LIBERTA numer 6
grudzień 2008
Pismo uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Sióstr Urszulanek SJK w Pniewach
W numerze:
Z PAMIĘTNIKA PNIEWSKIEGO NAUCZYCIELA
CO SIĘ DZIAŁO...
WYWIADY
JEST TAKI DZIEŃ...
JAK PRZETRWAĆ W INTERNACIE?
NASZA TWÓRCZOŚĆ I WIELE INNYCH CIEKAWYCH TEMATÓW
Wstępniak
Spis treści
Wstępniak
Nie tylko Red Bull dodaje skrzydeł ............ 3 Godzina zero ............................................. 4 Baczność!!! ................................................ 4 Dzień belfra ............................................... 4 Metrem na szczyt ...................................... 5 Patriotyzm XXI wieku ................................ 5 Hej Sokoły! ................................................ 5 Ślubuję okiem pierwszaka ......................... 6 „We mnie jest płomień, który myśli” ......... 6 Uwaga! Awaria! .......................................... 7 Króliki d...ziennikarskie .............................. 7 Andrzejkowy szał ciał ................................. 7 Jestem cudakiem i dobrze mi z tym! .......... 8 Co nam w trawie piszczy ........................... 9 Serduszko puka w rytmie… ......................10 Pokolenie JP II ..........................................10 Chleb, który żywi... ..................................10 Odpocznij sobie! ...................................... 11 Był taki dzień… ......................................... 11 Przygarnij Misia ........................................ 11 Jak przetrwać w internacie? .....................12 Nasze wiersze ‐ Jesień ............................ 13 Kultura ................................................. 14 Kalendarium ............................................. 15 Nasze Kochane Pierwszaki ...................... 16
I doczekaliście się! Trzymacie w ręce pierwszy w tym roku szkolnym numer LIBERTY! Zajęło nam to mnóstwo czasu, ale opłaciło się! Mamy nowych ludzi, nową formę gazetki i nowe pomysły. Sami oceńcie, czy nowy równa się lepszy. Za oknem zima, a do świąt, studniówki i matury coraz bliżej. To dość ciekawe spostrzeżenia, tym bardziej, że na łamach naszego pisma nie znajdziecie ani słowa o wyżej wymienionych „zjawiskach”. Nie chcemy powtórki tematyki z roku ubiegłego, dlatego też w tym numerze postawiliśmy na sprawy bieżące. Niezmiernie cieszy mnie fakt, że do redakcji zawitały nowe twarze. Jeszcze bardziej cieszy mnie, że są i tacy, którzy współpracują z nami już od roku poprzedniego. Czas pokaże, na ile uda nam się wychować dociekliwych i odpowiedzialnych dziennikarzy. Póki co, starają się udowodnić, że mają potencjał. A o to przecież chodzi. I rzecz najważniejsza. Pamiętajcie, że nikomu nie zagradzamy drogi do sławy. Jeśli chcesz podjąć próbę
Redaktor naczelny p. Ewa Genge‐Korpik Redakcj@ humaniści z klasy Ia liceum: Zuzanna Brodowska, Beata Brudz, Sonia Bulak, Mateusz Demski, Katarzyna Didłuch, Jakub Idzik, Inez Sikorska, Agnieszka Stańko, Zuzanna Wachowiak, Joanna Wicher oraz: Magdalena Dembińska, Marta Mruk, Adrianna Rościszewska, Sandra Sworacka, Anna Witkowska Skład: p. Kamil Kiereta Wydawca Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Sióstr Urszulanek SJK w Pniewach 2
LIBERTA
grudzień 2008
zmiany otaczającej Cię rzeczywistości, nienawidzisz nudy, poszukujesz nowej pasji, jesteś młody, energiczny i ciekawy świata, masz interesujące pomysły na życie lub po prostu jesteś fajny i chcesz poznać kogoś równie fajnego… dołącz do nas. Każda para rąk się przyda. Niech Twoim mottem życiowym staną się słowa filozofa Alberta Schweitzera: RÓB
COŚ
WSPANIAŁEGO!
MOŻE
LUDZIE
BĘDĄ
NAŚLADOWAĆ.
Z pozdrowieniami Ewa Genge-Korpik
CIĘ
Felieton
Z pamiętnika pniewskiego nauczyciela
Nie t y l ko Re d Bu l l doda je s k r z yde ł ZOSTAŁAM WYCHOWAWCĄ. „MATKĄ” SZESNAŚCIORGA INDYWIDUALISTÓW. MOŻE I SĄ TROCHĘ ZBUNTOWANI, ALE POTRAFIĄ TEŻ BYĆ AMBITNI I CZERPAĆ RADOŚĆ Z ŻYCIA. SĄ MOIMI RADOŚCIAMI I SMUTKAMI. CZASEM JEDNYM I DRUGIM JEDNOCZEŚNIE. WIEM, ŻE TO NIEMOŻLIWE, ALE NIE BARDZIEJ NIŻ TO, ŻE ZOSTAŁAM WYCHOWAWCĄ. W KOŃCU MAM TYLKO 25 LAT I CZASEM TEŻ ZDARZA MI SIĘ BUNTOWAĆ.
Zacznijmy od chłopców, bo z nich jako klasa jesteśmy najbardziej dumni. Mamy ich trzech. Aż trzech. Jakub to chyba największe indywiduum szkoły, który swoim szczerym, chłopięcym wyrazem twarzy złamie na pewno niejedno serce. Dla mnie jednak zawsze pozostanie chłopcem z długimi włosami, noszącym różne skarpetki, kolorowe sznurowadła i korale. Jego przeciwieństwem jest Jaś. Cichy, pokornego serca, zawsze z ułożoną fryzurą. Czasem zdarza mu się zgubić w szkole, ale jest przy tym tak pocieszny, że z łatwością stał się klasowym pupilkiem. Obok Mateusza trudno przejść obojętnie. Jest klasowym śmieszkiem, który zawsze ma coś do powiedzenia… niekoniecznie na temat. Jego ulubione słowo to improwizacja, z którą zmierza się chyba na każdym sprawdzianie. Pora na dziewczyny. Kolejność (podobnie jak u chłopców) jest przypadkowa. Zacznijmy od naszych reprezentantek. Marta i Asia – obie z najwyższą średnią w klasie – ślubowały przy sztandarze. Odpowiedzialne, szczere, koleżeńskie. Mózgi matematyczne. Można tu dłuuugo wymieniać. Mamy też dwie Zuzie. Obie blondynki, choć charakterem różnią się diametralnie. Jedna jednogłośnie została przewodniczącą klasy. Jest bardzo ambitna i wszędzie jej pełno. Rozśpiewuje nas w pierwsze piątki miesiąca. Druga z kolei niedawno zmieniła kolor włosów. Jest pogodna i najlepiej dogaduje się z chłopakami. Sylwię i Natalię pamiętam z pierwszego zebrania w internacie. Miałam wrażenie, że im najmniej przypadłam do gustu. Dziś jednak z pełną odpowiedzialnością twierdzę, że są to dziewczyny, które cenią dobre towarzystwo i szczere rozmowy. Fakt, na zaufanie trzeba sobie zasłużyć. Beata lubi dwie rzeczy: śpiew i gitarę. Do niedawna rozśpiewywała szkołę, obecnie zabrała się za powiat. Nim skończy liceum może dojdzie do województwa? Agnieszka z kolei jest dużą optymistką. Zawsze potrafi przedstawić lepszą i gorszą stronę sytuacji. Nic więc dziwnego, że jej twarz obsypana lokami często się uśmiecha. Inez – cichutka, skromniutka blondynka. Uwielbia się uczyć, co czasem skutkuje uboższym snem. Kasia ma za to niezwykły dar przekonywania. Jej błagalny wzrok czasem kładzie na łopatki. Prawie jak kot w butach z filmu SHREK. Kolejna jest Asia. Opanowana, lubi mieć własne zdanie. Potrafi świetnie zarządzać czasem. Nie dość, że sama jest zawsze przygotowana, to jeszcze przygotowuje do lekcji innych. Taka nasza wolontariuszka. Sonię i Karolinę łączy pasja do tańca. Poza tym pierwsza z nich ma „bzika” na punkcie księżniczek, druga kocha konie. Ukrycie wierzę, że nie tylko YOU CAN DANCE stoi przed nimi otworem. Problem w tym, że to one muszą w siebie uwierzyć, a z tym różnie bywa. Uff. To się nagadałam. I pomyśleć, że zatrzymał mnie tylko brak miejsca na stronie. Kto wie, może kiedyś wznowie ten dział? Tylko kto to będzie czytał? Z szczególnymi pozdrowieniami dla moich wychowanków Ewa Genge-Korpik
LIBERTA
grudzień 2008
3
Co się działo. . .
Godzina zero Wchodzi pierwszak do nowej szkoły… Co czuje? Przerażenie, strach, niepewność, ale jednocześnie zdziwienie. Starsi koledzy i koleżanki nie są tacy straszni, a niektórzy się nawet do nas uśmiechają. Msza Św. i rozpoczęcie roku na auli, mijają w uroczystej, ale jednocześnie miłej atmosferze. Trochę śmiechu, trochę powagi i niekończące się opowieści z wakacji… A gdzie w tym wszystkim jesteśmy my? Małe „Żuczki-Pierwszaczki”, które dopiero się uczą, gdzie jest omega, że na lekcje nie wolno się spóźniać, a do nauczycieli należy zwracać się „Profesorze”. Jednym słowem: LOS MASAKROS!!! Na szczęście mamy Ich, nasi kochani wychowawcy: siostra Krzysia i pani Ewa. Będą powoli przed nami otwierać tajniki tej szkoły i bronić naszej skóry, kiedy nabroimy. A na razie prośba: miejcie do nas cierpliwość, a my powoli (bardzo powoli) nauczymy się nie gubić, nie zapominać o zadaniach i być zawsze przygotowanym. Obiecujemy, że będziemy się starać. Zuzanka
BACZNOŚĆ!!!
JAK TO „TRADYCJA URSZULANEK” NAKAZUJE, KAŻDA KLASA II MUSI PRZEJŚĆ NIEZWYKLE NIEBEZPIECZNE SZKOLENIE Z ZAKRESU OBRONY NARODOWEJ (CZYLI WŁASNEJ) .
Szkolenie to odbyło się 4 października w Batalionie 17 Wielkopolskiej Brygady Wojsk Zmechanizowanych w Wędrzynie pod dowództwem najbardziej zmilitaryzowanego prof. Stanisława Piechoty. Dzień rozpoczął się niezwykle pełnowartościowym posiłkiem – kanapką z żółtym serem. Po godzinie 8:00 wystartowaliśmy za granicę naszej pniewskiej metropolii. Minęły 2 i pół godziny drogi nim dotarliśmy do zielonego świata ppłk. Tomasza Kowalczykiewicza. W końcu to tylko 140 km. Po wyjściu z limuzyny natychmiast zostaliśmy wdrążeni w tajniki wojskowe przez
jednego z oficerów, po czym zostały nam przydzielone zdania. Nareszcie mogliśmy sprawdzić się w nowych warunkach. Zadania do wykonania: cyklop – strzelanie z karabinku sportowego ubieranie na czas odzieży i maski ochronnej zapoznanie się z zasadami korzystania z GPS w terenie jazda BWP – Bojowym Wozem Piechoty Uważamy, iż wszystkie powyższe zadania wykonaliśmy jak najlepiej potrafiliśmy. Każdemu z nas oczywiście podobały się zadania, ale największą atrakcją była jednak jazda BWP. Po wykonanych w pocie czoła zadaniach, czekała na nas jedyna w swoim rodzaju, pikantna, a zarazem słodziutka, długo wyczekiwana GROCHÓWKA! (na boczku z kiełbasą i pajdą chleba). Mniam. JOKE & HUG
Dzień belfra Dla nauczycieli, z okazji Dnia Edukacji Narodowej, zostały zorganizowane różne zabawy. W auli, gdzie świętowaliśmy, nasi przewodnicy po świecie literatury, liczb, przyrody, geografii (…) zostali podzieleni na trzy rywalizujące ze sobą grupy. Przygotowane konkurencje były rozmaite: rozpoznawanie przedmiotów, rozróżnianie smaków oraz odgadywanie, jakich nauczycieli naśladują uczniowie. Tu śmiechu było co niemiara. Zwycięstwo odniosły dwie drużyny: ścisłowcy oraz językowcy. Cała impreza zakończyła się spektakularnym „napadem” oraz ewakuacją z auli. Sonia
4
LIBERTA
grudzień 2008
Co się działo. . .
M et re m n a s z c z y t Wieczornicę powitalną klasy pierwsze spędziły w metrze, którym w rzeczywistości były dwa materace. W półmroku rozbrzmiewała muzyka, a na scenie wystąpili gospodarze wieczoru - klasa II TGH. Tak minął 23 września. Cześć właściwa zawierała 10 konkurencji. Jedną z nich było zaprezentowanie wybranego przez siebie musicalu. Należało również napisać instrukcję obsługi szczoteczki do zębów. I choć ciekawą konkurencją było przeciąganie dywanu, to jednak punktem kulminacyjnym okazała się parada oszustów. W roli głównej wystąpili: Mała Mi, Smurff i Pipii. Zwyciężyło liceum, zdobywając bilet przejazdu metrem dwukrotnego użytku, bez możliwości przesiadki. Dziękujemy II TGH! Nadvel
Hej Sokoły! W pierwszych dniach października gościliśmy uczniów ze szkoły ukraińskiej. W tym krótkim czasie pobytu w Polsce sprawdzali swoje możliwości w różnych dziedzinach. Pierwsze popołudnie i następny ranek spędzili z rodzinami uczniów naszej szkoły. Uczestniczyli w zajęciach PO w jednostce wojskowej w Wędrzynie. Sprawdzili się również w zajęciach sportowych i w roli piekarzy cukierni. Zwiedzili sanktuarium i stolicę naszego województwa. Trzeciego dnia to my mogliśmy poznać ich kulturę. Miłym akcentem było wspólne odśpiewanie w języku polskim piosenki Hej sokoły. Na zakończenie s. Aneta Miś z p. Stanisławem Piechotą zorganizowali pożegnalną kolację. Niestety późnym wieczorem wyruszyli w drogę powrotną. Cieszymy się, że mogliśmy poznać nowych kolegów. Mamy nadzieję, że nasi uczniowie zawitają w Kamieńcu już niedługo. Aśka
Patriotyzm XXI wieku 11 listopad to dla jednych dzień hołdów składanych w imię pamięci o walczących Rodakach, dla innych to dzień wywieszania biało-czerwonej flagi. Jedno jest pewne. Święto Niepodległości to dzień szczególny. Dla uczniów naszej szkoły to przede wszystkim lekcja patriotyzmu. Już od kilku lat, temu dniu towarzyszy uroczyste ślubowanie klas pierwszych. To bardzo doniosła chwila w ich życiu. Przy sztandarze św. Urszuli słychać było donośne, świadomie wymawiane słowo „ŚLUBUJĘ”. W tle stali dumni ze swych pociech rodzice i dziadkowie, którzy równie mocno przeżywali tą szkolną uroczystość. Wynika z tego, że w szkole Sióstr Urszulanek 11 listopad to także święto rodzinne. Nutą patriotyzmu owiana została także akademia przygotowana przez naszych uczniów pod kierunkiem polonistki Agnieszki Nowak. Wolność to diament do oszlifowania. Pod takim oto hasłem odbyła się prezentacja Wielkich Polaków, dla których Wolność to nie frazes. Niech te słowa towarzyszą Wam nie tylko podczas lat spędzonych w szkolnej ławce. EKG
LIBERTA
grudzień 2008
5
Co się działo. . .
Ś lu b u j ę ok i em pi er w s z a k a PRZED SARKOFAGIEM ŚW. URSZULI LEDÓCHOWSKIEJ ŚLUBOWALIŚMY… REALIZOWAĆ W ŻYCIU ZASADY WIARY PRACOWAĆ NAD SWOJĄ CHRZEŚCIJAŃSKIEJ, SZANOWAĆ GODNOŚĆ KAŻDEGO OSOBOWOŚCIĄ, CZŁOWIEKA, DBAĆ O HONOR SZKOŁY I JEJ TRADYCJĘ.
Przygotowania rozpoczęliśmy już kilka tygodni wcześniej. Zaangażowani byli oczywiście wszyscy, poczynając od nas, czyli klas pierwszych, aż do nauczycieli. Podczas uroczystości obecni byli także nasi rodzice oraz bliscy. W niejednych oczach zakręciła się łza szczęścia. Cieszyli się, że w tak szczególnym dla nas dniu mogą być z nami, tym bardziej, że tak pięknie wyglądaliśmy w naszych odświętnych mundurkach. Ten dzień na długo pozostanie w naszej pamięci, bowiem to jedyne w swoim rodzaju wydarzenie. Dziś jesteśmy prawowitymi uczniami Szkoły Sióstr Urszulanek i jesteśmy z tego dumni. pINEZka
„We mnie jes t płomień, któr y myśli” POD TAKIM HASŁEM ODBYŁY SIĘ TEGOROCZNE „ZADUSZKI POETYCKIE” ZORGANIZOWANE PRZEZ SZAMOTULSKI OŚRODEK KULTURY, WE WTOREK 18 LISTOPADA. PO SZKOLNYCH ELIMINACJACH, NA KTÓRE ZGŁOSIŁO SIĘ WIELU MŁODYCH, UTALENTOWANYCH LUDZI, WYRUSZYLIŚMY NA PODBÓJ POWIATU.
W kilkugodzinnych eliminacjach oprócz nas wzięli udział uczniowie szkół ponadgimnazjalnych z Pniew, Wronek i oczywiście Szamotuł. Wykonaniom przysłuchiwali się jurorzy w składzie Andrzej Ciborski (autor i dziennikarz radiowy) oraz Piotr Dehr (instruktor teatralny). Kryteriami oceny były: emisja głosu, dykcja i sposób interpretacji prezentowanego utworu. W sali było duszno od zapalonych świeczek, nerwów oraz emocji, jakie wzbudzały w nas kolejni recytatorzy. Byliśmy jednak pewni, że nawet jeśli nie zdobędziemy upragnionej nagrody, to i tak zostaniemy zapamiętani. Szkolne mundurki skupiały na sobie wzrok niemal wszystkich. Zdziwienie zwiększyło się, kiedy potwierdziliśmy, że do naszej szkoły uczęszczają chłopcy, …także w mundurkach. Ale przejdźmy do meritum. Laureatką konkursu została Daria Grądzka. Wyróżnienie otrzymała Agnieszka Stańko. W kategorii poezja śpiewana nagrodę przyznano Beacie Brudz, a wyróżnienie Zuzannie Brodowskiej. Gratulujemy! EKG
6
LIBERTA
grudzień 2008
Co się działo. . .
Uwaga! Awaria! Czy na wycieczce klasowej musi być nudno? Wcale nie! Przekonali się o tym uczniowie klas pierwszych, którzy 18 września pojechali na wycieczkę integracyjnokrajoznawczą szlakiem piastowskim. Rozpoczęliśmy od zwiedzania grodu w Ostrowie Lednickim. Wyprawa łódką na wyspę, czy oglądanie ruin zamku przyniosły nam, uczestnikom, wiele radości. Następnie pełnowartościowy posiłek przed zwiedzaniem kościoła św. Prokopa w Strzelnie i Katedry w Gnieźnie. Przewodnik długo, momentami zbyt długo, opowiadał o architekturze i legendach związanych z konkretnym miejscem. Cała wycieczka przebiegła w miłej atmosferze, aż do samego końca. Nieoczekiwanym gwoździem programu była awaria autobusu. To nas dopiero zintegrowało! Równym krokiem, z głośnym okrzykiem, ruszyliśmy do holowania. Jak mówią, nie taki diabeł straszny…, choć w przypadku kartkówki z historii (dotyczącej szlaku piastowskiego), ta zasada nie do końca się sprawdziła. Zuzanka
Króliki d…ziennikarskie Być albo nie być. Oto pytanie…, które zadają sobie uczniowie klasy 1a o profilu humanistycznym. Przed nimi wielki świat mediów, który stopniowo poznają dzięki warsztatom dziennikarskim organizowanym specjalnie dla nich. Za nimi odwiedziny w redakcji Gazety Wyborczej oraz spotkanie z fotoreporterem Andrzejem Monczakiem, który opowiadał miedzy innymi o trudach swojej pracy. Młodzież miała nie tylko możliwość obejrzenia Jego zdjęć, ale przede wszystkim każdy sam na sam mógł zmierzyć się z aparatem. Przed nimi wycieczka do radia EMAUS, studia TVP3 oraz spotkanie z korespondentką telewizji BBC. Oj, będzie się działo! EKG
Andrzejkowy szał ciał JAK NAKAZUJE TRADYCJA, WIECZORNICA ANDRZEJKOWA TO BAL PRZEBIERAŃCÓW. POMYSŁY SYPAŁY SIĘ JAK Z RĘKAWA. CO JEDEN, TO CIEKAWSZY. A WSZYSTKO W RYTMIE LAT 60-TYCH, 70-TYCH, 80-TYCH I 90-TYCH. Gospodarzami wieczoru były klasy drugie. Spisały się na medal. Było kolorowo, ciekawie i z humorem. W konkurencjach wzięły udział wszystkie klasy. Aby zdobyć upragnione trofeum (konkretnie statuetkę Andrzeja), należało wykazać się wiedzą z lat 90-tych, zatańczyć twista oraz zaśpiewać na scenie polską piosenkę. Zwyciężyła klasa 3b. Osobną konkurencją był Mini Playback Show. Każda klasa miała zaledwie kilka dni, aby przygotować odpowiedni repertuar, stroje i choreografię. Jurorzy w składzie: nauczyciele i wszystkie klasy, pierwszą nagrodę przyznało klasie 3a za wykonanie utworu z repertuaru Modern Talking. Zabawa była przednia. Zabrakło tylko nagrody za najciekawszy strój, ale co się dziwić. Trudno byłoby wybrać ten jeden jedyny, niepowtarzalny… EKG
LIBERTA
grudzień 2008
7
Wywiad z. . .
J e st e m c u d a k i e m i d o b r z e m i z t y m ! TO NIE PIERWSZY WYWIAD Z UCZNIEM NA ŁAMACH NASZEJ GAZETKI, ALE Z PEWNOŚCIĄ PIERWSZY W TAKIEJ FORMIE. O INDYWIDUALISTACH, BUNTOWNIKACH I MUZYCE ROZMAWIA ZUZANNA WACHOWIAK. Z Jakubem Idzikiem, uczniem klasy I liceum, byłam umówiona w pniewskiej pizzerii. W lokalu było sporo ludzi. Kiedy wszedł mój rozmówca, kilka osób siedzących przy stolikach, skierowało swój zaciekawiony wzrok na jego osobę. Mimo, iż sama go wtedy nie dostrzegłam, po reakcji ludzi byłam pewna, że oto nadchodzi… Witaj Kubuś. Przed chwilą zauważyłam, że ludzie znów się za Tobą oglądali. Nie uważasz, że w Twoim wyglądzie jest coś kontrowersyjnego? A czym jest kontrowersja? Dla mnie to nie jest noszenie kolorowych ubrań czy długich włosów przez mężczyzn albo noszenie skarpetek nie do pary. Taki jest po prostu mój styl. Kontrowersyjność to wyrażanie poglądów niezgodnych z przyjętym etosem kulturowym, narażanie się społeczeństwu przez własne, niezależne myślenie. Ci ludzie mi się przyglądali, bo nigdy nie widzieli takiego cudaka. Poza tym, jak powiedział Phil Ochs, „w tak obrzydliwych czasach prawdziwy protest jest piękny”. A ja jestem takim protestem. Może zacznijmy od początku. Skąd wziąłeś pomysł na swój styl? Hmmm, nie lubię wszechogarniającej kultury masowej. Dziś, każdy jest taki sam. Ma identyczne poglądy na temat znanych osób. Dajmy przykład. W Internecie pojawia się informacja, że Doda kupiła białą torebkę. Efekt? Wszystkie kobiety muszą mieć identyczną. Choroba. Nie chce być częścią takiego ogółu, dlatego się wyróżniam. Masz piękne, długie włosy. Czy ma to związek z gatunkiem muzyki, której słuchasz ? I znowu stereotyp. Noszę długie włosy, bo takie mi się podobają. Poza tym w większości kultur długie włosy u mężczyzny to oznaka męskości. Jakoś tak w Polsce się przyjęło, że długie włosy to zły omen. Co do rodzaju muzyki, to słucham w zależności od nastroju, począwszy od BLACK METALU, przechodząc przez POWER, a kończąc na starym, polskim PUNKU. Rozumiem, że pozwala Ci to w jakiś sposób identyfikować się z ulubionymi wykonawcami ? Może troszeczkę, choć nie mam 5 dreadów na głowie jak Kazik, który w pewnym stopniu jest dla mnie idolem. Uważasz siebie za oryginalnego człowieka? Noszę koszulki z metką, kolorowe sznurowadła, różne skarpetki… Jeśli to oznaka oryginalności, to odpowiedź brzmi – tak. Coraz częściej słyszy się o wrogich subkulturach. Czy ten problem dotyczy i Ciebie? Zdarza się, że starsze panie wyzywają mnie od chuliganów, „dresy” tępią za długie włosy, policja, że dewastuję mienie publiczne. W starej szkole nauczyciele atakowali za własne zdanie. Pozwolę sobie zacytować słowa Mahatma Gandhi: „Najpierw cię ignorują, później się z ciebie śmieją. Potem cię zwalczają. Później wygrywasz”. Ja jestem na etapie zwalczania, więc niedługo wygram. Czy Twój styl pomaga Ci w nawiązywaniu kontaktów z płcią przeciwną, czy wręcz przeciwnie? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, choć czasami wydaje mi się, że w naszej szkole dziewczyny nie lubią długowłosych indywidualistów, nastawionych buntowniczo do życia. Wiem, że dużo wolnego czasu poświęcasz grom komputerowym. Czy udało Ci się osiągnąć jakieś znaczące sukcesy? Jeżeli znaczącym sukcesem jest bycie pierwszym na liście najlepszych graczy, to rzeczywiście odnoszę sukcesy. Poza grami, jakimi zainteresowaniami mógłbyś się jeszcze pochwalić? Muzyka, rolki, snowboard, muzyka, stylizacja, muzyka. Skoro obaliliśmy już mity związane z Twoją osobą, może chciałbyś coś powiedzieć do osób, które niesłusznie Cię oceniły? Myślę, że każdy człowiek powinien sam się przekonać, że nie należy osądzać ludzi po wyglądzie. Dziękuję za interesujący wywiad. 8
LIBERTA
grudzień 2008
Wywiad z. . .
Co nam w trawie piszczy NOWY ROK SZKOLNY RUSZYŁ PEŁNĄ PARĄ. ZA NAMI JUŻ PIERWSZE KLASÓWKI I SPRAWDZIANY. WŚRÓD ELITY SZKOLNEJ, OPRÓCZ PIERWSZOKLASISTÓW, ZNALEŹLI SIĘ TEŻ NOWI NAUCZYCIELE. JEDNYM Z NICH JEST PANI AGNIESZKA NOWAK, POLONISTKA.
Jest Pani absolwentką tej szkoły. Jakie to uczucie powrócić „na stare śmieci” w zupełnie nowej roli? Z jednej strony jest to dziwne uczucie, ale też ciekawe doświadczenie życiowe. Teraz dostrzegam to, czego wcześniej nie zauważałam jako uczennica. Widzę, ile pracy wkłada nauczyciel w przygotowanie każdej lekcji. Czy od razu była Pani pewna, że chce pracować właśnie tu? Od razu nie. Po telefonie Siostry Dyrektor odczuwałam niepewność. Kończyłam wówczas studia w Krakowie i myślałam, żeby tam pozostać i poszukać pracy. Jednakże po dłuższych przemyśleniach postanowiłam powrócić do swojej dawnej szkoły, w której nadal panuje miła atmosfera. Czy była Pani dobrą uczennicą? Tak. Nauka nie sprawiała mi większych problemów. Starałam się, by osiągnąć jak najlepsze wyniki, choć było to czasami trudne. Jakie przedmioty lubiła Pani najbardziej? Lubiłam oczywiście język polski i angielski. Nie przepadałam natomiast za matematyką i fizyką. Co lubi Pani robić w wolnym czasie? Przede wszystkim interesują mnie podróże pociągiem. Uważam, że Polska to bogaty kraj zarówno pod względem turystycznym i naukowym. Oprócz tego lubię poczytać dobrą książkę i słuchać muzyki.
W takim razie, jakiej muzyki Pani słucha? Bardzo lubię poezję śpiewaną. Mam słabość do Starego Dobrego Małżeństwa i Marka Grechuty. Jest to muzyka refleksyjna, która kładzie nacisk na słowo, co wynika także z mojego fachu. Oprócz tego słucham radia RMF FM.
Wcześniej mówiła Pani, że lubi podróżować. Jakie miejsca ostatnio Pani zwiedziła? We wrześniu zwiedziłam Kraków, miejsce moich studiów. W tym roku byłam również w Tatrach. Postanowiłam, że po osiągnięciu szczytów naukowych, zdobędę szczyt górski jakim są RYSY. Ulubiona potrawa? Nie mam ulubionej potrawy, jednakże rzecz do której mam słabość to CZEKOLADA, w każdej postaci. Jak brzmi Pani życiowe motto? Nie ma na Ziemi sytuacji bez wyjścia. Kiedy Bóg drzwi zamyka, to otwiera okno. Są to słowa ks. Twardowskiego. Dziękuję za rozmowę. Mam nadzieję, że jeszcze nieraz będziemy miały okazję porozmawiać. Życzę dużo sukcesów nie tylko w pracy zawodowej. Rozmawiała: Sandra Sworacka
LIBERTA
grudzień 2008
9
Jest taki dzień. . .
Serduszko puka w rytmie… JEDNEGO SERCA! TAK MAŁO, TAK MAŁO, JEDNEGO SERCA TRZEBA MI NA ZIEMI, CO BY PRZY MOIM MIŁOŚCIĄ ZADRŻAŁO, A BYŁBYM CICHYM POMIĘDZY CICHEMI. TO FRAGMENT WIERSZA ADAMA ASNYKA. GDYBY DZIŚ ŻYŁ NA PEWNO WIEDZIAŁBY, JAK ZADBAĆ O WŁASNE SERCE. A TY WIESZ JAK TO ZROBIĆ? 30 września po raz ósmy mieliśmy okazję świętować Światowy Dzień Serca organizowany w ponad 100 krajach i inicjowany przez World Heart Federation. Mowa o pozarządowej organizacji z siedzibą w Genewie, której misją jest zapobieganie i kontrolowanie chorób serca, a co za tym idzie, dłuższe i lepsze życie milionów ludzi na całym świecie. W ramach Światowego Dnia Serca odbywają się konsultacje medyczne, marsze, biegi i ćwiczenia sprawnościowe, publiczne debaty, pokazy na scenie, fora naukowe, wystawy, koncerty i turnieje sportowe. Choroby serca i układu krążenia są najczęstszą przyczyną śmierci na świecie. Szacuje się, że 17,5 miliona ludzi umiera rocznie z tego powodu – 80% – w nisko i średnio rozwiniętych państwach. Choroba serca i naczyń jest w dużej mierze do uniknięcia, jeśli główne czynniki ryzyka, takie jak: wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cholesterolu i glukozy we krwi, nadużywanie tytoniu, niskie spożycie warzyw i owoców, nadwyżka wagi, otyłość i bezczynność fizyczna będą zmniejszone. Badania pokazują, że rodzice odgrywają kluczową rolę w budowaniu nawyków chroniących zdrowie ich dzieci. Należą do nich: dieta, regularne ćwiczenie i unikanie palenia papierosów. Dzieci również mogą odegrać istotną rolę, przynosząc ze szkoły informacje o zdrowym stylu życia, wpływając tym samym na zachowanie zdrowia wszystkich członków rodziny. Nigdy nie jest za wcześnie, ani za późno, aby zacząć dbać o serce. Nie jest to zadaniem trudnym, wystarczy odrobina zmian w naszym codziennym życiu. Pamiętajmy, że serce ma się tylko jedno i należy dbać o nie ze szczególną troską. SANDRA
Pokolenie JP II W TYM MIEJSCU MIAŁ SIĘ POJAWIĆ TEKST DOTYCZĄCY DNIA PAPIESKIEGO, KTÓRY W TYM ROKU PRZYPADŁ 12 PAŹDZIERNIKA. HASŁO PRZEWODNIE BRZMIAŁO: JAN PAWEŁ II – WYCHOWAWCA MŁODYCH. BARDZIEJ MNIE JEDNAK INTERESUJE, NA ILE TE WARTOŚCI, O KTÓRYCH NAUCZAŁ PAPIEŻ, SĄ NIE DEKLAROWANE, ALE WYKORZYSTYWANE W PUBLICZNEJ DZIAŁALNOŚCI. Swego czasu wiele mówiło się o Pokoleniu JP II. O ludziach, którzy po śmierci Papieża rozsyłali do siebie SMS-y z informacją o kolejnych czuwaniach. Potrafili się szybko zorganizować. Wierzyli, że wiele zależy od nich. Dziś wszystko ucichło. Czy oznacza to, że dumnie brzmiące pokolenie nie przetrwało próby czasu, że było tylko tworem medialnym? Czyżby miały się spełnić proroctwa socjologów, że jesteśmy zbyt mało wyraziści, aby zaistnieć jako silne pokolenie Papieża-Polaka? EKG
Chleb, który żywi... 16 PAŹDZIERNIKA PO RAZ CZWARTY OBCHODZONO ŚWIATOWY DZIEŃ CHLEBA. INICJATYWA TA CHOĆ MAŁO ZNANA, JEST POPIERANA PRZEZ MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE PIEKARZY. Ogólnopolską kampanię na rzecz walki z głodem prowadzi Polski Czerwony Krzyż. Jego celem jest pozyskanie środków na dożywianie najbiedniejszych dzieci naszego kraju, ze szczególnym uwzględnieniem regionów dotkniętych bezrobociem, oraz uświadomienie mieszkańcom Polski, że głód to zjawisko występujące nie tylko w państwach trzeciego świata. W ramach Kampanii Walki z Głodem wolontariusze prowadzą kwesty i zbiórki darów rzeczowych przeznaczonych na ten cel. Liczymy, że w przyszłości będzie głośniej o tym przedsięwzięciu. Tymczasem szanujmy każdą kromkę chleba. AGnieszkA 10
LIBERTA
grudzień 2008
Jest taki dzień. . .
O d po c z n i j s o b i e ! TWOJE ŻYCIE PĘDZI SZYBCIEJ NIŻ W KALEJDOSKOPIE. WSZYSCY CHCĄ WSZYSTKO NA WCZORAJ. CIĄGŁE SPRAWDZIANY, POPRAWY, POWTÓRKI DO MATURY… W DOMU CZEKA NA CIEBIE STOS LEKTUR. KRÓTKO MÓWIĄC, ANI CHWILI WYTCHNIENIA. Stres nie opuszcza nas nawet na chwile. W domu jesteśmy gośćmi i nie mamy czasu, aby zająć się sobą. 28 października przypada Dzień Odpoczynku dla Zszarganych Nerwów. To dobry moment, aby zatrzymać się w tym codziennym biegu. Co zrobić? Zamknij się w domu, zrób miłą atmosferę – świece, kadzidełka, w tle puść cichą muzykę. Potem wyciągnij nogi na kanapie i przygryzaj pyszne ptasie mleczko. Poczuj się jak w niebie – jak zapewnia reklama. Zrób to, na co masz ochotę. Idź do dyskoteki, a jeśli jesteś domatorem posłuchaj najlepszej muzyki. Weź do ręki książkę, na którą od dawna nie miałeś czasu. Umów się z przyjaciółmi na zakupy lub po prostu prześpij ten dzień. Każda forma relaksu jest dobra. Nie wiedziałeś, że 28 październik jest tak ważny? Nie martw się! Wyjątkowo w tym roku świętuj choćby dziś. Na pewno będziesz o nim pamiętał w przyszłym roku. ADriannA
Był taki dzień… W TYM MIEJSCU NIE POTRZEBA WIELKICH ZAPOWIEDZI, GDYŻ ŻADNE SŁOWO NIE BĘDZIE TU ODPOWIEDNIE. WSZYSTKO ZAWIERA SIĘ W DACIE… 11 LISTOPAD 1918. Na ten dzień naród polski czekał 123 lata. Johann Gottlieb Fichte powiedział: Być wolnym to nic, ale odzyskać wolność – to niebo. Ileż prawdy zawarł w tym stwierdzeniu! Polacy, którzy pamiętają owy czas, z uśmiechem wspominali dni przeżyte w euforii z powodu rodzącej się niepodległości. Na rynkach miast toczyło się życie. Czy to robotnik, urzędnik, czy rolnik, każdy z nich porzucał swą pracę i pędził do miasta, żeby zobaczyć na własne oczy polskie wojsko, polskie napisy, orły na urzędach. Rozczulano się nawet na widok kolejarzy, polskich policjantów i żandarmów. A my? Wykształcona i inteligentna młodzież XXI wieku? Czy umiemy uszanować wolność, którą zdobyli dla nas nasi przodkowie? Nie. Wielu z nas datę 11 listopada kojarzy z długim weekendem, a nie jednym z najważniejszych świąt narodowych. Historia tak nieodległa jest nam tak obca. Przemyślmy to, a w przyszłym roku wywieśmy flagi i... przeżyjmy ten dzień świadomie. Magdalena D.
P rz y garn i j M i sia PLUSZOWY MIŚ JEST NAJLEPSZYM PRZYJACIELEM DZIECKA. NAWET NIEKTÓRZY DOROŚLI NIE ROZSTAJĄ SIĘ ZE SWOIM TOWARZYSZEM – OCZYWIŚCIE Z SENTYMENTU. WARTOŚĆ PLUSZAKÓW WZROSŁA WRAZ Z USTANOWIENIEM 25 LISTOPADA DNIEM PLUSZOWEGO MISIA. A wszystko zaczęło się od polowania. Ponad sto lat temu prezydent Stanów Zjednoczonych, Theodore Roosevelt wybrał się na łowy. Jeden z jego towarzyszy postrzelił małego niedźwiadka i zaprowadził do Roosevelta. Prezydent, gdy ujrzał przerażone zwierzątko, kazał je natychmiast uwolnić. Całe to zajście uwiecznił Clifford Berryman na rysunku, który ukazał się później w gazecie The Washington Post. Obrazek stał się natchnieniem dla rosyjskiego imigranta, do produkcji pluszowych niedźwiadków o nazwie Teddy – oczywiście na cześć prezydenta. W ciągu kilku lat Rosjanin stał się pluszowym potentatem, a jego misie do dziś są przyjaciółmi dzieci na całym świecie. oprac. Magdalena D.
LIBERTA
grudzień 2008
11
Okiem eksperta
Jak przetrwać w internacie? SPECJALNIE Z DEDYKACJĄ DLA KLAS I (SZCZEGÓLNIE DLA DZIEWCZYN), ZAMIESZCZAMY KILKA RAD, JAK PRZETRWAĆ TRUDNE CHWILE W INTERNACIE. MYŚLISZ, ŻE WIESZ JUŻ WSZYSTKO? W TAKIM RAZIE NIE CZYTAJ.
Wariacja I Niedziela wieczór. Większość Twoich znajomych cieszy się ostatnimi godzinami weekendu, a Ty... przyjechałaś właśnie do internatu. Masz dosyć, bo weekend za szybko minął, a przed Tobą koszmarny tydzień sprawdzianów, prac domowych itp. Najlepsze lekarstwo: jedz dużo słodkości, a humor na pewno Ci się poprawi. Fakt, istnieje możliwość, że trochę pójdzie Ci w boczki, ale pamiętaj, że nie można mieć wszystkiego. Aby nie myśleć co będzie jutro (optymistyczna wersja brzmi: jutro zbliża Cię do PIĄTKU ), idź do koleżanek na ploty. Pośmiejecie się, a przecież śmiech to zdrowie, a poza tym oderwiecie się na chwilę od rzeczywistości. Dobry przyjaciel jest na wagę złota. Zadbaj więc o dobre relacje z współlokatorkami i nie tylko.
Wariacja II Zostałaś na weekend w internacie. Kompletnie nie wiesz, co masz z sobą zrobić. Ile można chodzić po mieście i oglądać te same wystawy. Załóżmy, że lekcje już odrobiłaś (bo jeśli nie, to zajęcie łatwo sobie znaleźć). Tymczasem tęsknota za domem staje się coraz bardziej dokuczliwa. Najlepsze lekarstwo: zadzwoń do domu, wyżal się rodzicom jaka ta szkoła jest be. Poćwicz. Podobno sport to zdrowie, a o kondycję zawsze warto zadbać. Sięgnij po ciekawą książkę (przecież do matury wszystko się przyda). Na zakończenie jeszcze jeden istotny problem: kryzys środka tygodnia. Jak sama nazwa wskazuje, pojawia się zawsze w środę. Wówczas wyobraź sobie, że to właśnie w ten dzień dostajesz wyjazdówkę do domu. Przy dobrej wyobraźni łatwiej będzie Ci przeżyć czwartkowe sprzątanie i pakowanie oraz ostatnie piątkowe lekcje. Najważniejsze, by nie przejmować się na zapas. Pamiętajcie o żelaznej zasadzie: BYLE DO PIĄTKU.
12
LIBERTA
grudzień 2008
Marta MRUK
Nasze wiersze
Jesień Na dworze szaro. Kiedy liście spadają z drzew To znak Jest już Jesień! Kiedy wiatr smaga gałęzie drzew To znak Jest już Jesień! Pola zaorane odpoczywają do wiosny To znak Jest już Jesień! Jest już Jesień! Piękna, kolorowa a zarazem smutna Jest już zmęczona Zasypia… A wraz z nią pola, lasy, drzewa, ptaki... MARLENKA MODLITWA
Liście barwią się na tęczowo. Las kolorowy i złocisty Złote liście na drzewach są, czkają Aż zrzucisz je na ziemię. Ja idę z tobą po tym lesie złotym. Do Ciebie uśmiecha się ten las piękny. Kolory w lesie mienią się w oczach. A ty wśród nich pięknie wyglądasz. Więc pamiętaj, że miłość jest tylko jedna, A życie całe. Drugoklasistka
ZŁY DESZCZ Krople deszczu obijają się o szybę Tworzą muzykę Nieprzyjazną dla moich uszu
Daj mi, O Panie! Dłoń Swą… Trzymaj mnie mocno O Panie! By nie pożarły mnie sępy.
Krew i błoto spływają po oknie przysłaniając mi widok na podły świat
Daj mi siłę, O Panie! Bym mogła walczyć z wiatrakami… Pozwól mi patrzeć sercem, O Panie! Bym w końcu znalazła w polu wiatr Daj mi skrzydła, O Panie! Bym nigdy nie chwyciła za rękojeść miecza bezlitosnego Słyszysz mnie Panie? Słyszysz? Wierzę, że tak...
Mój azyl to klatka Nie chcę z niej wychodzić Nie chcę przesiąknąć brudnym deszczem Przeraża mnie, że kiedyś ktoś Zburzy ścianę w mojej twierdzy ideałów A wtedy ciemność pokona każdy Zakątek świata…
Tylko dlaczego Niebo Wciąż przygniata mnie do ziemi?
j. Maturzystka
LIBERTA
grudzień 2008
13
Kultura FILM
Max Payne Ekranizacja komputerowej legendy rozczarowała graczy niemiłosiernie! Max, stróż prawa, pałający zemstą, z twardego Capsa staje się miękki jak rozgotowany makaron. Reżyser (John Moore) dobrał aktorów wyśmienicie. Mark Wahlberg, który zagrał rolę tytułową, zrobił kawał dobrej roboty, jednak w całym filmie zabrakło przysłowiowego jaja. Zakochanym w Paynie ekranizacja spodoba się przez tytuł. Jeśli chcesz iść z dziewczyną/chłopakiem do kina, idźcie lepiej do restauracji. Zapewniam, że będziecie się lepiej bawić. Jak dla mnie 5/10. OT
MUZYKA
Lao Che – Gospel Powiem szczerze, że była to najbardziej oczekiwana przeze mnie płyta tego roku i uwierzcie, warto było czekać! Geniusz w najczystszej postaci, inaczej tego nazwać nie umiem! Gospel rozkłada na łopatki już po pierwszym utworze (Drogi Panie). Myślałem, iż Powstanie Warszawskie to ich ostatnia dobra płyta, że woda sodowa uderzy im do głowy i nagrają gniot. Na szczęcie myliłem się. Płyta ma 12 utworów i każdy z nich trwa około 4-5 minut. Żadna z piosenek nie nudzi jak na płycie Death Magnetic Metalliki, gdzie można dostać białej gorączki od słuchania. Jeżeli lubisz muzykę, w którą trzeba się wsłuchać i podumać nad mądrymi tekstami, płyta powinna Ci się spodobać. Mogę odważnie stwierdzić, że to najważniejsza polska płyta tego roku. Jak dla mnie 10/10. OT
TEATR
Kolacja na cztery ręce Jak wyglądałoby spotkanie dwóch największych kompozytorów baroku – Jana Sebastiana Bacha oraz Jerzego Fryderyka Händla? Genialnie zaimprowizował je w swej sztuce niemiecki muzykolog Paul Barz, każąc spotkać się dwóm sławom przy suto zastawionym stole. Genialny spektakl wyreżyserowany przez Olafa Lubaszenko, powinien zobaczyć każdy, kto na widok teatru przechodzi na drugą stronę ulicy. Zabawny, momentami ironiczny, z ciekawą kreacją drugoplanową… Tylko finał trochę banalny, ale nie można mieć wszystkiego. Jak dla mnie 9/10. GRUDZIEŃ 2008 1 PON.
14
LIBERTA
grudzień 2008
Edmunda, Natalii
EKG
Kalendarium
Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, życzymy wielu radości z każdego płatka śniegu. Zarażajcie swoją radością innych. Niech jej nie zabraknie przy świątecznym stole. Cieszcie się każdą chwilą spędzoną z najbliższymi. Pokażcie, jacy są dla Was ważni. Jednak nie czekajcie do 24 grudnia. Radujcie się już dziś. W końcu Adwent to czas radosnego oczekiwania.
Redakcj@
2 WT.
Pauliny, Balbiny
3 ŚR.
Franciszki, Ksawerego
4 CZW.
Barbary, Krystiana; Forum Szkół Katolickich
5 PT.
Sabiny, Kryspiny; I Piątek Miesiąca
6 SOB.
Mikołaja, Emiliana
7 ND.
Marcina, Ambrożego
8 PON.
Marii, Wirgiliusza; Adwentowy Dzień Skupienia
9 WT.
Wiesławy, Nataszy
10 ŚR.
Julii, Danieli
11 CZW.
Daniela, Waldemara
12 PT.
Aleksandra, Dagmary
13 SOB.
Łucji, Otylii
14 ND.
Jana, Alfreda; WIGILIA SZKOLNA
15 PON.
Celiny, Waleriana
16 WT.
Albiny, Zdzisławy
17 ŚR.
Łazarza, Jolanty
18 CZW.
Gracjana, Bogusława
19 PT.
Gabrieli, Dariusza; Wyjazd na święta
20 SOB.
Bogumiła, Dominiki
21 ND.
Jana, Tomasza
22 PON.
Zenona, Honoraty; Przerwa świąteczna
23 WT.
Wiktorii, Sławomiry
24 ŚR.
Adama, Ewy; WIGILIA
25 CZW.
Piotra, Eugenii; BOŻE NARODZENIE
26 PT.
Szczepana, Dionizego
27 SOB.
Jana, Żanety
28 ND.
Cezarego, Antoniego
29 PON.
Tomasza, Dominika
30 WT.
Eugeniusza, Seweryna
31 ŚR.
Sylwestra, Melanii
LIBERTA
grudzień 2008
15
Nasze Kochane Pierwszaki
Klasa 1 TGH WYCHOWAWCZYNI: S. KRZYSZTOFA ZAKRZEWSKA
MAGDALENA BOKSZCZANIN, MAŁGORZATA BOROWIAK, MAGDALENA BRZUSKA, MAGDALENA DEMBIŃSKA, ANNA ERDMAN, JUSTYNA GALASIŃSKA, NATALIA HENICZ, SABINA JEWDOKIMOW, MALWINA KAMIŃSKA, NATALIA KONOWAŁ, SYLWIA KOPERSKA, ZUZANNA KRZYŻANOWSKA, PATRYCJA LIS, AGATA ŁANKOWSKA, JAKUB MAJCHRZAK, RENATA PAWLAK, KAROLINA SIEWIERSKA, MARIA SZRAJNER, MICHAELA TOMCZUK, GIZELA WICZYŃSKA, MAGDA ZBORALSKA.
Klasa 1a LO WYCHOWAWCZYNI: EWA GENGE-KORPIK
ZUZANNA BRODOWSKA, BEATA BRUDZ, SONIA BULAK, MATEUSZ DEMSKI, KATARZYNA DIDŁUCH, JAKUB IDZIK, INEZ SIKORSKA, AGNIESZKA STAŃKO, ZUZANNA WACHOWIAK, JOANNA WICHER, JOANNA AGACIŃSKA, MARTA FELSCH, KAROLINA LECHOWICZ, NATALIA OGRODZIŃSKA, SYLWIA SKWARCZYŃSKA, JAN SZYMANEK
16
LIBERTA
grudzień 2008