„D.I.A.L.O.G.” – projekt na miarę MARLENA DECKERT
Według jednej z najkrótszych i jednocześnie najbardziej wymownych definicji podstawowym zadaniem nauczyciela jest „nauczyć czegoś uczniów” (Kruszewski 1993: 114). Tak krótkie i zwięzłe sformułowanie z pewnością nie pokazuje całej złożoności pracy nauczyciela, ale za to bardzo trafnie oddaje charakter jego powołania i misji, którą jest przygotowanie ucznia – niezależnie od wyzwań chwili – do dorosłego życia.
W
czasach globalnego społeczeństwa informacyjnego, kiedy nowe technologie przeniknęły każdą dziedzinę życia i stały się naturalnym narzędziem zdobywania wiedzy, przed nauczycielem staje coraz trudniejsze zadanie. Przestał być depozytariuszem wiedzy, bo wraz z rozwojem internetu dostęp do informacji jest nieograniczony. Wiedza zdobyta podczas studiów często okazuje się niewystarczająca w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości i aby dotrzymać jej kroku, człowiek musi tę wiedzę nieustannie aktualizować, przyjmując zasadę uczenia się przez całe życie (lifelong learning). Z kolei prawdziwym wyzwaniem dla ucznia staje się dziś nie tyle dotarcie do wiedzy, ile wybór informacji istotnych z punktu widzenia jej konstruowania oraz rozwijania kompetencji istotnych w realizacji życiowych zadań. Zadanie nauczyciela polega na umiejętnym pośredniczeniu między uczniem a tym, co istotne dla jego rozwoju i przygotowania do samodzielności. Analizując tekst podstawy programowej (2017), możemy dostrzec, że niezależnie od etapu edukacyjnego nauczyciel pełni funkcję mediatora między uczniem a otaczającą go rzeczywistością. Na etapie wychowania przedszkolnego ma m.in. uwrażliwiać dziecko na pojawiające się w otoczeniu zmiany i tworzyć sytuacje edukacyjne sprzyjające rozbudzaniu zainteresowania innymi kulturami. W szkole podstawowej powinien kształtować postawy otwartości i przedsiębiorczości oraz rozwijać kompetencje społeczne, takie jak komunikacja i współpraca w grupie. W szkole średniej natomiast nacisk położony jest na społeczny wymiar postawy ucznia – przyszłego obywatela, który powinien odznaczać się takimi cechami jak odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych, przedsiębiorczość oraz gotowość do podejmowania inicjatywy i do pracy zespołowej. Na wszystkich tych etapach podkreśla się kształtowanie tzw. miękkich kompetencji, które są niezbędne do realizacji zadań w dorosłym życiu. Nowe kompetencje ucznia
Pojęcie kompetencji komunikacyjnej, stanowiącej osnowę każdej lekcji językowej, w ciągu ostatnich 40 lat zmieniało się w zależności od potrzeb społeczeństwa (Janowska 2011: 61). Dziś językowa kompetencja komunikacyjna to przede wszystkim kluczowe narzędzie poznawcze w odkrywaniu innych języków i kultur. Autorzy Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego (ESOKJ), stanowiącego dla nauczyciela języka obcego istotne narzędzie pracy, obok kompetencji lingwistycznej, socjolingwistycznej i pragmatycznej, podkreślają znaczenie kompetencji różnojęzycznej, która skupia w sobie różne doświadczenia językowe każdego człowieka (ESOKJ 2003: 16). 57
