Por otro modelo energético
Apirila 2013
Beste eredu energetiko baten alde
4. zenbakia
Doako alea
1 1
1
Cangas De Narcea
LOS BASUCOS
1
Olmeda
Riaza
Cantalejo
Barahona
Campisabalos
Aguilafuente Cantalapiedra
Ledesma
5
Nava De La Asunc ion Arev aio
Vitigudino
Peñaranda de Bracamonte
Castroenriquez
SEGOVIA
Sanc hidrian
Alba De Tormes
Boadilla
1
Fuentes De Ebro
1
Lozoyuela
Calatayud
1
Carineña
Villacastin
YELA
Canredondo
Villatoro
Las Navas Del Marques
Santibanez de la Sierra
uenteguinaldo
Piedrahita
GUADALAJARA 1
Valdemorillo
Barraco
1
El Barco de Avila Hervas
Casavieja Sotilla D e La Adrada
Ahigal
s
Mondeja
Arganda
1
1 1 1 1 1 111 111111 1 11 CASTOR 1 11 11 1
1
1
1
1
1 1
11
Golfo Valenc ia I
Illana
Fuensalida
Recas
Huete
Taranc on
1
1 11
11 1
1 1
1
1
1
TOLEDO
La Puebla de Montalban
Landete
Carboneras de Guadazon
1
Jerica
Trujillo
Fracking
Miajadas
Herrera del Duque
Consuegra
Villanueva de La Serena
Andraitx
1
1
1 ALBUFERA 1
Casas Ibañez
1
Lluchmayor
MALLORCA
CABRERA
1
Parlamentuko txosten juridiko batek Legebiltzarreko mahaiari Ekimena onartzea gomendatu dio Suec a
Mahora
La Roda
Malagon
Casas de Juan Nuñez
ESTEROS
Manzanares
Ossa de Montiel
1
Alcira
Tomelloso Argamasilla de Alba
Daimiel
Abenojar
Chiva
VALENCIA
Sisante
Socuellamos Villarroble Do
CIUDAD REAL
Agudo
Burjasot
Las Pedroneras
1
Puebla de Don Rodrigo
Merida
1
Liria
Utiel
Requena
Alcazar de San J uan
Porz una
1
El Puerto
Camporrobles
Mota del Cuervo
El Molinillo
Arta
Manac or
Agindu bezala… Herri Ekimena egongo da! 1
Honrubia
Motilla del Palancar
Horcajo de Los Montes
Navalvillar de Pela
Aljuc en
Inc a
1
PALMA
1
Villacañas
gabeko aurrekontuak? Zorita
Montanchez
Tembleaue
Mora
NavahermosaMenas albas
Logrosan
Aldea del Cano
Soller
1
La Estrella
Deleitos a
Pollensa
1
Vall de Uxo
Corral de Almaguer Villamayor de Santiago
ST E-12
1
Tabernes de Valldigna
Ayora
ALBACETE
Munera
Jativ a
1 POLIFEMO
Almagro
Balazote
NAVA
Benete
IBIZA
1
Gandia
ALMORADA
2013ko aurrekontuetan Aurreko hilabetekarian esan genizuen moduan, Fracking Ez Ara- martxoaren 26anFORMENTERA iritsi zitzaigun. Ez du duda izpirik uzten. Txostenak fracking-arentzako dirurik ez bak aurkeztutako Herri Ekimen Legegilea atzera bota zuten inongo honako hau dio: “Naiz eta Kamarak gai berdina jorratzen duen legerik ARIES1 dagoela zioen duela gutxi Arantxosten juridikorik eskatu gabe. Hainbat sektore eta estamentuen ar- onartu berri izan, ez dago, bateraezintasunari begira, herri ekimena ARIES2 txa Tapia Garapen sailburuak. tean harridura sortzeaz gain, haserrea ere eragin du erabaki honek. atzera botatzeko arrazoirik”. Honen ondorioz, orain mahaiak ez LEO ALICANTE O Hau ez da guztiz zuzena. Egia Publikoki salatzeaz gain, Fracking Ez Arabatik galdera bat egin omen du ikusten herri ekimenaren tramitazioaEerrefusatzeko arrazoiESCORPIO N da Euskal Autonomia Erkidezitzaion, idatziz, legebiltzarreko mahaiari: Biltzar Nagusietako rik ikusten. Argi dago kontua. Baina honek beste kontu bat azalarazten ADAMUZ Á HIMILCE 1 HIMILCE 3 MURCIA R HIMILCE 2 goan ez direla zulaketak ekimenaren tramitazioa bukatzen denean ea berriro Herri Ekimena du. Legebiltzarreko mahaiak hasieratik gauzak behar bezala egin izan CÓRDOBA aurten R PORCUNA E hasiko, baina LOLA-1 arrazoiEL CARPIO nagusia aurkeztu ahal genuen ala ez. Kontuan izan BBNNetako ekimena izan balitu, HELa errefusatu aurretik T txostena eskatuz, ez zen izango behaDI ematea. Hasieratik arrazoia gure alde espainiako gobernuak putzu JAÉNzela ezezkoaren aitzakia. Hainbat lekuetatik mezu berdina iritsi zitzai- rrezkoa gaiari horrenbeste buelta E PENELOPE ESTE gun; hau da, behin errefusatua izan eta gero, legealdi osoan ezin izan- zegoen! Batzuk herriarenMhitza ez bazuten entzun nahi, orain ozenago PENELOPE eskaera guztiak ingurumen azSEVILLA ROMERAL ESTE terketara bidali dituela da, egungo genuela berriro aurkeztu. Baina hala ere, guk idatzizko erantzun entzun beharko dute. ROMERAL SUR ARSinadura bilketa hastear dagoenean abixatuko SEVILLA SUR M go hidrokarburoen legean albat nahi genuen. Gure eskakizunaren ondorioz, mahaiak, azkenean, zaituztegu. Legebiltzarra sinadura uholde batez betetzeko gai bagara, AS D JUNCAL ESTE GRANADA EL JUNCAL daketak eginez. Honek, baimen ditxosozko txosten juridikoa eskatu zuen, eta txosten horren edukia aurrerapauso ederra izanen da. GUADALQUIVIR guztietan 12 eta 18 hilabete arteko atzerapena dakar, beraz, nahi HORQUILLA ALMERIA izanda ere, ez da posible izango CALDERIN MÁLAGA zulaketekin hastea. CÁDIZ Baina fracking-a ez da bakaSIROCO-A rrik haustura egiteko unean eraMartxoaren 20an Fracking Ez Araba atxikitutako erakundeekin eta biltzen den teknika. Fracking, fracking gabeko udalerri eta kontzejuekin bildu zen hidrokarburoak ateratzeko eraPermisos y Concesiones. Administración. Permisos. Comunidades Autónomas bilitako prozedura osoa laburGasteizko Aldabe gizartetxeko behin-behinean gelditua izan dena. RIAS-9 Permiso Solicitado Permiso Permiso Vigente Permiso biltzen duen hitza da. Prograerabilera anitzeko aretoak hartu zuen Momentu honetatik aurrera, marS-8 ma zabala da, eta eginkizunen Fracking Ez Arabaren talde eragitxan jarri beharreko jardun-ildoen MAR DE ALBORÁN Permiso Vigente Permiso Permiso Solicitado Permiso artean gure lurraldea zulatuko learen eta plataformari atxikitako proposamen eta eztabaidari ekin Hojas a Escala Permisoerakunde, Suspendidosindikatu, alduten ikerketa baimenak mankolektibo, zitzaion, argi baitago, berehaPermiso tentzea dago. Eta euskal goberderdi politiko eta fracking gabeko la zulatzen hasiko ez diren arren, 1:500.000 Concesión de Explotación Concesión nuak, SHESAkoei baimenak udalerri zein kontzejuen arteko bi- fracking-aren problematikak bertan 1:800.000 bertan bera uztea agindu ordez, lera informatiboa. Sortu berri den dirauela eta ez dela inondik inora Concesión Concesión Almacenamiento aurrekontuetatik dirua eskeintzen Aiaraldeko fracking-aren aurkako aldendu. Duela urte eta erdi hasi20 10 0 20 40 60 80 sobre 1:1.000.000 1:4.000.000 dio baimenekin jarraitu dezaten. taldeko zenbait kide ere bertaratu zitako bide hirukoitzak, hau da, inforKilometros Baimenen helburua, SHESAk ren. Iragan urtean zehar buruturiko mazioaren, instituzioen eta mobilibehin eta berriro esan duen bemobilizazioen balorazio txiki baten2° E zazioaren bideak eta 6° W 5° W 4° W 3° W 2° W 1° W 0° 1° E 3° E aurrera darrai4° E zala, fracking-a egitea da. ondoren, Araban zein inguruetan, datozen hilabete edota urteetan zehar hidrokarburo ez-konbentzionalen es- ere jarraituko du, zulaketa planak plorazio prozesuaren egoera zertan behinbetiko baztertzen dituzten arte. Espainiako gobernuak den ulertzeko egungo gakoak azpi- Bileran egondako giro ona lekuko, marratu ziren. Erakunde publikoen bildutako eragile ezberdinen arteko putzu eskaera guztiak egoerari ere heldu zitzaion, bereziki elkarlana ziurtzat jo daiteke. Inforingurumen azterketara Herri Ekimen Legegilearen egoera- matzen jarraituko dugu. bidaliko ditu ri, PNV eta PPren bozken ondorioz Almaden
Castuera
Almendralejo
7
nta Marta
Villafranc a de Los Barros
Hornachos
Campillo de Llerena
Pozohondo
1
Castellar de Santiago Villamanrique
Torrecampo
Hellin
San Lorenzo
Pozoblanco
Azuaga
Llerena
Orcera
La Carolina
Cardena
1
1 1
Beas de Segura
Santiste ban del Puerto
la Sierra
Bailen
Villaviciosa de Cordoba
Alanis
Cazalla de la Sierra Las Navas de la Concepc ion
Santa Olalla del Cala
Bujalance
Posadas
La Puebla de los Infantes
1
Palma del Rio
11
DO1 1 UE E11L1 R
Lora del Rio Villanueva del Rio
o
11
Aznalc ollar
1
O 1 R EL 1
1 S Sanlucar la Mayor1111ERA 1 R REBUJENA 1 S B1AR LA 11 1 1 1 A1S1 111M 1 1 1S I 1 1 1 1 11 AR1 1 11 11M 1 1
a Palma
1
1
1
1
1
1
1 11
1A L ME R 1
La Carlota
Fernan Nuñez
1
Montilla
1
1
Cullar de Baz a
Priego de Cordoba
Pedro Martinez
Alcala la Real
Alboran Murcia
Iznalloz
Mazarron
Chirival
Albox
Gor
Huercal-Overa
Aguilas
Seron
1
Osuna
Vera
1
1
Loja
Gergal
Archidona
Sorbas
Villanueva de San Juan
1
Trebujena
Antequera
AL BE
Las Cabezas de San Juan
Lebrija
Canjarar
Durcal
Olvera
Burgo
RO
1
1
Alhama
1
Carboneras
Cadiar
Cuevas del Becerro
Berja
Alora
Burgo
Arcos de la Frontera
Jerez
Almuñecar
Ubrique
Rota El Puerto de Santa Maria
Motril
1
Adra
1
Alhaurin de la Torre
1
RUEDALABOLA
1 11
Algeciras
1
1 SIROCO-D
CHINOOK-D
1 11
CHINOOK-C
1
CHINOOK-B
1
Concil Vejer de la Frontera
Estepona
CHINOOK-A
Marbella
Jimena de la Frontera
SIROCO-C
Alcala de Los Gazules
San Fernando
Chiclana de1 la Frontera
SIROCO-B
1
TESORILLO
CartagenaLa Union
Baza
Utrera
1
Puerto Real
Fuent-Alamo
Guadix
Moron
Sanlucar de Barrameda
1
Velez Rubio
Huelma
Estepa
El Arahal
Totana
Lorca
Alcaudete
1
Marchena
Almonte 1
San Jav ier
Huescar
Pozo Alcon
1
Lucena
Puente-Genil
1
ULISES 3
Baena
7
1
1
Royos
Jodar
Mancha R eal
1
1
Alcantarilla
Pueblo de Don Fadrique
Peal de Becerro
Martos
Castro del Rio
Ecija
1
1
1
1
1
Ubeda
ULISES 2
1
LOLA-2
1
Nerva El Castillo de las Guardas Castilblanco de los Arroyos
1
La Línea
Kolektibo eta Udalerriekin bilera
MELILLA
JORNADAS
ENERGIA JARDUNALDIAK Maiatzak
8, 9, 10, 11 ALDABE de mayo UPV/EHU
VITORIA-GASTEIZ
35° N
29°N
CEUTA
28°N
11
1
Orihuela
Bullas
1
1
1
Constantina
1 1
1
Linares
1
Andujar
Montoro
Arac ena
Elche
Cieza
1
Nerpio
Mones terio
1
Pinoso
1
Villanueva de Cordoba
1
Elda
Jumilla
Elche de la Sierra
Peñarroya-Pueblonuevo Fuenteovejuna
1
Callosa de Ens arria
Villena
Yecla
Albaladejo
Villanueva del Duque
os
Fuente de Cantos
Alcoy
Fuente-Alamo
Alcaraz
Santa Eufemia
Hinojosa del Duque
Valencia de Las Torres
Denia
Almansa
Onteniente
Infantes
Calzada de Calatrava
Puertollano
1
Cabo de la Nao
Valdepeñas
Cabez a del Buey
M A P A
MENORCA
1
Burriana Segorbe
1
San Lorenzo de1 La Parrilla
Alcuadete de La Jara
Aldeacentenera
CÁCERES
Villatobas
1
D
1
ALTA MAR 2
Torrejon el Rubio Hinojal
1
Borriol
CASTELLÓN DE LA PLANA
ALTA MAR 1
Castejada Navalmoral de La Mata
Mirabel
Alcora
Ademuz
1
1
1
Los Mases
Valdemoro-Sierra
Naharros
5
Aranjuez
1
Oropesa
Acehuche
Montijo
Peñisc ola
Torreblanca
Talavera de La Reina
OZ
1
Albocacer
1
Ciempozuelos Colmenar De Oreja
Illesc as
Navalcan
Santa Olalla
e La Sierra
1 Vinaroz
1Carabana
Almorax Navamorc uende
Madrigal
Jaraiz
Plasencia
seda
1
TERUEL
1
1 ARQUIMEDES
1 1
Baimenen mapa. hamarnaka baimen onartuak daude. Beste hainbat ereCUENCA eskatuak daude onarpenaren zain. Arro eusko-kantauriarra da, itxuraz, interesgarriena
Montehermoso
Moraleja
MADRID
Getafe
Cadalso De Los Vidrios
Arenas De San Pedro
PLATON
1
San Carlos de la Rapita
TE -11
36° N
Cadalso
o
Fortanete Cella
Priego
Bejar
11
Santa Eulalia
Orihuela de Tremedal
Alcala de Henares Torrejon De Ardoz
La Cenia
Morella
GANDÍA
Monsagro
Colemar Viejo
AVILA
Gujelo
1
1
Amposta1
1 Aliaga
Ciudad Rodrigo
1
1
1
1 LUBINA ANGULA 1 1 111 1 11 1 111 11 1 MONTANAZO 1 1 1 RODABALLO 1 11 11 1 111 11111 1 1 CASABLANCA 1 1 1 1 1 1 1 11 1 11 1 1
Golfo Valenc ia II
6
Monreal Del Campo
1
LUBINA-2
1
1 111 1 1 LUBINA-1 1
Tortosa
Montalban
Molina
1 11 11 11
Valderrobres
NORDES
NOR DE
1
TARRAGONA1 1
Alcoris a
1
10 NOR DES TE-
1
Gandesa
Perello
1
1
1 1
1
Calamocha
1
1
1 1 1 REUS 11
Montroig
Anquela del Ducado
Arenys De Mar
Mataro
1
Villafranc a Del Panades
Vendrell Vilanova i la Geltru
Alcañiz
Puebla de Belena Torrelaguna
1
Garc ia
Daroca Milmarcos
Sigüenz a
Algora1
Granollers
Reus
1
TE -7
1 1
Tarrasa Sabadell
Valls
Maella
1
1
4
Caspe Hijar
Llagostera San Feliu de Guixols
NORDES
Blanes
1
HELIOS
Belchite
Ariza
Cass a De La Selva
Arbucias
Centellas
BARCELONA
1 Montblanch Mequinenza
1
1
FONTANELLAS
Igualada
1
Palafrugell
Vich
1
LLEIDA
ATLAS
1
1
Surpirenaica Cervera Tarrega
Fraga
1
Bujaraloz
COPÉRNICO
Medinaceli
1
SALAMANCA
Villavieja De Yeltes
PROMETEO
BENIFAYÓ
Lumbrales
1
1
LEONARDO
Manresa
Almacellas
1
KEPLER
Epila
1 1
Balaguer
1
PERSEO
1
Torroella de Montgri
-8
Cuellar Alaejos
ZARAGOZA
Ayllon
Medina Del Campo
El Cubo de la Tierra del Vino Fuentes auco
1
1
TE
Bermillo de Sayago
Sariñena11
Puigreig 1
1
11
GIRONA 1
LA PEDRERALES PINASSES
DARWIN 1
Zuera
11
Almazan
Berlanga De Duero
Solsona
Artesa de Segre
1
Alagon
Gomara
1 1
Tauste
Ric la
1
1
1
1
1
Granen
1
Banolas
1
1 11
3
1
1
Tordes illas
Fermoselle
Aldeadavila de la Ribera
1
1 San Esteban de Gorniaz
Toro
ZAMORA
1
SORIA
Aranda de Duero
Peñafiel
1
11 1
S DE
PALENCIA-4
Borja
1 1
Tremp
11 1 11
Coll de Nargo
11
1
11 RIPOLL11 1
1
Barbastro
Tarazona
TESLA 5
11
1
1
Rosas
Figuera
1
1
Pobla de Segur
4
R NO
VALLADOLID
HUESCA1 1
Tudela
Cintruenigo
Magana
Graus
Seo De Urgel
1
1
1
1
1
1
Arguedas
1
1
Fonfria
1
Pont de Suert
1
111 CARLOTA
1
Arnedo Rincon De Soto
EDISON
1
AINSA
Sadaba
Ejea1 De Los Caballeros
BURGOS 1 BURGOS 3 BURGOS 2
Puigcerda
1
Boltana
Carcastillo
1 Caparroso
Calahorra
Cervera D el Rio Alhama
Baltanas
Tortoles 1 de Esgueva
Andosilla Falces
Quintanar De La Sierra
Santa Domingo de Silos
PALENCIA3-NR6
1
BIESCAS
Lerin
NOR DES TE-9
1
CAMEROS-2 EBRO-D 1
1
Duenas
2
Tafalla
1 1
-6
Medina de Rioseco
1
1 1 1 1 1 11 1 1111 1 1 SERRABLO
Lodosa
1 1
Lerma
PALENCIA Villalpando
11
Berdun
1 Sanguesa
Larraga
EBRO-ELOGROÑO
EBRO-A
1
3
1
QUIMERA
1
TE
Villalon De Campos
Valderas
1
1 1
1
1
1
1 1 1 1 1Estella 1
PALENCIA 2
Benavente
Trabagzos
Haro
1
PAMPLONA 111 1 1
PEGASO
11
4 NOR DES TE-
Astupillo
Paredes De Nava
1
1 1
1
3 NOR DES TE-
Mayorga
LIBRA
Alsasau
11
USOA
NOR DES TE-2
PALENCIA1-NR7
Castrocontrigo
Otero de Bodas
Miranda de Ebro
1 1 1 11
11111 11
S DE
Villada
Puebla de Sanabria
1
BURGOS
1
1 1
1 1 1 ENARA 1
EBRO-B
Carrion De Los Condes
Valencia 1 De Don Juan
SUSTRAIA 1
1
R NO
La Baneza
Tolosa
Geldirik al dago fracking-a? Herritarren ezetzak instituzioak birkokatu arazi dituela dirudi gai estrategiko honetan, baina, baliabide ez konbentzionalaren erauzketa dudan jarri da ala planak astiroago garatzea erabaki dute gaur egun dagoen gaitzespena baretzeko asmoarekin? Baimenek bere bidea darraite bitartean, bakoitzak bere fase desberdinak gaindituz. Beraz, lurraren defentsa bateratua ezinbestekoa izango da mehatxuari 6 aurre egiteko. 5 NOR DES TE-
Sahagun
LANDARRE
1 VITORIA-GASTEIZ 1
1
Belorado
Motrico Zumaya Lesaca
Durango
p
5° E
1 NOR DES TE-
LEÓN Astorga
Ceberio1
MIRUA
1 11 1 1
1
1
Hendaye
1
LORE
Amurrio
1 ANGOSTO-1 1 11
111
1 1 URRACA 11 1 11 1 VALDERREDIBLE 1 1111 1 1 2 Trespaderne BIGÜENZO 11 1 1 1 Cantabrica 111 1111 1111 1 1111111 1111 OSORNO LORA 1 1 1 1 1 1 111 ROJAS BASCONCILLOS H 1 SEDANO 1 1 1 Herrera De Pis uerga 1111 HUERMECES 1 1 1 Brivies ca 1 1 1 LENI 11 1
Bonar
1
Ponferrada
1 111
1
1 11
PISUERGA
GUARDO BOÑAR-CISTIERNA Cis tierna Guardo
Vega de Espinareda
USAPAL SAIA
1 1
1
Amorebieta
Valmaseda
1 1 Santelices BEZANA 1 1 1
Reinosa
Villablino
Sestao
DONOSTI-SAN SEBASTIÁN
1
Equeitio
LURRA
BILBO-BILBAO
LUENA
Golfo Vizcaya
na
11
GEMINIS
1 1
GALILEO 1
Molledo
MATALLANA
1
ARQUETU
Castro
Santoña Laredo
SANTANDER
1
Comillas
Torrelavega Cabez on de la Sal
Pola De Laviana
1
1
TURBÓN
Llanes
Infiesto
11
Mieres MORCIN-1
4° E
Fracking-a etenaldian?
1
11
GAVIOTA I 1 11111 11 GAVIOTA II GAVIOTA
PLÁCIDO
OVIEDO
1
PITAGORA S
CUÉLEBRE-2
Grado Tinea
1
1
1
Ribadesella
FULMAR
ALBATROS 1
1 1
Villaviciosa
ARISTOTELES
GIJON 1 GRANDA
1
1
BERDUN
1
1
CUÉLEBRE-1
AQUILES
1 11
CRONOS
Castrillon
3° E
www.frackingezaraba.org
1
1
1 Gijon
EBRO-C
1 1 Aviles
2° E
43° N
1
Cudillero
1° E
VIZCAYA GOLFO DE
1
1
0°
42° N
1 1
1
1° W
41° N
MAR CANTÁBRICO
2° W
40° N
3° W
39° N
4° W
38° N
5° W
37° N
6° W
BURGOS 4
W
I N D I C E
2 FRACKING EZ
2013 Apirila
Txosten fidagarriak?
ED TORIALA
favoralia sunt amplianda odiosa sunt restringenda Lasai. Ez dugu sermoirik botako latinez. Printzipio juridiko bat da, eta honako hau esan nahi du, legearen interpretazioak eskubideak gauzatzen lagundu behar duela. Gure editorialera ekarri dugu, hastapen hori izan bait da Fracking Ez Arabak aurkeztu zuen Herri Ekimen Legegilea onartzearen alde azaldu den txosten juridikoak aipatzen duena. Garrantzia hundiko kontua da hau, eskubide nagusietako bat murrizten zuen interpretazio bat eman bait zitzaion legeari hasierako ezezkoa eman zigutenean, hau da, parte-hartzearen eskubidea. Axolagabekeria haundiarekin, legebiltzarreko mahaiak ADI tresna parte-hartzaile informatikoa erabiltzeko gonbidapena luzatu zigun, tresna hau sasi-partehartze bat besterik ez izaki, inongo jarraipenik ez duena. Gure jatorrizko proposamena energia lortzeko saio desesperatu hau geldiarazteko asmoarekin jaio zen, baliabide ez konbentzionalak bakean uzteko eta fracking-a bezalako teknikarik ez erabiltzeko. ADIren bitartez helburu hauetara gerturatu ere ez gara egiten. Legebiltzarretik eskatutako txosten juridikoak zera dio “oinarrizko parte-hartze es-
kubideari begira, operadore juridikoek egin dezaketen interpretazio orok zuzenbide arauetan jasotakoari heldu behar dio, eta eskubide hori mugatuko duen interpretazio espansiborik ezin daiteke egin”. Hara hor gakoa! Mahaiak, fracking-a debekatu nahi zuen ekimena atzera bota zuenean, parte-hartze eskubidearen irakurketa guztiz mugatzailea egin zuela. Are gehiago, txostenak aipatzen dituen operadore juridiko horien iritzia kontutan izan gabe egin zuen, erabakia erabat politikoa bilakatuz. Gaur egun, ez da erraza jakiten frackingaren inguruan dagoen nahastea nola amaituko den. Gaia korapilatsua da oso. Baina gure inguruko eskenatoki politikoan jokatzen ari diren hainbat taldeen portaera ikustearren bakarrik, interesgarria bihurtzen ari da guztiz. Jadanik bat baino gehiagok jakin beharko luke, azkenean fracking-a egingo bada (hainbat pertsona eta taldeen jarrera ikusita, gogotik saiatuko direla gero eta argiago dago), jende gehiegitxoren borondateari kasurik egin gabe izan beharko dela. Gero eta zailagoa da zerua larrosa kolorekoa dela irakasten, jendeak urdina ikusten baldin badu...
Fracking-aren atzerapausuak Joan den martxoa hilabete itxaropentsua izan da fracking-aren aurka gabiltzanontzat. Badirudi haustura hidraulikoa egin nahi dutenak uste baino arazo gehiago aurkitzen ari direla beraien bidean, eta honen adibide ditugu Kantabria eta Nafarroatik datozen albisteak. Kantabrian, fracking-ak izan duen herri erantzun gogorraren ondorioz, joan den urriaren 5ean, manifestazioaren bezperan, Kan-
Badirudi fracking-ak oztopoak aurkitzen dituela bere bidean, horren froga izan daitezke Katalunia eta Kantabriako albisteak tabriako gobernuak fracking-a debekatuko zuen legea aurkeztu behar zuela esan zuen Erkidegoko lehendakaria den Ignacio Diegok. Hasieran harridura sortu bazuen ere, legea onartzeko behar diren pausuak banan bana betetzen joan dira, eta jadanik plenoan onartzea besterik ez da geratzen, Ingurumeneko kontseiluko tramitea pasa ostean. Dena den, PSOEk eta PRCk beraien susmoak plazaratu dituzte, PPren jarreraren koherentzia falta dela eta, Madrilen fracking-a bultzatzen duten bitartean Kantabrian debekuzaleak direla salatuz. Beldurra omen dute legea
Kantabrian onartu eta gero, Madriletik eskumen kontuak direla eta, atzera botako ez ote duten. Kataluniatik ere albiste onak etorri dira martxoan. Lehenik eta behin, hilaren 16an “Conselleria d’empresa i Ocupacio”tik Garrotxa, Osona eta Ripolles aldean Teredo Oils Limited enpresak zuen baimenaren bazterketa izapidetzen ari zirela jakin genuen. Enpresak lanen egitasmoa epeen barruan ez aurkeztea izan da arrazoi nagusiena. Generalitateak esan duenaren arabera, enpresak errekurtsoa aurkezteko aukera ba omen du oraindik. Bestalde, martxoaren 23an jakin genuen Osona eta Segarra inguruetan Montero Energy enpresak dituen b e s t e bi baimen atzera botatzeko zorian zeudela. Enpresak laister fracking-a egingo zuela aitortua zuen. Arrazoia prozedimentu kontua da, eta Generalitateak dioenez, “eskatzaileak aurkeztutako proiektuen eskaeratan informazio eskasa dago”. Dena den, hiru baimen hauek atzera botata ere, Kataluniatik ez dute oraindik guztiz aldendu fracking-
Aurreko hilabetean, Iker Armentiak egiten duen ikerketa kazetaritza lan ezinhobeari esker, Arabako diputazioan lana egiten duen Cimadevilla jaunak fracking-arekiko kritikoak ziren hainbat txosten ezkutatu zituela jakin genuen, Gasteizen egindako jardunaldietako bere mintzaldian. Txosten horiek, berak ordezkatzen zuen diputazio horretan bertan eginikoak ziren, baina Cimadevillak “akuiferoak dena aguantatzen du” esan zigun. Ez da horrelakorik egin duen lehena, eta ez da azkena izango ere. AEBetan ohikoa bihurtu da taktika hau. 2004. urtean ingurumen agentzia federalak fracking-arekin kritikoak ziren txosten guztiak alde batera utzi zituen. Oraindik ere, mahai gainean ehundaka kutsadura kasu izanda ere, frogarik ez dagoela diote. TRRC-ko John Tintterak ere Texasen 20.000 putzu eta 0 kutsadura kasu egon dela zioen. Joan dadila Dishera hori esatera, adorerik badu! Fracking-aren inguruan dauden eta datozen txostenek begirada kritikoa behar dute, beti. Edozein txosten gure eskuetara iritsi orduko, galdera hauek egitea ezinbestekoa da. Nork ordaindu du txostena? Txostena sinatzen duena nork ipini du bere karguan? Zein etekin atera dezake egileak fracking-a egiten bada? Galdera xume hauek erantzun orduko, laster ikusiko dugu fracking-arekin baikorrak diren txosten guztietan, enpresa zulatzaileak edo politikari ilunak daudela egilearen atzean, edo alboan. Bi adibide: Ze txosten mota espero dezakegu ACIEP-ek (hidrokarburo inguruko enpresen taldea) sinaturiko txostenetatik? Are gehiago... Zer irakurri dezakegu txostenaren egileen artean Hidrocarburos de Euskadiko zuzendari orokorra den Juan Cruz Vicuña topatu badezakegu? Eta zer esanik ez Juan Carlos Muñoz bezalako tipo bati buruz, nor BNK enpresa zulatzailearen ordezkaria den, eta aldi berean Shalegasespana lobbyaren bozeramalea. Eta gutxi balitz ACIEPeko zuzendariordea. Honek txostenak besterik ez ditu aipatzen. Ezetz asmatu zer dioten berak aipatzen dituen txosten horiek? Oraindik ikusteko gaude fracking-etik onurarik aterako ez duen norbaiten eskutik etorritako txostenik, non fracking-ak arazorik ez dakarrela esaten den. Atera kontuak.
Nafarroa fracking gabeko lurraldea
aren mehatxua, artean lau baimenen eraginpean bait daude. Guzti hau gutxi balitz, BNK enpresak Ribera de Duero ingurua mehatxatzen zuten baimen guztietan atzera egin du, eskatuak zituen ikerketa baimenak bertan behera utziz zonalde horretan. Ardogile eta mahasti jabeen kexak zerikusia izan dutela nabarmen somatu daiteke. Amerika aldean hondamendian dagoen enpresa erasokor honek atzera egin dezakela erakutsi digu.
Aurreko martxoaren 21ean, Nafarroako legebiltzarrak gobernu foralari Nafarroa fracking gabeko lurraldea deklaratzea eskatzen zion mozio bat onartu zuen. Mozioa Izquierda-Ezkerrak aurkeztu zuen eta PSN-k, Bilduk, Na-Baik, Aralar eta inolako taldeari adskribatuta ez dauden bi parlamentarik alde bozkatu zuten. PP-k kontra bozkatu zuen eta UPN abstenitu egin zen. Hau horrela izanda, 27 bozka alde, 17 abstentzio eta 4 kontra izan zen azkenengo emaitza. Izquierda-Ezkerraren mozioari Bildu taldearen gehitze emendakinaren bi puntuak gehitu zitzaizkion. Puntu berri horietako batek fracking-aren inguruan gobernu espainolak hartutako azkenengo zenbait neurrien indargabetzea eskatzen zuen. Besteak, halaber, kontsumoaren murrizketan, eraginkortasun energetikoan eta energia berriztagarrietan oinarritutako eredu energetiko jasangarri batera bideratutako politikei babesa erakusten zuen. PP-k, bere aldetik, ordezkatze emendakina aurkeztu zuen, onartua izan ez zena. Honen bidez, PP-k defendatzen zuen, Nafarroan fracking sistemaren bidez hidrokarburoen ustiaketarako baimen-lizentziak ez ematea, bideragarritasun ekonomiko, tekniko eta ingurugirokoa zehazten duten ikerlanak eta azterketak aurkezten ez dituzten proiektuei. Hortaz aparte, bigarren puntu batean, zulatzeko fluidoen ezagutza eskatzen zuten. Aspalditik Nafarroan hidrokarburoak bilatzeko teknika honen aurkako mobilizazio soziala hasi zela. Nafarroako Fracking Ez Plataforma da teknika honen inguruko ahalik eta informazio gehien zabaltzeaz arduratzen ari dena. Honekin batera, kontzejuak eta udaletxeak fracking gabeko lurraldeak deklaratzeko kanpaina eramaten ari dira aurrera . Hasi zirenetik, 23 erakunde, kontzeju eta udaletxe ezberdinak, fracking gabekoak izendatu dira dagoeneko. Nabarmentzekoak dira Lizarra, Altsasu edota Viana. Aurreko asteko legebiltzarreko erabakiaren ostean, orain Komunitate osoaren txanda da. Parlamentuak Gobernuari egiten dion eskaera honen bidez, Nafarroak Asturias-eko eta Aragoi-ko eredua jarraitzen du, izan ere, bi komunitate hauetan bertako parlamentuek euren gobernuei eskakizun hau jada egin diete.
3 FRACKING EZ
2013 Apirila
BALIABIDE FOSILEKIKO MENPEKOTASUNA
Nigerreko deltako biztanleak, beste garai batean nekazaritza, abeltzantza eta arrantzaz bizi zirenak, gaur egun nekez bizi daitezke hidrokarburoen ustiaketaren ondorioz kutsatu eta handaturiko lurraldeetatik
Gas eta petrolio nigeriarrak: konbentzionalak eta‌ garbiak? Niger ibaiaren delta, 30 milioi pertsonaren bizilekua eta munduko biodibertsitate handieneko eremuetako bat suntsitzen ari dira. Mendebaldeko petrolio eta gas konpainia handiek, Niger ibaiaren delta estrategikotzat hartzen dute hidrokarburoen mundu mailako horniketarako. Nigeria munduko gas eta petroleo esportatzaile handienetako bat da, baina era berean aski ezaguna da jasan dituen etengabeko ingurumen eta giza hondamendiak direla eta.
50eko hamarkadan petrolio hobi erraldoiak topatu zituzten Niger ibaiaren deltan. Shell konpainia ingeles-holandarra izan zen, eta da, bertan jarduten duen konpainia nagusia. Hala ere, beste asko dira tartean sartuta, bertan ineteresak dituzten konpainiak, esaterako, Rep-
sol eta UniĂłn fenosa espainiarrak. Asko hitz egin da azken boladan hidrokarburo ez-konbentzionalen erauzketak sortzen dituen eraginen inguruan. Nigeriak eta bertako petrolioaren kasuak ordea, argi asko irudikatzen du hidrokarburo konbentzionalak ere ingurunean sekulako hondamena eraginaz erauzten direla. Konpainia handiek bertako gobernu-txotxongiloen gainean duten kontrolak, ingurumen kontrol gabezia eta gas-erauzketak sortzen duen aberastasunaren banaketa eza eragiten dute. Modu honetan, 30 milioi biztanle baino gehiagok miseria, ingurunearen suntsipena eta errepresio militar bortitza besterik ez du jasotzen. Garai batean nekazaritza, abeltzantza eta arrantza-
rako izugarri aberatsak izandako lurrak hondatzen ari dira eta biztanleria aparato militar eta paramilitarren menpe bizi da. Aparatu hauek guztiak erauzketa konpainiek beroiek finantzatzen dituzte, bai abantailak eskeiniz bai zuzenean dirulaguntza bidez. Ogoni-ak eta Ijaw-ak
Eremu horretan bizi diren herri ugarien artean, Ogoni herria izan zen nazioarteko komunitatearen arreta deitu zuena. Herrikideak eta habitata hiltzen ari zirela ikusteaz nekatuta, mugimendu baketsu eta jendetsu bat jarri zuten abian, Ken Saro-Wiva poeta buru zutela. Gobernuaren eta multinazionalen erantzuna berehalakoa izan zen. Ken Saro-Wiva urkatu egin zu-
ten mugimenduko beste hainbat bururekin batera eta herrixka ugari goitik behera txikitu zituzten. Mugimendu baketsua odol isuri bihurtu zela ikustean, Ijaw herriak zenbait talde gerrillari antolatu zituen. NDAMen (Nigerren Deltaren Askapenerako Mugimendua) babespean, aurkariak estuasunean jartzea lortu zuten, eremu mingarrienari erasotuz: petrolio erauzketari. Borrokaren goreneko garaian, 2008-2009 inguruan, momentu batzuetan, eguneko milioi bat barril inguruko produkzioa moztera ere iritsi ziren. Petrolioaren prezioaren igoeraren zati bat, hornikuntza-mozketa honi egotzi zitzaion. Isuriak eta isunak
Nigeriako petrolio erauzketa es-
parruetako CO2 emisioak, proportzioan munduko altuenak dira eta baita petrolio isuriak ere (lurrean zein itsasoan). Azken 30 urteetan 6.800 isuri antzeman dira (egon, gehiago daude) eta Shell bezalako enpresek multak jasotzen badituzte ere (iaz, 5.000 milioi USD), negozioak aurrera darrai. Inolako arazorik gabe hartu dezakete haien gain “kutsatzen duenak ordaindu egiten du� printzipioa, baldin eta sortutako hondamendien neurri txiki bat ordaintzen badute. Azken aipamen bat besterik ez zaigu falta: gure ibilgailuetan erabiltzen dugun 40 litro bakoitzetik 10 Nigeriatik datoz. Agian norbaitek uste zuen honek ez duela inolako zerikusirik gurekin.
FRACKING-AREN ARAZOAK
Frackinga eta zirkulazio astuna landa eremuan Landa eremuko biztanleria frackingarekin elkarbizitzen hasten denean, aurrez aurre topatzen duen lehen arazoa hausteko behar diren material eta produktuak garraiatzen dituzten kamioiek errepide eta landa bideen erabilera intentsiboa egiten dutela da.
Putzu bat egiten den aldi bakoitzean zera behar da: haustura dorrea, bide eta lursailak egokitzeko materiala, hondar tonak, gehigarri kimikoak, hoditeria kilometroak, porlan tonak, zulaketa ahoak, jarioa ponpatzeko moto-ponpak, hondakin urak kentzea, kontrol
eta gordetzeko etxolak, pertsonala eta era guztietako materialak. Guzti hau kamioietan astun zein arinetan eraman beharreko gauzak dira. Eta ura lekutik bertatik
Texaseko garraio sailaren hitzetan, errepideetan sorturiko kalteen kostua 2.000 milioi dolarrekoa izango da ezin bada atera, garraiatu beharko da. Iparraldeko Karolinako Ingurumen Sailaren aburuz, AEBn garraio astunen 2.296 bidai eta
1.662 arin behar dira putzu bakar baterako. Zirko mugikor hau, plataformatik plataformara mugitzen joango da eta garraio astunak ohikoak ez diren lekuetara ere helduko dira. Ondo dakigun bezala, zonalde bat haustea milaka putzu egitean bilakatzen da. Pensilvanian dagoen Bradford konderria adibidetzat hartu genezake, Arabak duen antzerako tamaina duena. Bertan, azken lau urteetan 2.000 putzu egin dira. Texasko TECQek egin duen ikerketa batean ondorioztatzen da fracking-aren inguruko jarduerek Dallaseko metropoli barrutiak baino %42 konposatu organiko
lurrunkor gehiago jaurtitzen dituela. Eta horri hautsa gehitu behar zaio. Hau da, gaur egun zaraten eta trafikotik urrundutako lan
eremuan bizi edo deskantsatzen bazenuen, frackinga heltzen denean lasaitasun horri agur esateko unea iritsiko da.
Bidean zehar kutsaturiko urak botatzen ari zen kamioi baten argazkia
4 FRACKING EZ
2013 Apirila
Elkarrizketan... Josué Bilbao, Kantabriako haustura hidraulikoaren aurkako asanbladako kidea Kaixo Josué, zertan pasatzen duzu denbora fracking-aren aurkako burrukaz at? Matematika irakaslea naiz, weborriak egiten lan egiten dut eta Santanderreko La Libre liburutegiko asanbladako kidea naiz Zergatik sartu zinen fracking-aren aurkako burrukan? Informazioa jaso eta gertuko jendearekin hitzegin eta gero, lurraldeari, urari eta Kantabriako bailaretako bizimoduari begira bortxaketa iruditu zitzaidalako
Albaceten ere fracking-aren kontra Ezaguna da fracking-aren mehatxua ez dela soilik Arabari mugatzen, are gehiago, asko dira egunero leku ezberdinetan, ez-ohiko baliabideak ateratzeko ezagutzen diren proiektuak. Halaber, ezaguna da ere bai, hauen aurrean leku guztietan izaten ari den erantzun soziala: EZ argi eta borobil bat. Errefusatze honen erakusgarri berria martxoaren 17an Muneran, Albaceten, jazotako manifestazioa izan da. Campo de Montiel
y La Mancha-ko haustura hidraulikoaren kontrako Plataformak deituta, 4.000 biztanleko herri honetan 2.500 pertsona elkartu ziren aldarrikapen honekin. Hau inguru hartan eman den hirugarren mobilizazioa izan da eta mobilizazio berriak izango direla ohartarazten dute. Nekazariek, abeltzainek, erlezainek, ornitologoek, landa turismoetako langileek, eragindako udaletxeek, ea. mobilizazio honi
bere atxikimendua eman zioten, zeinetan 40 traktoreek ere parte hartu zuten. Azpimarratzekoa da, bestalde, manifestazioa apaintzen zuten fracking-aren kontrako kartel eta pankarta kopurua. Fracking Ez Araban argi daukagu mobilizazio soziala izango dela fracking-a gelditzea lortuko duena. Hortaz, berri hauen aurrean poztasuna adierazi besterik ezin dugu egin eta borrokan jarraitzeko animatzen ditugu.
Noiz eta nola jabetu zinen fracking-aren existentziaz? Ecologistas en Accioneko lagun batek fotokopia batzuk utzi zituen La Libre liburutegian 2011ko ekainean. Bata, El Mundon agertutako artikulu bat zen, Arquetu baimenaz ohartarazten zuena. Bestea berriz, baimen horri buruz hitzegiten zuen BOEaren kopia zen. Kantabriako mobilizazioa oso eraginkorra izan da. Zein izan da gakoa? Iruditzen zait gakoa hainbat jendek egin duen inurri lana izan dela. Bailara desberdinetako jendea aritu da lanean, milaka gutun banatu dira etxez etxe, kartelak ipini, panfletoak banatu, jaietan mahai informatiboak jarri, elkarte, alkate eta enpresa askorekin hitzegin, mozioak aurkeztu, hitzaldi piloa eman, mendi martxak antolatu, manifestazioa. Guzti hau helburu amankomunarekin, haustura hidraulikoa ez etortzea, ez Kantabriara, ez beste inora. Nola eragin dizue PPk hartu duen haustura debekatzearen erabakiak? Desmobilizatu gaituela iruditzen zait. Jende gehiegi dago Kantabriako gobernuaren borondate onean sinesten duena. Debekuak fracking-aren mehatxua erabat aldentzen duela uste al duzu? Lehen pausua bada ere, ezetz uste dut. Kantabriak dituen eskumenak oso mugatuak dira. Emandako 6 baimenetatik bakarra bota dezakete atzera enpresei indemnizaziorik eman gabe. Eta ez dute hori ere egiten. Honek erakusten duena fracking-a gelditzeko borondate eskasa da. Honetaz gain, datozen hilabeteetan Repsolen eskutik ikerketa sismikoak iritsiko dira, gero haustura egiteko ezinbestekoak direnak. Esan ohi dugun moduan, etxea egin behar ez duenak, ez du zertan zimentuetan lanean hasi beharrik. Zer gomendatuko zenioke bere lurraldean fracking-a nahi ez duen norbaiti baina zertan lagundu dezaken ez dakien horri. Fracking-aren aurka dabilen gertuko talderen batekin harremanetan jartzea, eta bere inguruan ez badago, hitzegin dezala bizilagun eta adiskideekin, informazioa bildu eta hasi dadila informazio hori zabaltzen bere auzo eta herrian. Eraso hau gainditzeko modu bakarra lan asko egitea izango da.
Ba al zenekien… 1. Hidrocarburos de Euskadi enpresak diru publikoko 15.000 euro jarri dituela Shalegasespana lobbyaren web gunea abian jartzeko? 2. Bradfordeko konderrian, Arabako lur eremu antzekoa duena, azken lau urteetan gas ez konbentzionaleko 2.000 putzu baino gehiago egin direla? 3. 2011ean, Pensilvaniako frackingetik zetozen ur hondakin kutsatuz beteriko 12,8 milio barril (bakoitzak 159 litrokoa) sartu zirela Ohioko lurazpian ? 4. Texaseko garraio sailaren arabera, frackingaren ostean egin beharko diren errepide eta bide konponketek 2.000 miloi dolar balioko dutela? 5. Polonian 5.3 miloi metro kubiko gasa zegoela iragarri ostean, lehen ikerketek kopuru hau %90an gutxitzera eraman dutela? 6. Kostaldean La Gaviotako hobiaren biltegiaren gaitasuna handitzeko operazioak 700 miloi euro balioko duela? 7. Azken 3 urteetan, 150 fracking putzu baino gehiago duten konderrietan esne produkzioa %20an jaitsi dela?
Maiatza: Energiari buruzko jardunaldiak Gasteizen Hurrengo maiatzean Fracking Ez Arabak, Desazkundeak, Mugarik Gabeko Ingieneritzak eta Bionekazaritzak antolatuta, Gasteizek Energiari buruzko Jardunaldi batzuk hartuko ditu. Eragile hauek bat egin dute topaketa horietan energiari lotutako hainbat gaien inguruan hausnarketa sustatzeko, gai hauetan adituekin batera. Bertan landuko diren gaiak, besteak beste, lurraldearen aldeko defentsa, Hego eta Iparreko egoera energetikoa, egungo eredu energetikoaren arazoa eta egon daitezken konponbideak dira. Maiatzaren 8, 9, 10 eta 11ean ospatuko dira jardunaldi hauek Aldabeko Gizarte Etxean eta Euskal Herriko Unibertsitatean. Bertan, besteak beste, Juantxo Estebaranz, Meren, AHT geldituko kideak, Pedro Prieto, Roberto Bermejo, Marc Gavaldá, Rosa Lago, Carlos de Castro, Toño Hernández, Enhe sindikatua eta Iñaki Petxarroman izango dira. Eskainiko diren hitzaldi eta eztabaidez gain, jardunaldiak Auzolana pilotalekuan egingo den
zinema dokumentaleko ziklo batekin osatu dira. Bertan, egunean zehar landutako gaiekin zerikusia duten dokumentalak jarriko dira eta, horietako batzuk, egileek beraiek aurkeztuko dituzte. Maiatzaren 11, larunbatean, hots, jardunaldien azken egunean, goizeko hitzaldien ondoren Bionekazaritzak bazkari herrikoia eskainiko du Auzolan pilotalekuan. Bazkari honek agroekologia eta elikadura subiranotasuna
aldarrikatuko ditu. Arratsaldean, Desazkunde taldeak tailer batzuk dinamizatuko ditu ponentzietan landu diren hainbat gaien inguruko lanketa abiarazteko, hala nola, kontsumo eredua. Jardunaldien amaiera gisa, Gaztetxean jai bat ospatuko da eta bertan ateratako etekin ekonomikoak, autogestionatuak izango diren jardunaldi hauen gastuak ordaintzeko erabiliko dira.
Saltokiak
Gasteiz: Elkar, Casa del Libro, Bioalai, CNT, Zuloa, Librería UPV, Bestpress, Hnas. Mendi, Jakintza, Kiosko catedral, Anegón, Aranbide, Ayala, Mayner, N,STOP, Olmo, Prensa Dato 14, Sarralde, Haurtxoa. Araba: Amurrio, Ozaeta, Kanpezu, Urizharra, Ondategi.Bizkaia: Bilbo (Eztabaida, Ekoetxea), Urduña. Gipuzkoa: Donostia (Kaxilda).Nafarroa: Iruñea (La Hormiga atómica, Ekologistak Martxan, El Parnasillo, Muga, Policarpo, Auzolan), Altsasu. Madrid: Traficantes de Sueños. Barcelona: Ciutat Invisible, La Rosa de Foc, El Lokal, Aldarull.