Poprawa znajomości języków obcych

Stworzyliśmy również innowację pedagogiczną mającą na celu wprowadzenie form wolontariatu w proces nauczania. Współpracujemy z jedną z organizacji charytatywnych w naszym regionie. Przyjeżdżają tu ludzie z całego świata, aby pomóc potrzebującym. Pomagają ludziom remontować domy, naprawiać sprzęty […]. A nasze dzieci pomagają im zbierać fundusze, żeby kupować farby i pędzle. I za każdym razem przyjeżdża do nas grupa ludzi z całego świata. Mieliśmy gości z Ameryki, a ostatnio byli u nas Kanadyjczycy.

W ramach projektu nauczyciele biologii zyskali kompetencje w prowadzeniu zajęć w języku angielskim. Następnie zastosowaliśmy innowację pedagogiczną i teraz lekcje biologii i przyrody w naszej szkole odbywają się częściowo w języku angielskim. To bardzo się przyczyniło do podniesienia oceny z końcowego egzaminu gimnazjalnego z języka angielskiego.

Uczestnicy wywiadów realizowanych podczas drugiej fazy badania często deklarowali, że udział w mobilnościach okazał się dla nich inspiracją do wykorzystywania w nauczaniu technologii cyfrowych. O ile jednak w 2016 r. wielu z nich podkreślało, że traktują je jako nowość, która może wpłynąć na większe zaangażowanie uczniów w naukę, to kolejna faza badania pokazała, że takie rozwiązania stały się w wielu szkołach normą, a wiele efektów projektów realizowanych w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych jest stale wykorzystywanych podczas lekcji.

Wprowadziliśmy nowe i ciekawe rozwiązania, takie jak tworzenie klas wirtualnych, wykorzystywanie aplikacji i programów komputerowych w nauczaniu. Wiele z narzędzi, które wykorzystujemy, jest bardzo proste, ale wtedy była to dla nas nowość. Teraz takie innowacje to dla nas norma.

Przez ostatnie cztery lata sporo się w naszej szkole zmieniło. W czterech z ośmiu sal lekcyjnych mamy tablice interaktywne, co jest znakomitym wynikiem jak na wiejską szkołę. W każdej klasie jest laptop. Poza tym udało nam się zatrudnić asystentów nauczycieli i nauczycieli wspomagających. Kiedy składaliśmy wniosek w 2014 r., nie przypuszczałem, że uda nam się zrealizować tyle założeń naszego projektu.

Poprawa znajomości języków obcych

Spośród istotnych korzyści wynikających z udziału w zagranicznych szkoleniach uczestnicy badania najczęściej doceniali możliwość nauki języków obcych. Podczas pierwszej fazy badania byli uczestnicy wyjazdów często podkreślali, że nauka języka w polskiej szkole opiera się w dużej mierze na przyswajaniu struktur i reguł gramatycznych, a to zwykle nie przekłada się na rozwój kompetencji porozumiewania się w języku obcym. Możliwość kontaktu z osobami z innych

krajów pokazała, że umiejętności zdobyte podczas kursów pozwalają na bezproblemowe porozumiewanie się, mimo popełniania błędów i ograniczonego słownictwa. Ponieważ często okazywało się, że takie braki nie powodowały większych trudności komunikacyjnych, pozwoliło to uczestnikom pokonać zarówno nieśmiałość, jak i barierę językową. W takich przypadkach za wartość dodaną należy uznać zachęcenie nauczycieli do częstszego posługiwania się językami obcymi nie tylko w komunikacji z partnerami zagranicznymi, ale i w innych, codziennych sytuacjach podczas pobytu za granicą.

Wykres 10. Deklarowany wpływ mobilności na rozwój indywidualnych kompetencji uczestników wyjazdów, N = 350 (2016) N = 156 (2018)

Odsetek respondentów, którzy zgodzili się z danym stwierdzeniem

Udało mi się rozwinąć umiejętności związane z zastosowaniem technologii komunikacyjno-informacyjnych (TIK/ICT) przydatne w nauczaniu

Wyjazd zainspirował mnie do zmian w sposobie nauczania

100%

80%

60%

40% Udało mi się lepiej zrozumieć inne kultury

Udało mi się lepiej poznać i zrozumieć założenia systemów edukacyjnych w innych krajach

Zwiększyła się moja otwartość na zmiany i wprowadzanie innowacji

20%

Udało mi się rozwinąć umiejętności związane z nauczaniem uczniów mających problem z zachowaniem i dyscypliną

Udało mi się udoskonalić umiejętności pracy z osobami pochodzącymi z różnych środowisk kulturowych

Udało mi zwiększyć umiejętności praktyczne związane z posługiwaniem się językiem obcym

I faza badania (2016) Udało mi się udoskonalić wiedzę na temat strategii nauczania osób ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi

Udało mi się poznać nowe metody nauczania

II faza badania (2018)

W badaniu kwestionariuszowym byli uczestnicy wyjazdów zostali zapytani o przydatność nowych kompetencji, które udało im się zdobyć podczas zagranicznych mobilności. Wyniki analizy pokazały, że największy odsetek deklaracji dotyczył poznania innych kultur i zwiększenia kompetencji językowych. Zestawienie danych pozyskanych na obu etapach badania potwierdza, że poziom pozytywnych odpowiedzi dotyczący tych aspektów pozostał niezmiennie wysoki również po dwóch latach od zakończenia pierwszej ankiety. Ponad 95% respondentów pierwszej fazy badania kwestionariuszowego przyznało, że

Należy wprowadzać elementy CLIL i wykorzystywać pomysły metodyczne ze szkoleń. Powinniśmy pokazywać uczniom, że ciągle się uczymy języków i stwarzać im możliwości spotkań międzynarodowych.

Projekty przyczyniły się również do wdrażania innych, często nietypowych, form nauczania języków obcych. Nowe metody pozwoliły uczniom oswoić się z praktycznym wykorzystywaniem kompetencji językowych i jednocześnie pokazały im, że zajęcia szkolne można realizować w ciekawszy sposób. Według nauczycieli zachęca to uczniów do większej aktywności i angażowania się w życie szkoły. Co ważne, często korzyści z projektów mobilności czerpali nie tylko ich uczestnicy. Miały one bowiem zauważalny wpływ na środowisko szkolne, co przyczyniło się do zwiększenia zainteresowania nauką języków obcych zarówno wśród nauczycieli, jak i uczniów, wzrostu znaczenia kompetencji językowych,

udział w mobilności przyczynił się do poprawy znajomości języków obcych, przy czym ponad połowa badanych nauczycieli uznała, że udało jej się zwiększyć kompetencje językowe w bardzo wysokim stopniu. W 2018 r. odsetek byłych uczestników, którzy deklarowali zwiększenie praktycznych umiejętności związanych z posługiwaniem się językiem obcym dzięki udziałowi w mobilności, zwiększył się do ponad 97%. Co ważne, podobne deklaracje pojawiły się również wśród uczestników wywiadów.

Uczestnicy badania jakościowego dawali również przykłady modyfikacji programów nauczania, głównie w zakresie wprowadzania nauczania w języku obcym w ramach innych przedmiotów. Wielu z nich zauważyło, że im większe jest zaangażowanie i satysfakcja nauczycieli ze zrealizowanej mobilności, tym bardziej z jej efektów korzystają uczniowie, ponieważ poznane metody są wówczas chętniej wykorzystywane podczas zajęć. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy w języku obcym realizowany jest program nauczania przedmiotów niejęzykowych, ponieważ doświadczenia z wyjazdów okazują się przydatne również w szkołach realizujących nauczanie dwujęzyczne. Część respondentów przyznała, że kiedy pracę z młodzieżą prowadzi się w języku obcym, polskim nauczycielom brakuje doświadczenia metodycznego. Pomocna okazuje się wtedy wiedza na temat technik i metod stosowanych przez nauczycieli w krajach partnerskich. Udział w mobilności zagranicznej może wówczas znacząco wzbogacić warsztat pracy, a przez to dany przedmiot może stać się dla uczniów bardziej interesujący. Wyjazdy zachęciły nauczycieli (nie tylko językowców) również do wprowadzania obcego słownictwa oraz do prowadzenia części lekcji w języku obcym. Nauczyciele deklarowali też, że zmieniło to także podejście samych uczniów, którzy zauważyli większą potrzebę nauki innych języków i przestali bać się wykorzystywania nowych umiejętności językowych w praktyce.