FM-Magazine 08 - NL by FM-Magazine

Afgiftekantoor Oostende X - P 918486- Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

JAARGANG 2 - OKT - NOV - DEC 2016

magazine 08

JO U RNAL F OR THE FACI LI T Y M AN AGER

SMART BUILDINGS

Data verzamelen is geen probleem, er slim mee omgaan is de uitdaging

Stroomlijn uw services met de software van TOPdesk Ontdek het meest gebruiksvriendelijke FMIS

Met de software van TOPdesk kunt u uw Facility Management klantvriendelijk en efficiënt organiseren. Of het nu gaat om meldingen, reserveringen of gebouwonderhoud; met onze software handelt u ieder verzoek en iedere taak razendsnel af. U houdt het overzicht en uw klanten zijn tevreden!

onderbrengen. TOPdesk is namelijk de enige tool die Facility Management, ICT en HRM perfect integreert. U beheert alle informatie in één tool, terwijl iedere serviceafdeling zijn eigen veilige werkomgeving behoudt. Wij geloven dat u door samen te werken in TOPdesk, uw klanten nog beter kunt helpen.

TOPdesk is niet alleen voordelig voor Facility Management: in onze software kunt u alle serviceprocessen van uw organisatie

Meer weten? Bezoek www.topdesk.be/facilitair

Service Management Simplified

INHOUD

20 32 Smart Buildings - FMJ Het gekwantificeerd gebouw

11 Een goede Facility Manager moet een meester in communicatie zijn. Brigitte Castrop (Katholieke Universiteit Leuven)

FM-Day 2016 Til uw kennis en netwerk naar een hoger niveau

Smart Buildings event Slim omgaan met data belangrijkste uitdaging

News

BIM in dagelijks gebruik

Werkgroepen 36 Duurzaamheid en FM 42 HR en FM

47 12

Hospitality rapport BelgiĂŤ - 2016 Gastvrijheid is meer dan ooit mensenwerk

Opleiding 44 onderhoudscontracten 50

FM-After Work WalloniĂŤ

52 Terugblik Orgatec 2016

VOORWOORD

Beste leden en sympathisanten, In 2013 aanvaardde ik het voorzitterschap van IFMA Belgium en na drie jaar kan ik terugblikken op de succesvolle ontwikkeling van onze beroepsvereniging. Naast de talrijke en interessante evenementen, zien we ook een groei van niet minder dan 30% leden. Van de meer dan 900 leden die IFMA Belgium vandaag telt, is maar liefst 80% als professional actief in de facilitaire wereld. Zij hebben allen baat bij een sterke beroepsvereniging die hen ondersteunt in hun verdere professionele ontwikkeling. Daarnaast kijk ik met trots terug op twee andere mijlpalen in de geschiedenis van IFMA Belgium, met name de publicatie van ons eigen FM-Magazine - met inhoudelijk sterke artikels over het FM-landschap - en anderzijds de eerste uitgave van het FM-Trendrapport (eind 2015) dat een helder inzicht biedt in de cijfers en trends in de Belgische FMmarkt. Deze studie zullen we overigens samen met Procos elke twee jaar herhalen, om zo de evolutie van de FM-markt te kunnen opvolgen. Op de recente Algemene Vergadering van onze beroepsvereniging werd mijn mandaat als voorzitter hernieuwd voor een periode van drie jaar. Binnen het Dagelijks Bestuur werd een strategisch plan uitgewerkt om IFMA Belgium met stijgend succes naar 2020 te loodsen. Ik zet graag de vier strategische assen hiervan voor u op een rijtje:

Colofon Periodiciteit: Driemaandelijks Hoofdredactie: Tilly Baekelandt tilly.baekelandt@fcomedia.be T + 32 (0)56 33 42 72 Redactie: Valérie Couplez, Bart Vancauwenberghe Reclame-advies: Filip Cossement T +32 (0)56 77 13 10 filip.cossement@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118 B - 7711 Dottignies Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be

1. De alomtegenwoordige aanwezigheid van onze vereniging op nationaal vlak en de uitbouw van samenwerkingsverbanden met internationale collega-verenigingen. 2. De verdere uitwerking van inhoudelijk interessante artikels, white papers en rapporten van werkgroepen: IFMA profileert zich verder als hét kenniscentrum voor FM. 3. Het verzekeren van kwalitatieve opleidingen en permanente vorming voor FM-professionals. 4. IFMA is dé referentie op het gebied van netwerken in de FM-wereld. Recent organiseerde IFMA Belgium ook FM After-Work sessies met activiteiten op maat van Franstalige Facility Managers. In het nieuw strategisch plan zetten we voluit in op de werving van Franstalige FM-professionals, tot op heden een vrij onbekend terrein voor de beroepsvereniging. We menen echter dat zowel de Franstaligen als de reeds aangesloten Nederlandstalige FM-professionals zullen kunnen genieten van deze uitbreiding, niet enkel qua ledenaantal maar meer nog qua FM-kennis. U ziet: IFMA Belgium zet haar ambitieuze koers verder. Met de opstart van onze nieuwe website wordt onze leden bovendien een FM-forum geboden om onderling informatie uit te wisselen. Neem gauw een kijkje en twijfel vooral niet om ook uw eigen vragen, thema’s of vraagstukken op dit forum te plaatsen.

Alvast een fijn eindejaar gewenst en een boeiend 2017!

Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Jean Morren Voorzitter IFMA

Contact us: Directeur Mieke Loncke T. 02 424 12 80 M. 0485 69 77 93 mieke.loncke@ifma.be Office Manager Muriel Walter T. 02 424 12 80 M. 0468 13 81 25 secretary@ifma.be

Pegasuslaan 5 1831 Diegem www.ifma.be

Building management starts with Desigo The building management system that is writing history. Challenges placed on buildings, such as scarcity of resources, rising operating costs and legislation are constantly growing. With Desigo™, Siemens offers answers to those challenges and sets new standards in building management in terms of performance, security and cost reduction. This is made possible by Desigo’s broad technology portfolio and innovative building management platform, Desigo CC™. Desigo CC allows you to control and optimize all the systems in the building flexibly adapting to your needs in a modular way – both now and in the future. www.siemens.com/desigo

NEWS

“Dé referentie in Facility Management worden”

FMA heeft een nieuwe raad van bestuur gekozen. Dat gebeurde op de Algemene Vergadering eind oktober. Daar werd ook het nieuwe strategisch plan voor 2020 voorgesteld (zie ook Voorwoord op pagina 4). De ambitie voor de vijftienkoppige ploeg is duidelijk: IFMA wil onlosmakelijk verbonden zijn met de Facility Manager. De beroepsvereniging wil daarom investeren om een kennisplatform te worden.

Agenda Eindejaarsevent 15 december 2016 Tesla Zaventem Young IFMA café Gent 20 december 2016 Bedrijfsbezoek Barco 17 januari 2017, Kortrijk Halve dag opleiding onderhoudscontracten 01 februari 2017, Diegem FM-Day 09 februari 2017 Brabanthal, Leuven-Haasrode Halve dag opleiding Afvalbeheer 08 maart 2017, Diegem Koffie- en vendingmachines toolevent 16 maart 2017 Co-working event 30 maart 2017

Een van de belangrijkste verwezenlijkingen in de vorige bestuursperiode is de groei van het ledenaantal. Dat ging met 30% in crescendo. En deze trend lijkt vooralsnog niet ten einde. Ook het voorbije jaar tikte de teller fors verder aan met een sprong van 791 naar 919. Belangrijk gegeven daarin is dat de balans goed zit: tussen commerciële en professionele leden (20%/80%) en tussen individuele en groepsleden (63%/37%). Voorzitter Jean Morren: “We hebben de voorbije drie jaar hard gewerkt om dit resultaat neer te zetten. Nu mogen we niet op onze lauweren rusten en moeten we IFMA verder uitbouwen tot de referentie in de wereld van FM.” De ambitie voor 2020 is duidelijk. IFMA wil een plaatsje veroveren in het hart en het hoofd van elke Facility Manager in heel België. “In Wallonië heeft het begrip Facility Manager en bijgevolg ook de beroepsvereniging voor Facility Managers nog niet zo een grote weerklank. We willen daarom de vertaalslag maken om aansluiting te vinden in deze wereld en IFMA er ook te laten leven”, belooft Morren. Kennisuitwisseling

Facility Awards 2017: Facility Management, Project of the year 11 mei 2017 Daguitstap ‘FM in Genk’ 07 juni 2017 DCU 2017: Design, Construct and Use 12 oktober 2017 Tour & Taxis, Brussel

= IFMA-events

De tweede ambitie die het strategisch plan verwoordt heeft alles te maken met expertise. Alle leden van IFMA samen, hebben een schat aan kennis in hun hoofd. De lancering van de nieuwe website is de eerste stap in het uitbouwen van een online kennisplatform waar leden terechtkunnen met allerhande vragen. Morren: “We zijn in de eerste plaats een vereniging van gelijkgezinden die dezelfde problemen tegenkomen. Door met elkaar ervaringen uit te wisselen, kan je niet alleen oplossingen aanreiken maar ook bepaalde valkuilen helpen ontwijken.” Een Facility Manager moet echter van vele markten

thuis zijn. Daarom zal IFMA ook actief partnerschappen zoeken en aangaan om weer extra kennis aan zijn leden aan te reiken. Uitwisseling hoeft zich allerminst tot de landsgrenzen te beperken. De link met IFMA International zal zorgen voor uitwisseling met collega’s in een globale context en voor lobbywerk bij de Europese organen. Werken aan content

Naast de poot share/connect wil men verder werken rond learning/education. Er bestaan nu reeds twee postgraduaten (in Luik en in Sint-Niklaas) en een Master Class (alternerend in Antwerpen en Brussel) die de invulling van het beroep van Facility Manager verder helpen professionaliseren. Daarnaast organiseert IFMA tal van opleidingen en seminaries om zich verder te verdiepen in een onderwerp. Ook de website moet een verzamelpunt worden voor inhoudelijke content die de Facility Manager helpt bij het efficiënt uitoefenen van zijn beroep. Zo was er de voorbije legislatuur nog de publicatie van het Trendrapport FM, een referentiewerk over wat Facility Management betekent in België. Het is de bedoeling om deze balans voortaan elke twee jaar op te maken. IFMA is bereid om te investeren om deze ambities waar te maken: “We willen de vinger aan de pols houden van alles wat leeft in Facility Management. Daarom investeren we de komende jaren extra in R&D en personeel om op de hoogte te blijven van innovaties en de expertise op de website verder uit te bouwen”, besluit Morren.

De voltallige Raad van Bestuur is te vinden op de IFMA-website: https://www.ifma.be/ nl-raad-van-bestuur

NEWS

Enkele leden van de Raad van Bestuur van IFMA aan het woord:

“Facility Management is voor mij het wegnemen van alle zorgen, zodat een bedrijf zich kan toeleggen op zijn core-competenties. Naarmate het strategisch belang van de Facility Manager groeit, zal zijn impact op de organisatie meer voelbaar worden. Om dat te realiseren zal hij meer aansluiting moeten vinden bij de collega’s van IT en HR. Vandaag wordt er nog te veel in silo’s gewerkt en gedacht. IFMA kan als beroepsvereniging bijdragen tot die evolutie.” Jean Morren – Voorzitter – Director Finance, Corporate Facilities & Central Services Euroclear Group

“Facility Management is nog te weinig bekend en dwingt nog niet overal het respect af dat het verdient. Nochtans is het een bijzonder mooie job, waar net heel veel polyvalentie voor nodig is om op alle domeinen met oplossingen op de proppen te komen. Daarom is het zo belangrijk dat IFMA een kennisdatabank wordt. Dat IFMA de eerste reflex is bij vragen of problemen. Omdat een beroepsvereniging wars van commerciële belangen kan informeren, adviseren, ondersteunen ...” Sven Aerts – Penningmeester – Corporate account manager ISS

“Een Facility Manager is iemand die alles in het werk stelt om het welzijn en de efficiëntie van de medewerkers in een bedrijf of organisatie te verbeteren. In Wallonië hebben we nog veel werk te verzetten om een Facility Manager meer aanzien te geven en zijn functioneren binnen zijn bedrijf of organisatie te versterken. Het is belangrijk om rond dit vak in volle ontwikkeling de juiste mensen en de juiste informatie te verzamelen.” Alain Delahaut – Coordinateur Formations FM Haute Ecole de la Province de Liège

“De wereld van apps, connectiviteit en mobiliteit zal de job van de Facility Manager grondig hertekenen. Maar niet elk bedrijf beschikt over dezelfde middelen of kan digitalisering aan dezelfde snelheid aanpakken. Met andere woorden, iedere Facility Manager komt anders aan de start. IFMA is dan de instantie bij uitstek om een baken te zijn, om de richting aan te geven van de stroming. Ze kan immers een benchmark stellen en best practices delen met haar leden.” Yves Bertholomé – Ondervoorzitter – Head of Infrastructure & Facilities Management Proximus

“Ik ben al tien jaar lid van IFMA. De opleidingen, de vergaderingen in werkgroepen, het netwerken…: het heeft me enorm geholpen bij mijn eigen werk. Door nu lid te worden van het bestuur wil ik een verlengstuk breien aan mijn engagement in de vereniging en helpen het beroep te promoten. Daarin zal het belang van gastvrijheid alleen maar toenemen. Van je bedrijf ‘the place to work’ maken moet de ambitie van elke Facility Manager zijn.” Giovanni Novello – Head of Facilities Management GSK

“Vroeger werkte iedereen in een gesloten bureau, vandaag ligt er letterlijk een wereld van mogelijkheden open. Het is de Facility Manager die deze transitie, gestuwd door de digitalisering, begeleidt binnen het bedrijf. Dankzij IFMA blijven ze perfect op de hoogte van innovaties die deze evolutie mogelijk maken. Voor kleinere kmo’s, die niet altijd intern over deze voelsprieten beschikken, is dat des te belangrijker.” Gaetan Rotsart – Head of Maintenance & Security BNP Paribas Fortis

“Omdat Facility Management zodanig veel aspecten omvat, is het als beroep vanuit verschillende achtergronden vormgegeven. Het is nu zaak dit verder te definiëren om Facility Management te professionaliseren. Netwerken is daarin de sleutel tot succes. Als Facility Manager ben je de verbindende figuur die de juiste experts, de juiste partners moet vinden. IFMA kan als beroepsvereniging helpen die verbindingen te leggen over verschillende sectoren heen. Guy Vanhoorde – Head of Facilities Management Stad Gent

“De Facility Manager heeft niet altijd evenveel zichtbaarheid binnen zijn bedrijf of organisatie. Het bestaan van een beroepsvereniging als IFMA bevestigt dan zijn expertise, geeft er meer geloofwaardigheid aan. Door het forum op de website verder uit te bouwen, zal er nog meer kennis kunnen worden uitgewisseld. Je kan met andere woorden de creativiteit van anderen benutten. Het is onze taak als bestuur om leden te engageren en te zorgen dat het netwerk springlevend is en blijft.” Nicole Tsiebos – Hoofd facilitaire dienst DIBISS

NEWS

Pilootproject ‘Façade Leasing’

The Coca-Cola Company lanceert CHAQWA

CHAQWA is de nieuwe trend in koffieland, gelanceerd door The CocaCola Company. CHAQWA brengt de koffiebarbeleving naar uw werkplek met een heerlijke smaak, premium kwaliteit (100% Arabica bonen), barista bereiding en beleving. Er wordt een all-in-one oplossing geboden inclusief product, toestellen en technische service. Smaakt naar meer? Contacteer Stefan Deprest: sdeprest@cokecce.com Kom het zelf proeven op het eindejaarsevent van IFMA (15/12) en op het koffie-toolevent (16/3).

De Façade Research Group van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft is, op basis van het pilootproject ‘Façade Leasing’, bezig met het ontwikkelen van een circulair businessmodel. Het is gebaseerd op het gebruik van multifunctionele gevels als ‘performance delivering tools’. Het is een zoektocht naar hoe een financieel haalbaar leasingconcept neergezet kan worden en een demonstratie van state-ofthe-art gevelgeïntegreerde technologieën. De circulaire gevel, met inbreng van onder andere Alcoa|Kawneer, werd in september 2016 op het EWI gebouw van de TU Delft gemonteerd voor de duur van een jaar. www.tudelft.nl/facadeleasing www.alcoa-architectuursystemen.nl

Plafond ophangsysteem Armstrong nu ook C2C-gecertificeerd

Armstrong Ceiling Solutions heeft nu ook een Cradle to Cradle gecertificeerd ophangsysteem in het portfolio. Het complete Prelude-systeem kreeg onlangs het predikaat Silver. Daarmee neemt de fabrikant de volgende stap in de verduurzaming van het assortiment en beschikt zo over een compleet Cradle to Cradle gecertificeerd plafondsysteem. Als eerste in Europa werd in 2013 de plafondtegel Perla OP 0,95 C2C-gecertificeerd. Al snel volgde het volledige portfolio van de Ultima+ (2014) en Perla (2015). www.armstrong-plafonds.be

www.chaqwa.be dorma+kaba: de stap naar slimme toegangsoplossingen Directie is zwakste schakel in de informatie-veiligheidsketen

De grootste geheimen gaan door hun handen, maar de directie zelf is de zwakste schakel in de keten van de informatie-veiligheid. Onderzoek door Opinion Matters in opdracht van Iron Mountain, toont aan dat CxO´s en Managing Directors de grootste overtreders zijn van hun eigen informatie-protocollen, die ze zelf te ingewikkeld vinden. Het onderzoek toont de noodzaak aan om het informatiebeleid en de processen aan te pakken en laat zien dat een cultuurverandering vereist is, en die begint zoals altijd aan de top.

www.IronMountain.nl

Dorma en Kaba bundelen hun krachten en zijn nu dorma+kaba. De groep biedt nu een nog omvattender portfolio aan van producten, oplossingen en services voor een veilige, comfortabele en betrouwbare toegang tot gebouwen en ruimtes. Het productenportfolio bestaat uit innovatieve en betrouwbare toegangs- en beveiligingsoplossingen waaronder sluitsystemen en toegangscontrole, veiligheidstechniek en vluchtwegbeveiliging, automatische deuren en beslag voor glazen deuren en wanden. Dorma+kaba ondersteunt iedere belanghebbende tijdens de verschillende fasen van een bouwproject.

www.dormakaba.be

NEWS

Siemens Real Estate zet wereldwijd Planon software in voor vastgoedbeheer

Siemens Real Estate zet in het kader van het project ONE Global, waarmee ze de harmonisering en standaardisering van haar bedrijfsprocessen en diensten op basis van een wereldwijde Real Estate-oplossing wil versnellen, wereldwijd Planons Integrated Workplace Management System (IWMS) in. Deze standaard Planon oplossing zal Siemens ondersteunen het vastgoed gedurende de volledige levenscyclus efficiënt te beheren. De cloud oplossing wordt in het IT-landschap van het Siemens-concern geïntegreerd. Gebogen lamellen van Renson

www.planonsoftware.com

De architecturale grens tussen de residentiële en de projectmarkt vervaagt. Een groeiende vraag naar gebogen aluminium gevelbekleding en structurele zonwering is daarvan een rechtstreeks gevolg. Renson speelt daarop in met een architecturale oplossing met gebogen lamellen. Uitgangspunt blijft hetzelfde: de lamellen zitten stevig vastgeklikt op verticale profielen en kunnen dienen om installaties aan het oog te onttrekken zonder in te boeten aan vrije luchtdoorlaat, maar net zo goed om die te beschermen tegen regen, wind en ongedierte en akoestisch af te schermen. Los daarvan komt het design van het lamelprofiel ook esthetisch mooi tot zijn recht, zelfs in interieurs benadrukt met indirecte belichting.

Kantoormeubilair

www.renson.be

Vacature bij Odisee

Odisee zoekt voor de campus Gent een voltijds opleidingshoofd professionele bacheloropleiding Facilitair Management. Als opleidingshoofd ben je het gezicht van de opleiding Facilitair Management voor studenten, docenten en externe contacten. Je coördineert een team van docenten, geeft richting en inspireert. Je bewaakt een goed evenwicht tussen een mensen een systeemgerichte aanpak en valt op door je coachende vaardigheden. Meer info over takenpakket en profiel:

• Persoonlijk advies en ondersteuning van meubelspecialisten • Begeleiding tijdens gehele proces, van ontwerp tot productadvies • Ergonomie-evaluatie • Projectinrichting en maatwerk • 3D tekeningen • Montage Bekijk de brochure via meubilair.officedepot.be of neem contact op met de meubelspecialisten via projectmeubilair@officedepot.com of 070 220 140.

www.odisee.be/nl/vacatures

CS043H16_ FurnitureFacilityAd.indd 1

15/11/16 17:06

NEWS

EVOline Port Push

Auto Block & Easy Block

Om de veiligheid van chauffeurs en andere betrokkenen bij het laden en lossen van vrachtwagens te verbeteren en het risico op arbeidsongevallen te beperken, ontwikkelde ASSA ABLOY Entrance Systems de wielblokkeringssystemen Auto Block en Easy Block. Met Auto Block kan de operator met enkele toetsen op het bedieningspaneel het voertuig vastzetten. Een signalisatiesysteem met tweekleurige lampen zorgt ervoor dat alle handelingen door beiden makkelijker uitgevoerd kunnen worden. Wie de voorkeur geeft aan manuele bediening kiest voor de Easy Block-versie.

www.assaabloyentrance.be

Schulte Elektrotechnik stelde onder de noemer ‘Functie en Design” op Orgatec 2016 onder meer de nieuwe Port Push voor, uitgevoerd met een push functie. Deze maakt het eenvoudiger om de Port uit het werkblad omhoog te trekken. Naast de vaste aansluitmodules kan de Port net als bij de FlipTop Push en de Frame-Dock uitgerust worden met de nieuwe wisselmodules. Snelle montage mogelijk in bladen van 10mm. tot 50mm. Het deksel is standaard uitgevoerd in RVS. www.evoline.com

Improductieve werknemer kost Europese bedrijven ruim 3.750 euro per jaar

Onderzoek van Sharp toont aan dat Europese bedrijven veel geld kwijt zijn aan improductieve werknemers. Europese werknemers besteden elke werkdag gemiddeld meer dan een uur aan het wachten op apparatuur zoals printers en computers, het zoeken naar documenten en het helpen van collega’s. Dit kost bedrijven ruim 3.750 euro per jaar per werknemer, gebaseerd op het gemiddelde modale inkomen van de deelnemende landen in het onderzoek. De onderzoeksresultaten zijn opmerkelijk, omdat bedrijven veel van deze verspilde tijd eenvoudig kunnen reduceren als zij hun technologie zouden verbeteren.

facility for future 2017

Po wer ed b y

DE UITDAGING Facility for Future 2017

”De wereld om ons heen verandert steeds sneller. Door de opkomst van nieuwe technologieën zoals smart buildings, connected office en robotisering verandert de inzet van facility management. Ook ontwikkelingen zoals de toetreding van nieuwe generaties op de arbeids-

WAAR HET Tijdens Facility for Future 2017 (18 t/m 20 VAKGEBIED januari, Brabanthallen ’s-Hertogenbosch en VOOR STAAT markt hebben grote impact op het vakgebied en organisaties.

Facility management vertaalt en implementeert trends in de eigen

organisatie. Daarmee helpt het vakgebied organisaties weerbaar

te maken, talent aan zich te binden en de werknemerstevredenheid

en arbeidsproductiviteit te verhogen. Het draagt additioneel bij aan klantbeleving en -tevredenheid. Al die meerwaarden mogen gezien

worden! Facility management is dan ook een strategisch vakgebied geworden dat binnen elke organisatie een cruciale rol speelt.

1931 Congrescentrum) worden de resultaten van het bekende Facility Management onderzoek van Twynstra Gudde gepresenteerd, de Nederlandse tegenhanger van het FM-Trendrapport van IFMA België (https:// www.ifma.be/nl-fm-rapporten/fm-trendrapport-belgie-2015). Dit is van elementaire waarde voor iedereen binnen het facilitaire werkveld. Hier worden interessante vraagstukken, zoals de trends en ontwikkelingen, de invloed van technologie en data en de ambitie van facilitaire professionals in 2017, beantwoord. De resultaten van het onderzoek worden ONTMOETEN op het event dagelijks gepresenteerd zodat ONTDEKKEN iedereen de kans krijgt om de presentatie VERBINDEN bij te wonen. www.facilityforfuture.nl FMN is de onafhankelijke beroepsvereniging voor het facilitaire

domein met ruim 1.500 leden werkzaam in uiteenlopende sectoren en facilitaire disciplines. FMN wil als inspirator en opinieleider bij-

dragen aan vakvernieuwing en professionele groei. Leden, branches en werelden verbinden. Daarbij past ons nieuwe initiatief helemaal. Uit onderzoek bleek dat er een brede behoefte is aan een vakevent

rond ontwikkelingen, trends en innovatie binnen het facilitaire werkveld. Waar kennis delen en ontmoeten centraal staan.

We zijn dan ook verheugd dat we, na een intensieve voorbereiding samen met vooraanstaande spelers uit het vakgebied, Facility for

Future 2017 kunnen introduceren. Het inspiratie-event waarvan ook onze, traditioneel goed bezochte, nieuwjaarsreceptie en het Young

www.sharp.be

Professionals Event deel uitmaken. ‘Be part of the future.’ Er zijn vele mogelijkheden om op dit vernieuwende vakevent uw innovatieve facilitaire oplossingen te presenteren. Graag tot op Facility for Future 2017.” Natalie Hofman Voorzitter FMN

Nieuwe site voor Libert Paints

Hoogwaardig event dat richting geeft

Op inspirerende wijze neemt Facility for Future 2017 de bezoeker mee in de ontwikkelingen van het facilitaire vak-

gebied. Met spraakmakende voordrachten van sprekers met ‘out of the box’ visies. Met trendzettende belevingspleinen zoals op het gebied van veilig & gezond werken, circulaire

Libert Paints (producent van kwaliteitsverven, gericht op de professionele sector) heeft in de Haven van Gent een volledig nieuwe site gebouwd. Het terrein bood de mogelijkheid om alles te herdenken in functie van de commerciële ligging waarbij ten eerste de uitstraling van het bedrijf heel belangrijk was, ten tweede de interne organisatie volledig kon worden herdacht en aldus de productflow kon geoptimaliseerd worden. Ten derde was ook het veiligheidsaspect een belangrijk issue, dat het ganse proces en de uitrusting van het project heeft bepaald. Als vierde pijler moest het gebouw volledig in de lijn liggen van de meest moderne ecologische en zuinigheidscriteria. www.libertpaints.com

economie / MVO en het gebouw van de toekomst.

Een bezoek aan Facility for Future is als een customer journey. Waar mogelijk kunnen relevante partijen participeren in de activiteiten en hospitality diensten voor de bezoekers.

Hier gaat het over

Op Facility for Future 2017 wordt uitgebreid aandacht geschonken aan nieuwe ontwikkelingen.* • Inspelen op steeds hogere eisen m.b.t. hospitality • • • • •

Faciliteren andere werkomgeving, thuiswerken, clubhuis Toenemend belang risicomanagement Benutten nieuwe technologie MVO / deel uitmaken van circulaire economie Bijdragen aan bedrijfsimago, consumerbranding

• Kwaliteitsmanagement • Veilig en gezond werken, duurzame inzetbaarheid • Waardecreatie, nieuwe business modellen *Bron: Enquête onder FMN-leden

De beste bezoekers

Facility for Future richt zich specifiek op beslissers en

hun beïnvloeders. Facilitair managers, directies, servicemanagers, assetmanagers, vastgoedmanagers, (interieur) architecten, HRM professionals, inkopers, hoofden catering, hoofden civiele dienst, securitymanagers en KAM managers; zij zijn vooral op zoek naar nieuwe oplossingen die bijdragen aan extra meerwaarde met facility management.

EVENT

DAY Til uw kennis en netwerk naar een hoger niveau

ruis donderdag 9 februari 2017 alvast aan in uw agenda. IFMA en FM-Magazine versterken hun partnerschap met de organisatie van de FM-Day. Op het menu? Een congres met topsprekers, gekoppeld aan een netwerkevent en minibeurs. Place to be? Brabanthal Leuven. FM-Day, voorheen Dag van FM, komt tegemoet aan de vraag naar een Frans equivalent van het event. Wie zich inschrijft kan voortaan kiezen uit het Frans- of Nederlandstalig programma. Het congres, de gratis minibeurs en diverse netwerkmomenten in loungesfeer vinden plaats in de Brabanthal in Leuven. IFMA-Congres

De professionalisering van het beroep vereist een permanente bijscholing in wetgeving, hulpmiddelen en technieken. Bovendien wint het vakgebied van Facility Manager in veel ondernemingen aan strategisch belang. Het IFMA-Congres komt hieraan tegemoet. Topsprekers geven van 9u tot 16u30 op een minimum van tijd een maximum aan informatie. Een greep uit het aanbod: het opstellen van een lastenboek schoonmaak, catering 2.0, dynamisch werken, BIM, aankoopmanagement, de invloed van het binnenklimaat op de

Mieke Loncke (Directeur IFMA): “Het mooie aan het concept is dat iedereen zijn gading kan vinden in het programma, zowel de Facility Manager die bezig is met soft facilities als wie voornamelijk actief is in gebouwbeheer of hard facilities.”

productiviteit van medewerkers… . Mieke Loncke (Directeur IFMA): “We richten ons in eerste instantie naar FM-professionals die met de diverse facetten van FM geconfronteerd worden. We willen hen voeding geven om hun professioneel leven naar een hoger niveau te tillen. Het mooie aan het concept is dat iedereen zijn gading kan vinden in het programma. Zowel de Facility Manager die bezig is met soft facilities als wie voornamelijk actief is in gebouwbeheer of hard facilities: elkeen kan zijn dag vullen met interessante lezingen.”

beurs, Cool&Comfort Happening en New Security. Filip Cossement (Verantwoordelijke uitgever): “Deze complementariteit zal van de FM-Day een jaarlijks topevent maken. Om 12u opent de minibeurs, waarop een dertigtal commerciële partners hun noviteiten zullen presenteren. Om het netwerken extra te stimuleren voorzien we om 12u en om 16u30 een receptie. Iedere professional die geïnteresseerd is in Facility Management, is welkom.” Door Tilly Baekelandt

www.fm-day.be Gratis netwerkevent en minibeurs

FCO Media is als uitgever van FM-Magazine reeds geruime tijd een volwaardige partner van IFMA. Daar waar IFMA voor de organisatie van de FM-Day hoofdzakelijk haar expertise omtrent de inhoud inzet, is de vakbladuitgeverij niet aan haar proefstuk toe inzake het organiseren van grote netwerkevents zoals de Aquarama Vak-

Filip Cossement (Verantwoordelijke uitgever FM-Magazine): “De inhoudelijke expertise van IFMA en onze ervaring inzake de organisatie van netwerkevents moeten van de FM-Day een jaarlijks topevent maken.”

Praktisch •• 9 februari 2017 •• Brabanthal Leuven •• IFMA-Congres: 9u – 16u30 •• Minibeurs: 12u – 19u •• Receptie om 12u & 16u30 •• 399 euro •• Uitzonderlijke congreskorting voor IFMA-leden: 250 euro (IFMA-lid professional), 350 euro (IFMA-lid commercial) •• Inschrijven voor het congres kan tot een week voordien, registreren voor de gratis minibeurs en het netwerkevent tot de dag zelf.

FM@WORK

“De weg naar BIM inslaan is onvermijdelijk”

igitalisering verandert de wereld. Het verzamelen, analyseren en delen van data is de drijvende kracht achter de vierde industriële revolutie. Digitalisering tekent ook het traject uit dat Brigitte Castrop volgt. Ze begon ermee om de plannen in haar eigen studiebureau efficiënt te kunnen beheren. Vandaag coördineert ze de digitale poot van het Facility Management aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Maar zolang de technologie evolueert, blijft het kriebelen. Daarom verdiept ze zich in Building Information Modeling (BIM) om de volgende stap te zetten naar het Facility Management van de toekomst.

FM@WORK

Toen Brigitte Castrop haar professionele carrière aanvatte, wees nog niks in de richting van Facility Management. Toegegeven, het beroep dat nu pas gestructureerd vorm begint te krijgen in Wallonië, bestond nog niet echt in die periode. Afgestudeerd als landschapsarchitecte begon ze haar eigen studiebureau. Eind jaren 90 begon ze zich toe te leggen op het informatiseren van plannen om ze efficiënt te blijven beheren. Castrop: “Mijn focus verlegde zich op die manier stilaan van de buitenkant van gebouwen naar de binnenkant. Ik hou ervan om steeds nieuwe dingen te leren, nieuwe uitdagingen aan te gaan. Nieuwsgierigheid is daarin mijn drijfveer.” Nieuwsgierigheid bracht haar inderdaad ver. In 2000 aanvaardde ze, bovenop haar eigen activiteiten van landschapsarchitecte, de positie van professor CAD (computer aided design) voor toekomstige bachelors aan de Ecole de Promotion Sociale Saint-Luc. Ze blijft onophoudelijk verder opleidingen volgen rond grafische software in 2D en 3D of nieuwe methodes om informatie digitaal te beheren. “Om mijn kennis van gebouwen te funderen, wilde ik ondergedompeld worden in een organisatie die groot genoeg was om me toe te laten mijn vaardigheden op dat vlak verder aan te scherpen. Zo ben ik in 2008 bij de Katholieke Universiteit van Louvain La Neuve (UCL) aan de slag gegaan. Oorspronkelijk was ik aangenomen als tekenaar bij de cel van onroerend goed en stadsstudies (ADPI/ CEIU), maar men vroeg me snel om mijn competenties in CAD (Computer Aided Design) en FMIS (Facility Management Information System) aan te scherpen. Ik was zonder het zelf goed te beseffen in Facility Management beland.” Uitkijken naar nieuw FMIS

De UCL beschikt over nog vijf andere sites in België naast Louvain-La Neuve: Sint-Gillis en Woluwe in Brussel, Doornik, Bergen en Charleroi. In 1999 al hebben de technische diensten van de universiteit, zich bewust van het nut van een informaticaprogramma om hun facilitaire processen te beheren, besloten om drie basismodules van de Archibus software aan te kopen: ‘Onderhoud’, ‘Ruimte’ en ‘Telefonie’. In 2009 wordt Brigitte Castrop aangeduid als verantwoordelijke van de beheersoftware voor onroerend goed. “Mijn dagelijkse taken kunnen in drie grote domeinen

gegroepeerd worden. Vooreerst verzeker ik de coördinatie van alles CAD en FMIS te midden ADPI (administratie van het patrimonium). Daaronder valt onder meer het beheer van alle grafische informatie, de procedures rond het beheren van de plannen van gebouwen, het toekennen van rollen voor toegang tot het FMIS, maar even goed het in gebruik stellen van CAD-softwarepakketten en het organiseren van interne opleidingen voor de ontwikkelaars en tekenaars. Daarnaast sta ik in voor de coördinatie van Archibus tussen alle klanten van UCL en ben ik verantwoordelijke voor het aankooptraject van een nieuw FMIS. Mijn taken hebben een bijzonder transversaal karakter aangezien er verschillende technische ploegen in betrokken worden. Dat maakt dat ik altijd mee moet zijn met de nieuwste communicatie en technologie, wat vraagt om waakzaamheid. Maar evenzeer leg ik

mijn oor te luister bij interne klanten, de autoriteiten en potentiële leveranciers om de eisen van gebruikers te identificeren en te inventariseren. Het einddoel is een systeem te hebben dat aan de actuele en toekomstige noden beantwoordt.

“Hoe meer we ons als Facility Managers ontwikkelen, hoe meer we van toegevoegde waarde kunnen zijn.”

01. Brigitte Castrop van de Katholieke Universiteit van Leuven: “De wereld staat digitaal in verbinding, waardoor er meer elementen kunnen worden geïntegreerd in het dagelijks beheer van gebouwen”. 02. Met de nieuwe bibliotheek in Louvain La Neuve beschikken de studenten over een aangename, moderne ruimte om te werken of te ontspannen.

FM@WORK

Maar dat vereist ook een strategie en een kader op lange termijn.” Identificatie van Facility Management

Noem Brigitte Castrop vooral geen Facility Manager. Deze functietitel is immers weinig afgebakend binnen de UCL, maar wordt wel in diverse domeinen toegepast zoals ruimtebeheer, uitbating van technische uitrusting, interventievragen, werken, onderhoud en verhuizingen... . Maar zelf wil ze zich ook eerst nog verder verdiepen in het vak. “Ik ben eigenlijk nog een debutante in dit vak. Mijn taak bestaat er in de eerste plaats in om efficiënte informatica-oplossingen voor te stellen om te beantwoorden aan de verwachtingen van Facility Management. Ik leer heel veel uit de ervaring van collega’s uit de sector, zowel van interne collega’s bij UCL als bij IFMA. IFMA speelt voor mij persoonlijk een belangrijke rol, ook al ben ik nog niet zo lang lid. De beroepsvereniging brengt Facility Managers samen en helpt ze hun blik te verruimen. Die warmte en dat engagement bij de andere leden voelde ik van de eerste keer dat ik een activiteit bijwoonde. Je voelt er een grote bereidwilligheid om open te zijn, ervaringen te

Een BIM-manager en een Facility Manager hoeven niet noodzakelijk hetzelfde petje te dragen maar moeten wel nauw samenwerken. delen, te communiceren... . Bovendien zijn de FM After-Work sessie voorgesteld door het Forum Francophone, een ideale gelegenheid om je bagage en kennis verder uit te breiden. IFMA helpt ook de interesse rond de functie van Facility Manager versterken, de organisatie sensibiliseert de betrokkenen en opent de debatten. Dat is vooral het geval in Wallonië, waar er een nijpend tekort aan identificatie bestaat. Aan Saint-Luc, waar ik nog altijd les geef aan bachelors in de bouwkunde en in interieurdesign, is de titel Facility Manager amper bekend. Tot op vandaag bestaat er weinig vorming rond in Wallonië en Brussel. In Vlaanderen, maar ook in Frankrijk en het noorden van Europa, staan ze mijlen verder dan hier. Maar hoe meer we ons ontwikkelen, hoe meer we van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de bedrijven en hoe meer erkenning er zal volgen. Daarom is opleiding zo be-

langrijk. Ik heb zelf ook het postgraduaat FM van IFMA en Haute Ecole de Province de Liège (HEPL) gevolgd om mezelf meer kennis van zaken te geven. Mijn eindwerk handelde rond BIM (Building Information Modeling) voor het beheer van de gebouwen van de UCL.” BIM heeft de toekomst

BIM toont aan hoe Facility Management in het noorden en het zuiden van het land op twee verschillende snelheden evolueert. Vlaanderen staat al veel verder in het opstarten van BIM-projecten. Dat versterkt de motivatie en de passie van Castrop voor nieuwe technologie. “Digitalisering is iets wat me al sinds de jaren 90 boeit. De tendensen die zich aftekenen zullen diensten doen ontstaan in het beheer van gebouwen gedurende hun volledige levensloop die steeds interessanter worden. Ik durf zelfs stellen dat de integratie van innovatieve processen onomkeerbaar is”, onderstreept Castrop. “Ik heb het geluk om hier aan de UCL terechtgekomen te zijn in een organisatie die openstaat voor de toekomst en hierin al een zeker traject heeft afgelegd. De informatica is gelinkt aan 123 gebouwen van het patrimonium en is op een hoog

FM@WORK

niveau gestructureerd, georganiseerd, gefragmenteerd en beveiligd voor zowel de administratie als voor de studenten. Het Patrimoniumbeheer van de UCL beschikt over diensten die zich specifiek toeleggen op het ontwikkelen, opzetten en exploiteren van bestaande constructies en nieuwe gebouwen. De grafische informatie is constant in evolutie en bestaat reeds uit bijna 4.000 plannen die door diverse diensten gebruikt worden. Mijn taak bestaat erin de aanwezige data verder te ontwikkelen om er winst uit te halen voor de verschillende departementen. Om het dagelijks gebruik van deze gegevens te optimaliseren, opteren we voor FMIS zoveel mogelijk voor open source en het gebruik van standaardsystemen. De weg naar BIM inslaan, lijkt volgens mij onvermijdelijk. De Europese Commissie heeft zich al ten voordele van een digitale maquette uitgesproken voor het beheer van openbare gebouwen. In mijn eindwerk heb ik me daarom de vraag gesteld hoe BIM hier succesvol kan geïntegreerd worden in de bestaande informaticasystemen. Het ontwikkelen van een dynamisch en performant instrument om actuele gegevens in te bewaren; nieuwe benaderingen zoeken om bij te dragen aan verandering; de gevolgen voor materiële dingen en mensen identificeren en enkele pistes voorstellen; het zijn enkele voorbeelden van de denkoefening die ik maakte. Ik ben voorstander van een BIM BANG concept, afgestemd op de tijd die nodig is om een kader te definiëren, alle noodzakelijke voorwaarden uit te werken, de processen af te bakenen en mensen te informeren en op te leiden. Langs de andere kant moet communicatie de bevorderende factor zijn tussen de plannen en de gegevens

die de Facility Managers dagelijks willen gebruiken. Cruciaal in dit verhaal is dat alle diensten op hetzelfde moment moeten geïnformeerd en betrokken worden in het verhaal. Dat is nodig om te vermijden dat degene die instaan voor de exploitatie van de gegevens zich verplicht voelen om zich aan te passen aan de BIM-methodes, die men nog te vaak ziet als ontwikkeld om de taken van projectontwikkelaars en bouwheren te verbeteren. Op dat moment worden de functies van BIM-Manager en Facility Manager pas echt complementair. Ze werken dan nauw samen om een systeem te krijgen dat perfect geëxploiteerd kan worden. BIM zal volgens mij een van de belangrijkste evoluties zijn voor de komende jaren. Nu staat het nog in zijn kinderschoenen. Maar ik had het geluk enkele bedrijven te mogen bezoeken die reeds met dit samenwerkingsproces geëxperimenteerd hadden om een digitale maquette te creëren en het potentieel te mogen ervaren. Anticiperen op deze grafische revolutie die zich aan de horizon aftekent en zijn komst plichtsbewust voorbereiden is de beste garantie op succes. Daar ben ik van overtuigd. Meester in communicatie

De komst van BIM is maar één voorbeeld van hoe het beroep van Facility Manager een nieuwe dimensie krijgt. De voorbije jaren zijn verschillende benaderingen van gebouwbeheer het domein van Facility Management binnengeslopen en hebben de aandacht getrokken. Denk bijvoorbeeld aan de tak ‘ruimtebeheer’ en zijn implicaties op menselijk en financieel vlak voor het beheer van onroerend goed. De explosie van nieuwe methodes heeft zijn impact op de omgeving en het welzijn van

het personeel en de studenten. Men kan er niet om heen dat een Facility Manager een belangrijke rol speelt om een bedrijf of organisatie tot een aantrekkelijke werknemer te maken. De grote rode draad die onder deze evoluties speelt, is de hyperconnectiviteit van vandaag. De wereld staat digitaal in verbinding, waardoor er meer elementen kunnen worden geïntegreerd in het dagelijks beheer van gebouwen. Technisch onderlegd lijkt dan misschien het etiket dat een goede Facility Manager in de eerste plaats moet dragen. Maar niks is minder waar, hij moet bovenal over menselijke kwaliteiten beschikken. Hij moet een meester zijn in communicatie. Zijn taak bestaat er immers in om te kunnen luisteren naar zijn interne klanten, zijn leveranciers en het bestuur. Niet zomaar horen wat hem verteld wordt, maar de behoeftes kunnen analyseren en ze vertalen naar een oplossing. En dat is en blijft een kunst”, besluit Brigitte Castrop. Door Valérie Couplez

www.uclouvain.be

03. Inplanting van het nieuwe auditorium André Simonart op de site van UCL/Woluwe. Dit werd gerealiseerd in 2016 door de cel waaraan Brigitte Castrop verbonden is. 04. Grafische voorstelling van het interieur van het nieuwe museum in Louvain La Neuve 05. Luchtfoto van de site van UCL in Louvain La Neuve 06. De UCL werd opgericht in 1425 en telt vandaag bijna 30.000 studenten met 127 nationaliteiten en een staf van 5.836 professoren, onderzoekers en administratieve en technische medewerkers 07. Metamorfose van de oude wetenschapsbibilotheek in Louvain La Neuve tot museum. De opening is voorzien voor de lente van 2017.

Cashless betaal- en identificatieplatform

Catering

POS

Printen

KopiĂŤren

Cloud Services

Vending

Repro

Scannen

Cloudprint

Tijd registratie

Toegang

Wassen

Lockers

EĂŠn identificatie- en betaalmiddel voor uw gasten, leerlingen, studenten en medewerkers voor de hierboven beschreven services

Bel of mail nu voor meer informatie!

www.inepro.com - info@inepro.com - 0252-744044

RONDETAFEL

BIM in dagelijks gebruik

BIM biedt een schat van informatie en kan ook een belangrijk instrument zijn in de dagelijkse werkzaamheden van een Facility Manager

uilding Information Modeling (BIM) krijgt steeds meer aandacht in lastenboeken. Dat wil zeggen dat bedrijven en organisaties het nut zien van het digitaliseren van plannen en het centraliseren van de informatie rond technische uitrusting van het gebouw. Een digitale maquette dus die niet alleen interessant is in de ontwerpfase maar evenzeer in de exploitatiefase van een gebouw. Hoe BIM een handig gebruiksinstrument voor een Facility Manager kan worden was het onderwerp van een rondetafelgesprek georganiseerd door AREMIS en IFMA. IFMA organiseerde recent een goed gesmaakte halve dag opleiding over BIM. Indien u dat gemist heeft kan u hierover op de FM-Day op 9 februari in Brabanthal Leuven alsnog een verhelderende presentatie bijwonen.

Building Information Modeling is zoveel meer dan een ‘gewoon’ plan. Volgens de definitie is het de digitale weergave van de fysieke en functionele karakteristieken van een gebouw. In de praktijk komt het erop neer dat BIM meer dan geometrie omvat. Het behandelt ook de ruimtelijke verhoudingen, de lichtanalyse, geografische gegevens en de hoeveelheid en eigenschappen van componenten in het gebouw (technische uitrusting). Een schat aan informatie met andere woorden dat ook een belangrijk instrument kan zijn in de dagelijkse werkzaamheden van een Facility Manager. Hoe dit precies in zijn werk kan gaan, was het onderwerp van een rondetafelgesprek georganiseerd door AREMIS in samenwerking met IFMA. Er zijn immers nog maar weinig concrete ervaringen op de Europese markt. De meeste studies hierrond zijn dan ook eerder theoretisch dan empirisch gestaafd. Aan de tafel schoven aan: Christophe Arnould (afdelingshoofd techniek, Clinique

Saint Pierre Ottignies), Cedric Brusselmans (BIM services Eurosia), Jan Desmet (business unit manager engineering Ingenium), Juan Nolet (BIM coördinator Besix), Ivo Nuyts (senior project manager Cofinimmo) en Evince Saint Germain (BIM Manager Tractebel). Voor AREMIS leidden Axel Tasiaux (product manager informatiesystemen), Bart D’heer (major accounts manager), Bart Timmerman (operations manager informatiesystemen) en Joakim Van Gasse (senior consultant) het gesprek. Details maken het verschil

De belangrijkste toepassing van BIM voor een Facility Manager zit volgens de aanwezigen in het onderhoud. De digitale maquette is immers perfect op de hoogte van waar bijvoorbeeld de te vervangen ventilator zich bevindt, welk materiaal de onderhoudsploeg zal nodig hebben om hem te bereiken (bijvoorbeeld ladder van 3 m) en waar de elektriciteit precies moet afgekoppeld worden. Bovendien is ook de

technische handleiding van deze specifieke ventilator aan de BIM-maquette gekoppeld, zodat de onderhoudsploeg perfect weet hoe ze te werk moet gaan. Uit berekeningen van service providers blijkt dat men dankzij deze aanpak ongeveer 15% aan arbeidstijd kan besparen, wat op jaarbasis voor een flinke som kan zorgen.

Van zodra het gebouwenportfolio meer dan 15.000 m² beslaat, kan BIM bijzonder beginnen lonen. De toegevoegde waarde van een BIM-maquette ligt dan zelfs nog hoger in functie van het type gebouw. Een ziekenhuis bijvoorbeeld, dat bepaalde zones heeft waar de toegang voor onderhoudspersoneel absoluut verboden is, kan hier nog meer de vruchten van plukken. Een tweede voorbeeld van een praktische toepassing

RONDETAFEL

is de risicobeoordeling voor brand. De maquette houdt veranderingen in realtime bij, zodat er steeds een actueel beeld voorhanden is om de risicoanalyse uit te voeren. De voorwaarde voor het nut van BIM is dan wel rechtstreeks gekoppeld aan het niveau van informatie in de maquette. Hoe gedetailleerder de informatie, hoe meer men er zal kunnen uithalen. Uiteraard zal de opbouw van een werkbare maquette dan veel meer tijd en energie kosten. Meteen mee in bad

Om te zorgen dat de juiste informatie in de maquette gaat, is het van cruciaal belang om de Facility Manager al van bij het ontwerp in het BIM-project te betrekken. Hij moet immers aangeven welke informatie hij allemaal nodig heeft om het volle rendement in het dagelijks gebruik eruit te halen. Dit kan op zijn beurt weer teruggekoppeld worden naar de mate van detail die vereist is in de maquette. Voor hoe meer zaken de Facility Manager BIM

wil inzetten, hoe meer informatie en details er zullen nodig zijn. Daar hapert het vandaag vaak aan in BIM-projecten. Men ziet weliswaar al de voordelen in de ontwerp- en bouwfase, maar houdt nog te weinig rekening met de eigenlijke exploitatie. AREMIS ontwikkelde daarom zelf een methodiek over hoe een BIM-project over de volledige levensduur kan aangepakt worden. De maquette wordt in een eerste fase opgebouwd met de informatie die architect, studiebureaus en aannemers aanleveren. Dat gaat niet alleen om plannen maar dus ook alle technische fiches en handleidingen, die volgens een checklist de maquette ingaan. Nog vooraleer het gebouw klaar is om opgeleverd te worden, wordt de informatie uit de BIM-maquette ook gekoppeld aan het FMIS (Facility Management Information System). Bij oplevering wordt deze ‘as built’ maquette als een volledig pakket overgenomen en bewaard. Wanneer er ooit struc-

turele veranderingen gebeuren, worden deze dan vanzelfsprekend teruggekoppeld naar de ‘as built’ maquette. Voor de verdere exploitatie is er echter een verschil tussen de maquette ‘as built’ en de maquette die voor dagelijks gebruik zal dienen. Die eerste maquette is immers te gedetailleerd omwille van design- en constructie-aspecten en moet vereenvoudigd worden voor het dagelijkse werk van een Facility Manager, zodat enkel die informatie overblijft die hij verder wenst te beheren tijdens de exploitatiefase. De maquette wordt zo op een minimaal niveau van grafische detaillering gehouden, terwijl de integratie met FMIS garandeert dat de verrijking met informatie kan verdergezet worden op basis van output van de dagdagelijkse FM-processen.

Kiezen voor één platform lijkt noodzakelijk om niet continu geconfronteerd te worden met gegevensverlies door conversieprocessen. Aandacht voor data-integratie

Een ziekenhuis dat bepaalde zones heeft waar de toegang voor onderhoudspersoneel absoluut verboden is kan nog meer de vruchten van BIM plukken.

Vooraleer men een BIM-project aanvat, moet men ook voldoende aandacht besteden aan de eigenlijk data en aan de kosten. Het mooie van BIM is dat er verschillende partijen samenwerken om tot één digitale maquette te komen. De realiteit vandaag is echter dat er met een brede waaier aan gegevensformaten zal gewerkt zijn en dat de bestaande uitwisselingsformaten vooral gericht zijn op consultatie van gegevens die geproduceerd werden door de andere partij. Overdracht naar de dagelijkse exploitatie wordt hierdoor bemoeilijkt, aangezien de focus hier ligt op overname van eigenaarschap van de informatie en het verder up-to-date houden van de gegevens. Door het overschakelen naar een vereenvoudigde maquette, kan je als Facility Manager het best ook duidelijke eisen stellen aan de partijen die BIM-informatie aanleveren en maximaal informatie in hetzelfde formaat laten aanleveren. Vandaag zijn er reeds verschillende programma’s op de markt die de informatie kunnen standaardiseren volgens een bepaald formaat en daarna beschikbaar maken voor een veelheid aan toepassingen. Kiezen voor één formaat en

RONDETAFEL

platform lijkt echter noodzakelijk om niet continu geconfronteerd te worden met gegevensverlies door conversieprocessen en permanente volledigheidscontroles. Kostenplaatje rond krijgen

Een tweede belangrijk aandachtspunt zijn de kosten. De aanwezigen waren het erover eens dat de kostprijs aan verschillende factoren onderhevig is: de functie van het gebouw, de aanwezige geometrie, het niveau van informatie en details en wat je er precies mee wil uitvoeren. Voor een kleine kmo die weinig gebouwoppervlakte te beheren heeft, kan een cloudoplossing om zijn maquette as build te bewaren soms volstaan. Het zou sowieso zonde zijn om al die informatie verloren te laten gaan. Van zodra het gebouwenportfolio meer dan 15.000 m² beslaat, kan BIM bijzonder beginnen lonen, zeker in hightech

omgevingen zoals de ziekenhuissector. BIM kan er namelijk een perfecte basis leggen voor een accreditatie-aanvraag. Samengevat kan men stellen dat het grootste voordeel van BIM is dat het rechtstreeks in de operationele kosten snijdt wat de winstmarges ten goede komt. Bovendien kan het u alle informatie aanreiken die nodig is om risico’s en mogelijke gevaren in kaart te brengen en efficiënt te beheren en te beheersen. Het is de bedoeling van AREMIS om aan de hand van de input van de verschillende deelnemers een benchmark te maken die in functie van het type gebouw en de aanwezige geometrische elementen snel een inzicht geeft in de rendabiliteit van een BIM-project. Tijdens de sessie op de FMDay van IFMA op 9 februari komt u hier alles over te weten. Door Valérie Couplez

Met BIM kan men ongeveer 15% aan arbeidstijd besparen.

BIM is de digitale weergave van de fysieke en functionele karakteristieken van een gebouw.

Wij geloven in eerlijke lonen voor de boeren die onze koffie telen. Puro zet zich ook in voor de bescherming van de regenwouden. Voor elk kopje koffie dat u drinkt, staan wij een financiële bijdrage af aan de natuurbeschermingsorganisatie World Land Trust om bedreigde stukken tropisch regenwoud in Zuid-Amerika duurzaam te beschermen.

www.purocoffee.com - 0800/44 0 88

PROJECT

“Meer dan alleen maar koffie: een totaalconcept”

Jan Polet (ISS Catering) en Guido Cuyckens (Aquafin)

inds september krijgen 500 van de medewerkers van Aquafin NV andere ‘bakjes troost’ voorgeschoteld: de Vlaamse rioolwaterzuiveraar koos recent voor Miko Coffee Service als nieuwe leverancier voor het hoofdkantoor en enkele satellietkantoren. Onder meer het duurzaamheidsverhaal gaf de doorslag bij die keuze. Naast koffieautomaten is de nieuwe leverancier ook verantwoordelijk voor het verzorgen van andere dranken bij de nieuwe klant.

Verandering van spijs (en drank) doet eten: dat vonden ook Guido Cuyckens (hoofd Centrale Aankoop en Facilitaire Diensten) en Roel Michielsen (Technisch Aankoper) bij Aquafin. “Na vijf jaar was het contract met onze vorige koffieleverancier afgelopen. We voelden een behoefte aan vernieuwing en wilden deze keer voor een meer kwalitatieve koffie kiezen: vriesdroogkoffie en ‘liquids’ waren geen optie, onze voorkeur ging uit naar een ‘echt’ kopje koffie.” Met deze vraag contacteerde Aquafin cateringpartner ISS Catering, waar Jan Polet (Contract Manager) vervolgens Miko voorstelde als nieuwe leverancier. Duurzaamheid

Echte koffiebonen waren het uitgangspunt voor Aquafin, maar de nieuwe koffieleverancier moest ook voor duurzame producten en duurzaam ondernemen staan. “Onze bedrijfsactiviteiten dragen rechtstreeks bij tot een beter leefmilieu. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in brede zin, is bij ons dan ook een echte prioriteit. Het is essentieel dat onze leveranciers meestappen in dat verhaal, vanuit hun eigen overtuiging”, vervolgt Guido Cuyckens.

“Het is essentieel dat onze leveranciers meestappen in het MVO-verhaal.” Guido Cuyckens, Aquafin Puro Fairtrade Coffee

Het MVO-verhaal is een factor die bij Miko Coffee Service prominent op de voorgrond treedt. Dat komt vooral tot uiting bij Puro, het Fairtrade-koffiemerk van de onderneming. “Alle Puro-koffie is volledig Fairtrade gelabeld”, legt Johan De Boeck (sales manager bij Miko) uit. “We bieden een eerlijke prijs aan de koffieboeren in het Zuiden, maar staan ook een financiële bijdrage af aan World Land Trust voor elke kilo Puro-koffie die verkocht wordt. Deze natuurbeschermingsorganisatie koopt met onze bijdrage bedreigde stukken in het regenwoud aan, om ze vervolgens duurzaam te beheren. Door die aanpak beschermen we nu al negen reservaten in zeven koffieproducerende landen. In de praktijk betekent dat circa 6.649 hectaren, wat overeenkomt met een oppervlakte van 13.229 voetbalvelden aan regenwoud. Vanuit de wetenschap dat almaar meer klanten hier

belang aan hechten, informeren we hen graag individueel over het aantal vierkante meter dat zij op die manier met hun bedrijf al hebben beschermd.” Totaalconcept

Die bescherming van het regenwoud was een belangrijke factor in de keuze van Aquafin voor Miko. “We hadden al proefplaatsingen van andere leveranciers, die qua koffiesmaak best konden bekoren, maar geen engagement op MVO-vlak konden voorleggen. Het achterliggend verhaal van Puro was dus zeker een meerwaarde - zowel op vlak van ‘people’ als ‘planet’ - net als het feit dat onze nieuwe leverancier een lokale, Belgische speler is met een nationale spreiding (via vestigingen in Turnhout, Mechelen en Kuurne). Na een bezoek aan de showroom, waarbij we een uitgebreide smaaktest hielden en kennis maakten met de koffieautomaten, bleek bovendien dat Puro meer is dan alleen maar koffie: ook het totaalconcept sprak ons sterk aan”, aldus Guido Cuyckens. Aanbod “Wij verzorgen een volledig plaatje. Dit behelst koffieautomaten met verse bonen en een uitgebreide keuze aan koffiespeciali-

PROJECT

01. Het was een bewuste keuze om met automaten te werken en af te stappen van de thermossen in vergaderzalen. Anders loop je het risico dat de koffie er te lang staat, waardoor de kans op verspilling veel groter is”, aldus Johan De Boeck (sales manager bij Miko). 02. Echte koffiebonen waren het uitgangspunt voor Aquafin, maar de nieuwe koffieleverancier moest ook voor duurzame producten en duurzaam ondernemen staan.

teiten, zoals cappuccino en espresso. Ook liefhebbers van chocolade, thee en soep vinden daar hun gading”, vervolgt Johan De Boeck. “Bij Aquafin hebben we naast elke koffieautomaat ook een waterkoeler geplaatst. Voor de warme dranken stellen we ook suiker, melk en koekjes ter beschikking. Via een eigen technische dienst verzorgen we de service op alle toestellen.”

Aankleding

Voor de koffiepauze kunnen de medewerkers in het hoofdkantoor in Aartselaar zich naar de refter begeven, waar een canvasdoek en een grote Puro-automaat al snel duidelijk maken waar ze moeten zijn. In deze ruimte staan ook dispenserblikken van het merk, voor de bijproducten. “Gezien de leeftijd van het gebouw, vonden we het niet aangewezen te investeren in een heuse ‘coffee corner’”, verduidelijkt Guido Cuyckens. Ook op verschillende andere locaties in het hoofdgebouw zijn koffieautomaten te vinden, telkens met dezelfde aankleding. Daar zijn ook tafels geplaatst, zodat de medewerkers er over de middag de lunch kunnen nuttigen. Deze plekjes profileerden zich al snel tot een populair informeel verzamelpunt voor het Aquafin-personeel. Evaluatie

De samenwerking tussen beide partijen verloopt positief. “Zo engageerden wij ons om vanuit onze marketingafdeling de diensten van Aquafin te ondersteunen bij de interne communicatie over het duurzaamheidsverhaal achter Puro”, zegt Johan De Boeck. Na de eerste maand bleek al snel dat ook de koffie het personeel kan bekoren. “Het

is een eenvoudige formule: het zijn verse koffiebonen, waardoor je effectief een vers kopje koffie neemt van zodra je dat nodig acht. Het was ook een bewuste keuze om met automaten te werken en af te stappen van de thermossen in vergaderzalen. Anders loop je het risico dat de koffie er te lang staat, waardoor de kans op verspilling veel groter is.” Aquafin voorziet niet langer flessenwater voor de medewerkers. “De waterkoelers vormen een geschikt alternatief: elk personeelslid heeft een eigen hervulbare fles gekregen, die aan de waterkoelers kan worden bijgevuld. In de praktijk blijkt dat een handige aanpak”, besluit Guido Cuyckens. Door Bart Vancauwenberghe

www.aquafin.be www.mikocoffee.com www.be.issworld.com

IFMA koffietoolevent Vergelijk op 16 februari 2017 de koffiesmaken en mogelijkheden van Nespresso, Rombouts, Douwe Egberts en Chaqwa! Meer info via www.ifma.be

PROJECT

Bijzonder cateringconcept voor The Circle

Naast de gesubsidieerde maaltijden kan er bij de lunch ook gekozen worden voor één van de variaties uit de wereldkeuken.

barista verse koffievariaties serveert. Zowel de medewerkers als bezoekers kunnen zowel ‘cashless’ als ‘cashierless’ betalen. Er is ook de mogelijkheid om geld op te laden via een badgesysteem. Zelfs als de medewerker in kwestie die badge kwijt is, behoudt hij het saldo dat op zijn badge stond, omdat dit wordt opgeslagen in de cloud.” Opmerkelijk is dat Compass Group een substantieel bedrag investeerde in de ontwikkeling van de keuken, het restaurant en de koffie-corner. “Dat onderstreept de langetermijnrelatie die we met al onze klanten ontwikkelen. Uiteindelijk is het aanbieden van foodservice niet de core business van ons cliënteel. Dit project is wel een typisch voorbeeld van hoe bedrijfscatering evolueert naar een model dat minder inspeelt op gesubsidieerde maaltijden en plaats ruimt voor een omgeving waarbij de consument zijn gading vindt in een breed aanbod, dat ook ‘convenience food’ omvat: horeca van buiten, retail van binnen.”

nnoveren: er is moeilijk een ander woord te vinden dat meer bij het DNA van Barco aansluit. Die vernieuwingsdrang komt sterk tot uiting in het nieuwe bedrijfsgebouw van het technologiebedrijf. The Circle is niet alleen een architecturaal pareltje, maar onderscheidt zich ook door het bijzondere cateringconcept, waarvoor Barco opnieuw in zee ging met Compass Group. De foodservicespeler investeerde zelfs mee in de nieuwe cateringaanpak.

Barco is al geruime tijd klant bij Compass Group. In volle ruwbouwfase van het nieuwe gebouw, nam de onderneming uit Kortrijk contact op met het foodservicebedrijf om een modern cateringconcept uit te dokteren. Nieuwe technologieën

“Naast een design-technisch en een keukentechnisch rapport, waarvoor we gespecialiseerde bedrijven raadpleegden, werkten we voor deze klant een ‘food innovation’-concept uit dat dermate moest opgevat zijn dat er de komende jaren nog vernieuwingen in kunnen worden doorgevoerd,” legt Werner Schuermans (directeur business development bij Compass Group) uit. “Zo moest de keuken dermate worden ingericht, dat nieuwe kooktechnieken en -technologieën vlot kunnen worden geïmplementeerd.” Waar het cateringconcept bij Barco vroeger bestond uit een selfservice-formule, biedt de nieuwe aanpak letterlijk voor elk wat wils. “Sowieso blijven we een ‘sociale’

“In de keuken kunnen we vlot nieuwe kooktechnieken en -technologieën implementeren.” maaltijd (bestaande uit soep, een hoofdgerecht en een dessert; die de waarde heeft van een maaltijdcheque) aanbieden. Naast die ‘gesubsidieerde’ maaltijden pakken we ook uit met een wereldkeuken, gekleurd door zowel Aziatische, mediterrane, Scandinavische als Centraal-Europese invloeden. Een team van gepassioneerde koks en chefs is dagelijks ter plaatse om dit te kunnen verzorgen, onder het motto: ‘onze smaak, die proef je’.” Van grootkeuken naar beleving

Het reftergevoel dat het Barco-personeel op de vorige sites misschien bekroop, heeft sinds de verhuis naar The Circle van begin dit jaar definitief plaatsgemaakt voor een echte restaurantervaring. “Daarin is ook een koffie-corner geïntegreerd, waar een

Door Bart Vancauwenberghe

www.compass-group.be

Bedrijfsbezoek Compass Group is Platinum Corporate Partner van IFMA, dat op 17 januari 2017 een bedrijfsbezoek brengt aan Barco. Meer info via www.ifma.be

REPORTAGE

Gespecialiseerd centrum voor washroomtoepassingen

én gespecialiseerd, centraal aanspreekpunt voor facility- en cleaningbedrijven: bij Elis gaan ze prat op die specifieke marktpositionering. De onderneming verhuisde voor alle washroomfaciliteiten recent naar een nieuwe, dubbel zo grote site en wil intussen klanten blijven helpen om na een gratis audit een passende service te kunnen aanbieden. “Onze ruime ervaring in deze markt speelt ons daarbij in de kaart,” aldus David De Maeght (verantwoordelijke washrooms voor België en Luxemburg) en Mark Beerts, de nieuwe CEO. In België en Luxemburg begon het bedrijf onder de naam ISS Washroom als relatief kleine speler haar activiteiten in 2004. Op dat moment was de ISS-groep nog de enige klant, maar dat veranderde toen de onderneming na een mooie groei (omzetstijging naar 5 miljoen euro zakencijfer op 8 jaar tijd) in 2012 door de Elis-groep werd overgenomen. “Vandaag zijn we in de washroommarkt een van de leiders in België en Luxemburg. In Europa en Latijns-Amerika zijn we leider door onze werkkledij en washrooms”, aldus David De Maeght. Met 19.000 werknemers is het beursgenoteerde Elis actief in de meeste Europese markten. Service ter plaatse

Met 5 vestigingen in België en 1 in Luxemburg bouwde Elis intussen in Vilvoorde een gespecialiseerd centrum voor alle washroom-toepassingen uit, specifiek gericht naar cleaning- en facilitybedrijven. “Door een goed uitgebouwde logis-

tiek kunnen we ter plaatse bij de klant de verbruiksgoederen leveren en de service verlenen op onder andere de damescontainers, parfumeurs en dergelijke, maar evengoed op waterfonteinen en matten. Bovendien zijn we een van de grootste verdelers van bekende merken zoals Tork, Lotus en Deb-Stoko.” Onder de merknaam Kennedy produceert het bedrijf ook eigen oplossingen, zoals een aparte lijn van zeepdispensers, toilet- en handpapierdispensers. “Met de Eco Paper brengen we de enige volwaardige papier dispenser met een reserverol op de markt. Het handige systeem garandeert onze klanten continuïteit, geen verlies van papier en een grotere autonomie, wat tijdswinst betekent. Dit product is een nieuw bewijs van de innovatiedrang die in alle echelons van onze onderneming aanwezig is. Intussen zijn we volop bezig met de ontwikkeling van ‘smart dispensers’, die we volgend jaar normaliter lanceren en waarmee onze

“Intussen zijn we volop bezig met de ontwikkeling van smart dispensers”. David De Maeght (verantwoordelijke washrooms voor België en Luxemburg)

klanten nog betere informatie zullen krijgen over wanneer we bijvoorbeeld de rollen moeten vervangen.” Audit

Elis beschikt over een uitgebreid logistiek netwerk en levert in België en Luxemburg op meer dan 20.000 adressen. Het centrum in Vilvoorde beheert ruim 25.000 containers voor dameshygiëne. “Bij iedere klant starten we graag met een gratis audit, zodat we op basis van die resultaten de meest passende oplossingen kunnen voorstellen. Die aanpak laat hen toe om kosten te besparen, onder meer op energie en door minder afval te produceren. Klanten kunnen met al hun uitdagingen de klok rond terecht op ons centrum in Vilvoorde, waar ze snel een antwoord krijgen op hun pertinente vragen.” Naast haar rol als totaalleverancier voor washrooms, kunnen Facility Managers bij het bedrijf ook terecht voor huur en onderhoud van werkkledij, veiligheidskledij en cleanroomkledij. “Deze producten bieden we aan via vestigingen in Aalter, Wilrijk, Anderlecht, Luik en Bascharage. Met dergelijke oplossingen bedienen we onder meer belangrijke spelers zoals Delhaize, Carrefour, Cofely, Electrabel (Engie), GSK en Jansen Pharmaceutica”, verduidelijkt CEO Mark Beerts, die een team van meer dan 300 medewerkers aanstuurt. Door Bart Vancauwenberghe

www.elis.com

DICENTIS Draadloos vergadersysteem Maximale flexibiliteit. Geen interferentie.

DICENTIS Draadloos vergadersysteem â&#x20AC;&#x201C; voor een buitengewone vergaderervaring Combineer excellente akoestiek, standaard Wi-Fi-technologie, slim draadloos beheer, touch screen functionaliteit en werkelijk draadloze verbindingen, en u krijgt het meest geavanceerde, gebruiksvriendelijke en flexibele vergadersysteem verkrijgbaar in de markt. Door de eenvoudige draadloze installatie is DICENTIS ideaal voor multifunctionele ruimtes, historische gebouwen en boardrooms waar kabels niet gewenst zijn. Profiteer vanaf vandaag nog van DICENTIS. Neem contact op met Kees de Kievit via 040-2577200 of www.boschsecurity.nl

Waarom SCHELL?

Dirk M., sanitair planner

»Omdat ik verantwoordelijkheid draag voor gezondheid.« Kranen voor openbare sanitaire ruimtes. Van SCHELL. Voor optimale drinkwater- en gebruikershygiëne. Voor sanitairplanners is drinkwater- en gebruikershygiëne vandaag de dag belangrijker dan ooit. Een uitdaging waarvoor wij dan ook speciale oplossingen hebben ontwikkeld – gaande van elektronische kranen en het gebruik van materialen die geschikt zijn voor drinkwater tot speciale hygiënefuncties als stagnatiespoeling of thermische desinfectie. Onze deskundigen geven u graag advies.

Verantwoordelijkheid voor gezondheid. www.schell.eu

SMART BUILDINGS

Smart Buildings - From Hype to Value Slim omgaan met data belangrijkste uitdaging

et event Smart Buildings – From Hype to Value (een organisatie van ISS Facility Services, MCS, Proximus en IFMA) vond op 29 september plaats in het ART & Design Atomium Museum (ADAM). Na een bezoek aan het Plasticarium praatte innovatie-expert, auteur en TV-presentator Jim Stolze (tevens oprichter van TEDxAmsterdam) een boeiend programma aan mekaar, waarbij onder meer vijf vooruitstrevende business cases werden voorgesteld.

Men heeft de mond vol van de vierde industriële revolutie en het Internet of Things. De veranderingen volgen elkaar alsmaar sneller op, maar hoe managen we dit alles? Stefaan De Clerck (Voorzitter Raad van Bestuur Proximus) brak een lans voor Artificiële Intelligentie: “We moeten de huidige wereld leren begrijpen. Er verandert veel op hetzelfde moment. Ik denk aan domeinen als veiligheid, gezondheid, retail, mobiliteit en smart cities. De samenwerking tussen mensen en machines is een belangrijke factor. Artificiële Intelligentie kan ons meer en meer helpen om complexe taken te vereenvoudigen. Binnen dat kader is het essentieel om van een ego- naar ecosysteem te verschuiven.” Goede opleiding noodzakelijk

Evolueert de technologie niet te snel voor ons brein? En hoe kan FM de evolutie naar alsmaar slimmere gebouwen mee helpen waarmaken? Volgens Tony Keane (CEO IFMA International) gaat het niet enkel om het Internet of Things, maar ook om een netwerk van mensen: “Smart Buildings hebben een grote impact op FM,

ze zijn de toekomst. We kunnen grootse zaken realiseren en nog meer strategische meerwaarde creëren mits er gefocust wordt op de mensen, standaarden en integratie. Momenteel is er een groot gebrek aan goed opgeleide medewerkers. Bovendien moeten we standaarden creëren. FM is relatief nieuw en standaarden zullen ons helpen om te gaan met smart buildings. Daarbovenop is integratie noodzakelijk, zo niet zal het moeilijk zijn om geloofwaardigheid te krijgen aan de onderhandelingstafel. Facility Managers verdienen een plaats aan tafel als er over gebouwen wordt gesproken.”

Peter Ankerstjerne (ISS Group Marketing Director): “Data verzamelen is geen probleem, er slim mee omgaan is de uitdaging.”

Tony Keane (CEO IFMA International): “Focussen op goed opgeleide mensen, standaarden en integratie.”

Veranderingen begrijpen

Het duurt soms enige tijd om veranderingen te begrijpen. Daarin zit de uitdaging: hoe kunnen we slim omgaan met de beschikbare kennis en technologie? Peter Ankerstjerne (ISS Group Marketing Director) refereerde aan The Edge in Amsterdam, een van de meest duurzame kantoorgebouwen ter wereld: “Indien we zaken op voorhand kunnen voorspellen, kunnen we meerwaarde bieden inzake service. We

Koen Matthijs (CEO MCS): “De grootste uitdaging vanuit technologisch oogpunt is het maken van de juiste keuzes. Op menselijk vlak komt het erop neer dat de technologie door de medewerkers in hun specifieke situatie/gebouw omarmd wordt.”

moeten echter goed begrijpen hoe de services die we aanbieden worden gebruikt.

SMART BUILDINGS

Er zal een totaal andere dialoog tussen de diverse partners tot stand komen. Data verzamelen is geen probleem, ze filteren en er slim mee omgaan is de uitdaging. Er worden alsmaar hogere vereisten gesteld aan Facility Managers.” Smart Building business cases

De voorbije twee jaar investeerde MCS 20% van zijn omzet in IoT en de ontwikkeling van Smart Buildings technologie. Steven Lambert (COO MCS) stelde vijf Smart Building business cases voor (zie ook www.mcssolutions.com/smart-buildingshype-value-after-event/). Hij benadrukte dat het niet meer gaat over wat de technologie kan, maar over wat men er mee doet: “Het gaat in Smart Buildings niet enkel over sensoren, maar ook over het creëren van output en connecteren van zaken die misschien al bestaan. Daarnaast moeten we ons ook de vraag stellen hoe we ons licht kunnen laten schijnen op de black data.”

Bezettingsgraad optimaliseren

Een eerste toepassing betreft een systeem waarbij gemeten wordt of er iemand aanwezig is in een bepaalde ruimte, hoeveel deuren er binnen een bepaalde tijdspanne opengaan en dergelijke meer. Dit met de bedoeling om op elk moment te kunnen checken of er bijvoorbeeld een vergaderzaal vrij is, kosten en tijd uit te sparen. De informatie wordt onmiddellijk gevisualiseerd op een vloerplan en via een touchscreen hoeft men enkel de ruimte aan te klikken om die te reserveren. Positiebepaling in een gebouw

Deze toepassing, die door Lara Paemen (Workplace Consultant, MCS) werd voorgesteld, speelt in op de trend dat mensen elkaar willen vinden om samen te werken. Iets (bijvoorbeeld een defibrillator of brandblusapparaat) of iemand krijgt een tag, waardoor men op het vloerplan de positie in het gebouw kan terugvinden. Een andere mogelijkheid is het monitoren van het aantal mensen in het gebouw om

de werkomgeving te optimaliseren. Rekening houdend met het privacy-aspect, een niet te onderschatten factor in het Smart Buildings verhaal, moet men als persoon kunnen in- of uitloggen. Activity based cleaning

Schoonmaak is een van de grootste facilitaire kostenposten. Het optimaliseren van de schoonmaak door het gebruik van de ruimte te meten en vervolgens instructies door te geven op het mobiel toestel van de schoonmaker, leidt tot een maximum aan efficiëntie en besparing op de schoonmaakkosten. Ook de eindklant kan instructies of feedback geven. Energie Deze case, waarbij het voorbeeld werd gegeven van de geconnecteerde koffiemachine, toont de mogelijkheid om energiebesparingen te realiseren door onder meer sluipverbruik op te sporen en uit te sluiten. Denk maar aan het verlagen van de watertemperatuur in het weekend of het opspo-

SMART BUILDINGS

Ook op zoek naar een receptiedienst die hostmanship in de genen heeft?

Wil u ook graag dat uw bezoekers en medewerkers zich echt welkom voelen in uw bedrijf? Wat denkt u van een echte gastvrouw of gastheer aan uw ontvangstbalie? Bij Facilicom vormt gastvrijheid en klantgerichtheid immers de basis van de dienstverlening. Graag meer informatie of een offerte? Laat het ons weten via 03 224 38 00 of info@facilicomfs.be

FM Magazine_NL_dec2016.indd 1

16/11/2016 16:07

ren van waterlekken. Via deze technologie kan bij detectie van een fout de technische dienst automatisch worden verwittigd. Ontvangst van bezoekers

Smart building technologie kan ook ingezet worden om de ontvangst van bezoekers zo aangenaam mogelijk te maken: het automatisch scannen van de nummerplaat, de receptioniste die een melding krijgt wanneer men de lift neemt en dergelijke meer. Uit de rondvraag bij het publiek bleek dat de case rond positiebepaling de meeste stemmen kreeg (24%), gevolgd door activity based cleaning (22%) en energie (22%), het optimaliseren van de bezettingsgraad (17%) en de ontvangst van bezoekers (15%).

Jim Stolze (innovatie-expert, auteur, TV-presentator, oprichter TEDxAmsterdam): “Evolueert de technologie niet te snel voor ons brein?”

Steven Lambert (COO MCS): “Het gaat niet meer over wat de technologie kan, maar over de meerwaarde of wat je er mee doet.”

Lara Paemen (Workplace Consultant, MCS): “Positiebepaling in een gebouw speelt in op de trend dat mensen elkaar willen vinden om samen te werken.”

Stefaan De Clerck (Voorzitter Raad van Bestuur Proximus): “Artificiële Intelligentie kan ons meer en meer helpen om complexe taken te vereenvoudigen.”

Door Tilly Baekelandt

www.mcssolutions.com/ smart-buildings-hype-value-after-event/ www.be.issworld.com www.proximus.be www.ifma.be

PROJECT

Smart buildings heilzaam voor facility medewerker en eindklant

acility Management op een efficiëntere en nog klantvriendelijkere manier organiseren: binnen dat kader verkent ISS momenteel de mogelijkheden van smart buildings. De verstrekker van facility diensten wil door de integratie van slimme technologieën, zowel in het eigen nieuwe bedrijfsgebouw als bij klanten, het werk op kantoor beter ondersteunen en bezoekers een aangenamere ervaring schenken.

Contracten voor facilitaire diensten worden nog vaak gesloten op basis van ‘input’ die voor de dienstverlener wordt vastgelegd, zoals uren, frequenties of taken. “Dat heeft als nadeel dat er soms wordt gepoetst terwijl het niet nodig is en dat er te weinig wordt gezocht naar efficiëntere manieren van werken. Bovendien zorgt de inflatie er elk jaar voor dat de kosten stijgen. Daarom onderzoeken wij andere manieren om onze klanten te helpen hun facilitaire kosten te beheersen door outcome contracten af te sluiten”, zegt Bart Mariman (chief commercial officer bij ISS). “Daarnaast is er in de markt een evolutie van een B2B- naar een B2B2C-aanpak, waarbij naast de Facility Manager, ook de medewerkers en de klanten van onze klant tevreden moeten zijn over onze aanpak.”

Om die doelstelling te bereiken, lanceert ISS het concept van ‘hostmanship’. “Dit komt erop neer dat één van onze medewerkers voor onze klant de coördinatie tussen de verschillende verstrekkers van facility diensten verzorgt: hij of zij stuurt iedereen aan die verantwoordelijk is voor een ‘customer touchpoint’ (catering, security, schoonmaak, onthaal, organisatie van meeting rooms) en zorgt er op die manier voor dat het tevredenheidsgevoel bij de eindgebruiker stijgt, wat de deur naar een nog intensere samenwerking opent.” Technologie

De evolutie naar smart buildings past perfect in dat plaatje. “De technologische vooruitgang maakt het mogelijk om te evolueren naar ‘activity based’ Facility Management”, pikt Dirk Van den Steen,

De meerwaarde kan evengoed liggen in de betere beleving voor medewerkers en gasten.” Dirk Van den Steen, (marketing & communications manager bij ISS)

Facility Managers moeten een opleiding krijgen om doeltreffend met de nieuwe manier van werken om te gaan. (marketing & communications manager bij ISS) in. “Via sensoren en camera’s die registreren hoeveel mensen er in een ruimte aanwezig zijn, kan je evolueren naar een model waarbij bepaalde diensten - zoals poetsen - kunnen worden afgestemd op het werkelijke gebruik.” Bart Mariman duidt dit met een voorbeeld: “Een keukenteam kan er standaard bijvoorbeeld van uitgaan dat dagelijks 500 middagmaaltijden moeten worden voorzien. Stel dat je via sensoren tot de vaststelling komt dat er op een bepaalde dag maar 400 mensen in het gebouw aanwezig zijn, kan je het aantal maaltijden daar op afstemmen. Dat zorgt voor een betere workflow, een vlottere maaltijdverdeling, en laat toe om verspilling tegen te gaan en zo kosten te besparen.” “Een ander voorbeeld is het gebruik van meeting rooms”, pikt Dirk Van den Steen in. “Zo stelde een Duits bedrijf bijvoorbeeld vast dat één van haar vergaderzalen bijzonder weinig gebruikt werd. Na een ana-

PROJECT

lyse van verschillende parameters, was de conclusie dat de temperatuur in die zaal door de zuidelijke ligging erg hoog lag. Door gepaste zonnewering aan te brengen, werd de zaal opnieuw bruikbaar.” Camera’s

Bij ISS is men ervan overtuigd dat de technologische mogelijkheden die in smart buildings worden toegepast, grote mogelijkheden bieden. “Als een bedrijf dat flexibel werken toepast naar een nieuwbouw verhuist, is één van de vraagstukken: hoeveel werkplekken moeten we voorzien? Je kan daar bijvoorbeeld op anticiperen door gedurende de maanden die voorafgaan aan de verhuis, sensoren onderaan de bureaus te plaatsen, zodat je weet hoe intens de verschillende werkplekken gebruikt worden. Op basis van die gegevens kan je een meer realistische capaciteitsberekening voor het nieuwe gebouw maken”, vervolgt Bart Mariman. De integratie van deze technologieën helpt om data gestructureerd te verzamelen, zodat er zinvolle conclusies kunnen worden getrokken. “Nu is die observatieperiode vaak nog te duur, omdat alles manueel moet gebeuren. Technologische observatie zal leiden tot de creatie van beter bruikbare benchmarks. Op die manier evolueren smart buildings technologieën van een hype naar een waardevolle tool”, pikt Dirk Van den Steen in. Scenario’s

Eind november verhuisde ISS van de locatie in de Steenstraat naar de Leuvensesteenweg, eveneens in Vilvoorde. Daar zet het bedrijf stevig in op de technologieën die in smart buildings worden verweven. “De reacties in de markt leren ons alvast dat veel klanten ervoor openstaan om dit op termijn ook bij hen te integreren. Door zelf als referentieproject te fungeren, kunnen we hen de mogelijkheden nog beter duidelijk maken”, verklaart Bart Mariman. De onderneming is van plan om onder meer ‘indoor positioning’ toe te passen. “Dit komt neer op het individueel lokaliseren van mensen in gebouwen. Dat kan onder meer via de smartphone (mits toestemming) of een badge die bezoekers bij de ingang krijgen en een netwerk van beacons. De technologie bestaat en kan ook voor objecten (zoals machines of werkkarren) worden ingezet. Op die manier kan je

“Er is in de markt een evolutie van een B2B- naar een B2B2C-aanpak.” - Bart Mariman (chief commercial officer bij ISS)

alle werkmiddelen in een groot gebouw snel terugvinden”, verduidelijkt Dirk Van den Steen. Real-time bijsturingen

Ook ‘activity based services’ zijn niet langer een illusie. “Hierbij heb je twee mogelijkheden, die elkaar mooi aanvullen: enerzijds kan je via data over hoe een gebouw wordt gebruikt, de werkschema’s voor de uitvoering van facilitaire diensten op punt stellen. Zo kan je de poetsfrequentie aanpassen naarmate bijvoorbeeld liften, traphallen en vergaderzalen al dan niet intens worden gebruikt. Anderzijds zijn er ook real-time bijsturingen mogelijk. Zeker in grote, complexe omgevingen (zoals een ziekenhuis of universiteit) kunnen gebruikers via aanraakschermen bijvoorbeeld aangeven dat een lamp stuk is of dat de airconditioning niet werkt, waarna de dichtstbijzijnde facilitaire medewerker

automatisch verwittigd wordt en kan ingrijpen.” De return on investment van een dergelijke investering valt momenteel nog moeilijk te berekenen, maar hoeft niet noodzakelijk puur cijfermatig te zijn. “Bij de monitoring van een energiesysteem kan je de kostenbesparing vrij snel becijferen, maar de meerwaarde kan evengoed liggen in de betere beleving voor medewerkers en gasten. Sowieso is het essentieel om met de data die deze technologieën genereren aan de slag te gaan. Het zal ook belangrijk zijn om Facility Managers op te leiden om doeltreffend met deze nieuwe manier van werken om te gaan”, besluit Dirk Van den Steen. Zie ook verslag Smart Buildings - From Hype to Value op pagina 27. Door Bart Vancauwenberghe

www.iss.be

SMART BUILDINGS - FMJ

Het gekwantificeerd gebouw Wat Internet of Things voor Facility Management kan betekenen

eeld u eens in dat alle delen van uw gebouw – ventilators, deuren, meubels, koffiezetapparaten, vensters – een kleine sensor zouden bevatten die eenvoudige data verzamelen om het gedrag van die delen te bepalen. Stel u voor dat u bepaalde systemen zou hebben die deze data zouden verzamelen om ze vervolgens te gebruiken om het gedrag van die delen aan te passen of aan te tonen wanneer menselijke tussenkomst vereist is. Beeld u in dat u die verzameling data na verloop van tijd zou kunnen analyseren om structurele verbeteringen aan te brengen of bepaalde handelingen te optimaliseren. Dat is de belofte van het IoT (Internet of Things) voor Facility Management. Wat gebeurt er nu precies inzake deze technologie en hoe kunnen we ons voorbereiden op de toepassing ervan?

IoT, Smart Buildings, analyses, machinaal leren… het zijn termen die worden gebruikt om de technologietrends te omschrijven die een impact hebben gehad op onder andere de vastgoedsector en Facility Managers. Die technologieën werden eerst als ontwrichtend gezien, maar zullen onze bedrijven radicaal veranderen. Een actueel probleem is wel dat de terminologie vaak gebrekkig gedefinieerd wordt en ambigu of verwarrend is. Maar te kunnen nadenken over de impact van deze trends is het eerst en vooral belangrijk om te begrijpen wat deze termen betekenen.

ze hun interne staat of externe omgeving kunnen aanvoelen of ermee in wisselwerking kunnen staan. Het IoT is opgebouwd uit een ecosysteem dat dingen, communicaties, applicaties en data-analyses bevat.” Binnen Facility Management vertaalt zich dat in de introductie van meters, sensors, gebouwensystemen en toestellen die het huidig gedrag meten, én kunnen communiceren, én in wisselwerking staan met andere systemen. Het maakt het dus mogelijk om data te gebruiken om gedrag aan te passen. Big data

We verbinden steeds meer systemen, toestellen en voorwerpen, en daardoor groeien de hoeveelheden data exponentieel IoT is momenteel waarschijnlijk een van de meest besproken fenomenen. Maar wat – vandaar de term big data (grote hoeveelheid data). De term behandelt niet enkel is het? De ruime definitie van Gartner, Inc. is van toepassing op zowel de vastgoed- het volume van de verzamelde informatie, maar ook de variatie (veranderlijkheid) en als de FM-sector: “Het Internet der Dingen is het netwerk van fysieke objecten (din- snelheid ervan. Technologie laat ons toe om die enorme hoeveelheden data op te gen) die technologie bevatten waardoor IoT

slaan en ze op een intelligente manier te analyseren. Dat gebeurt op vele verschillende manieren en tegen een lage kost. Business Intelligence (BI) en Business Analytics (BA)

De echte waarde van het verzamelen van data, bestaat erin die data te gebruiken in uw voordeel. Een gebied waarin dat van toepassing kan zijn, is rapporteren en analyseren. De term analyse is ons lexi-

IoT vertaalt zich binnen FM in de introductie van meters, sensors, gebouwensystemen en toestellen die het huidig gedrag meten, én kunnen communiceren, én in wisselwerking staan met andere systemen.

SMART BUILDINGS - FMJ

con onlangs binnengeslopen. Traditioneel dachten we na in termen als rapporteren (bv. voor overzichten van bedrijfsdata) en bedrijfsinformatie (bv. voor het uitbrengen van KPI’s en bedrijfsdashboards). Dus waarin onderscheidt de term analyse zich? Het meest gemeenschappelijk kenmerk binnen de verschillende definities voor analyse, bevindt zich in het grondbeginsel van ontdekking. Analyserende systemen zijn geneigd om ondersteuning te bieden in het ontdekken van patronen die niet voor de hand liggend of gemakkelijk te zien zijn. Intelligent (Smart)

Het adjectief ‘intelligent’ of de Engelse vertaling ervan, ‘smart’, wordt veel gebruikt (bv. intelligente machines, intelligente gebouwen, intelligente meters), maar de betekenis van het woord kan vaak bijzonder verschillend zijn naargelang de context. Intelligente meters zijn bijvoorbeeld gewoon verbonden toestellen die het vermogen hebben om hun waardes over te dragen. Maar het woord ‘intelligent’ heeft een heel andere bijklank wanneer het wordt gebruikt in de context van machines. Gartner definieert ‘intelligent’ eenvoudig en verstandig door het te linken aan de eigenschap van het leren, wat vervolgens artificiële intelligentie impliceert (machinaal leren, diep leren). Technologieën voor machinaal leren zijn van een substantiële waarde voor Facility Managers, want ze identificeren correlaties en bieden een snelle analyse en een voorschrift van een toepasselijke respons (wordt ook naar verwezen als een prognostische of prescriptieve analyse). Dat kan van toepassing zijn voor responsen in noodsituaties, energiebeheer, onderhoudsinterventie, werking van een beveiligingssysteem etc. Als we deze technologietrends integreren kunnen we met behulp van het resulterend model nieuwe applicaties creëren voor de vastgoedsector en FM. IoT houdt rekening met connectiviteit en interacties, big data zorgen voor het vastleggen en opslaan van data en intelligente technologieën gebruiken die data, leren ervan en reageren op het resultaat van dat leerproces. Als we dit alles uit het standpunt van FM bekijken, is het niet onwaarschijnlijk dat we op weg zijn naar echt intelligente gebouwen.

De dominante onderliggende trend: kwantificatie van mensen, steden en gebouwen

We installeren meer dan ooit tevoren sensors in onze infrastructuur. Er doet zich alomtegenwoordige computerisering voor: deze sensors en toestellen beoordelen omstandigheden en worden vervolgens gebruikt als input voor het aanpassen van systeemgedrag. Al die sensors zijn nog niet helemaal geïntegreerd, maar dat zal wel gebeuren na verloop van tijd. Gebouwen gebruiken momenteel bijvoorbeeld sensors om het energieverbruik te optimaliseren: de verlichting wordt aangepast afhankelijk van de bezetting in de kamer. Die functies, samen met honderden andere, communiceren via een cloud met datacentra die zich overal op de planeet kunnen bevinden. Aan de hand van de informatie die werd verzameld, kunnen de servers de sensors beheren om een voorziening doeltreffender te laten werken. Steden maken ook gebruik van deze technologie. Voorbeelden van stedelijke applicaties zijn onder andere preventieve onderhoudsdata over de transportinfrastructuur verzamelen, vrije parkeerplaatsen vinden, verkeersstroom op de wegen optimaliseren met behulp van onvertraagde data over drukte en eventuele ongevallen en de plaats bepalen van de dichtstbijzijnde hulpdiensten in geval van noodgevallen en andere beveiligingsapplicaties. Alomtegenwoordige computerisering wordt ook steeds vaker in verband gebracht met mensen. Onze gezondheid is een hoofdzakelijke drijfveer achter gezondheidsapps. Draagbare toestellen kunnen onze hartfrequentie, onze polsslag en een massa andere fitnessstatistieken meten en bijhouden. Op de Consumer Electronics Show in Las Vegas, 2016, werden tientallen nieuwe draagbare computerapplicaties tentoongesteld: ze lieten de gebruikers weten wanneer en wat ze moesten eten, wanneer een pauze nodig was, wanneer en hoeveel medicatie ze moesten innemen etc. Wat is er echt aan het gebeuren?

Applicaties die geassocieerd worden met mensen, steden en gebouwen hebben een gemeenschappelijke noemer: ze beginnen allemaal met het verzamelen van

Echte innovatie op het vlak van FM-beheer kan bereikt worden wanneer verschillende vormen van kwantificeerbare systemen geïntegreerd worden. data. Die data wordt vervolgens gebruikt om in eenvoudige termen het werkelijk gedrag te omschrijven. Het proces begint in feite met kwantificatie. Kwantificatie is nodig om het gedrag van het systeem dat wordt bestudeerd te begrijpen en te omschrijven. Zonder kwantificatie is wetenschap onmogelijk. Zonder data is machinaal leren onmogelijk. Dus, om intelligente potentiële vaardigheden te verkrijgen moeten we eerst data vastleggen. Eerst investeren in het vastleggen van sensordata en vervolgens wachten op intelligente technologieën is niet doeltreffend. Er zijn momenteel applicaties die sensortechnologie introduceren en data gebruiken om onmiddellijk waarde terug te geven, zelfs zonder het gebruik van machinaal leren. Bijvoorbeeld: •• Data die werden verzameld van bezettingssensors kunnen gebruikers helpen om vrije plaatsen te vinden. Facility Managers kunnen op die manier ook bezettingspatronen analyseren. •• Verbonden meters kunnen het energieverbruik vastleggen en patronen analyseren om verspilling en inefficiëntie te vermijden. •• Sensors die worden geïnstalleerd op cruciale zaken, zoals de motors van een roltrap, kunnen hun gedrag controleren en tijdelijk aantonen wanneer onderhoud nodig is. Op die manier worden veiligheidsrisico’s gereduceerd en wordt het falen van die cruciale zaken vermeden. We kunnen echte innovatie bereiken op het vlak van FM-beheer wanneer we verschillende vormen van kwantificeerbare systemen integreren. Denk aan het beheer van het schoonmaken of energieverbruik dat wordt gestuurd door de werkelijke bezetting, of gebouwenbeheersystemen die worden beheerd op basis van de staat van het klimaat en de lucht (temperatuur,

SMART BUILDINGS - FMJ

ten nog worden opgeklaard. Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer kwantificeerbare steden, gebouwen en mensen hun data beginnen delen en integreren. Facility Managers kunnen nu verder kijken dan de muren van hun eigen voorzieningen. Ze hebben toegang tot enorme hoeveelheden beschikbare data en omschrijven het gedrag van de gecreëerde omgeving. Op vlak van IoT-applicaties en -oplossingen, zijn technologiebedrijven zoals Google, IBM, Microsoft en Amazon druk bezig met het ontwikkelen van platformen waarin enorme hoeveelheden toestellen en systemen zich met elkaar kunnen verbinden. Schaalbaarheid en toegankelijkheid voor diverse toestellen zijn eerste vereisten voor het vastleggen van de data. Clouds zijn hier ook van groot belang, want ze maken het voor systemen mogelijk om met elkaar in wisselwerking te staan via het Internet. Eens die functionaliteit bestaat, zullen FM-systemen (bv. CAFM, CMMS, BAS) deze intelligente systemen toepassen op FM-applicaties. vochtigheid, aanwezigheid van kooldioxide). Dat soort gedrag wordt vaak omschreven als intelligent, maar in werkelijkheid heeft het niets met machinaal leren te maken. Elke situatie die wordt waargenomen, wordt verwerkt op manieren die we al jaren kennen, en het leidt tot voorspelbare responsen. Google noemt dit soort dataverwerking ‘als dit, dan dat’. Het systeem zal dus met andere woorden altijd reageren op een voorspelbare manier: de input bepaalt de output. Typische gebieden om gedrag te kwantificeren in gebouwen (compliantie, staat, gebruik/vraag, verbruik)

Hoewel ze dienstig en rendabel zijn voor Facility Managers, zijn dit soort systemen (en dus ook de gebouwen) nog niet helemaal intelligent, want er komt geen leerproces aan te pas. Om deze eerste en nodige stap te onderscheiden van de uiteindelijk echt intelligente gebouwen, zouden we beter spreken over gekwantificeerde gebouwen. Dat zijn de gebouwen die de capaciteit hebben om hun eigen gedrag te omschrijven en zich op een doeltreffende manier aan te passen. Wanneer IoT wordt toegepast op gekwan-

Hoewel de meeste traditionele leveranciers intelligente oplossingen zullen voorzien, moeten we de grondbeginselen begrijpen en een nieuwe en sterkere samenwerking met IT ontwikkelen. tificeerde gebouwen – omschreven als het Gebouweninternet der Dingen (BIoT) – dan hebben de gemakkelijk bereikbare doelen meestal betrekking op gebouwenautomatiseringssystemen (BAS). Onderzoek en ontwikkeling (O&O) verbindt en integreert data van alle BAS-systemen, die vervolgens de data analyseren en de systemen binnen een aantal seconden afstemmen zonder menselijke tussenkomst. Door een open netwerkprotocol wordt BAS-connectiviteit mogelijk gemaakt. Met behulp van de analyse van de big data, kunnen BAS-systemen zichzelf steeds meer verbeteren door intelligente leerpraktijken. Dat type integratie staat nog steeds in de kinderschoenen, want problemen als beveiligingskwesties moe-

Intelligent worden

Hoewel IoT zich begint thuis te voelen in de FM-wereld, is het inzetten van intelligente (leer)technologie in bedrijfsgebouwen nog steeds ongebruikelijk. Maar daar is een goede reden voor: we hebben eerst actuele en betrouwbare data nodig. Het concept de wereld te transformeren in een intelligent ding is bijzonder opzienbarend en het betekent een kwantumsprong in de huidige wereld van computerisering. De belofte van intelligente systemen voor de FM-sector is dezelfde als die voor de consumentenmarkt: procesautomatisering, menselijke handelingen vervangen om doeltreffender te worden en een betere gebruikerservaring. Het goede aan de zaak is dat we die systemen geleidelijk aan kunnen beginnen toepassen, want we moeten er zeker van zijn dat elke fase een concrete waarde met zich meebrengt. Implicaties

De technologieën zullen na verloop van tijd een hevige impact hebben op beroepen in de vastgoeden FM-sector. Een aantal implicaties van deze trends: Data worden steeds meer een asset.

Gebouwen kunnen niet langer gezien

SMART BUILDINGS - FMJ

worden ten opzichte van hun fysieke eigenschappen. Datamanagement voor gebouwen is iets waarvoor we moeten plannen en iets dat we moeten beheren. Hoewel de meeste traditionele leveranciers intelligente oplossingen zullen voorzien, moeten we de grondbeginselen begrijpen en een nieuwe en sterkere samenwerking met IT ontwikkelen.

Technische vaardigheden

Planning en toepassing

Privacy

Er zijn zoveel mogelijkheden, maar toch zo weinig tijd (en geld) om dit te laten gebeuren. Managers uit de vastgoeden FM-sector moeten intelligente vernieuwingen begrijpen en ze in hun plannen opnemen. Ze moeten niet alleen de mogelijke voordelen begrijpen maar moeten ook weten hoe ze deze nieuwe kansen die intelligente technologieën voorzien moeten grijpen en toepassen.

Om intelligente systemen doeltreffend in de praktijk te brengen, zullen Facility Managers personeel nodig hebben met operationele kennis en kennis over verschillende elementen van de beschikbare IoT-technologieën. Momenteel is er een tekort aan technici met de gepaste vaardigheden. Problemen inzake welke persoonlijke data wordt verzameld en de gepaste hoeveelheid privacy moeten nog opgeklaard worden. Wanneer het gaat om data over het personeel en de gebouwen, moeten er ook belanghebbenden zijn van buiten het IT-team. Beveiliging

De alomtegenwoordige aard van IoT is zowel voordelig als ontmoedigend. De

mogelijkheden om het systeem te hacken worden vermenigvuldigd, waardoor nieuwe risico’s ontstaan voor de voorzieningen. Risico-analyses uitvoeren, voor continuïteit van de bedrijfsvoering zorgen, en risicobeperkingsplannen en rampenplannen opstellen, zullen cruciale taken zijn voor bedrijven en mogen niet enkel en alleen door IT-personeel worden gedaan. IT-uitbreiding zal steeds meer een fundamentele rol spelen in het leven en het werk van professionals uit de vastgoeden de FM-sector, naarmate intelligente systemen beschikbaar worden en zich verspreiden. We moeten ons voorbereiden op een intelligente toekomst. Door Erik Jaspers en Eric Teicholz

Oorspronkelijk verschenen in de maart/april 2016 uitgave van FMJ.

JET TOWEL

Al meer dan 20 jaar - het origineel

Zo gaat handen drogen vandaag Richt uw sanitaire ruimtes comfortabel, hygiënisch en duurzaam in met de Jet Towel van Mitsubishi Electric: • volledig contactloze werking • droogt handen grondig in enkele seconden • reinigings- en onderhoudsvriendelijke behuizing • kostenverlagend voor sanitaire ruimtes

De Jet Towel is beschikbaar in de modellen Slim, Smart en Mini en is verkrijgbaar in verschillende kleuren

Meer informatie vindt u op www.jet-towel.com

AZ_Jet_Towel_BE_168x125.indd 1

10.03.16 10:46

DUURZAAMHEID

Duurzaamheid hoeft niet duur te zijn

uurzaamheid, circulaire economie, het zijn begrippen waar bijna elk bedrijf zich achter schaart. Toch komen de broodnodige veranderingen om dit in de praktijk te brengen er maar niet door. Men weet immers niet altijd waar de klepel precies hangt. Nochtans kan de Facility Manager een belangrijke rol spelen om zijn bedrijf of organisatie tot trendsetter te maken. Daarom start IFMA volgend jaar met een werkgroep duurzaamheid onder leiding van Didier Pierre.

In een circulaire economie worden materialen zolang mogelijk en met zo weinig mogelijk bewerkingen in de economie gehouden. (Illustratie: Ellen Macarthur Foundation)

stap naar een extra CO2-heffing zal daaruit voortvloeien. Daarom is het zo belangrijk om duurzaamheid vandaag nog bij de horens te vatten. Door de beslissingsnemers te stuwen in die richting kan je als Facility Manager zelf het model opzetten, terwijl het je anders tien jaar later zal opgedrongen worden. Bovendien kan je er intern en extern mee scoren.” Duurzaamheid concreet invullen en verankeren

In de economie houden

Het zijn geen onheilsprofeten maar realisten die voorspellen dat de natuurlijke grondstoffen van de aarde dreigen uitgeput te raken. Daarom moet iedereen duurzaam omspringen met deze kostbare materialen. In een circulaire economie worden producten zolang mogelijk met zo weinig mogelijk bewerkingen in de economie gehouden. “Alles begint met een duurzaam gebruik, wat vraagt om een goed gebruik en onderhoud”, verduidelijkt Didier Pierre, zaakvoerder van de PMC-holding. “Wanneer de levensduur bereikt is, kan men overgaan tot hergebruik: het materiaal wordt opnieuw ingezet met dezelfde functionaliteit maar verbeterde kwaliteit. In tegenstelling tot fase drie waar het bewerkt en gedemonteerd wordt om een nieuwe functie te vervullen. Een stoel zal dan bijvoorbeeld een tafeltje worden. In een vierde stap blijft er recyclage over: waardevolle fracties worden gescheiden en keren terug naar het begin van de kringloop. Hier beweegt het momenteel het hardst. Nochtans vraagt dit om het meeste energie en is dit dus minder wenselijk.”

Facility Manager als trendsetter

De 47-jarige Pierre weet waarover hij spreekt. De PMC-holding omvat vier bedrijven, allen ontstaan uit een verhuisbedrijf voor kantoormeubilair. Van daaruit groeiden een studiebureau om bedrijven doorheen deze verandering te loodsen, een productiebedrijf dat het oude meubilair tot een nieuwe inboedel maakt en een logistieke poot gespecialiseerd in de installatie van nieuwe meubels. “Duurzaamheid hoeft niet duur te zijn. Het opent een nieuw speelveld aan mogelijkheden, waar bedrijven en organisaties een goed business model voor kunnen bedenken. In Frankrijk en Groot-Brittannië staat de CO2-uitstoot al verplicht op een etiket. De

Met de werkgroep rond FM en duurzaamheid willen Pierre en IFMA in de eerste plaats duiden wat de circulaire economie is. Directeur Mieke Loncke: “Wat is de bedoeling van een circulaire economie? Wat zijn de belangrijkste struikelblokken? Wat kan je als Facility Manager daar aan bijdragen? Eenmaal het speelveld afgebakend is, zal er heel concreet en heel praktisch gekeken worden hoe je de vertaalslag kan maken in verschillende domeinen, zoals catering, mobiliteit, gebouwen… om duurzaamheid concreet in te vullen en te verankeren in het bedrijf.” Door Valérie Couplez

www.pmc-holding.com

Gezocht: Facility Managers die voorop willen lopen De werkgroep FM en duurzaamheid zoekt Facility Managers die in hun eigen organisatie al projecten hebben opgezet rond duurzaamheid. Er zijn zowel kleine als grote jongens nodig. De bedoeling is om in 2017 in een tiental sessies maandelijks rond dit thema te werken. De start is voorzien in januari of februari. Wie interesse heeft kan contact opnemen met IFMA-directeur Mieke Loncke via: mieke.loncke@IFMA.be.

All for attractive workspacesâ&#x20AC;Ś and better workdays Curl

Avant

Ribbon

Neo Lite

Kinnarps - Heide 15 - 1780 Wemmel | T 02 456 0 456 - F 02 456 0 444 | projects@kinnarps.be | www.kinnarps.be

REPORTAGE

U heeft maar één kans op een eerste indruk

Een gastvrije omgeving doet uw imago enorm goed.

ospitality begint of eindigt niet aan de receptie. Het draait er om elke bezoeker te begeleiden in zijn volledige reis. Dat vraagt niet alleen om een verregaande klantgerichtheid maar vooral om een totaalconcept dat aansluit bij de bedrijfscultuur. Als meest klantgerichte facilitair bedrijf helpt Facilicom Facility Managers om dit in de praktijk te brengen en legt de lat ook voor zichzelf hoog.

Dat technologiereuzen als Google er alles aan doen om hun bezoekers en bewoners in de watten te leggen, zegt veel over de richting waarin hospitality moet evolueren. De hightechbedrijven van deze wereld hebben een dergelijk imago misschien nodig om de war for talent te winnen, maar ook kmo’s doen er goed aan om te investeren in hun gastvrijheid. “Onze verwachtingen als consument zijn enorm sterk geëvolueerd en dringen nu ook het professionele leven binnen”, weet Guy Claes (marketing & communications manager bij Facilicom). “Uitzicht, beleving, welzijn… het zijn elementen die vandaag ook in de werkplaats hun plek hebben veroverd. Hoewel het moeilijk is om een return on investment te plakken op het investeren in hospitality, merken onze klanten toch het verschil. Je krijgt immers

nooit een tweede kans om een eerste indruk te maken. Een gastvrije omgeving doet je imago dan ook enorm goed. Hoogtechnologische bedrijven die de war for talent moeten aangaan om de beste en de juiste mensen aan te trekken hebben dit al begrepen. Maar het zal voor elke kmo van levensbelang worden. Zeg nu zelf, het geeft toch een veel aangenamer gevoel om een warme, welkome ontvangst te krijgen of je nu de deur binnenstapt als klant of leverancier, als medewerker of sollicitant.” Meer dan alleen de receptie

Veel bedrijven maken de fout om hospitality te beperken tot de receptie of ontvangstbalie. Maar het gaat om meer dan louter het plaatsen van een hippe koffiehoek en een snelle wifi-verbinding. “Het

“Hospitality staat of valt met menselijk contact”. - Guy Claes (marketing & communications manager bij Facilicom)

Gastvrijheid begint vanaf het moment dat de bezoeker thuis vertrekt. volledige plaatje moet kloppen. Je kunt het nog het best vergelijken met een hotel. De receptie mag er dan nog zo oogverblindend uitzien, als het personeel er zuur bijloopt en je kamer scoort onder de verwachtingen, dan zal je geen fijne reiservaring hebben.” Organisaties en bedrijven moeten volgens Claes beseffen dat gastvrijheid begint vanaf het moment dat de bezoeker thuis vertrekt. Hij wil het liefst weten waar hij naartoe moet en hoe hij er zal ontvangen worden. “Wij dagen onze klanten ook uit om zelf die klantenreis te maken om door de ogen van een bezoeker te zien wat de werkpunten zijn. Dat leidt vaak tot verrassende inzichten. De huidige technologie biedt ondersteuning genoeg om werk van hospitality te maken. Bezoekers van ons hoofdkantoor in Antwerpen, dat ons visitekaartje is, krijgen bijvoorbeeld een e-mail met alle mogelijke informatie: routebeschrijving, parkeermogelijkheden, foto van zijn contactpersoon… . Eenmaal hij het gebouw binnen is, staat er een automatisch in-

REPORTAGE

schrijfsysteem dat zijn contactpersoon met een druk op de knop laat weten dat hij er is. En met een huisreglement kan je al je medewerkers aansporen om hun bezoekers goed te ontvangen: het aanbieden van een drankje, begeleiden tot aan de lift of de uitgang, ruimte aanbieden om een paraplu achter te laten …” Concept op maat van de bedrijfscultuur

Er bestaan met andere woorden al tal van technologische mogelijkheden en beproefde concepten om als Facility Manager de hospitality in je bedrijf of organisatie te verhogen. “Je kunt echter niet zomaar het concept van Google kopiëren en in je eigen bedrijf toepassen”, waarschuwt Claes. “Hospitality moet direct aansluiten op de eigen bedrijfscultuur. Je moet er heel goed over nadenken. Daarom beginnen wij een project bij een klant steeds met een hospitality audit om precies te ontdekken waar de klant baat bij heeft en wat er mogelijk is binnen de gegeven ruimte. Vervolgens kunnen we aan de hand van een studie het hele traject van A tot Z voor hem uitwerken, zowel qua idee en inrichting als de eigenlijke implementatie en de uitvoering met de medewerkers bij. Een voorbeeld van een positief onthaald concept is onze dynamische receptie. Daarin hebben we de klassieke balie laten verdwijnen en omgeruild voor kleine eilandjes, waar uiteraard een koffiehoek in verwerkt is.

Medewerkers maken het verschil

Uw personeel speelt dus een belangrijke rol in het creëren van hospitality binnen uw bedrijf of organisatie. Claes: “Technologie is geen heilige graal, ze dient enkel om de tijdsbesteding zo aangenaam en zo kort mogelijk te maken. Hospitality valt of staat met menselijk contact. Onze medewerkers worden daarom geselecteerd op hun vermogen om gastvrij te denken. Daar krijgen ze dan van ons nog een specifieke hostmanship training bovenop. Daarin leren we hen om aandacht te hebben voor iedereen. Uit oogcontact kun je veel opmaken. Of de persoon gehaast is bijvoorbeeld en of hij niet beter voorrang kan krijgen. Daarnaast blijft talenkennis een belangrijke vereiste, zeker in België. Vandaag de dag komt er helaas ook een

heel stuk veiligheidsbewustzijn bij: laten bezoekers niets achter dat mogelijke gevaren met zich mee kan brengen?” Bij Facilicom trekt men dus duidelijk de kaart van hospitality. Het bedrijf heeft de lat voor zichzelf hoog gelegd. “Dat gaat nog een stukje verder dan gastvrijheid”, verduidelijkt Claes. “We willen aan alle wensen van de klant de juiste invulling kunnen geven. En we zijn zichtbaar goed op weg, zo blijkt toch uit de enquêtes rond kwaliteit, beleving en klantgerichtheid die we bij klanten en hun bezoekers organiseren.” Zie ook artikel over de voorstelling van het Hospitality rapport België - 2016 (pagina 39) en de fotoreportage op pagina 49. Door Valérie Couplez

www.facilicom.be

Je kan niet zomaar het concept van Google kopiëren. Hospitality moet aansluiten op je bedrijfscultuur. De bezoeker moet zich niet tot daar begeven, maar wordt tegemoet getreden door de medewerkers en geholpen in alles wat hij nodig heeft. Facilicom heeft dit concept toegepast voor het nieuwe hoofdkantoor van Essent in Nederland, waar ze laaiend enthousiast zijn over de geboekte vooruitgang in hospitality. Dit zal echter niet overal passen. Zo vereist het een verschillend profiel van baliemedewerker. In ons eigen hoofdkantoor hebben we er dan weer niet de ruimte voor.”

Uit oogcontact kun je veel opmaken. Of de persoon gehaast is bijvoorbeeld en of hij niet beter voorrang kan krijgen.

REPORTAGE

Best Value Procurement goede optie voor private aanbestedingen Persoonlijke service en ervaring van belang voor Belgische bedrijven

et verschil tussen Nederland en België is groot als het gaat om het inkopen van facilitaire producten. In Nederland zijn aanbestedingen bij private bedrijven al lang een vast onderdeel geworden van het inkoopproces, terwijl in België vooralsnog voornamelijk alleen door de overheid wordt aanbesteed. Samira Ben Abdallah van Office Depot ervaart dat de Belgische Facility Managers onder meer terughoudend zijn ten opzichte van traditionele aanbestedingen uit vrees dat de relatie met de leverancier onpersoonlijker zal worden en er alleen maar op de prijs gelet zal worden. Bij traditionele aanbestedingen kan dat misschien het geval zijn, maar er zijn meer vormen van aanbesteden, zoals Best Value Procurement of BVP.

Traditionele aanbestedingen richten zich op de beste prijs voor de gevraagde producten, terwijl BVP vooral de nadruk legt op service en kwaliteit. Dit kan resulteren in een hogere prijs per product, machine of onderdeel, maar op lange termijn wordt met BVP wel degelijk een flinke kostenbesparing gerealiseerd. Processen worden namelijk efficiënter ingericht en knelpunten worden opgelost. Er wordt in dit geval vertrouwd op de expertise van de leverancier in plaats van dat een opdrachtgever in detail voorschrijft wat hij

wil hebben. Volgens Ben Abdallah zou BVP voor Belgische bedrijven een uitstekend alternatief kunnen zijn. Toegevoegde waarde boven prijs

Belgische Facility Managers zien vaak af van aanbesteden omdat zij denken dat er – zoals bij de vorm ‘traditioneel aanbesteden’ – enkel op de laagste prijs wordt geselecteerd. “Maar bij BVP is dat niet het geval”, zegt Ben Abdallah. “Het is niet voor niets dat ‘Value’ juist het belangrijkste element is in het voorstel. De Facility

Manager kan uitgebreid aangeven welke aspecten hij prioriteit wil geven, zoals kwaliteit, keuzemogelijkheden, levertijden of duurzaamheid. De tevredenheid van de eindgebruiker wordt vervolgens regelmatig gemeten. De Facility Manager heeft steeds de touwtjes in handen om er voor te zorgen dat zijn bedrijf waar voor zijn geld krijgt: qua producten, maar ook op het vlak van interne administratie en levertijden. Zo krijgt hij uiteindelijk niet alleen een beter aanbod, maar ook een hogere Total Cost of Ownership.” Geef inzicht in je bedrijf

“Wie kiest voor Best Value Procurement, heeft gedurende de looptijd van het contract nauw contact met de leverancier om de resultaten bij te houden en waar nodig bij te sturen.” - Samira Ben Abdallah (Office Depot)

Bij een traditionele aanbesteding staat de lijst van vereisten, waar een prijs op wordt geboden, centraal. “In België is het noodzakelijk om samen te zitten met de Facility Managers, zodat je de behoeftes van het bedrijf leert begrijpen en een gepaste productmix op maat kunt samenstellen”, legt Ben Abdallah uit. Pas op het moment dat het bedrijf de deuren opent voor de leverancier, kun je ook oplossingen bieden waar Facility Managers niet aan hebben gedacht. Zonder erom gevraagd

te hebben, kun je de productiviteit van de werknemers verhogen, bijvoorbeeld door geluidwerende kasten aan te bieden voor een open ruimte. “Ik zie dit ook binnen mijn eigen organisatie. Facility Managers zien Office Depot in het begin alleen maar als een leverancier van kantoormaterialen die zij uit een catalogus kiezen”, lacht Ben Abdallah. “Tot we hen op aspecten wijzen in hun kantoorruimtes waar zij zelf nog niet over hadden nagedacht. Zo kiezen veel bedrijven vandaag de dag voor open werkplekken, maar zien zij over het hoofd dat ze hiervoor ook een privacyfilter op de schermen van de werknemers kunnen plaatsen. Op basis van onze jarenlange ervaring kunnen we dit soort tips geven en daarna kan de Facility Manager zelf beslissen wat hij echt nodig heeft om een omgeving te creëren waar zijn werknemers zo productief mogelijk kunnen zijn.” Dit komt overeen met BVP, met het verschil dat het dan op voorhand – nog tijdens de aanbestedingsfase – gebeurt. Als de processen en knelpunten in kaart zijn gebracht, komt de leverancier met een oplossing op maat die verder gaat dan de beste prijs voor de gevraagde producten. Zo is er meer dan eens een oplossing geboden waarbij kantoorartikelen geleverd konden worden op ‘niet-bestaande locaties’, zoals een bouwkeet langs de snelweg. Dit bleek een grote efficiëntieslag voor het bedrijf, die nooit uit een traditionele aanbesteding naar voren zou zijn gekomen.

Duurzame kunststof producten voor de optimalisatie van uw infrastructuur, logistiek, voorraad- en afvalbeheer.

Totaaloplossing op maat

Wie kiest voor Best Value Procurement, heeft gedurende de looptijd van het contract nauw contact met de leverancier om de resultaten bij te houden en waar nodig bij te sturen. “Door de gecombineerde focus op prijs, kwaliteit en service, krijgt de klant een totaaloplossing die een maximale waarde heeft voor het bedrijf. Daarnaast kan hij gebruikmaken van de ervaring van de leverancier om een zo productief mogelijke werkomgeving te creëren”, concludeert Ben Abdallah. www.officedepot.be

STORAGE

LOGISTICS

FOOD

WASTE

FACILITY

PLASTI-BAC, Vijverhoek 51, 8520 Kuurne T: 056 36 31 20 - Fax: 056 35 88 47

info@plastibac.eu Follow us on Facebook

Solide partner van alle facilitaire diensten

16.021 Pub FM Magazine 16 Plastibac Kuurne.indd 1

8/03/2016 14:45:25

De meerwaarde in een synergie tussen FM en HR

olgend jaar wil IFMA starten met een werkgroep over de samenwerking tussen FM en HR ten behoeve van duurzaam ondernemen. Deze vakgebieden dragen heel wat potentieel in zich om elkaar te versterken. Heidi Lenaerts en Michel Vermeulen trekken aan de kar van deze werkgroep.

Heidi Lenaerts en Michel Vermeulen leerden elkaar kennen bij software- en consultancybedrijf MCS. Beiden hebben zich ingezet om de toenmalige kleine kmo te begeleiden in de transformatie tot een grotere internationale speler op de FM markt. Zij als HR director, hij in diverse managementfuncties. De transitie omvatte de nodige veranderingen in de organisatiestructuur en -cultuur, waarbij de synergie tussen FM en HR van cruciaal belang bleek. Intussen hebben hun wegen zich gescheiden. Lenaerts is nu aan de slag als talent management partner bij Indaver, terwijl Vermeulen zijn diensten als independent senior business consultant aan het werk zet bij PwC België. Aangezien ze elkeen duurzaamheid in hun vakgebied hoog in het vaandel dragen, beogen ze met de start van een IFMA werkgroep de

brug te kunnen slaan tussen FM en HR. “FM en HR vormen vaak elk een apart eilandje binnen een bedrijf. Als je de twee kan samenbrengen, versterk je elkaar en kan je minder op een operationele en meer op een strategische manier zaken beginnen aanpakken. Zo vergroot je vanzelf je rendabiliteit en dus je toegevoegde waarde om ook aan de bestuurstafel te kunnen meepraten”, motiveren Lenaerts en Vermeulen de aanpak. Onderneming duurzaam laten groeien

Lenaerts over de werkgroep: “Het is de bedoeling om rond drie vragen aan de slag te gaan. Vooreerst wensen we een antwoord te formuleren op de vraag: ‘Waarom dienen FM en HR met elkaar samen te werken ten behoeve van sustainable

business performance’. Hiertoe plaatsen we sustainable business performance (of duurzaam ondernemen) binnen de bredere economische en maatschappelijke context. Met andere woorden, zowel duurzaam FM als HR willen de verschillende belangen van ‘People, Planet en Prosperity’ met elkaar in balans brengen. We zoomen in op specifieke topics waarbij FM en HR kunnen samenwerken om de nodige synergiën te bekomen en elkaar verder te versterken. Hiertoe gaan we aan de slag met twee deelvragen: Hoe kan FM bijdragen aan duurzame inzetbaarheid van medewerkers? Hoe kan HR een hefboom zijn voor duurzaam FM? Ten slotte willen we met de werkgroep op een heel concrete en pragmatische manier invullen hoe bedrijven dit kunnen realiseren. We beogen FM en HR-managers concrete handvaten en tips & tricks mee te geven over hoe ze zo een samenwerking kunnen vormgeven.” “Er is eigenlijk nog heel veel werk te verzetten om medewerkers zo lang mogelijk en met goesting efficiënt te laten zijn voor het groter maatschappelijk belang. Mits een geïntegreerde en geconnecteerde aanpak kan er nog veel winst geboekt worden”, besluit Mieke Loncke (directeur IFMA). Door Valérie Couplez

www.indaver.be

Enthousiaste deelnemers gezocht Facility Managers die interesse hebben om mee hun schouders onder dit nieuwe domein van FM en HR te zetten zijn bijzonder welkom in de werkgroep. De bedoeling is om in januari van start te gaan en op maandelijkse basis hierrond te werken in een tiental sessies. Afhankelijk van de specifieke topic kan de aanwezigheid van specialisten aan tafel uiteraard mee variëren. De resultaten zullen na afloop in een whitepaper gegoten worden en op een afsluitend event worden voorgesteld aan het grote publiek. Wie interesse heeft kan contact opnemen met IFMA-directeur Mieke Loncke via mieke.loncke@IFMA.be.

Heidi Lenaerts (talent management partner bij Indaver) en Michel Vermeulen (independent senior business consultant)

OPLEIDING

Wegwijs in onderhoudscontracten

Om het werk van een onderhoudsfirma te beoordelen werkt een prestatiecontract met kritieke prestatie-indicatoren.

e laatste jaren duiken er steeds meer prestatiecontracten op bij onderhoudswerken. In tegenstelling tot middelencontracten zullen zij onderhoudsfirma’s niet meer vertellen wat er moet gebeuren. Er wordt daarentegen vertrokken van op voorhand vastgelegde prestatie-indicatoren. Met andere woorden, enkel het resultaat telt. Om Facility Managers uitgebreid kennis te laten maken met prestatiecontracten en wanneer ze van nut kunnen zijn, organiseert IFMA op 1 februari een opleiding rond onderhouds- en energiecontracten. Ir. Geert Verhelst van Ingenium zal er de deelnemers wegwijs maken in welke type contract het beste voor hun activiteiten past.

Juiste keuze tussen onderhoudscontracten

Ir. Geert Verhelst verdient al jaren zijn sporen bij Ingenium. Dit ingenieursbureau viert in 2018 zijn gouden jubileum en is gespecialiseerd in de technische uitrusting van gebouwen, over de volledige levensduur. Daar komt ook een stukje energiebeheer, consultancy en uitbating bij kijken. Van in het begin kwam Verhelst tijdens engineeringprojecten in aanraking met onderhoud. Zijn eerste bestek daaromtrent dateert van begin de jaren 90 en de eerste onderhoudscontracten volgden snel. Toen er binnen Ingenium

een aparte business unit commissioning & maintenance ontstond, was hij dan ook de geknipte man om de unit vorm te geven en te leiden. Verhelst: “Ik heb veel zien evolueren in onderhoud. De middelenverbintenissen ontstonden als een manier om onderhoudsfirma’s in het gareel te laten lopen. Ze kregen duidelijke instructies wat er moest gebeuren aan onderhoud. Vandaag is er een trend naar het gebruik van prestatiecontracten. Hiermee geef je geen instructies meer over hoe het onderhoud uit te voeren, maar spreek je af met je onderhoudspartner wat het resultaat moet zijn en

Tips & tricks voor het afsluiten van onderhoudscontracten •• Zorg steeds voor voldoende dekking en draagkracht binnen de volledige organisatie. •• Leg alle afspraken contractueel vast en kijk voor voldoende rapportering. •• Wees een kritische klant. •• Bij prestatiecontracten draait het niet langer om de input maar om de output. Enkel het resultaat telt. •• Uitgebreide, complexe contracten zijn een valkuil. •• Leg de KPI’s in samenspraak vast. Ze moeten realistisch en haalbaar blijven.

“Tijdens de opleiding wil ik de deelnemers duidelijk maken wanneer ze het best voor een middelenverbintenis opteren en wanneer het best voor een prestatiecontract.” aan de hand van welke parameters je dit zal beoordelen. Deze nieuwe manier van werken komt overgewaaid uit Nederland en is allerminst een hype. Toch is het ook niet zaligmakend. Beide contracten hebben hun bestaansrecht. Tijdens de opleiding wil ik de deelnemers duidelijk maken wanneer ze het best voor een middelenverbintenis opteren en wanneer het best voor een prestatiecontract.” Kritieke prestatie-indicatoren toegelicht

De beoordeling van een prestatiecontract gebeurt aan de hand van kritieke prestatie-indicatoren, de zogeheten KPI’s. Aangezien dit de elementen zijn waarin de Facility Manager zijn eigen klemtonen kan

OPLEIDING

leggen, gaat hier de nodige aandacht naar in de opleiding. “In Nederland bestaat er reeds de norm 13962, die praat over het groeperen van KPI’s rond een aantal items om een sterke leidraad voor prestatiecontracten te krijgen. De concrete invulling zal verschillen voor elk bedrijf, aangezien elk bedrijf andere prioriteiten naar voor schuift. Op het einde van de dag zal iedereen een idee hebben van hoe je KPI’s moet vastleggen, ordenen en opvolgen. Ze maken een prestatiecontract immers slui-

tend. Toch zijn er ook een aantal valkuilen. Je mag er bijvoorbeeld niet te veel vastleggen want je moet elke prestatie-indicator nog kunnen beheren”, waarschuwt Verhelst. “En alles begint natuurlijk met een nulmeting, die dan aan de hand van een audit, een visuele controle of een steekproef opvolging krijgt.” Ten slotte zal er voldoende aandacht gaan naar de invulling van energiecontracten. “Met het opvolgen van het energieverbruik binnen een gebouw, kan men nog altijd een flin-

ke winst boeken”, weet Verhelst. “Maar om het te kunnen analyseren, moet men het allereerst objectiveren. Energieverbruik is namelijk aan heel wat parameters onderhevig, waar een Facility Manager geen vat op heeft. Gelukkig bestaat er dan een richtlijn als het IPMVP (International Performance Measurement and Verification Protocol) om bijvoorbeeld investeringen in energiezuinigheid te beoordelen.” Door Valérie Couplez

Opleiding

“Zowel middelenverbintenissen als prestatiecontracten hebben hun bestaansrecht.” - Ir. Geert Verhelst (business unit manager commissioning & maintenance bij Ingenium)

Ontdek op 1 februari 2017 uitgebreid de mogelijkheden van prestatiecontracten en wanneer ze van nut kunnen zijn. Ir. Geert Verhelst (Ingenium) maakt u wegwijs in welk type contract het best past voor uw activiteiten. Meer info via www.ifma.be

YOUNG IFMA

Hoe lang duurt het voor je een ervaren rot wordt? Voortbouwend op wat de vorige YIP-columnist in deze rubriek vertelde over de generatiekloof, deel ik graag mijn persoonlijke werkervaring als iemand van generatie Y, werkend tussen generatie X. Waar begin je als pas afgestudeerde? De zoektocht start reeds met het afschuimen van bedrijven met vacatures waar geen ervaring vereist is. Dankzij een mooi cv en gewapend met de juiste motivatie, mag je (met een beetje geluk) toch op gesprek bij een bedrijf waar ze jeugdig enthousiasme als een pluspunt zien. Na een pittig opleidingstraject als consultant bij TOPdesk kon het avontuur beginnen. Eerder vroeg dan laat krijg je een eigen project toebedeeld en wordt je eerste afspraak ingepland. Met al je bagage (die dan eerder als een kleine rugzak aanvoelt) trek je een leeuwenhuid aan en begeef je je naar een nieuwe klant. Weliswaar met de gedachte ‘Wie zich tot schaap maakt, wordt door de wolven gevreten’. Het inhuren van een consultant staat voor velen gelijk met het beeld van een oude grijze man in een stoffig maatpak. Eens aangekomen op de afspraak als junior consultant is het niet moeilijk om de gedachten van de klant lezen: ‘Is dit de persoon die onze problemen komt oplossen?’ Nadat je je vervolgens voorgesteld hebt als diplomahouder van Facility Management in België én Nederland, valt de frons op het voorhoofd stilaan terug in de plooi: ‘Zou deze jongeman ons dan toch iets kunnen bijleren?’ Tenzij je natuurlijk bij IT-afdelingen implementaties moet doorvoeren, want daar wordt het voorhoofd doorgaans nog meer in een afwachtende frons samengetrokken. Maar misschien heeft de onderdompeling van anderhalf jaar bij onze assertieve noorderburen hier ook wel iets mee te maken. Na een aantal eerste voorstellingen win je aan zelfvertrouwen en slaag je er steeds beter in om hun eerste indruk te negeren in de wetenschap dat jij hen zonder twijfel kan helpen. In sneltreinvaart leer je van ieder proces, en dit bij zeer diverse organisaties en afdelingen. Deze kennis absorbeer je zo veel mogelijk en gebruik je later opnieuw om een probleem te ontrafelen en terug in elkaar te puzzelen. Als je een stuk van de puzzel mist, kan je steeds terugvallen op tal van collega-consultants, ieder met hun eigen specialiteit. Aangezien TOPdesk van een platte organisatiestructuur houdt en werknemers niet paait met titels die zich vervolgens in hun ivoren toren terugtrekken, kan je bij iedereen terecht. Logischerwijze ga je sowieso ten rade bij de mensen die de kennis en expertise bezitten waar jij naar op zoek bent. En zo word je stap voor stap toch die oude grijze (lees: wijze) man, maar dan zonder stoffig maatpak.

Florian Dumont Consultant TOPdesk

ENQUETE

Hospitality rapport België – 2016

IFMA publiceert Hospitality rapport België Gastvrijheid is meer dan ooit mensenwerk

WC (Sint-Stevens-Woluwe) was op 22 november gastheer voor het IFMA hospitality event, waarop het Hospitality rapport België – 2016 werd voorgesteld. Een van de voornaamste resultaten van het onderzoek is dat de menselijke factor ontzettend belangrijk blijft. 1

Geïnspireerd door de Nationale Ontvangst Barometer 2014 van onze noorderburen polste IFMA Belgium naar de graad van gastvrijheid van bedrijven op Belgische bodem. In juni 2016 werd een hospitality enquête uitgestuurd, waarvan de resultaten besproken werden tijdens een rondetafelgesprek in augustus (zie FM-Magazine 7). De bedoeling is dat het rapport kan bijdragen aan een grotere bewustwording van de mogelijkheden en voordelen van hospitality. Mieke Loncke (directeur IFMA): “De resultaten liggen in de lijn van de verwachtingen. Nu is het tijd voor de bedrijven om over te gaan tot concrete actie.”

• Welke factoren verzachten de wachttijd? • Welk belang hecht men aan het onthaal aan de slagboom, taalkennis, de wachtruimte, bewegwijzering, parkeergelegenheid? • Er wordt gepolst naar hoe vervelend men de afwezigheid van een gastvrouw of –heer aan de receptie al of niet vindt en of men reeds ervaring heeft met elektronisch onthaal.

Als afsluiter worden in het rapport de top tien van ergernissen van de bezoeker opgesomd, evenals de top tien van factoren voor een gastvrije ontvangst. Tips

Vraagstelling

Het rapport brengt verslag uit van de antwoorden op de volgende vraagstellingen: • Hoe beoordeelt een bezoeker de volgende elementen: een representatief uiterlijk, oogcontact maken, persoonlijk benaderen, oog hebben voor de omgeving, aanbieden koffie en thee, opstaan, voostellen en verwelkomen, wachttijden?

Handig zijn de tips die door Vincent Vermeulen (oprichter School for Butlers and Hospitality, zie FM-Magazine 7) worden aangereikt. Een voorbeeld: Separate and improve: als elk onderdeel apart bekeken wordt, is er doorgaans veel ruimte voor verbetering. Iets wat slecht functioneert, moet nauwgezet uit elkaar gehaald worden en aan een diepgaand onderzoek onderworpen worden. Zo ontstaat ruimte

Separate and improve: als elk onderdeel apart bekeken wordt, is er doorgaans veel ruimte voor verbetering. voor verbetering en resulteert de samenvoeging van de verschillende deeltjes uiteindelijk in een merkbaar beter geheel. Bekijk dus de ontvangst door de ogen van de bezoeker en evalueer elk detail grondig. Columns

Het rapport is voorts doorspekt met columns van Laetitia Vercauteren (Development Manager Hospitality, Securitas), Steven Clemminck (Operations Manager Vlerick Business School) en Gregory Blondeau (Director, Proxyclick). Vanuit hun dagelijkse praktijkervaringen geven zij hun visie en ideeën om hospitality in uw bedrijf naar een hoger niveau te tillen. Door Tilly Baekelandt

Download het rapport gratis via www.ifma.be/nl-fm-rapporten

FOTOREPORTAGE

Chris Claessens (eigenaar PMC) en Mieke Loncke (Directeur IFMA Belgium)

FOTOREPORTAGE

Nico Ivens (Consultant Business Development - Just Do It Services)

Hospitality event 22 november 2016

Frédéric Kain (Manager Infrastructure & Facility PwC Belgium)

Eerder in dit nummer kon u lezen over het Hospitality rapport België – 2016 dat onlangs door IFMA werd gepubliceerd. Op 22 november werden bij PwC in Sint-Stevens-Woluwe de resultaten van het hospitality onderzoek en de vergelijking met Nederland voorgesteld door Mieke Loncke (directeur IFMA). Zo is leesmateriaal in Nederland meer een verzachtende factor bij wachttijden dan in België, waar men dan weer meer belang hecht aan gratis wifi. Onbeleefdheid is de grootste ergernis in België, terwijl ‘onnodig lang wachten’ in Nederland op nummer één staat. Uit de realtime enquête die tijdens het event werd gehouden bleek dat de resultaten uit het rapport overeenkwamen met die van het publiek. Gastheer Frédéric Kain (Manager Infrastructure & Facility PwC Belgium) had het over klantvriendelijkheid bij PwC, Chris Claessens (eigenaar PMC) presenteerde een case. Andere sprekers waren Marc Goetz (Algemeen Directeur Securitas Onthaal Frankrijk), ‘The Customer Experience’) en Nico Ivens (Consultant Business Development - Just Do It Services, ‘De impact van technologie op klantvriendelijkheid’).

Marc Goetz (Algemeen Directeur Securitas Onthaal Frankrijk)

EVENT

Derde geslaagde editie van FM-After work

r beweegt wat in het zuiden van het land. Om de participatiegraad van Franstalige Facility Managers te verhogen, zet IFMA verschillende initiatieven op in Wallonië. Een daarvan zijn de FM- After Work events die op een laagdrempelige manier Facility Managers samenbrengen: om collega’s te leren kennen, ervaringen uit te wisselen, best practices te delen… . In oktober vond de derde editie plaats bij GSK in Waver.

van een Facility Manager bestaat erin om technisch voldoende onderlegd te zijn om de onderhandeling aan te gaan en klantgericht om dit te vertalen naar de juiste oplossingen. Maar men moet er vooral met passie tegenaan gaan. Zonder ‘goesting’ lukt het niet.” Franstalige Facility Managers die deze goesting delen en verder willen uitdragen zijn bij de komende IFMA-events aan het goede adres. Check de agenda op de website en kom proeven van de vruchten van een actieve participatie. Door Valerie Couplez

Met meer dan veertig deelnemers mocht de voorbije editie van FM-After Work zich een succes noemen. Het bewijst dat deze initiatieven een goede manier zijn om de betrokkenheid van en tussen Franstalige Facility Managers en IFMA onder stoom te krijgen. Op deze derde editie stond het métier van de Facility Manager centraal. Zijn dagelijkse bezigheden zijn moeilijk onder één noemer te verenigen. Daarom is het interessant te horen hoe collega’s hun beroep invullen. Dat gebeurde in drie parallelsessies (handy man management, plant management & BIM en service & building management) waarin het uitwisselen van ervaringen duidelijk primeerde. Handy man management

De eerste presentatie kwam van Christian Bertrand, head of facility management van ACG Glass Europe. Op jaarlijkse basis verwerkt de dienst meer dan 10.000 mails met een klanttevredenheid die de voorbije jaren steeg van 65% naar 81,2%. Een van de factoren in dit succes is de integratie van handy man management. Bertrand: “Deze operationele dienst geeft snel een gevolg aan kleine onderhoudsnoden. De handy man krijgt een takenlijst die hij binnen de 48 uur moet uitvoeren. Het grote voordeel is dat je flexibiliteit creëert en vragen van klanten snel beantwoordt. In

totaal konden we een kostenbesparing van 35% realiseren.” Plant Management & BIM

Brigitte Castrop van de Universiteit van Louvain La Neuve en Nicole Tsiebos van de Dienst voor de Bijzondere Sociale Zekerheidsstelsels gaven tekst en uitleg over BIM. Deze digitale maquette is een ideaal instrument om plannen te beheren en in real-time beschikbaar te stellen met up-to-date informatie. Castrop en Tsiebos zien het als een tool die de Facility Manager in zijn dagelijkse métier kan gebruiken. Elementen uit FMIS (FM Information System) kunnen naar BIM migreren. Vlaanderen staat verder in het opzetten van BIM-projecten ten opzichte van Wallonië. Toch zal de evolutie onvermijdelijk zijn. Ook Europa heeft zich voor BIM uitgesproken.

Stuur ons uw idee! Suggesties om de werking voor Franstaligen te verbeteren zijn steeds welkom bij directeur Mieke Loncke: mieke.loncke@ifma.be

Service & building management

Giovanni Novello, head of facilities management GSK en gastheer, leidde de derde sessie. “GSK kiest ervoor om samen te werken met vakspecialisten. Onze corebusiness is immers het ontwikkelen van vaccins. We houden de joystick in handen door een langetermijnstrategie uit te stippelen. Je kan dienst voor dienst in de richting van dit model evolueren. De rol

De derde editie van het initiatief FM-After Work vond plaats bij GSK in Waver, waar het métier van de Facility Manager onder de loep werd genomen.

DAY

9 FEBRUARI 2017 BRABANTHAL LEUVEN

IFMA-congres van 9u tot 16u30  Opstellen lastenboek schoonmaak  Catering 2.0  Meerjarenonderhoudsplanning obv NEN 2767  Dynamisch werken  BIM  Aankoopmanagement  Invloed binnenklimaat op productiviteit van medewerkers  ... 399 euro voor niet-IFMA-leden 250 euro voor IFMA-leden Professional, Young IFMA & Student 350 euro voor IFMA-leden Commercial & Consultant

Van 12u tot 19u doorlopend netwerkevent en minibeurs met receptie om 12u & 16u30 inschrijven via www.fm-day.be beursbezoek en netwerkmomenten gratis mits

registratie

WWW.FM-DAY.BE

9 FEBRUARI 2017

Corporate Partners IFMA:

Exposanten:

Exposeren? Neem contact op met filip.cossement@fcomedia.be - 056 77 13 10

BRABANTHAL LEUVEN

IFMA-CONGRES 9U - 16U30 GRATIS MINIBEURS 12U - 19U GRATIS RECEPTIE 12U & 16U30

met de steun van:

BEURS

“De moderne werkplek wordt alsmaar belangrijker in de bedrijfsstrategie” Bezoekersaantal Orgatec stijgt naar 56.000

rgatec is op wereldvlak toonaangevend inzake moderne kantoorinrichting. 56.000 bezoekers uit 118 landen trokken tussen 25 en 29 oktober naar Keulen om er de nieuwste trends op het vlak van inrichting en management van kantoor en project te ontdekken. Vitra, Platinum Corporate Partner van IFMA, organiseerde exclusief voor een dertigtal IFMA-leden Professionals een bezoek, waarbij de Zwitserse meubelfabrikant indruk maakte met een volledige hal die onder de noemer ‘Work’ ingericht was als expositieruimte. 671 exposanten uit 40 landen stelden op Orgatec hun innovaties voor: van meubels tot verlichtingsoplossingen, vloerbekleding, akoestiek en technologieën op het vlak van vergaderen. De organisatoren noteerden dit jaar een stijging van het bezoekersaantal met 10 procent. Meer dan 50% van de bezoekers kwam uit andere landen en er werd een breder publiek aangetrokken. Voor Katharina C. Hamma (Koelnmesse Chief Operating Officer) is dit het bewijs dat de moderne werkplek alsmaar belangrijker wordt in de bedrijfsstrategie: “Het thema ‘Creativity works – New visions of work’ liep als een rode draad doorheen de beurs. We zijn doorheen de jaren gegroeid tot de creatieve hotspot voor de moderne werkomgeving. We merken dat er naast architecten en ontwerpers meer decision makers aanwezig waren die innovatieve werkplekconcepten willen introduceren.” Op de beursvloer viel het op dat de focus

op teamwerk en flexibiliteit ligt. Ook zitsta oplossingen lijken aan een opmars bezig. Aardig wat exposanten toonden holistische concepten, om tegemoet te komen aan de vereisten van de collaboratieve en digitale werkomgeving. Dit uit zich in allerlei flexibele meubels of systemen die inspelen op netwerking, maar ook rekening houden met privacy, welzijn en gezondheid. En dit gaat verder dan het bureau of de stoel: kleur, licht en akoestiek worden alsmaar belangrijker. Er wordt meer en meer technologie geïntegreerd in de werkplek. Zo spotten we ook stoelen met geïntegreerde ventilatie- en verwarmingsfunctie. Vitra geeft veelzijdig beeld met ‘Work’

Vitra pakte deze editie uit met een volledige hal, die als expositieruimte werd ingericht. Onder de noemer ‘Work’ werden innovatieve concepten onder de aandacht

gebracht. De Zwitserse meubelfabrikant streeft naar een holistische visie op werkomgevingen en nodigde binnen dat kader een select aantal ontwerp-, architectuur- en technologiebedrijven uit om de tentoonstellingsruimte te delen. Op die manier werd een veelzijdig beeld gegeven van de hedendaagse werkomgeving, met een breed scala van producten, ruimtelijke elementen en meubelconcepten. Het project werd ontworpen als een inspirerende omgeving, een allesomvattend perspectief voor architecten, designers en besluitvormers. Het thema van het Collage Office - waarbij een collage gezien wordt als een individuele mix van producten, vormen, kleuren en materialen - nam een centrale positie in. Vitra gaat er van uit dat er net zoveel verschillende collages mogelijk zijn als er mensen zijn, en net zoveel verschillende Collage Offices als er bedrijven zijn. Wim Content (head of sales office Benelux Vitra) over hoe er wordt meegedacht met bedrijven die willen evolueren: “De

“Is het einde van het kantoor nabij? Nee, het is nu relevanter dan ooit en draait rond het gevoel van thuiskomen, maar dan op kantoor.” – Wim Content, head of sales office Benelux Vitra 01. 671 exposanten uit 40 landen stelden op Orgatec hun innovaties voor. 02. Veel aandacht voor oplossingen die focussen op welzijn en gezondheid (kleur, licht, akoestiek)

BEURS

wereld verandert, we zitten in de vierde industriële revolutie. Bedrijven kopen anders aan, we zijn ons daar goed van bewust. We willen onze concepten haalbaar maken voor nieuwe bedrijven, maar ook voor gevestigde waarden. We hebben op Orgatec rond vier thema’s gewerkt. Het eerste, het nomadenkantoor, illustreert dat medewerkers geen vaste plaats meer hebben. Grote tafels, draadloos opladen, geen beeldschermen of ladenblokken... zijn allemaal elementen die zich tot dit nomadenwerk lenen. Een zithoek is geen rustplaats, maar dient om zaken te bespre-

“Gefixeerd op akoestiek en zit-sta bureaus” Martine Blomme (Office Manager Ageas): “Ik was tijdens mijn bezoek aan Orgatec vooral op zoek naar oplossingen op het vlak van akoestiek en zit-sta bureaus. We willen meer focussen op beweging en hebben als testproject enkele zit-sta bureaus aangekocht bij Vitra. Daarnaast was ik op zoek naar wat er allemaal mogelijk is op het vlak van akoestiek. We werken gedeeltelijk in open space, waar soms stille en interactieve teams werken, wat nogal eens problemen durft te geven inzake akoestiek. Ik heb op de beurs ontdekt dat er ontzettend veel oplossingen mogelijk zijn. Er kan bijzonder creatief worden gewerkt: ik heb mooie, speelse vormen gezien, hangende panelen en dergelijke meer.”

“Stilstaan is achteruitgaan”

Bart Nys (Hoofd Algemene Diensten – Facility, Corona Direct): “Er zit bij ons een verhuis aan te komen waarbij we het nieuwe werken willen introduceren. Wij zijn dan ook geïnteresseerd in totaalconcepten en Orgatec was de ideale gelegenheid om inspiratie op te doen. Er is hier enorm veel te zien, maar weliswaar veel van hetzelfde. Al moeten we zeggen dat Vitra er wel uitspringt omwille van hun duurzame, ergonomische en designvolle producten. Zaken die belangrijk zijn voor ons? Hoe bouwt men bijvoorbeeld een ideale werkplek op in een contact center? Hoe omgaan met de akoestiek, want ongeveer twee derde van ons personeel staat in direct contact met de klant via telefoon, chat en mail. Hoe maak je de juiste keuze en welk bedrijf kan ons bijstaan met de nodige expertise? Bepaalde innovaties hebben we niet onmiddellijk teruggevonden op de beurs. Bijvoorbeeld bureaus en stoelen die zich conform de badge die een persoon ingeeft volledig volgens die persoon instellen. Of binnen het kader van desksharing: een onderhoudscontract voor de reiniging van bureaustoelen.”

“Multifunctioneel gebruik van een meubel opvallende trend” Nele Deprez (Directeur Dienst accommodatie, Provinciehuis Boeverbos, WestVlaanderen): “Het multifunctioneel gebruik van een meubel is een opvallende trend. Een bureel kan bijvoorbeeld vlot omgebouwd worden tot staanplaats en zitbank. Binnen de activity based workplace zullen de verschillende zones geen eenduidige functie meer hebben, maar ook multifunctioneel kunnen worden gebruikt. In het kader van toekomstige inrichtingsprojecten keken mijn collega Bart Persyn en ikzelf uit naar meubilair voor vergaderzalen, mobiele overlegunits en akoestische oplossingen in een kantoorsetting. Dat we daarbij het aanbod van diverse fabrikanten in één dag konden bekijken had het voordeel dat we functionaliteiten konden vergelijken en meteen ook de nodige contactgegevens meekregen. Het was tevens de gelegenheid om bij onze eigen leveranciers langs te lopen, hun innovaties te zien en de goede contacten te onderhouden.”

BEURS

ken. Daarnaast zijn er voldoende ruimtes waar men zich even kan afzonderen om geconcentreerd te werken. Een bedrijf dat competitief wil blijven moet investeren in nieuwe kenniswerkers, die zeer actief zijn op digitaal vlak. Een tweede thema betreft ‘thuiskomen op kantoor’ of met andere woorden terug naar het persoonlijk contact. Is het einde van het kantoor nabij? Nee, het is nu relevanter dan ooit en draait rond het gevoel van thuis te komen in het bedrijf. Het studio-achtig kantoor - met akoestische vergaderzalen, ideeënborden, zit-sta bureaus, kantoormeubelen met mobiele en modulaire structuren - dat dienst doet als veilige thuisbasis, vormt een constante factor in de steeds veranderende dynamiek van het werkende leven. Een derde thema is de cafetaria, die een permanente rol krijgt in het kantoor. Alles is work. De cafetaria is een plaats van afspraak. Tot slot toonden we ook de kleurrijke ‘Garage spirit’ waarbij snel en efficiënt kunnen vernieuwen en ontwikkelen de boodschap is. Men neemt een ‘stool-tool’ of werkt aan een tafel op wielen die kan worden omgevormd tot zitbank. Het is onze bedoeling om alle mogelijke manieren van werken in vraag te stellen.”

Door Tilly Baekelandt

De volgende editie van Orgatec vindt plaats van 23 tot 27 oktober 2018. www.orgatec.com

03.Thuiskomen op kantoor’ of terug naar het persoonlijk contact. (Foto: Vitra) 04. De ‘garage spirit’ stelt tegenover het klassieke bureau een innovatief, functioneel en esthetisch concept dat inspeelt op wat moderne hoogtechnologische bedrijven nodig hebben. Dergelijke bedrijven moeten jonge, hoogopgeleide mensen immers een aantrekkelijke, praktische en creatieve werkplek bieden en tegelijk kunnen omgaan met de dynamische veranderingen in hun kantoorstructuren. (Foto: Vitra) 05. Vitra stelde op Orgatec onder meer het nieuwe modulaire kantoortafelsysteem CDS voor, dat in verschillende configuraties kan worden gebruikt: als individuele tafels, clusters van meerdere werkplekken, ruime werktafels of vergadertafels in verschillende afmetingen. Alle tafels zijn verkrijgbaar op een vaste hoogte of als handmatig of gemotoriseerd instelbare zit/sta-oplossingen. (Foto: Vitra) 06. Cyl vertegenwoordigt het tegenovergestelde van een koude, technische kantooromgeving en is bedoeld als baken van rust en kracht door te focussen op traditie. (Foto: Vitra)

PRODUCT SPOT

Smart Safety Link vereenvoudigt veiligheidsaanpak

en brandmeldcentrale koppelen aan een spraakalarmsysteem? Die uitdaging is vaak geen gemakkelijke opdracht voor Facility Managers, veiligheidsverantwoordelijken of installateurs. Met het Full IP-gebaseerde systeem Smart Safety Link gaat Bosch er prat op dergelijke problemen definitief naar het verleden te verbannen. De oplossing is prijsgunstig, maar nog belangrijker: ze verlaagt het potentiële risico op fouten bij de installatie aanzienlijk.

Met Smart Safety Link introduceert Bosch een interface tussen de brandmeldcentrale en het spraakalarmsysteem (dat een luid alarm kan produceren). “We hadden deze oplossing op basis van RS232 (standaard voor seriële binaire datacommunicatie) enkele jaren geleden al op de markt gebracht voor low-end toepassingen, maar nu kan het ook voor de high-end markt worden ingezet”, legt Kristof Vandenberghe (global productmanager Fire & Evacuation bij Bosch Security Systems) uit. “Die opwaardering is mogelijk omdat het systeem nu volledig IP-gebaseerd is. We zijn het eerste bedrijf dat hiermee uitpakt.”

fouten. Deze oplossing maakt komaf met dat risico en bespaart de systeemintegrator bovendien veel tijd tijdens het koppelingsproces.” Wie de kosten van de vroegere en de nieuwe aanpak met elkaar vergelijkt, ziet bovendien al vrij snel dat Smart Safety Link voordeliger uitvalt. “Het klopt dat je voor ons systeem een licentie nodig hebt, maar die kostenpost weegt geenszins op tegen het aantal relaiscontacten, de totale installatietijd en de nodige ingangen op het spraakalarmsysteem die je bij andere oplossingen moet voorzien.” Drie alarmsystemen

Eén netwerkkabel

Het IP-protocol vereenvoudigt het werk van de installateur aanzienlijk. “Wie vroeger beide onafhankelijk werkende systemen wou koppelen, had daar een hele resem relaiscontacten voor nodig”, vervolgt Kristof Vandenberghe. “Nu volstaat één netwerkkabel om het spraakalarmsysteem en de brandmeldcentrale aan elkaar te linken. De installatie van het systeem is erg eenvoudig en bovendien veel sneller en veiliger dan vroeger. Wie een rist relaiscontacten met elkaar moest verbinden, had sowieso een grote kans op

Met deze oplossing heeft Bosch zich als een trendsetter in de markt geprofileerd. “We zien dat een aantal concullega’s overnames van specialisten in spraakalarmering hebben gerealiseerd om gelijkaardige oplossingen te kunnen ontwikkelen. Sowieso kunnen we dan nog een meerwaarde bieden door een netwerk van brandmeldcentrales te maken, waarbij elke centrale aan een spraakalarmsysteem kan worden gelinkt. We kunnen de centrales koppelen met elk van onze drie alarmsystemen (Plena VAS, Preasideo en PAVIRO).”

Deze innovatie kan onder meer worden ingezet voor de beveiliging en het Facility Management van luchthavens, shoppingcentra, hotels, kantoorgebouwen en voetbalstadions. “Het systeem kan bovendien meegroeien met potentiële uitbreidingen van de toepassing waarvoor het wordt gebruikt, zonder dat daarvoor extra kabels moeten worden getrokken. Het maakt niet uit hoeveel evacuatiezones er zijn en hoeveel verschillende vooraf opgenomen boodschappen je wil versturen. Smart Safety Link leent zich ook voor bestaande, EN54-gecertificeerde PA-systemen. We kunnen bij de installatie gebruikmaken van het bestaande materiaal, zodat de klant op andere kosten (bijvoorbeeld de installatie van sirenes) kan besparen.” Wie hierin investeert, anticipeert bovendien op de toekomst. “In veel landen is een spraakalarmsysteem al verplicht, maar in België is dat nog steeds niet het geval. Met het schrijven van de nieuwe norm (pr)NBN S21-111-1 worden er ook in België duidelijke stappen ondernomen om deze koers te volgen”, besluit Kristof Vandenberghe. (Door Bart Vancauwenberghe)

www.boschsecurity.be

PUB 1006012 - *

Zo revolutionair

revolutionary!*

Meting voor multi-vertrekken Het nieuwe energie-meetsysteem dat een revolutie teweegbrengt in elektrische installaties.

DIRIS Digiware Plug & play energiemeetsysteem voor multi-vertrekken

• Installatietijd gedeeld door 4. • Tot 30% winst op de investering. • Deling van de funkties. • Plaatswinst in elektrische kasten.

Voor meer te weten

www.socomec.be SOCOMEC · Paepsemlaan 18 E Boulevard Paepsem B-1070 Bruxelles / Brussel · Tél. 02 340 02 30 · Fax 02 346 28 99 · info.be@socomec.com

NIEUWE LEDEN

“IFMA kan ondersteunend werken door vernieuwende ideeën en trends onder de aandacht te brengen en probleemoplossend te werken. Ik denk aan thema’s zoals ‘Laadpalen in mijn bedrijf? Wie betaalt?’, ‘Outsourcen, is dat ook outsourcen van de CO2-uitstoot?’ en ‘Uitdagende sensibiliseringsacties rond milieu in mijn bedrijf. Hoe begin ik eraan?’ Peter Heck (FAC sustainability manager, BNP Paribas Fortis SA/NV)

“Opisense helpt Facility Managers om gebouwen en installaties efficiënt te beheren. Via evenementen van IFMA kom ik in contact met deze doelgroep. Ook de commerciële partners worden betrokken, waardoor alle partijen via een informele weg op de hoogte blijven van wat er leeft binnen Facility Management. “ Ina Averhals (Business Development Manager Opinum S.A.)

“Volgens mij is het belangrijk dat IFMA toekomstige en huidige Facility Managers ideeën laat uitwisselen met elkaar. Door er kritisch over na te denken kunnen zij een bepaalde strategie uitwerken om een efficiënter en effectiever verloop te creëren binnen de organisatie.” Giovanni Michiels (tweedejaarsstudent Facilitair Management, Odisee Gent)

« De ziekenhuissector is doordrongen van Facility services. Ik hoop vooral informatie te krijgen over de evoluties en opleidingen binnen FM.” Christophe Arnould (chef departement Infrastructuur & Techniek, Clinique Saint-Pierre)

“IFMA biedt volgens ons als (klein) bedrijf de ideale spreekbuis om onze filosofie van ‘the greater good’ meer openbaar, maar voornamelijk bespreekbaar te maken. Gebundelde kennis en opinies van professionelen bieden dan ook zo veel meer mogelijkheden naar gebruikers en betalers toe.” Kris Vanrenterghem (Zaakvoerder Consilitech BVBA)

“Ik zie in mijn lidmaatschap kansen om mijn kennis praktijkgericht uit te breiden en veel connecties te maken met ervaren Facility Managers en/ of service providers. Op de hoogte blijven van het vakgebied via FM-Magazine en de nieuwsbrieven lijkt me onontbeerlijk. Ook zou ik graag mensen ontmoeten om samen projecten mee op te zetten.” Tom Deloose (algemeen directeur Kunstacademie Ieper)

We zijn lid geworden omwille van de kortingen op de opleidingen die IFMA organiseert. We volgen die om andere inzichten te krijgen teneinde onze klanten nog beter te kunnen bijstaan. We hopen dat de beroepsfederatie Facility Managers en dienstverleners bij elkaar brengt. IFMA of haar leden mogen mij bij vragen steeds contacteren. Als ik met mijn expertise vragen kan oplossen zal ik dat zeker doen.” Philippe Vande Velde (Zaakvoerder Encovan)

“Op weg naar de vierde industriële revolutie (Internet of Things) vind ik het heel belangrijk om continu op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen. Van de vereniging verwacht ik dat ze een internationaal forum is van uitwisseling en groei en degelijke opleidingsmogelijkheden aanbiedt. Ik stel vast dat deze ingrediënten duidelijk aanwezig zijn hetgeen mij zeker motiveert om aan te sluiten.” ir. Dirk Smeyers (partner Expense Reduction Analysts)

Ben je ook gebeten door FM en gefascineerd door alles wat FM ademt?

Sluit je dan nu aan bij dé beroepsvereniging voor FM in België, hét kenniscentrum voor al wie werkzaam is in de facilitaire wereld. Meer informatie secretary@ifma.be of http://www.ifma.be/nl/lidmaatschap/

“Onze kennis is een radertje in het geheel.” Mohamed Temsamani, Contract Manager bij UCB in Anderlecht en Eigenbrakel

“Ik coördineer bij UCB alle facilitaire activiteiten die ISS er levert”, zegt Mohamed. “We ondersteunen daarmee de medewerkers van UCB in deze gebouwen. Zodat zij voor de hele wereld therapeutische producten van topkwaliteit kunnen maken.” Die professionele houding weerspiegelt het karakter van ISS – een half miljoen toegewijde mensen wereldwijd, die uw medewerkers service leveren met oplossingen op maat en de kracht van de Human Touch. Allemaal om uw business te doen groeien. FACILITY MANAGEMENT

CLEANING

SUPPORT

PROPERTY

C AT E R I N G

SECURITY

issworld.com/fm

MAKE A LITTLE SPACE FOR A GREAT PROFESSIONAL

BUSINESS SOLUTIONS Introducing the latest addition to our barista family: Aguila 220. Smart in every sense, it combines compactness with great performance. Convenient to use, Aguila 220 delivers an unmatched range of one-touch recipes delighting your customers and bringing additional value to your business, Grand Cru after Grand Cru.