L
NIEUWBRIEF NUMMER 4 - augustus 2013 DIALECTKRING URK STICHTING “URKER TAOL” DOCUMENTATIECENTRUM URK Adres: Lacon 12 8321 SR Urk Contact: dialectkring — kjromkes@hotmail.com Contact: Urker taol— taol— Anneke@documentatiecentrumUrk
Bezigheden bij Documentatiecentrum Urk De werkzaamheden van stichting Urker Taol begonnen eigenlijk toen wij de beschikking kregen over het archief van meester Tromp de Vries. Het werd de aanzet tot allerlei activiteiten. Het oorspronkelijke idee om zoveel mogelijk zaken over Urk te digitaliseren en voor een groot publiek benaderbaar te maken via internet is een, het realiseren twee. Dank zij een belangrijke startsubsidie van de Visafslag Urk konden we beginnen en ging het balletje aan het rollen. Nu, na bijna een jaar, kunnen we stellen dat er al heel wat gebeurd is. Wij hebben inmiddels alle Urker kranten tot 1946 gedigitaliseerd (MULTISCAN), enkele belangrijke naslagwerken over Urk zijn ook gedigitaliseerd. Binnen het kader van ons ‘skoenedoozen-project’ zijn de dagboeken van Evert Brands gedigitaliseerd en beschikbaar. En er liggen nog een aantal persoonlijke archieven op de plank om te worden gedigitaliseerd. Dat laatste doen we met behulp van onze vrijwilligers zelf. Grote projecten, zoals de fotoverzameling van Kees Kaptijn, hebben we door Multiscan laten doen. De eerste twee wijken zijn inmiddels al te zien op de website. We konden trouwens deze verzameling dank zij Klaas Kramer en Rick Koster uitbreiden met de wijken 7 en acht. De vereniging Vrienden van Urk stelde ons de verschenen jaargangen Urker Volksleven ter beschikking en ook die zijn allemaal in gescand. 1
L Het wijkenproject
Zoals bekend hebben de erven Kees Kaptijn het fotoarchief van hun vader ter beschikking gesteld van de stichting Urker Taol / Documentatiecentrum Urk om het te digitaliseren en zo beschikbaar te maken voor een breed publiek. Er was nogal wat voorbereidend werk nodig door vrijwilligers voordat de fotoboeken door MULTISCAN konden worden gescand. De fotoboeken moesten doorgenomen worden op losse foto’s. Uiteraard moeten foto’s ook recht in het boek zitten. En moesten we de handgeschreven onderschriften overtypen zodat ze leesbaar meegenomen konden worden bij het scannen. Een ander puntje was het voldoende geld verkrijgen voor het scanproces zelf. Een ander belangrijk punt was het ontbreken van wijk 7 en wijk 8. Kees Kaptijn was bij wijk 6 gestopt. Voor hem hield daar de oude dorpskern op ! Maar wij wilden uiteraard ook graag de wijken 7 en 8 erbij hebben voor een compleet beeld. Gelukkig konden we via een oproep op onze Facebook pagina de foto’s per woning krijgen van Klaas Kramer en Rick Koster. Zij stelden ons in staat het wijkenproject te completeren. Een van de bijkomende waarden van deze verzameling is, dat van sommige woningen uit het oude dorp de bouwkundige geschiedenis valt af te lezen omdat er meerdere foto’s zijn van hetzelfde huis in verschillende periodes. Wij zeggen onze sponsoren dank voor hun bijdrage, die het snelle afronden mogelijk gemaakt hebben. Inmiddels zijn de programmeurs bezig om de verzameling inzichtelijk te maken via onze nieuwe website.
Dank zij de medewerking van De Boer Kantoorcentrum konden wij voor het werk van de stichting een prima laptop en een scanner aanschaffen. Voor het werk van de stichting zijn dit natuurlijk onmisbare producten. De scanner zal naast de al in het bezit zijnde scanner gebruikt worden door vrijwilligers om meer eenvoudige scanprojecten te doen.
L
COLUMN - Op Urk Vreemden zijn hardleers. Het kost mij ieder jaar weer veel overredingskracht om vreemden te leren dat wij niet ín Urk wonen maar óp Urk. Het nieuwe schooljaar is namelijk weer begonnen en dat betekent voor mij als docent weer nieuwe snuuten leren kennen en de daarbij behorende namen. Ik werk in ‘de vreemde’ als docent economie in Kampen. Dagelijks mag ik pubers lesgeven in het vak economie. Een uitdaging die ik met veel plezier aanga. De leerlingen komen van heinde en ver naar onze scholengemeenschap. Leerlingen uit Staphorst, van de Veluwe, uit Friesland en zelfs van de overkant van het IJsselmeer uit Andijk. Allemaal met hun eigen achtergrond, cultuur, gebruiken en niet te vergeten hun eigen dialect of streektaal. Zo ook de rijke aantallen Urker leerlingen die dagelijks het schoolgebouw bevolken. Als ik voor de klas sta kan ook ik mijn achtergrond niet verdoezelen. Als geboren en getogen Urker is aan mijn klank duidelijk te herkennen dat ik van Urk kom. En daar ben ik groos op en daar schaam ik mij zeker niet voor. Bij het voorstelrondje tijdens de eerste les klinkt dan ook regelmatig de vraag van een leerling ‘Woont u in Urk, meneer?’. In deze eerste les van het schooljaar laat ik dan de economieboeken maar voor wat ze zijn en geef opeens een beetje geschiedenis en aardrijkskunde. Ik wil namelijk mijn leerlingen eerst laten weten waarom wij Urkers niet ín Urk maar óp Urk wonen. Met behulp van het smartboard maak ik een prachtige tekening van ons voormalige eiland. Ik vertel mijn leerlingen dat Urk vroeger een eiland was en dat door de komst van de Afsluitdijk dit niet meer zo is. Ik teken de keileembult met daarop de vuurtoren en geef daarbij aan dat Urk boven NAP ligt. Gemakshalve laat ik de nieuwere wijken van Urk buiten beschouwing in mijn betoog. Het moet wel geloofwaardig zijn natuurlijk.
Achter het voormalige eiland teken ik de Noordoostpolder met de illustratie dat deze zich ver beneden NAP bevindt en bij een eventuele dijkdoorbraak onder water zou komen te staan. Je ziet de leerlingen uit Emmeloord verschrikt kijken naar het bord. Meteen vertel ik erachter aan dat als ik onderweg ben naar Kampen het oude eiland Schokland voorbij rijdt en dat de weg stukje bij beetje weer omhoog begint te lopen. Eenmaal in Kampen aangekomen heb ik dan weer droge grond onder mijn voeten omdat deze prachtige stad ligt aan de oevers van de voormalige Zuiderzee. Ik krijg bijval van de Urker leerlingen in de klas maar de leerlingen uit andere dorpen weten mij allemaal in hun eigen dialect te vertellen dat ik ze leugens voorhou en dat we ín Urk wonen en niet óp Urk omdat het geen eiland meer is. Gedurende het schooljaar moet ik mij wel vaker verdedigen voor het feit dat ik óp Urk woon en daar groos op ben. Maar die vreemden, ze lijken het niet te willen snappen. Ik vraag mezelf dan ook af of ze het dan ook echt nooit zullen leren?
Arjan Woord 3
L
URKER VESPER Onze maos weten al niet beter. Tweemaal per jaar organiseert het comité Urker Vesper een vesperdienst in het Kerkje aan de Zee. Wij hebben inmiddels een vast koppeltje Urker dominees die graag willen meewerken aan dergelijke diensten. Een voltreffer was de laatste keer het koffiedrinken na de dienst. De kerkgangers konden, als ze dat wilden, een kopje koffie of thee komen drinken in een ruimte van de botterschuur. Ook kon er nagepraat worden met elkaar en de voorganger, Jaauwik Korf. Velen maakten daarvan gebruik. Het organiserend comité is het bestuur van de botterstichting dankbaar dat zij zo gauw na de opening gebruik mochten maken van de ruimte. Uiteraard hopen ze op een voortzetting van de mogelijkheid. De eerstvolgende vesper hoopt Rein Bos voor te gaan in de najaar vesper.
RUIMTE VOOR CULTUUR Hoewel de stichting Urker Taol vooral digitaal bezig is, blijkt wel dat wij ook daarvoor enige fysieke ruimte nodig hebben. Tot nu toe hebben we een kamer op het gemeentehuis twee ochtenden in de week tot onze beschikking. Maar gezien de groei van onze bezigheden lijkt het wat krap te worden. Het ligt in de bedoeling om in de botterschuur werkruimte te creëren. Maar hoe aardig ook aangeboden, de beoogde ruimte lijkt te klein voor ons kantoorwerk. Wij werken met twee vaste mensen van het bestuur, soms uitgebreid met een of twee vrijwilligers. En wij willen ook graag dat de ruimte kan worden ingezet voor onze secretariaat/administratie. Voor ons werk hebben we een kantoorruimte nodig, verder een spreekkamertje voor bezoekers/ onderzoekers, en werkruimte voor server, scanners en printers en tijdelijke opslag van archieven voor digitaliseren. Maar er zijn meerdere organisaties die om ruimte verlegen zitten. We denken aan de stichting Urk in oorlogstijd met hun magnifieke verzameling en geen mogelijkheid tot goede opslag laat staan expositie. Maar ook UrkFm zit om ruimte voor een nieuwe studio verlegen. Een ruimte waar jonge Urkers met creatieve bezigheden tegen een aantrekkelijk tarief ruimte zouden kunnen krijgen is ook een aan de orde. Wij, als stichting Urker Taol, hebben het voortouw genomen en wat lijntjes uitgegooid o.a. bij B&W om de mogelijkheden te onderzoeken om zoiets voor elkaar te krijgen op Urk, zo mogelijk in een historisch pand. Mochten er onder onze lezers ‘maos’ zijn die hiervoor creatieve ideeën hebben, dan horen we dat graag. Voor emailcontact: kjromkes@hotmail.com
L PITTORESK URK
Verschillende kunstenaars hebben onderlaatst Urk vastgelegd. Op verschillende locatie en zelfs vanuit zee hebben ze Urk proberen te schilderen op een boeiende manier. De voorzitter had de schilders voorafgaand aan de tocht met de UK 12 gewaarschuwd geen waterverf te gebruiken. Mar behalve wat zeeziekte kwam alles goed. In de botterschuur is hun werk te bewonderen.
SKOENEDOOZE VAN JAN TEN NAPEL Dit najaar zal maot J.M. ten Napel beginnen met het uploaden van het archief van zijn vader J. ten Naspel (Gouda). Behalve wat hij al heeft gepubliceerd in boek of krant is er nog veel ongepubliceerd materiaal. Dat komt digitaal tot onze beschikking. Zijn zoon Jan Marten gaat het zelf inscannen en uploaden waarna het zijn definitieve plaats krijgt in ons steeds groeiende digitale archief.
MARC WITTEMAN Wij hadden een goed en langdurig gesprek met gedeputeerde en vice - commissaris van de koning, Marc Witteman. De voorzitter van de Botterstichting was gastheer. Gerrit Pasterkamp en KJ waren heel tevreden over de gedachtewisseling over het werk van het documentatiecentrum Urk, Stichting Urker Taol en Urk en Urker cultuur. Marc
WETHOUDER BEN VISSER Ben Visser wordt burgemeester van Scherpenzeel. Wij feliciteren hem van harte en bedanken hem voor de goede samenwerking. Als burgemeester van Scherpenzeel hoeft hij zich niet meer in te zetten voor een ‘culturhus’, want dat hebben ze daar al. Een multifunctioneel gebouw waar o.a. de Christ. Geref. kerk, bibliotheek, cabaret– en toneelvereniging, sport en muziekschool onderdak heeft.
5
L
Ja, ik wil graag meehelpen dit project verder van de grond te tillen door mijn steun. Met uw steun zorgen wij dat het archief van o.a. meester Tromp de Vries wordt uitgezocht en op de website is te bekijken en in te zien. U zorgt ervoor dat wij een digitaal woordenboek en digitaal gezegden boek kunnen samenstellen. En u zorgt ervoor dat ons grote cultuurbezit, ‘oenze taol’ blijft bestaan.
Kijk voor de mogelijkheden voor het donateurschap of een eenmalige gift op de website www.documentatiecentrumurk.nl . Onze donateurs krijgen als welkomstgeschenk een prachtige transfer toegezonden om op uw GFT of Huisvuilcontainer te plakken. Nooit meer zoeken welke container van u is. Verder krijgen donateurs een aanmerkelijke korting op toekomstige uitgaves van de Stichting Urker Taol. In de pijplijn zit een uitgave van de strips uit het Urkerland (150-tigertjes) en een spreekwoordenboek. Wanneer u een emailadres hebt ingevuld, wordt u per nieuwsbrief op de hoogte gehouden van de vorderingen en van aanbiedingen. Voor vragen of wijzigingen: www. Documentatiecentrumurk.nl of telefonisch: 0527—688150 (Anneke van Urk)
Voorbeeld plaktransfer voor op je ‘slikvat’. Met je postcode en huisnummer erbij.