Diaranson 8 January 2020
Diaranson 8 January 2020
Pagina 1
Email: prensa@arubagovernment.aw Tel: 528-4900
Pagina 2
Diaranson 8 January 2020
Prome Minister Evelyn Wever-Croes:
DISCURSO DI FIN DI AÑA DI PROME MINISTER EVELYN WEVER-CROES
Lagando 2019 atras cu logronan grandi pa nos pais, nos ta drenta un decada cu lo pone Aruba riba e rumbo positivo na forma structural y sostenible “Conciudadanonan, e aña 2019 ta yegando su final, y
paga loke nan debe. Nos a traha e presupuesto pa otro aña
un aña nobo ta drentando. Y esaki lo no ta un aña nobo
cu un surplus di 25 miyon florin. Nos a cera aña cu un debe
simplemente, sino un decada nobo. Prome cu tira un bista
di 77% di GDP.
riba locual tin nos dilanti, permiti mi relfecciona riba e aña cu ta cabando.
Nos a logra esaki cu un maneho prudente y consistente, cu decisionnan responsabel, haciendo un apelacion tambe riba
2019 tabata un aña cu varios reto, algun reto hopi serio. Aña
nos companianan estatal pa duna nan parti na yuda saca
2019 ta e Aña di Famia y Cuido di Nos Muchanan, den cual
nos pais di e problemanan financiero.
nos a pone e ser humano central. Nos ta realisa cu pa por haci esaki mester atende cu diferente reto.
Y principalmente nos por a logra esaki debi na e sacrificio conhunto di henter comunidad di Aruba. No tabata facil,
RETONAN
pasobra e debe grandi di nos pais a causa hopi dolor, e
E retonan financiero di nos pais a predomina durante henter
ta causante di e economia cu a stagna, di e desempleo, di
aña, cu menasa di aanwijzing varios biaha riba agenda di
inflacion cu a subi, di falta di confiansa di inversionistanan
Rijksministerraad. Nos a percura pa atende cu e retonan, y
den Aruba. Y no ta husto cu ta pueblo mester paga pa e
demostra cu nos sa kico nos ta haciendo y cu nos ta serio
debe cu un maneho iresponsabel a ocasiona. Pero pa salba
den resolve e problemanan financiero di nos pais. Nos a
Aruba, ta nos tur mester a hala cerca y hala faha mara, sin
percura pa cumpli cu e maneho financiero manera palabra,
importa ken a crea e debe, pasobra nos si ta stima Aruba.
nos a percura pa keda dentro di e margen di presupuesto cu Parlamento a duna nos. 5 aña pasa ainda e deficit tawata
Un cos si, nunca lubida e sacrificio cu conhuntamente nos
444 miyon. E aña aki nos a sera aña na un deficit di 4 miyon
a haci e dos añanan aki y cu ainda nos mester haci, pa
florin.
pone Aruba bek riba e rumbo positivo, pasobra nos mester percura cu e mal maneho cu a causa e dolornan financiero,
Nos a percura pa e gastonan di personal y demas gastonan a
e desempleo, e economia stagna, e inflacion, nunca bolbe
baha, y nos a percura pa esnan cu mester a paga impuesto,
bek.
Pagina 3
Diaranson 8 January 2020
Continuacion Pagina 2 Danki na e sacrificio di henter nos comunidad y dialogo constante
retonan aki nos a cumpli cu e compromiso di trece e helicopter y
cu institutonan internacional y Gobierno Hulandes, IMF y S&P
radarnan bek.
a duna Aruba review positivo, nos a logra evita un aanwijzing e aña aki, cual a trece trankilidad atrobe den nos comunidad, y a
E reto di scarcedad di vivienda tambe a haya atencion. Nos a
permiti nos concentra riba otro retonan.
pone prioridad, en bes di e negoshi di tereno cu tawatin den pasado, pa na atende cu tur peticion pa tereno cu desde 2009 no
Economia di nos pais ta creciendo, debi cu turismo ta creciendo
a wordo contesta. Nos meta ta pa otorga tereno na famianan pa
tanto den cantidad di turista, como e placa cu nan ta gasta ora nan
nan construi nan propio cas, pasobra cada famia merece di tin
ta aki. Aruba keto bay ta atrae hopi hende pa bin pasa vakantie,
nan propio hogar.
danki na nos bunita playanan, nos naturalesa, y especialmente nos hendenan. Esaki nos mester cuida. Por mira tambe cu e
E impacto di e crisis di Venezuela den nos pais ta grandi, y
interes pa inverti den e sector di turismo ta grandi. Pa prome
nos lucha constante ta pa e no afecta calidad di bida di nos
biaha nos a mira interes y inversion importante den e area di San
ciudadanonan. E peso ta grandi, y ta Aruba mes ta cargando cu
Nicolas, inversion den un hotel, y e proyecto di Boardwalk na
tur e peso financiero di e crisis. Nos ta convivi cu e situacion na
Baby Beach, pa asina nos por reparti desaroyo riba henter nos
Venezuela, pero nos tin cu pensa riba Aruba awor, y p’esey nos
isla, pa tur ciudadano. Den 2019 nos a yama bon bini na Hyatt
a cera e frontera cu Venezuela na mei y manten’e cera, mientras
Place na airport, Boardwalk y na Courtyard Mariott. Y pa 2020
nos ta atende cu e efectonan di e crisis den nos pais, respetando
nos ta ricibi Secrets, St Regis y Radison Blu.
derechonan humano di tur hende.
Nos a publica e vision economico 2019-2021 cu ta concentra
INNOVACION
riba 6 sector prometedor, diversificacion di tursimo, economia di
E retonan den 2019 tabata grandi, pero nos a haci tur esfuerso pa
conocemento, logistica, agricultura, economia circular y industria
no enfoca riba e retonan so. Mientras cu nos tabata enfrenta tur
creativo, y asina crea un desaroyo sostenible den nos pais, y nos
e retonan, mes momento nos tabata enfoca riba futuro, a traves
a cuminsa traha riba baha e burocracia, e red tape, y baha e ‘cost
di Innovacion. Nos ta preparando nos futuro generacionnan pa
of doing business’.
e retonan di futuro. Cosnan ta cambiando lihe, mas cu mitar di
Nos a amplia e fleta di bus pa mehora transporte publico.
muchanan cu awe ta bay scol basico lo traha den trabounan cu awe no ta ni existi. Y nos compromiso ta pa prepara nan pa e
Desempleo di nos pais a baha y mas ciudadano a haya trabou.
retonan ey. Un proyecto cu mi ta hopi orguyoso di dje ta e proyecto
Gabinete Wever-Croes no ta duna “ontheffing” mas, y asina ta
piloto di digitalisacion di scol basico Cacique Macuarima y scol
percura pa esnan cu ta desemplea haya trabou prome.
preparatorio Aterima. Klasnan a haya bordchi digital, C-touch, nan a haya computer y laptops, nan a haya airco, y nan ta haya
Aña 2019, e Aña di Famia y Cuido di Nos Muchanan, nos a pone
lesnan for di computer. Mas y mas scol ta mirando avansenan
hopi enfasis riba e retonan social a traves di e 31 proyectonan
den innovacion, preparando nos muchanan pa un futuro sigur.
den e Crisisplan Social, cu e meta pa brinda mas proteccion
Nos a pone e fundeshi pa e-Government, y lo sigui construi
y oportunidad na esnan mas vulnerable den nos comunidad.
riba e fundeshi aki den futuro. e-Government lo percura pa mas
Tambe nos a enfoca den crea mas facilidad deportivo pa brinda
eficiencia den gobierno, pa miho servicio na ciudadanonan y pa
nos hobennan recreacion sano.
mas transparencia den procesonan administrative y pues menos corupcion.
E siguridad di nos ciudadanonan ta nos prioridad y pa enfrenta e
Pagina 4
Diaranson 8 January 2020
Continuacion Pagina 3
ALIVIO PA COMUNIDAD
Na 2017, ora nos a tuma over gobernacion, nos a subi un
Lo tawata hopi facil mirando tur e retonan den e aña aki,
trein cu tabata bayendo cu velocidad hopi halto den direccion
pa a concentra solamente riba nan, riba saca Aruba for di
robes, direccion di mal maneho financiero, direccion di
e crisis financiero. Pero pa Gabinete Wever-Croes tawata
corupcion. Nos a dicidi di cambia e rumbo ey, cu urgencia,
hopi importante pa mes momento busca forma pa duna
pa hiba e trein den direccion positivo. Pero nos no por a
alivio awor caba y no pa warda te ora nos soluciona e
cambia e rumbo lihe, ni facilmente. nos mester a tuma un
problemanan financiero.
bocht grandi. Y e no tabata facil, pero nos a haci’e si. Nos no a sali di e bocht ainda, pero e peor ta tras di lomba. Nos no
Nos a habri aña cu rebaho di impuesto riba entrada pa 25
a yega ainda caminda cu nos mester ta. Den apenas 2 aña
mil ciudadano y 30 mil hende cu no ta paga esey mas y nos
di gobernacion ta imposible pa por a coregi e rumbo di e 8
a cera aña, cu anuncio cu lo bolbe rebaha esaki entrante
añanan anterior pero nos ta riba e bon caminda.
comienso di 2020. Tambe a rebaha e tarifa di grondbelasting y 12 mil persona lo no paga esaki mas.
Y nos ta drenta e aña nobo, e aña di innovacion y enseñansa,
Pa pensionadonan, aparte di baha e tarifa di impuesto riba
cu optimismo y positivismo, cu fe y confiansa cu nos lo logra.
pensioen, a aumenta pensioen entrante 1 di januari 2019 y
Pa asina crea e fundeshi pa e decada nobo. Un decada cu
lo bolbe aumente entrante 1 di januari 2020. Tambe a baha
lo pone Aruba riba e rumbo positivo na forma structural y
e prima di AZV y a aumenta e reparatie toeslag.
sostenible.
2020
Mi deseo ta cu e aña nobo trece pa cada ciudadano di nos
E bon noticianan aki ta crea speransa, ta trece optimism.
pais, oportunidadnan nobo, progreso y bienestar.
Y cu e optimismo aki nos ta drenta un aña nobo. Un aña cu sin duda lo tin su retonan, pero e lo ta un aña tambe di
Mi kier gradici cada un di boso pa e sosten y apoyo cu mi a
recuperacion y oportunidadnan nobo. Aña di Innovacion y
ricibi den 2019, tur e consehonan, critica constructivo, bon
Enseñansa.
deseonan y oracionnan. Mi ta spera di por sigui conta riba
Economia y turismo lo crece den 2020 y inflacion lo baha
e sosten y apoyo den e aña nos dilanti. Un bon y prospero
den 2020, segun estudio di IMF y Banco Central.
aña 2020. Cu Dios bendiciona cada ciudadano di nos pais.
E cambio mas grandi ta cu den 2020 porfin nos por genera entrada di e refineria y e terminal atrobe, mirando cu nos ta
A aumenta minimumloon na mei y cerando aña a anuncia un
terminando e contract cu Citgo y nos por busca un operador
siguiente aumento entrante 1 di januari.
nobo entre tur esnan cu a demostra nan interes.
Pa compensa e perdida di poder di compra debi na inflacion,
Tur esaki lo genera cupo di trabou pa nos mama y tatanan
Gabinete Wever-Croes a dicidi di baha e tarifa di Impuesto
di famia.
entrante 1 di januari 2020. Y cerando aña, e miho noticia di tur, e rebaho di tarifa di
Finansas publico lo sigui mehora den 2020, y e peso di tur
coriente entrante 1 di januari 2020, cu 10% pa residencia,
e impuestonan lo bira menos. E debe di pais Aruba lo sigui
9% pa fundacion y scolnan y 7% pa comercio. Pa cada cas
baha, Ademas cu nos lo sigui busca otro forma di entrada
di famia esaki ta ekivalente cu full un luna gratis di coriente.
pa Gobierno.
Den corto den 2019 nos a hiba un maneho mas prudente y den e espacio limita cu nos tawata tin semper nos a pone e
Innovacion lo ta e linea cora den maneho di cada ministerio
ser humano central. Ta asina nos a logra pa mientras nos ta
pa soluciona e retonan cu nos encontra. Creando asina mas
solucionando tur e problemanan di nos pais, pa duna alivio
transparencia pa sigui combati corupcion.
na nos ciudadanonan.
CLAUSURA
Diaranson 8 January 2020
Pagina 5
Pagina 6
Diaranson 8 January 2020
FUNDACION CINEARUBA TA INVITA COMUNIDAD PA BIN WAK Y VOTA PA E PELICULA FABORITO DI PUBLICO Diahuebs awor Fundacion CINEARUBA lo presenta ‘Shortcutz Amsterdam International Audience Award.’ E evento lo inicia 8’or di anochi y e lo tuma luga na Baz-rrr Galleria y Brassserie den centro di ciudad na Emma Straat 3. Durante e evento e publico lo por disfruta di shete peliculanan cortico cu ta compitiendo pa e premio di e pelicula faborito di publico. Despues di e presentacion e publico presente lo vota pa nan pelicula faborito. Shortcutz Amsterdam ta forma parti di e mes un network cu Shortcutz Aruba. Manera tur aña e premio publico di Shortcutz Amsterdam ta wordo dicidi door di e publico di diferente pais. Un total di 28 ciudad perteneciente na 15 pais ta participando entre otro Hong Kong, Angola, Italia, Brazil y Inglatera. Tur e peliculanan cu lo wordo presenta durante e anochi di diahuebs lo tin subtitulo na Ingles. Entrada na e evento lo ta completamente gratis. Pa mas informacion por bishita e pagina di Facebook di CINEARUBA.
Pagina 7
Diaranson 8 January 2020
Minister Maduro di Cultura:
EDJEAN SEMELEER A RICIBI UN RECONOCEMENTO PA SU APORTE NA CULTURA DI ARUBA Durante e conocido show 'Hey ta Pasco' di Edjean Semeleer na Ser'i Noka, Minister di Cultura sra. Xiomara Maduro a sorpresa Edjean cu un reconocemento pa su gran aporte na Cultura di nos Pais. Edjean tin un trayectoria artistico di 25 a単a largo. Ya for di e edad di 3 a単a Edjean a cuminsa duna mini concierto pa famia, a participa den Voz-I-Landia, a graba disco compacto y ta organisa concierto pa fin di a単a. Edjean a sa di gana un gran cantidad di premio y a ricibi varios reconocemento entre nan 'Premio Mo Tito y Rufo Wever,' 'Den Ambiente Awards,' 'Premio Cultural/Persona di A単a,' varios biaha ganador di 'Un Canto di Himno y Bandera,' y Edjean tabata varios biaha Rey di Dande. E reconocemento di Edjean a haya un bunita contenido na momento cu Edjean a invita Minister Maduro pa canta hunto e clasico 'Cunuco di Seit.' Tabata un momento sigur historico na unda cu e mandatario na un forma spontaneo a transmiti e aprecio y sosten cu nos Pueblo tin pa Edjean como un artista Arubiano cu ta laga Pueblo biba nos cultura. Minister Maduro di Cultura den nomber di Gobierno di Aruba ta felicita Edjean pa su 25 aniversario artistisco ta gradici'e pa su aporte na e herencia cultural di nos Pais.
Pagina 8
Diaranson 8 January 2020
CASO DI MANGEL HATO TIN DIP SU ATENCION Y A ACTUA DEBIDAMENTE PA RESOLVE E INCERTIDUMBRE CU TA REINA ENTRE HABITANTENAN Pa locual ta trata e caso di Mangel Halto, departamento di DIP a ricibi basta reacion riba rednan social na unda cu varios persona a expresa nan malcontento. Como DIP, nos a tuma paso di biaha y a reuni inmediatamente cu DOW y DNM diamars ultimo. Analisando e raport, a constata cu DIP a hiba un combersacion cu e do単o di e lugar, y alcambio DIP a wordo informa di parti e do単o, cu nan ningun momento su interes ta pa tuma e lugar over. Tur loke su persona a haci, ta un limpiesa na sitio, mirando tur e sushi cu ta keda atras den oranan di anochi, cu sigur no ta un bista agradabel pa un y tur. Mester menciona cu su bon intencion no a cay den bon tera cerca publico, pasobra e prome impresion ta ilustra cu e kier tuma e beach over y haci esaki uno priva. Como DIP a splica cu nos tin un ROP / ROPV cu full e sitio aki ta cay den natuur gebied. Esaki ta trece cune, cu full e lugar mester ta liber y acesibel pa tur hende, y mester wordo beperk pa ontwikkeling. No ta asina cu bo por haci locual cu bo kier eyriba. Abase di e informacionan ricibi, nos a informa e persona via un carta cu no ta asina su persona por haci locual cu e kier riba un domeinground. Alaves nos a informa e persona segun nos ley di naturalesa, cu e no ta permiti pa pone aparatonan di BBQ y algun cos mas. E do単o a informa DIP cu e ta compronde, y el lo kita tur cos cu el a pone riba e sitio, y lo percura pa e keda habri acesibel pa tur hende. DIP a informe cu e tin te cu diabierna pa kita tur cos, y si e no cumpli, DIP y e varios departamentonan lo actua y kita tur cos cu no ta permisibel riba e lugar. Un otro situacion cu DIP a constata na momento cu nos cuminsa actua contra iregularidadnan, nos ta haya varios persona ta bisa nos, cu nan ta bezig ta haci nan lugar limpi, y tur biaha ta bin padilanti cu ta nos pueblo ta susha e lugarnan, entre otro boter, resto di cuminda y mucho mas ta keda atras. Ta importante pa menciona como DIP cu tin e responsabilidad pa mantene e partinan publico acesibel mas hopi cu ta posibel pa niun hende no tuma e propiedad bou di nan poder, pero nos ta pidi comunidad tambe pa contribui na limpiesa di e lugarnan na momento cu bishita cierto lugarnan riba nos isla. Tur hende ta desea na momento cu nan bishita un sitio, cu esaki ta limpi pa nos por sigui cuida nos medio ambiente. Por ultimo, DIP ta haci un suplica pa locual ta trata e tereno na Mangel Halto cu ta un tereno habri pa un y tur, y a palabra cu e do単o cu esaki ta keda habri, pero tene cuenta si cu tin
reglanan, y un di e reglanan ta, si bo visita un natuurgebied, y bo aplica e ROP / ROPV, bo ta constata cu ta prohibi pa un vehiculo di motor para eyriba, y asina tin mucho mas. DIP ta compronde ambos banda di medaya, y ta pesey ta boga na comunidad pa nos respeta nos leynan, pero alaves cuminsa mantene nos lugarnan limpi. Ley ta bisa claramente, cu bo por bin cu materialnan pa pasa un dia ameno na e sitio, pero e momento cu ta bandona e sitio, mester bay cu esakinan tambe, y laga e lugar limpi manera cu bo a haya.
Diaranson 8 January 2020
Continuacion Pagina 9
Pagina 9
Pagina 10
Diaranson 8 January 2020
TA HACI EXCEPCION PA PERSONANAN CU NO POR HACI EXAMEN DI RIJBEWIJS DIGITAL Y RIJBEWIJS LO SER BUSCA NA CENSO digital. E persona mester por mustra esaki y asina e por pasa su examen na e sistema tradicional. Cu test di rijbewijs digital e dilema di retraso ta pasa pa pasado. Minister Bikker tambe a menciona dialuna den conferencia di prensa, cu den Conseho di Minister a dicidi pa loke ta trata dunamento di rijbewijs esta e documento esaki ta pasa pa Censo. Gobierno a dicidi cu Censo ta duna e documento pasobra por a constata cu tabatin fout y for di 2017 durante eleccion tabatin diferencia di opinion riba e tereno aki pasobra den yenamento di e nomber cu tabata bay na man tin biaha tabatin discrepancia. Si Censo mes traha riba e documento di rijbewijs e ora lo no tin discrepancia den esaki mas. Los di esey a haya diferente reto momento cu a drenta gobernacion pasobra a bin resulta cu e gobierno anterior no a registra e rijbewijs internacionalmente. Tabatin persona cu a bay cu vakantie y nan tabata haya boet, no por a huur auto, pasobra e rijbewijs no ta registra. Na Juli 2018 algun ciudadano a haya confrontacion cu e situacion di rijbewijs y na Belgica nan a haya boet pasobra e rijbewijs no ta registra. Despues cu a bay dobel check ta resulta cu berdad e rijbewijs no ta registra den registro internacional y mesora a bay over pa haci esaki.
Actualmente por pasa examen di rijbewijs digital, despues cu gobierno a hereda un situacion unda tabatin lista largo di espera. Cu introduccion di rijbewijs digital un grupo grandi di persona por pasa e test mesun momento pero a bin constata cu tin persona cu no tin e habilidad pa pasa e rijbewijs digital. Minister Bikker teniendo cuenta cu e situacion a yega na un solucion pa esaki y 30 di december ultimo a introduci afkondigingsblad 2019/92 e posibilidad cu por tin excepcion pa esunnan cu no tin conocemento of habilidad pa haci e examen
Fuera di tur e situacionnan aki, Minister Bikker a bisa cu a bin haya otro confrontacion cu el a yama tragico/comico pasobra un par di siman pasa, den cuadro pa transferi e dunamento di rijbewijs via Censo a haya reclamo di e compania. Compania cu ta provee e mashin di rijbewijs a bay registra e rijbewijs di Aruba na oficina di Propiedad Intelectual BIE y ta claim cu e diseño ta di nan. Minister Bikker a splica cu huridicamente a rechasa esaki pasobra pais Aruba a paga un suma grandi e tempo aya na 2015 di 53 mil florin pa diseño di e rijbewijs. Huridicamente a contesta e compania bisando cu el a wordo paga pa produci e diseño pa traha e rijbewijs door di pais Aruba cu ta e cliente. Segun hurisprudencia y tambe segun ley, pais Aruba tin e derecho pa sigui haci uzo di e diseño. Pero mientras tanto a dicidi cu ta bay laga diseña un rijbewijs nobo pasobra ta busca solucion y no kier bay den polemica.
Pagina 11
Diaranson 8 January 2020
TA BAYINTENSIVA CONTROL DI KPA RIBA PERSONANAN ILEGAL Y REINSTITUI VISIBILITY TEAM tendencia ey ta continua y den cuadro di esey a dicidi cu ta bay intensifica control di KPA riba personanan cu si nan tin status legal of no. Na 2018 Minister Bikker a reinstitui pa KPA por controla personanan ilegal basa riba ley di admision y expulsion LTU y awor ta bay intensifica e control. Los di esey ta bin cu e ESTA, e sistema Mericano y Minister Bikker a aĂąadi un dimension nobo na dje cu ta e APIS Advance Passenger Information System y tambe PNR cu ta e Passenger Name Record. Den e concept Landsbesluit cu a caba di finalisa, Minister Bikker a trece dilanti cu den e concepto tin algun punto interesante y uno di nan ta cu debi na e situacion den nos region ta bay institui e sistema aki electronico y asina por dicidi si ta bay otorga un cantidad limita di e ESTA pa por drenta Aruba. Pa loke ta Visibility Team cu den e gobierno anterior a dicidi di no sigui cu ne, Minister Bikker a bisa cu ta bay reinstitui e team aki. Mayoria di e atraconan ta riba joyeria y esey ta pone cu mester concentra riba medida di siguridad pa loke ta diferente establecimento. Minister Bikker ta haya cu mester conscientisa no solamente comercio pero henter pueblo cu siguridad ta un responsabilidad comparti. Den e caso pa loke ta trata joyerianan, a reuni cu nan conhuntamente cu AHATA pa wak kico ta e medidanan cu nan mes a pone y unda por mehora esaki y evita cu un of mas persona por yega na e idea di bay purba comete atraco. Den mesun conferencia di prensa Minister Bikker a informa cu a detene un persona cu a pretende cu tabatin un atraco pero despues a resulta cu ta algo fingi. Esaki ta e caso cu a tuma luga prome cu Pasco na Noord. Tambe Minister Bikker a coregi Minister di Husticia mr. Andin Bikker ta lamenta e caso di atraco cu a tuma luga diasabra den area hotelero specificamente na Ritz Carlton unda a atraca un joyeria. Den un termino hopi cortico cuerpo policial tabata na e sitio mientras cu helicopter tabata patruya den e area. Minister Bikker a anuncia den conferencia di prensa di Gobierno dialuna, cu un sospechoso a keda deteni mientras cu e investigacion ta andando. E sospecho den e caso aki ta un ilegal di origen Venezolano. Di e cantidad di atraco a constata cu indice di atraco cu tabata 65 a baha na 34 y 13 di e sospechosonan ta di Venezuela. E
locual a sali den prensa di e atraco na Ritz Carlton cu lo tabatin un of mas disparo, pero no tin ningun indicacion cu tabatin tiro pasobra no a haya nada di esey y ni informacion di testigo cu tabatin tiramento den e joyeria. Dialuna atardi ta drenta noticia di polis cu a bin haya e arma den SaliĂąa. Atraco Team hunto cu un team di polis a busca den e area pariba di Ritz Carlton en busca di e joya nan y e arma di candela. E pistol cu a haya a keda confisca y entrega na e team forensico pa por haci su investigacion. Cuerpo Policial ta pidi ken cu por a wak algo of sa algo yama tiplijn di polis cu ta 11141.
Pagina 14
Diaranson 8 January 2020
Minister Dangui Oduber
AÑA 2020 LO BIRA OTRO AÑA RECORD DEN TURISMO CRUSERO TA PROYECTA PA SURPASA 840.000 TURISTA CRUSERO E AÑA AKI! Minister Dangui Oduber ta sumamente contento y alavez orguyoso cu e resultadonan den turismo cu a wordo registra pa aña 2019 pa loke ta trata Turismo di nos pais. Turismo ta keda nos unico pilar economico y e driver principal di nos economia. Danki na turismo tin progreso economico y danki na turismo miles di persona na Aruba tin un entrada pa asina por mantene nan famianan. Aña 2018 caba e ser considera un di e mihor añanan di historia di Turismo pa nos pais. E cambio por wordo sinti den Turismo y tur e indicadornan ta papia pa nan mes. Turismo crusero a registra un aña record den aña 2018. Nunca antes den historia di pais Aruba e registra un cantidad di 815.161 pasahero crusero. Un aña sumamente exitoso pa Turismo crusero y mas cu logico esaki tambe a yuda contribui na nos economia. Aña 2019 no tawata diferente y sigur aña 2019 a kibra otro record den cantidad di turista crusero. Pa aña 2019 APA NV a registra un cantidad di mas di 830.000 turista crusero y di e forma aki ta surpasa e record di bishitante di anja 2018 cu tawata 832.001. Sigur un otro logro grandi pa APA y tambe pa pais Aruba. No solamente turismo crusero sino tur e otro indicadornan di turismo ta positivo pa aña 2019. Na momento cu tin otro aña exitoso asina esaki ta wordo sinti tambe pa tur esnan den e sector turistico. Turismo crusero ta contribui na un manera positivo na e entradanan cu ta wordo genera pa cada turista crusero. Aña 2020 lo bai bira un aña cardinal pa APA NV caminda tin varios desaroyonan grandi cu lo cuminsa. Tin e Proyecto di Port City cu lo bira un masterplan caminda lo tin un inversion di mas di $500 miyon di sector priva. APA lo inverti den upgrading di facilidadnan y asina percura pa por brinda un mihor servicio na nos bishitantenan. Den 2020 tambe ta importante pa menciona cu pa promer vez Aruba lo ricibi e crusero di Ritz Carlton. E crusero luhoso a pone Aruba riba su itenerario y esaki ta demostra e calidad di producto Aruba. Minister Dangui Oduber kier a gradici gerencia, staff y personal
di APA NV pa e tremendo resultadonan aki. Tambe un palabra di gratitud pa ATA y tur cu a contribui y haci posibel pa tin un otro aña record den Turismo crusero. Tur e indicadornan di Turismo ta positive y esaki ta muestra cu e maneho di minister Dangui Oduber ta dunando resultado. Pa 2 aña consecutivo tin crecemento riba crecemento cual ta un señal sumamente positivo pa nos Turismo. Turismo ta keda e driver principal di nos economia y ta keda demostra cu echonan con exitoso esaki ta den e periodo di gobernacion aki.
Diaranson 8 January 2020
Pagina 15
Pagina 16
Diaranson 8 January 2020
2019 tabata un aña cu varios reto, algun reto hopi serio. Gobierno a declara Aña 2019 como Aña di Famia y Cuido di Nos Muchanan, den cual a pone e ser humano central. Gobierno a realisa na mes momento cu pa logra esaki, mester a atende cu diferente reto hibando un maneho mas prudente y den e espacio limita cu Gobierno tawatin, semper a pone e ser humano central. Ta asina Gobierno a logra pa meintras nos ta solucionando tur e problemanan di nos pais, pa duna alivio na nos ciudadanonan, logrando cosnan grandi na bienestar y progreso pa nos pueblo, cu e meta principal pa sania e problema financiero di Aruba y entrega un miho Aruba na nos futuro generacionnan.
JANUARI
• Creando oportunidad pa varios famia na Aruba pa bin na nan propio cas, un cantidad grandi di tereno a wordo otorga hibando un maneho structural riba terenonan disponibel.
• Poniendo e ser humano central y pone mas enfasis riba cada persona cu ta biba riba nos isla, Gobierno a declara 2019 como Aña di Famia y Cuido di nos Muchanan. Diferente evento y • Varios caretera den mal estado rond nos isla a wordo asfalta. Un conferencianan a wordo plania durante aña pa duna enfoke bon comienso pa e lunanan cu a sigui pa drecha nos careteranan y mehora infrastructura den otro barionan. riba e famia. • Turismo ta sigui crece cu un grado di ocupacion di 89.5% cu • Reforma fiscal a trece alivio pa nos pueblo: 30 mil hende NO tawata un grado di ocupacion mas halto den henter Caribe. ta paga belasting riba entrada mas; 25 mil hende a mira un rebaho; 12 mil hende no ta paga Grondbelasting mas. • A anuncia proyecto di airco y digitalisacion di Cacique Macuarima cu ta e scol piloto pa innovacion den enseñansa. • Nos grandinan a haya aumento di Pensioen di Biehes.
• Reparatietoeslag a subi cu 25 florin. • Premie AZV a baha di 10.5% pa 6.5%. • Gobierno a amplia canasta basico di 11 pa 22 categoria. 1200 producto ta wordo controla.
MAART • SISSTEM: Sustainable Island Solutions through Science Engineering Technology Mathematics. Aruba ta haya 13.05 miyon Euro for di Fondo di Desaroyo Europeo pa realisa e proyecto aki. E no ta un fiansa, sino un regalo pa nos Pais.
• A anuncia moratorium riba supermercado, no mas supermercado.
• Teniendo cuenta cu e situacion dificil di Venezuela y e impacto di e crisis migratorio, Gobierno di Aruba a tuma e decision pa Intensiva control na nos frontera.
FEBRUARI
• Trece bek e helicopter pa un Aruba mas sigur, desde comienso di gobernacion tawata un prioridad pa Gabinete Wever-Croes. E helicopter a reforsa nos Cuerpo Policial y tambe control di nos costanan.
• Gobierno a presenta e proyecto “From Good to Great”. Un proyecto exitoso pa guia nos hobennan y motiva nan pa nan ta exitoso den bida. E Proyecto a inclui mas di 500 hoben kendenan a expresa nan satisfaccion cu e programa. • Venezuela a tuma e desicion unilateral pa cera frontera maritimo y aereo entre Venezuala y Aruba. Un desicion cu tawata tin un impacto riba e relacion especialmente familiar entre e dos paisnan. Gobierno di Aruba ta hopi cauteloso cu habrimento di frontera bek teniendo cuenta cu e crisis migratorio di Venezuela.
• Innova enseñansa ta primordial pa tur pais. Aruba no a keda atras. Gobierno a introduci e Plan Educacional Nacional 2030 (PEN), mustrando cu e maneho mester ta di largo plazo y cu continuidad den mehoracion di educacion. • IMF a duna un evaluacion positivo di Aruba. Esaki ta e di resultado di bon gobernacion y maneho financiero di Gabinete Wever-Croes. E caminda ta largo y dificil pero ora nos haya un noticia asina, ta muestra cu nos ta riba bon caminda.
Pagina 17
Diaranson 8 January 2020
APRIL • Gabinete Wever-Croes a presenta su Vision Economico 20192022 cu no solamente ta dirigi riba crecemento economico, pero mas bien riba crecemento di calidad di bida di nos ciudadanonan.
• Gobierno a firma MOU cu Wayne State University na Nebraska, pa asina nos studiantenan por haya tarifa local y por studia cu un Arubalening na Nebraska, creando asina mas oportunidad pa nos hobennan.
• Despues cu Gobierno di Aruba a ricibi e notificacion oficial di Gobierno di Venezuela cu nan a habri e frontera entre Venezuela y Aruba, Gobierno di Aruba a decreta cu Aruba ta cera frontera cu Venezuela pa un periodo di un (1) luna. Mirando e situacion di crisis sin precedente cu e pais bisiña ta pasando den dje • A tuma luga e prome Congreso Tripartiet Social Laboral y cu un aumento di migracion cu por tin efectonan pa cu orden tawata tin como topico e ley di ARBO. Gobierno su meta ta pa publico y siguridad di Aruba, Gobierno di Aruba tin interes esaki bira un plataforma permanente di dialogo unda cu den general di nos pueblo como prioridad. esfuersonan conhunto por determina e futuro di nos Pais cu ta carga sosten di tur partner. • Parke Marino ta ser anuncia. “E bida bou di lama ta hopi importante, pero tambe hopi fragil”. Pa pueblo di Aruba esaki ta significa cu ta proteha y conserva e Aruba cu nos conoce pa Futuro generacionnan.
JUNI
MEI • Salario minimo a aumenta cu 3% dia 1 di mei, a base di consehonan di Sociaal Economische Raad SER, den cual tin representacion di gremio sindical y gremio comercial. • Banco Central ta lansa florin nobo cu tema “bida na Aruba” y esaki ta wordo nomina pa “Banknote of the Year 2019 award”. • E prome edicion di Island Fest. Pa sostene e maneho di Turismo treciendo turistanan di calidad, a crea Island Fest. Island Fest lo organisa 1 evento pa luna den e districto di San Nicolas. Cu e introduccion di e Island Fest nos hendenan local lo traha pa promove pais Aruba den un forma simpel pero amistoso y yen di ambiente. E prome festival a surpasa 7000 hende. • Hulanda a compromete cu 23.8 miyon Euro pa e islanan Hulandes den Caribe atende cu e impacto di e crisis di Venezuela. E placa ta wordo uza pa entre otro mas control di frontera, mas capacidad y expertisio pa atende tur e peticionnan di asilo, mas asistencia den mantene orden den nos pais, y gastonan relaciona cu e fluho grandi di migracion cu nos ta mira na nos isla. • Parlamento di Aruba unanimamente ta aproba y sostene ley nobo di destaho publico. E ley di destaho publico a pasa mustrando cu den e gobernacion aki si tin curashi, transparencia y integridad pa trata y aproba e ley aki. • Tur peticion di tereno pendiente desde 2005 te cu 2018 a wordo atendi. Mas ciudadano ta haya e oportunidad pa construi nan cas mas lihe. • Gobierno a ricibi mas entrada y a logra baha su gastonan y esaki a produci un surplus di casi 7 miyon florin. E debe nacional a baha di 77.8 pa 77.3%. Gabinete Wever-Croes cu pasonan firma ta transformando mal gobernacion den bon gobernacion bahando nos debe nacional. • Olimpiada Escolar ta bek despues di 8 aña. Minister Dangui Oduber a haci tur esfuerso pa percura cu esaki bira posibel. Diabierna ultimo tawata tin e apertura oficial. Den total 1700 mucha di 42 scol a participa na e competencia escolar aki. Asina Gabinete Wever-Croes kier stimula.
• Rapport di IMF a wordo publica. E evaluacion positivo di IMF, hunto cu e proyeccionnan positivo cu IMF a haci, ta muestra di confiansa cu poco poco pero sigur Gobierno di Aruba ta ganando e confiansa bek den nos pais. • Plan Nacional pa atende cu cachonan di caya porfin ta bira realidad. Despues cu e ley di cacho a pasa 5 aña pasa, awor tin un maneho structural. • Futura a introduci e weganan di mesa di SDG’s na diferente scol. E weganan aki ta siña muchanan tocante e 17 Metanan di Desaroyo Sostenibel cu Nacionnan Uni a stipula pa 2030 pa crea un miho mundo. • Minister President a firma un MoU cu Stichting Deugdelijkheid van Bestuur pa haci un National Integrity System Assessment (NIS-A). E gastonan lo wordo carga hunto door di Gobierno di Aruba, Sector Priva y Gobierno di Hulanda. Esaki ta un iniciativa di SDBA lansa durante e ultimo simposio di SDBA. Sector priva y sector publico ta uni forsa pa combati corupcion! • Gobierno ta sigui inverti den ekipo pa Polis y KIA.
Pagina 18
Diaranson 8 January 2020
JULY
SEPTEMBER
• A introduci e asina yama "Schipholmodel", caminda lo evalua e peticionnan di asilo rapidamente y mientras lo por retene aplicantenan durante dicho periodo den cuadro di screening pa siguridad, orden y salubridad publico.
• Radisson Blu ta confirma su confiansa den economia y Turismo di Aruba. Radisson Blu Hotel ta un proyecto grandi cu un inversion di mas o menos 80 miyon dollar cual lo tin un impacto sumamente positivo pa Aruba su economia.
• Minister di Labor ta entrega Minister President e rapport di labor unda ta confirma cu desempleo ta baha di 8.9% pa 7.3%. E señal cu maneho di Gobierno anti ontheffing y pro nos trahadonan local ta dunando resultado positivo. Esaki ta un otro muestra di un maneho responsabel y structura.
• Gobierno di Aruba ta habri un Dependence Colegio San Nicolas na Dakota.
AUGUSTUS
• A restructura e departamento di Social Psyciatrische Dienst(SPD) unda lo bin cu mas profesional pa yuda nos comunidad riba e problema di salud mental y adiccion a traves di “fact team”.
• A establece base pa desaroya di Aruba un “hub” den Bon • Standard & Poors a “upgrade” Aruba cu pronostico di negativo Gobernacion pa combati corupcion den paisnan chikito. pa stabil. Esaki ta resultado di trabou duro di tanto Gobierno y tur esnan cu ta traha den e departamentonan concerni. • Re-aprtura di Scol Scucha Nos. • E maneho di Gabinete Wever-Croes pa pone innovacion como un punto di salida pa garanisa integridad y transparencia poco poco ta birando realidad. Den esfuerso pa logra e-Government y digitalisacion, Conseho di Minister a tuma e decision pa Aruba tambe bay over na votacion digital y electronico ya pa e siguiente eleccion.
• Stichting Leerorkest Aruba a wordo funda cu e meta pa tur mucha na scolnan basico, specialmente esnan di menos recurso, haya les di musica.
• Director di Departamento di Finansa a haci entrega di e Cuenta Anual di Pais Aruba pa 2018 na Minister di Finansa. Den e Cuenta Anual por mira cu Gobierno a cumpli cu e norma • Bureau Integridad Aruba, BIA a cuminsa cu campaña di deficit den 2018, ya cu e deficit a baha compara cu 2017. di conscientisacion. BIA su so no por crea un aparato Den 2018 e crecemento di debe tambe a keda stabilisa. gubernamental ni un comunidad integro. Tur sector di comunidad tin e responsabiidad pa preveni y combati corupcion. • Gobierno di Aruba ta Modernisa direccion di asuntonan di telecomunicacion. (DTZ) • Arubus ta pone 8 bus nobo riba caminda pa nos ciudadanonan. • Reconocimento na un gran politico y gobernante. Gobierno di Aruba ta Inaugura Avenida Nelson Orlando Oduber. • Gobierno di Aruba ta sostene e prome San Nicolas Business Summit “The Time is Now”. Hunto nos mester traha den e direccion pa crea oportunidad na San Nicolas pero especialmente PA San Nicolas y crea un miho ARUBA.
OCTOBER
• Apertura di cas pa mamanan hoben na Casa Cuna unda un mama hoben, en bes di laga su baby na Casa Cuna su so, ta haya un luga pa e biba temporalmente cu su baby y haya guia y sosten pa e bira un bon mama pa su yiu. • Logrando e vision di digitalisacion di Gabinete Wever-Croes, Ministerio di infrastructura a bay totalmente digital. • Board Walk Malmok ta yegando su fase final pa asina nos local y turistanan por cana, core, haci ehercicio mientras ta contempla nos bunita naturalesa.
• Gobierno di Aruba ta bay traha di cerca cu Ministerio di Defensa di Hulanda den e proyecto piloto: ‘WERVEN IN HET WEST’ pa duna nos hobennan na Aruba un oportunidad na Hulanda pa posibel careranan den Landmacht, Luchtmacht, Marine y Koningklijke Marechaussee.
• Gobierno di Aruba ta firma di MoU cu Citgo pa cuminsa busca otro operador pa nos refineria.
• Gateway 2030 a yega su punto di mas halto di construccion, e proyecto di renobacion y ampliacion di nos aeropuerto. Cu un inversion di $275 miyon, Gateway 2030 lo crea mas cu 400 cupo di trabou pa nos hendenan, e lo stimula nos economia, contribui na nos GDP y contribui na finansas di Gobierno di Aruba.
• A entrega e e prome fase di trabounan di edificio di Bestuurskantoor cu a wordo restaura como monumento den su gloria original. Esaki ta nos legado pa nos futuro generacionnan.
• Hyatt Place na Airport ta haci su apertura asina contribui na economia y turismo di nos pais.
• Prome Minister Evelyn Wever-Croes a ribici for di man di Parlamentarionan Edgard Vrolijk, Rocco Tjon y Endy Croes un copia di e Ley di Iniciativa pa regla integridad di mandatarionan. • E prome mast pa e sistema di radar pa KPA a keda lanta na Warda di Polis na San Nicolas. • Trabounan riba Arubig ta continua pa asina pronto nos studiantenan den region por traha na Aruba.
Pagina 19
Diaranson 8 January 2020
• Minister di Energia ta organisa e Energy summit pa defini un maneho nobo y structura.
DECEMBER
• Minister di Labor ta organisa e di dos Congreso Tripartite • Proyecto Ban Lanta y Planta ta ser introduci na diferente scol. Social Laboral pa yega na acuerdo riba e ley di Arbo. • Setar ta sigui cu e vision di Gabinete Wever-Croes den • Otro Hotel ta habri na Aruba Courtyard Marriott. innovacion y ta introduci Pay.aw. • Gobierno di Aruba ta anuncia e rebaho di prijs di coriente cu • Maneho di Parke Marino a wordo traspasa pa Parke Arikok. 10% pa casnan, 9% pa misa y fundacionnan y 7% pa comercio. • Fase 1 di Proyecto Carnival Village ta ser entrega.
NOVEMBER
• Imsan ta sigui cu expansion y ta haci e prome operacion di catarata. • Den Ministerraad a ser aproba e ley di Bureau Integriteit.
• Pa prome biaha den historia di Aruba, Conseho di Minister a reuni na San Nicolas. Riba agenda tabata tin temanan cu ta • Diferente scol ta ricibi digiboards. Innovacion ta e direccion cu nos ta bayendo y poco poco tur scol na Aruba lo ricibi relata na bienestar y progreso di San Nicolas. digiboards. • Gobierno di Aruba hunto cu San Nicolas Business Association a tene un conferencia di prensa na San Nicolas pa duna un • Gobierno di Aruba ta introduci un maneho mas estricto contra relato amplio di desaroyo, logro y plannan di y pa San Nicolas. abuso contra animal. • E di dos ‘German Energy Conference’ na Aruba. Hunto cu • Gobierno ta entrega na Parlamento e presupuesto supletorio stakeholders, Gobierno ta trahando pa desaroya e vision y ‘budget neutral’. maneho nobo di energia. • Minister di Salubridad ta anuncia cu pensioen di biehes ta • Minister di Cultura ta haci Re-apertura di Museo Arceologico aumenta entrante 1 di januari 2020. Nacional Aruba, MANA, despues di varios aña cera.
• Impuesto riba entrada ta baha pa tur hende entrante 1 di • Gobierno di Aruba ta anuncia cu desde 1 january 2020 januari 2020 pa acapara e aumento di costo di bida. ArubaLening ta bira 0% pa nos studiantenan. • Groundbreaking hotel Secrets Baby Beach na San Nicolas ta tuma luga. San Nicolas tambe merece di ta parti di e progreso di nos pais.
• Apertura di proyecto Boardwalk Boutique Hotel. Un bunita propiedad cu ta cuadra cu e vision di desaroyo di Boutique. E proyecto aki ta uno di calidad y sigur ta un diversificacion pa nos turismo. • United Nations Women a bin Aruba pa yuda cu e gender beleid y a reuni cu tur stakeholders. A firma e MoU cu UN Women. UN lo yuda cu e maneho di genero pa brinda mas proteccion y crea oportunidadnan igual pa e hende homber y hende muhe. • Gobierno di Aruba ta atende cu Conferencia di Interpol “Cybercrime Capacity Building Project in the Americas”. • Ley di prohibicion di articulo di plastic di un solo uzo Styrofoam y oxybenzone a pasa den Parlamento. Gobierno di Aruba ta haci Groundbreaking Baby Beach Waterfront na San Nicolas.
Pagina 20
Diaranson 8 January 2020