Revista do CEIP Ram贸n Cabanillas. Ano 2012
OS BU G A L L O S Érase unha vez un carballo moi xeneroso: no verán daba sombra e na súa copa facían os seus niños moitos paxaros,
a hedra subía polo seu tronco e as súas landras servían de alimento para os esquíos e os porcos.
Un día uns insectos puxeron ovos nas súas verdes follas.
o carballo sentíuse incómodo e pronunciou as palábras máxicas:
Pasou algún tempo e dos ovos naceron pequenos insectos. Un deles, ao verse pechado, comezou a berrar, chorando:
Así que o carballo, que era tan xeneroso, pedíulle unha folla ao seu veciño o piñeiro.
Con ela fixo un buratiño en todos os bugallos. Por alí saíron os insectos.
E sabedes que?. Uns nenos que corrían pola carballeira, puxéronse a xogar ás bolas cos bugallos que caéran ao chan.
A V I M B I EI R A V I A X EI R A
Os nenos de 3ºA do cole Ramón Cabanillas son os seus amigos e fixeron o trato de coidalos por sempre.
O I BM I V O
A DI VI Ñ A Que cousa é larga, flexible e amarela e fas cestos con ela?
Os loureiros do colexio
PEPIÑO E A SEMENTE Unha vez, unha avoa regaloulle unha semente a Pepiño e díxolle: -Plántaa e cóidaa moito, procura que medre san, e así cando sexas grande axudaráche máis veces das que ti poidas imaxinar. Pepiño deulle as grazas e foise para a casa. Contoullo aos seus pais e estes dixéronlle que lle fixera caso, xa que todos os avós saben do que falan. Pepiño plantou a semente ao lado do río para que non lle faltara auga. E ao pouco tempo naceu unha árbore marabillosa que ía medrando ao igual ca el, un bidueiro. Un día de festa, no que Pepiño comera moito, doíalle a barriga e el foi durmir debaixo do bidueiro,
pero a barriga non lle paraba de doer. Púxose nervioso e empezou a mordisquear nas follas e a barriga paroulle de doer. Entón deuse conta de que as follas eran boas para a dor de barriga. E acordouse do que lle dixera a avoa, e pasou toda a noite pensando niso. Ata chegou a soñar como sería el de maior, e viuse na súa casa ao carón do río xunto ao bidueiral. Cando espertou contoullo aos seus pais e estaba tan ledo, tan ledo que case non se lle entendía o que dícia. Logo súa nai díxolle que coidara moito a árbore e que seguira plantando as sementes, e así cumpliría o seu soño e aparte, seguiría descubrindo moitas cousas e boas, da que fora a súa pequena semente da avoa.
o r i e ud i b o
O s a b ug ue i r o Meu sabugueiro de follas verdes, antano tan querido, Sabugueiriño, sabugueiro! Moitos nomes tes en galego, bieiteiro, virandoiro, samuxeiro, Es sambuca musiqueiro e tamén bo cervexeiro. Sabugueiro menciñeiro, tes remedios para todos. Dores, feridas e catarros Esas flores tan branquiñas que semellan estreliñas, todas nun acio xuntiñas, Sabugueiro fermoso, sabugueiro máxico, descubrirte foi para min, un soño.
Re c e i t a O s a b ug ue i r o é un b o c o c i ñ e i r o , s e n ó n í d e l o ve r : C o l l e d e f l o r e s d o s a b ug ue i r o a nt e s d a p o l i ni z a c i ó n. B a t e d e o vo c o n f a r i ñ a , c o m a s e f o r a d e s f a c e r c hul a s . En g a d i d e u n c h i s q u i ñ o d e s a l e, s e s odes m oi l ar pei r os ou l a r p e i r a s , b o t á d e l l e a z uc r e . Re b o z a d e a s f l o r e s e , d e s p o i s de es cor r el as , f r i t í deas en a c e i t e b e n q ue nt e . C a n d o s a e n d a t i xo l a , p o us á d e l a s e nr i b a d e p a p e l a b s o r b e nt e . E xa e s t á n f e i t a s ! Q u e vo s a p r o ve i t e n l a r p e i r o s e l a r p e i r a s !
os
gu abu
ei r o
ro ue i g u b , o s a at o. O i ño a m s a n g pe s e r e ao c ito M o i r a d e c he g a e á b a q ue , r at o co. So ñ n u na ve u u n a e i r o , r o . a ñ o i r lix he i oi t stiv Á n s ó e a r c ha q ue l c o p e r q ue m a b a a t T i vo s o p o r n no
e r at o
N om ec i en C ar tífic act o er í s de t i c a : T a xu al t u s ba s : r a. me cca É un A c a d dr e t a. a a e nt l en ár b e re r t o o , po siste r e m e 12 a1 s úe nt e Ac 5m . or t i unh o i l o nx et r o za d e va am e nt s a , a re o de dei ár b r c o a agu as t a re t m oi d en l l as unh , p l a ñ o ve ur a xe r rme ac al e na s o l l n r o de tre En G q . As cor 1e f o l l a ue o s c a 4c ve r ila i l l ad l i ci a é s m d s on e, m . ae unh i de n lu a pl np gar ol o e s c a nt a r ar a om q ue aO C ou apa r r el , os A ece nc a r es .
O T EI X O
No cemiterio xunto as lousas hai unha árbore máxica,
grande e frondosa.
Esa árbore viviu moitos anos e tamén viu moitas cousas. pobos celtas e romanos e
pelegríns camiño de Santiago. É o teixo dos druídas, que cos seus froitos redondos e vermellos
curaban as feridas.
Hoxe vive solitario triste e calado xa que cos seus compañeiros case temos acabado.
Busca as palabras marcadas en negrita desta poesía.
O l l o ! : Q u e a vi s t a e n g a n a .
C A PU D R E Hai capudres no colexio
Ao teu froito foi picar
teñen copa irregular
un negro e fermoso merlo
e cos nenos polo medio
mais axiña botou a voar
seguro que che han gustar.
ocultándose no ceo.
Capudre dos nosos bosques
Tamén quixo a raposa
que adornas as nosas fragas
alí durmir unha sesta
ti que vives polo norte
espertábana as follas
chegaches as nosas casas.
que lle caían pola testa.
Dime ti que non che gusta
Así pasan os outonos
que estás mellor cos bidueiros
invernos e primaveras
aportando fermosura
acubillando a uns e outros
lonxe dos nosos horteiros.
días e noites enteiras.
As túas lanceoladas follas
Se prenden lume e estás seco
dunha cor verde especial
que será do teu futuro?
mestúranse coas flores novas
Quedarás coma un boneco
invítannos a descansar.
co corazón ben escuro.
Pousadas nas túas pólas
Xa sabes o que ha pasar
estaba un paxariño
se non coidas a paisaxe,
daba gusto ver a nai
todos temos que axudar
dando de comer ao fillo.
seguide esta mensaxe.
As túas flores olorosas albergan moitos insectos queren nas pólas pelosas faceren os seus casetos.
Nome científico: Pinus Pinaster Aiton
As piñas son de 8-22 cm, cónicas,
Nomes populares : Piñeiro bravo, Piñeiro do
alongadas e de cor castaño brillante.
país, Piñeiro marítimo.
Florece entre marzo e maio.
Descrición: Árbore de tamaño variable
Hábitat: É unha árbore naturalizada en
duns 25-35 m de altura. Pode vivir entre 200
Galicia, amplamente usada en
e 300 anos. Monoica (ten flores femininas e
repoboacións forestais
masculinas separadas), perenne e resinosa.
desde o século XVIII, parece ser que
As súas follas en forma de agulla fan que o
procede de Portugal. Prefire solo silíceos,
pino transpire pouco H2O e resista nos
aínda que tamén habita nos calcáreos.
climas secos. Miden entre 15-25 cm, son
Adoitan estar en climas húmidos con
ríxidas,dun verde intenso,aciculares e
invernos suaves.
agrupadas de dúas en dúas.
Valores: Coa madeira fanse pasamáns,
Ademais a lonxitude das súas raíces
pincheiros, cadeiras...
permítenlle captar mellor a H2O do chan.
Coa cortiza fanse manualidades como por
O seu tronco é dereito e algo flexible. Ten a
exemplo: barquiños de xoguete.
cortiza grosa, escura e gretada.
As flores convértense en piñas coas que se
Tamén ten flor masculina e feminina, con
prende o lume.
forma de conos.
Outros: Son o Piñeiro silvestre, o Piñeiro
A súa copa é irregularmente redondeada,
Brutia, o Piñeiro Pinea, o Piñeiro Mugo, o
pouco densa.
Piñeiro Nigra.
Había unha vez un carballo e un piñeiro que se levaban moi ben. Un día pola tarde, por mala sorte, o carballo escoitou que ían talalo. Cando o gaio, que sempre ía comer as súas landras, viu que o carballo estaba triste, preguntoulle que lle pasaba. El contoulle o que escoitara. O gaio marchou e foi contarllo ao piñeiro,que era moi amigo seu. O piñeiro preocupouse moito e decidiu que ía axudar ao carballo. Ao día seguinte, chegaron os leñadores cuns machados e tentaron cortar o carballo, pero o piñeiro lanzoulles unha piña e deulle nas tempas e fíxoos durmir ata a noite. Con isto gañaron tempo, xa que pola noite tiñan que ir para a casa. Á maña seguinte foron cun trade. Cando se achegaron ao carballo os animais comezaron a atacalos. Mentres, o piñeiro lanzoulle ao seu amigo o carballo uns piñóns da invisibilidade e os taladores quedaron pampos porque a árbore desaparecera. Despois, aos taladores lanzoulles unha cortiza envolvente e lanzounos a un río preto de alí. Deixounos flotar ata que o río os arrastrou bastante lonxe e logo fixo que a cortiza se abrise e saíran. Así aprenderon a lección e decidiron que ían plantar máis árbores.