Lesevis START by GAN Aschehoug

Lære

Gjer e

Lære

e p pl

Gjer e

Opp

Lesevis START – første lesing på ulike måtar

Ved undervisning i læringsstrategiar og leseforståing er det viktig at elevane får møte fagtekstar allereie frå første klassesteg. I Lesevis START møter elevane ulike tekstar, og siktemålet med lesinga er tredelt: å oppleve, å lese enkle fagtekstar eller å lese for å følgje ein instruksjon. Lesevis START er ei eingongsbok der elevane i tillegg til enkle skriveoppgåver også får lære å teikne stiliserte dyrefigurar, noko som er nyttig både for finmotorikken og for motivasjonen! Ved hjelp av ein QR-kode i boka kan elevane følgje teikneinstruksjonen i ein filmsnutt.

Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

Lesevis

T R A T S

Lesing på ulike måtar

Lær elevane å bli lesevise!

www.gan.aschehoug.no forlag@gan.aschehoug.no

9 788249 219339

Lesevis START – Lesing på ulike måtar Nynorsk ISBN 978-82-492-1933-9

GAN Aschehoug

Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

T R LesevisTA S

Lesing på ulike måtar

GAN Aschehoug

Til læraren

I Lesevis START får elevane tidleg kjennskap til tekstar som skal og må lesast på ulike måtar. Ved undervisning i læringsstrategiar og leseforståing er det viktig at elevane får møte fagtekstar allereie frå første klassesteg. I Lesevis START møter elevane ulike tekstar, og det er lagt vekt på tre ulike siktemål med lesinga: å oppleve, å lese enkle fagtekstar eller å lese for å følgje ein instruksjon. Elevane møter òg tre ulike teksttypar. Dei fleste tekstane er kontinuerlege, slik at elevane les frå venstre mot høgre, linje for linje. Dessutan møter dei eit par «teikneseriar» og biletforklaringar.

Lesevis START er ei eingongsbok og den fjerde boka i serien Lesevis. Boka legg vekt på å trene dei grunnleggjande dugleikane munnleg aktivitet, lesing og skriving. For å kunne bruke boka må elevane ha knekt lesekoden. Det vil seie at dei har kunnskap om at bokstavar kan setjast saman til ord og ord til setningar med meining.

FØR du les UNDERVEGS når du les ETTER at du har lese

Lesevis START begynner med korte tekstar og høg grad av ordrepetisjon. Boka sluttar med lengre tekstar som stiller større krav til ord- og innhaldsforståing. Heile vegen blir det lagt vekt på at læraren styrer aktivitetane. Arbeidet med tekstane i Lesevis START er bygd opp rundt prinsippa:

Lesevis START har 18 tekstar fordelte på seks tema. I kvart tema blir elevane trena på lesing med ulike siktemål: å oppleve, å lære og å gjere:

• å lese for å oppleve – målet er å skape ei ramme for elevane, noko som dei kjenner att, og som forhåpentleg fangar interessa for å vere med på opplevingslesinga og dei andre tekstane innanfor temaet • å lese for å lære – målet er at elevane skal forstå og hugse det dei les, det handlar om å gjere elevane medvitne om at overskrifter, illustrasjonar og bilete hjelper dei med å skape meining ut frå teksten • å lese for å gjere – målet er at elevane skal lære å følgje ein instruksjon

Temaa tek utgangspunkt i kvart sitt dyr: katt, ørn, hund, ugle, hai og piggsvin. Alle tekstane set søkjelys på øveord og fagord. Dette er omgrep som elevane trenar på før sjølve lesinga. Treninga skal skje saman med læraren. Repetert lesing og korlesing dannar grunnlaget for å forstå omgrepa. Boka inneheld òg spørsmål som trenar elevane i å reprodusere fakta og fremmar eigen refleksjon. Boka er bygd opp slik at læraren må vere tett på elevane og rettleie dei gjennom utfordringane i den enkelte teksten. For å gjere elevane medvitne om kva type lesemåte dei skal trene på, har kvar tekst ein «lesesirkel» som visuelt framstiller dette. Ved undervisning i læringsstrategiar og leseforståing er det viktig at elevane har kunnskap om og får erfaring med at ulike typar tekstar KAN og MÅ lesast på ulikt vis. Det er siktemålet med lesinga som skal styre elevane ved valet av lesestrategi. Haugesund og Oslo, januar 2018 Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

Innhold Til læraren........................................................................................................................................ 2

Tema 1 Ein katt...............................................................................................................................................4 Kattar..................................................................................................................................................6 Katten leiker.................................................................................................................................... 8

Tema 2 Ørn på TV.......................................................................................................................................10 Ørna................................................................................................................................................... 12 Ørna jakter.....................................................................................................................................14

Tema 3 To fine hundar.............................................................................................................................. 16 Hunden............................................................................................................................................. 18 Hundane......................................................................................................................................... 20

Tema 4 Ei ugle...............................................................................................................................................22 Ugla .................................................................................................................................................. 24 Uglene.............................................................................................................................................. 26

Tema 5 Bok om hai..................................................................................................................................... 28 Haien................................................................................................................................................ 30 Haiar..................................................................................................................................................32 Tema 6 Eit dyr i hagen............................................................................................................................. 34 Piggsvin.......................................................................................................................................... 36 Piggsvinet...................................................................................................................................... 38

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 1 • LESE FOR Å OPPLEVE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «oppleve»? Elevane skal lese for å oppleve noko. Snakk om at dei kan låst som om dei er med på det som skjer i teksten. Snakk òg om at tekstar kan gi ulike opplevingar, som spenning, glede, triste tankar og andre kjensler.

2. Sjå på illustrasjonen. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. Snakk om kva orda tyder. Legg vekt på korrekt uttale dersom orda skal uttalast annleis enn vi skriv dei.

OPPGÅVER

5. Les teksten. Lærar og elevar les saman tre gonger.

2 Teikn ein katt.

1 Sjå her.

3 Kva et katten til Are? 3

4 Kva et kattar? Teikn eller skriv.

5 4 7

6 8 9

4 5

4 6

7 8

Lære

Gjer e

Ein katt

Opp

Are har ein katt. Ein søt katt.

Øveord katt søt grå liten har

Are har ein katt. Ein grå katt.

Are har ein katt. Ein liten katt.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på katten til Are. Skriv setningar. Katten har pels. Katten har … 5

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 1 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»? Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

2. Sjå på bileta. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. Snakk om kva orda tyder. Legg vekt på korrekt uttale dersom orda skal uttalast annleis enn vi skriv dei.

OPPGÅVER

5. Les teksten saman tre gonger.

1 Kva et kattane?

2 Kva kan kattar gjere?

Skriv ord.

______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________ ______________________________

3 Teikn ein katt.

Han skal ha store klør. Han skal ha liten snute.

Lære

Gjer e

Kattar

Opp

Kattar har øyre. Kattar har klør.

Øveord kattar øyre klør jaktar

Kattar kan jakte. Kattar kan jakte på mus.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bileta. Kva trur du kattane tenkjer på? Skriv ord eller setningar. 7

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 1 • LESE FOR Å GJERE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «gjere»? Elevane skal følgje enkle instruksjonar. Snakk om at dei skal løyse oppgåver i ei fastsett rekkjefølgje.

2. Sjå på illustrasjonen. Kva ser de her? Gjenta det elevane seier, og bruk matematiske omgrep som sirkel, rektangel, stor, mindre, minst, større enn, mindre enn, fleire og færre. Dette er med på å utvide ordforrådet og betre leseforståinga deira.

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. Snakk om kva orda tyder. Legg vekt på korrekt uttale dersom orda skal uttalast annleis enn vi skriv dei.

OPPGÅVER

5. Les teksten saman tre gonger.

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke illustrasjonen på neste side.

1 Kor mange kattar ser du? Eg ser ________ kattar.

2 Fargelegg den minste katten grå.

3 Teikn ei sol. Sola skal vere på himmelen. 4 Finn tre sirklar. Fargelegg sirklane blå.

5 Finn to rektangel. Fargelegg rektangla gule.

6 Teikn ein ball. Ballen skal liggje på golvet. Farg ballen blå. 7 Fargelegg Are.

a) Håret er brunt. b) Buksa er blå.

c) Genseren har raude striper.

d) Skorne er raude.

Til slutt … No har vi jobba mykje med katten. Kva har vi lært? Teikn og skriv på tavla. 8

Lære

Gjer e

Katten leiker

Opp

Katten leiker. Katten leiker i stova. Katten leiker med Are.

Øveord katten leiker med

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn ein fin katt. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 2 • LESE FOR Å OPPLEVE

OPPGÅVER

2 Teikn ei ørn.

1 Sjå her.

3 Kva et Lene?

4 Kva er det bilete av på veggen? ________________________________________ ________________________________________

________________________________________

7 3 6 5

4 5

10 4

9 8

________________________________________ ________________________________________

Lære

Gjer e

Ørn på TV

Opp

Lene ser på TV. Lene ser ei ørn.

Øveord ørn stor flyg høgt himmelen

Lene ser ei ørn på TV. Ei stor ørn.

Ei stor ørn flyg. Ei stor ørn flyg høgt. Ei stor ørn flyg høgt på himmelen.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på Lene. Skriv setningar. Lene har raud genser. Lene har … 11

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 2 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»?

OPPGÅVER

Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

2. Sjå på bileta. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger.

1 Kva et ørnene?

2 Leit i teksten.

Set ring rundt Ø og ø. Eg fann ______ Ø. Eg fann ______ ø.

3 Teikn ei ørn.

Ho skal ha store vengjer. Ho skal ha gult nebb.

Lære

Gjer e

Opp

Øveord vengjer nebb et andre rovdyr

Ørna har store klør. Ørna jaktar.

Ørna har stort nebb. Ørna et.

Ørna har store vengjer. Ørna flyg.

Ørna er eit rovdyr. Rovdyr et andre dyr.

Ørna et fisk.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bileta. Skriv om ørna. Skriv ord eller setningar. Ørna har … 13

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 2 • LESE FOR Å GJERE

2. Sjå på illustrasjonen. Kva ser de her? Gjenta det elevane seier, og bruk matematisk omgrep som sirkel, rektangel, stor, mindre, minst, større enn, mindre enn, fleire og færre. Dette er med på å utvide ordforrådet og vil betre leseforståinga deira

OPPGÅVER

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke illustrasjonen på neste side.

1 Kor mange dyr ser du? Eg ser ________ dyr.

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger.

2 Fargelegg den største ørna svart.

3 Teikn to skyer. Skyene skal vere på himmelen. 4 Finn to sirklar. Fargelegg dei raude.

5 Finn to rektangel. Fargelegg dei brune.

6 Teikn ei kasse. Kassa skal liggje på bakken. Farg kassa

grøn.

7 Fargelegg huset.

a) Taket er svart.

b) Døra er blå.

c) Huset er raudt.

d) Vindauga er gule.

Til slutt … No har vi jobba mykje med ørna. Kva har vi lært? Teikn og skriv på tavla.

Lære

Gjer e

Ørna jaktar

Opp

Ørna jaktar. Ho jaktar på fisk. Ho jaktar på dyr. Ørna er eit rovdyr.

Øveord jaktar fisk rovdyr

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn ei lur ørn. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 3 • LESE FOR Å OPPLEVE

OPPGÅVER

2. Sjå på bilete. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kven er det som ser dei to fine hundane? b) Kvifor har Lin på seg lue og vottar, trur de?

2 Teikn ein hund.

1 Sjå her.

3 Kva tenkjer hundane på 9

1 2

________________________________________ 3

4 5

________________________________________ ________________________________________

4 Kva ser du på bilete?

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Lære

Gjer e

To fine hundar

Opp

Lin leiker. Ho leiker ute. Ho leiker med Omar.

Øveord leiker ute med hund hundar

Lin ser ein hund. Ein stor hund. Omar ser ein hund. Ein liten hund.

– To fine hundar, seier Lin.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bilete. Skriv setningar. Ein hund er stor. Ein hund har pels. Hunden er … 17

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 3 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»? Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

2. Sjå på biletet. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. Snakk om kva orda tyder. Legg vekt på korrekt uttale dersom orda skal uttalast annleis enn vi skriv dei.

OPPGÅVER

1 Kva leiker hundane med?

5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Når kan ein hund pese? b) Kvifor har dei fleste hundar pels, trur de?

2 Leit i teksten. Set ring

rundt u og s.

Eg fann ______ u. Eg fann ______ s.

3 Teikn ein liten hund.

Han skal ha rosa snute. Han skal ha lang hale.

Lære

Gjer e

Hunden

Opp

Hunden kan pese. Han kan pese når han er sliten. Han kan pese når han er varm.

snute

øyre

pels

tunge

Øveord tunge pese sliten klørne grave klør

Hunden har klør. Han kan grave. Han kan klø.

pote

klør EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på biletet. Skriv om hunden. Skriv setningar. Hunden har … 19

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 3 • LESE FOR Å GJERE

2. Sjå på bilete. Kva ser de her? Gjenta det elevane seier, og bruk matematiske omgrep som sirkel, rektangel, stor, mindre, minst, større enn, mindre enn, fleire og færre. Dette er med på å utvide ordforrådet og betre leseforståinga deira.

OPPGÅVER

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke bilete på neste side.

1 Kor mange hundar ser du? Eg ser ________ hundar.

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva for ting på bilete har form som ein sirkel? b) Kvifor har hundar fire bein, trur de?

2 Fargelegg den minste hunden svart og brun.

3 Teikn ein fugl. Fuglen skal sitje på ei grein. 4 Finn to trekantar. Fargelegg dei grøne.

5 Fargelegg to sirklar. Den største skal vere raud. Den minste

skal vere gul.

6 Teikn ein liten ball. Han skal vere ved sida av den største

ballen. Farg den vesle ballen grøn.

7 Fargelegg hundegarden.

a) Vasskåla er blå. b) Porten er grøn. c) Treet er brunt. d) Ein hund har svarte prikkar.

Til slutt … No har vi jobba mykje med hunden. Kva har vi lært? Teikn og skriv på tavla. 20

Lære

Gjer e

Hundane

Opp

Ein hund spring. Ein hund luktar. To hundar søv. To hundar leiker. Fine hundar.

Øveord spring luktar søv hundar

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn ein snill hund. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 4 • LESE FOR Å OPPLEVE

OPPGÅVER

2. Sjå på illustrasjonen. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kven er ute og går? b) Kor mange ul høyrer Are og mormor?

2 Teikn ei ugle.

1 Sjå her.

3 Kva tenkjer ugla på?

5 7

________________________________________ ________________________________________

4 Kva ser du på bilete?

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

22 3

1 9

Lære

Gjer e

Opp

Øveord er heim høyrer langt ugle natta

Ei ugle

Are er ute. Mormor er ute. Are og mormor skal heim. – Høyr, seier mormor. Are høyrer.

Han høyrer eit ul. Eit langt ul. Are høyrer eit ul til. – Ugle, seier mormor. Eit langt ul til. – Ugla jaktar om natta, seier mormor.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bilete. Skriv setningar. Det er kveld. Mormor har … 23

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 4 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»?

OPPGÅVER

Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

2. Sjå på biletet. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva et ugla? b) Kvifor jaktar denne fuglen om natta, trur de?

1 Kvar flyg uglene?

2 Leit i teksten.

Set ring rundt ord med bokstaven o. Det var _______ ord med bokstaven o.

3 Teikn ei lita ugle.

Ho skal ha store auge. Ho skal ha gule auge.

Lære

Gjer e

Ugla

Opp

Ugla har god høyrsel. Ho kan høyre mus krype under snøen.

Ugla er eit rovdyr. Rovdyr et andre dyr. Ugla et mus og fisk.

Øveord god godt høyrsel krype under om rovdyr

Ugla har godt syn. Ho ser godt om natta. Ugla jaktar om natta.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på biletet. Skriv om ugla. Skriv setningar. Ugla er stor. Ugla har fjør. Ho har … 25

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 4 • LESE FOR Å GJERE

OPPGÅVER

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva for ting på illustrasjonen har form som ein trekant? b) Kvifor et ugla mus, trur de?

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke illustrasjonen på neste side.

1 Kor mange dyr ser du? Eg ser ________ dyr.

2 Fargelegg den største ugla brun og gul.

3 Teikn ein måne. Månen skal vere på himmelen. 4 Fargelegg to sirklar. Ein skal vere blå. Ein skal vere raud. 5 Teikn ein fisk. Fisken skal vere i vatnet. Farg fisken brun.

6 Teikn ei lita ugle. Ho skal sitje ved sida av den største

ugla. Farg den vesle ugla grå. 7 Fargelegg skogen.

a) Vatnet er blått. b) Eit tre er grønt. c) Himmelen er grå. d) Ei mus er brun, og ei mus er grå.

Til slutt … Nå har vi jobbet mye med ugla. Hva har vi lært? Tegn og skriv på tavla. 26

Lære

Gjer e

Uglene

Opp

Uglene uler. Dei lagar lange ul. Uglene jaktar. Dei jaktar om natta.

Øveord uglene dei lange jaktar natta

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn ei søt ugle. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 5 • LESE FOR Å OPPLEVE

OPPGÅVER

2. Sjå på illustrasjonen. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva lærer Lene om haien? b) Kvifor synest Lene boka er fin, trur de?

2 Teikn ein hai.

1 Sjå her.

3 Kva trur de haien tenkjer på? 1

________________________________________

________________________________________ ________________________________________

4 Kva ser du på bilete?

________________________________________ ________________________________________

________________________________________ 28

Lære

Gjer e

Bok om hai Lene ser i boka. Ho ser bilete. Lene ser bilete av hai.

Lene høyrer på. Pappa les for Lene.

Ein hai er i havet. Ein hai et fisk.

– Haien lever i havet, seier pappa. Han les meir. – Haien lever av fisk.

– Fine bilete, seier Lene. – Ei fin bok, seier pappa.

Opp

Øveord bok hai for lever havet bilete

Pappa les. Han les i ei bok. Pappa les ei bok om hai.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bilete. Skriv setningar. Pappa les. Lampa lyser. Ei bok om … 29

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 5 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»? Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

2. Sjå på biletet. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten tre gonger saman. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva for finnar gir haien god balanse og god fart? b) Kvifor må haiar ha gjeller, trur de?

OPPGÅVER

Snakk om kva orda tyder. Legg vekt på korrekt uttale dersom orda skal uttalast annleis enn vi skriv dei.

1 Kva et haiane?

2 Leit i teksten.

Set ring rundt ord med bokstaven D og d. Det var _______ ord med bokstaven D. Det var _______ ord med bokstaven d.

3 Teikn ein hai.

Han skal ha gjeller. Han skal ha ein stor ryggfinne.

Lære

Gjer e

Haien Ein finne sit på ryggen. Den gir god balanse.

Haien er eit rovdyr. Rovdyr et andre dyr.

Opp

Øveord sym finnar sit ryggen balanse fart gjeller

Ein finne sit på halen. Den gir haien god fart.

Haien har gjeller. Han pustar med gjellene.

Haien sym godt. Han har finnar.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på biletet. Skriv om haien. Skriv setningar. Haiar sym godt. Haien har … 31

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 5 • LESE FOR Å GJERE

2. Sjå på illustrasjonen. Kva ser de her? Gjenta det elevane seier, og bruk matematiske omgrep som sirkel, rektangel, stor, mindre, minst, større enn, mindre enn, fleire og færre. Det er med på å utvide ordforrådet og betre leseforståinga deira.

OPPGÅVER

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva for ting på illustrasjonen har form som ein firkant? b) Kvifor må haien symje så fort av og til, trur de?

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke illustrasjonen på neste side.

1 Kor mange haiar ser du? Eg ser ________ haiar.

2 Fargelegg den største haien brun med grå prikkar.

3 Teikn ein fisk. Fisken skal symje under den store haien. 4 Finn fem trekantar. Fargelegg dei oransje. 5 Fargelegg to sirklar. Begge skal vere blå.

6 Teikn ein kråkebolle. Han skal vere stor i forhold til

kråkebollane som er på illustrasjonen. Farg den største kråkebollen lilla.

7 Fargelegg havbotnen.

a) Sjøgraset er grønt. b) Skattkista har brun farge. Pynten har gul farge. c) Tre steinar er grå. d) To fiskar har blå kropp og raud hale.

Til slutt … No har vi jobba mykje med haien. Kva har vi lært? Teikn og skriv på tavla. 32

Lære

Gjer e

Haiar

Opp

Haiar lever i havet. Dei sym godt. Dei sym med god fart. Haiar er rovdyr.

Øveord sym god godt fart de

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn ein glad hai. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 6 • LESE FOR Å OPPLEVE

OPPGÅVER

2. Sjå på bilete. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva fortel teksten om piggsvinet? b) Kvifor har piggsvinet mange piggar, trur de?

2 Teikn eit piggsvin.

1 Sjå her.

3 Kva tenkjer piggsvinet på? 12

________________________________________ ________________________________________

6 7

________________________________________ ________________________________________

2 4

4 Kva ser du på bilete?

________________________________________ ________________________________________

Lære

Gjer e

Øveord dei det hagen piggsvin piggar mange

Are har eit piggsvin i hagen. Eit lite piggsvin går i hagen.

– Eit piggsvin har mange piggar, seier Are. – Eit fint piggsvin, seier Omar.

Opp

– Sjå, seier Lin. Are, Lene og Omar ser. Dei ser eit dyr. – Eit lite dyr, seier Lene.

Piggsvinet er brunt. Det har snute. Det har fire bein. Piggsvinet har piggar.

Are, Lene, Lin og Omar leiker. Dei leiker i hagen.

Eit dyr i hagen

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på bilete. Skriv setningar. Are leiker i hagen. Det er eit dyr i hagen. Omar ser … 35

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 6 • LESE FOR Å LÆRE

SNAKKE OG LESE 1. Sjå på sirkelen til høgre på neste side. Kva skal vi tenkje på når pila peiker på «lære»?

OPPGÅVER

Elevane skal lese ein fagtekst for å forstå og hugse.

1 Kva finn piggsvina?

2. Sjå på biletet. Kva trur de teksten handlar om? 3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva er forskjellen på piggar og pels? b) Veit de om plantar eller andre dyr som bruker piggar til forsvar?

2 Leit i teksten.

Set ring rundt ord med bokstaven P og p. Det var _______ ord med bokstaven P. Det var _______ ord med bokstaven p.

3 Teikn eit piggsvin.

Det skal ha liten snute. Det skal ha mange piggar.

Lære

Gjer e

Opp

Øveord piggar tjukke stive forsvar vinteren vaknar

Piggane er pels, men håra er tjukke og stive.

Piggsvin et makkar, biller og mus. Piggsvin er rovdyr.

Eit piggsvin har meir enn 6000 piggar.

Piggane er til forsvar. Rovdyr et ikkje ein ball av piggar. Om vinteren ser vi ikkje piggsvin. Dei søv. Piggsvina vaknar når våren kjem.

EI EKSTRA OPPGÅVE

Sjå på biletet. Skriv om piggsvinet. Skriv setningar. Piggsvinet har piggar. Det har … 37

Denne sida har • instruksjon til læraren • oppgåver til elevane

TEMA 6 • LESE FOR Å GJERE

OPPGÅVER

3. Peik på overskrifta. Den skal fortelje oss kva teksten handlar om. 4. Øv på øveorda. Les dei saman, kvart ord tre gonger. 5. Les teksten saman tre gonger. 6. Diskuter og finn svar på spørsmåla: a) Kva for ting på illustrasjonen har form som ein sirkel? b) Kva trur de piggsvina gjer i hagen til folk?

Elevane skal løyse oppgåvene ved å sjå på og bruke illustrasjonen på neste side.

1 Kor mange dyr ser du? Eg ser ________ dyr.

2 Fargelegg det største piggsvinet brunt.

3 Teikn ei bille. Billa skal klatre på eit tre.

4 Fargelegg fire sirklar. Halvparten skal vere blå, resten gule. 5 Teikn ein fugl. Fuglen skal vere liten i forhold til dei to andre

fuglane. Farg den vesle fuglen grøn. 6 Teikn ei vasskål. Skåla skal vere stor i forhold til vasskåla som

er på bilete. Farg den største vasskåla raud.

7 Fargelegg hagen.

a) Trea har grøne blad. b) Kassa er grå med blått lok. c) Tre blomstrar er gule. d) Fuglehuset er raudt med svart tak.

Til slutt … No har vi jobba mykje med piggsvinet. Kva har vi lært? Teikn og skriv på tavla. 38

Piggsvinet Piggsvinet er lite. Det er eit lite dyr. Det er eit lite dyr med piggar.

Opp

Piggsvinet er eit rovdyr. Det et andre dyr. Det et biller og mus.

Øveord det er med andre og

Lære

Gjer e

EI EKSTRA OPPGÅVE

Teikn eit fint piggsvin. Sjå tips. Kopioriginal på gan.aschehoug.no

© 2018 GAN Aschehoug, H. Aschehoug & Co. (W. Nygaard), Oslo ISBN 978-82-492-1933-9 1. utgåve / 1. opplag 2018 Omsett til nynorsk av Ole Jan Borgund, Arkitekst AS Redaktør: Nora Brox Illustrasjonar: Thor W. Kristensen og Shutterstock Grafisk design: Nygaard Design Trykk: 07 Media, Oslo

Takk til elevane Synne Trettenes, Rowan Fredheim og Kristine Lervik. Takk også til vår faste konsulent Stian Fredheim og vår samarbeidsskule Brakahaug skole i Haugesund ved lærar Anna Elise Lervik. Også ein stor takk til lærar May Elfrid Jakobsen og Aud Kristin Søraa ved Komsa skole i Alta. Lesesirkelen: Etter idé frå Skøyen skole i Oslo

Alle førespurnader om utgivingar frå forlaget kan rettast til: GAN Aschehoug Postboks 363 Sentrum 0102 Oslo E-post: forlag@gan.aschehoug.no www.gan.aschehoug.no

Føresegnene i åndsverklova gjeld for materialet i denne publikasjonen. Utan særskild avtale med GAN Aschehoug er all eksemplarframstilling og tilgjengeleggjering berre tillate så langt det har heimel i lov eller avtale med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Bruk som er i strid med lov eller avtale, kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Lære

Gjer e

Lære

e p pl

Gjer e

Opp

Lesevis START – første lesing på ulike måtar

Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

Lesevis

T R A T S

Lesing på ulike måtar

Lær elevane å bli lesevise!

www.gan.aschehoug.no forlag@gan.aschehoug.no

9 788249 219339

Lesevis START – Lesing på ulike måtar Nynorsk ISBN 978-82-492-1933-9

GAN Aschehoug