Veertig jaar homosport: wat heeft het ons gebracht?

door Koos van den Berg

Sinds de rellen op Roze Zaterdag in Amersfoort in 1982 gingen veel homo’s op een cursus zelfverdediging, waarvoor de eerste roze sportclubs werden opgericht. En in de aanloop naar de Gaygames Amsterdam in 1998 maakten de sportclubs een grote groei door.

Veel leden van toen zijn nog steeds lid. Nu is de vergrijzing de grootste uitdaging voor de toekomst. We waren bij de boekpresentatie van ‘Homosportclubs in Nederland 1980-2020’ en spraken na afloop met Hans Perrée (GUTS), Agnes Elling (Mulier instituut, Daan Bonnier (Tijgertje) en Henk Beerten (Eurogames Nijmegen 22).

Het onderzoeksrapport laat de opkomst en ontwikkeling van deze clubs zien qua ledental, samenstelling en samenwerking met reguliere sportorganisaties. Op basis van bevraging onder leden en interviews met oprichters en bestuurders komen ook persoonlijke motieven, weerstand en toegeschreven maatschappelijke waarden en uitdagingen uitgebreid aan de orde.

Wat is er veranderd in die 40 jaar?

Hans Perrée van stichting GUTS (Gay Union through Sports), opdrachtgever van het onderzoek: “Vooral in de aanloop naar de Gaygames van 1998 zag je een enorme bloei. Je ziet nu dat de ledenaantallen afvlakken. De leden van het eerste uur vergrijzen en er is weinig jonge aanwas. Agnes Elling is onderzoeker bij het Mulier instituut voor sport, beleid en maatschappij en is zelf ook thuis in de homosport: “Al in 1990 ging ik als 21-jarige mee naar de Gay Games van Vancouver om te volleyballen en dat was voor mij als jong meisje een heel bijzondere ervaring. In 1999 was ze medeoprichter van Dutch Gay & Lesbian Athletics. Homosportclubs vooral gezellig? Ja, maar dat wil niet zeggen dat leden niet sportief of fanatiek zijn. Diverse clubs doen ook mee met reguliere competities. Die zichtbaarheid is belangrijk. In het onderzoek benoemden leden de combinatie van gezelligheid onder elkaar én sportieve prestatie als belangrijkste reden om lid te zijn dat. Homosportevenementen zijn steeds

GAY CLUBS LATEN VAAK OOK ZIEN DAT JE HET SOMS WAT ANDERS KAN DOEN

professioneler geworden, wat enerzijds mooi is en nodig om bijvoorbeeld masterrecords in het zwemmen of de atletiek erkend te krijgen. Anderzijds lijkt dit soms op het willen bewijzen dat homo’s ook goede sporters zijn, maar dat kan je beter in de reguliere wedstrijdsport doen. Gay clubs laten vaak ook zien dat je het soms wat anders kan doen of dat sport ook een beetje campy kan zijn, zoals de Pink Flamingo bij het zwemmen.”

© Foto Bonnie Bombeeck

30-jarig jubileum Smashing Pink , 2021

40 YEARS OF GAY SPORTS CLUBS

The 1982 riots on Pink Saturday in Amersfoort were the reason why many gays went on a self-defence course. This time period is when the first pink sports clubs were founded. In the run-up to the Gay Games Amsterdam in 1998, sports clubs experienced a significant growth. A lot of the members who joined then, are still members. The greatest challenge now is the ageing population. Gay News attended the presentation of ‘Gay sports clubs in the Netherlands 1980-2020’ and afterwards spoke with Hans Perrée (GUTS), Agnes Elling (Mulier Institute, Daan Bonnier (Tijgertje) and Henk Beerten (Eurogames Nijmegen 22).

What has changed over the past 40 years? Hans Perrée of the GUTS foundation (Gay Union through Sports), who commissioned the study: “Especially in the run-up to the Gay Games in 1998, you saw a huge boom. Now the member numbers are levelling off. These early members are ageing, and there is little young growth.

Agnes Elling is a researcher at the Mulier Institute for Sport, Policy and Society and is also at home in gay sports: “As a 21-year-old I went to the 1990 Gay Games in Vancouver to play volleyball. It was a very special experience for me as a young girl. Are gay sports clubs especially welcoming and socially oriented? Yes, but that doesn’t mean we are not competitive or fanatical. We also participate in regular competitions, as that visibility is important.

The main reason for their membership is the combination of socializing and sporting achievements. As gays, we don’t have to prove we can also play sports with straight people, but you can show that you do it a little bit differently, or that there is no reason for sports to be a bit campy.”

Foto © Gerard Onley

Pride Run van DGLA

Hebben homosportclubs nog toekomst?

Hans Perrée: “Emancipatie vraagt voortdurend de aandacht. De integratie van lhbti-sport en sporters in de sportwereld is nog lang niet voltoord. Ook bij de supporters in de voetbalstadions en hun soms laakbare spreekkoren is veel missiewerk te verrichten. Zo lang de coming-out van een profvoetballer uit een vrij onbelangrijke Foto © Gerard Onley competitie aan het andere eind van de wereld, Australië, wereldnieuws is, zijn we er nog lang niet.”

Agnes: “De naam moet zo gekozen zijn dat je openheid uitstraalt, juist ook voor non-binair en dat je geen manvrouw onderscheid benadrukt zoals in de topsport. Na de mannen, kwamen de vrouwen en nu richten de clubs zich op Pride Walk het hele lhbti+ spectrum. Sommige clubs hebben hun naam al een paar keer veranderd. Zo veranderde Dutch Gay Athletics in Dutch Gay and Lesbian Athletics en heet nu Rainbow Athletics Amsterdam. De volleyballers van Vlerk (Vlechten Los En Rennen Kreng) hadden al vanaf de start in 1995 een toekomstbestendige naam.“

Agnes: “Het voelt als een warm bad om te sporten met gelijkgestemden qua seksuele voorkeur en/of genderidentiteit. Je bent ineens in de meerderheid. En niet zoals bij reguliere sportclubs in de minderheid. Niet dat ik het zelf moeilijk vond om uit de kast te komen, dat was ik ook altijd al in de reguliere atletiek, waar ik vrij lang op subtopniveau heb geacteerd. Maar voor velen kan dat soms wel een dingetje zijn: hoe zal men erop reageren. Bij homosportclubs heb je dat niet. Die behoefte om elkaar zo te ontmoeten zal blijven.“

Tussen de vierdaagse van NIjmegen en de Amsterdam Pride kun je komende zomer naar de EuroGames; 4 dagen lang een aantrekkelijk pakket met 19 sporten, teamsporten maar ook individueel. Van tafeltennis tot roeien en stijldansen. Er worden 3000 sporters verwacht; vooral uit Duitsland en daarnaast ook deelnemers uit ‘moeilijke landen’ vanuit het Outreach programma.

Henk Beerten, voorzitter Eurogames 22: “Via het Outreach programma zorgen we dat sporters uit landen met beperkte lhbti+rechten die willen komen dat ook daadwerkelijk kunnen doen. We proberen obstakels uit de weg te ruimen, zoals financiële moeilijkheden of bij het aanvragen van een visum. Zonder onze hulp en steun zouden ze anders niet kunnen deelnemen. Zo wordt niet alleen het doel van inclusiviteit van de EuroGames versterkt, maar kunnen de deelnemers ook een veilige omgeving ervaren om te sporten, ongeacht geslacht, geaardheid of culturele en religieuze achtergrond.”

27-30 juli 2022, info en aanmelden (teams en individueel) eurogames2022.eu

EUROGAMES 22 IN NIJMEGEN

It offers an attractive package with 19 sports, team sports but also individual sports, from table tennis to rowing and ballroom dancing. Three thousand athletes are expected; mainly from Germany, and also participants from ‘difficult countries’ from the Outreach program.

Jul 27-30, ‘22, info and registration via www.eurogames2022.eu

Tijgertje 40 jaar

Daan Bonnier (Tijgertje) is voorzitter van de oudste sportvereniging van Nederland. Tijgertje heeft een aanbod van basketbal, conditietraining, specialswim, worstelen, yoga en krav maga: “Krav maga is een weerbaarheidstraining als vervolg op de zelfverdedigingscursus van weleer. En sinds kort is er ook een wielrensectie. In 2022 bestaan we 40 jaar en staan we stil bij wat we hebben bereikt en ik weet zeker dat we er over 40 jaar ook nog zijn.”

Bekijk het rapport via mulierinstituut.nl of bestel het als boek bij sportsmedia.nl (172 pag.; €29,95) Meer info: www.prideandsports.nl, www.mulierinstituut.nl, www.tijgertje.nl

Do gay sports clubs still have a future? Hans Perrée: “Emancipation requires continued vigilance. The integration of LGBTI sports and athletes in the world of sports is far from complete. There is still a lot of work to be done among the supporters in the football stadiums and their sometimes-reprehensible chants. As long as the coming-out of a professional football player from a fairly insignificant league at the other end of the world, Australia, is global news, we are far from the finish line.”

Agnes: “The name of sports clubs must be chosen in such a way that you radiate openness, especially for the non-binary, and that you do not emphasize a male-female distinction as in big-time sport. After the men came the women, and now the clubs are targeting the entire LGBTI+ spectrum. Some clubs have already changed their names a few times. Dutch Gay Athletics changed it into DGLA and is now called Rainbow Athletics. The volleyball players of Vlerk (Vlechten Los En Rennen Kreng) had a future-proof name right from the start in 1995.”

40 Years of Tijgertje Daan Bonnier (Tijgertje) is the chairperson of the oldest sports association in the Netherlands. Tijgertje offers basketball, fitness training, special swim, wrestling, yoga and krav maga: “Krav maga is a follow-up to the self-defence course of yesteryear. And Tijgertje is now also offering cycling. In 2022, we will be celebrating our 40th anniversary, and we will reflect on what we have achieved. I am sure that we will still be there in 40 years.”

View the report via mulierinstituut. nl or order it as a book at sportsmedia.nl (172 pages; €29.95) More info: www.prideandsports.nl , www.mulierinstituut.nl , www.tijgertje.nl