Jaarverslag 2021 Ministerie van Algemene Zaken by Gabinete Wever-Croes Aruba

Mi ni s t er i evanAl gemeneZaken DeMi ni s t erPr es i dentv a nAr uba

G A L S R E V R A A J

1 2 0 2

J AARVE RS L AG

2021

Mi ni st er i eAl gemeneZaken I nt egr i t ei t Over hei dsor gani sat i e I nnovat i e Ener gi e Rui mt el i j keOr deni ng I nf r ast r uct uur Mi l i eu

Mi ni s t er i evanAl gemeneZaken DeMi ni s t erPr es i dentv a nAr uba

VOORWOORD

I NHOUDSOPGAVE

1.Mi ni st er i eAl gemeneZaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 2.I nt egr i t ei t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 3.Over hei dsor gani sat i e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 4.I nnovat i e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 5.Ener gi e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67 6.Rui mt el i j keOr deni ng,I nf r ast r uct uurenMi l i eu. . . . . . . . . . . . . . . . .73 Voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 ui t bl i k2022.

1 ALGEMENEZAKEN

1. 1 AFSPRAKENREGEERAKKOORD “ HUNTO PAARUBA”EN“ ARUBAMESTERDINOSTUR” Hetal gemene r eger i ngsbel ei d wor dtvanui thetmi ni st er i e van Al gemene Zaken aangest uur d,metal sui t gangspunthetbehar t i genvanhetal gemeenbel angvande bevol ki ngvanAr ubawaar bi j demenscent r aal st aat . nhetver l engdehi er vanenmeti nacht nemi ngvande‘ sust ai nabl edevel opmentgoal s’ I ( SDG’ s) ,z oal sdoordeVer eni gdeNat i esgehant eer d,z i j nereenaant alpr i or i t ei t en gest el d.I nhetRegeer akkoor d“ Hunt oPaAr uba”enver vol gensi n“ Ar ubamest erdi nos t ur ”hebbendecoal i t i epar t i j enaf spr akengemaaktoverdebel ei dsui t gangspunt envan Kabi netWever Cr oesIenver vol gensi nKabi netWever Cr oesI I . Ti j densKabi netWev er Cr oes1i seenpl anopges t el dom Ar ubas t er kerui tdeCov i d19 pandemi et el at enkomen.Hetmas t er pl an“ Repos i t i oni ngOurSai l s ”i si nbr eedv er band opges t el denbi edteens t r at egi s chs t r uct uurom s t r uct ur el eher v or mi ngendoort ev oer en metal sdoel eens t er kerAr ubat eont wi kkel en,waar bi j s l i mme,i ncl us i ev eenv eer kr acht i ge economi s cheont wi kkel i ngmogel i j kwor dtgemaakt .OokhetLands pakketmaaktdeelui t v andeher v or mi ngeneni saanhetMas t er pl angekoppel d.Debel ei ds doel en2021z i j n i ndeBel ei ds v oor nemensbehor endebi jdeBegr ot i ng2021opgenomen.Decombi nat i e mas t er pl an,l ands pakketenbel ei ds v oor nemenshebbenal sr odedr aadgef ungeer dv oor dewer kz aamhedenv andi tMi ni s t er i ei n2021. Op30maar t2021di endePr emi erEvel y nWev er Cr oeshetont s l agi nv anhetKabi net Wev er Cr oes1,nadatdel ei derv andecoal i t i epar t nerPOR,t ev ensl i dv andeSt at en, bes chul di gdwer dv ans t r af bar ef ei t en.Opdatmomentwer denv r oegt i j di gev er ki ez i ngen ui t ger oepen,enwer dhetKabi netdemi s s i onai rwaar doors l echt sl opendez akenkonden wor denbehandel d.Dev er ki ez i ngenv ondenpl aat sop25j uni2021.Op20s ept ember 2021wer dhetni euwekabi net ,Wev er Cr oes2,bes t aandeui tdepol i t i ekepar t i j enMEP enRAI Z,beëdi gd.Pasopdatmomentkondendeov er i ge,ni etl opende,z akenwor den behandel d.Di tgecombi neer dmetdeef f ect env andeCOVI D19pandemi e,di ei n2021 nogs t eedss t er kv oel baarwar en,hebbener t oegel ei d datdi v er s edoel enhel aasni etz i j n gehaal d. I ndehi er navol gendehoof dst ukkenwor dtnaderi ngegaanopdedoel st el l i ngenop hetgebi ed vanI nt egr i t ei t ,Over hei dsz or g,I nnovat i e,Ener gi e,Rui mt el i j keOr deni ng, I nf r ast r uct uurenMi l i eu.Al vor ensopdez egebi edeni nt egaan,vol gteer steenr el aas vandewer kz aamhedenendoel st el l i ngenophett er r ei nvanAl gemeneZaken,di ei n 2021eenbel angr i j ker ol hebbengespeel d.

1. 2 CALAMI TEI TEN A.COVI D19PANDEMI E Op13maar t2020wer dendeeer s t et weegev al l env anCOVI D19i nAr ubagecons t at eer d. Rekeni ng houdende metde mogel i j ke –i nmi ddel swer el dwi j d bekende –i mpl i cat i es hi er v anv oordebev ol ki ng,heef tdemi ni s t erv anAl gemenez aken,op gr ond v ande Cal ami t ei t env er or deni ng,op13maar t2020,deCr i s i sui t ger oepen,i nov er eens t emmi ng metar t .16v anhetCal ami t ei t env er or deni ng.Dez eCr i s i si snogs t eedsv ankr acht . •Eri sui t gegaanvandevol gendepunt enbi jdebeheer si ngvandecr i si si nAr uba i nhetj aar2021: -Desi t uat i ei nAr ubawer dbest empel dal sz eerer nst i ger nst i gz or gel i j kenwaakz aam, af hankel i j kvandeomst andi ghedenz oal sbeschr eveni ndegoedgekeur deNat i onal Fr amewor k; el dGez ondhei dsor gani sat i e( WHO)handhaaf tdest at usvanpandemi ei nz ake -deWer hetvi r usCOVI D19gedur ende2021; -gez i endehogemat ev anbes met t el i j khei dvanhetCOVI D19v i r usi sers pr akev aneen gebeur t eni sdi et oteenz odani ger ns t i gev er s t or i ngkanl ei den,waar bi jhetl ev enende gez ondhei dv anv el ebur ger si ner ns t i gemat ewor denbedr ei gd,danweldateri ni eder gev als pr akei sv anhetbes t aanv aner ns t i gev r eesdaar v oor ; n ver band met de COVI D19 pandemi ei s het noodz akel i j k om de nodi ge -i voor z or gsmaat r egel ent et r ef f enom ver der ever spr ei di ngvandez eui t br aakz oveel mogel i j kt emi t i ger en. •5gol ven Ar ubaheef tv anaf13maar t20205gol v enmeegemaakt :

Bi jel ke gol fwer d hetbel ei dt oegepas t ,af hankel i j kv an de oms t andi gheden.De COVI Dmaat r egel env er s chi l denpergol f ,bv .bi j deDel t agol f( nr .4)moes tdeav ondkl ok heels nelwor den i ngev oer d,omdatde I Ccapaci t ei ts nelv oll i ep,t er wi j lbi jde Omi cr ongol f( nr .5) ,ondankshetf ei tdaterr ecor daant al l enbes met t i ngenwar en,l i epde I Ccapaci t ei tni etv ol .Di theef tener z i j dst emakenmethetf ei tdatdeOmi cr onv ar i ant l i cht erwas ,enomdatdei mmuni t i etv andebev ol ki ngv anAr ubahogerwas ,doorde v acci nat i es . askFor ceOper at i eCobr aBur eauRampenbest r i j di ngAr uba( BRA) •T as kFor cei si n2021ui t gebr ei dmetmeermankr acht ,v anz owel i nact i ev eambt enar en DeT ( af koms t i gui tdez gn.ov er t ol l i ghei ds poel )al sgecont r act eer demedewer ker s ,v anwege deheer s endeCOVI D19 pandemi een hett oenemendeaant albes met t i ngen.T ev ens ookgez i en hett ekor taan bes chi kbaarper s oneelv oort i j del i j ke wer kz aamheden t en behoev ev ancont r ol e-ent oez i cht s t akenbi jdeT as kFor ce,endeVacci nat i ecampagnes i nhetkaderv anOper at i eCobr a.Det as kFor ces t ond onderl ei di ngv anhetBur eau Rampenbes t r i j di ng. •Beper kt ezor gcapaci t ei t t swas,naasthetbeper kenvandever spr ei di ng vanhetCOVI D19vi r us,ook Voor een z waar wegend ar gumentvoorhetui t r oepen/ bl i j ven hant er en i n 2021 van een cr i si ssi t uat i eopAr uba,nl .debeper kt ez or gcapaci t ei ti nhetz i ekenhui s,Dr .Hor aci o OduberHospi t aal .I ndi enz i cheenui t br aakz ouvoor doenenvel eper sonent egel i j k medi schez or gnodi gz oudenhebben,danz oudemedi schecapaci t ei tni ett oer ei kend z i j n.Al svoor z or gsmaat r egelz or gdehetBRAvooreenvel dhospi t aalmet60uni t smet eencapaci t ei tvoor360pat i ent en,di tmetdest eunvanhetUNHCRf onds. nat i e •Vacci st el adi ngvacci nsar r i veer deopAr uba,op16f ebr uar i 2021.Opdatmomentwas Deeer hetvacci nat i epr ogr ammaalui t ger ol d.I nSant aCr uz ,bi jCent r oDepor t i voLi ber t ador Bet i coCr oes,waseenmassal ocat i e,eni nSanNi col as,Sant aT er esi t aCent er ,was eenmi ndergr ot el ocat i e.Regel mat i gwer denvacunat hon’ sgeor gani seer d.Endez e combi nat i eheef ter t oegel ei ddatdevacci nat i egr aadi nAr ubaopdi tmoment ,goedi s, t . w.vandepopul at i eboven18j aarheef t82% deeer st edosi s,78% heef tdaar naast ookdet weededosi s,en30% heef tal deboost er .Vandepopul at i eboven60j aarheef t 88% deeer st edosi s,85% heef tdaar naastookdet weededosi s,en47% heef talde boost er .

•Maat schappel i j kecr i si s Het geen al s een gez ondhei ds cr i s i s begon v er ander de l angz amer hand i n een mul t i di mens i onal emaat s chappel i j kecr i s i s .Di tl aat s t eomdatdegev ol genv anCOVI D19 endei mpactv andeget r of f enmaat r egel en,i ndedi v er s eas pect enens ect or env ande maat s chappi j ni etal l eenv oel baarmaari ns ommi gegev al l enookz i cht baarwar en. HetBur eauRampenbes t r i j di ngwer kt eooki nt eamv er bands amenmethett eam v anGGZ enAZVom decr i s i sv anpat i ënt ent ebes pr ekenent oteendr i ngendeopl os s i ngt ekomen. 7

Des i t uat i er ondom deCOVI D19cr i s i sv r oeg om eenopt i maalaangepas t e,f l exi bel e enwendbar ecr i s i s or gani s at i e,di ebes t uur l i j kenoper at i oneels nelens l agv aar di gkon handel en.Vanwegedebr edemaat s chappel i j kecons equent i es( v ol ks gez ondhei d,s oci aal , f i nanci eel ,economi s ch)wer d daar om denat i onal ecr i s i s s t r uct uuraangepas tdoorde her s t el f as edi r ectt el at enbegi nneni napr i l 2020,i npl aat sv anaf wacht ent otei ndev ande r es pons f as e. Hi er bi ji sgebr ui kgemaaktv andemogel i j khei ddi edeMi ni s t erv anAl gemeneZakeni n haarhoedani ghei d al sopper bev el hebberheef t ,om eenHer s t el t eam s ament es t el l en conf or m hetCr i s i s beheer s i ngs pl an2018;metdez eaanpakgafAr ubaeenbr eder eaanpak v andecr i s i smeteenbet er es l aagkans . Ti j densdeher st el f asewasdeaandachtger i chtop: ( 1)hetv oor komenv anmas s al eont s l agen,d. m. v .del oonsubsi di er egel i ngwaar bi jaan wer kgev er seens ubs i di edoorder eger i ngi sgegev env anmax.60% v andes al ar i s kos t en v anhetper s oneel ,om hetper s oneeli ndi ens tt ehouden.Eri sAf l .422mi l j oenui t bet aal d t . b. v .18. 778wer knemer s ;dekos t env andi tpr ogr ammaz i j ndoorNeder l andbes chi kbaar ges t el di ndev or mv aneenl eni ngaanAr uba,di et er ugbet aal dmoetwor denal sonder deel v andeont v angenl i qui di t ei t s s t eun. ( 2)s t eunaandemees thul pbehoev enden,doormi ddel v aneenf i nanci ël eui t ker i ngFASE; aan12. 246per s oneni sAf l .79mi l j oenui t bet aal d,dez ekos t enz i j ngeheeldoorAr uba gedr agen. ( 3)f i nanci el est eunaanhetmi ddenenkl ei nbedr i j fvanAf l .4. 000perkwar t aal ,t er best r i j di ngvanoper at i onel ekost en;eri saan2. 522bedr i j veneent ot alvanAf l .44. 8 mi l j oenui t bet aal d,dez ekost enz i j nvol l edi gdoorAr ubagedr agen. hul ppakket t en,opbasi svandeover eenkomstd. d.30apr i l2021t ussen ( 4)voedsel LandAr ubaenFundaci onpaNosComuni dad( FPNC)metBRAal spr oj ect l ei der .Het pr oj ecthadeenl oopt i j dvan( 6)maanden,voordeper i ode1j ul i-31december2021. 6. 201hui shoudens,vanongeveer15dui z endper sonenz i j ni ndez eper i odehi er mee gehol pen.Daar vóórwer d hetvoedsel hul ppr ogr amma ui t gevoer d doorRode Kr ui s Ar uba,di edaar voorr echt sr eeksf ondsenvanui tNeder l andont vi ng.Ar ubaheef thet pr oj ectdaar naover genomenomdatNeder l ander meewi l dest oppen.Det ot al ekost en oegenAf l .14. 2mi l j oen,enAr ubaheef tdi tpr oj ectvol l edi gbet aal d.T oez eggi ngen bedr vanui tNeder l andom dez ekost ent ever goedenz i j nnogni etger eal i seer d.

Hel aasi si n2021gecons t at eer ddatdeomz etv anenk el ev andebedr i j v endi eLoons ubs i di e hebben ont v angen,mi nderi sgedaal d dan i n eer s t ei ns t ant i e wasaangegev en.Dez e bedr i j v enmoet eni nt ot aalAf l .124mi l j oent er ugbet al en.I n2021i shetwet t el i j kk ader ges chapen datde Soci al e Ver z ek er i ngs Bank ( SVB)de mogel i j k hei d bi edtom dez e bedr ageni nt ev or der en.I n2022z ul l endez eact i esv ans t ar tgaan.Opdi tmomenti snog Af l .113mi l j oenui t s t aande. Dez epr oj ect en,s amenmetmeer der ei ni t i at i ev enopf i s caalgebi ed,hebbenooki n2021 bi j gedr agenaanhetv oor komenv anmas s aont s l agenenes cal l at i ev andeeconomi s che ens oci al epr obl emen.Daar naas ti sdi r ectbegonnenaanhetops t el l env aneens t r uct ur eel her s t el pl anopmi ddel l angeenl anget er mi j n,om z odeweer baar hei dv anAr ubat egen ext er nes chokkent ev er gr ot en, hetmas t er pl an“ Repos i t i oni ngOurSai l s ” , waar ov erhi er na meer .

•Ver hui zi ngvanhetBur eauvoorRampenbest r i j di ng-Nat i onaalCoör di nat i ecent r um Naas tal l et akenenact i v i t ei t env anhetBur eauRampenbes t r i j di ngi neenz eerdr ukke per i odev andepandemi e,washett ochmogel i j kom dev er hui z i ngv anhetBRAi nhetj aar 2021t er eal i s er en.Vanj anuar i2021t otenmets ept ember2021wer denaanpas s i ngen door gev oer dom hethui di geBur eauRampenbes t r i j di ngui tt ebr ei dent oteenNat i onaal Coör di nat i ecent r um.Di twasnodi gom t ekunnenv ol doenaandel andel i j kecompl i ance Cov i d19enz o metdev ol l edi gecl us t er sv anhetCr i s i s t eam t ekunnenv er gader en. HetNat i onaalCoör di nat i ecent r um i s ui t ger us tmetdr i el ucht f i l t er s y s t emen v oorde l ucht v aar t i ndus t r i e. Di tcoör di nat i ecent r um i si nger i chtom t ef unct i oner enom decont i nuï t ei tvaneen oper at i evanLandAr ubat ewaar bor gen,voorhetgevalhetper ceelgel egenaanL. G. Smi t hBl vdnummer7276ni etmeeroper at i oneel kanz i j nen/ ofgebr ui ktkanwor deni n eengehei meoper at i e.Deopz etvanhetNat i onaalCoör di nat i eCent r um kenti nt ot aal ( 5)vi j f" Si t uat i onRooms"waar vanSi t uat i onRoom #2gebr ui ktkanwor denvoorSt at en vanAr uba,Si t uat i onRoom #3voorMi ni st er r aadvanAr uba,endeover i ge3voorBT enOT .Dei ngest el dei nz etvanhetNat i onaalCoör di nat i eCent r um heef tt otdoelhet bescher menenr eddenvanhetl even,degez ondhei d,dei nf r ast r uct uurenhetwel z i j n vanvel eper sonen,hetmi l i euengr ot ebel angen,conf or m hetAr ubaResi l i encePl an AUA2030. •Oper at i eMobi el eEenhei dBRA I nhetj aar2021z i j nv anui thetLandAr ubaeni ns amenwer ki ngmetVWS Neder l and mi ddel ent oegekendv ooreenbedr agv anAwg.45. 000om eenmobi el euni toper at i oneel t emaken.Di ti snuger eal i s eer dendemobi el euni tkani ndi v er s edi s t r i ct enwor den i ngez etal sv acci nat i emobi el uni t .Eent ot aal s ucceseneenpr achtv aneenmobi el euni t di ev oordi v er s edoel ei ndenkanwor dengebr ui kteni ngez et . Ooki sereen' Gol fCar t 'v andeDi v i Li nksAr ubagedoneer daanhetcr i s i s t eam v anBRA. Dez ewor dtopgeknaptenz alookmetdeMobi el eUni twor deni ngez et ,v oormens endi e mi ndermobi el z i j n. B.MI GRATI ECRI SI SVENEZUELA •Degr enssi t uat i e. 19f ebr uar i 2022waspr eci esdr i ej aargel edendatdegr enz ent us s enVenez uel aenAr uba eenz i j di gwer denaf ges l ot endoordeVenez ol aans eaut or i t ei t en.Deaf gel openj ar enz i j n erdi v er s ev er gader i ngengewees tom demogel i j khedent ebes pr ekenom degr enz ent e her openenenhandel s r el at i esenr ei s mogel i j khedent eher s t el l en. Moment eelwor dtde her openi ng van de mar i t i eme gr ensmetVenez uel a doorde Reger i ngvanAr ubai nz i j nal gemeenhei dal sni etoppor t uunbeschouwd.Dei nvoer vangr oent eenf r ui tgeschi edtnuvi aCol ombi aen/ ofvanui tander el anden.Ver deri s depost COVI Dper i ode,waar bi j vol l edi geaandachtui t gaatnaardeweder opbouwvan deeconomi e( m. n.t oer i sme) ,eenz waar wegendar gumentom degr ensmetVenez uel a voor l opi gnoggesl ot ent ehouden. thetj ust i t i eeloogpunt( i l l egaalver bl i j f ,over st ayr i si co,cr i mi nel e act i vi t ei t en Vanui et c. )best aatookdewensom degr enssl ui t i ngvoor l opi gt ehandhaven,al hoeweleen her openi ngvoor del enz ouhebbenmetder epat r i ër i ngen/ ofui t z et t i ngvandemi gr ant en. Ar ubai saandeonder handel i ngst af el ,samenmetCur acaoenVenez uel a.DeAr ubaanse f ocusi nhetonder handel i ngspr ocesl i gti ndeeer st epl aat sopeengel ei del i j kgef aseer d her st el vanhetmar i t i em handel sver keer .

•Vi sumpl i chtVenezol anen. Vanaf15 j anuar i2021,i s ereen v i s umpl i chtv oorVenez ol anen i ngev oer d meteen v as t ges t el dgez amenl i j kmaxi mum v an8000aanv r agen( quot a) perj aarv oorhetCar i bi s ch gedeel t ev an hetKoni nkr i j k.Al hoewelhetv i s umv er ei s t e meteni ge v er t r agi ng wer d geï mpl ement eer dz aldev ol l edi geef f ect i v i t ei tv angenoemdei nv oer i ngnogi nz i cht el i j k wor denal sdegr ensweeropengaatv oormar i t i em env l i egv er keer . •HetMensenr echt enaspect . Doordemas s al ei ns t r oom v anVenez ol aans emi gr ant eni nkor t et i j deni nv er bandmethet waar bor genv anhunr echt en,z i j nerv anaf2019,eenaant alUN NGO’ sact i efopAr uba ( UNHCR,HI AS,I OM enPADF)v oordenodi geonder s t euni ng.Erbes t aateengoede v er s t andhoudi ngt us s endel okal edi ens t enendeNGO’ senerwor dtr egel mat i gov er l eg gepl eegd.Vanui tdev r eemdel i ngenket enwor dtookv aakhetal t er nat i efv oor gedr agen aanz oweldeNGO’ senaanNeder l and,aangez i enz eal l ebeiact i efz i j ni ni nt er nat i onal e commi s s i esdi ebet r ekki nghebbenophetz oekennaaral t er nat i ev een/ ofmi t i ger ende opl os s i ngenv oordeVenez ol aans ecr i s i s ,om t ez or gendatdeenor mei mpactv andez e cr i s i sopdeCar i bi s chedel env anhetKoni nkr i j ks t er kerwor dtbel i cht .Ookdatermeer aandachtwor dtbes t eedom des i t uat i ei nhetl andv anher koms t( Venez uel a) t ev er l i cht en waar doordedr angnaarext er nemi gr at i ev er mi nder dwor dtenhi er meeookdedr ukopde ont v angendel anden. Al seenSI DSl and,i shetvoorAr ubast r uct ur eelonmogel i j kom al l eendez ecr i si st e adr esser en.St r uct ur el eonder st euni ng,ookf i nanci eel ,metcapaci t ei t sopbouwenext r a mankr achti scr uci aal . •Deef f ect enopdeEconomi e. ol aansemi gr at i ecr i si sheef teengr ot ei mpactopver schi l l endesect or en, z owel DeVenez f i nanci eelal scapaci t ei t sdr uk,ar bei d( i l l egal et ewer kst el l i ng) ,onder wi j s,hui svest i ng, gez ondhei dsz or g,i magovanAr ubaenopdevr eemdel i ngenket en,i nhetbi j z onderop hetgebi edvanasi el , handhavi ng, r echt sgang, det ent i ecent eret c. Dedoordepandemi e ver oor z aakt ecr i si swer d beschouwd al svol ksgez ondhei dcr i si sendef ocusvande Venez ol aansemi gr at i ewer dt i j del i j kver schoven maardegevol gen van dez ecr i si s best aannogst eedsenmoet enwor dengeadr esseer d. Post pandemi ebet ekentookdatdeAr ubaanseeconomi ei neenher st el f asez i ten doordet oer i st i schei ndust r i ei shetver kr i j genvandol l ar sveelgemakkel i j kerdani nde Zui dAmer i kaansel andenwatkanwor denbeschouwdal seenpul l f act or . Di tz oukunnen l ei dent otmeeri nst r oom vanmi gr ant endi ez owelopl egal eal sopi l l egal ewi j z enaar Ar ubapr ober ent er ei z en. Aandeander ekant ,naj ar enl angeenneer waar t sespi r aalt ehebbenmeegemaakt ,l i j kt desi t uat i ei nVenez uel avoor z i cht i gt est abi l i ser en.Def i nanci ël egr oepEMFIvoor spel t eengr oei van5, 2% ( t egen6, 2% vor i gj aar ) ,aangedr evendooreenst er keext er nesect or , aanpassi ng aan sanct i esen een aanhoudend opl evi ngsef f ectvan de pandemi sche neer gangi n2022. Dankz i jdei nf or mel edol l ar i s er i ngv andeeconomi eendegedeel t el i j keophef f i ngv an pr i j s cont r ol eseni nv oer t ar i ev endoorder eger i ngv anpr es i dentNi col ásMadur oi sernu s pr akev aneenf r agi el es t abi l i t ei t .Bas i s benodi gdhedenz i j nweerv er kr i j gbaarendi theef t dekwal i t ei tv anl ev env oorv eelmens env er bet er d.Demens enz i j nnogwelaf hankel i j k v an“ r emi t t ances ”v anf ami l i el edeni nhetbui t enl and.Hopel i j kheef tdi teenmi t i ger ende wer ki ngopdemi gr at i eui t s t r oom waar doordedr ukopdeont v angendel andenv er l i cht wor dtmaarv oor al opdatdeVenez ol aans ebev ol ki ngweerv aneendev oor del env aneen gr oei endeeconomi ekangeni et en. 10

•Asi el pr obl emat i ek Ar ubawer di n2019gef or ceer dom eenapar t euni topt er i cht en,deAsi elUni t ,om hett oenemend aant alasi el ver z oekeni nbehandel i ngt enemen.I n2018war en267 asi el ver z oekeni ngedi end,i n2019war endat1985ver z oeken,7keerz oveel . est r i ct i esopgel egd doorhetf i nanci eelt oez i cht ,i sdi tz oveelmogel i j k Vanwegeder budget t ai rneut r aalgeschi ed,metander e woor den,ermoestvol daan wor den aan ver dr agsver pl i cht i ngenmaarz onderext r at ekost en.Op25f ebr uar i 2019washetz over . Ambt enar endi ei ndez gn.‘ over t ol l i ghei dspoel ’z at en,wer denhi er voori ngez et ,en hebbent r ai ni ngengekr egenvanI mmi gr at i eenNat ur al i sat i eDi enstvanNeder l and( I ND) endeUNHCR.Thanswer keni ndeuni t8asi el i nt er vi ewer s.Vanwegedeui t br ei di ng vandewer kz aamheden,wor dtt hansgez ochtnaareengeschi kt el ocat i e.Hi er voorz i j n mi ddel enbeschi kbaargest el ddoorNeder l andi nhetBest edi ngsf onds. I n2021z i j n620asi el ver z oekeni ngedi enddoorhoof daanvr ager s( gez i ndshoof den) voor eent ot aalvan852per sonen.T ot aalz i j ner3708asi el ver z oekeni ngedi endsi nds2018, waar van1886z i j naf gehandel d.Dewer kvoor r aadei nd2021bedr aagt1822ver z oeken. Deaf handel i ngvanel kver z oeki scompl exenneemtdaar om veel t i j d. Op de pl anni ng voorheteer st e kwar t aalvan 2022 st aatde f or mal i ser i ng van de asi el uni ti neenover hei dsaf del i ngeneveneenseenwer vi ngvoorni euwewer knemer s om debest aandeacht er st andi nt ehal en.Voorei nd2022z aldeasi el af del i ngookover eenei gengebouw beschi kken.I n2021z i j nereenaant alr epat r i ër i ngsvl ucht ennaar Venez uel ageor gani seer dvoorui t gepr ocedeer deasi el aanvr ager s.Opval l endi sdatook vr i j wi l l i ger epat r i er i ngen hebben pl aat sgevonden.Nu dei nt er nat i onal een r egi onal e l ucht ver bi ndi ngennadeeer st egol venvandeCOVI D19pandemi ez i j nher vat ,namen de mogel i j kheden voort er ugkeernaarl and van her komstvi a ander el anden t oe, ondanksdegr enssl ui t i ng. DeVr eemdel i ngenket enheef tgoedgebr ui kkunnenmakenv andedoordeNeder l ands e r eger i ngbes chi kbaarges t el debes t edi ngs f onds enom deket ent ev er s t er kendooronder meercapaci t ei t s opbouw,i nf r as t r uct uur ,mankr achtenmat er i aal . ,waar ov erhi er nameer . OndanksdeVenez ol aansemi gr at i ecr i si sendaar naastookdewer el dwi j depandemi e, heef tdeAr ubaanser eger i ngopdaadkr acht i gewi j z eopget r edenom dei mpacthi er van opdebevol ki ngz oveelmogel i j kt emat i gen.Dez esuccesvol l eaanpakheef tgel ei dt ot eenz eerposi t i eveher st ar tvandel okal eeconomi e. ubaans er eger i ngbl i j f ter naars t r ev enom dei mpactv andemi gr at i ecr i s i snogmeer DeAr t e kunnen v er mi nder en doorv er s t er ki ng v an de v r eemdel i ngenket en,maarookdoor ander eal t er nat i ev enaant ebi eden.T egel i j ker t i j dz al hets t i mul er env andel okal eeconomi e ev enal sde her ni euwde i ns panni ngen naarander e economi s che pi l ar en weder om al s pr i or i t ei twor denaangemer ktom eeni ncl us i ev er es amenl ev i ngt ebev or der en. •Best edi ngspl annenCr i si sVenezuel a Ar ubaheef tconf or m deHaags e' Voor j aar s not a2019'v anui tNeder l andf i nanci el es t eun ont v angendi ei ndej ar en2019, 2020en2021i saangewendt erbes t r i j di ngv andeef f ect en v anmi gr at i ev anui tVenez uel aop dei mmi gr at i eket enenaanv er want es ect or enz oal s onder wi j sengez ondhei ds z or g.Dez emi ddel enz i j ndoorhetBur eauRampenbes t r i j di ng beheer denv er ant woor d.Dev r eemdel i ngenket enheef tr eedseenbedr agv anAf l .6, 7 mi l j oen ont v angen t bvde Bes t edi ngs pl annen Cr i s i sVenez uel a,t en behoev ev an 27 v er s chi l l endepr oj ect en. Over i gen’i seenbudgetvan( maxi maal )Awg. 1. 947. 408, 00t oegekendvoor Opdepost‘ di ver sepr oj ect en.Dez epr oj ect enz i j ni ndej ar en2020en2021ui t gevoer d,i ngoede samenspr aakmethetMi ni st er i evanBi nnenl andseZakenenKoni nkr i j ksr el at i esal s coör di ner endmi ni st er i evoordebest edi ngvandemi ddel en.

1 1

Deonder s t euni ngwass t eedsger i chtopv er s t er ki ngv anhetbel ei di nov er eens t emmi ng metdei nt er nat i onal ev er pl i cht i ngent enaanz i env andemens enr echt en, meti nacht nemi ng v andei mmat er i ël eas pect en,z oal st oegangt otr echt s bi j s t andenmedi s chez or g.T r ai ni ng v anhetper s oneel metbet r ekki ngt otdebehandel i ngv anv r eemdel i ngen,wasnadr ukkel i j k eenv oor waar dev oordet oekenni ngv anf i nanci ël emi ddel en. tAr ubaeendooreenext er neAccount antgoedgekeur de Op22november2021heef f i nanci ël ever kl ar i ngi nz akedebi j st andspr oj ect eni nhetkadervandeVenez ol aanse pr obl emat i ek,aanvoor mal i gst aat ssecr et ar i sKnopsver z onden.Hetbet r ef teenr appor t overdegoedgekeur eaansl ui t i ngvandeaanhetl andAr ubat oegekendemi ddel enmet bet r ekki ngt otdegoedgekeur depr oj ect envanui tNeder l and.

Depr oj ect enwaari n2021aani sgewer kt ,zi j n: •subsi di eaanCEDEAr uba,t . b. v .ui t br ei di ngvandeopvangcapaci t ei t vanFundaci onCont r aVi ol enci aRel aci onal ( FCVR)metondermeer z est i ensl aapkamer svoordeopvangvan( vr ouwel i j ke)sl acht of f er svan mensenhandel enhui sel i j kgewel d. di eaanCEDEAr ubavoordebouwvaneenopvanghui svoor •subsi mannel i j kesl acht of f er svanmensenhandel vi aFundashonRef ugi oSoci al . Debouwz al naarver wacht i ngi n2022vol t ooi dz i j n. •ver st er ki ngvanhetcoör di nat i ecent r um voormensenhandel en mensensmokkel Ar uba( CMMA) ,eenbi j dr agevoort i j del i j kecapaci t ei ten voor l i cht i ng-eni nf or mat i ever st r ekki ng. epar at i esaanhethui svanbewar i ngvandeKI Agevangeni sen •r gedeel t el i j ker enovat i evanhetcel l encompl exophetpol i t i ebur eaui nSan Ni col as •i nvest er i ngi ndeopl ei di ngvandocent en,l esmat er i aal ,een l eer l i ngvol gsyst eem eneenz or gst r uct uurt enbehoevevanhetonder wi j s aanmi gr ant en.Eenhel eni euweschool i sopgez etspeci aal voorde mi gr ant en. wi kkel i ngvaneendat abankom eenbet eri nz i chtt ekr i j geni nde •ont r egul i er el okal ear bei dsmar kt ,di eal st oet sst eenkanf unger enbi j het voor komenenbest r i j denvani l l egal et ewer kst el l i ng/ i r r egul i er ear bei d. •i nv es t er i ngi ndeaans chafv anz ev env acci nkoel kas t en.

C.OVERI GECALAMI TEI TEN •T sunamiRegi onalExer ci se aar l i j ks eT s unamiRegi onalExer ci s e,Car i beWav e,v i ndtel kj aari nmaar tpl aat s .en Dej v or i gj aarwasdatop11maar t2021.Regi s t r at i es t ondopenv oori eder eenendeel nemen i sz eereenv oudi g.Ookheef thetBur eauRampenbes t r i j di ngAr ubadeel genomenaan dev i j f t i endez i t t i ngv andeI nt er gouv er nement al eCoör di nat i egr oepv anhetI OCov erhet waar s chuwi ngs s y s t eem v oorT s unami ' senander ekus t gev ar env oorhetCar i bi s chgebi ed enaangr enz ender egi o' sop27t ot29apr i l 2021,Par i j s ,Fr ankr i j k. •Cer t i f i cer i ngvandi ver sebel anghebbenden. Naasthogebez oekenencr i si ssi t uat i esheef thetBur eauRampenbest r i j di ngi nhetj aar 2021di ver seschol en,di enst enenbel anghebbendenopgel ei dmeteenBasi scur sus Cr i si sbeheer si ng.De vol gende af del i ngen en schol en wer den methun t eaml eden gecer t i f i ceer d. 1.Basi st r ai ni ngPl annervooraf del i ngenen/ ofor gani sat i evancl ust er l edenen huncr i si st eam 2.Basi st r ai ni ngPl annerCr i si st eam schol endi eonderSKOAval l en. 3.Basi st r ai ni ngPl annervoorAHATAl eden. 4.Basi st r ai ni ngPl annerSKOAt eam. 5.Tr ai ni ngWEB2021 HetBur eau Rampenbest r i j di ng ook heef tdi ver se pr esent at i es gehouden aan de Uni ver si daddi Ar uba,waar onderoverhetgevoer debel ei dvoordepandemi eCovi d19. •LandenenGebi edenOver zee( OCTA) Aheef thetBur eauRampenbes t r i j di ngof f i ci eel eenexempl aaront v angenv anhet VanOCT OCT Ar appor tov ermi gr at i ei nAr uba,Cur açaoenBonai r enadeVenez ol aans ecr i s i s . Hetdoel v andez es t udi ei seendui del i j kent oegankel i j kov er z i chtt egev env andes i t uat i e opdez edr i eei l anden.Erwor dti ngegaanops oci al e,j ur i di s cheenf i nanci ël ekwes t i es . •Syst eem voorvr oegt i j di gewaar schuwi ng seen pr oj ecti ngedi end bi jdeEU,Resi l i ence,Sust ai nabl eEner gyand Mar i ne Eri Bi odi ver si t y( Resembi d)i nhetj aar2021.Het" Ear l yWar ni ngSyst em" i seendoorde EUgoedgekeur dpr oj ectvooreenbedr agvan€808. 000( eur o)datop1j uni2022van st ar tgaat .Hetpr oj ectmoetbi nneneenj aarwor denui t gevoer denget est .T r ai ni ngen enwor kshopsz ul l enwor dengegevenaanf i r st r esponder si nnoodsi t uat i esbi nnende best aandecl ust erenaanst af l edenvandecr i si sbeheer si ngsor gani sat i es,hetBur eau Rampenbest r i j di ngAr ubaent echni ci .

1. 3 COMMUNI CATI E HetKabi netWever Cr oesbl i j f tde nadr ukl eggen op goede i nf or mat i ever st r ekki ng aanbur ger s.Di theef tvoor ali nhetj aar2021gedur endedeCOVI D19pandemi eeen z eerbel angr i j ker ol gespeel di nhetbeheer senvandecr i si s.I n2019i sgewer ktaande ver st er ki ngenver duur z ami ngvanhetBur eauVoor l i cht i ng( BUVO) ,enaandeof f i ci ël e appvandeReger i ngvanAr uba,“ Gobi er nodiAr uba”waar opopz eeref f i ci ënt ewi j z e demeestr el evant ei nf or mat i evandeReger i ngvanAr ubabeschi kbaari s. Hetonl i nedagbl advander eger i ng,“ I sl aOnl i ne” ,di edagel i j ksvanmaandagt oten metvr i j dagwor dtgepubl i ceer d,metni euwsoverdewer kz aamhedenvandemi ni st er s en de onderhen r essor t er ende di enst en,bl i j f tef f ect i efbi jde ui t voer i ng van het communi cat i epl anvandeover hei d,z oal sookdewekel i j kseper sconf er ent i eoverhet gevoer deoft evoer enr eger i ngsbel ei d.“ I sl aOnl i ne”i sookui t er stgeschi ktom ‘ f ake news’t ebest r i j den.I mmer s,eeni ederheef tgr at i st oegangt othetof f i ci el eni euwsvan hetKabi net .Daar naasti sBUVO ooki ngeschakel di nhetcommuni cat i epl annaarde bur ger st oe. •MEDI ARAAD I n2021z i j ngespr ekkengest ar tvoorheti nvoer envaneen‘ Medi ar aad’ .Debedoel i ng i sdatder eger i ngeenst i cht i ngopr i cht ,genaamddeMedi ar aad.DeMedi ar aadheef t t ott aakom al sadvi esor gaandeReger i ngenhetT oez i cht aut or i t ei tt el ecommuni cat i e t eadvi ser enoverhetmedi abel ei denhett evoer eni nf or mat i ebel ei d,endesgevr aagd demedi at eadvi ser en. Het best uur van de Medi ar aad z albest aan ui t een onaf hankel i j ke voor z i t t er en t en hoogst e vi erander el eden,di e wor den benoemd op voor dr achtvan de r adi oomr oepi nst el l i ngen,deschr i j vendeper s,det el evi si eomr oepi nst el l i ngen,en de consument enor gani sat i es.I n2022wor dtver derhi er aangewer kt . •CRI SI SCOMMUNI CATI EI . H. K.DECOVI D19PANDEMI E Si ndshetbegi nv andecr i s i s ,heef tdeMi ni s t er Pr es i dentdagel i j ksom 7uur‘ sav onds per s br i ef i ngsgegev en,s amen metde exper t sv an hetCr i s i s t eam en i n de mees t e gev al l en ook s amen metde Mi ni s t erv an T oer i s me,Vol ks gez ondhei d en Spor t .Di t hebbenz i jgedaanv oordeeer s t e7maandenv andecr i s i s .Daar nai sdef r equent i e v er mi nder dt ott enmi ns t eeenper s conf er ent i eel keweek.Degehel ebev ol ki ngkeekui t naardeupdat esenadv i ez enhoet ehandel ent i j densdecr i s i s .Daar naas ti sgeï nv es t eer d i nv el ei nf or mat i ev epr ogr amma’ sv oordebev ol ki ng.Communi cat i ei sdes l eut elv oor eengoedgeï nf or meer debev ol ki ngeni n2022z al naderwor dengewer ktaans t r uct ur el e communi cat i et us s endeReger i ngendebev ol ki ng.

1. 4 KONI NKRI JKSRELATI ES Si ndshetaant r edenvanKabi netWever Cr oesheef tdeMi ni st er Pr esi dentst r uct ur eel gewer ktaandever st er ki ngvandebandent ussenAr uba,Cur açaoenSi ntMaar t en ener z i j dsenmetNeder l andander z i j ds.Metnamesi nds2020,t oendui del i j kbl eekdat al sgevol gvandeCOVI D19pandemi e,Ar ubageent oegangmeerkonkr i j gent otde i nt er nat i onal ekapi t aal mar ktenl i qui di t ei t sst eunvanui tNeder l anddeeni geopt i ewer d.

Hetr esul t aatvanz eeri nt enseonder handel i ngenwasdatAr ubaf i nanci er i ngkr i j gtvan Neder l andt enbehoevevandel i qui di t ei t sst eun,al seenbul l et l eni ng,t egeneenz acht e r ent e,t er ugt ebet al eni napr i l 2022.T otei nd2021heef tNeder l andi nhetkadervande l i qui di t ei t sst eunenher f i nanci er i ng,ver st r ektaanAr ubavanAf l .1. 500mi l j oen. •Landspakket NadatAr ubaenNeder l and op 13november2020eenonder l i nger egel i nghebben get ekend,bet erbekendal s“ hetLandspakket ” ,i sAr ubamet eenbegonnenmetde ui t voer i ngdaar van.Hetj aar2021kenmer kt ez i chal shetj aarwaar i nvanui tAr ubaanse z i j dei nvul l i ngi sgegevenaandeal gehel ewer kwi j z eenpr ocessenbehor endet othet l andspakket . Zo i sde Ti j del i j ke Wer kor gani sat i e Ar uba ( TWOAUA)i ngest el d en i seen al gehel e pr ocesbewakeraangest el d.De pr ocesbewakeri sonder deelvan TWOAUA en de t egenhangervandepr ogr ammamanagervanhetCar i bi schOr gaanvoorHer vor mi ngen Ont wi kkel i ng( COHOi . o. ) ,envoer thetwoor dnamenshetLandmetNeder l and.Ookz i j n opambt el i j kni veauspeci f i ekemat er i edeskundi genaangewez endi ever ant woor del i j k z i j nvoordei nhoudel i j keui t voer i ngvandemaat r egel en. DeTWOAUA,depr oces bewakerenhetambt el i j ket eam,hebbenz i chi nhetj aar2021 v ol l edi gi ngez etom t ev ol doenaandeaf s pr aken.Hetj aars t ondv oor ali nt ekenv anhet ops t ar t env andeher v or mi ngenwaar bi j ers pr akewasv anhetui t v oer env anv er s chi l l ende door l i cht i ngenenbas i s i nv ent ar i s at i es .Di tom opz or gv ul di gewi j z eom t egaanmetde ges t el deher v or mi ngen.I nt ot aalwar ener( ent otheden)ci r ca65act i esdi ei nhetj aar 2021ui t gev oer ddi endent ewor den. Deact i esbet r of f enui t eenl opendet hema' sz oal sf i nanci eelbeheerendei nr i cht i ng vanmodel l enenpr ocessenvoordebegr ot i ngenj aar r ekeni ngal sookeenver gel i j kend onder z oeknaarar bei dsvoor waar deni ndepubl i ekesect or .Desamenwer ki ngt ussen TWOAUAenCOHO i . o.ver l i epi nhetj aar2021goedwaar bi jerr ui mt ewasvooreen const r uct i evewer kwi j z eger i chtophetl ever envanduur z amer esul t at en. Eenui t dagi ng wasdei nt ensi t ei tvandehoeveel hei d maat r egel enver susdel okal e ui t voer i ngscapaci t ei t ;di tbl i j f tvoor al snogeenui t dagi ngvoorAr uba.Hetvol doenaande gest el demi j l pal enmoment enl egdeveel dr ukopdeaangewez enmat er i edeskundi gen. Eenander eui t dagi ngvor mdededi scr epant i et ussenhetLandspakket t r aj ectenhet t r aj ectvanhetCol l egeAr ubaf i nanci eel t oez i cht( CAf t )waar bi j somsdever wacht i ngen ui tbei det r aj ect enhaaksopel kaarst ondenenel kaardoor kr ui sden. Ookheti nz i chti ndel okal econt extbi j ( neder l ands e)cons ul t ant sdi eal sopdr acht nemer deel namenaanhetl ands pakket t r aj ectv or mdeeenui t dagi ng. Hi erwaseenbel angr i j ket aakweggel egdvoorTWOAUAenhetl okal eambt el i j ket eam om di ti nz i chtt ever schaf f ent enbehoevevanbr ui kbar eenopder eal i t ei tgebaseer de r esul t at en.Al metal kangest el dwor dendatAr ubai nhetj aar2021opz eersuccesvol l e wi j z eheef tvol daanaandegemaakt eaf spr akeni nhetkadervanhetLandspakket . •Ri j kswet t enCOHO enRaf t DoordeCOVI D19pandemi ez i j ndeeconomi eënvanAr uba,Cur açaoenSi ntMaar t en z waarger aakt .Neder l andboodhul pbi j debest r i j di ngvanCOVI D19enonder st eunde ookmetvoedsel pakket t en.Daar naastwer dvooreenmi l j ar deur oaannoodst euni nde vor m vanl i qui di t ei t sl eni ngenver st r ektom deopenbar ef i nanci ënt eonder st eunenbi j hetpl ot sel i ngst i l val l envandeeconomi schebedr i j vi ghei d. Al sv oor waar dev oorhetv er l enenv andel i qui di t ei t s l eni ngeni saf ges pr okendatdel anden v er s nel dwer kenaanher v or mi ngendi ehenv er s t er ken.Del andenhoudenz i chaandi e af s pr aak. 15

Hetst r eveni sdaar bi jdatdeeconomi eensamenl evi ng i ndet oekomstbet ereen cr i si skunnenopvangenz odatder eger i ngeni nst aatz i j nni euwekansent ebi edenaan i nwoner senbedr i j ven.Om del andendaar bi jt eonder st euneni saf gespr okendater eenonaf hankel i j kCar i bi schOr gaanvoorHer vor mi ngenOnt wi kkel i ngwor dtopger i cht . Voor ui t l opendopdef or mel eopr i cht i ngvanhetCOHO i smetAr uba,Cur açaoenSi nt Maar t en el keen l andspakketaf gespr oken.De maat r egel en ui tde l andspakket t en wor denperl and ver derui t gewer kti nopvol gendeui t voer i ngsagenda’ s.Zo i si eder Car i bi schl andi nst aatst appent ez et t enopeenmani erdi ebi jhenpast .HetCOHO gaatonder st euni nggevenent oez i chthoudenopdeui t voer i ngvani ndepakket t en omschr evenonder wer pen.Dez et akenwor dennunogui t gevoer d doordeTi j del i j k wer kor gani sat i e( TWO) . Ar uba en Neder l and hebben i n 2021 i nt ensi efonder handel d overde consensus r i j kswet t en Ri j kswetAr uba Fi nanci eelT oez i cht( RAFT)en Car i bi sch Or gaan voor Her vor mi ng en Ont wi kkel i ng ( COHO) ,di e al s voor waar den z i j n opgel egd voor l i qui di t ei t sst eun.I n sept ember2021 hebben Ar uba en Neder l and onder l i ng een akkoor d ber ei ktoverhetr egel en van hetf i nanci eelt oez i chtdoormi ddelvan een consensusr i j kswet .DeRAf ti sger i chtopduur z aam her st el vandeover hei dsf i nanci ën vanAr uba.I ndeRAf twor denaf spr akenvast gel egdoveronderander edet ehant er en begr ot i ngsnor men,deper soneel sl ast ennor m enhetpadr i cht i nghetaf bouwenvande st aat sschul d 1.Begr ot i ngs nor m:i ngaande2023eenbegr ot i ngs ov er s chotv ant enmi ns t e 1% v anhetBNP 2.Per s oneel s l as t ennor m:10% v anhetBNPi ngaande2027 3.Schul denl as t ennor m:50% v anhetBNPi n2040 Cr uci aal v oorAr ubawashethant er env aneeni nt egr al eaanpak,waar bi j dei ndi eni ngv an der i j ks wetCOHO s amendi endet egaanmetdei ndi eni ngv andeRAf t .Opbas i sv ande r ecentber ei kt eov er eens t emmi ngi nz akeder i j ks wetCOHOi sdewegv r i j gemaaktom ook der i j ks wetRAf tbi jdeT weedeKamerendeSt at env anAr ubai nt edi enen.Zowor dtop i nt egr al ewi j z egewer ktaandegef or mul eer deher v or mi ngenendev er duur z ami ngv ande ov er hei ds f i nanci ënv anAr uba. Dev i erl andenhebbenr ecent el i j keendef i ni t i efakkoor dber ei ktov erui t wer ki ngv ande Ri j ks wetCOHO.Wi j z i gi ngent enopz i cht ev anv or i geov er l eggenbehel z endui del i j ker e af s pr akenmetdel andenov erdev er wer ki ngv andel ands pakket t eni ndeonder s chei den begr ot i ngen.Ooki saf ges pr okendatdebez war endi eerbes t aanov erdebev oegdheden v an de f i nanci eelt oez i cht houder s C( A) f ti n de i mpl ement at i ef as ev er derwor den ui t gewer kt . Ookwor den de af s pr aken ov erde mogel i j ke i mpl i cat i esv an de ui t wer ki ng v an het s amenwer ki ngs pr ot ocolt us s enhetC( A) f tenhetCOHO metdaar i ndeonder l i nget aken, r ol l enenv er ant woor del i j khedenv as t gel egd.COHO enhetC( A) f tz ul l enmetdebes t ur en v andel andenov erhets amenwer ki ngs pr ot ocol ov er l eggen,v oordi tt ots t andkankomen ofkanwor dengewi j z i gd. Ar uba,Cur açaoenSi ntMaar t enhebbenaandachtgev r aagdv ooreenaant alpunt en v anz or gmetbet r ekki ngt otdeui t v oer baar hei dv andewetbi nnendecons t i t ut i onel e r echt s or de.Di epunt enbehel z enhetwaar bor genv anbel ei ds r ui mt eenaut onomi ev ande r eger i ngen,des amenl oopt us s enC( A) f tenCOHO ender ui mt ev oori nv es t er i ngenom deher v or mi ngenenf l anker endbel ei dt ekunnenui t v oer en.Neder l andheef tt oegez egd hi er ov eri nges pr ekt egaanenaf s pr akent emaken. Hetwet svoor st el gaatnunaardeSt at envandel andenendeT weedeKamer .Ver der op i nhetpr ocesbui gtookdeEer st eKamerz i cher over . 16

1. 5 MASTERPLAN“ REPOSI TI ONI NG OURSAI LS” I n2020heef tAr ubaal sgevol gvandeeconomi scheschadedi edoordeCOVI D19 pandemi ewer dver oor z aakt ,hetmast er pl an“ Reposi t i oni ngoursai l s”opgest el d,di e al seenr out ekaar tdi entom deAr ubaanseeconomi et eher st el l en.Naaraanl ei di ng hi er vanwer ddeAr ubaFut ur aFoundat i on( Fut ur a)al skwar t i er makeraangewez ent en behoevevanheti mpl ement at i et r aj ectvanhetmast er pl an.Fut ur aheef tt i j del i j kal s pr oj ect managementt eam gef ungeer dt ot datdez et aakaandeDi r ect i evoorI nnovat i e over gedr agenwor dt . I n2021heef tFut ur aal skwar t i er makerwer kz aamhedenv er r i chtom eenwer ks t r uct uurop t es t el l en,waar doordei mpl ement at i ev andev er s chi l l endepr oj ect enui thetmas t er pl an gev ol gd en gecoör di neer d kunnen wor den.Hi er v oorz i j n ges pr ekken gev oer d met v er s chi l l endeov er hei ds i ns t ant i esenadv i s eur som aaneens t r uct uurt ekomendi ede i mpl ement at i ev anhetmas t er pl ani ngoedebanenkanl ei den. Gr oot endeel s van de pr i or i t ei t spr oj ect en i n 2021 wer den i n samenhang methet ui t voer i ngsagenda Landspakketgei mpl ement eer d,metde nadr uk op st r uct ur el e her vor mi ngen,z oal shi er voori sui t eengez et .I n2022z ul l eneraanvul l endet hemas wor dengepr i or i t i seer d,waar ondert oer i sme,ener gi e,onder wi j s,enmi l i eu.

1. 6 VERKI EZI NGEN2021 I n2021hebbenv er v r oegdev er ki ez i ngenpl aat s gev onden.Voordev er ki ez i ngenv an2021 war ener70. 283per s onens t emger echt i gd.Erz i j n59. 500( 85%)s t emmenui t gebr acht , waar v an58. 610gel di ges t emmenen890( 1. 5%)ongel di ges t emmen. I nv er bandmetCov i d19ent erv oor komi ngv anaggl omer at i e,i shetaant al s t emdi s t r i ct en v er hoogdt ot72,om mi nderki es ger echt i gdenpers t emdi s t r i ctt ehebben.Dei ndel i ngi s t ots t andgekomeni nnauwes amenwer ki ngmethetCent r aalBur eauv oordeSt at i s t i ek ( CBS)endeDi ens tOpenbar eWer ken( DOW) . De kandi dat enl i j st en z i j n op 7 mei2021 i ngedi end.I n ver band metde COVI D19 maat r egel en,heef tdei ndi eni ngvandekandi dat enl i j st endi tver ki ez i ngsj aaropt wee mani er enpl aat sgevonden:( 1)vi aemai l ,en( 2)i nper soon. 12 pol i t i eke par t i j en,di ei ngeschr even z i j n bi jde El ect or al e Raad,hebben een kandi dat enl i j sti ngedi endom meet edoenaandever ki ez i ngenvan2021.Naastde par t i j enAVP ,MEP ,PORenREDdi ealver t egenwoor di gdwar eni ndeSt at en,hebben depar t i j enAcci on21,CURPA,HTC,MAS,RAI Z,PPA.Puebl oPr omeenUPP ,ook meegedaanaandever ki ez i ngen. •Resul t aat :

DePar t i j enMEPenRAI Zhebbeneenni euwecoal i t i egevor md.

•Wi j zi gi ngi ndepr ocedur es2021: I nv er bandmetdeCOVI D19maat r egel eneni nv er bandmetbes cher mi ngv andepr i v acy v andeki ez er s ,z i j nenkel ewi j z i gi ngendoor gev oer di ndepr ocedur es : •Dei ndi eni ngv andekandi dat enl i j s tkon( ook)di gi t aal pl aat s v i nden •Hetaant al s t eml okal eni sui t gebr ei d,om aggl omer at i et ev oor komen •Hetvol l edi geki ez er sr egi st eri sni ett erbeschi kki nggest el daandepol i t i ekepar t i j en, sl echt seendeel daar van,i . v . m.pr i vacybescher mi ngvandeki ez er ,z i ehi er ondermeer •Eri seenQRcodeopgenomenopdeopr oepi ngs kaar teneent abl et( pers t emdi s t r i ct ) methetki ez er s r egi s t er ,t erv er i f i cat i ev andei dent i t ei tens t emr echtv andeki ez er , •Op dest emkaar ti seent i j dst i p voor gest el d voorhetst emmen,om aggl omer at i e t evoor komen;di twassl echt seensuggest i e,di eveel alwer dopgevol gd,waar door aggl omer at i ewer dvoor komen. •Pr i vacybescher mi ng Depol i t i ekepar t i jAVPwashetni eteensmetdebes l i s s i ngom s l echt seendeelv anhet ki ez er s r egi s t ert eont v angen,ens pandeeenr echt sz aakaan. I ndevoor l opi gevoor z i eni ngi ndez aakAUA202101610LARheef tder echt erbevest i gd dathetongecl ausul eer d ver st r ekken van al l egegevensui thetki ez er sr egi st ereen onevenr edi gei nbr eukmaaktopdeper soonl i j kel evenssf eervandeper sonendi ei nhet ki ez er sr egi st erz i j nopgenomen,gel etophetdoelwaar voordez egegevenswor den ver st r ekt ,t ewet enhetwaar bor genvaneer l i j keent r anspar ant ever ki ez i ngen. Daar bi jst el deder echt eropgr ondvanj ur i spr udent i evanhetEHRM vastdati nhet bi j z onderdever st r ekki ngvanadr esgegevenssi gni f i cant eef f ect enofz el f sser i euz e r eper cussi eskan hebben op hetpr i vél even van een per soon.Vol gensde r echt er kl emtdi tdest emeeromdathetki ez er sr egi st erookwor dtgebr ui ktvooronei genl i j ke doel ei nden( b. v .om ki ez er sdi enogni etz i j nver schenen,t hui sopt ehal enom al snogt e gaanst emmen) .Di ti si nst r i j dmethet geeni nar t i kel I I I . 4,l i d2St aat r egel i ngi sbepaal d, nl .datdever ki ez i ngenvr i j z i j nenwor dengehoudenbi j gehei mest emmi ng. De QRcode op de opr oepi ngs kaar t en een t abl et ( per s t emdi s t r i ct )met het ki ez er s r egi s t er ,t erv er i f i cat i ev andei dent i t ei tens t emr echtv andeki ez er ,wasi nv er band metpr i v acybes cher mi ngv andeki ez er .DeQRcodewer dges candbi jaankoms t ,en hi er doormoes tdenaam, hetadr esendegeboor t edat um v andeki ez erni etmeerhar dop genoemdt ewor den,het geendepr i v acyv andeki ez erbes cher mt . Hetwasoor s pr onkel i j kdei nt ent i eom des t emmenel ekt r oni s cht et el l endoorhets cannen v andes t embi l j et t en.Di ti sui t ei ndel i j kni etdoor gev oer d. Ondankshetf ei tdathetvr oegt i j di gever ki ez i ngenwar en,gedur endez eerui t dagende t i j den van de COVI D19 pandemi e,was de ui t voer i ng van di tpr oces heelgoed gedaandoordeEl ect or al eRaad,envoor namel i j kdoorDi enstBur ger l i j keSt anden Bevol ki ngsr egi st er( DBSB) . Deui t s l agwasmeerbes t r edendanander ej ar en,echt erv er geef swantder echt erheef t deof f i ci el eui t s l agui t ei ndel i j kbev es t i gd,env er z oekenom her t el l i ngenaf gewez en. HetHofvanJust i t i eendeAl gemeneRekenkamerhebbenop1j ul i 2021aangekondi gd datdel edenvandeERdhr n.Gl ennThodeenHuber tMadur oz i j nver vangen.T otni euwe voor z i t t erwer dmeti ngangvan17j ul i2021mw.Moni caKockaangewez en,endhr . Rossl i nMar chenawer dal sl i daangewez en.

•Noodzakel i j keaanpassi ngen DBSB heef tr eedsi n 2017 voor st el l en gedaan t otver der e aut omat i ser i ng van de pr ocessen,,aanpassi ngvandewet gevi ngenver z el f st andi gi ngvandeER,metei gen begr ot i ngeni nst el l i ngvaneenei genSecr et ar i aat .Di ti sdr i ngendnodi g,z ekernude El ect or al er aadi ngaande1j anuar i2022metmeert akeni sbel astv . w. b.cont r ol eop nal evi ngvander egel si nz akedef i nanci er i ngvanpol i t i ekepar t i j en.Dez evoor st el l en kondenni etvoordever ki ez i ngen2021wor denger eal i seer d,vanwegever schi l l ende oor z aken.Echt er ,hetmag ni etl angerdur en,endaar om i shetpr ocest otver der e aut omat i ser i ngvandepr ocessen,aanpassi ngvandewet gevi ngenver z el f st andi gi ng van de ER nu albegonnen,r ui m voorde vol gende ver ki ez i ngen.De DBSB bl i j f t de ( l ogi st i eke)t aken ui t voer en aangaande de ver ki ez i ngen,z oal s bepaal di n de Ki esver or deni ng,enhetHoof dDBSBf ungeer tdanal sadvi seurvandeER.

1. 7 BUI TENLANDSEBETREKKI NGEN •Wor l dEconomi cFor um ( j anuar i2021)( vi r t ueel ) Ti j dens de Davos Agenda ( de vi r t uel e WEF conf er ent i e)heef tMi ni st er Pr esi dent Wever Cr oesdeopeni ngst oespr aakgehoudenvoordesessi eRest or i ngCr ossBor der Mobi l i t y .Ar ubakondegr enz enweeropenenomdathetvoor opl ooptophetgebi edvan vei l i g,naadl oosencont act l oosr ei z enopeenmani erdi ei nt er oper abi l i t ei tbevor der t , depr i vacyvangegevensr espect eer tender ei z i gereenver t r ouwdekeuz ebi edtvoor eennogbet er eer var i ng.Ar ubai seenpar t ner shi paangegaanmethet‘ CommonPass’ I ni t i at i efdatdi tbevor der t . •CSW 65( maar t2021)-vi r t ueel ssi on on t he St at usofWomen ( CSW)i shetbel angr i j kst ei nt er nat i onal e De Commi i nt er gouver nement el e or gaan datz i ch ui t sl ui t end t oel egtop de bevor der i ng van gender gel i j khei dendeempower mentvanvr ouwen.DeMi ni st er Pr esi dentWever Cr oes z etz i chi nvoorgender gel i j khei d ookop heti nt er nat i onal evl akenheef tsi ndshaar aant r eden el kj aart ez amen methaarcol l ega Mi ni st ervan Onder wi j s,Cul t uuren Wet enschapvanNeder l andhetKoni nkr i j ksver kl ar i ngbez or gen.Hett hemavan2021 st ond i n hett eken van ‘vol l edi ge en ef f ect i eve deel name en besl ui t vor mi ng van vr ouweni nhetopenbar el even,evenal sdeui t banni ngvangewel d,voorhetber ei ken vangender gel i j khei dendeempower mentvanal l evr ouwenenmei sj es’ •Wor l dI nvest mentFor um ( okt ober2021)-vi r t ueel HetUNCT ADWor l dI nv es t mentFor um i shétwer el dwi j depl at f or mv oori nv es t er i ngenen ont wi kkel i ng.Dez ev endeedi t i es t ondi nhett ekenv anduur z aam her s t el nadeCOVI D19 pandemi e.Mi ni s t er Pr es i dentWev er Cr oesi sal seenkey not es pr ekerui t genodi gdv oor hetonder deel ‘ At t r act i ngandRet ai ni ngI nv es t menti nT our i s m’t i j densdeconf er ent i eom Ar uba’ si ndr ukwekkendeher s t el v anhaart our i s mes ect ort edel en. •Al gemeneVer gader i ngVer eni gdeNat i es76( sept ember2021)–hybr i de Ondanksdev el eui t dagi ngendi edi tj aarbl i j v enbes t aan,i shetookeenj aarv anhoopmet ni euwe,duur z ameambi t i esmeteenes s ent i ël er olv oordeVNi ndeBui l di ngBackBet t er agenda.Hett hema:“ Bui l di ngr es i l i encet hr oughhope–t or ecov erf r om COVI D19,r ebui l d s us t ai nabl y ,r es pondt ot heneedsoft hepl anet ,r es pectt her i ght sofpeopl e,andr ev i t al i z e t heUni t edNat i ons ” ,i seenwaar aanhetKoni nkr i j kz i chbi j aans l ui tenz al gedur endedez e AVVN i nz et t enop‘ eent oekoms t bes t endi geVN v oorduur z aam her s t eleneenv ei l i geen eer l i j kewer el d’ .

DeMi ns i t er Pr es i dentWev er Cr oesheef thy br i dedeel genomenaandebi j eenkoms t ,door v i r t uel edeel nameaans i deev ent sv andeWEFov erhett hemaov erWomen' sLeader s hi p I nTi mesofCr i s i s .Waarz i j des t er eot y per i ngenv anv r ouweni nl ei der s chappos i t i es t egens pr akenhetbel angv angender gel i j khei donder s t r eept e.Ti j densdes es s i eov er ‘ Bl endedFi nancei nAct i on-SDG Fi nancei nSmal lI s l andDev el opi ngSt at es :Focuson Bl ueEconomy/Fi j iCor alReef ’ ,i nt er v eni eer dedePr emi erv anAr ubadathetont s l ui t en v anduur z amef i nanci er i ngmogel i j khedenv anabs ol ut enoodz aaki sv oorhetber ei ken v andemi l i eudoel s t el l i ngendi ewor denbes chr ev eni ndeSDG’ s . Ti j denshaarwer kbez oekheef tdePr emi erdeGener al Debat evandeAVVNbi j gewoond waarMi nst er Pr esi dentRut t e hetKoni nkr i j ksver kl ar i ng bez or gde en ver schi l l ende bi l at er al ever gader i ngengehoudeni nNew Yor k. Pr emi erRut t eenPr emi erWev er Cr oeshebbeneenov er l eggev oer dmetdeSecr et ar i s Gener aal v andeVN,dhr .Ant oni oGut er r es ,waar bi j dePr emi erv anAr ubadenadr ukheef t geel gdopdepos i t i ev anSmal lI s l andsDev el opmentSt at es( SI DS)i ndeher s t el per i ode naCov i d,enf i nanci er i ngv anCov i ds chul den. •Col ombi a emi erv anAr ubaheef teenbez oekgebr achtaandePr es i dentv anCol ombi ai n2020. DePr Col ombi ai seenbel angr i j kel andv oorAr uba,naas teenMoUmethetl andi sAr ubabez i g om opbi l at er aal v er banddebandenv er deraant ehal en.Der eger i ngv anAr ubai si nei nd 2020doordeCanci l l er i av anCol ombi abenader dom deel t enemenaanhet‘ Commi s s i on Mi xt a’i ni t i at i efwaar onderereen6t al pr oj ect enopambt el i j kni v eauwor dts amengewer kt metander eei l andeni nder egi o. ecentaanges t el deAmbas s adeurv anhetKoni nkr i j kderNeder l andent eBogot a,heef t Der i nmaar t2021eenof f i ci ël ekenni s maki ngs bez oekgebr achtaanAr uba. Mi ddel sdeCommi ssi onMi xt awor dtbeoogdom opeengez amenl i j keconcr et een const r uct i eve mani eropl ossi ngen vooreen snel l e maarduur z ame economi sche en soci al er eact i ver i ng van onz el anden voordepost pandemi e,i n sect or en z oal s gez ondhei d,t oer i sme,cul t uur ,economi sche ont wi kkel i ng,en her bevest i gen van dedoel enendoel st el l i ngendi ez i j nvast gel egdi ndeAgenda2030voorduur z ame ont wi kkel i ng.DeCanci l l er i avanCol ombi aheef tAr ubaui t genodi gdom deelt enemen aanhet‘ Samenwer ki ngspr ogr amma2020-2022t ussenCol ombi aendeCar i bi sche l anden’ .Hi erz i j neen6t alpr oj ect enopambt el i j kt echni schni veauvoor gest el dvoor deel name vanui tAr uba bet r ef f ende onder wer pen z oal s:t aal ,vei l i ghei d,r ampen, t oer i smeenambacht . I n2021i sonderauspi ci envanhetMi ni st er i evanBui t enl andseZakenvanCol ombi aeen eer st eOnl i neT aal cur susSpaansopni veaus A1,B1enB2aangebodenaaneengr oep ambt enar enui tdi ver sedepar t ement en.Hetl i gti ndebedoel i ngom meervander gel i j ke cur susseni ndet oekomstaant ebi eden.I ndecoor di nat i evanhetpr ogr ammawer d deDBBbi j gest aandooreenmedewer kervandeDi r ect i eCul t uur .Bi nnenkor tz ul l ende cer t i f i cat enaandedeel nemer swor denui t ger ei kt . •Vi sumbel ei d2021 n 2021 hebben ver schi l l ende vi r t uel e vi sumbespr eki ngen pl aat sgevonden. De I Di r ect i e Bui t enl andse Bet r ekki ngen neemt ,samen metde ver t egenwoor di ger svan deMi gr at i edi enstendeDI MAS hi er aandeel .Dez ebespr eki ngenwor dengehouden metdeDi r ect i evanConsul ai r ez akenenVi sumaangel egenhedenvanhetMi ni st er i e van Bui t enl andse Zaken.Ti j dens dez e over l eggen wor den ver schi l l ende vi sum aangel egenhedenenknel punt enbespr oken.Voor beel denvanbespr okenonder wer pen z i j n de t er ugkeernaareen r egul i er e vi sumaanvr aagpr ocedur e( postCOVI D) ,en vi sumver l eni ngsekswer ker s.

I ndel oopv an2021heef t ,naaraanl ei di ngv anKamer v r agen,eenonaf hankel i j konder z oek i nz akedev i s umv er l eni ngi ndeCar i bi s chedel env anhetKoni nkr i j k,onderl ei di ngv an dhr .Ri char dv an Zwol ,pl aat s gev onden.Di r ect i e Bui t enl ands e Bet r ekki ngen was l i d v ander ef er ent i egr oepv anAr ubaenheef tdeel genomenaandev er s chi l l endedi gi t al e bes pr eki ngen.Hetei ndr appor ti sop18j uni 2021aandeRi j ks mi ni s t er r aadaangeboden. ober2021 heef tde onder z oekersamen metde Di r ect eurConsul ai r e Op 29 okt aangel egenhedenenvi sumbel ei d,Ar ubabez ochtom hetr appor tnaderui tt el eggen aandever ant woor del i j keambt el i j kedi enst enendedesbet r ef f endeMi ni st er s.Ti j dens devi sumwer kconf er ent i evan2022z ul l endel andenaangegevenwathunpr i or i t ei t en z i j nvoorwatbet r ef tdeaanbevel i ngengef or mul eer di nhetei ndr appor tvanVanZwol enz al hi er aanwor dengewer kt . i bi scheKoni nkr i j ksdel en( DBB’ s,deMi gr at i edi enst en,deT oel at i ngsdi enst en)en DeCar DCVor gani ser enel kj aargez amenl i j keenVi sumwer kconf er ent i e( VWC)om bel angr i j ke vi sum ger el at eer dez akenv . w. b.hetCar i bi schgebi ed( opwer kni veau)t ebespr eken.De vol gendef ysi ekeVWCz al op7en8apr i l 2022pl aat svi ndenopCur açao. •Mensenr echt en Ar ubar appor t eer tper i odi ekov erdi v er s eVN-mens enr echt env er dr agenmetgel di ngv oor Ar uba.Zoi si n2021eeni ni t i eel r appor ti ngedi endi nz akehetCEDVer dr ag( I nt er nat i onaal v er dr agv oordebes cher mi ngv anal l eper s onent egengedwongenv er dwi j ni ng)enheef t DBB ookdecoör di nat i ev er z or gdv anhett us s ent i j ds eBUPO r appor t( I nt er nat i onaal v er dr agi nz akeBur ger r echt enenPol i t i eker echt en) . Ookheef tDBBal sv oor z i t t ergef ungeer dv andev i r t uel eCERD-behandel i ngop16en17 augus t us2021,al s mededev oor ber ei di ngeni ndez engef aci l i t eer dengecoör di neer di n nauwes amenwer ki ngmetBZ,PVGenev e,endeov er i gel andenv anhetKoni nkr i j k. n hetkadervan de bedr i j f scur sus‘ Empr esar i o Pr epar aI ’geor gani seer d doorde I Di r ect eEconomi scheZaken,HandelenI ndust r i e/I DEAheef tDBBdel essenver z or gd voorhetvak‘ Cor por at eSoci alResponsi bi l i t y’ .Denadr uki sgel egd op hetaspect vanMensenr echt en( Doi ngBusi nesswi t hr espectf orHumanRi ght s)eni sookdeUN Gui di ngPr i nci pl esf orBusi nessandHumanRi ght st oegel i cht . t sheef tDBB i n2021aanhetper i odi ekambt el i j kover l egvandesubcommi ssi e Voor AWOK/mensenr echt enver dr agen deel genomen,waar i n de samenwer ki ng overde i mpl ement at i e van mensenr echt enver dr agen t ussen de l anden van hetKoni nkr i j k cent r aal st aat . Ookhetv er z oekv andeVSi nz akedej aar l i j ks eHumanRi ght sr epor t i ngi sgeadr es s er d, al s medev r agenomt r enti nt er l andel i j keadopt i ei naf s t emmi ngmetdeDi r ect i eVoogdi j r aad enDWJZbeant woor dt . nt er nat i onal e Dag van de Mensenr echt en ( 10 december )i s een Op de I bewust wor di ngsact i vi t ei tgeor gani seer dopdeUni ver si t ei tvanAr uba.DeAr ubaanse Mensenr echt encommi ssi e( DBB en CBS)heef teen pr esent at i e ver z or gd overhaar t akenenwer kz aamhedeneni sooki ngegaanophetVNt hema2021‘Equal i t y ,I ncl usi on andNonDi scr i mi nat i on’ .Eennauwer esamenwer ki ngophett er r ei nvanmensenr echt en wor dtdoorbei dei nst ant i eswensel i j kgeacht ,het geent engoedez alkomenvande Ar ubaansesamenl evi ng.

1. 8 SDG COMMI SSI E Bi jMB d. d.18 j anuar i2018 wer d de SDG Commi ssi e doorde Mi ni st erPr esi dent opger i cht .De Ar uba SDG commi ssi e heef thetmandaatom namensde r eger i ng vanAr ubadest r at egi scher i cht i ng t egevenendei mpl ement at i evandeSDG’ st e coör di ner en.Ooki n2021z et t edeSDG Ar ubacommi ssi ehaarwer kvoor t ,maarde COVI D19pandemi edi eAr ubabegi n maar t2020 t r of ,had ookgevol gen voorhet ver mogenvandeSDGcommi ssi eom i n2021haarwer knaarpl anni ngui tt evoer en. DeSDG commi ssi epast ehaarwer kz aamhedenaanenf ocust eophetmoni t or envan devoor t gangvandeact i vi t ei t envanhetNat i onaalSt r at egi schPl an,deSDG Capaci t y Bui l di ngcur susdoordeI CONi nst i t uutGbhi nsamenwer ki ngmetdeUni ver si t ei tvan Ar uba,hetver deropbouwenvanhetpr ocesom deSDG i ndi cat or eni npl anni ngen bel ei dsont wi kkel i ng t ekunneni nt egr er en,hetbewust wor di ngspr ocesvandeSDGs voor tt ez et t enenvoor ber ei di ngeni nz akedeVol unt ar yNat i onal Revi ewvanSust ai nabl e Devel opmentGoal sdati nj uni 2021vanst ar tgi ng. •I mpl ement at i eenmoni t or envandeSDGs Voorwatbet r ef thetmoni t or envandei mpl ement at i evandeSDGs,z et t eDEZHIeen t r aj ectop om dei mpl ement at i evan deNSP t emoni t or en wel kez i jel kekwar t aal hebben ui t gevoer d.De SDG I ndi cat orWor ki ng Gr oup ( SDG I WG)di e onderde SDGcommi ssi er essor t eer t ,heef teenupdat evanhetCI FRAr appor t( Compr ehensi ve I ndi cat orFr amewor kAr uba)af ger ond.CI FRAi seeni nvent ar i sat i evandei ndi cat or en di ekunnenwor dengemet en,i ncl usi efhunher komst ,gegevensbr onenwel keaf del i ng ver ant woor del i j ki svoordedat aenhetj aarwaar voordedat abasel i nebeschi kbaar i s.I ndeupdat ebl eekdatermeeri ndi cat or engemet enkunnenwor den. Ookheef t dei ndi cat orwer kgr oepeenst ar tgemaaktom deSDG i ndi cat or ent el okal i ser enom z odoendeookovert egaannaarhetmakenbel ei ddatwor dtonder bouwddoordat a. •Capaci t yBui l di ng I CONi ns t i t uutGbh,eenDui t s eor gani s at i ewer di ngehuur ddoordeSDGcommi s s i eom t r ai ni ngt egev enaanambt enar ent enbehoev ev ankenni senv aar di ghedenopt ebouwen om deSDG’ st ei mpl ement er en. Aangez i en de SDG’ s gebas eer dz i j n op een r es ul t aat ger i chtmanagement s y s t eem ( RBM) ,v ar i eer den de cur s us s en v an al gemene management compet ent i es t otmeer geav anceer des t at i s t i s chekenni som al gemenebel ei ds enookSDGs peci f i ekekenni sop t ebouwenom z odoendeAr ubav i adeal gemenecompet ent i esdi eooknodi gz i j nom de SDGst ei mpl ement er enenbouws t enent el eggenom Ar ubanaareenduur z amerei l and t el ei den.Decur s us s enwer deni nAugus t us2021af ger ondencur s us mat er i aalaande Uni v er s i t ei tv anAr ubaov er handi gdom z odoendedecur s us s ent ekunnenher hal env oor eengr ot er egr oepv anambt enar enenNGOs .Deov er dachtdi entom deduur z aamhei d v andet r ai ni ngent ekunnenwaar bor gen.DeMi ni s t erPr es i dentheef tt i j densdeaf s l ui t i ng v andecur s us ,namensdeReger i ngv anAr ubawaar der i ngui t ges pr okenv oordei nz etv an deambt enar endi ehebbendeel genomenaandez ecur s us s en. •Bewust wor di ngspr oces DeSDGcommi ssi ebl eefi n2021wer kenaandebewust wor di ngvandeSDG’ sgef ocust opeen soci al emedi acampagne.MetFDAr est mi ddel eni sdepr oduct i evan5vi deos af ger ondeni n2021gel anceer di ndeCi nemas;dez ewor denopdenat i onal et el evi si e envi asoci al emedi aver spr ei d.Ooki sdeSDGwebsi t ege( her ) l anceer dwaaral gemene i nf or mat i eoverdeSDGst evi ndeni s,deSDGvi deost ez i enz i j n,enookl okal ever hal en vandeSDG.DeSDG AWG,eenwer kgr oepdatonderdeSDG commi ssi er essor t eer t , begel ei dthetbewust wor di ngt r aj ect .

•Vol unt ar yNat i onalRevi ew I nj uni2021 i s Ar uba begonnen metde “ Vol unt ar y Nat i onalRev i ew Sust ai nabl e Dev el opmentGoal s ” ,dez ez alt otj ul i2022dur en.Hetj aar l i j ks eHi ghLev elPol i t i cal For um’v andeVN bi edtl andenhetpl at f or m om hunv oor ui t gangt el at enz i enenhun l es s en,bes tpr act i cesenui t dagi ngent edel enov erdei mpl ement at i ev andeSus t ai nabl e Dev el opmentGoal s( SDGs ) . n 2017 heef thetKoni nkr i j kderNeder l anden op hetHLPF haareer s t er appor taan I deVN aangeboden.Al sKoni nkr i j khebbenwedei mpl ement at i ev andeSus t ai nabl e Dev el opmentGoal s( SDG’ s )z oweli nonsei genl andal ss ameni ndeVer eni gdeNat i es onder s t eund.Dez e‘ Vol unt ar yNat i onal Rev i ew’( VNR) wer dv er wel komdal seeni nnov at i ef v oor beel dv ans amenwer ki ng:t us s endel andeni nhetKoni nkr i j kent us s enov er hedenen ander es t akehol der s . I n2022r appor t eer thetKoni nkr i j kgez amenl i j kt i j densdeHi ghLev el Pol i t i cal For um v andeVNdati nj ul i 20220pl aat v i ndt .

1. 9 GENDERSTUURGROEP I nheteer st ekwar t aalvan2020heef tdest uur gr oephetvoor ber ei dendwer kkunnen af r ondenom deont wi kkel i ngvaneengender bel ei dvoorAr ubat ekunnenbegel ei den. Di tomvat t ehetopst el l envandeTOR,RFP ,eval uat i ecr i t er i aeneval uat i ebl ad,t i j dl i j n voorbel ei dsont wi kkel i ngeni nvent ar i sat i evanr el evant eact or endi evoorhetpr oces moet enwor denbenader d.VanwegeCOVI D19enookhetgebr ekaanmi ddel enom eenconsul t anti nt ehur endi eeengender bel ei dvoorAr ubaz alschr i j ven,wer dhet aanwer vi ngspr ocespasi nnovember2020gest ar t . est mi ddel en beschi kbaaren was ber ei d vol l edi g de kost en van het De VN had r aant r ekkenvaneengenderconsul t antt edekken.Maarhetvi ndenvaneenconsul ent heef tl angergeduur d.I n 2021,hebben hetRegi onal e Coör di nat i e Bur eau van de Ver eni gdeNat i esvooronz er egi o( RCO) ,enUN Womenaangebodenom t echni sch advi est ebi edenen f ondsenbeschi kbaart est el l ent eront wi kkel i ngvaneengender bel ei dvoorAr uba.Aangest uur ddoordeGenderst eer i ngcommi ssi evanAr ubahebben z i j samenmetUNWomenvi aeenpar t i ci pat i efpr oces,dusmeti nputvanver schi l l ende act or en i n demaat schappi j ,gewer ktaan hetont wi kkel en aan heteer st e of f i ci el e genderbel ei dvoorAr uba. Ooki sereeni mpl ement at i eenact i epl aneneenmoni t or i ngenev al uat i epl anont wi kkel d, het geen een pr i meuri sv oorAr uba. HetGenderbel ei dz alt ergegel eghei dv an de i nt er nat i onal ev r ouwendagi n2022wor dengepr es ent eer d. T oenCOVI Dt oes l oeg,v oel dedeSDGs t uur gr oepz i chger oepeneenonder z oekt edoen om dei mpactv anCOVI D19op v r ouwent ebeoor del en.Der edenhi er v oorwasdat al gemeenbekendi sdatcr i s i s s i t uat i esv r ouwenenki nder enonev enr edi gz waart r ef f en. Del edenv andeGender s t uur gr oeps chr ev eneenTORenv er deel denhets chr i j v env ande v er s chi l l endedel env anhetr appor topbas i sv anhunexper t i s e.Di tr appor ti sv er v ol gens gedeel dmetdemi ni s t er r aad. Hetr appor twer dopgest el dt i j densdeeer st egol fvandepandemi eendaar om washet noger gmoei l i j kom denodi gegegevenst ever kr i j genom dei mpactvanCOVI D19op vr ouwenopAr ubat ebeoor del en.

1. 10 STAATSVEI LI GHEI D •Wet wi j zi gi ngl andsver or deni ngvei l i ghei dsdi enst ebr uar i2021z i j ndeaanpassi ngenaandeLandsver or deni ngVei l i ghei dsdi enst Op10f Ar ubawer kel i j khei dgewor den;dewi j z i gi ngenz i j nunani em doordeSt at envanAr uba aangenomen.Devoordedi ensteenhi st or i schmoment ,bet ekenti ndepr akt i j kext r a bevoegdheden,maarook meerver ant woor del i j kheden.Een concr eetgevol g van dewi j z i gi ngeni sdeui t br ei di ngvandeonder z oekscapaci t ei tvandeCommi ssi evan T oez i chtvanVDA.Onder z oeker skunnennubenoemdwor dent eronder st euni ngaan det oez i cht houdendewer kz aamhedenvandeCommi ssi e.Concr eetbet ekenthetdat meerper sonendanal l eendevoor z i t t ervandeCommi ssi evanT oez i chtnut oegang kunnenkr i j gent otdossi er svandedi enst . DeVDA heef tookmeerbevoegdhedengekr egenv . w. b.heti nz et t envanbi j z onder e i nl i cht i ngenmi ddel en.Hetkunneni nz et t envanar t .20ambt enar enbi jdegr ensi nnauw samenwer ki ngmetgr ensbewaki ngsdi enst en,maardaar naastver scher pt econt r ol eom der echt mat i ghei dvandewer k¬z aam¬hedenvandedi enstt ekunnengar ander eni sook eent oevoegi ng.Def ocusi n2021en2022l i gtopdei mpl ement at i evandegewi j z i gde l andsver or deni ng. Bi nnendi tkaderheef tdedi ens tz or ggedr agenv oorhetops t el l env anhetl ands bes l ui t ham t erz akev er ei s t env er z oekt oes t emmi ngt oepas s i ngbi j z onder ei nl i cht i ngenmi ddel en ( AB 2021 no.110)datui t ei ndel i j k op 19 j ul iges l agen wer d.Di tl ands bes l ui ti s v an es s ent i eelbel ang v oorde di ens tomdathetde t oepas s i ng v an de bi j z onder e i nl i cht i ngenmi ddel env anui teenr echt mat i gas pectmogel i j kmaakt . Naas tdei nt r oduct i ev andi tl ands bes l ui t ,heef tdedi ens tdet aakom dei nt er ner i cht l i j nen enpr ocedur est erui t v oer i ngv andear t i kel ent erz akedebi j z onder ei nl i cht i ngenmi ddel en opt es t el l en.Metdez eexer ci t i ei sbegonneni ndel aat s t ekwar t aal v an2021enz al i n2022 wor denv oor t gez et . Doorde wet swi j z i gi ng heef tVDA nu een ext r at aak,nl .hetopst el l en van een dr ei gi ngsi nschat t i ng( Dt aak) . •Publ i cat i ej aar ver sl agen Ondankseni get er ughoudendhei dvandedi enstom haarwer kpr ocessenenpr oduct i es publ i ekel i j kt e maken,heef tde di ensti n 2021 z or ggedr agen darhaarpubl i eke j aar ver sl agenvan2017t otmet2020beschi kbaargest el dz i j nopdewebpagi navan dedi enstwww. vda. aw.Dej aar ver sl agenz i j neenweer gavewaar aandedi ensthaar aandachtheef tbest eedgedur endedevoor af gaandej ar en.Hetj aar pl anvandedi enst , watl ei dendi svoordewer kz aamhedenvandedi ensti ndatbepaal dj aar ,wor dtal s gehei m ger ubr i ceer d. •Scr eeni ngvankandi daat mi ni st er s n2021wer denpar l ement s v er ki ez i ngengehoudeni nAr uba.DeVDAs peel teenbel angi j ke I r olbi jde s cr eeni ng v an kandi daat s mi ni s t er s .Nadatde v er ki ez i ngs r es ul t at en bekend war engemaakt ,endef or mat i eaf ger ondwer d,heef tdeVDA,conf or m hetLands bes l ui t v an9s ept ember2013,no.1,eens t aat s v ei l i ghei dger el at eer donder z oekgedaannaarde kandi daat mi ni s t er s .Di ts cr eeni ngs t r aj ectwasookhi s t or i s ch,daarhetdel aat s t ekeeri s dathetconf or m deLbham t oet s i ngges chi kt hei dkandi daat mi ni s t er sz ouges chi eden. Per1 j anuar i2022 t r ad de Lands v er or deni ng i nt egr i t ei tmi ni s t er si n wer ki ng,di e de genoemdeLbham v er v angt .

DeDi ens theef ti nhetkaderv andet oet s i ngv anges chi kt hei dv andekandi daat mi ni s t er s peraf z onder l i j kekandi daateenambt s ber i chtaandef or mat eurdoent oekomen. De Vei l i ghei dsdi enstAr uba doetonder z oek naaror gani sat i es en per sonen di e een dr ei gi ng vor men voordenat i onal evei l i ghei d.Hi er ondereen over z i chtvan de wer kz aamhedenvandedi enstbi nnende vast gest el deaandacht sgebi eden. •Aandacht sgebi eden: POLI TI EKGEWELDENTERREUR Onderdi taandacht sgebi edval l eno. a.i deol ogi eënenbewegi ngendi edoorhetdoel datz enast r evenaf br eukdoenaanhetvoor t best aanvandedemocr at i scher echt sor de, waar onder het gebr ui k van ondemocr at i sche met hodes om maat schappel i j ke ver ander i ngent eweegt ebr engen. Fundament al i smeenr adi cal i ser i ng: •T er r or i smeFi nanci er i ng:t . b. v .hetdef i ni t i efr appor tvandeNat i onalRi skAssessment overder i si co’ svan wi t wassen en t er r or i smef i nanci er i ng op Ar uba,heef tdedi enst comment aargel ever doverder olvandeVDA i nhetsi gnal er enenonder z oekenvan t er r or i smef i nanci er i ngt . o. v .der ol vandeNCTVIal scoör di nat ori nt er r or i smebest r i j di ng. •DeVDAi sal svei l i ghei dsdi ensti nst aati nl i cht i ngent ever z amel enent epr oducer en m. b. t .det er r or i st i schedr ei gi ng.DeNCTVIi seenbel ei dsmakermeteenI nt er pol t aak. POLI TI EKHEI MELI JKEBEI NVLOEDI NG Onderdi taandacht sgebi edval l enal l esoor t enact i vi t ei t endi edepol i t i ek-enbest uur l i j ke besl ui t vor mi ng kunnen beï nvl oeden en di e een bedr ei gi ng kunnen vor men voorde democr at i scher echt sor deeni nt egr i t ei tvanhetbest uur .Di taandacht sgebi edval tui t een i ndevol gendesubcat egor i eën: •Spi onage •Mi s br ui kPol i t i ek/ Cor r upt i e •Mi s br ui kf i nanci eel s t el s el Echt er ,omdatdesubcat egor i eëni ndepr akt i j kaar di g watover l appi ng metel kaar hebben,wor dendegedanewer kz aamhedenhi er onderbel i chtvanui tenkel especi f i eke onder wer pen. ti n 2021 cont i nuï t ei tgegev en aan onder z oeken om mogel i j kepol i t i eke DeVDA heef enhei mel i j kebeï nv l oedi ngv anui tbui t enl ands es t at el i j keact or env as tt es t el l en,di ti n s amenwer ki ngmetonz eNeder l ands ecol l egadi ens t .I ndez eonder z oekeni seraandacht v oordehi er bov engenoemde3s ubcat egor i eën. Venezuel a Desi t uat i ei nVenez uel abl i j f tnogaandachtvr agenvandedi enstaangez i enerr i si co’ s best aanvoordebel angendi ededi enstmoetbescher men,al smeder i si co’ sdi ede bel angenvanhetKoni nkr i j kr aken. De di enst heef t wer kz aamheden ver r i cht ger el at eer d aan het opvr agen van i nf or mat i er el evantvoordebeel dvor mi ngoverdr ei gi ngenvanui to. a.geor gani seer de dr ugscr i mi nal i t ei t ,mi gr at i eenont wi kkel i ngeni nVenez uel ai nhetal gemeen.Erz i j n pr oduct enver z ondenr i cht i ngonz ebel angendr ager senpar t ner sovergesi gnal eer de r i si co’ svoordegr ensvei l i ghei ddaarwaarhetnodi gwas. Bi nnenhetkaderv angeopol i t i ekebel angeni sgekekennaardebeï nv l oedi ngi nenv anui t Venez uel ai nr el at i et otder egi o.Daar naas tookdei nt er nat i onal er el at i esenbui t enl ands e pol i t i ekv anVenez uel a.Bi nnendi tkaderpar t i ci peer tdedi ens taano. m.deVCVenez uel a enhetVenez uel aCr i mi nal i t yConf er ence( VCC) .

I nt egr i t ei tvanbest uur Vanui tl okal eont wi kkel i ngenenonder z oekennaari nt egr i t ei tvanhetbest uurheef tde di enstwer kz aamhedenver r i chtn. a. v .ont vangenMOT door mel di ngen.Hi er ui tbl eekde noodz aakeenui t wer ki ngenonder bouwi ngt ehebbenvanhetbegr i p“ i nt egr i t ei tvan best uur ” . •I nf or mat i ebevei l i gi ng Deov er hei dmaakts t eedsconcr et er es t appenr i cht i ngdi gi t al i s er i ngv anwer kpr oces s en eni nf or mat i e.Al sgev ol gv andepandemi ez i j nwi jmetz ’ nal l en,ookbi nnendeov er hei d i nv er s nel det empodi gi t aal gaanwer ken.Di tbr engtr i s i co’ smetz i chmeemetnamev . w. b. demani erwaar opwor dtomgegaanmetov er hei ds gegev ens . Rubr i cer i ng: Bi nnen di tkaderi s,na vel ej ar en wacht en,ei ndel i j k door gang gekomen i n het opst el l en van een concept mi ni st er i el e r egel i ng en l andsbesl ui t aangaande r ubr i cer i ng van over hei dsgegevens ( dat a)en hetbevei l i gen van de ger ubr i ceer de over hei dsgegevens( dat a) .Dez eexer ci t i ei st eraanvul l i ng op deLandsver or deni ng bevor der i ngst aat svei l i ghei d,waar bi jdedi enstbel asti smett oez i chtopdenal evi ng vanhetbescher menvandeover hei dsgegevens.Bi jhetopst el l envandez esynopsi s i sdedi ensti ngespr ekmetDWJZt erz akedei nhoudel i j keaspect envangenoemde concept en. Cyber secur i t y: Bi nnenhetkadervanhetaandacht sgebi edCyber secur i t y ,i sdedi enstsi ndsei nd2020 gest ar t( eni n2021gecont i nueer d)methetcr eër envanz . g.weer ber i cht ent erz akehet onder wer p.Dez eweer ber i cht enwor dengedeel dmetz owel debel angendr ager svande di enstal smedemetdebedr i j venenent i t ei t endi edevi t al ebel angen( pr ocessen) vanhet l andbehar t i gen. Cyber secur i t yawar enesscampai gn: Dedi enstheef ti n2021act i efdeel genomenaanhetGl obalEf f or t sAdvocat i ng f or Cyber secur i t yandOnl i neBehavi orChangegedur endehetCyber secur i t yAwar eness Mont h( okt ober ) .Dedi enstmot t ohi er voorwas“ Yourdat ai syourpower ,andi tneedst o bepr ot ect ed.Theonl yf i r ewal l t hatr eal l ypr ot ect sagai nstcybert hr eat si syourbr ai n… t hi nkbef or eyoucl i ck! ” HetCy ber s ecur i t yAwar enes sMont hChampi onsPr ogr am i seens amenwer ki ngs i nz et v an z owelpr i v ébedr i j v en,ov er hei ds i ns t ant i es ,uni v er s i t ei t en,s t i cht i ngen,nonpr of i t or gani s at i esenper s onendi ez i chhebbengecommi t t eer dt othetpr ogr ammametal s t hema‘ DoYourPar t .#BeCy ber Smar t . ’Hetui t ei ndel i j kedoeli som bewus t wor di ngt e cr eër enbi j z owel per s onenal sor gani s at i esv . w. b.hetnemenenbehoudenv anmaat r egel s i . h. k. v .Cy berSecur i t y .Dedi ens t webpagi nawer dv oor z i env anv er s chi l l endemi ddel ent er bev or der i ngv aneengoedecy berhy gi ëne.Al l edi ens t enbi nnendeov er hei dwer denopde hoogt eges t el dv anonscampagne,enwer denv er wez ennaaronswebpagi naom cont i nu opdehoogt et ebl i j v env andeont wi kkel i ngeni ndi tkader . Nat i onaalCyber secur i t yst r at egi e: I nf ebr uar i 2021heef tdedi ens thetnat i onaal cy ber s ecur i t y s t r at egi es t r uct uuraangeboden aan de mi ni s t er pr es i dent .Di ts t r uct uur i s bel angr i j k om het i n het Mas t er pl an “ Repos i t i oni ngours ai l s ”act i epuntt erz akehetcr eër env aneennat i onal ecy ber s t r at egi e t ekunnenv ol br engen.Af gel openj aarheef tdedi ens t ,s amenmetNCTVI ,aandi ts t r uct uur gewer kt .Perj uni2021i sv anui thetmas t er pl ant r aj ect or ygr oup,gel ei ddoorFut ur a,een s t andv anz akenv er z ochtov erdi tact i epuntenaf ges pr okeni sdatwedi tact i epuntv er der z ul l enont wi kkel enmi ddel sdewegv anhett r aj ect or ygr oup.Bi nnendi tkader ,dr oegde di ens tz or gom maandel i j kseens t andv anz akent egev ent erz ake.

Wer kgr oepDat ashar i ng( r echt shandhavi ngsket en) : Vanafdet weedet otenmetbegi nvandevi er dekwar t aalvan2021heef tdedi enst deel genomeni nder echt shandhavi ngsket enaandat ashar i ng,ni etal sj ust i t i ël edi enst di ei nf or mat i ez alui t wi ssel enmetander edi enst en,maarvanui thetui t gangspuntvan hetbescher menvanover hei dsdat a. •Weer st andver hogi ngbi jvei l i ghei dsbevor der i ng Eenvandemeestbel angr i j keaspect envandedi enst wer kz aamhedeni shetz or gdr agen voordeweer st andver hogi ngbi jvei l i ghei dsbevor der i ngvano. m.devi t al epr ocessen vanhetLand.Di ti seendynami schpr ocesopz i ch,daaront wi kkel i ngenvandevi t al e pr ocessenni etst i l st aan.I n2020wer denAr ubaendehel ewer el dgeconf r ont eer dmet deCovi d19pandemi e.Bi nnendatkaderi sal l eswatt emakenheef tmethetonder cont r ol ehoudenvandepandemi eonder deel gewor denvandecr i si sst r uct uur ,eni nhet ver l engdedaar vanz i j nbepaal deonder del enal svi t aalbel anggecat egor i seer d,z oal s deAr ubaHeal t happ.Vanui tdedi ensti si ndeeer st ehel f tvan2021een2eassessment naargenoemdeappver r i cht .Daar naastheef tdedi enstookadvi esgegeveni . v . m.de z . g.vacunat hons. Bi jhetvan st ar tgaan van hetvacci nat i epr oces,begi n 2021,had de di enstde ver ant woor del i j khei d om bevei l i gi ngsadvi ez ent ever st r ekkenv . w. b.deopsl agpl aat s ent r anspor tvandeCOVI Dvacci n.I ndi tver bandi si nt ensi efsamengewer ktmetBRA, DVG,DOW,KPAenCEA.Dedi ensti sgecont i nueer dmethaarbevei l i gi ngbevor der ende advi esr olv . w. b.hetbescher menvandevacci nel adi ngendi evanui tNeder l and naar Ar ubawor dent oegez onden. enoot ,i nsamenwer ki ngmetNCTVIenKPAi smeer der emal engewer kt Opeenander aanr i si coanal ysesnaaraanl ei di ngvanbez oekenvanhoogwaar di ghei dsbekl eder svan o. a.hetKoni nkr i j k. VEI LI GHEI DSONDERZOEKEN( VO) De di enst voer t vei l i ghei dsonder z oeken ui t naar de bi j wet aangewez en ver t r ouwensf unct i es.Dehui di gel i j stver t r ouwensf unct i esdat eer tvan2006eni sur gent aaneeneval uat i eenher z i eni ngt oe. n2021heef tVDA1059ver z oekenont vangenvooreenvei l i ghei dsonder z oek,wati et s I mi nderdatr egul i eri s,vanwegedegevol genvandepandemi e. Ov erdej ar eni sdenoodz aakgebl ekenom enkel ef unct i ev andel i j staft ehal en,al s ook om ander ef unct i esopdel i j s tt epl aat s en.I ndez eaf wegi ngi sdedi ens tals i nds2019 bez i g methetev al uer en v an de hui di ge v er t r ouwens f unct i esbi jKI A,waar doorhet ui t v oer env andev ei l i ghei ds onder z oekenbi j KI At i j del i j kz i j ns t opgez et .I ndeeer s t ehel f t v an2021heef tdedi ens tder i s i coanal y s et erz akeKI Abev ei l i gi ngenv er t r ouwens f unct i e af ger ond. Si nds mei2021 i s VDA i n gespr ek metDRH v . w. b.de pr i or i t er i ng van VO’ s van di enst hoof den,di e nog ni etz i j n aangemel d vooreen vei l i ghei dsonder z oek,ofdi e i nmi ddel sal aaneenher haal onder z oekt oez i j n. •1ecr i t er i a:wer kenmets t aat s gehei menen/ ofgev oel i gei nf or mat i e; •Ookwaar nemer sdi eal l angbel as tz i j nmetdel ei di ngwor denmeegenomeni ndez e.Zi j hebbendez el f det oegangt oti nf or mat i eal seenf or meel di ens t hoof d; nv oer env anVO’ sopAni v eauenBni v eauv oordi r ect eur enendi ens t hoof den.Bni v eau •I i sv oordi edi ens t hoof denendi r ect eur endi eni etmets t aat s gehei menen/ofgev oel i ge i nf or mat i ewer ken.

SAMENWERKI NG Dedi enstwer ktsamenmetz owell okal eal si nt er nat i onal edi enst eneni nst ant i es.I nde eer st ehel f tvan2021heef tdedi ensteent i j del i j kel i ai songeï nt r oduceer d.Devoor mal i ge l i ai soni si nt er nover gepl aat st .Naasthetr egul i er er el at i ebeheer ,heef tdedi enstde vol gendepr esent at i esgegeven. nhetkadervaneenbez oekvandeat t achevandeDODFor cePr ot ect i onDet achment I eneenanal i stvandeAi rFor ceOf f i ceofSpeci alI nvest i gat i onswer deenal gemene pr esent at i egegevenoverdedoel st el l i ng,t aakst el l i ngvandedi enstenwatwi j doen. MesadeT r abaj ometDNI Col ombi a:Ver derheef tdedi enstookdeel genomenaande z . g.MesadeT r abaj odatdoorDi r ect i eBui t enl andseBet r ekki ngwor dtgecoör di neer d. Dedi ensti st r ekkervandemesadet r abaj odatovert er r or i smegaat .I ndeeer st ehel f t van2021i svanui tdedi ensti nvul l i nggegevenaandi tact i epunt .NaastdedoorDBB gecoör di neer desamenwer ki ng,heef tdedi enstander evi r t uel esessi esgehoudenmet DNI Col ombi at erver st er ki ngvanonz esamenwer ki ngeni nf or mat i eposi t i e. enstheef tookdeel genomenaandeCar i bbeanRegi onalI nt el l i genceConf er ence Dedi ( CARI C) ,voorheteer stvi r t ueel ,vanwege de pandemi e.De f ocus was op de post pandemi cdr ei gi ng,st at ef r agi l i t yf r amewor k,col l ect i onmanagementenenhanced domai n awar eness.Laat st genoemde bet r ef teen pr oj ecti n samenwer ki ng metde uni ver si t ei tFI U. thaarbev ei l i gi ngbev or der endet aakheef tdedi ens tdoor ganggegev enaanhaar Vanui r egul i er ev er gader i ngenmetv er s chi l l endedi ens t enendi r ect i esdi ebel as tz i j nmetv i t al e pr oces s env anbel angv oorAr uba.Bi nnendatkaderenv anui tdes i gnal er i ngs t aakz i j n v er s chi l l endeadv i ez en,endr ei gi ngs i ns chat t i ngenenweer ber i cht enopges t el dengedeel d metdedes bet r ef f endedi ens t en. I nhet4ekwar t aalheef tdedi ensteenpr esent at i ever z or gdoverhaarwer kz aamheden voordeMi ni st er r aad. Gedur ende hetj aarheef tde di enstver schi l l ende bez oeken gekr egen van z owel de z ust er -en col l egadi enst en,bi nnen hetkoni nkr i j k maarook van Canadese en Dui t sever t egenwoor di ger s.Naastdebez oekenwasdedi enstnauw i ncont actmet Amer i kaanse,Col ombi aansedi enst en,maarookmetl okal edi enst en,z oal shetOM, KPA,NCTVI ,DBB,APA,AAA,om maarenkel et enoemen. otsl ot ,i n2021z i j nookdi ver secont act engeweestmetdeNeder l andsez ust er di enst T i nvoor ber ei di ngopdeeval uat i evanhetgez amenl i j konder z oek.Deeval uat i evond ui t ei ndel i j kpl aat si nde4ekwar t aal van2021. Conf or m Cov i dv oor z or gs maat r egel enhebbendemees t ebes pr eki ngenpl aat s gev onden mi ddel sWebex-enZoompr ogr amma’ s . Ondanks het t ekor t aan per soneel ,vol br engt de di enst haar begel ei di ngen beoor del i ngsst r uct uurconf or m haari nr i cht i ngsst el sel .I n 2022 hooptde di enstde vacat ur est ekunnenver vul l en.

1. 11 VEI LI GHEI DSHUI SARUBA HetVei l i ghei dshui si sop24mei2018opger i cht ,al spl at f or m om i nt egr aalsament e wer kenbi j compl exepr obl emat i ek,aandevei l i ghei dvanAr ubadoorhetvoor komenen ver mi nder envanr eci di ve,over l astencr i mi nal i t ei t .DeMi ni st erPr esi denti sdevoor z i t t er vandehoogambt el i j kest uur gr oep. HetVei l i ghei ds hui sAr uba v oer tpr oces r egi e op de aanpak v an compl exe cas us s en, f aci l i t eer ten ont wi kkel tde ket ens amenwer ki ng,en v er z or gthetnet wer kbeheeren opbouw.Daar naas tf ungeer thetVei l i ghei ds hui sal skl ankbor denv r aagbaakv oorpar t ner s enpr of es s i onal s ,enheef teens i gnal er endeenadv i s er ender ol naardeov er hei d. npar t ner sz i j nBur eauLeer pl i cht ,Bur eauSl acht of f er hul p,Bur eauSost enemi , Deker Di r ect i eSoci al eZaken,Di r ect i eVoogdi j r aad,FCCA,Fundaci onGui aMi ,Fundaci onpa ManehodiAdi cci onAr uba,Fundaci onSal udMent alAr uba,Respal do,Kor psPol i t i e Ar uba,OpenbaarMi ni st er i e,Soci aalPsychi at r i sche Di enst ,St i cht i ng Recl asser i ng Ar uba,KI AenWi tGel eKr ui s. Het Vei l i ghei dshui sr i cht z i ch op de vol gende doel gr oepen: Ri si coj onger en; Veel pl eger s;Ver war deper sonen;Dubbel eDi agnosepr obl emat i ek;Dader s/ sl acht of f er s Rel at i oneelGewel d;Adul t o Mayor .I n 2021 i seen ni euwe doel gr oep t oegevoegd: ongedocument eer den. I n 2021 z i j n er159 ni euwe aanmel di ngen ger egi st r eer di n hetdi gi t aalcasus onder st eunendsyst eem.Di ti seent oenamever gel ekenmetdevoor gaandej ar en( z i e t abel ) .Ofdez egr oei komtdooreent oenamevandecompl execasuï st i ekofomdathet Vei l i ghei dshui sz i j nbest aansr echtheef tver wor venl at enwei nhetmi dden.

Overdeper i odevan4j aarvanhetbest aanvanhetVei l i ghei dshui sAr ubaz i j nereen t ot aalvan478casusi nbeel dgebr acht .Decasuï st i eki scompl exenmetpr obl emen op meer der el eef gebi eden. I n 2021 z i j nj eugdcr i mi nal i t ei t ; psychi at r i scheen ver sl avi ngspr obl emat i ekenr el at i oneel gewel ddemeestvoor komendevr aagst ukken.

CASUÏ STI EK

1. 12 RAADVOOROUDEREN( RAVO) I naugust us2019wer dpermi ni st er i ël ebeschi kki ngeencommi ssi ei ngest el ddi ez i ch moestbui gen overdei nst el l i ng van een ouder enr aad.De' T echni scheCommi ssi e Ouder enr aad'( TCO)heef teenr appor tgebr achtmetaanbevel i ngenr onddei nst el l i ng, i nr i cht i ng,doel -ent aakst el l i ng,maarookdebevoegdhedenenver ant woor del i j kheden vandeRaadVoorOuder en( RaVO) .DeRaVO z aleenopz i chz el fst aander aadwor den methaarei gent akenenbevoegdheden.I nz akedeeer st esamenst el l i ngvandeRaVO heef tdeTCO eenaanbevel i ngui t gebr acht . Deaf r ondi ngvandewer kz aamhedenmet bet r ekki ngt otdeRaVO z i j ni nmi ddel si nheteer st esemest ervan2021af ger ond. •Samenst el l i ng De RaVO z oal s de TCO het voor st el tz al best aan ui t7 l eden waar van 2 ver t egenwoor di ger svandeouder enbel angengr oeper i ngen,2ver t egenwoor di ger svan ni etgeor gani seer degr oeper i ngenen3deskundi gen.De3deskundi gel edenhoeven ni etperse( 60pl usser s)ouder ent ez i j nmaarz i j nl i dvandeRaVO opgr ondvanhun exper t i se;bi j voor beel deenger ont ol oog. De l eden van de RaVO wor den benoemd vooreen per i ode van 3 j ar en metde mogel i j khei dom voornogéénper i odet ewor denher koz en.I nmi ddel sheef tdeRaVO dekandi dat envooreer st esamenst el l i ngvandeRaVOui t genodi gdvooreeni nt er vi ew. Dekandi dat enwacht ennuopdei nwer ki ngt r edi ngvandeRaVOom f or meel al sl i dvan deRaVO t ewor denaangest el d. z i t t ervandeRAVOz al aanhetbegi nvanel kkal ender j aareenj aar pl anni ngaan DeVoor deMi ni st eraanbi edenwaar i nwor dtui t gel egdoverwel keonder wer pendeRaVO z i ch z albui gen,gest r eef dwor dtnaarmi ni maal6t ot8onder wer pen.I nopdr achtvanéén ofmeer der edemi ni st er skandeRaVOgevr aagdeenadvi es/ r appor tui t br engenofeen speci f i ekonder z oekkunnenver r i cht en.Di tz al daneenvandeopdr acht enver vangen. Aan hetbegi n van hetkal ender j aarmoetde Voor z i t t ervan de RaVO ookver sl ag ui t br engenvanhetf unct i oner envandeRaVO overdevor i geper i ode. unct i oner en van de RaVO i s een r egl ementvan or de opgest el d waar i n Voorhetf aandachtwor dtbest eedaandeondermeerhoedel edenvooreenni euweper i odevan deRaVOwor denbenoemd,quor um ver ei st e,dewi j z evanver sl agl eggi ng,deevent uel e t ussent i j dsever vangi ngvanl edendi eni etf unct i oner en. st euni ngvoordeRaVOz al hetSecr et ar i aatvandeSERwor dengebr ui kt . Voordeonder Om di tmogel i j kt emakenz al hetLandsbesl ui tvanhetSecr et ar i aatvandeSERwor den aangepast .Bovendi en z i j n ervoor nemensom hetSecr et ar i aatvan de SER ui tt e br ei denom ander et akent ever r i cht ennaastdeonder st euni ngvandeRaVO,z oal sde Mi gr at i er aad( Mi gRa) ,GOAendeSt at envanAr uba. DRH wer ktaandel aat st ehandvanhetconcept i nst el l i ngbesl ui tSi nds20sept ember 2022,debeedi gi ngvanhetni euwekabi netWever Cr oes2,i seenmi ni st erspeci f i ek bel astmetouder enz aken,eni shetdossi erRaVO over gedr agennaardez emi ni st er .

1. 13 BI JZONDERECOMMI SSI ES2020

•Commi ssi eSeksueelMi sbr ui kmi nder j ar i gen I n2019i sdez eCommi s s i ei nhetl ev enger oepenom opmul t i di s ci pl i nai rni v eaunat e gaanhoedepr ocedur esendewet gev i ngaangepas tmoet enwor den,t enei ndet ekomen t othoger es t r af f en.I n2020z i j nerv er s chi l l endemas s al edemons t r at i esgeor gani s eer d, waar bi j aandachtv oordi tt hemai sgev r aagd. s s i eheef tdeel genomenaandi v er s eges pr ekkenmetdi v er s es t akehol der sen DeCommi l edendi epar t i ci per enaanhetSoci aalCr i s i sPl anonderl ei di ngv andeDi r ect i eSoci al e Zaken.DeCommi s s i ei sv er heugdt econs t at er enhoev el ewer keri sv er r i chtopdi tgebi ed doordev er s chi l l endemi ni s t er i es .

I n2020z i j ndes t af maxi mav er hoogd.Hets t r ev eni ss i nds di endatdehoger es t r af f endoor r echt er swor denopgel egd.Om di tt eber ei kenmoethetgehel epr ocess nelenef f i ci ent v er l open. ndet weedehel f tv an2020heef tdeCommi s s i ebes l ot enom eenext er nedes kundi ge, I Cor ner s t oneCons ul t ancy ,i nt ehur enom eenonder z oeks documentopt es t el l en.De opdr acht nemerheef t ,opgr ondv andei nputv andecommi s s i el edeneens t ar t document gemaaktwel kehetv er l oopv anhetCPS –Chi l dPr ot ect i onSer v i ce( hets y s t eem v an ki nder bes cher mi ng) i nkaar theef tgebr acht .I n2021i s ,ondanksdeCOVI D19pandemi e, v er dergewer ktaandi tonder z oek,enhetei ndr appor twor dtbegi n2022opgel ev er d. ber ei di ngenz i j nget r of f enom eenTVpr ogr ammaFORUM bi j T el eAr ubat est ar t en, Voor maardoordeCOVI D198pandemi ekonni etver dergewer ktwor denaandi tpr oj ect . Ooki si n2021deeer s t ehandgel egdaanheti nv oer env aneent el ef oonnummer ,s peci aal v oormel di ngenv ans exueel mi s br ui kv anki nder en,enom adv i esenr aadt egev en.

De commi ssi e heef tnaaraanl ei di ng van ont vangen si gnal er i ngen en kl acht en,i n t ussent i j d,di ver sever z oekeni ngest uur ddi ei nbehandel i ngz i j nbi jdever schi l l ende mi ni st er i es.I ndemaandendi edecommi ssi ebest aat ,heef tdecommi ssi eget oond best aansr echtt ehebben. Hethoef tgeenbet oogdatdeCommi ssi e,endever schi l l endemi ni st er i es,veel ener gi e best edenaanhetbest r i j denvanhetpr obl emeenendesi mpt omen.Echt er ,degr oot st e wi nstz i ti npr event i e.Gebl ekeni sdati nmeerdan90% vandegeval l en,dedadervan sexueelmi sbr ui kvanki nder en,i emandi si ndedi r ect eomgevi ngvandeouder sof ver z or ger s.I n2022z ul l endewer kz aamhedenvoor t gez etwor den,enz almeernadr uk wor dengel egdoppr event i e.

•Commi ssi eSoci alassessment ;Onder zoekpr ocedur esRi shandr oh Anast aci aenEugeneFr ans Dez ecommi s s i eheef ti nkaar tgebr achtwel kepr ocedur esr ondom demel di ngen,de z or gendedoodv andez et weej ongenshebbengef unct i oneer denwel kepr ocedur es ni ethebbengef unct i oneer d. Aandehandv andebev i ndi ngenz i j naanbev el i ngengedaan di eaandemi ni s t er sbel as tmets oci al ez aken,j us t i t i eenonder wi j sz i j naangeboden. Dewer kz aamhedenv andeCommi s s i ez i j ni nmi ddel saf ger ondeni shetnudet aak v andemi ni s t erbel as tmets oci al ez aken,j us t i t i eenonder wi j som t eov er wegenhoede aanbev el i ngenopdemees tef f ect i ev emani erui t gev oer dkunnenwor den.

•Commi ssi eI ncl usi evanmensenmetspeci al ebehoef t en I n2019i sdez ecommi s s i ei nhetl ev enger oepenom mul t i di s ci pl i nai rt ewer kenaan i ncl us i ev anper s onenenmets peci al ebehoef t engedur endedegehel el ev ens cy cl us .I nhet begi nv an2020z oudenDi r ect i eOnder wi j senI ns pect i eOnder wi j seenonder z oeks r appor t ops t el l enmetbet r ekki ngt otdet oel at i ngv anki nder enmets peci al ebehoef t ent othet r egul i erkl eut er onder wi j s .Ookz ougewer ktwor denaanVoor t gez etSpeci aalOnder wi j s ( VSO) . DoordeCOVI D19pandemi eendef i nanci el eui t dagi ngenhebbendez ewer kz aamheden v er t r agi ngonder v onden.Eri swel doorder eger i ngv oorgez or gddatdes t udent endi ena ScolDununmannogbehoef t ehebbenaanv oor t gez etonder wi j s ,dez eeenpl ekkr egen bi jMochi l aCr eat i v o.Hetbet r ef t10s t udent en.Hi erwor dendes t udent enmets peci al e behoef t ev oor ber ei dv oordear bei ds mar kt ;eri seens peci aal cur r i cul um v oorhuni nel kaar gez et .Decommi s s i ebl i j f tv anmeni ngdatonder wi j sheelbel angr i j ki sv oordei ncl us i een v or mi ngv anki nder enmets peci al ebehoef t en. n2021i sMochi l aCr eat i vogest ar tmeteenaccr edi t at i epr ocesvoorwatbet r ef thet I cur r i cul um di eaandez est udent enmetspeci al ebehoef t enwor dtaangeboden,het pr ocesi snui neenver gevor der def aseenmenver wachteenposi t i efr esul t aat .I n2022 z al ver dergewer ktwor denaandeover i geaspect envani ncl usi e.

•Commi ssi e‘ Kent aBet i co’ Dez ecommi ssi ei si n hetl even ger oepen om document at i emat er i aal voort eber ei denoverde r olvanBet i coCr oesi ndet ot st andkomi ngvan deSt at usApar t evanAr uba.Decommi ssi eheef t i n 2020 een websi t e gel anceer d,metdaar op ni euwmat er i aal datosont wi kkel dspeci aal voor st udent en.www. bet i cocr oes. aw. 35

I n2021hebbendeeer s t ef or mel eges pr ekkenpl aat s gev ondenmetDi r ect i eOnder wi j s om hetpr ocesopt es t ar t enom deges chi edeni sv anBet i coCr oesi nhetcur r i cul um opt e nemen.I n2021z i j nookni euwedocument ai r esgemaakt ,t ernagedacht eni sv anBet i co Cr oes . erv i er i ngv an35j aarSt at usApar t eheef tdecommi s s i ehaarbi j dr agegel ev er daande T or gani s at i ev andeConf er ent i e35j aarSt at usApar t e,v . w. b.der ol di eBet i coCr oeshi er i n heef tges peel d.Deconf er ent i ewaswasogel i j kgemaaktdankz i jdeMi ni s t erv anCul t uur , enwer deengr oots ucces .Voor af gaandaandeConf er ent i ewer denenkel ev oordeSt at us Apar t ebel angr i j keact or endoordeMi ni s t erPr es i dentui t genodi gdom huner v ar i ngent e del enov erdes t r i j dom deSt at usApar t e. tdeConf er ent i epl aat sgevonden,i nhybr i devor m,i nkl ei ne Op23november2021heef kr i ngi nhetmar r i ot tHot el ,endi r ectui t gez ondenvi alsoci al emedi aenl okal et el evi si e. Ti j denst oespr aken,opgenomeni nt er vi ewsenpannel di scussi es,i sst i l gest aanbi j waar t oenwewar en,waarwenuz i j n,enwaarwi j naar t oewi l l en,al sl and. Veel meerkondecommi ssi ei n2021ni etdoenvanwegedeCOVI D19pandemi eende gevol gendaar van,maardewer kz aamhedenz ul l eni n2022voor t gez etwor denom de her i nner i ngenvanBet i cot ever eeuwi gen.

•Act i ecomi t éHondenver or deni ng Opv er z oekv andeMi ni s t er Pr es i dentheef tdei nges t el deadv i es commi s s i ei nmaar t2019 eenNat i onaal Pl anv anAanpakv andeSt r aat hondenpr obl emat i ekopges t el d,i ncl us i efde aanpakv anhetaf maakhokendeHondenv er or deni ng,wel kei nj uni 2019i sgoedgekeur d doordeRaadv anMi ni s t er s . Hetbi j di t‘ Nat i onaal Pl anvanAanpakHondenpopul at i ebeheer ’i ngest el deact i ecomi t é heef ti n2020o. a.er voorgez or gddateri nvul l i ngaandewetwer dgegevendoorhet cr eër envaneenbewaar pl aat som hondeni nbewar i ngt ekunnenst el l enz oal sdewet di tvoor schr i j f t . Di ti sgedaandoorhetaf maakhokom t ebouweni neenhondenpopul at i ebeheer cent r um –Cent r odiCont r oldiCacho–wel i swaareenkl ei nschal i gbegi n,maarwelhoognodi g omdatdi tni eti sgedaansi ndsdei nwer ki ngt r edi ngvandeHondenver or deni ngop1 j anuar i 2015.Dei naugur at i evandi tcent r um al seenbeheer deCCCvondpl aat sop1j ul i 2020. j f er sbet r ef f endehetaant alhondendatoverhetl aat st ehal f j aarvan2020aan Deci hetCCC i saangeboden,enhetper cent agehi er vandati sgeëut hanaseer d,z i j nr eeds gepubl i ceer d( t ot aal221honden/eut hanasi e47%) .Deci j f er soverhethel ej aar2021 z i j nal svol gt :550hondenaangebodenwaar van311hondenger ed. Mi nderdan dehel f tvan deaan hetCCC aangeboden honden i sgeëut hanaseer d ( eut hanasi eper cent agevan39%) ;di ti sookmi nderi nver gel i j ki ngmet2020.Deander e 61% z i j nofgeadopt eer d( 2%)en/ oft ussent i j dsgepl aat st( 59%)bi jst i cht i ngendi eal eendef i ni t i efni euw t ehui svoordez ehondenhebbengekr egen,ofdaarnogopz oek z i j n. Ooki sopv al l enddateri n2021meers t i cht i ngennaarhetCCC z i j ngekomen.Dev r aag bl i j f thoev eel hondendoordeVet er i nai r eDi ens tt hui swor dengeëut hanas eer d,ofhoev eel hondeni ndemondiwor dengedumpt .Erz i j nv el ev i deobeel denv anhetdumpenv an di er enbi j hetCCCt i j densur endathetCCCges l ot eni senaanpakhi er v ani sookgewens t . Hets t r ev eni som heteut hanas i eci j f ernogv er dert ev er mi nder en,maardaar v oori sde hul pv ani eder eennodi g. 36

Vol gensdeMemor i evanT oel i cht i ngvandeHondenver or deni ngmogenhondendi ez i ch opdeopenbar ewegbevi nden,wor dengevangeneni nbewar i nggenomen.Daar t oe i si n2021eenDogCont r olUni topgez eteni napr i lgeï naugur eer d,t ez amenmetdei n 2020doordeMi ni st ervanJust i t i ebeschi kbaargest el deennaart hemagedesi gneer de best el bus. n2020ui t gebl evenkr i t i ek,doormetnamet oer i st en,ophetbel ei d( ofhetui t bl i j ven Dei vanbel ei d)vander eger i ng,i ssi ndsheti nact i ekomenvandi tDCU hel aasher vat . Demeni ngenz i j nver deel d –aandeenekantheb j eeengr oep di ebl i ji smetde aanpakvandepr obl emat i ekenaandeander ekanthebj eeenkl ei ner egr oepdi ede handhavi ngsver pl i cht i ngvandeover hei dni etbegr i j ptofni etwi l begr i j pen.Expor t ,met namenaardeVer eni gdeSt at en,i sookgecompl i ceer dergewor deni n2021enl okal e adopt i esvi el enal t i j dalt egen.Nudathett oer i smeweeri sopgepi ktkunnent oer i st en al weereenhondadopt er enendi emeenemennaarNeder l and( ofVS) . I nmi ddel sz i j ndeopr oepi ngspr ocesver bal enover t r edi ngHondenver or deni ng( OPV) ui t gepr i nt ,waar doorhetbevoegdgez agsnel l erenef f ect i evert ewer kkangaanendi t wor dtwelal spr et t i ger var en.T erext r ai nf or mat i e:voor noemdeci j f er svanhetCCC ( adopt i eeneut hanasi e)z i j ni ncl usi efdedoordeDCUopgepi kt ehonden. I n2021i shetBur eauCi t yI nspect or( BCI )of f i ci eelbel astmetdehandhavi ngvande Hondenver or deni g,enhetBur eaui sver st er ktmetambt enar envanander edi enst en. Ander eact i esonder nomeni n2021i . h. k. v .di tNat i onaal Pl anz i j n: -hetbl i j v enbenadr ukkendathetpr obl eem v ans t r aat hondenal l eenopgel os tkanwor den i ndi endeei genar env andez ehui s di er env er ant woor del i j kerwor den;haaleenhui s di er al l eenal sj ev oorhetdi ergedur endez i j nhel el ev enkuntz or gen,z oekander seenander e hobby ; -voor l i cht i ngbl i j vengevenvi adei n2020geopendeFBpagi naSt i maMiMascot a,en ookhetui t l okkenvanadopt i evandenaarhetCCCgebr acht ehonden; si nsamenwer ki ngmetver schi l l endeover hei dsambt enar eneenconcept pr ot ocol -eri opgest el dal seenmogel i j kemani ervani ndel i ngvandecat egor i eënmel di ngeni . v . m. dehondenpr obl emat i ekdi ebi nnenkomenvi aKPAen/ ofBCI( mi shandel i ng/over l ast/ bi j t i nci dent ) ;

-eri si n2021weder om eent ekenwedst r i j dgeor gani seer d,dez ekeeri nsamenwer ki ng metPostAr ubaNV ,voorbasi sschool ki nder en di eal l emaalui t4 t hema’ smocht en ki ez en;1t ekeni ngi spert hemaui t gekoz envoorde4post z egel sdi eui t gebr achtz ul l en wor denr onddi er endag2022;ooki sereenkl eur wedst r i j dvoorkl eut er sgeor gani seer d i nsamenwer ki ngmetAr mandoGoedgedr agenCompr aNV/Pur i nametal st hema “ houdtvanj ehui sdi er ” ; -eri si n2021eenni euw kabi netgevor md,endi er enwel z i j ni sf or meelover gedr agen aandemi ni st ervannat uur .Hetdossi er“Nat i onaalPl an”i sover gedr agenaancol l ega mi ni st ert ercont i nuer i ng.HetNat i onaal Pl ani sgeact ual i seer denaangez i endeaanpak van z wer f kat t en ali smeegenomen i n hetNat i onaalPl an Hondenpopul at i ebeheer , i s di t pl an of f i ci eelher noemd t ot Nat i onalPl an f or St r ay Ani mal s( Nat i onaal Popul at i ebeheer si ngspl an voorSt r aat di er en Ar uba) .Over hevel i ng van een bedr ag vandebegr ot i ngvoorhetj aar2021vooreenpr oj ectdatgeendoor gangmeervondi n 2021,i si ndeRaadvanMi ni st er senooki ndeSt at envanAr ubagoedgekeur dt . b. v .de st r aat di er enpr obl emat i ekenhetwel z i j nvandi er en. I n 2022 z alv er der wor den gewer kt aan o. m. de nodi ge aanv ul l i ngen aan de Hondenv er or deni ng, het r eal i s er en v an een goede communi cat i e t en behoev e v an de DCU en KPA,de i nputv an l ei di nggev enden bi nnen KPA bet r ef f ende het s amenwer ki ngs pr ot ocolv oordeaanpakv anhoar der s ,heti nt r oducer env aneencent r aal mel dnummerv oorhetadequaatkunnenaf handel env anhondenkwes t i es ,hetcent r aal dat abes t andv ooral l ehonden,hetv er z or genv anmeeri nf or mat i e-eneducat i emat er i aal bet r ef f endeadopt i ev anhui s di er en,s t er i l i s at i e/ cas t r at i ev anhui s di er en,v er ant woor del i j ke hondenei genaar s chapenhetui t br ei denv andedi ens t v er l eni ngv anhetCCC.

311 HONDEN GERED VANUI T CCCI N 2021 Eri seenDogActShel t er ,eri seenDog Cont r olUni tenBur eauCi t yI ns pect ori s of f i ci eel aangewez en.Voors ommi gecr i t i ci l i j ktdi tni etv eel ,maarookcr i t i cimoet en t oegev endathetv oorheteer s ti si nde ges chi edeni sv an Ar uba datz ov eeli s gedaanophetgebi edv andi er enwel z i j n. i j nernogni et ,maarwehebbenwel Wez bel angr i j kes t appengenomen.

1. 14 KOSTENBUREAUMI NI STERPRESI DENT I nhetRegeer akkoor d“ Hunt oPaAr uba”i saf gespr okendatdeMi ni st er si nhetKabi net Wever Cr oesmetmi nderper soneelz ul l engaanwer kendandevoor ganger s.Eri s af gespr okendatel kmi ni st er i emaxi maal 25medewer ker sz al aant r ekkeneni n2018i s voorhetMi ni st er i evanJust i t i eVei l i ghei denI nt egr at i ehetmaxi mum ver hoogdt ot30 gel etopdecompl exi t ei tvanhetmi ni st er i e. Hetper s oneel s bes t and v anhetbur eauv andeMi ni s t er Pr es i dentt el deei nd 2021,21 medewer ker s ,eenv er s chi l v an126mi nderdandev or i geMi ni s t er Pr es i dent .Hetdaar mee bez ui ni gdbedr agi sAf l .8. 980. 709, ,of t ewel79%.Hi er meeheef tdeMi ni s t er Pr es i dent r ui ms choot sv ol daanaandeaf s pr aakgemaakti nhetRegeer akkoor d.

Ookdeov er i gekos t env anhetBur eauv andeMi ni s t er Pr es i dentz i j nbedui dendl ager ,met nameder ei s -env er bl i j f s kos t en,dekos t env anv oor l i cht i ngenpr omot i eendekos t eni n v er bandmetl eas ev anv oer t ui gen.Zoi sondermeerookbes l ot enom t ebes par enopde pos t‘ v oor l i cht i ngenpr omot i e’doormeergebr ui kt emakenv andedi ens t env anBUVO. er l agi ngv andez ekos t enal l eenall ev er eneenbes par i ngop v anAf l .1, 075, 891 Dev v er gel ekenmet2017,of t ewel 88%.Al hoewel hetbur eauv andeMi ni s t erPr es i dents i nds okt ober2020i sbel as tmeteenander ez war emi ni s t er i e,ROI M,z i j ndebur eaukos t endus ni etges t egen,enz i j nnogs t eedsbedui dendl agerdandev oor mal i geMi ni s t erPr es i dent .

“

Wi t ht headopt i onoft he2030Agendaf or Sus t ai nabl eDevel opment , 193Uni t edNat i onsMemberSt at es pl edgedt oens ur e ‘ noonewi l lbel ef tbehi nd’andt o ‘ endeavourt or each t hef ur t hes tbehi ndﬁr s t ’ . 39

2 I NTEGRI TEI T

2. 1 ALGEMEEN T otder eger i ngs wi s s el i ngi ns ept ember2021washetops t el l env anbel ei dt otwaar bor gen enbev or der env andei nt egr i t ei tbi nnendeov er hei dendeaandeov er hei dv er bonden i ns t el l i ngenenbedr i j v en,éénv andeaangel egenhedendi et otdez or gv andi tmi ni s t er i e behoor de gedur ende het Kabi netWev er Cr oes 1.I n hetni euwe kabi netz i j n dez e aangel egenheden ov er gedr agen aan deMi ni s t erv an T r ans por t ,I nt egr i t ei t ,Nat uuren Ouder enz aken. HetKabi netWever Cr oesIst el deal spr i or i t ei t enhetont wi kkel enendeui t voer i ng vaneenI nt egr i t ei t sbel ei d.Di tbel ei di sgebaseer dopdr i ebouwst enen: 1.Bur eauI nt egr i t ei t ,i nmi ddel soper at i oneel 2.Cor por at eGov er nanceCode,waari n2019eenbegi nmeei sgemaakt 3.I nt egr i t ei t skamer ,vanwegef i nanci el eui t dagi ngenwer ddi tpr oj ectnaar2022e. v . geschoven Deeer s t et weez i j ngedur endedez eper i odeger eal i s eer d;erv ol gthi er naeenui t v oer i ge ui t eenz et t i ngv andewer kz aamheden. I nt egr i t ei t skamer DeMi ni s t erbel as t i ngmetI nt egr i t ei theef tdeCommi s s i ev er s t er ki ngdemocr at i s chbes t el i n2019bel as tmetdet aakv andei ns t el l i ngv andeI nt egr i t ei t s kamer .DeI nt egr i t ei t s kamer z albel as twor denmethett oet s t env an( omv angr i j ke)bes l i s s i ngenv andeReger i ng,op i nt egr i t ei ti ndepr oces s en. andvoor waar denvoordei nbeddi ngvandeI nt egr i t ei t skamervol genui teeneer st e Der advi esvanRaadvanAdvi esi nz akedei nst el l i ngeni nbeddi ngvaneenI nt egr i t ei t skamer . Vol gens hetadvi es i s voorhetwel sl agen van een I nt egr i t ei t skamereen i nt egr aal i nt egr i t ei t sbel ei dnodi generdi eneni nt egr i t ei t sbevor der endemaat r egel engenoment e wor den. OmdatdeI nt egr i t ei t s kamereenz ogenaamdv as tcol l egev anadv i esz alwor dendatz i j n cons t i t ut i onel ebas i sheef ti nHoof ds t ukI Vv andeSt aat s r egel i ngv anAr uba,behoef tv oor dei ns t el l i ngv aneenI nt egr i t ei t s kamerdeSt aat s r egel i ngni ett ewor dengewi j z i gd:dez e kenti mmer sal eenbas i sv oorder gel i j kecol l eges . 40

Di tmaakthetwet gevi ngst r aj ecteenvoudi ger .I nver bandmetdef i nanci el eui t dagi ngen i n2021kondengeenmi ddel enbeschi kbaarwor dengest el dvoorhetopst ar t envandi t t r aj ect .Get r achtz al wor denom di tpr oj ecti n2022opt est ar t en. •I ni t i at i evenvandeSt at envanAr uba:Ombudsman,Fi nanci er i ngPol i t i ekePar t i j en enI nt egr i t ei tenScr eeni ngvanMi ni st er s -Landsver or deni ngOmbudsmanenKi nder ombudsman ept ember2020heef tdeSt at endez el ands v er or deni ngunani em aangenomen.Het Op9s waseeni ni t i at i efv anal l ef r act i esi ndeSt at en.Del ands v er or deni ngt r eedti nwer ki ngop eenbi jl ands bes l ui tt ebepal ent i j ds t i p.Dei nwer ki ngt r edi ngz alwor denaf ges t emdmet dei nwer ki ngt r edi ngv anT r anche1,waar meeonderander edecons t i t ut i onel ebas i sv an deOmbuds manal sHoogCol l egev anSt aatwor dtger eal i s eer d.Hetdoelwasom dez e v er anker i ngi n2021t eber ei ken,echt erz oal seer deri sopgemer kt ,i sdebehandel i ngi n deSt at enges chor s t . -Landsver or deni ngpol i t i ekepar t i j en Dez el ands v er or deni ngi si ns ept ember2020opi ni t i at i efv andeMEPf r act i ei ngr i j pend aangepas tmetr egel s ,env oor waar denv oordef i nanci er i ngv anpol i t i ekepar t i j en.Dez e wi j z i gi ngen z i j n bi jAB 2020 no.153 gepubl i ceer d,en z i j n meti ngang v an 1 j anuar i 2021i nwer ki ngget r eden.Di theef ter t oegel ei ddatdeEl ect or al eRaadgedur endede v er ki ez i ngen2021r eedsdenodi gewet t el i j ket ool st otdi ensbes chi kki nghad,om pol i t i eke par t i j enaant es chr i j v eneni nf or mat i eopt ev r ageni nz akedonat i esenf onds wer v i ngv an depol i t i ekepar t i j en,env andei ndi v i duel ekandi dat en.Di ti sookdaadwer kel i j kges chi ed. -Landsver or deni ngI nt egr i t ei tMi ni st er s tdeSt at envanAr ubadeLandsver or deni ng I nt egr i t ei t Op 17december2021heef Mi ni st er sgoedgekeur d.Hetbet r ef teeni ni t i at i efwet gevi ngvandef r act i eMEP om r egel sen pr ocedur esi n een l andsver odeni ng vastt el eggen di e gevol gd moet en wor denbi j descr eeni ngvankandi daatmi ni st er s,ent i j denshetambtvanmi ni st er .Het f ei tdateropdatmomenteenver dacht ei neengr ot ecor r upt i ez aak,l i dvandeSt at en was,heef tdevr aagopgewor penofookl edenvandeSt at eneenz eker escr eeni ng moet endoor l open.Ener z i j dsi shetni etwensel i j kom beper ki ngenopt el eggenaan devol ksver t egenwoor di ger ,maaraandeander ekanti svr i j weli eder eeni nAr ubahet er overeensdathetni etwensel i j ki sdati emanddi evancor r upt i ewor dtver dacht ,l i d vandeSt at enkanwor denofbl i j ven.Hetant woor dopdez evr aagi snogni etgegeven. Dez el andsver or deni ngi sop1j anuar i 2022i nwer ki ngget r eden. -OECD/ UNDPGover nanceHUB I n2019heef tAr uba,al seni gl and i ndez er egi o,deel genomenaanhetUNDP-en OECDpr oj ectop deGover nanceHUB ( SDG16) ,metdebedoel i ngom mi ddel shet “ Gover nmentHub I ni t i at i ve” concr et e mani er en t e vi nden om pr oj ect en omt r ent deugdel i j kbest uurmetder eger i ngvanAr ubai nander eSI DS opt est ar t en.Hel aas heef tdeUNDPdi ti ni t i at i efaf gez egdi . v . m.deCovi dpandemi e,maarel ement enui tdi t i ni t i at i efwer denwel af z onder l i j kopgepakt .ZohebbenAr ubaendeOECDop11maar t 2021samendewor kshopgeor gani seer d“ Ensur i ngasust ai nabl eCOVI D19r ecover yi n Smal lI sl andDevel opi ngSt at es( SI DS) ,ar egi onalconsul t at i onandknowl edgeshar i ng wor kshop” . DeMi ni st erPr esi dentvanAr ubaheef tdewor kshopgeopend,enAr ubaheef tconcr et e st appengepr esent eer dhoe–ookgedur endedepandemi eendeweder opbouw –het heel bel angr i j ki som t ebeschi kkenoverst er keenz el f st andi gei nst i t ut en,endeugdel i j k best uur ,al shetgaatom deui t voer i ngvandesust ai nabl edevel opmentgoal s. Ondeugdel i j kbest uuri si mmer seenvandegr oot st ekwet sbaar hedenvandeSmal l r edenmoet enwor den. I sl andsDevel opmentSt at es,di edoormi ddel vanSDG163,best HetOECDheef tdez eAr ubaeventopgenomeni nhetj aar ver sl agvandeOECD.

2. 2 BUREAUI NTEGRI TEI TARUBA( BI A) Metdei nv oer i ngenoper at i onal i s er i ngv anhetBur eauI nt egr i t ei tAr ubawor dtbi j gedr agen aandei mpl ement at i ev anhetUNAnt i Cor r upt i ev er dr ag,enev eneensaander eal i s er i ng v andeUNSus t ai nabl eDev el opmentGoal nr .16‘ Peace,Jus t i ceandSt r ongI ns t i t ut i ons ’ . •Wer kzaamheden Hetvoor nemenvanhetBur eauI nt egr i t ei tAr uba( BI A)wasom i nhetj aar2021vanst ar t t egaanmetdebewust wor di ngscampagne.Erz oueengedr agscodewor denont wi kkel d di eal sui t gangspuntz oudi enenvoordez ebewust wor di ngscampagneenvooreen pi l ot pr oj ect . Aanhetpi l ot pr oj ectz oudenbi j eenaant al ov er hei ds or gani s at i eseeni nt er nemel dr egel i ng wor denopges t el deni ngev oer donderbegel ei di ngv anhetBI Ahet geengepaar dz ougaan metheti nt r oducer env aneenaant al ni euwe“ r ol l en”z oal sdi ev andev er t r ouwens per s oon endei nt er neonder z oeker . Echt er ,vanui tz owelover hei dsmedewer ker sal sbur ger sbl eekdebehoef t et ebest aan om i nci dent endi ez i jaanmer kt enal sver moedel i j kei nt egr i t ei t sschendi ngent emel den bi j hetBI A.Om dez eent oekomst i gemel di ngenopadequat emani eraft ehandel enen gez i enhetz eerger i ngeper soneel sbest andvanhetBI Adi et oenui tt weemedewer ker s best ond,wer ddef ocusver schovenvandebewust wor di ngst aakvanhetBI Anaardi e vanhetmel dpunt .Eri seenmel dpr ocedur eont wor peneneri seenst ar tgemaaktaan hetopst el l envaneenonder z oekspr ot ocol . Hi er bi ji s een benchmar ki ng ui t gevoer d naarde pr ocedur es en pr ot ocol l en van gel i j ksoor t i geor gani sat i es.Ver vol gensi serom deskundi gadvi esgevr aagdaaneen vakexper tdi er ui mekenni sener var i ngheef topdi tgebi edenookor gani sat i esi n Neder l and ender egi oheef tonder st eund bi jo. a.hetopst el l envanpr ot ocol l enen pr ocessen( t eri nf o:hetconcept onder z oekspr ot ocoli st hansbi jdekl ankbor dgr oep t err evi si ewaar nahetz al wor denaangebodenaandemi ni st er/mi ni st er r aad) . I n 2021 z i j n erbi jBI Ai nt ot aal57 mel di ngen bi nnen gekomen van bur ger s of over hei dsmedewer ker s over i nci dent en di e z i j aanmer kt en al s ver moedel i j ke i nt egr i t ei t sschendi ngen.Dez emel di ngenz i j nvoorz overdez ei nbehandel i nggenomen kondenwor dendoorhetBI A,get oet stendoor gest uur dnaardebet r okkenmi ni st er s ofdi enst enen/ofhetOpenbaarMi ni st er i e.Aandehandvandez emel di ngenz i j nde pr ocedur esenpr ocessendi enogi nont wi kkel i ngsf asez i j nbi jhetBI A,st eedsver der ont wi kkel d,ver bet er denver ni euwd. Naastdedagel i j ksewer kz aamhedenheef thetBI Aver schi l l endegespr ekkengevoer d danwel i shetBI Ageï nt er vi ewddoorondermeer : -hetI MFAr tI Vcons ul t at i ont eam,24f ebr uar i 2021 onder wer p:i nz i chtkr i j geni ndet aken,bev oegdhedenendehui di ges t at usv anhetBI A; -hetMi ni s t er i ev andeBi nnenl ands eZaken,6apr i l 2021 onder wer p:i nz i chtkr i j geni ndet aken,bev oegdhedenendehui di ges t at usv anhetBI A; -deRi j ks di ens tCar i bi s chNeder l and,apr i l 2021 onder wer p:Benchmar ki ngmetdei nt egr i t ei tadv i s eurov erdewer kwi j z eenpr oces s enbi j hetRCN; -Car i bbeanFi nanci al Act i onT as kFor ce,30augus t us2021 onder wer p:beoor del i ngv anhets y s t eem dathetLandheef topgez ett erbes t r i j di ngv an wi t was s enent er r or i s mef i nanci er i ng.

•LvBI A Ti j denshetops t el l env anhetconcept onder z oeks pr ot ocolenhetdaar bi jbehor ende onder z oeki sookdeconceptLvBI Anogmaal sonderdel oepgenomen.Eri saande handhi er v aneent weedeconceptLvBI Aopges t el d.Degemaakt eaanpas s i ngenz or gen metnamev oordenodi gev er dui del i j ki ngt enopz i cht ev andeeer s t ev er s i e. T eri nf o: Gewi j zi gdei nzi cht envani nhoudel i j keaar dzi j nbi jadvi esvan27sept ember2021 aanmi nAZI OI Egest uur denhebbenbet r ekki ngop: 1.Def i ni t i ei nt egr i t ei t s s chendi ng&i nt egr i t ei t s onder z oek 2.Def i ni t i ebet r okkene 3.Def i ni t i eov er hei ds or gani s at i es( eni ns t el l i ngen) 4.I nt er nemel dr egel i ngbi j ov er hei ds or gani s at i es 5.Ui t z onder i ngmel dr egel i ng 6.Rol Commi s s i ev anT oez i cht( Cv T) 7.Mel di ngov erCv T -Op7okt ober2021i sdeconceptLvBI Abespr oken.Aanwez i gwar enBI A,bur eau mi ni st erTI NO enDWJZ.DWJZhadal l eendeeer st ever si evanhetconceptbekeken. Der eact i esvandekl ankbor dgr oep,di evanBI Aenver si e2vandeLvBI Awar ennog ni etdoorDWJZdoor genomen. -Der eact i esv anDWJZz i j nop4nov ember2021naarhetbur eaumi ni s t erTI NO enBI A ges t uur d. -Ti j dens hetwer kbez oek v an de v akexper ti s de Lv BI A weeri nt er n bekeken en bes pr oken,erz i j nkl ei neaanpas s i ngenaangebr achtwaar dooreenv er s i e2. 1i sont s t aan. -Op14december2021i sdeconceptLvBI Aver si e2. 1naarbur eaumi ni st erTI NO geemai l d,pendi ngr eact i e. •Wer vi ng&sel ect i e n2021z i j nert weewer v i ng& s el ect i er ondesgehoudendoorhetBur eauI nt egr i t ei t I Ar uba( BI A) aangez i enhetv anes s ent i eel bel angwasdaternaas thetni euwedi ens t hoof d ookander emedewer ker sz oudenwor dengewor v en.Ti j densdeeer s t er ondewashet ni etmogel i j kom ext er nt ewer v enaangez i enhetBI Anogni etov ereenei genbegr ot i ng bes chi kt ev oorper s oneel .Erz i j nv er s chi l l endeges pr ekkengev oer dmetbehul pv aneen HRmedewer kerv anhetDRH. Erbl ekent weegeschi kt ekandi dat ent ez i j nwaar vaneenbesl ootom bi jhaarhui di ge di enstt ebl i j venwaarz i jext r aver goedi ngenont vangt .Deander egeschi kt ekandi daat ( ambt enaar )wer dmeti ngangvan1apr i l2021t erbeschi kki nggest el dvanhetBI A waar naz i j ,nahetaf l eggenvanhetvei l i ghei dsonder z oekdoordeVei l i ghei dsdi enst Ar uba( VDA)meti ngangvan25august us2021over gepl aat stwer dnaarhetBI Ai nde f unct i evanbel ei dsmedewer kerB. Zogr oei dehetper soneel sbest andvanhetBI Anaart weemedewer ker s.VoorhetBI A wer denvoorhetj aar2021i nt ot aal vi erf unct i esbegr oot .T eri nf o:hi er doorkonl at eri n hetj aar ,namel i j ki nnovember ,eent weedewer vi ng&sel ect i er ondegehoudenwor den het geenheef tgel ei dt ott weeni euwei ndi enst nemi ngenbi jhetBI A( meti ngangvan r espect i evel i j kj anuar i 2022enmei 2022) . 43

•Kl ankbor dgr oep Dei ns t el l i ngv andekl ankbor dgr oepi sbi j bes chi kki ngNo.401/ 21v er l engdt oti nv oer i ng v andeLvBI A.Daar bi j z i j nookdet akenv andekl ankbor dnaaranal ogi ev anhetconcept LvBI Aui t gebr ei d.Di twer dwens el i j kgeachtt ergar ant i ev andeonaf hankel i j khei den bes t endi ghei dv anhetBI A.Deui t br ei di ngbehel s t : a)hethoudenv ant oez i chtophetf unct i oner env anhetBI A; b)hetopver z oekofui tei genbewegi ngt erbeschi kki ngst el l enaanhetBI Avanhaar kenni sendeskundi ghei d; c)hetv as t s t el l env anhetj aar pl anv anhetBI A;

d)hetgoedkeur env andewens el i j khei ds begr ot i ngv anhetBI A; e)hetadv i s er enov erdebenoemi ng,s chor s i ngenont sl agv anhethoof dendeov er i ge medewer ker sv anhetBI A; heti nont v angs tnemenv aneenmel di ngi nz akeeenv er moedel i j kei nt egr i t ei t s s chendi ng f ) aangaandeeenmedewer kerv anhetBI A ofeenl i dv andekl ankbor dgr oepener v oor z or gdr agendathetf ei t enonder z oeknaaraanl ei di ngv andemel di ngi ndatgev alwor dt ui t gev oer ddooreenext er nepar t i j ; g)hetbehandel envaneenkl achtvaneenmel derdi ehetni eteensi smetdewi j z e waar ophetBI Ametz i j nmel di ngi somgegaan. •Over dr achtpor t ef eui l l eI nt egr i t ei t I n hetKabi netWev er Cr oes Iwas de mi ni s t er pr es i dentbel as tmetde por t ef eui l l e I nt egr i t ei t .I n hetni euwekabi net ,Kabi netWev er Cr oesI Ii sdepor t ef eui l l eI nt egr i t ei t ov er gedr agenaandemi ni s t erbel as tmetI nt egr i t ei t ,deheerU.Ar ends .Op 15s ept ember 2021 i s de por t ef eui l l e ov er gedr agen en i s ev eneens doorde bet r okken mi ni s t er s af ges pr okendatopkor t et er mi j nder eger i ngv oorheteer s teengedr ags codev oorde mi ni s t erz al i nt r oducer en. •Nat i onalI nt egr i t yScan( NI S) Om eenmeerdi epgaandonder z oekt edoennaardest aatvancor r upt i ei nAr uba,i smet deSt i cht i ngDeugdel i j khei dBest uurAr ubai n2019eensamenwer ki ngsover eenkomst gesl ot en om een ‘ Nat i onalI nt egr i t y Scan’t e doen ui t voer en.De wer kz aamheden hebben doorCOVI D19 ver t r agi ng onder vonden,maarz i j ni n 2021 voor t gez et . Der esul t at enz ul l eni nhetvoor j aarvan2022wor denbekend gemaakt .Dez escan wor dtmedegef i nanci eer d doorde pr i vat e sect oren hetmi ni st er i e Bi nnenl andse Zaken.Hi er meewor dtbewez endatheti nt egr i t ei t st r aj ectni etal l eendoorhetKabi net Wever Cr oeswor dtgedr agen,maarookwor dtgedr agendoordeNGO’ s,depr i vat e sect orenhetmi ni st er i eBZK.

2. 3 CORPORATEGOVERNANCE Ar ubaheef tnoggeenwet t el i j kkaderofbel ei ddatdenal evi ngvandeker nwaar den vandecor por at egover nancemoetbevor der enenheef tdaar meemetbet r ekki ngt ot decor por at egover nancei ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect oreenacht er st andt en opz i cht evandeander el andeni nhetKoni nkr i j kderNeder l anden. DeCommi s s i eCor por at eGov er nancei sop1mei2020i nges t el dom deMi ni s t erv an Al gemeneZaken,I nt egr i t ei t ,Ener gi e,Ov er hei ds or gani s at i eenI nnov at i et eonder s t eunen bi jhetv oor ber ei denenheti mpl ement er env aneenni euw wet t el i j kr aamwer kv oorde cor por at egov er nancev anent i t ei t eni ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect or .

DeCommi ssi eheef thaart aakvoor t var endopgepaktenheef ti nmi ddel seengr oot aant aladvi ez enui t gebr acht :ni etal l eenophetgebi edvandecor por at egover nance, maarbi j voor beel dookt enaanz i envandenor mer i ngvandet opi nkomens-eenvande voor waar denvanNeder l andbi j hetver l enenvanl i qui di t ei t sst eun. •Raamwer kCor por at eGover nance i l2021heef tdeCommi ssi edeMi ni st ereeni mpl ement at i epl anaangeboden Op30apr voordebest endi gei nvoer i ngvanhetRaamwer kCor por at eGover nance.Daar mee heef tdeCommi ssi ehaari ni t i ël et aakaf ger ond.HetRaamwer kdatdoordeCommi ssi e i svoor ber ei dbest aatui t : •eendat abankcor por at egov er nance;

•eennul met i ng:onder z oeknaarenpubl i cat i ev andes t andv anz akenv andecor por at e gov er nancei nAr uba; s i edocumentCor por at eGov er nanceAr uba:Ui t dagi ngenenopl oss i ngs keuz es •hetVi v oordev er s t er ki ngv andecor por at egov er nancei ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect or &bi j behor endPr ot ocol •eent eks t v oor s t elv oordeont wer pLands v er or deni ngcor por at egov er nancepubl i ekeens emi publ i ekes ect or •eent eks t v oor s t el v oordeont wer pLands v er or deni ngCodecor por at egov er nance.

HetI mpl ement at i epl an,get i t el d‘ Duur z amev er s t er ki ngv andecor por at egov er nancei n depubl i ekeens emi publ i ekes ect or ’i sop25mei2021( BE34/ 21)doordeMi ni s t er r aad goedgekeur denv as t ges t el d.DeCommi s s i ei sdaar bi j v er z ochtdei mpl ement at i ev anhet Raamwer kt erhandt enemen.Om dez er edeni sdebenoemi ngs duurv andeCommi s s i e v er l engd( Mi ni s t er i ël eBes chi kki ngv an21mei 2021,no.343/ 21) .Deduur z amev er s t er ki ng v andecor por at egov er nancei ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect ori nAr ubaz alt i j dens hetKabi netWev er Cr oesI Ipl aat s v i ndenaandehandv anhetop25mei2021doorde mi ni s t er r aadv as t ges t el degel i j knami gei mpl ement at i epl an. 1.I nt r oduct i eCor por at eGover nanceent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i eke sect orAr uba Deent i t ei t endi et otdepubl i eke-ensemi publ i ekesect orbehor en,z i j ni nhetl even ger oepenom publ i eket akent ever vul l enofpubl i ekebel angent ewaar bor gen.Zonder ui t z onder i ng di enen z i jhetbel ang van de Ar ubaanse gemeenschap.Zi jl ever en di enst enwaar vanhetef f ectvoordebur ger svanAr ubadi r ecteni ndi r ectmer kbaari s. Di tvar i eer tvandel ever i ngvanener gi et othetophal enenver wer kenvanhui shoudel i j k af valenhetl ever envanander edi enst eni nhetpubl i ekbel ang( t el ecommuni cat i e, soci al e woni ngbouw,vl i egvel d,haven en voor z i eni ngen i n de gez ondhei dsz or g) . Goedecor por at egover nancei ndez eent i t ei t eni sdaar om vanvi t aal bel ang. DeCommi ssi eCor por at eGover nanceonder schei dtvoordeui t voer i ngvanhaar i ni t i ël e-enver vol gopdr achtdevol gendef asen: a)Hetver z amel en en i nvent ar i ser en van best aande ( Ar ubaanse en i nt er nat i onal e) Cor por at eGover nancedocument at i eendedaar voorr el evant e( acht er gr ond) i nf or mat i e voorz overvanbel angvoordeopdr achtvandeCommi ssi e.Di tz al i n2022r esul t er eni n eenDat abankCor por at eGover nanceAr uba. b)Het anal yser en van de i nf ase a ver z amel de Ar ubaanse, Neder l andse en Neder l andsCar i bi sche Cor por at e Gover nance wet - en r egel gevi ng en hetnaar aanl ei di ngdaar vanopst el l envaneenvoorhetLandAr ubagel dendVi si edocument cor por at egover nance.Di tVi si edocumenti si nhetver sl agj aaraangebodenendoorde mi ni st er r aadaangenomen. 45

c)Hetui t voer envaneenNul met i ngvandest r uct uurendewer ki ngvandecor por at e gover nancei nAr ubaanseent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect or .Di theef ti n hetver sl agj aarger esul t eer di neenei ndr appor t age,meteenanal yse,aanbevel i ngenen speer punt envoorhett e( her )ont wer penRaamwer kCor por at eGover nance. d)Adv i s er i ngov erdenor mer i ngv ant opi nkomensbi ji ndepubl i eke-ens emi publ i eke s ect or en de ( v r i j wi l l i ge en v er pl i cht e)i nv oer i ng daar v an en hetaanl ev er en v an bouws t enen v oorde ni euw op t es t el l en Lands v er or deni ng nor mer i ng t opi nkomens publ i eke-en s emi publ i eke s ect orAr uba.Ook i n di tkaderi s een ( geanoni mi s eer d) onder z oekgedaanbi j eenges el ect eer deaant al ent i t ei t eni ndepubl i eke-ens emi publ i eke s ect or . e)Hetopbas i sv anhetVi s i edocumentcor por at egov er nance( b) ,deNul met i ng( c) enhet adv i esov erdenor mer i ngv ant opi nkomensbi j ent i t ei t eni ndepubl i eke-ens emi publ i eke s ect or( d)bi j wer kenv anhetRaamwer kcor por at egov er nanceenhetVi s i edocument cor por at egov er nance. f )Hetadv i s er enov ereenr oadmapv oordev as t s t el l i ng,i nv oer i ngeni mpl ement at i ev an hetdef i ni t i ev eRaamwer kCor por at eGov er nance( I mpl ement at i epl an) .Di tpl ani si nhet v er s l agj aaraangebodenendoordemi ni s t er r aadgoedgekeur d.Des t andv anz akenper 31december2021endev er der ev oor t gangs pl anni ngwor denhi er nat oegel i cht . 2.Dat abankcor por at egover nanceAr uba Dez e act i vi t ei t best aat ui t het ver z amel en en i nvent ar i ser en van best aande i nt er nat i onal eCor por at eGover nancewet -enr egel gevi ngendedaar voorr el evant e ( acht er gr ond) i nf or mat i ez oal smemor i esvant oel i cht i ng,( wet s) eval uat i es,handboeken enl ei dr aden.Al sui t gangspuntz alhetvoor wer kwor dengebr ui ktdatdeCent r al eBank vanAr ubaheef tver r i chti nhetdoordebankeer deront wi kkel deRaamwer kCor por at e Gover nance.I naanvul l i ngdaar opbest eedtdeCommi ssi ei ni edergeval aandachtaan: oepas s el i j keCor por at eGov er nancewet -enr egel gev i ng( i ncl us i efr i cht l i j nenenbes t -t pr act i ces ) i nAr uba,Bonai r e,Cur açaoeni nSt .Maar t en,waar bi j ookwor dtgekekennaar Neder l and; el ev ant er i cht l i j nen,wet -enr egel gev i ngz oal sdi ewor dent oegepas ti nov er i ger el ev ant e -r i nt er nat i onal eCor por at eGov er nancewet -enr egel gev i ng,i ncl us i efr el ev ant ev er dr agen enCor por at eGov er nancer i cht l i j nenv ani nt er nat i onal er epr es ent at i ev eor gani s at i es .I ndi t kaderheef tdeCommi s s i eeeni nv ent ar i s at i eenaf bakeni nggemaaktv andeor gani s at i es di ei nhetv er v ol gt r aj ectal sent i t ei t eni ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect orwor den aangemer kt .De Commi s s i el ev er teen gebundel de v er z amel i ng op v an al l ev oorde opdr achtr el ev ant edocument at i een( acht er gr ond) i nf or mat i e. Dez ever z amel i ngkanookdoordeMi ni st er ,deCent r al eBankvanAr ubaenander e doordeMi ni st eraant ewi j z ender denal snasl agwer kwor dengebr ui kt .Di tmat er i aal wor dtel ekt r oni scht erbeschi kki nggest el d.Di tpr ocesi sgaandeendedat abanki s i ndi tst adi um nogui t sl ui t endbest emdvoordeCommi ssi e.Dedat abankz ali n2022 beschi kbaarwor denvoordest akehol der s. 3.Vi si edocumentCor por at eGover nanceenPr ot ocol Opbas i sv andev er z amel dedocument at i eenhetRaamwer kCor por at eGov er nancei s eenanal y s egemaaktv ande‘ bes tpr act i ces ’i ndewet t el i j kecor por at egov er nancer egel s i ndeander ej ur i s di ct i esbi nnenhetKoni nkr i j kderNeder l anden.Dez e‘ bes tpr act i ces ’ z i j ngebr ui ktal sbas i sv oorhetconci pi ër env anopmaatgemaakt ecor por at egov er nance r egel si nAr uba,di ez i j nneer gel egdi neenVi s i edocument ,datop14nov ember2020i s aangebodenaandeMi ni s t er .

HetVi si edocumentcor por at egover nancebevatui t gangspunt en,begi nsel eneneen naari nt er nat i onal emaat st avenaanvaar dbar evi si e( ophoof dl i j nen)opdecor por at e gover nancevanent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect or .I nhetVi si edocument cor por at egover nancel i gtdenadr ukopder olvanhetLandAr ubaal saandeel houder enst akehol deri nent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect or .Ent i t ei t eni nde publ i eke-ensemi publ i ekesect orver z or genveel alcr uci al evoor z i eni ngenendi enst en aanbur ger senbehor enz oopt i maal mogel i j kt ef unct i oner en. Di t ver gt adequaat gef or mul eer de doel st el l i ngen, adequaat best uur en een dui del i j kaf bakeni ngvant aken,ver ant woor del i j khedenenr ol l ent ussenhetbest uur , t oez i cht houder senover i gest akehol der s.I nhetVi si edocumentcor por at egover nance i sookaandachtbest eedaandegewenst er el at i e( best uur l i j k,j ur i di scheneconomi sch) t ussendever ant woor del i j keni ndepol i t i ek( mi ni st er s,St at en)endebet r okkenact or en bi nnendeent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect or( z oal sbest uur der sen commi ssar i ssen) . Di tdocumenti si neer s t ei ns t ant i ebedoel dv oorgebr ui kdoorder eger i ngv anAr uba;i n eenl at ers t adi um kanhetVi s i edocumentcor por at egov er nancewor denger edi geer dnaar eenv er s i edi eges chi kti sv oorext er ngebr ui k.Bi jdi tdocumenti st ev enseenPr ot ocol v oordev er s t er ki ngv andecor por at egov er nancebi j ges l ot en.Heti sdebedoel i ngdatdi t v oor ui t l opendopdet ots t andt ebr engenLands v er or deni ngcor por at egov er nance,bi j l ands bes l ui twor dtv as t ges t el d.HetVi s i edocumentenhetPr ot ocolz i j nop14nov ember 2020aandemi ni s t er r aadaangeboden. ni st er r aadheef top30maar t2021( BE21/ 21)hetVi si edocumentgoedgekeur d Demi enheef tdaar bi jbepaal d:“ I ngest emdwor dtmet : 1.Deaanv aar di ngv anhetVi s i edocumentenhetov er nemenenui t dr agenv andedaar i n weer gegev enui t gangs punt enenopl os s i ngs r i cht i ngen. t el i j kevast l eggi ngvanheti nhetVi si edocumentopgenomenpr ot ocolbi j 2.Dewet l andbesl ui t .Di ti seeneer st est apnaardever der ewet t el i j kever anker i ngvandevi si e endedaar bi jaangedr agenopl ossi ngsr i cht i ngeni neenl andsver or deni ng.Demi ni st er vanAl gemeneZakenwor dtbel astmetdeui t voer i ngvandi tbesl ui t . agenaandeCommi s s i e,dei nhetVi s i edocumentopgenomenv er v ol gs t appen 3.Hetopdr v oorde ui t v oer i ng v an de v i s i e op de v er s t er ki ng v an de cor por at e gov er nance i n depubl i eke-ens emi publ i ekes ect or ,t ev er wer keni ndev er der eui t v oer i ngv anhaar opdr acht . Di t bet ekent dat de Commi ssi ei n het Vi si edocument en pr ot ocol gekoz en opl ossi ngsr i cht i ngen,meeneemti n heti mpl ement at i epl an voorde i nvoer i ng van hetRaamwer kCor por at eGover nance. ”Di tonder deelvandet aakopdr achtvande Commi ssi ei shi er meeaf ger ond.Dewet t el i j kevast l eggi ngvanhetPr ot ocolwasper 31december2021nogni etger eal i seer d.Deopdr achtdaar t oei si nmei2021aande DWJZgegeven. 4.Nul met i ngcor por at egover nance Dei nhetnaj aarv an2020ui t gev oer deNul met i ngomv ateeni nv ent ar i s at i ev andes t and v andecor por at egov er nancev anent i t ei t eni ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect orop ondermeerdev ol gendeonder del en: a.v as t s t el l i ngv andemat ev ancompl i anceperi ndi v i duel eent i t ei tmetdeAr ubaans ewet enr egel gev i ngeni nhetbi j z ondermetdeas pect endi emethetRaamwer kCor por at e Gov er nancemoet enwor denger egel d;

b.anal ysevander ol opvat t i ngvandeact or eni ndecor por at egover nancevanent i t ei t en i ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect or .Voordi tonder deelwashetnoodz akel i j kom onder z oekt edoennaardeact uel est and vanz akeni ndeAr ubaanseent i t ei t eni n depubl i eke-ensemi publ i ekesect or .I nhetbi j z onderi si nf or mat i ever z amel d over det oepassel i j keent oegepast ewet -enr egel gevi ng,endef ei t enmetbet r ekki ngt ot compl i ancedaar vandoordebet r okkenact or en. Dei nf or mat i ever z amel i ng i shoof dz akel i j kgeschi ed doorhetaf nemen van di gi t al e enquêt es,en het( l at en)ui t voer en van deskr esear ch.Voorde deskr esear ch z i j n openbar ebr onnengebr ui kt ,al smededei nf or mat i edi edoordeCommi ssi eaande ent i t ei t enz i j nopgevr aagd.Hetaf nemenvankwal i t at i evei nt er vi ewsmetbet r okken per sonenwer kz aam bi jdeent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect orver hoogt deval i di t ei tvandet ever r i cht ennul met i ng.Vanwegehetgr ootaant alent i t ei t eni nde publ i eke-ensemi publ i ekesect or( ci r ca90)endebeper kt emi ddel envanhetLand, heef tdeCommi ssi eerui t dr ukkel i j kvoorom sl echt st i en( 10)per sonent ei nt er vi ewen. Deacht er l i ggendef i l os of i ev andeCommi s s i ei seenz ogenaamd‘ mat ur i t ymodel ’ .Daar bi j wor dthetv er bet er env andecor por at egov er nancegez i enal seenpr oces .El keent i t ei ti n depubl i eke-ens emi publ i ekes ect orbev i ndtz i chi neenbepaal def as ev andi tpr oces .Dat pr oceskanv er s chi l l env anent i t ei tt otent i t ei t .Sommi geent i t ei t enz ul l ent enopz i cht ev an ander ev er deront wi kkel dz i j nenander emi nderv er . Ui tdeNul met i ng i seengoed beel dv er kr egenv andeact uel e( r ol ) opv at t i ngenov er cor por at egov er nance.Hi er onderv ol gendebel angr i j ks t econcl usi esv anhetonder z oek: 1.Erz i j ngr ot ever schi l l eni ndet oepassi ngvan( onder del envan)deCodet ussende ver schi l l endeent i t ei t eni ndepubl i eke-ensemi publ i ekesect orent ussendebest ur en ( di r ect eur en/ di r ect i es)endet oez i cht houdendeor ganen. 2.I eder eent i t ei theef twi t t evl ekken:onder del enui tdeCodedi enogni etz i j ni ngevoer d. Echt er ,hoegr ot erdeent i t ei t ,dest ebet ereraandeonder del envandeCodel i j ktt e wor denvol daan.Voorkl ei ner eent i t ei t enl i j ktdet oepassi ngvandeCodeeengr ot e opgavet ewor den. 3.Decor por at egov er nancei nent i t ei t endi eonderext er nt oez i chts t aan( v anbi j v oor beel d deCent r al eBankv anAr uba)l i j ktv er dert ez i j nont wi kkel ddani nent i t ei t enwaardi tni et hetgev al i s . 4.73. 7% vandeent i t ei t engeef taandaterdoordeor gani sat i eeencodecor por at e gover nanceofsoor t gel i j kdocumentwor dtt oegepast . 5.Bi j40% vandeonder z ocht eent i t ei t enz i j nonder del envangoed best uur ,z oal s benoemdi ndeCode,ni etont wi kkel dofaanwez i g.Di tui tz i chonderander ei n: a.hetni ethebbenv anpr of i el s chet s env oorbes t uur der sent oez i cht houder s ; b.hetont br ekenv aneenv er gader s chemav oorhett oez i cht houdendor gaan; c.hetni etv as t l eggenv anv er gader i ngeni nnot ul en; d.hetont br ekenv anr egl ement env oorbes t uur der sent oez i cht houder s ; e.hethebbenv ans t at ut endi ev anv oordes t at usapar t ev anAr ubadat er en; f .hetont br ekenv aneeni nt r oduct i epr ogr ammav oorni euwel eden v anhett oez i cht houdendor gaan; g.hetont br ekenv aneenv er s l agv andewer kz aamhedenv anhet t oez i cht houdendor gaan; h.hetont br ekenv aneenr oos t erv anaf t r edenv oorhett oez i cht houdendor gaan; i .hetont br ekenv aneenr i s i cobeheer s i ngs -encont r ol es y s t eem; j .hetont br ekenv aneenbeoor del i ngv anhetf unct i oner env ande i ndi v i duel ebes t uur der ( s ) ; k.hetont br ekenv aneenupt odat eov er z i chtv andenev enf unct i esenz akel i j ke bel angenv andebes t uur der ( s ) .

6.Bi j det oez i cht houdendeor ganenwer dgemi ddel d47. 2% vandeonder del envande Codenogni etnagel eef d. 7.Bi jdebest ur endeor ganenwer dgemi ddel d32. 4% vandeonder del envandeCode nogni etnagel eef d. DeCommi s s i eheef tder es ul t at env andez eNul met i nggebr ui k tv oorhetI mpl ement at i epl an: Duur z amev er s t er ki ngv andecor por at egov er nancei ndepubl i eke-ens emi pubi eke s ect or i n Ar uba, dat op 30 apr i l2021 aan de Mi ni s t er i s aangeboden. Het Onder z oeks r appor ti sbegi n2021opdewebs i t ev anhetMi ni s t er i ev anAl gemeneZaken gepubl i ceer dent ev ensaanal l es t akehol der sendeel nemer st oeges t uur d.Heti st ev ens v er kr i j gbaarv i awabcadv i es @gmai l . com 5.Adv i ser i ngi nz akewet t el i j knor mer ent opi nkomenspubl i eke-ensemi publ i ekesect or nhetkaderv andedoorAr ubaaanNeder l ands i nds2020gev r aagdel i qui di t ei t s s t eun I waar meedeeconomi s cheef f ect env andeCOVI D19cr i s i skunnenwor denopgev angen, z i j ndoorNeder l andv oor waar denges t el d,waar onderdenor mer i ngv andet opi nkomens i ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect or . z oeken z i j dens de r eger i ng om haarbi jde beoor del i ng hi er van bi jt e st aan Ver hebbeni mpl i cat i esgehadopdewer kz aamhedenvandeCommi ssi eenhebbendez e wer kz aamhedenookaanz i enl i j kui t gebr ei d.Zoi sAr ubaver z ochtom det opi nkomensi n depubl i eke-ensemi publ i ekesect ort enor mer enop130% vanhetver sober desal ar i s vandemi ni st er pr esi dent( de‘ Wever Cr oesNor m’ ) .Heti nvoer envaneenwet t el i j ke bez ol di gi ngsnor mi seeneenz i j di gei ngr eepi nbest aander echt sver houdi ngenenheef t eengr ot ei mpactopdebest aande( bez ol di gi ngs) ver houdi ngen. ssi ei sbi j di ver segel egenhedengevr aagdom hi ermetdegr oot st eur gent i e DeCommi overt eadvi ser en en heef top 23 mei2020 t er z akeeen spoedadvi esui t gebr acht . Hi er i nheef tdeCommi ssi ededoordeRi j ksmi ni st er r aadgest el deei st otonmi ddel l i j ke t oepassi ng van de voor geschr even i nkomensnor mer i ng al sz eer pr obl emat i sch aangemer kt .I ndi en Ar ubawet t el i j ker egel smetbet r ekki ng t oti nkomensnor mer i ng i nvoer tendaardet oepassi ngvanaf dwi ngtz onderdeugdel i j kover gangsr echtacht de Commi ssi e de kans op j ur i di sche pr ocedur es meteen succesvolber oep op onr echt mat i gewet gevi ngvanwegeeeni nbr eukopf undament el emensenr echt enz eer gr oot . De ( f i nanci ël e)r i si co’ sdi e Ar uba daar bi jl ooptz i j n aanz i enl i j k,t er wi j lde beoogde bespar i ngenj ui stbi j eendoorder echt erui t gespr okenonver bi ndendhei dvanwet t el i j ke i nkomensnor mer i ng,ni etkunnenwor denger eal i seer d.Daar om i sdeCommi ssi evan oor deel dati nvoer i ngvaneeni nkomensnor m ni etz onderdeugdel i j ker echt sgr ondkan pl aat svi nden. De Commi ssi e gaati n hetadvi es van 23 mei2020 ui tvan de si t uat i e datde l eni ngsvoor waar den metde al l er hoogst e spoed maardesal ni et t emi n deugdel i j k enz or gvul di gwor deni ngebedi ndeAr ubaanser echt sor deenr i chthaaradvi esen aanbevel i ngendaar om opeenr echt mat i geendeugdel i j kei nvoer i ngvaneenwet t el i j ke bez ol di gi ngsnor m. ni s t er r aadheef top26mei 2020( BE37/ 20)hetadv i esov er genomenendeDi r ect i e Demi Wet gev i ngenJur i di s cheZakenopgedr agenom hetwet gev i ngs t r aj ectopt es t ar t en.Wel v onddemi ni s t er r aadhetnodi gheti mpl ement at i et r aj ectt ev er kor t en:“ metdi env er s t ande datdei mpl ement at i e,i ncl us i efgedoogt er mi j n( 3j aar )enaf bouwr egel i ng( 2j aar ) ,5j aar i . p. v .7j aarz aldur en” .Heti nt r oducer env aneenwet t el i j kenor mi seengecompl i ceer de aangel egenhei d,enkentv el ef acet t en. 49

Heti sdaar om voordeCommi ssi ewor ki npr ogr ess.Zoheef tdeCommi ssi econf or m deaanhaaropgedr agenwet t el i j ket aak,gevr aagdenongevr aagd,dever schi l l ende ver vol gadvi ez enui t gebr acht ,di ebouwst enenbevat t envoordeni euw opt est el l en Landsver or deni ng nor mer i ng t opi nkomenspubl i eke-en semi publ i eke sect or .Naar aanl ei di ngvanhetSpoedadvi esnor mer i ngt opi nkomensi nde( semi ) publ i ekesect or , dd.23mei2020,heef tdeDi r ect i eWet gevi ngenJur i di scheZakenopdr achtgekr egen hetwet gevi ngspr ocesover eenkomst i ghetadvi esvandeCommi ssi eopt est ar t en. DeCommi ssi eheef ti ndi tver bandbouwst enenaangel ever dvoor : •dedef i ni t i ev andepubl i eke-ens emi publ i ekes ect or •decomponent envandebez ol di gi ngvandemi ni st er pr esi dent ,di edebasi smoet en vor menvoordeWever Cr oesNor m •eenz oveelmogel i j kui t put t endel i j stvancomponent envandebez ol di gi ngvande t opf unct i onar i ssendi ewor denmeegenomeni ndewet t el i j kei nkomensnor mer i ng •de t er mi j nen voor een deugdel i j ke i mpl ement at i e van de i nvoer i ng van de Bez ol di gi ngsnor m voordez i t t endet opf unct i onar i ssen •debes chr i j v i ngv andepr ocedur ev oordet et r ef f enmaat r egel endi ekunnenwor den genomeni ndeaanl oopnaardev as t s t el l i ngeni nwer ki ngt r edi ngv andeLands v er or deni ng cor por at egov er nance •deaans chr i j v i ngaandet opf unct i onar i s s eni ndepubl i eke-ens emi publ i ekes ect orom hunv r i j wi l l i gemedewer ki ngaandet oepas s i ngv andeWev er Cr oesNor m. 6.I mpl ement at i evanhetdef i ni t i eveRaamwer kCor por at eGover nance ssi e heef tz i ch t i j dens heteer st e benoemi ngsj aarbez i ggehouden met De Commi hetont wi kkel envanvoor st el l envooreenRaamwer kCor por at eGover nance.Dez e z i j nneer gel egdi nhetVi si edocumentvan14november2020,datop30maar t2021 doordemi ni st er r aadi sgoedgekeur d.Naaraanl ei di ngenopbasi shi er vanheef tde Commi ssi eeenI mpl ement at i epl anvoordebest endi gei nvoer i ngvanhetRaamwer k Cor por at eGover nanceopgest el d,datop30apr i l2021i saangebodenenop25mei 2021doordemi ni st er r aadi sgoedgekeur d.Demi ni st er r aadheef tver vol gensbesl ot en datdeCommi ssi ewor dtbel astmetdevoor ber ei di ngvoordei mpl ement at i evanhet Raamwer k.Daar t oei sdei nst el l i ngvandeCommi ssi evoor l opi gmeteenj aarver l engd. Dewer kz aamhedendi ehi er opbet r ekki nghebbenwor denhi er nat oegel i cht . 7.Fi nal i ser enLCG endeCode De Commi ssi e heef top 30 apr i l2021 t wee wet gevi ngpr oduct en aan de Mi ni st er aangeboden:eenont wer pvoor st elvooreenLandsver or deni ngcor por at egover nance publ i eke- en semi publ i eke sect or ( LCG) en een ont wer pvoor st el voor een Landsver or deni ngCodecor por at egover nance( Code) .DeMi ni st er r aadheef top25 mei2021 metdez e pr oduct en i ngest emd.De Commi ssi e dr aagti n samenspr aak metdeDWJZerz or gvoordatdeont wer pvoor st el l envol doenaandever ei st envan deugdel i j kewet gevi ng.Ookdi enennogver pl i cht eonder del ent ewor denopgest el d, z oal seval uat i er egel i ngenenover gangsr egel i ngen.VoordeCodewor dtbovendi ennog eenconsul t at i er ondemetdenor madr essat engehouden( z i ehi er na) . Opst el l enmemor i evant oel i cht i ng T egel i j ker t i j dmethetver r i cht envander edact i onel ewi j z i gi ngenaandeLCG ende Codez aldeCommi ssi evoorz oweldeLCG endeCodeeenmemor i evant oel i cht i ng conci pi ër en.I nbei der egel i ngenwor dti nhetal gemeendeelvandememor i evan t oel i cht i ngaandachtbest eedaandevol gendeel ement en: •I nl ei di ngenaanl ei di ngv oorder egel i ng •Dehoof dl i j nenv anhetv oor s t el •Ver houdi ngt otander er egel i ngen •Gev ol genv ander egel i ng •Ui t v oer i ngv ander egel i ng

•T oez i chtenhandhav i ng •Fi nanci ël egev ol gen •Ev al uat i e •Adv i esencons ul t at i e •Ov er gangs r echteni nwer ki ngt r edi ng 50

Hetmer endeelvandez eel ement enmoetnogdoordeCommi ssi ewor denui t gewer kt of ,z oal sdef i nanci ël econsequent i es,naderwor denonder z ocht .DeCommi ssi ez al di t , i nsamenspr aakmetDWJZ,voordeLCGenvoordeCodeaf z onder l i j kui t voer en.I nhet al gemeendeel vandeLCGvandeCommi ssi ewor dendevol gendeonder wer pennader ui t gewer kt : •der ei kwi j dt evan der egel i ng en devr aag voorwel keent i t ei t en ver pl i chtadvi es wor dtgevr aagd;-deopr i cht i ng,i nr i cht i ngenbekost i gi ngvandeAut or i t ei tCor por at e Gover nance( Aut or i t ei t ) ; •der ei kwi j dt ev andeadv i ez env andeAut or i t ei t ; •deopv ol gi ngv andeadv i ez env andeAut or i t ei tdoordeMi ni s t er .I nhetal gemeendeel •der ei kwi j dt ev andeCode;10 •dewi j z ewaar opdeCodewor dti ngev oer di ndeent i t ei t en; •hets y s t eem v an‘ compl yandexpl ai n’v oordet oepas s i ngv andeCode; •ui t z onder i ngenv oor‘ kl ei ne’ent i t ei t en; •dewi j z ev anv er ant woor di ngv andenal ev i ngv andeCode; •hett egengaanv ant egens t r i j di gebel angen. Openbar econsul t at i evanbei deont wer pvoor st el l enmetmemor i evant oel i cht i ng Ui tdeNul met i ngdi edeCommi ssi ei nsept ember2020heef tui t gevoer d,i sgebl eken daterbi jdebet r okkenact or eni ndecor por at egover nancevandeent i t ei t eni nde publ i eke-ensemi publ i ekesect or ,behoef t ebest aataani nspr aakbi ji nvoer i ng van ni euwecor por at egover nancer egel s.DeCommi ssi ei svanoor deel dateenconsul t at i e bi j dr aagthetdr aagvl akvoorvoor gest el dest el sel wi j z i gi ngen. ssi est el tvoorom deont wer pvoor st el l en( LCGendeCode) metbi j behor ende DeCommi memor i evant oel i cht i ng t erconsul t at i evoort el eggenaandenor madr essat en.De Commi ssi e beveel taan om de ent i t ei t en i n de publ i eke-en semi publ i eke sect or ( i ncl usi efder adenvancommi ssar i ssenent oez i cht ) ui tt enodi genom t er eager enopde ont wer pvoor st el l en.Deexact ewi j z ewaar opdeconsul t at i ewor dtui t gevoer d,wor dti n over l egmetdeMi ni st erenDWJZbepaal d. s s i ez al–i ns amens pr aakmetDWJZ –debi nnengekomenv oor s t el l enen DeCommi opmer ki ngenv er v ol gensz akel i j kweer gev eni ndedes bet r ef f endememor i ev ant oel i cht i ng en–waaroppor t uun–v er wer keni nhetont wer p,datv er v ol genshetwet gev i ngs t r aj ect opr egul i er ewi j z edoor l oopt .Der eger i ngi sov er i gensni etgehoudendebi nnengekomen v oor s t el l enov ert enemen. Over i gewer kzaamhedent erui t voer i ngvanhetI mpl ement at i epl an Hetaf r onden van ont wer pvoor st el l en LCG en de Code i s een onder deelvan de ui t wer ki ngvanhetI mpl ement at i epl an.DeCommi ssi est el tvoordatpar al l elaanhet af r onden van de ont wer pvoor st el l en,de hi er acht erbeschr even wer kz aamheden wor denver r i cht .Opst el l enmodel st at ut en,r egl ement enenpr of i el schet senDeLCG en deCodez i j n‘ macr omaat r egel en’voordever st er ki ngvandecor por at egover nance i ndepubl i eke-endesemi publ i ekesect or .Voor dateropni veauvanhet‘ hui shouden’ vandei ndi vi duel eent i t ei twatver ander t ,di enteenbel angr i j ket ussenst apt ewor den genomen.Di et ussenst apz i etophetopst el l enenvast st el l envanmodel st at ut en,r egl ement enenpr of i el schet sen. Dez edocument enbevat t endebasi svoor schr i f t en,bepal i ngenenui t gangspunt endi e ui t voer i nggevenaanvoorAr ubat oekomst best endi gegoodcor por at egover nance.De Commi ssi eheef topver z oekvandeMi ni st eri n2019r eedsmodel pr of i el schet senvoor l edenvandeRaadvanBest uurc. q.RaadvanCommi ssar i ssenopgest el d. 51

I nhoudsopgaveHandboekCor por at eGover nanceenmaat wer kopni veauvande ent i t ei t en DeCommi ssi eachthetvoor z i envanmodel ( bepal i ngenvan)st at ut envangr ootbel ang voordesuccesvol l ei mpl ement at i evandeCodei ndesemi publ i ekesect or .I naanvul l i ng opdemodel st at ut enadvi seer tdeCommi ssi eeeni nhoudsopgavevooreenHandboek Cor por at eGover nancevastt est el l en. nvoer i ngvandeLCGAeneendaar opgebaseer deCode,i nsamenhangmethet Dei vast st el l envanmodel st at ut eneneeni nhoudsopgavevooreenHandboekCor por at e Gover nancel ever enwel i swaareenvol l edi gni euwr aamwer kvancor por at egover nance r egel s,maarvooreenbest endi gei mpl ement at i ebi nneneenent i t ei t( opmi cr oni veau)i s maat wer knodi g.DeCommi ssi ez i ethetal shaart aakom eenst ur ender olt ever vul l en i nhetf or mul er envaneenl ei dr aadvoorhetver r i cht envanmaat wer kopmi cr oni veau. Ont wi kkel enr appor t aget oolvoorcompl i ance ssi eadvi seer tvoordenal evi ngvanal l eni euwecor por at egover nancer egel s, DeCommi eenr appor t aget oolt eont wi kkel en.Hi er meekunnendeent i t ei t eni ndepubl i eke-en semi publ i eke sect orvol gens een voor afbepaal de mat ur i t ymodel ,ver ant woor di ng af l eggenoverdei mpl ement at i eendenal evi ngvandeni euwecor por at egover nance r egel s.

“

T ot hi nkt hatwecanr ebui l d af t ert hepandemi cwi t houti nt egr i t y, woul dbef ool i ngour s el ves . Becaus ei twoul dbel i kebui l di ng ahous ewi t houtaf oundat i on.

3 OVERHEI DSORGANI SATI E

Depar t ament odi Recur s oHumano( DRH) ,dedi ens tbel as tmetdeov er hei ds or gani s at i e, heef tz i ch i n 2021 bez i g gehouden metde r egul i er ewer kz aamheden,al s medede wer kz aamhedeni nhetkaderv anhetBel ei ds pl anVer l agi ng Per s oneel s kos t en( BVP) en hetLands pakket( Bmaat r egel en) .Daar naas theef thetDRH z i ch i n 2021 i n het bi j z onderbez i ggehoudenmetnagaanv ani nt egr at i e-ent r ans f or mat i emogel i j kheden v an een aant aldi ens t en.Di twegens hetel ement ai r e bel ang v an een opt i maal f unct i oner endeov er hei ds or gani s at i ei nhetgeheel env ooreendoel mat i gei nz etv anhet ov er hei ds per s oneel .Dewer kz aamhedenopdi tgebi edz i j nenor m.

3. 1 BELEI DSPLANVERLAGI NG PERSONEELSKOSTEN( BVP) Conf or m hetBVP gel dti ndeper i odevan2018t otenmet2021eenbeper ki ngvan ni euwevacat ur es,t enz i jheteenvacat ur ebet r ef tbi jeenker ndi ensten/ ofvaneen cr uci al ef unct i e.Enmi t sdevacat ur ei sbegr oot .Beper ki ngvanni euwevacat ur esc. q. ni euwei ndi enst nemi ngenwor dti mmer sal si nst r umentgebr ui ktom opdecomponent “ Q”–hetaant alover hei dswer knemer s–t est ur enenhi er meedeper soneel sl ast ent e ver l agen. ukl agz oal sooki nhetj aar2021opdebeheer si ngvandedoor voer i ngvan Denadr hetBVP en hetr appor t er en hi er omt r enti n de kwar t aalui t voer i ngsr appor t age.De bel angr i j kst easpect enhi er vanwar en: •Dev er der emat i gi ngv ani ndi ens t nemi ngenv anper s oneni ndi ens tv anLandAr uba; •Debeper ki ngv anv er v angi ngv anambt enar enbi j ui t s t r oom,pens i oner i ng; •DeVUT r egel i ngendeui t v oer i ngdaar v anconf or m degel dender egel s ; •Dev er der epl aat s i ngv annonact i ev enui tdeov er t ol l i ghei ds poel .Per31december 2021war enernog17nonact i ev en; •Deaanpakov er wer kpr obl emat i ek,meti nacht nemi ngv andeaanbev el i ngenv anhet Caf t ; •Deaanpakv andez i ekt ev er z ui mpr obl emat i ek.

Ver l oopvanFt egedur ende2018t / m 2021 Aanhetbegi nv anhetBVPi n2018washetaant alf ul l t i meequi v al ent( Ft e)v anhetLand4 4. 869.I nhetv i er dekwar t aal v an2021i sdi taant al met351gedaal dt enopz i cht ev anhet begi nv anhetBVPi n2018( z i ef i guur1) . Fi guur1Ft ever l oop2018-2021

Br on:PSA( i ncl usi efDPS) Hi er mee kan geconcl udeer d wor den datde over hei d er i ni s gesl aagd om het per soneel saant al ( “ Q” )gedur endedej ar en2018t enenmetei nd2021metr ui m 7% t e ver l agen. Ookdeper s oneel s kos t env anhetLandz i j nmet12, 3% v er l aagdt enopz i cht ev an2018. T abel1Per soneel skost en( i nmi l j oenen) JAAR

PERSONEELSLASTEN

PROCENTUELEVERANDERI NG

Br on:Ui t voer i ngsr appor t ages4ekwar t aalvan2017t / m 2021.

excl .DOW

Begr ot evacat ur es2021 Voorhetbegr ot i ngsj aar2021war eneri nt ot aal142ni euwevacat ur esbegr oot ,wat over eenkomtmetr ui m Af l .8mi l j oenext r avacat ur er ui mt e.Det op10di enst enmetde meest eni euwevacat ur esvan2021z i j ni nonder st aandt abel weer gegeven. T abel 22021Begr ot ev ac at ur esperdi ens t( t op10)

Br on: begr ot i ng2021( Di r ec t i eF i nanc i en) Debegr ot evacat ur esvoorhetkal ender j aar2021z i j ndusvoor namel i j kt enbehoevevan ni euwei ndi enst nemi ngenbi jvi t al e-enofker ndi enst en( z oal sKPAenKI A)ofcr uci al e f unct i es.Dez evacat ur esz i j ni n2021ni etal l emaalver vul d.Deni etver vul devacat ur es gaanovernaar2022.Opgemer ktwor dtdatvoor2022geenni euwevacat ur esz i j n opgenomen,sl echt sdez ez gn.‘ r ol l over s’ .

3. 2 LANDSPAKKETARUBA I nhetj aar2021i sgest ar tmetdeui t voer i ngvanhetLandspakket .HetLandspakket i seensamenhangendpakketvanmaat r egel envoordekor t et er mi j nendest r uct ur el e her vor mi ngenvoordel anger et er mi j ndi enoodz akel i j kz i j nom LandAr ubaf i nanci eel , economi schenbest uur l i j kweer baart emaken. HetDRHhoudtz i chbez i gmetdeui t voer i ngvaneenaant al onder del eni nz aket hemaB ( maat r egel en) :kost enenef f ect i vi t ei tpubl i ekesect or .Hetdoelhi er vani shetver hogen vandekwal i t ei tendeef f ect i vi t ei t( i ncl usi efui t voer i ngskr acht )vandepubl i ekesect or , dedoel mat i ghei dvandepubl i ekesect orver hogendooreenver l agi ngvandepubl i c “ wagebi l l ”( i nl i j nmethetCar i bi schegemi ddel devan10pr ocentvanhetBBP)enhet t er ugdr i ngenvandekost envandepubl i ekesect ori nal gemenez i n. 55

Det hema’ s( maat r egel en)vant oepassi ngvoorhetDRHzi j n: Thema svaneeni nt egr al edoor l i cht i ng wor denvoor st el l enont wi kkel d m B4:op basi en geï mpl ement eer d om de kwal i t ei t ,ef f ect i vi t ei t en ui t voer i ngskr acht van de over hei dsor gani sat i et ever bet er en,waar onderookwor dtver st aandesl agkr achtvan demi ni st er i el est aven.I nhetj aar2021i seenvoor ber ei dendepr esent at i eaanhet best uurgegeveni nz akedei nt egr al edoor l i cht i ngenont wi kkel i ngvaneenvi si evoorde over hei d. Thema s van onder z oek naarde pr i mai r e,secundai r e en t er t i ai r e m B5:op basi ar bei dsvoor waar den( waar onderover wer kver goedi ngen,ver l of r egel i ngen,bi j z onder e bel oni ngenent oesl agen,r ei z enenr ei sver goedi ngen,et c. )wor denvoor st el l envoor mogel i j kever sober i ngont wi kkel dengeï mpl ement eer d.I nhetj aar2021heef thetDRH i nf or mat i eaangel ever deni sereenr appor topgest el ddooreenext er nepar t i j .Erz ul l en i n2022ver vol gonder z oekenwor dengedaan. Thema B6:i n hetkaderv an een opt i mal e per s onel ei nz etwor dtde f or mat i e,de bez et t i ngendedaadwer kel i j keaanwez i ghei deni nz et baar hei dv anmedewer ker sv ande ov er hei dendeov er hei ds or gani s at i esonder z ocht .I ndi enmedewer ker sont er echtl oon ont v angen,af hankel i j kv andes i t uat i e,wor denermaat r egel enget r of f en( o. a.s t opz et t en s al ar i s ,ont s l agt r aj ect ) .HetDRH heef tanal y s eui t gev oer dconf or m ui t v oer i ngs agenda. I ncl us i efj ur i di s cheknel punt enm. b. t .ni etact i efov er hei ds per s oneel .Dei nf or mat i eui tdi t onder z oekwor dtmeegenomenbi j ui t gangs punt env anB. 4. St ar t not i t i em. b. t . Hoof ds t uk andeLMA( ui t s t r oom)enov er i gear t i kel enm. b. t .door s t r oom i sopges t el denaande 9v mi ni s t er r aadaangeboden.Naaraanl ei di ngv andi tbes l ui tz ali nhetj aar2022ov er l eg wor dengepl eegdmetdev akbonden. ThemaB8:opbas i sv aneendoor l i cht i ngv andeHRf unct i ewor denv er bet er v oor s t el l en ont wi kkel dengeï mpl ement eer d( bel ei d,HRadv i es ,admi ni s t r at i eeni ns t r ument ar i um) . Eri seendoorNeder l andgoedgekeur dpl anv anaanpakopges t el ddoorhetDRH en s i ndss ept ember2021wor dters amenmetDel oi t t eDut chCar i bbeanaandedoor l i cht i ng gewer kt . Thema B9:op basi svan best aand en/ ofaanvul l end onder z oekwor dtst r at egi sch per soneel sbel ei dont wi kkel d.Hi er onderwor dti ni edergeval ver st aan: t r at egi s cheper s oneel s pl anni ngi nr el at i et otdeui t koms t env andedoor l i cht i ng •Eens onderB4; •I nv oerv aneenpr es t at i emanagement s y s t eem bi nnenhetambt el i j kappar aat ; •Hetbeper kenv andepol i t i ekei nv l oedopper s oneel s aangel egenheden. I n2021i seenpl anvanaanpakaangel ever di nzakemoder ni ser endoor st r oom en door gr oei bel ei dger i chtop: -Ni euw f unct i ehui s ; -Sal ar i s s t r uct uur ;

-Ni euw l oopbaanbel ei dgekoppel daanf unct i ehui senooka. d. h. v .B4; -Wer v i ngens el ect i ebel ei di . h. k. v .door s t r oom;

-Di gi t aal pl at v or mv oort r ai ni ngenencur s us s endi ev anbel angi sv oorher ,bi j -en oms chol i ngv anper s oneel . Bovendi en i si n 2021 een bel ei dsnot a ont wi kkel d i nz ake t e i mpl ement er en pr est at i emanagement syst eem.Af st emmi ngsessi esmetvakbondenz i j ngehoudeni n 2021enz ul l endeel snogi n2022pl aat svi nden.

3. 3 BELEI DSADVI EZEN Erz i j ni n2021110bel ei dsst ukkenopgest el denui t geboekt .Daar naastz i j nerook17 f or mat i e/ or gani sat i eadvi ez enopgest el denui t geboekt . Demeest ebel angr i j kst eadvi ezenwar en: •Lands pakketadv i ez en( waar onderdoor gr oei bel ei di nhetkaderv anmoder ni s er i ng s t r at egi s chper s oneel s bel ei denpr es t at i emanagementbi j v oor beel d) ; •Her z i eni ngv er s ober i ng( di v er s ) ; •Gr at i f i cat i ebi j ambt s j ubi l eum nonact i ev eambt enar en; •Ver t r agi ngbev or der i ngbi j l angdur i gear bei ds onges chi kt hei d; •Bel ei ds r egel spol i t i ekecampagne;

•Samenv oegenDPSenDRHm. b. t .HRt aken; •Zwemi ns t r uct eur s . Bovendi en i si n 2021 een bel ei dsnot a ont wi kkel d i nz ake t e i mpl ement er en pr est at i emanagement syst eem.Af st emmi ngsessi esmetvakbondenz i j ngehoudeni n 2021enz ul l endeel snogi n2022pl aat svi nden.

3. 4 ADMI NI STRATI EVEORGANI SATI EENI NTERNECONTROLE ( AO/ I C) I n 2021 i s ereen r i s i coanal y s e ui t gev oer d,waar bi jr i s i co’ sz i j n geï dent i f i ceer d en gecl as s i f i ceer d.Bi jhetcons t at er env anbepaal der i s i co’ s ,z i j nerperdi r ectmaat r egel en geï nt r oduceer dom der i s i co’ st ev er kl ei nenofgeheel t er es ol v er en.Di tz or gter v oordater cont i nudef ocuswor dtgel egdophethal env andoel en,enopt i mal i s er en.Opbas i sv an der es ul t at enui tder i s i coanal y s e,i sereencont r ol epl anopges t el d,al sl ei dr aadv oorhet ui t v oer env ani nt er necont r ol ewer kz aamheden.Daar naas ti seri n2021begonnenmet daadwer kel i j ki nt er ncont r ol er enom debet r ouwbaar hei dv andei nf or mat i ev oor z i eni ngt e v er hogen.

3. 5 FORMATI EENORGANI SATI EZAKEN Dei nspanni ngenom i nst el l i ngenf or mat i evandi enst enendi r ect i est eact ual i ser enen moder ni ser enz i j ni n2021voor t gez et .I n2021i songeachtdesoci aldi st anci ngenhet aangepast( onl i ne) wer ken,deher z i eni ngvandi ver sef or mat i er appor t envanbest aande di enst envoor t gez etal sookr appor t envanni euwedi enst enaf ger ondofi nhetpr oces. Hetbet r ef tdevol gendedi enst en: Ni euw enger eed -Mededi ngi ngs aut or i t ei t( naaraanl ei di ngv anLands pakketmaat r egel E. 6) 57

gang t nvoor euw i Ni MuchayHoben odi ament t -Depar eed enenger t appor er i mat or ngf eni i z Her a di mer ai r eauT -Bur heenDHC) oor v dor( umi Cons adi ens onaDef ci i v -Ser ASA) heenI oor v uba( onAr aci gr nmi -I gang t nvoor ngi eni i z Her a t daNosCos eauGuar -Bur uba Ar onal ecaNaci ot i bl -Bi e i at r t s egi goedr t kundeenVas tLandmeet ens -Di aar ddel bemi eauLands -Bur aad r j eVoogdi i ect r -Di ng anni uurenPl uct r t as r nf eI i ect r -Di t aar eScheepv i -Di ect r t aar v eLucht i ect r -Di d ondhei gez ks eVol i ect r -Di ek i t s i at oordeSt eauv Bur aal r -Cent uba uurAr t eCul i ect r -Di SER) cheRaad( s Economi aal andeSoci aatv i ar et -Secr SA BI -I DRH) oHumano( s oRecur ament t -Depar enst jde Di e bi ocedur ngspr si aat tmetde pl ar aar2021 gest n hetj si en i Bovendi uba. enAr swez Gevangeni

3. 6 I NDI VI DUELERECHTSPOSI TI EZAKEN Naastdi tal l es,i sookgewer ktaandei ndi vi duel er echt sposi t i eadvi ser i ng,j ur i di sche aangel egenhedenz oal sr echt sz aken,endepayr ol l ger el at eer dez aken.

3. 7 WERKVOORRAAD

3. 8 UI TSTROOM OVERHEI DSWERKNEMERS I nhetj aar2021hebben265ov er hei ds wer knemer sLandv er l at en.Der edenv ooront s l ag was :

“

Thewayt ogets t ar t ed i st oqui tt al ki ng

andbegi ndoi ng.

4 I NNOVATI E

De r eger i ng v oer teen i nt egr aali nnov at i ebel ei d waarde menscent r aals t aat .I n di t v er band i snauw metdeSt i cht i ng Ar ubaFut ur aFoundat i on ( Fut ur a)s amengewer kt . Fut ur ahoudtz i chv oor namel i j kbez i gmethetui t v oer env ans peci f i ekei nnov at i epr oj ect en i nopdr achtv anhetMi ni s t er i ev anAl gemeneZakenenwor dtmedeonder s t eunddoorhet i nnov at i et eam v anhetMi ni s t er i e. n2021v oer deFut ur aeenaant alv anpr oj ect eneni ni t i at i ev endi eaandeSDG’ sende I dr i ebi j behor endepi j l er s :Peopl e,Pl anetenPr os per i t yger el at eer dz i j n.Naas thetopt r eden al ss t r at egi s chepar t nerv oordi v er s el okal eor gani s at i es ,heef tFut ur aookpr oj ect eni n s amenwer ki ngmetpar t ner si ndepr i v at eenpubl i ekes ect orui t gev oer d. Hi er na vol gt een samenvat t i ng van de bel angr i j kst ei nnovat i epr oj ect en en i ni t i at i eveni n2021.

eGOVERNMENT&CONEXI ON ( UXP)I NTEROPERABI LI TYPI LOTPROJECT I n2021heef theteGover nmentt eam eensuccesvol l eUXPPi l otPr oj ectopgel ever d. Di tpr oj ecti sheteer st egr ot et echnol ogi ei ni t i at i efophetgebi edvaneGover nment eni séénvandebel angr i j kst ebouwst enenvoorhetdi gi t al et r ansf or mat i epr ogr amma vandeover hei d.Heti nt er oper abi l i t ei t spl at f or mz al deef f i ci ënt i evandedi enst ver l eni ng ver bet er en,det r anspar ant i ei ndeadmi ni st r at i ever gr ot enendeAr ubaansebur ger sop eensi mpel emani ert oeganggevent oti nf or mat i eendi gi t al edi enst en.Hetbel angen hetsuccesvanhetPi l otPr oj ectz aldui del i j kerwor deni n2022,metdeui t br ei di ngvan heti nt er oper abi l i t ei t spl at f or m.Naar mat emeerover hei dsaf del i ngenz i chbi j hetpl at f or m aansl ui t en,kandeover hei dbet er edi gi t al edi enst enl ever endi ez i j naf gest emdopde behoef t envandebur ger s,over hei dsmedewer ker sendepar t i cul i er esect or .I n2022 z ul l ennogz even( 7)ni euweaf del i ngent oet r edent otheti nt er oper abi l i t ei t spl at f or m. Ver derhebbenmeer der eover hei dsaf del i ngen,waar onderDI PenDEACI ,bel angr i j ke opl ever i ngsmi j l pal en behaal di n 2021 metbet r ekki ng t otdi gi t al i ser i ngspr oj ect en eer dergeï dent i f i ceer d doorheteGover nmentt r aj ecten hetLandspakket .Dez e di gi t al i ser i ngspr oj ect en bi eden bel angr i j ke aut omat i ser i ngsvoor del en doorpapi er vol l edi gt ever wi j der envanhetdi enst ver l eni ngspr oces,ver hoogdet r anspar ant i e,en ef f i ci ënt er ewer kmet hoden. Eenbel angr i j kef ocusvan2022i shetont wi kkel envaneenni euwedi gi t al ei dent i f i cat i e ( Di gi t al eI D) .DeDi gi t al eI Dz al t oegankel i j kz i j nvi amobi el et el ef oonsenz al beschi kbaar z i j nvooral l ebur ger senbedr i j vendi ez i chwi l l eni dent i f i cer enofbepaal deper soonl i j ke i nf or mat i ewi l l enbevest i gen.T ent weedei sdeonl angsgel anceer deNat i onal eDi gi t al e Agendaeenpr oj ectdateeni mpl ement at i epl anz al opl ever enom Ar ubat eont wi kkel en t oteent oonaangevendedi gi t al eeconomi e.Deagendaz al denat i onal evi si evanAr uba voordi gi t aalonder st eunde i ncl usi eve gr oeiver woor den,evenal s de bel angr i j kst e act i epr i or i t ei t enaangeven.

I NVESTERI NGEN DI A I I n2021heef tder eger i nggeï nv es t eer di nhetv er v angenenupgr adenv anbes t aande har dwar e-ens of t war es y s t emen,waar onderbev ei l i gi ngs upgr ades ,ni euwewer kpl ekken, enbev ei l i gdev er bi ndi ngent us s enaf del i ngen.Dez ei nv es t er i ngenz i j nni etal l eennodi g om dedagel i j ks ebedr i j f s v oer i ngv andeov er hei dt eonder s t eunen,maarv or menookeen i nt egr aal onder deel v andebr eder eegov er nment agendaom deal gehel eI T i nf r as t r uct uur t e moder ni s er en.I n 2022 z alde f ocus wor den ui t gebr ei d meti nv es t er i ngen i n het opbouwenv ant echni s checapaci t ei tdoormi ddel v ant r ai ni ngenenwor ks hops .

HAPPY FLOW HetHappyFl ow pr oj ectwasi n 2021 metname ger i chtop de onder st euni ng en voor ber ei di ngvanpr esent at i esvoori nt er nat i onal econf er ent i es;Davos,WEFj anuar i 2021enWTTCGl obal Summi tmei 2021. Fut ur awasooki ns t aatom cr uci al econt act ent el eggenenont moet i ngent eor gani s er en di ehebbengel ei dt otdet oet r edi ngv anAr ubat otdeCommonPas s ,eenappl i cat i een dat aui t wi s s el i ngpr ogr amma,waar v oori ndi v i duenhungez ondhei ds t at usi nv er bandmet COVI D19kunnenbewi j z enom t ekunnenr ei z en,i ndi enz edatwens en.Hi er doorkunnen JetBl uepas s agi er seenv er t r ouwddi gi t aalgez ondhei ds cer t i f i caatgebr ui kenom naar Ar ubat er ei z en.Ar ubawasheteer s t el andt erwer el ddatdi ti nj anuar i 2021deed. Vanafj uni2021z i j ndeopt i esom onz et oer i st eneencont act l oz e,naadl oz eenvei l i ge er var i ngt ebi edeni nover eenst emmi ngmetdehoogst enor menvoordat apr i vacyen bescher mi ngveel di cht erbi j r eal i sat i edanweonsi n2020haddenkunnenvoor st el l en. Di ti sonderander emogel i j kdoordevoor t dur endesamenwer ki ngbi nnenhetHappy Fl ow net wer k.

ELEARNI NGI IPHASE2-COLEGI OPASTOORKRANWI NKEL &ELEARNI NGI I I-STFRANCI SCUSCOLLEGE. I De‘ eLear ni ngPi l otPr oj ect s’ ,di ei n2019voorheteer stwer denui t gevoer d,hebben al sdoelhetst i mul er enenhetont wi kkel envan21stCent ur ySki l l s,endi enenal seen ‘ accel er at or ’voordei mpl ement at i evandeSust ai nabl eDevel opmentGoal s( SDG' s) van de Ver eni gde Nat i es.Dez e pr oj ect en onder st eunen de doel st el l i ngen van het Pl anEducaci onNaci onal2030( PEN)enz i j nont wor penenui t gevoer dmetdenodi ge bel anghebbendeni ndeonder wi j ssect or ,waar onderhetmi ni st er i evanOnder wi j s. Nahets uccesv andeeer s t ePi l otbi j Caci queMacuar i maenAt er i mai n20192020,bood heteLear ni ngPi l ot Pr oj ectI Ibi j Col egi oPas t oorKr anwi nkel des t udent eneenkansv oor eenmeerper s oonl i j keenmoder nel eer er v ar i ng.Hett weedeeLear ni ngpi l oot pr oj ectwer d i nmei 2021af ger ond. Fut ur a heef tvoorschool j aar20212022 bi jhetStFr anci scus Col l ege een der de eLear ni ng Pr oj ectui t gevoer d,waar bi jal l e kl asl okal en van eBoar dsz i j n voor z i en. Daar naasthebbenal l el er ar enenkl asl okal enChr omebooksgekr egenom hetl esgeven meeri nt er act i eft emaken.

SCI ENCEFAI R 20202021 SamenmetMar i aCol l egeMav oor gani s eer deFut ur av annov ember2020t otenmet f ebr uar i2021 dej aar l i j ks eSci enceFai rmetal st hema' Bui l d wi t h Nat ur e' .I nt ot aal heef tFut ur at weeënv i j f t i g( 52)pr oj ect i nz endi ngenont v angen,di eeenpos i t i ev ei nv l oed z oukunnenhebbenopdemensenhetmi l i eu.Det opder t i en( 13)pr oj ect enwer den ges el ect eer dengepr es ent eer daaneenonaf hankel i j kpanelv anexper t s .Des l ot av ond v andeSci enceFai rv ondpl aat si nf ebr uar i2021i nhy br i dev or m metz owelf y s i ekeal s v i r t uel epr es ent at i es ,waar bi j deMi ni s t erPr es i dentookaanwez i gwas .Depr oj ect t hema' s war enger i chtopr ecy cl i ng,af v al wat er z ui v er i ngen( ni euwe)ener gi eopl os s i ngen.

EPI LEADERSHI PCOLLABORATI ON I napr i l ,meienj uniwer kt eFut ur as amenmetEPIHos pi t al i t yUni tv oorhunt weede-en der dej aar s' Leader s hi p'opl ei di ng.Fut ur aheef tEPI s t udent eneenwor ks hop gegev en al s onder deelv an hun v er pl i cht e Lei der s chaps pr ogr amma.De s t udent en kr egen de t aakom i nnov at i ev epr oj ect ent eont wi kkel env oorI MMERSEMont h( ookSuper nov aen ReT ech)di ei nokt ober2021heef tpl aat s gev onden.Heti deewasom v anj onger ent e hor enwaternodi gwasenv er wachtwor dtv andeI nnov at i onWeekenwel kei deeëni nde act i v i t ei t enkunnenwor denopgenomen.St udent enhebbenpr ogr amma’ sont wi kkel dv oor bewus t wor di ngv angees t el i j kegez ondhei d,v oor l i cht i ngov ers eksendr ugs ,l andbouw ennogv eel meer .Fut ur aheef tenkel epr oj ect enui t gev oer dt i j densdeI mmer s eI nnov at i on Mont h2021.

I MMERSEI NNOVATI ON MONTH2021 I MMERSEwer dvoorheteer sti n2019geor gani seer dal seenweekl angevi er i ngvan i nnovat i eencr eat i vi t ei tophetei l and.I n2021l anceer deFut ur a' I mmer seI nnovat i on Mont h' ,eenmaandl angvi er i ngvani nnovat i evei ni t i at i evenophetei l and.I mmer se I nnovat i onMont hbegonof f i ci eelop1okt obermeteenonl i neaankondi gi ng,gevol gd doorf ysi ekeevenement enop4okt oberenei ndi gdemeteenevenementop29okt ober 2021. I mmer s ebes t ondonderander eui thoof dev enement enz oal sI nnov at i onWeek,I nnov at i on Camp,Super nov a,Ret echendeOut s t andi ngI nnov at orAwar ds .Hi er ondereenov er z i cht v andehoogt epunt en: I nnovat i onCamp( Okt ober48,2021] I MMERSE2021begonmethetI nnov at i onCamp,ger i chtophetont wi kkel env an21s t cent ur ys ki l l sv oorki nder env an8t ot12j aar .Hetcur r i cul um v andeI nnov at i onCamp wasger i chtopdeont wi kkel i ngv ans amenwer ki ngs -enanal y t i s chev aar di ghedenenhet opbouwenv ankwal i t ei t enz oal sdoor z et t i ngs v er mogen,empat hi e,goedecommuni cat i e, encr eat i v i t ei tbi jdedeel nemer s .I nt ot aalnamen35ki nder endeelaanhetI nnov at i on Campmetact i v i t ei t enz oal s ,SDGgames ,Ti eDy es hi r tmaken,Zj ei t oWor ks hop( met het ACPpr ogr amma) , Heal t hy Smoot hy Bowl s , Mi cr os copi e, 3Dpr i nt wor ks hops , Engi neer i ngPr oj ect ,Cor al Res ear ch,VRExper i ence,St opMot i onAni mat i onenei ndi gde meteenpr oj ectpr es ent at i e.

Super nova:Exper i ment alSt udi of orGi r l s( Okt ober48&23,2021) Al sonder deelv anI MMERSE2021heef tFut ur aenpar t ner seenSuper nov aev enement geor gani s eer d.Super nov ai seen pl at f or m datt otdoelheef tj ongev r ouwen aan t e moedi gen v aar di gheden op t e doen al s doel ger i cht ei nnov at or sv an de v ol gende gener at i e.I n2021or gani s eer deFut ur aeenSuper nov aCampv oort i ener mei sj est us s en 13en16j aarmetv er gel i j kbar eact i v i t ei t enal shetI nnov at i onCamp, maardanaf ges t emd opeenouder el eef t i j ds gr oep.Bov endi enor gani s eer deSuper nov az i j nev enementv oor v ol was s env r ouwenov erhetonder wer p' Sel fLov e'ofz el f l i ef de.Hetwaseenev enement v aneenhal v edagmetmeerdan60v r ouwen.Hetev enementbes t ondui tv er schi l l ende wor ks hopsenpr es ent at i esov erwel z i j n,z el f l i ef deenempower ment . I MMERSE:I nnovat i onWeek2021( Okt ober2529,2021) I MMERSE 2021 wer d af ges l ot en met I MMERSE: I nnov at i on Week 2021. Naas t ev enement en geor gani s eer d door Fut ur a, hebben bel anghebbenden en par t ner s i nf or mat i ev ebi j eenkoms t enenwor ks hopsgeor gani s eer dov eronder wer pendi ev er band houdenmeti nnov at i eenduur z ameont wi kkel i ng( bi j v .eGov er nment ,gender gel i j khei d, ci r cul ai r eeconomi e,kl i maat v er ander i ng,21s tcent ur ys ki l l s ,onder nemer s chap,cr eat i v i t ei t enz . ) .I nt ot aalwer dener18ev enement ens amenmetpar t ner si ndepubl i ekeenpr i v at e s ect orgeor gani s eer d.Dez eevenement enwar enonderander e: •I mmer s eOpeni ngEv ent&Out s t andi ngI nnov at orAwar ds-Fut ur a •Wor ki ngi nt hePol i t i cal Spher e–Uni v er s i t yofAr uba •Us i ngT echi nEducat i on–I SAonl i ne •Us eof“ Pl at f or mi f i cat i on”andAIi nBanki ng–Ar ubaBank •Ent r epr eneur s hi pandFundr ai s i ng–T om Buchmann •Educat i onSy s t em andTheFut ur e–Col egi oSagr adoCur as on •3DPr i nt i ngandDi gi t al andDes i gn–Maker pedi a f Lov eEv ent–Fut ur aandPaperSi s t er s •Sel •12St epst or eacht heSDGs–Joas eAnnev anderBi es t •SDG Br eakOutSes s i on–Joas eAnnev anderBi es t •Smar t phonePhot ogr aphy–WOWO Cr eat i v e •Podcas tandEnt er t ai nment–El i t eSt udi os •St ar t upwi t hQr edi t s :TheFi v ePsofLeader s hi pBr and–Qr edi t sAr uba •TheBenef i t sofaVi r t ual Br andMul t i v er s e–Mat ev o ay i ngCr eat i v ei nT oughTi meswi t hPhot ogr aphy–WOWO Cr eat i v e •St •TheFut ur eofWor ki sHy br i d–Wor ks pace •Audi oVi s ual St or y t el l i ng&s oci al medi a( Ti kT ok)–KenWol f fandMi chael Fowl er •I mmer s eCl os i ngEv ent-Fut ur a 63

RETECH I n2021wer dReT echgel anceer d.Het' ReT ech’pr oj ectbi edtdemogel i j khei dvoor or gani sat i esofi ndi vi duenom ongebr ui kt eofaf gedankt eappar at endi enogi nwer kende st aatz i j n,t edoner en. Dez eappar at enwor dendanvoor ber ei d,opgeknaptengedoneer d aanschol enen maat schappel i j ke or gani sat i es om hun l opende pr oj ect en en wer kz aamheden t e onder st eunen.I nt ot aal z i j nert othedenover200appar at enver z amel dengedoneer d.

100I NNOVATI ONS ACADEMY Begi n 2020 l anceer de hetFut ur a,het100 I nnovat i ons pr oj ectom de Ar ubaanse gemeenschapt ei nspi r er enom sament ewer kenaanhetbouwenvaneeni nnovat i ef ecosyst eem.Nahetpr oj ectt ehebbenaf ger ondmetmeerdan112i nz endi ngen,wi l de Fut ur ahetpr oj ectui t br ei denom deel nemer st ehel penmethetr eal i ser envanhun i deeën. Naaraanl ei di nghi er vanbegonFut ur ameteenni euwpr oj ectgenaamd100I nnovat i ons Academy ,eenonl i neel ear ni ngpl at f or m.Fut ur al anceer dedeel ear ni ngpl at f or m met vi er( 4)cur sussenmetessent i ël ebasi si nf or mat i edi enodi gi svoorhetst ar t envaneen bedr i j fofpr oj ect . De onder wer pen di ei n de eer st e pr esent at i es aan bod kwamen,var i eer den van mar ket i ng,f i nanci ën,bedr i j f svoer i ng,enhoej ewaar dekant oevoegenaaneenbedr i j f . Dewebsi t ei sgr at i seni svoori eder eent oegankel i j k.

DI STRI CT 297 I nj anuar i2021l anceer deFut ur adeni euweDi s t r i ct297webs i t e.Hetdoelv andez e webs i t ei som al spl at f or mt edi enenv oorhetf aci l i t er enenbev or der env ans amenwer ki ng t us s enAr ubaneni nhetbui t enl andenAr ubaans ebedr i j v eneni ns t el l i ngen.Hi er door ,kan des oci aal economi s cheont wi kkel i ngv anAr ubabev or der dwor den. Gedur ende hetj aar2021,voer de Fut ur a een soci al e medi acampagne genaamd ‘ I nnovat i veAr ubansAbr oad’di ebest ondui thetpubl i cer envanver schi l l endear t i kel en overAr ubanendi ei nhetbui t l andl and wonen.I ndet weedekwar t aalor gani seer de Fut ur ai nhetkadervanDi st r i ct297eenWebi naroverJob Hunt i ng enhetpl ande net wer kbi j eenkomst eni nhetbui t enl and. Ver der heef t Fut ur a een UXonder z oek l at en ui t voer en om de websi t e meer gebr ui ker svr i endel i j kt emaken. 64

OUTSTANDI NG I NNOVATOR AWARDS2021 DeOut st andi ngI nnovat orAwar di sbedoel dom Ar ubanenenAr ubaanseor gani sat i es t eer kennendi eeenposi t i evei mpactophetei l anden/ ofi nhetbui t enl andhebben. Ti j densdeopeni ngsavondvanI mmer se2021heef tFut ur adr i eor gani sat i eser kendmet deOut st andi ngI nnovat orAwar dvoorhuni nspanni ngenenpr oj ect enophetgebi edvan duur z aamhei d,mi l i eu,t echnol ogi eeni nnovat i e.Dez eor gani sat i es: •Maker pedi a–T es sMont er anel l oandPi et erVer dui j n •Met abol i cFoundat i on–Chr i s t i eMet t esandT onySev ol d eBubbl es–Ni chol eDans er •Scubbl

ARUBA ACTI VA Fut ur al anceer dei n2021Ar ubaAct i v a( www. ar ubaact i v a. com) ,eenonl i necr owdf undi ng pl at f or mv ooronder nemer s .Ar ubaAct i v abi edtAr ubaans eonder nemer s( s t ar t ups )en pr oj ect ui t v oer der seenkansom hunpr oj ect enofbedr i j feen' ki cks t ar t 't egev endoor hetf aci l i t er env ankl ei ns chal i gef i nanci ël eonder s t euni ngv anmaxi maalAf l .5, 000.Het pl at f or ms t aatopenv oorpar t i cul i er enenbedr i j v endi ei ni t i ël ef i nanci er i ngz oekenom hun pr oj ectofbedr i j ft er eal i s er en.

AREA Hetpr oj ectwer di ndel oopvanhetj aaraf ger ondenhetwer di nokt ober2021of f i ci eel aanhetMi ni st er i evanEconomi scheZakenover gedr agen.

FUTURA&I NNOVATI EVOORUI TZI CHTENVOOR2022 Voor2022z al Fut ur adoor gaanmethetpr oj ect managementvanl opendepr oj ect en,en daar naastst r evenweer naarom t ebl i j vensamenwer kenmetbel anghebbenden,en mogel i j kbepaal depr oj ect en/ pl at f or msovert edr agenaanander eor gani sat i esvoorde cont i nuï t ei tenduur z aamhei dvanpr oj ect eneni ni t i at i even. Ver derki j ktFut ur ai n2022ui tnaaronderander e: s t ar tv anhetMoBLabpr ogr amma-gel anceer di n2018ens i nds2020t i j del i j k •Deher ges t opt( v anwegeCOVI Dbeper ki ngen)-i neenander ecapaci t ei tom t ev ol doenaande r egel gev i ngenhet' ni euwenor maal ' 65

•Onz ei ns panni ngenv oor t z et t enom t ei nnov er enenv oor tt ebouwenophets ucces v anonz edi v er s ei ni t i at i ev enen' pi l ot s 'i ndeonder wi j s s ect or •Hetor gani s er env anSuper Nov aev enement eni nel kkwar t aal v anhetj aar •Omv or mi ngv andeFut ur a' Sci enceFai r 't oteen' Nat i onal Sci enceFai r '

•Or gani s er env andeder deedi t i ev ande' I nnov at i onSummi t ' •SamenmetSt ar tUpGui de,publ i cer env an' St ar tUpGui deAr uba' ,eenpr i meur v oorhetCar i bi s chgebi ed •Del ancer i ngv aneeni nnov at i ef' Bi o/ Sci ence/ Agr i 'Labi nSant aCr uz ,Ar uba.

“

Mor et hanhal foft hes t udent si n pr i mar ys choolt oday, wi l lbewor ki ngi nj obst omor r ow t hathavenotbeencr eat edyet . Thebes tt hi ngwecando i st oequi pt hem wi t ht hes ki l l s neces s ar y.

5 ENERGI E

T otde r eger i ngswi ssel i ng i n sept ember2021,behoor de ‘ Ener gi e” t oteen van de aangel egenheden van di tmi ni st er i e.I n hetKabi netWever Cr oes 2 z i j n dez e aangel egenhedenover gedr agenaandeMi ni st ervanAr bei d,Ener gi eenI nt egr at i e.

5. 1 NATI ONAALENERGI EBELEI D Ener gi ei svanvi t aal bel angvoorAr ubavanwegehaargr ot ei nvl oedopdesamenl evi ng endeeconomi e.Ener gi eendr i nkwat er( gepr oduceer dmetener gi e) z i j nbasi sbehoef t en en spel en een r oli n bi j na al l e maat schappel i j ke en economi sche act i vi t ei t en De kost pr i j svanener gi ei seenst er kebepal endef act orvoordemacr oeconomi scheen soci aal economi scheont wi kkel i ngvanhetei l and. Ar ubamaaktvoor82% vanhaarel ekt r i ci t ei t sopwekki ngenvr i j welalhetwegt r anspor t gebr ui kvanf ossi el ebr andst of f en.Der est er ende18% aanel ekt r i ci t ei twor dtopgewekt metbehul pvanwi ndmol ensenz onnepanel en. Deaf gel openj ar enhaddel okal ebr andst of f eni mpor teenwaar devanAf l .250t ot300 mi l j oenperj aar .Det ot al eemi ssi evandeener gi e-ent r anspor t sect oroverdeaf gel open j ar enwasr uwweg8mTt onCO2percapi t a/ j aar . ot eaf hankel i j khei dvanf ossi el ebr andst of f enheef tt alvanconsequent i esz oal s Degr negat i eveef f ect envoorener gi ez eker hei d,debet al i ngsbal ans,dedevi ez enr eser ves, denoodz aakom devol at i l i t ei ti ndei nkooppr i j svanf ossi el ebr andst of f ent emi t i ger en endeui t st ootvanbr oei kasgassenz oal sCO2di enadel i gz i j nvoorhetmi l i eu.Heti s evi dentdatAr ubahaaraf hankel i j khei dvanf ossi el ebr andst of f enz osnel mogel i j kdi ent t ever mi nder endooreent r ansi t i enaarl okaal opgewekt eher ni euwbar eener gi e. I n2021i shetdr aagvl akgevondenvoorhetNat i onaalEner gi ebel ei d.Hi er i nst aatde vr aagcent r aal“ hoeAr ubanuenopdel anget er mi j nz oveelmogel i j konaf hankel i j k vanext er nef act or enkanvoor z i eni nhaarei genener gi ebehoef t eenwel keaf wegi ngen hi er t oegemaaktdi enent ewor denom t ekoment oteenbet aal bar eenz oveel mogel i j k bet r ouwbar eenduur z ameener gi evoor z i eni ng;enwaar bi jwor dtbi j gedr agenaaneen schonermi l i eu,mi t i gat i evankl i maat ver ander i ngenbest endi ghei dvandeeconomi e” . 67

Hetnat i onal eener gi ebel ei dwer dver anker di ndevol gendevi si e: •Hetwaar bor genv ant oegangt otbet aal bar e,bet r ouwbar eens choneener gi ev ooral l e Ar ubaans ebur ger s ,bedr i j v enenbez oeker s ; gi evoor z i eni ng van Ar uba wor dtui t er l i j k per 2050 kl i maat neut r aalen •De ener z el f voor z i enendmi ddel sl okaalopgewekt eher ni euwbar eener gi ez onderconcessi es t edoenaanbet aal baar hei denbet r ouwbaar hei d.Dekr i t i schesuccesf act or enhi er voor z i j nt echnol ogi schei nnovat i esenhetber ei kenvansoci aal -enecol ogi schaccept abel e opl ossi ngenvoordei npassi ngvanher ni euwbar eener gi e; •Ar ubaonder gaateeni ncl usi eveener gi et r ansi t i ewaar i nbur ger senbedr i j venz eer bewustomgaanmetel ekt r i ci t ei tenwat er ,erspr akei svanver duur z ami ng vande bebouwdeomgevi ngenereenver schui vi ngpl aat svi ndtnaarel ekt r i schemobi l i t ei t . Bi j ni euwei ndust r i ël eont wi kkel i ngi serst er keaandachtvoorener gi eef f i ci ënt eenhet beper kenvanemi ssi es; •Deener gi es ect ordr aagthi er meebi j aandeal gehel eduur z ameont wi kkel i ngv anAr uba eni nhetbi j z onderaanv er bet er i ngv andekoopkr acht ,bes t endi ghei dv andeeconomi e, dedev i ez env oor r aadeneens chonermi l i eu. Nat i onal edoel st el l i ngenenst r eef ci j f er s: •Reduct i e CO2ui t st ootmett en mi nst e 45% ( pei l j aar2010 t otaan 2030,excl . Raf f i nader i j -ef f ect en) ;di ti naansl ui t i ngophetdoel vandeVNom deopwar mi ngvande aar det ebeper kent ot1, 5° C Cel si us.St r evennaarkl i maat neut r al i t ei tperui t er l i j k2050 i naansl ui t i ngopdeOver eenkomstvanPar i j s; •Ver hogi ngaandeel her ni euwbar eener gi ev anongev eer20% i n2020naar35% per2024 enmi ni maal 50% per2030; •Ver hogi ngener gi eef f i ci ënt i ebedr i j ven,enhui shoudensenander eor gani sat i esmet 15% vanaf2020t otaan2030;en •Ver hogi ng aandeelel ekt r i sche voer t ui gen naar mi ni maal15% van hetaant al per sonenaut o’ s per2030. Erwor dti n 2022 een ui t voer i ngspr ogr ammai ngest el d voori mpl ement at i evan het ener gi ebel ei d.T evenswor dtereen moni t or i ng f unct i e gedef i ni eer d aangaande de voor t gang vandeener gi et r ansi t i econf or m met hodi ekenvandeSDG’ s.Di tz i j nde mi ni maalt ebehal endoel en;vanui tdesect orwor denr eedsmeerambi t i euz epl annen ui t gewer kt ,om z el f ssnel l ert ekunnenvol doenaandebeschr evendoel st el l i ngen.

5. 2 RAFFI NADERI J Op30apr i l2020wer dei ndel i j keenbeëi ndi gi ngscont r actmetCi t goonder t ekend,en i sRdAi n2020onderi nst r uct i evandeReger i ngvanAr uba,opz oekgegaannaareen ni euwe i nvest eer dermi ddel seen openbaarpr oces,‘ publ i ct ender i ng’ ,vol gensde ui t gangspunt envandeWTO.Debedoel i ngwasom hetpr ocesz ospoedi gmogel i j kt e st ar t enom t otdet oekomst i gebest emmi ngt ekomenenhett er r ei nr ondder af f i nader i j t e.Der eger i ngendeRdApr esent eer dendr i eopt i es: 1)her vat t i ngvandeol i ever wer ki ngmetbest aandei nst al l at i esen/ ofmoder ni ser i ng daar van;

2)aanvul l endeger el at eer dei ndust r i ël eont wi kkel i ngenopl ocat i esdi enogbeschi kbaar z i j nophett er r ei nvander af f i nader i j ,z oal sLNGover sl ag,pet r ochemi schef aci l i t ei t en, al t er nat i eveschonei ndust r i e,her ni euwbar eener gi e,enz . ; 3)ni euwei ndus t r i ël eont wi kkel i ngent erv er v angi ngv anbes t aandei ns t al l at i es . Voorhetv er kennenv andedr i ebov ens t aandeopt i eswer denert weepar al l el l eReques t s f orExpr es s i onofI nt er es t( REOI )pr oces s enui t ges chr ev en: v ooropt i e1) en2) :dedoel gr oepv oordez eREOI z oudewer el dwi j deol i er af f i nage -REOI i ndus t r i eenander eaanv er want ei ndus t r i eënz i j n.Dez eREOIz oui ndewer el dwi j de ol i ei ndus t r i emedi agepubl i ceer d. -REOIvooropt i e3) :dedoel gr oepvoordez eREOIz ouhetbr eder ebedr i j f sl evenz i j n ( d. w. z .ni etal l eendeol i ei ndust r i e) .Dez eREOIz ouwor dengepubl i ceer di nal gemene z akel i j kemedi a. weeREOI pr oces s enwer dengel i j kt i j di ggehoudenom eenwel ov er wogenbes l i s s i ng Det mogel i j kt emakendoorr ekeni ngt ehoudenmetdeui t ges pr okenbel angs t el l i ngv ooral l e dr i edebov ens t aandeopt i es . Bel ei dsui t gangspunt en Al sui t gangs punthadder eger i ngv oorhetv ol gendebel ei ds pos i t i esgekoz en: eenAr bei d:det oekomst i geact i vi t ei t enopkor t eenl anget er mi j nmoest en -Economi ger i chtz i j nophetl ever envaneenbel angr i j kebi j dr ageaandeAr ubaanseeconomi eop hetgebi edvandegr oeivanhetBNP ,ar bei dsmar kt ont wi kkel i ngenver bet er i ngvande bet al i ngsbal ans;al dusz oveelmogel i j kbi jt edr agent oteconomi schedi ver si f i cat i een economi scheveer kr acht .Economi schher st el engr oei wor denz eernoodz akel i j kgeacht om deover hei dsi nkomst ent ever hogen,dest aat sschul daft el ossenendel astvan deaf l ossi ngvanl eni ngent ever mi nder enenui t ei ndel i j keenevenwi cht i gebegr ot i ngt e r eal i ser enom ni euweduur z ameover hei dsi nvest er i ngenmogel i j kt emakeni nhetbel ang vanhetmaat schappel i j kwel z i j n. -Mi l i eu,gezondhei denvei l i ghei d:t oekomst i geact i vi t ei t enmoest endebest aande mi l i euwet gevi ngenvoor schr i f t eni nachtnemen,ant i ci per enopmi l i euwet gevi ngi n ont wi kkel i ng( bi j voor beel dROPV) endebest epr akt i j kenvandei ndust r i eophetgebi ed vangez ondhei d,mi l i euenvei l i ghei d( HSE)i nachtnemen.Eenal gemenedoel st el l i ng hi er bi j washetnast r evenvan" Cl eanGDP" . -Bui t enl andsbel ei d:det oekomst i geact i vi t ei t enmoest ent eal l ent i j dehetbui t enl ands bel ei dvanhetKoni nkr i j kderNeder l andeni nachtnemenenr ekeni nghoudenmetde economi scheenhandel ssanct i esdi egehandhaaf dwer dendoorhetAmer i kaanseOf f i ce ofFor ei gnAsset sCont r ol( OFAC) .Det oekomst i gei nvest eer der sz oudenookwor den gescr eenddoordenat i onal evei l i ghei dsaut or i t ei t en( VDA,I nt er pol )vanAr uba. gi ezeker hei d:hetwaar bor gen van br andst of z eker hei d( l okal el ever i ng van -Ener benz i ne,di esel ,vl i egt ui gbr andst of f enenHFO) wer dvancr uci aal bel anggeachtvoorde wer ki ngvandeAr ubaanseeconomi eensamenl evi ng.Der eger i ngendeRdAz ouden daar om st r evennaareenbr andst of i nvoer ket endi ez oveelmogel i j konaf hankel i j kwas vant oekomst i gebui t enl andsei nvest eer der s. Pr ocesver l oop uni2020 wer den REOI ’ s gepubl i ceer d,l okaalen i n hetbui t enl and.De Op 18 j oor spr onkel i j kedat um voordesl ui t i ngvanhetREOI pr oceswasgest el dop17j ul i 2020.Di twer decht erver l engdt ot31j ul i 2020al sgevol gvandeCOVI D19pandemi e. Op 31j ul i2020wer dendeel ekt r oni schebest andenz oal snaareennot ar i skant oor geemai l dgeopend.Di twer dvi adesoci al emedi a,eenl i veui t z endi ngvanT el eAr uba endewebpagi navanKabi netWever Cr oesaandewer el dbekendgemaakt . 69

Eval uat i ewer kzaamheden Deeval uat i ewer kz aamhedenwer dgedaandooreenAdvi sor yBr anchCommi t t ee,z oal s i ngest el dbi jMi ni st er i ël eBeschi kki ngvan30j uni2020.Op10sept ember2020br acht deAdvi sor yBr anchCommi t t eeeeneval uat i er appor tui twaar i naanbevel i ngenwer den gedaani nz akeFase1voorz owel REOI 1al sREOI 2. VoorREOI 1hebbenz i ch26geï nt er es s eer deni nges chr ev env ooropt i eaenopt i eb.Voor REOI 2war ener22geï nt er es s eer den.Hetl eeker opdatopheteer s t egez i chti nt ot aal 48 par t i j enaandev er ei s t env anbei deREOI ’ shebbenv ol daan. Bi jdeev al uat i ev andegeï nt er es s eer deni nREOI 1,hebbenerv anafheteer s t emoment 10geï nt er es s eer denv ol l edi gv ol daanaandev er ei s t en.16v ol dedenni etaandev er ei s t en enz i j nni etov er gaannaarFas e2v anhetpr oces . VoorREOI 2war ener7geï nt er esseer dendi eaanal l ever ei st enhebbenvol daan.15 geï nt er esseer denvol dedenni etaandez ever ei st enenz i j naf geval l enenni etover gaan naarFase2. Op 21 sept ember2020 i seen Dat ar oom gemaaktwaarde geï nt er esseer den al l e t echni schei nf or mat i evander af f i nader i jendei nst al l at i eskondenbest uder en.Om t oegangt otdei nst al l at i esendeDat ar oom t ekr i j genmoeteent oegangspr i j swor den bet aal dvanUS$150. 000.Op28november2020heef tdeAdvi sor yBr anchCommi t t ee t ersl ui t i ngvanFase2haarbevi ndi ngeni neenr appor taander eger i ngaangeboden. Voort r ackavanREOI 1heef tdeAdvi sor yBr anchCommi t t eeQuant enLLCvoor gest el d envoort r ackbEagl eLNG. Bel angr i j ki si ndez ei st emel dendatdeDi enstEconomi scheZakenHandel enI ndust r i e ( DEZHI )doorde Advi sor yBr anch Commi t t ee er bi jbet r okken wer d om de nodi ge macr oeconomi sche ber ekeni ngen de doen van de i mpactdatREOI 1 op Ar uba z oukunnenhebben.DEZHIst el tondubbel z i nni ghetvol gendevast :“ REOI 1z aleen bel angr i j kei mpul sgevenaanvooronz eeconomi et i j densdebouwf asei n2021en 2022wel kehar dnodi gz i j nvanwegedeeconomi schesi t uat i ewaar i nAr ubabevi ndtal s gevol gvandeef f ect envanCOVI D19.Nadatdebouwf asei svol t ooi dz al dez ei ndust r i e eenposi t i evei nvl oedopdeeconomi ebl i j venui t oef enen.Debehoef t eaandi ver si f i cat i e st aatal j ar enhoogi nhetvaandel enhett er ugbr engenvandeol i ei ndust r i enaarAr uba i seenvandez emogel i j kheden. ” ZowelmetQuant enConsor t i um Ar ubaLLCenEagl eLNG i sop7december2020een Let t erofI nt entonder t ekend.Quant enLLC heef tz i chvoor genomenom 3, 5mi l j ar di n Ar ubat ei nvest er en. Eagl eLNGz al z i chr i cht enopt r ansshi pmentvanLNGnaardeei l andeni nhetCar i bi sch gebi ed en z al185 mi l j oen i nvest er en om de over sl agf aci l i t ei t en aan t el eggen. Noemenswaar di gi ndez ei sdatbei debedr i j venger uggest eundz i j ndoorder eger i ng vandeVer eni gdeSt at en.VoordeAr ubaansear bei dsmar ktbet ekentdi t ,datdez e2 bedr i j vensamenvoormeerdan2. 000wer kpl ekkenz ul l enz or gen. Metbet r ekki ngt otREOI 2kangest el dwor dendatdebel angst el l i ngz eerdi ver swas. Dever schi l l endegeï nt er esseer denhebbenpl annengepr esent eer dvoorondermeer :de ont mant el i ngvander af f i nader i j ,hetont wi kkel envanver schi l l endet ypesvanduur z ame i ndust r i eën,van Ar uba een duur z aam ci r cul ai rei l and maken,hetont wi kkel en van j acht havens,r esi dent i ël ez onesenl uxeappar t ement encompl exenont wi kkel en,hot el s, gr ot eopsl agpl aat senbouwen,spor t vel denaanl eggen.Ondankshetf ei tdatdeRdAnu metde2bovengenoemdebedr i j venaansl aggaat ,kunnendez epl annenal t i j dal spl an bdi enen.Depl annendi ehi ernaarvor enz i j ngebr acht ,i ndi engeï mpl ement eer d,z ul l en pasnaeenper i odevan5à10huneer st ebi j dr agel ever enaanhetver st er kenvande Ar ubaanseBNP .De2hi er bovengenoemdebedr i j venz ul l enr eedsi n2021eenf or se bi j dr agel evenaandeAr ubaanseBNP .

I n hetkadervan de “ Ener gy Roadmap”van W. E. B.Ar uba N. V .metal s bel ei d, het el i mi ner en van gebr ui k van HFO ( Heavy FuelOi l )al s br andst of voor de el ekt r i ci t ei t spr oduct i eenhetver hogenvanhetaandeel vanher ni euwbar eener gi e( wi nd enz on) ,t enei ndet ekunnenvol doenaanhetdecar boni z at i ont r aj ectvanLandAr uba, wor dtNat ur al Gasal st r ansi t i ebr andst oft oegepasti ndeel ekt r i ci t ei t spr oduct i e. Eagl eLNG enW. E. B.Ar ubaN. V .hebbeni n2021eengas l ev er i ngs cont r actonder handel d v oordekomende20j ar en,waar doori nhetj aar2024Regas i f i edLNGbes chi kbaarz al z i j n v oordemot or eni ndeel ekt r i ci t ei t s pr oduct i e.I n2025z alHFO ( Heav yFuelOi l )hel emaal v er v angenz i j ndoorgas . Hetgascont r actz alde el ekt r i ci t ei t st ar i even voorr ui m 20 j aarst abi l i ser en,t er wi j l i nt r oduct i evanmeerher ni euwbar eener gi evoorver l aagdet ar i evenz or gen.Hi er mee wor dtookvol daanaandedoel st el l i ngenvanhetNat i onaal Ener gi eBel ei d.

5. 3 COMPANI AARUBANO DI PETROLEO ( CAP) I n2021i sges t ar tmethetgeact ual i s eer de“ Pr os pect i v i t yRepor t ”v oorAr uba”s amenmet Geos pec,opbas i sv aneenbr oker ageagr eementgel l i gv an20202025.Daar i nwor dt meegenomenal l edat adi ev er z amel di st i j densdeexpl or at i ewer kz aamhedenv anReps ol i ndeaf gel openj ar en,ookui tdej ar en’ 70.Metbehul pv andez edat ai sGeos pecbez i g meteengeact ual i s eer de“ Pr os pect i v i t yRepor t ”v oorAr uba.Deupdat ez al i n2022ger eed z i j n. Eri seendi al ooggeopend metdeKompani adiPet r ol iiGasKor s ouNV ( KPG)v an Cur açao.Hetdoeli som eens amenwer ki ngs v er bandopt ez et t en,z odats t r at egi s che l i cent i ebl okkenkunnenwor dengev or md.Hi er meewor dtget r achtom hetaant r ekkel i j ker t emakenv oorpet r ol eumonder nemi ngenom deof f s hor egebi edenv anbei del anden t eexpl or er en.Beoogdwor dtom begi n2022eenNDA t et ekenenver v ol gddooreen s amenwer ki ngs ov er eenkoms t .Demogel i j khei d en demani erwaar op weonz et wee ei l andengez amenl i j kkunnenpr omot enz alv er derwor denbes pr oken. Onderbegel ei di ngvanRepsolheef teenSpaanseMast erst udentdear ubaanse3D sei smi schedat abest udeer d.Hi jheef thi er opz i j nMast ert hesi sgeschr evenbet i t el d: “ Sei smi cst r at i gr aphyanddeposi t i onalmodelf ort heMi dWestBonBi niCont our i t e Dr i f t( Ol i gocene,Ar ubaBasi n,Car i bbeanSea) .I ndez et hesi si shetvoor komenen ont st aanswi j z evan‘ cont our i t es’i nhetAr ubaansecont extonder z ocht .Cont our i t es z i j n sedi ment ai r e st r uct ur en di e mogel i j ke wat er kool st of f en kunnen bevat t en.Het onder z oeki si nt er essantvoorevent uel et oekomst i geol i emaat schappi j endi eof f shor e Ar ubaver derwi l l enonder z oeken. I nhetaf gel openj aarz i j ndeeer st est appengez eti ndever kenni ng van2ni euwe mogel i j kei ndust r i eën voorAr uba,één i sgeot her mi scheener gi een deander ehet opvangenenopsl aanvankool st of( i nhetengel s“ Car bonCapt ur e,Ut i l i z at i onand St or age”ofCCUS) .Om succesvolt ez i j ndi enenvoorbei det echnol ogi eeneenaant al f act or enver ei st .Voor al snog l i j kendez ef act or enaanwez i gt ez i j ni nhett er r i t or i aal gebi ed.Demogel i j khedenz ul l eni n2022ver derwor denui t gewer kt . 71

Ondanksde“ dr yhol e”vanRepsoli n2018z i j nernogst eedsaanwi j z i ngenvoorde aanwez i ghei dvanol i een/ ofgasof f shor eAr uba.Di ti nachtnemende,al sookgekoppel d aan eengevest i gdepet r ol eumwetenvoor del i gef i scal enor men,bl i j f tAr ubaeengoed adr esvoorol i eexpl or at i e.Demogel i j keher openi ngvandeol i er af f i nader i j dr aagthi er bi j aanal spot ent i ël eaf z et mar kt .

“

Decar boni zat i on

oft heener gys ect or r equi r esur gentact i on onagl obals cal e, andwhi l eagl obalener gy t r ans i t i oni sunder way, t t ed Ar ubai scommi t of ur t heract i on neededt or educe car bonemi s s i ons andmi t i gat et heef f ect s ofcl i mat echange.

6 RUI MTELI JKEORDENI NG, I NFRASTRUCTUUREN MI LI EU

Ooki n2021bl eveni nt egr i t ei tent r anspar ant i evoor opst aani nhetr eger i ngsbel ei den vor mthetmensger i chthandel endebasi svoordebesl ui t vor mi ng.Ookhetf i nanci eel kadervanhetLandspeel deeenbel angr i j ker ol aangez i enerooki n2021vol daanmoest wor denaanbegr ot i ngsnor men.HetMi ni st er i eendedaar onderr essor t er endedi enst en moest endanookef f i ci ënt erensl agvaar di geroper er en. ndi tkaderwer dhar dgewer ktaanhet( ver der )di gi t al i ser envanpr ocessenenaanhet I cr eër envanduur z amei nt er depar t ement al epar t ner schappen.Ookhetbevor der envan del eef baar hei dbl eefpr i or i t ei t .Leef baar hei denkwal i t ei tvanl evenvor mendebasi svan debesl ui t vor mi ngbi jhetMi ni st er i ewaar bi jdel evensbehoef t envandebur gervoor op st onden. Hetv er dernas t r ev env anhetbehal env andeduur z aamhei ds doel en( SDG’ s )wasookeen kompasv oorhetMi ni s t er i e.DeSDG’ swor dennamel i j kal skr acht i gr aamwer kbes chouwd v oorhets t r ooml i j nenv andev oor nemensv anhetMi ni s t er i emetdi ev anl andeni nde r egi oal s ookopkoni nkr i j kni v eau.DeSDG’ sv or menhetaanknopi ngs puntv oorhets l ui t en v angr ens ov er s chr i j dendepar t ner s chappen. Daar naastwor dendedoel enookal skr acht i gr aamwer kbeschouwdvoorhetmoni t or en vandevoor t gangvandegef or mul eer devoor nemenswaar bi jt i j di ggeëval ueer dkan wor den ofact i es well ei den t othetdaadwer kel i j k behal en van de gef or mul eer de doel en.Naastdegl obal eSDG’ sz al Ar ubaz i chst er kmakenom l okal edoel st el l i ngenen i ndi cat or ent eont wi kkel enenui tt ewer kenvooreenduur z ameont wi kkel i ngvanons ei l and. Hetdi gi t al i ser i ngspr ogr ammavandeover hei dspr ocessenal sookheti mpl ement er en vanheteGover nment pr oj ectbl eefeencent r al er oli nnemeni n2021.Di twer ktook bevor der l i j kom dei nt egr i t ei tbi nnenover hei dsdi enst enver dert ebevor der enende di enst ver l eni ngr i cht i ngdebur gert ever bet er en. I nf r ast r uct ur el e di enst en spel en een bel angr i j ke r olbi jhetbehal en van gest el de over hei dsdoel st el l i ngen,i nhetbi j z onderi nhetkadervanhetbehal envanl eef baar hei denkwal i t ei t sdoel eneneconomi scheher st el .I n2021washunr ol danookcr uci aal .

6. 1 DI ENSTOPENBAREWERKEN( DOW) De DOW heef tt ott aak,hetop bel ei ds-en pl anmat i ge wi j z ez or gdr agen voor en/ ofbi j dr agenaaneengoed geor dendeeneenkwal i t at i efhoogwaar di gef ysi eke l eef omgevi ng van Ar uba.Di tgebeur tmetde ver ei st ej ur i di sche i nst r ument en en debeschi kbar ef i nanci ël er ui mt e.Daar naastonder st euntdedi enstder eger i ng en over i geover hei dsdi enst en i n hetnemen van bel ei dsmat i gebesl i ssi ngen en i n het ver z or genvanver voer s-enwer kcapaci t ei t( z waarmat er i eel ) ,het( doen)ont wer pen, het( doen)ui t voer en,het( doen)onder houden en hetr egel en van hetgebr ui kvan wer kenbet r ef f endei nf r ast r uct uur ,voor z i eni ngent enbehoevevanaf val wat er af voeren wat er beheer si ng,bouwkundi gewer keneni sver ant woor del i j kvoorhetonder houdvan denat uur l i j keaf wat er i ngskanal en. I nhetkaderhi er vanheef tdeDOW di ver sepr oj ect enger eal i seer d,waar onder : Af del i ngP&O: Gedur endedi tj aarheef tdeaf del i ngP&Odi v er s epr oj ect enopges t ar tt erv er bet er i ngv an deHRpr oces s enbi nnendeDOW.Hi er ondereenl i j s tv andepr oj ect engedaanov erhet j aar2021: •Di gi t al i ser i ngenAut omat i ser i ng; oFas e1:I nt r oduct i eAFASSy s t eem oFas e2:Di gi t al i s er i ngAr chi efenaut omat i s er i ngwer kpr oces s en( v er z oeken) oFas e3:Di gi t al i s er i ngPer s oneel s i ns t r ument en( beoor del i ngs s y s t eem, z i ekt ev er z ui m,ov er wer kent oel age( n) oFas e4:Di gi t al i s er i ngOnt wi kkel i ngs -enOpl ei di ngs pl an oFase5:Di gi t al i ser i ngenAut omat i ser i ngvanbedr i j f sei gendommen( uni f or m,mobi el , l apt opset c. ) oFas e6:Wer v i ngenSel ect i e( v acat ur ebankens ol l i ci t ant enbank) . •I nt r oduct i eNi euweBeoor del i ngssyst eem; oHer z i enhui di gbel ei d s i ngbel ei d oAanpas oHandboekbeoor del i ngs s y s t eem oCompet ent i epr of i el handl ei di ng oWor ks hop •Zi ekt ever zui m Bel ei d; oZi ekt ev er z ui m Bel ei d( nogmaal s )bekendmaki ng o( Her )I nt r oduct i ev anz i ekt ev er z ui mges pr ekken ks hop oWor •Wor kf or cePl anni ng; oSucces s i onManagement oOpl ei di ngs pl an •Pr ocesmanagement oPr oces bes chr i j v i ng •Reor gani sat i e; oFUBE oOr gani s at i eSt r uct uur 74

Af del i ngBel ei d: Af del i ng Bel ei di sbel astmetui t eenl opende di enstgebonden bel ei dsonder z oeken en–advi ez enenhetaf handel envanbez waar -enber oepsschr i f t enopgr ondvande Landsver or deni ng Admi ni st r at i eve Recht spr aak en ander ej ur i di sche vr aagst ukken bi nnenenbui t endedi enst .Det akenenwer kz aamhedenbehor endebi jdeaf del i ng Bel ei dz i j ndoor l opendenhoof dz akel i j kger i chtophetcoör di ner envandeont wi kkel i ng -enf or mul er i ng-v anhet( Ar ubaans e)bel ei dendewet -enr egel gev i ngophet gebi edv anopenbar ewer ken,door : -hetev al uer enenadv i s er env anhetgev oer debel ei dv andeDOW; -hetops t el l env anbel ei ds v oor s t el l endi edeDOW aangaan; -hetonder s t eunen,i nf or mer enenadv i s er env anal l eaf del i ngenv andeDOW maarookdemi ni s t er senander edi ens t enbui t endeDOW; -hetl ev er env aneenbi j dr agei nv er s chi l l endecommi s s i es ; -hetl ev er env aneenbi j dr ageaandeops t el l i ngv andeDOWbegr ot i ng; -hetr edi ger env anwi j z i gi ngenc. q.v er ni euwenv ano. a.deBouw-enwoni ngv er or deni ng; -hetaf handel env ankl acht enen/ ofbez waar s chr i f t enc. q.ber oeps chr i f t en. Daar naastheef tdeaf del i ngBel ei dmedezor ggedr agenvoor : -di v er s e( j ur i di s che)v r aags t ukkenPPP’ s -I mpl ement at i e,i nt er nepr es ent at i eenui t voer i ngROPV; -Af r ondi ngont wer pBouw-enSl oopv er or deni ngt eraanbi edi ngaandeSt at en; -Ver s chi l l endeLBHams ,behor endebi j hetont wer pBouw-enSl oopv er or deni ng, i nconceptaangel ev er dbi j deDWJZ; -Ri cht l i j nenWel s t ands commi s s i eenaanv angWel s t ands not a; -Bi j dr agegel ev er daandev oor ber ei di ngenenaanv angr eor gani s at i e; Af del i ngT oezi cht : DeDOW heef to. a.det aakom bouwpl annengoedt ekeur enopgr ondvanest het i sche, j ur i di scheent echni scheaspect envoor t vl oei endui tdeBouw-enwoni ngver or deni ng en hetBouw-en woni ngbesl ui t .Af del i ng T oez i chti sbel astmethett oez i chtop en de nal evi ng van-de Bouw-en woni ngver or deni ng,gr aaf wer kz aamheden door ut i l i t ei t sbedr i j venenexpl osi evenc. q.vuur wer k. Hetz ospoedi gaf handel envanbouwaanvr agenheef tdehoogst epr i or i t ei tvandez e hoof daf del i ng,gez i enhetbel ei d vander eger i ng om economi scheont wi kkel i ng t e st i mul er eni ndepr i vat esect or .Ookhoudtdeaf del i ngbouwcont r ol esom t oez i chtt e houdenopdenal evi ngvandever gunni ngsvoor waar denendewet -enr egel gevi ng bet r ef f endehetbouw-enwoongebeur eni nhetal gemeen.Opdeaf del i ngz i j nt oten met31december2021: -947bouwaanv r agenbi nnengekomen; -815bouwaanv r agenv er l eend; -126bouwaanv r agenaf gewez en; -779bouwaanv r agenaf gehaal d. Meteent ot al ebouwwaar devanAf l .777. 346. 491, =,eneent ot aalaanl egesAf l . 2. 371. 908, =. Af del i ngBeheerenI nf r a: -Gedur endehetj aarz i j n ert ot aalv an 572 aanv r agen bi nnengekomen,waar v an er 445z i j naf gehandel d.Di tkomtneerop 78% v andet ot al eaant alaanv r agendati s af gehandel d.Deaanv r agenz i j nui t eenl opendv anv er z oekenom t es noei en,maai en, s choonmaken( gr of v ui l ophal en) .Opdeaf del i ngi sz waarmat er i eel aanwez i g/ i ngebr ui k om dez waar der ewer kz aamhedenm. b. t .hetopr ui menv angr of v ui lt ekunnenr eal i s er en.

-Her i nr i cht i ngvandekl ei neaannemer svooreenmeerst r at egi scheaanpakom de wer kz aamhedenef f i ci ënt erenef f ect i evert ekunnenui t voer en; -Regi s t r at i ev andeui t gev oer dewer kz aamhedenv i aTEAMS. -Ar ubai sv er deel di n8r egi o’ s ,conf or m deGeogr af i s cheAdr es s enCl as s i f i cat i e( GAC) . Dekl ei neaannemer sz i j nnui ngr oepenv er deel dov erder egi o’ si npl aat sv anz onesv oor eenef f i ci ënt er eenef f ect i ev er eaanpak. mpl ement at i evanhett i cketsyst eem ( bucket l i st ) i nTEAMS.Di tsyst eem z or gter voor -I datdewer kz aamhedenwor dengepl and enui t gevoer d,i ncl usi efdeaanvr agen,op vol gor degeschi edt ,het geenweerl ei dtt oteensnel l er e,ef f i ci ënt er eenef f ect i ever e af handel i ng.T evenswer kthetal sr egi st r at i esyst eem voordegepl andeenui t gevoer de wer kz aamheden. Af del i ngBeheerWat er schappen( Ri ool ) : -Gedur endehetj aar2021z i j neri nt ot aal 8r i ol er i nggebi edenges aneer d; -V . w. b.gr ot epr oj ect enm. b. t .r egenwat er af v oerz i j ner6gr ot epr oj ect enaf ger ondi nde gebi edenAr as hi ,Mont eVer de,Pal m Beach,Noor dMFA,SunPl az a; -I nt ot aal z i j ner23ni euwer i ool aans l ui t i ngengewees t . Voor ui t bl i k2022: Af del i ngP&O: -Voor z et t i ngHRmanagement ; -Voor t z et t i ngeni mpl ement at i er eor gani s at i e; del i ngP&O i sbez i gmetdei nr i cht i ngvandeWer vi ngenSel ect i emodul e.Di t -Deaf gedeel t ewor dtver schovenal sj aar doel voorvol gendej aar( l ees:2022) . -Begi nj anuar i2022z ul l endever z ui mgespr ekkenst ar t enenkunnendez evol l edi gi n Bi TOPwor denger egi st r eer d. -Begi nj uni z al deaf del i ngPer s oneel enOr gani sat i eeenbedr i j f s pr ogr ammas t ar t en. -Wor kf or cepl anni ng. Af del i ngBel ei d: t z et t enwer kz aamhedenaf del i ngBel ei d&T oez i chtal shetops t el l env anal gemene-Voor en j ur i di s che bel ei ds adv i ez en, het v er r i cht en v an ( i nt er ne) ( bel ei ds ) onder z oeken, het ops t el l en v an bel ei ds r appor t ages , het af handel en v an di v er s e bez waar - en ber oeps chr i f t ennaaraanl ei di ngv anhethandhav env andeBouw-enWoni ngv er or deni ng, opt r edenal sv r aag-enadv i es baakv oorcol l ega’ s ,kl ant enenwer kr el at i esv andedi ens t , af handel i ng/ behandel i ng bez war en,r echt s z aken en j ur i di s che v r aags t ukken,al s mede di v er s e( j ur i di s che)v r aags t ukkenPPP’ s ; mpl ement at i e en ui t schr i j ven bel ei d best uur sr echt el i j k handhaven m. n. Last -I onderdwangsom,Lastonderbest uur sdwang en Best uur l i j ke boet e( de cur sus Best uur sr echt el i j kehandhavi ngheef ti nj anuar i 2022pl aat sgevonden) ; -Af r ondi ngWel s t ands not a; 76

-Af r ondi ngeni mpl ement at i eBouw-enSl oopv er or deni ngendev er s chi l l endeLBhams di edaar aanv er bondenz i j n; -Reor gani s at i e; -Reor gani s at i eDOW. Af del i ngT oezi cht : oez i cht op - en de nal ev i ng v ande Bouw- en woni ngv er or deni ng, -het t gr aaf wer kz aamhedendoorut i l i t ei t s bedr i j v enenexpl os i ev enc. q.v uur wer kenhett oez i cht houdenopdenal ev i ngv andev er gunni ngs v oor waar denendewet -enr egel gev i ngov er hetbouw-enwoongebeur eni nhetal gemeenwor dtv oor t gez et ; -Voor t z et t en af geven 1000 bouwaanvr agen perj aaraf del i ng T oez i cht ,voorz over haal baari s; -Voor t z et t enaanpaki l l egal ebouw; gi t al i s er i ngenaut omat i s er i ngaf del i ngT oez i cht ; -Di Af del i ngBeheerenI nf r a: -Ver bet er i ngv andev er wer ki ngv andeaanv r agenv ooreenhogerper cent agedi ekunnen wor denaf gehandel dopef f ect i ev e,s t r at egi s cheenef f i ci ënt ewi j z e; -Ver bet er i ngv andewer kz aamhedenv andekl ei ncont r act or sdoormetdenor menv an CROW23t ewer ken; nt r oduct i ev anhetAr cgi spr ogr ammaom eenbet eri nz i chtt ekr i j geni ndev er s chi l l ende -I r egi o’ sent er r ei nenwaarz i jwer ken,ookv er bet er i ngv andepl anni ngomdatmetdi t pr ogr ammades panwi j dt eperm2v andewer kz aamhedenbet eri ngecal cul eer dkunnen wor den; -Per soneel st r ai ni ngenom bet eri nz i chtt ekr i j geni nhetbi jdeDOW t oegepast ebel ei d z ekerophetgebi edvangr oenonder houd. Af del i ngBeheerWat er schappen( Ri ool ) : del i ngBWSRi ol er i ngi sAf l .500. 000, =begr ootwaar meedevol gendegr ot e Voordeaf pr oj ect enz ul l enwor denui t gevoer dgedur endehetj aar2022.

6. 2 COMMI SSI E OUTDOORAMMENI TI ES Onderl ei di ngv a nDOW i sdez emul t idi s c i pl i na i r ec ommi s s i ei nges t el ddi ewer k ta a nhet upgr a denv a nt oer i s t i s c het r ek pl ei s t er si nAr uba . •I n2021i shetv er f r a a i i ngs pr oj ec tAy oges t a r t . Deomhei ni ngi sher s t el d, en3hut j esz ul l en wor denher s t el d. Ver v ol gensz a l hetpa dv er bouwdwor denz oda thetookt oega nk el i j ki sv oor k i nder wa gensenr ol s t oel en. Erz a l t ens l ot t eeenmooi ehutwor dengebouwdwa a ra r t i es t en huns ouv eni r s“ ma dei nAr uba ” k unnenma k enenv er k open. sookgewer k ta a nher s t elv a nonz es t r a nden.Di ti si et sda ts por a di s c hpl a a t s v i ndt . Bi j •Eri Ba r c a der ai sz a ndgeba gger d, gez eef dendi tni euwz a ndi sgepl a a t s tbi jAr a s hiBea c h, Boc a Ca t a l i naenEa gl eBea c h. Hi eri smetna medegebi edenonderdedr ui f bomenher s t el dz oda t ermeerr ui mt ei sv oorbez oek er som ooki ndes c ha duwt egeni et env a nonz es t r a nden. 77

• Dez emul t i di s c i pl i na i r ec ommi s s i e , ui t gebr ei dmetmeer der edi ens t en, heef tz i c h-op v er z oekv a ndeMi ni s t erPr es i dent-gebogenov erdepr obl ema t i ekv a nUTVATV’ s , enhebben v oor s t el l ena a ngedr a genv oormi t i ga t i ev a ndeov er l a s tdi edeUTVATV’ sv er oor z a k ena a nde mensenhetna t uur .I n2022z a l v er derwor dengewer k ta a ndeui t wer k i ngv a ndea dv i ez en. Eri si n2021ookgewer k ta a neenpl a nom eenhi s t or i s c het ourt eor ga ni s er ent eSer oe • Col or a do, eneenmonumentt epl a a t s ent erher i nner i nga a ndet weedewer el door l ogen der ol di eAr ubada a r i nheef tges peel d. Hetdoel i som meerbez oek er sna a rSa nNi c ol a st e t r ek k en. I n2022z a l hetpl a nv er derui t gewer k twor den.

6. 3 DI ENSTLANDMEETKUNDEEN VASTGOEDREGI STRATI E( DLV) DeDL Vi sbel as tmethetbeher enenbi j houdenv andedi v er s eopenbar er egi s t er si n dez i nv anhetBur ger l i j kWet boekv anAr ubawaar i nf ei t endi ev oorder echt s t oes t and v an onr oer ende goeder en v an bel ang z i j n wor den i nges chr ev en, houdt – al s hy pot heekbewaar der – di e openbar er egi s t er st er i ns chr i j v i ng v an hy pot heken, ov er s chr i j v i ngv anakt env anei gendoms ov er gangv anonr oer endegoeder en,env anakt en waar bi jz akel i j ker echt enoponr oer endegoeder enwor dengev es t i gdofov er gedr agenen i sookbel as tmetdeui t v oer i ngv andeLands v er or deni nggr ens r egel i ng,hetbi j houden v ander egi s t r at i ev oorl ucht v aar t ui gen,der egi s t r at i ev oors chepen,v andekadas t r al e r egi s t r at i e,dekadas t r al ekaar tenhetgr onds l agpunt ennet . Daar naas tkomtdeDL Vt oehetonder houdendebes chi kbaar hei dv andeGr oot s chal i ge bas i s kaar tv anAr ubaenhethoogt epunt ennet .I nhetkaderv anz i j nt akenent enbehoev e v andeov er hei denpar t i cul i er en,v oer tdeDL Vl andmeet kundi gewer kz aamhedenui ten v er s chaf ti nf or mat i e. I n2021wasder odedr aadi ndebedr i j f svoer i ngvandeDL Vdehogever gr i j z i ngsgr aad bi nnen de or gani sat i e en het geen de bedr i j f svoer i ng overhetj aar2021 er nst i g beï nvl oedde.Hetper soneel sbest and van de or gani sat i e daal de,di tvanwege de ui t di enst t r edi ng op basi svan het( aldan ni etver vr oegd)gaan metpensi oen,door gebr ui kt emakenvandeVUT r egel i ngofeencombi nat i ehi er van.Al sui t vl oei sel hi er van dr aai dendeaf del i ngHypot heekkant oorendeaf del i ngBui t endi enstmetver mi nder de kr acht en. Behaal der esul t at eni n2021: •HetgunnenvanDel oi t t eAr ubaenKadast erI nt er nat i onal t eNeder l andom gez amenl i j k eenl i j stmetver ei st ent egaanopl ever endi eheti nf or mat i esyst eem di edeRegi st r aci on Aut omat i saKadast erAr uba( RAKAi nf or mat i esyst eem)z alver vangenaanz almoet en vol doen.Heteer st econceptvandegehel el i j stvol gtnog. •Metdehul pvandeCent r al eAccount ant sdi enst ,heti nt r oducer envaneenef f i ci ënt e geaut omat i seer deappl i cat i evoorhetadmi ni st r er envancashont vangst envandeDL V . Aandehandvandez eappl i cat i ekanmanagement i nf or mat i ewor dengegener eer d. •Heti nt r oducer env aneenPOSmachi neal sbet al i ngs mi ddel . oepas s i ngv anhetRAKA,l ev er dehets y s t eem pr oduct i emetbet r ekki ngt otde •Metdet Openbar eRegi s t er senkadas t r al er egi s t r at i eopdi ebes t aatui tdev er wer ki ngvan4045 aangebodens t ukkenendel ev er i ng v an20. 518i nz agesenkopi eënv ani nges chr even s t ukkent ez amen. 78

•Degel ever depr oduct i ebet r ef f endehetui t z et t enenkadast r aal i nmet envanper cel en omvat402 kavel sen waar van 300 bouwkavel s.Van deel per cel en kr eeg één een kadast r al eaandui di ngenwer denachtomgez eti nkadast r al eper cel en. •Hetopv oer en,v ul l enenbi j houdenv andeGI Sl aagbev at t endedegr enz env analdei n kadas t r al er egi s t r at i eopgenomen( deel ) per cel enwel kel aagt oegankel i j ki sv oordeopde I nf r aAr cGi saanges l ot enaf del i ngen. Doel st el l i ng2022: •hetkoment otenv as t s t el l env aneenf or mat i er appor tv oordeDL V; •hetaf r ondenv andel i j s tmetv er ei s t env oorhetni euwei nf or mat i es y s t eem t erv er v angi ng v anhetRAKA.Hetgunnenv anhetwer kv oorhetl ev er env andi t i nf or mat i es y s t eem; •hetr eal i s er env aneent weede,v as tGPSs t at i onbi j deMul t i f unct i onel e Accommodat i e( MFA)i nSavanet a.Dehi er voornodi gevoor ber ei di ngenz i j nali neen ver gevor der dst adi um maarl i epenmetbet r ekki ngt othetver anker envandei nst al l at i e aanhetgebouw er gever t r agi ngenop; •hetr eal i s er enenbor genv ancont i nuï t ei ti nhetv er r i cht env anwer kz aamheden; •hetz or gv ul di gv as t s t el l env ankader sr ondom hetv er z amel enenbeher env an gegevens ( dat a)en vast st el l en van kwal i t ei t sei sen al s vol l edi ghei d,act ual i t ei t , nauwkeur i ghei denbet r ouwbaar hei dvandedat a; •hetv er v ul l env andeopens t aandev acat ur esbi j deDL V .

6. 4 DI ENSTTECHNI SCHEI NSPECTI ES( DTI ) Hetdoelv andeDTIi shetbev or der env andev ei l i ghei d( v andear bei d,v anwer kt ui gen, t oes t el l en,i ns t al l at i es ,enmot or r i j t ui gen)i nder ui ms t ez i ndeswoor d,hetopt i mal i s er en v andear bei ds oms t andi ghedenv andewer knemer si nbedr i j v enenhetonder z oekenv an onv ei l i ges i t uat i esenongev al l en,hetbes cher menv andebur ger st egenhetgebr ui kv an onj ui s t emat en,gewi cht enenweeg-enmeet wer kt ui genhetbes cher menv anar bei der s , bur ger sen omgev i ng t egen hetonv ei l i gegebr ui kv an s t oomket el sen dr ukv at en en hetbes cher menv andebur ger st egenonv ei l i geaanl egv anel ekt r i s chei ns t al l at i esen gas i ns t al l at i es .Daar naas ti sdedi ens tnauwenact i efbet r okkenbi j hetmi l i eut echni s che bel ei dv anhetl andAr uba. Behaal der esul t at eni n2021: •Dei nt r oduct i ev aneenkeur i ngs s t i ckerv oordi v er s ewer kt ui gen( ( hi j s ) kr anen,l i f t enenz . ) , het geendez i cht baar hei dv anhetkeur i ngs bewi j sv er bet er t ; •Ver der eui t br ei di ngvanst r aat ver l i cht i ngi ndi ver sedi st r i ct enom devei l i ghei di nde woongebi edenenvoorhetver keert ever hogen; •Heti nt r oducer env aneenaf s pr akens y s t eem t erv er bet er i ngv ani nt er neadmi ni s t r at i ev e pr oces s enenom hethandmat i gekwi t ant i es y s t eem t eel i mi ner en; •Degas-enel ekt r ai nst al l at eur sz i j nof f i ci eel er kend,ent i j denseenbi j eenkomsti shet er kenni ngsbewi j sover handi gd. 79

Doel st el l i ngen2022: •I nz et t env anhetdi gi t al i s er i ngs pr ocesbi nnendeDTI ; •Af handel env andei nf r as t r uct ur el eas pect enbi j deDTI ; •Ver v angenv aneent weet al appl i cat i es y s t emen( RTI KenRAK) ; • Heti nv es t er eni nhetopl ei denenmot i v er env anhetper s oneel doorhet( doen)aanbi eden v anopl ei di ngen,t r ai ni ngenencur s us s en; bet er i ngvandei nt er depar t ement al esamenwer ki ngmetander edi enst enom de •Ver pr ocessent ever bet er en/ ver gemakkel i j ken; •Voor z i enwor dteent oenamev anhetaant al keur i ngeneni ns pect i es .

6. 5 DI RECTI EI NFRASTRUCTUURENPLANNI NG ( DI P)

Bi j zonder eaandachtver di enen:

6. 6 RUI MTELI JKEONTWI KKELI NGSPLAN ( METVOORSCHRI FTEN) : I nhetkaderv ander ui mt el i j keont wi kkel i ngv anAr ubai shetRui mt el i j kOnt wi kkel i ngs pl an ( ROP)ont wi kkel deni nges t el d.HetROPbev athetr ui mt el i j kbel ei dv anAr ubaeni seen i ns t r umentom opt r ans par ant eeni nt eger ewi j z emens ger i cht er ui mt el i j kebes l ui t ent e kunnennemen. I n2021i sop basi svandeLandsver or deni ng r ui mt el i j keont wi kkel i ng enROP ,het Rui mt el i j kOnt wi kkel i ngspl an( metvoor schr i f t en)( ROPv)i ngevoer d.Voor af gaandaan dei nvoer i nghi er vani seenscr ut i neuspr ocesgevol gdmetdi ver seover l eg-eni nspr aak moment en.Hi erdedenz owel over hei dsor gani sat i eseni nst ant i esal sext er nepar t ner s aanmee.

6. 7 VLEKKENPLAN I nhetkadervanhetRui mt el i j keOnt wi kkel i ngspl an( metvoor schr i f t en)di ei n2021 i si ngevoer d,i sbi j z onder eaandachtbest eed–ui t eengez eti nvl ekkenpl annen–aan t weest edel i j kegebi eden,namel i j kOr anj est adenSanNi col as.Ui t gangspuntwashet ont wi kkel enen/ ofcr eër envanbi j z onder egebi eden. I nOr anj est adwer ddenadr ukgel egdopmonument enenst adsgez i cht en,uni ver si t ei t en over hei dsvoor z i eni ngen en kant or en.Ook z i j n ergebi eden aangewez en voor ni euwbouw,par ken,par keer pl aat sen,woni ngbouwpr oj ect enenui t gaansgel egenheden. T evensi sbi j z onder eaandachtgeschonkenaanhethavengebi ed,i nhetbi j z onderaan hethavenf r ont :Por tCi t yOr anj est ad. I nSanNi col asl aghetaccentopdeont wi kkel i ngv anSer oeCol or adodoorhetont pl ooi en v aneenhoogwaar di gt oer i s t i s chpr oj ect ,metwei ni gi mpact( Hi ghVal ue,Low I mpact ) . Voorhetcent r um v anSanNi col asi sr ui mt eger es er v eer dv ooro. a.amus ement ,par kenen gebi edenv oort oer i s t i s chebedr i j v i gheden,meti nacht nemi ngenbehoudv andecul t ur el e i dent i t ei tv anSanNi col as .

6. 8 PORTCI TYORANJESTAD6 I nhetkadervaneenbet er est r ooml i j ni ngvandi ver sepr oj ect enenpr ocessen,i sdoor hetMi ni st er i enauw samengewer ktmetAPA.Bi j z onder eaandachti sui t gegaannaar hetHavenf r ont pr oj ect ,Por tCi t yOr anj est ad.I n hetr ui mt el i j kont wi kkel i ngspl an i s r ekeni nggehoudenmetdi tpr oj ect .Gr ondgedacht ei shetbi eden/ cr eër envanr ui mt es voorhui svest i ng,t oer i smeenamusement .Metdehavenaut or i t ei t en( APA)wor dtde l anget er mi j npl anni ngui t gewer kt . 6

Zi ev er der :ht t ps : / / www. ar ubapor t s . com/ mai n/ por t ci t y or anj es t ad/

6. 9 SEROECOLORADO Voorhetgebi edvanSer oeCol or adoz i j ndoordeDI P ,DOW enDi r ect i eNat uurenMi l i eu ( DNM) ,pl annengemaaktvoordever der eont wi kkel i ngvanSer oeCol or ado,waar bi j het ui t gangspunti shetbehoudvandei dent i t ei tvanhetgebi ed,enwaar bi jt evensr ui mt e wor dtgebodenaandeexpl oi t at i evanhoogwaar di gt oer i smemeteenl agei mpact . I n hetv er l engde hi er v an z i j n de di v er s e ont wi kkel i ngs v er z oeken v an v er s chi l l ende pr oj ect ont wi kkel aar sgepei l d,geï nv ent ar i s eer denges el ect eer dopbas i sv ankenni sen i mpactopnat uur ,s t edenbouw eni nf r as t r uct uur .Debes t ekandi dat enz ul l env er v ol gens eenopt i ekunnenkr i j genom i nhetgebi edpr oj ect ent eont wi kkel en,i nov er eens t emmi ng metdeal daargel dender egel senv oor s chr i f t en.

6. 10 I NNOVATI E/ LANDSPAKKETB1 Onder t ussenheef tdeDI Pookgr ot ei nvest er i ngengedaanophetgebi edvani nnovat i e om heti nnovat i eni veaubi nnendeor gani sat i enaareenhogerni veaut et i l l en.Dewebsi t e vandeDI Pi sver ni euwdenookz i j ner3pr ocessengedi gi t al i seer dwaar bi j debur gerde mogel i j khei dheef tom eenver z oekonl i net ekunnendoen.Hetbet r ef ti ndez ever z oeken voorhetver kr i j genvaneenz gn.Pr ecar i over gunni ngenvoorhetver kr i j genvaneen er f pacht per ceel ( voorr esi dent i ël eofcommer ci ël eont wi kkel i ng) . Di ti sbedoel dom hetv er z oek/ v er l eni ngs pr ocesbet ert es t r ooml i j nenenz odatdebur ger hetv er z oekopeenv oudi gewi j z ekandoenenbov endi enmeercont r ol eheef tov erz i j n v er z oek.Di ti st ev ensconf or m hetLands pakket . DeDI Pi nvest eer deooki ndeaankoopvandr ones,i Pad,Smar tTv’ senander esof t war e l i cent i es,z odatde medewer ker soveradequat et ool skunnen beschi kken om hun wer kz aamhedenbet ert ekunnenui t voer enenom i neenmeergedi gi t al i seer desf eert e kunnenwer ken,metal sdoel dever bet er i ngvandekl ant enser vi ceenhetopt i mal i ser en vandei nt er necommuni cat i e.Di tpr ocesi snogni etaf ger ondmaarwaseenaanz etnaar deni euwer i cht i ng–weer baar( agi l e) ,moder nenpr of essi oneel –vandeor gani sat i e.

“

Wecannol ongeraf f or dt os i del i ne nat ur ef orﬁnanci algai ns ,however , t or ecoveraf t ert hepandemi cwe needeconomi cdevel opment .We needt odot hi si nar es pons i bl e manner ,ands eekt hebal ance bet weendevel opmentandnat ur e. 82

VOORUI TBLI K2022

COVI D19heef tAr ubahar dget r of f en.I n2021washetef f ectnogder mat egr ootdatde pl annenvanher st el vandeeconomi ebi j nani etvandegr ondkondenkomen. 2022i sdaar om ui t ger oepent othetj aarv ani nv es t er i ngenenkans en.I nv es t eeri nj ez el f , i nv es t eeri nj ebedr i j f ,i nv es t eeri nAr uba.Encr eeermeerkans en,v oorj ez el f ,v oorj ebedr i j f env oorAr uba. Di tz alookdi tj aarnoggepaar dgaanmetdei nspanni ngenom deCovi d19pandemi e ondercont r ol et ehouden,ent egel i j ker t i j dz alergewer ktwor denaandeeconomi sche weder opbouw.Ui t er aar di shetvacci nat i epr ogr ammai ndez ecr uci aal .Wi j z ul l enAr uba st er kerenweer baar dermaken. Hoe? Meteen gedi ver si f i ceer de economi e,best aande ui tmeer der e economi sche pi j l er s,waar bi jgez egdmoetwor dendathett oer i smeDEbel angr i j kst eeconomi sche pi j l ervanAr ubaz al z i j n,naasti ndust r i eenl andbouw.Daar naastwor denander epi j l er s ont wi kkel dopbasi svandeeconomi schevi si evanhetKabi netWever Cr oes,endez es veel bel ovendesect or en. Doordebur eaucr at i er ondom over hei dspr ocessent ever mi nder enofz el f st eel i mi ner en, door de ar bei dswet gevi ng t ef l exi bi l i ser en,door een bel ast i ngher vor mi ng,door di gi t al i ser i ngvanover hei dspr ocessenendoorui t br ei di ngvandewet gevi ngscapaci t ei t . Di tz aldeover hei df l exi bel erenbehendi germakeni nhetaant r ekkenvan( bui t enl andse i nvest er i ngen) ,dus snel l eren metz oveelmogel i j kr esul t aat .Di tz alAr uba ook weer baar dermaken t egen t oekomst i ge schokken,z oal s ver vati n hetmast er pl an “ Reposi t i oni ngOurSai l s” . I n2022z ul l endei n2020gemaakt eaf spr akenmetNeder l andi nhetkadervanhet Landspakket ,del i qui di t ei t sst eunenher vor mi ngen,nader egest al t ekr i j gen,enz ul l en deeer st evr ucht envandeher vor mi ngengez i enwor den.Zoz al ergez amenl i j kgewer kt wor denaandeweder opbouw. Ooki nhetj aar2022z al hetKabi netWever Cr oes,dati ndegoedet i j deneni ndemi nder goedet i j den,hetschi pvar endeheef twet ent ehouden,Ar ubaver derbr engeni nde r i cht i ngnaarhetcr eer envanwel vaar tenwel z i j nvoordebur ger svanAr uba.

“

Af t ert hepandemi cAr ubawi l lnotonl ybounceback, butwewi l lal s obouncef or war d. Evel ynWever Cr oes ,Pr i meMi ni s t erofAr uba, Uni t edNat i ons , 2020

J AARVE RS L AG

2021

Mi ni s t er i evanAl gemeneZaken DeMi ni s t erPr es i dentv a nAr uba