Kerstlied. Catalogus 74

antiquariaat

FOKAS HOLTHUIS

catalogus 74

(met de klok mee: 7, 45, 59, 75, 65 en 28)

1 ACHTERBERG, Gerrit Stof. Gedichten. Den Haag, Stols, 1946. Karton (zwaantjes van Piet Worm). 40 p. Gedrukt in een oplage van 1000 exemplaren. 1e druk. Rug wat verkleurd. € 95 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht op het schutblad van de auteur aan Ad den Besten (1923-2015): 'voor Ad/ van/ Gerrit'. Vanaf 1945 onderhielden Achterberg en uitgeverij Holland-redacteur Den Besten een correspondentie. Toen Achterberg in 1945 een baantje zocht, moest Den Besten hem teleurstellen: bij uitgeverij Holland kon men geen corrector gebruiken. Wel regelde Den Besten, via dominee Oberman, een overheidsstipendium voor Achterberg.

Helikon 23. Van Dijk 687.

2 ALETRINO, A. Uit den dood en andere schetsen. Amsterdam, H. Eisendrath, [1889].

Verguld linnen. 144 p. 1e druk. Naamstempel op Franse titel ('N.P. Brunt, Arts, Terborg').

Zeer goed exemplaar. € 300 * Zwaarmoedige impressies uit het ziekenhuis. Zeldzaam debuut.

3 ALETRINO, A. Handgeschreven briefkaart aan 'Den Weled. Heer D. Aletrino'. 8,9 x 14,0 cm. Recto en verso. Gesigneerd 'Arnold' en gedateerd 'Chernex s Montreux Chalet George Maurice. '30 April '15'. 8 regels tekst. Laatste drie zinnen onderstreept. € 150 * Dramatische kaart, waarop de schrijver zijn broer David informeert over zijn gezondheid: 'Ofschoon ik wel iets of wat vooruit ga, blijft mijn hart zwak en slap [...] en mijn geestestoestand even labberlottig'. Aletrino zal niet meer corresponderen 'tot er iets anders te vertellen is, te goede of te kwade'. Over een artikel van zijn neef, Davids zoon, Leopold: 'T eenige wat ik er op heb aan te merken is dat 't me wanhopig maakt, dat ik zóó achteruit ben gegaan en zóó verminder, dat ik 't niet zóó meer zou kunnen schrijven. Ik wilde, dat ik 't had geschreven'.

Arnold Aletrino woonde sinds 1909 in Zwitserland, in de hoop te genezen van zijn talrijke kwalen. Tot april 1915 moest hij hiervoor aan de morfine. Hij overleed op 16 januari 1916, na op zijn sterfbed meermalen naar zijn broer te hebben gevraagd.

4 ARMANDO Originele zwart-witfoto. 20,4 x 20,2 cm. Met op de achterzijde een stempel van De Bezige Bij: 'na gebruik retour'. € 35 * Mooie en scherpe close-up van de kunstenaar, in een donker pak, tegen een sereen-witte achtergrond.

5 BAKKER, Ina Machten. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon, [1902]. Gedecoreerd linnen (ontwerp R.W.P. de Vries Jr.). (8), 232 p. 1e druk. Hoekjes iets gedeukt. Voorste schutblad uitgesneden, snede in en naam vorige eigenaar op blanco pagina. € 95 * Eerste bundel naturalistische novellen van juffrouw Bakker, die enkele maanden na verschijning met H.A. Boudier zou trouwen. Fraai bandontwerp over voor- en achterplat en rug.

F O NKE L E N DE V E Z E L S O P D E P L A T TE N

6 BIESHEUVEL, J.M.A. Raadgeving in het holst van de nacht. Woubrugge, Avalon Pers, 2004. Verguld halfperkament in foedraal (Frans den Breejen). (44) p. Gezet uit de Bembo en gedrukt op Velata Biblos in een oplage van 97 exemplaren. 1e druk. € 250 * Eén van de [slechts 8] gesigneerde exemplaren in een wonderschone, in 2014 vervaardigde luxe band: een perkamenten rug, gouden lijnen en zwart papier met fonkelende vezels op de platten.

7 BLAMAN, Anna Originele zwart-witfoto. 13,9 x 8,8 cm. Blindstempel van de fotograaf in rechteronderhoek ('Jean Korff/ Coolsingel 21 R'dam'). Ca. 1938. € 60 * Fraai portret van de jonge auteur-in-spe met betoverende blik. Matte afdruk in sepia.

8 BLOEM, J.C. Getypte brief aan 'Amice [= K. Lekkerkerker]'. 11,5 x 21,6 cm. Eén blad.

Alleen recto. Gesigneerd 'J.B.' en gedateerd 'A'dam.12.9.'50'. 6 regels tekst. Met originele envelop. Handgeschreven aantekening van ontvanger in linkerbovenhoek: 'Afgescheurd: Inleiding op Hoorniks Verz. gedichten'. € 50 * Begeleidend schrijven bij het 'Woord vooraf' dat Bloem inleverde voor de Verzamelde gedichten van Ed. Hoornik, die in 1950 bij A.A.M. Stols zou verschijnen. 'Excuseer mij, dat ik je het bovenstaande niet zelf breng, maar ik heb zoo razend veel te doen'. In een postscriptum belooft Bloem de 'proeven en "Mattheus"' te zijner tijd aan Hoornik terug te geven.

DE KE E R Z I J DE V AN DE R O E M

9 BOMANS, Godfried Het doosje. (Met illustraties van Karel Thole). Den Haag, Nederlandsche Vereeniging voor Druk- en Boekkunst, 1956. Linnen. 48 p. Gedrukt in rood en zwart in een oplage van 500 genummerde exemplaren. 1e druk. Band minimaal gevlekt. € 650 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan zijn broer op de Franse titel: 'Voor Rex, op zijn verjaardag/ 2 Mei 1957, van/ Godfried'. Reginald Peter Jozef (roepnaam Rex) Bomans, die hier zijn 43e verjaardag vierde, was de jongere broer van de schrijver. Dit exemplaar is overigens nummer 444 van de oplage. Thomassen 38.

Inliggend: Handgeschreven brief van Harry Prenen aan 'Beste Rex'. 24,2 x 19,9 cm. Eén blad.

Recto en verso. Gesigneerd 'Harry Pr.' en gedateerd 'Overveen, 12 Januari '72'. 56 regels tekst.

Belangrijke brief, vol kritische noten, van de beste vriend van Godfried Bomans aan diens broer. Een paar weken na het overlijden en de begrafenis van Bomans reageert Prenen op een brief van Rex Bomans. Prenen verbaast het niet dat de pers zijn afscheidsgroet aan Bomans 'niet of nauwelijks gesignaleerd heeft'. Wel bestrijdt hij de kritiek op zijn uitvaartrede: 'ik geloof toch niet, dat ik daar een nummertje rhetoriek en theater heb staan weggeven, daarvoor ging de dood van Godfried mij te veel aan het hart. Ze denken blijkbaar, dat alleen een stotterende houtenklaas het echt meent'.

Over de weduwe Bomans, die bij het echtpaar Prenen kwam eten: 'Die middag was een kleine adempauze voor haar, in de lange nasleep van brieven, telefoons, bezoeken, nieuwsgierigen, souvenirjagers, besprekingen, uitgevers'.

Met argusogen volgt Prenen uitgeverij Elsevier, die al een gedenkboek wil uitgeven. 'Het lijkt wel een wedloop van publiciteit [...] Waarom die hurry? - Laat de mensen, wie Godfried's overlijden dieper aangaat, eerst wat tot zichzelf komen. - Hier blijkt de keerzijde van de roem'.

E E N W I N T E R VO O R R AA DJ E A AN L E G GE N

10 BORDEWIJK, F. Vijf getypte brieven, een handgeschreven brief en een origineel typoscript voor de redactie van De Gids. 1. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad.

Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '17 november 1961'. 18 regels tekst. 2. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '12 december 1961/ dinsdag'. 13 regels tekst. 3. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad.

Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '9 januari 1962/ dinsdag'. 18 regels tekst.

4. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '22 februari 1962'. 20 regels tekst. 5. 27,4 x 21,4 cm. Op eigen briefpapier. Eén blad.

Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '13.1.63'. 16 regels tekst. 6. 27,4 x 21,4 cm.

Op eigen briefpapier. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'fbordewijk' en gedateerd '24 mei 1963'. 11 regels tekst. 7. 'Wandelingen door Den Haag en omstreken'. Origineel typoscript.

34,1 x 21,4 cm. Zeventien bladen. Alleen recto. [1961-1962]. Met tientallen handgeschreven aanvullingen, doorhalingen en correcties van de auteur (in balpen) en de redacteur (in inkt).

Perforatiegaatje in linkerbovenhoek. € 3250 * Aantrekkelijke collectie brieven over bijdragen aan het literaire tijdschrift De Gids, aangevuld met een omvangrijk typoscript dat in 1961 uit de schrijfmachine van Bordewijk is gerold. In de eerste brief, gericht aan redacteur Hoornik, schrijft Bordewijk de redactie niet aan een tekst te kunnen helpen, tenzij: 'In mijn speeluren ben ik nu bezig aan een kleine serie beschouwingen over Den Haag van vóór de eeuwwisseling. Deze werkjes worden mij echter niet ingegeven door de algemene vertedering van thans voor die periode. Ze zijn integendeel ironisch en sterk karikaturaal bedoeld'.

De tweede brief begeleidt een inzending: 'Acht U het niet ongeschikt, dan zou ik toch slechts publikatie onder mijn "schuilnaam" willen doen geschieden'. In de derde brief benadrukt Bordewijk: 'Mijn pseudoniem wilt U dus wel steeds handhaven'. Over zijn bibliografie schrijft hij: '[daar] zou ik alleen maar genoemd willen zien wat van mij onder pseudoniem verscheen [...] te weten: Paddestoelen (1916) Paddestoelen (1961)'.

Enkele op- en aanmerkingen bij Bordewijks bijdrage in de vierde brief: 'Mijn spelling pas ik aan aan het nieuwste zoals de Woordenlijst dit toestaat. Zo kan men b.v. collectie schrijven, maar ook kollektie'. Voorts over Johan Gram (1833-1914), die eveneens over Den Haag schreef: '[hij] was een gekompliceerde figuur, want hij schreef 's-Gravenhage soms met en soms zonder koppelteken in de tekst'.

Bordewijk biedt in de vijfde brief in 'het genre Paddestoelen door Ton Ven' een dozijn 'malbedoelde rijmpjes' aan. Hij besluit met: 'En verder ben ik voor 't moment half ingesneeuwd, voor de rest ingevroren'. In de laatste brief merkt Bordewijk op dat de vraag naar zijn werk toeneemt, 'speciaal naar min of meer korte verhalen. Of dit een "vlaag" is weet ik niet, maar ik poog een (winter)voorraadje aan te leggen'.

Het bijgevoegde typoscript (zeventien bladen groot) omvat alle vier 'Wandelingen door Den Haag en omstreken' en het 'Woordje vooraf', zoals in De Gids van 1962 gepubliceerd onder het pseudoniem Ton Ven. Bordewijk heeft met balpen enkele spaties verduidelijkt, spelling verbeterd en wat woorden toegevoegd. Zo noteert hij in de marge van het elfde blad 'ravotten' en op het twaalfde blad 'een gunst'. De titels van de tweede, derde en vierde wandeling zijn tevens in het handschrift van Bordewijk.

Brieven en kaarten van Bordewijk komen weleens in de handel, maar door Bordewijk zélf getypte vellen met oorspronkelijk proza zijn bijzonder zeldzaam en sporadisch voorhanden.

Uniek ensemble.

11 BORDEWIJK, F. Karakter. Roman van zoon en vader. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, 1938. Linnen. 368 p. 1e druk. Hoekje geschaafd, krasje op achterplat. Voorste kneep (bijna) gebroken. Toch een fris exemplaar. € 100 M AA R I K Z AL DE W I J N NO O R DW I ND G E KO E L D DR I N KE N

12 BOUAZZA (vertaling), Hafid Het lied van de regen. Woestijngedichten. Met gemonogrammeerde illustraties van Dick Matena. Amsterdam/ Antwerpen, De Slegte/ Het Gonst, 2006. 24,5 x 25,1 cm. Ingenaaid. (24) p. Met de hand gezet uit de Spectrum en gedrukt door Dick Wessels op Zerkall Litho in een oplage van 50 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 100 * Barokke poëzie van de zevende-eeuwse Arabische dichter Abu Aqil Labīd ibn Rabī'ah.

HE T L I NT L I E T Z I C H N I E T B E S C HR I J VE N

13 BOUTENS, P.C. Handgeschreven brief aan 'Waarde T.'. 8,9 x 10,4 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'P.C.B.' en gedateerd 'den Haag, Vrijdag'. 5 regels tekst. Engels adres in onbekend handschrift op verso. € 200 * Kort en mysterieus kaartje, niet (meer) te achterhalen aan wie, mogelijk over een (bibliofiele) uitgave van (de bibliofiel) Boutens. 'Hierbij een van de linten terug met een paar regels uit de "Stemmen", die, naar ik hoop, enigszins voldoen. Het andere lint werd door mij onredbaar te gronde gericht. Het liet zich niet met inkt beschrijven'. Het door Boutens beschreven sluitlint is niet door ons aangetroffen.

14 BOUTENS, P.C. Verzamelde werken. Haarlem/ Den Haag, Enschedé/ Boucher, 19431954. Zeven delen. Verguld heelperkament. Koppen verguld. Niet afgesneden. 2500 p.

Gedrukt in een oplage van 1060 genummerde sets. € 750 * Eén van de 120 Romeins genummerde exemplaren op speciaal voor deze luxe-editie vervaardigd papier met watermerk 'P.C. Boutens' en bovendien één van de weinige exemplaren in heelperkament. De delen zijn verschillend genummerd, tussen III en XXI. Met prospectus. Oogstrelende serie in ferme banden.

15 BUKOWSKI, Charles Herrie & Hartstocht. Sound & Passion. Vertaling Susan Janssen.

Amsterdam/ Boedapest/ Invervar, Bandini, (2003). Ingenaaid (omslagtekening Peter Pontiac). 42 (= 40) p. Gezet uit de Diotima en gedrukt door De Raddraaier in een oplage van 376 genummerde of gealfabetiseerde exemplaren. 1e druk. € 125 * Gezochte uitgave van uitgeverij Bandini, die tussen 2001 en 2009 zes publicaties deed verschijnen.

Inliggend: BRIL, Martin Als ik aan Bukowski denk wat af en toe gebeurt... 20,7 x 14,8 cm.

Plano. Met de hand gezet uit de Times en gedrukt op BFK Rives in een beperkte, genummerde en gesigneerde oplage. 1e druk.

Voorts: Uitnodiging voor de presentatie ('goedkope wijn volop aanwezig') van Herrie & Hartstocht op 5 juni 2003 met gastheer Beau van Erven Dorens, muziek van Willem van Ekeren én de gelijktijdig te lanceren Bril bij Bandini.

16 CAMPERT, Remco, en YSBRANT Meisjes van plezier. (Met vier originele litho's van Ysbrant ·17·). (Antwerpen), Demian, 2011. 26,0 x 26,0 cm. Buckram met blinddruk (Binderij Van Waarden). (10) bladen. Gedrukt op Magnani Revere Polar White-papier in een oplage van 90 genummerde en door auteur en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 500 * Dit is nummer 3 van de eerste 30 exemplaren, die als extra bijlage een originele, gesigneerde litho van Remco Campert bevatten (een zelfportret?).

17 (CAMPERT, Jan). KRIMPEN, Huib van Getypte brief aan 'Mijnheer [= A.C. van Noppen Jr]'. 18,7 x 10,3 cm. Op briefpapier van 'A.A.M. Stols, uitgever/ Nobelstraat 27a/ 'sGravenhage'. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'Hvankrimpen' en gedateerd '30 Juni 1943'. 7 regels tekst. Perforatiegaatjes. € 25 * Stols-medewerker Van Krimpen laat weten dat Van Noppens brief aan 'Mr M. Nijhoff naar ZEd is doorgezonden'. De tweede alinea is navrant: 'Met den brief aan den heer Jan Campert kon dat niet gebeuren, daar deze enkele maanden geleden in een concentratiekamp nabij Hamburg door een onbekende oorzaak is overleden'.

Campert was in januari 1943 in Neuengamme omgekomen. Ad van Noppen zou, nadat hij in 1942 zijn MULO-diploma had gehaald, een groot aantal literaire correspondenties beginnen.

Ook was hij betrokken bij het illegale tijdschrift Parade der Profeten.

BI B L I O F I E L E KR O NK E L

18 CARMIGGELT, S. Bezoek. Amstelveen, de Zondagsdrukkers, 1981. Ingenaaid met omslag. (2), 10 p. Met de hand gezet uit de romein van de Bembo en de cursief van Alfred Fairbank door Simon Carmiggelt en Reinold Kuipers en gedrukt op Hahnemühle in een oplage van 50 exemplaren. € 120 * Bewerking van een Kronkel uit Het Parool van 4 april 1981.

19 CLAUS, Hugo Drie blauwe gedichten voor Ellie. (Met een Nadien van Hugo Claus en een Aantekening van Gert Jan Hemmink). Amstelveen, AMO, 1987. Ingenaaid. (12) p. Met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt door Hans van Eijk in geelbruin en zwart in een oplage van 25 op de pers genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. (2e druk). € 175 * Eén van de 18 Arabisch genummerde exemplaren op Zerkall. Dit is nummer 4, met onder het colofon een handgeschreven opdracht van de dichter aan Freddy de Vree: 'Hugo Claus/ voor/ Freddy'. Deel zes uit de reeks Gedichten van Hugo Claus. BHC 10.2.A. 20 COENEN, Frans Studiën van de Tachtiger beweging. Middelburg, Den Boer, 1924.

Ingenaaid (omslagontwerp Johan Briedé). 256 p. 1e druk. Omslag hier en daar verbruind en ingescheurd. Drie inktvlekken op achterzijde omslag. € 120 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur: 'Aan Waldie Van Eck/ van Frans Coenen/ Dec. '24'. Coenen wisselde brieven met de literair angehauchte bibliothecaresse Van Eck (1896-1968), die ook in Groot Nederland publiceerde.

GE SI GN E E R D KW AR TE T

21 CONINCK, Herman de, BARNARD, Benno, PIRYNS, Piet, en Paul de WISPELAERE De tweede vrouw van Dik Trom. Antwerpen/ Amsterdam, Dedalus/ Nijgh & Van Ditmar, 1988. Tweekleurig linnen met titeletiket op voorplat (Handboekbinderij De Pers). 80 p. 1e druk. Band wat gevlekt. € 250 * Eén van de 20 Romeins genummerde en door alle vier auteurs gesigneerde luxeexemplaren, in een eigentijdse linnen band (omslag van de paperback los bijgevoegd).

22 COUPERUS, Louis Antieke verhalen. Van goden en keizers, van dichters en hetaeren.

Amsterdam, Veen, [1911]. Linnen. (8), 224 p. 1e druk. Onopvallend vlekje op achterplat, maar een mooi exemplaar. Naam (in inkt: 'L. Westerouen van Meeteren/ 1911') en aantekening (in potlood: 'door mij gelezen in Augustus/ 1912') op schutblad. € 120 * VV 258,1.

23 COUPERUS, Louis Babel. Amsterdam, Veen, [1901]. Linnen (ontwerp Jan Toorop). 200 p. 1e druk. Zeer goed exemplaar. Naam op binnenzijde voorplat. € 85 * Braches 010618. VV 212, 1; 215, 5 (al is ons exemplaar meer roodbruin dan bruin).

P R O M O TI E O P K L E I N F O R M A A T

24 COUPERUS, Louis De ring en de prins gevolgd door Een verrassende ontdekking.

(Amsterdam, De Wereldbibliotheek), [1922]. 9,4 x 6,1 cm. Geniet ('omslag-teekening H. Hana verkleind op een vierde'). 28 p. 1e druk. € 200 * Zeldzaam reclameuitgaafje: het uit Arabesken gelichte verhaal 'De ring en de prins' wordt gevolgd door een op de promotieafdeling van de uitgeverij uitgekookte dialoog tussen een 'gastheer' en een net uit Indië teruggekeerde 'landgenoote' over de goede en goedkope uitgaven van De Wereldbibliotheek - zo vol loftuitingen dat hij nu op de lachspieren werkt.

25 COUPERUS, Louis Eline Vere. Een Haagsche roman. Amsterdam, Van Kampen, 1889.

Drie delen. Verguld halflinnen met hoeken. 250; 262; 262, (2) p. 1e druk. Nette set, in uniforme contemporaine banden. Naam op Franse titels ('G. Hoekstra'). Boekhandelsmerkje op binnenzijde voorplatten ('A. Land Ezn./ Voorstaat/ Harlingen'). € 950 * Het is vrij uitzonderlijk dat de advertentiepagina voor uitgaven van Van Kampen in het derde deel is meegebonden.

L E Z I NG V AN D E N H E E R L O U I S CO U P E R U S

26 (COUPERUS, Louis) Tentoonstelling van werken vervaardigd door Gerard Muller.

Catalogus. Met een inleiding door Johan de Meester. Amsterdam, Kunstzaal Panoramagebouw, 1918. Ingenaaid. (36) p. Niet afgesneden. Geïllustreerd. 1e druk. € 120 * Fraai uitgevoerde, kleine catalogus van schilderijen van Gerard Muller (1861-1929).

Inliggend: In rood gedrukt kaartje: 'Voor Genodigden: Opening der Tentoonstelling Zondag 10 Februari, namiddags 2 uur. Lezing van den Heer Louis Couperus, onderwerp: "Van Moorsche Paleizen en Moorsch Leven", Dinsdag 12 Februari, 's avonds 8 uur.' Voorafgaand aan Couperus' lezing hadden de schilder en de schrijver enkele brieven met elkaar gewisseld.

27 (COUPERUS, Louis) Circulaire van het Louis Couperus-Comité. 1923. 33,5 x 21,5 cm.

Plano. Tweemaal gevouwen (miniem scheurtje in vouw). € 200 * Rondschrijven van het ter gelegenheid van Couperus' zestigste verjaardag opgerichte Louis Couperus-Comité, waarin 'Nederlanders!' worden opgeroepen een bijdrage te leveren aan het Couperus-Fonds, dat zou worden gebruikt om 's schrijvers nieuwe woonst ('het eenvoudige huis') in De Steeg mede te financieren. De aangehechte inzendstrook, waarop men een bedrag moest invullen en ook een handtekening kon plaatsen voor een liber amicorum, is niet gebruikt. Zeldzaam is een understatement voor dit vel.

28 (COUPERUS, Louis) 'Louis Couperus 1863-1923'. Sigarettenzijdje met portret. Ca. 1930. 5,5 x 3,9 cm. Zwarte en witte zijde. Geweven. Iets gesleten. Bovenrand verstevigd met strookje linnen van 3 mm. € 85 * Teer eerbewijs en vroege reclameuiting: zijdjes werden bij een pakje sigaretten cadeau gedaan. Er bestaan talloze zijdjes, veelal van het tabaksmerk Turmac, met beeltenissen van staatshoofden, vlaggen, schilders en schrijvers.

29 (COUPERUS, Louis). NETSCHER, Frans Louis Couperus en Wereldvrede. (Overdruk uit "De Hollandsche Revue"). Amsterdam, L.J. Veen, 1896. Geniet. 32 p. Geïllustreerd. 1e druk. Omslag minimaal gevlekt. Namen op binnenzijde omslag en titelpagina. € 35 * Vroeg essay over deze koningsroman van Couperus.

30 (COUPERUS, Louis). NOUHUYS, W.G. van Louis Couperus en de Boeken der Kleine Zielen. Amsterdam, L.J. Veen, [1902]. Geniet. 16 p. 1e druk. Naam op binnenzijde omslag. € 35 * Schaarse brochure. Portret van Couperus op voorzijde, lijst van leverbare titels op achterzijde omslag (inclusief De Kleine Zielen in 'pergament' en De Stille Kracht als 'PrachtEditie').

31 CREMER, Jan (Geboortekaart voor Cassidy Clinton Cremer). 25,5 x 23,7 cm. In twee kleuren groen en roze in zeefdruk bedrukte vouwkaart met een uitsnede. Met twee stempels op voorzijde: de geboortedatum van Cassidy ('ZATERDAG 9 NOV. 1963') en het adres van Jan Cremer. Op de binnenzijde gesigneerd door Cremer met viltstift: 'Cremer 63'. € 95 * Veelkleurige en vrolijke tijding in zeefdruk: een vroeg origineel kunstwerk van Jan Cremer!

32 DAUM, P.A. Oneffen paden. Drie novellen. Den Haag, D.A. Thieme, 1876.

Gedecoreerd linnen. (4), 206 p. 1e druk. Opmerkelijk goed exemplaar in originele band. € 150 * Bevat drie novellen: 'Fortuinwisselingen', 'Carrière gemaakt' en 'Koorn onder het kaf'. Later door Daum beschouwd als 'prulwerk'.

33 DAUM, P.A. (als:) MAURITS Aboe Bakar. Indische roman. Batavia/ 's-Gravenhage, G. Kolff & Co./ Loman & Funke, [1894]. Twee delen in een band. Contemporain halflinnen (beide titelpagina's en inhoudsopgaven meegebonden). VIII (= 6), 220; VIII (= 4), 216 p. 1e of 2e druk (niet na te gaan, doch tekst identiek). € 350 * Daums laatste roman, waar critici zich geen raad mee wisten. De hoofdpersoon brengt zijn jeugd door in Nederland, wordt teruggeroepen naar Indië, bekeert zich tot de islam (inclusief bedevaart naar Mekka), maakt fortuin en wordt - tot slot - vergiftigd door zijn eerste vrouw.

Fascinerend om te lezen door de bril van het heden.

34 DEYSSEL, Lodewijk van (als:) A.J. Blank en Geel. Amsterdam, Veen, [1894]. Linnen.

(4), 132 p. [Gedrukt in een oplage van 750 exemplaren]. 1e druk. Rug verkleurd, scheefgelezen, wat roest. In potlood '"Holtwick"/ Laren' op het schutblad. € 175 * Zeer zeldzame, onder pseudoniem gepubliceerde sleutelroman, geïnspireerd op het huwelijk van Van Deyssels nicht Mia Cuypers, dochter van de architect P.J.H. Cuypers (aangetrouwde oom van Van Deyssel) met de Chinees F.G. Taen-Err-Toung. Nicht Mia was allerminst ingenomen met de haar bewezen eer. Dit exemplaar behoorde toe aan Alphons Diepenbrock, die zijn zomerhuis Holtwick in Laren (Noord-Holland) had staan.

35 DEYSSEL, Lodewijk van Bezoek aan den Dom te Keulen. Baarn, [eigen beheer], 1902.

36,5 x 27,5 cm. Ingenaaid. (2), 10 p. [Gedrukt door J.H. Enschedé & Zn. op geschept papier van Van Gelder in een oplage van 100 exemplaren]. 1e druk. Omslag los. Rechterbovenhoek omslag afgescheurd (maar nog aanwezig). Iets gekreukt en aan randen gescheurd. € 200 * Privé-uitgave van Van Deyssel, die, blijkens de fraai omkaderde titelpagina, deze uitgave toezond aan 'de deelnemers aan zijn feest van 26 november 1899' (toen vierden Van Deyssel en echtgenote hun koperen bruiloft).

Dit exemplaar werd (in handschrift van de auteur) op naam gesteld van 'Dr. A. Diepenbrock [te] Amsterdam'. De datering 'Juni 1902' werd door Van Deyssel veranderd in 'October'. Van Deyssel en Diepenbrock waren neven.

36 (DEYSSEL, Lodewijk van) Een pic-nic in proza. Bloemlezing uit "De Nieuwe Gids".

Amsterdam, S.L. van Looy/ H. Gerlings, 1893 [= 1892]. Versierd linnen (ontwerp G.W. Dijsselhof). (6), 226 p. 1e druk. Boekblok ligt los in band. Vlek op p. 94-95 (Rorschachtest avant la lettre). € 160 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de ene Nieuwe Gidser aan de andere op de Franse titel: 'Den Heer A. Diepenbrock/ van L. van Deyssel./ Bergen op Zoom, 28 Nov. 1892'. Aan deze belangrijke bloemlezing stond Van Deyssel een boekbeoordeling en een prozafragment af. Braches Documentatie 332.

37 EEDEN, Frederik van Mijn dagboek. Eerste (tot en met) negende en laatste deel.

Amsterdam, Van Munster's Uitgevers-Maatschappij, (1931-1945). Negen delen. Verguld heelleder (m.u.v. negende deel; bandontwerp Nico Haak). Koppen verguld (m.u.v. negende deel). Onafgesneden (m.u.v. negende deel). VIII, 240; 248; 258; 252; 292; 260; 268; 300; 246, XXX p. 1e drukken. Mooie set. € 500

* Eén van de 25 Romeins genummerde luxe-exemplaren, gebonden in soepel bordeauxrood leer en gedrukt op Olde Quill paper, van een monumentale uitgave - alleen het laatste deel, dat na de oorlog verscheen, is niet luxe uitgevoerd. De luxe-exemplaren dragen bovendien alle het geluksgetal 'VII'.

38 EIJKELBOOM, Jan, en Michael HAMBURGER Paren met de lucht. A Marriage with air. (Wassenaar), De Pij Pers, 1994. Ingenaaid met omslag. (32 p.) Gedrukt in groen en zwart in een oplage van 120 door dichter en vertaler gesigneerde exemplaren. € 50 * Eén van de 36 Romeins genummerde luxe-exemplaren, gehuld in een omslag van bijzonder boompapier, aldus het colofon. Bovendien heeft dit exemplaar handgeschreven, gesigneerde opdrachten van beide dichters: 'Voor Bert/ Wilg of eik/ 't is al gelijk/ Jan Eijk./ and Michael Hamburger/ in the fish restaurant/ after the launching/ 26/6/94'.

39 ELBURG, Jan G. Sprekend Jan Elburg. (Met illustraties door de auteur). Rotterdam, (Wil Heins), 1988. Linnen én musicassette, samen in linnen foedraal. 100 p. Gedrukt in een oplage van slechts 30 genummerde en door auteur en uitgever gesigneerde exemplaren. Het geheel is vormgegeven door Adri Colpaart. 1e druk. € 125 * Op de bijgeleverde musicassette (eveneens vervaardigd in een oplage van 30 genummerde exemplaren) leest Elburg enkele tientallen gedichten voor. Het zijn opnames van Poetry International (ingeleid door Remco Campert en met een nawoord van J. Bernlef) en van voordrachten bij het Letterkundig Museum en bij de dichter thuis.

V L I E GE N D BL AA DJ E I N DO NKE R AN TW E R P E N

40 ELSSCHOT, Willem Borms. [Antwerpen, zonder uitgever, 1949?]. 28,0 x 15,0 cm.

Enkelzijdig bedrukte plano. [Gezet uit de Hollandsche Mediæval]. Horizontale vouw. € 300 * Zeldzame afzonderlijke uitgave van het beruchte gedicht, die begin jaren vijftig in 'donker Antwerpen' circuleerde. Het gedicht heeft twee oudtestamentische motto's, is in druk gedateerd '18-3-1947' en gezet in de nieuwe spelling. Over de achtergronden van deze uitgave is in de Elsschot-literatuur niets te vinden: mogelijk is het, vanwege overeenkomsten in zetsel, een overdruk van de publicatie in het 'nationaal strijdblad' De Voorpost. Omdat de achternaam van de schrijver foutief gespeld is ('Elschot'), zal dit 'vliegend blaadje' niet door de auteur zijn erkend. Afgebeeld in Willem Elsschot, Brieven (1993), p. 665.

41 ELSSCHOT, Willem 9990ko no chiizu. (Vertaald door Mizuhito Kanehara en Akemi Tanigaki). (Tokio, Wedge, 2003). Karton met stofomslag. 180 p. 1e druk. € 45 * Japanse vertaling van Kaas. Aarts 5.7.

42 (ELSSCHOT (vertaling), Willem). WALSCHAP, Gerard Cure d'Aspirine. Typographie et illustrations de René De Pauw. (Gand, Snoeck Dujacu et Fils, 1943). 27,8 x 20,4 cm. Ingenaaid met flappen. 48 p. Gedrukt op Alfa in een oplage van 1020 exemplaren. 1e druk. Eén illustratie opvallend fraai handgekleurd. € 175 * Franse vertaling van het gelijktijdig verschenen Genezing door Aspirine. Aan het eind van de tekst, op pagina 45, is gedrukt 'Traduit par Willem Elsschot'. Dat is niet juist: Elsschot had wel een vertaling voor zijn vriend Walschap vervaardigd, maar de uitgever besloot in allerijl een andere vertaler voorrang te verlenen - zonder Elsschot daarover in te lichten.

Walschap zweeg eveneens en legde de kwestie nog eens aan de uitgever voor: 'Ik durf Willem Elsschot niet zeggen wat met zijn vertaling is gebeurd. [...] Wij hebben allemaal samen tegenover hem zwaar gezondigd'. Ongenummerd exemplaar (zoals vaker).

Buitengewoon schaars.

U I T D E B I B L I O T HE E K V A N E L S S C HO T

43 (ELSSCHOT, Willem). BOSSCHAERTS, Eugène De roman van Reinaart de Vos. (Met tekeningen van Eugeen Hermans). Antwerpen, C. De Vries-Brouwers, 1953. Karton (band- en omslagontwerp Eugeen Hermans). 228 p. 1e druk. Scheurtje in omslag. € 95 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'De Vlaamse schrijver Willem Elsschot/ van harte aangeboden./ Antwerpen, 6 Augustus 1953./ (sign.)'.

44 (ELSSCHOT, Willem). FRANCKEN, Fritz De man die zijn vrouw opnieuw veroverde... (Met een inleiding van Willem Elsschot). Antwerpen, Van Tilborg & Kenens, [1944]. Halflinnen met geïllustreerd voorplat. 294 p. 1e druk. € 175 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de eerste pagina: 'Aan Willem Elsschot,/ Met dank voor den bewezen/ dienst!/ Fritz Francken/ 1944'. Fritz Francken kwam in 1934 in contact met Elsschot als hoofd van de Dienst voor propaganda en toerisme in Antwerpen. Elsschot noemde hem 'een prachtige vriend'. Francken publiceerde enkele biografische stukken over Elsschot.

Inliggend: Getypte briefkaart van 'reklame-drukkerij Van Tilborg & Kenens', gedateerd '3.4.1944' en gericht aan 'Mijnheer Elschot [sic!]', ter begeleiding van dit exemplaar.

Bijgevoegd: FRANCKEN, Fritz Uit mijn Soldatentijd 1914-1918. Berchem-Antwerpen, John Lamoen, 1959. Ingenaaid. 184 p. 1e druk. Omslag iets gevlekt.

1 VO O R A . D E R I D DE R 45 (ELSSCHOT, Willem). GRESHOFF, Jan Gedichten 1907-1934. (Met een voorrede van J.C. Bloem en een bibliografie met inleiding van G.H. 's-Gravesande.) (Met een originele houtsnede van John Buckland Wright). Den Haag, (L.J.C. Boucher), 1934. Verguld zwart heelmarokijn in gewolkt foedraal. XXIV, 282 p. Kop verguld. Onafgesneden. Gedrukt onder leiding van A.A.M. Stols in een oplage van 625 exemplaren. 1e druk. Rug aan de bovenzijde en op twee ribben geschaafd. € 1200 * Eén van de 15 Romeins genummerde en gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op handgeschept Ciconia-papier uit de molen van Miliani te Fabriano en gebonden in sober zwart leder. 'Dit exemplaar, No. 1, is gedrukt voor A. de Ridder'. Los bijgevoegd is een extra afdruk van de fraaie houtsnede van Buckland Wright, gesigneerd en gedateerd door de kunstenaar.

Dit allereerste der luxe-exemplaren was bestemd voor Willem Elsschot, een van Greshoffs beste vrienden. Voorafgaand aan de verschijning van deze eerste Verzamelde Gedichten had Elsschot herhaaldelijk belangstelling getoond voor de poëzie van Greshoff. Op 21 januari 1933 had Greshoff Elsschot het beslissende duwtje gegeven om zijn schrijverscarrière voort te zetten. Als dank droeg Elsschot zijn roman Kaas in druk op aan Greshoff. De bibliografie in Gedichten 1907-1934 eindigt met een afdeling 'Voorreden', die als laatste titel geeft 'Willem Elsschot, Een ontgoocheling, nieuwe uitgave met een inleiding door J. Greshoff'.

Met prospectus (vouwblad met aanbevelingstekst van Jan van Nijlen). Folemprise 2. Reid A 15. Van Dijk 323 (geen Stols-uitgave).

NU M M E R

46 (ELSSCHOT, Willem). NIJHOFF e.a., Martinus Willem Elsschot. Feestreden uitgesproken ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag door Frans Smits, Albert Westerlinck, Raymond Herreman en Martinus Nijhoff op de plechtige zitting in de Feestzaal van de Stedelijke Middelbare en Hogere Technische School voor Handel en Administratie te Antwerpen op Zondag 11 Mei 1952. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon, (1952). Ingenaaid met omslag. 32 p. 1e druk. Titelpagina deels verbruind. € 200

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de uitgever aan Willem Elsschot tegenover de titelpagina: 'Voor de goede vriend en/ maker van de boeken,/ waarop ik trots ben ze/ uit te geven!/ 24.6.1952/ P.N.vanKampen'.

Inliggend: Krantenknipsel over het overlijden van M. Nijhoff, met datering in het handschrift van Elsschot '27 Januari 1953'.

47 (ELSSCHOT, Willem). SCHEINERT, David Le Flamand aux longues oreilles. Roman.

(Parijs, Editions Mondiales, 1959). Ingenaaid. 184 p. Onopengesneden. 1e druk. Vlek op omslag. € 150 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de eerste pagina: 'A Willem Elsschot/ avec mon admiration/ Scheinert D./ Rixensart, avril 60'. Elsschot schreef eronder het adres van Scheinert: '11 Av. Amelie/ Rixensart'. De in het Frans publicerende Waal Scheinert had in 1959 een artikel gewijd aan het proza van Elsschot, dat Elsschots goedkeuring wel kon wegdragen. Dit exemplaar is ongelezen gebleven; Elsschot overleed in de maand na ontvangst van het boek.

48 EMANTS, Marcellus Dood. Een tweetal novellen. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink, 1892.

Verguld linnen. (4), 200 p. 1e druk. Minieme slijtage. Binnenwerk heeft wat roest. Met op titelpagina het boekhandelsblindstempel van J.W. Muller - firma H. Pyttersen Tzn in Sneek. € 250 * Bevat de novellen 'Spreken' en 'Zwijgen'. Muller had in 1891 de boekhandel van de vooruitstrevende liberaal Pyttersen overgenomen, maar ging in 1895 failliet. Zeer fraaie uitgeversband: fijne versiering in goud met zwart- en blindstempel op blauw linnen.

49 EMANTS, Marcellus Godenschemering. Sneek, H. Pijttersen Tz., 1883. Gedecoreerd linnen. (8), 136 p. Kop verguld. 1e druk. Net exemplaar. € 120 * Fraaie uitgeversband, een prachtig voorbeeld van 19e-eeuwse fabrieksboek-binderskunst.

50 FORTUYN, Pim De verweesde samenleving in het informatietijdperk. (De verweesde samenleving. Tegen de islamisering van onze cultuur. 50 jaar Israël, hoe lang nog? De derde revolutie!) (Rotterdam), Speakers Academy, (2001). Verguld linnen met stofomslag. 512 p. 1e gezamenlijke druk ('Aangevuld met extra hoofdstukken', 'Geheel herziene versie'). Omslag licht beschadigd. € 750 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan Theo van Gogh op het schutblad: 'Rotterdam 22 juni/ 2001/ Voor mijn lieve/ Theo. Op naar/ Leefbaar Nederland/ en Onleefbaar Van/ Gogh Pim'.

De geschiedenis tussen Fortuyn en Van Gogh is spraakmakend. In 2001 was Fortuyn tweemaal te gast in het tv-programma Gogh's Zondag: in een door de sigarenrook wat mistige studio voerden Fortuyn en Van Gogh pittige gesprekken - nu gedenkwaardig - over de vrijheid van meningsuiting, allochtonen, religie, de toekomst van Nederland en politiek.

Op 20 augustus 2001 maakte Fortuyn in 2Vandaag bekend lijsttrekker van Leefbaar Nederland te willen worden, wat drie maanden daadwerkelijk gebeurde. Op 9 september 2001 stelde Van Gogh in gesprek met Fortuyn gekscherend voor de politiek in te gaan: de socioloog en columnist Fortuyn zou wel de tweede plek op de lijst van Leefbaar Theo mogen innemen. In het voorjaar van 2002 zou, volgens Theodor Holman, Fortuyn Van Gogh hebben gevraagd Minister van Cultuur te willen worden in een kabinet met de LPF. Twee dwarse denkers, beide gruwelijk aan hun einde gekomen, in dit boek verenigd. Een indrukwekkend historisch document in verband met twee maatschappij ontwrichtende moorden.

51 GERHARDT, Ida Het Veerhuis. Een bundel van Holland. Santpoort/ Amsterdam, Mees/ WB, 1946. Gebonden (bandtekening Jan de Vries). 88 p. 2e druk. € 85 * Eén van de 50 genummerde luxe-exemplaren, gebonden in deloewang en gesigneerd door de dichteres.

P L A S TI E S W E R K V A N C L AU S

52 GILS, Gust Handgeschreven brief aan 'geachte heer [Hugo] Claus'. 27,5 x 21,5 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'gust gils' en gedateerd '12.12.'60'. 10 regels tekst. Adres van Gils in handschrift van Claus. € 75 * Vriendelijke brief: 'daar ik veel waardering heb voor uw plasties werk, loop ik al een tijd met het heimelijk voornemen rond me ooit een tekening of gouache van u aan te schaffen, als ik eens goed bij kas ben'. Gils informeert naar prijzen van Claus' beeldend werk.

53 GOGH, Theo van Sla ik mijn vrouw wel hard genoeg? Met tekeningen van Sieb Posthuma. Amsterdam/ Antwerpen, L.J. Veen, (1996). Garenloos. 176 p. Geïllustreerd in kleur. 1e druk. Leesvouw. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Voor Rudy [Kousbroek], met de knipoog der ongelovigen,/ Theo'. Bundel columns uit HP/De Tijd.

54 GOGH, Theo van Er gebeurt nooit iets. [Amsterdam, L.J. Veen, 1993]. Garenloos.

Ongepagineerd. € 25 * Geheel blanco dummy van deze bundel columns. Ook de achterflap is, afgezien van een foto van Van Gogh, blanco.

55 (GROEN, Charlotte) Tien liefdesgedichten. (Met elf originele, genummerde en gesigneerde etsen van Charlotte Groen). Amsterdam, A.S.A. Struik, 1976. 40 x 31 cm. 12 vouwbladen in linnen map. Gedrukt in rood en zwart een oplage van 30 genummerde exemplaren. De etsen werden afgedrukt door de kunstenaar, inhoud en colofon werden gedrukt door de Quid Novum Pers. € 250 * Geëtste, geïllustreerde gedichten van Gerrit Achterberg, Rutger Kopland, Neeltje Maria Min, M. Nijhoff, H. van Teylingen, M. Vasalis, Leo Vroman, Ellen Warmond en Elisabeth Wolters. Aantrekkelijke productie met prachtige etsen, uitgegeven in een minieme oplage.

56 GRUNBERG, Arnon Onze paus. Nasz Papież. (Met zes originele, gesigneerde zwartwitfoto's van Paul Blanca). New York, Norman Bates, 2010. 36,0 x 34,5 x 4,0 cm. Twee ingenaaide boeken en omslagmap in roodfluwelen doos (Pau Groenendijk). (2), 66; (24) p.

Gezet uit de Walbaum MT Pro en gedrukt in rood en zwart op Fabriano 5 in een oplage van 69 genummerde en (tweemaal) door auteur, fotograaf en vertaler gesigneerde exemplaren.

1e druk. € 1400 * Tweetalige en met fraaie foto's verrijkte editie van dit toneelstuk, op verzoek geschreven van het Wrocławski Teatr Współczesny in Polen, maar daar nooit opgevoerd. In de omslagmap liggen - in facsimile - de afwijzingsbrief uit Polen en het antwoord erop van Grunberg.

57 GRUNBERG, Arnon Origineel schilderij: 'Engagement 2. Mijn schilderijen hebben wat mijn literatuur zo mist: engagement'. Acryl op linnen. 61,0 x 61,0 cm. Gesigneerd en gedateerd linksonder: 'AG '98'. € 650

* Kleurrijk zelfportret van de auteur, uit de reeks 'Mijn schilderijen hebben wat mijn literatuur zo mist'. Het Letterkundig Museum bewaart het doek met na de dubbele punt: 'mijn moeder'. Niet in Wuijts (valt buiten zijn criteria).

Bijgevoegd: Fotokopie van certificaat van echtheid annex aankoopbewijs.

58 GUIDO (Pseudoniem van Willem KLOOS en Albert VERWEY, m.m.v. Van GOOYEN, DUITS en Frederik van EEDEN) Julia. Een verhaal van Sicilië. Haarlem, W. Gosler, [1885]. Ingenaaid. 84 p. 1e druk. Ongekend fraai. € 200 * Beroemde mystificatie, waarmee Tachtig zich in één klap manifesteerde op het hoofdpodium van de Nederlandse letterkunde!

Bijgevoegd: Drie contemporaine knipsels en een handgeschreven aantekening over Julia, de opwinding erover en over de onthulling van het pseudoniem.

59 HAAN, Jacob Israël de Originele zwart-witfoto. 13,6 x 8,5 cm. Rechtsonder blindstempel van de fotograaf: 'Photo/ G. Krikorian/ Jerusalem'. Op de achterzijde de aantekening 'Jacob Israël/ de Haan (als/ Arabier)'. [ca. 1920]. Miniem krasje (1,5 mm) boven De Haans linkeroog. € 400 * Misschien wel de bekendste en belangrijkste foto van De Haan: de Joodse schrijver verkleed als Arabier, of in de woorden van Jan Fontijn (die de foto afbeeldde op het omslag van zijn De Haan-biografie) als 'een als emir verkleed persoon'. Gemaakt in de studio van de prominente fotograaf Garabed Krikorian (1847-1920). Inspiratiebron voor Theo van Gogh en Gerrit Komrij, die zich jaren later als statement ook een hoofddoek zouden laten aanmeten.

Niet in onze (toch wel erg prachtige) catalogus 72: Jacob Israël de Haan.

60 (HARMSEN VAN BEEK, Fritzi). REVE, Gerard Ik had hem lief. Amsterdam/ Brussel, Elsevier, 1975. Garenloos. 224 p. 1e druk. Scheefgelezen. Knipsel geplakt op binnenzijde omslag. € 200 * Exemplaar met speelse, handgeschreven opdracht van Fritzi Harmsen van Beek op de Franse titel: 'Hartelijke opdracht van/uit naam van// je geliefde meester Gerard Reve (gewoon)./ 25 Februari 1975./ Niet geheel rechttoe rechtan geschreven/ but now yes./ Heel hartelijk/ gefeliciteerd v. Ofititi'. Onderaan de pagina schreef zij bovendien: '(f 1700-)/ Damn you Polak.'

Het knipsel is een door Reve in de trant van Kronkel geschreven verhaal, gepubliceerd in Het Parool van 12 februari 1975. Opdrachten van Fritzi zijn zeldzaam, zeker die onder haar koosnaam 'Ofiti(ti)'.

Van Winden 28.

61 HART, Maarten 't Handgeschreven brief aan 'Zeer geachte Heer [Simon] Vestdijk'.

25,6 x 20,9 cm. Drie bladen. Alleen recto. Gesigneerd 'M. 't Hart' en gedateerd 'Warmond, 5 sept. 1967'. 76 regels tekst. € 450 * Uitvoerige, kritische, lyrische brief van de 22-jarige aspirant-schrijver aan de 68-jarige Schrijver. Maarten 't Hart schrijft aan zijn idool in Doorn over muziek. Hij vreest, nu hij De symfonieën van Anton Bruckner (1966) heeft gelezen, dat Vestdijk geen muziekboeken meer zal schrijven en vraagt hem of deze 'aan de indrukwekkende reeks nog enige boeken zou kunnen toevoegen'. Vervolgens legt hij uit waarin het plezier van Vestdijks muziekessays voor hem schuilt: de uitgesproken meningen. 'Ergernis is daarbij vaak een uitstekende aanleiding tot het herzien van het eigen oordeel, zoals mij meermalen is overkomen'.

Oneens is 't Hart het met Vestdijk over de waardering voor de componist César Franck.

Over een volle alinea geeft hij voorbeelden van mooie stukken van Franck. Hij is, als

organist, ook verbaasd dat Vestdijk Bachs Triosonates voor orgel nergens noemt. 'Dit zijn toch onbeschrijfelijk mooie werken! Het tweede deel van de 5e sonate is met de Passacaglia, het e- en h-moll preludium & fuga ongetwijfeld het mooiste wat Bach voor orgel heeft geschreven'. Ook uitgebreid over hun meningsverschillen over Bachs Cantates.

Aan het slot spreekt 't Hart nogmaals zijn wens uit dat Vestdijk over muziek zal blijven schrijven, 'al past het mij niet, zolang er nog zulke mieterse romans als Het spook en de schaduw en Een huisbewaarder verschijnen'.

Maarten 't Hart zou een van de grootste pleitbezorgers van het werk van Vestdijk worden. In 1967 had 't Hart alleen nog maar gepubliceerd in het blaadje van de korfbalclub te Maassluis.

Zijn debuut Stenen voor een ransuil verscheen in 1971, na de dood van Vestdijk.

62 [HASSELS, L.F.J.] Octavius Kwarto. Schetsen en fragmenten vóór en achter de toonbank. Uit de nagelatene papieren van een ongelukkig boekverkooper. Amsterdam, L.F.J. Hassels, 1853. Ingenaaid. 226 p. Niet afgesneden. 1e druk. Eerste katern op ander papier gedrukt en iets gekreukt, verder een zeer mooi exemplaar. € 150 * Fraaie omslagtekening: de Dood heeft zijn zeis even aan de kant gezet om eerst nog eens een stapel boeken te gaan lezen. Beroemd boek, een levendige autobiografie van een boekhandelaar. Met overdruk van een anoniem artikel over Octavius Kwarto (1953).

AL TI J D E VE N R E A G E R E N

63 HEERESMA, Heere Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp of over het leven, streven en sneven van een gewone hollandse jongen genoteerd door -. Baarn, Erven Thomas Rap, (1979). Garenloos met buikband ('de theetuin-editie'). 120 p. 11e druk. Stempel op p. (1): 'Archief-exemplaar Erven Thomas Rap Vijverhof - Baarn'. € 28 * Inliggend: Getypte ansichtkaart van Heeresma aan 'Beste Thomas [Rap]', gedateerd '11.9.'96': 'Altijd even reageren wanneer ik je geschreven heb. Anders weet ik nooit of je mijn bericht ontvangen hebt. Het gaat i.d. om mijn brief van 10.8 jl. waarover best wat te zeggen valt!'. Rap tekende aan: 'Beantwoord zelfde dag'.

64 HEIJDEN, A.F.Th. van der De ochtendgave. Hoofdstuk uit de gelijknamige roman over de Vrede van Nijmegen (1678). (Met een nawoord van de auteur). Den Haag, (Statenhofpers), 2014. Halfbrokaat (verguld bandstempel Gerrit Noordzij). 60 p. Niet afgesneden. Gezet uit de DTL Elzevir en gedrukt op handgeschept Losin in een oplage van 100 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Nieuw. € 95 * Eén van de 75 Arabisch genummerde exemplaren. De periode waarin dit liefdesverhaal zich afspeelt komt tot uitdrukking in de vormgeving van het boek. Zo werd het gezet uit de Elzevir, een op een zeventiende-eeuws ontwerp gebaseerde letter, en is het gestoken in een band van half brokaat. Het bandstempel, getekend door Gerrit Noordzij, ademt al evenzeer de sfeer van de zeventiende eeuw.

65 HEIJERMANS, Herman Verzamelde toneelspelen en opstellen-over-toneel. Tweede deel. I. Ghetto (1898). - II. De schoone slaapster (1909). Amsterdam, S.L. van Looy, 1911.

Linnen. 254 p. [1e druk]. € 75 * Exemplaar met paginagrote handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de eerste blanco pagina: 'Voor Gusta de/ Vos-Poolman/ met harteli: dank/ 26 Sept 1918/ HermHeijermans/ [getekend handje] Zie Bladwijzer'. Op verso van het schutblad is een sigarettenzijdje geplakt: een afbeelding van Heijermans met zijn geboorte- en sterfjaar.

Gusta de Vos-Poolman (1870-1943) was actrice en getrouwd met de toneeldirecteur en regisseur Jan C. de Vos (1855-1931).

66 HOORNIK, Ed. In de vreemde. Zandvoort, Eliance Pers, 1968. Ingenaaid met omslag.

(32) p. Gezet uit de Spectrum en gedrukt op de handpers in rood en zwart in een oplage van 35 genummerde exemplaren. Omslag deels licht verschoten. € 85 * Nummer II van de 6 Romeins genummerde exemplaren die voor de dichter waren bestemd. Eliance-reeks 4.

GE E N TI J D VO O R L I TE R AI R P E S SI M I SM E

67 HOTZ, F.B. 'Ruim 100 jaar geleden verkondigde een terecht vergeten Duitse filosoof'.

Affiche. 60,0 x 41,8 cm. Den Haag, Studio-Druk BV, [1987]. Gedrukt in facsimile van het handschrift van de auteur in een oplage van 40 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 200 * Zeldzame handschriftposter, vervaardigd op verzoek van het Academisch Ziekenhuis Leiden ten behoeve van een inzamelingsavond voor een ziekenhuis in Ghana. 'Overal waar men ziekte of deformatie gaat bestrijden is geen tijd voor literair pessimisme of ander navelstaren', schrijft Hotz. Er bestaan ook handschriftposters van o.a. Biesheuvel, Faverey, Minco en Vinkenoog. Nummer en handtekening op dit affiche zijn overigens niet in het handschrift van Hotz.

68 HULZEN, Gerard van Machteloozen. Amersfoort, Valkhoff & Co., (1901). Gedecoreerd linnen (ontwerp Louis Raemaekers). (8), 220 p. 1e druk. Rug en randen wat verbruind. € 35 * Korte verhalen over de kleine krabbelaars van de maatschappij. Fraaie band.

E E N AR SE N A AL A AN L I TE R AI R E BE L O F T E N

69 IN AANBOUW Groot archief van de Nederlandse vooroorlogse literaire almanak In Aanbouw. Originele correspondentie, kopij, redacteursaantekeningen, foto's en illustratiemateriaal. Ca. 500 getypte danwel handgeschreven brieven van 140 jonge Nederlandse en Vlaamse schrijvers, onder wie Bertus Aafjes, Anna Blaman, Johan Daisne, Bert Decorte, Chr.J. van Geel, Jan d'Haese, Jac. van Hattum, Jacob Hiegentlich, Ed. Hoornik, Karel Jonckheere, Cor Klinkenbijl, Louis Th. Lehmann, A. Marja, Adriaan Morriën, F.C. Terborgh, M. Vasalis, Ab Visser en de uitgeverijen Leopold en Manteau; 150 conceptbrieven en beoordelingsformulieren van redacteur K. Lekkerkerker; 40 originele zwart-witfoto's en tekeningen; drukproeven, knipsels en promotiemateriaal; brieven over de herdruk ter gelegenheid van de 50e verjaardag van de almanak. 1938-1946; 1989. € 14.500 * Fascinerend archief van de fraai geïllustreerde literaire almanak In Aanbouw, waarin niet minder dan 53 jongeren uit de Lage Landen hun (eerste) werk publiceerden. De door K. Lekkerkerker samengestelde almanak In Aanbouw wordt wel beschouwd als de belangrijkste bloemlezing van het interbellum.

De brieven van (veelal mannelijke) dichters en prozaïsten handelen over hun recente werk, hun levensloop (tot dusver) en hun portretten. Dit archief bevat niet alleen volledige correspondenties, maar brengt ook Lekkerkerkers werkzaamheden in kaart, van het overleg met de Nederlandse uitgeverij Leopold en de Vlaamse uitgeverij Manteau tot de te organiseren langs boekhandels reizende In Aanbouw-tentoonstelling.

Auteurs als Lehmann en d'Haese overladen Lekkerkerker met uitvoerige brieven en talloze gedichten en verhalen. Andere mogelijke bijdragers zijn meer gereserveerd: de legendarische bibliofiel Emile van der Borch van Verwolde weigert pertinent een portret af te staan, Belcampo vindt zichzelf te oud voor een jongerenalmanak en de diplomaat Reijnier Flaes wenst niet geassocieerd te worden met zijn pseudoniem F.C. Terborgh. Tot Lekkerkerkers verdriet beantwoordt M. Vasalis het verzoek tot deelname met een (weliswaar charmante) afwijzingsbrief.

Na het verschijnen van In Aanbouw blijft Lekkerkerker met sommige bijdragers corresponderen over literatuur en meer persoonlijke zaken. In dit archief bevinden zich ook de gedichten en verhalen die overbodig of ongeschikt werden geacht, waaronder een satirisch sonnet van Chris van Geel Jr. en een kort verhaal van Terborgh.

"U zult het [portret] echter niet krijgen, en ik hoop dat dit U teleurstelt! Ik houd het er voor dat een portret en een gedicht elkaar niet goed verdragen" (Van der Borch van Verwolde, 112-1938); "Mij is om verschillende redenen er zeer veel aan gelegen dat mijn pseudoniem (F.C. Terborgh) voor zoo veel mogelijk gerespecteerd wordt. Een portret moet ik derhalve weigeren. Een zeer beknopte en onvolledige biographie zou kunnen worden verstrekt. Een bibliographie van niets is moeilijk te geven" (Flaes, 6-1-1939); "Mijn schrijfdrift is belangrijk ouder dan mijn literaire loopbaan die beperkt is tot de publicatie van wat verzen in Helikon en van wat verzen en een korte novelle in Werk. Leopold en Gorter vonden mijn liefde voor poezie het eerst gereed. De Balzac en Dostojewsky leerden mij waardoor en waarom er geschreven moet worden" (Blaman, 29-7-1939); "Ik ben 1,77m lang, weeg 70 k.g., heb enige jaren gehockeyd en beoefen nu athletiek. Ik schrijf verzen sinds 1936, maar vind Bix Beiderbecke een grotere dode dan Rilke. Mijn werkwijze bestaat uit het imiteren van anderen, dat ik gepubliceerd word is geheel buiten mijn toedoen" (Lehmann, autobiografie 1939).

Belangrijk, veelzijdig materiaal van veel beginnende auteurs - sommige met een glansrijke schrijverscarrière in het verschiet, andere tot vergetelheid gedoemd.

70 KEMP, Pierre Poeder van maankop. (Met vijf originele, genummerde en gesigneerde etsen door Pol Jong, Lydia Luyten, Ab Steenvoorden, Marius Vroegindeweij en Pim de Vroomen. Met een nawoord door Harry G.M. Prick). Leiden, De Bange Duivel, 1 december 1976. Linnen. (40)p. Gedrukt in een oplage van 125 genummerde exemplaren. 1e druk.

Vochtvlek in achterplat. € 75 * De Bange Duivel was in de zeventiger jaren een maoïstische commune, waaraan ook Boudewijn Büch was verbonden. Deze uitgave is door Büch, die een intieme vriendschap had met Prick, geïnitieerd.

71 KEMP, Pierre Drie handgeschreven brieven en eenenveertig (41!) gedichten in (doorslag van) typoscript aan de redactie van De Gids. Diverse formaten. Zevenendertig bladen.

Recto (en eenmaal verso). Gesigneerd 'Pierre Kemp' en gedateerd 'Maastricht, 12-X-59', 'ma.

4-XI-'59' en 'Maastricht, 12-9-61'. 12, 10 en 14 regels tekst. € 800 * Een indrukkend aantal gedichten van Kemp in typoscript uit de jaren 1959, 1964 en 1966, uitgetikt door een redacteur van De Gids en ter controle gezonden aan de dichter. Kemp zette vervolgens, alvorens ze te retourneren, onder elk gedicht zijn naam.

In de begeleidende brieven is sprake van Kemps toenemende blindheid. 'In verband met mijn oogziekte, kan ik dit nog wel schrijven, doch praktisch niet meer lezen. Binnen enkele weken zal wel moeten worden geopereerd', schrijft hij op 12 oktober 1959. Over de in rood aangebrachte toevoegingen van de tijdschriftredacteur merkt Kemp in de tweede brief droog op: 'Rood kan ik niet meer lezen. Ik laat U gaarne naar beste weten handelen'. In de derde brief trekt Kemp de gedichten 'Cerisomanie' en 'Trombones en frambozen' terug, omdat ze ook worden opgenomen in De incomplete luisteraar 'die door Van Oorschot vóór mijn 75e verjaardag, 1 dec. a.s. wordt uitgegeven' [deze gedichten werden echter wél in De Gids geplaatst].

Kemps naam of handtekening is onder elk getypt gedicht doorgestreept, opdat de zetter de auteursnaam niet onder elk gedicht zou plaatsen. De laatste reeks gedichten, hier door Kemp met een bibberende hand van titels voorzien, zou in De Gids worden gepubliceerd

onder de noemer 'Zeven gedichten over de dood'. Deze typoscripten bevatten tevens handgeschreven aantekeningen en aanwijzingen van een redacteur en een typograaf. Bijzonder materiaal van een dichter die aan het laatste hoofdstuk van zijn leven was begonnen.

72 KLOOS, Willem Originele foto in sepia. 8,6 x 13,6 cm. Met op de achterzijde enkele potloodaantekeningen. 1922. € 75 * Gemaakt door H.C. den Drijver, de 'hoffotograaf' van Kloos. De dichter zit aan een schrijftafel en laat zijn neefje Hans Reyneke van Stuwe een prentenboek zien.

E E NM A AL , AN D E R M AA L

73 KLOOS, Willem Twee handgeschreven brieven aan 'WelEdelgebHeer'. 1. 21,5 x 12,9 cm. Eén vouwblad. Recto en verso. Op briefpapier van 'De Nieuwe Gids (...) Redactie'.

Gesigneerd 'Willem Kloos' en niet gedateerd. 15 regels tekst. 2. 21,5 x 12,9 cm. Eén vouwblad.

Recto en verso. Op briefpapier van 'De Nieuwe Gids (...) Redactie'. Gesigneerd 'Willem Kloos' en gedateerd '12 Oct 1917'. 15 regels tekst. € 150 * Post voor de veilingmeester: Kloos ontving catalogi van twee boekenveilingen en geeft wensenlijsten op met catalogusnummers, auteurs en limieten. In de eerste brief tekent Kloos hierbij aan: 'Daar ik hen gaarne zou bezitten, heb ik de limiet wat hooger gesteld dan uw opgave'. Blijkens de lijstjes begeerde Kloos werken van o.a. Bredero, Burrows, Mahaffy en Restif de La Bretonne. De veilinghouder noteerde keurig de opbrengsten, zodat er nu slechts een conclusie mogelijk is: Kloos had er kijk op, want zeven van de tien boeken werden hem toegewezen.

74 KOOLHAAS, Anton Rossignol is nachtegaal. Gedichten. Amstelveen, de Zondagsdrukkers, 1981. Ingenaaid met omslag. 20 p. Met de hand gezet uit de Bembo en de cursief van Alfred Fairbank en gedrukt op Hahnemühle in een oplage van 50 exemplaren. Met een 'Zondagsdrukkersmerk' door Helmut Salden (eerste toepassing). 1e druk. € 75 * 'Achter 't behang,/ juist bij mijn wang,/ zit een muis./ Ik ben thuis'.

75 LANOYE, Tom De nagelaten gedichten. Gent, eigen beheer, (1983). Geniet met stofomslag. (16) p. Gedrukt in een oplage van 300 exemplaren. 1e druk. Omslag langs randen licht verbruind. € 220 * Ondanks de relatief hoge oplage: practisch onvindbaar! Bovendien met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de dichter op de titelpagina: 'Voor Jef P./ Uit diepten/ v/h graf,/ gegroet!/ Tom/ Lanoye'. Zie: Boris Rousseeuw, 'Een splinternieuwe poëzie: over de eerste dichtbundels van Tom Lanoye', in: De Boekenwereld (2015), jrg. 31, nr. 2, p. 48-51.

76 LUXEMBURG, Rosa Kerstmis in een nachtasyl. Antwerpen, Uitgeverij De Jongh, 1934.

Geniet. 16 p. 1e druk. Keurig. € 25 * Mooi modernistisch bloedrood omslag. Achterin 3 pagina's reclame voor vrijdenkersliteratuur. Serie 'Populaire Reeks No. 2'.

77 MARSMAN, H. Voorpost. Brussel, A.A.M. Stols, 1931. Ingenaaid. (4), 28 p. Gedrukt in een oplage van slechts 50 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Rug iets verbruind. Exlibris van mecenas en wijnimporteur Jan Boex op Franse titel (ontwerp Charles Eyck, 1942). € 275 * 'De verzen, die hier volgen, dateeren uit den tijd waarin mijn eerste bundel ("Verzen") ontstond,' aldus Marsman in een toelichting. Romantische, moderne poëzie. De Onvindbaren 1. Van Dijk 250.

DE V R O U W E L I J KE C E N T A U R E N VA N DE S T A D

78 MEIJSING, Geerten, en Frank MOLL De scootermeisjes van Ortigia. (Leiden), Desolation Row, (2006). Geïllustreerd karton. (56) p. Gedrukt in een oplage van 400 exemplaren. Rijk geïllustreerd met foto's van Moll. 1e druk. € 65 * Eén van de 70 genummerde en door auteur en fotograaf gesigneerde luxe-exemplaren, voorzien van het reliëfstempel van de auteur met als bijlage drie losse foto's van scootermeisjes die niet in het boek staan. Aansprekende foto's van Italiaanse meisjes op scooters, sociologisch geduid door Meijsing, met een weemoedige ondertoon.

79 MULTATULI Max Havelaar of de koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappy. Vyfde druk (Tweede door den auteur herziene uitgaaf). Amsterdam, Uitgeversmaatschappij Elsevier, 1881. Gedecoreerd bruin linnen in zwart (koffieplant), goud en zilver bestempeld. (6), 400 pp. 5e druk. Enkel schaafplekje, overigens mooi. € 75 * De laatste door de auteur herziene uitgave ('Ausgabe letzter Hand') in prachttooi.

Uiteraard is ook een eerste druk van dit boek leverbaar.

80 OORSCHOT, G.A. van (als:) R.J. PESKENS Mijn moeder was eigenlijk een Italiaanse.

Amsterdam, Van Oorschot, (1977). Ingenaaid. 240 p. 1e druk. € 40 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Kees [Lekkerkerker],/ véel méer dan een/ administrateur/ der letteren./ Geert/ 14-977.'

AU TE U R S E X E M P L AA R M E T O P DR A CH T

81 OUDSHOORN, J. van Achter groene horren. Amsterdam, Veen, (1943). Ingenaaid. In groen linnen overslagdoos (Binderij Phoenix). 184 p. 1e druk. Voorzijde omslag ontbreekt.

Rug en achterzijde omslag beschadigd. Binnenwerk iets roestig. € 850 * Auteursexemplaar van deze autobiografische roman met handgeschreven, gesigneerde aantekening van de auteur op de Franse titel: 'Auteursexemplaar (eerste druk)/ den Haag, April 44./ J.K. Feijlbrief.' Met potlood schreef de auteur later deze handgeschreven, in de loop der tijd wat vervaagde opdracht: 'Van den schrijver vriendschappelijk/ voor Leo van Breen. 1-IV-50/ J.K.F.' De journalist en dichter Leo van Breen (1906-1988) bezocht Van Oudshoorn weleens en correspondeerde met hem. Van Breen was ook degene die Van Oorschot ervan wist te overtuigen om Van Oudshoorns verzameld werk uit te geven. Op 11 augustus 1951 verscheen Van Breens in memoriam Van Oudshoorn in de Haagsche Post.

Volgens de 'Lijst van boeken, aanwezig in de nalatenschap van J.K. Feijlbrief', opgenomen achterin de biografie van De Moor, bevond het andere auteursexemplaar van Achter groene horren zich in een schrijftafel, 'rechts beneden'.

82 OUDSHOORN, J. van In Memoriam. Bussum, Van Dishoeck, 1930. 21,7 x 16,1 cm.

Linnen. (8), 128 p. Niet afgesneden. 1e druk. Mooi. € 500 * Eén van de 10 Romeins genummerde en door de uitgever gesigneerde luxe-exemplaren, gedrukt op geschept papier van Pannekoek.

83 OUDSHOORN, J. van Tobias en de dood. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf, 1925. Bruin (!) linnen met bandtekening in donkerbruin. 292 p. 1e druk. Fraai. € 120 84 PAAP, W.A. Jeanne Collette. Amsterdam, W. Versluys, 1896. Versierd linnen. Twee delen in een band. VIII, 576 p. 1e druk. Mooi. € 300

* Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur aan Frans Erens op p.

1: 'Aan fr. Erens/ van zyn vriend/ paap'. Opdrachten van Paap komen echt niet vaak voor. De prachtige blauwlinnen band is op de platten en de rug bedrukt in rood en goud met florale motieven. Het voorplat toont de hoofdpersoon van deze tamelijk antisemitische sleutelroman, de bankier Alex Collette. Het wonderschone bandontwerp is niet gesigneerd: aan G.W. Dijsselhof is het wel eens toegeschreven, maar een contemporaine recensie noemt '[Alfaro?] Reijding'. Niet in Braches.

85 PERNATH, Hugues C., en Vic GENTILS De acht hoofdzonden. (Met acht tekeningen door Vic Gentils). [Antwerpen], Vic Gentils, 1970. 34,3 x 34,3 cm. Losbladig in map. Gedrukt op Steinbach in een oplage van 370 genummerde en door dichter en kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 200 * Dit exemplaar, nummer 15, werd niet gesigneerd door dichter en kunstenaar onder het colofon, wél werden álle acht tekeningen gesigneerd en gedateerd in potlood door de kunstenaar.

86 PERQUIN e.a., Ester Naomi Collectie van 15 gesigneerde rijmprenten. (Alle met een genummerde en gesigneerde, kleurige inkjetprent van Gerrit Westerveld). [Bergen op Zoom], Kleinood & Grootzeer, 2005-2010. 15 planodrukken. Geprint op de kleurenprinter in een oplage van 50 of 60 genummerde en door de kunstenaar gesigneerde exemplaren. 1e drukken. € 110 * 15 delen uit de serie, tevens gesigneerd door alle dichters. Rijmprenten van Mischa Andriessen, Pim te Bokkel, Chrétien Breukers, Tsead Bruinja, Frans Budé, Piet Gerbrandy, Annemieke Gerrist, Marijke Hanegraaf, Anton Korteweg, Onno Kosters, Jane Leusink, Thomas Möhlmann, Hagar Peeters, Ester Naomi Perquin, K. Schippers en Patty Scholten.

GE V E C H T TE GE N DE TI J D

87 PRESSER, J. Handgeschreven brief aan 'Beste [M.J.] Premsela'. 13,9 x 22,0 cm. Eén blad. Op eigen briefpapier. Recto en verso. Gesigneerd 'JPresser' en gedateerd 'Amsterdam, 10 11 1948'. 11 regels tekst. Ietwat gekreukt. € 30 * Vriendelijke dankbrief aan de leraar Frans en letterkundige Martin Jacob Premsela (18961960) voor het toesturen van een nieuwe publicatie: 'het is na een paar bladzijden al duidelijk, wat een fraai document het is. Je noemt het "anti-Frans", wel terecht. Maar enige twijfel komt wel in me op, wanneer ik bedenk dat de heer Paul Reynaud in Den Haag weer meepraat of niets is gebeurd'.

Presser deelt verder mee hard te werken aan zijn boek over 'de geschiedenis der V.S.'. Hij schrijft zich 'ongans' en vreest de deadline: 'het is het welbekende gevecht tegen de tijd'. In 1949 zou Pressers Amerika: van kolonie tot wereldmacht verschijnen.

88 REVE, Gerard De avonden. Een winterverhaal. Amsterdam, De Bezige Bij, (1948).

Halflinnen met stofomslag (ontwerp Ies Spreekmeester). 240 p. 3e druk. Enkele happen uit het omslag. Overigens goed. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op pagina 4: 'Voor Dick Honings [?], bij zijn/ vertrek naar Engeland, 15 September 1948./ Gerard Kornelis van het Reve'.

Een prachtige contemporaine opdracht (vroeger gedateerde opdrachten hebben wij nooit gehad) in Reve's all time classic.

89 (REVE, Gerard). HOFFMAN, Thom 23 brieven aan Frits van Egters over het maken van De Avonden. Amsterdam, Gerard Timmer Prods, 1989. Garenloos. 168 p. 1e druk.

Leesvouwen. Vlek op voorplat en voorsnede (wijn?). € 35 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'Zal ik dan, als een/ échte schrijver, iets/ voorin zetten?/ In de nacht van/ 21 op 22 feb. 1993, met/ terugwerkende kracht, en/ bijkomend van een/ legendarisch weekeinde/ n.a.v. de expositie van/ Ome Jan,/ gezamenlijk aan het bureau/ met bewondering voor/ Reve, Hermans, Komrij etc.,/ in vriendschap/ je Thom'. De opdracht is bovendien omkaderd, alsof zij ingelijst aan de muur hangt.

S TA AR T DE L I NG E N VO O R W E R T HE R NI E L A N D

90 (REVE, Gerard). SCHENK, Dr. V.W.D. Jeanne d'Arc. Amsterdam, G.A. van Oorschot, (1948). Ingenaaid. 56 p. 1e druk. Omslag licht beschadigd. € 450 * Uit de bibliotheek van Gerard Kornelis van het Reve, die begin 1949 op de Franse titel met potlood allerlei vermenigvuldigingen en staartdelingen uitvoerde. Vermoedelijk rekende Reve met behulp van deze uitgave uit hoeveel woorden hij nodig had voor de in dezelfde reeks te verschijnen novelle Werther Nieland. Berekeningen als '9,5 woord per regel/ 36 regels per pagina/ 58 pagina's tekst' en 'geschreven: 14 woord per regel/ 50 regels per bladz' leidden uiteindelijk tot de conclusie 'Ik moet dus leveren [...]'.

Mooie illustratie van de moeizame totstandkoming van Reve's novelle, die in druk 70 pagina's zou omvatten. Dit vroege document zou niet misstaan in een vitrine van het Gerard Revemuseum in de OBA. De Vrije Bladen, jaargang 19, schrift 10.

Bijgevoegd: REVE, Gerard Werther Nieland. Amsterdam, Van Oorschot, 1949. Ingenaaid. 72 p. 1e druk. Rug minimaal verbruind. * De Vrije Bladen, jaargang 21, schrift 3.

91 ROLAND HOLST, A. In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak.

Obierunt idibud V MCMXL. [Bergen, eigen beheer, 1941]. Cahiersteek. (8) p. Gedrukt in een zeer beperkte oplage. 1e [= 2e] druk. Binnenwerk iets roestig. € 85 * Dit herdenkingsgedicht liet Roland Holst verschillende malen drukken: de (minieme) oplage van de eerste druk uit 1940 is grotendeels voorzien van opdrachten van de auteur.

Wilma Schuhmacher ontdekte dat dít exemplaar tot een niet eerder opgemerkte tweede druk behoort: sterk gelijkend qua typografie op de eerste druk, maar in het zetsel op twee plaatsen afwijkend. De Jong 708[B - toevoeging Schuhmacher].

92 ROLAND HOLST, A. In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak.

Obierunt idibud V MCMXL. [Rijswijk, A.A.M. Stols, 1941]. Cahiersteek met titeletiket. (12) p.

Deels niet opengesneden. Gezet [uit de Lutetia van J. van Krimpen] en gedrukt in een oplage van 25 door de auteur genummerde en gesigneerde exemplaren. 2e [= 3e] druk. Enkel roestvlekje. € 175 * De Jong 709.

93 ROLAND HOLST, A In Memoriam Charles Edgar du Perron et Menno ter Braak.

[Utrecht, De Bezige Bij, 1944]. Ingenaaid met omslag en titeletiket. (28) p. Gedrukt in grijs en zwart in een oplage van 525 genummerde exemplaren. [3e = 5e druk]. €8 * Keuze uit een van de 500 reguliere, Arabisch genummerde exemplaren en een van de 25 Romeins genummerde exemplaren, die ter beschikking bleven van de uitgeverij. Quousque Tandem 2. De Jong 710.

94 ROLAND HOLST, A. Uit zelfbehoud. Maastricht, (A.A.M. Stols, 1938). Verguld heelmarokijn met vier ribben in kartonnen foedraal (Louis Malcorps). (4), 140 p. Gedrukt in rood en zwart op Ossekop van Van Gelder in een oplage van slechts 40 genummerde exemplaren (dit is nummer 3). 1e druk. Rug iets verbruind. € 600 * Eén van de enkele exemplaren die door Louis Malcorps in roodbruin heelmarokijn werden gebonden, gesigneerd door de auteur onder het colofon. Op het voorplat staat het vignet van De Halcyon Pers in goud. Bijgevoegd is het prospectus voor deze uitgave. De Halcyon Pers 8. Van Dijk 436.

95 ROLAND HOLST, A. Handgeschreven brief aan 'Zeer geachte Mevrouw [A.G. SikkelTellegen]'. 14,3 x 18,2 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'A. Roland Holst' en gedateerd 'Dinsdag' (bovenaan brief) en 'Bergen N.H./ 21 Maart '72' (onderaan). 10 regels tekst. Met originele envelop. € 45 * De dichter op leeftijd laat weten ('tot mijn spijt veel te laat') dat hij nooit gedichten van Christine de Pisan heeft vertaald. 'Haar naam is mij bekend, maar ik herinner mij niet dat ik ooit haar gedichten las - wat op zichzelf weinig zegt, want mijn geheugen is één groote lekkage'.

Z I J BE HO E F T N I E T AL L E S TE L E Z E N

96 ROLAND HOLST, R.N. Over kunst en kunstenaars. Beschouwingen en herdenkingen.

Amsterdam, Meulenhoff, 1923. Verguld linnen (bandontwerp van de auteur). Kop verguld.

224 p. 1e druk. Enkele vlekjes op voorplat. Exlibris Elsie de Watteville op binnenzijde voorplat. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de eerste blanco pagina: 'voor Elsie/ maar zij behoeft niet/ alles te lezen./ van/ "oom" Rik/ maart '24'. Zonder het tweede deel van de set.

97 SCHEEPMAKER, H.J. Handgeschreven brief aan 'Beste Max [Schuchart]'. 27,4 x 20,0 cm. Eén blad. Recto en verso. Gesigneerd 'Henk' en gedateerd 'Woensdagmiddag' (bovenaan) en '21-iii-45/ Amsterdam' (onderaan brief). 32 regels tekst. € 25 * Scheepmaker kan zijn vriend helaas niet aan een Bargoensch woordenboek of andere 'criminologische werken' helpen en is 'niet zeer op de hoogte van misdadigers en hun doen en laten; afgezien van het soort, dat in het groen gekleed gaat'. Claartje E.[ggink?] heeft wel een Slangwoordenboek: Scheepmaker zal 'mevrouw Boex' vragen dat uit haar ex-huis weg te kapen. Over de oorlog (profetisch): 'ook ik kan mij niet voorstellen, hoe ik op den vrede zal reageeren - het woord "vrede" alleen al zegt mij langzamerhand niets meer. Maar we zullen de moed er nog maar even inhouden - zoo heel lang kan het niet meer duren'.

98 SCHENDEL, Arthur van Pandorra. [Ede, eigen beheer, 1919]. Ingenaaid (blind gedecoreerd omslag). (2), 86 p. Niet afgesneden. [Gedrukt op Hollands van Van Gelder in een oplage van 20 exemplaren]. 1e druk. Omslag wat beschadigd en losjes om de katernen. € 300 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'Miek [Janssen]/ van/ Arthur'. Van Schendel zou in 1919 met Jan Toorop en Miek Janssen een reis naar Lourdes maken. Privé-uitgave van Van Schendel in slechts 20 exemplaren, waarbij gebruik werd gemaakt van het zetsel van de publicatie van Pandorra in De Gids, jrg. 83, afl. 1 (1 jan. 1919). De meeste (door ons getraceerde) exemplaren van deze zeldzame uitgave hebben een opdrachtje van de auteur: het boek was niet voor de handel bestemd, maar om uit te delen aan familie en vrienden.

99 SCHENDEL, Corinna van Handgeschreven ansichtkaart aan Adriaan van der Veen.

8,8 x 13,8 cm. Alleen verso. Gesigneerd 'Corinna' en gedateerd 'mercredi, 19-V-'37'. 10 regels tekst. € 20 * De dochter van Arthur van Schendel feliciteert Van der Veen in het Frans met zijn eerste boek. 'Ça aussi nous le fêterons samedi le 29 chez moi'. De ansicht toont 'La penisola da levante', in Van Schendels woonplaats Sestri Levante - evenwel is de kaart in Amsterdam gepost.

100 SCHIPPERS, K. Het witte schoolbord. [Amsterdam], Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, 1989. Garenloos. 56 p. 1e druk. € 45 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Eva [Hoornik] en Henk [Bernlef],/ van de komiek,/ aangever/ Gerard/ Amsterdam,/ 18.2.1946'. Bernlef en Schippers waren zwagers (allebei getrouwd met een dochter van Ed. Hoornik) en trokken vanaf de jaren '60 samen op in de letteren. Een bijzondere opdracht in een doorsnee boekje.

101 SCHÜRMANN, Willem Sterren en strepen. Amerikaanse schetsen (II). Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar, [1904]. Gedecoreerd karton (ontwerp Karel Verbruggen). 232 p. 1e druk.

Band wat roestig, rug en hoekjes wat versleten. Enkele roestvlekjes. Krantenknipsel uit 1945 op binnenzijde band geplakt. € 35 * Exemplaar met handgeschreven opdracht van de auteur: 'Joopie/ m'n schetsen-receptenman/ vriendschappelijk/ (grappige handtekening)/ ganz boelie!/ 1 oct 1904'. Reisschetsen van de jonggestorven, getalenteerde en geliefde toneelschrijver (1877-1915).

102 SLAUERHOFF, J. Archipel. Amsterdam, P.N. van Kampen & Zoon, 1923. Halfperkament met perkamenten hoeken en platten van groen botanisch papier en vergulding op voorplat. 60 p. [Gedrukt in een oplage van 400 exemplaren]. 1e druk. Platten deels verschoten, onbeduidende vochtvlek aan bovenzijde rug. € 2200 * Eén van de slechts enkele luxe-exemplaren, gedrukt op geschept papier en (volgens de overlevering) gebonden in halfperkament door de vrouw van Arthur Lehning, dankzij wiens bemiddeling deze bundel in Berlijn gedrukt werd. Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van Lehning [aan Hans Gomperts] op de titelpagina. 'Voor onderweg, ten afscheid/ in vriendschap/ van Arthur/ London 26 Juli 1942'. Slechts eenmaal eerder is een ander luxe-exemplaar van Slauerhoffs debuutbundel in de handel aangetroffen.

M I J N R O E P I N G AL S DI C H TE R

103 SMIT, Gabriël Drie handgeschreven brieven aan 'Zeer geachte heer [Hans] Roest'.

Diverse formaten. Recto en verso. Gesigneerd en gedateerd ''s Graveland, 5 Maart 1944', ''s Graveland, 8 Maart 1944', ''s Graveland, 14 Maart 1944'. 43 resp. 29 en 14 regels tekst. € 65 * Oorlogsbrieven, ondermeer over de risico's van het geven van een avondlezing in Dordrecht: 'Sinds eenige weken heeft mijn rustige dorpje een zeer ijverige en lastige politiemacht extra gekregen [...] Het gevolg is herhaaldelijke nachtelijke visites, ook (helaas) aan mijn huis [...] ik blijf voorloopig liever niet 's nachts van huis weg'. En: 'Ik lees omdat ik het pleizierig vind, of liever: omdat ik - als ik die groote woorden mag gebruiken - het beschouw als een noodzakelijk aanvullend onderdeel van mijn taak, mijn roeping als dichter'. Tevens over een ontmoeting bij boekhandelaar Koos Versteeg ('heeft (alleszins verklaarbaar!) een hardnekkige neiging tot zelf-isolement, die zooveel mogelijk ongedaan dient te worden gemaakt)' en de geboorte van Kitty, een dochter van Hans Roest.

Bijgevoegd: Originele zwart-witfoto van Gabriël Smit [door Hans Roest].

104 SNOEK, Paul Renaissance. Brussel/ Den Haag, Manteau, (1963). Garenloos (omslagontwerp Stefan Mesker). 100 p. 1e druk. € 75 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de titelpagina: 'zeer hartelijk opgedragen/ aan Prof. Closset/ ten huize/ 16-5-63/ PaulSnoek'. François Closset (1900-1964) was sinds 1936 gehuwd met Angèle Manteau, de oprichter van de uitgeverij waar deze bundel verscheen. Grote Marnix-Pocket 5.

105 SNOEK, Paul Frankenstein. Nagelaten gedrichten. (Met zes genummerde en gesigneerde, door Snoek met de hand ingekleurde tekeningen ('screens')). Antwerpen, Pink Editions & Productions, 1973. 36 x 26 cm. Vijfentwintig enkelzijdig bedrukte bladen, los in omslag & in rode papieren map met blinddruk. Gedrukt in een oplage van 200 genummerde en gesigneerde exemplaren. 1e druk. Scheurtje in voorzijde map. € 300 E E N VI S AL S S TR O P D A S

106 SWARTE, Joost Niet zo, maar zo! Deel 5. Amsterdam, De Harmonie/ Het raadsel, 1991.

Ingenaaid met flappen. 64 p. 1e druk. Schaafplekje aan rechterbovenhoek omslag. € 50 * Exemplaar met originele tekening van de auteur op de titelpagina (een bekend Swartepersonage met een vis als stropdas), bovendien met handgeschreven, gesigneerde opdracht: 'Voor Lejo/ 5-4-1991/ Joost Swarte'.

107 THIJSSEN, Theo Barend Wels. Bussum, Van Dishoeck, 1908. Linnen. (4), 232 p. 1e druk. Band enkele vlekjes, knepen opnieuw gelijmd, eerste en laatste pagina verbruind door het zure papier van de schutbladen. € 120 * Exemplaar met een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op het schutblad: 'Aan: H.J. Hegeraat / vd s: (sign.)'. H.J.H.C. Hegeraat (1873-1919) was onderwijzer en de stuwende kracht achter de Nijmeegse afdeling van de SDAP. Thijssens debuut in de mooie eerste band.

T HE HO L Y W E E D

108 VINKENOOG, Simon Wat te zeggen. Eigen en andermans teksten. Bloemendaal, Arcadia Pers, (februari) 1964. Geniet. (20) p. Met de hand gezet en gedrukt in een oplage van 100 genummerde en door de auteur gesigneerde exemplaren. 1e druk. € 50 * Vlammend pleidooi voor legalisering en vrij gebruik van marihuana en hasjiesj. Met tekening op het omslag van Henri Michaux. Achterop het boekje is een telegram afgedrukt van Allen Ginsberg aan Lawrence Ferlinghetti ("Cops arresting poets they dont like and stepping on their toes ridiculous soon theyll be beating up people near bookstores").

109 VOSKUIL, Menno Lagere aap. Het leven van Kees Lekkerkerker. Den Haag, antiquariaat Fokas Holthuis, 2014. Ingenaaid met flappen. 96 p. Rijk geïllustreerd.

Vormgeving Piet Gerards Ontwerpers. 1e druk. € 15 incl. porto * Lagere apen vormen zelden het onderwerp van een biografie, maar Kees Lekkerkerker (1910-2006) is terecht een uitzondering. In zijn leven komt haast de hele Nederlandse literatuurgeschiedenis van de twintigste eeuw samen: van Jan Greshoff tot Jan Wolkers en van Menno ter Braak tot Arnon Grunberg.

Persstemmen: 'Zoals de ordelijke Lekkerkerker gefascineerd was door de chaoot Slauerhoff, zo is zijn biografie fijn om te lezen voor iedere aap' (Neder-L), 'Lagere aap [...] geeft vooral gezicht aan een van die mensen die op de achtergrond aanwezig zijn in de letterkunde' (Tzum).

110 WARREN, Hans Geheim dagboek. 1942-1944. Eerste deel. Amsterdam, Bert Bakker, 1981. Garenloos met flappen. 200 p. 1e druk. Leesvouw. € 30 * Exemplaar met handgeschreven, gesigneerde opdracht van de auteur op de Franse titel: 'voor Ger Kleis,/ vriendschappelijk,/ Hans Warren/ 25.9.'81'. Meesterdrukker Gerrit Kleis gaf in 1977, 1978 en 1982 gedichten en vertalingen van Warren uit; hij figureert ook in Geheim dagboek.

W A T AA N DE SL A AP W O R D T O N TR U K T

111 WEEMOEDT, Lévi Van Dansen en Zingen & Treuriger Dingen. Voorwoord van Maarten Biesheuvel. (Rotterdam), Bébert, (1980). Linnen met stofomslag en leeslint in cassette. 112 p. Gezet uit de Bembo en gedrukt op Ingres Canson in een oplage van 133 genummerde exemplaren. 1e druk. Scheurtje in omslag. Voorste schutblad uitgesneden. € 120 * Eén van de 24 door de auteur genummerde en gesigneerde H.C.-exemplaren, op pagina 11 voorzien van het door Weemoedt uitgeschreven gedicht 'Achterblijvers'. Dit exemplaar heeft bovendien een handgeschreven, gesigneerde opdracht van de schrijver van het voorwoord: 'JMA Biesheuvel/ voor [Maarten?] 't Hart:/ "Quod somno eripitur,/ datur vitae"'.

112 WERUMEUS BUNING, J.W.F. Afscheid (epiloog in memoriam). Triomf van den dood en andere gedichten. Haarlem, Joh. Enschedé en Zonen, 1929. Linnen. (4), 36 p. Gezet uit 'een nieuwe Romein naar teekeningen van J. van Krimpen gesneden in 1928 en 1929' en gedrukt in rood en zwart op handgeschept Charles I van Barcham Green in een oplage van 115 exemplaren. 1e druk. Rug verbruind. P. 4-5 egaal verbruind. € 150 * Uniek exemplaar, door de kunstenaar Saraochim Salim (1908-2008) op de blanco pagina tegenover het eerste vers voorzien van een originele aquarel, rechtsonder gesigneerd 'Salim'.

Deze fraaie tekening is vermoedelijk in de oorlog aangebracht, toen Salim verschillende clandestiene uitgaven van illustraties voorzag en toen kunstenaars tegen vergoeding boeken verrijkten met tekeningen. Eerste toepassing in dit boek van de Romanée.

Inliggend: Handgeschreven brief van Werumeus Buning aan 'Dear Sir'. 19,8 x 13,5 cm. Eén blad. Alleen recto. Gesigneerd 'JWFWBuning' en gedateerd 'Donderdagmiddag'. 8 regels tekst. Afscheid met epiloogje: de schrijver kan toekomstige Elsevier-vergaderingen niet bijwonen, omdat 'ik over de grenzen ga'.

113 WIEG, Rogi Drie korte verhalen. Met tekeningen van Jack Prince. Den Haag, Mikado Pers, (1987). Linnen met buikband. (2), 22 p. Met de hand gezet uit de Romulus en gedrukt in rood en zwart op Zerkall-Bütten in een oplage van 75 genummerde exemplaren. 1e druk. € 75 * Eén van de enkele luxe-exemplaren in linnen met buikband.

HE R I N NE R I NG A A N HE T HE I L I G F E E S T

114 WITTE, Aldert Kerstlied. [Santpoort, eigen beheer], (1945). 33,0 x 26,3 cm. Cahiersteek in omslag met handgeschreven en handgekleurd titeletiket. (8) p. Door de dichter gekalligrafeerd en geïllustreerd op Van Gelder. 1e 'druk'. Omslag op vouw ingescheurd. € 250 * Prachtig unicum: een vers in twee kleuren inkt uitgeschreven door de dichter en typograaf Aldert Witte voor zijn vrouw Joke Huijzer, 'als herinnering aan het Heilig Feest der geboorte van Onzen Heeren zaligmaker Jezus Christus in het jaar der Bevrijding'. Witte maakte een paginagrote inkttekening voor de titelpagina, een kolombrede tekening bij het gedicht en een vignet voor colofon en titeletiket.

antiquariaat FOKAS HOLTHUIS Fokas Holthuis Paul Snijders Nick ter Wal Postbus 18604 NL – 2502 EP Den Haag telefoon 070 – 346 6020 www.fokas.nl fokas@fokas.nl www.paulbooks.nl paulsn@ziggo.nl NL74 INGB 0005 3222 42 NL78 ABNA 0423 6268 68 KvK Haaglanden 10041294 BTW NL 8103.27.910.B01

Illustratie voorzijde: nummer 114 in deze catalogus (voor de feestdagen) Illustratie achterzijde: nummer 42 in deze catalogus (na de feestdagen)

* Prijzen zijn in euro's * Verzendkosten zijn voor rekening van de koper * Betaling binnen 14 dagen op één van onze rekeningen * Wij behouden ons het recht voor pas te leveren na betaling

Wij versturen wekelijks een nieuwsbrief met aanwinsten of lijstjes rondom een thema of auteur per e-mail. Abonneert u zich (gratis) onder 'Nieuwsbrieven' op onze website. Op www.fokas.nl vindt u tevens alle titels uit deze catalogus met veel afbeeldingen in kleur.

december 2015

(met de klok mee: 73, 9, 100, 62, 15 en 40)

www.fokas.nl