Stel dat u vermogen hebt, dat u minstens twee weken niet nodig hebt, dan is het nu de ideale timing om dat geld voor 5% met twee weken opzegtermijn aan ons uit te lenen.
Herengracht 74, 1015 BR Amsterdam | T +31 (0)20 - 4896500 info@vandamvandamverkade.com | www.vandamvandamverkade.com
Aan deze Rond de Bron hebben meegewerkt:
Geja Lahpor (hoofdredacteur)
Daniël Smits (redactie-assistent)
Gerrie Oosterhagen (redactie-assistent)
Opperrabbij n B. Jacobs (eindredactie)
Rabbij n H. Groenewoudt
Rabbij n D. Stern Katz
Stichting Joodse
Kindergemeenschap Cheider Postbus 7828
1008 AA AMSTERDAM
Tel. 020-646 55 64
ISSN: 1570-4041
IBAN: NL74INGB0000223922
BIC: INGBNL2A
Opmerkingen, suggesties of vragen over Rond de Bron kunt u mailen naar redactie@cheider.nl
Machtiging Incasso voor een eenmalige gift
Ondergetekende verleent hierbij een machtiging aan: St. Maatschappelijke Zorg Cheider Postbus 7828, 1008 AA Amsterdam ING rekening 223922 IBAN: NL 74INGB0000223922
Om een eenmalig bedrag van ....................... van zijn/haar bankrekening af te schrijven ten gunste van het Cheider.
Bankrekening: ....................................................................................
Naam en voorletters: ........................................................................
Plaats: ....................................................................................................
Handtekening:
Datum:
Binnen 56 dagen kan de ondergetekende zijn/haar eigen bank opdracht geven het bedrag te storneren. Wij zijn ANBI gecertificeerd.
Voor meer informatie kunt u op onze website terecht: www.cheider.nl
Uw giften zij n welkom op rekening
NL74INGB0000223922
t.n.v. Stichting Zorg Cheider. Dank u wel.
Van harte gefeliciteerd met je diploma!
Wat ga je hierna doen?
“Ik ga eerst een jaar naar een Chabad Sem (Seminarie) in Israel. En daarna weet ik het nog niet”.
Waarom deze keuze?
“Ik heb samen met mijn ouders besloten dat dit het beste voor mij is. Ik ben nog te jong om op me zelf te wonen, ik denk dat ik daar nog niet klaar voor ben. In het Seminarie waar ik naartoe ga zijn ongeveer 40 meisjes. Dus heb ik dan ook de mogelijkheid om meer vriendinnen te maken. Ik woon daar niet op mezelf maar samen met andere meisjes en er zijn natuurlijk schoolleiders”.
Hoe lang heb jij op het Cheider gezeten?
“Vanaf me 3e, dus dat is 14 jaar”.
Hoe vond je het op het Cheider?
“Ik heb een goede tijd gehad op het Cheider. Hele leuke vriendinnen gemaakt, het waren mooie jaren”.
Wat vond je daar het leukst?
“Ik vond het erg leuk dat er in ons onderwijs om het andere jaar een schoolreis naar het buitenland werd georganiseerd, dat is best bijzonder. Er waren ook af en toe wat extra programma’s. Het famieliegevoel van het Cheider is natuurlijk erg uniek”.
Was er ook iets wat je minder leuk vond?
“Ondanks het feit dat ik hele goede vriendinnen heb dankzij het Cheider, had ik het wel leuk gevonden als er wat meer meisjes in mijn klas zaten”.
Ben je weleens in Israël geweest?
“Ik heb in mijn leven nog niet de kans gehad om naar Israël te gaan, maar zoals ik al zei, ga ik komend jaar daar heel wat maandjes doorbrengen. Voldoende tijd dus om het hele land te verkennen”.
Heb je daar familie wonen?
“Ik heb daar zowel familie van mijn vaderskant als mijn moederskant wonen, maar omdat ik uit een zeer grote famillie kom, ken ik ze niet zo goed. Ik ga ze komend jaar zeker leren kennen!”.
Zou je daar willen wonen, denk je?
“Ik zou het wel cool vinden om daar na dat jaar nog langer te wonen, maar ik heb nog helemaal geen plannen voor na het Seminarie”.
Heb je nog broertjes of zusjes op het Cheider?
“Ik heb daar nog twee jongere zusjes. Maar er gaan ook drie kinderen van mijn broer naartoe. Mijn famillie gaat al vele jaren naar het Cheider en dat zal ook nog wel een tijdje duren”.
De Thora is een commentaar op het leven, en het leven is een commentaar op de Thora.
(RABBIJN JONATHAN SACKS)
Het Zionisme is het fundament van de hele
Torah.
(Rabbijn Kook)
De Hebreeuwse taal is niet alleen een manier om te communiceren, maar een toegangspoort tot de Joodse ziel. Het is ook de taal waarin
G’d sprak en het geschiedde. (ONBEKEND)
HET GEHEIM VAN DE JOODSE ZIEL IS: ‘OUR SPIRIT WILL NEVER DIE’. (KEREN HAYESOD)
n door RABBIJN H. GROENEWOUDT
Nee, dit artikel zal niet gaan over de gebeurtenissen van de feestdag met deze naam vorig jaar 7 oktober. Hoe moeilijk het was om dit op zich vreugdevolle feest afgelopen oktober te vieren, zo moeilijk zal het zijn, om het de komende jaren te vieren, gedachtig de verschrikkelijke aanslag en alles wat er daarna over ons volk is uitgegooid. In dit stukje willen we dieper ingaan op de ontstaansgeschiedenis en diepere betekenis van de Simchat Thora, de “Vreugde der wet”, het feest zoals wij dat al eeuwen lang vieren.
De laatste van de drie Pelgrimsfeesten is Soekot. En dit feest bestaat uit 9 dagen. De eerste 7 dagen zijn het Loofhuttenfeest en de laatste 2 dagen heten in de Thora “Het slotfeest van de achtste dag”. De eerste dagen zitten wij in de loofhut, de soeka, en zwaaien met de palmtak, de loelav. Dat doen we de laatste dagen niet. Wat is de
reden voor die afsluitende dagen? Onze geleerden geven een mooi antwoord op deze vraag: Het is alsof G’d zelf moeite heeft met afscheid nemen van het Joodse Volk. Immers, in dezelfde maand als het slotfeest vallen ook Rosj Hasjana, Jom Kipoer en - dus -Soekot, een aaneenschakeling van momenten die vooral in de Tempel in Jeruzalem hoogtijdagen waren.
VOORTDURENDE RELATIE TUSSEN G’D, THORA EN HET JOODSE VOLK
Een maand waarop het Joodse Volk massaal in Jeruzalem aanwezig was om de feestdagen met de Tempeldienst en haar offers mee te maken. Honderdduizenden mannen, vrouwen en kinderen vulden de straten van de stad. En nu was dat voorbij en keerde iedereen huiswaarts. Daarom zegt G’d tegen ons: ‘Jullie afscheid valt Mij moeilijk, blijf nog een dagje.’ En die dag, die dus oorspronkelijk geen specifieke symboliek had, heeft het Joodse Volk gekozen om de speciale band met G’d te laten zien. Die band is de Thora. Die verbindt ons met G’d en G’d met ons. En toen de geleerden een dag wilden
waarop de Thora wordt uitgelezen en weer opnieuw wordt begonnen, de dag waarop de eeuwige voortdurende relatie tussen G’d , Zijn Thora en het Joodse Volk samen moest komen, kozen zij voor deze dag, de laatste dag, het slotfeest van die bijzondere reeks feestdagen: Simchat Thora.
DIEPSTE VREUGDE
Twee mannen, bruidegommen van de Thora, worden vereerd met - de een - het uitlezen en - de ander - direct daarna opnieuw beginnen van de Thora. Met veel gezang en gedans vieren wij dit moment. De kinderen krijgen extra veel snoep en de ouderen genieten van de sfeer.
Het is een dag van pure blijdschap waarop wij de diepste vreugde voelen die een mens zich kan wensen: zich verbonden weten met de waarheid van G’d en Zijn Thora met een onbreekbare band. Versterkt door die wetenschap kunnen we het nieuwe jaar aan, de winter kan beginnen, we zijn er klaar voor.
n door RABBIJN DANIYAEL STERN KATZ
Er is een bekend Jiddisch gezegde “’s’iz shver tzu zein a jid’’. Dit gezegde verwijst naar de veelheid aan geboden, wetten en gewoontes die het leven van een Jood omringen vanaf het moment van zijn geboorte tot de dag van zijn dood.
Bij elke stap die men doet heeft de Thora iets te zeggen en geeft richting aan hoe, en op welke manier, men moet handelen. Dit kan worden geïnterpreteerd als een grote last waardoor het heel moeilijk is om ermee om te gaan. Er zullen mensen zijn die zeggen dat het onmogelijk is om alle 613 mitswot, die verdeeld zijn in 248 geboden en 365 verboden, te houden.
BIJZONDERE SITUATIES
Er is een duidelijke verwijzing naar deze kwestie in het stuk van de Thora in parasjat Ki Tetsee. De Thora beschrijft een situatie waarin een man ten oorlog trekt en daar een mooie vrouw ontmoet. Normaal gesproken was het voor een Jood verboden om met een vrouw uit een ander volk te trouwen, maar in deze situatie stond de Thora het huwelijk toe. We kennen de woorden van onze wijzen die interpreteerden dat de Thora rekening houdt met de gevoelens van de mens. Met andere woorden, de Thora hield hier rekening met de bijzondere situatie waarin de mens zich bevindt in tijden van oorlog, waar emoties sterker werken dan in tijden van vrede.
VOORSCHRIFTEN VAN DE SCHEPPER
Als de Thora het huwelijk niet zou toestaan, zou de mens het toch op een verbo-
den wijze doen. Hieruit leren we dat bij de overige mitzvot die de Thora ons bevolen heeft, geen rekening met de gevoelens van de mens werd gehouden. Als men zich realiseert dat hij volgens de voorschriften van de Schepper leeft, voelt hij duidelijk de voldoening die hem vervult dat hij op het goede pad is. Als men zich dat niet realiseert dan kan het inderdaad heel moeilijk zijn zoals de profeet Jeshaya zei (43-22): als je het moeilijk vindt, dan dien je Mij niet. Als men een tas vol diamanten draagt heeft hij geen moeite. Als hij het wel moeilijk vindt, is het omdat hij zich niet realiseert dat het diamanten zijn.
Maar waarom houdt de Thora juist hier, in het geval van de oorlog, rekening met de gevoelens van de mens, en niet bij andere geboden die ook moeilijk uit te voeren zijn
Sam en zijn broertje vertellen aan Moos dat ze sinds kort judoles krijgen van twee judotrainers.
Moos vraagt aan Sam hoe zijn judotrainer heet.
‘David’, zegt hij.
En hoe heet die andere?
Zijn broertje zegt:
‘Goliath’, denk ik!
in bepaalde omstandigheden? In elke andere situatie verwacht de Thora echter dat de Jood zichzelf niet op de proef stelt om directe confrontatie met de kwade neiging te zoeken, omdat we weten dat een directe confrontatie met een kwade neiging heel goed in verlies kan eindigen. Daarom vraagt de Thora ons om afstand te nemen van de beproevingen , zoals we in het gebed zeggen: “Breng ons niet in beproeving en niet in schande.” Deze opdracht geldt niet in oorlogstijd waar geen mogelijkheid is om de beproeving te vermijden, dus daar hield de Thora rekening met deze beperking en stond toe wat normaal verboden was.
FIJN OM JOODS TE ZIJN
Als we dieper willen gaan, kunnen we de woorden van de Zohar citeren: istakel Baureita u Bara Alma. Dat wil zeggen dat de Thora de “blue print “ van de schepping is. Het plan van de schepping is op de mitswot van de Thora gebaseerd. Daarom kan ieder mens door de mitzvot te doen de wereld naar zijn doel en voltooiing brengen.
Dus in plaats van “seies sjwer tzoe zein a jied “te zeggen , moeten we “seies geshmack tzoe zein a jied” zeggen. (het is fijn om joods te zijn!)
Moos en zijn zusje rijden met opa en oma in de auto achter een vrachtwagen vol met allemaal kippen.
Moos zegt: ‘Waar gaan al die kippen naartoe?’
Zusje: ‘Ik denk naar de kinderboerderij!’
Op een stralende dag in juni werd het 50-jarig bestaan van het Cheider feestelijk gevierd. Het evenement vond plaats op het Cheider, waar oud-leerlingen, huidige leerlingen, ouders, docenten en andere genodigden samenkwamen om dit bijzondere jubileum te vieren.
De viering begon met een toespraak door de voorzitter van het bestuur van de school, dhr H. Loonstein, gevolgd door een inspirerende speech van Rabbijn Dovid Vorst, één van de eerste leerlingen van het Cheider en zoon van de recent overleden Rabbijn I. Vorst. Hij deelde zijn herinneringen over de beginjaren van de school en vertelde hoe het Cheider hem niet alleen een uitstekende opleiding heeft gegeven, maar ook een diepgeworteld gevoel van gemeenschap en Joodse identiteit. Zijn verhaal raakte veel aanwezigen en zette de toon voor een dag vol feestelijke herinneringen. Opperrabbijn Jacobs vertelde als voormalig bestuurslid over de moed en het doorzettingsvermogen van de oprichter van het Cheider, Adje Cohen, wiens rechterhand Rabbijn Jacobs decennia lang is geweest. Met de mentaliteit van Adje Cohen als verzetsstrijder heeft hij zich op veel fronten ingezet en daarmee de basis gelegd voor wat het Cheider vandaag is, en mag zijn. Hij heeft daarvoor veel strijd moeten leveren.
Rabbijn Dunner bracht het verleden, heden en de toekomst van het Cheider op een bijzondere manier samen. Hij sprak over de uitdagingen en successen van de afgelopen vijftig jaar en hoe de waarden en idealen van het Cheider onveranderd zijn gebleven. Hij benadrukte het belang van voortdurende toewijding aan Joodse educatie en de rol van de school in het versterken van de gemeenschap. Zijn woorden gaven iedereen een gevoel van trots en optimisme voor de toekomst.
Een ander hoogtepunt van de dag was de presentatie van Jaap Sanders over het ontstaan van de school. Hij vertelde over de oprichting van het Cheider, de visie van de oprichters, en de groei en ontwikkeling door de jaren heen. Zijn presentatie werd ondersteund door een boeiende fototentoonstelling. Deze tentoonstelling toonde prachtige foto's uit de oude tijd tot aan de recente foto's, die de rijke geschiedenis en ontwikkeling van de school mooi in beeld brachten. De gasten bekeken de foto's met veel plezier en genoten van nostalgische gesprekken over de verschillende tijdperken van de school.
Tijdens de lunch, die werd geserveerd op het schoolplein, genoten de aanwezigen van heerlijke gerechten terwijl ze herinneringen ophaalden en met elkaar spraken over hun ervaringen met het Cheider. De ontspannen sfeer maakte het een perfecte gelegenheid voor oud-leerlingen, rebbes en docenten om elkaar weer te zien en voor huidige leerlingen en hun ouders om de pioniers van de school te ontmoeten.
Het gezin van Sam is op vakantie in Engeland. Hij rent met zijn broertje naar een speeltuin, maar het broertje valt. Een Engelsman vraagt: ‘How do you feel?’ Broertje: ‘Op mijn gezicht!’.
UITSTEKENDE EDUCATIE
Het jongenskoor van het Cheider zorgde voor een muzikaal intermezzo dat de feestelijke sfeer nog meer versterkte. Hun optreden was een mooie weerspiegeling van de talenten en de geest van de school, en werd met luid applaus ontvangen door het publiek.
De viering van het 50-jarig bestaan van het Cheider was niet alleen een terugblik op het verleden, maar ook een gelegenheid om vooruit te kijken. Het was een dag van ontmoetingen, herinneringen en optimisme voor de toekomst. De verhalen van de sprekers, de prachtige fototentoonstelling en de gezellige lunch zorgden voor een onvergetelijke dag. Deze dag onderstreepte het belang van het Cheider als een pilaar van Joodse educatie in Nederland en een plek waar zowel het verleden als de toekomst samenkomen. Dankzij de inzet van iedereen die betrokken is bij de school, blijft het Cheider groeien en bloeien, klaar om nog vele jaren een uitstekende educatie te bieden aan de Joodse gemeenschap.
Eva Bruckner, projectmanager
LEUK FILMPJE VAN 50 JAAR CHEIDER!
Vader: ‘Hoe is de eindtoets op school gegaan Moos? Had je nog problemen met de vragen?’ Moos: ‘Met de vragen niet, maar met de antwoorden wel!’
Er wereldwij d 15,7 miljoen Joden leven?
Israëls hightech in het investeringsbeeld onverwacht rooslkleurig blij kt, ondanks de oorlog? (ISRAËLNIEUWS.NL) 15,7
Israël een app heeft ontwikkeld, genaamd ‘Happy-Things’ om geluk te leren, uitgaand van een vaardigheid of een spier die getraind moet worden, en die je met oefeningen kunt versterken. Vanaf oktober is -vanwege de oorlog- de app gratis voor Israëliërs. Oefeningen duren 5 minuten per dag. Bijvoorbeeld: nadenken over drie leuke dingen die in de afgelopen week zijn gebeurd, of iemand complimenteren. Hoe meer gegevens de app verzamelt, hoe persoonlijker deze wordt. (Israëlnieuws.nl)
140 NOODTEAMS APP HAPPY-THINGS
IsraAid en IACC bezig zij n om 140 noodteams in het noorden van Israël op te zetten, in geval van aanvallen van Hezbollah en Iran?
KOSTEN: 14 MILJOEN SHEKEL (SAFE HARBOR).
vervolg van pagina 1
geving die stinkt? De lucht om mij heen bepaalt mijn gemoedstoestand, heeft een wezenlijke invloed op mijn doen en laten. Het fysieke klimaat staat de laatste tijd minder in de belangstelling (want klimaat-fanatici zijn nu bezig met Israël en met Joden, maar dit terzijde!) Maar wat met het geestelijk en moreel klimaat waarin ik me bevind? Wat met de korte termijn lucht die ik inadem? Bevind ik mij in een omgeving met een vrome uitstraling met bijbelse waarden en normen zoals de Eeuwige ons heeft voorgeschreven?
Of laat ik mij omringen door een stinkend alles-mag-en-alles kan mentaliteit?
INSPIRERENDE WOORDEN
Maar bij de grens wordt niet alleen gekeken wat ik importeer, maar ook naar wat ik exporteer, uitdraag en uitstraal Wat komt er via mijn mond naar buiten? Woorden
kunnen dodelijk zijn, maar kunnen ook inspireren. En die inspirerende woorden hoeven niet hoogdravend te zijn. Gewoon even de ander vragen hoe het met hem of haar gaat, met zijn of haar gezin of met het werk. Een kleinigheidje, kost niets, maar is vaak kapitalen waard. Ik hoef niet als doelstelling de hele wereld te hebben! Gewoon mezelf is al vaak gecompliceerd genoeg. Dat is de maand Elloel, voorbereiding op de Hoge Feestdagen. Ik wens u een sjana towa, een jaar van echte sjalom, voor alle bewoners van G’ds aarde.
n door GEJA LAHPOR
‘Een bevoorrecht mens’. Zo noemde Deborah Maarsen zichzelf.
Doordat Deborah als klein meisje 3 kampen overleefde, vond ze dat ze iets moest doen voor de mensheid. Zo richtte ze Zichron Menachem op nadat ze de ouders van Menachem Ehrental ontmoette, die overleed aan leukemie. Zij vroegen aan Deborah of ze financiële middelen kon regelen om kankerpatiëntjes uit Israël te kunnen uitnodigen voor een korte vakantie naar Nederland.
En zo ontstond Zichron Menachem. Voor het tiende jaar- een lustrum! -kwamen er eind juli 125 zieke, maar blijde kinderen voor een ontspannen en onbezorgde vakantie naar Nederland.
Deborah: “We hadden een prachtig concert in de RAI met de bekende Israëlische zanger Ishay Ribo Ook zijn we zijn naar de Zaanse Schans, Walibi, Volendam, de Kaasmarkt in Gouda en andere plaatsen geweest. Wat waren ze enthousiast! Ze hadden bijna geen tijd om over hun ziekte na te denken, en hoefden niet steeds na alarm naar de schuilkelder. En daarbij deed het samenzijn van leeftijdgenootjes in dezelfde situatie wonderen. Het gevolg was dat de bloed-
waarden steeds beter werden en dat ze ook steeds beter gingen eten. Er was een mobiel laboratorium en ziekenboeg om alles te kunnen monitoren. Ook een team van artsen, verpleegkundigen en psychologen waren erbij ter begeleiding”.
Professor Reuven Or, één van de bekendste oncologen van Israël, die erbij was zei: “Ik geloof in contextuele therapie; de
behandeling van lichaam én geest, zoals Zichron Menachem dit doet”.
HET CHEIDER
Ook het Cheider ontbrak niet! De school bood de kinderen een heerlijke en feestelijke maaltijd aan!
“Het was allemaal zeer geslaagd, ik weet weer waar ik het voor doe. Ik voel me een bevoorrecht mens!”, besluit Deborah.
Thema: Cheiderheeft Abrahamgezien
Kwartaalnieuws van de Stichting Joodse Kindergemeenschap Cheider Elloel 5784/september 2024, nr. 97
Joodse wijsheden
5
Is het echt zo moeilijk om Joods te zijn?
4
50 jaar het Cheider
n door opperrabbijn BINYOMIN JACOBS
Een beroemde chassidische Rebbe die in Polen woonde had het op zich genomen om de hele wereld te verbeteren. Na jarenlange verwoede pogingen en inzet kwam hij tot de conclusie: het doel is te hoog gegrepen en hij besloot om zich verder uitsluitend te concentreren op Polen. Maar ook dat lukte niet echt en dus besloot de Rebbe om zijn doelstelling verder bij te stellen en zich primair in te zetten voor de verbetering van waarden en normen in zijn eigen provincie. Helaas verliep ook dat niet naar wens en dus besloot hij om zijn doelstelling verder te beperken en zich uitsluitend nog richten op een verbetering van de samenleving in zijn eigen dorp. Tientallen jaren later voelde hij dat hij ook in z’n eigen dorp niet echt succesvol was, ondanks zijn bijna fanatieke inzet, en wilde zich nu uitsluitend beperken tot zijn eigen familie, zijn eigen gezin.
Toen de Rebbe hoogbejaard was zag hij dat ook de invloed op z’n allernaaste familie minder groot was dan hij had gehoopt en na een diepgaande overpeinzing besloot hij om keihard aan zichzelf te werken en hoopte dat hij op z’n minst in staat zou zijn om van zichzelf een beter mens te maken!
RECHTERS
We bevinden ons aan de vooravond van de Joodse maand Elloel, de maand van voorbereiding op de Hoge Feestdagen, Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) en Jom Kippoer (de Grote Verzoendag). “Rechters
en politieagenten zult u aanstellen bij al uw poorten” (Dewarim 16:18) lezen we in deze periode van het jaar uit de Thora in alle synagogen ter wereld als voorbereiding voor de Ontzagwekkende Dagen. Alles in de Thora is nooit uitsluitend geschiedenis, nooit alleen bedoeld voor anderen en niet voor mij. Met de poorten worden niet alleen fysieke poorten bedoeld en met de rechters en politiegenten niet uitsluitend de lokale rechtbeschermers van de rechtspraak.
PODIUM VOOR OVERTREDING
Mijn persoonlijke poorten zijn mijn ogen, oren, mijn neus en ook mijn mond. En
die poorten vereisen een strenge controle door mijn eigen interne rechters. Geen open grenzen die alles toelaten! Op wat richt ik mijn blik? Welke beelden mogen binnenkomen? En wat wil ik wel of niet horen? Iedereen weet dat roddel en achterklap niet deugen. Maar ook het luisteren naar andermans kwaadsprekerij en de ander dus een podium geven om deze beschadigende overtreding te begaan, wordt in de Joodse wetgeving als een zware misstap beschouwd. En wat wil ik wel of niet ruiken? In welke omgeving wil ik vertoeven? Een welriekende of een om-
vervolg op pagina 2