FRANCHISE SUCCESS -73- Editorial

Franchising - Μία εξαιρετική εναλλακτική ανάπτυξης επιχειρήσεων

Στα στοιχεία της έρευνας για το franchising στην Ελλάδα που δημοσιεύονται στο παρόν τεύχος του franchise success, και που η πλήρης μορφή τους θα παρουσιαστεί στο Πανόραμα franchise 2021, καταδεικνύονται δύο κύριες τάσεις:

• Η πλειονότητα των δικτύων franchise παραμένει εξαιρετικά ισχυρή και ανταγωνιστική στην ελληνική αγορά • Το franchising παρουσιάζεται ως ιδιαίτερα ελκυστική εναλλακτική πρόταση είτε για επένδυση είτε για αυτοαπασχόληση Παράλληλα με την εκδήλωση ενδιαφέροντος υποψηφίων επενδυτών, το τελευταίο τετράμηνο, στο www.franchiseportal.gr και στο www.franchise-success.gr διαπιστώνουμε αύξηση που υπερβαίνει το 70% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, η οποία ήταν πριν την εκδήλωση της πανδημίας. Είναι εξαιρετικά θετικό, για όλους όσους δραστηριοποιούμεθα στον χώρο, ότι για άλλη μία φορά αποδεικνύεται πως -υπό προϋποθέσεις- το franchising αποτελεί μία εξαιρετική εναλλακτική ανάπτυξης επιχειρήσεων αλλά και δραστηριοποίησης νέων επενδυτών ή αυτοαπασχολούμενων.

Η πρόκληση όμως πλέον είναι η επόμενη μέρα.

Τι πρέπει να κάνουν τα δίκτυα franchise στην Ελλάδα την επόμενη μέρα; Πώς θα αντιμετωπίσουν τη νέα αγορά, το νέο ανταγωνιστικό πεδίο; Γιατί πλέον έχουμε μία νέα αγορά, έναν νέο Καταναλωτή, έναν νέο ανταγωνισμό. Μία νέα πραγματικότητα, ένα νέο τοπίο συνεχών αλλαγών! Οι επιχειρήσεις, τα δίκτυα franchise πρέπει να προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας για την εξυπηρέτηση των καταναλωτών, παρέχοντας λύσεις πολυλειτουργικές και προσιτές. Τα δίκτυα τα οποία συγκροτούνται από φυσικά καταστήματα, εστιατόρια, καταστήματα λιανικής, γραφεία υπηρεσιών, γυμναστήρια κ.λπ., πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τους φυσικούς τους χώρους, ώστε να μπορούν παράλληλα με τις online παραγγελίες και την εξ αποστάσεως εξυπηρέτηση, να ενσωματώσουν νέες πρακτικές και να φέρουν πίσω τους πελάτες τους με ασφάλεια. Παράλληλα, οι τεχνολογίες και οι εικονικές εμπειρίες καθορίζουν τις αλληλεπιδράσεις των πελατών και διευκολύνουν τις ανθρώπινες διασυνδέσεις μέσω διαδικτύου, καθώς και τις πρόσωπο με πρόσωπο, επανακαθορίζοντας τόσο την επικοινωνία των δικτύων και των πελατών τους, θέτοντας παράλληλα, νέες προκλήσεις συνολικά όσον αφορά και την προσφερόμενη αγοραστική εμπειρία και το επιχειρηματικό μοντέλο. Τα νέα καταναλωτικά πρότυπα δεν είναι σημεία των καιρών, που μετά από μία εξομάλυνση των επιπτώσεων του Covid-19 θα επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση. Οι καταναλωτές έχουν επαναπροσδιορίσει στάσεις, αντιλήψεις, συμπεριφορές, έχουν επανακαθορίσει προτεραιότητες, έχουν εκπαιδευτεί σε νέες τεχνολογίες, σε νέες αγοραστικές εμπειρίες. Συνεχίζουν να αναζητούν την ευκολία στις αγορές τους, μόνο που οι εταιρείες, τα δίκτυα καλούνται να προσομοιώσουν γρήγορα τις δραστηριότητές τους και να αναπτύξουν μία ισχυρή μοναδική αναγνωρίσιμη εμπειρία για τους πελάτες τους. Διατηρώντας ταυτόχρονα την ευκολία, οι εταιρείες και τα δίκτυα πρέπει να επιδιώξουν το γρήγορο και απρόσκοπτο ταξίδι για shopping σε όλα τα κανάλια. Σταδιακή μετάβαση από μία πολυκάναλη στρατηγική, σε μία omni channel. Πρόκληση που επανακαθορίζει όχι απλώς τα concept και τα επιχειρηματικά μοντέλα, αλλά και τις σχέσεις, τις ισορροπίες μέσα σε ένα δίκτυο. Ακόμα και αυτή την ίδια τη δομή τους, τον χαρακτήρα, τη γεωγραφική διασπορά των φυσικών καταστημάτων τους, συνολικά το μοντέλο ανάπτυξής τους. Δεδομένα όπως αποκλειστικότητα, προστασία της περιοχής του franchisee σε ένα δίκτυο retail ή η κατηγοριοποίηση των πελατών σε ένα δίκτυο υπηρεσιών ανατρέπονται. Νέες ισορροπίες αναζητούνται, νέα μοντέλα συνεργασίας που σε τελευταία ανάλυση θέτουν τον νέο καταναλωτή στο επίκεντρο.

Για άλλη μία φορά αποδεικνύεται πως -υπό προϋποθέσεις- το franchising αποτελεί μία εξαιρετική εναλλακτική ανάπτυξης επιχειρήσεων αλλά και δραστηριοποίησης νέων επενδυτών ή αυτοαπασχολούμενων.

Αλλαγές που θέτουν επιτακτικά διλήμματα συνολικά στην αγορά.

Οι ανεξάρτητες επιχειρήσεις εκτός δικτύων franchise, επιχειρήσεις καταπονημένες από μία μακρά περίοδο αδράνειας και ζημιών, αντιμετωπίζουν ένα νέο τοπίο στην αγορά, έναν νέο ανταγωνισμό, έναν νέο καταναλωτή και αναζητούν τους πόρους, τη γνώση, τις συμμαχίες για να μπορέσουν να ανασυνταχθούν, να προσαρμοστούν για να διατηρήσουν τη θέση τους, τα μερίδιά τους. Εξαιρετικά δύσκολο για την πλειονότητα των ανεξάρτητων επιχειρήσεων. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει μία έντονη αναδιανομή μεριδίων με ισχυρές τάσεις συγκέντρωσης αλλά και με ταυτόχρονη είσοδο νέων ανταγωνιστών, που θα κατακτούν σημαντικά μερίδια μετατοπίζοντας και αναδιαρθρώνοντας συνολικά την αγορά. Η εκπαίδευση δύο γενεών στη χρήση της τεχνολογίας και σε νέα μοντέλα αγορών, δημιουργεί ένα εξαιρετικά ευνοϊκό πεδίο για νέα επιχειρηματικά μοντέλα, για νέες αγοραστικές εμπειρίες. Τα δίκτυα franchise βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση, εφόσον βέβαια επιτύχουν να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους στο νέο αυτό τοπίο. Ζητούμενα η ευελιξία, η διαφάνεια, η ταχύτητα προσαρμογής και η αξιοποίηση της τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα, κρίσιμοι παράγοντες για την ανάπτυξη κάθε οργανισμού και κυρίως των συστημάτων franchise. Προκλήσεις που απαιτούν αναδιάρθρωση των δικτύων, αλλαγή προτεραιοτήτων, νέα μοντέλα εξυπηρέτησης, νέα μοντέλα συνεργασίας, νέους τύπους καταστημάτων και σημείων εξυπηρέτησης, νέες στρατηγικές ανάπτυξης, νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Είναι βέβαιο ότι οι αλλαγές συνολικά στην εφοδιαστική αλυσίδα, επηρεάζουν σημαντικά όχι μόνο τις λιανεμπορικές αλυσίδες αλλά και μία σειρά δικτύων στον χώρο των υπηρεσιών ή και της εστίασης. Οι αλλαγές στα μοντέλα απασχόλησης, η διατήρηση της εξ αποστάσεως εργασίας, θα επανακαθορίσουν τη ζήτηση (θετικά π.χ. στα είδη σπιτιού, με ταυτόχρονη μετατόπισή της σε νέα κανάλια), ενώ ταυτόχρονα θα επιφέρουν ριζικές αλλαγές στη δομή κόστους σε μία σειρά κατηγοριών και κυρίως στην εστίαση. Ενδεικτικά, η αύξηση του delivery -κάτι που ήρθε και θα παραμείνει όχι στον ίδιο βαθμό όπως τώρα, αλλά σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από την προ Covid -19 περίοδο -σε συνδυασμό με την αύξηση του ρόλου και του κόστους των aggregators- ανατρέπει την πλειονότητα των επιχειρηματικών μοντέλων στην κατηγορία καφέ - street food.

Η σταδιακή μετάβαση από μία πολυκάναλη στρατηγική, σε μία omni channel επανακαθορίζει όχι απλώς τα concept και τα επιχειρηματικά μοντέλα αλλά και τις σχέσεις, τις ισορροπίες μέσα σε ένα δίκτυο.

Επιτυχημένα δίκτυα του χθες διαπιστώνουν ότι μεγάλο τμήμα των franchisees τους κινείται στα όρια ή και σε ζημίες.

Προκλήσεις που απαιτούν και τον ανασχεδιασμό των concept αλλά και του ρόλου του φυσικού καταστήματος και κατά συνέπεια του επιχειρηματικού μοντέλου των franchisees. Οι επιχειρήσεις του χώρου είτε θα αναπτύξουν νέους τύπους καταστημάτων που μειώνουν τα παραδοσιακά σταθερά κόστη π.χ. του ενοικίου και του κόστους εργασίας εντός του καταστήματος και των παγίων λειτουργικών δαπανών τους, υποκαθιστώντας παραδοσιακά καταστήματα με ghost kitchens είτε θα υποχρεωθούν σε σημαντικές επενδύσεις για νέους τύπους καταστημάτων με αιχμή drive-thru ή και dine-in με παραγγελίες μέσω app. Επίσης, σε επενδύσεις για βελτίωση των εξωτερικών χώρων με νέες υποδομές π.χ. την ενσωμάτωση Outdoor Oasis, ενισχύοντας τα σημεία διαφοροποίησης και μοναδικότητας, ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις για μία διαφορετική πρόταση διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου. στον χώρο του retail, στην ένδυση, την υπόδηση τα φυσικά καταστήματα αποκτούν έναν νέο ρόλο στην αγοραστική εμπειρία. Ο κύκλος λήψης απόφασης διαφοροποιείται. Ο καταναλωτής ενημερώνεται και πολλές φορές αποφασίζει πριν έρθει στο κατάστημα, μέσω του διαδικτύου, αναζητά - απαιτεί υψηλή προστιθέμενη αξία για να έχει τον λόγο να το επισκεφτεί. Οι επιχειρήσεις στα δίκτυα καλούνται να δώσουν έναν διαφορετικό ρόλο στο προσωπικό τους ενώ ταυτόχρονα, καλούνται να σχεδιάσουν ένα διαφορετικό customer journey, να ενσωματώσουν εικονικές διαδικασίες που προσφέρουν μια ανταγωνιστική εναλλακτική πρόταση στους καταναλωτές από τις αγορές μέσω του διαδικτύου. Είναι προφανές ότι έχουμε εισέλθει σε μία περίοδο συνεχών αλλαγών, όπου η νέα κανονικότητα είναι ακριβώς αυτή η συνεχής αλλαγή, τόσο σε επίπεδο καταναλωτικών προτύπων, όσο και σε επίπεδο ανταγωνιστικού πεδίου, καθώς και επιχειρηματικών μοντέλων.

Η πλειονότητα των δικτύων franchise αποδείχθηκε εξαιρετικά ανθεκτική στη διαχείριση της κρίσης.

Η ζήτηση στον χώρο του franchising είναι ιδιαίτερα έντονη και η ποιότητα των υποψηφίων επενδυτών εξαιρετικά υψηλή. Οι προκλήσεις πλέον είναι διαφορετικές και κυρίως πολύ πιο σύνθετες. Απαιτούν ταχύτητα προσαρμογής, ευελιξία, ισχυρούς δεσμούς μεταξύ franchisee και franchisor -κάτι που αλλωστε έχουν κατακτήσει τα δίκτυα franchise- αλλά και νέες δεξιότητες και τόλμη έναντι των νέων προκλήσεων. Οι franchisors θα πρέπει να διαχειριστούν αποτελεσματικά αυτή τη φάση μετάβασης σε νέα μοντέλα λειτουργίας, σε νέους τύπους φυσικών καταστημάτων, σε νέα διάταξη των δικτύων τους, σε πολλαπλά κανάλια, απευθυνόμενοι πολλές φορές στον ίδιο πελάτη. Θα πρέπει να σταθούν κοντά στους franchisees σε αυτή τη φάση μετασχηματισμού των δικτύων τους. Οι δε franchisees, θα πρέπει να είναι ανοιχτοί σε αυτές τις νέες προκλήσεις, αξιοποιώντας τη δυναμική, τις συνέργειες, τους κοινούς πόρους, την προστασία που προσφέρει το δίκτυο.

Το ταξίδι αυτό είναι κοινό!

Το 2021 θα αποδειχθεί μία εξαιρετική χρονιά για το franchising στην Ελλάδα. Για όλους; Όχι. Αλλά σίγουρα ναι, για όσους κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες και τη δυναμική της συγκυρίας , προσφέροντας πειστικές απαντήσεις. ■