VRIJHEID ACHTER TRALIES
INSIDE "Ik ben banger voor spinnen dan voor criminelen." Een interview met Sonja P.
6 fas
en
v resoc oor ialise rin
g
EXCLUSIEF interview met Willem Jan Ausma -strafpleiter
INCLUSIEF WORK-OUT SCHEMA +2 posters 'mooiste gevangene'
-Nieuws -Sport -Tips
INHOUDSOPGAVE
INLEIDING HET NIEUWS VAN 2014 INGEZONDEN BRIEVEN BEWAKERSVERHALEN HULP BIJ RESOCIALISATIE IN GESPREK MET: ONZE VRIEND RECEPTEN FAMILIEVERHAAL JEUGDDETENTIE EX-GEDETINEERDE POSTER: MOOISTE GEVANGENE IN GESPREK MET: DE VIJAND ONS SPORTJAAR IN GESPREK MET: DE ADVOCAAT WORKOUT IN GESPREK MET: DE RECLASSERING SPOKEN IN VUGHT WHAT TO DO IN PRISON IN GESPREK MET: MEESTER IN RECHTEN ONTSPANNING OP TV VOLGENDE KEER 2
3 4 6 7 9 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 33 34 36 39
Beste Lezer, Wij, de redacteurs van ‘Inside’, zijn studenten van de Fontys Hogeschool voor Journalistiek. De visie van ons blad is het amuseren en het helpen resocialiseren van (ex)gedetineerden. Een leven achter de tralies is een ontneming van uw vrijheid, en wij zijn ons hier bewust van. Daarom zijn wij in gesprek gegaan met gedetineerden, advocaten, reclasseringsambtenaren en Officiers van Justitie en uit deze gesprekken verhalen gehaald die voor u interessant zullen zijn. Ook vindt u in dit blad de 10 belangrijkste nieuwsfeiten, foto's, workout-tips zonder gebruik van apparaten en meer amusement. Groeten, De redactie.
De ergste daad van de redactie Job: “Mijn ergste daad.. Ik heb ooit een snoepje bij de kruidvat gejat.” Michelle: “Ik heb in de cel gezeten voor het jatten van nepnagels, groepsdruk!” Tessa: “Make-up gestolen bij de Hema, mijn geld was op.” Maxime: “Ik heb jaren terug kleren gestolen bij de H&M” Sanne: “Toen ik in Egypte was riep ik ‘klootzak’ naar een man. Hij bleek dit niet goed op te vatten en belde de politie.” Elsa: “Ik was een avondje bowlen en had zin in een ijsje. Ik had minder zin in geld betalen dus dit deed ik ook niet.” Amber: “In een klooster riep ik ‘godverdomme’, pijnlijk.” Tijmen: “Ik was zo slim om een schaar mee te nemen naar de rechtbank, wilde gewoon knutselen?” Nina: “Toen ik op het vliegveld was liet ik een aansteker vallen. Hij viel net op een verkeerd hoekje en er volgde een enorme knal en op de tenen getrapte douaniers.” Ivan: “Ik fietste ooit op de stoep en werd eraf gestuurd door de politie.”
EBOLA
Het begon met slechts een paar gevallen in Guinee, en werd de dodelijkste uitbraak van Ebola ooit. Het virus verspreidde zich over West-Afrika, en eiste meer dan 5.000 levens. Het is inmiddels al bijna een jaar geleden, maar alleen al In Sierra Leone komen er dagelijks nog bijna tien nieuwe besmettingsgevallen bij. De regering van het land heeft besloten 2,5 miljoen mensen opnieuw een straatverbod op te leggen om verdere verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Boko Haram Boko Haram, een Nigeriaanse, islamitische terreurorganisatie, ontvoerde zo’n driehonderd schoolmeisjes uit een internaat in Chibok, een christelijke stad in Nigeria. Een deel van de meisjes wist te ontsnappen, maar de groep hield nog 270 meisjes vast voor langere tijd. Zij dreigde hen als bruid te verkopen. Boko Haram streeft naar een toepassing op de moslimwet en staat bekend door het gebruik van veel geweld. Nuclear Security Summit In Den Haag werd de Nuclear Security Summit gehouden, een internationale topconferentie met als onderwerp het voorkomen van nucleair terrorisme. Uit de conferentie zijn een hoop nieuwe samenwerkingsafspraken tussen verschillende landen gekomen.
Monstertruck Haaksbergen Door een ongeluk met een monstertruck in Haaksbergen op 28 september vorig jaar, zijn drie mensen om het leven gekomen en 24 mensen gewond geraakt. De truck reed tijdens een show in de gemeente op het publiek in, in plaats van af te remmen. De zaak is nog niet afgerond.
Rusland vs. Oekraïne Nadat een deel van Oekraïne, de Krim, werd overgenomen door Rusland is er veel spanning tussen de landen. Na de overname van de Krim hebben andere landen economische strafmaatregelen ingezet tegen Rusland. Ook wordt er gevochten op andere plekken zoals Donetsk (Oekraïne). Deze gevechten vinden plaats tussen het Oekraïense leger en de separatisten, de mensen die bij Rusland willen horen. Ook is een vliegtuig met veel Nederlanders aan boord, vlucht MH17, boven Oekraïne neergeschoten. Niemand overleefde de vlucht, er zijn dus honderden doden gevallen. Wie hier voor verantwoordelijk is, is nog niet bekend. De rampplek is moeilijk te onderzoeken, door alle gevechten in het gebied. De situatie blijft onrustig.
4
Tekst door Tijmen / foto 1(ebola): CDC Global, foto 2(Boko Haram): Canal Seis Noticias de Honduras, foto 3(Oekraïne): US Department of State
Moordenaar Pim Fortuyn vrij Volkert van der Graaf, de moordenaar van Pim Fortuyn, is op 2 mei vrijgekomen nadat hij 2/3 van zijn gevangenisstraf, 18 jaar, heeft uitgezeten. Momenteel is hij vrij, maar draagt hij wel een enkelband. Ook heeft hij een verbod om in Rotterdam, Hilversum en Driehuis-Westerveld te komen.
Aanslag school Pakistan De taliban heeft een aanslag gepleegd op een school in Pakistan. Hierbij zijn 136 doden gevallen, waaronder zeker 100 kinderen. Volgens een politiewoordvoerder schoten de aanvallers lukraak in het rond. Een deel van de school kon worden ontruimd, terwijl in een ander deel urenlang kinderen gegijzeld zijn. Ferguson
Islamitische staat Het was een heftig jaar in Irak en Syrië, met name door de terroristische groep IS die een Islamitische Staat uitriep en veel grondgebied veroverde. IS is verantwoordelijk voor het doden van duizenden mensen. De groep maakt veel propaganda, zo plaatsen zij bijvoorbeeld barbaarse video’s van onthoofdingen. Slachtoffers waren westerlingen, journalisten en hulpverleners bijvoorbeeld. Veel westerse landen vechten tegen ISIS doormiddel van luchtaanvallen in Irak en Syrië. Boko Haram sloot zich onlangs aan bij IS.
Racistische spanningen braken dit jaar uit in Ferguson in de Verenigde Staten. Michael Brown, een ongewapende zwarte tiener, werd neergeschoten en gedood door een blanke politieagent, Darren Wilson. Demonstranten gingen in opstand tegen de politie na de schietpartij. Het geweld escaleerde opnieuw nadat de jury instemde om de politieagent niet te veroordelen. Hij heeft ontslag genomen bij de politie, onder vermelding van bezorgdheid over de veiligheid van zijn familie en collega-officieren. Na dit incident ontstonden zowel in Ferguson als in andere delen van Amerika gelijksoortige incidenten. Malaysia Airlines De luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines stond slecht in het nieuws dit jaar. In maart verdween Flight 370, met 239 passagiers en bemanningsleden, tijdens een routine vlucht van Kuala Lumpur naar Beijing. Na een maandenlange zoektocht slaagde niemand er niet in om een teken van het vliegtuig te vinden. Ook vlucht MH17, de vlucht met veel Nederlandse passagiers die boven Oekraïne is neergeschoten, was van Malaysia Airlines.
foto 1(IS): Hello World Media, foto 2(Ferguson): FuturXTV, foto 3(MH17): Tom Jutte
5
Ingezonden brief Heb je iets meegemaakt of wil je iemand buiten bereiken? Stuur ons dan een mailtje met jouw ingezonden brief. redactie.inside@hotmail.com
6
‘Ik ben banger voor spinnen dan voor criminelen’ Sonja P. (32) is op haar negentiende begonnen met werken in de gevangenis in Vught. Inmiddels werkt ze in de gevangnis in Tilburg. Daar zitten ook allerlei Belgische gevangenen. In de gemiddelde Nederlandse gevangenis zitten de gevangenen verdeeld over units, maar in Tilburg zitten ze bij elkaar. Dat komt doordat deze gevangenis zich aan de Belgische wettelijke regels moeten houden. Sonja weet hierdoor erg veel over de gedetineerden waar ze mee te maken krijgt. Door: Michelle Hoeveel weet jij over de gevangenen? ‘’Bij de Nederlandse gevangenen kunnen we in het systeem opzoeken wat de gevangenen hebben gedaan. bij de Belgen kunnen we dat niet. Eigenlijk vind ik het wel goed dat ik dat niet kan zien. Ik heb namelijk wel eens gehad dat ik dacht van ‘oeh die vind ik eng’, en dan ging ik opzoeken wat die persoon had gedaan. Ik schrok dan van het resultaat. Het is vaak beter om het niet te weten. Sommige vertellen zelf wat ze hebben gedaan en soms vraag ik er zelf naar. Je bouwt ook wel eens een band op met de gevangenen, die zitten dan ergens mee of willen graag ergens over praten en dan vertellen ze dat aan mij. En Ik zeg dan wel wat ik er van vind en meestal kunnen ze dat wel hebben. Anders zouden ze er zelf ook niet over beginnen. Ik kan in principe met alles en iedereen werken, maar bijvoorbeeld met pedofielen en kinderverkrachters kan ik niks. De rest maakt me eigenlijk niet uit, al heeft iemand vijf moorden gepleegd, dan doet me dat niet zo veel. Maar goed, ik heb al zoveel verhalen gehoord over waarom iemand een moord heeft gepleegd. Er was ooit een man waar ik mee stond te kletsen en die vertelde dat hij zeven jaar moest zitten omdat hij de aanrander van zijn kind had vermoord. Je hoort gewoon zoveel verhalen over wat die mensen hebben meegemaakt en dan denk ik van ja, ik zou zoiets nooit doen maar dan kan ik het wel snappen.’’ Als je van zoveel mensen weet waarom ze vast zitten, beïnvloedt dat dan jouw kijk op die personen of de manier waarop je met ze omgaat? ‘’Ja zeker wel. Ik heb het wel eens
gehad dat als ik wist wat iemand gedaan had, dan kon ik daar niet meer normaal tegen doen. Dan doe je je best om normaal te doen, maar de andere persoon merkt toch wel dat er iets is. We moeten iedereen wel gelijk en met respect behandelen. Als ik van iemand weet dat die persoon tien gewapende overvallen heeft gepleegd, dan weet ik dat er mensen zijn die nooit meer de straat op durven door hem. Dan kan er bij mij geen lachje meer vanaf, maar ik moet toch proberen normaal te blijven doen, hoe moeilijk het ook is. Maar het komt ook vaak voor dat je iemand verkeerd inschat. Vaak zijn de ergste criminelen de liefste in de bajes, terwijl de gemiddelde bewaker toch wel een beetje bang is voor zo iemand. Maar goed, ik ben ook het type persoon dat banger is voor spinnen dan voor criminelen, dus misschien voelen zij het aan als je bang bent en gaan ze zich anders gedragen.
Maar de echte grote criminelen zijn meestal zo netjes, hebben nooit een grote mond en zijn kei gezellig, terwijl je dat nooit zou verwachten. Bijvoorbeeld Willem Holleeder, hij gedroeg zich perfect in de bajes.’’ Jij praat dus best veel met gevangenen, maar voel je je dan nooit schuldig als jij over jouw vrije leven buiten de gevangenis vertelt? ‘’Nou, in het begin had ik daar wel veel moeite mee. Ik durfde bijna niks te zeggen toen ik net in de gevangenis ging werken, want ik was bang dat de gevangenen dan boos zouden worden, maar ik was toen ook pas negentien. Eigenlijk is dat niet zo. Meestal vragen ze er juist zelf naar; ‘Wat heb je dit weekend gedaan? Ga je op vakantie dit jaar?’’ enzovoort. Over het algemeen zijn de gevangenen heel gezellig om mee te praten, dat vind ik het leuke aan mijn werk.’’
''Ik kom pas kijken als het feit gepleegd is.'' - Willem Jan Ausma (strafpleiter)
8
Hulp bij resocialiseren Tijdens je tijd in detentie werk je al aan je terugkeer in de samenleving. Het is een taak van de gemeente én de rijksoverheid om te zorgen voor een goede terugkeer. 5 Basisvoorwaarden Aan zo’n goede terugkeer zitten vijf basisvoorwaarden vast: 1. Een geldig identiteitsbewijs 2. Een onderdak direct na ontslag uit detentie 3. Een inkomen uit werk of een (tijdelijke) uitkering om na ontslag uit detentie in het eerste levensonderhoud te kunnen voorzien en indien arbeid niet beschikbaar is een vorm van dagbesteding 4. Inzicht in schuldenproblematiek 5. Het realiseren van (continuïteit van) zorg en zorgverzekering Terwijl je als gedetineerde nog vast zit kan je trainingen en/of opleidingen volgen om na detentie gemakkelijker terug te keren en een baan te vinden. Belangrijk hierbij is het 6-fasen-model.
maakt. Fase 3: Inzet vrijwilliger Ook krijg je als gevangene altijd een vrijwilligerscontact aangeboden. Deze vrijwilliger komt je al in de gevangenis opzoeken en blijft betrokken wanneer je weer vrij komt. Je familieleden krijgen hetzelfde contract aangeboden.
Fase 4: Onbetaald werk Vaak wordt gestart met een zogenaamde “zachte leerplek” waarbij jij met behoud van een uitkering onbetaald werk verricht.
6-Fasen-model Voor de resocialisatie is er een 5-fasenmodel opgezet om een ex-gedetineerde te helpen. Fase 1: Opstellen van CV Al tijdens je gevangenschap bezoekt een arbeidsbemiddelaar je. In het kennismakingsgesprek wordt je CV opgesteld. Tijdens dit gesprek bespreek je wat jijzelf als gevangene aan acties kan ondernemen, zodat je nauw betrokken wordt bij het vinden van een baan. Na het gesprek gaat de arbeidsbemiddelaar op zoek naar een passende werkplek voor jou. Fase 2: Sollicitatiegesprek Zodra de arbeidsbemiddelaar een baan heeft gevonden, ga je op zo veel mogelijk sollicitatiegesprekken. Tijdens dit gesprek kijken de werkgever, de jijzelf en de arbeidsbemiddelaar of er een geschikte match gemaakt kan worden. Wanneer iedereen akkoord gaat, wordt het arbeidscontract ondertekend en worden vervolgafspraken ge-
Fase 5: Betaald werk Wanneer vanuit je onbetaalde werk blijkt dat je klaar bent voor een betaalde baan, wordt er nogmaals naar je CV gekeken en gaat de arbeidsbemiddelaar weer op zoek naar een werkplek. Zodra er een passende baan is gevonden, kan je aan de slag. Fase 6: Nazorg en jobcoaching In de tijd dat jij werkt, neemt de arbeidsbemiddelaar geregeld contact op om te kijken hoe het gaat. De arbeidsbemiddelaar overlegt ook met de werkgever of alles goed gaat. Ook de vrijwilliger blijft betrokken zodat je er niet alleen voor staat. Als alles goed blijft gaan, wordt het contact na verloop van tijd afgebouwd. De vrijwilliger blijft, als je dat wil, minimaal een half jaar na detentie.
Voor meer vragen en/of aanmeldingen voor banen kun je kijken op www.gevagenenzorg.nl
9
“GEVANGENEN VERTROUWDEN MIJ” Naast zijn baan als leraar op de LTS in Sittard was Kenneth Murk vijftien jaar lang te vinden in de gevangenissen van Sittard en Maastricht. Als lid van het Commissariaat van Toezicht was hij bijna wekelijks aan het werk met gedetineerden. “In dit vak sta je vaak oog in oog met gevangenen. In het begin vond ik het soms eng, deze jongens hebben moorden gepleegd. Maar ze behandelen de gevangenen met respect. Wij zijn de enige waar ze op kunnen terug vallen als er problemen zijn.” Door: Maxime De Commissie van Toezicht houdt toezicht op wat men noemt ‘bejegening van gedetineerden’. Bejegening houdt in hoe je met ze omgaat. Daarnaast houdt de wet toezicht op de behandeling die gevangenen krijgen van de penitentiaire ambtenaren. “Het is voor een gedetineerde al een zware straf om vast te zitten, als je dan ook nog door de directeur of bewakers onjuist behandeld wordt, wordt deze straf alleen maar erger.” De commissie bestaat uit een lid van de rechtelijke macht, een advocaat, een medicus en een deskundige uit de kring van het maatschappelijk werk.
Wat de gevangenen het liefste willen is het RBB, relatie bevorderingsbezoek. Eens in de zoveel tijd mag een gedetineerde met een registreerde partner zijn partner ontvangen. “Hiervoor is er een speciale ‘wip-kamer’ met alles erop en eraan. Er staat een bed met beddengoed en een douche voor erna.” Dit wordt maar zelden gedaan. In negentig procent van de gevallen is het verhaal van de gedetineerden maar en verhaal dat ze kwijt moeten. Er worden wekelijks veel klachten ingediend, deze gaan meestal over kleine dingen zoals dat het eten niet op temperatuur is. Acht van de tien klachten worden niet verder behandeld. Als er door bemiddelingen geen oplossing komt, kan een gevangene in beroep gaan. Er wordt dan een officiële klacht van gemaakt. Het maand Commissariaat heeft het niet kunnen oplossen dus de zaak wordt doorgeschoven naar de Commissie van Toezicht. Dit gaat bijna hetzelfde in zijn werk als in een rechtszaal. Er is een rechter aanwezig, een secretaris en onder ander twee leden van de commissie. De gedetineerde wordt binnengebracht en vervolgens komt de directeur van de gevangenis. Hij is tevens de hoofdverantwoordelijke. Als eerste mag de gedetineerde zijn verhaal doen, dat wordt door de secretaris genotuleerd en daarna is het woord aan de directeur. Als beide hun verhaal hebben gedaan kunnen er vragen worden gesteld. Als iedereen klaar is wordt de zaak tijdelijk gesloten en komt de volgende. “Van alle klachten die binnen komen, worden één keer in de maand zes tot acht van die beklagzaken besproken. De anderen verdwijnen op een hoge stapel van zaken die niet relevant zijn.” Tijdens het hele proces worden gedetineerden bijgestaan door een advocaat. Deze kunnen ze zelf kiezen, maar ze moeten ook zelf worden gefinancierd.
VOOR ELK KLEIN AKKEFIETJE GAAN ZE IN BEKLAG.
Een lid van het Commissariaat van Toezicht houdt toezicht en probeert de beste oplossing te vinden als er een probleem is met een gedetineerde. Wanneer gedetineerden een klacht hebben kunnen zij een spreekbriefje invullen, het briefje wordt door bewakers afgegeven bij de secretaris. De secretaris kijkt vervolgens naar de briefjes en beslist of de ernst ervan erg genoeg is of dat er mee gewacht kan worden. Wanneer de klacht in kwestie direct besproken moet worden, gaat een lid van het de maandcommissie langs bij de gedetineerde en hoort het verhaal aan. Als de gedetineerde gelijk heeft, wordt er met de directeur of met het afdelingshoofd besproken hoe de situatie kan worden gesust. Vaak komt er een overeenstemming om de gedetineerde extra bezoek uren te geven of extra sporttijd.
10
Na zo’n zitting zit de commissie bij elkaar en wordt naar elke zaak gekeken, wie heeft er gelijk? Er wordt ook gekeken naar de jurisprudentie. Hoe vaak is deze klacht al eens geweest? Wie waren daarbij? Wie heeft het behandeld? En wat was de uitkomst? “Meestal heeft de directeur gelijk en is het gezeur van een gevangene. Omdat ze soms de hele dag in hun cel zitten en niks te doen hebben willen ze gewoon dwars zijn. Voor elk klein akkefietje gaan ze in beklag. Wij kappen het dan ook af. Zonde van onze tijd!” Maar als de gedetineerde gelijk heeft dan moet hij enige maat van compensatie krijgen. De gedetineerde krijg een bepaald bedrag op zijn rekening gestort. Als de gedetineerde ver aan het einde van zijn detentie zit kan hij ook extra verlof krijgen, de kunnen een weekendje naar huis zodat ze weer een beetje kunnen wennen aan de maatschappij.
"HET IS VOOR EEN GEDETINEERDE AL EEN ZWARE STRAF OM VAST TE ZITTEN"
11
Recepten in de nor OMELET IN EEN MOK
Ingrediënten • 2 eieren, losgeklopt • 2 eetlepels geraspte cheddar kaas • 2 eetlepels blokjes gekookte ham • 1 eetlepel blokjes groene paprika • zout en peper naar smaak Bereidingswijze: Vet een magnetronbestendige mok of kommetje in met wat boter of bakspray. Meng alle ingrediënten in de mok. Zet het, onafgedekt, 1 minuut in de magnetron op de hoogste stand; roer door. Verwarm nog 1 tot 1 1/2 minuut langer rot de eieren helemaal gaar zijn.
12
Recepten in de nor KIP WRAP
Ingrediënten: • 1 zakje kipkruiden • 1 braadzak • 1 pak wraps • 150 gr kipfiletreepjes • 1 eetlepels olie • ijsbergsla • 1 dl zure room • geraspte kaas Bereidingswijze: 1. Doe de kip samen met de kruiden en een beetje olijfolie in een braadzak. Schud dit door elkaar, zodat het goed mengt. Doe dit vervolgens zo’n 20 minuten in de magnetron. 2. Meng de zure room door de sla en verwarm de tortilla’s volgens de instructies op de verpakking. Vul de tortilla met de sla en krokante stukjes kip. 3. Garneer naar smaak met geraspte kaas, vouw dicht en dien de tortilla’s op.
13
"
"ALS HIJ STOND TE DOUCHEN, ZAG HIJ JONGENS VERKRACHT WORDEN" Roos (12) komt uit een lastig gezin. Ze kan niet goed opschieten met haar broer en zus, haar ouders zijn net gescheiden en met haar broer gaat het niet goed. Jeugdzorg kan hem niet de hulp bieden die hij nodig heeft. Zij besluiten hem naar jeugdinrichting Heuvelrug in Zeist te sturen. ‘Ze hebben mijn broer gewoon laten stikken.’
Door: Elsa
‘Ik kan me het moment nog goed herinneren. Ik zat rustig televisie te kijken. Mijn vader had net de telefoon neergelegd en had een bezorgde blik. Tegen ons zei hij vervolgens rustig: "je broer moet naar een jeugdinrichting." Ik was geschrokken. Mijn broer naar de gevangenis? Hij doet geen vlieg kwaad. Het kwam er op neer dat jeugdzorg niet wist wat ze met hem moesten. Mijn broer was een moeilijk kind. Hij was depressief en onhandelbaar. De hulp die hij nodig had konden ze hem niet bieden: alle instanties zaten vol. De oplossing van jeugdzorg was dus om hem naar de gevangenis te sturen. Ik kon het niet geloven. Hoe kan je iemand die geen misdrijf heeft gepleegd tussen allerlei criminelen zetten? Ondanks mijn ongeloof vond ik het niet heel erg. In die periode kon ik totaal niet met hem opschieten. Hij was lastig in de omgang en ik ook. We waren allebei verschrikkelijke pubers. Op het moment dat hij wegging, begon ik pas te realiseren hoeveel ik om hem gaf. Ik lag nachten lang te piekeren over hoe het daar zou zijn en hoe het nou met hem ging. Hield hij het allemaal wel vol? En gebeurde al die nare dingen die je in series zag ook echt bij hem?
kelijk geen idee wat ik moest doen. Ik wist vaak niet wat ik moest zeggen tegen hem. Als ik hem ging vertellen hoe goed het met ons ging, zou dat hem dan goed doen? Of zou hij zich dan juist slechter voelen? Ik ben daarom ook maar op een gegeven moment niet meer meegegaan met mijn ouders als ze hem gingen bezoeken. Ik wist toch niets te zeggen en ik voelde me ongemakkelijk als ik daar was. Daarnaast vond ik het verschrikkelijk om te zien hoe erg mijn broer aftakelde. Na een jaar kwam mijn broer vrij. In het begin praatte ik niet met hem over die tijd. Maar onze band werd steeds hechter. Toen ik de verhalen hoorde van hoe erg het daar eigenlijk is, schrok ik me dood. Geen wonder dat mijn broer er zo slecht uitzag. De ontneming van zijn vrijheid vond hij het ergst. Hij moest alles doen wat hem werd opgedragen op de tijden dat het hem werd opgedragen. De bewakers zagen hem ook als een crimineel, dus zo werd hij ook behandeld. Als hij stond te douchen zag hij jongens verkracht worden en de bewaking draaide hun hoofd.
"IK KAN NIET MEER ZONDER HEM"
Als ik bij hem op visite ging vertelde hij niet heel veel. Hij zag er slechter uit bij elk bezoek en werd steeds stiller. Ik wilde hem altijd opvrolijken, maar hoe? Hoe zorg je ervoor dat iemand die onterecht vast zit zich beter voelt? Ik had wer-
14
Mijn broer zit nu al jaren in therapie en is nog steeds depressief. Soms denkt hij na over zelfmoord. Voor de inrichting ging het al niet goed met hem, maar zijn tijd daar heeft alleen maar meer problemen veroorzaakt. Hij durft zichzelf niet te zijn en blowt de hele dag. Hij leeft in een isolement. Elke dag ben ik bang dat hij zichzelf van kant maakt. Ik hoop dat wij, zijn familie, genoeg reden voor hem zijn om in leven te blijven. Ik kan namelijk niet meer zonder hem.’
"
"De kleinere bemoeienissen met een dossier hebben ook wel hun charme." - RenĂŠe van Geloven
"CELSTRAF MOET KORTER WANT JE VERVEELT JE DOOD" Pepijn zette een jaar geleden een stap in de verkeerde richting, hij en zijn beste vriend stookten elkaar op om een gewelddadige overval te plegen. Met een mes in hun hand vielen ze een oudere vrouw aan. Een paar maanden cel volgden en na vrijlating maandenlang huisarrest. Pepijn vertelt zijn verhaal.
mijn daden. Na een tijdje viel toch het kwartje en wist ik dat mijn leven niet meer hetzelfde zou zijn als voorheen. Een teleurgestelde familie en vriendengroep die niet meer met je om willen gaan, dat was mijn werkelijkheid. Ik heb op dat moment met mezelf afgesproken dat ik nooit meer zoiets zou doen en dat ik met betere mensen om zou
Door: Nina Ben je veranderd na die overval? ‘Ja, ik ben niet meer dezelfde persoon als vóór de overval. In die tijd was ik erg rebels en hechtte ik weinig waarde aan hoe mensen buiten mijn vriendenkring over mij dachten, maar ik vond het juist wel belangrijk dat mijn vrienden me stoer vonden. Door een aantal van hen, en voornamelijk de jongen met wie ik de overval pleegde, werd ik geïntroduceerd in de criminele wereld. Zij gebruikten geregeld drugs en stalen wel eens wat spullen en ik deed daar vrolijk aan mee. Ik heb veel geleerd van de tijd dat ik gezeten heb en van de mensen die mij hier uit hebben geholpen. Tegenwoordig ben ik veel rustiger; ik ben gekalmeerd en doe goede dingen. Ik ben nu een beter mens dan voorheen. Ik werk bijvoorbeeld in mijn vaders bedrijf en ga naar school. Wanneer ik terugkijk op mijn daden voel ik veel schaamte. In die tijd was ik erg egoïstisch en dacht niet aan de gevolgen die mijn gedrag zou hebben voor mij, maar ook voor mijn familie.’ Welke maatregelen heb je voor jezelf gesteld na de gebeurtenis? ‘Toen ik in de cel zat heb ik een tijd lang goed kunnen nadenken over wat ik gedaan had. In het begin drong het nog niet helemaal tot me door. Ik vond het erg dat ik opgepakt was en verveelde me verschrikkelijk, maar dacht nog niet na over de gevolgen van
"ZE WILDE NIKS MET ME TE MAKEN HEBBEN."
gaan. Ik moest werk zoeken en mijn leven op de rit krijgen. Ik ben in korte tijd een stuk volwassener geworden.’ Hoe reageerden je vrienden en familie toen ze hoorden van de overval? ‘Mijn ouders waren natuurlijk teleurgesteld. Ze hebben een voorbeeldige dochter die nooit iets verkeerd doet. En dan kom ik, de zoon die de gevangenis ingeschopt wordt. Ondanks de teleurstelling hebben ze me geholpen, ze zijn met mij naar een psychiater gegaan om mijn frustraties te kunnen uiten en te praten over wat er gebeurd was. Verschillende vrienden wilden niks meer met me te maken hebben, hun ouders vonden het geen goed idee als ze met mij omgingen en zelf zagen ze dat ook niet zitten. Dat vind ik, denk ik, wel het ergste van alles.’
"IK DENK DAT DE STRAFFEN VOOR DE MINDER ZWARE MISDRIJVEN KORTER MOETEN. "
16
Heb je een ander soort vriendenkring gekregen na je celstraf? ‘Ja, veel vrienden die ik voordien had waren moeilijk hanteerbaar. Dat nam ik vaak van hen over en we fokten elkaar altijd op. Met die jongens wilde ik na de gevangenis niet meer omgaan en dat mocht ik ook niet
van mijn ouders. De vrienden die wel op het rechte pad bleven wilden niks meer met me te maken hebben, dus ik hield na de gevangenis weinig vrienden over. Door mijn werk en mijn opleiding heb ik nieuwe mensen leren kennen en zij hebben een goede invloed op mij. Ik heb ook een vriendin gekregen, Jessy, zij is vanaf het begin erg begripvol geweest en heeft me niet veroordeeld op mijn daden. Ik ben me er erg bewust van dat mensen die van die overval weten mij zien als een crimineel, en ik doe er op dit moment alles aan om het tegendeel te bewijzen.’
Heb je na je celstraf contact opgenomen met het slachtoffer? ‘Ik heb contact met de vrouw opgenomen, op aandringen van mijn ouders. De vrouw zelf vond dit echter geen goed idee. Ze wilde niks met me te maken hebben en vond dat ik te vroeg was vrijgelaten. Ik koester hierdoor geen wrok voor haar omdat ik vind dat ze een goede reden heeft om mij te haten.’ Vind je dat er in Nederland strenger moet worden gestraft om jongeren op het rechte spoor te houden? ‘Nee, integendeel. Mijn gevangenisstraf duurde een paar maanden. In deze maanden heb ik goed na kunnen denken en ben ik tot de slotsom gekomen dat ik mijn leven moest beteren. Na een maand was dat al diep tot me doorgedrongen, maar ik moest natuurlijk nog wel in de cel blijven. Ik denk dat als ze me na deze maand hadden vrijgelaten, ik al helemaal ‘genezen’ zou zijn geweest. Daarom denk ik dat de straffen voor de minder zware misdrijven korter moeten. Je verveelt je namelijk dood tussen die vier muren.’
"ZE HEBBEN EEN VOORBEELDIGE DOCHTER DIE NOOIT IETS VERKEERD DOET. EN DAN KOM IK, DE ZOON DIE DE GEVANGENIS INGESCHOPT WORDT."
De namen Pepijn en Jessy zijn gefingeerd.
17
Beschuldigd voor moord Een moord wordt gepleegd en jij bent de eerste die wordt verdacht. Je belandt in het Huis van Bewaring. Maar wat doe je dan? En wat gaat er door je heen? Jaime overkwam het. “Als oorlog zou uitbreken, zou ik in staat zijn om een bewaker te kidnappen.” Door: Tessa Bijna drie jaar geleden werd er een moord gepleegd in een dorpje in Zeeland. Het signalement van de dader werd doorgegeven aan de politie en
“ALS JE WILT LEREN KOKEN MET EEN MAGNETRON MOET JE ME MAAR BELLEN. al snel hadden ze een verdachte: Jaime. Ze pakten hem op, maar lieten hem al vrij snel weer vrij. “Ze hadden te weinig bewijs. Wel gebeurde er in de periode erna heel veel geks.” Wat dan wordt verteld is opmerkelijk: de politie begon hem via telefoon te chanteren en vroeg om losgeld. Dit geld was meer dan de beloning die boven Jaime’s hoofd hing, namelijk 20.000 euro. Na het gesprek werd gelijk zijn telefoon afgetapt, in de hoop dat hij iets zei wat als extra bewijs kon dienen. Een aantal telefoontjes verder vertelde de vrouw aan de andere kant van de lijn dat ze er nog wel op terug zouden komen en hing op. De nacht erna drong de politie zijn huis binnen met een enorme knal. ”Het was heel eng. Ik zag mijn vrouw en kinderen nergens, ze waren ineens verdwenen. Wel heb ik een van de agenten goed neergemaaid.” Hij werd opgepakt en kwam dit keer niet meer zo snel vrij. De eerste drie dagen werd hij nog verhoord, maar daarna zag of hoorde hij niemand meer. Veel gehandeld In de gevangenis bleek meer te kunnen dan hij in eerste instantie dacht. “Ze maakten er zelf alco-
18
hol, handelden bij het leven en je kon er boodschappen doen.” Vooral dit laatste trok hem erg. Hij wilde namelijk uit principe niets eten wat door het personeel was klaargemaakt. Met alleen een magnetron en de ingrediënten van het winkeltje overleefde hij de zeven maanden in de cel. Naast met gewoon geld kon je ook met telefoonkaarten veel kopen. Deze ruilde men dan in voor hasj, sigaretten, telefoons en spelcomputers. Of ze zorgden ervoor dat het bezoek dingen mee naar binnen smokkelde. “Er was er eentje die gewoon een telefoon in zijn kont had. Een hele Nokia! En die verkocht hij dan weer voor 500 euro aan telefoonkaarten.” Deze telefoons hoefden echter volgens Jaime niet mee naar binnen te worden gesmokkeld. Ze werden namelijk ook gemaakt door de gevangenen. Hier hield hij zich niet mee bezig. Wat hem vooral bezig hield waren zijn vrouw en kinderen. Zijn vrouw en jongste kind kwamen regelmatig op bezoek, maar zijn oudste zoontje heeft hij in die zeven maanden geen enkele keer gezien. . “Ik wilde niet dat hij zich alleen dat beeld kon herinneren van zijn vader. Hij kon niet bij me komen. Ik weet zeker dat hij gillend en huilend
"NIEMAND HOEFDE TE WETEN WAARVOOR IK IN DE CEL ZAT." naar buiten zou moeten worden gebracht.” Ook netwerken deed hij niet of nauwelijks. Zo maakte hij vriend noch vijand. “Niemand hoefde te weten waarvoor ik in de cel zat. Ik zei dan altijd ‘Mijn advocaat weet niet eens waarom ik erin zit, ik weet het niet, dus dan ga ik jou ook niets vertellen’ en dan waren ze weer stil.” Met de bewakers praatte hij net zo min. Ze behandelden hem in zijn ogen als een klein kind. “Ik had niets gedaan, zat voor niets in de cel. Dan laat ik me toch niet zo behandelen. Die zijn gek.” Ook merkte hij op dat er veel gediscrimineerd
"MIJN ZOON ZEI: 'PAPA, TOEN JE DIE AVOND THUIS KWAM, WIST IK EIGENLIJK NIET ZO GOED MEER WIE JE WAS’." werd door bewakers. Er waren maar twee blanken, die waren best oké in zijn ogen. De overige kleineerden de gevangenen en scholden hen uit. Ondanks dat hij niet aan netwerken deed, hield hij de boel goed in de gaten. Zo heeft hij meerdere ‘bekenden’ voorbij zien komen, die hij had gezien in Opsporing Verzocht en het nieuws. In plaats van vrienden maken in de gevangenis had hij een tam parkietje. Het werd zijn beste vriend. Helaas heeft deze het met de dood moeten bekopen door de kat. Onzekere tijden De rust waarmee hij praat over zijn tijd in de cel was lang niet altijd zo. Vooral in de tijd dat er meerdere aanslagen werden gepleegd, zoals in Parijs, deden hem veel. “Als er oorlog zou uitbreken, zou ik in staat zijn geweest een bewaker te kidnappen. Ik laat mijn vrouw en kinderen niet aan hun lot over.” Het waren onzekere tijden in de cel, maar ook er buiten. Hij kwam vrij doordat men te weinig bewijs tegen hem had. “Ik was niet bang om mensen onder ogen te komen. Ik geef niets om de mening van anderen. Maar ergens was het veilig in de cel.” Hij had geen auto’s, fietsers of voetgangers gezien. De eerste autorit sinds zijn vrijlating ging dan ook bijna fout doordat hij geen inzicht meer had.
dat hij onschuldig was. “Mijn advocaat zegt dat ik me geen zorgenmoet maken. Als ze me vast wilden houden, hadden ze dat allang gedaan.” Ook zijn oudste kind leefde met veel onzekerheid in die tijd, wat nog steeds speelt. “Vorige week zei hij iets, waardoor ik wel een steek in mijn hart voelde. Hij zei: ‘Papa, toen je die avond thuis kwam, wist ik eigenlijk niet zo goed meer wie je was’. Dit deed wel even pijn.”
Positief Afgelopen week was de uitspraak van de rechter. Na twee en een half jaar in onzekerheid te hebben geleefd kan Jaime eindelijk positief in het leven staan. De tien jaar die tegen hem geëist was, hangt hem niet meer boven het hoofd. Als hij terugkijkt op de tijd in de gevangenis, denkt hij maar één ding: hij zal nooit teruggaan naar de gevangenis.
“ER WAS ER EENTJE DIE GEWOON EEN TELEFOON IN ZIJN KONT HAD. EEN HELE NOKIA!
Eenmaal thuis lagen de consequenties hem al op te wachten. Het geld was op doordat zijn vrouw had moeten leven van een salaris en het spaargeld. Ook was de angst en paniek in de familie nog steeds voelbaar. De onzekerheid en onrust over de officiële uitspraak hingen in het huis. Het dossier werd vanaf zijn vrijlating elke dag doorgespit, op zoek naar die ene fout die zou bewijzen
Lachend beëindigt Jaime het gesprek. “Als je wilt leren koken met een magnetron moet je me maar bellen. Daar ben ik ondertussen heel goed in geworden.”
Achtergrondfoto: Ritzo ten C.
19
20 - naam
20 - naam
m
naam- 21
In gesprek met de vijand: Officier van Justitie Opsporen, aanklagen, vervolgen en eisen. Dat zijn de taken van een Officier van Justitie in het kort samengevat. Renée van Geloven, Officier van Justitie in Den Haag, vertelt meer over haar beroep en over haar ervaringen: “Mezelf verplaatsen in het slachtoffer of de verdachte, dat is misschien wel het allerleukste van mijn werk.” Door: Job Als Officier van Justitie werkt u voor het Openbaar Ministerie, wat doet het OM precies? “Het is opsporing, vervolging en het leiden van het opsporingsonderzoek. Er zijn ook afgeleide taken die het OM heeft, zoals beleidsplannen maken met de gemeente. Daarnaast voert het OM gesprekken met slachtoffers. De slachtoffers worden steeds belangrijker en krijgen gelukkig meer aandacht.” Nu weten we wat het OM doet, maar wat doet u precies als Officier van Justitie? “Mijn hoofdtaak is het vervolgen van mensen die een strafbaar feit hebben gepleegd. Ik doe twee á drie keer per week een zitting, dat kan een enkelvoudige (één rechter) of een meervoudige (drie rechters) zitting zijn. Ik heb ook andere taken. Het begint al in het voortraject als mensen aangifte doen bij de politie. Soms is er voor een bepaalde zaak iets nodig waarvoor ik toestemming moet geven, denk hierbij aan het opvragen van camerabeelden in de supermarkt.” Het werk is dus wel variërend? “Jazeker! Het is leuk om een vaste zaak te hebben die je van begin tot eind meemaakt, maar die kleinere bemoeienissen met een dossier hebben ook wel hun charme. Ik vind dit werk veel gevarieerder dan het werk van een rechter.
Die heeft in principe alleen maar zittingen en behandelt alleen maar dossiers die helemaal klaar zijn.” Wat zijn volgens u de eigenschappen die een goede Officier van Justitie moet hebben? “De belangrijkste eigenschap is het kunnen verplaatsen in het slachtoffer of de verdachte. Je moet menselijk blijven. Het contact met het slachtoffer of een verdachte is het leuke en het mooie aan dit vak. Wat ik ook belangrijk vind wat je moet kunnen als Officier van Justitie, is dat je op meerdere borden tegelijkertijd moet kunnen schaken. Af en toe heb ik vijf zaken door elkaar waarin verdachten worden aangehouden. Dat is lastig om uit elkaar te houden, helemaal als bepaalde zaken op elkaar lijken.” Moet u in uw privéleven rekening houden met uw functie, denkend aan bijvoorbeeld politiek of social media? “Ja, maar wij kunnen gewoon lid worden van een politieke partij. Er is geen regel dat ik dat niet mag. Ik ben het trouwens niet. Ik heb er wel vrij bewust voor gekozen om niet op social media actief te zijn. Ik heb geen Facebook, geen Twitter en geen LinkedIn. Het geeft me een fijn en rustig gevoel dat ik niet zomaar te vinden ben op internet. Dus wat dat betreft moet ik absoluut rekening houden met mijn functie.” U bent dus niet te vinden op internet, bent u eigenlijk ooit wel eens bedreigd door een (zware) crimineel? “Ik heb eigenlijk nog nooit een zware crimineel als ‘zaak’ gehad, dus ook niet bedreigd. Verder ben ik denk ik één keer beledigd. Ik werd in het cellencomplex van het Paleis van Justitie uitgemaakt voor ‘kuthoer’. Het bedreigen gebeurt niet alleen in de rechtszaal, het kan ook gebeuren als je gewoon thuis bent. Dat geeft me wel een akelig gevoel, ik moet er niet aan denken.” Hoe is de relatie tussen u en de verdachte? Is er überhaupt wel een relatie? “Ik probeer altijd wel een relatie te leggen. Ik heb het recht om een verdachte voorafgaand aan een rechtszaak toe te spreken, ik maak hier alleen niet vaak gebruik van. Toch probeer ik, waar het kan, een gesprek aan te knopen, voor-
Een gratieverzoek indienen al in de zittingszaal. Ik vraag dan bijvoorbeeld naar de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Ik schat dat 80 procent het niet erg vind dat ik met ze wil praten, maar er zijn er altijd een paar bij die willen dat je zo snel mogelijk weg gaat. Zo toon je dus ook weer je ‘menselijkheid’. “Klopt helemaal. Als ik met een verdachte praat, kan het zijn dat mijn beeld van die persoon verandert. Dat kan leiden tot verlaging van mijn eis. Af en toe leidt het tot verhoging. Wij zijn niet objectief, we hebben wel richtlijnen en kijken naar de wet maar ook onze eigen overtuiging.” Wat vindt u van de advocatuur? Het zijn toch als het ware tegenstanders. “Ik vind een zaak mét advocaat leuker dan een zaak zonder. Met een advocaat kan ik gewoon vaktaal uitspreken, dat maakt het makkelijker voor mij. Meestal heeft de advocaat zijn huiswerk goed gedaan. Hierdoor krijg je een goede behandeling van een zaak, die wordt dan van alle kanten bellicht. Hier, in Den Haag, zien wij de advocaten niet echt als tegenstanders. In Amsterdam daarentegen proberen de advocaten soms het bloed onder je nagels vandaan te halen.”
Zowel jij als je advocaat, de reclasseringsambtenaar of je familieleden kunnen een gratieverzoek indienen. Dit is een soort Hoger Beroep. Een gratieverzoek indienen heeft alleen zin als jouw omstandigheden zijn gewijzigd ten opzichte van het moment waarop je vonnis is uitgesproken. STAP 1: Bewijsstukken meesturen. Het moet duidelijk worden dat er iets is gewijzigd. STAP 2: Procedure van een gratieverzoek. Er wordt gekeken of de straf wordt opgeschort. STAP 3: Advies van de rechter. Er wordt gekeken of het gratieverzoek wordt ingewilligd. STAP 4: Het besluit. Je wordt op de hoogte gesteld of je verzoek is afgewezen of niet. STAP 5: Nieuw gratieverzoek indienen.
ONS SPORTJAAR
Het Nederlands elftal wordt derde op Arjen Robben ‘sportman van het jaar’. het WK-voetbal in Brazilië. Robben is de eerste voetballer sinds Ruud Gullit in Tegen alle verwachtingen in, haalt Oranje de halve finale van het WK. Niemand gaf het team van bondscoach Louis van Gaal enige kans op succes dit keer. ‘Holland’ speelt in de poulefase tegen Australië, Chili en tegen regerend wereldkampioen Spanje. Tegen alle verwachtingen in wint Nederland de eerste wedstrijd tegen Spanje. Het wordt maar liefst 5-1 door doelpunten van Van Persie (2x), Arjen Robben (2x) en Stefan de Vrij maakte zijn eerste interlandgoal. Nederland wint ook de overige poulewedstrijden en speelt tegen Mexico in de achtste finale. De Oranje leeuwen komen met 1-0 achter, uiteindelijk wint Nederland nog door een doelpunt van Wesley Sneijder en een benutte penalty in de allerlaatste minuut door Klaas-Jan Huntelaar. In de kwartfinale wordt Costa Rica na strafschoppen aan de kant gezet. Deze wedstrijd zal de geschiedenis boeken ingaan als ‘de keeperswissel’. Coach Louis van Gaal wisselde in de 119e minuut zijn eerste keeper Jasper Cilissen, die nog nooit een penalty pakte, voor de tweede keeper Tim Krul. Hij werd uiteindelijk de grote held van heel Nederland, hij pakte de beslissende penalty waardoor Nederland door ging naar de halve finale. Deze wedstrijd werd uiteindelijk na penalty’s verloren. De troostfinale tegen het gastland was het afscheidsaffiche van het Nederlands elftal. 3-0 werd het uiteindelijk voor Oranje. Een onverwachte, maar uitstekende derde plaats.
Tekst door: Job / foto: Paulisson Miura 24
1987 die zich Sportman van het Jaar mag noemen. De 30-jarige vleugelspits had op het WK een belangrijk aandeel in de derde plaats van het Nederlands elftal. Hij kreeg in Brazilië al de Bronzen Bal, als op twee na beste speler van het toernooi.
Ireen Wüst ‘sportvrouw van het jaar’. Het fraaie optreden van schaatsster Ireen Wüst bij de Olympische Spelen in Sotsji is dinsdag bekroond met de titel Sportvrouw van het Jaar. De winnares van twee gouden en drie zilveren medailles in Rusland kreeg bij de verkiezing de voorkeur boven de atletes Dafne Schippers en Sifan Hassan en schaatsster Jorien ter Mors.
Max Verstappen schrijft geschiedenis in Formule 1 Een gewoon rijbewijs heeft hij nog niet, maar Max Verstappen schreef geschiedenis in de Formule 1 door zijn debuut te maken als 17-jarige. De Limburger maakt tijdens de vrije training zijn debuut in de belangrijkste autosportklasse. De zoon van oudcoureur Jos doet dit op verdienstelijke wijze en rijdt naar de 12e plek. In 2015 begint het echte werk voor de jongeling van renstal Toro Rosso. Verstappen mag dan als jongste coureur aller tijden laten zien wat hij waard is tijdens het wereldkampioenschap.
ONS SPORTJAAR
Nederland op de Olympische winter- Nadine Broersen wereldkampioen vijfspelen in Sotsji. kamp atletiek 24 medailles tijdens één Olympische spelen. Acht keer goud, zeven keer zilver en negen keer brons. De Nederlandse sporters schrijven geschiedenis in het Russische Sotsji. Ireen Wüst is na deze Olympische spelen de meest succesvolle olympiër aller tijden. Ze heeft weliswaar even veel medailles gehaald als Inge de Bruijn, maar Wüst had een zilveren medaille meer behaald dan de voormalig zwemster. Bij het schaatsen kleurde het podium viermaal geheel oranje.
Tekst door: Job / foto: American_rugbier
Meerkampster Nadine Broersen veroverde bij de WK indoor in het Poolse Sopot een historische gouden medaille. Broersen won de vijfkamp met een Nederlands record van 4.830 punten. Ze verbeterde het oude record van 4.801 punten van Karin Ruckstuhl uit 2007. Ook kwam ze terecht op de elfde plaats op de wereldranglijst aller tijden op de vijfkamp. Het wereldrecord staat sinds 2012 met 5.013 punten op naam van Natalja Dobrynska uit Oekraïne.
‘‘IK BELOOF GEEN VRIJSPRAAK ALS DAT NIET MOGELIJK IS’’
door: Tijmen / foto: John Marino
Willem-Jan Ausma is een bekende strafrechtadvocaat. Hij heeft veel bekende zaken behandeld, zoals die van kroongetuige Fred Ros. Ausma’s sterke punten zijn zijn zakelijke uitstraling en pleidooien. Het is voor hem belangrijk dat iedereen, schuldig of onschuldig, recht heeft op verdediging. “Strafrecht gaat over het echte leven”. Waarom heeft u ervoor gekozen om strafrechtadvocaat te worden? ‘‘Zoals een rechter ooit zei “Civiel recht gaat over geld. Altijd over geld van anderen. Strafrecht gaat over het echte leven.” Daar ben ik het mee eens. Het gaat in mijn werk over zware misdrijven en levensdelicten en dat is het leven. Weliswaar de andere kant van leven. Ik voel mij nooit schuldig om een verdachte te verdedigen. Het is belangrijk dat iedereen er recht op heeft. De mensen die een misdrijf hebben gepleegd maar ook natuurlijk de onschuldige.’’
Wat maakt u een succesvolle advocaat? ‘‘Mijn motto is: “Als ze je niet kennen, dan komen ze niet bij je.” Je moet dus zorgen dat je naamsbekendheid hebt. Natuurlijk zegt bekendheid niks
26
over jouw kwaliteiten als advocaat. Toch denken mensen dat het gelijk staat aan succes. Ik zorg er af en toe voor dat ik in het nieuws kom, hierdoor word ik dus ook wel eens gevraagd voor een interview. Het is ook belangrijk om veel te praten met de betrokkenen uit het proces en met journalisten. Als ze een goede indruk van je hebben, dan vragen ze je misschien ook de volgende keer weer.’’
Betekent het dat wanneer een advocaat veel vrijspraak voor zijn cliënten krijgt, hij een goede advocaat is? ‘‘Vrijspraak heeft niks te maken met succes. Het hangt af van de zaak, soms kan een advocaat daar een doorslaggevende factor in zijn. Als er voldoende bewijs is en het onderzoek is goed verlopen, dan kan je niet rekenen op vrijspraak. In dat geval heb je iets bereikt wanneer de straf lager is dan de eis.’’
Komt het voor dat cliënten het idee hebben dat u ze niet goed verdedigd heeft? ‘‘Het zijn er weinig, maar het komt voor. Dat zijn mensen die altijd de schuld bij anderen neerleggen. Het ligt aan de officier van justitie, rechter en uiteindelijk ook aan de advocaat. Ik zit daar niet mee, ik wil altijd eerlijk zijn. Ik ga geen vrijspraak beloven in een zaak waar geen vrijspraak uit kan komen. Er zijn advocaten die veel geld vragen en veel beloven en als het dan anders verloopt, zijn mensen terecht boos.’’
Komen cliënten altijd naar u toe, of benadert u eventuele cliënten ook? ‘‘Ikzelf benader zulke mensen niet. Het gebeurt wel steeds vaker en eigenlijk kan dat niet. Iedereen die aangehouden wordt, krijgt een advocaat. Als diegene daar tevreden mee is, hoor je daar als andere advocaat van af te blijven. Het gebeurt helaas steeds vaker dat door middel van mede gedetineerden of briefjes geprobeerd wordt iemand over te halen om jou als advocaat te nemen.’’
Waarna een verdachte is opgepakt bellen ze hun advocaat. Belt u ook wel eens iemand wanneer er net een misdrijf is gepleegd? ‘‘Het gebeurt te weinig. Eigenlijk is het de bedoeling dat voordat je een misdrijf pleegt, eerst je advocaat belt voor advies maar goed, dat gaat mij te ver. Bovendien ben ik liever de advocaat van een verdachte, dan dat ik ervoor zorg dat iemand niet gepakt wordt. Het komt wel voor dat iemand belt wanneer hij verdacht is, maar nog niet aangehouden. Het is wel fijn voor diegene dat hij eerst met een advocaat kan praten voordat hij verhoord wordt. ‘‘
Kunt u iemand adviseren te vluchten of juist de politie te bellen? ‘‘Ik kan elk advies geven dat ik wil, zolang ik het onderzoek niet belemmer. Ik beroep mensen altijd op hun zwijgrecht en in de meeste gevallen waarin iemand gevlucht is, heeft het geen zin gehad. Het beste is gewoon eerst het onderzoek afwachten om vervolgens in overleg met de advocaat te bekennen of juist te ontkennen.’’
De officier van justitie leidt het onderzoek. De belangen van de officier zijn nogal tegenstrijdig met die van de advocaat. Hoe is die relatie in een zaak? ‘‘Het hangt heel erg van de officier en de advocaat af. Soms is het wel goed voor het onderzoek en voor de verdachte dat er afspraken gemaakt kunnen worden. Ook kan het zijn er afspraken worden gemaakt over strafvermindering in ruil voor een getuigenis, zoals bij een kroongetuige.’’
Een advocaat is niet goedkoop. Wat voor type mensen verdedigt u dan zoal? Zijn dat rijke mensen? ‘‘Iedereen heeft recht op de gefinancierde rechtsbijstand. Als je dus moet voorkomen bij een zitting betaal je alleen een eigen bedrage van 143 euro. Als blijkt dat je moet zitten voor een misdrijf, krijg je een advocaat van de staat.’’
Er zijn natuurlijk ook advocaten die hun eigen bedrag hebben. In dat geval hebben verdachte veel geld nodig om het te kunnen betalen. In sommige gevallen kan het dus zijn dat je drugsgeld ontvangt als advocaat. Wat vindt u ervan dat u betaalt kan worden met drugsgeld? ‘‘Geld is geld. En als ik het niet krijg kopen ze er misschien een dure auto voor. Daar lig ik niet wakker van. Ik betaal er netjes belasting over waardoor de overheid er ook van profiteert. ‘‘
Toch heeft die geldcirculatie misschien al veel mensen het leven gekost door bijvoorbeeld een overdosis. Zit u daar niet mee? ‘‘Nee, het is al gebeurd. Daar kan ik niks aan veranderen. Als ik het niet aan zou nemen dan doet een ander het wel.’’
Als advocaat die veel grote zaken heeft gedaan bent u redelijk bekend geworden. Hoe gaat u met de media om? ‘‘Daar ben ik voor getraind. Ik kan heel veel vragen beantwoorden zonder daar inhoudelijk op in te gaan. Het is natuurlijk wel zo dat ze af en toe in mijn werk storen, maar aan de andere kant zorgt de media er ook voor dat ik weer nieuwe cliënten krijg. ‘‘
Hoe vind je de voorzieningen in de Nederlandse gevangenissen als je het vergelijkt met Amerikaanse gevangenissen? ‘‘Ik vind dat een gevangene gewoon televisie moet kunnen kijken en dat er aan sport gedaan kan worden. Het vastzitten is al erg genoeg. Dat zorgt al voor frustraties en dat kunnen ze beter afreageren door een sport dan op andere gevangenen. Het moet wel menselijk blijven.’’
27
In-side Work-out
In-side Work-out
´´Je moet het ijzer smeden als het nog heet is´´ ge drinkers, die komen wel vaker terug.’’
Door: Ivan
Het helpen van mensen die in aanraking komen met justitie vanwege een verslaving, dat is het werk van Bart van den Dries. Hij is toezichthouder en werkbegeleider bij Novadic Kentron. Hij vertelt wat zijn werk bijzonder maakt. Wat is jullie hoofddoel? ‘’De reclassering heeft vaak een slechte naam onder gedetineerden. Toch is dat niet de bedoeling. Ons hoofddoel is om er voor te zorgen dat cliënten niet in aanraking komen met justitie. Dit terwijl vaak het idee bestaat dat wij hun juist het liefst richting justitie pushen.’’
Waarom is het belangrijk om verslaafden apart te behandelen van de ‘gewone’ criminelen? ‘’We behandelen ze niet geheel apart. Verslaafde criminelen zitten ook in detentie, naast de criminelen die niet verslaafd zijn. Vaak hebben de verslaafden ook nog een ander probleem naast hun drang naar verslavende middelen. Ze kunnen bijvoorbeeld psychologische problemen hebben, daar worden ze dan ook voor geholpen, maar niet door ons. Daar is echt deskundigheid van buiten voor nodig.’’
Hoe groot is de kans dat een verslaafde terugkeert nadat hij door jullie is geholpen? ‘’Het ligt aan de hardnekkigheid van de verslaving. We hebben verschillende cliënten. We hebben bijvoorbeeld mensen die ‘alleen’ met justitie in aanraking komen, ze hoeven niet perse verslaafd te zijn. Je hebt ook mensen die wat gaan drinken in de stad en dan vervolgens in de auto stappen en iemand aanrijden. Dan misbruiken ze alcohol en dan komen ze wel bij ons terecht. Maar bijvoorbeeld de echte hardnekki-
Vindt u dat dan niet moeilijk? Dat duidt er op dat de eerste behandeling niet of nauwelijks nut heeft gehad. ‘’Ja maar ik denk dat het haast wel hoort bij een verslaving. Bij een verslaving weet je nooit zeker of je de wortels te pakken hebt. Je kunt het verhelpen, maar toch weet je niet zeker of je het bij de kern te pakken hebt. Er kunnen veel andere problemen spelen bij een cliënt, waardoor hij toch weer terug vervalt in een oude gewoonte, bijvoorbeeld drinken of het gebruiken van drugs.’’
Hoe is het om met deze mensen te werken? ‘’Het is niet altijd even makkelijk. Het blijft een uitdaging. We hebben een complexe doelgroep. Als het een beetje tegenzit hebben we iemand die verslaafd is, die psychische problemen heeft en die zwakbegaafd is. Dat maakt het lastig om zijn problemen te tackelen. Dit soort mensen zijn lastig in hun
‘‘Als je alcohol misbruikt, ben je nog geen verslaafde’’ gedrag te beïnvloeden. Toch heb je momenten dat je deze cliënten kunt helpen. Als wij kunnen zien dat zo iemand heel gemotiveerd is om het leven de goede kant op te helpen, dan moeten wij inspringen en hem helpen. Je moet het ijzer smeden als het nog heet is. Het is belangrijk dat wij een cliënt meerdere kansen geven.’’
Wat doet het dan met u als u ooit een oud-cliënt tegenkomt waarbij het wel is gelukt? ‘’Dat is heel mooi, ik kan mij nog wel een aantal echte succesverhalen herinneren. Ik heb ooit een jongen begeleid
waarmee ik heel lastig een klik kreeg. Hij woonde samen met zijn moeder in een vervuilde woning. Die jongen was nog nooit in aanraking geweest met justitie. Hij kwam niet opdagen bij af-
‘‘Ik ben niet vaak bang voor een cliënt’’ spraken die ik met hem maakte, dit kwam door zijn situatie. Hij woonde samen met zijn alcoholistische moeder in een vervuild huis, hij was zelf ook een beginnend gebruiker van alcohol. Je voelde wel aan dat die jongen op dat moment geholpen moest worden, anders zou hij in het criminele circuit terecht komen. Normaal gesproken zou zo iemand gemeld worden bij justitie en zou hij in de gevangenis terecht komen. Maar dat zou dus betekenen dat hij op het verkeerde pad terecht zou komen. Eigenlijk mag het niet, maar ik ben toen naar zijn woning gegaan en wekelijks op huisbezoek geweest. Ik heb hem toen zo ver gekregen om zichzelf op te laten nemen. Die jongen heeft nu een baan, een vrouw en een woning. Dit soort verhalen maakt dit werk zo dankbaar.’’
Als iemand zijn behandeling heeft uitgezeten, helpen jullie hem dan nog verder de maatschappij in? ‘’We kijken naar het totale pakket wat nodig is voor zo iemand. Wij moeten vooral kijken naar hoe we een terugval kunnen voorkomen. Dus als een baan en een woning daarbij duidelijk helpen, dan moeten wij dat ook zeker doen. Wij moeten ons afvragen waar de risico’s vandaan komen, die dingen moeten wij dan aanpakken.’’
Wat voor verslaving hangt het meeste samen met criminaliteit? ´’Daar bestaat zeker onderscheid in.
Mensen die echt harddrugs gebruiken, komen vaak sneller en frequenter met justitie in aanraking. Dit komt doordat
ze voor een zakje harddrugs bijvoorbeeld 50 euro betalen. Dit willen ze dan bijvoorbeeld vijf keer per dag hebben, daarvoor hebben ze dus 250 euro voor nodig. De meeste mensen verdienen dat niet, dus dan zullen ze het op een andere manier zien te krijgen. Dit betekent dat ze zich crimineel gaan bezig houden. Bij softdrugs kunnen ze het vaak nog wel bekostigen, waardoor dat soort mensen minder vaak met justitie in aanraking komen. Met drank is het een ander verhaal. Alcohol zorgt er vaak voor dat mensen agressief worden.’’
Bent u nooit bang geweest voor een cliënt? ‘’Ik ben niet vaak bang voor een cliënt. Ik doe ook voeghulp, dat wil zeggen dat ik één keer in de week het politiebureau bezoek om met alle mensen te praten die in aanraking zijn gekomen met justitie. Dan wordt je samen met zo iemand in een cel ingesloten. Vaak komt
‘‘Ik kan mij ook zeker nog succesverhalen herinneren’’
zo’n persoon net uit een delictsituatie, dan wil iemand je niet altijd spreken en zijn ze vaak heel kwaad en opgefokt.’’
Bent u dan nooit bedreigt? ‘’Jazeker wel, ik ben ook wel eens aangevallen. Ik heb ook ooit net op tijd geweld kunnen voorkomen doordat er een waarder tussen sprong. Maar in tien jaar heb ik dat hooguit tien keer meegemaakt. Waarvan er denk ik slechts vijf waren met echt geweld, de rest was meer vanuit de dreigende situatie die er al was.’’ Achtergrondfoto: Cristian C.
31 - naam
Spoken in Vught Sonja vertelde in het interview hiervoor al van alles over haar ervaringen met gevangenen. In dit tweede interview vertelt ze uitgebreider over haar ervaringen in Vught. Door: Michelle Wat is het mooiste of leukste dat je op je werk hebt meegemaakt? ‘’Het mooiste vind ik dat wanneer er een nieuwe gevangene komt. In het begin zijn die meestal nog bang, heel voorzichtig en praten niet veel. Maar Op een gegeven moment komen ze stukje bij beetje los en beginnen ze met praten tegen je en dat vind ik wel leuk om te zien. Of wanneer iemand voor het eerst binnen komt als een klein bang mannetje, en zodra ze weer mogen gaan ze als het ware ‘opgegroeid’ zijn. Daar heb jij aan bijgedragen, en dat is mooi.’’ En wat is het moeilijkste of engste dat je hebt meegemaakt? ‘’Ik denk het moeilijkste is, wanneer je met een gedetineerde moet werken waar je helemaal niks mee kan. Een doorgedraaide crimineel of een junk, die altijd zo zullen blijven. Maar je moet er wel iets mee, en dat is minder leuk. Verder, dit heb ik gelukkig zelf nooit zien gebeuren, maar het is bij ons wel gebeurd: een brand of een zelfmoord. Dat gebeurt ook veel, helaas. Als jij als personeel zijnde de volgende ochtend bij het tellen zo iemand vindt, ben jij wel degene die er iets mee moet. Dat is natuurlijk heel lastig.’’ ‘’En het engste vind ik de nachtdiensten in de gevangenis in Vught. Ik heb dan mijn eigen afdeling waar ik heel de nacht bij zat. Op een gegeven moment ging ik een rondje lopen en ik kwam terug bij mijn kantoortje, ik rook brood. ik liep mijn kantoortje in, daar stond mijn tosti ijzer aan, en toen ik die open maakte zat er een tosti in. Deze was precies goed Dit was enorm eng, aangezien niemand daar kon komen zonder langs mij te gaan en ik niemand gezien had. Na afloop is niemand de tosti komen halen.’’ ‘’Of dat ik rondjes liep in de nachtdienst, en ik op een afdeling kwam en dat alle stoelen op tafel stonden. Van tevoren was dit niet zo, ik was dus de enige die dit had kunnen doen.’’
Had je dan ook ooit gedetineerden die beweerden dat ze iets hadden gezien? ‘’Ja zeker. Als je kijkt naar kamp Vught vroeger, het échte gebouw van toen, is dat nu een deel van de gevangenis. Dat is unit één. Op die afdeling had je vroeger dertien cellen en nu nog maar twaalf. De dertiende cel was een hok waar ze vroeger allerlei vrouwen in opsloten tot ze dood waren. Daar hebben we inmiddels een washok van gemaakt, maar dat hok zit wel naast die twaalf andere cellen. Vroeger zaten er nog gedetineerden in dat hok en die draaide helemaal door, die werden helemaal gek. Terwijl die mensen over het algemeen normaal functioneerden, en ineens heel de boel bij elkaar schreeuwden.’’ ‘’Ik bracht ooit een paracetamol naar iemand die in de cel naast dat washok zat, dus ik deed het luikje van zijn celdeur open. Die man zei: ‘’Ben je hier alleen?’’ dus ik antwoordde ja. Waarna hij vroeg: ‘’Wie is de man dan achter jou?’’. Nou, de haren in mijn nek stonden recht overeind, maar vervolgens moet je wel serieus en rustig proberen te blijven. Ik vertelde hem dat ik alleen was, maar ondertussen kon ik wel janken. Vervolgens zei hij dat er een soldaat achter me stond, en hij kon precies beschrijven wat die soldaat dan droeg enzovoort die hebben daar natuurlijk wel rondgelopen, maar ik weet niet of hij me voor de gek hield of niet, maar ik denk het niet. Hij had geen reden om mij voor de gek te houden en het was verder een normale man.’’ ‘’We hebben ook ooit camerabeelden gehad met mensen erop, terwijl er niemand liep. Dat ’s nachts heel het terrein werd afgezocht en alle gevangenen werden en bleek dat iedereen er nog gewoon was. Maar er liep écht iemand. Of dat collega’s mij ’s nachts opbelden of ik alsjeblieft naar de gevangenis wilde komen, omdat ze bang waren. Dus na al deze verhalen vind ik het niet erg dat ik daar weg ben. Niet zo zeer om deze reden, maar het is toch wel een stuk fijner om in Tilburg te werken.’’
What to do in prison? Je hebt alle lijnen op de muur al geteld, de voetstappen op de gang al meerdere malen gehoord en je bent toe aan iets nieuws. Maar wat doe je als je maanden of misschien zelfs jaren in de cel zit? Hier enkele tips om je tijd door te komen. Door: Tessa Alcohol maken Het is misschien niet legaal en als je gepakt wordt, zit je nog langer. Maar wie wil er nou geen alcohol op zijn tijd? Maar hoe maak je alcohol als je niet alle benodigde materialen hebt? Nodig: * Pita broodjes * Limonade * Fruit Neem de pitabroodjes en laat ze uitdrogen in bijvoorbeeld een magnetron of als je langer de tijd hebt gewoon buiten de verpakking. Als deze eenmaal uitgedroogd zijn, leg je ze in limonade en laat ze een tijdje trekken, zodat het gaat gisten. Doe er uiteindelijk het fruit bij en je hebt alcohol met een smaakje!
Brieven schrijven Als je een lange tijd in een cel zit, kan je je al snel gaan vervelen. Om deze tijd te doden zou je brieven kunnen gaan schrijven naar bijvoorbeeld vrienden of familie, maar ook met een penvriend. Voor deze laatste optie bestaan er verschillende sites, waar je je kan aanmelden. De mensen waarmee je schrijft, weten soms wel hoe je er uit ziet maar vaak ook niet. Dit ligt aan onder andere jouw keuze. Stichting Inside Outside is een stichting waarbij schrijven met de buitenwereld mogelijk is. Sporten Natuurlijk zijn niet alle middelen aanwezig om een volledige work-out te kunnen doen, maar kijk eens bij de tips in dit tijdschrift. Hierin staat een workout die je kan doen op eigen kracht.
Telefoon maken Dit is, net als alcohol maken, iets dat illegaal is in de gevangenis. Toch is het een leuke bezigheid om je tijd door te komen. Het enige dat je nodig hebt, zijn de draden van een oude telefoon en de chip. Een omhulsel kan je zelf maken. Maar pas op. Wat ik al eerder zei: het is illegaal. Zodra je gesnapt wordt, zit je een aantal jaar extra.
naam- 33
VERDACHT, WAT NU?
TILBURG – Wat gebeurt er vanaf het moment dat je verdacht bent? Hoe bereid je je voor op je proces? Wat doe je wanneer je onterecht behandeld wordt in de gevangenis. De 45-jarige Maria van den Haspel, meester in de rechten, geeft ons de antwoorden. DOOR: AMBER / FOTO: A GUDE & ANN HARKNESS
Hoe kan je je als verdachte voorbereiden op een verhoor? “Voorafgaand aan een politieverhoor heb je als verdachte recht op consultatiebijstand. Dit houdt in dat je recht hebt om je advocaat te spreken. Als ik een verdachte was, zou ik hier altijd gebruik van maken. In zware zaken kan je als verdachte geen afstand doen van dit recht, maar ik minder zware zaken wel. Dit lijkt mij erg onverstandig. Wanneer je een doorgewinterde verdachte bent, iemand die al vaker met politie en justitie in aanraking is geweest, zal je zelf wel kunnen bedenken wat een verstandige verdedigingsstrategie is. Verdachten die daarentegen voor het eerst met politie en justitie in aanraking komen, zijn misschien wel erg geïntimideerd door de politie. Zij beseffen zich misschien niet dat het soms verstandig is om te ontkennen of op je zwijgrecht te benoemen.
34
Daarvoor is consultatiebijstand handig. Wanneer je met je advocaat spreek, kan je namelijk samen met je advocaat proberen te achterhalen wat de politie al voor bewijs tegen je heeft. Aan de hand hiervan kan je je verdedigingsstrategie bepalen. Als de politie nog maar weinig bewijs tegen je heeft, kan het soms zinvol zijn om te ontkennen of gebruik te maken van je zwijgrecht.”
Is het belangrijk om je advocaat te vertellen of je wel of niet schuldig bent? “Voor de verdediging is het belangrijk voor een advocaat om te weten hoe de vork in de steel zit. Op deze manier kan hij de verdediging van zijn cliënt optimaal voorbereiden. Voor hem als persoon zou het niet veel uit moeten maken. Iedereen heeft recht op een eerlijk proces, en dus zou hij even hard zijn best moeten doen voor iemand die wel schuldig is als voor iemand die dat niet is.”
Kan een advocaat nog meer voor zijn cliënt betekenen dan bij de rechtszaak?
Bij wie kan je terecht wanneer je onbehoorlijk wordt behandeld in de gevangenis?
“Wat betreft de strafzaak zit het contact met je advocaat erop na de uitspraak van de rechter, tenzij je in hoger beroep gaat. Wel kan het zijn dat je een beroep doet op je advocaat in verband met detentierecht of omdat er nog een ontnemingsprocedure loopt, over het wederrechtelijk verkregen voordeel. Daarnaast kan het ook zijn dat je last krijgt van andere problemen, zoals het kwijtraken van je huis of je baan. Hiervoor kan je ook contact opnemen met je advocaat. Het kan wel zijn dat je doorverwezen wordt naar een andere advocaat, omdat je problemen niet altijd binnen de rechtsgebieden van je huidige advocaat vallen.”
“In eerste instantie kan je hiervoor altijd terecht bij de directeur van de penitentiaire inrichting. Daarnaast heb je in elke gevangenis heb je ook klachtcommissies, zij kunnen je hierover adviseren.”
Stel, je wil in hoger beroep, maar je advocaat geeft het geen kans van slagen, wat dan? “Een advocaat is niet verplicht om je zaak te behandelen, je kan dus een andere advocaat zoeken.”
Je hoort je straf, en dan? “Dit ligt aan je straf. Wanneer je een gevangenisstraf opgelegd krijgt en je zit al in voorlopige hechtenis, zal de straf waarschijnlijk direct ten uitvoer worden gelegd. Maar wanneer iemand op vrije voeten is, is het vaak lastiger om deze straf uit te voeren. Er word in de media ook vaak over geklaagd, dat deze straffen niet vaak genoeg worden uitgevoerd, of dat dit te lang duurt.. Dat politie en justitie hier niet genoeg achteraan zitten.”
En als je dit niet met iemand van de instelling wil bespreken? “Dan kan je terecht bij een advocaat. Waarschijnlijk is dit wel een andere advocaat dat degene die je hiervoor had, omdat dit binnen een ander rechtsgebied valt, het detentierecht. Ook kan je terecht bij de Raad voor Strafrecht en Jeugdtoepassing (RSJ). Deze raad kan een hoger oordeel geven over klachtbehandeling van gedetineerden.”
Wordt bij het opleggen van een taakstraf rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden? “Een taakstraf wordt vaak opgelegd door het OM in de vorm van een strafbeschikking. Wanneer dit het geval is, moet je als verdachte al met de straf instemmen. Als je dit niet doet kan het OM de straf niet opleggen en moeten zij je dagvaarden. Wanneer de rechter de straf oplegt, zal hij op de terechtzitting altijd aandacht besteden aan de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Hierbij zal dan onder andere de vraag naar voren komen of de verdachte in staat is om werkzaamheden te verrichten.”
35
ONTSPANNING OP TV
Penoza Penoza is een Nederlandse misdaadserie. Sinds 2010 is het te zien op Nederland 3. De titel slaat terug op het woord ‘penoze’, wat onderwereld betekent. De hoofdrol speelster komt namelijk terecht in de Amsterdamse onderwereld, waar ze zich al snel in de problemen werkt. Vanwege goede reacties en veel kijkcijfers bij het eerste seizoen, zijn er later nog twee opgenomen. Daar bleef het ook bij. Maar is de serie nou zo’n succes geworden omdat het realistisch is, of gewoon omdat er spanning in zit?
De serie gaat alleen maar over de Amsterdamse onderwereld. Of het ook echt zo gaat is moeilijk te zeggen als je niet in dit wereldje zit. Waar je wel aan kan zien of het realistisch is of niet, is het arresteren van mensen en het proces wat daar op volgt.
36
Zo wordt de hoofdrolspeelster in één van de afleveringen midden in de nacht wakker gemaakt door de politie en wordt zij gearresteerd. Dit terwijl haar familie ook in huis is en hier wakker van wordt. Dit laat goed zien dat je in elke situatie gearresteerd kunt worden en dat ze niet kijken naar of je familie hier last van zal hebben. Buiten de arrestatie zie je ook hoe het er aan toe gaat bij de verhoring. Zo laten ze zien dat de gearresteerden geen familie of vrienden mogen bellen en worden ze eerst zes uur vast gehouden voor verhoor. De situatie in de cel laten ze niet zien, dus we weten niet of ze dit ook realistisch aanpakken. Al met al is het een goede serie, die vooral de criminaliteit en het arrestatie proces goed laat zien.
ONTSPANNING OP TV Locked up abroad In Locked Up Abroad is een programma op national geographic. Je krijgt persoonlijke verhalen over gevangenschap, eenzaamheid en terreur te zien. Je ziet alles vanuit het zicht van de gevangene en je ziet dus alle details van het hele proces waar hij of zij doorheen gaat. Als voorbeeld Robert Pringle, die mee gaat helpen drugs uit Peru te smokkelen. Tijdens de aflevering zie je beelden van dit hele proces. Tegelijkertijd zie je alleen Robert in beeld. Hij legt uit wat er allemaal gebeurde. De serie is dus heel realistisch. Natuurlijk zal er af en toe wel iets in scéne zijn gezet, maar uiteindelijk gaat het om wat de mensen in Peru doen en hoe makkelijk hij de drugs mee krijgt. Dat is de realiteit, want iedereen zou dit kunnen doen. Op het vliegveld is het het moment van de waarheid: krijgt Robert de drugs mee of niet? Bij de douane wordt hij gefouilleerd en vervolgens meegenomen door één van de werknemers. Hij moet zijn jasje uittrekken, waar de drugs in zitten en het wordt vervolgens open gesneden. Ze vinden de drugs en Robert wordt opgepakt. Daarna zie je dat hij naar de gevangenis wordt gebracht en daarmee houdt de aflevering op. In elke aflevering van dit programma laten ze een andere zaak zien die wel hetzelfde op is gebouwd. Je ziet het hele proces van een soort misdaad; van het begin tot het eind. Het is dus een erg realistisch programma, want je ziet precies hoe het er aan toe gaat.
Buch In de Bajes Buch In De Bajes is een progamma op RTL 4. Het is een realityserie waarin je ziet hoe het leven in de Nederlandse gevangenis eraan toe gaat. Deze serie is de eerste die zo uitgebreid mag filmen binnen een gevangenis. Iedere aflevering bezoeken ze een andere gevangene en een andere afdeling. Van iemand die levenslang heeft gekregen, tot iemand die psychische problemen heeft. Nicole Buch is de persoon die verschillende gevangenissen bezoekt en daar ook met gevangenen aan de praat gaat. In één van de laatste afleveringen sprak Nicole met Ed, die dertien jaar geleden levenslang heeft gekregen. Ed is nog steeds positief ingesteld, ondanks het feit dat hij de rest van zijn leven achter de tralies door moet brengen. Hij heeft er namelijk vertrouwen in dat hij alsnog kan bewijzen dat hij onschuldig vast zit. Het programma laat goed zien hoe gevangenen denken. Mensen buiten de gevangenis denken namelijk al snel dat iedereen die vastzit negatief denkt en het allemaal niet meer zien zitten. Maar dit laat dus zien dat dit niet altijd het geval is. De kijkers krijgen goed te zien hoe het leven binnen de gevangenis is. Het is dus een echte eye-opener. Het beeld dat je van de gevangenis krijgt is erg realistisch, omdat ze er rondlopen op een normale dag, er is niet in scène gezet. Ook is het realistischer doordat Nicole ook echt met gevangenen gaat praten. Zo krijg je ook een beeld van hoe zij zich voelen.
37
ONTSPANNING OP TV
Etters Achter De Tralies Etters Achter De Tralies is een Amerikaanse documentaireserie op RTL 5. Deze serie richt zich vooral op jongeren die een misdaad hebben gepleegd en een kijkje in het leven achter de tralies krijgen.
De jongeren zijn tussen de elf en achttien jaar. Ze zijn zo ‘ontspoord’ dat ze naar de gevangenis moeten komen. Hiermee hopen ze dat in de toekomst uit de criminaliteit blijven, omdat ze nu hebben gezien waar ze dan terecht kunnen komen.
38
Of het écht realistisch is, is soms maar de vraag. Het gaat er in de Amerikaanse gevangenis namelijk zo heftig aan toe dat het maar moeilijk te geloven is. De jongeren worden bedreigd door de bewakers en begeleiders, en dat terwijl ze nog maar hartstikke jong zijn. Hierdoor denk je al snel dat het misschien iets té heftig is om waar te zijn. Toch is het algemeen bekend dat ze in de Amerikaanse gevangenissen erg streng zijn. Dus het zal zeker wel realistisch zijn, maar of echt alles zo gaat zoals je in de serie ziet is nog maar de vraag.
De volgende keer In onze volgende editie vind u de volgende zaken:
Wederom een top 10 van de belangrijkste nieuwsfeitjes dat afgelopen half jaar Een fotoreportage van de grootste gevangenis van Nederland 7 sportfeitjes Een kijkje in de vrouwengevangenis Nieuwe workout tips, uit te voeren in de cel Serie/Film/Boek reviews van de laatst uitgekomen series/films/boeken Een poster van een mooie vrouw (om boven uw bed te hangen?)
39
s
foto: William Murphy
Een tijdschrift door studenten van de Fontys Hogeschool in Tilburg (Tessa, Job, Michelle, Tijmen, Sanne, Ivan, Nina, Elsa, Amber, Maxime) Vormgeving: Tessa en Ivan