Salvador de Bahia Brasil

Salvador da Bahia FESTA GAUZA SERIOA DA

Bertako hondartzez gozatzeko denbora hartzera gonbidatzen gaitu Salvador da Bahia hiriak, baina hasieratik argi uzten digu ez dugula berau erabat ezagutuko bere afrikar arimari eta latinoamerikar bihotzari so egin ezean.

Testua eta argazkiak: Carlos Sanchez Pereyra • www.fotouropa.com

36

SALVADOR DA BAHIA oinean arropa gutxi dugula iritsi beharko dugu.

Urteko batez besteko tenperatura 25 gradukoa izanik eta egun eguzkitsuak nagusi direla ez da zaila izango Brasilgo hondartza famatuez gozatzea. Alabaina, bainujantzia eta toalla hartuta temati hondarretara abiatzen garenean, planak aldatu egin litezke hiri kolonial zaharreko kaleetatik oraindik bart gaueko perkusioaren oihartzunak aditzen ditugunean.

Ez da erraza Afrikatik ekarritako esklaboek duela hainbat mende eraikitako erritmoak burutik uxatzea. Kontinente beltzeko sustraiak ondoen gordetzen diren Amerikako lekuetako batean gaude.

Atlantikoaren bestaldetik ekarri gaituen hegazkinetik jaitsi eta gutxira, alde batera utzi dugu genekarren asmoa, hots, Bahiako 50 km luzeko hondartzez gozatzeko asmoa. Izan ere, bizitza kulturalak –museo, ekitaldi eta, nola ez, festak!– Brasilgo ipar-ekialdean zeharreko bidaia honetako agendan espazio handiagoa hartu nahi duela ikusi dugu. Askoren burutik pasako zen, ziur asko, itzulerako txartelaren data aldatzea.

S

Afrikar oihartzunak Salvador da Bahia bi uren artean bizi da: alde batetik, Atlantikora begira eta, bestetik, munduko bigarren badia handienera begira, Bahia de Todos os Santosera begira, Ameriko Vespuzio nabigatzaileak bataiatu bezala. Hiria, mendian zutitua, portugaldarrek Brasilgo lurretan ezarri zuten lehen hiriburua izan zen,

38

eta harrezkero bere handitasunak ez du distirarik galdu: hiru mende geroago Brasilgo hiri garrantzitsuena izaten jarraitzen du. Hain zuzen, Atlantikotik datorkio jatorri afrikarra Bahiari: nahikoa da bere kaleetan barneratzea eta jendeari so egitea, bere gastromomiaren zaporea dastatzea edo atmosfera entzutea –beti ere perkusioz jantzia– ozeanoaren beste aldera hurbildu gabe deszifratu ezin den hiria dela ohartzeko.

Bahiaren jatorriak Cidade Alta-n daude, Pelourinho dagoen tokian: paseatzeko egokiak diren kale sorta handi bat, kolore ugariz margotutako fatxadak, zaharberritutako etxetzarrak, arte galeriak, jatetxe eta saltoki txikiak. Gaur egun kultur ekitaldi ugariren topagune eta gune turistikoa dena joan den mende bukaeran auzo arriskutsu eta zikina zen. Hala ere, egun ere tentuz ibiltzea komeni da beti ere, Poliziz han-hemen baitabil. Unescok Munduko Ondare izendapena eman izanak ez du esan nahi desberdintasun sozialen arazoa konpondua dagoenik.

Hiriko alderdi honen egiturak ez du galtzeko aukerarik ematen, baina bahiatarrekin topo egin orduko gure bidaia planak aldatzen zaizkigu: kalean bertan festa bat, capoeira talde bat, bere piezez gozatzera gonbidatzen gaituen artista bat... Halarik ere, turista on gisa ere jokatu nahian, Bahiaren historiarekin zerikusia duten Pelourinhoko eraikin batzuk bisitatuko ditugu: São Salvadorreko basilika, askoren ustez hiriko eliza ederrena; Museu Afro Brasileiro, candomble er-

lijio afrobrasildarrera gerturatzeko; eta San Frantzisko eliza, bertara sartzeko korridoreetan dauden mosaiko portugesak ikusi ondoren..

Pelourinhon, musikak bere tenplu handia Olodumen dauka; mundu osoko artistak –Paul Simon, Michael Jackson, Carlinhos Brown edota Daniela Mercury– erakarri dituen kultur taldea da Olodum. Neguinho do Samba izan zen bere fundatzailea; hark argi zuen musika, antzerki, afro dantza, kantua eta are informatikarekin lortzen zutela afrobrasildarren harrotasuna bultzatzea, arrazakeriari aurre egitea eta baztertutako taldeen eskubideen defentsa sentimendua barneraraztea. Hiri kolonial zaharra ez litzateke berbera izango sanba eta reggaearen arteko erritmo horiek guztiak gabe, zeintzuk Olodumek planeta osora transmititzea lortu duen.

Salvadorreko alde zaharreko erdiguneko bisita ia bukatua litzateke horrekin, baina Ladeira do Carmo, Pe Agostinho Gomes eta Rua das Flores kaleak batzen diren hiruki formako plazara gerturatzea ere komeni da. Hiriko bista esanguratsuenaz gozatzeko toki perfektua da; bertan arkitektura portuges koloniala ederki uztartzen da aurre-aurrean ageri zaigun Nossa Senhora do Rosario dos Pretos elizarekin. Hiriko toki honetan bertan goza dezakegu bahiatar sukaldaritzaz, SENAC do Pelourinho jatetxe-eskolak eskaintzen duen buffeta janda, kultura indigena, afrikar eta portugesaren fusio perfektua.

Funikularra eta kostaldea Venezia gondola eta kanalekin lotzen dugun bezalaxe, Salvador da Bahia mendi-hegal bertikalekin, igogailu eta funikularrekin lotzen dugu. Pelourinhotik aukera onena Lacerda jasogailua erabiltzea da, zeinak hainbat funtzio betetzen baititu aldi berean: hiriko puntu turistiko nagusietako bat da –goitik ikusita hiriaren eta badiaren bistak kameraren hainbat pixel merezi ditu–; hiriaren ikurra da, bai eta Cidade Alta Cidade Baixarekin lotzen duen garraio publikoa ere.

Poltsikoak zainduz –langileek aholkatuta– 70 metro egin ostean, igogailutik jaitsi eta bi aukera daude: lehena autobusen eta kaleko janari saltokien –kokoak salgai nagusi dituztenak– erritmoak harrapa gaitzan uztea da; eta bestea hiriko jarduera harresi hori zeharkatzea eta Cayru plazara abiatzea da. Antzina Aduanen Eraikina zenean sar gaitezke –gaur egun Modelo merkatua dena–, 200 saltokitan barrena arte eta artisautza gaiak eta musika tresnak erosteko zein tabernaren batean caipirinha eder bat hartzeko Hemen iparraldera edo hegoaldera jo nahi dugun erabaki beharko dugu, beti ere kostaldetik. Iparraldera jota, Santuario do Senhor do Bonfim daukagu, Modelo merkatuan bertan autobusa hartuta. Bahiako zentro katoliko handiena da, sendatzeko duen botereagatik ezaguna. Mirarien Aretoa bisitatu eta beso, buru, hanka eta sendatutako gainerako gorputz atalen erreplikak ikusiko ditugu. Hala ere, sinkretismo erlijiosoa

Ezkerretik eskuinera: Rio Branco gaztelua –funikularrean igotzean aurrez aurre topo egingo dugu eraikin honekin–; gazte talde bat «capoeira» egiten Terreiro de Jesus plazan; ikasle batzuk inauterietako entseguetan; eta Nossa Senhora do Monte Terrat elizatik goza daitekeen Salvador da Bahiako panoramika ederra. Erreportajea zabaltzen duten irudietan, Porto do Barra hondartza eta Cruzeiro da Sao Francisco oinezkoen kalea.

39

SALVADOR DA BAHIA Pelourinho-ko kalerik biziena Alfredo de Britto izenekoa da. Kalearen bukaeran Nossa Senhora do Rosario dos Pretos dago, esklabo eta beltz askeek eraikitako eliza, alegia.

ere presente dago: candombleren (Orisha delakoen kultua) jarraitzaileentzat Bonfim Oxalari eskainitako eliza garrantzitsuena da. Hiri honetako festa ikaragarrienetako bat ezagutu nahi duenak urtarrileko bigarren ostegunean bertaratu behar du; Lavagem do Bonfim festa egiten da egun horretan; Nossa Senhora da Conceiçao da Praia elizatik etorritako 800.000 pertsona inguruk egindako prozesio luzearen ondoren elizako eskalinata garbitu eta perfumatzen dute.

Ibilbidearen iparraldeko etapa honetan bertan, hogei minutuko ibilalditxoa eginda Nossa Senhora do Monte Serrat itsasargi eta elizara irits gaitezke. Bertatik Bahia de Todos os Santos-en eta Salvador de Bahiako eraikin bertikalen ikuspegi ederraz gozatuko dugu, bai eta Praia de Boa Virgagem-ez ere, non urteko lehen egunean hiriko jaialdi herrikoi garrantzitsuenetako bat egiten den: ProcissĂŁo do Senhor Bom Jesus dos Nave41

Arte proiekzioak, Sao Diego gotorlekuan.

Behean, Pelourinhoko kaleetan gauez edozein txokotan sor daitekeen festa.

Ondoko orrialdean, arkitektura kolonial portugaldarraren adibide bat eta Sao Diegotik goza daitezkeen ilunabar ederrak.

SALVADOR DA BAHIA gantes delakoa. Boa Viagem hondartzan taberna ugari eta giro ederra dago arratsaldea igarotzeko, baina Sorveteria da Ribeira ezagutu orduko planak berehala aldatzen dira: izozki denda honetan ilara luzeak egiten ditu jendeak fruta tropikal eta exotikoekin eginiko bertako 60 izozkietako bat dastatzeko irrikaz.

Kostaldeko ibilbideak, Modelo merkatutik hegoaldera jota, duela gutxi sorturiko bi kulturgune bisitatzeko aukera ematen digu. Aurrenekoa, São Diogokoa, guztiz bahiatar bihurtu zen artista argentinar Carybe-ren bizitza eta obrari eskainia dago. Bigarrena, Forte de Santa Maria da; bertan dago Espaço Pierre Verger da Fotografia Baiana, non Verger argazkilari frantsesak Salvador da Bahian sorturiko obraz gain argazkilaritzaren arteak hiriarekin duen harremanari buruzko erakusketa iraunkorrak ere izaten diren. Bi toki horien artean dago hondartza onenetariko bat: Porto da Barra-koa, bizitza festa hutsa den tokia. Salvadorreko inauteria munduko ospetsuena bada, Porto da Barran egunero ospatzen dute bizitza. Eguzkia sartzen denean, bahiatarrek txalo egiten dute zerura begiratuz. Akaso, beste egun batez gozatu izana ospatzen dute. Bizitza gauza serioa baita eta, beraz, ospatu beharrekoa.

GIDA PRAKTIKOA Nola iritsi Madrildik badira hegaldi zuzenak. Aireportua hiriko erdigunetik 20 kilometrora dago.

Ez da bisarik behar, pasaportea eta egonaldia ekonomikoki bermatzen duten agiriak soilik.

Dirua Brasildar erreala da txanpona (BRL). Erreal 1= 28 euro.

Turismo bulegoa www.salvadordestination.com.br

Hirian mugitzea Hiru autobus mota daude: berde kolorekoak hiri erdigunerako; horiak, hiri kanpoalderako eta urdinak, hiriaren erdigunetik itsasbazterrerako ibilbidea egiten dutenak.

Metro linea bakarra dago, bost geltoki dituena. Gutxi barru aireporturako konexioa ere indarrean izango da.

Argindarra Tentsioa 110 voltekoa da. Euskal Herriko larakoekin ez dago arazorik.

43