Każdy człowiek jest ważny

Edukacja ma charakter uniwersalny i dotyczy wszystkich aspektów życia, nie ma bowiem dziedziny, w której osiągnięcie czegoś nie wymagałoby posiadania odpowiednich informacji czy umiejętności. Człowiek funkcjonuje w różnych zbiorowościach, odnosi się to więc także do sfery społecznej. W tym wymiarze na instytucjach edukacyjnych spoczywa szczególna odpowiedzialność. To ich zadaniem jest wspieranie wszechstronnego rozwoju młodych ludzi oraz przygotowywanie ich do pełnienia w przyszłości rozmaitych funkcji społecznych. Proces edukacyjny powinien zatem obejmować zarówno przekazywanie wiedzy, ćwiczenie umiejętności, jak i kształtowanie postaw oraz doskonalenie kompetencji emocjonalno-społecznych. Równie istotne jest podejmowanie działań zorientowanych na włączanie społeczne – budowanie przestrzeni równości i integracji, w której każdy uczeń i student będzie miał dostęp do edukacji najwyższej jakości i poczucie, że jest ważny, bez względu na status materialny, pochodzenie, wyznanie czy możliwości fizyczne i intelektualne. Przestrzeni, w której będzie mógł wyrażać swoje potrzeby i osiągać wyznaczone cele.

Artykuły składające się na niniejszy rozdział to historie wyjątkowych ludzi – koordynatorów i nauczycieli, których codzienna praca dowodzi, że poświęcenie młodemu człowiekowi uwagi czy okazanie mu wsparcia przynosi spektakularne rezultaty. Ludzi, dla których dbałość o drugą osobę jest najwyższą wartością i którzy motywują swoich podopiecznych do działania na rzecz społeczeństwa, umacniając w nich tym samym świadomość, że są potrzebni i stanowią część większej całości. Są tu również historie samych uczniów i studentów, którzy mimo wielu przeciwności znajdują w sobie siłę i odwagę, aby spełniać marzenia. Których determinacja i wytrwałość skłaniają do rozmyślań nad własnymi postawami.

Dla Fundacji „Learn Co” punktem wyjścia prowadzenia projektów edukacyjnych była niekorzystna sytuacja młodzieży ze szkół zawodowych i z techników. W tekście zostały przybliżone sylwetki uczestników oraz problemy, z jakimi na co dzień przychodzi im się mierzyć. Autor wskazuje także, jak przebiega praca z tymi uczniami, czym jest dla nich udział w zagranicznym stażu oraz jaką przemianę przechodzą dzięki wyjazdom.

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ignacego Daszyńskiego w Radomiu jest przykładem na to, że z wyzwaniami wynikającymi z różnorodności można sobie radzić twórczo i innowacyjnie. Jej działania pokazują, że w procesie kształcenia jest miejsce dla każdego ucznia – jego indywidualnych potrzeb, zdolności, talentów, ale także ograniczeń. Potwierdzają również to, że szkoła, która jest otwarta, tolerancyjna i zaangażowana, rozwija taką postawę u swoich podopiecznych oraz wychowuje ich tak, by sprostali zadaniom, jakie stawia przed nimi współczesny świat.

JOANNA BAZYLAK Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Zespół PO WER Edukacja dorosłych

W Zespole Szkół Technicznych w Wodzisławiu Śląskim projektom mobilności ponadnarodowej, poza wzmacnianiem kompetencji zawodowych i komunikacyjnych, zawsze przyświeca jasno określony cel społeczny. Zarówno zakończone, jak i planowane inicjatywy dowodzą, że szkoła może stwarzać warunki realizacji działań służących dobru wspólnemu. Obrazują korzyści wynikające z czynnego udziału młodzieży w budowaniu przyjaznej przestrzeni publicznej oraz wspierania grup zagrożonych wykluczeniem.

W wypadku Uniwersytetu Jagiellońskiego urzeczywistnianie idei włączania społecznego i zasady równego dostępu do edukacji odbywa się przez rozbudowany system wsparcia i motywowania studentów. Podejmowane działania pomagają tworzyć środowisko, w którym osoby z niepełnosprawnością i w trudnej sytuacji materialnej mogą realizować swoje dążenia związane z rozwojem zawodowym, naukowym i osobistym. Sprzyjają również budowaniu atmosfery zrozumienia i akceptacji, wyznaczając tym samym lepsze standardy współżycia społecznego.

Doświadczenia beneficjentów i uczestników wyjazdów pokazują, że projekt to coś więcej niż osiągnięte wskaźniki i kwalifikacje potwierdzone certyfikatem. Jego wdrożenie niesie ze sobą zmiany w sferze postaw i zachowań, wiąże się z czynnikami „miękkimi”, takimi jak odważne i kreatywne podejście do pojawiających się wyzwań czy otwartość na nowatorskie rozwiązania. Może być skutecznym narzędziem budowania zaufania i współpracy z otoczeniem lokalnym. Co jednak najważniejsze, przyczynia się do rozwoju empatii i wrażliwości społecznej skierowanej na innych ludzi – cech przesądzających o jakości kontaktów międzyludzkich oraz będących świadectwem pełnego rozwoju człowieka.