Verduurzaming voedsel in hogere versnelling Corona leidt tot een ander koop- en eetgedrag

De houdbaarheidsdatum is een belangrijk hulpmiddel om optimaal te kunnen genieten van de voordelen van vers. Hoe zit het ook alweer precies met de verschillende soorten houdbaarheidsdatums? En wat kan in de praktijk beter?

Op verpakkingen kunnen twee soorten houdbaarheidsdatums staan: een Ten minste Houdbaar Totdatum (THT) of een Te Gebruiken Tot-datum (TGT). Een THT-datum staat op producten die niet snel bederven. Na de THT-datum kan de kwaliteit van het product achteruitgaan, maar smaakt het meestal nog goed. Het is dan nog wel veilig te eten. Een TGT-datum staat op zeer bederfelijke producten. De TGT-datum is de laatste dag waarop het nog veilig is om het product te eten. Goed omgaan met deze houdbaarheidsdatums is niet alleen goed voor de veiligheid, maar ook goed om verspilling tegen te gaan. Door beter om te gaan met de THT- en TGT-datum kan een gemiddelde Nederlander elk jaar circa 5 kilo minder voedsel verspillen.

TGT-datum voor vers

Wat betekent dit alles voor verse producten? De meeste verse In de groei van het label 'Biologisch' ligt, als het aan de recente plannen van de Europese Commissie ligt, de ontwikkelingsrichting van ons voedselsysteem. Ondanks de aanwezigheid van veel andere labels die wijzen op een relatief duurzame voedselproductie, is het label 'Biologisch' namelijk een van de weinige dat in alle lidstaten van de Europese Unie (EU) wordt erkend en begrepen. In de vorige maand gepresenteerde ‘Boer tot bord’-strategie zet de Europese Commissie sterk in op het stimuleren van biologische voedselproductie en -consumptie. Het doel is om de lidstaten te helpen zowel de vraag naar als het aanbod van biologische producten te stimuleren, bijvoorbeeld met promotiecampagnes. Met deze maatregelen wordt beoogd dat in 2030 ten minste 25 procent van de landbouwgrond van de EU voor biologische landbouw wordt gebruikt. Deze doelstelling producten zijn bederfelijk, denk aan vlees, fruit- en groentesalades en kant-en-klaarmaaltijden. Daarom horen ze een TGT-datum te krijgen, zodat consumenten weten tot wanneer ze deze producten veilig kunnen eten. Verse zuivel is een uitzondering. Voor bijvoorbeeld melk en yoghurt geldt dat ze een THT-datum hebben. Na die datum gaat de kwaliteit achteruit, melk wordt bijvoorbeeld zuur. Maar vaak is het product nog een tijd goed te gebruiken. Door te kijken, ruiken en proeven kan iemand zelf beoordelen of het product nog te eten of drinken is na de THT-datum. Ten slotte zijn er nog de verse onbewerkte groente en fruit. Deze producten hoeven geen houdbaarheidsdatum te krijgen.

Onduidelijke wetgeving

Dit alles is overzichtelijk en klinkt eenvoudig, maar de praktijk is weerbarstig. In de supermarkt is ambitieus, aangezien de huidige omvang van het biologisch areaal op dit moment ongeveer 8 procent bedraagt. In de praktijk betekent dit een verdriedubbeling van het areaal in de komende tien jaar. Voor Nederland is de stap naar het doel van 25 procent biologisch landbouwareaal nog groter aangezien de omvang momenteel 4 procent bedraagt. Aan de vraagkant zijn de uitdagingen minstens zo groot. Het aandeel biologisch in de Nederlandse bestedingen aan voedsel ligt al jaren rond de 3 procent. Er is weliswaar een stijging waar te nemen, maar die is zeer bescheiden. Met dit aandeel acteert Nederland in de achterhoede in vergelijking met veel andere Europese lidstaten. Voor Duitsland en Frankrijk liggen de percentages van bestedingen aan biologisch rond de 5 procent, terwijl bij de koplopers als Denemarken, Zweden en Oostenrijk het aandeel op 10 liggen soms verse, bederfelijke producten met een THT-datum, zoals vleeswaren en gerookte vis. Na deze datum kunnen hier echter ziekmakende bacteriën uitgroeien die je niet kunt zien, ruiken of proeven, zoals Listeria. Op deze producten hoort dan een TGT-datum te staan, maar de Nederlandse Warenwet is niet helemaal duidelijk op dit punt. Vandaar dat de overheid heeft besloten om dit deel van het Warenwetbesluit te wijzigen. Het is de verantwoordelijkheid van de producent om de correcte houdbaarheidsaanduiding te gebruiken en deze te kunnen onderbouwen.

Goede informatie belangrijk

Het is belangrijk dat consumenten correct worden geïnformeerd over de houdbaarheid van producten. En over hoe ze met de houdbaarheidsdatums moeten procent of zelfs meer ligt. Dat de groei in Nederland niet zo snel gaat als gehoopt of gewenst, ligt wellicht ook aan de gemiddeld hogere winkelprijs van biologische producten ten opzichte van huismerken. Over het algemeen is prijs voor een groot deel van de consumenten nog leidend bij hun voedselaankopen, ook al is de bewustwording van wat mensen eten en hoe voeding geproduceerd wordt in de afgelopen jaren gegroeid. Door initiatieven als het berekenen van ‘De echte en eerlijke prijs van voedsel’ en het handelen daarnaar, is het denkbaar dat juist de prijs van gangbaar voedsel in de komende jaren een relatieve stijging zal doormaken. Wanneer een hoger bewustzijn of eventueel regelgeving tot gevolg heeft dat de producenten van gangbaar voedsel eerlijker en daarmee beter worden beloond voor hun inspanningen op verduurzaming,

omgaan. Op die manier kunnen we verse producten veilig consumeren én tegelijkertijd zo weinig mogelijk verspillen. Zo kunnen we optimaal

Verduurzaming voedsel in hogere versnelling

Door: Martijn Leguijt, ABN AMRO

In 2019 is in Nederland de omzet van voedingsproducten met een duurzaamheidskeurmerk dat via het supermarktkanaal werd verkocht sterk gestegen, zo meldt marktonderzoeker IRI op basis van hun jaarlijkse onderzoek. Verkoop van producten met het label ‘Biologisch’ groeide ongeveer 5 procent, iets meer dan de totale groei van de markt voor voedingsmiddelen.

genieten van vers. neemt het prijsverschil met biologisch voedsel af en wordt de stap richting 'Biologisch' voor de consument misschien gemakkelijker.

Tegelijk liggen er bij de andere duurzame initiatieven ook mogelijkheden als het gaat om de ambities van de Europese Commissie. Er zijn namelijk nu al veel (deel)varianten van duurzamer produceren – met of zonder keurmerk – die bijdragen aan het versnellen van een duurzamer voedselsysteem. Zo is de door IRI gemelde stijging van 26 procent voor een groot deel te danken aan de sterke groei van verkopen van voedingsproducten onder de labels ‘Beter Leven’ en ‘On the way to Planet Proof’. De sterkste groei zit op dit moment dus bij andere, meer lokaal of nationaal georiënteerde labels. Een bredere blik dan enkel de focus op 'Biologisch' zal de verduurzaming van het voedselsysteem zeker versnellen.