Војводите Коне Павлев и Мирче Ацев by forbiddenhistory

Тренчо Димитриоски

ВОЈВОДИТЕ КОНЕ ПАВЛЕВ И МИРЧЕ АЦЕВ

Библ11отекn: .Време 11 11стор11ја" Ед1n1нјn: ,,Македонски јуиаци од Пелаrоиија, Мариово

Прекур11д" - к1шга 111 Тре11чо Д11митр11оски

ВОЈВОДИТЕ КОНЕ ПАВЛЕВ И МИРЧЕ АЦЕВ Издавач:

„ Р11зн1н(а"

Прилеп, моб.: 076/615-509

Реце11зс11т11:

Д-р Ванчо fopfиcn Д-р Владимир Караџоски

Лектор: Анк11 ца Стојаноска Коректура: Соња Д11~штр11оска Технички уредник: Ил11ја А. Барлески

Компјутерска обработка: d~igo 1\tudio ":Ва1·lе" Корици: Илија А. Барлески

Фотографии: Трс11чо Д11м11тр11оски Превод r,a А11rш1ски: Каролина Крстеска Тираж: 500 примероци Печати: "Ацетон11" - Прилеп

CIP - Каталог111а ц11ја 110 11уб:~11ка1џ1ј,1 На1111011ал11а 1t у11н8(:јУЈ11тстска б116т1отска ·cu. Кл1шент Охридски·, Скопје 325.83-ОЅПавлсв,К. 325.83-ОЅЛ цсо.М. ДИМИТРИОСКИ,Трснчо

Војвод11тс Конс Павлев

М11р•1с Л цсв

I Тренчо Д11м11трноскн. -

Пр11лсr1 : Р11з111111а. 2016. • 84 стр.: илустр. : 18 см. • (Б11бл11отека Времен

историја) (Едн1111ја Максдш1ск11 ју11а11н од Пелаго1111ја. Марново и Прскур11д;к11.З)

Фуснотн кон текстот. • БсЈ1Сшка за авторот: стр. 81-82. - Summary Библ11ограф11ја:стр. 71-72. • Нс110011ат1111 помалку 11ознат11 збороnн:стр.

73-74. • Регистар

ISBN 978-608-4533-10-8 (к11.) ISBN 978-608-4533-23-8 (ед.) а) Павлсо, Коне (?-1885?)6) Л11св, М нрче (1859-1~1)

COBISS.MK-ID 94710026

Тренчо Димитриоски

.G~Ј.G~ДИТ6 К~Н6 П~.GЛ6.G И МИРЧ6~Ц6.G

nзнnu.

~А~11ЈД

Прилеп

2016 3

Вовед

Борбата за ослободување на Македонија во времето на турското ропство се изразува на

разни начини со манифестирање на македон

скиот непокорен дух и потреба за сопствено духовно експонирање. На полето на вооруже ната борба , освен помалите групи и поединеч

ните спротиставувања на тиранијата, се случу вале и, помалку или повеќе, организирани вос

танија со повисоки цели за ослободување на

целат_а територија на Македонците или н а делови од неа. Иако повеќето востанија успеале да се разгорат само на делови од територијата на Македонија во нив учествувале Македонци од повеќето нејзини области. Голем број од че

тите биле испраќани од т.н. ,,Македонски коми тети" кои биле формирани во повеќе градови во Бугарија. 1 Некои од нив имале задача да ис1 Иван Катарџиев,

Се~кк11от округ од Креснснското вос

тание до Младотурската рсвоIIуција, Кулrура, Скопје

1968, 44- 56. Вакви

.,комитети", односно, македонски

друштва имало во повеќе градови во Источна Руменија и тие имале за цел испраќање чети во Македонија и

подготовки на востание за нејзш10 ослободување. Така,

tорче Петров истакнува: ,,Ризов (Димитар, з.м.), Паница и Захариј Стојанов беа си поставиле задача да ги орга

низираат сите македонски друштва со центри во Плов-

праќаат чети во Македонија со цел организи

р ање востание и припојување на Македонија кон Бугарија. Зад таКБите организирања стоеле ЛИ'ШОСТИ како ДЈI~штар Ризов и Захарие Сто

јавов.2 Во април и мај 1885 година Рилскиот ма настир и Самоков во Серскиот округ биле со

биралиnrга на четите испраќа1ш од Бугарија .3 Во мај

1885 година

била груmrрана четата на

Адам Кал~шков , познат борец од Креснен ското востание, која броела 120 души и имала за цел да организира поголема акЈ.Џ~а во Ма

кедонија. Таа преку Ќустендил се обидела да

навлезе во Македонија, но еден дел од чет ниц:ите се оддале на разбојништва поради што власта презела строги мерки против НИD и че

тата доживеала целосен неуспех . Таа завршила див, Русе, Софија." Сам11от Петров бил испратен со пол номошно од централниот комитет во Пловдивда орга

низира комитети за востание во Македонија. (Вндн:

fорче Петров, Спомепu , Научен институт за нацио нална историја на Македонскиот народ, Скопје 1Ѕ, 16 11 17.)

2 На

1950,

почетокот на својата револуционерна дејност f орче

Петров и неговите совреме,ш ци Пере Тошев, Даме Гру ев II други во Димитар Ризов и Захариј Стојанов гледале

вистинсК11 .божества" . Подоцна fорче силно се разоча рал во Ризов дознавајќи дека како агент на Бугарската влада и:rра дволlfчна игра и со него бил во постојан кон фликт. Горче Петров, Споме,:ш , стр. 1Ѕ (Идеалите-ав

торитетите, ѕвездите uи беа Захариј Стојанов и Д.

Ризов.). Стр. Ѕ4. (Р11зов 1rграше дволична игра ...) 3

И . КатарЏ11ев. Сер скн от округ ц,, Ѕ2.

неслав но , со н ејзино разбивање во Ма ле ше.вско.4 Токму од оваа чета се одвоиле дел од чет ниците на чело со Копе Павлев, кој по потекло бил од Варош кај Прилеп, и дошла во прилеп

скиот крај.5 Следејќи ги скромните податоци во историската литература, која успеавме да

ја пронајдеме, на животот и делото на овој при лепски војвода му го посветуваме првиот дел од оваа КЈШrа .

Вториот дел од книгата ќе б иде посветен на уште еден прилепски јунак и борец за осло бодување од турското ропство, војводата Мир

че Ацев Симо поски од селото Ореовец, При лепско, кој извесно време бил комита во четата на Копе Павлев.

И . Катарџиев, Серскuот округ-, Ѕ3.

ѕ Георп, Трајчев, Град Прилеп (историскл, географски и стопански преrлец), Ма.кедонска библиотека , Софија 192Ѕ,

217.

Прилеп п Прuлеnско 1п1з псторијата, кн.

Институт за национална историја - Скопје, Прнлеn 1971, 24Ѕ.

ВОЈВОДАТА

КОНЕ ПАВЛЕВ

ВОЈВОДАТА КОНЕ ПАВЛЕВ Коне Павлев е од оние прилепчани кои не сакале да ги трпат зулумите на турските по

робувачи и со пушка излегол да се бори против тиранијата . Него го среќаваме во друштво со прилепските момчиња кои често доаfале во

судир со Турците во Прилеп. Овие прилепски момчиња биле надарени со посебна смелост и се занимавале со повеќе активности, кои често биле нелегаmпr и пpИ'ilffia за да бидат прогону вани: од турската власт.

Скромни: се податоците за раfањето, по

теклото и животот на Коне Павлев во Варош и Прилеп. Како ком:ита и војвода на чета го

среќаваме по времето во кое во Прилепско деј ствувал војводата Диме Шпке , кој 1879 година направил голем грабеж на поштата, која доа

fала од Велес за Прилеп. Всушност, смелите подвизи на постарите комити од ТЈ.mот на Шике биле поттик за помладите Македонци од При леп за јуначки дела . Времето во кое се појавил

Koue Пзnлев се одликува со напредна младина, која често се школувала, како во прилепските училишта, кои во тоа време доживеале нагла

сен развој, така и во училиштата од поголемите

градови на Балканот , па и метрополите на

ла'1

"' i::: V

= 0

"' = "' i-,

::r

.....1 i,;

Европа, како што се Солун , Софија, Белград, Москва, Петерсбург, Париз и други. Кове е еден од младите и смели прилеп чани, кои се нашле на списокот од смели мом

~шња, кој го направиле прилепските првенци, при организирањето чета за ликвидирање на

турскиот тиранин Чучук Сулеј:ман. Сепак не го

среќаваме во четата на Спиро Црпе и орѓија Лажот , веројатно поради неговата зафатеност со други слични активности.

За врската на Копе Павлев со Адам Кал

~mков, кој е познат учесник во Кресненското востание од 1878 година , немаме податоци. Дали можеби Koue Павлев учествувал и во ова востание? Во секој случај, познато е дека тој бил во составот на големата чета на Калми:ков ,

која

1885 година е разбиена кај Демир Капија.

Оттаму тој се вратил во Варош со своја чета, која била остаток од погореспомиатата. Со оваа чета, Копе Ламев се зафатил со комит ска активност за уништување на турските си

леџии кои го тероризирале сиромаШ1-1.ото насе

ление во прилепскиот крај.6 Во ваквата актив ност четата била помагана од повеќе прилеп чани од градот и околните села. Главен јатак на четата на Кове Павлев , како и на четите на 6 Г. Трајчев, Град Прмео ,

1111з историјата, кн.

217;

Прме11 1Ј Пptwencкo

1, 245.

Стојко од Вепрчани, Спасе од Дрен и Стево

Костурски бил Георп1 Трајков Староварос.к:п, кој ги снабдувал комитите со оружје, облека, храна и сл .7 Други јатаlЏ{ и помаrачЈf на четите во Прилепско биле Ничо Роканоски, Мирче Ацев СимоносКЈ1 (и двајцата подоlЏ{а станале

комити и војводи), Спт~ро Маскарот8 и др.

Г. Трајчев, Град Прилеп, 219.

~ Ис-го.

КОБНИОТ ТОДОРОВ ДЕН И

КРАТКАТА СРЕЌА НА ВОЈВОДАТА Според пшпувањето на Георги Трајчев, четата на Копе Павлев во Прилепско дошла испратена од задграиичните организатори. Во четата влегувале следните комити : Даме Козаров , Аце Чавлев , Ипчо Рокапоскн, Веле

Бешмаде, Јова11 Шашарајка , Ми~ко од Ресен ,

Васил Журко, Спиро Теоекеџијата, fорѓи Ори

mвчето , како и братот на Коне Павлев, Дu:мхо Павлев.9 Вкупниот број на четНЈIЦИте од Ко невата чета бил околу 11 души. Забележm-rво е

дека во составот на Коневата чета влегуваат повеќе прекалени комити кои учествувале во многу комнтски и ара:м:иски битки во претход ниот период .

Коне Павлев немал многу среќа во сво јата комитска активност како војвода на чета.

Многу брзо по неговото доаfање (враќање) во Прилепско тој е предаден со четата и во битка та која се заврзала со турската војска тој е теш ко ранет. Имено четата е повикана во варош киот манастир Св. Архангел од страна на m1т ропот Илија Педа со молба да го убие полјакот кој во Варош правел секакви зулум:и . Марко Цепенков дава податоци и за овој војвода и притоа пишува : ,,Коне му одеше по трагата на 9

Г. Трајчев, Град Прилеп , 217.

8. "' ,:Q ·а

"'t;j ::Е

е "'= Q. х

<( a:i

1 "' = "' ~

"'... "':.: !;;

"' = 0

(1)

d 16

варошк110 полјак за да го убие, Ч)'ЛКЈI голем зу лум лраеше ла варошаш1те 11 сакаше да се пр11-

берл во Варош со тајфата, тадв муклал луспјата "да го убие. Прати еден чоек до Ил. Педа emt• троло нв мапастиро свети Ар:шѓел, за една ве

чер да појди на манастир со сета тајфа." 10 Ова се случило пролетrа на Тодоров ден , но не сме

сигурни дали се работи за 1885 ИЈШ 1886 година. Имено, според податоците од Трајчев и книгата „ПрWiеп и Прилепско л1D историјата" може да се дознае дека доаѓањето на Коневата чета во

Прилепско се случило 1885 година, додека за битката нема конкретно датирање . (Кај Трај qев стои „пролетrа на Тодоров ден" и се добива

впечаток дека се работи за

1885 rодина. 11

Од

друга страна, на една фотоrраф1~а на Коневата чета има податок дека таа е фотографирана

1886 што може да зна ч:и дека таа во 1886 година се уште дејствувала). 12 За жал, нам:ерите на Илија Педа не биле чесНЈ.f. Повикувајќи ја четата тој во исто време 10 Марко Цепен:ко.в, Народни

uecrш , хн. I, 145. Г. Трајчев,

Град Пр1шеп , 217. 11 Г. Трајчев, Град Пролеn, 217. 12 Прилеп и Прилеnско ..., 245.

Според Албум-алманахот ,,Македонлјам битката кај манастирот "Св. Архангелм над Варош , во која залf нал Коне Павлев , се случма на Тодоров ден 1886 rодн на. (Ви.д11: Албум-алмава..t „Македоrmја", Објасm1телен

текст, Оддел

IX, Софија 1931, 61.)

Сл. 3 - Ничо Роканоск.и

ги известил и турските власти кои подготвиле

заседа за да ја ymmrтaт четата . Аскерот засед

нал зад зградите на манастирот и кога Кове стапнал на прагот на маистирот тие припукале

и тешко го раниле. 13 Турците го раииле и бра тот на војводата Д~u1ко во ногата, но тој успеал

да избега најпрво во Варош , а пагоа и во При леп. Војводата Коне Павлев со магаре бил доне сен во конаците на манастирот и тука, по крат

ко време, починал. Останатите членови на чета та, одејќи поназад, при доаfањето во манас тирот биле предупредени од првите истрели и

успеале да избегаат.14 Немал среќа да се спаси ниту братот на

Копе Павлев, Д11)tко. Другиот ден, по битката кај манастирот Св. Архангел, Турците тргнале по трагите од крвта која течела од раната на коми:тата и тој бил пронајден скриен кај не говата тетка од каде го зеле и го затвориле во

турскиот затвор во кој биле затворени Турци катили. Ноќта бил изложен на измачување од затворените Турци, кои скокале на неговото тело легнат на подот, му скокале на стомакот

и така го убиле.15

13 Г. Трајчев, Град Прилеп ,

217.

Исто. is Исто. Марко Цепенков, Народш1 пееш,, кн.1 , 146.

1 •

•

t::(

a:i

...

«1 «1

"" ;.а

§:

8 3

8. «1

i::Q 0

::.:

«1

..,. е::

СУДБИНАТА НА ОСТАТОКОТ ОД ЧЕТАТА НА КОНЕ ПАВЛЕВ Четници:те од Коневата чета по бегство то од битката кај манастирот Св. АрхаШ'ел кај

Варош, останувајќи без војвода избегале во ттре куридскиот крај и се приклучиле кои четата

на војводата Спасе од Дрен. Како што mшrува Трајчев, кон оваа чета се придружил и коми

тата и подоцнежен војвода Стојан (или Стојко) од селото Гудјаково. Преку летото оваа чета би ла случајно откриена од извесни ловџии, веро јатно Турци, во атарот на селото Селце кај При леп вQ месноста „Плазот". Пристигнал силен аскер и башибозук, четата била заобиколена од повеќе cтprom и била при:м:орана на битка. Бит

ката траела до доцна во ноќта . Биле убиени десе

тина Турци, а од четата бил убиен f орѓи Орuгап чето.16 Другите успеале да се пробијат и да се спасат. Четата останала до есента 1885 година,

кога се расформирала и дел од четниц:ите зами нале за Бугарија, додека војводата Спасе од

селото Дрен со неколку други четници заминал за Србија . Всушност тоа е судбината на пове ќето комити и одметиици од турската власт

во Македонија . Без оргашвирана сила која ќе ги поддржува нивните активности во Маке16

r. Трајчев, Град Прнлеn, 219. 21

·ѕ

"' "'

i:::

О:{

!;; Q)

=:; 1О

<1 V'\ ~

донија тие се приморани да бараат одмор од постојаното и напорно избегнување на потери те и борбите со турскиот аскер и баnmбозук во

соседните земји, како што се Бугарија и Срби ја, а неретко и во Грција. За жал, ваквата сос тојба била искористувана од владите на сосед ните земји за засилување на своите пропаганди

во Македонија. Тоа одело дури дотаму што не кои од македонските војводи често премину

вале во служба на четите кои биле формирани од странските пропаганди и во такви услови

не биле ретки случаите при: кои довчерашни

соборци се убивале меfусебно застанати на две спротивни страни.

По загинувањето на Коне Павлев свој а чета формира и еден од неговите четници Веле

Бешмаде кој, исто така, потекнува од Варош . Со него во четата стапил и Диме Тенекеџијата

(можеби брат на Спиро Тепекеџпјата кој бил во четата на Павлев). По кратко заедвичхо деј ствување Веле Беш маде и Диме Те11екиџијата се скарале при еден престој во селото Белово

д:ида и се разделиле.17 Притоа Диме Тевекеџи јата дошол во селото Ореовец и се засолнал во

едно трло во близина на селото. Сметајќи дека има многу пари неколку житеmf на Ореовец го

нападнале и ro убиле несреќш-fот комлта.18 17 18

Г. Трајчев, Град Прилеп, 219. Исто.

::r Q)

i::

Народот од Прилепско силно го доживе

ал настанот со загинувањето на Копе Павлев и испеал убава песна за војводата,неговиот брат,

четата и битката кај манастирот Св. A pxa1rrCJ1 над с. Варош кај Прилеп. Песната во себе содр жи трогателни моменти поврзани со маките на

ранетиот војвода и неговиот брат, кој бега пред

Турците со тешка рана во ногата . Таа е заrm шана од големиот прилепски и македонски

собирач на народни умотворби Марко Цепен ков од Прилеп .

t:::

"' "'t р:

t. "'"' ~~

:,' 0.

~~ = :::q С1)

~о t::"'

0. :>G i:;:

,;ј fa:i"'

"'=

~ !\'l~...if!.I §- t:

"'i:= р: С1)

2:r:

-t

a:i

0(1)

g.e, i::ci ,,, 0"'

: !;_ f- :,,:

§.,t ' "' 0

1О: t:(

:,:;

1 г--

<Ј

Марко Цепеr~-ков за Копе Павлев:

„Коне Павлев војвода, дојден од Софнјл

максус за да биди војвода на една чета 11да гоНR лошвте 11 зулумќарнте Турп.н, собра тајфа и си го зеде брата ен ДЈI~rка, та тprna да Й гони арамннте. Арво ама, не бн к'смет да 11,аруа

Кове многу, чувкл проклетв предатели го предадоа 11 погила заедно со брата си.Коне му одеше по трагата на вврошкио полјак за да го

убие, чунк11 голем зулум лрвеше на вврош:иш тел сакаше да се прибери во Варош со тајфата, та да му клан пуспјата ида го убие. Прати еден

чоек до Ил. Педа ешлропо од манастнро светл Ара11ѓел, за една вечер да појди на манастир со сета тајфа. Лроклетно Педа склонидан при мин дв it гости со еден знјафет. Така му рече на пратенвко Конев. А од друга страна појде

на уќумат 11 му кажа оти ќе дојдат крштн, да појдат и да

ватат живи илн да

11 нстелаат.

Отидов 20-30души qандаринватнја метернзн ло ленџеркњата од оданте. Едно влегуање в порта, сиромаси, и гр-р-р, лушкнте на нкв.

Конета на место го убнјл, а ДШ,rка го радија 11 ранет избега в град. Утрото по крвта го најдоа скриен у тетка си и го зедоа, та го кладоа во

турската апсана лрн .катНЈDЈте Турrџr, кај што

се затворет1. Ноќта беа го умрптле, рнлајќл на него сите Турци, спрострен наземи, на плеќи

како Риста и на мео му р1шале, токмонога, кол

А'Ј' што можат н не можат. Ете така се ско,rчаа тпе двајца браќа, обруж:нш против Т}'РСКЈЈТе

крволочттци. " 19

Сл .

Марко Цепенков

Марко Цеnев.ков, НароД)f11 песr[И, кн. I, 145, 14б.

Народна песна за Коне Павлев запишана од Марко Цепенков :

КОНЕ ВОЈВОДА ПАВЛЕ СКИ И НЕГОВ АТА ДРУЖИНА20 Се собрале кумитпте,

Кумнтите прнлеичатш; Се собраа на плашша, На плашта Маркој кулл,

В тешкп пости веллгденск11. Збор сторија да ми одат, Да м1r одат на манастир,

На манастир свети Аранѓел За тие да се лричестат.

И пратија овчарчето Да му кажи па маiеро да му зготви убав ручек.

Бог да бие калеш Педа, Калеш Педа епнтроло, Прати абер 11а уќумат! Пусти кумнтн дојдоа, Си седнаа на чардацн

И лушкнте ен извадоа. Си всиулнле горе-долу, Горе-долу планината,

Многу потера видоа, Сно мана стир сардпсаа, 20

Марко Цепенхов, Народо1Ј лесли , кв .

r, 145 - 147.

Се уплашија кумлтите И во дворо с11 слегоа.

Двајца кумнтн избегаа Низ горната мала врата, А двајцата останаа. Што фрлија од чардацн

И убија до двамнна, До двамина потерџкн.

Бог да бие калеш Педа, Што отвори да портите, Што ми фрли потерата,

И ЈдРЈЈја тој Колета, Го зедоа т1а конако,

Го раннја руси Димка, Руси Ди„ска Маџурчето, Го раннја во ногата. Се извлече руси Димко И се скрнло под кВ1,1ено.

Си отидоа потерата. Руси Димко се нзвлечха, Се нзвле чка во селото, Во селото, во Варошо, И ен појде кај сестра ен, Си потропа на портата:

Отвори мн, !tfнла сестро,

Нешто ја да ти кажам! Му отворила сестра му.

Дај !tЈИ, сестро, малце вода,

Оти сум јас тешко ранет,

Тешко ранет во ногата!

SUMМARY

In Мау 1885 the sqt1ad of Adam Kalnikov, а known fighter fi·om the Кгеѕnа rebel, was foгmed and it had 120 men, aiming at organizing bigger actions in Macedonia. Thгough Kyustendil, they tried to enter Macedonia, but а few of the men tL1rned into robbcгs and for that the Tt1rkish authorities took strict mеаѕшеѕ against them and the squad suffered а total defeat in the area of Maleshevo. Some of the troopers led by Ко11е Pavlev from Vaiosh ncar Prilep, lcft tl1e squad алd came into the area of Prilep. Копе Pavlev was one of those who could not stand tl1e tetтor of tl1e Tшkish enslavers, and decided to fight their tyranny. Не is mentioned togetller with ilie youлg men from Prilep who often ЉugJ1t the Тшkѕ. Не is kпown to l1ave been а member of ilie squad of Кalnikov, which in 1885 was cr-acked near Demir Карiја. Не retumed to Varosh witll tl1e rest of the squad and started his komitadji activity to fight tl1e Turkish violatoгs who teaoгi zed the роог people in ilie area. The squad ,.vas supported by people ofthe city and nearby villages. Georgi Trajkov Starova.гosk.i was the main ''jatak" ( helper) of tl1e squad of Копе Pavlev аѕ well аѕ ofStojko fi·om Vepгcl1ani, Ѕраѕе fгom D.геп and Stevo from Kostur. Не provided

the komitadji with weapons, clothes, food, and ѕо on. There were other· helpers to the sql1ads in Prilep, like N icho Rokanoski (both of tl1em late,· becarne komitadji and voyvodas), Spiro Maskarand others. Tl1e squad of Kone Pavlev had 11 komitadji : Dame Kozarov, Асе Chavlev, Nicho Rokanoski, Vele Beshmade, Jovan Shasarajka, Micko from Resen, Vasil Zhurko, Spii o Tenekedzija, Dzordzi 01igancl1e and Kone's bгotl,er, D imko Pavlev. Копе Pavlev wasn't much lucky аѕ а leadeг in his komitadj i activity. Аѕ ѕоол аѕ he had arrived in. Prilep, he алd his sqнad ,lv'er·c betп1yed and in the fight with the Tur ks he was heavi ly wounded. Actually, Ilija Peda Pitгop fгom the Varos\1 monastery of St. Archangel Micl1ael called tbe sqL1ad with а request to kil I tl1e field guard who had committed diffeгent cгimes . Unfortunate ly, llija Peda intentions wеге clishonest, because at the sarne time be called the sqt1ad алd contacted the Tшkish auth01·ities who afteгwards set up ал ambush to destroy the squad. T l1e ambush was set up behind the monastery and when Kone appгoacl1ed the п1.011astery tl1ey opened а fu-e алd wounded him l1eavily. The Тшkѕ also wounded his brotheг D imko in his leg but be managed to run away fu-st to Varosh and then to P rilep. Kone Pavlev was taken to tl1e monastery lodgings where he died sbortly aftel'. The rcst of the membe1-s of the squads, walking furthe!' back ,

whi le approaching the monastery heaгd the fiп;t shots алd гал a,;vay. Diшko Pavlev was not lucky, аѕ tl1e next day the Turks fouлd him hiding at his aнnt's hot1sc, after following his blood trai ls. The Turks took him to the Turkish pгison. That night tl1c Turkish prisoners jumping on his stomach tortured him to dead.

ВОЈВОДАТА МИРЧЕ АЦЕВ

СЕМЕЈСТВОТО СИМОНОВЦИ (АЦЕВЦИ) ОД ОРЕОВЕЦ

Семејството на Ацевцл (Снмоновдн) од селото Ореовец квјПрилепдало за Македонија

дури 15 ревопуцнонерн и патрнотн, борци за

ослободување на мвкедонскиот народ. Меѓу нив Мнрче Ацев претставува истакнатвојвода со поголем број бнткл зад себе за уништување т,а гone!rt број турски зулу,,цпт н тирани.

Меѓу четите кои дејствувале во Прилеп ско пред Иmmденското востание со својата ак тивност посебно се истакнува четата на Мирче

Ацев Симопоскn од селото Ореовец, Прилеп ско . Тој е член на ед:но исклучителво револу ционерно семејство кое со својата непокорност и спротиставување на ропск:иот жи:вот заслу

жува највисока почит и внимание. Ова семеј ство во селото Ореовец се доселило од Западна

Македонија каде се соочило со тешки услови: поврзани со неговата егзистеШ(Ија поради чес

тите зулуми на Турците и Албанците во тој

крај.1 Доселувајќи се во Ореовец, тоа брзо се вклоmmо во тукашниот жквот и се здобило со 1

Орде Иваноски, Борбеrшот оат оа ре&ОЈТ)'Ц1tо11ероото

семејство Ацеви, Прнлел иПрилеоско (1893--1918),Друш тво за наука и уметност

Прилеп, Прилеп 1991, 128.

«ѕ

" V

'~is ~ .

' .fH.' f'1I

«ѕ

~ r:::

v ~

l::t О

::f V а1

«ѕ

::С

8u Q.V 0~ «ѕ а1 :е

§0

b <v): ai (-, ::f u

~v «ѕ"' (-, а1

"'0 -:.: -

~ >,

:,,:

1::{

0 t

ar:::

висок авторитет меfу жителите. Потрагата по помирен живот н:и овде не била успешна. Ова

семејство повторно се судира со турските кати ли и насиmm:ц:и и доживува тешки трагедии со

затвори и убиство на голем: број "Шенови на соп ственото семејство. На местото на првиот гла ватар на семејството , кој бил убиен од Турците дошол Симов кој, исто така , бил често следев

од Турци:rе зулумџии, кои му поставувале засе ди за да го убијат поради неговото дружење со

ајцуците. Некои од :нив ги налаfал и ликвидирал со својата дружина и во соработка со пријате лите кои ги кмал меfу ајцуците . Постојано во судир со турските насилници и Clrмoo бил уби ен од ни:в, а по него глава на семејството станал

Аџ:и КовстаптШЈ Симов оски, кој морал пет го дшm да помине ва аџилак поради неговиот су

д:ир со турските катили.2 По враќањето негово то семејство повторно било често вознемирува но од Турците и при еден случај кога кај него дошле на гости некои Турци наситnnџr и кои

по угостувањето побарале пари за да и:м биде платено поради тоа шrо ,,си ги iЈlрошеле забui'lle"

при јадењето, Аџ:и Копста1rтив не можел да ис трае на таквото безобзирно од:несување и, зад но со своите синови и селаните од Ореовец, ги

избркал Турците со сила . Порад-и тоа состој2

Орде ИваЈ1оски, Борбеп:вот nат

...., 128.

Сл.

10- Петар Ацев

бата уште повеќе му се влошила и тој морал да зам:ине в шума.

По убиството на турските тирани, Чучук Сулејман , Јашар бег, разбојникот Квачка идр. , :меtу притворените од Прилепско биле и некол ку членови од семејството на Коnстантm1 Сн

моноскп. Тоа биле неговиот син Јовчеи внуци те Mlfjo и Мирче Симоноски,3 кои по шест месе ци: притвор во Солун биле испратешr на заточе ние на островот Родос. Подоцна Јонче умрел,

Мирче успеал да избега, а Млјо и неговиот СИЈЈ ГmП'Ор- Тасе бшrе убиеНЈi во борба .4 Ковстшmш

Симон оски по оваа трагедија се прибрал во се мејството, но ни тогаш немал мир. Него го уби

ле разбојници во Заполшка Река , во еден паз а рен ден, кога се враќал дома. Заедно со Ков стант1ш загинале и Иле, Дим е и Тасе , со што

семејството Симоноски било десеткува.но . Од синовите на Ковстm~тШI СIG1011оски останал

са.м:о најмалиот Аце, кој не дозвоmrл да биде скршен пред тешката трагедија на семејството,

туку„ н,ја собрал сета луТЈша, 11јупа чка одмаз да. На туѓа волјл не се покорувал л турска нога не сталнала на неговиот 11par." 5 3

Георrи Трајчев, Град Прплео (историски, геоrрафск.~1

т1 стоnански преглед), Македонска библиотека , Софија

1925, 212. Орде Иnа:носкlf, Борбеw,от пат-• ' Исто. ѕ Орде И ваноски, Борбеш1 от пат ·-, 128.

128.

Сл. 11 - fорѓн Ацев

ВОЈВОДАТА МИРЧЕ АЦЕВ МЈ1рче Ацев бил син на најмалиот од шес те синови на Аџи КопставТim Сnмопоски, Аце

Симопоски. Аце Спмоnоски имал, исто така , шестсинови:Мирче, Петре,Донч:о , Гога , Ил:пја

и Ордан. М.tрче се родил 1859 година . Татко му Аце бил голем земјоделец и сточар и распола гал со 12 чифта волови, 24 коњи и многу земја . По еден страшен помор на стоката во 1883 го дина семејството се соочило со голема сиро маштија и Аце се зафатил со кнраџиство за да го издрж ува многубројното семејство. За да

пренесува стока од Градско за Прилеп Аце Си моноскв позајмил пари и купил два чифта во лови. Понекогаш со него одел и неговиот син

МЈ]рче.6 Оделе по опасни патишта на кои пос тојано демнеле разни разбојници и Турци на силници. Оваа работа Аце не можел долго да

ја работи во мир. Неговите контакти со ко мит:ите и другарувањето со нив биле многу чес ти, а тоа не останало незабележано од Турците.

Поради тоа тие постојано го следеле и една лет на ноќ го пресретнале четворида Турци коња ници во местото „Камендолскл Унш" и го оте

пале.7 Според Георп1 Трајчев, убијците биле 6

ИС'ГО, 129, Г. Трајчев, Грnд Прилеп, 294.

Исто.

Сл.

12 -

Мирче Ацев

полјаци од селото Сирково, Тиквешко, а убис твото се случило напролет, за време на муСЈШ

манскиот празник Рамазан.8 Мирче се вратил дома со .мртвото тело на својот татко и со сто

ката која не била гибната од убијците, што е доказ дека убиството на Аце Спмо([оскл било направено поради одмазда .9

По убиството на татко му, Мирче бил ре шен да се одмазди. Се придружил во четата на

Копе Павлев, која во тоа време се движела во Пр1шепско и станал нејзин водич на теренот. Тој четата ја снабдувал со потребните работи, а ноќно време одел со неа на нејзmmте походи во ликвидирањето на турските насит-шци. Фор мирал и своја чета од неколку незадовоmmци од турската власт и почнал да ги уништува тур

ските насилници. Незадоволен од однесување то на членови од својата дружина, кои се од несувале како вистински разбојници, Мирче Ацев ја распуштил и се вратил дома .10 Во 1885 година тој е поврзан, од страна на турската

власт, со убиството на Копе Тенекеџвја , бил уапсен и со 80 други: прилепчани бил одведен

во Солун. Поради недостиг на докази набрзо бм ослободен, но Турците повторно "l,f'f се зака нувале со убиство. Среќно преживеал неколку 8 9

Г. Трајчев , Град Пралсл, 294. 0. Иваноски, Б орбсn11.от шп -·, 129.

Исто.

Сл.

13 -

Мирче Ацев со другари

засеци кои му ги поставувале со цел да го уби

јат. Поради ваквиот живот тој повторно сере шил да формира своја чета, но останал војвода само еден ден бидејќи неговите четници се ис

rmјаниле уште првата вечер и, :многу разочаран, ја распуштил четата и заминал за Софи-ја .11 Во

Софија станал многу бЈIИзок со Гоце Делчев и од него бил испраќан на голем: број задачи, кои успешно ги извршувал. Поврзан со убиството на претседателот на бугарската влада Огамбо

лов, тој бил фрлен во затворот „Црната Џамија" каде одлежал три год:mm . 12 По издржувањето на казната во 1899 година Мирче Ацев nо.в·гор но формирал дру-'жина и го среќаваме во повеќе

битки со Турците и тоа во Неврокоп, на Папас Чаир, Петрич и на Ат,_ Ботуш. По враќањето во Бугари-ја бил интерн:иран . 13

0. Иваноски, Борбс~шот

пат

- , 129. Георrи Трајчев

nпшува дека Мирче Ацев од Солун ~избегал" во Софија.

(Г. Трајчев, Гр:~д Прилеп, 295.) Г. Трајчев, Град Пр,тео,295. 0 . Иваноски, Борбе~mот nат ""• 129.

12 13

Г. Трајчев , Град Прилеп,

295.

Сл.

14 -

Гоце Делчев

АКЦИЈАТА ЗА УБИСГВО НА

НА СИЛНИКОТ СУЉО ПУШКА ОД СЕЛО ДОЛНЕНИ Мирче Ацев, како војвода на чета, бил многу активен и постојано ангажиран во осло

бодувањето на македонскаrо население од тур ските насилници. Според пшпувањето на Геор

rп Трајчев , тој пролетrа 1900 година повторно доаfа во Македонија со чета во која бил и Гли гор Соколов - Љаме 14 , кој по потекло е од село то Небрегово , Прилепско и кој подоцна бил вр буван од врховистите и србомаmrге и станал вој вода на чета на српската пропаганда во Маке

дшmја . Четата на Мирче Ацев била формирана и раководена од Револу!Џ{онерната организа

ција и, освен морално политички и воено, тре бало да дејствува и на полето на аrитацијата и револуционернаrо оgганизирање на населени

ето. Еве што пишува Горче Петров за оваа чета: ЗаЈ,пmале со чета сегашш1от српскл

„ Отука

војDода Гшпур, како четшЈН. под војводството на Млрчета Ацев. Оваа чета замива отука ( од

Бугарија, з..м.) како наша, прилепска чета. Во Прилеп Тренков успеал да го отцет1 Глиrура и така образувал своја чета, врховлстлчка." 15

•~ 0. Иваноски, Борбеn11от nот ,ц, 130. u fорче Петров, Cuoмeou, Научен институт за нацио нална ис-rорија на македонскиот народ, Скопје 1950, 106.

Вториот дел од својата задача, кој бил прима рен, оваа чета не го исполнила , пред се поради нискиот степен на образование, како на војво

дата, така и на членовите на четата.16 При ова доаfање Мирче Ацев со својата чета извршил напади и убиства на повеќе турски насилници, кои го малтретирале сиромашното македонско

население. Притоа тој ги уб1m крвниците Топу

зот и Порезот17 , а организирал и заседа на позна тиот насилник и крвник од Прилепско Булп мав, која не била сосема успешна бидејќи овој силних, кој вршел секакви злосторства во овој крај, не бил убиен. По враќањето во Бугарија, тој со големи почести бил пречекан од тамош ните прилепски еl.шгранти.

Пролетта 1900 година во четата на Мирче Ацев се наоfаат четниците: Гm1rop Соколов од селото Небреrово, кој подоцна станал војвода

на српска чета, Стојан Акчијатз, Стојче Добру шавецот , Јордан од селото Књаже, Стојан Дп митров од селото Подмол, Јордав Штпnјаичсто и др.18 Во четата на Мирче Ацев се приклучил tb

Димитар Димески, Македонското ш1цЈЈош1.лт10 осло

бодптеm~о д:1шжеље во БптолСЈШот вnлзет (1893 -1903), НИО „Студентски збор", Скопје 1982, 376, 377. 17 Исто. Г. Трајчев, Грnд Прилеп, 295. tR

Г . Трајчев , Град При леп,

230.

Киро Пунтески ,

Рев муцnоперuзтз дејност во Прекурпд (крnј na Х IХ почеток па ХХ век), Прилеп п Прилепско (1893 - 1918), Друштво за наука и уметност, Прилеп 1991, 84.

Сл.

15 -

Даме Попов од е. ДолнеШЈ

и Николе Бошков од селото Тројаци, Прилеп ско, кому како активен член на Организацијата 'МЈ претстоела опасност да биде убиен од силни

кот Булпман ага 19 , кој имал кула и чифлик во селото Царевиќ. Првата акција на оваа чета

била договорена за убиство на насиmrnкот пол јак во селото Долнени Асан Суљо

Пушка од

кого проплакало целото село. Во извршување то на акцијата му се придружил и Даме Попов од истото село, кој подоцна станал и војвода, а учествувале и други жители на селото. На 27 јули стар стил, односно , на 9 август нов стил

(св. Пантелејмон ), истата година, членовите на четата смислено предизвикале пожар на сене

то на Суљо Пушка за да го намамат и да го убијат. Трчајќи да види што станува со сеното,

Асан Суљо

Пушка , налетал на поставената

заседа и на куршумите на пуш ките на че'Пfи

ците.20

По настанот со заседата поставена на Суљо Пушка , турската власт направила голе ма истрага во Долнени и притоа биле затворени

повеќе лица од селото. Mefy другите биле зат ворени и свештеникот Иван Ангелов и него вите синови Цnетаn и Даме. Свештеникот ум19

К. Пунтескн, Револуцноnероота дејност в о Прекур11д

"'•83. 20

Г. Трајчев, Гр:~д Прuлсп,230. К. Пунтески, Реоолуцоо-

11сроата деј:ност во Прекурид.",

84.

Сл .

16 -

Ни кола Бошков

Тројачан чето од

е. Тројаци, Прилепско

рел во затворот, Цветан бил осуден во Битола,

а Даме бил ослободен.21 Само неколку дена по акцијата во Дол нени четата на Мирче Ацев повторно влегла

во акција. На

15/28 август 1900 година (Голема

Богородица), во местото Црници кое се наоfа крај стариот пат Прилеп-Велес кој поминува преку превојот Дервен, на околу 15 километри од Прилеп, таа му поставила заседа на Фер:-~т

Ружди-бег од Охридско , при што тој бил убиен заедно со тројцата негови гавази (телохрани тели).22

Четата на Мирче Ацев извршила и други акции, при кои унишnmа голем број злостор

ници од кои страдал македонскиот народ . Една од поголемите акции е и уништувањето на 8 Турци катили од селото Чар1mја, Битолско во

местото „Скала

во Мариово.

Г. Трајчев, Грuд Прuлеп, 311,312. Д. Димескн, Македооското ..., '!!77. К. Пунтески, Реоо луцnоперпата дејност оо Прекурnд-.,84. (Кај Knpo Пун

тески датумот на ликвидирањето на Ферат Ружд11-беr

13 август.)

БИТКАТА НА ЧЕТАТА НА МИРЧЕ

АЦЕВ И АНТЕ ДУНСКИ НА „СКАЛА" КАЈ СЕЛОТО КАЛЕН Македонските комитс.ки чети во својата активност во голема мерка биле поW{ржувани и од пошироките народни маси, кои често биле жртви на разните турски силници и разбојници.

Помошта се изразувала во давање засолниште, храна, пари и ел. Освен тоа во реонот во кој деј ствувале четите имало и лица кои, исто така,

се одметнувале и на разни начини се приклучу

вале во конкретните акции на четите. Ј атаци

и помагачи и во самите битки на четата на Мир

че Ацев биле Апте Дунс1ш и Петко Кундарев од селото Дуње, Толе Паша од Крушевица кој, исто така, водел чета, Иге Стојанов од селото

Царевиќ, Најдо од селото Пешталево познат како Пешталевец и др.23 Интересно е дека пове ќето од споменатите јатаци се, исто така, ко мити и војводи, кои на разни начини се дока жале со својата коми.тека активност . Ова упа тува на широко организираната мрежа на Ор

ганизацијата уште 1900 г. Токму од ваквите врс ки и помага'-Ш на четата произлегувале и кон

кретни акции со сесрд:на помош на јатаците. 23

Д . Димески, Мз.кедонското ...,

377. К . Пунтески,

Револуцвонерозтn деј:uост оо Прскур11д--, 84.

"' "':.:1-< Е--

= '°"' :е

t; u

~ ~ ~

Немаме информации за тоа кога и како дошло до средба и договор меfу војводата Мир

че Ацев и Апте (Анде) Дупски , но во повеќе пишани историски книги се среќава, помалку

или повеќе, опишан настанот кој во 1900 година се случил на месноста „Скала", која се наоfа на патот меfу селата Кален и, денес непостоеч кото село Писокал . Апте Дупс1ш, летото 1900 rоДШiа, работел на qифлик во селото Чарлија,

Битолско и таму се сретнал со една група Тур ци од кои тамошното население многу стра

дало, бидејќи биле бездеmmц:и и злосторници. кои правеле разни злодела во Чарлија и околи

ната. Иако во историските КНШ'И не е cno'/-.rnaтo никакво претходно договарање :м:еfу четата на

Мирче Ацев и Анте Дупски сигурно е дека пос тоел договор за начинот како групата Турци

злосторници да биде намамена во заседа и да биде уништена. Акцијата била организирана на 17 септември: 1900 година .24 Анте Ду11ск11 се запозн ал со разбојничката група Турци во Чар

л:ија и, стекнувајќи доверба кај нив, и.м. понудил да ги одведе во неговото родно село Дуње за да

ограбат две богати семејства во ова село, семеј

ствата на Трај:ко Џаnдаров и Васил Аџијата .25 Г. Трајчев, Град Пp1mcri, 230. Д. Димески, Максдон ското-,377. Krrpo Пунтески, Рсnолуциоо ерпата дејн ост

2 '

во Пр скур11д.", 85. 2.1 Г. Трајчев, Град Пролеп, 230.

Успевајќи да ги убеди во тоа, веројатно, ги во дел од Чарлија преку селото Бонче и ги довел до месноста„ Сквла ", преку која се продолжува за селата Кален и Дуње. Претходно. на тоа мес то, кое е полно со разни помали и поголеми кар

m1 со разновидни и чудни форми , била поста вена заседа од страна на четата на Мирче Ацев од Прилеп. Кога Анте ДунСI<П, кој одел пеш нап

ред , се појавил со осумчлената разбојничка гру па , која се движела на коњи, на местото нарече но„ Скала " четата на Мирче припукала на нив

и прв од нив паднал Мефапл ага , по што Тур ците сетиле дека се :измамени од Анте Дуиски

и се обиделе да го убијат, но тој брзо скокнал и

се скрил зад некоја од карпите каде престојал се додека не паД}[ал и последниот Турчин од групата.26 На тој начин оваа разбојничка група била сосема уништена , а не се спомнува ниту

еден убиен или ранет од Мирчевата чета. Интересно е дека четата на Мирче Ацев во 1900 година имала голем број акции, кои се случиле во релативно кратко време. Имено, по

убиството на полјакот Acan Суљо - Пушка во селото Долнени, кое се случило на празникот

Св. Пантелејмон

(09.08.1900 година)

само по

шест дена, на 15 август 1900 година, следи уште една акција, сега во местото Црници , меfу При леп и Велес, при што е убиен Ферат Ружди-бег 26 Г. Трајчев, Град Пр11лео ,

230.

од Охридско со тројца негови гавази, а десет дена по акцијата на „Скала ", на 25 септември истата година, била оргаmз:зирана акција за ликвидирање на еден голем: турски крвник од

Прилепско, Булпман ага , чии злодела биле ис клучително големи, проследени со голем број

убиства и крвопролевање, особено во областа Прекурид.

Ваквата активност на четата укажува на фактот дека таа била постојано ангажирана во ЈШКВИдирањето на разни силници, на кои тур

ската власт им гледала низ прсти, а некои од

злосторниците биле дури и стимулирани со до делување на имоти и села под нивна управа.

Кон крајот на авrуст 1901 гoдiflfa Мирче Ацев со чета , во договор со големиот македон ски револуционер Гоце Делчев, од Бугарија

тргнале за Македонија за да извршат напад на рудникот за графит кај селото Попадија и

притоа да го заробат циректорот, кој бил Белrи јанец, и за него да бараат откуп во пари.27 Тие

трnfале од Ќустендил, Бугарија и заедно дошле до реката Вардар, каде f оце Делчев свртил на

кратко до Струиица по организациона работа ,

а со Мирче се договорил да се на~ат во Прилеп. За ова доаtање на Гоце Делчев во Прилепско со четата на Мирче Ацев во спомеШiте на МЈ1хаил ГерџЈСков во врска со едно писмо кое Гер27

0 . Иваноски, Борбсн11от оат .•., 130.

Сл.

18 -

Куќата во која престојувал Гоце Делчев во Битола со спомен-обележје

Сл.

19 -

Спомен-обележјето

џШ<ов му го испраќа на Гоце Делчев се вели: „Писмото го пратив преку раководното тело во СтрумПIЈ,а. Во тоа време Делчев m испрапш своите другари во Градско крај Вардар пред себе, а тој С11илот останал за два дена да спро ведува аrнтшџiја. Тојден, кога јас му лапmиав

на Делчев, неговите другари биле откриешr во

Градско, и повеќето од шт биле убпенн (20-30 1tпта)- сал малцш~а се спасиле. Кога Делчев го добил моето ЈШсмо, истовремено ј3 добил 11 веста за катастрофата што се случила со него•

вите другари. Под впечатокот од тоа Делчев

Jm ватrша едно млоrу нервозно п11смо, во кое ме улатл во страшните работи во Бугарија. Се

оплакува од Сарафов, Цончев т1 др., н изнесува заклуr1ок дека треба да се надеваме само на своите сили, 11 да му се слротлставнме па секое

надворешно влијание 11 ел. " 28 Четата на Мирче Ацев преку денот оста нала кај селото Улаици и била со намера ноќта да ја помине реката. Притоа еден од четн:иците се разболел и Мирче влегол со четата во селото за да го лекува боmmот . Во селото четата била предадена29 и нападната од силен аскер со кој 28

M1IX8.IJJI Герџиков, Соомелл, И. Х. Нихолов, Д. Груев,

Б. Сграфов,Јане Сандажкн, М.Герџиков , Д-р Х. Татар чев, превод од Буrарскн Цветхо Мартиноскл, Култура, Скопје

1995, 253.

Г. Трајчев ппшува дека четата б1та предадена од некој rрковлав во селото Уланци. (Г. Трајчев, ГрадПрli!lеn,295.)

Сл. 20 - Гробо'Г на Ацевци пред црквата "Св. Димитрија" во е. Ореовец

бил започната нерамна битка . Во обидите да биде пробиен обрачот на турската војска Мир че Ацев бил на двапати ранет. Особено опасна

била втората рана, која за него значела смрт.30 Во натамошната борба од обрачот успеале да се извлечат само двајца четници од Мирчевата

чета . Тоа биле Хрпсто Николев и Зафир од се лото Ораовдол .31 По тешки страдања тие успе але да дојдат во селото Мартолци и преку еден селанец испратиле писмо до Петар Мнхо.в, кој бил директор во гимназијата .во Велес . Место на директорот Петар Михов, писмото му било предадено на војводата на српската пропаганда

Јован Бабу~1с:кв, кој во тоа време бил срnскиуtш тел во градот В елес. Откако ја прочитал содр жината, Јован Бабунски, mrсм:ото -му го предал на Петар Михов, кој веднаш потоа бил фатен и одведен во скопскиот затвор. Кон селото Мар-

-» 0. Иваноски, Борбе,шот 11ат.-, 130. Г. Tparieв, Град Пр11лсо , 295,296. (Гаха загниа храбриот М11рче, по кого сите плачеа. Г. Трајчев.) 31

Стефан Н. Аврамов, Револуцво,шв борби во Азот (Велешко) 11 Пореч-о ето, Ма:кедонски Научеu Ивсти

тиут, книга Х, Софија

1929, 31.

Гeopnt Трајчев н аведува дека освен војводата Мирче Ацев биле убиени уште 8 друm комuти од че тата. (Г. Трајчев, Град Прилеп, 232.) Христо Силјанов наведува дека четата кај е. Улан цв .загубува 7, од 9-те четници" . Христо Силја.нов, Осло бодuтеттте борби на Македопоја , к:mll'З I n 11 , Култура, Скопје 2003, 168.

Сл.

21 -

Петар Михов

толци, во кое се наоfале преостанатите двајца

комити од разбиената чета на Мирче Ацев, се упатила потера . Пронаоfајќи ги во селото по терата ги убила . Набрзо потоа во затворот во

Скопје бил пронајден мртов и затворениот ди ректор на гимназијата во Велес Петар Михов, за кого се разгласило дека се самоубил.32

На тој начин пропаднал и планот за напа дот на рудникот за графит кај селото Попадија,

како и грабнувањето на неговиот директор.

Трагичната вест, со голема болка,ја при мил и Гоце Делчев, кој во меfуврем:е пристиг нал во Прилепско, каде обиколил неколку се ла, а престојувал извесно време и во Прилеп, по што зам~mал за Битола заедно со Никола Пет

ров Русш1ски, кој токму тогаш се откажал од функцијата прилепски војвода .33 Така завршил животот на славниот војвода Мирче Ацев, по Исто, 32. (Орде Иваuоскл, користејќи го како извор ГеорrиТрајчео со неговата кнпга „Град Прнлеn" ЛЈ1шу

оа дека двајцата ко11urти од четата на Мнрче Ацев, кон се сnасиле во битката кај селото Уланци, се nрmшучлле

кон Прилепската чета , која ја известиле за поразот. 0. Иваноски , Борбеr[нот оат._, 130.) Петар Ми:хов, всушност, бил убиен на 25 април

1902 година .во затворот .во Скопје. (Впди: Пејо К. Јаво ров, Сообода 11л:r1 смрт - cтanm за маЈ<едонсКitот 001трос, Хемус, Софија 1940, 103. ,,На 25 :шрнп т. r. naдJta убЈfт па 35 годtш.ша возраст, во турскиот зптвор во Скопје, директорот пu велешките Ј'ЧШlmптв Петар М,rхоо"

П. К. Јаворов.) 11

Г. Трајчев, Град Прнлсn , 232.

кого, делото го продолжиле неговите браќа

Петре, fорѓн и Ордан. Тие не биле само обични борци и војводи, туку имајќи и извесно образо вание, се занимавале и со теоретскаrо осмислу

вање на борбата за слобода на македонскиот народ и организациската поставеност на Ма кедонската револу~џшнерна организација.

Сл. 22

Андреја Петров (дедо Андреа) од Мало Црско во

1900 г. бил во четата на Мирче Ацев

ЅUММАRУ

The most outstanding squad among the squads that were active in PriJep before t!1e Љnden uprisiпg , was tl1e one ofMiгcheAccv Simonoski from the v illagc Oreovec, Pri lcp. Не came from а гcvolutionary family whose disobed ience and standing up to tl1c slavc.ry deservcd highJy геѕресt. This fam ily moved to Oreovec from the west of Macedonia, where they had faced bad living conditions аѕ the Тшkѕ and Albanians had atta.cked them frequcntly. Theysettled in quickJy in Oreovec and were greatly respected. М irche Acev was the youngest of the 6 sons of Adji Konstaлsin Simonosla, Асе Simonoski. Асе Simonoski had 6 sons: Mirche, Petre, Doncho, Goga, llija i Jordan. Mirche was bom in 1859. I Iis fathcr was а successful farmer who had 12 pairs of oxen, 24 borses and а lot ofland pt"operty. Aftet" а lenible staugl1ter of tl1e cattle in 1883, tl1c famjly faced povcrty and Асе becamc а renter to support his large family. Sometimes Mirche helped him. Thcy watked along dangerous roads filled wiili Turkish violators. One summer rught tl1ey came acl"0SS four Тш·kѕ on ho rscs at the placc Kamenodolski Ushi. They killcd his fatheг and Mirche r-etuл1ed home witl1 his fatl1er's dead body and the catlle.

Afier the murdcr, Mirche dccided to revenge his father. Не joined the squad of Копе Pavlev that acted in thc area of Prilep and becarne their leader. In 1885, tl1e Turkish authorities conлccted him to the murder of Kone Tenekdjiata. Не was аттеѕtеd along with 80 other people from Prilep and taken to Salonika. Lacking enough evidencc soon he was sct frce but the Turks threatened to kil1 him. Не fortunately managed to get a round several ambt1shcs set by the Turks. Soon he found himself iп Sofija where hc became close to Goce Delchcv and succcssftllly perfom,ed tl,e givcn tasks. Не was sentenscd to three years in the prison "Cmata Djarnija" bccause of the connection with the mшder of Stambolov, the prcsident of the Bulgaria11 goveгnшent. After the 3 years spent iл prison in 1899 Mirche Acev formed another squad алd hc fougl,t several batlles with the Turks in Nevrokop, Рараѕ Chair, Petrich and AJi Botush. In the spring of 1900, Mirche came back to Macedonia \.Vith his squad iл whicl, G ligor Sokolov Ljame from the vil1agc ofNcbrcgovo, Prilcp \.Vas а mcmber. The squad of Mirche Acev was fonned and led by thc Rcvolutionary organization and besidcs its moral- political алd military action, tl,e squad had to act in thc ficld of agitation and the revolutionary oгganizi11g of the peoplc. With his coming, Mirche Acev а пd his squad attacked and killcd а fе,ч Turkish violators, including the

murderers Topuzot апd Porezot, who terrorized tl1e Macedonian people. Не also organized ал ambush for the liquidation of the violator Buliman from Prilep. After llis retam to Bulgaria l1c was welcomed ,чith high honot.trs by the local immigrants from Prilcp. The squad ofMirchc Acev consistcd of Gligor Sokolov fгom the village of Nebгegovo, Stojan Akchija, Stojcl1e Dobrushanecot, Jordan Гrom the village ofKnjaze, Stojan Dirnitrov from the vi llage of PodmoJ, Jordan Shtipjancheto, etc. Nikolche Boshkov from the village of Trojaci, Prilcp also joincd the squad. Their first action was to kill the violator and field guard ofthe vitlage Dolneni, Asan Suljo- Pushka. Darne Popov also joined thc action. On 9 August St.Pantclejmon (27 July Julian calendar) lhe samc year, members of the squad delibei-ately set Suljo Pushka's hay on firc to trick and kill him. Huпying to ѕес what happened to the Ј,ау he ran into the arnbush and the bullcts of the squad. А few days after the action in Dolneni the squad took anotheг action. 011 5 August (28 August Grcgorian calendar·) - (Тhе Assumption), at tl1e place of Cшici near thc old гоаd bet\.vecn Prilep and Vcles passing over Ocrven, at about 15 km from Prilep, the squad set ал ambusl1 for Ferat Ruzhdi bey from Ohrid, and killed him together with his three body guards.

The squad of Mirche Acev perfoпned а tew other actions шurdering а great number о f violators. One of the biggest actions was thc murdcr of the cigl1t Turks killers from the vШage of Charlija, Bitola, at the placc ofSkala in Mariovo. At the end of thc August 1901 Mirche Acev with а squad, together \.'\,ith the great Maccdonian гevolutionist Goce Delchev left Bulgaria for Macedonia to attack thc lcad mine near thc village of Popadija and capture the head ,vho was Bclgiaл and then to ask for а ransom. They set out fro m Kyustcndil, BLJlgaria and camc to the river Vardar where Goce Delchev made а short visit to Strurnica and told him to mcet each other in Prilep. During the day the squad ofMircl,e Accv stayed in the village of Ulanci and was going to cross tl,c river ovcr thc night. One of thc troopers fell sick and Mircl1e together \.Vith the squad went to the village to cure him. In the village they "verc beb:-ayed, the аrшу attackcd the111 and thcy fought an uneqLJal figh t. То break thc circle of the Turkish агmу Mirche was wounded twice. The second wound \vas ѕо hcavy t11at he died. Only two troopers, Hristo Nikolev and Zafir &om the village of Oraovdol, managed to еѕсарс the figl1t.

КОРИСГЕНА ЛИТЕРАТУРА

1. Аврамов1,, Стефа н1, Н., Peoomoцuomш бор би wr, Азот,, (Велешко) и Пор1;'lИето , Македонски Нау чен„ Инст11тву-п,, кнлrа Х, Софш~

2. 3.

1929. 1931.

Албум-алманах „Ма.кедоrпн,", СофШЈ

Димески Дm,штар, Македопското 11ацr1 011а;п10 ос лободнтепuо доrtЖеље во Битолскпот 011Лает

(1893

-1903), НИО .Студентски збор", Скопје 1982. 4. Иваноски Орде, Борбеm,от пат [Ш реоолуцuоr1ер80ТО семејство АцеВЈt, Прилеп л Прилепско (1893 1918), Друштво за наука и уметност - Прилеп. Прилеп 1991. 5. Јаворов, Пејо К., Свобода 1Ul}f смрт- стат11т1 за маке, допскпот .во11рос, Хемус, Софија 1940. 6. Катарџиев Ива.11, Серсклот округ од Креспеuс.кото востанепе до Младотурск.ата револуцвја, Култура. Cкorrje

1968.

7. Петров tорче, Соомеu.и, Научен 1mст11тут за нацио нат1а историја на македонскиот народ, Скоrтје 1950. 8. Прuлео и Прилепско 100 uсторr1јатз, кн. l, Институт за национална историја - Скоrтје, Прилеп 1971. 9. Пунтеск.и :Киро,Револуцпонерната деј11ост во Преку р11д ("'Рај о.а XIX - nочетоЈ< из ХХ век), Прилеп n

Прнлепсхо

(1893 - 1918), Друштво за 1991.

наука и умет

ност, Прилеп

10. Русинскн, Нлкола Петров, СnомешЈ, Предговор, ре дакцпја п коментар: проф. д-р Даринка Пачем ска Петреска и проф. д-р Војо Кушевски , Њституг за националан историја, Скопје

1997.

11. СилјаRов Христо, Освобоците.1шitте борбн na Маке. дoiulja, том У, Култура. Cкorrje 2003. 12. Сnоме,ш, И.Х. Николов, Д. Груеn, Б. Са рафов, Јале Сrоџџшс.ки, М. Герџ}ЈЈ(ОВ, Д~р Х. Татарчев, превод од

Бугарски Цветко Мартиноски, Култура, Скопје 1995.

13. ТраЙче1n, Георги , Град'b Пp,urt;u,, - r1стор1н:ко,-rео rрафска n стооамскн nр еrледо, Македонска биб лиотека, СофЈН1 1925. 14. Цепенков Марко, Hapoдl.lll п есни, кн.1, Редактирал Кирил Пенушm1скrr, Скопје

1989.

Непозпати и помалку познати зборови А а псаuа , апцана (тур.)

зашвор

аскер (тур.)

војска

башнбозук (тур.) - 1. нере довна шурска војска која

има iipaвo да носи оружје;

2. не.мt.и1осрд,ш о'iрабувачи в врховнзам - iioлuiiiuкa но

вpxoвllciii, која се залагало

за ослободување но Маке донија и нејзин.о iiplliiojyвaњe кон Бугарија врховист - iiриаадник на ВМ РО врховисiиичка, ко ја се залогало за ослободу

вање на Македонија и неј зино ириtiојување кон Бу гарија

гаваз (тур.) - личен iiieлo xpaн.uiiieл или ilочесен

стражар на сiирански дии ломашски upeiii.ciliлвнuцu

во Турt(ијо и високи држав ни службеници, вooiiuauo; сшрожлр, iiолицаец

з злјафет (тур.)

- iociiioioc-

ilpи,нc1uвo, ilречек на

1u1m, гозба, чест зулум (тур.)

неtiравда,

злосшорсшво

зулумќарн (тур.)

насил

ници

З)'Л)'МЏ:И:Н (тyp.)-ILOCUЛILU· цц, злостор1111ци

јаmк (тур.)-леiло на диво живошно; мeciiio каде1ишо се од,11оро, ilociiieлл; скривалииаие llO арамии,

ајдуци и вooiiшiiio, одмеiii-

1шци од држоваiiiа

u зaкo

uoiii к

катнл (тур.)-ло,и,злобен м м:irep (тур.) - 'iошвач максус (тур.) - н.ашрно

метеризн (тур.)

зоседи,

tioioднu мeciiia од кои се cilipeлa на нeiiplljaшeлoiii

мудурлах (тур.) - уilравна зiрада на град 1tлu област.

nycoja (тур.) -заседа т

тајфа (тур.)

- zpyiia

ујдурма (тур.)

cilлeiuкa,

веииио намес1иеиа рабо iиа, измама

уќумат (тур.)

државна

и.моiи со

yiipaвa

ч:ифпм:к (тур.)

обрабошлива земја

ИНДЕКС А

Адам Калмиков

- 6, 13

Албанците

- З7 Али Ботуш - 47

59, 61 - 7, 11, ЈЗ, 15, 16, 17, 19,20,21,23,25,26,27 Васил Аџијата - 57 Васнл Журко - 15 Веле Беwмаде - 15, 23 Велес - 11, 54, 58, 63 Веnрчани - 14 Варош

Андреја Петров (дедо Ан дреа) - 66 Анте {Анде) Дунски - 57 Анте Дунскн

Вардар -

- 55, 57, 58 - 52,

Асан Суљо - Пушка

58 Аце

-41, 43

Аце Сuмоноскл

- 43, 45

Ацеви

Г. Трајчев - 14, 17, 19, 21, 43, 45, 47, 50, 54, 57, 61, 63, 65,66

Ацевцп

Георги Трајков Старова

Аџ:п

роски

Аце Чавлев

- 15

- 37 - 37, 38, 62 Константин - 39

-14

АЏ11 Константин Ст,1опо ски - 39,43

43,47, 49,65

Гm1гор Соколов - 50 Гллгор Соколов - Љаме -

Георгн Трајчев

- 7, 15, 41,

Балханот -

11 49 - 59 Гm1гор-Тасе -41 Белград -13 Гm1ryp - 49 Беловодица - 23 Гога - 43 Б!ТТ'Ола -54, 60, 65 Гоце Делчев - 47,48,59, 60, Битолско - 54, 57 61,65 Бонче - 58 Градско - 43, 61 Бутар1rја - 5, 6, 21, 23, 47, Грцлја - 23 49,50,59,61 Гудјаково - 21 Булнман - 50 Були:ман ага - 52, 59 Белmјанец

Залоmпка Река

Д. Димески Д. Ризов - 6

Зафир -

54, 57

- 41

Захарие Стојанов

Даме - 52, 54

Захариј Стојанов

- 6 - 6

Даме Груев

- 6 - 15 Даме Полов - 51, 52 Делчев - 61 Демир Капија - 13 Дервен - 54 Даме Козаров

Иван Ангелов

- 23

ДЈt:ме Шике

- 11 - 5

Димитар Димески Длмко

- 17, 27 41 Илија - 43 Илија Педа - 15, 17 Источна Румелнја - 5 Иле -

Длме Тенекеџијата

Дим нтар Рнзов

- 50 Ј

- 6

- 19, 30

Јашар бег

- 41

Димко Па:влев

Јован Бабунски

Долнени

Јован Шашарајка

- 15 - 49, 51, 52, 54, 58 Дончо - 43 Дрен - 14, 21 Дуње - 55, 57, 58

t toptи - 65 t орtи Ацев - 42 t орtи ОритЗЈ1чето - 15, 21 fорче - 6

f орче Петров - 5, 6, 49 Е Европа

5, 6

Ил . Педа

Днме - 41

Ди1,штар

- 52

Иван Катарџиев Иге Стојанов - 55

- 13

Јонче

- 63 - 15

- 41

Јордан - 50 Јордан Шт1mјанчето

- 50

к К . Пунтески

- 52, 54 - 55, 57, 58 калеш Педа - 29, 30 Калеш Педа - 29 Кал:м.иков - 13 Камендолскu Уши - 43 Квачка - 41 Киро П унтески - 50, 54, 57 Кален

Књаже - 50

з За падна МакедоНI1ја

- 37

Коне - 13, 15, 19, 27 Коне Војвода Павлески -

Коне Павлев

- 7, 11, 12, 13, 14,15, 17, 19,21,23,25,27,29 Коне Тенекеџија - 45 Константин - 41 Константин Симоноскн 41 Крушевица - 55 м Македон1rја -

5, 6, 17, 21, 23,

н Најдо -55 Небреrово Неврокоп

- 49, 50 - 47

Ншсола Петров Русински

- 65 Ни.кола Бошков

Троја-

чанчето - 53 Николе Бошков - 52 Њrчо Роканоски - 14, 15, 18

37, 49, 59, 65 Македонци

Македонц11те

0. Иваноски - 45,47,49,59, 63, 65 Ораовдол - 63 Ордан - 43, 65 Орде Иваноски -Yl, 41, 65 Ореовец - 7, 23, 24, 37, 38, 39, 62 Охридско - 54, 59

- 5, 11, - 5 Малешевско - 7 Мало Црско - 66 Мариово - 54 Марко Цепенков - 15, 17, 19, 25,27,28,29 Маркој кули - 29 Мартолц11 - 63 Маџурчето - 30 Мефаил ага - 58 МЈ1јо - 41 Мирче - 41, 43, 45, 58, 59, 61, 63 Мирче Ацев - Yl, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 50, 54, 57, 58, 59, 61, 63, 65, 66 М 1rрче Ацев Симоноски 14, 37 Мнрче Симоноскн - 41 Мнхапл Герџиков - 59, 61 Мицко - 15 Москва - 13

П. К. Јаворов -

66 - 23, 26 Панпца - 5 Папас Чаир - 47 Париз - 13 Педа - 27 Пејо К. Јаворов - 66 Пере Тошев - 6 Петар Ацев - 40 Петар Михов - 63, 64, 66 Петерсбурr - 13 Петко Кундарев - 55 Петре - 43, 65 Павлев

Петрич

- 47

С 1~{ОНОСКИ

Пешталевец

54, 55, 56, 57,58,59 - 5, 6, 7, 49, 50, 61, 63,65,66 Солун - 13, 41, 45, 47 Софнја -6, 7, 13, rт, 41, 47, 66 Спасе - 14, 21 Спиро Маскарот - 14 Спиро Тенекеџијата - 15, 2.3 Cmrpo Црне - 13 Србија -21 Стамболов - 47 Стево Костурски - 14 Стефан Н. Аврамов - 63 Стојан (или Стојко) - 21 Стојан Акч:ијата - 50 Стојан Дим11тров - 50 Скала -

- 55 55

Скопје

Пешталево Писокал -57 Плазот

- 41

Сирково-45

Петров - 6

- 21, 22 - 6

Пловдн~з

Подмол -50

Попадија - 59, 65 Порезот - 50 Прекурпд - 50, 52, 54, 57, 59 Прнлеп - 7, 11, 14, 17, 19, 21, 25,37,41,43,45, 47,49, 50,52,54, 57, 58, 59, 61,63, 65,66 Прrшепско - 7, 11, 14, 15, 17, 25,37,41,45,49,50, 52, 53,59,65

Стојко-14

Струмида - 59, 61 Суљо Пушка - 52

- 15 Ризов - 5, 6

Ресен

Рилскиот манастир

- 6

Родос

Тасе -

- 41 Русе -6

Тихвешко

Руси Д\L\fКа Маџурч.ето

30 Русн Димко е Самоков -

- 30

6 Сарафов - 61 Селце -21 Симон - 39 Си.моновци - 37

41 - 45

Толе Паша - 5Ѕ Топузот -50

Трајко Џандаров Трајчев - 17, 21

1 57

- 49 - 52, 53 Турци - 19, 21, 27, 28, 39, 43, 54, 57 Тур~џ-rге - 11, 19, 25, 37, 39, 43, 45, 47,58 Тренков Тројаци

ќ Ќ устеRДИЛ - 6 у

У лан1Џ1

- 61, 65

Ферат Ружди-бег

- 54, 58

Хрпсто Николев Хрнсто Снлјанов -

63 65

Царев11х

- 52, 55 - 52, 52 Цончев - 61 Црната Џа~о1ја - 47 Цр1шци - 54, 58 Цветан

Чарпија

- 54, 57, 58 - 13, 41

Чучук Сулејман ш Шике

-11

Бел ешка за авторот ТреfН> Димиrрvоски е роден на 14.01.1961 годи,,а во с. Крушем\а, f))иnero<o. ()сt-ООК) ~вание и~ завршил во Прилеп. Дv.пmмирал на Интердисциnл.1нар1-Wе студии по новинарство во Скопје во 1991 година и

работи како слободен новинар, гисател и истражувач. floeзv'8, раскази и есеи објавувал во весtИ<от "Студентски Збор", алманахот на Литературниот клуб „Мугри" rри Ф~

rоrошкиот факултет од Скопје, сп~.,::а~та "Стремеж", Дrожер" и ЛИК. Гbвеќе годт,1 бил уреДIМ( во сrкан,~ето „Стремеж", а денес активно се занимава со vстражување во областа на археоrогијата, етноrо111јата и истор$та и, скоро секоја година, орrанизира предавања од сопстве1-Wе истражувања.

Ги објавил следните книги:

1. Дтпадних" , поезија, едицvјз Алфа, Ск~ mo г. 2. ,,Тесно Небо", поезија, ,,Стремеж", Прилеп 1993 г. 3. "Плачливиот Џин", сликовница, ,,Метафора" 1994 г. 4. ,,древна цивилиза~ Ј - apxeororиja, мито~. преданv+З - Прилепско", истражувачки труд, ЦПРТВ При леп, 2000 r. 5. ,,македо+«:киот урбан расказ", заедно со Петар Петрески, .,Стремеж", 2001 r. 6. ,,древна ЦИВИ/ИЗаЦија Н - Мзриово", vстражувач ки труд, РАСТЕР-КОМ, Г\)илеп 2002 r. 7.Јз грерабоmл и rодготвил за печат кмата ,,Жvва историја - раскажувања за истор1-1спа на Пелаrонија и Мзроово (1356-"GSO) со ll)еданија за населеtм места" од Прилеп,

Томе Велјановски

собирачко-истражувачки труд,

КИДЦМ .калеш Анfа", е. Крушевица 2004 г.

8. ,.Две ~ези", поезија за деца, ДИТТУ „Ризница", 2008. 9. Ја преработил и подготвил за печат книгата

Прилеп

}l~акедО1-О<и народн,1 уwотворби и анеrдоти од ПеГ0ГоК1ја и MapVQвo" од собира'-К>т Томе Велјановски - соб11>ачки труд- народоо творештво, ДИТТУ „РИЗIМ..\8-", Г\)илеп 2008.

10. Ја

преработил и подготвил за печат книгата

„македонски еротски народни приказни, песњt, вицеви и

поrоворки од Пелагонија и Марк,во" од собирачот Томе собирачки труд

народно творештво,

ДИТТУ .РИЗЊ1Ца", Прилеп 2008. 11. ,.Древна Пелагонија I"

истражувачки труд,

Велјановски

ДИТТУ .Ризнw.\3-", Прилеп

.,Калеш Анfа", е. Крушевица,

2009 г. леп

12. ,.В<>ј!одата Толе Паша" - ДИТТУ ,,Ризница", Г]Јм 2011 г. 11. ,.Јаворов Пев" - диттv „Ризнж.~а", Прилеп 20t3 г. 14.•КАМЕНИ БОГОВИ -

белези"

Мегалити и карпи со куmни

ДИТТУ .Ризница", Прилеп

20t3 г.

СОДРЖИ Н А Вовед

........................................................................................... 5

ВОЈВО.::(А Т А КОНЕ П АВЛ ЕВ Војводата Коне Павж:в

.................................................... 11

Кобн11от Тодоров де11 и кратката среќа на

војводата

................................................................................. 15

Судбината на остатокот од четата на К оне

Павлев ..................................................................................... 21 Марко Цепенков за Коне Павлев ................................ 27 Народна песна за Коне Павлев запишана од Марко Цепенков ................................................................ 29 Коне Војвода Павлески и неговата дружина .......... 29 SUMMЛRY ........................................................................... 31 ВОЈВОДАТА МИРЧЕ АЦЕВ

Семејството Симоновци (Ацевци) од Ореовец ...... 37 Војводата Мирче Ацев ..................................................... 43 Акцпјата за убиство на наснлm1кот Суљо Пушк а од село Долненн ................................................................... 49 Битката на четата на М11рче Ацев 1Ј Анте Дунски на .Скала· кај селото Кален .............................................

SUMMARY ............................................................................. 67 Користена литература ...................................................... 71 Непознати и помалку познати зборови ....................... 73 ИН ДЕКС ................................................................................ 75 Белешка за авторот ........................................................... 81

Едиција ,,Ма кедонски јунаци од Пелагооија , Мариово и Пр екурид"

1. Спиро Црне и f орfпја Лажот 2. Војводата Диме Чакре

3. Војводите Коне Павлев и Мирче Ацев 4. Јордан Гавазов

5. Браќата Пешкови

6. Војводата Христо Оклев - Попето 7. Војводата Толе Паша 8. Никола Ка раш,~улов

9. В ојводата Анте Дунски 10. Маргара 11. Битката

за ослободување на

с. Витолиште

12. Неколку прилепски јунаци