FREEK VAN RIET STEDENBOUW EN LANDSCHAP
PORTFOLIO 2013-2016
Freek van Riet
STEDENBOUW EN LANDSCHAP 2013-2016
STUDIE
markervaart Van Houtribsluizen tot Oranjesluizen slachthuiskwartier Van Vleesverwerking tot Tweedehands Stad water tekent de stad Op de kruising van Winkel en Singel, Blaak hernieuwbare stad Circulair op Rotterdam Zuid
09
31
43
57
PRAKTIJK
hippisch centrum Oranjebonnepolder centercourt Anstelberg, Kerkrade crematorium Twickelerheide, Overijssel vogelkijkhut Kroon’s Polder, Vlieland +2
76
78
80
80
6
STUDIE
7
8
markervaart Van Houtribsluizen tot Oranjesluizen
9
Opleiding: Van Hall Larenstein Bachelor: Landschapsinrichting Ontwerp : Freek van Riet Project: Afstuderen 2013
10
11
Paard van Marken als icoon van het Markermeer.
12
markervaart Van Houtribsluizen tot Oranjesluizen Het Markermeer-IJmeer is een van de grootste zoetwatermeren van Europa en maakt daarmee een bijzonder deel uit van het Nederlands landschap. Echter staat het gebied onder druk en is de vraag hoe het meer een rol kan spelen in het toekomstbestendig maken van de aanwezige natuur, (water) recreatie en omliggende woongebieden. De ecologische achteruitgang, stedelijke druk en het toenemende risico van waterveiligheid leggen de basis voor het vinden van een nieuwe bestemming van het gebied. Het plan ‘Markervaart’ gaat uit van de bestaande drukbevaarde vaargeul tussen Amsterdam en Lemmer. De dichtslibbende vaargeul wordt als kans gezien voor ecologische voortuitgang, uitbreiding van het stedelijk gebied en stelt hiermee direct de waterveiligheid op orde.
Essentieel in het plan is de aanleg van de Markerdam. Deze wordt gerealiseerd door opgevangen slib vanuit de vaargeul. De Markerdam kent drie zones, namelijk: een energiedam, recreatiedam en slibvangdam. Tegelijkertijd legt de dam een belangrijke infrastructurele verbinding tussen Amsterdam en Almere nu ook de tweede ring van Amsterdam is voltooid. Het binnenstedelijke meer wat van het IJmeer is ontstaan legt een open vaarverbinding vanuit Amsterdam. Het Markermeer kan op deze wijze vrij fluctueren in peil wat op haar buurt weer oud Hollands ‘oermoeras’ mogelijk maakt. Aan het einde van de dam land de verbinding via een brug over de Markervaart in de nieuw groenstedelijke gebied: Markerstad.
13
Van slibwolk tot vruchtbaar meer
1.
De Zuiderzee staat in open verbinding met de Noordzee waardoor het water gemakkelijk in en uit kan stromen. Losse slibdeeltjes worden mee naar buiten genomen via diepe geulen in de ondergrond.
2.
Het afsuiten van de Zuiderzee legt beperkt dee in- en uitstroom waardoor in het markermeer slib achter blijft. Wind heeft vrij spel op het ondiepe meer waardoor slib opwoelt en organisch leven onmogelijk wordt gemaakt.
3.
Extra compartimentering creĂŤert luwtes waardoor het slib kans heeft tot bezinking. Het meer wordt schoner en krijgen organismen kans tot leven. De ontwikkeling is een kans voor zowel mens als dier.
14
“Een vaartocht langs landschappelijke woongebieden, bijzondere natuur en ultieme recreatie�
Markerstad is de nieuwe uitleglocatie naast Almere en ligt in directe verbinding met Amsterdam.
15
Ontwikkeling langs Markervaart In de eerste fases van het plan worden kribben aangelegd in het water en delen met zand opgebouw waar later op gebouwd zal worden. Zolang de vaargeul zich blijft vullen met slib, kunnen hier vervolgens grondstoffen uit worden geput voor het verder ontwikkelen van de geplande eilanden. Hier krijgt natuur opnieuw de kans zich te ontwikkelen waarbij recreatie en wonen op statggische wijze kunnen doorgroeien. In de hiernaast getoonde afbeeldingen is de verwachte groei te zien door de tijd heen.
2015
2020
2025
2030
16
Vanuit de lucht is te zien hoe IJburg zich verder heeft ontwikkeld met daarachter de Markerdam de nieuwe natuur- en woongebieden.
17
18
19
Profiel A-A’
Profiel B-B’
Waterland
Kranswier Zeelt Kroeskarper
Ruisvoorn Snoek Blankvoorn Snoek
Driehoeksmossel Baars Rivierdonderpad
-0.5
-1.0
Brasem Snoekbaars
Paling +1.50
1:2
1:2
Markermeer
Vogel broedkamer
Blankvoorn Brasem
-1.50
+0.45
0
peil anno 2100
-0.40
zomerpeil -2.50
winterpeil
bestaande oeverprofiel bestaande dijkprofiel 17m
3m kleinschalig landschap
weg op berm
steile lage dijk
voorland
aangebrachte zandlaag 40m
10m
vooroever
golfbreker
aangebrachte kleilaag
erosiegevoelige Zuiderzeeklei afgedekt met zand
Profiel D-D’
hemelwater
Markerstad West
Bloemrijk grasland, struwelen, Essen-Iepenbos Diepgang vaargeul 2.70m
-0.40
Rijweg
5m
12m
Stoep
Trapwoningen
20
80m
Zand vanuit slibdepot gewonnen
Binnentuin
12m
50m
Rijtjes huizen
Parkoever
50m Vaargeul
Kleilaag d.m.v. ingeklinkt slib
natte strooiselruigte, nat grasland Wilgenstruweel, Ooibos
“Natuur en waterveiligheid leggen de basis voor een bijzonder recreatief woonmillieu.”
Profiel C-C’
windmolen fiets- looppad
Markermeer
peil anno 2100 zomerpeil winterpeil
zonnenpanelen
-0.40
vast peilbeheer
N-weg 1:3
1:4
1:6
1:3
1:3
vistrap in dam stroomtoevoer slibmotor
1:2
erosiegevoelige Zuiderzeeklei afgedekt met zand
IJmeer
magneetzweefbaan
vee
seizoensgebonden peilbeheer
-0.40
1:6 NAP -9m
1:2
ingeklikte sliblaag flauwe oever
aangebrachte zandlaag 30m
4m
voorland
fietsloop pad
17m dijkprofiel
13m
40m
autoweg en spoorlijn met berm
strakke oever
Markervaart
hemelwater
Markerstad Oost
begrazing door herten en reeën
begrazing door Brandrode runderen Diepgang vaargeul 2.70m
plassen water omzoomd door moeras
400m Natuureiland klei- boslandschap
50m Vaargeul
35m Kade
10m
5m
Rijweg
Stoep Appartementen en kantorencomplex
21
Een dam met drie gezichten De Markerdam legt de basis voor de ontwikkelingen in en rondom het Markermeer. Niet alleen dient de dam als belangrijke bescherming van water voor de stad Amsterdam, ook wordt de lang geplande tweede autoring rondom Amsterdam hiermee eindelijk voltooid. De dam kent drie gezichten met ieder een eigen karakter. Vanaf het vaste land, ter hoogte van Durgerdam, start de energiedam. De dam is hier op haar smalst en vangt ideale bezonning en wind door de open ligging met kromming in de dam. Het tweede gedeelte van de dam loopt breed waar zich een bijzonder breed binnenwater strand uitsrekt. Ideaal voor exreme (water) sporters. Voordat de dam afbuigt richting Almere , heeft hier natuur de kans zich ongestoord te ontwikkelen.
er
IJme
er
erme
Mark
er
IJme
er
erme
Mark
Recreatiedam
er
IJme
er
erme
Mark
22
Energiedam
Natuurdam
“De 15km lange dam brengt een uniek nieuw landschap in het Markermeer en IJmeer �
De Markerdam vanuit de lucht gezien, toont de scheiding die nu is gemaakt tussen het Markermeer en IJmeer.
23
Slib afvangen en verwerken 1.
Langs de vaargeul worden kribben aangeld van grote brokken steen. Ze creëren luwten aan de binnenzijde van de kommen.
Markervaart Uitdiepen Markervaart
Luwtekom Golfbrekend rif
Luwtekom
Golfbrekend rif
Erosiegevoelige Zuiderzeeklei
zandige pleistocene laag
2.
3.
Het slib dat zich ophoopt in de vaargeul kan nu worden opgeszogen en vervolgens achter de kribben gespoten. Hier heeft het kans te bezinken.
Na een aantal jaar zal naar verwachting voldoende slib zijn ingeklonken waarmee bijzondere natuureilanden zich hebben kunnen vormen.
24
Landvorming d.m.v. opsuiten slib
3m 10m
Markervaart Uitdiepen Markervaart
Golfbrekend rif Trekgeul van Markervaart naar slibdepot voor slibstroom Opvangen slib te gebruiken voor ontwikkeling (natuur) eilanden
Landvorming d.m.v. opsuiten slib
Zandgraven uit slibdepot t.b.v. ´rode´en ´grijze´projecten Golfbrekend rif
Erosiegevoelige Zuiderzeeklei
zandige pleistocene laag
3m 10m
Markervaart
Moerassig natuureiland
Uitdiepen Markervaart Afschot naar slibgeul
Opvangen slib te gebruiken voor ontwikkeling (natuur) Zandgraven uit eilanden slibdepot t.b.v. ´rode´en ´grijze´projecten Golfbrekend rif
Erosiegevoelige Zuiderzeeklei
zandige pleistocene laag
3m 10m
“Met de nieuwe natuureilanden worden de Oostvaardersplassen ruim verdubbeld in natuur�
Ter hoogte van de Oostvaardersplassen wordt nieuwe natuur gemaakt door het opgevangen slib dat vanuit de vaargeul achter de kribben is gepompt.
25
Uniek is het binnestedelijk strand met een brede boulevard, ideaal op het zuiden georiĂŤnteerd.
26
“Weidse stranden en rustige binnenwateren bieden en aangenaam klimaat om te wonen en recreëren.”
Rustige binnenwateren zijn van hoge recreateve waarde waar ‘s winters, als het heeft gevroren, vanwege de ondiepe zoetwaterwegen er als snel geschaatst kan worden.
27
28
29
30
slachthuiskwartier Van Vleesverwerking tot Tweedehands Stad
31
Opleiding: RAvB Atelier: Intens Antwerpen Ontwerp: Freek van Riet Studiejaar: 2015
32
33
Voornalige slachthuizen aan de Slachthuislaan, Antwerpen
34
slachthuiskwartier Van Vleesverwerking tot Tweedehands Stad Slachthuis Kwartier Antwerpen is de nieuwe culinaire, creatieve en culturele kweekvijver van Antwerpen waar wordt gewoond gewerkt, gewinkeld en gerecreëerd. Het vormt de schakel in de driesprong van binnenstad, 19e eeuwse gordel en 20 eeuwse gordel. De stad Antwerpen verwacht tot 2030 een groei van 100.000 nieuwe inwoners. De 20 eeuwse gordel rondom de binnenstad van Antwerpen, is aangewezen als potentieel groeigebied waar de stad zich kan verdichten met woningen en bijbehorende voorzieningen. De wijk Den Dam is een van de aangewezen kansrijke ontwikkelgebieden. Sinds de sluiting van de slachthuizen in 2007, staan de markante gebouwen leeg en ligt een groot aantal hectaren braakliggend terrein te wachten op een nieuwe bestemming. Waar de wijk voorheen geïsoleerd lag tussen verschillende infrastructurele verbindingen, zijn nu op meerdere punten goede doorgangen en oversteekplaatsen gemaakt. Een nieuwe doorbraak onder het spoor en een langzaamverkeer verbinding over het
Lobroekdok zijn essentiële ingrepen die er voor zorgen dat de wijk opnieuw mee doet in het stedelijk weefsel van de stad Antwerpen. Een nieuwe tramverbinding over de Slachthuislaan maakt nu ook het noordelijk deel van Antwerpen goed bereikbaar en neemt tegelijkertijd de druk van autoverkeer af. Halverwege maakt de Slachthuislaan een knik naar het Lobroekdok toe waardoor de wijk Noordschippersdok opnieuw aan het water komt te liggen. De groene passage in de wijk is het restant van de haven die daar ooit heeft gelegen. Het nieuwe hart van de wijk wordt gevormd door het Slachthuisplein wat een groen invulling kent. Aan het festival plein liggen de verschillende buurten waaronder de markante Slachthuizen en de bestaande horeca plint aan de Lange Lobroekstraat. Door het clusteren van de bovenlokale functies, blijft het ‘t dorpse karakter behouden in de wijk Den Dam.
35
1 2
3
4 6
8 9
5
10 11
12
36
Van probleem tot kansrijk gebied 1. 2.
3. 4. 5.
6. 7. 8.
9.
10.
7
11. 13
12. 13.
Doorbraak legt directe verbinding met de binnenstad van Antwerpen. Slachthuisplein vormt het centrale hart van de wijk Den Dam langs de bestaande horecastrip. Nieuw winkelcentrum bovenop werkruimtes in voormaile loodsen. Woontoren met hotel geeft panoramisch uitzicht over heel Antwerpen. Nieuwe langszaamverkeersbrug verbindt Alberkanaalzone met aangrenzende wijken Stadsboulevard met bomen en plantvakken Woonschepen langs de kade met in open verbinding met de Schie Transformatie van Slachthuizen tot Fododhallen en werkruimte voor creatieve en innovatieve ondernemers. Nieuwe tramverbinding tussen Schijnpoort en ‘t Eilandje tot in de binnenstad van Antwerpen. Harde kade met recreatief gebruik in relatie tot het water, zoals zeilschool en roeivereniging. Zachte natuurlijke oever met recreatief gebruik. Verdiept Oosterweelverbinding maakt leefbaarheid Den Dam mogelijk. Beroepsvaart over ‘t Albertkanaal
37
Van chaos naar structuur In rood zijn de onderdelen aangewezen welke worden herzien danwel verwijderd om plaats te maken voor de nieuwe ontwikkeling. Het zijn gebouwen zonder architectonische waarden of hebben geen rol van betkenis meer binnen de wijk. In groen aangegeven zijn de nieuw toevoegingen te zien waarmee de wijk is voorbereid om zich verder te kunnen ontwikkelen en opnieuw verankerd is met de binnenstad van Antwerpen.
38
HUIDIG Slachthuis Kwartier
Essentieel is de nieuwe fietsroute die vanuit het centrum dwars door de wijk een verbinding legt met het buitengebied van Antwerpen.
39
40
41
42
water tekend de stad Op de kruising van Winkel en Singel, Blaak
43
Opleiding: RAvB Atelier: Streetwise Hamburg Rotterdam Ontwerp: Freek van Riet Studiejaar: 2015
44
45
Voormalige Leuvensluizen langs Plein 1940 met het beeld van Zadkine.
46
water tekend de stad Op de kruising van Winkel en Singel, Blaak Rotterdam streeft naar een verdichting van 10.000 extra inwoners in de binnenstad in 2030. Blaak wordt opnieuw bewoonbaar door terugname in de hoeveelheid autoverkeer over de centrumboulevard. Waterboulevard de Boompjes speelt hierbij een belangrijke rol. Beide stadsboulevards vormen namelijk een grote barrière tussen de binnenstad en de Maas. Door beide boulevards samen te laten werken als een systeem kan het verkeer over beide boulevards worden teruggebracht van twee naar eenrichtingsverkeer. Hierdoor wordt de oversteekbaarheid tussen stadsboulevards en uiterwaard verbeterd en veel ruimte vrijgespeeld. Deze ruimte kan vervolgens worden ingericht met nieuwe woningbouw en betekenisvolle (groene) openbare ruimtes. Bovendien kunnen onbenutte kwaliteiten weer een kans krijgen. De winkel- horecastraten Binnenweg en Witte de Withstraat welke parallel aan de Blaak liggen, profiteren
mee van de ontwikkelingen op de Blaak nu ze logischerwijs met elkaar worden verbonden. Dwars op de Blaak lopen de waterwegen zoals de singels en de aftakking van de Rotte. Op de kruising waar winkelstraat en waterweg elkaar kruisen, vormen belangrijke stedelijke ‘hubs’ voor de stad. Een zo’n kwaliteit is het punt waar Blaak en de waterstroom van de Rotte elkaar kruisen. De uitbreiding zal zich gedeeltelijk over het huidige profiel van de Blaak schuiven aangezien hier nu veel ruimte is vrij gespeeld. Zowel Pim Fortuynplaats als Plein 1940 hebben opnieuw een bestemming gekregen met een sterke relatie met het water. Vanaf hier wordt over het oude Leuvensluistracé de eerste stap gezet voor een goede verbinding tussen de binnenstad en het deltagebied aan de Maas.
47
48
“Rotterdam is onslosmakelijk verbonden met het water, maar is dit ook voelbaar in de binnenstad?�
49
Hamburg concept 1. 2.
3.
Van twee- naar éénrichtingsverkeer: barrière wordt opgeheven van stadsboulevard naar ‘uiterwaard’. Informele dwarsverbindingen met winkels en horeca lopen parralel aan hoofdweg en dragen de meeste potentie voor de voetganger: afmaken van deze logische verbindingen zijn voorwaarden voor een levindige binnenstad. Historische kenmerken en structuren maken stad leesbaar: herstel en verweving bieden kans tot ontwikkeling van beteknisvolle openbare ruimte.
50
VAN TWEE RICHTINGSVERKEER . . .
. . . NAAR ÉÉNRICHTINGSVERKEER
51
Binnenweg stopt abrupt
Schielandhuis verstopt toren vebreekt barrière oversteek relatie met water plein zonder Soetenbrug 1904 bestemming
verlengde Witte de Withstraat zonder einde achterkant naar water gekeerd
tunnelbak vormt
VAN AUTOSTAD . . .
52
nieuwe stedelijke blokken
woontorens liggen op historische richting Blaak
tegen huidige aan gebouwd Binnenweg krijgt brug tussen Witte de With en Wijnhaven appartementenblokken leggen sterke relatie met haven
eindbestemming Schielandhuis in relatie met het water gemakelijke oversteek Pim Fortuyn (speel) Plein 1940 in plaats aan het water relatie met water
. . . NAAR LEVENDIGE BINNENSTAD
53
BLAAK IN RELATIE MET WINKELSTRATEN EN WATERWEGEN
54
“Met de omschakeling van achterkant naar voorkant komt het Schielandhuis prachtig aan het water te liggen�
55
56
hernieuwbare stad Circulair op Rotterdam Zuid
57
Opleiding: RAvB Atelier: Afval als Bron Samenwerking: Freek van Riet Ashwin Karis Studiejaar: 2016
58
59
Kenmerkende eenzijdigheid van roden daken van de portiekwoningen in de Carnissebuurt.
60
hernieuwbare stad Circulair op Rotterdam Zuid
Hernieuwbare stad is een verkennend onderzoek naar het verminderen en het opnieuw inzetten van bouw- en sloopmateriaal. Doormiddel van een circulaire bouwketen wordt op een hernieuwbare manier aan de stad gewerkt. D e b o u w s e c t o r i s d e g ro o t s t e afvalproducent van Nederland. Circa 40%, dat is 25,7 miljoen ton, wordt jaarlijks door deze sector geproduceerd. 90% wordt echter als ophogings- en funderingsmaterialen gebruikt in de wegenbouw. De opgebouwde waarde van de producten verdwijnt hiermee letterlijk onder de grond. In een circulair systeem bestaat afval niet en wordt waardevernietiging voorkomen. De komende decennia verschuift de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen naar hernieuwbare grondstoffen. Deze verschuiving brengt een systeemverandering met zich teweeg die zich op alle lagen van de samenleving voor zal doen, waaronder de bouwsector en de Rotterdamse haven.
Rotterdam Zuid staat de komende jaren voor een grootschalige vernieuwingsopgave. Vanuit de Woonvisie wordt de ambitie gesteld tot de sloopnieuwbouw en/of renovatie van circa 20.000 woningen tot het jaar 2030. Een deel zal landen binnen de focuswijken in Rotterdam Zuid. De ambitie gelijk aan de woningvoorraad van Oud Charlois, Tarwewijk en Carnisse samen. Een ambitie wat het nodige sloopafval met zich zal meebrengen. De Rotterdamse haven is voor met betrekking tot haar goederensegment 50% afhankelijk van fossiele brandstoffen en neemt de opslag en verwekring meer de helft van het grondgebied van de haven in beslag. De vraag is hoe de Rotterdamse Haven in de toekomst een aanjager kan zijn in de circulaire economie en hiermee een rol kan spelen in de Rotterdamse vernieuwingsopgave.
61
De bouwsector is verantwoordelijk voor 40% van de afvalproductie in Nederland...
... en vraagt hiermee 50% van totale energiebehoefte van Nederland.
De bouwproductie is verantwoordelijk voor 50% van de CO2 uitstoot..
62
... wat voor 90% als ophogingsen funderingsmateriaal voor de wegenbouw gebruikt wordt.
De bouw belast 25% van het verkeer op de weg.
“Materiaal wordt in de toekomst ons belangrijkste milieuprobleem in de bouw�
Van lineair petrochemische economie ...
... naar een circulaire biobased economie.
Vervanging in tijd van fossiele grondstoffen naar biobased grondstoffen. 63
64
“Hoe kan de stedelijke vernieuwingsopgave op Rotterdam Zuid een rol spelen in het verminderen van bouwen sloopafval?� Circulair op Zuid Door op een slimme manier gebouwen te ontmantelen kunnen nog bruikbare materialen worden teruggewonnen, welke vervolgens opnieuw kunnen worden toegepast in de (nieuw)bouw. Opslag, recycling en upcycling vindt plaats in de nabijgelegen Waalhaven. Niet alle materialen kunnen volledig worden hergebruikt en bieden biobased materialen uitkomst voor de nieuwbouw. De vernieuwende biobased materialen komen in de Rotterdamse havens bijeen waar ze worden verwerkt tot bouwstenen.
Het systeem draagt bij aan een sociaal, fysiek en economisch leefklimaat met als doel het verminderen van afval en wordt hiermee op een circulaire en hernieuwbaar manier aan te toekomst gebouwd.
65
Hennep
Hoeveelheid 14,5 miljoen kg per jaar Toepassing Isolatie, constructie, gevelafwerking
Schelpen
Hoeveelheid 225.000 mÂł/jaar winbaar Toepassing Isolatiemateriaal onder vloer
Wol
Hoeveelheid 1 miljoen kg wol/jaar Toepassing Isolatiemateriaal
Vegetatie
Hoeveelheid Toepassing Dakbedekking, gevelafwerking
Hout
Hoeveelheid 12,0 miljoen mÂł Toepassing Constructie, vloer-, gevel- en wandafwerking
Vlas
Hoeveelheid 14 miljoen kg/jaar Toepassing Isolatie
Klei / Leem Riet / Stro
Hoeveelheid 30 miljoen kg/jaar (stro) 10 miljoen kg/jaar (riet) Toepassing Isolatie, dakbedekking
66
Hoeveelheid 2,6 miljoen kg per jaar (klei) Toepassing Gevelmateriaal, constructie, gevel- en wandafwerking
“De Rotterdamse havens staan aan de poort om opnieuw ‘s werelds meest innovatieve grote haven te worden.�
De totale doorvoer van het goederensegment is 50% afhankelijk van fossiele brandstoffen.
Het grondgebruik van de Rotterdamse Haven bestaat voor 60% uit petrochemische industire.
Illustratie van de 60% waarmee de Rotterdamse havens is bedekt met petrochemische industrie.
67
1. Transitie van de haven \ Botlek 2030 De haven transformeert zich van een haven welke zich op fossiele brandstoffen focuste naar een haven met de focus op biobased grondstoffen. Het vormt een spil in het Nederlandse en Europese netwerk van materialen. De raffinaderijen worden aangepast om tot de verwerking van biobrandstoffen te kunnen komen. Daarnaast verwerkt de haven droge grondstoffen tot halffabricaat die over water weer vervoert worden.
68
2. Innovatief overslag- en productiemilieu \ Waalhaven 2030 De Waalhaven is de hub tussen haven en stad waar goederen en personen bijeen komen. Bouwmaterialen uit Zuid worden verwerkt en opgeslagen om vervolgens opnieuw ingezet te kunnen worden in de bouw. De maakindustrie profiteert van het grote aanbod aan materialen. Kleine bedrijven vormen een nieuwe economie, direct gekoppeld aan Rotterdam Zuid. De haven die eens verbonden was aan de fossiele energie met een klassieke delfstoffen distributie, kan zich nu transformeren naar hernieuwbare biobased grondstoffen distributiehaven waar kennisintensieve werkgelegenheid wordt gecreĂŤerd.
3. Circulaire biobased buurt \ Carnisse 2030 De Vogelbuurt in Carnisse is een potentieel gebied voor een nieuwe vorm van stadsontwikkeling. De buurt kent namelijk een eenzijdige woningvoorraad en achterstallig onderhoud. De eenzijdigheid aan bouwmaterialen zijn optimaal her te gebruiken in de nieuwbouw van de Carnisse zelf of elders. Qua locatie ligt de buurt gelegen in een logische lijn tussen Waalhaven en Zuidplein. Via de lightrail (zelfrijdend) wordt bouwmateriaal tussen Waalhaven en Carnisse vervoerd. De lightrail biedt uitkomst niet alleen voor bouwmaterialen maar ook voor personen en producten van en naar Zuidplein. De transformatie van de wijk heeft invloed op de buitenruimte, het energiesysteem en de woningtypologie.
69
2. Innovatief overslag- en productiemilieu \ Waalhaven 2030 Anna (meubelmaakster): “Als meubelmaker werk ik graag met natuurlijke materialen. Hier in de Waalhaven kan ik gebruik maken van een collectieve werkplaats waar verschillende creatieve ondernemers aan het werk zijn. Je kunt hier gemakkeijk gebruik maken biomaterialen en de nieuwste technieken zoals 3D-printen. Het leeft hier echt met enerzijds de aanvoer van bouw-en sloopatrialen uit de wijken en anderzijds de aanvoer van grote schepen met biomaterialen die vanuit heel Nederland aangevoerd worden. Ook leuk dat hier sinds kort een biorestaurant zit waar je ze experimenteren met ’vergeten’ voedsel.
70
1. Transitie van de haven \ Botlek 2030 Henk en Jan (havenarbeiders): “Vandaag komen er weer vele schepen uit Nederland en Europa aan met biobased materialen, zo vertelt Jan. ‘Een tiental jaar geleden waren dit voornamelijk schepen met fossiele brandstoffen. Henk: “Wij werken hier al 30 jaar en hebben de transitie van de haven meegemaakt. Van fossiele brandstoffen zijn wij overgestapt naar biobrandstoffen, daarnaast verwerken wij nu ook droge grondstoffen als motor voor de economie van de regio Rotterdam en Nederland. De haven heeft zijn positie als wereldspeler binnen de systeemtransitie weten te behouden, hier zijn wij als Rotterdammers trots op!”
3. Circulaire biobased buurt \ Carnisse 2030 Pablo (bewoner): “Als student heb ik mee mogen werken aan de ontmanteling de verouderde woningen en snap nu goed hoe een gebouw is opgebouwd. Een waardevol leerproces doordat ik direct in contact ben gekomen met de materialen en de waarde ervan kan inschatten. Van kinds af aan heb ik Carnisse langzaam zien veranderen en vind ik het gaaf om in de eerste biobased wijk van Nederland te mogen wonen. Het is een schoolvoorbeeld geworden van hoe wij nu met de stadsvernieuwing omgaan.”
71
B. Sloop- nieuwbouw, behoud kelderconstructie
De kelderconstructie verkeert in goede staat en blijft behouden. De zorgvuldig ontmantelde materialen samen met nieuwe biobased materialen vormen hier nieuwe woningen. Dakpannen en bakstenen van de originele portiekwoningen komen terug als materialen voor de bovenbenedenwoningen. Dit project kan zich uitstekend lenen voor het verschaffen van werk en leerervaring voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en bouwkundestudenten.
72
A. Renovatie
De kelderconstructie verkeert in goede staat en blijft behouden. De zorgvuldig ontmantelde materialen samen met nieuwe biobased materialen vormen hier nieuwe woningen. Dakpannen en bakstenen van de originele portiekwoningen komen terug als materialen voor de boven-benedenwoningen. Dit project kan zich uitstekend lenen voor het verschaffen van werk en leerervaring voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en bouwkundestudenten.
C. Sloop- nieuwbouw
De potentie van sloop- nieuwbouw laat zien wat er met lokale biobased en hergebruikte materialen uit de Vogelbuurt gebouwd kan worden. De veelzijdigheid in het aanbod van materialen vertaald zich in een rijk pallet van woningen. Met behoud van de kenmerkende wijkstructuur van Carnisse blijft orde gewaarborgd. Met de opkomst van zelfrijdende auto’s en het compacte parkeren kan meer aandacht worden besteed aan openbaar groen. Hiermee zijn direct de straten voorbereid op een klimaatbestendig woonmilieu.
73
74
PRAKTIJK
75
Bureau: Ziegler | Branderhorst Jaar / periode: 2013
76
Programma: Rijhal, paardenstal en (woon)erf Oppervlakte: 59.906
hippisch centrum Oranjebonnepolder 77
Bureau: Ziegler | Branderhorst Programma: 5500 m2 Sportfaciliteiten waaronder
78
fitness, zwembad en sporthal. Opdrachtgever: Gemeente Kerkrade, HETON, Wyckerveste BV, IBA Parkstad.
anstelberg Kerkrade Centercourt
79
Bureau: Ziegler | Branderhorst Programma:
80
Crematorium en buitenruimte. Opdrachtgever: CT Crematorium Twente
crematorium twickelerheide Overijssel 81
Bureau: Ziegler | Branderhorst Programma: Vogelkijkhut
82
Opdrachtgever: Eelerwoude
vogelkijkhut vlieland Kroon’s Polder
83
Bureau: Ziegler | Branderhorst Programma: 25 woningen
84
Opdrachtgever: Gemeente Midden-Defland
keenenburg v, schipluiden Nieuwe Dorpsrand 85
Bureau: Ziegler | Branderhorst Programma: Ketelhuis
86
Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam
Ketelhuis
ketelhuis Hoek van Holland 87
88
89
freekvanriet@gmail.com