Ένας μοναστηριακός νερόμυλος στο νησί της Θάσου !! του Θεοδοσίου Σ. Βασιλούδη
Σε κοντινή απόσταση από τον παραδοσιακό οικισμό της Ποταμιάς Θάσου, βρίσκεται σε ερειπιώδη ποια κατάσταση ο μοναστηριακός νερόμυλος του μετοχίου της ρουμανικής σκήτης του Τιμίου Προδρόμου Αγίου όρους. Πρόκειται για μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση όπου μετόχι εκτός του Αγίου όρους διέθετε βιοτεχνικό χώρο για την παραγωγή ελαιόλαδου και μάλιστα από ότι φαίνεται από το μέγεθος του ίσως εξυπηρετούσε γενικότερα τους κατοίκους της περιοχής. Να σημειώσουμε ότι είναι ο μοναδικός σε είδος βιοτεχνικής μετοχιακής εγκατάστασης στο νησί που σώζεται έως σήμερα, ενώ μέσα από τις ιστορικές πηγές δεν φαίνεται να υπήρξε παρόμοια περίπτωση από άλλα μετόχια στο νησί. Αναφέροντας λίγα ιστορικά στοιχεία για το μετόχι της Ποταμιάς, αυτό άνηκε στην Ρουμανική σκήτη του τιμίου προδρόμου τιμόταν στον άγιο Δημήτριο και επανδρωνόταν από μεγάλο αριθμό Ρουμάνων μοναχών. Το μετόχι αυτό ιδρύθηκε από τους μοναχούς Νήφων και Νεκταρίου το 1861, αφού τους παραχωρήθηκε από τους κατοίκους το εξωκλήσι του αγίου Δημητρίου για τις
λειτουργικές τους ανάγκες. Ο παραπάνω μοναστηριακός νερόμυλος υπήρξε μεγάλη και σύγχρονη βιοτεχνική εγκατάσταση για την εποχή του, ενώ διέθετε και χώρο κατοικίας για τους μοναχούς που ασχολούνταν με την λειτουργία του. Στο πίσω μέρος διέθετε μεγάλη δεξαμενή νερού η οποία έχει κτισθεί με πέτρες τις περιοχής αλλά και κάποιου είδους κονιάματος. Μέσα σε αυτήν την δεξαμενή συγκεντρωνόταν αρχικά το νερό το οποίο διοχετευόταν στο κυρίως κτίριο μέσα στο οποίο και γινόταν η επεξεργασία της παραδοσιακής θρούμπας ενώ πίσω από αυτόν υπήρξαν δεξαμενές αποθήκευσης του λαδιού. Δυστυχώς δεν σώζεται σήμερα κανένα μέρος του μηχανικού τμήματος του νερόμυλου. Ο μοναστηριακός νερόμυλος Ποταμιάς φαίνεται πως εξαιρέθηκε από την απαλλοτρίωση της μοναστηριακής περιουσίας και χρησιμοποιούταν ως κατοικία έως την δεκαετία του 1970 από μοναχό της σκήτης όπου στέλνονταν κατά τους θερινούς μήνες. Σήμερα η μοναδική σε είδος μοναστηριακή εγκατάσταση μένει παρατημένη στο έλεος της φύσης και σιγά σιγά χάνεται στην φθορά του χρόνου, ενώ θα μπορούσε να υπάρξει ως ένας επισκέψιμος μουσειακός χώρος !!