Uczniowie z trudnościami w nauce – jak z nimi pracować BOŻENA JANISZEWSKA
W Polsce obowiązuje Rozporządzenie MEN (z dnia 1.09.2017 r.) w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówkach edukacyjnych. Pomocy tej potrzebują uczniowie z różnego rodzaju trudnościami, szczególnie ci z dysfunkcjami i deficytami. Wśród tych uczniów są także dzieci mające duże możliwości intelektualne. Z powodu trudności w nauce mają one często obniżoną samoocenę i dlatego nie wykorzystują dostatecznie swej inteligencji.
Z
arówno zdolności, jak i dysfunkcje oraz wady zależą od wielu czynników i mają różną etiologię. Ogólną genezę uwarunkowań ludzkich zdolności omówiono w artykule Uczniowie zdolni w świetle teorii psychologicznych w nrze 3/2018 „Języków Obcych w Szkole”. To opracowanie skupia się na dysfunkcjach i wadach uczniów oraz sposobach pracy z nimi.
Uwagi ogólne
Jeżeli trudności w nauce dzieci wynikają z wad (wzroku, słuchu, funkcjonowania układu nerwowego i z innych niepełnosprawności) i zwyczajna ich korekta nie wystarcza, to wszystkie te dzieci mają opinie lub orzeczenia albo powinny je mieć. Uczniowie tacy zazwyczaj uczęszczają do klas integracyjnych, a jeśli są w klasach masowych, to w orzeczeniach omówione są sposoby i metody pracy z nimi. Zwykle pracują z tymi dziećmi pedagodzy terapeuci, a nauczyciele informowani są o specjalnych potrzebach edukacyjnych uczniów i uwzględniają je w trakcie pracy. Druga grupa dzieci, które wymagają pomocy psychologiczno-pedagogicznej, to dzieci z opiniami z poradni psychologiczno-pedagogicznych. Opinie te powinny zawierać wskazania dotyczące wymagań szkolnych dostosowanych do możliwości uczniów oraz wskazania co do metod i sposobów pracy z nimi. Jeżeli brak jest tego rodzaju wskazań, to psycholog z poradni może być zapraszany na posiedzenia rady pedagogicznej i powinien uzupełnić wskazania i służyć dalszą pomocą. Pozostali uczniowie z trudnościami w nauce, zachowaniu lub kontaktach z rówieśnikami, wymagający pomocy psychologiczno-pedagogicznej na terenie szkoły, są typowani przez nauczycieli, którzy zaobserwowali trudności, przez rodziców dostrzegających trudności i nieumiejących pomóc dziecku, wreszcie starsi uczniowie sami mogą zgłaszać się z prośbą o pomoc. Największą trudność sprawia nauczycielom nie typowanie dzieci z trudnościami w nauce, ale określenie przyczyn tych trudności. Nie są oni przecież specjalistami w tym zakresie ani nie są przygotowani do stawiania diagnoz. Niniejsze opracowanie ma na celu pomóc nauczycielom w stawianiu hipotez co do przyczyn trudności w nauce i zachowaniu na podstawie zaobserwowanych objawów. Opisano tu główne sposoby pomocy uczniom i rodzaje stawianych im wymagań.
31
