REGESTA CHARTARUM volume VI

Page 1

FONDAZIONE CAMILLO CAETANI

CENTRO DI STUDI INTERNAZIONALI GIUSEPPE ERMINI FERENTINO

ROMA

Digitalizzazione delle opere di Gelasio Caetani

*

GELASIO CAETANI

Regesta Chartarum Regesto delle pergamene dell’archivio Caetani Volume VI

San Casciano Val di Pesa 1932


ST A

RTARVM

VOLUME SESTO

t _.eASCU~

VAL DI PESA


-'

r

nT.

f~a.I1'""

(t

V\n

t)., !o......""1\.."" !".J"

(t

In

'[( C'\(m

b.....j"t.m « { 1\......r 'In'''"jl<>

t

I

, I

.' .)..J

J

~~

110./'. l"li. I~ t'"~Q~ "')"",.,, .'~r-

c::-~

1

/

lo".

,

.

,'

'1r"".....

:.

_ -I

.

i

;z-!­

,

-

.

c--r-----

..

l.

1tA3-"1';-''''CA '''h~

PRIVILEGIO DI FERDINANDO I A GIORDANO GAETANI D' ARAGONA

_ -' _

'''':'--#o J 1"'",~-. ..~) , ._

et

r."'Fi1..1mm' hl. T1'WiU. mi"tnS'luAt-tn t'w, nCl.. l:"f0f:mPb ..u rf.'nu &Dm

ftlln,m l'ls ct."frlkns Jtdom..:)

>.lo\

'.

ttynUlt1n dC m~ nl"d

I

lar' "

-. ~

'lo

-

;1 re

ti

',-

I - m:lt'n t:t '".i.J"TI.,m ' l c At~L.t. ·'ttl!,1't1I . Ut. "l:'I~,mw • • , '. ' , tt .innl lmn.\11'Uli · " ~Ir:'t!d,' a.iCtttC\. Cl , rli1r..\ le i\~ ... ~ 1nonl11tb" , JhLUo'\.,tltl.l:s n~t1." et ~rn ~tt,~ll nbJ..... ~.·i..Ttb.ilh I!"t "'n'rU(u~ .te J\~T\.o..l, (.. Je ~l m n~ .·hm;~' rt i~mhl~ ,.1 . "1'\,.11",,, n... m~.. n!;'."1C'" f"...... .cd tt ,...~~. ~Iì' 111"jbnJum "",m \:,'" ",m r';, l'l" •.,,, ""l :tm( .m tlb. ,,,.~' Hm... folti"''"'" ,"m4 "".1. IÌT';",1l "fn'· .... 1"'\""':""';"" ,Il "'.. ' .. ttl"""..J.. i ...... l1""'l..m.~•• T.. '1:wr,~ " .."". ""t!'".I>4t J '1Ji.t n f~ll. VI ~.,",,, II< 4<"", !~ ....m.. " "'~7"'" "T" It ~ 1m",..". tl. \.lj1;"m... \. mJ.. l'IM •A tno.n1tn , 'V'Ittu.S ncb,! NA ~CtlU' O'tnnano fJ('T"m~}~u.otiAm ~tm Y"!1'.s /IIf\~O r(nJ~i\ m'Ot )"!!I\O lUl\,m~s rttnmurtlU !:L1t.,- \" """ lrftL n"\hO n!)-Ut \,.. \UUt\tl) N r..),Ui rb ....\ r1orni:"A V j C9n\~Mn,,"Tn ~ .{t(~1-,lfn r. .,~-b-~L'\.- """'-...\~'L.l( loaJmtmmtcm F "'m ~d'neMt1lt A,~onLol':"tJtJ!t.,n T,:t~..!\' '1"I1~ontm;r ~~mtu "tl-"t'!!', t~t4(" l"t't~nt t.t"rat,;;,..I'1 TI, .;Jl.I..,!.L. c...;·.... J.k,f:'n.r"vlA..'~'1 h N\.!cC<'.L",,,,,.,,,'1.. m.~c~,,.,.v";;'",o~A. ...T....\i", • •(,,,,,,, l~--v' )~.

",otUY1ttur.m.

~ \..J...... G:'.v,,""OA."_J.....1!m...",,·c. ",,~,c~ C~I"'''''' ":"':';""'" ".Jd. "": 1,,,"1.. !;,,,,,,,", ~(tltO:S \,,""'U~(:) .&cv,'nunt,wI A", ~.mm\nl) r'"fé~,UI nun.l., b" .hc 'Vt te ~ """"'tTltuln 'VlftuUOU ) .-:Lctr1\. rt.,bJ: txtn lUI.',

'""""f\. '",.. _c". "J.~., ...... hm' '~'!lu"< Ju",".u. mc~,.J.. ,bf.t,,,~ , fnJ.m"" ..,..{•• "t ".... I:~"m f"'" V"um i l 1"'\"" m4l:'.... m""....,.. '!,.,~'" I:' Mo", "'!:'".• k",,,,,,. 'l'.II", ""cmfl 'f~

1'\'\,,' un't'"t-r'r'(~{u»s V.tl1.~,. lwn~'hlmcn\,.. U ~ncrnk\) \\b.t".tt! Ji.,ntllte~t.lun 'm'M\If' .lJ jè lrJ~ ronflim"111 hof" f:thnn -: (temm o!blll.tate 'V'u ut4h FiH~h l.-r }n

CkO~:t tok: f,m.."r.:" fcl1n V";.'If 1 tCTIW ~l(lùtrt ,!t.;., ,nqlull1tt .tr.. "u"".,n.i.. . nl.tuk eL..a.1t' llJt\11" ~um ()1é. et..tu ~"'"cm t'(~ L~ ..siUl ~~"hlhmttn h""r,.uut·u' .4 1 1.0&; ~_,lL." ol\\4Ù" J.ltU'1ljl, <t1"nami· nUrtl."'" "C" , n~ " l'unt 'I;' .t.;",,~) ,I,It..."Um tnl!l! I ...., " I., ~ ..l ' ~ r " . t... \' l , .... , bi "l't 'IF \"YOit~nU'tu" dJ~I~ ~"lu' PO'<1:~.lo nol)'o) d(l'("nc .:un'Ir"'MmIlS ~~II ..lQ Vnt ·.tU "~ u Il(#.' 'n:: J"~.t l",h '~'M .u mul LA ~~..; Vl.~:- h n-~ , )tl~( T~", ~mon 4lcr .JjJ~I.:1. rumhS , 't a Iym ,,,,ql4$~ v"wtt:1 ru\~ et hcnlcn~" ~emld ~C1II'i ,U't,hflll.'i:' (tqlldm". ;.J .tm\l't..,~ i"J'Ol1tor~J"""flh~ ""'"I"rnl VoltA"w l'''=S ~::mol1t Tt tn"",.t\ vntW fUrJa" Et ... ''-J" j"'J.. bJb l , ~r::u "'l' ~1" , 1 .t'ntt :l:-.. ' l1.('C1 'f ~ r I" f~' ·~'t~1 notx.us "l!' "tnn (f ~\.(Tr\ rtllinu;1U V1nntLo '1' u....- cc: ~.\'I ~'r'~lU ~I.C ';n.ll I 'At" fonl~ .d.c, n,~ttaJ, a.c ....', nXlm u.' .J-J 11\IiWO'rtnt .1m,",' ,.,,.. .i.t: (.~t't',n" ct 1 Ttn,

tt

_EbR\.lt":DI~DV S ~crniutucl1mt""""""U

~,1""'-

r,

*


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

GELASIO CAETANI

REGESTA

CHARTARVM

REGESTO DELLE PERGAMENE

DELL' ARCHIVIO

CAETANI

VOLUME SESTO

SANCASCIANO

V AL

DI PESA

STABILIMENTO TIPOGRAFICO FRATELLI STIANTI

MCMXXXII



ABBREVIAZIONI E SEGNATURE

Il.

T.

t m.

c. ant. «

posto

nato te5ta morto sposa circa o carta anteriore al posteriore al

Caiei. Gen.

citato da = Monogramma M. Bulla Plumbea BP. Anulus Piscatoris AP. Signum, Signum T abellionatus S., ST. =0 Sigillo Sig. Notitia testium NT.

cito

=

Caielanorum Genealogia, Perugia, 1921.

Domus. = Domus Caidana, Sancasciano, 1927.

Giustiniani L. = Dizionario geografieo~ragionaio del Regno di Napoli.

Are. Caei., Prg. C· 1320. XI. 27, n. 2250. - Pergamene dell'~r. chivio Caetani; per le segnature cf. voI. I, p. XVIII. Are. Caei., N. 176422 [C. 1213]. - Cartacei dell'archivio Caetani; il primo numero corrisponde alla numerazione progressiva, il secondo al nuovo ordinamento cronologico. Are. Caei., Mise. 366 [C - 8]. Miscellanee dell'archivio Caetani; il primo numero corrisponde alla numerazione progressiva, :il se­ condo al nuovo ordinamento cronologico. Are. Col. - Archivio Colonna. Are. Val. - Archivio Vaticano. Bibi. Vai. - Biblioteca Vaticana.


Edizione di 300 esemplari.

~ PROPRIETÀ LETTERARIA RISERVAT A JI$


AVVERTENZA

Il sesto volume dei Reg~ta contiene le pergamene dal 1470 alla fine del 1522: documenti che interessano, quasi in egual misura, il ramo dei Caetani di Sermoneta, quello dei Gaetani d'Aragona nonchè le .famiglie di Acquaviva e Pandone. Il materiale archivistico raccolto in questo volume abbraccia ed illustra un tumultuoso periodo: la congiura dei baroni napoletani. le persecuzioni dei Borgia contro i signori di Sermoneta, la spogliazione di quelli di Fondi da parte dei Calonnesi; a queste vicende seguono la reintegrazione dei Caetani nello stato di Sermoneta per volontà di Giulio II e i compensi accordati dai re di Francia e di Spagna ai Gaetani di Fondi. Dato il minore interesse che presentano gli istromenti di carattere privato di questo periodo che, col principiare dell'era moderna. è am­ piamente documentato in tutti gli archivi d'Italia, si è usata maggiore concisione nella compilazione del regesto, spesso limitandolo ad una particolareggiata notizia in italiano, cioè al « cappello». in forma più ampia di quella adottata per i documenti pubblicati. Anche gli indici sono stati semplificati. in modo che i notai e le persone. ove possibile, sono stati raggruppati sotto il patronimico, il luogo di origine e il nome di famiglia, o cognome volgarizzato.



Bolla di Si.to N (C - t 473. VI., Prg. 2170).

VOLUME SESTO

C -1470 . I. 3 . Roma

2325.

Paolo Il a Nicola « de Crucibus ", vescovo di Lesina: perche autorizzi il rettore di S. Barto­ lomeo ali' Isola a vendere a Onorato Ili Caetani la casa della la Galea, che questi aVeVa in locazione, due botteghe e un casalino posto sul ponte Verso Trastevere con muri e orti.

Atc. Cad., Ptg. n. 2325.

Originale.

Nel Ilerso, nota del sec. XVIl (omessa); segna/ure, del sec. XVII: 2 pars,

Cap. 4, Fas. p., n. 5: del 3ec. XIX: XXXVII, n. 26.

Paulus episcopus, servus servorum Dei, Nicolao episcopo farensi, in romana curia residenti. Ex iniuncto nobis ... Dudum a nobis emanarunt liUeI'e tenoris subsequentis (cf. C - 1465 .V. Il): et deinde exhibita nobis nuper pro parte Philippi PetripauIi, rectoris parrochialis ecclesie Sancti Bartbolomei in Insula Lycaonia de Urbe, petitio cotinebat quod dicta ecclesia habet domum ad eam pertinentem, cum orto, que vadit usque ad finem diete insule inclusive, et dicitur la Galea, quam Honoratus Gaytanus. dominus Sermoneti et baro romanus, tenet in locationem pro se et heredibus suis in tertiam generationem, sub annuo censu trium ducatorum. et que ruine subiacet ac maxima indiget reparatione, ad quam diete ecclesie facultates non suppetunt et dietus Honoratus iIlam reparare seu in ea aliquam expensam facere non intendit nisi iIIi sibi canonice vendatur; et sicut eadem petitio subiungebat, si dictu5 Philippus eandem domum et unum casalinum, situm prope dictam ecclesiam supra pontem eundo T ranstiberim, cum certis panetibus et orticellis, et duas apothecas cum uno terrino ex apposito existentes, diete ecclesie pertinentes, prefato Honorato vendere posset, ipse Honoratus illas libenter emeret et idem Philippus ex pretio huiusmodi aliquas domos seu possessiones ipsi ecclesie utiliores emeret, ex quo ipsius ecclesie conditio melior efficeretur; quare pro parte dicti Philippi nobis fuit supplicatum ut sibi vendendi eidem Honorato domum, easalinum cum parÌetibus et ortieeUis ac apotheeas licentiam concedere dignaremur. Nos, de premissis certam notitiam non habentes, fratemitati tue mandamus quatinus per te ipsum, super premissis omnibus ac eorum cÌrcumstantiis universis te diligenter informes et si ita esse et huiusmodi venditionem, si fiat, in evidentem utilitatem ecclesie predicte cedere reppereris. eidem Philippo domum et easalinum cum parietibus, orticellis ac apotheeas dieto Honorato vendendi licentiam concedas; volumus autem quod eo CI13U 1 pretia domu$ et casalini, cum parietibus, orticellis. et apothe­ carum alienatarum penes aliquam sacram edem seu ydoneos mercatores in emptionem domorum aut VI. 1


2

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAE T ANI

possessionum dicte ecclesie magis utilium et non ad alios usus convertenda deponantur. Datum 2 Rome apud Sanctum Petrum, anno Incarnationis millesimo quadringentesimo sexagesimo li nono, tertÌo nonas lanuanJ, pontificatus nostri anno sexto. BP. 4 (Nel margine inferiore, a sinistra)': Maij. A. de Collis. lo. de Aquilone. D. de Piscia; (net mezzo): lo. Mil; pro Puteo, M. Orri; (sulla plica): lo. de Bucabellis, pro L. Capodeferro; (nel verso): P. de Godis. Registrata, N. de Bonaparte; G. De Puteo. R, lo. P. G. de Puteo. Bartolomei in Insula. I Nel fesfo Cl!.UJU , Abbr. dat fori sulla plica, a cui era appesa.

" Secondo lo stile JeIl' Incarnazione corrisponde al 1470.

4.

Resia Iraccia nei J ...

C.1470.1.14.

1192.

Casolla - Gaspare Filomarino concede in enfiteusi perpetua a Maffeo « de laquinto », un terreno in contrada " ad Capo de Monte », in territorio di Caserta, responsivo annualmente di selle grani e mezzo d'oro al feudo di A ldifreda. Arc. Caet .. in Prg. n. 1192.

Scheda, autenticala con l'alto C- 1481. VI. 20.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo, regnante rege Ferdinando, regnorum anno duodecimo. pro Maffeo de Iaquinto, die quartodecimo mensis ianuarii, tercie indictionis, apud villam Casune. perti~ nentiarum civitatis Caserte, coram nobis Iacobo de Gentilj de Caserta, iudice etc., Andrea de Maczia, de Caserta, notario etc., et testibus, videlicet notario Blasio de Gentilj, Nicolao de Iaquintello, Marino Cicharello, magistro Minichello Martino, Minichello de Arquata et Antonio Angelj de Agustino, de Ca5erta. T estamur quod nobilis Caspar Filj Marinj de Neapolj, dominus feudi Alefride, siti in territorio et pertinentiarum civitatis Caserte, actendens servitia que se recepisse asseruit a Maffeo de Iaquinto, de Caserta, et pro tarenis sex cum dimidio de carlenis argenti, quos habuit a Maffeo in utiIitatem dicti suj feudi: in emphitheosim et in perpetuum concessit eidem Maffeo, recipienti pro se et suis legitimis liberis, peciam terre unam modiorum decem, veprosam et nemorosam, cum quercubus, in qua petia sunt plures lencie terre ad dictum feudum Alefride pertinentes, consuetamque ab antiquo locarj; que pecia terre sita est super villam Atellanj Supramontis, 1 pertinentiarum Caserte, in loco ubi dicitur ad Capo de Monte, iuxta viam publicam, iuxta montem qui dicitur lo Monte Castello. iuxta terram dicti feudi Alefride, quam Gaspar sibi reservavit; ad possessionem et potestatem Maffey et eius legitimorum libe­ rorum, hac observata racione quod semper teneant illam a dieto feudo et reddant feudo omnj anno, in festo Sancte Marie de mense agusti, auri grana septem et medium, cum c1ausula trium mensium etc.; et obligavit se Gaspar dictumque feudum ae eius sueeessores et bona omnia feudi eidem Maffeo et suis legitimis liberis defendere ac de evictione tenerj ab omnibus hominibus etc.; ad penam unciarum aurj sex, regie curie aut curie etc. et reliqua medietate Maffeo et suis legitimis liberis applicanda; et re~ nunciavit etc. et iuravit. In dicta ville Casulle, in via puplica etc. I

Abbr. Smontis

C .. 1470. III. 9 •

XXI-62.

Napoli - l fratelli «de Marbnello lO, per 100 once e 20 tarini di carlini cl argento, vendono un terreno in località « a lo Palmentello». in territorio di Giugliano in Campagna, a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Arc. Col.. Prg. XXI, n. 62 (Arc. Caet.• fotogr.• B. X, n. 269).

Originale, con .ollo.crizioni autografe.

ffi Anno millesimo quadrigentesimo septuagesimo, regnant~ Ferdinando etc. anno ?uodecimo, die nono mensis marcii, tercie indictionis. Neapolj. Nos LOYSIUS de Flore. de Neapoh. ad co~­ tractus iudex, Qrifinus de Aurobno, de Venusio, habitator Neapolis, not~rius, et testes notum faCl­ mus quod. in Dostri presencia constÌtutis Honoralo Gaytano, Fundorum comIte etc., ex una parte, et


REGEST A CHART ARUM

3

Nicolao de Martinello, Martinello de Martinello, MinicheHo et Andrea de Martinello, de villa Iuglianj, pertinenciarum Averse, fratribus, ex parte altera: partes asseruerunt quod, dicti fratres possidentes tunc starsiam modiorum septuagintaquinque cum dimidio, in duobus pecijs, dividente via, consistentem ad passum, modium et mensuram A verse, partim arbustatam et vitatam arboribus et vitibus latinis et partÌm campensem, sitam in pertinencijs ville Iuglianj, in loco ubi dicitur a lo Palmentello: unum iporum peciorum iuxta bona monasterij Sancti Martini ordinis cartusiensis extra Neapolim, iuxta 'bona SanctÌ Laurencij de civitate Averse, iuxta bona Pauli de Felice, de dieta villa, iuxta bona Maurelli, de dieta villa, iuxta vias publicas; alium pecium iuxta bona Francisci de Ricio, iuxta bona heredum condam Antonij Miraglia, iuxta bona Venarelli de dieta villa, viam publicam et vicinalem; francam~ liberam et exemptam ab omni genere servitutis, una cum aheribus, sasinis, sepibus et pertinencijs, excepto et reservato quod pecÌa magna, videlicet pro modijs octo de arbusto, dehet solvereanno quolibet nobili Iohannj Rumbo de Neapolj tarenum unum et grana quatuor: vendiderunt dicto comiti, pro precio unciarum sexaginta de carlenis argenti, cum animo recuperandi starsiam a comite, prout in instrumento rogato; recognoscendo quod, licet vendicio fuerit libera, tamen comes promiserat vendere starsiam eidem fratribus pro eodem precÌo; dicti Nicolaus, Martinellus, Minichellus et Andreas fratres dictam starsiam, reservato tantum annuo redditu supradicto, vendiderunt, licet dominium ipsius starsie sit penes comitem; et de novo per fustem imperpetuum dederunt eidem comiti, nomine precij conventi, ad rationem videlicet ducatorum octo decarlenis argenti pro quolibet modio, quod precium Sumat in totum videlicet unciarum centum et tarenorum viginti de carlenis argenti, sexaginta per uncÌam et duo bus pro tareno conputatis; de quibus venditores receperunt a comite uncias viginti et tarenos duodecim cum dimidio et sunt ad con­ plementum integri precij vendicionis, computatis uncijs sexaginta olim receptis tempore vendicÌonis pre­ diete et in pluribus vicibus uncijs viginti et tarenis septem cum dimidio, que quantitates summam faciunt unciarum centum et tarenorum viginti; venditores obligaverunt se ipsos, heredes, successores et bona omnia, iura, acciones, successÌones. eredita, debita et nomina debitorum eidem emptori vendicionem et cessionem predictas observare. sub pena dupli precij vendicionis predicte; cum refeccione dampnorum, interesse et expensarum. Ad comitis cautelam presens instrumentum scripsi ego Ori6nus notarius. ST. ffi Loysius de Flore iudex ad contractus. ffi Yoanloysius Buczuto de Neapolj testis. ffi Fran­ ffi Antonius ciscus Pissicellus de Neapolj testis. Petrus Gaytanus testis. Simion Gaitanus testis. Cuyndacius de Neapoli testis. ffi Troyanus de Neapolj de Suma testis. ffi Franciscus de Raho de. Neapoli testis. ffi Leonardus de Racza de Aversa testis. Presentibus iudice Loysio de Flore, de Neapoli; domino Petro Gaytano, Simione Gaytano, Antonio Guindacio, Loysio Buczuto, Troyano de Summa, Francisco Pissicello, Francisco de Raho, de Neapoli; Leonardo de Racza de Aversa.

730.

C.1470 .VII. 23. Sermoneta - Onorato III Caetani, per 24 ducati, vende a Leonardo « V errardj al fratello di lui Biagio, che aveva ucciso ['altro fratello Antonio. Originale. Are. Cad., Prg. 11.730. n. 5 (corrello sopra un orieinarlo 4).

»

tutti i beni confiscati

Nel verso, segnalme del sec. XV//: Pars prima, C. XXII, f. I, n. III; 3, n. 4;

Anno millesimo CCCCLXX, pontifìcatus Paulj pape secundi anno sexto, mensis iulii die xxmo, indictionis 3e. Ser PlacentÌnus de Sanctris, de. Ameria, cancellarius Honorati Gaytanj Sermonete, Fundorum comitis etc., cum licentia prefati dominj, vendidit Leonardo Pebi. Nardi Verrardj, de Ser­ moneta, omnia bona stabilia et mobilia ac sese moventia, spectantia BIasio Petri Nardi Verrardj, de terra Sermonete, eius fratri, tam pro hereditate patema quam pro alio iure, devoluta vel confiscata curie Honorati et in fiscalem usum ad proprietatem et dominium incorporata propter omicidium conmissum de hoc anno per dictum Blasium in personam condam Antonij Petri Nardi, eius fratris, de dieta terra, ~t in actibus curie appal'ere videtur et ut per oppidum tene prelibate astat publica vox et fama; pro prebo ducatorumviginti. quatuol". ad rationem undecim! carlenorum pro ducato; promictens ser Placentinus angar;am et controversiam non inferre; sub pena duplj rerum venditarum. ActulÌl 5ermonete,supra.


4

DOCUMENTI DELL' ARCHIV IO CAET ANI

---_._----~

..

_~._

•...~._.~-- ....

__ .....

_.~-~-----_._--

bancum camere domus mee infrascripti notarii: Thoma Brunonis, Iohanne Iacobi Ratya. Andrea Nicolaus notarii Stephanj de Assalonde et Iohanne Antonii Retij Pennacze, testi bus de Sermoneta. M. Sermoneta, imperialj auctoritate notarius scripssi et ad instantiam Leonardj emtoris. { Nel testo undeem

C -1470. XI. 24 .

3139.

Napoli - Ferdinando l ratifica la convenzione tra Giulio-Antonio Acquaviva, conte di Conversano, e Giacomo· Orsini, duca di Gravina, per il feudo delle Matine. o della Frotteria, in tettitorio di Bitonto. Are. Cael.,

l'n

Prg. (regi./ro) n. 3 f 39.

Copia, autenticata con l'allo C- 1496.VI. f l,A.

Ferdinandus, rex Sicilie, Hyerusalem et Hungarie. Subiectorum nostrorum compendijs n. Nuper nomine Iacobi de Ursinis. ducis Gravine, consiliarii nostri, fuit maiestati nostre expositum quod, cum superiori bus temporibus versa esset quedam lis inter ipsum. ex una parte, et Iulium Antonium de UrsÌnis de Aquaviva, comitem Cupersani, ex. alia, super feudo nominato la Matina, alias de la Fru­ staria, sito in pertinenciis Botonti, iuxta territorium Rubj, iuxta terrÌtorium Altamure, tandem operante iuris utriusque doctore Ioanne Baptista de Bentivoliis, consiliario nostro carissimo, partes devenerunt ad transactiones et pacta: et inter cetera quod ipsum feudum remanere deberet Iulio Antonio, ipso numerante duci Gravine ducatos noningentos de carlenis argenti, prout in instrumento rogato per Salvatorem Apicella de Neapoli. ad contractus iudicem, et Franciscum Bassum de Neapoli, notarium, anno MOCCCCLXXo, die oetavo mensis augusti, tercie indietionis, nostro assensu et beneplacito reservato; quare fuit pro parte ipsius ducis Gravine supplieatum ut diete transactioni assentiri dignaremur. Nos, pro consideraeione devotionis et fidey supplicantis, prediete transactioni, natura feudi non mutata, assentimus, fìdelitate nostra, feudali quoque servicio seu adoha pro dieto feudo debitis, nostris aliis et cuiuslibet altenus iuribus semper Datum i in Castello Novo Neapoljs per salvis. Presentes nostro pendenti sigillo munitas fieri iussimus. utrÌusque iuris doctorem et militem, nostrum consiliarium, Lucam T ozolum romanum, locumtenentem Honorati de Aragonia Gaytani, Fundorum comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis. <:onsiliarii, me vigesimo quarto mensis novembris, quarte indictionis, anno MOCCCCLXXo, regnorum nostrorum anno tertiodecimo. Rex Ferdinandus. Pa[scasi]us Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutiis. Solvat tarenos XlJ. Notatum. N. A. de Montibus locumtenens magni camerarii. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum 2 XXXnIl. Scales. Die XXIJ menais decembris anni et indictionis supra nominatorum, presens privilegium presentatum fuit mihi Iacobo Andree Coco de Neapoli, regiorum privilegiorum annotatori et conservatori, quod Facta fuit collaccio supradicte copie privilegii cum originali per annotari feci in quatemionibus ipsis. me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie Terre Bari: concordato { Abbr. dat

2

Abbr.

r.erum

C 1471 . III . 25 • N

LXV -1.

Roccasecca - Francesco-Antonio d'Aquino, marchese di Pescara, dona in perpetuo il ca3tello e terri­ torio di Carpine a Nicola « de Arcis ". Are. Col.• in Prg. LXV, n. 1 (Are. Caet., fotogr., B. XII, n. 345).

Copia autentica. in3erila in C - 1473 .11. 6.

Franciscus Antonius de Aquino, marchio Pisscarie ac Laureti et Sadriani comes etc. Acten­ dentell merita artium medicine doctoris domini Nicolai domini Petri Butii de Arcis, consiliarii et fideljs nostri intimi, servitia prestita tam pro conservatione nostri 5tatu5 quam vite et persone nostre, eidem domino Nicolao et suis utriusque sexus heredibus et successori bus, ex suo corpore legitime desscendentibus,


REGEST A CHART ARUM

------~----~

.. ~~- ... ~-~ ..

_---

..

_ - - - - - - - - ...

_~

..

----------­

temtorium castri nostri diruti, sito (!) in pertinentijs Campanee, quod vulg~riter dicitur lo Carpino, iuxta pertinentijs (!) castri Riparum et pertinentiis castri nostri Montis Santi Iohannis et pertinentiis Ceperani et castrj Pofarum, cum iuribus, actionibus et pertinentiis suis omnibus; liberum ab omnj honere servitutis ac a solutione census sive redditus et a servitio personali, in burgensaticum donamus, et per nostrum anulum investimus eumdem Nicolaum ac heredes et successores suos. Presens donationis privilegium fieri fecimus, cum subscriptione nostre manus nostroque magno pendenti sigillo roboratum. Datum in Rocca Sicca, die vicesimo quinto martij, quarte indictionis, millesimo quatricentesimo septuagesimo primo. Francisscus Antonius de Aquino.

C .1471.111. 31.

2452.

Napoli - Ferdinando I conferma le grazie e l'immunità, concesse a Giulio-Antonio Acquaviva, duca di Atri e conte Conversano, per la riedificazione della IeTTa diruta di San Flaviano a). Are. Cael., Prg. n. 2452. n. X: del "ec. XIX: XIlI. n. 25.

Originale. Nel IJerso, nota del sec. XV (omessa); 3egnature, del sec. XVII: n. 35: Ivi, in Prg. (registro) n. 3/39. c. 27. Copia. autenticata con l'atto C - 1496. VI. 11 • A.

FERDINANDUS, rex Sicilie, Hiel'Usalem et Hungarie. Liberalis principis est... Exhibitis nuper ab illustri Iulio Antonio de Aquaviva, duce Adrie et comite Cupersani, maiestati nostre supplicatoriis capitulis pro rehedificatione terre Sancti Flaviani, inpresentia dirute, ea benigne decretari iussimus, prout Gratie et immu~ in fine uniuscuiusque capituli continetur, quorum quidem capitulorum tenor est tali.: nitate se supplicano et peteno per parte del illustre comte Iulio per rehabitatione dela sua diruta terra de San Flaviano, dela provincia de Apruczo ultra, ala maiesta del signol'e re. Imprimis che essendo stato in li tempi passati male et infecto ayro in loco dove era et e epsa terra edificata, non se contentano li homini de quella tornarella ad habitare, et pero intendendo reunirse et fare una terra, bisogna quella commutare et in loco de bono ayro de novo rehedificare; supplicase per parte de isso illustre comte ala prefata maiesta se digne concedere libera faculta et licentia dicta terra possere de novo construere et edificare in altre loco puro, in lo territorio de epsa, terra non multo lontano, dove era prima et secundo issi medesimi homini eligeranno. PLACET REGIE Maiestati. Item per che lo signore comte Iulio esisti­ mando quella terra se reformasse dove era et e al presente, supplica ad sua maiesta ·le concedesse de grati a per subsidio dela fabrica de dicta terra possesse trahere fora del Regno carra cento de grano in Apruczo sencza pagamento del dricto dela tracta et per sua maiesta li fo concesso: commutandose como e dieto bisogna sencza comparatione maiore spesa como sua maiesta po pensare pero e necessario habia subsidio dal dieto signore de piu et de maiore quantita de grano che de dicte cento carra, lo quale signore intende donare dele intrate de sua signoria in Apruczo de grani anno per anno quello parera necessario fine ala summa de ducento altre carra de grano, le quale attento la spesa grande etiam non bastara si quelle se vendono cum pagamento de tracte, pero piacza ad epsa maiesta concederle lo dricto dele tracte de dicte altre ducento calTa ultra le dicte cento concedute da traherse anno per anno deli grani delo dicto signore et deli homini de epsa terra de San Flaviano, si che isso signore possa liberafilente trahirele in Apruczo secundo ad ipso signore meglio piacera sencza dicto pagamento de traete. PLACET REGIE Maiestati facere gratiam dicto comiti pro rehedificatione dicte terre de ducentis curribus tractarum frumenti, extrahendis per eum, seu alium vel alios eius nomine, a provintia Aprutij extra regnum absque aliqua solutione iuris tracte propterea regie curie debiti. Item pero che gia sono nove anni vel circa che sua maiesta per suo oportuno privilegio concese franchicia de tutti fiscali paga· menti per spacio de anni trenta tunc immediate seculuri ad tutti quilli che veneano ad rehabitare in la dicta terra de San Flaviano, pl'out in eodeÌn privilegio continetur, che se digne la maiesta sua, attesa la dicta gratia et atteso che la dieta terra se muta adesso in megliore loco, secundo de supra e contenuto, concedere de speciale gratia ad tutti quilli che in dicta terra de San Flaviano veneranno ad habitare franchitia de anni vinti integri, numerandi dal di che la dieta terra serra in termine de posserse habitare tanto de sale et nova indietione o altro nome se imponesse quanto etiamdio de tutti e qualsevoli altri pagamenti hscali, ordinarij et eXb'aordinarij, et impositi ac in posterum quomodolibet imponendi, cÌoe maritagio, nova mìlitia, doni, $ubsidio et omne altro pagamento de qualunca nome se appellasse, ad cio che dieta terra se possa piu presto rehabitare. Et si per lo advenire sua maiesta in genere revocasse


6

DOCUMENTI DELL"ARCHIVIO CAETANI

grati e et exemptione facte ad qualsevoglia universita et speciale persune, che epsa revocatione non se intenda dela gratia et exemptione presente, excepto si de epsa se facesse expressa mentione in epsa revocatione. PLACET REGIE Maiestati per quindecim annos post rehabitationem diete terre. ltem che essendo per lo passato, al tempo che epsa terra se habitava como anche e al presente, che in dicta terra se possea et po fundicare omne generatione de mercantie et la bulle eta se facea et fa per l' homo de sua maiesta era et e acceptata da tutti altri fundichi de quisto regno, che piacza ad sua maiesta ipsa fundicatione et acceptatione de buIlecta et omne altra immunita havesse havuta per lo passato confirmare et in quanto sia necessario de novo concedere. PLACET REGIE Maiestati quod servetur ritus dohane. Item ad cio che dicta terra piu presto se habite et donese materia ad altri de venirella ad habitare, sua maiesta se digne concedere dilatione et moratoria ad quilli veneranno ad habitare in dicta terra per dece anni da tutti debiti civili fossero tenuti ad qualsevoglia persona et che per quilli non possano essere constrieti ne realiter ne personaliter, etiam che ne apparessero publici instrumenti cum pena et iuramento o altre scripture dove fosse renunciato ad tal dilatione et moratorie, immo le robbe et persone loro dove che fossero siano salve et secure duranti dieti dece anni. PLACET REGIE Maiestati per quinque annos dummodo homines ipsi caveant secundum formam iuris. ltem ad cio che epsa terra piutosto se edifiche et in dies procedat da bene in meglio, piacza ad sua maiesta che in dicta terra et suo territorio non possa per tempo alcuno allogiare gente d'arme ne altre generatione de soldati, immo si contra dieta gratia alcuno presumesse allogiare, che sia licito ad isso signore, suo officiale et homini de epsa terra, auetoritate propria, licentiarli et cacciarli impune et absque aliquo reatu pene. PLACET REGIE Maiestati. Item accio che quilli de San Flaviano, si pur alcuno fosse renitente al tornare ad habitare, habiano, saltem metu pene, voiunta de retornare, che sua maiesta se digne concedere che alli renitenti alo dieto retornare, passato lo termine concedutoli per isso signore al tornare, se possa togliere loro robbe et concederese ad quilli da novo veneranno Ili ad habitare, li quali, auctoritate presentium, possa sempre tenere et possidere come sue proprie sencza posseregliese mai tollere dali pnml patroni. PLACET REGIE Maiestati. Item che havendo sua maiesta conceduto ad isso signore comte thumuli ducento de sale per uso suo et de sua famiglia et quello li sia consignato in omne fundico et loco de quisto regno, havendolo voluto mo qua in Apruczo, li se demanda lo pagamento del nolo et carrecatura et scarricatura, che piacza ad sua maiesta concedere lo possa pigliare qua in Apruczo in lo fundico de San Flaviano et commandare alo thesaurero de Apruczo et altri ad chi tale consignatione appertene li sia consignato liberamente sencza d{cto pagamento de nolo et caricatura et scaricatura. PLACET REGIE Maiestati. Post quorum capitulorum decretationem fuit nobis pro parte dicti ducis supplicatum ut dicta supplicatoria capitula cum supradietis omnibus decretationibus in ilIis appossitis validare ac in formam nostri autentici privilegij redigere, eaque capitula cum decretationibus ipsis confir­ mare ac, quatenus opus est, de novo concedere dignaremur. Nos attentis eius servicijs in nos statumque nostrum oportuno in tempore nobis prestitis, queve prestat ad presens ipsumque prestiturum speramus, ex quibus eum longe maiori nostra gratia benemeritum reputamus: ipsa eadem suprascripta capitula, iuxta cuiusque decretationem, confirmamus et approbamus et, quatenus opus est, de novo concedimus et huiusmodi solemni nostro privilegio autenticamus. Filio nostro Alfonso de Aragonia primogenito, duci Calabrie ac vicario generali, premissa significantes, mandamus magistro iusticiario magnoque camerario et eorum locatenentibus, regenti magnam curiam Vicarie et iudicibus eiusdem curie, presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie, viceregibus, iusticiarijs, secretis, magistris portulanis et alijs officia­ libus et subditis nostris, presertim in dicta provintia Aprutij constitutis et constituendis, quatenus, forma presentium per eos attenta, illam duci Adrie observent et observari faciant; et contrarium non faciant. pro quanto dictus dux nobis morem gerere cupit, ceteri ofliciales et subditi nostri gratiam nostram caram habent iramque et indignationem nostras ac penam ducatorum mille cupiunt evitare. Presentes fieri iussimus magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. Datum 1 in castello nostro novo civitatis Neapolis, per Honoratum 2 Gaytanum 2 de 2 Aragonia 2, Fundorum comitem, regni huius logothetam et protonotarium, collateralem, consiliarium, fidelem nostrum dilectissimum, die ultimo mensis martij anno MoCCCCoLXXIo. Rex 2 Ferdinandus 2. Sig. 3 (Nel margine inferiore, a sinistra): Pa[scasi]us Garlon. Solvat untias quinque. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs ; (a destra): A. de Montibus locumtenens magni camerarii; (sulla plica, a sinistra): Registrata in cancellaria penes cancellarium in regish'o privilegiorum XXXIII]; (a destra): Concedit dominus rex comiti Iulio infrascriptas gracias pro reedificatione terre Sancii Flaviani: In primis quod possit mutare habitationem diete terre ex


REGEST A CHART ARUM

7

loeo veteri ad loeum novum meliorem; item quod possit extrahere ducentum cunus frumenti ex provintia Aprutii extra Regnum absque tractarum solutione; item quod omnes qui ad habitandum venerint in terram eandem gaudeant franchìtia colleetarum nsealium per annos quindeeim post rehabitionem terre predicte; item quod servarÌ debent ritus dohane super fundieatione mereimoniarum faeienda imposterum in tena predieta; item quod homines supradicti qui in dicta tena nostra ad habitandum venerint gaudeant moratoria et dilatione pro quibuscunque debitis per annos quinque dummodo eaveant seeundum formam iuris; item quod nullo unquam tempore non debeant stantiare ibidem gentes armorum; item quod bona omnÌum dicte terre qui renitentes fuerint venire ad rehabitandum in terram eandem capi possint per eundem eomitem Iulium et legitime donari illis qui iIlam colere voluerÌnt; item quod eonsignari debeant singulis annis ipsi comiti dueentum thumuli salis in fundico Sa,ncti Flaviani absque solutione noliti et canÌcature et scarricature, quod sal eadem sacra maiestas haetenus benigne concessit eidem eomiti pro Usu familie sue. Delia poi Giulianooa (cf. Giustiniani L., Dizionario geogra;/iea-ragianala del regna di Napoli). • Abbr. dat 2 Autografa. 3 Frammenlo In cera rossa, appeso alla plico con nas/rino serico, rosso e giall~.

"a}

c ~ 1471. IV. 23.

XXI-67.

Sessa Aurunca - Solda « de lodis », vedova del notaio Antonio « de Vito», per cinque once di carlini d'argento. vende a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, un terreno in contrada « ad la Lemora », in terrilorio di Traello (Minturno). Are. Col., Prg. XXI, n. 67 (Are. Cae/., f%gr., B. XI, n. 310).

Originale, con sotloscrlz.loni autografe.

ffi Anno millesimo quatrieentesimo septuagesimo primo, rengnante Ferdinando etc. anno tereiode­ Nos Petrus Carapillus de Suessa, cimo, die vicesimo tercio mensis aprelis, quarte indictionis, Su esse. ad contraetus iudex, Salvator Caserta, de dieta civitate, notarius, et testes, videlieet PhilipPu5 Passcalis, Masuetus laeobi de Nuctio, Paulus de Guiezone, dominus Angelus, legum doctor, de Castroforte, et Franeiseus domini SimeonÌs, de Tragecto, notum facimus quod Solda, uxor condam notarii Antonii de Vito de Suessa, cum consensu Iohannis et notarij Iulianj de loctis, de Tragecto, fratrum ipsius Solde, presencium, mundualdorum per eam petÌtorum: vendidit notario Nicolao de Franchis, de Pedimonte, erario et eapitaneo ae procuratori Honorati de AragonÌa, eomitÌs F undorum, logothete et prothonotarii hui1:ls rengni, recipienti nomine Honorati absentis, terram sitam in pertinentiis terre Tragecti, in loeo ubi dicitur ad la Lemora, 1 iuxta bona demanialia dicti eomitis, iuxta aliam terram venditricis, que ad se reservavit, venula mediante: francham, liheram et exemptam ab onni genere servitutis, pro precio uneiarum quinque de carlenis argenti, sexaginta ipsorum per uneiam et duobus pro tareno eomputatis; sub pena dupli diete vendietÌonis; eum refectione danpnorum, interesse et expensarum. Ad cautelam ACTUM SUESSE. ST. comitis et suorum heredum et successorum factum et presens instrumentum. ffi Petrus Carapillus iudex. S. ffi Angelus de. Castello Forte legum doetor. ffi FrancÌscus ili Filippus Pasealis testÌs. ili Paulus de Uezone testis. dominj Simonis testÌs. l

Nel tuto ad lalemora

C-1471.V.22.

1917.

Napoli -- Ferdinando I concede in perpetuo a Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, 25 once annue di carlini d'argento sulle gabelle di Itri e Traetto in cambio dei passi di Itri e di

SeauTi. Are. Cael., Prg. n. 1917. Originale. Nel verso, nota del sec. XV (omessa): segna/ure, ael sec. XVII: n. 4 (correlto sopra un originario 3); P. 4. C. 6. f. Vj del sec. XIX: XLI, n. 21. IfIl, Prg. n. 2084 (fa.cicolo dl6 carie). Copia, aulenUcala col .eguenl" aUo: ffi Anno millsimo quingentesimo secundo. rengnllnle Llldovjço, rege Francorum, Neapolis ac duce Me.


8

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

diolani et domino lanue, rengnorum in rengno neapolitano anno secundo, die vicesimo septimo mensis agustl. quinte indictionis. T raiecti. Nos Carolus magistri Nardi de Traiecto, ad contraduo iudex. Bemardinus de Benedictis. de civitate Theanj. habitator terre Traiecti, notariu•• et testes de Traiecto notum fadmus quod. nobis conotitulÌ. intuo castrum Traiecti, coram Lucretia de Aragonia. ducissa Traiecti Fundorumque comitissa et domina PedimonlÌs. prefata domina asseruit recepisse lictera. ab Honorato Gaitano, eius consorte, ut deberent omnia sua privilegia transsunctari lacere, cum intendat privilegia transmictere ad christianissimam maiestatem regi! nostri F rancorum et Neapolis; presentavit privilegium regis F erdinandi primi, scriptum in carta menbrana et subscriplum manus regis et mangno sigillo pendente in cera rubei! inpressione niciatum, tenoris sequenlÌs ... Ducissa requisivit ut de privilegio deberemus transsunpciollÌs con6cere instrumentum. Hoc in modum libri per nos est confeclum, quod lICripsi ego Bemardinus notariuo. ST. ffi Carulus maW61r] Leona~Jj Je Trnyecto ~uJex. a contractu:s.

~ Mannus de ÀgnellQ de ~l1nnVs utrlueque ~urt$ doc.to!

t<:$tts.

~ 9erar­

djnus Masìj de Ferentino testis lj3 Nicolaus Focella Pedemonlanus lestor. lj3 Notarius Antonius Leoni. de Caslroforte. lj3 Notarius Angelinus de Leone de Trayecto testi.. Sul retto della prima carta, nota del sec. XV (omessa); sul verso della 6 a segnatura, del sec. XVll: n. 2 (corretto ,opra un orr"ginario 4); P. 4. C. 6, f, 5. n. 4; Jel sec, XIX: XLI, n. 22.

Ferdinandus, rex Sicilie, Hierusalem et Hungarie. Liberalitatem exercere proprium ... Nuper intuitum mentis nostre convertentes ad componendas res rengni nostri, necnon tam regnicolas nostros quam in ipso rengno negotiantes aliosque in ipsum conHuentes relevare volentes a quibusdam gravami~ nibus sive solutionibus, pro libertate etiam tam ipsorum nostrorum fidelium quam in rengno conlluentium ad comertium ampliandum, pro de core rengni et fidelium comodo, statuimus, sicut etiam per pragmaticam promulgavimus, annullare, sicut et annullamus constitutiones, capitula et statuta tam nostrorum predeces~ sorum quam nostra, tam super prohibitione quam etiam super etractione lurÌs exiture in toto hoc rengno. hactenus statuti, quod ab antiquis temporibus exactum fuit et exigebatur in passibus circa Rengni con~ nnia constitutis in locÌs deputatis pro rebus, quarum extractio sine solucÌone iuns huiusmodi erat de regno prohibita. conferentes omnibus facultatem extrahendi res, bona et animalia absque solucione iuris hactenus statuti, prout hec et alia continentur in ipsa nostra regia pragmatica. Et quoniam magis magisque intendebamus subditos nostros et in regno conHuentes a nonnullis passuum honeribus relevare et, inter cetera, a iuribus et honeribus passuum tene Itri, de provintia Terre Laboris, et Scaularum, de perti~ nentiis Tl'ayecti, de eadem provintia, ultra flumen Gariliani, quos passus possidebat et recolligi faciebat, ex antiqua consuetudine tanti temporis cuius inicii non extabat memoria, Honoratus Gaytanus de Ara~ gonia, comes Fundorum, logotheta et prothonotarius huius rengni, collateralis, consiliarius, fidelis nobis dilectissimus: idem comes strictius rogatus ut eosdem passus Itri et Scaularum tolleret in nostram con­ templacionem et servicium, illos substulit, prout in omnibus nobis placitis semper obsecutus est et obsequi nullatenus desinit. Quocirca eidem logothete et prothonotario eiusque heredibus, ex suo corpore legitime descendentibus, pro tanto obsequio debitam recompensationem reddere volentes, habentes respectum ad servitia maiestati nostre in gravissirnis periculis atque bellis et alijs necessitatibus et occurrentijs, cum maximis periculis, sumptibus et iacturis. per ipsum comitem eiusque filios atque farniliam prestita. iam dicto Honorato eiusque heredibus, in perpetuum, pro excambio et recompensa dictorum passuum et iurium eorumdem, a maiestate nostra pro utilitate reipublice nostri rengni et hominum in eo conlluentium sublatorum, concedimus annuas vigintiquinque lancias. tarenis higinta pro uncia computatis, de carlenis argenti, percipiendas annis singulis in tribus anni terminis et tandis de quibusvis pecunijs, provenientibus et proventuris ex quibuscumque iUl'ibus, introytibus, solucionibus, dirictibus et pagamentis alijs, tam taxe genel'alis, collectarum ol'dinal'ial'um vel extraordinariarum, impositarum vel imponendarum, nove indictionis, quam aliarum imposicionum et fiscalium functionum, nobis nostreque curie debitis per ipsas universitates et homines terrarum Itri et Tl'aiecti et ab eisdem solvendis annis singulis hoc modo, videIicet: pro excambio passus Itri et iuribus ipsiul uncias duodecim et tarenos quindecim de dirictibus et solucÌonibus faciendis nostre curie singulis annis ab universitate et hominibus Itri; et pro excambio passus Scaularum et iuribus ipsius uncias duodecim et tarenos quindecim ab universitate et hominibus T rayecti de eisdem dirictibus, solucionibus et pecunijs nostre curie solvendis: in feudum, immediate et in capite a nobis et nostra curia et sub feudali servitio seu adoha, quociens contigerit indici tam per nos quam per nostros succeS50res, conferentes eidem comiti eiusque heredibus potestatem exigendi dictas uncias easdemque de solucionibu5 faciendis nostre curie penes se retinendi nec easdem nostris thesaurarijs, erarijs vel officia­ libus assignandi, sed per se vel suos ministros exigendi exactasque retinendi; de quibus annuÌs uncijs comes eiusque heredes seu eorum officiales et ministri ipsi nostre curie seu oflicialibus nostrÌs et suc~ cessorum nostrorum rationem aut compotum nullo unquam tempore reddere teneantur, nec pro eisdem aliquid solvel'e debeant nisi ad iura tantum et solucionem feudalis servicij seu adohe quociens indici contìngati decernentes quod de prefatis uncijs possint disponere prout de bonis feudalibus disponere debent qui a regia curia bona sunt feudalia consecuti eaque possident, nostrum heredumque in hoc


9

REGESTA CHARTARUM

regno assensu et beneplacito reservatis. Filio nostro Alfonso de Aragonia, duci Calabri e , primoge­ nito et locumtenenti generali, premissa significantes, mandamus magno camerario huius regni eiusque locumtenenti. presidentibus et racionalibus camere nostre Summarie, erarijs. conmissarijs, thesaurarijs et alijs iurium nostre curie ac tìscalium funtionum exactoribus quatenus, presentis privilegij tenore inspecto. omnia in eodem contenta servent et faciant observari. ac ponentibus ipsis erarijs. thesaurarijs seu conmissarijs provincie eiusdem in exitu ipsas uncias vigintiquinque, exactas et perceptas per ipsum comitem eiusque officiales seu ministros seu per eius heredes, et restituentibus debitas apocas, in quarum prima tenor presentium sit insertus totaliter. in alijs solum Dat mentio specialis, iIIas in eorum compotis recipiant absque nota cuiuslibet questionis; volumus presens privilegium annotari in camere nostre Summarie quinternionibus ut ibidem contingat reperiri. Presentes fieri fecimus. magno pendenti Datum in Castello Novo nostre civitatis Neapolis, per magnificum nostre maiestatis sigillo munitas. utriusque iuris doctorem ac nostrum consilìarium Lucam l T ozolum l romanum l. locumtenentem Hono­ rati Gaytani de Aragonia, comitis Fundorum, huius rengni logothete et prothonotarij, collateralis, con­ siliarij, fidelis nostri sincere dilectissimi, die vicesimosecundo mensis maij, quarte indictionis, anno Rex. l F erdi­ millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, regnorum nostrorum anno qual'todecimo. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Pa[scasi]us Garlon. Notatum. Nihil quia nandus. l prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs ; (a destra): N. A. de Montibus locumtenens magni camerarii. Habuit exequtoriam expeditam in regia camera Summarje xxv iunij MCCCCLXXJo, F. L,dus Canp[or]a 3 pro magistro actorum; (sulla pUro): Registrata in cancellaria pelles Pl'ivilegium quod comes F undorum possit penes se reti­ cancellarium in registro privilegiorum XXXVo • nere uncias virgintiquinque ex quibuscumque lÌscalibus funtionibus annis singulis terrarum Itrj et Traiecti pro excambio passuum Itrj et Scaularum de pertinencijs Traiecti. . I

Autografa.

2

Frammento in cera rOl3a, appelo alla plico con nas/rino serico, rOlso e giallo.

Abb,. Canpa

297.

C .1471. X. 8. Roma -

3

Breve di Sisto IV a Onorato III Caelani, acui restituisce Acquapuzza.

Arc. eael., Prg. n. 207. Originale. Nell1erso. nota: Ill.mo D'Aquino auditore, pro ilI-. et exc-. d. d. Francesco duce Sermonet", contra R. C. A" communÌtatem et homines terr~ Sermonet", die 28 aprilis 16;3, Cermines; aegnature dcl acc. XVII: n. 6 (corrello $Opra un originario 3); P. p., C. XVI, F. 2.

SIXTUS PAPA IV. Dilecte fili. Cum per gentes camere nostre apostoli ce bene super arce Aqueputie discussum sit, ac repertum liquido illam ad te pertinere, nos arcem ipsam cum omnibus suis iuribus et pertinentijs tibi aut presentium latori restituimus et donamus. mandantes Iohanni Paulotti de T ybure, presenti ibidem castellano per nos nuper deputato, ut ad requisitionem tuam arcem predictam tibi tradat. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die VII] octobris MCCCCLXXJ. pontificatus nostri anno primo. (Nel margine inferiore, a destra): L. Dathus; (nel verso): Nobili Honorato Caietano comiti F undorum. Sig. I. I

Traccia di cera rGSM.

2119.

C-1471.X.I0.

Roma - Onorato III Caelani, solto pena di 10000 ducati d'oro e con fideiussione di Lodovico Mallei, si obblìga di restituire Acquapuzza alla Camera Apostolica in caso di guerra. Are. Cael.• Prg. n. Z119.

Originale.

Nel oeno, nota del sec. XVI (OtnelJla); 3egnaiure, del .ec. XVII! n. 6.

P. p., C. XVI, f. 2, n. 6; del sec. XIX: XIV, n. 18.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, indictione quarta, die Mercurij nona mensÌs octobris, pontificatus Sixti pape quarti anno primo. Stephanus il) archiepiscopU5 mediolanenli:i, ex parte VI. 2


D O C U M E N TI D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

IO

Sixti pape quarti, expo5uit Honorato de Gaietanis, comiti F undorum, presenti et in ledo aliquantulum febribus infirmo, qualiter Sixtus papa quartus, habita relacione a Latino episcopo tusculano, cardinali de Ursinis vulgariter nuncupato, pape camerario, vicecamerario, clericis et aliis gentibus camere de iure ipsi Honorato competenti super castro Aqueputride, terracinensis diocesis, cum suis pertinentiis, delibe­ ravit Honorato illud pro se et heredibus sùis tamquam suum proprium dominium libere restituere et ultra hoc, si camere apostoli ce in eodem aliquod ius competeret, illud eidem libere et simpliciter donare, ita quod ipse Honoratus deberet se obligare et omnia bona sua quod, ad requisicionem sue sanctitatis et sancte romane ecclesie, ipse Honoratus tamquam rem suam propriam ipsum castrum et eius fortilicium eidem ecclesie concedere debeat, presertim tempore suspicionis, nec exinde aliquam guerram, rebellionem aut schandalum contra sedem apostolicam aut vicinos suos facere sine scitu et licencia pape, sub pena decem millium ducatorum auri camere apostolice irremisibiliter applicandorum. Et nichilominus HOlloratus, pro maiori securitate camere apostolice, rogavit nobilem Ludovicum Mathei de Urbe, regione Transtibrim, quod ille pro eo fideiubere vellet, quem similiter sub simili obligatione et ypotheca iuravit velle servare indempnem et relevare ab omni dampno, expensa et interesse; qui Ludovicus pro Honorato fideiussit et promisit velle camere apostoli ce obligari ac solvere et satisfacere de pena decem millium duca­ torum, in qua summa se confessus est eiusdem camere debitorem, ypothecando se et bona sua ac successorum suorum. Honoratus de Gaietanis et Ludovicus Mathei se suosque heredes et succes­ sores ac omnia sua bona pape eiusque camerario camere apostolice ypothecaverunt. et constituenmt suos procuratores magistros Anthonium de Eugubio, Nicolaum de Parma, Iohannem Gerona et Iohan­ nem Prioris, causarum procuratores, ac Cincium de Viterbio, Visconte de V ulterris, Laurentium de Venatiis ac alios notarios curie apostolice omnesque alios diete curie et aliarum curiarum procura­ tores et notarios absentes, in solidurn, ad cornparendurn pro constituentibus in eventurn contraven­ cionis et non observacionis in diete summe solucione; et Honoratus promisit Ludovicum fideiussorem omnimo relevare et conservare indempnem. Tam archiepiscopus mediolanensis quam Honoratus et Ludovicus petierunt unum vel plura fieri instrumenta. Acta Rome, in Insola Sancti Bartholomei, in domo Honorati de Gaietanis, comitis Fundorum: magnifico domino Christofero de Nardinis, milite, armorum ductorj, Iohanne Anthonio de Magnis, canonico faventino, prefati archi episcopi auditore, et Angelo de Neapoli, eiusdem auditoris notario, testibus. ST. Iohannes Huseman, presbiter colo­ niensis diocesi s, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius prefatique archi episcopi et vicecamerarij et huiusmodi negotij coram eo scriba, hoc instrumentum, manu alterius conscriptum, subscripsi et in publicam formam redegi. a)

SIefano Nardini, poi cardinale.

C .1471. XII. 3.

LXIV-4.

Sermoneta - Procura rilasciata da Onorato III Caetani ad Antonio Quatrassi per contrarre un mutuo di mille ducati veneti con Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., in Prg. LXIV, n. 4 (Are. Cael., fologr., B. XII. n. 343).

Copia aulentica. inserila in C· /47/ . XII. 5

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, pontifìcatus Sisti pape quarti anno primo, indietione quarta, die mensis decembris tertia. Nos notarius Nicolaus notarij Stephani de Sermoneto, erarius curie dicte terre, notarius Iohannes Tucij Carolj de Sermoneto. notariu5, et testes notum facimus quod Honol'atus Gaytanus Sermineti etc. constituit suum procuratorem Antonium de Quatrassis, de terra Sermineti, presentem, ad se representandum coram Honorato Gaitano de Aragonia, F undorum comite ac regni Sicilie logotheta et prothonotario, et ab eius excellenti dominacione mutuo recipien­ dum summam mille ducatorum venetum (!), videlicet in pecunia numerata et in collana sive catena de auro, dictamque summarn ad penes se retinendum vel ipsam summam mille ducatorum venetorum penes Placentinum de Santoris, de Ameria, ipsius constituentis cancellarium, assignandum in pecunia numerata et in dicta collana seu catena de auro; necnon ad promietendum prefato corniti 5urnrnam mille ducatorum restituere hinc ad duos annos proxime futuros vel ad ipsius comitis requisicionem; ipsumque constituentem et omnia ipsius bona apud cornitern obligandurn, et specialiter obligandum et ipothecandum ipsi comiti terras infrascriptas, videlicet castrum Macchie, castrum Montisrodini (I) et castrum Montisaquili,


11

REGESTA CHARTARUM

pro summa mille ducatorum venetorum et dampnis, expensis ac interesse ob non l'estitucionem eiusdem summe: et obligavit se ad comitis requisicionem, posquam (I) procurator vel Placentinus de Santoris, de Ameria, ipsius cancellanus, summam mille ducatorum ab ipso comite habuit. omnia per procura­ Actum Sermineti, in salecta torem facta approbare: sub obligacione et ipotheca omnium bonorum. prope salam magnam curie ipsius constituentis: Riccardo de Grimolis, de Interanne, Iohanneantonio Notarius de T uderto, Iacobo Martinj de Piperno et Marco de Marcellinis, de Urbe, testi bus. Iohannes Tutii Carolj de Sermoneto, inperiali autoritate notarius, scripsi signumque meum apposui consuetum. In decima linea ubi est signum crucis ommisi hane dictionem: in Neapoli. ST. Notarius Nicolao notarii Stephanj, erarius predictus, fidem facio de premissis. Riccardus de Grimolis, de Interanne, testis. Iohannes Antonius Cesarij de T uderto testis. Iacobus Martinj de Piperno testis. Marcus de Marcellis (l), de Urbe, testis.

C -1471. XII. 5.

LXIV. 4.

Fondi - Il procuratore di Onorato III Caetani riceve in grazioso mutuo mille ducali da Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, in essi computata una catena d'oro. Arc" Col•• Prg. LXIV, n. 4 (Are. Cac/., fo/agr., B. XI/, n. 343).

Originale, con sol/oscrizioni autografe:.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo, regnante Ferdinando etc. anno quartode­ Nos Angelus Mostaca de Gaieta, cimo, die quinto mensis decembris, quinte indictionis, Fundis. iudex ad contractus, Iacobusantonius de Bucchio, de Gaieta, notarius, et testes declaramus quod Anto­ nius de Quatrassis, de Sermoneto, procurator Honorati Gaietani, utilis domini terre Sermoneti, habens potestatem a dicto Honorato recipiendi mutuo ab Honorato Gaitano de Aragonia, F undorum comite regnique huiu5 Sicilie logotheta et pl'othonotario, ducatos mille, videlicet in pecunia numerata, et collanam seu catenam unam de auro, numeratam in dieto precio, dictamque summam ad se recipiendum vel ipsam summam ducatorum mille penes Placentinum de Santus (I), de Ameria, ipsius constituentis cancellarium, Neapolj dandum et alia faciendum, prout in instrumento procurationis, quod legimus tenoris subse­ quentis (cf. C - /47/ ,Xll.3): Antonius procurator recepit a comite gratis ducatos mille currentes, ad rationem tarenorum quinque pro ducato, et eollanam seu catenam unam de auro, numeratam in dieto precio ducatorum mille, quos ducatos et collanam procurator promisit, obligans se dictumque Honoratum et .heredes et successores ipsius comiti restituere usque ad annos duos primo futuros, a presenti die in antea numerandos, vel ad voluntatem comitis vel eius heredum et successorum: sub pena dupli dicti debiti; cum refectione dampnorum et expensarum ac interesse; et obligavit procurator tria castra ipsius Honorati debitoris, videlicet castrum Macchie, castrum Montisl'odini (I) et castrum Montisaquili, ita tamen quod quamprimum ipsa recuperabit voluit quod sint obligata, reservato consensu regie maiestatis in dietis castris: quorum bonorum obligatorum procurator transferens in creditorem per fustem omne ius omnem­ que actionem, quod et quas Honoratus habet, precario iure et nomine comitis cl'editons et eius heredum et successorum constituit se illa possidere, et presertim dicta castra, usque ad satisfactionem dicti debiti; acto etiam inter partes quod si contingat fieri guerra inter ipsum comitem et Hono­ ratum debitorem seu inter alios dominos i et baronos necnon neri aliqua represalia, propter que dicta quantitas pecunie tolleretur aut perderetur, quod non habeat ipsi comiti et eiu! heredibus et sue-' cessoribus in aliquo preiudieare, set dicta quantitas pecunie stare debeat ad risicum ipsius debitoris et eius heredum et successorum; ita ql10d debitor teneatur 50lvere debitum creditori. F actum est eidem ST. tB Angelus Mostacha de Gaieta ad contraetus iudex. S. creditoripresens instrumentum. ffi Antonius Guyndacius de Neapolj testis. ffi Iacobusantonius de Bucchio de Gaieta ptll' regnum Sicilie notarius. Testes: iudex Angelus Mostaca, Laurentius de Alferio de Neapolj, Troianus de Somma de Neapolj, Antonius Guìndacius de Neapolj, Antonius de Condueta de Neapolj, Antonius Vìgilante Giccus, Leonardus de Raza de Aversa, notarÌus Nicolau5 de Ferrarijs de Saneto Laureneio. I

Abbr. daos


12

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

C-1472.I ....

1321.

Sermoneta - Dinanzi ai testi Stefano di Giooanni Perrone, Antonio di Antonio Toscano e T uzio « CiccÌ » di Sermoneta, nella bottega di Aslolfo di Giooanni « Petrilei », di Sermoneta, oiene rilasciata procura ad Antonio « de Tinatijs », di Sermonetl', per contrarre un mutuo di 300 ducali

Ji

Camera.

Are. Cael.. Prg. n. 1321.

Originale, Janneggialo Jall' umidità, a rogllo Jel nolalo Giocann; «Tutii» J; Carlo, J;

Sermoneta.

C-1472. II. 7 .

XXXXIX-21.

Napoli Il procuratore di Onorato 11 Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, cede due lerreni, in con­ lrade " ad Ducenta» e « lo Trio Longo ", ai fratelli Roberto e Francesco Marino, da cui riceve in cambio il terreno, in contrada « ad Materna », in territorio di Caivano. Are. Col., Prg. XXXXIX, n. 21 (Are. Caet., f%gr., B, XlJ, n. 344).

ffi

Originale, con sottoscrizioni autografe.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo, regnante Ferdinando etc. anno quar­ todecimo, die septimo mensis februarij, quinte indictioms, Neapoli. Nos Loysius de Flore, de Neapoli, ad contractus iudex, Marinus de Flore, de Neapoli, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis nobili notario Angelo de Simonectis, de Pedemonto, procuratore ac capitaneo Honorati Caietani de Aragonia, F undorum comitis etc. acutilis dominj terre Cayvanj, provincie Terre Laboris, de cuius procuracione constare dixit instrumento rogato per manus notarii Blasielli Micioni, de terra Cayvanj, ex una parte, et Roberto Marino. de terra Cayvanj, agente tam pro se quam nomine Francisci Marini, eius fratris, ex parte altera: notarius Angelus asseruit ipsum comitem possidere, tam­ quam utilem dominum terre Cayvanj, pecias duas terrarum, pheudales seu demaniales dieti pheudi terre Cayvanj, arbustatas et vitatas arboribus et vitibus latinis, modiorum sexdecim, ad iustum passum, modium et mensuram Averse; quarum una est modiorum duodecim, sita in loco ubi dicitur ad Ducenta, perti­ nenciarum terre Cayvani, iuxta bona Iacobi Donadey. de dieta terra, iuxta bona ecclesie Sancti Petri de Cayvano a duabus partibus, iuxta bona Baptiste de Guerrasco, iuxta bona Iohanms Ventroni. iuxta bona Nardelli de Miciono, iuxta bona Nicolay Dominici de Rosana, iuxta bona magistri Andree Minici, iuxta viam vicinalem; altera modiorum quatuor, sita in Ioco uhj dicitur lo Trio Longo, pertinenciarum terre Cayvanj, iuxta bona Petri Caparefari .de Neapoli, iuxta bona Baptiste Conte de Cayvano, iuxta bona Antonelli PezuIli, iuxta bona Andree Iohannis Crandis de Cayvano, iuxta bona Nicolay de Melfia, iuxta viam vicinalem: franchas. liberas et exemptas ab omnj genere servitutis; et e converso prefatus Robertus asseruit se et eius fratrem possidere terram modiorum decem et novem et quartarum duarum, ad iustum passum, modium et mensuram Averse. sitam in eisdem pertinenciis terre Cayvanj, in IDeo uhi dicitur ad Materna, iuxta bona Antomi Crecii et fratris, iuxta bona heredum condam Nicolay Conti, iuxta bona ecclesie Sancti Nicolay de terra Cayvanj, iuxta bona Minici et Pauli Ferroni, iuxta vias publicam et vicinales: francham, liberam et exemptam ab omnj genere servitutis, excepto ab annuo redditu granorum sexdecim, debito imperpetuum domino et curie terre Cayvanj j subiuneto per dictas partes habere tractatum de permutando dieta:; terras ad invicem, cum refusura danda per comitem eisdem Roberto et Francisco unciarum quadraginta trium et tarenorum sex de carlenis argenti, sexaginta per unCÌam et duobus pro tareno conputatis: diete partes terras permutaverunt; notarius Angelus assignavit Roberto dictas duas terras modiorum sexdecim demaniales seu pheudales, cum refusura predicta; et Robertus in excambium assignavit notario Angelo dictam terram modiorum decem et novem et quartarum duarum. reservato annuo redditu supradicto; quas uncias quadraginta tres et tarenos sex de carlenis, pro integra refusura pro eq'uivalenti pretio bonorum permutatorum, Robertus confessus fuit se recepisse in pluribus vicibus a notario Angelo; promisit Robertus notario Angelo quod, cum Franciscus eius fratcr pervenerit ad etatem aptam ad contrahendum, debeat omma ratificare et renuntÌare iuribus super


REGESTA CHARTARUM

15

terra, sita ubi dicitur ad Materna, reservato regio beneplacito et assensu, impetrando per ipsum comitem suis sumptibus et assignando Roberto; sub pena unciarum auri centum; cum refectione dampnorum, interesse et expensarum. Ad comitis et eius heredum et suceessorum cautelam presens instrumentum seripsi ego Marinus notarius. ST. ffi Loysius de Flore iudex ad eontractus. tE Presbiter Robertus de Dilieeto testis. ffi Presbiter Angelillus Paulillus de Neapoli testis. ffi Notarius Blasiellus Miczpnus de Cayvano teshs. ffi Salvator de Rosana de Cayvano testis. Presenti bus : iudice Loysio de Flore, Iaeobo Paulillo, Tristano Fundicaro, Masello de Viano, presbitero AngeliIlo Paulillo, magistro Leonello de Advoeatis, de Cayvano, notario Blasiello Miczono, Salvatore de Rosana, Goffrido Cappello de Auleta.

C.1472.1I.7·IV.15.

XXI-68.

Napoli - Crisloforo Massari, anche a nome dei propri fratelli Paolo e Angelello, che poi ratificano la vendita, per un'oncia e undici tarini di carlini d'argento, vende un lerreno, in conlrada « ad Materna », in te"itorio di Caivano, al procuratore di Onorato Il Gaetani, conte di Fondi. Are. Col., Prg. XXI, n. 68 (Arc. Cad., fotogr., B. IX, n. 250).

tE

Originale, con sottoscrizioni autografe.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo secundo, regnante Ferdinando etc., anno quar­ Nos Loysius de Flore, de todecimo, die septimo mensis februarij, quinte indiecionis, Neapoli. Neapoli, ad contractus iudex, Mannus de Flore, de Neapoli, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis Christoforo Massario de terra Cayvanj, agente tam pro se quam nomine Pauli Massarii et Angeli1li Massani, eius fratrum, ex una parte, et nobili notario Angelo de Simo­ nectis, de Pedemonte, procuratore ac capitaneo tene Cayvanj pro parte Honorati Gayetani, Fun­ dorum comitis etc • .(lC utilis dominj terre Cayvanj, ex parte altera: prefatus Christoforus asseruit se possidere peeiam terre quartarum quatuor, arbustatam et vitatam arboribus et vitibus latinis, sitam in pertinencijs terre Cayvani, in loeo ubi dicitur ad Materna, iuxta bona dicti comitis, iuxta bona Sancti Nicolay de terra Cayvani, iuxta viam vicinalem j franà.am, liberam et exemptam ab omnionere et presta­ cione; Christoforus dictam terram vendidit comiti, pro precio uncie uniui et tarenorum undecim de carienis argenti, sexaginta per unciam et duobus pro tareno conputatis; promisit Christoforus curare quod Paulus et AngeliIlus eius fratres debeant per totum mensem februarii diete vendicioni consentire; sub pena dupli precii vendicionis; cum refectione dampnorum. interesse et expensarum. Ad emptoris. eautelam presens instrumentum scripsi ego Marinus notarius. ST. ffi Loysius de Flore iudex ad contractus. ffi Presbiter tE Preshiter Roberto de Diliceto testis. Presentibus iudice Angelillus Paulillus de Neapoli testis. Loysio de Flore, lacoho Paulillo. Tristano Fundicaro, Masello de Viano, presbitero Roberto de Diliceto, presbitero Angelillo Paulillo, mawstro Leonello de Advocatis. de Cayvano, notario Bla­ sielIo Mizono, Salvatore de Rosana, Goffrido Cappello de Auleta. Die quintodecimo mensis aprilis, quinte indictionis, Neapoli, anni millesimi quadringentesimi septuagesimi secundi. Paulus MassarÌus et Angelillus Massarius, de Cayvano. fratres dicti Christofori, asseruerunt esse informatos de vendicione dicte terre, facta dieto comiti per Christoforum eorum fratrem, ipsamque ratificaverunt; obligaverunt se ipsos eorumque heredes. successores et bona, sub pena predicta. Marinus ut supra notarius. ST. ffi Loysius de Flore iudex ad contractus. ffi FrancÌscus de Medieis de Granoro (?) testis. ffi Benedicto Percechillo de Neapolj testis. ffi Anellus Terrazanus de Neapoli testis. ffi Iacobus de Morte de Neapoli testis. Presentibus iudice Loysio de Flore, Francisco de Medicis, magistro Benedicto Persichello, Anello Terrazano, Birmiglyecto Muschecto, Alfonso de Samo de Vico, lacobo de Morte.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

14

LXV ~4.

C-1472.1I.17.

Napoli - Nicola Procita, maggiordomo del re, riceoe in grazioso mutuo dal fattore di Onorato II Gae­ tani d'Aragona, conte di Fondi, 500 ducati, che si obbliga di restituire entro il prossimo mese di settembre. Arc. Col., Prg. LXV, n. 4 (Arc. Caet., fologr., B. IV, n. 100).

Originale, con 3otlo3crlzloni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo secundo, regnante Ferdinando etc. anno quarto­ decimo, die decimoseptimo mensis februarii, quinte indictionis, Neapoli. Nos Andreas de Afelatro, de Neapoli, ad contractus iudex, Nicolaus de Morte, de civitate Neapolis, notarius, et testes notumfa­ cimus quod miles dominus Nicolaus Procita, regius maiordomus etc.. confexus fuit, ad interrogacionem sibi factam per Baldaxarem de Marcho, de Neapoli, dicto Massone, factorem et negociorum gestorem Honorati Caietani de Aragonia, F undorum comitis, regni Sicilie loghotethe et prothonotarii, se teneri dare et debitorem esse comiti, in una manu, ex resta finalis con poti facti inter eos de nonnullis pecuniarum quantitatibus, per Nicolaum ab eodem comite receptis, in ducatis centum de carlenis argenti liliatis, ad rationem carlenorum decem pro ducato, et, in alia manu, se recepisse mutuo gratis ab eodem comite per manus dicti Baldaxaris, per banchum nobilium Filippi et Laurencii de Strozis, de Florencia, ducatos quatricentos de carlenis argenti, ad conplementum ducatorum quingentorum; et promisi t Nicolaus ac obligavit et ypotecavit domos ipsius, positas in regione sedilis Nici civitatis Neapolis. iuxta vias publicas circum circha a quatuor partibus, ducatos quingentos restituere comiti vel eius heredibus et successoribus aut procuratori hoc instrumentum ostendenti usque et per totum mensem septembris futuri anni, sexte ndictionis; sub pena dupli quantitatis pecuniarum supradictarum; cum refectione dampnorum, interesse et expensarum. Ad comitis ac eius heredum et successorum cautelam hoc instru­ ST. ili Andreas de Afelatro de Neapoli ad contractus mentum scripsi ego Nicolaus notanus. ffi Angelus de Colino de Neapoli testis. ili Notarius Petrucius Pisanus de Neapoli testis. iudex. ~ Notarius Paulinus de Colino de Neapoli testis. Presentibus iudice Andrea de Afelatro de Neapoli ad contractus, notario Angelo de Colino, notario Petrucio Pisano, notario Paulino de Colino et notano Ceronimo Ingregnecta.

1327.

C.1472.V.21.

Napoli - Ferdinando I a Paride « de Aputheo »: perché provveda alla reintegrazione dei feudi di Recale, presso Capua, e di San Martino, presso Caserta, con l'inventario dei rispettivi beni~ a favore di Nicola Antonio Cl de Montibus », luogotenente del gran cameralio del Regno. Are. Caei., Prg. n. 1327.

Originale.

Nel verso, noia del sec. XV (omessa); segnaiure del sec. XVII: n. 3.

FERDINANDUS, rex Sicilie, Hierusalem et Hungarie, magnifico Paridi de Aputheo, legum doctori. F eudorum institucÌo provida... Pro parte Nicolai Antonij de Montibus, utriusque iuris doctoris, locumtenentis magni camerarii, consiliarii fidelisque nostri fuit maiestati nostre supplicatum ut, cum ipse possideret a nobis et nostra cuna quedam feuda. videlicet feudum Ricalis, pertinentiarum civitatis Capue. necnon feudum Sancti Martini, pertinentiarum civitatis Caserte, cum iuribus et pertinentiis omnibus, pro quibus nostre curie certum tenetur prestare feudale servitium, sintque a feudis ipsis nonnulla bona et iura indebite alienata, que per alios indebite tenentur ad presens, in ipsius preiudicium et dictorum feudorum et feudalis servitii diminutionem, revocari ea ad ius et propnetatem dictorum feudorum mandaremus: nos vobis mandamus, quatenus de premissis inquiratis et vos informare curetis, et si qua bona, iura, redditus, rendentes, possessiones, silvas. nemora, arbusta et alia inveneritis a dictis feudis illicite alienata, occupata indebite seu subtracta, ad ius et proprietatem dictorum feudorum studeatis revocare summarie, simpliciter et de plano. Et quia ipsius Nicolai Antonii interest, pro sua suorumque heredum cautela, ut de hominibus reddentibusque ipsol'um feudorl:1m. cum nomini bus et cognominibus


REGESTA CHARTARUM

15

eorum, domibus, possessionibus, iardenis, startiis, reditibus, censi bus, bonis, demaniis, silvis, nemoribus et alijs ipsorum feudorum iuribus ac qualitate et quantitate ipsorum bonorum et iurium ad feuda spectan­ tibus daram habere notitiam, vobis mandamus quatenus per banni emissionem faciatis publice divulgari in civitatibus Capue et Caserte eiusque pertinentiis et districtu et alibi, ubi vobis expedire videbitur, quod omnes et singuli reddentes, censuarii, pal·tionarii, pensionarii et coloni et alii tenentes possessiones, domos, terras et Ioea alia a dictis feudis, infra certi temporis spatium, per vos prefigendum eisdem, sub pena amissionis domorum, bonorum et iurium que tenent a dictis feudis, et alia pecuniaria per vos illis pre­ figenda, quam eos in casu contrarii incurrere volumus ipso facto, coram vobis compareant dedaraturi eorum nomina et cognomina ae ostensuri et indicaturi terras, domos, possessiones, bona et iura Alia, si qua tenuerunt et tenent a feudis, cum distinetionibus censuum, l'eddituum, pensionum et iurium pro illis debitorum, fieri per notarium et iudicem ad contractum, cum testibus, de declaratione et indicatione predictis inventarium, ad Nicolai Antonii eiusque heredum et successorum cautelam, in quo inventario ascribi faciatis bona omnia demanialia ipsorl:lm feudorum, que per inquisitionem repel'ietis utiliter dominos ipsorum feudorum tenuisse et tenere; penas et banna, quas et que propterea duxeritis imponendas et imponenda, rata gerentes et firma, iIlas et illa per vos exigi volumus a transgressoribus eorundem, supel' quibus omnibus vobis duximus vices nostras committendas. Et contrarium non faciant pro quanto gratiam nostram caram habent iramque ae penam ducatorum mille cupiunt evitare, pl'esentibus magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitis. Datum in Castello Novo Neapolis, per Lucam 1 Tozolum 1 romanum, 1 locumtenentem Honorati de Al'agonia Cayetani, Fundorum comitis, regni huius logothete et protonotarii, collateralis, consiliarii, fidelis nostri plurimum dilecli, die XX1 maii, MCCCCLXXJJ. Rex i Ferdinandl:ls 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore. a sinistra): Egius Sebastian pro P[ascasi]o Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrufijs; (sulla Nil quia locumtenens magni camerarii. plico).. Registrata in cancellarla penes cancellarium in registro iustitie XXII]. Reintegratio bonorum feudalium pro magnifico Nicolao Antonio de Montibus; (nel verso): Iohannes. I

Autografa.

2

Resta lraccla nel aue fori su/la plica, a cui era appeso.

XXI. 73.

C-1472.VI.17.

Roma - Breve di Siato IV al vicario del vescovo di Fondi: perche autorizzi la vendita di una casa per la riparazione e costruzione della cattedrale. Are. Col., in Prg. XXI. n. 73 (Are. Cael., fotogr .. B. Vl/I. n. 242). Copia aulentica, inserila in C-/473.X./7.

Sixtus papa quartus. Dilecte filj. Exibita nobis nuper pro parte capituli ecclesie Sanctorum Petri et Marie de F undis supplicatio continebat quod, cum ipsa ecclesia habeat possexiones et petias terrarum aliaque bona inmobilia, ad capitulum speetantia, eX quibus, si vendi possent et in reparationem ac construetionem ecclesie converti, maxima eidem ecdesie proveniret utilitas, dignaremur super hoc eis licentiam impertiri: nos discreptioni tue conmictimus ut, si ita esse conpel'eris, eidem capitulo posse­ xiones, petias terrarum ac bona huiusmodi, de consensu episcopi fundani, vendendi licentiam concedas, ita tarnen ut pecunie ex venditione percipiende in reparationem et 'constructionem ecclesie convertantur. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piseatoris, die decimoseptimo iunij, millesimo qua~ tricenlesimo septuagesimo secundo, pontificatus nostri /lnno primo. L. CriCuIi. Ab extra sÌe dicebat ~ Dilecto {ilio vicario in spirituali bus venerabilis fratris episcopi fundani.

590.

C.1472.VII.S. Roma

Breve di Sfsto IV a Onorato III Caetani: perche invii a Roma grano e frumtmto. Originale.

Nel OeTliO, noIa del sec. XVIII (omessa) : segnatura del sec. XIX: XIX, n. 80.

Dilecte fili.

Abundantiae et copiae almae Urbis nostrae providere volentes

Are. Cael.. Prg. n. 590.

SlSTUS PAPA lIII.

deql:le tua nobilitate pIurimum

confidentes, hortamur te paterna cantate et mandamus ut ex locis tuis


16

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

granum atque frumentum quantocius et maiori qua potea copia ad ipsam Urbem mittere debeas in Iocis publicis consuetisque vendendum: quod cedet nobis ad complacentiam singularem. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die VIII iulij MCCCCLXXIl, pontificatus nostri anno primo. (Nel margine inferiore, a destra): L. Grifus: (nel verso): Dilecto filio nobili viro Honorato Gaytano domicello romano. Sig. l I

Traccia

ai cera roua.

C -1472.VIII. 8.

1273.

Aldifreda - Pieiruccio, Lancellolio e Giovanni Marchensi, per un'oncia, tre tarini e 40 denari di car­ lini d'argento, vendono a Giovanni Maddalono due case eniro Caserta, responsive annualmente di un grano e mezzo a Gaspare FilomaTino, signore,del feudo di Aldifreda, consenziente alla vendita. Are. Cael., Prg. n. 1273. del sec. XIX: CXVlIl, n. Il.

Originale.

Nel Oe,.o, nota ileI sec. XVII (ome..a); segnalure. del sec. XVII: n. XXV;

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo secundo. regnante Ferdinando etc. anno quarto­ decimo, die oetavo mensis agusti, quinte indictionis, apud villam Alefride, pertinentiarum Caserte. Nos Caprius Tamaronus de Capua, iudex, Antonellus de Maczia, de Caserta, notarius, et testes, vide­ licet Petrus de Iaquinto, Laurencius de Gaczillo, Iacobus Maczarella et Nicolaus de Filiolo, de Caserta, notumfacimus quod, in nostri presencia constitutis Iohanne Magdalono de villa Sancti Clementis, pertinentiarum Caserte, ex parte una, et Petrucio Marchensio et Lancillotto Marchensio l de Capua, agentibus pro se ac pro parte dompni Iohannis Marchensio l, fratris dieti Lancillocti, ex parte altera: prefati Petrucius et LanciIloctus, pro uncia una et tarenis tribus et denariis quatraginta de carlenis argenti, vendiderunt eidem Iohanni domoi duas discopertas, eum cortina, cisterna et calcinariis, insimul eoniunetas ipsorum Petrucii et Lancillocti, que tenentur a feudo Alefride, pertinentiarum Caserte, presente nobili Gaspare Fili Marini de Neapoli, utili domino feudi Alefride, et pro tarenis undecim cum dimidio de carlenis argenti, quos habuit a Iohanne, vendicionem ratificavit. Que domus due site sunt intus civitatem Caserte, iuxta viam puplicam, iuxta ortum FrancÌsci Scalle. iuxta viam seu ortum dompni Iohannis de Visconte, iuxtaortum Natalis CenturnHorenorum a duabus partibus; hac ratione quod recognoscant ilIas a dieto feudo et solvant feudo omni anno in festo Sanete Marie de mense agusti auri granum unum et medium; eis omnibus deficientibus, diete domus cum omni melioratione revertantur ad ius feudi; ad penam unciarum aurj qua tuor ; pacto habito quod de premissis possint fieri per me notarium unum et plul'a instrumenta pro cautela emptoris et liberorum. Hoc ad cautelam Iohannis et eius liberorum scripsi ST. Signum crucis Laurencij de GacziUo testis inlicterati scribere nescientis. ego Antonellus notarius. Signum crucis .Iacobi Maezarelle testis inlicterati scribere nescientis. Signum crucis Nicolaj de Filiolo testis inlicterati scribere nescientis. 1

Abbr• Marchens

C-1472.IX.6.

LXV -l.

Napoli - Ferdinando I dà l'assenso alla donazione del castello diruio e del territorio di Carpine, fatta da Francesco-Antonio d'Aquino, marchese di Pescara, a Nicola «: de Arcis ». Are. Col., in Prg. LXV. n. J (Are. Caef., fologr., B. XII. n. 345).

Copia aulentica. in&erita in C. J413 .11. 6.

Ferdinandus, rex Sicilie, Ierusalem et Hungarie. Confirmationis auctoritas frequenter... Nuper pro parte nobilis artium et medicine doctoris Nicolai Petri Butii de Arcis fuit nobis expositum quemad­ modum ipse possidet inpepetuum, ex donatÌone condam FrancÌscÌ Antonii de Aquino, marchionis Piscarie, feudum seu territorium castri diruti, aiti in pertinentiis Campanee, dieto lo Carpino, iuxta pertinentias castri Riparum ac Montis Sancti Iohannis, Ceperani, castri Pofal'um, cum iuribus, possessionibus et alijs :


REGESTA CHARTARUM

17

franeum ae liberum ab omni bonere servitutis et a servlbo personali, in burgensatieum; ac fuit nobis supplieatum ut dictum territol'ium seu eastrum dirutum nee non privilegium de donatione expeditum eonfirmare dignaremur. Nos, habentes respectum ad servitia per eundem Nieolaum magestati nostre prestita queque prestare non desinit, dieto Nicolao Petri Butii de Areis eiusque utriusque sexus heredibus et sueeessoribus, ex suo corpore legitime desseendentibus, inperpetuum, territorium et castrum dirutum de lo Carpino, ab eodem Francissco Antonio marehione, eiusdem terrÌtorii et castri domino, eidem Nico­ lao concessum, necnon privilegium exinde confectum confirmamus. Presentes fieri fecimus, magno pendenti magestatis nostre sigillo munitas. Datum in Castello Novo nostre civitatis Neapolj, per nobilem lo. Pontanum, Iocumtenentem Honorati Gaytani de Aragonia, comitis Fundorum, regni nostri Sicilie logothete et prothonotarii, collateralis, eonsiliarii, fidelis nostri dilectissimi, die sexto mensis septembris, anno millesimo quatricentesimo septuagesimo seeundo, regnorum nostrorum anno quintodecimo. Rex F erdinandus. Egius Sadornil pro Pa[scasio] GarIlon. N. A. Dominus rex mandavit miehi Antonello de Petrutijs. de Montibus loeumtenens magni eamerarii. Solvat tarenos duodecimo Registrata in . cancellaria penes caneelIarium in registro XXXVlo.

C.1472.IX.ll.

1849.

Napoli - Ferdinando I dà facoltà ad Antonio Carafa di poler lrasfe.rire a uno dei figli il baliaggio della città di' Napoli, concessogli in perpetuo. Are. Cael., Prg. n. 1849.

Originale.

Nel oer80 noie (amene); segnalura del sec. XIX: LXXXXV. n. 13.

FERDINANDUS, rex Sicilie, Hierusalem et Hungarie. Subiectorum nostrorum eompendiis ... Pro parte Antonii Carrafe de Neapoli, militis, eonsiliarii et fidelis nostri dileeti, fuit maiestati nostre expositum quemadmodum ipse possedit et possidet, pro se et suis heredibus et suecessoribus imperpetuum, officium baiulatonis civitatis nostre Neapolis, in feudum sibi concessum per regem Alfonsum, patrem nostrum, et per nos eidem et suis heredibus et sueeessoribus confirmatum et de novo traditum: et quia humanum est mori, ipse, antequam ad extremum sue vite perveniat diem, rebus suis et liberis providere intendit; et volens uni ex suis filiis officium baiulationis relinquere, ut ex eo vietum querere possit, maiestati nostre supplicavit ut diete future donationi, per ipsum uni filiorum faciende, eonsensum et beneplacitum adijcere benignius dignaremur. Nos in acie mentis nostre revolventes servicia, que ipse Antonius ac tota eius domus et familia nobis et statui nostro, nullis pareendo periculis et expensis, prestitit queve prestat et prestiturum speramus: in serviciorum recompensam, dictis eius supplieationibus annuere intendentes, bonorum feudalium natura non mutata, non obstante quod super bonis feudalibus ipse processurus sit, dum modo rite procedat: future donationi, faciende de dieto officio baiulationis uni filiorum suorum. consentimus et decretum interponimus ipsamque donationem aeceptamus; licentiamque eidem Antonio testandi, faciendi donationem, relictum et legatum de dieto officio prestamus; volentes quod dieta donatio sit firma et perpetuo fructuosa nullumque impugnationis obiectum pertimescat: fidelitate tamen nostra feudali quoque servieio et adoha, quociens indicetur, pro dieto officio nostre curie debito, nostrisque alijs et alterius iuribus semper salvis. Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, vicario, primogenito et loeumtenenti nostro generali, filio carissimo, intentum hunc declarantes, magno huius regni camerario eiusque loeumtenenti, presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie ceterÌsque officialibus et subditis nostris, et signanter eonstÌtutis in civitate nostra Neapolis, mandamus quatenus, forma presentium actenta, illam observent, observari faciant, nee contrarium faciant quanto dictus dux nobis morem gerere cupit, ceteri vero gratiam nostram caram habent iramque et indignationem ac penam uncÌarum centum Datum in eupiunt evitare. Presentes neri fecimus magno nostre maiestatis sigillo pendente munitas. Castello Novo Neapolis per magnificum Lucam 1 Tozolum l romanum l, loeumtenentem Honorati Caie­ tani de Aragonia, Fundorum comitis, huius regni logothete et prothonotarij, collateralis, consiliarii, fidelia nostri plurimum dilecti, die undecÌmo mensis septembris, anno MOCCCCLXXllo, regnorum nostrorum anno quintodecimo. Rex 1 Ferdinandu5 l, Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinislra): Palscasi]us Garlon. VI. 3


DOCUMENT I DELL' ARCHIVIO CAET ANI

18

Dominu5 rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Nihil mandato regio. Notatum; (a destra): N. A. De Montibus locumtenens magni camerarii. Philippus 3; (sulla plica) : Registrata in cancellaria penes cancellàrium in registro privilegiorum XXXVJo. • I Autografa. abbrel1{azione.

2

Frammento di cera rOS$a, alJPeso alla pliça con nastrino serlco, roS$o e giallo

C-1472.X.16.

3

Con un ,egno di

XXI-69.

Napoli - Margherita « de Assaucto », moglie di Venturino Grillo, per selle once di carlini d'argento, vende al procuratore di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, una casa sulla piazza « Porte Dopni Ursonis» di Napoli. Arc. Col., Prg. XXI, n. 69 (Are. Cael., fotogr., B. IX. n. 251).

Orrumale, con soUolCriz(oni autografe.

ffi

Anno millesimo quadrigentesimo septuagesimo secundo, regnante Ferdinando etc. anno quin­ Nos Nicolaus de Costantio, todecimo, die sexto decimo mensis oetobris, sexte indictionis, Neapoli. de Putheolo, ad eontractus iudex, Antonius de Pilellis, de Castro Forti, habitator Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, Margarita de Assaucto, de Neapoli, uxor Venturini Grilli de lanua, habitatoris Neapolis, iure romano vivens, cum consensu mariti sui, presentis, ex una parte, et Baptista de Clavellis, de Pedimonte, nomine Honorati Gayetani de Aragonia, Fundorum comitis etc., ex parte altera: Margarita asseruit se possidere et ad eam spectare iure legati, sibi facti per condam dopnum Angelum de Assaucto, eius tianum, domum consistentem in pluribus menbris, sitam in platea Porte Dopni Ursonis, civitatis Neapolis, iuxta bona nobilis Marini de Forma, de Neapoli, iuxta viam pubIicam et iuxta bona prefati comitis: francam, liberam et exemptam ab omni onere, angaria et peran­ garia; predictam domum cum iuribus, menbris, rationibus, portis, fenestris, dossitiis, aperturis aliisque pertinentiis vendidit eidem Baptiste, pro pretio unciarum sectem de carIenis argenti, sexaginta per unciam conputatis, quas Margarita recepit a Baptista; sub pena dupli pretii; cum refectione dapnorum, interesse et expensarum. Ad comitis, heredum et successorum cautelam presens instrumentum, scripsi ego Antonius notarius. ST. ffi Nicolaus de Constancio de Putheolo iudex ad contractus. ffi Dompnus ffi Luca de Francisco de Neapoli testis. ffi Ioannes Antonius de Francisco de Calabrecto testis. Burrellus de Neapoli testy. Presenti bus iudice Nicolao de Costancio de Putheolo, dompno Antonio de Francisco de Calabritto, Luca de Francisco de masb'o Michaele de Neapoli sutore, Iohanne Burrello òe Neapoli.

C ·1472 . XI. 16 •

1- 74.

Valmontone - In seguito ai capitoli matrimoniali, Beatrice Gaetani d'Aragona, moglie di Giovanni Battista Conti, a richie3ta dello zio Giordano Gaetani, arcivescovo capuano, rinuncia a ogni diritto sui beni paterni e avili. Arc. Col.. Prg. /. n. 74 (Are. Caet •./otogr•• B.

VIII, n. 240).

Originale.

Neloerso. noia deiste. XV (omt,$a).

Anno millesimo quadrigentesimo septuagesimo secundo, pontificatus Sixti pape quarti anno secundo, Iohannes de Comite et Iohannes Baptista, eius indictione quinta, mensis novembris die decima sexta. 6lius primogenitus, asseruerunt alias contractum fuisse matrimonium inter predietum Iohannem Baptistam et Beatricem Gayetanam, filiam Baldesarris Gayetanj neptemque, ex dieto filio, Honorati òe Aragonia Gayetanj, militis, comitis Fundorum, regnj Sicilie logothete et prothonotarij, per verba de presenti vis et volo, debitis sollempnitatibus requisitis, secundum ritum sacrosancte romane ecclesie: quod matrimonium deductum est ad effectum dictaque Beatrix. ut legitima coniux, transducta huc ad domum dictorum Iohannis de Comite, loceri, et IohannÌs Baptiste de Comite. viri: cuius matrimonij contemplatione fuerunt pro dote promissi a prefatis eomite Fundorum et Baldesarre, comitè Tragecti, ducati quatuor mille de


REGESTA CHARTARUM

19

pecunia Regnj; nunc vero lohannes de Comite et lohannes Baptista, eius filius, vir Beatricis, ad prece­ dentem interrogationem fordani Gayetani, arcbiepiscopi capuanj, procuratons constituti a prefatis dominis dotantibus, ut de procuratione constare legimus, scripta manu notarii Iohannis Bellj de Ytro in mem­ brams, confexi sunt in solidum recepisse omnes supradictas dotes, in pecuma numerata, ad summam quatuor milium ducatol'um, ad rationem decem carlenorum de Regno pro ducato; propter quod quietant dotantes predictos; et Iohannes de Comite et Iohannes Baptista. in solidum, promiserunt pro 'tertiaria et antefato, iuxta consuetudinem baronum et magnatum Regnj, ducatos mille tricentos triginta tres et tertium ducati, pro quibus obligaverunt et ypothecaverunt ornnia bona eorum feudalia et burgen­ satica, reservata semper audoritate pontificis. et specialiter tenimentum sive tenutam castri inhabitari fullianj, cum iuribus et pertinentijs sUÌs, siri iuxta temmentum terre Core, Montisfortinj et Velletri, cum silvis, nemoribus, pascuis et lacu et aquarum ductibus. Quin ymmo existens ibidem domicella Beatrix. cum consensu dictorum Iohannis de Comite, soceri, et Iohannis Baptiste, viri, ad interrogationem prefati archiepiscopi procuratoris, renunctiavit bonis, hereditatibus, facultatibus prefatorum comitis F undorum et comitis T rayecti, eiusdem patris et avi paterni, tantum; promisit unquam ullo tempore de dictis heredita­ tibus, facultatibus et fortunis ac bonis pheudalibus ac burgensaticis non petere, quum bene de paragio dotata extitit, ut ipsa Beatrix asseruit et prefati socer et eius vir asseruerunt; quam confexionem prefate dotis recepte et promissionem diete tertiarie et antefati ac renunctiationem dictarum successionum patris et avj paternj promiserunt partea habere ratas, ad penam decem milium ducatorum. Actum in castro Vallismontonis, in curia dictorum soceri et viri dicte domicelle, videlicet in camera prefati Iohannis Baptiste: ser Marco magistrj Antomj de Signia. dompno Brunone T arollj de Sigma et notario lohanne Angelo T accone de Piperno, testibus. Antonius Nardi PelagaUj de Piperno imperialj aucloritate nota­ rius publi~avj ad instantiam prefatorum dotantium. ST.

C.1472.XII.27.

LXV.l.

Fondi - Procura rilasciata da Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, al suo cancelliere Guglielmo « de Contentis)t per lo compera di Carpine da Nicola " de Arce ». Arc. Col., in Prg. LXV. n. 1 (Are. Cad., 10togl., B. XII, n. 345).

Copia autentica, {merita in C - 1473./1.6.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tertill, 1 die vicesimo septimo mensis decembrjs, sexte indictionis, regnante Ferdinando etc. anno quintodecimo, apud civitatem F undorum, silicet intus palatium comitis Fundorum. Nos Paulinus Antonii Scornabacche de Fundis, ad contractus iudex, lohannes Bellj Nicolaj de Riccardo, de terra Ytrj, notarius, et nobiles testes, videlicet legum doctor dominus Iohannes de Venerafis, artiumet medicine doctor, dominus Petrus Grassus de Fundjs, Antonius Guindatius de Neapolj et Nardus de Racza, de Aversa, notum facimus quod Honoratus secundus de Aragonia Gaytanus, miles, Fundorum comes etc., confisus de fide nobilis Guilielmi de Contentis, de Pedi­ monte, nostri (I) ca~cellarii, presentis, constituit ipsum Gulielmum suum procuratorem ad se conferendum ad nobilem artium et medicine doctorem dominum Nicolaum de Arce, et ab eo emendum castellum ruynatum et dirutum ac tenutam et territorium ipsius castri, cujus nomen nuncupatur lo Carpino. perti­ nentiis Campanie, cum omnibus iuribus, et aliis pertinentiis. tB Paulinus Scornabacca de F undi iudex ad contractus regia auctoritate. ffi lohannes de Veneratis de F undis legum doctor pro teste me subscripsi. ffi Dompnus Petrus Grassus artium et medicine doctor testis. ffi Leonardus de Racza ffi Antonius Guindatius de Neapolj testis. de Aversa. i

Secondo lo 5ille della Nat{oità corrlspomle al 1472.


D O C U M E N T l D E L L' A R C H l V IO C A E T A N I

20

C-1473.II.6.

LXV-l.

Roccasecca Nicala« de Arcis », per 200 ducati di carlini d'argento, tlende il castello diruto e il territorio di Carpine a Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., Prg. LXV, n, I (Arc. Cael., fologr•• B. XII, n. 345).

Originale, con 3Ot/<Mcrizioni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tertio, regnante Ferdinando etc., in RoccasÌcca, die sexto mensis februarij. sexte indictionis. Nos Nicolaus de Octaviano, de dicta rocca, annalis iudex, et Antonius Forte, de rocca predicta, notarius, et testes, videlicet T omasius l de Basis, dompnus Amicus Pellegreni, dompnus Antonius lohannis Marchonis, notarius lohannes Pecza et Antonius Gualterii, de Roccasicca, et Agamenon Mansella de Pontecurvo. notum facimus quod ser Guillielmus de Con~ tempto, de Pedimonte, eivis et habitator civitatis F undorum. procurator ac cancellarius HonoratÌ Gaytani secundi de Aragonia. miliris, F undorum comitis ac logothete et prothonotarii regni Sicilie etc., de qua procuratione constare dixit instrumento, cujus tenor est talis (cf. C~ 1472 . XII. 27), ex parte una, et arcium et medecine doctor dominus Nicolaus domini Petri de Areis, utiliter dominus et patronus castri diruti et ruynati, quod vulgariter nuncupatur lo Carpino. siri in pertinentiis Campanee. cum eius terri­ torio et districtu. eidem spectantis donatione sibi facta per condam F rancisscum Antonium de Aquino, Pisscarie marchionem ac Laureti et Sadriani comitem. dominum dicti castri, et confirmatione inde secuta pelO Ferdinandum de Aragonia, regni Sicilie regem etc., quas donationem et regiam conlirmationem legimus in carta membrana descriptas ae regiis sigillis suspensione munitas, quarum tenor est talis (cf. C-1471 .111.25; C -1472. IX. 6), ex parte altera: Nicolaus vendidit procuratori comitis Fundo­ rum predictum castrum dirutum et ruynatum ac tenutam et totum territorium ipsius castri, cuius nomen nuncupatur lo Carpino, situm in pertinenrijs Campanee, iuxta territorium castri Ceperani, iuxta terri­ torium .castri Pofarum, iuxta territorium castri Montis Sancti lohannis, iuxta territorium castri Babuci et castri Riparum, cum omnibus suis iuribus, iurisdictionibus, demaniis, et pertinentiis et cum integro statu suo; pro pretio ducatorum ducentorum de carllenis argenti, decem pro ducato computatis, cuius preti i medietatem silicet ducatorum centum recepit in pecunia, aliam rnedietatem se recognovit habuisse; sub pena dupli pl'erii predicti; cum refecrione dampnorum, expensarum et interesse. Rogatu ipsius ven~ ditorjs, pro cautela emptorjs, eonfectum est per nos presens instrumentum. ST. ffi Signum crucis predicti Nicolaj iudicis literati (I) et scribere nescientis. ffi Dompnus Amicus de Peregrinis de Roccha ffi Domnus Antonius Iohannis Marchionjs a predicta interfuj. ffi Notarius Siccha ad presens fuj. Iohannes Pecza de Rocca Sicca pro teste interfuj. ffi Antonius Gualiterii testi5. (Nel margine inferiore): Pressentatum penes atta magne curie Vicarie per Bartholomeum Nauclerium, procuratorem excellentis domini comitis Fundorum, de quo remansit copia penes atta ditte curie, collacionata cum originalj, die primo aprilis, Vlt indictionis, millesimo CCCCLXXIII}. l

Abbr. Tasius

C -1473 .111. 21. Roma

2722,2317.

Onorato III Caetani cede i frutti di Tivera ai fratell(~ Pietro-Paolo, Onorato e GiovanniFelice Caetani Palalini e al loro nipote Paolo, sino alla somma di 3000 ducati, prezzo convenuto per la vendita di Ninfa e Norma.

Are. Cael•• Prg. n. 2722. Originale. Nel verso, noia del sec. XV: a) Instrumentum XXXVIII; a/Ire de/sec. XVIl (omesse): segna/ure, del sec. XVII: n. 4: n. 2 (carrello sopra un originario 4); Pars P.. C. XI. Fas. 2, n. 4; del ~ec. XIX: XXVIll, n. 22. 101. Prg. n. 2317. Originale. Nel !)erso, nate Jel seC. XVII: imlrumenlo in fra el A.or Honorato et s. Petropaulo della Seureula ~upra la vendita de Nympha et Norme per ducati tremilia per li quali se assegnano li frutti de Tivera

ve per anno de quali .i Ea libera quitanza; altra (omessa); segnatme, del sec. XVII: n. X (corretto sopra un originano n. 6); n. 6; P. p .• C. XVII, Fas. p.; Jel sec. XIX: XLIV. n. 48.

per sei anni ad ducati

Anno MCCCCLXXIIJ. pontifieatus Sisti pape quarti anno secundo. indictione VJ. mensis martii die XXJo. 'Cum alias dominus Petrus Paulus de Scureula, pro se ipso ae nomine Honorati Gaytani

et IohannÌs Felicis t ipsius Petripauli germanorum, et Pauli, eius nepotis et fiIij legitimi et naturalis


REGESTA CHARTARUM

21

eondam BonÌfatij Gaytani, ipsius Petri Pauli fratris, vendiderit Honorato Gaytano, Sermineti domino etc., stipulanti pro se suisque heredibus et successoribus, castra Nimphe et Norme cum :eorum territoriis, tenimentis, iurisdictionibus et aliis iuribus et pertinentiis suis ad proprietatem libere et exemte ab omni honere, censu, servitute sive canone, pro pretio trium milium ducatorum auri; prefatus emtor dictos trimilium ducatos eidem Petropaulo, pro se et dictis suis fratribus et nepote recipienti, pagare promi~ serit infra terminos et cum pactis inter dictas partes habitis, prout in instrumento venditionis continetur, de quo patet manu mei notarii; et idem emtor dictam summam triummilium ducatorum adhunc (I) non solverit, quamquam in reliquis per eum promissis omnia contenta in venditionis instrumento adimpleverit, prout idem Petrus Paulus se verum esse recognovit; cupiatque idem emtor dictos trium milium ducatos eidem Petro Paulo pagare et ab eo quietationem recipere; et cum de presenti manuales pecunias pro dicta solutione facienda non habeat: idem Honoratus concorditer, per viam transactionis cum prefato Petro Paulo, ad infrascripta pacta devenit: Idem Honoratus, emtor casb'orum Nimphe et Norme et eorumdem tenimentorum, pro pagamento trium milium ducatorum concessit eidem Petro Paulo omnes fructus, redditu5 et pl'oventus castri dinuti, tenimenti sive tenute vocate Tiberie; quod castrum, tenuta sive tenÌmentum positi sunt iuxta tenuta Nimphe, iuxta tenimentum Cisterne. iuxta tenimentum Sancti Eleuterii, iuxta tenimentum terre Core: cum omnibus iuribus et exitibus, iurisdi~tionÌbus et alijs pertinenciis suis, pro sex annis proxime futuris ab hodie incipiendo, pro pretio quingentorum ducatorum auri pro quolibet anno, qui fructus summaverunt et summant in totum trimilium ducatos, quos fructus pro tempore sex annorum Petruspaulus recepit pro dictis tribus milibus ducatorum, pretio convento per dictum Honoratum pro castris Nimphe et Norme; et promisit se curaturum ita quod eius fl'atres et nepos predicta mnnia perpetuo observabunt eaque emologabunt ad requisitionem emtoris, sub pena infTascripta et cum refectione dampnorum, expensarum et interesse; post quam dactionem in solutum factam per Honoratum eidem Petropaulo de fructibus castri diruti, tenÌmenti seu tenute Tiberie pro dictis sex annis, idem Petruspaulus se paghatum vocavit de tribus milibus ducatis, preti o eastrorum Nimphe et Norme sibi venditorum; hoc pacto quod si dicti fructus Tiberie anno quolibet summam quingentorum ducatorum superarent, illud plu5 cedat in utilitatem Petripauli suorumque germanorum et nepotis; et casu quo deficerent, in preiudicium Petripauli, eius germanorum et nepotis cedat, ita quod finitis sex annis sit Petropaulo eiusque germanis et nepoti integre satisfactum. Convenerunt partes quoèl si evenerit quod duranti bus sex annis. in partibus provincie Maritime orirentur papales seu regales gueITe, ita quod Petruspaulus suique germani et nepos tenimento et tenuta seu fructibus ipsius uti non possent, Peb·us­ paulus valeat tenÌmentllID seu tenutam possidere et de ea fructus recipere tanto tempore ultra sex annos, quanto ca tenuta seu tenimento et fructibus ipsius gaudere non possit casu guerre; promictens Petruspaulus tenimentum seu tenutam Tiberie bene tenere, ipsamque non destruere nec destruy facere, nisi qUantum sibi liceat ratione perceptorum fructuum, et quod ea uti possit; et promisit Petruspaulus tenÌmentum seu tenutam Tiberie immediate, dicto tempore finito, prefato Honorato restituere in eo statu in quo est de presenti tempore consingnationis sibi facte; ipseque Petrus Paulus post dationem in 501utum sibi factam de fructibus predictis eumdem Honoratum quietavit de integra solutione trium milium ducatorum, una cum annuis responsionibus ducentorum ducatorum singulis annis, de quibus confexus fuit sibi fuisse usque in presentem diem integre satisfactum; et promisit Honoratus Petropaulo tenimentum seu tenutam Tiberie dicto tempore. pacifice permictere possidere et ex ea· fructus percipere et quod tenuta seu tenimentum Tiberie fuit, erat et est ipsius Honorati. Insupel' Petrus Paulus promisit Honorato consingnare omnÌa instrumenta, iura et alias scripturas, pro iuribus castrorum Nimphe et Norme venditorum Honorato conservandis et manutenendis pro defensione iurium dictorum castrorum, que et quas Petrus Paulus suique germani et nepos haberent penes sese, infra terminum octo dierum proxime futurorum; promictentes partes ad invicem omnia observare sub fide magnatum et dominomm, quam Honoratus et Petruspaulus prestiterunt, et obligaverunt ad mvicem omnia bona, sub pena mille ducatorum auri. Et ad maiorem cautelam Honoratus et Petrus Paulus iuraverunt. Actum Rome, in regione Sancti Eustachii, videlicet in domibus utriusque iuris doctoris Baptiste Brenne 1 de Urbe, positis iuxta domos * * et alios fines: prefato domino Baptista Brenda, domino Francisco de Vulpinis, abbate Saneti Herasimi de Verulis, domino Alexandro de Antiochia, domino Andrea Lucano de Gl'accho et notario Iohane notarii Petri de Cifris de Baxiano, testibus. Nicolaus Cicchi GoIii de Alatro, civis ferentinas, imperiali ST. auctoritate notarius. I

Nell'alli-o esemplare Baptiste Brende


22

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

C .1473. III. 26.

2722.

Roma - Paolo Caelani Palalino ratifica le condizioni del pagamento di 3000 ducali, prezzo com,le­ nuto dallo zio con Onorato III Caetani per la vendita di Ninfa e Norma. ATri. Caet., (n E'Tg. n. 2122.

OTlginale, ICTi/to di 3eguito

CI

C· /17J .lll. Z /.

o Anno MCCCCLXXIlJ • pontifieatus Systi pape quarti, indictione vr, mensis martij die XXVJo. Paulus filius condam Bonifatii Gayetani, de castro Scurcule, provincie Campanee. habens notitiam quod . ratione triummilium ducatorum auri de camera, ad quos solvendum Honoratus Gayetanus, dominus castri Sermoneti, obligatu5 erat Petropaulo Gayetano, Honorato et lohanni Felici, eius germanis fratribus, ac sibi Paulo, eorum nepoti, pro pretio castrorum Nimphe et Norme. cum eorum territoriis et tenimentis et iurium ipsorum venditorum sibi Honorato per Petrum Paulum, nomine eius fratrum et nepotis, idem Honoratus dedit Petro Paulo, patruo ipsius Pauli, omnes fructus, redditus et proventus tenimenti seu tenute T yberie, in provincia Maritime situate, prout in instrumento dactionis in solutum manu ser Nicolai Cichi Gorii de Alatro, eivis F erentini, continetur, pro sex annis futuris, inceptis die XXI presentis mensis martii, ad rationem quingentorum ducatorum auri anno quolibet; et de receptione ipsius tenimenti seu tenute, iure diete dactionis in solutum, faete per Petrum Paulum de fructibus ipsius pro dieto tempore, et de refutatione plenaria et quietatione, faeta per Petrum Paulum pro se et [nomine] ipsius Pauli, sui nepotis, et Honorati et lohannÌs Felicis, ipsius Petri Pauli germanorum frab'um, prefato Honorato de IIJM dueatis, pretio predieto, salvo iure retentionis dicti tenimenti seu tenute T ybene pro dicto tempore, ac etiam de recongnitione et confessione facta per Petrum Paulum super receptione fructuum, descripto­ rum in dieta venditione, et de omnibus per ipsum Honoratum sibi Petro Paulo fratribus et nepoti debitis usque in diem dactionis in solutum de dicti5 fruetibu5 pro IIJM dUcati5 pro dieto tempore sex annorum, et de omnibus padis factis inter ipsos Honoratum et Petrum Paulum, in dicto instrumento dactionis in solutum descriptis, de quo patet manu ser Nicolai; dictoque instrumento sibi Paulo lecto et vulgari sermone exposito per me notarium, Petro Paulo eius patruo presente: prefatus Paulus. ratificando omnÌa faeta et conventa per dictum Petrum Paulum, dictum instrumentum va~ere voluit ae si in eo personaliter intervenisset, promietens contra instrumentum non facere, sub fide magnatum et ypoteca omnium bonorum et pena unius libre aur.i: et iuravit contra predicta omnia non facere. Actum Rome, in regione Columpne, in domo habitationis mei notarii: testibus Guiliermo Iohannis Amici de Bellis Hominibus, Iacobo Luèe de Grattulis, de regione Columpne. et Petro Sabbe Saccocie, de regione Sancti ST. Paulus Colutie Zaeharie, civis romanus, imperiali audoritate notanus seripsi. Eustaehii.

C .1473. IV. 2 .

2722.

Roma - Giooanni-Felice Caeiani Palatino ratifica le condizioni del pagamento di 3000 ducati, prezzo conoenuto dal fratello con Onorato III Caetani per la oendila di Ninfa e Norma. Arc. Caet, , in Prll. n. 2722.

OrigInale••crilio di .egollo a C. /473. /lI. 26, donde furono desunli l dati cronologici.

Eisdem anno [MOCCCCLXXmO], pontificatu [Systi pape quarti] et indictione [VIa], die secundo mensis aprelis. lohannes Felix Gayetanus, de castro Scurcule, provincie Campanee, habens notitiam quod ratione debiti triummilium ducatorum auri de camera, ad quos solvendum Honoratus Gayetanus, dominus castri Sermoneti, obligatus erat Petro Pau lo Gayetano, Honorato et sibi Iohanni Felici, eius germanis fratribus, ac Paulo, filio condam Bonifatii Gayetani, eorum nepoti, pro pretio castrorum Nimphe et Norme, cum eorum territol'ijs et tenimentis, et iunum ipsorum venditorum sibi Honorato per Petrum Paulum pro se et nomine Iohannis Felicis et Honorati, eius fratrum, et Pauli, eorum nepotis, idem Honoratus dedit Petro Paulo omnes fruetus, redditus et proventus tenimenti T yberie, in prOVInCia Mantime. prout in instrumento dactionis in solutum. manu ser Nicolai Cicbi Gorii de Alatro, civis r eren~ini. nolarii continetur. pro sex annis inceptis die XXJ mensis martij proxime preterito, ad rationem


REGESTA CHARTARUM

23

ve

ducatorum aurj anno quolibet. et de receptione ipsius temmenti iure diete daetionis in solutum, facte per Petrum Paulum de fruetibus ipsius pro dieto tempore. et de refutatione et quietatione. facta per Petrum Paulum Honorato de dictis IIJM ducatis, pretio predicto, et de ommbus per ipsum Honoratum Petro Paulo, fratribus et nepotibus debitis usque in diem dactionis in solutum de dictis fructibus pro IIJM ducatis pro dieto tempore sex annorum, et de omnibus pactis factis inter ipsos Honoratum et Petrum Paulum. in dicto instrumento dactionis in solutum descriptis, de quo patet manu ser Nicolai notarii; dictoque instrumento sibi Iohanni Felici Iecto et vulgarj sermone exposito per me notarium, Petro Paulo eius fratre presente: Iohannes Felix, ratificando omnia facta per Petrum Paulum, dictum instrumentum valere voluit ac si in eo ipse personaliter interesset, promictens contra dictum instrumentum non facere, sub fide magnatum et ypoteca omnium bonorum et pena unius libre aurj: et iuravit contra predicta Adum Rome, in regione Parione, in bancho mercatoris Prosperi de Sancta omma non facere. ffi. in platea CampiRorum situato: testibus Paulo eondam Antonii Bardelle, de regione Columpne, Verar­ dino Iohannis Benedicti Copparij, de regione Pinee, et Alesandro de Antiochia, de regione Columpne. Paulu! Calutie Zacharie, eivis romanus, imperiali auctoritate notarius. ST.

C-1473.V.17.

2829.

Roma - Onorato III Caetani proroga sino alla festa di S. Michele Arcangelo del settembre /479 l'uso dei dirilii ceduti su Tioera a Pielro-Paolo Caetani Palatino, ai fratelli e al nipote, e da questi venduti a Paolo de' Massimi. Are. Caei., Prg. n. 2859. Originale. Nel verso, noie del sec. XV: Instrumentum xum; altre (om_e); segnalure, del n. 9 (corrello poi in S); P. p., C. XVII, Fas. n. V l del sec. XIX; XLIV, n. 50.

~ec. XVII:

Anno millesimo II1Jc LXXII], pontificatus Sixti pape quarti, iudietione VI8., mensis maii die lune Cum Honoratus Caietanus, dominus tenimenti Tivere, vendiderit Petro Paulo Caietano, domino castri Seurgule de Campanea, ae Honorato et Felici, eius fratribus, ae. Paulo, eOl1lm nepoti, tenimentum Tivere, cum iuribus et pertinentiis suis, pro sex annis inchoatis die XX] mensis martii proxime preteriti et finiendis de anno MOCCCCoLXXVUlJ die xx mensis marbi. prout patere asseruerunt manu notarii Nieolai Cecchi Gorii de Alatro, civis Ferentini, notarii, et Petrus Paulus, pro se, fratribus et nepote promittendo de rato. vendiderit nobili Paulo de Maximis, mercatori romano, de regione Parionis, teni­ mentum Tivere, pro tempore quo Petrus Paulus, fratres et nepos emerant a domino Honorato, de quo instrumento inter Petrum Paulum, ex una, et Paulum de Maximis, partibus ex altera, patet manu mei notarii: dietusque Honoratus tenutam Tivere cucurrerit cum bestijs et animalibus a dicto tempore XX] martii citra usque ad festum Sandi Micchaelis Archangeli de. presenti mense maii, et velit Honoratus pro reoompensa dicti temporis quo eueurrerit dictam tenutam aliud tempus tradere eidem Paulo: Hono~ ratus concessit Paulo pro recompensa temporis quod finire deberet, luxta formam contraetus, XX martii anni MCCCCLXXVIllJ, prorogando tempus usque ad festum Sancti Micchaelis Arehangeli de mense septembris inclusive eiusdem annÌ MCCCCLXXVIIlJ, ila quod annus sextus finire debeat in festo Sancli Micchaelis Archangeli de mense septembris; Paulus refutavit Honorato omne ius omnemque actionem, quod et quam haberet contra Honoratum virtute temporis per ipsum concursi a XXI martiì usque ad festum Sancti Angeli (I) de mense maij; pro quibus observandis partes obligaverullt omnia bona et iura­ Actum Rome, in l'egione Parionis, in domi bus habitationis Pauli de Maximis : testibus verunt. Francisco Alexij Mentavona, de regione Pinee, et luliano Antonio Cole Stefanj, spetiario de regione Columne, civibus romanis. Maximus magistri Antonij de Thebaldìs, civis romanus, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius. ST.

XVI].


24

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

C-1473.V.28.

2914.

Roma - Quielanza rilasciala dal cardinale Guglielmo d'Estouleville a Onorato /lI Caetani per tutte le somme mutua/egli. Are. Caei., Prg. n. 2914.

OriginaTe.

NeT

OetlO,

del sec. XV: instrumenlum XIIJ; altre (omesse): segnalure, del Fas. I, n. IV; del sec. XIX: XLIV. n. 44.

di mano del notaio! Pro domino de Sermineto. Quittan[tia]: noia XVII: 2; n. 4 (comllo sopra un originario 2); P. I. C. XVII,

36C.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo tercio, indictione sexta, die vicesima octava mensis maij, pontificatu! Sixti pape quarti anno secundo. Guillermus, episcopus ostiensis, cardinaIis de Estoutevilla vulgariter nuncupatus, archiepiscopus rothomagensis, confessus fuit se de omnibus pecuniarum summis per Honoratum Gayetanum, domÌnum terre Sermonetj, aut Iacobellum de Amatis, de Sermoneto, seu alium suum cancellarium vel missum, recipientem ab eodem cardinali seu ab infrascriptis banchis seu banchariis et pro ipso cardinali solventibus, ac in pecunia mutuo habitis: una videlicet mille et Alia aliorum mille ducatorum auri papalium, per cardinalem Honorato assignatorum. prout in duabus obliga­ tionibus, prima videlicet anno millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto die Martis octava mensis octobris, et alia anno millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo, indictione decimaquinta, die lune vicesima sexta mensis ianuarij, per Cincium de Viterbio, curie causarum camere apostoli ce notarium in notam receptis, constare dicitur; Alia l quingentorum quinque ducatorum auri de camera a bancho de Medicis, nomine cardinalis solvente Honorato, de quorum obligatione constat manu quondam Iacobj de Castiglione notarii sub anno millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo die vicesima quarta mensis aprilis; l Alia sexcentum vigintisex ducatorum auri, mutuatorum ex commissione cardinalis per banchum de Cambinis in romana curia Honorato, prout constare dicitur in obligatione rogata per ser Iacobum de Castellione, olim curie causarum camere apostolice notarium, sub anno millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo die decima mensis februarij; altera ducentorum ducatorum auri, ad rationem septua~ ginta duorum bolindinorum pro ducato, per banchum de Pazzis de dicta curia, nomine cardinaIis Honorato mutuatorum, de quorum obligacione constat manu quondam ser Iacobi de Castiglione notarii, sub anno MOCCCCo septuagesimo die duodecima mensis fabruarii; alia centum ducatorum, nomine cardinalis per banchum de Pazzis Honorato, in presenti a ser Dandi de Sancto Geminiamo, curie causarum camere apostolice notarii, qui de obligatione rogatus extitit sub anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo die vicesima quarta mensis marcii, mutuatorum; alia quinquaginta ducatorum auri de camera per Honoratum ab eodem bancho de Pazzi s, pro cardinali solvente, mutuatorum, de quorum obligacione ego Hugo Iacobi notarius rogatus fui sub anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo die octava mensis octobris: et reliqua viginli ducatorum auri de camera, quos Honoratus a cardinali per manus Iohannis Schiateze aromatarn, pro cardinali et de suo mandato, mutuo habuit; et de aliis summis, tam per cardinalem quam alios pro parte sua, Honorato seu Iacobello de Amatis vel alij suo cancellario usque in diem datum 2 huius presentis instrumentj mutuatis: dampnisque, sumptibus, interesse et expensis esse satisfactum, et ilIa partim ex fructibus, proventi bus. iuribus et emolumentis tenute Tiberie et piscarie Foglianj, ostiensis et veletrensis diocesis, quas cardinalis in pignus ab ipso Honorato tenuerat, et partim in pecunis sibi per Honoratum solutis, facto inter eos calculo ratÌonis; cassans cardinalis notas et scripturas ac instrumenta per que Honoratus reperiretur cardinali obligatus; et premissa omnia, manu sua dextra Acta Rome, in domibus residencie prefati cardinalis : pectore suo, more prelatorum, apponendo, iuravit. Iohanne Channeau, thesaurario andegavensis, et Roberto Marinere, canonico rothomagensis ecclesiarum. testibus. STo Hugo Iacobi, dericus remensis diocesÌs, licent1atus in decretis, ac apostolica et imperiali auctoritatibus prefatique cardinalis secretarius et notarius in notam sumpsi, ideo huic instrumento. manu alterius scripto, signum meum apposui una cum additione que fuerat, scriptoris errore, obmissa. ?

!

Alia-aprili. aggiunlo Jal rogalario, con un richiamo, in fine al documento.

. ~ Abbr. dat


REGESTA CHARTARUM

25

C-1473. [VI].

2170.

Roma - Bolla di Sisto IV a Onorato III Caetani: ricordandone i servigi e le benemerenze, nonché l'accoglienza falla ad eminenti ecclesiastici, ali' imperatore Federico III e alla duchessa di Calabria, gli conferma il possesso di San Felice Circeo. Arc. CaM .• Prlf. ti. 2/70. Originale, Incomplela .. mancan/.. J.lla I1P. Nel I)er...."gnalure, Jel ••c. XV!!; (corretto sopra un originario 6); P. p•• C. XV. Fas. 3. n. 7; del &ec. XIX: XXXIX. 56.

D.

'.

SIXTUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio Honorato Gaietano, domicello romano. Ad perso~am tuam, quam sanguinis generositate nobilem meritis et virtutibus a gratiarum largitore decoratam cognovimus et sincere devotionis affectum, fidei integritatem, quibus per viam progenitorum tuorum incedens nos et romanam ecclesiam revereri dubiis etiam temporibus non sine tuis incommodo et iactura te osten­ disti, considerationis nostre intuitu dirigentes, non inmerito inducimur ut te specialis prerogative et favoris gratia prosequamur. Hinc est quod nos, etiam plenam notÌciam habentes et informationem quantis tuis impendiis et expensis non modo diligenter et urbaniter sed etiam reverenter et devote prelatos alme Urbis et presertim apostolice sedis nuncios, commissarios et legatos pluresque alias diversas et nobiles etiam illustres personas in terris et dominiis tuis, maxime Sermoneti, liberalissime receptare, hospitari et tractare consueverÌs, sicuti inter alia, tempore Nicolai pape predeeessoris nostri, carissimum Fredericum romanum imperatorem semper augustum, cum nobili et tota eius comitiva, tali et tanta celebrÌtate et impensa dignissime, ob honorem apostolice sedis predicte, ut etiam serenitas sua publiee in laudem tuam merito diceret te iure quemadmodum nomine ita ex re ipsa esse Honoratum. et deinde dilectam in christo filiam Calabrie ducissam. ilIustris ducis Mediolani filiam, suscepisti et tractasti, que non possunt fieri absque maximo sumptu et impensa; volentesque propterea munificentiam et liberalitatem tuam huiusmodi pijs subsidiorum donariis liberaliter adiuvare et confovere, ac attendentes quod te olim in tenimento castri Sanctifelicis, nunc dirrupti, ex venditione olim progenitoribus tuis per quondam Richardum de Milicijs, domicellum romanum, facta, et Bonifacii pape VIII etiam predecessoris nostri approbata, ius habuisse pretendebas seu adhue pretendis: idcirco tenimentum casb·i dirrupti SanctÌfelicis predictum, cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis suis ac iurisditionibus quibuscumque, Ioco ilIo ac solo ubi quondam al'X seu fortilicium et castrum predictuni esse consuevit, quem nobis et sedi apostolice reservamus, duntaxpt excepto, tenore presentium, auctorÌtate apostolica. tibi. pro te posterisque ac heredibus et successoribus tuis, dummodo in apostoli ce sedis predicte devotione ac fidelitate permanserint, imper­ petu1:lm, tenendi et habendi, motu proprio, non ad tuam ve! alterius pro te nobis super hoc oblate petitionis instantiam, sed etiam propria auctorÌtate, illius possessionem recipere et de iUo ae iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis eiusdem predietis ex nune in antea tanquam de aliis rebus et bonis tuis proprijs libere et licite disponere ilIisque perpetuo uti, frui et gaudere et iurisditionem huiusmodi per te vei alium exercere possis ac posteri, heredes et successores tui possint. cuiusvis lieentia minime requisita desuper; districtius inhibentes ne in tenimento predicto tu ve! heredes aut suceessores tui aut alij ,quicumque aliquid super edificare presumant, sedis apostolice speciali licentia desuper non obtenta; non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis aliisque contrariis quibuscumque. Tu igitur ita de bono in melius continue progredi studeas ut exinde ad maiora non immerito apud nos valeas commendari. Datum Rome apud Sand '" '" anno Incarnationis domÌnice millesimo quadringentesimo (Nel margine inferiore, a sinistra) : Iunii. septuagesimo tedio"", pontificatus nostri anno secundo. N. de T ougnes. L. de F ulgerijs; (sulla plica): S. Lotta.

XXI. 71.

C.1473.IX.3.

per 67 once, tarini /4 e grani /7, vende a Giacomo Gallola, rappresen­ lanle di Onoralo Il Gaelani d'Aragona, conte di Fondi. l'olioe/o in conlrada « Sopra lo Mer­ cato de Mola », in territorio di Maranola.

Formia -

Nicola

«

Lepere

»,

Arc. Col .• Prg. XXI, n. 7/ (Arc. Caet•• fotogr•• B. IX.

11.

252).

Originale, con sottoscrizioni autografe.

millesimo quatrÌcentesimo septuagesimo tertio. regnante Ferdinando etc. anno sextode­ cimo. die tertio mensis septembris. septime indiehonis. apud Molas Gaiete. Nos Iaeobus Pistacchio, Anno

VI. 4


26

DOCUMENTI DEL L' ARCHIVIO CAET ANI

dictus alias Pitontaro, de Castellono Gaiete, ad contractus iudex, Mactheus de Theodoro, de Gaieta, notarius, et testes declaramus quod Nicolaus Lepere, de Castellono Gaiete, vendidit Iacobo Gactule condam Rentii, de Gaieta, et michi notario, recipienti bus pro parte HonQrati de Aragonia Gaitani, Fundorum comitis etc., possexionem olivarum cum casareno discoperto et domo discoperta, sitam in loco ubi dicitur Sopra lo Mercato de Mola, pertinentiarum Maranule: ab una parte iuxta rivum seu fossatum antiquum et ab aliis duabus partibus iuxta vias publicas indeque habet introytum; francam, liberam et exemptam ab omni spetie sel'vitutis; pro pretio unciarum sexaginta septem, tarenorum quatuordecim et granorum decem et septem de carlenis argenti, sexaginta per unciam et duobus per tarenum computatis, numerata in pretio benedictÌone que debetur in talibus, secundum antiquam consuetudinem civitatis Gaiete; sub pena dupli pretij; cum refectÌone damnorum, expensarum et interesse et obligatione omnium bonorum venditoris et eius heredum et successorum; et iuravit. Ad comitis cautelam factum est presens instrumentum per manus mej predicli notarii. ST. ffi Iacobus de Pistachio de Mollis iudex testi sum. S. lo Garau Inay de Storent castella de Gayeta testarum (I). lo Renczo Gattula de Gaieta Potartino (I) testis. ffi Notarius Simon de Transo de Caieta testor. Domjnjco Calogeno de Gaeta testi sum. Bartolomeus Maczanellis de Molis Gaiete testis. ffi Iohannes presbiterj Leonardj testis. ffi Mactheus de Theodoro de Caieta per regnum Sicilie regia auctoritate notarius. Iudex Iacobus Pistacchio alias Pitontaro, dominus Garaus Ynan de Storrent castellanus Caiete, Rentius Caetula, notarius Simon de Transo, Dominicus Calogino, Cionus lacobi de Fundis, Bartholomeus Maczanellus, Iohannes presbiterj Leonardi.

C-1473.IX.14.

,XXI-SI.

Gaeta - I coniugi Bona e Antonio Pileo, per 24 once e /5 tarini di carlini d' argento, vendono a Giacomo GaUola, rappresentante di Onorato Il Gaelani d'Aragona, conte di Fondi, due oliveti in contrade « lo Cerquito ,. e «Acqualonga ", in territorio di Maranola. Arc. Col., Prg. XXI, n. 81 (Arc. Caet., fotagr., B. XII, n. 348). Copia, autenticata con l'allo C -1476 . XII .2, in cui fu Inserita la relativa scheda (omessa), nella quale sono cosl ricordati l lesll: In margine dicti contractu. scripti erant manu propria condam notarii Macthei iudex et testes, qui interfuerunt in dieto contractu lempore eelebralÌonis ipsius. iuxla solitum dieti nolani Macthei, videlicet literatus iudex Loysiu. Bonfiglio, presbiter Antonius &acrista Annumptiate, presbiter lacobus Caci, PelTus Cactula condam FrancÌ:lci, Nicolau. Antoniu. Cadula, Pelru~ Paulus CorneUa.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tercio, regnante Ferdinando etc. anno decimo sexto, die decimo quarto mensis september, septime indictionis, Cayete. Nos Loysius Bonfiglio de Gayeta, ad contractus iudex, Mactheus de T eodero, de Cayeta, notarius, et testes declaramus quod Bona Iohannis de Vellitro, uxor Antonii Iacobi Belli de Gemma, dicti alias Pilei, de Molis Gayete, cum consensu tam !Antonii, viri et legitimi mundualdi sui, quam Bartholomei de Urso, de Maranula, cognati sui, ibidem presentium, necnon et ipse Antonius Pileus, coniuges, vendiderunt Iacobo Caetula condam Rentij de Cayeta, et michi notario, recipienti bus pro parte Honorati de Aragonia Caytani, militis, Fundorum comitis etc., duas possessiones olivarum, quarum una est sita in Ioco ubi dicitur lo Cerquito, pertinentiarum Maranule: ab una parte iuxta possessionem domini Iuliani de Maranula, legum doctoris. ab alia parte iuxta possessionem heredum condam Leonis F ontanarose de Cayeta. ab alia parte iuxta possessionem dicti comitis et iuxta viam publicam; alia possessio est sita in Ioco ubi dicitur Acqualonga, pertinentiarum Maranule: ab una parte iuxta possessionem Antonii de Cuillielmo, de Mal'a­ nula, ab alia parte iUJi.-ta aliam possessionem dicti Anionii de Cuillielmo et iuxta viam publicam ; franchas, liberas et exemptas ab omni specie servÌtutis; pro precio unciarum vigintÌ quatuor et tarenorum quin­ decim de carlenis argenti, sexaginta per unciam et duobus per tarenum conputatis, numerata benedictÌone in dieto precio que debetur in tali bus et consueta est dari, secundum antiquam consuetudinem civitatis Gayete; sub pena dupli pretii. In comitis eiusque heredum et successorum cautelam factum est presens instrumentum per manus mei notarii.


REGESTA CHARTARUM

C-1473.IX.26 -1474 .111. 31.

27

2362.

Napoli - Alli processuali concernenti il prezzo di un terreno in contrada « la Corte dela Mela », in territorio di Somma Vesuviana, da aggiudicare a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, in seguito al mancato pagamento di 200 ducati, dali in grazioso mutuo a Perdicasso Barrile, conte di Monteodori:>io. Arc. Caet., Prg. n. 2362. Originale, con $oitOllcriz{oni autografe. Nel ver30, note del sec. XV (omes3e); segnalure, del 3ec. XVII: n. 3 (correlto $OpTa un originario X); P. 4, C. 6, f. 8; del sec. XIX: XL, n. 49.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo quarto, regnante Ferdinando etc. anno decimo NOli Rahucius de Raho, de Marsico. septimo, die ultimo mensis marcii, septime indictionis, Neapoli. civis neapolitanus, ad contractus iudex, Nicolaus Marinus de Mercurio. de Neapoli, notarius. et testes notum facimus quod, in regio hospicio, sito in plathea Sancti Georgii Maioris civitatis Neapolis, iuxta dietam eeclesiam, iuxta domos Severii de Cicino, iuxta vias publicas a duabus partibus. in quo magna curia magistri iusticiarii regni Sicilie regitur, existentibus Nicolao de Porcinariis, de Aquila, milite et utriusque iuris doctore, comite palatino, regio consiliario, dictam magnam curiam regente, Francisco Arcamono de Neapoli, Paduano Patetario de T arento, Francisco de Mastrillis, de Nola, et Corrado Curiali de Sancto Severino, legum doctoribus, ipsius curie iudicibus, necnon notario Francisco de Consilio, notario Iohanne de Rotundis, notario Vinciguerra, notario Benedicto de Brènna, notario Mazeo· de Bonocore, Baordo de Falco, notario Antonello Matrense et me notario Nicolao Marino, ipsius curie actorum magistris et aliis officialibus,pro tribunali sedentibus et curiam ipsam regentibus, legum doctor Franciscus de Cusenda, de Neapoli, primarius neapolitanus in dicta magna curia, fecit relacionem, tenoris subscripti: Regenti et iudicibus magne curie. Magnifice domine. Superioribus diebus a vestra magnificencia accepi commissionis licteras, in carta de bombice scriptas, nidis regentis et iudicum niciatas, mihi directas et presentatas per nobilem notarium Marinum Rutam, proeuratorem comitis F undorum regnique huius logothete et prothonotarii, quarum licterarum tenor talis est: Nicolaus de Porcinariis, de Aquila, miles et utriusque iuris doctor, comes palatinus, regius consiliarius, magnam curiam VicarÌe regens ac magistri iusticiarii regni SiciIie in magna curia Iocumtenens. legum doctorj Francisco de Cusencia, tabulario neapolitano. Scire vos volumus quod olim, vicesimo sexto mensis novembris presentis anni. septime indictionis, citatione precedente, curia pro tribunali sedente, Bartholomeus Nauclerius de Neapoli, procurator Honorati Gayetani, F undorum comitis etc., dicte curie produxit peticionem, continencie subse­ quentis: Exponit in magna curia Vicarie Bartholomeus Nauclerius, procurator Honorati Gayetani de Aragonia, F undorum eomitis etc., contra militem Guillielmum Corellyam, dieens quod olim. in testimonio publico constitutis, Perdicasso Barrili de Neapoli, comite Montis Odorisii, ex una parte, et dicto comite Fundorum, ex altera: prefatus Perdicassus confexus fuit se recepisse mutuo gratis a dicto comite Fundorum ducatos ducentos, conputatos ad rationem tarenorum quinque de carlenis pro ducato, quos ducatos Perdicassus restituere promisit eidem comiti Fundorum in termino convento; Perdicassus obligavit bona omnia et specialiter terram arbustatam et vitatam viti bus greeis, sitam in pertinentiis terre Summe. ubi dicitur la Corte dela Mela, iuxta terram nobilis Iohannis Carazuli Tristanj de Neapoli, iuxta viam puplicam, ad penam dupli debiti, prout hec in instrumento continentur. Postquam, termino restitucionis elapso, Perdicassus minime dictam quantitatem pecunie eidem comiti Fundorum restituit, in dictam penam pecuniariam incidendo, applicatam pro medietate comiti F undorum; et licet idem comes F undorum pluries Perdicassum requisivisset ut sibi dictam pecuniam solveret, quod facere minime curavit. in ipsius comitis Fundorum preiudieium i et quamquam ipse comes Fundorum valeat propria auctoritate capere tantum de bonis ipsius Perdicassi quod sit eidem comiti Fundorum integre satisfactum, tamen intendit cum assistencia diete curie Vicarie capere bona predicta, pro principali debito et medietate pene, ipsam terram supra descriptam capere et ad se retinere usque ad summam petitam et valorem ipsius terre; idcircho procurator petit per curiam decerni debere assistenciam fore prestandam et terram ipsam apprecian­ dam fore per experto5 ad 5eiendum iustum precium, et ipsam terram adiudicandam fore eidem· comiti Fundorum usque ad summam ipsius principalis debiti. medietatis pene et dampnorum. interesse et expensarum, et li cere eidem creditori terram ipsam in solutum tenere tamquam dominus jpsius, et


28

D O C U M E N T ( D E L L' A R C H ( V IO C:A E T A N I -------------,-----­

dicte cune super hoc interponj debere decretum et fieri sibi iusticie conplementum: et ad predicta petit se admiui; item petit expensas et protestatur etc. Eodem die, quo presentata fuit petitio, per curiam datus fuit terminus ad probandum in contumaciam dicti Guillielmi citati per omnes ferias Nativitatis Domini, infra quem terminum per curiam, in contumacia m Guillielmi citati ad prohandum, datum per dictum Bartholomeum Nauclerium, procuratorem comitis F undorum, presentati fuerunt in magna curia, penes ipsius camere magistrum actorum, articuli super quibus examÌnati fuerunt testes ad ipsius Fundorum comitis et eius procuratoris instanciam, productumque fuit pro ipsius comitis Fundorum parte instrumentum supradicti debiti. Demum, die septimo frebuarii, septime indictionis curia sedente pro tribunali, facta est puplicacio in presenti causa et datus est terminus ad recipiendum copiam dierum duorum. Postea, die undecimo frebuarii, septime indictionis, Neapoli. curia pro tribu­ nali sedente, facta est conclusio in ipsius Guillielmi citati et non conparentis contumacia. Postremo, die quintodecÌmo mensis frebuarii. septime indictionis, per nos et dictam magnam curiam processum fuit ad decretum, continencie subsequentis: Nos Nicolaus de Porcinarijs, de Aquila, miles, utriusque iuris doctor, comes palatinus, regius consiliarius, regens magnam curiam Vicarie ac magistri iusticiarii regni SiciIie in dieta magna curia locumteneÌls, Franciscus Arcamonus de Neapoli, Corradus Curialis de Sando Severino et Franciscus de Mastrillis, legum doctores, ipsius magne curie iudices, declaramus quod olim, die sexto mensis novembris, sexte indictionis, dicta magna curia Neapoli residente, presentate fuerunt nobis lictere regie ordinacionis nostre in officio regiminis curie supradicte, et erant tenoris sub­ scripti: Ferdinandus, Dei gratia rex Sicilie etc. Post quarum regiarum licterarum presentacionem etc., die quintodecimo frebuarii, septime indictionis, relacionem fecimus de processu et meritis probatorum in eo Luce Antonio Bulcano, utiliter domino ville Maleti, Algiasio de Mazeo, utiliter domino castri Mucii, baronibus, qui iuraverunt dicere veritatem de eo quod eis videretur fore agendum in causa eadem: dixerunt et consulerunt ipsi curie quod, loeo et vice eorum, sentenciam huiusmodi in causa ferre deberemus, vices et voces eorum nobis et dicte magne curie in hiis conmictentes. Nos regens, locumtenens et iudices, visa peticione, in dicta magna curia oblata per Bartholomeum Nauclerium, procuratorem Honorati Gayetani de Aragonia, Fundorum comitis l'egnique huius prothonotarii etc., et processu super ea facto, quia liquet quod dictus Bartholomeus ita suam et comitis intencionem probavit quo ad subscripta quod merito sibj sufficit ad dictam assistenciam prestandam circa captionem dictorum bonorum in dicta peticione contentorum, apprecium inde hendum, adiudicationem inde sequendam, nichilque in contrarium per dictum Guillielmum fuit positum vel probatum: decel'nÌmus dictam assistenciam esse prestandam dieto Bartolomeo seu dicto eomiti circha capcionem dictorum bonorum. bona ipsa apprecianda fore per expertos ad sciendum iustum precium et valorem bonorum predictorum, et adiudi­ canda fore, prout adiudicamus, dicto Bartholomeo procuratori, seu dieto eomiti principali, pro dictis dueatis ducentis debiti principalis tantum, ad faciendum et disponendum de eis prout de aliis bonis sujs disponit et facit; ab alijs autem petitis per dictum comitem dictum Guillielmum absolvimus, in expensis in presenti causa factis condempnantes, quarum taxacionem nobis et diete magne curie imposterum reservamus, hoc suum dieta magna curia super predictis interponente decretum: presentibus notmio Nicolao Marino, notario Vinciguerra Mazarotta et notario Marino Ruta, notario Francisco de Consilio et aliis actorum magistris dicte magne curie. Corradus Curialis. Franciscus de Mastrillis. F. A. Lectum, Iatum et l'ecitatum fuit dictum decretum, curia pro tribunali sedente. Quo decreto interposito ipsoque lecto pro tribunali, pro parte dicti Bartholomei fuymus requisiti ut preinsertum decretum execucioni demandare deberemus. Nos mandamus quatenus vos personaliter eonferatis ad dictam terram et dicto comiti circha capcionem terre predicte, pro quantitatibus in dicta peticione et decreto deductis, as.sistetis; et terram ipsam videatis et apprecietis: necnon pro aliis ducatis novem pro expensis, in dicta causa factis, taxatis et moderatis per curiam, adscendentibus ad dietam summam; et de ipsius apprecio nobis. una cum presentibus, in scriptis referatis, ut valeamus in dicta causa procedere. Datum t Neapoli, die terciodecimo marcii, septime indictionis, millesimo ccccO septuagesimo quarto. Nicolaus Marinus magister actorum. Quibus licteris per me receptis supra capud, personaliter me contuli. una cum dicto notario Marino procuratore et cum iudice, notario et testibus, ad dictam terram, et eidem notario Marino circha capcionem dicte terre assistenciam prestiti, prout in instrumento eontinetur; et terram ipsam. vidj, habitoque consilio a quampluribus expertis, quia dicta terra est veprosa et nemorosa, adeo quod de ea parum est ad culturam, dictam terram confuse appreclavi in unciis

viginti quinque! et ita refero vestre magnificencie et curie dictam terram esse eiusdem valoris dictarum


REGEST A CHART ARUM

29

unciarum viginti quinque. Datum 1 Neapoli, die XXVIIIJ marcii, septime indictionis, MOCCCCLXXIII]o. S. Franciscus de Cusencia de Neapoli. legum doctor, tabul~rius neapolitanus. Qua l'elacione lecta, dictus Bartholomeus nos requisivit, ut ad ipsius comitis cautelam conficere deberemus instrumentum. Presens instrumentum scripsi ego Nicolaus Marinus notarius. ST. ffi Rahucius de Raho de civitate Marsici Novj, habitator Neapolis, iudex ad contractus. ffi Notarius Benedictusde Vienna testor. ffi Notarius lohannes de Rotundis testis. ffi Notarius Vinciguel·ra. ffi Baol'dus de Falcho de ffi Mazeus de Bonocorde. Amal[fia] 2 testis. I

Abbr. dal

2

Abbr. Amai

XXI -72.

C .1473. X. 3. Fondi -

Caterina e Fiore

«

de Gilio

»,

col consenso dei rispettivi mariti, Nallo e Giovanni

«

de Nallo ",

per 22 ducali di carlini d'argento, vendono all'erario di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di

Fondi, un terreno in contrada

«

Septem Acque de Vetere

A,c. Col.• P,g.• XXI. n. 72 (Arc. Caet., jotogr., B. VIII, n. 241).

»,

in territorio di Fondi.

Originare, con 8otlOlJcr{1Ii:{oni autograje.

tE Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tertio, die tertio mensis octobris,

VI]O indictionis,

regnante Ferdinando etc. anno sextodecimo, apud civitatem Fundorum. Nos Paulinus Scomabacca de Fundis, iudex ad contractus, lohannes Andree Petile de Fundis, notarius, nec non presbiter Gabriel. Angeli de Barone, presbiter Iohannes Antonii Leonis. Iacobus Nicolai iudicis lohannis, notarius T ullius domini Benedicti et Andreas de Nardillo, de F undis, testes, notum facimus quod Caterina et Fiore, sorores carnales, filie condam Carcallie de GilIo, de Sermoneta, uxor quidem Caterina NaIli Nicolai de Nallo, et Fiore uxor lohannis Nicolai de Nano, fratrum, de civitate F undorum, cum consensu virorum et legitimorum suorum mundualduorum, ibidem presentium, vendiderunt lacobo notarli Nicolai de Pede­ monte, erario Honorati Gaytani secundi de Aragonia, cornÌtis F undorum etc., terrenum partim semi~ natorium partÌm marginem et partim incultum et nemorosum, comune et indivisum inter eas, situm in territorio F undorum, loeo ubi dicitur Septem Acque de Vetere, iuxta alias res ipsius comitis, iuxta viam puhlicam: francum, liherum et exemptum ah omni onere et servitute; pro predo ducatorum viginti duorum de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato; sub pena dupli valoris rey vendite. Ad comitis cauthelam factum est hoc instrumentum per manus mey notarii. ST. ffi Paulus Scomabaccha de F undis iudex ad contractus regia autoritate. ffi Pl'esbiter Ga briel Angeli de Baronis de F undis testis. ffi lacobus ludicis )ohannis de Fundis testis. ffi Presbiter Iohannes Antonii lacobi Lepro de Fundis testis. ffi Notarius Tullius de Fundis testis. tE Andreas de Nardillo testis. T estes: PauIinus Scomabacca iudex, presbiter Gabriel Angelj de Barone, presbiter Iohannes Antonii Leonis,lacobus Nicolai iudicis Iohannis. notarius Tullius domini Benedicti, Andreas de Nardillo.

C ..1473.X.17.

XXI .. 73.

Fondi - Il capitolo della calledrale di S. Pielro, per due once di carlini d'argenlo, t'Jende una casa al procuratore di Onorato II Gaetani d'A ragona, conle di Fondi, per la costruzione del campanile

della chiesa stessa. A,e. Col•• Prg. XXI, n. 73 (Are. Cact., jotogr., B. VIII, n. 242).

Originale, con sottoscrizioni aulogrtife.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tertio, die decimoseptimo mensis octobris, septime indictionis, regnante Ferdinando etc. anno sextodecimo, apud civitatem F undorum. Nos Paulinus Scomabacca de Fundis, iudex ad contractus, Iohannes Andree Petile de Fundis, notarius, nec non presbiter Iacobus Nicolai Trete, presbiter lohannes Antonii Leonis, Iacobus Straczalus et Antonius Iolumnis Andree de Berardo, de Fundis, testes, nOlum facimus quod presbiter Honufrius magistri lohannis Gahasancti et presbiter Petrus Iohannis Rogerelli, de Fundis, canonici et procuratores et yconomj catredalis ecclesie Sancti Petri de eadem civitate, et presbiter Nicolaus Andl'ee de Berarelo, canonicus


30

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

eiusdem ecclesie ac vicanus in spiritualibus Nicolai Fatii de Tragecto, episcopi fundani, nee non et aHi eiusdem ecclesie canonici, videlicet dompnus Nicolaus de Tutio, presbiter Dominicus Iohannis de Iulliano, presbiter Iacobus Nicolai Castellani, presbiter Honoratus Piccolinus et presbiter Nicolaus Sanctus lohannis de Baluscio, de F undis, maior pars canonicorum et capituli eiusdem ecclesie, congregati in acchore (I) diete ecclesie, cum consensu episcopi et vicarii, declaraverunt, presente quoque Iacobo notarii Nicolai de Pedemonte, erario generali Honorati Gaytani de Aragonia, comitis Fundorum, qualiter, urgente necessitate, pro utilitate et conmodo diete ecclesie. expedit ipsis canonici construi sive expleri facere campanile dicte ecclesie: propterea decreverunt vendere de bonis stabili bus ipsius ecclesie. minus utilibus et dampnosis eidem ecclesie, pro quibus vendendis obtinuerunt Iicenciam a papa Sixto, prout patet per breve ipsius pape, in carta membrana scriptum et eius sigillo sigillatum, direetum supradieto vicario episcopi, cuius tenor talis est (cf. C-1472. VI. 17). Qua licentia presentata eidem vicario, inEor­ mationem sumpsit de predictis, per quam invenit constructionem dieti campanilis necessariam esse et in ecclesie conmodum redundare, et eisdem procuratoriblls et canonicis, de consensu episcopi, licentiam concessit vendendi de bonis stabilibus dicte ecclesie. Dicti procuratores et canonici asseruerunt quod inter alia bona ipsius ecclesie possident domum planam, positam intus in F undis, in parrocchia dicte ecclesie Sancti Petri, iuxta rem dieti comitis a duabus partibus, iuxta rem ipsius Iacobi notarii Nicolai, iuxta viam publicam, quam disposuerunt vendere tamquam rem minus utile m et dampnosam eidem ecclesie. et propterea fecerunt eamdem domum voce preconia subastarj per loca publica et consueta civitatis F un­ dorum ut, siquis voluisset emere dictam domum ab ipsis exponentibus, comparere deberet coram eis qui parati erant ipsam eidem vendere pretio quo poterant meliorj. Ad quam banditionem comparuit coram ipsis exponentibus Iacobus notarii Nicolai, erarius comitis Fundorum, et dixit se nomine comitis velle emere a dictis exponentibus domum eamdem et obtulit se daturum pro dicta domo emenda uncias duas de carlenis argenti; quam oblationem exponentes receperunt, reputantes uncias duas fore iustum pretium domus. Fecerunt iterum diebus piuribus, per predicta Ioea publica et consueta civitatis Fundorum divulgari ut, siquis vellet pretium augmentare, comparere deberet coram eis, paratis ipsum admictere; et quia nemo comparuit qui domum ipsam emere vellet, procuratores et canonici vendiderunt Iacobo erario, tamquam plus offerenti et licitatori ad id ultimo adinvento, recipienti pro ipso comite et eius heredibus et succes­ soribus, supradictam domum, francam, libel'am et exemptam ab omnj debito et servi tute ; pro pretio duarum unciarum de carlenis argenti, sexaginta per unciam conputatis; quam pecuniam asseruerunt per­ • solvisse magistro Iohanni de Mediolano, magistro fabricatori, fabricanti dictum campanile. ibidem presenti; si quod domus valet plus pretio supradicto, id venditores emptori donaverunt ob multa servitia que vendi­ tores, nomine ecclesie, et ecclesia ab eodem comite se multipliciter habuisse confexi extiterunt; et promi­ serunt venditores, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum diete ecclesie, omnia observare, sub pena dupli valoris domus; cum refectione dampnorum, expensarum et interesse; et iuraverunt. Ad comitis et ST. eius heredum et successorum cauthelam fadum est hoc instrumentum per manus mey notarii. ffi Paulinus Scornabacca de F undis iudex ad contractus regia autoritate. tE Presbiter Iacobus Nicolay ffi Iacobus Straczatus Trete de Fundis testi. Presbiter Iohannes Antonii Iacobi Ley de Fundis testis. ffi Antonius lohannis Andree de Berardis de Fundis testis. Testes: PauIinus de Fundis testis. Scornabacca iudex. presbiter Iacobus Nicolai Trete, presbiter Iohannes Antonii Leonis, Iacobus Straczatus Antonius Iohannis Andree de Berardo.

289.

C .1474 .11. 21.

Roma - Breve di Sislo IV a Onoralo III Caetani: perché si rechi immedialamenle a Roma per ra­ gioni imporlanti. Are. Cael., Prg. n. 389. Il.

Nel lier30, note del '€le. XVII e XVIII (ome3,e); .egnotare, del

Originale.

X, P. p.• F.6, C. 4; Jel,ee. XIX: XIX,

Il.

.ec.

XVII:

81.

SIXTUS PAPA Ull. Dilecfe fili. Egemus presentia tua ob aliquas causas importantes; quare Datu~ tibi mandamus ut, visis presentibus, ad nos venias, contrarijs non obstantibus quibuscunq~e. Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die XXI februarij MC~CCLXX~"J, ponbficatus. nostri (Nel margine inferiore, a deslra): L. Grifus; (nel verso): Dllecto fiho Honorato Caletano anno tertio. Sermoneti domino. Sig. l 1

Frammento Jj ara rossa.


REGESTA CHARTARUM

C-1474. III. 8.

31

XXI-79.

Roccaromana - Laura Caputo, moglie di Altobello di Marzano, ratifica la vendita dei beni di Fran­ colise e Calvi Risorla, faUa dal marilo a Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., Prg. XXI, n. 79 (Are. Cael.,lol08r., B. I A, n. 366).

Originale, con lotloscr{:;;{oni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo quarto, regnante Ferdinando etc. anno sextode­ cimo, die octavo mensis marcii, septime indictionis, apud Roccamromanam. Nos Nicolaus Conte, de Roccaromana, annalis iudex, Ciccus Cobellj de Cieco, de rocca predicta, notarius, et testes decla­ ramus quod, nobis accersitis ante presentiam magnifice domine Laure de Caputo, uxoris Altibellj de Marczano, militis etc., ipsa Laura iure francorum vivente, cum auctoritate predicti Altibelli, viri et Iegitimi mundualdi sui, presentis: Laura asseruit Altibellum eius consortem disposuisse velle vendere Honorato Gayetano de Aragonia, F undorum comiti ac locothete et prothonotario regni Sicilie etc., bona stabilia infrascripta eiusdem Altibelli, que domina ipsa asseruit eius virum possidere in civjtate Caleni a), T urjs F rancolisii earumque territoriis, pertinenciis et districtibus; videlicet domos palaciatas et planas, consilltentes in pluribus membris copertis et discopertis, cum curti seu cortileo et sedimine earum. scitas intus civitatem Caleni, in parrocchia episcopatus eiusdem civjtatis, iuxta viam puplicam a duabus partibus, iuxta domos monasterii Sancte Trjnitatis de Suessa; item alias domos palaciatas et planas, scitas intu5 eandem civjtatem Caleni, iuxta viam puplicam a duabus partibus,· iuxta domos magistri Marini de Candia, regii falconerii; item peciam terre, scitam in terrjtorjo et pertineneiis civjtatis Caleni, in Ioeo ubi dicitur a la Palommara, iuxta viam puplicam a trjbus partibus, iuxta terram episeopatus ipsius civjtatis, iuxta tenam Angelilli de Leonardo, de Cateno; item peciam terre, scitam in eodem terrjtorjo, in loco ubi dieitur ad Sahone, iuxta viam puplicam a duabus partibus, iuxta terram que fujt Mariocte de Rocca Montisfini: item peciarn terre, scitam in pertinenciis diete T urrjs Francolisii, in loco ubi dicitur a la Pecza, iuxta viam puplicam a trjbus partibus, iuxta terram diaeonatus ecclesie Saneti Iermani de villa Piczoni, iuxta terram domini Gasparjs de Georgio. de Plumerjsco, que fujt Nicolai de Georgio; item peeiam terre, scÌtam in pertineneiis diete turrjs, in Ioco ubi dicitur Layra Vecchia. iuxta viam puplic.am a duabus parti bus, iuxta terram ecclesie Sancte Marje Monialium de Capua, iuxta terram domini Gasparjs predicti, que fujt eondam notarii Cubelli de Georgio de Plumerisco; quam vendicionem. per eundem Altobellum fiendam prefato comiti, Laura ipsa. pro se, eius heredibus et 5ueees5oribu5, ratificavit, obligans se Laura hahere ratum quicquid per Altumbellum gestum fuerit, et prestitit iuramentum. Laure rogatu ffi Nicolaus Conte iudex. ili Dopnus Antonius Carllus presens confecimus instrumentum. ST. archipresbiter Rocceromane testis. ffi Notarius Nieolaus Gaucius de Alifia testis. tE Notarius Ciccus Borrellus de Roccaromana testis. T estes notarius Nicolaus Gausi de Alifia, dompnus Antonius Casillus arehipresbiter, dompnus Angelus Petri Thomasii de lohanne, I!0tarius Cieeus Burrellus, de Roccaromana. a) L'antica Cales, che secondo alcuni corrisponde a Carinola, ma secondo i I>iù a Calvi Risorta, frazione di Zuni (cf. Giu­ II/inianl L., 01>. cit.).

2512.

C-1474.III.I0.

Roma - Il cardinale Giuliano della Rovere, commendatario del monastero di S. Maria di Groltafer­ rata, per 1354 ducati d'oro di Camera, vende la peschiera « de lo Greeesco» nel lago di Fo­ gliano e la tenuta di S. Maria «de Pariete» a Onorato III Caelani. per il quale prestano fideiussione Stefano de' Crescenzl', Pietro de LeniI, Lodovico Maile; ed Eoangelisla Maddalena di Capodiferro. Are. Cad., in Prg. n. 2512.

Copia autentica, inserita in C -1477.X. 6.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo quarto. indiccione septima, die Iovisdecima mensis marcii, pontificatus Sixti pape IIII anno tertio. Novennt omnes qualiter Iulianus tituli Sancti Petri ad


32

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE T AN I

Vincula presbiter cardinalis ac monasterii Sancte Marie de Griptaferrata, ordinis Sancti BasiIii, tusculane diocesis, commendatarius, affirmans plures tl'actatus habitos fuisse cum priore et monacis dicti monasterii an expediret eidem monasterio permutare vel vendere piscariam ipsius monasterii, que vulgariter dicitur delo Grecesco, sitam in laeu de Fogliano, Honorati Gaietani, necnon et tenimentum ecclesie Sanete Marie de Pal'iete, que unita est dieto monasterio, cum tenimento ac silvis et pertinentijs ac etiam una cum fossella seu fossellis prope lacum predictum existentibus et cum omnibus aliis iuribus piseandi in dictis lods et dicto laeu Fogliani; attento maxime quod dictum monasterium raros et modico!! fructus ex dicta pisearia et locis percipit ae minores et pauciores percipere et in preteritum consuevit, et utilius et fruetuosius foret dicto monasterio dictam piscariam ae tenimentum ecclesie Sancte Marie predicte et fossellam seu fossellas et alia loea et iura predicta permutare cum aliis possessionibus equivalenti bus, unde uberiores fructus et redditus ad dictum monasterium pervenire possent, vel saltem eam vendere et de peeuniis redigendis predia fertiliora et meliora comparare; et pluries prefatus eommendatarius capitu­ lariter ad se vocaverit et congregari fecerit priorem et monachos et capitulum ad pertl'actandum quid expediat pro utilitate monasterii prefati deliberandum; et tandem una cum priore et monacÌs comunicato consilio, deliberaverit deputare duos peritos qui, de ipsius commendatari i commissione, 'viderent dictam piscariam, silvas et tenimenta ecclesie Sancte Marie de Parietè ac fossatellam. seu fossatellas predietas et ius piscandi in dietis loeis et in dicto lacu F ogliani eorumque valorem ac modum permutationis seu venditionis fiende pro utilitate dicti monasterii l'eferrent; et unanimi consensu prior et monaci, cum decreto prefati commendatarii, et confidentes de probitate et intelligentia nobilium Petri de Mal'ganis et Evangeliste Magdalena de Capiteferro, romanorum civium, eosdem 'elegennt ad premissa: qui ambo. dictis locis diligenter inspectis, ut ibidem in presentia prefati eardinalis etiam asseruerunt et publice Petrus et Evangelista retulerunt, habentesque dietorum locorum conditiones et qualitates bene nota3 per assiduas conversationes eorum in dieto Ioco, matura cum deliberatione et inquisitione, et omnia vidisse et perscrutasse et cognoseere in evidentem utilitatem dicti monasterii cedere si dieta piscaria et loca supra expressa vendantur pro pl'ecio milletrecentorum ducatorum auri de camera, et de dictis ducatis emantur alia predia et possessiones in Urbe vel si permutentur eum predijs et possessionibus valenti bus dictam quantitatem: id circo prefatus commendatarius, habita relatione a dictis peritis et expertis commissariis et faeta etiam super hiis matura discussione per precedentes tractatus, considerans idem eardinalis expedire dieto monasterio ad venditionem et alienationem piscarie ac tenute et fossellal'um predictarum devenire pro dicto precio, ut ex eo comparari possint alia predia fructuosiora ae utiliora dicto mona­ !lteno: cum nemo alius repertus fuerit qui plu! nee tantum obtuierit quam Honoratus Caietanus, dominus terre Sermoneti, ad quem magis eommode convenire videntur propter vieinitatem locorum et dicti lacus F ogliani, per ipsum Honoratum posses30rum; habita etiam consideratione quod dieta piscaria et loea litigiosa fuerunt inter quondam Petrum abbatem, qui tunc dictam abbatiam Sancte Marie obtinebat ac administrabat, ex una, et quondam Iacobum, patrem et auctoremdicti Honorati, et Franciscum de Gaietanis, èiusdem patruum, pal'tibus ex altera, et nonnulle late constiterint sententie et earum virtute concesse fuerint liuere exucutoriales; et demum, licet per laudum patriarehe aquilegiensis, communis arbitri a dictis partibus et a prefato Honorato postea assumpti, impositus fuerit finis litibus antedictis et adimpleta fuerint omnia in dicto laudo contenta ex utraque parte, prout dicte partes predicta omnia vera esse affinnaverunt; ne tamen uIlo unquam tempore aliqua lis aut controversia revivissere p05set: eapropter, habito :lUper hoc consenllU prioris et monachorum et capitoli, idem commendatariu5, nomine dicti mona­ sterij, vendidit, ad proprietatem perpetuamque hereditatem, Honorato Gaietano, stipulanti pro se et suis heredibus et successori bus, dictam piscariam, vulgariter dictam delo Grecesco, sitam in lacu F ogliani, necnon tenimentum ecclesie Sancte Marie de Pariete, unite dieto monasterio, cum fossella seu fossellis et cum omnibus silvis, montibus, vallibus, pratis ac omnibus eius pertinentijs prope lacum predictum existentibus, ac cum omnibus introiti bus et exitibus, liberam et l\beras ab omni onere responsionis seu census vel alterius genere servitutis: qui bus piscarie, tenimento et possessionibus cireum tenet tenimentum castri diruti Nimphe, ipsius Honorati; item concessit eidem Honorato omnia iura, nomina et iurisdictiones necnon actiones ac officium iudicis, que, quas et quod habuit et habet dietum monasterium ac com­ mendatarius super dieto Iacu F ogliani et pisearia delo Crecesco et tenimento ecclesie Sanete Marie de Pariete. fossella seu fossellis et locis eorumdem; Ìtem promisit facere ita quod papa huÌusmodi contractum et omnia contenta in eo aeceptabit, et facel'e consentire priorem, monachos et conventum dicti mona­ sterij omnemque aliam personam ius habere pretendentem; hanc venditionem fecit commendatarius Honorato


REGEST A 'CHARTARUM

33

pro precio mille et trecentorum ducatorum auri de camera, quos ducatos emptor solvere promisit in hunc modum, videlicet septingentos quinquaginta quatuor ducato s, ad computum septuaginta duorum bolen­ dinorum pro ducato per totum mensem septembris proxime futurum, reliquos vero usque ad summam milletrecentorum ducatorum, qui assedunt ad numerum aliorum sexcentorum ducatorum, ad rationem septuaginta duorum holendinorum, per totum mensem septembris anni sequentis millesimi :quadringentesimi septuagesimiquinti cum effectu sol vere promisit, cum omnibus damnis, expensis et interesse, convertendos emptione prediorum in utilitate monasterij predicti; et ad hoc, precibus ipsius Honorati, nobiles Ste­ phanus Francisci de Crescentijs, regionis Columne, et Petrus de Lenis, de regione Pinee, et Ludovicus de Matheis, de regione T ranstiberim, sese in solidum obligaverunt tamquam principales expromissores pro mille et trecentis ducatis, ad rationem septuaginta duorum 'bolendinorum pro ducato, infra dieta tempora et dilationes persolvendis; et similiter pro dictis quinquaginta quatuor ducatis, ad rationem septuaginta duorum bolendinorum, pro ducatis restantibus, per totum primodictum mensem septembris persolvendis, se, ut principalis expromissor, obligavit pro Honorato, principaliter et in solidum, nobilis Evangelista Magdalene de Capiteferro, etiam romanus civis; qui sese ipsi in soIidum obligaverunt prefato commen­ datario, recipienti nomine dicti monasterij; et promisit cardinalis et commendatarius quod piscaria et tenimentum ecclesie Sanete Marie de Pariete, cum iuribus et pertinentijs suis et cum fossella seu fos­ sellis in eis existentibus et cum iure piscandi in dicto lacu, ad dictum monasterium Sancte Marie de Griptaferrata spectaverunt et spectant pieno iure, et nulli alteri fuerunt neque sunt obligata; que omma cardinalis et commendatarius et Honoratus et sui fideiussores et principales expromissores observare promiserunt sub ipotheca et obligatione omnium bonomm, tam suorum quam monasterii, et voluerunt super predietis posse cogi in omni curia, sub pena unius Iibre auri; super quibus cardinalis ac Honoratus et 6deiussores ac compromissores predicti a me notario unum ve! plura con6ci petierunt instrumentum et instrumenta. Acta fuerunt hec Rome apud Sanctum Petrum, in palatio apostolico, in laeo solito residentie prefati cardinalis; Prospero episcopo ellculano et Iacobo electo nucermo, testibus. Iohannes de Heesboem. clericus cameracensis diocesis, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius hoc instru­ mentum, manu alterius, me aliis occupato negotijs. scriptum, subscripsi et in hane publicam formam,redegi signoque et nomine meo solitis signavi.

C -1474. 111.16.

XXI-47.

Napoli - Allobello di Marzano, con il Consenso del figlio Francesco e della nuora Calerina di Sangro, per 770 ducati, vende case e fondi in Calvi Risorta e Francolise a Onorato II Gaetani d'Aragona. conte di Fondi. Are. Col., Prg. XXI, n. 47 (Are. Cael., f%gr., B. Xli, n. 346).

Originale, con solt03cr(zionl aulografe.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo <]uarto, regnante Ferdinando etc. anno sextode~ cimo, die sextodecimo men~i5 marcij. septime indictionis, Neapoli. Nos Andreas de Afelatro, de N eapoli , ad contraetus iudex, Paulinus de Golino, de civitate N eapolis , notarius, et testes notum facimus quod, constitutis in nostri presencia Altobello de Marczano, milite, ex una parte, et Honorato Gayetano de Aragonia. comite Fundorum, huius regni Sicilie prothonotario etc., ex parte altera: Alto­ bellus asseruit se possidere domos palaciatas et planas, consistentes in pluribus membris copertis et discopertis, cum curti, sitas intus civitatem Calenj, in parrochia ecdesie eiusdem civitatÌs, iuxta vias puplicas a duabus partihus, iuxta domum monasterij Sancte T rinutatis (I) de Suessa; item alias domoll palaciatas et planas, sitas intus cÌvitatem Calenj. iuxta 1 vias puplicas a duabus partibus, iuxta domos magistrj Marinj de Candia, regij falconerij; item pecium unum terre, situm in territorio et pertine~cijs terre Calenj, in Ioco ubj dieitur la Palombara, iuxta vias puplicas a tribus partibus, iuxta terram eplSCO~ patus diete civitatis, iuxta ten'am Angelillj de Leonardo, de civit~te Ca~enj j ite~ peciam unam ~erre campensem, sitam in eodem territorio, in loco ubj dicitur ad Saone, luxta ~las p~phca~. a dua.hus parh~u.~. iuxta terram que fuit Maliocte de Rocca Monfini; item peciam terre, sitam ID perh~encIJs TurrJs Fr:mcohslJ: in Ioeo uhj dicitur alla Pecza, iuxta vias puplicas a tribus partibus, iuxta terram dlaconatus ecclesle Sanct) Iermanj de Villa Piczonj, uixta ten'am dominj Gaspans de Plumensco, que fuit Nicolay de Geol'gio: VI. .5


34

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

item peciam terre compensem, sitam in pertinencijs diete turrys, in loeo uhj dicitur Layra Vechia, iuxta vias puplicas a duabus parti bus, iuxta terram ecclesie Sanete Marie Monialium de Capua, iuxta terram dictj dominj Gasparjs, que fuit eondam notanj Cuhellj de Georgio de Plumensco: hona ipsa franca libera et exempta ah omnj onere et ab omnj specie servitutis, excepto dictam terram sitam ala Palomhara ab annuo censu librarum .... de cera, debendarum maiorj ecc1esie Caleni, et predictas terras positas in territorio T urrjs Francolisij ah annuo censu Iihrarum * .. de cera, dehendarum maiorj ecdesie capuane; Altohellus vendidit eidem comitj predicta bona pro precio d~catorum septingentorum septuaginta de carlenjs argenti liliatis, ad rationem carlenorum decem liliatorum pro ducato, regio beneplacito et assensu reservato; sub pena duplj predj vendicionis eiusdem ; cum refeccione dampnorum, interesse et expensarum; et insuper iUic presens F ranciscus de Marczano, filius dictj Altohellj, vendicionem ratificavit. Et nichi. lominus, continuatis actibus, personal iter accessimus ad presenciam Catharine de Sangro, uxoris dictj FrancÌscj, sistentis in domihus habitacionis ipsius Francisci, sitis in plathea Sediljs Capuani civitatis Neapolis, et Catharina, more magnatum ac iure francorum vivens, consensit dicte vendicionj et presens instrumentum ratificavi t. Ad comitis ac eius heredum et successorum cauthelam presens instrumentum scripsi ego Paulinus notarius. ,ST. ffi Andreas de Afelatro de Neapoli ad contractus iudex. ffi Petrus Gaytanus testis. ffi Antonius Guyndacius de Neapoli testis. ffi Berardinus de Dato de Neapolj testi sum. ffi Riczardus Cocus de Neapoli testis. Presentibus iudice Andrea de Afelatro ad contractus iudice, domino Petro Gayetano, Bactista de Clavelljs, Francisco Gaetula de Gayeta, Antonio Guindacio. Paulo de Angelo. Antonio de Palmerio, Antonio de Conducta, Berardino de Dato, Amatore et Liczardo Coco, de Neapoli. I

Omesso nel le3lo.

C-1474.V.17.

507.

Alatri - Lettera commendatizia di Tuzio « Antonii de Fumone ", vescoVo di Alatri, a favore dei coniugi Malleo « de Signia» e Margherita « Selavi» per le benemerenze acquistale nell'ammini­ strazione dell'ospedale di S. Giovanni Ballista, per le quali Matteo era stato nominato cittadino di Alalri. Are., Calli., Prg. n. 507.

Originale.

T utius episcopus alatrinus. Licet veritas per ... Maetheus Iacohi de Signia, dyocesis spalatenensis, qui cum Margarita 6lia Iohannis ScIavi, eius uxor, caducum morbum cotidie quasi patiente, ad regimen hospitalis beati Iohannis Baptiste, de civitate A1atri, in presentiarum existit, et oh sui merita et opera­ tiones officiales communis eiusdem civitatis in cÌvem alatrinum susceperunt, et immunitates, privilegia ac honores, quihus alij cives gaudent, eidem concesserunt ut de bono in melius in hospitali predicto se gerat: nos [volentes] i ipsum Mactheum, civem alatrinum sic suhscriptum et in prefata civitate reputatum, [in civi]tate ipsa et tota nostra dyocesi alijsque terris actollere, omnes Christifideles rogamus ut Mactheum cum Margarita recommissum in cunctis habere' velint, ipsique, ut dvi civitatis Alatri, in sibi occurrentibus favorem prestare, ac eum ut civem dicte civitatis traetai'e. Has patentes literas sibi [dari] 1 fecimus iuximusque nostri pontificalis sigilli appensione muniri, una cum sigillo magno civitatis Alabi, de consensu ofhcialium comunis Alatri. Datum Alatri, apud nostram ecclesÌam alatrinam, suh anno millesimo CCCC"LXXoIllJo, pontificatus Sisti pape quarti anno tertio, indictione VIJ"', mensis maij die XVIJ"', · Il S'Ig. Il. SIg. I Danno Jella pergamena. gine superiore.

2

ResIa il corJonclno, appeso alla plica.

a Resta il naslrino seria; rosso, appeso al mar­

3124.

C -1474. VI. 18 •

Savono (negli accampamenti presso il fiume) - Ferdinando I a Giulio-Antonio Acquaviva, duca d'Alri e conte di Conversano: gli concede, sua vita durante, anche per l'uso della casa, 200 lomoli di sale. Are. Cad., in Prg. (regidro) n. 3124, c. 39.

Copia. autenticala con l'alto C.1506. VII. 6.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc .. Iulio Antonio de Ursinis de Aquaviva: dux (!) Adric; comitique Cupersani, consiliario fidelique nostro dilecto. Non tantum ut... Vobis :eidem lulio duci, ad vite


REGESTA CHARTARUM

35

deeursum, pro usu vestro ae domus et familie vestre, annis, singulis, tumulos salis ducentos damus super dohana, fundico seu salinÌs Brundusij seu aliamm civitatum huius regni. mandantes magistro portulano provintie Terre Hidronti, dohanerio dohane seu fundici Brundusij et aliarum civitatum, terrarum et loco­ rum regni huius, magistris quoque salinarum, commissarijs et alijs oflÌcialibus nostris, super ipsis ordi­ natis, quatenus vobis tumulos sali, ducentos, anni, singulis, tradant, contrarium minime facturi si gratiam nostram caram habent nostrasque iram et indignationem cupiunt non incurrere. Presentes fieri et vobis dirisi magnoque maiestatis nostre impendenti sisillo iuximus conmuniri. Datum in nOlitrili felicibuli calitrili apud Savonum fluvium, per nobilem Benedictum de Balsamo de Pedimonte, locumtenentem Honorati Caietani, Fundorum comitis, huius regni locothete et prothonotarij, collateralis, consiliarii, die XVIII iunij MCCCCLXXllll, regnorum nostrorum anno septimo. Sequitur manus regia de litera dissimili, videlicet: Rex F erdinandus. Et de alia dissimili Iitera sequitur, videlicet: P. Garlon. Sequitur de alia dissimili Iìtera, videlicet: N. A. de Montibus locumtenens magni camerarii. Et de alia dissimili litera, videlicet: Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petructijs. In fine, de alia dissimili Iitera: Registrata in can­ cellaria penes cancellarium in registro privilegiorum quinto.

C • 1474.VIII .24.

349.

Torre Cajetani - Nicola Ciocco detto Tartallla, per /25 ducati, vende il Onorato Caetani d, Filet­ tino il fondo « lo Casale », in contrada Acquarolo, in territorio di Anagni, con due parli della torre contigua. Are. Caet., PTg. n. 349. Originale. Nel l1eTSQ nQte, del sec. XVII: Vendita de Nicola Ciocco de Feleuino de una del sec. XIX (omessa); segna/ura del sec. XVIlI: n. 14.

Anno millesimo quatricentesimo sectuagesimo quarto, pontificatus Sixti quarti anno quarto, indictione Nicolaus de Ciochio, alias dictus Tartallia, de F ellectino, vendidit sectime, mensis agusti die XXIII]. Honorato Gaitano' de F ellectino poxessionem suam, sitam in territorio civitatis Ananie, in contrata que dicitur Acquarolo, iuxta rem ecciesie Sancti Bartholomei Trisolidi, rem Dominici Antonii Manny de civitate Ananie. viam publicam, que poxessio vulgo dicitur lo Casale, liberam et exemptam ab omni honere et servitute, in integrum, et cum duabus partibus tums contigue eidem poxessioni, pro preti o ducatorum centum vigintiquinque, ad rationem bologninorum sectuaginta duorum pro ducato, quod pretÌum venditor a prefato emptore recepit de ducatis aureys, carlenis papalibus et hologninis; promictens venditor omnia observare sub pena duplj extimationis dicte rey vendite et prestitit iuramentum. Actum in castro T ums, in curia prefati Honoratj Gaitanj: Nicolao Ciocco de castro T urris, Nicolao Blasij Cole Boniho­ minis de F ellectino. Antonio Stefanutij de F ellectino et Maialoczio testibus. Marcus notarij Gregorij ST. Mancini de Sompnino imperialj auctorÌtate notarius.

C.1474.VIII.29.

1868,1366.

Napoli Privilegio di Ferdinando l che ratifica le gabelle imposte, con appositi capitoli, agli uomini di Venafro. A,e. Caci,. Prg. n. 1868. Originale. Nel ve,.o, nota del sec. XV (ome33a): $egnalura del $ec. XiX: XVIII. n. 57. Ivi, Prg. n. 1366. Originale. Nel verso, noia del sec. XVII (omessa); segnalure. del sec. XVII: n. 3 (corTeI/o ,0pTa un originario n. 41); del sec. XIX: XIII, n. 59.

F erdinandus, rex Sicilie etc. Datum nosb'e curi~... Venerunt nuper ad presentiam nostram loannes Brunus et Antonius de Martino, sindici cÌvitatis nostre Venafri, et asseruerunt quod homines ipsius civitatis, pro bono comuni tendenles ad melius et statum eorum ex causis imminentibus varÌjs trequentius perturbatum oportune reperationis ordinare inditio, cupientes ad pacem et materiam tol­ lere scandalorum: attento quod interdum pro focularium et lialili et aliorum onerum fiscalium imposi­ tione, interdum pro distributione et exactione illorum, interdum pro emergentibus alijs eorum negotijs exequendis multifaria scandala periculosa surgebant, unde statuerunt concorditer certa capitula sive, ut eorum alludamus vocabulo, datia suhdistinta per que solutiones fiscalium collectarum salis etaliorum que subcrescunt in universitate ipsa, vicissitudine sua, tam nscalium quam privatorum, similiter subventiones debita agendorum: que quidem datia pro parte unÌversitatis eiusdem, prout continetur in quodam scripto curie nostr~ ostenso, sunt ista; Capituli et ordinatione inniti, facti et ordinati per li deputati et electi


36

D O C U M E N TI D E L L' A R C H l V l O C A E T A N l

per la universita et hornini de la regia cita de Venafro sopre le gabelle novamente da imponerse in la dicta cita sopre le infrascripte cose et secundo lo infrascripto modo, de consensu et voluntate de la universita et homini de dicta cita, congregati in unum, pro maiori et saniori parte, faciendo et cele­ brando colloquio et parlamento, more et loco solitis, et procedendo de comuni voluntate de ipsi, ad honore et volunta de la sacra regia maiesta, per lo bene et utilita de la dicta uruversita et per lo piu abile modo de lo exigere de le regie collecte et altre fiscale funcione, tangente a la universita predicta, secundo lo ordine et modo de la regia pragmatica, hactenus ordinata per la regia maiesta: In primis per ordinatione de li dicti decti et deputati et de volunta de dicta universita et hornini hanno ordinato et deputato che per chiascuno thumino de grano, che per qualesevoglia modo se percepisse a lo percipere o vero a lo recogliere de ipso, se habbia ad pagare per lo patrone, et per quillo che recoglierra et percepera, tanto citadino quanto habitante l de la dieta cita, recogliendolo et percipendolo in lo terreno de dicta cita et suo distrieto, grano uno, et tantundem per quillo che lo comparara. ltem per chiascuno thumino de qualsevoglia legume paghe, a lo recogliere de ipso, grano uno, et tantundem quillo lo com­ parara, Item per chiascuno thumino de semente de lino et de cannavo, gl'ano uno, et tantundem quillo lo comparara. Item per chiascuno thumino de orgio, miglio et surco, grano mezo, et tantundem quillo lo comparara. Item per chiascuno thurnino de speltra, dinari duj, et tantundem quillo lo comparara. Item per chiascuna decina de caso, che se contingesse vendere, paghe grano mezo lo venditore, et tantundem quillo lo comparara. Item che per chiascuna decina de lana, simili modo, habbia ad pagare quillo che la percepe et tanto quillo che la comparara grano uno. Item per chiascuna decina de lino, tanto quillo che la recoglie et percepe, quanto quillo la comparasse, grano uno. Item che qualsevoglia persona che percepisse dieto lino in la cita et plano de dieta cita et non lo contingnisse conciare et cacciassello fore per chiascuna matassa paghe grano uno. Item per chiascuna decina de cannavo, simili modo, grano mezo. Item per chiascuno rotulo de carne de qualsevoglia animale, grano mezo. Item per chiascuno barrili de vino a lo recogliere, grano uno, et tantundem quillo lo comparara ad barrile, dummodo che non lo voglia revendere ad menuto. Item per chiascuna mesura. a lo vendere de dicto vino, dinaro uno. Item per chiascuno sostare de oglio che se recoglie paghe grano uno, et tantundem quillo lo comparara. ltem che per· venditione de qualesevoglia animali, indifferenter, che se contigessero vendere per citadini 2 ad foresteri O vero extrahere da lo districto de la dicta cita, lo venditore sia tenuto pagare per chiascuna uncia grana quindici; et 3 si per casu li citadini o habitanti de ipsa citate li extrahessero dal districto F uitque ipsorum hominum et universitatis parte nostro. de dicta cita:l siano tenuti a lo simili pagamento. culmini suplicatum ut huiusmodi capitula velimus vallare: nos prefata statuta usque ad nostrum benepla­ citum vim habere volumus, nullo propterea iuribus nostre curie 4 preiuditio generando, ita quod durent quousque universitas voluerit, nullo imposterum, ad correptionem iIlol'Umin diminuendo deinde datia ipsa vel aliquod eorum vel auferendo a nostra maiestate sive curia, mandato vel consensu quomo­ dolibet requirendo; et quia in banum publicum et privatum dignoscitur introductum, declaramus quod universitatÌ et hominibus Venafri ex hoc alicuius derogationis ve! cuiusvis voluntarie servitutis seu preiudicium aliquod generetur; de omnibus autem supradictis exactionibus sumus exempti nos et nostra curia 5 et liberi nostri tantum. 6 In cuius rei testimonium presentes magno maiestatis nostre impendenti sigillo iussimus conmuniri. Datum 7 in Castello Novo civitatis nostre Neapolis, per magnificum lo. ii Pontanum. 8 locumtenentem Honorati Gaytani, Fundorum comitis, huius regni logothete et prothonotarij, eollateralis. consiliarij, die XXoVIIIJo augusti MOCCCCLXXIIlJ. regnorum nostrorum anno decimo septimo. Rex 8 Ferdinandus. 8 Sig. 9 (Nel margine inferiore, a sinistra); Egius Sadomil pro P[ascasiJo Garlon. Dorninus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Nihil lO quia refeda; (a destra): Dux Ascholj. Antonius de Alexanclro. Philippus; 11 (sulla. p/iea): Registrata in cancellaria penes cancel­ XUlj 12. larium in registro privilegiorum XXXXlllJo. I Nel primo esemplare forestieri, poi cancellalo. 2 Nel primo esemplare ad forestieri, poi cancellato, S Nel primo eoemplare era 31alo 3crltto: et tantundem quillo lo comperara, el vendendoii ali citalini et non li huooarianero aie huçciarie de dieta cita i poi fu cancellala la clausola e s08/ituila con la nuova annoiala a margine. 4 Nel primo esemplare seguiva et ì",munitati c1ericorum, poi cancellalo. 5 Nel primo esemplare seguiva lota. poi cancellalo. • Nel primo esemplare, aggiunlo nell'inlerlineo da chi eseguì le correzioni, sopprimendo il brano seguenle: et iIIi qui in dieta civitate vel eius territorij. pheuda seu dona a curia nostra lenenl, pro quibus pheudis seu doni. nihil solvanl, ac nuncij principum et magnorum virorum qui habent titulum dignitatis. 7 Abbr. dal g Autografa. 9 Frammenlo in cera rossa, appeso alla plica con naslrmo serlco, rosso e giallo. Nel primo tu Nel primo esemplare: Salvai tareno. XI]. Il Abbr. esemplare resta il nastrino serico, rosso e giallo, appeso alla plica.

Philipp

12 Nel primo esemplare: p. m. c.


REGESTA CHARTARUM

C-1474. IX. 20.

37

3139.

Arnone - Ferdinando I ai fralelli Nicola e Pielro Turco: perché, nell' interesse di Giovanni-Anlonio Acquaviva, marchese di Bitonto, ricevano il giuramenlo di assicurazione dagli uomini e dai Vas­ salli dello sialo del padre di lui, Giulio-Antonio Acquaviva, duca di Alri e conle di Conver­ sano e San Flao;ano, salo; ; dirUlI di queslo, che accompagnerà in Borgogna don Federico d'Aragona, primogenito del re. Are. Caci., in Prg. (regislro) n. 3139, c. 20

Il.

Copia, autenticala con l'alto C-1496.VI.II,A.

Ferdinandus, l'ex Sieilie etc., Nicolao et Petro Turcho, fratribus, de civitate Iuvenacij, lidelibus nostris dileetis. Sieut novjs heredibus .. , Cum pro parte Iulij Antonij de Aquaviva de Vrsinjs, ducis Adrie, ac Conversanj et Sancti Flavianj comitis, ae Ioannjs Antonij de Aquaviva de Vrsinjs, marchionjs Bitonti. eiusdem Iulij Antonij filij primogenitj Iegitimj et naturaljs, expositum sit quemad­ modum ipse Iulius Antonius de Aquaviva possidet civitatem Conversanj cum eius comitatu ac casale Monterronj, necnon eivitatem Bitonti, Bitecti ac terram Cassanj et Ioh«, cum nonnulljs alijs casali bus et pheudjs, in provincia Terre Barj, necnon terram Sancti Flavianj, cumtitulo et honore comitatus, et nonnullas alias terras et loca in provincia Aprucij ultra, cum castris, fortellicijs, vaxalljs vaxallo­ rumque redditibus, iuribus, actionibus, proprietatibus et alijs iurisdictionibus, et utile dominium dictal'um civitatum, terrarum, casalium et locorum; supplicaveritque ipse Iulius Antonius ut, cum ipse pro nostrjs negocijs profecturus sit ad partes Burgundie cum lilio nostro don Frederico de Aragonia, quo ipsum don Fredericum de proximo destinaturj 5umus, dubitans de obitu et easu quo in dictis nostris servicijs vel quandocumque morte obiret, supradictum eius statum, occurrente casu mortis ipsius, dieto Ioanni Antonio confirmare et de novo concedere dignaremur: nos, habentes respectum ad fidelitatem et servicia, que per ipsum dictumque IoannemantonÌum nobis prestita sunt et que prestantur et ipsos prestituros speramus, confirmaeionem dicti suj status concesserimus, fueritque pro parte dicti Ioannjs Antonij nobis expositum quemadmodum Catherina de Vrsinjs.eius mater et uxor dieti Iulij Antonij. extiterit vita functa, et civitas Conversanj cum eius comitatu et casale Montoronj, sive racione suceessionjs materne, tamquam bona dotalia, sive raeione eonfumacionjs et nove donacionis, per nos de dieto comitatu ac casale Montoronj dietis coniugi bus per nos et nostl'am curÌam factam (I), sive racÌone future suceessionjs suj patris, ad se pertineat, de dieto comitatu et casale se investiremus. ipsam investituram eidem indulsimus et literas investitorias eidem concessimus: et nos ipsi Ioanni Antonio remiserimus ius relevij, quod tam pro con­ 6rmaeione dicti status quam investitura dieti eomitatus nostre curie deberet; supplicatumque nobis fuerit ut eumdem Ioannemantonium, iuxta regnj nostrj consuetudinem, ab hominibus et vaxallis ipsius asseeurarj mandaremu5: mandamus vobis, in solidum, quatenus ad comitatum, civitates, teITas, casalia et pheuda predicta vel ad alia loea, quo Ioannes Antonius pro executione huiusmodi mictendos duxerit, conferatis et, recepto prius, pro nobis nostrjsque heredibus et suceessoribus in hoc regno, ab hominibus et vaxallis totius status Iulij Antonij fidelitatis iuramento, fsciatis eumdem loannemantonium. tam pro investitura dicti comitatus, quam -pro confirmacione dicti status, ab hominibus et vaxalIis eisdem assecurarj et sibj assecuratiQnjs sacramenta prestarj; nec non et mandetis intendj et responderj sibj de omnibus in quibus tenentur; intelligentes tamen quod per dictam assecuracionem non intelligatur derogatum esse sive preiu­ dicatum iuribus et preheminencijs Iulij Antoniij eius pab~s,quem, durante eius vita, volumus ut de dicta­ comitatu ac statu disponere possit, in qua asseeuracione hanc per vos reservacionem fierj volumus, fidelitate tamen nostra, pheudalj quoque servieio exinde debito nostrisque alijs iuribus et alterius semper salvis; lierj faeientes de execucione presentium, eum earum inserta forma, tria instrumenta, quorum uno vobis retenpto, altero eidem Ioannj Antonio tradito, terlium mictatis ad cameram nostram Summarie, ibidem pro cautela nostre curie conservandum, Has literas, magno maÌestatis nostre sigillo pendente munitas, vobis duximus dirigendas, quas, post earum debitam exeeutionem, restituj volumus presentanti. Datum i in casalj Arononi, per magnificum Lucam T ozolum romanum, locumtenentem HonoratÌ de Aragonia Caytanj, F undorum comitis. regnj huius logothete et prothonotarij, collateralis, eonsiliarii, die Rex vicesimo mensis septembris, anno MCCCCLXXllI]o, regnorum nostrorum anno decimo septimo. Ferdinandus. Egius Sadomil pro P[ascasilo CarIon. Dominus l'ex mandavi t mihi Antonello de


D O C U M E N T l D E L L' A R C H l V l O C A E T A N I

38

Petrutijs. Solvat tarenos XIJ. Notatum. N. A. de Montibus locumtenens magm camel'arll. 2 Registrata in cancellana penes cancellarium in registro pnvilegiorum XLIllt. Facta fuit Philippus. collaccio supradicte copie privilegij cum originali per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie T erre Bari: concordato I

Abbr. dat

2

Abbr.

Pbi~pp

C·1474.X.6.

1262.

Napoli - Francesco della Ratta, conte di CCl3erla, e Giovanni « de Limatula », ricevono in deposito once 19 e mezza di carlini d'argento dai fratelli Nicola e TommCl3O «de Cestis », a cui si obbligano di restiluirle entro U1I anno. Are. Cael., Prg. n. 1262. Originale, con sottoscrizioni autografe. Nel llerso, noia sflll!rona: Instrumentum depositi facti per Nicolaum de Cestis domino comiti Francisco et lohanni de Limata de uncij. XVIIlJ. F ranc[iscu)5 P.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo quarto, regnante Ferdinando etc. anno decimo septÌmo, die sexto mensis octobris. octave indictionis, Neapoli. Nos Cirius Santorius de Neapoli, ad contractus iudex, Nicolaus AmbrosÌus Casanova, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum­ facimus quod Franciscu5 dela Ratta, cornes Caserte etc., et Iohannes de Limatula, de civitate Sande Agate, l'eceperunt in depositum a nobilj Nicolao de Cestis, eis dante tam pro se quam pro parte Thomasij de Cestis, eius fratns, uncias decem et novem cum dimidia de carlenis argenti liliatis, sexa­ ginta per unciam computatis, et pl'omiserunt comes et Iohannes, regio beneplacito et assensu reservato, prefatas uncias restituere eisdem Nicolao et Thomasio infm mensem septembris primo venturum proximj futw-j annj, Ilone indietionis, sub pena duplj diete pecunie. Ad prefatorum Nieolay et Thomasij cautelam hoc instrumentum seripsi ego Nicolaus Ambl'Osius notarius. ST. ffi Cirius Santonus de Neapoli ad eontractus iudex. Benedictus de Lando testis. Presenti bus iudice Cirio Santorio de NeapoIi ad contractus, Francisco de la Racta, domino Benedicto de Alando de Caserta, [legum] doctore, presbitero PascareIlo, primiceno Caserte, Dominico de Capua, Raymundo de Gifono, Iohanne de Caserta et Vin­ ciguerra de Ebulo.

290.

C-1474.XII.26.

Roma -, Breve di Sisto IV a Onorato IU Caetani: perché si metta a disposizione di Andrea da Verona, suo cubiculario, incaricato di allestire quanto occorre per la venuta di Ferdinando I in Roma. Are. Caot.. Prg. n. 290. del sec. X/X: XIX, n. 82.

OrigInale.

Nel verao, noia Jel ..,c. XV/Il (omessa); segnalure. del sec. XV/Il: n. 9;

Sixtus papa IIII. Dileete fili. F erdinandum Sicilie regem ad nos et almam Urbem propediem venturum benigne ae magnifice apud nos excipi cupientes, mittimus Andrearn de Verona, eubicularium nostrum. qui huius rei curam habeat et omnia opportuna preparet; et tibi, pro quanto nostram gratiarn caram habes, mandamus quatenus ordinationibus et mandatis ipsius Andree pareas, ac ita te promptum alacremque prebeas quod, sicut decet honoris nostn, studiosissimus videarÌs. Datum Rome apud Sancturn Petrum, Bub annulo piscatoris. die XXVI decembris MCCCCLXXlIlJ, pontificatus nostri anno quarto. (Nei margine inferiore, a destra): L. Grifus; (nel verso): Dileeto Glio Honorato Caietano Sermoneti domino. Sig. i. , In cera rossa, aderenle alla pergamena, contornato da cordoncino di canapa.


~

.. _._..

REGESTA CHARTARUM

39

_-----~

C -1475.11.28.

L- 8.

Nappli - Ferdinando I dà l'assenso alla vendita delle case e dei fondi in Calvi Risorta e Francolise, falla da Altobello di Marzano a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Arc. Col., Prg. L, n. 8 (Arc. Cael., fologr., B. Xl, n. 311).

Originale.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc. Subiectorum nostrorum compendiis... Pro parte Honorati Caietani de Aragonia, Fundorum comitis, huius regni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, fuit maiestati nostre expositum quod, olim in testimonio pubIico constitutis Altobello de Marczano, ex parte una, et Fundorum comite, ex parte altera, Altobellus asseruit se possidere, tamquam dominum et patronum, domos palaciatas et planas, consistentes in pluribus membris copertis et discopertis, cum curti, sitas intus cÌvitatem Caleni, in parrocchia ecdesie eiusdem civitatis, Ìuxta vias publieas a duabus partibus, iuxta domum monasterii Sancte T rinitatis de Suessa: item alias domos palaciatas et planas, sitas intus civitatem Caleni, [iuxta] vias publicas a duabus partibus, iuxta domos magistri Marini de Candia: item petium terre, situm in tenitorio et pertinencijs terre Caleni, in loco ubi dicitur la Palom­ bara, iuxta vias publicas a tribus partibus, iuxta tenam episeopatus diete civitatis, iuxta terram Angelilli de Leonardo de civitate Caleni; item peciam tene campensem, sitam in eodem territorio, in loco ubi dicitur ad Saone, iuxta vias publicas a duabus partibu5, iuxta terram que fuit Mariocte de Rocca Montis Fini; item peciam terre, sitam in pertinencijs Turris Francolisij, in loco ubi dicitur ala Peza, iuxta vias publicas a tribus partibus, iuxta terram diaconatus ecclesie Sancti Germanj de Villa Pizonj, iuxta terram Gasparis de CeOl"gio de Plumerisco, que fuit Nicolai de Georgio: item pecÌam terre cam­ pensem, sitam in pertinencijs diete turris, in loco ubi dicitur Layra Vecchia, iuxta vias publicas a duabus partibus, iuxta terram ecclesie Sanete Marie Monialium de Capua, iuxta terram dicti Gaspal'Ìs, que fuit quondam notarij CubeUi de Georgio de Plumerisco: franca, libera et exempta ab omni specie servitutis, exeepto tenam sitam a la Palombara ab annuo redditu librarum .... de cera, debendarum Maiori ecclesie Caleni, et teu8S sitas in territorio Turris Francolisij ab annuo redditu librarum I/O" de cera, debendarum ecclesie capuane: prefatus Altobellus vendidit eidem comiti pro certo preeio. prout in instrumento origi­ naliter nostre maiestatÌ presentato, confecto per manus quondam notarij Paulini de Golino de Neapoli, ibidem facto sextodecimo mensis martij, septime indictionis, MOCCCCLXXIIII, nostro assensu et beneplacito reservato; quare pro ipsius comitis parte fuit maiestati nostre supplicatum ut venditioni assentire dignaremur. Nos assentimus ipsumque instrumentum, nostrum interponendo decretum ae prestantes beneplacitum et assensum, feudi natura non mutata, confirmamus,fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque alijs et altenus iuribus semper salvis. Presentes lieteras fieri feeimus Magno maiestatis nostre sigillo pendenti munitas. Datum i in Castello Novo Neapolis, pelO magnificum Lucam 2 T ozolum 2 romanum 2, locumtenentem Honorati Gayetanj de Aragonia, Fundorum comitis, huius regni logothete et prothonotarij, collateralis, consiliari;, die ultimo februarij MOCCCCLXXV, regnorum nostrorum anno XVIIi. Rex 2 F erdinandus 2. Sig. (Nel margine inferiore, a sinistra): Egius Sadomil pro P[asquasi]o Carion. Nihil quia prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. i

Abbr. dato

~

Aulografa.

C .1475 .111. 21.

LIII -22.

Sermoneta - Procura rilasciata a Piacentino « de Santris» da Onorato III e Nicola Caetani a rice~ Oere ·in mutuo per un anno 1100 ducati veneti da Onorato 1/ Gadani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., Prg. Llll, n. 22 (Atc. Coei., fologr .• B. VII, n. 210).

Originale, con 8011oscrizioni aulografe.

Anno millesimo CCCC°uo<VO, pontificatus Sixti pape quarti anno quarto, indietione oetava, mensis martij die XXJ. Honoratus Gaytanus, SerminetÌ etc., necnon Nicolaus Gaytanus, mite! et ipsius Honoratj filius primogenitus, constituerunt procuratorem Placentinum de Santns, de Ameria. ipsius

Honorati cancellarium, presentem, ad se personaliter representandum coram Honorato Gaytano de Ara­


40

DOCUMENTI

DELL'ARCHI VIO CAE T ANI

gonia, F undorum comiti ac regni Sicilie logothethe et prothonotario etc., et ab eius illustri dominatione recipiendum summam mille et centum ducatorum venetorum, necnon ad obligandum constituentes prefato comiti huiusmodi summam restituere inEra terminum unius anni, ad omnem eomitis requisitionem. ipsosque ac omnia bona eorum comiti obligandum et ypothecandum et specialiter terras infrascriptas, videlicet Montem Rodonum, Macchiam et Montem Aquilam, et omnia iura in dictis terris: positas in Regno, Ìuxta territorium . Sergnie, iuxta territorium Rocee Ravinule, iuxta territorium Sanete Capite et iuxta Actum Sermineti, in camera nova Turris territorium Crapiate i ad penam per eos prestiti iuramenti. Albe curie ipsius Honorati: domino Petro ispano de Avila, seI' Mattheo dominj Matthei de Boncambijs Petrus notarij Antonii imperiali auctoritate notarius. de Camerino et Iacobo Natij de Penestre. testibus. ST. Dominus Petrus Ximens de Avila ispanus testis apredicta afidem manu propria suscnSI. Ser Macteus dominj Mactej de Cammerino testis. Iacobus Natij de Penest[rinJa testis.

C -1475 .V.l.

2959.

Napoli - Ferdinando I concede in feudo perpetuo a Nicola Caetani le terre di Monteroduni e Macchia con il castello di Montaquila. Arc. Caei., Prg. n. 2959. Originale. C. XII, F. p.; del sec. XIX: I, n. 38.

Nel oerso note del sec. XVI (omesse); segnature, del &ec. XVII: Para 2.

Exaltat potentiam principum ... AUendentesmerita consiliarij FERDINANDUS , rex Siciliç etc. nostri Nieolai Gaytanj necnon servitia per ipsum nobis prestita, eidem Nicolao eiusque utriusque sexus heredibus et successoribus, ex suo corpore legitime descendentibus, imperpetuum, terras Montis Rodoni et Macchie suosque districtus, de provintia T erre Laboris, cum hominibus, vassallis vassallorumque red~ ditibus, domi bus, casalibus, villis, utili dominio, possessionibus, tenimentis, territorijs, censibus, censualibus, molendinis, battinderijs, iuribus, iurisdictionibus, cum mero mixtoque imperio, gladij pOlestate, criminali iurisdictione eiusque exercitio. prout olim eius pater tenebat, in feudum et subinde continRenti feudali servÌtio seu adoha, quotiens indici contigerit, tradimus, iuxta usum et consuetudinem regni Sicili~ ac sanctionis edictum de feudorum successioni bus, in favore m comitum et baronum ipsius regni a tempore adventus regis Karoli primi comitatus, baronias et feuda tenentium, factum dudum per regem Karolum secundum et in parlamento celebrato Neapoli divulgatum: ita quod Nicolaus eiusque heredes et succes~ sores tenas Montis Rodoni et Macchie et cMtrum Montis Aquili, immediate et in capite a nobis et nostra curia nostrisque in hoc regno heredibus et successoribus perpetuo teneant, nullumque alium in superiore m et dominum preter nos recognoscant, servireque propterea debeant nobis pro feudali servitio et adoha pro usu et consuetudine regni ipsius, quod servitium Nicolaus prestare promisit j investientes Nicolaum Gaytanum de prefatis terris et castro per expeditionem presentium; a quo Nicolao, pro terris et castro predictis, ligium, homagium et fidelitatis debite in nostris manibus recepimus iuramentum, salvis omnibus que nobis et nostre curie competunt in predictis terris et castro maioris dominij ratione necnon iurispatronatibus ecclesiarum ipsarumque collationibus, usibus quoque consuetudinibus alijs dicti regni, necnon fidelitate nostra feudali quoque servÌtio seu adoha, debito nobis et nostre curie, nostrisque alijs iuribus in dictis terris, de provintia T ene Laboris predicte. reservatis. Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, filio primogenito, vical'Ìo et locumtenenti nostro generali premissa intimantes, mandamus magno huius regni camerario eiusque locumtenenti, presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie alijsque oflì­ cialibus et subditis ~ostl'is quatenus, presentis privilegij inspecto, omnia in eo contenta servent. Volumus quod Nicolaus, infra menses sex ab expeditione presentium, procuret presens privilegium annotari in camera nostre Summarie ut, quociens feudale servitium indicetur, contingat ibidem reperiri, alioquin presens gratia nullius conseatur roboris. Presens privilegium fieri iussimus, magno maiestatis nostre sigillo pendenti munitum. Datum i in castello nostro novo Neapolis per Lucam 2 Tozolum 2 romanum 2, locumtenentem Honorati Gayetanj de Aragonia, Fundorum comitis. regni huius logothete et prothonotarij, collateralis, Rex 2 Fel'dinandus. 2 consiliarij, die primo maij MOCCCCLXXV, regnorum nostrorum anno decimo octavo. Sig. 3 (Nel margine inferiore, a sinistra): P. Garlon. Solvat uncias decem et tarenos XV. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs; (a destra): Inichus magnus cameranus: (sulla pUro): Regi­


REGESTA CHARTARUM

41

strata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegio rum XLIlIr; (in fine al documento): Di~ XX mensis iulij anni superius nominati, presens privilegium presentatum fuit mihi Iacobo Andree Coco de Neapoli. regiorum quaternionum annotatori et conservatori, quod de verbo ad verbum fecj annotarj in quaternionibus ipsis. l

Abbr. dal

2

Au!ogrllfa.

3:

Frammento in cera rossQ", appeso alla plica con naslrino ,erlco l rosso e giallo.

C ·1475 .VI. 14 .

LXV.5.

Gaeta - Antonio « de Gemma », dello Pileo, si ohhliga di pagare al nohile Giacomo Gallola di Gaela, rappresentante di Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, once 24 e laTini selle di gigliati d'argento, dovuligli per sapone e frumento. A,e. Col., Prg. LXV, n. 5 (Are. Cael•• /ologr., B. XII, n. 347).

Originale, con 30l/oscrizioni autografe.

ffi Anno millesimo quadl~gente5imo septuagesimo quinto, regnante Ferdinando etc. anno decimo septimo, die quartodecimo mensis iunij, octave indictionis, Gaiete. Nos Loysius Bonhglio, de civitate Gaiete, iudex ad contraetus, Iohannes Coci, de civitate Gaiete, notarius, et testes declaramus quod Antonius condam Bellj de Gemma, alias Pileus, de Molis Gaiete, confessus est, ipsum interrogante nobilj Iacobo Gactola condam Rentij de Gaieta, agente tam pro se quam nomine Honorati de Ara­ gonia Gaytanj, Fundorum comitjs, ipsum Pìleum debitorem esse Iacobo Gactole dictoque comiti, in solidum, tam ex venditione cantal'Uorum (I) vigintitrium et rotolorum quinquaginta trium saponjs, quam ex venditione thumulorum centum frumenti, noviter venditorum per Iacobum Gactola eidem Pileo, in unci;s vigintiquatuor et taren;s sectem de gilliatis argenti, sexaginta per unciam et duobus per tarenum conputandis, quas uncias et tarenos Pileus promisit restituere Iacobo Gactule aut dieto comiti, in solidum, in dictaspetie pecunie, hoc modo videlicet: uncias decem septem et tarenos decem septem, pretij saponis, hinc per festum Nativitatis Iehsu Christi primo futurum, et reliquas unciassex et tarenos viginti ad conplementum debiti in festo Sanctj Herasmj primo futuro; sub pena duplj pecunie debite; cum refectione dampnorum, expensarum et interesse. Ad creditorum cautelam factum est presens Ìnstru­ mentum. ST. ffi Loisius Bonlillo de Gaieta a contratu3 iudex. L. B. tE Iulianus Schacquara de ffi Iohannes Gozimatus de Gaieta testi sum. ffi Iacobus de Altissimis Gaieta legum dactor testis. de Gayeta testis. ffi Iohannes Coci de Gaieta per regnum Sicilie regia auctoritate notarius. Inter­ fuerunt iudex Loysius Bonliglio; dominus Iulianus Squacqùara, Iohannes Bactista Gactula, Nicolaus Spatarius, Iohannes Gogimato, Iacobus de Altissimis, Iulianus Cafoctolii, testes.

C-1475.VI.15.

XXI-75.

Itri (Borgo d') - Nanna di Nicola Fusco, vedova di Nicola « Nannj », e suo figlio Tuzio « Nann; ", per dodici once di gigliati di argento, vendono una vigna in contrada « la Urtulina », in territorio d' Ilri, a Giacomo Gattola, erario generale di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi: Are. Col., Prg. XXI, n. 75 (Are. Caet., f%gr., B. XII, n. 211).

Originale, con sol/oscrlzioni autog,afe.

ffi Anno millesimo quatrÌcentesimo settuagesimo quinto, rengnante Ferdinando etc. anno decimo Nos notarius Nicolaus notarii ottavo, die xv mensis iunij, VllIr indictionis, apud Burgum terre Itri. Andree Angelj, ad contractus iudex, Iohannes de Landulfis, notarius, de terra predicta, et testes de eadem terra, videlicet dominus Iacobus notarii Nicolai, legum doctor, Bellus Iohannis Cicci Corvi, Nannes Nardi Nicolai Fusci et Antonius Nicolai de Puercio, notum facimus quod Nanna Nicolai Fusci, de eadem terra, vidua condam Nicolai Nanni Iohannis de Thonyo, cum consensu Tutii Nicolai Nanni, eius filii et mundualdi, et ipse Tutius, filius Nanne, vendiderunt Iacobo Gaptulo, generali erario comitis Fundorum, ementi nomine Honorati Gaetani de Aragonia, Fundorum comitis etc., vineam sitam m territorio diete terre, in Ioco ubi dicitur la Urtulina, iuxta rem domini Antonii de Aretijs, iuxta rem VI,6


42

DOCUMENT I DELL' ARCHIVIO CAET ANI

----~-----~------------------------,-----

dotalem Iohannis IannaronÌ Mazani, iuxta viam publicam, iuxta montes incultos: liberam, francam et exentam ab omni specie servitutis; pro pretio unciarum duodecim de gillatis argenti, sexaginta per unciam ST. conputatis; sub pena dupli dicti pretii, Ad comitis cautelam factum est presens mstrumentum. ffi Notarius Nicolaus notarii Andree Angelj de Ytro ad contractus iudex. ffi Dominus Iacobus notarii Nicolai de Ytro legum doctor testis.

C-1475 .IX. 4.

2512.

Grottaferrata - I monaci del monast~o di S. Maria di Grottaferrata ratificano la vendita, falla -dal cardinale Giuliano della Rovere a Onorato III Caelani, della peschiera « de lo Grecesco » presso il lago di Fogliano, e la compera del castello di Borghetto. Are. Caet .. in Prg. n. 2512.

Copia autenUca,

in~e,ita in

C - 1477 .X. 6.

Anno millesimo quadringentesimo septuagesimoquinto, indictione octava, die quarta mensÌs septem­ bris, pontificatus Sixti pape I1IJ anno quinto. Daniel de Marino, prior, Gregorius de Casalucio, Philardus de Diano, Gerominus de Rochaprioris, Ioahim de Rochaprioris, Simeon de Rochaprioris, Antonius de Rochaprioris, Ioseph de Casamaxima, Iohannes de Rochaprioris, NiIus de Nerito, Ambrosius de Sancto Petro Galatina, monachi monasterij Beate Marie de Griptaferrata, in Ioco eorum capitulari, in eodem monasterio sito, congregati, post longum tractatum, unanimiter asseruerunt quod, cum contractus inter cardinalem et commendatarium, ex una, ac Honoratum Gaietanum, ex altera partibus, occasione piscarie, tenimentorum, silvarum, fossellorum, sitorum propre lacum de Fogliano, iuriumque et pertinen­ tiarum ac omnium fructuum, ante ipsam venditionem receptorum tam per Honoratum quam etiam SU05 predecessores, factus sit et ipsi plenam notitiam per illius tenoris inspectionem habuerint; ac quoniam in hoc convenerint quod, si contractus huiusmodi fierit, in monasterij utilitatem cederet; cumque postmo­ dum ipse contractus stipulatus existat, et cardinalis, ex septingentis ducatis de dieta summa milletrecentorum ducatorum receptis, et alijs sexingentis et quinquaginta quatuor ducatis una cum duodecim bolendinis recipiendis', castrum Burgheti, dirruptum et situm in partibus Latij prope dictum monasterium, a dieto monasterio noviter acquisitum, in suis hedificijs et structuris, maximis impensis factis et faciendis, longe ultra summam milletrecentorum ducatorum ascendentibus, reparaverit et reparationem totaliter perficere intendat, hocque in utilitatem dicti monasterij cedet, cum inde commoda et utilitates maiores quam sint piscaria, tenimenta, silve, fosselli iuraque et pertinentia predicta recìpiet: id circo ipsi, de primissis plurimumgavisi, predictum contraetum ac omnia in instrumento contenta rata habuerunt, et quilibet eorum promisit se observare sub ipotheca et obligatione omnium bonorum monasterij; super quibus a me notario unum vel pJura contici pecierunt instrumenta. Acta in loco capitulari: Constantio Guillelmi, priore Iohannes de Hee­ pioratus Sancti Antonij de Urbe, et Petro de Pennis, derico hispalensi, testibus. sboem, clericus cameracensis diocesis, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius, quia premissis interfui, hoc instrumentum, manu altenui, me alijs occupato negocijs, scriptum, subscripsi et in publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis signavi.

c - [1475] . X.11, A.

641.

Sala - Ad istanza di Gaspare Filomarino, di Napoli, signore di Aldi/reda, dinanzi ai testi don Pie­ iro Russo, dOTI MarlaM « de Lando », Salvatore « Benedicti ». Nicola di Pielro Russo, Giacomo di Paolo Russo, Giacomo « Iuliani ,. e Antonello « de Amico », e precisamente presso la chiesa di S. Antonio di Casolla, per ordine del giudice Giacomo «de Lando "', commissario per la compilazione d~tr inventario dei beni di dello feudo, assistito dal giudice ai contratti Giuliano « de Henrico Guiducci ", di Caserta, e dal notaio Andrea « de Maczia », di Caserta: Micco Marracio, di l\1iarcianise, tutore di Troiano, orfano di Vito Marrado, di Sala, dichiara che questi possiede alcuni fabbricati con orlo entro Sala, responsivi annualmente di una gallina al feudo stesso. Are. Caet., Prg. n. 641. Scheda, autenticala in Casolla il 24.111.'476 dal noiaio Antonello "de Macru. », di Casma. figlio del no/aio Arulrea. a•• i.llio Jal gluJlJe al con/ra//l Rani"rl '" de Plano », di Caserta, è dai /uli Biagio «de Gen­

tili lt, notaio, e Giovanni Pizzob11o, di Caserta, ad istanza di Gaspare Filomar;no.


REGESTA CHARTARUM 43 - - - _....... _ - - - - - _....._ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ­

C .. [1475] .X.ll,B. Recale - Ad istanza di Gaspare Filomarino, di Napoli, signore di Aldifreda, dinanzi ai testi don Pielro Russo, don Mariano «de Lando", Salvatore «Benedicti », Nicola di Pietro Russo. Giacomo di Paolo Russo, Giacomo « Iuliani » e Antonello «de Amico ", e precisamente presso la chiesa di S. Antonio di Casal/a, per ordine del giudice Giacomo « de Lando ». commissario per la compilazione dell' inventario dei beni di detto feudo, assistito dal giudice ai contratti Giu­ liano «de Henrico Guiducii », di Caserta, e dal notaio Andrea « de Maczia », di Caserta: Giovanni Perdi/amessa, di Sala, dichiara di possedere un terreno in contrada « Socta la Croce de Sala". responsivo annualmente di quattro grani; Mita vedova di Raone « de Remedio », madre e tutrice di A(lgelello e Nicola, dichiara di possedere u~ terreno In contrada « ad Bay­ rano ", responsivo annualmente di una gallina e Francesco Zarrillo dichiara di possedere due terreni, in contrada « a la Corte ", responsivi annualmente e rispettivamente di due grani e mezzo e di Ire grani d'oro, lerreni di proprietà del feudo stesso e posti in territorio di Sala. Are. Cael., Prg. n. 1172. Scheda, autenticata In Ca.olla il 24./11.1476 dal notaio Antonello «de Maczia., di Caserta, figlio del notaio Andrea, a•• I.Uto dal giudice al contratti Ranierl «de Plano », di Caserta, e dai te.iI' don Rao "de Ambrosio », Biagio "de Gentili», notaio, e G{ovanni P{zzolillo. di Ca.erta.

C.1475.XI.2.

3188.

Roma - Contratti concernenti il mutuo di 3000 ducati d'oro, dati dal cardinale Guglielmo d'Estou­ [eville a Onorato III Caetani, che gli vende Cisterna e Castelvecchio per 4200 ducati, con diritto di ricomperare entro dodici anni dette terre. Are. Cael., Prg. n. 3188. Originale, in un fascicolo di cinque carte con copertina cartacea. e XVII (omessa); segnalure, del sec. XVIl: P. p.• C. 13, f. 4, n. 9 del sec. X/X: CXVII, n. 34.

Note del 3ec. XV

Anno millesimo CCCCLXXV, pontificatus Sixti pape quarti, indictione VIII. mensis novembris die secundo. Cum inter Honoratum Gaytanum, dominum castri Sermineti, de magnatibus Urbis. ex una, et GuiIlielmum de Extotavilla, episcopum h05tiensem et velletrensem, cardinalem rothomagensem vulgariter mmcupatum, parte ex !lltera, conclusus fuerit tractatu5 venditionis castrorum Cisterne et Castri Veteris. cum tenimenhs, territorio, aree et fortellitio, iurisdictione, dominio et iure vassallagii et cum omnibus pertinentiis et adiacentiis suis, quam facere vult Honoratus cardinali pro pretio quinque milium ducatorum auri de camera, et tractatum fuerit de pignorando cardinali tenimenta Nymphe et Sancti Donati cum lacubus Fogliani et Crapolatie, eiusdem Honal'ati, fructificanda per ipsum cardinalem quamdiu ex com~ putati fuerint tres mille ducati auri papales. quas debeat mutuo reeipere Honoratus a cardinali, et cal'dinalis velit habere consensum domine Caterine de Ul'sinis. uxoris ipsius Honorati: Caterina, cum consensu sui viri, diete venditioni et ypotece consentire decIaravit; que omnia Caterina promisit sub fide magnatum observare et obligavit omnia sua bona et iul'avit. Actum Rome. in regione Ripe, in domo heredum condam Laul'eneij de Carosis, ubi moratur Caterina; testibus sel' Laurentio Velli de Vellis, Sano Angeli. romanis civibus, de dicta regione, Iohanne filio Baptiste de Staglis, regionis Sancti Eustachii. Anno, Nobiles Petrus de Marganis. de regione Campitelli, et pontificatus. indietione et mense quibu5 supra. Evangelista Magdalene de Capiteferro, regionis Pinee, vendiderunt in perpetuum Honorato Gaitano, domino castri Sennineti, castra Cisterne et Castri Veteris, eum tenimentis et :eum tuni sive aree et forte1litio alijsque eorum membris, pertinentiis et adiacentiis: que castra sita sunt in partibus Latii, in Maritima Romana, quibus ab uno latere elit tenimentum Nymphe, ipsius Honorati, ab alio tenÌmentum Tyberie, eiusdem domini, ab alio tenimentum T urricchie, domine Iacobe de Comitibus, ab alio tenimentum delle Castella, Sancti Iohannis Lateranensis, ab alio tenÌmentum Conche, Sanete Marie de Gripta Ferrata, ab a1io tenÌmentum Sanch Eleuterij, abatie Malvisciole: hoc pacto quod Honoratus debeat recipere pretium fructuum predictorum, venditorum pro tota statione hiemali, incepta de mense septembl'is proxime


44

DOCUMENTI DELL' ARCHIV IO C AET AN I

preterito, videlicet in festo Sancti Michaelis Arcangeli ab emptoribus frucluum et pascuorum, que Peb-us et Evangelista asseruerunt vendita fuisse Iacobo Gallanelli et sotiis de Velletro pro pretio sexcentorum viginti ducatorum, videlicet trecentorum et decem auri papalium et reliquorum de camera, ad com­ putum LXXIJ boligninorum pro ducato. et de his rogatum fuisse Melchionem; de Miccinellis. civem romanum. notarium; renuntiantes omni iuri. virtute private scripture ipsius Honorati, subscripteet sigillo eiusdem munite, super fructibus arborum casalium, retinendis per ipsos per unum annum, quam pro cassa haberi voluenmt i pro pretio quinquemilium ducentorum ducatorum, quos Honoratus solvit in hune modum: duomilia et sexcentum in ducatis auri de camera et duos mille et sexcentum in ear­ lenis papalibus argenteis, ad computum decem carlenorum papalium pro ducato i pro quibus observandis obligaverunt sese dicti Petrus et Evangelista, in solidum, eorumque heredes et successores eorumque bona; et iuraverunt. Aetum Rome. in domo Guillielmi de Extotavilla, episcopi hostiensis et velletrensis, cardinalis rothomagensis vulgariter nuncupati, in camera prima post seeundam aulam ipsius, in eiusdem conspectu: teshbus decretorum doctore domino lohanne Priori s, vicario et canonico Sancte Marie Maioris. domino Gregorio de Carosis, eiusdem ecclesie concanonico, domino Iohanne Caven, magistro domus eiusdem cardinalis, domino Roberto Magmaen, arehidiacono in eeclesia rotomagensi, eamerario eiu5dem cardinalis, Berto Simonis de Bertis, mercatore fiorentino, Dominico Alexii dompni Pauli, aromatario. romano cive de regione [Col]umne. Eisdem anno, pontificatu, indietione, mense. die et loco quibus supra. Honoratus Gaitanus. dominus castri Selmineti, accedente consensu Catel'ine de Ursinis, sue eoniugis, vendidit Guillielmo de Extotavilla. episcopo hostiensi et velletrensi. cardinali rothomagensi vulga­ riter nuncupato, et non sub nomine dignitatis seu ecclesiastici tituli, sed proprio nomine et de suis proprijs pecuniis ementi, castra Cisterne et Castri Veteris, cum tenimentis et eum toto territorio, aree, turri et tortellitio, et cum iure vassallagii ac iurisdietione et dominio et cum passu et pedagiis et iure exigendi pedagia et cum pertinenùis. et adiacentiis: libera et exempta ab omni onere census seu servitutis: que castra sita sunt in parÙbus Latii, in Mal'itima Romana, quibus ab uno latere est tenimentum Nymphe, ab alio tenimentum Tiberie, ambo ipsius Honorati, ab alio tenimentum castri T urricchie, domine Iacobe de Comitibus, ab alio tenimentum delle Castella, Sancti Iohannis Lateranensis. ab alio tenimentum Conche, monasterii Sanete Marie Gripte Ferrate, ab alio tenimentum Sancti Eleuterii. abatie Malvisciolei ad habendum, possidendum fruetusque et reditus exigendum a quibuscumque emptoribus pascuorum, incÌ­ piendo a die festo Sancti Michaelis Arcangeli de mense septembris proxime preterito; item vendidit Honoratus cardinali omnia iura, nomina et actiones in dictis castris eorumque territorio et tenimentis; et promisit venditor litem non inferre nec inferenh consentire, ipsumque cardinalem et suos heredes et successores et habentes causam ab eo defendere ac tueri facere in perpetuum per se suosque heredes et successores ac per suos vassallos et subditos in dieta possessione. iurisdictione et dominio, et curare ita quod numquam molestabuntur in dictis castris eorumque tenimentis; quin imo Honoratum perpetuo ab omnibus incursibus, invasionibus et rasioliis (I) dictam arcem, dominium et possessionem defendere promisit; et si contigerit quod cardinalis vel sui heredes et successores assignare voluerint in custodiam vassallorum ipsius Honorati arcem predictam, perpetuo obligatus esse yoluit Honoratus de lìdelitate et custodia dicte arcis et ad curandum quod bene, diligenter et fideliter custodiatur pro ipso cardinali et suis heredibus et successori bus; et promisit venditor, casu quo cardinalis tradere voluerit in custodiam vassallorum dicti venditoris arcem predictam, curare quod dicti sui vassalli custodie deputandi iurabunt in manibus cardinalis et successorum bene, fideliter et diligenter custodire dictam arcem et omnia mandata cardinalis, et sese obligabunt ad relaxandum eidem et successoribus dietam atcem eiusque possessionem et de non tradendo illam alteri preter consensum ipsius cardinalis et successorum, et quod fideiussores presta­ bunt; et dedit potestatem venditor emptori intrandi possessionem dictorum castrorum, arcis, dominij et tenimentorum per dominum Iohannem Caven, magistrum domus cardinalis, presentem, dOmlnum Antonium Sbederadum, eiusdem secretarium, dominum Nicolaum de Cortesiis, cappellanum eiusdem, in solidum; pro pretio quinquemilium 'ducentorum ducatorum auri de camera, quos cardinalis solvit, dimidiam pru:tem in ducatis auri, reliquam in carlenis argenteis papalibus, ad computum decem carlenorum pro ducato, qui facÌunt LXXV bologninos pro ducato; et precibus venditoris Angelus Scammelle et notarius Antonius de Quatrassis, de castro Sermineti, procuratores et scyndici comunitahs et universitatis castri Sermineti, consilii et populi diete terre, ac notarius Iohannes notarii Petri de Cifris, de castro Bassiani. procurator et scyndicU5 populi. consilii et comunis et universitatis castri Bassiani, habentes mandata scripta manu Iohannis T utii

Caroti de Sermineto notarii, rogati de mandato comunitatis Sermineti, et Antonii notarii Iacobi de Cifris


REGESTA eHARTARUM

45

de Bassiano, notarii, de mandato comunitatis Bassiani rogati, per me notarium et testes lecta et mihi tradita. scientes sese et dictas comunitates ad infrascripta non teneri, sed tamen et obligari velle promiserunt et convenerunt ipsi. in solidum, sese et dictas comunitates et personas. in dictis mandati sexpressas, curaturas ita quod Honoratus omnia in preinserto conrractu contenta ohservare et ohservari faciet, et in omnem casum evictionis tam dicti procuratores quam miles dominus Nicolaus, legitimus et naturalis filius Honorati, in solidum, Jideiusserunt dieto cardinali et suis heredihus et successoribus; pro quibus ohser­ vandis tam Honoratus quam Nicolaus et procuratores antedicti obligaverunt sese et dictas comunitates et personas et ipsarum, in solidum, bona, submictentes sese et comunitates predictas iurisdictioni, coertioni et censuris auditoris camere et sue curie; et iuraverunt. Actum in domo et camera ut supra: domino lohanne Prioris. domino Gregorio de Carosis et domino Roberto camerario dicti cardinalis, Berto Simone de Bertis, mercatore Borentino, Dominico Alessii domini Pauli, cive romano, testihus. Eisdem anno, pontiJìcatu, indictione. die et loco et in presentia eorumdem testium, Guillielmus de Extotavilla, episcopus hostiensis et velletrensis, cardinalis rothomagensis vulgariter nuncupatus, de suis propriis et patrimonialibus pecuniis, non ratione dignitatis seu ecclesiastici tituli, mutuavit et consignavit Honorato Gayetano, domino castri Sermineti, ducatos auri in auro largos papales tres mille, quos Honoratus, restituere promisit car­ dinali suisque heredihus et successorihus, secundum formam declarandam, videlicet: Quia Honoratus cum consensu Caterine de Ursinis, sue uxoris, de quo patet manu mei notarij, et Nicolai eius filij, presentis, pignoravit cardinali tenimenta castrorum dirutorum Nymphe et Sancti Donati cum lacubus Fogliani et Crapolatij, cum omnibus pertinentiis et adiacentiis: cui tenimento Nymphe ab uno latere est tenimentum Tiberie, ipsius Honorati, ah alio tenimentum Cisterne, venditum dieto cardinali, ab alio tenimentum Conche, ah alio tenimentum Asture, ah alio tenimentum Norme, etiam Honorati, ab alio tenimentum comunis Core, ab alio tenimentum Sancti Donati; tenimento Saneti Donati ah uno latere est tenimentum Nymphe, ab alio tenimentum T al'acine: dicti lacus F ogliani et Crapolatij sunt intra teni­ mentum Nymphe; ad hahendum dietos lacus statim, dieta tenimenta hinc ad dUOli annos incoandos de mense septembris anni millesimi cece septuagesimi septimi in festo Sancti Michaelis, promisi t Honoratus nullatenus impedire cardinale m in perceptione fructuum et redituum, ad penam dupli trium milium ducatorum papalium; et pro cautela ipsiull cardinalis, rogatu Honorati, Angelus Scammelle et notarius Antonius de Quatrassis, de castro Sermineti, procuratores et scyndici comunitatis, consilij et populi ac personarum Sermineti, et notarius Iohannes notarij Petri de Cifris, de castro Bassianj, procurator consilii, populi et comunis Bassiani, et Nicolaus filius Honorati fideiusserunt et, in solidum, sese ohligaverunt et dictas comunitates et personas ohligari voluerunt et in solidum teneri Honorato et suis heredibus et suceessoribu5 ad premissa omnia; pro quibus ohservandis tam Honoratus quam procuratores ,et expro­ missores et ipse Nieolaus sese et omnia ipsorum et comunitatum bona ohligaverunt et iuraverunt Actum ubi supra, presentihus eisdem testibus supra nominatis. Eisdem anno, pontificatu, indictione, mense, die, loco et testibus supra nominatis. Guillielmus de Extotavilla, episcopus hostiensis et velletrensis, eardinalis rothomagensis vulgariter nuncupatus, promisit Honorato Gaitano, domino castri Sermineti, stipulanti pro se suisque heredihus ex, suo corpore descendentihus, tantum vendere quandocumque, durante spalio, duodecim annorum a die presentis contraetus incoandorum et inperpetuum dare eidem Honorato et heredibus castra Cisterne et Castri Veteris, cum turri et fortellitio sive aree suis Iiberis et cum eorum tenimentis, territorio, dominio, iurisdictione et vassallagio ae peI1inenciis ipsorum, pro pretio quinque milium ducentorum ducatorum auri de camera, quorum dimidiam partem solvere teneatur in ducatis auri, reliquam in carlenis argenteis papalibus, ad racionem LXXV bologninorum pro ducato, absque onere solutionis alicuius gahelle per cardinalem solvende; et promisit idem cardinalis, quoties fuerit requisitus a dieto Honorato et deseendentibus, durante dieto termino, cum integro pretio facere instrumentum venditionis dictorum castrorum, dummodo Honoratus de sua pecunia, non autem mutuata ab aliis et animo transferendi in alios, castra emere voluerÌt; elapso termino, cardinalis ad venditionem nullatenu5 obligetur; si contÌngat aliquas inpensas neri per cardinalem pro melioratione tenimentorum, dummodo summam dueentorum ducatorum non exeedant, impense debent augere pretium arbib'io duorum peritorum comuniter eligendorum; casu quo cardinalis requisitus distulerit venditionem, liceat Honorato, depositis pecuniis apud fidum mereatorem in Urbe, intrare possessionem castrorum; promisit idem cardi­ nalis termino XII annorum dieta castra eorumque tenimenta aut ipsorum partem non alienare; quam prOmISSlOnem venditionis fecit cardinalis quia scit Honoratum ad dieta castra maximam habere affectionem, tamquam ad bona paterna et sic sibi promictere et facere ob amorem et delectionem quam gessit


46

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

semper et gerit erga Honoratum et suam familiam; pro qui bus observandis vicissim sese et eorum bona obIigaverunt, submictentes se iurisdictioru et coertioni auditoris camere et sue curie, et iuraverunt, videlicet cardinalis ponendo manum dextram ad pectus 3uum, more prelatorum, et Honoratus tactis scripturis in Actum ubi supra, manus mei: rogaveruntque me notarium ut conficerem instrumentum unum veI plura. presentibus testibus supranominatis. Camillus de Beneinbene, imperiali auclorilale notarius causarumque ST. patronus, romanus civis, quia quinque contractibus suprascriptis interfui, scripsi.

C-1476.I.4.

XXI-3.

Napoli Mariella Pignatelli, per 30 ducati, vende a Onorato Il Gaetani, conte di Fondi, i beni di Caivano. Are. Col., Prg. XXI, n. 3 (Are. Cael., fotl>gr., B. IX, n. 246)

Originale; con solto&crizioni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo quatragesimo t sexto, regnante Ferdinando etc. anno decimo octavo, die quarto mensis ianuarij, none indictionis, Neapolj. Nos Salvator Apicella de Neapolj, ad contractus iudex. Franciscus Bassus de Neapoli, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis nobili Honufrio de Cirbarijs de Pedimonte, procuratore Honorati de Aragonia Gaytani, Fundorum comitis ac regni Sicilie logothete et prothonotarii etc., absentis, et me notario una cum Honufrio agentibus pro parte comitis, ex una parte, et nobili Mariella Pignatella de Neapoli, iure romano vivente, ex parte altera; Mariella asseruit se possidere introscriptos redditus seu bona redditicia in pertinentijs castri Cayvani: In primis Antona relicta condam Nicolay Peroru, tamquam mater et tutrix filiorum condam Antonii Pel'oni de Cayvano, reddere tenetur quolibet 2 anno 2 thumulos tres de victualio, videlicet thumulum unum de grano, thumulum unum de ordeo et thumulum unum miley; item gracillam unam et tarenos duos et grana duodecim, prout in inventario continetur. Salvator et lohannes Conte, frates (I), filii condam Angelilli Conte, reddere tenentUl' annuatim grana quindecim. Antonius Loysii de Rosana et Marinus eius frater de Cayvano, reddere tenentur annuatim grana decem. Mirucus et Andreas frates de Cayvano reddel'e tenentur annuatim mediam quatram (I) de grano et tantumdem de ordeo et tantumdem de milio, necnon et in pecunia grana duodecim, necnon et super carraria, per quam itur ad ortum qui alias fuit domus, prout in dicto inventario et instrumentis asseruit contineri: francoll redditus ipsos, et bona redditicia libera et exempta ab omni vendicione et ypothe­ cacione; Mariella dictos redditus et bona redditicia vendidit et inpel'petuum assignavit eidem Honufrio. pro precio ducatorum triginta de carlenis argenti, ad racionem de tarenis quinque pro ducato, de quibus Mariella recepit ab ipso Honufrio ducatos quindecim et alios ducatos quindecim confexa fuit se rece­ pisse; sub pena dupli predi vendiciorus predicte; cum refeccione dapnorum, interesse et expensarum. Ad cautelam comitis eiusque heredum et successorum presens instrumentum scripsi ego Franciscus notarius. ST. ffi Salvator Apicella iudex ad contractus. ffi Nicolaus Loysius de Loffrido de Neapolj ffi Cesar Malfitanus de Summa testis. ffi lacobus de Morte de Neapoli testis. Pressen· testis. tibus iudice Salvatore ApiceUa de Neapoli, abate Carulo Ferrano, Iohanne Loysio de Loffrido de Neapoli, Antonio de Pactis de .Neapoli, Matheo Quaglia, Iacobo Consigniano (?), Francisco Cossa de Neapoli, Iacobo de Morte de Neapoli, Cesare Malfitano de Neapoli. I

Erra/a per .eptuagesimo: col f 476 carrispondono gli anni del regno di Ferdinanda I e dell' indiz.ione nona.

2

Nell' {n­

ie,lineo.

C-1476.1.15.

XXI-77.

Napoli - Rinaldo Squarcella, per 7000 ducati di carlini d'argento, vende alcuni fabbricati. posti sulla piazza grande e sulla piazza «Banbacharie » di Napoli, a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., Prg. XXI, n. 77 (Are. Caet., fotogr., B. Xli, n. 342).

Originale, con 30tto3cr{zloni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimosexto, regnante Fel'dinando etc. anno decimo octavo, die quintodecimo mensis ianuarii, none indictionis, Neapoli. Nos Andreas de Afelatro.


REGESTA CHARTARUM

47

de Neapoli, ad contractus iudex, Nicolaus Franciscus, de Afelatro, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis Honorato Gayetano de Aragonia, F undorum comite ac regni Sicilie logotheta et prothonotario etc., ex una parte, et magnifico Raynaldo Squal'­ cella, de Neapoli, ex parte altera: Raynaldus asseruit se possidel'e bona infrascripta, videlicet: Domum magnam in pluribus et diversis menbris et hedi6.cijs consistentem, sitam in foro magno civitatis Nea­ polis, iuxta viridarium dicti Raynaldi, alia bona Raynaldj predicti, viam publicam; item domos sex simul comunctas, sitas ibidem, iuxta dictam domum magnam et dictum viridarium: item alias domos quatuordecim simul coniunctas, consistentes in apothecis et alijs menbris et hedificijs, inferiori bus et superioribus, iuxta dictum viridarium, menia civitatis Neapolis, viam puplicam; item alias domos decem et septem simul coniunctas, in frontispicio dictarum aliarum domorum, iuxta bona Sante Marie ad Cosmedim de platea Portenone, bona Nicolaiantonii de Leo, viam puplicam; item apothecas septem, cum earum menbris et hedi6.cijs inferioribus et superioribus, sitas in platea Banbacharie civi­ tatis Neapolis, iuxta bona monasterii Sancti Petri ad Aram de Neapoli, vias puplicas a tribus partibus; francha, libera et exempta ab omni specie servitutis; Raynaldus vendidit eidem comiti predicta bona, pro precio ducatorum septemmille de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato, de cuius precij summa comea Raynaldo excomputavit ducatos quatuorrnille septingentos, per ipsum Ray­ naldum comiti debitos ex causa mutuj, iuxta instrumenti, facti olim sub anno millesimo quatricen­ tesimo septuagesimo quarto, die decimo mensis octobris, octave indictionis, per manus Marini de Flore, de Neapoli, notarij, continenciam, quod instrumentum comes eidem Raynaldo pro mcto et casso origi­ naliter assignavit, ipsumque Raynaldum de ducatis quatuormille quietavit; reliquos ducatos duosmille tricentos venditor recepit ab eodem comite in ducatis auri venetis ad conplementum tocius precii; sub pena dupli precii vendicionis eiusdem; cum refeccione dampnorum, interesse et expensarum. Ad comitis eiusque heredum et successorum cauthelam presens instrumentum scripsi ego Nicolaus F ran­ ciscus notarius ST. ffi Andreas de Afelatro ad contractus iudex. ffi Berardinus de Dato de ffi Ieronimus Senescalcus de Aversa testis. Presentibus iudice Andrea de Afelatro Neapolj testis. de Neapoli ad cantractus, Eliseo de Baucio de T arraceno, Antonio Guindacio, Baldaxare de Marco dieto Massone, Leonardo Canpanile, Geronimo Canpanile. Antonello Abbate, presbitero Stephano de Madro de Conversano, Belardino de Dato de N eapoli et Geronimo Senescalco de A versa.

2661.

C -1476. I. 22.

Privilegio di Ferdinando 1, re di Sicilia, col quale abilita Pie/ro Paolo Siciliano, di Sant'Agata de' Goti, all'esercizio del nolarialo, purché in questo, come chierico, non si aooalga di prioilegi eccle­ siastici, aulorizzandolo inoltre a dare forma pubblica alle schede di nolai defunti e inabili e a rifare, alla stregua delle note e abbreoialure, gli fslromenti eoenlualmente smarriti. Are. Caet., in Prg. n. 2661.

Copia, inserita in C.1512. lI. J 8.

1730.

C -1476.111. 23.

Napoli - Ferdinando 1 dà l'assenso alla vendita di case e .terre in Calvi Risorta e Francolise, falta da Allobello di Marzano a Onoralo II Gaelani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Caet., Prg. n. 1730.

Originale.

Nel oerso, nota Jel sec. XV (omessa); segnature, Jel sec. XVII: n. 6; P. 4.

C. 2. f. 2; del sec. XIX! XXXVIII, n. 51.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc. Subiectorum nostrorum compendiis ... Pro parte 1 Honorati Gaie­ tani de Aragonia, F undorum comitis, huius regni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, fuit maiestati nostre [expositum quod] 1 miles Altobellus de Marzano vendidit eidem comiti domos et terras, sitas in civitate Caleni et Turri Francolisii, pro pretio ducatorum septingentorum septuaginta de carlenis argenti, carlenorum decem ducato quolibet computato, quos AltobelluJl ipse confessuJl fuit .se [rec]epi[sse] 1 a camite Fundorum, prout in instrumento rogato per manus notani Paulini de Golino,


48

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE T ANI

de Neapoli, die XVI martii, VIf' indictioni5, 1474, ad quod nos referimus; regio beneplacito et assensu, resel'vato. Quapropter pro ipsius comitis parte fuit maÌestati nostre supplicatum ut venditioni dictarum domorum et terrarum dictoque instrumento assentiri illaque confÌrmare dignaremur. N05, pro consideratione sincere devotionis et fidei cornitis, venditionem dictarum domorum et terrarum et iurium suorum, per Altobellum factam, supplicanti, ipsumque instrumentum cuius tenorem hic haberi volumus pro inserto, illisque, quatenus tamen alias rite facta sint, veris existentibus prenarratis, naturaque feudi in aliquo non mutata, non obstante quod super bonis feudalibus processisse noscantur, assentimus nostrumque super omnibus interponendo decretum, 6delitate tamen nostra, feudali quoque servitio seu adoha nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis et reservatis. Presentes 6eri fecimus Magno nostro sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per magnifÌcum Lucam 2 T ozolum 2 romanum, 2 locumtenentem Hono­ rati Gaietani de Aragonia huius regni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, die vigesimotertio mensis martij MCCCCLXXVlo. Rex 2 Ferdinandus 2. Sig. 3 (Nel margine inferiore, a sinistra): P. Garlon. Nil solvit quia prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs; (sulla plica): Regisb'ata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XLVlo. [Pl'ivilegium in fol']ma 1 pro comite F undorum super emptione quarumdam domorum et terrarum per ipsum emptarum a magnifico Altobello de Marzano. I

Danno della pergamena.

2

Aulografa.

3

Frammenlo in cera rOJJa, appeso alla plica con na.lrino aerico,

m.30

e giallo.

t

-1476.111. 27.

XXI-79.

Calvi Risorta Il nobile GioVanni « de Sisto », per 70 once di carlini d'argento, tJende alcuni terreni al procuratore di Onorato // Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Col., Prg. XXI. n.79 (Are. Caci., f%gr., B. IX, n. 253).

Originale, con wllO$crlzionl autografe.

ffi Anno millesimo quatncentesimo sectuagesimo sexto, regnante Ferdinando etc. anno decimo NolS Ciccus Garczonus de civitate octavo, die vicesimo sectimo mensis marcij, none indictionis, Caleni. Calenj, ad vitam ad contractus iudex, Nicolaus Antoniuli Marlianus, de civitate Caleni, notarius, et testes, videlicet dopnus Paulus de Angneo, notarius Paulus Gal'czonus, abbas Antonius Cavarlecta, abbas Cobel~ lus de Belardino, abbas Nicolaus Blasii magistri Blasii, Silvester magistri Andree de Capua, de Caleno, et Rencius de Sisto de ,Roccha Montistragonis, notum facimus quod, in nostri presencia constitutis nobili Iohanne notarii Nicolai de Sisto, de Roccha Montistragonis, ex parte una. et notario Lodovico de Georgio, de Pedimonte, procuratore Honorati Gaytani de Aragonia, F undorum comitis, rengni Scicilie logotete et protonotarii, de qua procuracione constare dixit instrumento notarii BlasceUi de Cayvano, ex parte altera: Iohannes, consenciens prius in me iudicem ut in suos, cum sciret mee iundiccionj se non esse subiectum, vendidit notario Lodovico infrascnptas pecias terrarum, quas tenere se dixit in territorio civitatis Caleni, videlicet: peciam terre, scitam in loco ubi dicitur lj Arborj de Pagano, capacitatis modiorum decem et octo, ad passum civitatis Caleni mensuratam, iuxta viam puplicam a duabus parti bus. iuxta aliam terram dicti Iohannis de Sisto. l'edditiciam domino Ulmerio Caraczulo. iuxta aliam terram dicti Iohannis, redditiciam Casco de Castellano de Calvo, iuxta aliam terram ipsius Iohannis, redditiciam ecclesie Sante Anastasie de Caleno, iuxta terram confratane Santi Salvatoris de dicta Rocca Montis~ tragonis, iuxta terram magistri Francisci de Villa Oliveti; item terram scÌtam in loeo ubi dicitur Sancto Martino, capacitatis modiorum octo et quartarum novem, ad dictam mensuram, iuxta terram notarii Bemardi de Bonis, iuxta terram monasterii Sante Marie Maddalene de Caleno, iuxta terram Blasii Martini de Teano, iuxta terram Colelle Martini de Teano, iuxta terram F rancisci Russi, dicto Calabrese, de Caleno, iuxta terram ecclesie Sante Marie Monialium in Capua; item terram aliam ubj dicitur lo Abbanello, capacitatis modii unius et medii vel circha, iuxta terram dicti F rancisci Russi, nominato Calabrese, Ìuxta viam puplicam, iuxta terram Nicolay Guastaferri de Gageta, iuxta terram ecdesie Sante Marie Monialium in Capua; item terram aliam. scitam in Ioco ubi dicitur lo Trioczo de Vagillerj, capacitatÌs modiorum sex, iuxla viam puplicam, .iuxta terrAm Masii de Pesco de Suessa, iuxta terram


REGESTA CHARTARUM

49

NieoIay Guastaferri, iuxta terram T omasii Squaequara de Gageta: item terram aliam, scitam in loco ubi dicitur Sancto Polinaro, capacitatis modiorum sectem parum minus, ad dictam mensuram, iuxta terram iudieis Andree Martini, iuxta terram eeclesie Santi Mactey de Caleno, iuxta terram Nicolay Antonii de Greqorio et fratrum, iuxta terram domine Iohannicie Canpangne, iuxta terram domini Francisci de Aspirello. iuxta viam puplicam; item terram aliam, scitam in loeo ubi dicitur alo Arbore de Coceanello, capacitatis modiorum trium et quartarum sectem, iuxta viam puplicam. iuxta terraro capituli roaioris ~ccl~sie calinen~i~. iuxta t~rram domini Franeillei d~ Aflpirello, iuxla lerraro Antonii dé Pudano: itéID peciam terre, seitaro in loco abi dicitur a la Via de la Sala, iuxta viam puplicam a duabus partibus. iuxa terram dotalem Nieolay Solcilli, iuxta terram domine Clarelle Magnanelle. capacitatis modiorum novem et quartarum tl'ium; itero terram, scitam in loeo ubi dieitur lj Piuppi seu lj Arbori, eapacitatis modioruro sectem vel eireha, iuxta terram heredum eondam Antonelli de Rufino de Roeeha Montistra­ gonis, iuxta viam puplieam, iuxta terraro heredum condam Stefani IaconeIIe de Suessa, iuxta terraro AntoneIIi Nicolay de Toro de Suessa, iuxta terram heredum Iohannis Pape de Suessa; franchas, liberas et exentas ab omni onere, angaria et perangaria; pro precio unciarum sectuaginta de carlenis argenti, sessaginta pro uncia conputatis; sub pena unciarum auri eentum de carlenis argenti; cum refeecÌone dapnorum et expensarum. RORatu venditoris, pro cautela emptoris, confecturo est presens instrumenturo. ACTUM CALENJ. ST. ffi Ciceus iudex. S. ffi Dompnus Paulus Siroeonis de Angneo testis. ffi Notarius Paulus Garzonus testis. ffi Cobellus de Belardueio testis. ffi Abbas Antonius Cavar­ ffi Abas Nicolaus Blasii magistri Blasii testis. T estes ad premissa; dopous Paulus de leeta testis. Angneo, notarius Paulus Garczonus, abbas Antonius Cavarleeta, abbas Cobellus de Belarduecio, abbas Nicolaus Blasij magistri Blasii, Silvester magistri Andree. Rencius de Sislo.

LXV. 23.

C ·1476. VIII. 5 .

Calvi Risorta - Dinanzi al giudice ai controlli Nicola Marra e ai testi don Ruggero «de Ange­ Iillo », Giuliano de Bonis, Giovanni di Giovann; « de Anello )}, Gollino« de MarzanÌcha )}, di Caleno, e Francesco « de Sisto ", notaio di Mondragone: il nobile Casto « de Castellano )}, di Caleno, riceve in grazioso mutuo dal nobile Francesco de Bonis, di Caleno, capitano di Traello e procuratore di Onorato II Gaetani d'Aragona, conle di Fondi, cento ducali che si obbliga di restituire a richiesta del mutuante. Arc. Col., Prg. LXV. n. 23 (Arc. Caet., fotogr•• B. IV, n. IO). nolaio Nicola Anlonio Marliano, di Caleno.

Originale, con 8otto8crlz/oni autografe, a rogite del

1028.

C-[14761 1 .IX.28. Foggia -

Ferdinando l a Giosia Acquavioa, principe di Teramo: restituisce il possesso della cillà di

Teramo con l'annesso titolo di principe. Arc. Cael., Prg. n. 1028. Copia. autenticala col seguente atlo: ffi Anno mi\lesimo quingentesimo primo. regnante Lodovico etc., regni Sicilie primo, dominante in civitate et comitatu Conversani Andrea Mathea Aqua vivo, duce Adrie, marchyone Botonti, Conversani et Iulie camite, anno dominii sui vigesimo primo, mensis septembris die decimo, quinte indictionis, Conversani. Nos Antonellus de Martuzio de Conversano, per provinciam Terre Barj ad contractus iudex, Petrus de Petraz.ijs, de Conversano, notarius, et testes de Conversano et aliunde, videlicet Donalus de Grumo. abbas Masellu5 de Guidocto, lacon\13 Bacti5ta de Inganna­ rello et lahannes Ambrosinua, li"terati, teotamur quad, ad preceo nohi. fadas per nohilem lohannem Blancum de Conversano. generalem erarium et proeuratarem predicli ducis, nm contulimus in theatro civita ti. eiusdem. ante planiciem castri. caram utriu.que inri. doctore domino Costantino Gerunda, ducali generali locumtenente et capitaneo eiusdem civitatis, et predictus Ioannes exposuit, pro in!ereue ducis. expedit transuntare regias literas, scriptas manu propria per memoriam condam Ferdinandi primi de Aragonia. 5uper promissione et confirmacione principatus Therami, quas literas ostendidit originaliter et legimus: erant scripte in carta papireo, cum sigillo sp.creto ipsius mageslalis. quarum tenor talis esi ... Quarum tenorem autenticavimus; dietus capitaneus et locumtenens, pro tribunali sedens, auctoritatem

3U8m iudicialem et decretum interposuit. Quod scripsi ego notarius Pelrus. decretum et auloritatem interposuiQe. VI. 7

ludex Antonellus de Martuzo lesfatur.

Constantinus Gerunda, locumlenens et capitaneus, faleor Domnus Donalus de Grumo fe.:5tatur.

laconu&


50

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

Bacptista. deJngannarello testatur. Ioannes Ambrosinus testalur. luda: regius Antonellu! de Mactuzio, domnue Donalus de Grumo abb.... Ma.ellu. de Guidocto. Iaconua Bactista de Ingannarello, Iohannes Ambrosinus. . Nel verso note, del sec. XV: T ransuntUm liclerarum regis F erdinandi primj manu propria scnptarum de reslitulÌone civitati. Therami, 1476, cum literi. originalibus et quibuedam alij. lingua gallica .criptis. Anchora nce el (~) un libro de Horeatio] Colecta delle intrate de la cita de Teramo hebi lo illustre signor Iosia in anno 1428 quali resta in mano de Ber[engar]io erario. Et piu nee sono Eacti libri de pro[toco]1Ii de Hor[atio] Calecta de Teramo li quali fanno gran testimonio de probac;one dela possessione de casa de Aqueviva in Teramo; del sec. XVI: del re Ludovico de la concessione de Teramo con lo Ululo de principe; segnalure, del 3ec. XVII: n. I; del sec. XIX: XXIII. n. 34.

A tergo: A lo mio molto amato como hglio lo principe de Theramo. Intus: Principe como figljo. Recordome multe volte haveme dieto et declarato essere mia ferma volunta donarve et restituire Theramo, si como congnosco essere tenuto si per la grazia et privilegio ve ne ho faeto ia spazare et ancora per le optimi servicij de vui et tucta casa vostra, et in speciale la bona demostracione avite facte in quiste presente novita; et como ve devete recordare, multe volte ve ho dieto che non stessivo mal contento de la delacÌone ho facie in darve la possexione de quella cita non per altro se non per espectare tempo congruo et conveniente ad esequire uno desiderio eI quale como sapete multe volte non se po sequire et bisonya annuj altri principi spesse volte per molti respecti conportarlj; dove parendone al presente essere venuto lo dieto tempo comodo per possere satisfare el vostro et mio desiderio. ho voluto scrivere la presente de mia propria mano per la quale ve dedaro et certifico indubidadamente che mo et lo piu presto sia possibile ve faro dare la· possessione de dicta cita et per satisfacione de lo animo vostro et ultra lo privilegio ne havete ho voluto per questo ratificare, confirmare et acceptare tucto quello ve ho promesso quale voglyo possate tenere ultra le altre tenete per vostra cautela, et cussi nel principio soprascl'ipto de la presente ve ne intitulo de mia propria mano. Vivate duncha contento che mediante lo grande amore sempre ve ho portato et porto et le VÌrtu vestre sempre faremo cosa ve piacera et donarete fede ad Angelo de quanto da mia parte ve dera al quale piu longo ho parlato. Scripta de mia propria mano in F ogia, xxxvnJ de septembre. Rex F erdinandus. I

Per l'anno ci siamo "ab! della nota dorsale.

C-1476.X.II.2.

XXI. 81.

Gaeta - A richiesta di Giacomo Gattaia, rappresentante di Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, viene redatta copia autentica del contratto di compra-vendita di due oliveti, in contrade « lo Cerquito» e « Acqualonga », in territorio di Maranola. Arc. Col.• Prg. XXI. n. 8/ (Are. Cael., /ologr.• B. Xli. n. 348).

Originale, con soltoserbionl autografe.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo sexto, regnante Ferdinando etc. anno decimo nono, die secundo mensis december. decime indictionis, Gayete. Nos Loysius Bonfiglio de Gayeta, ad contractus iudex, Nicolaus Castangnola de Gayeta, notarius, et testes declaramus quod Iacobus Gaetula condam Rentii de Gayeta, pro parte Honorati de Aragonia Gaytani, F undorum comitis regnique SiciIie logothete et prothonotarii etc., asseruit ad eius pervenisse noticiam quod acta condam notarii Macthei de T eodero, de Gayeta, sunt penes me notarium Nicolaum, custodem et conservatorem predictorum actorum, et quod michi est aetributa fa cultas , per regiam maiestatem nostri regis F erdinandi, in licteris michi concessis, sub datum i in Castro Novo NeapoIis, clie nono mensis november, octave indictionis, anni millesimi quatricentesimi septuagesimi quarti, assumendi et conficiendi instrumenta de actis, notis, scedis, abreviaturis et prothocollis notariorum, tempore datum i dietarum regiarum licterarum mortuorum et moriendorum. et abreviaturas extendendi. Iacobus Gactula subiunsit quod, sub anno millesimo quatricentesimo septuagesimo tercio, die quartodecÌmo mensis september, septime indictionis, Gayete, Bona Iohannis de VeHitro, uxor Antonii Iacobi Bellj de Gemma, dieti alias Pilei, de Molis Gayete, cum consensu tam dicti viri et Iegitimi mundualdi sui quam Bartholomei de Urso, de Maranula, cognati sui, et ipse Antonius Iacobi Belli de Gemma vendiderunt eidem Iacobo Gactula. ementi nomine dictl comitis, duas pOllsessiones olivarum, quarum una est sita ubi dicitur lo Cerquito, pertinentiarum Maranule, iuxta possessionem domini luliani de Maranula, legum doctoris, iuxta possessionem heredum


RECESTACHARTARUM

51

condam Leonis Fontanarose de Gayeta, iuxta possessionem dieti eomitis, viam publieam; et alia est sita ubi dieitur Aequalonga, pertinentiarum Maranule; pro preeio uneiarum viginti quatuor et tarenorum quin~ decim de earlenis argenti; et quod de dieto eontraetu non fuit per notarÌum Maeteum, dum vixit, aliquod instrumentum aS5umptum. Iacobus Gactula requisivit me notarium Nieolaum quod deberem inter acta notarii Macthei perquirere et invenire contraetum diete vendieionÌs. Ego perquisivi et invenimus in prothocollo aetorum condam notarii Macthei contractum diete vendicionis, scriptum manu notarii Macthei, huiusmodi sub tenore (cJ. C ~ /473 ./X./4). Quia contractus vendicionis prediete non fuit extensus per ordinem, ego notarius Nicolaus extendi secundum formam consimilium contractuum condam notarii Maethei in modum subscriptum (cf. c~ /473 .IX./4). In eomitis cautelam presens instrumentum confeetum est, non quod fatear me intervenisse rogatum in dieto contractu pro notario, set loco dicti notarii Macthei premortui, qui in contraetu vendicionis predicte, tempore celebracionis ipsius, cum predictis iudice et testibus interfuit. ST. ffi Loisius Bonlìllo de Gaieta a contratus iudex. L. B. ffi Presbiter ffi Nicolaus Antonius Gactule de Gaieta testis. ffi Petrus Antonius saerista Anutiate Gaiete testis. Pau]us Chomella de Gaieta testis. Iudex et testes qui intervenerunt in dieto conh'actu sunt hij. vide­ licet: iudex Loysius Bonnglio, presbiter Antonius saerista Annumptiate, pl'esbiter Iacobus Co ci, Petrus Gadula Franeisei. Nieolaus Antonius Gactula, Petrus Paulus CornelIa, testes Gayete. l.

Abbr. dat

C.1476. XII. lO. lorre Cajetani Andreozia

«

510.

Santoceo di Vallepietra dona tulli i beni ai coniugi Antonio « Iacobi Iannis» e Iannoccarj ». sua nepole. pur~hé rimangano seco e lo lrattino come padre.

ATC. Cael., PTg. n. 5/ O. Originale. Nel verso: Die XXX maij 1480. XIlJ indictione. Exibitum et productum fuit instrumentum coram me Iocumtenente vic:arij castri Vallis Prete, sedente pro tribunali ad soIitum bancum iuris etc•• per Antomum lacohi lanni. de castro Vallio Prete contra Bellam Sanctocchi de dieto caslro que petil aclmicli; que prediela aclmisi si et in quantum

et slatuj terminum VIIJ dierum predicte Belle ad producendum et allegandum contra; segnaluTa del sec. XV/lI: n. 12.

Anno millesimo CCCCoLXXVI, pontificatus Sixti pape quarti anno VI, indictione IX, mensis decembris die X. Sanctoechus de castro Vallis Prete, recolens se plura servitia ab Antonio Iacobi Iannis et ab Andreotia Iannoccarj, uxore ipsius Antonii et nepte dicti Sanetocchi, de dieto castro, recepisse, donavit Antonio Iacobi Iannis, pro se et Andreotia, omnia sua bona, reservans sibi summam quatraginta librarum denariorum; cum hac conditione quod Antonius et Andreotia debeant permanere cum dieto Sanctoceho et debeant Sanctocchum, Antonellam Nalli, eius uxorem, et Mathiam Nalli, matrem diete Andreotie, honorare prout honorantur pater et mater, et quod '... Sanctocchus debeat esse dominus et patronus, dum vixerit: 5ub pena quinquaginta ducatorum, pro medietate applicanda curie Honorati Gaitani et pro medietate Antonio et Andreotie. Actum in fortillitijs castri TUlTis, in domibus Honorati Gaitanj, videlicet in camera, iuxta rem Nieolai Gaitanj et iuxta redaustrum: Honorato Gaitano, Dominicus Benedicti Antonio Ianni5 Cole et Bonifatio Antonii Masij, de castro Turris, testibus. Nicolai Magistri de castro Turris imperiali auctontate notarius. ST.

C·1477.IV.9.

2626.

Napoli - Felice e Francesco, figli ed ('Tedi di Brasco Siefano « de Saragusio l', segretario regio, per /40 ducali di corlini d'argento. vendono la casa in contrala « ad Porta Donnurezo» a Scipione Pandone, conte di Venafro. Are. Caet., Prg. n. 2626.

Originale, con sottoscri",ion{ autografe.

Nel

lIeTSO

segnature del sec. XVIII e XIX:

XI. n. 40.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo septimo, regnante f erdinando etc. anno decimonono, Nos Andreas de Afelatro, de Neapoli, ad die nono mensis apriIis, decime indictionis. Neapoli.


52

D O C U M E N T I D E L L'A R C H I V I O C A E T A N I

- - - - - - - - _ _-_._------_.----------_.

..........

contractus iudex, Geronimus de Ingrignectis, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis, nobili Felice Stefano de Saragusio. filio militis dominj Braschj Stefanj de Saragusio, olim regij secretarij, ex una parte, et Scipione Pandono, comite Venafri etc., ex parte altera: Felix Stefanus asseruit se ipsum possidere domum, ad presens dirutam et olim in nonnullis membris et hedificijs consistentem. sitam in civitate Neapolis, in loco ubj dicitur ad Porta Donnurczo, iuxta alia bona dicti comitis, iuxta bona heredum condam dominj Iohannis de Forma, iuxta bona ecclesje Sancte Marie Maioris de Neapoli, viam publicam: franca m, liberam et exemptam ab omnj onere et genere servitutis ; Felix Stefanus vendidit eidem comitj Sicipionj (I) predictam domum ; pro precio ducatorum centum quatraginta de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato. Et illic Franciscus Stefanus. frater eiusdem Felicis Stefanj ae filius condam Braschj Stefanj, vendicionem de dicta domo factam confirmavit, sub pena duplj precij vendicionis; cum refeccione dampnorum. interesse et expensarum. Ad emptoris aC eius heredum et successorum cautelam presens instrumentum scripsi ego Geronimus notarius. ST. ffi Andreas de Afelatro de Neapoli ad contractus iudex. ffi Paris ili Angelus de Golino de Neapolj testis. ffi Ludovicus Pacha de de Scocio de Neapolj testÌs. Neapolj testis. Presentibus iudice Andrea de Afelatro de Neapoli ad contractus, notario Angelo de Golino, Massono de Marcho, Paride de Scocio. notario Nicolao Francisco de Afelatro et Loisio Pacca, de Neapoli.

C-1477. V.27.

LXV -22.

Fondi - Procura rilasciala da Onoralo II Gaelani d'Aragona, conte di Fondi, a Luigi di Sangro per esigere i suoi crediti specialmente da F raciscar priore di Valenza. Are. Col., Prg. LXV. n. 22 (Are. Cael., fologr., B. IV, n. 102).

Originale, con soliO$Clizioni aulografe.

ffi

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo septimo, regnante Ferdinando etc. anno decimo nono, die vicesimo septimo mensis maij, decime indictionis, in civitate Fundorum. Nos Paulinus Scorna­ bacca de F undis, ad contractus iudex, Marinus Romanellj de F undis, notarius, et testes notumfacimus quod Honoratus Gaitanus de Aragonia, F undorum comes, logothetha et prothonotarius regnj Sicilie, asserens debere recipere pecuniarum quantitates a nonnullis personis et maxime a F raciscar priory valentino, et non valens personaliter adesse ad exigendum, confisus de fide et legalitate magnifici Loisij de Sangro, ipsum absentem constituit suum procuratorem ad exigendum omnes pecuniarum q uantitates , eidem comiti debendas a quibuscumque et maxime a Fraciscar priorj valentino ducatos quingentos, Hoc scripsi ego Marinus notarius. ST. ffi Paulinus Scornabaccha de Fundis iudex ad contractus regia autoritate. ffi Berardinus de Dato t de Neapolj testis. Iohanj de Nausb 2 de Gaeta testj sut (I) ffi Silverius de Frusinono testis. I

Nel le.lo dedalo

2

D' Inceria lei/ura.

LIX-68.

C-1477. VIl.24. Fondi -

Angelo di

Bo rane,

vedovo di Arogmia (RoaJia) Caelani di Maenza, rilmcia quietanza della

dole, a quesla assegnala, a Giovanni Gallola, erario generale di Onorato Il Gaetani d'Aragona.

conte dì Fondì. Ate. Col., Prg. UX, n. 68 (ATc. Cae/•• f%gr.• B. l, n. 29).

Originale, con sol/05C1i:lioni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo septimo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo, Nos Nicolaus Agostinus die vicesimo quarto mensis iulij, decime indiccionis, apud civitatem Fundorum. de F undis, iudex ad contractus, Iohannes Andree Petele de F undis, notarius, necnon dominus Iacobus Marini de Fundis. legum doctor, dominus Angelus de Cerijs, de Castroforti, legum doctor, presbiter Nicolau5 Thomasij Longi. Iacobus Nicolai Iudicis Iohannis, Ramundus de Annono et Mannus Paulinj Scornahacce, de F undis, testes, notum facimus. quod nohilis Angelus de Barone, de Fundis, vie condam Aroguasie Gay tane , filie condam Francisci Caytani, asseruit, presente nobili Iacobo GactuIa, de Gayeta,


REGESTA CHARTARUM

53

ad presens erario et factore generalj Honorati Gaytanj de Aragonia, cormhs F yndorum, logothete et prothonotarii regni Sicilie, ipsum Angelum olim contraxisse matrimonium et per carnis coppulam con~ sumasse, quod iam sunt anni novem vel circa, cum pl'efata Aroguasia, cuius matrimonialis contractus tempore ipse Angelus recepit a comite pro dotibus Aroguasie pecunias et res iocales ac alia bona mobilia extimata; et Angelus tunc promisit eidem Aroguasie sue uxori pro antefato et iure antefati, soliti et debiti inter nobiles, pares eorum, iure franeorum viventes, certam quantitatem pecuniarum; et quia tune tam de bonis et rebus dotalibus receptis quam de summa pecuniarum promissarum eidem Aroguasie pro antefato nullum confectum fuit instrumentum nec alia scriptura" et opus est habere instrumentum, Angelus declaravit ipsum promisisse eidem Aroguasie pro antefato usque ad summam unciru'um viginti de carlenis, et confessus est se recepisse tunc a comite pro dotibus condam Aroguasie usque ad summam ducatorum quatngentorum de carlenis, ad rationem cadenorum decem pro ducato, et in mobilibus et iocalibus inter eos debite extimatis usque ad summam ducatorum eentum quinquaginta de carlenis; de quibus pecunijs et bonis mobilibus et iocalibus pro dotibus receptis Angelus se vocavit solutum fecitque eidem laeobo Cactule quietationem ae pactum de ulterius non petendo; quas dotes Angelus promisit, et se suosque heredes et successores obligavit sub ypotheea et- obligatione ornnium bonorum suorum, lacobo Gaetule semper salvas facere eidem comiti vel illis quorum forte interesset, et ipsas integraliter reassignare, in ornnem casum restitucionis dotium, sub pena duplj pecunie dotium predictarum; cum refectĂŒone dampnorum, expensarum et interesse et obligatione omnium bonorum Angeli et eius heredum et successorum. Ad comitis et eius heredum et successor\:lm rogata sunt fierj unum, duo ST. ffi Nicolaus Agustinus et plura instrumenta, quorum presens factum' extitit ad instantiam comitis. de Fundis iudex ad contractus regia autoritate. tE lacobus Marinj de Fundis numptiatu5 1 legum tE Presbiter Nicolaus Thomasij Longj de Fundis testis. tE lacobus doctor pro teste interfui. tE Raimundus de Angniono de F undis testis. ffi Mannus Paulinj ludicis lohannis de F undi!; testis. T estes: Nicolaus Agostinus iudex ad contractus, dominu! Antonii Scornebacha de F undis testis. Iacobus Marinj, legum doctor, dominus Angelus de Cerijs, legum doctor. presbiter Nieolaus Thomasij Longi, lacobus Nicolai ludicis lohannis, Raimundus de Annono et Mannus Paulinj Scornabacee; C. M. !

Abbr. nup. u.

392.

C-1477. VII.29. Roma

Breve di Sisto IV a Onorato III Caelani: perchĂŠ, unitamente a Giovanni Conti, arcivescovo di Conza, si presenti per le differenze territoriali con Carpineto. Are. eael., Prg. n. 392.

Originale.

Nel oerso, noia del sec. XV/Il (omessa); segnatura del SIlC. X/X: CXVlll. n. 46.

SIXTUS PAPA lIll. Dilecti fili. Auditis ijs que nuper inter tuos et oppidanos Carpeneti acciderunt, opportunum ad scandala evitanda resque componendas putamus ut tu et frater arehiepiscopus consanus, ad nos veniatis; sub pena arbitrij nostri, mandamus tibi ut quamprimum ad presentiam nostram te conferas ac provideas ne quicquid innovetur a tuis; hoc idem et ipsi archiepiscoposcribimus. Datum Rome apud Sanetum Petrum, sub annulo piscatoris, die XXIX iulij MCCCCLXXVI], pontificatus nostri anno sexto. (Nel margine inferiore, a desira): L. Grifus; (nel verso): Dilecto Glio nobili vu:o Honorato Caietano. Sig. i I

Traccia di cera rona.

2138.

C .1477 . IX .15 . Roma -

Quietanza dI /354 ducali rilasciala dal cardinale Giuliano della Rovere, commendatario

della badia di Grafiaferraia, a Onorato III Cadtani e nell' interelJse dei suoi jidduIJIJari per la

compera della peschiera

p.

p ..

IX

dello Grecesco

Âť,

nel lago di Fogliano.

Are. eaei., Prg. n. 2138, Originale. Nel verso, noia del sec. XV (omeua); Jegnaiwe, del Jec. XV/l; n. I; C. V, fas. p., n. 5; del SIlC. X/X: XXXII, n. 2.

Anno millesimo CCCCoLXXVI]. pontificatu Sixti pape quarti, indictione X}, mensis setembris die XV. lulianus tituli Sancll Petri ad Vincula cardinalis, comendatarius abati e Sancte Marie Cripteferrate,


54

- - - _...

__ __ ..

..

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI .. _-_. ._--­

_-~

__

remisit, pro se et nomine abatie et conventus, Honorato de Gaietanis ac terre Sermineti domino, reci­ pienti pro se ac vice nobilium Ludovici de Mattheis, Stefani de Cl'escentijs et Petri de Lenis. romanOl'um civium, fideiussorum Honorati pro summa mille et trecentorum ducatorum, ac vice filiorum et heredum condam Evangeliste Magdaleni de Capite Feno, fideiussoris Bonorati pro summa quinquaginta quattuor ducatorum, omnia iura, nomina et actiones ac offitium iudicis, que haberet monasterium contra Honoratum et fideiussores et ipsorum bona pro summis ducatorum mille trecentorum et quinquaginta quattuor, in quibu5 Honoratus obligatus apparet una cum dictis fideiussoribus. in solidum. ex causa venditionis piscane vulgariter diete dello Grecesco. site in lacu Fogliani, et tenimenti cum fossella seu fossellis, prout de his dixerunt constare ex actis domini Iohannis Hresboen, clerici cameracensis, notarii, seu alterius manu; refutavit eidem Honorato, stipulanti pro se et fideiussoribus absentibus, omnia iura, nomina et actiones, eidem monasterio competentia virtute sententiarum et laudorum inter predecessores utriusque partis latarum super dieta piscaria et locis, nec non licterarum execuutorialium desuper concessarum; absolvens Honol'atum ac suos heredes et expromissol'es ab omni nexu obligationum et promissionum; ideo dictus revel'endissimus dominus confessus fuit sibi fuisse integraliter solutum de dictis mille et trecentis ducatis et de reliquis quinquaginta quattuor esse sufficienter cautum, ita quod se bene contentum vocavit; idem comendatarius se obligavit et dictum monasterium et ipsius monasterij bona, et voluit pro his posse conveniri coram quocumque ecclesiastio iudice. Actum in introitu ecclesie Sanctorum Duodecim Apo­ stolorum de Urbe, intra nova edificia que nunc fiunt in dieta ecclesia: episcopo regiensi, Ugone de Beneis de Senis, Domitio Calderino, secretario, Iohanne Salamonio de regione Campitelli, causidico romano, testibus. Camillus de Benembene, iuris professor, romanus civis, imperiali auctoritate notarÌus, per atium notarium seri bi feci ac propria manu mea subscripsi. STo

3139.

C.1477.IX.16.

Napoli - Ferdinando I a Giovanni~Antonio Acquaviva: annoverandolo nella propria famiglia e casa, gli concede in perpetuo il cognome e lo :stemma di Aragona. ArG. Cael., in Prg. (registro) n. 3139. c. 35.

Copia. aulenticala Gon l'alto C ~ 1496. VI. Il , A.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc., Ioannj Antonio de Aquaviva, marchioni Butonti, affini et consi­ liario nostro dilectissimo. Consueverunt maiores nostrj ... Nos, meritis tuis exposcentibus, in familiam nostram et in domum de Aragonia asciscimus, ascribimus et annoveramus, volentes quod imperpetuum vos vestrique liberj et successores sitis et. sint de domo et prosapia de Aragonia, atque in omnibus actis, titulis, negotijs inscribaminj et appellemini, inscribantur et cognominentur de Aragonia, sitque vestrum atque illorum cognomen de Aragonia; ad vos illosque magis magisque illustrandos, conferimus potestatem arma nostra deferendj et faciendj, quibus armjs vos, liberos successoresque vestros donamus ac insignimus, a vobis illisque pro et cum armjs nosh·is deferendis, utendjs et faciendjs quemadmodum inferius figurantur. Tu igitur, quod virtutes exigunt tue, id effice et presta ut honorj ac decorj sis armjs et cognationj nostre; et brevi fore spera ut maioribus te atque illustrÌoribus simU5 titulis condecoraturj. Presentes fierj fecimus, magno maiestalÌs nostre sigillo pendente munitas. Datum l i.n Castello Novo Neapoljs, per magnmcum Lucam Tozolum romanum. locumtenenlem Fundorum comitis, regnj huius logothete et protonotarij, collateraljs, consiliari; nostrj, die XVJO mensis septembris MCCCCLXXVlt. regnorum nostrorum anno xxo. Rex F erdinandus. P. GarIon. Dominu5 rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Solvat taren05 XlJ. Notatum. B. de. Persicho locumtenens magni camerarij. PhilippU5. 2 Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XXXXVUO. F acta fuit collaccio supradicte copie privilegij cum originalj per me notarium Marinum de Clinca de Noha. provincie T erre Barj: concordato i

Abbr. dat

• Abbr Plùlipp


REGEST A CHARTARUM

c-1477 . IX . 30 .

LXV. 2.

Napoli - Bernardino Gaelani si obbliga di pagare ralealmenle i 400 ducali, che Onoralo Il Gaelani d'A ragona, cOllie di Fondi, s'impegna di anticipare a Giulia « de Conducta », vedova di Magno Gaelani, per la restituzione della sua dole. Are. Col., Prg. LXV, n. 2 (Are. Calli., fologr., B. IV, n. 103).

Orlginale, .con .sottoscrizioni autografe.

ffi Anno millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo, No! Salvator Appicella de Neapoli, die ultimo mensis septembris, undecime indictionis, Neapoli. ad contractus iudex, Iacobus de Balneo, de Amalfi, habitator Neapoli, notmus, et testes notum facimus quod, in nostri presencia constitutis Honorato de Aragonia Gaytano, F undorum comite ac huius regni logotheta et prothonotario etc., ex parte una, et domino Berardino Gaytano. filio et herede condam domjni lacobi Gaytani, ex parte altera: Berardinus asseruit se (I) causa convencionjs fienda (I) cum magnifica domjna Iulia de Conducta, de Neapoli, uxore condam domjni Magni Gaytani, intendit ipse comes se constÌtuere debitorem penes eandem Iuliam, pro parte Berardinj,. pro dotibu!! et antefato restituendis eidem Iulie in ducatis quatricentÌs de carlenjs argenti, ad racionem de carlenjs decem pro ducato, et se ipsum comitem promictere dare eidem Iulie ducatos quatricentos per totum mensem aprelis primo futuwm huius anni, undecime indictionis; et volens Berardinus eundem comitem cautelare et ipsos ducatos solvere comiti, Berardinus promisit comiti ducatos quatricelltos, per comitem Fundorum solvendos Iulie, pro parte Berardini, restituere dicto comiti ve! eÌus heredibus hinc infra ad annos quatuor, incipiendos ab odierna die, hoc modo videlicet: quolibet anno, tempore quatuor annorum, [ducatos] centum usque ad satisfaccionem ducatorum quatncentorum; regio assensu dumtaxat reservato, Berardinu5, Ioco pignoris et ypothece, obligavit castrum Rocce Manulfi, de comitatu Molisij, cum vaxallis, iuribas. introytibus et pertinentijs suis usque in presentem diem non obligatum; sub pena dupli ducatorum quatricentorum; et voluenmt quod fient unum, duo et plura instrumenta. Ad cautelam comitis et eius heredum et successorum presens instrumentum scripsi ego Iacobus notmus. ST. ffi Salvator Apicella iudex ad contractus.ffi Antonius Guyndaczo de Neapolis (O testis. Presentibus Salvatore Appicella iudice ad contractus, abbate Troylo de Summa, Urbano de Capua, luliano de Prata, Iohanne de Valle. Antonio, Mingnio l, Antonio Guindazo. l

D'incerta lellura.

2512.

C.1477.X.6.

Roma - Bolla di Sesto IV con la quale conferma la vendita, falla dal cardinale Giuliano della Rovere, commendatario del monaslero di S. Maria di Grollaferrata, a Onoralo 1// Caelani, per /354 fiorini d'oro di Camera, della peschiera « de lo Grecesco », nel lago di Fogliano, e della lenula di S. Maria « de Pariete », in diocesi di Velletri, apparlenenti al monastero stesso, col quale denaro il cardinale comprò e restaurò il castello di Borghetto, in diocesi di Frascali. Alc. Caet., Prg. n. 2512. Origin.ale. . Nel Cap!!. V, fas. p., n. 8: Jel ~ec. XIX: xxxn, n. 8.

lles80

note del sec. XV (omesse); ~egnalure, del sec. XVlI: n. 6.; P. p.,

SIXTUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI. Ex debito pastoralis ... lulianus tituli Sancti Petri ad Vincula presbiter cardinàlis. qui monasterium Beate Marie de Griptaferrata, ordinis Sancti Basilij, tusculane diocesis, obtinet in commendam, nobis nuper exposuit quod ipse dudum attendens expedire dieto monasteno quod piscana de lo Grecesco nuncupata, sita in Iacu de Fògliano, ae tenimentum terrarum ad dictum monasterium. ratione ecclesie Sancte Marie de Pariete, veletrensis diocesis, eidem monasteno pertinentia, cum silvis, fossella et f05sellis prope eumdem Iacum existentibus, ad ipsum m~nasterium etiam pertinentibus, ex quibus raros et modico! fructus monastenum ipsum percipiebat et

antea perceperat, venderentur, et precium in emptionem aliorum bonorum immobilium converteretur, seu permutarentur pro alijs boni:;, ex quibus monastenum maiorem commoditatem perciperel; pluribus trada­


56

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

tibus per eundem cardinalem cum priore et conventu dicti monasterij super vendicione et permutatione huiusmodi habitis, tandem, de consensu prioris et conventus predictorum, Petro de Marganis et Evan­ gelista Ma~dalene, civibus romanis, ad agnoscendum et dicendum iustum precium valoris piscarie. tenimenti, silvarum et fossellarum, ad effectum vel vendendi aut permutandi ilIa depl:ltatis, factisgue per eosdem cives scrutinio diligenti et, intellecto valore huiusmodi, de dicto cardinali desuper relatione, de nomine prefati monasterij; Honoratum Gaietanum, terre Sermoneti, terracÌnensis diocesis, dominum et domicellum romanum, hoc acceptantem, ab omnium fruduum. reddituum et proventuum, per eum eiusque auctores ex piscaria et tenimento ac alijs possessionibus predictis usque tunc perceptorum, restitutione absolvit; ac piscariam, tenimentum, cum silvis, fossellis ac omnibos iuribus et pertinentijs suis, pro pretio mille et tl'ecentorum quinquaginta guatuor flol'enorum auri de Camera, ad rationem septuaginta duorum baiochorum pro ducato, eidem Honorato. imperpetuum vendidit; ac precium Ìnde proveniens in fabricam et reparationem structurarum castri Burgetti, tuscuJane diocesis. ad monasterium ipsum pertinentis. olim dirrupti, convertit: gue sic successive per cardinalem facta, per conventum ratificata fuerunt, prout in dictis instrumentis contentis, quorum tenorem inspici et, obmissis caracteribus et signis notariorum roga­ torum, presenti bus annotari fecimus, continetur; quare idem cardinalis nobis supplicavit guatinus absolutioni et venditioni prefatis ac omnibus in dictis instrumentis contentis nostre con6rmationis robuJ' adijeere providere dignaremur. Nos, de premissis et quod illa cesserunt in dicti monasterij utilitatem informati. piscariam. tenimentum, silvas et fossellas predicta. cum omnibus iuribus et pertinentijs suis, absolutionem. quietationem et venditionem predictas et prout illa concernant omnia in dictis instrumentis contenta et secuta in dicti monasterii utilitatem cessisse et cedere, con6rmamus, Tenor predictorum instrumentorum talisest (cf. C~/474.111.IO; C~/475.IX.4). Datum Rome apudSanctumPetrum,anno Incar~ nationis Ulillesimo quadringentesimo septuagesimo septimo, pridie idus octobris, pontificatus nostri anno BP.l (Nel margine inferiore. a sinistra): Visa, Salas; (a destra): L. Grifus; (sulla pUro): septimo. G. Bonattus; (nel verso): Registrata in camera apostolica, G. Blondus. i

Appesa alla plico con cordoncino serico. rosso e giallo.

3347.

C -1477 . X •12 . Sgurgola - Paolo Caetani Palaflno, per sei fiorini. cende a Vito di Pietro nel Campo Anagnino. in contrada « Vangnolo supra Stratam ». Are. Caei., Prg. n. 3347. fas, l. n, 7,

Orfginale.

«

Sabellonjs» un terreno

Nel oerBO, nota del sec. XVIII (omessa); segnatura del sec. XVIII: A,

Anno millesimo CCoCCLXXVIJo, pontificatus Sixti pape quarti anno sex (I). indictione x, mensis òctobris die X(J. Paulus Gayetanus, dominus castri Scureule, vendidit Vito Petrj Sabellonjs, de dieto castro. suo vassallo. terram positam in Campo Anagnino, in contrata que dicitur Vangnolo supra Stratam, iuxta rem Sancti Cosmj de Anagnia, rem Sancte Marie de Viano de Scurcula et rem curie. pro pretio sex florenorum denanorum currentium, ad rationem XLVI] sollidos pro floreno; liberam et francam ab omnj honere servitutis; omnia promisit observare suppena (I) dupli rei vendite, et iuravit· Actum in arce predicti castrj, in camera predicti dominj Paulj: Petro luglianj et Nicolao Cnej testibus, Domnus Ciprianus de Scurcula, archipresbiter dicti castrj, imperiali auctoritate notarius. ST.

1190.

c -1477 . XI . 4. Almansa - Carla di franchigia concessa al negro cristiano Antonio de Cargamnt (?) ». Are, Caet" Prg. n, //90.

«

de Filippo Seceliano de Amato

Copia, autenticala col seguenle allo: Hoc est tramlatum belle et fideliter sumptum iII li Nativitale milesimo quadringentesimo octuagesimo. a pergamenea sen

precenle civitate O_tannj. die .abalij quinta menoi. febroarij franquesa el

liberiate ,.. Anthonij Filipo. tlalUm l in villa de Almansa die et anno infrascripbs. sana et integra, non vitiatha. non Sig ST num mei Nicolay Boy auetorilate

cancellata nee in aliena eiUll parle sUlIpeelll, eiuaque tenor I\eCjuitur in nUlle modum ...


REGEST A CHART ARUM

57

regia nolarii per tolam terram et domjnacionem serenis&imj Aragonum etc. regis, scribeque regie actorum generalis proeuracionis Sardinje regnj huiusmodi translatj testis. Sig ST num mei Bartholomei Beringarius habitatoris civjtatis Oristanj lilij quondam, item imperialj auetoritate notarii Lujusmodj translati testi.. Sig ST num mei Cabriellis Mignel item imperiali auctoritate notarii per totum Cer­ dinje regnum. qui pre meertum (I) !ranslatum bene ac legalliter a suo originallj manU mea propria scriptum et de verbo ad verbum coni Leo (f) veridice comproba!um e! testiflicatum que per dieto! duo! quom (I) notario! meo., u! supra patet, die, mense et anno Nel oerso, nota del sec. XVI: Inslrumento de donatione predietis, in dieta civitate Oristanj et requerente dieto Anthonjo Fillipo c1ausi. in lingua spagnola; segnatura del sec. XIX: XIX, n. 38.

Et en la villa de AImansa, quarta die del mes de noviembre anno del nascimento del nuestro senyor Jhesu Christo de mil et quatro centos et setenta et secte anos, este dia (~) en presencia de mi Feman Cinrys (~) de Sicollar O) scrjvano 2 deli tesigo (I) senor et scrivano poblico en la su corte et en todos los sus seygos e senogios (I) et 5crivano publicho en la dita villa de Almanssa e dellos testigos de unse (I) escl'itos patecia ay (~) presente al muy noble cavalIer senyor Gaspar Frabra capitil 3 por nuestros serriniers los treys ostirey don F erando et la reyna dona Gisabel, reys de Castella, que Dios mantenga. Et dixo que por quanto et atinendo en su por canto (~) que o un negro que ha por nombre Anthonj de Fillipo Seceliano de Amatho de Cargamnt (?) et que al tempo quello tomo et treabio en so poder el era christiano et liberto et francho et asagora 4 dixo que por quanto elio liberea et fanquea commo lo es et lo foce et sabio (I) forro et franquo et liberto comma lo es por esser christiano. Et dixo quel da licen5ia et facultade para quel pueda hyr et andar franquo por esser christiano comma lo es et quello (ì) da licensia et facultade para quell pueda ,andar seguro por todos 105 regnos et senyorias de christianos del universo mundo asa de Castella commo d'Aragona, Franssa et Navarra et ItaUia et Lombardia et Inglaterra et Portogal et Genova et Allamanya et Sicillia et Sardenya et Corsega et Mallorca et que puys el es liberto et chrisbano et forro et que tolo 5 quello dixo et otenga ante mj dicho escl'ivano ques christiano liberto et franquo dixo que rogava et pidia por merce a todos los reys de christianos et pro apis et ogos senyores cavaller05 et iusticiatis (~) de aquellas que ab dadis (?) et villes lugonis O) adonde quil dicho Anthonj de Fillipo negro christiano sea tresterre dite Anthonj dito scrjvano que de todo elio le de acto publico ca el pueda andar por caminos e ffoerra de camino sea salvo et seguro de noxe et de die el (~) ditho Antonj de Filipo dixo que lo pedia por testimonio por que el garda et conseygnao dessu 6 dito dello qual fuere testigos presentes allo sobre dito lamados e rogados ... honcido fras Ferando de Almansa et Diego de Porros et Martin Gonis O) del manialles della dita villa de Almansa, et Alfonso Erais Fortimo escrivano de tamaga del Rey nuestro e senor et otrosi muscios vecÌn05 dela dita villa de Almanssa. Et yo el dicho F emans de Cinrys (~) de Cicellar scrivano et notario suse dicho que por ruego et atorga ... del dicho senor Gaspar Frabra capitan susso dicho este dicho publico strumento ante 105 dito! testigos cogj sta peredime et intento del dicho Anthonj de Fillipo negro lo scrivj et saque en sta publica forma segni que ante mj passet O). Et in testimonjum de verdade essa aquj este mjo sig ffi ffi num. l

Abbr. dal

2

Italianismo per escnvano

C-1477.XII.3.

3

Per capitan

4

Per asi agora

5

Per todo lo

a Per desto o deste.

2381.

Caserta - Gaspare Filomarino di Napoli, signore di Aldifreda, dinanzi al giudice ai contratti Giacomo « de Gentili », di Caserta, e ai testi don Mariano « de Lando ", Nicola di Antonio « de Ri­ cillyano ll, Paolo Bon Vino e Pasquale « de Perrino », di Caserta, per sei tarini d'argento, dà in locazione perpetua ai fratelli Bernardo e Rido Mandato, di Pozzovetere, alcuni terreni posti in contrada « a la Pentema ", in territorio « Supramontis » di Caserta, respo113ivi annualmente di sette grani e mezzo al delto feudo. Are. Caet., Prg. n. 238/.

VI,8

Originale, con 8o/toscrizioni autografe, a (ogilo del no/aio Biagio «de Gentili », di Caserta.


58

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAE T AN I

C -1478 .11. 21.

2577,2609.

Sermoneta - Concordia fra i Caetani di Sermoneta e i Caetani di Maenza, ai quali vengono assegnali il castello e il territorio di Norma e una casa e le vigne in Sermoneta, rinunCiando a favore dei primi lulli i dirilli su Sermone/a, Bassiano, Ninfa, Tivera, San Donato, Cisterna, Castelvecchio, San Felice Circeo, Acquapuzza. Zenneto e sul patrimonio ereditato da Giacobello III Caetani. Are. Caet., Prg. n. 2577. Copra, autenticata col seguente atto: Copia. exemplum sive sumptum contractuum inatm­ mentomm transactionis, exemplatum per me notarium infrascriptum.de quodam librotio rogalorum et prolhocollorum condam Antonii Capolane. notarii iam defuncti, cuiu! Iibrotii principium tale est: Hic est liber sive quinternus prothocolli mei notani infrasctipti continens in se instrumenta mei notarii Antonii Capolane de Cora et orainata sub anno millesimo quatricentesimo septuagesimo secundo, indictione quinta, mense et diebus infrascriplis et ad fidem omnium infrascriptorum ego Antoniu! Capolane qui supra signum meum apposui conauetum. Deinde in fine prime faciei aparel signum dicti nolarii Antònii. Revoluta dieta prima carta, aparet testamenlum Flore Iohannis Scaccion;., uxor;, Antonii Scriniarii de Cora, cuius principium tale est: In nomine domini, amen. Anno millesimo qua­ trieentesimo septuagesimo secundo, pontificalus sanctissimi in Christo palris et domini nostri domini Sixti, divina providentia (pape) quarti, indietione quinta, mensis iunii die penultimo. Impresentia mei notarii et teslium etc. Flora Iohannis Scaccionis et uxor Antonii Scriniarii, presente, volente et consentiente, de Cora, licet infirma corpore, mente tamen sana et consciencia, nole[n]s intestata decedere etc. mum nuncupativum condi di! testamentum quod iure civili dicitur serie scriplum, in quo quidem testamento instituil sibi huniversales in omnibus suis bonis mobilibus et stabilìbus Angelum Petri T ollacira cum nepole cui reliquit omnia bona sua mobilia el stabilia. Deinde ad cart... octava!. ~computata dieta prima carta dieti libri, sequitur testamentum Marie uxori. Pauli Corvi, cuiu. tenor talis est: Anno Domini millesimo quatricenlesimo sepluagesimo lerlio, domini Sixti pape quarti, indictione sexla, mensis novembris die secundo. In pre­ sentia mei notarii etc. Maria uxor Pauli Corvi, languens corpore, mente sana elc., auum nuncupativum condidit testamentum etc., in quo quidem testamento instituit sibi heredes universale. Antonium Sanclum et Iacobwh $U05 filios el heredes. In septinagesima nona carta, videlicet imprima facie apare! .criptum in dieto libro: In nomine Domini amen. Anno Domini millesimo qualricentesimo septuagemmo sexto, pontificatus sanctissimi in Christo patri! et domini nostri domini Sixti. divina providentÌa pape quarti, indictione nona, mense iulii dic (de indeaparet suprascriptum) XI. In presentia mei notarii et testium subsèriptorum ad hec specialiter vocatorum et rogatorum lacobu! Rastri alias Cecaccio, non vi non dolo non melu ve! aliquo errore seu fraude aliqua circunventus, sed sua propria libera et spontanea voluntate liberoque arbitrio, per se suosque heredes et successores, iure proprio et in perpetuum, vendidit, tradidit, cessit et concessit Baptiste Iohanni Crinelli, alias Canmerarie de Cora, presenti, ementi et recipienti et legitime stipulanti. In octuagesimaquinta vero carta, computati. omnibus cartis scripti. el non scriplÌ., aparet prothocollum infrascriptum, cuiul tènor talis est: Et in principio diete prime faciei aparel signum lesus, postea vero sequitur... HoralÌus notarli AnIOni; Capolane de Cora, imperiali auctoritate notarius, habens aucto­ ntatem notarie artem exercendi, instrumenta et contraelu. connciendi, Iransuntandi et etiam copiandi seripta et in_trumenta tabellionum predefunlorum de onginalibus acti, et prothocollis eorumdem ac omnes a1ios I~ginmos actua ad tabellionatus oBicium spectalltes exercendi, dictum prothoeollum rogiti, descripti inter acta et prothocolla prefati condam notarii Antonii Capolane, mei patm, inveni, legi et auscultavi coram domino Ioanne Mataratii, vicario et canonico corano in spiritualibus hostiensÌs diocesi., exÌstente in suo tribunali. videlicet in podio lapideo in loeo qui dicitur la Pergola, iuxta rem eccIesie Sandi Salvatorls. quem locum pro IUO tribunali elegÌt presertÌln ad hunc aclum: una cum infrascriptis notarii. et IitteralÌs personis, videlicet ser Antonio notarii lacobi Romani, ser Petro LucI'! notani Iohannis Petri Luce de Cora, notarlis ad hunc actum ragatis, de commissione Dominici de lacobatiis de Urbe, uniul de auditonbus et locumtenentibus episcopi lucenni; et quia invenerunt una cum me dictum prothocollum esse &uprascripti condam notarii Antonii CapoIane, propterea ad petitionem iuns utriusque doctoris domini Alexandri Biordi de Sanctis, de Sermineto, procuratori. specialis Cuilelmi Gaytani de Sermineto, presenti., cuiu. domini GuiIelmi transumptatio el publicatio diete transactionis interesse videhatur. ideo diete tran"actioni. contractum copiavi de didis originalibus acti. et ipsum publicavi; insuper supradiclus lohannes in spiritualibus vicarius, in hac causa iudex electua et eonmiS5arius. visa abscultatione facta de dieta transactione cum proprio originali, visa concordantia, suam auctoritatem panter et decretum interposuit et mandavit huic presenti exemplo adhiberi ndem tamquam proprio et vero originali. 5ub anno millesimo quingentesimo decimo seplimo. pontificatu! Leoni. pape decimi, anno eius quinto, indictione quinta, mensÌs iunii die vigesima sexta. ST. Antoniu. notarli Iacobi Romani de Cora imperiali anetoritate notariu. subscripsi. ST. PetTu. Lucas notarii Iohannis Petri Luce de Cora imperiali auctoritate notariu~ subscripsi. ST. Nel oerso, nota del sec. XVI: Episcopus lucennus. Ostiensis .ive Romane Castrorum. Instrumentum transsumpti prothocoHorum et contraetuum per conpulsum productum pro parte d. Cuillelmi Caietani principali., 1517, die sabbati XXVII mensis iunll. pro d. Henrico de Silberbuch.... Brunsvich notarill5 substitutus (f), R. M.; segnalure, del sec. XVlI: n. p. (comtlo sopra un originario 2); P. p., C. 3, E. 6, n. 6; del sec. XIX: XXXII, n. 27. Idi, Prg. n. 2609. Altro e3emplare. autenticalo il 22. VI. 1517, dinanzi a don Seipione arciprete di S. Maria di Sermone/a, giudice alt uopo delegato, a rogi/o del notaio Orazio del notaio Anlonio Capolana, di Cori, assistilo dai notai Giacomo " de Gra­ tianis », di Sermoneta, e France!co Guastaferro, di Cori. Nel ormo: R. P. D. Mutio Passamontio. Hostiensis fonns et vine, pro iII.mo et r.mo domino cardinale Sermoneta et litis consortibus contra iIl.mos dominos Anthonium et Franciscum Caetanos, mercurii XI decembris 1577, dominu! Pipinus Paganellus notarius deputatus; segnatuTe, del sec. XVII: n. 5; P. 2, Cap. IX, fas. p.; del 3ec. XIX; XU, n. 36.

Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo octavo, pontificatus Sixti pape quarti anno octavo,

indictione undecÌma. mensis februarii die vigesima prima.

Impresentia mei Antonii Capolan,e de Cara,

Mariani Pendazoli de Piperno et te5tium 5ub5cripto1'um. Cum Iongo tempore sit versa controversia inter


REGESTA CHARTARUM

59.

Honoratum Gaytanum et. successive, post eius mortem, cum Nicolao, Iacobo, Guilelmo, filiis legitimis et naturali bus prefati Honorati Gaytani et domine Caterine de Ursinis, uxoris condam prefati Honorati, ratione dotium ipsius domine Caterme, ex una, et Cristophorum Gaytanum, Rahimundum, Lovisium, filium condam domini Iacobelli Gaytani. domine Margarite et aliorum de domo eiusdem domini Cristophori domini Iacobelli, vigore castrorum et tenimentorum, bonorum heredum condam domini Iacobelli Gaytani, avi patemi prefatorum Cristophori et Honorati, videlicet terre Sermoneti, castri Bassiani, castri diruti Nimpharum, castri dirruti Normarum. castri diruti Asture. Castrum V ~teris. castri diruti Sandi Donati, castri dirruti Tiberii, castri dirruti Sanete F elicis, castri dirruti Zanneti et Aquaputride et ipsorum ten­ dimentorum, cum omnibus iuribus, iurisditionibus, pertinentiis, adiacentiis suis, cum pascuis, passagiis, datiis, plateis, cum piscariis tam marinis quam fluminum, cum silvis, montibus et planitiis ac fluminibus et de aliis rebus et bonis: necnon pretestu domorum, possessionum, olivetorum et hortorum et omnium aliorum Iocorum communium, videlicet existentibus pro dispari bus portionibus, videlicet pro viginti quatuor parti bus, quinque inter prefatos dominos. necnon omnium redituum, fructuum, platearum, proventuum et pasagiorum. iurium, iurisdicionum et actionum, ad prefatos dominos de iure spectantium et pertinentium, fueritque pluries compositum et transactum inter prefatos dominos et causa seu controversia prefatorum dominorum pluries decisa, conclusa et terminata: considerantes prefati domini quod decisio et conlusio seu compositio aetenus facta inter dictas partes potius animum et mentem inducunt ad dubitandum de defraudatione fructuum predictorum: volentes propterea diete partes tollere omnem causam et materiam scandali, suspitionis et fraudis, ad novam transactionem et concordiam unanimiter devene-. runt: eapropter Nicolaus Gaytanus, pro se IlC nomine Iacobi, Guilelmi, eorum germanorum fratrum, pro quibus etiam de rato promisit sese facturum atque curaturum ita, talite!' et cum effectu, omni excep­ cione facti et iurìs remota, quod dicti Iacobus et Guilelmus habebunt ratam, gratam et firmam presente m transactionem et concordiam, et Caterina de Ursinis, uxor prefata, ex una, et Cristophorus Gaytanus, pro se ac ut procurator Rahimundi, Margarite de Capannis, matris dicti domini Cristophori et Rahi­ mundi, cuius procurationis tenor infra sequitur, necnon nomine Lovisii, pro quo Lovisio de rato et rati habìtione promisit, et se facturum et curaturum ita, taliter et cum effectu, omni excepcione iurÌs et facti remota, quod dictus Lovisius habebit presentem transactionem et concordiam ratam, partibus ex altera: devenerunt ad pactum et compositionem et transactionem infrascriptas, videlicet: quod prefati Nicolaus et Caterina, pro se ipsis et hominibus quibus supra, dederunt eidem Cristophoro, pro ipso ac pro Rahimundo, Lovisio et Margarita et aliorum (I) de eorum domo, castrum dirutum Normarum, liberum et francum, exceptis infrascriptis pactis et conventionibus, cum fortillitio, tenuta et tendimento dicti castri, cum iuribus, iurisditionibus, adiacentiis et pertinentiis, emolumentis, redditi bus, introhitibus et exhitibus, honoribus et oneribus debitis et consuetis, etiam cum mero et misto imperio et gladii potestate et cum omni iurisditione et potestate, actenus ad dictum castrum consuetis; cum confinibus, pa<;:tis et conventio­ nibus infrascriptis, videlicet: quod dictU5 Cristophorus habeat dictum castrum ad proprietatem et dominium et possessionem ipsius castri specialiter et iure proprio ab hiis confinibus, videlicet per directum et prout protendi t et dirigit via supra lacum Nimpharum ad terram Core usque ad terminos et confÌnes ipsius terre Core, ebam novissime designatos, et inde ad confines tendimenti Signie, inde ad confines tendi­ menti Collismeso, inde ad tendimentum castri Carpineti, inde ad confÌnes Abatie Veteris nuncupate Valvisciola et inde per direptum per fossatum magnum ad locum qui dicìtur lo Vado dello Cioccho et per direptum pel' fossatum ad Pedatam Orlandi, Ìnde per dÌctum fossatum ad Vadum della Mola et similiter per dictum fossatum usque ad Viam Abatie et per dictam viam usque ad lacum Nimpharum, ad viam diete terre Core, cum hoc prout aqua pendet a dictis montibus versus viam et confines prefatos, quod sit communis dictorum Cristophori, pro se et nomÌnibus quibus supra, et dicti Nicolai pro se et nominibHs predictis; set concesserunt dicti Nicolau5, Caterina eidem Cristophoro ad dominium et proprie­ tatem unum casale vulgariter nuncupatum la Casa dello Marchese, cum casaleno in dicto casali existenti, terris, adiacentiis et pertinentiis ipsius, cum quinque rubris tems plus vel minus, prout sunt partes in tendimento Nimpharum, in contrata Baccaretie, videlicet illas terras quas bona memoria domini Honorab consignavit Iacobelle Bovis de Sermineto, iuxta rem heredum Antonii Pedis de Sermineto; et similiter Nicolaus et Caterina concesserunt Cristophoro domum positam in terra Sermoneti, in capite Platee, iuxta rem magistri Cristophori, rem Iacobi PantaneIlj, viam publicam; item omnes vineas cum certo sando. positas in tenimento Sermoneti, in contrata Pontis dellì Monaci, iuxta fossatum et alios fines subtus viam, quas liberavit Petfl:ls· Iohannis, Mesa Panzillocti, Gilius Palliaroli et plures ahi cum renuntiatione prefate


60

DOCUMEN TI DELL'ARCHIVIO CAE T AN I

Caterine iuri ypotece, quod haberet in dictis bonis et rebus ac possessionibus; et quod propterea, quia prefatus Cristophorus vendidit et concessit omnem potestatem tendimentorum et locorum infrascriptorum ac rerum quarumcumque liberam et expeditam, iurium, iurisditionum, tendimentorum, passagiorum, pisca­ riarium ac etiam meri et misti imperii et gladii potestatis et iurium vassallorum prefatorum locorum, molendinorum, fenerii et balc8.l1arum, fluminum, tam terre Sermoneti quam castri Bassiani, Nimpharum, Tiberii, Sancti Donati, Cisterne, Castri Veteris, Sancte F elicis, Aque Putride, Zenneto et generaliter aliarum rerum ad Cristophorum, Lovisium, Rahimundum. Margaritam spectantium et pertinentium quo­ modocumque aut iure successionis, donationis seu alterius cuiuscumque tituli spectantium et pertinentium seu non spectantium nec per directum pertinentium, cum iuribus, iurisditionibus, pertinentiis et adiacentiis dictorum tendimentorum ad verum dominium, proprietatem et possessionem prefato Nicolao et Caterine, pro se ipsis ac nomine prefatorum lacobi et Guìlelmi, fratrum dicti Nicolai et filiorum diete Caterine, quia Cristophorus fecit et facit pactum de ulterius non petendo inperpetuum nec ad tempus eum Nicolao et Caterina, vigore fructuum perceptorum de dictis castris, tendimentis, tenutis, fiuminibus, piscariis ac passagiis, molendinis, ferreriis et balcheriis, iuribus et iurisditionibus dictorum locorum et malebciis, exactis tam per bonam memoriam Honorati Gaytani quam etiam per dictam dominam Caterinam, dictum Nicolaum, lacobum, Guillelmum eorumque antepositis, cancellariis, procuratori bus, subditis et vassallis, prepositis per ipsos Honoratum, Nicolaum, Caterinam, Iacobum et Guillelmum, ad ipsorum manum perventorum, etiam si dicti fructus essent percepti de bonis et rebus non solum communibus Ìnter prefatos dominos, verum etiam de rebus propriis et privatis Cristofori, Rabimundi, Lovisii et domine Margarite. Et vice versa Nieolaus et Caterina fecerunt pactum de ulterius non petendo nec peti faeiendo nec alteri consentiendo inperpetuo nec ad tempus Cristoforo de omni admi­ nistratione fructuum perceptorum de dichs castris, tendimentis, tenutis et eorum iluminibus, aquis. piscariis, molendinis. iuribus et iurisditionibus dictorum locorum et de omni administratione gesta et facta per eondam FrancÌscum, patrem Cristofori et Rahimundi, et avum paternum dieti Lovisii ae maritum prefate domine Margarite,. et successive per Cristoforum. eius fratrem et nepotem, et de omni ablatione bonomm, etiam quatenus etiam iniuste facte in dictis castris et locis, tenutis, tendimentis predictis, tam contra vassallos dictorum locorum et dominorum prefatorum quam aliarum extranearum personarum personis et bonis ipsorumi et voluerunt diete partes. videlicet Nicolaus et Caterina ac Cristoforus presentem contractum valere inter ipsas partes modo et forma infrascriptis, videlicet: quod divisio et adiudicatio dicti castri Normarum, cum iuribus, iurisditÌonibus iam dictis prefato Cristoforo, pro se et quibus supra nominibus, et alia adiudicatio et concessio facte per dictum Cristoforum Nicolao et Caterine de dictis castris, eOl'um tendimentis. vassallis, quibuscunque administrat[ion]ibus et meri et misti inperii, teneat et valeat inter ipsas partes tempore vite prefatorum dominorum supra. nominatorum et eorum et cuiuslibet ipsorum dominorum filiorum legitimorum naturalium tantum et dumtaxat et non ultra; et finÌtis dictis etatibus, quilibet ipsorum dominorum remaneat in esse suo et iurisditione dictorum loeorum prout et sieut erant prius et ante eonfectam presentem transaetionem; refutationem vero fruetuum hine inde perceptorum, ut supra factam, et omnium aliarum rerum bine inde pereeptarum et expensarum factarum hinc inde in lehgiis inter eos habitis, eum administratione, voll:lerunt imperpetuum fore et esse valituram et volunt; et promisel'unt dicte partes, finitis dictis etatibus, quod quilibet ipsorum teneatur consignare bona que retinet, videlicet castra, loca et tenimenta prefata, possidenda prout et sicut spectat unicuique ipsorum dominorum, cum potestate percipiendi fructus, sieut pertinet ad unumquemque ipsorum, secundum formam et tenorem prime transanctÌonis inter eos facte, de qua patet per manum Pantaleoni Antonii de Pantaleonibus, civis romani, de regione Arenule, et Agamenonis Andree de Ponte, in Urbe commo· rantis, a nobis notariis lecta, ad quam diete partes sese ipsas referunt et illam tollunt et suspendunt modo et forma predictis, non aliter nec alio modo; in aliis vero dietam transactionem acceptaverunt et acceptant prout iacet, finitis dictis etatibus, et cetera contenta in presenti contractu. Necnon conve­ nerunt quod si aliqùa dictarum partium vellet vendere partem sibi adiudicatam, seu ipsius partem, quod teneatur primo require[re] unus alterum usque in dictis etatibus et vendere eidem pro eo pretio quod ab alio reperiretur sine dolo et fraude; et predieta omnia observare promiserunt dicte partes et in nullo contrafacere, dicere vel venire per sese ipsos seu ipsorum alium vel alios eorum dictum prothocollum sub hoc tenore videlicet et euiuslibet ipsorum nomine, ad penam infrascriptam, immo voluerunt teneri ad obliervationem omnium predictorum pro 5e ip5i5 et nominibus iam dictis adeo quod nulla exceptio, vis nec potentia habeat e05 nee ipsorum quemlibet relevare; necnon promiserunt dicti domini in dictis


REGESTA CHARTARUM

61

locis, rebus, tenutis et tendimentis, cursibus aquarum, aquis piscariis et molendinis, ferreriis et balcheriis et aliis supradictis rebus, eis et cuilibet ipsorum ut supra adiudicatis, traditis et consignatis, defendere dissalligere 1 ab omni inquietante et molestante persona, ad penam viginti milium ducatorum auri camere, applicandorum pro medietate parti observanti predicta ,et pro alia medietate camere apostolice; et ad maiorem cautelam et fumitatem ommum predictorum Nicolaus, Caterina et Cristoforus obligaverunt omnia eorum bona, iura et actiones; dantes diete partes nobis notariis presens instrumentum roborare

et extendere cum dausulis debitis et oportunis.

Actum in curia Sermoneti. videlicet in camera

solite residenbe prefate Caterine: utriusque iuns doctore domino Iohanne de Venciatis, de F unnis, legum doctore, domino Marcho de Malancis, de Cora, domino Cristophoro Antonii Colutie, archi­ presbitero terre Core et cardinalis rothomagensis, hostiensis et velletrensis diocesis episcopi vicario, presbitero Nicolao Petrutii, notario Sancone Petri, Stephanello, Antonio notarii Iacobi, lohanne Santilli, Iacobo Paulesse de Cora et Iohanne. Baptista Iacobi magistri Petrutii de Piperno, testibus. Antonius Antonii Capolana de Cora, imperiali auctoritate notarius, quia predictis omnibus presens fui eaque rogatus una [cum] Mariano Pendazoli de Pipemo de omnibus scribere, scripsi et in hanc publicam formam reddegi et signum meum apposui. I

Forse per disbrigare

3139.

C .1478. 111.28:.

Napoli Ferdinando I ad Andrea « de Doctoribus", commissario negli Abruzzi, affida le cause veTlenii fra Giulio-Antonio Acquaviva, duca di Atri e conte di Conversano, e le università di Sant'Omero e Bellante, da una parle, e l'università di Campli, dall' altra. Ate. Caet., in Ptg. (registro) n. 3139, c. 37.

Copia. autenticata con l'atto C. 1496. VI. Il , A.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc,. Andree de Doctoribus, utriusque iuris doctorj, impl'ovincia (I) Aprutij commissario nostro ae consiliario. Scire vos volumus quod nuper pro parte Iulij Antonij de Ursinjs de Aquaviva, ducis Adrie et comitis Conversanj, consiliarij nostrj, fuit maiestati nostre presentata supplicatio, tenorjs sequentis: Sacre regie maiestati exponitur pro parte Iulij Antonij de UI"sinjs, ducis Adriç comitisque Conversanj etc., ac utiljs domjni castrorum Sancii Homerj et Bellanlis, et unjversitatis et ,hominum dictorum castrorum dicentium quod olim supplicantes movissent causas contra univel'sitatem et homines terre Camplj in magna curia Vicarie, prout in actis diete curie continetur, vestra maiestas, ad supplicacionem universitatis Camplj, omnes causas remisit impl'ovinciam (I) Aprutij ad evitandum paltium sumptus et expensas; et quia per vestram maiestatem nondum est deputatus aliquis iudex in dictis causis. iccirco (O suppljcant quatenus dignetl:1r vestra maiestas omnes causas et differencias alias inter dictas partes vertentes commictere alicuj probo viro, neutrj partium suspecto in provincia Aprutij, qui faciat Qua supplicacione per nos admissa, vobis iusticiam expeditam, summarie. simpliciter et de plano etc. dictas causas commÌctimus quatenus de omnibus causis vos informare debeatis illasque terminare, proce­ dendo summarie, simpliciter et de plano; et siquas sentencias latas inveneritis, transactas in rem iudicatam. executionj mandetis, concedentes in predictis vices et potestates nostras, et contrarium non facÌatis si gratiam nostram caram habetis, iramque et indignationem ac penam unciarùm centum cupitis evitare. Presentes fierj iussimus { et magno maie5tatis nostre pendente sigillo munitas. Datum 2 in Castello Nova Neapolis, per utriusque iuris doctorem Lucam T ozolum romanum, locumtenentem Honorati Gaytanj de Al'agonia, Fundorum comitis, huius regnj logothete et prothonotarij, consili81-ij, die XXVIlJ' marcij MOCCCCLXXVllJo. Rex Ferdinandus. P. Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Solvat tarenum unum. Troyanus de Boctunis vidit. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro lustitie XXXlo. Facta fuit collaccÌo supradicte copie privilegij cum originalj per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie T erre B81'j: concordato { Omesso nel testo.

li

Abbr. da!


62

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

C.1478. VI. 19.

LXV-3.

Napoli - Ferdinando I cede le gabelle di Aversa al vescovo di questa città, Giovanni Paolo VeMsalla, per il prezzI} di /200 ducati, provenienti dalla vendita di San Giorgio la Molara, falla a favore di Onorato Il Gaelani d'Aragona, conle di Fondi. Are. Col., in Prg. LXV, n.3 (Are. Cael.. l%gr•• B.XII, n.351).

Copia aulènlica. inserita in C -1478.1//.22

FERDINANDUS, rex Sicilie etc. Suadet magistra prudencia... Occurrentibus nobis cotidie agendis varijs et oportunitatibus habendi pecunias in nostris necessitatibus, et signanter pro stipendijs divel"Sarum gentium armigerorum, quos intra et extra hoc regnum nostrum ad nostra servicia ac pro statu nostro et defensione securtitateque rei puplice dicti regni utiliter et necessario sustentamus et tenemus, necnon pro multis alijs varijs et diversis impensis, quibus undique vexamur, providimus pocius ad fiscalea bona nostra recurrere eaque alienare et vendere, ut pecuniam exinde ,habere possimus, convertendam in stipendijs et necessitatibus predictis, quam iideles nostros regnicolas, diversorum onerum solucionibus fatigatos, importabilis sarcine vexacione gravare; sicque possidentes cabellas vini et carnium civitatis nostre Averse ceterasque cabellas, cum omnibus suis membris, eiusdem civitatis, et ipsarum iura in manibus nostre curie presencialiter existentes, franchas, liberas et exemptas ab omni obligacione et prestacione, et volentes ex redditi bus, introytibus, iuribus et racionibus dictarum cabellarum pro nostro statu et rei puplice dicti regni nosu·i necessitati bus aliquam partem vendere, ad tractatum devenimus eum consiliario nostro Iohanne Paulo Vaxallo de Neapoli, episcopo, aversano, pro se ac nomine ecclesie sue avel'sane suorumque successorum in eadem ecclesia tanquam plus offerenti, previa nostri consilij deliberacione subseeuta de vendendo eidem episcopo, ecclesie suisque successoribus dueatos centum viginti de carlenis, annis singulis, ex redditibus, introytibus et iuribus predictis percipiendis: iam dictos eentum viginti ducatos de carlenis argentj, ad rationem tarenorum quinque ducato quolibet conputato, singulis mensibus, in fine cuiusque, a die datum i presencium percipiendo, vel secundo aut tercio vel quarto quoque mense, et dieto episcopo persolvendo pro rata et porcione' tocius summe quantitatis dictorum centum viginti ducatorum annuatim per cabellottos earumdem cabellarum quatuor ducatos pro quoque centenario ducatorum penitus rernictendo. ila ut in bne cuiusque anni sit ipsi episcopo eiusque successoribus integre satisfactum ex primis introytibus et iuribus ipsarum cabellarum vini, carnium cete­ rarumque cabellarum, cum omnibus suis menbris civitatis A verse, in manibus nostre curie presencialiter existencium, franche, libere et exempte: vendimus et damus in burgensaticum iam dicto episcopo, stipu­ lanti pro se ipso, eeclesia et successol'ibus antedictis, illperpetuum, pro precio ducatorum mille ducentorum de carlenis. ad rationem tarenorum quinque de carlenis argenti pro ducato conputatis; quos ducatos magnifieus Pascasius Diam (I) Garlon. maiordomus et guardarroba ac generalis perceptor nostrarum et nostri hsci pecuniarum, consiliarius lloster, recepit per banchum Nicolaj Petri de Penna, de Neapoli, vicesimoseptimo iunij 2 mensis, XJ" indictionis, annj 1478, de pecunia ad manus ipsius episcopi per~ venta ex vendicione castri Sancti Georgij de Molinario, provincie Principatus ultra, facta per dictum episcopum, capitulum et ecclesiam aversanam Honorato Gaytano de Aragonia, comitj F undorum, regni huius logothete et prothonotario, nichil iuris seu actionis nobis et nostre curie ac heredibus et 5ucces~ soribus nostris super reeeptione dictorum ducatorum centum vigintj. proprietate, eorum possessione et dominio retinentes; arrendaciones, et privilegia, literas, zedulas, capitula et scripturas, faetas tàm per regem Ladislaum ac regem Alfonsum, genitorem nostrum. quam per nos de dietis iuribus rerum et pecuniarum ipsarum cabellarum revocamus; investientes episcopum emptorem de presente vendicione per fustem seu anulum presencialiter. ut moris est; promictentes, pro nobis et 5uccessoribus nostns, omnia emptorj inperpetuum observare et observarj facere per n05tr05 officiales ae alios; personis, preten­ dentibu5 sibi :luper dictis bonis et iuribus et accionibus ius vel acLÌonem conpetere, perpetuum silencium imponente5, dictumque ius et actionem contra nos et hscum nostrum reservantes, ita quod pro ipsius iuris et actionis consecucione contra nos et fÌscum nostrum infra quadriennium et non ultra dirigatur, parati unicuique ius suum tribuere et in iudicio respondere, et non contra emptorem, ecclesiam ae prefatos suoa successores iudicium intentari possit. Filio Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, primogenito et vicario nostro generali, premissa significantes, magno huÌus regnj camerario eiu5que locumtenenti presi­


REGESTA CHART ARUM

63

dentibusque. racionalibus et alijs officialibus camere nostre Summarie necnon dictis cabellotis et arrendatoribus iuriumque ipsarum cabellarum exactoribus et perceptoribus ac alijs, cum deliberacione ipsius nostri conaiIij. mandamus quatenus, tenore, forma et continencia huius nostri privilegij consideratis, omnia in eodem contenta observent et observarj facÌant episcopo emptorj, ecdesie et suis successoribus in eadem imperpetuum circha consecucionem ducatorum centum vigintj annuatim percipiendorum aut obstaculum inferendo, ipsique cabelloti et alij dictarum cabellarum exactores, perceptores, arrendatores et alij, ad CJuos poterit spectare, post hac adredatum il presencium incipiendo, nullo alio a nobis expectato mandato, de ducatis centum viginti, anno quolibet, episcopo emptorj, ecclesie suisque successoribus inperpetuum, secundum formam nostri privilegij et contractus, respondeant et responderj faciant integre, • ratam quidem ducatorum quatuor pro centenario penitus remictendo, ipsosque ducatos centum vigintj annuatim inperpetuum, singulis mensibus, videlicet de tercia ad terciam et de quarta ad quartam, pro rata et porcione tocius summe. uno quoque anno, persolvant adeo ut in fine cuiuslibet annj sit eidem episcopo, ecdesie et suis successoribus integre satisfactum; apocas tamen et apodissas, quas sufficientes in rendendis rationibus et conputis nobis et nostre curie esse volumus, singulis vicibus, recepturj; et contrarium non fadant quanto dux nobis morem gerel'e cupit, ceteri officiales et subditi nostri gratiam nostram caram habent et penam ducatorum duorum milium, nostro fisco applicandorum, cupiunt non Datum 1 in castello nostro subire. Presentes fierj iussimus nostro Magno pendente sigillo munitas. novo Neapolis per Lucam T ozolum romanum, militem et utriusque iuris doctorem, locumtenentem Honoratj Gaytanj de Aragonia, F undorum comitis, logothete et prothonotarii huius nostri regni Sicilie, collateralis, consiliarij, die decimonono mensis iunij MOCCCCLXXVlIIo, regnorum nostrorum anno vicesimo Rex F erdinandus. Dominus rex mandavit michi Antonello de Petrucijs. Pascasius Garlon. primo. Inichus de Davalos magnus camerarÌus. Regisb'ata in privilegiorum Lxxxxvn°. I.

Abbr. dat

2

Erralo, lor&e per ianuarii

3

Abbr. adredat

c.1478.VI.22 .

LXV -3.

Napoli - Quietanza rilasciata dal vescovo e dai canonici di Aversa a Onorato Il Gaetani d'Aragona per 1200 ducati, prezzo convenuto e depositalo presso il banco di Nicola~Pietro « de Apenna » per la vendita di San Giorgio la Molara. Are. Col., Prg. LXV, n. 3 (Are. Caei.,lotogr•• B. XII, n. 351). Originale.

ffi Anno millesimo quatringentesimo septuagesimo octavo, pontificatu Sixti [pape quarti]. 1 die vicesimo secundo mensis iunii, undecÌme indictionis, Neapoli. Notum sit quod ." 1 decano, et domino Francisco de Rizardo, canonico prefate aversane ecclesie ... 1 anno millesimo quatringentesimo sept ... 1 utilitate aversane ecclesie et mense facta fuit vendicio dicto domino Honorato, de castro Sancti Georgii de Molinaria, sito in Vana (I) Vernentana regni Sicilie, pro precio milleducentum ducatorum de carlenis argenti, convertendo arbitrio episcopi et capituli aversani in emptionem aliarum rerum seu possessionum dicte ecclesie utilium, que vendi cio fuit et est auctoritate apostolica confirmata per Geronimum episcopum litorensem, Neapoli conmorantem, et dominum Petrum de Fuscis, canonicum ecclesie neapolitane. com­ missarios per sedem aposlolicam deputatos, constito eis legitime vendicionem dicti castri, factam dieto Honorato, cedere in ecclesie et mense aversaÌle utilitatem et ex decreto eorumdem; et ut dicta conversio fieri posliet, dicti ducati mille ducentum fuerunt per ipsum Honoratum depositati penes Nicolaum Petrmn et suum bancum tenendi, et ipS05 ad requÌsicionem eiusdem episcopi et capituli aversani solvere, prout in Ìnstrumento facto manu mey notarii sub anno millesimo quadringentesimo septuagesimo quinto, die vicesimo septimo mensis iunij, octave indictionis; noviter quia dictus Iohannes Paulus episcopus, nomine ecclesie et mense aversane, emit a Ferdinando rege Sicilie etc. ducatos centum viginti, quolibet anno consequendos super iuribus et inb'oytibus cabellarum civitatis A verse, pro precÌo ducatorum mille ducen­ torum, quos, de peeunia perventa ex vendicione dicti castri Sancti Georgij, existentes in depositum penes dictum Nicolaum Petrum de Apenna in suo bancho, solvit eidem regie maiestati ipsosque assignavit per manus dicti Nicolai Petri et eius banchum eidem regie mai estati et PasCJuasio Diam (I) Garlon, maiordomui et guardarrobbe maÌestatis eiusdem, de qua vendicione iurium cabellarum ipse episcopus fidem fecit per


64

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

privilegium, concessum per regiam maiestatem, in carta membrana scriptum, una cum regie maiestatis sigillo magno (I) appensione munito, cuius tenor est talis (cf. C ~ '478. VI. '9). Quibus prenarratis, ipse episcopus et procuratores, reputantes se nomine ecclesie et mense aversane integre satisfacti a dictis Honorati comiti (I) et Nicolao Petro de Apenna et a suo bancho de solucione ducatorum mille ducentum, ipsos Honoratum comitem et Nicolaum Petrum, promiserunt eisdem Mausono, qui .supra nomine, et Nicolao Petro ipsos Honoratum comitem et Nicolaum Petrum, eorum heredes et successores et bona eorum [non] i molestare causa dictorum ducatorum mille ducentorum solutorum: cassantes dictum instru~ mentum depositi ducatorum mille ducentorum ac omnia instrumenta ac scripturas apparentes de dieto deposito; episcopus et dicti procuratores obligaverunt se ac bona aversane ecclesie dictis Massono et Nicolao Petro, sub pena dupli ducatorum mille ducentorum, et iUl'averunt. Ad dictorum eomitis et Nicolai Acta in domibus prefati Petri cautelam factum est presens instrumentum per manus mey notalii. episcopi aversani, apud monasterium Sancti Laurencii· de Neapoli: domino Petro Pignono de Neapoli, milite, domino Gabriele Capice, canonico neapolitano, domino Carulo de Amitrano, Petro de Suessa et ST. Ligorius de Casanova de Nespoli apostolica et regia Carulo Surgente, de Neapoli testibus. auctoritatibus curieque archiepiscopalis neapolitane notarius, quia premissis interfui et in notam absumpsi, et, me in alijs negocijs occupato, per alium scribi feci, me 5ub5Cl'ipsi signumque meum apposui. I . L'umidità

ha danneggiato l'l protocollo.

C.1478.XII.9. Fondi -

LIV ·86.

Teslamenlo di Onorato Il d' Aragona. conte di Fondi.

Are. Col., Prg. LlV, n. 86 (Are. Caet., fotogr., B. XII. n. 349).

Originale, oon sotloscriz.{oni autografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo septuagesimo octavo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo. Nos Paulinus Scorna Bacha die nono mensis decembris, duodecime indictionis, in civitate Fundorum. de Fundis, ad contractus iudex, Cirius Sanctorius, de civitate Neapolis, notariua, et testes notum facimus quod, ad preces Honotati Gaytani de Aragonia, F undorum comitis et regni Sicilie logothete et protho~ notarij, adcessimus ad suum hospicium, situm in civitate Fundorum, iuxta ianuam eiusdem civitatis, iuxta maiorem eccIesiam fundanam, viam publicam, et in quadam sala eiusdem hospicij invenimus eumdem comitem, recte stantem, sanUm COlllore et mente et in recta suj locucione atque memoria pariter existentem, qui presens suum ultimum nuncupativum condidit testamentum: Comes instituit sibi heredem universalem Petrum Berardinum Gaytanum de Aragonia, suum unicum 6lium Iegitimum et naturalem, eomitem Mor­ ehoni, prout inferius describitur. Elegit sibi sepulturam in ecclesia cathl'edali Sancti Petri de Fundis et quod eius exequia in die suj obitu5 nant ad arbitrium Petrj Berardinj, heredis. et exequutorum· infra­ scriptorum; et quod in eadem ecci esia statim post eius obitum debeant ceIebrarj misse, pro quibus legavit dicte ecclesie uncias quinque de carlenis argenti. Item legavit ecclesie et conventuj Sancti Dòmjnici de Fundis, ultra illud quod in presenciarum habet a comite, anno quolibet, inperpetuum. uncÌas duas de carlenis argenti; item pro missis, ibidem celebrandis tempore mortis testatoris. unciam unam et tarenos viginti de carlenis argenti. Item legavit eccIesie Sancte Marie de Fundis, pro missis ibidem celebrandis tempore suj obitus unciam unam et tarenos vigintiquinque de carlenis argenti. ltem legavit eccIesÌe Sancti Francisci de Fundis, pro missis post mortem ipsius in dicta ecclesia celebrandis. unciam unam et tarenos vigintiquinque de carlenis argenti. Item asseruit testator noviter ecclesiam et conventum Sancti Frantisti redaetam fuisse ad observantiam, suo presidio et favore, et disp05uit quod in dieto conventu construj debeanlur indaustrum et dormjtorium, et reliquum OpUS iam inceptum per6ciatur, secundum principia et fundamenta dieti 'oci, pro quibus perficiendis legavit pecuniam necessariam dictumque Petrum Berardinum gravavit. Item legavit ecclesie Sancti Domjnici de Gaieta, in subsidium operis et fabsice, necessario faciende in dicta ecclesia, uncias duas de carlenis argenti. Item testator asseruit eonstruj fecisse fabricas in eccIesia et hospitali Sancte Marie Annunciate de Neapoli et eidem dedisse domos sitas in civitate Neapolis, prope domol ubi retinebatur dohana Magna, et Ìuxta litus maris, iuxta instrumenti facti per manus notarij Cirij Sanctorij, de Neapoli, seriem; insupel' testator Iegavit eidem eccIesie et hospitali ducatos mille de carlenis argenti seu tot et tanta bona stabilia ipsius, ad eleccÌonem magistrorum diete


REGESTA CHART ARUM

65

ecclesie et hospitalis, sita in civitate Calenj eiusque territorio, que ascendant ad valorem ducatol'um mille; cum condictione quod in dieta ecclesia. die qualibet. imperpetuum, celebretur una missa Virginis Marie in maiorj altarj diete ecclesÌe. ltem testator mandavit maritarj de bere in suis terris et castris duodecim puellas, virgines et pauperes, ad eleccionem suorum executorum, quibus puellis in dotem assignarj debeant ducati sexcentum, urncuique videlicet ducati quinquaginta de carlenis argenti. Item testator asseruit se non recordarj alicuj debitorem esse, nichilominus mandavi t per Petrum Berardinum

et executores, statim post obitum ipsius, ordinari preconium seu bannum per civitates, terras et castra testatoris quod quicumque pretenderet se creditorem esse testatoris in pecunia, operibus prestitis aut alia causa debeat executores adhire et de pretenso debito fidem facere, l'ecepturus debitam satisfacÌonem: quibus heredi et executoribus ordinavi t ut, facta debita fide de quacumque quantitate debiti, statim satisfacere teneantur. Item testator, recognoscens servicia sibi per eius coniugem, Catharinam Pignatellam de Neapoli, comitissam Fundorum, prestita, dicte Catharine legavit ducatos tresmille, quos alias testator donavit tempore contracti matrimonij, prout in instrumento dotali. Item legavit eidem Catharine, sue consorti, castrum ipsius testatorÌs appellatum Maranula, cum fortellicio, hominibus, vaxallis vaxalIorumque redditibus, villis, casalibus, domibus, hedificijs, terris, vineis, olivetis, campisijs, aquis aquarumque decur­ sibus, monti bus, planis, defensis, forestis, bancho iusticie et cognicione causarum civilium et criminalium ac cum mero mixtoque imperio et gladij potestate, iuribus, iurisdiccionibus, fructibus, redditibus et proventibus ac pertinencijs, et cum integro eius statu, necnon cum omnibus predijs, rusticis vel urbanis, que comes empto (I) fuisset consequutus: situm in provincia T erre Laboris, iuxta territorium civitatis Gaiete, iuxta territorium Castrj Honorati: pro residencia ipsius comitisse, quo ad plenum dominium, usufructum et proprietatem, sua vita durante, dum vitam vidualem servaverit et ad secunda vota non transierit, POJIsidendum; castellanum et alios officiales in castro predicto eiusque fortellicio creandum; fructus et iura ex dieto castro anno quolibet percipiendum; et quod deerit usque ad conplementum unciarum centum de carlenis argenti, testator supplerj voluit per Petrum Berardinum eiusque heredes et successores eidem comitisse donec vidualiter vixerit et lectum testatoris custodierit, ita ut annjs singulis eomitissa, inter fructus et iura castrj predicti per eam percipiendos et dictum supplementum per heredes prestandum, consequatur uncias centum de carlenis argenti; et dieto legato finito seu per mortem comi­ tisse seu per transitum eiusdem ad secunda vota, dictum castrum ad ius proprietatis et usufructus Petrj Berardinj suorumque heredum et successorum reddeat et a solucione dicti supplementi sint liberati; cum hac condidone quod Petrus Berardinus suique heredes et successores comitissam in retencione dicti castrj, quo ad dominium, usufructum et pl'oprietatem, debeant manutenere, et- quod dictum supplementum annuum solvere eidem comitisse debeant; et casu quo Petrus Berardinus vel eius heredes et successores comitissam, eius vita durante, dum vitam vidualem servaverit, dietum castrum habitare et usufructare non permiserint, incidant in penam ducatorum decem mille, applicandorum pro medietate regio fisco et pro medietate comitisse. ltem legavit eidem Catharine, in l'econpensacionem serviciorum sibi prestitorum, tot bona mobilia pannorum de lino, pro usu sue persone, que ascendant ad summam ducatorum quatricen~ torum de carlenis argenti. Item legavit dicte sue consorti tassias sex de argento carlenol1lm, totidem scutellas de argento carlenorum, sex alios plactellectos de argento carlenorum, bacile unum et vocale \:Inum de argento carlenorum, saleriam unam de argento carlenorum, et 1 plactellos duos magnos de argento carlenorum, 1 conprehensis in huiusmodi quantitate vasorum argenteorum illis vasis argenteis que ad presens comitissa pro suo usu tenet; necnon liceat eidem comitisse de omnibus suis vestimentis sue persone fierj facere vestimenta, pannos altarium et in alios pios usus eonvertere. tam in eeclesijs eivitatis Fundorum quam in alijs ecclesijs terrarum et castrorum eiusdem testa~oris. Item legavit testator comitisse servas duas albas, eligendas et eapiendas per eam pro suo arbitrio voluntatis. ltem comes asseruit eius consortem habere in soccida cum eodem testatore pecudum quantitatem in massaria eiusdem testatoris, quas peeudes et earum augumentum, quo ad dominium et usufructum, legavit comitisse ad disponendum per eamdem eiusque heredes et successores pro eorum libito voluntatis. Item legavit magnifiee domine Marielle de Alferio, eius socruj, ducatos quinquaginta de carlenis argenti. Item legavit Lucrecie Pignatelle, eius cognate, actento quod a teneris annjs moram traxÌt in domo ipsius testatoris ibique adolevit, pro suo maritagio, ducatos mille de carlenis argenti. Item legavit archiepiscopo Capue, eius frat~, ducatos centum de carlenisargenti. ltem legavit reverendo ac magnifico domino fratri Bonifacio Gaytano, eius fratri, dueatoll centum de carlenis argenti. Item legavi t unj ex filiabus Alfonsi Gaytanj, eius fratris, cuj Alfonsus ipse voluerit, ducatos quingentos de carlenis argenti, convertendos in subsidium maritagij unius VI. 9


66

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

ipsarum, q.uam AIf~nsus duxerit n~minandam. Item legavit Antonio Guindaeio de' Neapoli dueatos centum de earlem~ arge~h. Item legav~t I~eobo Gaet~le de Gayet~ ducatos eentum de earlenis argenti, Item legavl~ Bapbst~ de ~lavell:s, elUS secr~tano et cancellan~. dueatos centum de carlenis .argenti. Item leg~vlt Antomo Mlgne, el~s ?ancellano, dueatos oetuagmta de carlenis argenti. Item legavit Bald~xarJ de Marco de .Neapoh: dlcto Massone, ~.ucatos eentum de carlenis argenti. Item legavit loann) de Pedemonte, elUS scubfero, pro benemerltlS, ducatos quinquaginta de carlenis argenti et mulam seu equum, quam seu quem reperietur equitare tempore mortis ipsius testatoris; et casu quo non reperiretur aliquem equum vel mulam equitare, sibi legavit equum unum, Item legavit Iohannj de Vale­ corsa, pro bonis servicijs sibi per eum prestitis, ducatos quinquaginta de carlenis argenti. Item legavit Sperduto, lacobo Pigmino de Stalla, Berardino de Neapoli et Siciliano, pro bonis servieijs sibi per eos prestitis, unjcuique ipsorum ducatos viginti de earlenis argenti. Item legavit Ioannj Francisco, suo servitorj, pro benemeritis, ducatos vigintiquinque de carlenis argenti. Item legavit presbitero Petro Gaytano et Simeonj eius fratri ducatos sexaginta de carlenis argenti, unjcuique ipsorum ducatos triginta. Item legavit Pasquali della Massaria, pro benemeritis, ducatos quindecim de carlenis argenti, bem legavit Lancilloeto de Massono ducatos viginti de carlenis argenti. Item legavit Santillo de Capua et Rotundo, pro bonis servicijs sibi per eos prestitis, ducatos triginta de carlenis argenti, unjcuique ipsorum ducatos quindecim. ltem legavit Petro de F undis, pro benementis, ducatos tnginta de carlenis argenti. Item disposuit quod Ioannj de Valecorsa restituatur equus. Item legavit omnibus suis servitricibus, que tempore suj obitus ad eius servicia reperiantur moram trahere, modo et ordine infrascripto, videlicet: illis servitricibu5, que spacÌo annorum septem reperientur testatorj servieia prestasse, unjcuique ipsarum uncias septem de carlenis argenti et in bonis mobilibus alias uncias tres; alijs servitricibus, que tanto tempore servicia non prestiterunt, ratam dictarum unciarum decem ut supra consistencium pro eo tempore quo testatorj servierunt. ltem asseruit testator habere nonnullos servos masculos, nigros et albos, quibus servis et unjcuique ipsorum testator ipse directe' libertatem reliquit. Item legavit unjvenitati et hominibus eivitatis Fundorum, pro aggravaminibus per testatorem eidem unjversitati et hominibus iIIatis, dueatos centum de carlenis argenti. Item legavit unjversitati et hominibus terre Ytri, pro aggravaniinibus per eum sibi iIlatis, ducatos centum. Item legavit unjversitati castrj Maranule, pro simili causa, ducatos vigintiquinque. Item legavit universitati Castrj Honorati, pro huiusmodi causa, dueatos duodecimo Item legavi t unjversitati castrj Spignj, pro aggravaminibus per eum illatis, ducatos deeem. Item simiIiter legavit unjversitati et homininus Castrj Novj, pro causa predicta, dueatos decem. Item legavit unjversitati et hominibus terre Trayecti, pro simili causa, ducatos quatraginta. Item legavit unjversitati et hominibus Castri Fortis, pro aggravaminibus sibi per eum iIlatis, ducatos viginti. Item legavit unjversitati et hominibus castri Suy, pro dieta causa, ducatos duodecimo Item legavit, pro simili causa, universitati et hominibus castri Sperlonge ducatos quindecim. Item legavit, pro huiusmodi causa, unjversitati et hominibus castrj Monticelli ducatos decem. Item legavit unjversitati et hominibus castri Campi de Mele, pro dieta causa, ducatos decem. Item legavit unjversitati et hominibus castri Pastine ducatos decem, pro supramemorata causa. Item legavit unjversitari et hominibus castri F alveterre, pro simili causa, ducatos decem. Item legavit unjver­ sitati et hominibus castrj Pofi, pro dieta causa, ducatos decem. Item legavit unjversitati et· hominibus castri Ciehanj, pro simili causa, ducatos decem. ltem legavit unjversitati castrj Saneti Laureneij, pro sepe dicta causa, ducatos deeem. Item legavit, pro huiusmodi causa, unjversitati castrj Sompninj ducatos decem. Item legavit universitati et hominibus terre Pedimontis, pro supradictacausa, ducatos quinquaginta. ltem legavit unjversitati et hominibus castrj Albignani, pro aggravaminibus per eum eidem unjversitati ilIatis, ducatos decem. Item legavit unjversitati et hominibus terre Morchonj, pro simili causa, dueatos quinquaginta. Item legavit unjversitati et hominibus castrj Sancti Marci, pro huiusmodi causa, ducatos viginti. ltem legavit unjversitati et hominibus castrj Sancti· Gregorij, pro sepedicta causa, ducato! quin. decimo Item legavit, pro sepedieta causa, unjversitati et hominibus castrj Y noIe ducatos decem. Item legavit unjversitari et hominibus castri Valicorsi, pro dieta causa, dueatos quindecim. Item legavit unjver­ sÌtati et hominibus terre Cayvanj, pro aggravaminibus per eum eidem unjversitari illatis, ducatos quindecim. Item asseruit testator quod temporibus iam decursis fuit vocatus ab hominibus castri Pofarum, quj homines, exquisitis quibusdam causis, pretendebant et pretenserunt rebeIlionem versus' eorum dominum, quj vocabatur Benedictus Gaytanus, quj testator sic vocatus, pro honore domus et ne ad exteras manus deveniret, adcessit et eum occupavit et occupatum retinet; quam retencÌonem faeit non mjnus prostatu regie maiestabs et honore domus, quam pro aliquo alio comodo i nichilomjnus testator ipse dictum castrum,


REGESTA CHARTARUM

67

cum iuribus, eidem episcopo a} et suis frab'ibus Iegavit. In omnibus alijs· eius bonis, civitatibus, tenìs, castris, casalibus, villis et bonis omnibus comes Honoratus sibi heredem universalem instituit Petrum Berardinum, unicum eiu! filium legitimum et naturalem. comitem Morchonj. cui succedere voluit quem­ cumque filium primogenitum, Iegitimum et naturalem dicti Petrj Berardinj. natum seu nasciturum ex Iegitimo matrimonio, aut filium legitimum et naturaIem masculum eiusdem filij primogeniti forte lunc defuncti superviventem, et deinceps nascituros ex eisdem vel altero eorum masculos. legitimos et naturales, primogenitos vel locum primogeniture tenentell, ita quod tempore mortis ipsius Petri Berardinj in dieto statu, civitatibus, tenis, casb'Ìs, casali bus et villis et alijs bonis idem filius primogenitus, natus seu nasciturus ex Petro Berardino, Iegitimus et naturalis mascuIus, seu filius primogenitus legitimus et naturalis masculus ipsius primogeniti et naturalis, tunc forte defuncti, eidem Petro Berardino seu eius filio primo­ genito succedat, ut sic status, civitates, terre, castra. Ioca et bona omnia predicta perveniant in imperpetuum ad descendentes masculos, legitimos et naturales ex Petro Berardino seu eius filio et filijs, nepote et nepotibus in infinitum primogenitos, seu locum primogeniture tenentes; cum hac condiccione quod ubi cum filio primogenito Petrj Berardinj, nato seu nascituro, superessent, tempore mortis Petrj Berardinj alij filij legitimj et naturales masculi, seu cum nepote ipsius Petri Berardinj, filio legitimo et naturali masculo primogenito filio filij legitimj et naturalis masculi ipsius Petrj Berardinj et deinceps in infinitum cum alio descendente masculo primogenito superessent alij fratres secundogeniti eiusdem primogeniti, similiter masculi legitimj et naturales dicti alij filij masculi, nepotes et pronepotes in infinitum secundogeniti succedant cum eodem 61io primogenito, eorum fratre, in omnibus bonis mobilibus et stabili bus, burgensaticis tantum testatoris, equaliter et unusquisque pro sua virili, dotatis sororibus, sique dicto tempore superessent per dictum primogenitum seu locum primegeniture tenentem, de paragio, habito respectu ad consuetudinem domus testatoris et ad fructus ex bonis feudali bus eiusdem testatoris pervenientes; quas sorores feminas testator, in casu predicto, in dotem et pro dotibu5 de paragio et pro omn; iure eis conpetente heredes particulares instituit et plus petere prohibuit, vita nichilomjnus et milicia dictis secundogenitis, in casibus predietis, ex fructibus bonorum feudalium eis debita per primogenitum, salva et reservata; qUO! Petrum Berardinum, heredem universalem, et successive nepotes masculos, pronepotes et descendentes ex dicta linea masculina testator reliquit sub proteccione et defensione ac sub hobediencia et fidelitate regis F erdinandi et successive suorum heredum et successorum, deprecans regem ut pro sua clemencia et affeccione, per suam maiestatem ad testatorem habita, ac pro fidelibus servicijs per ipsum testatorem sue maiestati constantissime prestitis, ipsius filium, nepotes et pronepotes et descendentes ex linea masculina protegat et defendat; mandans testator filio, nepotibus, pronepotibus et descendentibus predictis ut semper vaxallagium, fidelitatem, devocionem et hobedienciam prestare debeant regi Ferdinando suisque filijs, heredibus et successoribus inperpetuum. Item mandavit testato!" quod in casu quo dicti filij masculi, legitimj et naturales, eidem Petro Berardino succedentes, morirentur seu aliquis eorum moriretur in pupillarj etate vel alias sine fiIijs masculis legitimis et naturali bus, quod tunc morienti succedant supemventes masculi, plures vel unus, prout supererint tempore mortis alicuius ipsorum filiorum, ita quod unua alteri succedat, ui sic status et bona omnia burgensatica et feudalia perveniant ad Jilios legitimos et naturales masculos, nepotes et pronepotes usque in infinitum, legitimos et naturales descedentes ex dicto Petro Berardino seu eius filijs et nepotibus, natis iam et inantea nasci turi s, prerogativaprimegeniture in dictis descendentibus rnascuIis, quo ad dieta bona feudaIia, semper salva, et 61ijs feminabus de paragio dotandis. Item mandavit quod in casu quo Petrus Berardinus decesserit sine Jilijs masculis, legitimis et naturalibus, seu eius filij masculi decederent similiter sine 6lijs mascuIis, legitimis et naturalibus, et nullua superesset de recta linea ipsius testatoris, masculus legitimus et naturalis, ad quem eius hereditas de.venire deberet, quod in bonis ipsius testatoris succedat Bannella Gay tana, principissa Bisignanj, filia legitima et naturalis primogenita Baldaxaris Gaytanj de Aragonia, comitis T rayeeti, filij primogeniti prefati testatoris, iam defuncti j in quo casu debeat Bannella equare dotes Beatrici Gay tane. uxorj Iohannis Baptiste de Comi­ tibus, et domicelle Laure Caytane, eiua sororibus. dotatis per ipsum testatorem in ducatis sex mille de auro, ad summam ducatorum decem millium, receptorum per ipsam Bannellam pro dotibus suis, ita ut Beatrix et Laura consequantur ab eadem principissa. in casu premisso, connumeratis dotibus, legatis et receptis, eupplementum ad dictam :;ummam ducatorum decem mille pro qualibet. ltem te~tator instituit sibi heredem particularem domicellam Lauram Gaytanam, Jiliam legitimam et naturalem condam Baldaxaris comitis Trayecti et neptem ipsius, in ducati5 septem mille de carlenis argenti, ad rationem carlenorum deccm pro dUCAto, pro dote de paragio domicelle Laure et pro legitima et omnj iure liibi conpetente


66

DOCUMENTJ DELL' ARCHIVIO CAETANI

in bonis testatoris seu eius patris aut patruj, solvendos dictos ducatos eidem Laure tempore sui maritagij per Petrum Berardinum seu eius filios, heredes et successores, ita quod dieta dote contenta esse debeat et de bonis predietis petere non possit; cui Laure, casu quo decesserit antequam nuptuj tradatur, Petru& Berardinus et sui filij in dictis doti bus sllccedant, ltem testator asseruit olim maritasse et dotasse Cubellam Gaytanam, condam Svevam Gaytanam, Ioannellam Gaytanam, comitissam Populi, Catharinam Gaytanam, uxorem magnifici dominj Caroli de Sanguino, et Lucreciam Gaytanam, comitissam Venafrj, suas lilias legitimas et naturales, de paragio et ultra paragium; propterea easdem Cubellam, Iohannellam, Catharinam, Lucreciam ac heredes condam Sveve in earum doti bus, solutis et conventis, heredes sibi particulares instituit pro omnj iure eis in bonis testatoris conpetente, ita quod plus de bonis suis nullo iure petere possint. ltem legavit dictis Cubelle, loannelle,Catharine et Lucretie, eius liliabus, totum id quod consequi deberent ab eodem testatore de earum dotibus; et amplius legavit eisdem heredibus domine Sveve, domine CubeBe, Ioannelle, Catharine et Lucrecie, unjcuique, ducatos centum de carlenis argenti. ltem legavit Antonelle Caraczule, comitisse Trayecti, uxorj condam Baldaxaris comitis Trayecti, suas dotes et iura dotalia, iuxta instrumentorum continenciam. Item legavit dicte Antonelle totam granj, vinj et oley quantitatem, anno quolibet, pro suis alÌmentÌs necessariam, n~cnon eiu:! vita durante, quolibet anno, ducatos centum de carlenis argenti. Item testator asseruit olim maritasse dictam Bannellam, principissam Bisignanj, eius neptem, et pro suis dotibus dedisse ducatos decem mille de carlenis argenti. iuxta instrumenti dotalis continenciam, asserens dictas dotes fuisse et esse debitam porcionem principisse de bonis suis hereditarijs conpetentem et de paragio et ultra paragium, et propterea eamdem Bannellam in dictis dotibus heredem sibi partÌcularem instituit pro omni iure debito eidem in bonis ipsius testatoris seu eius patris aut patruj, ita quod de bonis suis nihil petere possit. ltem testator asseruit maritasse et dotasse supradictam Beatricem Gaytanam. eius neptem, 6.liam condam Baldaxaris comitis T rayecti, de paragio et ultra paragium, ideo eamdem Beatricem in dotibus heredem sibi particularem fecit pro omnj iure debito eidem. ita quod de honis suÌs nihil petere possit. Item legavit Antonio Gaytano, eius lìlio naturalj, pro alimentis, ducatos quinque mille de carlenis argenti seu castrum unum suj status, cuius fructus, introytus et iura annuatim ascendant ad summam unciarum quatraginta; quam pecunie quantÌtatem seu castrum predictum Antonio legavit, filijs legitimis et naturalibus dicti Antonij. ltem legavit eidem Antonio pro .fructibus, per testatorem perceptis. de bonis Midee, uxoris ipsius Antonij, alios ducatos quingentos de carlenis argenti. ltem legavit fratri Matheo Gaytano de Aragonia, eius filio naturalj, ordinis Sancti Ioanni5 Iel"Osolomitani, pro alimentis, ducatos ducentum de carlenis argenti, et ubi frater Matheus non haberet tot et tanta benificia, quorum redditus et iura anno quolibet non ascenderent ad summam ducatorum centum, in casu premis5o. Petrus Berardinus, eius heres universalis, et suj heredes et succes­ sores debeant, anno quolibet, solvere eidem fratri Maetheo, eius vita durante, pro suis alimentis, ducatos quinquaginta. Item legavit Francisce Caytane, eius filie naturali, pro suis dotibus et maritagio, uncias ducentum de carlenis argenti, in quibus doti bus Francescam sibi heredem particularem instituit, ita quod non possit plus petere. ltem testator asseruit quod olim domina Iulia Gaytana, lilia naturalis Baldaxaris condam comitis T rayecti, effecta fuit, monialis et sibi traddite fuerunt dotes, propterea eamdem Iuliam in dictis dotibus sibi heredem particularem instituit et quod non possit plus petere super bonis suis et Baldaxaris eius patris. ltem legavit dompne Lionette, pro bonis :;ervicijs, uncias quatuor de carlenia argenti. ltem legavit Francesce. lilie diete Lionecte, pro suo maritagio, uncias viginti de carlenis argenti. ltem legavit GemmareHe, pro bonis servicijs, uncias quatuor de carienis argenti. ltem legavit mihi notario Cirio Sanctorio, ultra fati gas per me factas in confeccione et celebracione presentis testamenti, pro toga una, ducatos duodecim de carlerus argenti. Et demum testator fecÌt executores et fidey conmissarios Iordanum Gaytanum, archiepiscopum Capue, P[etrum] Gaytanum, episcopum Fundorum, SU05 fratres, Mactheum de Capua, comitem Palene, Scipionem Pandonum, comitem Venaftj, fratrem Petrum de Mira­ bellis, ordinÌs predicatorum, quibus concessit plenariam potestatem exequendi testamentum, prout melius eisdem ac tribus ex eis piace bit ; et ordinavi t dictos executores suos procuratores ad omnes lites, questiones et causas, dans eisdem omnimodam potestatem, sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum; CaSl16nS omnia alia testamenta, codicillos et aliam ultimam voluntatem, per eum usque nunc condita; mandans quod hec sit sua ultima voluntas; et voluit quod de presenti possint fierj per noa unum, duo et plura instrumenta, quorum presens est factum ad requisicionem testatoris, mey iudicis et nostrum testium ST. tB Paulus Scornabaccha de Fundis iudex ad contractus regia subscripcionibus roboratum. tB Antonius Guyndaczo testis. ffi Iulianus Mingnia fundanus artium et medicine doctor autoritate.


RE GESTA CHARTARUM

69

testis. tE Antonius Migna testor. ffi Notarius Nicolaus Martellus predictus. ffi Berardjnus de ffi Blasius Guarna de Castro Forti testor. Presentibus iudice 2 Paulino Dato de Neapolj testis. Scornabache de Fundis ad contractus, Antonio GuindacÌo de Neapoli, Iacobo Gactula de Gaieta, domino Iacobo de Marinis de Fundis, utriusque iuris doctore, domino Petrucio de Bellis de Fundis, utriusque iuris doctore, domino 2 Iuliano Mignia, arcium et medicine doctore, Simeone Gaytano, Antonio Migna de Fundis, Geronjmo Senescalcho de Aversa, Berardino 2 de Dato de Neapoli, notario 2 Nicolao Marcello (I) de Castro Forti. Blasio Guarna de Castro Forti et Baldaxare de Agresta de Spineo. a)

Pie/ro Cae/ani,

I!e3COVO

di Fondi (/479.1499),e $uoi fra/elli Leone e Simeone. 2 Precede una t, for$e a denotare che sottoscrisse Il te.lamen/o.

• et-carlenorum, aggiunto nell'lnterlineo.

C -1479. I. 30.

2523.

Napoli - Ferdinando I concede in feudo la città di Venafro, con il dislrello e le giurisdizioni, a Sci­ pione Pandone. conte di Venafro. Arc. Cael., P,g. n. 2523.

Originale.

Nel ve,so, llegnalul"O del sec. XIX: XIX, n. 68.

FEffi,>INANDUS, rex Sicilie etc. Ex omnibus viI'tutibus... Cum omnes nobis coni ungere et servare studeamus, at nemo nobis et regno nostro amicus et fideliter inserviens parvam a nobis gratiam sibi relata queri possit, sed omnes potius maiora suis meritis premia recepisse confiteantur, quanto magis nos Scipioni Pandono, consiliario nostro, fideli dilecto, Venafri comiti, ea reddentes que ipse et maiores ipsius possederant et que nostra causa, dum fidem in nos inviolatam servare studet, amiserat, liberalitatem arbitremur exercere: is enÌm Scipio, periculosissimis regni nostri temporibus, cum pro nobis militaret, eadem civitas Venafri, ipsius iuri et dominio subiecta, rebellavit ab ilio, et nobis necesse fuit venafranos ab eius ditione ad demanium nostrum traducere; quod tamen nos ea animo fecimus ne quicquam de ipsius comitis iure aut ditione diminuere vellemus, sed cogitaremus ea reddere. Rebus compositis in regno nostro et omni de venefranis suspitione remota, presertim cum idem Scipio curie nostre propter impensas belli, quod pro conservatione pacis subditorum nostrorum in Tuscia gerimus. ducatos quatuor mille de carlenis argenti, ad rationem de carlenÌs decem ducato quolibet computato, donavit, quos pro nobis recepit magnificus Pasquasius Diaç Garlon. miles, castellanus castelli nostri novi Neapolis, maiordomus et primus guardarobba, noster consiliarus, talemque se et nunc et in omni etatis sue cursu erga nos prestitit ut non modo sua reeipere sed etiam de nostris acquirere: sicque habentes in· posse nostro et nostre curie civitatem Venafri, de provincia Terre Laboris, cum castro seu fortellicio, hominibus. vassallis vassallorumque redditibus, feudis, feudatarijs, subfeudatarijs, angarijs, perangarijs, casalibus habi­ tatis et inhabitatis villis, domibus, possessionibus, olivetis, vineis, iardenis, arboribus, terris, monti bus, vallibus, planis. pratis, pascuis, herbagijs, silvis, nemoribus, aquis aquarumque decursibus, molendinis, bactinderijs, pischerijs, furnis, h'appetis, venationibus, passagijs, plateis, iuribus platearum, <'.Juerquetis, forestis, defensis, tenimentis, tenitorijs et alijs omnibus ad eam spectantibus: civitatem eandem Venafri, cum omnibus iuribus, ìurisdictionibus, rationibus, actionibus, proprietatibus, utili dominio, preeminentijs, prerogativis, prout quondam Franciscus Pandonus. avus eiusdem Scipionis, eam tenuit, eidem Scipioni, pro se et suis utriusque sexus heredibus ex suo COI'pore legitime descendentibus, in perpetuum, non obstantibus qui­ buscumque privilegijs retentionis in demanium perpetuum universitati et hominihus dicte civitatis concessis, in feudum quidem nobile et subinde contigenti feudali servitio seu adoha, item eum iurìsdictione civili et criminali ae pIena meri mixtique imperij et gladij potestate in homines et inter homines civitatis predicte, necnon cum amplissima cognitione primarum et seeundarum causarum, quam per Scipionem eiusque heredes ipsiusque et ipsorum offidales. una cum iudicibus et assessoribus actorumque notarijs, quos assumendos duxerint. in ipsa civitate eiusque pertinentijs et districtu exerceri volumus; nec de ipsius iurisdictione necnon de causarum exercitio per sacrum nostrum consilium seu regentem et iudices nostre magne curie Vicarie seu per alios commissarios iusdicentes officialesque alios intromicti, nec etiam per quoscunque iudices, a nostra maiestate delegandos, possit de predictis causis cognosci, etiàm si predicte cause concemant personas miserabiles, pauperes et impotentes ve! alias personas privelegiatas j ita quod homines, incole et habitatores eiusdem civitatis ex nunc in antea non possint molestari aut


70

DOCUMENTI DELL' ARCHIV IO CAETAN I

conveniri aut alias impeti, qUlmmo, si citati erunt, non teneantur aliquatenus respondere, sed tantummodo hoc presens nostrum privilegium allegare, et dicti officiales debeant dictos homines et eorum causas ad Scipionem eiusque heredes et officiales suos remictere. quibus officialibus nostris contrarium faciendi tollimus omne posse, et eos pro privatis personis haberi volumus et eis parere minime teneantur, resti­ tuimus et relaxamus, iuxta usum et consuetudinem huius regni nostri Sicilie et generalis humanç sanctionis edictum de feudorum successionibus in favorem comitum et baronum omnium regni huius a tempore Caroli primi in ipsos comitatus, baronias et fenda inibi ex perpetua collatione tenentium, factum dudum per regem Carolum secundum et in parlamento celebrato Neapoli divulgatum; ad habendum in feudum, immediate et in capite a nobis et nostra curia, heredibus et successoribua noatris in hoc regno, et ad petendum et reclintegrari facÌenclum omnia bona et iura ab ipsa civitate alienata, ac iuramenta debite assecurationis a vassalIis recipiendum per manus commissarij per nos deputandi, fruetus et redditus percipiendum, nec ullum alium preter nos et successores nosb'os in hoc regno superioiem et dominum recognoscant neminique alteri servire teneantur de feudali servitio et alija debitis, iuxta usum et comme· tudinem regni huius; investientes eundem Scipionem comitem, pro se et heredibus suis, per presentium expeditionem; pro qua civitate ab eodem Scipione recepimus ligium in nostris manìbus, homagium et fidelitatis debite iuramentum, salvis et reservatis servitijs debitis, iuxta usum et consuetudinem huius regni; salvis et reservatis usibus et consuetudinibus regni huius necnon beneficijs cappellaniarum et iurispatronatus. Volumus quod ab eodem Scipione in civitate ipsa et iuribus suis predictis successuri teneantur denuntiare in nostra curia dececlentis obitum, pro ordine, ligium prestari, homagium et fidelitatis debite iuramentum in nostris mani bus, et in nostra camera Summarie relevium propterea debitum soluturi. aliaque facturi ad que propterea tenebuntur; procurabit etiam Scipio cornee presens nostrum privilegium annotari facere in diete camere quatemionibus ut, cum feudale servitium indicetur, in illis contingat seriptum reperiri et ibi appareat series rei geste. Presens privilegium iussimus expediri magno maiestatis Datum in Castello Novo civitatis nostre Neapolis, per consiliarium nostre pendenti sigillo munitum. nostrum Lucam l T ozolum l romanum, 1 miIitem, utriusque iuris cloetorem, locumtenentem Honorati Gaytani de Aragonia, militis, F undorum comitis, huius regni logothete et prothonotarij, collateralis, consiliarij, die penultimo mensis ianuarij, anno millesimo CCCCO septuagesimo nono, regnorum nostrorum anno vicesimo secundo. Rex 1 Ferdinandus. l Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): P[asquasius] Garion. Solvat tarenos XXIIllot mandato regio. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Notatum, Cerma; (a destra): Antonio Cacinello. Philipp[us]; 6 (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancel. Iarium in registro privilegiorum primo. Die XXVII] mensis iunij, XIII] indictione, presens privilegium presentatum fuit per magnificum Antonium Sconditam de Neapoli, vicecomitem supradicti comitis Venafri, coram re gente et iudicibus, de quo remansit copia collacionata in eadem magna curia penes me notarium lohannem de Rotundis, actorum magistrum dicte magne curie; notarius Iohannes de Rotundis; (nel verso): Die XXJ mensis iunij, XII] indictione, 1480, presens regium privilegium presentatum fuit pro parte introscripti excellentis domini comitis Venafry in regia camera Summarie quod per ipsam fuit receptum SI et inquantum; Michias Cimpanus pro magistro actorum, Privilegium civitatis Venafrj, I

Autografa.

2

Resta parte del na$trln~ serico, rosso e giallo, a cui era appeso.

3

Abbr. Philipp

1087.

C .. 1479 .IV .13.

Aldifreda - Dinanzi al giudice ai contraili Giacomo « de Gentili », di Caserta, e ai lesti Santo Flo~ rillo, Silvestro Accidasina, Salvagio Florillo e Angelello « de Ragone », di Caserta: Troiano « Marraczo », di Caserla, per sei larini e mezzo d'argento, vende ai fratelli Rinaldo e Cecco Accidasina una cisterna con orto entro Sala, respomiva annualmenle di una gallina alla nobile Carmosina « de Insula », consenziente alla vendita, come madre e tutrice di Giovanni, Andrea e Gismondo Filomarino, signori del feudo di Aldifreda. Are. Cael., Prg. 1087.

Originale, con $ottO$cri:r.ionl autografe, a rogito del no/aio Biagio «de Gentili

»,

di Caserta.


REGESTA CHARTARUM

C·1479. IV. 30.

71

3139.

Napoli - Ferdinando I a Giulio~Antonio Acquaviva, duca di Atri, conte di Conversano e San Fla­ viano e capitano d'armi: annoverandolo nella propria famiglia e casa, concede in perpetuo a lui e al primogenito Andrea-Matteo, marche:se di Bitonto, il cognome e lo stemma di Aragonà. Are. Caet., in Prg. (regi3Iro) n. 3139, c. 36.

Copia, aulenlfcala con l'allo C- 1496. VI. Il ,A.

FERDINANDUS, rex Sicilie etc., Iulio Antonio de Aquaviva, duci Adrie, Conversanj et Sancti Consueverunt maiores nostrj '" Flavianj comiti, armorumque capitanio, collateralj, consiIiario et affinj. Cum multa in te esse perspeximus digna que honorarj a nobis debeant, cum plurimas virtutes in le sitas esse viderimus ac multa magnaque vigere merita; considerantes presertim in presenti bello quo pacto te gesseris, licet iamdiu tuam in re militarj periciam optime perspessenmus, adducti sumus ut te egregiasque virtutes tuas et hononbus exornemus et tituljs i1Iusb'emus: meritis tuis hoc exposcentibus, in familiam nostram et in domum de Aragonia asciscimus et annoveramus; volentes quod imperpetuum vos, vestrj liberi, heredes et successores utriusque sexus, nati et nasciturj, et signanter Andreas Matheus, noster alumpnus, marchio Botonti, tuus filius pnmogenitus, sitis et sint de domo et prosapia de Aragonia, atque in omnibus actibus, titulis, negotijs et gerendis atque agendis rebus inscribaminj et cognomi­ nentur de Aragonia, sitque vestrum atque iIIorum cognomen de Aragonia; ad vos illosque magis magisque illustrandos, conferimus potestatem arma nostra' deferendj et faciendj. qui bus armis vos, liberos, heredes et successores vestros donamus et insignimus, a vobis illisque pro et cum armjs nostris deferendjs. utendis et faciendjs quemadmodum inferius figurantur. Tu igitur, quod virtutes exigunt tue, id eflÌce et presta ut honorj et decorj sis armjs et cognominj nostro, et brevj fore spera ut maioribus te simus titul;s condecoraturj. Presentes fierj fecimus, magno maiestatis nostre sigillo pendentj munitas. Datum 1 in Castello Novo civitatis nostre Neapoljs, die Xxxo mensis apnlis MCCCCLxxvmt, TcgnoTum nostromm anno XXlt. Rex Ferdinandus. Egius Sadornil pro P[asquasiJo GarIon. Dominus rex mandavit mihj Antonello de Petrutijs. Solvat tarenos Xl]. Philipp[usJ.2 Registrata in canceIIaria penes cancellarium in registro pnvilegiorum u. Facta fuit collaccio supradicte copie cum originalj per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie Terre Barj: concordato I

Abbr. dal

C ·1479 .V. 8.

~

Abbr. Philipp

2232.

Roma - Il cardinale Giovanni d'Aragona, commendatario del monastero di S. Giovanni in Venere, al prete Giovanni-Antonio «Angeli»: in seguito a presentazione di Giulio-Antonio Acquaviva, gli conferisce la rettoria di S. Lucia. Are. eaet., Prg. n. 2232. Originale. Nel oerso note. Jel sec. XVI: Bulla de la ecclesia de Santa Lucia del Posgio Morello in anno 1479; del sec. XVII: die primo mensi. martij 1600. Lanciani, coram admodum R. P. D. Scipione Rubeo pre­ sentata fuit per notarium loannem Cornelium de Rosicis procuratore m iii. d. principi. Caserte etc. cum protestalione; C~r Palitius ... ; del sec. XVIII (ome3sa): 3egnatura Jel sec. XVII: n. 4.

IOANNES Sancti Hadnani diaconus cardinalis de Aragonia. ac perpetuus commendatarius mona­ sterij Sancti Ioannis in Venere, aprutinI; provinci!;! etc., presbitero donno Ioanni Antonio Angeli de Valle Vaccaria. Vacante ecclesia seu prepositura Sanctç Luciç de Podio Morello, aprutine diocesis, cui cura iminet animarum. per assequtionem archidiaconatus aprutin!; eccleslç factam per donnum Matheum Colç Astolfi, archidiaconum aprutinum, ultimum rectorem et prepositum prefatç ecclesiç, eidem nostro monasteno Saneti loannis in Venere inmediate subiecte, comparuit coram nobis Iulius Antonius de Aquaviva, dux Adriç. asserens se habere ius patronatus in dieta ecclesia Sanetç Luciç; quapropter te Ioannem Antonium Angeli in rectorem et prepositum dictff ecclesiff presentavi t, petens dictam presentacionem per nos admicti. Quia reperimus dictum ducem Adrie fuisse quasi in possessione dicti


7Z

DOCUMENTI DELL'ARcHIVIO CA ETANI

imispatronatus, et constito nobis quod dictus Ioannes Antonius Angeli fuit institutus in dieta ecclesia et confinnatus, presentacionem eamdem admictimus ac te confirmamus in rectorem et prepositum diete ecclesiç, ipsamque tibi conferimus; investientes te per nostrum anulum; mandantes colonis, censuarijs, rendentibus, pensionarijs dictç ecclesiç et ceteris obligatis quatenus de fructibus. redditibus, proventibus et emolumentis eiusdem tibi respondeant teque tractent tanquam rèctorem et preposÌtum dictç ecclesiç, iuribus nostris et dicti monasterij semper salvis, Presentes fieri fecimus nostrique pendentis sigilli iussimus apphensione communiri. Datum l Rome, in edibus nostr~ solit~ l'esidenei~. die VIlJ maij MCCCCLXXV1II1. ponti­ ficatus Sixti papç quarti anno octavo, Sig. 2 (Nel margine inferiore, a deJilra): Nieolaus vidit. P. Geraldinus; (sulla plica): Registrata in comuni tercio. I

Ahbr. dal

2

Resta tracx;{a nei due fori sulla plica, a cui era aplJeso.

C -1479 .VI .18.

1062.

Quietanza rilasciala da Giovanni Chauvean, maestro di casa del cardinale Guglielmo d'Estouteville, a Nicola Caetani di Sermoneta per i frulli di Ninfa e Fogliano. Are. Caei.• in Prg. n. 1062.

Copia autentica, inserita in C· 1483. IV. 2.

Ego Iohannes Chauvean, thesauranus eeclesie antagavensis ae magister domus cardinalis rotho­ magensis, pape camerarij. confiteor recepisse a Nicolao de Sermoneto, pro fruetibus et redditibus tenute Nimphe et stagnj F oglianj, tam in pecunijs quam in granjs, videlicet pro centum decem et septem rublorum granj, ad racionem deeem carlenorum pro rublo. et pro quatragintatribus eum dimidio rublorum ordei, ad ratÌonem quatuor carlenorum pro rublo, et pro rublis quatuor fabarum eum dimidio, ad rationem octo carlenorum pro rublo, que faciunt summam ducatorum centum ttiginta odo, ad rationem septuaginta quinque bologninorum pro ducato; item pro erbis tenute Nimphe ducatos mille triginta, ad rationem LXXVI1 bologninorum pro ducato; item pro stagno Foglianj ducatos mille nonaginta duos et bologninos quatraginta, ad rationem LXXI1 bologninorum pro ducato; et hoc pro toto tempore preterito usque ad hunc presentem diem deeimam octavam mensis iunij 1479; et hec sunt in defalchationem trium milium ducatorum papalium auri, prout apparet per instrumentum'; in cuius fidem hane cedulam scripsi et subscnpsi, Iohannes Chauvean. Item facio fidem quod teneor recipere ducato! die XVIlJ mensis iunij 1479. centum et bologninos ducenlos, ad bologninos septuaginta septem pro ducato, pro stagno Foglianj, et dum ego recepero promicto facere quietacionem. Iohannes Chauvean.

943.

C-1479. VII.20.

Roma - Quietanza rilascio,la da Zenobio «de Gaddis» a Galeotto « de Galera ", cancelliere di Nicola Caetani, signore di Sermoneta, per l'amichevole mutuo fallo a qUeJili dal banco di T addeo " de Gaddis» e sod, mercanti della curia romana. Arc. Cael., Prg. n. 943. Originale. Nel Cap. VI, F. I, n. 5; del sec. XIX: XXXIV, n. 30.

!1I!TSO.

noia del lempo (omessa): segnalure, del sec. XV//: n. 5; Parso p.,

Pateat quod anno millesimo quadringentesimo septuagesimo nono, indictione duodecima, die vicesÌma mensis iulij, pontificatus Sixti pape quarti anno octavo, Zenobius Angeli de Gaddis, socius et gubernator banchi Thadei Angeli de Gaddis et sociorum, mercatorum romanam curiam sequentium, tam suo quam dictorum nominibus, confessus fuit se habuisse ab honorabili Galeocto de Galera, cancellano seu secretario Nicolai Gayetanj, domini terre Sermonete etc., nomine ipsius Nicolai, summam ducentorum quatuordecim duclltorum auri, in quibus Nicolaus eisdem Thadeo et socijs mercatoribus racione amicabilis mutui tenebatur, necnon summam vigintinovem ducatorum auri pro expensis per ipsos Thadeum et socios, occasione literarum excomunicacionis ac interdictÌ ob retardationem dictorum ducentorum quatuordecim ducatorum soIutiorus, de quibus ducatis sc vigintinovem ducatis Zenobius quielavit et absolvit Galeottum sive eundem Nicolaum. cassans idem Zenobius obligationes et scripturas


73

REGESTA CHARTARUM

et instrumenta, in quibus Nicolaus debitor reperiretur; et predicta observare iuravit sub penis penUrlJ ac ypotheca et oblìgatione omnium bonorum suorum et dictorum aliorum mercatorum j de quibus Galeottus Acta Rome, in bancho Thadei petijt et Zenobius consentijt eidem fieri unum vel plura instrumenta. Angeli de Gaddis et sociorum mercatorum, romanam curiam sequentium: Cola Bonaventure, aromatario ST. Vescontes Bartho~ de Urbe. et Laurencio Dadi de Florencia, in Urbe romana censali, testibus. lomei de Vulterris, apostolica et imperiali auctoritatibus necnon curie causarum camere apostolice notarius, hoc instrumentum, per alium me alijs negotijs occupato sCliptum, confeci;

LXV -21.

C-1479. VII.21.

Aversa - Scipiane Pandone, conte di Venafro, riceve 886 ducati in mutuo da Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Arc. Col., Prg. LXV, n. 21 (Arc. Cae/., f%gr., B. IV, n. 104).

Originale, con 4o/t04crizioni autografe.

ffi Anno ab Incarnacione millesimo quatricentesimo septuagesimo nono, die vicesimo primo mensis iulii, duodecime indictionis, A vene, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo secundo. Nos Silvester Catalanus de Aversa, ad contractus iudex, Raynaldu5 Catalanus, de civitate Avene, notal'ius, et testes, videlìcet nobilis utriusque iuris doctor dominus Antonius Cappellus de Teano, regius consiliarius et auditor, nobilis Antoniu5 Guindacius de Suessa, notariU5 Nico!aus de Cervanjs. de Pedimonte, nobilis Franciscus Fenice, notarius Marinus Rute et Massonus de Marco, de N eapoli , fatemur quod. in nostri presentia constitutis Scipione Pandono de Neapoli. comite Venafri, ex. parte una, et Honorato Caytano de Aragonia, FUlldorum comite etc., ex parte altera; Scipio asseruit, ex causa mutui, gratis recepisse ab eodem Honorato ducatos octingentos octuaginta sex de carlenis argenti, ad rationem de tarenill quinque pro ducato, quos Scipio debitor promisit et obligavit se restituere eidem vel suis heredibus per totum primum diem mensis augusti, anni terciedecime indictionis proxime venturi; reservato regio bebeplacito et consensu, quos debitor promisit suj:; expensis inpetrare; sub pena duplj pecunie mutui supradicti; cum refeccione dampnorum, interesse et expensarum. Ad Honorati cautelam presens instrumentum scripsi. ST. ffi Silvester iudex. S. ffi Antonius de Cappellis legum doctor testis. S. ffi Antonius Guyn~ dacius de Neapolj testor. ffi Notarius Nicolaus de Cerbarijs et preite Ioglianj testis. ffi Franciscus ffi Massone de Marcho testis. Fenice de Neapolj testis.

C-1479. VII. 27.

3139.

Aversa - Ferdinando l a Giulio~Antonio Acquaviva, duca di Atri e conte di Conversano: conferiscegli l'ufficio di luogotenente generale di Alfonso d'Aragona, duca di Calabria e suo vicario generale. Arc. Caei., in

?te. (registro)

n. 3139, c. 38.

Copio, autenticata con l'atto C-1496. VI. II. A.

F erdinandus, rex Sicilie etc., lulioantonio Aquavivo de Aragonia de Ursinis, duci Hadriç et comitI Conversani. consiliario nostro. In magnis atque ... Cum in gerendis atque administrandis bellis locumte~ nentem filij nostrj primogeniti, Alfonsi de Aragonia. ducis Calabrie et vicarij generalis, statuere habeamus: confixi virtutibus vestns, vos lulium Antonium locumtenentem generalem prefati filij nostrj ordinamùs in expedicionibus rebusque militaribus ac bellicis, et tam in castris quam in hibernjs, ubicumque contingerìt (I) belligerarj, et exercitum militesque nostros esse, tam presente predicto filio nostro quam si eontingat vos absque illo in expeditionibus atque in negocijs et rebus alijs militaribus esse, dieto filio nostro absente. eum pIenissima potestate faciendj et statuendj omnia que ad ipsum locumtenentis offitium spedare· dignoscentur et que ad exercÌtum resque militares et ad statum nostrum duxentis expedire. Quoeirca, vos personaliter in castra et ad ipsum filium nostrum conferentes, sic mihj, tam in presencia quam in absencia eius, et ubicumque contingerit vos pro servicijs nostrjs militari bus esse, sic generalis locumtenentis offitium 5tude~ bitis adminjstrare ut nihil pretermictere, inmo omnia facere reperiaminj, qUl; pro statu et comodjs nostris VI. IO


74

DOCUMENT I DELL' ARCHIVIO CAETANI

agenda et consulenda duxeritis; pro quibus vobis liberam facultatem et plenum pone conferimus. Filio

n?s~o Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, mentem nostra m declarantes, mandamus marescialljs et offi~ clah~us, tam penes prefatum ducem quam alibj, in castris, in exercitu nostro et alijs constitutis, et

nostns armorum ductoribus, conducterijs, squatrerijs, commestabuljs, equitibus, peditibus et armigeris dem?mque .stipe~diarijs n~strjs et alijs ad quos spectaverit, quatenus vobis, tamquam generali Iocumte­ nentl prefah dUCI! Calabne, pareant et obediant, pro quanto dictus filius noster nobis cupit morem gerere, alij vero gratiam nostram earam habent et penam, nostro arbitrio reservatam, cupiunt evitare. Presentem potestatem vobis traditam presensque generaljs locumtenentis offitium durarj volumus ad nostrum beneplacitum, necnon sine derogacione potestatis per nos actribute duci Urbinj, nostro generalj capitanio ac pape atque ecclesie confalonerio. Presentes fierj fecimus mediocrj maiestatis nostre sigillo munitas. Datum l in castello civjtatis nostre A verse, per Honoratum Gaytanum de Aragonia, F undorum comitem, regnj huius logothetam et prothonotarium, collateralem, consiliarium, die vicesimo septimo mensis iulij MCCCCLXXVIIIjO, regnorum nostrorum anno vicesimo secundo. Rex Ferdinandus. Dominus rex mandavi t mihi Antonello de Petrutijs. Registrata. F acta fuit collaccio supradicte copie privilegij cum originalj per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie Terre Barj: concordat. I

Abor dat

C·1479 .VIII. 5. Aversa -

Ferdinando I dà l'Cl3senso agli islrumenti di mutui, graziosamente fatti da Onorato II Gae­

lani d'Aragona, conte di Fondi, a Scipione Pandolle, conte di, Venafro. Are. Col.• Prg. L, n. 9 (Arc. Caet., fotogr., B. XI, n. 312).

Originale.

FERDINANDUS, rex Sicilic;, etc. Subiectorum nostrorum compendijs '" Nuper nobis exposuit Honoratus de Aragonia Gaytanus, F undorum comes, regni huius logotheta et prothonotarius. collate­ ralis, consilianus, quod Scipio Pandonus, comes Venafri, confessus fuit se habuisse mutuo ab eodem comite F undorum seu a Baldassare de Marco de Neapoli, dicto Massone, ipsius procuratore, gratis, per bancum Cole Petri de Apena cansoris, die decimo mensis iunÌi annÌ MCCCCLXxvmo, ducato!! nongentos octuaginta de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato, et eodem die ducatos mille auri venetos; et mutui nomine confessus fuit idem habuisse ab eodem Baldassare collare unum de auro, laboratum fini auri, videlicet caractorum viginti quatuor pro qualibet untia, ponderis librarum trium, uncia­ rum duarum et tarpisiorum trium, estimatum ad rationem ducatorum centum pro libra: quos comes restituere promisit per totum mensem septembris tertiedecime indictionis, proxime futurum, quem ad modum apparet per autenticum instrumentum. in nostra curia originaliter productum, rogatum per Regna­ bilem Palescandalum de civitate Vici, notarium, die undecimo mensis iunii, undecime indictionis, MCCCCLXXVIIJ; item idem Scipio comes die xx" februarii MOCCCCLXXVlII]o se habuisse confessus fuit ab eodem Baldassare, per bancum Petri de Apena, die XVO mensis februarii, mutuo gratis ducatos mille quingentos de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato, quos restituere pollicitus est intra anno! duos inmediate secuturos, incipiendo Il die xv" mensis februarij MOCCCCLXXVUl)o, sicut in in5trumento quod confectum fuit per Nicolaum Ambrosium de Casanova, de Neapoli, notarium, eodem die XXO mensis februarii proxime preteriti. quod vidimus: confessus etiam fuit comes Venafri se habuisse mutuo ab eodem eomite F undorum seu ab eodem Baldassare, per manus magnifici Pasquasii Garlon, militis, maiordomi et maioris guardarobbe. consiJiarii nostri, ducatos mille de carIenÌs argenti, quos promisit eidem comiti Fundorum restituere per annum unum tune proxime futurum. incÌpiendo a die I]" marcii proxime preteriti anni presenti s, quo die de eodem mutuo confectum fuit instrUDÌ.entum per eundem Nicolaum Ambrosium. quod comes Fundorum in nostra curia originaliter produxit; idem eomes F undorum nobis produxit instrumentum, per quod comes Venafri fatetur, ex causa mutui, gratis ab eo habuisse ducatos oc~ingentos octuaginta sex de carlenis argenti, quos restituere promisit per totum primum diem mensis augusti anni futuri xm e indietionis, quod instrumentum rogatum fuit per notarium

Raynaldum Catalanum de Aversai die XXIO iulii presentis anni; promictens idem 5cipio se soluturum in suprascriptis terminis dietas pecuniarum quantitates, prout in instrumentis, in quìbu5 assenSU5 noster


REGE'.ST A CHART ARUM

75

reservatus extltlt: fuit propterea pro parte comitis Fundorum maiestati nostre supplicatumut obligationi bonorum feudalium, sibi facte per comitem Venafri, nostrum beneplacitum prestare dignaremur. Nos diete obligationi bonorum feudalium dictisque quatuor instl'umentis assentimus eaque omnia approbamu5, fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque alijs et alterius iunbus semper salvis. Presentes lieri fecimus nostroque magno impendenti sigillo iussimus communiri. Datum 1 in castello civitatis nostre Averse, per Antonium 2 de 2 Cappellis 2 de 2 Theano 2, locumtenentem huius ~egni

logothete et prothonotarii, collateralis. consiliarij nostri, die quinto mensis augusti MCcCCLXxvmt, regnorum nostrorum anno vicesimo secundo. Rex 2 Ferdinandus 2 Sig. 3 (Nel margine inferiore, a sinistra): Egius Sadomii pro Plasquasi]o Garion. Nil quia prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. I

Abb,. da!

2

Autografa.

3

Traccia nei due fori sulla plico, a cui era appeso.

C-1479. X.12.

LXV· 46.

Roma - Nicola-Antonio Gaetani d'Aragona, protonotario apostolico e commendatario del monastero di S. Martino di Castelforte. dichiara di aVer ricevuto in deposito da suo padre, Onorato II conte di Fondi, ducati /50, spesi per i restauri di dello monastero. Arc. Col•• P,g. LXV, n. 46 (Arc. Cad., fotogr., B. IV, n. 106).

Originale, con sottoscrizioni autografe.

Anno lM] f CCCCoLXXVIlIJ, pontificatus Sixti pape quarti. indietione XIlJ. mensis october die XIJ, Nicolaus Antonius Gaytanus de Aragonia, prothonotarius apostolicus ac perpetuus conmendatanus monasterij Sancti Martini de Castro Forti, gayetane diocesis, recognovit penes se tenuisse in depositum, iam sunt anni quatuor vel circha, ac de presenti tenere [ab] I Honorato Gaetano de Aragonia, Fundorum comiti, licet absenti, ducato:! centum et quinquaginta, ad rationem LXXV bologninorum pro ducato, quol [recognovit habu]isse a dieto comite. eius genitore. et ipsos exposuisse in fabrica et reparatione dicti monasterij Sancti Martinj, ut ex inspectione ipsius fabnce n. 1 et comoditate dieti monastenj exposuisse ut supra; pro quibus centum et quinquaginta ducatis dietus prothonotarius dedit licentiam ... ~ et miehi notano, stipulanti ut supra, fructus duorum annorum dicti monasterij proxime futurorum percipiendi quousque fuerit eidem de dicta summa centum et quinquaginta ducat[orum] ... i obligationem et omnia que dieta sunt et infra dicentur fecit dictus prothonotarius eidem comiti, licet absenti, et michi notario, ut publice persone presenti, recipienti ... [centum] 1 quinquaginta ducatos exposuit dietus dominus protho­ notarius in fabricha et reparatione dieti monasterij, ut supra, et ita iuravit; prothonotarius obligavit se et omnia sua bona ae benefitia et fruetus illorum let voluit quod possit] 1 cogi ac conveniri in quacumque curia. Actum Rome, in regione Sancti Eustachij, in camera domus solite habitationis de presenti dicti domini prothonotarii: testi bus lohanne Ortis, hispano, del'ico civi[tatis] 1 valentine, et Antonio de [Va]lentibus. 1 notario regionis Campitelli. et Iohanne Antonij, elenco sabinensis diocesis, de castro Scan­ triglie, conmorante in Sancto Pantaleone. Laurentius condam Gregorij de Bertonibus, civis romanus, imperialj auctoritate notarÌus. ST. • Danno della f1eTsamena.

2311.

C-1479.XI.27.

Aldifreda Dinanzi al giudice ai contralli Giacomo « de.Gentili di Caserta, e ai testi don Mariano « de Lando }}. canonico e vicario casertano, maestro Cerbo Zarrillo, Giacomo Migliarense, Giollanni e Pasquale Vezza e Andrea Tissiono, di Caserta: Giovanni Monutulo, di Torre del Piano di Caserta, per sette once di carlini d'argento, vende ai fratelli Giovanni e Nardo Russo, di Recale, due terreni in contrada « ad Nivano », in territorio di Recale, l'uno enfiteutico del monastero di S. Giacomo di Caserta e l'altTo appartenente al feudo di Aldifreda, per il quale dà il consenso la nobile Carmosina « de Insula », vedova di Gaspare Filomarino. madre e luirice di Giovanni. Andrea e Gismondo, signori del dello feudo. )l,

Are. G'll/., PII. n. 2311,

O,iginole, con sottoscrizioni autogrqJ'r:. a rogito del nolaio Biagio ~ de Centili

», J( C"~.rl",


76

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

C -1480 . II .19 .

3076.

Fano - Procura rilasciata da Giulio-Antonio Acquaviva, duca di Atri e conte di Conversano e San Flaviano, al suo cancelliere Angelo Durante per concordare i capitoli del matrimonio di suo figlio Andrea-Malteo, marchese di Bitonto, con Isabella Piccolomini, figlia del duca di Amalfi. Are. Caet., in Prg. n. 3076.

Copia autentica, In8erila in

C- 1480 .IV.16.

Anno millesimo quadringentesimo octuagesimo, indictione XIIJ!I., tempore pontificatus Sixti pape quarti. die decimanona mensis februarij, actum in civitate Fani. in sacrestia Ioci conventus nc ecclesie Sancti FraneÌsci de Fano, ipsi ecclesie contigua: frate Andrea ollm Benedicti de Monte Maiori, ordinis Sancti Francisci. guardiano dicti Ioci et ecclesie Sancti Francisci Fani, et legum doctore domino Matheo olim Lodovici de Marcolinis et BarthoIomeo olim Simonis Migini de Thomaginis. de Fano, testibus. Iulius Antonius Aquevivus de Aragonia, dux Atrie, Conversanj et Sancti Flaviani comes etc., in pre­ sentiarum commorans in civitate Fani, ordinavit eius procuratorem Angelum Durantem de Messana, ipsius constituentis cancellarium, absentem, conmorantem Neapolj, ad spondendum ac paciscendum cum Antonio PiccoIomÌneo de Aragonia, duce malfetano, quod idem constituens curabit ita quod Andreas Matheus Aquevivus de Aragonia, marchio Bitonti, eius constituentis filius, capiet in uxorem Isabellam Piccolo­ mineam de Aragonia, filiam prelibati ducis Antonij malfetani. Petrus Antonius olim Ioannis de Galassis de Fano imperiali auctoritate notarius et iudex ordinarius scr1.psi signumque meum apposuj. ConfalonerÌus et priores populi civitatis Fani universis attestamur qual iter ser Petrus Antonius notarius est descriptus in matricula notariorum civitatis Fani et artero notarie a viginti annis citra et ultra exercuit et hodie exercet in civitate Fani. Has litteras fieri fecimus et nostri sigilli impressione munirÌ. Datum Fani, die XVIIU" februarij MCCCCLXXX. Gregorius cancellarius.

C-1480.IV.16.

3076.

Napoli - Ferdinando l e Antonio Piccolomini, duca di Amalfi, da una parte, e Acquaviva, marchese di Bitonto, e Angelo Durante, cancelliere e procuratore di Acquaviva, duca di Atri e conte di Conversano, dall'altra, ratificano i capitoli conchiuso fra lo stesso Andrea-Malteo e Isabella. nipole del re e figlia del duca Are. eaei., Prg. n. 3076. Originale, con .otl03crizionf autografe. del .ec. XVII; n. ;; Cassa; 2" del .ec. XIX: CXII, n. lO.

Andrea-MaUeo Giulio-Antonio del malrimonio di Amalfi.

Nel verso. nota del .ec. XV (ome3sa); segnalnre,

Pateat universis quod constituti FERDINANDUS, rex Sicilie etc., et Antonius de Aragonia de Piccolhominibus, dux Amalfie, regni Sicilie magister iusticiarius, agens tam proprio quam nomine Isabelle de Aragonia de Piccolhominibus, dicti ducis fìlie secundogenite legitime et naturalis, ex una parte, et nobiIis Angelus de Durante, cancellarius, procurator Iulij Antonij Aquevivi de Aragonia, ducis Hadrie Conversanique comitis, de qua procuratione constat et tenor inferius describetur, et Andreas Matheus ÀCjuavivus de Àragonia, marçhio Butonti, filiull primogenitu5 legitimua et naturalili

ducis Hadrie, futurus sponsus eiusdem Isabelle, parte ex altera: quamvis partes ipse sciant mee iurisdictioni non esse subiectas, ipsam et officium meum prorogando, prefate partes assesuerunt, supe­ rioribus mensibus, inter· Ferdinandum regem et Antonium de Piccolhominibus, ex una parte, et Iulium Antonium de Aquaviva de Aragonia, per medium comunium familiarium et amicorum ex parte altera, habitum fuisse traclatum de matrimonio contl'ahendo inter dictum Andream Matheum et IsabeIlam, diete regie maiestatis nepotem ex filia et ipsius ducis Amalfie filiam, propter quod impresentiarum matrimonium ipsum conclusum et firmatum extitit atque propterea de matrimonio predicto capitula firmata fuerunt, quorum tenor est huiusmodi: CONVENTIONES, pacta et capitula firmata et iurata inter Ferdinandum regem ac Antonium de Aragonia de Piccolhominibus, patrem Isabelle, eiusdem regis neptis ex filia, ex parte una, et prefatum Angelum de Durante, procuratorio nomine lipsius ducis Hadrie, etmarchionem Butonti, eius lìlium, ex parte altera, super matrimonio contrahendo inter dictum Andream


REGEST A CHARTARUM

77

Matheum et Isabellam. videlicet: IMPRIMIS maiestas regis F erdinandi ac dux Amal.fie convenerunt et conveniunt Angelo de Durante. cancellario, procuratori et mandatario ducis Hadrie, et Andree Matheo predicto se ipsos curatufos quod dieta Isabella sponsalia et matrimonium contrahet cum eodem Andrea Matheo, et adveniente tempore unius anni, hoc est de mense maij anni futuri, quartedecime indictionis, matrimonium consuma bit; hoc declarato quod, si marchioni Butonti placebit dietum matlimonium infra annum cum Isabella consumare, partes teneantur Isabellam eidem marchioni desponsare et consumari

facere dictum matrimonÌum cum eodem marchione: et e contra Anf!elus de Durante et idem marchio promiserunt quod de mense maij predicto vel antea, si sic eidem marchioni placebit, idem cum ea matrimo­ nium celebrabit et consumabit. ITEM promittunt rex et dux Amal.fie pro dote babelle summam ducatorum decem milium de carlenis. solvendorum prdato marchioni in civitate Neapolis. videlicet in pecunijs et bonis corredalibus. ducatos quinquemille tempore quo marchio Isabellam uxorem ducet et matrimonium cum ea consumabit, quod consumari habeat in civitate Neapolis, et casu quo marchio ante predictum tempus ducere vellet Isabellam, quod dux Amalfie non teneatur solvere quinque mille ducatos, set pro rata Ìuxta posse ipsius ducis, et restantem quantitatem solvere debeant intra spacium annorum quinque, computandorum a die consumati matrimonij in antea, videlicet quolibet anno ducatos mille. ita quod in hac quantitate computari debeant vestes, iocalia, ornamenta et fulcimenta que per l'egem et ducem Amal.fie Isabelle dari contigerit, que tamen excedere non possint summam tercie partis dotis; quibus dotibus receptis, idem Angelus et marchio Bitonti promictunt cautos redere ducem Amalfie et lsabellam de dotibus tenendis et restituendis secundum usum ducum, comitum, procerum et magnatum regÌli Sicilie citra Farum per Ìnstrumentum, necnon et quod Iulius Antonius et Andreas Matheus constituent, et ita idem Angelus ac marchio constÌtuunt Isabelle dodarium. antefatum seu donationem propter nuptias, videlicet ad terciam partem docium, iuxta consuetudinem observatam inter duces, comites, proceres, barones et magnatos regni huius, ita quod casu dissolutionis. matrimonij per mortem Andree Mathei, ipsa Isabella lucretur dodarium, antefatum et donatÌonem predictam super bonis duci, Hadrie et Andree Mathei, quj Isabellam cautam reddent super bonis predictis. ITEM adum est inler partes quod Isahella cum consensu futuri viri suj debeat se tenere contentam de dictis ducatis decem mille. de carlenis pro dote. solvendis in terrilinis supradictis. pro omnibus alijs successionibus in qui bus succedere deberet et specialiter racÌone successionis legitime in bonis patemis et maternis, burgensaticis et pheudalibus dicti ducis Amalfie. ITEM actum est inter partes quod Isabella cum consensu futuri sponsi ipsius debeat tenere se contentam de dictis ducatis decemmille sibi pro dote solvendis in terminis supradictis pro omnibus alijs successionibus in quibus ipsa succedere posset, tam de presenti quam de futuro. et teneatw' renunciare duci AmaHie, eius genitori, et facere generalem refutationem omnium ratÌonum et actionum, que eidem competerent etiam vigore investiture facte eidem duci et Marie de Aragonia, eius genitrici, super quibuscumque bonis, rationibus. 5uccessionibus aut legitima bonol'um paternol'um et matemorum, et specialiter que sibi conpetit in ducatu AmaHie, tam causa successionis quam vigore investiture de ducatu Amal6e faete ipsi suo genitori et sue genitrici, quibus rationibus, que sibi conpeterent in bonis paternis et maternÌs et expresse in ducatu Amalfie civitatibusque, terris et casbis ipsius ipsa Isabella cum iuramento renunciare debeat; quam renunciationem prenominatus Andreas Matheus debeat .fieri facere per ipsam Isabellam, nec intelligatur eundem marchionem a predicta obligatione liberum esse, sed idem Andreas Matheus de beat curare quod dieta renunciatio per eandem Isabellam hat. Prefata maiestas règis F erdinandi et Antonius de Aragonia de Piccolominibus promiserunt· prefato Angelo de Durante, procuratOll dicti Iulij Antonij, et Andree Matheo, :mb pena lIexdecim milium dUca.tQfUm omnia observare, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum; et eodem modo Angelus et ipse Andreas Matheus promiserunt sub pena sexdecimmilium ducatorum quod ipse marchio omnia observabit, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum dictorum ducis Hadrie et ipsius Andree Mathei; et in casu conb'aventionis pl'omiserunt partes solvere Neapoli et ubique locorum; prefatus rex et dux Amalfie ad evangelia Ìuraverunt ac promictunt quod Isabella omnia observabit; et Angelus de Durante et Andreas Matheus ad evangelia iuravel'unt et promictunt quod ipse marchio omnia observabit; mandantes partes ipse quod de predictis omnibus per me secretarium et notarium unum et plura confici debeat instl'u­ menta. Quod est actum. in Castello Novo cÌvitatis Neapolis, in sala magna, d.ie domini co XV] mensis T enor prenominate pl'Ocuracionis ducis Hadrie est huiusmodi (cf. C - /480 . II. /9). aprilis MCCCCLXXX. Signum S nostri Ferdinandi, regis Sicilie Hierusalem etc. qui premissa ratificamus ae magnum maiestatis nostre sigillum apponi iussimus. Rex i Ferdinandus. 1 Sig. 2 AntonÌus de Aragonia de


78

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

Piccolominibu5 dux Amalfie regnj Sjcjlje magjster iustjtjarjus premissa omnia accepto ratjfjco confjrmo ae juro et mea proprja manu subscribo. Andreas Matheus de Aragonia de Aqueviva marchio Botontj premissa accepto approbo ratifico et confirmo ae juro et mea propria manu et subscribo. Angelus Durantes de MesanÌa cancellarius et in hoc proeurator illustris domini ducis Adoae praemissa aeeepto, approbo, ratifico confirmo ac juro et mea propria manu et subscribo. T estes: dominus Petrus de Galerate, miles, dominus Ioannes Angelus de Talentis, utriusque iurÌs doctor, ducum Mediolani oratores; dominus Franciscus de Marchesijs. uu'iusque juris doctor, comunitatis fanue oratol'l dominu$ AntonÌus Bichi, comunitatÌs Senarum orator; dominus lacobus IIII de Aragonia de Appiano, Piumbini dominus, et dominus Franciscus de Baucio, dux Adrie, dominus Iacobus Caraczolus. comes Burgencie. regni Sicilie cancellarius, dominus F erdinandus de Guivara, comes Bellicastri, dominus Nicolaus de Procida, comes A verse. dominus Barnabas de Sancto Severino, comes Laurie, ac dominus Stefanus ffi AntoneIlj de Petrutijs eiusdem regis secre. Gruben, . episeopus rigensis, milites, regij consiliarij. tarii et notarii qui premissis interfuit eaque scribÌ feci et dausi. (Nel margine inferiore, a sinistra): In matrimoniorum primo. ffi Sig ST num meum. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs in cuius posse partes firmaverunt et iuraverunt. Nil solvat quare tangit interesse regie, majestatis et ducis Amalfìe magistrj iusticiarij. I

Autografa.

Frammento in cera rtNJ8a, appeso alla pIIca con nastrino serieo,

2

TOSSO l!

giallo.

C ·1480. V.1,A.

3139.

Napoli - Ferdinando / al commissario Pietro Corvo: perché riceva il giuramento di fedeltà dai vas­ salli delle lerre della provincia di Abruzzo, concesse in feudo a Giulio-Antonio Acquaviva e confermale al figlio di questi, Andrea-Malteo. Are. Cael" in Prg, (registro) n. 3139. c. 23. Copia, autenilcala con l'allo C-1496.VI.II,A. (regis/ri) n. 3/23, c. 9, e n. 3/34, e. 8. Copia, aulenticala con l'allo C.1506. Vli.8,A e B.

loi, in Prt:.

Ferdinandus, l'eX Sicilie etc., Petro Corvo, legum doctori, commissario per nos deputato loco Simonelli de Rocco de Nflapoli. Investivimus nuper Andream Matheum de Aragonia de Aquaviva. marchionem Botonti, afllnem et alunnum nosb'um, de omnibus civitatibus, castrÌs et locis, quos et que in feudum tenet lulius Antonius de Aragonia de Aquaviva, dux Adrie et comes Conversanj, ipsius marchionis pater nosterque consiliarius, qui nuper in Eb'uria est cum exercitu pro statu sanete romane ecclesie et nostro: cum omnibus fortellitijs, hominibus, vassallis vassallorumque redditi bus, alijs iuribus, iurisdictionibus ei pertinencijs, pro se suisque Iegitimjs heredibus et successoribus, imperpetuum. dictasque civjtates, terrae, castra et territoria eidem marchioni confirmavimus, ita quod post dies patris sui succedat. tenendas et tenenda in pheudum et sub contingenti pheudali servicio et adoha eo modo quo impresen­ cÌarum tenentur per ipsum ducem; vobis mandamus quatenus ad civitates, terras, castra et Ioea dicti 'ducis et comitis provincie Aprutij personaliter conferentes, recepto prius pro nobis ligio, homagio et fidelitatis iuramento ab ipso marchyone et a dictis hominibus et vassallis, prefatum marehionem ab hominibus et vassallis assecuretis ut post dies patris suj, respondeatur de consuetis et debitis, iuxta predicti regnj usum; facturi fierj de pl'edictorum executione tria instl'umenta, quorum uno penes vos l'etento, altero eidem marchionj tradito, tercÌum ad nostram cameram Summarie destinabitis. Presentes magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas fierj iussimus. Datum i in Castello Novo Neapolis, per milite m et utriusque iuris doctorem Lucam T ozolum romanum, locumtenentem Honoratj de Aragorua Gajtanj, Fundorum comitis, regnj huius logothete et prothonotarij. collateralis, consiliarii, die primo mensis maij MOCCCCLXXXo. Rex Ferdinandus. Egius Sadornil pro P[asquasi]o Carion. Dominus l'ex man­ davit mihi Antonello de Petrutijs. Solvat tarenos XI]. Philippus 2. Registrata in cancellaria penes F acta fuit collaccio supradicte copie priviIegij cum originalj cancelIal'iam in registro privilegiorum W. per me notarium Marinum de CI inca de Noha, provinvia Terre Bari: concordato I

AbbT. dal

2

Abbr. philipp


REGESTA CHARTARUM

79

C-1480. V.1,B.

3139.

Napoli Ferdinando l al commissario Filippo «Turculo»: perché riceva il giuramento di fedeltà dai vassalli delle terre della provincia di Terra di Bari, concesse in feudo a Giulio-Antonio Acquaviva e confermate al figlio di questi, Andrea-Maiteo. Arc. Caet., in Prg. (TegMro) n. 3/39, c. 22.

CopIa, dutenlicata con

r allo

C· /496. VI. // , A.

F erdinandus, rex Sicilie etc., Philippo T urculo de Iuvenatio, commissario deputato loco Simonelli de Rocco de Neapolj. Investivimus nuper Andream Matheum de Aragonia de Aquaviva. marchionem Bolonti, alupnum nostrum, de omnibus civitatibus, lerrjs, caslris et locis, quas et que in hoc regno in pheudum tenet Iulius Antonius de Aragonia de Aquaviva, dux Adrie et comes Conversanj, ipsiusque marchionjs pater nosterque consiliarius, qui nuper in Etruria cum exercitu est pro statu sanete romane ecclesie et nostro: cum fortellicijs, hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus alijsque iuribus, iurisdictio­ nibus et pertinencijs, pro se ipsiusque legitimjs heredibus et successoribus. imperpetuum, dictasque civjtates, terras, castra et territoria eidem marchioni confirmavimus, ita quod post dies patris sui succedat, tenendas et tenenda in pheudum et sub contingenti pheudali servicio et adoha eo modo quo impresenciarum tenentur per ipsumducem; vobis mandamus quatenus, ad civitates, terras, castra et loea dicti ducis et comitis provincie Terre Barj personaliter conferente s, recepto prius pro nobis ligio, homagio et fidelitatÌs iuramento ab ipso marchione et a dictis hominibus et vaxallis, prefatum marchionem ab hominibus et vaxallis ipsis assecuretis ut post dies patris suj respondeatur de consuetis et debitis, iuxta predicti regni usum; facturus fierj de predictorum executione tria instrumenta, quorum uno penes vos retempto, altero eidem marchioni tradito, tercium ad nostram cameram SummarÌe destÌnabitis. Presentes magno maiestatÌs nostre pendentj Datum 1 in Castello Novo Neapoljs, per militem et utriusque iuris doctorem sigillo murutas fieri iussimus. Lucam Tozolum romanum, locumtenentem Honorati de Aragonja Gaytanj, Fundorum comitis, regni huius Rex Ferdi­ logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, die primo mensis maii MOCCCCLXXXo. nandus. Egius SadomiI pro P[asquasi]o Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Nihil solvat quia duplicatum. Philippus. 2 Registrata in cancellaria penes cancellarium in privilegiorum UO. Facta fuit collaccio supradicte copie privilegij cum originalj per me notarium Marinum de ClincR de Noha, provincie T erre Bari: concordaI. I

Abbr. dat

2

Abbr. philipp

C.. 1480.V.9.

2700.

Napoli - Dinanzi alla curia della Vicaria, ad istanza del procuratore di Anna Orsini, già contessa di Caserta, viene redatta la copia autentica della donazione peT nozze di ducati 3500 d'oro, !lssegna­ tile dal marito Giovanni della Raita, conte di Caserta, Sant' Agata e Alessano, con obbligazione della città di Caserta, cui consentiva la madre Maria di Capua. A,c. Cael., P'8' n. 2100.

Jel

3eC.

Or/8inale, con ,oUo.c,i,.;on; Qulottra/e.

Nel

"""'0

.esnalu1C. .1.,1 .ec. XVll:

1'1.

3;

XVIII: n. 30.

ffi Anno millesimo quatricentesimo octuagesimo, die nono mensis maii, terciedecime indicionis. Neapoli, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo secundo. Nos Felix PannareUus de Turri Optavi. hahitator NeapoIis. ad contractus iudex, subrogatus loco quondam AntonelIi de Angelo, de Neapoli, ad contractus iudicis, et testes notumfacimus, quod nohis existentibus in hospicio sito in Plathea Sancli Georgii Maioris de Neapoli, iuxta bona domini Nicolai FranciscÌ de Cicino, iuxta dictam ecclesiam Sancti Georgii et iuxta viam publicam a duahus parti bus, in quo hospicio magna curia magistri iustieiarii regni Sicilie regitur, et essent pro tribunali sedentes dominus Berardinus de Gerardinis, de Amerilia, miles, comes palatinus, regiu5 con5ilial'ÌU&, regen5 ma~nam curiam Vicarie ae magietri iusticiarii regni 5icilie in dicta curia locumtenens, dominus Nicolaus Antonius Origlia, dominus Michael de Cayada.


80 ._--~-_....

DOCUMENTI DELL'ARCHI VIa CAE T ANI • .... - - - - - _...

_---------

----~~_

_--~.~--------

domÌnus Cicchus Abbas et dominus Iohannes Rastellus de Castellis, Iegumdoetores, ipsius magne curie iudices, necnon et nobiles notarius Nicolaus Marinus de Mercurio, notariu! Franciscus de Consilio, notarius Iohannes de Rotundi!, notarÌus Vinciguerra Mazarocta, notarius Benedictus de Brenna, Angelus Scaranus, notarius Mazeus de Bonocorde de Vico, notal'ius Baordus de F alcho et notarius Antonellus Matrensis, ipsius magne curie actorum magistl'i, et alii subactarii, actorum scriptores et officiales magne curie, ipsam regentes: notarius Lucas Nobilis de Neapoli, procurator Anne de Ursinis, oHm comitisse Caserte, presentavit instrumentum, in carta de pergameno scriptum, scilicet dodarii, quarte seu anlefatÌ, omni vido et suspictione carens, quod legimus et erat tenoris subsequentis: Anno milIesÌmo quadrin­ gentesimo quatragesimo secundo, die nono mensis septembris, sexte indicionis, Nole, regnante Alfonso rege Aragonum, Sicilie etc. anno vicesimo septimo et regni Sicilie citra F arum anno octavo. Nos Raynaldus Riccha de Neapoli, ad contractus Ìudex, Iacobus FeITillus de civitate Averse, habitator Neapolis, notarius, et testes noturnfacimus quod, nobis accersitis ad presenciam Raymundi de Ursinis, principis Salemi et regni Sicilie magistri iusticiarii etc., et cum essemus in facie maioris ecdesie nolane et constitutis in nostri presencia Ichanne dela Rath, 1 milite, Caserte, Sancte Agathes et Alesanicomite etc., ex parte una, et Anna de Ursinis, filia legirima et naturali prefati principis Salemi, cum consensu genitoris sui, ibidem presentis, ex parte altera: comes Iohannes, causa contradi matrimonij inter eundem et prefatam Annam, benedictione domini F[Iaminii] a) episcopi nolani anulique subarracione alijsque solem­ pnitatibus: cuius matrimonij contemplacione ac docium ducatorum septemmilium, quos ipse comes confexus fuit habuisse a dictis principe et Anna, donavit eidem domicelle Anne antefatum seu dodarium, Ioco quarte seu donacionis propter nupcias, ducatorum trium milium quingentorum de auro, quoad proprietatem et usufructum ipsius domicelle Anne super omnibus bonis ipsius comitis Iohannis. iuribus et actionibus super civitate Caserte, de provincia T elTC Laboris, ita quod specialis obligacio generaIitati non deroget nec e contra per dieta m domicellam Annam post mortem dicti comitis, ipsa Anna superstite, quoad proprietatem, dominium et usufructum; et ypothecavit Anne civitatem Caserte, cum castro eius firmato seu fortellicio, iuribus et pertinenciis eius omnibus eidem Anne; sub pena dupli tocÌus quantitatis pecunie antefati seu dodarii; cum refectione dampnorum, interesse et expensarum. Iacobus de T occho, de Neapoli, miles, procurator Marie de Capua, eomitisse comitatuum Caserte, Sancte Agathes et Alesani etc., ac matris dicti comitis Iohannis, prout de ipsius Iacobi procuracione constare dixit instrumento, facto sub anno millesimo quadrigentesimo quatragesimo secundo, die octavo mensis septembris, sexte indicionis, in civitate Sancte Agatbes, per manns Herrici Meffe de Capua, notarii, subscripcione Thomasij Marchese de Caserta, ad contractus iudicis, et testium subscripcionibus roborato, ypothecacioni civitatis Caserte consensit ipsamque ratificavit; et promisit eidem Anne, sub ypotheca et obligacione omnium boncrum ipsius comitisse ac iurium snarum docium, dodarij, antefati seu terciarie vel quarte et aliorum bonorum ipsiu5 comitisse feudalium, burgensaticorum RC sub pena predicta, in casu soluti matrimonii, nullum ius petere nec peti facere super civitate Caserte nisi prius satisfacto diete domicelle Anne de ducatis tribl:ls milibus quingentis antefati seu dodarij predicti: reservato regio beneplacito et assensu, quem lohannes comes obtinere a dieta regia curia inEra menses sex et, ipso impetrato, assignare in manibus prefatorum principis et domicelle Anne, sub pena predicta [promisit]. Hoc instrumentum, subscriptione mei iudicis et testium subscripcionibus roboratum, scripsi et meo signo signavi ego notarius Iacobu5 Ferrillu5 de Aversa. Iudel\: 5ubscrÌp5i Raynaldu5 qui supra Riccha. Pippus Carazolus miIes testis. Nicolaus de Flore de Neapoli legum doctor regni citra Farum magister racionalis. Diomedes Antonius Sconditus de Neapoli Carrafa de Neapoli testi". Nannolus Minutulus de Neapo1i testis. Marinus Pignatellus testis. Antonius Latro testis. Masello Tomacello de Neapoli miles testis. miles testis. Presentibus .... episcopo casertano, domino Iohanne Antonio de Marzano, duce Suesse, domino Giliberto Centegles, comite Gulisani etc., domino Loysio de Capua, comite Alteville etc., domino laymo de Aragona, domino Matheo Antonio de Marra etc., domino Iohanne Burritella, priore Barchi­ none, domino Herrico de Lagonissa, domino Pippo Carazulo, domino Zarleda Carazulo, domino Paulo Brancacio, domino Loysio TomaceUo, domino Marino Pignatello,· domino Perimo Dentice, Milchione et Herrico Scantamo, Nannulo Minutulo, Raynaldo de Duce, domino Rencio de Artaldo, arcÌum et medecine profexore, domino Marino Bilocta de Caserta, legumdoctore, domino Iohanne Persico, Diomede Carrafa, Antonio Scondito, Antonio Latro, Pheulo Piscicello, Anello Curiale, Iohanne Antonio et Bertheraymo. Guastaferro, Antonio Fluinavo (?), regio algozario, iudice Nicolao Coronato de Angria, iudice Iacobo de Lando de Caserta. notario Henico Meflìe de Capua et Paulello de Laurencia de


REGESTA CHARTARUM

81

Aversa. Quo instrumento ostenso, notarius Lucas notificavit Anne cormbsse interesse instrumentum antefati, dodarii seu tercÌarie autenticari cum decreto magne curie, cum originale conservatur et annotatum fuit in inventario bonorum heredum quondam ducis Ascoli et penes ipsos heredes conservatur; requisivit quatenus dictum instrumentum in publicam formam reddigere deberemus; ideo, de mandato dictorum regentis et iudicum et in presencÌa magistrorum actorum magne curie et subactariorum ac aliorum officialium. instrumentum antefati originale autentieavimus, ipsis regenti et iudieibus pro tribunali seden~ tibu5 et regentibu5 curiam una cum dicti5 actorum magisbl&, ~ubactarij~ et alijs officialibus et eorum et magne curie decretum et auetoritatem iudicÌariam interponentibus. Hoc instrumentum seripsi ego Rahucius ST. ffi Felix de Panarellis de Turri Oetavi civis neapolitanus ad contractus iudex. non notarius. quod fatear pro iudice ad contractus in supradicto instrumento, set subrogatus vice quondam Antonelli de Angelo, de Neapoli, ad contractus iudicis, qui pro iudiee ad eonrractus in supradicto instrumenlo intervenit, vigore regiarum licterarum mihi eoneessarum de me subscribendo vice iudicum mortuorum et in antea decedentium, me subscrÌpsi. ffi Notarius Iohannes de Rotundis testis. ffi Notarius Antonellus Matrensis de Nola testis. ffi Notarius Baordus de Faleho testis. ffi Angelus Scaranus de ffi Notarius Maezeus de Bonoeorde testis. ffi Notarius Benedietus de Brenna de Neapoli testis. Neapoìi testis. a) Flaminio o Flam{ngo Minu/ulo.

t

Nel testo delarath

2

Omeno nel leslo.

XXI-84.

C.1480.XIl.23. Itri

Dinanzi al giudice ai confratti. Sallustio Pisano, e ai testi, notaio Antonio « Nieolai Angeli» e suo figlio Crisloforo, Giovanni Salvalore « Iohannutii iudicis Antonii », e Anlonio di Benedello « Andree Tutii Iaeohi Luce », di Itri:' i coniugi Ansia Francellone, col consenso di Nanni di Nicola Francellone, suo padre, e Giovanni~Antonio di Bartolomeo Zapparone. di Ilri, per quattro once e Ire larini di gigliati d'argenlo, vendono a Luzio Colacchio. di Sperlonga, erario di Itri per Onorato II Gaetani d'Aragona. conte di Fondi, la vigna in contrada « Corano », in territorio di Itri.

Arc. Col.• Prg. XXI, n. 84 (Arc. Cae/., fotogr., B. VII. n. 2/2). Jel notaio Antonio «de Iannellis », d{ llri.

Originale, con solto:scrizioni autografe, a rogilo

2186.

C-1481.Ill. 25.

Castello degli Schiavi (villa Olivella presso) - Dinanzi al notaio Nicola~Antonio Maiorello, giudice ai conlralli, e ai lesti don Giovanni « Nieolai Pauli ", del Castello degli Schiavi a), don Pietro Rotundo, di Profeti, e maestro Pietro di Angelello « de Lando » di Villa h): i fratelli maestro Nicola e Salvatore di Bacucio «Abatis Galterii », cedono ai fratelli Cecco e Giovanni " de Ven~ dieto », anch'essi di Maiorano di Monte, due terreni, posti rispettivamente in contrade « la Calcara» e « Lanataro », in territorio di Maiorano di Monle, ricevendo da loro in permula due terreni, posti rispettivamente in conirade « lo Padulo », in lerri/orio di Maiorano di Monte, e « lo Cornito » in lerritorio di Alvignano. censuario della curia di Alvignano, e gli altri censuari del feudo di Maiorano di Monte, di cui sono signori Giovanni e Francesco « de Diano». il quale ultimo dà (1$senso alla permuta.

r

Are. Cael., Prg. n. 2186.

Originale, con :wttoscrizioni autografe, a rogilo dei nolal<l AgosUrlo Rotundo, di Castel di Nel verso, #egnatura del sec. XIX: XX, n. 74.

SallO. a)

(4.

In

di~i

di Ca/auo (cf. G{ustinian( L., op. cit.).

Gluollnlanl L., t)1>. "II.).

VI, Il

b)

Villa degli Schiavi, calale a mezzogiorno del castello omonimo


82

DOCUMENTI DELL"ARCHIVIO CAETANI

C. 1481.V.15 •

3116.

Matera - Ferdinando I conferma ad Andrea·Malteo Acquaviva lo ~tato avito nella Puglia e negli Abruzzi, con tutti i privilegi e le giurisdizioni.

"",..0

Are. Cael., Prg. n. 31 16. Originare. Nel de.ll' ultima carta e sul retlo della prima carta, flote del sec. XVI ,,,/, in Prg. (registro) n. 3124, c.21. Copia, autenticata con atto C.1506.VII.6.

(omesse).

FERDINANDUS rex Sicilie etc.

Cum in mentem nobis veniunt merita olim Iulii Antonii de Aragonia Acquevivi, Hadrie Theramique ducis, Conversani et Sancti FIaviani comitis, nihil est quod eius memorie et familie non debere existimemus. Superioribus annis cum in Burgundiam ad olim Karolum Burgundiç ducem filium nostrum F edericum legavissemus, eum pronciscenti filio comitem dedimus, qui tanta virtute se gessit ut !ilio gratissimus fuerit et de nobis optime meritum iudieaverimus. Exhortum deinde est bellum etruscum, in quo eius opera usi sumus et in Liguria apud Genuam et in Etruria virtu! eius maxima fuit. T urcorum bello, qui urbem nostram Hydronti improviso agressi expugnaverunt, Iulium Antonium ex Etruria, que pacata erat•. ad id bellum arcessivimus, in quo multa circa eam urbem digna administravit cum se hostibus opponeret, eos laeesseret et latrocinia prohiberet; sed accidit ut cum hostes, qui predatum ex urbe exierant, preda eis erepta, prosequeretur, eruptione ab hiis qui in oppido remanserant facta, dum pugnaret, occubuerit. cuius intel"itum vehementer indoluÌmus. Cum acce­ perimus per Andream Matheum de Aragonia Aquevivum, ipsius Iulii Antonii pnmogenitum. Hadrie et T erami ducem, Botonti marchionem et comitem Conversani Sancti Flavianique, affinem, alumnum et consiliarium nostrum, Iosiam avum et lulium Antonium eiusdem patrem, ex concessionibus regis Alfonsi, patris nostri, nec non aliorum regum, ac hereditario iure possedisse subscnpto modo: prefatum Iosiam civitate s, terras, castra et Ioca Hadrie, Terami et terram Silvi eum casali bus et villis, cum pertinentijs ipsarum, cum titulo ducatus; nec non eosdem losiam et lulium Antonium possedisse terras, castra et loea Cellini, Bassiani, Bisenti, Appignani, Castellioni, Montisizi,· Laboze, Castriveteris Transmundi, Montis­ gualterij, Pennç, Castaneç, Cen'eti, Vallis Castellane, Corropoli, Torani, Saneti Homeri. BellantÌ, Troy~, Podij Morelli. Hilicis. Turtureti, Montoni, Musani, Ripatoni, Nereti, Furcelle, Cansani, CastrÌveteris Monacischi, Guardi~, Lotorischi. Murri. Montispagani, terre Sancti. Flaviani cum titulo comitatus, Furnaroli. Roseti cum suis casalibus; item castra et loea Miani, Collisveteris, Rapini, Burginovi, Ruyani cum villis et easalibus suis, Bisenij cum vallis et easalibus suis, T err~ Morretani pro parte per Iulium Antonium tempore sui obitus possessej preterea terras et loca inhabitata: Cantalupi, Montisviridis, Mortulç, Valviani, A vyani, Montispetri, Monteeuli, Ruffiani, Quinquef~earum, Sancti Iohannis ad Homanum, Podij Camarosi, Sancti Georgij, Trofinij, Chiuiani. Podij Case Nov~, Civite Tomaclare et T urris ad T ruentum; et quascumque terras, castra et Ioea sistentia intra fines ipsius status, per ipsos possessa in provintia nostra Aprutij ultra, prout in privilegijs predecessorum nostrorum; aceepenmus etiam Iulium Antonium. eius patrem, et Catherinam de Ursinis de Baucio, ipsius genitricem, ex conces· sionibus Alfonsi ac ex constitutione dotis. possedisse civitalem Conversani et fortellicia eum titulo comitatus, necnon Ioca et casalia eidem annexa, terram videlieet Castellan~, Turç, Nucum cum turri, Case Maximç et casale Castellioni necnon casale Monteroni, cum easalihus et locis inhabitatill infrsllcriptis, videlicet Casabole, Casali de Fraxineto, Casali T eme1iç, et Silva Arborelli in provintia nostra Terre Bari; eundem Iulium Antonium ex concessione per nostram maiestatem possedisse eivitatem Botonti, eum fortellitio et turri seu aree et pheudo Matinç et silva Botonti, eivitatem Bitecti, terram Cassani, terram Ioyç cum castello ae cum ipsarum fortellitijs, rochis. eastellis. casalibus. villis et locis; et ex natura successionis pertinent ad ipsum Andream Matheum, utpote Andree et Catherine filium et maiorem natu, nancorum iure viventium; supplicatumque fuit pro ipsius parte quatenus ipsum ad successionem admittere et ab hominibus et vassallis assecuran facere dignaremur, supplicans eidem ratifican omnia privilegia que losias. lufius Antonius et Catherina optinuerunt, ae titulorum decorationibus ducatus et comitatus ae marchionatus ipsum decorarÌ titulumque comitatus Sancti Flaviani destructi commutari in terram Iulie, per eius patrem constructam. ipsoque titulo comitatus terre Iulie insigniri et exemptionibus ipsam donare pro ipsius conser­ vatione et augmento. Nos, suppIicationibus admissis, actendentes ad menta et servitia prestita, quia de


REGESTA CHARTARUM

83

fide ipsius eiusque successione piene liquet, prestitoque per eumdem, pro se suisque successoribus et omnibus locis homagio et debite fidelitatis iuramento, ac soluto iure rdevij pro Iocis omnibus nostre curie, sumantis ducatos tres mille et quingentos de carlenis, decem pro ducato conputatis. recipiente illos consiliario, gual'darobb~ et generali nostro perceptori maiori Pasquasio Dias Garlon: eumdem Andream Matheum ad successionem terrarum status provintie Aprutij ultra, Cellini. Bassiani, Bisenti, Appignani, Castellioni, Montis Sicci, Bocz~. Castriveteris Transmundi. Montis Gualterj, Hilicis, Penn~, Castaneç, Tortoreti, Curropoli, Torani, Sancti Homeri. Bellanti, Troyç, Podij Morelli, Montoni, Musiani, Ripactoni. Forcellç, Canczani, Castriveteris Monacischi, Guardie, Lotorischi, Murri, Montis Pagani, terre Sancti Flaviani et terre luliç cum titulo comitatus, F omaroli, Cerreti, Roseti cum casalibus, Ariani, Collis Veteris, Rapini, Burgi Novi, Ruhiani cum villis et casalibus, ac T errç Mor­ recanç pro parte per losiam quondam possessa; preterea terrarum et villarum inhabitatarum Cantalupi, Montisviridis, Mortul~, Valviani, Aviani, Montis Petri, Casebaruti, Serrç, Sancti Georgii, Podij de Rosa. Montechi, Roffiani, Quinquefurcarum, Sancti Iohannis ad Homanum, Podij Camardosij, Tro­ figni, Chiviani, Podij de Casanova, Civite Thomachiare et Turris ad Truentum; castrorum et locorum sistentium intra fines status quondam losie et lulij Antonij et quantum per ipsos ante et post mortem genitoris regis Alfonsi tenebantur; necnon civitatem Hadrie et T erami cum titulo ducatus, quo Andream Matneum insignimus, ac terre Silvi, cum castellis, casalibus, villis et pertinentijs civitatum et terrarum, et signanter ville Casularum, Mutigniani, Montis Peticti, Marignani cum eal'um habitatoribus, et per­ tinentiarum Hadrie, et portus Serrani ac terrarum que sunt de districtu Therami, prout eius pater possidebat cum castris seu fortellìtijs, pheudis, pertinentijs omnibus; ac etÌam bonorum status provintÌ~ T errç Bari, videlicet civitatis Conversani et fortellitij cum titulo comitatus, quo Andream Matheum deco­ ramus, et terrarum et locorum eidem annexorum, videlicet CastelIan~, terre Turi, Nucum cum turri, Casemaximç, et Casalis Castellioni, Casalis Monteroni cum casalibus inhabitatis, videlicet Casabolo, Casali de Fraxineto, Casali Tnemegrç et Silva Arborelli; civitatum etiam Botonti cum fortellitÌo et turri sive arCe et pheudo Matinç et silva civitatis Botonti, cum titulo marchionatus civitatis Botonti, quo ipsum illuslramus, civitatis Bitecti, terre Cassani et terre Ioye cum castello et fortellitijs ac toto districtu, vassallis, pheudis tam nobili bus quam rusticis, quaternatis et non quatematis. planis et de tabula, pheudotarijs et subpheudotarijs, curn omnimoda iurisdictione meroque et mixto imperio et gladij potestate; ipsumque Andream Matheum heredem, ut filium Iulij Antonii et Catherine, esse declaramus; eidem eiusque successoribus utriusque sexus in perpetuum donamus, in recognitionem servitiorum per lulium Antonium prestitorum queque prestat Andreas Matheus, omnia alia loca et bona intra fines quondam Iosie, lulij Antonij et Catherine statuum, etiam non nominata, que dicti parentes eiusdem Andree Mathei possederunt, et precipue civitatem Hadrie et T erami, cum decoratione tituli ducatus, ac terram Silvi, civitatem Conversani, cum comitatu et decoratione tituli, cum Casali Monteroni, civitatem Botonti cum fortellitio, pheudo Marine et siiva, cum decoratione tituli marchionatus, civitatem etiam Bitecti ac terre Cassani et Ioyç, cum vassallis, pheudis, censibus, casalibus, villis et castris, cum omnimoda iurisdictione et cognitione causarum primarum et secundarum, cum facultate componendi penasque commutandi, delictaque remittendi, delinquentium bona confiscandi, utendi quatuor litteris arbitrariis «De iuris censura », «Exercere volentes », « Ne tuorum », « Provisa iuris sanctÌo et quicquid », adeo quod non possint a foro Andree Mathei et successorum distrahi nee possint per nostros iustitiarios et alios officiales molestari; cum potestate causas ad se advocandi et iIlas summarie et de plano committendi; cum iuribus passuum, fundicorum, baiulationum, gabellarum, vectigalium et platearum, pascuorum, affidarum signanter terre Ioyç et Botonti, prout per quondam principem T arenti reeolligi eonsueverat; dieta iura confirmamu5, adeo quod si contingat per nos, successores sive nostre curie officiales sanctione interdici, seu animalium compelleretur accesslls seu prohiberetur ad partes Apuleç aut Regni vel alio ducerentur, taliter quod intelligi possent ab accessu .ad pascua terrÌtoriorum Hadriç et T erami, Sancti Flaviani et Iuliç, Silvi, Montispagani, Botonti et Ioye et aliarum terrarum fore prohibita, dedaramus animalia, que ad territoria supràdicta ducerentur, in prohibitione nullatenus includantur, et ab omni pena ipsorum domini sint liberati; et quoniam concessa fuerunt universitati civitatis luvenatij privilegia tendentÌa ad derogationem iurium Andree Mathei et universitatis Botonti, extitit supplicatum ut revocare dignaremur et universitatem Botonti restituere ad immunitates que tempore regis Alfonsi patris fuerunt, attento quod nec Iulius Antonius, utilis dommus Botonti, nec universitas ipsius consenserint quod homines Iuvenatij essent in

possessione privilegiorum, nos revocamus privilegia concessa hominibus Iuvenatij, reponentes homines


84

DOCUMENTI DELL'ARCHI VIO CAE T ANI

Batanti ad priora iura et prerogativam; donamus bona et loca supradicta Andree Matheo et successorihus cum iuribus pertinentihus specialiter ad civi!ates Hadri!t, terram Silvi, Batonti, Bitecti, Cupersani, prout Iulius Antonius possedit cum henefitijs cappellaniarum et iurihus patronatus; adoha, quotiens indici contingat, iuxta usum Regni et edictum de pheudorum successionibus in favorem comitum et baronum a tempore Karoli primi factum, dudum per Karolum secundum in parlamento celehrato Neapoli divulgatum, legihus, rescriptis in contranum disponentihus. privilegijs. concessionihus non ohstantihus, quas et que revocamus; ad possidendum, iuramenta assecurationis a vassallis recipiendum, ad alienandum, ita quod Andreas Matheus eiusque heredes, civitates, terras, bona et res a nohis tenentes immediate et in capite et sub pheudalibus servitijs sive adohis, nullum superiorem recognoscant preter quam no! et successores nostros: nos in eumdem eiusque heredes omne ius h'ansferimus, investientes, connrmantes investituram, supplentes defectus tam iuris quam facti. Volentes a) quod haheant omnia privilegia iuris que iuria civilia Regnique constitutiones et capitula concedunt ilIis qui rem consequntur a principe supprema, taliter quod, ultra ius suppremi et directi dominii, ius tam curie quam cuiuslibet tertii intelligatur esse annihi­ latum et annihilamus in omnibus civitatibus, terris et locis pro quibuscumque iurihus spectantihus in eisdem ei signanter in terra Cassani et districtu, in cuius possessione Andreas Matheus eiusque heredes manuteneri volumus et defendi contra omnem universitatem et pel'sonam et commendatarios et maxime cathedralis ecclesie barensis et pretendentes, promictimus defendere in possessione pacifica. a) Confirmamus privilegia, alharana, gratias, scripturas, tam per nos quam per regem Alfonsum, quam per alios prede­ cessores nostros concessas et concessa tam Iosie, Iulio Antonio et Catherin!t quam Andreç Matheo: et specifice pnvilegium illud de prima donatione terrarum et castrorum status Aprutij ultra, suh datum in nostris felicibus castris contra Luceriam, die XXVII mensis septemhris, XI indictionis, anno a Nativitate MCCCCLXIIl; privilegium secunde concessionis Hadrie, T erami et totius status Aprutij, sub datum in castris civitatis Monopoli, die VI mensis ianuarij MCCCCLXIIII; privilegium decoratiorus tituli ducatus Hadrie T eratnique et, quatenus opUS est, dictis titulis ducatus Andream Matheum eiusque successore! decoramus, quod privilegium inscribitur suh datum in nostris fe1icibus castris apud Cervariam, die XII septemhris MCCCCLXlI; privilegium intitulationis comitatus Sancti Flaviani, sub die, anno et mense proximo privilegio contentis, quem h) titulum, quia nobis Iiquet terram Sancti FIaviani destructam fuisse' aeri, intemperie et bellorum incursibus et per Iulium Antonium, ex nostre maiestatis licencia, fuisse fundatam, iuxta terram Sancti Flaviani, terram Iulie et in ipsam fuisse transfusam, eidem agregamus cum decoratione comitatus ut amodo comitalus Iulie nuncupetur, suppresso titulo comitatus SanctÌ Flaviani, quo Andream Matheum insignimus, volentes quod ipse comes terre Iulie nuncupetur fruaturque omnihus prerogativis quibus ceteri comites gaudere possunt: pro cuius terre conservatione ut quam pluribus hahitatoribus repleatur, eamdem, homines et incolatum in ea habentes exemptione perpetua donamus ah omnibus oneri bus , cum potestate faciendi defensas, forestas seu guardatas circum terram lulie per unum miliare se protendentes, et exinde removere et expellere pecudes et animalia, queque etiam dohane nostre, inibì pascentia h); privilegium prime concessionis civitatis Conversani et eius comitatus, suh datum in castns felicibus contra Luceriam die XXVII septemhris MCCCCLXII; privilegium secunde concessionis Conversani cum eius casali bus et comitatu ac casali Montaroni, suh datum in castro civitatis nostre Ban, die VIII mensis ianuarii MCCCCLXllll; privilegium decorationis tituli civitatis predicte, concessum per Alfonsum genitorem nostrum, die VIII mensis augusti MCCCCLVI; PllviIegium concessionis civilatum Botonti, Biteeti ae terrarum Cassani et loye, suh datum in castro nostro Bari, die VIII mensis ianuarij MCCCCLXIIII; privilegium concessionis tumulorum ducentorum salis anno quolihet, per nos concessum suh datum in felicibus castris apud Savonem Ilumen, die XVIIII iulij MCCCCLXIIII; duo privilegia de extrahendo singulis anms extra regnum currus ducentos tritici, unum sub datum in felicibus castris apud Cervariam, die XXVI septemhris MCCCCLXII, aliud sub datum in civitate Monopoli, die VI ianuarij MCCCCLXIIlI; privilegium concessionis iurium pascuorum et affidarum, per nos concessum sub datum in nostris felicibus castris apud Cervariam, die XXVI septembris MCCCCLXII; privilegium ascriptionis et cognominationis familie et domus de Aragonia et usus armorum et insignium domus de Aragonia, per nostram maiestatem quondam lulio Antomo et Andree Matheo eiusque successoribus concessum, sub datum in nostro Castello Novo civitatis Neapolis, die XXX mensis aprilis MCCCCLxxvun; privilegium venditionis terre Stamateç, provintie Terre Hidronti, per nos concessum Andree Matheo et successorihus suh datum in Castello Novo civitatis nostre Neapolis, die XX iulij MCCCCLXXVIIIl. Nostro pllmogenito Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, vicario ge~erali. premissorum intentum dec1arantes, mandamus magistro regni


REGESTA CHARTARUM

85

iusticiario, magno camerario eorumque Iocumtenentibus, regenti magnam cunam Vicari~ iudicibusque eiusdem, presidentibus et racionabilibus camere nostre Summariç sacroque nostro consiIio, officialibus et subditis quatenus omnia observent. Datum in civitate nostra Mathere, per utriusque iuris doctorem Antonium 1 de 1 Cappellis! de 1 Theano!. Iocumtenentem Honorati de Aragonia Cayetani, F undorum comitis, regni Iogothete et protonotarij, collateralis, consiliarij, die XV mensis maij anno MCCCCLXXXI, regnorum anno XXIIII. Rex! Ferdinandus f. Sig. 2 P[ascasiJus Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Troyanus de Boctunis pro magistro camerario. Solvat uncias quatuor. Notatum. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum VII. Troyanus vidit. Philippus. gratis (?). a) Il /ransun/o del brano Volentes-paci6ca, con il protocollo e l'esca/ocollo del privilegio, fu autenticalo con l'atto seguente: Anno millesimo quatricentesimo octuagesimo. octavo, regnante Ferdinando etc •• dominante in civitate et comitatu Conversani Andrea Matheo Aquaviva etc •• regni Sicilie magno senescallo, mense september die undecimo, septime indictionis. Convenani. Nos Antonelluo de Martuccio de Conversano, ad conractus iudex, Peregrinus de Parente, de Conversano. notarius. et testes de Convenano et aliunde, vìdelicet GracÌanus notarii Argentini, AngioluE notarii Iohanni. de Cassano, Nicolaus de Theramo. Gaspar Raymundi de Rubiono. subdiaconus Nicolaus Benedicti Nicolai Muti et lohannes Angeli Ambroseni, licterati, nolUm facimus quod, nobi. aCCefsitis in theatro Conversani, posito intus eamdem civitatem. iuxta domos comitalis curie conversanensis a duobus latenDus mediantibu5, iuxta viam publicalll. a duobus lateribus, in loco iudicii, coram iuns utnusque doctore Andrea de Sanctis. de Ortona, ducali capitaneo et locum­ tenenti generali eiusdem magni senescalIi, pro tribunali. coram eodem et eius curia comparuit Angelus de Arpone. de Conversano, erarius generalis et procurator supradicIÌ duci•• et asseruit quod pro interesse prefati ducis 6dem facere expedit de quibusdam dausulis et partitis. contenti. in privilegii. concessi. eidem, proptefea dieta privilegia coram nobis exhibuit. et petiit dieta. c1ausulas et partitas autenticari et in trall3umpto auctoritatem iudicialem et decretum interponi '" Quarum c1ausularum et partitarum privilegiorum lenorem autenticavimus: quibus sic gestis, ducali. capitaneus et locumtenens auctoritatem suam iudicialem et decretum interposuit; quod scripsi ego notarius Pere­ grinus. ST. Regius qui supra iudex Antonelluo de Martuccio. Gradanus de Argentini. de civitate Conversan;' Iii Domnus Angnilus notarii Iohannis de Cassano. Gaspar condam Raymundi de Rubiuno. Iohannes Angeli Ambrosini. Nicolau5 de Theramo. ludex Antonellus de Martuccio; testes Gracianus notarii Argentini. dominus Angiolus notarii lohannis de Cassano, Nicolaus de Theramo, Gaspar Raymundi de Rubiouo, subcliaconus Nicolau. Benedici! Nicolai Muti. Iohannes Angeli Ambroseni. Nel verSO, nota del sec. XV (omessa); segnalure del sec. XVII: n. 8; 2, C.; 6. b) li /ransunto del brano quem.pascentia fu aulen/icalo in Torloreto il 15.1/1.1508, dinanzi a Bartolomeo di Antonello « Marini ». giudice ai controlli, e ai testi Francesco «de Pietro ". Ercole « Mecutiy ., Migno "Cole». Baltolomeo « Dominici », e Antonio "Poreche lO, di Tortoreto, ad istanza di don Giocanni «Crisofon ", di Tortoreto, procuratore di Andrea-Mal/eo Acquaoioa, con ordinanza di ser Antonello «de Canzotta », di Alri, capitano di Tor/oreto, a rogl/o Jel notaio Lodavico di An/onio "de Catinellis", di Montepagano. Arc. Cae/•• Prg. n. 2426. Nel verso, no/a Jel sec. XVI (omeJIsa); segnature, del

ffi

sec.

XVII! n. 1; n. 6; del sec. X/X: XXI. n. 46. l

Au/ografa.

• In cera r03sa. appeso alla plica con nas/rino serico, rosso e giallo.

848.

C.1481.V.22. Napoli - Francesco de Parels, VescoVo aprutino e principe di Teramo, a Bernardino concede il beneficio della chiesa di S. Maria di Ripoli.

«

de Ferraro,,:

Arc. Caci., Prg. n. 848. Copia, autenticata col seguente alto: Anno mÌlleaÌmo quingentessimo septimo, decime indiclÌonis, die vigessima secunda mensi. maij, regnante Ferdinando etc. et Iohanna regina Castiglie. eius filia ... Actum in civitate Teramj. videlicet in capitulis maiori. eedesie aprutine prope maiorem eeclesiam aprutioam ab uno Iatere et canonicham aprutinam; Iohanne Bartolomei de Anchona. teramano iudice ad contractus dicte civitatis ae terrarum et loeorum maiorÌs eedesie aprutine, meque Berardino de civitate Terami notario, et testibus. videlicet Antonello Honofrij de Sulmona, dompno Perantonio Pasquali! Angneluclij, dompno Dominico Bartolornei de Teramo: declaramus quod dompnus Gerardinus Antonii Ferrerii de Montanea Royani, aprutine diocesis, lIlll!efIlit quod anni. preleritis optinuit bullas, de quibus opus habet fieri instrurnentum... Nas. interveniente autoritate capiluli aprutini,

dictll8 buUas autenticavimus.

ST.

Iohanncs Barthomei de Teramo iuda. S.

Domnus Dominicus Bartholomej de Teramo. M.

DOmBUS

Petrus AntollÌus Pasqualis de Theramo. M.

Nel ver3o, segnalara Jel sec. XVII: n. 6.

F raneiseus de Parets, episeopus aprutinus ae princeps T erami, Berardino Antonii de Ferraro. Cum Andreas f Macteus Aquavivus de Aragonia, dux Adrie, patronus ecclesie Sancte Marie de Rypulis, sÌne animarum cura, in pertinentiis castri Corrop~li, eius?em domini, po~t renuptiatio?em pr~­ sentationis Bartolomei Catuctie, factam per condam comltem lulium de AquaVlva et renuptiatam In milnibuli dicti Andree ante conhrmationem abbatili monaliteru Sante [MarieJ 2 de Monte Sancto, ad quam


86

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

speetare dicitur confirmatio, et ipsa renuptiatio sit facta ultima mensis februarii proxime elapssi, post mortem Iacobi de Civitella, ultimi curie rectoris, te predictum Berardinum elegerit et presentaverit coram dicto abbate Iohanne ... 2 Sancte Marie de Monte Saneto, prout in literis eiusdem domini apparet, sub datum decimo martii presentis anni, et in nostri sententi a inEra legitima tempora requisiti ut conbr~ maret et tamquam rectorem in predicta ecclesia Sancte Marie coram Georgio F uraino, notario apostolico, et testibus, et ipse predictus abbas negaverit confirmationem facere, dicens se contulisse alteri statim post vacationem predicte ecclesie, ignorans ius presentationis pertinere ad Andream Mactheum, ut actibus predicti notarii coram nobis factis continetur, et die XXI presentis maii, ita quod cum fuerimus rogati per procuratorem Berardini ut te confÌrmaremus per electionem dicti Andree et quia abbas Montis Sancti te confirmare noluerit: nos, quum dicta ecclesia Sancte Marie de RypuIis, sub nostri diocesis aprutine li sita est et revenerit nostro iuri confÌrmationis, quia dictus abbas noluit illam confirmare, ragati a tuo procuratore, tibi Iegitimo matrimonio procreato, te in predicta ecclesia confirmamus et propter presenta~ tionem predictam confirmatum te volumus cum plenitudine iuris cannonici: omnia illius iura ecclesiastica et secularia, redditus et proventus eiusdem ecclesie Sancte Marie assignamus, non derogando tamen iuribus regie cappelle, investientes, nomine tuo, de dieto beneficio Iohannem Marinum de Varano, prepositum camplensem; conmictentes Berardino plebano Villantis quatenus te in possessionem ecclesie iurium et pertinentiarum eiusdem inducat et defendat. Presentes nostras fieri iuximus, nostro solito sigillo pendenti muniri. Datum Neapoli, in domibus nostre solite residentie, die XXII maii anno miIIe8 Slmo quatricentessÌmo optuagessimo primo, pontificatus Sixti pape quarti anno eiusdem D E C I M O. I

Nel testo Andras.

2

Danno della pergamena.

3

Omesso forse dominium o potestatem.

C .1481 .VI. 28 .

2358.

Venafro - Nicola di Montaquila dona a Scipione Randone, conte di Venafro. la quarta parte di due molinl contigui e della gualchiera della « le Molina de la Corte », posti in contrada « la Peschera », dentro' la città di Venafro. Arc. Caet.. Prg. n. 2358.

Originale. con ~oU08ctl'%ioni autografe.

Nel "erso, segnatuTa Jel sec.

XIX: XVIII n. 55.

ffi Anno millesimo quadrigentesimo octuagesimo primo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo Nos Adam quarto, die vicesimo octavo mensis iunii, quarte decime indittionis, apud civitatem Venafri. de castro Seni, iudex, Antonellus magistri Guillelmi de Santto Petro Infine, notarius, et testes, vide~ licet Angelus de Albeto, de Gayeta, episcopus civitatis Venafri, nobilis Francischus de Monda, de Nea­ poli, dominus Georgius de Sancto Petro, Leonardus Antonius de Faso, de Marzano, Franciscus Theani de Marzano, Valens Viczacherii de Marzano, Ciccus Vespatianus de Marzano, Iacobus Fuscelli de Sanelo Vittore et Ciccus Santti Angeli de Marsano, notum facimus quod Nicolaus de Monteaquilo, de civitate Venafri, ex partte una et Galiatius Guinnatius de Neapoli, vicecomes civitatis Venafri, agens pro parte Scipionis Pandoni, comitis Venafri, ex partte altera: Nicolaus asseruit quod olim ipse disposuerat donare eidem comiti quartam partem duorum molendinorum continguorum, item quartam partem euiusdam balcatorii, quem nuncupant le Molina de la Corte, scitorum intus telTam eivitatis Venafri, ubi dicitur la Peschera, iuxta .ortum quod fuit Laffiridi de Savino, qui nune est comitis Venafri, iuxta pischa­ riam a partte sùperiori. iuxta molendinum heredum condam David: donavit et per fustem calami cons~ signavit eidem Galiatio Guinnatio, recipienti pro parte comitis VenaIri; sub pena unciarum auri centum. Ad Galiatii ipsiusque comitis cautelam factum est presens donationis instrumentum, nostrum iudicis et ST. ffi Adam de Sexto regalis iudex. S. ffi Ange~ testium singnis et subscriptionibus roboratum. lus de Albeto episcopus venafranus testis. ffi Ciccus Spacianus de Marzano testis. ffi Domynus ffi Ciccus Santi Angeli. ffi Valens Biscazerius. ffi Leonardus Georgius Iacobi de Sancto Petro. Antoniu! de F a50.


REGEST A CHART ARUM

C -1481.VII . 6 , A •

87

3139.

Bar; - Ferdinando l al commissario Filippo « Turculo »: perché faccia assicurare Andrea-Matteo Acquacica dai cassalli della prooincia di Terra di Bari. ATc. Cael., in Prg. (teglatro) n. 3139, c. 24.

Copia, autenticata con allo C-1496.VI.ll,A.

F erdinandus rex Sicilie etc., Philippo T ureulo de Iuvenatio, commissario per nos deputato loeo Symonelli de Rocco de Neapoli. Pheudorum successio certis ... Pro parte Andree Mathei de Aqua­ viva, ducÌs Adrie, eonsiliarii, fuit expositum quod mortuo noviler lulio Antonio de Aragonia de Aquaviva. eius genitore, fuit investitus Andreas Matheus de integro statu ae de eivitatibus, terris, castris et locis quas quondam Iulius Antonius possedit, prout in privilegio per maiestatem nostram concesso eontinelur, cuius genitoris obitum exponens infra legitima tempora nostre curie nunciavit. releviumque nobis et curie nostre solvit; et propterea sibi et suis heredibus et successoribus imperpetuum dictas civitates, terras et loca confirmavimus; quare fuil supplicatum ut ipsum ab hominibus et vassallis assecurari facere dignaremur. Nos mandamus quatenus ad loca de provincia Terre Bari vos conferentes, recepto prius pro nobis ligio, homagio et fidelitatis iurarnento, Andrearn Matheum ab hominibus et vassallis assecuretis, facturus fieri de predictol'um exequucione tria instrumenta, quorum uno penes vos retempto, altero Andree Matheo tradito, tercium ad carneram Summarie destinabitis conservandum. Presentes Magno maiestatis nostre Datum Baroli, per utriusque iuris doctorem, nostrum consiliarium pendenti sigillo munitas fieri iussimus. et auditorem Antonium de Cappellis de Theano, locumtenentem Fundorum comitis, regni huius logo­ thele et prothonotarii, collateralis, consiliarii, die VJ mensis iulij MCCCCLXXXI. Rex Ferdinandus. Egius Sadornil pro P[ascasi}o Garbon. Dominus rex mandavi t mihi Antonello de Petrutijs. Nil quia dupplicatur. Philipp[us], g[ratis]. VII. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privi~ legiorum VlJ. Facta fuit collaccio supradicta copie privilegij cum originali per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie Terre Bari: concordat.

c -1481. VII. 6 , B •

3139.

Bari - Ferdinando I al commissario Pietro Corbo: perché faccia assicurare AnJrea-Matleo Acquaviva dai vassalli della provincia dell'Abruzzo Ulteriore. Are. Cael.• in Prg. (regi3tro) n. 3139, t. 25. Copia, autenticata con atto C. 1496. VI. Il. A • (TeglstTi) n. 3123, 3134, c. 12, Il. Copie, autenticale con alli C .1506. VII. 8 , A e B.

IOi, in Prg.

Ferdinandus, rex Sicilie etc., Petro Corbo de Adria, utriusque iuris doctori comissario per nos deputato loco Sjmonelli de Rocco de Neapoli. Feudorum successio certis ... Pro parte Andree Mattei de Aragonia de Aquaviva, ducis Adrie, consiliarii fidelisque nostri fuit expositum quod, mortuo noviter Iulio Antonio, eius genitore, fuit investitus Andreas Mattheus de integro statu et de civita­ tibus, terris, castris et locis, quas quondam Iulius Antonius possedit. prout in privilegio per maieatatem nostram concesso continetur; cuius genitoris obitum exponens infra legitima tempora nostre curie nun­ eiavit, releviumque nobis et curie nostre solvit; eapropter sibi et suis heredibus et successoribus imperpetuum dietas civitates, terras, castra et loea eonfÌrmavimus; quare fuit supplicatum ut ipsum ab hominibus et vassallis assecurarÌ facere dingnaremur. Nos mandarnus quatenus ad ipsius requisitionem ad loca de provintia Aprutii ultra vos conferentes, recepto prius pro nobis ligio, homagio et fidelitatis iura­ mento, Andream Matteum ab hominibus et vassallis assecuretis. facturus fieri de predictorum executione tria instrumenta, quorum uno penes vos retento. altero Andree MaUeo tradito, terciam ad cameram Summarie destinabitis conservandum. Presentes Magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas fieri iussimus. Datum Baroli. per utriusque iuris doctorem, nostrum consilianum et auditorem Antonium de Cappellis de Theano i, locumtenentem FundoruIn eomitis, rengni logotetbe et prothonotarii, c:ollateralis. eonsiliarii nostri, die VJ mensis iulij MCCCCLXXXI. Rex Ferdinandus. Egius Sadornil pro P[ascasiJo


BB

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

~arlon. Solv~t tare~os duodeci~, Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Philippus. g[ra~ t]lS. VII. Registrata ID canceUana penes cancellarium in registro privilegiorum VII. Facta fuit collacclo sup~adicte copie privilegij cum originalj per me notarium Marinum de Clinca de Noha. provincie Terre BarI = concordato i

Nelle allre copie

Thrano.

C-1481.IX.4.

631.

Praia - Sclp/one Pandone, conte di Venafro e signore della baronia di Praia e di Bojano, ad Anlonio falconiere, delle parti di Lombardia, dona in perpetuo un palazzo, un terreno e un oliveto, posti In Ailano, per la corrisposta annua di un grano d'oro ciascuno. Are. Cael., Prg. n. 63/. An/onlo di Praia.

C-1481. XII. 24.

OrIginale., con .otto.crizione. autografa di Sclp(one Pandone, regis/rato presso il notaio

1910.

Napoli - Ferdinando I a Renzo d'Afflitto, commissario di Ter~a di Lavoro e Molise, e a Carsra de Vera, commissario del Principato Ulteriore e Capitanata: perché non s'ingeriscano dell'esazione delle nUOVe imposte nelle terre della contea di Fondi, da cui Onorato II Cadani d'Aragona con~ linuerà liberamente a prelevare le provvisioni concessegli per l'importo annuo di once 756 e tarini 25 di carlini d'argenlo. Are. Cael•• Prg. n. /9/ O. Originale. Nel verso, noIa del .ec. XV: Privilegium cum esecutoria camere Summarie de recollectione iurium lìscalium novorum impositorum in amnibus terns d. eomitis per suos affidales: segnature, del sec. XVII: P. 4, C. 4, f. p., n. VIII; del sec XIX: LXXXXII, n. 9.

Ferdinandus, rex Sicilie etc., Rentio de Amicto, in provinciis Terre Laboris et Comitatus Molisii, et Garsie de Vera, in provinciis Principatos ultra et Capitinate commissarÌÌs nostris, et aliis in eisdem provindis futuris commissariis eorumque locatenentibus et substitutis et ceteris officialibus et subditis Supplicavit nobis Honoratus de Aragonia Gaytanus, Fundorum nostris, consiliariis et fidelibus nostris. comes, regni nostri Sicilie logotheta et prothonotarius, collateralis, consiliarius, ut, cum propter novam ordinationem solutionum hscalium factam in parlamento generali, celebrato in hac nostra civitate Neapolis, sublata sint in toto regno iura foculariorum salis et nove indictionis, super quibus comes ipse a nobis et a nostra curia optinebat provisiones in civitatibus, terrÌs, castris et Iocis suis: videlicet annuam provi­ sionem feudalem unciarum ducentum, per predecessores nostros concessam ipsius comitis predecessori bus et per nos eidem postea con6rmatam; annuam provisionem feudaIem unciarum vigintiquinque, eidem comiti per nos concessam in vicem et excambium passuum Itri et Scauli, qui de nostra ordinatione et mandato pro subditorum nostrorum commodo subiati fuerunt; annuam provisionem unciarum tricental'Um sexagintaquinque, ad eius vitam, per regem Alfonsum, patrem nostrum, concessam ex causa offidi sui prothonotarii et logothete regni Sicilie et per nos exinde conhrmatam: et demum annuam provisionem ducatorum mille, de qua eidem comiti, donec vita sibi comes fuisset, concessionem fecimus: que omnes provisiones in unum redacte faciunt summam unciarum septingentarum quinquaginta sex, tarenorum viginti de carlenis argenti, ad rationem carlenorum sexaginta pro qualibet uncia, sicut patet per privilegia dictorum regum predecessorum et nostra: dignaremur facultatem concedere quod super iuribus et dU'Ìcribus, que in tems eiusdem comitis, vigore dieti parlamenti, in posterum exigentur in locum foculariorum, salis et nove indictionis, comes ipse dictique sui officiales et procuratores exigere et penes se rerinere possent dietas provisiones, iuxta formam privilegiorum, quemadmodum hactenus eas exigerunt et penes se reti­ nuerunt de pecuniis que pervenerunt ex solutionibus predictis foculariorum, salis et nove indictionis: nos, memoria tenentes fidem et devotionem Re merita eiusdem comitis erga nos et statum nostrum, nolentes quod in provisionibus predictis novi aliquid hat aut actentetur propter determinata in eodem seneraIi parlamento. sed quod provisiones ipse integre eidem comiti persolvantur ita ut non revocate sed com·


REGESTA CHARTARUM

89

mutate intelligantur! vòbis mandamu5 quod de pecuniis, que recolligentur ex civitatibus, terris, eastris. et locis eiusdem comitis et ab hominibus ipsarum, ratione et ex causa iUl'ium et solutionum nostrarum fisealium, deputatarum et ordinatarum in loeum et vieem et exeambium iunum foeulanorum, salis et nove indictionis, que haetenus exacta fuerunt, et aliis iuribus et dinetibus, que in posterum imponi eam ob causam continget. permittatis eundem comitem ipsiusque officiales, ministr05, procuratores et factores, anno quolibet, percipere sc penes se retinere provisiones predietas in ilIis anni terminis ae eo modo et forma quibus haetenus illas eonsuevenmt consequi super dietis iuribus foculanorum, salis et nove indictionis ante celebratum eiusmodi generale parlamentum, vigore predietorum privilegiorum; sicque super novis his solutionibus observan volumus ita quod per hane novam ordinationem nihil comes ipse inçommodi nihilque diminutionis in provisionibus predictis sentiat aut paciatur; de peeuniis. que per eundem eomitem suosque offidales, ministros et proeuratores exigentur et retinebuntur pro solueionibus dictarum provisionum, vos l'ecuperabitis debitas apodixas, quas cum autentico transumpto presentium volumus vobis ad cautelam valere et admitti raeioeinii vestii tempol'e per magnum regni huius eamerarium, presidentes et rationales camere nostre Summarie et alios a vobis computum audituros; sicque ex equi mandamus, sub pena indi­ gnationis nostre et mille ducatorum, presenti bus penes eundem comitem perpetuo remansuris. Presentes nostro magno pendenti sigillo munitas fieri iussimus. Datum Neapoli, per magnificum Nicolaum 1 de 1 Allegro i, Iocumtenentem eiusdem F undol'um comitis, huius regni logothete et prothonotsrii, collateralis. o eonsiliarii, die XXIIII mensis deeembris anno MCCCCLXXXI, regnorum nostrorum anno XXIIII • Rex 1 Ferdinandus i. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Egius Sadomil pro P{ascasi]o Garion. Nihil solvat quia prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutijs ; (a destra): lo. Pontanus locumtenens magni eamerarii; (sulla plica): Exp. in memoriali. Registrata in cancellaria penes eaneellarium in registro privilegiorum v. o I

Aulografa.

" In cera

[03'0, app!:$O

alla plica con naslrino urico. rosso e giallo.

1062.

C-1481. XII. 28.

[Roma] - Giovanni Chauvean, tesoriere della chiesa d'Angers e maestro di casa del cardinale Guglielmo d'Estouleville, rilascia quietanza di ducati 1033 a Stefano « Francisci », Ludovico « Matthei » e Pielro « de Lenjs» per i crediti loro garantiti sulle tenute di Sermoneta. Ninfa e San Donalo. Are. Cael., in Prg. n. /062.

Copia aulenUea, inserita in

C. /483. VI. /8.

1062.

C ·1482 .1. 5.

[Roma] - Giovanni Chauvean, tesoriere della chiesa d'Angers e maestro di casa del cardinale Gu­ glielmo d'Estouleville, rilascia quietanza a Nicola Caelani per alcune partite di cereali, ricevute da Giacomo « Cola Bovis ", di Cori. Arc. Cael., in Prg. n. /062.

Copia aulentica, in3erila in C. /483 .IV. 2.

C -1482. I. 23,24.

887.

Monlaquila - L'erario di Scipione Pandone prende possesso delle lerre e dei castelli in Terra di La­ Voro e Molise, donatigli ed ereditali da Nicola Montaquila. Are. Cael., P,g. n. BB7. Originale, con 'attascrizioni autografe. Nel tlerso, Ji mano Jel no/aio: Instrumenlum captionìs poxexionis introscriptlorum castrorum, videlicet MQntisaquili, Vallis AmpIe, Collis Stephani. T onsenusii, provintie Terre Laboris, Ceresoli. Casali., Vallie et Flllegniani. provincie Comitatus Molisii; e d'allra mano: registratum est.

ffi Anno millesimo quadrigentesimo ottuagesimo secundo, regnante Ferdinando etc: ann? vicesimo quarto, die vicesÌmo tertÌo mensis ianuarii, quin.te~eeime .in?it.tionis, apud eastrum Monl:1saqu~h. N~s Adam de castro Sexti. iudex. Antonellus magIstn GulhehmI de Sanelo Petro Infine, notanus. archIVI. 12


90

D O C U M E N T I D E L L' A R C l-:Ì l V l O C A E T A N I

presbiter Rocche Raviriole, archipresbiter Montisaquili, Thomasius de Sexto, canonicus venafranus, Parisiùs Bartholomei Malaspina, lohannes de Branchatio Rocche Ravinole, litterati testes, et irilitterati Petrus Angeli et Leonardus Perroni, ipsius castri Ravinòle, notum facimus quod, accersitis nobis ad instantiam nobis factam per nobilem Nicolaum de Pari de, de Presentiano, erarium et procul'atorem Sipionis Pandoni, civitatis Venafri comitis, prout de eius procuratione nobis constare se dixit; qui Nicolaus asseruit quod temporibus non longe decursis fuisse factam donationem eidem comiti eiusque heredibus per condam magnificum Nicolaum de MonteaquiIo de omnibus rebus, tam pheudalibus quam burgensaticis eiusdem Nicolai, et signanter de ea portione eundem tangentem in castro Montis Aquili. provintie T erre Laboris, prout hatthenus aspicitur documento confetto manu mei notarii in anno millesimo quadringentesimo ottuagesimo primo, die vicesimo ottavo mensis iunii, quartedecime indittionis: qui Nicolaus, procurator eiusdem comitis, poxexiònem apprehendit dicti castri habitati Montisaquili, vaxallorum habitantium in eodem, cum iuribus, vaxallis, domibus, territoriis, emonumentis. aperiendo et daudendo portas et iànuas domorum et in eisdem intrando et exeundo, presente magni6co Troyano Montisaquili et quoad parttem tangentem eundem Nicolaum, dum vivebat, seu eundem comitèm tanquam donatarium consentiente, necnon maiori et saniori partte hominum castri Montisaquili acceptantibus. Demum. prelibato die, cum iudice, notario supradictis et testi bus aliis de castro F omelIi, videlicet iuvene Sabastiano Bucii de BIasio, litterato teste, inlicteratis Antonio Thodischo. Nicandro Zenca et Angelo Festa de Sancta Maria Oliveti, contulimus ad castrum inhabitatum Vallisample et ad castrum inhabitatum Collisstephani et ad castrum exhabitatum Zonsenusii, provintie Comitatus Molisii: prelibatus erarius poxexionem i per glebas èrbarum terre et ramos arborum de dinis casbls et territoriis eorumdem. Et die sequenti, vicesimo quarto mensis eiusdem, cum prenominato iudice, adhibitis etiam testibus de casb'o Scapulorum, Iacobo Petrecelle, . Dominico Ciolo ac etiam Angelo Festa de Sancta Maria Oliveti, ad infrascripta castra exhabitata contulimu$, accedendo primitUti ad castrum Ceratioli, deinde ad ca5trum Casalis, postea ad castrum Folegniani, subsequenter ad castrum Vallis, provintie Terre Laboris, de quibus castris, territoriis, emonu­ mentis Nicolaus, erarius et procurator comitis, per ramos arborum et glebas erbarum terre poxexionem intravit. Quibus perattis et narratis, fuimus pro parte Nicolai requisiti quatinus conficere deberemus instrumentum. Ad cautelam comitis, hoc instrumentum scripsi egomet notarius AntoneUus. ST. ffi Licteratus regalis iudex ad contractus Adam de Sexto. S. tE Nicolaus Bal'actus archipresbiter Rocce tE Thomasius Nicolai de Sexto canonicus venafranus. tE Parisius. ili lacobus Ravidole. Martinus archipresbiter Montis Aquili. ffi Zoanni de Brancacio. ffi Signum crucis Petri Angeli tE Sebastianu5 Bucii testis. testis 5cribere nescientis. tE Signum crucis Nicandri inlicterati testis. ili Signum crucis testis Leonardi Perroni inlicterati. tE Signum crucis Antonii Thodischi testis tE Signum crucis Iacobi Petrezelle testis inlicterati. tE Signum crucis Dominici inliUerati inlicterati. testis. ffi Signum crucis Angeli Festa scribere nescientis. i

Om~ao f013t!

intravit.

1320.

C -1482 .11. 21.

Elisabetta dell'Anguillara, duchessa di Ascoli, s'impegna di vendere il castello dirulo e la tenuta di Tivera ai fratelli Giacomo, Nicola e Guglielmo Caetani di Sermoneta, per il prezzo

Anguillara

di 4000 ducati d'oro. Are. CacI" Prg. n. 1320.

Originale.

Nel verso, nota del sec. XV (ome!aa) ; aegnature, del sec. XVII: P. p., C. XVII.

f. l; Jet aec. XIX: XLIV. n. 45.

Anno millesimo CCCCoLXXXlJo, ponti6catus Sixti pape quarti, indictione XV, mensis februarÌÌ Elisabetta de Anguillaria, ducissa esculana, promisit lacobo de Gaetanis, sedis apostolice die xxt. prothonotario ac pape referendario. ac Nicolao, eius germano fratri, dominis castri Sermonete, stipulan­ tibus pro se ipsis ac nomine GuilelImj, eorum germani fratris, absentis. vendere post tres annoI immediate sequentes et deinde quocumque durante tempore duorum atmorum cum dimidio immediate post tres annos PI'edictoiS sequentium, dummodo per sex menses ante fuerit E.lisabetta requisita, ca'Strum dirutum et eius tenimentum quod vulganter didtur Tivera, cum redimine, meniis, takrnis seu capannis in eo existelitibus


REGESTA CHARTARUM - - - ----

-~-------------

--

--- -- -- - - - - - -----

~--

91

-~~--~----

cumque omnibus suis terris, aliisque menbris, pertinentiis et adiaceptiis suis: quod castrum dirutum sive tenuta positum sive sita est in provincia Maretime, cui ab uno latere est tenimentum Sancti Eleuterii, abbatie Malvisciole, ab alio est tenimentum Nemphe, ab alio tenirnenturn terre Core, ab alio tenimentum Cisterne, ab alio tenimentum *-*: liberum et exemptum ab omni onere, nexu, cepsu, canone et servitute; pro pretio quatuor milium ducatorum auri de camera, ad rationem LXXV bologninorum pro ducato; cum pacto quod ducissa non possit compeUi ad faciendum venditionem extra castJ;"um Anguillarie et sit in electione ducisse eligendi locum ubi celebrari debeat instrumentum venditionis, dummodo in eo non solvatur gabella; cum hoc pacto quod in casu venditionis eisdem fratribus fiende per ducissam, dicti fratres non possint tenutam alteri vendere sin e consensu ducisse, et casu quo Elisabetta vel suis heredes, postquam fuerint, cum integro pretio, infra tempus predictum requisiti per dietos fratres, cessaverint venditionem facere, liceat fratribus, oblatis quatuor milibus ducatis apud mercatorem in Urbe, intrare et possidere castrum dirutum sive tenutam, ut supra. Que omnia promisit ducissa observare sub ipotecha et obliga­ Actum in castro Anguillarie, in aula domus habitationis tione bonorum, et pena unius libre auri. ducisse: testibus nobilibus presbitero Paulo Cole de dieto castro, presbitero Daniele de Sancto Nazario Burgondiorum, presbitero Cola Ioannis Nardi de Anguillaria, Petro de Mazabufalis, de regione Arenule, Paulus Georgio de Militibus, de Urbe, de regione Sancti Eustachii, et notario Ioanne de Vassiano. Pontianus civis romanus notarius. ST.

C -1482 . III . 25 .

1103.

Giulianova - Andrea-Malteo Acquaviva e l'università di Bellante ratificano la decisione sopra confini dei territori fra Bellante e Campli: decisione già approvata dall' università di Campli. Are. Cad., Prg. n. 1103. Esemplare originale, mancante delle 3otl03crizioni e del ST. Nel verlO, nota del3ec. XVI: Conprimisso dele deferentie che havevano la corte con li hommini de Bellante; 3egnature, del sec. XVII: n. 7; n. 8; del sec. XIX: C'ISSa

IX,

n.

61.

ffi Anno millesimo quatricentesimo octuagesimo secundo, die vigesimo quinto martii, quintedecime indictionis, Iulie, in domi bus Antoni Mustatii de Offida et nunc de Iulia, iuxta a parte ante stratam publicam, a parte retro iuxta menia comunis Iulie, regnante Ferdinando etc. anno vigesimo quinto. Nos magister Marcus de Car,mi5 de Iulia, annalis iudex ad contractus dicte terre pro anno quintedecime indictionis, in quem contrahentes consenserunt ut in ipsorum iudicem competentem, cum scirent eorum iudicem non esse; Angelus de Panicis, de Musiano, notarius, et Iohannes Girunda, de Monopolo, de provintia T erre Bari, ducalis locumtenens in baronia, Marinus prepositus et rector ecclesie Sancti Iacobi de Montono, Georgius de Surrento, Angelus de Misiagna, Iohannes F ranciscus Bos de Botonto et Monacus de Castroveteri Trasmundi, testes, notumfacimus quod Andreas Mactheus Aquavivus de Aragonia, dux Adrie ac T erami, marchio Botonti, Conversani et Iulie comes etc., ac universitas et homines de Bellanto, ex una, et Palmutius Iohannis Siocti de T ostis, de Camplo, sindicus universitatis et. hominum regie tene Campli, ex parte altera, asseruerunt qualiter superiori bus diebus, vertente discordia confinium et territorii inter ipsum Andreemactheum, utilem dominum castri Bellanti, et ipsam universitatem et homines de Bellanto, necnon inter universitatem et homines terre Campli, in loco et locis ubi dicitur Camponervo et ubi dicitur Fracta Rotunna seu Vallemalantrina, prout in sententia et terminatione lata per magnificum Moysen continetur: ipsa discordia confÌnium et territorii fuit compromissa in famosissimum iuris utriusque doctorem Moysen de Mancisiis, de Montorio, auditorern et locurntenentem generalem principis Capue, per iuris utriusque doctorem Andream de Erariis, de Bellanto, procuratorem prefati ducis, marchionis et comitis, prout constat per literas ducis et marchionis prefati, et ex parte universitatis Campli per legum doctores Antonium de Gaglioffe et Andream de Rictiis, Ciprianum de Macchabeis, notarium Antonium de Russis, notarium Iacobum Antonium Bactiste et Palmutium Iohannis de T osti 5, Petrum Picche et Iacobum Treni, de terra Campli, ad id electos per ipsal!l universitatem Campli, prout ~onst<lt per reformationelIl ipsius universitatis, publicatam per notarium çapitulorum terre predicte, ut in eqrum arbitrum j et ipsa discordia demum terminata fuit per eundexp Moysen et de eius decisione, confÌnatione ac partium emologatione constat in instrumentis rogatis per notarium Antonellum de Dafe..ii~, de Betecto


92

DOCUM ENTI DELL' ARCHI VIO CAET AN l

et quia ex parte universitatis Campli predicta omnia in publico generali parlamento ipsius terre ratificata fuerunt cum interventu ipsius Moysi, prout constat instrumento rogato manu eiùsdem notarii Antonellì; Andreas Mactheus prefatus et ipsa universitas et homines de Bellanto per se suosque heredes ratifica­ verunt compromissum factum ac etiam decisionem, confinationem, arbitramentum Palmutio, sindico universitatis Campli, ac mihi notario Angelo; quod conpromissum, omnia predicta ac ratificationem Andreas M~ctheus et universitas et homines de Bellanto promiserunt eidem Palmutio semper rata habere, 5ub pena mille ducatorum auri; sub ypoteca et obligatione omnium bonorum prefati duci5. De quibus rogavel'unt nos ut conficere deberemus duo instrumenta, unum ad cautelam universitatis Campli, aliud ad cautelam ducis prefati. Presens instrumentum ego Angelus de Panicis de Musiano notarius scripsi et meo solito signo signavi.

C-1482 .V.12.

XXXIII-40.

Napoli - Ferdinando I a Nicola II Caetani di Sermone/a, signore di Monteroduni e Macchia: gli ordina di presentarsi entro 18 giorni con le sue genti d'arme. Arc. Col., Prg. XXXIII, n. 40 (Arc. Cael., jotogr., B. l, n. 30).

Originale.

Ferdinandus, rex Sicilie, etc. magnifico et strenuo Nicolao Gayetano. utili domino castl'Orum Montis Odroni 1 et Macchie, fideli nostro dilecto. Quoniam, homo noster ligius et vassallus feudotarius, tenes et possides in hoc nostro Sicilie regno, a maiestate nostra inmediate et in capite, in feudum et sub contingenti feudali servieio, in provintia nostra Terre Labol'is dicta castra Montis Odroni l et Macchie. cum fortellicijs, vassallis, iuribus et pertinentijs suis, pro quibus, investitura preced~nte, in manibus nostris prestitisti ligium, homagium et fidelitatis iUl'amentum: quorum feudorum, ligij et iuramenti et feudotarij, et signantel' de veniendo pel'sonaliter ad servicium, consiIium, auxilium et favorem nostrum totiusque statu5 nostri defensionem, si et quando contra nos nostrumque statum guerra moveretur et bellum indiceretur et ageretur; et Iicet in universa Italia notorium sit in Italia varij$ ex lo cis iniusta et ilIicita contra nos regnumque nostrum bella parari, indebite et de facto contra omne ius divinum et humanum; et propterea, alias requisitus. debuisses ad nobis serviendum et ad prestandum debita servicia venisse; ~t tamen tibi nulla relinquatur excusationis occasio, cum eonsilio parium curie, te vocamus ae monemus quatenus tu personaliter cum omnibus tuis armigeris, stipendiarijs et famulis, quos ad presens sub tuis stipendijs habes, infra terminum decem et octo dìerum a die presentium intimationis inchoan­ dorum, quorum sex pro primo, sex alios pro secundo et reliquos sex dies pro ultimo et peremptorio termino assignamus, debeas venire et te personaliter cum tuis re presentare coram mai estate nostra ad nostram et huius regni defensionem ac pro statu reipubliee nostre, in qua tu baro existis et ad protee­ tionem dicti regni. in qua tua feuda existunt, prestiturus nobis pro defensione predicta omnes favores, auxilia et consilia necessaria ac debita fìdelitatis servicia contra omnes emulos, inimicos et in huius regni quietem ae in nostre persone incolumitatem et salutem coniurantes et eonspirantes, contra quos et tu assistere debes defensioni nostre, prout iure ligii. homagij et fidelitatis iuramento tenel-l.& et obligatus es; sciturus nos tibi et tuis prebituros esse stipendia et salaria et debita quecumque sìmiIibus feudotarijs in dicto casu solvi consueta; declarantes tibi quod si infra terminum deeem et oeto dierum, vocatus, requisitus et monitus, venire reeusaveris, neglexeris aut distuleris, ilIico te dictis castris pheudalibus et que in pheudum habes privatum esse et ab omni eorum iure eecidisse. ipsaque castra cum fortellicijs. vassallis, iuribus et pertinentijs confiscata ae nostro fisco et usibus nostri fisci applicata, et alias penas a iure, constitutionibus et capitulis Regni provisas te incursum esse, ex tunc pro nune et ex nunc pro tune, ipso iure ipsoque facto. decernimus et declaramu5; et ne de huiusmodi requisitione tibi facienda dubium aliquod oriatur, erit presens requisitio subscripta manu baronum huius regni, quorum fides ae auctoritas satis omnibus eognita et ilIustris est; qui barones ad hoc per nos fuerunt electi et deputati ut pares curie et testes idonei et fidegnissimi. Datum 2 in Castellonovo Neapolis, die XI U maij MCCCCLXXXUO. Rex Ferdinandus. 3 Sig. 4 (Nel margine inferiore, a destra): Pro'es autem curiç de quìbus supra fit mentio sunt qui sequuntur: Ego Ieronimus de Saneto Severino princeps Bisinianj manu


RE G E S T A C H A R::T A RUM

93

propria. 3 Ego F ranciscus de Baucio dux Adrie inanu propria. 3 Ego Honoratus Gaytanus de Aragonia Fundorum comes manu propia; 3 (a sinistra): Nihil. Dominus l'ex mandavi t michi Antonello de Petrutijs. I

Errato per Rodoni

C-1482. V. 25.

2

Abbr. dat

3

Autografo.

4

Resia lraccia nei fori sulla plico, a cui era appeso.

1610.

Napoli - Ferdinando I, per 10000 ducali di carlini d'argento, vende a Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, lo terra di Fralle e la torre del Garigliano, con tutti i diritti e le giurisdizioni. Are. Cael., Prg. n. /6/ O. Originale, in un fascicolo di 0110 carie, ollre due di guardia. Sulla copertina, noia cancelleresca: Privilegium domini regis Ferdinandi de venditione facta illustri domino Honoralo Gaytano de Aragonia F undorum comiti de terra F ractarum et Turri Gargliani, 1482; sul verso dell' ultima carla segnature, del sec. XVII: n. 7 (corrello sopra un originario n. 4); P. 4, C. 2, f. 2; del sec. XIX: XXXVIII, n. 52.

FERDINANDUS, rex Sicilie. Occurrentibus quotidie nobis agendis varijs et oportunitatibus habendi pecuniam in nostris necessitatibus, et signanter pro stipendijs diversarum armigerarum gentium, ad nostra servicia, intra et extra regnum Sicilie, pro statu nostro ac defensione et securitate reipublice utiIiter necessarioque militantium, providimus prius ad fÏscalia nostra bona recurrere eaque alienare et vendere, ut inde pecuniam ipsam habere possimus, convertendam in nostris imminentibus necessitatibus, quibus in dies magis magisque premimur quam fÏde!es nostros regnicolas diversorum onerum solutionibus fatigatos importabilis sarcine vexatione gravare. Sicque habentes pre manibus telTam et castrum Fractarum, necnon turrim Gariliani cum iure passus seu scafagij, de provincia Terre Laboris, ad nos et nostram curiam spectantes, cum castris seu fortellicijs suis, casalibus habitatis et inhabitatis, hominibus, vassallis, vassal. lorumque redditibus, feudis, feudotarijs, subfeudotarijs, angarijs, perangarijs, villis, domibus, possessionibus, olivetis, vineis, iardenis, arboribus, querquetis, defensis, terris cultis et incultis, montibus, vallibus, planis, pratis, pascuis, herbagijs, silvis, nemoribus, aquis, aquarumque decursibus, fluminibus, molendinis, bactinderijs, trappetis, venationibus, passagijs, scafagijs, plateis, iuribus platearum, tenimentis, territorijs, aIijsque iuribus et pertinentijs earum: francas, liberas et exemptas ab omni obligatione contractus, debito, onere, censu et prestatione cuivis alteri, nemini per nos venditas, donatas, obligatas seu distractas in totum ve! in parte m ; et volentes terram ipsam F ractarum et turrim predictam Gariliani vendere, de illis vendendis ad tractatum et conventionem c.um Honorato Gaytano de Aragonia, F undorum comite, regni huius logotheta et prothonotario, coliaterali, consiliario, sacri nostri consilij de!iberatione, devenimus; et intendentes tractatum ipsum cum supradicto comite, tanquam plus exinde offerente, ducere ad effectum, intuitu presertim meritorum sue affectionis erga nos, nec non serviciorum, que nobis personal iter et cum facuitatibus in utriusque sortis eventu, bellorum scilicet et pacis temporibus, prestitit: iamdictas terram F ractarum et turrim Gariliani, cum integro statu, cum mero mixtoque imperio et gladij potestate omnique iurisdictione, necnon cum banco iusticie et cognitione causarum, civilium et criminalium, etiam illarum quarum iurisdictio ad iusticiarios provinciarum presi. demque provincie, ac etiam ad magistrum iusticiarium regni huius, magnam et Vicarie curias spectant, in quibus causis atque criminibus et delictis quevis pena venit ingerenda, etiam usque ad ultimum supplicium inclusive, omnem iuris, litis potestatem, imperium merum atque mixtum tribuimus comiti, et cum mulctarum atque penarum etiam publicationibus bonorum ipsorum delinquentium, compendiis et acquisitionibus eidem comiti suisque heredibus applicandis, que sibi applicentur at de illis pro ipsorum arbitrio disponere possint; ac etiam quod in primis causis et alijs predic~i homines et persone supradictarum terre, castri ac turris, locorum et casalium, et ibidem habitantes, ad alterius forum, iudicium trahi non possint, ad peticionem cuiuscunque persone, que sibi ius pretenderet competere forum eligendi vel etiam si pretenderet alienationem predictam eis competere ratione pupilllaris etatis, viduitatis ve! aliter tanquam miseralibus personis, quibus omnibus privilegijs expresse derogamus; sed cuiuscunque iurisdictio etiam iusticiariorum cuiusvis provincie eorumque Iocatenentium, magistri quoque iusticiarii et magne et Vicarie curiarum, nostri vicegerentis seu locumtenentis ac delegatorum et commis­ sariorum nostrorum ae etiam nostri sacri eonsilij et alterius cessare debeat; ita quod Iii citari contigerit, ad presentium vei ipsarum transumptum ostensionem, remicti debeat; quam iurisdictionem cum pIena meri


94

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

mixtique imperij et gladij potestate per comitem eiusque heredes ac eorum oflìciales, una cum iudicibus et assesSQribus actorumque notarijs, qUO! assumendos duxerint, in dictis terra, castro et turri et c&salibus, pertinentijs et districtibus exerceri et administrari iubemus; francas et exemptas, ut superius est expressum, excepto a feudali servicio et alijs que, ex natura feudi superiol'itatis et maiOlis dominii ratione, nobis et nostre curie debentur, pro eo valore annuo quo, si de novo feudo, in nostris regestris annotate, de antiquo per inquisitionem de mandato nostre curie faciendam, fuerint valere con:perte, in pelpetuum et tanquam rem nostram vendimu5, et per nostrum secretum anulum assignamus comiti eiusque heredibus, pro pretio ducatorum decem milium de carienis argenti, decem carlenis ducato quolibet computato, hoc modo videlicet: pro terra F ractarum eiusque fortellicio, casali bus, iUlibus, pertinentijs et iurisdictionibus suis omnibus ducatos quatuor mille, et pro dieta turri, cum iure scafagii seu passagii, tenimento iuri­ busque et pertinentijs suis omnibus ducatos sex mille, per ipsum comitem solutorum militi, consilial'Ìo et maiordomo nostro primoque gual'darobbe Pasquasio Diaz Garlon, castellano Castrinovi civitatis nostre Neapolis, generalique perceptori nostrarum pecuniarum; de quibus ducatis decem mille, per ipsum comitem nostre curie solutis, nos et nostram curiam reputamus pagatos; omne ius omnemque actionem, nobis et nostre curie competens et competentem super dictis terra et castro ac tuni et alijs omnibus antedictis, trasferimus, nihil iurÌs seu actionis nobis et nostre curie ae heredibus nostris reservantes; ad habendum terram seu eastrum ae turrim eum alijs omnibus antedictis per comitem eiusque heredes immediate et in capite a nobis et nostra curia ac successoribus nostris, sub dieto feudali servicio lIeu adoha prestandis; nee non petendum et redintegrari faciendum ad pristinum statum omnia bona ad terram ae turrim, Ioea et casalia supradicta antiquitus spectanctia, que per alios indebite tenentur; ad iuramenta asseeurationis a vassallis l'ecipiendum per manus nostri commÌssarii per nos deputandi; terram seu eastrum ac turrim cum aliis omnibus antedietis alienandum, nosh'o a5sensu interveniendo; nee obsistel'e volumus huic venditioni nostre venditiones, alienationes, franehicias et promissiones ac privilegia, literas, cedulas, albarana et scripturas quibusvÌs personis factas, et signanter Petro Iacobo de Ianuarijs, dvi neapolitano, seu eius fratribus, tam per quondam re~em Alfonsum, patrem nostrum, quam per nos vel alios, aut per nos in posterum heredesque faciendam; investientes eomitem suosque heredes de nostra venditione terre seu castri ac turris, locorum et casalium, iurium et iurisdictionum omnium predietorum per nostrulll anuIum; promictentes presentes alienationem et refutationem eidem eomiti et suis heredibus omni tempore nrmas observare ae observarÌ facere. Volumus quod comes et dicti eius heredes proeurent infra annum, a die adeptionis eorporalis possessionis dictarum terre seu castri ae turris et casalium in ante a numerandum, presens privilegium in quaternionibus camere nostre Summarie transcribi facere et annotari, ut de premissis inhibi piena informatio habeatur. Presens privilegium in libri fonnam fieri fecimus, magno nostro pendenti sigillo munitum. Datum in Castello Novo civitatis nostre NeapoIis, die xxv mensis maij, anno M.CCCCLXXXljO, regnorum nostrorum anno XXVO. Rex l Ferdinandus. l Sig. 2 P. Garlon. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Petrutiis. lo. Pou locumtenens magni eamerarii. REGISTRAT A IN CANCELLARlA PENES CANCELLARIUM IN REGISTRO PRIVILEGIO­ RUM XI. Notatum. Die yO mensis iunij anni superius nominati presens privilegium presentatum fuit mihi lacobo Andree Coco de Neapoli, regiorum quaternionum annotatori et conservatori, quod annotali feei in quaternionibus ipsis. Iacobus Andreas manu propria. Notatum, pro Cerina, Candelo Privilegiorum Xl. l

Au1ografa.

2

Frammento in cera TOssa, appeso con nas/rino .erlco,

roSllO

e giallo.

2824.

C.1482. VII .10.

Napoli - Ferdinando l, per /2000 ducati, vende a Pascasio Diaz Garlon, suo coruigliere, maggior. domo e guardaroba, la città di Alife e i castelli di Sani'Angelo Raviscanina e Dragoni, in Terra di Lavoro, con luUi i diriUi e le giuriadizioni. Arc. Cael., P'g. n. 2824. Originale, In un fCl3cicolo di 16 catl~ pergamenacee. Nel verso della 16"': Die XII menm ianuarìj, VIW indictionis, 1;04, ..• sedente pro tribunali presen! privilegium el omnia alia sequentia ... merunl ad inslantiam Nardi Andree Fronda, procuratoris excellentissimi domini cOllliti. Alifie etc.,; Marinu, Ruta aclorum magister; no/a del sec. X VI: privile!!ium emptionis ..• Alifii 1482 per ... ; nota del .ec. XV/lI: Sabata santilìces guarda le fa; • ."nature del &BC, XVI/1: n. .3; n. 9; del $eC. XIX: XXIII, n. 30.

FERDINANDUS, rex Sicilie. Hieru~aIem et Hungarie.

Suadet magistra prudenti a ... PrQ stipendijs

annigerarum gentium ac pro appar1ltu nostre dassis contra t\.lfCOrUm

dosninwn qui fuperiol'i anno l'cgnum t


RECESTA CHAR.TARUM

95

nastrum invasit, nostram clVltatem Y dronti ex improvviso occupando totamque ilIam provintiam deva­ stando, possidentes civitatem Alifij, terram seu castrum Dragoni et terram seu castrum Sancti Angeli Raviscanine, a) de provincia Terre Laboris, cum castris seu fortellitijs, casali bus, villis, hominibus, vaxallis vaxalIorumque redditi bus, feudis, feudatarijs et subfeudatarijs, domibus, possessionibus, vineis, olivetis, iardenis, terns, monti bus, pascuis, arboribus, molendinis, aquarumque decursibus, scahs, baiulationibus, iurisdictionibus, iuribus, rationibus et pertinentijs. et volentes vendere, ad conventionem devenimus cum milite Pasquasio Dias Garlon, consiliario, maiordomo et primo guardarobba nostro: vendimus Pasquasio, stipulanti pro se suisque heredibus et successoribus utriusque sexus, ex suo corpore legitime descendentibus, inperpetuum, iamdictas civitatem Ali6.j, terram seu castrum Dragoni et terram seu castrum Sancti Angeli Raviscanine, nunc demamales, cum castris seu fortellitijs, casalibus, villis habitatis et non habitatis, feudis, feudatarijs, subfeudatarijs, hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus, collectis utiliter dominis ipsarum civitatis et terrarum hactenus solvi solitis, reditibus, redentibus, censibus, angarijs, perangarijs, servitijs, ser­ vientibus, domibus, hospitijs. hostulanijs, possessiombus, pascuis, herbagijs, venatiombus, defensis, demanijs, nemoribus, fluminibus et navigalibus, fontibus, rivis aquarum, piscal'ijs, molendinjs, ferrerijs, ferris, scalis, tappetis, bactinderijs, tintorijs, fumis, tabemis, forestis, tenimentis, telTitorijs, passagijs pedagijs, iuribus platearum et curreture, cabellis, vectigalibus earumque iuribus et dirictibus, scannagiis, boms morticijs, dohanis, iuribus pOl'tulanie et mercature, ponderum et menSUl'arum, eidem Pasquasio suisque predictis heredibus et successoribus applicandis; necnon cum iuribus presentandi et cappellaniarum seu benehtiorum ceterisque iuribus, iurisdictionib'lils, actionibus, rationibus utilique dominio et cum integro statu earum pertinentijsque omnibus; necnon cum omnibus iuribus, cum quibus condam loannes Antonius, dux Suesse, et successive eiu! filius tenuerunt, baiulationibus, banco iustitie et cognitione causarum civilium, mero mixtoque imperio et gladij potestate et exercicio criminalis iurisdictionis atque civilis et cum omni iurisdictione alta et bassa, cognitione primarum et secundarum causarum, ita q'lilod in primis et secundis causia persone civitatis Alifij et terrarum seu castrorum Dragoni et Sancti Angeli ad alteriua forum, Ìudicium sive examen trahi non possint; set iurisdictio etiam iusticiariorum diete provintie, magistri iusticiarij, magne et Vicarie curiarum, nostri vicemgerentis seu Iocumtenentis, delegatorum et commis­ sariorum nostrorum et nostri etiam sacri consilij in dictis civitate et terris conquiescant in quibusvis causis usque ad mutilationem membrorum et ultimum supplicium; omnemque iurisdictionem et pote­ statem. conponendidèlicta penasque conmutandi, delicta l'emictendi eisdem Pasquasio suisque heredibus et successoribus tribuimus potestatem, proventus, penas, multas confiscationes bonorum et alia emo­ lumenta et iura ipsius iurisdictioms eorum comoditatibus applicando, de quibus nullam teneantur reddere rationem; in cuius iurisdictionis exercicio uti possint quatuor literis arbitrarijs, quarum una incipit « Provisi iuris sanctio », alia « Ne tuorum », alia « De iuris censura » et reliqua «Exercere volentes »; concedentes Pasquasio et suis heredibus et successoribus auctoritatem creandi iudicem et assessorem actorumque notarium et alios officiales; quodque homines ipsarum civitatÌs et terrarum et ibidem habitantes in primis et secundis causis non possint citari extra civitatem et terras predictas et extra tribunal Pasquasij et eius heredum et successorum; et si tam in magna et Vicarie curijs quam in camera Summarie quam in nostro sacro consilio citari contingat, volumus quod contumaces reputari non possint necconparere teneantur et actus contra eos invalidos reputamus: francas, liberas et exemptas cÌvitatem et terras ipsas, excepto a feudali servitio et acloha et alijs que nobis et nostre curie conpetunt maiorÌs dominij ratione; pro valore annuo quo, si de novo feudo, fuerint in nostris regalibus registris annotate, et, si de antiquo, prout per inquisitionem de mandato nostre curie facÌendam, fuerint vàlere conperte; pro pretio ducatorum duodecimmilium, carlenis decem ducato quolibet conputato, quoll ab eodem Pasquasio recepimus; nec obsistere volumus huic venditioni nostre privilegia et scripturas factas tam per regem Alfonsum, patrem nosb·um, et alios predecessores nostros aut per nos, heredes et successores nostr05 facÌenda5; investientes emptorem de presenti venditione per nostrum secretum anulum. ita quod Pasquasius eiu5que heredes et successores et causàm ab eis habentes seu habituri inperpetuum sint tuti; et decernimus quodsi contingerit citari, non teneantur conparere, seu sufficiat eis presentes literas seu earum transumptutn ostendere; omnibus silentium imponimus, ita quoo Pasquasius suisque herecles et successores possideant iamdicta5 civitatem et terras a nobis et nostra curia immediate et in capite, nec alium in superiorem preter nos, heredes et successores nostros l'ecognoscant, servireque debeant de consueto et debito feudali sel'vitio et adoha quociens in hoc regno indicetur; mandantes universitatibus et hominibus dictarum civÌtatis et terrarum seu casb·orum earumque casalium, vaxallis et non vaxallis,


96

D O C U M E N T I D E L L'A R C H I V l O C A E T A N I

ac feudatarijs, subfeudatarijs et personis alijs, sub nostre indignationis incursu penaque confiscationis suorum bonorum, ut ad solam presentium ostensionem Pasquasio eiusque heredibus et successori bus pareant et satisfaciant, ita quod Pasquasium eiusque heredes et successores recognoscant in veros dominos et eis respondeant in omnibus: et quod omnes feudatarij et subfeudatarij, tenentes feuda in ten'itorijs Alifij, Dragoni et Sancti Angeli, qui ante presente m venditionem a nobis et nostra curia ilIa immediate et in capite tenebant, que hactenus a duce Suesse et utiliter dominis ipsarum civitatis et terrarum seu castrorum inmediate teneri consueverunt, debeant non nos set Pasquasium eiusque heredes et successores reco­ gno5cere in mediatum dominum, et ab ipso eiusque heredibus et successoribus feuda ipsa tenere recognoscant, quemadmodum feuda ipsa a duce Suesse et alijs utiliter dominis ipsarum civitatis et terrarum seu castl"Orum Ali6j, Dragoni et Sancti Angeli teneri hactenus consueverunt; et de prestacionibus, reditibus sive censi bus, prestari solitis, eisdem respondere, non obstante quod feuda ipsa ad diversorum manus pervenerint; volumus quod siqua dubitacio oriri contingerit, interpretacio semper 6eri debeat in favorem dicti emptoris: fidelitate tamen nostra feudalique servitio et adoha nostrisque alijs iuribus semper salvis. Presentes fieri iussimus magno maiestatis nostre sigillo munitas. Datum in Castro Novo civitatis nostre Neapolis, per Nicolaum I de I Arathea, 1 pro logoteta et prothonotario regni huius. die decimo mensis iulij, anno a Nativitate millesimo quadringentesimo octuagesimo secundo. Rex l Ferdinandus. l Sig. 2 Egius Sadornil. Nil quia exemptum. DomÌnus l'ex mandavit mihi Antonello de Petrutijs. Ioannes Pou locumtenens magni camerarij. Registrata in cancellaria pene! cancellarium, Registratum ln registro quinternionum XVII, folio 94; pro r[egistrato]re camere Summarie, Nicolaus Fer. a) !

Oggi diviso in Sani' Angelo d'AUfe Il RaClÌscanina. Autografa. 2 Res/a parle del nastrino serico, giallo e rosso, a cuI' era appeso.

c -1482 .IX . 14 .

925.

Casolla - Dinanzi al giudice Giacomo « de Gentili" e ai lesti Giovanni di Pietro Russo, Carlo «de Augustino », Paolo « de Iaquinto ", Francesco e Antonio «de Herricho ", di Caserta: Carluccio Bullono, di Capodrise, per un'oncia di carlini d'argento, vende a Giovanni « Pinti de lo Bene », di Capodrise, un terreno in contrada « ad Sancta Lucia ", responsivo annualmente di tre grani d'oro e quattro denari alfeudo di Ali/reda, il procuratore del quale, iUariano «de Lando », vicario casertano, consente alla vendita. Are. Cad., Prg. n. 925. Originale, con ~ottoscrizioni autografe, a rogr'to del no/aio Biagio «de Gentilì », di Caserta, assistito dal giudice ai con/ralli Vito «de Gentili ». in sostituzione di suo padre Giacomo, premorto. Nel Oerso segnalure. del

lee. XVIII: n. 29; del sec. XIX: XLI. n. 20.

994.

C ·1482 .IX. 22.

San Vincenzo al Volturno - Il vicario di Carlo Orsini, commendatario del monastero di S. Vincenzo al Volturno, a Onorato del notaio Pietro, di Capriati: gli concede la retloria delle chiese di S. Pietro « Arcelle» e di S. Vito. Are. CacI., Prg. n.

994.

Originale.

Nel verso, !egna/ura del !ec. XIX: XLI, n. 113.

Iacobus Antonius de Magherius, de T aliacotio, generalis vicarius, procurator et gubernator monastel'ii Sancti Vincencij de Volturno, ordinis Santi Benedicti, ad romana m ecclesiam pertinentis, nullius diocesis, pro parte Caroli de Ursinis, apostolici prothonotarii et eiusdem monasterii. perpet~i com~endatarij etc., Vacante ad presens ecclesla Sanctl Petn Arcelle cum donno Honorato notarii Petri de Crapiata. ecclesia Sancti Viti, rurali bus, positis in territorio Vaù'ani, per mortem abbatis FrancÌsci Orruti de Rocca~ montisfini te in rectorem eiusdem ecclesie, cuius collacio ad dictum monasterium spectare dignoscitur, cum om~ibus iuribus. proventibus et obvencionibu5, teque ipsius ecclesie et sue celle Sancti Viti preficimus in rectorem, investientes te per nostrum anulum de eisdem, salvo beneplacito et assensu


REGESTA CHARTARUM

97

prelati eommendatarii; mandantes eolonibus, laboratoribus et redditotarijs et pensionarijs terrarum et possessionum sive domorum eeclesie ut tibi tanquam reetori obediant ac respondeant: reeepto prius a te Ìuramento quod tu nobis et dieto monasterio eris semper obediens et fidelis, contribues tam in deeimis papalibus quam in alijs subvencionibus et bona ipsius eeclesie non vendes, non permutabis; nec de novo infeudalibus, nobis et suceessoribus nostris inconsultis, immo alienata et distrada ad dominium ipsius ecclesie reeuperabis; nobis et suecessoribus in monasterio Sancti Vineeneii annuatim in festo Sancti Vincencij censum ducatorum sex de carolenis argenti persolves; mandantes donno Antonio Vamano, de casb'o Sancte Marie de Oliveto, seu donno Petro Antonio, de dieto castro, comissario nostro, quatenus, ad donni Onorati requisieionem, ad possexionem illius inducat inductumque defendat, ac faciant tibi de illius fructibus ac proventibus responderi. Presentes literas fieri fecimus et nostri sigilli quo in talibus utimur iussimus communiri, datas in monasterio Saneti Vincencii, die vicesimo seeundo mensis septembris, millesimo quatrieentesimo oetuagesimo seeundo, pontifieatus Sixti pape quarti anno undecimo, et nostre proprie manus subscrÌptas. Iacobus Antonius qui supra vicarius etc. predicta testor et manu propria subscripsi. (Nel verso): Registrata.

C .1483 . I. 8 . Roma

1023.

Quietanza rilasciata da Pietro

«

de Lenis

Il

agli eredi di Onorato III Caetani di Sermoneta

e ai fideiussori per il residuo delle somma dovutagli, in conformità alI'istrumento di obbligazione,

cui accede Matleo

«

della Camerata ".

Are. eael., Prg. n. 1023. Originale. Cap. VI. F. 1; del sec. X/X: XXXIV. n. 29.

Nel lIerso, nota del sec. XV// (omessa); segnalure, del sec. XV//: Pars 2,

Noverint quod cum Nicolaus, Iaeobus et Cuillermus, filii et heredes quondam Honorati de Chayetanis de Sermineti, Antonius de T onaccis, notarius, Alexander de laneberio, Cola de Macto, Tutius Cichi, Franciscus Antonii Cilij Perroni, Petrus Marroccho, Antonius Butii, de terra Sermineti, et PlacentÌus de Stratis (I), de Amelia, cancellarius dicti Honorati, essent Petro de Lenis, dvi romano, in summa mille sexcentum viginti quinque ducatorum auri papalium obligati, prout in instrumento obli~ gationis dicitur contineri, et de dieta summa heredes et alii supranominati debitores restarent eidem creditori in summa centum et triginta duorum ducatorum, ad rationem septuagintaseptem bolendinorum pro ducato, nee non in summa triginta ducatorum, ad rationem decem carlenorum pro ducato, in qui bus tenentur ratione expensarum, dampnorum et interesse, per creditorem coram auditore camere seu eius locumtenente factarum ob retardationem integre solutionis dicti debiti in locis et terminis in dicto instrumento prenis; postmodum anno millesimo quadringentesimo octuagesimo tercio, indictione prima, die octava mensis ianuarii, pontificatus Sixti pape quarti anno duodecimo, dominus Matheus della Camerata, civis romanus, de regione T rivii, ypothecavit creditori ornnia bona sua pro summa centum et triginta duorum ducatorum, necnon pro triginta aliis ducatÌs, in quibus dicti heredes et alij debitores dicto Petro tenebantur, ratione expensarum per Petrum factarum; quos ducatos Matheus della Camerata solvere prornisit creditori infra decem dies immediate sequentes et deinde ad beneplacitum creditoris, una cum dampnis, sumptibus et expensis per creditorem occasione debiti non soluti. Consequenter ereditor heredes HonoratÌ et alias debitores ab huiusmodi debito centUm et sexaginta duorum ducatorum quietavit. Acta Rome, in domo residencie AntonÌÌ de Eugubio, procuratoris fiscalis: presbitero lohanne de la Fichana, canonico cathaniense, et Petro Marco de Aretio, testibus. ST. Dandus de Bandis de Sancto Gemino, notarius Horentinus curieque causarum camere apostolice, per alium scriptum redegi, signo et nomine appositis.

VI. 13


98

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

C -1483 . lo 29 •

XXXXIX-23.

Napoli Onorato II Gaetani d'Aragona, conle di Fondi, per la permula del caslello di Cusano 11,1ulri con due parli del caslello di Pofi, indiviso Ira i fratelli Leone e Simeone Caetani ai Felellino, dà a quest' ultimo 300 pecore e 30 scrofe. Arc. Caei., Prg. XXXXIX, n. 23 (Arc. Cael., fologr., B. XII. n. 350).

Originale, con sol/ascrizioni aulografe.

ffi Anno millesimo quatricentesimo octuagesimo tercio, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo quinto, die vicesimonono mensis ianuarii, pnme indicionis, Neapoli. Nos Cirius Sanctorius de Neapoli, ad contraetus iudex, Franciscus Russus, de civitate Neapolis, per provinciam Terre Laboris notarius, ,et testes notum facimus quod, constitutis in nostri presencia Honorato Gaytano de Aragonia. F undorum comite et huius regni Sicilie logotheta et prothonotario, ex una parte, et magnifico Simeone Gaytano, ex parte altera: comes Honoratus asseruit se habere inmediate et in capite a regia curia, sub feudali servicio seu adoha regie curie debito. castrum Cusani, situm in provincia Terre Laboris, iuxta telTitorium Prete Roye, territorium Pedismontis, territorium castri Yoye, territonum castri Supini, cum eius fortellicio, hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus, rendentibus, villis, angariis, perangariis, casalibus, feudis, feudotariis, subfeudotariis, censibus, domibus, hedificiis, massariis, casalenis, iardenis, tabernis, hostariis, starciis, terns, territoriis, tenimentis. olivetis, furnis, montanis, gabellis, pontibus, pedagiis, passagiis, passibus, iuribus plateaticis, nemoribus, querquetis, castagnetis, franchiciis, immunitatibus, honoribus, privilegiis, graciis, aquis aquarumque decursibus, paludibus, pantanis, fontibus, molendinis, serris, bactinderiis, venacionibus, defensis, bonis mortieiis, bancho iusticie et cognicione causarum civilium et crirnÌnalium, ac mero mixtoque imperio et gladii potestate inter homines et per hornÌnes castri predicti, ac omnibus iuribus ac iuridiccionibus et cum integro eius statu, et cum hiis que de demanio in demanium et de servi cio in servicium ac de feudo in feudum sunt, feudi natura in aliquo non mutata: franchum, liberum et exemptum ab omni specie servitutis, excepto a dieto feudali servicio seu adoha, hiis eciam exceptis que debentur ex natura feudi, maioris dominii racione: prefatus Simeon asseruit se habere in communi et indiviso cum magnifico Leone Gayetano, eius fratre, castrum Pofarum, situm in pertinenciis et territorio Campanee Urbis romane, iuxta territorium castelli Castri, iuxta territorium castri Ceparani, iuxta tem­ torium castri Strangule Galli, iuxta temtorium castri Carpini dishabitati, iuxta territorium castri Ripi, iuxta territonum castri Torrice, iuxta territorium castri Harenarie, iuxta territonum castri Cecchani: ad eumdemSimeonem pro duabus partibus de tribus partibus pel'tinens, virtute demacionis olim sibi facte per Petrum Gayetanum, episcopum fundanum, eius germanum, prout constat instrumento facto sub anno millesimo quatricentesimo septuagesimo octavo, die decimo mensis septembris, duodecime indieionis, apud civitatem F undorum, scripto per manus Iohannis AndIee Petele notarii: cum eius fortellicio, hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus, rendentibus, vilIis, angariis, perangariis, casalibus, feudis, feudotariis, subfeudotariis, censibus, domibus, hedifieiis, massariis, casalenis, iardenis, tabernis, hostariis, starciis, terris, vineis, territoriis, tenimentis, olivetis, furnis, montanis, gabellis, pontibus, pedagiis, passagiis, passibus, iuribus plateaticis, nemoribus, quercetis, castagnetis, franchiciis, inmunitatibus, honoribus, privi­ legiis, graciis, aquis aquarumque decursibus, paludi bus, pantanis, fontibus, molendinis, serris, baptinderiis, venacionibus, defensis, bonis morticiis, bancho iusticie et cognicione causarum civilium et criminalium, ae mero rnÌxtoque imperio et gladii potestate inter hornÌnes et per homines castri predicti, ac omnibus iuribus, iuridiccionibus et pertinenciis et cum integro eius statu: franchum eastrum ipsum pro dictis duabus partibus, libemm et exemptum ab omni prestacione et specie servitutis; ac noviter ipsas partes ad invieem traclatum habuÌsse de permuntandis castris predictis; demum ad convencÌonem devenisse quod pro pecudibus trieentum et scrofis triginta, per eumdem comitem eidem Simeoni assignandis, pro refusura sui castri Pofarum pro duabus partibus, permutacio ipsa fieri deberet: Simeon permutavit et per fustem imperpetul:1m dedit eidem comiti Honorato predictum castrum Pofarum pro· integris duabus partibus, franchum et liberum, ita quod castrum Pofarum, pro dictis duabus partibus, permutatum sit in dominio ac potestate comitis et eius heredum at successorum; eum potestate recuperandi siqua bona, iura et res aut acciones essent de dieto castro vel iuribus suis alienata aut distracta vel devoluta ex morticiis vel alia causa; ponens Simeon dietum eomitem in dominium castri Pofarum pro duabus partibus,


REGESTA CHARTARUM

99

quoniam Simeon nullum ius sibi . aut alteri super castro Pofarum reservavit, et constituit se dictum castrum pro duabus partibus pro parte comitis tenere donec comes possessionem castri Pofarum eeperit. solum presentis instrumenti vigore; liberans Simeon homines et vaxallos castri Pofarum, pro duabus partibus permutati, a iuramento homagii sÌve asseeuraeionis et exhibicione hobediencie et fidelitatis. submictens eos comiti ac eius heredibus et successoribus, mandans eis quod ex nune in antea respon­ deant comiti ac eius heredibus et successoribus de iuribus solitis et consuetis, nec non hobediant, pareant et intendant tamquam eorum et dicti castri vero domino et patrono. Comes Honoratus, regio beneplacito et assensu reservatu, obtinendo ad suas expensas, permutavit et in excambium castri Pofarum, sibi pro duabus partibus assignati, dedit per fustem et imperpetuum eidem Simeoni predictuIlÌ castrum Cusani, franchum et liberum, excepto a feudali servicio supradicto, et' hiis eoam exceptis que debentur ex natura feudi, maions dominii racione, ita quod ex nune in antea eastrum Cusani sit in utili dominio et potestate Simeonis aoe eius heredum et successorum; cum potestate recuperandi siqua bona, iura et res aut acciones essent de dicto castro vel iuribus suis alienata aut distracla vel devoluta ex mortieiis vel alia causa; ponens comes eumdem Simeonem in dominium castri Cusani, quoniam comes nullum ius sibi aut alteri super castro Cusani reservavit, nisi feudalia servicia supradicta pro castro Cusani regie cune debita et que pro eo debentur ex natura feudi. maioris dominii racione, et constituit se comes dictum castrum pro parte Simeonis tenere donec Simeon possessionem ca~tri Cusani ceperit, solum presentis instrumenti vigore; liberans comes homines et vaxallos castri Cusani a iuramento homagii sive assecuracionis et exhibicione hobediencie et ndelitatis, submictens eos Simeoni et suis heredibus et successoribus, salvis licteris de assecuracÌone a vaxallis, secundum usum Regni; mandans eis quod ex nune in antea respondeant Simeoni et suis heredibus et sMccessoribus de iuribus solitis et consuetis, necnon hobediant, pareant et intendant tamquam eorum et dicti eastri utiliter dommo et patrono. Insuper Simeon confessus fuit se recepisse a comite, pro refusura ac ex causa permutacionis, dictas pecudes tricentumet scrofas triginta, et promisit idem Simeon curare, statim habito per eum a comite regio assensu in autentica forma, quod magnifica domina Cichocta de Acerris, eius uxor, consenciet diete permutacioni ipsamque ratincabit et cedet comiti omne il:ls sibi conpetens super castro Pofarum, pro dictis duabus partibus permutato, tam racione suarum docium, antefati seu quarte quam alio titulo. Ambe partes obligaverunt se earumque heredes, successores et bona omnia, iura et alia, resio benepla­ cito et assensu salvo et reservato; sub pena dueatorum auri decem mille. Et voluerunt partes quod de predictis possint neri per nos unum, duo et plura instrumenta, quorum presens, ad cautelam comitis ac ST. ffi Cirius Sanctonus de Neapoli eius heredum et successOl'um, scripsi ego Franciscus notarius. ffi Briobissus de Summa de Neapoli testis. ffi Bezzerius CarracoIus (I) de ad contractus iudex. ffi Presbiter Leonardus de Liis de Fundis testor. Presentibus iudice Cirio Neapoli [te]sti sum. Sanctorio de Neapoli ad contraetus, Carlu Carazulo, Briobisso de Summa, Gulielmo de Contentis, Ber­ lengerio Carazulo, domino Francisco Gactula de Gayeta, legum doctore, domino Cubello Barnaba de Aversa, legum doctore. Roberto de Bonifacio, de Neapoli, Gabriele Branchato, Dotario Matheo Perrono, Massono de Marco et presbitero Leonardo de Lisiis, de Fundis.

C-1483. III. 26.

578.

Roma - Il nobile Rosso « de Rietiis », di Firenze, /Socio e rappresentante del defunto Antonio « de Rabacti5 », e di Raniero « de Ricasolis», mercanti pr~so la curia romana, rila3cia quietanza di 300 ducali d'oro di Camera a Giacomo Caetani, canonico della basilica di S. Pietro, e ai fratelli di lui, Nicola e Guglielmo: somma ricevuta in mutuo con fs/romento del 4. Il. /480, a rogito del defunto notaio ser Bartolomeo di Pescia, ed accreditata al defunto carainale Guglielmo d'E3iouie­ lJille, al cui maestro di casa, GiolJanni ChaUlJean, era già 3tata rimborsata dai signori di Sermoneta. Are. Caei., Prg. n. 578. Originale, a rogito di Giollanni del fu 8cr Gerardo di Pe8c{a, nolaio della camera apostolica, Nel "er~o, nota Jel dinanzi ai tesU Gui<fo Morelli, canonico hismulino (?). /il Gerio di Geronimo « de Ieronimis " J( Firenze. aec. XV (omessa); .egnat~re, del sec. XVII: Pau 2, C. VII. f. 1, R. 2; del ~ec. X/V: XXXIV, n. 21.


100 --------~-

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI ----

-~----

C-1483.IV.2.

1062.

Roma

Giovanni Chauvean, maestro di casa del defunto cardinale d'Esfouleville, dà atto a Giovanni Cifra, cancelliere di Nicola Caetani di Sermoneta, delle somme pagate a sconto del mutuo di 3000 ducali d'oro, fallo dal cardinale a Onorato III Caetani.

Are. Cael., Prg. n. 1062.

Originale.

\Nel oerso segna/ure, del sec. XVII: n. 5 (corretto sopra un originario 6);

P. p., C. XI. f. 6. n. 5; del sec. XIX: XXVIII, n. 12.

Anno millesimo quatricentesimo octuagesimo tercio, pontificatus Sixti pape quarti, indictione prima, mensis aprelis die secunda. Cum hoc sit quod condam Guillermus episcopus ostiensis, cardinalis rotho­ magensis. camerarius. mutuaverit Honorato Gaytano de Sermoneta ducatos tria milia papales auri, et pro illis Honoratus obligaverit prefato cardinali tenutam Nimphe et stagnum Fogliani, ipsius Honorati, et quod cardinalis posset recipere fructus tenute Nimphe et stagni Fogliani, donec fuerit eidem de tribus milibus ducatis satisfactum; et promiserit cardinalis fructus percipiendos ex dictis tenutis exconputare in sortem dictorum ducatorum, prout in instrumento confecto manu dominj Camilli de Bene in Bene dicitur contineri; et cardinalis de dicta summa receperit a prefato Honorato et suis heredibus tot fructus ita quod faciunt summam trium milium ducatorum et ultra, inter pecunias et res, prout patet in tribus apocis, scriptis et subscriptis manu Iohannis Chauvean, thesaurarii ecclesie antegavensis, olim magistri domus prefati cardinalis, existentibus penes notarium Iohannem de Cifris, cancellarium et procuratorem dicti domini Nicolai et fratrum, et per me notarium et testes Iectis et per ipsum lohannem recognitis, quarum apocharum tenortalis est (cf. C-1479.VI.18; C-1481.XIl.28; C-1482.1.5):prefatus Iohannes, ad requisitionem notarii Iohannis de Cifris, de castro Bassiani, cancellarii ipsius Nicolai de Sermoneta et fratrum, dictas tres apochas recognovit et pecunias et l'es in iIlis descriptas pervenisse ad manus prefati cardinaIis dictas(jue apochas fecisse de mandato eiusdem cardinalis. Et rogaverunt oIim magister domus prefati cardinalis et notarius Iohannes cancellarius me ut de predictis conficerem instru­ mentum unum vel plura. Actum Rome, in scalis Sancti Augustini: testibus magistl'O Iacobo Cristofori de Preta Sancta, muratore, et Sigismondo de Cingoli, causarum procuratore. Antonius de Valentibus. ST. civis romanU5, .de regione Pinee, notarius.

C .1483 . VII . 23 .

1720.

Caserla - Cesare e Caterina d'Aragona confermano a Giulio della Ralla, di Capua, il feudo di « Macerata ". Are. Caet., Prg. n. 1720.

Originale.

Nel verso segnalare, del sec. XVII: n. I, p. Cascia. n. 14; del sec. XIX:

XVI. n. 42.

Caesar de Aragonia, regius filius, et CatherÌna de Aragonia. consortes, comitatuum Caselte, Considerantes servitia nobis Sancte Agathes et Alesani ac terre Eboli domini, comes et comÌtissa. et nostre curie prestita per Iulium de Ratha, de Capua, nostrum carissimum, eidem Iulio et suis utriusque sexus liberis et successoribus. legitime descendentibus, starcÌam de pheudo Macerate, vulgariter nuncu­ patam la Cerasola, cum iardeno dicti pheudi. positam in districtu Caserte, iuxta viam puplicam a duabus partibus, iuxta ab alio Iatere starcÌam Iohannis de Montibus de Capua, que fuit pars ipsius pheudi, iuxta ab alio later estarciam maioris ecclesie Caserte, iuxta ortum Alfonsi Marocte: quam starcÌam Iulius emit a condam Francisco de Ratha, comite, cognato sive sororio et fratre nostro carissimo, ut vidimus apparere instrumentum per manus notarii Blasii de Gentile, de civitate Caserte: confirmamus, et in perpetuum con­ cedimus de novo, lulio suisque heredibus domol cum curti, turri et putheo dicti pheudi Macerate, iuxta viam publicam, iuxta terram Antonii Baroni, iuxta iardenum i et totum pheudum Macerate cum starcÌa, domibus, curtilio, putheo et turri, cum iuribus, pertinentiis, redditibus, .fructibus et proventibus,devolutis dicto pheudo, reservata tamen adoha per Iulium suosque successores solvenda, in instrumento venditionis predicte expressa;

~

necnon pro concessis de novo ipse Iulius suique legitimi heredes teneantur adohare, quando generaliter


REGEST A. CHART ARUM

101

adohatur in Regno, ita quod expresse requiratur Iulius suique heredes par unum cirotecum; invesbentes lulium, de possessione, dominio et proprietate dictarum domorum, cum cortilio, puteo et turri, ac totius pheudi predicti per nostrum anulum, quam investituram efficaciam possessionis totius pheudi Macerate decernimus optinere; et si non sequeretur dominij et possessionis translatio in Iulium, ita quod dominium seu poxessio remaneret penes concessores, dictum pheudum et bona constituerunt se ipsos possidere pro parte dicti Iulii et suorum legitimorum predictorum, reservato regio assensu aut auctoritate super huiusmodi nostra donatione, quod seu quam pro cautela ipsius Iulii suorumque legitimorum heredum volumus optinere; concedentes eidem Iulio 5uisque heredibus potestatem dictum pheudum et bona predicta alienare veI tenere; confirmantes eidem Iulio suisque heredibus cautelas, scripturas, privilegia et alia documenta que Iulius habuisset et habet a condam comite predecessore nostro, fidelitate quoque nostra, dictis adohis nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis. In cautelam dicti Iulii suorumque successorum presentes confirmationis et nove concessionis privilegiales licteras fieri iussimus, nostre proprie manus subscrÌptione et nostri inpendentis sigilli consueti impressione munitas. Datum in Turri Planiciey civitatis nostre Caserte, die xxmO mensis iulij anno MOCCCCLXXXIIIo. Cesar de Aragonia. i Catarina de Aragonia. i Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): lllustrissimi domini consortes etc. mandaverunt mihi Annuntio de Salomonibus; (sulla plica): Registrata in C[omun}i primo: (nel verso): Privilegium pro domino Iulio de Ratha de Capua. I

Autografo.

2

In cera rossa, entro capsula rotonda di legno. appeso alla plico con naslrino serica, rosso e giallo.

XXXVII-7.

C -1483. VIII. 11. Vicovaro -

Capitoli fra Nicola Caetani di Sermoneta e Geronimo Orsini per il pagamento della ven­

dita di Cisterna. Are. Col., ?rg. XXXVII, n. 7 (Are. Caet., fotogr., B. V, n. 140).

Copia sincrono.

Die lune XI'" augusti 1483. Pactj et conventionj et capituli, initi, conclusi et firmatj tra lo magnifico s[ignor] misser Cola Gaytano, signore di Sermoneta, per se et sai fratelli, per li quali pro~ mectj de rato, ex una, et lo magnifico s[ignor] Iheronimo Ursino, per se et Agostino, suo fratello, per lo quale promec~ de rato, ex altera partibus, per cascione et pretesto nella restitutione et rescotimento et denaro che se deve pacare per lo rescotimento dello destrecto et tenuta della Cisterna per lo prefacto s[ignor] misser Cola, posta iuxta soj confini etc., allo prefato s[ignor] Iheronimo Ursino, non obstantj Inprima lo altrj conctractj et scripture, qualj fra loro signòrie se trovassino essere facti et publicatj. prefato s[ignor] misser Cola promectj per sollempne stipulatione allo prefato s[ignor] Iheromino Ursino de dare et pacare et con effecto manualmente assignare et contare infra termine de quindici di proximi de venire, ad requisitione del s[ignor] IheronÌmo predicto, nella terra de Frascati, overo in altro locho li piacessi, pure che lo prefato s[ignorJ misser Cola non havessi ad pacare gabelle, ducati tremilia de horo in oro, overo ducati tremilia trecento Je carlini; con questo per tucto lo mese de magio proximo da venire pacara allo dicto s[igno]re Iheronimo anchora ducati sectecento de carlini, ultra li predicti tremilia ducati d'oro, sensa alcuna altra exceptione et dilatione de tempo. ltem promecti lo dicto 5[ignor] misser Cola allo prefato s[ignor] Iheronimo Ursino che tucto quello che esso restara vero debitore per la cascione predicta, secundo la forma deIIi contracti. pacare ornne anno contanti (?) ducati sectecento, commisando l'anno ad magio proximo da venire 1484 et finendo como sequita et cusi pagare omne anno, fine ad tanto che tucta la quantita et l'oro abuto della dicta tenuta della Cisterna, secundo li contracti facti per lo dieto misser Cola, serra pacato allo prefato s[ignor] lheronimo Ursino. Et piu promecti lo prefato s[ignor] Cola allo prefato s[ignor] IheronÌmo pacare, per lo interesse deIli dicti sectecento ducati che se degono pacare da uno magio ad l'altro, ducati cento per anno, intentendo sempre che quando lo prefato s{ignor] Cola volessi pacare piu che li sectecento ducati l'anno, che pacRssi ultra la sua obligatione , se habia ad scontare della summa delli cento ducati per lo interesse pro rata de. quello piu che ipso havessi pacata ultra la sua obligatione predicta. Et cusi quando lo secundo anno anchora non dovessi pacare ducati sectecento, che lo interesse delli cento ducati se habia ad pacare pro rata dello debito principale dechiarato che serra quella quanhta che fossi. ltem promecti


102

DOCUMENT l DELL' ARCHIVIO CA ET ANI

lo dieto s[ignor] misser Cola allo prefato s[ignor] Iheronimo, per piu sub cautela et ad maiure obser­ vatione delle cose predicti, dare et fare obligare pro securta et veri et principali debitori. in quello modo et forma che de fascione serra piu valida. videlicet la communita de Sermoneta et spetiali persone de essa, insemi o seperati, o vero spetiali cittadini de Roma, overo si li parera volere pigliare suo final pacamento sopra le intrati de qualuncha tenuta se sia dello prefato s[ignor] messer Cola, lui promecti cauterarlo in qualuncha modo delli subscripti partiti li pro'era de fare per sua cautela. Et vice versa lo prefato s[ignor] lheronimo promecti allo prefato sIignor] misser Cola che, facto lo primo pacamento delli tremilia ducati de horo in oro, o vero tremilia trecento de carlini et data ydonea securta, ut supra, dello resto dello denaro che s'a da pacare, secundo lo contraeto della forma della conpera della Cisterna. allora el prefato s[ignor] Iheronimo, ad requisitione dello prefato s[ignor] misser Cola, li farra la revendita della dicta tenuta della Cisterna in forma valida, obligandose per lo suo fratello Agostino con omne auctorita, sollempnita et cautela de scripture che serando necessarie di fare, secundo el senno dello savio dello prefato s[ignor] misser Cola, non mutando la substantia delli presenti pacti et capituli, intervenendoci la auctorita della Santita de N. S., quando fossi necessaria, overo dello reveren­ dissimo monsignore el Camerario che de sua parte ad simile cosa havessi ad intervenire. Et pro observatione delle cose predicti li prenominati s[ignor] Cola et s[ignor] lheronimo se sondo subscripti de lloro propria mano et sigillati de Iloro soliti sigilli, obligatosi sub fide magnatum et nobilium etc., ut predicta firma maneant, in presentia de mastro Alixandro medico, laccbo de Madonna Perne (I) de Vicovaro et Galiocto de Galera. SCl'ipta in pallazo Vicovarj, anno, die et mense ut supra etc., in camera della illusb'e madonna Franc[esc]a et per mezanita et accordo de sua illustre s[ignoria].

c -1483 .IX . 3 . Roma

302.

Breve di Sisto IV a Giacomo, Nicola e Guglielmo Cactani di Sermoneta: perché entro trenta giorni paghino al capitolo di S. Maria Maggiore /500 ducati d'oro, lasciatigli dal cardi­ nale Guglielmo d'Esiouleville sulla tenuta di Cisterna. Are. Cael., Prg. n. 302.

Originale,

Nel

veMO,

.egnalura del sec, XVl/: P. p., C. XIII, fas. Il, n. 4.

Sixtus papa 1I1I. Pro parte Ro [derici] episcopi portuensis et vicecancellarii, archipres biteri basilice Sancte Marie Maioris de Urbe, et canonicorum eiusdem nobis extitit expositum quod G[uilielmus] episcopus ostiensis, cardinalis rothomagensis, dum vixit, dominus et possessor castri Cisterne cum teni­ mentis, r€:liquit dicte basilice summam millequingentorum ducatorum auri de camera, exigendorum de pecuniis per eum solutis pro dieto castro et tenimento, pro duodecim anniversariis singulis annis fiendis per canonÌcos ac pro distributionibus chori eiusdem ecclesie, prout in eius testamento cavetur; et quia heredes hactenus summam solvere distulerunt cum fructibus etiam; et cum vos dictum castrum cum teni­ mento a Hieronimo et Augustino de Estoutevilla, eius heredibus, recuperastis seu recuperare intenditis et pecunias in maiori summa quam sint mille et quingenti ducati adhuc habeatis: vobis, sub excommuni­ cationis pena, committimus quatenus de pecunÌa apud vos restante dictam summam cum fructibus infra terminum triginta dierum solvatis capitulo nec alii quicquam solvere debeatis usque ad integram solutionem tiendam dicte basilice. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die III septembris MCCCCLXXXIII, pontiticatus nostri anno tertiodecimo. L. Grifus. (Nel verso): Dilectis filius lacobo, notario nostro ac Nicolao et Guillermo de Gaietanis dominis Sermoneti et cuilibet eorum. Sig. 1. I

Tracce di cera rossa. adere.nle alla pergamena.

C.1484. VIII. 8.

3123,3]34.

Napoli - Ferdinando I al commissario Simonello Rocco: perché faccia assicurare Andrea-Matiea AcquaviVa dai vassalli di Teramo. Arc. Cael., in P'Il. (regulri) 3123. 3134, c, 22, 21,

Copte, au/entica!e con alli C - 1506. VII. 8, A e B.

Ferdinandus, rex Sicilie etc., Simonello Rocco de Neapoli comissario. Quoniam titulo restitu­ nonis et venditionis concessimus Andree Matteo de Acquaviva de Aragonia, duci AdrÌe, marchioni


REGESTA CHARTARUM

103

Butonti eomlhque Cupersani, affini ae loeumtenenti generali, civitatem Therami, de provintia Aprutii, cum castris, casalibus et villis et iurisdictionibus, prout in privilegio, suplicavit ut ipsum ab hominibus assecurari facere disignaremur. Vobis mandamus quatenus ad dietam civitatem vos conferatis, accepto prius pro nobis ligio, homagio et fidelitatis iuramento, possessionem eidem Andree assignetis ab homÌni­ busque assecuretis, facturus de executione presentium tria instrumenta, quorum unum penes vos retinebitis, aliud Andree assignabitis, tertium ad cameram Summarie destinabitis conservandum. Presentes fieri iussimus mangno sigillo pendenti munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per consiliarium nostrum iuris utriusque doctorem et militem Antonium de Alexandro, locumtenentem Honorati Caitani de Aragonia, F undorum comitis, rengni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, die VIII augusti MCCCCLXXXlIlJo. Rex Ferdinandus. P[ascasiusJ Carion. Dominus rex mandavit mihi Antonello de Pretutiis. Solvat tarenos XII. lo. Pontanus locumtenens magni camerarii. Registrata in caneellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XVI.

C-1485. I. 25. Roma -

1063.

Corredo assegnato dai fratelli a Giacobella Caetani, moglie di Paolo Margani.

Arc. Cael., Prg. n. 1063. Originale. Nel !leno, nota del sec. XVI: La carta delle cose iocale et acconcio de Madonna lacobella Gaitana moglie de Paolo Margano; altra (omessa); segnalare, del sec. XVII: Pan 2. Cap. X, fa•• p.; del .ec. XIX: XXXVI, n. 32.

ffi

Anno MOCCCCLXXXVro, pontifìcatus Innocentii pape oetavi, indictione tertia, menslS ianuarii die vigesimo. Cum tempore contraete parentele Ìnter Iacobum Caitanum de Sermoneta, prothonotarium apostolicum, et Guilhelmum, eius fratrem, qui tunc de rato promiserant pl'O Cola Gaitano, eorum fratre, nomine Iacobelle, eorum sorore et tunc futura uxore infrascripti Pauli, ex una, et Stephanum,de Marganis nomine Pauli, eius filii, partibus ex altera, inter alia Iacobus et Cuillelmus promiserÌnt dare appannamenta et alia bona valentia quantitatem ducentorum ducatorum pro usu et acconcio Iacobelle, prout constant instrumento confecto manu Camilli de Bene in Bene notarii; et iam Paulus matrimonium cum Iacobella per anuli subarrationem, transductionem ad domum et carnalis copule coniunctionem confirmaverit, et intendant Iacobus, Cola et Guilhelmus se a pro missione appannamentorum liberare: pro tanto Iacobus de Sandris, de Amelia, procurator Iacobi et Nicolai et cum presentia et mandato Guilhelmi, tradidit Iacobelle, cum presentia et assensu Stephani, patrÌs et administratoris Pauli eius filii, bona infl'ascripta et valoris infrascripti extimata pro parte Iacobi, Nicolai et Guilhelmi, videlicet: Una coltra de taffecta cremosino federata de bocchaccino azuro, pro ducati cinquanta. Uno paro de coscini de seta eremosina con zaganelle et bottoni d'oro et de la divisa, per ducati vinti uno. Doe para de lenzola le piu bianche, per ducati trenta. Doe altre para de lenzola de panno cretino gaitanescho, per ducati trenta. Doi coscini de cortina, per ducati tre. Uno palvieri de lecto cop reticella, per ducati venti­ Tre panni listati et tre più piccholi quattro. Cinquanta braccia de panno sottile, per ducati dieci. rnÌssi per doi, per ducati cinque. Dieci camise, per ducati dieci; dieci tovaglie bianche, ducati doe et mezo; li mensali con guardanappi, ducati vinticinque et carleni doe. Venticinque toaglie de mano de Un altro paro de lenzola, per ducati sei. ramma, per ducati octo. Quattro veletti, per ducati sei. Uno pezzo di toaglie lavorate numero oeto, per ducati cinque. Quattro toagHe large de tavola, per ducati octo. Uno cucumo de rame, una concha grande de rame, per ducati tre. Illud plus quod appannamenta valent, secundum extimationem factam pro parte Iacobi, Cole et Cuilhelmi, ultra ducentos· ducatos, Cuilhelmus et Iacobus de Sandris Iacobelle donaverunt. Actum Rome, in regione Campitelli, in sala domus habitationis Stephani de Marganis: nobilibus Thomasio de Paloscis et Dominico Iohannis de Buchamatiis, ambobus de regione Pinee, et lohanne Angelo de Bucchabellis, de regione Campitelli, romanis cÌvibus, testibus. Iohannes Michaelis, romanus civis, notarÌus. ST.


104

D O C U M E N TI D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

C -1485 .ll . 4 , A •

3123,3134.

Chieti - A richiesta del vicario di Andrea-Malteo Acquaviva, il luogotenente generale di Antonio Piccolomini, giustiziere e governatore degli Abruzzi, designa il curatore al minorenne Geronimo dell' A qui/a. Are. eaet., in Prg. (registri) n. 3123, 3 f 34.

Copie, imerile in C-1485 .ll. 4, B.

Anno millesimo quatricentessimo octuagesimo quinto, die quarto mensis februarii, tertia indictione, apud Civitatem Theatinam, in domibus introscriptorum Francische Guantelline et Iyeronimi, sitis in com­ mestabilia porte Sancti Iohannis, iuxta bona Sancti Dominici, rem Iacobi de Lefedena, plateas publicas, Dominicu5 Angeli Antoni Angeli, de Civitate Theatina, regnante Ferdinando etc. anno vicessimo ottavo. ad contractus iudex, Cola Antonius de Papara, de civitate predicta notarius, et testes littel'ati, videlicet utriusque iuris doctor Iohannes Antonius de Transmundis, de civitate Penne, iudex Civitatis Theatine, Iohannes Aluttii, Franciscus Iustini, Frabitius domini Nicolai Monupoli, Iustinus Antonutii Cicharini. Iustinus de Betta et Santes Pascalis, de Civitate Theatina, et notarius Honofrius F uscus de Civitella, notum facimus quod nobilis Bartholomeus Pascalis de Corropolo, generalis vicarius Andree Mactei Aquavivi de A-agonia, ducis Adrie, marchionis Botonti, Conversani atque Iulie comitis, caram iuris utriusque doctore Iohanne Francisco de Azolinis, de Firmo, regio auditore et locumtenente generali Antonii de Piccolominibus de Ragonia, ducis AmaIfie, camitis Celani, rengni Sicilie magistri iustitiarii et utriusque Aprutii regii generalis gubernatoris, pro tribunali sedente, in quadam saIetta, legi fecit petitionem in presentia Hiyeronimi, filii et heredis quondam Petri Pauli de Aquila, et domine FrancÌsche Guanteline, sue matris: Exponit coram vObis Iohanne Francisco de Azolinis, de Firmo, iuris doctore. auditoreque et locumtenente Antonii Piccolominei de Aragonia,· ducÌs Amalfie, Cellani comiti, rengni huius magistri iusticiarii et in provintia Aprutii regii gubernatoris, Bartolomeus Pasqualis de Corropolo, vicarius generalis Andree Matthei de Aquaviva de Aragonia, ducis Adrie, marchionis Botonti, Conver­ sani atque Iulie comitis, quod olim in testimonio constitutis Georgio ser Salii de Surrento, nomine dicti ducis et successorum, ex una, et Francescha Gualtelina, relitta quondam Petri Pauli de Aquila, pro se ac nomine pueri Iyeronimi de Aquila, filii et heredis condam Petri Pauli, ex parte altera: Francescha vendidit omne ius omnemque actionem sibi competentem super castro Contraguerre, de provintia Aprutii ultra, dicto Georgio, pro pretio ducatorum duorum milium ottingnento~um septuaginta, de quibus confessa fuit [habuisse] ducatos duos mille ottuaginta quinque; reliquos septigentos ottuaginta quinque Georgius promisit solvere eidem, videlicet ducatos ottQaginta quinque quam primum Francescha se contulisset ad partes Aprutii, trigentos tempore quo Iyeronimus ratificasset venditionem, et reliquos quatricentos a tempore ratificationis ad unum annum, prout in instrumento; postquam veniente termino ducatos octuaginta quinque Francescba recepit a duce et eum per instrumentum quietavit, noviter Iyeronimus, ut consequi possit ducatos tricentos, intendit contractum venditionis ratificare et, qQia est maior annis quatuordecim, minor decem et octo, petit provideri eidem Hyeronimo de curatore. Qua per auditorem recepta, Ieronimus exposuit quod attento quod Francescha vendidit castrum Contraguerre duci Adrie et promisi t quod ipse acceptabit, et quod intendit approbare et quod non est habilis. quia est minor decem et otto annis et maior quattuordecim, nisi provideatur de curatore; ipse petiit curatorem dari nobilem Dominicum de Ramignanis, de prefata civitate; auditor curatorem constituit, qui promisit utilia facere, sub obligatione bonorum, et dedit fìdeius­ sorem Franciscum de Letto, de dieta civitate. Cola Antonius de Papera de Civitate Theatina notarÌus. Dominicus Angeli Ìudex singnum feci. Iohannes Antonius de Trasmundis. Iohannes Adutii. lustinus Antonutii Cicharini.

C-1485. Il. 4,8.

3123,3134.

Chieti -

Geronimo dell'Aquila ratifica la vendita del castello di Contraguerra, fatta da sua madre ad Andrea~Matteo Acquaviva.

Are. Caei., in Prg. (registri) n. 3123.3134, c. 11,16.

Copie, autenticate con atti C.1506.VII.B, A e B.

Anno millesimo quatricentessimo octuagessimo quinto, die quarto mensis febrlitarii, tertie indictionis,

apud Civitatem Theatinam, in domibus introscriptorum Iyeronimi et Francische, sitis in comestahilia porte


RE GESTA CHARTARUM

105

Sancti Iohannis. iuxta bona Sancti Dominici, rem Iacobi de Lefedena,. plateas publicas, regnante F er. dinando etc. anno vicessimo ottavo. lustinus magistri Simonis, de Civitate Theatina, ad conctractus iudex, Coleantonius de Papera, de civitate prefata, notarius, et testes, videlicet Priamus de Valegnano, camerarius Civitatis Theatine, utriusque iuris doetor, lohannes Antonius de Trasmundis, de civitate Penne, iudex Civitatis Theatine, Cesru: de Rabengnano, Honofrius Buciarelli, notarius Antonellus Plaetus. Colangnelus Angeli Vanarelli et lustinus Antonutii Cicharini, de Civitate Theatina, et notarius Antonius Fuscus de Civitella, notum facimus quod Hieronimus, filius et heres quondam Petri Pauli de Aquila, maior quatuordecim annis, minor decem et otto, et domina Francischa Guandellina, relitta Petri Pauli, civis Civitatis Theatine, ex parte una, et nobilis Bartolomeus Pascalis de Corropolis, vicarius generalis Andree Matthei Aquavive de Aragonia, ducis Adrie, marchionis Botonti, ac Conversani et Iulie comitis, ex altera: coram utrius<jue iuris doctore Iohanne FrancÌscho de Aczolinis, de Firmo, regio auditore, et Antonii de Piccolominibus de Aragonia, ducis AmaI6e, comitis Celani, regni Sicilie magistri iustitiarii et utriusque Aprutii regii generalis gubernatoris Iocumtenente, pro tribunali sedente, in <juadam saIecta: ipse Hieronimus, cum consensu sue matris ac cum laudo nobil,s Dominici de Ramignanis, de prefata civitate, curatoris sibi dati et decreto confermati, prout constat instrumento facto manu mei notarii (c}. C ·/485. II. 4 ,A): asseruit anno millesimo quatricentesimo octuagesimo quarto, die vigessimo primo mensis maii, secunde indictionis, in civitate Neapoli, Francescham cessisse Gieorgio ser Sali deSubrento, ementi nomine ducis Adrie, castrum Contraguerre, situm in provintia Aprutii ultra, iuxta territorium Corropoli, Amareti, Sancti Poli, pro pretio ducatorum duorum milium ottuagentorum septuaginta, de quihus confessa fuit hahuisse ducatos duos mille ottuaginta quinque, et reliquos septingentos octuaginta quinque Georgius promisit solvere hoc modo, videlicet ottuaginta quinque quam primum ipsa F rancischa se contulisset ad partes Apl'utii, ducatos trigentos tempore quo Ieronimus ratificabit venditionem, et reliquos quatrigentos a tempore rati6cationis usque ad annum unum, pront in instrumento Vincenti i de Monte, de Neapoli, per Ieronimum viso; Ieronimus ratificavit dietam venditionem pro pretto predicto ducatorum milium ottuagentorum septuaginta, de quibus recepit ducentos nonaginta; voluerunt partes quod promissio facta pel' Georgium de solvendo quatricentos ducatos remaneat in suo robore; Bartolo. meum per ealamum investivit; sub pena dupli pretii; Iocumtenens interposuit decretum. Notarius lustinus magistri Simonis de civitate Theatina ad con­ Colantonius de Papara de Civitate Theatina. Priamus de Valengnano. Iohannes Antonius de T rasmundis legum traetus iudex signum feci. doctor. Honofrius Bucciarelli. Antonellus Plantus. Cola Angelus. Iustinus Antonutii Ciccharini. Iohannes Antonius Col etti.

C -1485. II .19.

671.

Roma - Breoe di Innocenzo VIU a Giacomo, Nicola e Guglielmo Caelani: perché, sotto pena di scomunica, paghino alla basilica di S. Maria Maggiore i 1500 ducali, a quesla assegnali dal cardinale Guglielmo d'Eslouleville sopra le lenule dI Cisterna e Casleloecchio. Are, Crrel., Prg, n. 671.

Originale.

Nel verso, segnaluTa del sec. XVII: P. p., C. XIII, faa. Il, n. 4.

Innocentius VIII. DiIecti fili. Cum bone memorie cardinalis rothomagensis Iegaverit testa­ mento basilice Sancte Marie Maioris de Urbe ducatos mille et quingentos pro divinis officiis in dicta basilica eelehrandis, volueritque quod diete pecunie extraherentur ex redemptione tenimentorum Cisterne et Castri Veteris, alias per eundem cardinalem. eum paeto redimendi, a bone memorie Honorato Caietano vestro emptorum. et nihilominus quod dieta basilica fructus medii temporis perciperet: predecessor noster Sixtus mandasse dicitur vohis per suum hreve ut dictas pecunias diete hasilice solveretis; postea cum eidem predecessori nostro minus vere suggestum fuisset vos omni solutionis onere per dacionem quorumdam fideiussorum, videlicet Stephani FranciscÌ de Crescentiis et Ludovici Mauhei fuisse relevatos. per aliud suum breve declaravit vos ad dictarum pecuniarum soIucionem minime teneri, tanquam solutionis onus in dietos fideiussores, ratione nonnullorum contraetuum inter vos initorum, transtuleritis; cumque et id ipsum nobis persuasum fuisset, nos breve dictis fideiussorihus direximus, mandantes ut dictam pecuniarum summam quamtocius basilice predicte exsolvere debuissent: in presentiarum considerantes non mÌnimum VI. 14


106

D O C U M E N TI D E L L' A R C H I V IO C A E T A N I

dispendium, ex pl'otractione solutionis dictorum mille et quingentorum dueatorum, diete basiliee onerari, cum in dies ibi misse et divina officia pro anima dicti cardinalis celebrentur, attendentes etiam quod sÌ diete pecunie ad aIienas manus devenirent, ipsarum exactio fortasse perdiffieilis redderetur, propter que divina officia in dicta basilica instituta contingeretur retardari: mandamus vobis sub excomunicationis pena quatenus, non obstante dictorum fideiussorum assignatione per vos facta, ve) contractibus quibusvis inter vos initis, necnon brevibus t8m a predecessore quam a nobis emanatis, dictos mille et quingentos ducatos basiliee prenominate de pecuniis ad quas heredibus cardinalis rothomagensis obligati estis, in temporibus quibus debetis, exsolvatis, relevantes vos et 6deiussores predictos in quantum summa mille et quingentorum ducatorum se extendit ab omni solucione facienda. Datum Rome apud Sanctum Petrum, (Nel margine sub annuio piscatoris, die XIX februarii MCCCCLXXXV, pontificatus nostrj anno primo. inferiore, a d~tra): L. Grifus; (nel verso): 'Dilectis filiis Iacobo notario nostro et Nicolao ac Guillelmo fratribus et coheredibus suis. Sig. 1. Tracu di cera rossa, aderenle alta pergamena.

I

1807.

C -1485 .V.15.

Napoli - 1 coniugi Cesare e Caterina d'Aragona, conte e contessa di Caserta, Sant'Agata de' Goti e Alessano, e signori di Eboli, ad istanza dei fratelli Enrico, Angelello, Antonio, Pietro, Caser­ tano, Bernardino e Oliviero « de Herrico », di Caserta, consentono alla vendita del terrUorio in contrada « ad Lombeta », responsivo annualmenle di un ferzo di un paio di guanti alla loTO corte di Caserta, falla da Giovanni « de Loysio ». di Caserta, per tre once di carlini d'argento a favore del genero, &rnardino « de Herrico », marito della propria figlia Giovannella; ed ordi­ nano al nobile noia io Nardo di Roccaromana, loro precettore e maestro razionale generale, nonchè agli altri ufficiali di non mole~fare i detti fratelli per la terseria o entratura del territorio sl~so. Arc. eael., Prg. n. 1807. Originale priollegio, con le sotto.crlzloni autografe e i ~/gilli { dei 3ignori d'Aragona e col vislo di Francesco « de Abenabulo,.. rodaI/o da Annunzio «de Salomonibus l>. Nel l'erso noie del sec. XVll: (omesse);

segnalura i

del sec. XIX: II. n. 5. Entro capsula rotonda di legno, appesa alla pUca con na.lrino .erico rosso.

c - 1486 . I. 2 •

294.

Roma ~ Breve d' Innocenzo VIII a Giacomo, Nicola e Guglielmo Caetani di Sermoneta: perché, cessali i pericoli, paghino a Elisabella dell'Anguillara, duchessa di Ascoli, le somme dovutele per la tenul.a di Tivera, senza pregiudizio per le more oerificatesi nel pagamento. Are. eael., Prg. n. 294.

Originale.

Nel Oerso, segnalura del sec. XIX: XLVIII, n. 34.

Innoeentius papa VIII. Superioribus diebus hortati fuimus nobilem ducissam Asculi vellet ordinare ut pecunie in quibus vos ei obligamini pro redemptione tenute quam, in pignus a vobis assi­ gnatam, ducissa tenet, hic Rome persolvi possent: attento quod vos obligamini pecunias deferre ad locum qui dueisse piaceret, quod hoc tempore sine periculo facere non potestis, nuper nobis exposuistis quod ducissa non aequieseit his nostris hortationibus, exigitque ut paela serventur: ex quo eum dubitetis aliquod preiudicium iuribus vestris ob dilationem solutÌonis generari, nobis supplicastis dignaremur vobis desuper adesse: attento quod per vos "non stat quin hec solutio Rome fiat, èt quod parati estis, cessan­ tibus periculis, solutionem facere, dedaramus ob cessationem solutionis nullum preiudicium vobis super iuribus ipsius tenute generari, dummodo, annuente ipsa ducissa, pecunias debitas hic Rome persolvatis, vel saltem, cessantibus impedimentis, ducisse satÌsfaciatÌs; constitutionibus apostolocis. instrumento predicto Datum Rome apud Sanetum Peb'um, sub annulo et paetis in eo appositis, speeialiter derogamus.


REGESTA CHARTARUM

107

piscatoris. die II ianuarii MCCCCLXXXVI, pontiJìcatus nostri anno secundo: (Nel margine inferiore, a destra): Hiefrominus] Balbanus; (nel verso): Iacobo notario nostro, Nicolao et Guglielmo fratribus de Gaietanis domieellis romanis. Sig. l t

In cera rossa. aderente alla pergamena.

c . 1486.VI. 22 .

280.

Roma - Breve d'Innocenza VIII ai poleslQ, ài comuni e agli uomini di Velletri e Arlena: perché emendino i danni arrecati ai quattro bassianesi callurati mentre si recaVano in Roma. Are. Caet., Prg. n. 280.

Originale.

Nel "eno, nota del sec. XV (ome1lBa): segnatara del Bee XIX: XLVIII, n. 35.

Innocentius papa VIII, potestati et officialibus, fcom]munitatibus et hominibus civitatis nostre Velletri ac terre nostre Montisfortini. IntelIeximus aliquos ex vestris, qui exules ob eorum delicta reputantur, cepisse quattuor vassanenses et duxisse ad opidum Ursinorum Sancti Gregorii, ademptis ilIis bODis et pecunia extorta; quod nobis displieet presertim quia vassanenses ipsi sine cuiusque iniuria ad almam Urbem venire dicebantur. Cum hoc non sint conniventibus oculis pretereunda, vobis committimHs quatenu5, facta vobis fide tantum de bonis ipsorum delinquentium et predatorum, assignari vassanensibus ipsis seu agentibus Datum faciatis ut adscendat ad summam damni quod passi sunt, sicuti ~quitas postulare videtur. Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, XXII iunii MCCCCLXXXVI, pontificatus nostri anno secundo. (Nel margine inferiore, a destra): Hie[ronimus] Balbanus; (nel verso): Sig. l • In cera rossa, aderente alla pergamena.

C -1486 .VII.19. Roma

865.

Alessio Cenci, per mille fiorini, vende la sua quota di Castel di Leo a Stefano Margani.

Are. Cael.• Prll. n. 865. Originale. Nel verso, noia del 3ec. XV: Instromento della compara di mezo quarto di Castello de Leo comparata da Alessio de lanni Iacopo di Lello delli Cell(:i.

Anno millesimo quadringentesimo octoagesimo sexto, pontificatus Innocentiipape oetavi, indictione Nobilis Alexius condam Iohannis Iacobi Lelli de Cinciis, de regione quarta, mensis iulii die XVIIII. Arenule, vendidit nobili Stephano condam Petri de Marganis, romano dvi, de regione Campitelli, ementi pro se suisque heredibus, dimidiam quartam partem ipsius de quatuor partibus totius castri diruti vocati Castello de Leo et eius tenimenti, iunctam pro indiviso cum alia dimidia quarta parte eiusdem castri et tenimenti Pauli fratris Alexii, et que tota quarta pars eiusdem castri et tenimenti iuncta est pro diviso cum alia quarta parte dìcti castri et sui tenimenti dicti Stephani et cum alia quarta parte prefati casalis et sui tenimenti EvaDgeliste et Petri de Lenis et eHm aIia quarta parte eiusdem casalis et sui tenimenti filiorum eondam Hieronimi Iacobi Lelli de Cinciis, de regione Arenule :quod totum castrum sive casale et eius tenÌmentum situm est extra portam Apiam Urbis, iD parti bus Latii ipsius Urbis. cui ab uno latere est tenimentum casalis T urris Rupte dicti Stephani, ab alio est tenimentumcasalis T urris Rubee, Sancte Marie in Aventino. ab alio est tenimentum casalis Castelluzze, Sanete Marie Seole Grece, ab alio est tenimentum casalis Turrieelle, Banete Anastasie, ab alio est temmen\um casalis Parti­ medaglia, ab alio est tenimentum easaIis Fiorani, ab alio est tenimentum Casalis della Pallara, ipsius Stephani, ab alio sunt certe pedice terrarum, ecclesie Sancte Marie Maioris de Urbe: eum diete quarte partis terris, montibus, vallibus, colli bus, planis, planitiis, pratis, stirpis, stirpariis, griptis, armariis, domibus et accasamentis, fontibus, aquis, rivis aquarumque et rivorum decursibus et eum usibus, utilì­ tatibus, iuribus, iurisdietionibus, menibus et pertinentiis ad illam speetantibus: exemptam ab omni onere eensus, servitutis et canonis solutione; pro pretio mille llorenorum in UI'be currentium, ad rationem XLVII solidorum provisinorum pro fioreno. quos Alexius in ducatis auri, in auro et moneta argentea usuali, a ,Stephanorecepit: et voluit obligatus esse Stephano et successoribus de evictione et ad dampna, expensas


108

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

et interesse per ipsum incurrenda; promisit omnibus facere consentire personam, loeum vel universitatem ius aliquod in dieta quarta parte casalis habentem 1; promisit dare fideiussorem nobilem Iordanum de Cineiis, de regione Arenule seu alium vel alios qui sese in solidum obligabunt: obligavit Alexius omnia bona ae iura, nomina et aetiones; et rogaverunt diete partes me ut unum vei plura conficerem instru­ Adum Rome, in regione Campitelli, in studio domus dieti Stephani: nobilibus Cyriaco menta. Laurentii Luce de Philipputiis, de regione Campitelli, et Cristoforo eondam Cole F emandi, de regione ST. Pinee. romanis civibus, testibus. Iohannes Micbaelis, romanus civis t notariU5. I

La clausola fu aggtunla con un richramo in fine al documento.

C -[1487].

3382.

Narni -.- Il cardinale Giuliano della Rovere al vicario del VescoVo di Terracina: perché a persona da deputare anche da Giacomo Caelani di Sermoneta siano resliluiti i legali. destinati da scrmonetani e bassianesi per la riparazione di vie e di ponti. Arc. Cael., Prg. n. 3382.

Originale.

Iulianus, episcopus ostiensis, cardinalis, pape maior penitentiarius, ad Marchie Anconitane, patri­ monii Sancti Petri in Tuscia, ducatus Spoletani nonnullaque alia Italie dominia, civitales, terras legatus, vicario episcopi terracinensis in spiritualibus generali. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte magistri Iacobi de Sermonetis,· alias de Gaytanis, pape et apostolice sedi~ notarii, petitio eontinebat quod, Iicet nonnulli quondam homines et incole terrarum de Sermonetis et Bassiani ae alii prefati Iaeobi subditi, in eorum testamentis nonnulla bona, pontium et viarum publicarum diruptorum et confractorum reparationi applicanda, legassent, niehilominus per illorum executores illa minime consignata fuerunt, et nonnuni ex executoribus ad eonsignandum legata episcopo terracinensi sunt compulsi: mandamus quatinus dictorum legatorum detentores ad tradendum huiusmodi legata personis, ad quas illorum receptio spectat, piis usibus applicanda, Ìuxta testamentorum continentiam cogas; volumus quod legata, que per executores ad alias quam in testamentis designatos usus deposita forsan fuerint, persone per te et Iacobum notarium Datum Narnie, anno Incarnationis M .... 1 deputande restituantur. in reparationem viarum et pontium. pontifieatus Innocentii pape VIII anno III. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Pro .. ~ de man­ dato rev. mi d. ni , A. L Cippicus; (a destra): lo. Biliton, visa; (nel verso): Registrata, De Lobera decanus Ca [mere], l Danno della pergamena. Datiamo il documento con l'anno 1487, come cl risulta Ja una copia carlacea del .ec. XVIII a Resia Iraccia nei due fori .alla pil'ca, a cui era appeso.

C-1487 .11.19.

1001.

Aldifreda - Dinanzi a Luigi « de Lando ", di Caserta, giudice ai contraili, e ai testi Domenico Màz­ zarella, Giacomo di Agostino « de Fusco» e Belardino « de Gelosia », di Caserta: la nohile Carmosina « de Isola ", madre e lutrice di Giovanni, Andrea e SilJmondo Filomarino, signori del feudo di Aldifreda. concede in enfiteusi a Domenico «de Iaquinto ». di Caserta, un terreno boschivo in contrada « ad lova }), in territorio « Summontis », :I presso Caserta, per la corrisposta annua di due grani e mezzo d'oro. -Are. Cael•• Prg. n. 100/, Originale, a rogito Jel notaro Antonello «de Maczìa », di Caserta. del 3ec. XV (omessa): segnalara Jel sec. XIX: XLI, n. 132. I

Abbr. Smontis

Nel' verSt>, noia


REGESTA CHARTARUM

109

C .1487 .V.IS. Napoli -

2808.

T~tamento di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi.

Are. Cael., in Prg. n. 2808.

Copia autentica, in3erila in C. /487 . VI.

/.

Anno a Nativitate millesimo quatricentesimo octogesimo septimo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo nono, die quinto decimo mensis maii, quinte indictionÌ5, Neapoli. Nos Anellus Francus de Neapoli, ad contractus iudex, Cirius Sanctorius, de eadem civitate, notarius, notum facimus quod. ad instantiam Honorati Gayetani de Aragonia, F undorum comitis etc., regni Sicilie logothete et prothonotarii, accessimus ad suum hospicium, positum in dicta civitate, ubi dicitur a la Porta de Don Urso, regionis Platee Nidi, iuxta menia civitatis, Ìuxta viam publicam a tribus parti bus ; et dum essemus ibidem in quadam camera eiusdem hospicii, invenimus eundem comitem in lecto iacentem, infirmum corpore, sanum mente. Prefatus comes condidit testamentum, annullans omnia alia testa menta : F ecit heredes suos universales Honol'atum de Aragonia, comitem Trayecti, et lacobum Mariam Gayetanum de Aragonia, fratres utrinque coniunctos, in omnibus bonis suis, burgensaticis, mobilibus et stabiIibus, pecuniis, iocalibus, auro, argento et lapidibus pretiosis, debitis, recolligentiis, iuribus et actionibus, pro equali parte, preter legatis et lìdei­ commissis; fecit hel'edem suum Honoratum. eius nepotem.l primogenitum, in omnibus ipsius comitis testatons civitatibus, terns, casrrÌs, villis. casali bus, pheudibus et bonis pheudalibus, et signanter in subscriptis terris, sitis in Maritima et Campania Urbis Rome, videlicet in castro Sancti Laurentii, castro Ceccani, castro Pofi, castro Somnini, castro Valliscurse, castro Falvaterie; fecit 5ibi heredem Iacobum Mariam Gayetanum de Aragonia. eius nepotem secundogenitum, in comitatu Murconi, cum titulo comitatus, consistentibus in ipso comitatu terra Morconi, terra Sancti Marci de Cavotis, terra Sancti Georgii de la Molinara, castro Prete­ maioris et castro Coffiani. dishabitatis, et in terra Cayvani, cum eorum fortelliciis, hominibus, vuaIlis vaxallorumque redditibu5, terris, temtoriis, domibus, iuribus, iurisdictionibus, rationibus et actionibus. T estator mandavi t quod ubi Honoratus decesserit in pupillari etate vel post absque filiis masculis, legitimis et naturalibus, seu Iacobus Maria moriretur absque liberis masculis, legitimis et naturalibus, in pupillari etate vel post, quod, in casu premisso, unus succedat alteri et sic eorum filii masculi, legitimi et naturales, unus succedat alteri. gradu prerogative prime geniture semper salva, et cum onere dotandi et maritandi filias de paragio; ubi Honoratus et Iacobus Maria seu eorum filii, legitimi et naturales, decederent sine filiis masculis, legitimis et naturalibus. et nullus superesset de recta linea ipsius testatoris masculus legitimus et naturalis, quod in dictis bonis testatons succedat F erdinandus rex Sicilie, cum onere dotandi et maritandi filias feminas de paragio. Reliquit nepotes, pronepotes et descendentes ex eis sub protectione regi5 F erdinandi ac ducis Calabrie et suorum heredum et successorum, l'ogans regem et ducem Calabrie ut recommissos et acceptos habeant et defendant; mandans suis nepotibus et descendentibus predictis ut vassallagium, fidelitatem, devotionem et obedientiam prestare debeant regi Ferdinando suisque filiis, heredibus et successoribus in perpetuum. Testator t\sseruit supradicta castra, sitatam in Maritima quam in Campane a Urbis Rome, secundum consuetudinem procerum romanorum, pervenire debeant equaliter ad Honoratum et Iacobum Mariam. eius nepotes: sed quia eidem testatori melius visum fuit quod dicta castra esse debebunt Honorati, nepotia primogeniti. nihilominus comes ipse. providendo indempnitati ipsius Iacobi Marie, mandavit quod Honoratus et sui herede5 et 5uccessores debeant, tam in recom­ pensam dictorum castrorum quam omnium fructuum et iurium ipsorum. pro medietate ad eundem Iacobum Mariam spectantium, secundum consuetudinem predictam, anno quolibet, in perpetuum, assignare eidem Iacobo Marie et suis heredibus et successoribus ducatos mille de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato, ita tamen quod Iacobus Maria .teneatur renunciare comiti Honorato omnia iura et actiones supel' dictis castris pro medietate; et ubi Iacobus Maria dictam renunciationem facere recusaverit, lune privatus intelligatur a privilegio supradicto particularis institutionis eomitatus Morconi cum omnibus terris, castris; et, in casu premisso, comitatus Morconi cum terris et castris perveniat ad comitem Honoratum, ad disponendum de dieto comitatu cum terrÌs et castris pro arbitrio. T estator exheredavit Petrum Berardinum Gaytanum, eius filium, olim comitem Morconi, ab omni successione et hereditate omnium bonorum suorum, tam mobilium quam stabilium, et tam burgensaticorum quam pheudalium, presentium et futurorum, ac cÌvitatum, terrarum et castrorum, casalium, pheudorum. et locorum eiusdem


110

D O C U M E N T l D E L L' A R C H I V IO C A E T A N I

testatoris, oflìciorum, iurium, actionum, recolligentiarum, debitorum et nominum debitorum, Cause exhere­ ditationis sunt hec: et primo quod Petruli Berardinus, mortem ipsius comitis testatoris eius patris affectando, vite ipsius comitis sui patris insidiatus fuit; quia idem Petrus Berardinus pluries minatus est eidem comiti F undorum velle eum occidere et alios eundem comitem adiuvare volentes, nisi faceret suam pravam voluntatem, in dedecus, damnum et iniuram ipsius testatoris et etiam cum armis et gentibus armatis terrendo; quia pluries verba iniuriosa et contumeliosa Petrus Berardinus contra testatorem protulit; quia contra voluntatem comitis F undorum. eius patris, ad se recepit nonnullas arces terrarum et castrorum. mutando castellanos, sotios et officiales, ad ipsius testatoris maximam iniuriam atque damnum; quia Petrus Berardinus conversabatw· cum malencis malefaetoribus et homicidiariis, preter et contra voluntatem ipsius testatons; quia Petrus Berardinus erat et est male morigeratus, commictendo erimina et delicta, causas ingratitudinis et inobedentias tam contra comitem eius patrem quam contra alios, quibus iuste exheredari potuit: quia comes testator, summopere animadvertens malos mores, crimina eiusdem Petri Berardini et ut patrimonium et bona ipsius testatoris conserventur et ne ad alienas manus perveniant. eundem Petrum Berardinum exheredavit ex causis et criminibus predictis et aliis apparentibus in processu contra Petrum Berardinum formato. Elegit sibi sepulturam in t;!cclesia cathedrali Sancti Petri de Fundis, et quod eius exequia in die sui obitus nant ad arbitrium Honorati et lacobi Marie et exequutorum; et quod in eadem ecclesia Sancti Petri, statim post eius obitum, debeant celebrari misse. pro quibus legavit ecclesie uncias quinque de carlenis argenti. Legavit ecclesie et conventuÌ Sancti Dominici de Fundis, ultra illud quod in presentiarum habet, anno quolibet. in perpetuum uncias duas de carlenis argenti. Legavit ecclesie Sancte Mane de Fundis, pro missis ibidem celebrandis tempore sui obitus. uncÌam unam et tarenos vigintiquinque de carlenis argenti. Legavit ecclesie Saeti Francisci de Fundis. pro missis post mortem ipsius in dieta ecclesia celebrandis, unciam unam et tarenos viginti quinque de carlenis argenti; legavit ecclesie et conventui Sancti Francisci, in perpetuum, uncias duas de carlenis argenti; cannas sexdecim de panno fratisco, pro vestimentis fratrum existentium et serventium diete ecclesie et conventui; item staria sex olei pro usu dicte ecclesie et conventus; salmas centum de lignis. pro igne comburendis, pro usu dicti conventus: libras quinquaginta de cera laboratas, seu in defectu ipsarum, iustum pretium supradictarum rerum; vegetes duas de vino, unam de vino de Fundis et aliam de vino Spelunce; quas quidem presentiarum et bonorum quantitates voluit comes quod dieta ecclesia et conventus consequi possit anno quolibet, in perpetuum, super iuribus et redditibus balie civitatis Fundorum, et guardianus et fratres diete ecclesie et conventus debeant in perpetuum celebrari facere in dieta ecclesia missam unam Passionis Iehsu Christi, die qualibet, in perpetuum. Mandavit testator maritari debere in suis terris et castris duodecim puellas virgines et pauperes ad electionem exequutorum, quibus puellis in dotem assignari debeantur unicuisque ipsarum uncie quinque de carlenis argenti. Item asseruit olim, ob devotionem quam gessit erga ecclesiam et hospitale Sancte Marie Annunciate de Neapoli, se donasse diete ecclesie et hospitali certas domos, sitas in civitate Neapolis, prope litus maris ac prope domos ubi retinetur Dohana magna, necnon donasse alia bona stabilia, valoris ducatorum mille, sita in civitate Caleni eiusque territorio, cum hac condicione quod in dicta ecclesia, in maiori altari ipsius, celebraretur die qualibet, in perpetuum, missa una Virginis Marie, prout in instrumentis factis per manus Dotani Cirii; quas donationes testator acceptavit ac aetente magistros et gubernatores eiusdem ecdesie et hospitalis rogavit ut missam predictam die qualibet. in perpetuum, in maiori altari celebrare faciant. T estator asseruit se non recordari alicui debitorem esse, nihilominus mandavit per Honoratum et lacobum Mariarn et exequutores, statim post obitum ipsius testatoris, quod quicumque pretenderet se creditorem esse debeat dict05 heredes et exequutOl'es adherere (il) et de pretenso debito fidem facere, recepturus debitam satisfactionem, quibus heredibus et exequutoribus mandavit ut satisfacere teneantur. Testator reco~ gnoscens servitia sibi per coniugem CatharÌnam Pignatellam de Neapoli, comitissam Fundorum, prestita, Catharine legavit castrum appellatum Maranula cum eius fortellicio, hominibus, vaxallis vaxallorumque }'edditibus, villis. casalibus, domibus, edifìc.iis, terris, vineis, olivetis, campisiis. aquis aquarumque decur­ sibu~, montibus, planis, defensis, forestis, bancho iusticie et cognicione causarum civilium et criminalium, ac cum mero mixtoque imperio et gladii polestate inter homines et per homines dicti castri. iuribus iurisdictionibus, fructibus, redditibus et proventibus ac pertinentiis omnibus, et cum integro eius statu, et cum omnibus prediis rusticÌs ve! urbanis, que comes fuisset consequutus: situm in provintia Terre Laboris, iuxta territorium civitatis Gayete, iuxta territorium Castri Honorati : pro residentia et habitatione ipsius comitisse, quoad dominium, usufructum et proprietatem, sua vita durante, dum vitam vidualem


REGESTA CHARTARUM

111

servaverit et ad secunda vota non translent, et illud quod deerit usque ad summam unciarum centum de carlenis argenti testator suppleri voluit per Honoratum eiusque heredes et suceessores eidem eomitisse, ita ut eomitissa, inter fructus et iura castri per eam pereipendos et supplementum per dictos heredes prestandum, consequatur uncias centum de carlenis argenti; et dieto legato finito seu per mortem eomitisse seu per transitum eiusdem ad secunda vota, dictum castrum ad ius et proprietatem et usufructum Honorati suorumque heredum et sueeessorum perveniat, et a solutione supplementi sint liberati; cum hac condi­ cione quod Honoratus comes suique heredes et successores predicti comitissam in retentione dicti castri, quoad dominium, usufructum et proprietatem, in casu predieto, debeant manutenere et defendere; et quod supplementum annuum satisfacere eidem comitisse debeant; et casu quo Honoratus vel eius heredes et successores comitissam dictum castrum habitare et usufruetuare non penniserint, ineidant in penam ducatorum decem mille, applicandorum pro medietate regio lisco et pro medietate comitisse. Comes testator legavit comitisse Catarine, in recompensam servitiorum, tot et tanta bona mobilia, pan­ norum de lino pro usu sue persone, que ascendant ad summam ducatorum quatricentorum de carlenis argenti; legavit Catarine tassias sex de argento carlenorum, totidem scutellas de argento carlenorum; sex alios plactellectos de argento carlenorum; bacile unum ae vocale unum de argento carlenorum; saleriam unam de argento carlenorum et plactellos duos magnos de argento carlenorum, comprehensis in huiusmodi quantitate vasorum argenteorum illis vasis argenteis, que ad presens comitissa possidet; lieeat comitisse de omnibus suis vestimentis fieri facere vestimenta, pannos altarium et in alios pios usus convertere, tam in ecclesiis civitatis F undorum quam in aliis ecclesiis terrarum et cas\rorum testatoris; legavit comitisse servas duas albas, eligendas per eam. Asseruit eius consortem habere in comuni societate cum testatore pecudum quantitatem in massaria testatoris, quas pecudes et earum augmentum, quoad locum et proprietatem et usufructum, legavit comitisse, ad disponendum de eis per eandem eiusque heredes et successores tanquam de re propria; et voluit quod omnia legata comitisse habeant vim ac si essent legata faeta ad pias causas. Testator asseruit olim cum consensu regio se vendidisse in perpe­ tuum Catarine baroniam Trentule, pheudum lugliani, molendina Casaferre et Pontis Sancti Antonii, pertinential'um civitatis Averse, et hospicium situm in civitate Averse, in sedili Sancti Loisii, pro pretio ducatorum novem mille quingentorum de carlenis argenti, comprehensis ducatis 'tribus mille olim Caterine donatis pro suis doti bus, tempore contracti matrÌmonii, prout in instrumento facto sub anno Mt)CCCCOLXXXVO die penultimo mensis iulii, tertie indictionis, F undis, per manus notarii Cirii; ac postmodum testatorem supradictum instrumentum ratificasse, prout in instrumento facto sub anno MOCCCCoLXXXVlo die XXVII mensis iunii, quinte indictionis, F undis, scripto per manus notarii Iacobi Antonii de Buchio, de Gayeta, asseruit contineri; noviter comes testator supradictam venditionem ac ipsius ratificationem ratificavit et mandavit quod eius heredes observent. Legavit patriarce Anthiochie, archi episcopo capuano, eius fratri. ducatos centum de carlenis argenti. Legavit fratri Bonifacio Gayetano, eius fratri, ducatos centum de carlenis argenti. Legavit Antonio Guindacio de Neapoli ducatos centum de carlenis argenti. Legavit Baptiste de ClaveUis, eius secretario, ducatos centum de carlenis argenti. Legavit Baldaxari de Marco, de Neapoli, dieto Massone, ducatos centum de carlenis argenti. Legavit omnibus suis servitricibus, que tempore sui obitus ad eius servitia reperiantur moram trahere, modo et ordine infrascripto: servÌbicibus que spacio annorum septem reperientur testatori servitia prestasse, unicwque ipsarum, uncias septem de carlenis argenti, in bonis mobilibus, alias uncÌas tres ad complementum unciarum decem pro qualibet; et ubi maiori tempore annorum septem reperirentur servitia prestasse, pro ilIo pluri solvetur eis, anno quolibet ultra annos septem, uncia pro quolibet anno; aliis servitricibu5, que tanto tempore servitia non prestiterunt, legavit ratam dictarum unciarum decem consistentium pro tempore quo testatori servierunt. Asseruit olim maritasse et dotasse Cubellam Gayetanam, quondam 5vevam Gayetanam, lohannellam Gaye­ tanam, comitissam Populi, Catarinam Gayetanam, uxorem Caroli de Sanguino, et Lucretiam Gayetanam. comitissam Venafri, suas filias legitimas et naturales, de paragio et ultra paragium et easdem Cubellam. Ioannellam, Catarinam et Lucretiam ac heredes quondam Sveve in earum dotibus heredes sibi instituit pro omni iure eis in bonis testatoris competenti, ita quod plus de bonis suis nullo iure petere possint. Asseruit olim maritasse Bannellam, principissam Bisigniani. eius nepotem, filiam legitimam et naturalem primogenitam Baldaxaris Gayetani de Al'agonia, comitis Trayecti, filii primogeniti testatoris, iam defunti, et pro suis dotibus dedisse ducatos duodecim mille de carlenis argenti, iuxta instrumenti dotalis tenorem, aSserens dictas dotes fuisse et esse debitam portionem principisse de bonis suis hereditariis compe­ tentes O) et de paragio at ultra paragium; testator Bannellam in dictis dotibus solutis heredem sibi instituit


112

DOCUMEN TI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

pro omni iure debito eidem princlplsse, in bonis testatoris seu eius patris, ita quod de bonis suis nìhil petere possit. Asseruit maritasse et dotasse Beatricem Gayetanam et Lauram Gayetanam, comitissam Potencie, eius neptes, filias quondam Baldaxaris comitis Trayecti, de paragio et ultra paragium: testator heredes sibi particulares in doti bus solutis instituit pro omni iure debito eisdem, ita quod de bonis suis nihil petere possint. Legavit Antonio Gayetano, eius filio naturali, iure hereditatis et pro alimentis et sua substentacione, ducatos quatuor mille de carlenis argenti, seu ematur castrum unum et illud sibi assignetur. F ecit tutores, gubecnatores et administratores Honorati et Iacobi Marie regem F erdinandum et don Alfonsum de Aragonia, ducem Calabrie, supradictum patriarcam, Scipionem Pandonum, comitem Venafri, Restainum Cantelmum, comitem Populi, Constanciam de Ursinis, rnatl'em Honorati et Iacobi Marie, Baptistam de Clavellis et Iacobum notarii Nicolai de P~dimonte, cum plenaria potestate eosdem fratres, ad presens in minori etate constÌtutos, tuendiet gubernandi. Legavit Constancie, eius nurui. dotes et omnia iura sua dotalia iuxta suarum cautelarum tenorem; legavit Constancie, eius nurui, donec vixerit et ad secunda vota non transierit, omnia alimenta sibi necessaria, secundum suum statum. Legavit Pasquali de la Massaria ducatos quindecim de carlenis argenti. Legavit mihi notario Cirio Sanctorio, preter meos labores in celebratione presentis testamenti, pro toga una, ducatos duodecim de carlenis argenti. Instituit exequutores et fidei commissarios supradictum lordanum Gaytanum, patriarcham Antiochie, archiepiscopum capuanum, Scipionem Pandonum, comitem Venafri, Restainum Cantelmum, Baptistam de Clavellis, Iacobum notarii Nicolai de Pedimonte et fratrem Iacobum de Nola, ordinis minorum, eius confessorem, quibus concessit plenum mandatum; se obligans testator, sub ypotheca et obligatione omnium bonorum, de rato habendo quicquid per dictos exequutores vel substituendos ab eis actum fuerit. Presens Ìnstru­ mentum per manus mei notarli, signo meo signatum, mei iudicis et nostrum testium subscriptior.ibus roboratum, scripsi ego Cirius notarius: presentibus iudice Anello Franco de Neapoli ad contractus, Andrea Mariconda de Neapoli, utriusque iuris doctore, Nicolao Francisco Persico, utriusque Ìuris doetore, Antonio de Palmerio, uh'iusque iuris doctore, Caraczulo l de Neapoli, Iohanne Cola Gayetano, lacobo Gactula de Gayeta, Paulo de Angelo, de Neapoli, Baldaxare de Marco, Berardino de Dato, de Neapoli, et Iohanne Oliverio de Maioricis. !

Abbr. Carlo

C.1487.V.21.

2934.

Napoli - Dinanzi a Domenico « de Rogato », di Castellammare di Stabia, giudice ai contraili, e ai le:.sti Antonello «de Stephano lI, notaio di Napoli, Nicola «de Palmerio », notaio di Aoersa, Giovanni-Antonio « de Madio », notaio di Napoli, Filippo « de Marco », di Napoli, Vincenzo « de Crapario », di Aoersa, Vincenzo « de Palmerio >l, di Napoli, e Giacomo-Giooanni « Ceccha », di Gaeta: maestro Giooanni « de Sulmoneta », maniscalco, per undici once e tarini oenli di car­ lini d'argento, oende al nobile maestro Novello PapaTo, di Napoli, agente di Scipione Pondane, di Napoli, conte di Venafro, le case con cortile, sile il1 Napoli, in contrada « in Platea Dompni Ursoni ». Are. Cael., Prg. n. 2934. Orlg/nale, con .oUoscriz/onl aulogra/e, a raglio .lei nolaio Pielro-Paolo Unticano, di Napoli. au/.llio .lal lIia.l/ce al controlli Giacomo «de Philippo •• di Napoli; segnalura doZ se", XIX, VI n. 7.

C-1487.VI.l,A. Napoli -

2808.

Ferdinando I ratifica il testamento di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi.

Arc. Cael., Prg. n. 2808. Or/Binale, in un fascicolo .li 12 carie pergamenacee. Sul reUo .lella prima, noia del sec. XV (omllSsa): segnalare, del sec. XVII: n. 2: P. 4. C. 6, f. p.: .lei sec. XIX: XXXIX, n. 49.

F erdinandus, rex Sicilie etc. Subiectorum nostrorum compendiis ... Nuper expositum fuit pro parte HQnorati Gayetani de Aragonia, comiti, Fundorum, regni Sicilie logothete, prothonotarii, collate­


REGEST A CHART ARUM

113

ralis, cORsiliarii, quemadmodum proxlmls diebus ipse 5uum condidit te3tamenlum, in quo exheredavit Petrum Berardinum Gayetanum de Aragonia, fìlium suum legitimum et naturalem, bonis suÌs omnibus, et heredes suos instituit Honoratum de Aragonia Gayelanum, primogenilum, et Iacobum Mariam de Aragonia Gayetanum, secundogenitum ipsius Pebl Berardini, et comitis Fundorum nepoles, hoc modo videlicet: eundem Honoratum in tolo statu ipsius exponentis seu bonis pheudalibus, que ubique in hoc regno et extra hoc regnum el preserlim in provintiis Maritime et Campane e tenet, facta resel'vatione de comitatu Murconi et terra Cayvani cum pertinentiis et iuribus eorum, in <juibus comes eundem Iacobum Mariam heredem instituit, addita condicione quod Iacobus Maria teneatur renunciationem facere Honoralo fratri suo de omnibus iW'ibu5, que illi competerent in diehs ten-is Campanee et Maritime, alias cadat a legato sibi facto de comitatu Murconi et telTe Cayvani; et quod in eventum obitus unius ipsorum sine fitiis legitimis, alter qui supervixerit illi premortuo succedere debeat; ordinavit comes eisdem nepotibus tutores nos, Alfonsum de AI'agonia, ducem Calabrie, pl'imogenitum nostrum et vicar!um generalem, archiepiscopum capuanum, patriarcham antruocenum, germanum suum, et alios, cum additione legatorum et signanter cuiusdam legati de terra Maranole. quam cornea, post dieG suos, voluit possideri per Cathe­ l'inam de Pignatellis, comitissam F undomm, conSOl'tem suam, cum perceptione fructuum donec fuerit in viventibus et thorurn viduale servaverit; p05tmodum ad Honoratum revertatur, quemadmodum in inslru­ mento de testamento, quod confectum est per manus Cirii de Sanctorio de Neapoli, notarii, tenoris subsequentÌs (cf. C -1487 - V.15). Supplicavit nobis idem comes Fundorum ut iam dieto testamento consensum et beneplacitum nostrum prestare, decretum desuper interponere dignaremur: nos assentimus nostrumque consensum et beneplacitum prestamus ac decrdum desuper intelponimus predictaque omnia ratificamus; quam institutionem tanquam factam de inmediate successoribus, videlicet de nepotibus in potestate eomitis Fundorum, filio ex legitima causa exhel'edato, et ipsam exheredationem tanquam legitime factaIIi approbamus, ita ut presens Ìnstitutio eam vim habeat ae si et ipse Petrus Berardinus esset pemtus mortuus morte naturali, tempore mOl'tis ipsius comitis, et ipsi nepotes heredes instituti essent inmediate successuri; fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus sempel' salvis. Presens privilegium in formam libri fieri iussimus, magno maiestatÌs nostre pendenti sigillo munitum. Datum in Castello Novo Neapolis, per utriusque iuris dodorem et militem Andream 1 MarÌconda 1, locumtenentem Honorah Gayetani de Aragonia. F undorum comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collaleralis. consilial'ii nostri, die primo iunii MCCCCLXXXVII. Rex 1 Ferdinandus. 1 Sig. 2 Egius Sardonil pro P[ascasiJo Garlon. Solvat tarenos duodecim quia alter prothonotarius. Dominus l'ex manclavit mihi Abbati Rugio. Iul.u' de Scorciatis Iocumtenens magni camerarii. Registrata in canceI­ laria penes cancellarium in registro privilegiol1lm primo. Concordat cum memoriali. Auiografa.

I

2

Resia parie del lIa$irino s<!rico, TO$.o e giallo, appeso alla pUca.

3009.

C-1487 .VI. 1 , B.

Napoli -- Dinanzi a Francesco Basso, di Napoli, giudice ai con/l'alti, e ai fesfi don Alessandro Mi­ gliaio, prete, Giovanni-Roberto « Deasantis ", Giovanni- Tiberlo Paparo, l Giacomo Anello Fio­ rentino, don Giovanni Spina. canonico, Francesco «de Ursis", Pietro-Giacomo Russo, Anello Garofalo, maestro Francesco « de Bossis ). di Napoli; il nobile Raimondo Campanile, di Napoli, per /6/ ducali, tarini due e grani dieci di carlini d'argento, vende al nobile Novello Paparo, di Napoli, procuratore di Scipione Pandone, cDnte di Venafro, le case ruinose con due casalini, consistenti in sei oani, cioè in due camere contigue ai casalini, due dispense e un'altra camera con ripostiglio, sUi in contrada «in Platea Domini Ursonis » di Napoli. poli.

Arc. Caei., Prg. n. 3009. Originale. con 30l/oscrizioni autografe, a rogNa del nolaio Vincenzo « Nel ver30, nota del sec. XVI (omessa); $egnatura del sec. XIX; XVI. Il. 43. I

Co,J ricordaio nella NT: !oroe la .Iessa persotla della precedente, che $; sol/ascrisse al con/raflo.

VI. l'>

de BOESis

», di

Na­


114

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CA ETANI

C~1481.VU.

31,A.

1909.

Ferdinando l. confermando il testamento col quale Onorato Il Gaetani d'Aragona diseredava il primogenito Pietro-Bernardino, ratifica l'assegnazione delle contee di Fondi e Traetto e della

Napoli

contea di Morcone, falla rispettioamente a favole di Onorato III e di Giacomo-Maria, figli di Pietro-Bernardino, e li abilita a iulle le dignità e prerogative del loro stato, nonostante le colpe paterne. Arc. Cael., ?rg. n. /909. Copia, aulen/icata in Roma, il 6. Il/. /506, con le/lera murlila di .lgillo, i da An!onio de Monte)l, arcivescovo di Slponlo, 2 generale udì/ore della Camera apostolica, a richiesta di Onorato Gaetani d'Aragona, duca di TraeUo e conle di Fondi, dinanzi ai testi Barnaba Fernandi, spagnolo, e GiOVanni Ballista «de Ecclesia », romano, nolai della CUria delle cause. a raglio di Berando « de Molario », chierico della dio~esi di Lione, nolaio della .Iessa curia. Nel Verso, noia de! sec. XVI (omessa); segna/ure del .ec. XV/l: n. 13; P. 4, C. 3, f. p.; n. 8. «

FERDINANDUS, rex Sicilie, Hiel'Usalem etc. Iudicavimus enim semper ad princÌpis officÌum pertinere et eius nomen posteritati conservare ut taIem se gerat in exaudiendis 6delium suorum suppli­ cationi bus, et precipue eorum -qui de ipso benemeriti sunt, ut et gratitudini satisfaciat et respondeat meritis subiectorum, eam virtlltem et si in roultos, qui nobis et statui nostro affecti sunt et qui in omnem rerum nostrarum fortunam, pericuIum et experientiam de se non vulgarem prebuerunt, exercere debemus, eam in prÌmis ingenue fatemar debitores esse ut exerceamus in Honoratum de Aragonia Gay­ tanum, F undorum comitem, regni huius logothetam et prothonotarium, collateralem, consiliarium, 6deIem nobis dilectissimum; ipse comes, ut taceremus quanta cum fide et cum fortunarum et persone sue discrimine inservierit regi Alfonso, genitori nostro, cui apprime carus et acceptus fuit, nobis, eo ex humanis subIato, gubemacula regni tenenti bus ita semper in omni fortune eventu opibus suis affuit et presertim proximis temporibus cum, ab defectionem aliquorum baronum a fidelitate nostra, res nostre in periculo essent ut nihil ab eo sit preterroissum quod ad officium optimi collateralis et ad declarationem predal'i sui animi et fidei propensissime pel'tinuerit et quod nos tanquam non prestitum ab eo queri possimus, ex quo est effectum ut, cum cornes ipse aliquid a nobis petit, non sit nobis integrum illi non satÌsfacere, qui tantum eius fidei et meritis non teneri cognoscirous. Proxime itaque diebus, cum idem comea provocatus multis et enormibus causis, gestis et tentatis contra se et statum suum per Petrum Berardinum de Aragonia Gaytanum, filium suum, gue omnia in notitiam nostram devenerunt, suum ultimum condi disse t testamentum, ipsum Petrum, propter sua demerita exheredando et heredes suos instituendo Honoratum et Iacobum Mariam de Aragonia Gaytanos, ipsius Petri Berardini filios, et prefati comitis F undorum nepotes; nobisque supplicavisset ut eiusmodi testamentum ratum haberemu5; et si nobis longe gratius fl:lisset per amorem, quo ipsum comÌtem prosequimur, qualis sit animus noster erga ipsum in aliis decIarare, tamen sic postu lantibus temporum conditionibus et ut nihil eidem comiti propter sua erga nos merita negare nec possumus nec debemus eorum que ab eo nobis supplicantur et presertÌm eorum qui bus assensus non est dene­ gandus, in ea l'e eius votis satisfecimus, dictum testamenti instrumentum ratificavimus et decl'etum intel'po:mimus sÌcut per presentes ratificamus et interponimus. decernentes quod premissa omnia effectum habeant; sed exÌgentibus ipsius comitis meritis erga nos et statum nostrum et servitiis, que hactenus nohi! prestitit prestatque, pl'estitm'um speramus, l'atum habentes dicti testamenti instrumentum et presertim exheredatÌonem Pelri Bel'ardini et super eo assensum nostrum prestantes et privilegium l'atilicantes, eisdem Honorato et lacoho Marie, pro se ipsis ipsorumque heredibus in perpetuum confirmamus statum, omnes civitates, terras, castra, casalia et loea bonaque omnia burgensatica et feudalia ipsius comitis eÌsdem legata vigore testamenti, unicuique seilicet ipsorum partem sibi legatam, videlicet Honorato et suis heredibus omnia bona burgensatica et feudalia ae statum que et quem ipse comes Fundorum avus StiUS tenet in hoc regno, exceptis legatìs infrascriptis eidem Iacobo Marie factis de comitatu Murconi et terre Cayvani: videlicet civitatem Fundorum et terram Traiecti cum titulo comitatum, ad heredes et postero5 trasfundendo, ac terras, castra, Ioca dictorum comitatum, videlicet ten'am Itri, castrum Spelunce, castrum Monticelli, castrum InuIe, castrum Pastine, castrum Campomellis, castrum Maranule, Castl'um Honoratum, castrum Spinei, castrum Fractarum, Castrum Novum, Castrum Forte, castrum Sugii et terram Pedismontis; lacobo Marie, pro se et dictis sui:; legitimÌs heredibu5, comitatum Murconi, consistentem o

in teuis Murconi, Sancii Marci de

CavotÌs

et SandÌ

Georgii

de

Molinal'ia,

Vallis

Beneventane,

habi.


RE GESTA CHARTARUM

115

tatis, et Petramaiore et Cuffiano, inhabitatis, ac Sancto Andrea, neCDon et terram Cayvani. provincie Terre Laboris, cum titulo comitatus Murconi, ad heredes transfUlldendo: cum ipsorum comitatum, civitatum, ten'arum, castrorum, casalium et locorum castris seu fortelliciis, hominibus et vassaHis vassal­ lommque redditi bus, feudis, feudotariis, suffeudotariis, angariis, perangariis, domibus, possessionibus, vineis, olivetis, iardenis, terris, montibus, planis, pratis, silvi!, nemoribus, pascuis, arbori bus, molendinis, baptinderiis, scaphis, piscariis, venationibus, passagiis, tenimentisi territoriis, terris, aquis aqurllmque decursibu5, daciis, dohanis, cabellis, baiulationibus, banco iustitie et cognitione causarum, civilium, crimi­ nalium et mistarum, et exercitio et administratione criminalis iurisdicbonis, cum guatuor lictens arbitrariis salisque ipsorum et ipsarum iuribus, l'ationibus, actionibus et pertinentiis et provisionibus, preeminentiis, dignitatibus, prerogativis et gratiis, eidem comiti F undorum et suis heredibus per reges predecessores nostros et per nos concessis: declarantes quod Honoratu!i et Iacobus Maria ipsorumque heredes legitimi comitatus ipsos ac civitates, tenas, castra, casalia et loca, prout ad unumquemque ipsorum spectat, cum castris, hominibus, vassallis et aliis, illisque modis et iuribus cum qui bus come:; Fundorum hactenus tenuit et possidet, Honoratus et Iacobus Maria suique heredes teneant in feudum, immediate et in capite et sub feudali servitio seu adoha, nobis et nostre curie nostrisque heredibus in hoc regno, quotiens indicetur, prestando; cum potestate vendendi, alienandi et de predictis locis et bonÌs disponendi tanquam de rebus propriis, nostro in predictis assensu et beneplacito reservato; ita quod Honoratus et Iacobus Maria dictique sui heredes comitatus, Ioca et bona quecumque, eis legata et in presentìbus licterÌs declarata, in feudum, in mediate et in capite a nobis et nostra curia nostrisque hel'edibus in' hoc regno perpetuo possideant, nec nullum alium preter nos heredesque nostr05 in regno in 5upenorem et dominum recogno­ scant, servireque teneantur nobis de feudali servitio et adoha, iuxta regni huius consuetudinem, quod facere promiserunt; investientes prefatos frall'es de predictis omnibus per expeditionem presentium; nec obstare volumus huic confirmationi quevis crimina, excessus, h'ansgressiones et delicta, que per eundem Petrum Berardinum, eorum genitorem, commissa fuissent, tam contra personarn et statum comitis Fundorum, patris sui, quam etÌam quandocumque Ìncunisset in crimen lese maiestatis, etiam in p,o capite, abolentes ab eisdem Honorato et Iacobo Maria omnem maculam, penam ac labem, in quas incidissent et incidere possent etiam in futurum; redintengrantes, quatenus OpUS est, ad eandem innocentÌam et capacitatem in qua esse deberent si eiusmodi delicta nunquam commissa fuissent, habilitate legibus non summissa, eosdem Honoratum et Iacobum Mariam ad successionem ipsam et assecutionem bonorum, titulorum et dignitatum, ita quod nullo unquam tempore delictum et crimen seu cl'imina patefacta et detecta sive deroganda et commissa per Petrum Berardinum eisdem circa premissa preiudicium afferre possint, sive in personam eiusdem comitis F undorum et statum ipsius sive in personam et statum maiestatis nostre atque in primo et secundo vel alio quocumque, seu lege in crimen lese maiestatis, fuissent aut esse comperirentur in futurum, etiam si propterea aut eorum aliquid status et bona predicta dicerentur aut essent reversa et devoluta seu revocanda forent et devolvenda, tam in vita quam post mortem eorumdem com,itis Fundorum et Petri Berardini ad maiestatem, curiam, nostrum fiscum, ita quod ullo unquam tempore negue per nos neque per nostros heredes Honoratus et Iacobus Maria non possint vexari, vocari in iudicio vel extra pro crimini bus paternis vel ex aligua culpa vel fellonia commissa per dictum Petruro Berardinum erga maie­ statem nostram; et fisco nostro omnem audientiam in predictis denegamus et omnem iurisdictionem ìudicibus delegandis veI ordinal'iis penitus tollimus; ipsa bona et status relassamus eisdem Honorato et Iacobo Marie et donamus pro se ipsis ipsorumque legitimis heredibus; et declaramus quod quamquam macula patris in crimine lese maiestatis afliciat filios et nepotes et descendentes ipsosque privet bonis -omnibus burgensaticis et feudalibus et omnibus successlonibus, dignitatibus et honoribus, tamen, qui­ busvis legibus non obstantibus et maxime «L. qUÌsque C. ad L. Iuliam Maiestatis », volumus quod dicti nepotes in omnibus, iuxta ordinationem comitis ei sueeedant ae et si Petrus Berardinus genitor mortuus esset ante crimina per eum forte coromissa, ita quod non possit dici, excipi vel allegari etiam per viam defensionis quod Honoratus et Iacobus Maria fuerunt filii Petri Berardini, delinquentis in crimine lese maiestatis, omnemque maculam abstergendo et reliquias paterni delicti penitu5 revoeantes; restituentes Honoratum et Iacobum Mariam in pristinum statum, sicut erant ante paternum delictum j confirmantes etiam eisdem fratribus dictisque eorum heredibus omnia privilegia eidem comiti Fundorum, tam per predecessores nostros in hoc regno quam per nOi ipsi concessa, quorum pl'ivilegiorum tenores haberi volumus ac :ii in prelientibuli essent expressi; mandantes guod verba presentis privilegii etiam induMa interpletentur in flnQra.bi1iorc:m piòrtenl pro eisdem Honol'ato et Iacobo Maria eorumque here­


116

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

dibus. Presen5 privilegium fieri et magllo maiestatis nostre sigillo iussimus communm. Datum in Castello Novo civitatis Ilostre Neapolis, per magnificum et dilectum consiliarium nostrum, utriusque iuris doctorem, Andream Marieonda, Ioeo Honorati Gaytani de Aragonia, Fundorum comitis, huius regni Iogothete et prothonotarii, collaterali 5, consiliarii, fidelis nobis dilectissimi, die ultimo mensis iuIii anno MOCCCCoLXXXVIIo. regnomm nostrorum anno trigesimo. Rex F erdinandus. Egius SadorniI pro P[asquasi]o Garion. Solvat uncÌas octo et tarenos duodecim quia alte!' protbonotal'ius. Dominua l'ex man­ davit mihi Abati Rugio. l Entro capsula rotonda di legna, appesa alla plica con cordicella rO$sas!ra. Sani'Angelo e POi' a NfanfreJonla.

2

Sul manie Gargano, uni/o prima a Monte

C -1487.VII. 31, B.

XXXVI. 32.

Napoli -- Ferdinando l al commissario Sancio de Stella Navarro: perché faccia assicurare Onorato III e Giacomo-Maria Gaetani d'Aragona dai loro rispettivi vassalli, in seguito alla diVisione e asse­ gnazione delle contee. eiltà, terre e località, già possedute da Onorato 11 Gaetani d'Aragona, conle di Fondi. Are. Col., Prg. XXXVI, n. 32 (Are. Caet., fologr., B. XI. n. 313).

Originate.

F erdinandus, rex Sicilie etc., Sancio de Stella Navano, militi, familiari nostro, per nos commissario deputato. Sicut novis heredibus ... Nuper pro parte Honorati de Aragonia Gaytani et Iacobi Marie de Aragonia Gaytani, fidelium nostrorum dilectorum, fuit maiestati nostre expositum quemadmodum Honoratu5 de Aragonia Gaytanus, F undorum comes, huius nostri regni Iogotheta et prothonotanus ae ipsorum supplicantium a'fUS patemu5, possidens clvitatem Fundorum et telTam Trayecti, cum titulo comitaluum ad heredes et posteros transferendo, ac terras et Ioca dictorum comitatuum, videlicet teuam Itri, eastrum SpeIunce, castrum Monticelli, casb'um Inule, castl'um Pastine, castrum Campimellis. castrum Maranule, Castrum Honoratum, castrum Spinei, castrum Fractarum, Casb'um Novum. Castrum Forte, castrum Sugii et terram Pedimontls, de provintia T ene Laboris; nec non comitatum Mureoni, consi· stentem in terris Murconi, Saneti Marci de Cavotis et Sancti Georgii de Molinal'ia, Vallis Beneventane, habitatis, et Petre MaÌoris et Cuffiani, inhabitatis, ac Sancti Andree, nec non et terra m Cayvani, provintie Terre Laboris, cum titulo comitatus Mureoni, ad beredes et successores transferendo; cum ipsorum comitatuum, civitatum, terramm, castrorum, casalium et locorum de provintia Terre Labol'is, cashis seu fortelliciis, hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus, feudis, feudotariis, subfeudotariis, domi bus, possessionibu5, tenimentis, terris, territoriis, montihus, planis, paseuis, herbagiis, baptinderiis, ferreriis ac iuribu5, actionibus, iurisdictionibus et pertinentiis omnibus; nec non baiulatione, banco iU5ticie, mero mixtoque imperio et gladii potestate ac exercicio eorumdem cognitioneque primarum causarum civilium climinalium et mixtarum; dietos comitatus, civitates, terras, castra et Ioca ex nunc l'enunciavit Honorato et Iaeobo Marie eius nepotibus et heredibu5, hoc modo videlieet: Honorato et suis heredibus et succes~ soribus bona omnÌa bW'gensatica et pheudalia ac statum omnem, que et quem ipse eomes F undorum, avus SUUi, tenet in hoc regno, exceptis tantumodum legatis Iacobo Marie factis de eomitatu MurconÌ et terra Cayvani: videlicet eivitatem F undorum et terram Trayecti, eum titulo comitatuum ad heredes et posteros transferendo, ac terras, castra et Ioca dictorum comitatuum, videlicet terram Itri, castrum Spelunce. eastrum Monticelli, castrum InuIe, castrum Pastine, castrum Campimellis, castrum Maranule, Castrum Honoratum, castrum Spinei, castrum Fractarum, Ca5trum Noyum, Castrum Forle, casb'um Sugìi et terram Pedimontis, de provintia T erre Labol'is; Iacobo Marie, pro se et 5uis legitimis hel'edibus et 5ucces50l~bus, comitatum Murconi, consÌstentem in terris Murconi, Sancti Marci de Cavotis et Sancti Georgii de Molinaria, vallis Beneventane, habitatis, et Petre Maioris et Cuffiani, inhabitatis; nec non et tenam Cayvani, provintie Terre Laboris, cum tituio comitatus Murconi, ad heredes et succeS50res transferendo, prout in testemento ipsiu5 camiti a F undorum et in privilegio assensus per nas testamento prestiti ae in privilegio confirmationis et nove eoncessionÌs per nos faete; pro quorum Honorati ac Iacohi Marie parte fuil maicslati nosll'c supplicatum ut dictorum comitatuum inter eos divisorum eÌsdem pos5essÌonem consignari facere et eosdem ab homÌnibus et vaxallis ipsorum comitatuum civitatum. terrarum, castrorum


REGESTA CHARTARUM

117

et locorum assecUl"ari facere, eisque assecurationis sacramenta prestarì, ac responderi de consuetis et debitis dignal'emul'. Nos ,'obis mandamus quatenus, ad ipsorum requisitionem, ad prenominatos comitatus civitates, terras, castra et loca vos personaliter conferentes, ibi recepto prius pro nobis nostrisque heredibus et successoribus in hoc regno ligio, homagio et 6.delitatis debite iuramento a dictis hominibus et vaxallis, possessionem civitatum, tel'1'al'um et locol'Ul:n Honorato et lacobo Marie assignetis, et eosdem Honol'atum et lacobum Mariam ab homilùbus et vaxallis ipsis assecuretis, sibique assecurationÌs debite sacramenta

prestan ae rellponderi de conlluetis et debitis faciatis, iuxta nostri regni U5um et consuetudinem, fidelitate nosb"a, feudalibus quoque servitiis seu adoha nostrisque aliis iuribus salvis; facturus fieri de exequutione presentium tria instrumenta, quorum unum penes vos retinebitis, alterum Honorato et lacobo Marie assignabitis, tertium ad cameram nostram Summarie destinabitis pro cautela nostre curie. Presentes fieri iussimus magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis. per magnificum utriusque iuri5 doctorem Andream 1 Mariconda, l locumtenentem Honorati Gayetani de Ara~ gonia, Fundorum comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis, consilial'ii, fidelis nostri dilectissimi, die ultimo mensis iulii MOCCCCLXXXVII. Rex l Ferdinandus. 1 Sig. Registrata In cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XXIO. Concol'dat cum m[emorialiJ. I

Autografa.

C .1487 .VII. 31, C.

2474,2764.

Napoli Ferdinando I a Onorato III Gaetani d'Aragona, primogenito del di:;eredato Pietro~Bemardino, concede l'ufficio di logoteta e profonolario del Regno, da esercitare in assenza dell'avo Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Cael., Prg. n. 2474. Origt'llale. Nel verso, noie del sec. XV (omesse); segnoture, del ~ec. XVll: n. 9; P. 4, C. V, f. p.; del sec. XIX: LI, n. 42. lvi, in Prg. n. 2764. Copia, aulenticala in Traello, il 23. Vili. /502, a richiesta di Nicola Focella, di Piedimonte, contabile e twocuratore del duca di Traella, dinanzi a Carlo «magistri Leonardi ». di Trael/o, giudice ai contra/ti, e ai tesli Nlcola-An/onio 'f condam magi.iri lacohi », c Giovanni di AntoniQ «Pinly", di FOlldl, Domenico «ser Correrìj ", j di Monticelli, il Ruggero «Ficzella », di TraeUo, a rogito del no/aio Nicola Martello, di Traello. Fascicola di olto carte pergamerwcee, sulla prima delle quali. oltre una nola del sec. XV (omessa), sono le segnature del sec. XVll: n. 8 (carrello sopra un orl"ginario 5); P. 4, C. V, f. p., n. 8; del sec. XIX: n. 44.

FERDINANDUS, l'ex Sicilie etc. Nulla l'e magis dilectam quam ilIorum cOlTespondel'e votis, quorum fides erga nos statumque nostrum firma perstitit. nullisque labefacta aut laboribus aut periculis, eam nobis operam navavit quam et temporum conditio et status nostri necessitas exposcere villa est. Et quoniam mihi tales perpauci fuerunt, merito eos carissimos habere debemus, qui in nostri! neces­ sitatibul! Ilobis fideles et nostri statul! amantes reperti sunt; qui quo minus multi sunt, eo nobis iUl'e ipso debent esse cariores. Cum itaque inter ho:'! vel in primis ascribendus sit Honoratus de Aragonia Gaytanus, Fundorum comes, regni huius logotheta et protonotarius, consiliarius et collateralis noster, fidelis dilectissimus, cuiu5 fidem, benivolentiam et amorem erga nos statumque nostrum, cum aliis turbu­ lentissimis tempol'ibus nostl'Ìs satis cognitam et perspectam habuÌmus tum his bellis proxime decursis j nam cum omnes fere huius regni proceres immerito a nosb'a 6.delitate deviassent, ipsius comitis fidem, constantiam et animi integritatem erga nos fOl'tunasque nostras ac nostmm statum ita claram prospeximus ut nullo deinceps maiori argumento indigeat animi nostri gratitudinis esse iudicamus, cum ipse comes nulla in re nobis defuerit, nos item sibi quacumque in re liberalitatem et benignitatem nostram pl'ebere promptissimam. Et cum idem comes, 5uperioribus diebus, ex iuxtis et legitimis causis precedentibus, exhereditaverit Petrum Bernardinum, eius unicum @ium, olim Murconi comitem, cui, ad supplicationem dicti comitis Fundol'Um, superioribus temporibu5, officium predictum prothonotariatus concesseramus, eius vita durante, nobis supplicaverit ut quando quidem idem Petrus Berardinus privandus venit omnibus bonis, officiis et dignitatibus, officium ipsum prothonotariatus concedere de speciali gratia dignaremur Honorato de Aragonia Gaytano, dicti comitis Fundorum nepoti aC primogenito dicti Petri Bernardini, gratissimo quidem animo supplicationibus dicti comitis annwmus; et propterea eidem Honorato ipsum officium et munus logothete et prothonotariatus huius regni nostri Sicilie, curo omnibus iuribu5, actionibus, iurisdictionibus. honoribus quoque et oneribus, gagiis, emolumentÌs ac cum provÌsione, videlicet ad rationem


118

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE. T ANI

uncie unius in singulos dies carlenorum argenti, monete lpSlUS regni, ad dictum officium spectante, et eius predeceswribus et ipsi Honorato F undorum comiti respondel'i solita, ac ita et quemadmodum ipsi Fu?~ol'um co~iti s~lvitur; favoribus, dignitatibus, lucris, obventionibus, proventibus, preeminentiis, prero­ gabvls et gratns, eldem officio pl'othonotariatus pertinentibu5. tam scilicet de consuetudine quam de iure, quemadmodum per alios predecessores ipsius Honorati adminÌstratum est et etiam per ipsum F undorum comitem in presentiarum exel'celur, concedimus; eumdemque Honoratum, ipsius Fundorum comitis nepotem, ad sue vite decursum et quamdiu se bene, 6deliter et legaliter gesserit, ad honorem, statum et Gdelilatem nostram heredumque nostrorum ipsius nostri regni, logothetam et prothonotarium, quoad vixerit, constituimus, cum omnibus supradictis ad dictum officium speetantibus; decernentes quod preno~ minatus Honoratus, dieta eius vita durante et quamdiu ipsi preerit officio, illis honoribus, favoribus, privilegiis, exemptionibus, franchiciis, immunitatibus, libertatibus, auctoritatibus, prerogativis et gratiis gaudeat quibus ceteri sui in dieto officio predecessores et signanter dictus Honoratus, F undorum comes, ct quondam Christoforus Gaytanus gavisi fuerunt, et gaudere ipse F undorum comes potest et debet; declarantes quod per huiusmodi presentem concessionem, per nos ipsi Honorato de dieto officio factam, non intelligatur derogatum aut in aliquo preiudicatum esse concessioni de ipso officio facte supradicto Honorato, Fundorum comiti, eius avo, quam, quoad ipse Fundorum comes vixerit, in suo l'obore persistere volumus: sed utrumque ipsorum, avum scilicet et nepotem, logothetam et prothonotarium esse decernimus, ac si dictum officium in una persona consisteret et resideret, cum persona nepotis sit persona avi et una cum eadem a iure censeatur; unum tamen esse officium logothete et prothonotariatus et unum dici et censeri debet, quod per ipsum Honoratum, sua vita durante, geri et continuari debeat quemadmodum hactenus fecit. Verum quia ipse Honoratus, comes F undorum, aliis occupatus negotiis, non semper in nostra curia presens esse potest, decemimus quod, cum contigerit ipsum Honoratum F undorum comitem a dicta nostra curia abesse, tunc liceat ipsi Honorato nepoti, durante absentia ipsius Honorati, eius avi, a dicta nostra curia, officium ipsum logothete et prothonotariatus, ei per nos concessum, admÌnistrare et exercel'e et omnia alia facere et adimplere que ad ipsius oflicii administrationem pertinent, quemadmodum per dictum Honoratum, eius avum, exequuntur; decementes ut omnia que circa ipsius offidi administra­ tionem per eundem Honoratum nepotem, durante absentia a nosb'a curia predicti eius avi, acta fuerint, eandem habeant auctoritatem et efficatiam quam iuste et rationabiliter debent tamquam gesta a vero et legitimo logotheta et prothonotario, per nos instituto et a nobis et nostra curia dictum officium immediate et in capite optinente, et quam haberent sÌ per ipsum Honoratum comitem F undorum administrata essent. Quocirca mandamus ipsi Honorato, dicti comitis nepoti, ut dictum officium sic gerat ut COl'am nobis et in nostro conspectu pl'econium laudis et commendationis merentur, quod tamen vivente ipso Honorato, Fundorum comite, eius avo, non nisi ipso Honorato Fundorum comite a nostra curia absente, per ipsum Honoratum nepotem geri et administrarÌ volumus; et occurrente casu obitus ipsius Honorati F undorum comitis, committimus ipsi Honorato nepoti ut dictum officium, per nOli ei concessum quoad vixerit et se bene et fideliter gesserit, nullo alio a nobis vel nostrÌs heredibus et successoribus super his expectato mandato, investitura, confirmatione seu possessionis traditione vel alio privilegio de ipsius logothete et prothonotariatus officio, sed solum presentium vigore, regat et administret, vel exerceri per eius substitllendos idoneos et fideles procuret, et omnia exequatur et exequi per se vel per alios procuret que dicti sui officii l'atione exequi et compiere tenetur et debet, iuxta ipsius officiÌ capitula, preemi­ nentias, dignitates et prerogativas ad ipsum oflÌcium spectantes, prout ipsi Christoforus et Honoratus, Fundorum comites, illud tenuenmt tenetque de presenti eius avus. Et quia ipse Honoratus nepos, nostris et suis aliis occupatus obsequiis et negotiis, in dicto offido personaliter adesse continue non potest, ne huiusmodi officium, mtel" septem pl'mcipalia officia huius regni, que de continuo exercerÌ volumu5, suo pretore careat, dicto Honorato nepoti, loghotete et prothonotario, concedimus facultatem aliquem virum doctum et idoneum, scentia et moribus preditum ac virtutibus insignitum, pro suo locumtenente eligendi et faciendi fidelem utique nostrum, de quo sit merito confidendllm et de cuius defectibus et excessibus ipse idem Honoratus nepos, logotheta et prothonotarius, ipsi nostre curie principaliter teneatur, quem cum opus fueIit possit et valeat revocare et alium de novo constituere, prestito prius per dictum Hono~ ratum, logothetam et prothonotanum in presentiarum, debito fidelitatill et de officio ipllO 6deliter et legaliter exercendo iuramento; investientes, per presentis nostri privilegii expeditionem, ipsum Honoratum, dicti comitis F undorum nepotem, de concessione ipsius officii logothete et prothonotariatus, Filio primo~ genito Alfonso de Aragonia, duci Calabrie et vicario nostro generali, nosb'um supel' his declaranles


REGESTA CHARTARUM

119

intentum, ordinamus nobilibus et egregiis viris alia sex ofhcia principalia huius regni nunc tenentibus, necnon principibus, ducibus, marehionibus. eomitibus. baronibus, universitatibus. communitatibus et spe­ cialibus persQnis, vicemgerentibus, quoque iustitiariìs, capitaneis. thesaurariis, erariis, commissariis, magistris camere, baiulis. magistris iuratis et iudicibus annalibus et etiam ad contractu5 ceterisque nostris 5ubditis et officÌalibus et eorum locatenentibus damus expressius in mandatis quatenus, attentis premissis. nullo alio a nobis expectato mandato, eundem Honoratum in logothetam et prothonotarimn huius regni per nos ol'dinatum ex nun~ re~ipiant et admiHant, eidemque in omnibus que ad dictum officimn speetal'e et pertinere noscuntur pareant et intendant, necnon de gagiis. emolumentis, iuribus, fructibus, redditibus, proventibus et obventionibus dicto officio spectantibus, post mortem dicti sui avi ac etiam ipso vivente, cum a nostra curia ipsum abesse contigent, integre respondeant et per quos decet faciant integre respondel'i. Presentes fieri iussimus nostro Magno pendenti sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per magnificum iuris utriusque doctorem, consiliarium nostrum dilectum Andream II Mariconda, 2 loeumtenentem Honorati Gaytani, F undorum comitis, regni huius logothete et pmthonotarii, collatel'alis, consiliarii, fidelis nostri dilectissimi, die ultimo mensis iulii, anno millesimo CCCCo octuagesimo septimo, regnorum nostl'Ol'um anno trigesimo. Rex 2 Ferdinandus. 2 Sig. 3 (Nel margine inferiore, a sinistra): Egius Sadornil pro P[ascasi]o Garlon. Solvat uncìas octo. Dominus l'ex mandavit mihi Abbati Rugio; (a destra): Iulius de Scorciati 5 , locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cane el­ larÌum in registro privilegiorum XXII. Concordat cum memoriali. l

Abbr. corÌi: d'incerta lellura.

~

Autografa.

8

In ce", rossa, appeso alla pl/ca con nastrino .erica, raMa

C -1487. VIII. 6 .

li!

giallo.

2460.

Napoli ~ Ferdinando l concede indulto generale ad Andrea-Maileo Acquaviva, marchese di Martina, che viene reintegrato in falli i feudi, ad eccezione della cUià di Bitonto indemaniala. Arc. Caet.. Prg. n. 2460.

Nel Ver30, nola del sec. XV (omessa); segnalure, del sec. XVll: n.

8; del sec. XV/lI :

n. 21; del sec. XIX: XIII, n. 28.

FERDlNADUS, l'ex Sicilie etc. Et si multa... Cum Andreas Matheus Aquevivus de Aragonia, marchio Martine, fuerit in ea coniuratione procerum regni nostri, qui nuper nos e regno pellere conten­ debant intuleritque nobis bellum, in culpam crimenque rebellionis cum eisdem dilapsus fuent, ipse Andl'eas Matheus, notoriU5 rebellis, variaque fecerÌt contra nos regnumque nostrum facinora, proptel' que in crimen lese maiestatis inciderit, atque illico rebus compositis idem Andreas Matheus ad nos venire veniamque a nohis supplex petere. tam pro se quam pro eius hel'edibus et succe5soribus, minime duhi­ taverit, ut nulle in ipso agnosci possent conspirationis aut simultatis relliguie: nos Andream Matheum Aquevivum, deposita animi perturbatione, affectu misericordie ae paterne charitatis amplexi sumus negue in eum animadvel'tere, sed ipsum etiam omni metu, cura atgue solicitudine liberare decrevimu5, cum presertim in memoria habeamus egregia facta atque in nO$ statumque nostrum offida, obsequia, fidelitatem animique fortitudinem quondam Antonii Aquevivi, ipsius Andree Mathei pab'is, quorum memores sumus et enmus: cum ipsi Andree Matheo non solum ignoscendum esse existimemus, sed ebam ipsum paternis affectibus prosequendum, tenore presentia nostri generalis indulti, eidem Andree Matheo predictam rebellionem et crimen lese maiestatis et omnia delieta criminaque ab ipso conmissa usgue in presentem diem omnemque alium exceS5um, reatum, culpam ae penam, in guaa incident, parcimus et relaxamus deque insita nobis clementi a perdonamus; ita quod predictus Andreas Matheus et ipsius heredes et successores et ab eis descendentes nullo unquam tempore, ex causa coniurationÌs et l'ebellionis pl'edicte ac el'Ìminis lese maiestatis, cl'iminum, excessuum, deIictorum et aliorum, que superius expr:muntur, ad Ìnstantiam nostri lisci seu procul'atol'is fiscalis aut ofIÌcialium nostl'orum possint ad iudieium trahi seu conveni:ri; seu semper ipse Andreas Matheus eiusque heredes et successol'es et ab eis descendentes sint luti, liberi et ab omni cura penitus alieni; nos officiales nostros et successomm nostrorum ab omni iurisdictione et potestate in ipsum Andream Matheum suosque haredes et suecessores et ab eis descen­ dentes, ob causa predictorum criminum, animadveltendi abdicamus, tollentes ab ipsis officialibus facultatem contra tenol'em huiu5 genetalii5 indulti faciendi, iIlis perpetuum silentium imponentes; ita <Juod fisco nostrQ


120

D O C U M E N TI D EL L' A R C H I V I O C A E T A N I

ceterisque officialìbus in quocumque iudìciali examine vel alias extra ubique agendi vel molestandi aut vexandi Andream Matheum ipsiusque heredes et successores et ab illia descendentes sit omnis preclusa via et audientia denegata; sed si ex causa ipsius coniurationis, rebellionis, criminis lese maiestatis aut aliorum criminum seu delictorum citati aut conventi fuerint, presentis indulti sola ostensione, Iibel'entur et relaxentur; penitus abolventes ab Andrea Matheo et ab eius heredibus et successoribus et ab his descendentibus omnem coniurationis, rebellionis criminisque lese maiestatis et cuiusvis cuIpe, usque in presentem cliem connllsse, labem atque maculam, que eque deleta esse volumus ae si nunquam ad aures nostras pel'venissent ve} nullo modo conmissa fuisset. Nos eundem Andream Matheum et SU05 heredes et successores et ab ipsis descendentes in pristino fidelitatis gradu et innocentie, in quo erant ante predictam coniurationem et rebellionem, l'edintegramus; ipsumque Andream Matheum eiusque heredes et successores et ab his descendentes ad honorem, famam, dignitates, titulos, privilegia, officia, beneficia. bona et signanter civitates, ten-as, castra et Ioca sua omnia, que in presentia possidet, excepta civitate Bitonti, cum iuribus et pertinentiis, quam in nostro demanio decrevimus l'etinere, pIenissime restituimus, non aliter quam si nunquam fuissent Iabe et maeula predictorum infeeti ac denigrati; cancellantes processus, acta cita~iones, capitula et sentencias, contumatias, denuntiationes et quicquid contra prenommatos et eorum bonà actum vei processum fuerit; neque curia nostra aut aliquis officialis possit conh'a prenominatum Andream Matheum eiusque hel'edes et Sllccessores et ab iUis descendentes dictis actibus se tueri aut uti. Alfonso de Al'agonia, duci Calabrie, primogenito nostro et vicario generali pl'emissa significantes, magistro huius regni iusticiario eiusque Iocumlenenti, regenti quaque et iudicibus magne curie Vicarie magnoque huÌus regni camerario eiusque locl:lmtenenti, presidenti bus et rationalibus camere nostre Summarie, sacro quoque consilio eiusque presidenti atque consiliaI~is ceterisque ofhcialibus, iusticiariis, commissariis, vice~ regibus, capitaneis, iudicibus, aclvocatis et procmatoribus nostris fiscalibus relliquisque officialibus et eorum locatenentibus mandamus, ad penam ducatorum auri decemmilium, ut presens privilegium eidem Andree Matheo ac eius heredibus et successoribus et ab ilIis descendentibus observent et obsel'varÌ faciant. Presens privilegium fieri fecimu5 magno maiestatis nostre sigillo munitum. Datum in Castello Novo civitatis nosb·e Neapolis, per magnificum virum utriusque iUlis doctorem et consiliarium nostrum Andream 1 Mariconda, t Iocumtenentem HonoralÌ GaytanÌ de Aragorua, F undorum comitis,· regni huius logotete et protonotarii, collateralis, consiliarii nostri dilectissirni. die sexto mensis augusti, millesimo quadrigenter.imo octuagesimo septimo, regnorum nosb'orum anno tricesimo. Rex 1 F erdinandus. t Sig. 2 (Nel mar­ gine inferiore, a :>ini:>lra): Egius Sadornil pro P[ascasi]o Garlon. Nihil salvat quia magnus senescalchus. Dominus rex mandavit mihi Iohanni Pontano ; (a destra): Iulius de Scorciatis locumtenens magni eame~ ram; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum pnmo. I

Autografa.

2

Frammento in cera r03sa, appeso alla plica con nastrino serico. rosso e giallo.

Ce 1481 .VIII. 23.

2720.

Venafro - Le u'niOeT3ità di Venafro e dei casali di Irasal'cio e Valle di Campo, contro gli aggravi e le pretese del conte Pandane, deliberano di ricorrere al re Ferdinando I. Are, eaei•• Prg. n. 2720.

Originale. con sottoscriz.ioni auiografe. /!eC. XIX: XII, n. 55.

Nel VEno, noia sincrona: Regisfratum est, 1487:

noia del sec. XVI (omessa); segnalura del

ffi Anno millesimo quadrigentesimo octuagesimo septimo, regnante Ferdinando etc. anno vicesimo nono, die vicesimo tertio mensis augusti, quinte inditionis, apud chitatem Ven[afri]. N05 Addam de castro Sexti, ad contractus Ìudex, Antonius magistri Gullielimi, de casb'o Sancti Petri, diocesis casinensis abbatie. notal~uS, et testes notum facimus quod congregata universitas et scindici et homÌnes civitatis Venafri et casalium Trasarcii et Vallis Campi eiusdem, intus ecclesiam Sancti Augustini de Venafro, cum requisitione domini GaIiacii Guindacii de Neapoli, vice comitis diete eivitatis, et ad requisicionem nuntii, et cum essemus ibidem per magistrum GulIielimum Pignionum et Narducium Luce Nicolai Robel'ti, scindicos, ac Iegum doctorem Ioannem de Amicis, civitatis eiusdem, per scindicos et dictum Ioannem in ipso parlamento et consilio fuerunt ordinate positiones ut dignaretur unusquisque 5uper eisclem votum et condusionem facere ut voluissent scindici deliberare et facere pro cauaia et partitis preallegatill.


REGESTA CHARTARUM

121

Et primo fuit facta hec expositio: Perche ad nuy predicti scindici enne stato facto uno conman~ damento da parte dello sopradicto vice conte, alla pena de ducati deyce milIia, in scriptis per mani de notal'O Luca mastro de acti, che per tucto ogi che so li xxm e de augusto questa universita debia havere pagato in mani de notaro Galiaczo de Prato lo pagamento del terzo et sale del presente mese de augusto, oli m inposito in dieta cita; et perche intendendo hobedire et diligente mente essere attenti et 5011iciti circa li regii fischali pagamenti, secundo fungno soliti, con amore et senza tardanza et residuo ultimo reccognorese et paghal'e quilli de bono animo et amore sine delatione, como sapete e consueto stare ad le porte de la terra la maytina li coglituri ad rescotere dicti pagamenti, et intendendo cosi exequire et fare, li coglituri so annati ad le diete porte et non haveno trovate le chyavi de quelle per la causa predicta; et havendo notitia nuy scindici dicte chyavi essereno in potere. de lo dieta vice conte ne Ile havemo cerchate et faete cercare ce lo voglia inprestare per la causa predicta; per la quale cosa have­ recelle denegate et denega non volerecelle imprestare; et dubitando de la pena et de lo interesse de dieta comodita. lo exponemo ad le vestre magnificentie quello habiamo da exequire et fare. Item secundo che poy sanda regia pragmaticha mandata ad li populi per la maestà del s[ignor] re, alcuni de li nostri amati citadini, parendoli esser agravati contra lo tenore et continenti a de quella, songno andati ad querelarese de li loro et nosb~ communi agravamenti, et intendendo che sey altri homini de questa cita, contra la volunta et commone deliberatione de tutto quisto populo, siano andati appresso ad la prefata maiesta ad exponere sinistra mente per parte de questa cita de Venafro como ad scindi ci, facendose littere per parte de questo commone, portandose lo sigillo de dicta cita ascosa mente, conb'a la nostra commone voiunta et conmixione et contra le expositioni de dicti querelanti, prenan'ando non essere quella la commone voiunta de ditta cita che siano de le nostre gravizi et mancamenti agravati, dicendo de quilli mino che bene et iniuriandoli grande mente; intendemo ce so tornati contra la volunta de dieta cita, dubitando non facessero maiore errore circa la utilita et bene publico come che pare ad le magnificentie vestre, se sete stati et sete contenti de quilli li quali se fondo andati ad quel'elare et desgranarece tucti per vigore de dieta pragmaticha; et se ve contentate de le expositioni per loro faete tanto ad li pedi de la prefata maestà del signor re et del illustrissimo signor duca de Calabria, si de quello como de omne altro agravamento facto per lo signor conte et soy officiali et homini ad questa cita et persuni de quella, et similiter sence andasse alcuno altro ad querelarese sopra de czo. Item perche como sapete ab antiquo et a tanto tempore. cuius in contrarium memoria hominum non existit, questa cita have tenute et poxedute pacifice et quiete le gabelle de lo quartuzo et de le mensure et pisi, secundo etiam pate per regii et reginali privilegii, et quelle per nuy solite convertere in utilita commone de dieta cita et potissime in nelli regii pagamenti fischali et al presente intendemo et vedemo lo dieta sign?re conte applicare selle ad se contra la eommone volunta. parendone ademandarele ce siano restituyte per esseno vere de dieta cita, aczo che poczamo pio abelemente paghare dicti fischali pagamenti ad la prefata maiesta del signor re. Item perche sapete et enne cosa manifesta che ab antiquo de continuo et fine ad la venuta de dicto signore conte enne stato observato per questa cita et havuta potesta ampia eligere li scindiei, fare parla­ menti publici, fare et ordinare iongere et manchare ad li nosh'Ì capituli de dieta cita et potixime concernenti alla balia et in alh'a commone utilita per bene vivere de questa cita et per tale iusta . ordinatione la gabella della balia de essa cita se solea vendere circa uncie trenta; et poy la venuta de dieta signore conte, havendo facto altramente, videlicet facti et ordinati li altri eapituli ad loro moddo. la dieta ballia cenno quilli molto piu gravusi de li soliti et consueti nostri, quale balia la have facta saglyere annuatim uncie cento vinticinque de carlini, et de caso decine ducento, in moddo tale che tanto dieta universita como li dieti casali semo reducti ad lo hospitale et non se po pio resistere et ne habitare: se ve pare se habia da supplicare ad la prefata maesta et ad lo illustrissimo signor duca ce provedano, altra mente serra de bisongnio tucti de scasare et andare tueti mendicando; atento per lo signor conte se dica per essere stato meto lo castello per dieta universita contra lo tenore de dieta pragmaticha, sence vada ad laborare et como sapete dieto castello per nuy enne stato multo pio bello et expugnabele refatto che non fo may: che per questo se habbia da supplicare ad dieta maesta et illustrissimo signor duca sopto tale colore non ce sia facto torto, et rocte in quello et in altro diete pragmatiche, secundo oculatim se vede. Item como sapete tanto dido Galiaczo, al presente vice conte, quanto omne altro offidale havesse administrato officio in dieta cita enne stato solito et consueto stare assendechato et rendere cunto de le graviczi faete et dinari indebitamente extortÌ da li homÌnÌ et perliuni de dieta cita et 50Y casali, et de le inimie quomodolibet ad quelli illate et faete; et perche intendemo VI,16


122

D O C U M E N T I D E L L' A R C H l V lO C A E T A N l

che da la venuta de dicto signor conte in qua nullo de dicti offidali enne stato ad sendecato, che pel' quello dicta universita, homini et persone de quella et soy casali enne de interesse in varii et diversi moddi in grandissimo et insopportabele modo et quantita de dinari, rohhe et iniurie: se ve pare se habia ad supplicare ad dicta maesta et illustrissimo signor duca, Item perche dicta cita de Venafro, ab eo tempore che non ce enne memoria de homo in contrario, per li paxati l'i et ancho per la maesta del signor re F enante enne stata tenuta in liberta et in demanio la predicta cita, et optinutene privilegii della prefata maesta, la quale per certi boni respecti credendo soa maesta che lo· excellente conte de Venafro ce havesse ad bene trattare et gubernare, la dieta cita concese ad lo prefato conte, el quale non como ad utile signore de dieta cita, ma como ad homo tirando ce have male gubernati et arrobati et vitoperati et datece tucte le graviczi predicte, et pio che la presente carta non sarria bastante recepirete: se in genere et in spetie sete contenti debiamo ademandare ad la prefata maesta et dieto illustrissimo signor duca ce habiano ad reducere in nello domani o de 50a maesta et reintegrarece alla nostra liberta levandoce da lo tyrandisco et male guberno de dicto conte. Dedaratis supradictis, aliqui primates civium inceperunt consulere et singulariter arringhare et eorum votum in ipsis positionibus dec!arando, tandem fuit conclusum et acceptatum modo infrascripto, videlicet: Incipiendo super prima posicione. de mandato facto scÌndicis per vice comitem de solutione fÌenda terzii et salis presentis mensis augusti, che considerato la dieta universita sempre enne stata et enne sollicita et attenta con bono animo pagare li paghamenti nschali et quello non foxe pagato de dicti fÌschali con so11ieitudine como megliore se po, poy che non se poteno havere diete davi de le porte, se l'ecogliano et vagasende ad lo magnilico Lodovico de A/Hicto, regio comissario, ad havere la concordia soa de dicti pagamenti, perche credemo pocho ce sià ad paghare che sempre semo stati et semo de li primi ad paghare. Item ad la posicione de li homini de dieta cita che se songno querelati de loro graviczi recèpute quomodolibet, si per vigore de dieta regia pragmaticha como de la iustitia: le querele facte per li dicti querelanti epsa universitate le accepta et afferma ymmo prius de le altre che fuxero nova mente da farese per ql:liIli tali se havissero da querelare tanto in genere quanto in spetie ad la prefata maesta et dicto illustrissimo signor duca: se concede ce poczano andare per chiaschuno moddo che meglio se porra et piacera; et quilli sey, zo enne Cesare Mancino, Federico Martuzo et compagni che fungono andati contra la commone voluntate de dieta cita et fattose littere in loro persuni de credenza, nomine et pro parte diete universitatis, ad la prefata maesta et portatose lo sigillo de la ten'a occultamente: che se habia ad replicare per dicta universita ad la prefata maesta et illustrissimo signor duca et informare quilli de la verita come la expo­ sicione de li dicti sey, videlicet de Cesaro, Federico Martuzo et conpagni, enne stata facta falsamente contra dicti querelanti: che la volunta et comone opinione de la dieta cita sempre enne stata et enne ehiasche de uno citadino et loro casali foxe stato quomodolibet agravato pocza et siali licito andarese ad querelare ad la prefata maesta et illustrissimo signor duca et dove meglio li pare. Item quanto ad la terza posicione de la reintegrati~ne de le gabelle dello quartuzzo, pisi et mensure retente per lo dieto signor conte, che se elegano homini, deputati, procuratori o scindici ad petere quelle et omne altra ragione conpetente ad epsa universita et homini de quella et soy casali ad la prefata maesta et dicto illustrissimo signor duca, per omne meglio moddo che de ragione pro expediente se pona. Item super quarta positione de li capitali de la balia et ordinatione de dicti scindi ci , li predicti electi poczano petere quello si et prout extitit in dieta civitate ab antiquo tempore observatum. ltem super quinta positione. in nella qual se contene che lo dieto signor conte intende se vaga ad laborare ad lo castello, contra lo tenore de dieta pragmatica, se narra et conclude per dieta univenita se ne Eacza querela per li predicti decti et procuratori seu scindici ad la prefata maesta et illustrissimo signor duca. considel'ato dieto castello assay ene mayore pio bello et expugnabele per nuy refacto che non fo may, Et ultra questo lo dieto signor conte have havuti pio et diversa quantita de denari con dire volerele per la refectione de dieto castello ultra quello per nuy ce enne fatto che non ce so stati posti; ymmo plus se ademande pio et diversa quantita de arme et artheglyarie de epsa universita et particulari persuni, como songo balesb'e, bumbarde. panzere et altre arteglyarie pigliate per ipso signor conte contra la volunta de dicta universita, et pio che socto dicto colore. poy la dicta pragmathica.senza pagamento se have facto portare ad mandimento in dieto castello con dire volendo per lo supplimento de ipso castello, et poy se lo have facto portare et ponere in naltro loco in suo hedincio, Item sopra la sexta posicione, in nella quale se contene che li officiali che sango stati dalla venuta de lo dieto signore conte in poy che non llungono stati may assendecati de le graviczi havissero facte et iniw'Ìe in nella 101'0 administratione, epsa universita


REGESTA CHARTARUM ___ N

"

__

••

123

__ _

se contenta se supplica ad la prefata maesta et dieto illustrissimo signor duca quilli habiano ad tornare assendecato, et presertim lo dieto Galiaezo, vice conte, notaro Luca, mastro de aeti, Federico, notaro Angelo Cola de Presentiano, 1 Alferi Mancino et tucti li albi, a zo che siano reintegrati li querelanti in loro iustitie et graviczi. Item super septima posicione de dicta univel'sita, dove contene che dieta signor conte ce have male gubernati, arrobati et iniuratice, se replica per tucti li infrascl'ipti homini de dicta cita et de dieti casali, alta et intelligibili voce arrigando et unus post alium l'espandendo, che sO contenti et voleno et preghano dicti scindici et procuratori de dieta univel'sita che de biamo fare et procurare con la prefata maesta che li piacza reducere dicta cita ad lo demanio de epsa maesta como anti(~ua mente semo stati, et che pyacza ad quella de sgravarene de tucte le predicte gravizi, poste et narrate in nelle dicte proposte facte per ipsi scindici, et che pyacza ad soa maesta reducere ad quelle consuetudini, liberta et exentiuni che antiquamente epsa universita et homini de quella semo soliti; considerato ancho dieto signor conte non se pote conportare, dicendo poy dicta pragmaticha che se vole pagare da li dieti homini de epsa ulliversita et casali de sangue de homo et inpiccharece tucti. Et per poxere conseguire le cose prediete da la prefata maesta et illustrissimo signor duca de Calabria, alta et intelligibili voce, unanimiter, nemine discrepante, acclamando et dicendo che dama piena poteata et libero arbitrio ad li prenominati scindici, procuratori et eleeti de epsa universita de possere fare ordinare et procurare tucte le cose predicte con la maesta del signor re et dicto illustrissimo signor duca de Calabria pro comodita et utilitate de epsa universita èt loro casali, sub pena ducatorum mille per guemlibet contravenientem de càrlenis argenti; ad li guaii Dio omnipotente preste gratia che poczano caczare et liberare dieta unÌvel'sita de tyrandia, servitu et affandi. Omnia scindici et homiiIes eiusdem civitatis et casàlium ipsius, unus post alium, cum maiore parte clericatus iuraverunt; rogaverunt nos de premÌxis confÌcere deberemus puplicum documentum pro declaratione facienda ante pede:; sacre regie maÌestatis iUustrissimique ducis Calabrie eius gnati; voluerunt universitas et scindici civitatis Venafri et lohannes de Meulo, scindicus Trasarcii, et Petrus de Pytriccha, scindicus ValIis Campi, quatinus si in confectione presentis documenti aliqua essent obmixa, quod licitum sit nobis ipsum refÌcere. Hoc docu~ mentum scripxi ego Antonius nota1'ius: testibus domno T addeo, archipresbitero Sancti Petri, domno Iohanne Pastoris, domno Angelo Antonio magistri Cicci, domno Nicolao loannis Nardelli, magistro Philippo, Cicco Benedicti Russii et Antonio Angeli de Scavele, licteratinis, et inlicteratinis Antonello notarii Riczardi, Iacobo Palli, Luca Capto, Oliverio notarii Iacobi, Nicandro Salvatoris, Marcello Corse, Mattheo Czito, Leonardo Ioannis Thome, Iacobo Ruxicto. Brunecta et Iacobo Leonardi de Pennachio, de Saneto Petro, diocesis casinensis abbati~, necnon Nicolao Lisi de Christoforo, Nicolao de Honufrio de lo Ruxo, Barbato, Nicolao Iacobi Nicolai de Liso, VincenzÌo Coccharone, Petro Femenella et Nicandro Attaviani, cÌvitatis yserniensis. Actum apud civitatem Venafri. ST. l:B Licteratus ad contractus iudex Adam de Sexto. S. ffi Donnus T adeus archipresbiter Sancti. Petri Infra testis. tE Dono Ianni Pastoris tE Donnus Angelus Antonii magistl'Ì Ciccarelli testis. tE Donnus de Santo Petro Infra testis. l:B Ciccus Benedicti Rubey testis. ffi Antonius Angneli de Sca~ Nicolaus loannis Nardello testis. bele testis. ffi Signum crucis Anlonelli notarii Riczardi testis inlictel'ati. tE Signum crucis Iaeobi Pani testis inlicterati. ffi Signum crucis Luce Gapti inlicterati teslÌs. tE Signum crucis Oliverii tE Signum crucis Iacobi Ruxicti inlicterati testis de Nicandro. notarii Iacobi inlicterati testis. tE Signum crucis Nieandri Salvatoris testis inlicterati. ffi Signum crucis Marcelli Corse testis inlicte~ rati. tE Signum crucis Macthei Ziti testis inlicterati. ffi Signum crucis Leonardi Ioannis Philippi Antonii Thome testis inlicterati. ffi Signum crucis Brunecte testis inlicterati. ffi Signum crucis lacobi Leonardi de Pennachio testis inlicterati. Signum crucis Nicolai Lisi de Christoforo testis inlicterati. Signum crucis Nicolai de Honufrio testis inlicterati. Signum crucis Barbati testis jnlicterati. Signum crucis Nicolai lacobi Cole Lisi testis inlicterati. Signum crucis Vincenzii Coccharoni testis inlicterati. Signum crucis Petri F emenelle inlicterati testis. Signum crucis Cole Attaviani testis inlicterati. Archipresbiter Sancti Petri, domnus lohannis Pastoris, domnus Angelus Antonii magistri Cicci, domnus Nicolaus Ioannis Nardelli, magister Philippus, Ciecus Benedicti 2 et Antonius Angeli de Scavele. Nomina etcognomina infrascriptorum hominum, presbiterorum et personarum dicte civitatis et casalium sunt videlicet: Antonius Petrieche de lo Casale, Nicolaus Fascio, Raynaldus F aschia. Iacobus Preyte. Ioannes de Petrillo, Ioannes Tana, Iacobus de Petesce. Vito Parci, lanm Forte, Bieto Aczarolo, loannes Antonii, Petrus Tana, Ioannes de Testa, Nicandro Palio, loannes de Meulo, Petrus Iannoctha, Petrus Maxano, Angelus Nicolaì de Nicandro, Antonius de Zar1o. Salvator Petricche, lacobus Galardi,


124

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Raymundo Caytino, Antonius Ioannes Cymei, Gratioso, Nicolaus Forte. Loysi Nieolai de Petrieeha de lo Casale, domnus Franeiseus Savinus, notarius Petrus Foxe Ceeee, domnus Richardus, Petrus de Maxella, Christoforu$ Maioetus, Iacobus Antonii Archipresbitery, Paulus Rizutus, Iaeobus Rochius, Nicolaus Alltonii de Petruxa, Ioannes Seuto, Nieander Bocta, Nieander de Thodisco, Nicolau5 Zuzo, Ioannes Frigide, Nicolaus Melueii, Ben[edicJto 3 Leonis Nieolai de Miele, lacobus Ruzie, Leonardus Nieolai dè Iaeobo, Ioannes Albanese, Petrus Maxanus, Petrus Vallectus, Peb"us Zuzu, Nicander Paulini, Paulus Nicandri, Nicander Alto, Burgese, Antonello de Sfoca, Honufrio de Thiano. Petrus Marrano, Nicandro VaIlecta, Balallchone, Iacobus Vingnocza, Paxano, Nicander de Theodino, Nal'dus Philippella, Simeon BucticeIlus, Andreas de Cerbano, F actauzo, Nicander de Mattheo, Bietus de Meo, Ciecus And..ee, Angelus Gilius, Leone de Lof'frida, Nicolaus Melucii, FabricÌus Giptius, Ioannes Scaechanato, Bayna. lacobus de Lodovico, Gregorius de Amonzo, Iacobus FabiIis, Iohannes Ruxus, Nicolaus de lo Corpo, Nicolaus Mercatante, Nardus Rogia, Damianus Maroctha, Iaeobus Iohannis in Colli, lohannes in Collio, Angelus Miehaelis de Recchia, Dorninicus Caceanone, lohannes Zuzo, Franciseus Bolle, lacobus Maroctha, Nicandro Folcone, Angelus Ricente, loha~nes Pannella, Angelus Scancanato, Mactheus de Malatesta, Nicolaus Lobertini, Damianilla, Nicander Maroctha, Michael Sancte Barbe, lohannes Fl'anciscilli, lohannes Baptista, Nicolaus CyminugIio, Baptista Maroctha, Nieander Simeonis Forte, Angelus Sancte Barbe, Blasius Antonii Martucii, notarius FrancÌscus notarii Pauli, dominus loannes de Amicis, archidiaconus, Leonardus T OlTiolus, Philippus de Monte Aquilo, Petrus Baroni, domnnus (I) Petrus Paulus, pl'imicerius, Nicander de Martuzo, Oliverius Ioanis de Luca, lohannes Antonius Pignionus, domnus Marcutus, damnus AntonÌus lacobi Marocthe, domnus Nicander Celole, Petrus de Angelo, Franeiscus Antoniu5 notarii Ioannis, lulius notarii lacobini, Blasius Angeli de lo Tuto, Nicander AntonÌi de T uto, Antonius magistri Simeonis, Vallus Orechia, Antonius Matuzii, Masiu5 Mactarelle, magister Benvenutus Cetole, Lobertinus, magister Simeon Maccharone, Oliverius Leonardi Nieolai Antonii, loannes Antonii notarii loannis, Nicolaus Pignonus, domnus Hyeronimus de lo Prioro. Antonius Mancinus, domnus Andreas Moschelle, Anlonius magistti Angeli, Heramo Cethola, domnus Palmerius, domnus Mihael Bovis, Falaschus Cethole, Franciscu5 Maxelle, Christoforu5 Cethole, Ioannes Nidi Loffridi, Leonardus Marocthe, Nicander Antonii Preyte, Nicander BucticelIi, Michael NicIi de Miele, MascÌus de Priore, Leonardus Meneschalcus. Barlolomeus notarii Bucii, Gullielmus Crapicti, Angelus 10annis de Masci, Lucas Angeli Russii, Damianus Antonii Rubei, Durante Bracha, Paulus Marocthe, Marcus T orriolus, Antonius Ursinus, Bieto de Mascio, Uno Cetola, Nicander magistri Niccholai, Anlonucius Bolle, Nicolaus de Sere, Raynaldus Baldarii, Mauheus Montis Rodoni, Gullielmus de la Lulla, Marcus Zuzi, Bitello Rechia, Antoniua loannis de Masa, Thomeus Buccherius, Angelus de Cardito, Maczainpede, Bitillius, domnus Salvator Luce, Angelus Preyte Casalis, Nicolaus Marocthe, loannes Ciciliani, Belardus Marcelli, lacobus loannis Caczie, Masius magistri Cecche. Iacobus Schanus, Benvenutus de lo Primicil'io, Byasius de Sfoca, Nicander Amoris, Silvester Vitedusii, loannes Paschalis, loannes Bruni, Antonius Varriani, Granius Marciani, Leonardus Nidi de Cobello, Nicolaus de Cobella, Rogerius Bolle, Ioannes luliani Ioannis de Masa, Nicolaus Preyte de Casale, Franciscus Bovis Casalis, lacobus Adasiato Casali 5, Mareus Angeli de Luca, Leonardus Nidi Antonii, Christofarus Nicandri de la Vigniola, Antonius Preyte, Geol'gius MarcÌani, Gregorius Ianecte Casalis, Uno Nicolai Straczulli, Babbus, Ioannes Chillus, lacobus Colucza Casalis, la Lone Casalis, Donatus de Gentile, laeobus Antonii Martucii, Belardinus Raynordo, Bartolomeus de Monso, Nicander Ioannis Nieolai, Gregorius Scifa Zappa, Blasius Mal'Octha, Altobellus Sansoneete, Bartolomeus Schifa Zappa, Antonius Marocthe, Nicolau!! Crapicti, Antonius Bovis, 1aeobus Bone, Leonardus BartolomeÌ de Una, Damianus de Appolito, Antonius de Petrucio, loannes Meneschalcus, lohannes M aglierii , Leonardus Brunus, Zacchardus, Mascius de Riczardo, Gl'egorius Nobilis Stephani. Ioannes Montis, Antonius T artaglie. Iohannes MaxelIe, Petrus rnagistri Andree de lo Casale, Augustinus Panzerie, Antonellus de Thora. Petrus Simeonis Casalis, Marcus Vicecomitis, Nicander Vingniocze, Vincencius Pauli Cetole, Nicolaus de M:lsa, Antonius Fel'rarius, Paulus Pasehalis, Iannellus Fannellus Fabalis. Appellonius de Colecta, Leonardus Plumbarole, Petrus Ioannis Baronis, Leonardus Nieolai Straczulli, lacobus BruntlS, Antonius Cacza, domnus NicolaU5 Leone de Miele, Augustinus de Baptista, Christoforus Zuzio, Salvator magistri Petri, Salvator Iacobi Sehani, Antonius Collis Stephani, Nieander Bolle, Donatus Bobarii, Antonius Meneschalcus, Cesar de Sfoca, Antonius Petroni, Leonardus Tartaglia, Bucius TambuITo, Leonardu5 Molinarii, Franciscus Bar­ riano, Angelus Archiprellhitel'i Casalis, Leonal'dus Lobertini. Baldascino, Damianus de Integlia, Franciscu!!


REGESTA CHARTARUM ----------~~---

---.

125

---------~----

Sancte Marie, Nicander Bruni, Angelus de le Facchini, Nicander Francischelli, Petrus Fuscinelle, Petrus Chiaritus, Nicander de Masciarello, domnus Ioannes Ricepta, Marcus Luffridus, Iacobus Alto, Pyacen­ tinus, Leonardus loannis Nicolai, Angelus Follonus, Petrus Cetole, Ioannes Iacobi Capriate, Marcus magistri Petri, Petrus Recchia, Loysius notarii Sancti, Honufrius Cetole, Damianus Macthei Montis Rodoni, Nichilo, Antonius magistri Angeli, Nicander Preyte de lo Casale, Ioannes Bonianni, Nicolaus de le Valli, Iulianus Marocthe, Cepranus Nicolai Strazulli, Franciscus Paulus, Ciccus loannis Mielis, Petrus Angeli, Narducius Francisci Bovis, Salvus Mauhei Bovis et Nicolaus Cathalarus, loannes Luce lannocthe, Mancinus Bolle, Honufrius Carfagnia, Cola de le Coppe, Antonius Baronis, Salvus Reglieri, Stephanus Baroni, Nicolaus Gipzii, Franciscus domine Marie, Antolinus Iuliani Marocthe, Iacobonus, Iulianus Cyminus, Dominicus Ciminuglio, Iulianus de Zor!ano, Rayneri 'Maroctha, Ioannes Zippone, Mauheus de Stephano, Lucas T acchone, Nicolaus Magiocto, Paulus Ioannis de Musa, Leonardus Antonii Grande, lacobus Petri lannocte, Antonius Scunto, Nicander Sanacine, Ciccus Meo, Damianus Zilella, Loffredo magistri Luce, Antonius Marocta, domnus Nicander Zuzo, Antonius Carfangnia, Angelus Benvenuti Catyni de lo Casale, Leonardus Fuschicli, Mactheus Iuliani, Antonius Ioannis fratris Antonii de Casale, Donatus Varrianus, Ioannes Antolinus de lo Casale, Antonius Loberti, Ioannes de Masa, domnus Antonius Marcelli, Simeon Ventris, domnus Nicolaus Nactarelle, Nicolaus Fanganelli, Amicus Petroni, Salvator Iohannis Rocchie, domnus Bartolomeus de Integlia, Ioannes Nicolaus de Catyno de lo Casale, Ioannes de Meulo de lo Casale, Asprinus, Antonius de Integlia, Benvenutus Molinarii, Angelus Gregorii, Dominicus de lo Casale, Antonius de Appolito, Antonius Sancte Barbe, Nicander Pauli loannis de Masa, Bucius Catalani, Petrucius de lo Priore, magister Franciscus iudicis Luce, Nicolaus Martinus de lo Casale, Damianus Leonis, Centius Ioannis de Masa, Amicus Lene Nicolai de Miele, lacobus Antonii F alasci, Ambrosius Pallone, Rentius de la Ricepta, Nicolaus Simeonis, Antonius RUSSllS, Dominicus Fuschicto, Pecza, loannes Paschalis, Damianus Mal'octe, Angelus Bocta, Nicandel' Nicolai de Miele, Iohannes Rocchia, Antonius F anganello, loannes Bruno, Palamides Rechia, Petrus de la Spina, Nicolaus Concha, Sansonecto Ricepta, Iulianus Vallecla, Antonius de lo Romito, Ioannes Marcllcius, Nicolaus Loffridi, Antonius Giptius, Paulus Sancte Barbe, iudex Angelus Rubeus, Angelus Rechia, lalianus Nicolai de lacobo, Bartolomeus de la Lulla, Angelus Gipzo, Nicolaus Bovis, Paulus Mene­ schalclls, Antonellus Concha, Gregorius de Minando, Iacobus de lo Sexto, Antonius Danielis, lacobus de Sfocha, Ioannes de Luca, Belardinus Sorce, Ciccus Surdus, Nicolaus Bonelli, Nicolaus Caccavone, Antonius Romanus, Bartolomeus Benvenuti Angeli, Petrus Coluzie, Damianus de le Peschie, Ioannes Marci Torrioli, Rogerius Caccavone, Nicander Traglione, Angelus loannis Archipresbiteri de lo Casale, Raynaldus Iohannis Anconi de lo Casale, Petrus Meulo de lo Casale, Iacobus Fortis de lo Casale, Barto­ lomeus Petri Forte de lo Casale, Petrus Pelusus de lo Casale, Cola Morcone de lo Casale, Ioannes Leone Nicolai Michaelis, Iacobus Marocthe, Coluzia de Panardo, Honufrius Pauli, lacobus Antonii Gullielmi, Bictus Cocchiaroni, Antonius Cymyny, Antonucius dompni Nicandri, loannes de Reparata, Capo Riczo, Ioannes Alto, Nicolaus Iacobucii, domnus Nicolaus Marocthe, Philippus de Artura, Nicander Berdone, Antonius Casalis, Ioannes Thodischo, Byasius de lo Boccone, Ioannes Recchia, Angelus Plumarola, Paschalis Sanaro, Leone Simeonis, Antonius Conte, la [cobus] Cimino, Petrus Capestrane, lacobus Ioannoni, Iacobus Mordino, Iacobus Pallonus, Rogerius Marocthe, Simeon Morocch.'o O), Nicolaus Mechatante, Nicander de lo Romito, Nicander Marocthe, Antonius Michaelis, Marcutius Bolle, Leone de la Spina, Angelus de la Spinata, Iulianus Commisone, Nicolaus Bolle, Nicander Magistri Pauli, loannes de Medesimo, Nicolaus de Cuccoro, dompnus Antonius Leonis, domnus Narducius, domnus Franciscus Riglieri, archipresbiter Casalis, domnus Iacobus magistri Gullielmi, domnus Nicolaus Civite Nove, Benvenutus Brache, Michael Ferroni, Iacobus de Marco, Angelus Leone de lo Casale, Paschalis Ioannis Michaelis, Cactalanus, Antonius Funarius, domnus Iacobus Todischo, Angelus de Marciano, Angelus de Reparata, Iacobus Rizuto, Christoforus Caprarius, Petrus Cortese, Petrus Cole, Paulu3 Zuzu. Nicolaus Robertini, magister Georgius de Iordano, Leone de Ioannone, Ioannes de Iacobo Bruno, Leone Bonellus, Ioannes Meneschalco, Nicander Caczia, Bictus Ioannonis, Iacobus Bucii Ragia, Nardo Cortese, domnus Andreas loannelle, notariu5 Belardinu5 de Cathalano, Georgiu5 Bardarius, loannes Cethole, domnus Iannocta de lo Casale, la Zuzo, loannes Macza Preyte, Antonius de lo Boctino, Angelone Catino de lo Casale, Patuano, Nicolaus Bacchiane, Blasius Meneschalcus, Antonius de Coluzia, Dominicus de T orriolo, Geor giu5 Casale, Donatus Gentilis, la Gaczia, Marcus lacobi Bucii, Angelus Pauline, Ciccus Amoris, Laurencius Angeli Russii, Iannarone. Donatus Piczilillus, Christoforus de lo Peschio, Bartolomeo


126 -~-~--------

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI ---- - - -

---~------------_._-~--

de notaro Sanclo, Antonius Separolus, Dominicus Pauli de lo Guasto, Iacohu5 Groxi de lo Casale Nicolaus Iacohi de lo Casale, Antonius de T uzo, Ciccus Iohannis Incogli, Mattheus Francisce, Donatu~ Naselle, Antonius Cortese, Angelus Ioannis de Gullielmo de lo Casale, Gullielmus loannis Gullielmi de lo Casale, Ioannes Parci de lo Casale, Bendicto Mayo Casali~, Antonius Salvatoris Casali s, Bortolomeo Belardi Casalis, Benedicto 3 Forte Casalis, Paulus Matthei de lo Casale, Nicolaus Thomasius de lo Casale, Antonius Martinus de lo Casale, Lodovicus, AntonÌus Paulinus, Nicander Matthei de lo Casale, Angelus Galardi de lo Casale, Nardone de lo Casale, Nicolaus Rubeus de lo Casale, Georgio Bitto de lo Casale, Angelo Masci, Petrus de Petriccha de lo Casale, Antonius loannes Preyte de lo Casale, Nicolaus Preyte de lo Casale, lacohus magistri Andree, Petrus Georgii de Galardo de lo Casale, la Galardo de lo Casale, Antonius de Thol'a, Antonius Aczarolus de lo Casale. Abbr. Pntiano

I

" Abbr. Ben. ti

3

Abhr. Ben. lo

C -1487 .VIII. 29. Roma

291.

Breve d' Innocenzo VIII a Giacomo Caetani: perché si rechi alla sua presenza. Are. eael., Prg. n. 29/.

Originale.

Nel verso, segna/ura del sec. XIX: V, n. 38.

Innocentius papa VIII. Dilecte fili ... Bonia de causis est nobis necessaria presentia tua: itaque tibì mandamus ut, his acceptis, ad nos personaliter venias. Datum Rome apud Sanctum Petrum, 5ub annulo piscatoris, die XXVIIII augusti M.CCCCLXXXVlI, pontificatus nostri anno tertio. (Nel margine in­ feriore, a destra): Hie: Balbanus; (nel verso): Dilecto filio lacobo Caetano notario nostro. Sig. 1 I

In cera ro~a. aderente alla pergamena.

C -1487. IX.25.

273.

Roma - Breve d' Innocenzo VIII a Nicola Caetani, notaio apostolico: non essendo siato eseguilo r ordine, contenuto in altro breve, di consegnare due malfattori al bargello delle provincie di Campagna e Marittima, invia a Sermoneta il bargello Ambrosino, a cui dovranno esseTe affidati, perché li conduca a Roma dove saranno giudicati, verso,

Arc. Cae/., Prg. n. 273. Originale, controfirmalo da Girolamo Balbano, con traccia di cera rossa dell' AP. del sec. XIX: XLVIII, n. 33.

Nel

~egna/ura

C -1487 . XII. 18 .

2078.

Roma - Capiloli matrimoniali fra Guglielmo Caetani e Francesca Conti, rappresentata dal curatore Girolamo Conlì. vescovo di Massa Marittima. Are. Cael., Prg. n. 2078. sec. XIX:

Originale.

Nel verso segnature. del sec. XVIl: Pan 2, C. X, Fas. 2, n. 8; Jel

XXXVI. n. 27.

Anno millesimo I1U c LXXXVII, pontificatus Innocentii pape VIII, indictione quinta, mensis decem­ bris die XVIlI. Ieronimus de Comitibus, episcopus massanus, curator magnifice et honesle puelle Francisce, filie condam magnifici Bruni de Comitibus, pro qua, ultra officium curatoris, se et sua bona obligando,. de rato promisit et se facturum quod Francisca infrascripta omnia emologabit et contra non facie t ratione sue minoris etatis XX seu xxv annorum, ex una, et magnificus et generosus iuvenis Gugliermus de Gaitanis, pro se ipso. qui cum iUl'amento, quoad validitatem presentis conctl'actus, renun­ tiavit beneficio minoris etatis XX seu XXV annorum et promioit reatitutionem non petere nec al iter

convenire. parte ex altera: devenerunt ad infrascnpta pacta sponsalia inter eo! conclusa et firmata,


REGESTA CHARTARUM

127

videlicet: Quia episcopus curator promisit consÌgnare in legitimam uxorem Cugliermo Franciscam et se facturum quod Francisca consentiet in legitimum matrimonium ipsius Cugliermi, nomine dotis et iocalium et ornamentorum, ascendentium in totum ad summam quatuor milium ducatorum auri de camera, ad computum decem carlenorum pro ducato, et Gugliermus promisi t F rancÌscam in suam uxorem recipere CUm dicta dote et iocalibus et ornamenti s, quam dotem tradere promisi t episcopus curator in hunc modum, videlicet: mille ducatos solvere promisit curatol' tempore quo fiet desponsatio per verba de presenti et immÌssionem anuli maritalis j mille alios tempore quo b'ansferetur ad domum et in famÌliam sui futuri mariti, videlicet quingentos in pecunia et quingentos in iocalibus et ornamentis, hac tamen pactione adiecta quod in dictis ornamentis non conputentur nisi iIla que fuerint dedarata per magnificas Caterinam de Ursinis et Vannolam de comitibus Anguillarie, in quas, licet ahsentes, concorditer convenerunt quod possint declarare que et qualia omamenta debeant computari in dictis quingentis ducatis et que cen­ seantur considerare, magnatum consuetudine, donata, quarum declarationi stare promiserunt sub pena infrascripta; reliqua duemilia ducatorum solvere promÌserunt infra spatium trium annorum deinde sequen­ tium, videlicet singulis annis tertiam partem dictorum duorum milium ducatorum et tempore solutionis dotis Cugliermus, cUm consensu magnifici et insignis comiti:; domini Nicolai de Caitanis, sui germani fratris, presentis, facere curam et cautelam dotalem CUm ipotheca bonorum stabilium et cum donatione propter nuptias et cum omnibus cautelis necessariis et facere consentire etiam Iacobum, sedis apostolice protho­ notarium. eorum fratrem, ita tamen quod presenll dOli intelligatur constituta et promissa et restituenda veniat secundum morem magnatum Urbis; et omnia pacta in ea conseantur stipulata que de more magnatum Urbis in instrumentis dotali bus stipulari consueverunt. Quam parentelam ad effectum deducere promiserunt hinc ad unum mensem proxime futurum, prorogando et abreviado terminum de partium consensu, ad penam duorum milium ducatorum auri, pro medietate camere apostolice et pro ali a medietate fidem servanti applicandorum; et similiter sub dicta pena premissa omnia observare promiserunt; et pro maiori premissorum fil'mitate ad mutua oscula et amplexus devenerunt; vicissim obbligaverunt sese et omnia ipsorum bona; et voluerunt pro predictis posse conveniri in omni loco et curia, tam ecclesiastica quam seculari; et iuraverunt Nicolaus et Cugliermus et episcopus, more prelatorum, omnia perpetuo observare sub pena et obIigatione predictis. Acta Rome, in domo episcopi massani, sita iuxta eccle­ siam Sancte Agnetis, in regione Parionis: domino Francisco de Maximis, legum doctore et scriptore apostolico, domino Cesare Doctore de Taracina, Roberto de Aquino, seI' DomÌnico de Carnariis et Antonio de Cerrotinis, notariis, pro testibus aqhibitis. Camillus de Beneinbene, l'OmanllS civis, professor iuris, imperiali auctoritate notarius, quia premissis interfui rogatus a partibus, in aliis gravioribus negotiis ST. impeditus, per alium notarium scribi feci ac subscripsi et publicavi.

C .1488. Il.25.

1893.

Fondi - Onorato Il Gaetani d'Aragona. conte di Fondi, in seguito alla rinunzia del priorato di Bar­ leita, falta a favore del cognato Fabrizio Pignatelfi da Bonifacio Gaetani, suo fratello. assegna a questo Sperlonga con tutti i diritti e le giurisdizioni in compenso della pensione di 300 ducati, . annessa al priorato. Are. C.aet .• in F'rg. n. 1893.

Copia aulentica, imerila in C-1488.11I.10.

Honoratus Gaitanu5 de Aragonia, miles, F undorum comes ac regni Sicilie logotheta et protho­ notarius etc., universis presens nostrum privilegium inspecturis, facimus fore notum quod cum fratel' BOllifacius Gaitanus, pIi or Baroli, germanus et fmter noster, possideret canonice dictum prioratum, cum introiti bus, vassallis vassallorumque redditibus et iuribus omnibus, videntes iam senilem etatem agere et eundi et redeundi illinc Iabores fen'e non posse, precibus et suasu nostris et consortis nostre, cupiens nobis morem gerere, illud renunciavit in manibus pontificis in favorem magnifici Fabritii Pignatelli, cognati et uti filii nostri dilectissimi et consoltis nostre fratris, post quam renunciacionem placuit pape illud confene Fabl'itio Pignatello, inposita super eo annua pensione. solvenda eidem Bonifacio per Fabricium: supplicavitque nobis Bonifacius ut domos, habitationem. fructus, inh'oitus et proventus castri nostri Spe­ lunce sibi dare vellemlls, sua vita durante, in 50lutionis partem pensioni$, ei\l$dem llomime et pro parte


128

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

-----_ .._------._----_.._--_..

_--~---------

F abritii, ducatorum trecentorum de carlenis, carlenorum decem ducato quolibet, singulo anno, excompu­ tandorum diete annue pensioni: nos, attendentes fratemam benivolentìam Bonifacii, volentes in renume­ rationem tanti muneris nos non ingratos ostendere, sue petitioni annuimus: iccirco Bonifacio, ad sue vite decunum, domos nostras, quas habemus in casb'o nostro Spelunce, necnon iurisdictiones et proventus proveuientes ex introitibus et dirictibus Spelunce, tam ex ballia rerum domesticamm quam etiam silve­ stl'Ìum, piscatione. iure plateatico, regii, porte, cabellarum, terraticÌ et aliarum rerum, que nobis pel'tinerent, . pro dictis ducatis tricentis, cum potestate regendi castrum ipsum ac incolas et habitatol'es ipsius ad honorem et fidelitatem nosb'am heredumque nostrorum. iusticiam omnibus petentibus ministrandi, ac cum cognitione primarum causarum civilium et criminalium, banna quoque et penas imponendi et a trans­ gressoribus et delinquenti bus exigendi et componendi, iuxta formam sacrarum constitutionum Regnique capitulorum; ac in ipso castro unum capitaneum vel plures eligendi, qui iustÌcÌam unicuique ministrent, ipsisque liceat sententias seu interloquutorias proferre, servatis tamen consuetudinibus et capitulis ipsius castri; potestatem a sententiis appellandi et a denegata iusticia nobis reclamandi, in recognitionem superioris dominii, hominibus et universitati castri ipsius, non auferimus. Reservamus nobis in dieto castro magazena, saponerias et dirictum piscium cUl'ie nostre spectantem ex piscatione, prout hactenus extitit consuetum; conferimus et assignamus per nos et heredes nostros, sua vita durante, ita quod, cum primum Bonifacius fuerit vita functus, dictum castrum cum iurisdictionibus et integro statu suo ad nos et succes­ sores nostros devolvatur: investientes eundem Bonifacium per expeditionem presentium, decernentes quod valeat quandocumque dictorum introituum apprehendere possessionem, nullo iUl'Ìs ordine nullaque solemnitate servata, sed solum presentis privilegi vigore; promittentes sub verbo et fide nostris presente m nostram concessionem observare et observari facere. Ecce namque hominibus et personis Spelunce mandamus quatenus, cum primum fuerit per Bonifacium possessio apprehensa iurisdictionis et introituum predictorum, sibi illam obedientiam et obsequium prestent, quam et quod prestarent nobis et successoribl:lsnostris, qui bus dominium et proprietas ipsius castri spectat. et capitaneos et alios offìciales, substituendos per Bonifacium, recipiani ac si per nosmet essent ordinati, et de fructibus ipsius castri respondeant Bonifacio prout nobis hactenus facerunt. Quapropter excellentibus Honorato Gaitano de Aragonia, comiti Traiecti, et Iacobo Marie Caytano de Aragonia, nepotibus et filiis nostris, aliisque heredibus nostris voluntatem nostram significamus quatenus, forma presentis privilegii actenta, iIIam observent faciantque ab aliis observari ipsumque in possessionem inb'oÌtuum predictorum defendant, et contrarium non faciant pro quanto Honoratus et Iacobus Malia et successores nostri nobis rem gratam facere cupiunt, et subditi dicti castri gratiam nostram caram habent et penam ducatorum mille cupiuni evitare. In cuiu:> rei testi­ lTlonium dictique Bonifacii cautelam et nosb'e CUl;e certitudinem presens pnvilegium manu nostra subscriptum nostroque magno sigillo munitum fieri mandavimus. Datum F undis, die XXV mensis Fundorum comes. Nicolaus Martellus. Registrata in cancellaria penes februarii MOCCCCLXXXVIIIO. cancellanum in registro primo.

C .1488. 111.10. Napoli

1893.

Ferdinando I dà l'assenso alla donazione di Sperlonga, falta da Onoralo II Gaetani d'Ara­

gona, conle di Fondi, al fralello Bonifacio Gaetani. Are. Cael., Prg. n. /893. Originale. Nel verso, noia del sec, XV: Assensus super donatione facta per comitem Fundorum priori Baroli de caslro Spelunce; segna/me, del sec. XVII: P. 4. C. 2, f. p., n. 4; del ~ec. XIX: XLI, n, 35.

Ferdinandus rex Sicilie, Hierusalem etc. Nuper pro pa1'te Bonifacii Gaytani, consiliarii et fidelis nostri dilecti, fuit maiestati nosb'e presentatum privilegium donationis sibi facte per Honoratum de Aragonia, F undorum comitem, regni huius logothetam et prothonotarium. collateralem, consiliarium, fidelem nostrum dilectissimum, eius fratrem, de usufructu tene seu castri Sperlonghe, sua vita durante. eiusque habitatione, tenoris sequentÌs (cf, C - 1488. II. 25); post fuit pro parte Bonifacii maiestati nostre supplicatùm ut iam diete donationi assentire ac omnia in pr~inserto privilegio contenta confu'mare digna­ remuI". Nos propter servitia, per ipsum nostre maiestati impensa queve prestat et ipsum prestiturum speramus, volentes erga supplicantem animum nostrum benivolum ostendere, habito respectu erga comitem


REGESTA CHART ARUM

129

eiu5 fratrem, euius liberalitati et in hae potlsslmum parte satisfaeere iure debemus, iam diete donationi necnon dieto privilegio assentimus, non obstante quod super bonis feudalibus proeessisse dignoseatur, omniaque eonfìrmamus, natura feudi in aliquo non mutata, fìdelitate tamen nostra, feudali quoque servieio et adoha nostrisque aliis et alterius euiuscumque iuribus semper salvis. In quorum fìdem presentes fieri fecimus magno maiestatis nostre sigillo pendenti munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per magnificum consiliarium nostrum, iuris utriusque doctorem et militem, Andream i Mariconda, i locumte­ nentem 2 Honorati Gaytani de Aragonia, Fundorum comitis, regni huiu5 logothete et prothonotarii. eollateralis, consiliarii, fidelis nostri dileetissimi, die X mensis marcii, anno millesimo quadringentesimo oetuagesimo oetavo, l'egnorum nostl'orum anno trigesimo primo. Rex 1 Ferdinandus 1. Sig. 3, (Nel margine inferiore. a :Jini:Jlra): Egius Sadomil pro P[ascasi]o Garlon. Dominus l'ex mandavit mihi lo. Pontano. Solvat tarenos duodecim; (a de:>tra) : Iulius de Scorciatis locumtenens magni camerarii. Candida; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum IlO. Expeditum in memoriali. l

Autografa.

2

Nel testo locumtenem

8

Frammento in cera rossa, appeso alla plica con nastrino serico, rosso e gl'allo.

2873. Roma -

Luigi Caetani di Maenza, per 300 ducati, vende la sua quota di Norma a Nicola, Giacomo

e Guglielmo Caetani di Sermoneta, nonché i diritti e le azioni su Sermoneta, Bassiano, Ninfa,

Cisterna, Castelvecchio, San Felice Circeo, Tivera, Zannelo e Acqua/Juzza; e conferma tale cessione dinanzi alla curia capitolina. Are. Caet., Prg. n. 2873. Originale. Nel verso Ilote, del 3CC. XV (omessa); del 3ec. XVI: Epi5COPU5 lucerinu5 ... 1517, die Veneri. XXIIJ men.i. maii, pro D. Bar. de Gilberbet de ducato () Brunswich nolarius; registrata; altre (omesse); del ~ec.

XVll (omessa); 3cgna(ure, del sec. XVII: P. p•• C. 3. f. X, n. 4; del sec. XIX: XXVI, n. 37 (corre((o sopra un origi­ 50).

nario

Anno a Nativitate quatringentesimo octogesimo oetavo, pontificatus Innocentii pape VIII, Ìndictione VI, mensis maii die secundo. Aloisius filius quondam domini Iacobelli de GaytanÌs, habells seientiam de compositionibus post diuturnas lites inter Nicolaum, Iacobum et Guiliel'lDUm, filios quondam Honorati de Gaytanis, et ipsum Honoratum ac Catherinam de Ursinis, eius uxorem, ex una, et ipsum Aloisium ac patruos~ videlieet Christoforum et Raymundum de Gaytanis aliosque eiusdem domus con­ sortes, parte ex altera, super iuribus et portionibus eisdem debitis ex successione SUOl'um auctorum super castris et tenimentis tene Sermonete, castri Bassiani, castri diruti Nymphe, castri diruti Norme, castri diruti Cisterne et Castri Veteris, castri dimti Sancti Donati, castri diruti Tyberie, castri diruti Sancte Felic~s. castri diruti Zennati et Aque Putride, et super fructibus pendente lite perceptis et super expensis per acta quondam Panthalei de Panthaleonibus notarii, romani civis, et per acta ser Antonii Capilana de Cora, notariorum: asserendo maiorem esse xxv annorum, vendidit in perpetuum Nicolao Gaytano ac Iacobo, sedis apostolice pl'Othonotario, et Guiliermo de Gaytanis, fratribus, tertiam partem de tribus parti bus iunctam pro indiviso cum aliis sociis et consorti bus, quam habet super castro vulgariter dieto . Norme eiusque aree, dominio, vassallagio, territorio et tenimento, cum aree et fortillitio et membris, pertinentiis, utilitatibus, intl'oitibus et commoditatibus, cum terl~S, vineÌs, pratis, montibus. valIibus, silvis,

passagiis, vassallis, datiis, plateis, gabellis. fontibus, rivis, aquis aquarumque deeursibus et iurisdictio~ nibu5: situm castrum in partibus maritimis, in diocesi velleb>ana, iuxta tenimentum Sel'minete, Bassiani, abbatie Marmisorii, Carpineti, Montislanici, Nymphe, Core; item vendidit iura et actiones in terra Sermineti ac castro Bassiani, castris dirutis Nymphe, Cisterne, Castri Veteris, Sancte Felicis, T yberie, Zennati et Aqueputride; pro precio trecentorum ducatorum auri de camera. Acta Rome, in domo solite habitationis dicti Nicolai et fratrum, sita in regione Sancti Angeli: utrÌusque iuris doctore et advocato concistoriali Riccho de Ricchis de Senis, IacobeUo Niza de Theballeschis et Antonio de Reate, de regìone Sancti Angeli, testi bus. Anno, pontificatu, inclictione mense et clie quibus supra. Con5tituti coram Ioanne de Parma, legum doctol'e, iudice palatino et collaterali curie Capitolii et senatoris Hieronymi Salernitani, equitis paduani, pro tribunali sedente in sella sita in domo predicta, supradictus Aloisius exposuit qualiter supradictas omnes donationes fecit Nicolao et Iacobo et Guiliermo de Gaytanis fratribus, VI, 17


130 ---~ ~---- -~-~-

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI --~-~-- --~--- ---~--~--

ipsius donatori consanguineis, de dictis iuribus et actionibus super dictis locis et castl'is et territoriis et de eo quod plus valet pars castri Norme et de fructibus per consortes perceptis; dedaravit in dictis donationibus veli e persistere et insinuavit; iudex, audita insinuatione, auctoritatem ac decretum interposuit. Acta ut presenti bus Nicolao et Iacobo prothonotario et Guiliermo de Gaytanis una cum AloisÌo. supra, presenti bus eisdem testi bus supradescriptis una mecum notario rogatis. Camillus de Benembene, romanus civis, imperiali auctoritate notarius, quia predictis interfui, per alium notarium scnbi feci. M. Iacobus Baldovinus, civis l'omanus, de regione Pile, habitans in Insula Sancti BartoIomei. recongnovit personam, manum, literam, subscriptionem et signetum et dixit publicum fidelem et legalem.

C-1488. V.19. Roma

]647.

Breve d' Innocenzo VIII a Nicola Trevisani, Vescovo di Ceneda e vicario di Roma: percile Nicola Caelani e i fra/elli, signori di Sermoneta, possano redimere la casa di S. Bartolomeo ali' Isola dal canone annuo dr tre ducati. Are. Cael., in Prg.

Il.

1647.

CoPia aulentica, inserita in C - 1488. VI. 23.

A tergo: Venerabili fratri N[icolaoJ episcopo cenetensi, in alma Urbe nostra in spiritaalibu5 vicario. Intus: Innocentius papa octavus. Venerabilis frater. Exhibita nobis nuper pro parte Nicolai Gaietani et fratruum, terre Sermoneti etc. dominorum, peticio continebat quod si domus, sita in Insula Licaonia alme Urbis, quam ipsi ab ecclesia Sancti Bartholomei in emphiteosim usque ad tertiam generationem, sub annuo canone seu censu trium ducatorum obtinent, a censu predicto, data eidem ecclesie alia re immobili utilion aut aliqua pecunie summa in reparationem ipsius ecclesie, qua indigere dinoscitur, convertenda, liberaretur et eximeretur, diete ecc1esie utilitati, super quo ut eis licentiam concedere dignaremur supplicari fecerint. Nos fraternitati tue mandamus ut si, specificata coram te domo predicta et informatione desuper habita, compereris liberationem et exemptionem domus in ipsius ecclesie utilitatem cedere, Nicolao et fratribus domum predietam, de consensu rectoris ecclesie, data eidem aiia re immobili maiol'is redditus aut aliqua pecunie summa in illius reparatione convertenda, ab onel'e ceneU5 predidi liberandi licentiam concedas, non obstantibu5 constitutionibus apostolicis, presertim Pauli pape II, ceterisque contrariis. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub anmdo piscatoris, die XVIII] maii MCCCCLXXXVIII, pontificatus nostri anno quarto. In plica inferiori: B. Nicosiensis.

C ·1488. VI. 23 .

1647.

Roma - Nicola Trevisani, VesCoOo di Ceneda e vicario di Roma, per 200 ducali d'oro, libera dal canone le case di S. Bartolomeo ali' Isola a favore di Nicola Caetani e dei fratelli, signori di Sermoneta. Are. Cael" Prg. n. 1647. Originale. Nel verso, T/ota del sec. XVI: Liberatio domus in Insula de Urbe site a censu ducatoruln 3; .egnaiure. del.ec. XVII: 2 Pars. Cap. 4. Fas. p., n. 5; del sec. X/X: XXXVII,n. 21..

Universis et singulis presentes literas sive publicum instrumentum lecturis, Nicolaus episcopus cenetensis, Innocentii pape odavi in alma Urbe eiusque districtu in spiritualibus vicarÌus genera!is, iudex et executor ad infrascripta deputat.us. Noveritis guod pro parte Rodel-ici viceeancellarii ae ecclesie Sancti Bal'tholomei de Insula Licaonia de Urbe commendatarii, ae Nicolai Gayetanì et fratrum, terre Sermoneti etc. dominomm, principalium in brevi apostolico nominatorum, breve apostolicum, sub anulo piscatoris expeditum nobis, presentatum extitit, huiusmodi sub tenore (cf. C - /488. V. /9). Post CUiU5 bl'evis presentationem et receptionem, pro nostra informatione et executione contentorum in brevi apostolico, laeobo de Dondoris, de Pistorio, iuris utl'iusque doctori, auditori nostro, commisimus ut se pel'Sonaliter ad domos et eeclesiam, de qui bus in brevi fit mentio, eonferret ae illa Ioea bene prospiceret ac de singulis nobis commissis bene se informaret, et nobis illa referret. Iacobus. auditor ad dictas domos, accasarnentil et ecclesÌam contulissc et iIla5 vidis!le et prospexisse omniaque alill et -singula que huiusmodi


REGESTA CHARTARUM

131

tangunt negotium: ac diligenter legisse et considel'asse presertim instrumentum locationis de domibus, accasamentis cum suis pertinenciis, ortis, iurisdictionibus, introitibus et exitibus ae eorum dominiis inlu! et extra bone memorie Honorato de Gayetanis, patri dietorum fratrum, ad tel'tiam generationem sub annuo censu trium ducatorum auri, ree tori diete ecclesie solvendorum, faete, iuxta ho! fines: cui ab uno latere est ecclesia Sancti Iohannis Calovite, via publìca qua itur per pontem Iudeorum in contrada Quatuo!' Capitum mediante, ab alio est via qua itu!' in platea ecclesie Saneti Bartholomei et est dicta platea et prefata ecclesia Sancti Bat-tholomei, ab alio est flumen Tiberis seu l'ipa ipsius fluminis: nohis retulit. Et deinde quia inter partes erat dilferentia usquequo ortus dictarum domorum ipsorum fratrum protenderet, idcirco diete partes consenserunt et voluerunt quod orti dictarum domorum et accasamentorum, dicto condam Honorato et successive prefatis fratribus eius lìliis locati, extendant se usque ad angulum domuncule adherentis angulo ecclesie Saneti Bartholomei, uhi apparet certus mul'US antiquus dirutu!, protendens de dicto angulo usque ad ripam fluminis; quodque murum liceat rectol'Ì ecclesie in altum elevare ad sui Iibitum causa divisionis ortorum eccIesie et ipsorum fratrum. Successive prefatus vicecan~ cellarius commendatarius, habita noticia de premissis et quod Nicolaus et fratres deponunt ducentos ducatos auri, prout nobis videbitur, iuxta tenorem bl'evis, prout Nicolaus dictos 'ducentos ducatos per cedulam banchi iIlol'um de Spannechiis, ad finem huiusmodi convertendos, deposuit in liberatione census trium ducatorum de dictis domibus, consensit. Tandem, cum pro parte Nicolai de Gaietanis et fratl'um fuimus requisiti, quatenus ad executionem brevis procedere vellemus: nos volentes mandatum apostolicum exequi et quia, tam ex relatione Iacobi nobis facta, quam etiam ex aliis per nos consideratis, de consensu prelati commendatal'ii, domos predictas ac Nicolaum eiusque fratres et eorum heredes ab onere census seu canonis trium ducatol'um eximendos fore dedaramus; cum hoc tamen quod de dictÌs ducentis ducatis per commendatarium centum in l'eparatione ecclesie Sancti Bartholomei exponantur, de reliquis centum exponi debeant in emptionem bonorum immobilium seu annuorum reddituum et proventuum, prout melius videbitur expedire eidem ecclesie seu ilIius pro tempore commendatario; et casu quo dicti ducenti ducati dicto modo non exponàntur, declat'amus dictas liberalionem et exemptionem nuIlius esse roboris. Presentes' litèras sive publicum instrumentum per notarium infrascriptum publicari mandavimus sigillique nostri iussimus appensione communU'l. Datum et actum Rome, in domo habitationis nostre, sub anno millesimo quadringentesimo octuagesimo octavo, indictione sexta, die lune vicesima tertia mensis iunii, pontificatus Innocentij pape octavi anno quarto: Dominico Cesana, presbitero capellano, et Valerio Gratiani, clerico et camerario nostro, testibus. ST. Arnoldus de Borley, clericus leodiensis, imperiali auctoritate notarius, Nicolai episcopi eiusque curie vicariatus causarum scriba, quia premissis interfui, hoc insb'umentum, manu alterius scriptum, confeci una cum dicti episcopi sigilli appensione. Sig. 1. I

In cera rossa, "nlra capsula ovale melallica, ap,,,,è3a allu plica con cordicella rossuslra.

C -1488. X . 31. - XI. 8 .

319.

Roma - Breve d' Innocenzo VIII a Giacomo Caetani, protonotario apostolico: compiacendosi per la cattura del domestico di Giacomo Carucciolo, conte di Avellino, che gli aVeVa r.ubalo danaro, indumenti e oggetti preziosi, ordina che riconsegni la relurtiva al rappresentante dei mercanti Spall­ noccni. Segue la dichiarazione della Ticonsegna. Arc. Cael., Prg. n. 3/9.

Originale.

Nel verso, segnalura del sec. XIX: XLVlII, n. 32.

INNOCE'.NTIUS papa VIII. Dilecte fili. Accepimu3 èx literis tuis te captivum detinere quendam Petrum, famulum comitis Velini, ad instantiam nobilis Francisci Cibo, nostri nepotis: ex quo, quia idem Petrus nonnulla mobilia bona ipsi comiti surripuit, que etiam ad manu:! tuas devenerunt, commendamus te plUl'imum in Domino quod ilIum capi curaverÌs ne de sua glol'ietur malitia; et ut ipsius comitis iacture subveniatur, hortamu!' devotionem tuam tibique mandamus ut bona, res, pecunias et alia omamenta seu clenodia, pel' illuro furto subtracta, iuxta notulam que mittitur. consignes latori presentium qui a merca­ toribus Spannochiis destinatur; Petrum ipsum sub custodia ad nos quam primum miUas. Datum Rome apud Sanctum Pet[rum, sub] 1 annulo piscatoris, die ultima octobris MCCCCLXXXVllI, pontihcatus nosh·i

anno quinto.

(Nel maTgine inferiore, a destra): Hier. Balbanus; (nel verso): Dilecto {ilio Iacobo


132

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

- - - - -----_._-- --.

__ ._ _-_ ....

....

_--- --_.

__._--_._-_

.. _--_._._--------.~----

Gaietano notario et secretarÌo nostro. Sig. 2 Segnor Protonolario. lo lacobo Caraczolo, [conte] l de Avellino, confesso aver recevuto da voj s[ignor] lacobo Gaitano quelle cose che me arrobo quello mio fameglio Pietrj, secundo se contene in una lista fatta per serj lacobo de Gf[ati] ani! notaro, ma e vero che me mancano, ultra quella ljsta, una tacza de argento, una cupa de guarnimento de al mette de argento 3 et cer~o perle quale non se contineno in quelle che recevj lo s[ignor] protonotario secundo la lista, et a. certItudene de cio ne o fatta la presente. Rome, die VIIJ novembris 1488. Noi Spannochj de Corte sl~mo contenti che le prefate robbe sieno consingniate al prefato sfignoreJ che a quello propetario, a dl detto. !

Danno della pergamella.

~ [n cera rossa, ai/eren/e alla pergamena.

a Segue nel lesto quale cose, poi cancellalo.

C. 1489 . 1. 15 . Fondi -

2741,3063.

Testamento di Onorato II Gaetani d'Aragona, conte di Fondi.

Arc. Cael., Prg. n. 274/. Originale, Con sol/ascrizioni autografe. Nel lierso noie, del sec. XV (omessa); det sec. XVII: all' illustrissimo et eccellenti";mo signore il signor duca di Sermoneta, Roma; segna/ure, del sec. XVll: P. 4, C. VI, fas. p.; n. 3; dd sec. XIX: XXXIX, n. 48. lvi, in pergamena n. 3063. Copia aulenlica, inserila in C _ /490. VIII. / .

ffi Anno millesimo quatrincentesimo octuagesimo nono, regnante Ferdinando ect. anno tricesimo secundo,die quintodecimo mensis ianuarii, octave indictionis, in civitate Fundorum. Nos Federicus de ser Marcho, de Fractis, ad contractus iudex, Cirius Sanctorius, de civitate Neapolis, notarius, et testes usbscripti notum facimus quod ad precee nobis factas pro parte Honorati Gaytani de Aragonia, F ulldorum comitis etc. et regni Sicilie logothete et prothonotarii, accessimus ad hospicium ipsius, positum in dieta civitate, iuxta ianuam civitatis, viam publicam, maiorem ecclesiam fundanam; in quadam camera inve­ nimus comitem, in lecto sedentem, detentum podagra, sanum tamcn mente et in l'eeta sui memoria et locutione existentem, qui presens suum ultimum nuncupativum, in modum qui sequitur, condidit testamentum : T estator instituit sibi heredes universales Honoratum Gaytanum de Aragonia, eomitem Traiecti, et Iacobum Mariam Gaytanum de Aragonia, fratI'es, suos nepotes, in omnibus bonis burgen­ saticis, pecuniis, iocalibus, perulis, auro, argento, lapidi bus preciosis. debitis. recolligenciis, iuribus et accionibus, videlicet in perulis et iocalibus comitem Honoratum in duabus de tribus partibus et Iacobum Mariam in reliqua tercia parte, in aliis bonis et iuribus unumguemgue pro equali portione preter legatis et fidei conmissis; prelegavit comiti Honorato pannos de raczia, videlicet panno e sex cum historia Triumphorum Francisci Petrarce, pannos astl'Ologie, pannos continentes historÌam Sabaot. Instituit sibi heredem Honoratum, eomitem Traieeti, nepotem pl'imogenitum, in comitatibus Fundorum et Traiecti, cum titulo comitatus, cum omnibus civitatibus, terris, castl'is, villis, casalibus, feudis, ad testatorem spectantibus, signanter in terra Pedimontis ae aliis terris et castris, sitis in Maritima et Campania Urbis Rome, videlicet in castro Sancti Laurencii, Cichani, Pofi, Somnini, Vallicorse, Falveterre. cum fortelliciis, hominibus, vacsallis vacsallorumque redditibus, iuribus, iurisdictionibus. accionibus et pertinenciis et cum integro eorum statu. Instituit sibi heredem lacobum Mariam Gaytanum, nepotem secundogenitum, in comitatu Morchoni, cum titulo comitatus, consistentibus in terra Morchoni, Sancti Marci de Cavotis, Sancti Georgii de la Molinara, castl'O Petre Maioris et Goffiani, dishabitatis, neenon in terra Cayvani euro fOl'tellieiis. horoinibus. vassallis, vacsallorumque redditibus, terris, territoriis, tenimentis, domibus. iUl'ibus et iUl~5diccionibus, ad comitatum Morconi et ad terram Cayvani spectantibus. Mandavit quod comes Honoratus debeat post obitum eiusdem, ad Iacobi Marie requisicionem. presens legatum ratificare et rèfutare eidem Iaeoho Marie et successorihus omne ius omnemque aceionem super comitatu Morchoni per instrumentum vallandum et, postquam fuerit perfecte etatis, teneatul' cessionem ratificare; quia eidem testatori melius visum fuit quod comitatus Morehoni esse deberet Iacobi Marie, quamvis legitime spectaret ad primoge­ nitum, quam legare Iacobo Mal'Ìe comitatum Traiecti, de quo poterat disponere pro arbitrio, cum sibi per regiàìn maiestatem venditum fuisset; set considerans quod iddem cornitatus Trayecti, tam congnexus teITis et castris tocius sui status quam comitatus Morchoni et ut comes Honoratus possidertò possit civitates, terras et castra tocÌus status, propterea in recompensam ·comitatus Traieeti, comitatum Morchoni <:!idem lacobo Marie legavit, cum hac ded31'8Cione quod, uhi Honoratull institucionem hel'editatis comitatull


REGESTA CHARTARUM

133

MOfchoni et tene Cayvani minime ratificare vellet, quod lune testator iure hereditatis legavit Iacobo Marie comitatum Traiecti, cum titulo comitatus. cum terris, castrÌs, casalibus. feudis et Iocis, necnon terraro Cayvani, quam asseruit possidel'e titulo emptionis, institucione per testatorem eidem HonOiato suo nepoti facta de omnibus testatoris civitatibus, terris, castris, villis, casali bus, feudis, in casu premisso quomodolibet non obstante. Mandavit quod ubi Honoratus comes TraiectÌ decessel'it absque 61iis masculis, legitimis et naturalibus, seu Iacobus Maria moriretul' absque liberis legitimis et naturalibus, quod tunc unus succedat alteri et sic successive eorum filii masculi, prerogativa primogeniture et gradu semper salva, cum onere dotandi filias de paragio; mandavit quod ubi comes Traiecti et Iacobus Maria deces­ serint sÌne fiIiis masculis seu eorum filii decederent sine masclllis et nullus superesset de re eta linea testatoris, succedere debeat F erdinandus l'ex Sicilie cum onere dotandi filias de paragio. Reliquit eius nepates et descendentes sub proteccione l'egis Ferdinandi et don Alfonsi de Aragonia, ducis Calabrie, raganll prefatos regem ut ducem Calabri e ut pro eal"Um alfeccione ad testatorem ac pro serviciis per ipsum prestitis nepotes et descendentes protegant, mandans nepotibus et descendentibus vacsallagium et obedienciam servare debeant regi sllisque successori bus in perpetuum. T estatol' asseruit quod castra sita tam in Maritima quam in Campania Urbis Rome, secundum consuetudinem procerum romanorum, per­ venire deberent equaliter ad Honol'atum et Iacobum Mariam; sed quÌa eidem melius visum fuit quod dieta castl'a esse deberent integralitel' Honorati, nepotis primogeniti, providendo indemnÌtati Iacobi Marie, mandavit quod Honoratus et successores debeant, in recompensam castrorum et iurium pro medietate ad Iacobum Mariam spectantium, anno quolibet dare eidem et successori bus masculis ducatos mille de carlenis argenti, ad racionem carlenorum decem liliatorum pro ducato; ubi comes Traiecti non 5olveJ:et annuatim dictos ducatos, quod licitum sit lacobo Marie et heredibus' dictos ducatos recipere super redditi bus terre Pedimontis, qui intelligantur ypothecati, ita quod Iacobus Maria debeat renunciare frabi omnia iura Buper dictis castris per imtrumentum vallandum, et Iacobus Maria cum fuerit perfecte etatis, teneatur cessionem ratificare; et ubi recusaverit, quod privetur privilegio institucìonis comitatus Morconi et comitatus perveniat ad Honoratum. T estator exheredavit perpetuo Petrum Berardinum Gaytanum, eius filium, olim comitem Morchoni, quia , mortem patris affectando, vite ipsius insidiatus fuit, pluries minatus fui t velle eum occidere et alios eundem adiuvare volentes nisi faceret suam voiun­ tatem, in dedecus et iniuriam testatoris et eum etÌam armis et gentibus armatis terrendo) quia pluries verba contumeliosa in eundem protulit; contra voluntatem eius patris ad se recepit arces telTarum et castrorum sui status mutando castellanos, socios et officiales; quia conversabatur cum malefactoribus, erat male morigeratus conmictendo crimina et delicta. causa ingratitudinis, et inhobediencias tam contra paboem quam contra alios: exheredavit ex causis et criminibus apparentibus in processu contra Petrum Berardinum. In cappella construenda a latere ae iuxta ecclesiam monasterii Sancti Francisci de Fundis, ordinis minol'um de observancia, sepeliri voluit, indutus cum habitu dicti ordinis; quod exequia fiant in die obitus ad arbitl'ium nepotum et tam in cappella quam in dicta ecclesia statim debeant celebrari misse, pro quibus legavit ecdesie uncias duas de carlenis argenti, Legavit ecclesie et conventui Sancti Dominici de Fundis, ultra illud quod habet a comite, anno quolibet, in pel'petuum, uncias duas de carlenÌs argenti. Legavit ecclesie Sancte Marie de F undis pro missis uncÌam unam et tarenos viginti quinque de carlenis argenti. Legavit ecclesie et monasterio Sancti F ranc.Ìsci de F undis ducatos quinquaginta de carlenis argenti, petendos anno quolibet in perpetuum per gual'dianum et fratres super redditibus cuiusdam sue hostolanie, site extra et prope civitatem Fundol'um, in loco ubi dicitur a lo Burghetto, convertendos in empcione pannorum de panno fratisco. cere laborate. olei, vini et aliarum rerum necessariarum. Legavit predictam .hostolaniam, cum suis edificiis et pertinenciis, capitulo et canonicis maioris ecclesie fundane cum onere predicto: ubi defecerint ab observancia legati, quod tunc hostolania deveniat ad universitatem F undol'um et succedant cum onere satisfaciendi dictum legatum; et ubi universitas et homines contra­ fecerint, quod succedani Christi pauperes ecclesie et hospitalis Sancte Marie Annunciate de Neapoli, cum onere solvendi dictos ducalus, Mandavit testator maritari debere in suis terrÌs et casb'is duodecim puellas virgines et pauperes ad electionem exequutorum, quibus pro dotibus solvi debeantur unicuique uncie quinque de carlenis argenti. T eslator asseruit, ob intensam devocionem erga ecclesiam et hospitale Sancte Marie Annunciate de Neapoli, se donasse dicte ecclesie et hospitali olivetum situm in castl'O seu telTitorio Maranule, domos sitas in civitate Neapolis, prope litus maris ac prope domos ubi regebatur Dohana magna, et alia bona stabilia, valoris ducatol'um mille, posita in civitate Caleni eiusque tenitorio, cum condidone quod in maiori altari ipsius celebrareiur die CJualibet missa una Virgittis Marie pro'


134

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

anima testatoris prout in instrumentis, quas donaciones ratificavi t ac magistros et gubernatores eiusdem ecdesie et hospitalis rogat ut missam celebrari faciant. T estator asseruit se non recordari alicui debitorem esse, nihilominus iussit per Honoratum et exequutores post obitum mandari preconium per civitates, terras et castra sui status, quod quicumque pretenderet se creditorem esse, debeat comitem Traiecti adhire recepturus satisfaccionem, et mandavit ut. factli fide, satisfacere teneatur, Pl'elegavit Honorato hospiciUl~ positum in civitate NeapoIis, in Ioco ubi dicitur ad Porta Domno Uno cum omnibus membris, hedificiìs ac iardenis, preter partem hospicii consistentis in certis membris inferioribus, in qui bus est coquina, et aliis superioribus, que respondent super hospitio marchionis Sanete Martine, ipsaque lacobo Marie prelegavit. T estator recognoscens servÌcia llibi per eius conÌugem Catarinam Pignatellam de Neapoli, comitissam Fundorum, impensa, legavit eidem castrum testatoris appellatum Mal'anula, cum fortellicio, hominibus, vacsallis vacsallorumque reditibus, villis, casalibus, domibus, hedifìciis, ten;s, vineis, olivétis; campisis, aquis aquarumque decursibus. montibus, pianis, defensis, forestis, bancho iusticie, cognitione causamm, cum mero mixtoque imperio et gladii potestate inter et per homines castri, iurisdiccionibus ac pertinenciis, cum integro eius statuet cum prediiì; rusticis vel urbanis, que comes emptor Euisset conse­ quutus, situro in provincia Terre Laboris, iuxta tenitorÌum civitatis Gaiete, territorium Castri Honorati. pro l'esidencia ipsius, quoad dominium, sua vita durante, dummodo ad secunda vota non transierit, possidendum per eam, castellanum et oR1ciales nominandum, fructus percipiendum et iIlud quod deerÌt ad summam uncÌarum centum de carlenis argenti. suppleri mandavit per Honoratum eiusque heredes: post mortem comitisse seu transitum ad secunda vota, castrum ad ius Honorati suorumque heredum redeat et a solueiane supplementi sÌnt absoIuti cum condicione quoo eomitissam in retencione dicti castri debeant manutenere; debeat comes post obitum testatoris, ad comitisse requisicionem, legatum acceptare per instl'Umentum vallandum et capere porcionem iocalium, perulamm et pannorum de l'aczia. ad Honoratum deveniendam, ipsaque tenere quousque comitissa consequuta fuerit possessionem Maranule donec Honoratu5 fecerit ratifìcacionem legati; habita ratificacione, debeat comitissa iocalia, perulas et pannos de raczia eidem Honol'ato restÌtuere; ubi Honoratus ratificacionem minime facere voluerit et HOllOl'atus vel heredes comitissam castruffi possidere non permi5el~nt, incidant in penam ducatorum viginti mille, pro medietate regio lisco et pro aIia comitisse, et in casu recusacionis faciende l'atificaciorus, 1iceat comÌtisse iocalia, perulas et pannos de raczia vendere, T estator legavit eidem Catharine bona mobilia pannorum de lino pro usu sue persone, que ascendant ad valorem ducatorum quah'icentorum de carlenis argenti, tassias sex de argento carlenorum, totidem scutellas de argento carlenorum, sex alios plactellos, bacile unUffi et vocale, saleriam et plactellos duos magnos de argento carlenorum, conprehensis vasis argenteis que possidet; liceat eidem comitisse de omnibus suis vestimentÌs lieri facere vestimenta, pannos altarium et in alios pios usus convertere, tam in ecclesiis civitatis Fundorum quam in ecclesiis terrarum et castrorum testatoris. Legavit comitisse sel'vas duas albas. T estator asseruit eius consortem hàbere pecuniarum quantitates, de quib.us exercet mercancias seu negociaciones et massarias porchorum, SCI'O­ farum et pecudum, quas decIaravit evenisse eidem de lucris per eam factis, quas eidem reliquìt: de quibus asseruit sefecisse eidem donacionem per instrumentum manu mei notal'ii, quod insb'umentum ratificat, T estator asseruit olim cum consensu regio se vendi disse Catharine baroniam Trentole, feudum lugliani, molendinum Casiferree et Pontis Sancti Antonii, pertinenciarum cÌvÌtatis Averse, pro predo ducatorum septem mille de carlenis argenti, comprehensis ducatis tl~bus mille oIim per testatorem eidem donatis pro suis dotibus tempore contracti matrÌmonii, prout in instrumento facto sub anno millesimo quatricentesimo octuagesimo quinto, die penultimo mensis iulii, tercie indictionis, F undis, scripto per manus mei Cirii, ac ad securitatem Catharine testatorem instrumentum vendicionis approbasse, prout in instrumento facto sub anno millesimo quatricentesimo octuagesimo sexto, die vigesimoseptimo mensis iunii, quarte indictionis, Fundis, scnpto per manus notarii Iaeobi Antonii de Buchio de Gaieta: dictol'um baronie, feudi et molendinorum vendictÌonem ratificat, Testato!' asseruit se vendidisse Catharine suum hospicium, in diversÌs membris et ediliciis consistens, situm in civitate Averse, in sedili Saneti Loysii, pro predo ducatorum duoruffi mille quingentorum de carlenis argenti. ad racÌonem carlenorum decem pro ducato, de quibus ducatis dicitur in dieto instrumento ducatos mille noningentos Euisse de pecunia militis Hectoris Pignatelli, fratris comitisse, et per eumdem sibi mutuatos, prout in instnimento facto sub anno millesimo quatricentesimo octuagesimo quinto, die penultimo mensili iulii, tertiè indictionis, Fundis. scripto per manus notal,ii mei Cil'ii; eomes recognovit diclos ducalos fuisse de pec,unia corilitis

et non

H~ctol'is donatos sue consorti. et reliquos sexcentum, ad complementum predì dicti hOs'picii, in


RE GESTA CHARTARUM

13;

quibus comitissa tunc se debitricem constituerat ex causa mutui, fuisse donatos comitisse et de eisdem absolvisse per instrumentum; et propterea comes precium et hospicium comitisse l'eliquit. T estator asseruit comitissam semper amore se gessisse circa curam testatoris, tum in gravissimis intrmitatibus qui bus ipse pretel'itis temporibus fuit oppressus, tum tempore sanitatis, omnesque pecuniarum quantitales et l'es alias ipsius fideliter custodisse et quicquid de eis in sui utilitatem convertit usque in diem presentem, quod ipsa declaravit, asseruit testator eam habuisse de eius beneplacito, idque totum eidem reliquit; de quibus asseruit fecisse eidem donacionem per instrumentum manu me~ notarii, quod ratifica t ; voluit tamen quod tenealur reddere racionem de bonis annotatis in quinterno per eum scripto et in inventario confecto manu Baldaxaris de vasis argenteis, subscripto manu testatoris. T estator asseruit omnes suas pecuniarum quantitates perularumque et iocalium atque auri laborati se sua manu descripsisse in quodam quinterno quem penes se tenet, ac omnia vasa argentea annotari fecisse et inventarium confici per manus Baldaxaris Crescentini, eius cancellarii, cum subscripcione manus ipsius, quod penes se habet: quas quantitates eius coniux custodit, ei su b eius custodia dimictit, preter vasa argentea quotidiana que conservantur penes Sicilianum eius buctiglierium, quorum apparet inventarium confectum per eumdem Sicilianum; voluit quod de quantitatibus et bonis predictis, que post mortem testatoris remansel'int, de beat recuni ad dictum quinternum et inventarium et teneatur comitissa rationem reddere. Legavit Conslancie de Ursinis, eius nurui, dotes et iura dotalia, iuxta instrumentorum tenorem, solvendas per comitem Honoratum eius nepotem; et quia Constancia cautelata fnerat per testatorem supra terra Cayvalli et pertinencis, et dicta terra fuerit per testatorem Iacobo Marie legata, propterea mandavit quod comes Trajecti lamen debeat dotes solvel'e et terram Cayvani ab ipotheca liberare, et Iacobum Mariam a solucione docium et iurium dotalium maternorum indemnem servare. Legavit Constancie, eius nurui, quandiu vixerit et ad secunda vola non transierit, anno quolibet, ducat05 tricentum de carlenis argenti solvendos per Honoratum; reliquit eidem habitaciollem in castro seu fortellicio Cayvani seu in castro terre Morchoni aut in domibus curie diete terre. Legavit illi:; servitricibus, que spacio annorum ~eptem reperientur testatori servi eia prestasse, unicuique uncias septem de carlenis argenti et in bonis mobilibus alias uncias tres adcomplementum unciarum decem, et ubi rnaiori tempore reperientur servi eia prestasse, pro illo plul'i solvetur eis, anno quolibet ultra annos septem, unciam unam pro quolibet anno; aliis servitricibus, que tanto tempore servicia non prestitemnt, legavit ratam unciarum decem. T estatol' assemit olim dotasse Cubellam Gaytanam, condam Svevam Gaitanam, Ioannellam Gaitanam, comitissam Popoli, Catarinam Gaytanam, uxorem Caroli de Sanguino, et Lucreciam Gaytanam, comitissam Venafrii, suas filias legitimas et naturales, ultra paragium, et propterea easdem Cubellam, Ioannellam, Catherinam et Lucretiam ac heredes condam Sveve in earum doti bus heredes sibi particulares instituit. Asseruit olim maritasse Bannellam, principissam Bisilliani, eius nepte.m, filiam primogenitam condam Baldaxaris Gaytani de Aragonia, comitis Traiecti, primogeniti testa­ tori5, et pro dotibus dedisse ducatos duodecim mille de carlenis argenti, iuxta instrumenti dotalis tenorcm, asserens dotes esse debitam porcionem principisse de bonis suis hel'editariis, et proptcrea eamdem Bannellam in doti bus heredem sibi particularem instituit. Asseruit maritasse et dotasse Beatricem Gaytanam et Lallram Gaytanam, comitissam Potencie, eius neptes, filias condam Baldaxaris comitis Traiecti, ideo heredes sibi particulares in dotibus instituit. Legavit Antonio Gaytano, eius fili o naturali, ducatos quatuar mille de carlenis argenti seu ematur castrum unum et illud sibi assignetur, quam pecuniam seu castrum similitel' legavit filiis et heredibus Antonii. Institllit tutores et adminish'atores personarum et bonorum Honorati et lacobi Marie, nepotum minorum, regem Ferdinandum, ducem Calabrie, Iordanum Gaytanum, patrial'cam Antiochie, archiepiscopum capuanum, eius fratrem, et comitissam Catharinam cum plenaria potestate. Dnerat nepotes et heredes sub pena ducatorlJm viginti mille, pro medielate regio fisco et pro alia legatariis et lìdei conmissariis, quod testamentum et legata debeant adimplere. lnstituit executores Iordanum Gaytanum, patriarcham Antiochie, et Catharinam Pignatellam, qui bus tribuit plenariam potestatem, se obligans testator sub ipotheca bonorum de rato habendo quicquid per executores seu substituendos ab cis actum fuerit. Voluit quod possint fieri per nos plura instrumenta ad cautelam et requisicionem heredum ac executorum et legatariorum, quorum presens factum est ad requisicionem testaloris, iudicis et nostrum testium 5ubscripcionibus roboratum, quod scripsi ego Cirius notarius. ST. ffi F edericus ser Marci de Fractis regia auctoritate per regnum ad contractuo iudex pro indice rogatus. tE Dominus Caracziolo de Neapoli testis. ffi Galiacius de Silvestris de Avel'ssa. ffi Iacobus de Franchis de Pedemonte utriusque iurÌs doctor. ~ Baltassarro de Matcho dicto Massone de Neapoli testis. ~~ Antonius de Fl'uctu de Pedemonte. ffi Marcellus Gazella de Caieta utl'iusque Ìuris doctol' testis. ffi Fran­


136

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

ciscus de Filicello de Aversa artium et medicine doctor testis. ffi Notarius Nicolaus Martellus. ffi Baldesar Crescentinus testis. Presentibus iudice Federico de seI' Marcho de Fractis ad contrattus domino Cal'aczulo de Neapoli, Galiacio de Silvestris de Aversa, Iacobo de Franchis utriusque iuri~ doctore, Marcello Gacze.llo de Gaieta, utriusque iuria doctore. Francisco de Filicello de Aversa arcium et medicine doctore, Baldaxarre de Marcho de Neapoli, dieto Massone, Antonio de Fructu, de Pedi­ monte, notario Nicolao Martello de Trayetto et Baldaxarre Crescentino de Spineo.

C • 1489.VII . 29. Roma

2326.

Bolla di Innocenza VIII a SiLvio Pandone: lo elegge intanto amministratore e poi VescOVo delLa diocesi di Bojano.

Are. eae/.. Prg. n. 2326.

Originale.

Nel oer!Q, noia del sec. XVII (omes~a); segnalura del sec. XIX: XX, n. 4

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, Silvio Pandono, electo boianensi. Apostolatus officium meritis ... Dudum bone memorie Oddone,. episcopo boiane.llsi, l'egimini ecclesie boianensis pre­ sidente, 'n05 cupientes eidem ecclesie, cum vacaret, presidere per personam, provisionem ipsius ecclesie dispositioni nostre duximu5 l'esel'vandum, decernentes Ìrritum si secus supel' hiis per quoseumque contingel'et attemptali; postmodum ecclesia predicta, per obitum ipsius Oddonis, qui extra romanam curiam debitum nature persolvit, pastoris regimine destituta, nos, vaeatione huiusmodi intellecta, ad provisionem ipsius ecclesie, de qua nullus pretel' nos hac vice se inh'omittere potuit sive potest, reservatione et decreto obsistentibus supl'adietis, ne ecclesia ipsa longe vacationis exponatur incomodi s, intendentes: post deIi­ berationem quam de pl'eficiendo eidem eeclesie personam utilem et etiam fructuosam eum fratl'ibus nosh'Ìs habuimus diligentem, demum ad te, clerieum alifanensis diocesis, in vicesimotel'tio tue etatis -anno constitutum et clericali caractere duntaxat insignitum. cui apud nos de liUerarum 5cientia, vite mundicia, honestate morum, spiritualium pl'Ovidentia et temporalium cireumspeetione aliisque multiplieium virtutum donis fide digna testimonia perhibentur, direximus oculos nostre mentis; quibus omnibus pensatis, te administratol'em dicte ecclesie in spirìtualibus et temporali bus, donee vicesimum septimum diete etatis annum attigeris, de eorumdem fratrum consilio, eonstituimus; et quamprimum dictum vieesimum septimum annum attigens, de persona tua eidem ecclesie, de simili consilio, providemus, teque illi preficimus in episeopum et pastorem, ac de persona tua eidem eeclesie provisum teque illi in episcopum et pastorem prefeetum fore deeernimus, curam et admini5trationem iP5ius ecclesie tibi, etiam dicta administratione durante, in eisdem spiritualibus et temporalibus, plenarie committendo in ilIo qui dat gratias et largitur premia confidentes, quod dirigente Domino actus tuos, prefata ecclesia sub tuo felici regimine regetur utiliter et pl'Ospere dil'igetul', ac grata in eisdem spiritualibus et temporalibus suscipiet incrementa. Volumus quod, dicta administratione durante, dieta ecclesia in spiritualibus et temporalibus propterea non ledatur, quodque interim, mense episcopalis boianensis debitis et consuetis supportatis oneribus, de residuis illius fructibus, l'edditibus et proventibus disponere et ordinare libere valeas, sicuti episcopi boianenses, qui hactenus fuerunt, de illis disponere et ordinare potuerunt: alienatione tamen bonorum immobilium et preciosorum mobilium diete mense tibi penitus interdieta. Et quod antequam l'egimini diete ecclesie, l'atione eonstitutionis et deputationi[s] [ea]rumdem, te in aliquo immisceas, in manibus iserniensis et calvensis episcoporum fidelitatis debite soHtum prestes iuramentum, Ìuxta formam quam sub bulla nostra mittim[us in]terclusam 1, quibus per alias nostras litteras mandamus ut a te recipiant iuramentum. Iugum igitur Domini tuis impositum humeris pro ... i suscipiens, curam et administrationem predicta5 sic exer­ cere ... 1 quod ipsa eeclesia gubernatori provido et fructuoso adminisb'aton gaudeat se commissa ... t retributionis premium nostram et diete 5edis benedictionem et gratiam ex ... i verÌus ... i Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno Incamationis dominice [millesimo qu]adringentesimo i octuagesimo nono. BP.:I (Nel margine inferiore, a sinistra): quarto kalendas augusti, pontifieatus nostri an[no] t quinto. Aug[usti]. ~ F. de Simo. R. Cabl'edo. le (I) de Stecchatis et pro armata solvit ducatos duos cum dimidio, P. de Bondiis; (nel mezzo); pro A. de Sancta Severa, f. de Parma. O. de Paetis. L. SinibaL:I; (a destra); B. de Angleria. Expositi sunt ducati septuaginta quatuor; Hieronimus de


REGEST A CHARTARUM

137

Mentebonis; (sulla plica): d. XXX ...• L. SinibaL 3 P. Mellone. P. Fradeti; (nel oerso): R[egi­ H. Rouen. N. Lipomanus prot[onotarius]. Pro Mellino, strata]. N. episcopus yporiensis. N. Bregeon. P. Fradeti. D[ucati] xx pro omnibus. l

Danno della pergamena.

2

Traccia nei due for; sulla pUca, a cui era appe.a.

C -1489. IX.1. Fondi

3

Con .egno di a['breoazio"e.

XXI-89.

Dinanzi a Paolino « Scomabacca », di Fondi, giudice ai contratti. e ai testi Giulio di Onorato del signor Giacomo {( Marini ". Pietro figlio di Giovanni-Anionio "de Meolis »1, Giovanni « domine Petre ". di Fondi. e Filippo {( de Crimaldis ". 2 di Itri: il prete Onorato Piccolizio di Fondi, per /6 once di carlini d' argento. vende ai coniugi Antonio « de Aversa », di Fondi, cor­ riere regio, e a Maria « de Panicello ". di Monticelli (Monte San Biagio), le case con orto, parco e pozzo, ereditate da Maria del notaio Nicola" de Postina », di Fondi, zia di Antonio, sile entro Fondi, nella parrocchia di S. Pietro.

Arc. Col., Prg. XXI, n. 89 (Are. Caet.• fotogr., B. VIll, n. 243). del notaio GioDann! di Andrea «Petele 1>, di Fondi. l

Nel le.lo de Meulo

2

Originale, con ,1Otloscrizioni autografe, a

TOgitO

Nel le.lo Grimaldi

C-1489.IX.I0.

1860.

Napoli Ferdinando I dà l'assenso alla donazione di Sternalia, falta da Andrea-Malleo Acquaviva, marchese di Martina, al secondogenilo Giooanni-Francesco, purché questi rinunci a ogni diritto :iUllo stato paterno a faoore del primogenito Giovanni Ballista. Are. Caet., Prg. n. /860.

Originale.

Nil verso segnature, del sec. XVII: n. X; del sec. XIX: XIII n. 56.

F erdinandus, rex Sicilie etc. Noviter Andreas Matheus Aquavivus de Aragonia, marchio Martine, regni huius magnus senescallus, collateralis. consiliarius, maiestatem nostram adiens,- supplicavit ut, cum ipse habeat duos filios legitimos et naturales, Ioannem Baptistam, primogenitum, et Ioannem Fran~ cÌscum. secundogenitum. in puerili etate constitutos, pater donavit Ioanni Francisco terram Sternatie. de provintia Terre Hidronti, tanquam novum feudum per ipsum marchionem emptum. sub conditionibus quod, cum Ioannes Franciscus fuerit in etate perfecta, habeat renuntiare rationibus que sibi competerent super terris, statu et feudis patris, pro iure vite et militie, ipsi loanni Baptiste; et casu quo renuntiare nollet, terra revertatur in posse ipsius marchionis, si vivet, et, in casu mortis ipsius, Ioanni Baptiste primogenito; et secundogenitùs habeat consequi id quod sibi competit super dicto statu, terris et feudis, hac etiam adiecta reservatione quod marchio possit diete terre fructus percipere et gubemationem ipsius tenere; necnon quod in caslI Ìnobedientie dicti Ioannis Francisci, ipsi marchioni liceat dictam donationem revocare, prout in instrumento facto Neapoli, per notarium Vinciguerram de Boniomo, de Neapoli, die tertiodecimo mensis augusti MOCCCCu . ottogesimo nono, contineri dicitur; et cum in prdata donatione, quatenus bona feudalia tanguntur, fuisset reservatus assensus maiestatis nostre, eam ob rem donationi prefate consentire et beneplacitum prestare dignal'emur. Nos pro consideratione devotionis et fidei dictorum patris et filiorum erga nos et statum nostrum, propter merita et servitia ipsius marchionis, iam dictam institutionem marchionis donationemque per eum factam suo secundogenito de terra Sternatie, iuxta formam instrumenti appro­ bantes, donationi predicte ipsorumque bonorum feudalium, natura in aliquo non mutata, assentimus nosb'umque prestamus beneplacitum; fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis. Presentes fieri fecÌmus maiestatis nostre sigillo pendenti munÌtas. Datum in castello nostro novo Neapolis, per magnificum iuris utriusque doctorem et consiliarium nostrum Andream 1 Mru'Ìconda 1, locumtenentem Honorati de Aragonia Caietani, F undorum comitis. Sicilie regni logothete et prothonotarii, collateraJis, consiliarii, fideIis nostri, die decimo mensis septembris anno MOCCCC Q ottogesimo nono, l'egnorum nostrorum anno trigesimo tertio. Rex i Ferdinandus. i Sig. 2 VI. 18


138

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

(Nel margine inferiore, a sin/sira): P. Carlon. Dominus rex mandavit mihi lo. Pontano. Nihil solvat quia magnus senescallus; (a destra): Iulius de Scorciatis locumtenens magni camerarii: (sulla plica).­ Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum lin°. Assensus in forma pro mar­ chione Martine, A. de Stadio; (nel verso): Assensus marchionis Martine pro donacione et concessione terre Stematie lohanfrancisco, filio secundogenito. • Autografa.

2

Frammento in cera rossa, appeso alla plica con nastrino :ìerica, rosso e gial/o.

c - 1489. XI. 27 .

2071.

Roma - Quietanza di 1500 ducati, ri/asciaia dal capitolo di S. Maria Maggiore ai fratelli Nicola, Giacomo e Guglielmo Caetani di Sermoneta, a saldo del mutuo contralfo da Onorato III Caetani con il cardinale Guglielmo d'Estouleville, cui era stata ohbligala Cisterna. Are. eael., Plg. n. 2071. Originale. Nel lleTSO, noia del sec. XV (omessa); C. XIII, F. IV. n. 4; inventario l del sec. XIX, Ca.... IX. n. 51.

segnalare, del sec.

XVll, P. p.,

Anno millesimo quadringentesimo octuagesimo nono, pontificatus Innocentii pape octavi, indictione VIII, mensis novembris die vigesima septima. Capitulariter congregati in camera vicemcancellarii, archi­ presbiteri basilice Sanete Marie Maioris de Urbe, Rodoricus episcopus portuensis, cardinalis Valentini, vicemcancellarius et basilice predicte archipresbiter, Petrus de Vicentia. episcopus cesenatensis, camere apostoli ce generalis auditor et dicte basilice vicarius, Bellus de Curansonibus, canonicorum prior, Ste­ phanus de Capoccinis, Franciscus de BarbarÌnis, canonici camerarii, Ludovicus de Astallis, Benedietus Panicalis, AntonÌus de Capoczuchis, Bernardinus de T oczolis, Bartholomeus de Beneaccadutis, F ranciscus Matutii, lacobus de Monsignoriis, FrancÌscus de Gracchis et Petrus Paulus de AlbertessÌs, canonici, et FrancÌscus Angeli Magistri de Campagnano, capellanus et camerarius capituli, asserentes se esse ultra duas partes de tribull partibus totius capituli prefate ecclesie: refutaverunt imperpetuum Nicolao Gayetano, domino terre Sermineti, presenti et stipulanti pro se ac nomine lacobi, prothonotarii apostolici, ac domini Guillermi, fratrÌs germani eiusdem et prothonotarii, et eorum heredum, omnia iura, nomina et accÌones et officium iudicis, pretextu legati facti per condam Guillermum cardinalem rothomagensem et archipre~ sbiterum tunc dicte ecclesie de mille et quingentis ducatis in dieto suo ultimo testamento, scripto manu Camilli de Beneinbene notarii, in quibus mille et quingentis ducatis erat debitor Onoratus, pater ipsorum fratrum, condam cardinali, causis in dicto testamento descriptis, et pro mille et quingentis ducatis Onoratus obligaverat terras et tenutas, sive castra et tenimenta vocata la Cisterna, ipsorum Onorati et eius filiorum. Hanc refutationem fecerunt vicarius, canonici et camerarii Nicolao, quia confessi fuerunt canonicus et camerarÌus olim dicte ecclesie habuisse a Bartholomeo de Spannochis, in romana curia mercatore; in regione Ponti!, de voluntate lacobi prothonotarii, tunc presentis et mandantis pro se et dictis suis fratribus, septingentos quinquaginta ducatos, partem dictorum mille et quingentorum ducatorum, pro emptione rerum stabilium pro dicta ecclesia benda, et quia refutantes confessi fuerunt recepisse per bancum prefatum de Spannochis, nomine dictorum fratrum et heredum Onorati, pro septingentis et quinquaginta aliis ducatis, residuo dictorum mille et quingentorum ducatorum, prout apparet in cetula scripta manu Petri Francisci, institoris dicti bancÌ, pro bonis stabilibus emendi! pro dieta ecclesia; promiserunt teneri dictis fratribus de evictione in forma iuris in Urbe consueta; insuper promiserunt' Nicolao quod dicti fratres super dictis possessionibus et tenimentis, obligatis vigore mille quingentorum ducatorum, nunquam molestabuntur; et si questio moveretur contra eosdem fratres , eo casu, facta notificatione ipsis canonicis et camerariis per dictos fratres, promiserunt ipsam causam in sese suscipere, prosequi usque ad bnem; alias dictis fratribus teneri voluerunt ad omnia damna, expensas et interesse; obligaverunt omnia bona diete ecclesie usque ad summam mille et quingentorum ducatorum; et promiserunt posse conveniri coram quocumque iudice. et specialiter coram auditore Camere et eius locumtenente, ad libitum Nicolai et fratrum et eius heredum; et iuraverunt in pectore more prelatorum. Actum Rome, in domo habitationis prefati cardinalis et in camera sua et in Ioco capitulari ut supra facto j presentibus magnifico Nicolao Alexandri, oratore seu ambasiatore regis Ferdinandi neapolitani, et Petro Caramo.lohanne Lapis (i) et Francisco Caczecta. familiaribus cardinalis. bem vicarius, canonici et capeHani quietaverunt heredes prefati condam rotho­


REGESTA CHARTARUM

139

magensis, quorum nomine prefati Nicolaus et Cuillermus obligaverant et pro eis solverant. Baldasar Roccha de Castrovillaro, basilice Sancte Marie Maioris de Urbe beneficiatus, notanus et Ìudex ordi­ nanus. ST.

C.1490 .111. 21.

XXI-90.

(àifJano - Dinanzi a Domenico «de Rosana », giudice ai contratti, e ai testi nobile Marino « de Paulo », Si/fJeslro figlio di don Luca Pizzullo, GiofJanni del fu nolaio Angelo « de Rosana» e Vincenzo figlio del fu Mimeo Mazzuchella, di CaifJano: i nobili Luigi figlio del fu Giacomo « de Arecio", di CaifJano, e lo zio Gasperina " de Suessa », per dodici ducati e dieci grani di carlini d'argento, fJendono al nobile notaio Antonio" Tamcreda ", di Caioano, erario di Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi, un terreno di undici quarte, in contrada « a lo Capo Macza », in territorio di Caivano, con l'onere di dare una terza parte « spronerii» quando « tucto lo pheo che vulgarmente se diee de lo Marmorano devi rendere tucto lo dieto spronero ». Arc. Col., Prg. XXI, n. 90 (Are. Cael., fologr., B.IX, n. nolaio Giacomo "de Rosana », di Ca/vano.

254).

Originale, con sol/ascrizioni autografe, a roglto del

C.1490.VI.1.

1943.

Napoli - Ferdinando l concede in perpetuo il castello disabitato delta LafJoro, a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Calli.,

P,g. n. /943.

Originale.

<!

de Ambrisi", in Terra di

Nel Vet!o, noia del ~ec. X V (omessa); segnalure, del sec. XVIl: P. 4, C. 4.

f. p., n. 9; del sec. XIX: LXXXXII, n. 14.

F erdinandus rex Sicilie, etc. In presentiarum possidentes castrum inhabitatum dictum de Ambrisi, de provilltia T elTe Laboris, tanquam rem nobis et nostre curie conliscatam ob excessus et delicta commissa contra nos et statum nostrum per F abritium Spinellum, qui a nobis et nostra curia, immediate et in capite, sub fidelitate nostra, castrum ipsum tenebat, debitamque considerationem habentes ad merita Honorati de Aragonia Caietani, F undorum comitis, huius 'nostri regni logothete et prothono­ tani, collateralis et consiliarii, necnon servitia per eum nobis et pro status nostri conservatione prestita opportunis temporibus, nullis parcendo laboribus, vigiliis et expensis, et que prestat et prestiturum eum speramus, his igitur atque aliis causis eundem Honoratum casb'Ì Ambrisii munere donare decrevimus: iccirco Honorato, pro se suisque heredibus, in perpetuum, castrum Ambrisii inhabitatum, cum suis iuribus, introitibus, redditibus, iurisdictionibus, ratÌonibus necnon territoriis, tenimentis, monti bus, planis, silvis, nemoribus. aquis. forestis, herbagiis. defensis, aquis aquarumque decursibus, molendinis, bactinderiis. aliis actionibus, pertinentiis et propnetatibus, in feudum. cum privilegio et prerogativa legis Bene a Zenone et legis Omnes codice de quadrienni prescriptione et aliis legibus, que hanc nostram donationem iuvare possent, ac iuxta generalis et humane sanctionis edictum de feudorum successioni bus in favorem baronum, a tempore adventus regis Caroli primi in ipso feuda et baronias inibì ex perpetua collatione tenentium, factum dudum per regem Carolum secundum et in parlamento celebrato Neapoli divulgatum, donamus: ad habendum iam dictum castrum in feudum a nobis et nostra curia ac heredibus nostris in hoc regno, immediate et in capite, 8ub contingenti et debito feudali servicio et adoha, nuUumque alium preter nos heredesque nostros in regno predicto in superiorem et dominum recognoscant, servireque propterea teneantur de feudali servicio et adoha, quod servitium comes pro se et suis heredibus prestare promisi t, nec non alienandum et de eodem disponendum pro voluntatis arbitrio prout de suia bonis verus dominus et patronus facere potest, nostro tamen vel successorum nostrorum assensu et beneplacito in alienatione ipsa interveniente; investientes eundem Honoratum, pro se et suis heredibus. in perpetuum, de dona­ tione castri Ambrisii per expeditionem presentium, prout moris est; segregantes prefatum castrum a nostro dominio et demanio ac transferentes in eundem comitem eiusque heredes omne ius omnemque actionem, que nobis et nostre curie ac nostris heredibus su per dicto castro et iuribus suis competunt,


140

DOCU MENTI DELL' ARCH lVIO CAETANI

nihil nobis et nostris heredibus reservantes mSl supremi dominii ratione, volentes quod presens nostra concessio sit semper stabilis nullumque in iudiciis nec extra sentiat impugnationis obiectum, defectus incommodum aut noxe alterius detrimentum. Et ut premissa illum que volumus sorciantur effectum ea Alfonso de Aragonia, duci Calabrie, primogenito et vicario nostro generali, premissa significantes, man­ damus per presentes huius regni magno camerario ac magistro iusticiario eorumque locatenentibus, pre­ sidentibu5 et rationalibus camere nostre Summarie, sacroque nostro consilio et aliis tribunalibus et officialibus nostris quatenus, forma presentis nostri privilegii per eos actenta, illam eidem comiti et eiull heredibus observent et observari faciant, nec secus agant pro quanto dictus dux nobis morem gerere cupit. ceteri vero predicti gratiam nostram caram habent iramque et indignationem nostras ac penam duorum milium ducatorum cupiunt evitare. Declaramus quod comes teneatur Ìnfra annum a die date presentium incipiendo presens privilegium in quatemionibus nostre camere Summarie transcribi facere et particulariter annotari ut ibidem appareat et requÌratur series rei geste, fidelitate tamen nostra, feudali quoque servi cio et adoha nostrisque aliis iuribus semper salvis. Presentes fieri fecimus magno maiestatis nostre sigillo pendenti munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per magnificum consiliarium nostrum, iuris utriusque doctorem et militem Andream i Mariconda 1, locumtenentem Honorati Gaytani de Aragonia, Fundorum cornitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii. fidelis nostri piurimum dilecti, die primo mensis iunii, anno a Nativitate millesimo quadringentesimo nonogesimo, regnorum nostrorum anno trigesimo tertio. Rex I F erdinandus 1. Sig. \I (Nel margine inferiore, a sinistra): P. Garlon. Nihil quia prothonotarius. Dominus rex mandavit mihi lo. Pontano: (a destra): Iul.us de Scorciatis locumtenens màgni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cance!­ Iarium in registro privilegiorum quarto: B. Iuvenis; A. De Stadio.. Autografa.

I

2

Frammento in ceta tossa, apf>e.o alla plica con na.trino .erlco, ro••o e gial/o.

3063.

C .1490. VIII. 1. Napoli -

Ferdinando I dà l'assenso al testamenlo di Onorato Il Gaetani d'Aragona, conle di Fondi.

Are. Caet., Prg. n. 3063. Origl·nale. C. 6, f. p.; del sec. X/X: n. 47.

Nel verso, nota

del

3/1C.

XV (omessa); segnature, del 3ec. XVI/:

n.

5; P. 4,

F erdinandus rex Sicilie etc. Subiectorum nostrorum compendiis ... Pro parte Honorati Gaytani de Aragonia, Fundorum comitis, regni logothete et prothonotarii. collatel'alis, consiliarii. fuii expositum qualiter idem comes fecit testamentum legando et dividendo bona, iocalia, tappezzarias, aurum, argen~ tum, pecunias et alia inter duos suos nepotes. videlieet Honoratum Gaytanum, comitem Traiecti, et Iacobum Mariam, fratres, Catherinam Pignatellam, suam consortem, ae etiam inter diversas personas, hospitalia, eeclesias et cappellas, prout in instrumento celebrato per manus notarij Cirij Sanctorij. de Neapoli, in civitate Fundomm, die XV mensis ianuarij MCCCCLXXXVIIIl, continetur. Quare, cum requi­ ratur noster assensus, consensus et beneplacitus, extitit supplicatum ut ipsum instl'umentum et legata Nos pro ratificare dignaremur; quorum testamenti et legatorum tenor talis est (C - /489. I. /5) . consideratione devotionis et fidei cornitis supplicantis, dietis legatis assentimus ae ipsa confirmamus. Datum in Castello Novo civitatis nostre Neapolis, per consiliarium, iuds utliusque doctorem et militem Andream 1 Maricondam l, locumtenentem Honorati Gaytani de A1'agonia, F undorum comitis, regni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, fidelis nostri, die primo mensis augusti millesimo qua­ dringentesimo nonogesimo, regnorum anno trigesimo tel'tio. Rex I F erdinandus '. Sig. 2 (Nel mar­ gine inferiore, a sinistra): P. Garlon. Dominus mandavit mihi lo. Pontano. Nil quia prothonotarius. Notatum; (a deslra): Iuljus de Scorciatis loeumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penea eancellarium in registro privilegiorum VI. Assensus super testamento. Visis, A. de Stadio. t

Autografa.

2 Frammento in Cera r03Sa, appeso alla plica con nasirino 3erico, roslo e gialla.


REGESTA CHARTARUM

C -1490 • VIII. 9 .

141

1559.

Napoli - Pagella di figliazione spirituale, rilasciata a Bianca e ai figli di lei dal generale dell'ordine di S. Francesco. Are. Caei., Prg. n. /559.

. Originale.

Nel Oet30. segnature del sec. XVII: P. 3. C.XilI. f. V. n. ;: del sec. XVIII:

N. X, Z, del sec. XIX: VII, n. XL

[OJptime mulieri domine Bianche et 61io eius Ferdinando ac 61iabus eius Lucrecie atque Lucente, ordinis seraphici patris nostri Francisci benefactoribus, frater Angelus de Clavasio, eiusdem ordinis p[ater] g[eneralis] in cismontanis partibus quo ad fratres de observancia nuncupatos. Vestre dilectionis sincentatem actendens, quam ad nostrum geritis ordinem, dignum putavi ut ab ipso ordine prerogativam seneiatis spiritualìum graeiarum: ego qui euram fratl'Um minorum de observantÌa et sororum Sanete Clare ac tereii ordinis in parti bus cismontanis habeo generalem, vos omnes prenominatos ad eonfraternÌtatem nastram et ad universa nostre religionis suffragia in vita reeipio pariter et in morte plenam vobis parri~ cipacionem omnium hismatum (I) et spiritualium bonorum, que per supradictos ordines operari et acceptare dignabitur clemencia Salvatoris: addens quod, cum divine plaeuerit voluntari de exilio istantis miserie vos vocare vesterque obitus nostro fuerit capitulo nunciatus, idem volo ut et pro vobis fiat officium quod pro fratribus nostris defunctis recitatis ibidem annuatim ex: more per totum ordinem fieri consuevit. Valeat feliciter veStra devota et fervens cantas in Christo Yehsu. Neapoli, in Sancta Cruce, die IXO augusti MoCCCCoLXXXXo. Frater Angelùs subscripsi. Sig. 1 In cera, di forma olXlle, appeso alla plica con cordicella ro..astra.

I

2905.

C-1490. XI. 17.

Napoli - Dinanzi a Francesco Basso, di Napoli, giudice ai contratti, e ai lesti don Novello Paparo, Francesco Scorno 1 e Alberico Paparo, abate, di Napoli: Antonio « Scrigniario », detto Antonio Paccione, di Napoli, per dieci ducati d'argento, vende a Scipione Pandone, conte di Venafro, un casalino diruto, sito « in Platea Dompni Ursi » di Napoli. Are. Caci., Prg. n. 2905.

Originale, con sottoscrizioni autografe, a rogito del nolaio Cesare Malfitano, di Napoli.

Nei verso, noie del sec. XVI (omesse): segnatura del sec. X!X: XIX, n. 62. !

Scarna nella NT.

c -[1491] .111.5.

2810,2906.

[Roma I - Cencio Orsini, priore dell'Ordine Gerosolimitano, chiede ed olliene dal cardinale Ardicino della Porta, d'ol'dine d'Innocenza VI/I. il rescritto di permutare i Casali dell'Aventino con le case di Stefano Margani, il quale si obbliga di versargli inoltre 800 ducati. Are. Ca,,!., in Prg. n. 2810.

Copia autentica, inserita in C - 1491 .111.8 - /6.

lo;, ;n Prg. n. 2906. Copia

autentica, inserita in C - f 49 f ,III. [21 J posi.

Beatissime pater. Cum devotus orator vestre sancritatis, frater Cincius de Ursinis, ordinis SanctÌ Iohannis lerosolimÌtani alme Urbis prior, habens in titulo casalia simul illncta, que vulgariter nuncupantur Casali a Aventini, sita in territorio Urbis, extra portam Appiam. in partibus Latii. ad suum prioratum spectantia, ex quibus percipiuntur annuatim ex redditibus herbarum et pascuorum ducatos centum et quinquaginta, et illa permutare intendens cum viro nobili Stefano de Marganis, romano cive, qui obtulit in conmutationem dare domos sitas in Urbe. in regione Pontis, et ultra ducato! octÌgnentos. exponendos in emptÌone aliorum bonorum inmobilium in territorio civita1Ìs perusine, ubi dictus prioratus magnam


D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

142

bonorum subsianham habet aut alias. quarum domorum fructus et pensiones equivalent ducatos centum quin~ quaginta. et sunt in optimis locis situate. ubi numquam consueverunt domus vacare nec conductoribus carere; et post multos tractatus visum sit dictam conmutahonem in evidentem ipsius prioratus cedere et ad effectum duci non possit nisi sanctitatis vestre ac sedis apostolice auctoritas interveniat, obstante maxime nova constitutione Pauli pape secundi; quapropter, tam pro ipsius prioris parte quam Stepharu parte supplicatur quatenus conmictere dignemini prelato in romana curia residenti ut se de predictis informet et si repererit permutationem in evidentem prioratus cedere. et facto deposito octingentorum ducatorum ut prefertur exponendorum apud mercatorem vel solutis octingentis ducatis aut parte ipsorum, prout contigerit immobilia emi, conmutationi fiende sanctitatis vestre sancteque sedis apostolice nomine aucto­ ritatem et decretum interponat; cum potestate decernendi literas remissorias ad aliquem ex ordinariis iudicibus ecclesiasticis civitatis Perusii super examinandis testibus. Concessum ut petitur si in evidentem et conmictatur episcopo britonoriensi, in presentia domini nostri. pape, A[rdicinus] cardinalis aleriensis. Et quod casalia et domorum situs, qualitates et confinia habeantur et cum derogatione constitutionis Pauli aliorumque predecessorum et quod presentis supplicationis sola signatura sufficiat. Concessum ut supra, A[rdicinus] cardinalis aleriensis. Datum Rome apud Sanctum Petrum, tertio nonas martii, anno septimo.

2810.

C ·1491.111. 7. Roma -

Procura rilasciata da Cencio Orsini, priore dell'Ordine Gerosolimitano, a Camillo «de Be­

neinbene,. e a Berardino «domini Boniohannis» per la permuta dei Casali deLrAventino con

le case di Stefano Margani, soffoposta al commissario pontificio Giuliano de Maffei, vescovo di Bertinoro. Are. Cael.. in Prg. n. 28/0.

Copia aulentico, Inserita in C - /49/ .111. 8· 16.

Anno MCCCCLXXXXI o , pontincatus lnnocentij pape octavj, indictione VIlUa, mensis martii die septimo lune. Frater Cinciu!! de Ursinis, ordinis Sancti lohannis Hierosolimitani prior alme Urbis, constituit suos procuratores Camillum de Beneinbene de Urbe et Berardinum domini Boniohannis de Perusio in solidum, in causa coram episcopo britonoriensi conmissa per papam, ad supplicationem prioris et Stephani de Marganis, romani civis, de regione Campitelli, super discussione Casalium Aventini, prioratus Urbis, et domorum ipsiu5 Stephani, sitarum in Urbe, in l'egione Pontis, mutuo permutandorum seu permutandarum si permutatio in evidentem utilitatem cedere videbitur, secundum declarationem episcopi et conmissarii; ad omnia faciendum que constituens gereret si personaliter interesset, cum pote­ state etiam subshtuendi procuratores. Actum Rome, in palatio in Campo Flore: lohannne Lucio domini Ageli del Visso, et Francisco F abritii de Masseis, de Namea, testibus. Iohannes Michaelis, romanus civis, de regione Pinee, notarius, subscripsi meoque signo signavì. t

C .1491. 111.8·16.

2810.

Esame testimoniale sul valore dei Casali dell'Aoenfino, del castello La Magione, presso Perugia, di proprietà del priorato dell'Ordine Gerosolimitano, e delle case di Stefano Margani, in Roma. Are. Caet., Prg. n. 2B/0. Copia, aulenUcala col seguente allo: Sumptum actorum repertorum in libro actorum condam lohannis Michaelis notarii, exemplatum per me Pacilicum Nardi de Pacilicis, civem romanum, de regione Campitelli. notarium, ad iostantiam nobili. Stefani de Marganis. Actorum lenor tali. est •.• NOlI Latinu3 Largus de Spoleto. utriusque iuris doctor. palatinus collateralis curie Capitolii, equitis et iuris I!tnusque dodon. SilvestrÌ Balduli de F ulgioeo, alme Urbis senatori... habentes idem buie sumpto exemplato de libris et prothoco\lis condam lohanni. Michaeli.. romani notarii, per Paci6cum de Pacificis, romanum notarium, quia repperimus ipsum cum prothocollo et matrice scriptura concordare, nostram et Urbis senaloris auctoritatem inlerposuimus pariter et decretum. petente nobili Slephano de Marganis. cive romano, sub anno millesimo qualncenlesimo nonagesimo quinto. ponti6catus Camillus de Beneinbene, romanus civi$llc notarius. Alexanrlri pape sexli, indictione quartarlecima, mensÌ. octobris clie decima septima. corredor et olliciali. collegii notariorum Urb;', /idem hab.,ru; buie exemplo ploce5Sus cum examinatione testium, fatti super verilicatione aposlolice conmissionis, ad instantiam nominalorum in conmissione et processu per acta lohannis Michaelis notarii et ex librÌll et protho­


REGESTA CHARTARUM

143

t'.ollis eiusdem defuncti, me mbscripsi. M.

Gaspar Peri, romanus dvis, notarius, ad presens conrector et camerarius collegii notanorum Urbis, hahens /idem huie exemplo proceS8U5 eum examinatÌone lestium super veri/ieatione apostoli ce eommissionis, ad istantiam nomi­ nalorum in dieta conmissione et processu per acta Iohanni. Michaelis nolarii et ex libris et protocolli. eiUBdem deluneti sùmpti, me suDscripsi. ST. Pacificu. Nardi de Pacificis, civi. romanu., de regione Campitelli, imperiali aucloritate Dotarius, quia exemplum suprascripti processus cum examinatione testium, sumptum de libris et prothocollis condam lohannis Michaelis notarii iam defuneli sumpsi, subscripsi et publicavi sub anno millesimo CCCCLXXXXV, pontilicatus Alexandri pape sexti, indictione XilII, merms octobris dic XVII. M. lndietione XlIII, mensÌ6 oetobris we XVII, 1495, auscultatum cum suo originali: concordato lohannes Bap!Ìsta de Ceronis, notarius domÌnorum correctorum. Fascicolo di 4 cane pergamenacee. Nel /lerso dell'ullima, noia del sec. XVIII (omessa).

In causa romana permutationis casalium et domorum « Si in evidentem» coram episcopo bertono­ riensi, conmissario apostolico, die Martis VIII martii 1491, facta presentatio conmissioni8 pro parte prioris Urbis et Stephani de Marganis, quam dictus dominus recepit et mihi notario tradidit registrandam, Camillus procurator eorumdem partium produxit articulos in folio. quos obtinuit admicti: fecit fidem de eius mandato procurationis per instrumentum manu mei notarii, cuius tenor talis est (cf. C -{/49/ J. III.5). T enor instrumenti procurationis Camilli talis est (cf. C- /49/ . III. 7) . T enor articulorum talis est: Pro veri6catione et iusti6catione apostolica rescripti conmissionis seu mandati, vobis episcopo brito­ noriensi presentati, et narratorum in eo procurator Cincii de Ursinis. ordinis Sancti Iohannis Hyeroso­ limitani ac in alma Urbe prioris, ac nobilis Stepbani de Marganis, romani civis, dat infrascriptos articulos ad duos probandos, se admicti petit in romana curia et extra, secundum facultatem vobis in rescripto concessam; ad superfluas tamen probationes propterea se non astrignet, set ad ea tamen que sufficiant ad iustificationem rescripti de quo non protestatur. Probare intendit procurator quod tria casalia simul iuncta, que vulgariter nuncupantur Casalia Aventini, sita extra portam Appiam. in partibus Latii. quibus ab uno latere est tenimentum casatis '" "', spectantia ad prioratum Urbis ordinis Sancti Iohannis Ierol!olimitani, in pa5cuis et herbis et proventibus reddere consueverunt ducatos centum et quinqua­ ginta et non ultra, licet preteritis annis longe pauperiores fl1lctus et proventus ex eis perciperentur. Quomodo dicti ducati sunt comunes fructus et proventus trium casalium secundum comunem extÌmationem et pro dictis centum et quinquaginta ducatis conduci consueverunt ponit quod dietus Stephanus in conmutationem dictomm casalium offert tradere dicto priori suas domos sitas in regione Pontis, quarum altera sita est in Burgo Sancti Petri de Urbe, cui ab uno latere est tabema della Vacareccia, ab alio est domus basiIice Principis Apostolorum de Urbe, retro sunt muri civitatis, ante est platea Castri Sancti Angeli et 8trata publica; alia sita est in regione Pontis, cui ab uno latere est domus lohannis Baptiste condam Georgii de Montelione, ab alio est domus ecclesie Sancti Celsi, retro est quedam plateola, ante est strata publica; tertia sita est in regione Pontis, cui ab uno tatere est domull domini Mactei de Montaronibus, ab alio est domus Sapientie, Hospitalis Lateranensis, ante sunt scale Sancti Augustini, mediante via publica; quarta sita est in regione Pontis, apud domum domini Iacobi de Lancianis ab uno latere, ab alio est domus basilice Principis Apostolorum de Urbe et ecclesie Sancte Ursule, quam retinet in locatione domina Maria, retro est ergosterium Marci de Casali bus; quinta domus est sita in regione Pontis, cui ab uno latere est domus capelle Sancte Marie, site in ecclesia Sancte Cecilie: site sunt in optima regione a curialibus frequentata, in qua domus nunquam vacare consueverunt. Quomodo fructus et pensiones dictarum domorum, et que annuatim ex eis percipi consueverunt, adscendunt ad summam centum et quinquaginta ducatorum et ultra, dictique centum et quinquaginta ducati sunt iusta et comunis pensio. Quomodo ultra predicta, Stephanus solvere offert ducatos octingentos auri de camera, ad conputum decem carlenorum pro ducato, el'ogandos in comparatione bonorum immobilium in civitate Perusii vel alibi in utilitate monasterii vel ponendos apud banchum. Quomodo constat dictam ccnmuta­ tionem in evidente m utilitatem monasterii cedere et secundum tenorem rescripti fieri posse et debere et per vos episcopum conmissarium decretum interponi et ila petunt. Die vlln Mercurii eiusdem mensis, Gabriel de Cosciaris, procurator substitutus eorumdem, loco Camilli, de cuius mandato constat per acta mei, obtinuit infrascriptos testes conpelli ad iurandum, vide­ licet Antonium Petri Maetei de Albertonibus, Cristoforum ser Nardi, dominum Maturinum Rubini, scriptorem apostolicum, Paulum de T oczulis, Laurentium Erasmi, F antagutium et magistrum Thomam Matarazo, Altum de Nigris; obtinuit conmicti michi notario receptionem iuramenti a Cesare episcopo amerino, in absentia domini, nec non examen testium. Indictione VIII, mensis martii die VIlIl, 149 J• Nobilis Altus de Nigris, romanus civis, de regione Trivii, super primo et secundo articulis dixit contenta in dictis articulis vera esse, quia ipse tenuit dieta casaIia spatio quinque annorum, sibi Iocata Il condam cardinale Sandi Marci, conmendalario prioratus Urbis, ad respondendum de quinque partibus unam


144

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

omnium fructuum, recolligendorum in tenimentis casalium, et scit quod pars fruetuum per cardinalem perceptorum potuerunt ascendere ad septuaginta ducatos, et quod ex herbis et pascuis solitus fuit reci­ pere pretium LXXV ducatorum; et quod scit quod dieta casalia numquam sunt solita vendi minori pretio centum et quinquaginta ducatorum et quod fruclus casalium comunes sunt centum et quinquaginta ducati et scit quod aliis vendita fuemnt eodem pretio et aliquando minori; quod ipse casalia tenuit spaho quinque annorum continuorum, proxime preteritorum, et deinde illa cessit cuidam Menico Maldesso, licet per prius habuerit de eis notitiam, per annos decem et ultra. De presentibus dixit de se, condam domino cardinale, domino episcopo amerino, civibus romanis et aliis predicta scientibus, Vt amicus et medius inter­ venit super dicta permutatione cum evidenti utilitate pri?ratus et quod Stephanus per medium ipsius obtulit , in conmutatione dare pro casaubus domos in regione Pontis, reddentes in fructibus centum et quinquaginta ducatos, et deponere oetingentos ducatos pro aliis bonis stabilibus, et scit si hoc fit quod cedit in evi­ dentem utilitatem monasterii. Nobilis Antonius Petri Mactei de Albertonibus, civis l'omanus, de regione Campitelli, super primo et secundo articulis dixit contenta in eis vera esse; dixit se scire quia ipse est mercator et habet casale in Latio et scit quanto pretio casalia vendi consueverunt et quod numquam fuerunt vendita maiori pretio quam centum et L.ta ducatis, scilicet pro pretio centum et XX.!i ducatis et alio anno pro centum et XXX. ta , et quod Stephanus de Marganis, ad iacentiam suorum casalium, fuit causa quod crevi! dictum casale in pl'etio usque ad centum et quinquaginta ducatos· et quod dictum pretÌum est comune et quod potius posset dici excessivum. De loco dixit in dieto casali et in Urbe; de tempore diltit a Xll annis et ultra; de presentibus dixit de se, Cincio, Alto de Nigris, Stephano de Marganis et aliis predicta scientibus. Dixit quod si fit permutatio et Stephanus daret domos in regione Pontis Urbis, reddentes in fruetibus centum et L.'a ducatos et deponeret ocringnentos ducatos pro emendi:; aliis possessionibus pro monasterio, quod cederet talis permutatÌo in evidentem utilitatem monasterii. Magister Thomas Matarazo, arcrutector, super quarto, quinto et septimo articulis dixit contenta in dietis articulis esse vera, quia Ìpse habet notitiam de domibus in quarto arti culo et conditionum domorum et quod non solum ille ymmo nec alie domus site in regione Pontis numquam solent vacare quod centum et L.ta ducati in fruetibus annuis est comune pretium et pensio, quia conditio domorum in dieta regione crescit, quia ipse est expertus extimator domorum Urbis et continue versatur in similibus exeratiis. Dominus Maturinus Rubini, seriptor apostolicus, de regione Parionis, dixit quod una ex domibus in quarto articulo descriptis, scilieet illa que sita est apud scalas Sancti Augustini, apud domum Sapientie, Hospitalis Salvatoris, est situata in optimo loco. et quod numquam pensionariis caret et quod reddit in fructibus quolibet anno ducatos XXXII. licet maior pensio ex ea reperÌretur; quia dicta domus fuit sua et eam pluribus annis possedit et piuries fuit sibi obIata mayor pensio, sed ipse propter bonitatem inquilinorum voluit consentire. De presentibus dixit de se, inquilinis predictis, Laurentio Erasmi et aliis predicta scientibus. Cristoforus ser Nardi, de regione Pinee, l'Omanus civis, dixit quod ipse habet notitiam dictarum domorum et quod sunt posite in oportuna regione et loco Urbis, ubi nunquam domus solite vacare neque pensionariis carere, et quod scit quantum solent singulis annis reddere, scilicet illa sita in Burgo ducatos XXII auri papales largos, ilIa sita apud domum condam Georgii de MontelionÌ ducatos quinquaginta de carlenis, et tertia sita apud domum domini Mathei de Montaronibus ducatos triginta dUOli de carlenis, et alia sita apud domum domini de Lanciariis dueato5 XXV de earlenis XI et grosso uno pro ducato, et quinta sita apud domum capelle Sanete Marie in ecclesia Sanete Cecilie ducatos xxv auri. Dixit se scire quia est prosoneta et domos vidit dum venales essent et perscrutatus fuit cedulas locationum et quia in dictis locis, iudicio omnium expertorum, potius maiores quam minores pensiones merentur, qUiR in eisdem [ocis quotidie pensiones crescunt. De Ioco dixit in dictis domibus et aliis locis Urhis; de tempore, a plurihus annis supra; de presentibus dixit de se teste, dictis inquìlinis et patronis earumdem. Nicolaus Mei Ambrosii, de regione Pontis, dictus alias Fantaguzo, prosoneta, dixit se scrre quod omnes sunt situate in optimo loco Urbis, in regione Pontis, ubi numquam solent domu:; vacare nee pensionariis carere, et quod domus sita apud domum condam Georgii de Montelione est solita locarÌ pro annua pensione quinquaginta ducatorum, quia ipse est proso­ neta et pluries Ìntervenit in locationem a decem annis et citra. De presentibus dixit de se et Cola Bonaventura, patrono olim diete domus, et Paulo de T oezulis, inquilinis. et aliis predieta scientibus. Paulus de T oClulis, romanus civis, de regione Campitelli, dixit quod ipse est prosoneta et antiquu! et scit quod ornne! domu! sunt situate in optimis locis Urbis, ubi numquam solent vacare ; quod domus

;t

In

Bm'go est consueta locari pro

xxn ducatis auri papalibus et alia, que fuit Cole Bonaventura, sita


REGESTA CHARTARUM

145

apud domum condam Georgii de Montelione, pro ducatis quinquaginta de. carlenis ad minus, et alia sila apud domum capelle Sancte Marie, site in ecclesÌa Sancte Cecilie, pro ducatis xxv aUli. Dixi~ se scire quia intervenit locationibus et aliquando salvi vidit. De loco dixit in domibus et aliis locis Urbis; de tempore dixit ab octo annis continue; de presentibus dixit de se, Cola Bonaventura, domino Petro Laul'entius Mactutii, Christoforo seI' Nardi et aliis prosonetis et patronis et inquilinis dictarum domorum. Erasmi Iohannis, de regione Pal'ionis, dixit verum esse quod domus sunt posite in optimis locis Urbis. et in locis predietis numquam solent domus vacare nee pensionariis carere: quod domus in Burl!O et alia apud Sanctum Augustinum respondent in fructibus quolibet anno, scilicet domus in Burgo ducatos XXII papales largos, et domus apud Sanctum Augustinum ducatos XXXII; et si patroni vellent mulare inqui~ linos, invenirent maiol'es pensiones. Scit quia est prosoneta et praticus et domos pro dictis pensionibus locari vidit. De loco dixit in domibus ; de tempore dixit a plurimis annis citra; de presenti bus dixit de se, prenominatis inquilinis et aliis pl'edicta scientibus. Dominus Andreas de Coppìnis, presbiter fiorentinus, habitator Urbis, in regione Arenule, dixit se scire quod domus sila apud domum domini Iacobi de Lanciariis fuit ipsius testis et quod habuit illam per annos X et ultra et quod edifical'i fecii et quod de hoc anno ipsam vendidit nobili Stephano de Mm:ganis pro pretio quingentorum ducatorum, ad computum LXXV hologninorum pro ducato. neptorum ab omni solutione gabelle et prosonetice; et quod dicta domus est sita in optimo loco et numquam solet vacare nec pensionariis carere et quod reddit pensionem annuam XXV ducatorum auri, ad rationem XI carlenorum et unius grossi pro ducato; quod xxv ducati sunt comanis pensio. Dixit se scire quia ipsam locavit ac pensiones ab inquilinis continue recepit; Cesar episcopus de presentibus dixit de se, Christoforo ser Nardi, inquilinis et aIiis predicta scientibus. amerinus dixit pl'imum et secundum articulos veros esse quia ipse. ut magister domus condam Marci, tytuli Sancti Marci cardinalis et commendatarii dicti prioratus, qui l'atione conmende dicta casalia tenebat, locavit eadem nonnullis civibus, maxime Alto de Nigris et dicto Stephano, quandoque ad laho~ randum et quandoque ad herbas, cum pacto quod in tenimentis ipse cal'dinalis posset arumpere et cultivari et seminari facere Xxxo rubrata cum responsione terratica de quinque partibus unam, unde percipiebantur ex fructibus huiusmodi quandoque XXX" rubea grani et XX.ti ordei et alia bIada, et ex herbis ducatos LXXV de carlenis, quihus simul cohacerhatis ascendehant ad summam centum et quin­ quaginta ducatorum de carlenis; et facta experientia pluribus annis, tandem ultimo anno casalia fuerunt Jocata Stephano pro dieto pretio et ipse reputat et ab aliis reputari audivit centum et quinquaginta ducatos esse comunes fructus casaIium et numquam ultra ex eis perceptum extitit. De loco dixit in Urbe et in didis casalibus: de tempore dixit ab octo annis continui! et citra: de presentibus dixit de se, pronominatis et aliis civibus et mercatoribus Urbis. Die X" Iovis martii 1491, episcopus et conmissarÌus, cum eius familia et cum nobilibus Alto de Nigris et Antonino Petri MacteÌ testibus, se contulit ad inspiciendum dicta casalia et eorum teni. menta. Die Xlo Veneris mru.tii 1491. domÌnu5 contulit se ad inspiciendum domos et ad perquirendum de earum conditionibus et quantitate pensionum ab inquilinis, et pel'scrutatus fuit quod diete domus reddunt in pensioni bus annuis ducatos centum et quinquaginta de carlenis et ulh'a. Die XlIII" lune martii 1491. Bernardinus domini Boniohannis de Perusio, procurator prioris Urbis, de cuius mandato constat ex actis mei, pl'oduxit articulos ad probandum non nulla pro iustificatione conmissionis et oblinuit ilIos admicti; conpelli testes super causa obtinuit. Prosper de Rusticis romanus civis, canonicus basilice Sancte Dommus (I), Bertoldus de Oddis de Perusio, Iulius Cesaris de Armandis Quorum arbculorum tenor talis est: Pro verificatione et iusri­ de Perusio, testes in causa intraverunt. ficatione rescripti apostolici, vobis Iuliano episcopo bertonoriensi presentati, et contentorum in eo procu~ rator Cincii de Uninis, ol'dinis Sancti Iohannis Ierosolimitani ae in alma Urbe prioris. super octingentis ducatis per nobilem Stefanum de Marganis deponendis dat articulos, ad quos probandum petit se admicti in romana curia et extra, secundum tenore m vestre paternitati in conmÌssione seu rescripto vobis facto concessam, et protestatur quod prioratus Urbis Hospitalis Sancti lohannis lerosolimitani et fra Cincius de Ursinis prior et qui eum precesserunt tenet et tenuerunt ut membrum Hospitalis Sancti lohannis Ierosolimitani et lIt camera prioralis dicti prioratus ecclesiam Sancti Iohannis de Plano Carpenis, vulgariter nuncupatam La Mascione, districtus Perusii, cum oppido quo ipsa ecclesia dauditur et aliis bonis, et ecclesiam ipsam Sancti Iohannis priol'es possiderunt per tantum tempus de quo non est memoria. Quod prope dictam ecclCllillm et oppidum est turfis mire fortitudinis, que T urns Plani Carpenis vulgariter nuncupatur et sita est in sommitate collis, preeminens VI. 19

ipsi

oppido et

ab

ilIo

distans

quantum iaetus est


146

D O C U ME N T i

D E L L'A R C H l V I O

C AET A N I

arcus vel circa, que, mSI Sit m potestate pnons et per sibi fideles custodiatur, maximum posset in temporibus turbulentis inferre dieto oppido et bonis ae in eollibus eorumdem detrimentum, dedeeus et iaeturam. ut preteriti temporis testatur experiencia, quia alio tempore quo iIlatum fuit bellum Horentinis. iam sunt deeem anni elapsi vel circa, quo tempore Carolus de Forte Braccis venit in agrum perusinum. turAs ipsa, ab hostibus ratione ecclesie occupata, prestitit occasionem ut oppidum Mansionis inbaderetur ac depre~ daretur, in qua depredatione modernus prior et alii, qui in eo eorum bona eollocaverant, dapnifìcati luerunt in valore trium milium ducatorum. Quod, ai turria per priorem emeretur et bonis prioratus uniretur. rederet in evidentem prioratus utilitatem. Quod stantibus rebus status perusini in comotionibus et in ambiguo. quilibet expertus. de predictis notÌtÌam habens. arbitraretur quod si turris emeretur pro pretio octingentorum quinquaginta *.. florenorum monete perusine, qui facÌunt ducatos * Il:, ad rationem X carlenorum pro ducato, et de residuo usque ad quantitatem octingentorum ducatorum, agri et terra fertilis in locis circumvicinis emerentur et ecclesie et prioratui et bonis eorumdem incorporarentur, id cederet in evidentem utilitatem oppidi et bonorum et inealatus eorumdem, qui temporibus bellicis ibidem possent habere refugium et aie id cederet in utilitatem ecclesie et prioratus. Quod interest ipsius ecclesie et prioratus et pnoris emere turnm ae bona predieta pro tutela ipsius oppidi et bonorum et eolonorum eorumdem. a quibus annuos fructus percipit et quod quantÌtas octicentorum ducatorum, deponendorum pro emendis bonis stabilibus, secundum seriem conmissionis. expendatur in emptÌonem turris ,et bonorum et quod cedit in evidentem utilitatem eeclesie et prioratus, et ita conseientiatus homo, de predictis notÌtiam habens, arbitrarelur. Die XVII!. mereurii martii t 491. Comparuit Bernardinus de Perusio, proeurator prioris Urbis, et petiit conpelli magistrum Dominicum Bartholomei. barberium de Perusio, et obtinuit; petiit conrnÌcti notario examen Agamenonis condam Cesaris de Archipresbiteris. de Perusio, et impeditÌ et obtinuit, presente Petro Mario, magistro domus cardinalis de Columna, et Francisco de Benis, de Urbe, canonico latera­ nense. Tesbum examinatorum dieta lalia sunt, videlicet: Indictione VIInl!., mensis martii die XVIa. 1491. Nobilis Franciseus de I1bermis, romanus civis, dixit piimum artieulum verum, quia ipse pluries fuit in oppido vocato La Mascione et in ecclesia et de eis habet notitiam a multis annis et vidit ipsum fratrem Cincium dictum locum, ratÌone prioratus, tenere et in ilio magna edi6cia facere et quia audivit tam ah ipso priore quam etiam a pluribus hominibus de dicto loco quod alii pnores oppidum cum prediis adiacentibus tenuerunt et f:l'uctificaverunt, prout tenet et fructi6cat dictus prior. De loco dixit in oppido, ubi viditet audivit et quod etiam in Urbe audivit; de tempore dixit a annis cib'a; de presentibus dixitde se et priore et hominibus de dicto loco. Super seeundo artieulo dixit quod iuxta oppidum est turris fortissima et vidi t cam pluries et est sita in summitate collis et distat a dieto oppido Mansionis ut articulatum extirit; quod, nisi dieta turrÌs sit in potestate prioris, vel per alium, tempo­ ribus turbulentis posset ex dieto oppido maximum inferri detrimentum; quod turns, quia non erat in manibus prioris tempore quo comes Carolus de F ortebraecis venit eum gentibus in ilgrum perusinum, fuit per eum et suos occupata et oppidum Mansionis invasum et depredatum et priori tunc fuit iUatum maximum dampnum et aliis ibidem morantibus. Dixit se scÌre quia audivit tam a priore quam a Prospero de Rustieis, Cornelio de Porcariis et domino Antonio de Bufalis. qui tune el'ant in CÌ'vitate perusina studendi causa et tempore estivo vacantÌarum adeesserunt ad oppidum et eorum libros et bona ibidem eonduxerant, et tune insurgente guerra fuit depredatum oppidum et bona eorum, que ibidem habebant, ammiserant et rapta fuerant; quia nulli dubium, si dieta turris emeretur et eum pnoratu uniretur. evidens resultaret utilitas pnoratui co maxime quia sepe sepius in civitate perusina fiunt conmotiones et illis temporibus. nisi ipsa turris sit in potestate pnol~s, numquam coloni et ineole dicti oppi di et alii conmorantes in aliis locis dieti prioratus. ibidem adiacentiis. tutum possunt habere refugium, quia sempel' per occupatores turris possunt inquietari; et si ipseesset prior Urbis vel patronus oppidi Mansionis. libenter emeret turrim, non solum pretio octingentorum et quinquaginta florenorum. ymmo mille dueatorum, quia magis interest prioratui habere turl'im quam sint mille, quum si haberet turrim amni tempore, absque inquietatione et invasione, tutius tam prior quam ebam coloni et ineale dicti oppidi et villarum ibidem adiacentium ipsius prioratus securius passent incedere et sua negocia in dictis locis agere et tutum haherent refugium; quod expedit quod de octingentis ducatis tums ematur et siquid supererit erogetur in emptione bonorum immobilium adiacentium. Die XVI9. Mercurii martii 1491. Prosper de Rusticis de Urbe, canonicus baailice Principis Apo­

x:xn.

slolorum de Urbe, dixit quod, iam sunt ~m anni elap~i, eum ;pse esset studend; causa in c;vitale pel'usina.


REGESTA CHARTARUM

147

vidit pluries oppidum voeatum La Maseione, quod tune temporis tenebat et fructificabat prout tenet prior Urbis, et quod sepe sepius in oppido fuit et semper audivit, tam in dicto oppido quam in Perusio, quam etiam in Urbe, quod oppidum cum multis villis et prediis ibidem adiacentiis spectant ad prioratum Urbis ; quod apud oppidum est turris eminens et fortissima et quod iuxta eam fuit. Se scire dixit quod dicta tempore quia erat bellum seu guerra, Carolus de FortebaccÌs occupabat dictam turrim et ex illa multas tribulationes oppido intulerat, tandem oppidum depredavit et multa bona ibidem capta fuerunt et fueruni:

etiam ablata bona ipsius testis et domini Antonii de Bufalo et Cornelii de Porcariis qui. causa solatii, tempore vacantiarum, ibidem accesserant cum libris et bonis eorum, et quod tunc fuit illatum maximum dampnum priori et ut tunc audivit in civitate perusina dici quod priori erat factum dampnum ultra tria milia ducatorum; quod si tunc dicta turris fuisset in manibus et potestate prioris, non intervenissent; quod interest priori et utile est prioratui turrÌm emere etiam pro pretio octingentol'um et quinquaginta florenorum, quia esset tutum refugium omnium ibidem conmorantium et multum securiora ab invasionibus bona prioratus redderentur, que sine turri sunt minus secura, set depredationibus submissa temporibu5 bellorum propter turrim, cum sepius in civitate Perusii conmotiones fiunt et insmgunt guerre et depredari. possent et tribulari; dixit quod interest prioratui quod turris ematur et valde expediens, non solum pro octingentis et quinquaginta florenis, ymmo si mille erogarentur ducati in dieta tUl'fi, sequeretur maxima utilitas prioratui quum temporibus bellicis oppidani et incole prediorum prioratus tutum et comodum eum eorum animalibus et bonis possent habere refugium; quod si octingenti ducati exponerentur in emptione turris et aliorum prediorum in dicto loeo, cedit in evidentem utilitatem prioratus. Iulius Cesaris de Armandis, de Perusio, dixit quod apud oppidum Mansionis est turris fortissima et scit quod tempore guerre comes Carolus invasit dictam turrim et oppidurn et bona in ilio existentia sui predam fecit et oppidum tenuit; quod si turris emel'etur et aliis bonis prioratus uniretur, rnaxirna utilitas evenil'et prioratui, et si ipse esset patronus oppidi et prior, libenter emeret dictam turrim etiam pro centum ducatis ultra iustum pretium, quia bona oppidi et aliorum prediorum redderentur securiora et incoIe et oppidani cum eoruro animali bus et bonis tutiorem haberent recursum et tutÌus l'efugÌum, quia turris potest esse prioratui satis darnnosa; si turris et ali a bona emantur ex ducatis octingentis, cedit in evidentem utilitatem prioratus. Bertoldus de Oddis, de Perusio, dixit quod habet notitiam de oppido Mansionis et turris et quod turris est fortissima et dampnosa rerum et bonorum prioratus, maxime tempol'e guerre, si non est sub potestate et custodia prioris; quod Carolus de Montone ceperat turrim primo et postea oppidum et depredavit omnia bona oppidi et villarum circumstantium et oppidum tenuit; et quando fuit recuperatum pro eeclesia, fuit suspensus quidam comestabulus, qui in oppido erat nomine comitis Caroli; quod si dicta turris ematur pro pretio octingentorum quinquaginta florenorum, et ex residuo octingentorum ducatorum emantur alia stabili a in dieto oppido et incorporentur bonis prioratus, cedit in evidentem utilitatem prioratus ; quia si turris est prioris, oppidum et homines et bona et possessiones et omnia redduntul' securiora et tutum homines et animalia possunt habere refugium; et si ipse esset patronus oppidi et aliorum prediorum et venalem invenil'et turrim, non solurn pro pretio supradieto, ymmo pro mille ducatis illam emeret. Scire dixit quia est civis perusinus. Eodem die XVI O martii. Magister Dominicus Bartholomei de Perusio, barberius, habitator Urbis in Burgo Sancti Petri, dixit se predicta scire quia ipse est perusinus et vidit priorem oppidum et alia predia tenere et fructificare, et multotiens fuit in oppido et iuxta turrim, et quod est dampnosa et fortissima prioratui si non gubernaretur per priorem; recordatur quod comes Cal'olus de Montone illam aprehendiil: et deinde oppidum et villas et predia prioratus et bona in illis existentia sui predam fecerat; et quod si dicta turris ematur, pretio non solum octingentorum quinquaginta florenorum set et etiam mille ducatis et ultra ematur, cedit in utilitatem prioratus. De tempore dixit quod sunt XIII anni quod comes Carolus aprehendit et depredavit loca tempore guerre; de presentibus dixit de se et oppidanis dicti loci, civibu5 perusinis et aliis predicta scientibus.


DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

148

C .1491. III • 21.

2906.

Roma - Procura rilasciala da Stefano Margani a Paolo suo figlio per stipulare la permuta delle cinque case poste nel rione Ponte con i Casali dell'Aventino con Cencio Orsini, priore dell'Ordine Gerosolimitano, a cui rierserò inoltre 800 ducati per l'acquisto della torre presso La Magione, in territorio di Perugia. Are. Caet., in P1g. n. 2906.

Copia autenUca, {nserlla in C ~ 1491 .//J. [21J posi.

Anno MOCCCCoLXXXXI, pontificatus Innocentii pape oetavi, indictione nona, mensi! martii die XXI. Stephanus condam Petri de Marganis, romanus civis, de regione Campitelli, constituit eius proruratorem Paulum, ipsius filium, absentem, ad tradendum fratri Cincio de Ursinis, ordinis Sancti Iohannis Hieroso­ limitani et priori alme Urbis, pro dicto suo prioratu recipienti, pro tribus casali bus prioratus, vocatis li Casali de Aventino, sitis in parti bus Latii Urbis, quinque ipsius Stephani domos, sitas in regione Pontis Urbis: unam emptam a domino Maturino Rubini. scriptore apostolico. sitam apud domum domini Mathei de Monteronibus et apud domum ... 1 Hospitalis Lateranensis et apud scalas Sancti Augustini via mediante; secundam emptam a nobili Cola Bonaventura, romano cive, de regione Pontis, sitam apud domum Iohannis Baptiste condam Georgii de Monteleone, ab alio sunt res seu domus Sandi Celsi, ante et retro sunt strate publice; tertiam emptam a domino Petro Mattutii de Quattro, scriptore apostolico, que sita e51: in Burgo Sancti Petri, apud domum tabeme della Barattaria et apud domum basilice Principis Apostolorum de Urbe, ante est via publica, retro sunt muri Urbis; quartam emptam a domino Andrea de Frosino de Coppinis, presbitero fiorentino, cui ab uno latere est domus domini Iacobi de Lanciariis, ab alio domu5 ecclesie basilice Principis Apostolorum de Urbe et ecclesie Sancte Ursule, quam retinet in locationem quedam .,. 1 Maria, retro est argasterium Marci de Casalibus, ante est strata publica: et quintam per ipsum Stephanum emptam a domina Vannoba, l'elieta condam T adei Iacobi de FIorentia, cui ab uno latere est domus capelle Sanete Marie, site in ecclesia Sancte Cecilie, de regione Pontis, apud pIateam Montis lordani. ab omnibus aliis lateribus sunt vie publice; necnon ad deponendum ducatos octingentos, ad ratÌonem decem carlenorum pro ducato, prQ emenda turri l'ita in territorio perusino apud opidum Mansiorus, dicti prioratus, et pro aliis possessionibus stabilibus pro dieto priora tu; necnon ad recipiendum in cambium dicta casalia: necnon ad faciendum cum priore cum auetoritate et decreto Iuliani episcopi Acta britonoriensis, conmissarii apostolici, instrumenta; sub ypoteca et obligatione ommum bonorum. Rome, in regione Campitel1i, in camera cubiculari dicti Stephani: Iuliano condam Iohannis Sabe Pizi (?) et magistro Iohanne condam magistri Georgii, textore, ambobu5 de regione Campitelli, testibus. Iohannes Michaelis, romanus civis,. imperiali auctoritate notarius, subscripsÌ signoque meo signavi. I

DOTinO

dello pergamena.

C .1491. III. [ 21 ] post.

2906.

Roma - Giuliano de Maffei, rie3Cooo di Bertinoro e commis3ario pontificio. approOa la permuta delle case di Stefano Margani con i Casali dell' Aventino del priorato dell'Ordine Gerosolimitano, a cui vengono in più Versati 800 ducali per l'acquisto della « Torre delIi Piani de Carpino », presso La Magione, in territorio di Perugia. Arc. eael., Prg. n. 2906. Originale, mancante delle .olto.crrzioni nel margine infetiore, che fu aspor/alo con un Nel verao note, del 3ec. XV: Guillielmo auditori, Romane Casalium Prioratus Urbis, instrumenturn ... entionem permutalionem !actas per et inter quondam Cincium de UI'$ÌnÌs priorem prioratu5 Urbio et Slephanum Marganum civem tomanum de certi. ca.alibu. 101 domibus per episcopum britonorÌensem iudicem ... Rome 1498, pro Iohanna de Finibus (}). Georgius Meghenia nolarius: regislralum:

taglio.

de! sec. XVI: La comprita deli Casali de Aventino de! Priorato.

ffi Anno millesimo quadringentesimo nonagesimo primo, pontincatus Innocentii pape octavi, indic­ tione nona, mensis martii ... 1 nonnulli tractatu& inter fratrem Cincium de Ursinis ordinis Sancti lohannis Hierosolimitani. pnorem alme Urbis, nomine dicti pnoratus, ex una, et Stephanum de Marganis,


REGESTA CHARTARUM

149

romanum civem, de regione Campitelli, ex altera .. , 1 trium easalium dicti prioratus, vocatorum vulga~ riter Casali de Aventino, que casaIia consueverunt reddere dieto prioratui in annuis fructibus centum et quinquaginta ducatos, ad computum decem carlenorum pro ducato, pro qui bus Stephanus obtulerit ... 1 in permutationem illorum, quinque domoll suall, sitas in regione Pontis Urbis, ubi domus nunquam solent vacare nee inquilinis aut pensionibus carere, que solite sunt reddere singulis annis non solurn centum et u a • ymo et LXta. ducatos, et ultra hoc obtulerit oetingentos alios ducatos, qui parati esse deberent pro emendis aliis possessionibus et bonis immobilibus pro pnoratu, ad libitum ipsius pnoris, si huiusmodi permutatio hat, et talis permutatio fiel'j non posset nisi interveniente decreto sanctissimi domini nostri et sedis apostolice; et proplerea ipsi prior et Stepbanu5 quamdam specialem conmissionem a prefato sanctis~ simo domino nostro obtinuerint, factam et presentatam luliano episcopo britononensi qua cavetur quod se de predictis informare et si repererit huiusmodi permutationem in utilitatem prioratus cedere, illam COnhrmare ac decretum interponere deberet, prout in conmissione eontinetur, cuius tenor cum eius signatura talis est: Die VlII martii MOCCCCLXXXXI, presentata per dictum Camillum procuratorem prioris et Stepbani de Marganis. Qui lulianus episcopus britonoriensis et conmissarius recepit, fueritque per eumdem repertum ipsam permutationem cedere in prioratus utilitatem, et intendant pal'tes permutationis instrumentum ad· effectum ducere: pro tanto coram Iuliano episcopo et conmissario frater Cincius de Ursinis, prior Urbis, pro se et nomine prioratus, ex· una, et Paulus filius et procurator Stephani de Marganis, ex altera, de cuius procuratione constant instrumento manu mei notarii, CUiU5 tenor tali5 est (cf. C - 1491. III .21), devenerunt ad permutationem infrascriptam, videlicet: quia frater Cinciu5, cum aueto­ ritate luliani episcopi et commisllarii, permutationis titulo dedit in perpetuum Stephano tria casalia simul iunda, vocata Casalia Aventini, prioratus Urbis, eum eorum omnibus tenimentis, sita in partibus Latii Urbis : quibus ab uno latere est tenimentum casalis Cichognole, ab alio tenimentum casalis vocati Pignati, ab alio tenimentum casalis Castelluzze de Scola Gl-eca, ab alio tenimentum castri diruti Castri Lei, ab alio teni~ mentum casalis T urris Rupte, ab alio tenimentum casalis vocati Magari, ab alio tenimentum casalis Cornac~ chiole, ab alio tenimentum casalis T urricelle Sancti lohannis, ab alio tenimentum casalis Sancti Cesarii: cum omnibus casalium et eorum tenimentorum introitibus, comoclitatibus, terris, iuribus, accasamentis, griptis, areis, arenariis, stirpis, stirpetis, pratis, pratannis, rivis, aquis aquarumque decursibus, fontibus, montibus, collibus, valli bus omnibusque aliis adiacentiis et pe'rtinentiis; prior constituit eius procuratores ad investiendum Stephanum de prelìbatis tribus casali bus Cyriacum Laurentii Luce de Philipputii8 ~t Cristo­ forum condam Cole F emandi, romanos cives, in solidum; priol' cessit Stephano omnia iura, nomina et actiones, offitium iudicis et benefitium iuris super dictis casalibus; Paulus filius et procurator Stephani, in cambium pro casalibus, dedit priori in perpetuum quinque ipsius Stephani domos, sitas in Urbe, in regione Pontis, in optimis locis ubi nunquam domus vacare solent nec pensionariis carere: unam videlicet sitam inter hos fines, cui ab uno latere est domus Mathei de Montm'onibus, ab alio domus Sapientie Salvatoris ad Sancta Sanctorum de Urbe, ante 5unt scale ecdesie Sancti Augustini, via mediante, per Stephanum emptam. a Maturino Rubini, scriptore apostolico, que consuevit respondere singulis annÌs in frudibu5 triginta duol ducatos, de carlenis decem pro ducato j item domum sitam in regione Pontis, cui ab uno latere est domllS Iohannis Baptiste condam Georgii de Monteleone, ab alio domus ecclesie Sancti Celsi, ante et retro sunt strate publice, que domus solita fuit respondere singulis annis pro pensione ducatos quinquaginta, emptam per Stephanum a Cola Bonaventura, romano cive, de regione Pontis; item domum sitam in Burgo Sancti Petri cum furno et aliis membris 5uis, sitam inter hos 6nes, cui ab uno latere est domus seu taberna Barattarie, ab alio domus basilice Principis Apostolorum de Urbe, ab alio retro sunt muri Urbis, ante est strala et platea publica, que domus solita est respondere pro annua pensione ducatos vigintiduos papales Iargos, ad rationem xn carlenorum et duorum bologninorum pro ducato, emptam pel' Stephanum a Petro Mateutii de Quattro; item domum sitam in regione Pontis, apud domum lacobi de Lanciariis et domum basilice Principis Apostolorum de Urbe et argasterium Marci de Casalibus et viam publicam, que solet in armuis ttuctibus respondere pro pensione xxv ducatos auri, ad ratÌonem undecim earlenorum et quinque bolo~ gninorum pro ducato, que domus empta fuit per Stephanum a domino Andrea Frosini de Coppinis, presbitero fiorentino; item domum sitam in regione Pontis, circa plateam palatii Montis Iordani, apud domum eapelle Sancte Marie, site in [ecclesia] Sanete Cecilie, eiusdem regionis, cui ab omnibus lateribu5 sunt vie publice, emptam per Stephanum à domina Vannotia, relicta condam Thadei Iacobi FIorentini, que solita est respondere singulis annis pro pensione viginti duos ducatos. ad rationem decem carlenorum pro ducato: de quibus emptionibus domorum constare Doscitur per instrumenta manu mei notarii infrascripti :


150

DOCUMENT I DELL' ARCHIVIO CAET ANI

liheras et exemptas ab omni onere census, sel'Vitutis et canonis, et cum omnibus pel'tinentiis et adiacentiis; et constituit procuratores ad investiendum priorem de dictis domibus Alexandrum de Armandis et Bernar­ dinum domini Boniohannis, de Perusio, in solidum; Paulus cessit priori omnia iura, nomina et actiones. offitium iudicis et benefitium iuris super omnibus dictis domibus. Paulus in contanti in ducatis auri deposuit, cum consensu prioris, ducatos octingentos, ad rationem decem carlenorum papalium pro ducato, erogandos in emptione turns, nomine dicti prioratus, site in territorio perusino, apud opidum Mansionis, dicti prioratus, pro utìlitate prioratus, que turris vocatUl' vulgariter la Torre deni Piani de Carpino. cui ab uno latere sunt res Petri Andree lohannis de Velis, de Perusio, a tribus aliis lateribus sunt bona Antonii condam Piergentilis Laurentii Belli de Perusio, in parte empte ab heredibus condam Piergaleotti Valeriani et Luce Nanni, de Perusio. pro dimidia, et pro alia dimidia emende a dicto Antonio Piergentilis, et pro aliis prediis et bonis stabilibus pro utilitate prioratus penes nobilem Gabrielem de Cosciariis, romanum civem, depositarium, ad instantiam prioris deputatum; qui octingenti ducati stare debeant prompti pro emptione turris pro octingentis et L. la Horenis monete perusine pro turri et pro residuo erogando ad voluntatem prioris pro aliis bonis stabilibus emendis in utilitate prioratus; qui GabrÌel octingentos ducatos auri recepit, promisit custodire omni ipsius resico et promisit pacare fiorenos octingentos et L.m monete perusine pro turri, pro medietate empta ab heredibus Piergaleotti Valeriani et pro medietate emenda ah Antonio Piergentilis, et pro aliis prediis emendis per priol'em pro residuo depositi, ad petitionem prioris vel eius in prioratu successoris, cum dampnis et expensis . et interesse; prior obligavit sese et bona prio­ ratu5 et Paulus obligavit omnia bona ipsius Stephani; et Gabriel depositarius etiam sese obligavit; petierunt partes Iulianum episcopum et commissarium slIam ymo apostoli ce sedis auctoritatem interponi et decretum; qui lulianus episcopus et commissal'ius, visis predictis visisque casalibus ac domibus ac testibus et .eorum attestationibus examinatis, et conperto quod casalia consueverunt in annuis fructibus reddere ducatos centum et quinquaginta et dictas domos reddere in annuis fructibus ducatos centum et sexaginta, ad rationem decem carlenorum pro ducato. ac viso deposito octingentorum ducatorum erogan~ dorum pro emptione turris, non solum utiIis set etiam necessarie pro dicto prioratu et pro aliis bonis immobilibus, approbavit suamque et sedis apostolice auctoritatem interposuit. Acta Rome, in regione Montium, in domo Iuliani episcopi et conmissarii; Marco episcopo colocensi, alias Rodi. et Antonio Cavatia, utriusque iuris doctore et auditore offitii sacre penitenciarie, et Gerardo de Maffeis de Vulterra, testibus. lohannes Michaelis, l'omanus civis, imperiali auctoritate notarius dictique episcopi et commissarii ST. et in huiusmodi causa notarius atque scriha. l

Danno della pergamena.

C -1491.IIl.19 .

XCV-43.

Napoli - La regina Isabella a Onorato Il Gaetani d'Aragona, conte di Fondi: perché consegni a Michele /ronza i 2000 ducati concessile in grazioso mutuo. Arc. Col., Prg. XCV, n. 43 (Arc. Cael., fo/agr., B. Il, n. 58).

OrigInale cartaceo.

Regina Sicilie etc. IlL conte regio et nostro collaterale et consiliari dilectissimo. Per lettere de misser Leonardo de Taranto, lo quale li proxime di passati ve mandammo ad visitare, havimo inteso la bona volunta tenite verso nuj et con quanto bono animo site stati contenti prestarce li dui mille ducati che per lui ve havimo mandati ad cercare, el che piu ad pIeno misser Hector Pignatello, de vostra parte, ni ha offerto: de che may simo state dubie, ymo per lo amore grande ni havite sempre mostrato et visto quello che sempre havite facto per nuj et como site stati sempre pl'Omptissimi ad omne volere nosb'o, havimo confidato et confidamo in vuj de multo maiol' cosa. Et per che ve mandamo Michele Iranza, homo de nostra casa et de la nostra thesauraria, per pigliare da vuj li dicti dui mille ducati, ve pregamo et exhortamo con quanto amore et volunta pos:limo che per fame piacere summamente grato et acceptissimo ni vogliate con quillo mandare li dicti dui mille ducati et prestarceli del solito bono animo vostro, che de certo ve li farrimo restituire integramente per tucto lo mese de octubro de le intrate nostre che pigliamo per lo terczo et sale de augusto proxime da venire. Et de certo questa serra cosa che da vuj la receperimo in concio de multo grande et accephssima satisfahone et compla~


REGESTA CHARTARUM

151

centia. Date in Castello Novo Neapolis, XVIIII martii MCCCCLXXXXIO. Post date. Et se de questo . vorrite albarano nostro o altra cautela, ce ne darrite aviso, che lo darrimo in nome vostro in po(ere de dieta misser Heetor. Date ut supra. La Reyna. 1 Sig. li (Sulla plica): Troyanus; (nel verso): III. viro Honorato Cayetano de Aragonia F undorum comiti regni huius logothete et prothonotano regio et nostro collaterali et consiliario dilectissimo. I

Autografo.

2

In cera ro.ssa. coperto da carta.

C ·1491. V • 4 •

1144.

Nicola Caetani di Filettino concede in enfiteusi ad Agostino " de Thomaxiis », preposto ana~ gnino, una vigna in località della " la Contrada de Cuti » e un orto in contrada « Sancti Manni " con patto di vendergli i due fondi posti in territorio di Anagni, otle ne riacquisti la proprietà.

Roma -

Arc. Caet.• Ag. n. 1144.

Originale.

Anno millesimo CCCCoLXXXXI"; pontificatus Innocentii pape oetavi, indictione IX, mensis maiì die mt. Nicolaus de Caietanis de FeIlecteno in emphiteosim dedit Augustino de Thomaxiis, prepo­ situa (I) de Ananie, unam vallem de prugnano. poaitamin tenimento Ananie, in Ioco qui dicitur la Contrada de Cuti: cui ab uno latere Petrus Paulu! de Zanchati tenet, ab alio Colantomus de Florenteno, ab aliis la Cava: in perpetuum. Hanc locationem fecit Nicolaus Augustino de prefata vinea, eidem vendita per Augustinum per acta mei notarii, quia promisit Augustinus Nicolao omni anno respondere septem rubla grani cum dimidio; hoc convento quod si rublum grani valeret ultra unum ducatum, quod sit in potestate Augustinì dare septem rubla grani cum dimidio vel septem ducatos cum dimidio. Et quia, tempore venditionis facte per Augustinum de dicta vinea eidem Nicolao, conventum fuit Nicolaus Augustino volenti emere vineam revendere pro pl'etio sexaginta ducatorum, ad rationem LXXV bologni­ norum pro ducatum (I), quod in eventum quo vinea devolveretur Nicolao proprietario, propter non factam responsionem legitimo tempore, quod teneatur Nicolaus vendere Augustino vineam. Item Nicolaus in emphiteosim ·in perpetuum concessit Augustino unum fraginale positum in tenimento Ananie, in contrata Sancti Manni. cui ab uno latere tenet res Pètri Pauli Varese, ab alio via publica, ab alio la Cava, pro annua responsione unius rubli cuni dimidio grani, tempore messium; simiIibus pactis quod si valor grani tunc excederet unum ducatum pro rublo, sit in potestate Augustini solvere unum ducatum cum dimidio vel dare unum rublum cum dimidio grani, et in eventum quo fraginale devolveretur ad proprie~ tarium quod teneatur vendere Augustino Nicolaus fraginale. Actum Rome. in regione Columne. in studio domus mei notarii: Liberato Vannis de Nursia et Scipione Stasella, de dicta regione, testibus. Corradinus, romanus civis, de regione Columne, apostolica et imperiali auctoritatibus notarius. ST.

c -[1491] .V.Il, 12.

2275,2124.

Fondi -

LeI/era di Caterina Pignatelli, contessa di Fondi, con la quale ordina che due procuratori dell' unioersità di Saio vengano a Fondi per giurare fedeltà.

Arc. Caet., ili Prg. n. 2275. Copia auteniz'ca, inserita in C-1491. V./6,E. Iv;. in Prg. n. 2124. Copia auten­ tica di lettera simile, in Jata [1491J. V. 12, diretta all' università di Castelforte. imerita in C - 1491 . V. 15, B.

Fideles dilecti. La mayesta del signor re have ordinato che ad questi illustri conti se preste per li populi loro legio et homagio equa alli vinti dellu presente che sarra veneredi pro:x.Ìmo futuro. Per questo provederite eligere dui boni homini et procuratori per parte de quessa universita et mandarelli con istromento de procura ad devere prestare dieto legio et homagio per parte vostra et ehe jovedi proxÌmo futuro ad bona hora se trovano cqua in Fundi et non manch[eno]. Fundis, clie XI maii, VIIII indie­ tionis. Ceterum provederite che quillo notario che farra lu instromento de procura et lu jodece chence intervenera sieno foresteri et non mancheno. F undorum comitissa etc. A tergo: Fidelibus nostris eanssimis iudidbus, consilio et universitaris castri nostri Sugii.


152

D O C U M E N TI D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

C.1491.V.12.

2154.

Fondi - Lettera di Caterina Pignatelli. conte3sa di Fondi, la quale, ricordando che i pagamenti deh~ bano farsi unicamente agli ufficiali del conte di Fondi e di Traello, ordina che qualtro procura~ tori dell' università di Fratte a) vengano a Fondi a giurare fedeltà. Ate. Caet., in Ptg. n. 2154.

Copia autentica, inserita in C-/49/. V./7. A.

Nobiles et egregi vil'i, fideles carissimi. Essendo stata facta nova ordinatione per la regia camera della Summaria che tucte le terre della 1". m. dello ìllustrissimo signor conte nostro consorte poy della morte soa avessero pagato li pagamenti fiscali alli regii comissarii delle provincii. como devite sapere, ne e parso per lo comodo universale deIIi populi de diete terre supplicare la majesta de sacro re che la majesta soa se fosse dignata dicti pagamenti si havessero da pagare alli offidali dellu illustrissimo signor conte de Fundi et de T rayecti cosi como era solito per lo passato et per che la maiesta soa cende have facta gratia et vole che dicti pagamenti se pagheno cqua in F undi: per questo ve diremo che non debiate pagare ad altra persona che allu erario generale, siche provedirete alli tempi debiti fare exigere dicti pagamenti che possate fare lo dovere et ad zoche nui anchora possamo respondere li dieti pagamenti alla regia corte. Preterea la prefata majesta have ordinato che ad questi illustrissimi conti se preste per li popoli loro ligio et homagio equa alli 'vinti dellu presente che sara veneredi proximo futuro. Per questo provederite eligere quactro bonihomini et procuratori per parte de quessa universÌta et mandariteli con instrumento de procura facto in cahuta forma ad devere prestare dicto ligio et homagio per parte vostra et che jovedi ad sera se troveno ad bona hora equa in Fundi et non manchate. Fundis, die XI! maii, 1491. Comitissa etc. In quadam zetula: Provedate che lu instru~ mento facete de procura in forma pubblica che lo notaro lu fana et lu iudece ce intervenera siano A tergo lictere: Nobilibus viris iudieibus et consilio et foresteri et non manchate. Data ut supra. universitari terre nostre Fractarum fidelibus carissimis. Il)

In diocesi di Gaeta. delta anche Le Fratte, sempre ta.sata con Coreno Au.onio (cl. Giu.,tin;ani L.).

2070.

C .1491. V . 13 .

Sperlonga - I nobili Giovanni « Cicci Monelli ", luogotenente di Nicola « Pollastrelli », giudice annale; Giacomo Colacchio e Giovanni « de Gregorio ", consiglieri; Andrea Colacchio, Pietro di Nicola « Riecardi ", Giovanni «Angeli», Filippo «de Broccoli», Giovanni « Presutii », Giacòmo Ienoe3e, Giacomo « magistri Angnani », maesiro Domenico, Giovanni e Antonio « Masii )', Crl­ sioforo di Nicola « Bartolomei », Giovanni e Stefano di Giacomo Antonio « Riccardi », Tofano Fargione, Riccardo Toscano, Antonio « lacobatii ", Angelo « magistri Antonii », Erasmo «de Meo ", Antonio Finamante, sopraconsiglieri: nominano Giovanni « Cieci Monelli », Giacomo « Pecza ", Angelo « de Tecta" e Giovanni « de Gregorio'» procuratori dell' università di Sper~ Longa a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà al duca di Fondi e TraeUo. il

Are. Caet., Prg. n. 2070. Originale. con sottoscrizioni di GiolJanni dei testi GioQanni « Riccho ", di Gaeta, Ci Gentile «de Signorìti5 », di Roma,

di TTaeito. giudice al contratti, TogitO del notaio Antonio " Benedich », di Itri.

« de Simoneys ". (I

C.1491.V.14,A.

892.

Maranola - l nobili Nicola Antonio Massa e Giacomo « de Meo ». giudici annali; Giacomo Palazo, Galeato Porrellana, Tommaso di GiorJanni « de Angelo », Nicola Falosio, Nicola di Filippo Forte e Nicola Filardo, consiglieri: in presenza di cittadini e del popolo, nominano i detti giudici e i notai Giacomo Marciaffello e Giacomo Falosio procuratori dell' università a giurare in Fondi fe­ deltà al re e sicurlà a Caterina Pignalelli e al duca di Fondi e Traetto. Are. Caet•• Prg. n. 892. Originale, con sottoscrizioni di Angelo M08taca, di Gaeta. giudice ai contratti, Il dei leIlU ErMmo di Francuco « MarlÌnelli ". di Mola, prete di S. Nicola di Gaeta. Men/co Pulce, di Gaeta, Nicola «magistri Andree », "ele delle Mole di Gaeta, e Nicola Gattola, di Gae/a, a ,ogito del notaI'o Giacomo Antonio «de Bucchio " di Gaeta. Nel cmo note (omes.e): 'egnature, del sec. XVII: P. 4. C. 4. f. 2: del sec. XIX: LlII. n. 20.


REGESTA CHARTARUM

153

C.1491. V.14, B.

1212.

Caslellonorafo - I nobili Angelo Pecorino e Tommaso Forte, giudici annali; Giacomo-Antonio di Andre'f « notarii Iacobi », maestro Andrea « de Pipinellis », Giovanni Farle, Stefano di Nazario Forte, Cristoforo Pipinella, consiglieri: adunatisi con altri rappresentanti del popolo, nominano i

due giudici e i primi due consiglieri anzidetti loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e vQssallaggio a Onorato III Gaetani d'Aragona, conte di Fondi e Traetto Arc, Caet., Prg. n. /2/2. Orlginak, con sol/O$cr{z{oni Angelo Mostaca, di Gaeia, giudice ai con/ralti, e del /e:JU Giacomo Saranerio, prele priore di S. Nazario, Giooan",' «de Monte Albano », Giovanni Gallo Frandgena, arcipre/e, Giovanni­ An/onio di Pie/ro Bello «de Thomasio »! e Giacomo-Andrea 3 «de Pepinellis », preli di Castel/onora/o, a rogi/o del no/aio Nel oerso, noia del sec. XV (omessa); segnalura del sec. X/X: LIII, n. 32. Giacomo-Anlonio "de Bucchio », di Gaela. I

Tomaaii nella NT.

2

Giacomo nella NT.

C -1491.V.15, A. Itri

895.

I nobili Bello Giocanni Cordi e N anni " Colutia », giudici; Cola del signor Giovanni Spolli­ cappa e Francesco Poteruso, sindici; Giacomo « notarii Colelle », doliore di leggi, Giovanni-PaolQ « Riccardutii », Nicola lacobeo, nolaio, Anlonio di Andrea « Tucii Iacobi », Antonio" de An­ dreola », Antonio di Cola {{ Iannaroni », Cola lasio " Celleni », Giocanni di Angelo «Agnani» e Antonio « Tucii Riccardi », consiglieri: adunati con i sopraconsiglieri, nominano Giacomo e Cristoforo « notarii ColeUe », dottori di leggi, Giulio « de Areùo », dollore di arti e medicina, e il nobile Bello Polce procuratori dell'università a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà alconte di FonJi.

Are. Cael., Prg. n. 895. Originale, con sol/oscrizioni di Vincenzo «Santilli », di Gaeta, giudice ai con/talti, e dei lesti Biagio" de Mactho », ! di Fondi, Cri$toforo Balena, di Terraci'na, Antonio di Cristoforo «Straczani lO, 2 di Fondi, Monno di Paolina-Antonio «Scorrnabacha », Gervasio di Nicola "iudicis Leonardi lO, 8 di Fondi, 4 a raglio del nolaio Nicola Caslagnola, di Gaeta. Nel oerso, nota del sec. XV (omessa); segnalure, del sec. XVlI: P. 4, C. 4, F. 2, n. V; del sec. X/X:

LIlI, n. 35. I Nel tulo de MactÌs 2 Nel leslo Siracciati sfellano, di Fondi, ricordaio nella NT.

3

Nel tu/o iudìci. Nardi

4

Manca la sottoscrizione di Nardo Ca­

C -1491.V.15, B.

2124.

Castelforte - I consiglieri maestro Nicola « Meuli », maestro Antonio Ciorra, Mario « notarii Nicolai ,. e Giulio Crapella e i rappresenlanti dell' università, in ottemperanza ali'ordine di Caterina Pigna~ teUi (cf. C -1491 . V.II ,12), nominano i nobili giudici Nicola « de Petrignanis » e Giovanni « de Pilellis », notaio, loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà al conte di Fondi e di Morcone. Arc. Caet., Prg. n. 2124. Originale, con le dice ai contralli, c del le.1i Nardello «Tidei», di SUio, farle, e. Giacomo « notarii Meuli lO. e ffi di Pielro di Geronimo «Romani », di Roccaguglielma. Nel verso,

solloscrlziom' di Palmerio "notarti Guillielmi », di Roccaguglielma, giu­ Anlonio Crapella, prele, Francesco "de Aceto ". primicerio di Caslel­ Antonio-Nicola «de Nardo» e Antonio Zitella, a rogilo del nolaio segna/ura del aec. X/X: LllI. n. 31.

C-1491.V.15,C.

2196.

Caicano - Gli uomini dell' università, adunali in località «ad Cortem » dai giurati e servienti della curia, nominano i nobili Francesco « de Palmeriis », giurisperito, e Giovanni del fu Domenico « de Rosana» loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e :Jicurtà a Onorato III e a Gia­ como Maria Gaetani J'Aragona, conti di Fondi e di Morcone. . Arc. Cael., Prg. n. 2 f 96. Originale, con le sol/oscrizioni di Domenico «de Rosana ». giudice ai conlratti, Il dei tesli Bartolomeo «de Rosana », diacono, e Luca «de Rosana » e con ffi di maestro Marino «de Verceglia», DomeniGO Pognano e Saloalore Mo:ea, di C,l.pano, e Daniele «de Cilentro », a ,ogila del nolaio Paolo Guliermo. di Crispano. Nel ver.o, 1I0ta

del

sec.

XV

VI,20

(omeS3a): segna/afe,

Jel

sec.

XVII: P. 4, C. 4. f. 2: del su. XIX: LUI, n. 36.


154

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

C -1491.V.15,D.

2335.

Lenola - Col permesso di Antonio del signor Giorgio « lordanelli ", di Traetto, capitano del castello, adunatisi in consiglio Antonio «lacobelli", Nicola di Giovanni «de Benedicto» e Nicola « notarii Antonii », sindici dell' università, con altri rappresentanti di questa: ricordate le opere del defunlo Onoralo II Gaelani d'Aragona, nominano Andrea di Giovanni « de Benediçto », arciprete del castello, e maestro Santo « notarii Antonii» loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurlà a Onorato III Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Arc. Cael., Prg. n. 2335. Originale, con le sottoscrizioni di Antonio "de Barhactis ", di Fondi, giudice ai contratli. del capitano e dei test{ Antonio di Giacomo «nolarli Stephanì », Giovanni di Glacomo «Petri Grossi », Gaspare «de Masio l', Giovanni di Nicola «Iohannutii» I. Nicola «magistry Angneli lO, Pietro di Giovanni « notarii Stefani », preti, Gillo' «notarii Iohanni. », di Fondi. Bartolomeo di Nieola di Giovanni « Fasoli », Pietro «Colelle» 3, Bernardino « Nicolai ", di Ambrife, a rogito del nolaio Antonio di Giovanni-Andrea «de Berardo », di Fondi. Nel !)erso, nòla del sec. XV (omessa); segnatura .lei sec. XIX: UH, n, 28. I

Nel leslo Iohannis Iannutii

2

Nel te.to Gilio

3

Nel lesto segue magistri Nicolai

1365.

C -1491.V.16, À.

Campodimele - Col permesso di Antonio del signor Giorgio « lordanelli », di Traetto, capitano del castello, adunati in pieno consiglio Giacomo « notarii Antomi », giudice annale, Giovanni Vertone, sindico. PietTUccio di Antonio « Tutii ". Antonio « Pauli ", Giovanni" notarii Mei ", Giovanni­ Antonio Pistillo, Giacomo «de Andrea ", Nicola «de CrÌstofaro". Iannillo « de FabrÌtio» e Antonio Carroccia, cona/glieri, con altri rappresentanti deLr università: ricordate le opere del defunto Onorato II Gaetani d'Aragona, nominano Giacomo « notarii Antonii ", Antonio « Rose» e Gio­ Vanni Verlone loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà a Onorato 1/1 Gaetani d'A ragona, conte di Fondi. Arc. Caei., Prg. n. '365. Originale, con le sotto3cri:r.Éonl di Antonio «de Barbactis ». giudice ai contratti, .lei capi­ tano e .lei lesti Domenico "Francalanczie» l, arciprele, Andrea" Tuzarella ,. 2, prele, maestro Giovanni di An/amò «ChristofotÌ", Anioni Maslro Angelo 3 e Benedeilo "magistri Angeli »,4 a rogito del no/aio Anlonio di Giovanni-Andrea «de Berardis », di Fondi. Nel "erBO segnalure, del sec. XVII: P. 4, C. IV. Fa•. 2, n. Il; del sec. XIX: LIIl, n. 37. I Nel testo Francalanda 2 Nel lesto Tucciarella 3 Nel testo Antonio·Marco «magislri Angeli» • Mancano le sottoscrizioni di Battisla di Bello «de Gregorio », prete, «Thomaus» e Giacomo « notarii Antonii », ricordati nel lesto e nella NT.

c ~ 1491.V.16. B.

2086.

San Marco de' Cavoti I consiglieri e l'università nominano i nobili Andrea « de Accepta" e Gia­ como di Giovanni « Valentini'" loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà aire e sicurtà a Onorato III e a Giacomo Maria Gaetani d'Aragona, conti di Fondi e Traello e di Morcone. Arc. Caet., Prg. n. 2086. Originale. con le sol/ascrizioni di Giacomo di Giooa""; «de Raynaldi. », l, giudice ai co,,­ lralti, Plelm e Marco-Anionio Calenda, .I; Salerno, GiOi/anni Sabelleo, 2 studente di leggi, Filippo e Panfilo Corbino. di Salerno, a rogito del nolaio Giacomo « de Fìscarellis 'b, di Circello. Nel versa, nota del sec. XV (omessa); segnalure, del sec. XVII: P. 4, C. 4, f. 2, n. 2: del sec. XIX: LIII, n. 48. I

Nel testo de Ranaldo

3

Nel leslo Sahella, di Circello

C • 1491.V.16 ,C.

2178.

San Gl'orgio della Molara Per ordine di Luca « magistri loannis ", luogotenente di Paolo « Gazelle de Gactha ", visconte di Morcone. adunatisi i consiglieri Antonio « Rubeus ", di Pietro « Rubey ".

giudice annale, Pascale

«

Luce

».

Andrea

«

Fratris Canis

»,

il chierico Aloy, Angelo Manuel.


155

REGESTA CHARTARUM

Nicola' « de Amico ». Marino di Pietro « de Velia» I Nardo di Guglielmo «de Amiscio », Simeone Mancino, Domenico {{ de MulucÌo » e IVicola ({ de Gagliardo», nominano i notai Antonio {( de Licio », Giovanni del fu Angelo {{ de Rita» e Giovanni-Antonio {{ de Nucio» procura­ tori dell' uniVersità a giurare fedeltà al conte di. FOl1di, facendogli presenti i loro privilegi e statuti. Are. Cae/., Prg. n. 2178. Originale, con le sotloscr{z{on{ di Bartolomeo «de Lione" l, di Ariano, giudice ai con­ lratli, Cl del lesti Nicola di Glollann: 2 « de Corbinis lO, fisico di Salerno, maestro Nicola e don Pietruccio «de Sabiniano", Giollanni /olla 3, di Torrecuso, e Benaduci 4 «de la Fruria " di Salerno, a rogtto del nolaio Tiboldo di Giollanm' « de Tiboldo ». di Buonalbergo. Nel verso segnature, del sec. XVll: f'. 4. C. 4. f. 2, n. 9; del sec. XIX: LlII, n. 16. Nel leslo de Leone

I

• Nel leslo Giovanni-Nicola

3

Nel leslo Yolla

" Nel lesto Bene Aduci

C-1491.V.16,D.

2201.

I nobili Antonello « Barbie» e Tucio Bonacio, giudici annali; Giovanm domini Simeonis ». T ofaro « Galee », Giacomo Gicio, Biagio ({ Iohannis ». di Maranola, Maiteo­ Antonio « de Mactheo » e Bisanto Gammolta, consiglieri, rappresentanti l'università, alla presenza

TraeUo (Minturno) «

degli altri consiglieri e del popolo, deliberano d'inviare come procuratori e ambasciatori Nicola « domini Antonii lacobì », dotlore in diritto, Tucio Bonacio, Benedetto Vellone e Tolaro Galea in Fondi a giurare fedeltà al re e ad Onorato III Gaetani d'Aragona, facendo a questo presenti i loro privilegi e statuti. Are. Cae/., Prg. n. 220 I. Originale, con le aol/oscrizioni di Angelo Mo.laea, di Gaela, gIudice ai con/ralll, e del full Anlonio Mordenll, di San Severino, Giovanni.Francesco Cos!a, di Napoli, Antonio "de Benaballio ». ! di Mondragone, 2 a rogiio del notaio Glacomo.Antonio « de Bucchio ~, di Gaela. Nel verao, nota del sec. XV (omessa); segna/ura del sec. XIX: LIII, n. 24. Nel lesto Vernanallo

I

2

Manca la .ol/oscrizlone di Mauro O/{na, di Napoli. ricordato nella NT.

2275.

C • 1491.V.16 ,E.

Suio - Il giudice Pietro di Antonio-Nicola «de Nardo» e i consiglieri Cecco Masio, Giacomo {( de Cicco », Giorgio Simeone, Giovanni Cece e Antonio Sabanello, adunatisi con i rappresentanti del­ l'università, in conformilà alla lettera (cf. C - '49' . V. , ') di Caterina Pignatelli, nominano i nobili Nardello e lil/artino Papa loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà al conte di Fondi e di Morcone. Are. Cael., Prg. n. 2275. Originale, con le sol/oscrizioni di Palmerio «notarii Guillielmì ». di Roccaguglielma, giu. dice ai conlralli. e dei lesli Giovanni «de Pilellis lO, nolaio, Cecco Locchino, Giovanni-Marco '" de Pilellis lO, don Antonio di Nicola « de Riccardo». 1 prete di Caslelforle, e don Gaspare «notarii T ydey », prele di Su/o, a Togilo del nolaio Geronimo " Romani}), di Roccaguglielma. Nel Ilerso, nota del sec. XV (omessa); segnatura del sec. X/X: LIII, n. 26. 1

Nel lesto don Anlonio Palladino

2356.

C-1491.V.16, F.

Morcone - l sei governatori Giacomo Petrillo, Nicola Negro, Angelo Rinello, Ruggero « de Stasio ». Antonio {{ Petri Martini » e Pielro « magistri Antonii », adunatisi con alcuni concilladini, rapo presentanti l'università, nominano Antonio « Pulcelle », il maestro giuralo Giovanni « de Anto­ nello ». Nicola di Giovanni {{ Studi ». delto Gavezzoni, e il notaio Leonardo « de Galteriis » loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e a Onorato III e a Giacomo Maria Gaetani d'Aragona, conti di Fondi e di Morcone. Are. Cael., PrG' n. 2356.

Originale, con le sottoscrizioni di Pieltuccio «de Ricciardella

», t

di Cercemaggiore, giudice

a{ contratti, e dei test{ Gio"a,,"{ Calello. " di Fratte, e con ~ di Daniele [a"nclli. di Ponte Landalfa, Berardlno Calabrese, di

Rossano. Nardo Bacbalario, di Cerreto, e Domenico VerilIo. di Gua,dia San/JlJmondl,

3

a rogito del no/aio Valentino

«

de Rocciis".


156

D O C U M E N TI D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

J( Ponte Landolfo.

Nel Verso, nota del sec. XV (omessa); segnatute. del sec. XVIII: P. 4, C. 9, f. 2, n. 2; del sec. XIX:

XXXIX, n. 21. I Nel testo de Liziardella k/aranola. ricordato nel teslo.

9

Nel testo Carella

3

Manca la $oltoscrizione del nolaio Angelo «de Simonibus "'. di

C-1491.V.16,G ..

2863.

Monticelli (Monte San Biagio) - Giacomo-Antonio «Antonii Iohannis », giudice, Cabella «Santi Angeli », sindico, e A ntonio di Pietro " de Sonneno}} e Antonello di Pietro « Mingula », con­ siglieri. adunatisi con i rappresentanti dell' università, con l'assenso del notaio Giavanni «notarii Iacobi ", di Monticelli, luogotenente di Riccardo « de Spineo », capitano del castello, nominano lo stesso giudice e i notai Giacomo e Giovanni «notarii Diani» e Antonazio di Andrea «de Barello" loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e a Onorato III Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Caei., Prg. n. 2863. Orlgmale, con le sottoscrizioni di Paolina « Scornebaccha », l di Fondi, giudice ai contratti, Giovanni Santoro, arciprete di S. Giovanni, Angelo "luliani», 2 Francesco « Galiazu », ~l Biag(o « notarii lacobi» Cl Giooanni di Nicola «de Thomasio », preti, a tagito del notaio Tommaso «Cayelanus ». Nel verso, nota del sec. XV (omessa); segnatura del sec. XIX: LIII, n. 29. l

Nel testo Scornabacca

C-1491.V.16,I.

2

Nel testo de luliano

3

Nel testo de Galiaczo

2949.

Piedimonte d'Alife I nobili Salvatore « StefanÌ D, di Paterno. e Battista Perino, giudici annali, e Giovanni Clarello, Giulio « de Franchis », « Piczulus », Pietro Verno. Malteo « de Muctio ", Giacomo « de Belloctio », Angelello « de Contenta", Antonello di Pielro Magno, Francesco di Antonio « de Acco» e Francesco Perino, consiglieri, adunati con altri rappresentanti dell' uni­ versità, d'ordine di Francesco « Piscicelli », di Napoli, capitano della terra: nominano i nobili Battista Perrino, don Angelo « de Balsamo », don Giacomuccio « de Franchis » e il giudice Nardo « de Fructo» loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e a Onorato III Gaetani d'Ara­ gona, conte di Fondi. Are. Caet,. Prg. n. 2949. Orlginale, con le sol/oscrizioni di Pietro-Aniomo Aceto. di Dragoni, giudice ai contralti, e dei testi Giuliano «Ricepla », i di Venafro, Saloatore «Anilelilli », di Sant'Angelo, Giol!anni« Ziranaldi D, di Bojano, Carlo « magistri Perfecti '. di Cusano, Domenico «Antonii l'. della Rocca preMO Telese, Giacomo «Silvestri», di Bojano, e Betardino Bucclsello, di Santa Maria Oliveto. a rogi/o del notaio Berardino dI' Domenl'co «de Angelillo», di Alvignano. Nel verso, nota del.sec. XV (omessa); ~egnature, del sec. XVIl: n. 9 (poi corretto in 6); P. 4, C. 4, f. 2; del sec. XIX: LIII, n. 22. I

Nel te8lo Ricetta

C-1491.V.17,A.

2154.

Fralle (Coreno Ausonio) - I giudici Antonio « Petrutii », Pietro « notarii Antonii » e Pasquale « de Petesis ». i consiglieri Nicola ed Elisio « de Manente », Onofrio e Francesco Macario, Nicola « Lau"eneii », Arcangelo « de F' errariis », Ga$f>are RonçinQ, Viç"riQ Mattvo, Giovanni" Innndli ", Domenico « Martutii ", Giovann; « Petrutii ", Giovanni « notarii Biccari », Alto Bello, maestro Nicola Antonio, maestro GioClanni Cernitore, Andrea Tagno e Antonio Parisi. adunatisi con i rappresentanti dell' università, conforme alla lettera di Caterina Pignatelii (cf. C ~ /49/ . V. /2) : nominano i nobili giudici Onofrio Macari, il notaio Nicola « ser Marci », Nicola « de Manente » e Pasquale di Stefano « magistri Petri» loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà al conte di Fondi. Are. Caet., Prg. n. 2154. Originale, con le sottoscrizioni di Palmerio « nolarii Guillielmi l'. di Roccaguglielma, giudice ai 'contralli, e dei testi Dionisio" de Maffei ». capitano di Fratie, Glooanni France.co « de Malf"Ì l'. di Aoe,.a, don Angelo «Macza '", arciprete di S. Apollinare, Angelo « de lacobellis ". notaio di Castelforte. don Bernardino Ragonense, di Traello, a Togito del nolalo Geronimo «Romani », di Roccaguglielma. Nel verso segnalure, del sec. XVII: P. 4, c. 4, f. 2. n. 8: del sec. X/X:

LIII.

D.

19,


REGESTA CHARTARUM

157

C ·1491 .V.17, B.

2862.

Pastena - I sindici Bartolomeo « de Ungareto» e Cristinciano di Giacomo « Ventris ", e i consiglieri Giovanni Matarozzo, notaio, T ucio «notarii Bartolomei», Antonio di Nicola «Petrucii» e Antonio di Giovanni « Macti )}. delto Carozza, adunatisi Con altri cittadini, con l'assenso di Berar­ dino « Sacchetti », di Traetto, capitano della terra: nominano maestro Pietro di Nicola «de Veglio », Rinaldo « Antonii », notaio, e i maestri Rinaldo e Nicola di Antonio « de Andrea » procuratori del/' università a giurare in Fondi fedeltà al re e sicurtà a Onorato III Gaetani ti' Ara­ gona, èonte di Fondi. Are. Cael., Prg. n. 2862. Originale, con le sol/ascrizioni di PaoUno Scornabaccha, di Fondi, giudice al contralti, e dei lesti Bello di Nicola « Bartolomey ". arciprele, Nicola di Pielra «magistri Antonii ". TommasG di Giacomo « Sollani ». abale, Pietro «Thomasii", di Monticelli, e Sebaslt'ano di Pietro «Molelli », preti e canonl'ci di S. Maria Maggiore, a rogito dei nolaio Tommaso «Cayetanus ». Nel verso, noia del sec. XV (omessa); segnalura del sec. XIX: LIII, n. 27.

c.1491.V.17 ,C.

2156.

Spigno Saturnia (casal di Grata presso) - I nobili Leonardo « de Ciottola », e Leonardo Parisi, giudici annali; maestro Pietro Parisi, Pietro COTadino, Nicola Pozza, Renzo « Arcanilis », Bene­ detto {{ de Blasello », Razardo « de Alifìa », e Giacomo Guastaferro, consiglieri: adunatisi con altri rappresentanti del popolo, nominano Pasquale Parisi e Antonio Coradino loro procuratori a giurare in Fondi fedeltà al re e oassallaggio a Onorato III e Giacomo Gaetani d'Aragona, conti di Fondi e Traetto e di Morcone. Are. Cael., Prg. n. 2/56.

lesti Antonio

<I:

Originale, con le 30110sc,izloni di Angelo Mostaca. di Gada, giudice ai contraili. e dei

de Marcho », arciprele, Simone i Quarragna, Santo «de MagìSlris »,

e Domenico «de Adinulfis

3

»11

notai,

Antonio-Giovanni «de Pedimonte '", e Nicola di mae1ltro Angelo "Palatij», 4 di Spigno, a rogito del notaio Giacomo-Antonio «de Bucchio», di Gada. Nel verso, segnatura del .ec. XIX: LIII, n. 33. I Sipio nella NT. 2 Magistri nella NT. 3 Adinol/ano nella NT. 4 Palacii nella NT.

C -1491.V.18, A. Fondi - l giudici Antonio « de Castro », notaio, e Nicola di Giacomo « de Nicolao », l' uditore Sa~ racco e i consiglieri Nicola Callamita, Nicola di Antonio «magistri Iacobi l', Tucio Vergiola, Ceroasio Mele, Antonio di Nicola «Agostini », Giacomo e Paolo «de Goffrida», Giacomo Perecono, Giuliano di Giacomo « de T uriO}), e i sindici Evangelista « de Lisi» e Paolo Strac­ ciato, adunatisi nella chiesa di S. Maria con i sopraconsiglieri e con Andrea Piscicello, di Napoli, visconte della città, in rappresentanza del/' università: ricordate le opere di Onorato II Gaetani d'Aragona, nominano i dottori di leggi Giovanni «de V eneratis ~, Manno «de Angnone)} e Geronimo di Giacomo «de Marino », e i dollori di arti e medicina Giuliano Migna e Filippo « de Piccininis ", nonchè Angelo Del Barone e Paolina SC9rnavacca loro procuratori a giurare fedeltà al re e a Onorato III Gaetani d'Aragona, chiedendo a questi la conferma dei capitoli e degli statuti di assisa della città con altre grazie. Arc. Caet., Prg. n. 2730. O,tginaie, con le saIlO1Sc,i,,{on{ di Giooannl « de Simoneys », i di T,ael/o, giudice ai condel te5H Giacomo Falcone, ! arciprele di Itri. don Antonio Calabre/o, 3 canonico capuano, don Giovanni Paiacio, 4 Cor­ nelio Patrizio, di Gaeta, Pietro Tavanella, notaio di San Lorenzo della Valle, GioVanni di Cecco " Monelli lO. di Sperlonga, e 'Antonio" de Ve~lis ", notaio, a rogilo del nolalo Giovanni « de LanduUì lO, di Itri. Nel verso, noia del sec. XV (omessa); ;segnature, Jel sec. XVII; n. 7 (corretto sopra un originario 2); del sec. XIX: LIII, n. 21. Iratti,

II!

I

Nel lesto de Simeone

~

Nel testo Falcono

Z

Nel lesto de Calabreclo

4

Nel testo Palazio


158

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

C-1491.V.18, B.

2854.

Castelnuoco l giudici Villa Petrona, Benedetto Rwsillo e Antonio Stefanello, e ; consiglieri Giorgio e Nicola Macari, Ottac;ano « Ciacciarelli », Angelo «magistri lacobi », Pietro ,< de Russo ", Giuliano di Pietro-Giocanni « de Tutio ", Pietro « Bartholomey », Pietro " Martutii », Giacomo di Giocarmi « de Mal'lubo ", Cio()annl « Marlul;~ ", no/alo, Angelo-Anton/o d; Piciro <.< de Ru­ beo», Antonio Gerone e Giocannuzio Gualcano: adunatisi con altri rappresentanti dell' università, nominano i consiglieri Ottaviano " Ciacciarelli» e Antonio « Branche» loro procuratori a pre­ stare in Fondi fedeltà al re e sicurtà a Onorato III Gaetani d'Aragona, conte di Fondi. Are. Caei•• Prg. n. 2854. Originale, con le soltoscrizioni di Palmerlo "notarii GuilhelmÌ ». di Roccagugllelma. giu_ dice ai contratti. e dei lesti Ramondo Minulillo, nobile di TraeUo, capitano del ca3lello, Tommaso Macarl. arciprete, Glooann; « Martutii ~, nolaio, don Nicola Passamonle, Nicola Il Giorgio Macari, a rogito del notaio Geromino « Romani lO, di Roccaguglielma. Nel verso, noia del sec. XV (omessa); segna/ura del sec. XIX: LIII. n. 30.

C .. 1491 .VI. 7. Roma

363.

Particola del testamento di Vannozia, moglie di Nicola Caetani di Filettino. Are. Cae/., Prg. n. 363.

Originale.

Nel verso, segnalura del sec. XVII: n. 41.

Anno MOCCCCOLXXXXI, pontificatus Innocentii pape octavi, indictione VIIlI, mensis iunii die VII. Nobilis Vannotia uxor Nicolai Gayetani. domini castri F ellectini, de regione Campitelli, ne post ipsius obitum controversia oriatur, fecÌt testamentum: Confirmavit donationem factam Francisco, Alexandro et Bernardino, filiis dicti Nicolai, de medietate domus ipsius Vannocie, site in regione Parionis: ab uno latere res heredum condam Angeli ManeHi, ab alio res lohannis Adam, ab alio et ante 5unt vie publice; prout de donatione apparere dixit manu don Sancti de Turri, clerici alatrensis, notarii; in qua medietate domus FrancÌscum, Alexandrum et Bemardinum heredes instituit; universales heredes instituit Cristo­ pheram et Thomaxiam, eius SOl'ores, pro equali portione, quibus, satisfactis legatis, reliquit omnia bona; executores ordinavi t Petrum Honufrii et Hieronimum Petri Pauli Ceccholini, aurificem; presens testa­ mentum voluit aliis prevalere. Actum Rome, in regione Campitelli, in domo habitationis Vannocie, in camera: testibus Nicolao de Ranallis, canonico anagnino, Francisco de Roma, rectore ecclesie Sancti Iohannis de Mercato, Antonio de Sinibaldis, canonico ecclesie Sancti Celsi de Urbe, fratre Iohanne Baptista condam Francisci de Utino, Petro Bono, Paulo condam Petri de Corazariis, de regione Campitelli, et Tiberio de Iobis, de regione Montium, testibus. Iohannes Mattmas condam Petri de Taglientibus, ClVIs romanus, notarius, M. (In principio): Particula testamenti condam Vannotie uxoris domini Nicolai domini castri F ellectÌni, spectans ad lilios Nicolai.

C .1491.VIII. 4.

XXXII· l.

Sonnino - Gli ufficiali Giovanni « de Ciccone », Giovanni" de Ciarlo », Gregorio « lacobi " e Antonio Simeone, e i consiglieri Nicola ({ de Zarlo ", Nicola Monte, Masio « Butii », Antonio Gazzo, Giacomo « Iannocte », Amelio-Giacomo « Mafalci » e Giovanni «magistri Antonii », adunatisi con i rappresentanti deli' università in S. Pietro, col consenso del nobile Riccardo « notarii lacobi }}, di Spigno, capitano del castello: ricordate le opere di Ono.rato II Gaetani d'Aragona, nominano. Nicola dello Mastro, notaio, Giocanni " Francisci ", il notaio Alfo.nso e Giovanni « de Ciccone " lo.rQ pro.curatQri a giurare in FQndi fedeltà a Onorato. III Gaetani d'Arago.na. Are. Col., Prg. XXXII, n. l (Are. Cael., fotogr., B. lA. n. 367). «

Originalè, a rogilo del notaio An/an/o di Pao/<> « Ricchardi », abale di

Ludovici », d,' Ticchiena di Veroli, OS3;,litO dai lesli Francesco Mundo, arciprete di S. Angelo, Antonio

S. GiotJanni. Nicola «Toti» e Stefano, f,JteU di Sonnino.


REGESTA CHARTARUM

C -1491.VIII .14.

159

2441.

Caserla (S. Barbara) - I coniugi Malteo « Ferrayolo » e Nardella, di Tuoro, per un'oncia di carlini d'argento, vendono a Gaspare Brignola, di Tuoro, una corte con metà di cisterna, posta in Tuoro, respansiva annualmente di undici grani d'oro alla curia di Cesare e Caterina d'A ragona, conte e conlessa Ji Caserla, consenzienU alla venJita. ATc. Cael., PTg. n. 2441. Originale. Nel Iler.o, nota del sec. XVII: Contra carla pro Gasparre Brignola de Tori: segnalure, del sec. XVII: n. 7; del sec. XIX: XVII, n. 43.

ffi Anno millesimo quatercentesimo nonagesimo primo, regnante Ferdinando etc. anno tercesimo quarto, die quartodecimo mensis agusti, none indictionis, apud villam Sancte Barbere, pertinentiarum Caselte. Nos Iacobus de Natale de Caselta, ad contractus annalis iudex, Antonellus de Maczia, de Caserta, notarius, et testes, videlicet Paulus de Iaquinto, Nicholaus Iohannis Loysii et Michael de Aversano, Fabritius de Agustino et Gaspar de Dulce, notum facimus quod, constituto Gaspare Bringniola de villa Thori, ex una parte, et Mactheo Ferrayolo et Nardella eiua uxore, de villa Thori, pertinentiarum Caserte, ag~nte Nal'della cum auctoritate viri sui nec non cum consensu DominÌci de Stasio, de villa Sanete Barbere, tiani et mundualdi 5ui, presentium, ex parte altera: Mactheus et Nardella, pro uncia una de carlenis argenti, alienaverunt eidem Gaspari curtim unam, arbustatam et olivatam, cum medietate cisterne ibidem sistentis, cuius religuam medietatem esse dixit Henricanti Massal'ii, Antonii Massru:ii Petri Massarii et Angelilli Massarii, de villa Thori, que tenetur a maiori curia Caserte, nobili Donato de Lando, de Caserta, procuratori don Cesaris Aragonia et Catharine de Aragonia, comitis et comitisse Caserte, ac maioris curie casertane, qui pro tarenis decem de carlenis argenti alienationi et venditioni predictis prestitit assensum; que quidem curtis cum cisterna sita est in villa Thori, iuxta viam publicam a duabus partibus, iuxta curtim Antonii Massarii, iuxta terram monasterii Sancti Iacobi de Caserta; hac racione quod semper teneant dictam curtim cum medietate cisterne a dicta mai ori curia casertana, eidem solvant omni anno in festa Sanete Marie de mense agusti auri grana undecim; ad penam unciarum auri quatuor. Hoc ad cautelam emptoris scripsi ego Antonellus notarius. ST. lacobus iudex. S. ffi Signum crucis: Pauli de Iaquinto, Nicolai Iohannis Loysii, Michaelis de Aversano, Frabricii de Pellegrino, Gasparis de Dulce: testis inlicterati scribere nescientis. C -1491 .VIII. 16 .

1234.

'(vapoli - Ferdinando I a Giordano Gaetani, arcive:Jcovo di Capua, concede il cognome e le armi di casa d'A ragona. Arc. Caet., Prg. n. 1234.

Originale.

Nel oerso segnalure, del sec. XVII: P.4. C. V, f. 2, n. 6; del sec. XIX:

XU. n. 2. FERDINANDUS, rex Sicilie etc., Iordano Gayetano, antiocheno patriarce et archiepiscopo capuano, consiliario, fideli nosho dilecto. Nos cum multa iure esse prospexerimus digna que honorari a nobis debeant, complurimas virtutes in te sitas esse intellexerimus ac multa magnaque vigere merita, iure ipso conmoti atque adducti sumus ut te ipsum egregiasque virtutes tuas et honoribus exornemus et titulis illustremus. Et quamquam ad ampliora insignioraque in te ipsum conferenda voluntas nostra intendat, te tamen eundem Iordanum, quem affinitatis vinculo neptis nostre ex primogenito et vicario generali Alfonso de Aragonia antea devinximus, ad maiorem amoris n05tri declarationem, licet ipse per te sis satis nobilis, meritis tuis hoc exposcentibus, in familiam nostram et in domum de Aragonia asciscimus, ascribimus et annumeramus; volentes quod de cetero et in futurum sis et appelleris de domo et pro­ sapia de Aragonia atgue in omnibus actibus, titulis, negotiis et gerendis atque agendis rebus in5cribari5 et appelleris de Aragonia et de eadem nostra domo et familia sit et appelletur tuum congnomen; pre­ terea ad te magis illustrandum etiam 5erie cum presenti plenam atgue amplam tibi conferimus potestatem arma nostra deferendi et faciendi, guibus quidem armis te donam1:ls et insigmmus, utendis. deferendis

et fatiendi3 quemadmodum inferius figurantur.

a)

Tu igitur quod virtutes exigunt tue id effice et presta


160

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

ut honori ac decori sis armis et cognomini nostro quod te prestiturum vÌrtus nobis tua videtur omnmo permictere. In quorum fidem presentes magno pendenti nostro sigillo iussimus conmuniri. Datum in castello nostro novo civitatis Neapolis, per magnificum utriusque iuris doctorem, consilirulum nostrum dilectum, Andream i Mariconda, i locumtenentem Honorati de Aragonia Caytani, Traiecti Fundorumque comitis, regni huius logothete et prothonotarii, consiliarii nostri dilectissimi, die XVI augusti MOCCCCLXXXX primo, regnorum nostrorum anno tricesimo quarto. Rex i F erdinandus. 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore. a sinistra): P. Carlon. Dominus l'ex mandavit mihi Iohanni Pontano. Nichil mandato regio; (a de3tra): Iulius de Scorciatis locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancel­ larium in registro privilegiorum VI. a) l

Cf. Tavola.

Autografa.

2

Resta un trallo Jel naslrino serico, rosso e giallo, appeso alla plica.

C -1491.VIII. 21.

1036~

Maenza ~ Raimondo Caefani di Maenza concede una casa detta " la Casa Penta», in contrada « lo Sticato », a Nya di Giacomo « Sangozii », di Roccagorga, da cui riceve in permuta il fondo in locali/tt « Casalis Cripte ». Arc. Caet., Prg. n. 1036. Originale. C. XIV. f. 3; del sec. XIX: XLVII. n. 41.

Nel verso, nota del sec. XV (omessa): segnatwe, del

!eC.

XVII: P. 2,

Anno millesimo cece nonagesimo primo, pontificatus Innocentii pape octavi anno septimo, none Antonius lacobi Iohannis, de castro Rocche Curge, asseruit habere indictionis, mensis augusti die XXI. poxessionem, ex successione materna, in territorio dicti castri, in contrata Casalis Cripte, iuxta ipsum casalem, fossatum ab uno latere, res heredum Mactuczie et l'es Antonii Nardi Rampusii, quam idem Antonius dedit Nye Iacobi Sangozii de dicto castro, sue socri, promictens Nya Antonium suum gene­ rum restaurare in aliis suis bonis stabili bus usque ad equivalentem poxessionem, ad provisionem bonorum virorum communiter eligendorum; de qua poxessione Nya cum Raymundo, domino dicti castri, ad infrascriptam permutationem devenerunt, videIìcet: Nya dedit ipsi domino supradictam poxessionem, lohanni Pasciono, fadori generali prefati domini pro dicto domino stipulanti, et Iohannes Pascionus dedit Nye domum positam intus castrum Rocce Curge, in contrata que dicitur lo Sticato, que domus ab antiquo dicitur la Casa Penta, videlicet a solari, iuxta res Nye, l'es Nardi Pecorarii, menia terre et viam publicam; liberans Nyam et suos heredes ab omni censu et redditu, debito pro dicta domo, ac etiam pro domibus emptis per eam a Nycolao et Antonio Symionis et Nycolao Antonij Simionis; sub pena dupli valoris l'erum permutatarum. Actum in castro Magentie, in arce: Nardo Honorati et Paulo de Savignano, Nardo Somarii et Antonio Bartolomei, 1 de Magentia, testibus. Petrus de Ripa nota­ 1"1U8. ST. l

Ahbr. Bar

C .. 1491. XI . 23 . Venafro -

2983.

Te:;tamento di Scipione Pandone, conte di Venafro.

Copia, autenUeata in Ailano, il 3. IV. 1503, a richiesta di Giacomo Pandone, figlio di Are. Caet., Prg. n. 2983. Sciplone, dinanzi a Duran/e Ji LeonarJo Pe"illi, di Praia, giudice ai con/ralli, e al no/aio Gerva3io, al no/aio Giovann/ de Ferrarli, al notaio Marco di Pietro Ghloni, Guglielmo Rizzio, Belard/no Ponso, Giacomo-Antonio Montanari, di Ailano, a rogito del no/aio Francesco « de Rogerellis ». di Ailano. Nel Verso, 3egnalura del sec. XIX: LXXXXV. n. IO.

Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo primo, regnante Ferdinando etc. anno tricesimo quarto, apud civitatem Venam, die vicesimo tercio mensis novemblls, decime indictionis. Nos Nardu5 Iohannis de Franco, de terra Prate, ad contractus }udex, Angelus Velocte, de civitate Boyani, notarius, et testes, videlicet Iohannes Bactista Spinellus, F ranciscus Scorna, Michael Borges, de civitate Neapolis, Ville~


REGEST A CHART ARUM

161

nuccius de Monforte, Iacobus de Pedemonte, Cesar Pannonus, Albnsus de Anichino et Iacobus Antonius Petri Pannoni de Santo Georgio, licterati, notum facimus quod nos, ad requisicionem Scipionis Pannoni. comitis Venafri etc., accederemus in castello seu fortellicio Venafri, in cammera ipsius castelli, que dicitur la T orrecta, eundem comilem in lecto iacentem invenimus; -ordinavit testamentum, cassans omne aliud. Mandavit quod corpus suum, post eius mortem, sit vestitum habito fratruum Beati Francisci et quod seppelliatur in ecclesia monÌsterii Beati F rancisci de Prata. Ordinavit heredem suum universalem Caroll:lm, eius filium legitimum primogenitum. Legavit Lugrecie, sue uxori, pro dotibus et antefato ipsius r dotes et iura dotalia super bonis ipsius testatoris primitus obligatis; legavit eidem comÌtisse ducatos quingentos de carlenis; mandavi t quod Carolus debeat obedire diete comitisse sue matl'i, quam reliquit dominam et patronam usufructuariam, sua vita durante, donec lectum viduale servaverit. Mandavit quod ecclesia incepta per eum in civitate Venafri, ubi dicitur le Crocte Fontane, compleatul' de denariis sibi pertinenti bus tam gallelarum (I) Venafri quam eciam de denariis porcorum sive maxarie; reliquit quod pro conplemento et ornamento et aliis necessariis monisterii Santi Francisci de Prata ponentur ducati sex centum cum olio contigeo de bonis ipsius testatoris et quod Carolus solvat dictos denaJ'ios. Reliquit quod fiat cappella, sepultura et cantarum in tribuna dicti monisterii secundum condicionem testatoris, et quod in eadem cappella, seppoltura et cantaro ponantur pro edificio et ornamento centum quinquaginta. Reliquit pro duobus melle missis, celebrandis hoc modo" ecclesie Santi FranciscÌ de Prata celebrentur melle misse et alie mille celebrentur in ecclesia Sante Marie de Pedigrocta, in ecclesia Santi Petri martiris et in Monte Oliveti de Neapoli. Reliquit dieto monisterio Santi Francisci trappetos quatuor, quos habet in castello Venafri. Reliquit quod messale 5eu liber mesali5, qui e~t in ca~teUo Venafri. detur monisterio Santi Francisci de Prata. Reliquit salterium existentem in dicto castello episcopo Boyani. Mandavit quod Dienora, eius filia legitima et naturalis. si ad maritagium venerit et ipsa maritabitur comiti vel Maiori, pro maritagio habeat et dentur ducati octo mille de carlenis et ducati quingenti pro corredo; si vero ad mal'Ìtagium comitis vel maioris non venerit sed alterius inferioris a comite, quod pro dotibus et maritagio ipsius dentur ducati sex mille cum quingentis ducatis pro corredo et quod Carolus candem maritet i tali declaracione quod Dienora teneatur renunsiare omnia iura tam super iuribus here­ ditatis et bonis paternis quam maternis: et easu quo se non maritaverit velsine hel'edibus decesserit. diete dotes sint Ìpsius Caroli, eius fratris carnalis. Declaravit quod ipse comes erat debitor condam comiti Fuundorum (I) in ducatis duobus mille. pro quibus vendidit comiti Fundorum castrum Aylani, de quo castro comes Fundorum fecit donacionem Hieronimo. filio [legitimo] et naturali ipsius testatoris, obtento super hiis regio assensu; quam vendicionem et donacionem testator COnhrmat ac mandavit per Carolum debere observari. presente ad hec Carolo, eius /ilio ac fratre dicti Hieronimi, et dictam donacionem ratificante. Reliquit quod dictus Hieronimus et Iacobus. eius filii legitimi et naturales. habeant vitam miliciam supel' bonis omnibus feudalibus testatoris, necnon quod habeant omnes introytus, fructus et reditus lam denariorum quam aliarum l'erum, venientes ex hereditate et bonis que fuerunt condam Nicolai de Montaquilo, tam in feudis quam in aliis rebus ipsius condam Nicolai, pro iure hereditatis, in qui bus eos particulares heredes istituit; ila quod, [si} in pupillari etate aliquis ipsorum decesserit. quod alter supervivens eidem succedat in bonis decedentis, et quod Carolus teneatur auxilium dare in recu­ peracÌone et recollecione ipsorum fructuum et bonorum, veniencÌum tam ex castris quam nemoribus et tenimentis ipsorum casb'orum et bonorum que fuerunt Nicolai de Montaquilo. Mandavit quod solvantur pro maritagio et promissione facta super gabella baiulacionis Venafri ducatos centum cuidam Sabelle. filie progecte Anunciate Venafri, pro dotibus ipsius. in terminis et pagis secundum tenorem promissionis facte tempore sui maritagii cum quondam Evangelista Mangniocte. de dicta civitate, prout in instrumento promissionis facto docium manu notarii Luce Corsi de Santa Maria de Oliveto et nihil eidem diminuatur. Reliquit quod restituantur Alferio Mancino ducati octuaginta duo de carlenis, quos .habet ex causa mutui ab eodem de denariis nscalibus per eum recollectis: ,Reliquit quod assignentur super bonis et luribus suis annuatim, sua vita durante, Lugrecie Pannone, consopl'ine ipsius testatoris, ducatos viginti quinque et granum et unum. Mandavit quod si aliquid iniuste consecutum sit de bonis cuiuscumque persone, et ipse seu ipsi conquesti fuerint, quod id quod ab eisdem consecutum fuerit restituatur super bonis suis arbitrio Camilli, fratris testatoris. Reliquit domoli liitas in civitate Neapolis Carolo, ita quod domus non possint vendi vel aliter conb'actari et semper transeant ad primogenitum succedentem in comitatu et baronia, et quando primogenitus domos alienasset, quod secundus genitus. descendens ex

ipsius testatoris legitime corpore, qui tempore diete alienacionis reperiretur, domos predictas apprehendere VI,21


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

i62

valeat et disponere de eis tanquam de bonis suis, condicione quod pl'imogenitus desscendens ex eo [in] infinitum succedat cum dicta condicione non alienandi, Declaravit testator quod temporibus preteritis donavil licensiam (I) Vicensio Noce de Capua, suo familiari domestico, starcziam unam, sitam in tenitorio Venafri, ubi dicitur la Fontana F aidoni, iuxta viam pupplicam, terram Santi FrancÌsci, terra m Nicantri de Martuczio, necnon et omnia iura que hahet super terra alia, sita in dieto territorio, uhi dicitur le Piane, iuxta terram episcopatus, terram Petri de Angelo, terram notarii Iacobi Pragnoni, de qua dona­ cione adhuc non expedivit cautelas; procterea ipsi Vicensio et suis heredibus et successoribus donavit francam et liberam. Quietat et assolvit ab omni calculi revisione et ipsorum administracione Iulianum Antonii de Prata, Cupidum Czabaldonum, Iohannem Parente, Martuczì.um Mele, de Prata, suos dome­ sticos, et Nicolaum de la Valle, de Venafro, de omni pecuniarum quantitate et ah amministracione ipsarum, cum de eisdem se sentit saticfactum. Reliquit tutores et gubernatores Hieronimi et Iacobi. testatoris filiorum, comitissam eius uxorem, matrem eorumdem, Camillum Pandonum, testatoris fratrem, et Carolum eius filium. Mandavit comes dictos suos filios fore sub proteccione regie magestatis et ducis Calabrie, quihus mandavit sub penam privacionis hereditatis quod semper sint iide[le]s et obendietis (I) regie magestatis et dicti ducis. F ecit executores huius testamenti regiam magestatem et Alfonsum, ducem Calabrie, ac Ferdinandum, principem Capue, suos dominos, et comitissam, Camillum et Carolum eius filium, ita quod infra annum unum exequi debeant, alias, anno elasso, ipse Camillus solus exequi debeat. Presens testamenti instrumentum, singno meo singnato, scripsi Angelus notarius, cum subscripcione mei iudicis et. testium roboratum. Qui quidem testes prenominati singnati sunt in pede dicti instrumenti, ut mos est.

2175.

C -1492. I. 28 .

Sermoneta - Caterina Orsini dona in perpetuo a Guglielmo Cadani quanto aveva speso per i piaceri di lui, che le dimostrò rioerenza più degli altri figli. Arc. eael., Prg. n. 2/75.

Nel veno segnalure, Jel sec. XVII: P. 2, C. p., F. 2, n. p.; Jel sec. XIX: XLV, n. 64,

Anno MOCCCC"LXXXXII. pontificatus Innocentii pape octavi anno VIII, indietionis x e , die xxvm o menSIS lanuarii. Catharina de Ursinis, uxor condam magnifici Honorati Gaithani, domini terre Sermone te, imperpetuum donavit Guillielmo Gaithano, eius filio legitimo et naturaly, quicquid in ipsius Guillielmi festivitate dispensasset et expendisset tam in denariis, anÌmalibus aut in aliis eius bonis mobilibus tam dotalibus quam non, ac etiam quicquid ipsa Catharina dispensasset de eius bonis, a tempore mortis condam Honorati, eius viri et patris legitimi et naturalis ipsius Guillielmi, citra sibi donatum actineret usque in presentem diem; et hoc fecit Catharina propter multa servitia et benemerita que ipsa donatl'ix recepit ab ipso Guillielmo et etiam quia cum maiori filiali amore et reverencia ipse Guillielmus erga matrem et donatricem se habuit quam eiusdem alii filii; sub pena dupli quantitatis et valoris dictarum rerum et bonorum donatorum; mihi notario licentiam concedens ut de predictis unum vel plura possim conhcere instrumenta. Actum in terra Sermonete, in domi bus habitationis Catharine, in quadam sala versus turrim, in contrata que dicitur in Porta i de Vera, iuxta bona alia dicte domulì, viam publicam et dictam portam: Francisco Salvati, Petrubo Macthei Palocci et Baptista Ninni Ferrarii. omnibus de Seantrillo, testibus. l

Bartolomeus FranciscÌ de Babuco, ciYÌs verulanus. ST.

Nel testo importa

C .1492 .11. 21.

2197.

Majorano Dinanzi ad Antonello di Nicola « Mairani », di Majorano, giudice annale, e ai lesti Giooanni « de Nicolecta », Matleo « ml'lgistri lohannis », di Ca3tello degli Schiaoi, Lillo f< de CuI une ». Lilla di Giooanni « de Stabule ", Domenico di Giovanni f< de Gofreda» e Pascasio « de Abate Galteri ", di Majorano: i fratelli Angelello e Tommaso « de Gulielmo de Abate Galterio » cedono il terreno feudale in località « la Corte de Bose », nella villa di Majorano,


REGESTA CHARTARUM

163

a Domenico « de Stabule », da cui ricevono in permuta il terreno feudale in località « lo Puczo de Mairano», in territorio di Majorano, col consenso autografo di Francesco «de Diano», signore del feudo di Majorano. Are. Cad., Prg. n, 2/97. Originale, a Togito del notaio Marco « de Natale », di Castello degli SchiavI', Nel mar. gine inferiore, nota del sec. XV: Instrumentum cambii a lo tenimenlo et a lo Puzo de Mayrano; nel verso, noia del sec. XVll (Dmes.a); segna/ura del ••c. XIX: XX, n. 68.

C -1492 .III. 28 •

2988.

Napoli - Ferdinando I conferma a Carlo Pandone, conte di Venafro, tulte le città e castella posse­ dute da suo padre Scipione in T erra di Lavoro e Molise, con le rispeliive giurisdizioni. Are. Cael., P,g. n. 2988.

Copia, aulenticala il 9. VI. /513, nella Vlcarladl Napoli, dinanzla GlofJannl Gnl,fulo,

a!trimenli "de don Musto ». di Salerno, reggente la delta curia, e ai consiglieri Andrea Gattaia, Maczeo « de AffIielo " Bernar­ dino "de Palearij.», di Napoli, e Valentino Sasso, di Salerno: presenti ali'atto i notai di curia Angelo Scarano, Giacomo Majano, Anlonio Milano, Giovanm Paolo «de Carpanis", Anlonio «de Monte lO, Anlonio «de Falco », Giovanni·Anlonio Malren!/!., Gwvann Giirolla, Roberlo « de Melphia >, e Tobia «de Valuta », di Napoli, che sottoscrivono, a richiesta di FIorello Certa. nolaie e procuralore di Enrico Pandone, conte di Vena/TO, e a raglio del notaio Pri.ciano Milano, di Napoli, assi.tito da Giovanni­ An/onio Funicella. di Napoli, giudice al conlratti. Nel verso, noia del sec. XVI (omessa); segnalurt!, del sec. XVII: n. 42; n. 4: del sec. XIX: XIII. n. 50.

Fel'dinandus, l'ex Sicilie etc. Pheudorum successio certis ... Pro parte militis Caroli Pandoni, comitis Venafri, consiliarii nostri, fuit expositum quod condam Sci pio Pandonus, comes Venafri, eius pater, qui in provinciis Terre Laboris et Comitatus Molisii infrascriptas terras, castra et bona pheudalia, videlicet civitatem Venafri, cum titulo et honore comitatus ac cum cabellis quartucii et mali denarii; civitatem Boyani; baroniam Prate, videlicet terras Prate, Pratelle, Mastrate, Capriate, Zorlani, Foxecece, Galli et Tini, habitatas, et roccham Sancti Viti dissabitatam; necnon tel1'am Sancte Marie de Oliveto, Roccham Ravenole, terram Montaquili pro portione, terram Macchiagodane, Pectorani et Cuardiam Campi Clari, habitatas, et castra seu loca F olignani, casalis Cesaroli, Collis Stephani, Vallis AmpIe, T oncenuzi et VaIlis, disabìtata pro portione, ac etiam officium capitanie cum mero et misto imperio in castro Sancti Poli; cum eorum castris et fortelliciis, startiis et bayulationibus ceterisque iuribus, il:lrisdic­ cionibus et cum integro ipsorum statu, ac cum mero mistoque imperio et gladii potestate, cum bancho iustitie et cognitione primarum causarum: in pheudum et sub contingenti pheudali servitio, a nobis et nostra curia, inmediate et in capite, vigore privilegiocum per Alfonsum patrem nostrum et per nos sibi et eius antecessoribus concessorum, possedit: dudum extitit vita funtus, superstite sibi eodem Carulo; propter quod fuit supplicatl:lm ut, cum pro relevio solverit in manibus Pasquasii Diaz CarIon, comitis Alifii, consiliarii, mayordomi et pecuniarum nostrarum generalis perceptoris, ducatos mille viginti octo et tarenos duos de carlenis argenti, investire supplicantem de omnibus antedictis dignaremur, Nos, cum Carolus in manibus nostris Iigium, homagium et fidelitatis prestiterit iuramentum, Carolum imperpetuum ad succes­ sionem dictarum civitatum, terrarum, castrorum, locorum et pheudorum, in quorum poxessione condam Sci pio eius pater fuit, admictimus; ac ipsum de dictis dvitatibus, telTis, castris, lods, pheudìs, cabellis et offitio capitanie, cum titulo et honore comitatus Venafri et cum iuribus, peltinentiis, iurisdiccionibus et preheminentiis eorum, per expeditionem presentium, investimus; volentes quod supplicans suique heredes et successores, iumediate et in capite, a nobis et nostra curia, sub contingenti pheudali servitio seu adoha, possideant nullumque preter nos in superiorem recognoscant, servìreque debeant nobis de pheudali serviti o et adoha quotiens per nostram curiam generaliter indicetur; quod servicium Carolus solvere promisit, fidelitate nostra nostrisgue aliis et alterÌus iuribus semper salvis. Presentes fieri fecimus magno maiestatis nosh'e pendenti sigillo munitas. Datum in castello nostro novo Neapolis, per utriusque iuris doctorem. consiliarium nostrum, Andl'eam Maricondam, locumtenentem Honorati de Aragonia Gayetani, Fundorum et Trayecti comitis, huius regni logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii, die XXVIII mensis marcii, millesimo quatricentesimo nonagesimo secundo, regnorum nostrorum anno tricesimo quinto. Rex Ferdinandus. Dominus l'ex mandavit michi Ioanni Pontano. Pasquasius Carlon. Iulius de Scol'cziatis locumtenens magni camerarii. Solvat taren05 XII. Notatum. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum septimo.

,


D O C U M E N T l D E L L'A R C H l V I O C A E T A N I

164

' " - - - - - - - - - - - - - - - - - _..

_-------~~~~--_.-~-~~-~-

C .1492 .V. 28.

986.

Roma - Maestro Agostino « de Buccabellis de Strazano », del rione Arenula, per 550 ducati, vende a Nicola Caetani di Filettino, padre e procuratore di Francesco, Alessandro e Bernardino, una casa sita in piazza S. Celso, nel rione Ponte. Arc. Caet., Prg. n. 986.

Originale.

Nel ~erso, noia del sec. XVII (omessa); segnaluTa del sec. XVII: n. 42.

Anno millesimo CCCCLXXXXW, pontificatus Innocentii pape VIII, indictione X", mensemaii die Magister Augustinus de Buccabellis de Strazano, de regione Arenule, vendidit domino Nicolao Gaietano de Fellectino, patri et procuratori Francisci, Alexandri et Berardini, domum ipsius Augustini. terrineam. solaratam et tegolatam, cum cantina, sala et aliis suis membris, sitam in regione Pontis, iuxta rem Antonii dello lmmezato, rem Sancti Spiritus, rem dicti Antonii, ab alio latere, ante est platea Sandi Celsus; pro pretio quingentorum et quinquaginta ducatorum, ad rationem LXXV bolo­ gninorum pro ducalo. Petrus Paulus Laurentii, aromatarius regionis Arenule, et Iacobus de Reate, de Actum Rome, in regione Arenule, in sala domus dieta regione, in soIidum fìdeiusserunt aput emptores. habitationis venditoris: Dominico de Mocaris, Cola Mei Ambrosii, dieto Fantaguzzo, regionis Pontis, et Conadinus romanus civis, de regione Iohanne condam Boni de Bergamo, regionis Arenule, testibus. ST. . Columne, notarius.

xxvmo.

C-1493.VIII.17.

2442.

Calvi Risorto - Ferdinando I a Caterina Pignatelli, conte3Sa di Fondi: perché consegni a Onorato III Gaetani (j'Aragona, conte di Fondi e di Tl'aeilo, diecimila ducati d'oro, che debbono essergli prestati. Are. Cael., in Prg. n. 2442.

Copia, in5e,ila in C .1493. VIII. 20.

Rex Sicilie etc. Illustra Contexa. Nui volimo et cosi per la presente ve decimo et conman~ dama expresse che li denari restati in la cassa del condam illustro comte, vostro marito, ne debeate liberamente consignare al moderno comte de Fundi et de Trayecto ducati deycemila, de oro in oro, larghi et de pisa. acioche dicto comte ne possa quilli prestare, secondo ne have promisso, et pigliarite da lui polisa de recepto, quale volimo una con la presente ve sia suflicente cautela in omni futuro tempo Dalum in civitate nostra Caleni, a) die XVU O augu­ et ad vostri heredi et successori in perpetuum. sti 1493. Rex Ferdinandus. Fate lo soprascripto. la. de Martina pro P. Garlon. lo. Pont[anus]. lulius de Scortiatis locurntenens magni camerarii. Partium XX. Et dicte lictere erant eiusdem maiestatis. Et suprascriptÌo sic dice beat : Illustri Caterine Pignatella comitisse F undorum fideli nobis dilecte. a)

L'antica Cab, che com"ponde oggi a Calvi Risorto (cf. Giu!tiniani L.).

C -1493 .VIlI. 20.

2442.

Traetlo (Minturno) Caterina PignalelIi, contessa di Fondi, consegna a Onorato III Gaetani d'Ara­ gona, conte di Fondi e Traelto, diecimila ducati d'oro, :sul denaro inventariato del ri:spettivo marito e padre. Arc. Caet., Prg. n. 2442. Originale, con 30floscrlzioni autografe. C. 2. f. p.: del sec. XIX: XLI, n. 36.

ffi

Nel verso .ellnalure, J.l sec. XVII: n. 5; P.4,

Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo tertio, regnante Ferdinando etc., anno tricesimo sexto, die vicesimo mensis augusti, undecime indictionis. in fortellitio terre Trayecti. Nos Federicus ser Marci de Fractis, iudex ad conetl'aetus, Iohannes Petila, de civitate F undorum, notarius, et testes


REGESTA CHARTARUM

165

licterati noturo facimus quod, constitutis in presentia nostra Caterina Pignatella de Ne!lpoli, Fundorum comitissa etc., ex una, et Honorato Gaytano de Aragonia, comite Fundorum et TrayectÌ etc., partibus ex altera: prefata comitissa asseruit se noviter recepisse a regia maiestate commissionis licteras eiusdem mayestatis, tenorissequentis (cf. C ~ 1493 • VIII. 17); quarum licterarum vigore, numeravit et tradidit eidem comiti summam decemmilium ducatorum, de auro in auro, larghi et de piso: quoscomes con· fexus extÌtÌt se recepisse a comitissa de pecuniis dictÌ condam comitis inventariatis, que remanserunt in

sua cassa post ipsius obitum; pro quibus comes eidem comitisse ypothecavit et pignori p05uit se et heredes et successores suos et bona ipsorum omnia, iura et actiones et alia, regio beneplacito et assensu reservato; sub pena dupli dictorum decem millium ducatorum; cum refectione dampnorum et expensarum et interesse. Ad comitisse et eius heredum et successorum cautelam factum est presens Ìnstrumentum per manus mey predicti notarii. ST. ffi F edericus ser Marci de Fractis pro iudicead contractus. ili Massono de Marcho de Neapoli interfuit pro teste. ffi Marcellus Gazella de Caieta utriusque· iuris doctor. ffi Paulu! Scomabaccha de Fundis. ffi Leonardus Campanilis de Neapoli. ffi Bru:~ tholomeus Felix Bacharius. ffi Iudex et te!tes sunt bii videlicet: F edericus seI' Marci de F raclis, ad contractus iudex, Leonardus Campanilis de Neapoli, Bartholomeus Felix de Castromal'is, regii rationales, dominus Marcellus Gazella de Gayeta, utriusque iuris doctor, Masonus Marci de Neapoli, dominus Stefanus de Fractis, utriusque iuris doctor, Paulinus Scomabacca de Fundis, Andreas Parisius de Fracti!>, notarius Antonius de Verulis et Lanzilloctus de Contencto, de Pedemonte.

C-1493.IX.20.

1350.

Roma - Il cardinale Paolo FregosQ, commendatario della chiesa di S. Maria e dei Ss. Ciriaco e Nicola in Via Lata. ad Alessandro Caelani di Filettino: gli conferma l'elezione a canonico di della chiesa. Arc. Caet,. ?rg. n. 1350.

Originale.

Nel "","o, .egna/ura del aee. XVIII: n. 44.

Paulus tituli Sancti Sixti presbiter cardinalis genuensis ac Beate Mariç et Sanctorum Kyriaci martyris et Nicolai confessoris in Via Lata de Urbe commendatarius perpetuus, Alexandro Caietano, cIerico anagnino. Cum canonicatus et prebenda predict~ ecclesi~ Beat~ Mari!; et Sanctorum Kyriaci et Nicolai de Urbe vacent per obitum Ludovici Tancrati, gallici, in romana curia defuncti: cumque in prefata ecclesia vicarius noster ac eiusdem ecdesiç prior et canonici, ad quoll electio, ex privilegio apostolico, spectare dignoscitur, te in canonicum dict~ ecclesi~ concol'diter elegerint, ut ex instrumento manu notarii confecto cognovimus: noa huiusmodi electÌonem confirmamus; mandantes prefatis vicario, priori et canonicis, capitulo dict!t ecclesi!t quatenus te in possessionem dictol'um canonicatus et prebend~ iuriumque et pertinentiarum eorumdem recipiant, amoto exinde quolibet illicito detentore, ac postquam te in possessionem, sta Ilo tibi in choro et loco in capitulo assignatis, receperint, tibi de illorum fructibus et obventionibus respondeant. Presentes literas neri nostrique cardinalatus sigilli iussimus appensione munm. Datum Rom!t, in aedibus vineç n05tr~, die vicesima mensis septembris, anno millesimo quadrin~ gentesimo nonagesimo tedio, pontifìcatus Alexandri pape sexti anno secundo. Sig. i P. Martyr (Nel verso): Registrate. secretarius. l

Resta lraccia nei elue lori sulla plico, a cui era oppe,yo.

C .1493. X. 9.

2967.

Caterina « de Andreis », vedova di Nicola di Montaquila, rilascia quietanza della dote e degli altri diritti. ammontanti a circa 700 ducati. al procuratore di Carlo Pandone, conte di Venafro, donatario testamentario del delta Nicola.

Francavilla al Mare

Arc. Cae/, , Prg. n. 2967.

Originale. con sol/oscrizioni autogrtife.

Nel Verso, noia del 3et. XVI (ome31la); segna­

tura del sec. XIX: XI, n. 34.

Anno millc3imo qUi:\tricente~imo nonl1ge:;imo tertÌo die nono men:;i:; oc.tobris, duodecime indictionis, regnante Ferdinando etc. anno trigesimo sexto, in regia terra FrancaviUe, in domu habitationia Marci Antonii,


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

166

sile in dieta terra, in parochia Sanete Marie, iuxta rem Lilli Boni, alban[ensis] 1'I1'migery, ab uno latere mediante muro ... i a parte ante stratam regiam et a parte posteriori mediante orto domus eiusdem, NOli Melchior Antonii Melchioris. de terra Francaville, iudex ad contractus, in quem contrahentes consenserunt tanquam in eorum iudicem cum scirent eorum iudicem non esse, Baptista Amatus de Camplo Aprucii, notarius, et testes licterati, videlicet Cola F ranciscus domini Ciole, Cola notarii Antonii, Francus Iae .., i de Toi ... i, magister Petrutius, de Francavilla, et Vincentius Iacobutij de Oltona. habitator et civis Francaville, notum facìmus quod magnifica Catarina de Andrei5, rdieta eondam [Nicolai] i de Montaquila, de Venafra, ex parte una, et notarius Franciscus de civitate V enafry, procurator Caroli Pannoni, rnilitis, comitis civitatis Venafry, ex parte altera: ipsa Catherina, more romano vivens, curo consensu ... j i Nardi de Compagnatiis, de Francavilla, mundualdi per eam petiti et per iudicem conlir­ mati, confexa fuit se recepisse ab excellenti comite Venafry omnes dotes et bona ac iura dotalia ac iura hasiature et quarte sive legata eidem Catarine per Nicolaum de Montaquila. eius virum, in suo ultimo testamento et omnia alia iura que debuisset consequi ab excellenti Scipione Pannono, comite Venafry, patre prefati Caroli Pannony, comitis Venafri, donatario testamentario condam Nicolay de Montaquila, et ab ipso Carolo, prout in ipsis sponsalitiis, donatione et testamento condam eius viry continentur, ascendentia ad summam ducatorum secticentorum vel circa; fecit quietationem Carolo Pannono, absolvens omnes fideiussores positos penes eandem Catarinam et dietum condam [Nicholaum] eius virum, perpromissores dotium ac iurium eorumdem basature et quarte ac legatorum et aliorum iurium. et eundem Carolum comitem eiusque hel'edes; cassans omnia insh'umenta, scripturas, apodixas tam manu olim Seipionis Pannoni quam aliorum seu per quosvis notarios confecta; sub pena ducatorum mille de ffi Melchior Antonii Mel. carlenis argenti. Pl'esens instrumentum scripsi ego notarius Baphsta. ST. chioris de Francavilla annali iudex signio. S. ffi Nicolaus notarj Antonj de Frachavilla singnio. S, ffi Nicolaus Franciscus domine Ciole de Francavilla signio. S. ili Magister Petrutius Iacohatti de Francavilla signio. S. ffi Vincentius Iacobutii Antonii Blasiolis de Ortona singnum feci. S. I

DannQ della pergamena.

2264.

C-1493.XI. 28.

Napoli - Ferdinando J a Onorato 1I1 Gaetani d'Aragona, conte di Fondi: conferisce a lui e ai suc­ cessori il titolo del ducato di Traetto, Are. Caet., Prg. n. 2264.

Pare 4. C. 7, fas.

p.; del sec. XIX:

Originale.

Nel verso segna/ure, del sec. XVll: n. 2 (corretto sopra un originario 6);

XXXIX. n. 37.

Fel'dinandus, l'ex Sicilie etc., Honorato Caietano de Aragonia, comiti Fundorum et Traiecti regnique Cum nostri Sicili~ logothet~ et pl'Othonotario, collaterali, consiliario et tamquam lilio nostro carissimo. memoria teneamus merita et servitia quondam avi tui, qui ea fidelitate, virtute et observantia erga nos statumque nosh'um sic se gessit, ut consentaneum censeamus posteros eius titulis, dignitatibus illustrare debere; quin immo considerantes optimos mores tuos honamque indolem quam pr~tefers, qui a teneris annis ita educatus es talibusque virtutibus imbutus ut te ipsum tui avi vestigia et fidelitatem nullo modo relicturum iudicemus avitisque meritis additurum atque accumulaturum etiam servitia tua magnopere speremus, ut etiam ob propriam virtutem merito a nobis sis extollendus, domusque tua amplissimis donis decoranda; et quamvis ti~ulo comitatus F undorum et T raiecti decoratus sis, tamen volente! te ad optime de nobis promerendum et vestigia lui avi prosequendum aliquo beneficenti~ vinculo devincere! te eundem Honoratum, Fundorum comitem, tuosque heredes et successores duces Traiecti creamus, tituloque, dignitate et insignibus ducis decoramus, numeroque et consortio aliorum ducum nostri regni aggregamus, potitllros et gavisUl'os de c~tero honoribus, dignitatibus, insignibus, iurisdictionibus, preeminentiis, gratiis, prerogativis et pnvilegiis, quibus uti debent ceteri duces huiu:> nostri regni, et prout ex regali solio antiquoque iure et regni nostri more duci bus ipsis concessum est; itaque quod in perpetuum tu tuique heredes et succes­ sores intitulemini duces Tl'aiecti. et in actibus, insignibus et in scripturis duces appellemini j investientes te tuosque hel'edes et successores de titulo, dignitate et preheminentia dicti ducatus per impositionem circuii in capite traditionemque vexilli in tuis manibus, ita quod in pel'petuum tu et tui heredes et


REGESTA CHART ARUM

167

successores nominaTi et intitulari possitis duces Traiecti in omnibus scripturis, actibus et negociis pera­ gendis. Presentes fieri iussimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas, tibi propterea directas. Datum in castello nostro novo Neapolis, die XXVIll novembris MOCCCCLXXXX tertio, regnorum nostrorum anno trigesimo sexto. Rex F erdinandus. Sig. 1 (Nel margine inferiore, a sinistra): la. de Martina pro P[ascasi]o Garlon. Dominus l'ex mandavi t mihi lo. Pontano; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium Ìn registro privilegiorum IIJo. Titulus ducatus Trayecti pro illustri I-Ionorato de Aragonia Caietano Fundorum comite. I

Traccia nel foro sulla plica, a cui era appeso.

c-1494 • III . 26.

1793.

Napoli - Carlo VIli a Rolet le Faure, usciere e sergente d'armi e agli altri giustizieri suoi: perché re3tituiscano a Onorato JJ! Gaetani d'Aragona, duca di TraeUo, e al fratello suo Giacomo, conte di Morcone, tutti i heni mohili, tolti loro dai capitani Gagien de Guerre, Giuliano Bumeil e dal signore de Champdee. Are. Caet., Prg. n. 1793. (comUo sopra un oTiginatio 6): P. 4,

Originale.

e.

Nel verso, nota del sec. XVI (ome!sa); segnaturc, del sec, XV/l: n. l

7, f. 6; del sec. XIX: XXXVIII, 34.

Charles roy de France, de Iherusalem et de Sicilie. a notTe huissier et sergent d'armes Rolet le F aure et a tous aultres noz iusticiers qui sur ce seront requiz. Noz tres chiers et bien amez les duc de Traiete et conte de Marconne, freres. nous ont fait dire et l'emonstrer que jacoit qu'ilz soiént noz bons loyauls et obeissans subgetz, neantmoins noz amez et feaulx cappitaines, messieure Gagien de GueITe, Julien Burneil et le sieur de Champdee et aulcuns gens d'armes de noz ordonnances. estans soubz leurs chargez et conduictez, ont pinsuagneres, prinz et raviz plusieul'S biens meubles, comme or, argent, blez, vins, vaches, beufz, veaulx, porceaulx, montons, bl'ebiz, jumens, chinaulx, poullains, mules, muletz et aultre bestail, gros et menu, appal'tenent aus dits duc et conte et a leurs subgetz. sans le rendre ne restituer, en leur tres grant gl'ief et dommaige; et plus seroit se par nous ne leul' estoit sur ce pourveu de notre gracieulx et convenable remedde, en nous tres humblement requirent iceulx: pOUI' ce est il que nous qui entendons a noz bons et loyaulx subgetz estre restituez les biens meubles, don t ilz ont estes indeneiment et iniustement privez et spolitz: nous vous mandons et a chacun de vous sur ce premier requiz que incontinant vous transpourtes es neux neccessaÌres et dont de la part des dits supplians seres requiz et la faictes expres commandent de part nous aus dits messieure Gagien de Guerre, Julien Burneìl et sìeur de Champdee, a leurs commys et a noz gens d'armes l estans soubz leurs dites chargez et a tOU$ aultres que des dits bìens trouverez saisirs, charges, culpablez ou vehementment suspeconnez, sur poyne d'encourir notre indignation et de cent marcs d'or par ung chacun avons a appliquer, que incontinant ilz rendent. facent rendre aus supplians et a leurs subgetz leurs dits biens tant or, argent, blez, vins, vaches, beufz, veaulx, porceaulx, montons, brebiz, jumens, chevaulx, poullains, mulles, muletz et aultre bestail, tant gros que menu, que leur ont estez prins et raviz, s'ilz sont en nature de chose, sinon leur Vl'aye valeur, en contraignant a ce fet 2 et s'ouffrir tous ceulx qu' il apptiendra et qui pour ce seront a contraìndre realment et de fait par toutes voyes et manieres deues et raisonnables et en teI cas requises, et en cas d'opposicion, reffuz ou dilay adioumez les opposans, reffusans, contradisans ou dilayans a certain et competant jOUl' a eulx comparoir par devant nous ou les gens de notre conseil estant lez nous sur la poyne dessus dite, pour dire les causes de Ieurs opposicions, reffll ou dilay, ]'espondre aux demandes des supplians, proceder ainsi que de raison en certiffiant aut dit jour nous et les gens de notre conseil de tout ce que fait aura este sur ce, ausquelz nous mandons que aux parties oyes facent bonne et briesve justice; nonobstant quelconques lettres de don que notre cousin le sieur de Rieux, mareschal de Bretaigne, et notre lieutenent ait faictes ne ouctroyes par vertu de sa lieutenance aux sus dits cappitaines et gens d'armes, les quelles letb'es nous avons revoques et revoquons tant que aus dits duc et conte et a leufs subgetz toucne, actendu qu'ilz n'ont aulcunement mesprins envers nous ains nous ont estez et sont bons et loyaulx subgetz. nonobstant aussi quelques lett:res impetrees ou a impetrer subrectices a ce contrail'es. Donne a Napples, le XXVI jour de mars l'an mi! eece quatre


168

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

vings et quatorze, et de noz regnez de France le douziesme, de Jehrusalem et Sicilie le premler. Par le roy, a la relacion du conseil, Duboys. Sig. 3 l Nel testo dardarmes 2 Abbr. fe 3 In cera rossa, di forma rotonda, impresso sul lembo della plico, appositamente tagliata: sul retto al' !lede lo figura mutila del re, assiso in trono, con lo scettro nella mana destra; nel verso, lo stemma rea le.

C-1494.V.5.

1899.2919.

Napoli - Alfonso II promette di conferire uno de/selle uffici del Regno a Onoralo III Gaetani d'Ara­ gona, duca di Traetto e conie di Fondi, in seguito alla rinuncia fallagli dell' ufficio di logolela e protonolario. Are. Cae/., in Prg. n. 1899, 29/9. Copia autentica, inserita in C-1497.X.27. (Afc. Caet., fologr., B. IX. n. 255). Copia autentica, imerita in C-1496.X.26.

Are. Col., in Prg. XXXV, n. 42

Alfonsus secundus, Sicilie etc. Quia vos Honoratus de Aragonia Cayetanus, dux Trayecti Fundorumque comes, collateralis, consilial'ius, cognatus noster, hodie ultro cessionem et renumpciacionem officii logothete et prothonotarii regni huius nostri, quod ad vestri vite decul'sum, cum honoribus, digni­ tatibus et prerogativis suis ac cum provisione unde unius de carlenis argenti pro quolibet die, obtinebatis, quam super pecuniis nostris fÌscalibus, debitis nostre curie per univenitates et homines civitatum, terrarum et locorum vestrorum, percipiebatis, in pectore et manibus nostris dimisistis ut de officio ipso ad Iibitum nostrum disponeremus, nosque eandem cessionem vestram de officio ipso libenter, eo animo quo vos optulistis ut rebus nostris ac regni nostri pro ipsius firmiori stabilimento et securitate acceptavimus: promictimus concedere vobis et concedimus unum ex septem officiis collateralibus regni huius nostri, primo vacaturum, cum salariis seu provisione, prerogativis, dignitatibus et honoribus dicto officio debitis, ordinantes quod provisio, quam tanquam logotheta et prothonotarius regni super iuribus et pecuniis fiscaIium functionum et salis, ad eandem racionem unde UniUIi quolibet die, percipiebatis, vobis propterea non deficiat; sed quod vobis solvatur seu a vobis exigatur prout hactenus exigere super pecuniis predictis consuevistis sine difficultate per nostram curiam aut cameram Summarie inferendam, cui seu magno camerario eiusque locumtenenti et presidenti bus ipsius camere mandamus ut provisionem ipsam super pecuniis predictis, prout consuevistÌs, non obstante quod officium logothete et protbonotarii non habeatis, exigere, nuHa alia consultatione aut mandato quam presentibus nostris licteris requisitis. Nec non vos, domum vesb'am ac vestros omnes familiares et domesticos, donec per nos vobis de offido predicto provisum fuerit, omnibus favoribus, exempcionìbus, inmunitatibus, libertatibus, dignitatibus, perogativis et graciis ubique gaudere, prout hactenus fruì consueverunt, sinant: usu, ritu et consuetudine et ordinacione quacumque contraria non obstante; de quibus vobis, ad vestri l'equisicionem, privilegia expediri facÌemus. Mandantes subscripto nostro secretario quatenus, casu vacacionis officii iam dicti, ad vestri requisicionem, nullo alio mandato seu consultacione a nobis requisitis nisi ad solam presencium ostensionem, vobis expediat privilegia. Presentes fieri iussimus, parvo nostro sigillo impendenti et subscripcione munitas. Datum in castello nostro novo Neapolis, die Va maii MOCCCCLXXXXHU. Rex Alfonsus. lo promecto servare lo soprascripto. Dominus mandavit mihi loanni Pontano. lulius de Scorciatis locumtenens maRni camerarii. P.. Garlon. Parcium secundo. Loysius de Raymo.

C -1494.VI. 20.

LIII-36.

Napoli Alfonso II a Simeone «Casolle », presidente della Sommaria, e a Francesco Abbale: fJerché, ul1itamel1le ai deputati da Giordano Gaetani d'Aragona, palriarca di Antiochia, e da Caterina Pignalelli, contessa di Fondi, procedano alla ripartizione dei beni fra Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traelto, e suo fratello Giacomo, conte di Morcone, ereditali da Onoralo II Gaetani, conie di Fondi. Are. Col., /,. Prg. LlII, n. 36 (Are. Caet., fotogr., B. VII, n. 213).

Copia autentica, inserita in C- 1495 . l/. 5.

AUonsus secundus, rex Sicilie etc., Simeoni Casone, camere nostre Summarie presidenti. et Fràncisco AbbatÌ. Noy volymo et ve conmectimo et comandamo che una con gli homÌnÌ deputal'anno


REGESTA CHARTARUM

169

lo illustre et reverendo patriarcha anthiocheno et la spectabele contessa de F undi debiati recognoscere li boni remasti in la hereditate dello illustre s[ignor] conte de Fundi, et lo suo testamento et legatÌ ì et secundo la forma et tenore de quilli dividere dicta heredita fra lo illustrissimo duca de Traiecto et lo spectabele conte de Morcono, fratelli et heredi de dieto condam conte de F undi, havendo conside~ radone alle spese fade poy la morte dello dieto conte et similiter a l'Ìntrate dello stato et bonì de ciaschuno de loro percepute. Et fanite dieto partimento seu divisione in modo che ciascuno de loro abbia quello che iustamente li compete secundo la volunta, testamento et legati de dicto condam conte, loro avo, ordinando che tucto quello toccara allo dieto conte de Morcone deIIi mohili de casa se dehia consignare per nome et parte de ipso conte de Morcone ad Ferrante de AfRicto, suo camerero, che il tenga et conserva ad usu et servicio de ipso conte; el bestiame, victuaglie et alb'e robbe, per nome et parte de ipso conte, se abiano ad consignare a l'abbate de Sancto Angelo, erario generale dello prefato conte; delle quale consignacioni sende habiano da recuperare cautele publiche per cautela de ipso conte et ad cio che in omne tempo possa havere da dicti soy administratori bon cunto; non facendo el contrario se havite cara la gratia nostra, che cosi e nostra volunta. Date in Castello Novo, die vicesimo Rex Alfonsus. Dominus rex mandavit michi Iohanni Pon­ mensis iunii millesimo CCCCLXXXXIlIlO. tano. Iacobus de Martina pro P[ascasi}o Carlon. Partium Il.

C -1494. Vii. 26.

830.

Fede e testimonianza pubblica sopra le ultime volontà testamentarie di Nicola Caelani di Sermoneta Sermone/a. Arc. CGei., Prg. n. 830.

Nel verso, noia s;ncrona: Fides et testimonium super ultima voluntate domini Nicolai Gaie­

tani militis Sermonete etc.; segnalare, del sec. XV//: n. 4; P. p., C. 3, f. 9. n. 4; del

3CC.

XIX: XXVII, n. 38.

Anno millesimo quatrieentesimo nonagesimo quarto, pontificatus Alexandri sexti anno secuudo, indictione duodecima, mensis iulii die vicesimo sexto. Nos Iacobus de Gratianis, de Monterhodonio, civis et ineala Sermoneti, et Petrus notarii Antonii de Sermoneto, notarii, Jidem faeimus quod dieto die, vid'elicet nocte sequenti, veniente in diem vicesimum septimum eiusdem mensis, cum accersiti essemus festinanter per curiales Nicolai Caietani, miIitis Sermoneti etc., sanctissimi domini nostri armOl"Um ductori~, graviter egrotantis et testari volentis, accessimus coram eo iacente in ledo. in secunda camera sue solite habitationis. qui, cum primum nos vidit, dixit et precepit nobis: « Scribite ea que dicet vobis Placentinus cancellarius, quoniam illa est ultima voluntas mea » : presentibus ad hec verba Lionora Ursina, eius uxore, domino Piacentino, cancellario et fido secretario suo, notario Iohanne de Cifris, de Bassiano, eius thesau­ rario et cancellario, ac domino Iohanne de Burdonibus, arehipresbitero ecc1esie Sanete Marie de Ser­ moneto; cui Piacentino caneellario ipse dominus Nicolaus eius voluntatem dec1araverat ante acceS5um nostrum super legatis et institutione heredum ac ordinatione suorum bonorum per eum disponendorum. Et eodem instanti, cum a dieta camera venissemus in prima cameram eiusdem habitationis causa scribendi que idem cancellarius ex parte predicti domini Nieolai erat nobis dieturus, idem Placentinus cancellarius dixit nobi3: " Estote l'ogati et ita seribite qualiter dominus noster Nicolaus vult condere testamentum, existens nunc, licet egrotu5 COl'pore, sanus tamen mente et intellectu, habens bonam locutionem et cognitionem pl'out videtis, super quo dixit mihi hane esse suam ultimam voluntatem. In primis instituit sibi heredem Rogasiam, eius tìliam legitimam et naturalem, cui reliquit quinque milia ducatorunJ, danda sibi in dote quando ad consumationem matrimonii venerit cum eius futuro viro et quod maritaTi debeat in territorio romano iuter baronos suppositos ecclesie; quibus ducatis quinque milibus recepbs. debeat esse contenta, ita quod de bonÌs ipsius domini Nicolai plu! petere non possit; et hoe pro omni iure legitime sibi spectancte. Super omnibus aliis borns mobilibus et immobilibus,. et ubicumque de bonis suis poterit quomodolibet l'eperiri, suum heredem universalem instituit Berardinum Caietanum, eius unicum filium, legitimum et naturalem, cum condictione quod si idem Berardinus deeesserit in pupillari etate aut sine legitimis et naturalibus libel'is, substitllit sibi Iacobum Caietanum, prothonotanum Ser~ monete etc., germanum fratrem ipsius testatoris et patruum Berardini, ac Hiel'onirpum Caietanum, filium legitimum et naturalem Gulielmi Caietani, alterius fratris predicti domini Nicolai, eius nepotem, pari portione, videlicet unumquemque pro medietate. Et adveruente dieta condictione quod Berardinus deceVI. ZZ


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

170

deret in pupillari etate aut non superstitibus liberis, voluit testator quod eadem Rogasia habeat quinque alia milia ducatorum, ultra quinque milia supradicta, hoc est decem milia ducatorum; quihus Rogasie et Berardino pupillis constituit tutores et tutrices videlicet Virginium Ursinum de Aragonia, eius cognatum, predictum Iacobum prothonotarium, eius germanum fràtrem, Catharinam de Ursinis Sermoneti etc., eius matrem, et Lionoram de Ursinis, eius uxorem, quibus tutolibus et tutricibus prclatos Berardinum et Rogasiam ac eorum bona pie et caritative comendavit. Item l'eliquit predicto Gulielmo Caietano, eiu! germano, duos equos seu curserios prestantes et magnanimos, de persona ipsius Nicolai, videlicet Falconem et Ducalem. Item reliquit Ioanni 1 Cantarero de Sermineto, uni:1 ex suis camerariis et creatis, pro bonis servitiis ab eo habitis pro guhernio persone ipsius testatoris, ducatos centum, quatuol' idoneos equos cum armatura necessaria armigero. que arma, si non extant, debeant emi sumptibus hereditatis ipsius testatoris. ltem reliquit Petro Paulo Evangeliste de Camerino, alteri suo creato et camerario, pro bonis servitiis ab eo habitis et receptis usque in presentem diem, quatuor idoneos equos cum armis et aliis necessariis armigero, ita quod de beat fieri armiger sumptibus hereditatis sue de equis, armis et aliis ad armigerum spectantihus. Item legavit Nicolao de Fundis, uni ex suis familiaribus, unum equum, unam corazinam cum gorgiarili, unam balistam cum suo fomimento et ducatos decem. » Et cum hucusque idem Placen­ tinus cancellarius declarasset nobis hanc esse voluntatem predicti domini Nicolai, non declaratis legatis ad pias causas et pro obsequiis sibi prestitis, idem dominus Nicolaus festinanter expiravit. Et ita testamur rem et faç:tum se habuisse. Unde ad futuram rei memoriam et cautelam omnium quorum interest factum est presens instrumentum per manus mei notarli Iacobi. Actum sub anno, indictione, pontificatu. die et mense ac Ioco predictis. T estamur etiam qualiter in publicatione presentis instrumenti idem dominus lohannes de Burdonibus, archipresbiter, mortuus fuit et propterea hic se non subscripsit. Iacohus de Gratianis, de Monterodonio, civis et ineola Sermoneti, notarius, quia commissioni prefati domini Nicolai et relationi eiusdem domini Placentini cancellarii, una cum predicto notario Petro, presenti bus supradictis dum sic dieerentur et fierent, presens interfui eaque rogatus fideliter scrissi et publicavi. ST. Petrus notarii Antonii de Sermoneto, notarius, predictis una cum supraseripto notario Iacobo, presenti bus pl'e­ nominatis domino cancellario, notario Iohanne et domino Iohanne Burdonis, archipresbitero predicto, dum sic dicerentur et fierent, interfui et presens fui, ideo in presenti instrumento, scripto manu suprascl'ipti Placentinus de Sanctris, de Ameria, cancellarius prefati domini notarii lacobi me subseripsi. ST. Nicolai et eius germanorum fratrum, predicta scripta ex mea relatione, de voluntate et mandato eiusdem domini Nicolai, testor vera esse et huiusmodi fuisse suam ultimam voluntatem, ut mihi dixit orethenus cum graviter esset egrotus, astantibus suprascriptis, et sic commissi prenominatis tabellionibus ut scriberent, prout supra scripserunt de mandato et ordinatione prefati domini, nil addito vel diminuto, hic me sub­ scnpSl. lohannes de Ciphris, cancellarius et thesaurarius supradictus, testor interfuisse una cumprefatis quando idem dominus Nicolaus commisit Piacentino cancellario ut sCI~bi faceret que suprascripta sunt per prefatos tabelliones, et ea vera esse, et me suhscripsi. I

La scrittura

~

scomparsa.

308.

C -1494.VII. 29.

Roma - Breve di Alessandro VI a Giacomo e Guglielmo Caeiani: condo/endosi per r improvvisa morle di Nicola Caelani, affida a Guglielmo la conclotla d'armi già tenuta dal fratello. Are. Cael.• Prg. n. 308.

Originale.

Nel "erso segnalare, del 3ec. XV/l: n. 2; del sec. XIX: XLVI, n. 49.

Alexander papa VI. Graviter et permoleste etiam nuper ex Iacobo Balduvino, cancellano vestro, accepimus inopinatum casum Nicolai germani vestri, quem pro virtute sua et consideratione familie vestre, cui afficimur, paterna dilectione prosequebamur. Magnam etiam nos in eius obitu iacturam fecisse videmur qui nobis et apostolice sedi alumnum deditissimum et fidissimum amÌsimus. Verum quando ita se se mortalium l'es habent, ferendum est quod Domino placuit. Hortamur propterea casum huiusmodi qua convenit moderatione et prudentia toleretÌs, nos VerO in omnia commoda et res vestras paterno affedu propensos habituri semper estis. Ceterurn quoniam societatem illorum sexaginta armige­ rorum, qui sub eiusdem Nicolai ductu et stipendiis nostris militabant. nobis integram conservari et simul


REGESTA CHARTARUM

171

contineri volumus, considerantes in Domino de probitate, fide ac strenuitate tua, Guillelme fili dilecte, quodque tibi commiserimus fideliter ac diligenter exequeris, tibi dicimus nos esse contentos et ita com­ mittimus ut eorumdem sexaginta armigerorum cUl'am ac gubemium pro presenti anno capias et illos sub obedientia tua, ad mandatum nostrum, regas et gubernes; mandantes eiusdem militi bus et armigeris, ex debito fidelitatis et pro quanto caram habent gratiam nostram, ut pro eodem anno tibi tamquam eorum capiti et gubernatori obediant et intendant; in qui bus si qui forsam in hoc, quod non credimus, essent rebelles et inobedientes, invocabis ad id auxilium B[ernardini] a) tituli Sanctorum Petri et Marcellini presbiteri cardinalis Carthaginensis et provinciarum nostrarum Campani e et Maritime legati, qui, sÌcut ei scribimus, tibi assistet, et oportunis remediis prefatos rebelles ad debitam obedientÌam rediget et compeli et. Tu vero dictam societatem armigerorum taliter continere et comodo studeas gubernare ut industriam ac fidem tuam commendare possimus, et ipsi non ductorem amisisse sed gubematorem mutasse videantur. Datum Rome apud Sanctum PelTum, sub annulo piscatoris, die XXIX iulii MCCCCLXXXXIlII, pontificatus nostri anno secundo. (Nel margine inferiore, a destra): L. Podocatharus; (nel verso): Dilectis filiis Iacobo notario. et secretario et Guilielmo Gaietanis Sulmonete etc., domicellis romanis. Sig. 1. a)

Bernardino de Carvajal.

I

In cera rossa, aderente alla pergamena.

C -1494 •VIII. 9 •

320.

Roma - Breve di Alessandro VI a Guglielmo Caetani: gli con/erma la condotta d'armi che già teneva il defunta fratello suo Nicola. Are. Cael., Hg. n. 320.

Originale,

Nel oerso, segnatara del sec. X/X: XLVI, n. 50.

Alexander papa VI. Scripsimus tibi superioribus diebus, post obitum Nicolai fratris tui, ut caperes curam et gubel1lium gentium llI:migerarum, quas frater tuus ad stipendia nostra tenebat, facientes te ipsarum gentium gubernatorem. Ut autem magis ad ordinationem et directionem tuam pro obsequiis nostris predicte gentes armigere tibi obediant, te conductorem earumdem pro presenti anno facimus et deputamus, prout frater tuus erat; mandantes eis ut tibi ad serviti a nostra ita obediant sicut Nicolao obedire tenebantur. Tu autem sic conducere et gubernare gentes ipsas studeas ut ad omnia mandata et serviti a nostra prompte et bene parate ac disposite sint et tu valeas a nobis merito commendari. Datum Rome apud Sanctum Petrum,sub annulo piscatoris, die IX augusti MCCCCLXXXXIIlI, pontificatus (Nel margine inferiore, a destra): B. Floridus; (nel Gesso)': Dilecto filio nobili nostri anno secundo. VIro Guilielmo Gaietano domicello Sermoneti. Sig. i. , In cera 7O.sa, aderente alla pergamena,

C -1494 .IX .13 . Sermoneta -

1881.

Testamento d, Giacobella Caetani di Sermoneta, moglie di Paolo Margani.

Copia, autenticata per decreto di Amedeo Berruttl, eletlo vescovo di Ao.ta, governatore del Are. Cad., Prg. n. 1881. di.tretto di Roma, dinanzi a Tiberio ManiUa, udilor<; di r;;uria " çhlerico rom=o, aJ i.fan"a Ji Mario Ful"io, procuratore di Guglielmo Caelani di Sermone/a, prc3enie GioVantli « de Baronibus », procuratore di Giulia «de Cesarini.", erede di Pielra-Gero­ nimo Margani, sui protocolli del defunto notaio Pielro di Sermoneta, ".ibiti dal nolaio Giovarmi, figlio di qu/!!to, a rogito del nota." Antonio Dddo, di Roccantica, diocesi di Sabina, no/alo del governalore, che, assistilo dai no/ai di curia, Francesco « Morini », Florido" BrÌ!!seti» e Pie/ro «Gibodi », chieriCI' rispettioamente delle diocesi d'Embrun, di Lione e di Ginevra, in Roma, addl 27,11. 1517, oi appone anche il 3igillo 1 del governatore.

Die tertiadecima septembris, XII" indictionis, millesimo quadrigentesimo nonagesimo quarto, ponti­ hcatus Alexandri pape sexti anno tertio. Iacobella Gay tana, consors Pauli de Marganis, civis preno­ bilissimi romani, hoc ultimum testamentum facere procuravit: Legavit pro 2 oHìcio extreme unctionis. dande sibi tanquam fìdeli et devote cristiane, quod solitum est; legavit pro officio viatici, funeralis et vigiliarum mortuorum et offido recomendationis anime sue Deo eiusque Virgini matri debitam 501u­ tionem. Item si contigerit mori in Urbe romana, tunc voluit invitari ad eius oflicium funereum fratres


172

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

Sancte Marie de Araceli, fratres Sancte Marie Minerve, fratres Sancti Augustini et canonicos ecdesie Sancti lohannÌs Lateranensis et canonicos Sancte Marie Maioris, qui omnes venire debeat bene parati, secundum ritum Urbis, ad sociandum corpus testatricis a domo sua usque ad ecclesiam infrascriptam, ubi reliquit locari corpus suum solempni funerali; pro quibus legavit sufficientem solutionem. Item voluit parari ad eius officium funereum sex decenas cere pro dupleriis 3 et candelis dictarum 4 ecclesiarum et fratrum et .canonÌcorum ipsarum, pro cuius cere precio et laboratura legavit sufficientem solutionem. V oluit locarifunus suum in ecclesia Sancte Marie Araceli et pro;; mercede 4 elemosina sepulture legavit ecclesie ducatos decem; et si contigerit mori in terra Sermoneti, tunc voluit locari funus suum in eCclesia Sancti Petri diete terre, ubi corpora suorum predecessorum iacent; voluit tunc invitari omnes presbiteros et fratres omnium ecclesiarum dicte terre, intus et extra, et etiam omnes presbiteros ecclesiarum Bassiani, qui venire debeant parati, ut moris est, ad sociandum eius COlpUS, et eamdem ceram parari pro dupleriis et candelis dictarum ecclesiarum ac presbiterorum et fratrum predictorum, pro quibus omnibus reiiquit pecuniam sufficientem. Legavit pro male ablatis, incertis et pro satisfactione decimarum' ducatos quin­ decimo Legavit celebrari pro salute anime sue bina vice trigesimum missarum Sancti Gregorii benedicti semel pro anima 6 patris sui prem0l1ui, Honorati Gaytani; item semel pro anima quondam Nicolai Gaietani, sui germani fratris, et etiam semel pro anima quondam Polisene, eius sorol'is, et pro elemosina predictorum legavit pro quolibet trigesimo ducatum unum. Voluit quod omnes presbiteri et fratres, qui commode 7 celebrare possunt, debeant celebrare et orare pro anima sua dum corpus suum steterit inhumatum, pro qui bus reliquit e1emosinam consuetam. Legavit ecclesie Sancte Marie de Araceli ducatos quinquaginta. Legavit hospitali Sancti lohannis Lateranensis ducatos vigintiquinque; legavit 8 monialibus ecclesie Sancti Cosmati ducatos vigintiquinque. Legavit ecclesie Sancti Petri de Sermoneto ducatos quinquaginta dispensandos in l'eparationes ecclesie, ad libitum suorum executorum infrascriptorum. Legavit ecclesie Sancte Marie de Sermoneto ducatos triginta in hiis que magis dicta ecclesÌa indigeret. Legavit hospitali Sermoneti ducatos vÌginti, dispensandos in hiis que magis expedirent hospitali. Legavit ecclesie Sancti Angeli de Sermoneto ducatos decem, pro reparatione et rebus magis opol'tunÌs ecclesie. Legavit ecclesie Sancti Nicolai de Sermoneto ducatos decem, dispensandos ut supra. Legavit ecclesie Sancti Antonii de Sermoneto ducatos decem, dispensandos ut supra. Reliquit ecclesie Sancte Marie della Gratia de Sermoneto ducatos decem, dispensandos ut supra. Legavit ecclesie Sancti Francisci extra seu loco et conventui ipsius extra mw'os Sermoneti ducatos quinquaginta, dispensandos 9 in beneficio dicti loci et fratrum. Legavit univer$itati Sermoneti ducatos triginta 10 et terre universitaÌi castri Bassiani. 4 Legavit ecclesie Sancti Erasmi de Bassiano ducatos viginti et ducatos decem legavit ecclesie Sancti Nicolai dieti castri, dispensandos ut supra. Reliquit familiari bus et ancillis suÌs, que tempore sue mortis reperÌentur ad servicÌa testatricis, totum illud quod recipere deberent de earum servicio et labore. Legavit dictis ancillis et omnibus aliis, que elapso tempore fuerunt ad servicia ipsius testatricis, unam tunicam muliebrem, valoris trium ducatorum pro qualibet. In reliquis bonÌs testatl'icis instituit suum heredem universalem Petrum leronimum, filium Pauli de Marganis, suum unicum filium legitinum et naturalem, cui reliquit sua bona mobilia et inmobilia ac sese moventia, iura, nomina et actiones et ubicumque de rebus suis poterit quomodolibet reperiri, pIeno ime, 11 cum hac lege quod si pater Petri Ieronimi, sui filii et heredis universalis, superduxerit novercam suo filio, quod tunc in dictis bonis nullum ius ususfrutus habeat Paulus eius pater, 12 cum hoc quod si Petrus leronimus mori contigerit in pupillari etate vel postea qualitercumque sine legitimis et naturali bus filus, quoci in dicta sua hereditate et bonis succedant Iacobus Gaietanus prothonotarius, Guillermus Gaietanus Sermoneti, germani fratres testatricis, necnon Berardinus, filius quondam Nicolai Gaietani et eius nepos, equali pOltione, si tunc "ixel'int; si filii masculi 13 legitimi et naturales dictorum dominorum si tunc reperirentur, si autem filie femine dictorum Guillermi et Bernardini, voluit quod ~dveniente dieta conditione in penonam dicti sui fiEi quod eo casu venientes ab intestato dieto suo filio non possint detrahere de dicta sua hereditate et persona dieti sui filii trebellianicam legitimam. 14 Nec non voluit testatrix quod casu quo post eius mortem Paulus suus vir duceret aliam uxorem, quod tune non sit nee esse debeat usufructuarius bonorum testatricis, relictorum dicto suo filio, ut supra, patre suo penitus excluso. 15 Et adveniente casu mortis sui filii sine legitimis et naturalibus suis 6liis, quod amnia legata supradicta facta ecclesiis et locis seu conventibus supradictis duplieentur. 16 Executores et fideicommissarios presentis testamenti elegit Alexandrum de F amesio, diaconum cardinalem tituli Sancti Cosmati et Damiani, suum nepotem carnalem, et supradictos suos germanos fratres, quibus dedit potestatem capiendi de bonis suis et disponendi usque ad inlegram satisfactionem testamenti.


REGE5TA CHARTARUM

173

Et hanc suam ultimam voluntatem testatrÌx asseruit esse vene. Actum in loco seu conventu Sancti F ran­ cisci extra muros Sermoneti: fratrìbus minoribus Sancti Fl'ancisci, videlicet Benedicto de Viterbio, guardiano dicli loci, lacobo de Cicoli, Mariano de Cannapineo, Dominico de Gallesio, Symone de Conca; et Antonio de Tinatiis, et notario Antonio de Quatrassis, de Sermonetto, testibus. i In cera roosa, entro capsula rotonda di legno, appesa alla plica con cordicella rossastra. 2 Segue nel testo hic apparebat Z hic sunt remisse due dictiones legibiles dicenles 4 po~!ea quedam didis deleta que dicere vibebatur offida et postea oequebatur sequebatu, 5 hic apparel deleta quedam diclÌo que videtur dicere ti hic apparebat ~ quedam dictio deleta que dicere videbatur « frater », et postea sequebatur 7 hic est quedam diclÌo deleta que dicere videlur, «poterant », et postea sequebatur S hic 9 hic sunt delete hec diclÌones apparent delete hec dictiooes que dicerc videotur «.ub ecclesie Sancti», et postea eequebatur IO hic sunt remÌsse hec dictiones legibiles sic dicente. Il hic erant que dicere videotur «ut supra », el poslea sequebatur remisse hec dictiones in /ine faciei cum hoc signo videlicet ffi 12 postea sequebatur et hic sunt delele hec diclÌones que dicere videntur la hic apparebat quedam dictio deleta que dicere videbatur diete et postea sequebatur i4 hic sunt delete bec dictiones et particule legibiles sic dicentes i5 deinde in alia facie suni remiose hec dictiones legibiles cum signo crucis sic dicentes iG deinde redeundo ad precedentem fadem sequebalur

442.

C-1494.IX. 20. Roma -

Breve di Alessandro VI, il quale ratifica il testamento di Nicola Caelani.

Arc. Caci., Ptg. n. 442. Originale. Nel verso 3egnature, del sec. XV//: n. 4 (corretto sopra un originario 9); p., f. 3, n. 2: del sec. XIX: XLVII, n. 21.

p; 2, C.

Alexander papa VI, presentes licteras inspectuns. Cum sicut accepimus bone memorie Nicolaus Gaietanus, domicellus romanus, ad nostra stipendia militans, testamentum condidit coram duobus notariis et quattuor testibus, dubitarique possit propternumerum testium et alias solemnitates de iuribus _ testa­ menti; nos attendentes quod militi6us facultas a iure conceditur quodque Nicolai fides et merita erga nos et sedem exigere videntur ut eius ultima voluntas, ex eo quod iuris solemnitas servata non fuerit, Datum Rome irrita non bat: motu proprio testamentum conlirmamus, supplentes errores et defectus. apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatons, die xx septembris MCCCCLXXXXIIII, pontifìcatus nostri anno tertio. (Nel margine inferiore, a destra): B. Floridus; (nel verso): Sig. 1 Super testamento Nicolai de Sermoneto. !

Tracçia in Cera rO$.a.

298.

C-1494. X. 2 ,A.

Roma - Breve di Alessandro VI al proionotal'io Giacomo Caetani: invia il proiono/ario Martino Zabatta per la raccolla delle vettovaglie OCCOl'renti pelO l'arrivo di Alfonso Il. Arc. Caet., Prg. n. 298.

Originale.

Nel verso, segnafura del sec. XIX: V, n. 37.

Alexander papa VI. Pro adventu Alfonsi Sicilie regis mittimus Martinum Zabattam, protho­ notarium, familiarem et commissarium nostrum, ut ea que necessaria suni provideat. Hortamur devotÌonem tuam ut officiosissimum exhibeas provideasque quod ex telTis tuis victualia et alia necessaria sue maiestati et gentibus pro convenienti pretio subministrentur. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die Il octohris MOCCCCLXXXXIIIIO, pontibcatus nostri anno tertio. (Nel margine inferiore. a Prothonotal'io Gaietano de Sermoneta. destra): B. Floridus; (nel verso): Sig. i I

Traccia di cera rossa.


174 -

-_

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

......

_-----

.......

_-------------_._---------------­

C .1494. X. 2 , B.

305.

Roma - Breve di Alessandro VI a Guglielmo Cae/ani: gli ordina di raccogliere vettovaglie per le truppe di Alfonso II e di tenersi con le sue genti a disposizione di questi, come apprenderà dal protonotario Martino Zabalta. Arc. Caei., Prg. n. 305.

Otigilla[e.

Nel ve,.a segnalure. del sec. XVII: P. Z, C. 14. f. p., n. 6; del sec. XIX:

XLVI, n. 51.

Alexandel" papa VI. Ad providendum pro adventu Alfonsi Sicilie regis et suarum gentium mlttlmus istuc Martinum Zabattam, prothonotarium, familiarem et èommissarium nostrum: volumus quod te geras cum promptitudine circa provisionem victualium atque aliorum necessariorum ex terris tuis pro convenienti pl'etÌo; ac quod statim cum omnibus genti bus tuis armigeris bene in ordine te iungas cum rege, faciendo quantum per maiestatem suam tibì ordinabitur, quemadmodum ab eodem prothonotario intelliges. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die Il octobris MCCCCLXXXXllII, pontificatus nostri anno tertio. (Nel margine inferiore, a desira): B. Floridus; (nel verso): Dilecto filio nobili viro Guilielmo Caietano domicello Sermoneti. Sig. !. • Traccia di cera

T0330.

221.

C -1494 .X. 9. Roma - Breve di Alessandro VI a Guglielmo Cadani: perché procuri bufale e sierratori per di Alfonso II, al quale si unirà con le proprie genti d'armi. Are. Caei.. Prg. n. 221.

Originale.

Ne[verso, segnaluTa del sec. X/X: XLVI, n.

resercito

48.

Alexandel' papa VI. Cum Alfonaus Sicilie rex cum exercÌtu versus terras nostras veniet opusque habeat multis bufalis pro conducendis curribus bombardal1lm et indigeat vastatoribus pro explanandis vii:; et faciendis pontibus ad transellndum: hortamur te ut de istÌs bufalis, quorum istic copiam esse scimus, ac de vastatoribus mai estati sue subvenias, prout a Martino Zabattat protonotario et commi5sario n05tro, intelliges. Nobilitati tue iniungimus ut slatim te et gentes tuas ponas· bene in ordine et iungas te et ipsas cum maiestate, illi obediendo sicut penone nostre. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub annuio piscatoris, die VIIII octobris MCCCCLXXXXIIII, pontificatu5 nostri anno tertio. (Nel margine infe­ riore, a destra): B. Floridus; (nel verso): Sig. f Dilecto filio nobili viro Guilielmo Gaietano domicello Sermoneti. I

In cera ,,,••a, aderente alla pergamena.

LIII.36.

C -1495.11.5. Gaeta

Procura rilasciata da Giordano Gaetani d'Aragona, patriarca di Antiochia e arcivescovo di Capua, a Marcello « de GazelIis », di Gaeta, e a Masone « de Marco », di Napoli, per la divi­ sione dell'eredità di Onorato II conte di Fondi fra i nipoti Onorato III, duca di Traelto e conte di Fondi, e Giacomo Gaetani cl Aragona, conte di Morcone. Are. Col., Prg. LlII, n. 36

(Arc. Cad., fatagr., B. VII, n. 213).

Originale,

c~n

so/[oscriz{oni an/agra le.

Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo quinto. regnante Ferdinando etc. anno primo, die quinto mensis februarii, tercie decime indictionis. Caiete. Nos Angelus de Altissimis, de Caieta, ad contractus iudex, Nicolaus Castagnola de Caieta, notarius, et testes declaramus quod Iordanus Caitanus, patriarcha anthiocenus et archiepiscopus capuanus, exposuit coram nobis dicens quod ipse est tutor testamental'ius una cum Catarina Pignatella de Neapoli, contutrice et balia Honorati Caietani de

Aragonia. secundi ducÌs TraiectÌ et comitis Fundorum, ac Iacobi Caitani, comitis Morconi, nepotum


REGESTA CHARTARUM

175

<lieti patriarche et heredum condam Honorati Caietani de Aragonia, pnmI comitis F undorum, eorum avi paterni, et quod per regiam maiestatem regis Alfonsi secundi fuit conmissum quod bona, que remanserunt in hereditate condam comitis F undorum, debeant dividi inter dictos fratres, iuxta formam testamenti condam comitis F undorum et legalomm factorum in eo; quam conmissionem perlegimus et est tenoris huiusmodi (cf. C -1494 . VI. 20). Patriarcha confisus de fide magnificorum domini Marcelli de Gazellis, utriusque iuris doctoris, de Caieta, et Masoni de Marco, de Neapoli, ipsos absentes suos procuratores constituit ad interveniendum, in solidum, cum comitissa Fundorum vel eiusdem procuratore diete divisioni fiende. et alia faciendum que ipsemet constituens facere posset si personaliter interesset. ST. ffi Angelus de Altissimis de Gayeta ad contractus iudex. S. ili Dominus Antonias de Calabreto testis. ffi Cornelius Patricius senensis testis. )::B Clericus Paduanus Cafarellusus capuanus testis. ili Iohannes Bactista de Roccio de Cayeta testor. ffi Nìco­ faus Castangnola de Caieta per provincÌam Terre Laboris et Comitatus Molisii notarius. T estes: iudex Angelus de Altissimis; lohannes Baptista Rocii, Cornelius Patricius, Caiete; dopnus Antonius de Calabrecto, canonicus capuanus ;Paduanus. dericus capuanus.

C~1495 • III. 6.

3139.

Napoli - Carlo V/Il a Champagno, araldo d'anni: perché reintegri Andrca-Matteo Acquaviva, mar­ chese di Bitonto e conte di Conoersano e Giulianuova, nel possesso della baronia nell'Abruzzo Ulteriore, di cui era stalo spogliato da Giooanni-Anlonio Acquaviva. Are. Caet., In Prg.

(reg;~tro)

n. 3139,c. I.

Copta, autenticata con atto C. /496. VJ. l/ ,A.

Carolus, Francorum, Sicilif;, Hyerusalem l'ex etc., Champagno, araldo armorum fideli. Andreas Matheus de Aquaviva, marchio Bitonti, Conversani et luliç comes ac baroniç sitç in provincia Aprucii ultra. qui in manibus nosbls prestitit ligium, homagium et fidelitas iuramentum tamquam vaxallus noster, nobis exposuit quemadmodum tenens baroniam predictam, ex concessione retroprincipum nostre maiestatis faeta suis antecessoribus, cum vexillo nostro, fuit de facto et ex abrupto spoliatus possessione terrarum et castrorum dicte baronie per loannemantonium de Aquaviva, ablataque fuerunt sibi nonnulla alia bona mobilia in dictis castris et terris existencia; .supplicavit ut providere dignaremur. Nos tibi Champagno araldo mandamus quatenus te ad terras et castra dicte baronie personaliter conferas. ipsumque Andream­ matheum, sic spoliatum per dictum loannemantonium. seu per quasvis tam armigeras gentes nostras quam alias. provideas in possessionem dicte baronie; ae bonorum omnium induci et restituì facere, in qua erat ante spoliationem predictam, eumdemque manuteneas et defendas. Et mandamus capitaneis et nostrarum gentium arrnigerarum conducterijs, tam equestrium quam pedestrium et aliarum cuiuscumque nacioni! existant, necnon officialibus nosbls in dieta provincia constÌtutis quatenus in exequucione presentium tibi assistant omni ope; dieto loanniantonio mandamus quod ab ipsa baronia quamprimum recedat; univer­ sitatibus et hominibus terrarum et castrorum diete baronie mandamus quatenus ipsi Andree Matheo obediant, tibique obedienciam prestent non aliter ae nobis ipsis, et contrarium non fnciant sub pena nostre indignacionis. Presentes fieri iussimus nostro sigillo munitas. Date in castro nostro Capuane, civjtatis Per regem, Neapoljs, die sexto marcii MCCCCLXXXX quinto, regnorum Francie xW" Siciliç primo. Robertet. Facta fuit collaccio supradicte copie privilegii cum originali per me notarium Marinum de Clinca de Noha, provincie Terre Bari: concordato

2375.

C -1495 . 111.13 .

Napoli Privilegio di Carlo VI/l circa la salvaguardia e protezione soVrane su Venafro, con ordine a Carlo Pandone di restituire il maltolto ai cittadini, che per i delitti potranno essere puniti sol~ tanto dal re. Arc. Caet.. in Prg. n. 2375.

Copia autentica, inserita

{n

C. /495. V. 18.

Carolus, Francorum rex. Seieilie et Ibierusalem, dueibas, prineipibus. marchionibus. comitibus. gubernatoribus, commissariis, eapitaneis, locumtenentibus alii5que officialibu6, consiliariis, eollateralibus.


176

D O C U M E N T I D E L L'A R C H I V I O C A E T A N I

fidelibus nostris dilectis. UniversÌtas (I) et homÌnes civitatis Venafri, de provincia Terre Laboris. regnI nostri Scicilie, invenimus semper dominii nostri Francorum deditissimos, expectantes summopere hunc nostrum felicem adventum: tandem universitatem et homines omnesque habitantes ubique locorum, quod hactenus a dicta terra exularunt a comite Venafn vel eÌus patre vel quomodocumque sint absentes sive exules, et eandem civitatem in nostram protepcionem recipimus, mandantes subditis et officialibus nostris quatenus, forma presencium per eos inspecta, eidem universitati et hominibus civitatis eiusdem nosrram salvam guardiam et protepcionem observent nec eandem unÌversitatem et homines et ipsorum bona molestent et signanter pro causa quod pecierunt in demanium reduci et confirmari et 5uper hoc litigium et Htem ceperunt cum Carolo Pandono, reperto comite diete civitatis Venafri. qui nec volumus etiam posse aliquo modo minari vel prohibere dictam universitatem et homines ipsius. decementes expresse quod presens nostra salvaguardia et protepcio esse debeant eidem universitati et hominibus semper firme possintque predicti universitas et homines libere et secure in eadem civitate stare, habitare, morari et ah inde discedere. venire ad maiestatem nostram et ad quemcunque locum. ad eandem civitatem redire. et eorum negocia agere bonisque et possexionibus ipsorum gaudere; mandantes viceregi, regenti et iudi. cibus magne curie Vicari e ac aliis officialibus et subditis nostris et presertim dicto comiti Venah·i asserto quatenus. forma pl'esencium per eos actenta, eandem nostram salvam guardiamo protepcionem et securitatem observent et obsel'vari faciant eisdem universitati et hominibus; dec1arantesque quod quicquid mali, damnum vel interesse dictis universitatÌ vel hominibus factum fuent, presertim per dictum Carolum Pandonum. in personam nostre maiestatis factum esse reputamus, et quod bona omnia ipsorum civium indebite ab1ata per ipsum Carolum et eius patrem, l'estituantur patronis; ymmo mandamus quod si casus crÌminaliter evenerit in dieta civitate Venafri in personam cuiuscumque, in quo pena corporis affiictura imponenda veniret, quod pena illa realiter inponi delinquenti minime possit sine consulto nostre maiestatis, sed tantum per dictum comitem formari processum; nec conh'anum faciant pro quanto graciam nostram caram habent, penam capitis et privacionis tocil:ls eius 5tatu5 et penam ducatorum mille cupiunt non inculTere. Presentes fieri iussimus, nostri soliti sigilli impressione munitas, penes presentantem, dictam universitatem et homines, semper remansuras. Datum Neapoli, die Xllt marcii, anno M.o quatricen­ tesÌmo nonagesimo quinto, regni F rancie duodecimo et Scicilie primo.

C-1495.III.14.

3139,3124.

Napoli - Privilegio di Carlo VIII circa la restituzione di Bitonto ad Andrea-Matleo Acquaviva, mar­ chese di Bitonto e conte di Conversano, ed il recupero della terra di Martina Franca, datagli in cambio da Ferdinando l. Are, Cae/., in Prg. (regis/ro) n. 3139, c, l o. Copia, au/enliclI/a con lIllo C - 1496. VI. 11 ,A. (regi.lro) n. 3124, c. 32 v. Copia, autenticala con allo C. 1506. VII. 6.

Ivi. In Prg.

Carolus. Franciç, Hyerusalem et Sicilie rex, Magno huius regni cameral'Ìo eiusque locumtenenti, presidentibus, racìonalibus camer~ Sumroari~, collaterali. consiliariis, fidelibus nostl'is. Noviter maiestati nostre fuit expositum pro parte Andl'ee MatheÌ de Aquaviva, marchionis Butonti et comitis Cupersani. quemadmodum superioribus annjs, cum ipse possideret civitatem Butonti cum titulo marchionatus, quam etiam sui maiores possederant per concessionem sibi factam per retro principes huius regni etiam de domo Franc.Ìe, videlicet ducem Andegavie, VlcanUm generalem Renati regis, Ferdinandus pnmus de Aragonia ahstulit sibi dictam civjtatem et in excambium dedjt terram Martins;, supplicando propterea ut dignaremur dictam civitatem sibi restituì facere, et tefl'am Martine pro curia recuperari. Nos vobis conmictimus quatenus, consbto vobis de p05sessione et ablacìone seu spolio predictis, eidem marchioni restituatis et restitui faciatis posse:xìonem Butonti cum castro scu fortellicio et pertinencijs, recupel'ando terram Mal'tine. Datum in castello nostro Capuane. cìvitatis Neapolìs, XlIII martii, anno MOCCCCLXXXX quinto, regnorum Francie anno XIlO, Sicilie primo. Per regem, Robertet. Visa. Presentate in camera Summane XVIIJo martii 1495 et commisse domino lohanni Antonio. F acta fuit collaccio supradicte copie privilegi i cum originali per me notarium Marmum de Clinca de Nòha, provincie T erre Bari ~ concordato


177

REGESTA CHARTARUM

C -1495 .111 .15 .

3124.

Napoli Privilegio di Carlo VIII che coqferma ad Andrea-Matico Acquaviva le città, le terre, i castelli e le località nelle provincie di Terra di Bari, di Terra d'Otranto e dell'Abruzzo Vlterlate. Are. Cod., in Prg. (registro) n. 3/24, c. 37 o.

CaroluG.

Copia, autenticata con allo C. /506. VII. 6.

ç..ancorum, H;çrullalem et Siçiliç rex.

Cum 3ubditorum nOlltrorum ... Pro parte Andree­

mactei Aquevive, civis neapolitani, marchionis Botonti et comitis Cupersani, fuit expositum quod ipse possedit ac tenet terram Martine, in provintia T erre Bari, et infrascripta castra, videlicet: castrum Celini, Bassani, Appignani, Castiglioni, Montis Sicchi, Castriveteris T ransmundi, Contraguerre, Montis GuaIteri, Penne, Castanee, Corropuli, Terami, Sancti Homeri, Bellantis, Troie, Podii Morelli, TurturetÌ, Montoni, Musiani, Ripactoni, Forcelle, Canzani, Castri Veteris Monacischi, Guardie, Lotorischi, Murri, Montis~ pagani, terram Sancti Flaviani seu Iulie cum titulo comitatus, Rosetum cum suis casalibus, habitatis et inhabitatis, videlicet i Cantalupum. Montemviridem. Mortulam, Baluvanum, Avianum, Montem Petri, Mon­ teculum, Ro/ianum, Quinque F urcarum, Sanctum Iovannem ad Humanum, Podium Camerosium. Sanctum Georgium. Trofinium, Chivianum et alias terras et casalia. habitata et inhabitata, in provintia Aprutii ultra; item in provintia Terre Bari: Cupersanum cum titulo comitatus, ex causa dotium maternarum. et terras comitatus, videlicet Turi, Nuchi, Casemaxime, Castellani et casale Castilioni inhabitatum, Casabole, Casale de Frassineto. Casale de Temegne. Silvam Arboris Belli; item civitatem Bitecti. terram Cassani, terram Iohe et casale Montoroni et terram Sternatie, in provintia T ene Hidronti: cum earum fortilliciis, vassalIis, iuribus et pertinentiis, mero mistoque imperio et gladii potestate, cognitione primarum et secundarum causarum civilium, criminalium et mi5tarum; fuit mai estati nostre supplicatum dignaremur ei et suis heredibus et subcexoribus imperpetuum. iusta tenorem privilegiorum, civitates, lerras, castra, casalia et loca ipsa con/irmare. Nos con/irmamus; mandantes Magno huius regni camerario, logothete et protonotario, magistro iusticiario eorumque locatenentibus et substitutis, viceregibus, conmissariis, guber­ natoribus ceterisque officialibus et suditis quatenus, forma presentium per eos a.ctenta, observent. Datum in castello nostro Capuane. Neapolis, die xvo martii anno 1495, regnorum Francie anno xn°, Sicilie primo. Sequitur manua regia dissimili litera videlicet: Charles. Item sequitur de alia dissimili litera, videlicet: Per regem visa. Ultimo sequitur alia litera, videlicet: Robertet. I

Abbr. ve

2068.

C.1495.III.21. Prata

Dinanzi a FrancescheUo « de Zabaldono » {, di Praia, giudice ai contratti, e ai lesti GiacomoAntonio Pandone, di San Giorgio, Vrbano Cennamo, di Capua, ai fratelli Pascarello e Scipione di Pietro « Iohannis Nicolay » 2, di Prata, e a Pietro « Francigena »: Carlo Pandone, conte di Venafro, rilascia procura alle liti al proprio consanguineo, Federico « de Monforte ».

Are. eael., Prg. n. 2068. Originale, con ~ottCl3CTizioni autografe, a roglto del notaio Nicola di MaatraU. nota del tempo (om_a): 3egnatUta del sec. XIX: xx, n. Z I. I

Nel 1",,10 de Cyahaldono

C-1495. IV. 24.

2

Neloel'3o.

Nel le.lo lohannis Cole.

1850,2634.

Napoli Privilegio di Carlo VIII che conferma Piedimonte di Alife e il palazzo in Napoli a Onorato III Gaetani, duca di Traelto e conte di Fondi; la terra di Morcone e i castelli disa~ bitati di Cofiano, San Severo, Sant'Andrea, nonché i castelli di San Marco dc' Cavoti, San Giorgio con Pietra Maggiore e Caivano, in Terra di Lavoro, a Giacomo Gaetani, conte di Morcone; con le rispettive giurisdizioni. Are. Caei., Prg. n. /850. Originale. Nel vcrsa segnalure, Jel .ec. XVII: P. 4, C. 8, f. p., n. 5; Jel sec. XIX: XLIII. n. 19. lvi, in Prg. n. 2634. Copia autenUca. inserita in C-/495.V.7.

Carolus octavus, Francorum, Hierusalem et Sicilie rex. Subiectorum nostrorum conpendii:s ... Pro parte Honorati Gaytani, ducis Tl'aiecti ac comitis Fundorum, et lacobi Gaytani, comitis Murchoni, VI,23


DOCUMENTI DELL' AR CHIVIO CAE TANI

176

nobilium neapolitanorum, fidelium nostrorum dilectorum, fuit maÌestati nostre expositum quemadmodum ipsi possiderunt et possident, vigore suorum privilegiorum, pro se suisque heredibus in perpetuum, infrascriptas terras, videlicet: Iacobus terram Murchoni cum titulo comitatus, castrum Conani exhabitatum, castrum Sancti Marci de Cavotis, Sanctum Severum, castrum exhabitatum, casb'um Sancti Georgii cum Petra Maiure, castrum inhabitatum Sancti Andree, Cayvanum, castrum habitatum, de provincia Terre Laboris; et Honoratus terram Pedimontis, de provincia T erre Laboris; cum suis casb'is seu fortelliciis, casalibu5, villis, hominibus, vassaUis vassallorumque redditibus, feudis, feudotariis, angariis et perangal'iis, domibus, possessionibus, vineis, olivetis, ortis, iardenis, terris, montibus, plani" pratis, silvis, nemoribus. pascuis. arboribus, molendinis. tenis, piscariis, baptindel'iis, venacionibus, defensis. passagiis, nundinis. cabellis, plateis, iuribus platearum, tenimentis, territoriis, aquis aquarumque decursibus, fundieis, ferreriis, baiulacionibus, banco iustitie, mero mixtoque impello et gladii potestate ac quatuol' littens arbib'ariis et cognicione primarum causarum civilium, criminalium et mixtarum, aliisque iuribus, iurisdictionibus, racio­ nibus, actionibus utilique dominio et pertinenciis omnibus; necnon idem dux possedit et possidet domum unam in civitate Neapolis in burgensaticum; deinde nostre maiestati fuit supplicatum ut terram Murchoni, eum titulo comitatus, et ceteras tenas et Iaea predicta neenon domum predictam, sieuti ild unumquemque ipsol'um spectant, confÌrmare et de novo ei concedere pro se suisque heredibus dignaremul'. Nos acten­ dentes supplicantium devocionis et fidei merita, Honorato duci et Iacobo comiti, pro se et suis hel'edibus in perpetuum, loea predictacum omnibus antedictis ac domum iam dictam conhrmamus eo modo et forma quibus hactenus omnia habuerunt ac habent, decernentes quod nostra confil'macio sit eisdem semper firma, ila quod Honoratus et lacobus et sui heredes terram Murchoni et cetel'as lerras, castra et loea predicta in feudum, inmediate et in capite, teneant a nobis et nostra curia et sub contingenti feudali servicio seu adoha, neminemque in superiorem et dominum recognoscant preter nos et heredes nostr05 in hoc regno, servireque teneantur de feudali servitio, iuxta usum et consuetudinem regni Sicilie, quociens adoha generaliter indicetur; quod servicium dux et comes nobis prestare promiserunt, fidelitate tamen nostra, feudali quoque servicio seu adoha nostrisque aliis et cuiuslibet alterius iuribus semper salvis; mandantes magistro iU3ticiario huius regni magnoque camerarioj eorum locatenentibus, l'egenti magnam curiam Vicarie eiusque iudicibus, presidentibus et racÌonalibus camere Summarie sacroque nostro consilio et aliis tribunali bus nostris, procuratori et advocato nostl'is bscalibus, vice regibus, iusticiariis, commissariis, thesaurariis, gubernatoribus et locumtenentibus nostris, officialibus aliis et subditis nostris quatenus, presentis nostri privilegii tenore actento, illum observent et observari faciant, et contrarium non faciant pro quanto gratiam nostram earam habent iramque et indignacionem nostras ac penam mille ducatorum cupiunt non incurrere. Presentes fieri iussimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. Datum in castello Capuane, civitatis nostre Neapolis, die XXllllo aprilis anno MCCCCLXXXXYo, l'egnorum nostrorum Francie anno duodecimo, Sicilie primo. Sig. !. (Sulla plica): Per regem, S. Girnult. 2 Visa; (nel verso): IIIustris ducis Trayecti et magninci comitis Murchoni. i

In cera rOlla, rotondo, appeso alla plica con un doppio cordoncino 3erico, rOS30 e verde; sul retlo, lo figura dd re in

trono; nel IIlIrso, lo stemma regio.

C ·1495 .IV. 25.

: Nella copia autentica Bir.net

1744,2634.

Napoli - Carlo VIII al commissario Bari, suo familiare: perché immetta Onorato III Gaetani, duca di Traetto, nel pOSSe1lS0 di Piedimonte cfAlife, e il fratello Giacomo-Maria Gaetani, conte di Morcone, nel possesso di Morcone, San Marto de' Caooti e San Giorgio. Are. Cael., Prg. n. /744. Originale. Nel "Ula, noia del sec. XVI: Execuloria de re de Francza de la poxc$&ione de Pedemonte, de lo contato de Morcone et de Cayvano; segnalure, del sec. XVII: n. 5 (correI/o 30pra un originario 9); P. 4, C, 8. f. p., n. XI; del3t:e. XIX: XLII n. lO. lvi, in Prg. n. 2634. CoPia autentica, ln$crfta In C-1495. V.7.

Carolus, Francorum, Hierusalem et Sicilie rex, Bari familiari domus nostre, ad inn-ascripta com­ missario per nos deputato. Qlloniam confirmavimus et de novo concessimus Honol'ato Gaytano, duci Tl'ayecti, terram Pedismontis. et lacobo Marie, fratribus, comiti Morconi, terram predittam Morconi cum titulo comitatus, terram Saneti Mal'ci de Cavotis et tenam Sancti Georgii, de provintiis T elTe Laboris et Vallis Beneventane, quas terras ipsi ex successione patema possiderunt, cum earum fortellitiis. vaxaIlis


REGESTA CHARTARUM

179

vaxallorumque redditibus, fructibus, censibus, domi bus, angariis et perangariis, hortis, iardenis, ~ineis, oliveti!, arboribus, gabelli!, passibus, terris, pratis, nemoribus, silvis, planis, pascuis, aquis aquarumque decursibus ceterisque iuribus, iurisdictionibus, mero mixtoque imperio et gladii potestate, prout privilegiis, que ipsis expediri mandavimus, hec plenius continentur: vobis mandamus quatenu5, receptis presentibus, vos personaliter in diUas terras et Ioca conferatis et Honoratum in possessionem terre Pedismontis, et Iacobum Mariam in possessionem Morconi, Sancti Marci de Cavotis et Sancti Georgii ponatis: man­ dantes omnibus officialibus et subditis nostris necnon capitaneis, sindicis, magistris iuratis, universitatibus et hominibus diUarum terrarum quatenus vobis circa executionem omnium predictorum faveant, et con­ trarium non faciant pro quanto gratiam nostram caram habent ac penam unciarum mille cupiunt non inculTere, Presentes fieri iussimus, Magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. Datum in castello nosb'o Capuane, Neapolis, die XXVo aprilis anno MOCCCCLXXXXVo, regnorum nostrorum Francie anno duodecimo, Sicilie primo. Sig. l (Sulla plica, a sinistra): Per regem, Briconnet; 2 (a destra): Visa. I

In cera rossa. rotondo, appelo alla plica con due cordoncini di Jela, uno TOUO, l'allro oerde; sul rello, la fiflUra del re • Nella copia Preconnet

in Irono: ~ul oers". lo J/emma regfo.

C .1495 . IV. 27 , A.

2067.

Napoli - Carlo VIII a Giovanni Druz: perché consegni la torre di Bitonto ad Andrea-MaUeo Acqua­ viva, marchese di Bitonto, Are. Caet., Prg. n. 2067.

Copia aulenlica/a, ad istanza del nobile Giooanni Albo, di ConoerJano, erario generale,

e per decreto di Co./anUno Gerunda, di Monopoli, luogotenente di AnJrea-Malteo Acquaoil/a e capi/ano di Conoersano, il 2/ • VIII. /50/, nella curra di quesla cil/à, dinanzi a Giovanni Ballis/a di Teopaldo« de Forcia lO, giudice ai conlralli, e ai toti « de Petra Panara ". primicerio eli Conl1er~ano, elon Donato" de Vampulia », don Francesco di maestro Rizzardo. don Slefano «de Sanducza », Masello « de Guidocto », a raglio del no/aio Peregrino" de Parente », di Cono",.aflo. Nel oe,.o. no/a coeoa (omessa); segnalure, del Jec. XVII: n. 2; del sec. XIX: XVI. n. 21 (carrello sopra un originario 50). Are. Cod., in Prg. (registro) n. 3/39, c. 2 v. Copia. autenticata .con atto C -/496. VI. l/ ,A. Ivi, in Prg. (registro) n. 3/24, c.40. Copia, alllenllca/a con al/o C- /506. VII. 6.

don Nicola

Carolus, rex F rancorum, Sicilie et Hierusalem, Iovanni Druz, f stipendiario nostro, castellano turris seu fortellicii civitatis Botonti. Quanquam per liUera5 n051ras 5it ordinatum quod tu, nomine nostro, turl'im Botonti recipias a castellano precedenti, tamen scire te volumus quod perveniat in manus Andree Mactei de Aquaviva, marchionÌs Botonti; tibi mandamus ut, postquam tibi traddita fuerit, illam in posse marchionis assignes. Presentes expediIi iuximus, sigillo impendenti munitas. Datum Neapoli, die XXVII aprilis anno millesimo quatringentesimo nonagesimo quinto, regnorum Francie duodecimo, Sicilie primo. Charles. Per regem, ad relationem consilii, Bourdin. 2 i

Nell'altre copie Daux, Duci

C.1495.IV.27,B.

• Nelt' altre copie Bonedctu, Bouedua

2360.

Napoli - Privilegio di Carlo VIII che ordina la restiluzione di Alri e Teramo, col porto di Cerrano e con i cmtelfi di Bozza, Frondarola e Silvi ad Andrea-Malleo Acquaviva, marchese dr Bitonto e conte di Conversano. Are. Caet., PTg. n. 2360. CofJia autenticala, ad (s/anza del nobile GiOI/anni Albo, di Conllersano. erarlo generale, per decreto di Costantino Gerunda, di Monopoli, luogotenente di Andrea-Matteo Acqual/illa e capitano di Conoersano, l' / / .IX. /50/ , nella curia di questa cillà, dinanzi a Giovanni Ballista eli Teopalelo «de Forcia », giudice al con/ralli. Il ai testi don Giovarmi « de Tharsia .. , arciprete di Conversano, don Goffredo di notar Giacomo, don Francesco di maestro Rizzardo, don Bernardino « de Truòcula "', a rogi/o del notaio Antonio Sardano, di Polignano. NellJerso, no/a coeva (omeua): segnalure. del sec, XVII : n. 6;. del sec. XIX: XV. n. 56 (corretto IIOpra un originario 57).

Carolus, Francorum, Hyerusalem et SiciIie rex, magno huius regni camerario eiusque locumte­ nenti, presidentibus et rationalibus camere nosh'e Summarie, collaterali et consiliariis nostris. Noviter maiestati nostre pro parte Andree Mathei de Aquaviva. marchionis Rotonti comitisque Cupel'Sani, con­


D O C U M f. N T I D f. L L' A R C H l V I O C A f. T A N I

180

-~._._-~._----

siliarii nostri, fuit exhibita supplicatio tenoris subsequentis: Christianissimo regi Francorum, Sicilie, Hyerusalem etc. Supplicatur pro parte Andree Mathei de Aquaviva, duci! Hadrie ac Therami, marchionis Botonti et comitis Cupersani, quod antecessores eiusdem possiderunt civitatem Hadrie et Therami, cum titulo ducatus, cum eorum villis et portu Cerrani, castris etiam Boccie et F omaroli a) et Silvi, cum hominibus, vaxallis vaxallorumque redditibus, mero mixtoque imperio, iurisdictione, cum iuribus et pertÌnenciis suis; demum cum civitates, portus, ville et castra predicta pervenissent ex successione ad quomdam losiam de Aquaviva, ducem Hadrie, avum eiusdem supplicantis, succedentibus guerris in hoc regno vestre maiestatis inter regem quondam Renatum seu ducem Andegavie et don F erdinandum de Ara~ gonia, dictus losias, pro servanda 6delitate precessonbus vestre maiestatis, dictas civitates, portum, villas et castra et eorumdem possessionem amÌsit: et licet etiam dictus don F el'dinandus pro l'estÌtudone civitatis Therami certam pecunie quantitatem receperit, nichilominus non valuit dictus supplicans dictas civitates, portum, villaset castra, nec etiam dictam civitatem Therami recuperare: supplicatur quatenl:ls dignetur civitates predictas, portum, villas, et castra eidem supplicanti restituere. Accedentibus meritis ipsius <luds t't marchionis, vobis mandamus quatenus, constito vobis per summarÌam infolmationem de posses­ sione et spolio predictis dictumque ducem et marchionem esse legitimum heredem et successorem dicti Iosie, sui avi, restituatis dicto duci et marchioni possessionem dictarum civitatum et terrarum eo modo et forma quibus ilIe tente et possesse fuerunt ante spoliationem predictam. Datum in castello Capuane, civitatis nostre Neapolis, die XXVIt" apnlis, anno MOCCCC')LXXXXVo, regnorum nostrorum Francie anno duodecimo, Sicilie primo. Per regem, Birrault. Visa. Presentatum in camera, VlJo maii 1495. r.) Fomarolo o Front/arola (cf. Giu,/iniani L.).

2634.

C-1495 . IV. 29.

Napoli - Onorato III Gaetani, duca di Traetto e conte di Fondi, e il fratello Giacomo~Maria, conte di Morcone. rilasciano allo zio Bonifacio Gaetani, priore di Barletta, la procura per r;ceOere il possesso di Piedimonte d'A life e di Morcone. Arc. Cael., In Prg. n. 2634.

Copia aulentica, inserila in C.1495.V.7.

Domine prior, patrue et tamquam pater. Nui per essere occupati circa lo serV1CIO regio et circa altre occupacioni, che spectano multo alla redempcione de lo resto de nostro statu, non possimo personalmente andare ad pigliare la possessione de Pedemonte et de lo contato de Morcone, quale ne e .tato confirmato et de novo concesso dal signore re de Franza etc., secundo app8l'e per privilegio de so m[aies}ta: pero considerando a la exquisita prudencia et patemo amore de la signoria vostra, pregamo et asb'ingemo quella che li piacza de continente da nostra parte andare et conferirese in la prefata terra de Pedemonte et in tucte le terre de lo contato de Morcone ad pigliare corporale poxesione de una per una de diete tene da parte de zascheuno de nui ad chi specta, secundo lo tenore de lo privilegio, quale ve damo che lo possate presentare et must[rJare a li iudici seu altri officiali, consiglio et universita de quelle: et pigliata che haverite dieta possessione si de le prefate terre si anche de la fortelecza de quelle. ne fante fare uno publico contractu in omne una de le prefate terre per notaro publico, presente iodice et testimonie, et dieto privilegio conservrulte diligentemente et lo retornante in nostre mani. Neapoli. die penultimo aprilis, XIIl indictionis, 1495. Et sequebatur subscnpcio propria manu ipsorum doniinorum ducis Trayecti etc. et comitis Murconi in modum infrascrÌptum, videlicet: Lo vostro como l figlio lo duca de Trayeeto manu propria. Comes MUl'coni manu p1'OpIia. A tergo autem descnpcio talis erat, videlicet: Magnifico aC R. IUO domino Bonifacio Gaytano, prion Baroli, nostro patruo et tamquam patri honorando etc. t Netr interlfneo.


REGESTA CHARTARUM

C.1495. V. 7.

181

2634.

Piedimonte d'Alife - Il regio commissario Bari immette nel possesso di quesla lerra Bonifacio Gaetani, priore di Barletta e procuratore di Onorato /II Gaetani, duca di TraeUo e conte di Fondi. A~. Cnel.,

f. 2. n. I; del

~ec.

Prc. 1t~ 2{,j4.. O,.lSfttLllè!.. XIX: XLII, n. 7.

C()1't

~O"OJJc,.:%iÒlli .aulotJrDf~~

ffi Anno millesimo quatrieentesimo nonagesimo quinto, regnante Carolo oetavo etc., regnorum Francie anno duodecimo, Sicilie anno primo, die septimo mensis madii, tercie decime indictionis, apud terram Pedismontis. Nos Cardonus, aromatarius de dicta terra, ad contractus iudex, Lodovicus de Georgiis, de eadem terra, notarius, et subscripti testes de terra Pedismontis, notum facimus quod. nobili accersitis ad portas Pedismontis, ad preces nobis factas per Bari, familiarem domi regie maiestatis, et per Bonifacium Gaytanum, priorem Baroli, et, receptis primo per prefatum Bari, regium commissarium, clavibus portarum Pedismontis a notario Angelo Simonecta et a Vincentio de Heremita, iudicibus eiusdem terre, Bari exhibuit licteras sue conmissionis. scriptas in carta de pargameno, magno cum pen~ denti sigillo ipsius maiestatis munitas, tenoris subsequentis (cf. C ~ 1495. IV. 25). Qui Bari presentavit alias regias licteras, in carta de pargameno scriptas, tenol'is subsequentis (cf. C-1495.IV.24); Bonifaeius Gaytanus presentavit nobis licteras sue proeurationis per epistolam, in carta papiri scriptas subscriptasque propriis manibus sigillatasque sigillo ducis Trayeeti comitisque Fundorum et comitis Murconi, tenoris subsequentis (cf. C - 1495 . IV. 29): Bari Bonifaeium, proeuratorem Honorati Gaytani, ducis T rayeeti et comitis F undorum, in poxesionem PedismontÌs inmisit, consignando eidem claves pOltarum Pedismontis ipsasque PQrtas reserando et procuratorem introducendo in ipsam terram, presen­ tibus magnifico Paulo Gazella, de Gayeta, capitaneo Pedismontis, dictisque iudicibus et quampluribus aliis de populo et universitate Pedismontis, ultra centum. Conmissarius et procurator requisiverunt nos ut confieere deberemus lnstrumentum: hoc ad cauthelam ducis Trayecti et suorum heredum et successorum scripsi ego Lodovicus pro notario rogatus. ST. ffi Cardonus aromatarius ad contraetus iudex. ffi Angelus de Balsamo legum doctor. ffi Iacobus de Franchis de Pedemonte utriusque iuris doctor. ffi Franciscus notarii Damiani testis. ffi Notarius Nicolaus de Franchis de Pedimonte. ffi Petrus Antonius de Gaudio testis. ffi Domnus Benedietus Clarellu5 testis. tE Nicolaus de Paterno testis. ffi Notarius Franciscus de Cerbariis de Pedemonte testis. tE Antonellus de Philippo de Pedemonte testis. ffi Vincensius de Abracza testis. ffi Signum crucis Fl'ancÌscÌ de Abracza testis scribere neseientis. ffi Signum crucis NT. Gasparis notarii DamÌani testis scribere nescientis.

2375.

C .1495 .V. 18 .

Napoli - Carlo VIII, nonostante la salvaguardia concessa alla città di Venafro, sottopone questa alla giurisdizione di Carlo Pandone, conte di Venafro. Are. Cael., Prg. n. 2375.

OrigInale.

Nel

011'80,

nota coella (omeS3o); .egnatura del .ec. X/X: XIX, n. 66.

Carolus, l'ex Francorum, HierusaIem et Sicilie etc. Carolus Pandonus, comes Venafri, expo­ suit quod universitas civitatis Venafri a nobis quandam salvamguardiam obtinuit tenoris subsequentis (cf. C- /495.111. /3); subiunto quod, pretextu huius salveguardie, per universitatem Venafri et homines multa mala ac facinol'a commictuntur et eiug· Ìurisdictio et ofhcialium eontempnitur, privilegiis per nos dieto Carolo factis derogatur, dignaremur providere. Nos, cum civitatem Venafri Carolo Pandono, cum titulo comitatus, contirmavimus, cum mero mixtoque imperio et gladii potestate et cognicione primarum et secundarum causarum, et intencionis nostre non fuit dictis privilegiis derogare ne sub pretextu diete salveguardie deIicta inpunita pertranseant et maiora seandala excitentur: mandamus qualiter dictus comes et sui officiales, non obstante dicta salvaguardia, possint in dictam uruversitatem et homines iurisdictionem, merum mixtumque imperium et gladii potestatem exercere, eorum delicta punire, eeiam sÌ talia delicta


182

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

essent pro quibus pena corporalis usque ad mortem inclusive inponeretur, contra dictam universitatem et homines de eorum excessibus et delictis inquiratur et procedatur per dictos oflÌciales secundum quod iura et constituciones et capitula Regni volunt; diclaque universitas et homines comiti eiusque oflicialihull hohedienciam prestent eiusque et suorum oflÌcialium iurisdictionem non contempnant; contemptores et inhobedientes puniantur; et de redditibus, iuribus et proventibus, comiti spectantibus, respondeant; ipsumque recognoscant in eorum comitem et utilem dominum, prout ante adventum nostrum tenebant,

atque obedienciam ac fidelitatem prestent eidemque privilegia per maiestatem nostram confirmata obser­ vent, non obstante dieta salvaguardia quam nos annullamus; mandantes dicte universitati et hominibus, lIub pena rebellionis nostre et ducatorum quatuor mille, quatenus omnia observent. Et ut ad dicte universitatis et hominum noticiam perveniant et ne igntoranciam pretendere possint, presentes nostras licleras per ofliciales comitis in locis publicis, ahi universitas congregari solet, legi et divulgari volumul Datum in castello Capuane, civitatis nostre Neapolis, die XVIIjO ipsarumque copiam in dictis locis aflìgi. maii MQCCCC~XXXX() quinto, regni nostri Francie anno duodecimo, Scicilie primo. . Charles. Sig. 1 (Nel margine inferiore, a de$tra): Gayene de Vex grant canberlanc; (sulla pliea, a destra): Visa; (a sinistra): Per regem, ad relacÌonem consilii, Duboys. I

Traccia nei fori sulla plica, a cui era appeso.

c -1495. V.19.

3123,3134.

Napoli - Carlo VIII ordina che sia corri$posla ad Andrea~Malleo Acquaoiva, marchese di Bilonlo, la provisione deli' ufficio di sini3calco, tollogli e conferilo a Francesco « de Alegro », signore di Parigi. Are. Cae.t., in Prg. (registri) n. 3123, 3134, c. 24. 23.

Copia, autenticala con l'allo C - 1506. VII. 8. A " B.

Carolus, Francorum l'ex, Sicilie et Hierusalem. Cum in hoc nostro adventu ad rengnum Sicilie concesserimus oflitium mangni senescallatus Francisco de Alegl'o, domino Parisii, putantes dictum oflicium vacare, nuper intellessimus tamquam unum ex septem offitiis Rengni, ad vitam tribui solitum nec posse qui eum possldet prival'i donec visserit, comperimusque Andream Matteum de Acquaviva, marchionem Botonti, consiliarium nosll'um, dictum offitium possedisse nec posse ab eo privari; non potentes dictum officium domino Parisii revocare, ut honori ae utilitati Andree· Mattei non preiudicaremus, decel'nimus notum facere quod nulla culpa ipsius contra nos fuisse a dieto oflitio privatum, sed polius quod domino Parisii concesseramus non scientes ad vitam solere concedi; et ut marchioni sit satisfactum volumus quod gaudeat honoribus, pl'ovisione. franchitiis. gagiis et gratiis quibus offitiales ex septem oflitiis gaudent, tamquam si ipse oflitium senescarllatus teneat; et mandamus thesaurario huius regni cetel'isque offitialibus et presertim magno camerru;o huiu! regni, presidentibus et rationalibus camere nosu'e Summarie quod de debita provissione mal'chioni respondeant, pro quanto penam ducatorum decem mille cupiunt non subire. Datum in castello nosu'o Capuane, Neapolis, XVIIII maij anno MCCCCLXXXXV, rengnorum Sequitur de dissimili liuera manus regia, videlicet: Charles. 1 Sequitur Franeie XII, Sicilie primo. Obmisso sigillo rubeo magno pendente, alia dissimilis littera, videlicet: Per regem visa Robertet, ut supra. I

Nel

'"'0 Ciarl""

C.1495.VI. 4.

3139,3124.

Napoli - Gilberto de Bourbon, arciduca di Se$$a e conte di Monlpensier, luogo/enenle e vicario gene­ rale di Carlo VIII, a Gilberto Crassay, mariscalco del Regno, a Gabriele de Montfaucon, ciam­ hellano regio e governatore di Manfredonia, a Troiano Caracciolo. duca di Melfi, a Francesco Or31nl, duca di GralJina, ad Enrico signore di « Losinge » e « d'Arancort », consigliere e armigero regio: perché riducano all'ohbedienza la città rihelle di Bitonto, restituendone il possesso ad Andrea­ Matleo AcquaoilJa, marche3e di Bitonto e conte di Conversano. Are. Cael., in Prg. (regi.lro) n. 3139, c. 3. Copia, aulenlicala con ratto C- 1496. VI. II ,A. 33. Copia. autenticata con folto C. 1506. VII. 6.

IUÌ. Ìn Prz·

(regi.lro) n. 3124, e.

GilbertulI, I1rchidux Suesse, comel Montis Penserii, deHinus Alverniç, regni Siciliç magister iustitiarius ae locumtenens et vicarius generalis, Gilberto Crassay, domino de Zampru'Ìis, duci Licii,


REGESTA CHARTARUM

183

------------------------

regni Sicilie marescalco. Gabrieli de Monfalcon, militi, consiliari o et cambellano regio, gubernatori Manfredoni~, Troiano Carazullo, duci Melfi~, et Francisco de Ursinis, duci Gravin~ et corniti Trilici~ i ac Campani'.t, Henrico domino Losinge et d'Arancort,2 regio consiliario et armigero, fidelibus regiis Cum Andreas Matheus de Aquaviva, marchio Botonti et comea Conversani, esset et amicis nostris. spoliatus per don Ferdinandum primum de Aragonia civitate Botonti essetque data in excambium terra Martine, contra ipsius voluntatem, habuit recursum ad maiestatem christianissimam quod dignaretur dictam civitatem restitui mandare: que maiestas conmisit presidentibus magne camere Summarie quod providerent ut restituereter, et ipsÌ retinerent terram Martine nomine regie curie. Cum esset confectus processus et probatum marchionem fuisse spoliatum dieta civitate essetque declarata mens regie maiestatis per F ranciscum Scalam quod civitas Botonti restitueretur ipsi marchioni, quamvis cives petiissent doma­ nio,m, dicti presidentes et camera Summarie sententiaverunt dictam civitatem restituendam marchioni et quod restitueretur terra Martine; et conmiserunt Campagno, regio armorum araldo, quod marchionem in possexionem dicte eivÌtatis induceret mandaretque castellano, universitati et hominibus diete civitatis quod obedienciam prestarent prout prius; et ipse rex scripsit castellano, capitaneo, universitati et homi­ nibus quod possexionem fortellicii et civitatis assignarent marchionÌ; cum Campagnus se ad dietam cÌvitatem contulisset mandassetque quod marchioni vd domino Giorgio Sersali, ipsius procuratori, obedientiam prestarent, castellanus, universitas et homines non solum noluerunt parare mandatis, sed minis et terrori bus ipsum araldum repulerunt procuratoremque marchionis minis ~t armis in fugam verterunt. Nuper cum per lohannemandream, unum ex presidentibus regie camere, esset mandatum sindicis Botonti quod voluntas regis erat quod civitas Botonti deveniret in posse marchionis mandassetque quod marchioni tamquam eorum domino obedirent, et esset missus -Berardinus Cirillus de Neapoli, l'egie camere Summarie scriba et commissarius a regia maiestate deputatus, quod una vel in solidum cum araldo penas incurssas a dieta universitate et hominibus exigeret; iterumque mandassent castellano, universitati et hominibus quod obedienciam marchioni prestarent, ipseque commissarius se ad dietam civitatem contulisset, prius introitum ipsi commissario denegarunt; post, egre introductus, cum mandasset universitati et hominibus quod obedienciam prestarent et mentem regie maiestatis esse declarasset quod dieta civitas veniret in posse dicti marchionis: ipsa universitas et homines, parvifacientes regia mandata et voluntatem. cum tumultu et furore replicaverunt nolle ullo pacto obedire; et cum commissanus vellet citare aliquos cives pro exaetione pene et pro ceteris exequendis, ipsum deluserunt declaveruntque quod, si non discederet, in damnum et dedecul! et vite periculum inciderei; tandemque minis et tumultu compulerunt quod a dieta civitate discessit. Que omnia cum ad dedecus regii honoris et auctoritatis sint, neque est ferendum quod dieta universitas et homines in tanta inobediencia perseverent l'egiaque mandata spernentul': ut regia voluntas exequatur omnesque intelligant quantum sit grave regiis mandatis non obedire, pl'esertim quod regia maiestas literis, manu propria 5ubscriptis. datis A verse vicesimo primo maii. scribit presidentibus camere Summarie quod sua voluntas est quod ipse marchio sit remissus in possessionem Botonti: vobis mandamus quatenus vos arnnes, aut tres vel duo ex vobis, vos transferatis ad civitatem Botonti, eisque iniungatis quatenus recipiant Andreammatheum marchionem Botonti in Iegitimum dominum, eumdem in possessionem civitatis et fortellicii inducendo, eidemque et suis heredibus et successoribus necnon officialibus eorundem obediant, functionesque et tributa ac alia iura ipsi per­ solvant; et hoc sub pena confiscacionis corporum et bonorum; et ut melius cÌves Botonti intelligant mentem regis esse quod civitas restituatur marchioni et non credant quod duces Amelfie 3 et Gravine, ex affinitate et amicitie (I) quam habent cum ipso marchione, ea iubeant quç non sunt de mente regis, volumus quod in preceptione rerum predietarum et declaracione mentis _regis et alìis exequueionibus semper interveniat unus ex vobis baIlis (I) nominatis una cum dictis duci bus; quibus preceptis si cives et habitatores Botonti obtemperare voluerint, nos ipsis rebelliones, iniurias et delicta eis undulgemus, penarum et mulctarum impositiones eis remictimus; et marchio canfessus est se vene omnes iniurias, per cÌves et habitatores Botonti illatas eidem vel suis officialibus, servitoribus aut nunciis, ignoscere, et eos in suo amore amplecti illosque bene tractare, iusticiam eiisdem (I) ministrando; et super hoc fidem sua m astringet, et super premissis literas patentes expediet; ubi in sua perfidia erga regem persevera­ vennt nee preceptis per vos faciendis obtemperare voluerint, vos, congregatis aciebus et copiis armatorum et exercitu valido, obsideatis et expugnetis predictam civitatem et manu militari contra cives et habitatores ac alios extraneos, infm dictam civitatem existentes. procedatis ita quod regi obediant, sue maiestatis honor fortitudinis remaneat; mandantes principibus, ducibus, marchionibus, armorum capitaneis et militibu5.


184

D O C U M E N T I D E L L'A R C H I V I O C A E T A N I

--~----

...•....

_.......

_-~_

.........

comitibus, baronibus, officialibus, universitatibus, hominibus ac aliis subditis regis in hoc regno SicililS quatenus vobis prestent auxilium, et contrarium non facÌant pro quanto cupiunt gratiam regis conservare et penam decem milium ducatorum incidere non optant; qua civitate expugnata et punitione de rebel­ libus ipsius facta, eidem marchioni possessionem diete civitatis et fortillicii assignetis. Pr~sentes expediri iuximus, conmuniendas sigillo impendenti. Datum in Castello Novo Neapolis, IIIt iunii MCCCCLXXXXVto. Gilbert. Dominus locumte~ens et vicarius mandavit mihi Corrado curiali. Presentate in sacro regio cansilio. Visa. Registrata in registro privilegiorum primo. ' Facta fuit collaccio supl'adicte copie privilegii cum originali per me Marinum de elinca de Noha, provincie Terre Bari: concordat. i Nell'allra .copia Trilicii 2 Nel te3to darancort; nell'altra copia daragon notazione fu desunla dall'altra copia.

3

Nell'altra copia Melfìe

C -1495 .VI. 7 .

, Quest'an­

3139.

Napoli - Indulto generale conceli:;o da Andrea-Matleo Acquaviva, duca ai Atri e Teramo, marchese di Bilonlo, ali' univerliità e agli uomini di BUonlo. Are. Catt., in Prg. (registro) n. 3139, c. 6.

Copia. autenUcata con l'aUo C· 1496. VI. Il ,A.

Andreas Matheus, dux Adri~ ac Thel'ami, marchio Botonti, Conversani et Iuli(} comes. Et si iustitia... Cum diebus elapsis civitas Botonti privilegio et provisionibus regie christianissime maiestatis esset nobis resti tuta foretque missus araldus ad nos restituendum in possessionem dicte civitatis, unive!'­ sitas et homines non salurn regii araldi iussionibus male audientes Euere, sed ipsum araldum, olIiciales et pl'ocuratores nostros minis, terroribus, iniuriis et armis ab ipsa civitate repulerunt: et cum iterum regia maiestas micteret commissarium ad penam exigendum et de novo mandandum quod nobis obedirent. commissario parere denegarunt et ab ipsa civitate ipsum expulerunt, et pro preterito tempore contra n05 nostramque auctoritatem commisissent; et quamvis tantum scelus et inobediencia penam postulent, tamen advertentes quod dieta universitas et homines ex quadam desperacione in id facinus prolapsi sunt: scelerum et perfidie universitati et hominum Botonti obliti, predictam inobedienciam et delicta criminaque ab ipsis commissa ac penam civilem et criminalem, in quas inciderunt, remictÌmus, indulgemus et relapsamus, si ad obedienciam nostram nostrorumque officialium et procuratorum et signanter Bellisarii de Aquaviva. germani nostri, quem pl'O assecutÌone possessionis diete civitatÌs mictimus. venient, nosque ut eorum dominum recognoscent: et dictam universitatem et homines, eorum heredes et successores, in pristino fidelitatis gradu, in quo erant quando dictam civitatem possidebamus, reintegramus. Mandamus officialibus nostris quod p!'cdictam universitatem et homiqes tamquam nostros subditos et vaxallos, ab omnibus labe et crimine liberatos, pertractent; et contrarium non faciant pro quanto gratiam nostram cal'am habent et penam ducatorum mille cupiunt non subire. Presentes fieri iU5simus, sigillo nostrum maiol'um, quo nunc utimur, impendenti et proprie manus subscl'iptione munitas. Datum Neapoli. VII iunii MCCCCLXXXXVO. Andreal. Ioannes. Facta fuit collaccio supradicte copie privilegii cum originali per me notarium Marinum de elinca de Noha, provincie Terre Bari: concordat.

C -1495 . VI. 20 -1496 . III. 8 .

799.

Teramo - Ad ;:;Ianza dei canonici di S. Salvalore in Lauro di Roma, della congregazione di S. Giorgio li Malga» di Venezia, che aveVano incorporato alcuni fondi loro, spellanti alla chiesa di S. Benedetto « de Gabiano », della diocesi di Teramo, al territorio di Corropoli, in seguito ad abusi degli uomini di quesla lerra, il cardinale Antonio Pallavicini, conforme al brevf.! di Ales­ 3andro VI, in data 1495. VII. Il, affida la causa a Filippo Porcelli, vescovo di Teramo, e al 3UO vicario generale, Raimondo F ena3to, di Camerino; e questi, a richiesta di A lessandro di Giovanni, di Corropoli, procuratore dei canonici, come da istromento del notaio Prospero «de Cellis », di Acqua:sparla, cita Nello di Cola ({ Luce », di Corropoli, procuratore dell' università, come da istro­ mento del notaio Pellegrino, e con sua sentenza, emeS3a nella :;ala del palazzo ve3covile, conferma lale incorporazione. Are. Caet., Prg. n.799. Istromento originale della sentenza, redalto lo deS30 giorno. dinanzi a Giacomo« Macteì ". di Sulmona, ,iudice di Teramo, e ai testi GiOl1anni di Nardo «Col18orlÌ 1> e Giol1anni di Antonio «Rubei AmonÌi ., di Teramo, dlill notaio lotto " de Monte », dr Teramo. Nel Ilcr30, noca dci 3ec. XVI; Decretum conurmationi. r. commiSSilliorum apoltoli. corum super unione territorio Corropoli; segnalura Jel sec, XIX:

XX,

n.

3.


REGESTA CHARTARUM

C· 1495 . XI. 20 . Filellino -

185

411,620.

T estameTlto di Antonio Caetani. signore di Filettino.

Are. Cael., Prg. n. 411. Originale. Nel omo, noie del sec. XVI: a) -Die 16 don abbas Petrus de Fel~tino, etatis annorum 65, et don abbas Iacobus eiusdem loeo Feletino, etatis 70, recognoverunt manum, literam, subscriptionem signum et personam retrosCl'ipli nolarii qui presens leslamenlum subscnp3it elc.; b} teslamenlum quoddam Anlonii Gaela:>.i 1495: A. C.. pro iii. d. Isabella Caraffa el Antomo Gaetano eius !ilio contra omnes, die 15 maìi 1551 ; Bo. Arangea nolanus. 1M, Prg. n. 620. Copia, aulenlica/a dinanzi a Ugo Boncompagni, luogolenen/e di Giovanni Ballis/a Cicade, lIescOIlO di Albenga e uditore generale della Camera aposlollca, ai te,t( Ce.are Lotto «de Quinliliis» e Desiderio Bonallena, no/al di curia, ad i.tanza di Giulio Pilozi, pro­ CUra/ore di G{acobella Cara/a e Antonio Cae/ani di Filettino, $UO figlio, il quale produce come testi gli abati Pietro e Giacomo di Filettino, a rogilo del noia io Fabrizio Galletlo, sUCcessore di Giovanni Ballisla Galletto, in dala 15. 16. V. 1551: e con la legaUzzazione di Flaoio O,.in{, rlt:.co/lo di Muro e udi/ore generale della Camera apostolica, appo$lavi in dala IO .111. 1565." Nel verso, noie coeve (omesae); segnalura Jel sec. XVII: n. 56.

Anno MOCCCCoLXXXXV, pontificatus Alesantri VII i anno tertio, indictione IX, mensis novembris dic Antonius Gaytanus, dominus castri Felecteni. infirmus, reliquit Catharina ussor sua quod sit domina omruum bonorum dum vivit. Item reliquit Catharina quod possit maritare Cacidonia sua filia de bonis suis, quod filiis suis non possit aliqud contradicere ad illud quod facit Catharina. ltem reliquit quod PO$t mortem Catharina costituit suos universales eredes Rabertus 2 et Dantes, et si aliquis ipsorum contigit mori sine legitimis filiis, quod unus moriatur (I) alteri. Item reliquit Catharina exequitricem animl\m suam et hac dixit esse suam ultimam voluntatem. Actum in curia castri Felecteni, in Camera dicti' Actonii: Antonio Blasi Il Mactei, Antonio Sancti, 4 Petroccu5 Corsus, Antonio Stdani, Iani Iannone, Iacobus Antonii Stefani, Nicolaus Palatii, Iulianus Ferrari, Iacobus Sancti Castangne. 5 testibus. Antonellus' M. lohannes 6 Stephanutii de castro Felectini imperiali auctoritate notarius.

xx.

Nella

I Errato per VI; sono parimenti errali l'anno del pontificato (4°) e l'indizione (/,ja). 2 Nella copia Hubertum copio. Nllai 4 Nella copia BaptiGta 1> Nella copia Sucacastagne 6 Nella copia quondam ger

3

C.1496.11I.12.

784.

Valmontone - Dinanzi al nolaio Barlolomeo « Francisci Thomasii », di Babuco, e ai testi Pietro Angelo « de Pruschis » e Elioerio « de Dioteaiute », di Valmontone: le nobili donne Lasia e Francesca figlie del defunto A nlonio « lohannis », di Guarcino, dimoranti in Valmontone, rilasciano procura al nobile Francesco, figlio del defunto Francalancia di Anagni, loro rispettioo cognato e marito, a oende1e i beni posseduti in territorio di Guarcino, indio/si con la sorella Antonia. Are. Cae/., in Prg. n. 784.

Copia au/enUca, Inseri/a in C-1496.III.12.

784.

C· 1496 . III . 13.

Anagni - Francesco di Francalanda, procuratore della moglie e della cognata, e Antonia, moglie di suo fratello Fabiano, vendono il molino iTl località « lo Tornaluro ". iTl territorio di Guarcino. ad Antonio Caetani di Filettino. Are. Cael., Prg.

n.

784.

Originale.

Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo sexto, pontificatus Alexandri pape sexti anno quarto, indictione XIllIl\, mensi;; martii die decimo tertio. Nobilis Franciscus, filius condam Francalancie de Anagnie et maritus nobilis mulieris F rancesce, filie condam Antonii. Ioha","is, de .castro Guarcin~, ~t cognatu!! nobilis muliel'is Lasie, de castro GuarcenÌ, Ìncolarum castn Valhsmontoills, habcns ab lpSlS mandaturn, CUiU3 tenor talill erat (cf. C - 1496 .1I1.12), una eum nobili Antonia. eius cognata et uxore F abiani sui fratris, ipso etiam Francisco renuntiante usufructibus sibi conpetentibus: vendiderunt Antonio VI,24


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

186

Gaitano molendinum situm in territorio castri Guarcini, in loeo qui dieitur lo Tornaturo, iuxta rem Antonii Nelli Angeli, rem predictarum dominarum, CUl'sum aque, viam qua itur ad ipsum molendinum ; pro pretio centum ducatorum, ad rationem decem carlenorum pro ducato; et Iohannes Andreas Georgii de Thomasiis, de Anagnia, se obligavit ad evictionem rei vendite et ad refectionem dampnorum, expen­ Actum Anagnie, in contrata Castelli, in domo sarum et interesse, sub pena dupli centum ducatorum. heredum Francalancie, iuxta rem heredum Iohannis de Zancalis, mema civitatis, viam; veneralibus viri!

Pancratio de Ricchis, Alfonsio Àntonii magistri Sancti et Bartolomeo Valle, de Anagnia, testibus. Iohannes Mei Pacifici imperiali auctoritate notarius. ST.

'.

C -1496. III. 21.

1490.

Roma - Bolla di Ale3:iandro VI all'abate di S. Maria «de Velletro », in dioc~i di Benevento: perché meita in pO:JSC!Jso della chiesa di S. Andrea in San Giorgio la Molara, di giuspalronato del duca di Traello, il chierico Giovanni «de Scoctia », giuniore, della diocesi di Alife, in seguito alla morle del precedente reUore Giovanni « Scoctia », seniore. Are. CacI., Prg. n. 1490. Originale, con BP. e con le soUoscriz{oni dei curiali. P. 4, C. 7, f. 6, n. 2: del sec. XIX: XXXVIII, n. 33.

Nel oerso !cgnature, del sec. XVII:

C -1496 .IV.16.

3139,2761.

Corropoli Andrea-MaUeo Acquaviva, marchese di Bitonto, ad Annibale « de Montella », castellano di Conversano: perché provveda a quanto occorre per l'autenticazione dei priVilegi concernenti lo stato d'Abruzzo e della provincia di Bari. Are. Cae/., in Prg. n. 3/39, 2761.

Copia autentica, in!erita in C·1496. VI. Il ,B.

A tergo: Al mio amato Anibal caslellano de Cupersano elc. Ab intus: Anibal, per tenore de!a presente ve facimo intendere como havendo nui multi et diversi privilegi del statu nostro, tanto de Apruczo quanto dela provincia de Baro, et de altra inmunita et, prerogative, obtenute per la felice memoria dei nostri majuri et predecessori el ancora per nui altri per la conservacione el nove conces­ siuni facte in diete provincie, secondo in dicti privilegii ol'iginalimente se contene; perloche per multi boni respeeti et diversi consideracÌuni, et ultra per evitare li fuluri periculi et scandali poriani succedere, nce ha parso expediente fare copia de dicti privilegii et quelle autenticare quali sono Ila in castello in Conversano, in li nostri scringhi: perho vui prenderiti dicti privilegii concernenti dicto statu et faritoli assumere in autentica forma per notare che non sia delo statu et bene intendente, cum iudice et testimonie se recerca, fandone fare sei libri et ad cÌascaduno de quelli sia facta la autenticacÌone cum lo instrumento puplico et omni altra sollempnita necessaria, ad ciocche debitamente dela tua opera et diligenti a da nui poeti essere conmendato, et quelle expedire subito, ne darite relacÌone ad nui per ordinarive quello haverite da exequire. Et perche in tale expedicÌone poria essere necessaria doverise fare in corte, dove vuy per la conservacione de quesso castello non porissive personalimente intervenire, fidando nella legalita vostra, ve donamo et concedimo potesta possati elegere qualunca persona ve parera possa comparire per nome vostro ad intervenire alla presentacione de dicti libri et ad omne altro acto fosse necessario per lo. convalidacione de quelli, quali nui havemo rato et fermo cpmo personalÌmente nui fossimo da Ila ; non altro. Datum Chorropoli, decimo sexto aprilis 1496. Lo marchese de Botanto etc.

300.

C .1496 .V.lt.

Roma - Breve di Alusandro VI al profonolario Giacomo Caelani: perché ospiti comodamente in Sermoneta il principe e la principessa di Squillace. che vi pernotteranno venendo a Roma. Are. Cllel .• Prg. n. 300.

Originale.

Nel ~er30, ~egnatura del sec. XIX, V, n. 36.

Alexander papa VI. Dileeli fili. Veniunt ad nos pl'inceps et principissa Squillatii cum sua familia et iter facient per terram istam luam Sermonete, illic pernoctaturi. Et licet sciamus non oportere


REGESTA CHARTARUM

187

propter amorem, quem scimus devotionem tuam erga res nostras gerere, tamen ut adventum lpsorum scias, volumus per presentes tibi significare, hortantes tuam devotionem ut providere velit quod quanto commodius fieri. potest istic Sermonete pro ea nocte maneant. Datum Rome apud Sanctum Petrum. (Nel maT~ sub annulo piscatoris, die XI maii MOCCCCLXXXXVI, pontificatus nostri anno quarto. gine inferiore, a destra): B. Floridus; (nel verso): Dilecto filio prothonotario Sermonete secretario nostro. Sig. i. t

In cera Tossa. contornato da cordoncino di

cOfta/JO.

C -1496 .VI. 6.

3139,2761.

Conversano - Annibale « de Montella ". castellano e commissario generale di Ahdrea~Malleo Acqua~ viva, a Giovanni Bianco: perché provveda all'autenticazione di lutti i privilegi concernenti lo slalo di Abruzzo e di Terra di Bari. Are. Cad., in Prg. n. 2761.

Copia autenlica, in$erlla in C. 1496. VI. Il •B.

A tergo: Al nostro conpare Iohanne Bianco de Cupersano etc. Ah intus: Iohanne Bianco, ve facemo intendere come in li di passati havendo receputo letere dalo illustre signore marchese dandone ordine che deheamo fare autenticare et ponere in libri tucti privilegii, prerogative et Ìnmunita concer~ nessita allo statu tanto de Apruczo quanto ancora de Terra de Baro, et quelli autenticati remecterili ad sua illustre signoria; et perche in tale autenticacione sia de hisongho se facza in iudicio et fore delo castello, dove nui personalimente per nostro officio non poriamo intervenire; confiso de la legalita tua et per audorÌta dela nostra conmissione, ve or dinamo et conmectimo che da nostra parte dobiatÌ intervenire in iudicio; che, per autorita dela nostra letera conmissionale ad nui dricxata et ancora per questa nostra ad vuy concesa, possati intervenire in iudicio et ad omne altra parte fosse necessaria per convalidacione et autenticacione de. dicti privilegii; et facto tucto quell'o necessario et oportuno come se recercaria per nui fare, et non altramente ad ciocche dela tua diligencia ce possamo laudare; non altro. Valete. Ex castello Conversani, sexto iunii 1496. Anihal de misser Roberto, castellano de Cupersano, conmissal'io generali del statu delo illusb'issimo marchese de Botonto, manu propria.

C.1496. VI.ll,A,B.

3139,2761.

Conver~ano -

Ad istanza di Giovanni «Albi», sostituto di Annibale «de Montella ", commissario e governa/ore della contea di Conversano, dinanzi a Costantino « Gerunda ~, capitano di questa città, si procede all' autenticazione dei privilegi concernenti lo stato di Abruzzo e la provincia di Bari, nell' interesse di Andrea~Matteo Acquaviva, marchese di Bitonto e conte di Conversano.

Are. Cad., Prg. n. 3139. Registro di 66 carie numerate. contenente le copie autentiche dei privilegi C- 1426. VI/l. 26 ; C-/446.VI/.22,AeB; C-/446.VII.25; C-/455.I.6: C-/456.V.23; C-/456.V/l.25; C-1456.VI/I.9: C./458. VII. 13; C- 1460. Vll, 28 ,A "B; è-1462 .IX.26,A, B ,C; C-1462 .XI.23; C -1464 .1.6; C~ 1464. 1,16; C-1464./.21; C-/464.1I.9; C~ /465.X.20; C-1466.X.24; C-/467. VII.29; C./46B.II.2/: C~/469.XlI.26; C·1470.X/.24; C-/471./lI.31; C-/474,lX.20; C-1476.XI.7; C-/477.IX.16; C-1478 .1II.28; C-1479 .IV. 30; C·1479. VIl.27; C .1480. V.I ,A ,B; C-1481. VII.6,A,B; C-1495.Ill.6; C - 1495 • IlI. 14; C- 1495. IV. 27; C - 1495. VI.4; C. 1495. VII. 7. Sulla copertina, nota del sec. XV: Transumptum nonnullorum privilegiorum scriptum per speclabilem virum notarium Antonium Sardanum de Poliniano; $egnature, del !ec. XVII: 2' Cassa; del $ec. XIX: XIV, n. 3. Ivi, Prg. n. 276/. Regidro di 20 C4rle numerate, contenente le copie autentiche dci prillilegi C-1446.VII.22; C-/46Q.VIl.2B; C-1462./X.26; C-1464.I.21; C-1465.X.20. Sulla roper­ Una, nota del sec. XV; Transumptum privilegiorum statuo Aprucii scriptum per egregium virum notarium Antonium Sardanum de Poliniano; vidit, 1496, Conversani, D.; nel oerso dell' ultima carta, nota del lec. XVI (ome..a); legna/ure, del sec. XVII, n. 2 (carrello $opra un originario 3); del 3ec. X/X: XIII, n. 78.

ffi Carnè summi Dei purgantur crimina mea. In anno millesimo quadrigentesimo nonagesimo sexto, . regnante Carola octavo etc., regni Sicilie anno seeundo. mensis iunii die undecimo, quartedecime indi­ cionis, Cupel'5ani. Nos Antonellus de Guidocto, de Cupersano. ad contractus iudex, Marinus de Clinca


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

IBB

de Noha, provincie Terre Bari. notarius, abas Stephanus Iohannis Stephani de Iohannello, de CIVitate Monopolis, Leonardus et Nicolaus eius fratres, magister Stephanus Poliosius de Potenghano. magister Madius Iacobi de Madio, de terra Potenghani. Petrus Paulus de Monte Sicco et Bemardinus eius frater atque magister Pirrus de Sanctis, de T ramunto, et Iohannes de Sancto Valentino de Aprucio, testes, notum facimus quod, nobis accersitis ad instanciam Iohannis Albi de Cupersano. pro parte Anibalis domini Roberti de Montella, generalis commissarii et gubernatoris comitatus Cupersani et castellani castri Cupersani pro parte Andree Mactei de Aquaviva Aragonei. marchionis Botonti et comitis Cupersani et utilis domini aliarum tenarum in ipsa provincia sistentium, in theatro civitatis Cupersani, sito in eadem civitate, iuxta domos marchionales curie a duo bus lateribus, parietibus median~ tibus, in loco iudicii, COl'am utriusque iuris doctore Constantino Gerunda de Monopoli, eiusdem mar~ chionis generali locumtenente et Cupersani capitaneo. compal'uit idem Iohannes, subsritutus Anibalis commissarii, et presentavit marchionales literas, sigillo eiusdem domini munitas necnon Iiteras de substitu­ cione faetas per Anibalem eidem Iohanni, quarum talis est tenor (cf. C- /496 . IV. /6); tenor literarum Anibalis in persona Iohannis substituti talis est (cf. C -1496, VI. 6). Iohannes presentavit privilegia in forma originali necnon libros sex de pergameno, inter quos quatuor ligati, reliqui sine ligatura, scriptos et a dictis privilegiis originalibus exemplatos, quorum sextus ultimus liber est iste cartall scriptas tresdecim continens; requirens Iohannes ut dictum librum cum reliquis libris presentatis autenticare deberemus. NOli predictum librum, consistentem in cartis tresdecim scriptis de pergameno et cum copiis privilegiorum in dieto libro contemptis, legimus et unoquoque illorum annotacionem fecimus; que originalia fuerunt nobis presentata in carta de pergameno, magnis pendentibus regum et aliorum magnatum sigillis, subscrip­

cionibus roborata. Nos autenticavimus; capitaneus marchionalis et generalis locumtenens auctoritatem et decl'etum interposuit; quod scnpsi ego notarius Marinus de Clinca. ST. Constantinus Gerunda de Monopoli utriusque iuris doctor generalis locumtenens marchionis Botonti et eapitaneus civitatis Conver~ sanI fateor meum decretum et autoritatem prestitisse. Sig. 1 I

In cera rossa, coperta da carta,

c . 1496 . VI .14 .

1937.

Buonalbergo (negli accampamenti presso) Ferdinando II a Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetto: affida la luogotenenza con ogni giurisdizione nel territorio dell' abazia di Montecassino. Arc. Cae/•• Prg. n. 1937.

Originale.

Nel Ilerso segnalure, del sec. X VII: P. 4. C. V, f. p., n. 6; del sec. XIX:

LI, n. 46.

Ferdinandus secundus rex Sicilie, Hiel'Usalem etc., Honorato Caytano de Aragonia, duci Trayecti, affini et consiliario nostro. F reti de vestri fide et amore erga nos statumque ac prudentia et maturitate in ipsis populis regendis et gubernandis. vos ordinamus locumtenentem nosb'um in terris abbatie Sancti Germani ac ipsarum districtu et pertinentiis, cum mero mixtoque imperio et gladii potestate, ad nostrum beneplacitum, recepto prius a vobis de officio ipso bene et fideliter exercendo iuramento. Fidelitate vestre mandamus ut, ad dictas terras vòs personaliter conferentes, dictum locumtenentie officium exercere curetis ad honorem et fidelitatem nolltram ac bonum reQimen populorum nostrorum fidelium, tam cil'ca res bellicas, providendo quod ten'e ipse sint bene munite et fortificate ac die noctuque bene custodite ut neque vi neque fraude damnum seu iacturam ab hostibus nostris recÌpere possint, quin immo vestrll industria preserventur indemnes penitus et illesi ac contra quémcumque impetum et conatum hostilem tuti pariter l'eddantur et securi, quam etiam circa iustitie administrationem. ministrando sine exceptìone aliqua personarum neminemque gravando rancore veI odio aut relevando indebite, prece, pretio vel amore, ecclesias quoque et ecclesiasticas personas, viduas, pupillos, orfanos et alias miserabiles pel'sonas iustis protegendo favoribus et tuendo, ita quod fideles ipsi nostri dictarum terrarum in atatu acrventul' pacifico, reproborum refrenetur audacia et bonorum gressibus tute sint semite, vosque de ipsius iustitie administratione et 1 locumtenentia laudem coram maiestate nostra consequi mereamini, populique ipsi per nos vobis commissi taliter se redos et gubernatos esse sentiant quod merito gratias nobis habituri sint; volumus etiam quod uti possitis illis quatuor licterÌs arhitrariis quaruin prima incipit « De iuris


RECESTA CHARTARUM

189

censura )), secunda « Exercere volentes », terba « Ne tuorum », quarta « Provisi iuris sanctio »: et ut premissa exequi possitis, ecclesiarum prelatos dictarum terrarum requirentes et hortantes, mandamus oflÌcialibus nostris in dictis terris ordinatis, tam capitaneis quam eastellanis Seu eommissariis, neenon universitatibus et hominibus terrarum, casb'orum et locorum abbatie quatenus vobis tamquam nosb'o loeumtenenti, nostro beneplacito perdurante, in omnibus que ad vestrum offieium spectant pareant, obediant et intendant non aliter ac nobis ipsis; mandamus etiam nostns capitaneis et eondueteriis ae stipendiariis et gentibus nostris armigeris, tam italis quam cuiuscumque nationis, equestribus et pedestribus, quatenus in omnibus que per vos. illis iniungerentur, omni mora postposita, optemperare et obedire vobis debeant, tam die quam noctu, sicuti facel'ent nobis ipsis; et eontrarium non facÌant pro quanto gratiam .nostram caram habent et penam ducatorum mille cupiunt evitare. Presentes neri fecimus, magno nostro sigillo munitas. Datum in castri5 n05tri5 felici bus apud Bonalbergum, die XlIII mensis iunii MOCCCCLXXXX sexto. Rex F erdinandus l. Sig. 2 Dominus rex mandavit mihi Chariteo. I

Au/ografo.

Il

In cera rossa, appeso alla pUca con nasirlno serlco, r0880

Il

giallo.

C.1496.X.19.

1178.

Venafro - Carlo Pandone, conte di Venafro e di Bojano, signore della baronia di Prata, al suo familiare Gargaglia, di Bojano, concede in perpetuo, per la corrisposta annua di venti grani: un terreno in località «le Vicende », in territorio di Bojano; un altro in territorio di S. Lucia; una casa nel borgo di Bojano; una oigna in località « le Canali », in territorio di Bojano: oigna e casa già concesse a Giovanni Viscia, di Bojano, ribelle a Ferdinando II. Arc. Cae/., Prg. n. 1178. XVIII, n,56.

C -1496 .X. 21.

Orlginale, con sottoscrizione aulograla e Sig. del conte.

Nel lIerso, segnalura del sec. XIX:

1899.

Capua - Federico, re di Napoli, conferma a Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetlo e conte di Fondi, il privilegio di Ferdinando II circa il conferimento di uno dei sette uffici del Regno e il godimento della relativa provvisione annua. Are. Cael., Prg. n. 1699. Originale. Nel oeroo, no/a del sec. XV (omusa); segnatare, del sec. XVll: n. 7 (corretto sopra un orlginario 4); P. 4. C. V. f. p.; del sec. XlX: LI. n. 45. Are. Col•• in Prg. XXXV. n. 42 (Are. Cael.• l%gr., B.IX, n. 255). Copia autentica, imedia in C· 1496.XII. 15. Are. Cae/., in Prg. 2919. Copia, auteniica/a in Traetio il 27. VIII. 1502. dinanzi al giudice al contralti Carlo di maestro Leonardo di. TraeUo, e ai tesii Marino «de Agnello» l, dotiore di legge, di Fondi, Berardino «Maaij», di Ferentino, Nicola Focella, di Piedimonte d'Alile, Anlonio " Laonis (~) », notaio di Castelforte, Angelo Il de Leone Q) », notaio di Traetlo, ad istanza di Lucrezia d'Aragona, ali' uopo au/orizza/a dal mariio Ono­ rato III Gaeiani ti' Aragona con lettera del 23. VIII. 1502, a rogiio del no/aio Bernardino Il de Sezzulis », dr' Traetio.

F edel'icus rex Sicilie, Hiel'usalem etc. Notum facimus quod Alfonsus secundus rex, frater noster, concessit Honorato CaÌetano de Aragonia, duci T raiecti Fundorumque comiti, cognato,. licteras tenoris sequentis (cf. C -/494. V.5); quas ratificantes exequi volumus ac si per nos concesse essent, iurantes preinsertas licteras nos ~bservaturos, mandantes magno huius regni camerano eiusque locumtenenti, presi~ denti bus et racionalibus camere nostre Summarie. thesaurario nostro generali, thesaurarus, commÌssariis et perceptoribus pecuniarum foculariorum seu nove indicionis et salis eorumque locatenentibus et substitutis quatenus omnia in eis contenta exequantur et cOlltrarium non faciant quanto gratiam nostram caram habent iramque et indignationem ac penam ducatorum mille cupiunt evitare. Presentes fieri fecimus, magno quondam Ferdinandi regis, nepotis nostri, sigillo munitas, nostro nondum expedito. Datum in civitate Capue, per utriusque iuris doctorem et consiliarium nostrum Antonium 2 de 2 Raho 2, locumtenentem don Goffredi Borgia de Al'agonia, principis Squillacii Cariatique comitis, regni huius logothete et pro~ thonotarii, collateralis et affinis nostri, die XXI mensis octobris MOCCCCLXXXXVlo, regnorum nostrorum anno primo. ReK 2 Federicus 2. Sig. 3 (Nel margine inferiore. a sinisira): F. Diaz Garlon pro P[ascalli01 Carlon. Dominus rex mandavit Inihì Vito Pis-anello. Solvat tarenos duodecim: (a destra):


190

DOCUMENTI

DELL'ARCHI VIO CAET ANI

Antonius Rota pro magno cameral;O. Acerras pro mandato (?). N. Fr. Rosania; (sulla plico): Registrata in cancellaria penes canceIIarium in registro privilegiorum primo. Ducis Traiecri confìrmacio albarani sibi conceSSI per regem Alfonsum per quod sibi promictitur primus ex septem officiis vacaturus et quod interim consequatur pl'Ovisionem officii, Nieolaus. Concordat cum memoriali, lo. Caphatus 4. ! Abbr. Agnell 2 Autografa. 3 In cera rossa, di forma rotonda, ben conservato: 'sul rello si vede la figura del re In frano, sul "erso quella di un ca"allere; è appeso alla plica con naltrlna serico gial/o. 4 Abbr. Caphal

C ·1496 .XI. 21.

2371.

Gaeta (negli accampamenti contro) Leffera di Federico, re di Napoli, il quale ordina ai oenafrani di tornare alle condizioni in cui si trooooano prima di stipulare la conoenzione con il conte di Ve­ nafTo. Are. Caci., Prg. n. 2371. Copia, autenticala in Napoli il 6.[[1. '509, a richiesta di GIacomo Rovina di Barcellona, procura/ore d' Ippolila d'Aragona, madre Il lutrice di Enrico Pandone, conle di Venafro, dinanz.i al gIudice ai conlralli Giovanni Mayorana Il ai lesti Anlonio "de Corrado", Giacomo «de Angelo ", dello « de Frisi.» Giovanni-Angelo Pl.!anello e Gio/Janni Mascabrano, di Napoli, a rogi/o del nolaio Teseo Grasso, di Napoli, che la copiò 8ul regislro con.ervalo da Teseo Pisanello; di Napolt. regio conaigliere. Nel lier30, noia 5incrona (omessa); segnalura del 5ec. XIX: XX, n. 23.

Rex Sicilie etc. Nobiles et egregii viri fideles nostri dilecti. In quisti di proximi passati essendo venuti da noy notar Galiaczo, Iacobo F antelIo, loanpaulo et altri de quessa tena con capituli mandati da quessa unÌversita, poco da poi venne lo spectabile conte da Venafre, nostro dilecto consiliario, lo quale havendoace facto intendere le ragione soy, fÌcimo intendere a dicti homini vostri senne devessere retornare et actendere ad vivere et stare secundo stavate prima facisseno lo instrumento con lo dieto conte et che se facesse la iusticia de quello se pretandesse tra voi; et perche la volunta nostra e che habeate ad vivere et stare secundo stavate prima facisseno lo instrumento tra voy et dicto conte, et ehe se faczia quello vole poi lo devere, volimo et cossi per la presente ve comandamo che debeate stare et vivere secundo stavate prima se facesse dicto instrumento; et se ragione o iusticia alcuna pretendete, ve la faremo mÌnistrare oportunamente; ne farrete lo contrario se havete nostra graeia cara et pena de mille ducati desiderati evitare; la presente restituendo al presentante. Datum in nostris felicibus castris contra Cayetam, vicesimo primo novembris millesimo quatricentesimo nonagesimo sexto. Rex F edericus. Vitus Pisanellus. Antonius Ianuarius.

C .1496 . XII.15 .

XXXV ·42.

Napoli - Lettera esecutoriale del privilegio, da re F edenco confermato a Onorato III Gaetani d' Ara~ gona, duca di Traetto, circa il conferimento di uno dei sette uffici del Regno. Are. Col., Prg. XXXV, n. 42 (Are. Caet., fologr., B. IX, n. 255).

Originale.

Ferdinandus Franciscus de Davalos de Aquino, marchio Piscarie eomesque Loreti, regius colla­ teralis et CQnsilial'Ìu$ regni 9 ue Sie.ilie magnull e.amel'arÌm:, et presidentes regie camere Summarie. Michaeli de Allicto, regio generali thesaurario, Cristofano de Allieto, regio conmissario provincie T erre Laboris et Comitatus Molisii, Martino Marczali, regio conmissario Pllncipatus ultra, et Francisco Branchaleoni, regio conmis&ario provincie Capitanate, seu eorum locatenentibus et substitutis aliisque regiis officialibus et subditis, sindicis quoque telTarum et locorum infrascripti ducis Trayecti, ad quos presentes fuerint presentate. In presenciarum pro parte Honorati CayetanÌ de Aragonia, ducis Trayecti, fuerunt in eadem CB.mera presentate regie lictere, magno pendenti sigillo sigillate, tenoris subsequentis (cf. C-1496.X.26); super quibus regiis lieteris perita exequtoria, vobis mandamus quatenus, forma ipsarum per vos observata, ipsas exequa­ mini nec contrarium faciatis si gratiam l"egiam caram habetis, ac penam in ipsis licteris expressam cupitis non subire. Presentes post earum inspectionem restituÌ volumus presentanti. Datum Neapoli, in regia camera Summarie, die quintodecimo mensis decembris M"CCCCoLXXXXVI. Cesar P[ignatellus] locum~ tenens magni camerarii. Si~. F. Coronatus pl'O magistro actorum., Registrata in exequtorial'um primo.


REGESTA CHARTARUM

191

C-1497.IV.S.

1907.

Napoli - Federico, re di Napoli, conferma a Bernardino-Maria Caelani le ferre di Monferoduni e Macchia e il ca31ello di Montaquila, già conceIJ3i in feudo a Nicola Caelani da Ferdinando II. Are. Caci., Ag. n. /907. Copia, aa/mtica/a ,'11 Roma il 1.1l.1501, ullitamcn/e all'altra del privilegio di PeTdl­ nando Il (C .1464. V.28), per de;crc/o dl Gio!)anlll-Anionio Trivulzio, luogotenente di Pietro « de Vkencia », Ile:lCO!)O di Ce!ena Il udilore generale della Camera ap.»lolica. ad i3tanza di Bernardino.ill/aria Caetani, rappre3enlato in giudizio dal procuratore Giacomo Baldovillo, al/a pu!cnza dei notai di curia Giovanni Batti3la «de Ecclesia » e An/onio Castelli, a rogiio di Giovanni « Desiderii de Bradicuria », chferlco della dioct:.3i di Toul. che vi appone il 3{grllO I della curia liessa. Nel ver!o note del !ce. XVI (ome"e); .egnatl1te. del su. XVII: n. 4; P. 4. C. XI, n. 7, f. p.; del !ec. XIX: XL. n. 40.

Federicu$ l'ex Sicilie, Hierusalem etc. Nuper pro parte consiliarii nostri BernardinÌ Marie Gayetani, utilis domini terre Sulmonete, filii primogeniti legitimi et natul'alis quondam Nicolai Gaytani, fuit maiestati nostre exposÌtum quemadmodum Nicolaus, eius genitor, qui terras Montis Rodoni et Machie et castrum de Montaquilo, cum suis territoriis, immediate et in capite a nobis et nostra curia, sub feudali servitio tenuit, cum vassallis vassallorumque redditibus et aliis ad utile dominium spectantibus, ac cum mero mixto}Jue imperio, gladi i potestate, prout in privilegiis, extitit vita functus, superstite sibi Bernardino exponente, succedente sibi in omnibus bonis suis feudalibus et signanter in terris Montis Rodoni, Machie et castro de Montaquilo: propter quod pro ipsius Bernardini parte extitit maiestati nostre supplicatum ut, non obstante quod propter temporum indisposiciones inrra legitima tempora non denunciavel'it obitum genitoris sui et non impetraverit novam investituram, seque dicat filium primogenitum et hel'edem legitimum et etate maiorem, francorum iure viventem, succedentem in omnibus suis et signanter in dictis tenis et castro, investire supplicantem de terris Montis Rodoni, Macchie et castro de Montaquilo; ad eum ex paterna successione delatis, mandaremu5. Nos, cum de ipsius supplicantis fide et successione nobis constet, dictusque Bernardinus in nostris manibul ligium, homagium et fidelitatis debite prestiterit iuramentum et pro relevio nosb'e curie solverit ducatos centum sexaginta octo, tarenOI tres, grana V, recipiente illos, de nostri mandato, consiliario nostro Michaele de AfHicto, de Neapoli, nostro generali thesaurario, et recensentes in nostra mente servitia per ipsum quondam Nicolaum in utroque .ortis eventu et per ipsum Bernardinum maiestati nostre prestita: iam dictum Bernardinum ad successionem predictarum terrarum Montis Rodoni, Machie et castri de Montaquilo admittimus et de dictis lerris et castro, sicut possedit eius pater et ipse in presentiarum tenet, Bernardinum investimus; eidem prefatas terra5 et castrum, iuxta tenorem privilegiorum :iUi patris, ipsaque privilegia confirmamus i ad habendum in feudum et sub feudali servicio et adoha quociens indicetul', nullumque aIium in supe­ riorem et dominum preter nos et successores nostros in regno predicto recognoscant servireque teneantur de feudali servitio et adoha, iuxta huius regni usum, quod servicium suppIicans, in nostri presencia constitutus. pro se sUlsque heredibus prestare promisit; feudali servicio et adoha nostrisque aliis et cuiuslibet alterius iuribus salvis et reservatis. Presentes fieri iussimus, magno ma.iestatis nostri sigillo pendenti munitas. Dalum in Castello Novo Neapolis, per consiliarium nostrum, iuris utriusque doctorem et militem, Antonium de Alexandro, locumtenentem Goftredi Borgia de Aragonia, principis Squillacii Cariatique comitis, regni huiu! logothete et prothonotarii, coUateralis, consiliarii et aflinis nostri. die quinta mensis aprìIis millesimo quadringentesimo nonagesimo septimo, regnorum nostrorum anno prImo. Rex Federicus. I

In cera r0!3a, enlro caplala metallica ovale. appeso al lembo inferiore della pergamena con cordl"ell.z rO'3astra.

C .1497 -IV. 6.

1753,2689.

Napoli Federico, re di Napoli, al commislJario regio' Andrea « de Urso lO: perché riceoa il giura­ mento di fedeltà dai vassalli di Monteroduni, Macchia e Montaquila nel[' intere~lJe di Bernardino­ Maria Caetani, 3ignore di Sermoneta, a cui furono confermate in feudo dette terre. Are. Cael .• Prg. n. 1753. Originale. n. 8: del sec, XIX: XL. n. 40.

C. XI, f. p.;

Nel Gemi, noIa ileI sec. XV/l (ome:J,a): segnalure, del su. XV/l: Par. 4, Ici, in Prg. n. 2689. Copia autentica, inserita in C·1499 .1. fl.

Federicus, l'ex SiciIie etc., Andree de Urso, de Neapoli, utriusque iuris doctori, commissario per nos deputato. Pro par~e consiliarii nostl; Bernardini Gaitani, utilis domini terre Sulmonete, fuit nostre


D O C U M E N T l D E L L' A R C H I V l O C A E T A N I

192

maiestati expositum quod, mortuo Nicolao Gaietano, eius patre, qUi dum vixit terras Montis Rodoni et Machie et castrum de Montaquilo cum eius territorio possedit, cuius obitum, non obstante quod infra legitima tempera per temporum indispositiones nostre curie non denuntiavel'it, nec novam investituram impetraverit, releviumque solitum nostre curie solvel'it, eundem Bernardinum de dictis terris et castro, quas Nicolaus immediate et in capite a nobis et nostra curia,in feudum et sub feudali servitio seu adoha, cum castris, forteÌliciis, hominibus, vassallis, vassallorumque redditibus aliisque iuribus, iurisdictio~ nibus et pertinentiis omnibus tenuit, investivimus sibique dictas terras et castrum confil'mavimus, prout tenuit quondam eius pateri Bernardinus nobis supplicavit ut ipsum ab hominibus et vassallis assecurari facere sibique assecurationis sacramenta prestari ac responderi de consuetis et debitis dignaremur. Nos vobis mandamus quatenus vos, ad dietas terras et castrum personal iter conferentes, recepto prius pro nobis nostrisque heredibus et successoribus in hoc regno ligio, homagio et fidelitatis iuramento, tam ab ipso Bernardino quarn a dictis hominibus et vassallis suis, eundem Bernardinum ab hominibus el vassallis ipsis assecuretis, et assecuratÌonis sacramenta prestari sibique responderi de consuetis et debitis facÌatis, fidelitate tamen nostra, feudali quoque servitio et adoha, nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis et reservatis, facturus fieri de executione tria instrumenta, quorum unum penes vos retinebitis, aliud Bernardino assignabitis, tertÌum ad nostram cameram Summarie destinabitis, inibi pro cautela nostre curie conservandum. Presentes fieri iussimus, magno maiestatis nostre sigillo pendenti mi.mitas. Datum in Castello Novo Neapolis, per consiliarium nostruffi, iuris utriusque doctorem et militem, AntonÌum 1 de 1 Alexandro, 1 locumtenentem Coffredi Borgia de Aragona, principis Squillacii Cariatique comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii et affinis nostri, die VI aprilis MOCCCCLXXXXVU, regnorum nostrorum anno primo. Rex 1 F edericus. 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore, a slnÌ8lra): Bernardinus Francus pro P[ascasiJo Garlon. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello. Solvat tarenos XIl, Notatum; (a destra): Cesar Pignatellus locumtenens magni camerarii; (:!ulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum VIlJ. Vitus. Berardini Cayetani assecuracio vassallorum terrarum Machie, Montisrodoni et castri de Montaquilo in forma. Concordat cum memoriali, lo. Caphatus. 3 I

Autografa.

2

In ceTa T03Sa, appe1lo alla plica con nastrino serico, rosso e giallo.

3

Abbr. Caphat

293.

C -1498. 1.10.

Roma - Breve di Alessandro VI al protonolario apostolico Giacomo Caetani: perché gli mandi piante fruttifere per la vigna contigua al proprio palazzo. Arc. Caei., Prg. n. 293.

Originale.

Nel verso, segnaluTa del sec. XIX:

cxvn.

n. 43.

Alexander papa VI. Dilecte fili. Cum vinea urbana, palatio nostro propinqua, superiorum temporum perturbationibus cultu debito destituta, omnino fere aruerit arboribusque et fructiferis plantis deserta sit, cupiamusque eam in pristinum vel meliorem cultum pro delectatione nostra restituere, te requirimus velis ex territorio tuo aliquas plantas pomiferarum arborum circa finem huius mensis ad nos mittere, idest pirarum. ficuum, cerasorum, amigdalorum, malogranatorum, malorum val'ii generis et aliarum quas habes. easque cum suis radici bus ac aggesta ad pedes terra ila munitas et custoditas mittes ut per viam quassatione aut iactatione nimia non destruantur, quod erit nobis vehementer gl'atum. Datum Romt; apud Sanctum Petrum, sub annulo piscatoris, die X ianuarii MCCCCLXXXXVm, pontificatus nostri anni sexto. (Nel margine in/eriore, a deslra): Hadrianus; (nel verso): Dilecto filio lacobo de Ser­ moneta notario nostro. Sig. j In cera rossa, contornato da cordoncino pergamenace.o.

C .. 1498.1V.1.

1008.

Majorano - Dinanzi al giudice ai contratti Pasquale di Antonio di maestro Giovanni « Abatis Cal­ terii », e ai testi Giuliano di Enrico di Giovanni « de Henrico », maestro Pietro di Goffredo di Nieola « de Goffl'ido », Barlolomeo di maestro Giovanni « Abatis Galterii ", Giacomo di Ruggero


REGESTA CHARTARUM

193

« de Stabile» e Francesco di Giooanni «de Goffrido », di Majorano: Giacomo-Antonio di Francesco « de Benedicto », per tarini sei di carlini d'argento, vende ai fratelli Matieo e Giaco­ muccio di Cizzo «Abatis Galterii », di Majorano, un territorio boschioo, in località "a lo Sparaniseo », censuario al signore del feudo di Majorano, Francesco « de Diano », di Napoli, che dà l'assenso alla vendita. Are. Caci., Prg. n. 1008.

Rotundo. di Castel di Sasso.

Originale, con la sol/ascrizione di Francesco «de Diano n. 82.

»,'

a raglio del no/aio Agostino

Nel ver.'/). segna/ura del sec. XIX: XX.

C -1498 .IV.16.

1288.

Majorano Dinanzi al giudice ai contralti Ancellolta di Cizzo « de Benedicto », e ai testi OUaoiano di Florio di Andrea di Giovanni « de Herrieo", Andrea Macchiono, Masello di Enrico di Gio­ oanni « de HerrÌeo ", Giovanni di Domenico di Giovanni « de Stabile ", Goffredo di Malteo di Cizzo « Abatis Galterii » e Luca di Nofrio di Enrico di Giooanni « de Herrico ». di Majorano: maestro Nicola di Bacacio « Abatis Galterii », di Majorano, per /1 e mezzo ia.,rini di carlini d'argento, vende a suo nipote Anlonello di Salvalore di Bacacio « Abatis Galterii ", un teTTeno censuario, in località « le Vignye », in lerritorio di Majorano. Are. Caci.• Prg. n. /288. Originale. con la 3oltoscrÉzÉone autografa del primo leale e ':F di altri quattro, a rogilo del Nel verso, segna/ura del sec. XIX: XX; n. 58. nolaio Agostino Rotundo, di Castel di Sasso.

C-1498.V.U.VII.I.

2163.

Napoli - Lodo di Matleo « de Aflieto", regio commissario. e Giacomo « de Gaeta» nella causa tra i fratelli Giovanni e Andrea Filomarino per il feudo di AlJi/reda, che viene aggiudicalo al primogenito. Arc. Cae!.. Prg. n. 2/63. Copia, autenticala in Napoli il/O. IX . /498, ad islanza di Giovanni Filomarino, dinanzi al giudice al contratti Michele Ricca e ai lesU Pietro Barono. dI Napoli, e Giacomo «de Balneo l'. di Amalfi, no/ai e maeslri d'alli del S. R. Consiglio, Nicola Anello « de Afelatro _. Glooanni Paranzino e Luca Nobile, notai. e Camillo Nobile. di Napoli. Nel verso, segna/ura del sec. XIX: XLI. n. 115. a ragito del notaio Cri.loforo Carola di Amalfi. cittadino di Napoli.

NOli Matheu5 de ARieto, regiull consiliarius, et Iacobus de Gaeta, de Neapoli, utriusque iuris doctores, arbitri electi: Viso processu olim agitato in magna curia Vicarie inter nobilem Ioannem FiIi­ marÌnum, de Neapoli, ex una parte, et nobilem Andream Filimarinum. ex altera, super feudo deIl'Adefreda 1 et ipsius possexione: viso compromisso facto inter dietas partes, tenoris sequentis: Die undecimo mensis may, prime indictionis, millesimo quatl'icentesimo nonagesimo oelavo, Neapoli. Presentes apud acta magne curie Vicarie Ioannes Filimarinus, de Neapoli, ex una parte, et Andreas Filimarinus, de Neapoli, fl'8ter ipsius loannis, ex parte altera: partes asseruerunt Euisse motam questionem super possexorio feudi nominati lo F eo dell' Adefreda, I pertinenciarum Caserte; asserens Ioannes ipsum feudum esse nobile et spectare ad ipsum tamquam primogenitum et ex aliis causis productis in processu; per dictum Andream replicatur dictum feudum esse rusticum et spectate ad ipsum, pro parte sibi tangente, actento quod omnia feuda civitatis Caserte sunt pro comuni et indiviso cum aliis fratribus, eciam si esset feudum nobile, et specialiter dictum feudum quod alias per plures vices fuit divisum; differenciam dicti feudi, tam possexorio quam petitorio quam super omnibus aliis, compromiserunt in manibus utriusque iuris doetorum domini Mathey de ARieto, per dictum Ioannem electi, et domini Iaeobi de Gatta, electi per ipsum Andream, arbitrorum, quibus concesserunt potestatem arbitrandi; et, ubi arbitri essent discordes, possint eligere tercium, neutri ipsarum parcium suspeetum, qui cum eisdem seu altero arbitrorum sen­ tenciare possit; quorum senieneie partes stare voluerunt et promiserunt non appellare; ad penam uncJarum centum. Visa prorogatione dicti compromissi ac visis scripturis coram nobis presentatis: per hane arbitralem 5entenciam dicimus prefatum loannem Filimarinum. filium primogenitum condam magnÌhci Casparis Filimarini. succexisse ac VI. 25

succedere debere in feudo predicto paterno, nominato


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

194 -----~_

...- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ­

dell' Adefreda. I tamquam filium primogenitum, iure francorum viventem, ac ex causa primogeruture dictum feudum in 50lidum ad eumdem Ioannem primogenitum speetare, dictoque Andree, secundogenito, fratri ipsius Ioannis, obligatum esse pro dieto feudo ad prestandum vitam milieiam more francorum, ipsumque loannem eondempnamus ad prestandum vitam miliciam dieto Andree, tam pro tempore preterito a die mortis dicti Gasparis, eorum patris, quam pro tempore futuro, habita racione de eo quod dictus loannes forte demostraverit solvisse Andree; ab aliis petitis et ab expensis litis utramque partes absolvimus, mandantes partibus, sub pena in compromisso contenta, ut dictam arbitrale m sentenciam observare debeant: presentibus loanne Carazolo, Belardino Porterio, Nicolao Anello, Laurencio Camillo, notario Ioanne Palaccino de Salerno, et Marco de Longo Buceo; presentibus eciam Loisio de Raymo, procu­ ratore Ioannis Filimarini et soccio et dictam sentenciam laudante etc. et etiam Andrea Filimarino. Promulgata in monasterio Sanete Clare, in daustro ipsius, tercio mensis iulii millesimo quatricentesimo nonagesimo octa vo. I

Nel te3to deladefreda. delladefreda

C .1498 .V.12.

3123,3134.

Napoli Federico, re di Napoli, conferma ad Andrea-Malleo Acquaviva, marchese di Bilonlo, i pri­ vilegi di gran siniscalco, in attesa di conferirgli uno det sette uffici del Regno. Are. Cael., in Prg. (regiRlr/) n. 3123,3/34, c. 23, 25 o.

Copia, autenticata con l'atto C - 1506. VII. 8 • A e B.

F edericus, rex Sicilie etc. Expostulat maximus amor quo Andream Matteum de Aragonia de Acquaviva, marchionem Botonti, affinem et consiliarium nosb'um, complectimur, ut illum omni gratia prosequamur. Cum promiserimus providere illi de uno de septem offitiis Rengni quod pl'imum vacaverit, interim illum gaudere volumus omnibus privilegns quibus frui solitus fuit eum erat mangnus seneschallus; mandamus officialibus et subditis ut marehionem uti privilegiis permittant. in quantum penam ducatorum mille cupiunt non subire. Datum in Castello Novo Neapolis. duodecima maii millesimo quatricen­ Cesar tessimo nonagessimo octavo. Rex F ederieus. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello. P[ignatellus] locumtenens magni camerarii. Comune XVIll}, A.

C -1498. X. 5. Venafro

2324.

Testamento di Carlo Pandone. conte di Venafro.

Pr,.

Are. Caf.t., n. 2324. Originale, con sol/ascrizioni autografe. Nel ~erRO, nota del sec. XVI: Presentatio; die terlio decimo iulii 1525, Neapoli, presentatum est per Tullium Tintonicum. procuratorem illustris domine comiti_ Venafri et in quantum pro sua principali facit et non aliter nec alio modo dicens quod intendit, relicta copia in actis collationata, penes se originale relinere. Eadem c1ie fuit intimata noti6catio Florillo Certa, procuratori excellenlis et iIIu.t!Ù domini comitis Venafri: segnature, del sec. XVll: n. 2; del sec. XIX: XXX, n. 51.

ffi Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo OCtaVO, regnante Federico etc. regni Scicilie anno secundo, die quinto mensis octobrÌs. secunde indictionis. in castello Venafri. Nos Vicensius Citera, de civitate Venafri. ad contractus iudex, Lucas Antonelli, de castro Sanete Marie de Oliveto, notarius. et testes. videlicet dominus Franciscus Caracciola, de Neapoli, dominus Franeiscus de Bonavolo, de Theano, auditor generalis infrascripti comitis, dominus F ranciscus Baractucius, de Theano, vicecomes Venafri, dominus Iohannes de Cammel'ariis, de Campobasso, Ul'banus Cennamus, de Capua, Philippellus de Montaquila, de civitate Venafri, Nieolaus Gacthula, de Gayeta, dominu5 Yeronimus Galiota, de Neapoli. et Alferius Maneinus, de civitate Venafri, notum facimus quod, accel'sitis nobis intus castellum Venafri, ad preces Caro li Pandoni, comitis Venafri, invenimus eundem comitem intus aulam ipsius castelli, iacentem in lecto; ipse testamentum eondidit. irritans alia testamenta: F ecit suum heredem uruvel'salem in comi­ tatu Venafri don Erricum Pandonum. eius filium infantem, et voluit, quandocumque dictus eius filius moriretur in pupillal'i elate vel absque legitimis heredibus, quod succedat in dieto comitatu Yeronimus


REGESTA CHARTARUM

195

Pandonus, eius frater secundo genitus; et similiter. quandocunque YeronÌmus moriretur sine legitimis liberis, succedat in hereditate predicta lacobus Pandonus, frater testatoris et Yeronimi; reservato bene­ placito et assensu regie maiestatis, et sue maiestati eonmixum faeit suum filium et heredem. ltem fecit balios et tutores testamentarios ae gubernatores sui filii et heredis, tocius status et hereditatis Loereciam Gayetanam, eius matrem, et dominam Ypolitam de Aragonia, ipsius testatoris consorte m et matrem dicti filii sui, Silvium Pandonum, episcopum bovianensem, comitem Populi ac Yeronimum Pandonum, eius fratrem. ltem legavit Locrecie dotes et iura omnia dotalia, que dari voluit sue matri per eius filium et heredem. Item decIaravit testator recepisse de summa docium Y polite ducatos quatuor milia et tricentum, quam summam receptam una cum imibus antefati voluit tradi per 3uum filium et heredem Y polite sue consorti. Item mandavit, si sua consors servaverit lectum et vitam vidualem et manserit cum eorum communi fìlio quousque per veneri t ad perfectam etatem, quod in casu premjxo consequatur super bonis testatoris ducatos octo mille et tricentum, conputatis in presenti legato dotibus receptis ac iuribus ante­ fati; quos ducatos octo millia et tricentum tradì mandavit per suum filium et heredem sue consorti. Item legavit fratri Nicolao de Boyano ducatos ducentum modo infrascripto, videlicet pecudes centum et de terra modia seu tabulos quinquaginta de mediocribus curie ipsius testatoris, quas pecudes et terras voluit sibi restituì per suum heredem. Item legavit priori de Mayella de Boyano ducatos viginti, quos habuit ab eodem temporibus guerrarum preteritarum. Item legavit archipresbitero Longani et sodis pro certis habitis ab eis, pro resta, ducatos quatuor per quemlibet. Item legavit Maiori ecclesie castri Macchiaodani ducatos centum viginti pro satisfacione et causa crucis argenti per testatorem consecutam temporibus guerrarum preteritarum. Item declaravit temporibus guerramm preteritarum, mandato regio, intercipi fecisse celtam quantitatem argenti ex ecclesiis sui status, quod argentum fuit emixum sue maiestati et etiam don Carulo de Aragonia pro conservacione status regie maiestatis, propterea voluit supplicare regie maiestati, cuius conscienciam onerat, ut dignetur sua maiestas ecclesiarum indempnitati providere et dictum argentum refici et restitui faciat. Item asseruit habuisse ex tenis ducatus Amalfie certos mulos et patronis precium non fuisse solutumi propterea mandavit iustum precium dic!orum mulorum tradì patronis ipsorum mulorum. Item decIaravit in dictis guenis pervenisse ad eius manus in territorio A vene duo iumenta, mulam unam et equum unum, quorum precium restituì mandavit patronìs ipsorum animalium, casu quo exquiri poxint, alias dictum precium distribuÌ voluit ecclesie Annumpciate A verse pro anima et remÌxione peccatorum pab'onorum dictorum animalium, in exoneracione consciencie teslatol'is. Item declaravit in dictis guenis habuisse ab uruversitate et hominibus castelli Petroni ducatos tricentum, quos mandavit traddi ipsi universitati et hominibus, videlicet omni singulo anno terciam partem, in animalibus testatoris seu in alns bonis ipsius. Item reliquit ecclesie Sancti Laurencii, principali ecclesìe castri Sancte Marie de Oliveto, ducatos sex pro resta satisfacionis quantitatis argenti, habiti tempore guerrarum a dicta ecclesia. Item mandavit celebrari missas ter mille per fratres minores eccIesie Santi F rancisci de Prata, et pro dictis missis solvatur arbitrio exequtorum, cui ecclesie Santi F rancisei, sue cappelle, reIiquit corpus suum sepelliri, quam cappella testator elegit in suam sepulturam. Item voluit celebrari mixas alias quingentas, celebrandas per frall'es ecclesie Sante Marie de Pedigrocte de Neapoli, et alias missas quingentas celebrandas per fratres conventus Santi Mattini de la Certosa de Neapoli pro anima testatoris. Item mandavit per suum blium et beredem satisberi testamentum et legata paterna si aliquid defuerit quod non fuerit integre satisfactum. Item legavit Fabricio, eius cammererio, starciam unam, sitam in territorio castri Sante Marie de Oliveto, que nuncupatur la Starza del Ceraso, iuxta viam publicam cÌrcum circa; item alias starcÌas duas que nuncupantur le Starze de la Maxaria, sitas in eodem terri­ torio •.. { massariarum iuribus et pertinentiis earundem, iuxta viam publicas a tribus partibus, iuxta terram heredum Bucciselli, iuxta F ormam de lo Pescino, in remuneracione suorum serviciorum. Item legavit Luce Schavono, magistro de stabulo, ducatos viginti, quolibet anno sua vita durante, prout sibi legavit condam Scipio Pandonu5, comes Venafri, eius pate!', in l'emuneracione suorum sel'vÌciorum. Item legavit ecclesie Santi Francisci de Prata, sue cappelle, ducatos ducentum de carlenis pro anima testatoris supei' proventibus baiulacionis civitatis Venafri, quas exigi voluit et mandavit infTa unum annum per dictos suos auditorem et vicecomitem Venafri tradi dicte eeclesie Santi Fl'ancisci. Item asseruit habere lites et controversias cum aliquibus suis vaxallis et aliis COl'am Augustino de Stuppis, regio conmÌxario, super reintegracione pheudorum ipsius 'testatoris; mandavit de dictis causis stari iudicio, consciencie et arbitrio sue matrÌs ae episcopi bovianensis et fratrÌs Michaelis, guardiani ecdesie Santi Francisci de Prata. Item vo1uit publicari edictum per totum eius statum continans quoc), si quis pretenderit aliquid consequi ab ipso


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

196

testatore ac legitime ostenderit de pretensis debitis, quod unicuique restituatur quod sibi legitime debetur per suum heredem. Et reliquit distributores presentis sui testamenti Locreciam Gayetanam. eius matre~. et Ipolitam de Aragonia, eius uxorem, Silvium Pandpnum, episcopum bovianensem, et comitem Populi BC dominum Yeronimum eius fl'atrem; requirens nos quod de predictis omnibus neri poxint unum, duo vel plura instrumenta, etiam si de omni legato oporteret neri unum instrumentum. Ad dictorum don Errici sui filii et heredis et legatariorum cautelam, rogatu testatoris, factum est per nos hoc instrumentum. ST. ffi Vincensius Citera de Venafro iudex ad contractus. S. ffi Ser Franciscus Carazolus de Neapoli testis. ffi Franciscus de Abinabulo testis. ffi franciscus Earaccucius mìles de Teano testìs. ffi Iohannes de Camerariis de Campobasso legum doctor pro teste interfui. ffi Filippus de Monte Aquilo testis. ffi Urbanus Cennamo de Capua testis. ffi Nicolaus Gaptula de Cayeta testis. ffi Geronimus Galeocta" de Neapoli testis. ffi Alferius Manzinus testis. NT. I

Danno della pergamena.

C.1498 . X . 6 .

1913.

Casal di Principe - Federico, re di Napoli, ad istanza di Andrea-Malleo Acquaviva, marchese di Bitonto. dà l'assenso all'unione del lerritorio di S. Benedello «de Gabiano », del capilolo di S. Salvalore di Roma, a quello di Corropoli. Are. Cael .• Prg. n. 1913. sec.

Originale.

Nel verso nole del ~ec. XV (om~se); segnalure, del sec. XVII: n. 9; del

XVIII: n. 52; del sec. XIX: XIII, n. 36.

Fedel'icus, l'ex Sicilie etc. Andreas Matheus de Al'agonia de Aquaviva, marchio Bitonti, consi­ liarius et affinis noster, maiestati nostre supplicavit quod, cum prior et canonici Sancti Salvatoris de Urbe univerint territorium Saneti Benedieti de Gabiano, aprutine diocesis, menbrum diete ecclesie, cum ter~ ritorio et iurisdictione universitatis Corropolis, de provincia Aprutii, castri marchionis supplicantis, cum auctoritate commÌssarii apostolici, prout in instrumentis, dignaremur diete unioni assensum nostrum prestare: nos, cum unio cedat in utilitatem universitatis Corropolis et etiam curie nostre, cum predictum temtOl'ium de ecclesiastico fiat feudale, diete unioni, iuxta formam instrumentorum, assentimus et decrelum inter­ ponimus, fidelitate nostra, feudali servitio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis. Datum in Casali Principis, Presentes fieri fecimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. per iuris utriusque doctorem, consiliarum nostrum, Antonium 1 de 1 Alexandro 1, locumtenentem don Coffredi Borges de Aragonia, principis Squillatii Cariatique comitis, regni huius logothete et protonotarii, collateralis, consiliarii et affinis, nostri, die ViO mensis octobris millesimo quadringentesimo nonagesimo octavo, regnorum nostrorum anno secundo. Rex 1 Federicus 1. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra) .. P. Carion. Solvat tarenos XII. DomÌnus rex mandavit mihi Vito Pisanello; (a destra): Cesar Pignatellus locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum VIIII. Vitus. Concordat cum memoriali, lo. Caphatus. I

Autografa.

2

Frammento in cera ,oua, appeso alla plico cun nas/rino serlcq. ro~30 e giallo.

2467.

C .1498 . X . 25 .

Napoli - Federico, re di Napoli, concede in feudo a Cesare d'Aragona la città di Capaccio con Diano, Sala, Laurino. Altavilla Silentina, Pisciotta, Castelluccio e Lago Piccolo, nel Principato citeriore e ulteriore, confiscate ai ribelli Antonello e Guglielmo Sanseverino. Are. Cael., Prg. n. 2467.

Originale.

Nel ver$o. segnalura del ,eco XIX: XV, n. 55.

Federicus, l'ex Sicilie etc. Regalis munincentia debetur ... Don Cesaris de Aragonia, fratris nostri, ea merita erga domum nostram extiterunt et maxime proximo bello in recuperatione regni, ut nullum fam magnum premium sit quod iUi non debeamus: hic fuit qui, nostras partes secutus, statui et rebus


REGESTA CHARTARUM

197

nostris firmamentum et subsidium maximum aUulit; idem toto bello, dubiis sepe rebus, constanli animo et inconcussa fide prestitit ut nec sumptibus nec laboribus neque periculis parceret ut ubicumque elfectum suum erga domum nostram et animum deditissimum pre se ferret: que omnia reputans, in tot eius ser­ vitiorum remunerationem, civitatem Capudatii et ten"as ac castra Diani, Sale, Laurini, Altaville, Pisciocte, Castellucii et Lago Picciolo, sita:; in provintiis Principatus citra et ultra, ad nos et nostram curiam ob rebellionem Antonelli et Guglielmi de Saneto Severino, olim principis Salerni et comitis Capudatii. devolutas et confiscatas, ob quorum rebellionem dictas cÌvitatem, tenas et castra fisco et patrimonio nostro incorporavimus, cum casalibus, castris, hominibus, vassallis vassal10rumque redditi bus, pheudis, pheudotariis, angariis, perangariis, domibus, tenimentis, tenitoriis, baiulationibus, cabellis, dohanis et iuribus dohanarum et platearum, banco iustitie et cognitione primarum et secundarum causarum, cum quatuor litens arbitrariis, cum potestate redintegrandi omnia bona ilIicite alienata, ac cum potestate permutandi penas corpol'ales in pecuniarias et aliis iuribus, iurisdictionibus utilique dominio et pertinentiis; imperpe~ luum, in feudum et sub feudali et contingenti servitio seu adoha, nostre curie prestando, eidem don Cesari ac heredibus et successoribus suis donamus; ita quod in primis et secundis causis ullus nostrorum officialium aut tribunalium etiam magne curie Vicarie, nostrum sacrum consilium, magister iustitiarius Regni ac iusticiarii provintiarum et alii officiales, homines et habitatores dictarum civitatis, terrarum et castrorum convenire non audeant; et si citari contigerit, remictantur don Cesari et suis heredibus et successori bus ac suis officialibus, iuxta usum regni Sicilie ae regie sanctionis edictum de feudorum suc­ cessionibus in favorem comitum et baronum dieti regni, a tempore felicis memorie regia Caroli primi in ipsas civitatem, tenas et castra inibi ex perpetua collatione tenentium, factum, dudum per regem Carolum secundum et in parlamento generali celebrato Neapoli divulgatum; in eosdem don Cesarem et eius heredes et suceessores omne ius omnemque actionem super dictis civitate, terris et castris transferimus ita quod don Cesar et sui heredes et successores iamdictas civitatem, terras et castra, postquam illas fuerint realiter assecuti, in feudum, immediate et in capite a nobis et nostra curia ac hel"edibus et suc­ cessoribus nostris in regno Sicilie pel"petuo teneant, nec alium preter nos, heredes et successores nostr08 in superiorem et dominum recognoscant, servÌreque teneantur nobis nostrisCjue heredibus et successoribus de feudale servitio et adoha, iuxta usum huius regni; quod servicium don Cesar et sui heredes et successores suis vici bus prestare promirit; nec minus don Cesar et sui heredes et successores illis pri­ vilegiis, prerogativis, favonbus, honoribus, iurisdictionibus ac dignitatibus gaudeant quibus gaudent illi qui rem consecuntur a regia maÌestate; investientes don Cesarem et eius heredes et successores de presenti nostra donatione per expeditionem presentium. Pro quibus civitate, tenis et castris, cum iuribus memoratis, don Cesar ligium in manibus nostris, homagium et 6delitatis iurementum prestitit. Adiicimus quod don Cesar et eius heredes et successores proeurent infra annum unum a die adeptionis posses· 5ionis dictarum civitatis, terrarum et castrorum vel ab expeditione presentium in antea numerandum, hoc nostrum privilegium in quatemionibus camere nostre Summarie facere annota1'i, ut tempore quo pheudale servitium baronibus Regni per nostram curia generaliter indicetur, possit don Cesarem et suos heredes et successores, tanquam novos possessores et dominos dictarum civitatis, terrarum et castrorum dictique contingentis pheudali servicii debitores in quatemionibus ipsis repenri. Don Ferdinando de Aragonia, duci Calabrie, primogenito et vicario nostro generali, intentum nostrum signilicantes, mandamus magno huius regni camel'ario eiusque locumtenenti, pl'esidentibus et racionalibus camere nostre Summarie, magistro iusticiario, universitatigue et hominibus dictarum cÌvitatis, terrarum et castrorum ceterisque officialibus quatenus, forma presentium per eos actenta, illam don Cesari et suis heredibus et successo· ribus in perpetuum observent et faciant ab omnibus observari; nec contrarium faciant pro guanto idem dux nobis morem gerere cupit, reHqui officiales gratiam nostram charam habent iramque et indignationem nostras ac penam ducatorum duorum milium cupiunt non l!l:lbire. Presens privilegium neri iussimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitum. Datum in Castello Novo Neapolis, per utriusque iuris doctorem et militem, consiliarium nosb"um, Iohannem i Baptistam i Spinellum i, locumtenentem don Gof~ fredi Borges de Aragonia, pl'incipis Squillacii Cariatique comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis, consiliarii et affinis nostri, die xxv mensis octobl'Ìs MOCCCCLXXXXVlIIo, regnorum nostrorum anno tertio. Rex 1 Federicus 1. Sig. 2 (Nel margine inferiore. nel mezzo): Fer[dinand!:ls] Francus 3 magnus camerarius; (a destra): Dionysiu5 Asinunolus pro P. GarIon. Nihil mandato regio. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello: (sulla plica): RegÌsb"ata in cancellarÌa penes cancellarium in registro privi· legiorum xv. Don CesarÌs de AragonÌa concessio civitatis tenarum et castrorum Capudatii, Diani, Sale,


DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE T AN I

196 ~~---_

..

__ __. _ - _ - ..

..

-----------------------~-----

Laurini, AltaviIle, Pisciocte, Castellucii et Lago Picciolo, sitarum in provinciis Principatus citra et ultra, cum homÌnibus, castris, casali bus, mero mixtoque imperio et gladii potestate, cum cognitione pl'imarum et secundarum causarum, civilium, criminalium et mÌxtarum ac quatuol' literis arbitrariis etc. pro se suisque heredibus et successoribus imperpetuum, que quidem civitas, terre et castra devolute sunt regie curie ob notoriam rebellionem olim principis Salerni et comitis Capudatii. Concordat cum memo­ riali, Vitus. I

AuiosraJa.

~

In

cera rossa" appeso a114 plica con naslr,'no SBr1co.

rOS80

e gIallo.

C.1498. XI. 25.

3 Abb,. Férd.u< FranC.Ui

2940.

Venafro - Federico, re di Napoli, a Troiano Venato: perché riceva il giuramento di fedeltà e di assi­ curazione a favore di Enrico Pandone, conte di Venafro, dai vassalli della contea di Venafro e della baronia di Prata. Are. Caet., in Prg. n. 2940.

Copia autentica, inserita in C. 1499. X. I.

F eldericus, rex Sicilie etc .• Troyano Venato, de civitate Neapolis, per nos commissario deputato. Sicut novis heredibus ... Pro parte don Herrici Pandoni, infantis, comitis Venafri, affinis nostri, fuit expositum quod condam Carolus Pandonus, comes Venafri, affinis noster, eius pater, qui ci"itatem Venafri cum casalibus, cum titulo comitatus, baroniam Prate, videlicet terras Prate cum casalibus Pratille, Mastrati, Ciorlani, F ossacece, Thini, Galli, Capriate cum casali seu pheudo Sancti Iohannis de Cuppi­ tellis aud (I) iure quod habet in eo, et Roccam Sancti Viti innabitato, terram Sancte Marie de Oliveto, Roccam Ravindolam, Montemaquili, de provincia T erre Laboris; civitatem Boviani, Guardiam Campi Clari, terram Macchiaodani, Pectoranum et officium capitani e cum mero et misto imperio in castro Sancti Poli, de provincia Comitatus Molisii; cum fOl'telliciis, castris, hominibus, vaxallis vaxallol'Umque l'editibus, pheudis. pheudatariis, subpheudatariis, angariis et pel'angal'iis, casalibus. villis, domibus, poxessionibus. territoriis, passagiis, gabellis, plateis et iuribus plateal'UID, tenimentis, baiulacionibus ac iUl'ibus et iurisdictionibus, ac cum mero et misto imperio et gladii potestate ac cum quatuol' lieteris arbitrariis, cum banco iusticie et cognicione primarum causarum, vigore privilegiorum per .Ferdinandum, patrem nostrum, et per nos sibi et eius antecessoribus concessorum, poxedit; ad supplicationem per eum nobis factam investivimus, sibique et heredibus et successoribus suis in perpetuum dictas civitates, loca et pheuda confirmavimus, prout in lictel'is investiture: Henicus nobis supplicavit ut ab hominibus et vaxallis assecurarÌ facere sibique assecuracionis debita sacramenta prestari ac intendi et responderi de consuetis et debitis dignaremur. Nos vobis commictimus quatenus, recepto prius pro nobis nostrisque heredibus et successoribus in hoc regno ligio. homagio et fidelitatis iuramento, tam ab ipso comite Venafri quam a dictis hominibus et vaxallis 5ui5" Herricum ab hominibus et vaxallis ipsis assecuretis et assecuracionis sacramenta prestari sibique intendi et responderi de consuetis et debitis faciatis, iuxta Regni consuetu~ dinem, fidelitate nostra, feudali quoque servicio seu adoha nostrillque et alterius iuribus reservatis; facias fieri de execucione lria instrumenta, quol'Um I:Inum penes vos retinebitis, aliud Herrico assignabitis, tercium ad cautelam [camere] Sumarie destinabitis. inibi pro cautela nostre curie conservandum. Pregenteg Geri iubsimus, maiestatis nostre pendenti sigillo munitas, Datum in civitate Venafri. per utriusque iuris doctorem et militem, consiIiarium nostrum, Antonium de Alesandro, locumtenentem don Gofredi Borges de Aragonia. principis SquiIlacii Cariatique comitis, regni huius logothete et protho~ notarii, collateraus, consiliarii, nepotis et tamquam filii nostri carissimi, die vicesimo quinto mensis novembris millesimo quatt'lcentesimo nonagesimo octavo, regnorum nostrorum anno secundo (I). Rex Feldericus. Concordat cum memoriali. F. Diaz Garlon etc. Dominus l'ex mandavit mihi Vito Pisanello. Cesa!' Pignatellus locumtenens regii camel'arii. Notatum. Solvat tarenos duodecimo Andreas C. Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum ){lO•

.


REGESTA CHARTARUM

C.1498.XIl.19.

199

2404.

Roma - Alessandro VI a Donato Acquaviva: promovendolo al vescoVato di Conversano, gli consente di conserOare i benefici delle chiese di S. Angelo di Mosciano e di S. Maria « de Preputiano ». Are. Cael., Prg. n. 2404.

Originale.

Nel

f)er~(}.

3egnalura del sec. XIX: XX. n. 40.

Alexander episcopus, servus servorum Dei, magistro Donato Aquevivo de Al·agonia. elerico Cupersani, notano nostro. Grata devotionis obsequia... Cum hodie te in vigesimo sexto etatis anno constitutum, de fratrum nostrorum consilio, ecclesie Cupersani, tunc per traslationem de persona Vincentii episcopi Cupersani ad ecclesiam bitectensem. cum illam per decessum F rancisci episcopi bitectensis etiam vacare contingeret, per nos nuper factam, vacaret, adminisb'ationem, donec vigesimum septimum annum etatis annum attingeres. constituerimus, ac quam primum dictum vigesimum septimum annum attigisses, de persona tua eidem ecclesie Cupersani providerimus teque illi prefecerimus in episcopum, prout in nostris litteris continetur; et tu, tempore provisionis et prefectionis earundem, Sancti Angeli de Musciano et Sanete Marie de Preputiano ecclesias, preposituras monachales nuncupatas, per clericos seculares teneri solitas, obtineres; nos tibi ut statum tuum iuxta pontincalis exigentiam dignitatis tenere valeas, ut quamprimum vigesimum septimum annum attigeris, curam et administrationem ipsius ecclesie Cupersani exercere ipsique in episcopum preesse, necnon munus consecrationis suscipere et ilio uti quodque elÌam quamprimum possessionem administrationis ac bonorum dicte ecclesie fueris assecutus et munus consecrationis susceperis, Sancti Angeli et Sancte Marie ecdesias, quibus cura imminet animarum et quorum insimul proventus centum ducatorum auri de camera valorem annuum non excedunt, cum eadem ecclesia Cupersani, quandiu illi prefueris, retinere valeas, proviso quod Sancti Angeli et Sanete Marie ecclesias debitis pròpterea non fraudentur obsequiis et animarum cura in eis nullatenus negligatur. Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno Incarnationis millesimo quadringentesimo nonagesimo octavo, quartodecimo kalendas ianuarii, pontificatus nostri annQ septimo. BP. I (Nel margine inferiore a sinistra): Ap. ~. R Cabredo. B. Anselmi; (a destra): T. de Gottifredis custos. L. Podocatharus. Gr. (?) Caramellus de Annata. Solvit ducatos duos. grana sex. V. Magisb·is. Ra. Calvus; (sulla pliea): P. de Piccolominibus; (nel verso): Registrata in camera apostolica, De AUavante. Pro Reverendo episcopo Donato de ACjuavivio. Motu proprio dispensatur cum oratore retroscripto Sanctitatis Vestre notario in XXV[o sue etatis anno constituto hodie in admÌnistratorem ecclesie Cupersani certo modo vacature consistoria­ liter usque ad XXVII dicte etatis annum deputato et in episcopum ex nunc prout ex die vacationis huiusmodi prefeeto ut quamprimum dictum XXVII annum attigerit in episcopum Cupersani eidem ecclesie preesse ut munus consecrationis suscipere et ilIo die ac quas obtinet ecclesias Sancti Angeli de Musciano et Sanete Marie de Prepuciano ecclesias, preposituras monachales nuncupatas, curatas, per clericos seculares teneri solita s, valorem insimul C. ducatorum auri de camera ut prius una eum dieta ecdesia quamdiu iIli prefuerit relinere possit. I

Ruia l'arie del cordone serico,

roSilO e

giallo, appeso alla pllca.

C-1499.1.12.

2689.

Sermoneta - Dinanzi al dollore di leggi Giacomo Mundo, capitano di Sermoneta, al notaio Giacomo « de Gracianis ", di Monteroduni, cittadino di Sermoneta, e ai lesti ser Nicola di Salvalore « de Guastaferns ", di Cori, Vincenzo « Mal'gantis ", di Foligno. Vincenzo Capobianco; di Bene­ vento: il prolonolario Giacomo Caelani di Sermoneta ed Eleonora Orsini, zia e madre del pupillo Bernardino-Maria Caetani, rilasciano procura al notaio Nicola " Crepelle ", di Castelforte, e a Francesco" Mactei », di Monteroduni, perché prestino il giuramento a Federico d'Aragona, re di Napoli, per Monteroduni, Macchia e Montaquila, e ricevano da parte dei vassalli di questi castelli la sicurtà nell' interesse del pupillo stesso, loro signore. Are. Caet., in Prg. n. 2689.

Copia autentica, inserita in C· 1499. J• /'l.


200

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

C -1499.1.17.

2689.

Monteroduni - Andrea « de Urso ". commissario regio, riceve il giuramento di fedeltà e di assicura­ zione dagli uomini di Monteroduni e Macchia nell' interesse di Bernardino-Maria Caelani, 8i­ gnore di dette terre.

del

5CC.

Are. CQel., Prg. n. 2689. OrlglnQ/e, con soUrucrizioni Qatogra/e. XVII: n. 5; P. 4, C. XI, f. p .. n. 9: del 3tJC. XIX: XL, n. 36.

Nel /Jerao, nota 31ncrona (om(l3~a); 3cgnalare,

ffi Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo nono, regnante Federico rege 5icilie etc. anno secundo, die decimo septimo mensis ianuarii, secunde indictionis, in terra Montisrodoni, provintie Comitatus Molisii. Nos Angelillus Honufrii delo Russo, de Isernia, ad contractus iudex, Marcusanto­ nius de Carpanis, de Neapoli, notarius, et testes notum facimus quod, nobis accersitis intus ecclesiam 5aneti Angeli diete ten'e, ad preces nobis factas per nobilem notarium Nieolaum Crapellam, de Castroforti, procuratorem Bernardini Gaitani, Sermineti etc. ac utilis domini terralllm Montisroduni et Macchie per lacobum Cayetanum, Sermineti etc., sedili apostolice prothonotarium et secretarium, patruum et tutorem Bernardini pupilli, et Elionoram Ursinam, viduam condam Nicolai Gayetani, utilis domini terre Sermineti et terrarum Montisrodoni et Macchie, matrem et tutricem et adminisb'atricem dieti Bernardini, filii primogeniti dicti condam domini Nicolai, prout de procuratione nobis constitit per instrumentum, cuius tenor talis est (C - /499 .l. /2); et cum fuimus ante presentiam dietÌ procuratoris et utriusque iuris doctoris Andree de Urso, de Neapoli, regii conmissarii, procurator exhibuit commissario regias literas, in carta de pergameno scriptas, magno pendenti sigillo sigillatas ac regie maiestatis et curialium et officialium subscriptionibu5 munitas, quas ego notarius, de mandato conmissarii, alta voce legi et erant tenoris 5ubsequentis (cf. C -/497 .IV. 6); procurator requisivit conmÌssarium quod regias literas deberet exequcioni demandarii. Congregati Honoratus de Raynaldis, arcium et medicine doctor, Franciscus de Macteo, de Prata, Stefanus Antonii de Augustino, Petrus notarii loannis, Antonius Paulus Lucepauli, magister Blundus de Raho, magister Cbristoforus de Francisco, alias Crollo, Antonius Nardi de Iannucio. Nardu5 Servuo, Antonellu5 Pantaleo, Nardus BUlTellus, Antonius Vena, Augustino de Roberto, Angelus Bartholomei Angeli, Berardus Bove, Iulianus magistri Filippi, Antonius Pantaleo, Nicolaus Canellus, Nicolaus BeUus, Antonius de Francisco, alias Perusino, Petrus Mattei, Christoforus delo Mastro, loannes Gracianus, Petrucius de Bicalvo et loannucius Bellus, de tena Montisrodoni, sindici, procuratores et electi terre Montisrodoni, de quorum procuratione nobis constitit per instrumentum factum hodie per manus mei notarii; necnon Iacobus Cimorella, camerarius, Blasius Russus, sindicu5, Tomas de Marmello, sindicus, Bonavoglia Nicolai Rubei, Nicolaus Bonus, Franciscus de Capriata, Antonius de Donato Berta, Cicchus Grande, gubernatores terre Macchie, sindici, procuratores et electi ipsius terre, de quorum sÌndicatu nobis constitit per instumentum factum per manus mei notarii, sub anno presenti, die sextadecima presentis mensis: et in primis recepto ligio, homagio ac fidelitatis iuramento nomine regie maiestatis a dieto procuratore quod semper Bernardinus erit fidelissimus ipsius regie maiestatis eiusque filii primo­ geniti F erdinandi de Aragonia, ducis Calabrie ac in hoc regno generalis locumtenentis, ac eorum heredum et successorum in regno Sicilie, terras Montisrodoni et Macchie semper sub lidelitate ipsius regie maiestatis ac F erdinandi eorumque heredum et successorum tenebit ac ter dixit verba subscripta, videlicet: lo notaro Nicola Crapella, de Castelloforti, procuratore ad questo et altro del spectabile et excellente s[ignor] Bernardino Caytano, Sermineti etc. et utile signore de Monteroduni, Macchia et Montaquilo, in questo regno de Sicilia, constituto et ordinato per lo r[everen]do s[ignor] Iacobo Gai­ tano, prothonotario et secretario apostolico, cio et tutore del preditto s[ignor] Bemal'dino, et per la exeellente et magnifica madamma Lionora Ursina, matre,ba1ia et legitima tutrice et gubernatrice dela persona et beni del predicto s[ignor] Bernardino, dela quale mia procuracione et potesta consta per uno publico instrumento de procura, rogato de fare per mano de notario Iacobo de Gracianis, de Monterodono: recongnoseendo lo sereni5simo et illustrissimo signore don Federico de Aragonia. per la divina grada re di Sicilia, Ierusalem etc., essere vero et legitimo successore et indubitato re et signore naturale de questo regno, facimo aacramento alo onnipotente Idio, per li soi sacri sancti quah'o evangelii, quale con le nostre mano corporalmente toccamo, iurando in anima de dieto s[ignorJ Bernardino, mio principale, o


REGESTA CHARTARUM

201

ac etiam in anima deli dicti tuturi, et per nome et parte soa, in mano de vui magnifico messer Andrea de Urso, de Napoli, conmissario dela predicta maiesta et per nomo et parte de essa maiesta, che da hogie innante dicto s[ignor] Bernardino sera bono fidele et liale feudatario, vaxallo et subdito dela predicta maiesta et de suo illusb'issimo herede et successore don Ferrante de Aragona, duca de Calabria, suo figlio primogenito, et de tucte loro illustrissimi heredi et successori in quisto suo regno, et che obedira ad tucte et singule soi ordinacÌuni, comandamenti, decreti et voiunta con la debita subiectione et humile reverentia che se appartene et ei debito, et cossi presiamo et donamo homagio, ligio et iura­ mento de fidelita in mano de vui predicto conmissario per nomo et parte de dieta maiesta et soi illustrissimi heredi et successori, et promecto et iuro che dieto s[ignorJ Bernardino procurera et exequira fidelmente tutto quello et qualunca se sia et essere potera utile concernente la salute de soa maiesta et de soi illustrissimi heredi et successori; et se alcuna cosa sentera de dolo, trattato, perfidia o qual­ sevoglia altro male, che li inimici, emuli, rebelli et inobedienti de soa maiesta trattassero, macchinassero o volessero tractare contra la persona de 50a maiesta o stato suo et de soi illustrissimi heredi et succes­ sori, se quello non porra disturbare, lo revelara subito ad soa maiesta o ad soi illustrissimi heredi et successori o vero ad loro offitiali quanto piu presto porra; et contra li prefati emuli, rebeIli, machinanti, inobedienti, inimici, sequaci et adherenti con quilli Farra guerra et tregua secundo soa maiesta ordinara et comandera; et li amici, sequaci, adherenti et lideli de soa maÌesta havera per amici benivoli et conplici soi, et Ii inimici, rebelli, inhobedienti de soa maiesta havera per inimici; et finalmente promecto et iuro in anima de dicto s[igllorI Bernardino, mio principale, che dicto s[ignor] Bernardino obedira ad tueti offidali de soa maiesta et de soi legitimi hel'edi et successori et exeql:lira, conplira et observara tucte altre cose che li boni fideli et liali feudotarii et vaxalli sono tenuti et deveno fare exequire, conplire et observare per loro indubitato et principale homo ligio de soa maiesta et de soi illustrissimi heredi et successori, promectendo fidelita, lialita, ligio et homagio in mano de vui predicto magnifico messer Andrea, conmissario ordinato per parte et nome de dieta maiesta et de suo figliolo illustrissimo primogenito don Ferrante de Aragonia, duca de Calabria, et de soi illustrissimi heredi et successori contra omne persona che possa vivere et morire; et cossi iuramo in anima de dicto s[ignor] Bernardino. Postquam conmissarius recepit procuratorem manibus iuntis, crucis signaculo in polIicibus manuum facto, ad oseulum pacis: deinde sindici, electi et procuratore! Montisrodoni et Macchie, genibus flexis ae manibus super apertum missale positis, iuraverunt ligium, homagium et fidelitatis iuramentum in for!Ila subsequentis: Nui Honorato de Raynaldis, dell'arte et medecina doctore, Francisco de Macteo de Prata, Stefano d'Antuono de Augustino, Petro de notario Ianni, Antonio Paulo de Luca de Paulo, mastro Biundo de Raho, mastro Christoforo de Francesco, alias Crollo, Antonio de Nardo de lannuczio, Nardo Sel'vuo, Antonello Pantaleo, Nardo Bun-ello, Antonio Vena, Augustino de Roberto, Angelo de Bartolomeo Angelo, Belardo Bove, Iuliano de mastro Filippo. Antonio Pantaleo, Cola Carriello, Cola Biello, Antonio de Francisco, alias Perusino, Petro Macteo, Christofaro delo Mastro, la Graciano, Petruczio de Vicalvo, lannuzio Biello, dela terra de Monteroduni, sindici et procuratori, electi et depu­ tati per tucta la dieta universita dela terra de Monteroduni, dela provintia del Contato de Molise, de qual sindicato et procuracione consta per publico· instrumento, facto per mano de notario Marcoantonio de Carpanis. de Napoli, quisto presenti di: et Iacobo Cimorella, Blasio Russo, Tomaso de Mannello, Bonavoglia de Cola Russo, Cola Buono, Francisco de Capriata, Antonio de Donato Verta et Ciccho Grande, dela dicta terra de Macchia, sindici et pl'ocul'aturi, eledi et deputati per tueta la dicta univer~ sila de dieta terra de Macchia, dela dieta provintia, del quale sindieato et procuraeione consta per publico instrumento, fatto per mano de dicto notario Mal'coantonio, adi sidici del presente mese: tanto per nome nostro proprio quanto per nome et parte dela dicta universita de Monteroduni et Macchia et de nostri heredi et successori, confessamo et reconoscimo lo serenissimo et illustrissimo principe don Federico de Aragonia, per la divina gratia re di Sicilia~ lehrusalem etc., essere vero legitimo et indu­ bitato re et signore naturale de questo regno; facimo sacramento alo omnipotente Idio per li soi sacri sancti quatro evangeli, quale con le nostre mano corporalmente toccamo, iurando con la bocca, con le mano et con lo core, tanto per nome et parte dele dicte universitate de Monteroduni et Macchia et nostra propria quanto de nostri heredi et successori, in mano de vui magnifico messer Andrea de Uno, de Napoli, utriusque iuris doetore, eonmissario deputato de dicta maiesta ad questo acto, che da hogie innante serimo boro, fic!eli et liali vaxalli et subditi de dieta maiesta et de suo illustrissimo herede et successore don Ferrante de Aragona; duca de Calabria, et de tudi loro illustrissimi heredi et successOI'i VI,26


202

D O C U M E N TI D E L L'A R C H I V I O C A E T A N I

in quisto suo regno, et che obedirimo ad tucti et singuli soi ordinaciuni, comandamenti, decreti et volunta con la debita subiectione et humile reverentia che se appertene et ei debito, et cossi prestamo et donamo homagio, ligio et iuramento de fidelita in mano de vui predicto conmissario per parte et nome de dicta maiesta et soi illustrissimi heredi et successori in quisto suo regr.o; et promectimo et il:lramo de procurare et exequire fidelmente tutto quello et qualunca se sia che sera et essere potera utile et concernente la salute de soa maiesta et de soi illusbissimi heredi et successori; et se alcuna. cosa senterimo de dolo, trattato, perfidia o qualsevoglia altro male, che li inimici, emuli, rebeIli et inobedienti de 50a maiesta tractassero, machinassero o tentassero o volessero tractare contra la persona et stato suo o de soi illustrissimi heredi et successori, et se quello non porrimo disturbare, nui lo revelal'imo et ciascuno de nui lo revelera ad 50a maiesta o ad soi illustrissimi heredi et successori O vero ad loro offitiali quanto piu presto porrimo; et contro li predicti machinanti, emuli, rebelli inobedienti et. inimici de soa maiesta farimo guerra et tregua secundo soa maiesta ordinara et comandera j et li amici, sequaci, adherenti et fideli de soa maiesta li haverimo per amici benivoli et conplici nostri, et li inimici l'ebelli et inobedienti de 50a maiesta haverimo per inimici; final­ mente promectimo et iuramo de obedire ad tucti offidali de 50a maiesta et soi illustrissimi heredi et successori et exequire tucte altre cose che li boni, fideli et liali vaxalli sono tenuti et deveno fare, exequire, conplire et observare per loro re et signore naturale et supremo, quali la dicta miaesta et soi illustrissimi heredi et successori sono et essere confessamo j et cossi iuramo, non cohacti ne subducti per forcza alcuna ma de nostra bona et spontanea volunta. Qui sindici et procuratores Montisrodoni et Macchie, stante5 genibus flexis et manibus iuntis super apertum missale positis, coram conmissario fecerunt se homÌnes liges et homagios dictarum terrarum ac ter dixerunt vel'ba subscripta, videlicet: Nui pre­ nominati sindici, procuraturi et electi de dicte tene de Monteroduni et Macchia et loro pertinenti e et dixtricto et homini de esse, del quale sindacati et procure consta publici instrumenti, confessando et reconoscendo lo serenissimo et illustrissimo prencepe don Federico de Aragona, per la divina gratia, essere vero et legitimo et indubitato re et signore de quisto regno de Sicilia, deventamo hominÌ ligii de 50a maiesta et del suo legitimo herede et successore don Ferrante de Aragona, primogenito. duca de Calabria, et soi illustrissimi heredi et successori, promictendo fidelita, lialita, ligio et hornagio in mano de vui magnifico messer Andrea de Urso, de Napoli, conmissario ad questo ordinato per parte et nome de soa maiesta et de soi illustrissimi hef(~di et successori, contra omne persona vivere et morire et cossi iuramo ut supra. Conmissarius recepit eosdem procuratores et sindicos manibus iuntis, crucis signaculo in pollicibus manuum facto, ad osculum pacis; nec non precepit dictis sindicis, procuratoribus et electis ut deberent assecuracionis sacramenta prestare procuratori pro parte dicti BernardinÌ; qui sindici, genibus flexis et eorum manibus super dictum apertum missale positis, ad hunc modum processerunt alta voce dicendo, videlicet: Nui prenominati messer Honorato de Raynaldis, arciumet medecine doctor, Fran­ cisco de Macteo, de Prata, Stefano de Antonio de Augustino, Petro de notario Ianni, Antonio Paulo de Luca de Paulo, mastro Biundo de Raho, mastro Christofaro de Francisco, alias Crollo, Antonio de Nardo de lannuczio, Nardo Servuo, Antonello Pantaleo, Nardo Burrello, Antonio Vena, Augustino de Roberto, Angelo de Bartholomeo de Angelo, Belardo Bove, Iuliano de mastro Filippo, Antonio Pantaleo, Cola Carri elIo, Cola Bello, Antonio de Francisco, alias Perusino, Petro Macteo, Christofaro delo Mastro, la Gl'adano, Petruczio de Vicalvo, lannuzio Bello, dela terra de Monteroduni, sindici, procuraturi et electi, oi"dinati aie sopradicte et infrascripte cose per parte dela dieta universÌta et homini de dicta terra de Monteroduni. del quale sindicato et procuracione com;ta per publico inslrumento; et Iacobo Cimorella, Blasio Russo, Tomaso de Marinello, Bonavoglia de Cola Russo, Cola Buono, Francisco de Capriata, Antonio de Donato Verta et Ciecho Grande, dela dieta terra de Macchia, sindici, procuraturi, elecìi et ordinati aIe sopradicte et infrascnpte cose per parte dela dicta universita et homini de dieta terra de Macchia, del quale sindacato et procuraCÌone consta per pubIico Ìnstrumento, tanto in nostro proprio nome quanto sindacario nomine et pro parte dele dicte universitate de Monte­ roduni et Macchia, loro pertinentie et dixtl'icti, de comandamento, ordinacione et licentia de vui prefato messer Andrea de Urso, utriusque iuris doctore, regio conmissario: reconoscendo che vui messer notario Nicola Crapella site procuratore del excellente sIignor] Bernardino Cayetano, utile signor dele prefate terre de Monteroduni et Macchia, constituto et ordinato per lo reverendo s[ignor] Iacomo Gaitano, prothonotario et secretario apostolico, cio et tutore del a persona et beni del predicto s[ignor] Bernardino, et per la excellente madamma Lionora Ursina, matre, balia, tutrice et legitima administratrice dela


REGESTA CHARTARUM

203

persona et heni del predicto s[ignor] Bernardino, mediante publico documento, quale ad nui consta, el quale è stato investito per titulo de confermatione et nova investitura dele prefate terre de Monteroduni et Macchia, como ad figliolo primogenito legitimo et naturale del predicto excellente condam s[ignor] Cola Caytano et successore dele prefate terre dala serenissima maiesta don Federico de Aragona, vero nostro et de tucto questo regno vero, legitimo et indubitato re et signore, iuramo a Dio et ali soi sacri sancti quattro evangeli, con le nostre mano corporalmente toccando, in mano de vui notario Nicola et promectimo da hogie innante essere de dicto s[ignor] Bernardino et de soi figliuoli, heredi et successori boni. fideli et liali vaxalli et assecur1J.mo dicti s[ignor] Bernardino, soi figlioli, heredi et successori. dicto s[ignor] prothonotru'io et madamma Lìonol'a como tuturi soi et vui predicto procuratore per nome de dicto s[ignor] Bernardino dela vita, membri, capcione de 101'0 persone, honore et conservacione de loro corpi de omne terrestre honore et reverentia; et iuramo in mano vostra de tenere secreto omne consiglio de dieto s[ignor] Bernardino et de dicto s[ignor] prothonotario et madamma LionOl'a et vostri per nome del predicto s[ignor] Bernardino che ce daranno o darrite, et tucte cose che dicto s[ignor] Bernardino et vui et dicto s[ignor] prothonotario et madamma Elionora, per suo nome. con nui comunicara o comunicarite, non lo revelarimo ad homo nisiuno senza soa licentia; et se alcuna cosa sinistra o vero conh'aria ad soa s[ignol'ia], stato, persona et honore suo et de soi figlioli, heredi auderimo o senterimo, auderanno o senteranno, nui et dicti homini de diete universitate, che li inimiei. emuli, rebelli et inohc­ dienti de soa s[ignoria] tractassero o machinassel'O contra la persona et stato suo et de soi figlioli, heredi et successori. nui lo disturbarimo quanto piu presto ce sera possibile, et non possendo disturbarlo. ne sforczarimo con omne modo et diligentia de notificarlo o farlo notificare ad 50s s[ignoria] o vero ad vui et a dicti s[ignor] protonotario et madamma Lionora, per nome suo o soi officiali o ad altri per soa parte; et promectimo et iuramo che nui ne dicti homini et univers!tate de dicte terre de Monte­ roduni et Macchia non serimo ne seranno, ne ce trovarimo ne troveranno mai per alcuno tempo in arte, consiglio, tractato, conventincolo o consentimento per lo quale dicto s[ignor] Bernardino o sai 6glioli, heredi et successori venessero ad perdere le dicte terre de Monteroduni et Macchia overo altre fortezze, castelli, casali et lochi; immo promectimo et cosi iuramo quelle defendere et conservare contra omne persona et homo del mundo con tucto nostro sapere et potencia; et promectimo de fare et prestare ad soa s[ignoria] et ad soi figlioli, heredi et successori fidelmente tucti quelli debiti servicii, reali et per­ sonali, che simo tenuti et devimo fare, et ancora de responderli et cognoscere de tucte intrate, renditi et diricti spectanti ad dieto s[ignor] Bernardino como utile signore de dicte terre, et altre cose solite et consuete de se respondere ali altri antiehi soi predecessori et signori de dicte terre, de Monteroduni et Macchia, et intendere et obedire ad iucti soi offidali et fare tucte le altre cose cbe li boni, fideli et liali vaxalli sono tenuti et devono fare per loro utile terrestre signore, tanto per ragione comone quanto per constitucione et capituli del Reame quanto et[iam]dio secundo la observantia et consuetudine del dicto Reame in tali bus diucÌus observata, et tanto tucte le cose predicte quanto tucte le altre che spectano et perteneno ad fidelita et assecuracÌone, reservando sempre la fìdelita et obediencia suprema dela predicta maiesta de dicto serenissimo nostro re et signore supremo don Federico, per la grazia de Dio re de Sicilia, lerusalem etc., et del suo illustrissimo primogenito don Ferrante de Aragona. duca de Calabria. et de tucti loro heredi et successori in questo regno suo de Sicilia et omne altra rasione ad soa maiesta, racione supremi dominii debita; et cossi iuramo in mano de vui predicto notario Nicola procuratore fidelmente actenderlo et observare non cohacti ne subducti per forcza alcuna ma de nostra bona et spontanea volunta. Qui procurator recepit dictos sindicos et procuratores, manihus iuntis, crucis signaculo in pollicibus manuum facto, ad osculum pacis. Andreas regius conmissarius necnon notarius Nicolaus procurator pro interesse Bernardini nos requisiverunt ut de premissis tria instrumenta conficere deberemus, unum ad cautelam regie maÌestatis et eius curie in regia camera Summarie producendum, aliud ad cautelam conmissarii et aliud ad cautelam Bernal'dini eiusque heredum et successorum; quorum presens factum est ad cautelam Bernardini eiusque hel'cdum et successorum, quod scripsi ego Marcu­ santonius. ST. tE Angelillus Honufrii de Rubeis de Ysernia ad contractus iudex:. S. ffi Alexander Tagliamilo de Neapoli testis. ffi Domnus Leonardus Tuczius de castro Montisroduni testis. ffi Donnus Marcus magistri Iuliani de castro Montisroduni apostolicus llotarius testis. ffi Abbas Ioamnis del Maestro de castro Montisrodoni testis. ffi Donnus Andreas Ciarlo de castro Montisrodoni testis. ffi 13elladinus Crapella de Castroforte testis. ffi T omasius Crapella de Castroforte clericus. Presentibus iudice Angelillo Honufrii de Rubeis, de Isernia, ad contractus, Alexandro Tagliamilo de Neapoli, Bernardino


204

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

Crapella de Castroforti, presbitero Leonardo T uczio de Monterooonio, presbitero Marco magistri Iuliani de Monterodonio, abate Ioanne del Mastro de Monterodonio et presbitero Andrea Ciarlo de Monterodonio.

C. 1499 . I. 22 .

2470.

Chieti - Federico, re di Napoli, concede in feudo, con tulte le giurisdizioni, la città di Acquaviva ad Andrea-Malteo Acquaviva, duca di Atri e Teramo e marchese di Bitonto. Are, eael., Prg. n. 2470.

Originale.

Nel fierso, nota coeva (omessa); segnatuTe, del lec. XVII: n. 2; del sec. XIX:

XVII, n. 19.

Federicus, rex Sicilie etc. Nos pro immenso amore quo Andream Mattheum de Aragonia de Aquaviva, ducem Hadriç Theramique et marchionem Bitonti, affinem et eonsiliarium nostrum prosequi­ mur, ita virtutibus eius hisque servitiis exposcentibus, que tam progenitores sui domui nostre, quam ipse prestiti t ae prestat, et prestiturum confidimus: possidentes terram Aquaviv~, in provintÌa T erre Bari, ex renuntiatione quam nobis et nostre curie de dicta terra, eum integro eius statu atque districtu, regina Isabella, consors nostra, feeit: eidem Andree Mattheo, pro se suisque heredibus et suecessoribus, in perpetuum, utriusque sexus, ut tamen etatis et sexus prerogativa servetur, terram Aquaviv!;, cum casb'O seu fortellicio. hominibus, vaxallis, vaxallorumque redditibus, feudatariis et subfeudatarÌÌs, redditibus, censibus, angariis et pel'angariis, domibus, possessionibus, hostulanijs, baiulationibus, gabellis, collectis, utili dominio debitis, scannagiis, iuribus platearum, passagiorum et passuum, nec non cum mero et mixto imperio, bancho iustiti~, gladii potestate omnimodaque iurisdictione ae cognitione primarum et secundarum causarum, ae cum quatuor literis arbitrariis, ita quod universitas et homines dict~ terr~ eiusque districtus non possint citari extra tribunal predicti marchionis in dictis primis et secundis causis, reservatis tamen maiestatis nostre cognitioni tribus criminibus lese maiestatis, heresis et false monete: cum integro statu dicte terre eiusque districtus, utili dominio et aliis iuribus, iurisdictionibus et prerogativis, cum qui bus prefatus marchio alias terras status sui, quem habet in provintia Terre Bari, tenet, eam tenuerunt alii retro utiles domini et signanter quondam Pyrrhus princeps Altamure et Franciscus dux' Andrie, donamus; ita quod prefatus marchio dictique eius heredes et successores dictam tenam cum integro suo statu, in feudum ac sub contingenti feudali servitio seu adoha, immediate et in capite a nobis et nostra curia. nostrisque heredibus et successoribus in hoc regno Sicilie, perpetuo teneant; et in eundem marchionem dictosque eius heredes omne ius omnemque actionem super dieta tena eiusque utili dominio transferimus, reservata nobis collatione et presentatione beneficiorum regalium et cappellaniarum; habeant dictus marchio eiusque heredes omnia privilegia, que iura civilia concedunt his qui rem consequuntur a prin­ cipe, iuxta usum regni Sicilie et sanction!s edictum de feudorum successionibus in favol'em baronum et. feudatariorum regni predicti; investientes prefatum mal'chionem dietosque eius heredes et successores per expeditionem presentium, ut moris est, fidelitate nostra feudalique servitio seu adoha nostrisque aliis iuribus sempel' salvis. Filio nostro primogenito et vicario generali, don Ferdinando de Aragonia, duci Calabrie, premissa significantes, mandamus huius regni magno camerario ac magistro iusticiario eorumque locatenentibus et substitutis, presidentibus ae racionalibus camere nostr~ Summarie ceterisque officialibus et subditis nostris et signanter locumtenentibus, viceregibus et vicemgerentibus provinti~ Terre Bari, capitaneoque et universitatÌ ac homÌnibus terre Aquavive quatenus, forma presentium per ipsos attenta, ilIam prefato marchioni dictisque eius heredibus et successoribus in perpetuum observent, et contrarium non faciant pro quanto idem dux nobis morem gerere cupit, ceteri predicti gratÌam nostram caram habent iramque et indignationem nostras ae penam ducatorum mille cupiunt non subire; volumus quod prefatus marchio proeul'et infra annum, a die adeptionis eorporalis possessionis diete terre immediate sequelltem, presens privilegium in quatemionibus nostre camere Summariç facere annotali. Presens privi­ legium fieri iussimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitum. Datum in Civitate Theatina, pei' utriusque iuris doctorem, consiliarium nostrum et militem Antonium 1 de l Raho l, locumtenentem don Goffredi Borges de Aragonia. principis Squillacii Cariatique comitis, regni huius logotete et proto­ notai'ii. collateralis, consiliarii, nepotis et tanquam filii nostri, clie XXII mensis ianuarii MCCCCLXXXX nono, resn'orum nostrorum anno tercio. Re" l FederÌcus. 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra):


REGEST A CHART ARUM

----

205

~~-""----~----"----'---~'

F. Diaz Garlon pro P. Garlon. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello. Solvat nihil mandato regio quia gaudet privilegio septem officialium Regni. Notatum; (a destra): loannes de Tufo pro magno carne­ rario. Andreas; (sulla plica): Vitus. Registrata penes cancellarium in regisb'o privilegiorum xo. II1usb'is marchionis Bitonti concessio terre Aquavive cum mero et muto imperio et gladii potestate cognitioneque primarum et secundarum causarum, cum quatuor literis arbitrariis, ac cum omnibus aliis iuribus cum quibus tenet alias terras status sui in provintia Terre Bari et sicut melius dictam tenam alii retro utiles domini tenuerunt, pro se, heredibus et successoribus inperpetuum. Concordat cum ori@inali, lo. Ant. Candida. Autografa.

i

2

Frammento in cera r03sa, appeso alla plica con cordoncino serico, rosso e giallo.

C .1499 .1.26. Chieti

1767 , 3124.

Federico, re di Napoli. a Giacomo « de Ligorio », commissario regio: perché riceva il giura­ mento di fedeltà e assicurazione dall' università di Acquaviva a favore di Andrea-Matleo Acquaviva, duca di Atri e Teramo e marchese di Bitonlo, a cui aveva donalo in feudo la ciflà.

Are. Cad., Prg. n. T767. Originale. Nel verso, nolo coeva (omessa); gegnolure, del sec. XVII: n. 5; del sec. XIX, XIII, n.49. Ivi, in Prg.(reglstro) n. 3/24,c.39. Copia, autenticata con l'aUo C·1S06.VII.6.

Fedencus, rex Sicili~ etc., lacobo de Ligono, de civitate Neapolis, commissario per nos deputato. Quoniam coneessimus Anclree Mattheo de Aragonia de Aquaviva, duci Hadri~ Theramique et marchioni Bitonti, affini et consiliario nostro, terram Aquavive, de provintia T erre Bari, pro se suisque heredihus inperpetuum, cum castro et fortellicio, hominibus, vassallis, vassallorumque redditibus et pertinentiis, cum mero mixtoque imperio et gladii potestate cognitioneque primarum et secundarum causarum ae cum quatuor litteris arbitrariis, cum facultate componendi delicta et penas commutandi ac cum omnibus iuribus, iunsdictionibus et pl'erogativis, quibus idem dux tenet alias tel'l'as status sui in provincia Terre Bari, ac sicut terram Aquavive aHi retro utiles domini tenuerunt, prout in privilegio per nostram maiestatem desuper expedito contmetur: extitit pro ipsius parte maiestati nostre supplicatum ut ipsum ab hominihus et vaxallis dict~ terr~ assecurari faeere sibique responderi et intendi de consuetis et debitis, iuxta huius regni usum dignaremur. Nos vobis Iacobo, commissario nosb'o, mandamus quatenus vos ad terram Aquevive personaliter conferatis, et recepto prius per vos pro nobis nostnsque successoribus ligio, homagio et fidelitatis iurarnento, faciatis dieto duci ab hominibus et vaxallis ipsis assecurationis iuramentum prestari sibique responderi et intendi de fructibus, redditi bus et aliis consuetis et debitis, secundum formam nostri privilegii de concessione terre sibi expediti, iuxta dicti regni consuetudinem; facturus fieri de executione prc;sentium tria instrumenta, quorum uno penes vos retento, vestri ratÌocinii tempore producendo, altero dieto duci tradito, tertium ad Cameram nostram Summarie destinare curetis; fidelitate nosb'a, feudali quoque servitio et adoha nostrisque aliis iuribus semper salvis. Presens privilegium fieri iussimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitum. Datum in Civitate Theatina, per utriusque iuris doctol'em, consilial'ium nostrum et militem Antonium 1 de 1 Raho 1, locumtenentem don Goffredi Borges de Aragonia, principis Squillacii Cariatique comitis, regni Sicilic; logotete et protonotarii. collateralis, consiliarii et affinis nostri, Rex 1 Fedencus l. die XXVJ mensis Ìanuarii MOCCCCl.XXXXVllljo. regnorum nostrorum anno tertio. Sig. I: (Nel margine inferiore, a sinistra): F. Diaz Garlon pro P. Garlon. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello. Solvat nihil mandato regio, quia gaudet privilegio septem Regni officìalium. Notatum; (a destra): loannes de T ufo pro magno camerario. Andreas ; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XJo. Illustris marchionis Bitonti assecuratio vaxallorum terre Aquavive in forma. Concordat cum memoriali, lo. Ant. Candida; (nel verso): Privilegium illustris Andree Mathei marchionis Bitonti assecurationis vaxallorum terre Aquevive in forma per l'egem F edericum sub die 26 ianuarii 1499; B. I

Au/ografa.

%

Frammento in cera rossa,

appeso

alla

pl(ca

con nostrino serI'co.

fOBIa

e giallo.


D O C U M E N T l D E L L' A R C H l V I O C A E T A N I

206

----~

C -1499. II. 3 . Chieti

....

_-~----

2251.

Federico, re di Napoli, a don Carlo d'Aragona, suo nepote, conferisce la luogotenenza del Regno.

Are. Cael•• Prg. n. 225/.

Orlginole.

Nellierso, nolo del sec. XVI (omessa); sepatura, del sec. XIX: XXIII, n. 37.

Federicus, rex Sicilie etc., don Carolo de Aragonia. nepoti et filio nostro. Si in omnibus ... Cupientes ut populi et subditi nostri bene regantur et gubernentur ipsorumque omnium quieti, tranquil­ litati et comodis prospiciatur, cogitavimus vobis domino Carolo, nepoti et filio nostro, onus et curam ipsam hoc tempore esse credendam, reputantes nulli hec tutius nec decentius curam et onus ipsum quam vobis, qui auctoritatem nostram presentet honorisque et glorie nostre ac rei puplice boni totius regni et studiosus et observator sit, dari et commendari posse; itaque vos eundem don Carolum locumtenentem generalem nostrum, cum amplissima potestate omnia faciendi que ad securitatem, tranquillitatem et salutem ipsorum subditorum arciumque. castrorum et fortellitiorum omnium nostrorum custodiam agenda vobis videbuntur, cum potestate accipiendì castra, fortellitia et arces et in illis castellanos arciumque custodes et servientes ponendi et ammovendi ad vestrum libitum; ac cum pIena meri mistique imperii et gladii potestate ac omnimoda iurisdictione civili et criminali, tam ad iustitiam quam ad guerram, quodque de omnibus causis tam principalibus quam appellationum et de recursibus et querelis civilibus, criminalibu5 sive mistis cognoscere et iudicare easque decidere illasque decidendas aliis demandare, procedendo et procedi mandando et commictendo summarie, simpliciter et de plano, sine strepitu et figura iudicii; penasque corporales et pecunianas remictendo et permutando, differentiasque regnicolas et exteras deci­ dendo, prout nos ipsi ex plenitudine nostre regie et dominice potestatis melius possemus, ordinamus: hortantes vos quod. acceptis presentibus, assumpta huiusmodi locumtenentie offitii administratione, omnia curare et adimplere et executioni mandari facere debeatis, gue ad nostrorum locorum, civitatum, terrarum, oppidorum, artium, castl'orum et fortellitiorum securitatem quietem. tranquillitatem et salutem spectare cognoveritis; super quibus omnibus gerendis auctoritatem vicesque et voces nostras conferimus, ea omma in dicti locumtenentie oflìtii exercitio gel'endo que generalis locumtenens. plenissimam potestatem obtinens, facere potest, etiam si talia essent quod de eis oporteret fieri mentionem spetialem, et que demum nOI ipsÌ gerere possemus. Reguirimus et hortamur archiepiscopos, episcopos, abbates et alias ecclesiasticas personas mandamusgue sub optentu nostre gratie iI'eque et indignationis incursu ac pena fidelitatis. qua nobis astricti sunt, principibus, ducibus, mal'chionibus, comitibus, baronibus terrarumque dominis, Ìusti­ tiariis, gubernatoribus, capitaneis, magistris iuratis, sindicis, universitatibus singularibusque personas civitatum, terrarum et locorum, tam demanialium quam baronum, castellanis quoque vÌcecastellanis et servientibus artium, castrorum et fortellitiorum omnium predictorum aliisque offitialibus et subditis nostris quatenus vobis dicto domino Carolo, nostro generali locumtenenti, tanquam nostre proprie persone, in omnibus pareant, obediant et intendant, omni contradictione et inobedientia postpositis. Presentes fieri fecimus, nostro impendenti sigillo munitas. Datum in Civitate Theatina, die mO mensÌs februarii MOCCCCoLXXXXVIlIlo. Rex 1 Federicus 1. Sig. 2. (Nel margine inferiore, a sinistra): SoIvat nihil quia pro cw'ia. Dominus rex mandavit mihi Vito PisaneIIo; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum XIO. I

Autografa.

• Traccia nei fori della plico, a cui ",a appeso.

c-[1499]. III. 3.

1300.

Roma - Alessandro VI concede facoltà a Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traello e conte di Fondi, a Lucrezia d'Aragona, sua moglie, e ai loro figli di scegliersi un corifessore, il quale possa assolverli meno che nei casi riservati alla S. Sede, di valersi dell' altare portatile anche per i familiari, di usufruire della sepoltura ecclesiastica in luoghi interdetti e di lucrare le indul­ genze concesse alle chiese di Roma. Arc. Caci., P,g. n. /300. sec.

Nel Il..r'O notCl CO""a" Bull.. duru Tr.. jectj; nota del 3); P. 4, C. VI, F. VII, n. 3; del sec. XIX: :XXXIX, n. IS.

Originale, çon redcrillo autogrClfo.

XVIII (omessa); segnata,e_ del SeC. XVII:

n. (, (poi corrello In


~---

---_..•

REGESTA CHARTARUM ~._-_

207

.....

C -1499. VII . 8 , A.

LXV -13.

Terracina (<< Santo Lonardo de Varchi" pre3/1O) - Deposizione testimonlale di Pompeo del signor

Gabriele da Fabriano, raccolla ad istanza di Crispoldo Crispoldi, reatino., governatore generale

dello stato di Prospero Colonna, conte di Fondi e duca di Traetto, sulla morte del duca di Candia

e sul preleso allenlalo di alJlJelenamenlo contro lo slesso Prospero e Onoralo III Gaelani cl' Ara­ gona, signore di Piedimonte d'Ali/e. Are. Col•• Prg. LXV. n. 13 (Are. Caei., fologr.• B. IV, n. (05).

Originale.

Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo nono, pontifìcatus Alexandri pape sexti, inditione secunda. die mensis iulii octavo, in partihus Maritime, in tenimento Tarracene. loeo qui dicÌtur Santo Lonardo de Varchi. Existente in dicto loco Angelo Romuleo. de Urbe. potestate et iudice T erracene. comparuit coram eo dominus Chrispoldu5, utriusque iuri5 doctor. areatinus,· gubemator generalis slatus Prosperi Columne, comitis F undorum et ducis Traiecti, Regni capitanei generali s, dictique domini pro­ curato!', dixitque ibidem in dieto territorio repperiri Pompeum domini Gabrielis de Fabriano, qui sic se nuncupari dixit; et quod prefatus Pompeus est stati m inde recessurus et quod publice dixit prefatum Pompeum coram Honorato Gaetano, domino Pedemontis de Alifio, dississe quod prefatus dominus Prosper interfuit morti ducis Candie quod minime fuit, neque est verum quod intervenerit vel interfuerit diete morti; dixit etiam quod prefatus Pompeus sepissime asseruit se pecunias, recepisse a prefato Honorato ut venenaret prefatum dominum Prosperum Columna; et quia non est in potestate ipsius Prosperi Columne quando de predictis discutiatur vel discuti dehet, ne probatio pereat set veritas elucescat et omni tempore repperiri posset, petiit Pompeum per prefatum potestatem super predictis et tota causa, medio iuramento, diligenter examinari eiusque dictum et aetestationem publicari, petens in predictis ius et iustitiam ministrari i qui potestas et iudex predicta admisit iuxitque Pompeum vocari sibique iura­ mentum deferri de veritate dicenda; qui Pompeus, ad delationem mei magistri actorum, de mandato potestatis, iuravit dicere veritatem: Pompeus domini Gahrielis de Fabriano, testis examinatU5 per prefatum potestatem et iudicem, dixit quod cum ipse Pompeus esset in quodam bergantino, discedens a Roma ut iret N eapolim , et in dieto bergantino essent nonnulIi servitores dicti domini Honorati domini ·Pedis­ montis et invicem loquerentur de inimicitia inter prefatos Pro$perum et Honoratum, ipse Pompeu5 cepit cogitare Honoratum decipere et ab ipso pecuniam extorquere i' dixitque cum predietis quod, si Honoratus vellet ipsum bene l'emunerare, haberet ipse modum occidendi sive venenandi Prosperum; cumque Neapoli sit, hoc idem dixit cum quodam Bortholemeo de Fundis, qui moratur ad servitia Masonis de Marcho, de Neapoli; ivitque ad terram Pedismontis ihidemque alloquutus fuit Honoratum sihique falso asserens se esse ad servitia Prosperi cum eodemque habere duos eius fratres possetque illum venerari et occidere veUeque id facere si prefatus Honoratus veHet ipsum remunerare; quod Honoratus acceptavit, promictens sibi magnam remunerationem; cumque id promisisset Pompeus, dominus Honoratus dedit sibi ducatos trigintaquinque, quorum partem sibi tradidit, reliquos sihi misit per Ioannem Franciscum, porcarium de Traiecto, qui tunc erat ad servitia Honorati; habitisque dietis pecuniis Pompeus, simulans predieta velle exequì, Roman ivit ibìque stetit per aliquos dies indeque reversus in terra m Pedismontis dixit uxori Honorati, quia ipse absens erat et morahatur in castris apud Dianum. quod Prosperum venena­ verat et quod mOliturus erat infra unum mensem omnino, quia venenum quod sibi tradiderat ila operaretur: quod cum prefàta domina scripsisset ad eius maritum, habito ab ilIo responso, Pompeum magnifice hOlloravit, ipsum et eius famulos honorifiee alendo et veetiendo; cumque transissel mensis et ultra alius cum dimidio. fuit ipse Pompeus captus, qui a ob non sequutam mortem Prosperi dubitabat ne mandato ipsius accessisset ut prefatum Honoratum venenaret; propterea quod sepius tormentorum metu di:xit se i~isse de conmissione Prosperi ut Honol'atum venenaret; cumque staret carceratus, sepissime ivit ad eum notarius loannes de Itro, suadens quod veUet dicere quod Prosper oeciderat prefatum ducem de Canneia et quod, si predicta non diceret, torqueretur forlius et si diceret consequeretur munera et relaxaretur in libertate sua et presertim si verisimilia diceret; quod sepissime audiens, ut liberaretur et non torqueretur, cepit super premissis cogitare dixitque postea quod Prosper unacum SforsÌno et trihus aliis occiderant prefatum ducem de Canneia et quod ipsc scicbat quia illi l'edierunt illa nocte qua fuit oecisus: ipse Pompeus stabat in domo cardinalis de Columna et vidit illos redeuntes et Prosperum equitare equum

"'"',


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

208

album seu bardum. Que omnia, notarii Ioannis suasu et nonnullorum aliorum, dixit metu tormentorum ut liberaretur et non quod vera essent, quia eo tempore ipse Pompeus nullam conversationem habebat in domibus cardinalis de Colunna et domini Prosperi, nec ipsos unquam fuerat alloquutus, set vix ipsos viderat quia sibi fuerant ostensi pro talibus. Et cum predicta diceret et promisisset testari coram rege et omni altero intelligente qui volebant ipsum deferre Neapolim, aufugit ipse Pompeus. lnterrogatus in causa scientie, dixit quia vidit, audivit et presens fuit et operatus est ut supra. lnterrogatus de loco, dixit in supradictis locis et in terra Pedemontis de Alifi. Interrogatus de tempore, dixit quod iam 5unt duo anni quod predicta incepit et a dicto tempore citra ut supra. Interrogatus de presentibus, dixit de se teste et supranominatis, singula singulis congrue referendo. Et cum esset in dictis carceribu5, interfuit aliquando quidam loannes de Pedemonte. Nicolaus Fromectillo de Frusinone, Petrus Mannatus de Mor­ cone, Petrus Sarcarello de Morcone et Angelus etiam de Morcone et quidam monellus, qui fuit cru:­ ceratus una. Post que omnia Crispoldus petiit dictum testem publieari. Qui potestas et iudex, sedens in quodam saxo in suprascripto Ioco existenti, visis et auditis predietis, predieta admisit et deerevit ae mandavit testem publieari et in publicam formam redigi per notarium loannem Camosium, de Anticulo in Campania. actuarium dieti potestatis in civitate Tarracene. et notarium Thomam Caytanum, de Fundis, aetuarium pro presenti anno curie vieecomitis F undorum. Acta in supradicto loeo: testibus Sel' Lueha Mario, Antonio Thomay, Antonio T utii, Paulo Proya, Blaxio Giliberti, Cola Suctili et seI' Antonio de Regatiis, de T erraeena. Ioannes Camosius, de Antieulo in Campania, notarius et nune notarius potestatis in civitate T ar­ racene unaeum notario Thomaxio Gaytano de F undis, aetorum notal~o in civitate F undorum, meo collega, scripsi. ST. Thomas Gaytanus de F undis notarius et pro presenti anno actuarius Ioannis Mart. de Neapoli, vieecomitis F undorum, eiusque curie, una eum notario' Iohanni Camosio de Antieulo, meo collega. subscripsi. ST.

C .1499 .VII .8, B .

LXV. 13.

Terracina - Pompeo del signor Gabriele da Fabriano ratifica la deposizione falta e consegnata a Cri­ spoldo Crispoldi, reatino, governatore dello stato di Prospero Colonna. Are. Col., Prg. LXV, n. 13 (Are. Caet., fotogr., B. IV, n. /4/).

Originale.

Die VIll iulii. 1499. Constitutus dietu! Pompeus domini Gabrielis de Fabriano coram potestate et iudice ae officialibus eivitatis T erracene, in camera dietorum officialium, ratificavit omnia actestata per eum esse vera et pro veritate dixisse, ut patet ex instrumento, extracto a presente originali et ex actis mei notarii Ioannis Camosii, consignato in manibus utriusque iuris doctoris domini Crispoldi de Crispoldis, areatini, generalis gubematoris status Prosperi de Columna ac procuratoris eiusdem, et ad hoc ut perpetuo veritas elucescat. De quibus tam ipse Pompeus quam dictus potestas et ofIÌciales feeerunt me Ioannem Camosium de Anticulo rogatum: testibus ser Luca Mario, Evangelista milite, Petro Bello, Antonio Tutij, Petro Iohannes Camosius, de Anticulo in Patio, Antonio Eleuterii, in supradicto instl'umento nominatis. Campania, notarius et nune notarius supradicti potestatis in civitate T erracena, publicavi. ST.

2270,3385.

C ·1499 .VIII .12.

Bozzolo Convenzione per il pagamento della dote assegnata a Dorotea Gonzaga. moglie di GiovanniFrancesco Acquaviva, conte di Conversano~ stipulata fra Luigi Gonzaga e sua moglie Antonia del Balzo, marchesi di Mantova, nell'interesse dei pupilli eredi di Giovanni.Francesco Gonzaga, con Andrea-Matteo Acquaviva, duca di Atri e Teramo e marchese di Bitonto, con fideiussione di Francesco Gonzaga e con ipoteca sopra Sustinente. Are. Caet., Prg. n. 2270.

Copia, aulenl/eala In Tortoreto. il 23. V//. /508, dinanzi a Bartolomeo «Antonelli »,

de Balice », don Mai/w «Gregorii». di Tortoreto, ad ialan;;;a di don Gio~annl "Christoforj», alfore lfen....q/e di A"drea-MaUeo Acquaviva, duca di Atri Il Teramo, a rogitfJ del no/aio LoJov{cg-Anionlo «de Catinellis», feTo

giudice ai con/ralli, al An/onello «de Canzotto '», di Alri. capi/ano e giudice ordinar/o. e ai lesti Cola Tommaso «

dì Monopoli,. don Domenico

<I.

Christoforj»

Il


REGESTA CHARTARUM

209

,arese, dimoranle In Monlepagano. Nel I1er30, noia del sec. XVI (ome.sa); segnalure, del sec. XVII; n. 6; del sec. XIX: CXII. n. 15. Ivi, Prg. n. 3385. Copia, aulenllcala dal nolaio Orazio «de Falconibus ", di Mantova, in seguito a ordlnanz.a, per gli atti del notaio Carlo Morelli, in dala 8.1. 1578, emeua dal prelore di Gazzuolo, Marco-Anlonio Collo, che il 31 • I . /579, apponendovi il sigillo, certifica lo legalità del notaio.

Anno ab Incamatione millesimo quatringenteximo (nonageximo] nono, indicbone secunda, die lune duodecimo augusti. tempore principis Maximiliaru, romanorum regis ac imperatoris, Buzoli, cremonensis diocesis, et sub domiruo heredum infrascriptorum, in arce ten'e Buzoli et in camera cubiculari infrascripte domine Antorue: Francisco filio domini T ome de T omasii, neapolitano, canonico mantuano, BarthoJomeo .Glio domini Mathei Herba, Giorgio Glio domini Protholdi de Rayneriis et Ludovico filio doctoris domini Baptiste de Caligis, omnibus habitis sub dominio predieto, testibus. Cum sit quod a Ludovico de Gonzaga, electo mantuano marchione, et ab Antonia de Bautio de Gonzaga, marchionissa Rotingique comitissa, tutori bus et euratoribus Ludovici, Fedenci, Pirrhi et Iohannis Francisci, fratrum, filiorum et heredum quondam Iohannis Francisci de Gonzaga, marchionis Rotingique comitis, ut patet testamento eiusdem Iohannis Francisci, rogato per Iohannem Mariam Petrezariam notarium, sub die Iovis vigeximo quinto augusti millesimo quatringenteximo nonageximo sexto, Ìndictione qmntadecima, a me notario lecto, ilIustris Dorotea, ipsorum quondam Iohannis Francisci et Antonie iugalium filia legitima et naturalis, nupserit Iohanfrancisco de Aquaviva de Aragonia, comiti Conversani, filio legitimo et naturali Andree Mathei Aquevivi de Ara gorua, Hadrie ac T errami ducis ac mal'ehiorus Botonti, cum promissione solvendi Andree Matheo et Iohanfrancisco, eius filio, in dote Dorothee ducatos deeem millia, a carlenis deeem pro ducato, de quibus dederunt solum quinque millia ducato! eisdem Andree Matheo et Iohanni Francisco in presentia Ludovici, etatis minoris decem et octo, et in presentia Pirhi, etatis annorum novem, ac Iohannis F raneisci, etatis annorum sex, ante presentiam iUlls utriusque doctol'Ìs Baptiste de Lamella de F erraria, vicarii generalis dominorum de Gonzaga et iudicis deputati, sedentis pro tribunali in dieto loco: promictunt Stefano de Mathsalem de Vigiliis, procurarori constituto ab ipso Andrea Matheo, patre et administratore ipsius Iohannis FranciscÌ, prout de mandato consta t instrumento rogato per Peregrinum de Parente notarium, sub die undecimo aprilis presentium anni et indictionis, a me notario lecto, solvere reliquos alios ducatos quinque miHia eisdem Andree Matheo et Iohanni Francisco, videlicet ducatos duo millia ab isto presenti mense augusti ad annos tres proxime futuros, qui erit de anno millesimo qi.Jingen~ teximo secundo, et alios ducatos duo millia inde ad unum annum proxime successurum, qui erit de anno millesimo quingenteximo tertio, et reliquos alios mille ducatos inde ad unum alium annum tunc proxime successurum, qui erit de anno millesimo quingenteximo quarto, licet hic addatur terminus unius anni ultra terminos contentos in dictis capitulis; et hoc fit virtute licterarum Andree Mathei, directivarum et presentatarum Antonie; obligant omnes eurias et possessiones positas in territorio et districtu mantuano et pl'esertÌm euriam et possessionem ville Substinenti, territorii mantuani, que dicitur esse valol'is duca~ torum octomillium, cum omnibtis hedifitiis, iuribus et pertÌnentiis; cum hoc pacto quod si dietis terminis non solverint dictas pecunie quantitates, liceat Andree Matheo et Iohanni Francisco l'ecipere tenutam dictarum curiarum et possessionum et ipsas possidere et alienari; promictentes curare quod Franciscus de Gonzaga, marchio Mantue, per licteras suas directivas Andree Matheo. consentiet obIigationibus et auxilium suum prestabit Andree Matheo et Iohanni Francisco, filio suo, pro executione; quibus omnibus magnilicus vicarius generalis et iudex suam offitiique sui auctoritatem interposuit et iuditiale decretum. lacobus 61ius domini Iohanrus de Cantalupis, civis Mantue, notarius, ae de collegio notariorum mantua­ Nos Baptista de Lamella, de F erraria, iuris norum et prelibatorum dominorum de Gonzaga, scripsi. utriusque dodor, vicarius generalis et iudex, qui auetoritatem et decretum iudiciale interposuimus ad tollendam dubitationem que de fide et legalitate tabelionum locorum distantia patere solet, fidem facimus quod Iacobus Cantalupus, qui esterna die suprascriptum scopsit instrumentum, est notarius descriptusque in matricula et collegio notariorum Mantue. prelibatorum domÌnorum de Gonzaga; presentes fieri fecimus et sigilli nostri maioris impressione muniri. Datum Ripoli. dominii prelibati illustrium dominorum, in pallatio nostre residentie 1499, indictione secunda.

VI. 27


DOCUMEN TI DELL'ARCHIVIO CAETANI

210

C .1499. IX. 22.

Arc. Caet., N. 126459 [C. 2469].

Roma - Bolla di Alessandro VI con la quale, scomunicati Giacomo e Guglielmo Caetani come ribelli, confisca loro lo stato di Sermoneta. Are. Cael., n.

/26459IC~2469J.

Copia, inserila nel fascicolo carlaceo C./499./X.22./500./l.3.

Alexander episcopus, servus servorum Dei. Sacri apostolatus ministerio ... Cum superiori bus mensibus controversie inter.comunitatem et homines terre vestre Setie, ex una, et iniquitatis 6lios Iacobum, qui pro notario ac secretarÌo nostro se gerit, ac Guillermum, tunc condominos, ac universita[tes} et homines Sermonete et Bussani, 1 terrarum terracinensisdiocesis, partibus ex altera, occasione possessionum et alial;'um rerum, exorte fuissent, prout etiam antea diversis dudum retroactis temporibus varijs de causis exorte fuerunt, nos controversijs occurrere ilIasque de medio lollere cupientes, Iohannem archiepiscopum ragusinum, referendarium nostrum, ad terras predictas pro componendis controversijs predictis duximus destmandum; et cum prefatus archiepiscopus personaliter ad terras predictas se contulisset curassetque partes ipsas arma deponere et ab offensionibus cessare ac suas controversias coram eo deduci, idem archiepiscopus partibus ipsis et particularibus personis auditis, per suam sententiam, quo ad controversias, ratione possessionum prope con6nia dictarum terrarum consistenbum, eXOl'tas 6nem inposuit, mandavitque illam per partes ipsas. sub penis pecuniarijs, inviolabiliter observarj; cui sentenbe partes ipse rune inde nequiverunt (I) illamque observare promiserunt, factis etiam per eundem archiepiscopum certis prohibi­ tionibus atque mandatis; postmooum nos sententÌam, prohibitionem et mandata, per nostras in forma brevis licteras, connrmavimus illaque omnia observari mandantes, prout in sententia et licteris predictis continetur. Cum autem prefati Iacobus et GuIielmus, spretis mandatis nostris et Dei timore postposito, reverenba sedis apostolice postergata, erecta cervice, cohadunatis gentibus armatis et machinis ac alijs instrumenbs bellicis adhibitis, T urrim 2 Pretatam 2 nuncupatam, ad universitatem dicte nostre tene Setie pertinentem, propria temeritate ac vi et violentia invaserunt et pro viribus occupare temptaverunt et quam plures homines subditos nostr05 proth (I) dolor inhumaniter interfecerunt, excomunicationis sententiam ac omnium privilegiorum, gratiarum, libertatum et inmunitatum, feudorum, locationum, terrarum, castrorum, bonorum, iurium, iurisdietionum, omnium offitiorum ac quarumcumque conmissionum, que a romana ecclesia et quibuscumque alijs ecclesijs obtinere noscuntur, privationis et inhabilitatis ad ilIa et quelibet alia inpo­ sterum obtinenda, et quoslibet actus legiptimos exercendi. penas in talia perpetuum 3, per diversas eonstitutiones apostolica autoritate editas et confirmatas ac etiam a nobis emanatas, aclese maiestatis cnmen dannabiliter ipso facto incurrendo. Nos attendentes premissa, que adeo notoria sunt ut nulla possint tergiversatione celari, non esse sub silenbo pretereunda, ac volelltes ut ex debito pastoralis offibj providere temerariorumque ausus reprimere et eos tali piecti pena ut ceteris sit in exemplum punirj pro cautela. prefatos Iacobum et Gulielmum eorumque consortes, olim condominos, cum terris predictis, que in premissis excessibus quovis modo consenserunt aut ratum id habuerunt, excomunicationis sententiam huiusmodi incumsse, omnibusque privilegijs, grabjs, libertatibus immunitatibusque, feudis, locatione, bonis, iuribus, honoribus, offitijs predictis Sermonete et Bassianj alij5que terrÌs, castris et iurisdictionibus ac commlSSlO­ nibus quibuscumque, que quovis modo obtinent, omnino privatos et inhabiles ac inrugnos ad iIla et quelibet alia inposterum obtinenda et quoscumque actus legiptimos exercendos. fuisse et esse .declaramus BC sententiando privamus et inhabilitamus: necnon huiusmooi terras, iurisdictiones et bona omnia eorum nobis et camere apostolice confiscamus, illaque ac eorulll castrorum et terrarum incolas et inhabitatores ad ius et proprietatem eiusdem romane ecclesie reducimus, eosque ac etiam ecclesiasbcos quoscumque terrarum et castrorum predictorum, cuiuscumque dignitatis, status, gradus, ordinis et conditionis existant, Re arcium. eastrorum et terrarum predictarum castellanos a quoeumque fidelitatis iuramento absolvimus ac liberamus, dictumque iuramentum eis relapsamus ac universitatibus terrarum et castrorum predictorum sub interdicti, singularibus" personis illorum sub excomunicationis ac anathematis penis, quas eo ipso si contra fecerint, absque " alia declaratione, incurrant, et a quibus non nisi a nobis etsuccessoribus nostris romanis pontificibus canonice intrantibus, preter quam in mortis articulo constituti et debita satis­ factione premissa, absolvi et interdicti huiusmodi relapsationem obtineri possint; mandamus ne de cetero aliquas gentes armigeras aut alias. quovis quesito colore ad dictorum Iacobi et Gulielmi ae aliorum olim

condominorum servitia existentes, in terris et castris predictis retinere illisque victualia aut aliquod suh­


REGESTA CHARTARUM

211

sidium prestare prefatisque Iacobo et Gulielmo et alijs olim eondominis obedientiam aliquam exibere; offitialibul vero eorum etiam sub similj pena, quam eo ipso incurrant ae a qua non nisi ut prefertur absolvi possint, ac iurisdictionem aliquam exercere iusque reddel'e ac notarijs publicis similiter ut in causis ac actibus iudicialibus .quibuscumque coram dictis offitialihus seu Iacoho et Gulielmo ac alijs olim condominis scrihere, castellanis prefatis ne arces huiusmodi deinceps, nomine dictorum Iacohi et Gulielmi ac aliorum condominol'um, retinere quoqlJomodo presumant, set solum nostro et eiusdem romane ecclesie nomine custodire et a nobis recognoscere debeant, donee aliter duxerimus providendum: decer­ nentel! omnes et singolol processus, quos per dictos Iacobum et Gulielmum ac alios olim condominos nec non offitiales seu aliquem eorum hahiti (I) aut sententias, quas ferri et promulgari contigerit et inde sequuta quecumque immo irrita, nulla et inania nulliusque fore roboris vel momenti; ac quoslihet, qui prefatis Iacobo et Gulielmo ac aHj! olim condominis consilium, auxilium vel favorem quovis modo, directe vel indirecte, puhlice vel occulte, prestare presumpserint seu hactenus presumpserint in premissis, etiam si archiepiscopali vel episcopali. regali, reginali aut alia quavis ecclesiastica vel mundana preful. geant dignitate, ipso facto eidem excomunicationis et anatematis sententie, a qua etiam nonrusi ut prefertur absolvi possint, suhiacere; ac omni honore, dignitate, prelatura omnibusque dominijs, terris, castris, oppidis et bonis eorum ac feudis, qui ah eadem romana et alijs ecclesijs obtinent, omnino privatos et ad ea omnia et quoscumque alios legitimos actus inhabiles et indigno$, terrasque et castra predicta, si ad nostram et eiusdem romane ecclesie ohhedientiam (I) se non reduxerint, quamdiu in eorum rehellione permaneant et etiam quorumcumque auxilium, consilium vel favorem prefatis Iacoho et Gulielmo ac aHjs condominis ut prefertur prestantium et ad que eos quoscumque inohedientes dedarare contigerit, ecclesiastico supposito esse interdicto, tandiu firmiter observando donec ibidem fuerint et per biduum post eorum inde .discessum: et si forsan, quod non credimus, incole et. habitatores prefati animo, quod absit, indurato ad nostram et eiusdem romane ecclesie ohhedientiam (I) se reducere recusarent seu diE· ferant, dilectis filijs capitanerie et oflitialibus quibuscumque ac stipendiarijs nostris, tam equestribus quam pedestrihus, ad nostram et eiusdem romane ecclesÌe stipendia militantihus, nec non guhernatorihus et locatenentibus, comunitatibus et universitatihus terrarum nostrarum et eiusdem romane ecclesie suhditisque nostris omnibus, sub indignitionis nostre incursu, in nuntios nostros,· ad omnium eorum requisitionem, nostro et dicte camere norOÌnibus, in corporalem, realem et aetualem terrarum et castrorum predictorum aliorumque bonorum eorumdem Iacobi et Gulielmi et aliorum olim condominorum possessionem inducant. inductosque manuteneant atque defendant; eisque omni conatu, favore et auxilio opportuno assistere non cessent donec terras, castra et arces huiusmodi sub nostra et eiusdem romane ecclesie obbedientia (I) merint et in ilIa perseveraverint cum effectu, precipiendo iniungimus; non obstantibua premiaaia Ile con­ stitutionibus et ordinationibus apostolicis conb'al'ijs quihuscumque aut si Iacobo et Gulielmo et alijs olim condominis, incolis et inhabitatoribus prefatis vel quibusvis alijs, comuniter vel divisim, ab eadem sit sede indultum quod interdicj, suspendi vel excomunicarj aut propterea privari non possint, per licteras apo­ stolica!!, non facientes expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi nentionem, et quibuslibet alijs privilegijs, indulgentijs et licteris apostolicis, genel'alibus vel specialibus, quorumcumque tenorum existant, per que presentibus non expressa vel totaliter non inserla effectus tamen inpedirj valeat quo­ modolibet vel differri et de quibus quocumque totis tenori bus de verbo ad verhum habenda sit in nostris licteris mentio specìalis, que quo ad hoc nolumus unquam nunatenus suffragari; ut interim presentes lictere ad omnium notitiam deducantur, volumus et mandamus illas in valvis hasilicarum Principi, Apostolorum et SanctÌ Iohannis Lateranensia debite afligi ut hij. quos lictere huiusmodi con­ cernunt. quod ad ipsos non pervenerÌnt aut ilIas ignoraverÌnt. nuttam possint exeusabonem pretendere vel ignorantiam allegare, cum non sit verisimile quo ad ipsos remanere incognitum quod tam patenter extitit publicatum. Datum Rome.apud SanctumPetrum, anno Incamationis millesimo quadringentesimo nonagesimo nono 6, decimo kalendas octobris. pontificatus nostri anno octavo.

5

t &ato per Bassiani ~ Nella copia T urrum Pretatum Nella copia asque S Ome3so nel leslo.

3

Forse erralo per perpetrantes

, Nella copia singularrhus


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

212

C -1499 . X .1.

2940.

Prata - Troiano Venato, regio commissario, riceve il giuramento di vassallaggio dai procuratori delle università di Venafro, Prata, Bojano, Santa Maria Oliveto, Roccaravindola, Macchiagodena, Pettoranello di Molise, Ailano, Capriati, Ciorlano, Gallo, « Fossaceca ", Mastrati, Pratella e « Tino ", nell' inleresse di Enrico Pandone, conle di Venafro, pupillo d' lppolila d'Aragona. Are. Cael., Prg. n. 2940.

Originale.

Nel ve.-o, noia del sec. XVI (omessa); segnalura del .ec. XIX: XII, n. 52.

tE Anno millesimo quatricentesimo nonagesimo nono, regnante F elderico de Aragonia etc. in regno Sicilie anno quarto,. die primo mensis octubris, tercie indictionis, Prate, extra portam superiorem, in loco ubi dicitur a la Portella. Nos Nardus de Capua, habitator terre Capriate, ad contractus iudex, Durans de Theanis, de Sancto Angelo Raviscanine, notarius, et testes videlicet GuiIielimus abbas Sancti Prancacii de terra Prate, Blicidus notarii Nicolai, archipresbiter Aylani, Petrus de Martinacio, archipresbiter Pratille, domnus Franciscus de Ricio, dompnus Iohannes de Franco, dompnus Maflius, notarius Galeacius Dulcis, de terra Prate, notarius Gervasius de Aylano, notarius Petrus de F ascitellis, de Fossa Ceca, notarius Petrus Dulcis de Zurlano, Narducius Iannonus et dyaconus Paulus Iohannis Rotoloni, de Marzano, notumfacimusquod, in dicto loco nobis accersitis, ad requisicionem nobis factam per Troyanum Venatum de Neapoli, commissal'ium per regiam maiestatem deputatum, invenimus dictum commissarium nec non Iohannem de Camerariis, de Campobascio, legum doctorem, procuratorem Heuici Pandoni, infantis, comitis Venafri etc., constitutum per Ypolitam de Aragonia, eiusdem comitis matrem et tutricem, per documentum confectum manu mei notarii; qui Iohannes exhibuit regias licteras, eidem commissario directas, in carta membrana scriptas, regie maiestatis magno pendente sigillo sigillatas ac sua manu subscriptas ac cum subscripcione curialium, tenoris subsequentis (cf C -/498. XI. 25). Quibùs licteris per regium commissarium receptis, commissarius fuit requisitus quatenus deberet execucioni' demandare; qui mandavit Iohanni procuratori et infrascriptis sindicis, in maiori parte procuratoribus, et hominibus infrascriptarum civitatum, terrarum et castrorum, in nostri presencia in unum voce preconia congregatis, de quorum procurationibus nobis constant per instrumenta in carta membrana scripta manibus diversorum notariorum, sub anno millesimo quatricentesimo nonagesimo nono et in diversis diebus, ut ipsi deberent prestare et facere regie maiestati ligii, homagii et fidelitatis iuramenta; necnon sindici, procuratòres et homines ipsi assecurare comitem eorum dominum eidemque prestare et facere assecu­ racionis et fidelitatis iuramenta. Qui coram nobis constituti, videlicet Iulianus de Ricepta, procurator universitatis et hominum Venafri; Carolus de Zampadono, sindicus, Iohannes Petri Piczolilli, Martinus de Cucca, Sardus Pescus et Petrus de Rogeno, procuratores universitatis et hominum Prate; Andreas de Rogerio, Iohannes de Salvatore Bolderino, Valentinus Bolderino, Petrus Volponus, Petrus Silvestel', Iohannes Chiovictus, Carolus de Picto et Nicolaus Iohannis de Visca, sindici et procuratores universitatis et homines Boviani; Nicolaus Iohannis Mangoni, sindicus et procurator universitatis et hominum Sancte Marie de Oliveto; Nicolaus Carnitus, sindicus et procurator universitatis et hominum Ravindole; Nicolaus Rosa, magister Martinus Lombardus et Nicolaus Manocchio, sindici et procuratores universitatis et hominum Macchiaodani; Nicolaus de Mucio, Iohannes Antonius de Rubeo et Lucas de Raynaldo, sindici et procuratores universitatis et hominum Pectorani; Dominicus Colle, Antonius Iohannis Aylani, Dominicus de Rucio et Iohannes Infantinus, sindici et procuratores universitatis et hominum Capriate; Iacobus Antonii Infantini, Massus Petri de Masso, Iohannes de Natale, Leonardus Antonii de Alesandro, Dominicus de Paulo et magister Antonius Palumbus; sindici et procuratores universitatis et hominum Zurlani; Petrus Scarcella, Iohannes Nicolai Ballii et Petrus Cola Symonecta, sindici et procuratores universitatis et hominum Galli; F ranciscus de Cacchione, magister Benedictus F ascitellus et Nicolaus Parrillus, sindici et procuratores Fossecece; Franciscus Iohannis notarii Antonii et Antonius Symeonis Sproverii, sindici et procuratores universitatis et hominum castri Mastralium (I); Iacobus Untus, sindicus castri Pratille; Antonius Iohannis de Aylano, Antonius Margiocta, Petrus Marinus, Cobellus de Vito, Nardus de Altobello, Petrus Mancinus, Ambrosius Palumbus, lacobus Pucczo, Antonius Brocculus, Iohannes Tenca, Martucius Brunus et Nardus de Calonaco, de castro Pratille; Pernucius, sindicus Tini; Nicolaus Fortinus, Iacobu5 Nicolai Antonii, Angelonus Martinus, Andreas Fortinus, Nardus Cuccarellus, Christoforu5 Michael, Petru5 Galardus, Bartholomeus Cal'usus, Thomasius Iohannis Maselli, Iohannes


REGESTA CHARTARUM

213

Bayardus, lacobus Montanarius, Bartholomeus lohannis de Guido, Petrus Bayardus, Andreas Michael, Cesar Iohannis Caselle, Bernardinus Carusus, Georgius de Baccelerio, Sarrus de Michaele, Thomasius Iohannis de Marco, Iohannes Nicolai Michaelis, Petrus Parlecta, Baltholomeus de Gunnella, Gabriel Iohannis Gullielmi, Petrus de Orlando, Symeon GullielmÌ Symeonis, Petrus Iacobi Mizerri, Nicolaus Iohannes, Bartholomeus Sacconus, Iohannes Pallante, Iohannes dela Volpe, Ciccus de Ambrosio. Petrus Leone, Iohannes Cocczellus et Iohannes Carfagnus, de castro Tini: genuflexi coram commissario, silicet Iohannes, procurator comitis Venafri, et dicti sindici, procuratore 5 et homines, prestiterunt in manibus commissarii ligii, hornagii et fidelitatis iuramenta per verba et modum infrascripta. Et primo lohannes procurator dicens: Yo supradicto missere Iohanni, ut supra procurator delo illustro segnore Herrico Pandone, comte de Venafro, faczo iuramento, in anima de lo illusb'o segnore comte, a Dio et & li soi santi evangelii, che con le mani mei corporalemente toccho, presto et facczo ligio, homagio et fidelita con le mani et con la bocca ala dicta sacra reale maesta delo dicto nostro segnore re F elderico, per la divina gratia re de Sicilia, et alo illustrissimo segnore don Ferrante de Aragonia, duca de Calabria, sou figliolo, herede et successore in quisto regno, in mano de vui prenominato missere Troyano, generale commissario ad quieto acto per soa maesta ordinato et deputato, presente et recipiente per nome et parte dela dicta maesta et delo dicto ilIusb'issimo segnore duca de Calabria sou figliolo primogenito, dela dicta maesta herede et successore in quisto regno, et promecto da ogi innanti ipso illustro segnore comte essere bono, fedele et liale vaxallo de dicta maesta et delo dicto illustrissimo segnore duca de Calabria, sou primogenito figliolo, procurare et fare fedelemente tucto quello chè sia salute de soa reale persona et delo dicto illustrissimo segnore duca· de Calabria; et se alcuna cosa delo insidie, tractato o altro male sentisse, che per li inimici, emuli, rebelli et inhobedienti de soa maesta contra la persona et statu sou et delo dicto illustrissimo segnore duca de Calabria, sou figliolo, se tractasse o macchinasse. incontinente lo re velare ad soa maesta o vero alo dicto illustrissimo segnore duca od a soi officiali quanto pio presto potera et sapera; et contra li dicti macchinaturi. emuli, rebelli et inhobedienti de Boa· maiesta et delo dicto illustrissimo segnore duca farra treugu et pace secundo soa maiesta ordinara et comandara; li amici adherenti et fidi li de soa maiesta havera per amici; et promecto ipso illustro segnare comte hobedire ad tucti officiali de soa maiesta observare et fare altre cose che boni et fidili vaxalli de soa maiesta so tenuti et deveno fare; cosi Dio et li soi santi evangelii, che con le mei mani Et inmediate sindici, procuratores et homines dicentes: Nui supradicti toccho, me possano aiutare. sindici et procuraturi, electi et ordinati per le diete universitati et homini de epse dele prenominate citate, terre et castelle et homini ad prestare èt fare ligio, homagio et iuramento de fidelita ala sacra reale maiesta delo serenissimo nostro segnore re F elderico de Aragonia, per la divina gratia re de Sicilia etc., et alo dieto illustrissimo sou figliolo primogenito, duca de Calabria, herede et successore de soa maiesta in quisto regno, in mano delo magnifico missere Troyano Venato de Neapoli. generale commissario per la dicta maiesta ordinato et deputato ad quisto acto, et ancora per commandamento et ordinacione dela dici a maiesta ad assecurare· et ad prestare iuramento dela assecuracione et dela fidelita a lo illustro segnore Herrico Pandone, comte de Venafro, secundo lo uso et consuetudine delo dièto regno, tanto per lo nomo nostro proprio quanto sindicario nomine et per parte dele supradicte universitati et homini de epse supradicte citate, terre et castelle, facimo iuramento a Dio et ali soi santi evangelii, che con le mani nostre corporalemente toccamo, prestamo et facimo ligio, homagio et fidelita con le mani et con la bocca ala dieta reale sacra maiesta delo dieto nostro segnore re F elderico, per la divina IP'atia re de Sicilia, et delo prenominato segnore duca de Calabria. sou figliolo, herede et successore in quisto regno, in mani de vui prenominato missere T royano, generale commissario ut supra, ad quisto acto per soa maiesta ordinato et deputato, presente et recepente per nOme et· parte dela dicta maiesta et delo dicto illustrissimo segnOl'e duca de Calabria, sou figliolo primogenito, de dieta maiesta herede et successore in quisto regno, et promectemo da ogi innanti de essere boni, lidili et liali vaxalli de dicta maie5ta et delo dicto illustrissimo segnol'e duca, sou primogenito figliolo, procurare et fare fidelemente tucto quello che sia salute de soa reale persona et delo dicto illustrissimo segnore duca de Calabria; et se alcuna cosa delo insidie, tractato et altro male senterimo et che per li Ìnimici emuli, rebelli et inhobedienti dela soa maiesta contra la persona et statu sou et delo predicto illustrissimo segnore duca de Calabria, sou figliolo. se tractasse o macchinasse, incontinente lo revelare ad soa maiesta o vero alo dicto illustrissimo segnore duca de Calabria o vero ad soi officiali quanto pio presto poterÌmo et saperimo ; et contra li dicti macchinaturi, emuli rebelli et inhobedienti de soa maiesta deIo illustrissimo segnore

et


DOCUMENTI DELL'ARCHIV IO CAETAN I

214

duca de Calabria farimo guena, treva et pace secundo soa maiesta ordinara et comandara; li amici, adhel'enti et fidili de soa maiesta haveremo per amici; li inimici, emuli, rebelli et inhobedienti haverimo per inimici; et promectemo de hohedire ad tucti officiali de soa maiesta et ohservare et fare tuete altre cose che boni, fidili et liali vaxalli de 50a maie5ta so tenuti et deveno fare; cosi Dio et li soi santi evangelii, che con le nostre mani corporalemente toccamo, ne possano aiutare. Commissarius recepit eosdem lohannem, sindicos et procuratores electos et homines manihus iunetis, crucis signaculo in polli­ lihus faeto, ad osculum pacis; mandavit prefatis sindicis, procuratol'ihus et horninibu5 ut assecurare deberent et assecuracionis et fidelitatis sacramenta prestare comiti Venafri; qui sindici, procuratores et homines, ipsis genuflexis coram lohanne, procuratore comitis Venafti, assecuraverunt et assecuracioms et fidelitatis sacramenta prestiterunt Iohanni! Nui prenominati sindici, procuratori electi et ordinati et homini dele supradiete citate, tene et castella, tanto per nomi nostri propl'ii quanto como sindici electi, ordinati et deputati sindicario nomine et per parte dele universitate et homini dele iamdicte citate, terre et castella et distrietu de epse, de mandato de vui missel'e Troyano, regio commissario, facimo iuramento a Dio et a li soi santi evangeli, che con le mani nostre corporalemente toccamo, in mani de vui missere Iohanni, procuratore delo prefato illustro nostro segnore HerrÌco Pandone, comte de VenaEro, procuratorio nomine et per parte de ipso illustro segnore comte, de essere da ogi innanti alo illustro segnore cornte predicto boni, fidili et liali vaxalli. et assecuramo la persona de soa illustra segnoria, dela vita, de1i membri conservacÌone et liberta delo sou corpo et de omne terreno honore et reverencia; et promectemo tenere secreto lo sou consiglio che ce credera, et se alcuna cosa sinistra o contraria ala persona de soa illustra segnoria et lo stato et honore sou audirimo o senterimo, che per li inimici, emuli, rebelli et inhobedienti soi se tractasse o macchinasse, che per nui non se potesse disturhare, de notificarela o fare notificare a vui como sou procw'atore o vero ala illustra segnoria soa; et quando non la potessimo notificare a vui o vero ala segnol'ia soa illustra predicta, de notincarela a fare notincare ali soi officiali o ad altri, per li quali tale sinistra et contraria cosa se potesse disturbare, lo pio presto che poterimo et saperimo; et promectemo de non ce trovare ne essere may per niuno tempo in arte, consiglio o consentimento per li quali la dicta soa segnoria illustra o soi heredi venissero ad perdire le diete citate, terre et castella o vero altre soi citate, terre et castella; anzi le diete citate, terre et castella, dove nui ne trovassemo, fedelemente defensare et conservare contra omne homo de quisto mundo con tueto nostro potere et sapere; et promeclemo de prestare et fare ad soa illustra segnoria et ad soi hel'edi fedelemente tucti quilli dehiti servicii che simo tenuti et deli rendere et conoscere de tuete altre cose che simo tenuti et che averno usato respondere ali soi predecessuri signuri dele dicte terre, citate et castella; et intendere et hohedire ad tucti soi officiali; et fare observare tucte altre cose che honi, fidili et liali vaxalli so tenuti et deveno fare per loro segnore; et tanto le cose predicte quanto tuete altre che aspectano ad lidelita et assecuracione et che in li capituli de lideIita et assecuracÌone se conteneno, reservando la fidelita et hobediencia dela prefata maiesta delo dicto serenis­ simo nostro suppremo segnore, re de Ragona, et, de poi soi felici jorni, delo dieto illustrissimo segnare duca de Calabria, sou hel'ede et successore in quisto regno, iuramo in mani de vui predicto missere lohanni procuratore et per parte delo prefato nostro segnore Herrico. conte de Venafro, bonamente et fidelemente actendere et observare le cose prediete a lo modo predicto; cosi Dio et li santi soi evangelii, che con le nostre mani corporalemente tocchamo, ne possano aiutare. Amen. Iohannes recepit eosdem sindicos, procuratores et homines, mambus iunctis, crucis signaculo in pollicibus facto, ad osculum pacis. Commissarius nos requisivit ut tria conficere deberemus instrumenta, unum ad cautelam commissarii, reliqum ad cautelam Herrici comitis, reliqum ad cautelam regie curie. Presens pro cautela regie curie scripsi ego Durans notarius. ST.

1735.

C-1499.X.15.

Casal di Principe Federico, re di Napoli, dà l'assenso all'obbligazion~ per 10.000 ducati sui beni feudali falla da Andrea-Malteo Acquaviva, duca di Atri e Teramo e marchese di Bitonto, a garanzia della dote assegnata alla nuora Dorotea del Balzo. Are. Cael., Prg. n, '735.

O,iginale.

Nel verso segnature, del sec. XVII: n. 7; del 3ec. XIX: XIV. n. 6.

F edericus, ,'ex Sicilie. Pro parte Andree Mathei de Aragonia de Aquaviva, ducis Adrie et Therami ac marchionis Bitonti. affinis, consiliariique nostri. fuit maiestati nostre supplicatum quod, cum


REGESTA CHARTARUM

215

ipse obligaverit omnia sua bona feudalia Dorothee de Bautio, nurui sue, uxori Iohannis Francisci, comitis Conversani, filii primogeniti predicti supplicantis, pro decem millibus ducatorum, in dotem predicte Dorothee promissis, in casu restitutionis dotium, sicut etiam pro lucris maritalibus et ante fato. reservato regio assensu super predicta obligatione bonorum feudalium impetrando, sicut in capitulis matrimonia­ libus inter ipsum supplicantem et Antoniam de Bautio. matrem Dorothee, initis asserit contineri, dignaremur predicte obligationi bonorum suorum feudalium assensum et beneplacitum nostrum prestare. Nos, pro consideratione sincere devotionis et fidei predicti supplicantis servitiorumque, per ipsum et predeces50res suos nobis et domui nostre prestitorum queve prestat et prestiturum confidimus, predicte obligationi, iuxta formam scripturarum et capitulorum matrimonialium. veris existentibus prenarratis naturaque feudi non mutata, assentimus et consensum et beneplacitum nostrum prestamus, ipsamque obligationem ipsaque capitula matrimonialia confÌrmamus, fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus semper salvis. Presentes fieri fecimus, magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitas. Datum in Casali Principis, per utriusque iuris doctorem, militem et consiliarium nostrum, Antonium 1 de 1 Raho. 1 locumtenentem don Goffredi Borges de Aragonia, principis Squillacii Cariatique comitis, huiu! regni logothete et protonotarii, collateralis, consiliarii et affinis nostri, die xv octobris millesimo quatricentesimo nonogesimo nono, regnorum nostrorum anno tertio. Rex 1 F edericus. 1 Sig. 2 (Nel margine in/eriore, a sinistra): Bemardinus Francus pro P. Garlon. Dominus rex mandavi t mihi Vito Pisanello. Nihil quia exemptus; (a destra): Cesar Pignatellus locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum xn°. . I

Au/ografa.

2

Frammen/o in cera

103M,

appella alla plico con na,/rino ,erico, rQlSso e giallo.

C .1499 . XII .16 .

1176.

Venafro - Federico, re di Napoli, a }ppolita d'Aragona, contessa di Venafro: percM assuma l'ammi­ nistrazione della contea di Venafro nell' interesse del proprio pupillo, Enrico Pandone. Are. Cael., Prg. n. 1176. Copia autentica, est1at/a il 7 . III. 1509 dagli alli della causa dinanzi al S. R. Con­ siglio e al commissario Giacomo «de Gallo ". fra Carlo Pandone, conle di Venafro, del fu Se/piane Pandone, n{pole del fu Franee:Jco Pandone, e Anlonio Troo, detio «Macticello », per lo do/e di Caterina Pandone, lIedolla di MalLeo Tro3, delta « Macli­ celio », a richiesta di Giovanni.Anlonio Vassallo, di Napoli, procura/ore d'lppolila d'Aragona, a rogito del no/aio Giovanni ~ de Humilibus », di Natwli, maestro d'alli del S. R. Consiglio, assÙll.ilo dai /eJlti Michele «de Suo», nolaio, Giollannl·An/onio Fu­ Nel Verso, nolo del sec. XVI (omessa); nicella, nolaio, Marco-Vincenzo «de Mauro" e Antonio Ranerlo, di Napoli. segna/ure, del sec. XVII: n. 6; del Sec. XIX: Cass~ IX, n. 63.

A tergo: Illustri don Y polite de Aragonia. comibsse Venafri. nepoti nostre. lntus: Rex Sicilie etc. lllustre contessa. Nuj havimo visto quanto lo spectabilj conte vostro consorte disposse per suo testa­ mento et massime circha la administratÌone et baliatico de lo spectahilj conte vostro 6.g1yo. et per che la cosa inporta non havimo per fi al presente facta delliberatione circa li balij predicti per che bisognya fare lo inventario et continuamente occorreno confirmationj et altre cose circa la administrabone de qUlsto stato, non ne pare conveniente che restano in suspenso 6.nche nuj ha biamo facta resolutione cÌrcha la connrmatione delj balij: per questo havimo delliberato che vuj in nomo vostro et de lo prefato conte vostro figlyo debiate fare lo offitio de balio, inventariare et confirmare alj subditi 50y et fare omne altra cosa spectante ad balio delo prefato conte vostro figlyo, tanto circha la administratione de lo stato et bonj como circha lo governo de la persona de lo prefato conte; governarite in tale modo che veramente possamo comendare lj modi vostrj che lo prefato conte et suo stato $iano bene recti. Datum Venafri, XVI mensis decembris 1499. Rex F edericus. Vitus Pisanellus.

706.

C -1500. I. 2 . Fossaceca a) -

Dinanzi al giudice annale maestro Pietro

«

de Francisco

lO

e ai testi don Filippo Man­

cino, arciprete, don Marco. ParTiUo, Jon· Nicola Certo, Antonio Fassitella

Cuculo

2,

l

e Jon Salvatore

:mbdiacono. di Fotlsaceca: Maria moglie di NIcola Martono, per tre ducali di carlini


DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET AN I

216

--------------~._-------_._--_

..

_---------­

d'argento e con il consenso d'!ppolita d'Aragona, conlessa di Venafro, che sotloscriOe l'islromento, oende ad Aglena moglie di Nicola « Pedismontis », un'area fabbricabile, posta in località « la Croce », nel borgo di Fossaceca, responsioa annualmante di mezzo denaro ad Enrico Pandone, conte di Venafro, signore di Fossaceca, con facoltà di fabbricare appoggiando i muri alle case confinanti. ,aceca,

Are. Cael•• Prg. n. 706. Originale, con sotlo&crizioni autografe, a rogilo del notaio Pietro «de Faaitdlis ", dI" Fos­ Nel tletlO, segna/uta del IeC. XIX: XII, n. 15. a) In Terra di latloro, diocesi d'Isernia (c/. Glustinlani L.). t Nel iesto F _ilellus 2 Nel telto Gerolimi (~) Cuculi.

c . 1500 .IX .15 .

1835.

Napoli - Privilegio del re Federico. col quale ordina al suo commissario di ricevere da don Carlo d'Aragona il giuramento d'omaggio e, per il mede;jimo, l'assicurazione dai vallsalli del marche;jato di Gerace e della terra di Sant'Agata di Bianco, che gli furono precedentemente venduti. Are. Caet., Prg. n. 1835,

Originale.

Nel tlerso, segnatura del sec. XIX:. XII. n. 44.

F edericus, rex Sicilie etc., .. * commissario ad infrascripta per nostram maiestatem deputato. Pro parte don Caroli de Aragonia, nepotis et filii nostri, fuit supplicatum ut, cum ipse titulo venditionis, per nos sibi noviter faete, habeat pro se suisque heredibus in perpetuum civitatem Hieracii, cum titulo marchionatus, et terram Sanete Agathes, provintie Calabrie ultra, cum eal'um castris seu fortelliclls, hominibus, vassallis, vassallorumque redditibus, mero mixtoque imperio ac cognitione primarum et secun­ darum causarum civilium, criminalium et mixtarum. quatuor licteris arbitnll'iis necnon baiulatione et aliis iuribus. iurisdictionibus,actionibus et rationibus, prout continetur in privilegio quod de dieta venditione et concessione expediri iussimus, ab hominibus et vassallis ipsarum civitatis et terre assecurari facere sibique assecurationis prestari sacramenta et responderi de fructibus et aliis consuetis, dignaremul': nos fidelitati vestre mandamus quatenus ad civitatem Hieracii terramque Sanete Agathes vos personaliter conferatis, recepto iuramento per vos pro nobis et successoribus nostris in hoc regno, ab hominibus et vassallis ipsis assecuretis sibique assecurationis sacramenta prestari faciatis et responderi de fructibus. et ab eodem Don Carolo ligium homagium recipiatis, fidelitate tamen nostra, feudali quoque servitio et adoha nostrisque aliis supremi dominii iuribus semper salvia; facturus heri de executione presentium tria instrumenta cum inserto tenore presentium, quorum unum penes vos retinebitis, aliud don Carolo con­ signabitis, tertium ad cameram nostram Summarie destinare curabitis, inibi pro cautela nostre curie conservandum. Presens privilegium fieri iussimus, Magno maiestatis nostre pendenti sigillo munitum. Datum in Castello Novo Neapolis, per magnificum utriusque iuris doctorem et consiliarium nostrum Hieronymum 1 Sperandeo l, locumtenentem don Goffl'edi Borges de Aragonia, principis Squillacii Cariatique comitis, regni huius logothete et prothonotarii, collateralis et consiliarii et affinis nostri. die XV septembris millesimo quingentesimo, regnorum nostrorum anno quarto. Rex i Federicus i. Sig. 2 (Nel mar­ gine in/eriore, a sinistra): Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello; (a destra): Hector Pignatellus locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Assecuratio vassallorum in forma civitatis Hieracii et terre Sanete Agathes in persona don Caroli de Aragonia; concordat cum memoriali.· I

Autografa.

2

Frammento in cera rossa, appeso alla pUca con nastrinu serico, rosso e giallo.

2202.

C .1500 . XI. 29.

Torre Cajetani - Antonio e Lorenzo Cadani di Filettino al vicario generale del vescovo di Alatri: perché conferisca tre henefici oacanli a tre ecclesiastici da loro presentati. Are. Caei., {n 17g. n. 2202.

Copia autentica, inserita In C- /50 I .1. 14.

A tergo: Vicario generali episcopi aletrinatis. Intus : Domine Vic811e. Credemo habiate intesa la morte di don Gabriele. Et per che nostro desiderio senia don Hyeronimo loanni de Stefano


REGESTA CHARTARUM "-~_

217 ..

_-----­

d'Antonello et Sando Palliuca. exhibituri della presente, fussiro serviti deIIi benebcii de ipso. Et nostra volunta si e loro li habiano. Li mandamo da vui quale pregamo volliate darli expedientia in questo. Ad don Hyeronimo lo chiericato de Sancta Maria, ad loanni de Stefano d'Antonello lo chiericato de Sancto Angilo: al Jìlliolo de Sancto Palliuca la cappella de Sancto Antonio. Bene valete. Ex T une, die penultimo novembris 1500. A pede litterarum; Antonius et Laurentius Gaytani armorum.

C ·1501. 1.14.

2202.

Alatri Crescenzio« de Penone », canonico alatrino e vicario generale di Giacomo de Si/Vestris, vescovo di Alatri, ad Antonio Sante di Sante Palliuca, di Torre Cajetani: in seguito a presen~ tazione di Antonio e Lorenzo Caetani di Filettino, signori della Torre (cf. C -/500. XI. 29), ,gli conferisce la cappellania di S. Antonio, nella chiesa parrocchiale di S. Angelo fuori le mura di deUo ca$iello, Vacante per la mode di don Gabriele

«

Patili », con ordine a don Sanie, arcipreie

del castello stesso, d'immetterlo nel possesso di delto heneficio. Arc. Cael., Prg. n. 2202. Originale, con sottoscrizione autografa e sigillo i di Crescenzio «de Perrone », a raglto di GlolJannl Franco:, nolaio Ji AlalTi. Nel margine sU1H!nore, noia: Die X iulij 1607. exhibite; nel I1eTSO, noia Jel sec. XVII: pro ilI.mo comite Cesare Caetano contra quoscumque; exhibite in cancelleria episcopali aletrina hac me 2 marcij 1699, Benedictui Ferrantes nolarius cancellerie episcopalis; altra (omeS4a). !

Traccia nei due fori sulla plica, a cui era appeso.

J

Abbr. Frane.

C -150[1] . I .15 .

2349.

Napoli Federico, re di Napoli, nomina suo luogotenente nel Regno don Carlo d'Aragona, marchae di Gerace. I

Arc. Cael., Prg. n. 2349.

Originale.

Nel IJeno, legnatUTa Jel lec. XIX: XXIII, n. 38.

F edericus, l'ex Sicilie etc., don Carulo de Aragonia, marchioni Giracii, nepoti et 6lio nostro. Si in omnibus humanis ... Cupientes ut populi et subditi nostri bene regantur, ipsorum omnium quieti tranquillitatis et commodis prospiciatur, cogitavimus vobis don Carula onus et curam ipsam hoc tempore esse credendam, reputantes nulli nee tutiu! nee decentiu5 curam et onu! ipsum quam vobis, qui auclo­ ritatem nostram presentet honorisque et glorie nostre ac reipublice boni totius regni et studiosus et observator sit, dari et commendaTi pOllse; ita quod vos eundum don Carolum Iocumtenentem generalem nosb'um, cum amplissima potestate omnia et.!linguia faciendi, que ad securitatem; tranquillitatem et s~lutem subditorum artiumque, castrorum et fOl'tilliciorum omnium nostrorum custodiam agenda et procuranda vobis videbitul', ac cum pIena meri mixtique imperii et gladii potestate ac omnimoda iurisdictione civ[ili et cri]minali, tam ad iusticiam quam ad guerram, quoque de omnibus causis tam principalibus quam appellationum quarumcunque et de quibusvis recursibus et querelis civilibus et criminalibus sive mixtis co~oscere et terminare, illasque cognoscendas et termmandas aliis demandare, procedendo et procedi mandando, penasque corporales et pecuniarias remictendo et permutando, differentiasque tam inter exteros quam l'egnicolas decidendo et terminando, com,tituimu3 et creamus; horlantes vos ut, <u;;çeptis pre;;entibu5, assumpta huius locumtenentie offidi administratione, omnia summo studio adimplere et executionÌ mandari facere debeatis que ad nostrorum regnorum, çivitatum, terrarum, oppidorum, castrorum et fortilliciorum securitatem et salutem spectare cognoveritis, super quibus omnibus gerendis auctoritatem vicesque ac voces nostras conferimus, et que demum nos ipsi adimplere melius et plenius possemus. Quapri?pter hortamur ecclesiasticas personas, mandamusque sub obtentu nostre gratie ... 1 incursu ac pena fìdeli­ tatis, qua nobis astricti sunt, principìbus, ducibu5, marchionibus, comitibus, baronibus terrarumque do~ minis, iusticiariis. gubernatoribus, capitaneis, magistns iuratis, sin[dicis] ... i singularibusque personis civitatum, terrarum et· locorum, tam demanialium quam baronum, castellanis quoque vÌcecastellanis et servientibus artium, castrorum et fortilliciorum nostrorum aliis ... 1 officiaIibus et subditis nostns quatenus vobis don Carulo, nostro generali locumtenenti, tamquam nostre proprie persone in omnibus obediant et intendant, omni contradictione et inobedientia postpositis.. Presentes beri iussimus magno VI,28


218

D O C U M E N T l D E L L'A R C H ) V l O C A E T A N l

nostro pendenti sigillo munitas. Datum in castello nostro novo Neapolis, xv ianuarii MOCCCC[q]. Rex 2 Federicus 2. Sig. 3. (Nel margine inferiore, a sinistra): Nil quia pro curia. Dominus rex mandavit mihi Vito Pisanello; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes canceUarium in registro privilegiorum curie primo. i

~

Danno della pergamena.

Au/ografa.

3

Traccia nei fori sulla plico, a cui era appi!$o.

c -1501 . VI. 9 . Napoli -

1770.

Federico,. re di Napoli, nomina suo luogotenente in Calabria don Carlo d'Aragona.

Are. Ca!!t., Prg. n. 1770.

Originale.

Nel I1erso segnarore, del sec. XVII: n. 5; del lec. XIX: XXIII, n. 39.

F edericus, rex Sicilie etc. Carolo de Aragonia, nepoti et filio. Si in omnibus ... Vos locumte­ nentem generalem nostrum in provinciis Calabrie. cum potestate omnia faciendi que ad securitatem et salutem subditorum ... i castrorum et fortelliciòrum omnium nostrorum custodiam procuranda vobis vide­ bitur, et cum potestate accipiendi castra et fortellicia et arces et in illis C8stellanos artiumque eustodes et servientes ponendi et amovendi, ae cum meri mixtique imperii et gladii potestate ae iurisdictione civili et criminali, tam ad iustitiam quam ad guerram, quodque de recursibus et querelis civilibus, criminalibus sive mixtis cognoscere et terminare ilIasque decidendas aliis demandare penasque remictendo differentiasque tam inter exteros quam regmeolas terminando, nos ordinamus; hortantes vos quod, assumpta locumtenentie oflicii administratione. omnia curare et adimpleri facere debeatis que ad nostrorum loeorum, civitatum. terrarum, oppidorum, artium, castrorum et fortelliciorum securitatem pertÌnere cogno­ veritis, super quibus .gerendis auctoritatem plenissimam et vices nostras impartimur. Hortamur ecclesiasticas [personas mandamus que] ... l et indignationis incursu ac pena fidelitatis, principi bus, ducibus, marchio­ nibus. eomitibus, baronibus terrarumque dominis, iustieiariis, capitaneis, magistris iuratis, liindicis, uni­ versitatibus singularibusque personis. catltellanis, vicecastellanis et servientibus artium, castrorum et for­ telliciorum nostrorum, aliis officialibus et subditis nostris quatenus vobis tamquam nostre propne persone Datum in Ca­ pareant et intendat. Presentes fieri fecimus. magno maiestatis nostre sigillo munitas. stello Novo Neapolis. VIIII iunii Ma quingentesimo primo. Rex Federicus 2. Sig. Il (Nel margine inferiore, a sinistra): Nihil ql:lia curie. Dominus rex mandavi t mihi Vito Pisanello; (sulla plica): Registrata in cancellaria penes cancellarium in registro privilegiorum curie primo. ili. don Carolus de Aragònia efficitur loeumtenens generalis in· provincia· Calabri e .cum ea· qua decet auctoritate et potestate tam circa iusticie administracionem quam circa res bellicas. f

I

Danno. della pergamena.

2

Autografo.

3

In cera rOSla, appesa alla plica con nastrino sflrico, rossa e gialla.

1000.

C -1501. VIII .15 . Napoli - Onorato III Gaetani, conte di Fondi, revoca la donazione del territorio « lo Salto a Mario MUlini per importunità di Giooanni-Giordano Orsini, conte di Tagliacozzo. Are. Cael •• n. 1000.

Originale.

»,

falta

Nel verso, noIe del sec. XVI (omesse): segna/ure, del sec. XVJJ: n. p.: P. 4,

C. 6, f. 4. n. 4 (corretto sopra un originario I) l del !ec. XIX: XXXIX, n. 54.

Anno millesimo quingentesimo primo. regnante Loysio etc., die quintodecimo augusti. quarte indictionis, Neapoli. Nos lacobus de Morte. de Neapoli, ad contractus iudex. Angelus Marcianus. de civitate Neapolis. notarius. et testes nolom facimus quod Honoralos Gayetanus, dux Trayecti Fundorumque comes, asseruit bodie se donasse Mario MiIlino. romano, territorium quod dicilor lo Salto. situm in pertinentiis civitatis F undorum, iuxta territorium Monticelli. iuxta litus maris. prout in quodam scripto; subiuncto per ducem predictam donationem fecisse ad importunitatem Ioannis Iordani de Ursinis, comitis T agliacocii, necnon predictum territorium, Mario concessum. fuisse et esse feudale; et quia in concessione non intenenit regius assensus. se disposuisse donationem. tanquam nulliter factam, revocare; ac vigore Regni eonstitutionum, donationem revocavit ita quod Marius nullum ius consequi valeat. nec se intro­


REGESTA CHARTARUM

219

mietere possit in predicto territorio. Ad ducis eiusque heredum cautelam hoe instrumentum revocationis, scripsi ego Angelus. ST. ffi lacobus de Morte de Neapoli ad contractus iudex. lo Loyse de Gisualdo conte de Consa. lo Bartholomeo de Capua conte de Altavilla. ffi Goffredus Cappellus legum doctor de Auleta. Presentibus Iacobo de Morte ad contractus, Loysio de Iesualdo, comite Concie, Bartholomeo de Capua, comite Altaville, domino Galiacio Pandone, domino Bernardino de Marchesiis, utriusque iuris doctore, domino loanne Galiota, arcium et medecine doctore, et domino Ioffreda Cappello de Auleta, Iegum doctore.

c -1501 . IX . 5 •

1236,3123.

Cosenza - Capitoli fra Consalvo Ferdinando di Cordova e Andrea-Matleo Acquaviva, marchese di BUonto, per la restituzione a questo dello stalo avito in Terra di Bari. Are. Caet., Prg. n. 1236. Copia, autenticata in Conversano il 22. IX. /50/, a richiesta di Giovanni di Martuccio de Guidotto », procuratore del duca di Atri e marchese di Bi/on/o, dinanzi a Cos/anlino Gerundo, di Monopoli, capi/ano e luo­ go/enente generale dello stesso duca, presenti Giovanni Battis/a di Teopaldo « de Forda», giudice ai con/ralli, ed i lesti don Ni. cola « Petra Panara ", I. prlmicerlo, don Francesco «de maestro Ri<;Zardo" 2, don Donalo" de Vampulia », canonico, don Stefano "Nicolai Ferrarij". 3 e Masello «de Guidotto », abate di Conversano, a rogiio del no/alo Peregrino «de Parente », di Con. lJeT8ano. Nel Verso, fede pubblica di Pietro «de Trihus Canutis ", milite, signore "de Speiano lO. consigliere regio e reggente la Vfcaria di Napoli, in data /3 dicembre /50/, con Sig. 4, redatta da Angelo Scarano, maestro d'alli. Nel verso. nota ain' erona (omessa); segnature, del sec. XVII: n. I (crmetto sopra un originario n. 32); del sec. XIX: XV, n. 50. lv{, in Prg. (regl.tra) n. 3123, c.25. Transunlo, autentica/o con aUo C - 1506. VII. 8, A. «

Mangne capitanee ac locumtenens generalis regis et regine Hispanie etc. Il marchese de Bitonto supplica ad V. IlI.ma S. che lj piacza confermare tutto lo stato quale possede al presente in la pro~ vincia de Terra de Baro, zoe Conversano, Bitetto, Aquaviva, Cassano, Ioha, Ii Nuci. Castellana, Turi. Casamaxima et Monterone, con tutti fheudj, iurisdiccionj. burgensatici, castella, seu fOl'telleze, accionj. officij, franchicie, privilegij. mero et mixto imperio et gladij potestate, immunitate, auttoritate e dignitate. secundo ipso marchese have posseduto et possede in dieto statu, et anche tutte siIve et defese che dicto marchese have in dicto statu, cum tutte intrate et circumstancie. secundo de presenti possede. Placet, salvis iuribus alterius. Supplica ad V. I. S. che lj piacza confÌrmare tutti privilegij. immuni~ tate, gracie. franchicie et exempcionj che sonno stati concessi da li re passati de questo regno alle preditte soe citate et terre del statu preditto. qualj anno posseduti et possedono de presenti. Placet, quatenus sunt in observancia et consuetudine, veniant tamen dicte universitates seu sindici ad prestandum obedien~ ciam seu homagium. Supplica ad V. IlI. S. che lj piacza con6rmare specialimente la terra preditta de Aquaviva, quale lj donao gia il re Federico, con l'enuncia de la regina sua molghera como figliola del condam prencepe de Altamura, con quella potestate, intrate, iurisdiccionj et privilegij et autoritate secundo lo prefato re Federico lj concesse et secundo ipso marchese have posseduto et possede al presente; et che V. IlI. S, vollia scrivere una lettere ad Messer Loysi de Arso, locotenente de monse­ gnore de Lignj, quale se intende che cercha havere dieta terra como cosa de lo prencepe de Altamura, che non debia dare molestia alcuna ad detta terra ne allj homini et ministrj et robhe de dieto marchese; perche, se iusticia alcuna pretende haverence. sera intesa, et lo marchese non e per discostarese dallo devere et tanto piu perche intende competerellence in dicta terra, ultra la donatione predicta, decemiIia ducati, quali donao lu prefato prencepe de Altamura alla exeellente donna Dorothea de Gonsaga, contessa de Conversano, sua nepote et nora de deeto marchese. Placet confirmare dictam terram Aquevive, iuribus alterius salvis, et etiam ili. ma dominacio sua scribet ad dictum Aloysium de Arso ne de facto ipsum illustrem molestet, set si pretendit hic ius, dirigat se per iusticiam coram ilI. dominatione sua. Fa intendere dicto marchese ad V. I. S. che siandoli occupate iniustamente la cita de Bitonto, in la pro­ vincia de TelTa de Baro, da li ri passati de questo regno in la guerra de lj baronj, et da po per lo cristianissimo re Carlo ottavo, atteso la iustitia evidentissima de ipso marchese reconcesseli et ordonae che Ij fosse restituita la poxessione como ad legitimo et utile signore, quale lj fo impedito per la venuta del re Ferrando secundo et reoccupata personaliter da lo re Federico, supplica ad V. I. S. che li piacza restituire la dieta cita de Bitonto et fal'eneli dare la corporale poxessione, cum tutte intrate, accionj, privilegij, iurisdiccionj, prerogative et dignitate, secundo possedeva prima che lj fo iniustamente


220

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

occupata da lj ri passati de questo regno, como e ditto, da la guerra de lj baronj in equa, secundo herj più diffusamente raionao ad V. I. S. Georgia Verreno da mia parte; et de tutte le cose preditte piacza ad V. I. S. farene fare cautela autentica. IlI.ma dominacio sua est parata ministrare iusticiam. auditis possessoribus. F. Gr. R. Expedita fuerunt presencia capitula per Consalvum Ferdinandum de Cor­ duba, prefate maiestatis generalem locumtenentem, exercitus et classis maritime ac ducatus Calabri e et Apulie generalem locumtenentem. Cosencie, quinto septembris 1501. Cum sigillo apposito prefati Consalvi Ferdinandi, regis generalis locumtenentis etc. P. de Cepeda secretarius. I

Nel testo Petre Ranarj

2

Nel leslo magistri Riccardi

3

Nel ledo de Sanduccia

• In cera rossa, prolello da carta.

C .1501 • XII .13.

3148.

Capua - Dinanzi a Giovanni Veltre, giudice ai contralti, e ai testi Berardino Ventriglia, Pirro Del­ licata, Berardino Pizulo, notaio, Santo «de Cilano '>, Cristoforo Veltre, Francesco Verde e Nicola-Antonio « de Iardenis ", di Capua, nella bottega del nobile Giacomo-Artusio ({ de Petra », nella parrocchia di S. Giovanni di Nobili Uomini, a rogilo del notaio Tommaso « de Dominico », di Capua: fra Anello Longo, preposto e commendatario del monastero di S. Vincenzo al Vol­ turno fa redigere r inventario di tutti e singoli i beni enfiteutici e censuari dello stesso monastero, ' posti in Capua, Vitulazio, San Secondino, San Prisco, San Tommaso, Macerata di Marcianise, Curti, Sant' Andrea dei Lagni, Bagnara, Pignataro, Partlgnano, Giano Vetusto, Capodrise, Graz­ zanise, Pastorano, Camigliano, Pantuliano, Marcianise, Montanaro l, San Clemente, Arnone,

Casale, Sparanise, Calvi Risorta, Teano, Francolise 2, Aversa, Bellona 3, Limata, Ca turano, San Pietro in Corpo

4,

Fornicala.

Are. Cae,I., Prg. n. 3/48. Luughissimo documento, redatlo su ser' pergamene, una incollata di.eguilo 011' allra. Copia, autenticala ad islanza di don Antonio CeralJo, canonico della calledrale di Capua, prep""to e commendatario perpetuo Jel mona­ siero di San Vincen.zo al Val/urna, il 19. XI. /52/ in Capua, dinanzi a Giacobuzzo Capuano, giudice ai con/ra/li, e ai tellli Giacobello "de Madio », Nicola" de lacobello », Angelo Acconza/o e Pi"O Dellicata, no/ai, a 10gito del no/aio Berardino « de Cesis ». di Capua, autorizzalo a pubblicare atti di nolai premor/f, con priollegio del l1iceré Bernardo de Villamari, dato da NapolI NellleTlo, note: a) Die tertia mensis novembris 1569, Capue. Presens instrumentum inventarii presentarum fuit il 9. I. 15/5. in ... Curie ... coram B.· prepositi Sancii Vincentii in causa quam habet cum laico facultate relaxandi copiam et recuperandi originalci'b) die primo mensis aprilis 1579. Capue. Presen6 inventarium presentatum fuit in curia baiuli capuani contra Salvagium della Cìoppa ... et rev'<!um prepositum Sancii Vincentii de Vulturno. in Capua, ad demonstrandum de eius iuribus, salva facultate relanndi copiam et recuperandi hoc presens originale. quod fuit receptum. Replicatum fuit predicta intimari procuratori pro suo interesse ... , Hieronimus Iser; segnature, del sec. XVII: n. 9; P. 3. C. 4, f. 2; del sec. X/X: X, n' 25. H'

I Nel leslo villa Montanarie ad Corpus

C -1502.1. Hlois -

" Nel teMO T urris F rancolisii

3

H'

Nel testo villa Bullone

4

Nel teslo villa Sancti Petri

3124,3035.

Luigi XII conferma ad Andrea-Mafteo Acquaviva la contea di Conversano ed altre città e

teTTe in TeTTa di Bari e TeTTa d'OtTanto, nonc;hé Teramo nell'Abruzzo, c;on le ri:speitive giuTis:'

dizioni. Are. Cael., in Prg. (registro) n. 3124, c. 35 o. Copr'a, autenticata con allo C -1506. VII. 6. 1111, Prg. n. 3035. Esemplare originale, mancante della intilolazione e degli elementi del dalum. Nel tlerso, note del lleC. XVI (omule): llegnature, Jel sec. XVII: n. 4; del :;eç. XIX: XV, n. 52.

Ludovicus, Francorum, Neapolis etc. Maxima eorum principum ... Cum Andrea! Macteus de Aquaviva, Adrie ac T erami' dux et marchio Botonti, Conversani et Iulie comes, consanguineus noster nostrique ordinis miles, nobis fidem servaverit ut nuper in nostro regno neapolitano contra inimicos nostros, cumtempore regis Caroli, predecessoris nostri, tum in expeditione nostra ante neapolitane urbis dedi~ tionem; forti et libentissimo animo demonstraverit; pro parte prefati Andree Mactei fuit supplicatum quemadmodum ipse et pater suus possederunt et ipse possidet in provintia Terre Bari, in perpetuum,


RECESTA CHARTARUM

221

civitatem Conversanì, cum titulo comitatus, et terras dicti comitatus, videlicet terram Nucum, Castellane, Turi, Putignani, Casamaxime, casale Castiglioni, inhabitata vero Casabole, casale de Frassineto, casale de Timegne, Silvam Arboris Belle; civitatem Botonti, cum titulo marchionatus; civitatem Bitecti, terram Aquavive,Cassani, Gioie, casale .Montoroni ; et in provintia Terre Y dronti terram Sternatine; cum arcibus sive Eortillitiis, hominibus, vassallis, iuribus et pertinentiis, mero mistoque imperio et gladi i potestate, cognitione primarum et secundarum eausarum et aliis iurisdictionibus; confìrmare dignaremur. Nos conhrmamus; ipsum validamus in omnibus supradittis et signanter in confirmatione civitatis Botonti et civitatÌs T erami, in provintia Aprutii, ubi Andreas Macteus ex successione patema habet alium statum, nuper per nosmet in aHo privilegio eidem concessum; eidem Artdree Macteo suisque heredibus et subcexoribus ornne ius et actionem supra dictÌs bonis donamus; investientes Andream Macteum de omnibus supradictis concessionibus per nostrum secretum anulum. Mandamus viceregi, locumtenentibus, Magno magistro iustitiario magnoque camerario et aliis officialibus quatenus omnia observent et observari faciant pro quanto gratiam nostram caram habent et nostram indignationem cupiunt evitare; lìdelitate nostra feudalique servitÌo et adoha nostrisq~e iuribus et alienis semper salvis. Presens privilegium sub Datum Blèsis, in mense ianuarii anno MCCCCCll, nostri magni sigilli appensionis munimine neri fecimus. regni nostri quinto. Loysius. Visa ... Per regem, domino cardinali de Ambasia in Francia legato et aliis presentibus. Robertet, contentor.

C.1502. Il.

1815.

Parigi - Luigi XII conferma a Caterina della Ratta la conteà di Caserta con Limatola, Sant'Agata de' Goti, Tocco Gaudio ed Eboli. Arc. Caet., Prg. n. 18/5. Originale. Sulla plica: Die VIIII menm novembris, Vi indicrioni., 1502, Neapoli. Praens privilegium praentalum fuil per Franciscum Famarium. procuratorem diete comitisse. penes acta cause vertenli. coram Alexandro Severino, regio cOlllliliario el conmissario, inter excellentem dominum de Traus, aclorem, et prefalam comitissam, conventam. super terra Ebuli, de quo remallllÌt copia penes acta et eodem clie intimatum fuit per me Marinum Ruta Hyeronimo Squatro i, procuratori domini de Traus; Marinu. Ruta actorum magistero Nel verao. nota d.l sec. XVI (ome •• a); segnatur.. Jel sec. XVII: 2 a Cascia. n. XVI (corretto sopra l'originario D. 4); del sec. X/X: XXXIII. D. 16.

Lodovicus, Francorum, Neapolis ac Iherusalem rex, dux mediolanensis. Licet adiectÌone pleni~ tudo ... Catherina de Racta, comitissa Caserte, nobis exposuit quemadmodum sui predecessores posse­ derunt ac ipsa, ex successione ac dotium suarum causa, possidet civitate m Caserte, cum titulo comitatus, ac castrum de Limatula cum casalibus, in provincia Terre Laboris; necnon civitatem Sancte Agate de Gotis, easb'um Tochi cum Valle et casalibus Vitolani, in provincia Principatus ultra; ac terram Eboli, in provincia Principatus citra; cum castris, fortelliciis, hominibus et vassallis. feudis, tenimentis, territoriis et cum omnibus iuribus; cum mero et mixto imperio ac gladii potestate, atque cum cognitione primarum et secundarum causarum et quattuor litteris arbitrariis et commutatione pene personali! in pecuniariam, ae banehis iustitie: supplicando sibi, pro se, suis heredibus et suceessoribus in perpetuum, iuxta tenorem privilegiorum, connrmare dignaremur. Nos connrmamus, dummodo predicta bona non fuerint de domanio antiquo corone dicti nosbl regni; volumus quod comitissa et successores loea predicta immediate a nobis et nostra curia teneant, nullumque preter nos et successores nostros in superiorem et dominum recognoseant, servireque debeant de feudali servicio et adoha et aliis que nobis et curie competunt; 6delitate nostra, feudali quoque servicio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus reservatis. Viceregi ac generali locumtenenti nostro in regno neapolitano premissa significantes, mandamus Magno camerario eiusque locumtenenti, presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie, necnon officialibus et subditis nostris quatinus, forma presentium inspecta. illam observent et faciant observari. Nostrum sigillum pre­ sentibus apponi fecimus. Datum Parisiis, in mense februarii, anno millesimo quingentesimo primo, (Sulla plica): Sig. 2 Per regem, dominis regnorum Francie quarto, Neapolis ac lherusalem primo. dè Clerieu de Bussy, magistro Petro de la Vernade, magistro requestarum ordinario et aliis presentibus. Le Chavron. Visa. I Abbr. SquatO

2

Frammento in cera oerooBnola, appeso alla plico con cordoncino rosso e IlUde.


222

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

----------------------~_.~~--

C -1502 .111 .4 -1507.IX . 4 • Napoli - Estratto del processo e della sentenza del S. como della Ratta e Caterina d'Aragona, Ar:. Caet., Prg. n. 2300.

2300.

R. Consiglio nella causa fra gli eredi di

Gia~

Copia, aulenticata ad latanza del nobile Barlolomeo Mollo I, di Napoli, procurataTe di

Caterina d Aragona. ducheJ3a di Atri, in Napoli. il 13. IX. 1511. a rogllo del nolaio Ottaviano « de Rosa ". di NapolI: con le soll08crizionl di Antonello Falangono, dr' Gaeta, giudice ai contratlt, e dei lesti .Anello GaUola, di Napoli, Paolo «Hodiema ". nolaio, di Napoli, Damiano Carola, notaio, Paolo Palmeriu, Ales.andro «de Ambrosij. '. Annibale Famario, di Napoli, e Angelo « Cypha .. , maeslri d'atti del S. R. Comlglio. Nel verBO, nolo del sec. XVI (ome33a); 4egnalure, del sec. XVII: n. 2; n. 74; del sec. X/X: VIII. n. 9.

Sacre et Christianissime Regie Maiestati exponitur pro parte Antonii de la Racta et fratrum ac loannis de la Racta, nepotum et heredum quondam Iacohi de la Racta, fìlii et heredis pro tercia parte quondam Francisci de la Racta et Ysabelle Artus, comitis et comitisse Caserte, quod, mortuis prefatis coniugi bus, superstitibus comite Baldaxare de la Rada, primogenito, et Iacobo de la Racta, terciogenito, ac quondam Antonello de la Racta, omnia bona patris et dotes et. iura dotalia matris pervenerunt ad manus quondam comitis Baldaxal'is. necnon precium ex vendicione bponie Miniani, de provincia T erre Laboris, pertinencia pro tercia parte ad eundem Iacobum, et omnia bona burgensatica condam comitis Francisci et Ysabelle; insuper tenebatur comes Baldaxar pro vita et militia dicti quondam Iacobi pro anni! quinquaginta, quibus vixit, ascendente ad ducatos quinquaginta mille et plus. que iura pro tertia parte et dieta vita et milicia, ad eumdem Iacobum spectantia et successive ad eOlldem exponentes et heredes lacohi, ascendunt ad summam ducatorum sexaginta mille. Quam pecunie quantitatem nee Iacobus nec Nico)aus eius filius nec etiam ipsi exponentes habere potuerunt propter potenciam et favorem dictorum comitum et Catherine comitisse Caserte, uxoris don Cesaris de Aragonia et affinis dominorum de Aragorua, qui maximo odio habuerunt condam lacobum tamquam parcialem domus de Andegavia corone F rancÌe; et quoniam exponentes, cessante hoc tempore omni metu et favore quo datur licentia experiendi, dictas quantitates recuperare intendunt ab excellente Catherina de la Racta, comitissa Caserte, herede comitis Baldaxaris, et aliis possexoribus bonorum et status condam Baldaxaris et super eisdem bonis ac pheudis obligatis, que debent eidem adiudicari pro dieta vita et milicia; et supplicant Vestre Maiestati ut dignetur providere indempnitati supplicantium et causam commictere alicui Vestre Maiestati viso qui de predictis iustieiam faciat seu in vestro Sacro Consilio referat etc. Sequitur decretacio: Diomedes Mariconda regius consiIiarius se informet, partes audiat, colligat. super intermediis provideat et in Sacro Regio Consilio referat; p.a. per utriusque iuris doctorem Michaelem Ricium, regium consi­ liarium et viceprothonotarium etc., Neapoli, die quarto marcii MCCCCCIIo, Jesue actorum magistero Successive stat citacio emanata a commissario contra dictam comitissam et sequuntur acta et terminus datus ad probandum. necnon articuli pro parte actorum presentati, incipientes: Infrascripta offeruntur probanda in causa que vertitur coram dicto conmissario inter notarium Florillum Certam. procuratorem, actorem, ex una, et prefatam comitissam, conventam, parte ex altera, super peticione quantitatis pecunie et adiudicatione bonorum que fuerunt quondam Francisci de la Racta, comitis Caserte, Sancte Agathes et Alexani, etc. Bona feudali a super quibus petitur satisfactio sunt ista, videlicet: comitatus Caserte, comitatus Alexani. comitatus Sallcte Agathes, cum castris. vaxaIlis, iurihus et pertinenciis: baronie Miniani. provincie T erte Laboris, cum casalibus et pertinenciis. Bona burgensatica: domus magna, in plurihus et diversis membris consistens, sita in civitate Neapolis, in convicinio Sancti Domiruci, iuxta bona domini loannis Musefh, magistri Marchensis de Piscaria, iIlud Iacobi de Sandeuli. purfumarii de Neapoli. viam publicam etc. Sequuntur articuli actorum in numero quinquaginta novem, supel' quibus apparent examinab testes. Facta puhIicatione in causa die duodecimo iulii 1502, sequitur supplicatio tenoris subscripti : Sacre et Catholice Maiestati exponitur pro parte Antonii de la Racta, de Neapoli, et fratrum quod, vertente causa in Sacro Consilio mter exponentes, ex una, et Cathel~nam de Racta, comÌtÌssam Caserte etc., conventam, ex altera, processum fuit in causa ipsa usque ad publicacionem inclwsive et ad alias actus; et quia exponentes propter iusta impedimenta non valuerunt causam prosequi, intendunl eamdem terminal'i faeere; et supplicant Vestre Maiestati ut dignetur eamdem in se assumere illamque conmictere alicui de vestro Sacro Consilio qui iusticiam faciat aut in Vestro Sacro Consilio referat. In fine supplicationis apparet


REGESTA CHARTARUM

223

regia decretatio in forma sequenti: Antonius Ianuarius viceprothonotanus, reassumpto processa, provideat et in Sacro Consilio referat; p.a. in Sacro Regio Consilio, in monasterio Sancte Clare, Neapoli, vieesÌmoquinto februarii 1505. Angelus Cypha. Et post emanatam citacÌonem a dieto viceprothonotario, nonnullaque acta et aetitata. quampluribus instrumentis, privilegiis, scnpturis hinc inde productis in causa, memorialibus et supplicationibus catholice maiestati porrectis et per eamdem provisis, decretis per Sacrum Consilium inter­ positis, apparet conclusio facta die decimonono aprelis 1507. Et demum invenimus in calce dicti prqcessus

diffinitivam sententiam, tenorÌs subsequentis:

NOli

ferdinandus, rex Aragonum, Sicilie etc" visa suppli­

catione olim in Sacro Consilio oblata pro parte Antonii de Raeta et fratrum ac Ioannis de Racta contra Catherinam de Aragonia de Racta, comitissam Caserte, super peticione ducatorum sexaginta milium pro vita et milicia aliisque iuribus etc., actentis cause meritis et processu habitaque Sacri Consilii deliberatione, prefatam Catherinam, conventam, et Franciscum Bimontium, eius procuratorem, absolvimus ab impeticione aclorum et notarii Florilli Certa. eorum procuratoris, neutram partium in expensis eondepnantes. Lata etc. in Sacro Regio Consilio, in monasterlo Sanete Clare, Neapoli, die quarto septembris 1507: assistentibus utriusque iuris doctoribus et consiliariis regiis, videlieet Antonio Ianuario, viceprothonotario et presidente Sacri Consilii ae relatore huius cause, Iheronimo Sperandeo, Antonio Palmerio, Ioanne Loysio Artaldo, Petro Oliverio et Masello Carrano; Franciscus de Raynaldis fuit absens sed votavit; presentibus procura­ toribus et advocatis. actorum magistris, scribis, porteriis et aliis. Angelus Cypha actorum magistero In sequenti folio stat supplicatio redamatoria pro parte conventorum oblata. I

Abbr. MolI

1746.

C -lS02.IV. Biois -

Luigi XII conferma a Onorato III e a Giacomo·Maria Gaetani il

pOSSe:lIlO

delle terre nel Regno

con le rispettive giurisdizioni. Arc. Cad., PTg. n. 1746. Copia, autenticata ad istanza di OnoTalo III Gaetani, in Roma, il 6. Ill. 1506, con decreto di Antonia "de Monte., VUCO!)O di Siponlo, uJ,'/ore generale della Camera apostolica, dinanzi ai testi Bernaba FernaruJi, spagnolo, e Giovanni Battista «de Ecclesìa lO. ramaM. nolai curiali, a rogilo del nolaio curiale Berando «de Molario lO, chierico della diocesi di Lione, che oi appone fl Sig. l dell' udilore. Nel 0080, nota del sec. XVI (omusa); segnature, del Se<!. XVIl : Par, 2, Cap. XII, Fas. 2, n. 6; del sec. XIX: XLVI, n. 9.

Ludovicus, Francorum, Neapolis et Iherusalem rex ac Mediolani dux. Cum cosini nostri Hono­ ratus Gaietanus, dux Traiecti, Fundorum comes, et Iacobus Maria Gaietanus, fratres, comes Murchoni, nobis exposuerunt quemadmodum ipsi possederunt et possident in regno neapolitano terram Traiecti cum casali bus et cum titulo ducatus, terram Castrifortis cum casalibus, castrum Sugi, Castrum Novum, castrum Spini, Castrum Honorati. Turrim Gargliani cum passaggio, Scaurum, casale diruptum cum molendinis et tabernis, terram Fratarum cum easalibus, civitatem fundorum cum titulo comitatus, castrum Campimellis, castrum Ynole, castrum Pastine, castrum Falvatarie, caslrum Montissellis, castrum Spelunge, castrum Aque­ vive, castrum Campelli, villam Casale. inhabitata et deserta, terram Ytri, terram Pedismontis eum casalibus, terram Murchoni cum titulo comitatus, castrum Sancti Marci. castrum Sancti Georgii et castrum Pretamaioris, castrum Coffiani, deserta et inhabitata. terram Cayvani. cum forteliciis. hominibus, vassallis. pheudis, iuribus, ecclesiarum iuribus p [at] ronatus , privilegiis. baiulationibus; supplicando quatenus dictas civitatem. terras. villas, castra, Ioea et bona confirmal'e dignaremur. Nos eum iuribus prenominatis, cum banco iusticie, mero mixtoque imperio et gladii potestate. cognitionem (I) primarum et secundarum causarum et cum quafuor liUeris arbitranis confirmamus, cassantes concessiones per r.egem Carolum octavum factas. Con­ sanguineo nostro duci nemorensi. locumtenenti generali gubernatorique, viceregi regni neapolitani, consi­ liariis nostris, magno magistro iusticiano. magno camerano ceterisque iusticiariis et officialibus et eorum locumtenentibus mandamus quatenus presentibus conlirmatione et approbatione predìctos Honoratum et Iacobum Mariam gaudere faciant. Quos (!) manu nostra signatis nostrumque magnum sigillum pendentem iussimus apponi, salvo iure superioritatis et pheudali servi cio et adhoca (I} et alieno. Datum Blesis, ID mense aprili anno millesimo quingentesimo secundo et regni nostri quinto. i

In cera 70S$(l, entTo cafJJula rotonda di legno, appeso alla plica con cordicella 7033a81ra,


224

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

c . 1502 . IV . 2 • Blois

3123,3134.

Privilegio di Luigi XII che, ad istanza di Andrea-Matleo Acquaviva, sollecita il processo per il possesso di Teramo. Are. Caet., in Prg. (regi3tri) n, 3123, 3134. c. 23.

CoPie. autenticale con aUi C. 1506 . VII. B. A e B.

Ludo~cus. F~ancorum et N~apolis l'ex etc., consanguineo nostro duci Nemausii. a) viceregi et locumtenenb nostro tn regno neapohtano. ac nostris consiliariis, gentibus tenenti bus consilium nostrum in eodem regno, Suplicationem Adre~ Mactei ducis Adrie, marchionis Bitonti et domini civitatis de Theramo. site in provintia Apructii. recepimus, continentem quod. cum processus sit motus et adhuc pendet coram vobis ratione diete civitatis et iuris possessorii eiusdem inter suplicantem, in una parte, et habitantes eiusdem civitatis, ex altera, suplicans patitur magnum interesse obstantibus subterfugiis et dilationibus qui dicti habitantes semper a iure aufugerunt et processum retardaverunt et dubitabat quod numquam processus Iinem haberet; vobis mandamus ulterius agi in dicto processu per brevia intervalla et dilationes, procedendo ad iudicium summarie et de plano. faciatis: et si sententia fuerÌt per vos data pro duce Therami, eundem ponatis in possexionem cÌvitatis Therami. Datum Blesiis, die secundo mensis aprelis anno Incarnationis millesimo quingentessimo secundo, regnorum Francie quinto et Neapolis primo. Per regem, ad relationem Consilii. Ludovicus. a)

Duca di Nemaur3.

C .. 1502. V. Blois

1879.

Luigi XII conJerma ad Andrea-Malleo Acquaviva il p0S3esso dello :ltalo avito nell'Abruzzo Ulteriore. con tutte le giurisdizioni.

Are. Cau.• Prg. n. 1879. Originale. Nel oer80, nola Jel sec. XVI (o_a): segnalare, Jel sec. XVII: n. 6; del sec. XIX! XXIII, n. 26. loi. in Prg. n. 2391. Copia. autenticala il 7. VII. /506. In Giulianova. dinanzi a Gero­ nimo Azotino. dl Ferma, uditore. e ad Manza di Giorgia Verlna. di AmatriCe. cancelliere di Andrea.Malleo Acquaoioa, a togllo del notaio Loaovico di Antonio «de Catinellis ", ferrarese, di Manlepogano, pre$entl il giudice ai contratti Antoma «magistri Alegreti .. e.; lesti CO$/anza "de Prolis ". Glusilniano «Cosmi lO. di Forcella. GlaCtJmo« Ciceroni", Vito «de Marcho », di Gragnano. Set Giacomo "de li Hohizi lO, di Padova, Marino «Cole Bazani" e Oliviero "de Rippa •. Nel Oetsa segnalure:, del sec. XVII: n. 5j del sec. XIX: XV. n. 46. [oi, in Prg. (registri) n. 3123, 3134 c. 13, 12. Copie. autenticate con alti C-1506. V/l.8. A e B.

Ludovicus i, Francorum, Neapolis et Iherusalem rex ae Mediolani dux. Licet adiectÌone ple­ nitudo ... Consanguineus noster Andreas Matheus de Aquaviva, dux Adrie, marchio Butonti. Conversani et lulie comes, nobis exposuit quod sui predecessores possederunt ipseque possidet in regno neapoli~ tano in perpetuum civitatem Adrie, cum titolo ducatus, castrum Silvi, Lavoze, casalia Casularum, Montignani, Montispetiti, et [cum] aliis casalibus habitatis et inhabitatis. positis in pertÌnentiis diete civitatis et cum portu Cen'ani, terram Iulìe cum titolo comitatus, Cellinum, Bascianum. Appignanum, Castellionum, Montemsiceum, Ilicem, Castrum Vetus Transmundum, Montegalterium, Pennam, Casta~ neam, Cerretum. Corropolum, T oranum, Sanetum Homerum, Bellantum, Latrogam, Podiummol'ellum, Turturetum. Contraguerram. Montonem, Muscianum. Repatonum, Cansanum, Montarescum, Gardiam Vomani, FOl'cellam. Castrum Vetus Monaeiscum, Murrum, Montempaganum, Furnarolum, Rosetum cum casalibu~ et pertinentiis, ac civitatem T erami cum castris Burginovi, Rapini. Miani, Collisveteris et alii!! castris, villis et pertinentiis, feuda inhabitata Cantalupum, Montemviridem, Valvianum, Podium de Rosa, Serras, Casalaretum, Mortulam, Colorentem, Avianum, Montempetri, Munteculum, Casabarueta, Ruf­ banum, Quinquefurcas. Sanctum lohannem ad V omanum, Podium Comardensem, Sanctum Georgium, Collemarmore. Collautum. Trobnum, Chunianum, Podium Casanove, Civitathomachiaram et alias terras, feuda et bona sistentia in provincia Aprutii ultra; cum hominibus, vassallis. mero et mixto imperio, cum gladii potestate, cognitione primarum et secundarum causal'um, cum quatuor litteris arhitrariis, delictis


RECESTA CHARTARUM

225

componendis. penis commutandis, bancho iusticie, cum aliis iuribus, iuridictionibus et pertinentiis ìuri~ busque patronatus ecclesiarum, bonis vacantibus, .mensuris et ponderibus et cum gratia exemptionis et franchitie perpetue in terra Iulie. noviter condita a suo genitore ut possit novis hahitatoribus repleri; et cum tractis extrahendorum ducentum curruum frumenti anno quolibet extra Regnum; cum gratia ducentum thumulorum salis pel'cipiendorum de fundico Iulie anno quolihet; cum iurihus affidarum et pascuum: supplicando ut res prededaratas con6rmare dignaremur. Nos, ipsius Andl'ee Mathei mente repetentes servicia et officia, quihus ipse et sui predeces50res domum nostram prosecuti sunt, et maxÌme in bello quo F erdinandus secundus de Aragonia in discessu oHm regis Caroli oetavi, consanguinei nostri, a regno Sicilie, regnum illud occupavit, prestitit, fidem, servitia, amissionem status, necem ger­ mani, bellum, damna et alios labores pro servanda devotione gallica perpessus, ac in adventu exercitus nostri pro recuperatione regni predieti se ad nosb'a servicia promptum exposuit: eidem Andree Matheo, pro se suisque heredihus utriusque sexus in perpetuum, possessiones, gratias et exemptiones superius declaratas, prout antecessores gavisi sunt et ipse gaudet, confirmamus: cassantes concessiones per regem Carolum octavum seu per locumtenentes et olficiales nostros faetas. Consanguineo nostro duci nemorensi, locumtenenti generali et vieeregi regni neapolitani, consiliariis nostris, magno magistro iusticiario magnoque camerario eeterisque iusticiariis et officialibus nostri, eorumque locatenentibus mandamus quatenus pre­ sentihus con6rmatione et nova concessione ipsum Andream Matheum, suos heredes et successores utriusque sexus gaudere faciant. Quod ut firmum maneat nostrum presentibus iussÌmus apponi sigillum, 6delitate nostra, feudali quoque servitio et alijs in regno neapolitano et alieno salvis. Datum Blesis, Loys.2 Sig. 3 (Sulla pUca): Per regem, domino in mense maii, anno millesimo quingentesimo secundo. cardinali de Amhasia, in Francia legato, vobis et aliis presentihus, Rohertet. Visa, contentor Bourdin: (nel verso): Registrata. I Miniala su fondo oro con linee turchine. t Autografa. 3 In cera verde, rolondo: nel retto, la figura del re in trono, con leggenda: nel OetM, lo ,lemma reale; appeso alla plica con cordoncino serlco, rO$80 e verele.

527.

C-1502. V .22. Roma

Giovanni « de Calves », vescoVo di Terracina, a Scipione l di Angelo « Scammelle », prete: conferisce l' arcipretura di S. Maria di Sermoneta, vacante per la morte di Pietro o: de Iudicihus », incaricando don Francesco ... 2 di mettervelo in possesso.

Are. Cael., Prg. n. 5Z7. Originale, a rogito del nolaio Agostino. « de Cuenca », chierico della diocesi di Cuença. elle appone alla bolla il Sig. 3 del vesCOllO, presenti i te3li Cristoforo de L03 Rios e Gundw.allJo Bello, chierici delle diocesi di SilJigUa e Salamonea. Nel verso: Vi,..., 13 octobri. 1507; se.gnalura, del sec. XVIl: P. p., C. p.. F. p.; n. 2 (corretto sopra un originaria l

l ). Nel iulo Cipio

2 Danno della pergamena.

c ~ 1502 .VII.15.

3

Traccia della cordicella a1>1>"a alla plica.

1475,2208.

Roma --,-- Bolla di Alasandro VI che minaccia là scomunica contro i falsificatoTi di scritture e i deten­ lori di beni del monastero di S, Stefano di Valvisciolo, presso Carpineto Romano,dato in com­ menda al cardinale Francesco Borgia. Are. Cae/., Prg, n. 1475. Originale. Nel ver30 segnature, del sec. XVI/I n. X (corretta sopra un originario 6); ileC. XIX: XXXV, n. 12. loi, in Prg. n. 2208. Copia aUlenUca, inserila in C- /502. VI/. 17.

P. p., C. 2, f, 2,· n. X; del

Alexander episcopus, servus serVOl'um Dei, ... archi episcopo ragusino et S[peranJdeo 1 Spanyol2, mayoricensis, ac Matheo Primer, castrensis ecclesiarum canonicis. Exposuit nobis Franciscus tituli Sanete Cecilie cardinalis, qui monasterium Sancti Stephani de Malvisciolo, ordinis Sancti Benedicti, segnine diocesis. in commendam obtinere dinoseitur. quod nonnulIi inquitatis filii, quos prossus ignorat, quedam instrumenta, bona eÌusdem monastel'ii, quod conventu earet, concernentia, falsificarunt ae illis VI,29


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

226

dolose usi sunt et ad hoc auxilium prestiterunt, necnon terminos possessionum et vinearum ac agrorum, a vicinis bonia dividentes, a locis propriis amoverunt, necnon census, fructus, redditus, terras, domo!, possessiones, vineas, pascua, vini, bladi, frumenti, olei, cere, auri, argenti monetati et non monetati quantitates ...1 pannos lineos, laneos, iocalia, domorum utensili a ...• scripturas, testamenta et alia docu~ menta, animalia, debita, legata, deposita, iura, iurisdictionea ... sententias et alia mobilia et immobiIia bona occultare presumunt, non curant~s pref[ato Fran]cisco cardinali exhibere, et de falsificationibus ac aliis premissis eidem satisfacere. in cardinalis et monasteni non modicum [detri]mentum, super quo cardinalis apostolice sedis l'emedium imploravit: mandamus quatenus falsificatores, avulsores lirnitum auxiliique prestitores et omnium bonorum detentores occultos, publice in ecclesiis coram populo, per vos seu alios moneatis ut inEra terminum, quem eis prefixeritis, ea cardinali l'estituant et revelent ac de ipsis et falsificationibus satisfactionem impendant, et si id non adimpleverint infra alium terminum prefigendum, in eos excommunicationis sententiam proferatis et faciatis publicari. Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno IncarnatÌonis millesimo quingentesimo secundo, idus iulii, pontificatus nostri anno decimo. BP. 1:1 (Nel margine inferiore, a sinistra): Visa, S. Gerona; (sulla plica): Gratis pro cardinali de Borgia; A. de Ballapanibus; (nel verso): lo. de BilIeyo. L. Cor. Rescriptum pro monasterio Sancti Stefani de Malvisciolo, signine diocesis. Danno della pergamena.

i

2

Nella copia Spagnole

3

Appesa alla plica con cordicella.

c . 1502 .VII. 17. Roma

2208.

Monitorio dì scomunica contro i falsificatori di scritture e i detentori di beni del monastero di S. Stefano di Valvisciolo, presso Carpineto Romano.

Arc. Caet., Prg. n. 2208. Originale. Nel llmo, note del sec. XVI e XVII (ome3se): segnature. del sec. XVIl: n. 3; P. p., C. 2, f. p., n. 4; del sec. XIX, XXXV, n. 7.

Sperandeo Spagnyol, canonicus ecclesie maioncensis, iudex et executor, abbatibus etc. ceterisque clericis, notariis et tahellionibus per civitatem et diocesim segninam ac alias constitutis. LiUeras Alexandri pape sexti ... 1 Francisci tituli· Sancte Cecilie presbiteri cardinalis cusentini, commendatarii monasteni Saneti Stefani de Malvitioso (I), ordinis Sancti Benedicti, segnine diocesis, presentatas noveritis recepisse, sub huiusmodi tenore (cf. C - 1502. VII. 15). Post guarum liUel'arum pl'esentationem fuimus pro parte dicti cardinalis requisiti qualenus ad executionem procedere dignaremur. Nòs 5uh excommu­ nicationis pena mandamus quatenus, inrra sex dierum spatium, omnes falsificatores ac falsificationi auxilium prestantes instrumentorum, ac confinium possessionum dicti monasteni vinearumque et agrorum, ad mona­ sterium spectantium, necnon bonorum divisores a locis propriis, necnon censuum, rructuum terrarum, domorum, possessionum detentores occultos, publice in ecclesiis et locis civitatibusque et diocesi, moneatis quatenus, infra XV dierum spatium post monitionem, omnÌa res et bona in litteris apostoli cis designata prefato cardinali restituant et occulta revelent necnon falsificata et divisa verificent et in pristinum statum reponant, ac de instrumentorum et locorum et terminorum falsificatione satisfactionem impendant; quod si infra quindecim dies amnia non adimpleverint. in ipsos excommunicationis sententiam feratis et publicari facÌatis. Presentes liUeras per notarÌum .publicari mandavimus sigillique nostri fecimus appensione muniri. Datum et actum Rome, in palatio apostolico apud Sanetum Petrum, subanno millesimo quingentesimo secundo, indictione quinta, die domÌnÌca decimaseptima mensis iulii, pontificatus Alexandri pape sexti anno decimo: dominÌs Francisco Cardador, litterarum apostolicarum scriptore, valentinensis, et Matheo Paulus Vassal. cIericus cameracensis, notanus, Pnmer, castrensis ecclesiarum canonicis, testihus. ST. publicavi una cum iudicis prefati sigilli :\ appensione signavi. (Nel verso): Pa[tentes littere pro] i monasterio· Sancti (Stefani] i de Malvisciolo. signine (diocesis] 1. I

Danno della pergamena.

2

Tratto di cordicella ro3UlJlra, appe!o alla plica.


REGESTA CHARTARUM

C ·1502 • VII. 26 .

227

3123,3134.

Amalfi - Ordinanza di Luigi di Nemourll, viceré di Napoli, ai vassalli del ducato di Atri perchè giurino fedeltà ad Andrea Malleo-Acquaoioa. Are- Caci., in Prg. (registri) n. 3123. 3/34, c. /5, /4.

CO/Jie, aulenUcale con alli C- /506. VII. 8, A e

B.

Ludovicus, dux Nemosii, Armaniacii Giusieque comes etc., regis Francorum etc. in regno neapo­ litano locumtenens etc. Havendo el christianissimo re confermato et de novo concesso al ill.mo Andrea Matteo de Acquaviva. duca de Adri et marchese de Bilonte, tucto el stato, quale lui et suy antecessori anno posseduto in questo rengno, et singnanter el prefato ducato de Adri, de la quale confermatione et concessione el dicto duca ne ha fatto legitime et realmente constare per anteriori privilegii ad ipso concessi pel' la predicta christianissima maesta, in bona et autenticha forma redacti, per el che lu pre­ dieto duca ne ha facto sopplicare volessemo provedere che per vertu de dieta concessione et privilegii Ii homini et habilante de dicto ducato de Adri, quali sonno soi vassalli, li prestano lo' debito homagio et iuramento de fidelta; parendoce adunque la domanda de lu dieto duca iusta et honesta, ordinamo a ttucti li homini habitanti in neUu dicto ducato de Adri che, ad onne ordinatione de lu prefato duca, glee debiati dare et prestare lu debito homagio et iuramento de fedeltate, non fando de cio el conb'ario se desidarano evitare la regia et nostra indignatione et pena de rebellione et de dece millia ducati et altra ad nostro arbitrio reservata. Datum in castello civitatis Amalfie, die XXVI iulii MCCCCCUo. Ludovicuso

C -1502 . VIII. 23 .

2919,1328~

Napoli Lettera di Onorato III Gaetani a Lucrez.ia d'Aragona, sua moglie: perchè inoii a Luigi XII, re di Francia, Baldassarre di Traetto con Luigi Gaetani. Arc. Cael., In P'g. n. 29/9.

Copta autentica, inserita in C·/S02. VIII. 27.

IOi o l'n Prg. n. /328. CO/Jia aulen­

tica, {nmila in C - /502. VIII. 26.

Illustrissima dochessa, nostra consorte amantissima. Perche havimo deliberato mandare Balde­ sarro de Trayecto, una collo signore Loysi, allo christianissimo signore re de Francia per expedire tucte nosb'e facende, per questo la pregamo li fare dare vinti ducati per la apdata soa allo prefato christÌa­ nissimo signore re de Francia, et ducenti vinti ducati li falTete dare allo erario de Trayecto o vero allo erario du Castello Forte; et questo fare non mancha perche importa multo per nostro stato et ser­ vÌlio nostro; et non altro. Neapolis, die vicesimo tertio agusti 1502. Et vestra signoria li faccia dare la copia dilli privilegii nostri che sono allo nostro proposito, zo e dello protonotariato et l'altro privilegio Quillu che ve ama più che delli mille ducati della provisione che sono havuti da casa de Francia. A tergo: Illustry domine ducisse Trayecti consorti nostre se, lu duca de Trayecto, mano propna. amantissime.

C -1502 .VIII. 26.

1328.

Traetto (Minturno) - Dinanzi a Carlo «magistri Leonardi », di Traetto, giudice ai contralli, e ai lesti Antonio « Leonis ", notaio di Castelforte, Nicola Focella, di Piedimonte, Arcangelo« Sanctorum » 1, di Monticello (Monte San Biagio), e Giooanni di Antonio « Pinlos », di Fondi o' Lucrezia d'Aragona, duchessa di Traetto, conforme a commissione verbale e lettera di qnorato III Gaetani, conte di Fondi etc., suo marito (cf. C- /502 VIiI. 23), fa redigere copia autentica del privilegio regio (cf. C-/450 .IV./9) da poter esibirsi dinanzi a Luigi XII. o

Are. Caei., Prg. n. /328. Originale, cOn 8oltoscrizione autografa, a rogito del nolaio Angelo «de Leone », di Traetto. Nel ver60 noia 8(nCTOna: Transumpto de privilegio de ducati mille de provento supra lo sale concessa annuatim al conte de Fundi, 1502; ,egnalure, del ,eco XVII: n. X (corrello sopra un orialnario 3): P. 4, C. 4, f. p., n. X: del ace. XIX:

LXXXXII, n. \5. l

Nella sottoscrizione abbr. Seror: d'incerta lettura.


228

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

C -1502 .VIII. 27.

2919.

Traello - Dinanzi a Carlo « magistri Leonardi ». di Traelfo, giudice ai contratti, e ai testi Manna « de Agnello », di Fondi, doliore di leggi, Berardino {{ Malii ", di Ferentino, Nicola Focella, di Piedimonte, Antonio « Leonis », notaio di Castelforte, Augusto «de Leone », notaio di Traelto,' Lucrezia d'Aragona, in esecuzione della lettera invialale da suo marito Onorato III Gaetani, duca di Traelfo e conte di Fondi (cf C -1502 . VIII.23), fa redigere dal notaio Bernardino « de Fel­ lulis ", di Tradlo, copia autentica del privilegio di Federico, re di Napoli (cf. C-1496. X .7), da esihire al re Luigi XII. . Are. Caet., Prg. n. 2919. Originale, con sottoscrizioni autografe. Nel verso, nota sincrona: Transumpto de privi­ legio de la provmone del prolonotariato con promissione del predicto officio vacaturo (continuata da mano del sec. XVII) di re Federico al duca Honorato; segnature, del sec. X VIII: A; del 3ec. XIX: LI, n. 43,

C .1502 . IX . 2 .

1701.

Privilegio di Luigi XII che nomina consigliere e ciamhellano Onorato III Gaetani, duca di TraeUo e conte di Fondi.

Lione

Are. Caet., Prg. n. 170 I. Originale. P. 4. C. V. f. p.; del sec. XIX: LI. n. 35.

Nel "erso segnature, del sec. XVII: n. XVII (corretto sopra un originario X);

Loys, roy de France, de Naples etc. Savoir faisons que pour la bonne et entiere confiance que nous avons de la personne de notre ame et feal Honnorat Gayetanne, duc de Tl'ayecte et conte de Fondy, de notre royaume de Naples, et des ses sens, souffisance, loyaulte, preudoienne et honne diligence, en faveur aussi et pour consideracion d'aucuns bons grans et agreables services qu' il nous a par cy devant faitz tant en la conqueste de notre dit royaume de Naples que autrement fait et continue· chacun jour en plusieurs et maintes manieres et esperons que enCOl'es fera en l'avenir en continuant de bien en mieulx; iceluy Honnorat Gayetanne pou!' ces causes et autres consideracions a ce nous mouvans avons aujourduy retenu et retenons par ces presentes en estat et office de notre conseillier et chambellan ordinaire pour audit estat et office nous servir doresennavant ordinairement aux honneurs, prerogatives, prehemmences, lihertez, fl'anchises, gaiges, prouffits et esmolumens acoustumez et audit estat et office appartenents: si donnons en mandent a notre ame et feal chancellier en nolre ditroyaume de Naples que du dit due de Trayecte prins et receu le sel'ment, en teI cas acoustume, iceluy mecte et institue ou face mectre et instituer de par nous en possession et saisme du dit estat et office et d'iceluy ensemble des honneurs, prorogatives (I), pl'eheminences, libertez, franchises, gaiges, droitz, prouffitz et esmolumens dessusdit le face scuffre et laisse joyr et user plainement et paisiblement, et a luy obeyr et entendre de tous ceulx et ainsi qu' il appartiend ce choses touchans et regardans ledit office et avec ce le face dores­ sennavant convuoquer et appeller en noz conseilz et affaires tout ainsÌ et par la forme que noz autres officiers de semhlables estat et retenue, car tel est notre plaisir. En tesmoing de ce nous avons fait mectre nolre seel a ces dites presents. Donne a Lyon, le deur (?) jour de septemhl'e l'an de grace mil cinq cens et deux et de notre regne le cinquesme. Sig. 1 (Sulla plica),' Par le fOy, Robertet. Prestitit solitum iuramentum in manibus prefati domini cancellarii die X decembris 1502, me presente, lo. Bibbia; (nel verso): Privilegium camerariatus concessi a christianissima maiestate domino duci. !

In Cllra rossa, rotondo. appeso alla plica con /igula pergamenacea.

2601.

C .1502 . IX . 12 . Caserta (Torre del Piano di) Vincenz;o « de Gentili »,

Dinanzi a Donalo

«

de Lando ", giudice ai contratti, e ai testi don

GiQvonni- Ton>Tnaso «de MastraIis", doliore dI l"'sel. dI Nola, G;o­

vanni Filomarino, nobile di Napoli, Giacomo

"de Luca», nobile di Eboli, Alessandro "de


REGESTA CHARTARUM

229

Ambrosiis ", di Caserta, e Francesco « de Vertucio », di Limatola: Cesare d'Aragona, conte di Caserta, Sant'Agala de' Goli elc., prima di recarsi a giurare obbedienza a Luigi XII, re di Francia, dona a sua moglie Caterina d'Aragona, altrimenti della Ralla, lutti i suoi beni e special­ menle i 2/30 ducati depositali nel banco « de li Hombellini », riservandosi il diritto di testare. Are. Cael., in Prg. n. 260 I. C-1506.

Scheda, a rogilo del nolaio Biagio "de Gentili", di Caserla, aulenticala con allo

C -1502 . X . 3] .

2661.

Sant'Agata de' Goti - Convenzione fra Caterina ti Aragona e i.figli e gli eredi di Grassia « de Vera ", circa il mutuo da questo fallo sui proventi del capitanalo di Caserta e la cessione del terreno « la Starza Piczola ", nel vico dello la « Torre di Caserta ". Are. Cael., Prg. n. 2661.

Copia, aulenticala con alto C. 1512 .Il. 18.

Anno millesimo quingentesimo secundo. Contractus inter comitissam Caserte et dominum Anto­ nium de Vera et dominum Antonium de Cordua, de Neapoli, die ultimo mensis octobris, sexte' indictionis, in civitate Sancte Agathe: Andrea de Benedicto, iudice, me Francisco Sciciliano, notario, dompno Vincentio Ienoese, abbate Innocencio de Rigio, dompno Andrea Pirono, Thomasio de Limata, dompno Vicencio de Gentilibus, de Caserta, et nobili Anello de Masseis, de NeapoIi, testibus. Con­ stitutis in nostrum presencia Antonio de Vera, filio ac herede condam domini Grassie de Vera, per absencionem a dicta hereditate condam reverendi domini Stasii de Vera, sui fratris camalis, et mortem Consalvi de Vera, sine liberis, sui fratris carnalis, et eiusdem Consalvi heredum, ac Antonio de Cordua, tam proprio quam procuratorio nomine Elionore de Vera, sue consortis, sororis carnalis supradicti Antonii, ex una parte, et Catharina de Aragonia, comitissa Caserte, tam proprio nomine quam pro parte don Caesaris de Aragonia, sui consortis: pariter (!) asseruerunt, hiis temporibus preteritis, vivente condam Grassia de Vera, ipsum Grassiam, per manus Iulii de la Racta et condam Martini Marcialis, mutuasse eidem comi­ tisse ducatos quatricentum super officio civitatis Caselte, et de mutuo notasse scripturas in subscripta forma, videlicet: prefatam comitissam vendidisse, tam proprio quam nomine sui viri, Iulio de la Racta starciam sitam in territorio Caserte, in vico qui dicitur la Torre di Caserta, nomimitam la Starza Piczola, iuxta viam publicam a quatuor partibus, iuxta terram ecclesie Sancti T omasii de Caserta, iuxta iardenum dicte cornitisse a duabus pal'tibus: in pheudum, sub adoha et pheudali servicio, debendo par unum cirotecarum, pro pretio ducatorum octicentorum, prout in instrumento facto per manus notarii Bartholomei de Sancto Geminis, de Ceppalono, anno millesimo quatricentesimo octuagesimo primo, die decimo quarto mensis augusti; eodemque die, per instrumentum factum manu predicti notarii Bartholomei, Iulium de la Racta, in presencia condam domini Martini Marcialis, generi et procuratoris dicti condam Grassie, eiusdemque heredis Grassie nomine recipientis, declarasse dictam starciam emisse ac solvisse comitisse de pecunia' condam Grassie, et ilIam starciam vendidisse in pheudum, resel'vata dicta adoha eidem Martino, ementi nomine Grassie et pro pretio soluto de pecunia condam Grassie, interveniente assensu comitisse; et eodem die, condam Martinum Marcialem, per instrumentum confectum manu dicti notarii Bartholomei, convenisse cum comitissa de revendendo eidem et suo viro dictam starciam pro dicto pretio; eodemque die, condam Martinum, per instrumentum confectum per manus eiusdem notarii Bartholomei, promisisse comitisse curare quod condam Stasius de Vera, filius condam Grassie, eidem vendere ius ipsius duca­ torum viginti -per annum, quos emerat pro ducatis quatricentis a condam nobili Capo de Villa et

domina Iacoba de Neapoli, relicta condam Capo de Villa, supra domum, cum iardeno, cortileo et testoritis, sistentibus intus civitatem Neapolis, prope plateam Sancte Pathine de Planea, sedilis Arcis, pro ducatis quatricentis, quos idem Grassia habuit a comitissa; et casu quo Stasius se non concedisset et dictas domos seu censum non vendidisset, quod Grassia teneatur restituere eidem comitisse, suo consorti et heredi ducatos quatricentos seu ipsos excomputare in numero ducatorum octicentorum, 501­ vendorum per comitissam Grassie pro revendicione starcie; et quod cexionem starcie veram fuisse penes comitissam; et cum dictus census minime. fuerit venditus comitisse, set remansit in posse dicti Stasii et Grassie, sui patris, et comitissam remansisse debitricem in ducatis quatricentum tantum modo, intellectos mutuo receptos inter dictas partes set occasione dicti officii, dictosquecontractus vendicionis fuisse simulatos, comprobatumque fuisse per Iulium de la Racta, in instrumento confecto manu notarii Àntonelli Mig!yani, de Neapoli, anno millesimo quatricentesimo octuagesimo quincto, die sexto marcii


230

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

tercie indictionis, in presencia condam Grassie, decIarasse comitissam fuisse debitricem, ex causa mutui, in ducatis octicentis eidem Iulio, et obligasse comitissam, heredes etc. et assignasse stal'ciam, que dicitur la Stana Pizola eidem Iulio et fuisse confectum instrumentum per manus antedicti Bartho~ lomei;. et cum condam Grassia, tempore asserti mutui, solvisset ducatos quatricentos etc.; subiungeruntque Antomus de Vera et Antonius de Cordua quod Iulius in instrumento, confecto manu dicti notarii Antonelli, se retulit ad instrumentum confectum manu dicti notarii Bartholomei, licet Iulius nuncupaverit Martinum in dicto instrumento notarii Antonelli; cum dictum debitum esset mutui et tantum modo ducatorum quatricentorum, tunc solutorum per Grassiam per manu! predictorum Iulii et Martini. et reliquos ducatos quatricentum non fuisse sol1.\tos, similiter fuisse receptum '" '" supradictaque fuisse conprobata per Grassiam in suo testamento, confecto die quinto' augusti, septime indictionis, autenticato per manus notarii Salvatoris ApiceUa, in quo dedaravit: Item subceso sera che Dionora mia figlia non fosse maritata innanti la mia morte, in tale casu voglio che ipsa abia de tuta mia roba tanto stabile como mobile per lo suo maritagio ducati octicento in questo modo, videlicet ducati quactricento che io aio sopra la casa de Capo de Villà et ducati cento de carlini che tene mei messere Martino, mio genero, et ducali cento in gioye et anche che ipsa tene, et li restanti ducali ducento, ad conplemento de li ducati octicento, voglyo li siano dati et assignati per li mei heredi et successori de la dieta mia roba o vero li dicti ducento ducati che tene mei la contessa de Caserta, de li ducati quactricento che inprestai a la dieta contessa, como li albi ducati ducento, ad complemento de li dicti ducati quactrocento, me li consignao ad me lo dicto messer Martino, tanto che resto io d'avere da la dicta contessa ducati ducento, quali sonno sopra la capitania de Caserta, quale tene messer lannocto Marziale, fratre carnale del dicto messer Martino, tanto per me como per dicto Messer Martino, perche. como de sopra ho dieto, .ipso messer Martino me ave dati ducati ducento et yo li altri ducati ducento inprestati per me a la dicta contessa. Subiungeruntque quod Anto~ nius de Vera et Antonius de Cordua, mortuo Grassia, per Antonium de Vera et condam Consalvum, suum fratrem, fuisse nuctui traditam Dionoram Antonio de Cordua et in dotem 50lutos ducatos octicentos, conputatis ducatis ducentis mensionatis in dicto testamento, reconsequendis a comitissa, pro finali pagamento, quorum ducatorum ducentorum cexionem fecerunt Antonio de Cordua, per instrumentum confectum manu notarii Antonii Soriani de Neapoli, et condam Martinum, per scripturam sue proprie manus confectam Pandarani, vicesimonono septembris, duodecime indictionis. subscriptam a Ioanne Russo de F ossaceca, Nicolao Russo de Cippaluni et Petro de Tuscali, testibus, dedisse Antonio de Cordua ducatos ducentos, quos consequi .debebat a comitissa super officio capitanie civitatis Caserte et ex causa ducatorum ducen~ torum per ipsum Martinum solutorum Grassie pro consequtione medietatis debiti ducatorum quatricentol'Um ; et deinde, mandato Antonii de Cordua, per comitissam Euisse satisfadum de ducatis ducentum domino Alberico de Vera, et comitissam remansisse debitricem in ducatis ducentis, debitis eidem Grassie, mensionatis in dicto testamento et exconputatis in numero dietarum dotium; vole[n]s comitissa liquidare dictum debitum, assignavit Antonio de Cordua ducatos quadraginta unum, et ducatos quinquaginta novem confexus fuit recepisse temporibus de quibus aparet apodixa de rececto per ipsum Antonium, qUali apodixas dedit presencialiter pro cassis eidem Antonio; reliquos ducatos centum, ad conplementum ducatorum ducentorum, ultimo reliquorum pro finali pagamento, Antonius de Cordua confexus fuit rece­ pisse etc.; cum transacti sint in subsequenti instrumento mutui, consensione expressa dicti receptivi et confirmati Antonio de Vera, Antonius de Vera et Antonius de Cordua, vocantes se satisfaclos de superius expositis, dederunt omnes scripturas, tam cantantes in forma .vendicionis quam in forma mutui in favorem condam Grassie et eius heredum, eidem comitisse pro ructis et caxis; et Antonius de Cordua omnes scripturas, cantantes in favorem ipsius et Dionore, in comitisse favorem dans pro ructis etc.: promictentesque Antonius de Vera et Antonius de Cordua de superius expositis nullo futuro tempore uti scripturis predictis contra comitissam eiusque successores etc.,; et comitissa promisit Antonio de Vera uUo umquam tempore molestare pro fructibus diete pecunie et presertim proventus officii capitanie Caserte, ita quoel, vertente elide simulate empciorus seu mutui colluvio, ¡non possit repetere proventus dicti officii seu pecuniam, forte datam loco dictorum proventuum; promisitque Antonius de Cordua corni~ tisse ac Antonio de Vera omnia ractificari facere infra mensem per Dionoram. Antonius de Vera et Antonius de Cordua iuraverunt predicta esse vera; partes obligaverunt se et bona sub pena ducatorum mille; eomitissa instrumentum factum in forma emptionis per Iulium de la Racta ab ipsa cornitissa dicte starcie, cum starcia sit demanialis comitatus Caserte, pheudi quaternati, nec assensus regiu! intervenit, et comitissat iure sibi permisso et prefata constitutione Regni, revocat et annullat etc.


REGESTA CHARTARUM -------_._._----­

C -1504. 1.24. Roma

231

3060.

Bolla di Giulio II con la quale restituisce a Guglielmo Caetani e ai successori lo sialo di Sermoneta, confiscato da Alessandro VI.

Arc. Caet., Prg. n. 3060. Originale. Nel IleT30. noie Jel sec. XVIl P. p., C. 4, f. p.; P. p.. C. 4. f. p., n. 3; del sec. XIX: XXlI, n. 19.

(omeue); .egnalure, del .ec. XVII: n. 3; 9;

EPISCQPUS SERVUS SERVORUM DEI AD PERPETUAM REI MEMORIAM.

Romani Pontincis providentia circumspecta, ex iniuncto sibi apostolice solicitudinÌs officio, vices temporum, quaIitates locorum et conditiones personarum solerti in­ dagine considerans et ad singula debitum respectum dirigens, ea que vel malitia temporum aut precursorum nequitia in aliquorum manifestam depressionem et conculcationem processisse comperit. ad debitum rationis reducit ne sic oppressi sublevationis auxilio remaneant penitus destituti, et ut alii, aliena indebite concu­ piscentes. cognoscant quod male concupiverint non posse id, iusticia exigente, perpetua stabilitate sustinere. Dudum siquidem, postquam nonnulle dissentiones et controversie inter dilectos filios universitatem et homines terre nostre Setie, ex una, et quondam Iacobum, tune in humanÌs agentem, notarium et seeretarium fe­ licis recordationis Alexandri pape VI, predecessoris. et nostros dilectos filios Guillel'mum. tunc condominos, ac universitates et homines Sermonete et Bassiani. terrarum terracinensis dioeesis, parti bus ex altera, occasione eertarum possessionum et aliarum rerum tune expressarum exorte fuerunt, et dictus Alexander prede­ cessor, ut asserebat, controversiis et· dissentionibus huiusmodi occurrere illasque de medio tollere eupiens. venerabilem fratrem Iohannem archiepiseopum ragusinum, referendarium nostrum, tunc Buum, ad terras predictas pro sedandis et eomponendis eontroversiis et dissentionibus predictis destinaverat, et prefatus arehiepiseopus personaliter pro exeeutione commissionis dieti AlexandrÌ predeeessoris. super hoc sibi facte, ad terras predictas se contulerat curaveratque per partes ipsas arma deponi et ab offensionibus cessari ae controversias et dissentiones huÌusmodi con­ cernentia coram eo deduci, ac partibus ipsis et particularibus personis auditis, per. suam diffinitivam sententiam. quo ad eontentiones et eontroversias, ratione possessionum prope conlinia dictarum terrarum consistentium exortas, debitum bnem imposuerat. mandaveratque illam -per partes ipsas. sub nonnullis penis peceuniariis. tune expressis. inviolabiliter observari, et eidem sententie partes ipse hine inde acquieverant illamque observare promiserant, factis etiam per eundem arehiepiscopum certis pro­ hibitionibus,· inhibitionibus atque mandatis. ae postmodum dietus predecessol' sentenciam. inhibitiones, pro­ hibitiones et mandata huiusmodi per suas liUeras in forma brevis approbaverat et confirmaverat suppleveratque omnes et singulos defectus, tam auctoritatis et potestatis dicti archi episcopi quam solemnitatum et sublltan­ tialitatum quarumcumque omissarum, si qui forsan intervenissent in eisdem, illaque omnia in omnibus et per omnia perinde ae si dictus arehiepiscopus ad omnia et singula per eum. ut prefertur. facta ab eodemprede­ cessore specialiter et nominatim mandatum habuisset, observari mandaverit, prout in sententia et Iitteris predictis dicebatur plenius f:ontinerÌ; cum dictus predecessor pretenderet prefatos Iacobum et Guillermum, sprctis mandati l! dicti prcdecessorill et Dei timore postposito, reverentia sedis ap06tolice postergata. crcela cervice, coadunatis gentibu5 armatis et machinis ac aliis instrumentis bellicis adhibitis, T urrim Pretatam


232

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE TANI ----------- .. .. _------­ -- ---------_----~~-_

nuncupatam, ad universitatem diete terre Serie legitime pertinentem, propria temeritate ac vi et violentia invasisse et pro viribus occupare temptasse et quamplures homines, subditos ipsius predecessoris, inhu~ maniter interfecisse ac excommunicationÌs sentenciam et omnium privilegiorum, grariarum, libertatum et immunitatum, realium et personalium. feudorum. locationum, terrarum, castrarum, bonorum, iurium, iuris­ dictionum. omnium officiorum ac quarumcumque commissionum seu concessionum, quae a romana ecclesia et quibuscumque aliis ecclesiis obtinere noscebantur, privationis et inhabilitatis ad ilIa et quelibet alia imposterum obtinenda et quoslihet actus legirimo5 exercendos, penam in talia perpeb'antes per diversas constitutiones, apostolica auctoritate editaset confirmatas ac etÌam ab eodem predecessore emanatas, latas et promulgatas, ac lese maiestatis crimen damnahiliter ipso facto incurrÌsse. et premissa adeo notoria esse ut nulla possent tergiversatione celari et non esse sub silentio pretereunda, per quasdam suas litteras, cum motus proprii et certe sciencie ac de apostolice potestatis plenitudine clausulis conceptas, prefatos lacobum et GuiIlermum eorumque consortes cum terris predictis, olim condominos, qui in premissis excessibus quovismodo consenserant aut ratum id habuerant, excommunicationis sentenciam Ìneurnsse omnibusque et singulis privilegiis, gratiis, libertatibus, inmunitatibus, feudis, Iocationibus, bonis, iuribus, honorihus, officiis predictis Sermonete et Bassianialiisque telTis, castris et iurisdictionibus ac concessionibus quibuseumque, que quovismodo obtinebant, omnino pnvatos et inhabiles ae indignos ad iIla et quelibet alia imposterum obrinenda et' quoscumque actus legitimos exel'cendos fuisse et esse declaravit ac sentenciando privavit et inhabilitavit, necnon huiusmodi terras, iurisdictiones et bona omnia eorum sibi et camere apostolice confiscavit, incorporavit, applicavit et apPl'opriavit, iIIaque ac eorum castrorum et terrarum incolas et habitatores ad ius et proprietatem eiusdem romane ecclesie reduxit, eosque ac etiam ecclesiasticos quoscumque tel'rarum et castrorum predictorum. cuiuscumque dignitaris, status, gradus, ol'dinis et conditionÌs existerent, ae artium, castrorum et terrarum predictorum castellanos a quocumque fidelitatis iuramento absolvit et omnino Iiberavit, dictumque iuramentum eis relaxavit ac universitatibus ten'arum et castrorum predictorum sub interdicti, singularibus vero personis illorum sub excommunÌeatÌonis ae anathematls penÌs, quas eo ipso, si contrafecisset, absque alia dedaratione ineur­ rerent, et a quibus non nisi ab eodem predecessore et successoribus suis l'omanis pontificibus, canonice intrantibus, preterquam in mortis articulo constituti et debita satisfactione pl'emissa absolvi et interdicti huiusmodi relaxatio obtÌneri possent, in virtute sancte obedientie districte precipiendo, mandavit ac ex tunc ne de cetero aliquas gentes armigeras aut alias quovis quesito colore, ad dictorum Iacobi et Guillermi ac alìorum condominorum servicìa existentes, in terrÌs et castris predictis retinere iIlisque victualia aut aliquod suhsidium prestare, prefatisque Iacobo et Guillermo ac aliis condominis ohedientiam aliquam exhihere, eastellanis vero prefatis ne arces huiusmodi deinceps, nomine dictorum Iacobi et Guillermi ac aIiorum condominorum, l'etinere quovis modo presumerent, sed solummodo suo et eiusdem romane ecclesie nomine custodire et ab eodem predecessore recognOSeere deberent donec aliter duxisset providendum; decemens omnes et singulos processus, quos per dictum Iacobum et Guillermum ac alios eondominos necnon officiales seu aliquem eorum haberi aut sentencias quas ferri et promulgari contin­ geret et inde secuta quecumque nulla, irrita et inania nulliusque fare roboris vel momenti; ac quoslibet, qui prefatis lacobo et Guillermo ac aliis condominis consilium. auxilium vel favol'em quovismodo, directe vel indirecte, publice vel occulte, prestare presumerent seu eatenus presumpsissent in premissis, etiam si archiepiscopali, episcopali, regali. reginali aut alia quavis ecclesiastica vel mundana prefulgerent digni­ tate, ipso facto eisdem excommunÌcationis et anatbematis senteneÌe, a qua etiam non nisi, ut prefertur, absolvi possent. subiacere, ac omni honore, dignitate, prelatura omnibusque dominiis. terrÌs. castris, opidis et bonÌs eorum ac feudis, que ah eadem romana et aliis ecclesiis ohtinehant.omnino privatos et ad ea omnia et quollcumque alioll actu:; legitimo:; inhabile:; et indigno:;; terra5que et castra. predieta. si ad eiusdem predecessoris et eiusdem romane ecclesie obedientiam se non reducerent, quandiu in eorum rebellione per­ manerent, et etiam quorumcumque auxilium, consilium vel favore m prefatis Iacoho et Guillermo ac aliis condominis, ut prefertur, prestantium et ad que eos quoscumque alios inobedientes declinare contingeret, ecclesiastico supposita esse interdicto, tandem firmiter observando donec ibidem fuissent et per triduum post eorum inde diseessum; et si forsan ad eiusdem predecessol'is et dicte romane ecclesie obedientiam se reduceI'e recusarent seu di1ferrent, capitaneis et officialibus quibuscumque ac stipendiariis suis, tam eque­ stribus quam pedestribus, ad sua et eiusdem romane ecc1esie stipendia militantihus,necnon gubernatorihus et locatenentibus, communitatibus et unÌversitatibus terrarum eiusdem romane eccle:;ie subditi:;que liui:; omnihu5, suh indignationÌs sue pene incursu, ut nuntios suos, ad omnÌum eorum requisitionem, suo et


REGEST A CHART ARUM

233

dicte camere nominibus, in corporalem, realem et actualem terrarum et castrorum predictorum aliorumque bonorum eorumdem Iacobi et GUÌllen~i ac aliorum condominorum possessionem inducerent inductosque manutenerent atque defenderent, eiusque omni conatu, favore et auxilio oportuno assistere non cessarent donec tenas, castra et arces huiusmodi sub sua et eiusdem romane ecclesie obedientia forent et in iIIa perseveravissent cum effectu. in virtute sancte obedientie districte precipiendo, iniunxit. Et deinde tunc gubernator Urbis et certus alius iudex et super hoc adiunctus ac senator dicte Urbis seu eius locum~ tenens, vigore specialis commissÌonis eis desuper per dictum Alexandrum predecessorem faete. instante lunc camere apostolice procuratore fiscali, citatis, ut asserebant, per edictum publicum dictis Iaeobo et Guillermo ad ailegandum causas quare declarari non deberent ineurrÌsse declarationis et privationis IlC alias censuras et penas, in dictis litteris Alexandri predeeessoris contentas, et ad docendum de innocentia sua in premissis. per eorum, ut asserebant, diffinitÌvam sentenciam inter alia eosdem Iaeobum et Guillermum premissa ae alia perpetrasse maioris excommunieationis sentenciam ac omnium privile~ giorum. gratiarum, libertatum, immullitatum realium, personalium. feudommque. locationum, terrarum, eastrOl"um, bonorum, iurium. iurisdictionum ac bonorum, oflìciorum ecclesiasticorum et secularium, et quarumcumque concessionum privationis et rebellionis publicationisque et confiscationis omnium predictarum et alial'um tenarum et castl'orum ac iurium, que obtinebant, et inhabilitatem ad obtinenda et quoscumque actu5 legitimos exercendo5 et alias penas, etiam contra commiUentes crimen lese maÌestatis et perdue~ liQnis statutas, tam de iure communi quam per diversas constitutiones, apostolica auctoritate editas, etiam provintiales ac etiam per litteras dicti Alexandri latas et promulgatas, penas incidisse et inculTisse predictaque crimina, excessus et delicta tam notoria et manifeste patentia et inexcusabilia fore ut nulla p05sint tergiversatione celari vel excusari decreverunt et declararunt; eisdemque Iacobo et Guillermo ac eorum cuilibet, super premissarum litterarum confiscationis, incorporationis, locationis et appropriationis predictarum ae inde seeutorum impugnationem et impugnandi facultatem, perpetuum silentium imposue­ l'unt, et terras, castra et bona ac Ìura omnÌa eorum predicta camere apostolice confiscata, appropriata, applicata et incorporata et ut talia legitime apprehensa fuisse et esse declararunt; eosdemque Iacobum et Guillermum in expensis, pro parte lisci in hac causa propterea legitime factis, condemnarunt, ìIIarum taxatione imposterum reservata, prout in litteris ac sentencia predictis, quarum tenores, ac si de verbo ad verbum inserti forent, haberi volumus pro totaliter expressis et insertis, plenius continetur. Cum autem, sicut multorum fìdedignorum relatione et testimoniis aliisque legitimis probationibus nobis constitit, Iacobus et Guillermus prefati ad prefatas turres et terras ac alia loca predicta cum genti bus armigeris et aliis rnachinis bellicis non aecesserunt ea intentione ut conh'a illa et illorum universitates, tanquam romane ecclesie subditas aut subdita, seH contra romanam eeclesiam rebellionem committerent aut in eÌs vim seu vÌolentiam, nisi quantum de iure permicteretur, inferrent, sed potius ut eis illatas vim et inÌuriam repellerent eorumque bona eis ab lata recuperarent, cum universÌtates et homines terre Setie huiusmodi quam plura animalia ac etiam homines ex terris et locis ipsorum condominorum Sermonete in predam adduxissent et se in predicta T urrÌ Pretata nuncupata, que Ìpsis, cum aliquid mali erga homines dictorum condomino1'l1m Sermonete perpetrabant, quodammodo assillum et tutum presidium existebat, se redux:issent, ipseque Iacobus quodammodo ad hoc ex conniventi a seu tacita licet subdola exortatione prefati Alexandri predecessoris incitatus fuerit, cum dictus predecessor, ad ipsas terras Sermone le et alias inhians ut suos locupletaret, causas quereret privationis contra condominos prefatos pluries, sicut eidem Iacobo relatum extiterat, dixÌsset quare dicti condomini se non defendebant ab iniuriis sibi per dictos rusticos setienses iIIatis, et propterea dictus Iacobus, suasionibus huiusmodi allectus eaque per dilectionis speciern dici arbitratus credens, etiam attentis predictis eiusdem predecessoris verbis. quasi cum beneplacito et voluntate eiusdem predecessoris licere quibus viis ac mediis facilius poterant iniurias huiusmodi propulsare eademque bona eis ablata recuperare, non aliter actendens quo fine ipse predecessor similia verba protulerat, magis animose ad propulsandum iniurÌam, sibi et dicto Guillermo et eorum condomino illatam, recuperationemque animalium et hominum ac aliorum bonorum ablatorum accessi t ; et sicut bona intentione premissa faciebat, ita cum littel'as in forma brevis ab eodem predecessore recepisset ut a dieta turri recederet, dictÌs litteris receptis , statim inde discessit et iter ad prefatum predecessorem arripuit, voIens de innocentia sua in premissis docere; sed in itinere, dum veniret ad ipsum predecessorem, de Ipsius predecessoris mandato, captus et ad Castrum Sandi Angeli de Urbe adductus extitit, contra quem, sic carceribus d~tentum, in quibus etiam infelix miserabiliter dies suos finivit, et prefatum Guillermum, qui secm'e etiam sub salvoconductu, per ipsum predecessOl'em prestando, VI,30


234

DOCUMENTI DEL L' ARCHIV IO CAET ANI

----------_

..._-~...

_------

- - - - - - - - _ _--_ _-_. ...

..

comparere non potuisset, per gubernatorem et alios predictos, ad instantiam dicti procuratorÌs nscali:.!, procedi eosque tanquam contumaces et criminum prefatorum perpetratores commisit, eos prÌus pnvatos declarando seu privandos ae, ordine prepostero, an bene privati essent declarari committendo. Et cum nec adhuc Sermonete et alias terras dietorum condominorum libere habere posset, ul omnis dictomm condominorum successÌo in dÌctis terrÌs extirparetur neque nunquam amplius esset qui de tam inique inhumaniterque decretis quereretur, sicque idem predecessor de eisdem terrÌs absque aliqua suspitione suoque pro libito disponeret, nonnulli satellites dilecti filii nobilis viri Cesaris. ducis valentinensis, quondam Bernardinum Gayetanum, tunc quasi pupillum et eorumdem Iacobi et Guillermi condominum et nepotem, quod prochdolor de innocentis cruore audientes referre perhorrescimus, inhl:lmaniter et crudeliter interfecerunt, quamvis, etiam si Iacobus et Guillermus prefati in aliquo deliquissent aut eos in aliquo excessisse dici potuisset, dictus tamen Bernardinus omnino innocens erat: ac propterea liUere declarationÌs, privationis, confiscationis, applicationis et appropriationis terrarum et locorum dictorum condominorum, qui ea a dieta camera apostolica immediate non receperant, sed eorum antecessores pro Magno preci o ab ilIorum dominis emerant, eidem camere apostolice Alexandri, predecessoris huiusmodi, non zelo iustitÌe sed cupiditate inordinata et immoderata suos, etiam aliena iactura postposita, ditandi et locupletandi, ut prefertUl', emanaverint in grave preiudieium lacobi et Guillermi ae Bernardini pre­ dictorum et scandalum plurimorum. Nos, ad quos etÌam dum in minori officio eonstituti et etiam a romana curia absentes eramus, dictus Guillermus suas miserÌas et indebitas persecutiones huiusmodi nobis exponendo sepius accessit, quique postmodum, dieto predecessore, sicut Domino placuit, sublato de medio, divina diapositione, ad 5ummum apo5tolatus apicem assumpti fuimus, per ipsum Guillermum requisiti ut sibi in premissis in iusticiedebito adesse de benignitate apostolica dignaremur, sumusque unicuique in iusticia debitores et ad quos pertinet, ex iniuncto nobis pastorali officio, oppressis dexteram adiutorii prebere eosque sublevare ac spoliatos restituere: premissis actentis et diligenter consideratis et examinatis et discussis, ut moris est, in consistorio nostro secreto, una cum venerabilibus fratribus nosb·ii, que vera ac etiam notorÌa comperta fuerunt, cum de ipsorum lacobi et Guillermi circa premissa inno­ centia legitime constiterÌt: volentes, quantum cum Deo pOSSl:lmus, indemnitati dicti Guillermi, nune solUI> dominus Sermonete et aliarum terrarum ac locorum, oportune providere, habita super hiis cum eisdem fratrÌbus nostris sande romane ecclesie cardinalibus deliberatione matura, de ilIorum consilio, auctoritate apostolica, tenore presentium, declaramus eosdem lacobum et Guillermum prefatos eorumque consortes, castellanos, officiales, vasallos, subditos, adherentes, complices et sequaces aut aliquem eorum propter premissa nullum l'ebellionis, inobedientie, invasionis, lese maiestatis aut aliquo aliud erimen seu delictum in eos, pretextu littel'arum et sentencie predictarum inflicta, incidisse vel incurrisse, ac tam super decla­ ratione, privatione, eonlìseatione, applieatione, exeommunieatione, interdicto, quam super alienatione et concessione de dictis terris et loCis aliis personis postmodum per cameram apostolicam seu per ipsum predecessorem divisim seu etiam eoniunetim faetis, huiusmodi litteras seu etiam per viam con6rmationis aùt alias quomodolibet. tanquam surrepticias, confictas, illicitas, indebitas, ac contractus desuper faetos etÌam iuramento seu aliis quibuscumque penis etiam peccuniariis vallatos, confÌctos, illicitos et indebitos ac per ilIusionem, dolum et kaudem ipsorum Iacobi et Guillermi editas et emanatas seu etiam factos, ac sentenciam contra eos per gubernatorem, senatorem sea alios eis adiilnctos, ut prefertur, tanquam contra innocentes, inculpabiles. indefensos et ex legitima causa non comparentes, inique, iniuste, dolose et iuris ordine non servato latam et promulgatam, illamque et illas ae omnes et singulas alias IiUeras, sentencias etiam exeomml:lnicationis, anathematis, interdicti aliasque cenSUl'as et penas, etiam pretextu cuiuscumque alterius rebellionis, inobedientie aut lese maiestatis vel maions criminis, si quod pretendi ve! allegari po~sit. necnon codemnationes, processus contra eosdem seu universitates singularesque per­ sonas terrarum et locorum predictorum eorumdemque confÌscationes, alienationes, venditiones, etiam cum realis pretii actuali receptione, concessiones, donationes, conlirmationes quibusvia personis, euiuscumque dignitatis, status, gradus, ordinis, eonditionis fuerint. etÌam si regali, ducali, marehionali vel alia quavis nobilitate seu preeminentia prefulgeant, etiam si eidem predecessori quovis camis vinculo coniuncti fuissent, per prefatum ve! alios romanos pontifices predecessores nostros seu apostoli ce sedis legatos aut alias apostolica vel aIia quavis auctoritate, etiam sepius seu etiam successive in unam personam prÌmo et deinde ab eadem persona in aliam, etiam si alias in puerÌlitate consti tuta fuisset, factas, quorum omnium plenam habere cognitionem attestamur, et latas et promulgatas, iuramentaque per dictarum ter~ rarum castellanos, ofIiciales et vasallos predictis camere et predecessori, seu etiam eis qui bus predictè


REGESTA CHARTARUM

235

eoneessiones etiam sepius, ut prefertur, faete fuerunt, prestita, ae omnia et singula inde secuta, quecumque et qualiacumque sint, etiam si per dictum Alexandrum predecessorem eonfirmata, etiam cum absolutione 11 iuramento per eosdem castellanos, officiales et alios predictis condominis prestito, ac suppletione defeetuum, etiam de eorumdem fratrum consilio, sub quibusvis verborum formis, etiam motu proprio, ex certa sciencia ac potestatis plenitudine, necnon derogatoriarum derogatoriis aliisque fortiori bus, efficatio­ ribus et insolitis clausulis irritantibusque decretis, quomodocumque et qualitercumque appareant seu apparere possent in futurum, dictarum sentenciarum, litterarum, contractuum et concessionum causarumque, iuramentorum et clausularum quarumvis, in eisdem appositarum et adiectarum, ac aliorum omnium et singulorum tenores, formas, ac si de verbo ad verbum presentibus insererentur, pro sufficienter expressis habentes, nulla et invalida nulliusque penitus roboris vel momenti fuisse et esse ac effeetum quoquo­ modo sortiri non debuisse nec debere; eosdemque Iacobum et Guillermum Sermonete et aliis terris , , locis et bonis suis huiusmodi privari et ab iIlis amoveri non posse nec debuisse, nec privatos aut amotos Euisse nec esse aut censeri, quinymo iIlorum possessionem saltem animo semper continuasse et continuare debere, ac propterea tanquam eandem possessionem amisissent seu tanquam, esto quod amissa fuisset. semper de illius recuperatione tam prefati Iacobus et Guillermus quam, post eiusdem Iacobi obitum, prefatus Guillermus cogitassent nec ad aliquos extraneos actus interea divertissent: licuisse et 'licere eidem Guillermo superstiti quandocumque, propria auctoritate, absque alia superioris restitutione aut iudicis declaratione et sine alicuius spolii aut invasionis viti o seu alia exceptione, ad ipsas terras, loca et bona redire illaque. vigore prioris tituli antiqui utilis et direeti dominii, quatinus etiam opus fuisset, recupe­ rare, recipere, tenere et possidere ut prius, eandemque continuationem et recuperationem canonice factam; ac tam ipsum quam consortes, castellanos, officiales, vasallos, subditos, adherentes, complices et sequaces predictos, pretextu litterarum et sentencie huiusmodi, aliquas excommunicationis, anathematis aliasque censuras et penas incurrisse non posse nec debere; dictasque sentencias, liUeras, processus, condemna­ niones, privationes, confiscationes, alienationes, venditiones, sive veras sive fictas, coloratas talique velamine roboratas, ut earum fietio vel alia surreptio reprobari non posset, concessiones, confirmationes iuramen­ taque, ut prefertur, prestita et inde secuta, quatinus alicuius momenti fuissent, motu, sciencia et potestatis plenitudine ac consilio, tanquam iniusta, iniqua, cassamus, irritamus et annullamus ac pro infeetis haberi iIIasque et illa de libris, registris et archivis dicte camere curie Capitolii et ubilibet, in quibus registrate, notate et descripte reperiuntur, per eos ad quos spectat cassari, cancellari et del eri volumus et mandamuso Et nichilominus, pro potiori cautela, eosdem GuilIermum, consortes, aè!herentes, officiales, vasallos, subditos, complices et sequaces et eorum quemlibet. etiam si premissa ad eorum innocentiam adducta vera non essent ac alias inexcusabiliter super premissis deliquissent, ab omnibus et singulis sentenciis, censuris et penis predietis, si quibus forsan tam premissorum quam etiam quavis alia occasione vel causa, etiam si maior vel fortior excogitari posset, quomodolibet innodati seu inetiti existunt, simpliciter vel ad cautelam absolvimus; iuramentaque eadem, pel' eos l'espective occasione huiusmodi prestita. tanquam per metum et violentiam extorta. eis relaxamus; necnon eos ad famam, statum, honores, digni­ tates bonaque et iura ecclesiastica et temporalia, publica et privata, ipsum vero Gulliermum ad Sel'monete aliasque ten'as, castra, loca et bona predicta, etiam si, ut premittitur, per quondam Nicolai de Gaietanis aut I~cobi et Bernardini predictorum seu quorumvis aliorum obitum, cessionem, privationem, amotionem seu quamvis aliam dimissionem seu alias quomodolibet ad romanam ecclesiam, sedem et cameram apo­ stolicam predictas devoluta fuerint, in pristinum et eum statum, in quem antequam seditiones, incursiones, !iUel'e et sentencie et alia premissa succederent, ipse et fratl'es predicti erant eorumque progenitores illa tenebant, in omnibus et per omnia restituimus, reponimus et plenarie reintegl'amus; illaque etiam, si confiscationes et concessiones predicte per cameram seu predecessorem nostrum prefatum, ut prefertur, alias iuste acta fuissent, omnibus melioribus modis qui bus possumus, de novo cum omnibus et singulis iurisdictione, potestate et dominio aliisque iuribus et pertinentiis suis ac etiam quibusvis actionibus, in fortiliciis aliisque edifìcii~ eorumdem, etiam postmodum factis, eidem Guillermo, pro se ac filiis, here­ elibus et successoribus suis, imperpetuum, in recompensam damnorum per eum propter premissa passorum et alias gratuito titulo et irrevocabili concedimus, ac in omni et quocumque iure et aetione diete camere, necnon etiam procuratorem in rem suam et ad eius utilitatem, ita quod iure et actione ac quavis excep­ tione, eidem camere super terris, castris, locis et bonis predietis seu etiam quorumvis eorum iuribus quomodolibet competenti, libere uti etiam quo ad acquirendam et retinendam illorum possessionem ac

contra quoscumque, etiam regali, ducali ve! quavis alia dignitate, nobilitate vel auctoritate preditos, ut


D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N l

236

prefertur, in iudicio et extra agere et excipere ac ius huiusmodi prosequi, consequi et habel'e valeat, facimus, constituimus et deputamus, Dedarantes etiam, per presentes litteras ac omnia et singula in eis contenta, nullum libertati et pIene proprietati dictorum locorum, terrarum, que omnino de iure ac alias et propria et libera et non ut feudalia ad prefatum GuilleImum eiusque successores imperpetuum spectarent, fieri preiudicium, sicque in omnibus et singulis premissis per quoscumque iudices et com~ missarios, etiam causamm palatii apostolici audito!'es aut sancte romane eccleiie cardinales seu quosvÌs alios, interpretali, iudicari, sentenciari et declarari debe!'e, sublata eis aliter interpretandi, iudicandi, sentenciandi et declarandi facultate, ac irrÌtum et inane quicquid secus super hus a quoquam quavis auctontate, scienter vel ignorante!', actemptari contigent, decernimus. Quocirca universitatibus Sermonete et aliarum terrarum, castrorum et locorum predictorum et aliis incolis et habitatoribus districtuum eorundem, nunc et pro tempore existentibus, per apostolica scripta mandamus ut eidem Guìllermo ac filiis, heredibus et succes50nbus suis prefatis obedientiam et reverentiam ac consueta servicia ac iUl'a sibi ab eis pro tempore debita integre exhibeant ac de eis respondeant, prout eius predecessoribus ter­ ramm, castrorum et locorum predictorum condominis prestare, exhibere et respondere consueverunt seu etiam debuerunt, non obstantibus omnibus premissis ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscumque. Nulli ergo omnino hominum liceat hane paginam nostre declarationis, actestationis, cassationis, irritationis, annullationis, voluntatis, mandati, absolutionis, relaxationis, restitutionis, repositionÌs, reintegrationis, concessionis, constitutionis, deputationis, decreti infl'ingere vel ei ausu teme~ l'ano contraire. Siquis autem hoc actemptare pl'esumpserit indignationem omnipotentis Dei ac Beatorum Petri et Pauli, apostolorum eius, se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno IncarnationÌs dominice millesimo quingentesimo quarto, nono kalendas februarii, pontificatus nostri anno secundo. BP.! (Nel margine inferiore, a sinistra): Ia[nuarii]. Gratis de mandato sanctissimi domini pape, B. Accoltus; (a destra): A. Eugubinus; (sulla plica): P. Robioni; (nel verso): Registrata in secretaria apostolica, A. Eugubinus. :I.

Traccia nel due fori sulla plica, a cui era appesa.

801.

C -1504. III. 29.

Ciorlano - Dinanzi a Nardo « de Agnelillo Gabriele », giudice ai contratti, e ai testi Antonio-Nicola di Giovanni « Boiani », maestro Paolo Toio, Martuccio Martono e Francesco di Filippo Dolce: GiOVanni Folco, per cinque ducati, vende a Giorgio e Antonio Toio una « nanta » entro CiorlaTlo, in località « lo Montano », responsiva annualmente di un grano alla corte di Enrico Pandone, conte di Venafro. Arc. CaeL, Prg. n. 80'. Originale, con le sottoscrizioni del giudice e del primo lesle, a rogllo del no/aio Pietro di Nel verso, segnalura del sec. XIX: XII, n. 12. Giovanni Dolce, dì Ciorlano.

c-1504 . IX. 2 - XII. 3 • Roma

2413.

Transazione stipulata da Leonora Orsini e Roasa Caelani e dal monastero di S. Cosma con Guglielmo Caelani di Sermoneta per eredi/lI di Bernardìno Caelani.

r

Are. Ca"t., Prt{. n. 24/3. Originale. Nel Ver30, note del 3ec. XVI e XVII (omesse); segnature, del sec. X VIl: XI; P. p., Cap. V, Fas. 2, n. Xl; del sec. XlX: XXXII, n. 18.

Anno millesimo quingentesimo quarto, pontificatus Iulii pape secundi, indictione septima, mensis septemblis die secundo. Cum soror Antonia, ad plesens nuncupata, olim Roasa. fili a quondam comitìs Nicolai Gaitani, religiosa professa monasterii Sancti Cosmati de Urbe, ordinis minorum Sancte Ciare. et moniales eiusdem monasterii, ex una, et Gulielmus Gaietanus, terre Sermineti, principalis, parte ex altera, post recuperationem castri Sermineti, unde fuerat per felicem memoriam Alexandri sexti expulsus. exorte fuerint controversie inter Guilielmum et monasterium super bonis et hereditate quondam Ber­ nardini, Glii et heredis Cjuondam Nicolai, per obitum Bernardini impuberis seu pupilli, sine testamento

et liberis 5uperstitibus sibi. venerabili domina Lionora, matre. et Roa:;a olim et nune Antonia, eius'


REGESTA CHARTARUM

237

sorore, ab intestato succedentibl:1s; et per ipsius sororis Antonie personam, monasterÌum et moniales ius in dictis honis et hereditate habere contendant; ex parte Guilieìmi terram Sermineti et alia oppida, un de fuerunt expuIsi, ad soIos mascuIo!! de progenie per virilis sexus lineam descendentes, quorum nullus alius nilli ipse soIus existit, sibi spectare debere affirmans, et in ipsomm recuperationem maximos sumptus et impensas fecisse et de novo possessionem acquisivisse; insuper etiam ad ipsas Lionoram et sororem Antoniam omnia bona mobilia, in auro et argento et lapidibus pretiosis ac vestibus et tapezaria necnon in anÌmalibus et precipue bubalinis consistentia, ex dicta hereditaì:e pervenisse et in earum et mona­ sterii 1:15Um conversa extitisse, ascendentia ad va!orem duorum milium ducatorum; ad evitandum lites; considerantes quod etiam quando ius pretendere possent super statu casb'orum et oppidorum non sunt apte ad illa regendum; et castra MontÌs Rodonis et Machiae in regno neapolitano, in Comitatu Millisi sita, ab aliis possidentur, et difficilis sit recuperatio quia tÌtulum a novo successore in dicto regno habere pretendunt; considerantes quod bona mobilia prefata ad eas penenisse confesse fuerunt, quodque Gulielmus ultra duo milia ducatorum persolvere se obtulit et offert pro alimentÌs ipsius Lionore annuatim, eius vita durante, solvere ducatos ducentos, et ultra ipsi monasterio solvere summam duomm milium ducatorum: congregate capitulariter Cecilia de Namea, abatissa; Dimitria, romana, vicaria: Filippa, romana; Maxima, romana; Margarita, de Urbe Veteri; Sarafina, romana; Brigida, romana; Eugenia, romana; Dammiana, romana; Constantia, romana; Beatrix, de F erraria; Domitilla, velletrana; Violantia de Sabellis; Gabriella, de Urbe VeterÌ; Benedicta, de Sublacu: Cherubina, romana: Maria de Sab­ bellis; Scolastica, de Sublacu; Magdalena, de Gallesio: Marta, de Sermoneto; Paula, de Castello; Eustochie, eius soror; Iustina, romana; Iacoba, de Sermoneta; Perpetua, de Civita; Hyeronima, de Sublacu; Lucia, romana; Ludovica, romana; Pacifica de Sabbellis; Paulina, romana; Innocentia, de Campagnano; Vincentia, de Palumbaria; Catherina, de Campagnano; Theodora, de Verulis; Anastasia, de Sublacu; Appollonia, de Campagnano; Elisabetta, de Narnea; Francisca, romana; Agnete, de Civita Castellana; Bapbsta, romana; Angela, romana; Iohanna, romana; Agata, de Campagnano; Cl ementia , romana; lustina de Ursinis; Gregoria de Columna; Antonia de Gaitanis, dudum Roasa denominata; Christina de comÌtibus de Anguillaria; ad transactionem cum Guilielmo devenerunt: domina Lionora cessit Guilielmo omnia iUl'a omnesque actiones sibi competentia pro heredil:aria portione, que per obitum Bernardini, filii sui, obvenit quomodocumque, necnon ex causa cessionis sibì, quoad usum fructum, per eius fiìiam ante professionem facte super tena Sermoneti et territorio ac super oppidis Bassiani, Aque~ putride et eorum territoriis, cum omnimoda iurisdictione meroque et mixto imperio, et super iure comitatus Fundorum, ab aliis occupato, ac aliis castris dirute Nymphe, Tyvere et Sancti Donati et Cysterne et Sancte Felicis, super lacu Fogliani, super castris Montìs Rodoni, et Machie in regno, in Comitatll Molisii, neapolitano, ab aliis occupatis; et cum Gulielmu5 in possessione omnium castrorum et teni­ mentorum existat, dederunt potestatem continuandi possessionem; cum condicione quod Gulielmus dare debeat Lionore, quamdiu vixerit, singulis annis, ducatos ducentos de carlenis antiquis, decem pro ducato; et convenerunt quod annua prestatÌo incipiat a die presentÌs contractus celebrati et quod prima solutio incipiat a festis natalibus. Soror Antonia et capitulum et moniales huiusmodi transactÌonem fecerunt quia dare Idebet] duo milia ducatos auri, ad computum decem carlenorum antÌquorum pro ducato, quos dare promisit monaslerio hoc modo: ducatos tricentos annuatim, incipiendo ut supra; et casu quo deli­ ceret, presens donatio et transactio sint irrite. Promiserunt curare quod huic contractuÌ accedet auctoritas pape; convenerunt quod littere apostolice super confirmatione et omnis processus fiat sumptibus Guilielmi. T am Guilielmus quam Lionora, Antonia et monÌales bona omnia obligaverunt, vinculo iuramenti. Acta presentibus testibus qui se subscripserunt. Noi Lionora de Ursinis acceptamo quanto de sopra se contene et ad fede de cio me so de propria mano sotto scripta. Presente li testimonii infrascripti: Andreas de Urso de Neapoli. Eliano Castagna de Genova et citadino de Roma mercante. Frater Franciscus de Civitate Castellana confessor monialium. Frate Antonio factore de dieto monasterio. Eisdem anno, pontificatu et indictione, mensis decembris die tertio, coram utriusque iuns doctore Mariocto Virgineo de Narnea, primo collaterali curie Capitolii. senaloris locumtenente, sedente in tri­ bunali, in ultima camera palatii Conservatorum, Iacobus Baldoinus, procurator Gulielmi de Gaitanis, et domina Leonora originalem notulam instrumenti donationis, facte per ipsam Gulielmo de statu et dominio, insinuavit; iudex insinuationem admisit et in actis publici redigi mandavit: Mario de Mellinis, perpetuo cancellario Urbis, iurÌs dodore Cristino de Severinis, de Narnea, curie capitoline secundo collaterali, testi­

bus.

Camillus de Benembene. iurisdoctor, romanus, notarius, per alium scribi feci et publicavi.

M.


238

DOC UMENTl DELL' ARCHIVIO CA ETANI

C. [1504J. XII.13 . Roma

1669.

Ad istanza di Guglielmo Cadani, magnate dell' Urbe, di Leonora Orsini, vedova di Nicola Caetani, della figlia Roasa, in religione Suor Antonia, e del monastero di S. Cosma, dell'ordine delle Minori di S. Chiara: con rescritto di Giulio 11, apposto dal datario Galeolto Franciotli della Rovere, cardinale di S. Pietro in Vincoli, viene affidato il giudizio sulla transazione per l'eredità di Bernardino Caetan; al Vescovo di Cotrone, Andrea «de Valle », perchè eventual­ mente la confermi:

Are, Caet., in Prg. n. /669.

c . 1505 . IV. 4.

Copia aulenUca, inserila in C. /505 .EX. 22.

1916.

Toro - Ferdinando II. re di Sicilia, concede in feudo Gioia del Colle a Belisario Acquaviva, conte di Nardò, con patto di dolare le tre sorelle. Are. Cael., Prg. n. /9/6. Originale. Nel Oer30, noie del 3ec. XVI (omesse); segnalme, del .ec. XVlJ: n... (carretto 3apra l'originario n. S); del 3ec. XIX: XIII, n. 22.

F erdinandus, l'ex Aragonum, Sicilie etc. Revolventes sepe numero nostre mentls In atie servItaa predecessori bus domu5 Aragollum in regno Sicilie citra F arum et nobis prestita per Belisarium de Ara­ gonia de Acquaviva, eomitem N eritonii , ac actendentes quod pro parte sua ac b'ium sororum suarum fuit supplicatum quod, ex quo eramus successor universalis Andree Matei de Aquaviva. marchionis de Bitonto, eorum fratl'Ìs, claremus eisdem de bonis dicti marchionis et aliis, videlicet eidem comiti pro vita, milieia, suis sororibus dolandis pecuniarum quantitatem, merito indueimur ad graciam liberales: quapropter ten-aIn Ioye, in provincia T erre Bari, ad nostram curiam devolutam ob rebellionem dieti marchionis, camiti eiusque heredibus et successoribu5 utriu5que 5exu:;, ex 5UO corpore legitime descen­ dentibus, in perpetuum, cum hominibus, vaxallis, feudis, possessionibus, dohanis, gabellis, tenimentis. territoriis, iuribus, iurisdictionibus, baiulacionibus, banco Ìusticie cognicioneque primarum et secundarum causarun, mero mixtoque imperio et gladii poteatate utilique dominio et quatuor litteris arbitrariis, per­ tinenciis et proprietatibus, donamus, dum idem comes teneatur dare cuilibet ex tribus sororibus tantam pecunie summam quanta quarta pars dicte telTe stimabitur valere; ita quod a nobis et nostrÌs successo­ ribus in regno Sicilie citra Farum comes Neritoni eiusque heredes prefati habeant terram Ioye in feudum et sub contingenti feudali servi cio seu adoha, immediate et in capite, neminemque alium preter nos et suceessores nostros superiorem et dOnllnum recognoscant; quod servicium ipse eomes nobis prestare promisit, ligiumque et homagium. fidelitatis prestiti t iuramentum; investientes comitem de dieta terra et iuribus per expeditionem presentium; fidelitate nostra, feudali quoque servicio seu adoha nostrisque aliis iuribus benenciisque eappellaniarum et iuribus patronatibus l'egalibus et collaeionibus eOl'um nobis reser­ valis; adiicientesque quod comea procuret infra annum hoc privilegium in quintermonibus camere nostre Summarie annotali facere; preterea inter quatuor menses, postquam adeptus fuerit possessionem diete terre, tenearur comes renunciare et suas sorores renuneiari facere iuribus vite, milieie et dotalibus, per eos habere pretensis; et renuneiaciones ipsas in dictis quinternionibus annotari faciant. Regine etc., primo­ genite nosh'e, gubernatricique generali ac heredi et successori, intentum aperienles nostrum, sub paterne benedictionis obtentu dicimus, viceregi sacroque nostro consilio et eius presidenti necnon presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie ceterisque officialibu5 in Sicilie citra Farum regno mandamus quatenus, forma presentium per eos actenta, illam observent et obsel'vari faciant quo quanto regina nobis compIacere, ceteri vero officiales et subditi nostri penam unciarum mille cl:lpiunt evitare. Presentem neri fecimus, nostro negociorum Sicilie citra F arum magno sigillo pendenti munitam. Datum in civitate de Toro, die liUti

mensis aprelis,octave indictionis. anno millesimo quingentesimo quinto, regnorumque nostrorum Sicilie ultra


RECESTA CHARTARUM

239

Farum anno tricesimo octavo, Aragonum et aliorum vicesimo septimo, Sicilie citra F arum et Hierusalem Sig. 2 (Nel margine inferiore, a &ini&lra): Vidit Malferitus ... et locumtenens lercio. Yo el Rey. l protonotarii. Vidit generalis thesaurarius. Dominus rex mandavit michi Michaeli Perez Dalmaçan. 3 Solvat ducatos vigintiquinque, tarenos IIII, grana X, P. L. Dexea 4 taxator. In privilegiorum secundo, folio CLXXXXVlIl; (a destra): LaneÌutius 5 çapata pro loeumtenente magni eamerarii. Vidit Santangelus Presens privilegium presentatum fuit in quaternionibus conservator generalis; (sulla plica): Registrata. regie camere Summarie die penultimo mensis ianuarii J 506 et per me Vincentium Granatam substitutum conservatorem dictorum quatemionum fuit in ipsis quaternionibus particulariter annotatum. Vincendus qui supra manu propria. i Autografo. 2 In ce,a '03$0, àppesO alla plico con na~t1ino serlco, rosso e giallo. 3 Cosl nel t~lo: Dalmaçan o d'Almaçan) 4 Cosi nel tello: Dexea o d'Exea? 5 D'Incerla leltura tra Hanciuhus e Lianciutiu •.

C -1505 .VI.16.

1949.

Beauregard - Luigi XII concede a Onorato III Gaetani, duca di TraeUo, la capilaneria e il ca&lello di Valenza. Are. Caet., Prg. n. 1949. Originale. C. 7. f. 3, n. I; Jel sec. XIX: XXXIX, n. 9.

Nel ver.ro, nota del sec. XVI (omessa): !egnalu,e, del sec. XVII! n. 7; P. 4,

Loys roy de France, due de Millan. SavoÌr faisons que nous considerans les services que notI'e che!' et ame cousin Honorat Gayeto, due de T rayeto, noulI a faiz durant Ics guerres qui ont eu parti­ devant eours en notre l'oyaume de Napples; considerant aussi que notre dit eousin n'a lieu, piace ou maison en notre dit royaume et pays de notre obeissance pour retiner sa femme, enfens et mesnage pollr y fail'e sa residence ainsi qll' il a delibere: a quoy voulons bien pourveoir et tellement traictel' notre dit COllsin en tous ses affaires et en iceulx luy subvenir et favoriser que par effet il puisse appar­ cevoir et eongnoistre que nous n'avons aucunement mis en obly les dits serviees, mais que nous les voulons tres bien recognoistre et luy donner cause en matiere de tousÌours eontinuer et perseverer en sa bonne loyaute, voulonte et affection: nOllS avons au dit due de T rayecto donne et donnons la charge garde et cappitanierie de notre chastel de Valence, que a tenu pareidevant et tient eneores notre ame et feal Augustin Carles, lequel afhn que notre dit cousin ait' lieu propiee et convenable pour retÌrer luy, sa dite femme et enfens nous en avons decharge et deehargeons, pour ieelle cappitanierie et garde de notre dite pIace et chastel de notre dite cite de Valence avoir, tenir et doresennavent exercer par notre di! cousin le duc de Trayecto, aux honneurs, prerogatives, preheminences, libertez, franchises, auetoritez, gaiges, droiz, prouffiz et err.olumens acoustumez et qui y appartiennent, et telz et semblables que les a euz parcidevant le dit Augustin Carles tant qu'il nous playra: si donnons en mandant a notre tres cher et ame cousin le sieure de Chaumont, grant maistre et mareschal de France et Iieutenant generaI en notre dit duchie de Millan, que du dit due de Trayecto prins et receu le serement en tel cas aeou­ stume, ieeluy meete o faee meetre de par nous en possession et saisme de la dite cappitanierie et d'ieelle ensemble des honneurs, gaiges, droiz et emoluments le faee joyz paisiblement, en luy baillant et faisant baiUer les dits piace et chastei ensemble les meubles si point en y a a nou! appartenans pour les avoir et s'en ayder ainsi que faisoit le dit Carles, et a luy obeyr et entendre de tous ceulx et ainsi qu'il appartiendra es choses touchans et coneernans la dite eharge et eappitanierie este (?) et de toute d'icelle le dit Augllstin Carles et tout autre detenteur d'ieelle pIace et eappitanierie que nous en avons descharge et deschargeons. Mandons en oustre a notre ame et feal conseiller et generai de noz hnances tant ordinaires que extraordinaires en nob'e dit duchie de Millan, Sebastien Ferrier, chevalier, que par notre tresorier et receveul' generai de notre dit duchie ou autre qui Ies dites gaiges a aeou­ stume de payer, il les face payer audit due de Trayeeto doresennavant par chacun an aux termes et en la maniere aeoustumez et par rapportaot ees presentes ou vidimus (?) d'ieelles fait soubz seel royal ou ducal pour une foyz et quietance du dit due de Trayeeto suffisant seulement, nous vouIons Ies dites gaiges et dro»: et tout ce que paye et baiIle luy en aura este ala cause dessusdite estre allons es comptes et rabatuz de la recepte du dit tresoner et receveur generaI ou autre qui paye les aura par


240

DO CU MEN TI DELL' ARCHIVIO CAE T ANI

noz amez et feaulx Ies gens de noz comptes et maistres de nOL intrades au dit Millan et de chacum d'eulx l'espectivement ausquelz mandons ainsi le faire sans difficulte, car tei est notre plaisir. En tesmoing Donne a Beauregart, le xv!.me jour de de ce nou! avons faÌct mectre notre scel a cell dites presentes. juing l'an mi! cÌnq ceus et cinq, et de notre regne le huitiesme. Sig. 1 (Sulla plica): Pa!' le lOy due de Millan, Robertet. Le quinzieme jour de juillet l'an mi! ciilq cens et cinq, messieure Honorat Gayeto. duc de Trayedo. a fait le sefement de la cappitanierie de Vallence es mains de monsieur le grant maistre et mareschal de France, lieutenant generaI, Sel'ieufeuiHe. • In cera Tossa, appeso alla plica con ligula pergamenacea.

c -1505 . VIII .10 •

1949~

Sebastiano Ferryer, amministratore delle finanze del ducato di Milano, ordina l'esecuzione del privilegio Il castello col quale Luig! Xli concesse a Onorato III Gaetani, duca di TraeUo, la capitaneria di Valenza. Arc. eael.• in Prg. n. /949.

Originale, redalto su pergamena incollata con l'altra contenente il privilegio C· /505. VI. 16.

Sebastien Ferryer, sieur de Gallienins. conseiller du l'oy notre sieure etgenel'al ayant la charge gouvernement et administration de ses finances tant ordinaires que extl'aordinaires en ses. pays et duche de Millan. seigneurie de Gennes et conte d'Allt. Veuez par nous les lettres patentes du dit sieur, ausquelles ces presentes soni ataches, soub notre signet. par lesquelles et pour Ies causes y contenuez le dit sieur a donne et octroye au due de Trayecto la charge et gal'de de cappitanierie de son chastel

de Valenee, que a tennu parcydevant et tient encoul'es de present Augustin Charles lequel. pour Ies causes declairees es dites Iettres et affin gue le dit duc de Trayecto ail lieu propice et eonvenable pour retirer luy, la femme et enfans, le dit sieur 5'en est decharge: pour icelles cappitanierie et garde du dit chastel et pIace de Valence avoir. tennir et doresennavant exel'cer pal' le dit due de T rayecto, aux honneurs, gaiges, droitz et emolumens acoustumez et qui y appartienent et telz et semblables que Ies a eu parcydevant le dit Augustin Chal'les, come a plain est contenu et declaire es dites lettres, l'intezmement et acomplis5ement desquelles consentons en tant qne a nons est, en mandant au tresorier et receveur generai de MiUan ou autre a qui il aptiendra que les dites gaiges au dit office de cap~ pitanierie aptenans, doresennavant, pal' chacun an, paye et delivl'e au dit due de Trayecto, aux termes et en la maniere acoustumes, tout ainsi et 'par la forme et maniere que le dit sÌeur le veult et mande eo ensuyvant les estatz que par le dit sieur seront faitz. Donne soub notre dit signet, le x e jour d'aoùst 2 Sebastien Ferryer. Sig.· l'an mil cinqeens cinq. ( In cera rossa, protelto da carla, aderente alla pergamena.

C· 1505 . VIII. 24 .

2286.

Alvignano -- Dinanzi a Bernardino di Antonio « de Iacobo )j, giudice ai contratti, e ai lesti Antonio di Nicola « Benedicti }). Michele di Giovanni « de Micchaele », Antonio di Nicola « Martoni Nicola Tragonello e Pietro Piccìrillo: Giovanni e Domenico « de Fusco». per un'oncia e 22 e mezzo taTini di carlini d'argenlo, vendono a maestro Pietro, Michele e Giacomuzzo nonchè ai nipoti Agoslino e Giorgio « de Goffredo », e a Roberto di Giovanni « de Goffredo », di Majo~ rano, un terreno in località Il MontanÌczo », censuario alla curia di A [vignano. >),

Arc. Caei., Prg. n. 2286. Originale, con sol/oscrizione del giudice, a rogito del no/aio Bernardino di Alvignano. Nel verso, segna/UTa del sec. XIX: XLI. n. 103.

C .1505 . IX. 22 .

«de Angelmo ".

1669.

Roma - Andrea « de Valle », VescoVo di Colrone, in conformità al rescrillo (cf. C - [l504J . XII. /3),. pTelJentatogli da Giacomo " de Balduyni5 », romano, del rione Ripa, procuratore di Guglielmo Caelani, signore di Sermoneta e magnale dell'Urbe. e del monastero di S. Cosma, dell'ordine


REGESTA CHARTARUM

241

delle Minori di S. Chiara, di Roma,' esaminato il testamento di Onorato Caetani, signore di Sermoneta, scritto dal notaio Giacomo « de Gratianis » e pubblicato da Angelo Germanello, dottore di leggi, capitano di Sermoneta, e da Giovanni di Leonardo Magnacarne, notaio di Bassiano: esaminata la transazione sopra l'eredità di Bernardino Caetani, stipulata fra lo stesso Guglielmo. da una parte, e Leonora Drsini, vedova del conte Nicola Caetani, la figlia Roasa, in religione Suor Antonia, e il delto monastero, dall'altra, a rogito del notaio Camillo « de Benembene ». romano,' confermando la transazione come vantaggiosa al monastero, emette la sentenza dinanzi ai lesti Giovanni « de Tincano )), medico di Roma, don Giovanni-Pietro « Colliscipione ", 1 della. diocesi di Terni, e Giovanni lo Granco, chierico della diocesi di Agrigento. Are. Cae/., Prg. n. 1669. Originale, col sigillo 2 del VescoM giudice, a rogito del no/aio Pie/ro« Filolerj », chierico della diocesi di Lione. Nel Verso segna/ure, del sec. XVII: n. 2 (carrello sopra un originario 4); C. V, f. 2, n. 4, p. parso ilel sec. XIX: XXXII, n. 16. 1

Forse per Collese/poli.

, In cera rossa, entro capsula di legno rotonda, appeso alla plico con cordicella ro.sas/ra.

c -1505 . XI. 5 , A .

2466.

Venafro - Capitoli e ordinamenti per l'università e gli uomini di Macchiagodena, promulgati da lppo­ lifa d'Aragona, madre, tutrice e governatrice di Enrico Pandone d'Aragona, conte di Venàfro. Are. Cae/., in Prg. n. 2466.

Copia autentica, inserita in C - 1512.111.30.

Capitula et ordinationes universitatis et hominum terre Machiagodani: Imprimis che la ilI. ma signora contessa de Venafro et lo ilI.mo signore conte, suo figlio, se digneno concedere, conservare et observare et firmare \uete et singule consuetudine et soliti et ragione monicipali a li homini et universita de Ma­ chiagodani, et maxime tucri et singuli capituli inhascripti, secundo particularmente inferius continetur. bem li predicti signori se digneno observare et confirmare a la dicta universita et homini de la terra de Machiagodani tutti li infrascripti territorij, loci antiqui, videlicet lo Stirparo de Sancto Ioanni, lo Stirparo Chiano, lo Pede de la Noce, lo territorio del Colle de la Chilica, lo tenitorio da Machia Chiava, la Chiana Viceri, la defensa de la Perata, la mita de la Silva Lifana, secundo e stato solito antiquamente, et che in epsa silva sia licito a li homini de Machiagodani tagliare onne natura de arbori ad 101'0 arbitrio, et pasculare con loro bestiame de di et de nocte sencza alcuna contradictione de li predicti ilI. mi signori o de sua corte. Supradicta bona omnia remietimus iuribus antiquis diete terre pro usu hominum ipsorum et quod non valeant alijs comunicare ius pascui et incisiones lignorum sine licentia. Item che li predicti ilI. mi signori se digneno de gratia concedere et observare a la universita predicta de le xx ti oncze de carlini che paga per la colta de Sancta Maria de meczo augusto che pagano la vogliano diminuire et reducere ad quindi2i oncze da pagamose annuatim, secundo era solito pagare a lo excellente signore Francesco Pandone, antecessore signore. Non placet, sed observetur ut solitum est. hem che li predicti ilI. mi signori, el capitani o de dicta terra et sua corte non possano ne debiano con~ stringere persona alcuna de dieta terra per qualsivoglia causa civile o vero criminale fora de iurisdietione, lenemento et districto de Machiagodani; ma quello se habia da tenere et castigare in le occurrentie in lo destricto de dicta terra, secundo li loro erruri, non altramente citarli extra domicilium dicte terre et sui districtus, reservato tamen in homicidio et ubi venit excisio menbri, in causis civili bus et minimis tamen ordinariis. Concedatul' et servetur tenor capituli in criminali bus, servetur voluntas domini et officialis. Item che qualunca persona accusasse alcuna altra persona de dieta terra o de altro loco a l'ill. mi pre­ dicti signori et capitanio et sua corte, volendo lo dieto accusatore cassare et extornare dieta causa, li sia licito cassarla et irritarla in termine de tre di. Servetur tenor capituli, sol uta pnus stomatura cune in civili bus tantum, et quod terminus tl'ium dierum intelligatUl' a die institute accuse. Item che nissuna persona de qualsivuole stato, grado et conditione se sia de la dicta universita et hominj de dieta terra siano tenuti ne debiano fare nissuna natura de servicij personalj a li predieti ill. mi signori et sua corte sencza lo debito salario et pagamento. Placet. ltem che a li homini de dicta terra sia licito et possano andare ad valcare li loro panni in qualunca terra et loco dove meglio per· loro commo parera ad arbitrio loro et volunla sencza alcuna conlradictione. Item che si alcuna persona de dieta terra alldasse ad VI. 31


242

- - _ ...

_-~-_

...

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI ------------_.. .. ~_

- - - _ _--­ ..

macinare ad altro molino che ad quillo de la corte quando non possesse essere servito in lo dieto molino non sia tenuto ad pagare si non mecza molitura al molino, o vero a la corte. Piacet. dummodo impe. dimentum sit iustum et evidens. Item quod si quis homo vel mulier inventus fuerit facere aliquid damnum ad vineam curie noctis tempore, teneatur ad penam tareni inius, et in die teneatur solvere grana decem et emenda. Placet ut iuris est et dispositioni ipsius remictatur. Item si aliqua bestia grossa inventa fuent ad vineam curie tam in nocte quam in die teneatur ad penam granorum quatuor pro qualibet. Placet ut servetur consuetudo in talibus . observata et in defectu remictatur ad iurium dispositionem. Item si quis veI si qua inventus fuerit ad faciendum damnum in vineis hominum particularium ipsius terre noctis tempore, teneatur ad penam granorum decem et in die ~ranorum quinque et emendat damnum datum. Remictatur ad iuris disposicionem. Item quod si qua bestia minuta inventa fuent in dictis vineis ad faciendum damnum teneatur ad penam granorum quinque et emendat damnum. Servetur consuedo, alias ad iuns dispositionem recurratur. Item si qua bestia grossa inventa fuerit in segetibus vel in guadagnis a prima die marcij usque quo sint serati vel metuti tam in nocte quam in die teneatur ad penam granorum quatuor et emendat damnum et credatur iuramento patroni. Quod observetur consuetudo. ltem quod si pecudes invente fuennt ad faciendum dannum in segetibus et guadagnis a pnmo die marcij usque sint secati seu metuti, teneantur ad penan pro quolibet pastore tareni unius et emendat damnum et redatur patrono cum iuramento. Placet. Item quod si qua bestia grossa esset inventa in ortis, fructus sistentes, tam in nocte quam in die teneatur ad penam granorum quatuor et emendat damnum. Placet. Item quod si bestia grossa inventa fuerit in pratis a die· primo martij usquequo essent secati et recol. lecto feno, teneatur ad penam granorum duorum tam in die quam in nocte, et minute vero ad penam grani medij et emendat damnum. Placet. ltem si qua bestia grossa esset Ìnvenaa in restucijs, in quibus non sunt coadunati manipolj seu mannuchi et portati ad ayeram, tam in die quam in nocte teneatur ad penam granorum duorum pro qualibet bestia et emendat damnum, et minute teneantur ad penam pro quolibet custode seu Morra teneatur ad penam granorum decem pro centenano et emendat damnum. PIacet. Item si quis homo vel mulier esset inventus seu inventa ad incidendum aliquam arborem fructuosam seu fructiferam noctis tempore teneatur ad penam tareni unius, in die ad penam granorum decem et emendat damnum, de quibus credatur patrono arboris, sub suo sacramento ,et emendat damnum. Quod remictatur ad iuris dispositionem. Item si quis vel si qua esset inventus ad bactendum aliquam arborem fructiferami cuiuscumque pomi esset, sive ad recolligendum earum fructus ad pedem, teneatur ad penam granorum decem et emendat damnum, de quibus credatur patrono arbons sub suo sacramento et emendat damnum. Quod remictatur ad iurius dispositionem. Item si quis homo vel mulier lavaret seu fecerit aliquam suciem in fontana ipsius terre seu abverature, teneatur ad penam galline umus. PIacet. Item si quis vel si qua non prolceat mundiciem in loco ubi est positus palus, teneatur ad penam galline unÌus. Placet. Item si quis fecerit tumultum in platea publica vel in aliquo loco ipsius terre, teneatur ad penam tareni unius. Remietatur ad iuns dispositionem. Item che lo capitamo de dicta terra et sua corte o vero mastro d'acti non possa ne debia pigliare ne altramente pagarse de soi emolumenti nisi ut inferius particulariter continetur. Videlicet piacet in cÌvilibus. Per presonia non debia havere niente in civilibus. Placet in civilibus. Per sferratura non debia havere cosa alcuna. Piacet extra terram. Per pigliatura de delinquente non habia havere niente. Placet intus terram. Item per citacione in scriptis in qualibet causa civili et criminali et in quolibet actu debia havere grana cinquo. Placet, dummodo non sit cum inserto tenore libelli, quod tunc solvantur grana decem, ut moris est. ltem pro qualibet mandato in scriptis grana cinque. Placet. ltem pro qualibet peticione per modum post grana quinque. Piacet. Item pro quolibet actu incumbenti vel replicatono grana duo. Placet. bem pro quolibet mandato, obligatione et datione termini penes acta facti granum unum. Placet. Item pro quolibet teste examinato super articulis grana quatuor pro primo et reliquis grana duo. Placet. Item pro qualibet presentata scripturarum pnvatorum grana quinque et instrumento seu privilegiorum grana quinque. Piacet. Item pro qualibet procuratione penes acta grana duo cum dimidio. Placet. ltem pro quolibet compromisso inter partes facto grana quinque. Placet. Item pro scnptura sententi e arbitrarie vel diffinitive grana septem cum dimidio. Placei. ltem pro qualibet fideiussione tam in civilibus quam criminali bus grana quinque. Piacet in civilibus. Item pro qualibet potestacione penes acta facta granum UDl,lm. Placet in civilibus tantum. Item per le copie de li processi lo capitanio o vero mastro de aeti debia scrivere et fare ad rasone de carte dudice ad tarj et virgulj vinti per faccie et parte cinque per virgulo. Placet. ltem per caxatura cuiuslibet actus vel accuse grana duo. PJacet. Item che lo capitanio de dieta terra in lo fine de l'anno del tempo de


REGESTA CHARTARUM

243

suo offido debia stare ad sindacato per quindici iorni per satisfactione de qualunca persona se sentesse da ipso essere lesa et gravata, et tanto piu quanto lo merito de la causa lo recercasse circa la satis~ factione de la parte. Observetur ut in civitate Boyani. Item che la universita et homini de dieta terra non siano tenuti ne debiano dare stancie ne legna a dicto capitanio et sua corte, ma che siano potius exempti. Placet. Item si alcuna persona fosse accusata occultamente da sinistre persune non siano tenute ad pagare pena si non venesse ad palesare da chi fosse accusato et stea ad suo sacramento. Placet. Item che li ili. mi signori! predicti se vogliano dignare che lo territorio de la corte non lo possa lavorare persona forestera, quando se trovasse ad lavorare per Ii homini de dieta terra de Machiagodani, et se possa lavorare et dare ad foresteri. PIacet. Item che li pl'edicti ill. mi signori et sua corte per onne futuro tempo debia gratiosamente observare, adimplire et fare observare a Ii capitanei de dieta terra, a la dieta universita et homini tucti et singuli capituli supradicti et ciascuno de ipsi secundo lo loro tenore et continencia per loro bono regimento et guberno. Et ancho volendo la dieta universita et homini piu ampia cautela de dieta concessione et confirmatione, Iipredicti m.mi signori et sua corte se degneno farcela ad onne loro requesta et volunta jn forma valida et solenne. Et denique li predicti ilI.mi signori et sua corte se digne observare anchora tucti altri consueti et consuetudine et solite constume, secundo lo antiquo et solito regimento et bono guberno de dieta unÌversita et homini de dieta terra et haverence sempre per soi soliti reconmandati. Placet. Expedita sunt presentia capitula per Ipolitam de Aragonia, comitissam Venam, matrem, tutricem et gubernatl'Ìcem HenricÌ Pandoni de Aragonia, comitis Venafri etc., i ll civitate Venafri, primo novembris MCCCCCYto; que capitula roboratur subscriptione ipsius et sigillo, quo in talibus utimur signata. Datum ut supra. Ypolita de Aragonia comitissa Venafri manu proprta. Gulielmus Prate cancellarius.

c . 1505 . XI. 5 , B .

2308.

Blois - Convenzione tra i fratelli Onorato III e Giacomo-Maria Gaetani i quali, fino alla liquiJa~ zione dei crediti di questo, affidano amministrazione di Piedimonte d'A life a Ettore Pignatelli.

r

Are. Ca~., P,g. n. 2308. Originale. Nel derso, noia del $ec. XVI (omusa); aegnature, Jel aee. XVII: p. 4. C. 7. f. 2. n. 2; del sec. XVIII: n. 41 ; del sec. XIX: XXXIX. n. 52.

Noverint quod anno millesimo quingentesimo quinto, indiccione nona, mensis novembris die quinta, Honoratus Gayetanus. dux T rayecti, et Iacobus Maria Gayetanus, comes Morconi, asseruerunt quod mortuo Petro Bernardino Gayetano, eorum genitore, fratres ipsi in potestate quondam Honorati Gaye­ tani, senioris, avi paterni, remanserunt; qui Honoratus, F undorum comea, condidit testamentum q~o disposuit quod Iacobus Maria ultra civitatem Morconi et terram Cayvani haberet in perpetuum supèr redditibus terre Pedismontis, in provincia Terre Laboris, regni Neapolis, ducatos mille de carlenis argenti. ad rationem tarenorum quinque pro ducato, donec Honoratus. dux Trayecti. cui dominium Pedismontis reliquerat, daret eidem fratri tot bona feodalia valoris redditus annui ducatorum mille: mortuoque eorum avo contingit Iacobum Mariam abesse per plures annos a regno Cicilie, quo tempore eius frater percepit redditus comitatus Morconi et terre Cayvani et dictos ducatos mille annuos super fructibus terre Pedis­ montis ac a nonnullis eius debitoribus pecunias exegit: quo factum est quod comes Morconi. ad regnum Cicilie revertens, ab eodem duce Trayecti magnam pecuniarum quantitatem petebat; tandem convene­ runt quod. datis per ducem Trayecti comiti Morconi ducatis viginti duobus millibus in termino annorum quinque, comes Morconi quietaret dictum ducem. et dux Trayecti concessit fructus et adrninisb'ationem terre Pedismontis, cum facultate deputandi capitaneos, erarium atque officiales, tam pro iusticia reddenda quam pro fructibus percipiendis, comiti Morconi, ita quod comes ipse, retentis sibi prius ducatis mille relictis sibi in testamento avi, et deductis aliis ducatis mille, quos dux sibi reservabat, reliquos fructus et redditus comea haberet, excomputandos in summa ducatorum viginti duorum millium; et ubi reliquum fructuum non posset ascendere ad summam ducatorum quatuor millium quatricentorum, quam debeat ha bere comea aingulis annis usque ad satisfactionem ducatorum viginti duorum millium, dux promisit

in

suppIere de sua pecunÌa; ado expresse inter frab"es quod, ubi dux contraveniret pactis aut impediret

comitem Morconi tam in deputacione officiorum quam in percepcione fructuum terre Pedismontis, caderet


144

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO C AETANI

----------------_.~------------

---------

a dominio ipsius terre dictumque dominium transÌret in eumdem comitem, prout in instrumento conven­ cionis facto manu Iacobi de Morte, de Neapoli, notarii. Et quia de summa viginti duorum millium ducatorum comes recepit ducatos quatuor mille et quatricentos pro una paga et pro residuo remanebat comes creditor; et advertentes dux et comes quod pro bono pacis aliqua sint in dicta convencione moderanda, convenerunt quod excellens dominus Hector Pignatellus, amicl:Is et affinis, teneat terram Pedismontis cum facultate deputandi officiales, prout comes Morconi facel'e poterat vigore prime conven­ cionis, usque quo eidem comiti erit de ducatis viginti duobus millibus seu de residuo integre satisfactum: acto expresse quod omnes fructus terre Pedismontis, deductis ducatis mille debitis eidem comiti singulis annis vigore dicti testamenti, convertentur in satisfactionem debiti, quoniam restimacioni ducatorum mille, facte per ducem in priori convencione, ipse dux renunciavit et comes quietavit ducem de promissione suplendi sui crediti de fructibus terre Pedismontis quousque fuerit sibi satisfactum de summa predicta; qua satisfacione facta, administracio dicte terre et percepcio eorundem fructuum revertalur ad ducem. qui interea promisit non impedire domÌnum Hectorem in depulacione officiorum, percepcione fructuum et in aliis que comes facere poteral vigore prime convencionis, sub penis in eadem contenlis et signanteu· quod cadat a iure quod habet in terra Pedismontis dictumque ius transeat ad fratrem suum; acto eciam quod, dicta satisfacione pendente, dux possit moram trahere in terra Pedismontis et obsequia petere ii subdictis (I) suia ac iuribus superioritatis uti in habitantes in dieta terra, non impediendo offidales neque exaccionem fructuum; pacto eciam quod perceptio fructuum Pedismontis fienda per erarium, deputandum per eundem Hectorem, consignetur comiti vel alii, eius nomine, qui teneatur facere apodixas de perceptis dicto erario, quas apodixas dux teneatur in compoto reddendo bonas facere erario; promisel'unt fratres omnia observare et obligaverunt seipsos ac bona eorum, regio beneplacito reservato in rebus feodalibus. viribus et compulsionibus curiarum parvi sigilli regis Montispessulani privilegio nundinarum Campanie et Boce () licet de hiis partes non existant et alterius curie pro execucione premissorum preeligende; suh Acta Blesis, camotensis diocesis: illustrissimis dominis Roberto de pena viginti millium ducatorum. Sanelo Severino, principe Salemi, Bernardino de Sanelo Severino, principe Biciniani, T rayano Caraczolo. principe Melfie, Sigismondo Cantelmo, duce Saure (I), Ludovico de Gessualdo, comite Concie et domino Hectore Pignaldo (I) cum aliis testibu5. ST. Dionisius Sider, dericus de Blesis, carnotensis diocesis, apostolica et imperiali aueloritatibus curieque archidiaconi Blesis in blesensi (?) predicte diocesis notarius. Berardinus de Sanelo Severino teslis. Troyanus Carazolus R[obertus] de Saneto Severino testis. testis. Sigismundus Cantelmus testis. ffi Loise de Gisualdo conte de Consa so testimonia ad supra scricto.

c -[1505 . XII. 6 . ] post.

2412.

tRoma - Giulio II}, ad istanza di don Carlo d'Aragona, marchese di Gerace e di donna BeneJella . « de Aragusa », madre di lui, nonché dei nobili Alfonso « Manchoni ", Gaspare « Ferrarii », di Capua, Giot>anni « Grechi », Giot>anni Battista " de Iannotta », Tommaso Capoca:sale, Antonio e Colamerenda, Giovanni Batlista « Chifoni », Manne di Cremona, Antonio « Mellini ", Domenico « de Palma », Antonio Sene3e, Bernardino «Gulfi,., per i loro figli e per le mogli ezlandio, concede facoltà di scegliere un confessore per i CQ3i risert>ati, insieme con altri privilegi spirituali e indulgenze. Concessum ut petitur in presentia domini nostri pape.lo[hannes] regiensis. i Io[hannes] Gozadinus. 2 F. Turronus: (nel verso): Io[hannes] Cammillottus cor[rector]. Are. Cael., Prg. n. 2412.

EsemIJlare originale, manCa1/te della inlitulatio.

Nel verso, segnaluTa del sec. XIX:

XII. n. 6. I

Giovanni Luca del Pozzo Castellini, vescovo di Reggio.

C·1506.

2

Assunto come datario da Giulio 11 nel 1505 .XI/. 6.

2601.

Caserta (Santa Barbara presso) - Dinanzi a Donato {( de Lando » 1, giudice ai contratti, e ai testi don Vincenzo {( de Gentili », Giovanni~ Tomma~o « de Mastrillis », dottore di leggi, di Nola, Giovanni Filomarino, nobile di Napoli, Giacomo· « de Luca», nobile di Eboli, Ala~andro e FrancCM;o


245

REGESTA CHARTARUM

de Amhrosiis », di Caserta. Francesco « de V ertucio " 2. di Limatola, don Luigi « de AloisÌÌs l> 3. Giosafat « de Peruzi ", di Siena, e maestro Marco-Antonio 4 Zarrillo, di Caserta: il nohile giu­ dice Bovalino « de Casaleno ", erario' di Caterina d'Aragona, contessa di Caserta, dal notaio Geronimo « de GentÌli ", fa redigere copia autentica della scheda di donazione falta da don Cesare d'Aragona, conte di Caserta, a sua moglie Caterina, a rogito del defunto notaio Biagio « de Gentili », di Caserta, padre di Geronimo (cf C - 1502 . IX. 12.). «

Are. Cael., P'c. n. 260 l. O""m,l". ,,,,,t R6I1,,.,,.I,,loni lIlJlog,nfe. sec. XVII: n. 5; del 3ec. XVIII: n. 94; del sec. XIX: XVII, n. 38. i De Lanno nel 1e310 e nella NT. IlOltanto Marco.

N~ Il/!lso, "ota Jinclo"a (omessa): !1l/11lalure,

3

Nel teslo de Loisiis

C .1506 .1. 3 . Roma -

4

del

Nel lesto e nella NT.

384,1287.

Breve di Giulio II a Guglielmo Caelani circa la riedificazione di San Felice Circeo. Originale. Nel lIe'50 ~egnature. del ~ec, XVll: n 9; P. p., C. XV, f. 3, n. 9; del lvi, In P,g. n. /287. Copia autentica. Inle,ila in C.1627.1.23.

Arc. Cael., Prg. n. 384. ~ec.

XIX: XXVI, n. 27.

Iulius papa II. Dileete lili. Dudum Alfonsusde Aragonia, Sicili~ rex, sanete romane ecclesie tunc hostis existens, et non ignorans antecessorestuos eidem ecclesie charos esse, et castrum Sanctç F elicis prope Montem Circeum legitime obtinere, castrum ipsum eiusque arcem expugnare soloque çquare et ilIius incolas captivos ducere ac eorumdem bona depredare, ut ad damna pontificum facilius devenire posset, non pertimuit; cumque mons predietus, prope mare existens, propterea factu5 sit inhahitabilis ac per piratas, qui ilIuc nocturno tempore sçpe descendunt, multa latrocinia liant: nos, attendentes quod, si castrum huiusmodi instauraretur, tot latrociniis et damnis ohviaretur, etiam sanctç sedi non parum expediret: vestigiis etiam inherere volentes Sixti IIII, secundum carnem patrui, qui ad dictum castrum iIIiusque iurisdictionem et iura Honoratum Gaietanum. genitorem tuum, reintegravit: non ad tuam vel alterius petinonis instantiam. tibi dictum eastrum cum aree instaurandi et reedificandi, prout ante demo­ ]itÌonem predictam erat, facultatem concedimus; volentes ut tu tuique heredes et successores iddem iuris et iurisdictionis in castro ipso habeas quod predecessores tui ante demolitionem habebant. Datum Rom~ apud Sanctum Petrum, die 11111> ianuarii M.D.Vio, pontificatus nostri anno tertÌo. (Nel margine inferiore, a destra): Sigismundus: (nel verso): Dilecto lilio Guillelmo Gaietano domÌcello romano. Sig. I. I

Traccia di cera rossa.

c -[ 1506 • I. 3 • ] pOlt.

1092.

San Feliceo Circeo (Fontana della Sorresca presso) - Capitoli per la ricostruzione di S. Felice tra Guglielmo Caelani di Sermoneta e i rappresentanti naturali di detto castello diTuto. Are. Caei., Prg. Il. 1092. &emplaTe sincrono. Nel ve'30 3egnature, del nano 4); P. p., C. XV. Fas. 4, D. 4; del Bee. XIX: XXXIX. n. 7.

3eC.

XVll: n. 7 (corretto 30p,a un origi­

Lo excellente sìgnior Gulielmo Gaytano de Sermoneta, condutto personalmente nel teritorio suo de Sancta Felice, in lo loco dove se dice la Fontana de Surrescha, in nel sùo paviglione, una con lo excellente Federico Conte, llUO cogniato, con animo et ferma deliberatione de restaurare et rehabitare el dieto suo castello de Saneta Felice, secondo per la licentÌa et faculta li e stata concessa per la santita de nostro signore papa Iulio seconno, come per suo breve ampIamente costa: et condueti in lo medesimo loco li infrascripti discesi daUi veri habitatori et inoli gia del dieto castello, et particolar­ mente li spectabili homÌni Antoneeto de lanni de Nofo, Iacomo de Donno et Iohanni Armato, discesi del dieto castello et habitanti hora in T arracina, alli quali tudi li ahsenti del dieto castello hanno dato libera facolta de tractare et concludere con lo prefato signior Guglielmo tucto quello che sia concer­ nente alla dicta restauratione et rehabitatione: ragnionate et descusse ad suflÌtienba tucte le cose


246

DOCUMENTI DELL'ARCHI VIO CA ET ANI

--------~

___

._~0

____

~

_____ ______.. ~

------------- -----------,

oportune, el prefato signiore con li infrascripti capitoli, faeti et publicati per me natario infrascripto, Et primo: El prefato excellente signior promecte fermamente de resarcire et remorare tucte le mura circondanti eI dicto castello de Santa Felice ad tucte soe spese, in modo che lo dicto castello sia cir­ condato tucto de mura sensa alcona rottura et serrata da possere resistere insemi con li habitanti in esso da ogni inpeto che selli facesse, maritimo e terresto. Siconno: El prefato excellente signior promecte alli prenominati, tanto presenti quanto absenti, de dare et benigniamente donare ad ciasche famiglia discesa da li habitanti et incoli gia del dieta castello, habitanti hora in Terracena u in qualunca altro Ioeo se sia, cio e per ciasche foco de quelli che se troverando allo rehabitare del dieto castello, cÌasche uno da per se, uno rubio de terra, alla mesura romana, libero et exempte da ognie graveza, con dominio et proprieta da possa-lo alienare et vendere ciasche ad suo libito. Et questo el prefato signior promeete consigniare et dare ad ciasche uno delli predicti subito che serando conducti in nel dicto castello ad habitare con loro famiglie et dargille in uno loco de dicta tenota bono et recepiente, secondo parera ad sua signoria et ad quelli che serando depotati per dicta universita. T ertio: Pro­ mede el prelato excellente signior de assigniare ad quelli che habitarando in lo dicto loco un pascolo conveniente per loro bestiame armenti e et quanto domate nel monte dove pio expediente parera ad sua signoria et alli prefati depotati. Quarto: Promecte el prefato exeellente signiore rdare la mola antiqua et mecterla in ordine che possa macinare ad soe spese, con pacto che prenominati vassalii debiano macinare sempre li per finche ce e acqua et non altrove et pacare la solita moletura et quella che se convenera con lo prefato signiore et li deputati. Quinto: Li prenominati de Sancta F dice pre~ senti et li prefati Antonello, Iacomo et Iohanni, promittenti per li absenti, promecteno fermamente, incontinente che lo prefato signiore Farra incomensare ad fare calcare, ipsi ancora incomensare ad resarcire et redihcare la sua casa ciasche uno che li serra deputata ad soi spese, et subito che dicto castello serra de mura intorno cinto et cil'condato condurso ciasche uno con sua famiglia ad habitare con tucte loro facolta in dicto castello et in quello habitare como bono et fidele vassallo del prefato excellente signiore. Sexto: Promecteno li prenominati de non cultivare altri terreni che li loro propri i existenti in nel terreno de Sancta Felice et del prefato signior, con pacto et conventione che de quelli terreni lavorando del prefato 5ignior non siano tenote rendere alla corte de sua signoria se non lo quarto de tucto quello se recogliera in dicti terreni della corte et chetucti quelli lavorando nelli teneni dello decto signior per el tempo che colteverando, possano tenere et pascolare le loro bestie domate in li lochi dove coltivarando sensa natura de alcono pacamento o fida, excepto li danni facessero in li loehi coltivati. Septimo : Concede el prefato signior alli prenominati che cÌasche uno che havesse terreni in quello de Palazo li possa coltivare et usufructare, non abstante lo capitolo antescripto che nessuno possa coltivar se non i~ lo terreno de Sancta Felice; et per caso che lo dicto tenimentode Sanct~ Felice et de Palazo non fosse bastante et sufficiente per la agricoltura delli prenominati de Sancta Felice, pl'omecteno de non cultivare altrove che sulli terreni dello prefato signiore; et sua signoria promecte darli delli terreni da cultivare in qualunca loco de sua signoria domandorando con rendere quello che rendono li altri che lavorando in dicti lochi. Ottavo: Promeete el dieto signiore, conciosia cosa che li prenominati sanctafeliciani serando gravati guardare el monte secondo lo consueto, de non guardarli altramente in qual sia natura de commandamento ma tenerli liberi franchi et exempti da ognie angana. f

499.

C -1506 .111. 22 .

Aversa -- Silvio Pandone, vescoVo di Aversa, certifica di aver conferito la tonsura e gli ordini minori al nipote Giovanni Ballista PanJonel nella chiesa maggiore della cill~. Are. Caei., Prg. n. 499. Originale, con sotto!crizione e col Sig. Nel fJeJ'!O, !egnatura del !cc. XIX: XII, n,50. i

Traccia di cera roua, aderente alla pergamena.

f

del v~covo, per mano del nolaio Fabiano Fedele.


REGESTA CHARTARUM

247

c -1506. VII . 6 .

3124.

Ripatransone - Dinanzi al banco di giustizia, posto nella sala del palazzo, nel teatro, alla presenza di Troilo Cerro, dottore di leggi, da San Ginesio, diocesi di Fermo, podestà della terra, e dei lesti Cosmo « de Domenico de Damiano» e Piergiovanni «de Pierdomeneco da la Ripa », 1 e Vincenzo di Gallia, da Ripatransone: Pellegrino « de Tarsia », dottore di leggi, procuratore di Andrea~Matteo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri e Teramo, marchese di Bitonto e conte di Converilano e Giulianova, fa autenticare i privilegi originali conservati ~in detta terra (cf, C~ /462 .IX.27; C ~ /464 .1.8; C~ /456. VI/I. 9 ; C ~ /462 .XI.23; C ~ /460, VI/.28; C~/464.1.9;

C~/464.1./6;

C -/502.1; C -/495.111./5; C -/467. VII .29).

C~/48/.V./5;

C ~ /499.1.26;

C~/495.11I./4;

C ~ /474. VI./8;

C~/495.VI.4;

C-/495 .IV.27;

Arc. Cael., Prg. n. 3/24. Regislro di 46 carie numerale, a rogilo del nolaio Domenico del fu Anlanello, di Ripa~ Iransone, assistilo dai nolai Francesco Spino, Pielro-Marino d,' ser Domen,'co e Galeollo « Boccablancha », di R,'palransone, con legalizzazione degli anziani' del comune, munila del Sig. 2 e solloscrilla il / O. VIll. /506 dal cancelliere Valeria «maistri Cri­ senti,,; con l'approvazione e ilvislo di Nicola Capranica, vescovo di Nicaslro e vicelegalo della Marca Anconilana, muniti del Sig. 3 del legalo della slessa provinda, Alessandro Farnese, cardinale diacono di S. Euslachfo, e solloscrilti, su relazione del notaio ser Amico ~ Iacobi «, di Macerala, il /2. Vll. /506, in Castignano, dal cancelUere Anlonio Fedele; e con lellere leslimoniali di Anlonio " de Monte », arcivescovo di Siponlo e udilore generale della Camera aposlolica, munile del Sig., 4 dale e sol/oscrille dal medesimo in Roma, il /8. Vll. /506, assistilo da Crisloforo Pagno, nolaio, e da Giovanni Ballisla « de Ecclesia >, promensuario della Camera aposlolica. Sulla prima carla di sguardia, noia del sec. XVI (omessa); segnalure, del sec. XVll: p," Cassa; del sec, XIX: XIV, Il, 2. I Nelle sol/ascrizioni dalaripa: Ripa, presso Chieti o presso Teramo (cf. Giusliniani I.J. 2 In cera rossa, prolello da g Tracda di cera rossa. 4 Resia parle della capsula melallica ooale, appesa al registro carla, aderenle alla pergamena. con cordicella rossaslra.

C -1506. VII. 8 , A.

3123.

Ripatransone - Nel teatro, dinanzi al banco di giustizia, posto nella sala del palazzo, dinanzi al podestà TroUo Cerro, dottore di leggi, da San Genesio, diocesi di Fermo, e ai testi Piergiovanni « de Pierdomeneco », e Vincenzo di Berardino Gallo « da la Ripa» 1, e Pierangelo « ser Vannis », di Ripalransone: Pellegrino « de Tarsia ", procuratore di Andrea~Matteo Acquaviva d'Aragona, duca di Alri e Teramo, marchese di Bitonto, conte di Conversano e Giuli~nova, fa autenticare privilegi e istromenti originali, conservati in detta terTa (cf. C ~ /462 . IX. 27; C ~ /480 . V. / ; C-/464.1.6; C-/462.IX.26, A e B; C~/48/.VI/./;C~/466.X.24; C-/502.V; C-1502.VII.26; C-/465.X.20; C-1485.1I.4,A e B; C-/484.VIII.4; C-/502.IV.2; C-/485.V./9.; C-/50/.IX.5; C-/498.V./2). Registro di 30 carie, di cui 26 numerale, a rogilo del notaio Galeotto « Boccablancha " Arc. eae/., Prg. n. 3123. da Ripalransone, assislilo dai nolai Francesco Spino, Domenico «de Muscophis ", e Pietro· Marino di ser Domenico « de Repletis " da Ripalransone, con la legalizzazione degli anziani' del comune, munita d,' Sig. 2 e sol/oscri/la il / O • VII. /506 dal cancelliere Valerio « magi.lri Crisienlii ", con lettere le.timoniali dr' iVicola Capranica. VescoVo di Nicaslro e oicelegalo della Marca Anconi­ lana, muniti del Sig. 9 del legalo della slessa provincia, Alessandro Farnese, cardinale d,'acono di S. Euslachio, e 8U relazione di .er Amico «Iacobi », nolaio dr' Macerala, sol/oscril/e il /3. VII. /506, r'n Castignano, dal cancelliere Anlonio Fedele; e con lel­ lere les/imoniali di Anlonio « de MOllte", arcivescovo dr' Sr'ponlo e udilore generale della Camera ap0810lica, munile dr' Sig., 4 dale e sol/oscrille dal medesimo in Roma, il /8. VII. /506, assistilo da Crisloforo Pagno, nolaio, e da Giovanni «de Ecclesia »; promensuario della Camera aposlolica. Sulla prr'ma carla di .guard,'a, noia del sec. XVI (omessa); segnalura, del sec. XIX:

XIV,

n.

5.

Cf. n. / del documenlo precedenle. " In cera r08sa, prolello da carla, aderenle alla pergamena. di cera rossa, aderenle alla pergamena 4 Trallo di cordicella rossaslra, a cui era appeso. I

c -1506. VII. 8 • B .

3

Frammenlo

3134.

Ripatransone - Nella sala del palazzo, nel teatro e al banco di giustizia, dinanzi al podestà Troilo Cerro, doliore di leggi, da San Genesio, diocesi di Fermo, e ai lesti ser Pierangelo « ser Vannis »,' notaio di Ripatransone, Vincenzo di Berardino Gallo e Piergiovanni «Pierdomeneco, da la


248

D O C U M E. N T l D E. L L'A R C H I V I O C A E. T A N I

Ripa» l: Pellegrino « de Tarsia », dotiore di leggi, procuratore di A1Idrea-Malteo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri e Teramo, marchese di Bitonto, conte di Giulianova e Conversano, fa autenticare i privilegi e le scritture originali conservali in delta .terra (c/. C - /462 ./X .27 ;

C- 1480. V. I; C- 1464./.6; C-/462 .IX.2, A e B; C -1481 . VII,6; C-1466.X.24; C-1502. V; C -1502. VII.26; C -1465.X.20; C -1485 .IlA, A e B; C -1484. VIllA; C-1495. V.19; C-/502 ./V.2; C-1498. V.12). Are. Cae/., Prg. n. 3134. Regh/ro di 31 carie, di cf/i 16 numera/e, a ,ogilo del notaio Rodolfo di ge, PilJ,matl't!/) de Replelis », di Ripalransme, assuti/o dai noEai Francesco Spino, Domenico «de Muscophis lO e Galeol/o «Boccablancha », di Ripatransone, con legaliz:ta:done degli anziani del comune, munita di Sig. 9 e rilascia/a ,'l IO. VI/I. 1506 dal cancelliere Valerio " magisltii Crisienlij "; COlI 1.'approvazione e il vi.!o di Nicola Capranica, Qescovo di Nica.tra e vicolegato della Marca Anconitana. muniti del Sig. 3 di Alessandro Farnese, carJinale diacono di S. Eustachio. legalo della stessa provincia. rilasciati in seguito a rela:tione di .er Amico « Iacobi ". notaio di Macerala. il /3, VII. 1506, in Castignano, dal cancelliere An/onio Fedele; e con lellere testimoniali di AI/tonio « de Monte ". arcllJescooo di Sipanlo e uditore generale della Camera apostolica, munita del Sig. «. date e 30llo$cntle dal mede3imo In Roma, il 18. VI/. 1506, assistito da Cristoforo Pagno, notaio, e da Giovanni Battista • de Ecdesia ". promensuario della ·Camera apostolica. Sulla prima carla di .guardla. nota del sec. XVI (ome..a): segnaluTa del sec. XIX: XVI, n. 4. «

i

Cf. n. I del documento C. 1506. VII. 6. 2 In cera rossa. prolelta da carta. aderente alla pergamena. 4 Resia la cordicella rOlsaslra, a cui era aPPeso.

3

Traccia

di cera rossa.

C -1506 . XI . 30 .

2443.

Napoli - Ferdinando II, re di Sicilia, in esecuzione dei capitoli concordali con Luigi XII, reintegra Andrea·Matleo Acquavioa nel possesso dello stalo avito. Are. Cad., Prg. n. 2443.

Originale.

Nel "erso segnalure, del sec. XVII: n. 2; del sec. XIX:

xxm,

n. 2.

No! Ferdinandus, rex Aragonum, Sicilie etc. Quoniam inter aIia capitula pacis, phederis et unionis, concordata inter nos et regem Francorum, est capitulum tenons sequentis: Item fuit concordatum quod omnes principes, barones, milites et alii Sicilie citra F arum regni vel aliunde, qui partem christia­ nissimi regis contra. catholicum regem secuti sunt, vel eorum heredes legittimi, post matrÌmonÌum conclusum inter catolicum regem et dominam Germanam de F uxo, restituentur integre in possessione et fruycione suorum principatuum, domorum, terrarum, dominiorum, bonorum suorum inmobilium, que ipsi possidebant in initio dicti belli, quod fuit anno millesimo quingentesimo secundo, instante tempore quo armigeri regis Hispanie venerunt ad T ripaldam et dominus d'Abony l venit contra eos, quamvis per catolicum regem, vel suos locumtenentes vel alios ad id potestatem habentes, fuerint vel sint translata in alios, et similiter erunt restituti in possessione et fruycione predictorum suorum bonorum, que possidebant predicto tempore, et habebunt illa effectualiter, quamvis illa fuerint translata in alios per regem F edericum et suos locum­ tenentes, vel alios ad id habentes ab eo potestatem; que alienaciones per omnes predictos facte non potuerunt prejudicare iuri petitorii nec possessorii dictorum principum, baronum et aliorum, eis spectan­ tibus, ad bona que ipsi possidebant in initio dicti belli, dummodo prenominati prestent iuramenta et Et quia, tempore dicte rupture, vos Andrea Matheus homagia fidelitatis catolicis regi et regine. Aquevivus de Aragonia, dux Atrie, possidebatÌs et eratis in possessione civitatis Atrie, cum titulo et honore ducatus, ·cum casalibus et pertinenciis :mis, necnon terrarum et castrorum infranominatorum cum fortaliciis et pheudis inhabitatis et pertinenciis suis, videlicet CeHini, Montis Sicei. Montis Pagani, Cansani, Bassiani, Bisenti, Castiglioni, Appignani. Murri, Castrivetens Notarescbi, CastrÌveteris Tran­ smundi. Guardie ad Gumanum, Corropoli, Musciani, Podii Monelli, Ripactoni, Turani, Sancti Homen, T ortoreti. Bellanti, Forcelle, Montanee Roseti cum villis suis, Penne de Sancto Andrea, F omaroli, Contraguerre, Collisveteris, Castanee, Montoni, Iulie Nove, dicte antiquitus Sancti Flaviani. cum honore et titulo comitatus, provincie Apruczii ultra; civitatis Conversani, cum titulo et bonore comitatus, Nucum, Castellani, Casamaxime, Turi, Montirroni, Aquevive, Bitteti, Ioye, Cassani, provincie Terre Bari, cum fortaliciis et pertinenciis suis, ac certorum pheudorum inhabitatorum; necnon domus posite in pertinenciis Sandi Petri de Maella, civitatis nostre Neapolis: et ligium, sacrameDtum et homagium fidelitatis, iuxta fonnam pl'einserti capituli. in posse nostro et regine consortis nostre et, seu in nostri personam, in posse magnilici Thome de MaUerito. iuns utriusque doctOl'is et Dostram cancellanam regentis, CUI


REGESTA CHARTARUM

249

predicta verbo comlSlmus, prestlbstls, prout in instrumento confecto per Petrum Lazarum Dexea 2, locumtenentem prothonotarii nostrum et notarium publicum, nomine et vice secretarii nostri infraseripti, die presenti et subseripto, ad quod nos referimus et volumus hic haberi pro inserto, continetur: pro observacione dicti capituli mandamus vos dictum ducem restituÌ et reintegrari in possessione eivitatum, terrarum, loeorum, castrorum, pheudorum, bonorum omnium predictorum, cum mero et mixto imperio ae gladii potestate cognicioneque causarum ac prime et secunde appellacionis, prout possidebatis tempore mencionato in preinserto capitulo. Et pro effectuali execucione premissorum magno camerarÌo et eius loeumtenenti, presidentibus et raeionalibus camere nostre Summarie, thesaurario, conservatori nostri regii patrimonii ceterisque officialibus et subditis nostris in presenti nostro regno mandamus quatenus in posses­ sione omnium predietorum vos dictum ducem seu vestrum procuratorem ponant, amoto quocumque detentore, et eontrarium non faeiant pl'O quanto penam ducatorum auri decem milium cupiunt evitare. Presens fieri iussimus, nostro negociorum huius regni magno sigillo inpendenti munitas. Datum in Castello Novo Nea­ polis, die tricesimo mensis novembris, decime indictionis. anno millesimo quingentesimo sexto, regno­ rumque nostrorum Sieilie ultra F arum anno XXXVIIII, Aragonum et aliorum vicesimo octavo, Sicilie Sig. 4, (Nel margine inferiore, a sinistra): autèm citra F arum et Hierusalem quarto. Yo el Rey, :l Vidit Malferitus regens. Vidit generalis thesaurarius. Vidit Antoniu! 5 viceprothonotarius, Solvat quin­ gentos viginti et tres ducatos; p, L. Dexea 2 taxator. In privilegiorum 1II1, folio CCLVIIIO, Dominus rex mandavit micbi Michaeli Perez Dalmaçan: S (nel mezzo): lo, Baptista Spinellus conservator generalis; (a destra): Michael de Aflitto locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria. La restitucion del stado del duque de Atri. I Nel testo dahony: monsignor de Begny o d'Auhigny, Roberto Stewart d'Aubegny. li Così nel te~to: Dexea o d' Exea? Autografo. 4 Re:lla soltanto il nastrlno rosso e giallo, appeso alla pllca. 5 Abbr. Antous 6 Cosi nel testo: Dalmaçan o d'Almaçan?

3

1818.

C -1506. XII. IO .

Napoli - Ferdinando II, re di Sicilia, conferma ad Andrea-Malteo Acquaviva gli stati degli Abruzzi e delle Puglie. Are. Caet .. Prg. n. f 8 T8.

Originale.

Nel

ve(30)

nota del sec. XVI (omessa); segnatura del3ec. XIX: XXIII, n. 28.

Ferdinandus, rex Aragonum, Sicilie etc. Quoniam his haud longe decursis diebus nostro cum pri­ vilegio, datum in Castello Novo Neapolis, die XXXo mensis novembris anni presentis, mandavimus restituì vobis Andree Matheo Aquevivo de Aragonia, duci Aetrie, civitatem Aetrie, cum titulo ducatus, necnon terras et castra infranominata, eum fortaliciis et pheudis inhabitatis, videlieet Cellini, Montissicci, Mon­ tispagani, Cansani, Bassiani, Bisenti, Castiglioni, Appignani, Murri, Castriveteris Notaresehi, Castriveteris Transmundi, Guardie ad Gumanam, Corropoli, Mustiani, Podiimorelli, Ripadoni, Turan!, Sancti Homeri, Tortoreti, Bellanti, Forcelle, Montanee Roseti eum villis suis, Penne de Sancto Andrea. Fomaroli, Contraguerre, Collisveteris, Castanee, Montoni, Iulienove diete antiquitus Sancti Flaviani eum titulo comitatus, provincie Aprutzii ultra; civitatis Conversani eum titulo comitatus, Nucum, Castellane, Casa­ maxime, Turi, Montirroni, Aquevive, Bitecti, loye, Cassani. provincie Terre Bari, eum fortaliciis et per­ tinensiis suis, ae eertorum pheudorum inhabitorum; necnon domus site in pertinenciis Sancti Petri de Maella, civitatis Neapolis: sicut in pactis federis inter nos et regem F rancorum extiterat concordatum; et ut predicta omnia cum hominibus, vassallis, pheudis, et cum mero et mixto imperio ac gladii potestate iurisdietioneque civili et criminali et quatuor litteris arbitrariis cognicioneque pl'imarum et secundarum causarum, conJìrmare dignaremur fuimus supplicati: nos, prout in ipsorum possessione stetistis et tempore mencionato in dieta restitucione stabatis, preter et quatenus privilegia concernunt iura foculariorum et salis cabellas, terciarias, tractas et alia que ad fiscum pertinent, conlirmamus, habitis pro revocatis quibuscumque concessionibus, fidelitate nostra, pheudali quoque servicio et adoha ceterisque nostris et aliis iuribus reservatis; investientes vos, pro vobis et vestris heredibus et successoribus, per expeditionem presentium. Ioanne regine etc., primogenite nostre gubematricique generali ac heredi et successori intentum appe­ nentes nostrum, sub paterne benedictÌonis obtentu, dicimus, magnoque huius regni camerario et eius locumtenenti, presidenti bus et racionalibus camere nostre Summane, thesaurario et conservatori regii VI,3Z


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

250

-----~---~-----------------------------------

patrimonii ceterisque officialibus et subditÌs nostris mandamus quatenus, forma presencium attenta, illam observent, amoto quocumque detentore, et contrarium non faciant pro quanto regina nobis morem genere, ceteri officiales et subditi penam ducatorum auri decem milium cupiunt evitare. Presentes fiel~ iussimus, nostro negociorum huius regni magno sigillo impendenti munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, die decimo mensis decembns. decime indictionis, anno millesimo quingentesimo sexto, regno­ rumque nostrorum Sicilie ultra F arum anno tricesimonono, Aragonum et aliorum vicesimo octavo, Sicilie citra F arum et Hierusalem ')uarto. Yo el Rey. 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Malferitus r[egens]. Vidit generalis thesaurarius. Vidit Antonius 3 viceprothonotanus. Solvat ducatos duos, tarenos Il, P. L. Dexea 4 taxator. Dominus rex mandavit micbi Michaeli Perez Dalmaçan 5. In privile­ giorum IIII, folio CCXXXVIO: (nel mezzo): Ioannes Baptista conservator generalis; (a d~tra): Michael de Affitto locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancel1aria. La confirmacÌon del duque de Atri. I

Autografo.

cumento precedenle.

~ 4

Frammento in cera ro..a, appeso alla plica cQn na.trino serico, rosso e giallo.

Cf. n. 2 del documento precedente

5

3

Cf. n. 5 del do­

Cf. n. 6 del documento precedente.

c . 1506 . XII. 18 .

2747.

Napoli - Statuti, ordinamenti e capitoli per il gooemo e l'amministrazione degli uomini di Tino, pro­ mulgati da Ippolila d'Aragona, conleMa di Venafro. Are. Caet., in Prll. n. 2747.

Copia autenticala, Inserita In C-1523. Vll.2.

Statuti, ordinatÌoni et capituli, facti per lo comone bono stato, goberno et regimento deli homini del castello delo Thino da soi signuri fidelissimi. Se ordina per lo comone bono stato se alcuna persona de dieto castello blasfemasse 1 Dio o la Virgine Maria, et fosse accusato per qualsevoglia persona, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio et paghe per onne volta alla corte tari * * Fiat ut petitur pro prima vice, sin autem alias incurserit puniatur iuns pena. Se alcuna persona blasfemasse li santi de Dio o sante o de alcuno de loro fosse accusato, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio et paghe alla corte tari uno. Fiat ut petitur. Se alcuna persona facesse sacramento falso et fosse acéusato et probato per due testimonii, paghe ala corte ducati dui. PunÌatur pena lum. Se alcuna persona dicesse ad alcuno o alcuna, furu, latro, homicidiario, itrataro tu ne menti per la gola, o non dice lo vero o qualsevoglia altre parole iniunose, et fosse accusato, se creda al sacramento de lo accusatore con dui testimonii et paghe ala corte tari dui. Reservato quillo che recepe la iniuria possa demandare la ragion sua innante al iodece et extimarsela fino ala summa de ducati duÌ. Pro minibus verbalibus fiat ut petitur, in aliis arbitrio comitis. Se alcuna persona dicesse contro alcuna femina, puctana, rufl1ana, factochiara, scrofa o alcuna altra iniuna, se creda al sacramento de lo accu­ satrice con dui testimonii et paghe a la corte lo iniuriante accusato tari tre. Fiat ut petitur. Se alcuna persona facesse nza et sera denunciato o vero accusato per la parte et probato per dui testimonii, qui1lo che comensa la rÌxa paghe ala corte tari tre, l'altro ad nuHa pena liia tenuto. Fiat ut petitur. Se alcuna persona in nxa cacciasse sangue et sera accusato, se creda ad sacramento delo accusatore con dui testimoni et paghe ala corte ducato uno. Pro minimo vulnusculo, fiat ut petitur; in aliis vero servatur forma iuris. Se alcuna persona minore de dece anni verberasse alcuno o alcuna et fosse accusato de lo sangue, livore, fractione de osso o vero rixa, non sia tenuto ad nulla pena, se non emendare lo danno al paciente, expese et interesse. Fiat ut petitur. Se alcuna persona minore, ut supra, dicesse alcuna iniuria ad alcuna altra persona maiore, lo iniuriato desse alcuna boffecta o scapigliata o vero altra leve castigatione al minore iniuriante, non se possa per nullo modo accusare, ne :sia tenuto ad nulla pena. Et se dicte persune minore, ul supra, infra loro facessero rin, non ce sia altra pena se non ·la emendatione Se alcuna persona fosse denunciata o vero accusata de de lo danno al padente. Fiat ut petitur. qualsevoglia causa, cnminale, civile o vero mixta, lo accusante o vero denunciante possa ad sua volunta infra tre di reducere et abolire dicta accusa et pagare lo accusato o vero denunciato ad la corte per la abolitione o vero cassature aut circumductione grana uno. Observetur consuetudo in talibus servata. Se alcuna persona facesse danno ad alcuna altra persona in qualsevoglia modo et havesse la concordia


REGESTA CHARTARUM

251

de la parte, non possa essere accusato poi dieta concordia del danno dato. Se alcuna o alcuno fosse accusato da alcuna altra persona per qualsevoglia causa, non possa lo accusato accusare lo accusante fino non siano passati octo di; et se innante accusasse, non sia tenuto ad nulla pena et non se possa procedere ad dieta accusa. Observetur forma iuris, capitulorum Regni,l'itus et observantie magne curie. Se alcuno o alcuna furasse orgio. speltra, cannabo, lino o altri victuagli dal campo de altri et fosse accusato per lo patrone, se stia al sacramento delo patrone con dui testimonii et, restituito lo furto o

vero dampno, paghe ala corte ducato uno, tari dui et mezo. Fiat ut petitur in furto ascendente ad tumulum; ab inde observetur forma iuris. Se alcuna persona fosse trovata ad cogliere fabe, ciciri et altri legumi per magnare in herba et sera accusato, se stia ad sacramento de lo accusatore; et, emendato lo danno, se e de di, paghe a la corte grana quindici; se e de noete, tari uno. Fiat ut petitur. Se alcuna persona fosse trovata ad cogliere cocoze et altre cose de orto in lo orto de altri et fosse accusato, se stia al iurĂ mento del patrone accusatore et, emendato lo danno, se e de di, paghe ad la corte grana Se alcuno o alcuna fosse trovato adcogliere dece. et se e de nocte, grana quindici. Fiat ut petitur. pera, mela, nuce et altri frudi de altre persune et fosse accusato per lo patrone, se stia al sacramento suo; et, restituito lo danno, se e de di, paghe ala corte tari uno, se e de nocte, tari uno e mezo. Se alcuna persona tagliasse arbori fructiferi de altri da lo pede et sera accusato, se Fiat ut petitur. stia al sacramento de lo accusatore con uno testimonio et paghe a la corte, emandando lo dando, ducato Se alcuno o alcuna scorciasse uno; se tagliasse li rami, paghe ala corte tari dui e mezzo. Fiat ut petitur. alberi fructiferi alieni et fosse accusato, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio: et, Se alcuna persona se emendato lo danno al patrone, paghe ala corte tari quactro. Fiat ut petitur. menasse fare de vicinanza, no secundo la vicinanza et solito del dieta castello del Thino debia abbarrare dove aementa, altramente non lo abbarrando con iusto et honesto modo et fosseli facto alcuno danno per le bestie deli particulari de epso castello, non se paghe non pena ne danno alcuno ne anco se possa Se alcuno o alcuna trovasse li animali de altri ad fare accusare. Quod fiat emenda dampni tantum. dampno ne le cose soi proprie debia accusare infra octo di, et se poi octo di accusasse lo accusato, non sia tenuto ad nulla pena, excepto se lo dampno fosse occulto che lo patrone non lo havesse saputo, perche in questo caso possa accusare etliamJ de poi li oeto di de lo dampno dato; et li acta di corrano a tempore scientie. Fiat ut petitur. Se alcuna persona de dicto castello. trovasse ne le segete. victuaglie o vero campi propri ad dampnificare bacche, bovi, iomente, asini et altri animali grossi, da lo primo di de septembro per tucto lo mese de febraro, et accusasse lo patrone de diete bestie dampnificate, se creda al sacramento de lo accusatore; et, havuta ragione de lo dampno, paghe lo accusato per omne animale grosso ad la corte grana due, et per bestie minutule grano uno et mezzo. Et da lo primo di de marzo per tucto lo mese de augusto, per animali et bestie grosse se paghe, emendato lo dampno et accusato, ut supra dictum est, per ciascaduno animale grana quactro; et per animale minute, come sono pecore, porci, capri etc., se paghe per ciascha uno grano uno. Fiat ut petitur. Se alcuna persona fosse trovata ad bactere gliande, nuce, pera, mela con banda, pertica o vero prete, o veramente ad recogliere per terra, et sera accusato per lo patrone, se creda al sacramento delo accusatore; et se e de di, paghe ala corte tari uno, et se e de nocte, tari uno et mezo; et al patrone per lo dampno. se Se alcuna persona trovasse porci, e de di, grana sei, et, se e de nocte, grana dece. Fiat ut petitur. scrofe, pecore, capre et altri animali apti ad magnare gliande, persice, nuce, pera, mela, et accusala, se stia al sacramento delo accusatore, et paghe ala corte, se e de di, per ciaschauno animale grano mezo ; et, se e de nocte, grano uno: et emende per lo dampno alo patrone .per ciascha uno animale. se e de di, grana cinque, et, se e de nocte, grana octo. Et se lo patrone nce trovasse lo pastore o altri che nce le guardasse, tanto in dicti lochi et fructi come anca in li grani, segete et victuali, se e de di. paghe lo pastore tari uno: se e de nocte, etiam diu, cioe se sera accusato, ut supra, et iurato. Fiat ut petitur. Se in tempo de fortuna de acque o vero di venti o vero per dui di poi fossero trovate porci, scrofe, capri et pecore ad magnare nuce, pera, mela, gliande et altri Ifructi cascati, et sera accusati per lo patrone de dicti fructi, se stia al iuramento delo accusatore, et paghese, se e de di, ala corte per cĂŒascha uno animale grano uno, et, se e de nocte, grano uno et mezo; et emendese per ciascha uno animale per dampno alo patrone, de di et de nocte, grana sei. Fiat ut petitur. Se alcuno o alcuna trovasse ad lo orto suo, dove sono foglia o vero altre herbe da magnare, porci, scrofe, capre, pecore, Baini, cavalli, bovi et bacche, et aecusara, se stia al sacramento delo accusatore et paRhe per porci et scrofe a la corte, zoe per ciascha uno de epsi, grana due, et per ciascha una pecora o capra grano uno,


252 DOCUMEN TI DELL' ARCHIVIO CAET ANI ---------------------- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

et per animale grosso grana due et emende lo dampno a lo patrone. Fiat ut petitur. Se bovi, bacche, asine o vero asini, cavalli et iomente fossero trovati in le padule del dieta castello, dali dece de marzo fino che lo feno sera falzato et reposto, et serando accusate, se stia al sacramento delo accusatore et paghese ala corte per omne una de dicte bestie grosse grana cinque, et per lo porco et la scrofa, in omne tempo nce serando trovati et accusati, ut supr:a, se paghe per ciasche uno ala corte grana due et emendese lo dampno. Fiat ut petitur. Se alcuno o alcuna desse o facesse dampno ad alcuna persona in lo modo et forma de li infrascripti et 50pra5cripti capituli o in qual~evoglia altro modo, sia tenuta ad emendare dieto dampno ad provisione et extimatione de comuni amici da eligernosi per le parti; et ad quillo have receputo lo dampno non se li creda se non fino ala somma et valore de grana Se alcuna persona metesse o facesse herba in le segete, grani, victuagli et dece. Fiat ut petitur. campi de altri se fosse accusato per lo patrone, se stia ad lo iuramento de lo accusatore et paghe ala corte, emendato lo dampno, grana cinque; et cossi in li limitani et margini et in li paduli grana dece. Fiat ut petitur. Se alcuno o alcuna scassasse o guastasse la fracta o vero sepe morta de altri in qualsevoglia Iaea, et serra accusato per lo patrone, se creda al iuramento de lo patrone, et reduca in pristino stato dicta sepe et paghe ala corte grana dece. Fiat ut petitur. Se alcuna persona guastasse fracta viva o murale alieno in qualsevoglia loco, se sera accusato per lo patlOne, se stia al sacramento delo accusatore, et reducto dicto murale o vero sepe in pristino stato et emendato lo dampno ad lo patrone, se per dieta causa fosse socceso, et paghe ala corte tari tre. Fiat ut petitur. Se alcuna persona divertesse le via o vero la voltasse per li lochi, terre et possessioni de altri, lo patrone de dicte terre et lochi lo debia ricercare innante ad uno testimonio che non mande dicta via per la possessione sua; et se farra lo contrario, passato uno di de poi dieta requisitione, fosse accusato per lo patrone, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio et paghe ala corte tari dui.Fiat ut petitur. Se alcuna persona chiudesse o vero guastasse la via vicinale et fosse accusato per qualsevoglia persona, se creda al sacramenro delo accusatore con uno testimonio et apra et acconcie la via et pahe a la corte tari dui. Fiat ut petitur. Se alcuno o alcuna permutasse, exterminasse o vero levasse li termini de la terra et lochi de altri et sera accusato, se creda al sacramento de lo accusatore con uno testimonio et, tornati li termini ad lo proprio loco, paghe a la corte ducato uno, tari dui et mezo. Fiat ut petitur. Se alcuna persona aprehendesse, usurpasse o vero pigliasse la terra de altri et, re cercato per lo patrone, primo innante ad uno testimonio debia lassare dicta terra super apprehensa, et infra termene de tre di non la lassa et sera accusato per lo patrone, se creda ad lo sacramento de lo patrone con Se alcuna persona uno testimonio et, restituita la terra, paghe ala corte tari dui. Fiat ut petitur. divertisse o vero meetesse alcuno curso de acqua per li lochi non debiti o vero facesse sacquatorio, che facesse preiuditio al vicino, et recercato primo innante ad uno testimonio debia levare dieta curso de aqua, et passato uno di poi la requisitione predicta non e levato dicto curso, se sera accusato per lo patrone, se creda ad sacramento de dicto patrone con uno testimonio et, emendato lo dampno ad Se alcuno ipso accusatore, paghe ala corte tari dui, et reduca lo curso al Iaea solito. Fiat ut petitur. o alcuna persona guastasse o divertisse alcuno curso de acqua da lochi dove antiquamente e solito correre et stare, et sera accusato per alcuna persona, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio et repare lo accusato lo curso de l'acqua et ponalo in lo loco solito et, emendato lo dampno farsi incurso, paghe a la corte tari dui. Fiat ut petitur. Se alcuna persona pigliasse et portasse asino o asina, cavallo o vero iumenta o altre bestie grosse ad sai servitii, senza licentia de lo patrone, et sera accusato, se creda al iuramento de lo patrone accusatore et, pagato lo dampno, iornate et interesse Se alcuna. persona percutesse o vero alo patrone, paghe ala corte grana quindici. Fiat ut petitur. bastoniasse alcuna bestia grossa, zoe bovi, bacche, asino, asina, cavallo, iumenta, mulo et mula in qualsevoglia loco et sera accusato per lo patrone, se creda al sacramento de dieto accusatore con dui testimonii; et, emendato lo dampno et interesse incUfse, paghe ala corte tari uno; et se ammazzasse alcuno de dieti animali grossi, accusato per lo patrone et iurato con dui testimonii, ut supra, emendato omne dampno et interesse, paghe ala corte tari tre. Fiat ut petitur. Se alcuna persona percutesse o verberasse alcuno porco, scrofa, capra, pecora et altri animali et bestie minute et serra accusato per lo patrone, se creda al iuram~nto de lo accusatore con uno testimonio, et emendese lo dampno et paghe ala corte grana dece; et se le ammazasso diete bestie menute, accusato et iurato per lo patrone con uno testimonio, ut supra, se emende lo dampno et interesse al patrone et paghe ad la corte tari uno. Se alcuno bocciero o altra persona volesse chianchiare o macellare carne in dieto Fiat ut petitur.


REGESTA CHARTARUM

253

castello de qualsevoglia ragione et sorte de carne se sia, la debia vendere secundo li serra posta per li catapani o vero sindici et massari de dicto castello, et la debia vendere ad rotulo, et che lo rotulo sia de quaranta onze, excepto se fosse carne de agnelli o vero de caprecti, che quisti se possano vendere ad quarto ad arbitrio del patrone; et chi fana lo contrario et serra accusato, se creda al sacramento ltem che poi che la carne ei reducta de lo accusatore et paghe ala col"te tari uno. Fiat ut petitur. ad la chiancha o vero in piaza per vendersi, non se la possa lo buccero o altro patrone tornare in dricto, ma la debia vendere secundo li sera posta per li supradicti accaptapani o vero sindico et massari, ad lo iusto rotulo, ut supra; et chi fara lo contrario et sera accusato, se creda al iuramento de lo accusatore, et paghe a la corte tari uno. Fiat ut petitur. Item che nisciuna persona che tagliasse carne, ut supra, la debia vendere se non uno rotulo per homo fino intanto che serando serviti tucti de dicto castello, excepto se alcuno volesse baetizare o vero fll1e annuale o vigiliale; et chi fara lo contrario et sera accusato, se creda al sacramento de lo accusatore et paghe ala corte grana dece. Fiat ot petitur. Item se se venesse ad vendere carne mortacina in dicto castello, se debia vendere ad pera et non ad rotulo, et niscĂŒuna persona la possa comparare tucta ansi la lasse vendere ad monutulo; et chi farra lo contrario et serra accusato. se creda al sacramento de lo accusatore et paghe ala corte grana dece. Se alcuno tabernaro o tabemara o vero qualsevoglia altra persona de dieto castello Fiat ut petitur. vendesse vino o verp musto, lo debia vendere ad la mesura iusta, aiustata et sigillata per li accatapani o vero sindico et massari, secundo per epsi li sera posto et ordinato quanto habiano da vendere; verum dicti accatapani o vero sindico et massari debiano ponere dicto vino che quilli lo vendeno guadagneno competentemente et questo innante lo possano lo debiano pigliare lo iuramento da dicti vendituri quanto li e constato lo vino et cussi lo ponere che guadagneno competenter ut supra; et chi fara lo contrario et sera accusato, se creda alo iuramento de lo accusatore et paghe ala corte tari uno. Fiat ut petitur. Item se alcuna persona vendesse o comparasse o vero mesurasse, non debia ne vendere ne comparare ne misurare ad altra mesura se non ala mesura iusta et adiustata et ordinata per lo sindico et massal-i o vero accatapanĂŒ de dicto castello; et chi fara lo contrario et sera accusato, se creda al iuramento delo accusatore et paghe ala corte, se e delo castello, grana dece, et, se ei extranio, tari uno. Fiat ut petitur. Se alcuna persona pesasse ad altro piso che ala decina de undici libre, et fosse accusato, se creda al sacramento delo accusatore con uno testimonio, et paghe ala corte, se e del dicto castello Se alcuna persona de de lo Thino, grana dece et, se e frustiero, extraneo, tari uno. Fiat ut petitur. dicto castello iocasse ad carte, ad dadi, ad azal'do o vero altri iochi prohibiti, ad dinari et ad tirare, excepto in lo mese de iugno et de augusto, et da la vigilia dela Nativita de nostro Signore perfino ala sacra de Sancto Stephano, et sera accusato per lo camerlingo de dicto, castello, se creda al sacra~ mento de dicto camberlingo con uno testimonio, et paghe ala corte tari b'e; et quillo che li tene in casa ad iocare o ad fare iocare, se sera accusato, ut supra, paghe ala corte tari quactro. Fiat ut petĂŒtur. Se alcuna persona del Thino predicto trovasse bestie de qualsevoglia sorte ad pasculare intorno o vero ne le ripe et margini de li grani, segete et victuagli deli loro campi et accusaralle ad la corte, se creda al sacramento clelo accusatore, et paghe ala corte per ogni bestia grossa, se e de di, grana due et, se e de nocte, grana tre; et per bestie minutule, se e de di, grano uno et, se e de nocte. grana due, et emendese per lo dampno alo patrone per ogni bestia gl'Ossa et per bestie minutule Se alcuna persona de dieto castello buctasse secundo sera apprezato, ut supra. Fiat ut petitur. mundice o vero altre bructure, che generassero fetore o puzore o vero impedimento alcuno per dicta castello. excepto se la buctassero in li lochi soliti et consueti,et sera denunciato o vero accusato per qualsevoglia persona de dieta castello, se creda al iuramento delo accusatore, et paghe ala corte, levata F acta per Ypolitam de Aragonia, comitissam Venafri. la immunditia, grana quindici. Fiat ut petitur. Datum Neapoli. et expedita sunt supradicta capitula, prout in fine cuiusque ipsorum continetur. Ypolita de Aragonia contessa de Venafro die XVIII meilsis decembris, millesimo quingentesimo sexto. mano propna. Iacobus de Albertinis auditor. Abbas Alaffius Prate canceUarius de mandato. 1

Nel

1t!310 blas5cmaB8e.


254

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAE T AN!

C -1506 • XII. 21 , A.

2516 , 3049.

Napoli Ferdinando Il, re di Sicilia, ordina a Cesare Carlino di reintegrare Onorato III Gaetani, duca di T raetto, nel possesso di Piedimonte d'Alife, saloa la deliberazione Circa la restituzione delle altre terre dello stato aoito. Are. Cael., Prg. n. 2516. Originale. Nel oerso segnalare, del aec. XVII: n. 3; P. 4. C. 8, f. p., n. 6; del loi, in Prg. n. 3049. Copia aulenticala, inserila In C _ 1507.1. 15.

sec. XIX: XLII, n. l B.

Nos Ferdinandus. l'ex Aragonum. Sicilie citra et ultra Farum, Cesari Carlino, militi. Quoniam Ìnter alia capitula pacis, federis et unionis, concordata inter nos et cristianissimum regem Francol'um est capitulum tenoris sequentis: Item fuit concordatum quod omnes principes, barones, domini, milite:!! et alii Sicilie citra Farum regni vel aliunde, qui partem dicti cristianissimi regis contra catholicum regem secuti sunt, vel eorum heredes legittimi, post matrimonium inter prefatum catholicum regem et Germanam de F uxo restituentur integre in possessione et fruicione suorum principatuum, domorum, terrarum, domi­ niorum, bonorum suorum inmobilium, que ipsi possidebant in inicio dicti belli, quod fuit anno millesimo quingentesimo secundo, in state, tempore quo armigeri l'egis catholici Hispanie venerunt ad T npaldam et dominus Aubeny i venit contra eos, quanvis per catholicum regem vel suos locumtenentes fuerint translata in alios et similiter erunt restituti in possessione et fruicione predictorum suorum bonorum, que possi­ debant predicto tempore et habebunt illa effectualiter, quanvis illa fuerint translata in alios per regem F redericum aut suos locumtenentes; que alienationes per omnes predietos facte non poterunt preiudicare iuri petitorii nec possessorii dictorum principum, baronum et aliorum ad bona que ipsi possidebant in inicio dicti belli, dunmodo prenominati prestent iuramenta et homagia debite fidelitatis prefatis catholicis· Et quia tempore dicte repture Honoratus Gayatanus, dux T rayeti, possidebat et erat regi et regine. in possessione terre Trayeti, cum titulo et honore ducatu! ac cum turri, scafa et passu Guirilliani et cum aliill casalibus SUill, habitatis et inhabitatis; civitatis F undorum, cum titulo et honore comitatus; terre Castri Fortis, Fraetarum, Spigru, Castri Honorati, Maranule, Castri Novi, Sui cum scafa, Ytri, Sperlongne. Monticelli, Lenole, Pastine, Campi de Melle et Pedismontis cum castello et casalihus suis; ae feudorum Ambrife et Aquevive et Sancti Y ci . habitatorum; ligiumque sacramentum et homagium fidelitatis in posse nostro et dicte regine, consortis nostre, prestitit, prout in instrumento confeeto per secretarium nostrum infrascriptum, vicesimo secundo mensis aprili, presentis anni continetur: pro obser­ vatione dicti capituli mandamus dictum Honoratum reintegrari in possessione civitatis, terrarum, locorum et feudorum et bonorum omnium predictorum, cum mero et mu:to imperio ac gladii potestate cognicioneque causarum civilium et criminalium, prout possidebat tempore mencionato in preinserto capitulo, prout apparet per nostrum privilegium exequtoriale seu comissionem, expeditum seu expeditam die vicesimo septimo aprilis presentis anni; quibus nostris mandatis nondum executis ipsoque duce pro exequcione instante, virtute dicti capituli pacis et nostre ordinaciorus, decrevimus dictum ducem reponendum esse in possessionem dicte terre Pedismontis, cum castello et casalibus suis et cum integro statu suo, sicut meliul ipse dux possedit tempore diete rupture, salva delliberatione super exequcione terrarum restancium, citra quodcumque preiudicium dicti ducis et successorum. Vobis Cesari Carlino, comissario nostro, mandamus quatenus conferre vos debeatis ad terra m Pedismontis et dictam terram nostro nomine capiatis, et ab universitate, hominibus et personis diete terre iuramentum, ligium et homagium, nomine nostro et nostrorum successorum. recipiatis ac absolvatis ab homagio prestito veteribus possessori bus; qui bus peraetis, statim a predictis universitatibus, hominibus et perlonis, tanquam subditis et vassallis dicti ducis. ipsum tamquam dominum assecurari faciatis, iuxta Regni morem, et dictam terram Pedis­ montis, cum castello et casalibus ac omni integro statu suo ac cum fructibus et debitis consuetis ac omnilms iuribus, iurisdictionibus, prerogativis et preeminentiis solitis, eidem duci vel eius procuratori illico et integre restituatis; mandantesque omnibus officialibus ac universitatibus, hominibus et personis presertim terre Pedismontis quatenus vobis faveant ac assistant et a contrario caveant si penam ducatorum duorum milium cupiunt evitare, Presentes fieri iussimus, nostro negociorum huius regni Magno sigillo impendenti munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, die XXI mensis decembris. decime indicionis. anno millesimo quingentesUno sexto, regnorumque nostrorum videlicet Sicilie ultra F arum anno trieesimo


lSS

REGESTA CHARTARUM

- - - - - - - - - ------_._-------_..

nono, Aragonum et aliorum vicesimo octavo, Sicilie citra Farum et Hierusalem quarto. Yo el Rey.2 Sig. 3 (Nel margine inferiore, a ~ini~tra): Vidit Malferitus regens. Vidit Antonius vice prothonotarius. Vidit generalis thesaurarius. Solvat ducalos duos, tarenos Il, P. L. Dexea taxator. In priviiegiorum 1111°, folio CCCXVUU. Dominus rex mandavit michi Michaeli Perez Dalmaçan; (a d~tra): Iohannes Baptista Spinellus conservator generalis. Michael de Aflitto locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata in cancellaria. La comission pera Cesaro Carlino pera restÌtuyr la possession de Pedimonte al duque de Trayeto en forma. I

Cf. n. I del documento C - 1506. XI • .30.

2

Autografo.

3

Frammento di cero

TOS$a,

appe$O alla plico

con nus/Tino

3e,ico, '0"0 e gia/lo.

c -1506 . XII. 21 , B.

2790.

Napoli - Ferdinando 11, re di Sicilia, conferisce in feudo la citta di Altamura, col titolo di princi­ pato, nonché le terre di Montepelo:$O e), Minervino, Mottola e Grollole a Onorato 111 Gaetani, duca di Traetlo e conte di Fondi. Are. Cael., Prg. n. 2790. Originale, in un fascicola di olta carte pergamenacee. Sul relto della prima carta, nota concelle1e&ca: Die Xl( menais iunii, X indictÌonis, millesimo quingentesimo septimo, Neapoli, curia pro tribunali .edente: presens pri. vilegium presentatum fuit coram regente, iudicibus. actorum magistri. et alii. officialibu. magne curie Vicane per Nardum Andream Frondam, causidicum neapolitanum, procuratorem, ut dixit, militie Hectoris Pignatelli de Neapoli. comitis Montisleonis, et pecjit pro suo interesse autenticari ac decretum interponi super aulenticacione dicIÌ privilegii ac ... ; ,egna/ure, del .ec. XVII: n. 2 (co,retto 110[110 un or{sl'nOTio n. 3); P. 4, C. 9, fa•• p., n. 2; del sec. X/X: XXXVII, n. 56.

Nos F erdinandus, rex Aragonum, Sicilie citra et ultra F arum etc. Decet regem ac... Consi­ derantes servitia presrita per antecessores Honorati Gayetani, ducis T rayecti comitisque F undorum, regibus domus nostre ~Aragonie, habito collateralium et aliorum magnatum et doctorum in utraque censura consilio, eidem Honorato eiusque heredibus et successoribus, imperpetuum, ex suo corpore legitime descendentibus, sexus tamen et gradus prerogativa servata, civitatem Altamure, cum titulo principatus, terram MontÌs Pelusii a), terram Minorvini, telTas Moctule, Groctule, cum castris seu fortelliciis, casalibus, villis, feudis, subfeudatariis, hominibus, vassallis vassallorumque redditibus, coneeris, eensibus, angariis, perangariis, servitiis, servientibus, domibus, hospitiis, hostulaniis, possessionibus, tenimentis, territoriis, pas­ sagiis, pedagiis. iuribus platearum et euneture, cabellis, vectigalibus earumque iUl"ibus et dirietibus, scanna­ giis, boms mortitiis, dohanis, iuribus portulanie et mercature ponderum et mensurarum, donamus; neenon cum iuribus presentandi et cappellanarium seu beneficiorum, iurisdictionibus utilique dominio et eum integro statu èarum, ita quod nullum alium in superiorem et dominum preter nos nostrosque heredes et succes­ sores recognoscere teneantur et nobis et nostre eurie servire; baiulationibus, banco iustitie et eognitione eausarum civilillm, mero mistoque imperio et gladii potestate et exereitÌo eriminalis iurisdictionis atque civilis et eum omni iurisdictione alta et bascia, cognitione primarum et secundarum causarum, civilium et eriminalium sive mixtarum, ita quod homines dictarum eivitatÌs et tenarum ad alterius forum trahi non possint, sed iurisdictio eriam j iusticiariorum dicte provintie, magistri iusticiarii magne et Vicarie curiarum, nostri vicemgerenris seu locumtenentis, delegatorum et commissarÌorum nostrorum et nostri etÌam sacri consilii in dietÌs civitate et terris seu castris et in homines ipsarum penitus conquiescat, tam ad instantiam nostre curie sive lisci quam personarum etiam privilegiatarum, in cuius iurisdictioms exercitio uti possint quatuor Iiteris arbitrariis; eoncedentes eidem Honorato et suia heredibus et succes­ sori bus auctoritatem ordinandi iudicem et assessorem actorum, notal'ium et alios officiales; quodque homines et persone dictarum civitatÌs et tenarum non possint molestari extra civitatem et terras pre­ dictas et extra tribunal ipsius Honorati; et si citari conringat et contra eos, non comparentes ad aliquos actus, procedi, volumus quod contumaces reputari non possint: francas, liberas et exemptas civitatem et terras ipsas, excepto a feudali servitio, adoha et aliis que nobis et nostre curie competunt maiari! daminii ratione, in eundem Honoratum eÌusque heredes transferimus; ad reintegrandum bona et iura a civitate et terris distracta, iuramenta assecurationis a vassjlllis recipiendum per manus nosb-i eommissarii; investientes Honoratum per nostrum secretum anulum; promictentes tueri presertim a regina Isabella eiusque heredibus et a marehionillSa veteri Vasti Aymonis, lilia quondam principis Pirri, eiusque successoribus, ab aliisque filiabus ipsarumque successorihus dicti quondam pnncipis Pirri de Baucio, principis Altemure, et quondam Marie


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

256

---- . , - , - - - - ­ Donate Ursine, consortis principis Pirri, necnon a reginis loanna et Ioanna sorore germana nostra et nepte ex ipsa sorore, ipsarumque successoribus, et a comite Sancti Angeli eiusque successori bus et ab omnibus aliis quodcumque ius pretendenti bus, ipse Honoratus eiusque heredes sint tuti adversus pretendentes in illis ius habere; et si citari contingerit, tam super proprietate quam super possessione, perpetuum silentium imponentes. ius contra nos et hscum nostrum reservantes infra quadriennium; mandantes universitatibus et hominibus dictarum civitatis et terrarum earumque casalium, vassallis et non vassallis inibì habitantìbus ac feudatariis et subfeudatal'iis, tenentibu5 feuda in territorio ipsarum civitatis et tel'rarum, qui feuda ab utiliter dominis illarum recognoscere hactenus consuevel'unt, sub nostre indignationis incursu penaque confiscationis suorum bonomm, ut Honorato eiusque heredibus pareant et satisfaciant; eundem Honoratum eiusque heredes recognoscant in veros dominos; et feudatarii et subfeudatarii tenentes feuda in territorio dictarum civitatis et terrarum, qui ante presentem donationem, a nobis et nostra curia in capite tenebant, que hactenus ab utiliter dominis ipsarum civitatis et terramm immediate teneri consueverunt, debeant non nos nostrosque heredes, sed Honoratum eiusque heredes recognoscel'e immediatum dominum et ab ipso feuda tenere recognoscant, et de prestationibus, redditibus sive censibus, hactenus pro illis prestare solitis, eisdem respondere, non obstante quod feuda ipsa ad diversorum manus pervenerint, Mandantes huius regni magistro iusticiario, Magno camerario, logothete et prothonotal'io eommque locatenentibus, presidentibus et aliis de nostro consilio, re genti et iudicibus magne curie Vic!ll'ie, presidentibus et rationalibus camere nostre Summarie, vicemgerentibus, iusticiariis, thesaurario nostro generali, thesaurariis, commissariis, erariis, capitaneis, gubernatoribus, officialibus et subditis nostris quatenus, forma presentium per eos observata, presens privilegium exequantur pro quanto gratiam nostram caram habent iramque et indignationem nostras penamque ducatorum decem milium cupiunt evitare. Presentes fieri fecimus, magno nostro inpendenti sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, die vÌcesimo primo men5Ìs decembris, X indictÌonis, anno millesimo quingentesimo sexto, regnorumque nostrorum Sicilie ultra F arum anno tricesÌmo nono, Aragonum et aliorum vicesimo octavo, Sicilie citra F arum et Hierusalem quarto. Yo el Rey. l Sig. 2 Vidit Malfel'itus regens. Vidit Antonius viceprothonotarius, Vidit generalis thesaurarius. Dominus l'ex: mandavit mihi Michaeli Peres Dalmaçan. Michael de Aflitto locumtenens magni camerarii. Ioannes Baptista SpineUus conservator generalis. Registrata in cancellaria, in privilegiorum Vl o , folio XXXXVIl. El principado de Altamura y otras tiel'ras per al duque de Traycto. a} Della oggi Irsina, anticamente Yrso (cf. Giustiniani LJ.

I Autografo. t Resta il nast,ino se,ieo, 'OSIlf) Il giallo.

2972.

C .1506 . XII. 21 , C •

Napoli - Ferdinando II, re di Sicilia, restituisce a Carlo d'Aragona il feudo di Sant'Agata di Bianco, in provincia di Calabria. Are. Caei., Ptg. n. 2972,

Originale.

Nel Jlerso segnalare, del sec. XVII: n. 5; del sec. XIX: XII. n. 46.

Nos F erdinandus, rex Aragonum. Sicilie citra et ultra F arum etc. Plurima si extant ... Acten~ denies quantum non modo suarum rerum restitutione verum promotione Maiori a nobis eflìcitur don Carolus de Aragonia, nepos, cumque ipse exposuerit, temporibus preteritis. antequam rex Federicus a regno discessisset, idem rex ipsi Carolo, pro se et suis heredibus et successoribus, imperpetuum, vendiderit terram Sanete Agate:;, provintie Calabrie, eum fortellitio, hominibus, vaxallis vaxaUorumque redditibus, mero mixtoque imperio et gladii potestate, cognitione primarum et secundarum causarum, ac cum quatuor literis arbitrariis, feudis, feudotariis, subfeudotariis baiulationibus, redditibus, censibus, serviciis, domibus, possessionibus, tenimentis, territoriis, trappetis et iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis, pt'out in privilegio venditionis, cuius vigore ipse possessionem telTe assequutus fuit; et postmodum, propter temporum revolutiones, cumque ipse in Galliam secesserit, intermisit; deinde, maiestatem nostram adiens, supplicavit dignaremur sibi dictam terram restituere: nos eidem dictam terram Sanete Agates cum omnibus iuribus et pertinentiis restituimus imperpetuum, ita quod don Carolus suique heredes et successores terraro Sanete Agate!! a nobis et nostra curia, in feudum et sub contingenti et pheudali servitio seu adoha. t

teneant, nullumque alium preter nos, heredes et successores nostros in hoc regno in superiorem et


REGESTA CHARTARUM

257

dominum recognoscant, servireque debeant de pheudali servicio et adoha, fidelitate tamen nostra, feudali quoque servitio seu adoha nostrisque aHis et alterius iuribus semper salvis. Ioanne regine etc., filie et primogenite nostre ac generali gubernatrici, heredi et successori, intentum nostrum aperientes, 5ub paterne benedictionis intentu, dicimus; magno huius regni camerarÌo, magistro iusticiario eorumque loca­ tenentibus, presidentibus et rationaìibus camere nostre Summarie, regenti et iudicibus magne curie VicarÌe sacroque nostro consiIio, thesaurario, conservatori generali ceterisque aliis officialibus et subditis nostris precipimus quatenu5, forma presenuum per eOli actenta, illam observent et observari faciant, et contrarium non faciant pro quanto dieta regina nobis morem gerere cupit, ceteri penam untiarum auri mille eupiunt Datum in Castello Novo evitare. Presente!, huius regni inpendenti sigillo munitas, fieri fecÌmus. Neapolis, die XXI decembrÌs millesimo quingentesimo sexto, regnorum nostrorum Sicilie ultra F arum anno Yo trieesimo nono, Aragonum et aliorum vicesimo octavo, Sicilie citra Farum et Hierusalem quarto. el Rey i. Sig. 2. (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit MalferÌtus regens. Vidit generalis thesau­ rarius. Vidit Lone. Solvat dueatos decem, P. L. Dexea taxator. In prÌvilegiorum V', folio LXXVIII. o DomÌnus rex mandavit michi Michaeli Perez Dalmaçan; (a destra:) loannes Baptista Spinellus con­ servator generalis. Miehael de ARiuo loeumtenens magni camerarÌi; (sulla pUca): Registrata in eancellaria. Restitueio et eoneessio in forma por don Carlus de Aragon de la 'tierra y castello de Sancta Agata de Cal[abri]a a segun forma de sus privi[leg}ios y la tenia antes que el rey Fadrique fuesse dal reyno. Registratum in registro quinternionum Xl o , folio 128, n. f. I

Autografo.

2

Frammento di cera rossa, appeso alla plica con nastrino serico, rosso e giallo.

C .1507. I. 12 .

3049.

Napoli - Dinanzi a Giacomo « de Morte », giudice ai contratti, e ai testi, nobile Annibale Filoma~ rino 1, Guerrino «de li Cosentiis », Nicola di Gioòanni «domini UrsonÌs». nobile Gioòanni Battista Villano, di Napoli, Bernardino {( de Placzia ", di Itri, Nicola Focella, di Piedimonte d'A li/e : Onorato III Gaelani d'Aragona. principe di Altamura etc., rilascia procura a Francesco Piscicelli, di Napoli, perché riceva il possesso di Piedimonte d'Ali/e dal regio commissario. Are. Caet., in PIg. n. 3049.

Copia autentica. inserita in

c.., 507.1. /4, a rogito del notaio Angelo

Marciano, di

Napolf. I

Nella solto.criziono Figlio Marino.

C ·1507.1.14 .

3049.

Piedimonte d'Alife - Cesare Carlino, regio commissario, restituisce il possesso dello stato di Piedimonte d'Alife al procuralore di Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetlo, riceVendo anche dal~ l'università il giuramento di fedeltà. Are. Caet., Prg. n. 3049. Originai,.. Nel Olmo, nota del sec. XVI (omessa); segnatuTe del sec. XVIl: n. Z (corrello ISI)pra un originario 9); P. 4, C. 8. f. 2; 4° fascicolo; del sec. XIX, XLII, n. 8.

Anno millesimo quingentesimo septimo, regnante Ferdinando etc., die quartodecimo mensis ianuarii. decime indictionis, in terra Pedismontis, in platea publica, ante monasterium ecclesie Sancti Dominiei. Nos Petrus Iohannis Antonii de Castro, ad contraetus iudex, Iohannes Mallardus, de prefata terra, notarius, et testes, videlicet domÌnus Colella Caytanus, dominu5 IacobeIlu5 de Graffiis, dompnus Petrus Antonius de Menescalehis, dompnus Dominieus de Catarczio, dompnus Leo Guillelmi lohannÌs Antonii, 1 dominus lohannes Prosper, de Saneto Stephano, et dominus FrancÌscus Toczolus, de Neapoli, notum facimus quod, nobis et aliis rogatis ad preces domini CesarÌs Carlini, de Neapoli, commÌssarii captoliee maiestatis, qui coram nohis ac nobilibus no[tario Bap]tista de Heremita et Lancillocto de Contentis, de prefata terra, iudi~ cibus annalibu5, et aliis tam de consilio quam extra consilium, videlicet domino Honorato de Iannucziis, domino Iohanne Francisco Pagano, Iacobo Casola, CobcIlo S<\ccente, Buezio Capoezo, [Berar]dino de CQbelluezio, omnibus de consilio, necnon domino Francisco de Paterno 2, domino Francisco de Potencia. VI,

:n


DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI

258

lesuando de Constantinis, Antonello de Balsamo 3, Guillelmo de Potencia, Angelo Clavello, Iulio de Franchis, Guillelmo de Andrea, Vetulo de Paterno 2, Zono, Iohanne Peu'i Roczii, Guillelmo [de OJrlando, Francisco de Gosto, Nicolao de Macaro, Iohanne Stephani Pagani, Angelo de Ruberto, Antonio Bocta~ ringno, notario Iohanne de Cobellis, Alfonso Citello, SilvestI'o de Abraczia, Iulio de Abraczia, Antonello de Paulello, Iohanne de Paulello, Silvestro Iohannis Luccari, Iacobo Pascalis de Antonello, Marino Leoce, Thomasello Pic ... 4, Iacobo de Velloczio, Guillelmo Antonio de Iannuczio, Nicolao Capuano, Salvatore de T uscha, Antonio de Colacz;io. Iacobo Antonii de Coluczia. Christofano Morrillo. Dominico Marco et Iacobo Marco et quampluribus hominibus universitatis: Cesar Carlinus exibuit suam eomrois~ sionem tenoris sequentis (cf. C ~ /506 . XII. 2/); quibus lectis commissarius vocari fecit dominum Colellam Caytanum, penes quem conservabantur claves ipsius terre, sibi consignatas per alium eommissarium eaptolice maiestatis post expulsionem exercitus regis Francorum; qui Colella dictas claves in manibus Carlini consignavit ac terram Pedismontis cum suo destrictu; supradicti notarius Baptista de Heremita et Laneilloctus de Contentis ae supradicti de eonsilio et extra consilium, nomine dicte universitatis, genullexi coram commissario prestiterunt ligium, homagium et iuramentum fidelitatis; et commissarius recepit eosdem, crucis singnaculo in pollici bus facto, ad osculum pacis, facientesque vociferare in vulgru:i eloquio più volte «Ragona, Ragona»; commissarius liberavit universitatem et homines a quoeumque iuramento olim facto aliis commissariis; idem commissarius predictis mandavit ut assecurare debeant ac fidelitatis sacramenta prestare Honorato Caytano de Aragonia. du[ci Trayec]ti ; qui sindici, consilium et universitas ad evangelia iuraverunt. Franciseh[ellus Pi]scicellus de Neapoli, procurator ducis Trayecti, de qua procuratione exibuit instrumentum in carta membrana, [cuius] tenor est taIis (cf. C ~ /507. I. /2), quo instrumento lecto, FrancÌschellus rogavit commissarium ut eidem consingnare deberet poxessionem terre Pedismontis, castelli et casalium cum integro statu; commissarius vocavit Francischellum qui, genibus flexis, ligium, homagium et iuramentum fidelitatis eidem commissario prestitit, et recepit manibus iunetis, signa culo in polIicibus facto, ad osculum pacis; et consignavit eidem poxessionem terre Pedis~ montis, prout possedit idem dux, per tradictionem clavium; et dictus procurator poxessionem recepit cum vociferatione ommum astantium in vulgari sermone più fiate « Gaytana, Gaytana », « Ducha, Ducha ». CommissarÌus et Francischellus requisiverunt quatenus de premissis tria instrumenta conficere deberemus, unum ad captolice maiestatis, aliud ad ipsius commissarii et aliud ad cautelam Honorati Gaytani de ST. ffi Petrus Iohannis Aragonia: quorum presens ad cautelam ducis Trayecti confectum est. Antonii ad contractus iudex. S. ffi Col ella Gaytanus testis. ffi lacobellus de Graffiis de Pedemonte. ffi Domnus Petrus Antomus de Menescalchis. ffi Domnus Dominicus de Catarzio. Dompnus Leo Guillelmi Iohannis Antonii testis. NT. ! Dalla NT. risulta elle i predetti testi sono di Piedimonte d'Alife. pergamena.

• Abbr. Prno

3

Abbr. Balma

4

Danno della

2376.

C.1507 .1. 30 .

Napoli Don Carlo d'Aragona rilascia procura a Nicola « Miloni", di Acersa, perché, ricecutane l'in~ cestitura dal commissario regio, gocerni la lerra di Sani' Agala di Bianco. Arc. Caei., Prg. n, 2376.

Originale.

Nel Ilerso, noia coeoa (omessa); segnatara del sec. XIX: XII, n. 36.

Anno millesimo quingentesimo septimo, regnante Ferdinando etc., die penultimo mensis ianuarii, decime indictionis, Neapoli. . NOI Iacobus de Morte, de Neapoli, ad contractus iudex, Mutius Carrata de Collo Torto, notarius, et teates notum facimus quod Carolus de Aragonia, marchio giracensis, asseruit noviter obtinuisse a catholica maiestate confirmationem terre Sancte Agate, provintie Calabrie, cum for~ tellitio et vassallis, iuribus et pertinentiis; postmodum fuisse electum comissarium per regiam euriam Iacobellum de Schaccareto, regium capitaneum civitatis Regii, ad assignandum eidem possessionem pre~ diete terre, necnon ad reeipiendum ab eodem ligium et homagium et fìdelitatis et obedientie iuramenta neenon ad dari faciendum eidem assecm-ationem ab hominibus et vaxallis terre premcte: Carolus eonfisus de legalitate Nicolai Miloni, de civitate A verse, ip5um ordinavit 5uum procuratorem ad conferendum se cum comissario in terra Sancte Agate et ab eodem poxessionem predicte terre recipiendum ipsamque terram regenJum et gubernandum. concedens eidem omnimodam potestatem, promÌctens ratum habiturum quicquid


REGESTA CHARTARUM

259

procuratum fuerit. ST. ffi Iacobus de Morte de Neapoli ad contractus iudex. tE Iohanne Bactista de Iannoda l de Capua. tE Thomas de Capite Casali 2 de civitate Cosentie. ili Rainaldus Caramanda de Capua. ili Antonius Mangione de Neapoli. ffi lohannes Francischus de Amirosino. 3 NT. 1

De Iannotto nella NT.

Z

De Capo Casali nella NT.

a

De Amerosino nella NT.

C-1507 . IV. 17 .

1200.

Napoli - Decrelo con il quale la regia curia rellpinge la domanda di Onorato /11 Gaetani per la resti~ luzione del reslo del suo IIlalo avilo conlro Prospero Colonna. A1'C. Ca,,'., P,g. n. 1200. Originale. Nel verso, nota del sec. XVI (ome3sa); 3egnalure, del see. XVII: n. l (co"ello !opra Iln originario 5): P. 4, C. 7. f. S; del 3ec. X/X: XXII, n. 34.

Pateat quod anno millesimo quingentesimo septimo, Neapoli, die decima septima mensis aprilis, Ferdinando etc. regnante, ibidem cum curia residente, in causa, ex comissione catholice maiestatis, vertente inter Honoratum Gaytanum, ex una, et Prosperum de Coluna, ex altera partibU5, coram Thoma de MaIferito, regiam cancellariam regente, Antonio Iannuario, viceprothonotario, Anthonio Augustino, Ioanne Lone et Hieronimo Spel'andeo. regiis consiliariis, super restitucione residui status, petita per Honoratum; mandato comissariorum fuit per me Petrum Lazarum Dexea, regis lucumtenentem protho~ notarii ae cause scribam, publicatum et partibus notifieatum decretum, tenoris sequentis: In facto Honorati Gaytani cum Prospero de Col una super execucione petita pro residuo status fuit per comissarios deter~ mÌnatum liUeras executoriales regias ohtentas per Honoratum pro observacione capitulacionis pacis pro residuo status non esse exequendas nec debere mandari execucioni, citra tamen preiudicium utriusque parcium tam super possessorio quam super petitorio. Vidit Malferitus r. Vidit Anthoniu$ viceprotho­ notarius. Vidit Augustinus r. Vidit Lonc r. Vidit Hieronimus Sperandeo r. Sig ST num mei Petri LazarÌ Dexea regis locumtenentis prothonotarii, notarii ae cause eiusmodi scribe, qui scribi feci, man~ datoque comÌssariorum parti Honorati Gaytani tradidi. R[egistrata].

1242.

C-1507 .V. 27 ~A. Napoli -

Ferdinando Il, re di Sicilia. conferma

r immunità

all' università di Giulianova.

Arc. eael .. Prg. n. 1242.

Copia, redol/a sull'origlnale prodollo nella Sommaria il 29. V.1507. munita di Sig. I Nel "USO, noIe del 3ec. XVI (omesse); .epat"..... del sec. XVII: n. 2: del.ec. X/X: XIII, n. 21.

e ,olto.erma dal maeslro d' atti dello Sommaria. FranC/l3CO Coronalo.

Ferdinandus, rex Aragonum, utriusque Sicilie etc. Confirmationis regie auctoritas ... Pro parte universitatis et hominum terre Iulie Nove, de provintia Aprutii, fuit expositum quemlldmodum ex con~ cessione regis F erdinandi primi sunt immunes ab omni soIutione fiscalium functionum; supplicaverunt­ que ut eisdem inmunitatem confirmare dignaremur. Nos eonfirmamus. loanne regine etc., primogenite DO$tre gubernatl'icique generali ac heredi et successori, intentum aperientes, sub paterne benedictionis obtentu dicimus, mandamusque officialibus et subditis nostris et presertim thesaurariis provintie Aprucii quatenus, forma presentium actenta, ilIam observent et observari faciant, pro quanto regina nobis morem gel'ere cupit, ceteri officiales et subditi penam ducatol'um mille cupiunt evitare. Presentes neri iussimus, magno nostro impendenti sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, die vieesimo septimo mensis maii anno millesimo quingentesimo septimo etc. Yo el Rey. Don Ferando de Tortora notarius. Vidit Malferitus r. Vidit generalis thesaurarius. Dominus l'ex mandavit michi Michaeli Perez Dalmazan. Michael de A8icto locumtenens magni camerarii. lo. Baptista Spinellus conservator generalis. Solvat ducatos duos, P. L. Dexea taxator. Io[annes] Baptistà. Registrata in cancellaria. !

In cera rossa, proietto da carta, aderente alla pergamena.


260

DOCUMENTI DELL' ARCHIV IO C AE T AN I

C .1507 . V . 27 , B .

2291, 2923.

Napoli - Ferdinando II, re di Sicilia, conferma il possesso di Piedimonte d'Alife, con tutti i privilegi, a Onorato III Gaetani. Are. Cael., Prg. n. 2291. 31:(;.

XIX; XLII, n. 13.

Originale.

Nel verso 8egnalure, del sec. XVII: n. 8; P. 4, C. 8, f. p., n. 9; del

IVi, in P,g. n. 2923. COllia. autenticala col seguente atlo: Domnus Cobellus de Paterno. de Pede.

monte. notarius, /idem falio qualiter ad requisitionem factam per Honoratum Cayelanum, ducem Trayecli comitemque Fundorum, exemplavi privilegium in quo eral . sigillum pendens, in cera rubea, in quo eral scultus ex uno latere rex sedens, habens sceplrum in manu et pallam rotundam cum cruce, el crani sculta ibi arma catholice mayeslalis, a lalere dexlero, cum corona; et a sinistro. cruce cum corona et circum circa erant seuite lictere que dicebant: F erdinandus Dei gratia rex Aragonum utriusque Sicilie, Hierusalem, Valentie; ex alio latere erat scultu. armiger super equo, habens ensem in manu dextera et scutum in pectore cum armi, catholice rnayedatis. et erant lictere circum circa dictum sigillum que dicebant: Maioricarum. Sardinie, Corsice. cornes Barchinone, dux Athe­ ffi Baptista de Heremita de Pedemonte narum e. c.; cum cordula rubea et ialla de serico, que tenebat dictum sigillum. ST. ffi Notariu. lohannes de Cobello de Pedemonte notarins. ST. ffi Franciscus de Cerbariis de Pedemonte notariu•• notariu•• ST. ST. Nel ver.o, nota sincrona (oma.a); segnalare, del 8ec. XVII: n. 8 (corrello .opra un originario 4)'; P. 4, C. 8, f. p.; del sec. XIX: XLII, n. IS.

Nos Ferdinandus, rex Aragonum, Sicilie citra et ultra Farum etc. Nuper pro parte Honorati Gayetani etc. fuit expositum quemadmodum ipse, iustis et legitimis titulis, possidet, pro se suisque here­ dibiIs et successoribus, in perpetuum, terram Pedismontis, cum omnibus casalibus suis et hominibus, vassallis, vassallorumque redditibus, feudis, subfeudis, feudatariis, subfeudatariis, angariis, perangariis, possessionibus, pedagiis, iunbus platearum, tenimentÌs, territonis, baiulationibus et cum mero et mixto impeno, et gladii potestate cognitioneque pnmarum et secundarum causarum, civilium et cnminalium, et quatuor literis arbitrariis ac aliis prout in privilegiis et aliis scnptun5 continetur; fuitque supplicatum quatenus predictam terram Pedismontis confirmare et de novo sibi concedere dignaremur. Nos te:rram Pedismontis, cum mero et mixto imperio, et gladii potestate cognitioneque pl'imarum et secundarum causarum etquatuor litteris arbitrariis et aliis iuribus supradictis, iuxta tenorem dictorum suorum privi­ legiorum et scripturarum, que licet presentibus non inserantur, haberi tam~n volumus pro inserhs, si et quatenus in possessione ipsius terre hactenus fuit et existit, confirmamus Honorato et suis heredibus et successoribus, fidelitate nostra, feudali quoque servitio et adoha, ceterisque nostris aliis et alterius iuribus semper salvis. Iohanne regine etc., primogenite nostre generalique gubematrici ac heredi et successori, intentum nostrum aperientes. sub paterne benedictionis obtentu dicimus, magno huius regni camerario eiusque Jocumtenenti, presidenti bus et rationalibus camere nostre Summarie ac aliis officialibus et subditis nostris, ad quos presentes pervenerint, mandamus quatenus, forma presentium per eos actenta, illam eidem Honorato et eius heredibus et successori bus in perpetuum observent et observari faciant, et con­ trarium non faciant pro quanto regina fiJia nostra nobis morem gerere cupit, ceteri ofIiciaJes et subditi nostri penam ducatorum mille cupiunt evitare. Presentes fieri fecimus, magno nostTO inpendenti sigino munitas. Datum in Castello Novo civitatis nostre Neapolis, die XXVII mensis maij, anno mil­ lesimo quingentesimo septimo, regnorumque nostrorum Sicilie ultra F arum anno quatragesimo, Aragonum et aliorum vicesimo nono, Sicilie citra Farum et Hierusalem quinto. Yo et Rey l. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Malfentus. Vidit generalis thesaurarius. Nihil solvat quia alias expe­ ditum, P. L. Dexea taxator. Dominus rex mandavit mihi Michaeli Perez Dalmaçan. In privilegiorum VIIJo, folio Lvno ; (a destra): lo. Baptista Spinelli conservator generaJis. Michael de Aflitto locumtenens magni camerarii. Vidit Lonc r.; (sulla plica): Registratum. Non ha de pagar cosa de cancellaria che ya pago el otro die. Presens pnvilegium regestratum fuit in quaternionibus regie camere Summarie, asser­ vatum penes me Vincentium Granatam, diete camere secretarium; pro conservatore, idem Vincentius qui supra. La conlìrmacion en forma del a tierra de Pedemonte. !

Auiografo.

, Frammento In cera TOIisa, appello alla pliea eon naslTino seTleo, rNSV

C.1507. VII.3. Napoli

Cl

giallo.

1936.

Ferdinando II, re di Sicilia, ad istanza di Andrea-Malteo Acquaviva d'Aragona, duca di

Atri, cOrnligliere regio, consen/e all'unione Jel lerrilor;o J; S. BeneJelfo «de Cahiano". J;oce.sl

di

Teramo, memhro

della chiesa di S. Salvalore di Roma, con il ferri/orio e la giurisdizione di


REGESTA CHARTARUM

261

Corropoli: unione falta dal priore e dai canonici di S. Saloatore di Roma, preo;o decreto del commissario apostolico e secondo i patti conchiusi; risertJando i diritti regi. Yo el Rey l. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Malfelitus. Dominus rex mandavit mihi Michaeli Perez DaÌinaçan. Solvat ducato! duos, tarenos II, P. L. Dexea taxator. In privile· giorum VIlo, f. CCXXXII1; (nel mezzo): Iohannes Baptista Spinelli conservator generalis: (a destra): Michael de Affitto locumtenens magni camerarii: (sulla plica): Registrata. Are. Caef., Prg. n. /936.

Originale.

Nel "..rso, noia del sec. XVi (omessa): .egnawre, del seI!. XVJJ! n. 3; del

sec. XIX: XIV. n. X. I

Au/ografo.

3

In cera fOMa, appeso alla plica con na./rino serico, rosso e gial/o.

c ~ 1507 . VII.15.

2287.

Piedimonte d'Alife - Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetlo e conte di Fondi, conferma a Colella GaetanI' il feudo detto « lo Pheo de Pedemonte ", ereditato da suo fratello Cristoforo Gaetani. Are. Cae/., Hg. n. 2287.

XLII,

n.

Originale.

Nel verso, segna/nre. del sec. XVJI: P. 4. C. 8, F. p., n. 8; del seI!. XIX:

14.

Honoratus Gaietanus de Aragonia, miles, dux Trayecti et comes Fundorum. Pro parte consan­ guinei et cognati nostri Colelle Caietani fuit nobis expositum quod condam Christofarus Gaytanus, ipsius exponentis {yater, qui feudum quod dicitur lo Pheo de Pedemonte, consi[stens] in domibus et possessionibus. situm in terra nostra Pedismontis. a nobis et nostra curia, inmediate et in capite, sub certo feudali servitio et adoha, dum vixit, tenuit et possedit, diem suum clausit estremum, superstite dicto Colella Gaytano. eius fratre, eidem succedente in omnibus bonis ipsius et signanter in prenomi­ nato feudo; fuit supplicatum ut, cum is condam Cristofari intra legitima tempora in nostra curia obitum demìnciaverit et se' dicat eiusdem fratrem carnalem et heredem. francorum iure viventem, investire ipsum, pro se et suis heredibus et successoribus. ex suo corpore Iegitime descendentibus, de pheudo predicto, ad eum ex fraterna successione delato, cum eius membris, domibus, possessionibus, redditibus, iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis suis omnibus, ut investiture locum iussus noster obtineat, manda­ remus et de DOVO concedere dignaremur; nos, actenta devocione suppIicantis et quod intra legitìma tempora nobis et nostre curi~ obitum dicti sui fratris denuntiaverit, et pro relevio nobis manualiter solvit ducatos decem, ipsum eiusque heredes, eJl;. eius corpore legitime descendentes, ad successionem dicti feudi admictimus et investimus; possidendum inmediate et in capite a nobis et a nostra curia. sub illis feudalibus servitiis et adoha, qui bus dictus condam eius frater habuit. feudali servitio et adoha, quociens per regiam curiam indici contingat, nostrÌs et aliis et alterius iuribus semper salvis. Presentes licteras. manu nostra subscriptas nostroque magno sigillo munitas, fieri iussÌmus. Datum in terra nostra Pedis­ montis. in hospicio nostro, die XV mensis iulii, decime indictionis, MCCCCCV1I. Honoralus Caietanus L. Marcianus de mandato ducis Traiecti. Sig. 2 dux Traiecti manu propria subscrÌpsi \ 1

Autografo.

C .1508.1. 22 .

~

Non ne resta traccia.

1855.

Napoli - Giovanni d'Aragona, conte di Ripacorsa, castellano di Amposta, capitano e luogotenente generale di Ferdinando Il, re di Sicilia: ad istanza dei fratelli Carlo e Pir,o « de Bugettis ", di Capua, che avetJano transalto la causa con Giacomo Guindacio sopra il feudo della contessa di Caserta, delto « de Casa Nova», in lerritorio di Caserta; aoendo Giacomo rinunciato in loro fatJore a luiii i diritti, spellanti anche alle figlie sue Porzia ed Eleonora, data r affinità di quesle con i fratelli stessi: dà l'assenso a tale rinuncia. El conde lugartienente ~eneral. t Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinislra): Vidit Lonc r. Vidit viceprothonarius. DomÌnus locumtenens generalis mandavit mihi Petro Lazaro Dexea. Solvat


262

DOCUM E NTI DELL' ARCHI VIO CAE T A N I

tarenos XII, Lopis taxator. In privilegiorum locumtenencie mO, folio CC; (a destra): Vidit Torrellos thesaurarius generalis. M. de ARitto comes Triventi locumtenens magni camerarii; (sulla plica): Registrata. Arc. Cael., Prg. n. 1855.

del ,eco XIX: !

xxx.

Autografo.

Orlginale.

n. 25.

Nel /lerso. nota del sec. XVI (ome.sa); segnalure, del sec. XVl1: n. 6;

a Frammento in cera tossa, appeso alla plica con na,trino ser/co, rosso e giallo.

C -1508 .V.18.

2438.

Sant'Agafa di Bianco -

L'università e gli uomini di questa terra giurano fedeltà a Carlo d'Aragona.

Arc. Caet., Ptg. n. 2438.

del nc. XIX: XVIII. n.

'5.

Originale.

Nel /lerso, noia del sec. XVI (omessa); segnalure, del sec. XVII: n... :

Anno millesimo quingentesimo octavo, regnante Ferdinando etc. Nos Bartholomeus Cathalanus. de terra Sante Agates, iudex annali s, Petrucius Gazanita, de civitate Regii, notarius, et testes notum facimus quod hodie, die decimo octavo mensis madi, XI indictionis, 1508, die Iovis, in terra Sante Agates. constitutis in Santa Maria de Vasiis electis cum regimine dicte terre ad effectum prestandi homagium don Carulo de Aragonia, in presenda Ugoni de Montecateno, viceregis et locumtenentis generalis pro­ vincie Calabrie etc. ac per regiam maiestatem delegati ad dandum possessionem terre Sante Agates prefato don Carulo: nui notar Carlu Canditu et PhiIippu Trepepii. sindici, Petru Pedaczii, alias Bl'aczecta, magister iuratHs presentis anni: et nui congregati in parlamento; et presentes sunt hii, vide­ licet: Antoni Philloramo, maslro Colaci Votanoti, mastro Marco Pulemi, Roselli Stupulliti, Andrea Trisstano, mastro Antoni Marrapudi. Cola Marrapudi, Maso StupuIliti, Primu Rusitano, Antoni Stupulliti, Angelu Canditu, Cola Granchii, mastru Babtista Marrapudi, Yanni Paratico, Basili Provenzano, Colaci Marrapudi, Antoni Gulino, alias PhiUoramo, Colachii Canditu, Antoni T repepii, Cola Moranito, Yanni Taverriti, Iohanni Pellicamo, Babtista Raneri, Cola Iohanni Marrapudi, Iohanni Marrapudi, Antoni Mannij, Iacobo Mannarellu, Cola Antoni Vazani, Liso Marrapudi, Iohan Peri Lubertinu, Bartholomeu V otanoti, Bernardino Moranito, Antoni Plestera, Iacobo Sartiano, Babtista Sarbano: nui predicti de la predicta terra de Santagata, tanto in nostro nome como procuratori o nomine, quanto havendo recognossuto et considerato che lo ilI.ma signori don Carlo de Aragona, per concessione et grada ad ipso facta per se et successuri soy in perpetuum perla ser.ma catholica maiesta de lo signor re nostro don Ferrando de Aragonia utriusque Sicilie etc., essere effectu novamente signuri utili et patruni de quista tena de Santagata, che vidimo apparire per plupico privilegio facto ad sua iII.ma signuria et concessu per la prefata catholica maiesta, assicuramo lu prefato iII. mc signori don Carlo de Aragonia, nostro et utili signuri dela pl'edicta terra de Santagata, heredi et successuri, dela vita, robbi, membri, capy de persuna sua heredi et successuri soy, de soy ministri, procura turi et offidali; et promectimo a dieto ilI.ma signuri don Carlo, sua heredi et successuri, procuraturi et officiali, casa et homeneni (I) tenireli et havereli in honore, reverentia cum consueta submissione; et promectimo per nui, heredi et successuri nostri omni tradd[i] mento, tractatu et omni altra cosa contraria che nui auderimo oy nostri heredi auderranno c'mtra la prefata vostra ill.ma signoria oy vostri heredi et successuri, soi officiali, ministri, homeni de casa et procuraturi, subbito quiIli revelare et referire et occultamente nostri heredi et successuri reveleranno et refereranno a dicta V. I. Signoria, officiali et ministri; et promectimo che omni consiglio, plupico oy ~ecreto, quillo non revelare, manco heredi reveleranno ad nixuno, ma quilli occultamente tenire et observare; et promectimo che non serrimo nui ne nostri heredi seranno in Al'te, tractatu. consiglu• .conferissti (I) de fareli may perdere la presente terra oy altri de sua ilI.ma signuria che havisse oy havera et 50Y heredi et successuri haveranno, nostri heredi et successuri defenderanno virilmente, secundo nostra et loro facultate et potire; et Ii ressponderimo et ressponderanno de tucto quillo e debito et consueto de resspondireli, come di veno et sunno tenuti fare boni et fidili vassalli alli utili, veri et naturali signuri; et omni utili et honore de ipso i1l.mo signuri et soy heredi et successuri procurerimo et procureranno accoratamente, salvo tucti Iy predicti cosy et secundo la volunta, ordinacioni et decreti deli predicti signuri et catholica maiesta de ly soy heredi et successuri; et cussi iuramo et prestamo dicto ligio,


REGESTA CHARTARUM

263

homagio et sacramento de fidelita in li mano et potire de vui prefato ili. mc signuri don Carlo de Aragona, nostro vero, legitimo. indubitato et perpetuo signuri, heredi et successw·i allo omnipotente signuri Idio et soy sandi quactro evangeli cum ly nosb-i pl'Opry mane toccando et toccamo. Ad cautelam prefati don Caroli factum est presens instrumentum per manus mey Petructij Gazanita notarii. ST. ffi Barto­ lolomeus Catalanus iudex annalis terre Sancte Agathes. ffi lannella Staysti. ffi Nicolaus Iohannes Paparonus de Regio. ffi Prospero Fumari secretus nohilis cÌvitatis Regii. ffi Marianus Suppa utriusque

iuris doctor de nobili civitate Reahii. tE Matteu de la Bucetta de Regio. tE Abb8s Ioanes Pbilippus

Furnari. ffi Anellus Mayrana de Regio. ffi Lantius Mayrana de Regio. ffi Notarius Petrucius Gazanita de nobili civitate Rhegii. T estes: iudex annalis Bartholomeus Cathalanus de Santagate, dominus Esau Ruffus de Calabria, dominus Iohannes Andreas Carazulus, dominus et baro Musutace, dominus Iohannes Bahtista Carafa, dominus castellanus nobilis civitatis Rhegii, dominus Al'talis filius dicti castellani, dominus Alfonsus Carrafa, capitaneus nobilis civitatis Regii, dominus Ferrante de Angul, capitaneus armorum predicti viceregis, lulius Francus, secretarius viceregis. dominus lohannes Pitera, utriusque iaris doctor. advocatus hsscalis provincie Calabrie, domÌnus Iohannellus Staisti, dominus Marianus Suppa, de Regio, utriusque iuris doctor, dominus Iohannes Franciscus Carazulus, Fracola l Lanzus Mayorana, AneUus Mayorana de Regio, Nicolau:; lohannes Paparonus de Regio, nobilis Agustinus 2 Brigandi de Regio. nobilis Ponte homo de armi, dominus Petrucellus Ruffus, Prosper Furnari, dominus Alfonsus frater domini baroni de Truarli O), abbas Iohannes Philippus Furnari de Regio, Macteus la Buczecta de Regio i et ego notariU5 PetruciU5 Gazanita. !

Co~l

nel testo: forse fra Cola?

2

Abbr. Ag.nu.

1044.

C -1508 . XI. 21 . Roma

Raffaele Riario Galeotti, camerlengo, cardinale di S. Giorgio e VescoVo di Porto, a Guglielmo Caetani, signore di Sermoneta, per ordine di Giulio Il, concede l'esenzione da ogni dazio e gabella 1Jopra le cose e i beni trasportati attraverso il territorio di Velletri per u.so della famiglia, e spe­ cialmente su ciò che era inviato in dono alla curia romana.

R[aphael] episcopus portuensis cardinalis S. Georgii camerarÌus. nicus] de Iuvonihus. Visa, Laurentius Puccius. Are. Caet., Prg., n. /044. Originale. cappellano e nunZiio di Guglielmo Caetani, esibisce la quuti la regi3trano nel libro delle riformagioni della Segnatara del sec. XVII: P. p., C. Velletri. ST.

(Sulla pllca): Do[mi­

Nel Oerso: C· /509. IV. /6. Vell~tri. Il prete LudotJico da Sermoneta, bolla ai priori della città di Velletri, nella loro rellidenza «in Tore ". e curia del comune. Antonio Galardo, prloernate, notaio e cancelliere di 4, f. 3, n. p.

Traccia nei due fori 3ulla piica, a çui era appeso.

i

1319.

C -1508. XI. 27.

Napoli - Dinanzi a Giacomo « de Morte », giudice ai contratti, e ai te3ti Geronimo Clarelli, Re3laino Gaetani 1, Giacomo « de Franchis l', di Piedimonte d'Ali/e, dotlore di leggi, Roberlo Gaetani, 2 Onorato Migna, di Fondi, e Antonio Yocto, di Traetto: ad istanza di Onorato III Gaetani d'Ara­ gona, duca di Traelio, recatis; nel monastero di S. Lorenzo Maggiore dell'ordine dei Minori di Napoli, il duca ri/er~ loro che i baroni del Regno, d'ordine del viceré, molto Spe3S0 s'erano radu­ nati a parlamento generale in quel convento per il disbrigo di affari concernenti lo stalo, /Jer aVere il loro Voto e quello delle università: ad evitare pertanto qualsiasi eventuale pregiudizio sullo sfafo e sul dominio della contea di Fondi e sul ducato di Traetto, ritenuti da Prospero Colonna, ma che appartenevano per antico diritto al duca stesso, questi prolesla ivi per i propri dirilfi sul dominio suo e degli eredi suoi. Arc. Caet., Prg. n. /319. Originale, a rogito del nolaio Angelo Marciano, di Napoli. (ome3sa); segnature, del sec. XVII: n. 1; 4; del sec. XIX: LXIX, Il. 38. l

Gaitano nella sottoscrizione; e Gayetano nella NT.

Nel oerso, noia del 3ec. XVI

~ Caitano nella SOIf03CTiziont; e Caye!ano nella NT.


264

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET ANI ----------------

C .1509 .11. 5.

2284.

Sant'Agata de' Goli -- Privilegio di Caterina della Ralla d'Aragona, contessa di Caserta, di Sant'Agata de' Goli e utile signora di Eholi, Valle, Tocco e Limatola etc., col quale concede a Ranaldo

Floriante «de Pi5cioctll Il t ~uo « repo5terio

II t

in perpetuo, il terreno deooluto alla conte~~a per la

morte di Francesco « de Abenabulo », della capacità di 25 tumoli, posto nel territorio di Caserta, nel luogo delto «Cappuczo», con l'ohhligo che sia corrisposto, oltre l'adoha regio, un paio di Sig. 2 Domina mandavit michi Dominico de Amore pro secretario. guanti. Catherina i. Are. Cael-, Prg. n. 2284. Originale, mancanle della iniziale. Nel verso, nolo del sec. XVI (omessa); segnalure, del sec. XVlI: n. 8 (corretto sopra 1'orlglnario n. IO); del sec. XIX: XV. n. 45. j

Au/ografa.

2

Traccia nei due fori sulla plica, a cui era apt;lflilo.

C .1509 • 111.12 •VI . 7.

1894.

Caserla Calerina d'A ragona, conlessa di Caserla e Sant' Agata de' Goli e signora di Eholi, Valle, Tocco e Limatola, ad islanza degli eleiti e dell' università di Caserta, ripristina i capitoli conce~i dal defunto suo padre, Giovanni della Ratta, conte di Caserta, con privilegio dato in Sant'Agata de' Goti il 14. Xl. 1450, circa la parcella dovuta ai mastri di atti o notai della c:itlà, avendola poi questi abusivamente aumentala; nonché i capitoli promulgati da lei; gli uni e gli altri vengono confermali dal marito Andrea-Malteo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri e Teramo, conte di Caserta etc. Are. Cae/., Prg. n. 1894. Originale, con sigillo { e sottoscrizioni autografe della contessa e del conle di Caserta, controfirmalo dai rispettivi cancellieri Francesco « de Limatula » e Donalo « Martucij ". 2 e dal segretario Feltria, e reg/slra/o al foglio 41 del libro I dei privilegi. Nel margine inferiore, te$/O della concordia s/lpulata In Napoli, il 22. VI. 15/7, con l' In­ tervento di Andrea-Mal/eo Acquaviva, Ira l'università di Caserta, rappresentata dal notaio Giacomo «de Mattia » e dal giudice Nel verso, noie concernenti la Angelo « de Aloysijs », e {l nolalo Alessandro «de Ambrosijs lO. circa l'osservanza di de/ti capi/oli. presentaz;one del priIJilegiO dinanlli al/1ibunale di Caserta, sotto le dale del 5 .1lI. 1512, -4. X.1516, 8 •ili. 1524, 16 .XI.[I526J e 16. XII. 1551; .egna/ure, del sec. XVII: n. 5 (corrello sopra un odglnario n. 7): del sec. XIX: XXX, n. 22. Are. Cael_, in Prg. 2767. Copia, Inserita in lC- 1534 ./ll. 34.J posi.

Catherina de Aragonia, comitissa Caserte, Sancte Agathes ac utilis domina terre Ebuli, ValIis, T ochi, Limatuleque etc., pateat qualiter pro parte hominum civitatis nostre Caserte fuit nobis porrecta supplicatio tenoris sequentis: lll.ma Sig.ra nostra, Li homini electi et universita dela Jìdelissima cita vostra de Caserta, deditissimi et affectionatÌ de V. I. S. scavi et baxalli, li fanno intendere come in tempo del bona recol'datÌone et memoria del exeellente signor conte Iohanne de la Ratha, genitore S., per dicto exellente signor conte Ii foro concesse certi capituli, gratie et immunitate, in de V. lo exigere de li pagamenti et salarij del masb~ d'acti per tutto lo stato de quella, et maxime ad questa vostra cita de Caserta per benefitio de li subditi et soi baxaUi, quali foro observati al tempo de dieto conte: da certo tempo in equa, si per la varieta di tempi si aneho per la malitia deli mastri d'adi, dictÌ capitoli so state transgressi et mutati aumentando li preezi piu che non erano determinate dal pre­ detto excellente signor conte, in grave dando et preiudicio de dieta universita et homini del dieta cita, per li quali sono state enormiter agravate et piu similmente per la IlI. Signoria Vostra foro ordinate certe capituli ali baglivi, capitanei et soi famiglij circa la exactione de li pagamenti del carcere et del (are de le executione faeeano tanto per la corte como ad instantia del parte del tenore et continentie susequente, quali capituli minime se observano da nesciuno de chi se deveno observare; et perche IlI. Signora nostra, serria grande beneficio et utilita del poveri litiganti, li quali multi so che per non poterono pagare li excessivi pagamenti del mastl'i d'aete non pondo experire soi ragione reintegrare t dicti capituli per li varii pagamenti oceorreno a Ii litiganti per li mastri d acti, eapitanei, famiglij et ba­ glivi; pero lIupplicano la III. Y. umiliter et devote li voglia fare gratia eonhrmare, ratihcare et de novo cocedere li dicti capituli, gratie et immutate de dieta universita et ad loro cautela. farencende expedire

m.


REGESTA CHARTARUM

265

privilegio in ampia et solemni forma pro cautela de dicta universita et homene de epsa, sui heredi et successori et ad futuram rey memoriam, se lo possano conservare per loro bisogni; ad hoc ut Deus etc. Li capituli del mastro d'acte ordinati per excellente signor conte Iohanne de bona memoria so questi de verbo ad verbum quali sequitano inferius, videlicet (cf. C ~ 1450.XI./4). Sequuntur alia capitula edita per comitissam, ut inferius videlicet: Erario fideIis noster carissime. Perche intendino li basaUi nostri sono asprexate et vexati dali offitiali nostri et da loro fameglie in ne la solutione de le presonie et in lo pagamento del fare de li executione, et che non procede de mente nostl'a et summamente nde habimo dispiacel'e, volendo quilli relevare in questo et in omne altra cosa fosero oppresate, agravate et ultragiate, et provedere a Iloro indempnita et maxime circa lo pagamento del prexonie et executione, pertanto vi decimo et. ordinamo che incontinente debiate notificare le presenti nostre ordinatÌoni ad dicti nostri officiali et universita de quÌsto nostro stato, quali notificateli haverrite, li fate servare et annotare in li eapituli de diete universitate et aeti de dieti officiali, ad futurum rey memoriam et che sempre se habiano ad trovare. Et imprimis tucti offidali che pigliarrando presone tanto nostri baxaIIi come extranei per qualsevoglia causa, tanto civile como criminalj, non annoctando in dicta presonia, non debia pagare cosa alcuna ne nesciuna natura de pagamento; et si per caso ce annotasse per uno o doi o piu node per causa civile, volemo non paga piu de doi grana per porsona et einquo grana per causa criminalj et per debite fiscali o qualsevoglia altro debito appertinenti a la regia corte et ancho a la corte nostra et ad nostri erani in nome nostra etiam de exactione de proventi non debiano pagare cosa alcuna et che dicti famiglia o baglivi essendo recercati ce debiano andare senza solutione alcuna, nec etiam debiano pagare ferratura ne differratura ciaschuno presone de qual­ sevolgia causa sulo lo pagamento supradicto. Item sÌ alcuno nostro baxallo foxe chiamato per debito clavante lo indice suo ordinario o vero accusato de l'obligo per lo dieto debito si fosse sufficiente pa­ gare dicto debito, volimo non se habia ad ponere presone con ferri ne con cippi, ma retinerello in castello o vem in casa deli officiali, e questo per evitare Ii pagamenti del presonie che ditti nostri baxalli ne erano molto aprezate. Item de Ii pagamenti de li exequtione farite observare: quando. se faranno intro la terra, non se possa levare piu de uno grano per exequtione, et quando la exequtione foxe tanto grande non se potesse fare per uno dove andassero piu fameglia, volemo se paghe uno grano per fameglio et baglivo che faranno dicta exequtione; et si ei fora la cita o terra o cita o casali dove foxe per uno miglio doi grana, et per doi miglia grana quactro et ultra. Et per debito fiscale a nostra corte de qualsevoglia cosa spectante et pertinente ala regia corte et nostra non se debia pagare cosa alcuna. Et cossi volimo ex certa nostra scientia, ordinamo et comandamo ad tucti offitiali serrando no~ tifÌcatÌ le presente nostre ordinatione, le habiano ad unguem observare et non contravvenire in aliquo che in dieta nostra ordinatione se contene, et per quanto haveno chara la gratia nosh'a et de ili. signor nostro consorte, sub pena privationis officii, ad quam ipso iure incurrant. Datum Neapoli, in Ca­ CatherÌna de Aragonia co­ stello Nova, quinto decimo ianuariimillesimo quinquagessimo (I) primo. mitissa Caserte etc. Franciscus de Limatula. A tergo: Nobili viro Ethorri de Angelis de terra nostra Laurinj perceptori nostro generali fidelique nostro carissimo etc. Nos intuentes dieta capitula edita per quondam comitem nostrum genitorem esse iurÌs consona, considerantes servitia atque benenlÌa et fidelitatem hominum et universitatis predicte, gl'alias, capitula prerogativasque universitati et hominibus ipsiu5 concessa per memoriam nosh"i patris ratifÌcamus; mandamus gubernatoribus, vicecomitibus, capi­ taneis, magistris actorum, bayulis, servientibus curie nostre Caserte et aliis officialibus quod observent et observari faciant capitula, ita quod homines universitatis nostre civitatis Caserte gaudeant dictis ca~ pitulis; et contrarium non faciant pro quanto penam uncÌarum centum cupiunt evitare. Has privilegiales licteras iuximus faciendas cum subscripcione nostre proprie manus nostrique pendentis sigilli impressione munitas, in Turri de Plano civitatis nostre Caserte, XW martÌi J509. Catherina. 111. domina CO~ mitissa mandavit mihi Francisco de Limatula cancellario. F eltrius secretarius.

r

I

In cera roaaa, enlro capaula rolonda tIi legno, a(Jpe.o alla plleo con na.trino

Conversano.

VI,34

t0330.

2

Nel te.lo «de Martucio » di


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

266

C ·1509 . IV. 30.

2289.

Capua - Dinanzi a Stefano « de Marino», giudice ai contralli, e ai lesti Nicola Olioa, notaio, Ber~ nardino « de Cesis », Pietro {{ de Lauria» e don Francesco « de Ragone », di Capua: il nobile Giovanni~Paolo « de Thomasio », di Capua, per once quattro di carlini d'argenlo, vende ai fralelli SalJcarello, Cipriano e Giovanni BaUlllia « de Faczone ", di Majorano, nelle perUnenze di DragonI, un terreno spettante alla cflria di Pontelalone, i responsivo dell'annuo censo di grani d'oro /2 e mezzo. Are. Caet., Prg. n. 2289. Originale, con le solfoscrlzionl dei 1>rlmi due lesli, a TOgiiO del notaio Giacomo «de Benedieto lO, di Capua. Nel IleTIO, noie del sec. XVI (omesse); segnalure, del sec. XVII: 17; del sec. XIX: :XX, n. 61. I

Nel lesto Ponti, Ladronis, ad Pontelatrone.

C.1509 .V. 22.

2618,3037.

Napoli - Assenso regio ai capitoli matrimoniali fra Andrea~Matteo Acquaviva, duca di Alri. e Ca~ ferina d'Aragona della Ralla, confessa di Caserta. n.

Ate. Cael., Prg. n. 2618. Originale. Nel Ilerso, note d"l sec. XVI (omesse); segnalure, del sec. XVII: n. X; XIX: LXXXXV, n. 16. lòi. in Prg. n. 3037. Cot>ia. inserila in C - 1509. VI. 18.

44; del

.ec.

F erdinandus, rex Aragonum, Sicilie etc. Iohannes de Aragonia, comes Ripacursi~, castellanus Amposte, eiusdem catholice maiestatis vicerex, capitaneus et loeumtenens generalis in hoc regno Sicilie citra F arum. Legitimis aetibus decet ... F uil nobis expositum pro parte Andree Mathei de Acquaviva, ducis Hadrie, et Catherine de Aragonia de Ratha, comitisse Caserte etc., quemadmodum ipsi intendunt Ìnter se ipsos contrahere matrimonium, et per capitula de matrimonio conventum est quod integerstatus ipsius eomitisse. quem in presentiarum possidet in regno Sieilie citra Farum, videlicet eivitates Caselte et Sancte Agathes, cum titulo comitatus, ac terre Eboli et Limatulç ae baroniam Vallis, cum casalibus et districtu, et casale Balneoli, cum iuribus et pertinenciis suis sint comunes sihi et duci, suo futuro viro, utriusque ipsorum vita durante, ita quod si porcio unius deficiat, alteri in solidum applicetur et unus succedat alteri sintque successibiles suis filiis ex dieto matrimonio procreandis; dempta ex statu predicto terra Limatul~, quam comitissa dare intendit Francisco Gambacorle et Catherine de Ratha, comugibus, nepotibus Ìpsius comitisse, pro se ipsis et eorum heredibus et successori bus, inperpetuum, ex legitimo corpore descendentibus, c1:Im omnibus iurìbus, iurisdictionibus meroque et mixto imperio et gladii polesiate et pertinentiis ae integro statu suo, prout comitissa illam possidet; adiectis etiam in dietis capitulis matri­ monialibus nonnulIis conditionibus adimplendis casu quo ex se ipsis lìlii non susciperentur, inter quas sunt sequentes, videlicet: quod in casu filiorum carentie, unus ex lì1iis dicti ducis aut nepos ex suo primogenito filio matrimonium contrahere debeat cum domicella Anna, primogenita F rancisci Gambacorte et Catherine de Ratha, etiam pronepte eiusdem comitisse, aut cum una ex sororibus Anne, quam comitissa maluerit, quando Anna premoriretur, suo matrimonio non contraeto; dictusque filius seu nepos eiusdem ducis, cum quo matrimonium contrahetur, sumere debeat cognomen domus de Ratha et succedere debeat in dicto statu ipsius comitisse in morte ipsorum, ita quod, premoriente altero ipsorum ducis et comitisse, superstes, sua vita durante, sit dominus status; et si per dictum ducem, lìlium vel nepotem 3uum steterit quin matrimonium cum Anna aut una ex sororibus suis contraheretur, etiam ex causa mortis filiorum omnium et nepotum ipsius ducis, eo casu in dieto statu, post mortem ducis et comitisse, succedere debeat una ex sororibus suÌs aut fratribus si superstites fuerint, prout comitissa elegerit; et e contra si per comitissam aut Annam vel aliquam ex sororibus suis steterit quominus matrimonium cum uno ex filiis ducis aut nepote ex suo primogenito contraheretur, etiam si inpediretur matrimonium causa mortis, supervenisset (l) ipsis feminis omnihus nulla earum remanente. tune in dieto statu succedere debeat primo­ genitus dicti ducis aut unus ex Jìliis, quem ipse dux maluérit, post mortem ducis et comitisse; et si contracto matrimonio cum uno ex filiis ipsius ducis aut nepote, ex persona sui primogeniti, et Anna vel una ex sororibus suis, matrimonium dissolveretur morte viri, tune U1:or super vivens consequi debeat


REGESTA CHARTARUM

267

._-------_.

dueatos decem mille de carlenis argenti ab eo qui in dicto statu succedet, hahita prius dicti status possexione; et si matrÌmonium per mortem uxoris dissolveretur, decem milia ducatorum persolvi debeant Francisco, Caterine seu suis heredihus per successorem in dieto statu, hahita prius dicti status possexione. Et quando casus fieret quod in dieto statu Anna aut quevis ex sororihus seu fratribus succedere t, numerare deheal heredibus ducis ducatorum de carlenis argenti vigintimilia; et si in dicto statu succedet unus ex filiis aut nepos ducis, huiusmodi suecessor teneatur, habita possexione status predieti, solvere heredibus ipsius ducÌlI ducatorum (I) decem mille de carlenÌs illi cui dicto duci placuerit: necnon quod ipsa comitissa valeat in ultima voluntate legare ducatos mille et quingentos de carlenis, videlicet quingentos super terra Limatule et mille super dictis aliis suis civitatibus et terris, ubi ipsa elegerit; obligando propterea se ipsos ad invieem dux et comitissa ac omnia ipsorum bona etiam pheudalia, regio assensu et beneplacito reservato. F uitque nobis supplicatum ut in dieto matrimonio, cum capitulis, pactis et conditionibus inter se ipsos conventis, assensum et consensum prestare et decretum pariter interponere regio nomine dignaremur; necnon statum predictum ac civitates, terras et baroniam predictas de novo concedere dignaremur. Nos matrimonÌum inter ducem et comitissam contrahendum ac dietam comunicationem status et civitatllm, baronie et terrarum predictarum, ipsi duci factam vel faciendam, cum omnibus pactis et eonditionibus et eonventionihus adimplendis in easu carentie filiorum, ac dictum legatum per comitissam fiendum de mille et quingentis ducatis super terra Limatule et aliis civitatibus seu terris sui status, prout elegerit, et obligationem bonorum "pheudalium in capitulis matrimoniaIibus appositam, donationemque terre Limatule, per comitissam factam seu faciendam prefatis Francisco et Catherine, regio nomine confirmamus; assensum et consensum regium prestamus et decretum pariter interponimus, veris quidem existentibus prenarratis et quatenus rite reeteque processerint partesque tanguntur, pheudorum quoque natura in aliquo non mutata. Et ad maioris gratie cumulum, eorumdemque ducis et comitisse meritis sic exposcentibus, ae etiam contemplatione ducatorum triginta quatuor milium de carlenis argenti, quos dux et comitissa pro imminentibus neeessitatibus regie curie sol vere obtulerunt, de qui bus in presentiarum solverunt dueatos decem et septem milia pro prima paga, illos recipiente, de mandato nostro, Iohanne Granata, regente l'egiam thesaurariam in regno Sicilie citra F arum, dietum statum ae civitates, baroniam et terras predictas comitisse, eisdem duci et comitisse in solidum de novo coneedimus, ila quod si portio unius denciat, alteri in solidum applieetur et unua 5uccedat alteri sua vita durante, eorumque heredibus et successoribus ex dieto matrimonio procreandis imperpetuum et, in ipsorum defectu, aliis liberis seu nepotibus ducis iam natis, pro se ipsis et eorl;lm heredihus et successorihus ex eorum corporibus legitime descendentihus, ea tamen lege quod inter eos ille preferatur in dieto statu qui matrimonium eontrahet cum Anna seu altera ex suis sororibus, ut supra, donec ipse ac sui heredes, ex suo corpore legitime descendentes. supervixerint; cum omnibus suis iuribus, iurisdictionibus, actionibus et pertinentiis, eo modo et forma quibus illum et ilIo. comitissa tenuit, iuxta tenores privilegiorum suorum ac etiam confirmationis regie; pro revocatis haberi volentes omnes donationes per sacram catholicam maiestatem et per alios factas de statu ae civitatibus, baronia et terris predictis cuivis persone et presertim marchioni Denie; decernentes quod. quandocumque contigerit ducem et comitissam ac heredes et successores impeti vel ad iuditium trahi 6uper statu, civitatibus. terris et castris ac baronia predictis a quoeumque, causam evictionis et iuditium in se et regium nscum assumet; abdicantes omnem iurisdictionem regiis officialibus et regentibus I"egiam cancellariam ae sacro consilio eamereque Summarie et magne curie Vicane de predictis coWlO­ scendi, ita quod circa predicta habeantur tamquam privati et omni iurisdietione carentes, ea tamen lege quod in casu succumbentie non teneatur ipsa regia curia nisi ad restitutionem dueatorum triginta quatuor milium. Presentes fieri fecimus, magno regni Sicili~ citra F arum pendente sigillo munitas. Datum in Castello Novo Neapolis, die XXu" mensis maij, duodecime indictionis, millesimo quingentesimo nono. El conde lugarteniente generaI. 1 Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra); Vidit Montaltus r. Vidit loannes Granada regens thesaurariam generalem. Solvat tarenos xncim , Lopis taxator. Dominus locumtenens generalis mandavit mihi Petro Lazaro Dexea. In privilegiorum locumtenentie VI", folio XXVUC); (nel mezzo): Vidit Antonius Ianuarius viceprothonotarius. M. de Aflitto comes Triventi loeumtenens magni camerarii; (a destra): Vidit de Colle r.; (sulla plica): Registrata. Par et duq de Hadri y la comdessa de Caserta, R. • Aulografo.

II

Tratto del nas!rino serico, rosso e giallo, col quale era appeso alla plica.


268

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE T ANI

c- 1509 . V . 2S , A .

2472,2585.

Napoli - Andrea*Matleo Acquaoioa e Caterina della Ralla d'Aragona, per mille ducati, vendono la hana e la gabella « scannagii» di Eboli a Diomede Mariconda, presidente della Sommaria. Are. Caei.. PrJ!. n. 2472. del sec. XIX: LXXXXV, n. 2.

Originale.

Nel verso. 1Iota del sec. XVI (omessa): segnalure. del sec. XVII: n. 4;

lvi, in Prg. n. 2585.

Copia autenticala, inserita in C -/509. VI. /7.

Andreas Macleus Aquavivus de Aragonia et Catarina de Rada de Aragonia. dux et ducissa Hadrie ae Therami, comes et comitissa Caserte, etc. eoniuges. Occurentibus nobis variis necessitatibus maxime pro solvendo regie curie ducatos triginta quatuor mille pro privilegio nove concessionis statu!> prefate nostre consorhs, novitel' expedito ordinacÌane catholice maiestatÌs. non habentes pecunias pre manibus. decrevimus ad alienationem rerum nostrarum procedere. Possidentes baiulacionem terre nostre Ebuli, de provincia Principatus citra, cum cognitione primaruro et secundarum causarum, et gabellam scannagii in terra nostra Ebuli, ad convencionem devenimus curo milite, utriusque iuris doctore et domino Diomede Mariconna de Neapoli, regio consiliario et regie camere Summarie presidente, de vendendo eidem dictam bajulacionem et gabellam scannagii pro preho ducatorum mille; dictam bajulacÌonem et gabellam seannagii vendimus eidem Diomedi, pro se suisque heredibus et successoribus. cum omnibus eorum iuribus et emolumentis; guos ducatos mille habuimus a dieto Diomede; eum eognicione primarum causarum civilium tantum et cum omnibus earum iuribus et emolumentis; ponentes dictum Diomedem in possessionem baiulacionis et gabelle scannagii per expeditionem presentium. Offieialibus nostrÌs, pro~ curatori bus et factoribus in nostro statu mandamus guatenus formam presentis privilegii observent et ab aliis faciant observal'i et contrarium non faeiant pro quanto penam unciarum centum cupiunt evitare. Has literas fieri fecimus, nostrorum proprie manus et proprii sigilli inpressione munitas. Datum in civitate N eapolis , die vicesimo quinto mensis maii, duodecime indictionis. millesimo quingentesimo nono. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Andreas manu popria 1. Caterina manu propria 1. Serio F recza ; (a deslra): Iohannes F ranciscus Hadrianus cancellarius; (sulla p/tca): Registrata. Gre­ gorius Russus de Neapoli, apostolica. inperiali et regia auctoritate notariu5, testor presentem copiam extractam fuisse a suo originali privilegio. in pergameno scnpto. cum sigillo pendenti in cera rubea inpresso intus capsulam ligneam. mihi producto per supradictum Diomedem et me suscripsi signumque meum apposui consuetum. !

Autografo.

2

In cera rossa, appeso alla plica con naslrino serico oerJe.

2585.

C -1509.V.25,B.

Napoli - Andrea*Matteo Acquaviva e Caterina della Ralla d'Aragona, duca e duchessa di Afri, all'erario di Eboli: perché meUa in possesso dello « scannagio» e della bana di della lerra messer Diomede Mariconda di Napoli. Are.

eael•• in

Prg. n. 2585.

Copia autentica, inserita in C- /509 .VI. 17.

Erario della terra nostra de Eboli. Perche havimo alienata al magnifico messer Diomedes Mari­ èonna de Napoli, nostro dilectissimo, lo scannagio et bagliva de quessa nostra terra mediante el privilegio, quale ve l'avimo facto expedire, pero per la presente ve ordenamo che, ad omne sua requesta o de altro da sua parte, sencza altra nostl'a consulta, li donate la possessione de dicto scannagio et bagliva al prefato messer Diomedes o ad altro da sua parte, fandoli fare de czo acto et Ìnstrumento per sua valitura cautela, inserendonge la presente et anche la copia del privilegio predicto. quale farite observare ; et cossi ancora li farite respondere da equa avante delle intrate et non fati Ho contrario perche questa ey El nostra yolunta. Date in civitate Neapolis, vicesimo quinto maii millesimo quingentesimo nono. duca de Hadri conte de Caserta. La duchessa de Hatri.


REGEST A CHART ARUM

C. [1509] .VI .11.

269

2585.

Napoli Diomede Mariconda, di Napoli, regio consigliere e presidente della Sommaria, alla presenza di Francesco RUSSQ, giudice ai contralti, Francesco Campanile, Pietro di Paolo «de Mari», nolaio, Nardo~Antonio Russo, notaio, di Napoli, rilascia procura al nobile Alberico « de Iorda~ nis ", di Napoli, perché prenda possesso della balia e dello « scannagium» di Eboli, vendutigli da Andrea~Matteo Acquaviva e Caterina della Ratia d'Aragona. Are. Cael •• in Prg. n. 2585. in C-1509. VI. 17.

Copia, es/ralla dai protocolli del notaio Nicola-Ambrosia CQ!anova, di Napoli, inseri/a

C -1509 .VI .17. Eboli

2585.

Dinanzi a Marco~Antonio « de Caletl'o », giudice ai contratti, e ai lesti Bartolomeo « de la Porta ", Federico e Antonello Corzono i, Giovanni" de Silvestro », ilotaio, don Geronimo «de Rahona », Troilo e don Leonetlo « de Troyanis », di Eboli: il nobile Alberico « de Iorclanis », di Napoli, procuratore di Diomede Mariconda. di Napoli. regio consigliere e Presidente della Som­ maria (cf, C ./1509J.VI. Il), presenta al nobile Antonello « de Luca», erario di Eboli, copia di un privilegio (cf. C-/509.V.25,A) e di una lettera (cf. C-/509.V.25,B) dei signori di Eboli, circa la vendita della gabella «scannagii» e della bana di delta terra, vendulagli da loro; e r erario gliene da il possesso, ordinando a Nicola « de Cilardo », conduttore dello scannalicQ, e a Leone Cibario, condultore della bana, di corrisponderne il prezzo al compratore. Are. Caet., Prg. n. 2585.

«

de Troyani:! l

»,

di Eboli.

Nel testo CorllOnus

OrIginale, con sottoscrizioni autografe del giudice e dei tesli ,2. a rogito del notaio AlfQmQ

Nel verso, segnalure, del sec. XVII: n. I; del sec. X/X: XVI, n. 17. 2

Manca quella di Leonelto «de Troyanis ».

C .1509 .VI .18 .

3037.

Valladolid Ferdinando II, re di Sicilia, conferma ai coniugi Andrea-Malleo Acquaviva e Cate­ rina della Ratta d'Aragona le concessioni già fatte loro dal viceré Giovanni d'Aragona. Are. Caet., in Prg. n. 3037.

Copia autentica, inscrr'ta ln C - 1516 •Vil. 29.

Ferdinandl:ls, rex Aragonum, Sicilie etc. Que per locumtenentes '" Cum Iohannes de Aragonia, comes Ripacursie, castellanus Amposte, vicerex, Iocumtenens et capitanius generalis noster in Sicilie citra Farum regno, concesserit Andree Matheo de Aquaviva de Aragonia, duci Hadrie. et Catherine de Rattha de Aragonia coniugibus, ducisse Hadrie et comitisse Caserte, privilegium tenoris seguentis (cf- C ~ /509. V.22); concessionem predittam confÌrmamus. Iohanne regine etc., primogenite nostre, generali gubernatrici, heredi et successori, sub paterne benedictionis obtemptu dicimus, mandamus offi­ cialibus et subditis quatenus, forma presencium per eos actenta, illam observent et observari faciant, pro quanto regina nobis morem gerere cupit, officiales et subditi nostri penam unciarum auri mille cupiunt evitare. Presentes neri fecimus, nostro negociorum regni Sicilie citra Famm magno sigillo impendenti munitas. Datum in villa Vallis OIeti, die XViII mensis iunii anno millesimo quingentesimo nono, regnorumque nostrorum etc. anno Sicilie citra F arum et Hierusalem septimo. Yo el rey. Vidit Augustinus vice locumtenentis prothonotarii et magni camerarii. Vidit generalis thesaurarius. Vidit conservator generalis. Dominus rex mandavit mihi Michaeli Perez Dalmaçan. Solvat ducatos. tarenos duos, Petrus Iohannes protaxatore. In privilegiorum Xlo, folio CLXXX. Registrata.


2ìO

D O C U M E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N l

C.1509.VI.29. Torre Cajetani

1278.

Testamento di Alessandro Caetani di Filettino,

Are. Cad., Prg. n. 1278. Copia, esiraila dal protocollo 1 del nolaio Geromioo «Nicolai», di Torre Caje/ani, dioce.; IXIn~er!lato dal notaio della Camera apo.tolica, Filippo « de Quintiliio "1 e aut"nUcato dinan.; a Giacomo «de Puteo », luogotenente nelle cause cialli dell'uditore generale della Camera apostolica, Ple!ro-Paolo Paris!, /Jescooo di Nusco, a richiesla di ,"Ilalleo Canoni, procuratore di Elisabetta Conti e degli eredi di Cesare Caelani, in seguito a cedola di cflazione dl D. Guenyol per 1'esame dei testi Andrea «de Sanctis .., arciprete, don Gio/Janni « Pascalis », prete, e Biagio «de Sanctis », no/aio, di Torre Cajetani, come da atti procedurall" leltere patenti, munite di Sig. ~ delf uditore generale, del /538. III. / , 2,8, a rogito del notaio della Camera apostolica, Giooano/-Giacomo "Buee.. », as.istilo dai testi Giacomo Aporello e Attilio «de Calhaneì. ». nolai

di Alatri,

di curia.

Anno millesimo quingentesimo nono, pontincatus Iulii pape secundi anno sexto, indictionis duo­ Alexander Gaitanus, sanus mente et corpore, testamentum decima, mensis iunii die vigesima nona. quod de iure civili dicitur sine sCliptis, facere procuravit: Reliquit quod, si moretur Rome, corpus eius sepeliatur in eeclesia Sancte Marie de Ara Celi, cui reliquit XXV fiorenos; et si moreturin castro Turris vel Felectini, vult sepeliri in tumulo suomm antiquorum. et reliquit XXV fiorenos ecclesie ubi sepelietur. Vult quod in suo funere Ìnterveniant viginti quinque sacerdotes, celebraturi missas, et quod habeant debitam mercedem. Reliquit Calcidonie Gaitane fiorenos x. Reliquit Marie Paschalis Iohannis Belli, de Turri, eius amice, unam tunicam nigri coloriti, confirmando sibi omnia que eidem donavit, ut patet ex conctractu manu domini Sanctis de T unÌ. Reliquit quod debeant dici pro anima sua misse Sancti Gregorii in illa ecclesia ubi erit sepultu!. Reliquit pro malis ablatis Rorenos quinque et derÌtus (?) ecclesiis castri Turris. Reliquit Dianam eius filiam, si nupserit, quod habeat dotem ad libitum Dantis Gaitani. mei fratris eonsobrinì, et Berardini Gaitani, mei filii; et si alii filii ve! filie nascentur pOllt huiusmodi testamentum. suecedant 'in bonis testatoris, ad hoc similiter prenominati Dantis et Berardini (I). In omnibus aliis bonis, ubicumque existentibus ae etiam Rome, et in omnibus suis iUl'ibus et actionibus ac etiam in dominio vassallorum castrorum Felecteni, Turris et Vallis Pl'etarum istituit suos univel'sales heredes Dantem Gaitanum et Bemardinum. eius filium naturalem legittimatumque per privilegium comitis Palatii; cum condicione quod si quis ipsorum moreretur sine filiis legittimis, moriatur unus alteri; et casu qua omnes morerentur sine legittimis filiis, moriatur Antonio Gaitano, filio seniori, 3 Honorati Gaitani, mei patmi, et successorÌbus cum oneribus antedictis. Reliquit executores testamenti Dainum O) Gaitanum et Iohannem domini Benedicti de Alatro. quibus reliquit unum decatum (I) per quemlibet pro eorum labore, quibus dedit potestatem vendendi de bonis usque ad satisfactionem legatomm. Reliquit Dantem Gaitanum et Àntonium Honorati Gaitani tutores suomm filiorum, quibus reliquit omnimodam potestatem. Adum in castro Turris, in curia, in domo ipsius testatoris: Bartolomeo romano, Luca ferral'ensi, habitatoribus dicti castri, Christophoro Cole Antonii, Antonio loannÌs Grassi, Angnelo Iannecho, MartuEo, Àgnelo BenedictÌ Golini, de T urci, testibus. I Composlo di 75 carie, coperio da pergamena, che principiaoa: Emptìo Coleate. Anno MCCCCCVI, pontilicatus Iulii pape lIeeundi anno quarto, indictione IX, mensi. decembris die XIlll; e finilla: Actum ante Sanclam Mariam de T ribiliano. Il leslamemo (lulentlcalo irooacasi al foglio 14fJ • ~ Traccia nel taglio sulla plica, a cui era appeso. 3 Nel testo froliori (1).

c . 1509. VII . 27.

1773.

Roma - Raccolte a capitolo le nobili monache del conVento di S. Cosma di Roma, d'ordine della badessa Cecilia di Narni, nominano Antonio Serriano, di Napoli. e Maurizio Boccarini, di Amelia, loro procuratori in solido a ricevere i castelli di Macchia, Monteroduni e Montaquilo, nella provincia di Terra di Lavoro, con i proventi, da Lodovico " de Afflitto» o da altri, spet~ tanti a Roasa Caetani, monaca del convenlo stel);;o col nome di suor Antonia, e perciò di dominio di questo; approvano l'operalo del lOTO procura/aTe Anfonio dUTante la causa, sia sul possessorio che sul petitorio; e concedono ai due ogni faco/tl" di rappresenlarle in giudizio: presenti i testimoni


REGEST A CHART ARUM

Anlonio Delmasal, delto Pas/ori, pittore di Viterbo, Vincenzo« de Torellis Giacomo Baldovino, cittadino romano.

271

»,

pittore d'Imola, e

Are. Caet., Prg. n. /773. Originale. a rogito di Barnaba «Fernandi », di Valenzuela, chierico della diocesi .Il Cor. dova, no/aio della Camera apostolica, sCTiltore della curia romana; con legalizzazione e Sig. t di Antonio "de Monte ", Qrc~ lIe3COVO di Siponto, uditore generale della Camera apo3tollca, rilascia/a da Nicola " de Ambrosinis ». notaio di curia, assistito da Nel verso, inlima­ Giovanni Battista «de Ecclesia », mensuario, e da H. luogotenente della curia stessa, il 31 . VIl. /509. :done, in dala 6,8. VilI. 1509, da parte del notaio Antonio Serriano al notaio Giovarmi «de Ligorio », procuratore di Lodocico « de AfHido »; allre no/e (omesse): segna/ura del sec. XIX: XIII, n. 39.

, In cera ros.a, enlro capsula ovale, metallica, appeso alla plica con slr(ICelta di pergamena.

C-1509.VIII.21.

1093.

Capua - Lodovico Gorgeri, dottore dei decreti, da S. Angelo in Vado, vicario generale d' /ppolifo d'Este. cardinale diacono del filolo di S. Lucia in Selci, da questo deputato all'amministrazione della chiesa di Capua, con lettera dala in Ferrara, il 26. V/./505, da Tommaso Fusco, segre­ fario del cardinale, conferisce a Tolomeo Caramanda, da Castellammare al Volturno, la cappellania delta· Sancti Crastensis di Castellammare: presenti don Giovanni Marchesi. dottore di leggi, don Angello Mollo, primicerio, don Bartolomeo « de lentura », canonico diacono di Capua, e don Vincenzo Bianco, di Capua, testi. «

Are. Cael., P'g. n. 1093. Originale, con Sig. t e SQlto.eT/zione del vicario generale, a rogito tlel notaio Pietro-Paolo Nel oerso, segnatura del sec. XVIII: 2, n. 14.

de Marinis», di Capua. I

Traccia nei fori sulla plico, a cui era appesa.

C .1510 .11. 24.

3351.

Roma - Il nobile Giovanni Battista del fu Angelo di Tinozia, cittadino veliterno, obbliga per la dole a Costanza, sua futura sposa, e a Lorenzo « de Panibus », padre di lei, la metà del casale: con tenuta, delta « Prescian », congiunta con l'altra metà di proprietà degli eredi del fu Pietro-Paolo di Tinozia, presso Civita Lavinia e Velletri; obbliga inoltre un aliTO casale, con tenuta, delto Fossatello Novo, nel territorio di Velletri, e fulti gli altri beni propri, per la somma di 462 fiorini e mezzo, avuli da Lorenzo, il quale promeile dargli altri 35 ducati alla fine di febbraio e altri 50 entro un anno; per il resto della dole, col consenso del figlio suo Paolo, obbliga a GiolJanni Ballista la metà della vigna e un canneto posti fuori Porta di Castello; con il palio che, aVe premuoia Costanza, spelli al marito il quarto vedovile, e OVe sopravvivano figli, allora gli spetti unicamente l'usufrutto; se poi premuoia Giovanni Battista, tutta la dole rilorni alla moglie o al padre di lei. Folto in Roma, nel rione Ponte, in casa del dello Lorenzo: prelenli i testi Giustino « de Peruschis », del rione Ponte, e Agapito « de Susannis », procuratoTe di cause, del rione Arenula, a Togito del notaio Saba del fu Gaspare « de V annutiis », cittadino romano, del rione Colonna. Arc. Cad., Prg. n. 335/.

Originale.

Nel verso, nota del sec. XVIIl (omessa); segna/uTa del sec. XVIIl: A,

F ...". 3, n. 12.

C -1510.II. 26. «

1890.

Privilegio di Ferdinando Il, re di Sicilia, col quale concede l'assenso alla Ven~ dita della balìa e della gabella «5cannagii della terra di Eholi, falla da Andrea-Maiteo Acquaviva e da Calerina d'Aragona, duca e duchessa d'Atri, a Diomede Mariconda, presidente della Sommaria del Regno.

In Villa Maioreti» -

l)

Are. Caet., P'g. n. 1890.

Originale.

Nel ;'ers<>. note Jel.ec. XVI: a) Die XVIIII 'decembns 1538, Neapoli,

per magnificum Alfonsum Piscicellum pro se et magnifico Ascanio: h) die VII iunii 1543, Neapoli. presentatum per magnificum


172

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

me

Ascanium Pisdcellum ...• Palomba; c) VIlI iunii 1543. Neapoli. lo Baldaxaro Casa. regio portieri ... lì avemo intimato lo p(esenle st<omento; ego MaUeo de Iannonis; altre. (omesse); .egnature, del sec. XVJl: n. 3; del sec. XiX: LXXXXV, n. 3.

Nos Ferdinandus rex etc. Subiectorum nostrorum ... Datum in Villa Maioreti, etc. Yo eI Rey.1 Sig.:) Vidit Augustinus vie... pl'othonotarii ... Vidit genel'alis thesaurarius. Dominus l'ex mandavit mihi Michaeli Perez Dalmaçan. In privilegiorum septimo, folio CCLXXIIlI. Nihil solvat quia presidens camere Summarie, P. loannes pro taxatore. Vidit conservator generalis; (sulla plica): Registrata. Assenso ala vendicione fecha por ei dugue et duguessa de Atri ,a misser Diomedas Mariconda dela baylia y scannagio dela tierra de Eboli, en la forma acoscumbrada y salvos los drechos de V. Alt.'" y de gualgunier otro. t

Autografo.

2

Frammento in cera r9ssa, appeoo alla plica con nastrlno serico. rosso e giallo.

C -1510 • X • 24 .

1830.

Napoli - Assenso regio alla promessa di retrovendita di 6600 ducati, falla da Giacomo-Maria Gae­ tani d'Aragona a suo fratello Onorato III, per i 600 ducati annui da questo vendutigli sopra l'entrate di Piedimonte d'A life. Are. Cae.i., Prg. n. 1830. OriginaTe. Sulla plico, transunlo (oT/le:Jso); nel verso, nota del sec. XVi (omes,a); segnalure, del 3ec. XVII: n. 2 (corrello sopra un originario 9); P. 4, C. 8. fllS. 3; del sec. XIX, XLIII, n. 16.

Ferdinandus, rex Aragonum, utriusque Sicili~ etc. Raymondus de Cardona, catholici regis maior cavaUaricius, vicel'ex, capitaneus et locumtenens generalis. Subiectol'um regiorum compendiis ... Hono­ ratus Cayetanus de Aragonia, dux Trayecti, regius consiliarius, exposuit quemadmodum, die quinto mensis iulii \510, vendidit Iacobo Marie Cayetano de Aragonia, eius fratri, camiti Marconi, pra preda duca­ tarum sex millium, sexcentum ducato! de carlenis de introiti bus ipsius ducis, quoll hahet in terra Pedis Montis, annis singulis percipiendos; subiugens quod comes promisit duci quod, si infra anno! quatuor, ipse vei heredes restituerint comiti sex mille ducatos, revenditurum se predictos ducato! duci ipsi, regio assensu et beneplacito reservato, prout in instrumento rogato per manus Cesaris Malfitani, de Neapoli, notarii; idem dux supplicavit ut pl'omissioni revenditionis ducatorum sexcentorum, facte sibi a prefato camite, assentire dignaremur. Nos dictam promissionem revenditionis confumamus, regiisque et alterius Datum iuribus reservatis. Presentes fieri iussimus, magno catholice maiestatìs impendenti sigillo munitas. in Castello Nova Neapolis, die XXIIII mensis odobris MCCCCC decimo. Don Remundo de Gardona Sig. 2 Vidit Antonius Ianuarius viceprothonotarius. Hieronymus de Francisco lugartenjente generaI. l ìocumtenens magni camerarii. Vidit De Colle r. Vidit Montaltus r. Vidit Virginiares (?) generalis the­ saurarius. Solvat tarenos XII, Lopis taxator. Dominus locumtenens generalis mandavit mihi Petro La­ zaro Dexea. In pl~vilegiorum locumtenencie VII, folio UO(O. Registrata. I

Aulografo.

2

in cera rossa, appeso alla plica, con nas(rino serleo,

,ouo e giallo.

1052.

C -1510 . Xl. 16 .

Caserla - Dinanzi a Berardino « de Augustino », giudice ai contratti, e ai lesti Giacomo «Delnabi », i notaio di Caserla, Pascarello Fiorillo, Giovanni Russo, ferraio, Andrea « de Maczia », Fran­ cesco di Giocanni Saba:Jtiano, Ferrante « de Rufo» e .Battista «de Iaquinto », di Caserta: Fa­ brizio « de laquÌnto », di Villa Sommana 2, dichiara di tenere in enfiteusi un terreno in località « ad Melito », nelle pertinenze di Caserta, col reddito di un grano e un denaro e mezzo; un terreno al piede del monte « Castello », col reddilo di un grano e un denaro e mezzo; la sei­ lima parte di un terreno, in località « ad Mastrellone ì> o « Forano largo », col reddito di denari tre; e li riconosce di dominio del feudo di Aldi/reda, obbligandosi a pagare i canoni rispeltici a GiocanTI; Filomarino, di Napoli, signore del delto feudo. Are. Caet., Prg. n. 1052. OrIginale, con le sol/ascrizioni del giudice e del primo ielle e ffi dei due succwivi, Tedallo nella piazza di Torre del Piano, a fogilo del notaio Giacomo • de Maczia ». di Ca~erta. Nel ce'$O, nota del sec. XVI, Piacentino e Laurenczo Cerrito possedono la decta terra; altra (ome:Jsa); segnalura del sec. XIX: XLI, n. 91. I

Nel teslo Delneza.

Villaggio di Caserla (cf. Giuslinlani

L.).


REGESTA CHART ARUM

273

C-1510 . XII.13.

2921.

Venafro - Dinanzi a Nicandro Sfoca, giudice ai contratti, e ai testi GiovaT'lni « de Amicis »', dotiore di leggi, Giacomo Pignono " notaio, Francesco Paolina, notaio, e Nicandro Pignono 2, di Venafro: Ippolita d'Aragona, contessa di Venafro, madre e lutrice di Enrico Pandone, conte di Venafro, in seguito alla lile e alla concordia fra Cesare Carllno, di Napoli, che al>el>a lmpelralo da Ferw dinando II il castello di Montaquila, e Nicandro, Giovanni-Nicola di Montaquila e gli eredi di Filippello di Montaquila, cui erano stati ceduti i castelli diruli di Cerasuolo, Valle, Filignano:l e i casali di Tonsenuso" e «Collistelani lO, n~mina procuratore Francesco «Baractutii», di Teano, suo gooematore generale, a ripetere la parte spellante ai pupilli su Montaquila, cedendo ai signori di Montaquila la parte sul castello delto « lo T onsenuso ». Are. Cae/., Prg. n. 2921.

Originale, con le 5otlo$crizloni autografe Jei testi 5, a rogi/o Jel noia/o Giocanni "de

Lutiano, de Petra", assistilo dal giudice ai contraili, Costantino « de Martutio », di Venafro, dopo la maTte di Nicola Sfoca. Nel ller8o, nota del 3ec. XVI (omessa): 3egnalura del sec. XIX: XI, n. 30. ! Pigna nella NT. dI Nicandro Pignone.

2

Pignone nella NT.

S

Nel testo Folignanum

C -1511. I. 30 . Roma

P.

p.,

4

Nel testo Tonsonusum

~

Manca quella

1226.

In seguito alla conVenzione stipulata tra Roasa, figlia di Nicola Caelani, che nel monastero di S. Cosma aveva assunto il nome di suor Anlonia, e Guglielmo Caelani, suo zio paterno, il quale si era obbligato di pagare al monastero mille ducali, come da l'agito del defunto notaio Camillo « de Bene in Bene », sanzionata dalla S. Sede: la badessa suor Demetria; la vicaria suor Brigida, romana, e le monache di dello convento, adunate a capitolo, per 2000 ducati, rinunciano a favore di Guglielmo Caelani, assenle, fulli i diritti e le ragioni competenti al monastero per la ..uccessione di :mor Antonia ai beni paterni. Fallo nel rione Trastevere, nel monastero di S. Cosma, dinanzi alle grate di ferro: presenti come lesti fTa Andrea « de Pedimontis », con­ fessoTe delle monache, e fra Battista da Fabbrica, dei minori di S. Francesco di Roma. a rogito del notaio GiooanniwFilippo Marchesi, cittadino romano. Are. Cael., P'g. n. '226. p., n. XI: del

Cap. Y. fas.

Originale.

Nel verso, nota del 3ec. XVI (omessa); segnalure. del sec. XVII: n. XII,;

sec. IX: XXXII, n. JJ.

c . 1511 .VII . 5 .

2547.

Napoli - Dinanzi a Matleo «de Petruciis », di Napoli, giudice ai contralli, e ai testi Vincenzo Pislachio, OescoVo di Bitetto, Francesco Sanseoerino, di Senise, Si/oesiro Longa, di Caoa, Pirro·Domenico Rodillo, di Ancona, Nicola Tagliaoia, di Presenzano: Onorato Sanseverino ri­ lascia procura al nobile Carlo « de Abenante », di Corigliano, per esigere da Andrea·Matleo Acquaviva d'Aragona, duca di Atti, suo cognato, lulte le somme docuiegli tanlo per un mutuo quanto per il reslo di 8000 ducati della dole assegnata a Paola Acquavioa, sua moglie. Are. Cael., in Prg. n. 2547.

C.151l.VII .16.

Copia, a TOgilo del nolalo Angelo Marciano, di Napoli, aulen/lcala con aUo C - 1520. XII.

2547.

ComJersano - Dinanzi a Stefano di Nicola-Antonio « de Vitorusso», 1 di. Conversano, giudice ai c.ontralti, e ai lesti Franc.e:sco « magistri Riczardi », Stefano « de Sanducza », 2 Angelo di Tom­ muso « Petrosini », Sabino « Nardi », di Noha, Graziano « de Iudice », di Molfella, 3 e ScalamVI. 35


274

DOCUMENTI

DELL'ARCHIVIO CAET ANI

---~

...

_-~

...

_---_.-_ ...

brino « de Tarsia ». di Conversano: Carlo « de Abenante », di Corigliano, procuratore di Onorato Sanseoerino, riceVe ducati 650 di carlini d'argento da Antonio 4 « de Ruczia », di Casamassima. generale erario del duca dr Afri, per la dote di Paola Acquaviva d'Aragona. Arc. Caet., in Prg. n. 2547. ticate con atto C- 1520. XII. 20. 1

Nella copia de Vitorubeo

Scheda e copia di quietanza, a rogito del nolaio Antonio Sardano, di Polignano, auten­

2

Nella copia de Anqucza

C ·1512 .1. 23 .

3

Nella copia de MeIficio

4

Nella copia Antonello

2304.

Roma - La nobile Lucarella, vedova di Anfonio « Stefanatii », e i figli Francesco e Pompi/io, per cento ducati, vendono a Crisloforo « Franceschini )} parte della casa posta sulla piazza di S. Bar­ tolomeo all' Isola. I

Arc. Ca"t., Pr/{o n. 2304. Copia autentlca. Nel vers", nola del .ec. XVI: Instrumenlum venditionis domu••ile in platea S. Bartholomei, que fil per dominam Lucarellam magi.tro Christofora, barbitonsori mantuano. quam pOlltca die XXVII iunii 1514

illustris dominu5 Guglielmus Gaitaous emit a prefalo Christoforo, manu nolarii Ioannis Andree, de regione Pontis, publici notlUii romani; lIegnalure, del sec. XVll: n. 3 (corretto SQpra un originario X); P. 2, Caps. 4, f. p., n. 3; del sec. XIX: XXXVII, n. 28.

Sumptum instrumenti exemplatum per me Emilianum de Carnariis, romanum civem, de regione Arenule, notarium, de folio reperto in libris et prothoeollis bone memorie Dominici de Carnariis, notarii, cuius tenor talis est: Indictione xv, mensis ianuarii die XXIll, MCCCCCXII. Nobilis LucareUa, relicta condam Antonii AlexandrÌ Stephanatii, de regione Sancti Angeli. asserens ipsam esse cautam super aliis bonis stabilibus sui viri pro eius dote que supersunt, asserens etiam nullum ius habere super infra­ scripta domo; et nobiles iuvenes Franciscus et Pompilius, eius et condam Antonii liliorum (I), qui Pompilius minor XXV annorum et maior xx: vendiderunt magistro Christoforo Franceschini, de Bozolis de Mantua, barberio, totam partem superiorem domus ipsorum, cum tinello subtus 5calam 5upenorem ipsius emptoris: que domu! et reservatio predicta posita est in Urbe, in parocchia Sancti Bartholomei in lnsula Lacaonia, in regione Ripe: eui ab uno Iatere sunt res diete ecdesie Sancti Bartholomei, ab alio sunt res domine lacobeUe Romanelli Marescalli, ante' est platea Sancti Bartholomei, retro est Rumen Tiberis: Iiberam etc.: pro pretio centum ducatorum, ad computum decem carlenorum pro ducato, monete veteris, de qui bus habuerunt ducatos nonaginta; alius ducatus (I) magister Christoforus penes se retinuit, quia promisit concordare gabeUam gabellariis, ad quam venditores tenebantur; promiserunt aliam partem inferiorem diete domus non vendere nisi dieto magistro Christoforo; nobiles Paulus de Peregrinis et Marehus Ihoannis, romani cives, da regione Transtibenm, fideiusserunt. Actum Rome, in regione Transtiberim, in domo prefati Pauli: Evangelista Ramundi. tabernario maniuano, MaUeo Bartholomei dello Grande, de Monteferrato, mereatore, et Antonio Ihoannis della Croce, de regione T ranstiberim, testibus. Venditores prefatum Paulum Jìdeiu5sorem promÌsenmt conservare indemnem. ST. FrancÌscus de NoveUis, romanus civis, notarius et nune corredor collegii proeuratorum et notario~ rum Urbis, sub annis MDXIII, pontificatus Leonis pape decimi, indictione prima, mensis maii die XXXI, instante dicto magistro Christophoro se citatis citandis, prout in actis. Hieronymus Ricius, romanus civis, notal'ius et nunc corredor collegii notariorum Urbis. petente dieta magistro Cristoforo ae citatis citandis. prout in actis, sub anno millesimo CCCCCoXIII, pontilicatus Leonis pape X. indictione prima, mensis maii die XXXI. ST. Emilianus de Carnanis, civis romanus, de regione Arenule, notarius, quia dictum Ìnstrumentum trampsuntavi de dieta folio et prothocollo condam domini Dominici de Carnariis, notarii ae civis romani, me subseripsi, anno millesimo cccccxmo, pontilieatus Leonis pape X. indictione prima, mensis maii die XXXI, anno eius primo. ST. Taxatur ad carlenos tres pro collegio, F[ranciscus] de Novellis corrector. Indictione prima, die XXXI maii J 513, reeongnitum: cum originali concordat; citatis venditori bus , inslante emptore: Stefanus de Armannis, notarius domini correctoris.


REGESTA CHARTARUM ...

275

_--_. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ­

C .1512 . II .18 .

2661.

Sant'Agata de' Goli -

Dinanzi ad Andrea « de Benedicto », giudice ai contratti, e ai testi Tommaso « de Limata », don Andrea Pirono, .Giovanni «Ruheus» e don Stefano Manera: Andrea­

MaUeo Acquaviva, conte di Sant'Agala, Caserta elc., secondo marito di Calerina d'Aragona, vedova di don Cesare d'Aragona, fa redigere dal nola;o Pielro-Paolo Siciliano, di Sani'Agata de' Goli, in virtù della facollà a questi concessa con privilegio regio (cf. C.1476.1.22.), copia autentica Jel contratto stipulato dalla stessa Caterina con Antonio «de Vera» e Antonio « de Cordua» (cf. C - /502 . X .3/.), a rogito del dejùnlo notaio Francesco Siciliano, padre di Pietro-Paolo. Are. Caet .• Prg. n. 2661. Originale, con solloscrizieni autografe. Nel verso, noia slncrona: tl:i Inslrumentum quieta­ ciani. factum super rebus omnibu5 habilÌ$ et contraelati. eum magnifico domino lulio de Ra!ha. et presertim super starsia. parva Caserte etc.; nota del sec. XVII! consenso feudale; segnalure, del sec. XVII: P.' Cascia; del sec. XIX: XX, n. 29.

C -1512. III. 30 .

2466.

Napoli - Francesco Remolini, delto il cardinale di Sorrento, oiceré e luogotenente generale di Ferdi­ nando Il, re di Sicilia, sanziona i capitoli concessi da /ppolila d'Aragona all' unillersità e agli uomini di Macchiagodena (cf. C - /505. X/.5). ATc. Caet., PTg. n. 2466.

Originale.

Nel Ve,'o. nota del sec. XVI (omessa); segnature, del src. XVII:

D.

3;

Jel sec. XIX: XXX, n. 65.

Ferdinandus l'ex etc. Franciscus, tituli Sanctorum Iohannis et Pauli preshiter cardinalis etc. Subiectorum regiorum conpendiis ... Datum in civitate Neapolis etc. Franciscus cardinalis Surrenti locumtenens geoeralis.:I Sig. 2 Vidit Antonius Ianuarius viceprothonotarius. Hieronymus de Francisco locumtenens magni camerarii. Vidit De Colle r. Vidit Matheus Granada regens generalem thesaurariam. Dominus loèumtenens generalis mandavit mihi Baltassar Vilagut. Solvat tarenos XII, Lopis taxator. In pn-· vilegiorum locuntenencie VU o , folio CCXXXllIlo. Solvit cancellariam tantum. Solvit etiam formam. I

Autografa.

2

Frammento, in cera rossa. appeso alla plica con nastrina serico, rosso e gialla.

c . 1512.V .21.

3455.

Roma - Lodov;co. vescovo di Segni. conferisce la tonsura a Giovanni.Paolo Caelani, figlio di Onoralo, signore di Sgurgola. Arc. Cad., Prg. n. 3455.

Originale.

Nel ver.o, noia del .ec. XVII (omessa); segnatura del sec. XVII: A,

Fas. 2, n. 21.

Ludovicus. episcopus signinus. Nos die vigesima prima mensis mall,lD hedihus nostre residentie, Iohannem Paulum, filium magnifici domini Honorati de Scurgula, scolarem vellitemum, examinatione premissa, recepto ab eo quod non erat specie servilis sed libere. conditionis et de legitimo matrimonio procreatus iuramento, clericali caractere insignivimus et eidem primam conferimus tonsuram clericalem. Datum Rome. die pre­ Presentes liUeras scribi fecimus et nostri sigilli rotundi appensione munitas. dieta, anno MoCCCCCoXlf. pontificatus Iulii pape secundi anno nono. Mat.s (?). de mandato. Sig. 1 t

In cera ,o.sa, "nlro cap.ula lign"a rotonda, appeso alla pliéa con funicella ros.a.l,a.

c . 1512 .VI .11 .

2683,2727.

Napoli :- Onorato IfI.Gaetani d'Aragona, duca di Traetto, vende a LucTezia d'Aragona, sua moglie, la terra di Grottole per .12 000 ducati. Ate. Cad., Prg. n. 2683. Originale, .con sottoscrizioni autografe. Nel oerso segnature, del sec. XVII: D. li; P. 4, C. XII. f. p., n. p.; del sec. XIX: XXXVIII, n. 68. [Vi, Prg. n. 2727. Originale, con le sotloscrili:ioni autogrf!lc


276

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

del giudice; e dei testi Paolo" de Limata », Glooannl.Tommaso Mansella. d[ Napoli, Il Antonio della Ratta. Nel cerIo, nota Jel3ec. XVI (omes.a); 3egnaiuTe, Jel sec. XVII: n. 3 (cotTetlo poi In p.); Par. quarta, C. XII, Fas. primus, n. p.; del sec. XIX: XXXVIII, n. 69.

Anno "millesimo quingentesimo duodecimo, regnante Ferdin~ndo etc. anno decimo, die undecimo mensis iunii, quintedecime indictionis, Nespoli. N05 Iacobus de Morte, de Neapoli. ad contractu! iudex, Berardinu5 Malatesta, de civitate Neapolis, Dotarius, et testes Dotum facimull quod, iD nostri pre~ sentia constÌtutis Hon01'ato Cayetano de Aragonia. duce Trayeeti etc., et Luerecia de Aragonia. duciss8 T rayeeti. eius consorte: prefatus dux asseruit se ipsum tanquam utilem dominum possidere, vigore" donaeionis et concessionÌs eidem factarum per catholicam maiestatem, terram GructuIe, sitam in provincia Basilicate, iuxta territorium Materarum, tel'ritorium Muglionici. Fenandine, Salandre, Mon~ tispilosi, Gl'assani, cum fortellicio, hominibus, vaxallis, cum baneho iusticie et congriicione primarum causarum ac cum Meri mistÌque imperii et gladii potestate et cum quatuor licteris arbitrariis ac cum potestate componendi delicta penasque conmutandi iIlasque remictendi et cum baiulacionibus. tenimentis, possessionibus ac aliis iuribus, iurisdictionibus et utili dominio: francam ab omni specie obligacionis et servitutis nisi a feudali servicio et adoha, quociens in Regno inter barones indicetur: terram Gructule, regio beneplacito et assensu obtempto, vendidit eidem ducisse, pro precio ducatorum duodecim mille de carlenis argenti, ad racionem carlenol'Um decem pro ducato, quos in ducatis auri coronatis et carlenis argenti dux recepit a dieta ducissa; mandans dux eisdem hominibus et vaxallis quod recognoseant dictam ducissam et suos heredes et sueceSSOl'es in eOl'um dominos eisque respon~ deant dc iùribus, ila quod liccal eidem ducisse et suis heredibus et successoribus iuramenla recipel-c ab hominibus et vaxaIlis predictis, nec non recuperare iura et bona occupata a manibus iIlicitorum detemptorum; dux obligavit se ipsum eiusque heredes et succeS50rcs et bona omma, iura, actiones et alia eidem ducisse, sub pena dupli precii vendicionis; cum l'efectione dapnol'um, interesse et expensal'um. ST. ffi Luciu5 Martianus de Neapoli, ad contractus iudex, non quod fatear me pro iudice ad contractus in suprascripto instrumento, tempore celebracionis illius, a partibus rogatum intervenisse, sed vice dicti quondam Iacobi de Morte, de Neapoli, qui interfuit, vigore licterarum de me subscribendo loeo premortuOl'um Ìudieum mihi concessarum. ffi Salvato.r Minutulus pro teste. ffi lo Ioanne Antonio T omacello so testimonio. Presentibus iudice Iacobo de Morte, de Neapoli, ad contractus, magnifico Salvatore Minutulo. de Neapoli, magnifico domino Iacobucio de Franchis, de Trayeclo, nobili Ioanne Antonio T omacello, de Neapoli, nobili foanne Grosso, de Fundis, nobili Thomasio Gactula, de Cayeta, nobili Paulo de Limata, de Sanctagata, nobili Ioanne Thomasio Mansella, de Neapoli, nobili Antonio de Racta. de Capua. venerabili dopno Cobello de Paterno, de Pedimonte. et Vincencio Ventra, de" FiumarÌa. MurÌ." Presentatum die mO martii 1524. Neapoli, per magnificum Ferdinandum Tellta.

C-1512 .VI .16.

911.

Napoli - Procura rilasciata da Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traelto, a France3chello Piscicelli gerché dia a Lucrezia d'Aragona il poSSe3S0 di Grollole. Are_ Cael., P,g_ 11. 911. .originale_ Nel verso, nota del sec. XVI (ome.lsa); segnature, Jel sec. XVII! n• (camillo sopra l'originario n. 17); P. 4, C. XII, f. 1; del sec. XIX: XXXVIII, n. 67.

.3

Anno millesimo quingentesimo duodecimo, regnante Fe'l-dinando etc., die sexto decimo mensis iunii, XV' indictÌonis, Neapoli. Nos Iacobus de Morte, de Neapoli, ad contractus iudex, Berardinus Malatesta. de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod Honoratus Cayetanus de Ara­ gonia, dux Trayecti, asseruit diebus proxime decUl'sis se vendidisse Lucreeie de Aragonia. ducisse Trayeeti., eius' consorti, terram Gructule, provincie Basilicate, cum fortellicio, vaxallis, baiulacione, iurisdictionibus, iuribus et pertinentiis. pro precio ducatorum duodecim mille de earlenis argenti, prout in Ìnstrumento rogato manu mei Berardini. olim die undecimo iunii. XV indietionis, 1512; conbsus de legalitate Franciscelli Piscicelli de Neapoli. ipsum absentem eonstituit proeuratorem ad tradendum ducisse possexionem terre Gructule; necnon dari faciendum regio conmissario ligium et homagium ae fidelitatis iuramenta ab hominibus et vaxallis terre predicte. necnon eidem ducÌsse prestari facienclum


REGESTA CHARTARUM

277

fidelitatis et assecuracionis iuramenta; promictens se ratum hahiturum quicquid per procuratorem adum fuerit, sub ypotheca et obligacione bonorum. ST. ffi Iacobus de Morte de Neapoli ad contractus iudex. ffi Salvator Minutulus de Neapoli testis. Bernardinus Platea itranus testor. Presentibus iudice Iacobo de Morte, de Neapoli. ad contractus, domino Nicolao Focella. de Pedemonte. domino Salvatore Minutulo, de Neapoli, domino Carnlo Cassa, de Neapoli, domino Restayno Cayetano, Berar­ dino de Piacza, de !tro, domino Thoma de Transo, de Suessa, et Vincencio Longo, de Pisciocta.

C -1512 •VI. 17 .

2750.

Napoli - Il cardinale Francesco Remolini, viceré e luogotenente generale di Ferdinando, al commis­ sario Francesco « de Consulibus »: perché immetta Lucrezia d'Aragona, duchessa di Traetlo, nel possesso di Grollole, ricetJendo dai tJassalli il giuramento di fedeltà e di assicurazione. Are. Cae/., in Prg. n. 2750.

01pia, (nserila in C· 1512. VII. 23.

Ferdinandus, rex Aragonum, utriusque Sicilie etc. Franciscus, tituli Sanctorum Ioannis et Pauli presbiter cardinali s, Surrentinus, vicerex et locumtenens generalis, utriusque iuris doctori Fran­ cisco de Consulibus, commissario. Nobis exposuit Lucretia de Aragonia, ducissa Trayecti, que­ madmodum Honoratull de Aragonia Gaytanus, dux Trayecti. eius coniux, vendidit eidem ducisse terraro

Griptole, sitam in provincia Basilicale, cum hominibus, vaxallis vaxal1òrumque redditibus et cum cogni~

>

cione causarum, prout dux tenuit; propterea nobis supplicatum fuit \lì ducisse ab hominibus . et vaxallis eiusdein terre Criptole assecurari sibique assecuracionis iuramentum predari et responderi de fructibus et aliis consueti! dignaremur. Vobis Francisco mandamus quatenus, ad instantiam ducisse, ad terram Criptole personaliter vos conferatis, poxessionem ipsius terre ducisse tradatis, recepto pro catholica maie­ state ab eadem ducÌssa et ab hominibus et vaxallis terre ligio, homagio et fidelitatis iuramento, eandem illustrissÌmam ab hominibus et vaxallis ipsius assecuretis, iuxta huius regni consuetudinem; de presentium exequcÌone tria Ìnstrumenta fieri faciatis, quorum lInllm penes vos retine biti s, alterum ducisse consignabitis. tercium ad regiam cameram Summarie destinare curabitis. Presentes, regio pendenti sigillo munita!), fieri lUXlmus. Datum i~ civitate Neapolis, die decimo septimo mensis iunii anno millesimo quingentesimo duodecimo. Franciscus cardinalis Surrentinus· Iocumtenens generalis. Vidit de Colle r. Iacobus de Gella pro magno camerario. Vidit Antonius Ianuarius vice prothonotarius. Montaltus r. Vidit Matheus Granada regens generalem tesorariam. Dominus locumtenens generalis mandavit mihi Baltaxal'i Villaut. Nichil quia reginalis Leg. Axaterisse (?). In privilegiorum locumtenentie 8° et folio 213. Assecuracio vaxallol'llm in forma in personam illustrissime ducisse Trayecti de terra Griptole de provincia Basilicale. Registrata.

C .1512 .VII.I.

2393.

Piedimonte d'Alife Dinanzi a Baldassare « de Georgiis », giudice ai contratti, e ai lesti Giacomo « de Franchis », Nicola Focella, Giacobello « de Gl'affiis », Gesualdo « de ConstantinÌs,. e Giovanni « de Iannicto », di Piedimonte d'Ali/e: Lucrezia d'Aragona, duchessa di Traetto e contessa di Fondi, avendo compralo da Onorato III Gàelani d'Aragona, duca di Traello, confe di Fondi e prinCiPe d'Allamura, la terra di Grollole, come da lstromento del nobile notaio Giacomo « de Morte », di Napoli, costituisce Giovannuzzo Ingallato, di Montepeloso (Irsina), suo procuratore a prenderne possesso. Are. Cael., Prg. n. 2393. Originale, con JotiO!CTizioni autografe, a mgilo del notaio Batlista "de Hcremito. l'. di Piedimonte d'Alife. Nel oer'lO, nota del sec. XVI (ome8sa); segnalare, del 4CC. XVll: n. 8; del HC. X/X: XIX, Il. 28.


278

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE T ANI

C.1512 .VII. 23.

2750.

Grollole - Alti concernenti /' immissione in possesso di Groftole nell' interesse di Lucrezia d'Aragona, duchessa di TraeUo, con le formule di giuramento prestato dal procuratore di questa e dai tJassalli al regio commissario e dai oassalli al procuratore della nuova signora di della lerra. Are. eaei., Prg. n. 2750.

Copia, autenticala con atto C - /539 .V. 9.

Anno millesimo quingentesimo duodecimo, regnante Ferdinando etc., die VlceSlmo tercio mensis Nos Vincentius de Petracha, iulii, quintadecime indictionis, in terra Criptole, pl'Ovintie Basilicale. civitatis Tricharici, ad .contractus iudex, Ioannes Antonius Cetanus, de eadem civitate, notarius, et testes notum facimus quod, nobis accersitis in terra Griptolarum, ad preces nobis factas per Ioannucium IngaUatum, de Tricharieo, erarium et procuratore m Lucl'etie de Aragonia, ducisse Trayecti. prout fidem fecit per procuracionis instrumentum, in carta pergamena, scriptum per manus notarii Berardini Malateste, de Neapoli, in curia notarii Iacobi de Morte, die sextodecimo men:;is iunii, quintadecime indictionis. Neapoli, millesimo quingentesimo duodecimo, notarii Iacobi de Morte. de Neapoli. ad contractus iudicis. et teslÌum subscriptionibus roboratum: et in presentia procuratoris ae Frandsci de CODsulibus, utriusque iuris doctoris, de Contursio, regii commissarii. Ioannucius produxit regias licteras, in carta pergamena scriptas. catholice maiestatis magno pendenti sigillo sigillatas, quas ego notarius disvulgariczavi. et erant tenoris subsequentis (cf. C - 1512 , VI. 17.); quibus lectis. procurator requisivit commissarium quod èxequcioni mandare deberet; et constito eidem commissario de vendicione terre Criptole: pro sacramenti homagii, hetigii ae lidelitalÌs et assicuraeionis vaxallorum prestacÌone. in presentia commissarii et nostrum constituti Rogerius Stephani de Saraceno, sindicus, Franciscus de Trombecta et AngeliUus de Castellana. proeuratores .et electi, de quorum proeul"acione nobis constitit per instrumentum, rogatum hodie per manus notarii Calieni Romani, recepto ligio et homagio et fidelitatis iuramento a Ioannucio procuratore.

ae ter loannucius procurator dixit verba subscripta: lo loannuczo Ingallato, procuratore de la predicta signora Lucretia, duchessa de Trayecto, secundo per uno publico instrumento de mia procuratione et potestate a ,'instrumento ampIamente consta, per mano de notaro Berardino Malatesta predicto, reeognoscendo lo serenissimo et chatolico signore don Fernando de Aragonia utriusque Sicilie etc. per la divina gratia esse vero naturale et legitimo re de questo regno de Sicilia citra Farum, per nome et parte de la dieta iII.r a signora duchessa, mia principale, faclo sacramento ad lo omnipotente Dio, per li soi santi et sacri ql:lactro evangelii. toccandoli corporalmente et iurando con le mee proprie mane, in anima de la dieta signora duchessa, mia principale, et cussi anco presto et dono homagio et ligio de fidelitate ad vui messer Francesco de Consulibus, commissario de la predicta chatolica maesta, per nome et parte de epsa maesta, che da hogi innanti dieta ilI. ra signora dochessa sera bona, fidele et liale vaxalla et mbdita de la predicta catholica maesta et de soi illustrissimi heredi et successori in questo suo regno, et che hobedira ad tudi et singuli soi ordinacioni et commal).damenti, decreti et volunta con la debita subiectione et humili reverencia che si apartene et e debito. et similmente procurara et tractara et operara che fìdelmente et accuratamente tucto quello et qualuncha se sia che serra et essere potera honore et utile et concernente la salute de la predicta chatolica maesta et salvacione de suo

m,ra

",tato et

conacrvocionc

de dieto ~uo

rctUIlc;

et ~imilmente

Oli

alcuna

COlla

de dolo. insidia, tractato et

qualsevoglia altro male de inimici, emoIi et inhobebienti de sua chatolica maesta o altro contra le persone et stato suo et deli sopradicti soi heredi et successori machinassero et tractassero ac tentassero, essa illustrissima signora duchessa lo revelara subito, con diligentia, apertamente, a sua chatolica maesta et ad soi offidali: et contra li predicti machynanti. emoli, rebelli. inhobedienti, inimici, sequacÌ et adhe­ l'enti farra guerra et tregua secundo sua maesta chatolica ordinara et conmandara; et li amici et adherenti. subditi, officiali et fideli de dieta maesta havera per amici et complici soi; et li ribelli et inimici, contrarii et inhob~dienti de sua catholiea maesta havera per inimici; et similmente, promecto che la illustrissima signora duchessa mia principale farra et exequira, complira et observara tucte altre cose che li boni, Meli et liali vaxalli son tenuti et deveno fare exequire, complire et observare per loro re signore nàturale, quali dicta maesta et soi heredi et successori sono et essere confellso et cussi iuro. Quibus peractis, conmissarÌus recepit procuratorem, manibus iuntis, crucis signaculo in pollicibus


REGESTA CHART ARUM

279

manuùm facto, ad osculum pacis. Sindicus, electi et procuratores tene Griptole, stando flexis ienibus ac manibus eorum supra apertum missale positis, prestiterunt ligium. homagium tel)oris subsequentis: Noi predicti sindico, electi et procuratori de la predicta terra de Griptula, de la provincia de Basili­ cata, del quale sindicato et procura consta per instrumento puplico, ut supra, recognoscendo confessamo lo serenissimo et catholico prencipe don Fernando de Aragonia, de Sicilia citra et ultra Farum, Hierusalem etc. essere vero, naturale et legitimo re et signore de questo reame de Sicilia citra F arum; facimo sacramento allo onnipotente Dio per li sai sacri et sancti quactro evangelii et iuramo. con 1e nostre proprie mane corporalmente toccando, et cussi anco prestamo et damo homagio et ligio de fidelita, ore, manibus et corde, ad vui messer Francesco de Consulibus, regio conmissano, secundo ordinato per parte et nome de epsa maesta et de soi illustrissimi hel'edi et succenori, da hogi innante serremo boni, fideli et liali vaxalli et subditi de la predicta maesta catholica et de soy illu!ltrissimi heredi et successori in questo regno; et che lo obederimo ad tucti et singoli soi ordinacioni, commandamenti, decreti et volunta con la debita subjectione et humili reverentie che si apartene et e debito j et simil~ mente procurarÌmo fidelmente et accuratamente tucto quello et qualuncha se sia et serra et essere porra utili et concernente la salute de dieta maesta et exaltacione de suo stato et eonservaeione de dieto reame; et anca piu promectimo et iuramo che si alcuna cosa de dolo, perfidia, traetato o qualsivoglia altro male senterimo che li inimici, emoli et inobedienti de S. M. o altri contra la persona o stato suo o de soi predicti illustrissimi heredi et successori machinassero, tractassero o tentassero, lo revelaremo subito. con diligentia, apertamente. ad sua maesta et soi officiali; et contra li predìcti machinanti. emoIi, inobedienti, inimici, sequaci et adherenti de quelli farremo guerra et tregua secundo sua maesta ordi. nara et conmandera; et li amici et adherenti, subditi et officiali de dieta maesta haverimo per amici. benivoli et conplici nostri; et li inimici, ribelli, contrarii et inobedienti de sua maesta et de dicti soi illustrissimi heredi et successori haveremo loro per inimici; et finalmente promectimo fare, complire, exequire et observare tucte le altre cose che -Ii boni, fideli et liali vaxaIli son tenuti et devino fare exequire, adimplere et observare per loro re et signor naturale, quale la dieta maesta et soi illustrissimi heredi sono et easere confessamo j et cussi iuramo voluntarÌamente et non coacti ne subducti per forcza alcuna ma de nostra libera et spontanea voluntate. Qui sindicus, electi et procuratores, stantes flexis genibus et manibus supra apertum missale positis, effecti fuerunt homines ligii et homagii catholice maiestatis et ter dixerunt: Noi predicti sÌndico, electi et procuratori de la universita predieta de dieta terra de Groptula et homini de epsa, de lo quale sindicato et procura consta per publico insh·umento etc., confessando et congnoscendo lo serenissimo et catholico signore don Fernando de Aragonia. per la divina gratia, l'e de Aragona, de Sicilia citra et ultra Farum etc., re et signol· naturale de questo regno, unico et indubìtato, deventamo homini ligii de dieta maesta et de dicti soi illustrissimi heredi in questo reame, promictendo fidelita et lialita, ligio et homagio ad v1]i signo!" commissario regio per parte et nome de dicta maesta èt deli dicti soi illustrissimi heredi et successori contra onne persona che possano vivere, perpetuare et finire felicimente. Amen. Commissariu! recepìt eosdem sindicos. electos et procuratores manibus iuntis, signaculo in p~nicibus manuum facto crucis, ad osculum pacis; et man­ davit iam dictis ut assecurare deberent ducissam tamquam eorum utilem dominam ae eidem et Ioannucio, eius procuratori, assecuracionÌs et fidelitatis sacramenta prestare; qui, flexis genibus, supra missale apertum iurantibus ad evangelia, in hunc modum processerunt, alta voce dicendo: Noi prenominati sindico, electi et procuratori, ordinati aUe sopradicte et infrascripte cose per parte de la dieta universita et homini de la dieta terra de Groptula, del quale sÌndicato et procura consta per publico instrumento, tanto in nostro proprio nome quantosindieario et procuratorio nomine et per parte de la dieta universita de la dieta terra de Groptula, de conmandamento, ordinacione et licentia de vui messer Ioannuczo, procura­ tore, secundo per publico documento appare, de la predicta signora duchessa, la quale e stata investita, et per titulo de conpera, de questa nostra patria de Groptula da l'illustrissimo signor duca de Trayecto predicto, iuramo ad Dio et alli sci sacri et sancti evangelii, con le nostre proprie mane corporalmente tocchale, in mano de vui messer Ioannuczo procuratore, et promectimo da hogi innanti, per finche vivimo et launiversita et li homini de dieta terra viveranno, essere de dieta signora duchessa et soi heredi et successori fideli et liali vaxalli; et assecuramo dicta signora duchessa et soi heredi et vui predieto messer Ioannuczo procuratore, per nome et parte de dieta signora duchessa, de la vita, .membri et èaptione de loro corpi et de onne terresto honore et potencia; et promictimo tenere secreto lo consiglio de SUa sisnona et vostro per Dome de quella che nce dara o darete et revelara o revelarete.


280

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

et tucti sai et vostri secreti, che con noi còmmunicara et conmunicarete, non li revelare ad homo del mondo sencza sua licentia; et si alcuna cosa sinistra o contraria ad sua illustrissima signoria, stato, persone et honore suo et de sai figlioli et heredi audirimo o sentirimo noi et dicti homini de dieta universita, o che li inimici, emoIi, rebelli et inobedienti de sua signoria illustrissima tractassero et machi. nassero contra la persona e stato o de sai figlioli et heredi et successori, pro posse, disturbarlo; et casu quo per nui o dicti homini de dicta universita non potesse disturhare, notilìcarlo o farlo notineare alla dieta illustrissima signora duchessa; et quando non potc55imo o potes5erlo notificare ad sua signoria. lo notificaremo et nòtificaranno ad soi ofliciali e ad altri per sua parte, per la qual tal cosa sinistra sé potesse disturbare lo piu presto et poterimo e saperimo, potaranno o saperanno; et promictimo non nce trovare ne essere ne farremo may per alcun tempo in arte, consilio, tractato, conventicula o consentimento, per la quale dieta signora duchessa et soi figlioli heredi et successori venessero ad perdere la dieta terra de Groptula o vero altre soi tene et castella, casale et lochy, in le quale nce trovassimo et habitassimo, defenzare et conservare contra onne homo del mondo, con tucto nostro potere et sapere; et promectimo de fare prestare ad sua si~oria et ad soi figlioli heredi et successori fidelmente tuete quelle debiti servitii, reale et personale, che son tenuti et deveno fare; et anco de respanderli et cognoscere de tucte altre cose solite et consuete de se respondere alli altri antiqui predecessuri et signori de la dicta terra de Groptula, et intendere et hohedire ad tucti soi offidali; et finalmente ad tucte le altre cose che li boni et liali vaxalli sono tenuti et deveno fare per lo loro utile e terresto signore, tanto de l'agÌone camme quanto de consuetudine et capitulo del Reame quanto etiamdio secundo la observantia et consuetudine de dicto reame in talibus diuciu5 observata et tanto lucte le cose pre~ diete quanto tucte le alke che spedano et pertenino alla fidelita et observacione se contenino ; reservando sempre la fidelita et hobedientia suprema del dieta nostro serenissimo et catholico re, supremo signore, re Fernando, per la divina gratia, re de Rahona, de Sicilia citra et ultra Farum, Hyerusalem etc., et de soi illustrissimi heredi et successori in questo regno et onne altra ragione alla sua maesta, racÌone supremi et dirccti dominii, debita; et cussi iUfamo in mano de messel' Ioannuczo procuratore fidelmente intendere et observare tude le cose predicte et ciascheduna de quelle, non cohacti ne subducti per foreza alcuna, ma de nostra bona et spontanea volunta. Qui Ioannucius recepit sindicum, electos et procuratol'es, manibus iuntis, crucis signaculo in pollici bus manuum facto, ad osculum pacis, Acceximus ad quamdam ianuam terre Griptole, que vulgariter dicitur la Porta de Sancta Maria de la Gropta, et commissarius et Virgilius de Potito, procurator ducis, prout de procuratione constitit per instrumentum in carta membrana, scriptum per manus dictÌ notarii Berardini Malateste, die decimo sexto mensis iunii, quintedecime indictionis, Neapoli, subscriptione dicti notarii Iacobi de Morte, de Neapoli. ad contractus iudieis, et testium in ea subscriptorum, pro parte ducÌs, hahitis clavihus portarum terre Griptole et fortelficii ipsiu5 terre penes se, illas Ioannucio consignavit, ipseque Ioannucius recepit, apenendo et claudendo dictam portam ae intrando et exeundo;· deinde Virgilius, cum IoannucÌo ae etiam dieto sindico, electis et pro­ euratoribus et quamplm'ibus aliis hominibus terre Criptule, se contulit ad dictum fortellieium, claves et castrum seu forteUicium, tam nomine catholice maiestatis quam pro parte ducis, eidem Ioannucio con­ signaverunt. et ipse procurator dictas daves recepit, revocato precario in instrumento vendicionis contento, ipsasque portali aperuit et fortellicium ipsum intfavit, et poxessionem terre Griptole cum vaxallis, introytibus. iurisdicionibus et pertinentiis adeptus fuit. Virgilius el Ioannucius mandaverunt sindico, electis et procuratori bus terre Griptole quod recognoscant dominam ducissam in veram dominam et patronam terre Criptole eique respondeant et respondet'i faciant de fruc.tibus et iuribus, more solito.

Commissarius et Virgilius liberaverunt sindicos, electos et procuratores ac universitatem et homines terre Criptole a ligio, homagio et fidelitatis iuramento per eos prestito duci, Commissarius et Ioannucius requiseverunt nos quatenus tria instrumenta conficere deberemus, uDum ad cautelam regii oommissarii, aliud ad cautelam ducisse, tereium ad cautelam regie curie in regia camera Summarie producendum. Presens factum est ad ducÌsse cautelam per manus mei notarii, signa nostro signatum, subscriptione mei iudicis et nostrum testium subscrÌpcionibus rohoratum, T estes qui annotati reperiuntur in primis gestis: Vicentius de Petracha. de Tricarico, ad contractus iudex. Franciscus de magÌstro Muczò. archypresbiter. domnus Altohellus de Zorla, cantor, Antonellus de Altamura, Cesar de Armellino, Federicus de SteUis, de Trichanco, Cristoforus de Castellana, cantor Ansie. Franciscus de Homogrosso. de Milionico.


REGE5T A CHART AR UM

281

C ·1512 . X. 23 .

1939.

Lugrono - FerdinanJo Il, re di Sicilia, conferma le disposizioni per la successione nei beni feudali di Andrea-Malieo Acquaviva, duca di Atri e conte di Caserta. Are. Cael., Prg. n. 1939. Originale. Nel verso. nolo del 3ee. XVI (ome3sa); segnalure, del sec. XVI/: n. 8; 10t, tn F'rg. n. 229Q. Copia autenticala, eseguila nella Vicaria di Napolt, il 12.X. f 513, ad istanza del nobile Barlolomeo Mollo, procura/ore di Andrea-Malteo Acquaviva, dinanzi a France3co "de Tarsia lO, di Cosenza, milite, regio consigliere e reggente la Vicario, Matleo «de Amicto lO, di Napoli, Berardino "de Paleariis lO, di Napoli, Valen­ lino" Suo lO. di Salerno, Cesare «de Perrinis lO, di Napoli, regii consiglieri e giudici della Vicario, e ai nolai Angelo Scarano, Giacomo Ma;ono. Prlsciano Milano, Roberto « de Melphia lO. Antonio Milono, Giovanni-Paolo « de Carpan;' lO. Tobia « de Valuta lO. Gioo(lnni-Anlonio Matretlse, Antonio «de Morle ", e Glooannl Glrolla, maestri d'atti Jella Vicario, a rogilo del notaio Antonio « de Falco », di Napoli, maeslro d'alti della Vicario, assistilo dal giudice ai contralti Giovanni-Antonio Funicella, di Napoli, che softoscrioe con i prede/ti notai. Nel oerso, no/eJel sec. XVI (omesse); segnalura del sec. X/X: XIV, n. 8. loi, In Prg. n. 2411. Copia autenticata, come sopra. Nel verso, note del sec. XVI (omesse); segnaluTa del sec. XIX: XIV, n. 7. del .ec. XIX: XIV, n. 9.

F erdinandus. rex Aragonum, Sicilie etc.

Cum nihil a... Cum Andreas Matheus Aquavivus, dux

Hadri~ comesque Caserle, consiliarius noster, nobis exponere fecerit quemadmodum, ad perpetuitatem sue

domus et nominis, intendit in suo testamento ordinare neminem ex se filiisque suis ceterisque ex ipsis descendentibus, legitimis et naturalibus, imperpetuum, in suis bonis pheudalibus posse succedere, nisi tantum genus mascuIinum, reservata prime geniture prerogativa; et si qua ex genere feminino 5ucces­ sibilis superstaret, dotata sit a successoribus de paragio, cum superlucratione et avantagio medietatis pluris dotium de paragio, nisi in casu defectionis generis masculini quod tunc succedat: fuit supplicatum ul prenominate ordinationi et dispositioni in successione assentire dignaremur. Nos ordinationi et dispo­ sitioni, per eundem ducem faciende, super successione bonorum suorum pheudalium assentimus nostrumque interponimus decretum; fidelitate nostra, pheudali servitio et adoha nostl'isque aliis iuribus l'eservatis. Presentes fieri iuximus, nostro magno· pendenti sigillo munitas. Datum in civitate Lugroni, die xxm o mensis octObl"is anno millesimo quingentesimo duodecimo etc. Yo el Rey. 1 5ig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Augustinus vicarius Jocumtenentis prothonotarii et magni camerarii. Vidit generalis thesaurarius. Dominus rex mandavit mihi Michaeli Perez Dalmaçan. Solvat ducatos duos, larenoll Il, lo. Armego pro taxatore. In privilegiorum Xo. folio ccxxxnno; (a destra): Vidi t conservator generalis; (sulla plico): Registrata. Transunlo del privilegio in lingua spagnola, redatto da Fabritius. I

Autogra/o.

2

In cera 10$3a, rolondo, appeso alla "lietl con nas/rino $erico,

10$$0

e giallo.

C -1512 . X • 27 .

2913.

Venafro - Dinanzi a Costantino « de Martutio ", giudice ai contraili, e ai lesti don Tito Pandorzi, i doliore di leggi e vicario di VenafTO, don Giovanni Onico, doliore di leggi, don Giovanni « Cithera » :il. canonico, don Giacomo il di Leonardo « Iohandis Nicolai ", suddiacono, Berardino " " notarii Rinalli ", Onofrio « de Ranaldis »,1) nolaio. nel palazzo del conle di Venafro, nella parrocchia di S. Maria " de Mangrellis » : Eleonora Pandone, moglie di Federico « de Monforte", a Francesco Barattuzi, di Teano, procuratore d'Ippolita d'Aragona, contessa di Venafro, madre e tutrice di Enrico Pandone, conte di Venafro, rilascia qUietan:da di 1028 ducati; somma dovuta a FeJerÌ(;o re di Napoli e da questo ceduta ad Eleonora per la concordia stipulata tra il re ed Eleonora stessa sopra il castello ai Rocca d'Evandro, eda Ippolila promessa ad Eleonora con fid.euissione di Nicandro « de Federico». Pielro "de Angelo,., Giacomo «de Iordanis» e altri cittadini di Venafro, come da islromento del notaio Nicola « de Mastratis lO. Aie. Cael., Prg. n. 29/3.

Originale. con saltoscrizioni autografe, a Togi/o Jel notaio Giovanni «de Lutiano, de segnalura del sec. XIX: XIX, n. 42.

Petra

7J.

tetJlo

I Nel lesto Panorzi de Rinaldo

VL '6

Nel

L'eTSO,

]I

Nel testo Cetola

3

Nel testo, soltanto lohannis Nicolai

4

Nel lesto. de Vallectis

5

Nel


282

DOCU MENTI DELL' ARCHIVIO CA E l'AN I

C.. 1512 . XI. 6 .

2177.

Venafro Dinanzi a Costantino « de Martutio", giudice ai contralli, e ai testi Saloo « de Bardas­ sino ". Giacomo di Nicandro ({ de Sabinis », Nicandro di Cola «de Martuczo» 1, Marciano Marcolla 2, Giacomo « de FrancÌschello ", A/monte Baraltuzi, e don Domenico « Accziarolus ". di Venafro, nella residenza del visconle della cillà; nella parrocchia di S. Simeone: Nicola di Damiano Magnotto e Nicandro Magnolia. suo figlio, ad Antonio Barattuzi, di Teano, visconte di Venafro, agente d'lppolita d'Aragona, confessa di Venafro, la quale aveVa assegnalo in dote ad lppolita, Sua ancella, sposa di Nicandro, 45 once di carlini d'argento, con aUo rogato dal notaio Giacomo Pignono, di Venafro, rilasciano quietanza per simile somma, che confessano di afJer riceoulo in più prestiti. Arc. Caet., Prg. n. 2177. Gioliannl « de Lutiano, de Petra ». ( Nel testo Nieolai de Marlutio

c . 1512 . XI. 20.

Originale, con le sol/ascrizioni del giudice li dei primi qualtro lesti, a rogi/o del no/alo Nel lierso, segnalura del sec. XIX: XX, n. 15. ~ Nella sottoscrizione

Marcianus venefranus

528.

Caserta - Dinanzi a Carlo «de Iaquinto », giudice ai contralli, e ai testi Giacomo « de Lucha », notaio, Antonello « de Grauso ", Sebastiano « de Anibale » e Benedetto « Nicolai Antonii ", di Caserta, sulla piaz;:a della Torre: Capuano Viola, di PozzQvetere sopra il monte di Caserta, dichiara di aOere in enfileu:si perpetua dal feudo di Aldifreda un terreno di circa tre moggi. posto nel territorio di Caserta, in località «ad Yone », presso il monte detto « de Jone », per la cor" risposta ànnua di grani uno e mezzo, da pagarai nella festa di S. Maria di agosto. ATc. Caet., Prg. n. 528. Originale, con le sotlo3ctizioni del giudice e dei primi due te3ti, a rogilo del notaio Giacomo Nel verso, nota del sec. XVI: Vista, la poxede Gio. Angelo Iaquinto; altre (omeue); ugnalura del $Ile. XIX: XLI, n. 99. « de Maczia », di Caserta.

C -1513 .1. 1.

2879.

Roma - Breve di Giulio I/, che ordina alle unioersità e agli uomini di Ceccano, Amaseno, Falva" ietra, Sonnino e Vallecorsa di riconoscere per loro signore Onorato III Gaetani, duca di TraeUo, fino a che sarà decisa la causa dalla S. Rota contro Prospero Colonna, che l'aoevo spogliato del possesso di delle lerre. Arc. Caet., Prg. n. 2879. Copia, autenticata ad i./anza di LucTe:t.ia d'Aragona, moglie Il luogotenente di Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di TracUo c conte di Fondi, in Piedimonte d'Alife, il f 4. XI. f 516, dal notaio Angelo « de Corneliis lO, di Alliignano, tl$Sistlto da Pietro di Guglielmo «de Macaro ", giudice ai contratti. e dal lesti Franceschello Plscicelli, di Napoli, Francesco Paterno e Giooanni-Francesco Pagano, di Piedimonle d'Alife, e don Bernardino «de Bay"" lO. Nel Oer30, noie del 3ec. XVI (ome!!e); segnatuTe, del sec. XVll: n. 3 (corretto sopra un originario 2); P. 4, C. V, f. 2; n. 5; del sec. XIX: XLI, D. 3.

Universitatibu5 et hominibull Ceccani, Sancti Laurencii, a) Falvatere, Sompnini et ValIiscurse, oppidorum in provincia nostra Campanie. Cum nobis constiterit oppidorum predictorum, quorum hahitatores et ineole respective existitis, ad nobilem Honoratum Cayetanum, ducem T rayecti, legitime speetare, ipsumque possessione de fado a Prospero ColuncÙl. domicello romano, spoliatum fuisse: nos eundem Honoralum ad possessionem dictorum oppidorum restituymus donee de iuribus petitorii, super quo inter Honoratum et alium in auditono Rate pendere dicitur, in eodem auditorio discuxum fuerit; vobis, excomunicacionis late sentencie pena, mandantes ut Honoratum ad possexionem dictorum oppi­ dorum admictatis atque hobedien<:Ìam et reverenciam eÌ exibeatis. prout anteaquam 3poliatus Emei facere Datum Rome consueveratis, ac inhibemus ne quisquam ve5trum de c.etero quam Honorato duci pareat. apud Sanctum Petrum, sub ~nulo piscatoris, die primo ianuarii 1513, pontincatus nostri anno decimo. Baldaxar Zuerdus. a)Oggi Amaseno.


REGESTA CHART ARUM

283

C -1513 . I. 8 •

3355.

Napoli - Nicola « de Ariano» e Francesco Gattulo, canonici di S. Matteo, detto·« de deli Gra­ delli », di Napoli, nominati commissari apostolici per la concessione dei fabbricati, in parle diruli, e delle dipendenze della chiesa stessa, proposta dal reitoredi questa a favore del nohile F ran­ cesco « de Ruta "'. come da leUere palenli del cardinale prele del molo di S. Susanna 1, rilasciale nell'anno 90 del pontificalo di Giulio II: in seguito all'accesso loro sul luogo e alla perizia dei fabbricali, posti presso il monastero di S. Maria « de Nova », di Napoli, falla dal nobile Marco « de Afelatro », primario napoli/ano; ad islanza di Antonio Ruta, padre e procuratore di Fran­ cesco, apprOVano r analogo is/romento di locazione per il censo annuo di 12 ducati. con obbligo al locatario di coniribuire alla riparazione della chiesa. Ate. Cael., Prg. n. 3355. Decreto originale, mutilo, 2 con le $otloscrizioni di due Ie$li, a rogito del maeslro d'alli della curia arcilJeScol1ile di NaptJlI, munito dei Sig. 3 Nel I1mo, note del $(lC. XVI: a) Die odavo mensis novembris 1535, Neapoli: per venerabaem dominum Petrum Angelum MO$ciatellum de Ncapoli, procuratorem reverendi domini Gesualdi Baffi, rectons S. Mactei. apud acta cause: b) codem dic presens decretum intimatum fuil notario Dominica FIorentino, 4 procuratori monasterii S. Marie de Nova, . per me cause I!0tarium personaliter reperto, qui notariu! Dominicus nihil dixit. I

Leonardo della RODere.

gine inferiore. a cui erano appesi.

C-1513.1.15.

2 4

Con un taglio fu asportato il margine laterale sinistro. Ab!>r. Flor.na : d'incerla lellura Ira Fiorentino e Fiorino.

3

Traccia nei fori nel mar.

2117.

Napoli Il cardinale Francesco Remolini, luogotenente generale del Regno, certifica èhe i principi di Bisignano e Melfi, il duca di Atri e il conte di Maddaloni. durante la guerra della lega, rin­ oiarono i collari dell'ordine di S. Michele Arcangelo al re di Francia; collari che poi furono consegnati a Ferdinando V il Cattolico. Are. Cael., Prg. n. 2117. Copia. autenticata 1''11. NaptJlI. il 23 . VlI. 1518, dal noia io Giovanni Tirello; di Napoli, a•• istito da Luigi Caslaldo, dI' Napoli, giudice al' contrallt, e Jallesti Tralano, conle di Montella, Glocannl « Rogadeus ». di Bi­ tonto, ' dinanzi a Troiano Caracciolo, di Napoli, principe Ji Melfi, e ad AnJrea-MaUeo Acquaviva J'Aragona, duca di Atri, nel palazzo del principe, po.lo nella piazza della «de Capoana », suli'originale presentato da Palacio /spano, munito del sigillo segfelo del cardinale di Sorrento, luogotenente di Ferdinando Il, Te di Sicilia. Nel verso, segnaluTa del $ec. X/X: XIV. n. 16.

Nos Franciscus tituli Sanctorum Iohannis et Pauli presbiter cardinalis. archiepiscopus panormitanus Per tenore della presente certificamo anche quelli la veder­ et locumtenens generalis presentis regni. ranno et audiranno como li di passati movendose guerra ilIe bande de Lomardia p«r la Santita del papa et li confiderati ilIa santissima liga contro li sismatici, in defensione della Santa Madre Ecclesia, li ili. principi di Bisignano et de Melfa. lo duca de Adria et lo excellente conte de Madalune, cavalliri del hordine del glorioso Arcangelo Santo Michaele, consignarono in potere de mosser Palacios. gentilhomo spagnolo, quatro collari de oro, quali haveano recepute ilIi tempi passati del re de Francza, per empresa . del dieto hordine, peraehe in ·Ioro et per ipsi ad procura che per tale effecto li fecero, li conducesse in Francza et li conczignasse et restituisse al dieto re, da cui li haveano hauti, et renununciasse per ipsi et in nomo loro, al che per virtu de dieto hordine erano obligate al dieto re de Francza. Et non ... ~ efteeto lo dieto [mosser] Palacios, al che per li iII.ri principi, duca et conte li fo ordinato,ando in fine a li conlini de Lamardia et trovando la dicta guerra essere rotta et principiata [non] 2 possette piu avante passare, a causa che non possette havere salvo condueto deli capitanii del re de Francza, havendolo ricercato piu volte, secondo per acti de ragioni et police de altri persune ho mostrato et appare. Per el che havendo in suo viagio facta la debita diligencìa lo dieto mosser Palacio5, como in dicti aeti se contene, et non possendo piu ultra securamente passare, retorno in la presente cita et volendo restituire li dicti quatro callari de oro a li principi de Bisignano et di Melfi, duca de Adria et al excellente conte de Madalone. ipsi non le volsero recuperare, poi una volta se erano desposseduti de .iplli et celi haviano consegnati per al effecto predicto. et foro contenti li depositasse in nostro potere, perache in tempo di migliore comodita li potessimo mandare al re de Francza o fare de ipsi quello fosse piu servicio de la C. M. del R. N. S. con salveta del honore; et cossi li ricipimo del dieto


284

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

mosser Palacios de volonta loro et in sua presentia. una coli aeti ehe in dieto viagio havea faeti fare per demostrare como havea facto in dieto viagio el che era obligato, et da poy per lettere dela C. M., facti a li XXII de iulio 1512, ne comanda li dibiamo mandare li dicti quatro collari como in uno capitolo de diete lettere appare, qual e del tenore presente, videlicet: Quanto alo delos collares dela empresa de S. Miguel que decis que teneys appeticion delos barones, ya vos scrÌvimos que mosser Palacius fizo yerro lugo que los levo y no le dexaron passar, enno embiarlos con un tropecta y con la carta al capitan generaI del rey de Francia. por que claro esta. que cerranno el pauo los F ranceses 10$ barones no eran obligados a abijalo pues non estava en su mano y con aquello navian conplido y porque desto non quede esempulo ni pendencia, embra duos 105 dicos collares con passagie securo y con carta detos dichòs barones emque digan que 105 embiavan por alla y por que no les dieron passo los embian poro aca que nos prencheremos que un rey darmas nuestro los lievi con dicha carta el rey de Francia, y si en la carta quieren nombrar la persona pueden dicer que 105 embian con Aragon nuestro rey darmas o con Castilla nuestro rey darmas. Et DOy per obedire alo comenamento de sua al[tezza], con volonta deli principi, duca et conte et cum lettera singnata dela mano de ciascuno de ipsi h~vemo mandato dicti quatri collari alla C. M. colo magnifico mosser Plegamas de Mariinon, genrilhomo catalano conrinoo de 50a alt[ezza], del quale sua M, C, li ha recepute. secondo apare per sue lettere de XVI de oetubro del dieta anno 1512, ilio primo capitolo quale è del tenore sequente: Mui reverendo patre cardinal de Surrento nuestro muy earo et muy amado amigo y Iugartiniente generaI. Vimos vuestras lettras de XVI de augusto ydesey XVII y XVIII de septembro y recepimos Ios quatro collares delos barones que embiastes paraque se ebien a Francia y sus cartas que elIos vinieron y por esta responderemos a lo necessario delo contenido em todas ella5. Et per che cossi e la verita per cautela et indendita delo dieto misser Palaei05 havimo facto fare la presente, signata di nostra mano ét sigillata colo nostro sigillo seereto. Dalum Neapoli, XVO ianuarii 1513. Flranciscus] cardinalis Surrenti locumtenens generalis. lo. Loaczes secretus. I

Con un laglia furono asportale dal margine inferiore le 3oltoscrizlani degli altri testi e lo NT.

2

Dormo della per­

gamena.

C ·1513. V1.12.

2590.

Napoli - Convenzione tra i fratelli Onorato III e Giacomo~Maria Gaetani d'Aragona per la liqui~ dazione dei credili ereditati di quesi' ultimo. Are. Cael., Ptg. n. 2590,

Copia, autenticala in Napoli, il 23. V/Il. /524, dal nolaio Giooanni Palomba, di Napoli,

autorizzalo a pubbllc~re serll/ure. di nolai p,emoTU con p,loi/eglo Teglo, dalo nel Ca.lelnuooo di Napoli Il 31. V. 1517, soflo.c,iUo

dal oiceté Il luogotenente di Sicilia al di qua del Faro, don Raimondo di Cardona, sult'originale del defunto notaio Cesare Malfilano, di Napoli, a!Sistilo da Giovanni·An/onlo Salemi/ano, di Napoli, giudice ai contralti, e dai testi Berardo di Capua, di Napoli. Coluccia Coppola, dottore di leggi, di Napoli, Pietro Caoallo, Giooanni • de Orenee », i Giooannl Saloelto, 2 Et/ore Pigna. lelli, conte di Monteleone, Giacomo «de CelIo », e Giacomu%zo «de Franehia ", dottori di leggi, don Nicola Fotella, Remedlo «de Ianuario» e NIcola Campo « de Rioylo ». ad istanza di Giacomo.Maria Gaelani d'Aragona. conte di Morcone. Ne[oer3o. noia del sec. XVI (omf1ssa); segnalure, del 3ec. XVII: n. 6; n. 2; n. 3 (camita sopra un originario 8); P. 4, C. 7. f. 2; del $IlC. XIX: XXXIX, n. 53.

Die -duodecimo mènlli!l iunii, prime indictionis, 1513,· Neapoli. Consbtutis Honorato Caytano de Aragonia, duce Trayecri. et comite Fundorum, ex una, et Iacobo Maria Caytano de Aragonia. comite Morconi, fratre dicti ducis, ex parte altera: .pal'tes asseruerunt condam Honoratum Caytanum de Aragonia, comitem Fundorum et regni ,sicilie logotetam et prothonotarium, eorum havum (I) paternum, suum eondidisse. testamentum et in eo instituisse sibi heredem Honoratum comitem Trayecti, nepotem primogenitum, in comitaribus F undorum et T rayeeri. cum omnibus terris et bonis ad testatorem spectan~ tibus, et signanter in terra Pedimonris, ac subscriptis tenis, positis in Maritima et Campanea urbis Rome, in castro Sandi Laurentii, Cicchani, Pofi. Sonnini, Valliscorse et Salveterre (I); cum fortillitiis, hominibu5, vaxallis; iuribus, iurisdictionibus et pertinentiis ad terra m Pedimontis et castra predictaper­ tinentibus et cum ~orum -integro statu; neenon instituisse sibi heredem Iacobum Mariam, eius nepotem secundum :genitum, in comitatu Murconi, consistentibus in ipso terraSàncti Marci tlè Cavoti!, terra


REGESTA CHARTARUM

285

Sancti Georgii de la Molinara, castro Petre Mayoris et castro Golìani; neenon in terra Cayvani; et asseruisse quod castra posita tam in Maritima quam in Campanea urbis Rome, secundum eonsuetudinem proeerum romanorum, pervenire deberent pro equali portione ad Honoratum et Iacobum Manam et in eisdem nepotes pro virili succedere deberent; sed quia testatol'i, pro meliori consel'vatione et tuitione dictorum castrorum, melius visum fuit quod dieta castra esse deberent integraliter Honorati, niehilominus mandavit quod Honoratus et sui heredes· et sueeessores teneantur anno quolibet, imperpetuum, dare IacQ60 Marie et suis beredi6us et successoribus masculis lanlum duca~os mille de carlenis al'genti, ad rationem carlenorum decem pro ducato; in casu quo comes Trayecti non solverit annuatim Iacobo Marie ducatos mille, quod tunc licet eidem Iacobo Marie et suis heredibus et suecessoribus masculis ducatos mille recipere super introytibus et iuribus terre Pedimontis, qui et que in casu predicto intelligantur ypotecati et obligati, prout in instrumento testamenti facto sub anno millesimo quatricentesimo octuagesimo nono, die quintodecimo mensis ianuarii, octave indictionis, in civitate Fundol'Um, scripto per manus Cirii Sanctorii de Neapoli. Quo comite Fundorum mortuo, ducem Trayecti percepisse intl'Oytus comitatus Murconi et terre Cayvani ac etiam dietos ducato! mille annuatim, spacÌo certi temporis; posteaque ducem Trayecti, pro satisfatione introytuum per eum perceptorum ac ducatorum mille, ac pro debitis hereditariis per ducem perceptis ex animali bus hereditarii5 et pro predir; animalium, dare promisisse comiti Murconi ducatos viginti duos mille inEra terminum quinque annorum; et pro satisfatione ducatorum viginti duorum mille ducem consÌgnasse camiti suo fratri pro anni:; quinque et pro securitate terram Pedimontis cum iuribus et pertinentiis, pròut in instrumento facto dic viccsimo memiis septembris proximi preteriti anni, quintedecime indictionis, Neapoli, scriptum per manus Angeli Marciani de Neapoli; deinde comitem Murconi recepisse a duce ducatos quindecim mille tricento5 de carlenis; et secundum conputum ad . presens faetum, remansisse debitorem in ducatis sex mille septingentis: et esse debitorem ducem comiti in ducatis septingentis, debitis comiti eX causa cessionis, per ipsum comitem fatte, domorum, que fuerunt eorum avi patemi, sitarum in civitate Neapolis, in regione sedilis Nidi, prope ubi dicitur in Platea Domini Ursonis, iuxta viam puplicam a duabus pal'tibus et prope menia civitatis Neapolis: que pecu­ niarum quantitates faciunt summam ducatol'um septem mille quatricentorum j subiuncto per partes ducem vendidisse eidem comiti ducatos sexcentos, ad rationem carIenorum decem pro ducato, per annum, de .introytibus et iuribus proveniendis ex bayulatione, baptindel'iis, molendinis, tappeto, Iacu et aliis introy~ tibus ex terra Peclimontis. pro pretio ducatorum sex mille de carlenis. de summa quorum ducatorum sex mille dux vocavit se contentum a dieto comite, de dueatis quaiuor mille, infrascriptis modis, videlicet: quia comes solvi t Paule (I) T olose ducatos mille et quingentos, ad quos dux dixit se esse debitorem dicto Paulo; item solvit Nicolao Francisco de Avitabulo, de Neapòli, ducatos duos mille quingentos, ad quos dux dixit se esse debitorem Nicolao Francisco; alios ducaios duos mille, ad complementum ducatorum sex mille, ducem confessum fuisse recepisse a dicto comite, mediante instrumento facto sub anno 1510 die quinto mensis iulii preteriti anni, tertiedecime indictionis, in palatio terre Pedimontis, scripto per manu! mei notarii Cesaris Malfitani, de Neapoli. Desiderans dux se liberare a nexu pre­ dictorum debitorum, videlicet ducatorum mille legatorum per dictum eorum avum; ducaforum sexcentorum eidem comiti venditorum per ducem supel' introytibus terre Pedimontis; ducatorum septem mille quatricentorum per ducem eidem comiti ex causis predictis: ad concordiam devenerunt, videlicet: dux dedit in solutum comiti Murconi pro debitis et obligationibus integram tertÌam partem fructuum et introytuum proveniendorum ex bayulatione, baptenderiis, molendinis, tappeto, Iacu. terntoriis et aliis introytibus proveniendis ex terra Pedimontis. usque ad summam ducatorum mille ocbngentorum de car­ lenis argenti, percipiendos per comitem sub eisdem pagis et tandis ab arrendatoribus, prout arrendatores se convenerint cum duce et comite pro tertia parte; ita quod in dieta tertia parte ducatorum mille octingentorum non intelligatur inclusa iurisdictio civilis, criminalis vel mista in lena Pedimontis; conventum est inter partes quod quandocumque tertia pars transcenderet summam ducatol'um mille ducentorum, illud plus cedat comodo ducis; si ad dictam summam non ascenderet, quo casu cedat detrimentum periculo ipsius comitis; comes et sui heredes et successores possint satÌsfacere de eo quod deficeret de duabus partibus introytuum terre Pedimontis duci remanentibus. ila quod dieta tertia pars usque ad quantitatem ducato~um mille octingentorum liit in dominio comitis et suorum heredum et successorum masculorum quoad ducatos mille legatos; et promisit dux omnia adimplere; pacto habito quod quandocumque in duabus vicibus dux dederit comiti 5ummam ducatorum mille octingentorum, videlieet dueatos mille annuatim consequendos super una re, et ducato5 octingentos supel' alia, annuos


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

286

percipiendos, vel in pecuma ducatos decem mille, quod eo casu comes et sui heredes et successores debeant e contra dictam tediam partem introytuum tene Pedimontis eximere vel ducato! decem mille ab eodem duce recipere et hinc duci vendere ducatos octingentos de introytibus tertie partis, in solutum date, fructuum terre Pedimontis; pado adyecto quod facta assignatione per ducem vel de ducatis mille octingentis super introytibus alterius rei vel in casu solutÌonis in pecunia ducatorum decem mille, et cornes noliet liberare, facto deposito penes aliquem de summa ducatorum decem mille et requisito camite super permutatione facienda seu excambiis assignandis, et e contra dominium tertie partis fructuum terre Pedimontis in ducem intelligatur translatum. et licet pro· ducatis octingentis comes consignaverit duci ducatos tresdecim mille quatricentos, tamen in casu predicto, propter ffuctus receptos de ducatis sexcentis, emptis a duce pro ducatis sex mille. nullo regio assensu interveniente, contentatur pro ducatis decem mille ducatos octingentos relaxare et ducatos tres mille et quatricentos donavit duci; comes promisit duci tertiam partem introytuum nemini vendere et, casu quo alienaret, alienatio habeatur pro non facta. quin immo dominium diete tertie partis in ducem intelligatur transiatum. sub conditione quod, quando­ cumque comes morÌretur sine filiis legitimis et naturaJibus masculis, ad ducatos mille, vigore legati introytuurn predictorum, succedant dux et sui heredes et successores, et in ducatis octingentis, decedente comite sine filiis legitimis et naturalibus utriusque sexus, succedant dux èiusque heredeset successores, data faeuItate eomiti in casum predictum quod possit disponere de ducatis sex mille, solvendis per ducem eiusque heredes et successores; declarato inter partes quod ducati mille octingenti, in solutum dati, incipiant currere a primo die mensis septembris primi futuri, secunde indictionis, eo quod comiti pro primo anno, prime indictionis, est satisfactum de ducatis mille sexcentis, sibi debitis per totum mensem augusti presentis anni, prime indictionis. Partes obligaverunr se ipsas et bona earum, regio beneplacito et assensu reservato, sub pena ducatol'um decem mille. i

De Aurifìce nella NT.

li Silviecto

nella NT.

C-1513 . a) IX. 25.

1609.

Napoli - Per il malrimonio, da celebrarsi prima del prossimo Naiale, fra Enrico Pandone. conte di Venafro, e Calerina, figlia di Giovanfrancesco Acquaviva d'Aragona, marchese di Bitonto, primogenito di Andrea-Matleo, duca di Atri e conte di Caserta etc., questi stipula appositi capitoli con Federico Pandone, procuratore e amministratore di Enrico e d'fppolUa d'Aragona, contessa di Venafro, madre e tutrice di Enrico: assegna / O000 ducati in dole alla nepote, olire il corredo simile a quello dalo alla propria figlia, la marchesa di Montella; Federico, a sicurtà della dole, .assegna alla sposa 3333 1/j ducali. Desiderando il duca di Atri che in lulli gli stati suoi e di Giovanfrancesco, e cioè nel ducato di Atri, nella contea di Giulianova, nelle baronie di Abruzzo, nella contea di Conoersano, in Bitetto, Acquaviva, Gioia del Colle e Cassano, nelle contee di Caserta e di Sant'Agata de' Goti, nella terra di Eboli e nella baronia di Valle di Tocco. in Teramo e in aliTe terre della provinda d'Abruzzo, in Bitonlo e in allre terre della Terra di Bari, nella contea di Alessano e in altre teTTe della provincia di Otranto e di T erra di Lavoro, nonché in altri diritti ereditari della casa della Ralla succedano soltanto i maschi, con esclusione delle femmine, perché si perpetui il ceppo di casa sua: Federico si obbliga a far emettere rinuncia solenne per qualsiasi pretesa sui beni aviti a Caterina appena quesla uscirà dallo slalo del·duca, allorchè entrerà in casa Pandone ed infine quando avrà rag­ giunto l'età di /8 anni, a favore del duca, del padre e di Antonio-Donato, conle di Gioia del Colle, e di Giooanvincenzo, figli di Andrea·Malteo, e dei loro eredi; rinuncia che verrà confer~ mala dal conte di Venafro; Calerina non dovrà per altro rinunziare a ciò che potrà compelerle sui 10000 ducali donati a Dorotea Gonzaga, marchesa di. Bitonto, sua madre, allorchè nacque in Venosa dal principe Perro, ao~ della marchesa; per il caso che Caterina, in mancanza della linea mascolina. dovesse aver diritto a succedere nello stalo avito, al quale per altro è Ctenula a rinunziare, riceverà 10000 ducali da chi entrerà in possesso dello stalo; le parti si obbligano, soflo pena di 200000 ducali, all'osservanza dei capitoli che sotloscrioono, munendoli dei loro sigilli. Arc. Ca"t., in Prg. u. 1609. a) Nel lesto

MCXm

Copia autentica,. inserila In C. 1514 . VII. 18.


REGESTA CHART AR UM

287

C-1513.X.7.

1747.

Napoli - Assenso regio sopra l'obbligazione dei beni feudali di Giovanni Castriota, duca di Ferrandina, per r assicurazione della dote di Giovanna Gaetani d'Aragona, su~ moglie. Nelvem #egnature, del ace, XVII; n. 6; n. 32: Pil1'll2, Clip. X. fil~. p.;

Are. Cact., Prg. n. 1747. Jel sec. XIX: XXXVI. n. 3 I.

F erdinandus, rex Aragonum ac utriusque Sicilie etc. Bernardus de Vilamari. comes Caputatii, huius regni magnus admiratus, regii maritimi exercitus capitaneus generalis pl'efateque catholice maiestatis Subiectol'Um regiorum compendiis... F uit nobis expositum quemadmodum vicel'ex et locumtenens. tempore contracti matrimonii inter loannem Castriotam, ducem Ferrandine, et Ioannam Gaitanam de Aragonia, dux l'ecepit in dotem duodecim milIia ducatorum de earlenis argenti, et pro eonservatione dotium. una cum antefato, dodario seu tertiaria, dux instrumento obligavit omnia bona et in spedem terram Ferrandine, regio assensu reservato; fuitque supplicatum ut obligationi bonorum feudalium ducis et terre Ferrandine ipsique instrumento assensum prestare et decrefum interponere dignaremur. Nos assensum prestamus et decretum interponimus; fidelitate regia, feudali servitio et adoha regiisque aliis et Datum in alterius iuribus reservatis. Presentes fieri fecimus, magno regio pendenti sigillo munitas. civitate Neapolis. die VII mensi:; octobris millesimo quingentesimo tertÌo decimo. Don Bernart (?) de Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit de Colle r. Vyla Mari locumtenens generalis. i Vidit M. Granada regens generalem thesaurariam. Dominus locumtenens generalis mandavit mihi Baltasali vaagut. Solvat tarenos XII, Lopis taxator. In pl'ivilegiorum loeumteneneie X". folio xvn° j (nel mezzo): Vidit Antonius Ianuariu! viceprothonotarius; (a destra): Hieronymus de Francisco locumtenens magm camerarii. Salvit mandatum. I

Autografo.

2'

Frammento in cera ros~a, appeso alla plica con n03trino serico, roS$O e giallo.

C -1513.X .14.

458.

Roma - Breve di Leone X a Guglielmo Caelan;: gli raccomanda Alessandro Pucci, fiorentino, e Marcan/on;o « de Cabutiis », inviati nelle Paludi Pontine, da bonificarsi, per apporre i confini tra la parle coltivahile, che resterà di esso Guglielmo, e la parte da prosciugarsi a spese dell'erario pontificio, che passeriz in dominio della Camera Apostolica, salvo indennità dovutagli per il diritto di pesca nelle paludi suddetle.

r

Are. Cad" P,g. n. 458.

OrigInale.

Nel "er~o, .egnalula Jel $eC. XVII: n. 6.

Leo papa X. u, Dilecte fili. Romanum pontificem decet ... Ad summum apostolatu! apicem nuper assumpti, volventes animo quod sepe, nobis existentibus in minoribus, frugum et precipue frumenti penuria propter increscentes Urbis populi atque incolarum et assidue venientium numerum, non absque predecessorum nostrorum nota suspicione, Iaboratum est; et quod si huic rei admodum necessarie provi­ deretur, exiccatis Paludibus Pontinis, iam diu incolentium neglìgentia et incuria inutìlìbus atgue stagna~tibus aquis insalubribus, quod fieri posse a geometris et emissariis huiusmodi artis peritis accepimus, iisdemque etiam tale opus ad publicam spectans utilitatem nobis suadentibus,quas pIane fl'ugiferas et salubres olim ae nonnullis pagis et civitatibus refertas fide digna scriptorum tradicione legimus, cÌrcumvicinÌs populis et populissime huic Urbi imprimis, cuius iugem curam gerimus, de copia et ubertate frugum ita consu­ leremu! ut non magnopere postea de caritate amoris 'esset dubitandum; considerantes quod. preter predicta, ad ea nova arva colenda plures excitabuntur, et redivivo labore, abiecto ocio, nova telluris species resurget, ex qua in dies plura hominum commoda et utilitates orÌentur: Alexandrum PuccÌum, eivem fiorentinum, nobis charum, et Marehum Antonium de Cabutijs ad nobilitatem tuam iussimus prolicisci u1, loeorum facie mature diligenterque perspecta, quod ad te terrÌtorÌum pertinet et possides et estivo tempore potest coli, certis ductis limitibus, p05sideas ita ut in posterum nulla exhitatio orÌri possit; reliquum vero quod opera, lIumptibus et impensa sacri nostri erarii ac geometrarum al'te et industria


_

286 ...

~--_

•..

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAE TANI ..... _ - - - - - - _... - - ­

_-------_._----~_._--_

ex:siccabitur, distintum suis finibus, in pristinam restitutum farmam, hahita tamen indennitatis tue ratione propter ius piscationum, quod in dietis paludibus habes, ita ut proventus tui potius augeantur, camere nostre apostolice cedet, Itaque cum confidamus opus perfici et absolvi posse, quod etiam tibi penucundum et utile arbitramur, Alexandrum ae Mareum Antonium prefatos hanc operam discemendorum finium et imponendorum navaturòs libenti animo excipias, ipsi quod abs te benigne in se adum referent gratum et acceptum hahituri. Datum Rome apud Sanctum Petl"Um, sub annnio piseatoris, die XliiI octobris MDXIlI, pontifieatus nostri anno primo. (Nel margine inferiore, a destra): la. Sadoletus; (nel verlSo): Dilecto filio nobili viro Guillelmo Gayetano domicello romano. Sig. 1 « Traccia di cera rossa.

C -1513 .XI.16.

2602.

Piedimonte d'Alife - Dinanzi a Leonardo Valente, giudice ai contralli, e ai lesti Berardino di Gu­ glielmo « de Potencia", Antonello« de Contentis", Pietro-Giacomo «de Parillis », nolaio, Giovanni di Antonio Sfmonetta, Berardfno Campo cl « de Castro »: il nobile Gesualdo "de Con­ stantinis ", riconosce che Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetto e conte di Fondi, ed i nobili Giooanni Salioecl e Nicola-Giooann; « Domini Ursonis », di Sorrenlo, aVeVano con/rallo con Francesco-Antonio « de Aldemurisco », di Napoli, un mutuo di /50 ducati, ed un allro di 200 ducati ne avevano contrallo lo stesso duca, Giovanni Salivecl e il defunto Gabriele Caracciolo, come da istromento del 7. VII. /5// , rogato in Napoli dal notaio Domenico di Antonio Castaldo, di Napoli; riconosce altres}, che, con istromento dello slesso notaio del 23. IX. /5/2, in seguito alla cessione dell' ufficio del capitanalo di Monlepeloso (Irsina), Giovanni Salivecl e Nicola­ Giovanni «Domini Ursonis » si erano obbligati di Versare a Francesco-Anlonio « de Aldemurisco » once /7 I h; Gesualdo, in conformità all' islfomento di fideuisslone del 23. IX. /5/2, si obbliga di pagargli ['una e l'altra somma. Are. Cael., Ptg. n. 2602. Originale, con sot/oscr;z;on; autografe, a rogito del notaio Ballisla «de Heremita». di Pie­ dimonte d'Alife. Neiver!o. noia del sec. XVl (omwa); segnalure, del sec. XVIl: P. 4, C. 6, f. 3, n. 3; del scc.X/X: XLIII, n. 62. !.

Co.) nella NT.

339.

C-1513. XII. 7 .

Roma - Breve di Leone X a Guglielmo Caelani: lo ringrazia del/' accoglienza falla agli inviati pon­ tifici Alessandro Pucci e Marco-Antonio Gabbucci, e gli annunzia di aVere destinalo il perito Marco Montilio per stabilire i confini della Palude Pontina, da prosciugare in guisa da non dan­ neggiare la peschiera di Fogliano. Are. Caet., Prg. n. 339.

Originale.

Nel verso, segnalura del sec. XVII: n. 60.

Leo papa X. Dilecte fili. Alexander PuccÌus et Marcus Antoniu! Gabbuccius, quos ad te iU5simus proficisci, dudum nobis retulerunt nobilitatem tuam eos comiter humaniterque tractasse quod etsi non secus abs te fadum guum animo conceperamus, nobis tamen id gralum et acceptum fuit: guamobrem cum ab initio absunte cogitationis huiusmodi, Pontinae Paludis exsiccande, uti ad te scripsimus, placitum fuerit eam certis limitìbus distinguere oportere, ne tibi in iure piscationis, quod in ea habes, aliquod preiuditium genenrretur aut alijs forsitam quoquomodo neret iniuria: itlcirco Marcum Montilio, artis huiusmodi peritissimum. operis inchoandi causa istuc duximus destinandum, qui una cum a- te deputati s, matura consideratione prehabita. paludem ipsam suis certis fÌnibus ac limitibus distinguet, curabit preterèa ne tu in piscina F olliani propter decursum confluentium annium aut alias quoquomodo detrimentum aut preiu[di]tium patiaris. Datum Rome apud Sanctum Petrum,suh annulo piscatoris, die vw· decembris M.DXm, pontificatus nostri anno primo. (Nel margine inferiore, a destra): la. Sado­ letus; (nel verso): Dilecto filio nobili viro Guillelmo Caietano. Sermonete domino. Sig. l. I.

Traccia di cera rossa,


289

REGEST A CHARTARUM

1653.

C-[1514].II.1.

Roma - Leonardo della Rovere, cardinale penltenziere, al vescovo di Terracina: circa la dispensa matTi" moniale per il quarto grado di consanguinità tra Camillo Caefani e Beatrice Gaetani d'A ragona. Are. Caet., Prg. n. 1653.

Originale.

Nel verso, noia del ..,c. XVII (omeua); segnatare, del sec. XVII, P. p.,

C. 3, f. 7, n. 5; del sec. XIX: XXVII, n. 34. ~pi"Mp'" ~él'l'Mil.'l.énAi val ",iUl! vÌMI'i6 LM1t!ll'dul! SllM~~ SU~llMé pM~hitél' l!lI.l'dinAli/!. E.x p!1rte Camilli Cayetani, terracinensis diocesis, et Beatricis Cayetane de Aragonia, coniugum, aliciensis diocesis. peticio continebat, quod ipsi olim, ignorantes impedimentum inter eos existere quomÌnus possent matri" monialiter copulari, matrÌmonium inter se contraxerunt, carnali copula inter e05 minime subsecuta j postmodum ad eorum pervenit. notitiam quod quarto consanguineo gradu invicem sunt conluncti; quia si divortium beret, gravia scandala possent exoriri, supplicari fecerunt coniuges eis per sedem apostolicam provideri. Nos auctoritate pape, cuius Penitential'Ìe curam gerimus, et de eius mandato. vive vocis oraculo nobis facto, circumspectioni vestre committimus quatenus, si ita est, cum ipsis coniugibus quod impedi" mento consanguineitatis huiusmodi non obstante, in eorum sic contracto matrimonio Iicite valeant remanere dispensetis, dummodo mulier ab aliquo rapta 110n fuerit, prolem suscipiendam legitimam decernentes. Datum Rome apud Sanctum Petrum, sub sigillo officii Penitentiarie, kalendis februarii, pontificatus Leonis pape X anno primo. Sig. i (Nel margine inferiore, a sinistra): F. Trias Septemtichins (f). A. Salmanius (?). N. Gladiatori. De ignoranter contracto non consumato in quarto consanguineitatis, taxatur XII; (sulla plica): M. de VuItenis. M. Lantes; (nel verso): H. Remyon. De Villa Reali. lo [hannes] de Contreras. I

In cera rossa, entro capsula metallica ovale, appeso alla plica con fanlcella rossastra.

2364.

C -1514.11. 6.

Sermoneia - Bealrice Gaefani d'Aragona, moglie di Camillo Caetani, rinuncia ad ogni diritto ereditario sui beni paterni e materni. ATG. Caet•• PTg. n. 2364. Originale. Nel verso, nota del sec. XV! (omessa); 3egnature, del sec. XVlf: P. 2, Cap. X, fasc. p., n. 7: del sec. XIX: XXXVI, n. 30.

Il.

7;

Anno millesimo quingentesimo quartodecimo, indictione secunda, pontificatus Leonis pape decimi anno primo, mensis februarii die sexto. Beatrix Gaitana de Aragonia, filia legitima et naturalis Honorati Gaitani de Aragonia, duci5 Trayecti ac Fundorum comitis etc., uxor Camilli Gaitani, Sermonete etc., cum consensu Gulielmi GaitanÌ, Sermonete etc., .sui soceri, et Camilli sui viri, sentiens se dotatam a suo patre. de bonis paternis et maternis, de paragio et ultra paragium, eumdem ducem eiusque heredes et successores quietat de amni portione, successione, paragio ac supplemento legitimo, legato sive legatis eidem spectantibus. ac renumptiavit omni successioni eidem duci. tam ex testamento quam ab intestato usgue in presentem diem, et ab intestato tantum in futurum; obligans se omnia observare ad penam dupli dotis. prestitit iuramentum. Adum Sermonete, in palatio predicti Guilielmi: foanne Iordano Ursino de Aragonia, T aUiacotii Albique comite. ac christianissimi regis ordinis Sancti Michaelis milite, Federico de Comite, Stephano de Comite. Francisco Gaitano de Magentia, Petro Margallo, Ioanne Maria Capece, alias Buzuto, de Neapoli, domino Bartholomeo Martiali. de Neapoli, utriusque iuris doctore, domino Iulio de Corallis, de T ybure. et domino lacoho Burdomo, de Sermoneto, testibus. lacobu5 de Gratianis de Sermoneto, terracÌnensis diocesis, notarius. ST.

2886.

C-1514.I1.13.

Sermoneta - Guglielmo Caelani, signore dì Sermoneta, nomina Alessandro « de Sanctis» e Giacomo Baldovino, di Sermoneta, suoi procuratori, a stipulare con Lodovica Orsini, conte di Pitigliano, la quietanza della dole assegnata ad Ersilia Caeiani, sua figlia e moglie di Giovanni~FTancesco Orsini, con la rinuncia a qualsiasi pretesa di successione ai beni della famiglia sua. ATc. Cael., in Prg. n, 2886.

CopIa autentica. {n.e,i/a in C - 15/4 .111. 28.

Anno millesimo quingentesimo quarto decimo, indiclÌone secunda, pontificatu:! Leonis pape decimi anno primo. mensis februarii die decimo tercio. Guillermus Gaiemnus, SermoneUi domÌnus, constituit VI. 37


DOCUMENTI DELL'ARCHIV IO CAETANI ... ... _ - - - - ­

290

----_._-_

__

suos procuratores utriusque iuris doctorem Alexandrum de Sanctis, suum auditorem. et Iacobum Ban­ d.onum, l eiu5 5Ccretarium, ambos de Sermoneto, in solidum, in omnibu5 causis, et presertim ad in terra Pitigliani recipiendum eonfessionem ab illustribus Ludovico Ursino, comiti Pitigliani, de pecuniarum quantitatibus receptis a Guillermo pro dote Ersilie Gaietane, filie legitime et naturalis Guillermi, uxons Iohannis Francisci Ursini, filii legitimi et naturalis prefati comitis,ac de receptione bonorum mobilium. ultra iIla de acconcio. per comitem ab eooem Guillermo, et aliorum bonorum, ultra illa de acconcio, per manus utriusque iuris doctoris Bernardi de Scansano, auditori:; seu secretarii comitis, habitorum; necnon super cautelatione facienda per comitemde tota dote Ersilie, iuxta conventionem partÌum; ad stipulandum refutationem a prefata Ersilia, cum consensu sui soceri et sui viri, cum paete de uIterius non potendo ab ipso Guillermo et eius heredibus et suecessoribus, tam super bonis maternis quam maternis et fraternis; cum renunciatione omnium iurium et actionum super dictis bonis et cum renun­ ciatione suceessionis; sub ypotheca et obligatione bonorum; utriusque iuris doctore Nicolao Griffo, de Senis, Eusebio Panario, de Brissia, Petro Alexandri et Bernardo Ratia, de Sermoneto, testibus. Actum Sermonetti, in palacio Iacobus de Gratianis de Sermonetto, terracinensis diocesis, notarius signavi, GuiUermi. in aula sue residentie. Fidem facio ego Nicolaus Criffus, iuris utriusque doctor, de Senis. capitaneus Sermoneti, qualiter notarius Iacobus de Gratianis est notariu5; presentes subscripsi parvoque nostro sigillo sigillavi. l

Erralo. /JeT Baldoinum

C.1514.11I.28.

2886.

Pitigliano - Ersilia Caelani, di Guglielmo. moglie di Giovanni-Francesco Orsini, rinuncia ad ogni diritta di successione ai beni della propria casa, sottomettendosi alla giurisdizione della Camera Apostolica e di allre curie, presso le quali designa i suoi procuratori. Are. Caei., Prg. n. 2886. Originale. Nel Il;TSO, nota del 3ec. XVII (omessa); 3egnalure, del sec. XVII: n. 3 (corretto sopra un originario 4); P. 2, Cap. VIII, Fali. 2, n. 3; del sec. XIX : XLVI, n. 15.

Anno millesimo quingentesimo quartodecimo, Ìndictione secunda, die vicesima oelava mensis martii, pontificatus Leonis pape decimi anno secundo. Ersilia Gaietana, filia Guillermi Gaietani, domini Sermonette, et uxor lohannis Francisci Ursini, filii Ludovici Ursini, comiti:; Pitigliani, coram Marcello de Palombus (I). cive romano, et Innocencio Bocanno, de Amelia, in defectu consanguineorum Ersilie ae in presencia iuris doetoris Alexandri Biordi de Sanctis, Guillermi procw'atoris, mandatum exhibentis. infrascripti tenori! (cf. C - /5/4 . II. /3 .): Ersilia iuramento affirmavit se esse etatis annorum decem et octo et complevisse annum decimum oetavum, asserenI! se certioratam de valore bonorum ac iurium, tam paternorum quam matemorum et fratemorum ac de quantitate dotis per Guillermum sibi eonstitute: cum consensu eius mariti et eius soceri renunciavit bonis, iuribus, actionibus omnique successioni tam paterne quam materne et fraterne, adeo quod nullo iure possit Ersilia et eius descendentes heredesque et succe$sore~; succedere, et hoc non solum in favorem eius patris filiorumque et heredum eiusdem, sed etiam in favorem tam agnatorum et cognatorum quam aIiorum; et de predictis quietationem fecit Ersilia Alexandro Biordi de Sanctis, legum doctori, procuratori Guillermi; Ersilia se eiusque heredes et suc­ cessores ae bona obligavit et ypotheeavit seque et eius heredes et successores ac bona iurisdictioni curie causarum camere apostolice pape ipsiusque camerarii et cune auditori, viceauditori et locumtenenti ac cunarum quibus presens instrumentum exhiberi contigerit submisit. Ersilia eonstituit 5UOS procuratores Thomam Regis, Bernardum Mocharum t, Sigismundum de Biscontis, de Prato, et Peruginum de Luca ac Thomam de Prato, diete curie causarum camere apostolice procuratol'es, necnon Iohannem Baptistam de Occha, Tranquilluin de Romaulis, Barnabam Ferdinandi de Paientuella et Andream de Portiis, eiusdem curie notarios, omnesque alios tam curie causarum camere ap<>stolice quam aliarum curiarum procuratores et notario5, quorum nomina hie habere voluit pro expressis, in solidum. Alexander rogavit me ut de predictis confÌcerem instrumentum. Actum in terra PitigIiani: testibus presbitero Menico Nardelli, de Pitigliano, presbitero Dominico Importuno, de Pitigliano, ser Iohanne de T ahonibus. de castro Plebis, ser PatrÌcio Romanello, de Gradulis. Ser Mareus' Cionus, de castro Carpineti, potestas


REGESTA CHARTARUM

291

Pettiliani, autontatem interposui et deeretum mandans observari. Cristoforus olim Iaeobi de PeIliccionis. de civitate Castri Puc. (I), notarius ae iudex ordinarius, quia in notam sumpsi, hoc instrumentum manu aliena seriptum publieavi. ST. Nos sindicus et defensores terre PitilianÌ atestamur qualiter suprascrÌptus Cristoforus est notarius; has neri fecimus nostrique sigilli impressione muniri iussimus. Datum Pitiliani. Sig. 2 Franciseus cancellarius de in palatio nostre solite residentie. sub die 28 mensÌs martii 1514. mandato. l

D'incerta

le/luiti: Mocharum o Moczarum.

2

Traccia di cera f()ua sulla pergamena.

C· 1514. V .16 ·1515. 111.15.

2685.

Napoli - Dinanzi al notaio Gabriele « Veneeia », giuJice ai contratti, e ai testi Giovanni Strossi, 1 don Geronimo Barano, Nicola-Pielro Terrazzano, Antonio" Mayorana », Manfredino « de Buc­ chis », Sebastiano «de Aputheo », Antonello «de Tucarino", di Napoli, Angelo «de la Abatessa », di Sanseverino, e Giovanni «de Aliberto », di Aversa: il maestro Tommaso Mele, a nome di Francesco « de Baractutiis », di Teano, procuratore d'Ippolita d'Aragona e di Enrico Pandone, contessa e conte di Venafro, con l'intervento di Coluzio Coppola, avvocato di quesli, e del nofaio Fiorillo « Certe », in esecuzione di decreti del Sacro Regio Consiglio, concernenti il debito di 3000 ducati, contralto dalla contessa e dal conte col defunto Malteo Coppola, si obbli­ gano di pagare ralealmenle tale ·somma a Francesco Bimante, curatore di Nicandro e Lucrezia 2 Coppola, pupilli ed eredi di Matleo, nonché di soddisfarne i legati a favore dei coniugi Marga­ Tito ne &lotla e Franceschella Coppola e del convento di S. Maria del Carmelo di Napoli, saldando allresl il debito ad Alberlo « de Ligorio ». di Napoli, per l'enfiteusi di quattro botteghe, poste nella Piazza della Conceria di Napoli, che vengono restituite ai pupilli stessi. Are. Cae/., Prg. n. 2685.

segnatura del

~ec.

Originale, con le sottoscrizioni autografe del giudice e del primi quattro lesti.

Nella NT. G{ovanni.France3co Stra;:::/ di Firenze.

l

NeloeT3o,

XIX: XII, n. 53. :l

Nel te.to delta anche Lucrezia Rlzia.

C.1514.VII.18.

1609.

Napoli - Bernard{l « de Villa Mari », viceré e luogotenente generale di Ferdinando II, re di Sicilia: ad istanza di Andrea-Matleo Acquaviva d'Aragona, duca di Afri e conte di Caserta, e di Enrico Pandone, conte di Venafro, dà l'assenso di Sua Maestà Cattolica ai capitoli per il matrimonio fra Calerina Acquaviva d'Aragona, figlia del marchese di Bitonto, Giovanni-Francesco, primogenito del duca di Atri, e il conte di Venafro (cf C· /5/3. IX .25.), soprattutto per quanto riguarda la fideius­ sione di Onora/o III Gaetani d'Aragona. duca di Traetto, di Giacomo-Maria Gaelani d'Aragona, conte di Morcone, di Federico Pandone, di Federico « de Monteforte», di Antonio Cantelmo, di Ladislao d'Aquino. barone di Grotta, per la rinuncia che Caterina farà ad ogni pretesa sullo stalo avilo, a favore dei discendenti maschi del duca. Are. eael., P,S. n. 1609. O,iginale, in un fascicolo di 14 carie non numerale. Nel Verso dell' ultima caria di sguardia. nota del sec. XVI (om(l$sa); segnalure, del sec. XVII: n. XI; del sec. XIX! LXXXXV. n. 15.

Ferdinandu5 rex Aragonum, utriusque Sicili~ etc. Bernardus de Villa Mari, comes Caputatii, huius regni magnus admiratus, regii maritimÌ exercitus generalis capitaneU5, catholice maiestatis vicerex et locumtenens gelleralis etc. Legitimis aetibus decet '" D. Bernart de Vylamar locutenens generalis. l Sig. ! Dominus locumtenens generalis mandavit mihì Baltasari Vilagut. ViditMontaltus r. Vidit Antonius Ianuarius viceprothonotarius. Hieronimus de Francisco locumtenens magni camerarii. Vidit de Colle r. Vidit M. Granada regens thesaurariam generalem. Vidit conservator generalis. Solvat tarenos XII, Lopis taxator. In privilegiorum locumtenentie XIV ,folio va. I

Aulografo.

2

In cera rossa, appe50

alla pllca con nastrino serico, rosso

Il

giallo.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

292

C . 1514.VIII .18. Roma

1656.

EU3ebio Scutari, arciprete di S. Ale33andro di Fara Olivana, 1 diocesi di Bergamo, vicario generale di Raffaele Riario Galeotti, Vescovo di Ostia, cardinale camerlengo, del titolo di S. Giorgio al Velabro, a Ce.5are di Antonio del maestro Giacomo Mazancol, presentato da Guglielmo Cae­ tani, conferma il beneficio di S. Biagio di Ninfa, Oacanle per la morte di Cola « Sancti ». Sig. 2 Desiderio« Denseti », notaio.

Arc. Cael., Prg. n. 1656.

Sulla plica: Ego Rodulphus recognosco. D. Frauciscus de Palonis ròmanus Nel veno, notizia del POMeS'O del beneficio, pretJo nel castello dirufo di Ninfa da CesaTe Mazancollo, di Sermoneta, a fogitO del nolaio Francesco Guas/aferro, di Cori, in Jala 14. XI/. 1514 ; notizia di ~ibiz{one dinanzi al vicario generale di Terracina, in data 22. VIli. 1591, a faVore di Onorato IV Caetani, duca di Sermoneta, per mano del notaio Francesco del Gira; con alle.lazioni del 24. V/Il. 1591, falk da don OUaoio della PaTta e don Vincenzo Landa; segnatura Jel sec. XVIl: n. I; P. p., C. X, f. VII. Originale.

de regione Columne dico .cire qualiler dictus Cesar est clencus etc.

l

Nel lesto de Farra

2

In cera rossa, entro cal1$l.lla /ignea rolonda, appeso alla tllica con funicella rossastra.

C -1515.11 .14. Filettino -

1825.

Caterina OnofTi, vedova di Antonio Caefani di Filettino, per 643 fiorini, vende a Cesare

Caelani lutti i diritti su Torre Cajefani. Are. Caet., Prg. n. /825.

Originale.

Nel oers(}, segnatura del sec. XVll: n. 47.

Anno millesimo quingentesimo decimo quinto, pontificatus Leonis pape X anno secundo, mensis februarii die XlIII. Domina Catherina Franeisci Honofrii de Urbe, uxor condam Antonii Gaytani, filii iacobi Gaytani, de dominis castri Felecteni, asserens eins viri in testamento fuisse l'elictam dominam et usufruetuariam donee vitam servaverit vidualem; in qua testamento Antonius reliquit etiam quod Cathenna deberet nubere dominam Calcedoniam, eorum Jìliam, et eam dotm'e de bonis testatoris, tam paternis quam maternis. et quod nemo de eorum filiis posset contrafacere ad ea que per Cathel'inam tradita fuerint in dotem Calcidonie; reliquit etiam Catherinam executrÌcem sui testamenti necnon procurab'Ìcem cUI'ie sue; quod testamentum patet manu notarii AntoneUi Stefanutii de FeIectino, lectum per me et vulgarizatum: Catherina volens Calcidoniam nuptui tradere domino Ga5bari Iohannis Battiste de Canibus, civi Suanerbini (?), cum dote quam aliunde etiam persolvel'e non posset nisi de bonis testatoris, instante Gasbare dotem sibi assignari per Cathel'inam, et quereos alienare pro satisfatione dotis de bonis minus damnosis: Cathenna, executrix testamenti eius viri et mater Calcidonie necnon tutrix et curatrix dominorum Antonii et Rinaldi Gaytanomm, filiorum condam Robcrti Gaytani et nepotum ipsius Cathenne, de qua tutela et cura asserit apparere manu notarii F elicis de Pileo, eonsentiente Calcidonia, vendidit domino Cesari Gaytano omnia iura, actiones, conditÌones nec non merum et mistum imperium que Antonius Gaytanus et sui heredes habent in castro T urris et deslrictu, in dominio vassallorum, in pheudis, et rebus aliis, que ipsi Antonio et eiU5 heredibus spectant: liberas, franchas et exentas ab omni servitute, excepto quod CatherÌna reser~avit ad se vÌneam sitam in territorio ipsÌus castri, in contrata uhi vulgariter dicitur Cortile, iuxta foxatum, rem heredum domini Alexandri Gaytani; item reservavit pro se locationem vÌnee, quam tenet a dieto Antonio Vicentius Cole Iannis de T urre; pro pretio o.orenornm sexcentorum quatraginta tnum, ad rationem sollorum quab'aginta pro Horeno, qua! l'ecepit in auro, itiliis, carlenis, grossis et alia moneta; ad penam dupli pretii antedicti. Actum in curia castri Felecteni: abbate Petro Ieronimi, redore ecclesie Sancte Marie, Iannone Antonii Cuponis (?), Ianne Antonii Iann~tii et Salvatore Pçtri Pontesilli, de castro Fdecteni, te5tibu5. FrancÌ:scu5 :ler Bartolomei de Arquata notarius. ST.


REGESTA CHARTARUM

c -1515 . VIII. 5 •

293

2102.

Napoli - Dinanzi a Francesco Ruta, di Napoli, giudice ai contratti, e ai testi Francesco Campellono, . di Napoli. e Alessandro « de Ambrosiis », maestro di atti del S. R. Consiglio: il nobile Mar­ gaTi/onna Bolotta, marilo e procuratore della nohile Francesca Coppola, di Napoli, figlia del fu Matleo, riceve dal maestro Tommaso Mele, ferrario di Napoli, per le mani di Coluzio Coppola, di Napoli, doffore dell'uno e dell'altro diritto, e per parle della confessa e del conte di Venafro, madre e figlio. ducati /20 di carlini cii argenlo, clovutigli dalla cont~a e dal conte per r obbli­ gazione falta a Nicandro Coppola, figlio ed erede di Matleo, e a Francesca Coppola per la dole, secondo il legato del testamento di Matteo. Arc. Caci., Prg. n. 2102. Originale. con sottoscrizioni autografo. a rogito del notaio Guglielmo Penenae, maestro d'"tu Jel S. R. Consiglio. Nel oerso, segnalura del sec. XIX: XIX, n. 37.

C -1515 . X . 3 .

883.

Bojano Dinanzi al testi Giovanni Ballista Pandone, Pompeo Vo/pono, ahale e arciprete di Bojano, Giovanni Paterno, abate e canonico di Bojano, don Muzio «Martini Andreje », di Macchiago­ dena, e Lorenzo « de Spil'itu » l, di &àela, nella chiesa di S. Francesco: Silvio Pandone, Vescovo di Aversa 'e Bojano, costituisce suo procuratore l'abate Antonio « Accillii », arcidiacono e vicario di Bojano, a prendere possesso della chiesa vescovile di Aversa, conferitagli da Leone X, come da breve pontificio e da regie lettere esecutoriali; e gli concede facoltà di amministrarla. Are. Cael•• Prg. n. 883.

Bojano.

Nel verso, I

segna/UTa

Originale, con sol/ascriZioni aulografe, a rogilo del notaio Pasquale «de Cappellonis », di

dci sec. XIX: XII, n. 20.

Abbr. spu

C .. 1515 . X . 4,6 -1516 . 1.6.

2377.

Roma - Alla presenza di Pandolfo « de Micanis », chierico della diocesi di Genova, e Oddone «de Benincase », di Ancona, lesti: il cardinale Federico Sanseverino dichiara di aVere ricevulo in mutuo da Guglielmo Cadani, di Sermonda, domicello romano, mille ducali d'oro, con l'obbligo di restiluirli entro un anno; e a garanzia del creditore fa intervenire i procuratori della curia romana Tom~ maso « Regis », Pietro « de AretÌo «, Tommaso « de Prato », nonché i notai della curia stessa, Guglielmo « de V egio », Giovanni « de Gays }} e Andrea « de Portiis », con facoltà di ricono­ scere, a richiesta del Caelani, il debito suaccennato avanti qualunque giudice. Alla presenza di Oddane « de Benincase », d'Ancona, e Antonio Manosio, di Amelia: Angelo «de Cesis », avvo­ cato concisloriale, si dichiara debUore in solido Verso Guglielmo Cadani della somma di mille ducati d'oro. Luigi « de Becquetis », come procuratore ciel carclinale Feclerico Sanseverino, il 6./. /5/6, dinanzi ai lesti Mario Fulvio, chierico romano, ed Ermanno Crol, chierico della diocesi di Mago(lza, dichiara di aVere riceVuto in mutuo da Guglielmo Caelani di Sermoneta 300 ducati d'oro, con. l'ob~ hligo di restituirli entro 9 mesi. Angelo « de Cesis », avvocato concistoriale, dinanzi ai lesti Marino « de T omeno », chierico di Milano, ed Ermanno Crol, si dichiara debitore in solido verso Guglielmo Caelani della somma di 300 ducali d'oro. Arc. Cael., Prg. n. 2377. Originali, a rogilo del notaio France.co Vigorosi, chierico della diocesi di Losanna. Ni" "erro, note Jel sec. XVI (omesse): segnature, del .ec. XVII: n. l; P. Z, Cap. VI, Fas, III, n. p.; del sec. XIX: XLIII,

n. primo.


294

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

C-1515.XI.I0.

2635.

Piedimonte d'Ali/e - Convenzione per il recupero di Amaseno (San Lorenzo), occupato da Prospero Colonna, stipulata fra Onorato III Gaetani d'Aragona, duca di Traetlo e conte di Fondi, e Luigi

r

Caelani di Maenza. a cui ne aarà riservato usu/ruito, aua vita durante; e, in corrispettivo, dopo la sua morle, si assegnerà la somma di 4000 ducati agli eredi legittimi.

Il.

Are. Cael., Prg. n. 2635. Originale. Nel oe1M1, note del 38C. XVI e XVII (omelse); segnature, JeI sec. XVII: 9; P. 4, C. 7, f. 3, n. 3. ,le! sec. XIX: XXXIX, n. 3.

ffi Anno millesimo quingentesimo decimo quinto, regnante Ferdinando etc., die decimo menaia novembris, quarte indictionis, in edibus cur[ie], Ìacentibus inlus terram Pedismontis. Nos Iulianus de Antiochia, de civitate Alifarum, ad contractus iudex, Angelus de Corneliis, alvignanensis. notarius, et testes, videlicet Franciscus Piscicellus, Anibal Figlio Manno, Ioannes Antonius T omaeellus, Cesar Stram­ bonus de Neapoli, dominus Franciscus Paternus, legum doctor, dompnus Cobellus de Paterno, de Pedemonte, et Antonius de locto, de terra Trayecti, notum facimus quod, constitutis coram nobis Honorato Gayetano de Aragonia, duce Trayecti et comite Fundorum, ex una, et Loysio Gayetano, parte ex altera: prius in nos iudicem ut in suum, cum scirent nostre iurisdictioni minime subiectas, asseruerunt partes ipse, diebus et temporibus deeursis, inter ipS8S fuisse tractatum quod, cum ipse Loysius pretenderet castrum Sancti Laurencii, Maritime urbis Rome, una cum fortiUicìis, bassallis, redditibus et iurisdiccionibus ad ipsum pertinere. et e converso dux pretenderet ad ipsum spectare, ut heredem cQndam Honorati Gayetani, comitis Fundorum, avi paterni ipsius, ae ipsum dueem fuisse possessione iIlius spoliatum per Prosperum Colunpnam, detemptorem dicti castri et aliorum castrorum i proindeque ratione consanguinitatis et aliarum causarum dictum Loysium promisisse cedere, prout cessit, duci dictum castrum et omnia iura petinencià ad ipsum castrum, ita quod dictum castrum. cum integro eius statu ae iurisdiecione recuperatumque fuerit a manibus dicti Prosperi, remaneat in dominio ipsius ducis et suorum heredum et successorum; dictumque ducem e converso promisÌue Loysio, facta recuperacione predicti castri a manibus dicti Prosperi, con­ signare annuos ducatos tricentum super bonis stabili bus, pheudalibus sive burgensaticis, in Regno vel extra Regnum. seu ducatos quatuor mille de carlenis, cum paetis de quibus in quadam apoea, subscripta eorum propriis manibus et sigillis et subscripcione testium, sub data tercio ianuarii 1509. Loysius. adten­ dens quam plurima servicia habita a duce et signanter ab adventu regis Caroti primi gallici in hoe regnum. considerans pericola et labores ac expensas que occurrere possent cÌrcha recuperacÌonem dicti castri a manibus Prosperi Columpne, ac adtendens habuisse a prefato duce provisiones annuas, subvenciones. equos et multas pecuniarum quantitates. ultra expensas, in suia infirmitatibus et occurrenciis, et non cessat prestare annuam provisionem et ipsum subvenire: Loysius eidem duci remisit omnia iura, tam super dominio quam possessione castri Sancti Laurencii, quam super fructibus et iurisdiccione castri predicti usque in presentem diem, ac donat omnes pecuniarum quantitates, bona, iura, redditus et proventus ae acciones. qual! habet contra ipsum dueem et suoa heredes et successores. Et versa vice dux promisit eidem Loysio quod, statim recuperato dieto castro a manibu5 Prosperi Columpne, iIlud consignare quoad plenum usum fruetum Loysio. ita quod. durante vita ipsius Loysii, valeat dictum castrum tenere ae utifrui, salva proprietate iIlius eidem duci et suis heredibus et successori bus : ita quod post hobitum Loysii dictum castrum. quo ad plenum llsumfructum, deveniat in ducem et suos heredes et successores; et decedente Loysio cum filiis, ex suo corpore legitime descendentibus, dux et sui heredes et successores teneantur annUOli ducatoa tricentum de earlenis aut <lucatos quatuormille de carlenis. iuxta tenorem diete apoce, heredibus et successoribus prefati Loysii consignare. Ambe partes obligaverunt se ipsas et bona ST. ffi Stefanus de Trigunellis, de castro ipsarum omnia, sub pena unciarum auri mille de auro Dragoni, ad contractus iudex, quia huie stipulacioni presentis instrumenti pro iudice non interfuerim, set quia factum adparet per iudicem, notarÌum et teste5, ideo vice iudicis luliani de Alifia, prius deeedentis ffi Franei~ quam se subscriberet, potestate a regia magestate in talibus michi concessa, signavi. S. scheUus Pixitellus de Napoli. ffi Ioannes Antonius T omagiellus de Neapoli. ffi Franciscus Patemus de Pedemonte legum cloetor. ffi Cobellus de Paterno de Pedemonte apostolicus notarius. Antonius

ffi


REGESTA CHARTARUM

295

Yoda de Trayecto. Iulianus de Antiochia iudex de Alifia, Franciscus Piscieellus. Anibal Figlio Mlirino, loannes Antonius Thomacellus, Cesar Strambone, de Neapoli; dominus Franeiscus Paternus, dopnus Cohellus de Paterno, de Pedemonte; Antonius de locto, de Trayecto.

C.1515. XI. 21.

791.

Sermoneta - Concessione per la pesca temporanea a Foceverde, falta dall'erario di Guglielmo Caelani a Raimo « de Bottoro» e Giacomo « de Cacelli », di Gaeta. Are. Cael., Pr/!o n. 79/. Ortg/flale. Nel z)er!o. annolazione del Togalarlo (omessa) ; aegnatwe, del sec. XVII: n. 3 (correttCl sopra un Clriglnario 6); P. p., C. 19, f. 2, n. 2; del sec. XIX: CXVIII, n. 53.

Anno MO quingentesimo decimo quinto, pontificatus Leonis pape decimi, indictione teltis, mensis novembris die vigesima prima. Notarius Iohannes Magniacame de Bassiano, taracinensis diocesis, erarÌus Gullelmi Gaitani, domini Sermoneti etc., locavit Raimo de Boltoro i. et Iacobo de Cacelli 2, de Gaeta, piscatoribus, omne ius et actionem piscandi cum una aretia pro quolihet in tenimento Nimfarum, downi CulleImi, in loeo qui dicitur la Foce Verde, ineipiendo a Ioeo nuccupato (I) la Paliczata usque ad F aeem Viridem. cum iure piscandi in mari cum duabus aretiis et ipsa arelia tirandi a mare ad spiagiam, nec non facieodi capannam iusta spiagiam in temoleto, et ligni8 faciendi in ea pro usu eorum et famu­ lorum, tantum dieta de causa, videlicet ad usum piscandi, ac cum iure retinendi, pascendi equos et bestias eorum in dictÌs locis ad usum pisc:andi, prout per alios locatarios preteees50res solitum est; que locatio incepit de mense septembris proximi preteriti et durabit usque ad festum Pascatis Resuretionis proximi futuri; pro pensione ducatorum sex pro quolihet, videlicet pro qualibet aretia; partes obliga~ verunt sese et omnia bona, ad penam centum ducatorum auri. Actum in terra Sermoneti, in logia diete terre: Anthonio Cole Savii, alias Magnapesce, de Taracena, magistro Macthia Petri, de Penestre, Anto­ nello Stephanutii. alias Soree, de Narni, testibus. Anthonius Gaetus de Cora notarius. ST. t

Nella noia dorsale de Bartono

C· 1515 . XI . 22.

2

Nella noia dorsale Cacelli

2249.

Napoli - Dinanzi a Giacomo « de Morte », di Napoli, giudice ai contralli, e ai lesti Nicola-Giovanni e Pietro-Antonio « domini Ursonis », di Sorrento, Pellegrino Montano. di Acerra: Onorato III Gae~ani d'Aragona, duca di Traello, riceVe in grazioso prestito dal nobile Girolamo « Capo Maza ", di Pozzuoli, 200 ducati di carlini d'argenio. coll'obbligo di restituirii entro un anno, solto pena del pagamento del doppio. Arc. Caet., Prg. Il. 2249. Originale, CM sattoscriziClui autografe, a TOglto Jel nolaio Angelo Marciano, di Napoli. Nell1u3o. noie del sec. XVI (omesse); segnalure, del3ec. XVII: n. 2 (cotreUo sopra un originario 8); P. 4, C. 7, P. 4; del 300. XIX t XLI, D. 45.

C .1515 . XII. 8 .

2181.

Caserta Dinanzi a Bernardino «de Augustino », giudice ai contratti, e ai testi Franceschello « de Augustino », notaio di Caserla, Giovanni-Giacomo « de laquinto » e Giooanni «de Lucha ", di Caserta, presso la piazza di Torre del Piano: Cobello « de Iaquinto lO, di « villa Summana supra Monte », presso Caserta, per ducati cinque di carlini di argento, vende a Pietro del fu Nicola " de Iaquinto », di Caserta. un ierreno di un maggio, con querele, che insieme ad un altro ler­ reno, .che si riseroa, egli tiene dal feudo di AldifreJ,a a censo annuo, posto nelle pertinenze « supra Monte» di Caserta, nel luogo dello « ad Forano Largo », mentre il nobile Giovanni Filomarino, di Napoli. utile signore del feudo, consente a lale vendita, avendo riceVuto da Pietro larini otto e grani cinque. Are. Cael., Prg. n. 218 f. Originale, con .oit03c,{"lon; aula/J"afe, a ,agito del nolaia Giacomo «de Mazia ", di Neloersa, note del ".,c. XVI (ome••,,); segnalura del sec. XIX: XLI, D. 124.

Caserta.


296

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETAN I

C -1516 . I. 16 .

2555.

Napoli - Enrico Pandone, conte di Venafro, e suo zio Federico Pandone, anche a nome d' Ippolila d'Aragona, madre e amministratrice di Enrico, donano a Caterina Acquaviva, per le nozze con questi, 3333 '/3 ducati di carlini d'argento, con obbligazione di lulti i loro beni. Are. Caei., Prg. n. 25,55: sec. XIX: CXII, n. l I.

Originale.

Nel "erso, nota sincrona (omessa); segnalure, Jel sec. XVII: n. 4; del

ffi Anno millesimo quingentesimo sexto decimo, regnante Ferdinando etc., die sextodecimo mensis ianuarii, quarte indictionis, Neapoli, et. proprie in ecclesia monasterii Sandi Petri ad Mayellam. Nos Petrus Paulua de Mari, de Neapoli, ad contractu5 iudex, Gregoriu5 Russus, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus, quod constitutis in nostri presentia don Henrico Pandono, comite Venafri, et domino Federico Pandono, eius patruo, ipso quidem comite mayore annis decem et octo, agentibus tam pro se, in 50lidum, quam nomine donne Ypolite de Aragonia. comitisse Venafri, matrÌs et administratrÌcis dictÌ eomitis, ex una parte, et donna Caterina Aqueviva, HXore don Henrici, comitis Venafri, ex parte altera: don Henricus et F edericus, causa matrimonii contracti inter don Henricum et donnam Caterinam ac respectu dotium ducatorum decem miUium de carlenis argenti, per eos a dieta Caterina et ab Andrea Macteo Aquevivo de Aragonia. duce Hadrie et comite Caserte, eius avo paterno, receptarum, prout constat instrumento dotali, rogato manu mei notarii hodie. donaverunt propter nuptias eidem donne Caterine dodarium seu terciariam ducatorum trium millium tricentorum triginta trium et tercii alterius ducati de carlenÌs argenti, decem pro ducato conputandis, super omnibus bonis eorum dicteque donne YpoIite, in solidum, et de dotibus ipsius Ypolite, capiendum diclum rlodarium seu terciariam perdonnam CatelÌ.nam in casu seperationis matrimonii, morte dicti don Henrici,ipsa superstite, et in omni aliocasu lucrifatÌonis et exactÌonis ipsius dodarii et terciarie, seeundum usum et consuetudinem procerum regni Sicilie citra F arum, iure franeorum et more magnatum viventium; et in solidum obliga~ verunt se et bona omnia, dotes et iura dotalia donne Ypolite et alia, regio beneplacito et assensu impetrato, prout vidimus privilegio expedito in forma libri, sub datum in civitate Neapolis, die decimo oetavo mensis iulii, secunde indictÌonis, millesimo quingentesimo quartodecimo; sub pena dupli con5tÌ~ tucionis dicti dodarii. ST. Gregorius Russus de Neapoli, notarius, quia in notam sumpsi et in meis prothocollis et abreviaturis annotavi, hoc instrumentum, manu alterius smptum, in publicam formam assumpsi, vigore licterarum per Iohannam de Aragonia et Carolum de Auxtria, eius filium, reges nostr05, mihi concessarum: videlicet quod contractus prothocollorum, notarum, scedal'um et abreviaturarum ac aliaacta, in quibus pro notario interveni, per aliorum manus in publicam formam redigi facere possim, prout ex dictis licteris, sub datum in civitate Cesaraguste, sub die XXO mensis octobris, septime indictionis,· millesimo quingentesimo oclaVO, subscripeione et sigillo captolicarum maiestatum roboratis. ffi Hieronymus Russus de Neapoli, ad contractus iudex, non quod fatear in suprascripto instrumento interfuisse, sed Ioeo Petri Pauli de Mari, ad contraetus iudieis, premortui, qui in ipso contractu pro iudice interfuit, vigore regiarum et reginalium Iicterarum de me subscribendo loeo iudicum sive ad ffi Nieolaus Maria Manconda utriusque contractus sive annalium premortuorum, mihi concessarum. ffi lo iuris doctor testis. lohannes Franciscus Brancia testis. Sergius Friczia de Neapoli testis. Presentibus iudice Petro Paulo de Mari, de Neapoli, ad contractus, Ioanne de Sangro fui testimonio. domino Francisco Carrafa, domino Octaviano Carrafa. domino Iohanne de Sangro, domino Alfonso Torello, Petro Gravina, canonico neapolitano, ColutÌo Coppola. utriusque iuris doctore, Nicolao Maria Maneonda, utriusque iuris doctore, Iohanne Antonio Muscectola. utriusque iuris doctore, Iohanne Francisco Brancia, utriusque iuris doctore, F rancÌsco de Aflicto, utriusque iuris doctore, Iulio de Anna, utriusque iuris dodore, Diofebo de Russo, de Yfono, utriusque iuris doctore, Iohanne Filimarino de Neapoli, Sergio Fritia de Neapoli, Francisco de Castello, de Neapoli, Donatello de MartutÌo, Micaele Alamagna. Luca Banbaci de Neapoli, Nardello Granata et Iohanne Thomasio de Como, de Neapoli.


REGESTA CHARTARUM

C .1516. I. 21. Sermoneta -

297

2745.

Testamento di Guglielmo. Caetani, signore di Sermoneia.

Are. Caet•• Prg. n. 2745. Esemplare originale (?). Nel verao, di mano dello stesso copista: Testaroentum domini Guilielmi: 3egnature, del 3ec. XVII: n. 6 (corretto poi in 2); P. p., C. 3, f. 9; del sec. X/X: XIX, n. 37.

Anno a saiutifera IncarnatÌone millesimo quingentesìmo decimo sexto, pontificatus Leonis pape decimi anno tertio, indictÌone tertia, mensis Ìanuarii die vigesima pllma. Gulielmus Gaytanus, dominus Sermoneb, corpore IlC memoria sanus, hoc. testamentum, quod de iure civilis dicitw' sine scriptis, fecit: Mandavit corpus suum sepeUiri in ecclesia Beate Marie de terra sua Sermoneti, in cappella per ipsum construenda, vocarique ad eius funus omnes sacerdotes, religiosos fratres ac totum clerum Sermoneti et Bassiani, cum cereis et aliis neeessariis ad honorifice deferendum corpus ad ecclesiasticam sepulturam, ut moris est magnatum et princÌpum, et pro mercede elemosinaria, fam viaticÌ quam funeralium, reliquit quod sufficit elargiri de bonis ipsius testatoris. Reliquit pro male ablatis incertis ducatos vigintiquinque et tolidem pro satisfatione decÌmarum. Reliquit prelibate ecclesie Sanete Marie ducatos dùcentos ad reparationem seu constructÌonem ipsius ecclesie. Reliquit ecclesie Sancti Nicolai, iuxta menia Sermoneti, ad reparabonem seu consb:uctionem ipsius ecclesie, ducatos vigintiquinque. Reliquit ecclesie Sancti Angeli ducatos decem pro ornamento seu indumentorum necessariis. Reliquit ecclesie Sancb Laurentii ducatos decem pro ornamento sive aliis indumentorum necessariis. Reliquit cappelle Sancte Marie Gratiarum ducatoli decem pro ornamento et necessariis. Reliquit ecclesie Sancti Sebastiani, extra ten-am Sermoneti, ducatos decem pro ornamento et necessariis. Reliquil ecclesie Sancb Franeisci, extra terram Sermoneti, ducatos triginta, quolibet anno distribuendos ad libitum custodis sive guardiani dicti loci eeclesÌe Sancti Francisci. Reliquit hospitali Annumptiate. terre Sermoneti, ducatos decem, anno quolibet solvendos in rebus magis necessarÌÌs ipsius hospitalis. Reliquit Ersilie Gaytane , sue filie legitime et naturali ac uxori Iohannis F rancÌsci Ursini, Pitiliani domini, omnes eius dotes, iocaHa et res eidem promissas, tam tempore contractus matrimonii quam ante vel post, usque ad satisfationem dotium, de quibus constare dixit instrumento. Reliquit eidem centum ducato!, quolibet anno, eius vita durante; et easu quo vidua fuerit et ad necessitatem devenerit quod subventionibus egeat, vult testator quod tune ipsa habeat gratum hospitil:lm et receptum in ten-is et castris ipsius testatoris, subveniendo sibi et lamu­ lantibus sibi numero decem de expensis necessariis, secundum eius conditionem, mandans quod Ersilia nec ultra possit petere. Reliquit testator Franciscam de Comite, f eius uxorem, domÌnam usufructuariam . et massariam super omnibus bonis ipsius testatoris, iuxta necessaria sui victus et vestitus, secundum conditionem, statum et nobilitatem persone, dum. vitam vidualem et honesta~ duxerit. In omnibu5 bonis suis, castris, terrÌs et vassallis et aliis, mobilibus et inmobilibus, iuribus, nominibus et actionibus instituit sibi heredem universalem Camillum, 5uum filium legitimum et naturalem, et quemcumque alium filium sibi in posterum nasciturum pro equali portione. Et voluit quod in eius castris, tel1'Ìs et bonis predictis solurn habeant succedere integre illi de familia sua masculi, per quoli considerat conservari nomen suum perpetuo, ila quod femine, etiam si essent de familia, nullatenus habeant succedere, sed tamen sint contente dote illis constituenda, in qua ipsas heredes instituit, et quod plus petere non possint, sed illam habeant in pecunia numerata, non in aliquo statu sive tern!! seu illal'l1m parte, cum statum suum et bona predicta integra permanere apud suos et de familia sua masculos voluit modo infrascripto, videlicet: quod quandoeumque ex dieto Camillo, filio suo legitimo et naturali, aut ex aliquo ex filiis fOI'San nascÌturÌs ex ipso testatore extent filii, nepotes aut descendente.s in inlinltum masculi, legitimi et naturales, iIlis sint successores et heredes bonorum predictorum; si autem contingat nullum penitus superesse, tunc, si exta.nt alii natm'ales tantum ex ipso testatore vel ex dcscendentibus predictis, ipsi ex naturalibus predictis proximimes in gradu ipsi testatol'i succedant in bonÌs predictis; et si contingat tam legitimos et naturales quam naturales tantum deficel'e sine descendentibus masculis in infinitum, tune vult bona pervenire integre ad Honoratum Gaytanum de Aragonia, ducem Trayecti, et, in eiu5 defectu, ad eius descendentes masculos etiam in infinitum, qui habeant succedere in bonis predictis, in capite vel in stirpem, prout essent sue· cessuri ab intestato; et in eventum in ql1em Honoratus seu eius descendentes decederent ante ipsius testlltori3 dcacendentes, tunc succedat in omnibus bonis. modo premisso, proximior in gradu ipsi testatori, qui sit de familia Gay tana, et successive inter eos devolvatur suecessio de uno in alium, ita quod perpetuo VI. 38


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

298

bona remaneant in familia. Et ad hunc effedum testatol' prohibuit bona immobilia, castra, terras et Ioea alienare extra familiarn per 5upradictos institutos ve! substitutos et ultra quartum gradum et in. infinitum, sed vult perpetuo in illa remanere pro conllerv~tione domus et familie, mandans idem testator Camillo et aliis filiis forsan nascituris omnibusque descendentibus institutis et substitutis, sub paterne maledictionis pena, quod ullo umquam tempore debeant seu permittant castra, telTas et loea obligari regi bus, principibus seu aliis in preiuditium sancte romane ecclesie et sedis apostolice, immo studeant favere et auxilium prestare pro tutela ipsiu5 sancte matris ecclesie et sedis apostolice. Curatores tutores constituit cardinalem Sancti Georgii, a) sanete romane ecclesie camerarium, ac cardinalem de F arnesio, b) quibu6 recommisit Camillum et alios, si forsan. filios nascituros necnon et omnia bona, loca, terras et castra; et executores et fidei commissarÌos huius testamenti constituit eosdem cardinal es. Actum in ecclesia Sancti Francisci, extra telTam Sermoneti, videlicet in sacristia ipsius ecdesie, in banco ipsius sacrisbe: presenbbus frau'e lohanne de Viterbio, ipsius Ioci guardiano, frab'e Marco de Salodio, sacre theologie lectore, fratre Chri. stophoro de Orveto, fratre Berardino de Hast, fratre Hieromino della Fara, fratl'e Felice de Bauco et fratre Francisco de Luere, brisciano, omnibus ordinis minorum observantie divi Francisci, qui sese sub­ scripserunt. Iacobus Bordonius de Sermoneta, terracinensis diocesis, apostolica auctoritate notarius. ST. Frater Iohannes de Viterbio ordinis minorum observantie ac ad presens pl'efati laci guardianus. Frater Christophorus de Orbeto ordinis minorum F rater Marcus de Salodio ordinis minorum observantie. ~bservanbe. Frater Bernardinus de Ast ordinis minorum observantie. Frater Hieronymus de Phara ordinis minorum observantie. Frater Fçlix, bucanus (!), ordinis minorum obsenantie. FI"ater Franciscus d~ Luere ordìnis mÌnorum observantie. al Raffaele Riario Galeolii. I

b)

Alessandro Farnese.

Nel testo Comitem

C -1516 . Il .11.

1174.

Bruxelles Carlo V a Giovanfrancesco Acquaviva, marchese di Bitonto: perché propugni il diritto e l'autorilà Jel sovrano, conforme agli ordini Jati a Raimondo di Cardano, viceri di Napoli. A,'C. Cael., Prg. Il. 1/74. Copia autentica. 2a. Cassa, n. 3; del !ec. XIX: XXXII, Il. 84.

Nel verso, nota del sec. XVI (omessa); segnalure, del sec. X VIl:

Carolus, Hispanie princeps etc. Amice noster ... Caruit nuper humano consol'bo avus noster, rex catholicus, et quamquam regna eius obitu nobis cessa invisendi et adeundi est animus, ne tamen interea quicquam in ipsis eveniat quod aut regiam dignitatem aut reipublice, b"anquiIlitatem et statum eius ordinumque tam magnatium quam pl~beiorum libertatem offendere possit. commissimus consanguineo nostro don Remondo de Cardona, neapolitano vice regi, ut omnia eo statu, quo a prçfato avo nostro composita erant et hactenus fuemnt, ita esse et contineri nostro mandato faciat, contÌnuabsque omnibus prout sunt, magistl'atibus, dignitatibus et officiis, in adventum nostrum, aut donee aliud decreverimus. speramus nos propediem affuturos, regnum totum et popularium animos, in fide et potestate nosb"a habeat. Te rogamus ut ius et auctorÌtatem nostram amplectaris, nullique conatuÌ aut consilio parcas quod ad l'em nostl'am facel'e videbitur; de te opti me sentimus et, pr~ter amorem nostrum, pr~miis oh tua merita et virtutes decorare statuimus te et tU05. Vale. Ex Bruxella, undecima februarii MDXVI. j Yo el Principe. R. Arduenna. A tergo: Marchioni de Vitonto amico nostro charissimo. Presens copia extmcta est a suis ol'iginalibus regii!> litteris, qu~ remanserunt penes pl'esentantem; cum quibus concordato Notarius Antonius de Falco de Neapoli actorum magÌster magn!( curiç Viearie. M. , Nel t<::sto MDXV,

erralo:

Ferdinando il CaU"lico mort il 23.1. 1516.


299

REGESTA CHARTARUM

C-1516.IH.18.

475.

Filettino -- Ca/cedonia Caelanl di Filettino dona a Cesare Caelani lutti Alessandro Caetani. Are. Cael•• Prg. n. 475.

beni e diritti ereditari di

Nel oem" note del .ec. XVll e XVIII (omess.,).

Originale.

Anno 15 J6, indictione quinta, die decima oelava mensis martii, pontificatus Leonis pape decimi anno quarto. Calcidonia, filia Antonii de Gaytanis de F electino, cum consensu ac presentia Catharine, eius matris, asserens quam plura hahuÌsse servitia ah illustri ~sare Caytano, de terra predicta, donavÌt Cesari Caytano omnia mobilia et immohilia. iura, actiones. iurisditiones ac omnia castra ac merum 1 et mistum imperium, que Calcidonie spectant ex causa hereditatis condam Alesandri de Caytanis. Actum in castro Felectini, in curia castri: Antonio Nannal'elle, magistro Antonio de Paulo, sutore, Ioanne Antonio de Agnilecto, incula Ferentini, Antonio Sancti Palazi et Antonio Palazo, testibus de Felectino. Ioannea Evangelista de Brunis de Fummone notariu!!. ST. Scyndicus, officiales, consilium et comune castri F ummonis. NOi scyndicus et officiales actestamur quatenus notal'1.us Ioannes Evangelista est notarius nostri castri. Presentes fecimus scribi per nostrum vicarium 2 nostrique comunis sigillo communiri. Datum Fummone, die quinto ianuarii 1533. Sig. :I Cesal' vicarius 2 castri F ummonis. t

Nel testo rerum

2

Abbr. vie.

3

Traccia della impronla.

3037.

C-1516. VII.29,A.

Bruxelles Giovanna e Carlo V, regina e re di Sicilia, confermano la contea di Caserta ad AndreaMalteo Acquaviva, duca di Atri. Are. Cod., Prg. n. 3037. sec. XIX:

Originale.

Neloerso. noia del 3ec. XVI (ome~sa) ; segnalure, Jel sec. XVII: n. I; JeI

XXIII, n. 31 p.

Ioanna et Karolus. eius primogenitus, regina et rex Castelle, Aragonum, Legionis, Sicilie etc. Licet ea que per F erdinandum, patrem et avum nosb'um, approhata munimine non indigeant, tamen confirmamus. Pro parte Andree Mathei de Aquaviva de Aragonia, ducis Adrie, comitis Caserte, con­ siliarii nostri, fuit exhibitum privilegium tenoris sequentis (cf. C ~ /509 . VI, /8 .); post cuius privilegii presentacionem et de eo in nostro sacro consilio factam examinacionem, fuit supplicatum ut preinsertum privilegium confirmare dignaremul'. Nos, non inmemores serviciorum per dictum ducem prestitorum, nostri sacri consilii habìta deliberacione, preinsertum privilegium confirmamus, fidelitate nostra, feudali quoque servicio et adoha nostrisque aliis et alterius iuribus reservatis. Officialibus nostris mandamus quatenus, forma presencium per eos inspecta, iIlam et omnia in preinserto privilegio contenta observent et observan faciant, pro quanto penam ducatorum auri mille cupiunt evitare. Presentes heri iussimus, magno negociorum Sicilie citra Farum sigillo impendenti munitas. Datum in oppido nostro Brusellarum, die vicesÌmo nono mensis iulii, quarte indicionis, anno millesimo quingentesimo decimo sexto, regnorumque Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): nostrorum etc. utriusque Sicilie primo. Yo el rey. i Vidit T ancius (?) et pro magno camerario. Vidit generalis thesallrarills. Dominus rex mandavit mibi Petro de Quintana. Solvat ducatos duos, tarenos Il, Romeu O) pro taxatore. In privilegiorum n°, folio 'XXXXllIlo; (a destra): Vidit Montaltus r. et pro prothonot&~o; (sulla plica): Registrata. Con­ hrmatio comitalus Caserte eum insercione privilegii catholice maiestabs . l

Au/ografo.

• Frammento in cera rossa, appeso alla plica con nas/Tino 3CTico, 10SS0 e giallo.


300

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

c-1516 . VII . 29 , B .

2529.

Bruxelles Giovanna e Carlo V, regina e re di Sicilia, confermano a Enrico Pandone, conte di Venafro, lo stato aoito con tutti i privilegi e le giurisdizioni. A,e_ Cnel-. P'Ddel

3CC.

2529_

IL

O,il1inllle_

Nel llef~D. I1D/a del su_ XVI!

Lo

ili",

.ignor conle de Rinaf... ; segnai"".

XIX: XIX, n. 3.

Nos Iohanna et Karolus etc., regina et l'ex SieiIie etc.' Confirmadonis regIe auctorÌtas... Pro parte don Henrici Pandoni, comitis Venafri, fuit maiestatibus nostris expositum quemadmodum ipse, ex successione paterna et 'vigore pl'ivilegiomm, sibi et suis progenitoribus concessorum, propter eorum merita et servicia prestita predecessoribus nostris domus nostre Aragonum in regno nosh'o Sicilie citra F arum, et per regem Ferdinandum, patrem et avum nostrum, confirmatorum, possidet imperpetuum, in feudum et sub contingenti feudali servicio et adoba, inmediate et in capite, cÌvitatem Venafri, cum càsalibus, cum titulo et honOl'e comitatus; baronÌam Prate, scilicet terras Prate cum casalibus Practicelle, Mastrate, Ciorlani, Fossacece, Thinni, Galli, Capriate curo casali seu feudo Sancti Ioannis de CupitelIis aut ime quod habet in eo; et Roccam Sancti Viti inhabitati; terram Sancte Marie de Oliveto, Roccam Ravi­ dolam, Montem Aquili, de provincia Terre Laboris; civitatem Boiani, Guardiam Campi Clari, terram Machiagodani, Pectoranum et offitium capitanie éum mero et mÌxto imperio in castro Sancti Poli, de provincia Comitatus Molisii, cum certis aliis castrÌs inhabitatis videlicet, castro Cerasoli cum tota baronia, scilicet Folegnanum, casale Vallis Ampie, Collis Stephani et T onsonusium, cum fortelliciis, casbls, homi­ nibus, vassallis, feudis, territoriis, iuribus, iurisditionibus utilique dominio et cum integro statu ipsorum, necnon cum mero mixtoque imperio et gladii polestate et cum quatuol' literis arbitrariis bancoque iusticie et eognieione primarum causarum, pront in dictis suis privilegiis; suplicari fecit ut eidem don Henrico eiusque heredibu5 et successori bus imperpetuum dictas civitate:;, terras, baroniam, castra, Ioca, feuda et bona feudalia confirmare benigniu5 dignaremur. Nos, saerÌ regii consiìii habita deliberacione, eidem don Henrico, pro se et suis heredibus et successoribus, imperpetuum, iam dietas civitatem Venafri, cum titulo et honore comitatus, civitatem Boviani ceterasque alias terras, baroniam, castra, Ioea, feuda et bona feudalia ae offitium capitanie Sancti .Poli cum omnibus aliis antedietis, Ìuxta formam suorum privilegiorum et prout in possessione illarum extitit tempore prefate catholice maiestatis et etiam tempore regis Fede­ rici, predecessoris nostri, et impresenciarum existit, conlirmamus; investientes eumdem don EnrÌcum per expedicionem presencium, fìdelitate tamen nostra, feudali quoque servicio et adoha nostnsque aliis et alterius iuribus semper salvis. Consiliariis nostris,- viceregi et locum tenenti generali nostro in Sicilie citra Farum regno, magno nostro camet'ario et eius locumtenenti, presidenti bus et racìonalibus camere nostre Summarie ceterisque tribunaIibus et offirialibus nosttis mandamus quatenus, forma presencium per eos actenta.. illam observent et observarÌ faciant, pro quanto penam ducatorum auri mille cupillnt Datum evitare. Presente:; neri iussimus, magno negociorum Sicilie citra Farum sigìllo inpendenti munitas, in oppido nostro Bmsellarum, die vicesimo nono mensis iulii,· qmute indicionis, anno millesimo quingen­ Yo el Rey. 1 Sig. 2 tesimo decimo sexto, regnorumque nostrorum etc. utriusque Sicilie etc. primo. (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Tancius (?) et pro magno cameral'io. Vidit generaIis thesaurarius. Solvat ducatos duos, tarenos Il, Romeu O) pro taxatore. Dominus rex malldavit miro Petro de Quintana. In pl'ivilegiorum primo, f. LXXvno ; (a destra): Vidit Montaltus r. pro prothonotarÌo; (sulla plica): Registrata. Conhrmatio status comitis Venalli VIII r. l

Auiografo.

~

C -1516. VII. 31.

Traccia nei due fori sulla plica, a cui era ~appeso.

1717.

Eusebio Seulari, arciprete di S, Alessandro di Fara Olioana t, diocesi di Bergamo, e vi­ cario di Raffaele Riado Galeotti, cardinale di S. Giorgio al Velabro e VescoVo di Ostia e Vel.

Roma -

leiri, al prete GiOIJonni " de Camillo ", di SermoneJa; presenlalo dal patrono Guglielmo Caelani,


RECESTA CHARTARUM

301

--_._------------------- _._---_._.. ­

conferma il beneficio di S. Biagio di Ninfa, a cui aVeVa rinunziato Giacomo Coccia, di Ser­ moneta. Sig. 2 Are. Caci., Prg. n. 1717. OrIginale, roga{o nel palazzo del cardinale Riario Galeotti, fuori le mura di Roma, l're.." la l'orla SeUimiana, dal nolaio Desiderio « Deinseti », a.aMi/o dai lesti Stefano Gambdli e GeroaJo Surendal, chierici delle diocesi di BOllrges e Lfegi_ Nel verso, noi/zia di e.ibi;;;lone dinanzi al t>icario genllrale di Tèrrac{na per Onorato IV Caelani, duça di Sermoneta. in dala 22. VIII. 159/, per alli del no/aio Francesco del Gira; con testimonianze di don Otta"lo della Parla e don Vincenzo Landa, del 24. VIII. 1591: allre 1I0te (omesse); segnatuTa del sec. XVII: n. 2; P. p., C. X, f. 7_ I

Nel leJlto de Farra

C -1516 .XI.14.

2 In cera rossa, entro cap.ula llgnea rotonda, appeso alla plica cnn funicella rossastltl.

2564.

Magliano - Bolla di Leone X, che concede alla comunità e agli uomini di Caserta la più ampia facoltà di continuare ad amministrare direttamente la chiesa o l'oratorio della Società deltA rmun~ ciazione della Beaia Vergine Maria, a) presso cui esisteva l'ospedale per gli infermi poveri e per gli infanti abbandonali, nominando i mae.~tri o retiori per il governo e i cappellani per l' officia~ tura religiosa dell'ospedale sle3So. A,c_ Cael_, Prg_ n_ 2564. Orlginale. Nel I,lerso: Die 20 me",,;. septembris, 3 indiclÌonis, J549, Caserte. Presente. linere apostolice presentate fuerunt COflllll fulinno Amugnia, sacre theclogie ìicenriato, et Antonio Iaquinto, vicario, vÌìlitatoribus in civi­ tate Caserle, per Franciseunt de Iaquinto, que racepte et approhate et per me notarium Io[annem] Maclheum IaquIDlum actuiiiriuffi ~eii.trate in libro visitalionis. Aprobamus licenllatus Amungnia, Anlonius laquintus; segnature, del sec. XVll: n. 2; del sec_ XIX:

CXIV. n_ 27.

Leo episcopu! etc. Intenta seroper piis ... Exhibita nobis nuper pro parte communitabs et homi­ nuro civitatis casertane petitio continebat quod, licet ipsi, ab immemorabili tempore citra, ecdesiam sive oratorÌum ad Societatem AnnuneiationÌs Beate Marie Virginis nuncupatam congregandam, et inibi hospitale pro pauperibus illfirmis ad iIlud eonfugientibus et infantulis in eo proiecbll inibi l'ecipiendis et alimentandis, utpote ab eorum anteeessoribus in civitate prefata constl'uctam seu construetum, hactenus possederint, magistl'osque seu l'eetores pro gubernio ipsius hospitalis eapeUanosque inibi pro divinorum celebratione, ad eorum nulum penendos et amovendos, eligere consuevennt. ecclesiamque .sive oralorium ae hospitale huiusmodi nuHo unquam tempore pro beneficio seu beneficiis ecclesiasticis impetrata veI concessa fuerint, verisimiliterque credendum sit, eum ilIa pauperum et inhrmorum ae proiectorum huiusmodi alimonia et subventione exislant, minime de cetero impetranda vel coneedenda esse, tamen ut premissa firmiua maneant iUa apostolica auctorÌ\ate roborari cupiunt. Quare pro parte eammdem eommunitatis et hominum nobis fuit supplicatum quod per nos etiam in nuUius quarumvis personarum necnon ecclesiarum favorem et commodum, et ex quibusvis etiam urgentissimis causis et quavis consideratione etiam ipsol'um cardinalium et imperatoris ae regum, reginarum, dueum et aliorum principum secularium aut car­ dinalium, commendao, concedi SCIJ de illis provideri aut quomodolibet disponi non possit; quodque communitas et homines pl'efati ecdesiam seu ol'atorium et hospitale huiusmodi, pl'out hactenus soliti sunt, gubernare capellanosque pro divinorum celebratione et administratione, ad eOl"Um nutum, in eis ponere et ilIo! ab eis amovere, necnon magistros seu l'eetores ecclesie seu oratorii et hospitalis prefati perpetuo ve} ad tempus cel'tum, per quos elemosine et alia quecumque bona, gue ecclesie vel oratorio et hospitali huiusmodi. dari eontigerit. administrentur et distribuantur pauperumque, in6r­ morum et proiectol"Um cura exerceatur; et, eorum tempore finito aut ante, alios qui ipsorum magi­ strorum seu rectol'um provisionum, litteramm et gratia}'um huiusmodi dispositiones, facta!; et faciendas, nullas. irritas et inanes fuisse et esse; quodque pl'esentibus per quascunque alias iitteras et grarias minime derogatum esse censeatur; et in eventum talis derogationis bona ecclesie vel oratorio et hospitali predictis relicta sÌve relinquenda, alteri pio Ioeo sive eeclesie sive oratorio et hospitali, per ipsos commumtatem et homines de novo construendo, applicata statim esse censeantur decemere et dedarare; aliasque in premissis oportune providere dignaremur. NOI qui hospitalitatis opera et caritatis obsequia exerceri et augeri pauperibusque infirmis et aiiis miserabilibus personis subvenil'i affectamus, communitatis et hominum predictorum sÌngulas personas a quibusvis ecclesiasticis censuris et penis latis absolventes, huiusmodi :iupplicationibus inclinati, quod perpetuis futuris temporibus ecclesia seu oratorium et hospitale prefata,


DOC U MENTI DELL'ARCHIVIO CA ET ANI

302

quorum fructus viginti quatuor ducatorum auri de camera valol'em annuum non excedunt, pretextu quarum­ cunque gratiarum et litterarùm acceptari et quomodolibet disponi non possit; quodque communitas et homines ecclesiam seu oratorium et hospitale huiusmodi regere et gubernare capellanosque, ad eorum nutum, in eis ponere et illos ab eis amovere, llecnon magistros seu rectores ecclesie seu oratori i et hospitalis prefati, per quos elemosine et alia bona mobilia et immobilia, que ecclesie vel oratorio et hospitali huiusmodi dari contigerit, adminisitrentur et distribuantur, pauperumque, infirmorum ac proiectorum cura exerceatur et, eorum tempore finito aut ante, alios qui ipsorum magistrorum seu rectorum admini­ strationum eomputum revideant et eos ad illos reddendum et reliqua eonsignandum ac de illis satisfa­ eiendum eompellere possint, invocato etiam ad id, si OpUS fuerit, auxilio brachii secularis, eligere et deputare valeant, ordinamus; omnesque pretextu liUerarum et gratiarum huiusmodi aeeeptationes DuUas, irritas et inanes fuisse et esse; quodque presentibus per quascunque alias litteras et gratias apostolieas minime del'Ogatum esse eenseatul'; et in eventum talis derogationis, bona ipsi ecclesie sive oratorio et hospitali relicta seu relinquenda, alteri pio Ioco sive ecclesie vel oratorio et hospitali, per communitatem et homines de novo eonstruendo, applicata statim esse censeantur sicque per quoscunque iudices, etiam cal'dinales et causarum palatii apostolici auditores, sententiari debere, sublata eis quavis ali a decidendi facuitate, ae irritum et inane quidquid secus super hiis contigerit attemptari decernimus et declaramus, 9

;

Datum Malliani, portuensis diocesis, anno Incarnationis millesimo quingentesimo sextodecimo, decimo octavo

kalendas decembris, pontificatus nostri anno quarto. BP. l (Nel margine inferiore, a sinistra): lo. Salvius. lo. Madrigal. P. Suno. P. Mares. lo. Madrigal resid. de eonsensu. Aloisius. lo. Camillottus; (nel mezzo): Ge. de Prato. lo. De Radbus. A. de Maximis; (a destra): Solli­ citavit la. Ursus et exposuit ducatos sexdecÌm; (sulla plica): Villç, G. Gabredo; (nel verso): S. Berona. Registrata, lo, A. Nardinus. P. de Castello. a) I

Nella 1'Iola dorsale, del sec. XVIl, ~ della S. IV/aria della Carità.

Appesa alla plica con cordoncino serico, rosso e giallo.

936.

C-1517.1.4.

Venafro - Dinanzi a Costantino « de Martutio ", 1 giudice ai contratti, e ai testi Giuliano « Ricepta », milite e dotiore di leggi, Valeria « Ricepta» e Geronimo Savina, di Venafro: Nicandro « de Federico », di Venafi'o, marito di Margarilella, vedova di Nicolò "de Nicolao », di Venafro, rilascia quietanza a lppolila d'Aragona e ad Enrico Pandone, figlio di .lei, contessa e conte di Venafro, per IO once di carlini, a saldo della dole che questi aveVano promesso a Margaritella, loro domestica, allorché contrasse matrimonio col predella Nicolò « de Nicolao ».

Originale, con le sol/oscrizioni del giudice c dei primi due testi, a rogilo del notaio Berar­ Are. Cael., Prg. n. 936. dino Vincicassa, di Caprioli a Volturno. i

Nel lesto de Martutiis

875.

C -1517 .1. 9 . Venafro -

Dinanzi a Costantino « de MartutÌo », giudice ai contratti, e ai lesti Antonio «de lor­ danis », dottore di leggi e cavaliere. luogotenente generale del conte di Venafro, Giacomo Maccari, di Teano, visconte della città, Berardino Vincicassa, notaio di Capriati a Volturno, Nicandro « de Federico» e Giovanni Onico, dottore di leggi, di Venafro, nel palazzo del conte di Venafro, nella parrocchia di S. iV1aria " de Manganellis }): Ippolita d'Aragona ed Enrico Pandone, figlio di lei, contessa e conte di Venafro, con riserva dell'assenso regio, vendono in perpeluo a Francesco « Baractutio », milite di Teano, lo rendita di I 00 du~ati sopra lo gabella della balla di Venafro, riscuotibile ogni anno nella Pasqua di Resurrezione, per il prezzo di /200 ducati di carlini d'argento, a ragione di cinque larini per ducato.

Are. Caet., Prg. n. 875. Originale, con le sottoscrizioni del giudice e del primi qual/ro lesli. a ragilo del nolaio OnofTia « de Raynaldis », di Roccapipirozzi. Nel margine inferiore segue la fede del nolaio Sebastiano Cannara, di Napoli, ii quale dichiara che l'i.tromenlo fu cm.alo da Ol/ao{ano della Ralla. figlio e [procuratore di Èleonora «Baractuccia », figlia del

defunto Francesco.

Nel verso, noia del sec. XVI (omessa); segnaluTa del sec. XIX: XII,

n,

48.


REGESTA CHARTARUM

303

c. 1517 . 1.15.

2179.

Napoli - Dinanzi a Francesco Rufa, giudice ai contralli, e ai testi Nicola Romano, di Napoli, e Geronimo Maxo, di Sorrento, maestri d'alli del S. R. Consiglio, Antonio Mayorana e Alfonso « de Viseio », di Napoli: maestro Giuliano « de Miraballis "', provinciale, fra Giacomo leulonico, priore, maestro Luigi «de Sensone», predicalore, fra Roberto «de Sapna}}. baccelliere, fra Antonio, fra Marco e fra Giovanni, lellori, fra Vincenzo « Rubeus », sotlopriore, fra Giovanni, predicatore, fra Giovanni, procuratore, e altri monaci del monastero di S. Maria del Carmine di Napoli, raccolti a capitolo, avendo ricevuto ela Geronimo de Ya ele Cola, eli Prata, procuratore del conte e della contessa di Venafi·o, ducati 60, rilasciano quietanza a favore di questi e del fideiussore, Nicandro Coppola, figlio ed erede del fu Matteo, per tutti i 300 ducali, legali loro per testamento del fu Matleo Coppola, con decreto elel S. R. Consiglio. Are. Caet., Prg. n. 2179.

Originale, con sol/ascrizioni aa/ogrofe, a rogilo del notaio Guglielmo Penen'é, di Napoli.

Nel verso. nota del sec. XVI (omessa); segnalura del sec. XIX: XII, n. 18.

C -1517 . I. 27.

1822.

Roma Raffaele Riario Galeotti, Vescovo di Ostia, cardinale eli S. Giorgio al Velabro, camerlengo della Chiesa, ad Alessandro Ciancia, di Sermone/a, presenlalo dal patrono Guglielmo Codoni, signore eli Sermoneta, conferma il chiericalo della chiesa di S. Maria di Ninfa, vacante per la morle di Pietro « de Iudicibus )}. Arc. Caet., Prg. n. 1822. Originale. dalo In S. Lorenzo in Damaso, residenza del cardinale camerlengo. NeloelSO, noti­ zia di esibizione dinanzi al vicario generale di Terracina, a favoTe di Onoraio IV Caeianl, duca di Sermoneta, in data 22. VIli. 1591, per gli atti Jel notaio Francesco del Gira; con testimOnianze di don Costantino della Porta e don Vincenzo Lando del 24 . VIli. 1591 ; segnalara del sec. XVII: n. l; P. p., C. X, f. p., n. I.

R[afaelJ epÌscopus ostiensis cardinalis S. Georgii camerarius. l

Au/ografo.

C -1517 .1. 30.

~

1.

Sig.

2

(Sulla plica): F. FlOl'es.

En/ro capsula avale metallica, appesa alla plica con oordicella rossatJtra.

1870.

Bruxelles - Giovanna e Carlo V, regina e re di Sicilia, confermano a Giacomo~Maria Gaetani d'Ara­ gona il possesso della conlea di Morcone e delle altre terre. Are. Cael., Prg. n. 1870. Orig!'nale. Sulla plico, noia cancelleresca (omc/iSa); nel verso, noia del 5ec. XVI (omll$sa); segnalare, del sec. XVII: n. 3; P. 4, C. IX, Fas. 2; del sec. XIX: XÀ.'XIX, n. 22.

NolS Ioanna et Karolu5 etc. l'egea etc. utriusque Sicilie etc. Licet acliectione pleniturlo ... Pro parte lacobi Marie de Aragonia Cayetani. comitis Murconi, fuit expositum quemadmodum ipse possedit et possidet, pro se suisque heredibus et succe550ribu5 in perpetuum, terram Murconi cum titulo comÌtatus; terraro Sancti Marci de Cavotis, ten'am Sancti Georgii de Molinaria, Vallis Beneventane, habitatas; et terram Petre Mayoris et terram Cuffiani, inhabitatas, ae terram Saneti Andree. necnon terram Cayvani. provincie Terre. Laboris; cum castris seu fortaliciis, casalibus suis et hominibus, vassallis, feudis, cabellis, territoriis, bancho iusticie et cum mero mixtoque imperio et gladii potestate et cum cognitione primarum et secundarum causarum et quattuor litteris al'bitrariis ae aliis iUl'ibus et prerogativis, prout in pl'ivilegiis et scriptw'is suis dicitur contineri j fuitque supplicatum quatenus predictas terras de DOVO sibi sUÌsque heredibus et successori bus concedere dignaremur. Nos iamdictas terra!, iuxta tenorem suorum privilegiorum, ipsaque privilegia de novo lacoho Marie et suÌs heredibus et successoribus concedimus nostreque con­ 6rmationis munimine l"oboramus, lidelitate nostra, feudali quoque servicio et adoha ceterisque nostns et alterius Ìuribus reservatis. Olficialibus et subditis nostri!! in SiciJie citra Farum regno mandamu5 quatenus,


304

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAET AN I

forma presentis per eos inspecta, eamrlem observent et observari faciant, si penam ducatorum auri mille eupil.lnt evitare. Presentem fieri i1:l5simus, nostro magno negocÌorum Sicilie citra F al'um sigillo impendenti munitam. Datum in oppido de Bl'uxeHas, die xxx mensis ianuarii anno millesimo quin~ gentesimo decimo septimo, regnorumque etc. anno etc. utl'iusque Sicilie secundo etc. Yo el Rey. 1 2 Sig. (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Tancius O) et pro magno camerario. Vidit P. Costella pro generali thesaurario. Dominus l'ex mandavit mihi Gaspari Sanchez de Orihucla. Solvat ducato:! dU05, tarenos II, Petrus Ioannes taxator. In privilegiorum Ill. folio CLXXXXVllU; (a de:;tra): Vidit Augustinus vie. et pro prothonotario. l

Aulografo.

2 Frammenlo

in cera ro••a, appe.a alla plica con naSlllnO serleo,

'M.O

e gialla.

C .1517 .11.19. Roma -

2180.

L'erede di Giacomo Venturi

de Corti» si obbliga di pagare entro tre anni, il 15 marzo, a Guglielmo Caelani, signore di Sermoneta, ducati /625 di oro di Camera, ad istanza di messer Sislo Millin;, romano, che aoeo compralo 1000 rubbia di grano a « la Cisterna », con patto di e:J3eme r;compen::;afo. Crescenzio T uramini. Redi de Iaoobo Ventun de Roma.

Are. Cad., in Prg. 2180.

«

Copia autentica, in !lolgare, i'nserila in C-1520.II.27-III.4.

c -1517 .IX . 26 .

972.

Ancarano - Concessione falta dall'unioersità al duca di Airi di condurre l'acqua al molino presso il fiume Tronto. Are. Cael., Prg. n. 972.

OTiginale.

Nel Vlmo, noIa sincrona (omesIW.); segnalare, del sec. XVIl: n. 2: dci 8ec. X/X:

XV, n. 49.

Anno MCCCCCoXVIlo, indictione quinta. tempore Leonis pape decimi, die XXVII]. mensis septem­ bris, actum in castro Ancarani, in paiano residentie mei Marci, potestatis dicti castri, in sala magnia. ubi consilia et parlamenta coadunari solent, iusta plateam comunis. res ecelesie S. Marie Pacis, stratam comunis et domum Dominici MacreIantis: seI' Iulio Iacobi Barbare, seI' Ioanne Filippo. eÌus filio, et Cruciano Petripauli, de Monte Granano, testibus. SeI' Prosper Perannantii, 1 Ioannes Paulus Parelle, Ioannes Paulus Luce, Thomas Moruni, Antonius Rictii et IoannesCicens. massarii et regimen castri Anearani, nomine universitatis, 'ad intel'rogationem sibi factam per Cichum Bartolomei. de Corropulo, procuratorem ducis Hadrie, dederunt titulo donationis Cicho, recipienti pro parte ducis et ipsius heredum et successorum, potestatem facere unam ve! plures formas molendini, quotiens necessitas oeeurrent, per territorium universitabs, prope flumen Truenti, per quam possit duci aquam ad molendinum eiusdem ducis, constituendi in fiumen Truenti; si casus evenerit quod rota, per quam ducitur aqua ad molen­ dinum ducis, impetu flumÌnis corrueretur. tune possit tam dux quam successores aliam formam seu formas construere in ditte tenitorie absque impedimento hominum dini castri; obligaverunt massarii bona uni~ versitatis et iuraverunt. Marcus Victmii Maceroni, de Montegranario, notarius et iudex ol'dinariu& castri Ancarani. ST. i

Abbr. Perantii

1786.

C.1517.X.15.

Napoli - Il oiceré Raimondo di Cardona dà ['assenso alla vendila che /ppolita d'Aragona, contessa di Venafro, e il figlio di lei Enrico Pandone, conte di Venafro, intendono fare al dottore di arli e di medicina, Anlonazio « de Jennacii », di Napoli, di sessania ducali annui sull'entrale della balìa di Venafro, con patto di rioenderli entro tre anni e con l'obbligo dei loro beni feudali, come da stromento da slipularsi. Arc. Caet., P,g. n. 1786.

Originale.

NelllerllO, nota del $ec. XVI (omes.a) ; $egna/ura del .ec. XIX: XVIII n. 58.

Iohanna et Carolus. reges etc. utriusque Sicili~ etc. Raymunrlus de Cardona, comel! Albeli, regni Sicilis: ulterioris magister illsticiarills, prefatarum maiestatum in presenti regno vicerex. locumtenens


REGESTA CHARTARUM

305

et capitaneus generalis etc. Subiedorum reglOrum compendiis .•• Datum in Castello Novo Neapolis etc. Don Ramon de Cardona i. Sig. :: (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit de Colle l'. Vidit' M. de Cardona regens generalem thesaurariam. Salvat tarenos sex quia pro aliis sex comitissa est exempta, Lopis taxator. Dominus vicerex mandavit mihi Antonio de Seronio In pl'ivilegiorum locumtenentie n°, folio CCLXXI, et eodem folio fuit registratum memoriale; (nel mezzo): Vidit Anto­ nius Ianuarius viceprothonotarius; (a destra): Hieronymus de Francisco locumtenens magni camerarii; (sulla plico): Solvit mandatum. Registratum in registro quinternionum XVo, folio 108, N. F errarius.

Transunlo in volgare (omes:so). I Autografo. 2 Frammento del sigillo el"l defunto Ferdinando Il il Cattolico, ,"n cera doncino se/lco, ro~so e giallo.

TOMa,

appeso alla plica con Cor­

C -1517. X • 30 .

2147.

Dinanzi a Renzo « de CarÌtate », giudice ai contralli, e ai lesti don Giovanni « de Ba­ siliis » 1., don Berardino «de Presa», di Capurso, don' Federico Buttafuoco, di Cellamare 2. don Filippo «de T urehulis ,}, di Giovinazzo, e Pietro Albo, di Conversano: Antonio-Donalo Acquaoiva d'Aragona, conte di Gioia del Colle e secondogenito di Andrea-Malleo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri e di Teramo, rimanendo nelle parli delle Puglie, in Terra di Bari, e non potendo troVarsi in Napoli per sbrigare affari anche per lo stesso duca e per il marchese di Bitonto, rilascia procura a Giot)anni~Francesco Acquaviva d'Aragona, fratello di lui, con ogni facoltà.

Conversano -

Are. eael., Prg. cil/adino di ConllersariO. I

'1.

2/47.

Originale, con sol/ascrizioni autografe, a raglio del notaio Tommaso « de Madiis Nel "erso, noia sincrono (omessa); segnatura del sec. XIX: XII, n. 59.

Nella NT. e nel teslo de Basilio

2

»,

di Noha,

De Cellamoris nel lesto e nella NT.

C -1517. XI. IO •

2812.

Sermoneta Dinanzi a Giacomo Salamoni, di Fara, capitano della terra, doltore di leggi, e ai lesti Angelo Vari e Giacomo Pisliglioni, di Sermoneta, e Antonio «Gasbaris », di Terracina: Francesco di Giovanni Colello, di Sermonela, riconoscendosi obbligalo verso il nolaio Giovanni Magnacarne per il residuo della dole assegnala a sua sorella Stefania, moglie di Virgilio, figlio del deUo no/aio, nei seguenti beni, e cioè: in uno _curtino coperchiato cum listis de accroco, in una cortina pro lecto, in sex mesalibus magnis, in una dupla de serico, in quatuor mantilibus pro commolurredo (?), in uno guarnello, in una veste de pÌrpignano ornata, in sex eamisiis zitaritiis, in una caUarÌa maiori, in uno spito, in uno forzerio et in nonnullis aliis rebus minutis, solitis dari sponse in terra Sermoneti, come da istromento del notaio Giacomo Graziani; essendo inoltre

obbligato per /7 ducali, di cui il notaio aveVa pagaio ducati ollo a Cecca Quaranta, dooulile dal prete Nicola « Sancti », zio materno di Francesco, per ducati sei a Bernardo Razza, procuratore di S. Francesco, e per ducali due al prete Alessandro « magistri Andree ». procuratore del capitolo di S. Maria. per legali fatti alle due chiese da Amala Colel/a. avola di Francesco, e per ducalo uno a Giovanni di Antonio « Fucinari », per la cera del funerale di costei: cede allo stesso notaio in perpetuo una casa posta dentro Sermoneta, nella « decarcia » di S. Spirito. Are. Cael .• Prg. n. 28/2. Originale, a rogita del notaio Anchise sermone/ano, con decreto autografa del capitano. Nel verso, nota del sec. XV/Il (omessa); segna/LIra del sec. XVIl: 2, n. 19.

C -1511. XI. 24.

1378.

Piedimonle d'Alife - Lucrczia d'Aragona. duchessa di Traetto, dona la ierra di Grollole a Federico Gaetani d'Aragona, suo primogenito. Arc. Caei., Prg. n. 1378. Originale, con soUoscTÌzioni au/agtafe. Nel oerso, nota del sec. XVi (omessa); .egnature, del sec. XVII: n. l; P. 4, C. XII, f. 2; del 811C. XVIlI: n. 39: del sec. XIX: XLIII, n. 70.

Anno millesimo quingentesimo decimo septimo. regnantibus Ioanna et Carulo etc., die vigesimo

qual'lo mensis novembl'is. in terra Pedismonhs, in VI,39

palatio ducis Trayecti. iuxta ecclesÌam S. Marie et


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

306 ~~-

~~~~-----~~~-~~~~~---

---~------~~~~~---

viam puplicam: coram Petro de Macaro, de terra Pedismontis, iudice, me Nicolao Marino Santo Felice, de Prcta, notano, et testibus, videlicet Ioanne Sacchecta de Trayecto, H[i]eronimo de Garamo, de Theano, Salvatore Falvatere, domino Francisco Paterno, de Pedemonte, notario Petro lacobo de Parillis, de Pedemonte, domino Angelo Sarrico, de Pedemonte, Ioanne de Monticello, mayordomo ducisse T rayeeti, ut dicit, tcstibu5: faternur quod Lucretia de Aragonia, ducÌssa Tl'ayecti ac domina terre Gructularum, de provinna Basalicate, vivens Ìure romanorum, corarn nobis et Federico Caytano de Ara­ gonia, [asseruit] !Honoratum Caytanum de Aragonia, ducem Trayecti, suum vimm, vendidisse eidem terram Gructularum, sitam in provintia Basalicate, cum castro seu fortillicio, hominibus, vaxallis, bonis, iuribus, cum bancho iusbtie ac congnitione primarum et secundarum causarum, pro precio decim mille ducatorum de carlenÌs argenti, receptorum per ducem instrumento facto per manus notal'ii, regio assensl.l vallato, cuius vigore possidet terram Gructularam; considerans obsequia et obeclientiam in quam sempe!" Federicus, primogenitus eius gessit circa ducissam. et servitia que habuit a Federico: eidem suo primo­ genito suisque heredibus et successoribus donavit dictam terram Gructularum cum omnibu5 iuribu5, ita quod ex nune sit in dominio Federieus. Notarius Nicolaus Marinus Santo Fdice presens instrumentum scrissi pro cautela Feclenci, heredum et successorum. ST. tB Petrus de Macaro de Pedemonte ad cantractus iudex. S. ffi lo Yoanni Sacchecta de Traietto so testimonio. ffi Hieronimu5 de Caramo de Theano. Omes.o nel te.lo.

j

1125.

C -1518. III . 30 .

Roma Girolamo Gaddi, cittadino e banchiere fiorentino, creditore, per /30 ducati d'oro di Camera, di « frere Brachii », Antonio, PietTo, Giovanni e Federico del fu Pandolfo Baglioni \ della diocesi di Bagnorea, eredi per la terza parte dei beni del fu Giulio Vilelleschi 2, di Cor­ neto (Tarquinia), avendo oilenuio dall' uditore generale della Camera Apo8tolica. Gon mandato in data 18. VIII. 1500, immissione in possesso di alcuni beni dei nominali debitori, posti nel territorio « castri Petn ", diocesi di Bagnorea: dinanzi a maestro France:;co Vigorosi, canonico delle chiese di Losanna e A ugst 3, notaio della Camera Apostolica, e ai lesti Nicola « de Calcaneis ", e Leonardo de' Pieri, di Firenze, nel banco di Girolamo Gaddi, cede col presente allo, da ralificarsi occorrendo entro due mesi, a Giovanni.Paolo Baglioni 2, rappresentato dal procura­ tOTe Giovanni Battista o: Lilio », cittadino romano, lutti i suindicati beni e le ragioni che Giro­ lamo ha Verso i detti debitori, per il prezzo di 130 ducati d'oro, da pagarsi metà dopo un anno e l'altra metà fra due anni. I contraenti nominano procuratori presso la romana curia Tommaso « de Prato », Polidoro da Gubbio, Antonio «de Alesciis)}, e Giovanni « Frumenti », per gli eventuali aUi da fare aoanli i tribunali.

r

Arc. Cael., Prg. n. 1125. Originale, estrailo dai regislri del nolaio France,co Vigorosi dal SUccaso!e nolaio lV{cola Noiroti, chierico della diocesi di Besançon. Nel verso, nota sincrona (omessa); segnature, del sec, XVII: D. 33; D. 8; d"l sec. XIX: XXXVI, n. IO. l

Nel leslo de Ballionibus, Ballionus

2

Nel te,la de Vitalcschii.

3

lVel 1",,10 augustensis

3044.

C .1518 . IV. 3 •

Piedimonte d'Ali/e - Procura Tilal5ciala da Onorato III Gaetani d'Aragona a Tommaso de Tramo per i capitoli del matrimonio di aua figlia Giooanna con Giooanni-Berardino Acquaviva. Are. Cael., in Prg. n. 3044.

Copia autentica, inserUa in C - 1518 .IV. 17.

Anno millesimo quingentesimo XO octavo, regnantibus Ioanna de Aragonia necnon don Carulo etc.,

die tercio mensis aprelis, VI indictionis, in Pedemonte. N05 Petrus Culielmi de Macaro, de Pedemonte, ad contractus iudex, Petrus lacobus de Parrillis, eiusdem terre, notanus, et testes notum facimus quod Honoratus Caytanus de Al'agonia, dux Trayecti etc., patei" Ioanne Cayetane de Aragonia, ducilllle


REGEST A CHARTARUM

307

F errandine, asseruit fuisse tractatum de matrimonio iuter ducissam F errandine et Ioannem Beral'dinum de Aquaviva de Aragonia, primogenitum Bellasarii de Aquaviva de Aragonia, ducis Nerdoni, et firmanda debere capitula; confisus de legalitate domini Thome de Transo, ipsum constituit 3uum procuratore m ad contractandum et firmandum cum duce Neridoni et loanne Berardino capitula matrimonii. Hoc instru~ mentum, signo meo signatum. iudicis et testium subscnptionibus roboratum, sCl'ipsi ego prefatus notarius. T estes dominus Salvator Minutilo, dominus Francischellus Piscicellus, dominus Ioannes Antonius Thoma~ cdIu:;, de Neapoli, et Antoniull Longus, de Cavis.

C -1518. IV. 17.

3044.

Piedimonte d'Alife - Onorato fIl Gaetani d'Aragona conferma a Tommaso de Transo la procura per i capitoli del matrimonio Ira sua figlia Giovanna con Giovanni-Berardino Acquaviva. Arc. Caet., Prg. n. 3044. Originale,. con sottoscrizioni autografe. SéC. XIXI XLIV, n. 29.

Nel oeroo

~egllatlire,

del sec. XVII: n. 9; P. 4,

C. p., Fas. 3; del

Anno millesimo quingentesimo decimo oetavo, regnantibus Ioanna de Aragonia et Carulo etc., die Nos Petrus de Macaro, de decimo septimo mens'Ìs aprelis, sexte indictionis, in terra Pedismontis. Pedemonte, ad contractus iudex, Angelus de Corneliis, alvignanensis, nota}'ius, et testes Salvator Minutulus, FrancischeHus PisciteHus, Ioannes Antonius Thomacellu5, de Neapoli, Antonius Longus, de la Cava, Marcus Antonius, alvignanensis, et Franciscus de Potencia, de Pedemonte, Dolum facimU5 quod Honoratus Caytanus de Aragonia, dux Trayecti et Fundorum comes, asseruit se instituisse procu­ ratorem dominum Thomam de Transo, de Neapoli, ad contradandum cum Bellisario de Aquaviva de Aragonia, duce Narcloni, et Ioan Berardino de Aquaviva de Aragonia, eiu! primogenito, capitula ex causa matrimonii inter Ioan Berardinum et Ioannam Caytanam de Aragonia, lìliam dicti ducis, prout instrumento. die tercio mensis aprelis, VI indictionis, 1518, in terra Pedismontìs, scripto per manus notarii Petri Iacobi de Pal'riliis, eiusdem terre, cuius teno!' est talis (cf. C ~ /5/8 . IV.3 .); et cum pro parte ducis Neridoni et Ioannis Berardini fuit allatum qualitel' instrumentum procul'ationis est defectivum, ex quo fuit celebl'atum per manus dicti notarii Petri Iacobi, qui est vaxallus ducis Trayecti, dux (I) Trayecti delliberasse procurationem per manus alterius notal'ii non vaxalli ratificare. Dux Trayecti instrumentum procurationis ratificat et ipsum dominum Thomam de T"anso, absentem, iterum consrituit suum procu~ ratorem ad omnia facienda, Ìuxta instrumenti procurationis tenorem; item ad sibi cautelari petendum a duce Nel'idoni et Ioanne Berardino de dotibus eius fìlie. iuxta tenorem capitulorum matrimonialium, factol'um per manus notarii T esei Grassi de Neapoli, et ab ipsa Ioanna l'ecipiendum renumpciaeionem instrumenti, et neri petendum cautelas necessarias per dieta capitula; item ad constituendum ducem TrayectÌ debitorem duci Neridoni et Ioanni Berardino in ducatis decem mille, ex dotibus Ioanne, ipsosque restituere pl'omictendum duci Neridoni et Ioanni Berardino infra tempus conveniendum seu infra tempus determinanclum per reginam Ioannam de Aragonia et don Ferdinandum de Aragonia. ducem Montis Alti, iuxla capitulorum matrimonialium tenorem; obligandum dictum ducem eiusque heredes. successores et bona, cum regio assensu l'eservato; se obligans constituens sub ypoteca onnÌum bonol'Um se l'atum habiturum quicquid per procuratorem actum fuerit; et prestitit iuramentum. ST. ffi Petrull Guillelmi de MIlClll'O de Pedemonte ad eontractus iudex. S. ffi Salvator Minutulus. 1 tE Francis­ cheUus PixicelIu5 2 de Neapoli. ffi Ioanes Antonius T omasieUus de Neapoli. ffi Antonius Longus ffi Franciscus de PotencÌa de Pedemonte 4. de Cava 3. i

Minutilus nella NT•

.J de Cornelii.

»,

2

Piscicellu$ nella NT.

3

De la Cava nella NT.

4

Nella NT. il elencalo MaTco-Anlonl'o

di Alvignano.

C .1518 .VII. 15 .

2396.

Napoli - Andrea-Matleo Acquaviva, ad istanza di Giovanni Filomarino, di Gaspare e Coslanza de Raymo, rispettioamenie figlio e moglie di queslo, consente alla vendita dei frutti che riiraggono dal feudo di Aldi/rela, f as~endenli alla somma di 30 ducali annui, falta a favore di Ferdi­


D O C U M E N T l D E L L' A H C H I V I O C A E T A N I

308

nando Gambacorla per tre anni, con il patto di relrovendila: con la clausola che,

se dopo i tre anni non l'abbianQ riscattati, debbano vendere per altri 700 ducati tutto il feudo allo stesso Fer~ dinando.

Arc. Caci .. Prg. 11. 2396. Originale. Nel verso, lIola del sec. XVI (omessa); del sec. XV/Il: n. 12; del sec. XIX: C<,ssaIX, n. 59.

3/lgnature,

del sec. XVII: n. 7;

Andreas Matheus tertius Aquavivus de Aragonia, dux Hadriç et T erami comesque Caserte, Sancte Agathes

Ile

Elexani, dominu5 terre Eboli et baroni!; T occi etc.

Deledamur gl'ah:; merentibu5 ... Pre­

lientes expedil'Ì Ìuximus etc. nostrorum maiorum. quo in tali bus utimur, sigilli appensione munitas. Datum etc. Andreas idem manu propria. Vidit Iulius auditor generalis. Dux et come! iussit mihi Francisco Marie de Canzano cancellario. l

Nel le&lo la Lefreda

c - 1518 . IX . 24 .

1009.

[Roma] - Pantasilea, vedova di Burgundo Leoli, di Pisa, a nome anche di Dionora, sua figlia e moglie di Fmncesco « Thomasii », 8enese, si dichiara debitrice di Guglielmo Caelani, signore di Sermoneia, alisente, per 600 elucati d'oro di Camera, avuti in mutuo, e promette resUlaime 300 nel Natale del /520 e gli altri 300 nel Naiale del /521, obbligando i beni suoi e della figlia Dionora; nomina suoi procuratori i maestri Giacomo Corlesi, Polidoro da Gubbio e Roberto

Alliz, della Camera Apostolica, e Antonio menti

»,

«

de Alexiis

»,

Giovanni

«

de Gais ) e Giovanni

«

Fru­

nolari di curia.

Are. Caei•• Prg. n. 1009. Originale, rcdallo in {Roma], nella casa di· Paniasilea, da Pallialeo «de Dioni.ii. », chierico della diocesi di Torino, notaio deli' uditore generale della Camera Apostolica, assistilo da Filippo Grippaco, canonico della diocesI d,' Messina, e Nicola Ca.lella. chierico della diocesi di Piacenza. Nel verso, noia .{nc,ona: Registrate: due noie del ,eco XVI: lnstrumento de d\lcati 600 d'oro imprestati al signor Federico Conte.

c . 1518 . IX . 25 .

2611.

Napoli - Procura rilasciala da Andrea-Malteo AcquaViva, al notaio Francesco Amore, suo esaltore di Valle di Tocca, ,fJer r acquisto del molino dai fratelli « IennatÌ ». 4rc. Cae/., iII Prg. n. 26".

Copia, inserila in C- /5/8. Xl. 2.

A tergo: Al nosb'o molto chal'O notare Francesco Amore, perceptore del Valle nostro de T ocho etc. lntus: Notar Francesco, nostro carissimo, havemo inteso da Colamaria la extÌma facta de lo molino de li lennari de tricento sexanta octo ducati, con tudo lo teneno de lo dieto molino; ne contentamo de dieta extima et per questa ve damo potestate che possati concludere instrumento de questa compera, da palte de nostra corte, con Mactheo de Iennal'O et fratelli, li quali soyno satÌsfacta de nuy hoc modo: ducati duicento havuti Iloro in Napoli sopra l'Arte dela Lana, ducati cento pagati per nuy ad messer loanni LoUo. et ducati vinti dal cuneto deli cinquanta ducati de Iaanni de Martino, et li ducati quaranta acto restanti vui notare Francesco li satisfarriti dieto Mactheo et fratelli delle intrate che 5se piglyarra de dieto molino, piglyandone vuÌ da nostra parte corporale possessione et contractare como havemo dieto. Da Napoli. vÌeesimo quinto septembris, millesimo quingentesimo decimo octavo. El duca de Hatri.

C-1518. X.16.

2310.

AldifreJa - Dinanzi a Vincenzo Pagano, giudice ai contratti, e ai lesti Giaconio « de Lucha », notaio, Andrea « de Maczia », notaio, Nicola Mazarella, di Caserta, Angelo « de Petl'ozolo 1 ", servitore di Annibale della Ratta 2 di Frosolone, Filippo « de Santo Angelo », di San P,isco: i nobili coniugi GiOVanni Filomarino e CQ$tanza, di Napoli, e il figlio loro Gaspare, col pallo di restituzione


REGESTA CHARTARUM

309

entro due anni e sei mesi, concedono in grazioso mutuo 400 ducati ai nobili Annibale e Nicolò­ Maria della Ralla 2 nonché a Girolamo SaTTaceno, di Capua, e ad Andrea Filomarino, di Na­ poli, abitante in Caserta. Are. Caet., Prg. n. 2310. segnalura del sec. XIX: À'LI n. 94. !

De Penaczolo nella N'T.

Originale, con ':l/loscrizioni aulografe.

Nel verso, nota del 3ec. XVI: De Ladefreda;

Nel te.to della Ratha

2

C .1518 • X • 31.

269.

Roma -- Breve di Leone X a Guglielmo Caeiani, signore di Sermonda: ordina che, solto pena di scomunica e di 10000 ducati di oro, consegni Cola Santo Lelo, di Bassiano, nelle mani di Bon­ signoro Bonsignori commissario pontificio in Velletri, perché sia lradoito dinanzi a Girolamo &Ìli­ nucci, vescovo di Ascoli Piceno, uditore generale della Camera Apostolica. XLVI,

Are. Caet., Prg. n. 269. Il. 57.

Originale.

Nel

ver~o

segna/me, del sec. XVII: P. 2, C. XIV, fase. l, n. 4; del .ec. XIX:

(Nel margine inferiore, a destra): Evangelista; (nel olmo): AP.

1

Dilecto Glio CuiUielmo Gae­

tano domino Sermonete. I

Traccia di cera rossa.

c . 1518 . XI . 2 •

2611.

Vitulano - Dinanzi a Vito di Roberto «Bulocte », giudice annale, e ai testi Giovanni di Carusio di Giovanni de lWarlino, Giovanni di Giacomo «de Iennaro", Giacomo-Antonio di notar Francesco « de Amore », Luca di Giacomo di Matteo « de Filiolo », Nicola di Francesco' « Ian­ nelle »,1 di Vitulano, e Benedetto Cimmardo, notaio di Sant'Agata de' Goti, alla -presenza di Giulio Acquaviva: MaUro e Vincenzo di Angelo « de Ìennaro », di Vitulano, vendono al notaio Francesco « de Amore », esaltare di Andrea-Matleo Acquaviva, duca di Atri, conte di Caserta· e utile signore di Valle di Tocco, all' uopo delegato con lettera (cf· C - 1518. IX .25.), il molino posto presiSO Vitulano, in località « la Bocte Vechya », sotto la chiesa dell'Annunziata, con alcuni lerreni oltre « lo Vallone dela Crocella che vene da Sil'igniano ", per il prezzo di ducati 368, dei quali ehbero ducali 200 in Napoli da Giacomo Bufalo, di Teano, « in Arte Lan~ », ducali l 00 da Giovanni Lollo, di Vitulano, e ducali 68 da Giulio Acquaviva, con obbligo di far con­ sentire alla vendita Antonia, moglie di Matleo, Rebecca, moglie di Vincenzo, Maruzzia e Bella, loro rispettive madre e sorella. Nella casa di Maiteo «de lennaro ", dinanzi allo stesso giudice annale e ai lesti don Pietro Leo, don Cristoforo Mancino, don Giovanni « Ianedella, de Foliano »,2 Giovanni di Carusio di Giovanni de Martino, CesaTe di Giacomo «de Scal'intio ». diacono, e Luca di Giacomo di Mafteo 3 « de Filiolo)} di Vitulano: Maruzzia, vedova di Angelo « de iennaro », madre dei venditori, e Rebecca, figlia del fu Tolomeo « de Iennaro », consentono alla vendita del molino suddetto.

«

Schentini ", moglie di Vincenzo

Copia autentica, eseguita iII Vitulano, il 22. III. 1535, .sui protocolli del notaio Anionio da Francesco «de Amore ». no/aio .Il Vitulano, a rlchie~la di Cesare del/a Raltl1, di Capua, presenti i testi JOlmll!lliventi, che .çottoscrlvono. Nel /Jer.lO, note del sec. XVI (omesse); segnatare, del sec. XVH: n. 9; .del ;;€c. XVIII : n. 127; del sec. XIX: XVIII, Il. 6. Are. Caei., Prg, n. 261 I.

«

de Verusio

»,

, Nella N'T. N/rola Iannella

C .1518 • XI . 9 •

9

Forse Foglianise (cf. Giusltniani LJ.

3

De Mactheo nella NT.

470.

PTata Sannita ...,.... Nella piazza di S. Giovanni. dinanzi a F~ance3co Casfallo, giudice ai contratti, e ai tesii Palamide Sticca, notaio, Altobello « de Zabaldono », don Antonio « de Parisa » : Ascanio, figlio del fu Aliohello Martuzzello, vende un orlo, posto nel territorio di Prata, in località « le


310

DOCUMENTi DELL' ARCHIVIO CAETANI

Pagliara», con il peso del/'adoha alla corte del signore di Prata, a maestro Giovanni Siciliano,

1

dimorante in Prata, per larini 12 e mezzo. «

Are. Caei., Plg. n. 470. Originale, con le .otloscrizioni del giudice e dei primi due iesli, a rogilo del nolaio Giovarmi de Ferrarlls », di Ailano. Nel Ilerso, nata 8;ncrona: Pro magistro loanne Siciliano; segnatura del sec. XIX: XII, n. 30. Nel tesio ciciiiano.

I

c ·1519.1. 26.

469.

Roma - Breve di Leone X, ai legali e agli affidali della Chiesa Romana e specialmente a quelli di Piperno: in segui/o all' istanza del nobile Guglielmo Cae/ani, signore di Sermone/a, dà ordine che siano callurati Giovanni Bello e Cola T uzi, di Sermoneta, uccisori di Lombardocio, residenti a Piperno. A.c. Caet., Prg. n. 469. XXII, n. 15.

Originale.

Nel ve,so segnature, del sec. XVII: P. p., C. 'I, f. 6, n. 7; del sec:. XIX:

(Nel margine inferiore, a destra): Evangelista; (nel' verso): AP.

1

• Traccia di cera 10.sa.

C .1519 .11 . 2S .

2292.

Roma -- Bolla di Leone X a Valentino Franco: non avendo potuto ottenere un'altra lettera « aspet­ tativa )}, invia la presente, con decorrenza dal 28 oiiohre /5/7, con i relativi processi, a decorrere dal 3 luglio /5/8: e gli concede uno, due o Ire benefici ecclesiastici, che primi si renderanno vacanti nelle diocesi di Aversa, Trivento e Venafro, purché il reddito raggiunga i 60 ducati per i benefici maggiori e con cura di anime, e i 40 ducati per benefici semplici; ordina ai vescovi di Todi e· di Caserla e al vicario generale di Bojano che diano l'investitura di detti benefici vacanti a Valentino e gliene facciano corrispondere i redditi. Are. Caet., Prg. n. 2292.

Originale.

Nel verDO, segnalura del sec. X/X: XIII, n. 13.

Leo etc., Valentino Francho, derico bovianensi, familiari nostro. Grata familiaritatis obsequia ... Datum Rome apud Sanctum Petrum, anno Incarnationis millesimo quingentesimo decimo nono, quinto BP.:l (Nel margine inferiore, a sinistra): Mai. Gratis kalendas martii, pontificatus nostri anno sexto de mandato S. D. N. pape, L Salvius. Iulius Cincius. Stephanus Dozpiltra (?); (a destra): P. Blondu:;;; (sulla plica): F. Branchònius: (nel verso): Registrata in camera apostolica, Hipolitus de Cellis. !

Lacerazione nella plica, ov'era appesa.

C .1519 .111. 4. {Roma}

362.

Giulia Colonna di Palestrina, vedova di Pietro-Gerolamo Margani, moglie di Prospero

Colonna, per 7300 ducati. restituisce a Giovanni e Giacomo MaTgani. fratelli jidecommissari, le tenute dei casali di Cicognola, {( li Macari ", Torrerotla e parte del Castel di Leo. dalele in pegno per la dole dal primo marito. Are. Caet., Prg. n. 362.

Originale, mulilo.

Anno millesimo quingentesimo decimo nono, pontificatu! Leonis pape decimi, indictione septima. mensis marcii die quarto, in presentia domini Iohannis Baptiste de Ecclesia et mei Pacifici de Pacificis. notariorum, et testium. Cum sit quod quondam Petrus Hieronimus de Marganis pignori posuerit lulie de Colunna. de Penestre, ;eÌus uxori, pro quatuordecim mille ducatÌs. de carlenis monete veteris, ad rationem decem carlenorum pw ducato, casale Ceccognole, casale delli Macari, casale T urris Rupte et


311

REGESTA CHARTARUM

quartam partem cum dimidia alterius quarte partis casalis Castelli de Leo, que remanserunt in hereclitate quondam nobilium Stephani et Pauli de Marganis et subiecta fideÌcommisso prefatorum Stephani et Pauli, necnon casale Suifurare, casale della Mascione, vulgariter appellatum Sulfurara de Ili Cafal'elli, et quartam partero Cerqueti, empta per ipsum Petruro Hieronimum, sita in partibus Latii; et Duper Iulia, cum assensu Prosperi de Colunna,eius viri, volens ulterius aliqua dictorum casalium pignori retinere, constituit eiu5 procuratorem nobilem lordanum quondam Iacobi Hieronimi de Serlupis ad interpeUandum nobiles lohannem et Iacobum de Marganis, fìdeicommissarÌos quondam Stepnani et Pauli de Marganis, si casalia predicta redimere et septem mille et tricentos ducatos sol vere voluerint; et prefati IQhannes et Iacobus, considerantes casalia predicta ad eos devolvenda fore !"atione fideicommissÌ et dubitantes ne veniant ad alias manus potentiores, a quibus difficile esset exigere acceptaverintque summam predictam solvere vene et casalia fideicommisso subiecta reluere, animo repetendi una cum fructibus casalium hadenus perceptis per Illliam ab hel'edibus guandam Petri Hieronimi de Marganis: idcirco Iordanus de Serlupis, romanus civis, de regione Sancti Angeli, procurato!" canstitutus a Iulia, prout patet instrumento manu domini Iohannis Baptiste de Ecclesia notadi, nobis exhibito, volens exequi sibi commissa per eius principalem, pro. qua se obligavit et promisit se facturum ila quod Iulia ac prefatus Prospel' l'atifìcabunt contractum: l'esignavit Iohanni et Iacobo de Mal'ganis, fratribus fideicommissariis, casale et eius tenÌ­ mentum vulgariter appel1atum la Cicç,ognola, situro in partibus Latii, cui ab uno latere lenet tenimentum casalis Sancb Cesarii, ab alio tenÌmentuIU casali" Sancti Alexii, ab alio tenimentum casali!! Ciccognole Veteris, ab alio tenimentum casalis Avanblli; item casale et eiU5 tenÌmentum appellatum li Macal'i, cui ab uno latere tenet tenimentum casalis A vantini, ab alio Cornaciole; item casale et eius tenimentum T unis Rupte, cui ab uno latere est tenimentum casalis A vantini, ab alio tenimentum casalis deIIi Macari, f05sato mediante, ab alio tenimentum cI'Isalis Cornaciole, fossato mediante, ab alio tenimentum casaIis T unicelle de Capocini5; item quartam partem cum d.imidio alteriu$ quarte partis casalis Cadelli de Leo, quibus ab uno latel'e tenet tenimentum quarte prutis casatis Castelli de Leo, dominÌ Fl'ancisci de Lenis, ab alio tenimentum T urricelle de Capocinis, ah alio tenimentum CasteUutie, Scole Grece; libera ab cmni servitute; curo omnibus pel'bnentiis. Iordanus restituit IohannÌ et lacoblJ de Marganis omnia iura et actiones, que et quas Iulia habet !luper dictis casali bus. Hanc restitutionem fecit pro preda septem miUium et trÌcentol'um ducatorum, de carlenis monete vetel'is, solvendorum in iuliill, ad rahonem decem iuliomID pro tresdecim carlenis antiquis, de qui bus procurator recepit a Ìohanne et Iacobo de MarganÌs ducatos quinque mille et tricentos: residuum pretii, quod est duorum milliam ducatorum, Iohannes et lacobus de Marganis solvere pl'Omisel'unt Iulie, ad requisitionem, cum dampnis, expensis et interesse, cum pactis quod pro portione residui Iulia percipere debeat fmctus prefatorum casalium. Pro quibus observandis procurato!' eius principales ac eorum bona, et dictus Iohannes et Iacobus sese ae omnia bona obligavel'unt et ypothecaverunt; renuncÌaveruntgue lohannes et Iacobus de Marganis ac procurator omnI exceptioni ... 1. !

La pergamena fu laglia/a,

e mancano quindi l'esca/olio e lo rogazione.

c -1519 .VII . 11.

1644.

PiPerno Andrea Cibo, vescovo di Terracina, a Domenico <, Mii PonseHi », di Roccagorga, confe­ risce il heneficio chiericale di S. Antonio di Maenza, rinunziato da Rosato di Giovanni « Masii », di Maenza; e gliene dà l'investitura. Sig. 1 nibus

»,

Are. Caet., Prg. n. /644. Originale, redatto nella çMcsa collegiata di S. Mada, a Togiio Jel no/aio Odo «de Odo­ di Piperno, scrivano e cancelliere del vescovo di Terracina, assistito dai lesti Berardino «de Odonibus », chierico, ser

Vincenzo Pennagallo e Berardino i

«

loanms », di P/perno.

In cera ro.".a, enlTo capsula cerea rolonda, appeso alla plica con cordoncino serico rosso.

2656.

C -1519 .VIII.13 .

Napoli - Alla presenza di Gregorio Russo, giudice ai contralli, e dei lesti Clon Giulio « de Anna », dotiore di leggi, don Peroita Vilagut l, Giovanni « de lo Bianco ", di ConlJersano, Paolo « de

Bucteris", di Bari. don GiotJarmi-Pietro del fu Domenico « de Forcella

»,

Andrea Faiol 2


D O C U M E N T l D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

312

Giovanni-Andrea Confalono, di Ravelli, familiare del duca, Giovanni « de Noya ", di Taranto, familiare del marchese, e Gollazzo « de Bal'tholomeo », di Corropoli: Andrea-Matieo Acquaviva, duca di Atri e conte di Caserta, Giovanni-Fmllcesco Acquaviva, marchese di Bitonto e conie di Conversano, primogenito di Andrea-Matleo, e Dorolea Gonzaga, moglie di questo, per mille ducati, oendono i diritti e gli introiti provenienti dal mercato della Torre di Caserta a don Antonio « de Bononia », di Napoli, impegnandosi con don Tommaso ({ de Falco », di Napoli, e con Francesco Lauritano, erario di Caserta. a pagare al medesimo /20 ducati. annualmente in Napoli, Are. Caei., Prg. n. 2656. Scheda, a rogito del notaio Luigi.Antonio « Sanguinei », aulenlicàta in Napoli, il 15 .Il. 1529, arichiesla di Giovanni « de Bononia », di Napoli, figlio ed erede di An/on/o, dal nolaio Ferdinando Russo, di Napoli, autoriz­ zato dal viceré Carlo di Lannoy, con fJrlt1ileg!a dalo dal Castelnuovo di Napoli, il 25. VII. 1522, a pubblicare gli aitl di noiai prcmorli; asai.filo dallo sie••o giudice, "om","ato,,, dei proiocolli del Togalario d"f""to, e dai le.U sopra ,lcorJali. Nel Verso, noia sincrona (omess,a): segnalure, del sec. XVII: n. 4; si e ritrovato fore le caseie; ael sec. XIX: XV. n. J9. l

Villaut nella NT.

2

Fagiol, catalano nella NT.

2252.

C· 1519 •X . 25 •

Praia Sannita Dinanzi a Francesco Casfallo, giudice ai contratti, e ai lesti Antonio-Giovanni &rande, di TraeUo, Domenico " de Iulio », e lVicandro det/o Roscietla, di Capriati a Volturno: Armel­ lina, moglie del 1I0taio Giovan.ni " de Perilli5 », di Prata, con l'autorizzazione di questo, a Gia­ como Gargalia, abitante di Capriati, per 9 ducati di carI;';; d'argenIQ, vende un terreno semi­ nalivo di lomolo uno e mezzo, nel territorio di Capriali in località «la Stana Petruczie », respansiva al conte di Venafro, utile :;ignore di Capriati a VolturnQ, dal quale il compra/ore si riserva dioltenere il consenso alla vendita. Are. Caet.; Prg. n. 2252. Originale, COli 3Q/tIJ$cTÌz{on; autografe, a di Prata. Nel verso, segna/Ufa del sec. XIX: XII. n. 42.

,,,gita

del nolaio Francesco Parente (" Palente il),

1217.

C -1519. XII. 6. Prata Sannita - Dinanzi a Francellco Casiallo,

giudice ai contratti, e ai testi don Nicola Marfuzzello, Bazzio « de Petro Paulo », Leonardo di Giovarmi {{ de li Vornia i lO: nella iJpeziem, maelilro Geronimo, orefice e argentiere di Prata, vende a Nicola del fu Barlolomeo Maccaroni, di Praia, un terreno di sette tamoli, nel territorio di Pratella, in località {{ ad Monte Mayuri ", gravala di un censo annuo di un g,ano e mezzo, da pagarsi nel Natale alla curia del signore di Pralella.

Arc. Cad., Prg. n. 1217. Originale, con sollo8crizioni autografe di Enrico Pandone d'Aragona, conle di Venafro, e del giudice ai con/ratti, a ragi/o del no/aio Giollanni « de F errariis », di Ailano. Nell1erlio, noia del sec. XVI: Pro Nicolao TaureUa de Praia; segna/w'a del .ec. XIX; XI, n. 16.

De li Vorna nella NT.

!

c -1520 . I .14.

1240,1745.

Breve di Leone X a Nicola Gaetani d'Aragona: gli conferma i benefiCI ecclesiastici, che

Roma

godeoa nelle città e diocesi delle prOVincie di Calabria e delle Paglie, il cui reddito non oltrepassava i tremila ducati, nonostante la revocaloria disposizione del f. IV. /.5/7 t confermata con altra del

I . XII. f 517, e con le altre del 25.1. e 28 . VI. /5/9; gli rinnuova luiie le altre concessioni già falle, meno ,le grazie aspettative per i benefici non riservati e che rimanessero vacanti nei mesi di febbraio, maggio, agosto e novembre.

Are. Caet., Prg. 4, n.33.

n.

/240.

Originale.

Nel verso $egnalure, del sec. XVIl:

n. Z; P. 3, C, Z, F. p ; del sec. XVIII: G,'orClo

Ivi, Prg. n. 1745. ClJpla autentica, rilasciata da Raffaele Ria.io Galeotti, cardinale camerlengo; del titolQ di S.


REGESTA CHARTARUM

313

al Velabro, vescovo di Ostia, per gli atli del notaio Pietro Becher, chierico della dfDc~si di Aulun, che Ili appende il Sig i Jel cardinale ste_""" assistito dai lesU Francesco Ramelol e Claudio «Benedictì lO, chierici Jella Jiocesi di N€lverl1 e Lione. Nel- verso, nota del sec. XVI (omessa); segnalure, del sec. XVII: n. 2: P. 3, C. 2, f. p., n. 4; del sec. XVlll: 4. n. 29.

(Nel margine inferiore, a destra): Evangelista: (nel verso): AP.

2

Dilecto filio Nicolao Gaitano

de Aragonia derico fundano. C~l1

! Frammento di cera rossa, entro cafJJula metalltea ovale, appeso alla pUca con cordoncino rOS$a.lro. rossa.

2

Traccia di

C -1520. I .19, A.

662.

Mastrati Dinanzi a Nicola Rifiano, giudice e prosindaco, in assenza di Agostino « de Pagnato », annale giudice, e ai lesti Bartolomeo « de Alegricto », Angelo di Nicola « de Rocca » e Andrea Bosco: Nicandra Mancina, di Venafro, vedova del fu Datlolo di Pietro « Nigri », di Mastrati, con l'autorizzazione del suo mundualdo curiale, dovendo a Gianni Matteo, di Mastrati, ducati /9 e tarino uno, come tutrice delle figlie Ippolita e Giovanna, gli vende in compenso un terreno di suo marito, posto in contrada « de la Starcza », con obbligo che dia ogni anno nella festa dell' As­ sunzione mezza libra di cera alla curia di Mastrati.

r

Are. eaei., Prg. n. 662.

Originale, a ragito del no/aio Giovanni

sec. XVI (omessa): segnatura del sec. X/X: XIX,

11.

«

de Ferrariis ". di Ailano.

Nel oe...o, noia Jel

34.

c -1520 . 1.19 • B.

2889.

Venafro - Alla presenza di Giovanni Roglieri, giudice annafe, e dei lesti Pie/ro Palumbo, noiaio di Sant'Angelo, don Giovanni « Cithera » i, canonico venafrano, e Martuccio « de Martutiis »: Gia­ como « de Hon. », di Sant'Angelo Raviscanina, vicario di Venafro, Cesare Marotta, Laudadio, Berardo Paolo, d'Isernia, per 200 ducati di carlini, relrovendono ad Enrico Pandone, conte di .venafro, e a Geronimo Bono, erario generale di lui, il feudo delta « Valle Ampia », posio presso il territorio d'Isernia, la terra di Macchia e i feudi detti « la Romana,. e« lo Saxo », in confor­ mità al contratto di vendita, rogalo dal nolaio Galeazzo « de Prata ». Are. Caei., Prg. n. 2889. Originale, con le sotloscrizio11l' autografe dei tre primi tesU. a rogito del notaio An/onino " de Prato ". di Teano. Nel verso, nota .incrona (omessa); segna/UTa del sec. XIX: XVIl. n. 17. i

Nel lesto Giovanni de Falasco.

c -[ 1520 ] . Il. 28.

379.

Roma- Breve di Leone X a Onorato III Gaetani d'Aragona: lo conferma governatore di Benevento e castellano della rocca della ciilà, con facoltà di ristabiliTvi la pace. ATc. Caei., Prg. n. 379. Originale. Nel "erso, noia Jel sec. XV/l (ome3sa); segnalure, del sec. XV/l: P. 4,C. V. f. p.; del sec. XVIlI: n. IO; del sec. XIX: LI, n. 47.

11. :;

A;

Leo X. Dileete fili. V olentes personam tuam favoribus et gratiis prosequi, te civitatis nostrae beneventanae gubernatorem et arei:; eivitatis eiusdem castellanum, cum facultate officia gubernatoris et castellani per te vel substitutum exercendi, pro tempore tune expresso, fecimus, prout in nosb'Ìs in forma brevis confeetis liUeris continetur, et etiam nunc motu proprio de novo tibi concedimus, cum honoribus, oneribus, salario et emolumentis ordinariis. Cum perceperimus in eadem civitate et iIlius dist~ictu, inter cives et incolas civitatis et dish1ctus, factiones hactenus viguisse et vigere et inter eos inimicitias etiam capitales exortas esse et .nonnullo$ bannitos et eorum bona confiscata fuisse: nos cupientes in eÌsdem civitate et districtu pacem et tranquillitatem vigel'e, te hortamur tibique precipimus quatenus, illico te Beneventum conferas, ex Civ1tate omnem factÌonem et divisionem extirpare, necnon cives et incolas ad pacem et concordiam faciendum reducel'e procures: nos tibi. motu proprio, quoscumque bannito5 et VI,40


314

D O C U !VI E N T I D E L L' A R C H I V I O C A E T A N I

exules ad patriam reducendi, acdelicta, etiam si pro illis capitalis pçna imponenda foret, eis remietendi et indulta faciendi, ut si persona nostra adesset, ac processus per gubematores et officiales dictç civitatis haetenus formatos et sententias etiam eapitales subseeutas, ae eonfiscationes bonorum, etiam camerae nostrae apostolieae applieatorum, hactenus factas cassandi et annullandi, necnon eosdem eives et incolas ad pristinos famam et honores, eorumque bona in eo statu in quo ante sententias existebant restituendi, omnemque inhabilitatis et infamiç notam remictendi, et rebelles et tibi non parentes puniendi. eorum bona confiscandi plenam auctoritatem concedimus; nos per te facienda faciemus observari, non obstan­ tibus prçmissis necnon constitutiorubus ae privilegiis et indultis ae litteris apostolicis eommurutati dictae Datum Romae apud Sanctum Petrum, sub annulo piseatoris, clie civitatis etiam per nos eoncessis. XXVIII februarii, pontificatus nostri anno septi~o. (Nel margine inferiore, a destra): Evangelista; (nel verso): Sig i Dilecto filio nobili viro Honorato Gaietano duci Traiecti et principi Altemure gubematori et castellano civitatis nostra e beneventanae. I

Traccia di cera 10ssa.

C ·1520. II. 27 .. III. 4.

2180.

Roma -:- Il nobile Sisto Millini, avendo comprato nel 1518 da Guglielmo Caelani di Sermoneta mille rubbi di grano, per ducati 1625 di oro di Camera, e avendo dalo come fideiussore l'erede di Giacomo Venturi, banchiere senese, il quale a richiesta di Sisto aveVa oiferto chi con cedola si obbligasse a pagate a Guglielmo la somma dovuta: e avendo Sisto posto nella società del grano comprato Giovanni-Andrea Caifarelli, cittadino romano e referendario del papa, il quale si obbligava per la metà della somma e la depositaoa nel banco medesimo; oolendo questi ritirare tale deposito e desiderando Camillo Caetani, figlio ed erede ~ di Guglielmo, gratificare a Gio­ vanni-Andrea la parte depositata: perciò il 27 febbraio 1520, Ewebio « de Panariis », chierico di Brescia, procuratore di Camillo, come per islromento di Marco Fulvio. notaio, cilladino romano, per intuito di Alessandro Cesarini, cardinale diacono del titolo dei SS. Sergio e Bacco, consente ali'abolizione della cedola fatta dai Venturi, e rilascia loro quietanza, col patto che i banchieri Venluri facciano a Camillo un'altra cedola di ducati 812 e mezzo; Giovanni-Andrea si rico­ nosce debitore di Camillo per 8/2 e mezzo ducati che, a suo rischia, promette conserVare in deposito per passarli a Camillo il /5 marzo 1521 in Roma, rifacendolo dei danni anche pel ritardato pagamento. E dànno come fideiussori Bartolomeo «de Bene in Bene », Luigi « de Matusiis », e Onofdo « de Fabiis », cilfadini romani, in solido; e a comparire in giudizio delegano i maestri Tommaso « Regis », Giacomo Cortesi e Tommaso {( de Prato », procuratori nella curia romana, Antonio « de Allegris », Giovanni « Frumenti », e Paolo « Aleoru », di Perugia, nolai della stessa curia e quelli di tulte le altre curie, in solido (c/. C-1517.11./9.). (C-/520.11.29) - I l nobile Sisto Millini, cittadino romano, del rione Parione, avvisato dell'obbli­ gazione falla da Giovanni-Andrea Caifarelli a Camillo Caelani, si obhliga di rileoare i fideiussori da ogni danno. (C-/520./l.29) - Il nobile OnO/fio «de Fabiis », del rione di S. Angelo, si obbliga in solido, purchè dal Caifarelli sia rilevato dai danni. (C-/520.III.2J Giovanni-Andrea Caifarelli, nel caso che Geronimo « de Guctifredis ", prometta rilevare Bartolomeo « de Bene in Bene ». e Luigi «de Matusiis » I che avevano acceduto alla sua obbligazione, promette di rilevare Geronimo. (C - /520 ./II. 2) - Giovanni-Andrea Caifarelli, aoendo falto accedere ali'obhligazione Luigi « de Matusiis» e Bartolomeo « de Bene in Bene », promelle di rilevarli dai danni, (C - /520 . III . 3) - Barlolomeo «de Benne in Benne }}, cilladino romano, del rione di S. Eustachio, aovisato dell'obbligazione fatta dal Caifarelli, vi accede a palla che Luigi « de Matusiis », e Onoftio « de Fabiis lO si obhligbino in solido e che Giovanni-Andrea, Geronimo « de Gouifridro lO eSisto Millini promettano rileoarlo dai danni. (e - 1520 . III. 4) - Luigt « de Matusiis », ciUaJltlo romano, accede in solido all'obbligazione falla da Gio!lanni~AnJrea Ca.Darelli, a palio che Sisio Millini lo rilevi dai danni.


REGEST A CHART AR UM

315

Are. Cael., Prg. n. 2180. Originali, stipulaU in Tras{evere, "in platea Fontis », presso S. Maria di TrasleQere, dal nolai" Florido "BUllSeli », eMerico della dioce.i di Lione, assistilo Jai testi ProSl/ero "de F ainatiis ", e Bernardino «de B~ne. dictis », del rione Trastellere. Nel lIerso, nota del sec. XVI (omessa); segnalare, del sec. XVll: n. 2; P. 2, Cap. VI, fas. 3 ; del sec. XIX: XLIlI, n. 2. .

C -1520. III . lO .

1035.

Roma --- Masso degli Alb~!Zi consegna ad Onorato III Gaetani d'Aragona il governo, la castellania e la tesoreria di Benevento. Are. Caet., Prg. n. T035. Originale. Nel Cetso. nota .lei sec. XVI (amena); segnatare, del sec. XVII: n. I: 8: P. 4, C. V, f. p., n. 5; del sec. X/X: LI. n. 46.

Anno millesimo quingentesimo vigesÌmo. indictione octava, die decima mensis martii, pontificatu5 Leonis pape decimi anno septimo. Nobilis Massus Luce de Albitiis, gubernator, eastellanus et thesau­ rarius c.ivitatis et rupis Beneventi. per dominum nostrum Leonem positus gratis, cupiens voluntati pape obtemperare, substituit et Ioeo sui posuit Honoratum Gaetanum de Aragonia. ducem Traeti, absentem, in gubernatione, castellania et thesauraria cÌ:vitatis Beneventi. cum honoribus, oneribus, emolumenti s, iuribus et obventionibus. eidem Masso. a die prima presentis mensis martii usque ad diem quintam mensis augusti proxime sequentis, competentibus; dans Massus eidem duci potestatem eapiendi possessionem rupis, iurisdictionem gubernationis, castellanie et thesaurarie rerumque et bonorum in illis existentium et ad ilIa pertinentium, necnon exigendi affictus, iura et bona ribegli et alia, Masso pro tempore supranarrato spectantia, ac remittendi, pacificandi, multandi, condemnandi et componendi delinquentes, rebelles, foruscitos in omni genere criminum etiam Ies!( maiestatis, ceteraque pro pace et quiete diete civitatis faciendi. prout Massus a papa facultatem habebat; cum hoc quod dux teneatur solvere quolibet mense prefati tempol'is ducatos viginti unum auri de camera cubiculariis S.mi Domini Nostri et dUcato5 duos cum duabus tertiis partibus alterius ducati pro residuo taxe, ac recuperare emolumen1:a eidem Masso usque ad diem pl'imam pl'esentis martii competentia a quibusvis personis et ilIa suo locuntenenti consignare etiam teneatur; insupel' mandavit Massus Christophoro Rissaliti, eius locumtenenti, quatenus slatim con­ signet duci rupem, iurisdictÌones, tormenta bellica et alias munitiones et massericias, inventario tamen de illis facto, ac solutis munitionibus et masscl'iciis que ad Massum pertinent. et quas dux emere voluerit pro honesto precio, ac ducem, vel pro co agentem, in possessione rerum huiusmodi ponat; necnon oeto consu­ libus et eommunitati Beneventi mandavit quatenus eidem duci vel eius locuntenenti pareant prestentque benivolentiam Masso prestari solimm, ac respondeant et faciant respondel'i de iUl'ibus, obventionibus et emolumentis quibus Masso hactenus respondcrunt et tempore supradesignato responsuri cl'ant; ae Iohanni MirabeIli et sociis ac gabeUotis utriusque gabelle, ac carnis et regalie, dogane et ciancal'um quatenus 50lvant id quod Masso solvere eonsueverunt, incipiendo a die prima presentis martii usque ad diem quintam mensis augusti, videlicet quolibet mense ducatos de carlenis Regni sexaginta; et mandavit censuariis ac damnidati et aliis oflicialibus, ministris et personis quatenus salvant debita iura et responsiones absque impedimento duci prout Masso solvebant ac solverent si substitutionem huiusmodi non fecisset, et foret toto predieio tempore gubernatol', castellanus et thesaurarius; promisit Massus atque ad evangelia, tactÌs per eum scripturis sacrosanctis, quas ego notarius meis manibus tenebam, iuravit se l'atam perpetuo habiturum substitutionem. ae que per ducem acta in gubernatione, castellania et thesaul'aria fuerint. Acta Rome, in domo habitationis domini Francisci Nicolai de Alhitiis, pape camerarii secreti: prefato ST. Fernandus domino Francisco de Albitiis et domino lacobo de Colucellis, de Benevento, testibus. Alfonsus de Ferrera, c1ericus saiamantinus, in archivio romane curie creatus et matriculatus notarius, hoc instrumentum, subscriptum et sigillatum' per eumdem Massum, subscripsi. Sig. t Massus Albitius guber~ natai' castellanus atque thesaurarius manu propria. 1

Traccia di cera rossa, aderente alla pergamena.

1149.

C .1520 . III .13 . Prata Sannita -

Dinanzi a Francesco Caslallo. giudice ai contratti, e ai lesti Gismondo

1

Scentono,

Giovanni Rizzi e Giovanni di Agostina Mancarelli, del casale di Valle di Prata, nella piazza di S. Giovanni: Ferdinando del fu Antonio-Giacomo Gizzi, di Valle di Praia, previo consenso


316

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

della madre Cecca, autorizzala dal proprio mundualdo Gismundo Scenlono, per 11 larini, vende ad Andrea di Giovanni di Cola « de Serma », di Valle di Praia, un vignale posto in della Valle, in contrada «Capo de le Cupe », gravato dell' annuo canone di grani 4 e mezzo a favore di Enrico Pandone d'Aragona, conte di Venafro, uUle signore di Prata; con il palla di impetrargli dal conte r assenso. Are. Cad., Prg. n. I f 49. «

de Ferrariis ». di Ailano.

Originale, con le sottoscrizioni del giudice e del primo le3le, a rogito del notaio GiQoailnt

Nel verso, nota $incrona (omessa); segnalura del $Cc. X/X: XLI, n. 92.

I Nella sottoscrizione Jesumullo.

C -1520 .111 • 26 .

699.

Roma - Breve di Leone X a Camillo Caetani: perchè nomini un suo esperio che col vescovo Gerolamo Ghinucci, uditore generale della Camera Apostolica, acceda nelle Paludi Ponline al fine di evitare

danni al Lago di Fogliano e contestazioni di confini con l'esecuzione del progetto di prosciu­ gamento. Are. Caei., Prg. n. 699.

Originale.

Nel "erso, segnalura del sec. XVII: n. 6.

Leo papa X. Dileeti fili. Seripsimus genitori tuo dum in humanis ageret, Ile ad eum mlSlmus Alexandrum PuccÌum et Marcumantonium Gabucium, ut cum de proposito siccand~ Paludia Pontinç, per noa decreto, certiorem facerent, ut si quid iuris sibi competeret conservaretur, ipsique ad ipsum euntes nostri animi decretum sibi intimarunt; eumque requisiverunt ut pro rata, qua in dictis paludibus sive stagnis, ratione sui vicariatus interesse pretenderet. in expensis pro eorum purgatione seu de55ic~ catione contribueret, vel partem quam ad eum spectare asserefet bone memorie Iuliano Medices, ducis nemausensi, nostro fratri germano, cui onus huiusmodi suscipienti, paludes et stagna purganda ae pro se et suis successoribus retinenda, concesseramus, data sibi idonea recompensa pro utilitate quam eatenus consegui consueverat. cederet; reversi ad nos Alexandef et Marcusantonius nobis retuIerunt tuum geni~ torem amne ius, quod in paludibus et stagnis pretendebat. dieta Iuliana cedere paratum esse, dummodo in piscina Poli ani (I) preiudicium non generaretur, et si quod dannum ex desiccahone piscine Ìnfenetur sibi resarcÌretur; placuerat resolutio sua: postmodum cum Iulianus functus fuerit nosque, ad quos Iuliani ius extitit devolutum, cupiamus opus ipsum ad hnem perducere, ac tibi nullum dannum inferri; nobili­ tatem tuam hortamur ut expertum eligas qui cum Hierommo episcopo asculano, curiç causarum camer~ apostolic~ generali auditore, quem illuc destinavimus, ad paludes se conferat, ne tibi in piscina huiusmodi prçiudicium inferatur, neve quesho finium exoriatur in principiis paludum stagnantium ex ea parte quç versus tuum territorium protenditur; limites ponant per qU!f, post desiccationem tuum territorium ab eo quod desiccatum fuerit, discerni valeat, quod tuo iuri servando plurimum conferret. Datum Rom~ apud Sanctum Petrum, sub annuio piscatoris, die XXVlO martii MDXX, pontincatus nostri anno octavo. (Nel margine inferiore, a deslra): Evangelista; (nel verso): Sig. 1 Dilecto filio nobili viro Camillo Caiet:no oppidi Sermonetç pro nobis et romana ecclesia in temporalibus vicario. l

Traccia di cera TOssa.

c -1520 • IV. 13 •

1115.

Teano - Dinanzi a Nicandro di Masio del Priore, di Venafro, giudice ai contratti, e ai testi Giovanni Battista Giorgi, di Sessa, Giovanni di Biagio « de Sfoea », Giovanni Sabino, Cesare e [sMom di Giovanni Marotta: Francesco Barattuzi, di Teano, dona ad Enrico Pandone d'Aragona, conte di Venafro. ducati 600 sui 1200 che ha sopra i redditi della balia di Venafro., e a tal uopo nomina suo procuratore Giovanni Marotta, di Teano, con patto che di tale donazione il conte possa usufruire solamente dopo la morle del donatore. Arc. Caci., Prg. n. J J 15.

Roccaplpirozzi.

OriginaI". CO" ."llo.eT/zioni autografe, a 10(/ilo del nolaio Onofrio «de Raynaldis». di

Nel verso, 71010 del sec. XVI (omessa): segna/UTa del sec. XIX! XIV. n. 33.


REGESTA CHART ARUM

C -1520.IV.13, 18.

317

2255.

Venafro - Dinanz.i a Costantino « de Martutio », giudice ai con/ralli, e ai lesti Giovanni Ballista Giorgi, di Sessa, Lorenz.o « Scuhacquara », di Gaeta, Nicandro di Montaquila, di Venafro, don Giovanni Magiolto, 1 canonico vena/rano, e Gio!Janni Pignone, nella rocca: Gio!Janni Marotta, di Venafro, p,oeul'I1lol'e di Franl!e!CD Baraftuzi. di TMno, come da isfromento (e! C -13 ./V.1520J. assegna ad Enrico Pandane d'Aragona, conte di Venafro, ducati seicento, che Francesco ha sopra la balìa di Venafro, e che sono la meta della somma da pagarsi nei termini stabiliti. Ate. Cael., P,g. n. 2255. Originale, con sottoscrizioni autografe, a TOgito del nolaio Onofl'ia «de Raynaldis". di Roccapipirozzi. Nel oerso, nota Jel sec. XVI (omessa); segnalura del sec, XIX: XX, n. 16. !

Nel testo Mangnolto

C-1520.V.16.

2678.

Napoli - Alla presenza di Pietro-Paolo « de Mary », giudice ai contraffi, e dei testi Geronimo Fabio, di Salvia i Berardino Mancino, di Tolve 2, Prospero «de Dopnella )}. di Atella, scrivano in casa di dòn Nicola-Maria Mariconda, Ferdinando Boerio, di. Balvano, scrivano in casa di Al­ fonso Caracci%, duca di Cagiano, e Giovanni-Marco « de Franciscis », di Castelforte, nella piazza dell'Olmo, in casa di Barnaba, beccaio: Margherita Caraceiolo, di Napoli, vedova di Fabricio « de Scorciatis ", e lutrice di Giovanni.Geronimo e Giovanni-Camillo ({ de Scol'­ cialÌs ". come da testamenlo del marito, a rogito del nolaio Cesare Amalfitano, in Napoli, deli' l/ . VI. /518, confermala con decreto della Vicaria il 13. VlII. 1.5/8, per gli alli del notaio Antonio ti: de Falco )}, in seguito all' inventario del/' eredità per gli atti del giudice Pietro-Paolo « de Mary ", notaio, del / . IX. /5/8: retrovende al nobile Galeazzo « de Maczarellis », di Praia, procuratore di Enrico Pandone, conte di Venafro, per /9 ducali e 2 '/2 grani di carlini d'ar­ gento, la balla di questa cillà, comprata, con contratto a rogito dello stesso notaio Pietro-Paolo, il 29. X ./5/7, dal conte e da sua madre lppolita d'Aragona, nonché dagli appaltaion aeL tempo, Alfonso Mangiano e don Enrico Marmi/e, per 500 ducati di carlini, che riceve da don Ladislao « de Luna ". cui era stata venduta la balìa, per mezzo del banco di Salvatore ({ Bil10 >' •. fiorentino, residente in Napoli. Arc. Cael., P,g. n. 2678. Originale. con le sol/ascrizioni autografe del giudice e dei primi tre testi. note slncrone (omesse); segna/uTa Jel sec. XIX: XII, n. 32. !

Presso Salerno (Cf. Giustinlani L.).

c -1520 .V. 18 •

2

Nel verso,

Nella sottoscrizione de TulbiQ

1861.

Napoli - Privilegio del Diceré Raimondo di Cardona il quale, ad istanza del duca d'Atri e del con patto di riscalto entro 5 anni ­ marchese di BUonto, inlerpone il regio assenso alla vendita che il marchese e la marchesa di Bitonto, anche a nome del conte di Conversano, loro primogenito, intendono fare a Berardo Piscicelli, di 500 ducali annui, provenienti dalle rendite di Conversano e specialmente dal feudo di Frascineto i e dall'olive/o dello «la Piantata di Conversano », per il convenuto prezzo di 5000 duéati di carlini; della quale somma Berardo pagherà ai oendUori 3000 ducati in conianti e, in nome anche di sua moglie, Beatrice Mariconda, darà, in corrispettivo degli altri 2000 ducati, la balìa e lo « scannagium» della ferra d'Eboli. Are. Cael•• Prg. n. 186/.

Originale.

Nel verso, note del sec. XVI e XVII (omesse); segnaluTe, del sec. XVll:

n. 6; del sec. X/X: XIV. n. 21.

Carolus etc. ac Ioanna reges etc. utriusque Sicilie. Raymundus de Cardona, comes Alberi ac dux etc., capitaneus generalis maritimorum exercituum, dominiorum earumdem maiestatum, necnon in

presenti regno vicerex et locumtenens generalis dictique regni admiratus et regni ulterioris Sicilie magister


D O C U M E N T I D E L L' A R C H l V l O C A E T A N I

318

iustltlanu5 etc. Subiectorum regiorum compendiis ... Presentes fieri fecimus Magno catholice felicis recordationis pendenti sigillo munÌlas, cum predictarum maiestatum sigillum non dum sit expeditum. Datum in Castello Novo Neapolis etc. Don Ramon de Cardona. 2 Sig. :I (Nel margine inferiore, a 3ini3tra): Vidit Montaltus r. Vidit Sunnorius regens generalem thesaurariam. Dominus vicerex mandavit mihi Antonio de Seron. Solvat ducatos duos, tarenos duos, lohannes Caphatinus pro taxatore. In pri~ vilegiorum locumtenentie Xo, folio CLI} ; (a destra): Vidit Antoniu:; Ianuarius viceprothonotarius; Hierony­ mU5 de FrancÌsco locumtenens magni camerarii. Vidit de CoUe r.; (lfalla plica): Registratum in regelltro quinternionum XVIIIJ, folio 252. Nicolaus Ferrarius. Transunto in oolgare (omesso), soltoscrilfo: Athene. • Nel lesta F ras3aneti

2

Aulagrafo.

3

Frammen!o in

cera 7033a,

appeso alla plica con nas/Fino

serico, . TOSSO

c -1520.V. 23 -VIII. 2 .

e giallo.

3056.

Napoli - Dinanzi a Nicola (I de Cundo », 1 giudice ai con/raUi, e ai lesti don Sanlolo Sao/na, di Sala, Nicola-Maria «de Mal'Ìconda ", di Napoli, Luigi «de Actellis ",2 di Campobasso, dottore di leggi, Luigi «de Aloysiis ", milite, Leonardo Provezzano, Pietro «de Anna », Nicola-Pietro Trozzano, Raffaele Billi, don Sante Savina e Tommaso Lombardo, nolaio: Andrea-Malleo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri e conte di Caserta, Dorotea Gonzaga, mar~ chesa di Bitonto, moglie di Giovanni-Francesco Acquaoioa d'Aragona, marchese di Bitonlo e primogenito del duca, anche a nome del marchese e di Giulio-Antonio Acquaviva d'Aragona, conte di Conversano e primogenito del marchese, da una parle, e Berardo Piscicelli, di Napoli, marito e procuratore di Beatrice Mariconda, figlia di Diomede, di Napoli, dall'altra: i primi asseriscono che il duca possiede la contea di Conversano con il territorio dello «lo feudo de Frascinito », a) in quella contea, e un oliveto delto « la Piantata de Conversano », Berardo asserisce di possedere la balìa e lo {I scannagium » di Eboli, concessi dal duca e dalla contessa di Caserta, utili signori di Eboli, a Diomede Mariconda e assegnati in dole alla figlia; coli'assenso regio, le parti approvano la convenzione con la quale gli Acquaviva, per 5000 ducati, vendono 500 ducati annui sui frutti dei due fondi ricordati ai coniugi Piscicelli e questi rinunziano alla balla e allo " scannagium » di Eboli; il duca, la marchesa, Antonio Brancacelo, Andrea Legula e Giovanni del Bianco:S, di Conversano, promettono che Giovanni« de Martucio », di COnVeT3anO, Scalabrino « de Tarsia », di Molfetta, Antonello « de Rugia », di Casamassima, Aprile ({ de Nucibus », Antonio «de Sergio,., di Cassano, e Pasquale Acquaviva, di Conversano, si cosiiluiranno mallevadori a faoore di Berardo e Beatrice. (C~/520. V.30) Dinanzi allo stesso giudice e ai le.sti Federico Pandone, Francesco ({ de le Castella ", 4 don Giacomo « de PauIello lO, di Eboli, Giovanni-Antonio Regi, Marco-Antonio Fele, e Giooanni~Francesco Buono, di Catanzaro: Giovanni-Francesco Acquaviva d'Aragona, marchese di Bitonto, ratifica la convenzione. (C - 1520. VI. II) Dinanzi allo stesso giudice e ai lesti Giovanni del Bianco, 3 Francesco « de le Castella »,4 Aliberto «de Ligorio », Giovanni-Nicola Orilia G, Andrea Legula, P/Tro-Antonio Scarso e Pietro "de Anna»: Andrea-Mafteo Acquaoioa d'Aragona, duca di Atri e conte di Caserla, per somme rlceouie, rilascia quietanza a Berardo Piscicelli. (C -1520. V III .2) - Dinanzi a Malteo ({ de Perenciis", Il giudice ai contralli, e ai testi Giovanni­ Belardino ({ de Castelle », Gorone Galiola, don Onofrio Martuzzo; 7 di GalluzzQ, Paolo « de Augustino », di Venezia, Paolo « de Glorioso", e Giovanni Battista «de Lustria », di Eboli: Giulio-Antonio Acquaviva d'Aragona, conte di Conversano, primogenito della marchesa di Bitonto, maggiore di 18 anni, ratifica la vendita e la permuta falta della balia e dello « scannagium di Eboli ira il duca d'Atri e la marchesa di Bitonto, da una parle, e Bera,do Piscicelli, dali' altra. lO

Are. Caci., Prg. n. 3056. Originali, con rizzalo con privilegio regio, dalo in Saragoza il 20, X Presentatum clie XVIII decembris 1538, Neapoli, per verso noie del sec. XVI (omene); segnalaTa del sec. a} i

Origlia.

.ollo.cri:doni autografe, a rogila del notaio Gregorio Russo, di Napoli, auto­ • /5/8, a pubblicare alli scri/Ii per mano d'al/ri. Nel margine inferiore: Alfonsum Piscieellum pro se et Ascanio eius fratre in actis cause, Nel

XIX: XX, n. 34.

Casale di Frascineto (cf. Giastinianl L,J. Nella NT. da Cunto 2 Nella NT. de Alellis q

Nella

NT, de Pereulii3

1

3

Cosi nella NT.

Nella NT. de Marlutio.

4

Nella NT. de Ca.telli.

5

Nella NT.


REGESTA CHARTARUM

C -1520 .V. 24.

810.

Venafro Enrico Pandone, conte dì Venafro, e Nicandro Montaquila si dividono insieme posseduti in Terra di Lavoro, Molise e Abruzzo. Arc. Cael., Prg. n. 810. XIX,

n.

319

Originale.

beni feudali,

Nel verso, nota .inCTona (omessa) i $e/Inalure, dei sec. XVII: n. 9; dei sec. XIX:

I.

Anno millesimo quingentesimo vicesimo, regnantibus Karulo etc. et loanna etc., clie vicesimo quarto mensÌs maii, octave indictionis. in civitate Venafri, in arce. Nos Nicander Mascii dei Priore, de civitate Venaphri, ad contractus iudex, Honumus de Raynaidis, eiulldem civitatis, notarius, et testes, videlicet Ioannes Baptista Georgius, de Suessa, iurisperitus, dominus Alfonsus Mancione, de Neapoli, dominus Franciscus de Rozenis, fisicus, de Rocha Montisfini. Iel'Onimus Sabinus. Martutius de Martutiis, aromatarius, Nicander domini Ioannis Goffreda, de civitate Venaphri. notum facimus quod Henneus Pannonus de Aragonia, comes Venaphri, parte ex una, et nobilis Nicander de Montaquila, de civitate Venaphri, ex altera: partes asseruerunt se habere pro indiviso infrascripta bona feudalia, videlicet: molendinum cum balcherio in piscaria civitatis Venaphri, iuxta dictum flumen Piscarie, iuxta molendinum comitis et partem heredum condam Troyani de Montaquila; castrum Folegnani a), situm in provincia Terre Laboris, iuxta terrÌtOl'ium Sancte Marie de Oliveto, iuxta territorium Roche Ravindule, iUl\:ta territorÌum cÌvitatis Venapbri, iuxta telTitorium Montisaquile et territorium castri Casalis; casb'um Vallis de Pantano h>, situm in eadem provincia, iuxta territorium calitri F olengnani, iuxta territo­ rium Montis Aquile. iuxta territorium castri Collorum, iuxta tenitorium castri Cerasoli; ~castrum Vallis AmpIe. situm in provincia Comitatus Molisii, iuxta territorium castri Romane, iuxta territorium civitatis lsernie, iuxta fontem qui dieitw' la Fonte delli Celli, iuxta flumen Vandre; castrum Collis Stefani, situm in provincia Aprutii, iuxta territorium castri Fornelli, iuxta territonum castri T on­ sonosi, iuxta terrÌtorium casb'i Aquevivi, iuxta territol'ium Roncinosi, iuxta Burnen Vandre; castrum CerasoIi, situm in provincia Terre Laboris, iuxta telTitonum Castri Novi, iuxta territoriUln Scapulorum, iuxta castrum Vallis Pantani. iuxta territorium Casalis et castri Cardeti; castrum Casalis, situm in provincia Terre Laboris, iuxta territorium Aquefundate, iuxta territorium Viticosi, iuxta. ten~torium VenaphrÌ, Ìuxta territorium Folengnani et tel'ritorium Sancti Benedicti: franca ab omni onere preterquam a regio adoha; que bona partes sepe decreverunt dividere ad invicem, salvis iuribus aliorum; partes omnia dieta bona in infrascrÌptis duabus partibus diviserunt, videlicet eastrum Cerasoli et castrum Casalis sit una pars, secunda pars sit molendinum predictum, castrum F olengnani, castrum Vallis Pantani, castrum Vallis AmpIe et castrum Collis Stefani; Nicander de Montaquila in suam partem elegit castrum Cerasoli et castrum Casalis; comes in ;uam pal'tem elegii dictum molendinum, castrum Folengnani, castrum Vallis Pantani, castrum Collis Stefani et c8sb'um Vallis AmpIe; reservato assensu regio; partes obligavemnt se ST. ipsas earumque heredes et successores et bona omnia ad penam dupli valoris dictorum bonomm. ffi luda Nicander Maseii de Priore, S, ffi Alfonsus Mangionus de Neapoli, ffi Nicander de Loffreda de Venaphro. ffi Martutius de Martutiis aromatarius venarranus. ffi Ieronimus de Sabinis ffi Cesar Parentius de Prata. ffi Ieronimus Cerasolus de Sando Vietore. NT. de Venafro. a)

Oggi Fi/{gnan, (cf. CIWJlinlani L.).

C -1520 .VI. 5.

817.

Venafro - Dinanzi a Dionisio Pallono 1, giudice ai contratti, e ai testi Alfonso Mangiano 2, di Napoli, Gioc>anni Battista Giorgi, di Sessa, Gioc>anni Magiotto s, Girolamo « de Sabinis » 4, di Venafro, Girolamo Bono, di Mastrati, Cesare Parenti, 5 di Prata, nella rocca: Laura Pandone, ad istanza del marito, Francesco « de Amicis », rilascia quietanza ad Enrico Pandone d'Aragona, conte di Venafro, e per qUe:Jlo anche a Giovanni Battista Pandone, barone di Ailano, per i 300 ducati, ricevuti in danaro, in panni colorati, velluti e sete, già p70messile per le sue nozze dalla defunta zia palerna Lucraia Pandone Gaetani, come da aili del notaio Marciano Marotla, di Venafro.


320

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CA ET AN I

Are. Cael., Prg. n. 817.

Venafro.

Originale, con sot/oscrizioni aUlograje, a rogito del notaio Ono/Fio" de Raynaldis", di Ne! oerso, noia del sec. XVI (omessa); aegnature, del sec, XVII; 8; del sec. XIX: XX. n. 25.

i Nella NT. Pallone ~ Nel testo Manciono e nella NT. Mancione Nel 11'.31" e nella I\rr. Sabino 5 Nel leslo e nella NT. Parente·

C .1520 .VI.ll.

n.

g

Nel

leslo " nella

NT. Mangnoctus d",icus

2639.

Napoli - Dorotea Gonzaga, marchesa di Bitonto, Francesco BoloUa, di Sant' Agata de' Goti, A lessandTo Gambacorta, Perrello d'AjJlitlo, Piefro «de Benedicto», Golia « de Corropuli», Berardino « Falambrescha », Tommaso Caranila, Marco-Anlonio Frazza i, Giovanni del Bianco, don Giovanni" de Castellis .. , don Giovanni-Pietro «Finicia », dottore di leggi, e Antonello « de TruncÌs », si obbligano in solido, anche per Giuliano d'Eboli, medico, Giovanni « Pù'Ìo ", di Limata, don 6ìovanni Filomarino, di Napoli, e Carlo" de Boyano », di pagare 1120 ducati di carlini d'argento a Federico Pandane, procura/ore di Enrico Pandone e di Caterina Acquaviva d'Aragona, conte e contessa di Venafro, per il recapero della bana di Venafro, vendula a Giulio «Ferrayolo », di Napoli, per 112 ducali annui, che si obbligano altrelli di versare all'appallalore in un Iriennio, in Napoli. Are. Caei., Prg. n. 2639. Originale, a rogito del notaio Nicola « de Curio ». di Napoli, assistilo da Gregorio RW""J, ;lI Napoli, giudice al contraili, e dai testi don Domenico Coppa, di Napoli, Benedetto Bara/tuclo, abate, di Teano, Filippo «de Prato» 2, GIovanni «de Noya". dl Taranlo, e Melc!.lorre «de Spem... ». di Eboli. Nel Ilerso, nolo del rogo/aria (omessa) : segnaluTa del sec. XIX: CXII, n. 25. I

Nel lesio Fncia

C -1520 . X .14.

• Nella NT. de Prata

2739.

Napoli - Gli Acquaviva. per 2000 ducati ipotecati sulla masseria in contrada «ad Arpino », in territorio di Napoli, sotto Poggioreale, si obbligano di pagare annualmente 200 ducati a Giulio « de Anna », di Napoli, sopra i proventi e le rendite di Caserta. Arc. Cae/.. Prg. n. 2739. Originale. Nel verso: Acta originalia pro ultiusque iuris doctore Camillo Portio de Neapoli contra affictatores introytuum feudalium fori civitatis Caserte. Ioannes Andreas Tbolomeus actorum magi3ter. X novembre 1526; segnalare, del sec. XVll: n. 8; del 3ec. XIX; n. 17.

Anno millesimo quingentesimo vicesimo, l'egnantibus Carulo etc. et Ioanna etc., die quartodecimo mensis octobris. none indictionis, Neapoli, hora quasi una cum dimidia noctis seguentis diei, luminibus accensÌs. Nos Theseus Grassus de Neapoli. ad contl'actus iudex, Ioannes Antonius de Nuceri.a, de civitate Neapolis. notanus, et testes notum facimus guod, in nostri presentia constitutis Andrea Mactheo de Aquaviva de Aragonia, duce Hadrie, et Dorothea de Consago, marchionissa Butonti, Iulio Antonio de Aquaviva de Aragonia, comite Conversani, primogenito ipsius mal'chionisse et Ioannis FrancÌscÌ de Aquaviva de Aragonia. marchionis Butonti, et Ioanne Bianco de Conversano, procuratore marchionis Butonti, prout de procuratione fidem fecit per instrumentum,. rogatum clie quarto mensis maii pre­ teriti anni, octave indictionis, Neapoli, 5criptum per manus mei notarii in curia iudicis Thesei Grassi de Neapoli. agentibus in solidum, et ipsis mal'chionissa et comite curn consensu ducis, pro quo dux promisit quod marchio, cum primum venerit ad hanc civitatem Neapolis, presentern contractum ratificabit, ex una parle, et Iulio de Anna, de Neapoli, utriusque iufis doctore, ex palte altera: dux. marchionissa, cornea et Ioannes asseruerunt ducem possidere in pheudum et sub pheudali servicio scu adoha. regie curie debitis, civitatem Casei·te, sitam in provincia T erre Laboris. ac omnes proventus ac iura Caserte, coltam univensitatis, bayulacionem civitatis cum banco iusticie cognicioneque causamm, tabernam, forum seu mercatum, hastetelam magnam et parvam, bancham, thumulum et medium thurnulum, plancam, tappeta olei, cum omnibus iuribus, iurisdictionibus et pertinencii5; membmm quod dicitul' li Redditi, starcÌas magnam et parvam curie, que sunt posite starcia magna iuxla pheudum Ioannis Figlimarini et viam publicam circum circa, starcia parvula iuxta vias publicas. viridaria et palmenta et turl'im ducis: ascendentes frudus supradictorum honorum ad summam ducatorumoctingentorum ve! circha annuatim;


REGESTA CHARTARUM

321

francos, liberos et exemptos, excepto a dicto pheudali serVlClo seu adoha; Iulius asseruit se possidere maxariam consistentem in sala magna, coperta ad imbrices, duabus camaris contiguis diete sale, coperti:; ad hostracum ad solem, atio membro supra unam ex dictis camaris, coperto ad imbrices, tenacia una magna, ad quam habetul' accessus a dieta sala, curti magna circum circa, murata cum porticali, et quatuor membris magnis inferioribus, existentibus suptus dictam salam et cameras, cum palmentis duobus ex uno uscitorio, copertis ad imbrices, cum cantharo etputheo, iardeno retro dictam curtim, et tota terra arbustata et vitata vitibus latinis, aglianicis, modiorum viginti sex: sitam in pertinenciis Neapolis, supra Podium Reale et proprie ubi dicitur ad Arpino, iuxta flumen et aquam descendentem a molendino quod vocatur de la N unciata , iuxta territorium dicti n:olendini, viam publicam et vicinalem: francam, liberam et exemptam; seque ipsos ducem, marchionissam, comitem et Ioannem tractatum habuisse dixerunt cum Iulio de ei vendendo annuos ducatos ducentos de carlenis argenti de primis pecuniis, anms singu)is, imperpetuum proveniendis ex civitate Caserte, bonis, membris, starciis et iuribus supra nominatis, conse­ quendis tam super primis peeuniis quam ab universitate et hominibus Caserte .ae arrendatariis, exactoribus et collectoribus, conductoribus et colonis diete bayulationis et aliorum bonorum et iurium supra nominatorum quam etiam a duce, mal'chionissa et comite in solidum, in tribus terciis cuiuslibet anni, pro predo ducatorum duorum milium de carlenis argenti, 50lvendorum hoc modo, videlicet; nonigentos septuaginta tres in pecunia, et pro reliquis dueatis mille et viginti septem partes convenerunt quod Iulius teneatur in solutum dare eisdem duci, marchionisse et camiti dictam maxariam, quam asseruerunt partes esse appreciatam per Marinum Spinellum. primarium neapolitanum, notarium Loysium Granatam, tabu­ larium neapolitanum, et magistrum F erdinandum de Bono Iorno, capum magistrum fabricatorum, electos, pro ducatis mille et viginti septem, quod apprecium partes ratificaverunt; dux, marchionissa, comes et loannes, reginali et regio beneplacito impetrato, vendiderunt Iulio predictos annuos ducatos ducentos, ad l'acionem carlenol'um decem pro ducato, pro dieto precio ducatorum duorum milium, de quibus habuerunt a Iulio dicto! ducato! nonigentos septuaginta tres, consistentes in ducati:; de auro et carlenis argenti, ad racionem carlenorum decem pro ducato, et pro reliquis ducatis mille et viginti septem Iulius cessit eisdem predictam maxanam, cum condicÌonibus quod semper remaneat ipothecata eidem Iulio et suis heredibus pro evictione in partem valoris ducatorum ducentorum venditorum, et quod. Iuliul et heredes semper in dieta maxaria pro evictione preferantuI aliis; venditores promiserunt eidem Iulio annuo:! ducatos ducentos solvere in hac civitate Neapolis, in tribus terciis, videlicet Nativitatis, festivitatill Pasce et augusti, et in tercio Nativitatis proxime solvere ratam; venditores, universitas et homines Caserte, arrendatal'iii, exactores, collectores, conductores et coloni in solidum teneantul' annuos ducatos ducentos solvere Iulio in hac civitate Neapolis; hoc addito quod, quando venditores arrendaverint dicta bona, teneanlul' intervenire facere Iulium, et quod arrendatarii in solidum promictere debeant solvere annuatim dictos ducatos ducentos; partes obligaverunt se ipsas, heredes et bona, sub pena dupli precii vendicionis, cum refectione dampnorum, expensarum. Presens instrumentum scripsi ego loannes Antonius notarius, et quia non tam magno pergameno per me invento quod essei capax tociu3 scripture, iuncta sunt insimul duo pergamena. ST. ffi Theseus Gl'assus de Neapoli ad contractus iudex. ffi lo Serio Antonius de Cortisiis de Atella. Nicolaus Maria Philippus de Casamaxima. Fl'eza de Neapoli. tE Loisius de Aloisiys de Napule. ffi Dominicus BatÌus Neapolis. Franciscus Maria de Canzano. ffi Simon de Nigris de terra Vallis. Presentibus iudice Theseo Grasso, de Neapoli, ad contractus, Serio Frecza, de Neapoli, Loysio de Aloysiis, de Neapoli, milite, Dominica Bacio, de Neapoli, Antonio de Cortisììs, de Atella, Francisco Maria de Canzano, Simeone de Nigris, de terra Valli3, et Nicolao Maria de Filippis, de Casamaxima.

C -1520 . XII . 11.

2540.

Venafro Dinanzi a Pirro-Antonio Trenle, cli Napoli, giuclice ai contratti, e ai lesti Giacomo « de Honufrio », di Sant'Angelo, Alfonso Mangiono, cli Napoli, Giovanni Battista e Guido Giorgi, l nobile di Sessa, GioQanni «Pirio», di Sant'Agata, Antonino «de Prato», di Teano, Giooanni Greco, di Tropea, e Giacomo « de Cropio ", nobile cli Marcianise: don Enrico Mormile, di Napoli, si obbliga di Tivendere ad Enrico Pandone, conte di Venafro, il castello di Macchiagodena, per 3000 ducali di carlini d'argento, prezzo sborsalo pér la compera del castello medesimo, falla lo

I5tes30 giorno. VI,41


322

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

Are. Cad., Prg. n. 2540. O,iginale, con le sottoscrizioni del giudice e dei primi sei lesli, a rogllo del nolaio Giovanni-Anlonio « de Nuceria ». di Napell. Nel ver$o, nolo 3incrona (omessa); seg~atura del sec. XIX: XVI, n. 20. Nella NT. de Georgiis

I

c-1520 • XII. 15 .

2606.

Na/.1O!i -

Dinanzi a Giooanni.. Vincenzo a de Electa \\. di Napoli. giudice ai contralti. e ai te$ti Antonio «de Iordanis». di Venafro, dottore di leggi, Giovanni Ballista « de Primartini » 1, di Bologna. Geronimo « de Nel'bona », di Napoli, don Geminiano di Pontremoli, Giovanni Bat­ tista Giorgi, di Sessa, dotiore di leggi, e don Giovanni « Cithera », di Venafro: Borghense « de Petruciis », detto « lo Magnifico de Sena », per mille ducati di carlini d'argento, ricevuti dal hanco dei fratelli Giovanni-Paolo e Vincenzo « de Palmeno », di Napoli. retrooende al notalo Galeazzo «de Maczarellis ", di Prata, procuratore di Enrico Pandone, conte di Venafro. i /20 ducali annlìiprovenlenli dalla balìa di Venafro, che aveVa comprato dallo stesso conte, col patto di re/rovendUa, come da lstromenti scritti in Napoli. il 9. III. /5/9, dal nolaio Domenico Connola. nella curia del notaio Teseo Grasso. di Napoli. .

Arc. Caet., Prg. n. 2606. Originale, con le sottOllcruion(.del giudice e dei primi quattro testi. a rogito del notaio Nel oerso, nota sincrono (omessa) ; segnalura, del sec. XIX: XVI, n. 26 (corretlo Giovanni-Antonio "de Nueeria lO, di Napeli. :sopra un originario 51). i

Nella NT. Premartino

c . 1520 • XII. 24.

2547.

Conversano - A richiesta di Giovanni « de Mactuzio », di Conversano. procuratore di Andrea-Matteo Acquaviva d'Aragona, duca di Atri, dinanzi a Renzo «de Caritate », di ConVersano, giudice ai contratti. e ai testi don Ballista Ingannarello, Nicola-Ambrosio «de Corraddis", e Donalo « de Leone ", di Conversano: il notaio Tommaso « de Madiis », di Noha, autorizzato a dar forma pubblica alle schede di natai premorti, con privilegio di Raimondo di Cardona. viceri di Ferdinando V, dalo in Castelnuovo di Napoli. il 30.XI.1509. fra i protocolli del de/unto notaio Antonio Sardana. di Polignano, conservati presso il figlio Filippo Sardano, fa ricerco della procura (cf. C ~ 1511 • VII.5.) e della quietanza (cf. C -1511 , VII. 16 .). che autentica. Arc. Cael., Prg. n. 2547. Originale, con le 30tlOllcrizioni del giudice e de; t&ti, nonché di Stefano di Nicola-Antonio de Vitorusso lO, don Francesco «de Rizardis lO. don Angelo di Tommaro «Petrosini :o, Graz{ano « de ludice» e Scalambrlno .. de Tarsia lO. di Canlle,sano, i quall /urano presenU alla sllpulazione della quietanza, rispefUf)amenle come giudice ai conhalli e come testi. Nel Cerso, nota del sec. XVI: De le cose de madama Paula: !egnatu1a del. sec. XIX: XV, n. 26. «

C .. 1521.

2434.

Sant'Agala de' Goli Andrea-lV/alteo Acquaviva dona a sua nepole Anna Gambacorta, contessa di Conversano, i due fondi «de Marturano» e "de Rogiano », posti nella cUla di Sant'Agaia de' Goti. Atc. Caei., Prg. n. 24.'14. Originale. Nel' verso naie, del 3ec. XI/Il (omessa); del 3ec. XII/li: Marcello Acquaviva ed altre di mons. VincellZO Acquaviva: 3egnalure, del3ec. XliII: n. 3 (corretto pei in 5); del $ec. XIX: LXXXXV, n. 17.

Andreas Matheus tertius AquÌvivus de Aragonia, dux Hadri~ et Terami comesque Sand~ Agathes et Alexani etc. Notum facimus quod, quamvis Anna Gamb~curt~, comitissa Conversani, nepos et filia· nostra, res nostras proprias existimare possit, nihilominus ut Annç petitionibus annuamus, cum nobis supplicaverit ut sibi concederemus starsiam magnam, qu!: vulgariter dicitur de Marturano, in medio dict!: starei!: extat veridicum i Matthei de Rocca, iuxta vallonem et viam publicam, atque starsiam parvaro, que dicitui' de Rogiano. 2 iuxta terras Fibati Sandi et terras Antonelli de Rogiano et iuxta terras Petri Sabastç et viam publicam, sitas in civitate Sanctç Agathes, una cum al'borihus fructifel'is,

ut ex fructibus possit emere cyrothegas et syrÌcum quando sibi placuerit: eidem comibsse donamus


REGESTA CHARTARUM

323

-----"---,-,._--~---------------

imperpetuum dictas starsias, de quibus possit disponere suo arbitrio, dedarantes quod, sisibi placuerit illas alienare, in dotem dare pro suis domicellis, valeat suo arbitrio facel'e. SigniJÌcamus Ioanni Francisco Aquivivo de Aragonia, marchioni Botonti, filio nostro primogenito et successori, - ut pro quanto nobis morem genere cupit, mandamusque officialibus nostris et pr!;!sertim erario civitatis Sanct~ Agathes ut de dictis startiis possessionem tradat (I) cuique comitisse placuerit, et contrarium non faciant pro quanto penam ducatorum mille cupiunt non subire. Presentes expediri iussimus nostrç propriç manus subscriptione ae nastrafUro quo in talibus tdimur sigilli 3 appensione munitas. Datum in castro civitatis Sanct~ Agathes, die .. " mensis ~" MDXXI. Andreas idem manu propria. " l Forse per viridarium , Au/ografo.

2

Nella nolo do,.ale Jel sec. XVII: strazza nomine Roggiano.

C-1521. 1.18. Ariccia

a Non ne re5ta alcuna tracci-a.

2148.

Protesta dei Caelani di Maenza contro

rordine emanato

da Leone X, con la minaccia di

distruggerne le terre, perchè, per le controversie con Camillo Caelani di Sermoneta circa la dilJi~ alone dello stato loro, si rimettano all'arbitralo dei cardinali Alessandro Farnese e Pompeo Co~ [onno. Are. Cael.• Prg. n. 2148. Originale. Nel oerso, note del sec. XVI e XVII (omesse); segnature, del sec. XVIl: P. 2, C. IX. F. p.; n. 4 (corretto sopra un origÌnario 9) i Jel .ec. XIX, XLVI, n. 49.

Anno millesimo quingentesimo vigesimo primo, pontificatus Leonis pape decimi anno octavo. Cum inter CamiUum Gaytanum de Sermoneta, indictione nona, mensis ianuarii die decima octava. ex una, et Franciscum. Petrum et Honoratum Gayetanos de Magentia et eorum fratres. videlicet Iohannem. Nicolaum. Iacobum et Christrofanum. absentes, pro quibus de rato promittunt, parte ex altera, vigerint et vigeant inimicitie. causa divisionis status, terrarum atque bonorum, et nuperrime sanctissimus dominus noster miserit lohannemde Medicis, de Florentia, cum multitudine armatorum et cum exercitu ad damna dictorum Francisci, Petri, Honorati et eorum fratrum, et demum Iohannes de Medicis violenter irruperit cum dictis gentibus in castrum Rocce Gurge et illud hostiliter ceperit et prede dederit, ac etiam castrum Magentie et Normarum· occupaverit et eadem castra adhuc detineat occupata, ad mandatum sanctissimi domini nostri, et idem mandet quod domini de Magentia compromittant de omnibus eorum iuribus. contro­ versiis de statu, terris, castris et bonis ac rebus in cardinales Alexandrum l de Famesio et Po[mpeium] de Columna. tanquam dictarum partium arbitros, ac etiam pluries minatus fuerit et in terminando deda­ raverit quod, si prefati domini de Magentia compromissum facere noluerint, sanctitas sua castra tradet eccidio et illa solo equari faciet seu desolabit, et per hunc modum et viam dominos de Magentia cogat ad compromittendum; cumque ipsi domini. metu ducti. velint huiusmodi pontificis indignationem et persecutionem evitare et dictorum castrorum excidiis seu desolationibus obviare: considerantes quod de iure nemo cogi potest ad compromittendum. domini de Magentia protestando dieunt et eorum medio iuramento affirmant qualiter, ad predictum compromissum deveniendo, illud faciunt et facient inviti et metu ducti et contra eorum voluntatem et coacti atque compulsi, et ita iurant non esse de eorum mente modo aliquo compl'OmiUere et quod compromittendo nolunt compromissum uUo modo valere.et quod neque contra dictum eorum iusiurandum venisse aut contra facere inteligantur; et ita protestantur ad effectum ut compromissum ante dictum. quod per eos fieri contigerit, in futurum nunatenU! valeat. Actum in castro Aritie, in camerotto palatii domini Marii de Sabellis: Ber[ardJo 2 Polite, de castro Iohannes Fran[cis]cus a Aritie, et domino Antonio Ber[ard]o li de Fidia Paganis, de Setta, testibus. de BonÌs, veliternus. imperiali auctoritate notarius. ST. I

Nel leslo

F.

2

Abb,. Ber

C -1521. I. 28 , 30 •

3

Abbr. Frane

2878.

Conversano, Gioia del Colle - Dinanzi a Lorenzo «de Cantate}), giudice· ai contratti, e ai lesli Francesco « domini Iorgii albanensÌs », VUo « de Rosatella». diacono, Giovanni « de Gallil5 di Conver3ano, e Sergio « de Chirinillo ". di Monopoli: Grisiano « de Effrem », di Bari, procu­

».


324

DOCUMENTI DELL'ARCHI V lO CAET ANI

ralore di Berardo Piscicelli, di Napoli, asserisce che questi, in seguito a permuta e vendita della balla e dello « scannagium» di Eboli, stipulate con / Andrea-Maiteo Acquaviva d'Aragona], duca di Atri e conte di Caserta, e per ducali 2000 di carlini pagati al duca, aVeVa ollenuto 500 ducali annui provenienti dal feudo di Frascineto 1 e dall'oliveto dello « la Piantata de Con­ versano ». E poichè il duca e la marchesa di Bitonto, sua nuora, anche per il marchese di BUonto, primogenito del duca. e Giulio-Antonio Acquaviva, figlio di questo, si erano riserVali di tenere fali inlroiti fino alla presa di possesso, come da islromenlo rogato in Napoli dal notaio Gregorio Russo: Grisiano, in virtù dello procura rilascia/agli il /6. X. /520 in Napoli, per gli atti del nolaio Luigi di Antonio « Sanguinei », prende possesso di dello oliveto, presso la chiesa di S. Maria «de Insula », per mano di Giulio di Masel/o «magistri DominÌci », erario di COT/versano. Successivamente, dinanzi ad Andrea « magistri Petri », giudice ai contratti, e ai lesti don Giovanni '« de Ressa", Giuliano «de Pavia", suddiacono, Antonio Panessa, chierico, e don Pielro di Giovanni « de Budua". prende possesso del feudo di Frascineto i, presso la torre. posta con altri edifici entro il feudo stesso, per mano del notaio Donalo « de Rosis ". erario di Gioia del Colle. Arc. Cael., PIg. n. 2878.

Originali, scritti di seguito l'uno all'altro, con sottoscrizioni autografe del giudice e dei rogito del nolaio Bernardino Lando «de Matalono », cittadino di Bari, autorizzalo a so//oscr/Oere is/romenti redalti da alfri Nel IIerso, noia del sec. XVI (omessa); segnalura Jel sec. XVII; 5. con pri!)ileglo regio del 25. X. 15 J8. te3U,

Q

1

Nel lesto Fraxenitum, Fraxinitum: casale distrutto, fuori Gioia del Colle, nel territorio di Conversano (cf. Giustiniani L.).

C .1521. IV. 6 .

696.

Roma - Breve di Leone X a Cesare Caelani: incorse. Arc. eael., Prg. n. 696.

Originale.

r assolve

dai delitti commessi e dalle censure e pene

Nel oerso, noia del uc. XVII (omessa).

Leo papa X. Dilecte fili. Cum, sicuti ex parte tua nobis fuit expositum, erimina et excessus, quae etÌam satis enormia sunto perpetraveris, hunc (I) tamen ad cor reversus in posterum talia non committendi. quorum penitentia ductus plurimum intra te angeris. remissionem tibi per nOli impendi desideras, quare nobia supplicari curasti ut illa concedere dignaremur: nos te ab omnibus sceleribu5, etiam si talia lesae maiestatis forent, neenon a censuris et penis ecclesiasticis ac pecuniariis, etiam eorporis aut ultimi supplicii afflictivis aut privationis tui dominii, absolvimus; teque ad statum et domi­ nium tuum et bona, fisco apostolico mondum incorporata, ac ad honores, dignitates, status et adus pristinos, in qui bus ante commissa huiusmodi eras, reintegramus, processus quoque et sententias còntra te latas et ferendas annullamus ac de libris macularum in quibus annotate reperirentur deleri mandamus; necnon Urbis gubematori, senatori, curiae causarum camerae apostolicç auditori ceterisque iudicibu5, oflicialihus et exequtorihus in Urbe et ubilibet inhibentes ne te molestari presumant. non obstantibus constÌtutionibus Sixti IIH, Innocentii VIII, Alexandri VI et Iulii II pontificum ac nostris contra tale:; criminosos editis, statutis quoque consuetudinibus Urbis, privilegiis, indultis et litteris apostolicis Po[pulo] Ro[mano] in contrarÌam concessis ceterÌsque contrariis quibu5cumque. Datum Romae apud Sanctum Petrum, sub anulo piscatoris, die VI apriIis MDXXI, pontificatus nostri anno nono. (Nel margine infe­ Tiare, a destra): Evangelista; (nel verso): Dilecto filio Cesari de Gayetanis domicello romano. Sig. 1 l'

Traccia di cera rossa.

C .1521. VII. 26 .

923.

Minervino Dinanzi a Marino Manocco, di Andria, giudice ai contratti, e ai testi don Giacomo Manechi, arciprete, don Nicola «delo Priore », arciprete, don Goffredo Bracale, don Pronco « de Ranagnano », don Lorenzo « de Constantia }>, don Berardino « de Bueia (', e don Giasone « de Massara ", canfore di Minervino: Palmerio Cyslono, erario generale di Minervino, per ordine, in dala 20. VIII. 1520. di Lucrezia d'Aragona. duchessa di Traello e principessa di Altamura e utile signora di Minervino, « in lo Parco », di questa città, in conlrada S. Elia, sulla slrada


REGESTA CHARTARUM

325

pubblica, prende nuovamente possesso dello stesso parco, di cui occultamenle si era impossessalo già Nicola « de Goffridella », di Marsico Nuovo, pl'Ocuratore sosliluito di Ottaviano Càracciolo, VescoVo di Marsico Nuovo e procuratore generale di Tiberio Caracciolo, per 90 ducati ceduli a quest' ultimo da Onorato III Gaetani, duca di TraeUo, sulla rendita annua del parco stesso, o difesa, in corrispettivo di 900 ducali prestati a Onoralo, e di allri 200 ducati in virtù di copia di un « albara» del duca stesso, come da scriilure fatte clandestinamente e in assenza della duchessa e dell'erario anzideiti. Arc. Cae/., Prg. n. 923. Originale, con sottoscrizioni del giudice, a rogilo del Ilo/aio Francesco-Giacomo Picelltino, di Minervino. Nel verso, nolo coeva (omessa); segna/ure, de13ec. XVlI: n. 5; P. 4, C. 9, f. p.; del sec. XIX: XXXVII, Il.59.

c- 1521 . VIII .17 .

758.

Prata Sannila - Dinanzi a Giacomo « de Cupa", giudice ai contratti, e ai lesti Bernardino del fu Fabrizio Cucca, maestro Polidoro « Rubeus », e maestro Giuliano « magistri Antonii bal'bel'ii » : Perio del fu Paolo « de Santo ", per ducali due e tarini Ire e mezzo, vende a Giovanni Busciano una parte di oliveto, in località S. Barbaro, in territorio di Prata. Arc. Caet., Prg. n. 758. Originale, a caulela della curia, a ragilo del nolaio Carlo Busciano, di Praia. verso, .,egnalura del sec. XIX: XII, n. 24.

C -1521. IX.14.

Nel

592.

Roma -- Protesto fallo da Giacomo « Nuczi », a nome anche dei soci banchieri al seguito della curia romana, della lettera di cambio per l'importo di 225 ducati d'oro di Camera, a carico di Gio­ vannotto Lione e Guglielmo « de Munzarellis ", e a favore di Giacomo e Bartolomeo « Nuczi }) compagni, lrasmessa da Napoli il 24. VIII. /52/ da Guglielmo « de Munzarellis », per il conte di Venafro, ad Antonio Vidal e, data l'irreperibilità di questo, intimata a Carlo « de Caroiis », che si rifiutò di pagare; con la dichiarazione di Finelto «de Finettis", che per / 00 ducali d'oro di Camera si pagano in Napoli ducali //7 e ire quarti di altra mone/a napoletana. Arc. Cael., Prg. n. 592. Originale, a rogito di Giacomo Apocello, notaio della Camera Apostolica, assistito dai lesti An/onio SchuepJf e Giovanni « de Platea)}. Nel verso, noia coeVa: 1521, protesto fatto sopra la lettera da messer Ghaleasso « de Masarelis » de ducati

C -1521.X. 4.

225 ... ad teresse e ... 17

3/.

et più

il.

ducato del protesto; segna/ura

del sec. XIX: XlII, n. X.

110.

Roma - Protesto fallo da Giacomo «Nuci ", banchiere fiorentino al seguito della curia romana, anche a nome dei soci, della lettera di cambio per l'importo di 200 ducati d'oro di Camera, a carico di Giovannotlo Lione e a favore di Giacomo e Bartolomeo « Nuzi » e compagni, trasmessa da Napoli il 3/ . VIII. /52/ da Palmeno I « de Prata» a Filippo del Bene e, data l'irrepe­ ribilità di questo, intimata a Carlo «de Carolis», di San Miniato, che, avendola vistata il 22 . IX. /52/ , si rifiutò di pagare; con la dichiarazione di Giuliano « Romuli», fiorentino, che 100 ducali d'oro di Camera si pagano in Napoli //7 ducati del Regno. Arc. Cad., Prg. n. 110. Originale, a rogito di Giacomo Apocello, no/aio della Camera Apostolica, msi.Uto dai testi Nel verso, nota coeva: 1521, protesto fatto sopra Giovanni « de Platea)} e Giovanni Rochoy, chierici della diocesi di Liegi. la lettera de messer Ghaleasso de Masarellis de ducati 200 ... ad teresse e... a l 7 e più '/2 ducato d'oro de Camera; segna/ura del sec. XIX: 1

XIII, n. 9.

Abbr. Pal.o

C -1521 . XI •12 •

1709.

Capua - Luca ({ de Spellis », di S. Maria «Celle Petre », diocesi ai Urbino, quale sostituto di GiOVanni-Antonio BattiferTo, pTotonotario, scrittore dei brevi e vicario generale di Niccolò Schom­ berg, arciVescovo di Capua: conferisce a Niccolb Gaetani d' Aragona, chierico di Fondi, tmsenlalo


326

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETAN .~--_

.. _---------~ ..

__

. _ -... _~_ .. _~.

__.­

da Paolo Gargano, di Aversa, procuratore del palrono Onoralo III Gaetani d'Aragona, duca di Trae/Io e conte di- Fondi, come da istromento dell' Il . X/.1521 , per mano del noiaio Pielro di Giacomo « Parrilli »; di Piedimonte d'Alife. la cappellania della chiesa di S. Lorenzo in Santa Maria Capua Vetere'. diocesi di Capua, vacante per la morle del chierico Alfonso Ferramosca. Sig. 2. Are. Cad" Prg. n. 1709.

Originale, con sottoscrizione di Luca «de Spellis », camerario e luogotenente generale, a

rogilo dl Pielro-Paolo «de Marini~

», laico capuano, no/alo, a6ai31ito dai te~tI Giacomo di Capua, Glooanni Battista e Federico di Capua, figli di luI, nobile Tommaso " de Buceptis », don Giacomo «de Sibilia », fil don Antonio <{ de Calabricto», canonici, e don Tomma.o Guadagni, chierico di Capua. Nel verso, noia del sec. XVI (omessa); segnalura del sec. J(VIl: P. 3.

C. V, Fas. p•• n. 2. t

Nel ledo de villa Saocle Marie Maioris

C -1521. XI.13 .

, Frammento in cera rossa, appeso alla plica con cordoncino Ilt:rde.

2520.

Venosa -- Dinanzi a Troilo Quaranta, giudice annale, e ai lesti Geronimo « de Gornsio », Domenico « de Altruda », Andrea «de Constantiis », di Venosa, Giacomo «Vite Amoris », notaio di Calitri, e Nicola-Antonio « de MalTO », di Melfi: Cesare « Bartholomei lO, procuratore del duca di Camerino, rrceoe in consegna ddl nobile Peregrino «de Argentia». castellano di Gioia del Colle e gooernatore della tnassaria del duca di Atri, 380 vacche, 45 nati e 6 vitelli,oenduti al duca di Camerino da Andrea-Matleo AcquavilJa d'Aragona, duca di Atri, in seguito a lettera di Giovanni-Francesco Acquaoiva d'Aragona, marchese di Bitonio, a Giacomo «de Martutio :ti.

«

Are. eaei., Prg. n. 2520. Originale, con le sottoscrizioni del giudice e dei primi tre testi, a ragito del nolaio Giovanni de Galeatiis », di Venosa. Nel tler30, noia ${ncrona (omes$a); segnature, del sec. XVII: D. 2; del sec. XIX: XIV, n. 26.

C-1522. 111.4.

1946.

Napoli Privilegio del viceré circa l'assicurazione, da parle dei cassalli della città di Teramo, a jdoore di Andrea-Malieo Acquaviva, duca di Atri, che l'alJeoa comprata dai sovrani di Sicilia, del

,Arc. Cael., Prg. n. X/X: XIII, n. 43.

/946.,

Originale.

Nel rJerso, noia sincrona (omessa); .egnalare, Jel sec. XVII: n. 51; o. 4:

3<11:.

Carolus, romanorum imperator etc., Iohanna mater etc., reges etc. utriusque Sicilie etc. Ray­ mundus de Cardona. eomes Albeti et eapitaneus generalis maritimorum exercituum regnorum et domi­ niorum cesaree et catholiee ritaiestatis, necnon vieèrex, capitaneus et locumtenens generalis earumdem maiestatum in pi'esenti regno ae eiusdem regni magnus admiratus et in regno ulterioris Sicilie magister iustitiariu5 etc., Iaeobo de la Tolfa, comiti Sancti Valentini, regio gubernatOl~ provintiamm Aprutii . et consiliario. Nuper pro parte Andree Mathei Acquavivi de Aragonia, ducis Hadri~, fuit nohis expositum quemadmodum emit a catholica maiestate civitatem T erami, sitam in prQvintia Aprutii ultra, cum castris, feudis vaxallorumque redditibus cognitioneque causarum et cum functionibus lisca­ libus et iuribu5 foculal'iorum et salis ordinariis aliìsqueiuribus et pertinentiis. pro se suisque here­ dibus et successori bus utriusque sexus, in perpetuum, prout in~ privilegio venditionis ac litteris l'egiis exequutorialibus expeditis ac decreto interposito super dieta venditione, mandato de parendo et exequutorialibus liueris dicti decréti expeditis, ad que nos referimus, continentur; supplicavitque ut ipsum ab hominibus et vaxallis civitatis T erami eiusque pertinentiarum assecurari facere eique fidelitatis et assecurationis sacramenta prestari ac responderi de consuetis et debitis dignaremur: nos vobis mandamus quatenus, ad instantiam predicti ducis, recepto prius pro cesareis et catholicis maie~ statibus et earum successoribus in hoc regno ligio, homagio et fidelitatis iuramento, tam a dieto duce quam a dictis hominibus et vaxallis civitatis Terami eiusque castrol'um, casalium et villal'um, ipsum ducem ab hominìbus et vaxallis ipsis assecuretis, eique assecurationis et fidelitatis sacramenta prestari sibique responderi de iuribus et introytibus ac fiscalibus functionibus iuribusque foculariorum et salis ordinanis aliisque redditibus faciatis: fidelitate regia, feudali quoque servitio et adoha regiisque aliis et alteriu5 iuribus reservatis; facturus ben de exequutione presentium tria instrumenta, quorum uno penes vos retenio, altero parti traddito, tertium ad regiam cameram Summarie destinare curabitis. Presentes


327

REGESTA CHARTARUM

neri fecÌmus Magno catholice maiestatis felicis recordationÌs pendenti sigillo munitas, cum prefatarum maiestatam sigillum nondum sit expeditum. Datum in Castello Novo Neapolis, die quarto mensis martii Remon de Cardona \ Sig. 2. (Nel margine inferiore, millesimo qujngentesimo vie esimo secundo. a sinistra): Vidit Montalt r. Dominu! vicerex mandavit mihi Antonio de Seron cum deliberatione regii assistentis eonsilii. Solvat dueatas duos, tarenas duos, lo. Caphatanus 3 pro taxatore. In pllvilegiowm locumtenentie XI, folio CCXXXXllll; (a destra): Vidit de Colle r; (sulla plica): La a5securatione de vaxalIi de la cita de Teramo per lo illustre duca de Adri. I

Autografo.

2

Frammenlo di cera rossa, appeso alla plica col'! muttino serico, rosso e giallo.

a Abbr. Caphat.nu,

c -1522 . 111.13.

2307.

Capriati a Volturno - Dinanzi a Giovanni Candalenga, di Prata, giudice ai contralti, e ai testi don Onorato « notarli Petri» l, arciprete di Li Cameli 2, Giof)anni-Franc~co « de Astolfo 3, abate, don Giacomo « de Macii II 4, don Luca « magistri Iohannis " 5 e don Andrea di Salvatore Ferra, chierici: Enrico Pandone d'Aragona, conte di Venafro, dichiara di aVer ricevuto mille ducali, in grazioso mutuo e con obbligazione di Carlo Franco, di Bojano, Giovanni Pignonò, di Venafro, e di altri. come da alli presso la Vicaria, da Tommaso-Massimo Corvino, di Napoli. vescoVo d'Isernia, dal quale riceve inoltre ducali 2495, che si obbliga di restituire ralealmente in tre anni. Ate. Cae/., Prg. n. 23Q7.

Pella

Originale. con le $o//o"crlz;loni del tuli, a ragito del _talo GiOl'an,,1 «de Lutiano, de

NellleTso, segnaluTa del sec. X/X: XIX, n. 17.

1>.

De messer Petro nella NT. 2 Nel testo e nella sottoscrizione archipresbiter Camelorum: Li Cameli o Cameli (cf. Giu­ 3 Nel te&to /ilius domini Astolli; de messer Astolfo nella NT. 4 Nel testo lohannis Marchie; de loanna de 5 De ffia5lro loanne nella NT. Mllrchill nella NT. I

sUni«ni L.).

910.

C .1522 . III . 31.

Napoli - Dinanzi a Gregorio Russo, di Napoli, giudice ai contratti, e ai testi Gerolamo Romano, di Sorrento, Antolino « de Tuno ", i chierico di Sorrento, Giovanni Battista « de lohanne lO, Gio~ oanni~Anionio « de Campolo lO 2, di Napoli, e ma~tro Giacomo «de Antonio lO, di Cor/ona: 3 Guido Ferraiolo, di Napoli, come cessionario di Francesco Ferrante, di Napoli, per la somma di 1120 ducat4 dovuta in solido da Federico Pandone, Giovanni Filomarino, Giacomo Amaseo, Dorotea Gonzaga, marchesa di Bitonto, Francesco «de Castellis ", Marcantonio Frezza, 4 Giovanni « Pirio », di Limata. a e da Antonello.« de TruncÌs », costituisce Federico Pandone suo procuratore ad accettare, in pagamento della delta somma, da Enrico Pandone, conte di Venafro, genero della marchesa di Bitonto, la vendita della. rendita annua di //2 ducati sui proventi della balìa di Venafro, con il patto di riscalto entro tre anni. Are:. Cael., Prg. n. 9 f O.

Originale, con le :rotto8crizioni del giudi~ e dei primi q/laUro lesti, a Togito del notaio Nicola

"de Cunlo ». di Napo/(. Nel Vel'3O, 'nota sincrono: Instrumentum procurationls illustri. Dorotheç Consaga marchionis!le Bulonti in pelIGna F ederiei Pandone; segna/UTa del sec. X/X: XII. n. 56.

De Tuni nella NT. 2 De Campora nella NT. mato, in dlocui di Carinola (cf. GlusUnlani LJ. !

3

De Cortono n"lla NT.

4

Frieia nel 1"$10.

~

Llnul/4 o Li­

2229.

C-1522. V .S,A.

Venafro - Dinanzi a Costantino « de Martutio » i, giudice ai contratti, i testi Carlo « Francho ll, Giovanni « Pirio » 2, Gerolamo Bono, di Mastrati, Cesare Parenti e il notaio Giov(mni « Maxi­ milla », di Praia, depongono che Federico Pandone, quale procuratore di Giulio « Ferrayoli ", di Napoli, promelle di retrovendere ad Enrico Pandone, conte di Venafro, entro tre anni, gli annui introlli di ducali 112 di Venafro, che quegli, con isiromento del dello nolaio, in pari dala, ha comprato dal conte per //20 ducali. tllrfl

Are. Cael., Prg. n. 2229. Jel aee. XIX: XX, n. 18. l

Originale, con sottoscrizioni autografe.

De Martutiis nel ie~t(/ e nella NT.

2

Pinu~ de Limatà

Nel

nel" nel/a NT.

lJer30,

Tlota del 3ec. XVII (om_a); segna­


328

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI ~-~-------~------_

... _ - - _ .. _

C -1522. V. 8 , B.

2911.

Venafro - Dinanzi a Nicandro « de Mascii de Priore » I, di Venafro, giudice al contratti, e ai lesti Asloljo di Capriati 2, Cesare Parenti, di Praia, Giovannello Valpono, di Bojano, e Dallo di Antonio « Massi» 3, di Ciorlano: Giovanni Moschella, can fideiussione di Paolo Moschella e Stefano « Iudici5 Angeli », di Venafro, riceve In mutuo 180 ducail di carlini da Gerolamo Bono, di Mastrati, generale erario di Enrico Pandane d'Aragona, conte di Venafro, Are. Caci., P,g. n. 2911. Originale, con sol/ascriz.ioni autografe, a fogilo del nolato Giovanni" de LUliano, de Petra NellJer8o, nota sincrono (omessa); segnaluTa del sec. XIX: XIX, n. 36. • Nella NT. e nel lesio, de MalICio

2

Nel testo de Capriata

!;

».

Nella NT. e nel lesto Daclilu5, Dactilo de Mascio

C -1522 . VI. 3 .

2990.

Monteroduni - Relrovendila del castello di Macchiagodena, falla da Enrico Mormile, di Napoli, a Enrico Pandone, conte di Ve1lafro. Are. Caet., Prg. n. 2990.

OrigInale.

Nel verso, noia sincrona (omessa); segnalara, del sec. XIX: XI, n. 29.

Anno millesimo quingentesimo vigesimo secundo, regnantihus Carulo imperatore et Ioanna de fu·agonia etc., die lercio mensis iunii, decime indictionis, Neapoli, in castro Montis Rotundi 1, provincie Comitatus Molisii. Nos Ioannes Mauheus Castaldus, de Neapoli, ad contractus iudex, Dominicus ConolTa 2, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presentia constitutÌs HelTico Mormili, de Neapoli, ex una parte, et notario Ioanne de Luciano, de Preta, procuratore Herrici Pannoni, comitis Venafri, prout per instrumentum, rogatum die ultimo mensis maii presentis anni, decime indictÌonÌs, in civitate Venafri, et proprie intus arcem civitatis, scriptum per manus notarii Ioannis Mas­ similla, de Prata, ex prute altera: prefatu5 Henicu5 asseruit comitem vendidisse Herrico Cf\strum Machiegodene, positum in provintia Comitatus Molisii, cum integro statu, pro precio ducatorum trium mille de cartenis argenti, mediante instrumento venditionis. rogato die undecimo mensis decemhris, none indictionis, millesimo quingentesimo vigesimo, in civitate Venafri, scripto per manus nolarii Ioannis Antonii de Nuceria, de Neapoli, in curia notarii Thesei Grassi de Neapoli; et eodem die Herricum, per alium contractum, promisisse comiti, quandocumque assignasset Herrico ducatos tres mille, dictum castrum eidem vendere, prout in Ìnstrumento, rogato die undecimo mensis decembris, nome indietionis, millesimo quingentesimo vigesimo, Neapoli, scripto per manus dictl notani Ioannis Antonii; Herricus, reginali et regio assenso in retrocessione obtento, retrovendidit comiti castrum Maehiegoclene, curo iategro statu, pro predo ducatorum trium mille de carlenis argenti, quos Herl'icus eonfessus fuit se habuisse hoc modo, videlicet per manus Federici Pannoni, de Neapoli, ducatQs mille sexcentos sep­ tuaginta, et per manus LuclovicÌ de Allieto ducatos mille tricentos triginta; liberans HerrÌcus homines et vaxaUos dieti castri a iuramento homagii sÌve assecurationis et exibitione obedienhe et fidelitatis, submictens eos comiti et suÌs heredibus et successoribus, salvill licteris de a55ecuratione Il vaxallis impe­ trandis a regia curia; mandans eis quod respondeant camiti de iuri.bus solitis et consuetis, necnon eidem comiti ohediant tamquam eorum et castri domino et pab'ono; Henicus obligavit se, heredes. 5uecessores ST. ffi Ioannes et bona, sub pena dupli; cum refectione dampnoram. interesse et expensarum. ffi Ludovicus de ARieto. ffi Camillus de Matheus Castaldus de Neapoli iudex ad contractus. ffi Diaconus Antonius Moscarello de Monterodonio. ffi Paulellus de Suessa, ffi Berar­ Aflicto. dineeta Quinque de Camarrota. Presentibus iudice Ioanne Mattheo Castaldo de Neapoli ad contractus, domino Ludovico' de Allieto, domino Camillo de Allieto, venerabili dompno Andrea T url'icella de Aversa, Berardinecto Quinque de Cammarota, Thoma de Luccha, de Neapoli, diacono Antonio Mosca­ l'ello de Monterotundo 1 et Pauliello de Suessa. , Errato, per Monti5 Raduni. Manie Roduno.

2

DJ,Oncerta lel.luTa

Ira

Conorra e Tonorra


HEGESTA CHARTARUM

C-1522. VI. 4.

2534.

Napoli - Dinanzi a Gregorio Russo, giudice ai contratti: Nicola "de Antonio », di Napoli, nolaio, e i lesti Benedetto Baralluci, di Teano, Filippo «de Prata», abate, lombardo, Giooanni« de Noya », di Taranio, Melchiorre « de Spensa », di Eboli, e Francesco B%lia, nolaio, di San~ l'Agata de Coli nol;ftcano che Dorolea Gonzaga, moglie. di GiotJanni-FranceJco Acquaviva d'Aragona, marchese di Bitonto, si riconosce debitrice Ver30 i coniugi Enrico Pandone e Caterina Acquaviva d'Aragona, conte e contessa di Venafro, e, per loro, al procuratore Federico Pandone, della 30mma di ducati 1440, dei quali ebbe in mutuo grazioso 135 in moneta e gli aliri J305 su 146 bestie vaccine da lei aVule: obbligandosi di re3lituirli in due anni, dà come fideiussori Francesco « de Castellis », Giovanni «del Biancho », Marco-Antonio Frezza, 1 don Giovanni « de luliano », di Eboli, Giovanni Pirro, di Amalfi, dotiore di leggi, Giovanni « de Limata », Giovanni Hlamarino, Anlonello « de Truncis », Golia « de Corropulo », Bernardino Falambesla e Carlo « de Boyano ». Are. Caet., Prg. n. 2534. Originale, con la sottoscrizione del giudice. del sec. XV/ll: n. 114; ; del sec. XIX: XX, n. 32. t Nel ie3lo

Nel

Verso segnalure,

del

3ec.

XVll:

n.

8;

Fricia

c -1522. VII. 17 .

2702.

Napoli

Retrovendila di Capriati a Volturno fatta ad Enrico Pandone, conte di Venafro, da MarcoAntonio Sannazaro, di Napoli, per 2500 ducati di carlini d'argento, che riceve su alcuni proventi di Venafro e di Prata.

Arc. Caei., Prg. n. 2702. del sec. XiX: XXIII, n. 24.

Originale.

Nel lJerso, ';ola 3incrona (omessa); Jegnalure, del sec. XVll: n. 7: n. 80;

ili Anno millesimo quingentesimo vicesimo secundo, regnantìbus Carolo, e[leeto] romanol'um impe~ l'alore etc., et Iohanna matre etc., die decimo sephmo mensis iulii, decime indictionis, Neapoli. N03 Antonectus Pisopia de Neapoli. ad contraetus iudex, Federicus de Cal'panis, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, constitutis in nostri presentia Marco Antonio Sannazario, de Neapoli, ex una parte, et Ioanne Baptista Georgici (I) de Suessa, utriusque iuris doctore, et Galeacio de Mazarellis, de Prata, procuratoribus Herrici Pandoni, comitis Venafri, prout fidem fecerunt per instru­ mentum, factum Neapoli, dìe duodecimo mensis septembris, decime indictionis, millesimo quingentesimo vicesimo primo, per manus Petri Pauli de Mari, notarii, ex parte altera: Marcus Antonius asseruit se p051lidere, immediate et in capite a regia curia, in feudum et suh contingenti feudali servitio et adoha, titulo venditionis sibi faete per dictum comitem, mediante instrumento facto sub anno millesimo quin­ gentesimo vicesimo primo, die vicesimo mensis septembris, per manus notarii Cesaris Malfitani, seu aherius notarii in eius curia, terram seu castrum Crapiate, positum in provintia Terre Laboris, cum castro seu fortellitio, hominibus, vaxallis, feudis, domibus, hostariis, territoriis, cabellis, scannagiis, collectis, furnis, fornacibus, ferreriis, bayulacione et cum mero mÌxtoque imperio et gladii potestate et cum cogai­ tione causarum et cum aliis pertinentiis ae intl'Oitibus, cum quibus dictum castrum Marcus Antonius emit a comite: francum, liberum et exemptum, excepto a dieto contingenti feudali servitio et adoha; ae se ipsum Marcum Antonium promisisse retrovendere comiti castrum Crapiate pro precio ducatorum duorum mille quingentorum: Marcus Antonius, cum regio assensu, retrovendidit Ioanni Baptiste et Galeacio dictam terram seu eastrum Crapiate, cum omnibus iuribus et pertinenciis, cum quibus dictum castrum comes vendidit Marco Antonio, et cum integro suo statu, pro precio ducatorum duorum mille quingen­ torum de carlenis argenti, ad rationem carlenorum decem pro ducato, quos ducatos Marcus Antonius confessus fuit se recepisse a Ioanne Baptista et Galeacio de pecunia comitis, ad eos perventa ex precio venditionis per eos, nomine comitis, facta prefato Marco Antonio de ducatis annuis septicentum quatra­ ginta intl'Oituum bayulacionis et olhtii magistri actorum terre Venafri, balcherie et tinte et offitii magistri actorum tene Prate et tocÌus status ipsius comitis, mediante instrumenio facto presenti die per manus VI. 42


D O C U M E N T I D E L L' A R C H l V I O C A E T A N I

330

mei notarii; tali patto quod, si dictum castrum e[v]inceretur ab aliis causam non habentibus a Marco Antonio, eo casu Marcus Antonius eiusque heredes et successores :non teneantur ad defensionem et evictionem dieti castri nec ad precii restitucionem; obligavit se suosque heredes, successores et bona omnia, sub pena dupli precii supradìcti; cum refectione danpnorum, interesse et e:xpensarum. ST. ìfi Antonectus Pisopia de Neapoli ad contraclus iudex. Marius Saxus de Neapoli utriusque iuris ffi lo Michelangniolo Canbi sono testimonio. Anibal Moriminus testis. tE lohannes Domi­ doctor. Dicus de Clemente neapolitanus testis. Presentibus indice Antonetto Pisopia de Neapoli ad contractus, domino Mario Saxo de Neapoli, utriusque inris doctore, Andrea Mazagiugno alias Lancianese, loanne Ferdinando Santo ·Mango. de Neapoli, Anibale Mormili, de Neapoli, Nicolao de Forli, Ioanne lacobe de Forli, de Neapoli, Ioanne Dominica de Clemente, de Neapoli, Michaele Angelo Cambi, Francesco Russo, de Marzano, et Clemente Palunbo, de Neapoli.

C -1522. VIII. 5 •

806.

Pettoranello di Molise - Enrico Pandone. conte di Venafro. per venti anni e per la corrisposta annua di cento tomo li di grano e cinquanta d'orzo, concede in affitto all'università di Pettoranello il territorio della curia, eccettuala la con/rada « le Padule ». Are. Caet., Prg. n. 806. .ec. X/X: Xl, n. 33

Originale, con sottoscrizioni autografe.

Nel verso, nota sincrono (omessa); segnalura del

Anno millesimo quingentesimo vicesimo secundo, l'egnantibus Carolo etc. et Ioanna etc., die quinto mensis augusti, decime indictionis, in castro Pectoranj, de provintia Comitatus Molisii, ante fatiem ecclesie Sancte Marie. Nos Bel'ardinus de Frascatis, de Fresolono, ad contractus iudex, Ioannes de Lutiano, de Petra, notarius, et testes, videlicet Leonal'dus Nicolai de Angelillo, de Pretamellaria, dopnus Marcus de Ziorlano. dopnus Mutius de Mucallo, de Machiagodena, et dopnus Vicentins de Alife, cappellani in Pedorano, fatemul' quod Ieronimus Bonus, de Mastrati, genel'alis erarius et deputatus Emici Pandoni, comitis Venafri, Boviani etc., de quo mandato constitit per instrumentum scriptum manu mei notarii, s ub datum Boviani, nudiu! tertius, die IlIo mensis augusti 1522. parte ex una, et Petrus Carnevale, de castro Pectorani, procurator universitatis et hominum castri Pectorani, de [quo] i scindicatu [constitit per instrumentum] l scriptum manu mei notarii, sub datum Pectorani, in eodem Ioco, hodie die predicto, ex altera: Ieronimus Bonus affictavit seu arrendamentum dedit Pe,tra Carnevale ad viginti annos, a presenti die n antea numerandoll, territorium actum ad laborandum quod habet curia Pectorani, in territorio Pectorani, reservato comiti Venafri territorio quod vulgo dicitur le Padule: ad cultivandum et utifruendum per universitatem et homines castri Pedorani; Petrus promisit Ieronimo dare singuli! annis de grano tum­ mulos centum et de ordeo tummulos quinquaginta, ad mensuram tummoli neapolitani, videlicet in illis loda status comitis Venafri in quibus comes mandaverit portandos, sumptibus et expensis universitatis et hominum castri P ectorani; patte! obligaverunt se, heredes et successores et' bona dictam locacionem observare, sub pena ducalorum mille, cum refectione dapnorum, expensarum et interesse, et iuraverunt. Confecta sunt duo instrumenta, quorum presens ad cautelam comitis Venafri. ST. ffi Berardinus de Frascatis de Frisolono ad contractus iudex. S. ffi Donnus Mutius Marini Antree terra Machie­ godaDi. ffi Leonardus de Angelillis de Preta Mellaria testis. ffi Dopnus Marchus magistri loannis (?) de Czurlano testis. ffi Donnus Vicenbus Pulchra Facia alifanus. NT. t

Danno della pergamena.

C-15ZZ.X .14.

1175.

Prata Sannita - Dinanzi a Giacomo « de Capua)}, giudice ai c.ontralli, e ai testi don Bernardino Sacca/ari, Antonio « d~ Trayetto », Carlo «de Tallone », e Giooanni «de Landiano»: Rita Scorta, col consemlO di Nicola Scunzi, suo marito, e per ducati quattro e mezzo, 'Dende a &rnar~ aino « Romicii Pulicis ", un terreno posto nel territorio di Praia, in conlrada « ad Cesa Rossa », censuario di un tornese a favore di Enrico Pandone ,d'Aragona. conte di Venafro. signore di

Prata, preoio assenso di questo.


REGEST A CHART ARUM Originale, con ~ott(JJcrfziQni autografe

Arc. eaei., Prg. n. ! 175.

i,

33t

a Togito del no/aio Parente di Praia.

N'c.l

verso, segna/ura del sec. XIX: XI, n. 28. i

Asp/H'tafe in parle da un taglio fallo nel lembo inferiore della pergamena.

c -1522 • X • 21.

1787.

Napoli

Atisemm regio alla donazione di /2000 ducali falta da Lucrezia d'Aragona a Luigi Gae­ tani d'Aragona, suo figlio, sopra la città di Mineroino. .

Ar~.

Cael.• Prg. n. 1787.

P, 4, Cap. VII, f. 3; del

3ec.

Originale.

Nel Qerso '''gnature, del sec. XVII: n. 4; (corretto Mpra un originario l);

XIX, XXXIX, n. 4.

Carolus etc., Ioanna etc., reges utriusque SiciIie etc. Carolus de la Noy, miles aurei velleris, cesaree et catholicarum maÌestatum in presenti regno viCC1'CX, Iocumtenens et capitaneus generalis, dominus de SanzeUis ac prefate cesaree maiestatis magnus scutifer etc. Subiectorum regiorum com­ pendiis ... Pro parte Lucretie de Al'agonia, ducÌsse Trayecti, fuit expositum quemadmodum, virtute albarani subscripti sua manu et sigillati suo sigillo, donavit don Loysio Gaetano de Aragonia, eius !ilio, ducato! duodecim mille super civitate Minorbini, percipiendos post mortem ducisse, cum polestate quod eiusdem heres universalis possit iUos redimere infra terminum annorum duorum et, si iIIos non redemerit, dieta civitas sit libera don Loysii, cum promissione cOIToborandi donationem instrumento; pro don Loysii parte fuit supplicatum quatenus !:am donationi facte virtute albarani quam faciende per instrumentum assentire regiumque assensum interponere dignaremur: nos assentimus regiumque ansensum interponimus, fidelitate regia, feudali sel'vitio et adoha l'egiisque aHis et alterius iuribus salvis. Pl'esentes fieri fecimus, magno catholice maiestatis felicis memorie pendenti sigillo munita s, cum predictarum maiestatum sigillum nondum sit expeditum. Datum in Castello Novo Neapolis, die vicesimo primo octobris millesimo quingentesimo vicesimo secundo. Don Charles de la Noy 1. Sig. 2 (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Patinaria l'. Vidit Sancius Ruiz regens generalem thesaurariam. Dominus vicerex mandavi t mihi Antonio Seronio. Salvat tareno! XII, Lucius Lopis taxator. In privilegiorum locumtenentie primo, folio CLXXVII; (nel mezzo): Ioffredus presidens et viceprothonotarius; (a destra): Vidit de Colle l'. Hieronimus de Francisco locumtenens magni camerari; (,alla plica): Transunlo in volgare (omesso). l

Autografo.

li

Frammento in cera roua. appC30 alla plica con cordoncino serieo,

Napoli - Assenso regio alle conrJenzioni stipulaie Gaetani d'Aragona. Are. Cael., Prg. n. /808.

e giallo.

1808.

C-1522.X.27.

C. p., Fas. p.: del sec. XIX: XLlH,

10380

Originale. D.

per il matrimonio di Lucrezia di Monialto con Luigi

Neloer!o, nota del aec. XVI (omeMa); 3cgnalurc, del see. XVII: n. 5: P. 4,

41.

[Carolus] ! etc. et Ioanna etc. l'eges utriusque Sicilie etc. [Carolus] 1 de la Noy, miles aurei velleris tiC cesaree et catholice maiestatis in presenti regno vicerex, capitaneus et locumtenens generalis, Decet annuere dominus de Sanceles, cesaree et catbolice maiestatis camerarius et magnus 5cutifer. etc. principem ... Pro parte utriu!i!que iUfis doetoris Ludovici de Montalto, regentis regiam cancellariam in presenti regno, collateralis, consiliarii regii, et donne Lucretie, eius Glie, fuit expositum quod, cum pre­ teritis pl'Oxime diebus fuisset contractum matrimonium mter dictam Lucretiam et don Loysium Caietànum de Aragonia, filium Honorati Cayetani de Aragonia, ducis Trayecti, fuerunt in partem solute dotes, tam in pecunia quam in corredo, prout per contractus et cautelas; et quia don Loysius et dux se ipsos obligabunt restitucioni docium cum antefato seu terciaria, cum obligacione bono~um burgensaticorum et feudalium etiam titulatorum, pro ipsorum parte fuit supplicatum quatenus clausulis contentis in dictis scripturÌs assentire regiumque assensum interponere dignaremur; nos, pro consideracione devocionis et lidei supplicantium propter que (I) in hiis et longe maÌoribus exauditionis gratiam promerenlur, assentitnus regiumque assensum interponimus, fidelitate regia, servitio et adoha regiisque aliis et alterius iuribus salvis. Presentes neri iuximus, regio sigillo catholice maiestatis felicis memorie impendenti munitas, cum adhuc sigillum predictarum maiestatum non sit expeditum. Datum in Castello Novo Neapolis, die vicesimo


332

DOCUMEN Ti DELL' ARCHIV lO CAET ANI

septimo octobris millesimo quingentesimo vicesimo secundo, Don Charles de la Noy 2, Sig. :< (Nel margine inferiore, a sinistra): Vidit Patinaria' r. Vidit Sancius Ruiz regens generalem thesaurariam. Dominus vicerex mandavit mihi Antonio Seronio. Nihil solvat quia exemptu5, Lucius Lopis taxatol'. ln privilegiorum primo, folio CLXI; (nel mezzo): Ioffredus presidens et viceprothonotm'ius; (a destra): Hieronimus a) locumtenens magni camerarii. Vidit de Colle r. i (sulla plica): Transunto in volgare (omesso). a) De Francisco. I

Manca nel lesto.

Autografo.

2

3

Frammenlo in cera rossa, appe.,o alla plica Con naslrino serico, ros.o e giallo.

C -1522 • XI • 21 •

2378.

Napoli - Dinanzi ad Antonello PÌ1;opia, giu.dice ai contratti, e ai lesti Roberto" de Acai" », Rubino {( Cochi » \ e Francesco Russo, di Marzano: Marco-Antonio Sannazuro 2 costiluisce suo procu­ ratore Giovanni-Ferdinando Santo Mango a relrovendere ad Enrica Pandone, conte di Venafro, annui ducati 230, pel prezzo capitale di 2300 ducati, su alcune entrate di Venafro e di Prata e su altri beni del Regno; inoltre a rilasciare quietanza di 740 ducati per frutti dOQuti sino al /7. VII. /523 dal conle; e a ricevere da questo e dalla contessa, sua moglie, l'islromenio di mutuo di 4400 ducati. Napoli".

4rc. Caei., Prg. n. 2378. Origl'nale, con sot/o$crizioni autografe, a ",glto del no/aio Federico «de Carpanis", di Nel verso, nota del rog%rio (omessa); segna/lira del 3ec. X/X: XX, n. 22. l

Coccho nella NT.

2

Sanazario nel leslo; Sanazaro nella nolo dorsale.

c -1522 • XI. 23 , A •

2619.

Venafro - Il procuratore di lV/arco-Antonio Sannazaro, di Napoli. per 2300 ducati di carlini d'ar_ gento, retTovende a Enrico Pandone, conte di Venafro, 230 ducati vendutigli su alcuni proventi di Venafro e di Praia, nonché sugli introiti di fulli i beni del conte nel Regno. Are. Caei., Prg. n. 2619.

Originale, scritto prima del seguente.

tE!

Anno millesimo quÌngentesimo vicesimo secundo, regnantibus Carolo, romanorum imperatore, et loanna etc. anno sexto, die vicesimo tercio mensis novembris, undecime indictionis, in civitate Venafrì, provintie Terre Laboris. Nos Nicandrus de Massimo de lo Priole (I), de Venafro, ad contractus iudex, Federicus de Carpanis, de civitate Neapolis, notarius, et testes notum facimus quod, in nostri presentia constitutis Hemico Pandono, comite Venani, ex una parte, et Ioanne Ferdinando Santo Mango, de Neapoli, procuratore Marci Antonii Sanazari de Neapolii, prout constat per instrumentum, fadum Neapoli, die vicesimo primo presentis mensis per manus mei notarii, agente pro parte Marci Antonii, ex parte altera; loannes F erdinandus asseruit Marcum Antonium p05sidere, in feudum et sub contin­ genti feudali servitio et adoha, titulo venditionÌs fade per Ioannem Baptistam Georgici (I). de Suessa. utriusQue iuris doctorem, et Galeaciuin de Mazarellis. de Prata. procuratores dicti comitis. mediante instrumento venditionis fatto Neapoli, die decimo septimo mensis iulii, proxime elapsi, per manus mei Dotarii, et cum paeto retl'ovendendi infra pl'ehxum terminum, mediante alio instrumento, dictis die et anno fado per manus mei notarii, annuos ducatos septingentum quatraginta de carlenis argenti, anno quolibet in perpetuum percipiendos 5uper omnibu5 introitibus bayulationis et offÌtii magistri actorum terre Venafri et balcherie et tinte et officii magistri actOl'um terre Prate, de provintia T erre Labol'is, ipsius comitis, et super omnibus introiti bus omnium bonorum feudalium et titulatorum ipsiu5 comitis, sitorum in regno Sicilie citra F arum, et solvendos annia singulis in pel'petuum per comitem suosque hel'edes et successores Marco Antonio et suis heredibus et successoribus, in tribus anni tereiis; ae comitem requisivisse Marcum Antonium Ilt, virtute paeti, sibi retrovendere deberet de summa dictorum introÌtuum annuo!! ducato!! ducentum triginta de carlems argenti, pro precio ducatorum duorum mille

hlcentorum de carlenis; et licet ipse Marcus Antonius non teneatur nisi integros introitus ducatorum


REGESTA CHARTARUM

333

septingentorum quatl'aginta l'etrovendere, nibilominus contentus l'emansit l'etl'ovendere ipsi comiti annuali ducato! ducentum triginta; citra tamen preiuditium retrovenditionis de restanti quantitate. ita quod Marcus Antoniu! non possit astringi ad restantem quantitatem retrovendel'e nÌsi integram: Ioannes Ferdinandus retl'ovendidit dicto comiti annuos ducatos ducentum triginta de carlenis argenti, in feudum et 5ub con­ tingenti feudali sel'vitio et adoha, francos et cum Ìuribus et pertinentiis 51:1i5, prout Marco Antonio venditi fuerunt, pro pretio presentis retrovenditionis ducatorum duorum mille tncentorum de carlenis argenti, quos Ioannes Fel'dinandus confessus fuit se recepisse a comite, regio assensu intervenienle, feudi natura in aliquo non mutata; cedens Ioannes Ferdinandu5 Offine ;U5 omnemque act;onem 5upel' annnis introiti bus retrovenditÌs, reservata tamen ipoteca pro evictione restantis quantitatis introituum predictorum ac ratis manentibu5 instrumentis tam venditionis quam solutionis promisse de dictis inti'Oitibus ; loannes Ferdinandus obligavit Marcum Antonium et ipsius hercdes successores et bona omnia dieto comiti, reservato regio assensu, sub pena dupli dicti pl'etii; cum l'efectione et restitutione danpnorum, interesse et expensarum. ST. ffi Nicander Mascii de Priore. S. ffi Astolufus de Crapiata ffi Iacobus Rotundus de Prata indignus utl'iusque iUl'is doctor. ffi Don loannes Magnioctus testis. ffi Hiel'onimus Bonus de Mastratis. ffi Cesar Parentius de Prata. pnmicerius venafranus testi!. Presentibus indice Nicandro de Massimo de lo Priolo (I) de Venafro ad contractus, domino Astolfo de Crapiata, domino lacoho Rotundo de Prata, utriusque iuris doctore, donno Ioanne Magnocto, primicel'Ìo Venafri, Hieronimo Bono de Mastrate, Honufrio de Raynaldo, de Venafro, et Cesare Parente de Prata.

2619.

C. 1522 . XI. 23 , B .

Venafro - Dinanzi a Nic.andro di Mascio del Priore t, giudice ai con/ratti, e ai lesti Aslolfo di Capriati 2, Giacomo Rotundo, di Prata, dottore di leggi, don Giovanni Magniollo, primicerio venafrano, Geronimo Bono, di lV/astrati, e Cesare Parenti, di Prata: Giovanni-Ferdinando Santo Mango. di Napoli, procuratore di Marco-Antonio Sannazaro 3, di Napoli, rilascia quietanza ad Enrico Pandone, conte di Venafro, per i frutti di 740 ducati, da questo venduti sopra gli introiti della balla e dell' ufficio di mastro d'atti di Venafra e della tintoria e dell' ufficio di mastro d'alti di Praia, nonchè sopra gli altri beni feudali. Are. eaet., Prg. n. 2619. Federico « de Carpani! ", di Napoli,

Originale, serillo di segui/o al precedente, con solioscri:t.Ì::mi autografe, a Togilo del lIoraio Nel verso noia sincrono (amena); segnalure, del 5ec. XVII: n. 2; n. 90; del sec. XIX:

XVIU, n. 3. !

Nella 8oUOsc,,:<Ìone de Priore

2

Nel testo de Crapiata

3

Nel leslo SanazariQ.

669.

C .1522. XI. 24.

Venafro - Dinanzi a Nicandro " de MaSCll de Priore » giudice ai con/ralti, e ai lesti don Nicandro Rocciulo \ canonico venafrano, Antonino « de Prato», notaio di Teano, Paolo Santa Barbara ~\ e Giovanni Zilella, diaconi e canonici venafrani, nella stanza dell' abitazione del giudice: il chierico Carlo e Marluzio. figli ed eredi del fu Nicandro « de Martucio », per 42 ducati, vendono a Enrico Pandane d'Aragona, conte e signore di Venafro, assente, e per lui al suo procuratore Geronimo Bono, di Mastrati, una vigna e un terreno posti nel territorio di Venafro, in contrada « ad Saneto Donato ». I

Are. Caei., Prg. n. 669. Originale, con soltoscrizloni autografe, a rogito del nolaio Marciano di Anlonio MaTotta, di Venafro. Nelver.o, nota sincrona (omessa); .es"a/ara del sec. X/X: XIX, n. 35. !

Roez!o nella solto.endone.

2

Nel fe./o Paolo di Giacomo di Santa Barbara


334

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

C-1522. XI. 24.

2931.

Venafro ~ Dinanzi a Nicandro « de Masci de Priore», giudice ai contralti, e ai testi Fernando « de Rinaldis ». di Roccapipirozzi, nolaio, don Giacomo Vetulo e don Nicola « de Gravio ». cano~ nlci venafrani, e Salvalore de Sanctis, di Venafro: Francesca figlia delfu Nicandro « de Martucsio », moglie di Seipiane Ricetta. col COngenRD di RUD fl'D.telio Mmlueeio, tll'omatariD di Venaffl}, per 18 ducati di carlini d'argento, vende a Geronimo Bono, di Mostrati, esattore di Enrico Pondone d'Aragona. conie di Venafro, una vigna col terreno attiguo, in località «ad Sancto Donato », in terrilorio di Venafro. Are. Caei., P,g. n. 2931. Originale, con solto.crizioni autografe, a rogilo del nolaio Marciano di Antonia Marotta, Nel verso, nota ./nerona (ome••a); .egnaltrra del .ec. XIX: XVII, n. 21.

di Venafro.

C .1522 . XII . 11.

2217.

Venafro -- Dinanzi a Costanlino « de Martubo », giudice ai con/ralti, e ai lesli Alfonso di Capriati 2, Geronimo « de Vallectis )}. professore di leggi e sindaco di V cnafro, Ferdinando « de Rinaldis )}, nolaio di Roccapipirozzi, e Giovanni « Maximilla », nolaio di Prata: maestro Leonardo Marotta, per sei ducati di carlini d'argenfo, vende a Enrico Pandone d'A ragona, conte di Venafro, e per lui al suo procuratore Geronimo Bono, di Mastrati, un mezzo tomolo di vigna con un piccolo terreno, posta nel lerritòrio di Venafro, in contrada « ad Santo Lazaro ». Are. Cad., Prg. n. 2217, Originale, con 30UoscTÌzloni autografe, il rogito Jel notaio Marciano di Antonio Marottll, di Nel Oflf30, noia sincrona (omessa); secnatura del sec. XIX: XVI, n. 54.

Venafro. l

Nel lesto de Marlutiis

2

Nel testo de Crapiata

5igillo di Luigi XII

(C. 1502 .V, Prg, 1879).


INDICE



I.

NOTAI CHE HANNO ,ROGATO I DOCUMENTI.

ì

Afelatro (Nicola-Francesco de), di Napoli (1476) 47. Amalfitano, Malfitano(Cesare), di Napoli (1490.1518) 141,

317. Amatus (Battista). di Campli (1493) 166. Amore (Francesco de), di Vitulano (1535) 309. Angeleliò (Berardino di Domenico de), di Alvignano (1491 ,

1505) 156, 240. Antonij v. Notarii. Apocello (Giacomo), della C. A. (1521) 325. Armannis (Stefano de), (1513) 274. Arquata (Francesco di ser Bartolomeo de), (1515) 292. Aurofino (Orifino de), di Venosa, dimoro in Napoli (1470) 3. B"buco (Bartolomeo di F raocesco), di Veroli (1492) 162. Balneo (Giacomo de), di Amalfi, dimoro in Napoli (1477) 55. Bandis de S. Gemino (Dando de), fiorentino (1483) 97. Barlholomei (Visconte), di Volterra, della C. A. (1419) 73. B"5$uS (Francesco), di Napoli (1416) 46. Benedici; (Antonio), di Ilri (1491) 152. Benedicti (Tullio domini). di Fondi, teste (14i3) 29. Benedieti$ (Bernardino de), di Teano, dimoro in Traetto

(1502) 8. Benedido (Giacomo de), di Capua (1509) 266. Beneinbene. Benembene (Camillo de), pror. di diritto, romano

(1475, 1477, 1487_8, 1504) 46,54. 127, 130. 237. Berardino, di Teramo (1507) 85. Berarai•• Berardo (Antonio di Giovanni-Andrea de), di Fondi

(1491) 154. Bere!1jSarius (Bartolomeo), dimoro in Oristano (1480) 57, Ber!onibus (Lorenzo del fu Gregorio de), romano (1479) 75, Boccablancha (Galeotto), di Ripatransone (1506) 247. Boni. (Giovanni-Francesco de), velilerno (152!) 323. Bonocorde (Mazzeo de), lesle (1480) 51. Bordoniu5 (Giacomo), di Sermoneia (1516) 298. Bodey (Arnoldo de), chierico di Liegi (1488) 131. Bo••i.. (Vincenzo de), di Napoli (1487) 113. Boy (Nicola), (1480) 56-7. Bradicuria (Giovanni di Desiderio de), chierico di Toul (1497) 191. Brenna (Benedetto de). di Napoli, teste (1480) 81. Brunis (Giovanni Evangelista de), di Fumone (1516) 299. Bucca (Giovanni-Giacomo), della C. A. (1538) 270. Buehio (Giacomo-Antonio de). di Gaeta (1471, 1491) Il,

152-3, 155, 157. Busci""" (Carlo). di Prata (1521) 325. B.,sseli (Florido). chienco di Lione (1520) 315. Camosius (Giovanni), dì Anticoli di Campagna (1499) 208, Canlalupis (Giacomo di Giovanni de). di Man!ova (1499)

209. I

Capolana (Antonio di Antonio), dì Cori (1478) 61. Cappellonis (Pasquale de), di Bojano (1515) 293. Carnariis (de): Domenico. romano (1512) 274. Emiliano, romano (1513) 274. Carola (Cristoforo), di Amalfi, eitt. di Napoli (1498) 193. Carpanis (de): Federico, di Napoli (1522) 329, 332-3. l\Iarcantonio, di Napoli (1499) 203. Casanova, Casanova (de): Ligorio. di Napoli (1478) 64. Nicola-Ambrosio, di Napoli (1474, 1509) 38, 269. Castagnola, Ca.tangnola (Nicola), di Gaeta. (1491, 1495) 153,

175. Catalanus (Raynaldo), di Aversa (1479) 73. Catinellis (Lodovico di Antonio, Lodovico-Antonio de), fer­ fal'ere, dimoro in Montepagano (1499, 1506, 1508)

85, 208. 224. Cayetauus (Tommaso) (1491), 156-7; Gaytanus, di Fondi

(1499) 208. Cerbllriis (Francesco de), di Piedimonte d'Alife (l 507) 260; teste (1495) 181. Cesia (Berardino, de), di Capua (1521) 220. Ciechi GoTÌi (Nicola), di Alatn (1473) 21. Cinrijs (i) de Cicellar (Fernans de), scrivano et notano en la villa de Almansa (1477) 57. Clinea (Marino de), di Noha (1496) 188. Cobello (Giovanni de), di Piedimonte d'Alife (1507) 206. Coei (Giovanni), di Gaeta (1475) 41. Colutie Zachane (Paolo), romano (1473) 22.3. CanoITa, Tonorra (~) (Domenico), di Napoli (1522) 328. Comeliis (Angelo de), di Alvignano (1515,1516,1518) 282,

294, 307. Corradinus, romano, del rione Colonna (i 491 _2) 151, 164. Cuenca (Agostino de), chierico di Cuenca (1502) 225. Cllnlo, Curio (Nicola de), di Napoli (1520, 1522) 320, 327. Deinseti, Denseti (Desiderio), (1514. 1516) 292, 301. Dionisii. (Pantaleo de), chierico di Torino, della C. A. (1518)

308. Dolce (Pietro di Giovanni), di Ciorlano (1504) 236. Domenico del fu Antonello, di Ripatransone (1506) 247. Ecclesia (Giovanni Baltista de), (1519) 310. Falco, Falco (de): A'\tGnio (1518) 317. Baordo, tesle (1480) 81. Fedele (Fabiano), (1506) 246. Fernandi (Barnaba). di Valenzuela, scrittore della curia romana

(1509) 271.

Nell' Indice sono regiJlraZi anche i no/ai delle copie, ricorda/e nel leslo e nelle note. Il numero fuori parente1li indica la

pagina:

entrtJ

VI,43

parentesi trovansl le date del documenti rogali Ja ciascun tlo/alo o in cui

il

nolaio apparisce

come tesle.


338

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Ferrera (Fernando-Alfonso de), chierico di Salamanca (1520)

. 315. Ferrariis (de): Giovanni, di Ailano (1518-20) 3iO, 312-3, 316. Nicola, di San Lorenzo, teste (1471) 1I. Ferrillus (Giacomo), di Avena, dimoro in Napoli (1480) 80. Filolerj (Pietro), chierico di Lione (1505) 241. Fiscarelli. (Giacomo de), di Circello (1491) 154. Flore (Marino cle). di Napoli (1472) 13. Franco (Giovanni), di Alatri (1500) 21 7. Gaetus (Antonio), di Cori (1 515) 295. Galardo ( Antonio), privernate, cancelliere di Velletri (1509) 263. Galassio (Pietro-Antonio del fu Giovanni de), di Fano, giu­ dice (1480) 76. Galeatii. (Giovanni de), di Venosa (1521) 326. Gay!anus I). Cayetanus. Gazanita (Pietruzzo), di Reggio Calabria (1508) 263. Gentili (Biagio de), di Caserta (1482, 1502) 96, 229. Georgiis (Lodovico de), di Piedimonte d'Alife (1495) 181. Golino (Paolino de), di Napoli (1474) 34; teste (1472) 14. Gorii v. Ciechi. Grasso (Teseo), di Napoli (1509) 190. Gratianis (Giacomo de), di Monteroduni, dimoro in Sermo­ neta (1494, 1514) 170, 289-90. Guaslalerro (Francesco), di Cori (1514) 292. Guliermo (Paolo), di Crispano (1491), 153. Heesboem (Giovanni de), chierico di Cambrai (1474-5), 32,42. Heremita (Battista de), di Piedimonte d'Alife (1507, 1512.3) 260, 277, 288. Humilibus (Giovanni de), di Napoli (1509) 215, Huseman (Giovanni), prete di Colonia (1471) IO. Iacobi (Ugo). chierico di Reims, licenziato in decreti (1473) 24. lannellis (Antonio de), di Itri (1480) 81. Ingrignectis (Geronimo de), di Napoli (1477) 51. Iohannis o, N olarii. Lando (Bernardino). di Maddaloni. citi. di Bari (1521) 324. Landullì. Landulfis (Giovanni de), di Itri (1475, 1491) 42, 157. Leone (Angdino, Angelo de), di Traelto, lesle (1502) 8, 227. Leonis (Antonio), di Castelforte, teste (1502) 8. Ludovici (Antonio di Paolo), di Ticchicna di Veroli (1491) 158. LutÌano, de Petra (Giovanni de), (1510, 1512, 1522) 273, 281-2. 327-8. 330. Maceroni (Marco di Vittorio), di Montegranaro, giudice di Ancarano (1517) 304. Maczia, Mazia (de): Antonio, di Caserta (1470) Z; Antonello, di Casena (, ..n, 1487, 1491) 16, 108, 159. Giacomo, di Caserta (1510, 1512, 1515) 272, 282, 295. Madiis tTommaso de), di Noha (1517, 1520) 305, 322. Magistri (Domenico di Benedetto-Nicola), di T otre (1476) 51. Magi.tr; Guillielmi (Antonello), di San Pietro Inline (1482, 1487) 90, 123. Malatesta (Berardino), di Napoli (1512) 276. Malfitano o. Amalfitano. Mandni (Marco del notaio Gregorio), di Sonnino (1474) 35. Marchesi (Giovanni-Filippo), romano (1511) 273. Marciano (Angelo), di Napoli (1501, 1507-8, 1511, 1515) 219, 257, 263, 273, 295.

MarÌnis (Pietro-Paolo de), di Capua (1509, 1521) 271, 326; o. Mary (de). MaroUa (Marciano di Antonio), di Venafro (1522) 333.4. Martellus: Nicola, di Castelforte, teste (1478) 69. Nicola, di Traelto (1502) 117. Mary (Pietro-Paolo de), giudice (1517-8, 1520) 317; Il. Marinis (de). Ma.!ral: (N:col" J:), (149;) 17i'. Malalono (de) o. Lando (Bernardino). MatrellSÌs (All!anello), di Nola, te.te (1480) 81. Maximiila (Giova:1ni), di Prata (1522) 327. Mazia o. Maczia. Mei Pacifici (Giovanni), (1496) 186. Mercurio (Nicola-Marino de), di Napoli (1473) 29. Michaeli. (Giovanni), romano (1485-6, 1491) 103, 108, 142, 148, 150. Miguel (Gabriel), del regno di Sardegna (1480) 57. Milono (Prisciano), di Napoli (1513) 163. Molario (Befando cle), chierico di Lione (1506) 114. Morte (Nico!a de), di Napoli (1472) 14. Natale (Marco de), di Castello degli Schiavi (1492) 163. Noiroli (Nicola), chierico di Besançon (1518) 306. Notarii Antonij (Pietro), di Sermoneta (1475) 40;tesle (1494) 170. Nolarii Iohano;. Petri Luce (Pietro Luca). di Cori (1517) 58. Notarii S!ephanj (Nicola). dì Sermoneta (1470) 4. Novellis (Franc~co de), romano (1513) 274. Nuceria (Giovanni-Antonio de), di Napoli (1520) 321-2. Odonihus (Odo de), di Priverno (1519) 311. Pacifici Il. Mei. Pacincis (Pacifico de), (1519) 310. Panicis (Angelo de), di Musiano (1482) 92. Papera (Cola-Antonio de), di Chieti (1485) 104-5. Parente (Francesco), di Prata (1519. 1522) 312, 331. Parente (Peregrino de), dì Conversano (1488, 150 I) 85. 179, 219. Parrillis (Pietro-Giacomo de), di Piedimonte d'Alife (ISI8) 307. Palente v. Parente Francesco. Paterno (Cobdlo de), di Pi",dimnnle d'Alife (1507) 260. Pelagallj (Antonio di Nardo), di Priverno (1472) 19. Penense (Guglielmo), di Napoli (1515. 1517) 293, 303. Pelele, Petile (Giovanni di Andrea), di Fondi (1473, 1477, 1489) 29. 53. 137. Petrazijs (Pietro de). di Conversano (1501) 49. Petri Luce v. Notarii lohannis. Picentino (Francesco-Giacomo), di Minervino (1521) 325. Pilellis (Antonio de), di Castelforte, dimoro in Napoli

(1472) 18. Pisanus (Pietruccio), di Napoli, teste (1472) 14.

Fontianus (Faolo), roma."I.o (1452) 91, Pralo (Antonino de), di Teano (1520) 313. Rahucius (1480) 8!. Raynaldis (de): Onoffio, di Roccapipirol.zi (1517, 1520) 302,316.7,320. OooIrio, di Venafro (1520) 319. Repletis (Rodolfo di seI Piermarino de). di Ripatransone (1506) 248. Ricìus (Geronimo), romano (1513) 274. Ripa (Pietro de). (1491) 160. Roccha (Baldassare), di Castrovillari, giudice (1489) 139. Rocciis (Valentino de), di Ponte Lalldolfo (1491) 155. Rogerellill (Francesco de), di Ailano (1503) 160.


REGESTA CHARTARUM

Romanellj (Marino), di fondi (1477) 52. Romani: Antonio di noL Gìa<::omo, di Cori (15 t 7) 58. Geromino, di Roccaguglielma (1491) 153, 155.6, 158. Rosana (Giacomo de), di Caivano (1490) 139. Rotundis (Giovanni de), teste (1480) 81. Rotundo (Agostino), di Ca.tei di Sa••o (1481, 1498) 81,

193.

339

Sicler (Dionisio), chierico di Blois (1505) 244. Stephanj I). Notarii. Stephanlltii (Antonello-Giovanni), di Filettino (1495) 185. Taglientibus (Giovanni-Mania del fu Pietro de), romano

(1491) 158. Theani. (Durante de), di Sant'Angelo Raviscanina (1499) 214. Thebaldis (M_imo di maestro Antonio de), romano (1473) 23. Theodoro (Matteo de), di Gaeta (1473) 26. ~norr(l.

fiuno, fiUUU3;

Tonorra.

Ferdinando, di Napoli (1529) 312. Francesco, di Napoli (1483) 99. Gregorio, di Napoli (1509, 1516, 1520) 268, 296,318, 320. Salomonibu. (Annunzio de), (1465) 106. Sanctonu5 (Cirio), di Napoli (1478, 1487) 68. 112. Sanguinei (Luigi-An!ç.l1io, Luigi di Antonio), (1519.20) 312,

Troyanis (Alfonso de), di Eboli (1509) 269.

Tueii, Tutii(Giovanni di Carlo), di Sermonela(1471, 1472)

11.2. Unticano (Pietro-Paolo), di Napoli (1487) J 12. Valentibus (Antonio de), romano (1483) 100. Vannulii. (Saba del fu Gaspare de), romano (1510) 271. Vas.al (Paolo), chierico di Cambrai (1502) 226. Vassiano (Giovanni de), te3te (1482) 91. Velocle (Angelo), di Bojano (1491) 162. Vigorosi (Francesco), chierico di Losanna (1515, 1518) 293, 306. Vincicas."ll (Berardino), di Capriati a Volturno (1517) 302. Zachade v. Colulie.

324. Santo Felice (Nicola-Marino), (1517) 306. Sardano (Alltonio),di Polignano (1501) 179. Scurcula (Cipriano de), arciprete (1477) 56. Sermonelano (Anchise), (1517) 305. Bezzuli. (Bernardino de), di Tmel:o (1502) 189.

Q.



REGESTA CHARTARUM

II.

NOMI PROPRI E COSE NOTEVOLI. A hat e Ga Il eri,

Galterio (de), abatis Galler;: An­ gelello, de Gulielmo 162, Antonello 193. Antonio 192. Bacacio (?) 193; Bacucio. 81. Bartolomeo 192. Cino 193. Giacomo 193. Giovanni (maestro) 192. Goffredo 193. Matteo 193. Nicola 193; (maestro) 81' Pascasio. di Majorano 162. Pasquale 192. Salvatore 81, 193. T ommaso, de Gulielmo 162.

Abalecsa (Angelo de la), di Samovino 291.

abatia. abbì.ltia Il. cassinemis, Germani (S.), Gripte Ferrate;

Malvucio\e Vetus

O.

Valvisciola.

Abbailello (ubi dico lo), in lerrit. Caleoi 48. Ab b a s, Ab b a t e: Antondllls 47. Cicchus, Vicarie iudex

80. Franciscu. 168.

Abenabulo, Abin"bulo (Francesco de) 106. 196, 264.

Abenante (Carlo de) 274.

Abony (d') v. Slewart.

Ab r a cza, A b la czja (d e): Franciscu~ 181. Iulius

258. Silvester 258. Vincensius 181. Abruzzo 286; V. Aprutii (prov.). Acaia (Ròberto de). di Marzano 332. Accepta (nob. Andrea de) 154. Accidasina: Cecco 70. RinaÌdo 70. Silvestro 70. Accillii (Antonio), vie. di Bojano 293. Accziarolus, Aczarolus: Antonio 126. Betto 123. Do­ menico 282. Acco (de): Antonio 156. Francesco 156. Accolti (Benedetto) 236. Acconzalo (Angelo), noto 220. Acerra· 295; Acerra. 190. Acerris (Cichocta de), uxor Simeoni~ Caytani de Felectino 99. A ceto (de): Francesco 153. Pietro-Antonio 156. Acqualonga (ubi dic.), peri. Ivlaraoule 51. Acquarol" (contrata), in lerrit. Ammie 35. Acquasparta 184. Acquapuzza o. Aqueputride (am). Acquaviva 286; Acquavive (castrum. terra), in proVo Terre Bari 204-5, 219, 221. 223, 248-9, 254; V. Aquevivi

(c~strum).

Acquaviva d'Aragona: (casa) 50. Andrea.Maueo (III),

49, 71, 76-9,82-7,91-2,105-2,119.20, 137,175-7.

179-80, 182-4, 186-8, 194, 196.204-5,208-9,214,

219-21. 224-7, 238, 247-9,260, 264, 266.9. 271·3,

275, 281, 283. 286, 291, 296, 299, 30:>, 307- 3

312, 318. 320, 322.4, 326; (m.) ti. Piccolomini (Isa­

bella), Ralta (Catherina della). Antonio 119. Antonio­

Donato 286. 305. Belisario 184,238, 307. Caterina

286, 291, 296, 320, 329; (m.) {l. Pandone (Enrico).

Donato, notaio di Alessandro VI pp. 199. Giosia 50,

82-4,180. Giovanni-Antonio 37,54, 175. Giovanni

1

Battista 137. Giovanni-Bernardino 307; (m.) o. Gae­

tani d'Aragona (Giovanna). Giovanni-F rancezco 137-8,

209,215,286,291,305,312,318,320-1,323,326,

329; (m.) v. Balzo (Dorotea dd), Conzaga (Dorotea);

(f.) v. Montella (marchesa di). Giovanni-Vincenzo 286.

Giulio 309. Giulio-Antonio 4-7, 34, 37, 61, 71,

73-4, 76.9, 82, 84-5, 87, 318. 320.1; 324; (m.) {l.

Orsini (Caterina). Marcello 322. Paola 273-4, 322;

(m.) v. Sanseverino (Onorato). Pasquale 318. Vin­

cenzo (mons.) 322.

Acque de Vetere o. Septem. Actellis (de) o. Atellis (de). Actrie v, Atri. Aczarolus v. Accziarolus. Aczolinis (de) V. Azolinis (de). Adam, Addam v. Sexto (de). Adam (Giovanni), del none Parione di Roma 158. Adami (Francesco). vescovo d'Isernia 136. Adll$Ìato (Giacomo) 124. Adefreda Il. Aldifreda. Adinollano, Adinulfiz (Domenico de), noI. 157. Adria o. Atri. Adulii, Aluttii (Giovanni) 104. Aclvocatis (Leonello de) 13. Afelatro (de): Andrea 14, 33-4, 46-7,51-2. Marco 283. Nicola-Anello, noto 193. Nicola-Francesco, noto

47, 52.

AHicto, Afflitto (de): Camillo 328. Cristoforo 190. Ferrante 169. Francesco 296. Lodovico 122, 270.1,

328. Maczeo, Matteo. 163, 193. Michele 190-1 ,

249-50, 255-7, 259-61; (conte di Trivento) 262,267.

Penetto 320. Renzo 88.

Agapiti, Capite (territ. S.), in Regno 40. Agata de' Goti (Sant') 38, BO, 100, 106,221-2,229,264. 266,308-9. Agathes (civ. S.) 322-3; (conti) o. Acqua­ viva, Aragona (d'), Capua (di), Ratta (della).

Agata di Bianco (Sant') 216, 256-8, 262-3; (conle)

V.

Aragona (d').

Ang.,li (d.) <l. Visso (Giovanni-Lucio del). Aglena 216; (m,) o. PedismonlÌil (Nicola). Agnani: Angelo, d·ltri 153. Giovanni 153. Agnelillo Gabriele (Nardo de) 236. Agnello (Manno, Marino de) 8, \89, 228. Agnetis (ecci. S.), in reg. Parionis Rome 127.

Agnilecto (Giovanni-Antonio de) 299.

Agostini, Agostino (de): Antonio di Angelo 2.

Antonio di Nicola 157 . Fabrizio 159: o. Augustino (de), Pellegrino (de). Agostino (di) o. Fusco (Giacomo de).

I Il numera arabico si riferisce alla pagina. In corsÌoo sono riportali le. locaUtà, ooe furono rogali i documen/l, e cognomi di personaggi e dignitari. Per i cognomi cf. AVVERTENZA.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

342

Agresta (Baldassare de) 69. Agrigento (dioe. di) 241. Ailano 88; (di) 160, 310, 313-3, 316, 319; (barone) v.

Paudone. Aylani (castrum) 161; (arehipresh.) 212.

Ataffius Il. Praia.

Alamagna (Michele) 296.

Alando (Benedictu5 de), de Caserta 38.

alatrensm (cler.) 158.

Ala:ti 34. 217! (J;o~.) 270; (ve",.) 216-'. AlaiTo (de)

21·3, 270.

alatrina (ecci.) 34; alatnno 34, 217; aletrina (cane. ep.) 217; alelrinali. (ep.) 216·7. Alhanensis 323 c. Iorgii (d.): armiger 166 o. Boni (LiIlo). Albanese (Giovanni) 124. Albano o. Mon:e (de). Albenga (vcsc. di) 185 Il. Cicade. Albertessis (Pietro Paolo de) 138. Albenìnis (Giacomo de) Z'H. Albertonibus (Antonio di Pietro di Malteo de), del rione di Campitelli 143-4; Il. Petri Maelei (Antonino). Albe!i (comes) 304, 317, 326 v. Cardana (Raymundus de).

Albe,o (Angelus de), de Gay"t". ep. civ. Venafr; 86. Alhi come. 289 li. Orsi,,; d'Aragona (Giovanni.Giordano). Albignani (castrum). ti. Alvignano. Albini, Albiti;. (de): F~ancesca di Nicola 315. MaS$O di Luca 315; v. Rissaliti (Cristoforo). Albi, A!bo o. Bianco. Aldemurisco (Francesco.Antonio de) 288. Aldifreda 16,"70. 75, 108,308; (di) 2, 42.3, 57,96,272, 282,285,307. Adetteda 193·4; Ladefreda 309; Aie. fride (feudum) 2, 16,42.3, 57, 70, 75, 96; (villa)

J6;

11.

Filomarino.

Alegreli j). Magistri. Alegricto (Bartolomeo de) 313.

Aleoni (Paolo). net. 314.

aleriensìs (card.) 14 Z tl. Porta ( Arclieiao della).

Alesan; v. Alessano.

A lesciis ( dc) o. A!exiis (de).

AICSl)andw (S.), di Fara Olivana 292, 300.

Alessano (colllea di) 80, 100, 106, 222, 286, 306, 322.

alelrina, aletrinalis o. a!atrina.

A!exallder Vi !>p. 142, 165, 169·7, 173.4, 184·6. 192,

199, 206-7, 210, 225-6, 231, 233.6 o. Borgia (Ro­

dencus); (conslilllliones) 324: (palatium) 192.

Alexandri: Nicola 138. Pietro 290.

Alexandro (de): Antonio, milite 36, 103, 191·2, 196,

198. Leonardo di Antonio 212. Alexìi (ca~!e S.), in partibus Lati; 311. Alexij, Ale.Mi o. Mentavona. Alexii d. Pauli (DominiclIs), aromatarius, de reg. Columne 44·5. Alexiis, Ale>lcii. (Antonio de), noi. 306, 3GB. A If e r i o (d e) : Lorenzo Il. Mariella, aocera di Ono. rato Il Gaetani d' Aragona 65.

Alfonsusl re", Sieilie 17,62,82.4,88,94·5, 114,162;

rex Aragonum, Sicilie etc. 80.

Alfonsus II, reK Sicili" elc. 168.9, 173.5, 190, 245; o.

Aragona (d').

algozeriu. (regius) 80.

Aliberto (Giovanni de) 291.

alicensis dioc. 289.

alifanensis dioc. 136.

Alifarum (civ.) 294; Alilia, Alilìe (civ.) 31,93-6; (de) 295.

Alife (dine. di) 166; Il. Piedimonte.

Alife (d. Vincenzo de), cappel. in Pettorano 330; v. Pul­ chra Facia. Alifia (de): Giuliano 294; v. Antiochia (de). Rizardo

157. Alilii (comes) 163 Il. Diaz Garlon. Alilio (de) 207-8 o. Pedemontis. AIifrooa Il. Aldifrecla. Allamanya (regno de) 51. Allegri. (de), Allegro, Alegro (de): An!onio, noto 314. Francisco, .ignote « Pari.ii », senescalco del Regno 162. Nicola 89. Alliz (Roberto della), della C. A. 308. Almansa 56 (villa de). Almaçan (d') v. Perez. A loisii., Lo i .ii. (de), Aloy.ius: Angelo 264. Lui. gi, di Napoli, milite 318, 321. Luigi (don), di Siena

245. Aloi.ius 30i Aloy, chier. di S. Giorgio della Molara 154. Altamura 277. Altamure, Allemure (civ., len.) 4; (pl'inceps) 204, 219,255.7, 314, 324.

Allamula (AnlQuello de), de Tricharico 230. Altaoilla Silentina, Altaviìla (conte de) 219. Altavill" (ca­ s!rum) 197.8; (comes) 80 o. Capua (di).

Alti o. Monlre.

Altissimi. (de); Angelo 174-5. Giacomo 41.

Alto: Giat:omo 125. Giovanni 125. Nicandro 124.

Altobello (Nardo de) 212.

Altruda (Domenico de) 326.

Aluttii ti. Adutii.

Alverniç (delfinus) 182 o. Bourbon (Gilberto de).

alvignanensis 294. 307 Il. Corneliis (de). I

Alvignano 240 156, 282, 307. Alvignan; (ca.trum) 66;

(territ.) 81.

Amalfi 227 193. 329. Amalfia 29, 55, 16-8, 104-5;

AmaJ6e (civ., due.) 77. 195. Amalfitano (Cesare), noI. 317; o. MaHiiano. Amare!i (territ.), in provo Aprutii ultra 105. Amaseno 282 o. Laurencii (caslrum S.). Amatho de Cargamut (de) 56.7 ti. Fillipo Sec.e!iano (de). Amati. (de), Amatlls: Giacobello, di Sermoneta 24. Battisla, di Campli. no!. 166.

Amatrice 224.

Amatus v. Amali. (de).

Amboise (Giorgio d'), card. de Ambasia, in Francia legalus

221. 225. Aìnbrife 154. Ambrife (feudum habitatum) 254; Ambrisi (castrum inhahitatum). in provo Terre Labon. 139. Ambroseni, Ambrosinus (Giovanni di Angelo) 49.50. 85.

Ambrosii Il. Mei.

A ID b r <> s i i 5 (d e); A!e5~andro. noi. di Caserta 228.9,

244.5, 264. Alessandro, di Napoli 222, 293. Fran­

cesco, di Caserta 244-5. Ambrosini. (Nicola de). ilO!. della C. A. 271. Ambrosina, bargello di Innocenza VIII pp. 126. Ambrosio (de): Ceceo di Tino 213. Rao (don), di Caserta 43.

Amel6e (dux) 183 Il. Melfie.

Amelia, Ameria (de) 3, 10-1, 39. 97, 103, 170, 270,

290, 293; Amerilia (de) 79.

amerinus (ep.) 143.5 Q. Nacci (Cesar).

Amerosino, AmirOllino (Giovanni-Francesco de) 259.

Amici (Iohannis) Il. Bellis Hominibus {Guiliermus de},


REGEST A

Amicis (de): Francesco, m. dì Laura Pandonc 319. Gio­ vanni, dottore di leggi 120. 273. Giovanni (d.), arCI­ diacono 124.

Amico (de): Antonello 42-3. Amirooino Il. AmeroMno (de).

Nicola 155.

Ami.cio (Nardo di Guglielmo de) 155. AmÌtrano (d. Carlo de) 64. Amonis Il. Rubei. Amon"" (Crego";" de) 124. Amore (de). Amori.: Cecro. di Venafro 125. Dome­ nico 264. Giacomo-Antonio di notar F'ao"",""o 308.9. Nìcandro 124. Amorio Il. Vite. Arnasco (Giacomo) 327. Ampie v. Yallis (ca.trum). Amposte (c!I!ltellanu.) 261, 266, 269. Amugnia (Giuliano) 30 I. Anagni 185. Anagni" (de) 186; An"";,, (de) 56; (tenim.) 151; (territ. civ.) 35. Anagnino v. Campo. anagninus (can.) 158; (der.) 165. Anaslasie (ecc!. :".), de Caleno 48: o. T urricelle. Ancarano 304. Ancarani (castrum) 304. Anchona (Giovanni di Bartolomeo de) 85. Ancona 273, 293. Aneoui (Renaldo di Giovanni) 125. Aneonitana v. Marca. Andegavia (domu& de) 222; Andegavie (dux) 176. 180; o. Angiò (d'). andegavensis. antagavensis, anlegavensis (ecci.) 24, 72, 100. Andrea (de), Andree: Antonio 157. Cieco 124. Giacomo 154. Giovanni, noto romano 274. Guglielmo 258. Nicola dì Antonio 157. Rinaldo di Antonio

157. Andrea (S.): chiCll8 in S. Giorgio la Molara 186.

Penne (di)

248-9. Andrea dei Lagni (S.) 220. Andreas (S.). de comitatu Murconi 115; Andree (castrum, terra S.) 178, 303. Andreas 205. Andreas, de curia Andree-Mathei de Aquaviva 184. Andree Il. Berardis (de), Cocus, Magistri, Peti!e (de). An­ dree (Iohannis) o. Velis (de). Andree (not.) o. Angelj (Nicolans). Andree Tulii lacobi Luce (Antonio di Benedetto), di Itri 81. Andreje o. Martini. Andreis (Catarina de). relieta Nieolai de Montaquila 166. Andreola (Antonio de), d' Itri. 153.

Andria 324. Andrie (dux) 204 o. Balzo (Francesco del). Anduez.a (de) 274 Il. Sanclucza (de). Anello (de), Anellus! Giovanni di Ciovanni 49. Ni· cola 194. Angela, romana, mon. 5. Cosmati de Urbe 237. Angeli (S.): Monti.roduni (eccI. de terra) 200. MuscÌono (de) 199. Sermoneto (de) 172, 297. Sonnino (de) 158. Turre (fuori le mnra de) 217. Urhe(regio de) 129,274,311,414; v. Castrum. Angeli ("ome. S.) 256. Angelo (abbate de S.) 169. Angeli in Vado (S.) 271. Angeli o. Agostino (de), Ambrosenj. Barone (de). Bartholo­ mei, Gaddis (de), ludìcis, Magistri, Nicolai, Stabele ( de). Tuto (de lo), Vanarelli. Angeli, Angelo (de): Antonellus,de Neapoli, 7'7,51.

CHART ARUM

343

Antonina Nelli 186. Bartolomeus Benvenuti, civ. Venafri \25. Dominicus Angeli Antoni 104. Giacomo, detto de Frisis 190. Giovanni, di Sperlonga 152. Ioannes Antonina (d.), de Valle Vaccaria 72-2. Nicolaus noto Andree, no!. de Itri 41-2. Paulllll, de Neapoli 34, \12. Petrus, castri Ravinole 90. Pietro, di Venafro 124-5, 162,281. Sanns. de reg. Ripe Urbi& 43. Tam­ maso di Giovanni, di Manarola 152. . Ana~li Antalli Il. Angeli (Dom'n;"uo). A ngeli Ili, A ngeli!lo. Angel il lis (de): Bernardino, di Alvignano, noto 156, 240. Domenico, di Alvignano 156. Leonardus Nicolai, de Pretamellaria 330. Rug. gelO (d.), di Caleno 49. Salvatore, di Sant'Angelo 156. Angeli Ravis<:anÌne (cllstrum S.) 95·6, 212. Angelo Ruol'­

scanina (Sant') 313. Angelis (Ethorrno de), nob. de terra LanriDi 265. Angelo (S.) v. Angeli (S.), Monte. Angelo, mes.o di Ferdinando fil 50. Àngers (d') 89 Il. Chauveau (Giovanni). Angnoni (Giacomo magisln), di Sperionga 152. Angneluctij (d. Perantonills Pasqualis). de Teram() 85. Angneo (d. Paulus Simeonis de), de Anglena (B. de) 136.

Caleno 48.9.

Angnone. Angniono, Annono (de): Manno, di Fondi 157. Raimondo, di Fondi 53. Angria (de) 80. Anguillara (dell'): Chri.tina 237. Elisabetta, ducissa escu­ lana 90-1. 106. Vanno!.., de comitibus Anguillarie 127. Anguillara 90; Anguillarie (caslrum) 91. Angul (d. Ferrante de), capilaneus armo rum 263.

Anibale (Sebastiano de), di Caserta 282. Anichino (Alfonsu! de), de S. GeorgiQ 161. Anna (de): Giulio (de), di ConverSllno 31 L lulius, de Neapoli 296. 320. Pietro 318. Annata (Gr. Caramellus de) 199. Annono, Angniono (de) IJ. Angnone (de). Annumpciate (S.): Aver.e (ecel.) 195. Gaiele (sacrista) 26, 51. Sermoneti (hospitale) 297. Annundationis B. Ma­ rie Virginis (societas), in civ. CaseTte 30 I ; detla S. Ma­ ria della Carità 302. Annunziala (chiCll8 dell'), di Vitu­ lano 309. Anselmi (B.), de curo Alexandri VI pp. 199. Ansie (cantor) 280 v. Castellana (de). anlagavensis, anlegavensis (ecci.) Il, andegavensìs. Anthi"chie (patriarca), archiep. capuanu. 111-3, 135; anth;,,­ eenuo (patriarcha) 113. 159. 169, I 74. Anticulo (de), in Campania 208. Antiochia (di); Alexander, de Bmano 21; de regione Colnmpne Rome 23. Iulianus, de civ. Alifarum 294.5. Antolinu; ([oannes). de lo C!I!lale 125. Anlona, rdieta Nieolay Poroni 46. AntoneIli, Antonello (de): Bartolomeo, di Atri 208 lfi.,menico, di RipatrallSOme, noto 247. Giovanni. di Morcone 155. lacobu. Pascal,., 'erre Pedismont'. 258. Lucas. de castro S. Marie de Oliveto, noto 194 v. Ste­ fano (de). Antonia, m. di Manco de lennaro 309.

Antonia, mon, S. Cosmati de Urbe, 236.8, 241, 270, 273

o. Caetani (Roasa). Antonij (S.): Casolla (ecci. de) 42-3. Sermineto (de) 172. Urbe (prioratllft de) 42 o. Pontis (molendina). Antonio (S.): Maenza (beneficio di) 311. S. Angela (cappella in). fuori le mun. di Tone 217.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

344

Antonii o. Agostino (de), Alesandro (de). Archipresbiteri. Bardelle, Buchio (de), Capolana. Ciccarelli, Cole, Colu. tie, Cuponis, Falaoci, Ferrerii, Grande, Gregorio (de), Gullielmi, Infnntini, Ianuutii, lohannis, Leoni!, Magislri Saneti, Manny, Martucii, Masiì, MelchìorÌll, Nicolai, Pan· laleoni!:.u. (de), Petruza (de), Preyle, Rici\lyano (de), Rubei, Scornabacca, Simionis, Tulo (de).' Antonii, Antonio (de): Domenico, della Rocca presro Tel..se !Sé,. CiacoUlO (ma""b:o), di Corlona 327. Ioannes, civ. Venafe! 123. Iohannes, de castro Scan!ri. glie 75. Iulianus. de Prata 162. Leenardus Nidi, civ. Venafri 124. Marci (domus), in terra Francaville 165-6. Nicola, di Napoli, noto 329. Oliveriu5 Leonardi Nico· lai, civ. Venafri 124. Rinaldo, 1I0t., di Pastena 157. TUtiU5 de Fumone, ep. alatrinu$ 34. Antonii Gilij o. Pel1'olli (Alexander). Anlonii Iacobi (Nicola), di Traeuo 155 li. Lepr<:>. Antonii (laeobutii) V. Blasiolis (VincenlÌus). Iohannis V. Ca· siro (petrUll de). Autonii Ionannis (Giacomo Antonio), di Monticel!i 156. Antonii (loannu. Philippi) Il. Thome (Leonardus). Anlonii (indicis) v. Iohannutii (mag.), Thebaldis (de). Anlonii Retij v. Pennacze (lohannes). Anlonio 244. Antonio, falconiere, di Lombardia 88. Antonio (fra). di S. Maria del Carmine di Napoli 303. Antonius (frater), fac!or mOli. S. Cosmati de Urhe 237. Antonius loannis fratri. Anlonii de Ca~ale 125. Antonius (preòb.), sacrista Annumptiate civ. Gaiele 26, 5 l. Antoniu. IV, valveDsi. ep. 136. Amonius, viceprothonotarius regni Sicilie 249.50, 255.6. Antoniu. (d. Petrus), de castro S. Marie de Oliveto 97. Antonutii v. Cicharini (lustinus).

Antree

Il.

Marini.

AnUliata Il. Annumptiata. Aosta (vesc;. di) 171 Il. Berrutti (Amedeo). Apenna, Apena (de) v. Penna.

Apia

Il.

Appia.

Apicella, Appie,,11a (Salvator), de Neapolj. 5, 46, 55: noI.

230.

Apocello. Aparello (Giacomo), noto della C. A. 270, 325.

Apollinare (S.), di Fratte 156 V. Sanclo Polinaro.

Aporello O. Apoeello,

Appia, Apia Urbis (porta) 107, 141. 143.

Appiano de Aragonia (Iacobus un de), Plumbini dominu!,

milCll, F erdinalldi I regis consiliarius 78,

AppiceUa o. Apicella.

Appignanum, Appignam (castrum), in prOVo Aprutn ultra 83.

177, 224, 248-9.

Appolito (de): Antonius, civ. Venafri 125. Damianus

124. Aprutii. Aprucij (prov.) 5.7.61, 78, 104-5, 166, 196,221,

224,259, 319,326; (commissarius) Il. Doctoribus (de);

(gubemator) O. PiccolomÌni, Tolla (de la). Apruczo,

Aprucio (statua de) 187.8 v. Acquaviva. Aprucii ultra

(prov.) 5, 37, 82-4, 87, 104-5, 175.7, 248-9, 326.

aprutina (dioc.,eccI., prov.)7!. 85.6, 196v. Terami(civ.); aprutinum (capitulum) 85; aprutinus arcbidiac. v. Aslolli; (ep.) V. Parels (de). Apule.., (ad parles) 83. Apulie (ducalus) 220. Aputheo (de): Parides 14. Sebastiano, di Napoli 291. Aqua.viva, Aquavivio (del, Aquavivus, Aquevivus o. Acqua-

viva.

Aquefundate (territ.), in provo Terre Laboris 319. Aqueputride (arx, castrum), terracinensis dioc. 9, lO; (castel.

lanus) O. Pauloui; (castrum dirulum) 59, 60, 129;

(oppidum) 237.

Aquevivi (terril. castri), in provo Aprutii 319; I). Acquaviva. Aquila 27-8. Aquila (de): Hyeronimlls 104-5. Petrus Palllus, civis Ci­ vitatis Theatine 104.5; (uxor) c. Guan!dina (Francigcha).

aquilegie".;' (patrl..rca) 32 V. Me"""rota (di).

Aquili, Aquila v. Mons, Monte (de).

Aquilone (lo. de). de curo Pauli II pp. 2.

Aquino (d'): ... audilor C. A. (1653) 9. Ferdirumdus­

F ranciscus de Da valos. marchio Piscarie comesque Loreti, regni Sicilie magnus camerarius 190. Franciscu. An­ toniu&, marchio Piecarie ac L!lureti et Sadriani comes 4. 5 : dominus castri lo Carpino 16.7, 20. Ladislao, barone di Grotta 291. Robertus, noto 127; O. Ava!os. Ara Celi, Araceli (de) Il. Marie (S.). Aragon (d') 284 O. Araneor! (d'). Aragona, Ragona, R,,­

hona 258 (l'e di) 21·1, 279-80 v. Alfonsus Il, Federicns,

F erdinandus II. (Regno) 57.

Aragona (d'): Alfon.us, primogellilus el locumtellens Fer­

dinandi (I) 6, 9, 17, 40, 62, 73-4, 84, 112.3, 118,

120, 159: dux Calabrie 133,140,162; frater Federici

Sicilie 189 Il. Alfollsus Il. Carulus (don) 195;

nepos f ederici regi. Sicilie, marchio Hieracii 206, 216;

loe. gen. Feclerici in regno Sicilie 217; lne. gen. in provo

Calabrie 218; nep05 Ferdinandi [II) 256.7; marchio

giracen.i. 244, 258; (madre) Il. Aragusa (de): siglluri

de 1.. term de Sant'Agata 262-3. Cesar (don), regius iiI.,

comit. Caserle etc. d. 100-1. 106; frater Federici regis

Sicilie 196·7; come. Caserte 159, 222. 229, 245, 275;

(uxor) V. Ratla (Catherina della). Federicus, Ferdinancli I

/il. 37,82

IJ.

Federicu5 rex Sicilie.

Ferdinandus 183 o.

Ferdinandus I. Ferdinandus (don) 180; princeps Capue

162 O. Ferdinandus IL Ferdinanclus (don), dux Cala.

brie, primogenitus et vico gen. Federici regis Sicilìe 197,

200; Ferrante (don) 201·4. Ferdinandus (don), dux

Monti. Alti 307. laymus (d.) SO. Ioh",nnes. S. Ha­

driani diae. card., ac commenda!al'ill$ mon. S. loannis in

Venere 71.2. Iohannes, comes Ripacursì~, Fexdinandi Il

vicerex 261, 266, 269. Ippolita. Ypolita. Caroli Pan·

doni COll5ors 190,195·6, 212, 215-6. 243, 253. 273,

281.2,286, 291, 296, 302, 317. LlIcrezia 189, 206,

227-8, 276-80, 282, 306, 324, 331; (m.) Il. Gaetani

d'Aragona (Onorato III). Maria iiI. Ferdinandi [II 77;

(lìl.) v. Piccolomini (Antonius).

Aragoneus 188 O. Acquaviva. Ar~onia (de) 4, 6.12, 14.5, 17-20. 26-30, 33, 37, 39.

40, 46.9. 50. 52.5, 61.4. 70-1. 73·80, 82. 84.5, 88.

91,93,98,10')·6,109,111.4,116-20,127·9,132.3,

135, 137, 139-40, 151·3, 159, 163, 165.8, 170,

174-6, 180, 183, 189-91,194,196.206,209,212-3,

215·8, 222·3, 228, 238. 243. 248-9, 258, 261·2,

264, 268-9, 273-4, 276, 278.9, 283, 289. 294, 296,

299, 303, 305-8, 312.3, 315-20, 322-31, 333·4: ".

Acquaviva. Appiano (d'). Borgia, Capua (di), Gaetani.

Orsini, Pundone, Picco!omini. Ratta (della); (arma) 159;

(domini) 222; (domus) 54, 71, 84,159,255; Arago.

num (domus) 238, 300; (regina) 299 l'. Ioanna; (re­

gnum) 239 249,255.7,260; (rex) 57,80, 223, 238,

248-9. 254.6. 259.60, 266, 269, 272, 277, 261, 287,

291, 299 11. Alfonsus II, Carolus V, Ferdinandus Il.


REGESTA CHARTARUM ~~~~

....

_-~

Aragusa (Benedetta de), madre di Carlo d'Aragona 244. Aram (ad) v. Petri (mon. S.). Arancort (Henncus dominus Losinge et d.') 182.3. Aran.,aea (Bo.), noto 185. Aralhea (Nicolaus de), pro logoleta et prothonot. regni Sici. lie 96. arbitrarie

Il.

littere.

Arbore de Coccanello (alo), in lerrit. Caleni 49. Arberelli o. Silva. Arbori (ubi dico ìi) 49 ti. Piuppi (Ii).

Arbori de Pagano (li), in ternt. Caleni 48. Arboris Belli v. Silva. Arcamonus (franciscus), de Neapoli, curie iusticiarij regni Si. cilie iudex 27-8. Arcanilì. (Renzo), di Spigno Saturnio 157. Arce, Arcis (nob. Nicolaus Petri Bulii de), consiliarius FeT­ dinandi l, artium et medicine doelor 4, 5, 16.7, 19; dominu! castri· de Carpino 20. Arcelle ti. Petri (ecd. S.). Archangeli Il. Michaelis (S.). Archipre.biteri, Archipresbiteris (de): Aga. mencn Cesaris, de Perusio 146. Angelus, de Casali 124. Angelus Ioannis, de lo Casale 125. lacohus Antoniì. civ. Venafri 124. archifeclor 144 o. Malarazo. Arcis (sedilis) 229 o. Pa.thine de Planea (platea S.); o. Arce (de). arcimn el medicine doctor 4,5, 16·7, 19-20; profexor 80;

arti e medicina (dottore di) 157, 200·2.

Ardicinus card. alenensis 142 v• Porta (della).

Arcluenna (R.), de cane. Cardi [Vl 298.

areatinus 207·8 Il. Crispoldis ( de).

Arenule (regio). de Urbe 60, 91, 107.8, 164, 274.

Arecio, Aretijs, Arelio (de): Antonii(res), in lenit.

Itri 41. Giacomo, di Caivano 139. Giulio, d'Itri 153,

Luigi (nob.), di Giacomo, di Caivano 139. Pelms Mar­

eu! 97. Pietro, procuratore della curia romana 293.

Argenlia (nob. Peregrino de), castellano di Gioia del Colle 326.

Argentini. (Gracianu. noto Argentini de), de civ. CcnversanÌ 85.

argosterium V. ergosterium.

Ariani (caa!rum), provo Aprutij ultra 82·3. Ariano 155.

Ariano (Nicola de), can. di Napoli 283.

Ariccia 323. Arine (eastrum) 323.

Armaniacii comes 227 V. Nemours (di).

Armannis, Armandi8 (de): Alexander, de Permio

180. Iulius Cesaris, de Perusio 145, 147. Stefanus

not. Francisci de Novelli. 274.

Armato (Iohanni), de S. Felice 245-6.

Armellina, m. del notaio Giovanni de Perillis 312.

Armellino (Cesar de), de Tricharico 280.

Amone 37, 220. Arononi (casale) 37.

Arpino (ad), inpert. Neapolis 321.

Arpone (Angelus de), de Convel1'ano S,.

Arquata (de): Franciscus seT Bartolomei, not.292. Mi.

nichellus, de Caserta 2, Arruego (lo.), pro tantore Ferdinandi [V] 281. Arso (messer Loy.i de), locolenente de mOlla. de Lignj 219. Artaldo (de), Artaldus: loannes Loysius, consiliadus Ludovici Xli regie 223. Renciu5 (d.), arcium et medecine profexor BO.

Arte (l') de la Lana, in Napolì 308; in Arte Lanç 309. Artena o. Monti.fortini (terra).

arti

o• ..rcium. VI,44

345

.....

Artura (Philippus de), civ. Venafri 125. Artus (d'): Ysabella, comitissa Caserte, coniux FranCÌ$ci de la Racta 222. Ascoli, Asculì, Ascholj (dux) 36; (heredcs ducie) 81; (du. cissa) 106 Il. Angnillara (Elisabetta dell'). Ascoli Pio ceno (vesc. di) 309. asculanus (ep.) 3 J6 v. Ghinucci (Hieronimus).

A.inunolus (Dionysius), in curia Federici regis Sicilie 197. Àspirello (terra F rancisci de), in territ. Caleni 49. Asptinus, civ. Venafri 125. Assalonde (Andreas), de Sermonela 4.

Assaucto (de): Angelus (d.), tianus Margarite 18. Mar. garita de Neàpoli, uxor Venturini Grilli de lanua 18. Assunzione (festa dell') 313. Ast (le conle cl') 240. Asl, Hast (frater Bemardinus de), ord. min. ohservantle S. Franeisc; 298. Astalli: Ll.ldovicus, can. S. M. Maioris de Urbe 138. As!olfi, Astolfo (de): Giovanni-Francesco abate di Capriati a Volturno 327. Matheus Col~, archidiac. apm­ tinu$ 71. Asture (t"!lim.) 45; (castrum dirutum) 59. Atella (de) 317, 321.

Atellanj Supramontis (villa), pert. Ca.erte 2. Atellis, Actellis (Luigi de), di Campobasso 318. Athena 318. Athenarum (dux) 260

Atri, Adn 85, 208; (duca, duchessa) 219, 222, 247.50.

271, 283.286, 291,309.312,316,322, 324,326·7

Il. Acquaviva; (ducato) 283. Atrio, Actrio, Hadrie

(civ.) 82.3, 180, 224, 227, 248.9; (dux) 5, 6, 34,

37,49,61, 71.3, 79. 85, 87, 91. 93, 102. 104.5, 180.

184, 214, 220, 299. Hadrie, Hadri, Hatri, Ha!rie

(dux) 204-5, 209, 267-9,271.2,281, 296,304,308,

320, 322, 326 lì. Acquaviva.

Attavante (de), in C. A. 199. Attaviani: Cola 123, Nicander, CÌ'v. ysernieusis 113. Aubeny (d'), Aubigny (mona. d') I}. Stewart (Roberto). Augst. (di), augnstensÌs (can.) 306 v. Vigorosi.

Augustini (S.): Urbe (domus ecci. de) 143.5, 148.9; (fra­

tres) 172. Venafro (eccI. de) 120.

A ugu. ti no (de), Augusti n uSo Antoniuo. consiliarius

Ferdinandi [Il] 259. Bernardino, di Caserta 272, 295.

Carlo, di Caserta 96. F ranceschello, nolo di Caserta

295. Paolo, Venezia 318. Stefanus Antonii, de terra Montisrodoni 200-2; Il. Agostino (de).

di

Angustinus, vice I"c. prothonotarii et magni cameratii regni

Sicilie 269, 272, 281, 304.

Auleta (de) 13 219.

aurei velieri. (miles) 331.

Aurolino (Orinnus de), de Venusio, hak Neapolis, noi. 2,3.

Ausonio lì. Coreno.

Austria (Carolus de), fiL lohanne de Aragonia 296 v. Ca­ rolus V.

Au!un (di) 313.

Austria (de) 296 v. Carolu•.

Avalos, Dava!"s: lnichus, magnus camerarius regni Sicilie 40,

63; O. Aquino.

Avantini (Casale), in partibus Latii 311.

Avellino

V.

Velini.

Aventini, Aventino U,bis (de, in) 107, 141-3, 148-9 o.

Casali.., Marie (S.).

Aoersa 73-4, 246. Aversa Il. 19. 47, 80-1, 99, 135-6,

156, 183, 220, 326, 328; (chiesa) 246, 293; (dioc.)

Averse (cabella) 62-3 j (castellum)

310; (vesc.) 293.


346

DOCUMENTI DÈ-LL'ARCHIVIO CAETANI

74.5; (civ.) 111.2, 134; (comes) 78; (ecci.) 3, 12, 195: (hospicium) III; (mensura) 3, 12; (pertin.) III, 134; (sedilis) o. Loysii (S.). Aversa (Antonio de), di Fondi, corriere regio 137; (m.) ~. Panicello (de); (zia) o. Postina (de). Aversano (Michael de), de Caserta 159. aversana (ecci.), aversanus (ep.) 62.4 o. Vaxallus. Avyani, Aviani (terra), in provo Apmtij ultra 82.3. Avia. Dum 224: Casale Roseli 177. Avila (de) 40. Avitahulo (Nicolaus.Franciscus de), de Neapoli 283. Axaterisse (reginalis Leg.). in cane. Ferdinandi [V] 277. Aylani (castrum) o. Ailano. Aylani, Ay lano (de): Antoniu. Iohannis, de castro Pratille 212. .Gervasius. noto 212. Aymoni. v. Vasti. Azo linis, Ac zolinis, Azolino (de): Geronimo di Fermo, uditore 224. lohannes Franciscu. de Firmo. loc. Anlonii de Piccolominihus 104.5.

Bahhus, civ. Venafri 124. Babuci (castrum) 20; Babuco (de) 162, 185. Baccaretie (contratlil), in tenim. Nimpharum 59. Baecelerio (Georgius de), de castro Tini Bacchiane (Nicolaus), civ. Venafrì 125. Bacco (S.) o. Sergio (S.).

213.

Bachalaric (Nardo), di Cerreto 155. Bacharius (Bartholomeus Felix), de Castromaris, regius rationa­ lis 165. Bacius o. Batius. Bactiste

o. Baptiste.

Baffi (d. Gesualdus), redor S. Mactei 283: Il. MoscÌatellus. Baglioni; Antonio 306. Federico 306. Giovanni 306. Giovanni.Paolo 306. Pandolfo, della dioe. di Ba­ gnorea 306. Pietro 306. Bagnara 220. Bagnorea (dioe. di) 306. haioehi

56.

Balanchone, civ. Venafri 124. Balbanus, Balhano (Hieronimus), de curo Innocentii VIII pp. 107. balcatorìum 86 Q. Molina. Baldarii (Raynaklus), civ. Venafri 124.

Baldascìno, civ. Venafri 124. Baldoinus. Baldovinus (lacobus). civis rom., 130, 237, 271; Balduvinus, cane. Caietanorum 170; Balduynis (de) 240. Baldulì (Silvestro), de Fulgineo. Urbis senator 142. Balena (Christoforo), di Terracina 153. Balice (Cola.Toml1).aso de). di Monopoli 208. Ballapanibu. (A. d,,). de Gur. Alexandri VI pp. 226. Ballii (Iohannes Nicola;), prac. univo Galli 212. Ballionibus (de), Ballionus Il. Baglioni. Balneo (Iacohus de), de AmalJi; bab. Neapoli•• noto 55; de S. R. c. 193. Balneoli (casale) 266. Ba ls a m " ( de): Angelus 156, 181. Anlonellu5 258. Benecliclus (nob.), .de Pedimonle 35. Balu.cio (Nicolaus Sanctus Iohannis de), can. S. Petri de Fundis 30: Baluvanuin, casale Roseti, in prav. Aprutii ultra 177. Balvano, scrivano del duca di Cagiano 317. • Balzo (del): Anlonia, marchionissa Rotingique comitÌl!sa 209,

215; (vir) V. Gonzaga. Catherina, uxor Iulij Antonij de Aquaviva 37, 82.4. Dorothea, uxor Iohannis Fran­ cisci

de Aquaviva 215;

V.

Gonzaga (Dorothea).

Eli.

.eus, de Tarracena 47. Franciscus (d.), dux Adrie Fer. dinandi I consiliarius 78, 93; dux Andrie 204. Pirrus. princeps Altemure 204, 255.6; (consors) O. Orsini (Maria Donata); (lil.) Il. Vasti Aymonis (marchionissa); o. Orsini. Banbacharie (platea), civ. Neapolis 47.

Banbac; (Luca.), de Neapoli 296. hanchus 23·24, 72.3 Il. Billì, Cambin;. (de), Gaddis (de) Medici, Nuci, Pazzis (de), Penna, Sanda Croce (de), Spannoehis (de), Strozzi, Venturi. Bandi. (Dandus de), de S. Gemino, noto Borentinu., C. A. 97. Bandonus (lacobus), de Sermoneto 290. Baptista (Angustinus de), civ. Venafri 124. Baptista, romana, mon. S. Cosma!i de Urbe 237. Baptiste O. Tostis (de). Baraecucius v. Bal·atlu,,;. Baraclus (Nicolaus), archipresb. Rocce Ravinole 89-~:0. Barattuzi, Baractutii, Baraetu!ii. (de), Baraetulim, Baral­ luci, Barattucio: Almonte, di Venafro 282. Antonio, di visconte di Venafro 282. Benedetto, abate, di Teano 320, 329. Eleonora, di Francesco 302. Franci. scus (d.), de Theano, vicecomes Vena!r; 194, 196, 273, 281, 291, 302, 316·7. Barattarie (domus sel! tabema), in Burgo S. Pelri 149. Barbacti. (Antonio de), di Fondi, 154. Barbara (S.): Caserta (presso) 244; Barbere (villa S.), pert, Ca..-erle 159. Prata Sannita (in terril. di) 325 V. Santa Barbara.

Barbare

O.

Iacohi.

Barbarinis ( de) o. Barberini. Barbato., civ. yserniensis 123. Barbe (S.)

o. Sancte Barbe.

barherii (mag.) t>. Anlonii. BarberinÌl Franciscus, can. S. M. Maioris de Urbe 138. Barbie (nob. Antonello), di Traetto 155. Barbo (Marcus), card. S. Marci, comm. pnoratns Urbis ordi. nis S. Iohanni. Hiero.olimitani 143..5. Barcellona 190; Barchinone (come.) 260 o. Ferdinandus Ii; (prior) 80 Il. Burritella. Bardarius (Georgiu.), civ. Venafri 125. Bardassino (Salvo de), di Venafro 282. Bardelle (Paulus cd. Anlonii), de reg. Columpne, Rome 23. barensia (calhedralis eccI.) 84. Bari. Caroli VIII commissarius 178, IBI. BarI 87; (di) 311, 323.4. Bari (civ.) 84; (prov. Terre) 4, 37.8,49,54,61,71,74,78-9,82.3,87.8, 91, 175-7, 184. 186.8, 204·5, 219.20, 238, 248·9; (vicereges) 204. (Terra di) 286, 305. Barletta Il. Baroli. Barnaba, beccaio, di Napoli 317. Barnaba (d. Cubellus),. de Aversa 99. Baroli 87; (prior) 127.8, 180.1. Barone (di), Barone (del): Angelus (nob.), de Fundis,

V'f

cd. Aroguasie Gaytane 52-3; proe. di Fondi 157. Ga­ briel Angeli (presh.), de Fundis 29. Baroni, Baroni., Baronns: Anlonii (terra), in pneuclo Mace. rate 100. Antonins, civ. Venafri 125. Geronimo (don), di Napoli 291. Petrus, civ. Venafri 124. Petrusloan­ ais, ·civ. Venafr; 124. Pielro, di Napoli, noto 193. Stephanus, civ. Venam 125. Baroni de T ruadi (frater d.) 263.


REGESTA CHARTARUM

Bllfonìbus (Giovanni de) 171. Barriano (Francisç:us), civ. Venafri 124. Barrili. (Perdicasllus), ~e Neapoli. come. Montis Odorisii 27. Bartholomei (S.): Insula (ecd. in) IO, 130; in lnsula Licao· nia (in) I, 2, 130.1, 274. Trisolidi (ecd.), in contrata Acquarolo civ. Ananie 3;. BartholomeÌ v. Grande (dello), Malaspina. Una (de). B Il r t h o I "m e i. Bartolomei. Bartholomeo (de): Angelus, de lerra Montisrodoni 200-2. Anloni,lS, de Mag~nlia 160. Bello dì Nicola, arciprete di Pastena 157. Cesare, proc. del duca di Camerino 326. Cichus, de Corropulo 304. Cristoforo di Nicola, di Sperlonga 152. Dominicus (d.), de Teramo 85. DominÌcus (mag.), barberius, de Perusio 146-7. Goliazzo, di Corropoli 312. lohannes, de Te. ramo, iudex 85: o. Anchona (de). Pietro, di Castel. nuovo 158. Vescontes, de Vulterris, noto 73. Barlolomei (ser) Q. Arquata (Franciseus de). Bartolomeus, romanus, hab. castri TurrÌs 270.

Bartome; I). Bartholomei.

Bartono (Raimus de) 295 ". Bottoro (de).

Bascianum, in regllo neapolitano 224; Bas~ani, Bassiani (ca. .trum, terra), provo Aprutij ultra 82.3. 177. 248-9. Basilicate (prov.) 276.80. 306. Basilij (ordinis S.) 32, 55. Basiliis, Bru;iIio (doo Giovanni de), di Capurso 305. Ba.i. (Thomasius de), de Roccasicca 20. bassanenses, vas;'anenses 107. Bassani, Bassialli (castrum) v. BascÌanum. B"ssiani (ca.trum) 44-5.59,60.100,108. 17:!,210.231, 237, 295.6; Bassiano, Baxiano (de) 21, 45, 169,241 ; (di) 309. . Bassus, Basso '(Franciseus), de Neapoli. noto 4. 46: giudice ai contratti 113, 141. Batiuo, Baciu. (Dominicus), Neapolis 321. Battiferro (GiovanniAntonio), protonot. e vie. di Capua 325. . Baucio (de) li. Balzo (del). Bauco (frater Felix de), bucallu', minorum S. Francisci 298. Bayardu.: Iohannes, de castro Tini 212-3. Petrus 213. Bayas (don Bernardino de) 282.

Bayna, civ. Venafri 124.

Bayrano (contrada ad), in lenii. de Sala 43.

Bazani O. Cole.

Beauregurd 239. Beaure!!!>rt 240.

Becher (Pietro), chier. di Autun, noto 313.

Becqueti. (Luigi de), proc. del card. F. Sanseverino 293.

tl. Auhigny (d'). Belardi (Bartolomeo), de Casali 126. Belarduei", Belardino (abbas Cobellus de), de Caleno 48-9. Bellanti, Bellantis (castrum), provo Aprutij ultra 61. 82.3, 91. 177, 224, 248.9; Bellanto (de) 91-2. Belle (Arboris) !l. Silva. B e Ili, Bellm, Bello: Alto, di Fratte 156. Antonius Pier. gentili. Lamentii, de Perusio 150. Giovanni. di Ser­ moneta, 310, Gundìesalvo, chier. di S..lamanca 225. Iohannes de Ytro, noto 19. Ioannucius, de terra Mon· tisrodoni 200. Iauuunzio Biello 201.2. Maria Paschalìs Iohanllis, de Turri 270. Nicolaus, de terra Monti.to. doni 200; Cola Biello 201.2. Petrus, de Terracena 208. Belli (Iacobi) !l. Gemma (de); (Nicolaj) Bellicastri (comes) 78 ". Guevara (de).

Bellis (d. Petrucius de), de Fundis 69.

V.

Riccardo (de).

341

Bellis Hominibu5 (Guiliermus Iohann:s Amici de), de reg. Columpne U,bis 22. Belio ti. Belli, Belloctio (Giacomo de). di Piedimonte d'Alife 156. Bellona 220: il. Bullone (villa). Bellu. ti. Belli. Benaballio. Vernanallo (Antonio de), di Mondragone 15S. Benaduci V. F ruria ( de la). Benci. (de) tl. Beni. (de). Beneaccaduti. (Bartolomeus de). can. S. M. MaiorÌs de Urbe 138. Bene Aduci v. Fruria (de la). Bene a Zenone (privilegium legis) 129. Bene (de lo) Il. Pinli. Bene (Filippo del) 325. Benedicti (ardo S.) 96, 225·6. Benedicb de Gabiano, Cabiano (territ. S.) 184, 196, 260. Benedicli (territ. S.), in provo Terre Laboris 319. Benedict; v. Golini, Magiolri. Nicola;, Russii. B e n e d i c t i, Benedicti•• Benediclo (de) : Ancdlotta di Cizzo, di Majorano, 193. Andrea dì Giovanni, arciprete di Lenola 154. Andrea, di Sant'Agata de' Goti 275. Andreas (lraler). de Monte Maiori. guardianus eccI. S. Francisci de Fano 76. Andrea., iudex, de Caserta 229. Antonio, di Itri, noto !52. Antomo di Nicola. di Alvi· gnano 240. Bernardino, del rione Trlllltevere di Roma 315. Bernardinu., de civ. Theanj, hab. Traiecti, noto 8. Ciecu. Il. Rubey. Claudio. chier. di Lione 313. Fran­ cesco, di Majcrano 193. Giacomo, di Capua, noto 266. Giacomo-Allionio di Francesco, di Majorano 193. lo' hannes, de Alatro 270. Nicola di Giovanni, di Lenola 154. Pietro 320. Salvatore 42.3. Tullius. de Fundis, noto 29. Benedìcl; (Iohannis) Il. Copparij; Nicolai Il. Muti. Benem bene, Bene in Bene (de): Bartolomeo, romano, 314. Camillus, rom. civis. professor iucis. noto 46. 54. 100. 103, 127. 130. 138,149,237,241, 273;corrector collegi; notariotum U,bi. 142-3. beneventana (civ.) 313-4; Beneventane Il. Vallis (terra). Beneventi (civ.) 315; Benevento (de) 199. 315; (dioc.) 186; Beneventum (ad) 313. Benincase (Oddone de), di Ancona 293. Benis, Bencis (de): Frllnciscus de Urbe, can. latera­ nensis 146. Ugo, de Senis, ep. regiensis 54. Benne in Benne (de) v. Bene in Bene (de).

Sentivo!ii. (Ioaune. Baphata de), consiliarius Ferdìnandi [Il 4.

Benvenuti v. Catyni.

Berardino Gallo (Vincenzo di) V. Ripa (da la).

Berardinus. de civ. Terami, noto 85.

Berardinus, de Neapoli, familiari. Honorati Il Gaytani de Ara~ gonia 66. Berardinus. pleballus Villantis 86. Berardis. Berardo (de): Antonins Iohanni. Andree, de Fundis 29, 30; noto 154. Giovanni-Andrea, dì F oodi 154. Nicolaus Andree (presb.). can. S. Petri de Fun. di. 29, 30. Berdone (Nicander), civ. Venalri 125. Berengario, erano d" Teramo 50.

Beringanus (Bartholomeus), civ. Oristanj, nOI. 57.

Bergamo (dioc. di) 292, 300.

Bergamo (Iohannes cd. Boni de), reg. Arennle Urbis 164.

Berona (S.), de curo Leoni. X pp. 302.

Berla, Verla Il. Donato (de).


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

348

Bennlli (Amedeo), vesc. di Aosta, governatore di Roma 171.

Berlinoro (vesc. di) v. britonoriensis (ep.).

Berti. (Berlu. Simoni. de), mercator lIorenlinus 44.5.

Bertonibus (Laurentius Gregorij de). romanus, no!. 75.

Besançon (chier. di) 306.

Belec!o (de) v. Bileclo (de).

Betta (lustinu. de), de Civitate Theatl1ina 104.

Biagio (S.), di Ninfa 292, 301.

Biagio (S.) o. Monte.

Bianca (d.) 141; (fil.) o. Ferdinandus, Lucrecia, Lucens.

Bianco (di) v. Agata (S.).

Bianco, Blaneu.: Iohanne. (nob.), de Conversano 49; Albi

179, 187-8, 311,318, 320, 329. Pietro (Albo), di

Conversano 305. Vincenzo (don), di Capua 271. Bihbia (lo.), de la c.our de Loys [XHj 228. Bicalvo, Vicalvo (Petrucius de), Monti.rodoni 200-2. Bic!.i (d. Antonius), Senarum orator 78. Biciniani v. Bisiniani. Biello v. Belli. Bili/OR (Io.), de cane. Penitentierie 108. Billeyo (Io. de), de CUf. Alexandri VI pp. 226. B i Il i, Billo: Raffaele 318. Salvatore, fiorentino, banchiere

in Napoli 317. Bilocla (d. Marinus), de Caoerta, 80.

Bimonte, Bimontius (Franciscus) 223, 291.

Binafra o. Venafri.

Biordi v. Sanctis (de).

Biranel 178; Birrault, per regem Carolum [V !Il] 180 v. Girault.

Biseazerius. Viczachetii (Valens). de Marzano 86.

Bisconlis (Sigismundus de), de Prato 290.

Bisenti (castrum), provo Aprutij ultra 82.3, 248-9.

Bisignani, Bisiniani, Biciniani (pnncipissa) 67.8, III, 135;

(princeps) 92, 283, 244.

hÌllmulino (can.) 98 o. Morelli.

biteclensi. (ep. ecci.) 199 v. Pistachio, Quarti.

Biteeti (caslrum, civ.), in provo Terre 37,82-4, 219.

221,248.9; in provo Terre Hidronti 177: Bictecto (de) 91. Bitetto 286; (vesc.) 273 O. Pi.tacchio. Bitillius, dv. Venafri 124. Bi/onti, BOlonti, Bulon!i (civ., marchio). in provo Terre Bari

4, 37, 49, 54, 71. 76.9, 82.4. 91, 103.5. 175.7.

179-80, 182.4, 186-8, 194, 196. 209, 214, 219.21,

224,227, 238,247-1>, 286,291, 298,305, 312,318,

320. 323·4. 396.7, 329; Botonto (de) 91. Bitteti (casirum) o. Bitecti. Billo (Georgia), de io Casale 126. Blancus il. Bianco. Blascellu. (not.), de Cayvano 48. Blasello (Benedetto de), di Spigno Saturnio 157. Blasii V. Maclei, Magi.lri; Cole o. Bonihomini••

BI".;o (S"bastinnu. Budj dc), de castro Fomelli 90. Blasiolis (Vincenlius lacobu!ii Anlonii), de Ortona 166 v.

Iacobutij.

blesensi (in) 244.

BI~i. 221, 223-5, 244; (curia archidiac.) 244; V. Blois.

Blois 220, 223.4. 243: Il. Blesi•.

Blandus: G., de cm. Sixti IV pp. 56. P., de curo Leo·

nis X pp. 310. Boiari; (Donalus), civ. Vena!.i 124.

Bocarinus v. Boccarini. Boccablancha (Galeotto), di Ripatransone, not. 247.8. B o c c a ri n i, BocarÌnus: Innociencius, de Amelia 290. Mau' rizio 270.

Boccia V. Bocz," (caslrum).

Boccone (Byasius de lo), civ. Venalri 125.

Bore (nundine) 244 V. Campanie.

Bocta: Angelus, civ. VenafrÌ 125. Nicander 124.

Boctaringnus (Antonius), de Pedimonte 258.

Boete Vechya (la), presso Vitulano 309.

Boetino (Anlonius de lo), civ. Venafri 125.

Boctunis (Troyanus de), pro camerano Ferdillandi [1] 61,

85. Boe"e, Laboze (castrum), statu5 provo Aprutij ultra 83.3: Boc­ cie (caslfum), 180; Lavoze (castrum), in regno neapoli. lana 224. Boerio (Ferdinando), di Balvano 31 7.

boianensi. (eccI. ep.) 136 V. Oddo, Pandone.

Boiani (Antonio..Nicola di Giovanni), di Ciorlano 236.

Bojano 293: 56, 189, 310, 327; (baronia di) 85 ; (conte)

v. Pandone; V. Boyani (civ.). Bolderino: lohallnes de Salvatore, civ. Boviani 212. Va­ lentinus 212. bolendini, bolignini, bolindini O. bolognini. Bolle: An!onucius, dv. Venafn 124. FrancÌllcus 124.

cinus ! 25. MarcutillS 125. 125. Rogeriu5 124.

Bologna 322.

Man.

Nìcander 124. Nicoiaus

bolognim, 24, 33,35,42,44-5, 72, 75, 91, 97, 145, 149,

151, 164.

Bolotta: Francesco, no!. di Sant'Agata dc' Goti 320, 329.

Margan!one, Margaritonna 291, 293; (m.) I). Coppola

(Francesch"lla).

BonacÌo (Tucio), di Traello 155.

Bonalbergum (castra Ferdimmdi Il apud) 189.

Bonaparte (N. de), de CUI'. Pauli Il pp. 2.

Bonatlus (G.), de curo Si.h IV pp. 56.

Bonavena (Desiderio), nolo di curia 185.

Bonaventure (nob. Cola), aromatarius de Urbe 73, 144.5,

148.9. Bonavolo (d. Franciscilll de), de Theano 194. Boncambijs (.eT M"uheus d. Matth,,; de), de C~merjno 40. Boncompagni (Ugo), u~itore della C. A. 185. Bondii. (P. de), de curo Innocentii VIlI pp. 136,

Bonedetu v. Bourdin.

Bonfiglio, Bonfi\lo (Laysius), de Gaye!" 26, 41, 50-l.

Boni (cd.) V. Bergamo (de). Bone (lacob!lS), civ. VenafrÌ 124. Boneìlus, BaneHi: Leone, civ. Venam 125. Nicolaus 125. Bonifacio (Robertus de), d" Neapoli 99. Bonifacius VIII pp. 25. Bonihominis (Nicolaus B!asii Cole), de Fellectino 35. Bonianni (Ioaniles ), civ. Venafri 125. Boniohanrus (Bernardinus d.), de Perusio 142, 145-6,150. Boniorno, Bono Iomo (de): Ferdinandus. mago fahricalo­

321. Vinciguerra, de Neapoli. noto 137. Bono (de), Bonus, Buono: Bernardus not., civ. Ca­

leni 48. Francesco (nob.), di Caleno 49. Giovanni.

F rance~co, di Catanzaro 318. Giuliano, di Caleno 49.

leroniulus, de M",,!rati .3 13, 319, 327-8, 330, ,13.3-4.

Iohannes Franciscus, veliternus, not. 323. Lillus, ..Ihanen.

si. armiger 166. Nicolaus, guhernator Macchie 200;

Cola Buono 20l·2. Petrus, de reg. CampiteIli Ur­

bi. 158.

Bonocore, Bonocorde (Mazeus de), not., Vicane aclorum

mago 27, 29, 80-1.

rum

BOllÌ"

BODo lomo

(de) v.

Boniorno

(de).


REGESTA CHARTARUM Bononia (de): Antonio (don), di Napoli 312. 312.

Giovanni

Bon"ignori (Bonsignoro), commissario pontificio in Velletri 309.

Bon Vino (Paolo), di Caserta 57.

Bordonius (Iacobus), de Sermoneta, noto 298.

Borello (An!onazio di Andrea de), di Monticelli 156. Borgia, Borge.: Cesar, ctu>: Valenlinensis 234. Franciscus, tituli S. Cecilie presb. card. CIl5entinu5 225.6. Goffre­ duo (don) de Aragollia, princeps Squillacii Cariatique co­ me., regni Sicilie logotheta el prothonot. 189, 191-2, 196.8, 204.5, 215-6. Michael, de civ. Neapolis 160. Rodencus, ep. parmensis et vice cancellanuo, archipr. S. Marie Maiori. de Urbe 102; card. Valen!Ìni 138;

eeel. S. Bartholomei de Imola Licaoni" de Urbe com­ mendatariu. 130.1; o. Alexander VI. Borley (Arno!dus de), der. leodiensis, noi. 131. Borrellus

D.

BurtelIu••

B o s s i s (cl e) : Francesco 113.

Vincenzo, di Napoli, noto

113. Bos

Il.

Bregeon (N.), de curo Innocenlii VIll pp. 137. B r Cl n n a, Brenda (de): Baptista, de Urbe 21. Benedictus, not., Vicarie acloruro mago 27, 80; de Neapoli 81 ; v. Vienne (de). Brescia (chier. di) 314. f:k"Iai:gne (mare.ehal de) '67 11. Ricl1x (sieur de). Briconne!, Preconne!, per regem Carolum ['1m] 179. Brigandi (nob. Auguztìnus), de Regio 263.

Brigida, romana, mon. S. Coemati de Urbe, 237; vicana 273. Bringniela (Gaspar), de Villa 159. bnscÌanns 298.

Bnsaeli (Florido), no!. di curia in Roma. chier. di Lione 171.

Briseia (de) 2«;0.

britonorienoi., bertonoriensis (ep.) 142-3, 145, 148.9 V. Maf·

fei (de).

Broccoli (Fìlippo de), di Sperlonga 152.

Brocculu. (Antonius), de caGlro Pratille 2 J 2.

Brundusij (dohana) 35.

Br il n i, Bruno, Brunlis: Iacobus, civ. Venafri 124. IOll'l1l1es 35, 124.5. Ioanneo de lacohe 125. Leonardu5 124. Matluciu8, de castro Pralille 212. Nicander, civ. Ve­ nafri i25.

Bavis.

Bosco (Andrea), di Mastrati 313. Base (de) 162 o. Corte (la). Bolonti .,. Bilonli. Bottora, BurIO!!O (Raimus cle), de Gaeta 295. Bouedua v. Bourdin. Bourbon (Cilb",!u. de), archidu::t Sue•• e, come. Mont;' Pen­

sem, clelfinu5 regni Sicil'l( mago iustitiariu8 ae !oe. et vie. gen. 182.3. Bourdin, Bonedetu, Bouedua, per regeru Caroluro [VIlI] 179,

Brunia de), de Fmnmone, noL 299.

Brunonis (Thomas), de Sermoneta 4.

Brunsvlch 58, 129.

Bruxella 298; Brusellamm (QPpidum) 299, 300, 304.

Bruxelle. 298·300, 303.

Bucabe!!i., Buccabellis, Bucchabellis (de): Augustinus.

(mag.), de Strazano, de reg. Arend" Urbis 164. 10[11110­

225.

nes] Z,

Bomges (cbier. 30 l. bovÌanensi. (cler.) 310; (ep.) 195.6 tJ. P"ndone. BovÌani v. Boyalli (civ.). llovis o. Cola. B o v i z, Bos, Bove: Antoninus, civ. Venafd 124. BerardW!, de terra Monlisrodoni 200; Belardo 201.2. F ranrucus, de Casali 124. Iacobella, de Sennineto 59. lohannes Franciscus, de Bolonto 91. Mihael (d.), civ. Venafri 124. N'lrducius Franeisci 125. Nicolaus 125. Salvus Mall!,ei, civ. Venahi 125. Boy (Nicolaus), Dot. per terram AragoDum etc., Sardinje re· gllj 56.7. Boyani (civ.) 156, 160, 163, 243; BoviallÌ (civ.), de provo Comilatus Moli.ii 198, 212, 300, 330; O. Bojano. Boyano (de): Carlo 320, 329. Nicol1l1!5 (frater) i95. Bozolis (de) de Manlua 274. Bozza 179 li. Bocz!? {caIluum}. Bozzolo 208 O. Buzoli. Bracale (don Goffredo), di Millcrvino 324. Braccis v. Forte. Venafr, 125. Duran!e Bra c h e, Bradm: Benvenutu.,

124. Brachii (frere) 306. Bracrecla v. Pedaczii (Petrus). Bradicuria (de) 191 o. Desiderii. Brancacelo: Antol,io, di Conversano 31 B.

349

bucanus

Ìobannes Angelus, de

l'ego

Campitelli 103.

Feli,,) 298 ". Banco (de).

Bucc:l (Giovanni.Giacomo). noto della C. A. 270. Buccherius (Thomeus), civ. Venahi 124. Bue Ch i o, BuclJio, Bucchic (de) : Iacobusantonius, de Gaieta, no!. 11. Iacobus Antonii III, 134, 152.3,155, 157. rvlanfredino, di Napoli 291. Bucciarelli, Bllciarelli (Honofriu$), de Civitate Theatlna 105. Buccìsello: Berardino, dì S. Maria Oliveto 156. Bucci. selli (terra heredum), in territ castri S. Marie de Oli.

veto 195. Buceptis (nob. Tommaso de), di Capua 326. Bucetta, Bllczecta (Matteus de ia), de Regio 263. Buchamaliis (Dominicus Iohannis de), de reg. Pine", Vrbi. 103. Bucia (don Berardino de), di Minervino 324. B li c i i: Mareus Iacobi, civ. Venairì 125; v. Notan;. Rogia. Buco

Sebastianus 90 o. Blasio (de). V. Longo.

Buctens (Paolo de), di Bari 311.

Bucticelli, Bucticellus: Nicander, meOll 124.

CIV.

Venafr; 124.

(la) v. BUéeii:a.

Buczutus (Yoanloysius), de Neapolj 3.

Budua (de): Giovanni,di COilyerSano 324.

Si­

Buczeda

Pietro (don)

324. Iohannes, de

Roccha RavÌnola 90. Paulus (d.) 80. Branchaleone (Franciscus), commissarius prov. Capitana!e 190. Branchatio (de) o. Brancaccio. Branchatus (Gabriel), de Fundis 99. Branche (Antonio), di Castelnuovo 158. Branchonius (F.), de curo Leonis X pp. 310. Branda (Iohannes-franciscus), u. i. doctor 296.

Bufalìs (AnlonÌus de), in civ. perllsina s!udellS 146.7. Bufalo (Giacomo de), di Te,Hlo 309.

BllgeUis (de): Carlo, di Capua 261. Pirro 261. Bulcanus (Luca. Anioniu.;;). dominus ville Maleti. baro 28. Bullone (villa) 220 O. Bellona. Bulocte: Roberto, dì Vitulano 309. Viio 309. Bonalbergo (negli accampamenti presso) 188. (di) 155. Buono !l. BonÌs (de). B u r d o n i b u t; (d e ), Burdonis, Burdoniu&: Iohannes, arcbipr,.


DOCUMENTI

350

DELL'ARCHIVIO

CAETANI ...........

S. Marie de Sermoneto 169.70. lacobus (d.), de Ser. moneto 289. Burgencie (eomeo) 78 Il. Caraceiol". Burgese, tiv. Venafri· 124. Burgheti. BurgeUi (ca.truffi), in partihus Latij 42; tusculane dioc. 56. Burghetto (a lo), prope civ. Fundorum 133. Burginavi (castrum), provo Aprulij ultra 82.3; perI. civ. Te.

filmi 224. Burgondiorum 91 v. Nazario (de S.). Burgo S. Pe!ri (in), de Urbe 143·5, 147.9. Burgum Itri (apud) 41. Burgundie (ad parles) 37; (dux) 82. Burneil (Julien), cappitaine de Charles [VIII] 161. B u rr e \I u., Borrellus: CiCCllS, de . Roccaromana, noto 31. Iohannes, de Neapoli 18. Nardus, de terra Montisro­ doni 200-2. Burritella (d. lohannes). prior Barchinone 80. Bus C i a il o: Carlo, di Prata Sannita. noto 325. Giovanni 325· Bu.sani o. Basciani. Busseti (Florido), chier. di Lione, noto 315. Bussy (de) 221 v. Clerieu (de). B u t i i: Antonius. de terra Sermineti In. Masio, di Son' nino 158. Butii (Petri) 11. Arcis (nob. Nicolaus de). ButonlÌ 11. Bitanti.

Buttono (Carluccio), di 96. BuUarnoco (don Federico), di Cellamare, de Cellamons 305. Buzzoli (terra), cremonellsis dioe. 209 v. Bozzolo. Buzutus tJ. Capece.

c.

(Andrea.), de curo Federici regi. 198.

Cabannis (de): Margarita 59, 60; (m.) V. Caelani di

Maenza (FrancÌscus 111). Cabiano (de) 260 11. Benedicti (S.). Cabredo (Ro), de curo Alexandri VI pp. 136, 199. Cabutiis (de) 287.8 O. Gabbucciu•• Cacavone, Caccanone; Dominicus, civ. Venahi 124. Ni­ 'colaus 125. Rogerius 125. Cacchione (Franciscus de), procuro F05secece 212. Cacelli (lacobus de), de Gaeta 295. Cacineillls (Antonim) 70. Cactalanus. civ. Venafri 125. Caczecto (Franciscus), fam. card. d'Estouleville 138. Caczia, Caczie, Cacza: Antonins, civ. Venafri 124. Iaeo. bus Iaannis 124. Nicander 125. Caetani v. Gaetani: ({aroilia) 297. Camillm I, iiI. Guglielm i 289. 297.8,314. 323; (vic. S. R.E.) 316; (uxor) v. Gaetani d'Aragona (Bca!fÌx). Amoni" (monaca) li. Row.... Bernardinus. Berardinus. fil. Nicolai [Il] 169.70. 172.236.8,241 ; Bermudinus.Maria 191.2, 199; d. Mon. tisroduni et Macchie 200-3; (mater) O. Orsini (Eleonora). Cola o. Nicolaus II. Enrico, card. dì Sermoneta 58. Er.

silia, fil. Guillermi, uxor Iohannis.Francisci Ulsini 290,297. rranciscllf> IV, dux 5ermem:t<; 9, Guilelmu., lil. Hono· rali [UlI, d. Sermineti 58.60, 90, 97, 99, 102.3, 106.7, 126·7. 129-31. 138.9, 162. 169-72, 174,

210.1, 231-5, 245, 263. 273.4,267.90,292.3, 295, 300, 303-4, 308-10. 314; (magnate dell'Urbe) 238, 240; (m.) V. Conii (Francesca). Hieronimus, iiI. Gu.

iielmi 169. HonoralusllI, d, Sermoneti et baro roma·

_"~--------

nu! l, Il. 16. 21.5. 30, 32-3, 38.9, 42.6, :>3-4, 56, 59, 60, 97, 100, 105, 129, 131, 138, 160. 162, 172, 241: (de magnatibus Urbis) 43.6; Fundo­ rum comes 3, 9. IO; (curia) 3, 51; Tivere dominus 23; (teslam.) 241; (uxor) Orsini (Catherina). lacobella Il, UXoT Pauli de Marganis 103) 171-3; (pater) o. Hono­ ratns Iacobeìlus!ll, avus Honorati [III] 59. laeo­ bus IV, patar Honora!Ì [III] 32. Iacobus V, fil. Hono· fati [IlI] 59, 60. 97! proihnn. apod.. can. builicé S. Petri 90, 99. 102.3, 106.8, 126-7, 129.32, 138. 169-73, 187, 192, 199.210-1,231.3,235; (obituo) 235; tutor Bernardini Marie 200, 202. Nicola (p. 126, Prg. 273) leggi Giacomo. Nicolaus Il, Banarati III pnmog. 39, 40, 45, 5i, 59.61, 89, 97, 99, 101.3, 106.7, 127, 129.31, 138-9, 172, 191-2, 235. 238,

m.

24J. 273; d. Sermooete 72.3. 90,101-2.200; d. Mon. tis Rodoni et Macchie 92, ZOO; pape armorum dnx 169-71. J 73; Cola 203; (uxor) o. On;ini (Eleonora) j (te. slam.) 166.70, 173; (obitus) 170. Onorato IV, duca di Sermoneta 292, 30 l, 303. Polisena, sotor lacobelle [II] 172. Roga.ia. iiI. et here. Nicolai [Il] 169.70; Antonia. monaca S. Co.mati de Urbe 236-8. 241. 270, 273. Cl1etani.di Filettino : Alexander, 61. Nìcolai et VannotÌe 158; clero anagninus, callo ecci. B. Marie et 55. Kyriaci et Nico­ lai de Urbe 164·5. Aiexander (testam.) 270: (fiL) o. Be. rardinu5, Diana; (frater consobrinus)

v~

DantÌs: (patruu5)

o~

Hoooratus ; (hereditas cd.) 299; (rell heredum), in contrata Cartile. in lerri!. eMtri Turns 292. Antonius Il. armorum. signore delia Torre 217. Antoniua III, fil. Honorati [Il] 270. Antoniuo IV. fil. lacobi, de domini. castri Felecteni 292. 299; (fii.) Il. Calcedonia; dominus castri F electini 185; (uxor) V. Onofri (Cathalina);(mater) O. Carafa (Isa. bella) ; (testam.) 185. Autoniua [VI, fil. Roherti et nepos Catherine HO!lofrii 292. Benediclus, domÌnus castri p ofarum 66. Bernardinus, iii. Nicolai et VannotÌe 157, 164. Bernardinus, Berardinus, /il. Alexandri 270. Cal. cidonia, fil. Antonii [IV] 185, 270, 292, 299. Cesare I (eredi di) 270, 292, 299, 325 Il. Canoni; (m.) v. Conti (Elisabetta). Cesar IV, di Muzio (come.) 217. Dainus, executor test. A1exandrj 270; Dantes, lìl. Anlonii 185; frater cansobrinus Alexandri 270. Diana, fil. Alexandri 270. F ranciscus. fil. Nicolai et Vanno!ie 158, 164. Honoratus 35; patruus Alexandri 270; (fiL) V. Anto­ nius Il. Hubertus v. Rabertus. Iacobus, de dominis ca· stri Fe!ecteni 292; (lil.) v. AnlonÌus. Laurentius, armo· rum, signore della Torre 217. Nicolaus, dominus castri Felectini 151,158, 164; (uxor) v. VannolÌa. Raherlus, Rinaldus, fil. Robe.t; 292. Rocertus. pater Antonii et Rinaldi 292. Hubcrtus, lil. Antonii 185.

Caetani di Maenza: A1oysius. fil. lacobelli 59, 60, 129·30, 294.

Anthonius (d.) 58.

Arosu...;.. , fil. F"mci=i lll,

uxor Angeli de Barone 52·3. Colella, cognatus Hono­ ra!i [IlI] 257.8, 261. Cristophorus 59.61, 129, 323: (pater) V. Franciscus III. Cbristofarus, frater Coielle 261. F ranci.clls lIl, fil. Iacobelli, palruus Honorali [!li] 32. 52, 289. FrancÌ5cus Raimundi S8, 323. Hono­ ratus 323. Iacobellus. avu. Cri.!ophori 59. I"""bello., pater Lovisii 59, 129. laeobus 323. Iohannes 323. Lovisius, Loysius V. Aloysius. Nicolaus 323. Petrus 323. Rahimundu5 59, 60, 129, 160; (paler) o. Franci.

scu~

IiI.

ClI.etalli PlI.latini: Bonifatim, Petri Pauli frater 21·52. Honoratus, frater Petri Pauli et Iohanni. Felici. 20. 22.3,


REGESTA CHARTARUM

275; (fil.) v. lohannes Pilulus. lohanues Felix, !rater Ho. norati et Petri Pauli 20, 22.3; de castro Senrcule 22. Iohannes Paulus, fiL Honorati, de Scurcnla, 275. Leo, frater Simeonìs 98. Panlus, fil. Bonifatij, nepos Hono. rati. 20, 22.3; de castro Seurcn!e 22; dominus Senreule 56. Petrus, ep. fundanus, germanus Simeoni. 3, 34, 66,

68, 98. Petrus Paulus (d.), d" Seurenl" 20.3; dominu.

cillliri Seurgule '23. Simeon 3,66, 69, 98.9; (uxor) v.

Acerris (Cichocla de).

Cafarellusu5 (Paduanu5), clero capuanus 175. Caffarell i: Giovanni.Andrea, refer. di Leone [Xl 314.

Prosper, ep. esculllnu5 .33. Cafarelli (delli) 311 v. Sul·

furara.

Cafoe!olii (Iulianu.), de Gaiela 41. Cagiano (duca di) 317 o. Caracciolo (Alfonso).

Caiela v. Gaeta.

Caivano 139. 153 o. Cayvanum.

Cajazzo (dioe. di) 81. Cajetani I). Torre.

Calabrecto, Calabrido (de), Calabreto (don Antonio), caD. ca.

puano 157, 175. 326.

Calabrese (Berardino), di Rossano 155. Calabrese (dictns) Il.

Ru••us (Franciscus).

Calabria 312; (de) 257, 263. Calabrie(dux) 6.9, i7, 40,

62, 73-4,84, .102.3. 109, 118, 120.3, 133, 135, 140,

162, 197,200, 213-4 Il. Aragona; (ducissa) 25 v. Me.

diolani (lilia ducis); (duca!us, prov.) Z18, 220, 256,

258, 262.3, 216.

Calabritto V. Calabrecto.

Calcanei. (Nicola de), di Firenze 306.

Calcara (contr. la), in lerrit. di Maiorano di Monte 81.

Calderin!!. (Domi/ins), seere!. ep. regiensi. 54.

Calello. Carello (Giovanni), di Fratte 155.6.

Calenda: Marco.Antonio, di Salerno 154. Pietro 154.

Caleni (civ.) 47.9, 65, 110, 133, 164; (modius, quarta ad

passum) 48; (parrocchia episcopatus) 31, 33, 39; (ter.

rit.) 133. Cale. 31 ; v. Calvi Risorto.

Caletro (Marco.Antonio de), di Eboli 269.

Caligis (de): Baplillla (doclor d.) 209. Ludovicus, fil.

Baptiste 209.

calinensi. (maior ecd.) 49.

Calitri 326.

Callamita (Nicola), di Fondi 157.

Calogillo, Calogeno (Domìnicus), de Gaeta 26.

Calonaco (Nardus de), de castro Pratille 212.

calvemis ep. 136 v. Al1lonius IV.

Calves (Giovanni de), vesC. di Terracina 225.

Calvi Risorla 48.9, 164; 31, 220 Cl. Caleni (civ.).

C81vo (de) 48.

Calvu. (Ra.), de curo Alexandri VI pp. 199.

Camare.;, Camardosij v. Podij (terra).

Camarrola V. Cammarota.

Cambi, Canhi (Michael Angelus) 330.

Cambini. (banchus de), in curia romana 24.

Camelorum (archipresh.) 327.

Camera aposl. 9, 10,,45.6, 56, 99, 108, 114, 127, 138,

185, 191, 199, ZIO. 223, 232-5,247.8, 270-1,287.

306, 308, 310, 314, 316. 324.5; (cuna camarum)

24,45·6. 73, 77. 114,185, 191,223, 270.1, 290;

(ducali auri de) 12, 22. 24, 32.3. 43.5. 61. 91. 99.

102,127, 129,143, 199,302, 304,306, 308,314·5.

325; (Horeni auri de) 56; (procurator 6scalis) 233.4,

cameracensis dioc. (c1er.) 33.42, 54.

351

Camerarii., Cammerarii. (d. Iohannes de), de Campob....o 194,

196; pracur. Herrici Pandoni 212.4.

Camerata (d. Matheu. della), romanus, de reg. T.ivii 97.

Camerino, Cammerino (d,,) 40, I 70, 184; (duca di) :326.

Camerosium V. Podinm.

Camigliano 220.

Camillo (Giovanni de), prete di Sermoneta 300.

Cammillcltus (Iohannes), correclor curo pp. 244, 302.

Camillus (Laurenciuo), de Neapoli 194.

Cammarata, Camarrola (de) 328.

Cammerarie (alias) V. Crinelli.

Cammerino v. Camerino.

Camosius (108nne.), de Anticalo in Campania, DO I. 208.

Campagnano (de) 138; Agata, monaca 237. Appollonia,

monaca 231. Catherina, monaca 237. Innocentia, mo­ naca, mon. S. Cosmaii de Urbe 237.

Campagnus !!. Champagnùs.

Campania 183, 208; (in pertin.) 5, 16, 19,20; (prov.) 22.3,

113, 282; et Maritime (prov.) 113. 126, 171; Urbis

Rome 98. 109, 132.3, 284·5. Campanie et Boce

(nundine) 244.

C a m p a n il e, Canpanile. Campanili., Franceseo, di Napoli 269. Geronimu!, de Conversano, 47. Leonardus, de Conversano 47. Le"nardus, de Neapoli, regius rationalis 165. Raimondo (nob.), di Napoli 113. Campelli (castrum), in regno neapoiitano 223. Campellono (Francesco), di Napoli 293. Campi O. Valli•. Campi Ciar; Il. Guardia. Campi de Mele (castrum) 66. Campimelis, CampomeHis (ca. strum), de provo Tefl'e Labori. 114, 116, 223, 254.

Campitelli (regio), Rcme4:3, 54,75,103,107.8,142.144,

148.9, 158. camplensis .(prepositus) 86. Campli (regia terra) 61, 91.2; Camplo Apmoi (de) 166. Campo Anagnino (in), contro q. dico Vangnolo supra Stra· lam 56.

Campobasso, Campobascio (de) 194, 196, 212, 318.

Cam,oodimele 154; v. Campimelis (castrum).

Campo Flore (in), Urbis 142.

Campolo v. Campora

Camponel'vo (uhi dic.), in tena Campli 91.

Gampora (de) Campora, Campolo (de): F. L.du. pro

mago acl"rum Summarie 9. Giovanni-Amonio, di Na­ poli 327.

Canali (li), in leniI. di Boiano 189.

Canbi v. Cambi.

Canczani v. Can5ani (castrum).

Candalenga (Giovanni), di Prata 327.

Candia (mag. Marinuz de), regius falconeriu. 31, 33, 39.

Candida (lo. Ani.), de curo Ferdinandi [I] 129, 205.

Candie (moro duci.) 207; dult de CnnneÌa 207.

Candi tu: Angelo, de Santagala 262. Carlu (notar) 262.

Colachii 262. CanelJWI (Nicolaus), Montisrodoni 200. Cola Carriello 201.2. Canibus (d. Gasbar Iohannis Baptiste de), civÌs Suaverbini (?) 292. Cani. I). F ralri•. canna de panno fratiseo 110. Cannapineo (Marianu! de). ex minoribus S. Francisci, extra mur"" Serminet; 173.

Canneia (de) I), Candia.

canonicnm (ius) 66.


DOCUMENTI DELL' ARCHI V IO CAE T

352

Canoni (Matteo), procuro di Elisabetta Conii 270.

Canpangna {d. lohannicia}, civ. Caleni 49. Canp[In]a Il. Campora (de). Canoani, Canc:tam (c!lslrum), provo Aprulij ultra 82.3, 177, 248-9; Cansanum 224. Cantalupi (terra inhabitala), proY. Apmtij ultra 82·3: Canta­ lupum 224; casale Roseti 177.

C an t a I u p i 5 (cl e ), Cantalupu5: lacobus, 61. d. lohannis. eivi~ Mantn!!. noto 209. IohanneA (d.). dI'! Manina 209. de SernlÌnelo, camemriu5 Nicolaj Il CantarenU$ CaielanÌ 170. Cantelmi: Antoniu3 291. Restaiuus" cornes Populi 112. Sigi.mundu5, dm.: Saure (I) 244. Canuti. c. Tribus (de). Canzani Il. Cansani (caslrum). Canzano (Franciscus Maria de), cane. Andree Mathei Aqua­

vivi

308, 321.

toreto 85, 208. Capaccio li. Capudatii (civ.). Capannis c. Cabannis (de). Caparefan (Petrus), de Neapolì 12. Capeci, : Gabriel (d.), cau. neapolill'!!lus 64.

163, 198, 212, 300: (castrum), in proVo Terre Laboris

329; (territ.) 40, 96. Capriati il Volturno 327; (di) 302, 312. Caprolace o.

Capua 189, 220,266, 271,325 ; (di) 14.6, 31,34, 39, 48.9,

66. 80. 91. 100-1, 162. 177. 194. 196. 259, 216. 309,326. Capue (archiep.) 65, 68; (civ.) 189; (prin­ ceps) 162 o. Aragona (d'). Capua (di): Bartholomeo, conte di Altavilla 219. Domini. cuo 38. Federico di Giacomo 326. Sannita 326, 330. Giovanni Battista, Loysius, come. Altevilla etc. 80. Palene 68. Maria, comitissa Caserte

de la Ralh banus 55.

Ioan·

Capilana o, Capolana. Capi!lmate (prov.) 88. 190. Capite (S.) Q. Agapiti (territ. S.). Capite Cas.'lli, Capocasale (Thomas de), de civ. Co.en!Ìe 244.

259. C 11 P O cl e f e rr o ,

Ferro, Capiteferro (de): Evaugelista Magdalen!t. (nob.), cìvÌ5 32-3, 56; reg. Pjnee 'Urbis

43.4, 54. L.... 2. Capitolii Urbis (curia) 129, 142, 1235, 237. Capitum o, Quatuor (contrada). Capoana (piazza de), in Napoli 283. Capobianco (Vincenzo), di Benevento 199. Capo""""l", Capo Casali (de) IJ. Capite Casali (de). Capoccinis (Slephanus de), camo S. M. Maioris de Urbe 138. Capoeinis (de) 311 I). Tumcelle (casale). Capoczuchis (An!anius de), can. S. M. MaiorÌs de Urhe 138.

Capoczus (Buczius), Pedisillontis 257.

Capo de le Cupe (contr.), in Valle di Prata 316.

Capo de Monte (ubi dico ad), SGper "ilIam Atellanj Supra'

li.

Neapoli (Iacoba de).

Capodrise 96, 220. C a Il o I a n a. Capolane. Capilana; Antoniuo de Cara, noto 56, 129; Antonius Antonii noto 61. Horal;u. n<>I. Antonii, de Cora, noto 58. Capo Maeza (a lo), in terri!. di Caivano 139. Capo Maza (noh. Girola;ffio), di Pozzuoli 295. Cappellis (de), Cappellus: Antoniuo (nob.), de Teano. regius con.iliariu! 73, 75: loc. Honoran Il Cayetani 85. 87. Goffridus, de Auleta 13, 219. Cappelloni. (P""quale de), di BojanQ 293. Cappuczo, in territ. di Caserta 264. Capranica: Nicola, vesc. di Nicastl'O e vicelegato della Marca Anconitana 241·8. Caprari';. (Christoforus), civ. Venafri 125.

Capri ata, Crapiala (de), Capriate: Alfonsu5334.

80. Nardus,

Giacomo, di PraIa

di Giacomo 326. Mactheus, cornee elc., marer lohan­

hah. Capriate

212. Ur­

capuana (ecc!.) 34, 39: capuani (curia baiuli) 220: capuano (laico) 326; capuanus (archiop.) 19,111.3, 135,159. 174; (can., cler.) 1S7, 175.

nes Maria. alias Buzutus. de Neapoli 289. Capes!rane (petrl!s), civ. Venafri 125. Caphatinus (Iohannes), pro taxatore Caroli [V] 318, 327. Caphatus (lo.) de curo Federici regi. 190, 192, 196.

mon!Ìs 2. Capo de Villa (uob.) 229-30; (relida)

di Bojano 333. Ftanci.cu., gub. Macchie 200-2. loan' nes Iacobi, civ. Venafri 125. Capriata (de) 328. Capriate (casale, terra), de baronia Prata

llÌ5

Canzolla, Canzotlo (.er Antone!lo de), di Atri, capii. di Tor.

NI

Capuane (castrum). Neapolis 175.80, 182. Capuani o. Sediljs (plathea). C a p u a n u s , Capuano: Giacobul.l.o, giud. in Capua 220.

Nicolaus, Pedismontis 258. Capudatii, Caputatii (civ.), in proVo Principatus citra 197.8,

287, 291

V.

Capaccio.

Capurso 305. Caput,,!ii O. Capudalii (civ.). Caputo (Laura de), uxor Altibellj de Marczano 3l.

Cnracciolo: * * '" ... de Neapoli 112, 135.6. Alfonso, duca di Cagiano 317. Antonella, uxor Baldaxans Gay­ lanj dc Aragonia 68. Berlengenus, Bezzerius, de Nea. poli 99. Carolu. 99. FI'arìciscU5, de Neapoli 194. 196. Gabriele 288. lacohus, come. Burgcncie, regni Sicilie canc., Ferdinandi I consiliarin. 76. Iacubu5, Ve­ lini comes 131.2; v. Petrus. Ioannes 194. Iohannes Andrea., baro Musutace 263. lohannes Franciscus 263. lohannes Tristanj, de Neapoli 27. Margherita, di Na· poli. vedo di Fabricio de Scorciatjs 317. Ottaviano, vesc. di Marsico Nuovo 325. Pippus, rniles 80. Ti­ berlo 325. Troyanus, Troianu., dux princeps Melfie 183, 244, 283. Ulmeriu. (d.) 48. Zarlecla (d.) 80. Carafa, Carrafa: Alfonsus, capito civ. 263. Antonius, de Neapoli, miles, consiliariu. F erdinandi [Il 17. An­ tonio, vesc. di Lucera 58, 129. Artalis. lìl. lohannis Battiste 263. Diomedes, de Neapoli 80. FrancÌscus 296. lohannes Babtista, castellanus civ. Rhegii 263. Isabella, Giacobella, mater Antonii Gaetani de F elodino 185. Octavianus 296. Caramanda, R",inaldus, de Capua 259. Tolomea. da Ca­ stellammare al Volturno, 271.

Caranita (Tomillaso) 320. Carapillus (Petrus), de Sue.sa 7. Carau.m (Petrus), fam. card. d'Estoutevilie 138. Carazulu5 O. Caracciolo.

Cardarlor (d. Franciscus), lin. apos!.scriptor, valentineU6is can.

226.

Cardeti (castrum), in provo Terre Laboris 319.

Cardito (Angelus de), civ. Venafri 124.

Car dona, G ar cl ona (de): M., regens gen. thesaura.

riam regni Sicilie 305. Raymundus, Ferdinandi Il regis Astolfo,

maior cavaHaric.iuli. VlcerC3 272; RilmQn, R~lJl.Ond.u5t

co­


REGESTA CHARTARUM

mes Albeti, regni Siciiie ulteriori. mago iusticiarius, vice~ rex 304-5; neapolitanus vicerex 298; capilaneus gen. maritimorum e:::ercituum, in regno Sicilie vicerex dictique admiratus elc. 317-8, 326.7.

Cardonus. aromalarius Pedismonti. 181.

Carpino (ca5trum dirutum), in pertin. Campanee 5, 16.7, 19,

20; in perlin. Urbi. romane 98 ; (de) 150.

Carracolu5 o. CaraccÌolo.

Carello CI. Calello.

Carranns (Masellus). consiliarius regins 223.

Carrata (Mutius), de Collo Torto, noi. 258.

Carrielle V. Canel!us.

C a r fa gn a, Carfagnia, Carfangnia, Carfagnus: Antonius, civ. Venafri 125. Honufrius 125. Iohannes, de castro Tini

Carroccio. (Antonio), dì Campodimele 154.

Carrozza (detto) 157 v. Mactì.

213. Cargamnt (de) 56·7.

Cariati comes 189, 191-2, 196-8,204.5, 215·6 V. Borgia

(Golfredus).

Carinola 31 ; (in dioc. di)' 327; IJ. Caleni (civ.).

Caritate (Lorenzo, Renzo de), di Conversano 305, 322-3.

carleni. carlini 3, 53,72. 83, 97, 103, 121. 127.8, 137.

143.6. 148.9, 161, 186, 193. 195. 209. 230, 241,

272, 292, 294, 302, 317, 32 J, 324, 328; argenti 2,

3,4, 7, 8, 12-4, 16, 18, 20, 26.7, 29. 30. 46-7.

49, 51-2, 88, 94·7. 106, 109.13. 118, 123. 133-5.

139; 159, 163,166, 163,193,215.6,240, 243,267,

274, 276,282, 285.293, 295·6.302,306.312.317,

320.2, 328, 332, 334: anliqui 237. 311 : filiati 14, 34,

38, 133; monete veteris 274, 310.1; papales argentei

35. 44.5. 150: Regni 19. 315: IJ. deuarii. ducati. grana. lareni; uuci" carlenorum (de argento) 65, 111, 134.

Carles V. Chatles.

Carlinus, Carlino (Cesar), miles, de Neapoli. commi •. Ferdi­ nandi [II] 254-5. 257.8, 273. Carllus, Ca.ilIus (d. Antonius), archipre.b. Rocceromane 31. Carlo (di) Il. Tutii (Giovanni).

Carmelo (del) 291. Carmine (del) 303 Il. Maria (S.).

Car.mi. (mag. Mateus de), de lulia 91.

Carnarii. (de): Dominicus not., romanu.127, 274. Emi­ lianus, romanns, de reg. Arennle, noi. 274.

353

cartha!lÌnensis (card.) 171

O. Carvajal (de).

cartusiell$is (ordinis) 3.

Carusus: Bartho!omeus 212. B"rnarJinus, de castro Tini

213. Carooial (Bemardinus de), til. 55. Petri el Marrellini ptesb; card. carthaginensis, el provo Campànie et Maritime le. gatu. 171. Casa (Baldanro). regio portieri 272.

Casabaructa, Casebaruti (terra), in proVo Aprutii ultra 83,

224.

Casabole, Casabolo (casale), in prov . Terre Bari 82.3; comit.

Conversani, Cllpersani 177, 221.

Casa dello Marchese la). in tCti. Nim?l:mum, in

contro Baccarrebe 59.

Casaferre. Casiferree (molendina). pertin. Averse 11' ; feudurn

Catherine Pignatelle 134.

Casa Penta (domus q. dico la), in contro lo Sticato, Rocce

Gurge 160.

Casal di Principe 196, 214.

Casalaretllm, in provo Aprutii ultra 224.

Casale o. Frascineto.

Casale 220. Casali.. Casale (de lo) 123.6.

Casale (poss. q. dico lo), in contro Aquarolo., Ananie 35.

Casale de Temegne Il. Casali T emelie.

Casalcno (nob. Bovolino de). erario di Caterina d'Aragona

245.

Carnevale (Pe!rus), de castro Pec10rani 330. Carnitus (Nicolall$), procuro Ravindole 212.

Casali Il. Capite (de). Casale (villa), in regno neapolitano, feudum Gaielanorum de

carnotensis dioc. 264. Carola: Damiano. di Napoli. !lot. del S. R. Consiglio 222. Cristoforo. di Amaln. noto 193.

Aragonia 223. Casali Principi. (in) 196. 21). Casali Temelie, Themegre, in provo Terre Bari 82.3; Casale

Caroli CI. Tucìj.

Carolis (Carlo de), di San Miniato 325.

Carolns 1. rex Sicilie 70. 139, 197; Karolus [I] 40, 804.

Carolu. Il, rex Sicilie 70, 139, 191; Karolus [II] 40, 84.

Carolus, Karolus V. Hispanie princeps etc. 298; rex Castelle

Aragonum, Legionis, Sicj\je ,etc. 299, 300; rex ulriusque

de T emegne, comit. Cupersani 177. Casalia Avenlini (tria) in territ. Urbis. extra portam Appiarn

Sicilie 303.4. 317, 331; rex 305.6, 319.20, 330; ro·

manotum imperator, rex utriusque' Sicilie 326, 328-9,

332; (regia curia) 320, 328.9.

Caroluo VIII Fro.ncorum, Franci!)', Sicili~, Hyerusalem rex etc.

175.82, 187; Carolus rex 180~1, 219.20, 223, 225;

,Carolus I gallicus 294; (armiger) 183; (curia) 178, 183;

(officiales) 178, 184: (privilegÌum) 175, 178.81, 184;

(ragia camera) 183; (sigillum) 176, 178-9, 181.2, 184;

(regi 11m consilillm) 184. Charles VIlI. roy de France, de

Iheru."lem et de Sicilie 161.

Caronia (de): Gregoriu. (d.), S. Marie Maiori. de Urbe can. 44·5. Lallrencij (heredes cd.), 43. Carpanis (de): Federicus, Neapolis, noto 329, 332·3. Giovanni.Paolo, di Napoli, nòt. 163. Marcusantonills, de Neapoli, noL 200.1, 203. Carpeni. o. Plano (de).

Carpeneti, Carpineti (castrum) 290; (oppidani) 53; (tenim.)

59, 129.

VI,45

142.3. 148.9. Casa!ibus (Marcus de), de Urbe 143, 148.9. Casalis, Casale: Antonius 125. Georgìus, civ. Venafri 125. Casalis (caslrum), provo Comitatus Molisij 89-90; in provo Terre Laboris. feudum NicandrÌ de Montaquila 319. Casali. Castellioni (terra), comit. Conversani 83: Il. Castiglioni. Casali! della Pallara (tenim.), exlra portam Apiam. in parti-

bus Latii Urbis 107. Casaii. Gripte (conb'.), in terri!. Rocche Gurge 160. Casali. f\llonteroni (terra), comit. ConversanÌ 83. Casaluccio (Gregorius de), mon. B. Marie de Griptafer. rata 42. Casamassima, Casamaxima 274, 318, 321: Case Maxime,

CasemaxÌme (!erra), comil. ConversanÌ, CupersanÌ in. 221; provo Terre Bari 219. 246·9.

82.3,

Casamaxima (Ioseph de), mon. B. Marie de Griptaferrata 42.

Casa Nova (feudo de), in territ. di Caserta 261.

Casano;va (de): Ligonus, de Neapoli. noI. 64. Nico­ laus Ambroslus de Neapoli, noi. 38. 74, 269.

Casanove v. Podium.

Casebaruti v. Casabarucla.

Ca~alle (Cesllf lohannis). de eastro Tini 213.


354

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CA ETANI

Caserta 57, 100, 264, 272, 282, 295; (S. Barbara) 159,

244; (Torre del Piano di) 228. Caserta, Caserte (civ.,

comit.) 15, 38, 42-3, 70.1, 75, 80, 96, 101, 106,

108,159,221.3, 229·30, 245, 261,266,268-9,272,

275, 281.2,286, 291, 296, 299, 301, 308-9, 312,

318, 320-1, 324; (capitania) 230; (curia) 159, 265;

(districtus) 100; (ecc!.) o. Tomasii (S.); (ecci. maior)

100; (fenda) 193; (pertin.) 2, 14,16, 159,193,244,

272, 295: (soc. Annunciationis B. Marie Virginis)

301; (starsia parva) 275; (in territ.) 228.9.261,

264-5, 272, 282; (tribunale) 264; (univ.) 264.5;

(vesc.) 310.

Caserta, Caserta (dc): iohannes 38. Salvator, de civ.

Suesse, no!. 7.

cascrtana (civ.) 301 ; (curia) 159: casertanu. (ep.) 80: (can.

et vie.) 75, 96.

Casillu. v. Carllus.

casinensis abbatie (di"c.) 120, 123.

Casola (lacobus), Pedismontis 257.

Casolla 2. 96; (cli) 42-3.

Casolle (Simeon), Summarie presidens 168.

Cassa (d. Caro!us), de Neapoli 277.

Cassanj (castrum, terra), in provo Terre Bari 37. 82-4, 219,

221, 248·9; in prov. Terre Hidronli 177; Cassano (de)

85.

CaSSllrlO 286, 318.

Castagna (Elianu.). de Genova, de Roma mercan. 237.

Castagnola, Castangnola (Nicolau.). de Gayela, noto 50-I,

153, 174-5.

C a 5 t a l cl li 5 , Castaldo, Castallo: Antonio, di Napoli 288.

Domenico di Antonio 288. Ffancesco, di Prata San­

nita 309, 312. 315. Iohannes Mauheus, de Neapoli

328. Luigi, di Napoli 283.

Castanea, in regno neapolitano 224. Castane!; (castrum), provo

Aprutij ultra 82-3, 177, 248-9,

Castangne, Sucacaslagne (Iacobus Sancii), de Felectino 185.

Castangnola c. Castagnola.

Castel di Sasso 81, 193.

Cl1!ilelforte 153; (di) 7,151,189,199, 227-8, 317 ti. Ca­

sin Forlis (terra).

C a st e !I a, Ca;teJlis, Castelle (de): F ranceseo, di Eboli 3 18,

329. Francesco, di Limata 327. Giovanni 320. Gio. vanni.Belardino, di Galluzzo 318. Ca5lella (len. delle), in partibus Lalij, in Maritima Romana 43-4. Castellammare al Volturno 271. Castellammare di Stabia 112 V. Castromaris. Castellana Il. Civita (de). Castellana, feudo in la prov. de Terra de Baro 219. Castel. lane (terra), comit. Convenani 82-3, 221. Castellani (castrum. lerra). comi!. Cupersan;, in provo Terre Bari

177, 248.9. Castellana (de): Augelillus, procuro Griptole 278. Cri. stoforo., cantor Ansie 280. Castellane V. Valli. (terra). Castellani, Castellano (de): Castus (nob.). de Calvo 48.9. lacobus Nicolai (presb.), can. S. Petri de Fundis 30. Nardo, di Fondi, noto 153. Castelle (rex regina) 299 Il. Castiglie. Castelli (Antonio). noto della C. A. 191. Castelli (contr.), civ. Anagnie 186. Castellini ti. Pozzo (del). Ca.telliono V. Castiglione.

Castellis (d. lohannes Rasle!!u! de). Vicarie iudex 80.

C.astello Il. Monte (lo).

Castello (Nicola), chier. qi Piacenza 308.

Castello (paula de), mon. S. Cremali de Urbe 237. Eusl.o­ chia, soror Paule 237.

Castello (de): Franciscu., de Neapoli 296. P.302.

Castello (di) Il. Porla.

Castello deglj Schiavi 81, 162-3; (ollla Ol/vella presso) 81.

Castello de Leo (castrum), extra portam Apiam, in panibus

Latii 107, 311; Castri Lei (tenim. castri) 149.

Castello Forte v. Castelforte, Castri Forti. (terra).

Castello (monte), pertin. Caserte 272.

Castellano Caiete (de) 26.

Cas/el/onoralo 153 V. Castri Honorati (castrum).

Castellacii (eastrum), in pl'Ov. Principatu5 ultra 197-8.

Castel/um, Castrum Novum Neapalis 4, 6. 9, 15, 17, 36,

39, 40, 48, 50, 54, 61, 63, 69.71, 77-9, 84, 92,

94,96, 103,113, 116.7, 119-20, 129. 137. 140,

151, 160, 163, 167.9, 184, 191.2, 194, 197, 216,

218, 249-50, 254, 256-7, 259-60, 265, 267, 272,

305, 318, 322, 327, 331 v. Castelnuovo.

Castelluzze, Castellutie (casale). extra portam Apian1. in parli-

bus Lalii 107, 149, 311.

Caslelnuovo 158. Castelnuovo dì Napoli 312, 322 Il. Castellum Novum.

Castiglie (regina) 85.

Castiglione, Ca.teìlione (Iaeobus de), C. A. noto 24.

Castiglioni, Ca.tellioni (casale), comi!. Conversani. Cuperoani

82.3. 177. 221 V. Casalis.

Castiglioni, Castilioni, Castellioni (castrum), provo Aprulij ultra

82.3, 177, 248-9: Castellionum. in regno neapolitano

224.

Castignano 247.8.

Castilla, Castella 57, 294, 299: (regno de) 57; V. Castiglie.

castrensÌs eccI. can. 225.

Castri (Ierrit. castelli). in pettino Campanee U,bis romane 98;

Castro (de) 257.

Castri Forti., Castrifortis (terra) 66; in regno neapolìtano 223,

254; CastroEortì (de), gayetalle àioc. 7, 8. 18, 52, 69,

75. 200, 203-4: Castrum Forle 114, 1I6; ". Castel­

forte.

Caslroforte (d. Angelus de), legum doctor 7.

Castri Honorati (castrum), in proVo Terre Laboris 65-6, 110,

114; 116; Castrum Honorati, in regno neapolitano 134,

223, 254 ti. Castellonorato.

Castri Lei Il. Castello de Leo.

Castri Novi (terra), Castrum Novum, in regno lleapolilano 114,

116, 223, 254; provo Terre Laboris 66, 319.

Castri Pue. (de civ.) 291.

Castri S. Angeli (platea) 143; Ca.trum S. Angeli de Urbe 233.

Castri VeterÌs (ca.trum), in parlibu3 Latij, in Maritima Romana

43-5; Castrum Vetus 59. 60; (tenim.) 105; (eastrum

dirutum) 129.

Castri Veteri., èastriveteris Monaciscbi (caslrum). prov. Apro.

!ij ultra 82-3, 177; Castrum Vetus Monaciscum 224.

Castri Veteris Notareschi (castrum), proVo Apruc7ii ultra 248-9.

Castri Velen. Trasmundi (caslrum), provo Aprutij ultra 82.3,

91, 177,248-9; Caslrum Velu. Tran.mundum, in r"!!,,o

neapolitano 224.

Castriato: loannes. dUll: F errandine 287; (uxor) I). Gae­

di Aragona (Ioanna).

Castro (de): Antonio. not., di Fondi 157. Berardino

Campo 286.


REGESTA CHARTARUM

-_._.~._._--_._----

---_._._..._.•- ....__._._._.._..__. - ..__._.__

Castromaris (de) J65; o. Castellammare. Castrovillaro (de) 139. Castrum Forte I}. Castri Forti. ( terra). Castrum Honoraturn v. Castri Honorati (castrum). Castrum Novum Il. Castri Novi (terra). Castrum Velli. o. Castri Veteri. (caslrurn). Casularum (casale), in regno neapolitano 224; (villa), perlin, Silvi 83. Casulle (villa), pertin. Caserte 2. Catalani, Catala,,"., Cathalano (de). Cathalanus: Bartllo. lomeu., de terra S. Agates 262.3. BelardinuG, noto Vena&i 125. Buci". 125.. Nicolaus 125. Raynaldus, de civ. Aversa, noto 73-4. Sìlvester, de Aversa 73. catalano 312; (gentilhamo) 284. Catanzaro 318. Catanio. Ca!arczio (Dominicus de), de terra Pedismontis 2"17.8. Cathalano (de). Cathalanus O. Catalani. Cathaneis (Attilio de), n~t. della C. A. 270. cathanien.is (can.) 97. Calharina, uxor Anlonii Gaytani, d. castri Felectini 185. C a t i n e Il i s (d e ): Antonio, ferrarese, dimoro in Montepa­ gano 85. 224. Lodovico di Antonio, noto 85, 224. Lodovico-Antonio, noto 208-9. Catino, Catyni, Catyno (de): Angelone, de lo Casale 125. Angelus Benvenuti 125. Ioanne& Nicolau& 126. Catuctie (Bartolomeus) 85. ulurano 220. Cave 273; Cava (de la), Cavi. (de) 307. Cava (la), in contro de Cuti, in tenim. Ànanie J51. Cavaniglia (Traiano). conle di Montella 283. Cavarlecta (abbas Antonius), de Caleno 48-9. Cavatia (Anlonius), auditor sacre Penitentiar;e 150. Caven (d. Iohannes), mago domus card. de Extotavilla 44. Cavoti (de') Il. Marco (S.): Cavotis (de) V. Marci (castrum S.). Cay~.cia (d. Michael de), Vicarie iudex 79-80. Caye!a Il. Gaeta. Cayetanus, Caytanus o. Caetani, Gaetani, Gaytanus. Cay!inus (Raymundus), civ. Venafri 124. Cayvani (castrum, terra), provo Terre Labori. 12-3, 46, 48, 66, 109, 113-6, 243, 303; in comit. Mureoni 132-3, 135, 285; in regno neapolitano 223. C~yvanum, provo Terre Laboris 178. Cayvano (Andreas de), frater Minici 46. Ceca, Cecea o. Fossa.

Cex:accio (alias) Il. fustri.

Cecen, madre di Ferdinando Gizzì 316.

Ceccam, Cecchani, Ciehanj, Cicchani (castrum), in Maritima

et Campania Urbi. 66, 98, J 09, 282, 284; feudum Ho­ norati III Gayetani de Aragonia 132. Cecch" (Giacomo-Giovanni), di Gaeta ! 12. Cecch" 0, Magiotri, Cecchotini (Hieronimus Petri Pauli), aurifex 158. Ceccognola v. Ciccognola (la). Cece (Giovanni), di Suio 155. Cecilie (S.); ecd. in regio nePontì. 143-6, 146-9; (ti!. S.)

225. Celani, Cellani (comes) 104-5. Celini O. Cellin; (caslrum). Cellamare (di) 305; Cellamori. (de) 305. Celleni (Cola lasÌo), d'Itri 153. Cellini. Celini (castrum, terra), provo Aprorii uhra 82-3, 177, 248.9. Ccllinum, in regno neapolitano 224.

Celle Petre v. Maria (5.).

355 ._--~-_.-------

Celli (dello) o. Fonte (la). Celli. (Prospero de), di Acquasparta, noto 184. Celsi (ecci. S.), in regione Ponti. de Urbe 143. 148.9. 158; (platea) 164. cenetensis (ep.) 130. Cenci, Cincii. (de), Cincius: Alexius cd. Iohannis Iacobi Lelli. de reg. Arenule 107-8. Hieronimu5 Iaeobi Lelli, de reg. Arenule 108. Iordanus, de reg. Arenule 108. IuliU$ 310. Ì'aulus, frater Alcxii 107. Gennamu., Cennamo (Urbanua), de Capua 197, 194, 196. Centegles (d. Gilibertus), come. Gulisani ele, 80. Centumllorenorum (Natalis), Caserte 16. Cepeda (P. de), secr. ConsalvÌ Ferdinandi de Corduba 220. Ceperani, Ceparani (castrum) 5, 16,20; in pertin. Campanee U,bis romane 98. Ceppalono. Cippaluni (de) 229-30. Ceraldo (d. Antonio), can. di Capua 220. Ceraso (del) o. Starza (la). Cerasola (la), slarcia de pheudo Macerate, m dislrictu Ca· serte 100. Cerasolì, Ceresoli (ca.trum), provo Comitatus Molisij 89.90; (casale dìsabitatum) 163; (baronia) 300; provo Terre La­ bori. 319. Cerasuolo 272. Cerasolus (Ieronimus), de S. Vietore 319. Cerbano (Andreas de). civ. Venafri 124. Cerbarii. (Franciscu. de), de Pedemonte, noto 181, 260. Cercemaggiore 155. Cerdinie (regnum) o. Sardinie. Cerijs (d. A.'lgelus de). de Castroforti 52·3. Cerina, de cur. Ferdinandi [I] 94. Cerma 70. Cermines, noto C. A. 9. Cernito..: (Giovanni), di Fratte 156. Ceroni. (Iohallnes Bapti.la de), noto correctorum Urbis 143. Cerqueti (pars), in partibus Latii 311. Cerquito (lo), perbn. Maranule 26, 50. Cerrani (portus), in regno neapolitano 180, 224. Cerreti (ea.trum), provo Aprutij ultra 82-3. Cerretum, in re­ gno neapolitano 224. Cerreto 155. Cerri!o; Laurenczo 272. PIacentino 272. Cerro (Troito), podestà dì Ripatransone 247. Cerrotini. (Anlonini de), noto 127. Certa, Cerle (Fiorello), noto 163. 194, 222-3, 291. Certo (d. Nicola), di F ossaceca 215. Certosa (de la) 195. Cervariam (apud), in castri. Ferdinandi [I] 84.

Cervarij. (Nicolaus de), de Pedimonte, noto 73.

Cesa Rossa (ad), in territ. di Prata Sannita 330.

Cesana (Dominicus), presb., capello ep. cenetensis 131.

C"saragu.te (civ.) 296.

Cesar, ep. amcrinu. !I. Nacci.

Cesar. vie. castri Fummoni. 299.

Cesarij (casale S.), in partibus Latii 149. 311.

Cesarij (Iohannes Antonin.), de T uderto Il.

Cesarini, Ccsarini. (de); Alessandro, card. dine. del tit. dei

55, Sergio e Bacco 314. Giulia, erede di Pietro.Ge­ ronimo Margani I71. Cesari. v. Archipresbitens (de), Armandis ( de). Cesaroli leggi Ceraso!i. Cesena (vese. di) 191. cesenalen.i. (ep. 138. Cesi, Cesis (de): Angelo. avv. concistoriale 293. Berardino. Bernardino. di Capua, noI. 220, 266. Hipolitus 310.


356

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Cesti. (de): Nicolaus (noh.) 38. Tnemasill! (nob.) 38. Cetanus (Ieannes Antoniu.), de civ. Tricnarici, noto 278. Cethola, Cetola, Cìthera, Citera: Benvenutus (mag.), civ. Venafrì 124. Christoforus 124. Falaschus 124. He­ ramo 123. Honufrius 125. Ioannes 125; de Falasco, can. di Venafro 281, 313, 322. Nicander (d.) 124. Petrus 125. Unus124. VincenciusPauli 124, 194,196. Champagnus, Campagnus, araldus armorum Carolì [VIII} 175,

183. Champdee (s,eur de), cappitaine de Charles [VIII] 167. Channeau, Chauveau, Chauvean (lohannes), thesaur. andaga­ vensis ecci., ae mago domus card. relhomagensis 24, 72, 89, 99. 100. Chariteus, de curo Ferdinandi [II] 189. Cnarles VII! v. Carolue VIII. Charles. Carles (Angustio), garde el eappitaÌne du chastel de Valence 239.40. Chaumont (sicure de), lieulenant de Loys Xll eD le duchie de Millan 239.40. Chauveau, Chauvean Il. Channeau. Chavron (Le), de cur. Ludovici [XII] 221. Cherubina, romana, mon. S. Cosmal; de Urbe 237. Chiana Viceri (la), de Machiagodani 241. Chiano o. Stirparo (lo). Chiara (S.): ordine delle Minori 238, 240-1; o. Cosma (mon. di S.). Chiarilus (Petrus), civ. Venafri 125. Chiava o. Ma"hi". Chiesa o. romana.

Chieti 104, 204.6.

Chifon; (Giovanni Battis!a) 244.

Chilica (de la) li. Colle. Chillus (Ioannes), civ. VenaEr; 124. Chiovictus (Iohannis), procuro Bovìani 212. Chirinillo (Sergio de), di Monopoli 323. Ciorlano 328. Chiviani, Chìuiani (terra), prav. Aprulij ultra 82·3. Chivia­ Dum, Casale Roseli, 177; Chunianum, provo Aprolii ui­ tra 224. Chornella ~. Cornelia. Chorropoli li. Corropoli. Christophera, soroe el heres Vanotie 148. Christofori. Cristoforo (de): Antonio, di Fondi 154. Domenico (d.), di T orlorelo 208. Giovanni di Antonio, di Fondi 154. Giovanni (d.) 208. Nicola, di Camo podimele 154. Nicolau. Lisi ysernien.is 123. Chunianum V. Chiviani (terra). Ciancia (Ale6!\aodro), di Sermoneta. chier. di S. Maria di Ninfa 303. Ciarlo. Ciarlo (de): Andrea., de castro Montisredon; 203·4. Giovanni, di Sonnino 158.

Cibario (Leone). di Eboli 269. Cibo: Andrea, vesc. di T erradna 31 1• Franciscus, nepus Innocentii VIII pp. 131. Cicade (Giovanni. Battista), vesc. di Albenga 182.

Ciccarelli v. Magistri.

Ciccnani, Cichani v. Ceccani (caslrum).

Ciccnarini. Cicharini (Iuslinu. Anlonutii), de Civitate Thea.

tina 104.5. Ciechi O. Gorii. Ciee;, Cieco (de), Cichi: Ciccu. Cobelli. de Roccaromana, not.31. Giacomo. di Suio 155. Tutius, de lerra Ser­ mineti 12, 97.

Gcci o. Magistrj; (lohannis) V. Corvi; Cicci Monelli (noI,. Giovanni) 152. Cicciarelli (Ottaviano), di Castelnuovo 158. Ciccognola (caf!l1le la), in partibu$ Latii 311; (Ien. casali. Cichognole) J49; Ceccognole (casale) 310-1 ; Ciccognole Veteris (casale), in parlibus Latii 311. Ciccone (de): Alfonso, not., di Sonnino 158. Giovann

158. Cicellar. Sicollar (de) v. Cinrys (Fernan). Ciceris (loannes), castri Ancaranj 304. Ciceroni (Giacomo), di Gragnano 224. Cicnanj Il. Ceceani (castrum). Cicharello (Marinus), de Caserta 2. Cicbognole v. Ciccognola. Cici!iani (loanllcs). civ. Venafrj 124. Cìciìiano v. Siciliano. Cicilie Il. Sicilie (regnum). C i ci n o (cl e ): Nicolai Franciscì (bona), in plathea S. Geor­ gii Maioris de Neapoli 79. Severini (domus). in pia. the" S. Georg; M..ioris Neapolis 21. Cicoli (lacobus de). ex min. S. Francisci, extra muroo Ser. moneli 173. C if r i. , Ciphr;. i(de): Antonius no!. Iacohi, de Bassiano, noi. 44-5. lohannes noto Petri, de castro Bassiani, noto 2 I, 44.5; cane. Nicolai II Gaytani 100; the.aur. 169-70. Cilano (Santo de), di Capua 220. Cilentro (Daniele de), di Crispano 153. Cinino 11. Cyminus. Ciminuglio Il. Cymiouglio. Cimmardo (Benedetto), noi. di Sant'Agata de' Goti 309. Cimorella (Iaeobus), camer. Macchie 200-2. Cimpanus (Michias), pro mago actorum Vicarie 70. Cincìis (de), Cincius v. Cenci. Cingoli (Sigismondus de), causo procuro in Urbe 100. Ciurys de Sicollar. Cicellar (Fernan), noto en la villa de AI­ mansa 57. Cioccho (dello) V. Vado (lo). Ciocca. (Nicolaus), de caslro Turris 35. Cioemo (Nicolau. de), dictus T artallia, de F ellectino 35. CioIe (Nicolaus, Cola FrancÌscu. d.), de Francavilla 166. Cialua (Dominicu.), de caslro Scapulorum 90. Ciomu. (Mareuo), de castro Carpineti, potestas Pettiliani 290-1. Cioppa (Salvagiu$ della) 220. Ciorlano 236. Ciorlani (casale), de com. Prate 198; de ha. ronia Prate 300; Zor!ani, Zurlani (terra) 163, 212; Czurlano (de) 330; Zurlano (de) 212. Ciorra (m. Antonio). di Castelforte 152. Ciottola (uob. Leonardo de), di Spigno Saturnio 157. Ciphris (de) V. Cifri, (de). Cippaluni (de) V. Ceppalono.

Cippìcus (d. A. L.). de cane. Penitentierie 108.

Cirbarijs (nob. Honufrius de), de Pedimonte 46.

Circello (di) 154. Circeum (prope Montem) 245 Il. Felicis

(caslrum S.).

Cirillu. (Berardinus). de Neapoli, Summarie seriba 183. Cismontani. partibus (in) 141. Cisterne (castrum), in partibus Lati;, in Maritima Romana 43-5, 60,237: (ca.trum dirutum) 129: (teniro.) 21, 91, 101-2, 105; Cislerna (castrum vocatum la) 138;. (a la) ~04. Citellus (Alfonsus), Pedismon!Ìs 258.

Citera, Cithera Il. Cetola.


_

REGESTA CHARTARUM

357

...... ---_.~_.~._------------------

Civita (Perpetua de), mon. S. Cosmaii de Urbe 237. Civita Castellana (Agnete de), mon. S. Co.mati de Urbe

237. Civitate Castellana (frater F randsc\!s), confessor mon. S. Co· smati de Urbe 237. Civita Lavinia 211. Civite Nove (domus Nicolaus), civ. Venafri 125.

Civitas Theatina 104.5; 204, 206; li. Chieti. Civitella (de) 104.5. (Iacobus de), S. Marie de Rypulis ree· lor 86. Civitathomachiara, provo Aprulii ullra 224; Civile Tomadare, Thomachiare (terra) 82-3. Clare (S.): ord. minorum 236 li. CosmalÌ de Urbe (mon. S.);

sorotes 141; mon., civ. Neapolis 194, 223. Clarelli. Clarello. Clarellu.; Benediclus (d.) 181. Gero. nimo 263. Giovanni, di Piedimonte d'Alife 156. Clari (Campi) v. Guardia. Clavasio (fr. Angelus de), ord. s. Frll.ncisci. gen. in Cismon­ tanis partibus quo ad fratre. de observantia et sorores

S. C1are 141. Ciavellis (de). Clavellu5; Angelus 251. Baptista, sea. Honorati II Gaytani de Aragonia 61, 111.2; de Pedì· monte 18, 34. Clemente (San) 220; Clemenlis (villa S.), pertin. Caserle 16. Clemente (Iohanne.-Dominicus de), neapolitanus 330.

Clementia, romana, mon. S. Cosmati de Urbe 237. Clerieu de Bussy (d. de), de cur. Luclovici [XII] 221. Cunca (Marinu5 de). de Noha, provo Terre Bari, noto 4, 38. 54, 61, 71, 74, 78-9, 87.8. 175·6, 184, 187.8. Cobelli Il. Cieco (de). Cobellis, Cobello, Cobella : lohannes, no!. Pedis­ montis 258, 260. Leonardus Nicrn, civ. Vena/ri 124. NicolalJll, civ. Venafri 124. Cobelluczio (Berardinus de), Pedismontis 257. Coccarello (de) o. Arbore (alo). C" c c h a r o né. Coccharonu~, Cocchiarom: Bi<:tus, civ. Ve. nafri 125. Vincenzius, civ. yserniensis 123. Coccho Il. Cochi. Coccia (Giacomo), di Sermoneta. benef. di S. Biagio di Ninfa 301. Cocczellus (Iohannes), de castro Tini 213. Cechi, Coccho (Rubino), di Marzano 332. COCU!. Coci, Coco: Amator, de Neapoli 34. lacobus (presb.), de Gaieta 26, 51. Iacobus Andree, de Nea­ poli, reg. privi!. conservator 4, 41. 94. Iohannes, de civ. Gaiete, nob. 41. Riczardus, Liczardus, de Neapoli 34. Co!lìani, Cohani (castrum), prov . Terre Labori. 178, 223; CuHianum, Culliani (terra), de comit. Murconi 115.6, 303; Golliani, Gofiani (castrum), in comitalu Morchoni

132, 285.

-----_.~-~~~-~~

Cole Fernandi (Chrisloforus), romanu., procuro Cincii de Ur­ .inis 149. Cole (lacobi) V. Lisi (de). Cole Ianni. (Vicentius), de Turre 292. Cole Savii (~nthonius), alias Magnapesce, de Tarracina 295. Cole Stefanj (Iulianus.Antonius), spelÌariu3 de lego Cdumne Urbis 23. Calcale (emplio) 270. Coleeta (de). Colecta: Appellonius, civ. Venam 124. Horati". 50; (libro delle ,ntrate de T eran;o) 50. ColeHo, Colella, Colelle: Amata, avola di Francesco 305. Francesco di Giovanni, di Sermoneta 305; (zio) o.

Sl!.ncti (frate). Nicola-Gi9vanni. di Sermoneta 305. Pietro, di Ambrife 154. Stefania, di Giovanni, sorella di Francesco. m. di Virgilio Magnacarne, dì Sermonela 305; I). Notarii. Coletti (Iohannes Antonius), de Civitate Tbeatina 105. Collautum, in prov. Apmli' ultra 224. Colle (de), r. cancello Neapolis 167, 272. 275, 277, 287, 291,305, 318,327, 331.2.

Colle (del) l'. Gioia. C o Il e, Colli, Collio (in): Dominicus, procuro Capriate 212. Iacobus Iohannis 124. Iohannes, civ. Vellafri 124. CoUe de la Chilica (territ. del), de Machiagodani 241. Collemarmore. in provo Apruli; uhra 224. Col/esclpoli 241. Colli. (A. de), de curo Pauli II pp. 2. Colliscipione (d. Giovanni-Pielro), dioe. di Temi 241. CoUismeso (confines len.) 59. Collis Stephani (Antoniu.), ci-'l. Vellafri 124. Collistefani (CallaIe) 273; Collis Stephani, CoUintephaui (ca­ slrum), provo Terre Laboris 89; (caslrum i~habilalum) 90, 163; de baronia Ceraso!i 300. Collis Sterani (ca­ strum). in provo Aprutii 319. Collisveleris (castrum). proVo Aprulij ultra 82.3, 248-9; ex pertin. Terami 224. Collorum (territ. cadri), iÌl provo Terre Labol1s 319. Collo Torio (de) 258.

colocensis (ep.) 150. coloniensi. dioc. IO. Colonna: Gregoria, monaca S. Cosmali de Urbe 237. [lohan­ nes], card. 146; Columna (domu. card. de) 207.8. lulia de Colunna de Penestre, uxor Petri Hieronimi de Marga. "i. 310; uxor Prosperi de ColunIla 31 J. P ompeius, card. 323. Prosper, comes Fundorurn et dm!. Traiee!i, Regni capitaneu5 gen. 207-8, 259, 263; (domu. card. de Co­ lunna et Prosperi) 208; dom;cellus rom. 282; de!emplor castri S. Laureneii 294; vir lulie de Colunna de Pene­

stre 311. Colonna (rione)

Il.

Columpne (regio).

Cola (de), Col", v. Astolfi, Fernandi, lannis, Ya.

Colorente, in provo Aprui:ii ultni 234.

Cola BovÌs (Giacomo), di Cori 89.

Colucellis (d. Iacobus de). de Benevento 315.

Colucza, Coiuzia (de). ColulÌe: Anlonius, civ. Venahi

CoÌacchio: Andrea! 52. Giacomo 152. longa, erario di Itri 81. Col..ezio (Antoni".), P"dilltnçmti. 258.

Luzio, di Sper~

Colamaria 308.

Calanterenda 244.

Col.. Russo (Bonavoglia de), 201.2 I). Nicolai RubeÌ.

Cole: Migno, di Tortoreto 85. Paulu. (presb.), de castro Anguillarie 91. P etrus, civ. Venafri 125.

Cole Antanii (Christophorus), de Turri 270. Cole Bazani (Marino) 224.

Cole (Blaaij)

Il,

Bonihomini&,

125. Cristophorus Antonii (d.), arcbipresb. Core 61. Iacohus, de Casali 124. Iacobus An/onii. PedismonlÌs

258. Nanni, di Itri I S3. Petru5, civ. Venl.lfri 125. Columne, Columpne (regio) Urbis Rome 22-3, 33, 44, 151, 164. 271, 292. Columpna, Colunna, Colunpna V. Colonna. Colutie O. Celucza (de), Zacharie.

Comardense V. Podium.

Comitibus (de) V. Conti.

Commisone (lulianus), civ. Venafri 125.


358

Docur"IENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Como (lohannes.Thomasius de), de Neapoli 296. Compagnatiis (Nardu. de), de Francavilla 156. Conca (Symon de), ex min. S. Francisci, extra muros Sermoneti 173. Conche (tenim.), in Maritima Romana 43-5. Conca (de), Concha: Antonellus125, Nicolaus. civ. Ve. nair; 125. Conceria (Piazza deIla), in Napoli 291. Concie (eomes) 244 o. Gisualdo (di); t'. Cou5a. Condueta (de): Antonius, de Neapolj 11,34. lulia, de Neapoli, uxor Magni Gaytani 55. Confalono (Giovanni.Andrea), di Ravelli 312. C o n o r r a, Connora, T ouorra, Connota; Dominicus, de eiv. Neapolis, noto 322, 328. Sebastiano, di Napoli, noto 302.

Consa (conte di) 219, 244 o. Gisualdo (di); Il. Concie.

Consaga, Consago c. Gonzaga.

consanu. (archiep.) 53 v. Conti.

Conservalorum (palatium) 2::'7 v. Capitolii.

Consignianus (Iaea bus), de Neapoli 46.

Consilio (Franciscu. de), noto curie iusticiarii regni Sieilie 27-8;

Vicarie actorum mago 80.

Consorti (Giovanni di Nardo), di Teramo 184.

Constantia, romana, mon. S. Cosmati de Urbe 237.

Constantie (d. Lorenzo), di Minervino 324.

ConstanLÌis (Andrea de), di Venosa 326.

Constantini. (lesuandus de), Pedismontis 258; (nob. Gesualdo)

277, 288.

Consulibus (Franciscus de), de Contursio, regius commissariu.

277-60.

C o n t e, Conti: Angelillus, de Cayvano 46. Antonius, civ.

Venafri 125. Baptista, de Cayvano 12. lohanne., iiI.

AngeliUi 46. Nicolaus, de Roccaromana 31. Nicelay·

(bona heredurn cd.), ad Materna. in pert. Cayvanj 12.

Salvator, fil. Angelilli 46.

COlltentis, Contempto, Contenta (de): Angelello, di Piedi.

monte d'Alife 156. Antonello 288. GuilielmU5 (l1ob.),

de Pedimonte, civÌs Fundorum 19,20,99. Lancilloctus,

Lanzilloctns, Pedismontis, 165, 257-8.

Conti: Brunllil, pater Francisce 126, ElisabeUa, moglie di Ce.

sare l Caetani di FiletLÌno 270. Federico 245, 289. 308.

Francisca, li!. Bruni,.uxor Gllgliermi de Caitani. 126.7,

297. lacoba 43-4; (feudum) o. T urricchie (tenim.).

Ieronimus, ep. massanus \27. Iohannes \8.9; (61.) o.

lohannes Baptista. Iohannes, arclùep. consanus 53. Ioan·

nes Bapti.ta, 61. Iohannis, vir Beatricis Gayetane de

Aragonia 18-9, 67. Stephanus 289; v. Con!e.

Contrada de Cuti (la), in tenim. Ananie 151.

Conlraguerre (castrum), de provo Aprutu ultra 104-5, 177,

224, 248·9.

Contreras (Iohannes de), de cane. P~lliten!ierie 289.

Contursio (de) 278.

conven;anensÌs (curia) 85.

Concersano 187, 273, 305,322.3. Conversani (civ., comit.),

in provo Terre Bari 31, 47,49,61, 71, 73, 76,78.9,

82.5,91,104·5,175, 183.4, 186.7,209,215,219·21,

224, 247-9, 320, 322; Conversano (de, di) 85, 179,

219,273-4,305,311.2.318, 320, 322·4: (contea)

286, 318. Cupersani (civ., comil.) 4, 5, 34, 84, 103,

186-8, 199: Cupersano (de) 187.8; Cuparsanum, in

provo Terre Bari 176.7, 179·80.

Coppa (Domenico), di Napoli 320.

Coppe (Cola), civ. Venafri 125.

Coppari (Verardinus lohannis Benedictì), de reg. Pinee U.bis 23.

C"ppinis (Andreas de), presb. florentinu3, hah. Ur!>i., in reg.

Arenule 145; Andrea. de Frosino de Coppini. 148.9.

Coppola: Coluzio, 291 ; di Napoli, 293, 296. Francesca,

Franceschella, moglie di Margaritone Bolotta 291 ; di Na­

poli, figlia di Matteo 293. Lucrezia, pupilla di Matteo

291; v. Rizia (Lucrezia). Malleo 291. 293, 303. Ni.

candro, pupillo di Mattco 201, 293, 303.

Coro (L.), de curo Alexandri VI pp. 226.

Cora V. Core (tenim.).

COladi no: Antonio, di Spigno Saturnio 157. Pietro 157.

Coralli. (d. lulius de), de Tybure 289.

C o r o n a tu s: F., pro mago actorum Summarie 190. Nico­ lau., de Angria, iudex Vicarie 80.

Corano (contr.), in territ. di Itri 81.

coranus (vie. et can.) 58.

Corazariis (Paulus cd, Petri de), de reg. Campitelli U"bis 158.

Corbino, Corbinis (de): Filippo, di Salerno 154. Ni­ cola di Giovanni, fisico 155. Panfilo 154.

Corbu. V. Corvus.

Cordi (nob. Bello Giovanni), di Itri 153.

Cordova (dioc. di) 27 J.

Cordaa (d. Anlonius de), de Neapoli, iudex 229.30, 275:

(uxor) V. Vera (Elionora de).

Corduba (Consalvus Ferdinandus de), regi. el regine Hispanie

gen. locumtenens, exercitus el classis ronritÌme ae ducatm

Calabrie et Apulie gen. locumtenens 219-20.

Core (Ienim. terre), in partibu; marilimis, in dine. velletrana

19, 21, 45, 59,61, 89, 91, 129; Cora (de) 58,61,

295 o. Cori.

Corellya (Gl!ilIielrnus), miles 27·8.

Coreno Ausonio 152; V. Fratte.

Cori (di) 199, 292: Il. Core.

Corigliano (di) 274.

Cornacchiole Coroaciole (casale), in partibus Latii Urbia 149.

311.

Cornelii. (de): Angelus, alvignanensis, noto 282, 294,

307. Marcus· Antonim, alvignanensis 307.

CornelIa, Chornella (Pelrus Paulus). de Gaieta 26, 51.

Cornelo (di) 306; V. Tarquinia.

Cornito (contr. lo), in lerrit. di Alvignano 81.

Corpo (in) Q. Pietro (S.).

Corpo (Nieolaus de lo), civ. VennE.ì 124.

Corradinus, rom., de reg. Columne, noto 151, 164.

Corrado (Antonio de), di Napoli 190.

Corraddjs (Nicola-Ambrosio de), di Conversano 322.

CorradU5, curialis GilberLÌ de Bourbon 184.

Corredj (Domenico set), di Monticelli l t 7.

Corropoli 186. Corropoli, Chorropoli (castrum), status provo

Aprutij ultra 82-3, 85. 104.5, 177, 184, 186, 196,

248-9,260-1; Corropulo (de), Corropoli (di) 304,312;

Corropolum, in regno neapo!itano 224.

Corropuli, Conapulo (Golia de) 320, 329.

Corse (Marcellm), de S. Pelro, dioe. casinensi. 123.

Corsi (Lucas), de S. Maria de Oliveto, noto 161.

Corsiee (rex) 260; Corsega (regno de) 57.

Corsonus o. Corzono.

Corsus (Petroceus), de Felectino 185.

Corte (contrada a la), in tetri!. di Sala 43. Corte (de, de

la) li. Molina (le), Spannochj.

Corte de Bave (la), nella villa di Majorano 162.

Corte deli!. Mela Oa), in pertin. Summe 27,


REGEST A

Cortem (ad), in Caivano 153. Cortese, Cortesi, Codesii., Cortisiis (de): Antonius, de Atella321. Antonius, civ. Venafri 126. Ciacorno,della C. A. 308,314. Nardo, civ. Venam 125. Nicolaus (d.), cappe!. card. de EXlotavilia 44. Petrus, civ. Ve. nafri 125. Corti (de) 304 v. Venturi. Cortile (contr.), in tenit. castri Turris 292. Cortona (di), Cortona (de) 327. Corvino (Tommaso.Ma••imo), di Napoli, vasco d'Isernia 327. C o r v u 5, Corbu.: Antonius Sanctus, lì!. Pauli 56. Bellus Iohannis Cicci, de Itri 41. lacobus. fil. Pauli 58. Paulu. 58; (uxor) v. Maria. Petru!, commÌs. Ferdinandi [l] 78; de Adria 87. C o rz o n o, Cononus: Antonello. di Eboli 269. F ecterieo

269.

359

Crocella (de la), che vene da Sirignano 309; v. Vallone (lo).

Crol (Ermanno), della dioe. di Magonza 293.

Crollo (alias) 200.2; 1>. Francisco (de).

Cropio (Giacomo de), nol>o di Marcianise 321.

CTuce (in S.). Neapolis 141.

CrucibllS (Nicolam de). "p. fare.ms, iil rom. curia 1.

Cucca, Cucca (de): Bemardina, del fu Fabrizio 325. Mar­ tinus, proc. Prale 2 J 2. Cuccarellus (Nardus). de castro Tini 213. Cuccoro (Nicolaus de), civ. Vennfri 125. Cuculo (d. Salvatore), di Fossaceca 215. Cuenea (Agostino de). della dioc. di Cuença, no!. 225. Culliani V. Coliani (terra). Culune (Lilla de), di Majarano 162. Cunclo. Cunlo, Curio (Nicola de), di Napoli 318; noto ~20,

327.

Co.ciarÌs (Gabriel de), nct., romanu. 143, 150. Coseneia 220; Cosenlie (de civ.) 259. Cosentii. (Guerrino de li), dì Napoli 157. Cosenza 219; v. Cosencia. Cosma (S.), Cosma!; (S.). Cosmi (S.): de Anania (res in Vangnola supra Siralam) 56; de Urbe, mon. minorum S. Clare 172, 236.8, 240.1, 270, 273. Cosmati et Damiani til. (55.) 172.

Cosmedim (ad)

CHART ARUM

o. Marie (S.).

Cosmi (Giustiniano). dì Forcella 224. Cossa: Franciscus. de Ncapoli 46. Giovanni.Francesco 155. Costancio (Nicolaus de). de Putheolo 18. Costanza. m. di Giovanni Filomarino 308. Costella (P.), pro gen. thesamarlo regni Sicilie 304. Cottone (ve.c. di) 238, 240. Couo (Marco-Antonio). pretore di Gazzuolo 209. Crapario (Vincenzo de), di Aversa 112. Crapel!a, Crapelle: Antonio, prete, di Castelforte 153. Bernardinus, Belladinus 203·4. Giulio 153. Nicolau5 (nab.), noto 199.200, 202.3. Tomasius. de Castroforte 203. Crapiata v. Capriata (de). Crapicti! Gullielmus 124. Nicolaus, eÌv. Venafri 124. Crapola!ii. Crapalatie (Iacus) 43; lntra tenim. Nymphe 45. Crassay (Gilberlus). de Zampariis, dux Licii, regni Sicilie marescalcus 182.3. Crastensis (cappellaxrla Sancii), di Castellammare al Volturno

271. Cremana (Manne di) 244.

cremonensìs dioc. 209.

Crescenlij. (nob. SlephanllS F rancieci de), teg. Columne, fama­ nus 33, 54. 105. Crcscentinus (Baldaxar) 135; de Spineo 136. cretino (panllo) 103; v. gaitanel!cbo. Crinelli (Baplista Iohannes). alias Cammerarie de Cora 56.

Cnpa (Giacomo de), di Prata Sannita 32S. Cupe (de le) V. Capo. Cupersani Il. Conversani (civ.). Cupitell~. Cuppitellis (de) 198, 300; Il. lohannis (casale S.). Cuponi. (lannone Antonii), de ca.tro Felecteni 292. Curansonibus (Bellus de), can. S. M. Maioris de Urbe 138.

curia apost. lO.

C uri a l i s: Anellus 80.

Carradus. de Sando Severino, cu­ rie mago iusbeìl>r;; regni Siciiie iudex 27-8. Currapoli Q. Corropoli (castrum). Curti 220. Curto (de) v. Cunlo (de). Cusani (ca.trum), in prov. Terre LahorÌ5 98·99; CusanQ (di) 156; Il. Cusano Mutri. Cusencia (Franciscus de). de Neapoli, in magna curia mago iUllliciarij regni Sicilie 27. 29. cusentinus (pre.b. card.) 226; o. Borgia (FranciiCus).

Cuti (de)

V. Contrada (la). Cyabaldol!o (de) v. Zab"ldono (de). Cymei (Antoniw; loannes), civ. Venafri 124. Cyminuglio, Ciminugli,,: Dominicu•• eÌv. Venafri 125. Nicolaus 124.· Cyminus. Cymyuy. Cimina: Antonius, civ. Vena!ri 125. lacobus 125. lulianus J25. Cypha (Angelus), actorum mago S. R. Consilii 222-3. Cysleme v. Cisterne (ca.trum). Cyslono (Palmerio), dì Minervino 324. Czabaldonus (Cupidus), de Prata 162. Czitus v. Zitus. Czurlano (de) Cl. Ciorlano (de).

Dadi (Laureneius), de Florencia. in Urbe censalis 73.

Daferiis (Antonellus de). noto de Beteclo 91.2.

Dalmaçan Il. Perez.

Crispano (di) 153. Crispoldis (d. Chri5poldus de). areatinus. gubernator gen. stam. Prasperi Columne 207-8. Cristofara (de) 11. Christafon. Cris!ophori (res mag.), in capite Platee. in terra Serrao· neli 59. Croce (Antonini lhoannis della), de reg. Transtiberim Urh~

Damaso (in) Il. Lorenzo (S.).

Damiani (S.) v. Cosmah (S.).

Damiani Q. Notalii.

Darnianilla, civ. Venafr; 124.

Damiano (de) V. Domenico (de).

Dammiana, romana, mon. S. Cosmati de Urbe 237.

Daniel (presb.), de S. Nazario Burgonruorum 91.

Danielis (Antonius), civ. Venafri 125.

Dathus (L.), de cur. SixtÌ IV pp. 9.

Data (Bernardillus de), de Neapoli 34, 47, 52, 69, 112,

274. Croce (la), nel borgo di Fossaceca 216;

Daux Il. Druz.

Dava!os o. Ava!o. (cl').

Cnpteferrale Il. Gripte Ferrale. Crisenti, Crisientii Il. MagislTi. Crisofari (don Giovanni), di Tortareto 85.

lì.

Socta.


360

DOCUMENTI

DELL'ARCHIVIO

David (molendinum heredum cd.), lotus !erram Venafri, uhi

dico la Peachera 86.

Deasantis (Giovanni-Roberto), di Napoli 113.

decatus IO leggi ducatus.

decena cere 172; decina de undici libre 253.

De Colle !I. Colle (de).

Dein5eli, Denseti (Desiderio), noto 292, 30 I.

De iuria censura Qittera arbitraria) 83, 95, 188.

Delliea!a (Pirro), di Capua, noto 220.

Delmasal (Antonio), detto Pastori, pittore' di Viterbo 271.

Delnaru, Delneza (Giacomo), nolo di Caserta 772,

Demetria Il. DilIlitria.

denarii, dinari, denaro 216, 272; currentes 56 o. !Io.eni:

de carlenis argenti 16. 36; denarioruJn (libra) 51.

Denie (marchio) 267.

Dentice (d. Perimus) 80.

Desiderii de Bradicuria (Giovanni), chier. di Toul 191.

DellOea, d'Exe" (Petrus Lazarus), loc. protllonotarii regni Sicilie

et noto 239, 249-50, 256-7, 259-60, 267.

Diani (castrum), in prov. Principatus dtra 197; caslra apucl

Dianum 207.

Diani V. Notarii.

Diano (de): Francesco,.ignore di Malorano di Monte 81,

163; di Napoli 193. Giovanni, signore di Maiorano

di Monte 81. Philardus, mon. B. Marie de Griptafer­

rata 42.

Diaz V. Garlon.

Diliceto (presb. Roberta. de} 13.

Dimitria, romana,. vicaria mon. 5. Cosmati de Urbe 237;

Demetria (suor), badessa del mon. di S. Cosma di Roma

273. Dionisii. (Pantaleo de), chier. di Torino, noto della C. A. 308. Dioteaiute (Eliverio de), di Valmentone 185. Doetor (d. Cesar), de Taracina, noto 127. Doctoribus (Andrea. de), in provo Aprucij commis. Ferdi. nandi [I) 61. Dohana magna civ. Neapolis IlO, 133. Dolce v. Dulce (de), Dominici (S.): Fundi. (conventu. de) 64, IlO, 133. Gaieta (ecel. de) 64. Neapoli. (convicinium) 222. Pedismon­ li. (mon. ecci.) 257,

Domenico de Damiano (Cosmo de), da Ripatransone 247.

Domenico (Pier-Marino di ser), di Ripatransone, noto 247.

Domine Marie (Franciscus), civ, Venafri 125,

Domine Petre (Giovanni), di Fondi 137.

Dominid V. Magistri, Rosana (de).

Dominici: Bartoìomeo, di Tortoreto 85. SanCii (bnna). in

commeslabilia porte S. Iohanni. Civitalis Theatine 104-5.

Dominico (Tommaso de), nOI. di Capua 220.

Dominicus de lo Casale 125.

Domtn; Uraon;s (nob. N;çQl~-Ci9YQ;nui)J di Sorrento 266.

Domitilla. velletrana. mon. S. Cosmati de Urbe 238.

Dommus (can. basilice S:) 145 v. Rusticis (Prosper de).

Domno Urso v. Porta (ad); Dompni Ursi, Ursoni Q. Domini

U,sonis, Platea.

Donadey (lacobus), de terra Cayvanj \2.

Donati (ca.trum, tenim. S.) 43, 89, 237; (castrum dirutum)

45, 59, 60, \29.

Donato Berla, Verla (Antoniuo de), gubernatQr Macchie 200-2.

Donala (in contro ad 3ancl0), in lerrit. di Venafro 333-4.

Dondoris (!acobus de), de Pislono, auditor Nicolai ep. cene­ tensis \ 30-1.

Donno (Iacomo de), di S. Felice, habit. in Tarracina 245·6.

CAETAN!

Donnurczo, Don Urso (de), Dopo; Ursonis V. Domini Urso. n!$, Porta..

Dopnella (Prospero de), di Atella 317.

Dozpiltra (StephanW!), de curo Leoni. X pp. 310.

Dragoni (terra, caslrum), de provo Terre Laboris 95-6, 294:

Dragoni 56, 266.

Druz, Daux, Duci (lovanne.), stipendiarius Caroli VIII, ca­ stellanus torri. Bilonti 179,

Duboy., Ju con.eii de Charle5 [VIII] 168, 182.

Ducali., equus curserius Nicolai Il Caietani 170.

ducali l, 3, 6, l', 15, 19, 24. 27-8, 35, 42, 44-5, 51-2,

54, 56, 62-6, 72, 74-5, 77, 80, 88-9, 97. 105-6,

ilO-l, 121, 130, 133, 135-8, 140-51, 161, 164,

166,169-70, 172. 176, 178,182, 184, 186, 189-91,

194·5, \97, 199, 204, 207, 209. 215,2\9, 222-3,

227, 229-30,236-7, 239, 243·4, 249-52, 254-7. 261,

267-73, 28!, 283,285-6,288,291, 294-5,297, 299.

300.302-5. 306-13, 316-23, 325, 327, 329-33; auri

lO, 21, 23-4, 35, 67, 72, 80, 92, 99, 107, 120,

127, BI, 144-5, 149.50. 164.5,237, 249-50, 293,

295; d'oro 321; auri de camera 12, 22, 24, 32-3,

43-5, 61. 91, 99, 102, 127, 129, 143, 199,302,

304, 306, 308-9; d'oro di camera 314.5, 325; auri

papal"" 24, 43-5, 72, 97, 100; larghi 144-5, 149; auri

coronati 276; auri vcucli IO-I, 40,47, 74; de cadenis

128, 144·5, 161, \95, 230, 272. 294-5; di carlini

313, 317,324, 328; de carlenis argenti 3, 4. 14, 20,

29, 46-7, 52-3, 55. 62-3, 65-9, 73-4, 77, 83, 94-5,

97, 101-2, 109, 111.3, 123, 133-5, 139, 163, 166,

243, 261, 274, 276, 265, 287, 293, 295-6; di caro

lini d'argentò 215-6, 302, 306, 312, 320.2, 328-9,

332-4; de carlenÌll antiquis 237; de liliati~ 34; de pe­

cunia Regni 18-9; del Regno 325; di moneta napoletana

325; monele veteri. 274, 310-1.

Duce (Raynaldus de) 80.

Ducenta (uhi dico ad), pertin. Cayvani 12.

Ducha, Ducha (vociferatio in vulgari sermone) 258; v, Gae­

tani d'Aragona.

Duci Il. Druz.

Dulce (de), Dulcis, Dolce: Francesco di Filippo, di Gor­

lano 236. GaleaciUl!, de terra Prate, noi. 212. Ga·

spar, de Caserta 159. Pettus, no!. de Zurlano 212.

Pietro di Giovanni, di Ciorlano, noto 236.

Duodecim Aposto!orum (eccI. 55.), de Urbe 54.

Durante (de), Duranies (Angelw), de Mes8ana, commorans'

Neapolj 76-8.

Eboli 269, 228, 286, 318. 320, 329. Ebuli (terra) 100,

\06, 308; in pr"v. Principatus citra 221, 244, 264,

Z66, Z6B-7Z: (d,) tl. Aequaviva, Aragona (d'); (lIa­

bellascannagii) 268.9,271-2. 318. 324. Ebulo (de)38.

Eboli (Giuliano d'). medico 320.

Ecclesia (Giov. Battista de). romano, noto 114, 191, 223,

310-\ ; promensuario della C. A. 247-8, 271.

Effrem (Grisdano de), di Bari 323-4.

Elceta (Giovanni-Vincenzo de), di Napoli 322.

Eleuterii (Antonim), de Tertacena 208.

Eleuterij (tenim. S.), abatie Malvisci"le, in Maritima Romana

21, 43-4, 91.

Elia (contr. S,), di Minervino 324.

Elice V. Hilicis (castrum).

Elexani

Il.

Alexani (comes).


REGESTA CHARTARUM

361

- _ _- _ - - - - - - - - - - - - - _ . _ - - - - - - - - - - - - ...

.....

Embrun (dioe. d') 171.

equus cursenu. 170 o. Ducalis, F ",lco.

Erariis (Andrea. de), de Bellanio .91.

Eraomi, Herasmj (S.): festum 41.. Bassiano (ecci. de) 172.

Vemli. (abbas de) 2 l. Erasmi (Laureniius) 143-4; lohannis (Laurentius) 145. ergosterium. argosterium, retro ecd. S. Ursule, in reg. Pontis de Urbe 143, 148.9.

esculana (duci.sa) 90; eseulanu. (ep.) 33. Este (d'): Ippolito, card. diac. di S. Lucia in Selci 271. E s t O u t e v i Il e, Esloutevilla, Extolavilla (de): Augustinus, here. card. Guilielmi 102. Guillielmus, ep. hostiensi. et velletrensis, card. Rothomagensis nuncupatus 24, 43.5, 61,72,89,99,100; pape camerariu. 72; dominusca. siri Cisterne 102; archipresb. S. Marie Maioris de Urbe 138. Hieronimus, here. card. Guilielmi 102. Etruria 78.9, 82. etruscum (bellum) 82.

Eugenia, romana, mon. S. Cosmali de Urbe 237.

Eugubinus (A.), de curia !ulii II pp. 236.

Eugubio (mag~ Anthonius de), çaus~rum prac. curie ap~5t.

10,97. Eustachii (S.): regio Urbis Rome 21-2,75, 90 pp. Eusta. chio (S.): card. diae. 247-8; rione di Roma 314. Evandro (d') o. Rocca. Evangelista, de curo Leonis X pp. 309.10, Evangelista, miles de Terracena 20B.

313.4, 316, 324.

Evangelista (Petrus-Pau!us), de Camerino, camer. Nieolai II Caietani l 79. Exea (d') o. Dexc".

Exereere volentes (Iittera arbitraria) 83, 95, 189. E'Clotavilla (de) v. EstouteviUe (d').

F,

A., de curo mago iusticiarii Regni 28.

Fabalis, Fabilis: lacobus, civ. Venafri 124. Iannellus, Fan. nellu., civ. Venafri 124. Fabbrica (fra Battisia da), dei DÙn. di S. Francesco di Roma

273. Fabiis (Ouofno de), nob. romano, del rione di S. Angelo 314.

Fabio (Geronimo), di Salvia, presso Salerno 317. Fabriano (de) 207-8. Fabricius, cammererius Caroli Pandolli 195. Fabritii Il. Masseis (de). Fabritio (Iannillo de), di Campodimele 154. F abritius 281. Facchini (Angelns de le), civ. VenatrÌ 125. Factanzo, civ. Vcnafri 124. Faczone (de): Cipriano 266, Giovanni Battista 266. Sascarello, di Majorano 266. radrique (el rey) 2;7; e. Fodericus fOli:.

Fagiol C. Fajo!'

F aidoni v. Fontana (la).

Fainatiìs (Prospero de), rom., di T taJ!tevere .3 I 5.

Fajol, FagioI (Andrea). di Ravelli. catalano 311-2. Falambrescha, Falambes!a (Berarclino) 320, 329. Falangono (Antonello), di Gaeta ZZZ.

FaI ...,,; (lacQbu. Antoni;), civ. Venafri 125,

Falasco (de) 313; 11. Cìthera.

Falco, equus curserius Nicola; Il Caietani 170.

F a I c o. F"lcho, Falcone: Antonio. di Napoli, noto 163. 31 ì; aclorum mago VicariS' 298. Baordus, de Amalfia, cune iusliciarij regni Sicilie actorum mago 27, 29, 80; noto VI,46

81. Giacomo, arciprete di Itri 157. di Napoli 312.

Tommaso (don).

Falconibus (Orazio de), dì Mantova, no!. 209.

F a I o. i o: Giacomo, noto di Maranol" 152. Nicola 152.

Falvatere (Salvator), de Pedemonte 306.

Falvelerre, Falvaterie (ca.trum), in Maritima et Campania Ur. bi. Rome 66, 109, 132: provo Campanie 282. Falva. tarie (c351rum). in regno neapolitano 223. Salvelerre ("aslrum). in Campanea Urbi. Rome 284. Famario (Annibale), di Napoli, maestro d'atti del S. R. C.

222. ·Famaliu. (Franciscus), proc. comitisse Caserte 221. F a n g a Il e Il i, Fanganello: Antonius, civ. Venafri 125. colau. 125. Fano 76. Fani (civ.) 76.

Ni­

Fantaguzo, Fantaguzzo (dictus) 143.4, 164; o. Mei Ambresii. Fan/elio (lacobo), de Venafre 190. Fara 305. Fara, Phara (frater Hieronirnus della), ord. min. observ. S. F canei.ci 298. Fam Olivana 292, 300. farensi. (ep,) ì; t). Crucibus ( de). Fargione (Tofano), di Sperlonga 152.

Farnese: Alexander, diae. card. tituli S. Cosmati et Damiani . 172; card. diac. di S. Eustachio, legato della Marca Anconitana 247·8; FarnCl!io (card. de) 298, 323.

Farra (de) 292 Il. Fara Olivana. Farum (ci!ra et uhra) o, Sicilie (regnum). Faschia (Raynaldus), civ. Venafri 123. Fascio (Nicolaus), civ. VenafrÌ 123. Fa5citellus, Fa..itdlus, Fa..itdla, Fa.'lcitelli.s (de): Antonio 215. Benedictus (mag.) 212. Petrus (noi.), de Fossa Ceca 212. Faso (Leonardus Antonius de), de Marzano 86. Fasoli (Bartolomeo di Nicola di Giovanni), di Ambrife 154. Fatii (Nicolaus), de Trageclo, ep. fundanus 30. Faure (Rolet le). huissier.et sergent d'armes de Charles [VIIl] 167. faventinns (can.) IO. F e cl e I e: Antonio, cane. in Castignano 247.8.

Fabiano, noi.

di Aversa 246. Federico (Nicandro de), di Venafro 281, 302; (m.) v. Mar­

garitella. F edericus, F redericus, F elderieus, rex Sicilie, Hieru.alem ele.

189.92, 194, 196.8, 200, 204.6, 214.6, 218·9,248, 254, 256, 300; (con501'5) V. Isabella; (fiscus) 197; (10­ cumtenens gen.) o. Aragona (Carol". d'); (sìgillum) 190-2, 196-8,200,204-6; (nepos) ti. Ferdinandus II; (offi. ciales) 190, 206, 217; (paler) O. Ferdinandus I; (pri­ mogerutu5 et vie. gen.) Il. Aragona (Ferdinandus d'): (re­ gistrum privilegiorum) 190, 192, 196·8, 205·6, 21 S. 21 8. F ederieo d' Aragona, F elderico de Aragonia re di Napoli 199-203,212-3, 228,281 ; el rey Fadrique 257. Federicus III. romanus imperator 25. Fde (Marco. Antonio), di Catanzaro 318. Felectini, Fellectini (caslrum) 158, 299; (curia) 185, 292; (domini) Il. Caetani di Filettino; (va$salli) 270. Fe­ leclino, Fellectino; Feletino (de) 35. 151. 18.5, 292, 299. FelectÌno (d. "bbns Petrus) 185.

Felice (Santa)

V.

Felicis (castrum S.).

Felice

Il.

Santo.

Felice (Paulus de), de villa luglianj. pert. Averse 3. Felic;s (castrum S.), prope Montem Circeum 237, 245; (ca. s!rum dirutum S.). 25, ;9,60, 129; Felice (ca~tellode

Santa) 245·6, .


362

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CA ET ANI

Fellectino (de) v. Feleetino (de). Fellulis (Bernardino de), di Traetto 228. F elnio, segreto del conte di Caserta 264; F eltrius secret. 265. F emenella (Pelru!), civ. yserniensis 123. Fenasto (Raimondo), di Camerino, vie. gen. del vesc. di Te­ ramo 184.

Fenice (nob. Frandscus), de Neapoli 73.

Feo delrAdefreda (lo) 193 v. Aldifreda.

Fer. (Nicolaus), pro regi,tratore Summarie 96. Ferdinandi v. Palentuella (de). Ferdinandu. l, rex Sicilie etc. (il Bastardo) 2, 4-9, 11-20,

25-9, 31, 33-41,46.52, 54-5,61.4.67.69-79.82.

85.9,91.4, 96.8, 102-5, 109, 112-4, 116·7, 119.20,

128-9, 1.32-3, 135, 137, 139-40, 159·60, 163·7

174,176,183, 189, 198; re Ferrante 122; (algozarius

regius) 80; (ambasiator in Roma) 138; (anulus secretus)

94.5; (capitanius gen.) 74; (cappella regia) 86; (con­

silium panum) 92; (demanium) 120; (dohana) 84; (fal­

conerim regius) 31, 33; (fiL) v. Aragona (Federicus d');

(liscus) 62, 65, 92, I I l, 115, 119, 134.5; (litlere regie)

28, 49, 50, 61; (Iocumtenens gen.) 103; (mag. sali­

narum) 35: (maiordomu. et guardarroha) 62, 69. 74,

83, 94.5 163; (neptis ex filìa) li. Aragona (Maria d')

Piccolomini (Isabella); (pater) V. Alfonsu. I; (primo'

genitus) V. Aragona (Alfonsus d'); (quaterniones regii)

4. 94; (rationalis regiu.) 165; (registrum iustitie) 15,

61; (secretarius) 52, 78; (senescalcus magnus) 120;

(sigillum mediocre) 74; (secretum) 49; (thesaurarli et ii.

scalium functionum exactores) 9, 14.

Ferdinandus II. rex Sicilie etc. (Ferrandino di Napoli) 180,

188-9, 191.

Ferdinandu. Il, rex Sicilie etc. (Ferdinando V il Cattolico) 85

223, 238. 248-50, 254.62, 266, 269, 272, 275-81

283,287, 294, 291. 296, 318,327, 331; Ferdinandu

de Aragonia 225; don Ferando rey da Castella 57

(m.)

!l.

Isabella; Ferrando, Ferrante seeundo. re de

Sicilia 219, 262; Ferdinando il Cattolico 298, 305.

avus Caroli [V], pater Iohanne de Aragonia 299-300;

(anuluo seerelus) 255; (eavallaricius maior) 272. 275,

287; (conservator gen.) 249, 255; (/iscm) 249, 255-6,

267; (patrimonium) 249, Z57; (portieri regio) 272;

(primogenita) 249 o. Ioanna regina; (soror) 256 Il. [oanna

regina; (thesaurarius) 249.50, 255.7; (uxor) o. Fuxo

(Germana de); (vicerex) 266, 275, 277, 283. 291.

Ferdinandu., fil. d. Bianche, ord. S. Franci.ci benefaclor

141.

Ferentini (civis) 21.3; (ineola) 299. Ferentino (de) 8, 189,

228. Fermo 224; (dioe.) 247. F e r n a n di: Barnaba, Bernaba, di Valenzuela, noto della

C. A. 114. 223. 271. Ch.istoforu. ed. Cole. de reso Pinee de Urbe 108. Ferra (Andrea di Salvatore), cbier. di Capriati a Volturno 327.

Feuaiolo

!l. Ferrayoli F erramosca (Alfoll$o), cappell. di S. Lorenzo in S. Maria Capua Vetere 326. Ferrandine (territ.). in provo Basilicale 276, 287, 307; (dux)

Il. CastrÌota (Ioannes); (ducìssa) v. Gaetani d'Aragona

(Ioanna).

Ferrando, Ferrante de Aragonia (re don) o. Ferdinandus II

(il Cattolico).

Ferrante, Ferrante.: Benedictus, no!. cane. ep. aletrine

217. Francesco. di Napoli 327.

Ferrara 271. Ferraria (de) 209. 237; (Beatrix de), mon. S. Cosmati de Urbe 237.

Ferrarens;. (Lucas), babit. Castri Turri. 270.

ferrarese 208-9, 224.

Ferrarij V. Nicolai.

Ferrari, Ferrarii, Ferrarijs, (de). Ferrariu.: Antoniuo, civ.

Venafri 124. Arcangelo, di Fratte 156. Baptista Ninni, de Scantrillo 162. Carulus (ahas), de Neapoli 46. Ga. spare (nob.). di Capua 244. Giovanni, noto di Ailano 160,310,312·3,316. lulianus, de Felectino 185. N. 305. Nicolau. 318. Nicolaus, de S. Laurencio, noto 11. Stefano di Nicola, di Conversano 219; v. Sanducza. Ferraro (Bernardinus AnIoni; de) 85·6. F e rr a y o li. F errayola. Ferrayalus, Ferraiolo: Giulio. di Napoli 320, 327. Guido, di Napoli 327. Maetheus,

de villa Thori 159; (uxor) Il. NardeUa.

Ferrera (Fernandus Alfonsus de), eler. salamantinus, in arcbi­

vio rom. curie not. ,3 f 5. Ferreni (dompnus Gerardinus Antonii), de Montanea Royani, aprutine dioc. 85. Ferrillus (Iacobus), de civ. Aver"e, hah. Neapolis, noto 80. Ferroni: Micbael. civ. Venafri 125. Minici (bona), in loco ad Materna, in pert. Cayvanj 12. Pauli (bona) ad 12. Ferryer, Ferrier (Sébastien), sieur de Gallienins etc., seigneurie de Genne. et conte d'AsI 239.40. Festa (Angelus), de S. Maria Oliveti 90. Ficnana (presb. Iohannes de la), Can. cathaniensis 97. Fiez:ella (Ruggero), dì T raetto 117. Fidi. Pagani. (d. Antonius-Berardus de), de Seria 323. Figlimarinus. Figlio Marino v. Filomanno. Filardo (Nicola), di Maranola 152. Filettino 185, 292, 299 V. Felectini (ca5trum).

Filignano 273, 319 Il. Foleg~ani (castrum).

Filìcello (Franciscus de), de Aversa, art. et med. dodor 136. Fili Marini V. Filomarino. Filialo (de): Giacomo di MatteQ, di Vitulano 309. Luca di Giacomo 309. Nicolaus, de Caserta 16. Filippa, romana, mon. S. Cosmali de Urbe 237. Filippi e. Magistri. Filippis (de) V. Pbilippo (de). Fillipo Seceliano de Amatho de Cargamnl (negro que ha por nombre Antbonj de) 56·7. Filolerj (Pietro). chier. di Lione, noI. 241. Filomarino: Andrea, di Gaspare. signore di Aldifreda 70,

75, 108, 193-4; (madre) V. Insula (Carmosina de);

Andrea, di Napoli, habit. in Caserta 309. Annibale (nob.), dì Napoli 257, 294-5. Caspar (nob.). de Nea.

poli, d. feudi Alefride 2, 16, 42.3, 57, 75, 193.4;

(lìl.) O. Andrea, Giovanni; (m.) !l. lnsula (Carmosina de). Gaspare, di Giovanni 307-8; (madre) Il. Raymo (Co­ s!ilIIZa de}. Gìovanni. dì Gaspare, 70, 75, 108; Iahan·

nes, nob. de Neapoli 193-4, 228, 244, 272, 295.6,

307.8, 320. 327, 329; (moglie) V. Raymo (Costanza

de); (figlio) v. Gaspare. Gismondo, Sismondo, di Ga· spare 70. 75, 108.

Finamanle (Antonio). di Sperlonga 152. Finettis (Finetto de) 325. Fini Il. Montis. Finibus (lohanna de) 148. Finicia (d. Giovanni-Pietro), dottore di leggi 320. Fioran; (casale), extra porlam Apiam, in partibus Latii Ur­ bis 107. Fiorentino (Giacomo. Anello), di Napoli 113.


REGESTA CHARTARUM

._---

fiorentino 317; (banchiere) 306, 325; v. lIorentinus. Fiorillo v. Florillo. fiorini v. iloreni. Firenre v. Flotencia. Firmo (de) 104-5. Fiscarellis (Giacomo de), di Circello, noto 154. lisico 155; li.icus 319. Flaminius, ep. nolanus 80 v. Minutolo. Flavianj (terra S.), in provo Aprucij ultra 5, 6, '1. 37, 71, 76-83; (comitatus) 82, 84; Flaviani seu Mie (terra), in provo Aprutii ultra 177; Flaviani (castrum diclum S.) 248-9 V. lulie Nove (castrum). Flore V. Campo. Flore (de): Loysius, de Neapoli 2,3, 12·3. Mannus, de Neapoli, noto 12.3, 47. Nieolaus, regni Sicilie citra Farum mago racÌonalis 80. Floreneia, Florentia 14, 73, 99, 148.9, 323. Florenteno (Colantonius de) 151. Florentinus, Florinns (Dominkus), not., proc. mon. S. Marie de Nova 283. Ilorentinus (civis) 287; (mercator) 41-5; (not.) 97; (presb.) 145, 148.9; fiorentini 146; V. fiorentino. floreni, /iorini 146-7. 270.1. 292; auri de Camera 56; de. nanorum currentium 56; in Urbe currentes 107; mo· ne!e perusine 146, 150.

F10res (F.), de cur. card. camerarii 303. Floridus (B.), de eue. Alexandri VI pp. 171, 173-4. 187. F lo r ili o, Fiorillo: Pasearello, di Caserta 272. Salvagio 70. Santa 70. Florinus O. Florentinus. Fluinavus (Antonius), regius algozarius 80. Flumaria Muri (de) 276. Foce Verde (la), in tenim. Nimfarum 295. Focella (Nicolaus), pedemon!anuo 8, 117, 189, 227.8. 257,

277. Foggia 49. Fogia 50. Fogliani, Folliani, Poliani (Iacus, stagnum), intra tenim. Nym. phe 24, 32, 42.3. 45, 54-S, 72, 100, 237; (pi.caria, piscina) 288, 316: Il. Grecesco. Foglianise 309 O. F oliano (de). Foìx (de) O. Fuxo (de). Folco (Giovanni). di Ciorlano 236. Folcone (Nieander), civ. Venafri 124. Folegniani, Folignanì (ca.trum), provo Comitatus Molisij 89-90,· 163; in proVo Terre Laboris 319. Folegnanum, de ba­ ronia Cerasoli. 300; Folignannm 273 o. Filignano. Foliano (de) 309 v. Foglianise.

Foligno 199.

Follonu. (Angelus), civ. Venafri 125.

Fondi li, 19. 29, 52. 64, 127, 132, 137, 151-2, 157;

(di. in), 153.8. 189, 227.8, 263. 277, 282, 325.6; (conle) o. Gaetani d'Aragona: Il. Fundorum (civ.).

Fontana de Snrrescha (la), nel territ. de S. Felice 245.

Fontana F a;doni (la). in lerrit. Venafri 162,

Fonlanarosa (heredes cd. Leonis), de Gayeta 26, 50-l.

Fontane

V.

363

-_._---­

Grocte (le).

Fonte deIli Celli (la), in provo Comilatus Molisii 319.

F onli. (in platea), presso S. Maria di T raslevere in Roma 315.

Forano largo (ad). in pettino di Caserta. 272, 295 Il. Ma.

slrellone (ad). Forcella, in regno neapolitano, 214; F orcell~. F urcelle (ca­ strum), provo Aprutij ultra 82.3, 177, 248.9. F orcdla (d. Gioyanni·Pìetro de) del fu Domenico di Ravelli 3il.

Forcia (Giovanni Battista de), di Teopaldo. di Conversano

179, 219. F O t li (d e): loannes.laeohus, de Neapoli 330.

Nicolaus

330. F o r m a (d e ): lohannis (bona her. d.), ad Porta Donnurczo, in civ. Neapolis 52. Mariauo (nob.), de Neapoli 18. Forma de lo Pescino. in lerrit. castri S. Marie de Oliveto

195. Formia 25. Fornaroli (castrum). provo Apruczii ultra 180,248-9; Furna­ roli (caslrum). statu. provo Aprutij ultra 82.3; F nmato­ lum, in regno neapolitano 224; O. Frondarola. Fornelli (cas!rum), prov. Comitatus Molisij 90; (in territ. ca­ stri), in prov. Aprutii 319. Fornicola 220. Forte o. Caslrum. Forte. Forti.: Antoniuo, de Roccasicea, noi. 20. Bartolo­ meus Petri, de lo Casale 125. Benedicto, Casalis 126. Filippo. di Maranola 152. Giovanni, di Castellonorato 153. lacobus. de lo Casale 125. lanni, civ. Venafri 123. Nazario, di Castellonorato 153. Nicander Simeo­ nis, civ. Venafri 124. Nicola di Filippo 152. Nico­ o

laus. civ. Venafri 124. Stefano di Nazario, di CMleI· lonorato 153. Tammaro. di Castellonorato 153. Fortebraccis, Forte Bracci. (Carolus de) 146-7; Carolus de Montone 147. Fortimo (Alfonso), esenvano de tamaga del rey Ferando de Castella 57. F o rt i n u s: Andreas, de castro Tini 212. Nicolaus 212. Forti. V. Castri (terra). Fos3aceca 215; in Terra di Lavoro, dioe. d'Isernia 215.6; Fossa Ceca, Fossaceca (de) 212. 230; Fo",.acece (ca­ sale), de baronia Prale 163, 198, 212, 300. F.,..alello Novo (CIl5ale), nel territ. di Vellelri 271. Foxe Cecce (not. Petrus). civ. Venafri 124. Frabra (cavalier Gaspar). capitan por don Ferando et la reyna dona Gisabel. reys de Caslella 57. Frachavilla V. Francavilla. Franci.car, priory Valentino 52. F raela Rotunna. in terra Campli 9 l . Fraetarum (terra. ca.!rum) 254; de provo Terre Labons 934. 114, 116, 152; in regno neapolitano 223; Fractis (de)

132, 135·6. Fracti. (de): Andreas Parisius, de Pedemonte 165.

Fe.

dericus ser Marci, de civ. Fundorum 164-5. Stefanus, u. i. doctor J 65. Fradeti (P.), de curo innocentii VIII pp. 137. Francalancia. Francalancie: (domus heredum). in contro Castelli Anagnie 185·6. Domenico, arcipr. di Cam­ podimele 154. F "bianuo, frater F rancillCi 185; (uxor) lohannis (nob. AntQni,,), Fraocio<ouo (uob.), dc Ami­ gnie, mantus nob. F rancesce Antonii Iohannis 185. Francavilla al Mare 165. Francavilla, Frachavilla (de) 166; t).

frantaville (regia terra) 165.6. France (grant maistre et mareschaI de) 239-40; (roy de)

167.8,228, 258 IJ. Charles VIlI, LouÌs XII; ". Francia. Francel!one (Ansia di Nanni di Nicola), coniuge di Giovanni Antonio di Bartolomeo Zapparone 81. Francesca. iiI. d. Lionette, familiari. Honorat; Il Gaytanj de Aragonia 68. Francesca (madonna), moglie (?) di Drsini Geronimo 102. F ranceschini (mag. Christoforus), de Bozolis, de Manlua, bar­ beriw 214.


364

D O C U M E N T I D E L L'A R C H l V lO C A E T A N I

Francesco (S.): Bojano (chiesa di) 293. Roma (minori di) 273. Sermoneta (di) 305 D. Francisci (S.). Francesco ... (don), di Sermoneta (f) 225. francese. (105) 284.

Francus 11. Franchi. (de). Francza, Franosa O. Francie (regnum). F raMa (Michele), homo de Calla e de la thesauraria de Isa. bella reyna de Sicilia 150.

Franchi., Francho (de), Franchus, Franco: Anellus, de Neapoli 109, 112. Bernardinus, de curia Federici regis

192, 215. Carlo, di Bojano 327. Ferdinandu., ma­

gnu. camerarius regni Sicilie 197. .Giacomuccio (don), di

Frascati (terra de) 101. F raseati. (Berardinus de). de F resolono 330. F rallcineto, F rascinilo (feudo di), fuori Gioia del Colle,. nel

Piedimonte d'Alife 156. Giovanni, no!. di Alatri 217.

Giulio, di Piedimonte d'Alife 156; Iulius, Pediomontis

258. iacobucius (magn. d.), de Trayecto 276. Iaea.

bus, de Pedemonte 135.6, 181, 263, 277. Iohannes

(d.), de terra Prate 212. Iulius, secre!. viceregis provo

Calabrie 263. Nardus Iohannì:;. de lerra Prale 160.

Nicoiaus, de Pedimonte, not.7, 181. Valentinus, cler.

bovianensi., familiari. Leoni. X pp. .310.

Francia (casa de) 227; (cerone) 222; (legati'" in) 225; Frande (regnum) 175-82. 2l1.2, 224-5; (rel<) 167·8, 176, 180,227.9 Il. Carolns VIII, Ludovicu5Xll; Francza

provo Terre Ba~i 82-3; Frassineto (casale de), comit.

Conversani 221; comit. Cupertlani, in p,·oV. Terre Bari

177; F rassinelo (de) l 77; F raxineto (de) 82.

F ra!arum o. F raclaram (terra). Fratris Canis (Andrea.), di S. Giorgio la Molara 154. FraUe 156. Le F,atte, in dioe. dì Gaeta 152, 155-6 Il.

Fractarum, Coreno Ausonio.

Fraxenitum, Fraxinitum O. Ffascine la.

(re de) 283.4; Franssa et Navarra (regno de) 57. Francigena: Giovanni Gallo, arcipr. di Castellonorato 153. Pietro 177. Francio!!i della Rovere (Galeotto). datario, card. di S. Pietro in Vincoli 238. Francisca, romana, mon. 5. Cosmati de Urbe 237. Francisce (Mattheus), civ. Venafri 126. Fra n c i 5 C h e II i, F ranciscilli, F rancisehello (de): Giacomo,

di Venafro 282. lohannes 124. Nicander, civ. Vena­

hi 125.

Francisci (S.): (orda) 76, 141; (ordo minorum de observan­

tia) 13.3, 298; (fratres minores) 173, 195; (habitus fra­

truum) 161. Fano (convenlus et ecd. de) 76. Fundis

(ecd. de) 64, IlO, 133. Prata (ecci. mon. de) 161,

195. Sermonet; (ecd., convenlu. extra muros) 172-3,

297.8. Venafri (in teTrit.) ubi dic. la Fontana Faidoni (terra) 162; Il. Francesco (S.). Francìsci !l. Bovi., Cicino (de), Crescentijs (de), Gactula, Honofrii. Franciscis, Francisco (de), Francisci: Antoniuo (d.), de Calabrecto 16. Antonius, alias Perusino, de terra Mon. tisrodoni 200-2. Bartolomeus, de Babuco, civj. veru!a· nue, noto 162. Chrisloforus (mag.), alias Crollo, de terra MonlisTocloni 200-2. Giovanni, proc. di Sonnino 158. Giovanni-Marco, di Castelforte 311. Hieronymus, loe. m. cam",arii regni Sicilie 272, 275, 287, 291, 305,

318, 331-2. Lucas, de ma.tro Michacle de Neapoli •

•ulor 18. Pietro (maestro), di Fo••aceca 215. Sle. fano 89. Francisci Thornasi; (Bartolomeo), di Babuco, noto 185. Franciscus, cane. Piligliani 291. Franciscus, ep. biteclemi. 199 Il. Quarti. F rancisc". (Inann",,). servitor Honorati Il Gaytanj de Arago. nia 66; porcarius de Traieclo 207.

Franciscu. (not.), de civ. Venafry 166.

Franciscus, til. S. Cecilie card. 225·6 v. Borgia.

Franciscu., lit. S5. lohannis et Pauli presb. card. 275. 277

V.

Remolini.

lemt. di Com'ersano 318, 324; Casali de Fraxineto, in

FTazz~, Frecza o. Frezza..

Fredericus

Il.

Federicus.

Fregosa (Paulus), ti!. S. Sixti presb. card. genuensis ac

B. Mari~ et 55. Kyriaci et Nicolai in Via Lata de Urbe commendatarius 165. F resolono tJ. F fosolone. F rezza. Frecza, Freza, Fricia, Fritia, Frazza: Marco.An.

tonio, di Limata 320, 327, 329. Seriu. 268; Sergius,

Seriuo, de Neapo!; 296. 321.

Frigide (Ioannes), civ. Venafri 124.

Frisio (detto de) 190 11. Angelo (de).

F risolono D. Frosolone.

Fromectino (Nicolau.), de Fru.inone 208.

Frondarola 1). Fornaroli (castrum). Fronda (Nardu. Andrea.), proc. comitis Alibi 94; causidicus neapolitanus 25:;.

Frosini, Frosino (de)

O.

Coppini. (de).

Frosolone (di) 30B; Fresolono, Frisolono (de) 330. Fruelo, Fruetu (de): Antoniuo, de Pedemonte 135·6.

Nardo, di Piedimonte d'Alife 156.

Frumenti (Giovanni), noto della C. A. 306, 308; di Peru­ gia 314.

Fruria (Bene Aduci. Benaduci de la), di Salerno \55.

Frusinone (de) 208. Frosinono (Silveriu. de) 52. Fruslaria (feudum la) 4 D. Matina (la). F ucinan (Giovanni di Antonio), di Sermoneta 305. ,Fulgerijs (L. de), de cur. Sixli IV pp. 25. Fulgineo (de) 142. Fui v i o: Marco, noto romano 314. Mario, proc. di Gu­ glielmo Caelani 171; chier. rom. 293.

Fummoni. (castrum) 299; Fummone, Fumone (de) 34, 299.

Funarius (Antoniusì, civ. Venafri 125.

fundana (maior ecci.) 64, 132-3; fundanus 68-9 (cler.) 313;

(ep,) 15, 30, 98.

Fundi, Furmi. FUlldorum (civ.) 8, 9, i I. 15, 19. 20, 29,

30, 52·3, 61, 64-5, 67-9, 98-9, 110·1, 114. 116·7,

132-4, 140, 151·2, 164, 166, 285; (balia civ.) 110;

(catnedralis) ti. Petri (S.); (corneo) 2-4, 6·15, 17-20,

26-31, 33, 35.7, 39~41, 46-8, 50, 52-5,61.4, 70,

73·5. 78.9, 81. 85, 87.9, 93. 98, 103, 109.10,

296; (rex) 78,175.82,220-1,223-4.227,229,248·9,

254, 258 v. Carolus VIII, LuclovicllS XII; Il. France,

112.8, 120, 127-9,132, 137, 139.40, 151.8, 160.1,

163-9,174-5.177,181, 189,206.7,218,223,227-8,

243,255,260.1, 284.5, 288-9, 291, 294, 307; (co­

mitatns) 114,116-7,132,166,223,237,254,284;

(comit~sa) 65, 110. 113, 134, 151, 164-5, 169, 175;

Francia.

(contra!a) 29, 133, 218; (conventus) c. Frllllcisci (S.);

Franco I). Franchi. (de).

Francolise 220. Francoli.ii o. T urr;'.

francorum (iure, more) 31, 34, 53, 82, 191, 194, 261,


365

RECESTA CHARTARUM

(ecd.) o. Dominici (S.), Francisci (S.). Marie (S.), Pe­ Iri et Marie (SS.); (ianua civ.) 132; (vicecomes) 208; Fundis (de) 165, 208, 276; (vinum de) 110. Fundicarus (Tristanos). de Cayvano 13. Fundi. (de): Bartholomeus. ad servitia Mason;. de Marcho de Neapoli 207. Nicolaus, familiari. Nicolai Il Caietani

Beatrì:x:, fil. Baldesarri. nepti.qoe Honorati Il, uxor lohan­ nis Baptiste de Comite 18-9, 67·8, 112, 135. Ber· nardinus, fii. Iacobi domo Riardi 55. Bonifacio. (fra­ ter). fraler Honoratì [Il] 65, 111; prior Baroli 127-8. Catharina, fil. Honorati Il, uxor Caro!i de Sanguino 68, III, 135. Chtisloforus I, logotheta et prothonot. !egni

170. Nicolau5 Agostinu" 52-3. Petros, familiari. Ho. norati II Gaylanj de Al"agonia 66. Funicella (Giovanni-Antonio), di Napo!i 163; noto 215. Furainos (Ceorgius), noi. aposl. 86. Furcarom v. Quinque. Furcelle O. F orcel!'j' (castrum). Furnari: loannes Pbilippus (ahhas), de Regio 263. Prosper,

Sicilie 118. Cubella, fil. Honorati [II} 68. III, 135. Federicus, primogenitus Honorati III et Lucretie de Ara. gonta 306. Francisca, iiI. naturali. Honoratì {lI] 68.

secretus "iv. Regiì 263. Furnaroli v. Fomaroli (eastrum). Fuscelli (Iacobus), de S. Vittore 86.

Fuschieti, Fuschicto: Dominicus, civ,

Venafri 125, Leo­ nardus 125. Fuecinelle (Petrus), civ. Venafri 125. Fuscis, Fusco (de), Fuscu.: Antoniue, noi. de Civitella 105. Domenico, di Alvignano 240. Giacomo di Ago. stino, di Caserta 108. Giovanni, di Alvignano 240. Honufrius (not.), de Civitella 104. Nanna Nicolai, de terra Itri. vidna Nicolai Nanrn Iohanni. de Thonyo 4 I. Nannes Nardi Nicolai. de terra Itri 41. Petrus (d,). can. eccI. neapolitane 63. Tommaso, segret. de! card. Ippolito d'Este 27 I. F !!xo (d. Germana de), UKor F erdinandi II, re!!is catholici

248, 254.

Honora!us Il de Aragonia, comes Fundomm, regni Si­ cilie logolhela et prothonot.. collateralis et consiliarius Ferdinaudi [I] 2, 4, 6.12, 14-5, i 7-20, 26-31, 33,

35.7. 39-41, 46-8, 50, SZ-5, 61-4, 70, 73-5. 78-9, 81, 85, 87.9, 93, 98, 103. 111.20. 127-9, 132, 137, 139-40, 175. 243, 284, 294; consiliarius lsabelle regine Sicilie 151, 154, 157-8; d. Cayvani 12-3; d. Pafarum 99; Trayecli Fundorum'lue come. 160; (coniux) Il. Pi­ gnatelli (Catherina); (ho.picium) 109, 132; (sepoltura)

o. Petri de Fundis (ecci. S.); (socru.) v. Alferio (Ma­ riella de); (testamentum) 64-9. 109-117, 132-6, 140, 169, 284. Honoratus 1II de Aragollia, !il. Petri-Ber­ nardini, miles dux

Trayecti Fundorumque comes 109,

112, 114-8, 128, 132-5, 140, 166-7, 169, 174-5, 177-9, 181, 188.90, 206, 218, 223, 254-6, 258-61, 263. 272, 276, 291, 294-5, 297, 306-7; !ogotheta et prolhonol. regni Siçilie 117-9; Fundorum el Trayecti comes 153-B, 163.9; consiliarius F erdinandì [I] 166; Alfonsi [Il] 168; nepos Iordani patriarchae anthiocbeni 17·Vj ; d, Pedimonti. de Alilio 207; Gaye!anne Honnorati conseiUer et chamhellan otrlinaire de Loys

Gahasancti (presh. Honufrius mago Iohanni.), de Fundi., can.

ecci. S. Petri 29. Gabhuccius, Gabucius (Marclls Antonin.) 288, 316: Cahutij (de) 287-8. Gabiano (de) v. Benedicti (S.). Gabredo (G.), de cor Leoni. X pp. 302. Cabriele V. Agnelillo (de), Pauli. Gabrielis (Pompeu. d.), de Fabriano 207.8. Gabuc;us c. Gabbuccius.

Gaeta o. Gatla. Gaetha (de) v. Gazella. Gaetula Il. Gattola. Gaczello I). Gazella. Gaczia (la), civ. Venafri 115. Gaczillo (Laurenciu$ de), de Caserta 16. Gaddi, Gaddi. (de): Girolamo, banchiere fiorentino 306. Thadeus Angeli, mercator Rome 72-3. Zenobius An. geli, socino et guberna!or banchi Thadei Angeli de Cad. di. 72-3. Gaela 26. 41, 50, J74; (negli accampamenti contro) 190. Cayeta, Gageta, Gaicta, Gayeta Il, 25, 34, 48·9. 52,

64-6, 69. 86, 99, 110.2, 134.6. 152.3, 157, 165, 174.5, 181, 190. 194, 196. ZZZ. 276. 293, 29.5, 317; (Annumptlata de) 51; (dioc.) 152; (eccI.) O. Do­ minici (S.), Nicola (S.). Gaetani d'Aralona: Alfoll5us, fraler Honorati [Il] 65-6. Antoniu., lì\. naturali. Hono.,,'; [II] 68. 112. 135: (uxor) v. Midea. Baldaxar, Baldesarro de Aragonia, comes Trayecti, primog. Honorati [II} J8, 67-8, 111.2, 135, 227; (u:x:or) v. Caracciolo (Antonella). Bannella, principi,sa Bisignanj, Beatrix, uxor Camilli

fil. Baldaxarjs 67-8, 111.2, 135, Cayetani, iiI. Honorati 11II]. ZO'J,

XII

roy de

France 228; garde et cappitaÌne du cbastel de V..lence 239; princeps Altemure et castellanus dv. beneventane 257,277,314.5; O. Piscicellu5; patrono di S. Lorenzo in S. Maria Capua Vetere 326; (eonìux) v. Aragonia (Lucretia de) i (mater) V. O ...ini (Comtancia). Iacobus, domo Riardi 55. Iacobus Maria, iiI. Petri-Bernardini, comes Marconi, nob. neapolitanus 109, 112-7, 128,

132-5, 140, 153-5, 157, 167, 169, 177-9, 223, 143, 272, 284-5, 291, 303; beres in comitatu Mur. coni el terra Cayvani 113.7; nepos Iordani Caitani patnarchae anthioceni et heres Honorati Il de Aragonia 174-5; (mater) V. Orsini (Conslancia). loanna, Iii. Ho­ norati m, uxor Ioannis Castriote 287; ducissa Ferrandine 306-7; (vir) o. Acquaviva (Ioannes Berardinus). Ioan· nella, comitiSlla Populi. lìl. Honorati [II] 68, III, 135. Iordanus, archiep. Capue, fratef HonoralÌ [Il] 19, 65, 68, 174; patriarca Anthiochie 111-2, 135, 169; consi· liarins Ferdinandi [I] 159. lulia, fil. natura!i. Baldaxaris 68. Laura, fil. Baldaxaris, comitissa Potencie 67-8, 112, 135. Loysios (don), fil. Honorat; ili et Lucretìe de Ara­ gonia 227. 331; (u"or) v. Montalto (Lucret.ia de). Lu­ creeia, fil. Honorati Il, comitissa Venarrj 68, III, 125; Lugrecìa, DXor Sdpicnis Pandoni 161-2; maler Caroli Pandoni 19:}·6,

Matheu. (fra!er). 61. nnturali. Hono_

fati Il, ord. S. Iohannis lerosolomilani 68. Nicolaus, cler. fundanus 312·3; cappell. di S. Lorenzo in S. Ma­ ria Capua Vetere 325-6. Nicolaus Antonius, fil. Hono. rati II, prothonot. aposl. ac commendatarius mon. S. Mar­ tini de Castro Forti 75. Petrus Berardinus de Arago­ nia, fil. Houorati Il, comes Morchon; 64-5, 67-8, 109.10, 113.5, 117, 133, 243. Restayno. (d.) (d'Aragona?) 277; di Piedimonte d'Alife 263. Sveva, iiI. Hono. rati [Il] 68, III, 135.


366

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETANI

Gaetani di Castelmola O): lohannes Cola 112. Gaetani di Napoli O): Magnu. (cl.) 55; (uxor) o. Con. ducla (luìia de). Roberto, di Napoli 263. Gaetus (Anthonius), de Cora, nob. 295. Gageta li. Gaeta. Gagliardo (Nicola de), di S. Giorgio la Molara 155. Gaglioffe (Antoniu. de), de terra Campli 91. Gaieta v. Gaeta.

Gais, Gays (Giovanni de), noto delìa C. A. 293, 308. gailanescho (panno eretino) 103. Gaithani o. Caetani, Gaetani. G a l a r di, Galardo (de), Galarcius: Angelus, de lo Casale 126. Antonio, privemate, noto e cane. di Velletri 263. la, de lo Casale 126. Iacobus, civ. Vena!ri 123. Pe· tfUS, de castro Tini 21 2. Peltus Georgii, de lo Casale 126. Galasois (Pelr1l5 Antonius loannis de), de Fano, no!. et iudel!: ord. 76. Galatina Il. Sando Petro (de). Calea (la), in Insula Lycaonia de Urbe L Galeatiis (Giovanni de), noi. di Venosa 326. Galee (Tofaro), di Maranola 155. G a I e o c t a, Ga!iota: Gorone, di Galluzzo 31 B. Ioannes, arcium et medicine doctor 219. Yeronimus (d.), de Neapoli 194, 196.

Galeotti o. Riario.

Galera (Galeoctu5 de), cane. Nicolai Gaytanj 72.3, 102.

Galerate (Pelrus de), miles, ducum Mediolnni eralor 78.

Galiaczo (notar), de Venafre 190.

Galiazu (Francesco). prete, di Monticelli 156.

Galiota v. Galeocta.

Gallanelli (Iacohus), de Vellelro 44.

Gallesip (Dominicus de), ex min. S. FrancÌsci extra muro.

Serminet; I 73.

Gallesio (Magdalena de), mon. S. Cosmati de Urbe 237.

Gallelto: Fabrizio, noto 185. Giovanni Battista, noto 185.

Galli (casale. lerra), de baronia Prale 163, 198, 212, 300.

Gallia 256. Gallia (Vincenzo di), da Ripatransone 247.

gallica (lingua) 50; gallicus 165, 294.

Gallieruno (sieur de) 240 v. Ferryer.

Gallo, Galli. (de): Giacomo, del S. R. C. 215. Gio·

vanni, di Convenano 323. Gal!uzzo 318.

Galleri, Gallerii o. Abale. Galleriis (Leonardo de), noI. di Morcone 155. Gambacorta, Gambecurte: Alessandro 320. Anna (do. micella), primogenita F rancisci 266.7; comitissa Conver· sani 322. Ferdinando 307-8. Franciscus, viI' Cathe. rine de Ratha 266.,. Gambelli (Stefano), chier. di Bourges 301.

Gammotla (Bisanto), di Traetto 155.

Gaptula, Cattulo v. Gattola.

Caplu. (Lucas), de S. Petro, dioc. casillensi. 123.

Garamo (Hieronimus de), de Theano 306.

Garan Inay o. Storrenl (de).

Garczonus: Ciccus, de civ. Caleni, iudex 48.9. Paulus,

noto 48.9. Ganba V. Guardie ad Vomanmn (castrum). Gardona (de) o. Cardona (de). Gargal;a (Giacomo), ab. di Capriati 312. Gargano (Paolo), di Aversa 326. Gargano (monle) 116. Gargaglia, di Bojano, fam. di Carlo Pandone 189. Garigliani. Gariliani, Guirilliani (ultra flumen) 8. Gargliani

(turri.), de prov . Terre Laboris 93; (ius passus scu sca­ fagij) 193.4; (turris, scafa et passus) 254.

Carigliati Nicolau., ep. yponensi. 137.

Garlon: F. Diaz 189, 198, 205. Pascasius Diaz 4,6,

9, 15, 17, 35.7, 39, 40, 48, 54, 87, 89, 129, 138,

140, 160, 163.4,167.9,189, 192. 196.7,205,215;

miles, castellanu. Castelli Novi NeapolÙi, maiordomus et

primus guardarobba, consiliarius Ferdinandi [Il 61.3,

69·71, 74.5, 78-9, 83, 85, 94.6, 103, 113, 116,

119.20; gen. perceptor usci pecuniarum 62.3; Pasqua.

siu. Diaz, comes Alilii, cons!liarius, mayordomu. et pc.

cunÌarum gen. perceptor Ferdinandi [I] 163.

Gatofalo (Anello), di Napoli 113. Gasbari. (Antonio), di TerracÌna 305. Gattola: Andrea, di Napoli, cous. della Vicaria 163. Anello.

di Napoli. maestro d'atti del S. R C. 222. Francesco,

CIIn. di S. Matleo de deli Gradelli di Napoli 283.

Franciscus (d.), de Garela 34, 99. Iacobus cd. Rentii,

de Gayeta, 26, 41, 50.3, 66, 69, 112. lohannes Baeli­

sta 41. Nicolaus, de Gayeta 152, !94, 196. Nico­

laus Antonius, de Gaiela 26, 51. Petrus Francisci, de

Cayeta 26, 51. Rentius, Renczo, de Gaiela Potartino (I)

26. Thomas;us (nob.), de Cayeta 276. Gatta, Gaeta (Iacobus de), de Neapoli 193. Caucìus, Gausi (Nìcolaus), de Alifia. noto 31. Caudio (Petrus Antonius de). de lerra Pedismontis 181. Gausi o. Ganciu •. Gavezzoni (detto) 155 o. SurdL Gays (de) v. Gais (de). Gayeta o. Gaeta. gayetana (dioc.) 75. Gayelanne ti. Gaetani d'Aragona (Han. JIl). Gaytana, Gay!alla (vociferatio in vulgari sermone) 258. Gayeto o. Gaetani d'Aragona. Gaylanus, Caylanus, Cayetanus ·(not. Thomas), de Fundis, actuarill3 curie loannis Mart. de Neapoli, vicecomi!is Fundorum 208; noto di Monticelli 156.7. Gazanita (Petrucius, Petructius), de civ. Regii, noto 262.3. Gazella, Caczello, Gazellis (de): Marcellus, de Caieta u. i. doctor 135.6, 165, 175. Pauluo, de Gayeta, capita.

neus Pedismontis 181. Gazelle de Gactha (Paolo), visconte di Morcone 154. Gazzo (Antonio), di Sonnino 158. Gazzuolo (pretore di) 209. Cella ((accbus de), pro magno camerano regni Sicilie 277. Gelosia (Belardino de), di Casel'la 108. GemÌniano, Cemmo (seI' Druldus de S.), not. 24; noto Gorenti­ nu. 97. Gemini. o. Sancto (de). Gemino (de S.) o. Geminiano (de S.). Gemma (Antoni". lacobì Belli de), dictus Pi!eus, de Molii Gaye!" 26, 41; viI' Bone Iohannì. de Vellitro SO.

Gemmarella, familiari. Honorati Il Gaytanj de Aragonia 68. Genesio (S.) o. Ginesio (S.). Genova 237; (dioe.) 293; (senyoria) 57; Genua 82; Gen. nes (en la seigneurie de) 240; v. innua. Gentilj, Gentilibus (de), Gentili., Blasius, not. de

Caserla, 2,42.3, 57, 70, 75, 96, 100,229,245. Do.

natu., ·civ. Venafri 124·5. Geronimo, noi. 245; (padre)

Il. Blasiu.. Iacobus, iudex etc. de Caserta 2, 57, 70,

75. 96; (fiL) v. Vilo. Vìcenciu$ (dompnu5), de Ca­

seria 229. Vincenzo (don). di NoI" 228, 244. Vito

di

Giacomo 96.


REGESTA CHARTARUM

Genua o. Genova; genuens;s 165. Georgii (S.): in Velabro (card. tituli) 263,292,298. Nea­ poli (ecd. de) 79; Maioris (plathea), civ. Neapolis 27, 79. (ecci.) 27; (regium hospicium in qua magna curia mago iusticiarii regni Sicilie regitur) 27, 79; o. Gior­ gio (S.). Georgiì. Giorgii (terra S.). provo Aprutij ultra 82.3. 224; Georgius (S.). casale Hoseti. in provo Aprutii ultra

172. Georgii (eastrum S.), de provo Terre Laboris 178·9; in regno neapolilano 178.9, 223; Georgio (de S.) 161. Georgij de Molinano, Molinara, Molinari" (caslruro S.). prov. Principatus ultra. in Valle Vernentana 62-3. 109; de comitatu Mureoni 114, 116, 132, 285; Valli. Bene­ ventane 303; O. Giorgio la Molara (S.). Georgii o. Galardo (de), Magistri, Th~masiis (de). Georgiis. Georgio (de). Georgius. Georgici, Giorgi: Baldassare, di Piedimonte d'Alife 277. Cubellus (not.), de Plnmerisco 31, 34, 39. Gaspar (d.), de Plumerisco 31 ; (terra), alla Pecza, in pertÌn. T urrj. Francolisij 33·4, 39. Guido, nobile di Sessa 321. Ioannes Bapti.!a, de 5uessa, u. i. doctor 316.7, 319, 329, 322; nobile di Sessa 321.2. LodovicllS, noto de Pedimonte 48, 181. Nicolaus 31 ; (terra), alla Pecza, in pertin. Turrj. Franco­ lisij 33. 39. Gerace 244; V. Giracii (civ.).

Geraldinus (P.), cane. card. IOllnni. de Aragonia 72.

Gerardinis (d. Berardinus de), de Amerilia, miles, comes pa­ latinus, regeno magnam curiam Vicarie ae mago iusticiarij regni Sicilie !ocumtenens 79. Germanello (Angelo), capitano di Sermoneta 241. Germani, Iermanj (abbatia S.) 188·9. Villa Piczonj (de), in pertin. Turri. Francolisij (diaconatus eccI.) 31. 33. }9. Gerona: Iohannes, causo proc. C. A. lO. S.226. Geronimo (maestro), di Prata Sannita 312. Geronimu.. ep. IiterensÌ., Neapoli commoran., commissariu. sedi. aposl. 63. Geru nda, Girunda: Costantinu., de Monopoli, capitaneus civ. Conversani 49, 179, 187.8, 219. Iohannes. de Monopolo 9 l. Gervasio, noto di Ailano 160. Gesualdo (de) V. Gisualdo (di). Ghayetanis (de) O. Caetani, Gaetani. Ghinucci (Hieronimus), ep. asculanus, C. A. gen. anditor 309, 316. Ghioni (Marco di Pietro). noi. di Ailano 160. Giacomo (mon. di S.), di Caserta 75 Il. Iacobi (S.). Giacomo V. Notar.

Giacomo (fra), teutonico, priore del mon. di S. Maria del

Carmine di Napoli 303. Giano Velusto 220. Gibodi (Pietro), no!. in Roma, chier. di Ginevra 171. Giccus (Antonins Vigilante) l l. Gicio (Giacomo). di Maranola 155. Gifono (Raymundus de) 38.

gigliati, gilliati argenti 41·2, 81 c. Iilia!;, tareni, uncie.

Gilardo (Nicola de), di Eboli 269.

Gilberbet (D. Bar. de), de ducalo Brunswich, noto 129.

Giliberti (Blasius), de Terracena 208.

Gilij (Antonii) o. Perroni.

Gilius (Angelus), civ. Venafri 124.

G iii o (cl e ): Caterina, fil. Carcallie, de Sermoneta, uXof

367

Nalli Nicola; de Nallo 29. Fiore, fil. Carcallie, de Ser­ moneta, UXOl Iohannis Nicolai de Nallo 29. Ginesio, Genesio (San), dioc. di Fermo 247. Ginevra (dioc. di) 171. GioIa del Colle 323; (di, in) 238, 286, 305, 324, 326; Gioie. Iohe, loye (terra), in prav. Terre Bari 37, 82c4. 22 J, 238, 248·9. foha, in la provo de Terra de Baro 219; in provo Terre Hidronti 177; feudum loye (ca. strum) 248.9. Giorgi V. Georgiis (de). Giorgii (S.) o. GeorgÌi ("",trum S.). Giorgio (S.): Malga di Venezia (congr. di) 184. Velahro (al) 300, 303, 312-3; V. Georgii (S.). Giorgio la Molara (S.) 154, 186; V. Georgij de Molinario (S,). Giovanni (S.): Capua (parrocchia dei Nohili Uomini di) 220. Monticelli (arciprete di) 156. Prata Sannita (pill2ZS di) 309, 315. Sonnino (abate di) 158; V. lohannis (S.). Giovanni (Alessandro di), di Corropoli 184. Giovanni (di) V. Perrone. Petrilei, Sabastiano. Giovanni (fra), lettore del mon. di S. Maria del Carmine di Napoli 303. Giovinazzo 305. Gipzo, Ciptius, Gipln, Gipzii: Angelus, civ. Venafri 125. Antonius, 125. Fabricius 124. Nicolaus J25; O. Gizzi. Gira (Francesco del), no!. 292, 301, 303. giracemis (marchio) 258. Giracii (marchio) 2l7. Hieracii, Giracii (civ.), cum titulo marchìonalu, 216.7. Giranlt o. Biranet. Gitolla (Giovaimi), di Napoli, noto 163. Girunda Il. Gerunda. Gisabel V. Isabella regÌna. Gisualdo (di): Ludovicus, Loysius, comeS Concie 219, 244; Loise, conte de Cousa 219, 244. Giulianova 90; (di, in) 224, 247.8: (contea di) 286; v. Flaviani (S.), lulie Nove (terra). Giulio Il Il. Iulins Il. Gizzi (Ferdinando del fu Antonio-Giacomo), di Valle di Prata 315; (madre) o. Cecca; o. Gipzo. Gladiatori (N.), de curo Penitentiarie 289. Glorioso (Paolo de), di Eboli 318. Gnej (Nicolaus), de Scurcula 56. Gnirfulo (Giovanni), alias de don Muoto, di Salerno, reg. la Vicaria di Napoli 163. Godi. (P. de), de curo Pauli II pp. 2. Golliani, Golian; O. Coffiani (caslrum). Go ff r e d o ( de), Gofredo, Goffrido, Loffreda, Loffrido (de), Loffridi : Agostino, di Majorano 240. Domenico di Giovanni 162. Francesco di Giovanni 193. Giacomo, di Fondi 157. Giacomuzzo, di Majorano 240. Gior­ gio 240. Giovanni 162, 193, 240. Goffredo di Ni· cola 192. loanneg Nidi, civ. Venafri 124. Leone, civ. Venafri 124. Michele, di Majorano 240. Nican­ der d. lohanni., de civ. Venaphri 319. Nicola, di Majorano 192, Nicolaus, civ. Vcnafri 125. Nicolaus Loysius, de Neapolj 46. Paolo, di Fondi 157. Pielro (m""tro) di Goffredo di Nicola, di Majorano 192,240. Roberto di Giovanni, di Majòrano 240. Goffridella (Nicola de). di Marsico Nuovo 325. Gogimalo, Gozimatus (Iohannes), de Gaieta 41. Golini, Golino (de): Angelus, de Neapoli. noto 14. 52. Agnelu. Benedicli, de Turri 270. Paulinus, de Nea­ poli, noto 14, 33-4, 39, 47.


368

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Goni. (Martin), de Almansa 57. G.onzaga: domini 209. Dorothea, Dorotea, iiI. Iohannis F rancisci et Antonie de Bautia 209; contessa de Con­ versano 219; marchionÌssa Butont; 320; 327; moglie di Giovanni.Francesco Acquaviva 312, 329; sig. di Eboli 318; madre di Caterina 286. Federicus, fil. lohannis Frane;,ei 209. Franciscu., marchio Mantue 209. fohanne. Franciscus, Rotingi comes 209. Iohan_ nes Franciscus. fil. lohann;. Francisci 209. Ludovicus, lìl. Iohanni. F ranci.ci 259. Ludovicus, elee!u. mantna­ nus marchio 209. Pirrhus, Perro, iiI. Iohann;. F ran. eisci 209; avo di Dorotea 286. Gorgeri (Lodovieo). da S. Angelo in Vado, vie. gen. di Capua 271. Gorii (ser Nicolau. Ciechi). de Alalro, civ;. ferentinas, noi. 21·3. Gorci.io (Geronimo de). di Venosa 326. Gesto (F,anci.eu. de), terre PedismontL, 258. Ccti (de') o. Agata (Sant'). Goti. (de) v. Agate (civ. S.). Gottìhedis, Gottiftido, Guclifredis (de): Geronimo 314. T., custo" de curo Alexandri VI pp. 199. Gozadinus (Iohannes), datariu. lulii II pp. 244.

Gozimatus v. Gogimato. Gracchi., Gracch o (de): Andrea. Lucanu., de Ba· xiano 21. Franciscus, can. S. M. Maiori. de Urbe 138. Gracianis. Graciano V. Graliani. (de). Gradelli (de deli) 283 D. Mauco (5.). GraduI;. (de) 290. Graffiis (d. Iacobel!us de), de terra Pedismonti. 257.8; Gia­ como 277. Gragnano 224. Granario /J. Monte (de). G r a n a da, Granata: lohannes, regens regiam thesauraciam in regno Sicilie citra F arum 267. Loysius, noi., tabu!arius neapolitanus 321. .Matheus, regens gen, thesaurariam re. gni Sicilie 275, 277, 287, 291. Nardellus, de Neapoli 296. Vincentius, conserva!,,, qualernionum Summarie 239; Summarie secretariu. 260, Granchii (Cola), de Sanlagata 262. Granco (Giovanni lo), chier. di Agrigento 241. Grande, Grande (dello), Grandis~ Andreas Iohannis, de Cayvano 12. Antonio-Giovanni, di Traetto 312. Cicchus, gubernator Macchie 200.2. Leonardus Anlonii, civ. Venaf!'; ! 25. Malteu5 Bartholomei, de Montefer­ rat 0, merca tor 274. Granoro (cle) 13. granum, granI', grani 3, 12, 36,43, 46, 57, 161, 189, 191, ì99, 236, 239, 242, 250-3, 265. 172.282, 295,312,316; aurj, d'oro 2, 16,43, 88,96,108, 159, 266; de carlenis argenti 26, 113, 139. Grassani (territ.), in provo Basilicate 276. Grassi, Grasso, Grassu.: Antoniu. Iohannis. de Turri 270. Pelru. (d.), de Fundj., ar!Ìum et medicine doctor 19. Theseu5, T ,,"eo di Napoli, noi. ! 90, 307, 322, 328; ad contfactus iudex 320. I. Gra!a (casal di), presso Spigno Saturnio 157. Gratiani., Graciani. (de), Gratiani: lacobus, de Mon­ !erhodonio, incola Sermoneh, noi. 58, 132,169.70, 199 200, 241, 289·90, 305. la Graciano 201.2: Iohan­ nes, de terra Montisrodoni 200. Valerius, der. et camo Nicolai ep. cenetensi. 131 . Gratiarum O. Marie (S.). Gratiosus, civ. Venafri 124.

Gratluli. (lacobus Luce de), d~ reg. Columpne Rome 22.

Grauso (Antonello de), di Caserta 282.

Gravina (Pelrus). can. neapolitanus 296.

Gravine (dux) 4, 183.

Gravio (don Nicola de), can. venefrano 334.

Grazzanise 220.

Greca V. Scola.

Grecesco (piscaria delo), in lacu de Fogliano 32-3, 54.5.

Greco, Grecii, Grechi: Antonii (bona), ad Materna, in

pertin. Cayvanj 12. Giovanni 244; di Tropea 321. Gregorii (S.): missa (S.) 270; (trigesÌmum missarum) 172. Gregorij (castrum S.) 66; opidum Ursinorum 107. Gregorij v. Bertonibus (de), No!an!. Gregorio (de), Gregorii: Angelus, civ. Venafri 125, Battista di Bello, prete di Campodimele 154. Giovanni. di Sperlonga 152. Matteo (don), di Tortoreto 208. Nicolai Antonii (terra), ubi dico Sancto Polinaro, in territ. civ. Caleni 49. Gregorius, cane. civ. Fani 76.

Gregoriu. de Casalucio, mon. B. Marie de Griptaferrata 42.

Griffu. (Nicolau.), de Senis, capitaneus Sermonet; 290.

Grifus (L.). de curia papali 15.16, 30, 38, 53, 56, 102,

106. Grillo, Grillus: Venturinus de Iauua, hab. Neapolis I B: (uxor) o. A ••aucto (Margarita de). Grimaldi. (Filippo de), dì Itri 137. Grimolis (Riccardus de), de Interanne Il. Grippaco (Filippo), can. della dioc. di Messina 308. Gripta Ferrata, Griptaferrata (de), tusculane dioe. 32-3, 42-4. 55; v. Grottaferrata.

Gripte Il. Casalis (contrata).

. Griptole, Griptolarum, Griptule, Groctule, Groptule, Gruclulc (terra), in provo Basilicale 255, 275.80, 277.80, 306; (fortellicium) 280; (ianua) v. Porta de S. Maria de la Gropta; Il. Grottole. Grocte Fontane (le), in civ. Venafri 161. Groclule

Il:

Griptole (terra).

Gropla (de la) v. Porta de S. Maria. Groptu!a o. Griptole (terra). Grossi [). P ehi. Grossi, Grossus loanne•• nob. de Fundi. 276. grossu., grossi 144.5, 292. Grolta (barone di) 291.

Grottaferraia 42; !l. Gripta!errata. Grottole 278. Grottole (di) 275, 277 Groxi (lacobus), de lo Casale 126.

V.

Griptole (terra).

Gruben (d. Stefanu.). ep. rigensis, miles, F erclinandi I consi. liarim 78. Gructule, Gructularum V. Cripto!e (terra). Grumo (d. Donatus de), de Conversano 49, 50. Guadagni (d. Tommaso), chier. di Capua 326. Gua I c a Il o ~ Antonio, dì Castelnuovo 158. Gerone 158. Giovannuzio 158. Gualtelina, Guandellina I), GUdrrtelina. Gualteri, Gualterij V. Monti! (castrum). Gualterii, Gualiterii (Antonius), de Roccasicca 20. Guantelina. Gualtelina, Guanclellina (Francischa), relicla Pe­ tri Pauli de Aquila 104·5. Guarceni (de castro) 185; (in territ. clUtri) 186. Guardia Campi Clari, de prov. Comita!us Moli.ii 163, 198, 300. Guardia Sanframondi l 55. GuardiSl (castrum), prav. Aprutij ultra 62·3, 177: ad Gu.


REGEST A CHART ARUM

mauum (castrum) 248-9; Gardia Vomani, in regno nea­ politano 224. Guarna (Blasius), de Castro Forti 59. GuasWerri, Guastaferris (de), Gua.,taferro: Bertheraymus 80. Francesco, di Cori, noto 58, 292. Giw::omo, di

Spigno Saturnia 157. Iohannes Antonius 80. Nicola

di Salvatore (sef), di Cori 199. Nicolaus, de Gageta

48-9. Salvatore, di Cori 199.

Guasto (Dominicus Pauli de lo), civ. Venafri 126.

Gubbio (polidoro da). della C. A. 306, 308.

Guctifredis ( de) o. Goctifridis (de).

Guenyot (D.), della C. A. 270.

Guertasco (Baptista de), de terra Cayvanj 12.

Guerre (Gagien de), cappitaine de Charles [VIlI] 167.

Guevara: Ferdinandus, comes Bellicastri, miles, Ferdinandi I

regi. consiliarius 78. Guiczone, Uczone (Paulus de), de Castroforle 7. Guido (Bartholomeus Iohannis de). de c...!ro Tini 213. Guidocto, Guidotto (de); Antonellus, de Cupersano 187. Giovanni di Martuccio, procuratore del duca di Atri 219. Masellus(abbas),de Conversano 49,50,179, 219. GuiduccÌ o. Henrico (de). Guilielmi, o. Gullielmo (de), Macaro (de), Magistri, Symeorus. Guilielimus, abbas S. Prancacii, de terra Prate 212. G u i n d a c i u s, G"yndaczo. Guindacio: Antonius, de Con­ versano 47. Antonius, de Neapoli 3, Il. 19, 34, 55,

66, 68-9, III. Antonius (nob.), de Suessa 73. Eleo­

nora, figlia di Giacomo' 261 . Galiatius, de Neapoli, vi­

eecome. civ. Venafri 86, 120. Giacomo 261. Porzia,

figlia di Giacomo 261.

Guirilliani o. Garigliani. Guisie come. 227. Guivara (de) ti. Guevara. Gulfi (Bernardino) 244. Gulielmo (de) 162 li. Abate Ga!teri (de). Gullielmo (de). Guliermo (Paolo), di Crispano, noto 153. Cutino (Antoni), aliall Philloramo, de Saniagata 262. Gulisani (comes) 80 o. Centegles. G u Il ì e l m o (cl e), Guilielmi. Gullielmi: Angelus lohannis, de lo Casale 126. Antonius, de Maranula 26. Con­ slanlius, peior prioratus S. Antonij de Urbe 42. Ga­ briel lohanni., de castro Tini 213. Gullielmu. Ioannis, de lo Casale 126. Iacobus Antonii, civ. Venafri 125. Gumanum (ad) V. Guardie (ca.trum).

Gunnella (Bartholomeus de), de castro Tini 213.

Hadriani (diae. card. S.) 71. Hadrianus 192. Hadrianus (Iohannes Franciscus). cane. Andree Mathei de Aquaviva 268. Hadrie, Hadri, Hatri, Hatne ti. Atri. Harenarie (temt. castri), in pertin. Campanee Urbill romane 98. HllIlt (de) v. Ast (de). Hatti o. Atri. Heesboem, Hresboen (Iohannes de), clero eameracensi. dine•• noto 32, 42, 154.

Henrico, Herfic", Herricho (de): Andrea di Giovanni, di

Maiorano 193. Angelello, di Caserta 106. Antonio,

di Caserta 96, 106. Bernardino, di Caserta 106; ma­

rito di Giovannella de Loysio 106. Casertano, di Ca­

serta 106. Enrico, di Caserta 106. Enrico di Giovanni,

VI,47

369

di Majorano 192-3. Florio di Andrea di Giovanni, di Maiorano 193. Francesco, di Caserta 96. Giovanni di Majorano 192-3. Giuliano Guiducci, di Casert~ 42-3. Giuliano di Ennco di Giovanni, di Majorano 192. Luca di. Nofrio di Enrico di Giovanni, di Majorano 193. Masello di Enrico dì Giovanni, di Majorano 193. Nofrio di Enrico di Giovanni, di Majorano 193. Oli. viero, di C!1&erta 106. Ottaviano di Florio di Andrea di Giovanni, di Majorano 193. Pietro, di Caserta 106. HenricWl, domo Losinge et d'Araneorl, regiu. consiliarius et armiger Caroli (VIII] 163. Herasmi (S.) v. Erasmì (S.). Herba (Bartholomeus), fil. d. Mathei 209. Heremita (de): Baptista (nob.), de terra Pedismonti., noto 257-8, 260, 277, 288. Vincentius, iudex terre Pedis­

monti. 181.

Hidronti (prov. Terre) 35,84,137-8,177. Hydronti (urbs)

82. Ydronti (civ.) 95: (prov. T.me) 221.

Hieracii V. Giracii (civ.).

Hieronimus, ep. asculanus 316 V. Ghinucci.

Hierosolimitani, Ierosolimitani Il. lahanni. (orda S.).

Hierusalem, Ierusalem, lehrusalem, Iherusalem, !hierusalem,

Hyerusalem (regnum) 221, 239, 249-50, 255-7, 260.

269; (rex) 4, 5, 8, 14, 16-7, 77, 94, 114, 128,

167-8, 175-82, 188-9, 191,200-1,203,220-1,223_4,

260. 279-80. Hilicis (castrum), provo Aprutij ultra 82-3; Ilex, m regno neapolitano 224; V. Elice.

hispalensis (cler.) 42.

Hispanie (armigeri regis) 248, 254; (mangnus capitaneus ae

10e. gen. regis et regine) 219-20; (princeps) 298. hispanno 75. H., luogotenente deUa C. A. 271. Hobizi (ser Giacomo de li), di Padova 224. Hodierna (Paolo), not., di Napoli, maestro d'atti del S. R. C. 222. Homanum (ad) D. Iohanrus (terra S.). Hombellini (banco de li) 229. Homeri (castrum S.), provo Aprulij ultra 61,82-3, 177,248-9; Homerus (5), in regno neapolitano 224. Homogrosso (Franciscus de), de Milionico 280. Honofrii v. Onofti. Hanorati o. Castri. Honor"ti (Nardu.), de Magentia 160. Honufrii, Honufrio (de) v. Ono&i, Russo (dello). Hospitali. Lateranensis (domus), in reg. Ponti. Urbi. 143, 148;

Hospitalis Salvatori. 144.

Hospitalis S. lohannis Ierosolimitani (prioratu5 Urbis) 145.

hostiensis. V. ostiensis.

Hresboen O. Heesboem.

Humanum (ad) o. Ìohanni. (terra S.).

Humilibus (Giovanni de), di Napoli, not., maestro d'atti del

s. R. C. 215.

Hungane (rex) 4, 5, 8, 14, 16-7, 94.

Huseman (Iohannes). presb. coloniensis dioc., noto lO.

Hydronti Il. I-lidronti.

Hyeronimo (don), hene/iciato de S. Maria de Turre 216.7.

Hyerusalem Il. Hierusalem.

Iacobatij (Antonio), di Sperlonga 152. Iacobatii. Dominicu. (de), de Urbe, auditor et loe. ep. rini 58.

luce~


370

DOCUMENTI

DELL'ARCHIVIO

Iacobaui (mag. Petrutius), de F raneavilla 166.

CAET ANI

tya, Sangozii, Scani, Tucii. lacobi, Jacobo (de): Amico (ser), di Macerala, noi. 247 -8. Antonio. di Alvignano 240. Bernardino dì Antonio, di Alvignano 240. Cionus, de Fundis 26. Georgiu. (d.), de S. Petro 86. Gregorio, di Sonnino 158. Hugo, c1er. remen5i5 dìoc., card. de Estoulevilla secretacÌus et noto 24. lulianu. Nicolai, civ. Venafri 125. Leonardus Nicolai, civ. Venafri 124. Nieolaus, de lo Casale 126. Tadei(relieta cd.}, de Florentia 148-9 Il. Vannotia (d.). Iaeobi (Antonii) V. Lepro.

lacobi Barbare (ser Ioannes Filippus). iiI. ser lulii de Monte

Granario 304. Iacobi Belli o. Gemma (de). Iacohi lanni. (Antonius). de castro Vallis Prete 51 ; (uxor) O. Iannoccarj (Andreotia). lacobi Lelli V. Cinciis (de); (lohannis) v. Cinciis (Alexius de). Iacobi Luce V. T utii Andree. lacobi Nicolai o. Liso (de). Iacohi (not.) Il. Cifri. (de). Iacoho (de) O. Bruno, Iacohi. lacohonus, civ. Venafri 125. Iacobucll O. Iacohutij. lacobus, electus nucerinus 33; o. Minuloli. lacobus (don Abbaa), de Feletino 185. Iacobutii. Iacobucii: Nicolaus. civ. Venafri 125, Vino centius, de Ortona, habit. Francaville 166; lacobutii An­ tonii o. Biasiolis. laconelle (heredes Antonelli), de Suessa 49. laneberio (A1exander de), de terra Sermineti 97. Ianeete (Gregorius), Casali. 124. Ianedella de Foliano (don Giovanni). di Vitulano 309. lannarone, civ. Venafri 125. Iannaroni (Antonio dì Cola), d·Itri 153. Iannaroni Mazani (res dotalis Iohannis). ubi dic.la Ustulina, in territ. Itri 42. lannechus (Angelus), de Turri 270. Iannella, lannelle (Nicola di Francesco), di Vitulano 309. la n n e Ili , Iannelli. ' (de): Antonio, di Itri. no!. 81. Da· niele. di Ponte Landolfo 155. Giovanni. di Fratte 156. Ianni O. Notarii Iohannis. lanni de Nofo (Antonecto. Antonello de), di S. Felice et hab. ;n Tarracina 245-6. lannicto (Giovanni de), di Pìedimonte d'Alife 277. Ianni. Il. Cole lacohi. lanni~ Cole (Antonius). de castro Turri. 51. Iannoccarj (Andreatia), UXOI Antonii Iacobi lannis, et neptis Santocchi de castro Vallis Prete SI; (maler) v. Nani

lannone (de), Iannonis: Iannonus Iani, de Felectino 185. Matteo 272. Narduciu5, de Marzano 212. la nn Ue z ii., lannuczio (de), Iannulii: Anloniu5 Nardi, de terra Montisrodoni 200-2. Guillielmus Antoniu•• terre Pedismonti.258. Honoratus (d.). terre Pedismon. ti5 257. Iannes Antonii, de castro Felecteni 292. lanua 8, 18. 78; Il. Genova. la n u a r i u s, lanuarii. (de): Antoniu. 190; presidens S. R. C. 223: viceprothonot. rellni Sicilil! 259. 161. 211. 275. 277. 287, 291, 305, 318. Petrus Iacobus, civis nea­ politanus 94. Iaquintello (Nicolaus de), de Caserta 2. I a q u i n t o (d e). Iaquintus: Antonius, vie. Caserte 30 I. Battista, dì Caserta 272. Carlo 282. Cobello. di Villa Sommana 295. Domenico, di Caserta 108. Fabrizio, di Villa Sommana 272. Franciscus 301. Giovanni­ Angelo 282. Giovanni.Giacomo. di Caserta 295. loan. nes Mactheus, noto Caserte 301. Maffeus 2. Paulus, de Caserta 96, 159. Petrus 16. Nicolaus 295. Pie­ Iro di Nicola, di Caserla 295. Iardenis (Nicola.Antonio de), di Capua 220. I e n n aro (de): Angelo, di Vitulano 309; (vedova) Q. Ma­ ruzzia. Bella, sorella di Matteo e dì Vincenzo 309. Giovanni di Giacomo 309. Matteo dì Angelo 309: (moglie) V. Antonia; (madre) V. Marnzzia; Mactheo e fra­ telli (molino de li lennari) 306. Vincenzo di Angelo 309; (moglie) v. Schentini (Rebecca); (madre) v. MaruzzÌa. lenoese: Giacomo. di Sperlonga 152. Vincentius(d.). de Caserta 229. lentura (d. Bartolomeo de), can. diac. di Capua 271. lermanj (S.) v. Germanj (S.). lcronimi (abbas Petrne), reelor ecel. S. Marie Felecteni 292. Ieronimis (Gerio di Geronimo de), dì Firenze 99. Ierosolimitani V. Hierosolimitani. Ierusalem, Iehrusalem, Ihie. rusalem, IhierU5alem o. Hierusalem. lesualdo (de) tJ. Gisualdo (di). Iesue, aelolum mago 222. Ihoanni. v. Iohannis. IIberni. (nob. Franciscu. de), rom. civi. 146. Ilex v. Hilicis (castrum). lmmezato (res Antonii dello). in reg. Pontis de Urbe 164. Imola (piuore d') 271 li. Torelli. (Vincenzo de). Importunus (presb. Dominicus), de Pitigliano 290. Incogli (Ciccu! lohannis), eiv. Venafri 126. l n fa n I i n i, Infantinus: IacobUll Antonii. plac. Zurlani 212. Iohannes, proc. Capriate 212. Infine Il. Petro (de S.). Infra V. Petri (S.). Ingallatus (loannucius), de Tricharico 278.80. Ingallato, di Montepeloso 277. lngannarello: Battista (d.), di Conversano 322. Iaconua . Bapti.ta~ de Conversano 49. 50. lnglaterra (regno de) 57. Ingrignectis (de), Ingregnecta (Geronimus). de Neapoli. noto 14, 52. Innocentius VIII pp. 103, 105-8, 129.31, 136, 138, 142, 148, 151, 158, 160. 162, 164 i (colI$tilutiones) 324;

(Mathia). Iannoela (d.), de lo Casale 125. I a n n o c t Il, lannoctha, Ìannocte, Iannocthe. Iannotla, Ian­ notlo (de): Giacomo, dì Sonnino 158. lacobus Petri, civ. Venafri 125. lohanne. Bactista. de Capua 244. 259. Ioannes Luce, civ. Venafri 125. Petrus, civ. Ve­ nafri 123.

(nepos) tJ. Cibo (Franciscus). Insola (de) O. Maria (S.). Insula (nob. Carmosina de) 70; vedo dì Gaspare Filomarino 75; Isola (de) 108. Insula Licaonia, Lycaonia Urbis 1, 2, lO, 130-1. 274; (contrada) Il. Quatuor Capitum; (domus) Il. Galea (la); In.ula S. Bartholomei 130.

I a c o bellia, Iae o belI o (de), Iacobelli: Angelo, noto di Castelforte 156. Antonio, di Lenola J54. Nicola, di Capua, noto 220. ! Iaoobeo (Nicola), noto d'Itri 153. lacobi (S.): Caserta (mon. de) 159. Montono (ecci. de) 91; o. Giacomo (S.). Iacobi O. Anlonii, Bueii, Capriate, lohannis, Madia (de), Ma­

gi5tri. Mizerri. Notarii. Nuctio (de). PelliccionÌ! (de). Ra­


REGESTA CHARTARUM

Insule (castrum), de provo Terre Laboris 114, 116. Integlia (de): Antonius. civ. Venafri 125. Barlolomeus (d.) 125. Damianus 124. Interanne (de) Il. Ioanna o. lohanna. Ioanne (de mastro) o. Magistri lohannis. loannelle (domnus Andreas), civ. Venafri 125. Ioannes, de curia Andree Mathei de Aquaviva 184. Ionnnes, de Pedemonte 208. loannì (de) v. Stirparo (lo). Ioannis v. lohannis. Ioannis Prulippi Antonii Il. Thome. loannoni, Ioannonis, Ioannone (de): Bictu., CIV. Venalr; 125. lacobus 125. Ioanpaulo, de Venafre 190. lobi. (Tiberius de), de reg. Montium de Urbe 158. IOCli., loclo, Yocta (de): Antomus, de lerra Trayeeli 263, 294·5. Iohannes, fra!er luliani et Solde 7. Iulia­ nus (not.), de Tragecto 7. Solda, uxor cd. noi. An­ tonii de Vito de Suessa 7. Iolfredus, locumtenens regis Sicilie, et vìceprothon. 331.2. Ioglianj (preile) 73. loha Il. Gioia del Colle. Iohandis Nicolai (d. Giacomo di Leonardo), di Venafro 281. Iohanna, regina, soror germana Ferdinandi [II] 256. lohanna, neplÌs ex sorore F erdinandi [II) 256; regina Ca­ stelle. Aragonum, Legionis, Sicilie etc. 85, 256. 299, 300, 306; regina utriusque Sicilie 303.6, 317, 319-20, 326, 330-2, primogenita gub. gen. ac here. Ferdi­ nandi [II] 249, 257. 259.60, 269; de Aragonia 296, 307, 328-9; (primogenitus) v. Carolus V. lo h a n n e (d e ), lohannis, IoannÌJ;: Angelus Petri Thomasii, de Roccaromana 31. Antonia (nob.), iiI. Antonii, uxor Fabiani Francalancie 185. Antonius, de castro Guar. ciili 185. Antonius lacobi, de castro Rocche Gurge 160; (socrus) v. Sangozii (Nya). Berardino, di Piperno 311. Biagio, di Maranola 155. Bona, de Vellilfo, UXOI Antonii Incubi Bellj de Gemma, dicti Pilei 26,50; (co. guaIna) v. Urso (de). Dominicus (presb.), de Iulliano, can. eccI. S. Petri de Fundis 30. Francesca (nob.), fil. Antonii, de castro Guarcini 185; (vir) Il. FrancalancÌe (Franciscus). Giovanni Battista, di Napoli 327. Lasia (nob.), lil. Antonii, de castro Gnarceni 185. Marchns, romanus, de reg. Trnnstiberim 274. Petrus. de terra SermonetÌ 59. lo h a n n e Il o (d e): Leonardus, frater Stephani 188. Ni. colaus, tratar Stephani et Leonnrdi 188. Stephanus IohannÌs Stephani, abas, de civ. Monopoli! 188. Iohannes. archiep. tagusinus 210. 231 c. Sacchi. (de).

Iohannes, de caneel!. Ferdinandi [I] 15.

Iohannes, regiensis ep. 244 v. Pozzo Castellini (del).

Iohannes (Petrus), pro taxatore 269; taxator Ferdinandi [II]

304. Iohanne. (Nico!aus), de castro Tini 213. Iohannes Andreas, ex presid. regie camere Caroli [VHl) 183. Iohannes.Antonius (d.), de camo Summarie Caroli [V!ll] 176. Iohannes Baptista, civ. Venafri 124. lohannis (S.): Calovite (ecel.), in Insula Licaonia de Urbe 131 ; Lateranensis (ecc!.), de Urbe 43-4, 172, 211; (hospi. tale) 172; Mercato (ecd. de), de Urbe 158; Icrosolo­ mitani Urbis (ordo) 68, 141·3. 145. 148: (prioratus)

371

141.6, 148; v. Ho.pilale, Mansionis (oppidum).Civi­ tatÌs Theatine (porta) 104·5. Plano CarpenÌJ; (ecci. de), nunc. de Mascione, districtus Perusii 145. Venere (mon. in), aprutine provo 71. Iohanis Baptiste (hospitale B.), de civ. Alatri 34. Iohannis et Pauli (til. 55.) 275, 277, 283. Iohannis ad Homannm (terra S.) 82.3; Iohannes ad Vo· manum (S.), in prov. AprulÌ; ultra 224; Iovannes ad Humanum (S.), casale Roseli 177. . Iohannis, Ioann;s !i. Anconi, Antonii, Arcrupresbiteri, Aylani, Baron:!, Caselle, Croce (della), Erasmi, Franco (de), Galassus, Granrus, Grassi, Guido (de), Gullielmo (de), Incagli, Iohanne (de), Iudicis, Loysii, Luca (de), Luccari, Magistri, Mangoni, Marchoni., Marco (de), Masa (de), Masci (de), Maselli, Mic:haelis, Mielis, Musa (de). Nar­ dello (de), Nardi, Nicolai, Racchie, Rogerelli, Rotoloni, Scaccioni., Thome. lohannis Amici o. Bellis Hominihus (de): Andree O. Berardo (de), Velis (de). Iohanni. Antonii: Leo Guillelmi (d.). de terra Pedi,. monti. 257·8. Petrus 257.8. Iohannis Baptiste Il. Canihus (de); Belli Il. Paschalis; Be· nedicti D. Copparij; CiCc1 D. Corvi. Iohann;. Cole Nicolay: Pascarello di Pietro, di Prata I 77. Scipione 177. Ionannìs de Cuppitellis (casale S.), de haronia Prate 198; ca. sali. Capriate 300. lohannis de Thonyo v. Nanni; (d.) V. Goffredo; Iacobi Lelii v. Cinciis (de); Iannut;; V. Iohannutii; Iuliani V. Masa (de); (mag.) V. Gabasancti; Nicolai V. Iohannis Cole; Pauli V. Masa (de); Siocli Il. Tosti. (de); Stephani V. lohannello (de). Iohannutii (Giovanni di Nicola), prete di Fondi 154; v. ludicis Antonii. lolla v. YolIa. Ione (monte de), nel territ. di Caserta 282. lordanelli (Antonio del sig. Giorgio), di Traetlo 154. Iordani v. Monti. (platea). fordanis, lordano (de): Alherico (nob.), di Napoli 269. Antonio, luogot. gen. del conte di Venafro 302, 322. Georgius (mag.), civ. Venam 125. Giacomo, di Vena­ fro 281. Iorgii Albaneruns (Francesco d.), di Conversano 323.

lorno Il. Bono (de).

lava (conlr. ad), in ternt. Summonti., in pert. Casette 108.

loye (castrum) v. Gioia del Colle.

Ippolita, sposa di Nicandro MagnoUo 282.

Irsina o. Montepeloso.

Isabella, regina Sicilie etc. 150-1 ; consors regis Federici 204,

219: figliola del prencepe de Altamura 219. 255. Isabella, Gisabel (dona). reyna de Castella 57. ber (Hieronimus), de Capua 220. Isernie (civ.), in provo Comitatus Molisii 319. Isernia, Yser­ nia (de) 200, 203, 3J3: (dioc.) 216; (vesc.) 327. iserniensis yserniensis, (civ.) 123; (ep.) 136.

Isola (de) V. Insula (de).

ispano O. Palacio: ispanus 40.

Italia, Itallia (regno de) 57, 92, )08.

i tranus 277.

nri 81, 153. Borgo d'Itri 41. Ytri (terra), de provo

Terre Laboris 9, 19, 41-2, 66. 81, 114, 116. 223. 2~)4; (passus) 8, 9,68; Itri (di), lIro (de) 137, 152-3,

157, 257. 277.


372

D OCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

ltro (not. Ioannes de) 207.8. Iudeorum (pons), in contro Quatuor Capilum lnswe Licaonie

de Urbe 131. I u d i c e (d e): Graziano, di Conversano 322. Graziano, di Molfetta 273. Iudicibus (de): Pietro, arcipr. diS. Maria di Sermoneta 225. Pietro, chier. di S. Maria di Ninfa 303. ludicis Angeli (Stefano), di Venafro 328.

Iudicis Antonu (Giovanni Salvatore di Giovannuzzo). di Itri

81. Iudici. lohannis (lacobus Nicolai), de Fundis 29, 52.3. Indici. Leonardi, Nardi (Gervasio di Nicola), di Fondi 153. Iudici. Luce (mag. Franciscus), civ. Venafri 125. lugliani, Iullianj (pheudum. villa), perlin. Averse 3, li l, 134; (castrum inhabitatum) 19; Iulliano (de) 30. I u li a n i, Iuglianj: Angelo, prete di Monticelli 156. Gia. como 42·3. Mactheus, civ. Venafr; 125. Petrus, de Scurcula 56. Iul;ani Il. Magistri, Marocla. Ioanni. Q. Masa (de). Iuliano (d. Giovanni de), di Eboli, 329, Iulianus S. Petri ad Vincula presb. card. 31.2 v. Rovere (della). Iulie (terra) 49, 82·4, 91. 104.5, 177; cum. til. comitatu., in regno neapolitano 224; novÌter eonstructa 225; (co­ rnea) 175, 184, 220, 225; lulie Nove (castrum), diete s. Flaviani, provo Apruczii ultra 248-9, 259; o. Fla· viani (S.), Giulianuova. lulio (Domenico de). di Capriati a Volturno 312. Iuliu5 II pp. 231, 236, 238, 244-5, 263, 270, 275. 282-3; (constitutioncs) 324; (patruue) v. Sixtus IV. Iulius, auditor gen. curie Andree Mathei Aquavivi de Ara.

gonia 308. Iullianj Il. Iugliani (castrum). IustÌna, romana, mon. 5. Cosmati de Urbe 237. Instini (Franciscns), de Civitate Theatina 104. luvenacij (civ.) 37. 83; Iuvenatio (de) 79, 87. Iuvenis (B.), de curia Ferdinandi [l] 140. Iuvonibus (Dominicns de) 263.

Karolus o. Carolua. Karolus, Burgundi~ dux 82. Kyriaci mart. et Nicolai cont in Via Lata de Urbe (com­ mendatarius 55.) 165.

L..boze

v. Bocze (castrum). Ladefreda ( de) o. Aldifreda. Ladislau5. rex Sicilie 62. . Ladronis v. Ponria (curia). Lagni (dei) o. Andrea (S.). Lagonissa ( de) o. Leonessa (de). Lago Picciolo (castrum), in provo Principatu. ultra 197.8. Lamardia Il. Lombardia. La Mascione v. Magione. Lamella (Bapti5ta de). de Ferraria. vie. gen. domo de Gon~ zaga 209. Lana (dela), Lanç v. Arte. Lanataro ( contrada), in lerrit. di Majorano di Monte 81. Lancianese Q. Mazagiugno. Lanciani (civ.) 71. Lanciariis, Lancianis (domus d. Iacobi de), in reg. Pontis de Urbe 143-4, 148.9.

Landiano (Giovanni de) 330.

Lando, Lando (de): Àngelello, di Villa degli Schiavi

81. Donatus (nob.), de Caserta, 159; di Nola 228, 244·5. Giacomo, giudice 42-3; de Caserta 80. Luigi. di Caserta 108. Mariano (don) 42-3; can. e vie. casertano 57, 75, 96; Pietro (maestro), di AngeleUo 81. Vincenzo (d.) 292, 301. 303. Landolfo v. Ponte. Landullis (Iohannes de), not., de terra Itri 41, 157. Lannoy (de) v. Noia (deiIa). Lante, Lanles: M., de curo Penitenti"rie .289.

Laonis. (Antonio), not., di Castelforte 189.

Lapis (Iohannes). fam. card. d'Estouteville 138.

Larath ti. Ratta (della).

Largo Il. Forano (ad).

Largus (Latinus), de Spoleto, eollat. curie Capitolii 142.

Lata v. Via.

Lateranensis (can.) 146 Il. Hospitalis. lohannis (S.).

Latii Urbis (in partibus) 42.4, 107, 141,143, 148·9,311;

Latio (in) 144. Latinus, ep. tusculanus, card. \O Il. Orsini. Latro (Antonius) 80. Latroga. in reguo neapolitano 224. Laudadio, di Isernia 313. Laurencii (S.) v. Lsurentii (S.). Laurencii (Nicola), di F raUe 156.

Laurencio (Paulellus de), de Aversa 80.

Laurentii. Laurencii (s.): Marie de Oliveto (ecci. e... tri S.)

195. N~poli (mon. de) 64. 5ermoneli (ecci.) 297; tl. Lorenzo (S.) Laurentii (castrum S.), in Maritima et Campania Urbis Rome 66,109,132,282.284.294.132; LaurencÌo (de S.) Il ; ti. Amaseno. Laurentii V. Belli. Luce O. Philipputiis ( de).

Laurentii (Petrus Paulus). aromatarius reg. Arenule de Urbe

164. Laureti (corneo) 4, 20; LorelÌ (comeo) 190; ti. Aquino (d').

Lauria (Pietro de), di Capua 266.

Laurie (comes) 78 v. Sanseverino.·

Laurini (csstrum), in provo Principatus ultra 197.8, 265.

Laurltano (Francesto). di Caserta 312.

Lauro (in) o. Salvatore (S.).

Lavinia V. Civita.

Lavocze v. Bocze (castrum).

Layra Vecchia, in peTtino Turris Francoli.ii 31, 34, 39.

Lazaro (contr. ad Sancto), in territ. di Venafro 334.

Le Chavron, de cane. Ludovicl [XII] 221.

Lefedena (res lacobi de). in commeo!abilia porte S. lahann;'

Civitatis Theatine 104-5. Le Fratte Il. Fratte. Lefreda (la) tl. Aldifreda.

Leg. Axateri_ (reginalis) 277.

Legiol1i. (rex) 299 Il. Carolus V; (regina) 299 Il. loMnna.

legis (bene/icium, pnvilegium) 139.

Legul.. (Andrea), di Conversano 318.

Lei li. Castelli (casale).

Lelli tl. Cinciis (de).

Lemora (ad la). in pertin. T ragecti 7.

Lene Nicolai o. Ma.a (de).

Lenia (de): Evangelista 107. Franciscus 311. Petrus (nob.), de reg. Pinee, romanu! 33, 54. 89, 97, 107. Lenola 154. Lenole (terra) 254: Ynole (castrum), in regno neapolit"no 66, 223.


RE G E S T A

Leo X pp. 58, 274, 287.9, 292-3, 295. 297. 299, 301,

304, 309-10. 312-6, 323-4; (frater) v. Medici (Iulia­ nua). .

Leo (de) Il. Castello, Leone (de). Leoce (Marinus). terre Pedismontis 258.

leodiensi& (cler.) J31. Leoli: Burgundo, di Pisa 308; (ved.) v. Pantasilea. Dio­ nora di Burgundo 308.

Leonardi ti. Indici., Magistri, Presbiteri. Nicolai ti. Anlonii.

Leonardo (Angelillu.. de), de civ. Calenj 31, 33, 39.

Leonardo (di) v. lohandis Nicolai.

Leonardus, S. Susanne presb. card. 298 v. Rovere (della).

Leone, Lione, Leo (de), Leonis: Angelinus, Angelo.

de Trayecto, noto 8, 189, 227. Angelus, de lo Casale

J25. Antoniua, de Castroforle. noto 8, 227 -8. Anto­

niua (d.), civ. Venafri 125. Augusto, noI., di TraeUo

228. Bartolomeo, di Ariano 155. Damianus, civ. Ve­ nafri 125. Donalo, di Conversano 322. Giovannotto 325. lohanneo Antonii (presb.), de Fundis 29, 30 v.

Lepro. Nieolai Antonii (hona), iuxta forum magnum

civ. Neapolis 47. Petrus, de castro Tini 213. Pietro (d.), di Vitulano 309.

Leoneull (della): Herriclls 80. Leonis ti. Leone (de), Lepro. Nicola; Il. Miele (de). Lepcre (Nieolaus), de Castellono Gaiete 26. Le\,fO, Leoni. (presb. lohannes Anlonll [acobi). de Fun­ di. 29, 30.

Lesina di) Il. farensi. (ep.).

Leto (Cola Santo), di Bassiano 309.

Lettere v. literensis.

Letto (Franciscus de), de Civitate Theatina 104.

lex L. quisque C. ad L. Iuliam Maiestatis 115.

Ley!l.

libra auri 22-3, 3.3, 91; denariorum ; l ; de cera 34, 39,

74, 110; libra (piso) 253 Q. decina.

Li Cameli (arcipr. di) 327 v. Camelorum.

Licaonia v. lnsula. Licii (dull) 182 I). erassay.

Licio (Antonio de), noi., di S. Giorgio la Molara 155. Liegi (dine. di) 301, 325.

Lifana Q. Silva. Lìgnj (monsegnore de) 219. Ligorio (de): Alberto, di Napoli 291, 318. Giovanni,

proc. di Lodovico de Amieto 271. lacobus, de civ.

Neapolis, eommis•• Federici regia 205. Liguria 82. Liis (presb. Leonardus de), de Fundis 99. liliati Il. carleoi. Lilio (Giovanni-Battista), romano 306. Limata 220; dioc. di Carinola 327. Limata (de): Giovanni 329; !l. Pirio. Paulus (nob.), de Sanctagata 276. Thomasiu5, de ClI5crta 229. Tom­

maso, di Sant'Agata de' Goti 275.

Limatola 229; Limatula (cas!rum, terra de), in provo Terre

Labori. 221, 264, 266-7.

Lima tu la (de): Francesco, cane. di Caserta 264-5. !ohan­

nes, de civ. S. Agate 38.

Lione (de) o. Leone (de).

Lione 228; (dioe. di) 114, 171. 241, 313, 315; Lyon

228,

Lionetla (dompna), familiaris HonoralÌ II Gaytanj de Arago­

nia 68; (iiI.) o. Francesca.

Lipomanus (N.). protonot. Innocentii VIll pp. 137.

CHA R T A R UM

373

Lisi, Liso, Lisis (de): Evangelista, di Fondi 157. Nicolaus Iaeohi Nicolai, civ. yserniensis 123; V. Chri5totoro (de). Iiterensis (ep.) 63. littere arbitrarie (quattuor) 83, 95, 188, 197-8,204-5.216,

221, 238, 249, 255-6, 260, 276, 300, 303.

v.

Liziardella (de) Rieciardello (de).

L~aczes (lo.), secretug card. Surrenti 284,

(de), decanùs C. A. 108.

Loherti (Antonius), civ. Venafri 125.

Loberlinì: Leonardus. civ. Venafrì 124. Nicolaus 124.

Lobertinus, civ. Venafri 124. Locchino (Cecco). di Suio 155. Lodovici !l. Marcolini. (de). Lodovico (Iacobus de), civ. Venafri 124. Lodovicus o. Ludovicus.

Lodovicus, civ. Venafri 126.

Loffridi, ,Loltriclo, Loffreda (de) IJ. Goffredo (de).

Loisii, LoysÌÌ (hospìcium in sedili S.), in civ. Averse l! l,

134.

Loisiis (de) Il. Aloi.ii. (de).

Lollo (messer Ioanni. Giovanni), di Vitulano 308-9.

Lombardia. Lamardia, Lamardia (regno de) 57, 88, 283.

lombardo 329; Q, Lomhardus.

Lombardocio 210.

L o m bar d u., Lombardo: Martinu. (mag.), proc. Macchiao­ ciani 212. Tommaso, noto 318.

Lombeta (conlr. ad), di Caserla 106.

Lonardo de Varchi o. Sanlo (I. q. dic.).

Lone. (iohannes), regius eonsiliarius Ferdinandi [II] 257,

259.61. Lone (la), Casali. 124. Longani (arehipresh.) 195. L o n g i, Longo, Longus: Anello (fra), preposto del mon. di S. Vincenzo al Volturno 220. Antoniu. de Cavis, de la Cava 307. Nicolaus Thomasìj (presb.), de Fun­ di. 52-3. Silvestro, di Cava 273. Vincencius, de Pio sciocla 277. Longo 11. Trio (lo). Longo Buco (Marcus de) 194. Lopis (Lucius), mator, loe. gen. Ferdinandi [II] 262, 267,

272, 275, 281, 287, 291, 331.2.

Lorenzo (S.): de villa S. Marie Maiori. (chiesà di) 326: in S. Maria Capua Vetere (chiesa di) 326. Damaso 303; Maggiore, dell'ord. dei Minori di Napoli (mon. dì) 263; v. Laurentii (S.). Lorenzo della Valle (S.) 157. Loreti Il. Laureti (comes).· Losanna 293. 306. Losinge (dominus) 183.

Lotorischi (castrum), proV. Aprutij ultra 82-3, 177.

Lotta (S.), de curo Sixti IV pp. 25.

Loys XII O. Ludovicus XII.

Loysii (S.) <1. Loisii (S.).

Loysii, Loysio (de): Giovannella, di Giovanni, m. di Ber. nardino de Herrico 106. Giovanni. di Caserta 106. Nicholaus Iohannls. de Caserta 159; V. Rosana (de). Luberbnu (lohan Peri), de Santagata 262.

Luca, Lucha (de), Luce: Antonello (nob.). di Eboli

269. Cola, di Corropoli 184. Giacomo, di Caserta,

noto 282, 308. Giacomo, nobile di Eboli 228, 244.

Giovanni, di Caserta 295. Iohannes, civ. Venafri 125.

lohanne5 Paulus, massarìus castri Ancarani 304. lohan­

nes Petri (not.), de Cora 58. Marcus Angeli, civ. Ve­


374

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CA ETANI

nafri 124. Nello di Cola, di Corropoli 184. Olivenus . Ioannis. civ. Venafri 124. Pascale, di S. Giorgio la Mo­ lara 154. Perullinus, C. iA. prac. 290. Petru. noL JohannìsPetri (ser), de Cora 58. Salvator (d.), civ. Venafri 124. Thomas, de Neapoli 328. Luca not., di Venafro 121, 123. Luca de Paulo (de) 201-2 v. Lucepauli. Lucarella (nob.), relieta Antonii Alexandri Stephanatii, de reg. S. Angeli de Roma 274; (fil.) v. Stephanatii. Luccari (Silvester lohannis), Pedi.montÌs 258. Luce v. AlbitÌÌs (de), Grattulì~ (de), Iannocthe, Iudiern. Lnca, Magi"tri. (Iaeobi) v. Tutii Andrce. (Laurentii) o. Phi­ lipputijs (de). Nicolai Il. Roberti. Lucen., fil. d. Bianche, ord. S. F ranci.ci benefac!rÌx I 41. Lucepauli (Antoruus·Panlus), de terra Montrnrodoni 200; de Luca de Paulo 201-2. Luceriam (cillltra Ferdinandi l contra) 84. lucerinus (ep.) 58, 129 o. Carafa (Antonio). Lucia (S.): Caserta (contrada di) 96. Selci (card. diac. di S. L. in) 271. Venafro (in tornt. di) 189. Lucie {ea:L S.}, de Podio Morello, aprutine dioe. 71.2. Lucia, romana, mon. S. Cosmati do Urbe 237. Lucrecia, fil. d. Bianche, ord. S. Franci5CÌ benefactrix 141. Luere (lrater F ranciscus de), brixianus, ord. min. ob•. S. F ran· cisci 298. Ludovica, romana, mon. S. Cosmati de Urbe 237. Ludovici di Ticchiena (Antonio di Paolo), di Veroli, noto 158. Ludovicu., LodovicU5, Loysius XII, Francomm, Neapolis. ac Iherusalem rex, dux mediolanensis 218, 220-1, 223.5, 228-9. 239; dme M"diolani et dominus lanue 7; [ex Sicilie 49, 50; Loys X!l. foi de France, de Neaples etc. 228, 239; re Luigi 213, 227; (anulu. secretus) 221; (locurntenens) O. Nemaur. (de): (mag. requestarum) O. Vernade (de la); (sigiUum) 221, 223, 225, 334. Ludovicus v. Nemoul'll (de). Luclovicus, ep. signinus 275. Lulfridus (Marcus), civ. Venafri 125. Lugrono 28 l. (Lugroni in civ.) 281. Luigi XII tl. Ludovicu. XII. Lulla (de la): Bartolomeus, civ. Venafri 125. Gulliel­ mus 124. Luna (don Ladislao de) 317. Lustria (Giovanni Ballista de), di Eboli 318. Lutiano, Luciano (Giovanni Ioanne. de). de Petra, noto 273, 281.2, 327, 330; proe. Herriei Pannoni 328. Lycaonia Il. Insula. Lyon o. Lione.

Macari (casale delli), in partibus Latii 310.1; Magari (te­ nim. casalis vocati) 149. Macari, Maccari, Macano, Macaro (de): Francesco, di Fratte 156. Giacomo, di T cano, vesc. di Venafro 302. Giorgio, di Castelnuovo \58. Guglielmo, di Napoli 282. Nicola, di CalItelnuovo 158. Nicolaus, Pedis­ monti. 258. Onofrio (nob.), dì Fratte 156. Petrui Gulielmì, de terra Pedi.montie 282, 306-7. Tommaso, arcipr. di Castelnuovo 158. Maccaroni, Maccharone: Nicola, del fu Bartolomeo. di Pr~ta Sannita 312. Simeon (mag.), civ. Venafri 124. Macchabeis (Ciprianus de), de terra Campli 91. Maccharone Il. Maccaroni.

Macchie, I\1achie (castrum), de provo Terre Laboris 10-1,40 • 92, 191-2, 199, 270, 313; del Contato de Molise 200.3; in regno neapolilano 237. Macchiagoclane, Macchiaodani, Machiegoclene, Machiegodani (castrum) 163, 198,212, 243, 300,321,328, 330: (capitula et ordinationes) 241 : (maior eed.) 195; Mac­ chiagodena (de) 293, 330. Macchiono (Andrea), di Majorano 193. Machia Chiara (territ. de), de Machiagodani 241. Macerata 247-8. Macerata di Marcianise 220; Macerate (.tarcia de pheudo), nunc. la Cerasola, in districtu Caserte 100·1. Maceroni (Marcus Vicloni), de Montegranario, noto et pote­ st..o Anearani 304. Machie (terra) v. Macchie. Macii (d. Giacomo de). chier. di Capriati a Volturno 327; v. Marchia (de). Macrelanti. (domu. Dominici), in castro Anearani 304. MaclareUe (Masius), civ. VenaErì 124. Mactei, Mactey (S.): Caleno (ea:1. de) 49. Neapoli (de) 283 v. Matteo (S.). M a c I e i, Mathei, Malte;, Mauheì, Macleo, Matlheo ( de) : Anton'uo Blasi, dc Felectino 185. Francesco, di Mon­ teroduni 199, Franciscu., de Prata 200·2.. Giacomo, di Sulmona 184. Gianni, di Mastrali 313. Matte..­ Antonio, di Traetto 155. Nicander, civ. Venafri 124. Nicander, de lo Casale 126. Paulus. de lo Casale 126. Petrus, de terra Monti.rodoni 200.2. Vicario, di Fratte 156; li. Matlei, Palccci Petri. Macti, Mactis, Maclo, Mactho (de): Antonio di Giovanni, detto Carrozza, di Pastena 157. Biagio, di Fondi 153. Cola. de terra Sermineti 97. Giovanni, di Pastena 157. Macticello (detto) 215 o. Tros. Mactuczie (res heredum), in contro Casali. Gripte, in !errit. Rocche Gurge 160. Maetnl'i (d. Petrus) 145 o. Quattro (cle). Mactutii, Mactu­ tio (de) O. Martuei'. Macza v. Capo (a lo). Macza (d. Angelo). arcipr. di S. Apollinare 156. Maczainpede, civ. Venafri 124. Maczanellis (Bartholomeus), de Moli. Gaiete 26. Macza Preyte (Icannes), civ. Venafri 125. Maczarella (Iarobu.). de Caserta 16.

Maczarellis (noh. Galeazzo de), dì Prata 317, 322.

M a c z i a (d e) , Mattia, Mazia (de): Andrea., de Caserta,

no!. 2, 42-3, 272, 308. . Antonellus, de Caserta. lil. Andree, noto 16, 42-3, 108, 159. Giacomo, di Ca­ seria, noi. 264, 272, 282, 295. Maclalone, Madalune (conte de), cavalliro del horcline del Arcangelo S. Michaele 283. Madio, Madiis (de): Giacohello. di Capua. nGt. 220. Giovanni-Antonio, not., di Napoli 112. Madi... Iacobi (mag.), .l" terra Potenghani 188. Tommaso, di Nola, citt. di Conversano. noto 305, 322. Madonna· Peme (lacoho de), de Vicovaro 102. Madrigal (lo.), de curo Leonis X pp. 302.

Madro (presb. Stephanus de), de Conversano 47.

Maella (de) V. Petri (5.).

Maenza 160; (di) 311; D. Magentie (castrum).

Maestro Rizzardo (d. Francesco di), di Conversano 179.

Mafalci (Amelio-Giacomo), di Sonnino 158.

Maffei, Maffeis (de): Dionisio, di Fratte 156. Ge­

rardus, de Vulterra J 50. Giovanni-Francesco, di Aversa


REGESTA CHARTARUM

156. Iulianllil. ep. britonoriemis, 142.3, 145, 148.50; (domus in reg. Montium) 150. Ma/lius (d.), de terra Prate 212. Magari 11. Mllcari (casale). Magdalene. Magelaleni D. Capodeferro (de). Magdalonus (Iohannes), de villa S. Clemenlis, pert. Caserte 16. Magentie (castrum) 160,323: Magentia (de, domini de) 160, 289, 323; V. Maenza. Maggiore O. Lorenzo (mòu. di S.), Maria (S.). Magherius (Iaeobus Antoniuo de), de Taliacotio, gen. vico mOli. S. Vincencij de Volturno 96.7. Magione, MascÌone (la), Mascione (nullc. La) 145; (oppidum voc.) 146-7: Mansionis (oppidum) 146.7: in tenit. pe­ ru.ino J48. M Il g i o It <> , Magiocto, Magniotto, Magnotto, Mangnolto, Maioctus, Magnoclus, Mang..ioctus: Cristoforus. civ. Ve. oaEri 124. Damiano. di Teano 282. Evangelista, de civ. Venafri 161; (uxor) v. SabeUa. Giovanni (don)

317, 319; primicenus VenaEri 320. 333. Nicandro di Nicola, di Teano 282; (sposa) V. Ippolita. Nicola di Damiano, di Teano 282. Nicolaus, civ. Venafrì 125. Magistris (de), Magistri: Franèiscus Angeli, de Campagnano. cap. et camo capituli S. M. Maioris de Urbe 138. Santo. noi. di Spigno Saturnio 157. V., de curo Ale­ xandri VI pp. 199. Magistri Alegreti (Antonio), di Giulianova 224. Magistri Andree: Alessandro. prete. di Sermoneta 305. Iacobus. civ. Veuafri 126. Nicola, prete della Mole di Gaeta 145. Petrus, de lo Casale 124. Silvester. de Capua 48-9: Il. Caleno (de). Magistri Angeli. Angneli: Antonio·Marco. di Fondi 154; Mast~ Angeli (Antoni) 154. Antonius, civ. Ve. nafri 124-5. Benedetto, di Fondi 154. Nicola, di Fondi

154. M agis td Anto n ii: Angelo, di Sperlonga 152. Gio­ vaimi di Sonnino 158. Mareue (ser), de Signia 19. Nicola di Pielro, di Paslena 157. Pietro, di Moreone

155. 157. Magistri Antonii barberii (Giuliano), di Prata Sannita 325. Magistri Siasii (Nicolaus Blasii), abbas, de Caleno 48·9. Magistri Cecche (Masius), civ. Venafri 124. Magistri Ciccarelli. Cicd (d. Angelus Antonii), de S. Petro,

375

Magistri Leonardj (Carulus), de Trayecto, 117, 189,227-8; . Magistri Nardi 8. Magistri Luce (Loffredo). civ. Venafri 125. M a g i s tr i N ie o l a i. Niccholai: Dominicus Benedicli, de ca. stra Turri., noto 51. Nicander, civ. Venafri, J24; v. Colello. Magistri Pauli (Nicander), dv. Venafri 125. Magis!ri Perfecti (Carlo), di Cusano 156. M a il i s t r i P e t r i: Andrea, di Conversano 324. Marcus, civ. Venafri 125. Pasquale di Stefano. di Fratte 156. Salvator, civ. Venafri 124. Magi.tri Petrotii (lohannes Baptista Iacobi), de Pipemo 61. Magistri Sancii (Alfonsius Antonii), de Anagnia 186. Magistri Simeonis, Simoni.: Antonius, civ. Venafri 124. lustinus. de Civitate Theatioa 105. Ma"aistro Muczo (Franciscu. de), archypresb., de Tricharico

280. Magliana 30 I o. Mallianum. Maglieri (Iohannes). civ. Venafd 124. Magmaen (d. Robertus), archid. in ecd. rotomagensi, camo card. Guillieimi de Extotavilla 44.5. M a g n a c a r n e, Magniacarne: Giovanni, di Leonardo, noto di Bassiano 241, .305; erariu5~ d. Sermoneti 295. Viro gilio, del noto Giovanni 305; (moglie) Q. Colello (Stda­

fania). Magnanelle (terra d. ClareUe), a la Via de la Sala, in territ. Caleni 49. Magnapescc V. Cole Savii (AnlhollÌ"s). Magni (S.) o. Manni (S.). Magniacarne V. Magnacarne. Magnifico de Sena (lo) 322 v. Pelruciis (de). Magros (Anthorous de), can. faventinus, Stephani [NardiniJ auditor lO. Magno (Antonello di Pietro), di Piedimonte d'Alife 156. Magnoetus, Mangnioctus. Magnotlo. Magniotto, Mangnotto v. Magiotto. Magonza (elioe. di) 293. Maialoczius 35. Maioctus v. Magiotto. Maiorano Il. Majorano. Maiorello (Nicola.Antomo), noi. del Castello degli Schiavi 81. Maioreti Il. Villa.

M a g i 5 t ri G u ì 11 i e I m i , Gullielmi: Antonellus, de Santo Pelro Infine. noto 86. 89. 90. Antonius, de castro S. Petri. dioc. casinc..si•• noto 120, 123. lacohu5 (d.), civ. Vena&i 125. Magistri Iacobi: Angelo. di Castelnuovo 158. Antonio, di Fondi 157. Nicola-Antonio, di Fondi 117. Nicola

Maiori O. Monte (de). Maioricarum (rex) 260; Mallorca (regno de) 57; Il. Ferdi­ nandus II. Maioricis (Iohannes Oliverius de) 112. Maioris v. Marie (S.), Pelre (castrum). Mairani (Antonello di Nicola), di Majorano 162. Mairano (de) V. Maiorano, Puezo (lo). Maiure V. Petra. Majono (Giacomo), di Napoli, noto di curia 16.3. Majorano 162, 192.3; (di, in) 240, 266; (feudo di) 163 v. Diano (de); (territ. di) 163, 193: (villa di) 162; Majorano di Monte 81. Malancis (d. Marchus de), de Cora 61. Malaspina (Parisius Bartholomei), Rocche Ravinole 90.

di Antonio, d: Fondi 157. Magi.!ri Iohannis: Luca (d.), chier. di Capriati a Vol. turno 327. Luca, luog. del visconte di Morcone 154. Matteo, di Castello degli Schiavi 162. Marehus (d.), de Czurlano 330. Magistri Iuliani (d. Mareus), de castro Montisroduni, noI.

Malatesta (de): Berardinus. de civ. Neapolis. noto 276, 278, 280. Mactheti•• civ. Venafri 124. Maldessus (Menicus) 144. Maleti (villa) 28; v. Bulcanus. Malferito (magn. Thomall de), cancellanam Ferdinandi Il re· gens 24-(3; 259-6J; Malferitus 249·50, 255-7; ... et

dioe. easinensis abbatie l 23. Magistn Crisientll, Maistri CrÌsenti (Valedo), cane. di Ri­ patransone 247.8. Magìstri Dominici (Giulio dì Masello). erario di Conversano 324· Magistri Filippi (lulianus), de terra Montisrodoni 200; de mastro Filippo 201.2. Magistri Georgii (Iohannes), fextor, de reg. Campitelli Urbis

148.

203·4.

loe. prolonotarii regni Sicilie 239.


376

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

malfetanus (dull:) 76; v. Amalfi (di), Piccolomini. Malfitanull, Malfitano (Cesar), de Summa 46; de Neapoli. nOlo 141, 272, 285, 329; V. Amalfitano. Malga v. Giorgio (S.). Malii (Berardino); di F erenrino 228. Mallardu5 (Iohannes), de terra Pedismonlis, noto 257. Mallianum, portuensis dioc. 302; V. Magliana. Mallorea (regno de) Il. Maioricarum (rex). Malvisciole (abalia), in provo Maritime 43.4; 91 ; Malvisciolo, Malvitioso (de) 225.6; tl. Stephani (mon. S.). Mancarelli (Giovanni di Agostino), del casale di Valle di Prata 315. ManchonÌ (nob. Alfonso), di Capua 244. M a n c i n i. Mancino. Mancinus, Manzinus: Alferius, de Ve. nalro 123, 161, :194, 196. Antonius, civ. Venafri 124. Berardino, di Tolve, de Tulbio 317. Cesare, di Venafro 122. Cristoforo (d.), di Vitulano 309. Filippo (d.), arcipr. di Fossaceca 215. Marcus noto Gregorij, de Sompnino, noto 35. Nicandra, di Venafro, vedo dì Datlolo di Pielro Nigri di Mastrati 313. Pelrus, de castro Prati!le 212. Simeone, di S. Giorgio la Molara

Marca Anconitana (vicelegato della) 247.8; v. Capranica, Marchie Anconitane. Marcelli: Antonius (d.), civ. Venafri 125. Belardus 124. Marcellini (S.) li. Petri (S.). Marceliinis (Marcu. de), de Urbe 11. Marcellus V. Martellus. . Marchensis de Piscaria (bona mag.), in civ. Neapolis, in con­ vicinio S. Dominici 222.

Mancione, Manciono v. Mangiano. Mancisiis (Moy5en de), de Montorio, aud. et loc. gen. prin­ cipi. Capue 91.2. Manda.to: Bernardo, di Pozzovetere 57. Ricio 57. Manechi (d. Giacomo), arcipr. di Minervino 324. Manellì (l'es heredum Angeli), in reg. Parionis Vrbis 158. Manente (de): Elisio, di Fratte 156. Nicola 156. Manera (d. Stefano). di Sant'Agata de' Goti 275. Manfredonia, sul monte Gargano 116, 183. Manganelli. (de) o. Maria (S.). Mangiono, Mangione, Mangionu3, Manciono, Mancione: Alfonsu., de Neapoli 319.20; appaltatore della balla di Prata 317. Antonius, de Neapoli 259. Mangnioctus, Mangnollo Il. Magiotto. Mango v. Santo. Mangani (Nicolaus lohannis), proc. univo S. Marie de Oli­ veto 212. Mangrellis (de) li. Maria (S.). Manilio (Tiberio). uditore di curia e chier. romano 171. MannareHu (lacobo), de Santagata 262.

Mannalu. (Petrus), de Morcone 208.

Manni (con!r. S.), in tenim. Ananie 151.

Mannij (Antoni). de Santagata 262.

Manny (Dominicu5 Autonii), de civ. Ananie 35.

Manocchio, Manocco: Marino, di Andria 324. Nicolaus,

prat. univo Macchiaodani 212. Manosio (Antonio), dì Amelia 293. M a n se Il a: Agamenon, de Pontecurvo 20. Ioannes Tho­ masiuo (nob.), de Neapoli 276. Mansionis (oppidum) Il. Magione. Mantua (de) 209, 274; Manlue (marchio) 209 tl. Gonzaga. mantuanU5 209, 274; mantuano (in territ. et districtu) 209; man!uanorum (collegium not.) 209. Manuel (Angelo), dì S. Giorgio la Molara 154,

Marchensius: Iohannes (d.), frater LanciUocti 16. Lan. . cillottus. de Capua 16. Pe!ruciu. 16: Marchese (dello) Il. Casa (la). Marchese, Marchesi, Marchesìis (de): Bernardinus (d.), u. i. doetor 219. F [anmeua (d.), com. Ianne orator 78. Giovanni, dotto di leggi, di Capua 271. Giovanni.Fi­ lippo, romano, noto 273. Thomasius, de Caserta 80. Marchia (de), Marchie 327; V. Macii (de). Marchie Anconitane (legatus ad domini,,) 108 V. Rovere (della); Il. Marca Anconitana. Marchionjs, Marchonis (Antonius Iohannis), de Roccasieca 20. Marcho (de) V. Marco (de). Marcho (de ser), Marci (ser): Federicus, de Fractis 132. 135.6; v. Fractis (de). Nicola. not., proe. di Fratte 156. Marci (card. S.) 143-5. Marci de Cavolis (castrum S.), de comil. Murconi 114. 116, 132, 284. 303; de provo Terre Laboris 178.9; in re­ gno neapolitano 223; (terra di.habitata) ! 09; univo 66. Marcialfello (Giacomo), not.• di Maranola 152. Marciali., Marziale, M",czali.: Iannocto, fratre de m. Martino 230. MarlÌnu., r. commis. Principatus ultra 190; gener d. Grassie de Vera 229·30. Ma rciaoi, Marciano (de): Angelus, civ. Venafri 125. Georgius 124. Granius 124. Marciani~e 42, 220. 32 J • M a r c i a n u s, Martianus: Angelus. de CIV. Neapolis, no!. 218.9. Angelus. de Neapoli, noto 257.263,273,285, 295. Lucius, de Neapoli. 261. 276: L. 261. Marco de' Cavoti (S.) 154; O. Marci de Cavotis (castmm). Marco (fra), lettore del mon. di S. Maria del Carmine di Napoli 303. Marco, Marcho (de), Marci: Antonio, arcipr. di Spigno -Saturnio 157. Baldassarrus, Baldaxar, dictus Massone, de Neapoli 14, 66, 74, 111-2, 135.6; de Conversano 47; Massonus. Mausonus 64. 73. Do.mnicus, terre Pe­ dismontis 258. Filippo, di Napoli 112. Iacobus, civ. Venafri 125. Iacohus, terre Pedismonlis 258. Masso· nus, de Fundi, 99. Massonus, Masonus (magn.), de Neapoli 52, 165, 175, 275; Il. Fundi. (Bartholomeus de). Thomasius Iohannis, de castro Tini 213. Vito, di Gragnano 224. MarcoliniG (Malheus Lodovici de), dictus de Fano 76. Marconne (comte de) v. Morconi (c.omes). Marcotta (Marcianus). venefranus 282. mare. d'or 167. Mareuciu. (Ioannes), civ. Venafri 125. Mareu., card. S. Marei 143-5 o. Barbo. MarcllS ep. colocensis. alias Rodi 150.

Manulfi Il. Rocce (castmm). Mannnus o. Mancinus. Maraczo Il. Marracio. Maranola 152; (di) 155; Maranula, in provo Terre Laboris 26, 50.1, 65.6, 110, J 13.4, 116, 134, 254. Maranula (d. Iulianus de), legum doctor 26; (poss. in lo Cerquito, per!. Maranule) 50.

Marculus (d.). civ. Venafri 124, Marczano (de) v. Marzano (di). Mares (P.), de curo Leonis X pp. 302. Marescalli o. RomaneUi (d. lacoba). Margani: lacobus (nob.), fideicom. qd. Stephani et Pauli de Marganis 311. lohannes (nob.) 311. Paulus, rom., fil. Stephani 103, 148.50, 171, 311; (ux.or) Il. CaetanÌ

155.


_

377

REGESTA CHARTARUM ..

_._-_._-------

----_._~------_

(Iacobella II). Pelru. (nob.), de Campitelli 32, 43·4, 56,

148, 289; (fil.) v. Stephanus. Petm. leronimus, fil.

Pauli, heres lacobelle Il Gaietane 171.2, 310-1 ; (erede)

v. Cesarinì (Giulia); (uxor) v. Colonna (lulia). Sle·

phanus cd. Petri, nob., de reg. Campitelli 103, 1Oì-8,

141-5, 149-50, 311 ; (domus in reg. Pontis) 148; (fil.)

V. Pauln•. Margantis (Vincenzo), di Foligno 199. Marga.riteUa, vedo Jj Nj"ol~ de N:colao, J: Venafro. m. di Nicandro de Federico 302. Margiocta (Antonius), de castro Pratille 212,

Mari, Mary (de): Petrus Paulns, de Neapoii, 296, 317;

noi. 329. Pietro di Paolo, not., di Napoli 269.

Maria (5.): de meczo augusto (colta, festa) 241, 282. Ma·

rie (S.); mense augusti (festum de) 2, 16, 159; Virgi­

nÌs (mÌl!sa) 133-4 v. Petri (S.). Marie (S.): Pacis

(ecc!.), in castro Anearani 304. Monìalium (ecc!.), de

Capua 31, 34, 39, 48. Carità (della), osped. di Ca.

seria 302 O. Annunciationis B. M, Virginis (societas).

In.ula (de), di Conversano 324. Felectini (ecd.) 292.

FuncI; (ecci. de) 64, 110. 133, 157. Francaville (par­

rocchia) 166. Griptaferrata <abatia de), 32-3, 53, 55-6;

(tenim.). in Maritima Romana 53-4. Groptà (de la),

in terra Griptole 280 o. Porta (la). Monte Sancto

(mon. de) 85.6. Anunciale (eccI. et hospitale), de

Neapoli 64-5,100, 133; Carmelo (del), (conv.) di Napoli

291; Carmine (mon. del) 303; Cosmedin (ad), de

platea Portenove Neapolis 47; Maioris (eccL). de Nea.

poli 52; Nove (mon.), de Neapoli 283; Nova (de),

conv. in Napoli 283; Pedigrocta (ecel. de), de Nea­

poli 161, 195. Ninfa (chiesa di) 303. ,Maggiore,

di Pastena 157. Pe<:torani (ecd.) 330. PedismontÌs

(ecci.) 305. Piperno (collegiata di) 311. Preputiano

(ecci. de) 199. Rypulis (de), in pert. Corropuli (ecd.)

85-6. Vasiìs (de). eccI. in terra Sancte Agates 262.

Viano (de). de Scurcula, res in contro Vangnolo supra

stralam 56. Sermoneta (eccI. de) 58, 225, 297;

(capitulo di) 305; Gral;arum (eccL, cappella). de Ser­

monela 169, 172, 297. Tribiliano (eccI. de) 270.

Turre (chiericato de) 217. Araceli (ecci, de). de Urbe

172, 270; Aventino (in) I 07; Cecilie (cappella in

ecd. S.), in reg. Ponlis 143.;, 148.9; Maioris (basilica),

de Urbe 44, 102. 105, 107, 138-9. 172; Minerve

(fratres), de Urbe 172; Scole Grece (tenim.) 107 v.

CasleUucze: T rastevere (di) 315; Marie et S5. Kyriaci

et Nicolai (ecci B.), in Via Lata, de Urbe 165. Marie

de Pariete (eccI. mon. S.), vellelrensis dioc. 32-3, 55.

Vellelro (de), in dioc. di Benevento 186. ManganeUis.

Mangrellis (cle), parrocchia di Venafro 281. 302.

Maria Capua Vetere (S.), dioc. di Capua 326; (chiesa) v. Lo. renzo (S.). Maria di Oliveto (S.), 90, 156, 161; Marie de Oliveto,

Oliveti (castrum. lerra S.), de provo Terre Labons 90,

97, 156, 161,163,194-5,198,300: (sindicus) 212;

(territ.) 319.

Maria Celle Pette (S.). dioe. di Urbino 325. Maria (d.), locatrix domu5 ecci. S. Ursule in reg. Ponti. de

Urbe 143, 148.

Maria, uxor Pauli Corvi 58.

Marie (S.) o. Maria (S.).

Marie Maddalene (mon. S.), de Caleno 48.

M a r i co n cl a. Mariccnna: Andrea•• de Neap~li, miles, con­

siliarius Ferdinandi [I] 1l3, ) 16-7, 119.20, 129, 137,

VI,48

..

_._--­ ---------

140. 160, 163. Beatrice, di Diomede 318. Diome·

des, de Neapoli, Sommarie presidens 222, 268-9, 271.2,

318. Nicolaus Maria u. i. doctnr 296 j di Napoli 317.8 ; Il. Dopnella (de). Marignani (villa), pert. terre Silvi 83. Mariinon (mag. Plegamas de), catalano 284. Marinella (de) o. Marmello. Marinere (Robertm), can. rothomagensis ecci. 24. Mar i n i. Marinis, Marino (de). Marinus; Bartolomeo di Antonello 85. Daniel, prio! mon. B. Marie de Grip.

taferrata 42. FranciscUll, frater Roberti 12. Geronimo

di Giacomo. di Fondi 157. lacobus (d.). de Fundis, le­

gum doclor 52.3, 69, 137, 157. lohannes. de Varano,

prepositus camplensis 86. Nicolaus, not., magne curie

mago iusliciarii regni Sicilie aclorum mago 27-8. Pelmo,

de castro Pratille 212. Pietro-Paolo. capuano, noi. 271,

326. Robertu~, de terra Cayvanj 12-3. Stefano, di Capna 266. Marini Antree (d. Mutius), de terra Machiegodani 330. Marinns, rcctor ecci. S. Iacobi de Montano 91. Mario (sec Lucha). de Terracena 208. Mantima Romana. Urbi. Rome 43.4. 109, 132.3, 284.5;

Maritime, Maretime (prov.) 21.2, 91, 113, 126, 129,

171, 207; v. Campania.

Marius (Petrus), mag. domuo card. de Columna, de Urbe 146. Marlianus (Nicolau. Antonins), de civ. Caleni, noto 48-9. Marmetlo. Marinello (Tomas de), sindicus Macchie 200-2. Marmisorii (abbatia), in partibus ulliritimis, in dioc. velletrana 129; Il. Valvisciolo. Marmorano (pheo de lo), in territ. de Caivano 139. M a t o t l a , Marocta. Marotta. Maroethe: Alfonsi (orlu!), in pheudo Macerate, in districtu Caserte 100. Antolinus Iuliani, civ. Venafri 125. Antonius 124.5,333-4. An­ loniu. lacobi 124. Baptista 124. Blasius 124. Ce. sare dì Giovanni 316. Cesare, d'Isernia 313. Da· mianus, civ. Venafri 124-5. Giovanni, di Teano 316-7. Iacobus, dv. Venafri 124-5. lsidoro di Giovanni 316. Iulianus, civ. Venafri 125. Leonardos 124: Leonardo (llUlestro), di Venafro 334. Marciano di Antonio, di Venafl'O, noto 319.333-4. Nicander, civ. Venafri 124·5. Nicolau. (d.) 124.5. Paulus 124. Rayneri 125. Ro' ge,ius 125. Marra (della), Marra (de): Matheus Antoniu. 80. M a r r O (cl e): Nicola, di Calvi Risorta 49. Nicola-Antonio, di Mdfi 326. Marudo, Marraczo: Micco, di Marcianise 42. Troiano, dì Caserta 70. Troiano, orEano dì Vilo, di Sala 42. Marrano (Petrus), civ. Venafri 124. Marrapudi; Anioni (mastro), deSant'Agata 262. Bapti.

sta (mastru) 262. Cola 262. Colaci 262. Cola 10­ hanni 262. 10hannÌ 262. Liso 262.

Marroccho (Peltus). Sermineti 97.

Marsici Novi (civ.) 29: Marsico (de) 27; Marsico Nuovo 325.

Mart. (Ioannes), de Neapoli, vicecomes F uudorum 208.

M a r t e II u s, Martello; Nicolaus, de Castro Forti. noI. 69. 128,

136; Marcellns 69. Nicola, not., di T raetto 117.

Martiali. (d. Bartholomens), de Neapoli, u. i. docto~ 289.

Marlianu. o. Marciani.

Martina (lacobus de), de cnr. Ferdinandi [i] 164, 167, 169.

Martina Franca Il. Martine (terra).

Martinaccio (PeltUs de). archipresb. Pratille 212.

Martine (terra), in proVo Terre Bari 119. 134,137.8,176.7,

183.


DOCUMENTI DELL' ARCHIV lO CAETANI

378

Mattinelli, Martinello (de): Andreas, de villa luglianj, pert. Averse 3. Erasmo di Francesco, di Mola, prete di S. Nicola di Gaeta 152. Martinellus, de villa luglianj 3. MinicheUus 3. Nicolau$ 3. Martini (S.): Castro Forti (mon. de) 75. Neapolim (mon. ord. cartu.iensi. extra) .3, 195. Martini (feudum S.), peri. Caserte. 14. Martini ~. Petri. M a r! i n i. Martino (de): Andree (Ierra iudici.), in Sanel" Po. linaro, in territ. Calen; 49. Antonius, civ. Venafri 35. Blasiu., de Teano 48. Carusio di Giovanni, di Vitulano 309. Colella, de Teano 48. lacobus. de Piperno 11. toanni 308. Minichellm, de Caserta 2. Martini Andreje (d. Muzio), di Maccbiagodena 293. Martino (ubi dico S.), in lerrit. Caleni 48. M a r t i n u s: Angelonus, de castro Tini 212. Antoniuo. de lo Casale 126. Iacobm, archipresb. Montis Aquili 90. Nicolaus, de lo Casale 125. M a rt o n o, Martoni: Antonio di Nicola, di Alvignano 240. Maria di Nicola, di Fossaceca 215. Martuccio, di Cior­

lano 236. Martuczio, Martuesio (de) v. Martucii. Martufus, de Turri 270. Marturano (.tarsia magna de), in civ. S. Agathes 322. Mar tu Martnlii, Martucio. Martucsio. Mal'luczio, Mar­ tuliis, Martutio, Martuzio, Martuzo (de), Martuzzo: An­ tonellus, de Conversano, ad contractus iudex 49, 50, 85. Blasius Antonii, civ. Venaf,; 124. Carlo, chier., di Nicandro 333. Cola, di Venafro 282. Costantino, di Venafro 273, 281-2, 302, 317, 327, 334. Do­ menico, di Fratle 156. Donatellus 296. Donato, cane. di Caserta 264. Federico, di Venafro 122-3. Fran­ cesca, di Nicandro. moglie di Scipione Ricetta 334. Giacomo 326. Giacomo di Giovanni. no! .. di Castel­ nuovo 158. Giovanni, di Conversano 318, 322. Iaeo­ bus Antonii, civ. Venalri 124. Martuliu•• aromalarius, de civ. Venaphri 313. 319; di Nicandro 333-4. Ni. cander, Nican!er, civ. Venalri 124, 162. Nicandro di Cola, Ni,olai 282, 333·4. Onofrio (don), di Galluzzo 318. Pietro, di Castelnuovo 158. Martuzzello: Ascanio del fu Altobello. di Praia Sannita 309. Nicola (d.) 312. Martyr (P.), .ecre!. card. Pauli Fregoso 165. Maruzzia, vedo di Angelo de Iennaro 309. Mary o. Mari (de). Marzanicha (Gattino de). di Caleno 49. Marzano (di): Ioannes Antonius, dUll: Suesse 80. 95. Alto. bellu•• miles 31, 33.4, 39, 47.8; (uxor) V. Caputo (Laura de). Franciscus, fil. Altobellj 34; (uxor) v. San­ gro (Catharina). Marzano (de) 86, 212, 330, 332. Masa (de): Antonius loanni., civ. Venafri 124. Centiu6 IoallnÌs 125. loannes luliani loannis 124. Nicander Pauli 10Rnnis 125. Nicolaus 124. Masarellis, Masareli. (de) o. Mazarellis (de).

eii,

Mascabruno (Giovanni), di Napoli 190.

Muci, Masci. (de): Angelus loanni•• civ. Venafri 124,

126. Bietus J 24. Masciarello (Nieander de), civ. Venafri 125. Mascii de Priore (Nicandro de) di Venafro 328, 333.4; v. Priore (de).

Mascio (de) v. Massi.

M ...çi,me (I..) v. Mugione.

Mascione (ca!ale della). vulg. Sulfurara delli Cafarelli, in par· libus Latii 311. Maselli (Thomasius Iohannis), de castro Tini 212. Masii, Masio (de): Antonio, di Sperlonga 152. Berardi. nus, de Ferentino 8, 189. Bonifatius Antonii, de ca­ stro Turris 51. Cecco, di Suio 155. Domenico (m.), di Sperlonga 152. Gaspare, prete, di Fondi 154. Gio. vanni, di Maenza 311. Giovanni. di Sperlonga 152. RosaI., d; CiovnnnÌ, di Maenza 311. Massa (nob. Nicola Antonio), di Maranola 152. Massa Marittima (vesc. di) 126. massanU5 (ep.) 126.7 v. Conti (Ieronimus). Massara (d. Giasone de), di Minervino .324. M ....ar;" (Pasquali. della) 66. J 12. Massarii, Massarius: Angelillus, de villa Tbori 159. An­ gelillus, f,aler Cbr;'tofori et Pauli, de Cayvano 13. An­ toniu., de villa Thori 159. Chrisloforus 13. Henricans, de villa Thori 159. Paulus, de Cayvano 13. Pelrus, de villa Thori 159. Massei. (de): Anellu. (nob.), de Neapoli 229. Franci. seus Fabritii, de Narnea 142. Massi. Masso (de): Datto di Antonio, di Ciorlano 328; Daetilus de Masci., 328. Massuo Petri, proc. univo Zurlani 212. Massimill.. lJ. M ..ximill... Massimo: A. de Maximis 302. Franciscus, scriptor apo­ stalieus 127. Panlos (nob.), mereator romanu!, de reg. ParionÌ.s 23. Massimo (de) v. Priore (de lo). Masso (de) o. MaSlli. Massone o. Marco (de). Massono (LanciIloctus de) 66. Massonus, Mausonus v. Marco (de). Mostrati 313; (di) 319, 327.8,330,333·4. Maslrate (ca· sale, terra), de baronia, comit. Prate 163, 198. 300. MastratÌum (proc. castri) 212. Mastrati. (Nicola de), noto di Venafro 281. Martrellone (ad). nelle pert. di Caserla 272; 1>. Forano Largo. M a s t ri il i s (d e ): F ranciscus, de Nola, curie mago iuslÌcia­ rii regni Sicilie iudex 27·8. Giovanni·Tommaso, dotlore di leggi, di Nola 228, 244. MaUro, Maestro (de lo): Christoforus, de terra Mon. tisrodoni 200.2. 16annes, abbas 203-4. Nicola, not., proc. di Sonnino 158. Mastro Angeli o. Magistri Angeli. Mat.s, de cane. ep. sÌgn;ni 275. Malalono (Bernardino-Lando de), not., cilt. di Bari 324. Mataralii (d. Iohannes), vie. el camo coranm, hostiensis dioc. 58. Matarazo (mag. Tl.omas) 143; architector in Roma 144. Ma!arozzo (Giovanni), noto dì Pastena 157. Matera 82. Materarum (territ.), in provo Basilicale 276. Matbere (civ.) 85. Materna (ad). in pertin. Cayvanj 12.3. Mateutii o. Quattro (de). Mathei v. Mactei. Matlei. Matina (la), alias de la Frustaria, feudum in pert. BOlonti 4,

82-3. !VI a tre ns e. Matrens;': Antonellus, noi. cune mago iusticiarij

regni Sicilie 27; Vicarie actorum mago 80; de Nola 81 . Giovanni.Antonio, di Napoli, noi. di curia 163. Mattei: Ludovicus (nob.). de Urbe, reg. Transtiberim lO

33, 54, 89, 105.


REGESTA CHARTARUM

Malteo (S.), detto de deli Gradelli di Napoli 283 v. Mac­ tei (S.). Matthei v. Boncambijs (de), Bovi!, Maclei, Mattei. Mattu!ii v. Quattro (de). Matutii, Matu.ii. (de), Matuzii: Antonius, civ. VenafrÌ 124. Franciseus, can. S. M. Maiori. de Urbe 138. Luigi, romano 314. Maurelli (bona), in pert. ville Iuglianj 3.

Mauro (Marco-Vincenzo de), di Napoli 215.

Maxanus (Petrus), civ. Venafri 124-5.

Maxaria (de la) 195 v. Slarze (le).

Maxella (de), Maxelle: Franciscus, civ. Venafri 124.

Iohannes 124. Petrus 124. Maxima, romana, mon. S. Cosmati de Urbe 237.

Maxim!i li. Ca..<e (tena).

Maximilla, Massimilla (Giovanni), di Prata. noi. 327-8, 334.

Maximilianus I, romanorum rex et imperator 209.

Mallimìa (de) o. Mll55ìmo.

Malto (Geronimo), di Sorrento, m. d'atti del S. R. C. 303.

Mayella de Boyano (prior de) 195,

Mayo (Benedicto), Casali. 126.

Mayorana. Mayrana: Anellus, de Regio 263. Antonio,

di Napoli 291. Fracola Lanzus, de Regio 263. Gio­ vanni, di Napoli 190. Lanliu5, de Regio 263. mayoricensis ecc!. 225-6. Mayoris v. Petre (castrum). Maruri v. Monte (ad). Maza v. Capo. Mazabufali. (Petrus de), de reg. Arenule, de Urbe 91. Mazagiugno (Andreas), alias Lancianese 330. M a z a n c o I, Mazancollo: Antonio, del maestro Giacomo 292. Cesare, di Antonio, di Sermoneta 292. Mazani Il. Iannaroni. M az Il r e Il a, Mazzare!!a: Domenico, di Caserta 108. Ni. cola 308. Mazarellis, Masarellis, Masare!is (Galeaeius, Ghaleasso de), de Prato 323, 329, 332. MazarQcta. Mazarotta (Vinciguerra). noI., Vicarie actorum mago 27-9, 80. Mazeo (Algiasius de), dominu. castri Mudi, baro 28. Mazzuchella (Vincenzo di Mimeo), di Caivano 139. Mechalante V. Mercatante. Mecutiy (Ercole), di Tortoreto 85. Medesimo (loannes de), civ. Venafri 125. Medici: banchus de Medici. 27. Iohal1nes, de Florentia 323. Iuliauus, dux nemausensis, frater Leoni. X pp. 316. medicina v. arti (dott. di). Medici. (Franciscus de). de Granoro 13. medico 241. mediolanensis (archiep.) 9. IO; (dux) 220-1. 223. 239. Medì"lani (dux) 7, 8, 25, 220·1, 223, 239 (orator dùctun)

78. MediolauQ (mag. Iohannes de), mag_ fahricatol" campanilis eccI.

S. Petri de Fundis 30. Meffe, Mellie (Herricus), de Capua, noto 80.

Meghenia (Geargius). noI. 148.

Mei Ambrosii (Nicolaus), de reg. PonlÌs, diclus F antaguso

144; (Cola), dietus Fantaguzzo 164. Mela (de la) V. Corte (la). Melchioris (Mdchior Antonii), de terra Francaville 166. M e l e: Cervasio, di Fondi 157. Martuczius, de Prata 162. Tommaso (Ul.), di Teano 29\; ferrario, di Napou293. Mele (de)

v. Campi.

379

Melfi, Melfa 326; (princ. di) 244, 283. Mellìe (dux) 183-4; v. Amallìe, Cara.cciolo. Melfia, Melphia (de): Nicolai (bona), in lo Trio Longo, pert. Cayvanj 12. Roberto, di Napoli, noto di curia 163, Melficio (de) 274 V. Molfetta. Meuto (ad), nelle pert. di Caserta 272. Mellaria v. Pretamellaria. Melle (de) O. Campi (terra). Mcllini, MellinÌs (de), Il. Millini. Mellone (P.), de curo Innocentii VIII pp. 137. M"lucii (Nicolaus), civ. Venafri 124. Menescalchi. (d. P"trus·Antonius de), de terra Pedismonti. 257-8. Menescha\cus: Antoniu., civ. Venafri 124. BlllllÌu. 125. Ioannes 124·5. Leonardu. 124. Paulus 125. mensurarum (mercatura) 255 o. ponderum. . Menlavona (Franciscus Alexii), de reg. Pinee. romanus 23. . Mentebonis (Hieronimus de) 136-7. Meo (de): Bictus, civ. Venafri 124. Ciecu. 125. Era­ smo, di Sperlonga 152. Giacomo, di MaranQla 152. M e o I i s (d e ): Giovanni-Antonio, di Fondi 137. Pietro 137. Mercato (de) 158 v. lohannis (S.). Mola (de) O. Sopra (ubi dic.). Mercatante (Nicolaus), civ. Venafri 124-5. Mercurio (nob. Nicolau. Marinu. de), d" Neapoli, noI., Vi­ carie aclorum mago 27, BO.

Mesoana, Mesania (de) 76, 78.

Messina (dioe. di) 308.

Meuli o. Notarii.

Meuli, Meulo (de); loannes, civ. Venafr; 123. Iohannes, scÌndicus Trasarcii 123; de lo Casale 125. Nicola (mai­ stro). di Castelforte' i 53. Pelrus, de lo Casale 125. Mezzarota: (Ludovicus), card.. patriarca aquilegiensis 32. Miani (castrum), provo Aprutij ultra 82; ex pert. civ. Terami 224; Il. Ariani (castrum). Micanis (Pandolfo de), chier. della dioc. di Genova 293. Micchaele (de) V. Michaeli•. Miccinellis (Melchion de), romanus, noto 44. Michael (S.): cavalliri del hordine del Arcangelo 283; col. lares de la empresa de S. Miguel 283-4. Michaelis (miles ordinis S.) 289. Archangeli (festum S.) 44-5; de mensemaii 23; de mense septembris 23. Mìchael (AndrcalI), de castro Tini 213.

Michael (frater), guardianus eccI. S. Francisci de Prata 195.

Michaele (de mastro) V. Francesco (de).

Michaelis O. Recchia (de).

Michaelis, Michaele, Micchaele (de): Antonius, civ. Ve­

nafri 125. fOMnnes, rom. civis de reg. Pinee, noto 103, 108, ) 42-3, 148; scriba ep. luliani de Malfeis 150. Ioannes Leone Nicolai. civ. Venafr; 125. Iohannes Ni­ colai, de castro Tini 213. Michele di Giovanni, di Al­ vignano 240. Paschali. loannÌll, civ. Venafr; 125. Sar­ rus, de castro Tini 213. Miczonus, Mizonus, Mieionu. (Slasiellus), de terra Cayvani, noto 12.3. Midea, uxor Antonii Gaytani de Aragonia 68. Miele (de), Mielis: Amieus Lene Nicolai, civ. Venafri 125. Benedictus LeonÌll Nicolai 124. Ciccus loanni. 125. Michael Nicu, civ. Venafri 124. Nicander Ni­ colai 125. Nicolau. Leone (d.) 124.

Migini (Simonis) O. Thomaginis (de).

Migliarense (Giacomo), di Cas~rta 75.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

380 ~---

----

---~-~~

Migliolo (d. Alessandro), prete, di Napoli 113.

Miglyani (Aniollelllls), de Neapoli, noto 229.30.

M i g n a, Migllia. Mignills: Antonim, cane. Honorati·1I Gay­

tanj de Aragonia 55,66,69. Iulianus, fundanus, artium et medicine doctor 68.9; proc. di Fondi 157. Ono­ rato, di Fondi 263. Miguel (S.) Il. Michaele (S.).

Mii Pomelli (Domenico), di Roccagorga; chier. di S. Antonio

di Maenza 311. Mi!. (lo.), de curo Pauli II pp. 2. Milano 293. Millan (due de) 239.40; o. Mediolani (dux). MìJicijs (Richardus de), domicellus romanus 25. Milionico (de) 280. Militibus (Georgius de), de Urbe, de reg. S. Eustachii 91. Millan o. Milano. Millini, Millinus, Mellini, Mellinis (de): Antonio 244. Ma­ rius, cane. Urbis 237; rom. 218. Mellinus, de cnr. Innocentii VIll pp. 137. Sislo (nob.), del rione Parione

304, 314. Millisi v. Moli.ii (comil.). Milono, Milonus: Antonio, di Napoli, noto di cuna 163. Nicolaus, de civ. Avt'>ree 258. Prisciano, di Napoli, noto 163. Minando (Gregoriu. de), civ. Venafri 125. Minerve V. Marie (S.).

Minervino 324; (di, in) 325, 331; v. Minorbini (civ.).

Mingnius v. Migna.

Mingula (Antonello dì Pietro), di Monticelli 156.

Miniani (baronia), de provo Terre Laboris 222.

Miniato (di San) 325.

M i n i c i : Andree (bona mag.), ad Ducenta, pert. Cnyvani

12. Minicus, frater Andree, de Cayvano 46. Minorbini, Minorvini (civ.) 331; (terra) 255; v. Minervino. minorum (ordinis) 112, 263; de observancia (ordo) 133; v. Francisci (S.). Minorvini (Ierra) V. Minorbini . . Minturno 155; Il. Traelto, Traiecli (castrum). Minutillo, Minu!ilo: Ramondo. nob. di TraeUo, cap. di Castelnuovo 158. Salvator (magn.), de Neapoli 276.7, 307. M i n u t o l i, Minutulo, Minutilus, Minutulus: Flaminius, Fla­ mingo, ep. nolanus 80.1. Iacabus, eledus [ep.] nuceri­ nU5 33. Nanllol"" de Neapoli 80. Miraballis (Giuliano de), provinciale del mon, dì S. Maria del Carmine di Napoli 303. M i r a b e Ili. Mirabellis (de): Iohannes, gabellotus Beneventi 315. P etrus (frater). ord. predicato rum 68. Miraglia (bona heredum An!onii), in pert. ville Iuglianj 3. Misiagna (Angelus de) 91. fviila, vedo di Raone de Remedio 43. Mizerri (P eltu. Iaeobi), de castro Tini :1 \3. IVlizonus o. l\lHezonus.

Mocario (Domenicus de), reg. Pontis de Urbe 164. Mocharu., Moczarus (Bernardus), de Prato, proc. Ersilie Gaie-

tane 290. Moctule (terra) 255.

Moczaru5

Il.

Mocharu5.

modiu. terre, 2, 3, 48.9, 195. 282, 295; ad iustum passum 12: ad mensuram Avene 3, 12: ad passum civ. Caleni

48; moggi 282. Mola (de) o. Sopra lo Mercato (ubi dic.); (della) v. Vadum. Molara (la) o. Giorgio (S.), Molinara. Malaria, Molario (Berando de). chicr. di Lione, noto della curia rom. 114.

Mole di Gaeta 152. Molall Gaiete (apud) 25-6, 41, 50: Moli. (de) 26; o. Formia. Molelli (Sebastiano di Pietro), prete di S. Maria Maggiore di Pastena 157. Molfetta 318: v. Melficio (de).

Molina de la Corte (baleatorius le), inlus civ. Venafri, ubi dico la Peschera 86. Molinara, Molinaria, MolinarÌo (de) 62. 109, 114, 116, 132,

185,

ti.

Georgij

(leu,,"

S.).

Molinarii: Benvenutus, civ. Venafri 125. Leonardus 124. Molisii (prov. Comitatus) 55, 88-90, 163, 175, 190, 198. 200-1.237, 300,309, 328.330. Millisi (comit.) 237. Molli. ( de) o, Mole di Gaeta. M o Il o: Angelo, primi cerio di Capua 271. Bartolomeo (nob.), di Napoli 222. Monaci (delli) V. Ponti. (contr.). Monacischi v. Castri Veleri. (easlrum). Monacus, de CaslroveterÌ T rasmundi 91.

Monda (nob. Francischus de), de Neapoli 86.

Mondragone 49, 155; o. Rocca Montistragonis.

Monelli (Giovanni di Cecco), di Sperlonga 157.

Monfalcon (Gabriel de), miles. gubernator Manfredonie 183.

Monfini V. Rocca.

Monforte (de) O. Montfort (di).

Monialium de Capua ti. Marie (eccI. S.).

Monopoli (dv.), de prov, Terre Bari 84, 91; (de, di) 179,

188, 208. 219, 323. Mons O. Mente, Montis. Monsaquili, Mons Aquila Il. Montaquila. Monsignorii. (Iacobus de), can. S. M. Maiori. de Urbe 138. Monso (Bartolomeus de). civ. Venafri 124. Monspaganus Q. Montepagano. Mon!empetri Il. Montispetri. Montalto (di): Lucretia. fil. LudQvici, uxor don LQysii Caie­ tani de Aragonia 331. Ludovicus. regeus cancellariam in regno Sicilie 33 1. Montaltu" de curo Ferdinandi II regis Sicilie 267. 272, 277. 291, 299, 300, 318, 327. M o n t a n ar i, Montanariu5: Giacomo-Antonio, di Ailano 160. !acobus, de castro Tini 213, Montanaro (in) 220. Montanea Royani, aprutine dioc. 85. MQntane Roseti (castrum), provo Apruczii ultra 146.9. Montaniczo (terreno in), censuario alla curia di Alvignano 240. Montano (Pellegrino), di Acerra 295. Montano (lQ). entro Ciorlano 236. Montaquila 81 ; (di) 199. Mons Aquila, Monsaquili, de prov, Tene Laboris 40. 198. 300; Montaquila (castrum de) 191-2; Montisaquilì, Mantis Aquili (castrum) IO-I, 40, 89, 90, 319; Montaquili (terra) 163. Montaquilo (ca­ steli" di}, 270, 273; (signore di) 200:

D.

Caetani (Ber.

nardinus Maria). Montaquila: Giovanni.Nicola 273. Nicander, de civ. Ve­ naplui 273, 317. 319. Nicolaus 86.90. 161, 166; (relicta) Il. Andreis (Catarina de). Philippus 124. Phi.

lipellus, Filippus, Filipello 194, 196. 273. Troyanus (magn.) 90, 319. Montarescum, in regno neapolitano 224. Monlaroni Il. Monteroni.

Montaronìbus (de) il. Monteronibus (de).

M o n t e (d a): Antonio, vesc. di Siponto. uditore gen. della

C. A. 223; arcivesc. di Siponto 114. 247-8, 271. Antonio, di Napoli, noto di curia 163. lotto, di Te­


REGESTA CHARTARUM

ramo, noto 184. Nicola, di Sonnino 158. Vincentius, de Neapoli 105. Monte (de) V. Capo (ad), Maiorano, Monti.; (supra) o. Summana, Forano Largo (ad). Monte Albano (Giovanni de), di Caslellonoralo J53. Monte Aquilo (de) v. Montaquila. Monte Ca~lelio (mon. q. dico lo), super villam Atellanj Su­ pramontis 2. Montecateno (Ugo de), vicerex et loc. gen. Calabrie etc.

262-3. Montechi, Monleculi (terra inhabitata), provo Aprutij ultra 82-3; Monteculum, casale Roseti, in proVo Aprut;i ultra 177; feudum inhabitatum 224. Monteferrato (de) 274. Monteforte (de) O. Montfort (di). Monlegalterium, in regno neapolitano, 224. Montis Gualterij,

Montisgnallerii (castrum) prov. Aprulij ultra 82-3, 171.

Monte Granario (de) 304.

Montelanico v. Montislanici (tenim.).

Monteleone, Montelione (domu. lohann;. Baptiste ed. Geor­

gii de), in regione Pontis de Urbe 143-4, 148-9; Il.

MOlllisleonis (cornea).

Montella (Anibal de m. Roberto de), castellano de Cuper­

sano 186-8. Montella (conte di) 283 ; (marchesa di) 286. Monte Maiori (de) 76; Monle Mayuri (ad), in territ. di Pratella 312. Il. Felicis (castrum 5.). Monte Oliveti (ecd. de), de Neapoli 161. Montepagano 209, 224; Montempaganum, in regno neapolitano

224; Montispaganì, Monti. Pagani (castrum), provo Apru­

tij ultra 82_3, 177, 248-9; Montepagano (de) 85.

Montepeloso (dì) 277; capitanato 28B; Montispilosi, Mon­

tis Pelusii (terra), in proVo Basilica!e, 255. 276; O. h·sina.

Monleroduni 200, 32B; in Terra di Lavoro 199, 270.

Montìsrodoni, Montisrodini. Montisroduili, Montis Odroni,

Monti. Rodoni, Monti. Rodoni., Monti. Roduni, Monti.

Rotundi (castrum), de provo Terre Laboris IO-l, 40, 92,

191.2; proVo Comitalu. Molisi; 200-3, 328; in regno

neapolitano, in Comilalu Millisi 237; Monterodono, Mon.

terodonio, Monterotund" (de) 169.70, 199, 200, 204,

Montem Circeum (prope) 245

328. Monteroni, Monterronj, Montol"Oni, Montaroni (casale), in provo

Terre Bari 37, 221 ; comitatus Conversani 82-4 V. Casalis;

Feudo de lo marchese de Bitonto 219; Montirroni (ca­

sirum) 248.9; Montoroni (casale), in pl"OV. Terre Hi­

dronti 177.

Monteronibus, Montaronibus (domus d. !\Anetei de), In reg. Pontis de Urbe 143.4, 148·9. Monte San Biagio 156; ll. Monticelli. Monte Sanclo (de) 85-6 v. Marie (mOli. S.).

Monte Sant'Angelo, sul monte Gargano l 16. Monte Sicco (Bernardinu5 de). frater Petri Pauli, de Tra. munlo 188. MontesÌccum, in regno neapoli/ano 224; Montis Sicci, Mon­

lis Sicchi, Monlisizi (castrum), provo Aprutij ultra 82-3,

177, 248·9.

Montforl (di): Federico 177, 281, 291; (m.) v. Pandone

(Eleonora). ViIlenuccillS. de S. Georgia 160·1.

M o n t i bus (d e :) Iohannes, de Capua 100. Nicolaus­ Antonius. loc. magni camerarii, consiliarius F erdinandi [I] 4, 6,9, 14·5, 17.8, 3,5,38; (feudum) o. Martini (S.), Ricalis.

Monticelli

381

156; (castrum, terra), de proVo Terre Laboria 114

116.7, 127, 137, 156.7, 218. 254; Mon:issellis (ca­

strum), in regno neapolitano 223; Il. Monte San Biagio.

Monticello (Ioannes de), mayordomu5 ducisse Trayecti 306. Monlignani (casale), in regno neapolilano 224.

Montilio (Marcu.). arti. peritis.imus 288.

Montirroni (castrum) o. Monteroni.

<

Monti. V. Monte.

Monti. (Iòannes), "iv. Venafri 124.

Monti. Alti (dux) 307.

Montisfini O. Rocca Monlini.

Montislortinj (terl'a) 19, 107; V. Artena.

Monti. Iarclani (platea), in reg. Ponti. Urbis l 48; (platea

palatii) 149. Mon!Ìsizi O. MontesiccuID. Monti.lanici (tenim.), in partibus maritimis, in dioc. velletrana 129; c. Montelanico.

Montisleonis (comes) 255; o. Monteleone (de). Pignatelli.

Monti. Od:>risij (comes) 27 O. BarriI;•.

Monti. Odroni 11. Monteroduni (castrum).

Monli. Penserìi (cornee) 182 V. Bourbon (de).

Montispessuiani prìvilegium 244.

lVIontispetiti, Monf:Ìs Peticti (casale), in regno neapolitano 224;

(villa), terre Silvi 83. lVIontispetfi, Montis Petri (terra inhabita/a), provo Aprlltij ultra 82-3; Mons Petri, Monspetri. casale Roseti 171; feudum inhabitatum 224. Monlis Rodoni (Damianus Macthei), civ. Venafri J25. Monti. Rodon;, Roduni, Rotundi (castrum) O. Montero­ duni.

MoniÉ S. lohannis (castrum) 5, 16, 20.

Montissellis (castrum) V. MonticeUi.

Montistragonis Il. Roccha.

Montisviridi. ;nhabitata), provo Aprutij ultra 82-3; ca­ sale R05etÌ 177; feuduffi inhabitatum 224.

Montium (de, in regione), de Urbe 150, 158.

Montone, in regno neapolitano, 224; Montoni (castrum),

provo Aprulij ultra 82-3, 91, 177, 248.9.

Montone (Carolua de) 147 O. Fortebraccio (de).

Montorio (de) 91.

Montoroni (casale) v. Monteroni.

Montpensier

ti ..

Montis Penticrii.

Monupoli (Frabitius d. Nicolai), de Civitate Theatina 104.

Monutolo (Giovanni), di TOTre del Pillno di Caserta 75.

M o r a n i t o: Bernardino, de Santagata 262. Cola 262.

Morcone (Cola), de lo Casale 125.

. Morcone 155: (de) 208; Morconi, Morenoni, Murchoni,

MUTeon; (civ. terra), in regno neapolitano, 64, 67, 109,

113.7, 132-5, 178-80, 223, 243, 284-5, 303; (co­

m.,.) 133,153-5,157,167,169, 174-8,180-1,243.4,

272, 284-5, 291 V. Gaetani d'Aragona; (governatori)

.155; (visconte) 154. Morcone (Angelus de) 208. Mordenti (Antonio), di S. Severino 155. Mordino (lacobus), civ. Venafri 125. Morelli: Carlo, noto 209. Guido, can. bismulino O) 99. Morelli o. Podii (castrum). Mori (Zacharias), ep. terracinensis 289. MorÌminus o. Mormile. Monni (Francesco), noto in Roma, chier. d'Embrun 171. Mormile, Moriminus: Alliba!, de Neapoli 330. Enrico (d.), appaltatore della balla di Praia 317; di Napoli

321, 328.


382

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAETAN I

Morocch.io (Simeon), civ. Venafri 125:

Morreeanç, Morretani Il.' Terr!; (castrum).

Morrelli Il. Podii Morelli (castrum).

MorriUu! (Christofanus), Pedismonlis 258.

Morte (de): lacobus, de Neapoli, 13,46,218-9,257.9,

263. 276-7, 295; no!. 244, 278, 280. Nicolaus,

noto 14.

Morlula, casale Rose!i, in prov. Apructii ultra 177, 224;

Mortul!;l (terra inhabitata) 82.3. Maruni (Thomas), masaariu. crultri Ancarani 304. Moscareilo (Autoniuo), dine., de Monterodonio 328. M05chella, Moschellei: Andreas (d.), civ. Venalri 124. Giovanni 328. Paolo 328. Mosciatellus (d. PelrUS Angelus), de Neapoli 283. Mostaca, Mostacha (Angelus},deGaieta Il,152-3, i55, 157. Moza. (Salvatore), di Crispano 153. . Mucallo (d. Mutius de), de Machiagodena, cappello in Peclo­ rano 330. Mucii (ca.lrum) 28; .,. Muco (de).

Mucio (Nicolaus de), proc. univo Pectorani 212. Muclio (Matte" de), di Piedimonte cl' Alife 156.

Muczo Il. Magistro (de).

Muglionici (territ.), in provo Basilicate 276. Mulucio (Domenico de), di S. Giorgio la Molara 155. M u n cl o; F ranceaco, are. di S. Angelo di Sonnino 158.

Giacomo, capito di Sermonela 199.

Munzarellis (Guglielmo de)

325.

Murconi, Murchoni 11. Morcone.

Muri c. Flumaria.

Muro (vesc. di) 185; Il. Orsini (Flavio).

Murri (castrum), provo Aprutij ultra 82-3, 177, 248-9; Mur.

rum, in regno neapolitano 224.

Musa (Pau\us loannis de), civ. Venafri 125. Musani o. Muscianum. Muscectola (Iohannes Antonius). u. i. doetor 296. Muschectus (Birmiglyectus) 13.

Napoli 2, 4, 5, 7, 12.4, 16.8, 27, 33, 35, 38-40, 46.7,

51, 54-5, 61-3, 69, 71, 76. 78.9, 85, 88, 92.4, 98.

102, 106, 109, 102-4, 116-7, 119, 128, 137', 139-41,

ISO, 159, 163, 166.8, 175.82, 184, 190-1, 193.4,

196, 2 i 6-8, 222, 227, 248.50, 254.61, 263, 266,

268.9, 272-~, 275-7,283-4, 286-7, 291, 293, 295.6,

303-4. 307-8, 311, 3i7-8" 320, 322, 326-7, 329,

331-2; (di, in) 155-7, 163, 193, 199, 215,219.20,

228, 257.263-4, 270.277, 281,283,288,291,293,

295, 3 i 2, 317-22, 324-5, 329, 332.3; Naples, Nap­

ples 167, 228, 239; Napule (de) 321; O. Neapolis.

napolitana !!. neapoIitana; napolitano (primario) 283.

Napples, Napule Il. Napoli, Neapolis.

Nardel!a, uxor Macthei F errayoli, de villa Thori 159: (tia­

nus) /). Stas;o (Dominicu$ de). Nardelli, Narddlo: Mcnicu5 (presh.), de Pitigliano 290. Nicolau. Ionanni. (d.). de S. Petro, dioe. ca.inen.i. 123. Nardi, Nardo (de): Antonio-Nicola, di Roccaguglielma 153. CG!a lohanuis (presb.), de Anguillaria 91. Pietro di Antonio-Nicola 153: giudice di Suio 155. Sabino, di Noha 273. Nardi 'O. lannuccio (de), luditis, Magistri, Nicolai Fusei, Paci. ttcis (de), Pelagallj, Rampusii. (Petri) o. Verrardj. Nardi (Cristoforus ser), de reg. Pinee, rom. civis 143-5. Nardillo (Andreas de), de Fundi. 29. N ardini, Nardinis (de): Ch,i,lofoms. miles. armorum ductor

IO. Stephanus, archiep. mediolanensis 9, lO.

Nardinu. (lo. A.), de curo Leoni. X pp. 302.

Nardo (de) o. Nardi.

Nardò (conte di) 238; (duca) 307; o. Neritonii (comea).

Nardone, de lo Casale 126.

Nardoni, (dux) 307; v. Nardò.

Narducius (d.), civ. Venafri 125.

Narnea. Narnia 142, 237. 295.

(Cecilia de), abatissa mon. S. Cosmali de Urbe 237,270. (Elisabetta de). mon. S. Cosmati de Urbe 237. Naselle (Donalus), civ. VenafrÌ 126.

Narni 108; (di, in) 108.

MU5cianum, in regno neapolitallo, 224; Musani, Muscianì,

Musiani, Mustia.ni (castrum), provo Aprutij ultra 82·3,

177, 248-9; Musciano, Musiano (de) 91~2, 199.

Muscophis (Domenico de), di Ripatransone, noto 247.8.

Nasi v. Mactei.(Anlonius). Natale 286,308.312; (vigilia) 253; v. NalivitatÌs (festum). Natale (de): lacobus, de Caserta 159. Iohannes, proc.

Musellì (bona d. loannis), in convicinio S. Dominici, in civ.

univo Zur!ani 212.

Neapolis 222. Musiani ". MU5cianum. Musta!ii (Antonius), de Offida, el nune de lulia 91.

noto 163.

Mustiani (castrum)

o.

Muslo (de don) i63;

Natij (Iacobus), de Penestrina 40.

Nativitatis Domini (ferie) 28; (festum) 4 I, 321; Il. Natale.

Nauderius (Bartholomeus). de Neapoli, proc. comitis Fundo­ rum 20, 27-9.

Nausb (lohannj de), de Gaela 52.

Muscianum. Il.

Gnirfulo.

Musutace (baro) 263; .,. Caraeciolo.

Muti (Nicolau5 Benedicti Nicolai), 5ubdiac. de Conversano 6;, Muligniani (villa), pert. terre Silvi 83.

Nacci (Cesar), ep. amerinus 143·5.

Nactarelle (d. Nicolaus), civ. Venafri 125.

Nalli, Nallo (de): AnloneUa, uxor Santocchi, de castro Val­

li. Prete 51. Iohannes Nicolai, de civ. F undorum 29:

(Ultor)

Il. Gillo (Fiorecle). Malhia, mater Andreoti" Ian­ noccarj 51. NallusNicolai, de civ. Fundorum 29; (uxor) V. Gilio (Caterina de).

Nannarelle (Antonius), de Felectino 299. .

Nanni: Luce (heredes), de Peru.io 150.

Nicolaus lohannis

de Thonyo 41 ; (vidua) O. Nicolai Fusci (Nanna). lius Nicolai 41.

nanta 236;

/J.

Ciorlano.

Marco, di Castello degli Schiavi,

Tu­

Navarra (regno de) 57.

Navarro Il. Slella.

Nazario Burgondiorum (de S.) 91.

Nazario (5.), di Castellonorato 15.3.

N e a p o I i (cl e): Angelus, noto archiep. mediolanensis l O.

Iacoba, relicta Capo de Villa 229. Troyanus, de Su.

ma 3.

Neapolis 2-4, 6-8, 11-9, 27.9, 33-4. 36, 38-43, 46, 48,

50-2, 54-5. 57, 61-5. 69-71. 77·80, 84, 86-7, 89,

92.94,96, 98-9, 102-3, 105, 109.13, 116-7, 129,

133-4, 137, 140-1, 151, 160.1, 167-8,175.80, 182,

1M, 190-2,198,205,207-8,216,218,222-3,227,

229, 253.60, 265, 267, 272. 283.6, 296, 305, 318,

320-2, 327.9, 331-2; (civ.) 132, 160.1, 198, 205,

218,222,229,248-9.268, 271-2.275-7, 287; (do­

hana magna) 64, I IO; (forum magnum) 47; (hospitale)


REGESTA CHARTARUM

383

---------------------------------------------------------~

133: (menia) 47, 285: (officium baiulationis) 17; (par­

lamentum) 40, '70,84, 88, 139, 19'7: (regnum) 221,

224, 239, 243: (rex) 200.3, 212·3, 220·1, 223-4,

281; (Vicaria) 163; Neapoli (de) 64, 66, 69, 70,

73.4, 76.81,110.3,120,135.6,140.1,164.5, 174·5,

183, 193.4, 196, 199·203, 212, 218.9; 222, 229·30,

237, 244, 255, 257.9, 268.9, 272-3,278, 280,283,

285, 289,294·6,298, 303,305,307.9, 312,319·21,

328-30; o. Napoli.

neapolitanus 209, 330; (can.) 64, 296; (causidicus) 255:

(civis) 27,81,94, 177; (nobilis) 178: (primarim) 27,

321; (vicerex) 298; neapolilanum (regnum) 8, 220-1,

223.5, 227; neapolitani (mensura tummoli) 330; na­

poli!ana (curia arcmep.) 64; (urbs) 220.

Negro (Nicola), gov. di Morcone 155; v. Nigris (de). Nelli o. Angeli. nemausensis, nemorensÌ8 (dux) 316; o. Medici (Giuliano). Nemours (Ludovicus de), dux Nemosii, Armaniacii Guisieque come. etc. in regno neapolitano loc. etc. 227; Nemausii, Nemorensis dux, vicecex 223-5.

Nemphe (ten.) v. Nimpha.

Nerbona (Geronimo de), di Napoli 322.

Nerdoni (dux) 301; v. Nardò.

Nereti (castrum) 82.

Nerilo (Nilus de), mon. B. Marie de Griptaferrata 42.

Neritonii (comes) 238; Il. Nardò.

Ne tuorum (Iittera arbitraria) 83, 95, 189.

Nevers (dioc. di) 313.

Nicandri o. Vigniola (de la).

Nicandri, Nicandro (de): Angelus Nicolai, civ. Venafri

123. Anlonuciu5 d. Nicandri, civ. Venaln 125. Pau­ lus 124. Nicandro, delto Roscietta, di Capriati a Volturno 312. Nicandro (de) 123 li. Ruxietus. Nicastro (ves<!. dì) 247.8. Nichilo, civ. Venafri 125. Nici (regio sedilis) civ. Neapolis 14; Il. Nidi (reg.). Nidi c. Antonii, C"bello (de), Lolfridi, MieI" (de). Nicola (S.) Il. Nicolai (S,). Nicola Antonio .(maeslro), di Fratte 156. Nicolai (S.): Bassia"i (eccI. castri) 172. Cayvani (ecci. te"e) 12-3. Gaeta (di) 152. Sermoneti (ecci. iuxta menia) 172, 297. Via Lata (in), de Urbe 165. Nicolai o. Albitii. (de), Angeli110 (de), Ballii, Castellani, Fer­ rarii, Fusei, Iaeobo (de), Iohann;s, Iudici. Iohannis, Mar­ Mio (de), Michaelis, Miele (de), Monupoli, Nallo (de), Nicandro (de), Notarii, Puercio (de), Straczulli, Toro (de), Sexto (de), Trete. (Belli) D. Riccardo (de). (Be­ nedicti) o. Muti. (Iacobi) v. Liso (de). (Lene) o. Masa (de). (Leonardi) o. Antonii. (Leoni.) Il. Miele (dc). (Luce) li. Robcrti. (Not.) v. Sisto (de). Nicolai, Nicolao (de): Bernardino, di Ambrife 154. Ge­ ronimo, di Torre Cajetani, not.270. Giacomo, di Fondi 151. Leonardus Ioannis, civ. Venafri 125. Nican­ der Ioannis 124. Nicola di Giacomo, di Fondi 157. Nicolò, di Venafro 302; (ved.) o. Margarilella. Nicolai Angeli: Antonio, not., di Itri 81. Cmloforo

di Antonio 81.

N i c o l Il i A n t o n i i : Benedetto, di Caserta 282. Iacobus,

de castro Tini 212. Nicolai Pauli (d. Giovanni), del Castello degli Schiavi 81. Nicolai Rubei (Bonavoglia), gub. Macchie 200; de Cola Russo 201.2.

Nico!aus V pp. 25. Nicolaus, ep. ceneten5Ìs 130; o. T revisani. Nicolaus, ep. farensi. 1 ; D. Crucibus (de). N [icolaus] , ep. yporiensis 137; Il. Garigliati. Nicolaus 72. Nicolaus, de canceL Federici regi. Sicilie 190. Nicolecta (Giovanni de). di Castello degli Schiavi 162. Nicosiensis (B.), de curo Innocentii 130. Nidi (in lego ...dili.), in civ. Neapot;. 285; ". N,ci (reg.). Nigris (de), Nigri: Altus (nob.), rom. civis, de lego Tri. vii 143·5. Dattolo di Pietro, di Mastrati 313; (ved.) c. Mancina (Nicandra). Giovanna del fu Datto!o 313. !ppolita, del fu DaUolo 313. Simeon, Simon, de terra Vallis 321. Nimphe, Nemphe. Nymphe, Ninfe, Ninfarum (castrum diru­

turo) 20.2, 32, 43-5, 59, 60. 129. 237: (Iacus) 59;

(tenim.) 72, 89, 91, 100, 295. Ninfa 292; (chiesa)

292, 301. 303.

Ninni o. Ferrarii. Nivano (ad), in territ. di Recale 75. N O b i Ie, Nobilis: Camillo, dì Napoli 193. Lucas, de Nea­ poli, noi. 80.1, 193.

Nobilis Il. Stephani.

Nobili Uomini (di) 220 I). Giovanni (parr. di S.).

Noce (de la) I). Pede (lo).

Noce (Vincensius). de Capua, fam. Scipionis Pandoni 162.

Noci v. Nucum (terra).

Nolo (de) 245 V. Ianni (de).

Noha, prov. Terre Bari 4, 38, 54, 61, 71, 74, 78.9, 87.8.

175-6, 184, 188; (di) 273, 305, 322.

Noiroti (Nicola). chici. di Besançon, noto della C. A. 306. Nola (de. di) 27,' 80.1,228,244. Nola (fraleT IacoLus de), ord. Minorum l 12. nolana (maior eccI.) 80; nolanus (cp.) 80 Il. Minutolo (Fla­ minius). Normarum. Norme (castrum}, in partibus maritimis, in dioc. velletrana, 21.2, 45. 129.30, 323; .(castrum dirutum) 59. 60, 129.

Notareschi V. Castriveteris (cas!rum).

Notar Giacomo (don Goffredo di), di Polignano 179.

Notarii Antonii: Cola, de FrancaviUa 166. Franciscus

lohanni., castri Mastralium (!) 212. Giacomo, di Cam­ podimele 154. Nicola, di Lenola 154. Petrus. noto 40. Pe!ms, de Sermoneto, noto 169-70. Pietro, di Fratte 156. Notarii Bartolomei (Tueio), di Pastena 156.

Nolarii Biccari (Giovanni), di F ratle 156.

No/arii Bucii (Bartolomeus), civ. Venafri 124.

N o t a r i i C o I e 11 e: Cristoforo, douore di leggi, proc. d'Itri

153. Giacomo, dottore di leggi, d'Itri 153.

Notarii Damiani: Franciscus, de lerra Pedismontis 181.

Gaspar, de terra Pedi~molllj5 IIH.

N o t a r i i D i " Il i: Giacomo, not., di Monticelli J 56. Gio·

vanni, noto 156.

Nolam Gregorij o. Mancini (Marcns).

Notarii Guillielmi (Palmerio). di Roceaguglielma 153, 155-6,

158. Notarii lacobi: Andrea, di Caslellonorato 153. Anto­

nius, de Cora 6 I. Biagio. prete di Monticelli 156. Gia­

como-Antonio di Andrea, di Castellonorato 153. Gio­

vanni, not. di Monticelli 156. Oliverius, de S. Petro,

dioc. casinensi. abbalie 123. Riccardo (nob.), di Spigno,

cap. di Sonnino 158.

Notarii Iacobini (Iulius). civ. Venafri 124.


384

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

N o ta r i i lo h a n n i s: Angiolus, Angnilus, de Cassano 85.

Franciscus Antonius. civ. Venafri 124. Ioannes Antonii, civ. Venalri 124. Gilio, di Fondi 154. Petrus, de terra MontisrodonÌ 200; de Dotario lanai 201-2: v. lohannÌs (noi.). Notarii Mei (Giovanni), di Campodimele 154.

Notarii Meuli (Giacomo), di Roccaguglielma 153.

N o t a r i i N i c o l a i: Blicidus, de terra Prale, archipresb. Ayla­

n; 212.

lacohus, de Peden1<>nte 29, ::lO, 112.

!aeobu.

(d.), de terra Itri 41. Mario, di Ca5telforte 15:1. Notarii Pauli (Franciscus), no!" civ. Venafti 124. Notarii Petri (d. Honoratus), de Crapiala, reclor eccI. S. Petri Arcelle et S. Viri 96-7; arcipr. de Li Cameli 327. Notarii Riczardi (AntoneUus), de S. Petro, dioe. cllllinensÌs 123. Notarii RinaUi (Berardino), di Venafro 281 ; o. Vallectis (de). Notadi Sancii, Notario Sancto (de): Bartolomeo, civ. Veuafri 125.6. Loysius 125. Notarii Stefani, Stephani: Antonio di Giacomo, di Fondi, prete 154. Nicolam, not., de Sermoneto 410-1. Pietro di Giovanni, prete di Fondi J54. Notarii Tydey (d. Caspare), prete di Suia 155.

Nova v. Casa (de), Maria (S.). Nove Il. Civile.

Novellis (FrancÌscus de). rom. civis. noto et correclor collegii

proc. et noto Urbis 274. Novi Il. Cusui (terra), fulle (terra). Novo v. Fossatello. No.

vum o. Castellum. Noia (della). Lannoy (de), Noy (de la): Caroloe, miles aurei veUeris t in regno utriusque SiciIie vicerex, dominus

de Sanzellis, et Caroli V magnus scutifer 331.2. Noya (Giovanni de), dì Taranto 312, 320, 329.

Nuceria (loanne. Antoniu. de), de civ. Neapolis, noI. 320-2,

328. nucerinus (declua) 33; Il. Minutoli (Iacobus). Nuchi (terra), Nuci (li) v. Nucum (terra). Nuci V. NUli. Nucibus (Aprile de), dì Cassano 318. Nudo (Giovanni-Antonio de), no!., di S. Giorgio la Mo­ lara 155. Nuctio (Mansuetu. Iacobi de), de Castroforte 7. Nucum, Nuchì (terra), comitalus Conversani 82-3, 221; co­ mitatus Cupersani, in prov . Terre Bari 177, 248.9; Nuci (li) 219; o. Noci. Nunciata (molendinum de la), in pert. Neapolis 321. Nuovo o. Marsico. Nursia (Liberatu$ Vanni. de), de reg. Columne Urbi. 151. Nusco (vesc. di) 270; o. Pariai (Pietro Paolo). Nuzi, Nuczi, Nuci: Bartolomeo, banchiere325. Giacomo, banchiere fiorentino nella curia romana 325.

Nymphe (castrum) v. Nimpha.

Obizi v. Hobizi.

ObservllDcia (fratfe. minores de), ord. S. Francisci 141.

Occha (Iohannes Baptista de), C. A. noto 290.

Octavi li. Turri (de).

Odaviano (Nicolaus de), de Roccasicca 20.

Oddo, ep. boianensis, 136; v. Odoni.

Oddi. (Bertoldus de). de Perusio 145, 147.

Oddo (Anlonio), di Roccantica, noto del gov. di Roma 171.

O cl o n i, Odonibus (de): Berardino. chier., di Pipemo 311.

Oddo, ep. boianensis 136. Odo, di Piperno, noto del vesc. di Terracina 311.

Odroni (castrum MOn'ti5) Il.

Monteroduni.

Offida (de) 91.

Oleli Il, Vallis (in villa).

Olina (Mauro), di Napoli 155.

Oliva (Nicola), not., di Capua 266.

Olivana !l. Fara.

Oliverius (Petrus), U. i. doctor, consiliarius regiu. 223.

Oliveti, Oliveto (de) 194-5, 198,212, 300,319: O. Ma-

rie (castmm S.), Monte, Villa. Olmo (p:az:Ga dell'), :n Napol: ~ l'. Ombellini o. Hornbellini. Omnes (privilegium legis) 139. oncia o. uncie. Onico (d. Giovanni), dotto di leggi, di Venafro 281, 302. Onofri: Antonellus. de Sulmona 85. Catherina Francisci (d.), de Urbe, UlCor Antonii Gaytani de dominia Felectini 292; mater Cakidonie 299. Franciscus. paler Cathe­ rine 291. Giacomo, di Sant' Angelo Raviscanina, vie. di Venafro 313, 321. Petrus, executor lest. Nicolai Gayetani d" Felledino 158. Onorato (Giulio di), di Fondi 137, onze v. uncia. Optavi V. Turri Octavi (de). Orbeto (de) Il. Orveto (de). Orechia (Vallus), civ. Venafri 124. Orestanni V. Oristani. O r i g li a, Orilia; Giovanni-Nicola 318. Nieo!aus Antonius, Vicarie iudex 79-80. Orihucla (de) 304 !l. Sanchez. Oristani, Orestannj (civ.) 56-7. Orlandi V. Pedata. O rl a n d o (d e)! Guillelmus. Pedismontis 258. Petrus, de castro Tini 213. Orri (M.), de curo Pauli II pp. 2. Orrutus (abbas Franciscus), de Roccamontisfini. rector ecct S. Petri Arcelle et S. Vili 96. Orsini V. Balzo (del): Agostino, fratello di Iheronimo 101-2. Anna. 61. Raymul1di. principia Salemi. uxor lohanni. dela Rath 80·1. Antoniu., civ. Venafri 124. Carolus, apasl. prothonot. et mon. S. Vincencij de Volturno com­ mendataritl! 96. Cathenna, Calerina (d.), uxor Hono. rati III Gaytani 43-5, 59-61. 127. 129, 162, 170. Cin­ ciu! (frater), ordinis S. lohannis Ierosolimitani alme Urbis prior 141-50; (palatium Rome, in Campo Flore) 142. Constancia, maler Honoralj III et Iacobi Marie Gaytano­ rum de Aragonia 112, 135. Eleonora, Lionora, uxor Nicolai Il Cajetani 169-70. 200, 202.3, 238, 241 ; maler Bernardini Gaitani 199, 236-7. Flavio, vesc. di Muro e uditore della C. A. 185. Franciseus, dux Gravin~ et come. Trilicis; ae Campani" 183. Iacobus, dux Gra­ vine, consìiiarius Ferdinandi [I] 4. IheronÌmo (magn.) 101-2; (fra!.) 11. Agostino. lohannes Franei.cu., iiI. Lu­ dovici. PiiilianÌ dominus 290, 297; (uxor) I). Caetani (Ersilia). loanne! lordanus, Tal1ìacotii Albique comes, de ord. S. Michaeli. mil.,., de AragQnia 218, 289. Iu.tina, monaca mon. S. Cosmati de Urbe 237. Lati­ nus, ep. tU5culanu5, card. de Ursini. nuncupatus lO. Ludovicus, comes Pitigliani 290. Maria Donata, con­ sar. Pini de Baucio 255-6; (lìl.) v. Vasti Aymonis (marchionissa). Raymundus. princeps Salemi et regni Sicilie mago illsticiarius etc. 80: (fil.) Il. Anna. Virgi­ nius. de Aragonia, cognatu5 Nicola; Il Caetani, tutor Be­ rardini et Rogasie 170. Ortis (lohannes), hispanus, c1er. civ. Valentine 75.


REGESTA CHARTARUM

Ortona (de) 85, 166. Orveto, Orbeto (frater ChristophofUS de), ord. minorum Obser­ vantie S. Francisci 298. Ostia (vesc. di) 292, 303, 313; e Velletri (vesc. di) 300. ostiensis, bosliensis (card.) 303:; (dioe.) 58; (ep.) 24, 100, 108; et velletren.is (dioc.) 24; et vellelrensis (ep.) 43-5, 61. Ostiensis sive Romane Castrorum 58 (causa). H05tiensi. fonlÌs et viae (causa) 58. Olranto (prov. di) 286.

P.

(Franeiscus) 38. P. (lo.) , de curo Pauli Il pp. 2.

Pacca, Pacha (Loisius), de Neapoli 52.

Pacc10ne (Antonio) v. Scrigniario.

Pacifici (Iohannes Mei), noto de Anagnia 186.

Pacificis (Paeilicus Nardi de), civi. rom., de reg. Camp;telli,

noto 142, 310. Paci. v. Maria (S.). Pacti. (de): Antonius, de Neapali 46. O., de curo In­ nocentii VIII pp. 136. Padova 224. paduanu5 (eques) 129. Padule (le), in lerrit. Pectorani 330. Padulo (concr. lo), in territ. di Maiorano 81. Paganellus (d. Pipinus), noI. C. A. 58. P a Il a n i, Pagano, Paganus: Iohannes Franciscus (d.), Pedi· smonti, 257, 282. Iohannes Stephani, Pedismontis 258. Vincenzo, di Caserta 308. Pagani Il. Montis (castrum). Pagani. Il. Fidia (de). Pagano (de) Il. Arborj (li), Pagliara (le), nel territ. di Prata Sannita 309-10. Pagnano (Domenico), di Crispano 153. Pagnalo (Agostino de), di Maslrali 313. Pagno (Cristoforo), noto della C. A. 247.8. Pall.lccinus (Ioannes), de Salerno, noto 194. Palacios, Palacius, gentilhomo spagnolo 283-7. Palacio Ispano

283. P a I a t i L Palacii, Palacio, Palazi: Angelo (maestro), di Spio gno Saturnia l 57. Antoniu., de Felectino 299. An­ toniu. Sancii, de Felectina 299. Giacomo, di Maranola 152. Giovanni (d.), di Gaeta 157. Nicola di maestro Angelo 157. Nicolaus, de Felectino 185. Palatii (privilcgium comitis) 270. palatinus (come;) 27.8, 79; (iudex) 129; collaterali. cune 142. Palazi, Palazo, Palazull V. Palatij. Palazo (tenim. de) 246. Palearijs (Bernardino de), di Napoli, cons. della Vicaria 163. Palene (corneo) 68; V. Capua (Mactheus de). Palentuella (Barnabas Ferdinandi de), C. A. noto 290. Palescandallls (Regnabilis), de civ. Vici, noto 74. Paliczala (la), in tenim. Ninfarum 295. Palitius (C't.ar) 71. Palladino (Antonio), prete di Castelforte 155; Il. Riccardo

(de). Pallante (lohannes), de castro Tini 213. Paliara (della) V. Casale. Pallavicini (card. Antonio) 184. Palli (Iacobus), de S. Petro, dioc. ca.inemi. 123. Palliaroli (Gilius), Sermoneti 59. Pallinea (Antonio-Sante di Sante), benefico de S. Antonio de Turre 217. VI. 49

385

Pallone, Pallono, Pallonus: Ambr05ius, civ. Venafri 125. Dionisio 319.20. lacobus 125. Pallus (Nicander), civ. Venafri 123. Palma (Domenico de) 244. Palmente\lo (a lo), in peri. ville Iuglianj 3.

Paìmeriis, Palmer;o (de). Palmenus v. Palmieri.

Palmerius (domnus). civ. Venafri 124.

Palmieri: Antoniu., de Neapoli 34, 112; consiliariu5 regiu.

223. Francesco (nob.), giurisperito, di Caivano 133. Giovanni.Paolo, di Napoli. fratello di Vincenzo 322. Nicola. noi., di Aversa 112. Paolo, di Napoli, maestro. d'atti del S. R. C. 222. Vincenzo. banchiera di Napo!i

112, 322. Paloccl (Petrulius Macthei), de Scantrillo 162.

Palomba 272.

Palombara, Palommara (la). in pert. Caleni 31, 33.4, 39.

Palombi. (de) o. Palumbo.

Paloni!! (D. Franciscu5 de), rom., de reg. Columne 292. Paloscie (nob. Thomasius de). de reg. Pinee, rom. civi.

103. Paludes Pontioe 287.8. 316. Palumbaria (Vincentia de), mon. S. Cosmati de Urbe 237. P a I u m bo, Palombis ( de). Palumbus: Ambrosios, de eastro Pratille 212. Antonius (mag.), proc. univo Zurlani 212. Clemens, de Neapoli 330. Marcellus, civi. rOm. 290. Pietro, not., di Sant'Angelo 313. Panara v. Petra.

Panardo (Coluzia de), civ. Venafri 125.

Panareliis (de), Pannarellus (Felix), de Turri Optavi. hab.

Neapolis 79, 81. Panarii. (de), Panarius (Eusebius), de Brixia 290, 314. Pandarani 230. Pandone: (casa) 286. CamiUus. frater Scipionis 161-2. Camluo, Carlus. pnmog. Scipionis, mile., COme. Venafri, consiliarius Fefdinandi [I] 161-3, 166, 176·7, 181,213; conte di Bojano, sig. della baronia di Prata 189, 195, 198; (consors) li. Aragona (Ippolita d'); (te5tamen­ tum) 194·6. Caterina, ved. di Matteo Tros 215. Cesar, de S. Georgio 161. Dienora, lil. Scipionis 161. Eleo­ nora, m. di Federico de Monforte 281. Federico, di Eboli, 286. 291, 318,320. 327-9; patruus Henriei 296; di Napoli 328. Franciscus, avus Seipionis 69, 215, 241. Galiaeius (d.) 219. Henncus. Herricus, co· mes Venafri 163, 190, 194, 196, 198, 212·4, 273, 281, 286, 291, 296. 300, 312·3, 319·22. 329, 332-4; oig. di F ossaceca"216; de Aragonia 236, 241, 246; figlio d' Ippolita d'Aragona 302; signore di Capriati a Vol. turno 312; genero di Dorotea Gonzaga 327.8; come. Boviani etc. 330; sig. di Prata Sannita '316·7, 330; (uxor) IJ. Acquaviva (Caterina d'). Scipio, comcs Ve­ nalri. consiliarius Ferdiuandi [l] 52, 68-70, 73-4, 86, 90,112·3,161.163,166,195,215; sig. della baro· nia di Prata e di Bojano 88;, (domo5 in dv. Neapolis) 161; (testamentum) 160-2; (uxor) O. Gaetani d'Aragona (Lucrecia). Silvius, electti. boianenais 136; ep. bovia­

nensis, cames Populi 195-6; vesC. di Aversa e Bojano 246, 293. Pandorzi. Panorzi (d. Tito). vicario di Venafro 281. Panessa (Antonio). chier. di Conversano 324. P a n i bus (d e ): Costanza. m. di Giovanni Battista di Ti. nozia 271. Lorenzo, padre di Costanza 271. Paolo, figlio di Lorenzo 271. Panicalis (Benedictus), can. S. M. Maiori. de Urbe 138.


386

DOCU MEN T! DELL' ARCH IV lO CAET A N l

Panice\lo (Maria de), di Monticelli, m. di Antonio de Aversa 137. Panicis (Angelus de), de Musiano, noi. 91-2. Pannarellns v. Panarellis (de). Pannella (Iohannes), civ. Venafri 124. panni (cum hi.toria Triumphorum Francisci Petrarce) 132. Pannonus v. Pandone. panormilanw; (archiep.) 283; v. Remolini (Franciscus). Pantaleo, Pantaleonibu5, Panthaleonibus (de): AntonelIn., de terra Monti.rodoni 200·2. Antonius ZOO-2. Panthaleo, noi., fom. civi. 129. Pantaleo Antonii. civis rom., de reg. Arenule 60. Panianellj (res Iacobi), in capite Platee, in lerra Sermoneli 59. Panthaleonibus (de) o. Pantaleonibus (de). Pantano Il. Valli. de Pantano (castrum). Pantasilea, vedo di Burgundo Leoli di Pisa 308. Panluliano (in) 220. Panzerie (Angustinus), civ. Venafri 124. PanziUoeti (Mesa), de lerra Sermonet' 59. Paolino (Francesco), noi. di Venafro 273. Paolo (Berardo), d'Isernia 313. .

Papa, Pape: Iohannis (heredes), de SUess3 49. Martino

(nob.), di Suio 155. Nardello (neb.), di Suio 155. P a p a r a (cl e ) , Paparo, Papero: Alberico, ab. di Napoli 141. Cola Antonius, de Civitate Thealina, noto 104·5. Giovanni-T'berto, di Napoli 113.. Novello (nob.). di Napoli 112.3. 141. Paparonus (Nicolaus lohannes). de Regio 263. Paranzino (Giovanni), not., di Napoli 193. Paratico (Yanni), de Santagata 262. Pare;: Ioanne5, de lo Ca.ale 126. Vitus, civ. Venafri 123. Parco (in lo), di Minervino 324. Patelle (Ioanne. Paulus). massarius castri Ancarani 304. P a re n te, Parenti, Parentius: Cesar, de Prata 319.20, 327-8, 333; Parenle, di Prata, no!. 331. Francesco, not., di Prata 312. Johannes, de Prl\ta 162. Peregri­ nus, de Conversano, noi. 85, 179. 209, 219. Parels (Franciscus de), ep. aprutinus ac princeps Terami 85. Paride (nob. Nicolaus de), de PresentÌano 90. Parie!e (de) O. Maria (S.). Parigi 22\ ; v. Parisiis (de). Parini. (de) o. Parrilli. Parioni•• Parione (regio), Urbis Rome 23, 127, 158, 314; (de) 144·5.

ParÌsa (d. Antonio de), di Prata Sannita 309. Pari.i: Antonio. di Fratte 156. Leonardo(nob.), di Spigno Saturnio 157. Pasquale 157. Pietro (maestro) 157. Pietro.Paolo, vesC. di Nusco, uditore gen. della C. A. 270. Pari.ii (dominus) 182 v. Alegro (de); Pari.ii. (de) 221. Parlecta (Pelru.), de caslro Tini 213. Parma (de); F., de cur.lnnocentii VIlI pp. 136, loan­ nes, iudex palatinus et collat. curie Capitolii 129. Ni­ colans (mag.), C. A. IO. Parrillì, Parfilli., Parrili., Parili. (de). Parillus. Parrillo: Giacomo. di Piedimonte d'Alife 326. Marco (d.), di Fossaceca 215. Nicolau., proc. Fossecece 212. Petro. Iacobus, noi., de Pedemonte 288, 306.7. Pielro dì Ciacomo, not., di Piedimonte d'Alife 326. Partignano (in) 220. Partimedaglia (tenim. casalis),:exlra portam Apiam. in parli­ bus Latii Urbis 107. Pascali., Paochalis. Pasquali.; Bartholomeu5 (nob.), de

Corropolo 104.5. Giovanni, prete di Torre Cajetani 270. Ioannes, civ. Venafri 124-5. PauIns 124. Pe­ lrus Antonina, de Theramo 85. Philippns, de Castro­ forte 7. Santes, de Civitate TheatÌna 104. Pascali. 0, Antonello (de). lohannis v. Belli. Pasearellus (presb.). priroicerius Caserte 38. Pascati. Resuretionis, Pasce (festum) 295, 321; Pasqua di Risurrezione 302. Pa.eh"li. <l. Pascali•. Pascionus (lohannes), factor dom, castri Rocce Gnrge 160. Pasqua v. Pascati. (festum). Pasquali. o. Pascali•. Passamonte, Passamonti" Mutius, <Incl. C. A. 58. Ni­ cola (d.). di Castelnuovo 158. Pa.scalis O. Pascali•• Pa..ioni$ leh.n Christi (missa) 110. passus ad mensuram Averse 3. Pastena 157. Pastine (castrum), de provo Terre Laborn 66, 114. 116; in regno neapolitano 223. 254. Pastorano (in) 220. Pastori (dello) o. Delmasa!. Pastori. (d. Iannes, Iohannes), de S. Petro lnfra 123. Patente o. Parente. Paterno 156. Paterno, Paterno (de), Palernus: Cobellus (d.), de Pede­ monte, noto 260, 276, 294.5. Franeiscus (d.), Pedis­ montis 257; legum doetor 282, 294-5, 306. Giovanni. can. di Bojano 293. Nicolaus, de terra Pedismonti. 181 . Vetulus, Pedismontis 258. Patetarius (Paduanus), de T arenlo, curie iusticiarii re!Ìni Sicilie index 27. Pathine de Planea (platea S.). inln. civ. Neapolis 229; V. Arcis (sedili.). Patinaria 331-2. Patiu. (Petrus), de Terracena 208. Patrimonii S. Pelri in Tuscia (legatus ad dominia) 108. Palricius, Patrizio (Cornelio), di Gaeta 157; senensis, Caiete 175. Patnano, civ. VenMri 125. Paulello (de): Antonellu., Pedismontis 258. Giacomo (d.), di Eboli 318. Iohamles, Pedismonti. 258. Paulesse (lacobus), de Cora 61. Pauli (S.) o. lohannis (S.), Paulus (S.). P a u lì: Antonio, di Campodimele 154. Gabriele (d.), capp. di S. Antonio, nella parr. di S. Angelo fuori le mura de Turre 216.7. Honofrius, dv. Venafri 125. Pauli V. Celala, Nicolai, Notarii. (D.) O. Alexii. loannis il. Masa (de). P a li Ii Il u s: Angelillus (presh.), de Neapoli 1.3. lacobus 13. Paulina, romana, mon. S. Co.mati de Urbe 237. Paulini. Pauline. Paulinus: Angelus, dv. Vennf.i 125. Antoniu. 126. Nicander 124. P a u I o (d e): Antoniu. (mag.), sulor, de Felectino 299. Dominieus, pree. univo Znrlaru 212. Marino (nob.), di Caivano 139. Paulo (de) V. Luca (de).

Paulotti (lobannes), de Tybm'e, castellanus Aqueputie 9.

Paulu. (8.) 236; o. Petrus (B.).

Paulns II pp. I, 3, 130, 142.

Panlus: Francisclls, civ. Venam 125. Pe!ru. (d.), primic.

civ. Venafri 124. Pavia (Giuliano de), suddiac., di Conversano 324. Paxano, civ. Venafri 124.


REGEST A CHART ARUM

Pazzi. (banchus de), de curia romana 24.

Pecora.-ii (res Nardi), in lo Stieato Rocce Gurge 160.

Pecorino (nob. Angelo), di Castellonorato 153.

Pectorani (castrum), Pectoranum, de provo Comi!atus Molisii,

163, 198, 212, 300, 330; V. Pett~rano.

Pecza, civ. Venafri 125.

P e c z a: Giacomo, proc. di Sperlonga 252. Iohannes, de

Roccasicca, noto 20.

Pecza, Peya (alla), in pert. T unj, Francoli,ij 31, 33, 39.

Pedaczii (Pelru), alias Braczecta, mago iuratus S. Agates 262.

Pedata OrInndi, in ten. Normarum 59.

Pede (lo) de la Noce, territ. de Machiagodani 241.

Pedemonlanus 8.

Ped emo n te, Pedj mo Il te (de): Antonio-Giovanni, di Spigno Saturnio 157. Iacobus, de S. Georgjo 161. loannes, scutifer Honorati II Gaytanj 66. Nicola 216; (m.) O. Aglena. pedice terrarum 107.

Pedigrocta (ecci. S. Marie de), de Neapoli 161, 195.

Pedimonti. (fra Andrea de), dei min. di S. Francesco di

Roma 273. Pedis (heredes Antonii). de Sermineto 59. Pedismonti., Pedi. Montis, Pedimontis (terra), in provo Terre Laboris 8, 66, 98, 114, 116, 132-3, 178~81, 223,

233-4, 254-5, 257-8, 260-1, 272,284,286; de Alifi

207-8 ; (curia) 294; (palatium ducis Trayecti in) 285,

305; (porte) 181; Pedemonte, Pedimonte (de) 7, 12-3,

18-20, 29, 30, 35, 46. 48, 73, 112, 135-6, 165,

178, 181, 208. 258, 260-1, 276-7, 294-5, 306-7.

Pelagallj (Antonius Nardi), de Piperno, noto 19. Pellegreni O. Peregrinis (de). Pellegrino, noto di Corropoli 184. Pellegrino (Fabritius, F rabricius de Agustino de), de Caserta

159; v. Agustino (de).

Pellicano: Iohanni, de Santagata 262.

Pelliccionis (Cristoforus lacobi de), civ. Castri Puc. (!), noto 291.

Pelusii v. Montis (terra).

Pelusus (Petrus), de lo Casale 125.

Penaczolo (de) V. Petrozolo (de).

Pendazo!u5 (Marianu.), de Piperno 58, 61.

Penense (Guglielmo), not., maestro d'atti del S. R. C. 293; di Napoli 303. Penestre, Penestrina (de) 40, 295, 310; v. Palestrina.

Penitenciarie (oflitium sacre) 150, 189; (sigil!um) 289.

Penna, Penn<;, (castrum), provo Aprutij ultra 82-3, 104-5, 177;

in regno neapolitano 224.

Penna. Apena, Apenna (banchus Nicolai Petri), de Neapoli

62-4, 74.

Pannachio (de): Brunecla Leonardi, de S. Petro, dioc.

casinensi. 123. Iacobus Leonardi 123.

Penna""" (Ioh"nneo Autonij Retij), de Sermoneta 4. Pennagallo (ser Vincenzo), di Piperno 311. Penne de S. Andrea (castrum), provo Apruczii ultra 248.9. Penni. (Petrus de), c1er. hispalensis 42. Pen.erii V. Montis (comes). Penia o. Casa. Pentena (a la), in territ. Supramonlis Caserte 57. Pepinellis (de) v. Pipinella. Perannantii (ser Prosper), massarius Ancarani 304.

Pera!a (defensa de la), de Machiagodani 241. Percechillus V. Persicnellus. Perdilamessa (Giovanni), di Sala 43. Perecono (Giacomo), di Fondi 157.

387

Peregrinis (de), Peliegreni: Amicus (d.), de Roceasicca 20. Paulus (nob.), rom. civi., de reg. Transtiberim 274.

Perencii., Perentii. (Matteo de), di Galluzzo 318.

Perez Dalmaçan, d'Almaçan: Michael 239, 249-50, 255-7,

259-60, 269, 272, 281.

P erfecti v. Magistri.

Pergola (la), in Cora 58.

Peri (Gaspar), rom., not., conreetor et camo coli. noto Urbi, 143.

Perillis (de) V. Perrilli.

Perino V. Perrino (de).

Perne Il. Madonna (de).

Pernucius, .indicus Tini 212.

Peroni v. Perroni.

Perrilli, Perillis (de): Durante di Leonardo, di Prata 170.

Giovanni, noto 312; (m.) v. Armellina. Perrino, Perino (de): Battista, di Piedimonte d'Alife 156. Francesco 156. Pasquale, di Caserta 57. Perroni, Peroni, Perronus, Perrone (de): Antonii (filii cd.), de Cayvano 46. Crescenzio, vico gen. del vescovo di Alalri 217. F ranciscus Anlonii Gilij, de terra Ser­ minet; 97. Leonardus, castri Ravinole 90. Matheus, not .. de Fundis 99. Nicolaus. de Cayvano 46: (relicta) Il. Anlona. Stefano di Giovanni, di Sermoneta 12. Persichellus, Percechillus (Benediclus), de Neapolj 13. Persico (de), Persicus:(B.), loc. m. camerarij Regni 54. Iohannes (d.) 80. Nicolaus F ranciscus, u. i. doctor 112.

Perugia 314; V. Perusii (civ.).

Peruschis (Giustino de), del rione Ponte in Roma 271.

Perusii (civ.) 142 ..3, 147; (districtus) 145. Perusio (de)

142, 145-7, 150; V. Perugia.

Perusino (alias) 208-2; V. Francisco (Antoniu, de). perusinus(ager) 146; (civis) 147;perusina(civ.) 146-7; (mo­

neta) 146, 150; V. floreni; (territ. civ.) 141; (turris in)

148; Il. Magione.

Peruzi (Giosafat de), di Siena 245. Peschera (la), intu. civ. Venafri 86. Pesehie (de le), Peschio (de lo): Chrisloforus, civ. Ve­ nafri 125. Damianus 125. P e s c i a (d i): Bartolomeo (ser), noto 99. Giovanni del fu Gerardo, noto della C. A. 99; O. Piscia (de). Pescino (de lo) v. Forma. Pesco (Masius de), de Suessa 48. Pescu. (Sardus), proc. univo Prate 212. Petele, Petila, Petile (Iohannes Andree), de Fundis, no!. 29,

52, 98, 137, 164.

Petesce (lacobus de), civ. Venafri 123.

Petesi. (pasquale de), di Fratte 156.

Petieti v. Monti. (villa).

Pelila, Petile o. Petele.

Petra, Prela (de) 273, 281-2, 306, 327-8, 330.

Petra (nob. Giacomo-Artuoio de), di Capua 220.

Petracha (Vincenlius de), civ. Trichariei 278, 280.

Petramaior, Petra Maiure, Pelre Mayoris (castrum), de comi­ tatu Murconi 178, 285; (terra inhabitata) 115-6, 132,

303; V. Giorgij (castrum S.); Petramaioris, Pretemaioris

(castrum), in regno neapolitano 223; (castrum dishabita­

tum) 109.

Petramellaria, Pretamellaria, Preta Mellar;a (de) 330.

Petra Panara (Nicola de), primic. di Conversano 179,219.

Petrarce (panni cum historia Triumphorum Francisci) 132.

Petra, Prela Sancta (mag. Iacobus Cristo fori de), murator 100.

Petrazijs (Petrus de), de Conversano, noto 49.

Petre v. Domine.


388

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAET ANI

Petrecella, Petrezella (Iaco!'us), de castro Scapuloruoo 90.

Pelre (Celle) Il, Maria (S.).

Petre Mayoris (terra) v. Petramaior.

Petre, Prete Roye (territ.), in provo Terre Laboris 98.

Petrezaria (Iohannes Maria), noi. 209.

P etrezella o. P etrecella.

Petri (S.): Caivano (eccI. de) 12. Fundis (eccl.cath. de)

15,29,30,64, 110. Aram (mon. ad), de Neapoli 47; Maella (mon. de), Mayellam (mon. ad), civ. Neapolis 248.9, 296; Petri marliri. (ecci. S.), de Neapoli 161. Petri (S.): Sermineli (eccI.) 172. Urbe (basi!. de) 99. Vincula (ad), Urbis 31.2, 53, 55. Petrum (apud S.). Urbis Rome 2, 9, 15.6, 30, 33, 38. 53, 56, 102,

\06.7, 126, 130.1, 136. 142, 171, 173-4, 187, 192, 199, 211, 226, 236, 245, 282. 288.9, 310, 314, 316, 324; (palatium apo.t.) 226. Petrus et Pau. lu. (BB.) 236; V. Burgo (in), Patrimonii. Petri et Mar­ cellini tit. (SS.) 171. Petri (S.): (ecci. rUf.), in territ. Vairani 96; v. Petro. Pietro (S.). Petri (villa S.) 220: {l. Pietro in Corpo (S.). Petri Infra (eastrum S.), dioc. casinensis 120. 123; Petro In­ fra (de S.) 123; Pelro Inline (de S.) 86; v. Pietro Inline (S.). Petri (territ. castri), dioe. di Bagnorea 306. Petri v .. Forte, lannocte, Luce. Magi5tri~ Mal"gani, Masso

(de), Monti. (castrum), Notarii, PannonÌ, Penna (de), Piczolilli, Pontesilli, Roezii, Sabellonjs, Toilacira. Butii O. Arci. (de). (Noi.) D. Cifris (de). Thomasii v. Iohaone (de). P e t r i: Macthias (mag.). de Peneslre 295. Sancon, de Cora, noi. 61 ; v. Pietro (de). Petricèha, Petriccha, Pytriccha (de): Antoniu., de lo Casale 123. Loysi Nicolai 124. Petrus, scindo Vallis Campi J 23. Petrus, de lo Casale 126. Salvator, civ. Venafri 123. Petrignanis (nob. Nicola de), proc. di Castelforte 153.

Pelri Grossi (Giovanni di Giacomo), prete, di Fondi 154.

Pelri\ei (Astolfo di Giovanni), di Sermoneta 12.

Petrillo (de): Giacomo, gov. di Morcone 155. Ioannes,

civ. Venafri 123. Petri Maclei (Antoninus) v. Albertonibus (de). Petri Martini (Antonio), gOY. di Morcone 155. Pelri Nardi 11. Verrardj. P e t r i p a UI i: Crucianus, de Monle Granario 304. Philip­ pus, rector S. Bartholomei in Insula Lycaonia de Urbe I. Petro Galatina (Ambrosiu! de S.),mon. B. Marie de Gripta­ ferrata 42. Pelro (Honoratus de me5ller) 327; Il. Notarii Petri. Petro Panlo (Buzzio de), di Prata Sannita 312. Pelroni, Petrono': Amicus, civ. Venafri 125. Antonius 124. Vitto. giu'::!. di Castelnuovo 158. p etroni (castellum) i 95. Petrosini (Angelo di Tommaso), di Nola 273; di Conversano

322. Petrozolo. Penaczolo (Angelo de), di Frosolone 308. Petrucii, Pelrutii: Antonio, di Fratte 156. Antonio di Nicola, di Pastena 157. Giovanni, di F falle 156. Petruciis de, Petrutiis (de): Antonellu!, Ferdinandi l seere­ tarius et noto 4, 6, 9. 15, 17-8,35.40.48,54,61. 63. 7Q..1, 74.5, 78-9, 85, 87-9, 93.4, 96, 103. Bor­ ghense, detto lo Magnifico de Sena 322. Matteo, di Napoli. giudice ai contratti 273. Nieolaus (presb.), de Co... 61.

Petruccio, Petruxa. (Nicolaus Antonii de), civ. Venafri 124.

Petruczie V. Starza (la).

Petrua, abbas S. Marie de Griptaferrata 32.

Petrus, famulus comitis Velini 131-2.

Pelrutii v. Magistri, Petrucii. Petrutiis (de) v. Pe!rudi. (de). Petrutiu. (mag.), de Francavilla 166.

Petruxa (de) li. Petrucio (de)~

Pertiliani o. Pitigliani.

Pellaranello di Molise 330.

Peza (ala) o. Pecza.

Pe-J:ullì (bona A~tonelli), in I" Trio Longo, pert. Cayvani 12.

Phara (de) Q. Fara (della).

Pheo de Pedemonte (feudum q. dico lo), in terra Pedismon­ tis 261. Philippella (Nardu5), civ. Venafri 124.

Philippi Anlonii (Ioannis) v. Thome (Leonardus).

Philippo, Filippis (de), Philippus: Antonellns, de Pede.

monte ! 81. Giacomo, di Napoli 112. Nicolane Maria, de Casamaxima 321. Philippus, de cnr. Ferdinandì [I] 18,36, 38, 54, 70-1, 78.9,

85, 87-8. Philippus (mag.), de S. Petro, dioc. casinensi. 123. Philipputiis (nob. Cyrìacus Laurentii Luce de), de reI!. Cam­ pitelli de Urbe, rom. civis 108, 149. Philloramo (AnIoni), de Santagata 262; o. Gulino. Piacenza (dioe. di) 308.

Piacza (de) V. Platea (de).

Piane (le); in territ. Venafri 162.

Piani de Carpino (delli) 150. Piano (del) 75, 228, 272, 295 v. Torre. Piantata de Conversano (oliveto la), nella contea~,dj Conver. sano 318, 324. piazza o. Conceria. Piazza Il. Plalea ( de). Picche (Petrus), de terra Campoli 91. Picciolo Il. Lago. Piccininis (Filippo de). dotlore di arti e medicina, di Fondi 157. Piccirillo (Pietro), di Alvignano 240. Piccolhominibus o. Piccolomini. Piccolinus (presb. Honoratus), can. S. Petri de Fundis 30. Piccolizio (Onorato), di Fondi prete 137. Piccolomini, Piccolominibus (de), Piccolomineus. Picco­ lominea : Antonius, de Ragonia, dux Amalbe. comes Celani, regni~ Sidlie mago iustitiarius et utriusque Aprutii regius gen. gubernator 76.8, 104.5; (mater) o. Arago­ na (Maria d'). Isabella, de Aragonia, lfil. AuIonij, uxor Andree Mathei de Aquaviva, regi. Ferdinandi I neplÌs ex lilia 76.7. P. 199. Picentino (Francesco.Giacomo), noi., di Minervino 325.

Pie •.• (Thomasellus), PedisDlontis 258.

Pido (Carclus de), prac. univo BovÌani 212.

Piczilillus (Donalu6), civ. Venafri 125.

Piczola Il. S!arza (la).

Piczolilli

V.

Pizzolilli.

Piczonì, Pizonj (villa), in pert. Turris Francolisii 31. 33,39.

Piczulus, di Piedimonte d'Alife 156.

Piedimonte .l'Alife 156, 18\. 257. 261. 2'1'1. 288. 294, 305-7; (di) 117, 189,227-8,257·8,363,277,282, 288. 326; O. PedismonlÌs (terra). Piergentilis (Antonius) 150; r!. Belli. Pieri (Leonardo de'), di Firenze 306. Pietramellara v. Pelramellaria (de). Pietro (S.): Fondi (parr. di) 137. Sonnino (chiesa di) 158. Vincoli (in), di Roma 236; Il. Petri (S.).


REGESTA CHARTARUM

Pietro Infine (di S.) 89; v. Petri Infra (S.).

Pietro in Corpo (in San) 220; v. Petri (villa S.).

Pietro (Francesco de), di Torioreto 85; o. Petri, Russo.

Pigminus (lacobus), de Stalla, fam. HOllorali II Gaytanj de

Aragonia 66. Pigllaldo (Hector) 244; v. Pigllatelli. Pignataro (in) 220. Pignatelli: Catherin8, de Neapoli, coniux Honorati Il Gay­ lani d" À,.agonia 65. 110-1. )13. 134-5. 140. 151-3. 155-6, 164-5, 174-5. Cesar, loc. magni camerarii regni Sicilie 190, 192, 194, 198, 215, F abritius 127-8. Hector, miles de Neapoli, comes Montisleonis, loe. magni camerarii regniSieilie 134,150-1, 216,244,255. Lu­ crezia 65. Mariella (nob.), de Neapoli 46. Marinus, mi/es 80. Pignati (tenim. casalis), in partibus Latii Urbis 149. p i g n o n e, Pignono, Pignonus, Pigniollus, Pigno: Giacomo, not., di Venafro 273, 282. Giovanni 317, 327. Gul­ lielimus, civ. VenaEri 120. lohannes Antonius 124. Nicandro 273. Nicolaus 124. Pelrus, de Neapoli, miles 64. Pile (de reg.), Urbi. Rome 130. Pilellis (de): Antollius, de Castro Forti, hah. Neapolis, noto 18. Giovanni, not., proc.di Castelforte 153, 155. Giovanni-Marco, di Suio 155. Pileo (Felix de), no!. 292.

Pileus (dictus) 26 v. Gemma (de).

Piliosius (mag. Stephanus), ,de Poteghano 188.

Pilozi (Giulio), proc. di Giacobella Carafa 185.

Pinee (de reg.), Urhis Rome 100, 103, 108, 142, 144.

Pinti de lo Bene (Giovanni), di Capodrise 96.

Pintos, Pinty (Giovanni di Antonio), di Fondi 117, 227.

Piperno, Priverno 31 I; Piperno (de) 19,58,61; (colleg. di

S. Maria di) 311; (offic. della C. R. in) 310. p i p i n e Il a, Pepinellis, Pipinellis (de): Andrea, di Castellono­ rato 153. Cristoforo 153. Giacomo-Andrea, prete 153. Pironus (d. Andreas), de Caserta 229; di Sant'Agata de' Goti 275. P i r r o, Pirio, Pirrus: Giovanni, di Amalfi. dol!. di leggi 329. Giovanni, di Limata 320, 327; di Sant'Agata 321; V. Limata (de). p i s a n e Il o, Pisanellus: Giovanni-Angelo, di Napoli 190, Teseo, di Napoli, regio consigliere 190. Vitus, de curo Federici regi. 189-90, 192, 194, 19,6.8, 205.6, 215.6,

218. P i s a n o, Pisnnus: Petrucius, de Neapoli, noto 14. SalIu­ stio, di Itri 81. Piscaria (de) 222; Piscarie, Pisscarie (marchio) 4, 16, 20, 190; (flumen) 319. Piscia (D. de), de curo Pauli Il pp. 2; V. Pescia (di). p i se i e e Il i, Pi,eicellus, Piosicellus, Piscicello, Pi"itellus: AI­ fonsus 271. Andrea, di Napoli, visconte di Fondi 157.

Ascanius 271-2; frater Alfonsi 318. Berardo, di Na­ poli, marito di Beatrice Mariconda 318, 324. Fran­ ci"cus, Franci"chelIus, de Neapoli 4, 156, 257-8, 276, 282, 294-5, 307. ' Pheulus 80. Pisciocta (Ranaldo Floriante de), reposterio di Caterina della Ratta 264. Pisciocle (castrum), in provo Principatus ultra 197-8; Piscioc!a (de) 277. Piscitellu5 V. Piscicellis. Pisopia (Antonectus), de Neapoli, 329.30, 332. Pistacchio, Pistachio: lacobus, dictus Pitontaro, de Ca­

389

stellono Gaiete 25.6; de Mollis 26. Vincentius, ep. Cu­ persani el poslea ecci. bitectensis 199, 273. Pistiglioni (Giacomo), di Sermoneta 305. Pistillo (Giovanni-Antonio), di Campodimele 154. Pistorio (de) 130. Pitera (d. Iohannes), advocatus fiscali. provo Calabrie 263. Pitigliano 290. Pitigliani, Pettiliani, Pililiani (terra) 290-1, 297; Pitigliano (de) 290. Pilt>nf"ro (diclu.) Il. Pistacchi" (I"cobus). pittore 271 V. Torelli. (de). Piuppi seu li Arbori (ubi dico Ii), in territ. Caleni 49. PixicelIus, Pixitellus v. Piscicelli. Pizi 1!. Sabe. Pizulo (Berardino), di Capua, noto 220. Pizzolillo, Piczoli!li: Giovanni, di Caserta 42·3. Iohan­ nes Petri, proC. univo Prate 212. Pizzullo (Silvestro di d. Luca), di Caivano 139. Placenlinus J 69-70; V. Sanclris (de). Plactus, Plantu. (not. AntoneUus), de Civitate Theatina 105.

Placzia (de) V. Plalea (de).

Planca (de) 229 V. Pathine (platea S.).

Planiciey V. T urris.

Plano (de) 265 V. Turri (in). Carpenis (de) 145; V. Iohanni. (ecci. S.), T urris. Plano (Ranieri de), di Caserta 42-3. Planlus V. Plactu5. Platea, Placzia, Piacza (Bernardinus de), ilranu. 257, 277. Platea (Giovanni de), chier. di Liegi 325. Platea, in terra Sermon~ti 59. Platea Dompni Ursoni, Ursonis, Ursi (contr.), in Neapoli 112-3, 141 ; in reg. sedili. Nidi 285. Platee Nidi (regio), in civ. Neapolis 109; V. Porta de Don Urso. Plebi. (de castro) 290. Plestera (Antoni), de Santagata 262. P I ti m a r o I a , PlumbaroIe : Ange!us, CIV. Venafri 125. Leonardus 124. Plumbini (dominus) 78. Plumerisco (de) 31, 33-4, 39. (Gaspar de) V. Georgio (de). Podii Cal'marosi, Camardosij (terra inhabilata), provo Aprulij ultra 82-3; Podium Camardense 224; Podium Camero­ sium, casale Rose!i 177. Podij Case Nov'i, de Casa Nova (terra inhabitata), provo Apru­ lij ultra 82-3; Podium Casanove 224. Podij de Rosa (terra inhabitata), provo Aprutij ultra 83; Po­ dium de Rosa 224. Podii Morelli (castrum), provo Apruczii ultra 82-3, 177, 248.9; Podiummorellum 224; Podio, Poggio Morello (de) 71. Podium o. Podij. podium lapideum 58. Podium Reale, in pert. Neapolis 321. • Podocatharus (L.), de cur. Alexandri VI pp. 171, 199. Pofarum, Pofi (castrum) ~in Maritima et Campanea Vrbis Rome 5, 16, 20, 66, 98-9, 109, 132, 284. P o I ce, Pulce: Bello, proc. d'Itri 153. Menico, di Gaeta

152. Poli (castrum S.), in provo Aprutii ultra 105,163, 198; de provo Comitatus Molisij 300. Poliani (piscina) tJ. Fogliani. Polignano (di) 179, 322; Poliniano (de) 187. Polites (Berardus), de castro Aritie 323. Pollastrelli (Nicola), di Sperlonga 152. ponderum et mensurarum (mercalUra) 255.


390

DOCUM ENTI DELL' ARCHIVIO C

Ponselli o. Mii.

Ponso (Belardino). di Ailano 160.

Pontanus (Iohannes) 17, 36, 89, 103,120,129, 138, 140,

160. 163·4. 167·9.

Ponte (nob.), homo de armi 263.

Ponto (Agamenon Andree de), in Urbe commorans 60.

Pontecurvo (de) 20.

Ponte Landolfo (di) 155.6.

Pontelatone, Ponte!atrone !l. Pon!Ìs Ladronis.

Pontesilli (Salvator Petri), de castro Felecteni 292.

Pontianus (Paulus), civis romanm, noto 91.

Pontine o. Paludes.

PcnlÌs (reg.). de Urbe 138, 141-4, 148-9, 164, 271,

274. Ponti. delli Monaci (contr.), in terta Sermone!i 59. Ponlis Ladronis (curia) 266; Ponlelatrone (ad) 266; Ppnte. , latone (curia di) 266. Pontis 5. An!onii (molendina), pert. civ. Averse III, 134.

Pontremoli (d. Geminiano di) 322. Populi, Popoli (cornee) 195.6; (comiti.sa) 68, 111, 135.

Porcariis (Cornelius de), in civ. perusina stuclens 146·7. Porcel1ano (Galeato), di Marano!a 152. Porcelli (Filippo), vesc. di Teramo 184. Porcinarijs (Nicolaus de), de Aquila, miles, come5 palatinus, curiam mago iusticiarij regni Sicilia regen. 27.8. Porecbe (Antonio), di Tortoreto 85. Porros (Diego de), de Almansa 57. p or la (de Ila, d e la): Ardicimrs, card. aleriensÌll 142. Bartolomeo, di Eholi 269. Costantino 303. Otlavio

292, 301.

Porta di Don Urso, Donnurczo (a la), reg. Platee Nidi, in

civ. Neapoli. 52, 109, 134; Ponte Dopni Urronis (pla­

tea) 18; v. Platea. Porta de S. Maria de l.. Gropta (la), terre Griptole 260. Porta de Vera (conlr. in), in terra Sermonete 162.

Porta dì Castello (fuori), di Roma 271.

Portella (a la) 212; v. Prate.

Portenone (platea), civ. Neapolis 47; Il. Marie ad CosiOe.

2in (S.).

Porterius (Belardinus) 194.

Portii. (Andrea. de), C. A. noto 290, 293.

Porlius (Carnillm), u. i. docior, de Neapoli 320.

Porto (vesc. di) 263.

Portogal (r"gno de) 57.

portuenoi. (dioe.) 302; (er.) 102, 138, 263.

Postina Maria (de), del not, Nicola, di Fondi 1:37; o. Aversa

(Antonio de).

POladino o. GaUola (Renczo).

Potencia (de): Berardino 288. Franciscus, de Pede­ monte 257, 307. Cuillelmu., Pedismonti. 258, 288.

Potelle;., (comi!i..a) 112, 135.

Potenghano (de) 188. Potenghani (de terra) IB8.

P olerW!o (Fcancesco), di Itri 153.

PolÌ51o (Virgilius -:le}, proc. duci. Trayecti 280.

Pou {lo.}, lee. magoi camerarii Regni 94, 96.

Pozza (Nicola), di Spillno Saturnio 157. Pozzo Castellini (Giovanni-Luca del), VCllC. di Reggio 244. Pozzovelere, sopra il monle di Caserta 57, 282.

Pozzuoli (di) 295; v. Putheolo (de). PractÌcclie (cllsale), de baronia Prate 300. PragnonÌ (terra noi. Iacobi), in terril. Venafri, ubi die. la Piave 162. Prancacii (abbaii 5.), de terra Prata 212.

T ANI

PraIa 88, 177, 212.

Prata (de) 195, 200, 202, :319

332.3. Prate (baronia) 163, 189, 198, 300; (terra),

de baronia Prate 160-3. 195, 212,253, 300; (oflicium

mago actorum) 329, 332; (porta superior)'ZI2. Prata

Sannila 309, 312, 315, 325,330; (di. in) 177,310,

316,330,314; (baronia) 88; (di) 303,315.6, 319,

322, 327.9; (introili) 332; (ufficio di mastro d'atti di)

333; v. Valle.

Prata ( de), Prate: AlafJìus (abbas), cane. Ypolite de Ara·

gonia 253. Antonino, Antonio. di Teano, noto 88, 313,

322, 333. Filippo, di Taranto, ahate lombardo 320, 329.

Galeazzo, not, 121, 123, 313. Gulie!mu5, cane. comi.

tisse Venafri 243. lulianus 55. Palmerio, di Napoli

325.

PrateUe, Pratil!e (casale, castrum, terra), de baronia Pra!e 163,

198. 212; (curia di) 312. P r a t o (cl e ): Ge., de curo Leonis X pp. 302. Thomal, 290, 293; C. A. proc. 306, 314. Preconnet v. Briconnet. Predicatorum (ord.) 68. Premartino (de) v. PrimartÌni. Prepuliano, Prepuciano (de) 199; Il. Marie (ecci. S.). Presa (d. Bernardino de), di Capurso 305. Presbiteri Leonardj (Iohannes) 26. Pre.cian (casale), presso Civita Lavinia e Velletri 271. Presenl;ano (de) 90. Presenzano (di) 213. Presentiano (Angelo Cola de), noto 123. Presutii (Giovanni). di Sperlonga 1;2. Preta, Prete o. Petra. Petre. Pretarum v. Valli. Petrarum (calitrum). Pretata 11. Turris. Preyle: Angelns, Casal,s 124. Antoniu&.civ. Venafri 124. Antonius Ioannes, de lo Casale 126. Iacobll$, civ.

Venafri 123. Nicander, de lo Casale 125. Nicander

Antonii. civ. Venafri 124. Nicolaus, de lo Casale 124,

126; Il. Macza.

Prirnartini, Premartino (Giovanni Battista de), di Bologna 322.

Primer (Matheus), castren.is eccl. ""n. 225·6.

Primicirio (Benvenutus de lo), civ. Venam 124.

Principatus citra (in prov.) 221; citra et ultra (prov.) 197-8;

ultra (prov.) 62, 88, 190, 268.

Principis v. Casali (de).

Principia Aposto!orum de Urbe (basilica) 143, 148.9,211;

o. Petri (S.). Priore (de), Prioro, Priola, Priolo (del, de lo), Priom: Hyeronimus (d.), civ. Venatri 124. Iohannes, C. A. lO; vie. S. Marie Maiori. de V,be 44·5. Masciu., civ. Venafri 124; Masio 316. Nicander Mascii 319,

333-4; Nicandro di Masio 316; Nicandrus cle Massimo,

d" Venafro 332-3; Il. Mascii (de). Nicola, arcipr. di

Minervino 324. Petrncius, civ. Venafri 125.

Prisco (in 5.) 220; (di San) 306.

privernate 263. Priverno v. Piperno.

Procida, Procita (d. Nicolau5 de), comes Averse. mile<. Fet­ dinandi l regig consiliarius 78 l regill§ mIAiordomu5 14. Profeti (di) 81.

Prolie (Costanzo de), di Forcella 224.

Prosper, ep. esculanus 33 Il. Caffarelli.

Pro.per (d. Iohannes), de S. Stephano 257.

Provenzano (Basili), de Sanlagata di Bianco 262.

Provenzano (Leonardo) 318.

Provisa iuri. sanctio et quicquid (IiUera arbitraria) 83. 95.

189.


REGESTA CHARTARUM provisini (solidi) 107.

Proya (PauIus), de T erracena 208.

Pruschio (Pietro.Angelo de), di Valmontone 185.

Puc. !l. Castri (de. civ.). Puccius: Alexander, dvi. Ilorentinus 287.8,316. Lau­ renlius 269. Puczo (Iecobus), de ClIlItro Pratille 212. Puczo, Puzo de Mairano (lo), in lerrit. di Majorano 163. Pudano (terra Anlonii de), alo Arbore de Coccanello, in let. rito Calcni 49. Puercio (Antoniuo Nicolai de). de lerra Itri 41. Puglie (nelle) 305, 312. Pulce Il. Polce. Pulcelle (Antonio), proc. di Morcone 155. Pulchra Facia (d. Vicentius), alifanus 330; v. Alife (de). Palemi (mastro Marco), de Santagata di Bianco 262. Puli"i. v. Romicii.

Puteo (Giacomo de), luogo dell'ud. della C. A. 2, 270.

Putheolo (de) 18; o. Pozzuoli.

Rahucius

Ramelo! (FrancC$co), chier. di Nevers 313. Ramignanis (nob. Dominicus de). de Civitate Theati"a 104.,. Rampusii (ree Anlonii Nardi), in contro Casali. Gripte, in ter. rito Rocche Gurge 160~ Ramundi (E""ngeliola), tabernarius mantllallUS 274. Ranagnano (d. Pronio de), dì Minervino 324. Ranalclo, Ranallis (de) v. Raynaldis (de). R a n e r i, Ranerio: Antonio, di Napoli 215. Baptista, de Santag,,!a di Bianco 262. Raphael, ep. portuen.i., card. camo 263; o. Riar,,, Galeotti. Rapini (castrum), provo Aprulij ultra 82.3; ex per!. Terami.

224. Rasiri (Iacobus), alias Cecaecio 58. Ratha (de) O. Ratta (dena). Ratia v. Razza. Annibak~. di Ca. Antonino, Anlonellus, nepos et here. qd. laeobi 222·3; de Capua 276. Baldaxar, comes Caserte, primogenitus F ranciscì 222. Cathenua, congor< Cae.aris de Aragon;", comitissa CeseIte elc. 100·1, 106, 159, 222.3, 229. 245, 264-6; duchessa d'Atri 271·2; ve­ dova di don Cesare d'Aragona 245, 275; (2" marito) .~, Acquaviva (Andrea. Matheus). Catherina,1Ixor Frau­ ci.ci Ga.mbecorte, "epti. Catherine de Aragonia 266.7.

pua 308-9.

Quadriennii prescrlpllone (code" de) 139.

Troilo, di Venosa

326.

Cesare, di Capua 309. Franciscus. comes Casette, S. Aga.

Quarragna (Simone, Sipio), di Spigno Saturnio 157. quarta ad iuslum p"Mum i 2; terre 13, 49; ad mensuram Ca­

lenì 48; de grano 46. Quarti (Francisclls), ep. biteclensis 199. Quatras." (Antoniuo de), de Iella Seimineli 10·1; noto 44.5,

173. Quattro (domus d. Petri Maleulii, Mateutii de), seriptor. apost., in Burgo S. Petri 145, 148-9. Quatuor Capitum (contr.), in Insula Licaonia de Urbe 131; v. Iudeorum (pons). Quinque (Berardinecta, Berardinectus), de Caroano!a 328. Quinquefurce, Quinquefurcarum (casale, terra inhabitata), provo Aprutij ultra 82-3; casale Roseli 177, 224. Quintana (Petru. de), de cur. lohanue et Karoìi [V] 299,

300. Quintiliis (de): Cesare Louo, noto della C. A. 185.

Filrppo,

lisrodoni 200.2. FrancÌscus, de Neapoli 3. de Marsico, civi. neapolitanns 27, 29. 81. Rahona (de) V. Aragona (d'). Rahona Geronimo (d. de), di Eboli 269.

Ratta (della): (casa, dOn1m) 266, 286.

Putignani (tena). comitatu5 Conversani 221.

Puzo v. Puc:w.

Pyacentinus, civ. Venafri 125.

Pytriccha (de) v. Pelriccha.

Quaglia (Malheus), de Neapoli 46.

Quaranta: Cecen, di Sermoneta 305.

391

noi. della C. A. 270.

Rabactis (Antonio de), mercante presso la curia romana 99.

Rabengnano (Cesar de), de Civitate Theatina 105.

Racta (de la) Il. Ralla (della).

V.

Ratta (delia).

Ratya O. Razza. Ravelli (di) 312.

Ravenolc. Ravidola, Ravindola, Ravinola, Ravindula, Rallinula v. Rocca Ravindola. Raviscanina V. Angeli Raviscaninc (castrum S.). R a y In o (cl e ): Costanza, m. di Giovanni Filomarino 307. Loysius. Loi.in., proe. loanni. Filornarilli j 68, 194. Raymundi (Gaspar), de Rubiano 85. Raynaldis (de), Raynaldo, Ranallis, Rinaldo. Raynardo (de): Belardinus, civ. Venafti 124. Fernando, di Roc. capipirazzi, noI. 334. Franciscus 223. Giacomo di

Giovanni, di Salerno 154. HO!1oralus. arcium et medi· cine dodor, de Prata 200·2. Honufrills, civ. Venaphri,

capipirozzi, no!. 302, 316.7. Rayneriis (Georgius de), /iL d. Protholdi 209.

Ra z z a, Francesco

(d.), di Cepua 266.

Ragonense (d. Bernardino), di Traetto 156.

Ragonia v. Aragonia (de).

ragnsinus (archiep.) 210, 225. 231. R a h o (cl e): Antoniuo, consilìarius F ederici regis Sicilie et

miles 169,204.5, 215.

Rauha (de)

not. 281, 319-20, 333. Luca., proc. univo Pectorani 212. Nicolaus, can. anagninll. 158. Onofrio, di Roe·

Racza Il. Razza.

Rada (de) v. Ratta (della).

Radbu~ (lo. de), de curo Leonis X pp. 302.

Ragia (Iacohus Bucii), civ. Venafri 125,

Ragona, Ragone Il. Aragollia (de).

Ragone (de, di): Ange!eilo, di Caserta 70.

thes et Alexani etc. 38, 100, 222. b,obus, fil. et here. F rancisci et Ysllbelle Artus 222. iohannes, mila, Caserte, S. Agathes et Alexani comes etc. BO; nepos et her". Iacobi 222.3; padre di Caterina 264.5; (mater) !l. Capua (Maria de); (mIo,) ". Orsini (A.D"a). I"lius, de Capua 100·1, 229.30, 275. Nicolaus, fil. Iacobi 222. Nicolò-Maria (nob.), dì Capua 309. Ottaviano, figlio di Eleonora Baractuccìa 302.

BIundus (mag.), de terra Mon­

Racza, Raza, Ratia, Ralya: Bernardus, de Senno· neto 290, 305. lohannes Iacobi 4. Leonardus, Nardus de Aversa 3, Il, 19. Reale V. Podium (supra). Reali o. Villa (de). Reale (de), Antonin., de reg. S. Angeli 129. !acobu•• de reg. Arenule, de Urbe 164.

Recale 43;

V.

Ricalis (feudum),


392

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CÀETANI

Recchia, Rechia: Angelus, civ. Venafri 125. Angelus Michaelis 124. Bilelllls 124. Ioannes 125. Palamides

125. Petrus 125. Redditi '(qui dico li), membrum Caserle 320. Regatiis (ser Antonius de), de Terracena 208. Reggio Calabria v. Regii (civ.).

bis 274. Rictii (Antonill5). massariu5 Anenrani 304.

Reggio Emilia (vesc. di) 244; O. regiensis. Re g i s, Regi: Giovanni·Antonio, di Catanzaro

:3 J8.

Tho­

tnas, de Pr..to 290,293; Tomma.o (maestro), prQc. nella curia romana 314, regicnsis 244; (ep.) 54. Regii, Reghii Rhegii (civ.) 258, 262-3; Regio (de) 263. Reglieri V. Riglieri. Remedio (de): Angelello, di Raone 43; (madre) O. Mila. Nicola di Raone 43. remensis clioc. (c1er.) 24. Remolini (Franciscus), tit. 55. Iohanni. et Pauli presb. card., card. Surrenti, loc. Ferdinandi [Il] 275, 277; archiep.

panormÌ!anus 283·4. Remyon (H.), de curo Peniten/iarie 289.

Renatus, rcx Sicilie 176, 180.

Reniii v. Galtola.

Reparata, Reparata (de): Angelus, civ. Venafri 125. Ioannes 125. Repatonum .,. Ripactoni (caotrum). R e p l e ti 5 (cl e ) : Domenico (ser), di Ripatransone 247. Pietro-Marino di ser Domenico, noto 247. Rodolfo di ser Piermarino, noto 248. Ressa (don Giovanni de), di Conversano 324. Retij (Antonii) o. Pennaeze. Rhegii o. Regii (civ.). Riario Galeotti (Raffaele), card. camerlengo, di S. Giorgio al Velabro e VellC. di Porto 263; vesc, di Ostia 292, 298 i vere. di O.lia e Velletri 300.1, 303, 312.3. Ricalis (feudum), pert. Capue 14, 43, 75; o. Recale. Ricasolis (Raniero de), mercante presso la curia romana 99. Ricca, Riccba, Micbele, di Napoli 193. Raynald".80. Riccardi O. T ueii. R i C C a r di, Ricchardi, Riccardo, Riczardis, Rizardo (de): An­ tonio, abate di S. Giovanni di Sonnino 158. Antonio (d.) di Nicola, prete di Castelforte 155; o. Palladino. Fra.1cesco, di Noha 273. Francesco (d.), di Conversano 219-20. Franciscus, ce.n. aversane ecci. 63. Giovanni di Giacomo Antonio, di Sperlonga 152. lohannes Beilj Nicolaj, de terra Ylri, noi. 19. Mascius, civ. Venaf.; 124. Pietro dì Nicola, di Sperlonga 152. Stefano di Giacomo Antonio J52. Riccardulii (Giovanni Paolo), d'Itri 153. Riccha 0, Ricca. Ricchardi O. Riccardi. R i c c h i. (d e ); Pancratiu., de Anagnia 186. Ricchu5, de Sernio, adv. concistorialis 129. Riccho (Giovanni), di Gaeta 152. Ricciardella, Liziardella (Petrucdo de), di Cercemaggiore

155-6. Ricente (Angelus). civ. Venafri 124. Ricetta, Ricepta. Ricepta (de la): Ioannes (d.), civ. Ve­ nafri 125. lulianus 156, 212; milite e dottore di leggi 302. Rentius 125. Sansaneclo 125. Scipione 334; (m.) Il. Marlucsio (Francesca .de). Valerio, di Venafro

302. Richardus (d.), civ. Venafri 124. Ricillyano (Nicola di Antonio de). di Caserta

Ri ci o (d e): Francisci (bona), in pert. ville luglianj 3. FrancÌscus (d.), de terra Prate 212. R i c i u s: Michael, regius consiliarius et viceprothonot. 222. Hieronymus, rom. civis, noto et correclor coll, noto Ur­

57.

Rictiis (de): Andreas, Jegum doclor, de terra Campli 91. Rosso (nob.), di Firenze. mercante pressa la curia ro­ mana 99. Riczardi !I. No,arii. Riczo (Capo). civ. Venafri 125. Rieux (.ieur de), mareschal de Bretaigne, lieutenent de Char­

les [VIII] 167. rigensÌl; (ep.) 78 Il. Gmben (d. Stefanus)'. Rigio (abbas Innocencius de), de Caserta 229. Riglieri, Reglieri: Franciscus, civ. iVenafri 125.

Salvus

125. Rillono (Nicola), di Ma3!rati 313. Rinaldis (de) Il. Raynaldis (de). Rìual!ì V. Notarii. Riuello (Angelo), gov. di Morcone 155. Rios (Cristoforo de los), chier. di Siviglia 225. Ripa (de, da la): Bernardino Gallo. di Ripatransone 247. Petrus noto 160. Pierdomenico, da Ripatransone 247. Piergiovanni di PierdomenÌco 247. Vincenzo di Ber­ nardino Gallo 247. Ripa. presSQ Chieti 241; presso Teramo 2410. Ripatransone~ Ripactoni, Ripatoni (castrum), provo Aprutij ultra 82.3, 177, 248-9. Repatonum, in regno neapolitano 224. Ripacllrsi!l (comes) 261, 266, 269. Riparum. Ripi (castrum), in pert. Campanee Urbis romane 5,

16, 20, 98. Ripatoni

V.

Ripacloni (castrum).

Ripalranson" 247; (di) 248 v. Ripa.

Ripe (reg.), de Urbe 43, 240, 274. Ripoli, dorninii dd. de Gonzaga 209. Rippa (Oliviero de) 224. Risorta V. Calvi. Ris.>aliti (Christophorus), locuml. Massi de Albitiis 315. Ri!a (Giovanni di Angelo de). noi., di S. Giorgio la Mo­ lara 155. Rizardis, Rizardo (de) Il. Riccardi. Rizia (Lucrezia), pupilla di Matteo Coppola 291; V. Coppola. Rizutus. Rizuto: Iacobus, civ. Venatri 125, Paulus 124. Rizzardo Il. Maeslto. Rizzi (Giovanni), di Valle di Prata 315. Rizzio (Guglielmo), di Ailano 160. Robertet, per Carolum VIII re;sem Francorum 175-7, 182, 22 l, 225; POUt le toy Loyo [XII] 228, 240. R o ber ti, Roberto (de): Augllstinus, de terra Montisrodoni 200-2. Narduciu5 Luce Nicolai, civ. Venafri 1ZOo Robertini (Nicolaus), civ. Vena!ri 125. Robiani (P.), de curo Iulii Il pp. 236. R acca, Rocch il. (de): Angelo di Nicola, di Mastrati 313. Baldasar, de Casttovillaro, S. Marie Maiori. de Urbe benef., noto 139. Mauhei (viridarium). in medio starci~ de Maturano 322. Rocca, presso Telese 156. Rocca d'Evandrl' 281. Roccagorga 3! I, v. Rocce Gurge (caslrum). Roccaguglielma (di) 153, 156, 158. Rocca Monhni (terra MarÌocte de), ad Saone, in perI. Ca­

lenì 31, 33, 39.


REGEST A CHART AR UM

Roccamontisnni, Rocha Montisnni (de) 96, 319.

Rocca, Roccha Montistragonis (de) 48.9. Roccantica, dioc. di Sabina 171. Roccapipiro:u.i 302, 316·7, 334. Rocca Ravindola, Ravindula, Ravinula, Ravinola, Ravenole,

Ravidola, de provo Terre Labori', 40, 90, 163, 198,

300, 319; Ravindole, Ravinole (castrum) 90, 102.

Roccaromana 31; (nob. noto Nardo di), maestro razionale

di Cesare e Caterina d'Aragona 106.

Rocca S. Viti (inhabitata), de provo Terre Laboris 198, 300.

Roccasecca 4, 20. Roccasicca, Rocca Sicca, Roccha Siccha

5, 20.

Rocce, Rocche Gurge (castrum) 160, 223; v. Roccagorga.

Rocce Manullì (castrum), de Comitatu Moli.ii 55.

Roceha, Roeha Il. Rocca.

Racchia, Rochius: lacobus, civ. Venafri 124. Ioannes

125. Salvator loannis 125.

Roccio (Iohannes Bactisla de), de Cayeta 175.

Rocciuto, Roczuto (don Nicandro), can. venafrano 333.

Rocco (Simonellus de). de Neapoìi 78.9, 87, 102.

Rochaprioris (de): Antonius42. Geronimus 42. loa.

him, 42. Iohannes 42. Simeon, mon. B. Marie de Griplaferrata 42. Rochiu. Il. Rocchia. Rochoy (Giovanni), chier. di Liegi 325. Roczii (Iohannes Petri), Pedismontis 258. Roczulo c. Rocciuto. Rodericus, ep. por!uenoi. 102 v. Borgia.

Rodi colocensis, alias) 150. Rodillo (Pino.Domenico), di Ancona 273. Rodonis, Rodoni, Raduni v. Monteroduni. Rodulphus 292. Rolliani, Rulliani (terra inhabitata), provo Apru!ij ultra 82.3: Rolianum, casale Roseti 177; Ruffianum, in provo Apru.

Iii ultra 224. Rogadeus (Giovanni), di Bitonto 283. Rogalo (Domenico de), di Castellammare di Stabia 112. Roge re Ili, RogereUìs (de): Petrus IohannÌs (presb.), de Fundis, yeon. catedralis S. Petri 29. Francesco, di Ailano, no!. 160. Rogerio (de): AndreM, proc. univo Boviani 212. proc. univo Prale 212.

Petrus,

Ragia (Nardus), civ. VenafrÌ 124. Rogiano (terre An~ouelli de) 322. Roggiano (starsia parva, q. dico de), in civ. S. Agathes 322.3.

Roglieri (Giovanni), di Venafro 313.

Roma i ,9, 15, 20, 22-5, 30-1, 38, 43, 53, 55, 71.2, 75,

89,97,99, 100, 102-3. 105·7, 126, 129.31, 136,

138, 141·2, 148, 151. 158, 164-5, 170·1, 173.4,

186, 192, 199, 206, 210, 225-6, 231. 236. 238, 240,

244.5. 263. 270-1. 27.3.5. 282. 267-9. 292-3. 300.

J03-4, 306, 308-10, 312.6, 324-5. Roma, Urbs 2,

IO-I, 16, 21, 33, 44, 54, 56,60, 73, 91, 108·9,

127. 132.3, 139,143.7,149-50,184, 187, 207,211,

223, 233, 237, 241. 247-8, 260.1, 277, 283.5, 294,

301,311, (in Burgo S. Petri) 143·5, 147-8; (coHegium

notariorum) 142.3, 274; (de, in) 21, 32,42. 45, 54,

58. 60, 91. 98, 102. 105, 107, 138.9. 142.9, 152,

158, 165. 172, 196, 207, 233, 236-8, 240, 292, 304 ;

(floreni currentes in) 107; (govornatore) 171, 233, 324;

(Hospitale Lateranense) 143.4, 148; (in parlìbus Latii

Urbis) 107, 148.9; (magnates) 43, 127, 238,240;

(Maritima et Campania Vrbis) 98, 109, 132-3,284.5;

VI. 50

393

(mercans, mercalor de) 91, 145; (muri civ.) 143, 148.9;

(o/IilÌum sacre Penitenti",;e) 150; Palatium Apostoueum,

apud S. Petrum 33, 226, 236; (prioratw;) 42; (~un'

dum ritum Urbis) 172; (statuta et consuetudines) 109,

138, 324; (Via Lata de) 165.

Roma (Franciscus de), rector ecel. S. lohannis de Mercato, de Urbe 158. Romana v. Maritima.

Romana (feudo la), presso Isernia 313. Romane Castrorum (causa Ostiensis sive) 58. Romane (territ. castri), in provo Comitalus MoIisii 3 J9. Romanellj (Marinus), de Fundi•• noto 52. Romanelli Marescalli (res d. lacobe). in In,ula Licaonia Ur. bis 274.

Romanellu5 P'atrieìus (ser), de Gradulis 290. R o m a n ", Romani, Romanus: Antoniu., civ. Venafri 125. Antonius (ser) no!, Iacobi, noI., de Cora 58. Galienu5 noI. 278. Gerolamo, di Sorrento 327. Geronimo, di Roccaguglielma. noto 153. 155.6, 158. Iacobu. (not.) 158. Nicola, di Napoli, maestro d'atti del S. R. C. 303. romanus 4, 9, 15, 17. 37. 39, 40, 48, 54, 61, 63, 70, 78.9,

114,223,237, 240·1, 270,292,304; (banchus)24 ; (ci.

vis) 22-3, 32·3, 43·6, 54, 56, 60, 75, 91, 97, 100,

103, 107.8, 127, 129.30, 142.6, 148.51, 158, 164,

171. 271. 273.4, 290, 306, 311, 314; (cler.) 17l,

293; (domicellus) 16,25,56, 171,173,245,282,288,

293, 324; (imperator) 25: (mercator) 23. 99; (mos) 166;

(not.) 274; (populus) 324; romanum (archivium) 315;

(ius) 18, '46, 306; (territ.) 169; romanorum,(consuetuclo

procerum) 133; (imperalor) 326, 329, 332; (rex el impe.

cator) 209; romana 237 V. Romane; (curia) l, 72·3,

136, 138, 142-3,165,171,234, 263,271,293.306.

314.5,325; (eccI.) lO, 18,25,78.9,96,169,210.1,

232·6. 245, 298, 310, 316; (mensura) 246 v. ru·

blum; Romana (Urbs) 171.

Romaulis (Tranquillus de), C. A. noto 290.

Romeu, pro taxatore regni Sicilie 299, 300.

Romicii Pulicis (Bernardino) 330.

R O m i t o (d e lo); Antonin., civ. Venafri 125. Nicande!' 125. Romuleu. (Angelus). de Urbe, potesta. Terraccne 207.8. Romuli (Giuliano), fiorentino 325. Roncino (Gaspare), di Fratte 156. Roncinosi (ternt.), in provo Aprutii 319. Rosa (de) Il. Podium. R <) S a (d e ), Rosa, Rose; Antonio, proc. di Campodimele 154. Nicolaus, proc. Macchiaodani 212. Ottaviano, di Napoli. noto 222. Ronna '(de).: Angelo, nob. di Caivano 139. Antonius

Loysll 46. Bartolomeo, diae. 153. Domenico 139, 153.

Giacomo, noI. 139. Giovanni, del fil noto Angelo 139.

Giovanni di Domenico 153. Luca 153. Marinus, fra·

ter Antonii 46. Nicolai Dominici (bona), ad Ducenta,

pert. Cayvanj 12. Salva!or) 3.

Rosania (N. Fr.), de cane. Fedel'Ìci regis 190.

Rosatella (Vito de), diac. di Conversano 323. Roscietta (detto) 312; V. Nicandro (de). Ruxictus. Roseti (castrum), provo Aprutij ultra 82.3; Roselum, in regno neapolitano 177; 224; Montanee (castrum). Ro.ieis (Iohannes Corneliu5 de), not .. proc. principi. Caserte 71. Rosis (Donato de), no!., di Gioia di Colle 324. Russa V. Cesa (ad).

Rossano (di) 155.


394

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CA ETANI

Rota (Anlonius), pro magno camerario resni Sicili" 190, Rote (in auditorio) 282. rothomagensis, rotomagensis (card.) 24, 43-5, 61, 72, 100, 102, 105-6, 138-9; o. Estouteville (d'); (ecci.) 24, 44. Rotingì comes 209 v. Gonzaga (lohannes F ranciscus); comi.­ tissa o. Balzo (Antonia del). Rotoloni (Paulus Iohannis), ciyac. de Marzano 212. Rotundi v. Monteroduni.

Rotundis (lohaunes de), noI.• curia mago iusliciarij regni Sici. lie actorum mago 27, 29; actorum mago Vicarie 70. 80-1.

R o t u n do (cl e), Rotundus: Agostino, di Castel di Sasso, noi. 81. 193. Iacobus, de Prata 333. Pietro (d.), di Profeti 81. Rotundus, fam. Hanorati II Gaytanj de Aragonia 66. Rotunna o. Fracla. Roucn (H.). de cur. Innocentii VIII pp. 137. Rovere (della): Iulillnus, til. S. Pctrì ad Vincula prcsb. card., mon. S. Marie de Griptaferrata commendatarius 31-2. 53. 55; ep. osliensis, card. pape maior penitentia­ rius, ad Marcbie Anconitane. Patrimonii S. Petri in T u­ scia, ducatus Spoletani nonnulla'lue ali" b"lie dominia legatn. 108; V. Giulio II. Leona,duB, S. Susanne presb. card., Pcnitentiarie curam gerens 283, 289: li. FrancÌottì. Rovina (Giacomo), di Barcellona, proc. d' Ippalita d'Aragona 190. Royani o. Montanea. Ruhiani (castrum). Roye 11. Petre (territ.). Rozeriis (d. Franciscus de), fisicllS, de Rocha Montislini 319. mhhia, ruhea v. rublum. Rubea v. Turri•. Ruhei o. Nicolai. R u b e i • Rubey. Rubei., Rubea (de): Angelillus Honufrìì, de l5emia 203. Antomo, di Pietro, di S. Giorgio la Mo. lara 154. Ciccus Benedic!i, de S. Petro. dioc. casi­ nensi. 123. Iohannes Antonino, univo Pedarani 212. Nicolaus, de lo Casale 126. Polidoro (maestro), di Prata Sannita 325. Scipio (d.) 71. Vincenzo (fra). del mon. di S. Maria del Carmine di Napoli 303; v. Ru.so. Ruh<;ì Amonis (Giovanni di Antonio). di Teramo 184. Ruberto (AngelllS de), PedismonlÌs 258. Rubeus, Rubey v. Rubei. Rubiani, Ruyani (ca5trum). provo Aprulij ultra 82-3; o. Mon­ tanea Royani. Rubini (d: Maturinus), scriptor apost. de reg. Parionis 143-4, 149; (domus in reg. Pontis Vrbis) 148. rubio li. rublum. Rubiono, Rubinno (de) 85. Rubi (territ.) 4. rublum, rubbia, rubea grani 72, 145. 151, 304, 314; rubio de "'tra 246; rubrata 145. Rueio (Dominicu5 de). proe. univo Capriate 212. Ruezia (Antonio. Antonello de). di Casamassima 274; Rugia . (Antonello de) 318. Ruffiani I). Roffiani ( terra). Ruftu. (d. Petrucellus) 263. Rulfu. de Calabria (d. Esau), civ. Rhegii 263. Rufino (Antonellu5 de). de Roccha Montistragonis 49. Rufo (Ferrante de), di Caserta 272. Rugia v. Ruczia. Rugius (Abba5) 113, 116, 119. Ruiz (Sancius). regens gen. Ih~urariam regni Sicilie 331-2. Rumbus (nob. lohannes), de Neapolj 3.

Rupte Il. Tuni5 (casale). Rusilano (Primo), de Santagata di Bianco 262. Russii, Russi. v. Russo. Russillo (Benedetto), giudice di Castelnuovo 158. R uss o, Russii, Russis (de). RuS$us, Ruxus, Ruxo (de): An­ gelus (iudex), civ. Venafri 125. Angelo-Antonio di Pietro, di Castelnuovo 158. Antonius, civ. Venafri 125. Antoniuo, not., de terra Campli 91. Bla,ins. .ind. terre Macchie 200-2. Darnianus A.nlonii. c;v. Venatr: 124. Diofebus, de Yfono 296. Ferdinando, di Na­ poli 312. Francesco, giud. ai contraui, di Napoli 269. Franciscus, de Marzano 330, 332. F rancÌ5cus. de Nea­ poli. noto 98-9. Franciscus, diclu. Calabrese, de Ca­ Ieno 48. Giacomo di Paolo 42-3. Giovanni, ferraio, di Caserta 272. Giovanni di Pietro, di Caserla 96. Giovanni, di Recale 75. Giovanni, di Sant'Agata de' Goti 275. Gregorio, di Conversano 3 J I. Gregoriu•• de civ. Neapolis, noi. 268, 296, 318; giudice ai contraui 320, 324, 327. 329. Laurencius Angeli, civ, Venafri 125. Hieronymus, de Neapoli 296. loann~.s, de Fossa­ , ceca 230. Iohannes, civ. Venafri 124. Lucas Angeli 124. Nardo, di Recale 75. Nardo-Antonio, not., di Napoli 269. Nicolà:di Pietro 42-3. Nicolaus, de Cip­ paluni 230. Nicolaus de Honufrio, civ. yserniensis 123. Paolo 42-3. Pietro, di Castelnuovo 158. Pietro (d.) 42-3. Pietro-Giacomo, di Napoli 113; Il. Rubei. Rusticis (Prosper de), rom. civis, can. ba.ilice S. e Dommus ! 45-6; can. basilice Principis Apostolol'um de Urbe 146. R u t:li, R u! a (de): Antonio, padre di Francesco 283. Francesco (nob.) 283. Francesco, di Napoli 293, 303. Marinus (nob.), noto 27-8; de Neapoli 73; acloru.m mago 94, 221. Ruxictus (Iacobus de Nicandro), de S. Pelro, dioc. casinensÌs 123; V. Nicandro (de), Roscietta. Ruxus, Ruxo (de) O. Russo. Ruyani V. Rubiani (caslrum). RYPlllis (de), in pert. castri Corropuli 85-6; Il. Marie (ecci. S.). Ruzio (Iacobus), civ. Venafti 124.

Sabl!nello (Antonio). di Suio 155. Sabaot (panni continentes historiam) 132. Sabasl~ (terra Petri), in civ. S. Agathes 322. Sabastiano (Francesco di Giovanni), di Caserta 272. Sahbe v. Saccoccie (Petrus). Sabella, fil. progecla Anundale Venafri" Ultor Evangelisle Mangniocte 161. Sabella, Sabelleo (Giovanni), di Circello 154. 5abellis (de) v. Savelli. Sabellonjs (Vitus Petri), de caslro Scurcu!e 56. Sabe Pù:i (Iu!ianu. cd. IohannÌ5), de reg. Campitelli 146. Sabina (dioe.) 171. Sabinensis dioc. (cler.) 75. Sabin;ano (de): Nicola (maestro), di Torrecuso 155. Pietruccio (d.) 155. 5 a b i n i s (d e ), Sabino, Sahinus: Giacomo di Nicandro, di Venafro 282. Giovanni 316. Ierommu. 319-20. Saccatar; (d. Bernardino) 330. Saccente (Cobellus), de cons. Pedismontis 257. S a c c h e tt i , Sacchecta: Berardino. di T raetto. cap. di Pa­ stena 157. lohannes, de Trayecto 306. Sacchi! (Iohannes de), archiep. ragusinus, referendarius Ale­ xandri VI pp. 210, 225; referendarius Iu!ii II pp. 23 l. Saccoccie (Pelrus 5abbe). de reg. 5. Eustachii Vrbis ZZ.


REGESTA CHARTARUM

Saceonus (Bartholomeus), de castro Tini 213.

Sadoletus (la.), de curo Leonis X pp. 288.

Sadorni! (Egius), de curo Ferdinandi [Il 17, 36.7, 39, 71,

75, 78-9, 87, 89, 113,.116, 119.20, 129. Sadriani comes

4, 20.

Sahone !I. SaGne. Sala 42; (di) 318. Sale (castrum), in provo Principatu. ultra 43, 49, 70. 197. Salamanca (d;oc. di) 225. salamantinus (der.) 3 15. S a I a m o n i, SalamQnius: Giacomo, di Fara, cap. di Sermo. nela 305. Iohanne., de reg. Campitelli. causidicus ro. manus 54. Salandre (tenit.), in provo Basilicate 276. Sala•• de curo Sixti IV pp. 56. Salemi (princeps) 80, 197·8, 244. Salerno (de. dì) 154.5, 163, 194; (presso) 317. Salerrutanus (Hieronymus), eque. paduanus, senator Rome 129. Salii (Georgius ser), de Surrento 104·5. Salivect (nob. Giovanni), di Sorrento 288. salma di lignio i IO. Salmanius (A.), de curo Pellitentiarie 289. Salodio (Erater MatcuB de), ord. min. observantie S. Franci.

sci 298. Salomonibus (Annuntius de), noto 101. 106. Salto (lo). in pert. Fundorum 218. Salvati (Franciscus), de Scantrillo 162. Salvatorie (S.): Cora (ecc!. in), loco q. dico la Pergola 58. Rocca Montistragonis (eonfralaria de) 48. Urbe (de) 143.4, 149, 196. 260·1; v. Benedicti de Gabiano (ter­ rito S.), Sapientie (domus); Salvatore in Lauro (S.). di Roma 184; V. Hospitalis. Salvatoris: Antonius. Casalis 126. Nicander, de S. Pe­ tro, dioc. casinensi. 123. Salveterre V. Falvaterre (ea.trum). Salvia, presso Salerno 31 7. Salvius (lo.). de curo Leoni. X pp. 302, 310. Sanaro (Paschalis), civ. VenaEri 125. Sanceles (de) V. Sanzellis (de). Sanchez (Gaspar), de Orihuda 304. Sanela Cruce (banchus merc:atoris

de), in platea Cam.

pillorum, Rome 23. Sanctafelicinni 246; c. Felice (de S.). Sanctagata (de) v. Agathes (S.). Sancla Sanctorum (ad), de Urbe 149; o. Sapientie (domus). Bancta Severa (A. de), de CUI'. Innocentii VIII pp. 136. Sanete Barbe, Santa Barbara: Angelus, civ. Venafri 124. Antoniu. 125. Michael 124. Paulu. 125; Paolo, can. venetrano 333; o. Barbara. Sancte Marie (Fra~eiscu:;). civ. Venatri 124.5. Sancti v. Caslangne, Magistri, Notarii, Palazi. S a n c ! i, Sanclis, Sanlo (de) : AlexancteT B,ordì, U. i. dodor 58, 290. Andrea, arcipr. di T ofre Cajetani 270. Andreas, de Ortona, i. u. doetor 85. Antoniu!, de Felechno 185. Biagio, not., di Torre Cajetani 270. Cola, benef. di S. Biagio di Ninla 292. Nicola, prete, di Sermoneta 305. Perio del fu Paolo, di Prata Sannita 325. Pirrus (mag.), de Tramunto 188. Sanctifelicis (castrum) v. Felici. (S.).

Sanctis (de) v. Sancti. Sancto Petro (de) V. Petro (de S.). Sanclo Polinaro (ubi dic.). in territ. Calen; 49: nare

(S.).

v. Apolli.

395

Sanclo Gemini. (Bartholomeus d<i), de Ceppalono, noto 229.30.

Sanctorius V. Santorius.

Sanclorum (Arcangelo), di Monticelli 227.

SanClo Severino (de) V. Sanseverino.

Sanclo Valentino (Iohannes de), de Aprucio 188.

Sanclris (de) !I. Sandris (de).

Sandeuli (bona Ìacobi de), purfumarii de Neapoli. in convi.

cinio S. Dominici 222. Sandi (terre Fibati), in civ. S. Agathes .322. Sandri., Sanctri. (de). Santoris, Sautu.: Iacobus. de Amelia 103. Placentinus. de Ameria 3, 10.1, 39, 169·70; Placentius de Stratis, de Amelia, cane. Hono­ rati de Ghayetani. 97. Sandacela (de) 220; Sanducza, Anducza (d. Stefano de), dì Conversano 179, 273; V. Ferrarii. San Felice Circeo 245; V. Felicis (S.). San Flaviano V. Flaviani (terra S.), Giulianova. Sanframondi V. Guardia. San GiorgI'o la Molara 154; V. Georgij de Molinario (ca­ s/rum S.). Sangozii (Nya !acobi), de castro Rocche Gurge 160. Sangro (di): Carolus (magn.) 68, III, 135; (alCor) Il. Gaetani d'Aragona (Catharina). Catharina, uxor Franci. sci de Mnrcz:ano 34. lohannes 296. Loisius(rnagn.) 52. Sanguinei (Luigi dì Antonio), noto 324; Luigi-Antonio, noto

312. Sanguino (de)

v.. Sangro (de).

San l\11arco de' Cavoti J54;

O. Marci (castrum S.). Sanuazarius, Sannazaro, Banazario (Mareus.Antoniue), de Nea­ .poli 329·30, 332·3. Sannita v. Prata. Saneeverino (di) 291 ; V. Severino (S.). Sanseverino: Antonellus, princeps Salerni et cornee Capu. datii 197. Barnahas (d.). come. Laurie, miles. Feldi. nandi I consiliariu. 78. Bernardinus, princeps Biciniani 244. Federico (card.) 293. Francesco, di Senise 273, Guglielmus, princeps Salemi et comes Capudatii 197,

leronimus, princeps Bisinianj 92; cavalliro del hordine del Arcangelo Santo Michaele 283. Onorato 273.4; (m.) v. Acquaviva (Paola). Roberius (d.). princeps Sa­ lerni 244.

San Severo

Il.

Severi (S.).

Sansonecte (Altobellus), civ. Venafri 124.

Santa Barbara o. Sancle Barbe.

Sant'Aga/a de' Goti 229. 264, 275,322; (di, in) 47.275.

320, 329; (contea di) 286; o. Agathes (S.). Sant'Aga/a di Bianw 262. Sanl'Angelo d'Alife 96, 321; V. Angeli Raviscanine (ca­ strum S.). Santangelus, conservo gen. quaternionum Summarie 239. Sante (d.). arcipr. de Torre 217. S a n t i A n g e li. Santo Angelo (de): Ciccus. de Marsano 86. Cabello. di Monticelli 156. Filippo, di San Pri­ sco 308. Santilli: Iohannes. de Cora 61.

Vincenzo, di Gaeta 153.

Santillus, de Capua 66.

Santo echi (Bella), de castro Vallis Prete 51.

Santocchus, de Castro Valli. Prete 5\; (neptis) (Andreotia); (uxor) o. Nalli (Antonella).

li.

lannoccari

Santo (de) v. Sancti, Santi. Santo Felice (Nìcolaus Marinuo), de Preta, noto 306. Santo Lonardo de Varchi (loeu5 q. dic.), in tenim. Tarra­

cene 207.


396

DOCUMENTI DELL" ARCHIVIO CAET ANI - - - _ ..

Santo Mango (Ioannes Ferdinandus), de Neapoli 332.3, 330.

Sant'Omero Il. Homerj (castrum S.).

Sanloris v. Sandris (de).

Santorius, Sanctorius (Cirius), de Neapoli 38, 98·9; noI. 64,

68, \09.13, 132. 134·5, 140,284. Sanloro (Giovanni), arcipr. di Monticelli 156. Santu. o. Sandris (de). San Vincenzo al Vol/urno 96. Sanzelli., Sancele. (d. de) 33 J ; o. Noia (della). Saone, Sahone (ad), in pert. Calenj 31, 33, 39. Sapientie (domu.), in reg. Ponlia de Urbe 143.4; ad Sancta Sanctorum de Urbe 179; v. Salvatori. (S.). Sapna (fra Roberto de), del mon. di S. Maria del Carmine di Napoli 303. Saracco, uditore di Fondi 157. Saraceno (Rogerius Stephani de), terre Griptole 278, 280. Saranna, romana, mon. S. Cosmal; de Urbe 237. Saragoza (in) 318. S a r a g usi o (d e): Braschus Stefanus, miles, !'t'gius secrela­ riu! 52. Felix Stefanus (nob.), fil. d. Braschj Stephanj 52. Franci5cu5 Stefanu., lìl. Braschj Stefanj 52. Saranerio (Giacomo), prete di Caslellonorato 153. Sardano, Sardaous: Antonio, di Polignano, noto 179, 187, 322. Filippo di Antonio 322. Sardinie, Sardenye, Cerdinje (regnum) 57; (rex) 260. Sarno (Alfonsus de), de Vico 13. Sarraceno (Girolamo), di Capua 309. Sarracine (Nicander), civ. Venafrì 125. Sarricus (d. Angelus), de Pedemonte 306. Sartiano: Baptisla, de Sanlagata dì Bianco 262. lacoho

262. Sasso (di) !.l. Castel. Sasso, Suo (de), SaltU.: Mariu •• de Neapoli. u. i. doClor 330. Michele, not., di Napoli 215. Valentino, di Salerno, della Vicaria 163. Saturnio li. Spigno. Saure (dux) 244 il. Cantelmi (Sigismundus). Savelli: Mam (palatium), in castro Alitie 323. Pacifica, mon. S. Cmmati de Urbe 237. Violanlia, mon. S. Co­ smati de Urbe 237. Savignano (Paulus de), de Magenlia 160. Savii o. Cole (Anlhonius). Savina: Geronimo, di Venafro 302. Santolo (d.), di Sala

318. Savino (de), Savinus: Franciseus (d.), civ. VennEri 124. Lolhidi (ortu.), intus terram Venafri 86. Savono (negli accampamenti (Jre3S0 il fiume) 34. Savonem. Savonum (castra Ferdinandi I apud llumen) 35, 84. Suo (feudo lo), presso Isernia 313; (de), Suus 11. Sasso. Sbederadus (d. Antonius), secr. card. GuìlJielmi de Extota­ villa 44. Scabele. Scavele (Antonius Angeli, Angneli, de), de S. Pe. tro, dioc. casinensis 123. Scacchanato, Scancanato: Angelus. civ. VenaEri 124.

_---~

.....

_---_.

Scantadus: Herricus 80. Milchion 80.

Scantriglie (castrum) 75: Scanlrillo (de) 162.

Scapulorum (castrum), in provo Terre Laboris 90, 319.

Scaranus, Scafano (An~elus), de Neapoli, Vicarie actorum

mago 80.1. 2 ì 9; noto di curia 163. Scarcarello (Petrus), de Morcone 208. Scarcella (Petrus), proc. univo Galli 212. Scarintio (Cesare di Giacomo de), diac., di Vitulano 309. Scarso (Pirro-Antonìo) 318. Scaularum, Seauli (passus terre). de peri. T rayecti, ultra llumen Gariliani 8, 9, 88; Scaurum, in regno neapolitano 223. Seavele (de) O. Scabele (de). Scentono (Gismondo, Jesumuno), di Valle di Prata 315.6. Schaccareto (Iacohellus de), regiu. capito civ. Regii 258. Schacquara v. Squacquara. Schani (Salvator lacobi), civ. Venafri 124. Schavouus (Lucas), mago de stabulo comiti. Venafri 195. Schentini (Rebecca), del fu To!omeo, m. di Vincenzo de len· naro 309. Schiateza (Iohanne.), aromalarius 24. Schiavi (degli) V. Castello, Villa. Schifa Zappa, Scifa Zappa: Bartolomeu., civ. V_fri 124. Gregonus 124. Schamherg (Niccolò). arciv. di Capua 325.

Sdmeplf (Antonio) 325.

Scicilia V. Sicilia.

Scicilianu5 (Franciscus). noi., de Caserla 229.

Scipione (d.), arcipr. di Sermoneta 58.

Scia vi: Iohannes 34. Margarita, uxor Maethei Iacobi de

Signia 34. Scocio (Paris de), de Neapoli 52. S c o c t i a (d e ): Giovanni, giuniore, rettore di S. Andrea in S. Giorgio la Molara 186. Giovanni, seniore 186. Scola Greca (de) 149, 311; v. Marie (S.). Scoma Il. Scorna. Scondita. Sconditus (Antonius), de Neapoli, vicecomes comitis Venam 70, 80. Scorciatis (de), Scorcziatis, Scortiatis (de): Fabricio 317; (ved.) IJ. Caracciolo (Margherita). Giovanni.Camillo 311. Giovanni.Geronimo 317. Iulìus. loc. magni camo regni Sicilie 113, 119.20, 129, 138, 140, 160, 163·4,

168. Scorna, Scorno, Scarna (Franciscus), de civ. Neapoli. 141,

160.

Scaccionis (Flora iohannis), uxor Antonii Seriniarii de Cora 58. Scala (Franciscus) 183.

Scales, de canc. F erdinandi [11 4.

Scalla (Francisci ortus), inlus civ. CaseTIe 16. Scammelle: Angelus, de castro Sermineti 44.5,225. Sci­ pione di Angelo, arcipr. di Sermoneta 225. Seancanato li. Scacchanato.

Scornabacca, Scornebaccha, Scorrnabacha, Scornavacca; Mannus Paulinj Antonii, de Fundis 53, J53. Paulinus Antonii 19, 29, 30,52.3,64,68.9.137,156.7, 165; Paolina-Antonio 153. Scorta (Rita), m. di Nicola Scunzi 330. Scrillniario (Antonio), delto Paccione. di Napoli 141. Scriniarius (Antoniuo). de Cora 58; (uxor) IJ. Scaccion;. (Flora). Scuhacquara Il. Squacquara. Scunto (Antonius), civ. Venafri 125. Scunzi (Nicola), mal, di Rila Scorta 330. Scurcula (d. Ciprianus de). archipr. castrj Seureule, noto 56. Seurcule. Scurgule (castrum), proVo Campanee 20, 22-3. 56: Scurgula (de) 56, 215; Il. Sgurgola. Seutari (Eusebio), arcipr. di Fara Olivana, vie. gen. del Ves<:. di Ostia 292. 300. Scuto (loanucs), civ. Vennfri 124. Sebastian (Egius). de curo Ferdinandi [I] 15.

Scansano (Bernardus de), secr. comitis Pitigliani 290.

Sebastiani (ecci. S.), extra terram Sermoneti 297.

loannes 124.


REGESTA CHARTARUM

Seceliano de Amalho de Cargamut o. Filippo (Anlhoni de). Secondino (in S.) 220. Sede& (Apod.) IO, 25, 63. 108, 127. 129, 142, 149.50,

170, 200, 202, 206, 210, 231, 234·5, 245, 273,

289. 298. Sediljs Capuani (plathea), Neapolis 34. segnine dioc. 325·6. Selci (in) v. Lucia (S.). Senarum (orator comunitatis) 18. Senis (de) 54, 129.290. Sena (lo Magnifico de) 322; v. Pelruciis (de). senensis, senese 175, 308 ; (banchiere) 314 Il. Venturi.

Senescalcus, Senescalchus (Ieronimus), de Aversa 47, 69.

5enese (Antonio) 244; v. senensis.

Senise (di) 273. Sensone (Luigi de). del mon. di 5. Maria del Carmine di Napoli 303. Separolus (Antonius), civ. Vena!ri 126. Septem Acque de Vetere (uhi dic.), in lerrit. Fundorum 29. Septemtichins o. Trias. Sere (Nicolau. de), civ. Venafri 124. Sergio e Bacco (tit. dei 55.) 3 I 4. Sergn;e Il. Isernie. Serienfeuìlle, lieutenant gen. de Loys [XII] 240. Serlupi. (lodanu. qd. Iacobi.Hietonimi de), nob., rom. civi., de reg. S. Angeli 311. Sermoneta 3, IO, 12, 39, 58, 162, 169, 171, 199, 289,

295, 297, 305. Sermonete, Sermineti. Sermoneti. Sul­

monete (castrum, terra). terracinensis dioc. 1,4, Il,21-2,

24-5, 29, 30, 32, 28, 43-5, 54, 56, 59-61, 72, 89,

90,97,102, 126,138, 170,172-4, 186-7. 191.200.

225, 231.7, 240-1, 263. 288. 298, 300-1, :303-4,

308-10,316; (card. de) 58; (con6nia) 210; (curia) IO,

40, 61; (clecarcia) Il. Spinlo (de S.); (hOllpitale) 172

v. Annumphata; (logia) 295; (menia) 297; (palatium)

289-90; (Platea) 59; (signori di) 99, 101.2; (univ.)

et homines 172, 210, 221-3, 236. Sermoneta, Sermi·

nelo, Sermoneta, SermoneUo (de) 97, 100, 103, 108,

169-73, 199, '237, 245, 289-90, 292-3, 298, 323.

Sermoneta (de, di): Giovanni di Pietro. noto 171. Lu­

dovico, nunzio di Guglielmo Caetani 263

Sermonetano (Anchise) 305. Sermoneto (de): Iaeoha 237. Marta, mon. S. Cosma!; de

Urbe 237; V. Sermoneta.

Sernia (Andrea de), di Giovanni di Cola, di Valle di Prata 316.

Seron, Seronio (Antonio de) 305,318,327; Seroniu. 321·2.

Serrani (portno), de districtu Therami 83.

Serr<; (terra inhabitata), provo Aprutij ultra 83, 224.

Sernano (Antonio), di Napoli, proc. del mon. di S. Cosma

di Roma 270-1. Sersali. (d. Giorgius). prac. marcbioni. Botonti 183. Servus (Nardu.), de terra Montisrodoni 200·2. Sessa Aurunca 7; v. Suessa. Serie (terra) 210, 231-2. 233. Setin (de) 323.

selÌentes (rustici) 233.

Settimiana (porta), di Roma 301.

Severa Il. Sancta (de).

Severi (caslrum S.). de provo Terre Labons 178; o. San

Severo.

Severino (de S.) 27.8 Il. Santeverino.

Severini. (Cristinus de), de Narnea, curie capitoline coliate.

rali. 237. Severinus (Alexander), consiliarius Ludovici XII, regia Fran­ corum /.21.

391

Sexti (de castro) 89, 120.

Sexto (de): Adam 86, 89-90, 120. 122. Illcohus. civ.

Venafri 125. Thomasius Nicolai, can. venafranus 90. Sezze I). Setie (Ierra). Sezzuli. (Bernardino de), di Traetto, noi. 189. Sfoca, Sfocha (de): Antonellu., civ. Venafri 124. Bia· gio 306; Byasiu. 124. Cesar 124. Giovanni di Biagio 316. Iacohus 125. Nicandro 273. Nicola 273. Sforsinus 207. Sgurgola 56; o. Seurcule (castrum). Sibilia (d. Giacomo de), can. di Capua 326. Sicca O. Rocca. Sicci v. Montis (castrum). Siciliano. Ciciliano: Francesco, noi. 275. Giovanni, dim. in Praia Sannita 310. Pietro-Paolo, di Sant'Agata de'

Goli. noto 47, 275; (padre) O. Francesco.

Siciliano, fam. Honorati Gaytani de Aragonia 66; buctiglie.

rus 135.

Sicilie (regnum) 5. 7, 8, Il,26,41, 49, 57.63,70,92.3,

175.82. 187. 189, 194·5, 200,202-5,212,225,238,

243.249.50, 260, 275, 277, 291,305, 318, 331.2;

Regnum. Reame 6-8. 18.9, 40. 83-4. 101. 128, 194,

197, 203, 205, 207, 225, 294, 315, 325, 322; (ad­

miratu. magnus) 287, 291, 317, 326; (baroneJ! et mo­

gnates) 19, 70, 77, 84, 183-4, 197, 263: (cancella.

rius) 78; (cancelleria) 331; (conlÌnia) 8; (conservalor

gen.) 259, 269,272: (consortes duce. regni) 166; (con.

stÌlutiones el capitula) 84, 92, 128, 182, 203, 218, 230,

251, 289; (consuetudo, mos, usus) 37, 40, 70, 77.9,

84, 99. 117. 178, 191, 197.82. 204.5, 213, 254,

277,280; (domanium corone) 221; (ediclum de feudorum

successionibus) 40, 70, 84; (feudale servitium et adoha)

276; ([ocumtenentie privilegia) 275, 277, 287, 305,

318, 327, 331.2; (logothela et pr?thonot.) 4, 6.11,

14-5, 17-8, 20, 27.8. 31,33, 35.7, 39,40.46.8,

50, 52.6. 61.4, 70, 74-5, 78·9, 85, 87.9, 93. 96,

93, 108,109, ! 13-4,116.8.120. 127-9, 132, 139-40,

151. 160, 163. 166. 168, 177, 191.2. 196-8,204.

215.6, 239. 269, 281. 284, 299, 300, ~04; (mag.

iu.ticiarius) 6, 27.8, 76, 78, 80. 84.5, 93, 95; (magna

curia) 27.8. 104.5, 120, 140, 177-8. 182, 197.204,

221,223, 225, 256-7: <I. Vicari,,; (magnus camerarius)

4, 6, 9, 14.5, 17.8, 35, 40, 54, 62, 85,89, 94,96,

103,113,119-20.129,138.140,160.163.4,168.

176-9, 182, 189.90, 192, 194.196.7, 204-5. 215.6,

221. 223, 225. 239, 249·50, 255·7, 259.60. 262,

267, 269, 272,275. 277,287,291,299,300,304.5,

318. 331.2; (marescalcus) 183; (moneta. pecunia) 18,

118; (officiales) 182.3; (passus) I); (regina) 150, 299,

300; (rex) <4, S, S, 14, 16.7, 20, 28, 34-6, 38.40,

47, 49, .54, 61-3. 69, 71, 73.1. 76·80,82, 87-8.

92-4. 102, 109, 112. 114, 116.7, 119, 128, 133,

137, 139-40, 159, 163.4, 166.8, 173.82, 188.91,

194, 196, 198, 200.1, 203.6,213-8, 223,238,245,

248·9, 261, 266. 269, 271,281,283. 291,299, 300;

(sene!lcallatus offitium) 182; (senesca!lus magnuo) 85,

137, 182, 194; (septem offilia regni) 118.9. 168. 182,

190, 194: (Sommaria del Regno) 271-2 1>. Summa.

rie (camera); (!"nlor) 299, 304.5; (the.amariu. gen.)

182, 189. 239, 255, 259.60, 267, 269, 272, 275,

277, 281, 291, 299, 300, 304-5, 318, 331.2; (vi.

ceprothonot.) 249, 255, 267, 272, 275, 277. 287,

291, 305, 316, 331.2; (vicerex et locumtenens gen.)


398

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

200, 275, 277, 283.4, 300, 317, 326; Sicilie citra

Farum (regnum) 77, 80, 238·9, 248-50, 255-7, 260,

266.1. 269, 218.9, 300. 303. 332; (mag. racionalis)

Il. Flore (de): (magnum sigillum) 267, 269, 299, 300,

304; (principes. baroni. domini. milites) 254; (usus et

con.ue!uel" procerum) 296; (vicer"", capi!aneus et IQc.

gen.) 266. 269, 300; Sicilie citra et ultra Farum (rex)

254.6, 259.60, 262, 277, 279-80; Sieilie ultra Fa.

rum (regl\um)

238.9, 249.!>O, 21)4, 2M,.7, 2bO;

g~c:l;ç

Sixtus IV pp. 9, IO, 15, 18. 20, 22.5, 30-1,38.9. 42.3,

51, 53, 56, 58, 63. 72.75.6. 86,90. 97, 100, 102,

105. 145; pal.uu. Iulii II pp. 145; (bolla) 55; (breve)

30, 105; (confalonerius) 74; (con$tilutiones) 324; (pro­

L.~onot. ae refel'enclarius) 90, 102.

Soela la Croce de Sala (contr.) 43.

Solcilli (!erra Nicolai), a la Via de la Sala, in terri!. Ca­

leni 49.

sol:J;, soll:d:, ""Id:, .011: 56, 292; provi.ini 107.

ulterioris (regnum) 304, 311.8, 326; Sicilie (regnum

utriusque) 299, 300, 304; (rex utriusque) 260, 262,

272, 277.8, 287, 291, 303.4, 317, 326, 331.

Sicler (Dionisi'ls); c1er. de Blesi•• noto 244.

Sicollar, Cidllar (de) 57 o. Cinl)'S (Fernan).

Siena (di) 245; Il. Senis (de).

Sigismulldus, de cur•. lulii pp. 245.

Sigrua (de) 19: (conline. landimenti) 59.

SignÌa (Mactheus Iacobi de), dyoe. spa!atensis, civis alatrinus

34; (uxor) 1>: Sciavi (Margr.rita). signinus (ep.) 275. Signorilis (Gentile de), di Roma 152. Silberbuch (d. Henricus de), ... Brunsvìch noto 58. Silentina li. Altavilla. Silva Arborelli, in provo Terre Bari 32-3; Silva Albori. Belli. camitalue in prov . Terre Bari 177; co· rnita!u. Converzanì 221. Silva Lifana (la), de Machiagadani 241. Silvesler, Silvestri, Silvestro (de): Gia.como, di Bojano 156. Giovanni, not., di Eboli 269. Petrus, proc. univo Boviani 212. Silvestris (de): Galìacius. de Aversa 135·6. Giacomo, vesto di Alatri 217. Siivi (eastrum, terra), in regno neapolitano 82.4, 224. Simeone (parr. di S.), in Venafro 282. Simeooi., Simonis, Symeonis o. Angneo (de), Berti. (de), Magistri, Forte, Sproverii. S i m e o n i s, Simioni.. Symeonis, Symionis. Simoone, Simo­

neys (de): Antonio, di Sonnino 158. Àntonii (domus).

Sollani (Tommaso di Giacomo). can. di S. Maria Maggiore

di Pastena 157. Somma (Troianus de), de Neapolj Il. Somma Vesuviana v. Samme (terra). Sommana Il. Villa. Sommaria v. Sicilie (regnum), Summane (camera). Sonneno (Antonio di Pielro de), di Moniicelli 156. Sonnino 158. Somnini, Sompnini, Sonni"i (castrum), in Ma. ritima et Campania Urbis Rome 109, 132, 282, 284;

(univ. et homines) 66, 282; Sompruno (de) 35.

Sopra lo Mercato de Mola (ubi dic.), pert. Maranule 26.

Soree (Belardinw;), civ. Venafri 125; Il. Stefanutii (AntoneUus).

Soriani (Antonius). de Neapoli, noto 230.

Sorrento (di) 288, 295, 305, 327; (card. di) 283.4; Il.

Sarrenti.

SpaeÌanus ti. Ve.palinnm.

spagnola (lingua) 57; spagnolo 114, 223; (genlilbomo) 283.

spalatenensis (dyoe.) 34.

Spannochis (de): Spannoehii (mercatores) 131; Span.

nochj de Corte 132; (bancu. de) 131. 138. Bario. lomeus, in rom. curia mercator, in reg. Ponti. 138. Pe­ lrus F ranciscll!, institor banci de Spannochis 138. Spanyol (Sperandeo), mayoricensis ecc!. can. 225.6. Sparanisco (a lo), in territ. di Majorano 193. Sparanise (in) 220. Spatarias (Nicolaus) 41. Speiano (signore de) 219 Il. Tribu5 Canutis (de). Spelli. (Luca. de). di S. Maria Celle Pelre. dioc. di Urbino,

Giorgio, di Suio 155.

Spelunce v. Sperlonga.

Spe!lsa (Mekhiorre de), di Eboli 320. 329.

Sperandeo (Hieronymus) 216; consiliarius 223, 259.

Sperduta., familiari. Honorati Gaytani de Aragonia 66.

Sperlonga 152; (di) 81. 157. Sperlonge, Sperlunge. Spero

longhe, Sperlongoe (caslrum, terra), de provo Terre La.

boris 66, 114, 116, 127.8; in regno neapolitano 223,

254; (vinum) 110.

Spigni Il. Spinei (castrum). ~fJign(j Sa/urnio (casal di Grata presso) 157: (di) 156: o. Spinei (castrum). S p i n a (cl e I a): Giovanni, CaD. di Napoli 113. Leone, civ. Venafri 125. Petros 1l5. Spinata (Angelus de la), civ. Venafri 125. Spine;, Spini (eastrum), in regno neapolitano. 114, 116,223; Spineo (de) 136; Spigni (castrum, terra) 66, 254; Il.

Spigno Saturnia. Spinelli: Fabritius 139. Iohannes Baptista. de civ. Neapolis

160, 197; conserv. gen. Ferdinandi [II] 249.50, 255.7.

259-61. Marinu., primarius neapolitanu5 321.

Spineo (Riccardo de), cap. di Monticelli 156. Spino (Francesco), di Ripatransone, noto 247.8. Spirito (S.): Sermoneta (decarcìa in) 305. Urbe (res in reg.

in castro Rocce

160.

Giovanni, di TraeUo 152, 157. Leone, civ. Venahi

125. Nicolau. 125. Nycolai Antonìj (domus), in ca· stra Rocce 160. Petrus, Casalis 124. Symeon Gullielmi, de castro Tini 213. Simeoni. (d.): FrancÌscus, de Tregeelo 7. Giovanni, di Maranola 155. Simo (F. de), de curo Innocentii VIII pp. 136. Simonecta, Simonetta, Symonecta, Simonee!Ìs (de): An· gelus (nob.), de Pedemonlo, not., capito Cayvani 12.3, 181. Giovanni di Antonio 288. Petrus Cola, proc. univo Galli 212.

Simoneys (de) Il. Simeonis.

Simonibus (Angelo de). di Maranola. noi. 156.

Simonis Migini V. Thomag;nis (de).

Sinibal (L.), de curo Innoccntii VIll pp. 136-7.

Sinibaldis (Antoruus de). can. eccI. S. Celsi de Urbe 158.

Sioeli (Iohannis) O. Tostis (de).

Siponlo, sul manie 114, 116, 223, 247·8, 27l.

Sirignano (da) 309; V. Vallone de la Crocella (lo).

5i$lo (de): Francesco, not., di Mondragone 49. lohan·

ne. not. Nicolai (nob.), de ~occha Montistragonis 48. Renciu& 48·9. Siviglia (dine. di) 225. Sixli (card. til. S.) 165.

proton. 325·6.

Ponti. de) 164. Spiritu (Lorenzo de), di Gaeta 293.


REGESTA CHARTARUM

Spoletani (dominia Ducalu5)' 108.

Spoleto (de) 142.

Spellicappa (Cola di Giovanni), di Itri 153.

•prollerìum 139.

Sproverìi (Antonius Symeonis), prec. castri Mastralium 212.

S q u a c q u a r a, Schacquara, Scuhacquara: Lorenzo, di Gaeta

317. Iulianus 41. Tomasius 49. SquarceUa (Raynaldus), de Neapoli 47. Squatro (Hyeronimus), proc. d. de Traus 221. Squiilalii, Squillacii (princeps et principi.sa) 186, 189, 191.2, 196-8, 204.5, 215-6. Stabia (di) v. Castellammare. S labii e, SIa buie (de): Domenico di Giovanni, di Majo. rano 163, 193. Giovanni di Domenico 193; di Majo. rano 162, 193. Giovanni di .Ruggero 192.3. Lillo di Giovanni 162. Ruggero 192.3. Stadio (A. de), de curo Ferdinandi [I] 138, 140. Staglis (de): Baptista, reg. S. Eustachii Rome 43. lohan­ nes, iiI. Bartisle 43. Staisti V. Staysli. Stalla (de) 66. Stamale,;, (Ierra), provo Terre Hidronti 84. Stareza (de la), in territ. di l'vt1lJ!lra!i 3! 3. slaria olei l I O. Starza del Ceraso (la), in !erril. S. Marie de Oliveto 195. Starza Pelmczie (la), nel lerril. di Capriati a Volturno 312. Stalza Piczola (la). in territ. Ca.erte. in vico Torre di Ca­ serta 229.30. Siarze de la Maxaria (le), in teTrit. S, Marie de Oliveto 195. Stasella (Scipio). de reg. Columne Urbis 151. S t li S i o (cl e): Dominicus, de villa S. Barbere. iianus Nar­ delle uxoris Maclhei Ferrayoli J59. Ruggero, gev. di Morcone 155. Staysli. Slai.ti (lannella, Iohannelln.) 263. Stecchatis (le. de). de cur. Innocenlii VIlI pp. 136. Siofanello (Antonio), di Castelnuovo \58. Stdani v. Stephani. S I e f a n i, Stephani: Antonius. de F eleetino 185. Gregorius, nob., civ. Venafri 124. lacobus': Antonii, de Felectino 185. Mallheus, civ. Venafri 125. Salvatore (noh.), di Paterno, giud. dì Piedimonte d'Alife 156. Stefano, prete di Sonnino i58. Stefano d'Antonello (Ioanni de), benef. de S. Angelo de Turre 216.7. S t e f a n u t i i, Stephanutii: Antonellu., alias Sorce, de Narni 295. Antonellus lohannes, de castro FeleclÌnì, noi. 185. Antonins, de Felectino 35; noto 292. Stella Navarro (Sancius de), miles. fam. Ferdinandi [IJ 116. Siellis (Federicus de). de Tricharico 280. Stephanatii: Antonios AI""ander. de reg. S. Angeli de Roma 274; (.elieta) v. Lucare!!a (nob.). FrancisclIs' (nob.) 274. Pompilius (!!ob.) 274. Slephanellus, de Cora 6 J• Stephalli de Malvisciolo (mon. S.),ord. S. Benedicti, segnine

dioe. 225.60. Stephani, Slefani c. Collis (cas!rum). No!arii, Pagani, Sara­ ceno (de);' (lohannis) o, lohannello (de). Stephano (de S.) 257: (sacra de S.) 253. Stephauo (Antonello de). not., di Napoli 112. Slephanus. archiep. mediolanensi. 9; c. Nardini. Stephanutii v. Stefanutii. Siernatie, S!ematine (Ierra), de provo Terre HidronlÌ 137,

177, ZZI.

399

Stewart d'Aubegny (Roberto) 249; V. Aubigny (d'). Sticato (lo), in castro Rocce Gurge 160. Sbcca (Palamide), not., di Prata Sannita 309• Stirparo Chiano (lo), !errit. de Macchiagodanì 241. Stirparo de Sanclo loanni (lo) 241. Storrenl, Storent (d. Garaus Y nan de), castellanus Gaiete 26. S t r a c c i a l i , Straczatus: Antonio di Cristoforo, di F andi 153; Straczani 153. Iacobus, de F undi. 29, 30. Paolo 157. Slraczani I). Stracciati. Straczulli V. Strazulli. Strambonue, Strambone (C::sar), de Neapoli 294.5. Slrangule Galli (territ. castri), in pert. Campanee Vrbi. 98. Stratam (supra) V. Vangnolo. Strab. (de) v, Sandri. (de)1 Strazano (de) 164. z u Il i, Straczulli: Cepranus Nicolai, civ. Venafri 125. Leonardus Nicolai 124. Uno Nicolai 124. Sirossi v. Strozzi.

S

tr a

Stroz:ti, Strozi. (de): filippi (banchus nob.), de Floreneia, 14. Giovanni-Francesco, di Firenze 291; Giovanni Slrossi 291. Laurencii (banchus nob.) 14. Stuppis ( AuguslÌnus de), regius comnixarius 195. Stupullitti: Antoni, de Sanlagata di Bianco 262. Maso 262. R"selli 262.' Suanerbini (civis) 292. Sublacu (de): Anastasia 237. Benedicta 237. Hyeronirna, mon. S. Cosmali de Urbe 237. Substinenti (villa), territ. rnantuani 209. Sucacastagne o. Castangne. Suetili (Cola), de Terracena 208. Suessa (de): Gasperino.zio del nob. Luigi de Arecio 139. Paulellus, Paaliello 328. Petrus, de Neapoli 64. SueS8e (archidux) 182; (dal<) 85, 95.6. Suessa, Sessa (de)

7, 31, 33,39,48.9, 73,277,316.7. 319. 329,332; (nobile di) 321.2; o. Sessa Aurunca. Sala ·155; (di) 153. Sugi, Sugii, Sui, Suy (castrum). in regno neapolitano 66,114,116,151. 254. Sulfurare (casale), in parlibas La!ii 31 I . Sulfurara delli Ca. farelli 301; Il. Mascione (casale della). Sulmona (de) 85. 184. Sulmoneta I). Sermoneta.

Sulmonela (maestro Giovanni de), maniscalco 112.

Samma, Suma (de) 3, 27, 46.

Su m m a (cl e): Briohi8sus, de Neapoli 99. Troyanus 3; Il. Neapolj (Troyanus de). Troylus (abhas) 55. Summana V. Villa. Summarie (regia camera). regni Sieilie 37, 78-9, 87-8, 103,

117, 152, 168, 182, 190, 192, 198. 267.9, 271.2. 277, 280, 326; (presidente. et racionales) 6, 9. 17, 40, 63.82. 120. 176,178.9, 182.3,189, 197,238,249, 256.7, 260, 300; (quaterniones) 70, 140, 197. 239, 260; (quinterniones) 9. 238; scriba 183. Summonti. (in lerr .), presso Caserta 108; v. Supramonlis (territ.), Yona (ad), Sunnorius, regens gen. thesaurariam regni Sicilie ,318. Suno (P.), de curo Lconis X pp, 302. Supini (castrum), in provo Terre Laboris 98. ' Suppa (Marianus). de civ. Reghii 263.

Supramontis de Caeerta (in territ.) 57; Il. Atellanj (villa),

Pentema (a la). Summonris (tetrit.). Surdi, Surdus: Ciecu., civ. VenaEri 125. Nicola di Gio·

vanni, detto Gavezzoni, proc, di Morcone 155.


400

DOCUMENT I DELL' ARCHIV IO CAETANI

Surrendal (Gervasio), chier. di Liegi 301.

Surgente (Caru!l!s), de Neapoli 64.

Surrenti. Surrentinus (card.) 275, 277; v. Remolini. SUf' rento (de) 105.5; o. Sorrento.

Sutrenro (Georgius de) 91.

Surrescha (de) o. Fontana.

Susanne (presb. card. S.) 283, 289.

Susannis (Agapiio de), proe. di cause. del rione Arenula, di Roma 271.

Sustinente v. S"h.tinenti (villa).

Suy. Sui o. Sugi (castrum).

Symeonis o. Simeonis.

IV pp. v. Sixtus IV.

T a c c o n e.

T a c C h O n e: Iohannes Ange!w;, de Piperno, noto 19. Lucas, civ. Vellafri 125. Taddeus (d.). archipr. S. Petri Infra. dioc. casinensis 123. Tagliacocii. TalliacotÌi (comes) 218. 289; Taliacotio (de) 96. Tagliamilo (Alexander), de Neapoli 203. (Nic.ola), di Presenzano 273. Taglientibu5 (Iohannea Mauhias cd. Petri de), <:Ìvis rom., noto 158.

T "honi!'u. (sef Iohannes de), d" castro Plebi. 290.

T"le!i!Ìs (d. [oannes Angelus de), ducum Mediolani orator 78.

Talliacolii o. Tagliacocii.

Tallone (Carlo de) 230.

Tamaronus (Caprins), de Capua 16.

TambllfrO (BrrcÌrrs), civ. Venafri 124.

T amercda ( nob. Antonio). di Caivano, noto 139.

Tana: loannes, civ. Venam 123. Petma 123.

Taucins. pro magno camerario regni Sieilie 299, 300, 304.

Tancratus (Luclovicus). gallicus, call. eccI. B. Marie et 55.

Kyriaci et Nicolai de Urbe 165. Taracina o. Terracina: taracinensis o. terracinensÌs, Taranto (di) 312, 320, 329. Tarenti (princeps) 83; Ta.

rento (de) 27. .

Taranto (mi•. Leonardo de) 150.

tareni, tanni, lari 3, 4, 7, 11, 17, 36, 38, 40, 46, 54. 61.2,

70.1, 713,68, 103, 113, 116, 129, 189, 191-2,196.

198, 239, 242,250.3,255, 262.267,269, 275,281,

291. 295. 299. 300, 302, 304, 310, 313,316, 318,

325. 327, 331; de carleni. argenti 2, 8, 12.3, 16,

26.7, 51. 57, 62,88, ! lO, 112-3, 133, 159, 163,

193, 240; de gilliatis argenti 41, 81.

Taro!lj (cl. Bruno), de 19. tarpilliorum (ponderi.) 74. Tarquinia (di) 306 o. Cometa, Tarracena o. Terracina. Tarquinia 306 v. Cometa.

Tecta (Angelo de), proc. di Sperlonga 152.

T eles" (presso) 156 j v. Rocca.

T emegne, Themegre Il. Casale, T emeli!ì'

T enca (Iohannes), de castrò Pratille 212.

Teodero (de) V. Theodoro (de).

teramanus 85.

Teramo 184. Terami, Te.rami, Tberami (civ.), de provo

Aprutii ultra, cum tit. ducatus 50, 82.5, 91, i 03, 177.

180, IB4. 204-5. 209, 214, 220-1. 247.8.2bS. 286.

305, 308, 322, 326-7; (principatus) 49; (princeps) 50,

85. Terni (dioe. di) 241. Terracina 207·8. Terracene, 1 erracine, Taracine r(Ienim.) 45, 207, 225, 292, 30 l, 303, 311 : T erracìna. Terra­

cena, Taracena, Tarradna (de) 47, 127. 153,207.8,

245.6, 295, 305.

terracinensis, taracinensis dioc. IO, 56, 108, 210, 231, 289-90,

295. 298. Terra di Bari 286; c. Bari.

Terra di Lavoro (prov, dì) 286; v. Terre Labor;s.

Terrazano, Terrazanus; Anellus, de Neapoli 13. Nicola-

Pietro 291. Terre Laboris (prov.) 8, 12, 40, 65, 69, 80, 89. 90. 93,

95, 98. 110. 115-6. 134, 139, 176, 178, 198, 216,

221.2,243.270, 300, 303,319·20, 329,332; el Co.

mitalus Molisij (prov.) 88, 163, 175,190; Il. Terra di

Lavoro.

Tem; Morretaui. Morrecan!,' (Calllrum), provo Aprutij ultra 82-3.

Testa: Ferdinandu. (magn.) 276. Ioannes, civ. Venafri 123.

tetltonico 303.

Tharsia o. Tarsia.

Theanj (civ.) 8, 48; Theano, Teano (de) 43. 73, 75, 85,

87, 194. 196, 306; V. Teano.

Theani, Theanis (de): Durans, de S. Angelo Raviscanine,

no!; 212, 214. Francisclls, de Marzano 86.

Theatina V. Civi!lIs. Thebaldis (Maximns mago Antonij de), civis rom., noi. 23. Theballesehis (de) v. T ebaldeschi. Tbemegr<;. v. Ca.,,!i T emelie. Theodino (Nicander de), civ. Venahi 124. Theodoro, Teodero (Maclheu. de), de Calcta, IlOt. 26, 50.1.

The.ami o. Terami. Theramo (Nicolaus de), de Conversano 85. Thiallo (Honufrius de), civ. Venafri 124. Thini, Thiolli Il. Tini (terra). Thodischo, Thodisco, Thodi~cus Il. Todisco (de). Tholomeus (loanlle. Andreas), actorum mago 320. Thomacellus Il. T omacelli. Thomachiare. Tomadare v. Civile (terra inhabitata). Thornaginis (Barthoìomeus Simonis Migini de), de Fano 76,

Tarsia (de), Thllrsi .. (de): Giovanni. ardpr. di Conver­

sano 179. Pellegrino, dotto di leggi 247.8. Scalamb"ino,

ThQJna:tt;ia.)

di Conversano 274, 322; di Molfetta 318.

T 11 r t a !il !i a , T aflaglie: Antoniu.. civ. Venarri 124. Leo.

nardus 124.

Tartallia (dictus) o. Ciochio (de). Taurella (Nicolaus), de Prata 312. TavaneUa (Pietro), not., di S. Lorenzo della Valle 157. Tayno (Andrea), coasigliere di Fratte 156.

Teano 316; (di, in) 220, 273, 2B1, 291. 302, 309, 313,

317, 320-1, 329, 333; Il. Thcani (civ.).

T ebaldeacl:.i: Iacobellus Niza, de reg. S. Angeli Rome.

129.

T h o ma s i i, Thornasiìs, Thomaxiis. Thomasio (de), Thome:

3QfOr

et

bercs VanuQtie uxori$ Nicclt\i CaÌetani de

F declino 158. AlIgustus. prepositus de Ananie 151. Francesco, senese V. Leoli (Dionora). Giovanni-Antonio di Pietro Bello, prele di Castellonorato 153. Giovanni di Nicola, prete di Monticelli 156. Giovanni·Paolo (nob.). di Capua 266. Iohannes Andreas Georgii. de Anagnia J 86. Leonardus Ioanni. Philippi Antonii, de S. Petro, dioc. casinensis 113. Pietro, di Monticelli, can. di S. Ma­ ria Maggiore di Pastena 157.

.308; (m.)

Thoma~ii

o.

(de).

Francisci. Longi, Tomasii (de): (Petri) O.

hhanne


'REGEST A

CHARTARU M

Thomasius (Nicolaus), de lo Casale 126. Thomaus. di Campodimele 154. Thomay (Antomus), de Terracena 208. Thome v. Thomasii. Thonyo (lohannis de) v. Nanni. Thora (Antonellus, Antoniuo de), civ. Venafri 124, 126. Thori (de villa), perI. Caserte 159; 1>. Tuono. thumini, thumuli o. tumuli. Tiberia, Tyberia, Tivera (castrulu dirutum sive tenuta), in

provo Maritime 20·4, 43-5. 59, 60. 90· J. 129. Tiberis (!Iumen) 131. 274. Tiboldo (Tiboldo di Giovanni de), di Buonalbergo, noi. 155. Ticchiena di Veroli (di) 158. Tidei (Nardello), di Suio 153. (casale de), comitatus COllversani 221; Il. Casali Te, melie. Tinatijs (Antonio de), di Sermoneta 12, 173. Tincano (Giovanni de), medico, di Roma 241. Tini (terra). de baronia Prate 163. 212.3. Thini. Thinni (casale). de baronia Prate 198. 300. Thino (caslello delo) 150.1, 253. T i n o l i a (d i ): Angelo, citt. veliterno 271. Giovanni Bat. tista (Ilob.) di Angelo 271 ; (m.) c. Panibus (Costanza de). Pietro·Paolo (eredi del fu) 271. Tintonicus (fullius), proc. comitisse Venafri 194. Tirello (Giovanni). di Napoli, lIO!. 283. Tissiono (Andrea), di Caserta 75. Tivera I). l'iberi". Taccha (lacobus de), de Neapoli. miles 80. Tocei. Tochi (castrum), in provo Principatus ultra 221, 264; (baronia) 308, Tocco, Tocho (de) 286, 308-9; o. Valle. TOCIOlis (de). Toezoius, Tozolus. Toczulis (de): Bernar­ muns, callo basilice S. Marie Maioris de Urbe 138. Franciscus (d.), de Neapoìi 257. Lucas, rom., miles, consiliarius Ferdinandì [I] 4, 9, 15. 17, 37.39, 40, 48, 54, 61, 63, 70, 78.9. Pauluo, rom., civi. de reg. Cam­ pitelli 143-4. Todi (vesc. di) 310. T o d i s c o (d e), Thodischus, Thodisco, Thodischo : Antonius, de S. Maria Oliveti 90. lacobus (d.), civ. Venafri 125. IO!lnnes 125. Nic.ander 124. Tol ... (Franclla lac... de), de Francavilla 166. Tolfa (Iacobus de la), comes S. Valentini, r. guber. provo Apru­

tii 326. T ollacira (Angelus Pelri), here. Flore Iohannis Scaccionis 58 Talose (PanIns) 285. Tolve (di) 317; v. Tulbio (de). TomaceUi: Iohannes Antoniu. (nob.). de Neapoli 276, 294.5, 307. Loysius (d.) 80. Masellus, de Neapoli, miles 80.

Tomagiellus. Tomasiellus v. Tomacelli. Tomasii (terra eccI. S.), de.Caserta, in Vico la Torre di Ca. serta 229. T omasii (Franciscus de), iiI. d. T ome, neapoli!anus, call. mano tuanus 209.

401

Tonsonusum, Tonsonusium (casale), de baronia Cerasole 273, 300. Tonsonosi (terril. castri), in provo Aprutii 319. Torani (eastrum). provo Aprutij ultra 82.3. Toranum, in regno neapolitano 224. Tore (in) 263: V. Velletri. Torellìs (Vincenzo de), pittore d'Imola 27 l. Torellus (d. Alfonsus) 296. Torino (dioc. di) 308. T ornaturo <lo), in terril. caslri Guarceni J86. Torneno (Marino de), chier •• di Milano 293. tomese 330. Toro 238; (civ. de) 238. Toro (Antonellus Nicolay de), de Stlessa 49. Torre Cajetani 35, 51,216,270: (dì) 270; v. TurIÌs (ca.

strum). Torre cielli Piani de Carpino (la), in lerri!. perusino 150; o. T urris Plani Carpenis. Torre del Piano di Caserta 75, 228; (piazza di) 272, 295. Torte di Caserta (vieu. q. dico I,,). in territ. Casette 229; (mercato della) 312; (piazza della) 222. T orreela (la), cammera castelli Venafri 161. Torrecuso (cli) 155. Torrellos, thesaurarius gen., Ice. gen. F erdinandi [H] 262. Torrice (terril. castri), in pert. Campanee Urbis 98. Torrioli, Torriolo (de), Tornolus; Dominicus, civ. Venafri 125. Ioannes Marci 125. Leonardus 124. Marcus 124. Torto v. Collo (de). Tortora (don Ferando de), noto 259. Tortoreti, Turture!i (castrum). provo Aprulij ultra 82.3, 85, 171,224, 248-9. Tortoreto (di) 208. Toscano: Antonio di Antonio, di Sermoneta 12. Ric. cardo. dì Sperlonga 152. Tosti. (de): Iacobus Antoniua Bactiste, de terra Campli no!. 91. Palmutius Iohannis Siecti, Campli 91-2. T o t i, T 010: Antonio, di Ciorlano 236. Giorgio 236. Nicola. prete, di Sonnino 158. Paolo (maestro). di Cior. lano 236. Tougnes (N. de), de curo Sixti IV pp. 25. Toul (dioc. di) 191. Tozolus Il. Toczolis (de). Traeti V. Trayecti (castrum). Traelto 155, 164,227-8; (di, in) 152.4,.156-8, 186, 189, 263,288.291,295,312,324.6; c. Minturno, Trayecti (castrum). Traglione (Nicander). civ. Ve!lafri 125. Tragonello (Nicola), di Alvignano 240. Traiecti v. Trayeeti (castrum). Tramunto (de) 188. Transmundi Il. Castriveteris (castrum). Transmundis (lonannes AnloniUll de), de civ. Penne, iudex Civitatis Theatine 105-5. Transo (de): Simon, de Gaiela, noI. 26. Thomas (d.), de

Suessa 277, 307.

Tommaso (in San) 220. tomaia Il. tumali. Tonae<:Ìs (Antonius de), not., de terra Sermine!i 97. Toncenusi Il. Tonsenusii (castrum).

Transtiberim (regio), Urbi. Rome, Tradever" (rione) l. IO, 33, 273.4, 31 S. Trasarcii (casale) 120, 123. Traus (d. de) 221: o. Tro•• Traverriti (Yanni), de Santagata di Bianco 262.

T anorra v. Conorra.

Trayecti, Traiec!i, Tragecti, Traeti (castIum. terra) 7-9, 18·9.

T omm".'

Il.

Thoma.ii.

Tonsenusii, Toncenusi, Zonsenusii (ca.trum). provo Terre La.

30, 49. 66·8. 109, 111.2; cum titulo comitaln. 114,

borÌ! 89; (eastrum disabitatum) 90, 163. Tonsenuso,

116, 132·3,166,294; cum titulo ducalus 166.7, ZZ3

VI. SI.


DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CA ET ANI

402

254; (come&) 8, 128,132.5, 152.4,160, 163.6,285; (dux) 166-9,174, 177.8,180-1, 188.90, 206.7,218, 223, 227-8, 239.40, 243, 254·6, 258, 260-1, 272., 276-7,279,282,284.5,289,294,297, 305.7,314.5, 331; (ducissa) 227, 276.7, 306, 331; (erarius) 227. Trayecto (de) 8, 227.8, 276, 295, 306; v. Minturno, Traetto. Trayetto (Antonio de) 330. T razzano (Nicola.Pietro) 318. Treni (laeobus). de terra Campli 91. Trente (Pino.Antonio), di Napoli 321. Trentole, Trentule (baronia), pert. Averse III, 134. Trepepii: Antoni, de Santagala di Bianco 262, Philippu5

262. Trete (presb. laeobus Nicolai), de Fundìs 29, 30. Trevisani (Nicolaus). ep. ceneteusi., in alma Urbe in spiritua· libus vie. 130; (domus habitationis Rome) 131. Trias Septemtichins (F.), de cane. Penitentierie 289. Tribiliano (de) 270. T ribus Canuti. (Pietro de), milite, sig. de Speiano, reggo la Vicaria di Napoli 219. Tricharici (civ.) 278. Tricharico, Tricarico (de) 278, 280. Trigunellis (Stefanu. de). de castro Dragoni 294. Trilici<;. Trilicii (corneo) 183. Trinitatis de Sue.sa (domus mcn. S.), in civ. Caleni 31, 33,

39. Trioczo de Vagillerj (lo), in territ. civ. Caleni 48. Trio Longa (lo), pert. terre Cayvanj 12. Tripaldarn (ad) 248, 254. Trisolidi v. Bartholomei (ecci. S.). T mtanj o. Caracciolo (lohannes). Trislano (Andrea), de Sanlagala di Bianco 262. Triumphorum Francisci Pel:rarce (panni cum historia) 132. Trivenli (comes) 262, 267. Trivento (dioc. dì) 310. Trivii (regio), de Urbe 97, 143. Trivulzio (Giovanni.Antonio). luog. di Pietro de Vicenda 191. Trofinii, Trofigni (terra inhabitata) 82; Trolinium, Trolinum, casale Roseti, in provo Aprutii ultra 177. 224. Troie 11. Troye (castrum). Trombecta (Francisens de), proc. terre Griptole 278. Tropea (di) 321. Tros: Antonio, detto Maclicello 215. Matteo, detto Macti­ celio 215; (ved.) I). Pandone (Caterina); o. Traus (de). Troyani. (de): Alfonso. not., di Eboli 269. Leonetto (don) 269. Troilo 269. T foyanus ) 5 t. Troye, Troie (ca.trum), provo Aprutij ultra 82.3, 177. Truarli (fraler d. baroni de) 263. Truenti (flumen) 304; Truentum (ad) o. T urris (terra). Trunci. (Antonello de) :320, 327, 329. Truscula (d. Bernardino de), di Polignano 179. T ucarino (Antonello de), di Napoli 291. Tuèciarella o. Tuzarella. Tucij Il. Tutii. T ucij Carolj (Iohannes), de Sermoneta, nolo IO. I, 44; v. T utii. Tueii Iacobi (Antonio di Andrea), d'Itri 153. Tucii Riecardi (Antonio), d'Itri 153. Tuczius (d. Leonardus), de castro Mòntisrodunì 203.4. Tuderto (de) Il v. Cesarij.

Tufo (Ioannes de), pro magno camerario Regni 205,

Tulbio (de) 317 Il. Tolve (di).

tumuli, tummoli. thumini, tbumuli, tomoli: de sale 6, 7,

35-6,

84, 225, 312; de grano, de victualio 36, 46,251, 330; ad mensuram tummoli neapolitani 330. Tuno. Tuni (Antolino de), chier. di Sorrento 327.

Tuoro (di) 159; v. Tbori (villa).

Turamini (Cre&cenzio) 304.

Turani (castrum), provo Apruczii ultra 248.9.

Turchu[is (de) v. Turculus.

Turchus: Nicolau., de civ. Iuvenacij 37. Pelrus 37. Turcorum (bellum) 82; (dominus) 94. T urculus (Philippus), de luvenatio, commi•. F erdinalldi [I] 79; 87; Turchu!i. (de) 305. Turç, Tu"ti (Ierra), comi!. Conversani 82-3; comit. Cupersani, in provo Terre Bari 177, 219. 248.9. Turri (d. Sanetu. de), clero alatrensis. noi. 158. Turri de Plano (in), civ. Caser!e 265. Turri Oetavi, Optavi (de) 79, 81.

Turricchie (tenim.), feudum lacohe de Comitibus 43-4.

Turricella (d. AndreM), de Aversa 328.

T urricelle de Capocinis (tenim. casalis), in partibus Latii 311.

Turricelle S. Anaslasie (tenim. casali.), extra portam Apiam, in part. Lalii lO7• Turricelle S. Iohannis, in partibus Latii 149. Turris (cadrum) 35, 51, 217, 270, 292; Turri. Turre (de) 270. 292; V. Torre Cajetani. Turri. ad T~uentum (terra inhabitata), provo Aprutij ultra 82.3. Turri. Alba, curie Sermineti 40. Turris, Turris, Turjs Francolisii 31, 33.4, 39, 47, 220; o. FI"ancolise. Turria Garigliaui, in regno neapolitano 223. Turri. Plani Carpellis, prope ecci. S. Iohanrus de PiallO Car­ peni. 145; la Torre delli Piani de Carpino, in territ. perusino 150. Turri. Planiciey, civ. CaseTte 101. Turri. Pretata, terre Sette 210, 23 J.3. Turri. Rubee (tenim. casalis). extra portam Apiam, in parlibus Lati; 107. Turri. Rupte (casale), in partibus Latii 107, 149, 310.1. TUffanu. (F.), de cur. Iuli! II pp. 244. Turtureti V. Tortore!i (castrum). Tuseali (Petrus de) 230. Tuscha (Salvator de), Pedismonti. 258. Tuscia 69. tusculana (dice.) 32, 55-6; tusculanus (ep.) IO. Tutii, Tutio (de). Tuzi: Antonio, di Campodimele 154. Antonius, de Terracena 208. Cola, di Sermoneta 310. Giacomo, di Fondi 157. Giovanni di Carlo, di Sermo· neta, noto 12. Giuliano di Giacomo, di Fondi 157. Giuliano di Pietro-Giovanni, di Castelnuovo 159. Ni· eolaus (d.), can. eed. S. Petri de Fundi. 30. Pietro­ Giovanni, di Castelnuovo 158. Pietruccio di Antonio, di Campodimele 154; v. T ucii Caroli. T ulii Iacobi Luce O. Andree.

Tutius, ep. a!atrinus 34; ~. Anlonii de Fumone.

Tuto (BIru;Ìus Angeli de lo), civ. Venafri 124.

Tuzarella, Tucciarella (Andrea), prete, di Campodimele 154.

Tuzo (de): Antonius, civ. Venafri 126. Blasius Angeli

124. Nicander Anlonii, civ. Venafri 1l4.

Tybena V. Tiberia.

Tybure (de) 9, 299.

UClone (de) 7: v. Gu!czone. Una (Leonardu5 Bartolomei de), civ. Venafri 124,


RE GESTA CHARTARUM

uneia 26, 74; unde, once, onze 6, 12, 17, 28.9, 40, 61,

68,81,85,88, 112, 116, 119,121, 168, 179,193,

238, 253. 265, 268. 288; auri 2. 13, 16. 30. 49.

86. 159. 257, 269; de carleni. argenti 3, 7.9, 13, 16,

18, 26, 49, 51. 53, 64.6, 68, 75, 96, 106, 110.1,

118, 121, 133.5, 137,159, 168,282, 302; de gillia.

iis, lilìatis 38, 41·1.

Ungareto (Bartolomeo de), di Pastena 157. Unticano (Pietro-Paolo), di Napoli, noto 112. Unlus (Iacobus), caslri Pratille 212. Urbe Veteri. (de): Gabriella mano S. Cosmati de Urbe 237. Margarita 237. Urbini (clux), gen. capitanins F erdinaudi I atque ecd. confa­ lonerius 74, Urbino (dioe. di) 325. Ur:lÌna c. OrsÌni (Eleonora). Ur.ini. (de) Il. Acqua,/iva, Balzo (del),Orsini, Ursinorum (oppidum) 1070. Gregorii (S.), U r. i • • U r s o (d e ), Unu. Andrea., de Neapoli, commi••

Federici regis Sicilie 181, 200-3, 237. Bartholomeus,

de Maranula, cognatus Bone lohannis de Vellitro 26, 50.

FrancesCD, dì Napoli 113. la. 302.

Urso (de Don) v. Porta (la). Ursoni., Ursoni (d,) o. Platea. U u o n i s (d.): Nicola dì Giovanni, di Napoli 257. Ni. cola.Giovanni, di Sorrento 295. Pietro.Antonio, di Sorrento 295. Ursule (eccI. S.), in reg, Ponti. de Urbe 143, 148.

Urtulina (la), in terril. terre Itri "1. Ulino (frater Iohanneo Bapti.ta cd. FraneÌs",; de). de reg.

Campitelli de Urbe 158.

Vacareccia (taberna della), in Burga S, Petri de Urbe 143. VaccarÌa v. Vane (de). Vado dello Ciecho (lo), ad confines tenim. Normarum 59. Vado (in) v. Angeli (S,). Vadum della Mola, ad eonlìnes tenim. Normarum 59. Vagillerj (de) 48; I!. Trioczo (lo). Vairani (in territ.) 96. Valecorsa (Iohannes de) 66; I!. Valliscurse. Valegnano {Priamus de}, camerarius Civitati. Theatine 105. Valence, Vallence (cappitallierie du chastel de) 239.40. Valente (Leonardo). di Piedimonte d'Alife 288. Valentibus (Antonius de), not., reg. Campitelli 75; CIVIS rom., de reg. Pinee l 00. Valentie (rex) 260. valentine (der. civ.) 75. valenlinensìs (dux) 234; (can. ecci.) 226. Valentini (card.) 138. Valentin; (comes S.) 326. Valentini (Giacomo di Giovanni), proe. di S. Marco de' Ca­ voti 154.

valentino (priory) 52; o. Saneto (de).

Valenzuela (di) 271.

Valeriani (heredes cd. Piergaleolti), de Perusio 150.

Valicorsi Il. Valliscnrse (castrum).

Valladolid 269_; o. Valli. Oleti (villa).

Valle (de), Valle: Andrea, vesc. di Cotrone 238, 240.

BartholomeUl!, de Anagnia 186. Iohannes 55.

Valle (Nicolans de 'le), civ, Venafri 125, 162.

Valle v. Vallis.

Valle (della) v. Lorenzo (S.).

Valle Ampia o. Valli. Ampie (castrum).

Valle di Prata (casale di) 315.6.

Vall~ di Tocco, Tocho (baronìa di) 286, 308.9.

403

Valle Vaccaria (de) 71. Vallecta, Vallecti. (de), Vallectus: Berardino 281; li. Ri. Dalli (not.). Geronimo, pfof. di leggi, di Venafro 334. Iulianus 125. Nicander 124. Petrus 124. Vallemalantrina (ubi dic.), in terra Campli 91. Valli. (castrum, terra), provo Comitarus Molisij 89, 266,273,

321; (eastrum disabitatum) 90, 163. 273; (baronia),

feudum Catherine de Aragonia 266; Valle, in provo

Principatu. ultra 221.

Valli. Ampie, Vallisample (castrum, casale), provo Terre La.

boris 89; de baronia Cerasoli, in provo Comitatus Mo.

lisij 300, 319; (castrum inhabitatllm) 90, 163. Valle

AmpIa (feudo), presso d'Isernia 313,

Valli. Beneventana 303; VaUis Beneventane (terra), de co· rnitaln Morconi 114. 116. Valli. Beneventane (prov.)

178.

Vallis Campi (casale) 120, 123.

Valli. Caslellane (terra) 82.

Valliscurse, Valliscorse, Valiconi, Vallicorse (castrum), in Ma.

ritima et Campania Urbis 66, 109, 132, 282, 284.

Valli. de Panlano, Pantani (castrum), in proY. Te.re Labom

3 l 9; o. Pantano.

VallismontonÌs (castrum) 19. 185; Il. Valmontone.

Valli. Oleli (in villa) 269; Il. Valladolid.

Valli. Prete, Pretarum (castrum) 51, 270.

Valli. Vernentana, regni Sicilie 63.

Vallone dela Crocella (lo), che vene da Sirignano presso Vi.

tulano 309.

Valmontone 18, 185; o. Vallismontonis (cast rum).

Valuto (Tobia de), di Napoli, noto di curia 163. Valvianum, Valviani (terra inhabitata), provo Aprutij ultra

82.3, 224. ValviscÌola (eonfines, abatie veleris nune.) 59. Vamanus (Antonius), de castro S. Marie de Oliveto 97. Vampulia (d. Donato de), can. di Conversano 179, 219.

Vanarelli (Colangnelus Angeli), de Civitate Theatina 105. Vandre (Oumen), in provo Comitatus Molisii 319. Vangnolo supra Siratam (contr.), iD Campo Anagnino 56. Vanni. V. Nursia (de). Vannis (ser Pierangelo ser), noI., dì Ripatransone 247. Vannotia (nob.), uxor Nicolai Gayetani, d. castri Fellectini. de

reg, Campitelli 158; (domus in reg. Parionis) 158.

Vannotie (domus d.), relicte Tadei lacobi de Florentia, in reg,

Ponti. Urbis 148.9.

Vannutiis (Saba del fu Gaspare de), del rione Colonna di

Roma, noto 271.

Varano (de) 86. Varchi (de) li. Santo Lonardo. Varese (res Petri Pauli), in contro S. Manni, in tenim. Ana­ aie 151. Vari (Angelo), di Sermoneta 305. V Il rr i a n i. Varrianu$: Antonius, civ. Venafri 124. Donatus

125.

Vasiis (de) 262; o. Maria (S.).

Vassal (Panlus), cler. eameracensis, noI. 226.

Vassallo, Vaxallus: Giovanni·Antonio. di Napoli 215,

Iohannes Paulus, de Neapoli. ep. aversanuo, conunis. Fer­ dinandi [I] 62·4. Vassiano (Ioannes de), noto 91; V. Bassiano (de). Vast; Aymoni. (marchionissa). lì!. principi. Pirri de Baucio et Marie Donate Ursine 255·6.

Vaxallus o. Vassallo.

Vazaui (Cola Antoni), de 5antagata di Bianco 262,


404

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

Vecchia, Vechya c. Bocte (la), Layra (uhi dic.).

vegete; de vino 11 O.

Venturi (Giacomo), banchiere aenese in Roma 314; (de).

Vegio (Guglielmo de), noto C. A. 293.

Veglio (Pietro di Nicola de), proc. di Pastena 156.

Velabro (al) C. Giorgio (S.).

veletrensis Il. velletrensis.

Velini (comes) 13\: c. Caraccio!o (Iacohua).

Velia (Petrus Andree Iohannis de), de Perusio 150.

veliternu. "~o vellelrens;••

Velia (Marino di Pietro de), di S. Gìorgio la Molara 155.

vellelrana 237: (dioc.) 129; velletrensis, veletrensis ;(dioc.)

24, 55, 61 c. ostien:lls; (ep.) 43.5; velilernus 323; V.

Bonia (de): velliternus (scolaris) 275: veliterno (citt.)

Venusium 2; v. Venosa.

Vera (de) C. Porla.

271. Velletri (civ., terra) 19,27, 107: (commissario) 309; (pnori

di) 263; (residenza) o. Tore (in): (Elel territ. dì) 263,

271: (ves".) 300; Velletro, Vellitro (de) 26,44,50. Velletro (de), in dioe. dì Benevento 186; c. Maria (S.). Velli. (ser Laurentius Velli de), rom. civis, de reg. Ripe 43. vc!lilernus o. vellelrensis. Vellitro (de) o. Velletri (terra). Velloczio (lacohus de), Pedismontis 258. Vellone (Benedetto), ambasciatore di Traetto J 55. Velocte (Angelus), de civ. Boyani, noto 160. Veltre: Cristoforo. di Capua 220. Giovanni 220. Vena (Antonius), de terra Montisrodonj 200.2. venafranus, venefranus (aromatarius) 282, 319; (can.) 90. 313. .317, 333-4j (primicerio) 333; venafrani 69. Venafro 86, 120, 160, 189, 194, 196, 215, 241, 273,

281.2, 302, 313, 317,319,321. 327.8,332·4. Ve.

nafri, Venaphri (civ.), de prov. T !<rre Laboris 35, 52,

68.70,73.5. 88.90, 111.3, 121·4, 134.5, 141, 163,

166, 131.2, 190, 212-4, 236, 243, 253, 286, 291.

293. 296, 300, 303, 312, 316. 322, 329-30; (bail!latio,

balia) 121, 161, 195.302, 316-7,320,322,327,329,

332.3; (eastellum) 161, 194; (eomitatus) 194, 198,300;

(dioe.) 310: (episcopatus) 162: (gabelle) 121.2, 161

169,302; (introiti) 327,332; (palazzo del conte) 281:

302: (sigillo) 121.2: (territ.) 162, 190, 319: (univ. el

homines) 35.6, 176, 18J.2, 212. Venafro, Venapnro

(de) 156,162.3,166.196.272, 2/H.2, 316.7.319.20,

322-3, 327-8. 332-3.

Venafri (fil. Anunciate) 161 ; v. Sabella. Venare!lus. de villa PugliauÌ, pert. Averse 3. Vena!ÌÌs (Laurentius de). noto C. A. IO. Venatus (Troyanus), de civ. Neapolis, commi•• Federici regia Sicilie !48, 212-4. Venciatis (d. Iohannes de), de Fuuni., legum doctor 61. V en dicio (de): Ceceo, di Maiorano di Monte 81. Gio­ vanni 81. Venecia (Gabriele), di NapQIi, noto 291. venefranus O. venafranus. Veneratis, Venerati. (d. Iohannes de),legum dodor 19; proc. di Fondi 157. Venere (in) v. Iohannis (mon. S.). veneti o. ducati. Venezia (di) 318; congrego di S. Giorgio Malga 184.

Venosa 326: (di) 286. Venlra (Vinceneius), de Fhrmaria Muri 276. Ventnglia (Berardino). di Capua 220. Ve n t r i s: Crislinciano di Giacomo. di Pastena J57. civ. Venafri 125. Venlroni (Iohannes), de terra Cayvanj 12.

Simcon,

o. Corti

Vera (cl e): Albericus (d.) 230. Antoniu$, de Neapoli, ilI. et here. d. Grassie 229·30, 275. Consalvus 229.30. Dionora, Elionora, consors Anlonii de Cordua 229: fil. Grassie 230. Gras.ia, Garsia, in provo Principa!lls ultra et Capitanate commis. Ferdinandi [I] 513, 229.30; (gener) O. Marciali. (Martinuo). Stasius (rev. d.) 229. Verceglia (maestro Marino de), di Crispano 153.

Verde v. Foce.

Verde (Francesco), di Capua 220.

Vergiola (Tucio), di Fondi 157.

Verillo (Domenico), di Guardia Sanframondi 155.

Venno, Verr~no (Giorgio). di Amatrice 220, 224.

V Cfllade Petrus de la), mago requestarum ordinanu.

Ludovici [XII] 221.

Vernana!lo (de) O. Benahaliio (de). Vernentana v. Valli •. Verna (Pietro), di Piedimonte d'Alife 156. Veroli (di) 58: O. Veruli. (de). Verona (Andreas de), cubieularju.~ Sixli IV pp. 38. Ve r r a r cl j: Antoniu. Petri Nardi, de terra Sermonele 3. Blasiu. 3. Leonardus 3, 4. Verreno f), Verino. Verla. Berta V. Donato (de).

Verlone (Giovanni), di Campodimele 154.

Vertucio (Francesco de), di Limatola 229, 245.

verulanus (civi.) 162. Veroli. (de) 237; (S. Herasimus de) 21: I). Veroli. Veruli. (Theodora mon. S. CosmaIÌ de Urbe 237. Verulis (Antonius de), not., de Pedemonte 157, 165.

Verusio (Antonio de), not., di Vitulano 309. Vespalianus, Spacianus (Ciccus), de Marzano 86. Vetere V. Capua; Veteri. V. CiccQgnole (casale), Castri. Vetulo (d. Giacomo), can. venafrano 334. Vetusto lì. Giano. Vex (çayene de), grani canherlane de Charles [VIII] 182. Vezza: Giovanni, di Caserta 75. Pasquale 75. Via Abatie, ad confines Normarum 59. Via de la Sala (a la), in ternt. civ. Caleni 49. Via Lata de Urbe 165; v. Marie (ecd. B.). Viano (de) V. Marie (S.). Viano (Masellus de), de Cayvano 13. Vicalvo (de) v. Bicalvo. Vjcaria di Napoli, del regno di Sicilia 163,219, 327. Vi.

carie (magna curia) 6, 20, 27-8, 61, 69, 70, 79-82,

85, 93, 95, 120, 176. 178, 193, 197, 251. 255·7,

267, 298, 317; o. Sicilie (regnum).

Vicecomitis (Marcus), civ. Venafri 124. Vicende (le), in territ. dì Bojano 189. Vicenlia (Petrus de), ep. cesena!emlÌs, C. A. gen. auditor et S. M. Maiori. de Urbe vie. 138 191.

Vieeri o. Chiana (la).

Vici (civ.) 74. Vico (de) 13, 80.

Vicovaro I OI. Vicovarj (pal!azo) 102. Vicovaro (mastro

Alixandro de), medico 102.

Vietore (de S.) 319; Vittore (de S.) 86.

Victorii O. Maceroni.

Viczacherii o. Biscazerius.

Vidal (Antonio) 325.

Vienna (diclus de) 29 v. Brenna (de).


REGESTA CHARTARUM

Vigilante v. Giccus. Vigiliis (Stefanus de Mathsalem de), proc. AndIee Mathei

de Aquaviva 209. Vigniola (Christofarus Nicandri· de la), civ. Venafri 124. Vignye (le), in territ. di Majorano 193. Vigorosi (France.co), can. di Losanna e August., noto della

C. A. 293, 306. Vilagut, Villau!: Baltassar 275, 277, 287, 291. PeroUo (d.), .li Conve..ano 311. Villa (de) v. Capo (nob.). Villa degli Schiavi (casale), presso Castello degli Schiavi 81. Villa Maiore!i (in) 271.2. Villa Mari, Vilamari, Vyla Mari (Bernardus de), comes Ca. putatii, regni Siçjlie m. admiratus, r. maritimi exercitu5 capitaneus gen. et Ferdinandi Il vicerex 220, 287,

291. Villa Oliveti (mag. Francisclls de) 48. Villa Reali (de) 289. Villa Sommana (di) 272. Villa Summana supra Monte, presso Caserta 295. Villano (nob. Giovanni.Battista). di Napoli 257. Villan!is (plebanus) 86 o. Berardinus. Villaut v. Vilagut. ViIl~ 302. Vincentii, Vinceneii (S.): (festum) 97. Vultumo (mon. de), ord. S. Benedicli, nullius dioc. 96.7, 220. Vincentius. ep. Cupersani et ecci. bitectensis 199; v. Pi. stachio.

Vincicassa (Berardino), di Capriati a Volturno, noto 302. Vinciguerra de Ebulo 38: (no!.) 27, 29 o. Mazarotta.

Vincoli (in), Vineula (ad) v. Petri (S.).

Vingnocza, Vingniocze: lacobus, civ. Venafri 124. Ni­

cander 124. Viola (Capuano), di Pozzovetere 282. VirgÌneus (Marioctus), de Narnea. primu. coli. curie Capitolii 237.

Virgilliares, gen. thesaurariU$ regni Sicilie 272. Virginis Marie (missa) 65, ! lO; Il. Marill. (S.). Viscia (de), Viscio (de), Visca: Alfouso, di Napoli 303. Giovanni, dì Bojano, ribelle a Ferdinando [H] 189. Ni­ colaus Iohanl\is, proc. univo Boviani 212. Visconte (orlu. d. Iohanni. de), intus civ. Ca.er!" 16. Visso (lohannes Luciuo d. Angeli del), de Namea 142. Vitaleschiis (de) o. Vitelleschi. Vile Amon. (Giacomo), noi., di Calitri 326. Viteclusii (Silvester), civ. Venafri 124. Vilellescru (Ginlio), di Cometa 306. Viterbio (de): Benedictus, guardianus min. S. Francisci extra muros Sermoneti 173. Cillciu5, noto C. A. IO, 24. lohanne!! (fraler), S. F rancisci extra terram Sermoneti guardjanus min. 298.

Viterbo (pittore di) 271: v. Delmasal (Antonio). Viti (ecc!. ruralis S.), in lerr;l. Vairani 96. Viti (roccha S.), terra dissabitata baronie Prate 163; v. Rocca. Viticosi (Ienit.), in provo Terre Laboris 319. V i t o (d e ): Antoniug, de Suessa, noto 7; (uxor) v, Iocli. (Salda de). Cobellus, de CIlstro Pratille 212. Vitolani (casalia), in provo Prindpatus ullra 221. Vilonto (de) 298 o. Bitonto. VitofUSSO, Vitofubeo (de): Nicola-Antonio, di Conversano 273, 322. Stefano di Nicola-Antonio 273, 322.

405

Vittore (S.) V. Vietore (S.). Vitulano 309; (chiesa di) 309. Vulpinis (Franciscus de), abbas S. Herasimì de Verulis 21. Vitulagio (in) 220. Volpe (lohannes dela), de castro Tini 213. Voi p o n o, Volponus: Giovannello, di Bojano 328. Petrus, prec. univo Boviani 212. Pompeo, arcipr. di Bojano 293. VolturnQ, VultumQ (al, de) 96, 217, 220, 302, 312, 327. Vomani v. Gardia. VQmanum (ad) V. Iohannes (S.). Votnia, Vorna (Leonardo di Giovanni de li). di Prata Sanruta 312. . Vo t a n o t i: Bartholomeus, de Sanlagata di Bianco 262. laei (maestre) 262. Vulterra, Vullerru (de) 73, 150. Vulterris (de): M. 289. Visconte, noto C. A. Vulturno (de) V. Voltnrno. Vyla Mari, Vylamar V. Villamari.

Go.

Ximens (d. Petrus), de Avila, Ìspanus 40.

Ya de

Cola (Geronimo de), di Prata 303.

Yci (feudum habitatum S.) 2j4. Ydronti (civ., prov.) V. Hidrollli (prov.).

Yiano (de) 296.

Y noIe (castrurn) O. Lenola.

Yocla V. loclo (de).

Yolla, Iolla (Giovanni), di T orreCU50 155.

Yona (ad), nel terril. di Caserta 282.

Yoye (castrum), in provo Terre Laboris 98; v. Ioye.

yporiensis (ep.) 137; V. Garigliali.

Ysernia v. Isernia; yserniensis O. isemiensis.

Ylri V. Itri (terra).

Zabaldano, Cyavaldono (de): Altobello, di Prata San. nita 309. F rance5chelto 177. Zabaua (Marlinus), prothonot. commi•. Alexandri VI pp. 173-4. Zacchardus, civ. Vena!ri 124. Zacharie (Paulus Colutie), dvi. romanus, noto 22·3. Zampadono (Carolus de), sind. Prale 212. Zampariis (d. de) 182; Il. Crll$ay. Zancati, Zanehati. (de): lohannis (res heredum), in conlr. Castelli Anagnie 186. Pelrus Paulus 151. Zanneti, Zenneti, Zenna!Ì (castrum dirutum) 59, 60, 129. Zapata (Lanciutius, Ha.nc~utiu5), pro lQcumtenente n;1agni ca­

merarii regni Sicilie 239. Q. Scifa. Z a p p ar o n e: Bartolomeo, di Itri 81. Giovanni-Antonio 8 l. Z a rI o (cl e ): Antonius, civ. Venafri 123. Nicola, di Son­

Zappa

nino lj8. Zarrillo: Cerho(maestro). diCllllerla 75.

Francesco (ter·

reni di), a la Corte, in territ. di Sala 43. Marco.An. tonio (maestro), di Caserta 245. Zenca (Nicancler), de S. Maria Oliveti 90. Zennati. Zenneti V. Zanne!; (caslrum). Zilella; Damianus, civ. Venafri 125. Giovanni, diac. 333.


406

DOCUMENTI DELL' ARCHIVIO CAE TAN

Ziorlano ( de) b. Zorlano (de). Zippone (Ioannes), civ. Venafri 125. Ziranaldi (Giovanni), di Bojano 156. Zitella (Antonio), di Roccaguglielma 15'3, ZitUll, Czitus (Mattheus). de S. Petto, dioe. c&&inensis

123. Zonsenusii v. Tonsenusii (castrum). Zonus, univ. terre PedismonlĂŒs 258.

Zorl.. (d. AltobeUus de), cantor de Tr:cl,a":co 280.

Zorlani (castrum)

li. Ciorlani (casale). Zorlano, Ziorlano (de): Iulianus, civ. Venafri 125. Marcuo (d.), de Machiagodena, cappe!lanus in Peclorano 330. Zuerdus (Baldaxar) 282. Zurlani (castrum) li. Ciorlani (callaie). Zuzi, Zuzio, Zuzo, Zuzu: Chrisloforus, civ. Venafri 124. la. 125. IOMnnes 124. Mareuo 124. Nicander (d.) 125. Nicolau. 124. Panln. 125. Petrus 124.


407

REGEST A. CHARTARUM ----~

.. _ . - .. ~

III. TAVOLA DI CORRELAZIONE TRA LE SEGNATURE ARCHIVISTICHE DELLE PERGAMENE E L'ORDINAMENTO CRONOLOGICO SEGUITO IN QUESTO VOLUME

ARCHIVIO CAETANI

Segnatara

Orclinam. cronologico

Segnatura

Ordinam. cronologico

592. 620. 631. 641. 662. 669. 671.

C _ 1483. III. 26.

911. 923. 925. 936. 943. 972. 986. 994.

C - 1521. IX. 14. C - 1495. Xl. 20. C - 1481. IX. 4. C- [1475]. X. Il. A. C- 1520. l. 19, A. C - 1522. XI. 24. C- 1485. Il. 19. C - 152 J. IV. 6. C - 1520. III. 26. C - 1500. I. 2. C - 1470. VII. 23. C-1521. VIII. 17. C- 1496. III. 12. C-1496. lll. 13. C-I;15. XI. 21. C- 1495. VI. 20-1496. III. 8. C - 1504. 1Il. 29. C- 1522. VIII. 5. C-1520. V. 24. C- 1520. VI. 5. C- 1494. VII. 26. C. 1481. V. 22. C. 1486. VII. 19. C-1517.I.9. C-15IS. X. 3. c. 1482. I. 23, 24. C - 1491. V. 14, A. C-1491.. V. 15. A. C· 1522. III. 31.

C.1512. VI. 16.

C - 1521. VII. 26. C-1482.1X.14. C-1517. I. 4. C - 1479. VII. 20. C - 1517. IX, 26. C .1492. V. 28. C - 1482. IX. 22.

VII. 8.

1000.

C.1S0!. VIII. 15.

_._----"-_.~-

110. 221. 269. 273.

280. 289. 290. 291. 293. 294. 297. 298. 300. 302. 305.

308. 319. 320. 339. 349. 362. 363. 379. 384. 392. 411.

442. 458.

469. 470. 475. 499. 507. 510. 527. 528. 578. 590.

C-1521. X. 4. C .1494. X. 9. C - 1518. X. 31. C- 1487. IX. 25. C. 1486. VI. 22. C. 1474. n. 21. c- 1474. XII. 26. C- 1487. VIII. 29. C- 1498. I. IO. C- 1486. I. 2. C- 1471. X. 8. C - 1494. X. 2, A. C- 1496. V. 1J. C- 1483. IX. 3. C -1494. X. 2, B. C - 1494. VII. 19. C .1488. X. 31-XI. 8. C - 1494. VIU. 9. c- 1513. XII. 7. c- 1474. VIIi. 24. C-1519. m. 4. C- 1491. VI. 7. c- [1420]. II. 28. C-1506.1. 3. C _ 1477. VII. 29. C· 1495. Xl. 20. C-1494.IX 20. C -1513. X. 14. C. 1519. I. 26. C-1518. XI. 9. C-1516. IlI. 18. C. 1506. III. 22. C-1474. V. 17. C - 1476. XII. lO. C. 1502. V. 22. C - 1512. XI. 20. . C - 1472.

696.

699. 706.

no.

758. 784.

784. 791.

799. 801.

806. 810. 817. 830. 848.

865. 875. 883. 867.

892. 895.

910.


DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

408 Segnatura

Ordinam. cronologico

1001.

Il. 19. IV. 1. C • 1518. IX. 24. C. J483. l. 8. e. [1476]. IX. 28. C. 1520. m. IO. c - 1491. vm. 21. e. 1508. XI. 21. C - \510. Xl. 16. C-1479. VI. 18. C. 1481. XI!. 28. C - 1482. L 5. C - 1483. IV. 2. e. 1485. I. 25. C.1479. IV. 13. C. 1506. U. 9. C - 1509. VIIl. 21. C·1482. m. 25. C. 1520. IV. 13. C.1518. 111.30. e -1491. V. 4. C-I520. 13. C-1475. X. 11, B. C. 1516. Il. 11. e - 1522. X. 14. C - 1499. XII. 16. c· 1496. X. 19. c - 1477. Xl. 4 . C.1470. I. 14. C.1S07. IV. 17. C -.1491. V. 14, B. C - 1519. XI!. 6. C - 1511.. I. 30. C- 1491. vm. 16.

C - 1501. IX. 5. C • 1520. l. 14. C·1507. V. 27, A. C - 1474. X. 6. C. 1472. VHl. 8. C. 1509. VI. 29. C .1506. l. 3. C - 1498. IV. 16.

1008. ìOO9.

1023. 1028. 1035. 10.%.

1044. 1052.

1062. 1062. 1062. 1062.

1063. 1087.

1092. 1093.

1103. 11 t 5. 1125; 1144.

1149. 1112. 1174. 1175. 1176. 1178. .1190.

1192. 1200. 1212.

1217. 1226.

1234. 1236. 1240. 1242. 1262. 1273.

1278. 1281. 1288.

1300.

e·1487.

e - 1498.

m.

c. [14991. m.

3.

1559. 1609. 1609. 1610. 1644.

C· 1508. C. 1482. C· 1472. C. 1472. c· 1502. C • 1502. c· 1493. C - 1491. c· 1474. C .1517. C. 1502. C .1496. C. 1490. C.1513. C-1514. C - 1482. C.1519.

1647.

C.1488. V, 19.

1319. 1320. 1321. 1327.

1328. 1328. 1350. 1365.

1366. 1378.

1475. 1490.

XI. 27. Il. 21. I. V. 21. Vlll. 23. VIlI. 26. IX. 20.

V. 16. A. VIII. 29. XI. 14. VII. 15. m. 21. vm. 9. IV. 25. VII. 18. V. 25. VII. 11.

Segnatura

Ordinam. cronologico

1647.

2068.

C - 1488. VI. Z3. e. [1514J. n. 1. C. 1514. V!lI. 18. C.[1504]. XII. 13. C - 1505. IX. 22. e - 1502. IX. 2. C - 1521. XI. 12. C - 1516. VII. 31. C. 1483. VI!. 23. C· 1476. m. 23. C.1499. X. 15. C - 1495. IV. 25. C - 1520. I. 14. C -1502. IV. C· 1513. X. 7. C. 1497. IV. 6. C - 1499. I. 26. C·1501. Vi. 9. C. 1509. VII. 27. C-1517. X. 15. C - 1522. X. 21. C - 1494. Hl. 26. C-1485. V. 15. C. 1522. X. 27. C 1502•. 11. C - 1506. XII. lO. C·1SI7. I. 27. C-151:;. Il. 14. C • 1510. X. 24. 1500. IX. 15. C - 1472. IX. l!. C. 1495. IV. 24.

C - 1508. I. 22.

C -1489. IX. lO. C. 1520. V. 18. C· 1474. VilI. 29. C.1517. I. 30. C·1502. V. C _ 1494. iX. 13. C - 15 t O. IL 26. C • 148B. n. 25. C - 1488. Ill. lO. C. 1509. 1Il. lZ-Vl. 7. C. 1494. V. 5. e. 1496. X. 21. C· 1497. IV. 5. C.1487. VII. 31. A. C _ 1481. XII. 24. C - 1498. X. 6.

C .1505. IV. 4. C· 1471. V. 22. C .1507. VII. 3. C - 1496. VI. 4. C.1512. X. 23. C - 1490. VI. I.

e - 1522. m. 4. C - 1505. VI. 16. C - 1505. VIII. IO. C- 1495. IV. 27, A. C·1495. 1Il. 21.

2070.

C· 1491: V. 13.

1653. 1656.

1669. ' 1669. \70\. 1709.

\717. 1720. 1730. 1735. 1744. 1745. 1746. 1747. 1753. 1767. 1770. 1773. 1786. 1787. 1793. 1807. 1808. 1815. 1818. 1822. 1825. 1830. 1835. 1849.

1850. 1855.

1860. 1861.

1868. 1870. 1879. 18S1. 1890. 1893. 1893. 1694. 1899. 1899.

1907. 1909. 19\0.

19\3.

1916. 1917.

1936. 1937. 1939.

1943. 1946. 1949. 1949. 2067.

e.


REGESTA CHARTARUM ..

Segnatura

2071. 2078. 2086. 2102. 2117. 2119. 2124. 2124. 2136. 2147. 2148. 2154. 2154. 2156. 2163. 2170. 2175. 2177. 2178. 2179. 2180. 2180. 2181. 2186. 2196. 2197. 2201. 2202.

2202. 2208. 2208. 2217. 2229. 2232.

2249. 2251. 2252. 2255. 2264. 2270. 2275. 2275. 2284. 2286. 2287. 2289. 2291. 2292.

2300. 2304. 2301. 2308. 2310. 2311. 2317. 2324. 2325. 2326. 2335. 2349. 2356. VI. 52.

Ordinam. cronologico

C - 1489. XI. 27.

C - 1487. XII. 18.

C·1491. V. 16, B.

C-1515. VIlI. 5.

C-1513. I. 15.

C. 1471. X. IO.

C-[14911. V. Il, 12.

C-1491. V. 15, B.

C· 1477. IX. 15.

C.ISI7. X. 30.

C. 1521. I. 18.

C.1491. V. 12.

C. 1491. V. 17, A.

C· 1491. V. 17, C.

C • 1498. V. l1-Vn. I.

C - 1473. [VI).

e. 1492. L 28.

C - 1512. XI. 6.

C.149LV.16,C.

C· 1517. L 15.

C.1SI7. II. 19.

C. 1520. n. 27.m. 4.

C.1515. XII. 8.

C-1481. III. 25.

C.1491. V. 15, C.

C.1492. Il. 21.

C·1491. V. 16. D.

e.1500. XI. 29.

C. i 500. I. 14. C. 1502. VII. 15. C- 1502. VII. 17. C. 1522. XII. 11.

C-1522. V. 8, A.

c· 1479. V. 8.

C-1515. XI. 22.

C. 1499: IL 3.

c· 1519. X. 25.

C.1520. IV. 13, 18.

C - 1493. XI. 28.

C· 1499. VIII. 12.

C.[1491l. V. Il, 12.

C - 149\. V. 16. E.

C ·1509. Il. 5.

C - 1505. VIII. 24.

C- 1507. VII. 15.

C. 1509. IV. 30.

C .1507. V. 27, B.

C-1519. Il.25.

C.1502. III. 4.1507. IX. 4.

C - 1512. L 23.

C·1522. III. 13.

C· 1505. XI. 5, B.

C .1518. X. 16.

C-1479. XI. 27.

C· 1473. III. 21.

c - 1498. X. 5.

C. 1470. l. 3.

C.1489. VII. 29.

C.149\. V. 15, D.

e- 150[1). I. 15.

C .1491. V. 16, F.

_-_._----_ _ -

Segnatura

2358. 2360. 2362. 2364. 2371. 2375.

2,n. 2376. 2377.

2378. 2381. 2393. 2396. 2404.

2412. 2413. 2434. 2438. 2441. 2442. 2442. 2443. 2452. 2460. 2466. 2466. 2467. 2470. 2472. 2414. 2512. 2512. 2512. 2516. 2520. 2523. 2529. 2534. 2540. 2547. 2547. 2547. 2555. 2564. 2577. 2585. 2585. 2585. 2585. 2590. 2601.

2601. 2602. 2606. 2609. 261 t. 2611. 2618. 2619. 2619.

2626.

..

409 ...

Ordinam. cronologico.

._--­ C. 1481. VI. 28. C. 1495. IV. 27, B.

C·1473. IX. 26-1474. 111. 31.

C - 1514. Il. 6.

C. 1496. XI. 21. C. 1495. III. 13.

e - 1495. V. 16.

C.IS07. I. 30.

C.ISI5. X. 4,6.1516. I. 6.

C - 1522. XI. 21.

C. 1477. XII. 3.

C • 1512. VII. I.

C.1518. VII. 15.

C· 1498. XII. 19.

C - [1505. XII. 6.] posto

C - 1504. IX. 2-XIi. 3.

C- 1521.

C - 1508. V. 18.

C. 1491. VIII. 14. C. 1493. VIII. 17. C. 1493. VIII. 20.

C - 1506. XI. 30.

C - 1471. III. 31.

C - 1487. VIII. 6.

C. 1505. XI. 5. A.

C .1512. m. 30.

C - 1498. X. 25.

C. 1499. I. 22.

C • 1509. V. 25. A.

C.1487. VII. 31. C.

e. 1474. III. lO.

C - 1475. IX. 4.

C-1477. X. 6.

C- 1506. XII. 21. A.

C. 1521. XI. 13.

e· 1479. I. 30.

C.1516. VII. 29, B.

C. 1522. VI. 4.

C· 1520. XILll.

C.ISII. VII. 5.

C·1511. VlI. 16.

c - 1520. XII. 24.

C - 1516. I. 16.

C.1516. Xl. 14.

C - 1478. II. 21.

C.1509. V. 25, A.

C·1509. V. 25. B.

C - [1509}. VI. II.

e-1509. VI. 17.

C-1513. VI. 12.

C - 1502. IX. 12.

C.1506.

C·151.3. XI. 16.

C. 1520. XII. 15.

C. 1478. II. 21.

C.1518. IX. 25.

C-1518. XI. 2.

C.1509. V. 22.

C. 1522. XI. 23. A.

C • 1522. XI. 25. B.

C· 1477. IV. 9.


410

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI ~~--,-~-

Segnatura

o

2634. 2634. 2634. 2634. 2635. 2639. 2656. 2661. 2661. 2661. 2678. 2683. 2685. 2689. 2689. 2689. 2700. 2702. 2720. 2722. 2722. 2722. 2727. 2730. 2739. 2741. 2745. 2747. 2750. 2750, 2761. 2761.

.

Ordinam. cronologico

Segnatura

Ordinam. cronologico

2919.

e.1495. IV. 24. C. 1495. IV. 25. C. 1495. IV. 29. C.1495. V. 7. e· 1515. XI. IO. C. 1520. VI. II. C- 1519. VIII. 13. C. 1476. I. 22. e.150Z. X. 31. e· 1512. II. 18. C· 1520. V. 16. e. 1512. VI. Il. C·1514. V. 16-1515. III. 15. e. 1497. IV. 6. C- 1499. I. 12. C .1499. I. 17. C- 1460. V. 9. C. 1522. VII. 17. C ·1487. VIII. 23. C- 1473. III. 21. e. 1473. III. 26. C. 1473. IV. 2. C ·1512. VI. 11. C· 1491. V. 18, A. C-1520. X. 14. e·1489.1. 15. e •. 1516. L 21. C - 1506. XII. 18. e· 1512. VI. 17: C.1512. VII. 23. e. 1496. IV. 16. C. 1496. VI. 6. e. 1496. VI. 'I, A, B. C. 1487. VII. 31, C. e· 1506. XII. 21, B. C .1487. V. 15. C· 1487. VI. l, A. c. [1491]. IlI. 5. e. 1491. 1Il. 7. C· 1491. III. 8.16. C. 1517. XI. IO. C. 1482. VII. IO. e. 1473. V. 17. C· 1491. V. 18. B. C .1491. V. 17, B. C· 1491. V. 16, G. C. 1488. V. 2. C • 1521. L 28, 30. C.1513. J. I. C- 1514. Il. 13. C.1514. III. 28. C· 1520. I. 19. B. c· 1490. XI. 17. C· [1491]. lu. 5. C. 1491. III. 21. C. 1491. III. [21] posto C" 1522. V. 8, B. C. 1512. X. 27. e· 1473. V. 28. C· 1494. V. 5.

2919. 2921. 2923. 2931. 2934. 2940. 2940. 2949. 2959. 2967. 2972. 2963. 2988. 2990. 3009. 3035. 3037. 3037. 3037. 3044. 3044. 3049. 3049. 3049. 3056. 3060. 3063. 3063. 3076. 3076. 3116. 3123. 3123. 3123. 3123. 3123. 3123. 3123. 3123. 3123. 3124. 3124. 3124. 3124. 3124. 3124. 3124. 3134. 3134. 3134. 3134. 3134. 3134. 3134. 3134. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139.

C - 1502. VIII. 27.

C.1510. XII. 13.

C.1507. V. 27, B.

C. 1522. Xl. 24. e· 1487. V. 21. C. 1498. Xl. 25. C· 1499. X. I. e. 1491. V. 16. I. C. 1475. V. I.

C. 1493. X. 9.

e. 1506. XII. 21. C.

C· 1491. XI. 23.

C - J492. III. 28.

C - 1522. VI. 3.

e.1487. VI. I. B.

C·1502. I.

e·1509. V. 22.

C. 1509. V!. 18.

C. 1516. VB. 29, A.

C. 1518. IV. 3.

e· 1518. IV. 17.

e.1506. XII. 21, A.

e· 1507. I. 12.

C. 1507. I. 14.

e.1520. V. 23·Vm. 2.

e. 1504. I. 24. C. 1489.1. 15. C. 1490. VIII. J.

e-1480.1I.19.

C. 1480. IV. 16. C 1481. V. 15. C·14M. VIn. 8. C - 1485. n. 4, A, C· 1485. Il. 4, B. C. 1495. V. 19.

C - 1496. V. 12.

C-ISO!. IX. 5.

C. 1502. IV. 2.

C. I502. VII. 26.

C • 1506. VII. 8, A.

C. 1474. VI. 18.

e.1495. III. 14.

C 1495. 1II. 15.

C - 1495. VI. 4.

C· 1499. i. 26.

C. 1502. I.

C • 1506. VII. 6.

C- 1484. VIII. 8.

C - 1485. Il. 4, A.

C. 1485. Il. 4. B.

C. 1495. V. 19.

C. 1498. V. 12.

C • 1502. IV. 2.

C· 1502. VII. 26.

C- 1506. Vii. 8, B.

e. 1470. XI. 24.

C.1474. IX. 20.

C - 1477. IX. 16.

e· 1476. lll. 28.

C. 1479. IV. 30.

2919.

C. 1502. VUI. 23,

3139.

C. 1479. VII. 21.

2761. 2764. 2790. 2808. 2808. 28\0. 2810.

2810. 2812. 2824. 2829. 2854. 2862. 2863. 2873. 2878. 2879. 2886. 2866. 2889.

2905. 2906. 2906. 2906.

2911. 2913. 2914.


REGESTA CHARTARUM

Segnatura

Ordinam. cronologico

Segna tura

411

Ordinam. cronologico

.~-_._.~.~._~

3139. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139. 3139.

C·1480. C .1480. C· 1481. e. 1481. e· 1495. C- 1495. c. 1495. C· 1495.

V. I, A. V. l, B. VII. 6, A. VII. 6, B.

3139. 3148. 3188. 3347. 3351. 3355.

111. 6.

III. VI. VI. e. 1496. IV. e. 14%. VI.

14. 4.

3382.

7. 16. 6.

3385. 3455. 126459

..

_

C· 1496. C·ISO!. C. 1475. e. 1475. C. 1510. e·1513.

..

_. __._-­

VI. Il, A, B. XII. 13. XI. 2. X. 12. IL 24.

1.8.

c. [14871.

C - 1499. VII!. 12. e. 1512. V. ZI. le. 2469}. e· 1499. IX. 22.

ARCHIVIO COLONNA Segnatura

Ordinare. cronologico

1·74.

C - 1472. C" 1476. C·1474. e. 1470. C - 1471. e.1472. e· 1472. e. 1473.

XXI-l. XXI. 47. XXI.62. XXI·67. XXI.68. XXl·69. XXI· 71. XXI·72. XXI. 73. XXI.H.

XXI.75. XXI.77. XXI. 79. XXl·79. XXI·81. XXI. 81. XXl·64.

XXI-89. XXI.go. XXXII. I. XXXIII .40.

:XXXV ·42. XXXVI.32. XXXVII. 7.

XXXXlX·21.

e. 1473.

XL 16. I. 4. ili. 16. III. 9. IV. 23. Il. 7.IV. IS.

Segnatura

Ordinam. cronologico

XXXXIX.23.

e· 1483.

L.8.

C 1475. Il. 28. e. 1479. VIII. 5. e·1475. III. 21. C· 1494. VI. 20. C. 1495. Il. 5. C. 1478. XII. 9. C. 1477. VII. 24. C - 1471. XII. 3. C. 1471. XII. S. e - 1471. III. 25. e· 1472. IX. 6. C. 1472. XII. 27. e· 1473. Il. 6. C· 1477. IX, 30. C - 1478. VI. 19. e· 1478. VI. 22. C. 1472. II. 17.

C.1475. VI. 14.

L.9.

LIII· 22.

IX. 3.

LIlI .36. LlII· 36. UV.86. LIX ·68.

X. 3.

LXIV.4.

X. 16.­

C • 1472. VI. 17. C. 1473. X. 17. e· 1475. VI. 15. e.1476. I. 15. C 1474. lll. 8. C. 1476. III. 27. e. 1473. IX. 14. C. 1476. XI1. 2. e - 1480. XII. 23. e. 1489. IX. J. C- 1490. III. 21. C·1491. VIlI. 4. C. 1482. V. 12. C.1496. XIl. 15. C. 1487. VII. 31, B. C • 1483. VIII. Il. C. 1472. Il. 7.

LXIV·4. LXV· l. . LXV. 1. LXV. I. LXV· I. LXV.2. LXV. 3. LXV ·3. LXV.4.

LXV .5. LXV· 13. LXV .13. LXV.21. LXV· 22. LXV -23. LXV ·46. XCV· 43.

,

C - 1499. e· 1499. C - 1479. C.1477.

I. 29.

VII. 8, A.

VII. 8. B.

VII. 21. V. 27.

C· 1476. VIII. 5. C. 1479. X. 12. C· 1491. IlI. 19.


412

DOCUMENTI DELL'ARCHIVIO CAETANI

--~---_._------~_

....-----~._-~--~-,-

ERRATA-CORRIGE.

P.

14 Prg.

LXV.4

r.

15

»

17 19 42

»

4

»

1849 LXV.!

»

2512

r. noia

»

48

"

XXl.79 r.

IS Casco

2138

»

57 58 62

9 Hresboen 3 Mignel 16 septinagesima

»

641 54

» )}

»

»

1190

~

2577 LXV.3

»

»

»

»

63 64

»

66 73 82

»

LXV.2 » LIV·86 » »

89 90

»

1062

»

887

99

»

578

»» 103

}) 3123

\05»

»

"

110

»

2808

»

113

»

»

119

»

2460

»

2720

»

125 126

})

2741

»

28\0

132 142

»

» »

)}

3189 2689 2270

r. 17 cappello

2202

2 Hyeronimo lcannÌ 2 Giusieque » 21 invenoa cappello C • [ 1506.. I . 3 1 posto r, 11 cappellanarium

156

2863

163

2988 1793

184 202 208

»

216

»

"

227

3123

242

2466

245

255

1092 2790

274

2304

281

1939 2602

2BB 324 330

»

696 »

IO Ruhiani cappello Chauvean r. 29 Ravidole 6 carainale » 6 Chauvean » » Pretutiis ,. 17 Subrenlo » 21 Saeti 30 Sardonil » 1 Ferdinadus

7 Cathalarus cappello Nicola r. 4 usbcripti " 3 e 7 evidentem Prioratus » 2 Giovanni » 5 Giirolla 21 Eet s'oulfrir cappello ai Alri

273

167 »

!&

4 sicurtitate 13 episcopo, aversano 8 Iilorensis 23 fabsice 30 homininus 25 bebeplacilo

»

83

»

»

806

leggi

indietiorus

"

baiulationis

»

Veneratis

»

priorll.tus

;h

Casio

giudlde

LXV.21 » 3116 )} 22 Miani 23 Bisenii » 37 Andree filium

»

»

J)

ndictionis

baiulatonis 5 Venerati. 22 pioratus

giudice

Heesboem

Miguel »

episcopo aversano

»

Rubiani Channeau »

."

»

Channeau.

»

Petrotiis Surrento

»

Sancii Saclornil F erdinandus CathalanUll Giacomo

»

subscripti

» »

aggiungi utililatem leggi Giovanni GiTolia ler »

sou/frir di Atri maiesta

Luigi Gonzaga e sua moglie

I O Lacaonia

Ravinole

cardinale

miae.;ta

cappello Ferdinando II r. 12 fideuissione " 7 mondum » 20 Antree terra

literensis fabrice hominibils beneplacito Ariani Bisenti Iulij Anlonij

»

r.

septuagesima sicuntate

»

leggi

e Anlonia del Balzo, moglie di Giovanni. Francesco Gonzaga elc. Hyeronimo. lcanni Guisieque inventa

C-1506.n.9 cappellaniarum

" »

Licaonia

Ferdinando V fideiu8$ione nondum de terra


FINITO DI STAMPARE IL X GENNAIO

MCMXXXIl

PER

I TIPI DELLO ST ABILlMENTO TIPOGRAFICo' FRATELLI STIANTI IN SANCASCIANO VAL DI PESA.


prezzo di ogni yolume:

Lire 150


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.