Lesevis - Lesing på ulike måtar

ve

Lære

Gjer e

Opp

le

Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

EM PL AR

Lesevis

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Lesing på ulike måtar

GAN Aschehoug

GAN Aschehoug

Til læraren

EM PL AR

Lesevis – lesing på ulike måtar tek utgangpunkt i dugleikane lese, skrive, rekne og munnleg aktivitet. Det vil seie at boka dekkjer fire av fem grunnleggjande dugleikar.

Lesevis er også i tråd med kompetansemåla i norsk, naturfag og matematikk etter 2. klassesteg. Lesevis begynner med korte tekstar og mykje repetisjon av ord. Boka sluttar med lengre tekstar som krev at elevane har oppnådd betre forståing av ord og innhald. Arbeidet med tekstane i Lesevis er bygd opp rundt prinsippa: FØR du les UNDERVEGS når du les ETTER at du har lese

G SE KS

Boka krinsar om årstidene haust, vinter og vår. Kvar årstid har temaa himmel, dyr og aktivitet, og kvart tema har ein «norsktekst», ein naturfagleg tekst og ein matematisk tekst som heng saman. Dette kjem tydeleg fram av innhaldslista. I arbeidet med dei tre tekstane lærer elevane at skjønnlitterære tekstar, fagtekstar og tekststykke i matematikk KAN og MÅ lesast på forskjellige måtar.

• å lese for å oppleve – Dei «skjønnlitterære» tekstane i boka har eit norskfagleg siktemål. Målet med tekstane er å skape ei ramme for elevane, noko som dei kjenner att, og som forhåpentleg fangar interessa deira, slik at dei vil vere med på opplevingslesinga.

ER

IN

• å lese for å lære – Målet med å lese fagtekstar er at elevane ikkje berre skal hugse, men også forstå det dei les. Det handlar om å gjere elevane medvitne om at overskrifter, illustrasjonar, bilete og figurar hjelper dei å forstå innhaldet i teksten. Å lese for å lære krev ein annan innfallsvinkel enn når ein skal lese for å oppleve spenning eller humor.

VU

R

D

• å lese for å gjere – Eigentleg inneber lesemåten at elevane skal lære å følgje ein instruksjon. I denne boka trenar elevane på «å gjere» gjennom tekststykke i matematikk. Tekststykka er sette inn i kjende rammer som elevane har møtt gjennom opplevingslesinga (norsk) og fagtekstlesinga (naturfag) i det same temaet. Tekststykka i matematikk trenar også elevane i å lese dei grafiske framstillingane søylediagram og tabell.

For å gjere elevane medvitne om kva type lesemåte dei skal trene på, har kvar tekst ein «lesesirkel» som framstiller dette visuelt. Ved undervisning i læringsstrategiar og leseforståing er det viktig at elevane har kunnskap om og får erfaring med at ulike typar tekstar KAN og MÅ lesast på ulikt vis. Det er siktemålet med lesinga som skal styre kva for lesestrategi elevane vel.

Haugesund og Oslo, januar 2016 Gerd Fredheim og Marianne Trettenes

2

Innhald Til læraren........................................................................................................................................ 2 HAUST 1A Tur i mørket..........................................................................................................................4 1B Månen......................................................................................................................................6 1C På skulen................................................................................................................................ 8

EM PL AR

2A Eit lite dyr............................................................................................................................10 2B Ekornet.................................................................................................................................. 12 2C Ekornmat..............................................................................................................................14 3A Boksen går.......................................................................................................................... 16 3B To sansar.............................................................................................................................. 18 3C Friminutt.............................................................................................................................. 20 VINTER

G SE KS

4A På veg til skulen...............................................................................................................22 4B Stjerneskot......................................................................................................................... 24 4C Teljeleik................................................................................................................................ 26

5A På veg frå skulen............................................................................................................ 28 5B Reven.................................................................................................................................... 30 5C Revemat................................................................................................................................32

ER

IN

6A Mønster av is.................................................................................................................... 34 6B Iskrystallar.......................................................................................................................... 36 6C Slush...................................................................................................................................... 38 VÅR

VU

R

D

7A Gul som sola......................................................................................................................40 7B Sola......................................................................................................................................... 42 7C Lekser...................................................................................................................................44 8A Byggjer med kvister.....................................................................................................46 8B Skjora.................................................................................................................................... 48 8C Å telje med strekar........................................................................................................50 9A Moro med sykkel.............................................................................................................52 9B Årstider................................................................................................................................ 54 9C Vi har lært…....................................................................................................................... 56

Ekstra oppgåver HAUST...................................................................................................... 58 Ekstra oppgåver VINTER.....................................................................................................60 Ekstra oppgåver VÅR............................................................................................................. 62

3

TEMA 1 HAUST • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Kvar er overskrifta? Peik på den.

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 No har vi sett på bilete og lese overskrifta. Kva trur de teksten handlar om?

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Peik på boksen som heiter «Øveord».

6 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

7 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

«No skal vi korlese kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese.»

Forklar elevane at det står «jorda», overdriv gjerne uttalen av d-lyden så han kan høyrast tydeleg. Fokuser deretter på at vi seier /jora/ utan d-lyden. Gjer tilsvarande for uttalen av dei andre øveorda.

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Vi skal låst som vi er med på det barna gjer.»

8 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

9 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKjE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva snakkar barna om?

2 Kva form har månen?

3 Kor stor forskjell er det på storleiken til månen og jorda?

4 Kva tyder det at månen går «i bane rundt jorda»?

OPPGÅVER

VU

D

R

D

C

Læraren og elevane les teksten høgt i kor. Pass på at alle elevane får nok tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Les teksten tre gonger.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La oss trene saman på å lese dei. Vi trenar tre gonger på kvart ord.

4

Elevane bør ha eiga skrivebok til å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ord i teksten som begynner på r.

3 Skriv måne.

Skriv ordet tre gonger.

2 Leit og finn ordet måne i teksten.

4 Teikn jorda og månen.

Skriv ei setning.

Lære

Gjer e

ve

Tur i mørket

Opp

Lene ser på månen.

– Månen er liten, seier Lene.

– Jorda er stor, seier Omar.

rund rundt runde jorda bane dagar

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Are ser på Omar.

– Veit du noko om månen? seier Are. – Månen går rundt jorda, seier Omar.

– Månen går i bane rundt jorda.

Øveord

EM PL AR

Are ser på månen.

– Veit du noko om månen? seier Are. – Månen er rund, seier Lene.

– Månen er rund som ei kule, seier Lene.

le

seier • om • som • er • veit 5

TEMA 1 HAUST • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på det store biletet på neste side. Kva ser de?

2 Sjå på dei tre små bileta. Kva trur de det er?

3 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

4 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som gjekk tur i mørket?

Snakk om det elevane hugsar. Sjå gjerne på teksten frå førre side. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

EM PL AR

5 No har vi kopla på det vi har lese frå før, sett på bileta og lese overskrifta. Kva trur de teksten handlar om?

6 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

7 Det er små tekstar rundt bileta. Kva trur de det står der?

8 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

«Vi skal lese denne teksten for å lære noko. Det vil seie at vi skal finne ut noko om månen, og at vi skal kunne fortelje om månen etterpå.»

9 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

10 Peik på boksen som heiter «Øveord».

G SE KS

Vi korles kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese.

Forklar elevane at det står «gonger», overdriv gjerne uttalen av ng-lyden så dei høyrer han tydeleg. Vis at vi uttaler ordet annleis enn vi skriv det. Gjer tilsvarande for andre øveord.

11 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

La elevane forklare korleis dei forstår orda. Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

12 Sjå på orda nedst på sida.

ER

D

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kor mange dagar tek det for månen å gå ein runde rundt jorda?

2 Kva er dei svarte flekkene på månen?

3 Kvifor ser det ut som om månen lyser?

4 Veit de kva vi kallar månen når han er rund?

VU

C

Læraren og elevane les teksten tre gonger høgt i kor. Læraren avgjer farten. Hugs å lese teksten til bileta òg!

R

B

LESE SAMAN

IN

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi trenar på dei ved å korlese kvart ord tre gonger.

D

OPPGÅVER Elevane bør ha eiga skrivebok til å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet det i teksten.

2 Skriv det. Skriv ordet tre gonger.

6

3 Teikn dei fire månefasane.

Fargelegg.

4 Skriv ei eller to setningar om månefasane.

Lære

Gjer e

Opp

le

Øveord oval dagar gonger mange klipt månefasar

EM PL AR

Kvite ringar kallar vi krater. Kvite flekker er fjell.

ve

Svarte flekker kallar vi hav. Det er eigentleg lava.

Nymåne: Somme gonger ser vi nesten ikkje månen.

VU

R

D

ER

IN

Halvmåne: Somme gonger ser månen ut som han er klipt av.

G SE KS

Fullmåne: Somme gonger ser månen rund ut.

Månen Månen går i bane rundt jorda.

Månen går i ei oval bane rundt jorda.

Ein runde rundt jorda tek mellom 29 og 30 dagar.

Månen lyser ikkje.

Det er sola som lyser.

Det er sola som lyser opp månen.

Månen har mange former.

Formene kallar vi månefasar.

Det går mellom 29 og 30 dagar frå månen er rund, til han blir rund på nytt.

som • mellom • er • det • opp • og 7

TEMA 1 HAUST • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som gjekk tur i mørket? Og at vi har lært om månefasar?

Snakk om det elevane hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Hugsar de òg at vi har trena på å lese ord som vi bruker mykje?

EM PL AR

Sjå nedst på neste side. Vi les kvart ord tre gonger saman.

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

6 Det er noko meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er eit diagram òg. a) b) c) d)

Peik på søylene: «Dette kallar vi søyler. Kor mange søyler er det i diagrammet?»

Under søylene er det nokre bilete vi har sett før. Kva veit vi om desse (månefasane)?

Peik på y-aksen: «Sjå på aksen med tal. Kva er det største talet her?»

Sjå på søylene igjen. Kor mange nymånar er det? (nymåne = nesten ingen måne)

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

B

G SE KS

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bileteen eller diagrammet for å finne svar.

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Peik på boksen som heiter «Øveord». «Vi les kvart ord tre gonger saman. Då blir det lettare for dykk å lese orda seinare.»

2 No er vi klare til å lese teksten.

ER

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten på neste side?

3 Kva får vi vite noko om i diagrammet på neste side?

4 Kva kan vi lese ut av bilete på neste side?

OPPGÅVER

VU

D

R

D

C

TENKJE SAMAN

IN

«Vi les saman i kor. Kor mange gonger trur de vi må lese å forstå det som står der?»

Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Spør elevane korleis dei kom fram til svaret.

1 Bruk tallinja på neste side. Kva 3 Kva for ei søyle er høgast? for nokre tal er mellom 10 og 13? 4 Kor mange er det til 2 Bruk tallinja på neste side. Kva saman? Les søyla. for eit tal er 3 meir enn 2?

Til slutt…

8

No har vi jobba mykje med månen. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Øveord

Are, Lene og Omar er på skulen.

– Veit du noko om månen? seier Are. – Det er sola som lyser opp månen, seier Omar.

– Månefasane er fine, seier Lene.

– Fullmåne er finast, seier Lene.

20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

le

G SE KS

Are, Lene og Omar ser i boka.

Are, Lene og Omar ser på månefasane i boka.

Kor mange fullmånar er det?

Opp

EM PL AR

skulen månefasane boka kor mange søyla

ve

På skulen

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

Månefasar

som • mellom • er • det • opp • seier • om 9

TEMA 2 HAUST • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Kvar er overskrifta? Peik på den.

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 No har vi sett på bilete og lese overskrifta. Kva trur de teksten handlar om?

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Det vil seie at vi skal låst som vi er med på det Are og mormor gjer.»

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

«No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese. »

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst. Ver merksam på at orda «dyr» og «tre» har fleire tydingar.

9 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kven snakkar saman i teksten?

2 Kva for dyr ser Are? 3 Kvar lever ekorn?

4 Kva trur de ekorn et?

OPPGÅVER

VU

D

R

D

C

Læraren og elevane les teksten høgt i kor. Læraren avgjer farten. Ikkje les for fort, for fleire av elevane treng tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Les teksten tre gonger.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La oss trene saman på å lese dei. Vi trenar tre gonger på kvart ord.

Forklar elevane at det står «der», overdriv gjerne uttalen av e-lyden så den høyrest tydeleg. Vis at vi seier /dær/.

10

Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ord i teksten som begynner på M og m.

3 Skriv der. Skriv ordet tre gonger.

2 Tel ordet der i teksten.

4 Teikn det Are og mormor ser.

Skriv ei setning.

lite dyr mormor tre ekorn

– Mormor!

– Ja, seier mormor.

– Mormor, sjå eit dyr, seier Are. – Kvar? seier mormor.

– Der, seier Are. – Kvar? seier mormor.

– Der ute, seier Are.

le

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Mormor ser ut.

Ho ser eit dyr.

Ho ser eit lite dyr.

Ho ser eit lite dyr i eit tre.

Mormor ser eit ekorn.

– Det er eit ekorn, seier ho.

Opp

EM PL AR

Eit lite dyr

ve

Øveord

Lære

Gjer e

det • ja • kvar • der • ho 11

TEMA 2 HAUST • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på det store biletet på neste side. Kva ser de?

2 Sjå på dei små bileta. Kva viser dei oss?

3 Hugsar de at vi har lese om Are og mormor som såg eit lite dyr? Kva hugsar de?

Snakk om det elevane hugsar, og det dei veit om ekornet frå før. Sjå gjerne på teksten frå førre side. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, vil det vere enklare å få dei inn i positive læringsspiralar.

4 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

5 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av?

6 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

EM PL AR

Snakk om at teksten har overskrift, bilete og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

Sei: «Vi skal lese denne teksten for å lære noko. Det vil seie at vi skal finne ut noko om ekornet, at vi skal kunne fortelje om ekornet etter at vi har lese.»

8 Peik på boksen som heiter «Øveord».

No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for oss å lese teksten på neste side.

9 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

La elevane forklare korleis dei forstår orda. Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

10 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva et ekornet?

2 Sei tre ting ekornet gjer i trea.

3 Forklar kva ekornet bruker halen til.

4 Kvifor søv ekornet oppe i eit tre, trur de?

VU

R

D

C

Les teksten tre gonger i kor. Læraren avgjer farten. Gi elevane nok tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Hugs å lese teksten til illustrasjonane òg!

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La oss trene saman på å lese dei. Vi trenar tre gonger på kvart ord. Forklar elevane at det står «lang», overdriv gjerne uttalen av ng-lyden, så dei høyrer han tydeleg. Vis at vi uttaler ordet annleis enn vi skriv det. Gjer tilsvarande med «med», som har stum d-lyd.

D

OPPGÅVER Elevane bør ha si eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet òg i teksten.

2 Skriv ordet òg tre gonger.

3 Teikn eit ekorn som samlar mat. Fargelegg.

12

4 Skriv to setningar om ekorn.

Bruk ordet ekorn i kvar setning.

ve

Lære

Gjer e

Opp

le

varm pels Øveord

D

ER

Ekornet lever i tre.

Det lever i grantre.

Det lever i furutre òg.

R

Ekornet klatrar i tre.

Det hoppar i tre.

Det søv i tre òg.

VU Gran

lange klør

Ekornet

IN

Halen har lange hår.

Ekorn styrer med halen.

Dei styrer med halen når dei hoppar.

Dei søv med halen som dyne.

G SE KS

EM PL AR

ekorn et styrer hoppar søv varmar nøtter

Furu

Ekornet samlar mat.

Det et nøtter.

Det et frø.

Ekornet et egg òg.

det • òg • med • lange • dei 13

TEMA 2 HAUST • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Are og mormor som såg eit lite dyr? Og at vi har lært om ekornet?

Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

«Vi skal lese denne teksten for å gjere noko. Det vil seie at vi må finne eit spørsmål. Vi kan få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva. » a) b) c) d)

EM PL AR

5 Det er meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er eit diagram òg.

Peik på søylene. «Dette kallar vi søyler. Kva for ei søyle er høgast? » Under søylene er det nokre dyr. Kva veit vi om dei?

Peik på y-aksen: «Sjå på aksen med tal. Kva for tal står der? » Sjå på søylene igjen. Kva må vi gjere for å finne ut kva for eit ekorn som har ete ni nøtter?

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

Prøv å dreie elevane inn på at dei først må finne spørsmålet, og at dei kan bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

7 Hugsar de at vi har trena på å lese ord som vi bruker mykje?

Sjå nedst på sida. Vi korles kvart ord tre gonger.

G SE KS

B

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Sei til elevane: «Peik på boksen som heiter «Øveord». Vi les kvart ord tre gonger, og vi les saman. Då blir det lettare for dykk å lese orda seinare.»

2 No er vi klare til å lese teksten.

«Vi les saman i kor. Kor mange gonger trur de vi må lese for å forstå det som står der?»

IN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva kan vi lese ut av bilete?

4 Kva får vi vite noko om i diagrammet?

OPPGÅVER

R

Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Ved oppsummeringa bør læraren spørje: «Korleis kom du fram til svaret?»

VU

D

D

ER

C

TENKJE SAMAN

1 Bruk tallinja på neste side. Kva for tal er mellom 14 og 19?

2 Bruk tallinja på neste side. Kva for tal er 2 større enn 5?

Til slutt…

14

3 Kva for søyler er like høge?

4 Kva for eit ekorn har ete dobbelt så mange nøtter som

No har vi jobba mykje med ekornet. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

?

Øveord

G SE KS

Are seier: – Kvar er dei?

– Dei søv, seier mormor.

– Ja, dei søv med halen som dyne, seier Are. Mormor seier: – Dei et òg.

– Dei et frø og nøtter.

19

Opp

le

EM PL AR

Mormor seier: – Ser du ekornet?

– Ja, det er der, seier Are. – Det er eit mamma-ekorn, seier mormor.

– Ho har mange små ekornbarn.

diagram søyle ekornet små mange dyne frø nøtter

20

ve

Ekornmat

Lære

Gjer e

18 17 16 15 14 13 12 11 10

20

9

IN

Mormor har eit diagram.

Mormor har eit diagram med søyler.

Kor mange nøtter et mamma-ekornet?

ER

16

VU

8

R

D

12

8 7 6 5

4

4 3 2

det • der • ja • ho • kvar • òg • med • dei

1 0

TEMA 3 HAUST • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Kvar er overskrifta? Peik på den.

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 No har vi sett på bilete og lese overskrifta. Kva trur de teksten handlar om?

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

«Vi skal lese denne teksten for å oppleve noko. Det vil seie at vi skal låst som vi er med på det barna gjer.»

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese.

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst. Ver merksam på «boks», som vi uttaler med å-lyd og på ­sj-lyden i «æsj».

9 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva leiker barna?

2 Kva for nokre barn gøymer seg?

3 Kvar gøymer Omar seg?

4 Are tel til 20. Kor mange tiarar og einarar er det i 20?

VU

R

D

C

Læraren og elevane korles teksten tre gonger. Pass på å gi elevane tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La elevane korlese kvart ord tre gonger.

D

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ord som har bokstaven o i seg.

2 Tel ordet eg i teksten.

16

3 Skriv eg. Skriv ordet tre gonger.

4 Teikn barna som leiker «boksen går». Skriv to setningar om leiken.

Øveord klar treet boks leiter spring liker æsj

le

G SE KS

Are leiter.

Der er det nokon.

Det er nokon ved eit tre.

Are seier: Omar på boks!

– Kvar er eg? seier Omar.

– Eg ser deg ved treet, seier Are. – Æsj! seier Omar.

Opp

EM PL AR

– … 15, 16, 17, 18, 19 og 20. Klar!

Are ser.

Han ser ingen.

Ingen Lene. Ingen Omar.

ve

Boksen går

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

Are leiter meir.

– Kvar er Lene? seier Are. Nokon ler.

Der er det nokon.

Det er nokon som spring ved treet.

– Boksen går! seier Lene.

– Æsj! seier Are. Lene og Omar ler.

kvar • der • ingen • alle • eg • deg • ved • nokon 17

TEMA 3 HAUST • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på biletet på neste side. Kva ser de?

2 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som leikte «boksen går»?

Snakk om det elevane veit om syn og høyrsel frå før. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, vil det vere enklare å få dei inn i positive læringsspiralar.

3 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

4 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av?

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

Snakk om at teksten har overskrift, illustrasjon og tekstboks. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

Forklar at de skal lese denne teksten for å lære noko om syn og høyrsel. Etterpå kan de fortelje om dei to sansane.

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

«No skal vi korlese kvart ord tre gonger. Då blir det lettare å lese teksten på neste side.»

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

9 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kor mange sansar har vi?

2 Kva for ein sans er i øyret?

3 Kor mange fleire sansar enn syn og høyrsel har vi?

4 Veit de om nokon dyr som har auga andre stader på hovudet enn vi menneske?

VU

R

D

C

Korles teksten tre gonger. Læraren avgjer farten. Pass på å gi elevane nok tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Hugs å lese teksten til bileta òg!

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La elevane korlese kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at vi uttaler fleire av orda annleis enn vi skriv dei.

D

OPPGÅVER

1 Tel ordet auga i teksten.

2 Skriv ordet auga tre gonger.

3 Teikn eit auge eller eit øyre.

Fargelegg.

4 Skriv litt om det du har teikna.

18

Øveord auga røre høyrsel øyra hovudet på sida sansar

Eg har to auge.

Auga er i hovudet.

Eg kan sjå med auga.

Eg kan røre auga.

Synet er i auga.

G SE KS

Eg har to øyre. Øyra er på sida av hovudet.

Eg kan høyre med øyra.

Høyrselen er i øyra.

Opp

le

EM PL AR

Alle har sansar.

Syn er ein sans.

Høyrsel er òg ein sans.

ve

To sansar

Lære

Gjer e

auge

D

ER

IN

Syn er ein sans.

Høyrsel er òg ein sans.

Syn og høyrsel er to sansar.

Syn og høyrsel er to av fem sansar.

Alle har sansar.

øyre

R

øyreflipp

VU

augebryn augelokk pupill

augevipp

eg • òg • med • alle • kan • på • to 19

TEMA 3 HAUST • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som leikte «boksen går»? Og at vi har lært om sansane syn og høyrsel?

Snakk om det elevane hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

EM PL AR

Forklar at vi skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne eit spørsmål. Vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

5 Hugsar de òg at vi har trena på å lese ord som vi bruker mykje?

Sjå nedst på sida. Korles kvart ord tre gonger.

6 Det er noko meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er eit diagram òg. a) b) c) d)

Peik på søylene. «Dette kallar vi søyler. Kva for nokre søyler er like høge?»

Under søylene er det nokre leikar. Dei fortel kva barna leikte i friminutta. Kva for leikar er det?

Peik på y-aksen: «Sjå på aksen med tal. Kva for tal er det som manglar mellom 12 og 16?»

Sjå på søylene igjen. Kva må vi gjere for å finne ut kor mange barn som hoppa tau?

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

B

G SE KS

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Peik på boksen som heiter «Øveord». «Vi korles kvart ord tre gonger. Då blir det lettare for dykk å lese orda seinare. »

2 No er vi klare til å lese teksten.

ER

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva kan vi lese ut av bilete?

4 Kva får vi vite noko om i diagrammet?

OPPGÅVER

VU

D

R

D

C

TENKJE SAMAN

IN

«Vi korles saman. Trur de det held å lese tre gonger for å forstå det som står der?»

Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Spør elevane korleis dei kom fram til svaret.

1 Bruk tallinja på neste side. Kva for eit tal er 4 større enn 16?

3 Kva for ein leik har den nest høgaste søyla?

2 Kor mange leiker med tau? Les søyla.

4 Kva for ei søyle er dobbelt så høg som søyla til «boksen går»?

Til slutt…

20

Lene, Ove og Omar brukte auga og øyra i leiken. Kva har vi lært om syn og høyrsel?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Friminutt

Lære

Gjer e

Øveord

le

paradis

sklie

Boksen går

VU

R

D

ER

IN

Lene tel og skriv.

Lene lagar diagram.

Kor mange sparkar fotball?

huske

G SE KS

Lene ser på alle barna.

Ho høyrer alle barna.

Ingen er inne. Alle er ute.

15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

hoppetau

Der er Omar òg. Omar sparkar fotball.

— Mål! seier Omar.

Lene kan høyre Omar òg.

fotball

Lene kan sjå Are. Han leiker ved eit tre.

Lene kan høyre Are. Han seier: — Eg ser deg. Du er på boks.

Opp

EM PL AR

– Friminutt, seier Lene.

Alle er ute. Ingen er inne.

Lene liker friminutt.

ve

friminutt barna skriv fotball tel søyle kvar mange

der • eg • deg • ved • med • òg • på • kan • alle • ingen 21

TEMA 4 VINTER • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

«Vi skal lese denne teksten for å oppleve noko. Det vil seie at vi skal låst som vi er med på det barna gjer.»

2 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

3 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi ofte når vi snakkar, les og skriv. «Spør» kan vere vanskeleg å lese, fordi s- og p-lyden kjem rett etter kvarandre.

4 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

EM PL AR

5 Sjå på biletet på neste side. Kva ser de?

6 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok.

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese.

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst. Ver merksam på at orda «stjerneskot» og «flyttar» bør øvast ekstra mykje på.

9 No har vi sett på biletet, lese overskrifta og øvd på mange ord.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kven ser opp på himmelen?

2 Kva seier Lin om lyset?

3 Kvifor er pappa med på vegen til skulen, trur de?

4 Kva for ei årstid trur de det er?

VU

R

D

C

Læraren og elevane korles teksten tre gonger. Læraren avgjer farten. Gi elevane tid nok til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Kva trur de teksten handlar om? Kva trur de at de veit om dette frå før?

D

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Kva for nokre ord begynner med H og h?

2 Tel ordet lyser i teksten.

22

3 Skriv lyser. Skriv ordet tre gonger.

4 Teikn lyset som flyttar seg på himmelen. Skriv ei setning òg.

Lene og pappa går til skulen.

– Pappa, der er Lin, seier ho.

Lene og pappa ser Lin. Lin går òg til skulen.

Lin står og ser opp.

Ho ser opp på himmelen.

Lene og pappa ser òg opp.

– Kva ser du på? spør Lene.

– Eg ser på lyset på himmelen, seier Lin. – Eg ser på lyset som flyttar seg.

– Lyset flyttar seg i ein boge, seier pappa.

ve

pappa skulen himmelen flyttar peiker boge stjerneskot

Opp

le

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

– Kva er det som lyser? spør Lene.

– Det er eit stjerneskot, seier Lin. Pappa peiker: – Der er eit til!

– Kva er eit stjerneskot? spør Lene

Øveord

EM PL AR

På veg til skulen

Lære

Gjer e

til • ho • kva • spør • seg • eg • òg • opp • på 23

TEMA 4 VINTER • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på biletet på neste side. Kva ser de?

2 Hugsar de at vi har lese om Lene, pappa og Lin som såg opp på himmelen? Kva hugsar de om det Lin kalla stjerneskot?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese tidlegare. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, blir enklare å motivere dei til å lese ukjend tekst.

3 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

4 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av?

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

Teksten har overskrift, illustrasjonar og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

«Vi skal lese denne teksten for å lære noko. Det vil seie at vi skal finne ut noko om kva stjerneskot er, så vi kan fortelje om noko som skjer på himmelen, etter at vi har lese.»

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

Dette er ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Korles kvart ord tre gonger.

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa om nødvendig.

9. Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva er eit anna ord for stjerneskot?

2 Kva kan ein meteor vere laga av?

3 Kvar er meteorane før dei fell mot jorda?

4 Kva for fleire «ting» finst i verdsrommet?

VU

R

D

C

Les teksten tre gonger i kor. Læraren avgjer farten. Pass på å gi elevane nok tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Hugs å lese det som står «utanfor» sjølve teksten òg.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi trenar på dei ved å korlese kvart ord tre gonger. Forklar at vi uttaler nokre av orda annleis enn vi skriv dei.

D

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet meteor i teksten.

2 Skriv meteor. Skriv ordet tre gonger.

24

3 Teikn eit stjerneskot.

Fargelegg.

4 Lag tre setningar om stjerneskot.

Øveord

Ein meteor har mange små bitar.

Det kan vere bitar av støv.

Det kan òg vere bitar av stein.

Ein meteor kan vere liten.

Han kan vere liten som eit sandkorn.

le

G SE KS

Ein meteor kan vere stor.

Han kan vere stor som ti fotballbaner.

Opp

EM PL AR

Det er inga stjerne i eit stjerneskot.

Eit stjerneskot er ein meteor.

bitar stjerne støv stein meteor fell sandkorn fotballbaner desember natta

ve

Stjerneskot

Lære

Gjer e

Ein meteor fell mot jorda.

Ein meteor fell fort mot jorda.

Meteoren blir varm.

Meteoren blir så varm at han lyser.

ER

IN

Stjerneskot er ein varm meteor.

Stjerneskot er ein meteor som lyser.

meteor

VU

R

D

hale av eld

Sjå opp på himmelen den 13. desember.

Den natta er det mange, mange stjerneskot. den • av • vere • fort • liten • òg • ingen • mange 25

TEMA 4 VINTER • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Lin, Lene og pappaen hennar som såg stjerneskot?

Snakk om det elevane hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og ­kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

EM PL AR

5 Hugsar de at vi har trena på å lese ord som vi bruker mykje?

Sjå nedst på sida. Har vi øvd på nokon av dei orda før? Vi korles kvart ord tre gonger.

6 Det er noko meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er ein tabell òg. a) Peik på radene. «Dette kallar vi rader. Kor mange rader er det nedover her?» b) Peik på kolonnane. «Dette kallar vi kolonnar. Kor mange kolonnar er det bortover her?» c) – Kva får vi vite noko om når vi ser på kolonne 1? (peik på kolonnen) – Kva er forskjellig med radene i kolonne 1? (peik så dei ser kva du spør om) – Lin sette ein teljestrek for kvart stjerneskot ho såg i 2013. Kor mange stjerneskot såg ho?

– Kva trur de talet 47 fortel oss?

– Kvifor er den eine ruta i tabellen tom, trur de?

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

B

G SE KS

Først må elevane finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Be elevane peike på boksen som heiter «Øveord». Korles kvart ord tre gonger saman.

2 No er vi klare til å lese.

D

ER

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva kan vi lese ut av bilete?

4 Kva får vi vite noko om i tabellen?

OPPGÅVER

Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja på sida ved utrekning. Spør elevane korleis dei kom fram til svaret.

VU

D

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

R

C

TENKJE SAMAN

IN

«Vi les saman i kor. Vi bør lese teksten tre gonger for å forstå det som står der.»

1 Kor mange stjerneskot såg Lin i 2013?

3 Sorter tala i tabellen. Begynn med det minste talet.

2 Kva for eit år såg Lin flest stjerneskot?

4 Finn talet 42 på tallinja. Kva for eit tal står på tiarplassen, og kva for eit tal står på einarplassen i talet 42?

Til slutt…

26

Vi har jobba mykje med stjerneskot. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Øveord

– Kva veit du om meteorar? spør Lene.

– Ein meteor kan vere av stein, seier Lin. – Han kan vere liten.

– Han kan òg flytte seg fort, seier ho.

G SE KS

– Eg liker stjerneskot, seier Lin. – Eg liker å telje stjerneskot, seier ho.

13. desember 2013 13. desember 2014 13. desember 2015

VU

R

D

ER

IN

Lin tel stjerneskot.

Ho skriv i boka.

Kor mange stjerneskot såg ho i desember 2015?

Opp

le

EM PL AR

Lin tel stjerneskot.

– Kor mange er det? spør Lene.

– Mange, seier Lin. – Kva er eit stjerneskot? spør Lene.

– Det er ein meteor, seier Lin.

tel kvar mange meteor flytte seg boka skriv

ve

Lin tel

Lære

Gjer e

ho • kva • spør • seg • på • av • vere • liten • fort

24 42

50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

TEMA 5 VINTER • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på biletet på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

4 Peik på boksen som heiter «Øveord».

5 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

EM PL AR

No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare å lese teksten etterpå.

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst. Forklar at orda «dyret» og «fjellet» har stum t-lyd.

6 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko og låst som de er med på det barna gjer.

7 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi korles kvart ord tre gonger.

Forklar at det står «her», men at vi seier /hær/, akkurat som i orda «er» og «der». Snakk òg om at orda «har» og «her» ser like ut, men den eine bokstaven som er ulik, gjer at orda har ulik tyding.

8 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kven går saman med pappa?

2 Korleis er halen til dyret Lene har lært om?

3 Kvar bur Lene?

4 Kvar trur de Lene og pappa skal gå no?

R

OPPGÅVER

Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

VU

D

D

ER

C

Læraren og elevane korles teksten tre gonger. Læraren avgjer farten. Gi elevane tid nok til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord.

IN

B

LESE SAMAN

G SE KS

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

28

1 Tel kor mange ord som har bokstaven æ.

3 Teikn eit fantasidyr. Dyret har lang hale, tre auge og eitt øyre.

2 Skriv lært. Skriv ordet tre gonger.

4 Skriv tre setningar om fantasidyret ditt

Lene og pappa går frå skulen.

Pappa spør: – Kva har du lært i dag?

– I dag har eg lært om eit dyr, seier Lene.

– Kva har du lært om dyret? spør pappa.

byen skogen fjellet ekorn

ve

pappa skulen dag lært

Opp

le

– Dyret har hale, seier Lene.

– Er halen lang? spør pappa.

– Ja, dyret har lang hale, seier Lene.

– Ekorn har lang hale, seier pappa.

– Ja, men ekorn er små, seier Lene.

– Men pappa …, seier Lene.

– Eg har lært noko om ekorn i dag.

Pappa spør: – Kva har du lært?

– Dyret kan ete ekorn, seier Lene.

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

– Dyret lever her, seier Lene.

– Her i byen? spør pappa.

– Ja, her i byen. Og i skogen.

Og på fjellet.

– Kva meir har du lært om dyret? spør pappa.

Øveord dyret

EM PL AR

På veg frå skulen

Lære

Gjer e

frå • har • sa • her • men • kva • om • òg • spør 29

TEMA 5 VINTER • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Hugsar de at vi har lese om Lene og pappa som gjekk frå skulen? Og at Lene fortalde pappa at ho hadde lært om eit dyr med lang hale som kunne ete ekorn?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese tidlegare. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, så vil det motivere dei til å lese ny tekst.

2 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av? Og kva trur de han handlar om?

Snakk om at teksten har overskrift, bilete og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

3 Teksten på neste side har overskrifta «Reven». Det er to underoverskrifter òg.

4 Peik på boksen som heiter «Øveord».

EM PL AR

La elevane peike på underoverskriftene. La ein eller fleire av elevane lese dei høgt i klassa. Snakk om: «Kvifor kallar vi det UNDER-overskrifter, trur de? Kvifor er det underoverskrifter i teksten, trur de?»

Dette kan vere ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Vi les kvart ord tre gonger.

5 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

6 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å lære noko. «Vi skal finne ut noko om dette dyret, og vi skal kunne fortelje om det etterpå.»

7 Sjå på orda nedst på sida.

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi skal øve saman på dei, og vi les kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at vi skriv «under» med d, men uttaler det /unner/ på dei fleste dialektar. Snakk òg om at «ofte» har å-lyd, sånn som ordet «òg». Kanskje dei hugsar korleis vi uttaler ordet «mange»?

8 Tenk etter, kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

IN

ER

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva er eit hi?

2 Korleis ser reven ut?

3 Kva et reven ofte?

4 Kvifor jaktar reven etter mat om natta, trur de?

VU

R

C

Korles teksten tre gonger. Læraren avgjer farten. Pass på å gi elevane tid nok til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Hugs å lese det som står «utanfor» sjølve teksten òg.

D

B

LESE SAMAN

D

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet rovdyr i teksten.

2 Skriv rovdyr. Skriv ordet tre gonger.

30

3 Teikn ein rev og noko reven kan ete. Fargelegg.

4 Skriv litt om det du har teikna.

Øveord

Reven har lang hale.

Mange har kvit haletipp.

Kvar bur reven?

Reven bur i hi.

Nokre hi er under tre.

Mange hi er under bakken.

Opp

le

Kva et reven?

Reven et ofte mus.

Han et ekorn.

Reven kan òg ete bær.

Reven er ofte i ro om dagen.

Han jaktar om natta.

Reven er eit rovdyr.

Eit rovdyr et andre dyr.

IN

G SE KS

Eit hi har ofte mange inngangar.

Eit hi har mange utgangar òg.

hi inngang utgang jaktar rovdyr

EM PL AR

Reven har pels.

Nokre har svart pels.

Mange har raudbrun pels.

pels svart raudbrun kvit haletipp

ve

Reven

Lære

Gjer e

D

ER

god høyrsel

kvit haletipp

VU

R

godt syn

raudbrun pels

nokre • under • ofte • andre • òg • har • kan • kva • mange 31

TEMA 5 VINTER • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta på neste side. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Lene og pappaen hennar som snakka om eit dyr som kunne ete ekorn? Hugsar de at vi har lært mykje om reven?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese i dei to førre tekstane. Snakk om det dei hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

EM PL AR

4 Det er noko meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er òg ein tabell. Denne tabellen viser kva ein rev kan ete på ein dag. a) Peik på kolonnane: «Dette kallar vi kolonnar. Kor mange kolonnar er det bortover her?» b) Peik på radene: «Dette kallar vi rader. Kor mange rader er det nedover her?» c) – Kva ser de i kolonne 1? (peik på kolonnen) – Kva for nokre tal ser de i kolonne 2? (peik så dei ser kva du spør om) – Kvifor er talruta til egg tom, trur de?

– Kva fortel talet 1 oss, trur de?

5 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne svar på eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

6 Vi har trena mykje på å lese ord som vi bruker ofte.

G SE KS

«Sjå på orda nedst på sida. Kva for nokre av desse orda har vi øvd på før?»

Alle orda skal vere kjende. La elevane sjølv finne ut om dei kjenner til orda eller ikkje.

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

B

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

«Peik på boksen som heiter «Øveord». Vi korles kvart ord tre gonger. Då blir det lettare for oss å lese teksten etterpå.»

IN

2 No er vi klare til å lese.

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

D

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva får vi vite noko om i tabellen?

4 Kva kan vi lese ut av bilete?

VU

R

C

ER

Vi les saman i kor. Vi bør lese tre gonger for å forstå det som står der.

D

OPPGÅVER Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja ved utrekning. Spør elevane etterpå korleis dei kom fram til svaret.

1 Kor mange reven ete?

har

2 Kva for eit dyr har reven ete nest minst av?

32

Til slutt…

3 Reven har ete .

Kva for eit tal er 7 større enn 4?

Bruk tallinja.

4 Kor mange mus og fuglar har reven ete til saman?

No har vi jobba mykje med reven. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

reven hi et boka ekorn nokre gonger kor mange

Opp

le

EM PL AR

Are leiker med Lene.

Are og Lene leiker ofte.

Are spør: – Kva veit du om reven?

Øveord

ve

Kva et reven?

Lære

Gjer e

– Eg veit kvar reven bur, seier Lene.

– Ein rev bur i eit hi.

– Eg veit kva reven et, seier Are. – Han et ofte bær.

– Nokre gonger kan reven ete ekorn òg, seier Lene.

G SE KS

– Reven liker mus, seier Are. – Men kor mange mus et ein rev? spør Lene.

– Mormor seier reven et mange mus, seier Are. – Sjå her! Sjå i boka til mormor.

ER

IN

Are har boka til mormor.

I boka står det kva reven et.

Kor mange mus et reven på ein dag?

Ekorn

1

R

Bær

14

D

Mus

VU

Egg

Fugl

4

Hare

nokre • ofte • òg • men • her • har • kva • mange

50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

TEMA 6 VINTER • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Kven si mormor ser vi på biletet?

3 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Peik på boksen som heiter «Øveord».

EM PL AR

No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare å lese teksten etterpå.

6 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

La elevane forklare orda. Snakk om at ordet «fordi» har same å-lyd som «òg». Ver merksam på at r-lyden i ’spurde’ og ’barna’ blir uttalt veldig svakt i mange dialektar.

7 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Det vil seie at vi skal låst som vi er med på det barna gjer.»

8 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi korles kvart ord tre gonger.

9 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar såg Lene ismønster?

2 Kvifor blei det ismønster på bilen?

3 Kor mange menneske er med i denne teksten?

4 Kan de andre ord for ismønster?

R

OPPGÅVER

Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

VU

D

D

ER

C

Læraren og elevane korles teksten tre gonger. Læraren avgjer farten. Gi elevane tid nok til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord.

IN

B

LESE SAMAN

G SE KS

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

1 Tel ordet fordi i teksten.

2 Skriv fordi. Skriv ordet tre gonger.

34

3 Teikn ei bilrute med ismønster.

Fargelegg.

4 Skriv fire setningar om det du har teikna.

Lene seier: – Der er det mykje is.

Ho ser på bilruta til mormor.

– Der òg er det mykje is, seier Omar.

Han ser på hagen til mormor.

Opp

le

Are tenkjer. Lene tenkjer.

Omar òg tenkjer.

Alle barna tenkjer.

– Blir det ismønster fordi det er kaldt? spør Are. – Kva er is? spør Lene.

– Kan vi lage is? spør Omar.

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Are seier: – Isen lagar eit mønster.

Are ser ismønster på bilen.

Han ser ismønster i hagen òg.

vinter kaldt bilruta ismønster tenkjer spør barna

EM PL AR

Are er hos mormor.

Lene og Omar er òg der.

Dei er inne hos mormor.

Ute er det kaldt.

Det er kaldt fordi det er vinter.

Are, Lene og Omar ser ut.

Øveord

ve

Mønster av is

Lære

Gjer e

fordi • hos • mykje • ser • blir • dei • der • det • òg 35

TEMA 6 VINTER • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som såg mykje is i hagen til mormor?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese tidlegare. Dersom dei opplever at dei kan noko om temaet frå før, kan det motivere dei til å lese denne nye teksten.

2 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av? Og kva handlar han om, trur de?

Snakk om at teksten har overskrift, bilete og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

3 Kvar er overskrifta på neste side? Kva står det der?

4 Teksten på neste side har underoverskrifter òg. Peik på dei.

5 Peik på boksen som heiter «Øveord».

EM PL AR

La elevane peike på underoverskriftene. La ein eller fleire av elevane lese dei høgt i klassa. «Kvifor heiter det ­UNDER-overskrifter? Kvifor er det slike i teksten, trur de?»

Dette er ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Vi korles kvart ord tre gonger.

6 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

7 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

«Vi skal lese denne teksten for å lære noko. Vi skal finne ut noko om iskrystallar. Etter at vi har lese, kan fortelje korleis ein iskrystall ser ut.»

8 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi skal korlese kvart ord tre gonger.

Snakk om dei orda som ikkje er lydrette.

G SE KS

9 Tenk etter: Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva er ein iskrystall?

2 Kor mange kantar har forma på ein iskrystall?

3 Kva festar seg på hjørna til sekskanten?

4 Kvifor er ingen iskrystallar like, trur de?

VU

D

R

D

C

Korles tre gonger. Læraren avgjer farten. Pass på å gi elevane nok tid til å hente fram bokstavlydane og setje dei saman til ord. Hugs å lese det som står «utanfor» sjølve teksten òg.

ER

B

LESE SAMAN

36

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet sekskant på neste side. Kor mange fann du?

3 Teikn ein iskrystall. Skriv på orda kantar og hjørne.

2 Skriv sekskant. Skriv ordet to gonger.

4 Lag fire setningar om det du har teikna.

Øveord vassdropar fryse frosne kaldt festar sekskant mønster

Vassdropar kan fryse til is.

Vassdropar kan fryse til is fordi det er kaldt.

Is er laga av frosne vassdropar.

Opp

le

EM PL AR

Frosne vassdropar I lufta er det små vassdropar.

Det er mange små vassdropar i lufta.

ve

Iskrystallar

Lære

Gjer e

G SE KS

Mønster av frosne vassdropar Når vassdropar frys til is, festar dråpane seg saman.

Vassdropane festar seg saman til ein sekskant.

Det frosne vatnet blir til eit ismønster.

Frosne vassdropar blir til iskrystallar.

VU

R

D

ER

IN

Iskrystallar blir til fordi det er kaldt.

Iskrystallar har mange former.

Ingen iskrystallar er like.

sekskant av vatn

hjørne kant

meir vatn

seg • saman • når • små • fordi • mykje • blir • ingen • på 37

TEMA 6 VINTER • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta på neste side. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Are, Lene og Omar som snakka om ismønster i hagen til mormor?

Hugsar de at vi har lært om iskrystallar og korleis dei ser ut?

Snakk om det dei hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

EM PL AR

4 Det er noko meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er ein tabell òg. Denne tabellen viser kor mange jenter og gutar i klassa til Are, Lene, Omar og Lin som likte raud, gul eller grøn slush. a) Peik på radene. «Dette kallar vi rader. Kor mange rader er det nedover her?» b) Peik på kolonnane. «Dette kallar vi kolonnar. Kor mange kolonnar er det bortover her?» c) – Kva ser de i kolonne 1? (peik på kolonnen) – Korleis kan vi finne ut kor mange gutar det er i klassa?

– Kva trur de talet 5 fortel oss?

5 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne svar på eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

6 Vi har trena mykje på å lese ord som vi bruker ofte.

Sjå på orda nedst på sida. Kva for nokre av desse orda har vi øvd på før?

G SE KS

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

B

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Peik på boksen som heiter «Øveord». «Er det nokon ord her vi ikkje er heilt sikre på kva tyder? Vi les kvart ord tre gonger saman. Då blir det lettare for oss å lese teksten etterpå.»

IN

2 No er vi klare til å lese.

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

D

1 Kva kan vi lese ut av bilete på neste side?

2 Kva får vi vite noko om i tabellen?

3 Kvar er spørjeteiknet i teksten? Leit etter det.

4 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

VU

R

C

ER

«Vi les saman i kor. Vi bør lese tre gonger for å forstå det som står der.»

D

OPPGÅVER Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja ved utrekning. Spør elevane korleis dei kom fram til svaret

1 Kor mange jenter likte

?

2 Kor mange likte jentene og gutane til saman?

Til slutt…

38

3 Kva fortel talet 4 i tabellen?

4 Det er 13 gutar i klassa. Kva for eit tal er 22 større enn 13? Bruk tallinja.

Vi har jobba med iskrystallar.

Kva har vi lært? Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Øveord kaldt vinter forska klassa vatnet festar iskrystallar sekskant slush

jenter

gutar

5

4

gul slush

3

7

grøn slush

2

2

raud slush

G SE KS

Klassa til Are, Lene, Omar og Lin har forska på vatn.

Dei har forska mykje på vatn.

– Vatn kan fryse til is, sa Are. – Når vatn frys til is, festar dropane seg til kvarandre, sa Lene.

– Vassdropane festar seg saman til ein sekskant, sa Omar.

– Ingen iskrystallar blir like, sa Lin.

saft vatn fryse 1–2 timer rist f laska i 30 sekund

VU

R

D

ER

IN

Klassa har laga slush.

Alle i klassa har drukke ein slush.

Kor mange jenter er det i klassa?

Opp

le

EM PL AR

Ute er det kaldt.

Det er kaldt ute fordi det er vinter.

Klassa til Are, Lene, Omar og Lin har forska.

Dei har forska ute.

ve

Slush

Lære

Gjer e

fordi • det • dei • mykje • blir • saman • når • ingen • på

50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

TEMA 7 VÅR • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

4 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

5 Peik på boksen som heiter «Øveord».

EM PL AR

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Vi skal låst som vi er med på det barna gjer.»

Vi korles kvart ord tre gonger, for då blir det lettare å lese teksten etterpå.

6 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Snakk òg om at ordet «oss» har same å-lyd som «òg». Legg merke til at mange av orda begynner med opphoping av konsonantar (sn, sk, sp, sv, bl). Det kan vere lurt å trene godt på desse før sjølve lesinga.

7 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi korles kvart ord tre gonger. Ver merksam på at ordet «borte» har to ulike tydingar i denne teksten. Snakk med elevane om det.

8 Kva er det vi må passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kven er saman med Lene?

2 Kva for ein årstid er det?

3 Kva kallar vi dei gule vårblomstrane?

4 Kva skjer i naturen om våren?

VU

R

D

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand. Sei til elevane: «Første gongen skal heile klassa lese saman i kor. Dei neste to gongene skal nokre lese saman med ein vaksen, mens andre kan lese saman to og to eller åleine. Det er dei vaksne som avgjer kven de skal lese saman med.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

D

40

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Kva for nokre ord i teksten handlar om våren?

3 Teikn kva som skjer i naturen når sola varmar. Fargelegg.

2 Tel ordet oss i teksten. Kor mange fann du?

4 Skriv fire setningar om det du har teikna.

Lene og Lin er ute.

Dei er på veg frå skulen.

Sola varmar.

Snøen er nesten borte.

ve

peiker varmar svarer skulen snøen blomster borte bakken himmelen våren

Opp

le

Lin spør: – Kva liker du med våren?

Lene peiker mot bakken og svarer: – Eg liker at snøen blir borte.

Så peiker Lene mot himmelen.

– Og at sola varmar oss, seier ho.

G SE KS

Lene peiker mot bakken.

– Sjå! seier ho.

– Kva ser du? spør Lin. – Eg ser ein gul blomster.

– Kvar? spør Lin. – Der borte! svarer Lene.

– Blomsteren ser nesten ut som sola.

Øveord

EM PL AR

Gul som sola

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

Lin ser rundt seg.

Ho peiker på mange gule blomstrar.

– Dei liker seg i sola.

– Eg òg liker meg i sola, seier Lene.

– Vi liker oss i sola, seier Lin.

mot • oss • nesten • spør • meg • seg • dei • rundt • kvar • kva 41

TEMA 7 VÅR • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Hugsar de at vi har lese om Lene og Lin som snakka om at dei likte sola som varma? Og kan de hugse at vi for lenge sidan las om månen som gjekk i bane rundt jorda?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese før om månen. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, kan det motivere dei til å lese denne nye teksten.

2 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av? Og kva trur de han handlar om?

Snakk om at teksten har overskrift, bilete og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

EM PL AR

3 Kva er overskrifta på neste side? Kva står det der?

4 Teksten på neste side har underoverskrifter òg. Peik på dei.

Forklar at underoverskriftene er mindre enn overskrifta og større enn orda i teksten. La elevane peike på under­ overskriftene. «Kvifor heiter det UNDER-overskrifter, trur de? Kvifor er det slike i teksten, trur de?»

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å lære noko. «Vi skal finne ut noko om sola, og etterpå kan vi fortelje om sola og korleis ho verkar.»

6 Peik på boksen som heiter «Øveord».

Dette er ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Vi korles kvart ord tre gonger.

7 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

8 Sjå på orda nedst på sida.

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Korles kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at vi uttaler «gir» og «gjer» som /jir/ og /jer/. Snakk òg om at «midten» har stum d-lyd. Minn elevane på dei to ulike tydingane av ordet «vår».

9 Tenk etter: Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

IN

ER

D

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva er sola?

2 Kor mange planetar går i bane rundt sola?

3 Kvifor er solstrålane viktige for jorda, trur de?

4 Kan de namnet på nokre av dei andre planetane som går rundt sola?

VU

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand. Sei til elevane: «Første gongen skal heile klassa lese saman i kor. Dei neste to ­gongene skal nokre lese saman med ein vaksen, mens andre kan lese saman to og to eller åleine.

R

B

LESE SAMAN Vi har øvd på mange av orda. No er vi klare for å lese teksten på neste side.

D 42

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet gjer i teksten. Kor mange fann du?

3 Teikn sola og ein solstorm.

Fargelegg.

2 Skriv gjer. Skriv ordet tre gonger.

4 Lag fire setningar om det du har teikna.

Sola

Lære

Gjer e

Øveord

ve le

Nokre strålar gir lys.

Nokre strålar gir varme.

Nokre strålar gjer oss brunare.

Sola sender solstrålar til jorda.

Vi kan leve på jorda fordi sola gir oss lys.

Vi kan leve på jorda fordi sola gir oss varme.

Lys og varme frå sola gjer at vi kan leve på jorda.

G SE KS

Sola er i midten Rundt sola går det planetar.

Rundt sola går det åtte planetar. Åtte planetar går i bane rundt sola.

Jorda er ein planet som går i bane rundt sola.

Opp

EM PL AR

Ei stjerne Sola vår er ei stjerne.

Ho er ei stjerne i verdsrommet.

Sola vår er ei av mange stjerner i verdsrommet.

stjerne verdsrommet planetar i bane strålar sender usynlege

solstorm Ein eksplosjon på sola

VU

R

D

ER

IN

Solstrålar Sola sender ut strålar.

Sola sender ut strålar som vi ikkje kan sjå.

Strålane er usynlege.

jorda

solflekk Ein kjølig stad på sola, rundt 3000 grader

gir • gjer • midten • ikkje • vår • nokre • fordi • mange • rundt 43

TEMA 7 VÅR • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta på neste side. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om Lene og Lin som såg blomstrar som var gule som sola?

Snakk om det dei hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Det er meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er både ein tabell og eit søylediagram. Sjå på dei og fortel kva de trur vi får vite noko om.

Hugsar de kvar radene var i ein tabell? Og kva med kolonnane, kvar er dei?

Kva har jentene funne mest av, hestehov eller snødungar?

Kva for eit tal i tabellen er størst? Kva for tal står på tiarplassen, og kva for tal står på einarplassen?

Kva viser den lågaste søyla i søylediagrammet oss?

EM PL AR

a) b) c) d)

5 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne svar på eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

6 Vi har trena mykje på å lese ord som vi bruker ofte.

Sjå på orda nedst på sida. Kva for nokre av desse orda har vi øvd på før?

Alle orda skal vere kjende. La elevane sjølv finne ut om dei kjenner til orda eller ikkje.

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

B

G SE KS

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

Be elevane peike på boksen som heiter «Øveord». Er det nokon ord her vi ikkje er heilt sikre på kva tyder? Korles kvart ord tre gonger.

2 No er vi klare for å lese teksten på neste side.

ER

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva kan vi lese ut av bilete?

4 Kva får vi vite noko om i tabellen og søylediagrammet?

VU

D

R

D

C

TENKJE SAMAN

IN

Enkelte elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

44

OPPGÅVER Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja ved utrekning. Spør elevane etterpå korleis dei kom fram til svaret.

1 Sjå på tallinja. Kva for nokre tal kjem før og etter 60?

3 Kor mange og fann barna til saman?

2 Kor mange teljestrekar er det ved ?

4 Skriv tala frå tabellen og søylediagrammet i rekkjefølgje.

Begynn med det minste talet.

Til slutt…

No har vi jobba mykje med sola. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Øveord

Lene og Lin gjer lekser.

Dei skriv i ein tabell.

Are gjer òg lekser.

Han skriv i eit søylediagram.

Kva har Are nesten 90 av?

G SE KS

Are er òg på veg frå skulen.

Lene og Lin går bort til han.

Are peiker mot himmelen og seier: – Nesten 90.

– Kva har du 90 av? spør Lin. – Eg har ikkje 90, eg har nesten 90, svarer Are. – Kva gjer du? spør Lene.

– Eg gjer lekser, svarer Are. Are skriv.

Han skriv i eit søylediagram.

74

IN

ER D R VU

Opp

le

EM PL AR

Lene og Lin er på veg frå skulen.

Lene peiker mot bakken: – Her er ein gul blomster! Og der er fire til!

Lin skriv i ein tabell.

Ho skriv teljestrekar i ein tabell.

– Vi tel i sola, seier Lin.

tabell strek teljestrekar skriv tel søylediagram lekser bakken himmelen

ve

Lekser

Lære

Gjer e

52

100 80 60 40 20 0

fugler

gåsunger

mot • nesten • spør • dei • gjer • ikkje • kva • kvar • mange • bort

100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

TEMA 8 VÅR • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Kvar er overskrifta? Peik på den.

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 No har vi sett på bilete og lese overskrifta. Kva trur de teksten handlar om?

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

Fortel elevane at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Vi skal låst som vi er med på det Are og mormor gjer og ser.»

6 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

7 Peik på boksen som heiter «Øveord».

Vi korles kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese teksten etterpå.

8 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst. Fleire av orda har opphoping av konsonantar, og dei kan vere vanskelege å lese.

9 Sjå på orda nedst på sida.

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva for eit dyr handlar teksten om?

2 Fuglane gjer fleire ting. Kva gjer dei?

3 Veit de kva vi kallar «husa» til fuglane?

4 Kva for ein dag i veka trur de det er?

VU

R

D

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. La oss korlese kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at ord som begynner på gj-, har stum g-lyd. Dersom det er aktuelt: I mange dialektar seier ein /næi/ og /sæi/ med æ-lyd, sjølv om orda er skrivne med bokstaven e.

D

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet gjennom i teksten.

Kor mange fann du? Prøv å teikne kva ordet tyder òg.

2 Skriv gjennom. Skriv ordet to gonger.

46

3 Kva slags «hus» trur du fuglar kan bu i? Teikn og fargelegg.

4 Skriv fire setningar om det du har teikna.

Øveord

Mormor peiker: – Ser du dei to som flyg der?

Are ser ut.

Han ser to fuglar som flyg.

Han ser to fuglar som flyg gjennom lufta.

Dei flyg fram og tilbake.

le

G SE KS

Den eine fuglen set seg i eit tre.

Fuglen set seg på mange kvister.

Den andre fuglen flyg gjennom lufta.

Fuglen flyg med to kvister.

Opp

EM PL AR

Are og mormor et.

Dei et frukost.

Det er ikkje skule i dag.

Are har fri. Mormor òg har fri.

kvister frukost et flyg byggjer fuglen fuglar fuglane set seg

ve

Byggjer med kvister

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

Are spør: – Kva gjer fuglane?

– Kva trur du dei gjer? spør mormor tilbake.

– Eg trur fuglane byggjer noko, svarer Are. – Dei byggjer seg eit hus, seier mormor.

Are seier: – Det ser ikkje ut som eit hus.

Mormor ler.

– Nei, det ser ikkje ut som eit hus.

– Fuglane byggjer ikkje hus som vi, seier mormor.

Are ler.

gjennom • gjer • tilbake • den andre • nei • seg • dei • ikkje • oss • med 47

TEMA 8 VÅR • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Hugsar de at vi har lese om Are og mormora hans som såg på fuglane som flaug gjennom lufta? Dei som bygde hus av kvister?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese om på førre side. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, vil det motivere dei til å lese denne nye teksten.

2 Sjå på neste side. Kva er teksten bygd opp av? Og kva trur de han handlar om?

Snakk om at teksten har overskrift, bilete og tekstboksar. Peik sjølv eller få elevane til å peike i si eiga bok, så dei veit kva dei ulike delane av teksten er.

EM PL AR

3 Kvar er overskrifta på neste side? Kva står det der?

4 Teksten på neste side har underoverskrifter òg. Peik på dei.

La elevane peike på underoverskriftene. La ein eller fleire av elevane lese dei høgt i klassa. Snakk om: «Kva trur de er grunnen til at vi kallar det UNDER-overskrifter? Kvifor er det slike i teksten, trur de?»

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å lære noko. «Vi skal finne ut noko om skjora/skjæra/skato/skjura/skjurru.

Etterpå skal vi kunne fortelje om fuglen.»

6 Peik på boksen som heiter «Øveord».

Dette er ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Vi les kvart ord tre gonger.

Tren på sj-lyden i «skjor».

7 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

8 Sjå på orda nedst på sida.

G SE KS

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi skal øve på dei saman. Vi korles kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at «for» skal uttalast med å-lyd, akkurat som orda «også, og». Repeter òg korleis vi uttaler ng-lyden i «lang» og «lange».

9 Tenk etter, kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

Snakk om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

IN

ER

TENKJE SAMAN

D

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kva kallar vi «halen» til skjora?

2 Skjora er altetar. Kva et ho?

3 Kvifor har skjora nokre lange og nokre mjuke fjører, trur de?

4 Kan de namnet på andre fuglar vi ser i Noreg om våren?

VU

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

R

B

LESE SAMAN

D 48

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet skjora i teksten. Kor mange fann du?

3 Teikn skjora og maten ho kan ete. Fargelegg.

2 Skriv skjora. Skriv ordet tre gonger.

4 Lag fire setningar om skjora.

Øveord

le

Mat Skjora et nesten alt.

Ho et frø og bær.

Ho et mus og små fuglar.

Ho et søppel.

Vi kallar skjora ein altetar.

Vi kallar skjora ein altetar fordi ho et nesten alt.

G SE KS

Kroppen Hovudet til skjora er svart.

Brystet er svart.

Ryggen er òg svart.

Magen er kvit.

Opp

EM PL AR

Fugl med fleire namn Skjora er ein fugl.

Skjora er ein fugl med fleire namn.

Somme kallar skjora for skjæra.

Somme kallar henne for skato.

Andre kallar henne for skjura.

skjora fugl kroppen brystet ryggen mørkegrøn blågrøne fjør vernar

ve

Skjora

Lære

Gjer e

Skjora har ikkje hale.

Skjora har stjert.

Ho har ein lang stjert.

Den lange stjerten er mørkegrøn.

VU

R

D

ER

IN

Fjær Skjora har fjører på kroppen.

Skjora har lange og mjuke fjører.

Lange fjører vernar mot vatn.

Mjuke fjører vernar mot kulde.

lang stjert

nebb

rygg bryst vengje Vengjene har fleire fargar.

Dei er litt kvite.

Dei er litt svarte.

Dei er òg blågrøne.

for • fleire • kvit • lang • lange • nesten • dei • mot • andre 49

TEMA 8 VÅR • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta på neste side. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi har lese om fuglen som heiter skjor?

Hjelp elevane å kople på det dei har lese i dei to førre tekstane. Snakk om det dei hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Det er meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er både ein tabell og eit søylediagram. Sjå på dei og fortel kva de trur vi får vite noko om.

EM PL AR

a) Hugsar de kor radene var i ein tabell? Og kolonnane? b) Kva for tal i tabellen er størst? Kva for tal står på tiarplassen, og kva for tal står på einarplassen? c) Kva for ein dag har den lågaste søyla i søylediagrammet? d) Kor mange teljestrekar er det på måndag i tabellen? Og kor høg er søyla i diagrammet? Forklar elevane samanhengen mellom tabell og diagram, for eksempel: «Det er fordi teljestrekane i tabellen er blitt gjorde om til søyler i søylediagrammet.»

5 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne svar på eit spørsmål. Vi kan få hjelp av alt vi ser på neste side til å løyse oppgåva.»

6 Vi har trena mykje på å lese ord som vi bruker ofte.

Sjå på orda nedst på sida. Kva for nokre av desse orda har vi øvd på før?

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

B

G SE KS

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

LESE SAMAN 1 La oss finne ut kva vi skal gjere. Først må vi trene på nokre ord i teksten.

«Peik på boksen som heiter «Øveord». Er det nokon ord her vi ikkje er heilt sikre på kva tyder? La oss finne det ut. Vi les kvart ord tre gonger saman. Då blir det lettare for oss å lese teksten.»

2 No er vi klare for å lese teksten på neste side.

ER

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten?

3 Kva får vi vite noko om i tabellen og søylediagrammet?

4 Kva kan vi lese ut av bilete?

VU

R

D

C

IN

Enkelte elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

D

50

OPPGÅVER Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja ved utrekninga. Spør elevane korleis dei kom fram til svaret.

1 Finn talet 68 på tallinja. Kva for eit tal er 7 større enn 68?

3 Sorter tala i tabellen. Begynn med det lågaste talet.

2 Kva for to søyler er høgast?

4 På onsdag såg mormor 14 flygingar. Kva for ein dag var det halvparten så mange?

Til slutt…

Vi har jobba med skjora. Kva har vi lært?

Teikn, skriv eller gjer begge delar.

Lære

Gjer e

ve

Mormor tel

Opp

Mormor og Are et frukost.

– Sjå! Der er skjora tilbake.

Mormor peiker på skjora som flyg gjennom lufta.

le

Øveord skjora tabellen teljestrekar søylediagram tel lagar

EM PL AR

– No må eg skrive ein strek, seier mormor.

– Eg må skrive ein strek i tabellen.

Mormor peiker på «laurdag» i tabellen.

Ho skriv ein teljestrek.

– Kva tel du? spør Are. – Eg tel når skjora flyg gjennom lufta, svarer mormor.

– Eg tel når skjora flyg fram og tilbake med kvister.

G SE KS

Are ser fleire teljestrekar i tabellen.

Det er teljestrekar på måndag, tysdag, onsdag, torsdag og fredag òg.

– Kva gjer du med teljestrekane? spør Are. Mormor ler.

– Eg lagar søylediagram, svarer ho.

10 5 0 søndag

søndag

15

laurdag

laurdag

20

fredag

fredag

25

torsdag

torsdag

30

onsdag

onsdag

35

tysdag

VU

tysdag

måndag

R

D

måndag

ER

IN

Mormor vil lage ei søyle.

Mormor tel teljestrekar i tabellen.

Ho tel strekar på laurdag.

Kor mange teljestrekar er det på «laurdag»?

på • tilbake • gjennom • gjer • fleire • der • med • kva • og • òg

100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

TEMA 9 VÅR • LESE FOR Å OPPLEVE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Kvar er overskrifta? Peik på den.

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

2 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

3 No har vi lese overskrifta og sett på bilete. Kva trur de teksten handlar om?

4 Kva meir enn bilete og overskrift ser de på neste side?

Ver nøye med å trekkje fram alle elementa som teksten er bygd opp av. Peik eller få elevane sjølv til å peike i si eiga bok, så dei veit kva de snakkar om.

5 Peik på boksen som heiter «Øveord».

EM PL AR

«No skal vi lese desse orda saman. Vi les kvart ord tre gonger, for då blir det lettare for dykk å lese teksten etterpå.»

6 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

7 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å oppleve noko. «Vi skal låst som vi er med på leiken til Are, Lene og Lin.»

8 Sjå på orda nedst på sida.

Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi korles kvart ord tre gonger.

Forklar elevane at ordet «over» har same å-lyd som «og, også». Repeter deretter at orda «gjer» og «rundt» har stumme lydar.

9 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å oppleve»?

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Are, Lene og Lin leiker. Kven skal vere jorda?

2 Kvar har Are sykla i dag?

3 Kva for farge er det på den nye sykkelen til Are? 4 Kva for to årstider er ikkje nemnde i teksten?

VU

R

D

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Elevane kan kjenne etter om dei opplever for eksempel glede, spenning eller humor gjennom tekstane.

D

52

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark.

1 Tel ordet rundt i teksten. Kor mange fann du?

3 Teikn deg sjølv på sykkel.

Fargelegg.

2 Skriv rundt. Skriv ordet tre gonger.

4 Skriv fire setningar om det du har teikna. Du kan begynne to av setningane med «Eg».

Øveord roper vennene fått sykkel sykla bremsar moro sommar

le

Lin smiler.

– Ja, då kan Lene vere jorda, seier ho.

– Skal eg vere jorda? spør Lene.

Are ler og seier: – Sjå no! Eg skal sykle i bane.

– Eg skal sykle i bane rundt jorda.

– Det er moro å sykle, seier Are.

G SE KS

– I dag har eg sykla nesten overalt, seier Are. – Kvar har du sykla? spør Lin. Han peiker på skulen.

– Først sykla eg rundt skulen.

Han peiker mot brua òg.

– Så sykla eg over brua, bort til mormor og tilbake til skulen.

– Eg òg skal sykle over brua, seier Lene.

– Det er moro å sykle, seier ho.

Opp

EM PL AR

– Lene! Lin! Are roper til vennene.

– Eg har fått ny sykkel.

Han bremsar ved Lene og Lin.

ve

Moro med sykkel

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

Are syklar rundt Lene.

Ho spør: – Kva gjer du?

– Eg leiker at eg er månen, svarer Are.

Lin smiler og seier: – Ja, det er moro å sykle.

– Det er moro å sykle når det er vår.

– Men våren er nesten over, seier Are. – Det gjer ikkje noko, seier Lene.

– For då blir det sommar. Og eg liker sommaren best!

over • skal • vere • ved • nesten • først • rundt • gjer • bort • tilbake 53

TEMA 9 VÅR • LESE FOR Å LÆRE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Hugsar de at vi har lese om Are som fekk ny sykkel? Og at han leikte at han var månen?

Hjelp elevane å kople på det dei las på førre side. Dersom elevane opplever at dei kan noko om temaet frå før, vil det motivere dei til å lese denne nye teksten.

2 Sjå på bileta på neste side. Dei har vi sett før. Hugsar de kva desse tekstane handla om?

3 Kvar er overskrifta på neste side? Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

4 Teksten på neste side har underoverskrifter òg. Kor mange er det?

5 Sjå på sirkelen øvst på sida. Kva peiker pila på?

EM PL AR

«Kva trur de er grunnen til at vi kallar det UNDER-overskrifter? Kvifor er det underoverskrifter i teksten, trur de?»

Forklar at de skal lese denne teksten for å lære noko. «Vi skal finne ut noko om kva som skjer kvart einaste år om hausten, vinteren, våren og sommaren. Etterpå skal vi kunne fortelje om årstidene.»

6 Peik på boksen som heiter «Øveord».

«Dette kan vere ord som vi bør øve på FØR vi skal lese teksten på neste side. Vi les kvart ord tre gonger.»

7 Kva tyder dei orda vi nettopp las?

Hjelp til med å avklare omgrepa dersom det trengst.

8 Sjå på orda nedst på sida.

«Desse orda bruker vi mykje når vi snakkar, les og skriv. Vi skal øve på dei saman og korles kvart ord tre gonger.»

9 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å lære»?

IN TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

1 Kvifor har vi årstider?

2 Kva skjer med blada på trea om hausten?

3 Kva kallar vi dei fire årstidene i Noreg?

4 Kvifor er teksten om Sommaren’ mykje kortare enn dei tre andre årstidene, trur de?

VU

R

D

C

Nokre elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

ER

B

LESE SAMAN

G SE KS

Snakk med elevane om at det er viktig å lese overskrifter, bilete og figurar for å forstå innhaldet i teksten.

D

54

OPPGÅVER Elevane bør ha ei eiga skrivebok å løyse oppgåvene i. Eller dei kan teikne og skrive på ark

1 Tel ordet kvart i teksten. Kor mange fann du?

3 Vel ei årstid. Teikn to ting du liker å gjere. Fargelegg.

2 Skriv kvart. Skriv ordet tre gonger.

4 Lag fire setningar om det du har teikna.

Øveord

Hausten Om hausten blir det kaldare.

Mange vil plukke bær.

Kvart år samlar ekornet mat.

Opp

le

EM PL AR

Vi har fire årstider.

Det er haust, vinter, vår og sommar.

Vi har årstider fordi jorda går i bane rundt sola.

årstider kaldt kaldare varmt varmare stader månefasane boksen går ski iskrystallar stjerneskot slush plukke sommarferie

ve

Årstider

Lære

Gjer e

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Om hausten såg Are, Lene og Omar Våren på månefasane.

Om våren blir det varmare.

Are, Lene og Omar leikte ’boksen Mange stader smeltar snøen. går’.

Kvart år byggjer fuglane hus av kvister.

Vinteren Om vinteren er det kaldt.

Om våren såg Lene og Mange vil gå på ski.

Lin gule blomstrar.

Kvart år blir det iskrystallar fordi Are leikte han var det er kaldt. månen og sykla i bane rundt jorda.

Om vinteren såg Lene og Lin stjerneskot.

Are, Lene, Omar og Lin laga slush.

Sommaren Om sommaren er det varmt.

Mange vil vere ute i sola.

Kvart år har vi sommarferie.

Kva trur du Are, Lene, Omar og Lin gjer om sommaren?

kvart • fordi • mange • vere • om • rundt • der • og 55

TEMA 9 VÅR • LESE FOR Å GJERE

A

SNAKKE SAMAN Læraren stiller eitt og eitt spørsmål til elevane. Still gjerne oppfølgingsspørsmål.

1 Sjå på bilete på neste side. Kva ser de?

2 Peik på overskrifta på neste side. Kva står det der?

Få ein eller fleire elevar til å lese overskrifta høgt for klassa.

3 Hugsar de at vi las om Are som hadde det moro på sykkel?

Snakk om det dei hugsar. Sjå gjerne på dei førre sidene. Om elevane kan kople på tidlegare erfaringar og kunnskap, motiverer det dei til å jobbe med ny tekst.

4 Det er meir enn bilete, overskrift og tekst på neste side. Det er både ein tabell og eit søylediagram. Sjå på dei og fortel kva de trur vi får vite noko om.

EM PL AR

a) Hugsar de kvar kolonnane var i ein tabell? Og kva med radene, kvar er dei? b) Kva for tal i tabellen er størst? Kva for tal står på tiarplassen og kva for tal står på einarplassen? c) Kva trur de er grunnen til at sommarsøyla er høgast? d) Få elevane til å samanlikne både tabellen og diagrammet: «Er det nokon tal i tabellen og søylediagrammet som er like? Kva for nokre, i så fall?»

5 Sjå på sirkelen øvst på neste side. Kva peiker pila på?

Forklar at de skal lese denne teksten for å gjere noko. «Oppgåva vår er å finne svar på eit spørsmål. Og så kan vi få hjelp av alt vi ser på neste side, til å løyse oppgåva.»

6 Vi har trena mykje på å lese ord som vi bruker ofte.

«Sjå på orda nedst på sida. Kva for nokre av desse orda har vi øvd på før?»

7 Kva må vi passe på når vi skal «lese for å gjere» i matematikk?

IN

TENKJE SAMAN

Læraren eller nokre av elevane les eitt og eitt spørsmål høgt. Elevane svarer munnleg.

ER

1 Kvar er spørjeteiknet i teksten på neste side? Leit etter det.

2 Vi set spørjeteikn etter eit spørsmål. Kva blir det spurt om i teksten på neste side?

3 Kva kan vi lese ut av bilete på neste side?

4 Kva får vi vite noko om i tabellen og søylediagrammet på neste side?

OPPGÅVER

Oppgåvene kan løysast enkeltvis ut frå nivået til elevane, parvis eller i samla klasse. Minn elevane på at dei kan bruke tallinja ved utrekning. Spør elevane etterpå korleis dei kom fram til svaret.

VU

D

Enkelte elevar bør framleis ha støtte og hjelp av læraren under lesinga. Andre er kanskje komne så langt at dei får utbytte av lesinga på eiga hand.

D

C

LESE SAMAN No er vi klare for å lese teksten på neste side.

R

B

G SE KS

Snakk med elevane om korleis dei kan «angripe» eit tekststykke. Først må dei finne spørsmålet, så må dei bruke informasjon i teksten, bilete eller diagrammet for å finne svar.

1 Finn talet 80 på tallinja. Kva for eit tal kjem før og etter 80?

2 Kva for ei årstid er best likt i 2B?

Til slutt…

56

3 I 2B er det berre éi jente som liker vinteren. Kor mange gutar liker vinteren i 2B? 4 Kor mange elevar er det til saman i 2A?

No er vi ferdige med heile boka. Kva har du og klassa lært?

Læraren teiknar opp eit tankekart på tavla. Elevane kan skrive og teikne i si eiga bok / på ark.

Lære

Gjer e

ve

Vi har lært…

Opp

Skulen er nesten over for i år.

Are, Lene, Omar og Lin forskar.

Dei forskar på klasse 2A og 2B. Dei forskar på årstider.

Kor mange i 2A og 2B til saman liker årstida sommar?

G SE KS

Mormor spør Are: – Kva har du lært i år?

– Eg har lært om dyr, svarer han.

– Eg har lært om ekornet, reven og skjora.

– Det har vi òg, seier Lin og Omar.

EM PL AR

– Skulen er nesten over for i år.

Pappa smiler og ser på Lene.

– Ja, skulen er nesten over for i år, seier ho.

Are og mormor smiler.

Lin og Omar smiler òg.

2A: Årstida vi liker best…

haust vinter vår sommar

VU

R

D

ER

IN

Så spør pappa: – Lene, kva har du lært i andre klasse?

– Eg har lært å sjå opp på himmelen, svarer ho.

– Vi òg, seier Lin og Omar.

Omar peiker opp og seier: – Alle har lært om sola og månefasane.

– Og eg har lært kva eit stjerneskot er, seier Lene.

Lin tenkjer.

– Men vi har lært noko meir.

– Vi har lært om tabellar, seier ho.

– Og søylediagram, smiler mormor.

le

2 8 1 12

2B: Årstida vi liker best…

12 10 8 6 4 2 0

haust

vinter

vår

sommar

nesten • over • òg • opp • for • kva • kor mange • eg • alle • andre

100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 87 86 85 84 83 82 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Ekstra oppgåver – HAUST 1A Tur i mørket

2A Eit lite dyr

1) Lag to spørsmål om månen.

7) Ekorn og mange andre dyr bur i tre. Lag ei liste over dyra som du veit bur i tre.

1B Månen 3) Korleis trur du det er på månen?

Teikn. Skriv forklaringar til teikninga di.

IN

1C På skulen

D

ER

5) I klassa til Lene er det 23 elevar.

Det er ti jenter. Kor mange i klassa er gutar?

VU

R

6) Kor mange jenter og gutar er det i klassa di? Lag eit søylediagram.

Det skal vere ei søyle for jentene og ei søyle for gutane.

58

2B Ekornet

9) Ekorn har fire klør på kvart frambein. Kor mange klør har ekornet i alt på frambeina?

G SE KS

4) Det er 12 månader i eit år. Det er omtrent to halvmånar i ein månad.

Kor mange halvmånar er det på eit heilt år? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

8) Skriv ein tekst om ekornet.

Overskrifta skal vere ’Ekorn’.

EM PL AR

2) Tenk på månen og jorda. Kva er forskjellig? Skriv tre setningar om det som er forskjellig.

10) Eit ekorn er litt lengre enn 20 cm.

Finn ting i klasserommet som er omtrent like lange eller like høge som ekornet. Teikn tinga. Skriv namn på dei òg.

2C Ekornmat 11) Lag tre spørsmål om ekornet.

12) Ekornmamma og barna hennar samlar nøtter. I dag samla barna ni nøtter. Ekornmamma samla dobbelt så mange. Kor mange nøtter samla ekorna i dag?

3A Boksen går

14) Omar har 34 fetrar. Til saman har han 48 syskenbarn. Kor mange kusiner har Omar? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

3B To sansar

G SE KS

15) Alle har sansar. Vi kan sjå, høyre, smake, føle og lukte. Lag ein tekst om luktesansen. Overskrifta skal vere «Luktesansen».

EM PL AR

13) Are, Lene og Omar leiker «boksen går». Kva for andre leikar veit du om? Lag ei liste.

IN

16) Are bur i eit gult hus. Han bur saman med pappa og storebror.

Han har ein hund og to kattar.

Kor mange auge har dei som bur i huset til saman?

3C Friminutt

D

ER

17) Kva liker du å gjere i friminutta?

Skriv fire setningar. Overskrifta skal vere «Friminutt».

VU

R

18) Omar speler fotball saman med Are, Lene og Lin. Mormora til Are er med. Ein hund spring òg på bana. Kor mange føter spring rundt på bana?

59

Ekstra oppgåver – VINTER 5A På veg frå skulen

19) Teikn fem ting du såg på vegen til skulen i dag. Skriv forklaringar til teikninga di.

25) Vel eit dyr du liker. Skriv ein tekst om korleis dyret ser ut. Hugs å lage overskrift!

20) På veg til skulen må pappa og Lene gå opp ei lang trapp. Trappa er i to delar og har til saman 53 trinn. Den første delen har 27 trinn. Kor mange trinn har den andre delen?

26) Pappa og Lene har fire mus og tre fiskar. Kor mange føter har dei som bur i huset til saman?

27) Reven er eit rovdyr. Lag ei liste over kva revar liker å ete.

21) Skriv fire setningar om meteorar.

ER

IN

22) Tenk på himmelen om dagen.

Tenk på himmelen om natta. Kva finst der oppe? Lag ei liste over det du kan sjå eller veit finst der.

4C Teljeleik

D

23) Lag tre spørsmål om stjerneskot.

VU

R

24) Klassa til Lene og Lin får stjerner når dei jobbar godt i timen. I dag har jentene sju stjerner. Gutane har dobbelt så mange. Kor mange stjerner har klassa fått?

60

5B Reven

G SE KS

4B Stjerneskot

EM PL AR

4A På veg til skulen

28) Kroppen til ein rev er 62 cm lang, og halen er 35 cm. Kor lang er reven frå snute til haletipp? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

5C Revemat 29) Lag tre spørsmål om reven.

30) I går såg reven 38 mus. Han fanga halvparten av dei. Kor mange mus fanga reven?

6A Mønster av is

32) Det var ein istapp på trappa til mormor. På måndag var han 8 cm lang. Lengda auka med 3 cm kvar dag. Kor lang var istappen på fredag. Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

6B Iskrystallar

G SE KS

33) Lag ei teikning som viser korleis vassdropar i lufta endrar seg til iskrystallar. Skriv forklaringar til teikninga di.

EM PL AR

31) Kva liker du å gjere når det er kaldt ute? Lag ei liste med minst fem aktivitetar.

ER

IN

34) Ein iskrystall har seks kantar.

To iskrystallar har til saman 12 kantar. Kor mange kantar har seks iskrystallar til saman? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

6C Slush

VU

R

D

35) Liker du slush eller is best? Skriv fire setningar om slush eller is.

Hugs å lage overskrift.

36) Omar har fødselsdag om vinteren.

Han er sju år. Omar, Lene og Are er 23 år til saman. Are og Lene er like gamle. Kor gammal Are? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

61

Ekstra oppgåver – VÅR 8A Byggjer med kvister

37) Kva liker du med våren? Teikn fem ting som du liker. Skriv forklaringar til teikninga.

43) Fuglar byggjer husa sine om våren. Lag ei liste over fuglar du kan namnet på.

38) Tenk på vinteren og våren. Kva er forskjellig? Skriv fire setningar om det som er forskjellig.

44) Mange fuglar sit i eit tre.

Halvparten flyg vekk. Då er det 48 igjen. Kor mange fuglar sat i treet då det var fullt?

7B Sola 39) Lag fire spørsmål om sola.

EM PL AR

7A Gul som sola

8B Skjora

45) Skjora har mange namn: skjora, skjæra, skato og skjura. Skriv namna i alfabetisk rekkjefølgje.

7C Lekser

46) Skriv ein tekst om skjora. Hugs å lage overskrift.

G SE KS

40) Sola gjer mange ting. Lag ei liste over kva sola kan gjere.

D

ER

IN

41) Barna plukkar blomstrar. Lene har 34 blomstrar. Lin har 25. Omar har 13, og Are har 25 blomstrar. Lag eit søylediagram som viser kor mange blomstrar kvart av barna har plukka.

VU

R

42) Are såg 90 fuglar. Lene såg halvparten så mange. Kor mange fuglar såg Lene? Vis med ei teikning korleis du kom fram til svaret.

62

8C Å telje med strekar 47) Lag fire spørsmål om skjora.

48) Ei skjormamma samla kvister i eit tre. På måndag samla ho 23 kvister, men 5 fall ned på bakken.

På tysdag samla ho 19 kvister.

Kor mange kvister var i treet på tysdag? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

9A Moro med sykkel

50) Are er åtte år. Det er Lene, Lin og Omar òg. Kor mange år er barna til saman? Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

9B Årstider

G SE KS

51) Kva er bra med årstida sommar?

Skriv fem setningar. Hugs å lage overskrift.

EM PL AR

49) Are har 21 gir på sykkelen. Lene har 7 gir. Det har sykkelen til Lin òg. Omars BMX-sykkel har ingen gir. Kor mange gir har Are, Lene, Lin og Omar til saman?

ER

IN

52) Lene sparer pengar til sommarferien. Ho tener 20 kr i veka hos pappa. Kor mange veker må ho spare for å tene 100 kr?

Vis med tal korleis du kom fram til svaret.

9C Vi har lært …

VU

R

D

53) Kva har du lyst til å gjere i sommarferien? Lag ei liste med minst seks ting.

54) Kva har du lært på skulen i år?

Skriv ein tekst og teikn til. Hugs overskrift.

63

© 2016 GAN Aschehoug, H. Aschehoug & Co. (W. Nygaard), Oslo ISBN 978-82-492-1832-5 1. utgåve / 1. opplag 2016

Takk til elevar og skular som har prøvd ut tekstane: Brakahaug skole v/ lærar Anna Elise Lervik, Rossabø skole v/ lærar Kjersti Anita Heien og Komsa skole v/ lærar May Jakobsen.

Elevane Marius Trettenes, Synne Trettenes, Rowan Fredheim og vår faste konsulent Stian Fredheim.

Lesesirkelen: Etter idé frå Skøyen skole i Oslo

Alle førespurnader om utgivingar frå forlaget kan rettast til: GAN Aschehoug Postboks 363 Sentrum 0102 Oslo E-post: forlag@gan.aschehoug.no www.gan.aschehoug.no

VU

R

D

ER

IN

G SE KS

Føresegnene i åndsverklova gjeld for materialet i denne publikasjonen. Utan særskild avtale med GAN Aschehoug er all eksemplarframstilling og tilgjengeleggjering berre tillate så langt det har heimel i lov eller avtale med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Bruk som er i strid med lov eller avtale, kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

EM PL AR

Omsett til nynorsk av Ole Jan Borgund, Arkitekst AS Redaktør: Nora Brox Illustrasjonar: Thor W. Kristensen og Shutterstock Grafisk design: Nygaard Design Trykk: Livonia Print SIA, Latvia 2016