Самоиловото Царство - The Kingdom of Samuel by forbiddenhistory

,!'АДИО-ТЕЛIШ I~ СКОПЈЕ Р~:ИО СКОПЈЕ

БЈfБЛИ:ОТЕКА „свЕ·rл 1nп:1 ПА l\ШПАТОТО" ВТОРО КОЛО

1. Д-р Проф. Стјело.н Антољак ДОА1'АЊЕТО НА СЛОБЕНИТЕ НА БАЛКАНОТ

Драган ТаwковСК)1

САМУИЛОБОТО ЦАРСТВО З. Д-р Славко Димевски

ОХРИДСКАТА АРХИЕПИСКОПИЈА

Д-р Алек:сандар Стојановски

КАРПОШОВОТО ВОСТАНИЕ

Д-р Блаже Ристовски

МАКЕДОНСКИОТ НАРОД И МАКЕДОНСКАТА IIАЦИОПАЛНА СВЕСТ (I)

Д-р БnRже Ристовски

МАКЕДОНСКИОТ НАРОД И МАКЕДОНСКАТА ПАЦИОIIАЛНА СВЕСТ

(II)

Д-р Војо Куwевск:и

МАКЕДОНИЈА ПРЕД ДРУШТВОТО НА НАРОДИТЕ

Миха.ипо Апостолски

1912 -

ПОЛИТИЧКА ПОБЕДА НАД ОКУПАТОРОТ

Д-р Александар Христов

ПРВОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АСНОМ

Вапrа Чашуле

БУГАРСКИТЕ ИСТОРИЧАРИ ЗА МАКЕДОНСКОТО ПРАШАЊЕ

(1944-1968}

Издава. Р.~д110-тепсо 1:з11Ја Скопје дар AЛEKCrtE-8 (rл.

• 'Y.PcдYDII колсr11)•~1: лпексо11

одгооорс.н урсдm,к), цw,с АПДРЕЕВСК I!

1.t11xnano лnостолск.и . дшттар ДАНАИЛОВ "

TOBCKl-f.

Dлаже P JIC-

ДРАГАН

ТАШКОВСКИ

сдмУил·овото

ЦАРСТВО

З:1војувањето на Македонија од страна на Бу гарите,

кое

заnочиа со подарокот

К110Т цар l\11и.хаило ЈП му

ro нмраm1

што визан·rис

на кнез Борис,

отстаnувајки м.у rи з~rјите околу реката Вардар, па на за.пад преку Охридското езеро се до јужна Албанија, под услов последниов да

nрим:и хрис

тијанството од Цариrрадската црква, беше nрекра тено со востанието од

969

година што го диrнаа

браl<:ата: Давид, Мојсеј, Арон и ~Ј11уил, с11нов11 на кнез Никола. Ова востание ја

в~а историјата

на она од

година во Стру:.1ската област, кое беше крваво задушено. Напротив, на ова востание му претхо

930

деше бого:.шлството како своевиден отпор против

бугарско-го в:1адеење, кое значнтелно го no:.1orнa и создавањето на првата држава на македонските

Словсн.и, ч11и граници во првиот момент се rтроте гаа

на север негде до Средец (Софија), а на југ

бт1зу до Еnир и Тес.алија. Се.како, во првата етапа

на востакието границите ~е беа пошироки, ако ви зантискиот цар Никифор Фока не побрзаше да ги испрати во Бугарија заточените синови на умре ниот бугарски цар Петар со цел

,:ia

го запрат, како

4 што вели хроничарот СКЈ,tлица, натамошното нап редување

иа

востаниците .

Бугарскиот пролетта на

цар

969

брата си Ром.ан,

Борис

rод~ша во

II,

кој

nристиrна

Буr·арија,

заедно

во со

веднаш заста:на на чело на бу

r•арск.ите војски. Меѓутоа , востанието на npoc-ropoт

11а денешна Македонија веке беше отидено дота му, што Борис Н, кој ycnea да го заnре r1атамош ното напредување, не беше во состојба да г11 врати овие зе..,1ји во состnвот на царството кое со меч: го прошируваа п.ретходните буl'арски владари. Сино ви.те на кнез Никол.а ја отцепи.ја Македо ииј а од

составот на бугарската држава и веке не са каа да чујат за каква

да е покорност кон не;:~. Осло

бодувајки ти своите земјн, тие се лроrЈ1ас11ја за независаи в.ладе1•е.ЈН1 над :м:акедонск-ите Слоѕсни, кон ја соч11нуваа основпатn :маса на востааието и

пре·rставуваа столб на новата држава. Државата на максдонСКЈ,(Те Словен1·[, настана та во 969 година, во поче-гокот беше управувана

од четворицата браlса. Ваквиот в1-rд управување, наречен тетра.рхнја, всуIЈ[11ост претставуваше за едшrчко :владеење под старешинс1·во :на најстари от брат Дави.д. Дали за ова време би:л жив и ста рl[от кне.з Н1шола не е познато, како што не е познато исто така каква улога играл тој во самото востание. Меѓутоа,

по

седум

години вакво

:вла

,11еење иас-rанаа знаt{Ј.rтеЈ11n1: nро~1ен'И. Пајс·rарно·r брат Давид во

976

годvtИа беше убиен од неко и

Власи на npoc-ropoт меѓу Костур и ПресЈЈа, 11::i l\IС<.'

тото наречено „'Убавr1 дабовн" . Слична судби 11.~ на бргу го снајде

Мојсеј, к.ој 11рЈ.1 оnсада1·а на Ссрсз,

што ја презедоа кrо1ен, исфрлен

11еrов11те .војск.,r, беше

o,:i;

) б11с11 t:o

градскнте s 11дriШ'l'a . Снорсд дру-

r-11

искази, тој бил убиен од дуксот Лав :Ме;1нсина,

ко111а11дапт на споме11атиоrr град, :во Ј110:11е1-1тот коrа

Мојсеј, заедно со кон„от, паднал во б111'Ката. Како и да е, факт е дека во ЈЈет<УГо 11::i 976 година оста наа. са\\10 двајца од четворицата брака: Арон и Са муи .1 .

Меѓу·гоа, старата братска дружба 11абргу била разбиена . Властољубтзиот Арон, наговорен од Ви зантијците, побарал к:.:~.ко постар сам да ја владее целата земја. Самуил стоел врз nринциnот на ко лективно братско владеење. Славољубнвr1от Арон не сакал ни да чуе за тоа, туку стапувајки во до

говор со Византијците, ковал заговор против бра,·а ен Самуи.nа.

Паоѓајк11 се во тешка сиrуац~1ја, Самуил трг нал кон дворецот на брата си Арон л на местото

Разметеш1ца, близу до Средец (Coфrrja) го уб11л. Аро11а и целото негово семејство. Од Аро11овиот род останал само Јован Владислав, кој се спасиЈ1

б:1:аrодарејк;1 на помо1uта и заwт:итата што му ја укажал Саму:иЈ1овиот син, Гавр:нЈ1 Радо:-1ир. Тоа се случило на

јуни

976

!'Оди.на.

Со убиството m:i Арона, Са111уил стана.л вла11етел на земјите кои nopa1s10 бнле владеани од неговите брака. Иако бил са::.fостоен владетел и тоа на еден релатruшо rоле:-.1 простор за тоа време,

Ca~fJ HJJ сепак немал некоја rолема владете.1ска пt·гула се до 997 roro,rna, кога no узурnираљето на бугарската царска круна тој ке се нарече цар. До ·гоrаш хроничарите

наречуваа ком11то □уЈr (кнез),

титула што ја наследи од с.војот татко, кнез Ни

кола . Меѓутоа. првосте п ена задача ве:чу не му бн ла титулата, туку обединув::~њето на словенските племи ња што под византискоrо ропство сепак се

6 чу:вствуваа како целина . Нему всу11IН.ост му тре

баше ocлoбoдyDarbe-ro на овие ттлеии.ња, бидејки само тие можеа да станат јадро на неговата сиЈЈа ,

врз кои тој lie ca~tO што Lce се nO'I'Пpe, туку со нив ке г.и издржи и си-rе и.а.rтди па Византијuите. Зато.:1 корнстсјќн ја ангажираноста на царски те византискн војски во задушувањето на бу111'O1·

на Варда Ск.лир на исток:, тој ја оuусто wи Тра к:ија и изби. во областа на Солун и Тесалија .. Во овој поход См1уил зазе.n 1111-tory тврдини, меѓу ко11 во 985 година е освоена и Лариса . И цеЈ10'Ј·о насе ление, освен родот на .Н.ИК--улица, 'ГОј

преселил

во Македонија. Тогаш Самуил r-и зел и моru·rите на св. Ахил и ги nренссоп во Пpccrra, каде што ја подигнал и црквата Св. Axrrл. И ие c~ro тоа. Како плен Са.,rуил ја :зел и убавата Ларисч_анка Ирена,

која ја O111.ажил за својот си:н Гаврил Радо:\1.ир. Пре

сел:увај k.и ги Грците од Лариса во Македонија и расnрсн:увајки ги меѓу словенските м:аси, Са.му.ил всушност се послужил

со она

исто средство

кое

со ве кови го користеле nнзаRтиск.ите цареви. Грч кото населеrт:е од Лариса било опасно за слобо д.ата на словенското население во Тесалија. За·rоа по зазе.,•тљето 11а Лариса Самуил го очистил овој грчки „остров" од Грц:ите. Меѓутоа, извор.и.ите материјали не npony.wтaaт да

ја

одбележат заrриженоС'Га

1:1.а

ц.ари1-радската

влада за овие дејства на Са;,,1уил, врска со наѓање--го

на

Лариса.

Таа

а особено во заrр11}кс11ост

биЈlа и Ј(ОЈ'Ј.1:'{На, бидејки со наtањето на

Јl.1риса

била загрозена цела Грција, основното јадро на кое сме-гала цариrрадската влада. Колкава В:'1.>КНО<.,"1' и

rrрида.вале Ви зант11ј ц11-гс на Ларнса с:всдо<r11 и фак ТО'l' дека Василиј Н,

веднаш по

разб1111з11,(~'О на

7 заговорот на В ар да

Скл

нал. подготовки за реш:ите.л.на

на Исток, започ војна

против

Са-

11·rуила.

Во летото на 986 rодин.-~, без ,na се nосоБе'fува со своите rЈЈавни nолководци, а особено со Барда

Фока, Василиј П „поттикнат nовеке од гнев, от колку од благоразум:ност",

како

wто

вели

Лав

Гакон, преку Едрене, Плов,zнm и сnроти 1-екот на реката Марица :излегол во Средечк.ата област, ос

тавај1<1-1 еден дел од своја-rа војска во Пловдив, под команда на лолководецот Лав :Wелпсина, како за штитн.их н чувар на заднина'Га на војскнте. Целта

на овој nоход била да се зазе~1е 1·рвдината С,Р€ дец, потоа да се заземе Нерник за да се удри на

Nfaкeдoнrija.

Басилиј

11,

според летописот на Лав !'акон,

кој л11чло учествувал во походот и во подробности ги

опишува воените

O1,ерации,

се

залре.,rr

пред

Средец 11' го олсадил. Спротн.вно на ова, кај Скн лица наоѓаЈl'lе дек.-~ Васиш1ј Ј1 се заnрел кај место'ГО

Штилоња, на југоисток од Средец, н оттука се гот вел да ја наnадн:е тврд1111ата . Онсадата ЈЈа Среде □,

според Лав ѓакон, траела 20 дена. Но оnсадата не rи донесла саканите ~зултати. Таа се пре,rво рила во пораз за византиската зојска, поради што

Вас11Ј111ј

наредил да се диГЈ-1е опсадата и да се

тргне назад за Пловдив.

О·гстаnувањето на византиската .војска, како што раскажува Лав ѓакон, било м.ноrу тешко и бавно. На вториот ден од ОТС'Гаnува.~-bе'ГО {17 а в

густ 986), коrа :в.иззнтиската војска излегувала од една д.лабока дОЈD.:l:На

во

Ихтиманскиот

проход

(Трајанова Врата), низ едwа nаД)1на, ненадејно, ка

к.о Ш'l'О вели ѓакон., ,,Мизите" од с11те страни со

8 в11кот~rиЦЈ1 јурнале кон Lизантиската војска 11 11з вршиле

страшен коЈтеж.

Поразот

на Впза11т11Јц11те

бил толку r<.)Jlc.,1,

што н са:\\ИОТ внзантиск11 цар Василнј II за малh..-у ке Ji паднел жнв во рацете на Са.,1у11ловата војска. Благодарејќи ca.'\to на ср)fенската пешадија, Васи лиј

ја спасил r.:iaвaт::i а стигнал жнв и здра в во

Пловднв. Целата ко;,.,1ора, со царск~1<Уr шатор, ба гажот н благајната паднале во рацете на Самун,о вата војска, КО)а триумфирала. Поразот на Васи.1ш1

кај Ихтт,,аи Ј1:,.,rал да

лскоссж 11 н nосЈ1сди1џ,~. во ш11рењето на Саму~wо вата држава. Окураљ:ен од оваа rтобеда, Самуил не се зan:pe.ri каЈ Средец. туку навлегол со војските во Бугарија, од другата страна на п.,анината Бал кан, каде што без ГОЈrсми маки п1 разбркал вн

зантиските гаршfзони н така ја nрисосд1111нл Бу гарија кон своите зе:\Iј11.

Вас11 1шј презел

lI против овм. акцнЈа на Саму11.'1 не

mw.cro, бидејки се заплеткал во нова војна

во Јужна Италија, а и 11оради бун.'Г()'I.' на Бард.а Фока, кој незадоволен од своеволст.вО'ГО на Ва с11т1ј

шго довело до поразот .кај Ихти:ман, се

прогласил за цар на В11зант11ја. И не само тоа. Ва силиј Н го снашла во ова -време уuп-е една не<:ре

kа. Во

989

година руск110'r кнез Влад~,шир со вој

ска памеrол во Хсрсонската т~rа н го оnсаднл IICТ0Jf)tCIU10'1' град.

Ооаа ангажираност на в1,1за11-пtск.ите во<-1111 с и

ли на раз1111 бо11u1та /\обро му доuша на Самуил, та

110

nокоруваљето на Бугарија

тргна., н.1 Југ,

а потоа кон Еnир 11 Драчката тема. Како оделе по ред ов11с операц1ш, што ги водел Са..,1у1,1л во спо ме11ати'ГС зе:-.1Ј11 точно не з11аеме, освен дека градот

9 Бср паднал во аnр11л

989

rоднна. Инаку византнс

кнте :хро1шчарн, кон бнле повеке ориентира1ш да г11 опишат операц1н1те што се од11трува.1.е во Ита :111ја н на Исток, бегло изнесуваат дека Саму~,~л во

ова врс~е, од

986 до 991 гоЈЏ,ша, коrа Васшшј lI

повторно се јавнл на границите на Самуиловата држава , го искористи."1 .-.1омс11тот

неко.'Јкуnатн

r11

11а11аi·ал. и. nустошел ро)1ејскнте об.,асти. Јахја вс :111 дека Самуил, во ова вре:-.tе

опустошил се до Со:rуи, а потоа тргнал во напад rrротнв ро:.1ејски-rе об.,астн на запад од градот. Порадн опасноста од Са,1у1ш, Василиј

за стратег на Солунската тема

го назначил способш~от војсководец Григор Та ронит, Gндејки Са111уил:, nокрај Бер, ја зазсл и Серв1ча Меѓутоа, ни доаi·ањето на Таронит за стратег на Со11унск.:~та тем:1. не ,iоже110 да го запре СаЈ1Ју Ј1ЈЈа во зав.л:адуваљсто на 1тзантискитс тсриторни.

До

991

година тој гн з:1зс, 11 Епир и стратег 11с1шот

град Др.'lч во АлбаннЈа

Победонос1111те поход~~ на

Самуил секако ке nродолжс.'lс II ната,1у ако во година

не се ј::~всшс

Вас11лнЈ

со

991

војск::~та

11а

Балканот, rотов за реванш. Според Јахја, Васи.-тнј

II,

во овој поход трrнаЈr

од Цариrрад rrpeкy Ди).1отика, доб.:шжувајкli се до границ11те на Самуил во февруари

raw дОШЈlО

991

годн1Ја.

ToI r,

до судиран,е ~1еѓу Са.'1у11л и Василнј

во кое Самуиловата војска била поразена.

Jaxia II,

во своето известие ве.ли дека Василиi

по оваа победа nолн:н четири години останал на

овој простор, напаѓајки ги утврдените градо.ви што rи држел Сrоrуи:л. Меѓу разруwеннте градовн од

Васи:01ј

во овие походи се спо~енува 11 Вереја.

Меrутоа, Васил11ј

бил присилен да ги прекине

10 дејствата на Балканот

да зам ипе за Мала Азиј а,

бидејки Фатемидите ло победата над Оронто, к<> мандаuт на Антихија, ;во

994

х·одина и по опса,;:~,ата

иа градот Але по ја загрозиле АН'Гио:кија, за В11заи

т11ј.:~ во

·roa

nреме важна тема.

Заl\uшуваље-rо на Вас11лнј П со војските на

Блискиот исток било rоле::-.10 олеснување за Са~1у и:л.

Тој, воннствен .,1 .з.ж,

како што

11 apctiyвa

Ј а.хја, кој ис знаел за одм:ор, повторно започнал да rн ос.војува градовите што пред тоа

r-ty

биле

одземени од Византијцитс. Кори:стејки го отсуство то на Василиј Il, Самуи.n , окураже11 од овие побед 11, ·rрrн~л кон градот Солун, кој бил бранет од солун ск11 от с·rр.1теЈ', дуксот Григориј Таронит, со ра,1сра по заземан,ето на градот, или па1<, ло ослабуваљс 'l'О иа неговата ударна сил.11 да заМЈ1не п.1

jyr

кон

Ела.ца и Пело□ онсз .

Немајки толку rолсма сила за да ro зазеl\1 е градот, а об:и:дувајки се .:1а ја извлеqе византиската

војска од тврд;,rт1те, тој ја разделил војската на неколку помалн

одреда и гн поставил

во заседн.

ЕдеFа1 помад одред Самуил испра'Гнл на Со..'1)'}1, со з.~дача да демонстира пред ѕ 11дишта:га и со тоа да

rr1

Нсl.:\1ам11 Bизaн-ritjцwre. Григориј

порано

61w

Тарони'Г.

кој

известен за наста пу вањето на Самуи

:~омта војска, со ·по:мал одред

ro ис □ратил својот

CH!I Ашот, да ја Ј1ЗВИ:ДН ОКОЈТИ На'l'З на грцот. I\Iе

ѓутоа, не з.наејќи за о вие заседн, Ашо-г упадиа.'Ј. во ш1в и по оч.~јна борба и сам:ИО'Г

Kora многу

разбрал за

да се двоуми,

61111

ова Грнrор11ј за

да

заробен. Таронит,

без

спаси својот сакан

син, ~днаш со поrоле~tа војска излегол надвор од

градот, сме·гајк и дека ке ј а разбие СамуиЈЈовата оп сада. Меѓутоа, и 'l'Oj со војската упаднал во Са-

11 :-.1.уи ловите :заседи и

крвава борба за гилал заед

но со по rоле,.'\{ дел од војската. Ашот пак бил ис

пратен в затвор :во Преспа. Меѓутоа, наместо no оваа лобеда да удри на Солун, од неnознати nри '-iИНИ, Са.'1.)' ид ја свр1:ел војската кон Тесалија, 01•каде што no разбркувањето на византиските rар н:изони н.а овој простор, тprF-IaJI кон Тер-r.[оЈТИлскиот nрохо,ц за да излезе на Беотика и А тика.

Веста за rrоразм :на Тарони:т го стресна..ла Ва силиј II 1<ако моrо-о.а. Исплашен за судбина'!·а lia Солу~1 1 за о-вој втор rрад во ИЈ1-m:еријата, 'l'Oj наре дил веднаш да се собере голс.'1а војска и це.nа'Га

да се став и. под комацда на уnравникот на цеЛЈ,1от

Залад, војводата Никифор Веста, познат под име то Уран . Тој трrnал веднаш со војската , за да му помогне на Солун . Меѓутоа, коrа стасал Никифор во Солун, разбрал дека Сам-уи.д веке ro rтомива ЈЈ

Термоrтилскиот лроход и страwно пленел и ру.wе.л низ Бео1·ика и Атика , наоѓајќи: се пред

npawr

на

Пелопонез. Без да "Јека многу, Уран со своја11а ВОЈ ска тргнал 110 Самуила. Со з.ас~1 де11 :~.1 арш м~ша.д низ Теса.лија. Во Лариса го оставил целиот 11с110трсбен багаж и излегол на Фарсе.пската рамни на.

Таму ја преминал рекат~ Аn:иданус и преку врво ви-rс на Отрис се спуштил DO дОЛИЈ-1а•.га на реката С псрхеја. Тук.1 ја пресретнал Са111уиловата војска која се вра.1<:ала о;д Коринтската 1к.рЈ,1 сура со бora'l.' плен .

Бидејки во тоа врс:-.1е надошла и се азлсала од коритото реката Cnepxeja, nреминот на војска та преку рQ-ката бил неможен. Самуил наредил вој ската д„ се утабори и да се од:-.1ори за реша вачката битка, што требало да почне по сниж ува њето на водостојот иа реката . Са..'1Иот тој, rrpи вак

виот водостој на рекат-а, не верувал дека Никифор

12 Уран, кој исто така ја утабори.тr својата војска на

спротивниот брег на реката, ке може да се 11ре фрли на јужниот брег за да у.цри: ненадејно

на

неговата војска .

Но, она што не го претполагал Ca111y~·1Jr, ro сто ри:л Никифор Уран. Кога уморената Са:.,:уилова војска сп:иела, Никифор Уран нашол место на кое реката може.1rа да се преброди и успеал да ја

npe-

фpJD,[ уште таа нок: сета своја војска на јуж1шот брег на

Cnepxeja.

Преоѓањето ва византиската ВОЈ

ска било толку вни:.rателно, што Самуиловите стра жи HИUJ'I'O не сети:ле. Така византиската -вој ска се

нафрлила врз сонливата

Самуилова

војска.

На

станал rоле:-.1 колеж во -кој н Самуил и н:е1-овr1от

син Гаврил Радоr.тр биле ранети. Меѓутоа, за да се спаси, Самуил со снпа си Радо:--1ир се скрил ме: ѓу труповите 11а убиените војшru.и 11 се преправал како да е убиен. Т::~ка меѓу труповите ТОЈ и син

по:.шна.ле цел ден. Нокта. кога Визан1-ијцнтс веру вале дека во nрвнот удар се nобеrnати, Са,tуил

Радо11шр ја искористиле збр1<ата и r1збеrа~1е . Голем де.11 од неговата војска би.• нсклан, а еден дел за

робен . Самунл со матr остатоци од војската, nреку Етолските плаm1ни и пла1лшата Пинд, 1Јрнс111гна.л во Преспа. Во тоа вре:.1с, Пнк11фор 'Уран со голем r1 лсн од луѓе н матср 1 rја.1ш тргнал за Солун. По овој катастрофа:[ен nораз на Самуила му бил потребен ом,rор, за да ги среди своите редов11 .

Како ш1'0 rпп.цува :1ето11нсецот Јахја, веднаш ло овој пораз Са.,rунл испратил пr1смо до Вас11 ·шј Ј I, во кос

силиј

:-ry ветува покорност и Ј11оли за мнлост . Ва II, кому ::-.1ирот во овој де11 на Иl\mернјата ::-.1у

биЈ[ нужен, а 11'::-.fајкн

ro предвид Саму11лов11от по

раз при реката Сперхеја, бн.~ готов, како што вс.11-1 Јахја. 1\а се согласи на преговори за сжлучување

¾6·~~ i(.Jyp .11

Самунлозото царство .цржаmm граннца)

(- . - .

14 примирје. Меѓутоа, с.м:ртта на бу rарскнот цар Ро ::-.1а1Ј во Цариград во

997

година, со

1<oro

се гасела

бугарската династија, довела до неочекуван пре с.врт. Кога чул за сr.tртта на последниот потомок

на бугарската династија, со u.rгo бугарската царска круна станува.."tа слободна, без никакво стеснување

Са.::-.tуил ја узурп:ирал круf-!ата и себеси: се npor ла с1ш за цар. Како оде:~а таа узурпација 1-1а бугар ската ца.река круна од страна на Самуила, каде е

крунисан Самуил, од каде е ;:~;обиена а<руната, Roja Вас:илиј II во 1018 година ја нашол во Са.?--rуилова11а риз аи-ца во Охрид, денеска то-чно не се знае, би

,деј ки изворНЈ1те материјали ни.што не зборуваат за овие детали. Знае~1е само дека Васи.n:иј

II,

вед

наш ги прекипал с.и1-е разговори околу nри."rtИрЈето,

кое n o барање од Са1\rу.ил започнало по поразот кај Сперхеја. Штом разбра.,: за круни:суваљето на Са.Nуил со круната на бугарските цареви , навреден од овој сажоволсн акт на Самуил, Васr1л11ј 11, к.ој бтrл зафате н со војна на Исток, вед н аш ,1у наредил

на Нr~кжрор Уран, со војски те да на.влезе во Са :муиловата територија.

Наскоро, солуттокиот страте~ Пикнфор Уран: 11авлегол во Самуиловата тер иторија. Во ТО] поход

Уран бил nретпазтrв, бндејЈ<.11 верувал дека 11ро тн.в

11ero ке тргне Самуил. кој пак не реагирал на

упадот . Сам.у11л, всуwност, са~то се npenpaeз 11 како

;:i.a неr.1а толку с11.1н: за да може no 11оразот Cnepx:eja енергич:но да им се спротивстави на

кај

Ви

за11т11јц11те. Меѓутоа, тој уwте во вре~1ето на пре rовор 11 те ги консолиднрал сеоиге воени си.111 со на

мср:l да гн уnотребн во друг правец. Веднаш

110

своето прогласување за цар, Саму11:л ·rprнa.rr со сво

ите војск-и на север во правец на Ду:кља, кој а се-

15 наоѓала во вазална положба спрема В11зантија. И додека Никифор Уран со своите војски се задр ж ал

пред

утврденцте градов.и

во Македонија,

Васи лиј lf бил зафатен во војната на Исток , Са муил се нафрлил на земј ите на дук ља нс:к).(от кнез Јова н Влади:мир .

Бидејки Драчка'('а област со градот Драч ода:\1-

11а била лод негова

власт,

Самуил без нш:акви

лре•m;и влегол во Дукља, која се н аоѓала на север

од Драчката област. Кнез Јован Влади::-.1:ир, кој с.110ред раскажуван,ето

на

дукљансКЈ1от

гrрезвитер,

„бнл свет маж и не сака.тт некој од негови'rе луѓе да заМ1..Не во војна, се nовле.кол см:ирено со целиот

народ во планината Облик". Кога лриС'l·иrнал Са Nунл, rтродол:жува духљанск~1от презвитер, и кога 131.џ:rел дека не може да го надвие кнезот, тој еден

дел од војската остnвил во подножјето па п ла11н

~1ата Обл'И'К, да го дe:-.nre и да го чека Владн~п1р, а

друг дел исrrратил да го оле.ади градот Улц~,rњ.

Самуил, кој заnо.еедал, како

UJTO

вeJLtr дук

.љанскиот презвитер, да ro викаат со ти•рулата цар, испратил пратеt-LИци кај Влади..'ltира со порака :

Владн:..ч-ир со целиот народ да слезе од планината. 1\1еѓутоа, Влад:и.-.111р не се лотч:иRИл на оваа зало

.вед. Тогаш, како што раскажува дукљт-1.ск:11от rrре

зви·гср. жуланот на Ду-кља, инаку втор човек по

кrreзo·r. му ветил на Самунла покорност и го извес

-тил дека .ке му ro предаде Владижира. Kora Вла

Д}t.."'1Нр доо L1ал за 11реда.вство,го, а за да не настрада

народ◊'Р кој бил со неrо, ги собрал снте, се лрост11л со 1пm и слеrоЈЈ сам: од планината. Обшtк. По nрс-

дава.ље'ГО Са.,1уил како заробеш1к го 11 сnратил Вла .ДК\1Ира во Преспа , додека тој не можејќи да ro освон У:1цш.b, разгневен трrн.ал за Котор, Ј'О осво .и.~r,

н о·гту ка

со војската тргнал кон

Дубровпик.

16 Онсадата на Дубровш1к не до11ес.ла успех. Гра дот бил од сите странн добро утврден, а за напад

од море Са.муил неr-1ал флота. Не м::ожејки да го заземе Дубровник, Сам:унл наредил да се заоалат околните .н аселби, а тој упаднал во Требиљската и Захумската област. O.вде Са:-.1уил го заробил Ј1 чичко ·му на Јован Вла,ц~{!11ир, кнез Драго:чир, коrо, исто така, го испратил како заробсн11 к во Пресна, а са миот тој со војската се спуштил кон морсКI1от

брег и по него продо-лжи..11 на север. При овој по- ход Сам.уил пленел, рушел и опустувал се што му пречело. И така тој по:-.rnнал крај С11л:ит и Трог.11р и сти гнал nред ѕидиштата на Задар.

Со оглед н.а тоа што веќе бил многу одцалече н од својот :матичен центар, од М:жсдонија, а веќе па се.вер се простирала хрватската држава која :1Јо

жела да

:-.-ry

се суnротставrr во случај да ја пре

мине нејзината 1>ериторија, Саму11л се запрел кај Задар и се е.вртел кон Јужна Босна. Преку Босна тој стигнал во Рашка, откаде што се врати '1 во својата лрес'ГО."1.Н'И'На Преспа.

Во Преспа Саму11л не се задржал многу . От како ја омажнл својата керка Косара за дукљан скиот кнез Владиf.vrр, во кого таа се заљубила,

Самуил ОдRОво тргнал к он Епир и Теса лиЈа. Во тие области тој ги разб 11,, византио.ки·rе rарrшзош1 и ов 1,rс земјн ги прнпо11,'I кои своето царство. Вла диr-1ира, пак. како зет то 11сnрати.,: назад во Дук... а,

каде urтo како господа р на Дукља ке nродолжн да го владее својот народ. Меѓутоа, бидеј !(н во тоа вре,\(е 1'радот Драч

,.,.:--,

бr~.ТЈ предаден на Внзантиј

цнте од стра1rа на Хрнсилп, и тоа непосредно no бегството во Цариrрад на неговиот зет Ашот со

керка Ј11 у Мирослава, Саi\1уил со 11склучо-к на гра дот Дра•{, ја ЈТриклуч11л Драч.ката област кон В.1а-

/ ··

17 дн:-.шровите зе:11ји. Заедно со Влади.мира го nyu.rr11 л и неговиот чи •1к о Драго:.-т:ир, кој се врат~•л да в,,а дее и натаi\·tу во Требињската и Захрtс:ката Област.

Иако Са..,1уил кон а<рајот на Х век биЈt rосло дар н:а 1'0Ј1 ем дел од Балканскиот полуостров, се nа к неговата држава не била толку силна н ц.врс11а. Неrовите воени силн не би:ле во сразмер со не говите царски потфати, кое најубаво се гледа од

иастани:те што ке услсдат. Пред се, nобе,rџ,1те 11а северозапад и отрењето на царството до размери довеле до исцрпување

tra

orpo::-.1.1m

неговите

вое11:и

сили, КОЈ1.ШТО ке :\ty бидат толку мноrу лотреб111 1 во наред,н-ите годин.и. И токму ова исцрnу:ваље н растурап,е на силите го забрзува процесот на про nаѓаљето н.а неговата држава. Царитрадската влада , за да го с пречи: бегањето на в~1за1tтиските старе

шини: кај Самуил, како што бало с:ту чај со Ва тоц и Г ла13ес, како и: за 7\а rн стссн11 границпте 11а неговата држава,

со Са::-.rуи.,а,

решила

коне•n-~о да

кој, коrа бн му

консоли:днрање на

се пресмета

се дадо време

освоенО'Т'О, 111ожс.1. да

стане

за го

ле:-.,а опасност за лостоељето на Виза.11т11ја. Во истата годи.на, во која се слу ч11.10

бега

њето на сnоменативе вндш1 nрвешхн, како што ка

ж у ва Скилица, Васи.rrи.ј ll •ррrнал со воЈската npo•.r11в Самуиловите земјп . Тој од Цариrрад, нреку Е,прсне и Филипоnол (Пло:вдшз) се упатил коп Сре

дец

n o оној ист nат по кој одел во 986 година, за

време 1Ја 1 1 оразо•1· кај Ихти~1анскЈ1от проход.

Са

Ј\1уил биЈ1 добро и:нфо~rи.ран за движељсто на овие в11з::н-1тнск11 c r1.1rи. на че.'IО со византискиот цар, но

не покренал некаква акција . Не на11дувајки н а не кој посериозе н

omop,

Василиј

разур11ал „r,шory

тврдш1и " :во Срсде•Lката област . Но тој го nре1<и-

18 на.l'Ј овој поход, бндејки бил известен за нови не :.шри во СириЈа.

Иако Васит-1 ј

се вратил назад

со војската

се префрлил во Мала Азија., ие11ријатслс'l·.ва1·а nро

ТЈt.в Са,,.rу11ла не престанале. Во идната 1000 rоЈЏ1-на, лод раководс1·во на ВОЈсководци-те Теодорокан 11 1I 11 кифор Ксиф111ас, Вас илиЈ lI 11с nратнл, како што

вели Скилица, голе~~а ВОЈСКа во обл...с-rитс на Са :му11.ч:овитс владеења. Т11е војска и~{а.1е цс.1 да ја зазем.ат Буrар11ја и како nерифернз област да ја

оттргнат од составот на Саму11ловото царство. Не н,тдувајк11 на отnор, внзантискиrе во1ски без по го.пе~1а мака ги „презеле Вет1к и Мал Пресл ав и Плнсхов ", како II другите тврднни од другата стра на 11а планнната Ба.r~кан. Во Ca,tyH'IOBlt раце оста11.1.11 са.1110 Видин. Меi-утоа, удар11те што Визант11Ј цнте ги насочувале кон Македош1Ја, Са.111унл се когаш вн1D1ате. шо r11 с.,едел II силно 1L,1 се сnро т11вставува 1. Тој знае.'l дека покорувањето 11а Ма ксдоннја е нстоврс;-.1:сно краЈ на негооо·го влацееље.

Затоа и неговиот однос кон ваквнте 11оход11 на Ва си.1111 11 бил nоинакоз одошто во случаите .кога се работе:10 за nерифер11111'с об,1аст11, какви што

б11ле Бугарија и.111 некоЈа

;\pyra

Мсѓу1оа, н 11 са.,шот Васи.1Ј1ј

ректно на 1!аксдони.Јn,

об:rаст.

не удирал ди

uo срсднштето

на Са111упло

вото царс-:-во. Iferoвитl• :-,.·дарн Н)1але цел да rи от тргнат пср11фернн-е об.,:\сти на царството, за дури

подоцна дu биде освоено неговото срце. Затоа во 1001 гоЈЏ111а Вас11.11нј Il од Солун тргнал кон Тс Сi.1.-ШЈа н Јужна :r-.1акедо•111ја. Во ОВОЈ поход тој Ја зазел Всреја, · Ј<Оја Добро,~ир му борба. С.111ч, а су,1б11на ја

снашла

храбро Ја бранел Пикусшца. КОЈ

Ја прсда:1 и Сер;зија,

без коЈа

Н<' <'акал да чуе

19 за некакво доброволно nредаваље на градот, што

му

1'0

нудел Васитч 11. По кажувањето м Ски

лица, IIикулица храбро се борел и Ја бранел Сер вија . А кога 110 тешките борби ВасИЈЈЈtЈ

II успеал

да ги освои 11рви'ге бедеми, Њ1Ј<ут1ца со војската

се nов.'1.Ско,, во тврЈЏ1ната, даваЈkИ решитеден от

пор. На крајот и тој отпор бил скршен. Надмок11ите виза 11тиски сили уnаднале во тврдш1ата, каде

што го заробн.1.е Никулица н многу неrови војн11~џ1. Додека ВОЈ Н),1ЦЈ1те биле распрснати по Трак.11ја од страна н а Василиј П, ЈЈ1u<ул:ица 611.ТЈ нсnратен во ЦарЈLrрад.

По заземањето на Сервија Васи:шј 11 тргнал на југ кон Tec.u:iиja. Меѓутоа, таа си:туацѕ-1Ј а вед

наш ја искор11сти~тr Са~tу11л н со војската тргнал

на Сервија, каде што му дошол на помош н Нн кулнца, КОЈ 11-збеrа.1. од Цараград. Васи.-rиј

11,

кој

брrу свршн:r со Самунловите гар11изон:и во Теса лија., веднаш се упатшr кон Серв11Ја. каде што Ја одбил Са:-.1уи.1овата војска и повторно ro фати., Никулица . Овојnат му ставЈЈ.тr nранrи и 'гака око

ван лиј

ro 11

испратил во Царшрад. Од СервнЈа Насн тргнаЈt кон Воден , кој набргу, без некоЈа

особе11а одбрана. паднал. По.го:виот бранител Дра жан, поради ваквото rrредаваље, добнл дозвола од

Bac11:r11j lI

с.11ободно да заi\111не и да се насе.,и во

СС1лу 11 . Меѓутоа, Дражан набргу ја ув11дсл својата

грешка н решнл по секоја цена да пребегне кај Са.мунла. Двата обнда за беrство би.пе спречени, а кога трстnат го фа111ле во беrС'ГВО, В11заитr1Јц11те

иаб11.11с на колец.

Васи.111ј lI, коЈ )3 о-гrрrна., од составо- на Са му,н ловото царство Тесал11Ја и дсловн на Јужна Македонија, а пред тоа и БуrариЈа, реш~,л да ги

лрефр.1111 опер~~џште на Подунавјето, да го зазс:-.1е

20 градот В11дин, nоследното упориште иа Солун на

овој простор, а потоа низ Моравско-вардарскО'Го н

Стру:-.1.ското nоречјс да навлезе во Македон.ија. И

додека Васнлнј 11, во 1002 гоw,1на, го оnсадувал

Вид,,ш, Самуил го искорист11л моментот и со rо

лсма војска трmал низ Тракија кон Едрене. Цсл-га

.,1у била да го врат11 Васнл11Ј назад п да ен 11 з1'1ери: со

него

r 11

сит.11"е.

На Голе.ча Богородица,

,.кога

rраѓаннте

обичај држеле јавна свеченост во Едренс, Са:11у 11л за

onwтo

изненадување уnаднал .во

градот " .

Но наскоро Са1чуил со војската трrнал кон својата ма'l·~tЦа

Македонија, бидејки се надевал на nро

тнвудар од Васит1ј Н, кој во ова време го зазел

Вндин.

Така и се случи:ло. Што.м Василиј lI го зазел

В11д11.н, а истовремено разбрал за nоходот на Са111уr1л, тргнал

со

војските

низ

Поморавјето

кон

Сконје. Како ;,r Самунл во Тр:~кија, и тој палел, nустошел н тrенел . Излеrувајки пред Ско11је, Ва

с11лиј

II наишол на Са."1уило-вите nретходшrци. На

бргу дв:~јцата царови со своите војски се нашле еден спроти ;rруг, едниот на едниот брег па Вар дар, другиот на друrиот.

До колку што може да му се верува на Ск11-

л11ца, С.r-1уил н овде ја направил онаа ~rста 1·рс111ка поради кој а претрпел пораз кај реката

CncpxeJa

во Грција. Бндејки било есенско ДОЖДЈ!IЈВО вре:.1е, а Вардар надојден, и овде, хако што к.ажува Скл-

11r1ца, С.u.1у~1л сnокојно ја ост.:~ш1л војската иокта да се о,1мори, всру-вајки дека нема д:1 се случи она што се случило кај

Вардар е голем-а река

Cnepxeja,

односно дека

не ке може да се nрег:~зи.

Меѓутоа, како што ве1rџ Ск.илица, еден в11зан

тисКЈ1 вој1u1к иашол нре:шrн лроку реката и

из-

21 вестил за ова Василиј

II,

кој

npe""-y

нокта ја nре

фрлил својата војска на цруrио-г бреr. Незабе:1е жан од Саl\1уилови'l'€ војш1ци, тој го повтори:~ она што се одмrрало кај СперхеЈа. Са..--.1уиловиот цар ски ш.атор 11 целата опрема, како Ј1 при Сперхеја, nадна:rс во рацете на Василиј Г1.

Со паѓа11„ето Е1а Скоnје, на Васи:шј

11 му 611.л

отворен naтO'l' ло дол1,111ата на реката Вардар. Ме

ѓутоа, ни овој лат Васнлиј 11 не111ал с:-,елост да удр 11 во срцето на Самуиловата држава, туку 'l'рr

нал

i:ra

северо-ис-fок и го олсадил Псрнr1к.

Но опсадата па Перник не била толку лесна 11 едноставна. Храбри:О'r војвода Кракра Ј.ш дал ре шителен отпор на ВизантијцЈ.1те, предводени од Васн.лиј П. Од дРуrа c1,pw.1a, географската аоложба на оваа тврдrша бнла таква, што при шзnадот на

Василиј

JI :....у

создала посебни тешкотЈ.1н.

Не можејки лесно да упориште,

B::ic11mrj lI

ro заземе ова важ:но

му се додворувал 11а Кракра,

ве1')'вајки му голем.и з-вања и nодароцн.

llo Кракра

не сакал ш1 да чуе за се'Го тоа. По подолга безус nеwна опсада и откога заrшrале 111ногу византиски

војници залудно, Васил11ј

наредил да се крене

011садата од градот и со војските преку ПловДЈ1в се вратил во Цар1;0'рад.

Победите на Василнј

во овне го,u.111111, што

до-веле до стес11увап,е 11а СаЈ11унловата држава на еден

мал,

но

хомоген

nростор,

не

останале без

последици и внатре ~о зе;\1јата . Иако веднаш по nовлеЈ<..--увањето на Василиј

JI C.:i,1yJ1.1

презел па

пад на Солун, nри што успеал .:1а 1'0 фати во заседа дури и солунски.от дуке Иван Х:нлдио, сепак овој пораз на Византијцr11·е 11е можел подалекосежни

11оследи.цн.

,:r;a

~-rма не.какви

22 Васили]

кој

II,

по овие победи, иако не пре~л не

решавач ки удар се до

1014

година,

поради

зафатеност со ВОЈНИ во ~а ,1.а Аз иЈ а и ИтаЈЈија, се пак не го оставил на спокојство Самуиља. По nо влекувањС'ГО од Ба.nканот и no nрефрлуваље-го на боиште'Ј·о на Исток, тој не пропуштил ниедна го дина да не испрати

некоја казнена експедиц11ја

nро'1·нв Са:-.rунла, водеиа од искусни војсководци.

Mei·y

тне ::-.1ногубројнн

походи од

1007

rодшш е

значаен особено оној од 1009 година, коrа истоЧЈ10 од Солун Васи.1ЈИј II му нанесол сериозен удар на Самун.1а. Поврс.ченнте напади, што г11 nрсзе:ма.Јt Васи

тrј

не~.tале

lf,

вид на

една систем:на

војна за

уништуваље . Тие всушност биле условс1т: со не мирите шrо во тоа време избувна.пе на Исток, во 1003 година, а особено со востанието во Итал11Ја

од

1009

година, во градот Бари н Алулија, на чне

че."Iо стое."I ВОЈВодата Мело. По до.'lга

1r теwкд

борба

Вас11лиј П не само што успеал да rи сми;р11 рабо тите на Исток:, туку преку својот во3сководец Ва силиј Аргир

задушиЈЈ бунтот во ИталиЈа на че

.'IО со прочуениот Медо, КОЈ во почетокот им задал мноl'у

тешкотии и ма.1<.11

на

в~1за.нтијцнте.

Овој

бунт завршљ"I со паѓањето на rрадот Барн во ви за нтиски раце, :на

ју1ш

1013

rо,цива.

Сиве овие настани, што ги анга;киралс виз.~.н

тиските сили, биле nоrодни за Сам:у.ил, бидејки поз111·ивно вт1јаеле врз консо.rn1дираљсто на вое ните сили ѕо неrова,,а земја. Со 11ра.во забележува Рачки, дека војводата Мс.110, кој се борел на пул ската земја, се бореЈI во при.тrог и на Македонија, макар што ТОЈ за тоа вооfПllто не знае.11. Ток:111:у вој СКЈ1тс, што ја з::~ nоседнувале Македонија, биле ис-

~ Ј ~ U={J l}=П /4\ ш 11Д°11 ~ П=Ut11 lН]~ ~ к1fV~r@ д@1т <k\ ~

,zt ~и@I}={\ ~ 1 ~~r i~~

rr~ ~ ~ I}={t~т ~ ~ n=u ~u ~ ~ \Нl ll={l fb \f Ј\~ [П}@ ~ ~

~ll ~W\~,r t~ \b ~D=(t~

ГНl ~ ~ ~ ~@V (С t!Jf\)~ \l?

~~(%ММЈ\~~(~

~=~_@@/ir1 ~ ~lf ~«

1t)Zo·.~~1f{l~1A~ B a-rm1c

на

11вд;-роuнат:~ п110•1а на ро,:1.11тел111с на цар Самуш1 од 993 ro,a1111a

24 пратени nротнв Мело. Затоа и Самуил не ја лро

оуштил таа си1·уаLЏ1Јја. Напро1·ив, во тоа вреr.{е тој успеал

,::i;a

го поврати. Дра•r, кој 11м бил предаден

на Византијци.те од неговиот зе-.r Ашот и Иван Хрисилиј, како и некои други мес'l·а, меѓу кои 1·r Воден. Меѓутоа, вракање-rо 11а Дра"! и Водеп, како н на некои nонезначајни тврдини,

r1e

можело мно

гу да придонесе за зацврстуваlbето на оштрбе110-rо

царство. Во директен посед и уnра:вуваље на Са муЈ1Јt ='1У останала сшtо Македонија до реката Бис

-rрица на југ, до Средец 11а север

со градовите:

Перник, Мелник, Лиnјан, Струмица. Острово, Во ден, а на запад Јадранското Море.

Драч, упориште на бреrот на

Во ваква ситуација и: Васит1ј

lI, кој ги заду

~w1л бунтовите на Ис-rок и во Италија, реurил да се зафати со најважниот нелријател на БаЈО<анот,

со Самуил. Б,цејќи границите на ~муиловата др жава биле значително стеснети 1r се поклоnувале претежно со :Македонија, Васил:иј lI накраЈ се решил со евојата :војска дз удРи во срцето на Са муиловата држава. За таа цел собрал многубројна

вој ска, добро ја опремил н во no•reтoкo,r на летото на

1014

roдrнra тргнал во напад.

Самуил, iКО.:\1У r.ry било јасно што са ка Васи ли:ј Ј f, му тргнал со војската во nресрет. Знаејки

за маршрутата на Василнј, кој требало да nомЈ:-tне ш1з теснината меѓу планините Оrражден и Ве.ла сица, откаде

u.rro

редовно навлегув.1л Самуил, ка

ко што вели Ск:и.rrи.ца, решил на тој простор да се укоnа

и да постави цруrи пречки низ теснината.

Тука, всушrrост, започнала и решавачката борба, која. имала судбоносни nоследи~џ1 за Са:муиловата држава.

25 Василнј

11,

,кој преку Мосиноrrол, Др~tа, Сер

и Руnе.пската тесшша

навлеrол во долината

на

реката Струма. бил прис11лен да се зarrpe во Клуч ка1·а клисура, која била утврдена и добро бранета од Сш1унловата војс1,а.. За да

одврати од на

мерата да ш1влезе во срцето на Македонија, Са м:у,т испратил си.л:на војска, nод ко·манда на храб рнот Пее-горица, на Солун, каде што бил бранител стратегот Теофилакт Вотанијата. Самиот тој оста

нал и 11атаму да ги р~оводи операциите кај Клу~1- ката

клисура .

Меѓутоа, оваа а~ија не само што не го п з менила планот на Василиј lI да навлезе во срцето

на Македонија, туку не донесла ни победа. Ниту Васи:ЈIЈ,1ј

тргнал 11а rтомош кон Солун, 1ш1·у, nак,

Песторица однесол победа. Според кажувањето на Скиrо11.1,а, солунскиот ct·paтer Теофилак•Ј' Вота~1и

јата, со својот син Михајло, ~1у задал на Пестори ца 1·ахов удар, што, по1ѕ.-рај расnрсну.ваље-rо на. таа

Самуилова

војс1<;а,

мнозЈUrа

останале на бојното

nоле.

Победата на Вотанијата кај Солун З !lачително влЈ1јаела врз исходот на о:r,ераци11те што продол

жиЈrе во Клучката клисура. Појава1·а па Вота-н11јата со nленот кај Васи:rrиј

ттред Клучката кли

сура и го вратила д:;ухот на ви.зантиската nојска,

која по неусnешн:ите напади била ноколооан.а . Се1<ако и победата на Вотанијата ие='1ал.а да има так

ви. резултати, до колку nловдивс1п1<Уr стратег Ни кифор К сифија, со својот nоджолен план, не ја ре

шил би'М<ата ш1'0 се оди1·рала на

јули

1014 го

дина.

Пл.анот

на

додека Василиј

Ксифија се состоел

во следново :

и натаму, со својата војска тре-

28 пор е безнадежен no поразот што ro лретраел Са

муил кај Беласица.

-Убеду.ва.љ ето на крајот донесло плод. БрашЈ

те.л:ите на Ме.rrЈЈик добровод.но ја предаде тврд11ната, во која, по заземањето, Василиј Н го расту рил македонскиот гарнизон, а место него nоставн:1 визан·rиска војска. По заземан.ето н.а l\Iелн:нк тој

тргнал за Мосиноnол, каде шго на 24 окто::-.,врн 1014 roдmra дознал за траги„1ниот крај на Самунла. Од и.звештајо•r разбрал дека Самуил, како што р::~с

кажува Скилица, во Прилеп rи пречекал

своите

ослепени војници. Кога го вндел злосторс-nзото

!ia Василиј 11, Самунл не можел да ја преживее тра гедијата. Гледајќи ги ослеnените војници во тол кав број и н:а:ко во ред се nрибт,1жуваат кон него,

С.~муил немал силrr храбро да ја поднесе rоле:-.rата 11ecpelca. Тој се сви1'кал и паднал на земја. Пр11сутните, кои биле очевндци на трагедијата, му притрч:але и почr1але да ro прскаат со вода, nот

турај к:и :му под носот разни миризл11ви бн.,КЈ1, ко11 11а крајот 111у ги повратиле дишењето н свеста. Ко га дошол 11а себе, Caм:yr1:i побарал да

11ry дадат да 6 окто~.1вр11

се напие студена вода. По два дена, на

1014 година, тој умрел. Cмprra на Самуил донесе нов пресврт во ната

мошн-ите настани што беа судбоносни за оnста110-

1{от ЈЈа земјата. Иако царството со овој настан не пропадна веднаш, туку продолжи да егзнстнра уш те четир~1 потп1: години. сепак со поразот кај Бе :1асица и со трагичната СЈ\Јрт на Самуила з.аnочна

да се распаѓа сето онз што тој, во текот на 45 го дини владеење, успеа да ro создаде. Bcy wпocr, со неговата смрт започна да се pacnaia творбата што

ја создаде ·гој во која јадро и главна сила претста вуваа македоllските Словени. Престолот,

n.o Сi'11рт-

29 та на Са!'.1уил

зазеде неговиот еип Гаврил Ра

домЈ1р, КОЈ наред1tите години во Петриско кај Ос тров беше убиен од својот братуqе.ц Јован Влади слав. Во с~вруари

1018

годи.на од неnоонати лица

nред ЅЈЈДЈIНЈtте на Драч беше убиен и Јован Вла днслав. Крајо1· на Јован Влад~[Слав значеше всуш

ност н крај на СамуиловО'Го царство. Тогаш него вата жена Марија доброволно му r-и

предаде на

цар Васшшј 11 сите тврдиrт no Македонија, кој заедно со неа ro одвлече и македонското блаrо

родш1l1Јтво во Цариrрад, почестувајки

со висо

к11 чинови и титули . Обезглавеното селанство се повлече по своите кол.иб1,r, како креnоснИlЏ'! на

Византијците. Bcyu.rnocт, со тоа војната на Бал канот за ВаСЈЈЛИј

беше завршена. СаNуиловото

царство, кое како во приказна се рашири во еден

момент на просторот од Босна до Црно Море, од Срем до EreJ со коренот и стеблото во Македонија неповратно Ј.1счсзна, а од него останаа. са:11 0 разур-

11а1·11 тврдинЈI и илјадmrци ослеnе(lи луѓе Ш'l'О не

когаш ја соч1н-rуваа ударната сила на цар Самуил

РАДИО

СКОПЈЕ

БИБЛИОТЕКА „ СВЕТЛИНИ ПА МИНАТОТО" (ВТОРО КОЛО)

ТРЕТОТО И ЧЕТВРТОТО КОЛО ШТО ЗАТ ВО ЈУПЈf НИ НА

1968

f<E

ИЗЛЕ

ГОДИНА, ИМ СЕ ПОСВЕТЕ

ГOДИWIIИIIATA ОД ИЛИПДЕНСКО

ТО ВОСТАНИЕ.

РЛД1[0-ТIШЕВЈ13ИЈА

СКОПЈЕ

РАДЈIО СКОПЈЕ

Ј_Џ[[;ЈШОТЕКА „ СВЕТЛЈmи: НА Ј\ПШАТ0'1'0 " ТРЕТО КОЛО Д-р Славко Димевски

ТУГИТЕ ПРОПАГАНДИ ВО МАКЕДОНИЈА

Д-р Иван Ка11арџиев

СОЗДАВАЊЕТО

АКТИВНОСТА

НА

ВМРО

ДО

ИЛИНДЕН

Д-р Глигор Тодоровски

ПОДГОТОВКИТЕ ЗА ИЛИНДЕНСКОТО ВОСТАНИЕ

Д-р Орде Ивановски

МАКЕДОНСКИТЕ СОЦИЈАЛИСТИ СКОТО ВОСТАНИЕ

ИЛИНДЕП

Данчо Зографски

НАЦИОНАЛНИТЕ

ИДЕЈНИТЕ

НАСОКИ

И ДО

СТИГАЊА НА ИЛИНДЕН

Д-р Христо Андонов

ОДЅИВОТ

НА

Пољш1с1()1

ИЛИНДЕНСКОТО

ВОСТАНИЕ

ВО

СВЕТОТ

Ванtа Чашуле ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ

Д-р Манол Пандовски ЈАНЕ САНДАНСКИ

Д-р Гане Тодоровски

LO.

!'ОРЧЕ ПЕТРОВ М11ха11ло Апостолски ТРАДИЦИИТЕ НА ИЛИНДЕН И БОДИТЕЛНАТА БОРБА

л ектор:

СТефD.Ј<

дсп •,ео•

зиrпип

С копј е оо

•

мо р,r

пс,,оте 11 0

1968 r . •

110

НАРОДНО-ОСЛО

ГрафаЧЈСИ

Т11 р еж

Цепа о . ѕ, д И)I .

20.000

завод

_rоце

n р11меро.Ц1<

•