Ο αιρετικός Νεστόριος στο νησί της Θάσου ! ΄΄ Θρύλος η ιστορική πραγματικότητα ΄΄ Στο όμορφο νησί της Θάσου, υπάρχει μια τοπική παράδοση σύμφωνα με την οποία ο δημιουργός της ομώνυμης αίρεσης του Νεστοριανισμού και άλλοτε ισχυρός αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριος, εξορίστηκε και έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο νησί. Ποιος ήταν όμως ο αιρετικός Νεστόριος και πως δημιουργήθηκε η παράδοση που τον φέρει εξόριστο στην περιοχή της σημερινής Καλλιράχης Θάσου. Ο Νεστόριος υπήρξε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως για τρία περίπου χρόνια ( 428-431 μ.Χ.), κατά την περίοδο την οποία αυτοκράτορας ήταν ο Θεοδόσιος β΄. Ο Νεστόριος καταγόμενος από περιοχή της βυζαντινής Συρίας, την Γερμανικεία, απέκτησε πολύ μεγάλη φήμη ως θεολόγος και ρήτορας. Αυτό ώθησε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο β΄, να τον προωθήσει ως νέο αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως. Η χριστιανική του διδασκαλία μας δίνεται πολύ περιγραφικά από το παρακάτω κείμενο της Βικιπαίδεια <<Η χριστολογική του διδασκαλία οδήγησε στην έριδα περί των υποστάσεων του Ιησού Χριστού. Η έριδα ξεκίνησε όταν άρχισε να κηρύττει κατά της χρήσης του όρου «Θεοτόκος» για την Παναγία,[1] και να προβάλλει αντ' αυτού τον όρο «Χριστοτόκος». Κατ' αυτόν τον τρόπο διαχώριζε το πρόσωπο του Χριστού σε θεϊκή και ανθρώπινη υπόσταση και τόνιζε ότι η Παναγία γέννησε την ανθρώπινη υπόστασή του, όχι τη θεϊκή. Στη θεολογική αυτή έριδα, ο Νεστόριος βρήκε αντίπαλό του τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, του οποίου βασική θέση ήταν ότι ο Νεστόριος κατ' ουσίαν αρνούνταν την ενανθρώπιση του Λόγου του Θεού, παρουσιάζοντας τον Ιησού ως δύο διαφορετικά πρόσωπα, ένα ανθρώπινο και ένα θείο, ενωμένα σε ένα πρόσωπο. Ο Κύριλλος βρήκε συμπαραστάτη στις θέσεις του τον επίσκοπο Ρώμης Κελεστίνο Α΄>> Βικιπαίδεια 2017,
Νεστόριος. Αυτή η έριδα, οδήγησε το 431, στην σύγκληση της Γ΄ Οικουμενικής συνόδου στην Έφεσο, η οποία αποφάσισε την εκθρόνιση και την καταδίκη του Νεστορίου. Σύμφωνα με την επίσημη ιστορική θέση ο Νεστόριος εξορίστηκε σε όαση της Αιγύπτου, όπου ασχολήθηκε με την θεολογική συγγραφή, έως τον θάνατο του το 450 μ.Χ. Η διδασκαλεία του είχε ως αποτέλεσμα, την ίδρυση των Νεστοριανών εκκλησιών, που κάποιες διασώζονται έως σήμερα. Μέσα από γραπτές αναφορές αλλά και την προφορική παράδοση του νησιού, αναφέρεται η εξορία του Νεστορίου στο νησί της Θάσου. Από που ξεκινάει η παραπάνω παράδοση και πως διασώζεται έως σήμερα ; Σύμφωνα με τον Κυριάκο Σιμόπουλο, στο βιβλίο του ΄΄Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1700-1800΄΄ στον β τόμο,
στην σελίδα 51, αναφέρεται στην επίσκεψη του Γάλλου μισσιονάριου Pere Braconnier, στο νησί της Θάσου. Ο Pere Braconnier, βρισκόμενος στην Θεσσαλονίκη όπως αναφέρει ο ίδιος, επισκέφτηκε το νησί της Θάσου και όπου και πέρασε από το χωρίο Κακή Ράχη. Οι κάτοικοι του χωριού υπέδειξαν σε κοντινό αγρό, τάφους που όπως ανέφεραν ανήκαν στον αιρετικό Νεστόριο και σε κάποιον μαθητή του. Υπάρχει επίσης, μία άλλη παράδοση που καταγράφεται στην ίδια περιοχή και αναφέρει ότι εκεί εξορίστηκε και ο αιρετικός Σαβέλλιος. Ως γνωστό αιρετικό ιστορικό πρόσωπο με το παραπάνω όνομα, γνωρίζουμε τον θεολόγο και αιρετικό συγγραφέα, που καταγόταν από την Αφρική και διέθετε ΄΄μοναρχιανικές΄΄ αντιλήψεις. Φέρεται να είναι αρχαιότερος του Νεστορίου, αλλά δεν διαθέτουμε ιστορικά στοιχεία που να τον φέρουν ότι βρισκόταν σε εξορία. Έδρασε σε Ρώμη και Μικρά Ασία, αλλά επέστρεψε στην Αφρική όπου απεβίωσε προ του 257 μ.Χ. Η δράση και των δύο ανδρών είναι πολύ κοντά χρονικά και θεολογικά. Το χωρίο που αναφέρει ο Pere Braconnier, ως Κακή Ράχη βρισκόταν στην περιοχή της σημερινής Καλληράχης. Με την εξάλειψη της πειρατείας εγκαταλείφθηκε, για να ανοικοδομηθεί το σημερινό χωρίο που βρίσκεται σε πολύ πλεονεκτικότερη γεωγραφικά θέση. Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι, εάν ήταν κατοικημένη η περιοχή της Κακής Ράχης, την εποχή του Σαβελλίου (2 ο -3ο αιώνα μ.Χ. ) και του Νεστορίου ( 430-450 μ.Χ.), θα λέγαμε ότι ευρύτερα το νησί της Θάσου έχει μεγάλη δραστηριότητα από τα αρχαία χρόνια με ακμάζουσα κοινότητα και πολιτισμό, έως την σύγχρονη εποχή. Η Κακή Ράχη πρέπει να αποτελούσε ένα οικισμό με ρίζες στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Δεν μπορούμε όμως, να τεκμηριώσουμε ότι υπάρχει και κατοικείται από τον 3ο αιώνα μ.Χ. Θα μπορούσε το νησί της Θάσου να αποτελεί με βάση την γεωγραφική του θέση, τόπο εξορίας, για τον αιρετικό Νεστόριο; Εάν θεωρήσουμε ως τόπο διαμονής του αιρετικού αρχιεπισκόπου την Κωνσταντινούπολη, θα μπορούσε αρχικά και για κάποιο διάστημα, να είχε εξοριστεί στο νησί της Θάσου. Πώς έφτασε όμως η παράδοση στους κατοίκους της Κακής Ράχης σχεδόν 1300 χρόνια μετά, αποτελεί σημαντικό ερώτημα. Ίσως στην περιοχή είχαμε την δράση κάποιας Νεστοριανής αιρετικής αδελφότητας και οι τάφοι που έδειξαν στον Pere Braconnier οι κάτοικοι της Κακής Ράχης, να ανήκαν σε κάποια επιφανή μέλη τους. Θα λέγαμε ότι, υπάρχουν τέτοιου είδους ενδείξεις, οι οποίες μας οδηγούν στο να υποθέσουμε, ότι κάποια αδελφότητα ίσως έδρασε σε αγνώστω χρόνο στην περιοχή και αυτό κατάφερε να φτάσει ως προφορική παράδοση σε νεότερους χρόνους.
Βιβλιογραφία. 1. Κυριάκου Σιμόπουλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 1700-1800, τομ.Β΄ Αθήνα 1980, σελ.51. 2. Βικιπαίδεια. Νεστόριος. https://el.wikipedia.org/wiki 3. Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία, τομ.Α΄ εκδ. Παρουσία, Αθήνα,1997.
Πηγη φωτογραφίας – Βικιπαίδεια. https://el.wikipedia.org/wiki