Brochure mind labs

MIND LABS

WHERE MINDS, MEDIA AND TECHNOLOGIES MEET

Op 6 juni 2016 werd een intentieverklaring ondertekend door een viertal organisaties: Tilburg University, Fontys Hogescholen, ROC Tilburg en de gemeente Tilburg. Daarmee is bijna een jaar geleden de formele start gemaakt met het Tilburgse initiatief Mind Labs; where minds, media and technologies meet.

Midden in de Spoorzone van Tilburg wordt een iconische hot spot ontwikkeld op het gebied van interactieve technologieĂŤn en gedrag. De invloed van technologie op de mens staat centraal, minder de technologie als zodanig.

Tilburg University, Fontys Hogescholen en ROC Tilburg bouwen een toonaangevend ecosysteem waar onderwijs en training, onderzoek en ondernemerschap in elkaar over lopen. Daarbij wordt gewerkt aan doorlopende leerlijnen (MBO-HBO-WO), permanente vernieuwing van curricula en innovatieve en flexibele vormen van (digitaal) onderwijs en -training. De opleidingen en trainingen leiden tot gekwalificeerde professionals wier vaardigheden optimaal aansluiten op de marktvraag.

De economische waarde van deze nieuwe talenten is potentieel groot met start-ups, doorgroei naar scale-ups, en het aantrekken van bedrijvigheid. Ook buiten de Spoorzone genereert dit initiatief economische waarde door de absorptie van talent en (gevalideerde) tools binnen andere innovatiespeerpunten van de provincie Noord-Brabant.

Maanden van voorwerk gingen hieraan vooraf, van het bouwen aan een relatie van samenwerking en wederzijds vertrouwen tot de ontwikkeling van een propositie en business case. Naast deze organisaties was ook De Persgroep vanaf het begin al een belangrijke partner. Vandaag, 7 april 2017, is een nieuw ijkmoment waar de naam van dit initiatief wordt onthuld, als opmaat naar de opening van tijdelijke huisvesting binnen de Spoorzone rond de zomer van 2017. Begin 2020 is de ambitie het nieuw te ontwikkelen gebouw, het bruisend hart, te kunnen openen.

Digitalisering: kans of gevaar?

De invloed van technologische ontwikkelingen op (toekomstige) werkgelegenheid is niet alleen groot, maar ook disruptief van aard. Voorbeelden hiervan hebben we al gezien in de taxi branche met Uber of de hotelwereld met booking.com. De opkomst van robotica, neurotechnologie, virtual en augmented reality, kunstmatige intelligentie, maar ook digitalisering van media zorgen voor grote verschuivingen in het oude bekende landschap.

Digitalisering is een belangrijke driver van innovatie. Dit gaat op voor (nieuwe vormen van) onderwijs, onderzoek, maar ook voor ondernemerschap. Opleidingen dienen optimaal aan te (blijven) sluiten op de veranderende marktvraag. Ook voor onderzoek heeft digitalisering, alsmede de exponentieel groeiende hoeveelheid data, grote gevolgen. Tot slot dienen ondernemers hier tijdig op in te spelen, anders raken ze hun bestaansrecht kwijt.

Grote vergezichten die mogelijk de associatie met een crisis oproepen... in China kent men twee karakters voor onze term ‘crisis’: gevaar en kans. Je kunt deze ontwikkelingen zien als bedreiging, binnen blijven, afwachten wat er gebeurt en hoe het zich ontwikkelt. De andere keuze, die in de Spoorzone wordt gemaakt, is anticiperen op deze tendensen, kansen grijpen, synergie creĂŤren en invulling geven.

Tilburg als proeftuin en de Spoorzone als kweekvijver Tilburg heeft een sterke kennisinfrastructuur en herbergt relevante expertise voor de ontwikkeling van state-of-the-art onderzoek, onderwijs en ondernemerschap.

Tilburg kan daarmee optimaal inspelen op (technologische) ontwikkelingen die nieuwe eisen stellen aan opleidingen en training, alsmede onderzoek en ondernemerschap. Tilburg onderscheidt zich, ten opzichte van andere Brabantse steden, door de focus op de invloed van technologie op gedrag; minder op de technologie als zodanig.

Binnen de provincie Noord-Brabant vullen de steden elkaar goed aan met ieder een eigen profiel. De ontwikkeling van een ecosysteem op het gebied van interactieve technologieën en gedrag binnen de Spoorzone van Tilburg spoort heel goed met de strategische agenda Brabantstad, het economisch programma Brabant alsmede het bestuursakkoord 2015 - 2019. Innovaties, cross-overs, nieuwe technologieën en het experiment komen hier prominent terug.

Tilburg als proeftuin voor de ontwikkeling van nieuwe onderwijs- en trainingsconcepten. Tilburg als kweekvijver voor nieuw talent op het snijvlak van interactieve technologieën en gedrag. Tilburg als laboratorium voor nieuwe business modellen van start-ups en scale-ups. Tilburg als economische motor voor nieuwe werkgelegenheid, maar ook Tilburg als springplank en toeleverancier voor de ontwikkeling van talent en (digitale) tools binnen andere innovatiespeerpunten van de provincie. Voorbeelden van dergelijke cross-overs zijn ‘maintenance’ en ‘life sciences & health’.

Onderwijs en onderzoek

Gezamenlijk wordt door Tilburg University, Fontys Hogescholen, ROC Tilburg en De Persgroep in de Spoorzone een vernieuwend en interactief ecosysteem ontwikkeld op het gebied van onderwijs, training en onderzoek. Daarbij wordt gebruik gemaakt van ’21ste eeuwse vaardigheden’ en vernieuwende (ICT-gebaseerde) concepten en tools voor ‘human capital development’. Ook wordt gewerkt aan doorlopende leerlijnen tussen MBO-HBO (associate degree opleiding) en HBO en WO (inclusief pre-master opleiding).

Binnen dit ecosysteem wordt een voor MBO, HBO en WO studenten aantrekkelijke mix georganiseerd van research labs, guest lectures, (digitaal) onderwijs, training en onderzoek. Daarbij wordt volop gebruik gemaakt van en geëxperimenteerd met nieuwe ‘ways of working’, zoals living labs en co-creatie. Dit initiatief biedt voor studenten specifiek een ideale praktijkomgeving waar ze direct waarde kunnen toevoegen (denk aan webdesigners, -developers, of audiovisueel vormgevers).

Innovatief onderwijs en interdisciplinair onderzoek op het gebied van interactieve technologieën en gedrag zullen nauw met elkaar verbonden zijn. Een breed palet aan vaardigheden, competenties en (digitale) tools staan centraal in onderwijs, training en onderzoek van en door studenten en professionals. Ook is er sprake van nauwe samenwerking in toegepast en fundamenteel onderzoek en onderwijs tussen de betrokken kennisinstellingen. Onderzoek en validatie van nieuw (te ontwikkelen) concepten en tools vormen een belangrijke voorwaarde voor de ‘uptake’ van (nieuwe) bedrijvigheid.

Verankering van praktijkgericht onderzoek in professionele werkplaatsen Jan Welmers, lid College van Bestuur Fontys In de Spoorzone realiseren we met het initiatief Mind Labs een unieke samenwerking. De wens om betekenisvolle, vernieuwende werkwijzen en aansprekende innovaties met het werkveld te realiseren brengt ons samen.

De ontwikkelingen in de media gaan razendsnel, zijn ingrijpend. Het is ieders overtuiging dat we de ambities om hieraan bij te dragen en voorop te lopen enkel in gezamenlijkheid kunnen realiseren.

Onderwijs en onderzoek op het gebied van media van de drie Tilburgse kennisinstellingen, ROC Tilburg, Fontys Hogescholen en Tilburg University vullen elkaar aan. Met de samenwerking versterken de instellingen niet alleen elkaar maar ontstaan er ook nieuwe mogelijkheden. Bijzonder is dat het onderzoek en het onderwijs niet voor maar mèt het werkveld worden vormgegeven.

Met de komst van De Persgroep vormt het ecosysteem Mind Labs in de Spoorzone een in samenstelling en omvang unieke professionele werkplaats; een plek waar docentonderzoekers, professionals en studenten gezamenlijk de toekomst vormgeven. Een plek die ook andere bedrijven en instellingen zal inspireren bij te dragen aan en onderdeel te willen zijn van deze vernieuwing en innovaties.

Thema’s 1. Robotics/avatars richt zich in de kern op de interactie tussen mens en ‘computational agents’. Deze ‘computational agents’ kunnen diverse vormen aannemen variërend van een robot in de zorgsector (als conversationeel gezelschap voor ouderen), het onderwijs (als computationele interactieve docent) of de journalistiek (persoonlijke nieuwslezer). Voorbeeldvragen: hoe kunnen verbale en non-verbale communicatie geïmplementeerd worden? Mag een robot of avatar (bijvoorbeeld als nieuwslezer) er ‘echt’ uitzien als een mens; hoe reageren mensen hierop?

2. Virtual reality gaat in de kern over de versmelting van de werkelijke wereld met de virtuele wereld; daarbij kan onderscheid worden gemaakt naar virtual reality, mixed reality of augmented reality (incl. Microsoft Hololens; Google Glass; Occulus Rift).

Virtual Reality kent een scala aan toepassingsdomeinen van educatie tot gezondheidszorg en entertainment tot journalistiek.

Voorbeeldvragen: onder welke voorwaarden ervaren we een virtuele wereld als ‘echt’? Kunnen we gedrag meten, voorspellen of beïnvloeden in diverse virtuele realiteiten?

3. Serious games betreffen games gericht op (maatschappelijke) toepassingsdomeinen waarbij de games veelal mensen helpen keuzes te maken door situaties te simuleren, zoals in toepassingsgebieden van veiligheid, onderwijs, gezondheid.

Voorbeeldvragen: onder welke condities leren mensen optimaal; hoe kunnen mensen het beste worden voorbereid op het uitvoeren van een missie (defensie) of operatie (gezondheidszorg)? Andere voorbeelden van relevante vraagstukken zijn: welk gedrag vertonen gebruikers van games (hoe lang, hoe vaak, met wie); kun je dit voorspellen of zelfs beïnvloeden? Hoe een game hierop in te richten?

4. Taaltechnologie omvat een breed spectrum van technologieën zoals spraakherkenning, spraaksynthese, maar ook technologieën zoals het clusteren van teksten en extraheren van inhoud uit teksten. Voorbeeldvragen: welke betekenis kunnen we uit taal herleiden, kunnen we de beschrijving van een plaatje voorspellen of andersom kunnen we een plaatje voorspellen op basis van een beschrijving? Hoe kunnen we grote hoeveelheden tekst of ongestructureerde documenten classificeren? Maar ook hoe percipiëren mensen berichten die door robots zijn gegenereerd, vinden we dat wel betrouwbaar?

Ondernemerschap

De Spoorzone fungeert als katalysator voor het initiĂŤren alsmede opschalen en ontwikkelen van starters en doorgroeiende bedrijven. Juist ook vanuit de unieke opzet van een doorlopende leerlijn met MBO-HBO-WO, gecombineerd met een iconisch ecosysteem, is de verwachting dat relatief veel studenten hier gaan ondernemen.

Een eerste uitwerking hiervan start eerste helft 2017 in het project Broeinest Brabant, een samenwerking van Fontys, De Persgroep, Starterslift en Bibliotheek Midden-Brabant, gericht op het stimuleren van ondernemerschap bij studenten. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bestaande faciliteiten en infrastructuren, zoals Starterslift. Dit resulteert enerzijds in autonome groei; anderzijds leiden nieuwe concepten tot investeringen van venture capitalists. Hiermee vindt versnelling plaats in het testen, valideren en uiteindelijk vermarkten van concepten in producten en diensten.

Verder wordt geĂŤxperimenteerd met nieuwe verdienmodellen, zoals in Living Labs met startende en doorgroeiende bedrijven, in samenwerking met grotere marktpartijen. Binnen de Spoorzone is sprake van versmelting van het werkveld tussen kennisinstellingen en bedrijfsleven: de innovatieve opleidingen leiden tot gekwalificeerde studenten en professionals wier vaardigheden optimaal aansluiten op de actuele marktvraag als ZZP-er of in dienstverband.

Ook binnen de thematische onderzoekslijnen wordt actief samengewerkt met het bedrijfsleven, in concrete onderzoeksprojecten binnen de daarvoor ingerichte labs. Dit resulteert ook in het aantrekken van bestaande bedrijven naar en de vestiging van dependances in de Spoorzone, zoals De Persgroep. De Spoorzone wordt een bruisend hart en krijgt daarmee een magneetfunctie voor andere partijen om hierbij te willen horen. Voor acquisitie van deze bedrijven en de kruisbestuiving met MKB wordt samengewerkt met Midpoint Brabant en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij.

Toekomstvisies Marjo Spee, directeur Fontys Hogeschool Journalistiek Wat is het belang van uw organisatie binnen dit initiatief; wat brengt en wat haalt uw organisatie?

Het belang van FHJ binnen het initiatief is dat we intensief met De Persgroep (werkveld) kunnen samenwerken aan nieuwe formats en concepten, dat we het beroepsonderwijs daardoor beter kunnen inrichten en zo een uitwisseling tussen onderwijs en werkveld kunnen vergemakkelijken. Dat we met de School of Humanities van de TiU onderzoek doen naar de toekomstige digitale ontwikkelingen.

Wat is uw toekomstvisie op dit initiatief; waar staan we over vijf jaar, wat is dan gerealiseerd?

Dan is er een samenwerking ontstaan op het gebied van onderwijs, ondernemerschap en onderzoek die landelijke bekendheid heeft gekregen en waarmee FHJ zich nadrukkelijk onderscheidt van de andere journalistiekopleidingen in Nederland. En hebben we gezamenlijke programma’s kunnen verdiepen en verbreden.

Fred van der Westerlaken, voorzitter CvB Onderwijsgroep Tilburg Wat is het belang van uw organisatie binnen dit initiatief; wat brengt en wat haalt uw organisatie?

Dat onze studenten in hun opleiding kennis kunnen maken met nieuwe technologische toepassingen relevant voor hun beroepssector. Studenten ervaring opdoen middels het (mee)bouwen en (mede)beheren van de infrastructuur van Mind Labs.

Een unieke locatie voor het uitvoeren van onze excellentie-programma’s. Het levert een belangrijke bijdrage aan een nog betere aansluiting en doorstroom MBO en HBO. Wat is uw toekomstvisie op dit initiatief; waar staan we over vijf jaar (2023), wat is dan gerealiseerd?

Het gebouw is gerealiseerd en volop in gebruik door studenten MBO-HBO en WO. Vanuit het MBO zijn er studenten die er hun stage of afstudeerproject doen en studenten die een keuzeonderdeel Nieuwe technologie volgen. Is inmiddels een begrip in Tilburg. Bedrijven/instellingen en studenten weten wat het hen biedt: namelijk innovatiekracht, nieuwe technologische inzichten, mogelijkheden om nieuwe vraagstukken te onderzoeken. Vooral op het gebied van industriële toepassingen en toepassingen in health en services. Bekendheid nationaal stijgt.

Bart Verkade, directeur De Persgroep Wat is het belang van uw organisatie binnen dit initiatief; wat brengt en wat haalt uw organisatie?

De mediawereld verandert zo snel, dat samenwerking tussen uitgevers, onderzoekers en onderwijspartners eerder een must is dan een wens. Samen kunnen wij nieuwe manieren vinden om nieuws te maken en beschikbaar te stellen aan consumenten.

Daarvoor brengen wij redacties in van onze drie dagbladen in Brabant.

Wat is uw toekomstvisie op dit initiatief; waar staan we over vijf jaar, wat is dan gerealiseerd?

De partners in Mind Labs zullen elkaar aanjagen en versterken. Vooral als het gaat om innovaties die helpen nieuws te ontsluiten op de manier zoals lezers en gebruikers dat willen. Over vijf jaar hebben we nieuwe platforms bedacht die snel populair worden. Met, als altijd, goede journalistiek als basis.

Emile Aarts, rector magnificus Tilburg University Wat is het belang van uw organisatie binnen dit initiatief; wat brengt en wat haalt uw organisatie?

Tilburg heeft met het wetenschapsgebied cognitieve science een rijke bron van kennis in huis die ingezet kan worden om de digitale revolutie vorm en inhoud te geven. Middels de samenwerking in Mind Labs-verband kunnen we deze kennis verder vergroten en tot nut maken van de samenleving.

Wat is uw toekomstvisie op dit initiatief; waar staan we over vijf jaar, wat is dan gerealiseerd?

Onze droom is dat Mind Labs uitgroeit tot een iconisch innovatiecentrum op het gebied van interactieve mediatechnologie en haar toepassingen op het gebied van de digitale samenleving.

Berend de Vries, wethouder gemeente Tilburg De belofte van het initiatief is voor ons meer dan de optelsom van de verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven. Uiteindelijk verwachten we dat deze ontwikkeling niet alleen een economische motor voor de Spoorzone, maar voor de stad wordt.

Colofon Ter gelegenheid van het afscheid van dr Jan Welmers, lid College van Bestuur Fontys Hogescholen

april 2017

170087-04-2017

Tekst: dr Frits DJ Grotenhuis Fotografie: Shutterstock, Scheepens Ontwerp: Fontys Hogescholen, dienst Marketing & Communicatie Drukwerk: Opmeer Drukkerij BV