DEL Jubileummagazine

MEMENTO ‘Draagt Elkanders Lasten’ Urk 1898-2018

D.E.L. Afscheid nemen

‘De dood kan een leven tekenen’ Over Hendrik Kramer

‘D.E.L. was m’n va en m’n va was D.E.L.’ De uitvaartleiders

Een melding, en dan…?

Luuk Schudde

Begrafenis geregeld/ontregeld

Memento, homo, quia pulvis es et in pulverem revertis; Bedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren.

Memento In de palmen van onze beide handen staat de letter M. Deze twee letters staan voor Memento Mori; gedenk te sterven.

Door God Zelf onuitwisbaar in onze handen geschreven.

Niet om ons bang te maken, maar uit liefde en genade.

Mens, denk eraan dat je eens zal sterven en dan zult staan voor je oordeel.

Denk eraan dat Mijn Zoon Jezus Christus ook voor jou is gestorven en jouw Borg en Zaligmaker wil zijn. Denk eraan dat je vast vertrouwt en gelooft dat Hij ook voor jouw zonden is gestorven.

De letters kunnen echter ook gelezen worden als Mens en Masker.

EgoĂŻsme en zelfgerichtheid zijn eigenschappen welke de mens stelt boven de andere mens.

Eigenbelang en hoogmoed worden ons door de wereld als belangrijke waarden voorgehouden.

Assertiviteit, opkomen voor je eigenbelang is belangrijk, zegt de wereld.

De mens, het eigen ik, op de eerste plaats.

Masker; mensen gebruiken verschillende maskers om te zijn wie de wereld wil dat ze zijn.

Populair, succesvol, aantrekkelijk, of maskers om te verbergen wie ze werkelijk zijn of wat ze voelen.

Zich verstoppen achter een masker voor angst, angst voor ziekte, de dood, eenzaamheid, of redeloze angst voor dingen die nooit gebeuren.

Mens achter het masker van verslaving, van de bedrieger en de onbetrouwbaarheid, achter het masker van roddel en afgunst: Ieder uur kan ons laatste uur zijn!

Mens achter het Masker, Memento Mori.

Leen van Loosen

2 â?§ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Colofon Dit jubileummagazine is een uitgave van Christelijke Onderlinge Begrafenisvereniging Draagt Elkanders Lasten UA ter ere en herdenking van haar 120jarige bestaan. We hebben getracht een zo goed

INHOUD MAGAZINE

mogelijk beeld van heden en verleden te schetsen. benoemen hetwelk en wie een rol hebben gespeeld in de rijke geschiedenis van Draagt Elkanders Lasten.

Bezoekadres

De Noord 6, 8321 BA Urk

Postadres

Postbus 165, 8321 AD Urk

E-mailadres info@del-urk.nl Website www.del-urk.nl Telefoon 0527-683435 Redactie/Samenstelling Wim Verbaan, Anneke Pasterkamp, Leen van Loosen Schrijvers Lilian Brouwer, Franciska Kramer, Anneke Pasterkamp, C. de Vries, Leen van Loosen, Luuk Schudde, Juriean Brands, H. Polinder, Henk de Haan, G. van Zanden Fotografie Trudy Loosman, Lub Post, Richard Oost, Luuk Schudde, Leen van Loosen (coverfoto) Oplage 7000 exemplaren Juni 2018 De uitgever sluit elke aansprakelijkheid voor schade als gevolg van druk en/of zetfouten uit.

Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder de toestemming van de uitgever.

Losse nummers voor leden verkrijgbaar op het kantoor van het Rouwcentrum of te bestellen via info@del-urk.nl De handen op de foto hiernaast zijn van Pieter Gerssen (98 jr.)

Dit jubileummagazine is tot stand gekomen in samenwerking met Spikker, een onderdeel van GBU media.

Onze dank gaat uit naar de adverteerders in dit magazine. Zonder hen was het niet mogelijk geweest deze uitgave te realiseren.



Het is helaas niet mogelijk om alles en iedereen te

IEDEREEN IS WELKOM TIJDENS ONS OPEN HUIS HISTORIE DRAAGT ELKANDERS LASTEN JANTE BAARSEN EN AANZEGGEN OP URK KLAAS HOEKMAN, SERIEUS EN BEWOGEN MENS HARMKE OVER HAAR VADER HENDRIK KRAMER COLUMN VAN HENK DE HAAN DE UITVAARTLEIDERS VAN D.E.L. AFSCHEID VAN JURIAN ROMKES BEELD VAN DIENSTVERLENING D.E.L. IN GESPREK MET DIRK ROOS DOOR DE OGEN VAN EEN UITVAARTLEIDER COLUMN VAN DS. G. VAN ZANDEN

KINDEREN EN ROUWVERWERKING

28.

05.

DE DRAGERS OVER HUN WERK

31.

06.

OVER DE ORGANISATIE VAN D.E.L.

32.

08.

COLUMN VAN C. DE VRIES

35.

10.

LUUK SCHUDDE OVER ZIJN BEGRAFENIS

36.

13.

DE BEGRAFENIS VAN JAN BAARSSEN

39.

15.

DE DAMES VAN D.E.L.

43.

16.

MEER OVER VERZORGING EN OPBARING

45.

18.

TOEVAL? OVER HET VERLIES VAN EEN BROER

47.

20.

D.E.L. IN GESPREK MET WETHOUDER GEERT POST

48.

23.

WENSEN VOOR MIJN BEGRAFENIS

51.

24.

COLUMN VANDS. H. POLINDER

52.

27.

OVER CONTRIBUTIE EN LIDMAATSCHAPPEN

53.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧3

✴ ✴✴

feliciteert Draagt Elkanders Lasten Urk met haar

120 jarig bestaan✴ ✴ ✴

Hét adres voor de lekkerste dikkertjes en mergpijpjes

Nagel 54 • Telefoon: 688066 Wijk 7-30 • Telefoon: 681232 E: brouwer@echtebakker.nl

Grafmonumenten in: “Uw eigen Urker steenhouwerij dichtbij en vertrouwd”

Steen Metaal Glas

Bel voor een afspraak 0527-683725

Hout

Bezoek de monumententuin en showroom op Urk Meer dan 50 verschillende grafmonumenten in diverse materialen en kleuren

Monumententuin & showroom Vlieter 1 8321 WJ Urk 0527-683725 info@weerstandgrafmonumenten.nl weerstandgrafmonumenten.nl

Van de voorzitter

‘Iedereen is welkom tijdens ons open huis’ Draagt Elkanders Lasten, een begrip in onze gemeenschap. Al 120 jaar. In 1898 werd Draagt Elkanders Lasten opgericht. In die tijd een bittere noodzaak. Toen kende men immers nog geen sociale voorzieningen. Doel was destijds hulp te bieden aan gezinnen met een zieke kostwinner.

In 1905 kwam de uitvaartverzorging erbij en in 1910 volgde een pensioenfonds. Later werd ook een zieken- en hospitaalfonds toegevoegd. Mensen moesten in het ziekenhuis dan een briefje laten zien als bewijs dat ze lid waren van DEL. Galaten 6 vers 2 zegt: “Draagt elkan-

Die mensen, heel bescheiden,

ders lasten, en vervult alzo de wet van

die met een hart van goud,

Christus”. Het staat nog steeds op een

ze zijn de Lichtbrengers van nu,

bord bij de ingang van ons gebouw. Zo

staan klaar voor jong en oud.

was het niet alleen ooit bedoeld voor

Ze vinden vanzelfsprekend

onze vereniging, maar zo is het dat

wat zij voor anderen doen,

nog steeds. We moeten elkaar blijven

de zorg die zij verlenen

helpen in de moeilijke momenten van

gewoon, uit goed fatsoen.

het leven om te doen wat de wet van

Die mensen, heel bescheiden,

Christus van ons wil.

die met een hart van goud

Als ik de verhalen in deze jubileumuit-

verdienen een groot compliment,

gave lees, kan ik alleen maar respect

zijn waardevol, vertrouwd!

opbrengen voor de mensen die vanuit bewogenheid voor de samenleving ooit

Ik denk dat dit opgaat en opging voor alle

zijn begonnen met het werk voor de

medewerkers en oud-medewerkers, zij doen en

minder bedeelden van onze gemeen-

deden hun werk met een zekere bewogenheid

schap toen. Hoewel de inhoud van

en betrokkenheid. Bijna een roeping. Met name

het werk sterk is gewijzigd in de loop van de tijd is de

hen wil ik vanaf deze plaats feliciteren met het 120 jarig jubi-

opdracht nog steeds “omzien naar elkaar”. Ook daarvoor

leum van onze vereniging. Ik mag echter zeker niet vergeten

heb ik respect. En dat DEL nog steeds een belangrijke rol

om ook u, de leden van Draagt Elkanders Lasten van harte te

vervult blijkt wel uit de ruim 19.000 leden die onze vereni-

feliciteren. U geeft onze vereniging bestaansrecht. En daarom

ging telt. En het mag ook weleens worden gezegd, alle (ex)

is er alle reden u de gelegenheid te geven om a.s. zaterdag

medewerkers hebben steeds vanuit bewogenheid met het

eens achter de schermen van onze organisatie te kijken.

werk voor de nabestaanden hun taken vervuld. Van gast-

Personeel en bestuur zijn aanwezig om eventuele vragen te

vrouw tot uitvaartleider, van administratief medewerker

beantwoorden. Ook op de kinderen is gerekend. En wie jarig is

tot drager. Ik mag met enige bescheidenheid wel zeggen

trakteert; voor iedereen ligt er een troostvolle attentie klaar. U

dat ik ook trots ben op hen. Zij zijn immers de schouders

bent van harte welkom!

waarop wij als bestuur mogen staan.

In een gedeelte uit een gedicht van Coby Poelman – Duis-

Juriean Brands

terwinkel las ik het volgende:

voorzitter

- OPEN HUIS -

zaterdag 16 juni van 10.00 tot 16.00 uur • De Noord 6, 8321 BA Urk 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧5

Historie Draagt Elkan “Het was in het voorjaar van 1898, toen enkele visschers met elkander de gedachte bespraken, om op ons eiland een ziekenfonds op te richten. Van nabij was dien mannen bekend, welk een diepe armoede daar werd geleden in die gezinnen, waar de man en vader op het ziekbed was geworpen, onmachtig voor vrouw en kinderen het noodige te verdienen. Zij wisten het, hoe hard het valt, lijdelijk te moeten aanzien, hoe gade en kroost, zonder eenig inkomen in kommer en gebrek daar henen leefden, terwijl de zieke voor zich zelf niet datgene kon bekomen, wat voor zijne herstelling noodzakelijk mocht heeten.”

Zo begint het gedenkboek van Draagt Elkanders Lasten waarin

1898:

de historie van onze vereniging

De eerste uitkering bij ziekte vindt plaats op 10 oktober

van jaar tot jaar staat beschreven.

aan Luut Bakker en Jacob de Boer.

Jacob Brands was één van deze vissermannen. Hij verzamelde

1904:

om zich heen een tiental man-

Naast het ziekenfonds wordt ook een hospitaalfonds

nen welke zich het leed en de

verbonden aan de vereniging, met als doel: “Finantiëele

armoede van hun plaatsgenoten

hulp verleenen aan Leden der Vereeniging, die op advies

aantrokken. Samen maakten zij een plan voor het oprichten van

van de Geneesheer naar elders moeten om geneeskundige Jacob Brands.

een ziekenfonds en een pensioenfonds voor oude mannen van zeventig jaar en ouder.

hulp of tot het ondergaan eener operatie.”

1908: Het begrafenisfonds wordt aan de vereniging toegevoegd. De vereniging telt 505 leden.

De namen van deze elf mannen waren: Jacob Brands, Hzn (voorzitter)

1909:

Louwe Jan Korf (2e voorzitter)

De statuten van de vereniging worden goedgekeurd bij

Iede Klaas Koffeman (1e secretaris) Meindert Woort, Pzn (1e penningmeester) Piet A. Brouwer (2e penningmeester)

Koninklijk Besluit.

1910:

Tromp Dirk Korf

Negentien ‘ouden van dagen’ krijgen tien maal ach-

Steven Jan Korf

tereen twee gulden per week uitbetaald vanuit het

Pieter Pasterkamp, Hzn Lubbert de Boer, Lzn Jan Hendrik Snijder Jacob Iede Snoek Deze mannen richtten de vereniging Draagt Elkanders Lasten op. In de statuten werd het doel van de vereniging omschreven in vier artikelen: 1. Ondersteuning te verleenen aan Weduwen en Weezen der Leden.

2. Leden boven 70 jaar pensioen te bezorgen.

3. Wekelijksche uitkeering te verleenen aan Leden, bij ziekte of ongeschiktheid tot den arbeid.

4. Later zoodanige uitbreiding aan deze zaak geven, als in het algemeen belang noodig wordt geacht.

Bij de oprichting traden zeven leden tot de vereniging toe.

6 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

pensioenfonds.

ders Lasten 1932: Jacob Brands, oprichter van Draagt Elkanders Lasten, overlijdt op 14 februari. Hij was voorzitter van de vereniging van 1898 tot 1923 en was Ere Voorzitter van 1923 tot 1932.

1937/1938: Draagt Elkanders Lasten krijgt mandaat om een tweede dokter op Urk te zoeken. In 1938 wordt dhr. B.J. de Jong benoemd tot 2e dokter op Urk. De bouw van de dokterswoning wordt aanbesteed aan aannemer W. de Boer te Urk voor 11.999 gulden.

1939: Dokter De Jong verdrinkt op 23 juni tijdens het zwemmen in de Zuiderzee.

1940:

De opening van het rouwcentrum in 1986.

Dokter J. Andriessen wordt benoemd als 2e dokter op Urk.

1940-1945: In de oorlogsjaren is Wypke Metz voorzitter, Jan Pasterkamp

1964:

secretaris en Albert Kramer penningmeester van Draagt

Weduwe Baarsen wordt 65 jaar en stopt als aanzegster. De heer

Elkanders Lasten.

K. Kramer wordt als bedienaar aangesteld.

1945-1950:

1983:

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog wordt het zieken-

Het aantal leden van Draagt Elkanders Lasten bedraagt 4100.

fonds, het hospitaalfonds en het pensioenfonds wegens de komst van de sociale verzekeringswetten opgeheven en

1986:

blijft alleen het begrafenisfonds bestaan. Deze bestaat tot op

Mevrouw D. de Boer-van Urk opent het rouwcentrum.

heden.

1987:

1950:

Evert Weerstand aangesteld als uitvaartleider. Hij was tot 2015

De vereniging bezit een vermogen van 63.134,40 gulden en het doktershuis.

het gezicht van Draagt Elkanders Lasten.

1992:

1959:

Het aantal leden van Draagt Elkanders Lasten bedraagt 10.202.

De laatste uitbetaling van het ziekengeld vindt plaats.

2003: De stichting derdengelden wordt opgericht en de vereniging

Uitvaartleiders

verwelkomt het 15.000e lid.

2012:

1910-1935

Teunis Roos

Het rouwcentrum ondergaat een grondige verbouwing. Het cen-

1935-1951

Klaas Baarsen

trum beschikt nu over een kerkzaal en drie huiskamers.

1951-1964

Klaas Kramer

1971-1978

Klaas Hoekman

2014 – 2015:

1978-1987

Hendrik Kramer

Draagt Elkanders Lasten schaft apparatuur aan waarmee de ver-

1987-2015

Evert Weerstand

eniging zelf rouwkaarten en liturgieën kan maken. Daarnaast

2013-heden Jelle van Urk

wordt overgegaan op eigen rouwvervoer.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧7

Interview met Jante Baarsen uit 1995

Aanzeggen op Urk Geen telefoon, geen rouwcentrum, niets. Hoe ging dat in vroegere tijden bij een overlijden?

Wel, Urk kende tot 1964 het fenomeen ‘aanzegger’, iemand die huis aan huis ging om te vertellen wie er was overleden en daarna de begrafenis regelde voor de familie. De laatste aanzegster was Jante Baarsen-Schraal. In 1995 sprak Francisca Kramer voor Nieuwsblad Het Urkerland de toen 95-jarige vrouw. Voor dit verhaal gebruiken we delen uit dit interview.

8 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

V

anaf 1951, toen

’s avonds bezig met de was toen ik

van een overlijden binnen. Tijd om

Jante’s man Klaas

bericht kreeg dat iemand overleden

zelf te rouwen kreeg Jante niet. Uit

Baarsen overleed,

was. Ik heb de was laten staan en ben

Het Urkerland:

was Jante de offici-

naar boven gegaan om mijn zwarte

‘Huilend liep ik de dag na mijn mans

ële doodaanzegster

kleren op te zoeken. Vervolgens ben ik

begrafenis door het glop. ‘Ach Heere,

op Urk. De zeven

gaan aanzeggen en pas om 12 uur die

geef mij kracht’, bad ik toen. Man,

jaren daarvoor deed ze het werk ook

avond kwam ik weer thuis. En toen de

man, wat eaw ik wat mie-e-maakt. Dat

al, maar fungeerde ze eigenlijk als

was nog. De hele nacht heb ik door-

ik nog zo fris bin, is mij een raodsel’.

vervanger voor haar man, die vanwe-

gewerkt en om zeven uur de volgende

ge chronische bronchitis aan bed was

ochtend hing mijn was te wapperen

In 1991 ontving Jante de gouden

gekluisterd. Uit Het Urkerland:

bij het kerkhof. En denk maar niet dat

erepenning met medaille van de ge-

ik overdag een knippien kon doen.

meente Urk. ‘Voor zestig jaar naasten-

‘Een hele zware tijd. Wanneer er

Want toen ik thuiskwam, moest ik

liefde’ staat er achterop. De vraag of

iemand overleden was, dan moest ik

ijs draaien voor mijn ijskar. Die hele

ze een mooi beroep had, vond Jante

alle huizen op Urk langs om het te ver-

verdere dag heb ik tot ’s avonds laat

maar vreemd. Uit Het Urkerland:

tellen. Ik had voor het aanzeggen een

ijs verkocht bij de winkel van Jurie

speciaal kostuum, nette zwarte kleren

Brouwer. Om half twaalf ’s avonds

‘Wellinnik niet. Hoe kan dat nou mooi

met een hoedje erbij. De mensen zagen

kwam er een jongen om een ijsje. Ik

wezen, als een ander in de ellende zit?

me al van ver aankomen en wisten zo

schrok vreselijk, want ik was tegen de

Maar ik zag er nooit tegenop, zelfs niet

dat ik de doodstijding brengen kwam.

kar aan in slaap gevallen… En toen

als ik ’s nachts m’n bed uit moest. Het

Ik klopte aan, de deur ging open en

ik thuiskwam, moest ik de ijsbussen

was geweldig druk, maar de Heere

dan noemde ik de naam en het adres

schoonmaken, dus voordat ik in bed

heeft me nooit in de steek gelaten’.

van degene die zojuist gestorven was’.

plofte, was het één uur. Ik was zo moe dat ik volgens mij niet eens gebeden

Na overleg met dominee en koster

heb…’.

over datum en tijdstip van begraven, moest Jante weer langs alle huizen.

Wat bij haar werk als aanzegster

Uit Het Urkerland:

hoorde, was het wassen en aankleden van de overledene. Meestal gingen

‘Het was echt heel belangrijk dat ik bij

de mensen in nachtkledij de kist in,

iedereen op heel Urk langsging. Het is

soms in het zondagse Urker pak,

me wel eens overkomen dat zondags

maar zonder gouden spelden in de

de dominee afkondigde dat die-en-

hulle. Uit Het Urkerland:

die was overleden. Een vrouw stond vervolgens op, draaide zich naar mij

‘Ik kwam eens bij een heel arm mens

toe en riep: Jie binnen glad niet bai m’n

en zij had enkel een hemd en een

ewest! Ik kon wel door de grond zak-

broek. Ik ben toen naar huis gegaan en

ken van schaamte en was ook kwaad,

heb mijn eigen nachtpon opgehaald.

want ik was er wel geweest. Later

De mensen moesten knap de kist in,

vroeg ik haar: Vond je dinsdag de ko-

want ik was best een beetje groos’.

lenkit niet op tafel met een hulle er op?

Ja, inderdaad, dat had ze gezien. Dat

Na de begrafenis zorgde Jante er voor

was mijn bewijs dat ik er geweest was.

dat er een kopje koffie kon worden

Was iemand niet thuis en ik moest een

gedronken in de bewaarschool, een

doodsbericht brengen, dan zette ik de

gebouwtje bij de Bethelkerk. Voor de

kolenkit op tafel met een hulle erbij’.

mannen was er een sigaar. Ze maakte ontelbare keren de dood van dichtbij

Aanzeggen was niet het enige wat

mee, grotendeels door haar werk,

Jante deed. Ze had ook een winkeltje,

maar ook in haar eigen leven kreeg

een ijskar en ze verkocht olie. Uit Het

ze er mee te maken. Na de dood van

Urkerland:

haar eerste man Jelle Loosman bleef ze achter met een gehandicapt kind.

‘Ik had een zieke man en zes kinde-

Een dag na het overlijden van haar

ren, waaronder een tweeling van een

tweede man Klaas Baarsen, kreeg ze

jaar. Op een gegeven moment was ik

als aanzegster een nieuwe melding

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧9

Klaas Hoekman (de Kleine)

Een mensenmens, serieus en bewogen Er verschijnt een grote lach op de gezichten van de twee dragers Albert en Pieter Hoekman als het over hun vader gaat. Klaas Hoekman (de Kleine) was van 1971 tot 1978 ‘bedienaar’ bij Draagt Elkanders Lasten. ,,Tja, hoe kunnen we hem het best omschrijven? Een vurig evangelist, een fanatiek drankbestrijder, maar boven alles een bewogen mens.’’

Pieter (links) en Albert Hoekman tonen de foto van hun vader bij het leiden van een begrafenis.

10 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

hadden ze hun eerste begrafenis en net

een bruiloft, waar ik ‘Jan met zijn hou-

als hun vader vinden ze stijl en respect

ten been’ uitvoerde. Het jongetje keek

belangrijk bij zo’n ingrijpend afscheid.

me even aan, dacht na en wist het toen

Niet alleen uitvaartleiders, maar ook de

opeens: ‘Kiek moe, daor eaw je die man

et ‘kookte’ altijd bij de

dragers van Draagt Elkanders Lasten

mit drie bienen’.

familie Hoekman in

volgen cursussen. ,,We vinden die

Onverwachte momenten zullen zich

Wijk 3. Vader Klaas

bijscholing belangrijk, omdat je je als

altijd blijven voordoen, weten Albert

was gastvrij en als

drager geen fouten kunt permitteren.

en Pieter Hoekman. Ze hebben er al de

de gelegenheid zich

Wat je doet moet goed zijn. Je kunt het

nodige ervaring mee. Een hondje dat

voordeed, nodigde

niet over doen.’’

mee ging het kerkhof op, of die keer dat

hij graag mensen bij hem thuis uit. Hij

Eén van de belangrijke afspraken van

Psalm 90 gelezen moest worden, maar

was gedreven in alles wat hij deed en

dragers onderling is dat er niet gespro-

niemand voor die taak benaderd was.

als hij op een zaterdagavond mensen

ken wordt en dat ze het gezicht in de

,,Dat heb ik toen gedaan’’, zegt Albert. En

waarschuwde tegen uitspattingen in

plooi houden, ook bij onverwachtse

die keer bij het graf en ‘Veilig in Jezus’

het uitgaansleven, kon het ook zomaar

momenten. Albert: ,,Eén keer was dat

armen’ gezongen moest worden. Wie

gebeuren dat hij een dronkenlap op zijn

lastig, toen een kind uit de rouwauto

zette in? ,,Dat deden we toen als team

rug naar huis bracht. Een echt mensen-

stapte en mij herkende van een act op

van zes dragers.’’

H

mens, serieus en bewogen met het lot van de ander. Karaktereigenschappen die hem geschikt maakten voor het beroep van uitvaartleider. Hij nam in 1971 het stokje over van Klaas Kramer. ,,Bij een begrafenis liep hij in zijn streepjesbroek statig voor de kist uit. Een beeld dat veel van de oudere Urkers nog wel voor de geest kunnen halen’’, zegt Albert (70). ,,Een begrafenis moest met respect uitgevoerd worden, dat vond hij belangrijk. Bij het afleggen kreeg hij hulp van Lena van Jan de Wit. Ook dat moest respectvol verlopen. Nooit werd een begrafenis een vanzelfsprekendheid voor hem. Hij heeft ongeveer driehonderd begrafenissen geleid in de tijd dat hij uitvaartleider was. Tot het laatst probeerde hij het vol te houden, maar toen hij ziek werd, ging het niet meer en moest hij het loslaten.’’

Er was in die dagen nog niet de structuur bij Draagt Elkanders Lasten die er nu is. Pieter Hoekman (68) kan zich dat nog goed herinneren. ,,Na de begrafenis wachtte mijn vader altijd een paar weken om met de familie te praten over een steen op het graf. Dan gebeurde het weleens dat een ander hem voor was geweest en de steen al besteld was. Rare praktijken, die nu gelukkig niet meer aan de orde zijn, omdat Draagt Elkanders Lasten tegenwoordig een professionele organisatie is waar alles tot in de puntjes geregeld is.’’

Onverwachts Albert en Pieter Hoekman zijn nu zelf twee van de acht dragers bij Draagt Elkanders Lasten. Dertien jaar geleden

Klaas Hoekman vond stijl en respect belangrijk.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 11

advertorial

DRAAGT ELKANDERS LASTEN EN RABOBANK

Lokaal aanwezig en betrokken!

Rabobank feliciteert Draagt Elkanders

Lasten met haar 120-jarig bestaan! De

bank waardeert het zeer dat de vereniging haar al jaren het vertrouwen geeft

om als de deskundige partij het vermogen van de vereniging te beheren.

D

raagt Elkanders Lasten kan

afdeling Institutioneel Vermogensbeheer.

De beleggingsvisie en strategie van de

dieke inleg te vragen. Het

mogensbeheer in huis die aansluit op de

Deze nuchtere kijk op zaken zorgen voor

haar werk uitvoeren door van haar leden een periototaal van de ontvangen

bedragen vormt voor de vereniging de

financiële reserve, nodig om uitvaarten op de korte en op de langere termijn te

kunnen verzorgen. Ook de vereniging ontkomt niet aan het feit dat door de inflatie

alles duurder wordt. Een goed beheer van het bij Draagt Elkanders Lasten gestalde vermogen is dan ook van belang voor de vereniging.

Om de continuïteit van de begrafenis-

vereniging te kunnen waarborgen en te

voldoen aan de toekomstige uitkeringsverplichtingen naar haar leden heeft de vereniging het beheer van het vermogen uit handen gegeven aan de Rabobank.

Als vermogensbank kan de Rabobank

Draagt Elkanders Lasten de bediening

geven die past bij haar doelen en wensen; een lokale persoonlijke benadering door een klantteam dat bestaat uit een aantal vaste contactpersonen. Dit team bestaat

uit lokale adviseurs, ondersteund door de

Deze afdeling heeft de benodigde aanvullende expertise op het gebied van verdoelen en wensen van de vereniging.

Rabobank voert hierbij een degelijk beleggingsbeleid met een daarbij passende

performance. Voor het beheer van het vermogen zijn met de bank heldere en duidelijke maatwerkafspraken gemaakt die zijn vastgelegd in een beleggingsmandaat. De bank legt hierbij minimaal twee keer per

jaar verantwoording af over het gevoerde beheer. Niet alleen speelt hierbij het

rendement een belangrijke rol maar ook

het managen en beperken van de (beleggings)risico’s. Draagt Elkanders Lasten heeft verplichtingen aan haar leden en hierbij hoort daarom een solide beleggingsbeleid, met oog voor rendement,

kosten en bovenal het zoveel mogelijk

beperken van risico’s. Rabobank beoor-

deelt samen met Draagt Elkanders Lasten of de totale portefeuille voldoende toegevoegde waarde biedt en of het verwachte rendement en de risicospreiding in lijn is met de doelstelling en risicobereidheid van de vereniging.

Rabobank zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, analyse en innovatie.

solide rendementen. Rabobank vindt het belangrijk om onafhankelijk te zijn en voert daarom geen eigen fondsen.

Bij de Rabobank belegt Draagt Elkanders Lasten “maatschappelijk verantwoord”.

Hiervoor worden internationaal erkende standaarden gebruikt zoals bijvoorbeeld de UN Global Compact, een standaard

voor verantwoord ondernemen: respec-

teren van mensenrechten, vermijden van

kinderarbeid, tegengaan van corruptie en beschermen van het milieu.

Kortom, onze gezamenlijke aanpak zorgt

er voor dat de vereniging haar goede werk nu en in de toekomst kan blijven doen.

Harmke Snijder over vader Hendrik Kramer als uitvaartleider:

‘D.E.L. was m’n va en m’n va was D.E.L.’ ,,Mijn vader kon moeilijk loslaten’’, vertelt Harmke Snijder-Kramer. En daarmee typeert ze uitvaarleider Hendrik Kramer misschien wel het beste. Kramer werd uitvaartleider bij Draagt Elkanders Lasten toen Klaas Hoekman in 1978 het werk niet meer kon doen. Ieder sterfgeval deed hem iets. Hij sprak zelfs met de overledenen – ‘Brouwer, je vrouwe is er’. ,,Ja, zo was hij. Heel respectvol en bewogen.’’

,,Wat een verademing was het voor mijn

rouwkaarten over heel Urk. Een hele

vader toen het rouwcentrum er in 1986

klus, maar ieder onderdeel van het werk

kwam’’, vertelt dochter Harmke nu. Het

deed hij met zijn hart.’’

afleggen en kisten gebeurde vóór die

Het huis aan de Noorderpalen was in

tijd in het Medisch Centrum. Tonny Hak-

die dagen het meldpunt, overdag, ’s

was op Urk. Een stijlvolle begrafenis, de

voort en later ook haar dochters hielpen

nachts – maakte niet uit. Op zolder lagen

begeleiding van de families – hij voelde

de uitvaartleider hierbij. Condoleren

de spullen opgeslagen, zoals stellages

altijd dat dat zíjn verantwoordelijkheid

vond plaats in het Hervormd Centrum,

en de kleden. ,,Mijn vader moest altijd

was.’’ Iets meer vrijheid kwam er toen

waar Dubois de leiding had en bij begra-

bereikbaar zijn, en als hij niet thuis

Kramer een oproeppieper kreeg, waarop

ven kreeg Kramer hulp van Bram Ras en

was, was mijn moeder er. Vakanties

de meldingen van overlijden binnen

Klaas Kramer. ,,Maar voor de rest kwam

liet hij soms aan zich voorbij gaan en

kwamen. ,,Maar dan nog was het 24/7.

alles op hem neer. Zo deed hij bijvoor-

ging hij wel, dan moest er een telefoon

Hij liep altijd met dat ding op zijn zij.’’

beeld ook de administratie van Draagt

in de buurt zijn. Hij wilde weten of er

Elkanders Lasten en bezorgde hij zelfs

iemand overleden was en of hij nodig

Harmke Snijder-Kramer.

Luisterend oor Zijn kinderen kregen ook mee dat loslaten moeilijk was voor uitvaartleider Hendrik Kramer. Toch deed hij het werk jarenlang en paste het ook goed bij zijn zorgzame karakter. ,,Tijdens rouwdagen en na een begrafenis moest hij zijn verhaal kwijt. Dat deed hij aan de keukentafel. Gelukkig had mijn moeder een luisterend oor. Ze zorgde dat als hij thuis kwam er een balletjen gak klaar stond en dat hij kon praten. Zonder haar had hij dit werk nooit kunnen doen.

Uiteindelijk is hij ook stilgezet, door een maagbloeding. Gelukkig was Evert Weerstand toen ook al uitvaartleider bij Draagt Elkanders Lasten en konden ze de taken verdelen. Maar tot die tijd was

Hendrik Kramer en Evert Weerstand tijdens de begrafenis van bemannings-

mijn vader de D.E.L. en de D.E.L. was

leden van de ‘Larissa’ in 1994.

mijn vader.’’

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 13

advertorial

‘Echt luisteren, is een vak apart’ Verpleegkundigen Talma Urk gespecialiseerd in palliatieve zorg ‘‘Er zijn en luisteren; dat zijn de twee aspecten die onmisbaar zijn bij de verzorging van mensen in hun laatste levensfase’’, aldus Elizabeth Pronk. Als verpleegkundige bij Talma Urk is zij gespecialiseerd in palliatieve zorg.

het geven van bijscholingen. Zo wordt de deskundigheid onder alle zorgverleners bevorderd.’’ Talma Urk sloot zich daarnaast aan bij het palliatief netwerk Flevoland.

Een belangrijk doel van dit netwerk is gezamenlijk een kwalitatief goed aanbod van palliatieve zorg, van op elkaar aansluitende voorzieningen, te realiseren.

Aandacht voor mantelzorgers Naast aandacht voor de zorgvragers, heeft Talma Urk ook oog voor de mantelzorgers/naasten. Wilfred Muller: “We schakelen vrijwilligers van de terminale thuiszorg in die in deze moeilijke en intensieve periode beschikbaar zijn om de mantelzorgers of naaste familie te ontzorgen. Zij waken bijvoorbeeld bij de zorgvrager.’’ Als de zorgvrager uiteindelijk overlijdt, kan Talma

T

alma Urk kent verschillende servi-

en komt dichtbij de zorgvrager en zijn of

Urk ook in deze fase nazorg bieden aan

ces en diensten; van verse maaltij-

haar familie te staan, dit schept vaak een

de familieleden/mantelzorgers. In samen-

den tot doe-activiteiten. Daarnaast

bijzondere band. Ik heb gemerkt dat ‘er

werking met Draagt Elkanders Lasten kan

biedt de protestants-christelijke zorgaanbieder op Urk verpleging en verzorging aan huis. Talma Urk heeft ook twee locaties waar mensen kunnen wonen met zorg: Talma Haven en Talma Het Dok. “De verpleegkundigen binnen Talma Urk hebben elk een eigen aandachtsgebied. Eén daar-

“Als Talma Urk doen we er alles aan om samen met elkaar, op de juiste wijze, goede kwaliteit van palliatieve zorg te kunnen leveren aan al onze zorgvragers.’’

van is palliatieve zorg. Het leveren van het laatste stukje zorg aan de zorgvrager vinden wij als organisatie een belangrijk punt.

voor iemand zijn’ en ‘naar iemand luiste-

het opbaren, de condoleance en de dienst

Het afstemmen van de zorgbehoefte van

ren’, zorgaspecten zijn die centraal staan

van woord en gebed ook in Talma Haven

de bewoners en hun naasten staat daarbij

in deze verzorging. En écht luisteren, is een

plaatsvinden.

centraal’’, vertelt bestuurder Wilfred Muller.

vak apart.’’

“Als Talma Urk doen we er alles aan om

Dichtbij de zorgvrager

Kennis delen

samen met elkaar, op de juiste wijze,

Elizabeth Pronk is werkzaam bij Talma

Samen met andere collega’s volgde Eli-

goede kwaliteit van palliatieve zorg te

Thuiszorg en is één van de verpleegkun-

zabeth een cursus over het leveren van

kunnen leveren aan al onze zorgvragers.’’

digen die gespecialiseerd is in palliatieve

zorg in iemands laatste levensfase. “De

zorg. “Het leveren van het laatste stukje

opgedane kennis verspreiden we onder

zorg aan de zorgvrager vind ik het mooi-

onze collega’s door

ste aan mijn vak. Je geeft een stukje intieme zorg

Ankerplaats 2, 8321 RT Urk • Tel. 0527-681735 • www.talma-urk.nl

“Het is beter naar een klaaghuis te gaan dan naar een huis te gaan waar een feestmaal gehouden wordt. Dat is immers het einde van ieder mens, en de levende moet het ter harte nemen.” (Pred. 7 : 2 HSV) In de Volle Evangeliegemeente Urk zijn de zondagse erediensten vieringen van Gods genade. Een ieder wordt uitgenodigd om op deze vrije genade te antwoorden. Je zou deze diensten kunnen vergelijken met een feestmaal. Gelukkig is dit feestmaal geen feestmaal zoals de prediker het bedoelt. De prediker gaat het er namelijk om het relatieve van ons “vluchtige” (HSV) leven te schetsen in het licht van de eeuwigheid. Het feestmaal dat de prediker bedoelt is een feestmaal dat voorbijgaat aan het eeuwige leven, en zich alleen richt op het stoffelijke leven. Het is de bedoeling dat de lezer zich richt, voorbij het vluchtige leven, naar het eeuwige leven, naar God. De levende moet dat ter harte nemen.

Juist in tijden van overlijden en rouw, is de tijd van bezinning over het “vluchtige” leven aanwezig. Bij de directe nabestaanden is een deel van hun leven ook gestorven, is er sprake van gemis. Bij anderen is er de confrontatie, van bijvoorbeeld leeftijdsgenoten die zijn overleden, wat aanzet tot nadenken. Dit zijn momenten waar op Jezus moet worden gewezen, Zijn volbrachte werk, Zijn genade, en de belofte van eeuwig leven voor ieder die in Hem gelooft. Geen beter moment om te vertellen over het verlossingwerk van Jezus Christus dan in de momenten van rouw en bezinning. De levende moet het ter harte nemen.

Wat is het bijzonder, als ervaren mag worden dat in tijden van rouw, er ruimte is voor dankbaarheid. Als het getuigenis van de overledene, de geborgenheid in Jezus zelf is.

Als de zekerheid aanwezig is, dat de overledene Thuis is gehaald. In die gevallen zijn

Richten op het eeuwige leven

rouwdiensten, diensten die naast het verdriet, ook dankdiensten genoemd mogen worden. Diensten waarin de dankbaarheid voor Gods genade centraal staat, en waarbij de overledene wordt geëerd, voor wat hij/zij heeft mogen betekenen. De troost die hieruit voortvloeit doet meer dan duizend andere troostende woorden. De nabestaanden nemen het ter harte.

In tijden van verdriet, rouwverwerking en gemis, is de werking van de Heilige Geest zo belangrijk, die in de bijbel de brenger van vertroosting wordt genoemd. Naast de bovennatuurlijke directe vertroosting van de Heilige Geest, gebruikt de Geest ook broeders en zusters, vrienden, familie e.d. om te troosten, een hand om de schouders te leggen en mee te huilen. Ondanks zoveel verschillen in leer en overtuiging, maakt de Geest ons één in tijden van rouw. We mogen dankbaar zijn voor de Urker gemeenschap, waarin zorg voor elkaar nog zichtbaar aanwezig is. Als er tijdens het condoleren een lange rij voor de deur van het rouwcentrum van Draagt Elkanders Lasten staat om medeleven te betuigen, voel ik me bevoorrecht op Urk te mogen wonen. Laten we deze betrokkenheid ter harte blijven nemen.

Urk is gezegend met een eigen begrafenisvereniging met Christelijke signatuur, die op een eigen wijze een waardig afscheid verzorgt, met persoonlijke betrokkenheid. Ik ben zelf de laatste tien jaar als bestuurslid betrokken geweest bij Draagt Elkanders Lasten, en heb van dichtbij het mooie werk mogen zien dat door de vereniging wordt verricht. Ik heb veel veranderingen mogen zien, waaronder o.a. de ingebruikname van de huiskamers, andere uitvaartleiders, en veranderingen op het gebied van begraven. Bij al deze veranderingen is de identiteit van Draagt Elkanders Lasten echter niet veranderd. Urk is gezegend met zo’n bijzondere begrafenisvereniging. Ook dat mogen we ter harte nemen.

Henk de Haan Volle Evangeliegemeente Urk e/o

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 15

Een melding, en dan…?

De uitvaartleiders van Draagt Elkanders Lasten

Jelle van Urk is eerste uitvaartleider bij Draagt Elkanders Lasten. In drukke tijden of bij vakanties, nemen Leen van Loosen en Anneke Pasterkamp zijn taak over. Dirk Korf, Anja Bakker-Bakker en Douwe Cretier zijn uitvaartassistent. Zij assisteren Van Urk bij de aanname van een uitvaart. Sinds kort is Douwe Cretier ook inzetbaar als uitvaartleider.

Wat doen zij na een eerste melding van overlijden?

,,Na een melding staat de uitvaartleider

voor kist ze willen… die zin komt er dan

was de verzorging echt een taak van de

niet meteen bij de mensen op de stoep’’,

niet altijd vlekkeloos uit. Maar net zo

begrafenisonderneming, maar steeds

zegt Jelle van Urk. ,,De familie heeft

moeilijk kan het zijn als je een bejaarde

vaker willen families dit zelf doen.

net iets ingrijpends meegemaakt en we

vrouw mee moet nemen, terwijl de man

Ook dan geldt voor ons weer: ruimte

willen ze graag tijd en ruimte geven.

verdrietig achter blijft. Dan voelen wij

geven. Mensen zelf laten bepalen hoe

In overleg met hen spreken we een tijd

onze knieën ook knikken. De ervaring

ze afscheid willen nemen. In het latere

af. Het eerste bezoek is voor ons als uit-

leert dat nabestaanden het niet erg vin-

rouwproces is dat heel belangrijk’’, aldus

vaartleiders misschien wel het belang-

den als wij ook geraakt worden, dus we

Anneke Pasterkamp.

rijkste van die hele week. We betonen

moeten niet te bang zijn voor onze eigen

ons medeleven, maken een inschatting

emoties’’, legt Van Loosen uit.

van de familie en de situatie en stellen

De verzorging van de overledene moet zorgvuldig gebeuren. Alle uitvaartlei-

de eerste noodzakelijke vragen. Dan heb

Omdat er bij het tweede bezoek meer

ders weten hoe belangrijk het is dat

je een beeld en daarop bouw je de dagen

handelingen verricht worden, komt

nabestaanden voelen dat het echt hún

erna verder.’’

behalve uitvaartleider Van Urk, ook een

dierbare is van wie ze afscheid nemen.

,,We blijven zoveel mogelijk op de

collega mee. Het verzorgen van de over-

Ze hebben allemaal verschillende oplei-

achtergrond. Het gaat om de nabestaan-

ledene kan bij Draagt Elkanders Lasten

dingen gevolgd om dit onderdeel goed

den en hun verlies. Soms gebeurt het

in het rouwcentrum gebeuren, maar ook

te beheersen. ,,In sommige landen is het

dat ook wij emotioneel worden. Vooral

thuis. Bij een complexere verzorging

gebruikelijk om de overledene zo levend

als het gaat om een kind. Dat je in zo’n

is het rouwcentrum nodig vanwege de

mogelijk te laten lijken. Wij geloven

eerste bezoek ouders moet vragen wat

betere voorzieningen daar. ,,Vroeger

daar niet in. Ook hier houden we het

16 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Toch kan er veel meer bij Draagt

tenzorg, krijg ik te maken met het

Elkanders Lasten, met bijvoorbeeld

cliënten waren. Samen met de fami-

muziek en foto’s op de beamer

gaan zingen in de dienst. Het is mooi

overlijden van mensen die toen mijn lie kwam het idee tot stand dat ik zou dat je dan ook op die manier iets mag betekenen’’, vertelt Van Urk. De uitvaartleiders krijgen zelden te maken met wensen die op Urk onge-

rouwproces van de nabestaanden

gevraagd wordt. Wij dienen, op de

bruikelijk zijn, of het moet de motor

voor ogen en daarom is detail zo

achtergrond. Luisteren, observe-

in de gang van het rouwcentrum zijn

belangrijk. Iemand is wel overleden,

ren en communiceren zijn zulke

geweest en de roze kist. ,,De meeste

maar kan er toch mooi uit zien. Dat

belangrijke eigenschappen voor een

families wijken liever niet af van wat

biedt ook een stukje troost.’’

uitvaartleider. Een peutertje dat jou

anderen doen’’, zeggen ze. ,,Toch kan

vertelt dat hij zijn kleine broertje

er veel meer bij Draagt Elkanders

Begrafenis

gaat begraven, moet je hóren. Alleen

Lasten, met bijvoorbeeld muziek

In de dagen voorafgaand aan de

dan kun je het voor hem realiseren.

en foto’s op de beamer. We zijn in

begrafenis brengt de uitvaartlei-

Die blik in zijn ogen nadat hij met

de afgelopen jaren een modern

der iedere dag een bezoek aan de

Maarten Hakvoort van de gemeente

uitvaartbedrijf geworden, waar eigen

familie om praktische zaken te

het graf van zijn broertje had dicht

inbreng van familie gewaardeerd en

regelen, maar ook voor een stukje

gemaakt, terwijl wij op hen wacht-

aangemoedigd wordt.’’

begeleiding en controle. De ene

ten op het parkeerterrein van de

keer gaat het over de rouwkaart, de

begraafplaats, was zo mooi. Hij was

Mooi willen Van Urk, Van Loosen en

andere keer over het condoleren of

echt trots op wat hij gedaan had.’’

Pasterkamp hun werk niet noemen.

de liturgie. ,,Sommige families doen

In tijden van verdriet ontmoet je

veel zelf, bij een ander denk je meer

Jelle van Urk heeft als uitvaartleider

mensen op hun puurst. Maskers

mee. Net wat er van je gevraagd

eens gezongen tijdens een afscheids-

vallen af en dat maakt ons werk en

wordt. Maar nooit dring je iets op

dienst. ,,Omdat ik jarenlang werk-

de contacten zo bijzonder.

of geef je je mening als er niet om

zaam ben geweest in de gehandicap-

Leen van Loosen (55)

Anneke Pasterkamp (40)

kwam in 2008 als manager in

werkte jaren in de drogisterij/

dienst van Draagt Elkanders Las-

parfumerie De Gaper. Ze

ten. Zijn opdracht: de organisatie

maakte een ommezwaai en

professionaliseren. In die tien

werkte tweeënhalf jaar in het

jaar realiseerde Draagt Elkanders

mortuarium. Bij Draagt Elkanders

Lasten eigen vervoer, kerkzaal,

Lasten is ze specialist in de

drukwerk en huiskamers. Ook een

zogenaamde complexe verzorging,

eigen opslag van kisten zorgt er

bij slachtoffers van ongevallen,

voor dat de vereniging sneller en

verdrinkingen of misdrijven.

adequater kan werken.

Pasterkamp werkt er sinds 2013.

Jelle van Urk (62)

Douwe Cretier (32)

was 40 jaar actief in de

is schilder en solliciteerde in

gehandicaptenzorg. In 2013

2017 bij Draagt Elkanders Lasten

werd hij uitvaartleider bij Draagt

naar de functie van uitvaart-

Elkanders Lasten. “Bijzonder dat

assistent. Hij zal binnenkort

ik als 58-jarige deze overstap nog

starten met de opleiding tot

kon en mocht maken. De opleiding

uitvaartleider en leidde op 30

tot uitvaartleider leerde me weer

april 2018 zijn eerste begrafenis.

veel nieuwe en mooie dingen.”

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 17

Het afscheid van Jurian Romkes

Doen wat je voelt Door een stofwisselingsziekte zou Jurian Romkes niet oud worden. Gerard en Albertine begrepen in 2004 wat die verschrikkelijke woorden over hun 10 maanden oude zoontje betekenden, maar ze beleefden het als een boodschap voor later. Met Jurian zo dichtbij, hielden ze zich in de jaren erna bezig met zijn leven, niet met zijn dood – laat staan met een begrafenis. Maar in april 2017 overleed Jurian. En toen was daar die vraag: wat nu?

Op 4 maart 2017 krijgen Gerard en Albertine te horen dat hun 13-jarige zoon Jurian gaat sterven.

Hij is wéér ziek en deze keer zal hij er niet meer bovenop komen. Ze nodigen familie en vrienden uit om afscheid te nemen. Een emotioneel en verdrietig weekend volgt, maar op maandag 6 maart opent Jurian zijn ogen en kijkt hij zijn ouders aan. Die ogen zeggen: ik ben er weer.

Jurian ligt in zijn waterbed in de woonkamer. Hij lacht en maakt grappen, maar de rolstoel? Nee, die hoeft niet meer. Albertine en Gerard weten wat dat betekent. De rolstoel is zijn leven. Brengt hem altijd vanuit een ziekenhuis weer thuis. Of naar de Paddenstoel in Emmeloord, zijn andere favoriete plek. Jurian heeft het daar vanaf het begin, als klein peutertje, goed naar zijn zin. Veel beter dan in

18 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

lekker geurtje op. Jurian hield daar van. Als ze klaar zijn, ligt hij in zijn mooie bruidsjonkerpak op zijn eigen bed. Gerard en Albertine besluiten deze nacht als gezin door te brengen.

Pas de volgende morgen bellen ze met Draagt Elkanders Lasten. Uitvaartleider Anneke Pasterkamp komt bij hen thuis. Ze brengt de koelplaat mee, waar ze Jurian op leggen. Gerard en Albertine hebben geen vastomlijnd plan, maar zien dat Anneke begrijpt hoe ze het willen. Ze is op een afstandje aanwezig, precies genoeg om hen de ruimte te geven die ze nodig hebben om zelf te ervaren en te beslissen.

Jurian blijft die dagen thuis, op zijn eigen bed. Er moet een speciale kist voor hem worden gemaakt, omdat zijn benen door vergroeiing niet meer recht zijn. Vlak voor het condoleren, tilt Albertine haar zoon voor de laatste keer uit zijn bed en dan in de kist. Daarna brengen ze hem als gezin naar buiten, naar de stoere zwarte bus van Draagt Elkanders Lasten. Wat had Jurian die mooi gevonden! Ze tillen de kist de bus in. Een afscheid, zo voelbaar. Stapvoets rijdt de bus weg, de straat uit, met Anneke lopend ervoor. Het is een emotioneel moment, maar tegelijkertijd zo respectvol.

Gerard en Albertine blijven nog even thuis met de kinderen.

Ze halen op advies van Anneke een natte doek over hun betraande gezichten. Dan is het ook voor hen tijd om naar het rouwcentrum te gaan voor de condoleance. Jurian heeft er een mooi plaatsje gekregen van Anneke. In een klein hoekje, met zijn eigen spullen om zich heen. Een plekje bij zijn oog heeft ze nog even netjes weggewerkt. Wat is hij mooi, hun zoon.

Na het condoleren komt Jurian weer thuis. De laatste nacht.

Gerard en Albertine maken met Anneke een afspraak voor de volgende morgen als de kist dicht gaat. Maar Gerard beseft dan dat hij dit liever alleen met zijn gezin doet. En Anneke het revalidatiecentrum, waar ze hem na zijn eerste zware

geeft aan dat ze dit natuurlijk ook zelf mogen doen.

epileptische aanval weer dingen wilden aanleren. Wat een

De volgende morgen draaien ze met schroeven het deksel op

moeilijke tijd was dat voor hem, maar eenmaal thuis, dicht

de kist. De zusjes helpen weer mee, alle drie hun eigen schroef.

bij zijn eigen va en moe, ging het veel beter. Hij werd die

Het is de laatste keer dat ze Jurian zien.

geliefde ondeugd, met zijn malle streken. Zonder woor-

‘Dan ga ik op tot Gods altaren’ zingt de gemeente in de Im-

den, maar zijn mooie blauwe ogen vertelden altijd wat hij

manuëlkerk als Gerard en Albertine met hun dochters Jurian

voelde. Zo communiceerde Jurian met de buitenwereld.

binnenrijden. De twee dragers van Draagt Elkanders Lasten

En zo laat hij ook nu weten dat de rolstoel niet meer hoeft.

ontfermen zich over zijn beukenboompje, gekregen van zijn

Zijn ouders zien soms een traan uit zijn ooghoeken rollen.

klasgenoten van de Paddenstoel. Aan de takken hangen blau-

Jurian is bezig met zijn afscheid.

we hartjes en rinkelende belletjes. Het boompje gaat ook mee

Gerard en Albertine krijgen nog vier mooie weken met hun

het kerkhof op.

zieke en toch vrolijke zoon. Ze proberen hem vast te houden,

Gerard en zijn broer Jurie dragen de kist en tillen hem boven

maar weten dat ze hem moeten loslaten. Jurian doet dat ook.

het graf. Albertine wil graag helpen en stapt toe. Als ze het

Op de avond van 3 april sterft hij. Vredig – in de armen van

touw bij haar voeten ziet liggen, doet ze wat ze wil doen:

zijn vader en met zijn moeder en zusjes dicht bij hem.

Jurian zélf in zijn graf leggen.

***

***

De arts komt om te schouwen en vertrekt weer. Het loopt al

Nu, een ruim jaar later, denken Gerard en Albertine met dank-

tegen tienen. Moeten ze nu gaan bellen, met familie en mis-

baarheid terug aan die dagen. Ze voelen dagelijks de pijn die

schien Draagt Elkanders Lasten? Maar ze willen Jurian zo

de heimwee naar Jurian met zich meebrengt. Maar op tafel ligt

graag zélf verzorgen. En omdat dat is wat ze voelen, kiezen

het fotoboek. Regelmatig slaan ze het nog open en zien ze hoe

ze daar voor. Ze douchen hem. De drie zusjes helpen ijverig

mooi het afscheid was. Zelf doen wat ze niet uit handen wilden

mee. Samen zoeken ze kleren voor hem uit en hij krijgt een

geven. Ze deden wat ze voelden en nog steeds biedt dat troost.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 19

Dienstverlening Draagt Elkanders Lasten Draagt Elkanders Lasten heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een uitvaartbedrijf welke alle diensten en goederen die bij een begrafenis nodig zijn in eigen huis heeft. De vereniging beschikt over een eigen rouwcentrum waarin zich een grote condoleancezaal, een kerkzaal, een volledig ingerichte keuken, drie huiskamers, kantoor, archief, verzorgingsruimte, koelingen, garage en een eigen kistopslag bevindt.

D.E.L. heeft drie gediplomeerde uitvaartleiders in dienst, goed opgeleid personeel, eigen rouwvervoer en kan zelf rouwkaarten en liturgieĂŤn ontwerpen en drukken.

20 â?§ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

â?§ 21

HET IS DE COMBINATIE ...

www.uitvaartvervoer.nl ERVAREN BIJZONDER SAMENWERKEN - Haatlanderdijk 27, 8263 AN Kampen Blokzijl 190IN x 136.pdf 1 17-05-18 15:12

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

feliciteert Draagt Elkanders Lasten met het 120-jarig jubileum.

22 â?§ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

www.tamek.nl

In gesprek met Dirk Roos, onderhoudsmedewerker In eerste instantie is de familie van een overlede-

het lijstje dit jaar. Momenteel zijn er weer veel

ne verantwoordelijk voor het onderhoud en de

stenen op het oude kerkhof aan de beurt, die

verzorging van een graf. Sinds de nieuwe gemeen-

Draagt Elkanders Lasten in opdracht van de

telijke begraafverordening staat het de gemeente

gereformeerde kerk onderhoudt. Daar ben ik

vrij om de gehele grafbedekking van een verwaar-

dan de meeste zomermaanden zoet mee. Ik haal

loosd graf te verwijderen, het graf te ontruimen en

de groenigheid eraf, maak de steen schoon en

opnieuw aan te bieden. Voor nabestaanden die dit

verf soms de lettertjes opnieuw op de steen. Elke

willen voorkomen of het onderhoud liever uitbe-

steensoort vergt weer een andere aanpak.”

steden, biedt Draagt Elkanders Lasten een speciale onderhoudsdienst aan.

Roos probeert zoveel mogelijk werk ter plekke op

De familie kan bij Draagt Elkanders Lasten een

de begraafplaats te doen. Bij slecht weer neemt

depositorekening openen waar ze eenmalig of

hij soms een steen mee naar zijn werkplaats

periodiek geld inlegt. Elk jaar gaat een medewer-

thuis. Alleen als het renoveren heel veel werk

ker langs alle graven die in onderhoud staan en

met zich meebrengt, belt hij de steenhouwer.

inventariseert wat er moet gebeuren. Dit lijstje

Als het deposito leeg is, neemt Draagt Elkanders

geeft Draagt Elkanders Lasten door aan Dirk

Lasten contact op met de familie en vraagt of ze

Roos.

het graf in onderhoud willen houden. Het de-

Roos (70) heeft meer dan 35 jaar als onderhoud-

posito bij Draagt Elkanders Lasten wordt alleen

smonteur bij de Gemeente Urk gewerkt. Hij

aangesproken als onderhoud ook echt nodig is.

begon in 1975 met het onderhoud van grafstenen.

Dirk Roos: ,,Je komt bij een monument en kunt

In die tijd waren op Urk twee begraafplaatsen,

de letters niet meer lezen. Als je wegloopt, ligt

het kerkhof bij het Kerkje aan de Zee en begraaf-

het monument er weer mooi bij. Dat vind ik het

plaats de Holkenkamp.

mooie aan dit werk. Het is een dankbaar karwei.

Dirk vertelt: ,,Er staan zo’n tachtig graven op

Voor mezelf, maar ook voor nabestaanden.’’

‘Het is dankbaar werk. Voor mezelf, maar ook voor nabestaanden’

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 23

‘De dood kan een leven tekenen’

Door de ogen van een uitvaartleider Het is medio december. Sinterklaas is het land weer uit, Zwarte Piet weet het nieuws nog te overheersen en de Kerstman doet intussen zijn intrede.

E

én melding vannacht; een

Als we ’s ochtends vroeg van deze fami-

binnen: het aangereden kind heeft het

man en vader is na een

lie naar het rouwcentrum rijden, horen

ongeluk niet overleefd. Aan ons de vraag

ernstige ziekte overleden.

we sirenes. We schenken er weinig

of we willen doen wat we moeten doen.

Hij heeft de leeftijd van

aandacht aan, er is nog veel te doen en

We gaan naar een mortuarium, daar

de zeer sterken behaald

de tijd dringt. De berichten over een

worden we opgewacht door een aange-

en dat is te merken aan

ongeluk, volgen echter snel. Vandaar

slagen medewerker. Op een brancard

de nabestaanden. Naast verdriet is er

die sirenes natuurlijk, schiet door onze

zien we het silhouet van een klein hoop-

ruimte voor dankbaarheid. Vol liefde

gedachten. Het blijkt te gaan om een

je mens, onbeweeglijk en stil. In stilte

en trots verhaalt de weduwe over hun

zeer ernstig ongeluk, waar een kind bij

rijden we terug naar het rouwcentrum

jaren samen, over hoe blij ze waren met

betrokken is, iemands kind.

en met trillende handen doen we wat we

de komst van hun kinderen en over hoe

Die ochtend vallen onze handen steeds

moeten doen. Uiterst geconcentreerd.

trots hij was op hun kleinkinderen. Ze

stil en zweven onze gedachten naar het

De vader en moeder komen binnen. Ze

vertelt over hoe hij gemist zal worden.

kind en naar die familie. We hopen en

zijn aangeslagen, verbijsterd en mach-

Het is een afscheid met een lach en een

bidden dat het mee mag vallen. Later op

teloos. Hun kind ligt op een verzorg-

traan.

de dag komt het verschrikkelijke bericht

tafel in een rouwcentrum. Dood. Wat

24 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Aangeslagen, verbijsterd, machteloos

kunnen we zeggen? We zwijgen. Een

klein, voor ons onbekend, meisje dat ons

zien. ‘Vanzelluf, hoe zouden we dat kun-

snik doorbreekt de hartverscheurende

zoveel stof tot nadenken heeft gegeven.

nen vergeten?’ Het is de andere helft van

stilte. Langzaam maar zeker worden

Na de begrafenis hakt de vermoeidheid

de ketting. ‘Best Friends’. Vriendschap

we meegenomen in het verhaal van het

erin als een bom.

tot over de grens van de herinnering.

Een vrolijk, spontaan, lief en zorgzaam

Een paar maanden later gaat ’s morgens

Wat is het ergste? Of wat is erger?

kind. Dansend ging ze door het leven.

de telefoon. Aangeslagen vertelt een

vragen mensen mij wel eens. Ik weet het

En nu? Nu knippen we de kaartjes van

vader dat zijn zoontje is overleden. Als

niet. Verlies is persoonlijk en verdriet

haar nieuwe kerstjurk – met glitters – en

we later op de dag de familie bezoeken,

is persoonlijk. Beide zijn te groot om te

halen we haar schoentjes – met echte

ontmoeten we ook de oudste dochter

wegen en te teer om over te oordelen.

hakken – uit de doos. Dit moet ze dragen,

van het gezin. Een dame van een jaar of

Maar, dat de dood een leven kan teke-

ze was er zo trots op.

acht, negen. Onderzoekend kijkt ze ons

nen, dat is zeker.

Die avond brengen we haar naar huis.

aan. Plotseling verandert de uitdrukking

De kerstballen, her en der verspreid

op haar gezicht: ‘Heey! Wiet je nog?’,

door het huis, staan in schril contrast

vraagt ze. Vol trots laat ze haar ketting

kleine, mooie meisje dat voor ons ligt.

Anneke Pasterkamp

met het kleine kistje in de woonkamer.

Wat eerder nog belangrijk had geleken, heeft zijn glans verloren.

Op de voorkant van de rouwbrief staat een afbeelding van De Goede Herder, haar naam staat ernaast in donkerroze letters. Aan de binnenkant is haar lievelingslied te zien: ‘Stil, mijn ziel wees stil en wees niet bang voor de onzekerheid van morgen.’

Vader, moeder, broer en zus, opa’s en oma’s, familie, de juf, vriendinnetjes en klasgenootjes; iedereen kan langskomen om afscheid te nemen. Haar beste maot komt met een ‘Best Friends’ ketting. Voor elk een helft. Voorzichtig doen we ze om.

Op de dag van de begrafenis wordt het kleine kistje de kerk ingedragen. Op de schouders van onze dragers. Een zware taak die ze uiterst geconcentreerd volbrengen. Met knikkende knieën en natte ogen. We nemen afscheid van een

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 25

ICT beheer

ICT diensten

Telecom

Security

Begraafplaats De Vormt

Wij verbinden mensen door techniek Begraafplaats Holkenkamp

Kantoor inrichting

Kantoor artikelen

Kantoor apparatuur

Westwal 9 8321 WG Urk +31 (0) 527 685 391 info@dbkc.nl

26 â?§ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Begraafplaats Kerkje aan de Zee

Het is beter naar een klaaghuis te gaan dan naar een huis te gaan waar een feestmaal gehouden wordt. Dat is immers het einde van ieder mens, en de levende moet het ter harte nemen.

- Prediker 7 : 2 Prediker houdt ons voor: als je voor de keuze komt te staan tussen een trouwdienst en een rouwdienst en je vraagt je af waar je naartoe moet gaan, ga dan naar de rouwdienst.

Voor iemand die in de kracht van zijn leven is, is het een onbegrijpelijk advies.

Waarom liever de dood gedenken dan het leven te vieren? Er zijn drie redenen.

(1) Het leven heeft twee kanten. ‘Er is een tijd om te wenen én een tijd om te lachen; een tijd om te kermen én een tijd om op te springen.’ (Pred. 3 : 4) Het is ons niet verboden om van de goede en mooie dingen in het leven te genieten. Vergeet

Ga liever naar een rouwdienst

niet dat Christus Zijn eerste wonder verrichtte op de bruiloft te Kana, en Hij veranderde water in wijn (Joh. 2 : 1-10). Maar die andere kant is er ook. Als Hij enige tijd later bij het graf van Zijn gestorven vriend staat, weent Hij (Joh. 11 : 35).

(2) In het klaaghuis kunnen we iets voor elkaar betekenen. Het is belangrijk om de mooie dingen in het leven met elkaar te vieren. Maar belangrijker is het, om een treurende vriend of dorpsgenoot een schouder te bieden om op te huilen. ‘Draagt elkanders lasten’ is een Bijbelse opdracht (Gal. 6 : 2). En de bemoediging uit de Bergrede luidt: ‘Zalig zijn die treuren; want zij zullen vertroost worden.’ (Mt. 5 : 4) (3) Het aardse leven is eindig. We moeten allemaal een keer die laatste grens over, en sterven is God ontmoeten (Hebr. 9 : 27). Het is beter om dat goed te beseffen, dan om met de wereld mee te dansen en te springen om die waarheid maar zo gauw mogelijk te vergeten. ‘Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd,’ schrijft de Prediker in hoofdstuk 11, ‘en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen!’

Maar hij voegt er wel waarschuwend aan toe: ‘Denk erom, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht.’

In dat gericht zal iedereen schuldig staan. En tóch wordt ons een Middel aangewezen om aan die welverdiende straf te ontkomen: Jezus Christus. Wie Hem lief mag krijgen, zal evengoed sterven als ieder ander. Maar voor de dood hoeft hij niet bang meer te zijn. Ten eerste omdat de gelovige weet: Christus heeft tot nu toe al Zijn en mijn vijanden verslagen – dan zal hij mijn laatste vijand ook wel aankunnen! En ten tweede, omdat de gelovige weet dat er aan de overzijde vrijspraak wacht, en daarna een eeuwig, zalig leven (Ps. 73 : 12 berijmd).

De bede van Psalm 90 : 12 luidt: ‘Leer ons alzo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart bekomen.’ Dat moeten we allemaal leren bidden. En de plaats waar dat gebed het best aangeleerd wordt, is het klaaghuis. ds. G. van Zanden Gereformeerde Kerk Urk

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 27

Kinderen en rouwverwerking

‘Betrek ze erbij en nege Die dag overleed haar moeder plotseling. Van een afstandje had ze moeder zien liggen; het was alsof ze sliep. Vader was druk in de weer en had geen tijd voor haar. De dokter kwam langs. Die kende ze wel, daar was ze pasgeleden nog met moeder geweest. Maar vandaag was het alsof hij haar niet zag staan.

Ze had zo graag even naar haar moeder toe willen lopen om te kijken wat er aan de hand was, maar ze werd weggestuurd en begreep er niets van. Thuis werd het steeds drukker. Er kwamen telkens meer mensen binnen. Ze wilde iets vragen, maar kreeg geen antwoord. Uit pure wanhoop en ellende ging ze op zoek naar een stil hoekje.

Van slapen kwam die nacht niet veel. Ze had zoveel vragen en als ze dacht dat ze het antwoord had gevonden, bracht dat tal van andere vragen met zich mee. Wat was ze verdrietig en wat miste ze haar moeder. Die zou haar wel begrepen hebben.

De dagen die volgden werden er niet beter op. Ze moest naar school, maar kon haar aandacht niet bij de les houden. Ze wilde vertellen wat er gebeurd was, maar kreeg de kans niet.

Opeens was er veel drukte in de straat. Een stoet met mensen, gekleed in het zwart, kwam langs. De kinderen in de klas keken en wezen ernaar. Zij keek ook. Ze zag mannen in zwarte pakken. Ze droegen een kist. Ze kromp ineen; die kist had ze eerder gezien.

‘Opletten kinderen!’, bulderde de stem van de meester.

Een waargebeurd verhaal, ergens in Nederland, rond 1960. Het kind van toen heeft, sinds die dag, een leven nodig gehad om te verwerken wat haar toen overkwam.

Als ouder(s) wil je het beste voor je

tevoren bijvoorbeeld dat een lichaam

gebeuren tot misschien wel het uitvoe-

kind(eren). Het liefst bescherm je ze

koud en stijf aan zal voelen en dat het

ren van een taak. Hoe dan ook, als het

tegen verdriet en pijn, maar soms is

misschien wat klam is. Door de kinderen

maar van toegevoegde waarde is voor

pijn en verdriet niet te voorkomen.

dit te vertellen, kan een schrikreactie

het kind en troost biedt.

worden voorkomen bij een spontane Voor veel mensen is de dood te groot

aanraking.

om uit te kunnen leggen. Volwassenen

Het rouwproces Het kan een kind helpen om na het

begrijpen vaak zelf niet eens wat hun

Soms willen kinderen iets doen, maar

verlies van een dierbare hem of haar iets

overkomt, dat maakt het nog moeilij-

durven ze niet alleen. Samen een

meer aandacht te geven. Niet opvallend,

ker om kinderen bij de gebeurtenis te

tekening in de kist leggen, een kaarsje

maar gewoon door te laten merken dat je

betrekken. Kinderen hebben echter een

aansteken of een bloemetje bij de foto

het snapt als hij of zij er met de aandacht

scherp waarnemingsvermogen en heb-

zetten, kan een oplossing zijn. Sommige

niet bij is. Geef het kind gelegenheid om

ben daarbij vaak een rijke, onbegrensde

kinderen hebben deze behoefte niet.

te vertellen wat er gebeurd is en wat hem

fantasie. Het is belangrijk om eerlijke

Als ouder(s) is het belangrijk om geen

of haar bezig houdt. Zorg er voor dat er

en duidelijke antwoorden te geven aan

dingen te gaan forceren, dwingen werkt

ruimte is voor verdriet en gevoelens.

kinderen, hun vragen serieus te nemen

vaak averechts.

De dood kan het gedrag van kinderen

en hun gevoelens niet te negeren. Aan

beïnvloeden en kan leiden tot het vragen

de ouder(s) de taak om de afweging te

Er zijn verschillende manieren om kin-

van aandacht in negatieve zin. Het is

maken wat wel en niet benoemd dient

deren bij een begrafenis te betrekken.

daarom van belang om te ontdekken wat

te worden.

Van zorgvuldig uitleggen wat er gaat

de vraag achter hun vraag is.

Afscheid nemen Als volwassenen het zelf eng vinden om met een overledene om te gaan, zullen ze dit (onbewust) ook overbrengen op hun kinderen. Afscheid nemen is voor kinderen dan ook belangrijk. Het helpt hen om te beseffen dat die ene persoon niet meer terugkomt. Enige voorbereiding hierop kan goed zijn. Vertel van

28 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Rouwen is intensief, ook voor kinderen.

Hun verdriet is voor jou als ouder ook jouw verdriet, en andersom.

er hun gevoelens niet’

Iets tastbaars is zeker van invloed op de rouwverwerking van een kind

laten dringen wat er gebeurd is.

Hierna volgen de rouwtaken: 1. Het onder ogen zien van de werkelijkheid, het aanvaarden van het verlies.

2. Ervaren van pijn en verlies, het doorleven van het verdriet.

3. Het aanpassen aan de werkelijkheid Iets tastbaars is zeker van invloed op de

verwerken van het verlies.

rouwverwerking van een kind, bijvoor-

De rouwverwerking begint met besef-

zonder de ander.

beeld een foto in de woonkamer, zodat

fen. Proberen aan de kinderen door te

4. Opnieuw van het leven leren houden, ‘de draad weer oppakken’.

de overledene dagelijks ‘aanwezig’ is.

Ook het maken van een herinneringsboek is een optie.

‘Luisteren, de tijd nemen, kinderen erbij

MEER WETEN OVER DIT THEMA? KIJK OOK EENS OP:

betrekken, gevoelens niet negeren, open staan voor vragen en hulp zoeken

www.memori.nl

als dat nodig is.’

www.achterderegenboog.nl ondersteuning van kinderen en jongeren die van

digitaal herinneringsboek maken

dichtbij met overlijden te maken hebben gehad

Rouwtaken

www.in-de-wolken.nl

informatie bij verliessituaties

Waar men vroeger dacht, dat wanneer

www.rouwtaak0.nl

kinderen voorbereiden op verlies

er niet over gepraat werd, het vanzelf

www.tweelingalleen.nl

lotgenotensite voor tweelingen die een broer of zus

wel overging, spreekt men nu van

verloren zijn

rouwtaken. Om op deze manier ook actief bezig te zijn met kinderen en het

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 29

Advertorial

120 jaar Draagt Elkanders Lasten Draagt Elkanders Lasten bestaat 120 jaar. Een lange tijd waarvan Van Slooten zich al een groot aantal jaren partner van Draagt Elkanders Lasten mag noemen.

wel mee worden uitgerust en de andere niet. Deze laatste volgwagen werd door een sleepkabel verbonden met de eerste. Met een aanloopje lukte het

Van Slooten, die in de regel de

om precies te zijn, als we het goed

ternauwernood om dit hoogteverschil

volgwagens verzorgt, kwam in beeld

hebben, de week na Biddag. Urk lag

te overbruggen en om samen met de

op het moment dat Urk steeds meer

bedekt onder een grote laag sneeuw.

familie de begraafplaats te bereiken.

uitdijde en de afstanden naar de

Zo’n dikke laag dat het vervoer op Urk

Gelukkig is dit achteraf een uitzondering

begraafplaatsen langer werden. In

en in het gehele land praktisch tot

gebleken en verliep de opdracht

vroegere dagen werd de gang naar

stilstand was gekomen. Er was geen

probleemloos.

de begraafplaats te voet afgelegd. De

doorkomen aan. Een overledene zou

ingebruikname van de begraafplaats

begraven worden op de begraafplaats bij

120 jaar Begrafenisvereniging Draagt

aan de Holkenkamp en later

het Kerkje aan de Zee. De rouwauto die

Elkanders Lasten. Gedurende al

begraafplaats De Vormt maakte dat men

naar Urk moest komen, was halverwege

die jaren een begrip binnen onze

toen steeds meer gebruik ging maken

Kampen-Urk al blijven steken, dus

samenleving en we vertrouwen erop nog

van rouwauto’s en volgwagens. Een

moest er gebruik gemaakt worden van

jaren deel uit te mogen maken van deze

andere wijziging in de dienstverlening

een rijdende draagbaar.

respectvolle dienstverlening.

was het moment dat het rouwcentrum in gebruik genomen werd. Was het eerst

Grootste barrière was de Slikhoogte.

gebruikelijk dat men vanaf de plaats

Onderaan bij de Oslolaan stond deze

vertrok waar de overledene opgebaard

rijdende draagbaar samen met de

was, kwam nu in de meeste gevallen

volgwagens opgesteld. De medewerkers

de familie bijeen in het rouwcentrum.

van de gemeente waren al heel vroeg

Vandaaruit vertrekt men naar de kerk

begonnen om het laatste stuk straat

en vervolgens begraafplaats.

naar de oudste begraafplaats inclusief de Slikhoogte begaanbaar te maken.

Op de vraag of er een moment te

Voor de dragers die de kist begeleiden,

noemen is dat in het geheugen

was het een hele opgave om fatsoenlijk

achtergebleven is, omdat het een

boven te komen, waarna de volgwagens

bijzondere gebeurtenis was, hoeven we

aan de beurt waren. In die dagen

niet lang na te denken. Onze gedachten

waren er beperkt sneeuwkettingen

gaan terug naar het jaar 1979. Februari

beschikbaar. De ene volgwagen kon hier

30 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Van Slooten Personenvervoer • Al jaren gespecialiseerd ook in rouwvervoer • Met respect zorgen onze chauffeurs voor vlekkeloos vervoer.

• U hebt een keuze uit diverse volgauto’s in verschillende kleuren en uitvoering

Industrierondweg 27, 8321 EC Urk Telefoon: 088-1616161. Fax: 0527-685020 info@van-slooten.nl • www.van-slooten.nl

Jan ten Napel en Wim Verbaan:

‘Als drager mag je niet lopen stuntelen’ Jan ten Napel (69) en Wim Verbaan (46) zijn twee van de acht dragers van Draagt Elkanders Lasten.

Ten Napel is een oude rot in het vak, terwijl Verbaan net komt kijken. Toch is op de ‘werkvloer’ dit verschil in ervaringsjaren niet te zien. ,,We zijn een goed op elkaar ingespeeld team. Zonder woorden weten we wat de ander wil of gaat doen. Moet ook, want als drager mag je niet lopen stuntelen.’’

J

an ten Napel kwam in de tijd

heeft te maken met ervaring en oplei-

van Hendrik Kramer - in 1979

ding. Omdat we bij Draagt Elkanders

om precies te zijn - voor het

Lasten respect zo belangrijk vinden,

eerst in aanraking met werk-

willen we dat alles goed verloopt. We

zaamheden voor Draagt Elkan-

hebben cursussen gevolgd om dit werk

ders Lasten. De uitvaartleider

goed uit te kunnen voeren. In de pas

vroeg hem of hij namens de gemeente

lopen, schouderen - dat kun je niet

wilde helpen bij begrafenissen. Ten Na-

zomaar. Geef je je werk uit handen,

pel moest er voor zorgen dat alles klaar

dan weet je niet zeker hoe het zal gaan.

stond en bij begraven hielp hij mee de

Maar de wensen van de familie hebben

kist te laten zakken. Ook was hij de man

natuurlijk altijd voorrang op wat wij wil-

die per fiets er voor zorgde de rijdende

len. Daarom is besloten dat als de fami-

baar voor de kist in de betreffende kerk

lie zelf de kist wil dragen, twee dragers

klaar stond. Sinds Draagt Elkanders

van Draagt Elkanders Lasten daarbij

Lasten geprofessionaliseerd is en alles in

aanwezig zijn om te helpen. De ervaring

eigen beheer heeft, is dat niet meer aan

leert dat dit ook echt moet. We maakten

de orde. ,,Het werk had vanaf het begin

het een keer mee dat zes familiedragers

de liefde van mijn hart’’, zegt Ten Napel.

van de zenuwen begonnen te giechelen.

,,En nu, na al die jaren, is dat nog niet

En die keer dat vier jongens per ongeluk

veranderd.’’

meteen na de kerkdienst naar het kerk-

Voor Wim Verbaan was de begrafenis

hof snelden. Ze vergaten dat ze de kist

van zijn schoonvader aanleiding om te

ook nog de kerk moesten uitdragen.’’

solliciteren bij Draagt Elkanders Lasten.

Hij droeg samen met anderen de kist en

Brede paden

dat gaf hem een ‘bijzonder goed gevoel’.

Als drager van Draagt Elkanders Lasten

,,Maar ook als chauffeur op de huisart-

maak je niet alleen alle soorten fami-

senpost in Emmeloord kwam ik veel in

lies mee, je komt ook in alle kerken.

aanraking met sterfgevallen. Dan zie je

‘Draag-technisch’ gezien is De Schuil-

hoe belangrijk goede zorg is en hoeveel

plaats ideaal, waar het ene pad gebruikt

de familie daaraan heeft.’’ Zijn vrijwil-

wordt om de kist naar binnen te rijden

ligerswerk bij de First Responder ruilde

en het andere voor het uitrijden. ,,Maar

hij in 2017 in voor het werk als drager bij Draagt Elkanders Lasten.

ook de kerken met brede paden zijn jaren is dat steeds vaker familie zelf de

makkelijker. De kleine kerkjes in het

kist wil dragen. Ten Napel en Verbaan

Oude Dorp zijn wat dat betreft moeilij-

Familie

hebben begrip voor deze wens, maar:

ker. Vooral daar komt het aan op een

De grootste verandering in de afgelopen

,,Toch doen we dat het liefst zelf en dat

goede samenwerking van alle dragers.’’

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 31

Organisatie Draagt Elkanders Lasten

De structuur van Draagt Draagt Elkanders Lasten heeft vanaf haar ontstaan in 1898

De bevoegdheden van de vereniging zijn op de volgende ma-

altijd een bestuur gehad dat door visie en maatschappelijke

nier vastgelegd. Het hoogste orgaan van de vereniging is de

verbondenheid heeft gezorgd dat de vereniging groeide.

algemene ledenvergadering. Deze heeft zijn bevoegdheden

Verder stond altijd centraal dat de kwaliteit en de waardig-

gedelegeerd aan het algemeen bestuur, welke op haar beurt

heid van een uitvaart optimaal moest zijn en dat de leden de

enkele taken heeft gedelegeerd aan het dagelijks bestuur. Het

mogelijkheid moesten hebben om tegen een zo laag mogelijke

bestuur in haar geheel is beslissingsbevoegd, terwijl het da-

contributie een pakketwaarde te kunnen kiezen welke de

gelijks bestuur een meer uitvoerende taak heeft. De manager

kosten van een uitvaart zo volledig mogelijk dekt.

legt verantwoording af aan het bestuur.

Draagt Elkanders Lasten is organisatorisch als volgt opge-

Het Algemeen Bestuur bestaat uit de volgende personen:

bouwd:

Juriean Brands (voorzitter)

• De vereniging: Draagt Elkanders Lasten UA

Piet Buter (secretaris)

• De BV:

Draagt Elkanders Lasten BV

Hessel van Urk (penningmeester)

• De stichting:

stichting derdengelden Draagt Elkanders

Bram Brouwer

Lasten

Ben Visser

De algemene ledenvergadering (ALV) is het hoogste orgaan

De voorzitter, secretaris en de penningmeester vormen het

van de vereniging. De ALV kiest uit hun leden een Algemeen

DB en vormen tevens het bestuur van de stichting derden-

Bestuur (AB). Het AB heeft de leiding over de vereniging. Het

gelden.

AB kiest uit hun leden een Dagelijks Bestuur (DB). Het DB heeft de leiding over Draagt Elkanders Lasten BV en stichting

De volgende personeelsleden zijn in dienst bij Draagt Elkan-

derdengelden Draagt Elkanders Lasten.

ders Lasten BV:

De vereniging Draagt Elkanders Lasten UA onderhoudt de

Coby Korf

int.verz./gastvrouw

ledenadministratie en beheert de gelden van de vereniging.

Elly Schenk

gastvrouw

In de B.V. worden alle werkzaamheden met betrekking tot het

Jannie Romkes

gastvrouw

begraven verricht. Ook alle personeelsleden zijn onder de B.V.

Dirk Korf

uitvaartassistent

gebracht. De B.V. is een 100% dochteronderneming van de

Anja Bakker

uitvaartassistent

vereniging. Stichting derdengelden Draagt Elkanders Lasten is

Douwe Cretier

uitvaartassistent

er voor gemoedsbezwaarden en mensen die vanwege leeftijd

Jan ten Napel

drager

en/of gezondheid geen lid kunnen worden van de vereniging.

Albert Hoekman

drager

Deze mensen storten geld in een depot dat door de stichting

Pieter Hoekman

drager

wordt beheerd.

Luut v.d. Berg

drager

Nieuw bestuurslid

Mijn naam in Bram Brouwer. Ik ben getrouwd

Ik werk ongeveer twintig jaar in de verzekerings-

met Gerdie Brouwer-Visser (van Progress) en

branche waarvan de laatste 2½ jaar als pensi-

we hebben vijf kinderen, vier meiden en een

oenadviseur bij Schol Verzekeringen. Redenen

jongetje. We zijn actief lid van de Gereformeer-

waarom ik in het bestuur zit zijn de rijke histo-

de Kerk op Urk waar ik twee keer ambtsdrager

rie van de vereniging. Het is een typisch Urker

ben geweest. Ook was ik regelaar van rouw- en

organisatie die komende jaren voor uitdagende

trouwdiensten. Ik heb jarenlang basketbal ge-

keuzes komt te staan. Ik hoop dan dat ik met

speeld tot ik last kreeg van mijn knie. Nu doe ik

mijn kennis en expertise bij kan dragen aan de

nog een beetje aan fitness. Daarnaast ben ik gek

continuïteit van de vereniging met behoud van

op reizen.

haar eigen karakter.

32 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Elkanders Lasten

Jan v.d. Berg

drager

Het personeel van Draagt Elkanders Lasten met van links

Wim Verbaan

drager

naar rechts: Jan v.d. Berg, Wim Verbaan, Jan ten Napel,

Hessel Hakvoort

drager

Hessel Hakvoort, Luut v.d. Berg, Pieter Hoekman, Albert

Jelle van Urk

eerste uitvaartleider

Hoekman, Dirk Korf, Anja Bakker, Coby Korf, Jannie

Anneke Pasterkamp

adm.medew./uitvaartleidster

Romkes, Elly Schenk, Anneke Pasterkamp, Douwe Cretier,

Leen van Loosen

manager/uitvaartleider

Jelle van Urk en Leen van Loosen.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

â?§ 33

KETELDIEP 23, 8322 MH URK TEL. 06-47764698 | 06-12315107 WWW.EXCELLENTBOUWWERKEN.NL

VOOR EEN PERFECT ZITTEND PAK IS ER MAAR 1 ADRES!

klifweg 3, 8321 eh urk. tel. 0527-681304

34 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Het sterven behoorde niet bij schepping. God zag al wat Hij gemaakt had en Hij zei zes keer het was zeer goed. Bij zeer goed, hoorde de dood niet, alleen het leven.

God de HEERE is de Schepper van het leven. Wij zijn er de oorzaak van dat er rouw en verdriet is en komt. David zegt in Psalm 106: “Wij zijn van ’t heilspoor afgegaan”. Daarom zijn er ook elke week sterfgevallen en begrafenissen. Dan mogen en moeten we het ook nu zeggen, bereid uw huis, want na de dood is er geen bezinning meer. Zie uw kostelijke ziel geborgen te weten in het allesreinigende bloed van Jezus Christus. Hij alleen is een verberging tegen de vloed; ja Hij heeft de sleutels van de hel en de dood.

We zeggen wel eens als iemand begraven moet worden, de laatste eer bewijzen.

Abraham heeft op een gepaste wijze Sara begraven. Hij kocht een graf en heeft zijn geliefde vrouw met ere begraven. Zo is het eeuwen gegaan. Er zijn allerlei variaties in de vele culturen waar te nemen, en ook de manier zo als het op onze plaats gebeurt, past bij onze christelijke levensstijl. D.E.L. Urk, is 120 jaar geleden opgericht,

Sterven hoorde niet bij de schepping

en in de jaren die achter ons liggen is er veel veranderd wat betreft de uitvaart. In de tijd van onze grootouders, was het de gewoonte om de overledene vanuit huis te begraven. Dan sprak een predikant of een ouderling enkele woorden vanuit een gedeelte van Gods Woord, en ging de stoet grafwaarts naar de begraafplaats bij het Kerkje aan de zee. Urk was toen nog een eiland en het bewoonbaar gedeelte was klein. Maar de majesteit van de dood kwam ieder gewaar, want de doodaanzegger ging Urk rond en verkondigde dat er iemand overleden was. In de rouwhuizen werd de werkelijkheid gevoeld van het verscheiden. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw, is er een rouwcentrum gekomen, waar bij gebrek aan ruimte in huis, het condoleren daar kon geschieden.

De rouwdiensten worden nu niet meer aan huis gehouden, maar meestentijds in de kerk. De condoleance aan huis is daardoor grotendeels vervallen. Aan de ene kant wat de familie betreft, is er veel meer tijd om met elkaar het verdriet te delen, maar aan de andere kant is er, wat het intieme betreft toch iets verloren gegaan. Salomo zegt in Prediker 7 : 2: “Het is beter te gaan in het klaaghuis, dan te gaan in het huis des maaltijds; want in hetzelve is het einde aller mensen, en de levende legt het in zijn hart”. Dat we deze woorden van Salomo op ons in mogen werken, want daar wordt geleerd dat we geen blijvende stad hebben. De HEERE die de sleutels van de dood, graf en hel heeft, leert het ons ter harte te nemen.

Het condoleren is laagdrempeliger geworden, maar aan de andere kant hoeft iemand zich niet te schromen wat het condoleren betreft. Het werk wat D.E.L. mag verrichten in onze samenleving, is ook in onze beleving een waardige manier om afscheid te nemen van onze dierbaren. We hebben altijd met waardering tegen het werk van D.E.L. aangekeken en voelden de warmte en de gevoeligheid bij de uitvaart en alles wat daar bij komt kijken. Wij hebben verschillende uitvaartleiders meegemaakt, waar we nog met weemoed aan terugdenken. Wij wensen, en we denken dat er ook zo op Urk over gedacht wordt: ga door op deze wijze van waardig handelen.

C. de Vries Geref. Gemeente in Nederland

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 35

Begrafenis geregeld/ontregeld ‘En dan voor iedereen na de begrafenis een hartig hapje!’

in de top 3 van Nederland zat. Niet veel

Dat waren de laatste woorden die ik uitsprak bij mijn

later kreeg ik het officieel te horen: Er is

begrafeniswens.

Dankjewel zei ik en het proces kon

H

een lever voor je Luuk. beginnen. Het was wel extra riskant,

et zou niet lang meer duren. Ik

alle gevolgen van dien.

omdat ik ondertussen trombose had

stond al 2,5 jaar op de wachtlijst

Toen ik een bepaalde nacht in het UMCG

opgelopen.

voor een donorlever. Een aantal

de arts vroeg om de medicatie te stop-

malen in coma en diverse ziekenhuisop-

pen, was ik er helemaal klaar voor. Ik

Op mijn koptelefoon luisterde ik naar

names vielen niet mee. Toch had ik tel-

had er vrede mee om heen te gaan. Die

een Engelse Hymne, dat gaf enorm veel

kens weer de moed om met de medicatie

nacht heeft het medisch team me recht-

rust. Fetske en onze dochters waren

door te gaan, maar het werd allemaal

op in bed gezet. Ze zeiden dat ze me nog

gebeld en waren op weg naar Gronin-

wel zwaarder.

wel een paar weken konden laten over-

gen. Ik werd gereed gemaakt voor de

De pijn was altijd aanwezig en de

leven. En heel vreemd, die nacht heb ik

operatie. Bij de operatiekamer kwam

vermoeidheid sloeg toe. Niet als ik bezig

goed geslapen.

mijn arts met een bezorgde blik boven

was met mijn werk, maar wel als ik

mij. Ik zag het in zijn ogen: Het ging niet

even stil zat na het werk, of bijvoorbeeld

Ik kreeg weer wat moed en scharrelde

door!

zondags in de kerk. Dan werd het wel-

dat hele jaar nog door tot ik weer in

eens zwart voor mijn ogen. Achteraf wel

coma opgenomen werd, nu was het echt

Er zat, bij nader inzien, een klein vlekje

logisch; want dan kwam mijn lever tot

menens... Er moest een donor komen,

op de nieuwe lever. Een risico dat ze

rust en gingen de functies snel achteruit.

want ik zou doodgaan. Na een hele

niet aan wilden gaan. In mijn onnozel-

Zolang ik bezig was, pompte er meer

moeilijke weg kwam er uitkomst op

heid zei ik: ‘Doe het gewoon maar, ik

bloed door het lichaam. Wanneer ik

kerstavond. Ik was redelijk

vind het niet erg als

rustte en stil zat, kwamen de schadelijke

bij kennis toen ik hoorde van

het misgaat..’

afvalstoffen in het bloed terecht, met

de verpleegkundige dat ik

Maar dat ging niet op

36 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

voor de medische staf. Die kerstnacht

vuurwerk die nacht nog heb gezien van-

Sindsdien, bij het wakker worden ’s

mocht ik met nog meer medicatie naar

uit mijn kamer, dat zou wel zo zijn. De

morgens, denk ik vaak aan dat moment

huis. Het ging redelijk goed, maar ik wist

eerste paar nachten in het nieuwe jaar

na de narcose. Het gedragen weten door

dat er geen tijd genoeg meer was. Een

heb ik ook vaak gedacht: ‘God, waarom

Gods handen en Zijn nabijheid voelen is

tweede aanbod van een nieuwe lever

moet dit zo gebeuren?’

iets wat je veel kracht geeft. En toch ook

zou toch zeker weer een half tot een jaar

5 januari 2010: ’s Morgens vroeg kwam

waar je wel eens naar terugverlangt.

duren. Die tijd had ik niet, het moest

de arts bij me met verheugend nieuws.

Dankbaarheid! Dat is het motto van ons

binnen een paar weken gebeuren.

Er is weer een match, een nieuwe lever

gezinsleven.

is in aantocht van een jong verkeers-

In mijn binnenste was ik er klaar voor.

slachtoffer. Ik weet nog heel goed dat ik

De begrafenis is ontregeld (zeg ik vaak).

Ik dacht telkens ‘wat is dat nou.. 10 jaar

niet in een juichstemming was. Iemand,

Het belangrijkste is dat je met de grote

langer leven, dat is toch ook zo voorbij’.

een jong iemand, is voor mij gestorven.

Geneesheer je leven op orde hebt. Al het

En dat is ook zo. Het waren voor mij wel

Dat uur heb ik nagedacht over Jezus, die

andere is toch bijzaak.

‘heilige momenten’. Door Gods Handen

de grootste donor allertijden is geweest,

gedragen worden, is een ervaring die je

Hij is gestorven aan het kruis om ons

Ik raad het iedereen aan om over dit

niet kunt beschrijven. Mijn begrafenis

Het Leven te geven. Ook nu volgde weer

eindige leven na te denken. Bij Draagt

die ik toen regelde, hoefde dan ook niet

grote spanning, maar deze keer met het

Elkanders Lasten kun je je wensen ken-

droevig te zijn, maar ik wist ook dat

gevoel: Als het mis zou gaan, dan had ik

baar maken, desnoods in een gesloten

dat een beetje egoïstisch was voor mijn

daar vrede mee.

envelop. Eigenlijk zou ik het zelf ook

vrouw Fetske en onze dochters. Die wil-

weer eens moeten herzien. Het leven

den natuurlijk niet dat ik dood zou gaan.

Na een langdurige operatie zat de nieuwe

gaat gewoon door en er veranderen

Zelf dacht ik: geen pijn meer, altijd rust

lever in mijn lichaam. Ik ontwaakte een

dingen en mensen, zoals vertrekkende

in een heerlijk hemels oord met prachti-

dag later op de intensive care en vouwde

dominees. Maar.. dat hartige hapje, mag

ge kleuren en fantastisch licht.

mijn handen en vroeg fluisterend aan het

van mij blijven hoor!

medisch team. Hij zit erin hè.

Er is uiteindelijk een mooier zaliger

Op oudejaarsdag, dankdag, lag ik weer

leven dat ons allemaal wacht als we ons

in coma. Weer naar het ziekenhuis

Het was een donkere onzekere periode

toevertrouwen aan de Grote Donor van

UMCG. Weer aan het infuus en alle

van ongeveer acht jaar ziekenhuis in en

alle mensen: Jezus Christus.

toeters en bellen. Ik kan me er weinig

uit. Nu was het weer licht geworden en

van herinneren. Fetske zei dat ik het

zijn we alweer acht jaar verder.

Luuk Schudde

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 37

1

De wettelijke verdeling aanpassen Stel, u komt te overlijden terwijl u bent getrouwd en kinderen hebt. Zonder testament krijgt uw echtgenoot dan al uw bezittingen en schulden. Uw echtgenoot moet aan uw kinderen later een bedrag betalen, maar uw kinderen krijgen nog niets direct in handen. Dit heet ‘wettelijke verdeling’.

Door een testament te maken kunt u de wettelijke verdeling naar uw eigen situatie aanpassen. U kunt bijvoorbeeld regelen welk deel naar uw kinderen gaat en wanneer zij dat kunnen opeisen.

2

Erfbelasting uitstellen of besparen

Met een slim testament kunt u uw erfgenamen erfbelasting besparen of het betalen van erfbelasting uitstellen.

Wij kunnen u hierover adviseren.

3

Uitsluitingsclausule

Met een uitsluitingsclausule voorkomt u dat uw erfgenamen uw erfenis moeten delen met hun ex- partner(s).

38 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

4

7

Met het opnemen van een legaat aan kleinkinderen kunt u bijna altijd besparing van erfbelasting bereiken.

Grootouders kunnen namelijk hun kleinkinderen een bedrag belastingvrij nalaten.

Omdat het erfrecht in 2003 ingrijpend is gewijzigd en ook de wet die de erfbelasting regelt in 2010 is gewijzigd, zien we dat oudere testamenten anders kunnen uit pakken dan bij het maken van het testament was bedoeld. Om verwarring over en ongewenste effecten van het testament te voorkomen, kan in veel gevallen het testament beter worden vernieuwd.

Voordeel voor kleinkinderen

5

Executeur aanstellen

Een executeur regelt de administratieve afwikkeling van uw erfenis, zoals het opzeggen van abonnementen, het doen van belastingaangifte en het betalen van rekeningen. Dit is vooral praktisch als er meerdere erfgenamen zijn.

6

Andere erfgenamen aanwijzen

Als iemand die geen echtgenoot en kinderen heeft overlijdt, dan regelt de wet dat zijn/haar ouders, broers en zussen erven. Door een testament te maken kunt u ervoor kiezen deze persoon niet te laten erven. Ook als u bijvoorbeeld geld aan een goed doel wilt nalaten, moet hiervoor een testament worden gemaakt.

Testament verouderd

8

Clausule voor eigen bijdrage zorg

In uw testament kunt u de clausule opnemen die ervoor zorgt dat kinderen hun erfdeel krijgen als de achtergebleven ouder wordt opgenomen in een zorginstelling. Hiermee voorkomt u dat de achtergebleven ouder de erfenis van de kinderen moet ‘opeten’.

9

Bedrijfsopvolger aanwijzen

Na uw overlijden komt uw bedrijf in handen van uw erfgenamen.

Maar hebben zij wel verstand van ondernemen? Door in uw testament een bedrijfsopvolger aan te wijzen kunt u problemen voorkomen. Daarnaast kunt u belastingvoordelen meegeven aan uw bedrijfsopvolger.

De begrafenis van Jan Baarssen

Samen zoeken, samen rouwen Gerrit Baarssen en zijn zus Annette brachten in april 2016 samen met hun familie bijna een week door in één van de huiskamers van Draagt Elkanders Lasten.

Hun jongere broer Jan van zeventien jaar lag er opgebaard. Hij was verdronken in de Urkervaart en na drie dagen van leven tussen hoop en heel veel vrees, teruggevonden. ,,De huiskamer werkte in die periode van rouw als een magneet voor ons. We werden er bij wijze van spreken iedere ochtend naartoe getrokken.

Dáár wilden we zijn, dicht bij Jan, en als familie.’’

J

an is de één na jongste

de puberteit stormachtig door-

van de veertien kinde-

komen. Maar dóór zijn puberale

ren van Sijmen en Joke

streken blijven ze toch die rustige

Baarssen-Avé. Hij is een

jongen met dat liever karakter

rustige en lieve jongen,

zien. Net zoals dat bij de twee

die zichzelf nooit op de

andere Musketiers is gegaan, zal

voorgrond zal plaatsen. Richt ook

ook hij over een paar jaar weer

de schijnwerpers maar niet op

terugkeren naar wie hij echt is.

hem, want dan is hij gevlogen.

Die hoop is er binnen het gezin.

Zijn eigen verjaardag slaat hij daarom liever over.

Zus Annette is belangrijk voor

In zijn vrije tijd sleutelt hij graag

Jan. Hij komt graag bij haar en

aan brommertjes en is hij veel

zijn zwager Fokke, en als hij het

bezig met benzine-raceauto’s.

met zijn vrienden over hen heeft,

Tijdens deze races komt zijn win-

noemt hij ze FéA – afkorting voor

naarsmentaliteit bovendrijven,

Fokke en Annette. Zijn zus is ook

want Jan verliest niet graag. Nee,

degene binnen de familie die alles

ook niet als het om een spelletje

tegen hem mag zeggen en Jan kan

Mens-Erger-Je-Niet of pingpong

op zijn beurt wel een potje bij

gaat. Een echte Baarssen...

haar breken. Door zijn lieve ka-

Binnen de familie is Jan één van

rakter heeft Annette moeite boos

de drie musketiers, zoals vader

op hem te worden. Op de avond

Sijmen zijn kinderen noemt, die

van vrijdag 8 april komt hij nog

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 39

even bij hen langs. Het is de laatste

Zijn vader belt hem om kwart voor

zoektocht gaande. Politie zet een

keer dat ze elkaar zien. Jan vertrekt

elf, maar krijgt de voicemail. Een

gebied af bij de Urkervaart met

naar het nieuwe industrieterrein,

half uur later probeert hij het nog

rood-witte linten en brandweer en

naar zijn vrienden. De groep is

een keer en doet de mobiele telefoon

Dregteam SOAD zoeken daar op het

hecht en de vrienden zijn trouw aan

niets meer. Sijmen gaat zoeken, en

water. Een politiehelikopter wordt

elkaar. Samen brengen ze hun tijd

kan hem nergens vinden. Het is niet

ingezet. De familie kijkt toe, maar

door op een bootje in de Urkervaart.

ongewoon voor Jan om weleens

het liefst staan ze zélf op de schepen

Zo rond half elf zegt Jan tegen zijn

wat te laat te komen, maar als hij

die zoeken naar Jan. De volgende

vrienden nog even naar FéA te gaan

er in de vroege ochtend nog niet

dag, op zondag, komt ook de Urker

en vertrekt.

is, zoekt Sijmen opnieuw en vindt

bevolking in actie. Er wordt een

hij de portemonnee en jas van zijn

zoektocht op poten gezet, waaraan

zoon in het bootje in de Urkervaart

op grote schaal wordt mee gedaan.

– de plek waar hij de avond ervoor met vrienden zat. Sijmen schakelt

,,Heel Urk leefde mee’’, vertelt Annette

meteen de politie in en via de social

(26). ,,Voor ons als familie was dat zo

media verspreidt het nieuws zich dat

bijzonder om mee te maken. Eigenlijk

de 17-jarige Jan Baarssen spoorloos

weten we nog steeds niet de juiste

is. De familie bevindt zich vanaf dat

woorden die weergeven wat dat

moment in een rollercoaster van

meeleven in die hoedanigheid met ons

emoties, waarin ze ondersteboven

heeft gedaan.’’

lijkt te hangen.

Ondanks de inzet van velen, wordt

Annette en Gerrit.

,,Nooit meer vergeet je waar je was

Jan niet gevonden. Er is weer een

en wat je deed toen je hoorde dat

dag voorbij en in ledigheid af-

Jan als vermist was opgegeven bij de

wachten is voor de acht broers erg

politie’’, vertelt Gerrit (38), de oudste

moeilijk. Tromp maakt plannen om

uit het gezin. ,,Je schrikt, maar ergens

zelf de Urkervaart nog een keer af

hoop je eerst nog dat hij weer snel te-

te zoeken, maar als Pieter dan aan

rug is. Toen dat niet gebeurde, kwam

het eind van de maandagmiddag

de vrees voor het ergste. Je bad of hij

een schoen van Jan in het riet vindt,

terug mocht komen, maar voelde dat

komen politie en het dregteam

dat gebed stokte, niet verder kwam.’’

opnieuw in actie op het water. De broers Baarssen staan aan de wal. Ze

40 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Er doen die eerste dag wilde verha-

zien veel Urkers aan de andere kant

len de ronde, over dat hij bij iemand

van de Urkervaart toekijken. Som-

gezien zou zijn. Later blijkt dit niet

migen brengen hen iets te eten. De

te kloppen. Ondertussen is ook een

fotograaf met de grote lens voor zijn

Maar het allerbelangrijkst is het zeker weten dat er altijd Eén is bij wie je met je verdriet terecht kan.

camera zien ze ook. De vermissing

Als familie konden we hem zo nog een

tentie in Het Urkerland hebben ze

van Jan is al een paar dagen in het

paar dagen bij ons houden en echt

gekozen voor een tekst uit de bijbel

landelijke nieuws en de volgende och-

afscheid nemen. Adriana en ik waren

- Amos 3 vers 8: ‘De leeuw heeft

tend kunnen ze melden: het lichaam

blij dat we hem mochten verzorgen.

gebruld, wie zal niet vrezen? De

van de vermiste jongen uit Urk is

Het was het laatste wat we als zussen

Heere HEERE heeft gesproken, wie

gevonden. De vrijwilligers van SOAD

voor hem konden doen.’’

zou niet profeteren?’ Het is ook de

hebben hem ’s nachts tegen half twee weten te lokaliseren.

tekst waaruit dominee Klok bij het In de huiskamer van Draagt Elkan-

graf spreekt. Tijdens de rouwdienst

ders Lasten rouwt de familie Baars-

wijst hij op de kortstondigheid van

,,‘We hebben hem gevonden’, zei

sen met elkaar. Ze delen herinnerin-

het leven, zoals ook het sterven

Pieter Keuter van het dregteam. Een

gen en ervaren deze dagen de hechte

van Jan heeft laten zien. ‘Zijt ook

heel droevig bericht, maar het maakte

familieband. Uitvaartleider Jelle van

gij bereid?’ is de vraag aan hen die

ook een einde aan die onzekerheid

Urk is op de achtergrond aanwezig

achterblijven.

waarin wij als familie verkeerden.

en helpt waar nodig.

Met groot respect brachten ze

,,Met acht broers en zwager Fokke

Jan naar binnen, in de hal van KD

,,Het klinkt misschien een beetje raar,

brachten we Jan zelf de kerk binnen

Workboats. De fotograaf met de grote

omdat de omstandigheden altijd zo

en later op het kerkhof tilden we

lens kreeg zo nooit de kans om een

verdrietig zijn, maar we zagen als fa-

ook zelf zijn kist boven het graf. Het

foto van onze Jan te maken. We zijn

milie hoeveel liefde Van Urk voor zijn

is het allerlaatste wat we voor hem

de mensen van SOAD nog dankbaar

werk heeft. Hij gaf ons alle ruimte om

konden doen. In de verwerking van

dat ze het op deze wijze aangepakt

zelf dingen te ondernemen en vond

zijn sterven geven zulke herinnerin-

hebben.’’

het fijn als we met vragen kwamen.

gen troost, al is dat niet het enige. De

Alles ging zo respectvol, niet alleen

vrienden van Jan zijn ook belangrijk.

Diezelfde nacht is de bedroefde

naar Jan, maar ook naar ons als

Op zijn verjaardag brengen ze onze

familie bij Draagt Elkanders Lasten.

familie. Wij zullen nooit vergeten hoe

moeder nog steeds een grote bos

Sijmen en Joke krijgen samen met

wij daar behandeld zijn en hoe raar

bloemen. Ze laten daarmee zien dat ze

hun kinderen en kleinkinderen één

het misschien is, aan die huiskamer

Jan niet vergeten en dat doet ons echt

van de drie huiskamers toegewezen.

bewaren wij naast verdrietige ook

goed. Maar het allerbelangrijkst is het

De komende dagen brengen ze hier

mooie herinneringen. Dáár, toen het

zeker weten dat er altijd Eén is bij wie

samen door, om afscheid te nemen

er echt op aankwam, ervoeren wij hoe

je met je verdriet terecht kan. Zoals

van hun zoon en broer.

het is om familie te zijn.’’

onze vader en moeder het zeggen,

,,Aan Jan was niet te zien dat hij drie

Op de avond van condoleren, in het

verkeerd gedaan’. Maar we hopen ook

dagen in het water had gelegen. Hij

zaaltje van de Jachin Boazkerk, staan

dat deze roepstem die tot ons is ge-

was nog zo mooi en gaaf. Bij D.E.L.

de vrienden van Jan als wachters

komen gezegend wordt aan ons aller

hebben ze echt hun best voor hem

bij zijn kist. Ze zijn allemaal netjes

hart tot waarachtige bekering.’’

gedaan. We vonden dat respectvol.

gekleed in pak. In hun rouwadver-

zo is het: ‘De HEERE heeft het niet

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 41

Oog voor detail Schoonheid in pure eenvoud

EN TOT TE AA AK LP

EM

G

!

IJ

GE

KET?

LET OP

W

Uw zaken goed geregeld!

UN E

GWONIN P VERKOO vanaf , 2000

VEN

K O RT

IN

Hét makelaars- en assurantiekantoor.

Een begrip op Urk. Ons aanbod:

EEKHYPOTHAAG R V N A A , 1750

✔ Hypotheken ✔ Makelaardij ✔ Zakelijke en particuliere verzekeringen

LEZEN KAN TROOSTEN

✔ Zorgloket ✔ Regiobank

al meer dan 50 jaar een begrip Wijk 4 nr. 22 | Holkenkamp 100, Urk Tel. 0527-681396 | info@hoekstra-urk.nl

42 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

www.hoekstra-urk.nl

Coby Korf, Jannie Romkes-Bakker en Elly Schenk-Roth

De dames van Draagt Elkanders Lasten Coby Korf, Jannie Romkes-Bakker en Elly Schenk-Roth vormen het team van koffiedames bij Draagt Elkanders Lasten. Zij zorgen voor de bediening tijdens een condoleance en na de begrafenis. ,,Er is veel mogelijk, van een kopje koffie met een plakje cake tot een buffet. Maar hoe families het ook inrichten, voor ons geldt altijd hetzelfde motto: onze bediening moet goed zijn.’’

H

et team van koffieda-

moment is dat natuurlijk belangrijker

echt van alleen een kopje koffie tot een

mes is oproepbaar.

dan een kopje koffie.’’

buffet. Soep, broodjes, slaatjes, luxe beleg-

De dames weten dat

Heel anders is het als kinderen overlij-

de broodjes; het is allemaal aan de familie.

ze altijd klaar moeten

den, of jonge mensen door een onge-

Op Urk maken we het vrijwel nooit mee

staan. ,,Het is vaak

val of een ziekte. ,,De stilte die er dan

dat er alleen een kopje koffie geschonken

hollen of stilstaan”,

is, voel je als koffiedame ook. In die

wordt. Er is altijd wel iets bij.’’

zeggen Coby (58), Jannie (49) en Elly (64).

omstandigheden is het belangrijk om

Na een begrafenis krijgen de koffiedames

,,Het bijzondere is dat, ondanks dat we

eigen emoties uit te schakelen. Je leert

regelmatig een ‘dankjewel’ te horen van

nooit weten waar we aan toe zijn, het

dat door de jaren heen, maar ook wij

de familie. Er is tevredenheid over het

aantal begrafenissen per jaar redelijk

moeten weleens slikken. Ik vergeet nooit

verloop van de condoleance. ,,We hebben

stabiel is, zo rond de 100”, legt Coby uit.

meer hoe een jonge man vlak voor de

een dienend beroep en dat is dan wat je

Zij kwam 32 jaar geleden in dienst van

begrafenis van zijn vrouw huilend in de

graag wilt en wat telt, dat mensen tevre-

Draagt Elkanders Lasten en is naast kof-

armen van zijn vader viel. Twee kleine

den zijn. Bijzonder was het toen we van

fiedame ook schoonmaker. ,,We hechten

kinderen stonden erbij. Dat beeld blijft

een familie een persoonlijk briefje kregen.

veel waarde aan een goed verloop van

je altijd bij.’’

Hun vader had vóór zijn overlijden opge-

de condoleance. Een vriendelijke en cor-

schreven dat de dames van de D.E.L. ook

recte bediening is daarbij belangrijk. Als

Mogelijkheden

het zich voordoet, leggen we ook even

Hoe een condoleance wordt ingericht, is

snel een hand op iemands schouder,

aan de familie. Wat betreft de catering

Coby Korf, Jannie Romkes-Bakker en

als troost. Of je knikt even. Maar onze

zijn er veel mogelijkheden. ,,Het gaat

Elly Schenk-Roth.

bedankt moesten worden...’’

voornaamste taak is het goed bedienen van mensen.’’

Stil Iedere begrafenis is weer anders, is de ervaring van de koffiedames. Bij onverwachte sterfgevallen is het stil en de sfeer bedrukt. Bij anderen kan het juist gezellig worden. ,,Vaak zie je dat bij mensen van buiten Urk die elkaar na lange tijd weer spreken. Zo was er eens een familie, bij wie de fotoboeken op tafel kwamen. Wij stonden al klaar met de koffie- en theekannen, maar zeiden meteen: ‘we komen over een half uurtje wel terug’. Ze waren zo druk met het delen van herinneringen. Op zo’n

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 43

Gefeliciteerd met het 120-jarig bestaan en waardig vakmanschap

De Meer 11, 8321 MT Urk www.totec.nl 0527 748 444

Installaties

TroBit feliciteert ‘Draagt Elkanders Lasten’ met het 120-jarig jubileum

www.trobit.com Adv TRO feliciteert DEL.indd 1

Specialist in funeraire software 14-05-18 10:02

Verzorging en opbaring De ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan tijdens het 120-jarig bestaan van ‘Draagt Elkanders Lasten’, hebben ook het verzorgen en het opbaren niet onberoerd gelaten.

Waar onze voorgangers het met primitieve middelen en methodes moesten doen, wordt heden ten dage alles uit de kast gehaald voor een optimale verzorging en opbaring. Scholing in opbaring, belichting, make-up, camouflage, airbrush en restauratietechnieken is geen luxe, maar een must.

Koelmiddelen zijn steeds beter geworden. Daarnaast kunnen we tegenwoordig gebruik maken van vloeistoffen die de bacteriegroei remmen en zo een langere opbaarperiode mogelijk maken.

V

olgens de wet op de lijkbe-

dene op gang. Herinneringen worden

zorging mag, indien omstan-

gedeeld en er kan gehuild worden,

digheden hiertoe dwingen,

maar soms verschijnt er ook een

een lichaam tot op de zesde

glimlach. Emoties die dicht bij elkaar

werkdag na overlijden begraven wor-

liggen. Het verhaal wordt verteld. Het

den. De dag van overlijden en zon- en

verhaal van die geliefde, die echt niet

feestdagen worden niet meegerekend.

gemist kan worden. Door het lichaam

Het is dan ook onvoorstelbaar dat het

aan te raken, te wassen en te verzorgen,

in vroegere tijden voor kon komen, dat

kan het tot de nabestaanden door-

een begrafenis op de derde dag al plaats

en soms zelfs angst, wil Draagt Elkan-

dringen, dat het toch echt waar is. De

móest vinden. Simpelweg, omdat de

ders Lasten een aantal zaken belichten:

persoon die hen zo dierbaar is, waar ze

juiste middelen toen niet voor handen waren.

zo trots op zijn, die ze misschien lange Na het overlijden veranderen er een

tijd verzorgd hebben vanwege ziekte,

aantal dingen in het lichaam. Het

of vul maar in, is niet meer. Er is tijd

Het welzijn van de nabestaanden is in

lichaam neemt de temperatuur van de

nodig om dit te beseffen, vaak veel tijd.

de loop van de jaren steeds belangrij-

omgeving aan; het koelt af. Verder is

Samen verzorgen kan dan een goed

ker geworden. Zo mocht een moeder

er geen doorbloeding meer en zakt het

begin zijn. Met respect de laatste han-

in vroegere jaren na de geboorte geen

bloed naar de lagergelegen delen. Dit

delingen verrichten kan zo ontzettend

afscheid nemen van haar overleden

verklaart de vaak wat bleke gelaats-

waardevol zijn.

kind. Volgens inzichten van die tijd het

kleur en de blauw-paarsige vlekken

beste besluit. Hedendaags wordt aan dit

die ontstaan aan de onderzijde van het

Gelukkig is het taboe omtrent verzorgen

verdriet niet meer voorbijgegaan.

lichaam en soms bijvoorbeeld in de oren

en opbaren zo goed als verdwenen, al

Werd vroeger zo’n kindje in stilte begra-

en de vingertoppen. Na verloop van een

blijven er hardnekkige spookverhalen

ven, wordt er nu vaak in brede fami-

paar uur treedt de rigor mortis in, de

de ronde doen over het breken van bot-

liekring stilgestaan bij wat had kunnen

lijkstijfheid. Een verschijnsel dat na een

ten en doorgroeiende haren en nagels.

zijn. De te vroeg geborenen kunnen

dag of drie ook weer verdwijnt. Dit is de

Deze kunnen direct naar het rijk der

anno 2018 ingeschreven worden in een

reden waarom direct na overlijden de

fabelen verwezen worden.

register wat aan het nageslacht bewijst,

mond ondersteund wordt met een hand-

Het respect voor de overledene staat

dat ook zij verwacht werden. Op be-

doekrol of steuntje en de ogen gesloten

voorop.

graafplaats ‘De Vormt’ is voor hen sinds

worden.

kort een speciale plek gereserveerd.

De dagen dat iemand ‘over eus’ staat, zijn

‘De laatste verzorging kan intens zijn, maar wordt door velen als helend ervaren; de eerste wankele stap op de weg van de rouwverwerking.’

nodig om het onomkeerbare van de dood

het verzorgen als erg positief hebben er-

Tijdens een verzorging met familie

het beeld van deze geliefde mens zo goed

varen, ondanks hun eerdere weerstand

komt vaak het gesprek over de overle-

mogelijk op ons netvlies blijven staan.

Het zelf verzorgen van een overleden dierbare is voor de één vanzelfsprekend en voor de ander een ondenkbare handeling. Omdat Draagt Elkanders Lasten vaak van de nabestaanden hoort, dat zij

tot ons door te laten dringen. Om afscheid te kunnen nemen van het lichaam van degene waar we zoveel van hebben gehouden. Als voorbereiding op de begrafenis die komen gaat. En dan moet

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 45

Omdat iedereen leest.

EEN MAGAZINE VOOR ELKE GELEGENHEID. OOK DE MAKERS VAN HET D.E.L.-JUBILEUMMAGAZINE

Het Spijk 4 / 8321 WT URK www.spikker.nl / 0527-689134 www.gbu.nl / 0527-689168

BIJ EEN WAARDIG AFSCHEID HOREN PASSENDE BLOEMEN DE

5 ZEKERHEDEN DIE EEN TUINKEUR-HOVENIER BIEDT: PROFESSIONALITEIT Een TuinKeur-hovenier is een vakman die, zowel in de tuin als daarbuiten, professioneel te werk gaat.

VOOR AFSCHEIDSBLOEMEN BENT U BIJ ONS AAN HET JUISTE ADRES

BETROUWBAARHEID U wilt niet voor verrassingen komen te staan.

VAKBEKWAAMHEID Een TuinKeur-hovenier is door zijn scholing en ervaring een vakman.

SERVICE Een speerpunt dat in vele bedrijfsuitingen is terug te vinden.

KWALITEIT Een TuinKeur-hovenier heeft passie voor zijn vak.

WIJK 8-9, 8321 TG URK. TEL. 0527-690777

46 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Enkhuizerzand 47, 8321 ZK Urk.Telefoon: 0527-687708 www.hoveniersbedrijfschraal.nl

Toeval?

Twie aanen op iene buk, zo was het.

Oké, soms ook wel eens niet, maar dat duurde nooit lang.

En al waren we het niet altijd met elkaar eens, onze verhalen moesten verteld worden en waren veilig bij elkaar.

Een ‘oe joe?’ kon veelzeggend zijn.

Samen groeiden we op en deelden we het leven.

De bergen en de dalen, vaak verzucht: ‘As ik joe niet had’.

Totdat.

Het nieuws van zijn ziekte slaat in als een bom.

Genezing? Moeilijk, maar niet onmogelijk.

Langzaam maar zeker blijkt genezing toch onmogelijk te zijn.

We moeten aanvaarden, wat niet te aanvaarden is.

Loslaten, wat onmogelijk lijkt.

Verdergaan in de wetenschap dat onze aardse wegen, naar ons idee veel te vroeg, zullen scheiden.

Dingen aan het toeval overlaten en de ‘wie dan leeft wie dan zorgt’ mentaliteit, daar hield hij niet van. En zo kwamen de ‘als ik er straks niet meer ben’ gesprekken. Moeilijk, maar waardevol.

Achteraf gezien misschien een stukje loslaten, zonder te beseffen dat er losgelaten wordt…

Het afscheid, de dienst en de rouwbrief kwamen ter sprake.

Die ene regel kwam steeds terug: ‘In Uw hoede zijn wij wèl geborgen’. Als we dit lied samen opzoeken in het gezangenboek, zien we dat de bladwijzer er toevallig bij ligt.

Als we verder kijken, komt het tweede gedeelte van dit vers ons wel heel bekend voor.

Het is de tekst die in de steen van onze vader gebeiteld staat. Toeval?

Het is zaterdagochtend. De tijd heeft ons ingehaald en het afscheid moet geregeld worden. Een onverwachte bezoeker komt het rouwcentrum binnen. ‘‘Gecondoleerd met het verlies’’, klinkt het.

Hoewel deze bezoeker niet bij de Gemeente Urk in dienst is, weet hij ontzettend veel van de Urker begraafplaatsen. “Hij wordt toch wel naast je vader begraven?’’

Verbaasd kijk ik hem aan. “Dat weet je toch wel, daar is een plek vrij.’’

En zo gebeurt het. Op een stralende dag in de koude maand maart staan wij rond het graf van onze broer. Náást het graf van onze vader. Op het moment dat zijn lichaam gezaaid wordt in de aarde, dringen de woorden pas tot mij door: ‘Welk een dag der ruste zal dat wezen, Als w’onsterflijk uit de dood verrezen, Knielen voor Uw dankaltaar.

Amen, Jezus, maak het waar.’

Hij moest eens weten. Dit is teveel toeval, om toevallig te kunnen zijn.

Ik zal het hem zo eerst vertellen, och, nee, dat gaat niet…

It’s been a long day without you my friend And I’ll tell you all about it when I see you again.

Anneke Pasterkamp

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 47

D.E.L. in gesprek met wethouder Geert Post

‘Begraven vind ik een waardevol onderdeel van mijn portefeuille’ In 2017 is er veel onrust geweest rond het begraafbeleid op Urk. Na twee maanden werd het eerder genomen besluit teruggedraaid. Een opluchting voor veel leden van ‘Draagt Elkanders Lasten’. D.E.L. ging in gesprek met wethouder Geert Post over begraven op Urk.

U

rk kent drie begraaf-

zaterdag is voor de uitvaartleiders vaak

plaatsen. “De begraaf-

moeilijk uit te leggen aan nabestaan-

plaatsen zijn alle drie

den. Als er ’s morgens een begrafenis

zeer goed onderhou-

plaatsvindt, betekent dit, dat een tweede

den, vind ik’’, licht

familie of een dag eerder of pas na het

de wethouder toe.

weekend een begrafenis kan plannen.

,,Ik zie het als een manier voor nabe-

“Dit kan, emotioneel gezien, moeilijk te

staanden om hun waardering voor de

verkroppen zijn. Een begrafenis moet

geliefden die hen voorgingen te kunnen blijven tonen. Sinds vorig jaar is er een

eervol gebeuren, door dit te vroeg of Wethouder Geert Post.

te laat te doen, kan het eervolle in het

foetusveld op begraafplaats ‘De Vormt’

gedrang komen’’, aldus D.E.L..

met een vlindermonument. Een speciale

‘‘Begraven vind ik een zeer waarde-

plek voor het begraven en herdenken

vol onderdeel van mijn portefeuille’’,

van foetussen, tot 24 weken zwanger-

lijk voor. Het gebeurt zeer sporadisch,

reageert Geert Post. “De gedachte ‘iets

schap. Voorheen kwam het ook voor dat

dat ik betrokken word bij de uitvoer of

voor een familie te kunnen doen’, van

ze bij huis begraven werden, dat is niet

planning van een begrafenis. Dit jaar is

betekenis te kunnen zijn in een periode

wenselijk, omdat er dan een probleem

dat één keer voorgekomen. Er is toen

van afscheid en rouw spreekt mij erg

kan ontstaan bij een verhuizing. Als

een uitzondering gemaakt met betrek-

aan. Als er vanuit de leden van Draagt

ouder moet je dan een deel van jezelf

king tot de tijd van de begraving. De

Elkanders Lasten behoefte is, om ook op

achterlaten.’’

urgentie bij deze familie was bepalend.’’

zaterdagmiddag te kunnen begraven,

De verandering rondom begraven op

wil ik daar zeker over nadenken en dit

Eervol gebeuren ,,Als wethouder ben ik verantwoordelijk voor het algemeen beleid. Na de wijziging van vorig jaar is er sprake van een grafhuur van dertig jaar. Met de daadwerkelijke uitvoer heb ik weinig te maken. Hier is de begraafplaatsbeheerder, Maarten Hakvoort, verantwoorde-

48 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

‘Van betekenis kunnen zijn in een periode van afscheid en rouw’

De Oude Begraafplaats stond ooit ter sprake voor het toekennen van een monumentale status. Wat is de stand van zaken qua onderhoud?

“Op de Oude Begraafplaats worden alleen de paden onderhouden. Van veel graven is geen rechthebbende meer, of is deze niet bekend. Extra onderhoud door een professioneel bedrijf is te kostbaar. Inzet van vrijwilligers zou een goede optie zijn.”

Heeft de realisatie van een klokkenstoel meerwaarde voor begraafplaats De Vormt? ,,Een klokkenstoel zou een meerwaarde hebben voor de begraafplaats. Wij hebben al eens nagedacht over een constructie waarbij de Gemeente Urk voor het materiaal zorgt en vrijwilligers met kennis en kunde voor de bouw van een klokkenstoel zorgdragen. Een stichting met enthousiaste mensen zou een pracht zijn, ook voor het onderhoud op de Oude Begraafplaats.’’

D.E.L. spreekt met de wethouder af om hier binnenkort eens op terug te komen. intern bespreken. Volledige vrijgave is

van de kosten. Alles op kosten van de ge-

Spreekt dit onderwerp u aan en wilt

niet de bedoeling, maar het moet niet zo

meente gaat te ver, maar als alle kosten

u zich inzetten voor de begraafplaat-

zijn, dat het emotioneel gezien, nadelig

bij een familie terechtkomen, wordt het

sen? Schroom dan niet, en meld u als

voor rouwdragende families mag zijn.’’

begraven veel te duur, dat lijkt me ook

vrijwilliger!

Een ander onderwerp dat tijdens het

onterecht. Het eerste beleid was om een

gesprek naar voren komt is de toekomst

eventuele kostbare uitbreiding (1.5 mlj.)

van de begraafplaatsen. Voorheen werd

vooruit te schuiven, maar dit beleid is

over een kostendekkendheid van 80%

helaas teruggedraaid. Privatisering zou

Op het moment van ons gesprek zijn de

gesproken, tegenwoordig over 100%.

een mogelijkheid kunnen zijn, maar dat

portefeuilles voor de komende bestuurs-

D.E.L. is van mening dat dit te veel is

zie ik in de nabije toekomst niet zitten.

periode net vastgesteld. Geert Post blijft

om gedragen te worden door het aantal

Misschien dat er op termijn wel eens

verantwoordelijk voor visserij, economie,

begravingen.

over doorgesproken kan worden.’’

onderwijs en begraven.

Gemeenschappelijk belang “Mijn persoonlijke mening is, dat de kostendekkendheid geen 100% hoeft te zijn. Een begraafplaats dient een gemeenschappelijk belang, dat zou betekenen, dat de gemeenschap ook

‘De kostendekkendheid hoeft geen 100% te zijn’

verantwoordelijk mag zijn voor een deel

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 49

Advertorial

Grafmonumenten op Urk

Eijgelaar Natuursteen plaatst al sinds 1966 in samenwerking met de Christelijke Onderlinge Begrafenisvereniging Draagt Elkanders Lasten grafmonumenten op de begraafplaatsen te Urk. Ook is Eijgelaar Natuursteen gespecialiseerd in het aanbrengen van vervolginscripties op bestaande monumenten, het onderhouden van monumenten en het restaureren van grafmonumenten.

Het bedrijf

Eijgelaar Natuursteen is een gerenommeerd natuursteenbedrijf met een eigen steenhouwerij in Kampen én een glaskunstatelier in Barneveld. Adviseurs, kunstenaars, steenhouwers, glasspecialisten, beletteraars en het plaatsingsteam werken bij Eijgelaar Natuursteen samen in één team. Tussentijds overleg met de glaskunstenares? Vóór plaatsing het eindresultaat bekijken in de werkplaats?

Eijgelaar Natuursteen biedt deze mogelijkheden en denkt graag met uw specifieke wensen mee.

Materialen

Van oudsher wordt een monument van natuursteen vervaardigd. Tegenwoordig

50 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

wordt echter steeds vaker voor andere duurzame materialen gekozen. Zo worden er steeds vaker monumenten van of in combinatie met gekleurd of transparant glas gemaakt, maar ook van RVS, brons, aluminium, versteend hout en cortenstaal.

Een persoonlijk monument

Wat voor type monument men ook kiest – van traditioneel, klassiek, modern tot een eigen ontwerp - de medewerkers van Eijgelaar Natuursteen kunnen nabestaanden al meedenkend adviseren, zodat eigen ideeën en wensen dusdanig vorm krijgen dat er een persoonlijk monument wordt gerealiseerd dat bij de overledene past.

Het monument krijgt in veel gevallen een persoonlijke uitstraling door een speciale

(Bijbel)tekst of bijzondere decoraties aan te brengen. Voorbeelden van bijzondere decoraties zijn levensechte gravures (etstekeningen), een naam in eigen handschrift gezandstraald of van brons gegoten, een porseleinen 3D-foto, een object van gekleurde stukjes glas ingelegd in steen, een eigen handafdruk in glas of Swarovskikristallen.

Meer informatie?

Ter inspiratie kunt u onze website www.eijgelaar.nl bezoeken of kosteloos een brochure, een uitgebreid modellenboek of een modellenboek met monumenten van glas aanvragen. Voor meer informatie kunt u bellen naar 038-3312175. Ook bent u welkom Eijgelaar Natuursteen aan de Nijverheidsstraat 24 in Kampen te bezoeken en de grote en veelzijdige collectie grafmonumenten in het echt te bekijken. Aan de hand van een persoonlijk gesprek kunt u desgewenst een vrijblijvende offerte toegezonden krijgen met bijbehorende tekening.

‘Wensen voor mijn begrafenis’ Mijn begrafenis: de meeste mensen willen er liever niet aan denken. Er zijn natuurlijk ook tal van leukere, luchtiger onderwerpen om over te praten of om over na te denken. Toch kan het handig zijn, om alvast eens de gedachten over je eigen afscheid te laten gaan en om het één en ander kenbaar te maken. Of, nog beter, een wensenboekje in te vullen.

Na het overlijden van iemand blijven

melding krijgt om iemand te feliciteren.

Belangrijk is dat iemand van de naasten

nabestaanden vaak met vragen achter.

Het is daarom de moeite waard om na te

weet dat het wensenboekje ingevuld

De onomkeerbaarheid van de dood

denken over de vraag, wat voor invloed

is en waar het is. Het kan een enorme

overvalt hen en even navragen is er niet

je digitale nalatenschap op je nabestaan-

steun voor de nabestaanden zijn.

meer bij. In zo’n situatie kan het een

den zal hebben.

uitkomst zijn als er een wensenboekje is

De wensenboekjes zijn voor leden van

ingevuld. In een wensenboekje kan een

Een wensenboekje kan bijvoorbeeld

D.E.L. gratis af te halen aan het kantoor

afscheid in grote lijnen worden opge-

thuis bij de begrafenispapieren bewaard

aan De Noord 6.

tekend. Het kan voor de nabestaanden

worden of kan worden afgegeven in het

een geruststelling zijn om te weten dat

rouwcentrum.

zij de begrafenis naar de wens van de overledene kunnen regelen.

De praktische zaken waar iedere familie tegenaan loopt, bijvoorbeeld informatie over een testament, de contactadressen

niging

fenisvere derlinge Begra Christelijke On

ders Lasten Draagt Elkan

en dergelijke, kunnen in het wensen-

WENSEN

boekje beschreven worden. Ook bestaat de mogelijkheid om in het boekje een codicil te maken. Met een codicil kunnen

VOOR MIJN

wensen aangegeven worden, die na het Let wel, een codicil is iets anders dan

IS

Belangrijk

digitaal geregeld. Het is dan ook van becodes en gebruikersnamen op te schrijven, zodat deze na overlijden gevonden kunnen worden. Dit geldt niet alleen voor zakelijke doelen, maar hierbij kan men ook denken aan social media. Het kan pijnlijk zijn, als na het overlijden van iemand, zijn of haar Facebookpagina nog te zien is en je bijvoorbeeld de

e instanties

In deze tijd worden steeds meer zaken

is:

den in: g kunt u vin

din Mijn boekhou

ekje Mijn trouwbo

en is opgeborg

Mijn ke uze vo or de ki ■ stan st is: daard ■ luxe ■ eenv oudig ■ ande rs nl.:

Er moe ten wel /geen* Indien rouwbr wel, kleu ieven w r: orden ■ grijs verstuur d.

■ zw art ■ ande rs nl.:

is: Mijn notaris nt Mijn accounta

■ Ik w il dat de gehele uitgevoe begrafen rd en m is in st ilte wor en pas op de dt na aflo hoogte op van wordt mijn ov gesteld. erlijden Ik wil w orden op gebaar ■ in éé d: n van de huiska ■ thui mers va s n D.E.L ■ elde . rs:

een testament, daarvoor moet een notaris worden ingeschakeld.

Persoo

BEGRAFEN

overlijden moeten worden uitgevoerd.

lang om eventuele wachtwoorden, inlog-

D.E.L.

in:

Adresse

gende zijn op de vol orgen: plaats opgeb adviseur is: Mijn belasting

n Mijn contracte

nlijsten

zijn te vinden in (bijv. compu

ter of bu reau

):

gent is:

eringsa Mijn verzek

en zijn opgeborg De polissen

in:

Mijn bank is: nds/ r/pensioenfo Mijn werkgeve antie is: uitkeringsinst Naam:

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 51

“Want de bezoldiging der zonde is de dood, maar de genadegift Gods is het eeuwige leven door Jezus Christus, onze Heere”. Rom. 6 : 23 In onze samenleving wordt de dood beschouwd als het einde van het leven. Na de dood is er niets meer, zo zegt men. De Bijbel spreekt echter anders over de dood. De bezoldiging der zonde is de dood.

De dood is het loon dat de zonde uitbetaalt. Het is de straf die wij verdiend hebben. Elk graf dat gedolven wordt bij een begrafenis, onderstreept de werkelijkheid hiervan.

De dood is ook niet het einde van het leven. Het is wel het einde van het aardse leven, maar de mens is onderweg naar zijn eeuwig huis.

Het is de mens gezet eenmaal te sterven en daarna het oordeel. Ster-

De dood is niet het einde

ven betekent God ontmoeten en voor Hem verschijnen in het oordeel.

Tegenover het loon dat de zonde uitbetaalt staat de genadegift van God. God heeft recht op onze dood, maar Hij heeft lust in ons leven.

Hij geeft het eeuwige leven als een genadegift. Hij biedt deze gave aan in Zijn Zoon, Jezus Christus. Hij heeft de dood als straf op de zonde gedragen. Hij heeft de dood overwonnen toen Hij werd opgewekt uit het graf. Hij heeft het eeuwige leven verworven en door Zijn Geest deelt Hij het eeuwige leven uit aan zondaren. Juist een begrafenis biedt de gelegenheid om hier met ernst en liefde op te wijzen. Vaak zijn er bij begrafenissen mensen aanwezig die de Bijbel niet kennen en of er van vervreemd zijn geraakt. Tijdens een begrafenis klinkt de boodschap om ons voor te bereiden op het sterven, op de ontmoeting met God. Ook wordt de weg gewezen om God te ontmoeten: Jezus Christus, Die de Opstanding en het Leven is. Het gaat erom dat wij de enige troost in leven en sterven persoonlijk kennen. Voor hen die Christus toebehoren verandert de dood ook van karakter. Het is niet langer de betaling voor de zonde maar de doorgang naar het eeuwige leven. Wie in Hem gelooft, zal leven, al ware hij ook gestorven. Die boodschap klinkt voor de levenden die nog in het heden van de genade zijn.

Het is dan ook van groot belang dat het Woord van God centraal staat tijdens een begrafenis en dat we niet door allerlei toespraken en andere zaken afgeleid worden. Daarin hebben wij als kerken en Draagt Elkanders Lasten ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ik vermeld met dankbaarheid de stijlvolle en waardige verzorging door de medewerkers van Draagt Elkanders Lasten en het is mijn hartelijke wens dat zij ook tot zegen gesteld worden. ds. H. Polinder Chr. Gereformeerde Kerk Maranatha

52 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Contributie en lidmaatschappen Tijdens de laatste ledenvergadering van Draagt Elkanders Lasten sprak een lid mij aan met de vraag: ‘Zeg Leen, kost het bedekken van de kist op de dag van de begrafenis met een grijs kleed echt driehonderd euro?’ Ik reageerde met de wedervraag ‘van wie heb je dat gehoord en wanneer is je dat verteld?’. Zoals ik al vermoedde was de bron niet meer bekend en werd ‘het feit’ vermeld op een verjaardagsfeestje. Nadat ik het lid had verteld dat het gebruik van een kleed op de kist, van welke kleur dan ook, niets kost, legde ik haar uit dat Draagt Elkanders Lasten haar leden begraaft tegen kostprijs; wij hebben geen winstoogmerk. Sterker nog: de BV welke de begrafenissen uitvoert maakt doorgaans verlies.

Het schijnt een veelbesproken onderwerp te zijn: de rekening van Draagt Elkanders Lasten. D.E.L. is er voor haar leden en doet haar best om de begrafenissen zo waardig mogelijk uit te voeren, tegen de hoogste kwaliteit en de laagste kosten. Het uitvoeren van begrafenis kost natuurlijk geld. Op onze website www.del-urk.nl is de volledige prijslijst te vinden.

Natura Uitvaart De bedragen die behoren bij het lidmaatschap van Draagt Elkanders Lasten vertegenwoordigen een waarde in goederen en diensten. Dit betekent dat

wij afspraken gemaakt over de levering

vanaf nu een coupon die recht geeft op

D.E.L. geen geld uitkeert bij een overlij-

van goederen (kist, monument, etc.), bij-

korting op een grafmonument.

den, maar goederen en diensten levert

voorbeeld aangaande prijs en kwaliteit.

Mocht het voorkomen dat leden ervoor

tegen de waarde van uw lidmaatschap.

Recentelijk zijn wij, met de bij onze ver-

kiezen om van een leverancier, niet

Van de pakketwaarde van een lidmaat-

eniging aangesloten steenhouwers, een

aangesloten bij Draagt Elkanders Lasten,

schap wordt na overlijden eerst de

korting voor de leden overeengekomen.

goederen of diensten af te nemen, dan

factuur van D.E.L. betaald. Het restant

Bij overhandiging van de documenten

kan het bestuur besluiten een korting

kan gebruikt worden voor de (gedeelte-

na de begrafenis, ontvangen de leden

toe te passen op de pakketwaarde.

lijke) betaling van de grafrechten van de Gemeente Urk en eventueel de (gedeeltelijke) betaling van een grafmonument bij één van onze leveranciers.

Verantwoording van de leden Voor onze leden is het noodzaak te beseffen dat zij eigenaar zijn van Draagt Elkanders Lasten en daarmee ook verantwoordelijk zijn voor het voortbestaan van onze vereniging. Feit is, dat de leden de faciliteiten samen hebben opgebracht. Het is dan ook in het algemeen belang om gebruik te maken van datgene wat de vereniging biedt, de goederen en de diensten.

Met verschillende leveranciers hebben

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 53

Contributies en lidmaatschapswaarden Contributies per kwartaal:

Kinderen:

LEDENCONTRIBUTIES Instapleeftijd

Basis

Aanvullend

B+A

16 t/m 20 jaar

€ 7,69

€ 8,95

€ 16,64

21 t/m 25 jaar

€ 8,32

€ 10,83

26 t/m 30 jaar

€ 8,62

31 t/m 35 jaar

Kinderen zijn tot hun 16e jaar gratis lid door het lidmaatschap van hun ouders.

0-1 jaar:

Ouders zijn beide basis en aanvullend lid:

€ 3.100,00

€ 19,15

Ouders zijn basis lid:

€ 1.000,00

€ 13,52

€ 22,14

€ 15,21

€ 24,45

Eén ouder is basis en aanvulled lid:

€ 1.000,00

€ 9,24

36 t/m 40 jaar

€ 11,10

€ 18,85

€ 29,95

Eén ouder is basis lid:

41 t/m 45 jaar

€ 13,15

€ 23,03

€ 36,18

46 t/m 50 jaar

€ 15,18

€ 29,16

€ 44,34

aanvullend lid:

51 t/m 55 jaar

€ 22,10

€ 36,95

€ 59,05

Ouders zijn basis lid:

€ 1.900,00

56 t/m 59 jaar

€ 33,50

€ 47,22

€ 80,72

Eén ouder is basis en aanvullend lid:

€ 1.900,00

Eén ouder is basis lid:

€ 1.275,00

1-16 jaar:

Waarde van een lidmaatschap: Basislidmaatschap:

€ 2.500,00

Basis en aanvullend:

€ 6.000,00

1e overlijden man/vrouw:

€ 6.000,00

2e overlijden man/vrouw:

€ 6.000,00 € 4.500,00

€ 600,00

Ouders zijn beide basis en

€ 4.200,00

Extra kinderpakketten: Pakket 1 € 1.700,00

Pakket 2 € 4.000,00

Pakket 3 € 5.000,00

0

€ 60,69

€ 115,79

€ 140,25

1

€ 57,65

€ 109,14

€ 132,09

2

€ 54,57

€ 102,53

€ 123,93

3

€ 51,52

€ 95,88

€ 115,77

4

€ 48,45

€ 89,23

€ 107,61

5

€ 45,40

€ 82,62

€ 99,45

6

€ 42,33

€ 75,97

€ 91,29

7

€ 39,28

€ 69,36

€ 83,13

8

€ 35,70

€ 62,71

€ 74,97

9

€ 32,63

€ 56,10

€ 66,81

10

€ 29,58

€ 49,49

€ 58,65

11

€ 26,51

€ 42,84

€ 50,49

Voor alle lidmaatschappen en pakketten gelden onze algemene

12

€ 23,46

€ 36,19

€ 42,33

voorwaarden.

13

€ 20,39

€ 29,58

€ 34,17

14

€ 17,34

€ 22,93

€ 26,01

15

€ 13,77

€ 16,32

€ 17,85

Indien lid geworden voor 01-01-2014:

Extra lidmaatschap: Met het zogenaamde ‘extra pakket’ kunt u uw bestaande lidmaatschap met stappen van € 500,00 verhogen.

Een extra pakket kan op 1 leven worden afgesloten en is dan persoonsgebonden.

Wordt het op 2 levens afgesloten (bijvoorbeeld bij gehuwden) dan kan deze extra waarde gebruikt worden bij het eerste overlijden van één van beiden.

Instapleeftijd

•

• • •

54 ❧ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten

Voor de extra kinderpakketten geldt een eenmalig tarief. Ze zijn op basis van koopsom en zijn geldig vanaf de datum van afsluiten tot en met het 15e levensjaar.

Kinderpakket 1 kan afgesloten worden als beide ouders basis en aanvullend lid zijn.

Kinderpakket 2 kan afgesloten worden als één van beide ouders basis en aanvullend lid is.

Kinderpakket 3 kan afgesloten worden als één ouder basis en aanvullend lid is, of beide ouders basis lid zijn.

Extra pakket Premie per € 1.000,-- per kwartaal Leeftijd

Extra pakket op 2 levens

Extra pakket op 1 leven

16

2,98

2,68

17

3,07

2,76

18

3,16

2,84

19

3,25

2,92

20

3,35

3,01

21

3,45

3,10

22

3,56

3,20

23

3,67

3,30

24

3,79

3,40

25

3,91

3,51

26

4,03

3,62

27

4,17

3,74

28

4,31

3,86

29

4,45

3,99

30

4,60

4,12

31

4,76

4,26

32

4,93

4,41

33

5,11

4,57

34

5,29

4,73

35

5,49

4,90

36

5,69

5,08

37

5,91

5,27

38

6,13

5,47

39

6,37

5,67

40

6,62

5,89

41

6,88

6,12

42

7,16

6,36

43

7,44

6,61

44

7,75

6,87

45

8,07

7,15

46

8,40

7,44

47

8,76

7,74

48

9,13

8,06

49

9,52

8,40

50

9,94

8,76

51

10,38

9,13

52

10,84

9,53

53

11,33

9,95

54

11,85

10,39

55

12,40

10,86

56

12,98

11,36

57

13,60

11,88

58

14,25

12,43

59

14,94

13,02

60

15,68

13,64

61

16,46

14,30

62

17,30

15,00

63

18,18

15,74

64

19,12

16,52

65

20,12

17,36

66

21,19

18,24

67

22,32

19,17

68

23,53

20,16

69

24,81

21,21

70 26,18

22,32

De kosten van een begrafenis: De kosten van een eerste begrafenis op Urk bedragen ca. € 12.000,-. Er is dan rekening gehouden met een zandgraf voor 30 jaar en een eenvoudig grafmonument. Er zijn natuurlijk ook kosten die geheel afhankelijk zijn van de wensen en de grootte van de familie.

Bij begraven op zaterdag brengt de Gemeente Urk extra kosten in rekening.

Ons advies is, om goed na te denken over uw lidmaatschap. Het kan financiële zorgen voorkomen.

Zie onze website voor meer informatie. De prijslijst Begraafplaatsen is te vinden op de website van de gemeente Urk, www.urk.nl.

Wij blijven graag op de hoogte van veranderingen binnen uw gezin.

Het is van groot belang dat u wijzigingen in adresgegevens, telefoonnummers, bankrekeningnummer, huwelijk, geboorte, etc. aan ons doorgeeft.

Het komt helaas regelmatig voor dat wij leden niet kunnen bereiken. Daardoor kan het, in het uiterste geval, zelfs tot uitschrijving komen.

Geef daarom alle wijzigingen tijdig aan ons door, het kan veel problemen voorkomen.

Wijzigingen kunt u ook via onze website doorgeven: www.del-urk.nl Wij zijn voor meldingen van overlijden 24 uur per dag bereikbaar op telefoonnummer 0527 68 34 35.

Overige zaken kunt u tijdens kantooruren regelen.

Draagt Elkanders Lasten voldoet aan de AVG (privavywetgeving). Zie voor de privacyverklaring onze website www.del-urk.nl.

120 jaar Draagt Elkanders Lasten

❧ 55

56 â?§ 120 jaar Draagt Elkanders Lasten