinderen. Soms gaan we kijken bij het basketbal en er zijn andere sporten die we zeker nog een keer willen zien. Ik probeer de wereld te ontdekken voor mijn kinderen. Zij zijn de toekomst, niet ik.” Heeft hij er naar uitgekeken om in LA bepaalde sterren te ontmoeten? “Iedereen is hetzelfde voor mij. Er is niemand waar ik specifiek op zit te wachten om te ontmoeten. De enige bij wie ik dat wel heb, is Muhammad Ali. Maar hem ontmoeten kan niet meer. Hij was altijd mijn inspiratiebron. Helaas is hij overleden, maar de herinnering aan hem is springlevend.” Spelers die van de Premier League verkasten naar de MLS hebben vaak gezegd dat het leven naast het veld zo anders is. Je kunt er gewoon over straat, wat in Engeland praktisch onmogelijk is. Als je Zlatan bent, ligt dit toch anders. “Dit is een ander beest”, zegt de spits. “Ze hebben nog nooit zoiets gezien. De andere spelers zijn normaal. Zlatan is niet normaal.”

ZLATAn

Boven Vooruit, Bale deed het in de Champion Leaguefinale, maar het is duidelijk waar de inspiratie vandaan kwam. Onder Zlatan had maar één inspiratiebron: Muhammad Ali.

Journalisten van de celebrity-website TMZ spreken hem regelmatig aan als hij op de straten loopt van Beverly Hills en voetbalfans willen vaak met hem op de foto. “Maar dat is prima, want op die manier kan ik ze gelukkig maken. Zeker kinderen. Het hoort bij mijn beroep. Ik ben de kampioen van het volk, ik ben er voor het volk. Ik ben niet iemand die zich verstopt of mensen ontwijkt. Ik ben hier vanwege het volk en als het volk iets wilt, wat het ook is, dan ben ik er voor ze. Zij hebben me gebracht waar ik nu ben: zonder hen was ik niet degene geworden die ik ben, had ik niet kunnen presteren zoals ik nu presteer. Waar ik ook ga, ik ben beschikbaar. Ik doe mezelf niet groter voor dan ik ben, zo ben ik niet.” Dat is tenminste naast het veld. Er is namelijk een cruciaal onderscheid tussen de familieman en de leeuw in het veld. Voelt Zlatan zich een Hollywood-ster of bovenmenselijk als hij het veld op loopt? “Ik ben een mens”, benadrukt Zlatan, mochten we daar nog een extra bevestiging van willen hebben. “Ik ben net zo normaal als iedereen. Maar als ik het veld opstap, ben ik een ander dier. Ik ben geen superheld. Superhelden redden levens en ik zou mezelf daarom ook geen held willen noemen. Ik ben gewoon fantastisch in wat ik doe.” Ibrahimovic onderstreepte dat tijdens zijn periode in Engeland. In zijn enige volledige seizoen voor Manchester United maakt hij 28 doelpunten. Hij wint de League Cup en zet het team van José Mourinho op het juiste spoor richting de zege van de Europa League. De finale tegen Ajax (2-0) haalt Zlatan niet vanwege de knieblessure die hij halverwege april opliep. Niet iedereen had verwacht dat zijn overgang naar de Premier League succesvol zou worden. De aanvaller is al bijna 35 als hij overkomt van Paris Saint-Germain. “Ik had al een lange loopbaan voordat ik in Engeland kwam – in verschillende landen en bij verschillende clubs. Mensen zeiden dat ik niet naar

Engeland moest gaan. ‘Je zet je reputatie op het spel. Als je faalt in Engeland, zullen mensen blijven zeggen dat je niet goed genoeg was.’ Eigenlijk was iedereen tegen die overstap. En wat denk je? Voor mij was dat alleen maar een extra motivatie. Het gaf me adrenaline. Ik sloeg dus alle adviezen in de wind.” “Ik vond het fijn in de Premier League. Opwindend. De competitie krijgt verschrikkelijk veel aandacht, al vond ik het niveau wat overschat – de individuele kwaliteiten en het technische gedeelte vooral. Maar het tempo ligt er hoog. Zelfs al ben je de beste, je kunt het ritme niet bepalen. Als je de snelheid wilt bepalen, verlies je. Deze ligt simpelweg te hoog.” “Manchester United was de juiste keuze. We wonnen en ik deed wat ik deed voordat ik geblesseerd raakte. Ik koester fantastische herinneringen. Ik ben voor altijd verbonden aan United. De supporters zijn weergaloos. Waar ik ook keek: overal rode shirts, waanzinnig. United was een heel belangrijke periode in mijn carrière. Ik heb het destijds ook weleens gezegd: ‘Jullie hebben mazzel dat ik hier niet tien jaar eerder kwam.’ Ik deed wat ik deed toen ik 35 was, stel je voor dat ik 25 was. Dan was het een heel ander verhaal geweest. Toen ik kwam riepen mensen dat ik in een rolstoel kwam. Al de mensen die zo over me lulden, heb ik juist in een rolstoel gezet.” Toch kwam die rolstoel gevaarlijk dichtbij. Manchester United speelde in de kwartfinale van de Europa League tegen Anderlecht. Ibrahimovic ging voor een hoge bal en landde op de meest verschrikkelijke manier. Zijn rechterknie schoot volledig naar achteren en liet hem verfrommeld als een propje papier op de grond achter. Het was direct duidelijk dat dit serieus was. Het sprookje kreeg geen mooi einde, want het leek zo mooi: een Europa League-finale tegen zijn oude club Ajax, gespeeld in de Friends Arena in Stockholm. Deze was geopend in 2012 met een interland tussen Zweden en Engeland: Zlatan scoorde vier keer met daarbij de wereldberoemde omhaal vanaf dik dertig meter. Wellicht zijn mooiste doelpunt ooit. “Het deed geen pijn”, zegt Zlatan over de blessure tegen Anderlecht. “Het voelde alsof ik mijn tong had ingeslikt toen het gebeurde. Het eerste wat ik zei was dat de enige die Zlatan kan blesseren, Zlatan zelf is – niemand anders. Het was de eerste keer dat ik een serieuze blessure had en ik deed het mezelf aan.”

Grootste motivatie

In een onwaarschijnlijk snelle tijd van zeven maanden revalideerde Zlatan van zijn zware knieblessure. Zijn grootste motivatie tijdens zijn herstel was om in een recordtijd weer terug te keren bij United. Toen hij weer inzetbaar was, klopte het een en ander niet. Zlatan merkte dat. Na vijf invalbeurten stond hij in het League Cup-duel met Bristol City in de basis en was hij een van de doelpuntenmakers (2-1 zege). Het bleek zijn laatste goal voor United te zijn. In het competitieduel met Burnley, zes dagen later, ging Ibrahimovic in de rust naar de kant bij een 0-2 achterstand. Zijn vervanger Jesse Lingard scoorde twee keer en bezorgde zijn team alsnog een gelijkspel. Zlatan zou nooit meer in actie komen voor Manchester United. Hij vertelde Mourinho dat hij een tijdje van het veld moest blijven om zijn knie weer in perfecte conditie te krijgen. Al snel kwam Zlatan tot de conclusie dat de wetten van de Premier League te veeleisend waren. Voordat hij bij United aan de slag ging, was er al sprake van een overgang naar LA Galaxy, nu was het echt tijd om de Atlantische Oceaan over te steken. Het vertrek kwam voor hem op een ongunstig moment. De MLS stond op het punt van beginnen en hij moest genoegen nemen met een gereduceerd salaris van 1,5 miljoen dollar per jaar. Een bedrag dat door slechts drie spelers per club in de MLS overtroffen mocht worden. De broers Giovani en Jonathan dos Santos en Romain Alessandrini overschreden die salarisgrens al. “Toen ik terugkwam bij Manchester United was ik niet klaar. Ik voelde me niet fris, niet honderd procent. Ik wilde niemand teleurstellen. Ze kenden namelijk de Zlatan

ZLATAn

die ze gezien hadden en ik wilde ze niet iets anders geven. Daarom heb ik een stap terug gedaan. Ik probeerde het op een andere manier en wilde er gewoon zijn om steun te geven aan het team, de club en de fans. Normaal gesproken sta ik op het veld om mijn teamgenoten te helpen, maar daar was ik niet klaar voor. Toen kwam de mogelijkheid om bij LA Galaxy te spelen en voelde ik dat ik toe was aan een frisse start. Ik wilde weer vanaf nul beginnen en zien waar het naar zou leiden.” Ibrahimovic zou de kans om weer met Mourinho te werken zeer waarderen; het duo had eerder met Internazionale de Serie A-titel gepakt. “Ik heb een goede band met José. Ik begrijp hem. Ik geef hem wat hij nodig heeft en hij weet wat hij krijgt als hij mij in zijn team heeft. Zo simpel is het.” En hoe zit het Paul Pogba, zijn vriend en voormalig teamgenoot? Beiden hebben dezelfde makelaar in Mino Raiola, die verbaal altijd nadrukkelijk het woord voert wanneer Pogba in de verdediging wordt gedrukt. Hij sloeg hard terug, via sociale media, toen Paul Scholes kritisch was op Pogba. Het is duidelijk dat Ibrahimovic geïrriteerd is als er kritiek is op de Franse middenvelder. Eveneens is het duidelijk dat Zlatan daar een en ander over te zeggen heeft. Op het moment dat FFT de naam Pogba laat vallen, begint Ibrahimovic direct een minutenlange monoloog over zijn vriend. “De toestand rond Pogba is een belachelijke kwestie geworden. Hij krijgt overal de schuld van. Iemand rijdt door rood? Pogba’s fout. Je hebt een lekke band? Pogba‘s fout. Iedereen lult maar wat. Ze verwachten elke minuut een nieuw wonder. Ze moeten een beetje rustig aan doen. Kijk eens naar jezelf, zou ik willen zeggen, vooral tegen de oud-voetballers. Ze moeten zich afvragen wat ze zelf deden toen ze nog speelden. Ze waren echt niet beter – dat kan ik je wel vertellen want ik heb tegen of met ze gespeeld. Sommigen waren goed, sommigen waren minder goed, eentje dacht dat hij goed was maar dat was hij niet. Sorry dat ik het zeg, maar ze zouden allemaal hun mond moeten houden en zich met hun eigen zaken moeten bemoeien. Ze krijgen betaald om te praten maar ze moeten het bij feiten houden.” “Ik zit hier niet om iemand te verdedigen, we zijn tenslotte allemaal professionals, we zouden allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen en doen wat we moeten doen. Als je op een bepaald niveau komt, komt er druk en zijn er verwachtingen. Ik houd daarvan. Engeland? De mensen haatten mij totdat ik kwam en toen begon iedereen van me te houden. Dat was irritant, want mijn haters werden mijn fans. Ik heb liever haters, want die motiveren mij. Dan word ik een ander persoon. En daar houd ik van, want ik vernietig iedereen die slap over me lult, zoals ik altijd al gedaan heb.” “Over mij valt niet veel meer te zeggen. Maar als het over Paul gaat, dan wordt het persoonlijk. En dat is onprofessioneel. Als je betaald wordt om je werk te doen, moet je professioneel zijn, niet persoonlijk. Persoonlijke zaken laat je thuis.”

“Leeftijd is ook maar een getal. Ik voel me fris, ik voel me een machine en ik ben een beest.” Sinds zijn vertrek naar de Verenigde Staten is Ibrahimovic herboren als speler, spottend met alle leeftijdswetten. Zijn vijfhonderdste doelpunt in zijn negentien jaar tellende carrière kwam op spectaculaire wijze tot stand. Tegen Toronto vond hij het net met een onorthodoxe vliegende trap over zijn eigen schouder – een taekwondo-move die hij had geleerd toen hij de Oosterse vechtsport beoefende in zijn jeugd. LA Galaxy greep de mijlpaal aan om een poster te maken: Zlatan: God of Goals. Hierop is hij te zien terwijl hij een cape draagt en een sloopkogel in zijn handen heeft. “Ik wilde de foto eigenlijk wreder”, zegt Zlatan. “Ik wilde dat er allemaal slachtoffers om me heen lagen, maar dat mocht niet.”

Boven Vraag Ibrahimovic naar de kritiek op Pogba en hij gaat los: “Het wordt persoonlijk, dat is onprofessioneel.”

Groot probleem

Het seizoen is, ondanks de aanwezigheid van Zlatan, verre van perfect voor LA Galaxy. De wedstrijd waarin Zlatan op onnavolgbare wijze zijn vijfhonderdste treffer maakte, ging met 5-3 verloren. Een paar dagen eerder had coach Sigi Schmid zijn ontslag ingediend, na een 6-2 nederlaag tegen Real Salt Lake. Verdedigend heeft de ploeg een groot probleem. Maar de goals van Zlatan hebben de ploeg in aanvallend opzicht een van de beste van de MLS gemaakt. LA stond in 2017 stijf onderaan, in 2018 is het de middenmoot. De vorm waarin Zlatan verkeert, is ook in Europa niet onopgemerkt gebleven. Kort na het interview wordt hij gelinkt aan een overgang in januari. In Italië zijn er geruchten over een rentree, op huurbasis, bij AC Milan tijdens de periode dat de MLS stilligt. Dezelfde weg bewandelde David Beckham twee keer toen hij bij LA Galaxy onder contract

FITNESS / VOEDING / TECHNIEK / PSYCHOLOGIE / UITRUSTING / TACTIEK

PERFORMANCE

MASTERCLASS

DANILO

DETAILS

Er komen de laatste jaren zoveel dynamische, aanvallende vleugelverdedigers uit Brazilië. Hoe komt dat? “Eigenlijk zet Brazilië de standaard voor de meeste posities, toch? Maar ik denk dat een van de geheimen dat wij zoveel topvleugelverdedigers produceren, is dat zij ooit begonnen zijn als aanvaller of middenvelder, dus wellicht meer kwaliteit of technische bagage hebben. Ze hebben nog steeds een aanvallende instelling en beschikken waarschijnlijk over meer creativiteit als ze hun tegenstander opzoeken.” Tegen welke Braziliaanse speler keek je in je jeugd het meeste op? “Zoals de meeste backs, zeker van mijn generatie, was Cafú iemand waartegen ik heel veel opkeek. Niet alleen won hij bijna alle prijzen die er te winnen vielen met São Paulo en AC Milan, maar hij mocht ook de wereldbeker optillen met de nationale ploeg. Hij was een voorbeeld van een ware leider op en naast het veld.” Je hebt behalve als back ook als middenvelder gespeeld. Welke rol is uitdagender, als het gaat om fitheid? “Waarschijnlijk die van back. Als je daar speelt, is het belangrijk om de explosiviteit te hebben om naar voren te sprinten en de aanval te ondersteunen, maar je moet ook voldoende uithoudingsvermogen hebben om daarna weer direct terug te keren in de verdediging. Op het middenveld is dat anders; de noodzaak is niet altijd even groot maar je moet wel continu in beweging zijn en bewust zijn van waar je staat. De laatste paar seizoenen bij Real Madrid en Manchester City speel ik als vleugelverdediger, maar ik voel me ook op mijn gemak centraal op het veld.” Moderne buitenspelers zijn vaak ongelooflijke atleten. Moet je in absolute topconditie zijn om een wervelende back te zijn op het hoogste niveau? “Ja, absoluut. Voetbal is zeer dynamisch tegenwoordig en elke speler moet een atleet zijn. Maar de backs zijn normaalgesproken de spelers die het meeste lopen tijdens wedstrijden, dus je moet goed voorbereid en goed uitge-

rust zijn. Je moet je lichaam goed verzorgen want je moet zo veel mogelijk energie bewaren. Het belang van goede rust en goede slaap heb ik de afgelopen jaren geleerd – ik moet zuinig zijn op mijn lijf, het is mijn gereedschap.” Welke tips zou je geven aan een jonge back om zijn spel te verbeteren? “Eén ding is heel belangrijk: wanneer je naar voren gaat en je hebt de mogelijkheid om een kans te creëren voor een teamgenoot, zorg dan dat je je hoofd omhoog hebt en probeer zo snel mogelijk je doel voor ogen te hebben. Dat geldt voor zowel passes in het strafschopgebied als voorzetten van de zijkant. Een ander advies dat ik mee wil

“Elke speler moet tegenwoordig een atleet zijn.”

geven, is dat je plezier hebt in je rol op het veld. In Brazilië probeert iedereen dat te hebben, waar je ook staat. Maar als je als back negentig minuten keihard aan het werken bent op de flank, dan moet je wel écht plezier in je werk hebben.” Je hebt gespeeld in La Liga en de Premier League – in hoeverre verschillen deze van elkaar? “Ze zijn allebei zeer intens maar op een verschillende manier. In de Spaanse competitie maken de meeste clubs zich niet zo druk over de verdediging of zijn ze kwetsbaar achterin. Dan zijn wedstrijden vaak een stuk meer open. Veel aanval-

lers in Spanje zijn technisch zeer onderlegd. In de Premier League zijn de aanvallers snel en sterk maar ook koel. Als je ze maar een beetje ruimte geeft, is dat voor hen genoeg om een kans te creëren. Je moet continu de focus houden, pauze nemen kan niet.” Pep Guardiola houdt van vleugelspelers die op meerdere posities uit de voeten kunnen. Welke individuele opdrachten geeft hij aan jou mee? “Hoe ongelooflijk het ook mag klinken, maar als het gaat om mijn aanvallende taken, geeft hij mij veel vrijheid omdat hij mijn sterke punten kent. Hij zegt dat ik mijn instinct moet volgen en gebruik moet maken van mijn ervaring. Guardiola geeft mij meer opdrachten voor verdedigen. Ik moet meehelpen om te zorgen dat iedereen op zijn plek staat bij balverlies, dat we de verdediging hebben staan met vier man. En vervolgens zo snel mogelijk weer de bal heroveren. Deze dingen vraagt hij sowieso aan alle verdedigers van de club.” Guardiola is ook gek van verdedigers die zoeken naar voetballende oplossingen. Hoeveel training heb je nodig om verdedigen onder druk van jagende tegenstanders onder de knie te krijgen? “Elke week hebben we trainingssessies op een klein speelveld, onder druk van de tegenstander en met een beperkt aantal keren dat je de bal mag raken. Als we dit gedurende de week vaak doen op de training, gaan we op zaterdag in de wedstrijd naar een groter veld en dan wordt dit makkelijker. Natuurlijk is er dan een andere vorm van druk, zoals het publiek en het belang van de wedstrijd. Maar we zijn allemaal spelers met sterke persoonlijkheden die gespeeld hebben voor hun nationale ploeg en in grote wedstrijden. Dus waar we op trainen, moet genoeg zijn om ons voldoende vertrouwen te geven om op deze manier te spelen. Persoonlijk is deze manier van spelen, met veel balbezit en honderden passes, zeker de manier waar ik het meeste plezier in heb.”

Volledige naam Danilo Luiz da Silva Geboorteplaats Bicas, Brazilië Leeftijd 27 Clubs América Mineiro, Santos, FC Porto, Real Madrid, Manchester City Prijzen Copa Libertadores, La Liga, Champions League (2x), Premier League, League Cup Debuut nationale ploeg 2011 tegen Argentinië Aantal interlands 21 (geen goals)

Interview Felipe Rocha

De Braziliaan vertelt over Pep en spelen vanuit de verdediging.

De veelzijdige Samba-ster heeft een prijzen winnende carrière tot dusver

CHAMPIONS LEAGUE

HOE WIN JE DE CHAMPIONS

LEAGUE?

– DOOR DE MANNEN DIE HEM DAADWERKELIJK WONNEN

Voor het eerst in dertien jaar weet Ajax te overwinteren in de Champions League. De Cup met de Grote Oren ligt voor het grijpen – om het enthousiasme niet te temperen. Maar wat is het geheim om de Champions League te winnen? Vraag het gewoon aan de mensen die het al een keer gedaan hebben. De verhalen van de ervaringsdeskundigen zijn uiteraard leerzaam, maar even zo vaak tamelijk hilarisch. Tekst Andy Murray, Richard Edwards,

*OF OF DE EUFA CUP

Nick Moore Illustraties Peter Quinne

CHAMPIONS LEAGUE

Ga lekker golfen

“We zaten flink in de problemen tegen 1. FC Kaiserslautern voordat José Mari Bakero in de laatste minuut raak kopte. De eerste wedstrijd hadden we met 2-0 gewonnen, maar dat hadden er veertien moeten zijn. We gingen naar Duitsland terwijl we wisten dat we duizend keer beter waren dan zij. Maar we kregen al snel een goal tegen, en toen nog één en nog één kort na de rust. Deze dingen gebeuren wel eens in het voetbal, maar we hielden het vertrouwen dat we zouden scoren, ook al moest het uiteindelijk een kopbal zijn van de kleinste speler van het veld. Daarna leerden we Benfica een lesje en wisten we dat we gingen winnen. Dat was niet anders voor de finale tegen Sampdoria. Om negen uur in de ochtend waren we lekker aan het golfen met coach Johan Cruijff. We waren zeer ontspannen. We gingen naar Wembley, wetende dat we beter waren en zouden gaan winnen. Wat had Sampdoria nu helemaal? Goede ploeg hoor, maar serieus ... Mancini tegen Laudrup? Ik houd het op Laudrup. Vialli of Stoichkov? Stoichkov natuurlijk [lacht]! Ik ben verdorie veel sneller!” Hristo Stoichkov 1992: Barcelona-Sampdoria 1-0 (n.v.)

CHAMPIONS LEAGUE Als je op de bank zit, wees alert als een havik

“In de finale van 1997 had ik zeventig minuten toegekeken vanaf de bank. Daar was ons opgevallen dat keeper Angelo Peruzzi best ver voor zijn doel stond. ‘Als ik erin kom, ga ik meteen met een lob op doel schieten’, zei ik. Het was de snelste goal uit mijn carrière – ik stond tien of elf seconden op het veld – en pas mijn tweede als invaller. We stonden 2-0 voor en Juve had net de aansluitingstreffer gemaakt. Ik hoorde later dat toen ik de bal van Andreas Möller kreeg, de beroemde commentator Marcel Reif schreeuwde: ‘En nu een lob!’ Ik had met de warming-up geen bal aangeraakt, dus geluk speelde zeker een rol. Het doelpunt werd uiteindelijk een beetje een last. Ik was pas twintig en hoewel ik een aardige speler was, behoorde ik niet tot de superster-categorie. Maar het betekende wel dat ik nooit meer op jacht hoefde naar een Europese titel.” Lars Ricken 1997: Borussia Dortmund-Juventus 3-1

Drink een koude jetser

“In de eerste ronde van het seizoen 1978/79 wonnen we de eerste wedstrijd tegen titelhouder Liverpool met 2-0. Voor het uitduel vertrok de bus op de ochtend van de wedstrijd. Het was voor sommige spelers de belangrijkste wedstrijd van hun leven. We zaten iets voor Liverpool en Brian Clough zat voorin in zijn rugby-shirt. Plots stond hij op en zei: ‘Wie lust er een biertje?’ Het was net middag! Een paar jongens namen er één. Toen we gingen lunchen, zei hij: ‘Iemand een glaasje wijn?’ Jimmy Gordon (assistent van Clough) moest aan het einde van de middag een paar van ons wakker maken. In plaats van dat iedereen op zijn hotelkamer onrustig zat te zijn, waren nu een hoop spelers aan het slapen. We sleepten een doelpuntloos gelijkspel uit het vuur en wonnen vervolgens de Cup.” Peter Shilton 1979: Nottingham Forest-Malmö FF 1-0

Krijg de lokale bevolking op je hand

“De meeste Celtic-fans zijn katholiek. Omdat de finale van 1967 tegen Internazionale samenviel met de heilige dag der verplichting waren alle kappelletjes volgestouwd met fans. Dat hielp om de bewoners van Lissabon voor ons te winnen. Zij hadden een massa gevoelloze Schotten verwacht, maar daar waren we dan ... We waren maar aan het zingen en dansen op de pleinen van Lissabon in ons groen-wit, maar woonden ook respectvol en in stilte de mis bij.” Bernie Boyle (fan) 1967: Celtic-Internazionale 2-1

Vergeet het tactische bord

“Wij hebben nooit zo’n tactisch bord gehad en spraken eigenlijk nauwelijks over onze tegenstanders. Deze houding hielp ons om wedstrijden te winnen. We hadden spelers die niet veel meer hoefden te leren. In 1962

CHAMPIONS LEAGUE stuurden we drie scouts naar Benfica om ze te bestuderen en we verloren met 5-3. In de dagen van Di Stéfano gingen we gewoon naar een stadion, deden onze shirts aan en gingen voetballen.” Paco Gento 1956: Real Madrid-Stade de Reims 4-3 1957: Real Madrid-Fiorentina 2-0 1958: Real Madrid-AC Milan 3-2 (n.v.) 1959: Real Madrid-Stade de Reims 2-0 1960: Real Madrid-Eintracht Frankfurt 7-3

Zorg voor een psychologisch sterke coach

“We parkeerden de bus vlakbij Wembley toen coach Nereo Rocco plots de angst en spanning op onze gezichten zag. Hij stond op en begon te schreeuwen: ‘Iedereen die bang is, kan lekker in de bus blijven.’ Toen ging hij zelf zitten en deed alsof hij doodsbenauwd was. We schoten allemaal hard in de lach en de spanning verdampte. Niemand kon zo goed de juiste sfeer creëren als Rocco.” Cesare Maldini 1963: AC Milan-Benfica 2-1

Ken je beperkingen

“Ik denk dat onze finale in 1991 tegen Olympique Marseille de meest saaie finale ooit is in de geschiedenis van de Europa Cup. Een paar uur voor de wedstrijd zei manager Ljupko Petrovic tegen ons: ‘Als we gaan aanvallen, geven we te veel ruimte weg voor counters.’ Dus ik vroeg: ‘Wat gaan we dan doen?’ Zijn antwoord was: ‘Als je de bal krijgt, geef je hem weer terug aan Marseille.’ Uiteindelijk stonden we dus 120 minuten op het veld terwijl we de bal nauwelijks geraakt hadden. Strafschoppen moesten de beslissing brengen. Manuel Amoros faalde namens hen en wij schoten ze er alle vijf in. Als we de wedstrijd met een aanvallende instelling in waren gegaan, hadden we waarschijnlijk verloren. Niet eens zozeer omdat zij zoveel beter waren, maar vooral omdat de spelers van Marseille meer gewend waren dan wij om zulke wedstrijden te spelen. Wij hadden een elftal vol 21-, 22- en 23-jarige jongens.” Sinisa Mihajlovic 1991: Rode Ster Belgrado-Olympique Marseille 0-0 (5-3 p.)

Laat je prikkelen door de tegenstander

“AC Milan was de underdog, maar wij hadden een duidelijk plan voor de finale. We waren zeer solide en begrepen hoe je een team als Barcelona aan moest pakken. We waren helemaal klaar met hun coach Johan Cruijff en de media die ons belachelijk maakten: we hadden geen schijn van kans en zij zouden ons te grazen nemen. Ze hadden onze teamgeest onderschat. Fabio Capello was woedend over alles dat werd gezegd en wist dat over te brengen naar ons.” Marcel Desailly 1994: AC Milan-Barcelona 4-0

“We stonden 120 minuten op het veld terwijl we de bal nauwelijks geraakt hadden.” Regel een keeper die gek is op strafschoppen

“Als ik geen voetballer was geworden, dan was ik zeker psychiater. Als je de routine van een speler analyseert, dan kun je jouw gedrag daarop aanpassen. Als je tijdens een strafschoppenserie de eerste stopt, wordt de tweede eenvoudiger. De tweede schutter van Barcelona dacht dat ik naar links zou gaan, omdat ik bij de eerste naar rechts was gegaan. Zijn logica was dat hij dezelfde hoek moest kiezen als zijn voorganger omdat ik waarschijnlijk voor een andere hoek zou kiezen. De derde was het makkelijkst. Ik dacht dat hij links zou kiezen omdat ik de eerste twee keer naar rechts was gegaan. Bij de vierde penaltynemer van Barcelona deed ik een trucje. Ik deed alsof ik naar links ging, toen naar rechts, en koos uiteindelijk voor links.”

Beneden De uitlatingen van Johan Cruijff brachten het beste in Marcel Desailly en AC Milan boven.

Helmut Ducadam, 1986: Steaua Boekarest-Barcelona 0-0 (2-0 p.)

Omarm je zenuwen

“Iedereen roept dat het ook maar gewoon een wedstrijd is, maar de avond ervoor als je aan het eten bent, zie je het verschil in de ogen van je teamgenoten. Je ziet gewoon dat er niet een gewone wedstrijd aan zit te komen. Bij mij kwamen de zenuwen pas als we in de bus naar het stadion reden. Ook als je al in een paar finales hebt gestaan, betekent het niet dat je minder nerveus bent. Als je geluk hebt, slaag je er wel beter in om met de zenuwen om te gaan.” Clarence Seedorf 1995: Ajax-AC Milan 1-0 1998: Real Madrid-Juventus 1-0 2003: AC Milan-Juventus 0-0 (3-2 p.) 2007: AC Milan-Liverpool 2-1

CHAMPIONS LEAGUE

Ken je teamgenoten

“Ik zal nooit de blik vergeten die Abédi Pelé mij gaf vlak voor het doelpunt dat AC Milan vloerde in 1993. We hadden het er tijdens de training al over gehad en het laatste wat hij tegen mij zei voordat we het veld opliepen in München was: ‘Blijf bij hoekschoppen niet bij de tweede paal, probeer bij de eerste paal te komen.’ Toen hij in de 43e minuut een corner ging nemen, gaf hij mij weer die blik, alsof ik de enige persoon in het stadion was die hij zag – zo voelde het voor mij tenminste. Dus ik koos positie bij de eerste paal … en scoorde.” Basile Boli 1993: Olympique Marseille-AC Milan 1-0

Pak de rotonde

“Voor de finale van 1980 gingen we een week naar Mallorca. Stel je dat eens voor. Ik had een beetje gedoken op het strand en zorgde er vervolgens voor dat iemand een paar ballen op me schoot op het grasveld bij het hotel. Daar werden we weggejaagd door de portier. Toen we naar Madrid gingen, vertelde assistent-coach Peter Taylor dat ze een fantastisch trainingsveld hadden, maar ik zag juist een keihard veld. ‘Je hebt niet goed genoeg gekeken’, vertelde Clough ons. ‘We hebben een strook gras gevonden die perfect is.’ Ik kon niet geloven toen ik zag wat ze

“Wat ze ook gooiden of schreeuwden naar ons, we speelden onze eigen wedstrijd.” bedoelden: we stonden voor een rotonde, vlakbij het centrum van de stad en daar was inderdaad een grascirkel. Het was tamelijk rustig, maar er passeerden nog genoeg auto’s die naar ons toeterden.” Peter Shilton 1980: Nottingham Forest-Hamburger SV 1-0

Leer Chris Rea-songs

“Anderhalf uur voor de aftrap van de finale in 1984 kwamen we aan bij het stadion. We mochten nog niet naar de kleedkamer, dus gingen we op het veld kijken. We hadden wat spelers gecontracteerd van Middlesbrough: Graeme Souness, Craig Johnstone en Davie Hodgson. Die laatste was een goede vriend van Chris Rea en kende al zijn nummers. Hij liep achteraan en begon I Don’t Know What It Is But I Love It te zingen en al snel deed de rest mee. In het Stadio Olimpico moet je voor de kleedkamers via smalle trappen een paar verdiepingen omhoog. Zonder dat we het doorhadden, liepen we langs de kleed-

kamer van AS Roma –luid zingend. Na de wedstrijd zei coach Nils Liedholm, een sluwe, ervaren man: ‘Ik wist dat we gingen verliezen. Ik was in de kleedkamer de zwakke punten van Liverpool aan het benoemen en hoe we ze gingen verslaan, toen ik plotseling gezang hoorde. Het klonk alsof er een radio aanstond of zo. Het geluid werd steeds harder en harder. Toen ik me realiseerde dat het de spelers van Liverpool waren, viel het kwartje ook bij mijn spelers. Ze trokken wit weg.’ Hij kon niet geloven hoe ontspannen we waren.” Mark Lawrenson 1984: Liverpool-AS Roma 1-1 (4-2 p.)

Vertrouw op je gevoel

“Mijn strafschop tegen Valencia in 2001 betekende het einde van mijn faalangst. Ik had er eentje gemist tegen Italië (in de kwartfinale van het WK 1998) en had toen besloten nooit meer een strafschop te nemen. Zelfs tijdens de training weigerde ik een penalty te nemen. Maar om de een of

CHAMPIONS LEAGUE

Weten dat je gaat winnen

“We hadden geen idee dat we midden in een reeks van vijf opeenvolgende jaren met een Nederlandse club in de Europa Cup-finale zaten, of dat Ajax drie keer op rij winnaar zou worden. Wel wisten we zeker dat we niet nóg een finale gingen verliezen, zoals tegen AC Milan in 1969. Ik wil echt niet zeggen dat we alleen maar topspelers hadden, maar we hadden wel een verrassend aanvallende speelwijze. Na jaren met alleen maar Spaanse, Italiaanse en Britse ploegen in de finale, wilden we met Ajax laten zien dat resultaten behalen en goed voetbal spelen wel goed samen gaan.” Johan Cruijff 1971: Ajax-Panathinaikos 2-0 1972: Ajax-Internazionale 2-0 1973: Ajax-Juventus 1-0

Word niet zenuwachtig

andere reden zei ik in de Champions League-finale dat ik er wel eentje wilde nemen … Ik voelde gewoon dat ik ‘m erin zou schieten. Toen de bal tegen de touwen ging, was dat fantastisch en kon ik het falen tegen Italië achter me laten.” Bixente Lizarazu 2001: Bayern München-Valencia 1-1 (5-4 p.)

Als het spannend wordt, stuur je keeper naar voren

“Het is iets wat ik altijd deed als we dreigden te verliezen met een doelpunt verschil, want het maakte me weinig uit of we met 1-0 of met 2-0 verloren. Als iemand met mijn lengte je strafschopgebied in komt stormen, raakt een team in de war, want iedereen is al iemand aan het dekken. Verwarring schoppen was precies mijn intentie toen ik het strafschopgebied van Bayern München binnen rende, hopende dat het ons een kans zou geven.” Peter Schmeichel 1999: Manchester United-Bayern München 2-1

Heb een overtuiging

“Toen we besloten om Pep Guardiola aan te stellen als coach, hadden we het vertrouwen dat het goed zou komen. We hadden alleen nooit durven dromen dat we het beste seizoen uit de clubgeschiedenis zou-

den draaien, omdat we trouw bleven aan onze voetballende grondwaarden. Met zelfopgeleide spelers, want dat is zeer belangrijk voor de identiteit van de club. Op die manier prijzen winnen is waar we altijd naar hebben gestreefd.” Joan Laporta (president) 2009: Barcelona-Manchester United 2-0

Blokkeer alles

“Twintig meter lag er tussen mij en glorie (tegen Olympiakos in de groepsfase van 2004/05). Alles om mij heen stopte, de achtergrond vervaagde. Het enige dat telde waren ik en de bal. Mijn totale focus zat in die bal, toen die naar mij toe stuiterde. In mijn hoofd hoorde ik Steve Heighway en de andere trainers van de Academy. ‘Houd je hoofd stil. Gewicht boven de bal. Raak de bal goed. Zet de keeper aan het werk.’ Daar gaan we. Boem! De bal vloog van mijn rechtervoet en versnelde richting het doel. The Kop hield zijn adem in. Een fractie van een seconde was het doodstil alsof het gereserveerd was voor het geluid van het net dat uit de staanders getrokken werd. Bullseye! Goal! Iedereen schreeuwde het uit. We gingen naar de volgende ronde.” Steven Gerrard 2005: Liverpool-AC Milan 3-3 (3-2 p.)

Beneden Bixente Lizarazu weigerde zelfs op de training een penalty te nemen – tot de CL-finale kwam.

“Ik speelde tussen 1977 en 1985 in vijf finales en ik denk dat onze belangrijkste troef was dat we rustig in het hoofd waren. Collectief. Destijds had je nog geen idee wat je mocht verwachten in uitwedstrijden in Europa. Niet alles werd geregeld zoals je wilde. Ik herinner me bijvoorbeeld een nacht in Tbilisi, waar we duizenden Dinamo-fans voor ons hotel hadden staan, die tot vroeg in de ochtend een enorm kabaal maakten. Maar er was niemand die dat als excuus gebruikte of erover klaagde de volgende dag. We stonden gewoon op en gingen doen wat we moesten doen. Diezelfde instelling hadden we op het veld – wat ze ook gooiden of schreeuwden naar ons, we namen het allemaal rustig tot ons en speelden onze eigen wedstrijd. Die instelling kregen we mee van de leiding. Bob Paisley en Joe Fagan waren mannen die stevig in hun schoenen stonden en dat droegen ze over op ons. We hielden altijd onze kop erbij.” Phil Neal 1977: Liverpool-Borussia Mönchengladbach 3-1 1978: Liverpool-Club Brugge 1-0 1981: 198 Liverpool-Real Madrid 1-0 1984: 198 Liverpool-AS Roma 1-1 (4-2 p.)

CHAMPIONS LEAGUE Val in een vijver

“We hadden het volste vertrouwen. We kenden de spelers van Benfica en hoe ze zouden spelen. We hadden ons goed voorbereid en het was goed uitrusten in het Egham Hotel, dat veel weg had van een herenhuis van de oude Engelse adel, met gordijnen aan de muren en hemelbedden. Het enige dat voor opschudding zorgde, was Brian Kidd die aan het spelen was met een kikker bij zo’n modderig vijvertje dat je vaker ziet bij zulke oude plaatsen. Natuurlijk viel hij erin en kwam hij onder het groene slijm terug in het hotel. Hij scoorde evengoed in de finale.” Paddy Crerand 1968: Manchester United-Benfica 4-1 (n.v.)

Geef nooit op

“Een jaar eerder (Bayern verloor de finale in 2012 na strafschoppen tegen Chelsea, terwijl ze twee minuten voor tijd nog aan de leiding gingen) keek ik naar de gezichten van al die duizenden teleurgestelde fans en ik dacht: ‘Mama mia, wat gebeurt er?’ De klap was zó groot, hoe kunnen we daar ooit van herstellen? Iedereen verwachtte dat we zouden breken, of stoppen, maar dat zou niet heel erg passen in de traditie van Bayern München. Tijdens de zomervakantie

belden Jupp Heynckes en ik elkaar elke dag om tien uur in de ochtend om te bepraten wat er moest veranderen. Een jaar later maakten we de grootste comeback van dat seizoen.” Karl-Heinz Rummenigge (voorzitter) 2013: Bayern München-Borussia Dortmund 2-1

Heb lak aan reputaties

“Als we naar de selectie van Bayern keken en deze per positie gingen vergelijken met de onze, had het ons waarschijnlijk dun door de broek gelopen. Dat deden we dus maar niet. Ron Saunders was al nooit iemand die met grote dossiers op te prop-

pen kwam over de tegenstander en hoewel hij de club in de kwartfinale had verlaten, zag zijn opvolger Tony Barton (zijn voormalige assistent) weinig redenen om dit wel te doen. Feit is dat Bayern München in 1982 dertien internationals in de selectie had – inclusief KarlHeinz Rummenigge, Klaus Augenthaler en Paul Breitner. Wij hadden er twee. Als je het zo bekijkt, hadden we dus geen enkele kans om ze te verslaan, maar dat interesseerde ons niets. We liepen voor de wedstrijd het veld van De Kuip op met onze fototoestellen en begonnen te zwaaien naar onze meegereisde vrouwen, vriendinnen en vrienden op de tribune. Bayern dacht waarschijnlijk dat ze tegen een stelletje toeristen gingen spelen. Toen het laatste fluitsignaal klonk, heb ik nog nooit een groep spelers gezien die zo verbijsterd waren. Ik liep naar Breitner om zijn hand te schudden en hij zat daar maar op het veld met zijn hoofd te schudden. Rummenigge leek de enige te zijn die kon accepteren wat er zojuist gebeurd was. De Duitse pers kon het simpelweg niet geloven. Niet zo heel gek, de Engelse pers ook niet.” Peter Withe 1982: Aston Villa-Bayern München 1-0

HOE WIN JE DE CHAMPIONS – DOOR DE TEAMS DIE

LEAGUE?

CHAMPIONS LEAGUE

HEM DAADWERKELIJK WONNEN

Heb balbezit op gevaarlijke plaatsen

Barcelona’s overwinning op Manchester United ging voornamelijk over balbezit: de Catalanen hadden 68 procent van de tijd de bal en het percentage geslaagde passes lag tien procent hoger dan bij de tegenstander. De cijfers zijn helder, maar het wordt nog duidelijker als je kijkt naar een visuele weergave van de zones op het veld waar de ploegen balbezit hadden. Barça zette druk en zorgde ervoor dat United de bal niet of nauwelijks naar voren kreeg. United liet te veel ruimte tussen de eigen linies en stond daardoor toe dat Barcelona de

mogelijkheid kreeg om te ‘voetballen’. Ter vergelijking: de meest gebruikte passcombinatie van The Red Devils was tussen de twee centrale verdedigers: van Nemanja Vidic naar Rio Ferdinand, op de eigen helft. Bij Barcelona gingen de meest ballen over en weer tussen spelmakers Xavi en Andrés Iniesta. En dan op gevaarlijke plekken op de helft van Manchester, van waar ze probeerden voorbij de laatste vier van United te komen. Het gaat dus niet alleen om balbezit, maar ook om wáár je balbezit hebt.

Heb je standaardsituaties op orde

Bayern München domineerde de finale van 2012 die in het eigen stadion werd gespeeld. Ze kwamen alleen niet verder dan één treffer. Dat betekende dat Chelsea in de wedstrijd bleef. Eén kans kan tenslotte voldoende zijn. De Londenaren kampten echter met een chronisch gebrek aan creativitieit, dus uit open spel zou die kans niet zomaar ontstaan. Chelsea vertrouwde daarom volledig op dodespelmomenten. Het klinkt

ongelooflijk, maar Bayern München had twintig hoekschoppen genomen zonder noemenswaardig resultaat. Chelsea slechts één: de corner van Juan Mata vond het hoofd van Didier Drogba, die binnen kopte. Chelsea werd overklast als het ging om het reguliere veldspel. Maar het bewees wel dat defensieve discipline gecombineerd met efficiënt gebruik van standaardsituaties een perfecte tactiek kan zijn voor de underdog.

Hoewel Bayern uiteindelijk de terechte winnaar was van de finale van 2013, hadden ze aan het begin van beide helften grote problemen. De pressing van Dortmund drong Bayern ver terug. Uiteindelijk kwam de, late, zege tot stand door gebruik te maken van de hoge defensieve lijn van Dortmund die ruimte daarachter over liet. Maar eerst moest de strijd op het middenveld gewonnen worden. Dit gebeurde deels door te heersen in de lucht – niet eens zozeer

door de kopduels te winnen in de strafschopgebieden, maar vooral door meer duels te winnen, verspreid over het veld. Het zorgde voor balbezit, dat vervolgens behouden werd als de bal weer op de grond was. Spelers als Javi Martínez, Jerôme Boateng en Mario Mandzukic hielpen Bayern twee keer zo veel kopduels winnen als Dortmund en op die manier greep de ploeg van Jupp Heynckes geleidelijk de controle.

2009: Barcelona - Manchester United: 2-0

2012: Bayern München - Chelsea 1-1 (3-4 p.)

Domineer het luchtruim

2013: Borussia Dortmund - Bayern München (1-2)