Arboretum Wirty - Azalie by Fundacja OKO-LICE KULTURY

AZALIE Rodzina: Wrzosowate (Ericaceae) Rodzaj: R贸偶anecznik (Rhododendron)

Kolekcja azalii

Azalie, to podrodzaj z rodzaju różaneczników (Rhododendron) o liściach opadających na zimę lub półzimozielonych. Należą do najpiękniejszych krzewów ozdobnych i są szeroko uprawiane w tych krajach, gdzie istnieją dogodne ku temu warunki, jak na Wyspach Brytyjskich, Holandii, Belgii, Danii, Niemczech i Francji. W Polsce możliwości uprawy tych pięknych krzewów są ograniczone, a dziko rośnie tylko jeden gatunek na jedynym stanowisku w Puszczy Sandomierskiej (Wola Żarczycka): Azalia pontyjska (Rhododendron flavum G. Don), która jest rośliną trującą. Jej młode pędy i liście są gruczołowato owłosione i lepkie. Kwiaty tego gatunku są żółte i odurzająco pachnące, zebrane w gęste, główkowate kwiatostany. Zakwita przed rozwojem liści tworząc piękne żółte plamy na tle innych roślin. W kolekcji Arboretum Wirty rosną także gatunki azalii pochodzące z Dalekiego Wschodu: Azalia koreańska (R. poukhanense Level.), która jest uważana również jako odmiana (R. yedoense). Na siedliskach naturalnych rośnie w górach Poukhan na Półwyspie Koreańskim na południe od Seulu, gdzie jej nasiona zostały zebrane przez francuskiego misjonarza. Jako gatunek została opisana w 1908 roku przez Leveilla. Rośnie także na wyspie Cheju i japońskich wyspach Shimono i Kamino. A. koreańska to gatunek odpornym na mrozy. Rośnie również w miejscach zacienionych. Jest krzewem gęsto rozgałęzionym, wysokim i o zwartym pokroju. Ma duże bladoliliowe kwiaty z fioletowymi plamkami. Azalia Schlippenbacha (R. schlippenbachii Maxim.), to jedna z najpiękniejszych dziko rosnących azalii, o efektownych kwiatach i wspaniale przebarwiających się jesienią liściach. Jest bardzo wytrzymała na mrozy, lecz wrażliwa na suszę. Liście tej azalii, z szerokim, zaokrąglonym wierzchołkiem, są zebrane po 5 na końcach pędów w charakterystyczne okółki. Gatunek ten zakwita dużymi jasnoróżowymi z purpurowymi plamkami kwiatami. Dotychczas jest rzadko spotykana w uprawie. Gatunki azalii z Ameryki Północnej uprawiane w Wirtach to: Azalia Vaseya (R. vaseyi A. Gray), która jest bardzo oryginalnym gatunkiem dzikich azalii ze wschodniej części Ameryki Północnej, należącym do oddzielnej sekcji, która dawniej była uznawana jako oddzielny rodzaj Rhodora.Jest to gatunek o nietypowej dla azalii budowie kwiatów, rośnie w Appalachach. Nazwa tej azalii pochodzi od nazwiska amerykańskiego botanika George Vaseya. Azalia kanadyjska (R. canadense Torr.), jest oryginalnym gatunkiem dzikich azalii ze wschodniej części Ameryki Północnej, należącym do oddzielnej sekcji, która dawniej, podobnie jak A. Vaseya, była zaliczana do oddzielnego rodzaju Rhodora. Ten gatunek ma nietypową dla azalii budowę kwiatów. Są one mało atrakcyjne w porównaniu z kwiatami innych azalii. Wyrasta w wyprostowany krzew o wysokości 0,3 - 0,9 m, i rozrastający się za pomocą podziemnych pędów. Pędy młode są cienkie i pokryte włoskami, a liście sezonowe, z wierzchu niebieskawe lub szarozielone i gęsto pokryte miękkimi włoskami. Liście są od spodu białe lub szare. Jest odporna na mrozy, rośnie również na Półwyspie Labrador. W kolekcji Arboretum Wirty posiadamy również azalie z grupy Azalii japońskich, które są wielokrotnymi mieszańcami wysokogórskich

gatunków występujących w Japonii i Chinach. Jest to grupa niskich, słabo rosnących krzewów o liściach półzimozielonych lub opadających na zimę, ale drobnych i nie tak skórzastych jak u różaneczników. Azalie z tej grupy wyróżniają się bardzo obfitym kwitnieniem. Ich kwiaty są zwykle drobne, ale gęsto pokrywają całą roślinę. Liczne odmiany azalii japońskich są wytrzymałe na niskie temperatury. Krzewy należące do tej grupy dobrze rosną w półcieniu, ale równie dobrze w pełnym słońcu. Wiele odmian azali japońskich zostało wyselekcjonowanych poza Japonią: odmiany wyhodowane w Niemczech to - (H. Hachmann, G. Arends): ‘Brunella’, ‘Geisha Orange’, ‘Rosalind’, ‘Georg Arends’. W Pruhonicach koło Pragi zostały wyhodowane przez J. Jelinka i B. Kavkę odmiany - ‘Doubrava’, ‘Labe’, ‘Ledikanense’, ‘Orlice’, ‘Sazava’. W USAJ. Vermeulen & Son; Bridgetown, odmianę- ‘crimson’. Kolejną grupą w kolekcji są mieszańce Azalii gandawskich, które ły w wyniku krzyżowania europejskiej azalii pontyjskiej z gatunkami północnoamerykańskimi. Pierwsze mieszańce tej grupy wyselekcjonowano w Gent (Belgia). Późniejsze prace nad tą grupą w Holandii, pozwoliły wyselekcjonować liczne odmiany, z których w Wirtach można zobaczyć: ‘Corneille’ i ‘Fanny’. Inną grupą mieszańców azalii w naszej kolekcji są Azalie z grupy Knapp Hill, powstałe w angielskich szkółkach Knap Hill A. Waterera, w wyniku krzyżowania chińskiej i japońskiej azalii z azaliami amerykańskimi oraz z odmianami azalii gandawskich. Posiadamy odmiany: ‘Gibraltar’, ‘Glowing Embers’, ‘Golden Eagle’, ‘Toucan’, ‘Berryrose’. W naszej kolekcji znajdują się także Azalie z grupy Occidentale, powstałe w Anglii i Holandii w drugiej połowie XIX wieku w wyniku krzyżowania odmian z grupy Mollis z R. occidentale, których reprezentantem jestodmiana ‘Koster’. Także mieszańce Azalii z grupy Rustica można zobaczyć w Arboretum Wirty. Te mieszańce wyselekcjonowano w Holandii po 1890 roku w wyniku krzyżowania pełnokwiatowych azalii gandawskich z azalią japońską. U nas posiadamy odmianę ‘Tasso’. W kolekcji Arboretum Wirty są również siewki mieszańców azalii europejskich, wschodnioazjatyckich i północnoamerykańskich o liściach opadających na zimę, które charakteryzują się dużymi kwiatami o szerokiej gamie barw: od białej, poprzez żółte, pomarańczowe, różowe, aż do ciemnoczerwonych. Azalie te wyrastają w krzewy o wyprostowanych pędach i dorastają do wysokości od 1,5 do 3 m. Odznaczają się dobrą wytrzymałością na niskie temperatury. Kwitną corocznie bardzo obficie - u nas zwykle w drugiej połowie maja lub na początku czerwca.

AZALIA SCHLIPPENBACHA, Rhododendron schlippenbachii Maxim.

AZALIA Z GRUPY KNAP HILL odm. Toucan, Rhododendron ‘Toucan’ Knaphill-Exbury Azalea

AZALIE GANDAWSKIE odm. Fanny, Rhododendron ‘Fanny’ Pontica Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Kermesina Alba, Rhododendron ‘Kermesina Alba’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Kermesina Rose, Rhododendron ‘Kermesina Rose’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIEodm. Labe, Rhododendron ‘Labe’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Rosalind, Rhododendron ‘Rosalind’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Vuyk’s Scarlet, Rhododendron ‘Vuyk’s Scarlet’ Japanese Azalea

AZALIA Z GRUPY KNAP HILL odm. Gibraltar, Rhododendron ‘Gibraltar’ Knaphill-Exbury Azalea

AZALIA Z GRUPY KNAP HILL odm. Glowing Embers, Rhododendron ‘Glowing Embers’ Knaphill-Exbury Azalea

AZALIA Z GRUPY KNAP HILL odm. Golden Eagle, Rhododendron ‘Golden Eagle’ Knaphill-Exbury Azalea

AZALIA Z GRUPY RUSTICA odm. Ill Tasso, Rhododendron ‘Ill Tasso’ Rustica Hibrids

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Brunella, Rhododendron ‘Brunella’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Doubrava, Rhododendron ‘Doubrava’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. ‘Geisha Orange’, Rhododendron ‘Geisha Orange’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Ledicanense, Rhododendron ‘Ledicanense’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Orlice, Rhododendron ‘Orlice’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Sazava, Rhododendron ‘Sazava’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Kermesina, Rhododendron ‘Kermesina’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Everest, Rhododendron ‘Everest’ Japanese Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Georg Arends, Rhododendron ‘Georg Arends’ Japanese Azalea

AZALIA Z GRUPY KNAP HILL odm. Berryrose, Rhododendron ‘Berryrose’ Knaphill-Exbury Azalea

AZALIE JAPOŃSKIE odm. Hino-crimson, Rhododendron ‘Hino-crimson’ Japanese Azalea

AZALIA VASEYA, Rhododendron vaseyi A. Gray

AZALIA KANADYJSKA, Rhododendron canadense Torr.

AZALIA KOREAŃSKA, Rhododendron poukhanense Level.

AZALIA ZACHODNIA, Rhododendron occidentale A. Gray

AZALIE GANDAWSKIE odm. Corneille, Rhododendron ‘Corneille’ Gent Hybrids

AZALIA, Rhododendron sp. Hybrids

ARBORETUM WIRTY - KOLEKCJA: AZALII Teksty - Krzysztof Frydel, Włodzimierz Wałaszewski Fotografie - Krzysztof Frydel, Lech J. Zdrojewski Projekt - Lech J. Zdrojewski Redakcja - Krzysztof Frydel, Lech J. Zdrojewski Skład - Katarzyna Stosik, Wanda Krzywicka Wydanie elektroniczne Zrealizowano na zlecenie Nadleśnictwa Kaliska