Poerim Soesjan

n door Rabbijn H. GROENEWOUDT

Poeriem is een Joodse feestdag.

In het Nederlands wordt het ‘Lotenfeest’ genoemd. Centraal op deze dag staat de geschiedenis van koningin Esther.

In het kort: De Joodse Esther wordt de echtgenoot van de Perzische koning . De belangrijkste politicus van het land, een zekere Haman, is een antisemiet en krijgt toestemming van de koning om alle Joden uit het rijk te doden. Esther voorkomt dat plan, maar kan niet voorkomen dat de volgelingen van Haman de gelegenheid krijgen om de wapens op te pakken tegen de Joden in het grote land. De dag die Haman hiervoor bestemd had, is 13 Adar. Een dag later, de dag waarop de overwinning in het grootste gedeelte van het rijk kon worden gevierd, is dus 14 Adar: de Joodse datum voor Poeriem.

Iets Te Wensen

Op de 13e blijkt echter dat in de hoofdstad Sjoesjan de rust nog niet is weergekeerd. Aan het einde van die dag vraagt de koning aan zijn vrouw of zij nog iets te wensen heeft, immers Haman is gedood en de antisemitische opstand afgeslagen. En dan antwoordt zij dat zij wel deglijk iets te wensen heeft: De strijd tegen de vijand in het hele land is gestreden, maar niet in de hoofdstad. Esther vraagt om nog een dag te strijden tegen Hamans volgeling in Sjoesjan. De koning staat haar, maar ook haar volk dit toe, en op 14 Adar gaat het gevecht tussen de Joden en hun tegenstanders hier verder. De Joden van Sjoesjan konden dus pas een dag later rusten en hun overwinning vieren, op de 15e Adar. Waarom juist in Sjoesjan zoveel weerstand tegen de Joden was en waarom daar juist een dag langer gevochten werd, is eenvoudig te verklaren uit het feit dat er heel veel Joden in die stad woonden, meer dan elders. Ook de grootste leiders van ons volk woonden daar. Zoals Ezra, Nechemja en uiteraard Mordechai, de oom van Esther en de grote leider van de opstand tegen Haman.

Collectieve Geheugen

Aangezien Poerim de herinnering aan die oorlog levend houdt en nog exacter, de dag na die oorlog, de dag is waarop de overwinning gevierd kon worden, hebben onze geleerden toen ze Poerim voor de eeuwigheid vastlegden, de strijd in de stad Sjoesjan willen opnemen in ons collectieve geheugen. Daarom hebben zij ingesteld dat steden die, net zoals Sjoesjan, en op hetzelfde moment als Sjoesjan ommuurd waren en dus stadrechten hadden, Poerim niet op de 14e maar op de 15e dag van Adar gevierd zou worden. Alleen bleek toen dat er geen steden in het Land Israël waren, behalve Jeruzalem, die aan die eis voldeden. En daarom hebben zij de regel aangepast en veranderd in : alle steden die al in de tijd van Joshua ommuurd waren door het binnentrekkende Joodse volk of voorafgaande volkeren, vieren Poerim een dag later dan de rest van de wereld.

Een Dag Later Vieren

En daarom begint Poerim op zondagavond 5 maart aanstaande, en lezen we het verhaal van Esther in alle synagogen. Maandag is het ook Poerim en s’avonds is het voorbij. Dat wil zeggen: in Nederland en het grootste gedeelte van de wereld. Maar in een paar steden, zoals Jeruzalem en Tiberias, Hebron en Jaffo, die oeroude Joodse steden, daar wordt Poerim een dag later gevierd als Poerim Sjoesjan. Voor veel mensen die graag twee dagen Poerim willen vieren, is dat ook mogelijk. Als je op zondagavond bijvoorbeeld in Tel Aviv bent of in Haifa, en meedoet met Poerim op de 14e ,kan je in de loop van de dag naar een van de ommuurde steden gaan, en daar meedoen met de festiviteiten van de 15e.

Poerim is het feest ter herinnering aan een wonder dat gebeurde in de diaspora. Maar altijd weer is er de connectie met het Heilige Land, die ook toen al de hoop van ons volk deed leven in donkere tijden onder Haman. Door Poerim Sjoesjan te vieren leggen we het verband tussen het volk en het land én de religie steeds weer.