Ο Άγιος Χαράλαμπος προστάτης της πανώλης και το νησί της Θάσου !! Θρύλοι και παραδόσεις στην Θάσο του 19 αιώνα !! του Θεοδοσίου Σ. Βασιλουδη.
Το νησί της Θάσου διαθέτει πλούσια παράδοση που αφορά τον άγιο Χαράλαμπο ως προστάτης της περιοχής από την πανώλη !! Η παραπάνω παράδοση φαίνεται να αναπτύχθηκε στο νησί αρχές του 19 αιώνα και έφτασε με πλήθος διηγήσεις γεροντότερων ως της ημέρες μας. Μεγάλη τιμή επιφύλαξαν οι κάτοικοι του νησιού στα χωρία της Παναγίας, του Μικρού Καζαβιτίου και της Ποταμιάς απέναντι στον εν λόγο άγιο, αναγείρωντας εξωκλήσια τιμώμενα στην μνήμη του, αλλά και προχωρώντας σε εγκανιασμό ναών ως δισυπόστατων όπως στην περίπτωση της ενορίας της Ποταμιάς (Εισοδείων της Θεοτόκου και Αγίου Χαραλάμπους). Αναφερόμενη στον βίο του αγίου, ο άγιος Χαράλαμπος γεννήθηκε στην περιοχή της Μαγνησίας, πιθανόν σημερινού Βόλου το 90 μ.χ., έγινε ιερέας το 130 μ.χ θέση από την οποία αγωνίστηκε για την διάδοση του χριστιανισμού. Υπέστη πλήθος διώξεων στο όνομα του χριστιανισμού, έζησε 113 χρόνια και μαρτύρησε το 202 μ.χ. Υπάρχει ένα σημείο του βίου του αγίου που φαίνεται να συνδέεται άμεσα με την προστασία από την πανώλη όπως βλέπουμε παρακάτω << Όταν ο Άγιος έφτασε εκεί σήκωσε τα χέρια του και τα μάτια του στον ουρανό και προσευχήθηκε: —Σ’ ευχαριστώ, Κύριε, είπε, γιατί είσαι ελεήμων και φιλάνθρωπος. Συ Παντοδύναμε εκτύπησες τον εχθρόν μας διάβολον. Συ εκτύπησες και τον Άδην με το να απαλλάξης από τον θάνατο τοανθρώπινο γένος. Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη Βασιλεία Σου. Τότε συνέβη και το εξής θαυμαστόν. Ανοίξανε για μια στιγμή οι Ουρανοί, φάνηκε ο Χριστός με πλήθος Αγγέλων. Κατέβηκε κοντά του και του λέγει: —Έλα, προσφιλέστατε και αγαπημένε μου Χαράλαμπε, που τόσο πολύ κακοπάθησες, για τ’ Όνομά Μου. Ζήτησέ Μου ποίαν χάριν θέλεις και θ’ ακούσω την δέησίν σου. Και το ότι αξιώθηκα, αποκρίθηκε ο Μάρτυρας, να ιδώ την φοβεράν δόξαν της παρουσίας Σου, αυτό είναι μεγάλο χάρισμα σ’ εμένα τον ελάχιστο. Αλλά επειδή η αγαθότης Σου, Κύριε, με προστάζει να Σου ζητήσω χάρι, παρακαλώ να μου κάνης την εξής: Σε όποιο τόπο βρεθή τεμάχιο από το λείψανόν μου και σ’ όποια χώρα γιορτάζουν το μαρτύριό μου, να μην γίνη εκεί ποτέ πείνα, ούτε πανώλης που θα θανατώνη τους ανθρώπους πρόωρα. Ούτε πονηρός άνθρωπος που να βλάπτη τους καρπούς, αλλά να είναι σ’αυτόν τον τόπον ειρήνη
σταθερή, ψυχών σωτηρία και σωμάτων θεραπεία. Να είναι αφθονία σίτου, οίνου, ελαίου, τετραπόδων και άλλων χρησίμων πραγμάτων. Τύλαγε δε γερά τα βόδια και όλα τα τετράποδα ζώα των ανθρώπων για να γεωργούν τη γη και να δοξάζηται το Όνομά Σου. Συγχώρεσε, Κύριε,σε παρακαλώ και τις αμαρτίες των, ως Αγαθός και Φιλάνθρωπος. —Να γίνη πιστέ Μου δούλε, το θέλημά σου! Είπε ο Κύριος και αμέσως εξηφανίσθη. Μετά ταύτα, ο Άγιος παρέδωσε αμέσως την αγιασμένη του ψυχή στο Χριστό ειρηνικά, πριν προλάβη ο δήμιος να του κόψη την κεφαλήν! Ο Θεός δεν θέλησε να ταλαιπωρηθή περισσότερο. Αρκετά βασανίστηκε (Ο άγιος Χαράλαμπος,.† ΑΡΧΙΜ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ, https://www.impantokratoros.gr/agios-charalampos.el.asp)x>>. Φαίνεται ότι εμπνέομενη από τον βίο του αγίου, οι κάτοικοι της Θάσου με αφετηρία την πανδημία πανώλης του 1814, (προερχόμενης από την Κωνσταντινούπολη), τίμησαν με μεγάλες λατρευτικές εκδηλώσεις τον άγιο Χαράλαμπο ως προστάτη της πανώλης που πιθανόν μάστιζε το νησί. Οι Θάσιοι δεν έμειναν μόνο στην εορτή πανήγυρης, αλλά ανήγειραν τουλάχιστον δύο εξωκκλήσια προς τιμή του, στα χωρία Παναγία και Μικρό Καζαβίτι, με το πρώτο να φέρει ημερομηνία θεμελίωσης το 1814, έτος εκδήλωσης της πανδημίας πανώλης στον Ελλαδικό χώρο. Στο χωριό της Ποταμιάς μέσα από το ενοριακό νομισματικό σύστημα του 19 αιώνα γνωρίζουμε ότι μεταξύ του 1880-1888, περίοδο που σύμφωνα με τους ιστορικούς είχαμε αναβίωση του φαινομένου της πανώλης, εγκαινίασαν ως δισυπόστατο τον ενοριακό ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου ως και Αγίου Χαραλάμπους. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοπική παράδοση στο χωριό της Παναγίας, που φέρει τον άγιο Χαράλαμπο να σώζει το χωριό από επιδημία πανούκλας. Μάλιστα σύμφωνα με αυτήν, ο άγιος γλίτωσε το χωριό κλείνοντας την επιδημία μέσα σε ένα μπουκάλι. Βλέποντας την κτιτορική ημερομηνία του εξωκκλησίου του αγίου Χαραλάμπους που βρίσκεται στο δρόμο προς την χρυσή Αμμουδιά και τιμάτε με μεγάλο σεβασμό από τους κατοίκους της Παναγίας, συμπεραίνουμε ότι το παραπάνω γεγονός, ίσως ήταν η πανδημία του 1814 που ξεκλήρισε τον Τύρναβο αλλά και πολλά νησιά του Αιγαίου Πελάγους. Το δεύτερο εξωκκλήσι αφιερωμένο στον εν λόγο άγιο βρίσκεται στο παραδοσιακό οικισμό του Μικρού Καζαβιτίου, Παπάζ Μαχαλά κατά τους παλιότερους χρόνους και αποτελεί μέρος του παλιού ενοριακού ναού του Αγίου Γεωργίου, μια που είναι εφαπτόμενο στο κυρίως κτίριο μαζί με το έτερο εξωκκλήσι του αγίου Παντελεήμονος. Το χωριό του μικρού Καζαβητίου τιμά με μεγάλη ευλάβεια τον άγιο Χαράλαμπο που εκτός της πανήγυρης του, οι κάτοικοι σηκώνουν κατά την ημέρα εκείνη ύψωμα στα σπίτια τους επί τιμή του. Τέλος στο χωριό της Ποταμιάς, βρίσκεται ο ενοριακός αλλά δισυπόστατος ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και του Αγίου Χαραλάμπους που όπως προαναφέραμε πρέπει να εγκαινιάσθηκε κατά την περίοδο του 1880-1888, σε μία πιθανή αναβίωση του φαινομένου. Κατά την ημέρα εορτής του αγίου υπάρχει μεγάλη πανήγυρης. Πηγή Φωτογραφίας. https://www.google.gr/searchq=αγιος+χαράλαμπος&rlz=1C1JZAP_elGR782&source=lnms &tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiL9div5pHZAhXEXiwKHdKnCF8Q_AUICigB&biw=1350&bi h=593#imgrc=cJLIQbYLgPePLM: Πηγές. 1. Οι επιδημίες στην Ελλάδα, τον 19 αιώνα και τρόποι αντιμετώπισης τους, Πτυχιακή εργασία της Τσίμπρου Ελένης, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, 2009. 2. http://www.thassos-island.gr/el/culture/item/527-%CE%B5%CE%BE%CF%89%CE %BA%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%83%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82%CE%B8%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%85.html 3. Ο άγιος Χαράλαμπος,.† ΑΡΧΙΜ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Δ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ, https://www.impantokratoros.gr/agios-charalampos.el.asp)x>>.