Wat de pot schaft 3

4

Spinazie

I

kg spinazie

Verwijder slechte blaadjes, zaadjes, onkruid en zo nodig bloemknoppen. Was de spinazie.

Laat ze uitlekken, zet ze op zonder water en

2 g zortt 5 g margarine

(nootmuskaat) (beschuitkruim of bloem)

5 6

laat ze vlug slinken.

Doe het zout erbij en kook ze gaaÍ (5

à

15

7

min.).

4

Laat ze dichtgedekt op een vergiet uitlekken.

5

Snijd ze wat kleiner, strooi er zo nodig wat beschuitkruim of bloem over. Verwarm ze daarna even met de margarine.

Rasp er naar verkiezing wat nootmuskaat over.

Leg desgewenst voor feestelijke gelegenheden op de spinazie partjes hardgekookt ei en reepjes gebakken brood (zgn. soldaatjes).

kg postelein

2 g zoul 3 g maizena 5 g margarine

I

Verwijder de worteltjes, snijd de postelein

Bind naar verkiezing de saus door middel van

Brussels lof met ham en kaassaus

I

kg brussels

lof

J

4

2

dl melk en/of

een

te oude kaas 25 g gesneden ham

2

g zout

I dl kooknat en/of melk 12 g bloem of 10 g maizena 5 g margarine

nootmuskaat

62

ll

I

I 2 3

Verwijder de lelijke bladeren. Spoel de groente in ruim water. Snijd andijvie en chinese kool in stukken van -l- I cm, sla en lof van -+ 3 cm.

Was de groente na en laat ze uitlekken.

Zet andijvie en sla op zonder water, lof en chinese kool met weinig kokend water. Laal ze vlug slinken.

3 4

struikjes bijna gaar (-+ ZO min.); laat het goed uitlekken.

Maak van de margarine, de bloem en het vocht een rouxsaus (zie blz. 59).

Meng de kaas en de ham erdoor en verwarm

,de saus nog even tot de kaas gesmolten is.

Leg het lof in een (vuurvaste) schotel en bedek het met de saus.

Strooi naar verkiezing een mengsel van kaas met wat paneermeel over het gerecht en laat er in een hete oven vlug een bruin korstje op komen (zgn.

Doe het zout erbij en kook hem gaar (-e tS Giet bijna al het vocht af, bind de rest mer

brussels

lof 'au gratin').

Groene-, witte-, savooie- en spitshool

Andijvic, stoofsla, brussels lof, chinese kool groente

2

-i- 50 g gerasp-

de aangemengde maizena.

Meng de margarine er door.

%à %ke

I Kook het brussels lof in

20 g bloem

paar maal door.

Was hem, laat hem even uitlekken, zet hem op zonder water en laat hem vlug slinken.

margarine door.

Meng de groente voorzichtig door de saus en

een roux.

kooknat

I

Doe de melk erbij en bind het vocht mèt de aangemengde bloem of maizena. Roer er de rasp er wat nootmuskaat over.

2 g zo:ut 20 g margarine

Postelein

Doe het zou erbij en kook de groente gaar à 15 min., andijvie

(stoofsla en brussels lof 10 en chinese kool -+ 20 min.).

Giet het vocht af.

2 gzolÍ I dl melk

I 2

8 g bloem g margarine nOotmuskaat

3

400 g kool

.5

4

Verwijder de lelijke buitenste bladeren.

Snijd de kool doormidden en schaaf of snijd ze in dunne snippers. Was groene- en spitskool.

Zet de groente op met weinig kokend water en het zout, kook ze gaar (-F 20 min., spitskool

l0

min.).

Giet het vocht zo nodig af.

63

Doe de melk erbij en breng deze aan de kook.

Strooi de bloem over de kool, roer ze erdoor.

lets peper rÁ dl wateÍ

Laat ze gaar worden in de dichte pan

10 g suiker

(+

3

min.).

Roer de margarine erdoor en rasp er wat nootmuskaat over.

ll

3

Bind zo nodig het vocht met de aangemengde maizena.

Iepel azijn

5 g margarine (maizena)

Koolraap, koolrabi en meiknolletjes Rode kool

300 g koolraap,

koolrabi of 300 g rode 1 g zout

kool

iots gemalen

kruidnagel (1 ge,snipperd I

l

uitie) moesappel

I

lepel azijn g suiker 5 g margarine

l0

3 g maizena

I 2

Verwijder de lelijke buitenste bladeren.

Snijd de kool doormidden en schaaf of snijd ze in dunne snippers.

Zet ze op met weinig kokend water, het zout, de kruidnagel (de ui) en kook ze gaar (30 à 40 4in.).

Voeg de laatste l0 min. de gesnipperde appel

ties 2 g zortt

enlof melk 12 g bloem

Snijd de stelen een stukje boven de bieten af.

Boen ze schoon.

Bieten 6stoven'

2 gzout

I

gesnipperd

uitje

64

I

rri

I

en kook ze gaaÍ (-+- 20 min.).

of

8 g maizena 5 g margarine

Giet (een gedeelte van) het kooknat af en voeg de rnelk toe.

nootmuskaat

Bind het vocht met de aangemengde bloem

toe.

Zet ze op met ruim kokend water en kook ze gaar (fl à 1 u.; zomerbietjes -+ 20 min.). Ze zijn gaar als het vel gemakkelijk loslaat.

Giet ze af en laat ze in koud water afkoelen.

bieten

jes of in repen van een halve vinger lengte.

Zet ze op met weinig kokend water en het zout

ll dlkooknrt

of maizena, roer de margarine er door en meng

6

Stroop de bieten, spoel ze af en snijd of schaaf ze in dunne plakken of rasp ze.

Zet ze op met de overige bestanddelen behalve

de groente voorzichtig door de saus.

Rasp er nóotmuskaat over.

Prei

Bieten koken

300 g gekookte

doormidden en daarna in dikke plakken van 1 cm dikte.

Schil deze plakken, was ze en snijd ze in blok-

meiknolle-

Maak de kool op smaak met de azijn, de suiker en de margarine.

Bind het vocht met de aangemengde maizena.

300 g bieten

I Snijd de groente

lkgprei

I

ll

2

3 g zout

dl kooknat

en/ of melk 12 g bloem of 8 g maizena 5 g margarine (t I lepol

aziin)

:

Verwijder de worteltjes en het buitenste blad.

Snijd de prei in stukken van -+ 3 cm, te beginnen aan de onderkant en verwijder onder het snijden de stugge bladeren; was de prei.

Zet ze op met weinig kokend water en het zout en kook ze gaar (-F 20 min.).

Giet (een gedeelte van) het kooknat af, doe de rnelk erbij en bind het vocht met de aangemengde bloem of maizena, roer de margarine (en de azijn) er door.

Meng de groente voorzichtig door de

saus.

de maizena. Laatze heet worden.

65

4

Uien

Meng de groente voorzichtig door de saus en rasp er wat nootmuskaat over.

I

I kguíen

2 gzouï l% dl kooknat en/of rnelk 12 g bloem of

I

8 g maizena 5 g margarine (-+ 1 lepel azijn)

I

Maak de uien schoon, was ze en snijd ze afhankelijk van de grootte in de helft of in vie(Kooktijd -+ l0 min:).

recept vanaf punt

tuinbonen

I

g zouL l% d\ melk

2

12 g bloem of 8 g maizena 5 g margarine

3.

Asperges

ll dl melk

Dop de bonen, was ze en zet ze op met niet te veel kokend water, (een scheutje melk) en het

12 g bloem

of

8 g maizena 5 g margarine

3

bind deze met de aangemengde bloem of maiRoer de margarine en het fijngesneden bonen-

kruid erdoor.

Meng de groente voorzichtig door de saus.

Bind de saus naar verkiezing door middel van

5

Bind naar verkiezing de saus door middel van

een

roux.

spek en dari zonder saus gegeven.

Geef asperges desgewenst met

hardgekookte

eieren en gesmolten margarine.

lr I

Snijd ze dan niet

Schorseneren 300 g schorse-

I

neren 3 g zout

1

12 g bloem

of

8 g maizena 5 g margarine

lr

2

nootÍnuskaat

3

66

,c

Borstel de schorseneren schoon, schrap of schil ze bij kleine stukjes tegelijk en leg deze in water

ll dl melk

in stukken en vermeng ze niet

met saus.

I

rl

Meng de groente voorzichtig door de saus en rasp er wat nootmuskaat over.

roux,

.

Voeg de melk toe en bind deze met de aangeof maizena; roer de margarine

mengde bloem erdoor.

een

Oude tuinbonen worden wel gekookt met (rook)-

I

ZeÍ ze op met zoveel kokend water dat ze bijna onder staan en het zout, kook ze gaar (30 à 40 min.).

Neem ze uit het kooknat en bewaar dit voor soep.

4

zena.

5

water.

nootmuskaat

2 Kook ze gaar (10 à 35 min.).

3 Giet het kooknat af, doe de melk erbij en 4

Schil de asperges dun, begin onder de kop; snijd de harde onderkant af. Snijd ze in stukken van een halve vinger lengte, leg de stukken in

400 g asperges 3 g zout

zout.

bonenkruid

een

roux.

ren.

2 Zie verder het vorige

Tuinbonen

1àt%ke

Bind naar verkiezing de saus door middel van

met een scheutje melk om ze blank te houden.

Zet ze op met zoveel kokend water dat ze bijna onder staan, een scheutje melk en het zout en kook ze gaar (30 min.).

Giet het kooknat af, voeg de melk toe en bind deze met de aangemengde bloem of maizena; roer de margarine erdoor.

Bloemkool I

kleine bloem-

kool

I

2à5gzout 2 dl kooknat

en/of melk 20 g bloem 15 g maizena

2

Snijd de stronk van de bloemkool af, verwijder zo nodig de kleine groene blaadjes. Leg de bloemkool in de rupsentijd :t een uur in water met vrij veel zout, de bloem naar beneden.

Zet ze op met weinig of ruim kokend water en 67

Í i I

15 g margarine nootmuskaat

het zout (de bloem naar bovén) en.kook

3

I

I

4 5,

gaaÍ (20 à 30 min.);,,r,

ze

fijngesneden peterselie

Neem ze met een schuimspaan uit de pan en laat ze op een vergiet afgedekt uitlekken.

Maak van het vocht, de bloem of de maizena en de margarine een saus (zie blz. 59).

Leg de bloemkool in een dekschaal, bedek ze met de saus en rasp er wat nootmuskaat over.

Snijd de bloemkool naar verkiezing vóór het ko-

ken in stukken (kooktijd l0 min.).

3

Plaats de schotel midden in een warme oven df de t' sdpan dichtgedekt op een zacht vuur gedurende -+ 10 min.

4 5

Bedruip de tomaten nu en dan.

Strooi er de petersèlie over.

Hanekammen (cantharellen) of champignons l0 g mager rookspek stukje ui 1 tomaat 400 g hane-

kammen of

Gebakken uien

I 2. ,' ,3

champignons

250 g uien 25 g margarine

I 2, 3

Maak de uien schoon, was ze en snijd ze in niet te dunne lange snippers of in ringen.

Maak in de koekepan de margarine of het vet heet. Doe de uien erbij en laat ze langzaam in een dichte pan bijna gaar worden. Keer ze af

5 g bloem of maizena

Neem het deksel van de pan en bak de uien verder gaar en licht bruin.

2 paprika's

2 gmut

(iets peper) 20 g margarine

I 2 3

Paprika's I

g zout 5 g margarine

Bestrooi

zE,

met zout (en peper).

Maak in de koekepan de margarine bruin en

Gesmoorde tomaten tomaten zout poper l0 g margarine

2 3

Was de paprika's, snijd ze middendoor, neem hetzaad eruit en snijd ze in stukken.

Bestrooi ze met het zout.

Smoor ze in de gesmolten boter zachtjes gaar (10 à l5 min.).

VRAG.EN EN OPDRACHTEN

I 2

,

Noem ten minste 4 redenen waarom het verkeerd is groenten lang te koken of te stoven.

Waarom heb je van andijvie meer nodig dan van prinsessebonen?

3

I

Ontvel de tomaten en bestrooi ze met zout

2

Zet ze in een vuurvastq, schotel of-braadpan

en

peper. en giet er de gesmolten botel overheen.

68

I

I

Was de tomaten, snijd ze in dikke plakken. bak de tomaten hier heel vlug in.

4 niet te rijpe

4

Doe de schoongemaakte en gewassen hanekammen of champignons en het zout erbij en smoor ze -+ 10 min. mee.

Bind het vocht met de aangemengde bloem of

en toe.

Gebakken tomaten 4 tomat€n

'

I gzout.

Bak het gesneden spek zachtjes uit.

Smoor de fijngesneden ui en de in plakken gesneden tomaat mee (-r 10 min.).

4 5

Noemlgroenten voor één week

in deze maand. die nu goed-

koop zijn.

Wanneer kook je bloemkool

in zijn

geheel en wanneer snijd

je hem in stukken?

Waarom kook

je

groentep.

in

een zo klein mogelijke pan?

69

utu ,-r..

ri

___

6

7 8 9

Vul in: Groentesaus gebonden met aangemengde bloem is meestal: a ......... van smaak I dan saus gebonden met een b ......... van vetgehalte / roux.

De bereiding vraagt ......... tijd.

Wat is gemakkelijker in gebruik: bloem of maizena? Wat is smakelijker?

Groentesla

Waarom maak je voor andijvie dikkere saus dan voor kool_

raap?

Voor welke van de twee groenten maak je de meeste

Waarom?

10

l2

Maak je groentesaus liever met melk Waarom?

of met

saus?

kooknat?

De groentesla die iedereen kent is kropsla. Maar je kunt ook andere sla's maken. Een groentesla kun je maken van:

a b c j,

rauwe groenten, b.v. kropsla, komkommer, andijvie,

of

ver-

schillende groenten door elkaar; garc groenten, b.v. bieten;

rauwe en gare groenten door elkaar, b.v. rauwe andijvie met gare bieten.

Groentesla wordt ook vaak gemengd met: vruchten, b.v. appel, ananas, banaan, mandarijntjes of noten,

a

;li' l

b.v. walnoten;

I I

b

:

koude aardappelen (zie aardappelsla, blz. 55);

gare peulvruchten; d stukjes vlees of haring (zie huzarensla en haringsla);

c

i i

e

hardgekookt ei.

Een groentesla kun je eten: als voorgerecht; in plaats van gekookte groenten; bii gekookte groenten; bij de boterham.

c b c d

Het is goed dat je dikwijls groentesla eet: I Zebevat veel vitamines en zouten.

2 Ze brengt afwisseling in de maaltijden.

3 Ze is fris van smaak.

70

7t

il

4 5 6

'Z? is goedkoper dan gare groenten want er is per persoon minder groente nodig en de bereiding kost geen Uianastof.

Door sla kunnen gemakkelijk resten verwerkt worden.

Ze is vlug klaar.

Mayonaise

I

per, mosterd lepel (kruiden)-azijn 2 dl slaolie of

I

Hoeveelheid per persoan:100 à 125 g(schoon).

I

eierdooier

iets zout, pe-

2 J

als het mengsel dik begint te worden in

Algemene regels voor het klaarmaken van

I

een

Maak de groenten vlak voor het gebruik schoon. ( ju de zomer het vaak nodig sla in water Àet zout te zetten om onge_

Kropsla

is.

2 3 4 5

dierte te doden).

Was de groenten en zorg ervoor dat bladgroenten niet ge_ kneusd worden.

Laat ze heel goed in een vergiet of slamand uitlekken of sla ze erin uit.

een

dun straaltje bij.

Maak de mayonaise op smaak af met azijn en kruiden.

meer

groentesla

Roer de dooier uit met zout, peper, mosterd.

Voeg de azijn goed roerende toe.

Klop de olie er in het begin druppelsgewijze en

làlkropsla

slas4us of mayonaise

Snijd of rasp de groenten zo nodig.

Vermeng de groenten vlak vooi het opdoen met s/asaas of mayonaise. Zie de volgende recepten.

I

Verwijder de lelijke stugge bladeren, maak de overige bladeren los van de stronk en pluk ze zo nodig in kleinere stukken.

2 Was de sla en laat ze zo droog mogelijk uitlekken of sla ze uit. a J Doe ze vlak voor het gebruik bij de slasaus; zorg ervoor dat bij het mengen de bladeren niet gekneusd worden.

Garneer de sla naar verkiezing b.v. met hardgekookt ei, tomaat.

Sla van andiivie, sla van brussels lof 200 g

malse

andijvio of

Slasaus

en

I "ui,i,u.ti*i"g. stukjo ui 2 ietszout

Yr theelepel moeterd en/

oÍ

brussels lof slasaus mayonaise

of

t,líí,l"n"t

fijngemaakr lhaidfekookt eiï

tepet In plaats van olie en azijn kan ook yoghurt ge_

azijt

bruikt worden.

2

Snijd de andijvie in fijne, het brussels lof in wat grovere reepjes.

Was ze zo nodig nog eens na en laat ze zo droog mogelijk uitlekken.

4

I thee- Vermeng desgewenst de droge bestanddelen van suiker de saus met fijngesneden groene kruiden en/of

t à t.ft

Verwijder de lelijke bladeren, spoel de groente schoon.

3

Roer zout, peper, (ui, mosterd en suiker) door elkaar in een grote kom.

Klop hierbij de olie en de azijn.

Doe de groente bij de slasaus.

Paprikasla

lepel

t

I

1

paprika

slasaus of mayonaise

I 2

Was de paprika, snijd ze doormidden, neem het zaad eruit en snijd ze in fijne reepjes.

Doe ze bij de slasaus.

72 73

Veldsla

Gelderse sla

l

I Maak de sla schoon, was ze en laat ze zo

200 g veldsla slasaus

2

droog mogelijk uitlekken Doe de sla bij de slasaus; zorg bij het mengen dat de blaadjes niet gekneusd worden.

50 g witto bonen 50 g gokookte bioten

zout iets peper %t}í"e€llep€t

mosterd stukjo gesnipperde ui

Komkommersla

I

1 kleine kom-

kommer

I

theelepel zout

slasaus

2 3

2 lepels azijn

Schil de komkommer, schaaf ze in dunne plakjes, verwijder tussentijds zo nodig het zaad.

Meng het zout erdoor en laat ze -+ lO min. op een vergiet of zeef staan.

25 g vet rookspek

7.N ggarc aardoppelen

l.kropje

sla

I 2 3 4 5 6

Doe ze bij de slasaus.

7 Tomatensla 2 tomaten

slasaus of mayonaise

I

kleine blokjes.

Vermeng het zout, de peper, de mosterd en de ui met elkaar in een grote kom, doe de azijn erbij.

Laat de witte bonen en de bieten enkele uren

in deze saus staan.

Snijd het spek in dobbelstenen, bak die lichtbruin en neem ze uit de pan.

Bak in het spekvet de in stukken gesneden aardappelen bruin.

Doe deze met het uitgebakken spek en de gewassen sla bij de andere bestanddelen.

Meng alles luchtig dooreen en doe de sla direct op.

Ontvel de tomaten naar verkiezing (dompel ze hiervoor even in kokend water); snijd ze in

VRAGEN EN OPDRÀCHTEN

Doe ze bij de slasaus,.

I

plakken.

I

Kook de witte bonen gaar, laat ze koud worden en daarna uitlekken. Snijd de bieten in

i

2

Hoeveel andijvie heb je nodig voor jullie gezin voor andijviesla? Hoeveel heb je nodig voor gekookte andijvie?

Bereken het prijsverschil.

Gemengde groenteslats Goede combinaties zijn b.v.: brussels Iof - biet - appel;

a á c d e /

andijvie - knolselderij - rode paprika; bloemkool - rozijnen - walnoten; gare asperges - stukjes kip - ham - ananas; gaÍe prinsessebonen - plakjes koude aardappel geraspte wortel; zuurkool - groene paprika - mandarijn.

74

-

75

,,r1,:..i

t3

25 g margarine. Als je vet vlees of kaas bij de stamppot eet kun je minder margarine nemen. Als je vet spek in de stamppot kookt heb je geen margarine nodig.

Stamppotten

Algemene regels voor het klaarmaken van stqmppotten van gaÍe groenten

1

Gebruik grote aardappelen, schil ze, was ze en snijd ze in stukken.

2 3

Maak de groenten op de gewone wijze schoon.

Zet groenten die eenzelfde kooktijd hebben als de aardappelen, gelijk met de aardappelen op; Ieg de aardappelen onderin en daarop de groente. (Zet gÍoente. die een langere kooktijd

flamppot wordt graag gegeten omdat hij smakelijk en in de winter lekker warm is.

Bovendien is het klaarmaken van een stamppot gemakkerijk want er is maar één pan nodig. Hierdoo, ,ordt oót brandstof be_ spaard. Doordat aardappelen en groentenat niet afgegoten rvorden gaan er geen vitamines en zouten verloren.

Toch moeten we niet te dikwijls stamppot eten: we verleren dan goed te kauwen. Door het stampen en {oeren gaat ook het vita_ mine C-gehalte achteruit.

ren.

Nadat groenten en aardappelen in één pan gekookt zijn, worden ze fijngestampt. Daarna wordt er margarine doorgeroerd, be_

a Zet klapstuk lrÁ à 2 uur en spek I à I

halve als er vet spek is meegekookt.

Soms worden vlees, spek of vis met de stamppot meegekookt.

Peulvruchten en kaas kunnen na het stampen door di stamppot geroerd worden.

Hoeveelheden per persoon: 300 à 400 g aardappelen (schoon); van groente die gekookt wordt: 150 tot 300 g; van groente die rauw gebruikt wordt: 100 tot 125 g; c 50 à 75 g vlees of mager spek of -+ 50 g kaas *;

a b

*

Sorhs worden peulvruchten gebruikt i.p.v. vlees of kaas. Er worden dan minder aardappelen genomen. (Voor 50 g peulvruchten wordt 100 g aardappelen

76

heeft dan de aardappelen, eerder op).

4 Zet de aardappelen en de groente op met êen flinke bodem kokend water en voeg het zout toe.

5 6

(-t 1Á uuÍ).

Stamp alles fijn en doe er margarine bij.

Kook ze gaaÍ

Het is aan te raden wat kokende melk door de stamppot te roeOpmerkingen

b

uur eerder op dan de aardappelen.

Leg worst boven op de groente en verwarm deze -+ 20 min. mee. Rookworst kan ook afzonderlijk gekookt worden (zie blz. 39).

c Kook peulvruchten d

apart gaar en roer deze na het stampen

door de stamppot.

Voeg kaas geraspt of in blokjes gesneden toe.

Algemene regels voor het klaarmaken van stamppotten van Íauwe blad groent en

I 2

Kook aardappelen op de gewone wijze gaar.

Maak er met melk en margarine puree van (zie blz.

54).

minder genomen).

77

Doe er schoongemaakte, goed uitgelekte, fijngesneden rauwe groente bij.

Laat de stámppot vlug even heet worden. (Door lang verwar-

3

nootmuskaat) erbij.

men wordt hij nat).

Geef deze stamppot b.v. met 150 l0O g geraspte of gebakken kaas.

Hutspot rnet klapstuk 150 g klap-

stuk 3 g zout 600 g aardappelen 300 g winterwortelen 100 g uien 30 g margarine

I dl melk

I Zet het vlees op met weinig kokend water en het zout, laat het ! l% uur zachtjes koken.

2 Doe de aardappelen, de gesnipperde wortelen en uien erbij. Kook de stamppot gaar (-+ I u.).

3 Neem het vlees uit de pan en stamp de aard4

Stamppot van snijbonen

kool (300 g

300 g zoute

snijbonen 500 g aardappelen 30 g margarine

gesneden) 3 g zout

600 g aardappelen 150 g rookv/orst 20 g margarine

I dl melk

2

appelen en groenten dooreen.

Voeg de margarine en de kokende melk toe.

5

3

Stroop'de boerenkool, was ze, snijd ze en zet ze op met weinig kokend water en het zout en kook ze -t- l0 min.

g kool 6fl) g aardappelon

g zout 30 g margarine I dl melk (nootmuskaat) 3

gaar gekookte witte bonen erbij.

Kook de stamppot gaar (-t- I uur).

Neem de worst uit de pan en stamp de aardappelen en de groente dooreen.

I 2

Geef bij deze starnppot naar verkiezing rookworst.

Voeg de margarine en de kokende melk'toe.

Maak de kool schoon en snijd ze in snippers.

Was groene kool.

Zet de aardappelen en de groente op met weinig kokend water en het zout en kook de stamppot gaar (-+ I uur).

78

Stamppot van zuurkool met spek en witte bonen

39).

Stamppot van groene, witte of savooiekool

water tot ze half

gaat ziin (-r l5 min.).

Giet ze af en spoel ze na. Zet ze weer op met ruim koud water en breng ze opnieuw aàn de kook. Proef of ze niet te zout meer zijn; doe er anders nog eens schoon water op.

Zet de aardappelen op met een flinke bodem kokend water, leg de snijbonen er bovenop en kook alles gaar (-+- 25 min.).

Stamp de aardappelen en de groente dooreen.

4 5 Doe de margarine, de kokende melk en de

Leg de aardappelen onder de kool en de worst

De worst kan apart gekookt worden (zie blz.

zl{X)

2

erop.

3 4

uit het zout met witte

I Kook de snijbonen in ruim

1 dl melk 50 g witte bonen

I

g rookworst of

bonen

Stamppot van boetenkool met rookworst 1{kgboercn-

Stamp de aardappelen en de groente dooreen.

Doe de margarine, de kokende melk (en de

100 g mager

'

pekelspek 2 g zout 5fi) g aardappelen 250 g zuurkool

I dl melk 50 g witte bonen 20 g margarine

1 2

Zet het spek en de zuurkool op met weinig kokend water. Laat het L rÁ a.zachtjes koken.

Doe de aardappelen en het zout erbij; kook de stamppot gaar (-+

3

I

u.).

Neem het spek uit de pan, stamp de aardappelen en de groente dooreen.

4 Doe de margarine, de kokende melk en de gaar gekookte witte bonen erbij.

79

1.,

i'l

StamPPot van stokvis

Zuurkoolschotel 50 g mager pekelspek 250 g zuurkool 100 g rookworst aardappelpuree

vanlkg

aardappelen pa.neermeel

margarine

Zet het spek en de zuurkool op met weinig kokend water. Kook ze gaar (+- 1 u.;.

2 Kook de rookworst de laatste 20 min. mee.

3 Vul een vuurvaste schotel laag om laag met puree, zuurkool, plakjes spek en worst. Zorg dat de bovenste laag uit puree bestaat.

Bestrooi de bovenkant met paneermeel, leg er een paar klontjes margarine op, laat er in een hete oven vlug een bruin korstje op komen.

Zet de schotel hoog in de oven.

300 g

aard'

aopelen

mgtt

zoete appolen 2 Zet de aardappelen, de zoete appelen (en de t$,lt_!e.. ,, ui) op met weinig kokend watei in het zout. snrbnerde ur I looËiu." ' 3 Doe na -+ 10 min. de zure appelen erbij en

(azijn)

6

fijn.

Roer de gebakken uien, de stokvis, de kokende

3

mosterd

schoon

en was ze'

appelen 4 ,tf"'Hjr"".,"" G"ike.)

4 5

de vellen' Zet de geschilde aardappelen en de gewassen riist op met een deel (-+ I dl) van het kooknat ." n"i zout en leg de stokvis er boven op' Kook de stamPPot gaat (i( u')' Neem de stokvis uit de pan en stamp de massa

3rïo'r"Ëlo"oo"" --riË""'-- --!.aJ ){ lepel

Zetde stokvis op met zoveel kokend water' dat hijjuist onder staat, houd hem -+ f v tegen de kook aan' Neem hem uit de pan, verwijder de graten en

lk en de mosterd erdoor.

I Maak de aardappelen en de appelen

100-g

I

,oitïoJ?o-""pï.r"r zs e iijst 2

Stamppot van appelen 600 g

geweekto

kook alles samen verder gaar (-+- 15 min.).

Stamp aardappelen dooreen, doe er "o "pp"l"r, de margarine en zo nodig wat suiker enazijnbij.

Geef deze stamppot b.v. met gebakken bloedworst, rolpens of mager spek.

VRAGEN EN OPDRACHTEN

I 2 3 4 5

6

Waarom gebruik je voor stamppot liefst grote aardappelen?

Waarom is het goed door een stamppot melk te doen?

Waarom wordi stamppot van zuurkool meer gegeten dan zuurkoolschotel?

Waarom is het niet goed dikwijls stamppot te eten?

Wat is beter: in een stamppot margarine of vet te doen?

Vitamine . . . komt in stamppot van zoute groenten niet voor' Wat kun je 'toe' eten om dit te verbeteren?

Stamppot van rau\rye raapstelen, spinazie, andiivie of kropsla íX) g aardappelen 3 g zout

I à 1l dl melk tlO g

Bereiding: algemene regels

zie

voor het klaarmaken van

stamppotten van rauwe groenten (blz.77).

margarine

2 boojes raap-

stelen èf 200 g spinazie, anójvre of sla

Geef bij deze stamppotten b.v. karbonaden, verse worst, gebakken spek, geraspte of gebakken kaas, hardgekookte eieren of een omelet.

(nootnusfuag

80

#

8l

T4

Peulvruchten

Kooktijd:

bonen en groene erwten van de nieuwe oogst /o à I u.; overjarige bonen en groene erwten ll à2 u.: grauwe erwten en kapucijners ll à2 u.; Bij gebruik van de hogedrukpan is de kooktijd 1/3 van de genoemde tijden.

Schep de peulvruchten met een schuimspaan uit het kooknat. Bewaar dit voor soep of saus.

a á c 4

Maaltiid van bruine bonen, grauwe erwten of kapuciiners met gebakken spek en uien 200 g peul-

Peulvruchten kun je eten:

a ó c

als hoofdbestanddeel van de maaltijd (b.v. bruine bonen met spek). Geef bij deze maaltijd altijd groente want peulvruchten bevatten geen vitamine C;

in soep (zieblz. l4): in een stamppot (zie blz.

100 g vet

of

mager (rook)spek 250 g uien

(margarine)

76).

Hoeveelheid per persoon: I als hoofdbestanddeel van de maaltijd en in soep 100 niets 'toe' gegeten wordt; 2 om de maaltijd voedzamer te maken (zie punt c) 50 g.

vnrchten

4 Ezolot

g

als er

I 2 3 4

Kook de peulvruchten gaar.

Bak het spek en neem het uit de pan.

Bak in het spekvet de gesnipperde uien gaar en bruin. Doe er als het nodig is wat margarine bij.

Schep de peulvruchten uit het vocht en geef ze met het spek en de uien.

Vervang naar verkiezing de gebakken uien door kropsla, tomatensla, rabarber of appelmoes àf geef de peulvruchten met speksaus, bruine uiensaus of tomatensaus.

Geef na deze maaltijd liefst een nagerecht met melk en/of rijst en een vrucht.

Algemene, regels voor het klaarmaken van

peulvruchten

Zoek zo nodig wormstekige peulvruchten, steentjes, stokjes e.d. uit. Was de peulvruchten.

Week ze 24 lu;'tr in 2 I water per 500 g peulvruchten. Week overjarige peulvruchten tweemaal 24 uur (niet bij warm

Jachtschotel of filosoot van bruine bonen

Zie het recept op blz. 40. Gebruik in plaats van het vlees

-r

3O0

g

gare bruine bonen en als er geen jus is, bonennat met een bouillon-

blokje. Maak puree van minder aardappelen.

weer).

Zet ze op met het weekwater en zout (10 g per 500 g peulvruchten) en laat ze zachtjes koken gedurende de voorgesóhreven tijd. Zorg dat ze onder water blijven staan.

Hachee van bruine bonen

Zie het recept van hachee van gaar vlees op blz. 34. Gebruik in plaats van het vlees -+ 300 g gare bruine bonen of meer en als er geen jus is, bonennat met een bouillonblokje.

82 83

Schotelties

Broodschotel met krenten en roziinen

lei 30 g suiker 1 mespunt

Macaronischotel met roziinen

I

60 g macaroni

ll

melk

Breng de melk aan de kook met het zout (en de citroenschil).

iels zout

25à35gro. zijnen 10 g custard 30 g suiker

(citroenscitril) 5 g suiker 5 g paneermeel

margarine

kaneel

3à4dlmelk

2 3

onder af en toe roeren gaar en koken; laat de laatste l0 minuten de

gewassen rozijnen meekoken.

4

Bing

ze

zo nodig. bij met de aangemengde v ---c

tard en doe de suiker

5 6

erbij.

margarine

cus_

3

Doe ze in een vuurvaste schotel laag om laag met de gewassen krenten en/of rozijnen; zorg dat de bovenste laag uit brood bestaat. Maak het oppervlak glad.

4

Strooi er een mengsel van suiker en paneermeel over en leg hier en daar een klontje margarine.

5

Laat het schoteltje in een matig warme oven gaar en bruin worden.

Doe de pap in een vuuryaste schotel.

Strooi er een mengsel van suiker en paneer_

Broodschotel met appelen

meel over en leg er hier en daar ean klontje

margarine op.

7

Snijd het brood in dobbelsteentjes en week deze in het vocht (-+ 20 min.).

rozijnen 5 g suiker 5 g paneermeel

Laat er in een hete oven vlug een bruin korstje

op komen.

lei 30 g suiker

I

mespunt kaneel

3

dl melk

200 g oud

I

ft lmolk

iets zout (citroenschil) 60 g rijst 30 g suiker l0 g custard

1 2 3

25à35gbitterkoekjes 5 g suiker 5 g paneermeel

4

margarine

Kook op de gewone wijze rijstebrij (zieblz.t02).

Bind hem bij met de aangemengde custard.

Doe hern in een vuurvaste schotel, laag om Iaag met bitterkoekjes . Zorg ervoor Aut à" oo_ derste en de bovenste taag ;it rijstebrij Gtaan.

Strooi er een mengsel van suiker en paneer_ meel over en leg er hier en daar een'ilontje

250 g moesappelen 20 g suiker

I

tln.eelepel

kaneel

Week het brood in een mengsel van het ei, de suiker, de kaneel en de melk. (Zie het vorige recept).

2

Doe het laag om laag met schijfjes appel, die met de overige suiker en de kaneel bestrooid zijn, in een vuurvaste schotel.

3 '

Maak het schoteltje verder klaai zoals in de

brood

Rijstebrijschotel met bitterkoekies

voeg

2

ten en/of

9" p.p gebonden

Klop het ei met de suiker en de kaneel, al roerende de melk toe.

25à35gkren-

Strooi de macaroni er al roerende in.

Laat

Z)0 g oud brood zonder korst

I

punten 4 en 5 van het vorige recept.

5 g suiker 5 g paneermeel

margarine

margarine op.

5

Laat er in een hete oven vlug een bruin korstje op komen.

t04 105

Saus yan verse aardbeien of aalbessen

Was de aardbeien

100 g aardbeien of aalbessen

basterdsuiker (citroensap)

of de

bessen.

r8 Maak

Versnaperingen

ze

schoon.

2 J

Wrijf ze door een zeef.

Doe er naar smaak suiker (en citroensap) bij.

OPDRACHT

Vul in:

Voor

I

liter

Voor

I

liter custardvla

Voor

custardsaus

I liter custardpudding

is nodig

is nodig

g custard, g suiker.

Met een feestje wil je graag iets extra's presenter'en. Eigenge-

g suiker. g cuètard, g suiker.

maakte versnaperingen zijn een verrassing voor de gasten en een voldoening voor de maakster.

Bovsndien ben je meestal voordeliger uit als je ze zelï maakt dan wanneer je ze koopt.

Zandkoekies

(-+ 24 stuks) 150 g bloem iets zout 100 g harde

margarine 50 g basterd-

suiker vanillesuiker oI geraspte

citroenschil

I 2 3 4 5

Doe de bloem met het zout, de gezeefde basterdsuiker, de margarine en de geraspte citroenschil of de vanillesuiker in een kom.

Snijd de margarine in stukjes door de bloem.

Kneed alles vlug dooreen tot een soepele bal.

Wrijf een bakblik in met margarine.

Maak van het deeg een rol. Snijd hiervan plakken en leg deze op het bakblik óf maak er flinke knikkers van; druk deze met een vork

uit op het blik.

Zet de koekjes midden in de oven en bak ze bij een matige warmte gaar en zandkleurig (-+ 20 min.).

Strooi er naar verkiezing vóór het bakken gepelde, gehakte pinda's of een mengsel van suiker en kaneel over.

6

,

,i'J

126

I ï I

fi"t!,

r') rll

r, Lr:,

127

Bruine bonensoep (voedzame.) 14 Bruine boterjus 21 Bruine uiensaus l9 Brussels

lof

62

Filosoof (van bruine bonen) Filosoof (van vlees) 40

met ham en kaassaus 63

Flensjes 122

Charnpignons 68 Champignonsoep Chinese kool 62

Gebakken aardappelen 54,

Chipolatapudding

116

Chocolade,(kop- met ei) I 16 Chocoladecake 129

,,

bloedworst

bokking

met gelatine l15 Chocoladesaus 125

Chocoladetruffels 134 Chocoladevla 109 98

,,

44

sandwiches 27

lever

33

mosselen 45 nagerechten (inleiding) 97

panharing 44 spek 35 tornaten 67

uien

68 43

Custardsaus 125

Custardvla 107

met bessesapvla 106 met citroenrijst 98

,, ,, ,, Deense

met koekjes 106 met vruchten 106

vla

110

Diepvriezen 142 Diepwiesvis 46 Diversen 142 Doperwten 6l

Dranken

136

Drie-in-de-pan

l2l

Eieren bakken 48 ,, koken 47

,,

148

(hardgekookte- met saus) 47

Kerriesaus 20 Kerriesoep 13

Grau铆ve erwten 83

Kersen (gestoofde-) 94

Kip braden

appelen 95

pruimen

I 13

Grilleren 37 Groene kool 63 Groenten (inleiding)

,,

101

36

Kipslaatje

22

Kippesoep

9

Klein vlees (inleiding) 57

Groenten (rauwe sla) 71 Groentesaus 58

Koffiemilkshake 137 Koffiepudding 115

(voedzame) l0

Koffievla

Haohee (van bruine bonen) 83 ,, (van gaar vleos) 34 ,, (van rauw vlees) 34

109

Komkommersla 74

Konijn (gesto贸fd)

Kool (bloem-)

,,

.. ,, ,, ,,

",

(rode-) 64 (savooie-) 63

(witte-) Koolraap 65

Hangop

Koolrabi

108

63

65

Haringsla 23 Havermoutpap 102

Krentenbrood l3t

Hazepepr

Kruidkoek

37

37

67

(boeren- met worst) 78 (groene-) 63

Hanekamrnen 69

33

Kropsla

73 130

Gehakt 32

Hogedrukpan 142 Hutspot 78

Gehaktballetjes (voor soep) 9 Gekookte aardappelen 53

Lammejespap

101

Huzarensla 23

Lever bakken

33

Jachtschotel (van bruine bonen) 83 (van vlees) 40 ,,

Limburgse vlaai

l3l

Macaroni koken

86

,, ,, ,, ,, ,,

lever

95

38

mosselen 43

nier

Ia'rn 96

38

rookworst

39

vis 42 Gelderse sla 75 Gele room 132 Gemengde groentesla 74 Gesmoorde tomaten 69 Gestoofde mosselen 46 Gestoofde vis 45 Gestoofde verse vruchten 93

Gevulde broodjes 25

,, ,, ,,

ornelet 49

paprika's 26 sinaasappelen 115

Kaasomelet 49

,,

koken 38

,,

met hamworst en

,, ,,

metpoelet 88

kaas 87

Kaasplakken (gebakken) 5l Kaassaus 2l

Kalfslappen 3l Ka,lfsvlees (groot-) braden 36 Kant-en-klaarsoep 16 Kapucijners 83 Karbonadbn (varkens-) 3l Karnemelk met limonade 136 ,Karnemelk met vruchtesap 136

karnemelkvla

29

Knolletjes (mei-) 65 Koekjes (appel-) 121 ,, (zand-) 127

10

Groot vlees braden 36 Gruwel (vruchten-) 99 ,, (water-) 99

Hambuigers

Gebonden bouillonsoep l0 Gebraden appelen 94 Gedroogde abrikozen 95

vis

143

86

Grietmeelpap 102

Groentesoep

(met custardvla) 98 Citroenvla (luchtige) I11 Citroenvla (schuimige) l1l Croquetten 24 Custardpap 101 Custardpudding 113

,, ,,

55

33

eieren 48 kaas 5l

,, ., ,, .. ,, ,, ,, ,,

(zonder oven) 130

Chocoladepudding met maizena 114

Citroenrijst

(rauwe-)

,, ., ,, ,,

l2l

Griesrneelpudding 55

(gekookte_) 54 11

Keukenmachines

Kerrierijst

(van gaar griesmeel)

128

Cantharellen 68 Caramelvla 109

Gevulde tomaten 25 G'istbeslag 118

Gistpannekoeken Goulash 35

83

Flensjes (taart) 133 Frambozensaus 125

Cacaodrank 137

Cake

Erwtensoep l4

110

Karnemelksepap met bloern 103

met tomaten en kaas 88 Macaronischotel met rozijnen 104 Magere erwtensoep 14

Maizenapap 101 Mayonaise 73 Meiknolletjes 贸5 Melk met limonade 136 vruchtesap 136 Menu's (winter-) 140 ,, (zorher-) 140 149 j d

,/

1r

I

erzijn vele mogelijkheden met

Alfabetisch register

aard Aalbessensaus 126

Bakbokking 44

Aardappelen bakken 54 (gekookte-) 54 (rauwe-) 55

Beschuit met bessesap Beschuitpap 102

,,

koken

van verse bessen 126

Biefstuk (paarde-)

31

,, ,,

Aardappelpuree (van koude aardappelen) 54 Aardappelpuree (van vers gekookte aardappelen) 54 Aardappelsla 55

(runder-) 3l tartaar 3l Bieten (koken) 64

Aardappelsoep 15 Aardbeien (gestoofd+) 94

Bloemkool 68 Bloemkoolsoep l2 Bloempap 101

Aardbeiensaus 126 Abrikozen (gedroogde-) 95

Abrikozensaus

125

Ananaspudding (schuimige-)

Andijvie 62 Andijviesla 73 Andijviestamppot 80 Appelbeignets 120 Appelcake 129 Appelen (gedroogde-) 95 ,, (stamppot van-) 80 Appelgebak 133 Appelkoekjes 121 Appelmoes 92 Asperges 67 Aspergesoep

Bami 89

VEG.GASINSTITUUT

,,

53

Baklappen

31

ll

1

l6

I

Bessesapsaus 125

53

(nieuwe-)

11

,, (stoven) 64 Bloedworst bakken 33

Boerenkool (stamppot) 78 Bokking bakken 43 Bosbessen (gestoofde) 94

Borstplaat

133

Botersaus 19 Bouillon (van benen) 7 ,, (van blokjes) 7 ,, (van vlees) 6

Bowl

137

Bramen (gestoofde-) 94

Brood (krenten-)

,,

(wit-)

131

131

Broodpap 102 Broodschotel (met appelen)

105

Broodschotel (met krenten en rozijnen) 105 Bruine bonen 83 Bruine bonensoep 13

t47

Zoete sausen

Custardsaus

De bestanddelen van een zoete saus zijn:

q

een vloeistoÍ

smaakgevende stof-

nl.:

len nl.:

melk

maizena custard

5 g custard 2 dl melk (iets zout) 10 g suiker

suiker stroop

I 2 3 4

vanille(suiker)

Meng de custard aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk (met het zout) aan de kook.

Bind ze al roerende met de aangemengde custard.

Doe de suiker erbij.

kaneel cacao Chocoladesaus

citroenschil vruchtesap

suiker pijpkaneel citroenschil

of dun vruchtenmoes

5 g maizena 8 g cacao 15 g suiker 2 dl melk

citroensap Hoeveelheden bi'ndmiddel voor 1 dl saus: . voor saus gemaakt van melk: gmaizena of custard, voor saus gemaakt van vruchtesap: 3 g aardappelmeel of maizena.

I

Roer de maizena, de cacao en de suiker droog dooreen. Meng ze aan met wat koude melk.

2 Breng de rest van de melk aan de kook.

J Doe het mengsel al roerende bij de melk. Laat de saus even doorkoken.

2f

Hoeveelheid sqas per persoon:

Bessesapsaus, frambozensaus

I dl of minder.

1l dlvruchte- I Algemene regels voor het klaarmaken van .zoete

3 4 5

pijpkaneel I

hierin aftrekken.

Bind het sap al roerende met het aangemengde

maizena

bindmiddel.

Neem het smaakje eruit. Doe de suiker erbij.

5 g aardappelmeel of

Meng het bindmiddel aan met wat koude vloeistof.

Breng de rest van de vloeistof. aan de kook (met citroenschil

-+-

e.d.).

3

20 g suiker

Giet er al roerende het aangemengde bindmiddel in.

Laat de saus evendoorkoken.

Abrikozensaus

Neem de citroenschil e.d. eruit. Doe de suiker erbij.

Laat een saus die koud gegeten wordt onder af en toe roeren

50 g

koud worden.

Was de abrikozen en week ze -+ 24 u.

4 I

5

I

124

in

het

water.

(2gmaizena) 2 Kook ze gaar in het weekwater -r 20 g suiker 3 Wrijf ze door een zeef.

koud gebruikt bij koude gerechten (b.v. bij pudding); warm gegeten bij warme gerechten (b.v. bij wentelteefjes, broodschotel).

gedroogde I

abrikozen 1l dl water

Zoete saus wordt:

a b

Breng het vruchtesap met het water aan de kook. Laat de citroenschil of de pijpkaneel

rÁ dl wateÍ citroenschil of

sausen

I 2

sap

(-r

20 min.).

Bind de saus zo nodig bij.

Voeg de suiker toe.

t25 :1i

!nl

li'q

i

Giiesmeelpap

I

rÁ I melk (iets zout)

(citroenschil)

2

30à35g griesmeel 20 g suiker

3 4.

rÍ,

75-100 g oud

Breng de melk aan de kook (met het zout en de citroenschil).

Meng het griesmeel met de suiker en strooi dit mengsel al roerende in de kokende melk.

Laat de pap onder af en toe roeren zachtjes gaar en gebonden koken (5 à l0 min.).

Neem de citroenschil eruit.

LÁlmelk

2I 3

(iets zout)

30àzl0ghavermout 20 g suiker

4

Breng de melk aan de kook (met het zout).

Strooi de havermout er al roerende in.

Laat de pap onder af en toe roeren gaar en gebonden koken (3.10 min.).

Doe de suiker erbij.

2 3

in dobbelsteentjes en doe die bij de melk.

Laat het brood, onder af en toe roeren, zacht worden zonder dat de pap kookt (-+ 15 min.).

4

Roer het naar verkiezing f1jn.

Doe de suiker (en de kaneel) erbij.

kaneel)

Snijd het brood

Beschuitpap

y3tk

3 à 4 beschuiten 15 g

rii I

(% theelepel

l.r

Havermoutpap

ff

brood 20 g suiker

I

Doe de (fijngemaakte of gebroken) beschuiten

ln olepe Dorden. suiker (/r thedepet 2 Giet er de kokende melk op. kaneel) 3 Strooi de suiker (met de kaneel) erover.

of:

Maak deze pap klaar als broodpap. Kooktijd 5 min.

Karnemelksepap met bloem

Riistebri!

ll

I

melk

(iets zout) (citroenschil of vanillesuiker) 75 g rijsr 20 g wine of bruine suiker

2 3 4

Breng de melk aan de kook (met het zout en de citroenschil).

I ï i*tjffi"* g

25

Strooi de gewassen rijst er al roerende in.

Laat de pap heel zachtjes gaar koken (%

àI u.); maak zo nodig de rijitkorrels af en toe

suiker of 2lepels 2 strooP 3 4

los.

5

voorzichtig van de bodem i Neem de citroerischil eruit, doe de suiker (en de vanillesuiker) erbij en roer de brij tot ze gebon-

I

Meng..de bloem in de pan aan met dl karnemelK' Verdun dit mengsel met de helft van de ove-

rige karnemelk.

Breng de pap al roerende aan de kook.

Doe de rest van de karnemelk erbij en laat de pap even doorkoken.

Doe de suiker of de stroop erbij.

De pap is vlugger klaar als ze op dezelfde manier wordt klaargemaakt als bloempap (zieblz. l}l). Ze

den is.

is dan niet zo mooi glad.

Maak

op dezelfde manier klaar maar ge_rijstepap bruik 50 à 60 g rijst.

Broodpap

llmelk 102

I

Breng de melk aan de kook.

VRAGEN EN OPDRACHTEN

I

Welke pap vind je goed voor een zieke die lichtverteerbaar

2

Noem twee redenen waarom je soms stroop in plaats van suiker in de pap doet.

eten moet hebben? ,

103

Pap

Maizenapap

De bestanddelen yoor pap zijn o.a.

b

25 gmaizena rÁ I melk (iets zout)

een bindmiddel nl.:

(citroenschil) 20 g suiker

t 2

Vteng de maizena aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk aan de kook (met

3

Bind ze

4

het zout en de citroenschil).

al roerende

met de

aangemengde

maizena.

Doe de suiker erbij (neem de citroenschil eruit).

Custardpap

Het maakt verschil of je fijn of grof bindmiddet gebruikt:

I 2 3

in de hoeveelheid; in de manier van gebruik; in de kooktijd.

Bindmiddel

Hoeveelheid

mazena en

per liter 5og

custard

25 g custard

%l

melk

(iets zout) 20 g sUiker

Manier bruik

vcuT

ge-

aanmengen met

Kooktijd aan de kook Iaten komen

6og

melk gieten

even door-

koken griesmeel

60à80g

droog vermengen

gdar tanwegries 6og

5-10 min.

droog instrooien

(b.v. Brinta)

4

custard.

Doe de suiker erbij.

melk

(iets zout) 20 g suiker

I

Meng de bloem aan met ruim

2

tot een glad papje. Doe er zoveel melk bij tot het mengsel vrij dun is *.

Breng de rest van de melk aan de kook (met

3

havermout

60à80g

rijst

100 à 150 g

brood

150 à 200 g

in

dobbelstenen snijden

15 min.

beschuit

6 à 8 stuks

al of niet klein

niet of hoog. stens 5 min.

I al roerende in de

3-10

/melk strooien

%.'t

maken

min.

a.

4

het zout).

Bind ze

al roerende

f

met de

dl koude melk

aangemengde

bloem, laat de pap even doorkoken.

Doe de suiker erbij.

Pap van gaar tarwegriesmeel

V_oor kamemelksepap wordt iets meer bindmiddel genomenHoeveelheid per persoon: 2rÁ à 4 dl.

100

30 g bloom

ll

met suiker

3

Meng de custard aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk aan de kook (met het zout).

Bind ze al roerende met de aangemengde

Bloempap (zgn. lammetjespap)

koude vloeistof, al roerende in de bloem

1 2

Voor hoeveelheden en bereiding: zie de gebruiks. aanwijzing op het pak.

Heel gemakkelijk is hierbij het gebruik van een zgn. shaker.

l0l

Meng naar verkiezing krenten, rozijnen, stukjes appel door het beslag of leg schijven appel op het beslag nadat dit in de pan is rondgelopen.

Gebakken nagerecht gemaakt van geweekt brood

Wentelteefies Spekpannekoeken (-+ 2 stuks)

%ei

1 mespunt

100 g bloom

2 gzout

%à

5 g gist

ll

dllauwe

melk -+ 50 g (vet) rookspek

i 2 3 4

I

Roer het ei schuimig met de suiker en de ka-

2

neel. Giet er al roerende de melk bij.

Week in dit mengsel de sneetjes brood

25 g suiker

kaneel

Maak een gistbeslag.Laat het rijzen.

Snijd het spek in plakken. Bak het uit. Neem het uit de pan.

Maak voor iedere pannekoek wat spekvet heet in de koekepan. Doe er enkele plakken spek in. Giet er een hoeveelheid beslag op, voldoen-

I dl

melk

4 sneden oud

brood margarine, vot of olie

3

(-+ I u.; tot al het vocht erin getrokken is. Bedruip ze af en toe en leg de bovenste onder.

Laat in de koekpan wat margarine, vet of ólie vrij heet worden en bak hierin de wentelteefjes vrij vlug bruin. Bestrooi ze naar verkiezing met een mengsel van suiker en kaneel.

de voor één pannekoek.

Bak de pannekoeken vrij vlug gaar en bruin.

Geef ze naar verkiezing met stroop.

VRAGEN EN OPDRACHTEN Flensies (6 à 8 stuks) 100 g bloem 1 g zout

I

%ei

2

2l dlmelk

t.óf,

75'g bloem I g zout

lei 2l dlmelk

3

margarine

4

I

Doe de bloem en het zout in een kom. Vfaak in

het midden een kuiltje. Breek hierin het ei.

Doe er I à I dl melk bij. Begin"vanuit her kuiltje de bloem en de melk dooreen te roeren tot een glad beslag. Doe er dan de rest van de

2

melk bij.

Laat in de koekepan een stukje margarine bruin worden. Laat er telkens zoveel beslag in rondlopen dat de bodem net bedekt is.

3

Bak de flensjos vlug goudbruin.

Doe naar keuze de flensjes op de volgende ma-

4 5

nieren op:

a á

c

maak er een stapel van;

bestrooi ze met suiker. Rol ze op

of vouw

ze

leg er wat jam of vruchtenmoes op. Vouw

ze,

in

6

vieren;

Noem nagerechten: a die vlug klaar te maken zijn; à die bewerkelijk zijn; c die goedkoop zijn; d die duur zijn; e die feestelijk zijn.

Toek geschikte nagerechten op: c voor de zomer; ó voor de winter.

Zegwaarom je ze geschikt vindt.

Welk nagerecht vind je geschikt als het middagmaal: c weinig eiwit bevat? ó weinig vet bevat en lichtverteerbaar is?

Waarom moet je niet vaak een gebakken nagerecht eten?

Bak je pannekoeken liever met gist of van zelfrijzend bakmeel? Waarom?

Welke zijn de twee voornaamste verschilpunten tussen het klaarmaken van een gistbeslag en een beslag van zelfrijzend bakmeel?

in drieën.

122

123 1.,

I

l

l ,;

i, l

c

de mengbeker: voor het mengen van vlqeistoffen, dunne pu. rees, zachte vruchten en het maken van mayonaise. Het snijden is alleen mogelijk in kleine hoeveelheden en met toevoeging van water.

Algemene regels

bij ieder toestel uitgebreide receptenboekjes geleverd worden volgen hieronder slechts enkele algemene regels.

1 Zorg voor een goede werkhoogte.

2 Gebruik steeds een diepe mengkom.

3 Plaats eerst de mixer in de massa, schakel dan pas in.

4 Schakel uit v贸贸r de mixer uit de massa wordt genomen.

5 Schakel geleidelijk naar een hogere stand en een lagere stand.

6 Beweeg de mixer langzaam door de massa.

7 Laat de motor niet te lang achtereen draaien (zie gebruiksaanAangezien

8

wijzing).

Haal de stekker uit het stopcontact voordat je de mixer schoonmaakt.

144

2I

Diversen

vul de pan met water tot het rooster en doe het levensmiddel erin (het rooster wordt niet gebruikt voor soep en levensmiddelen die bij de bereiding vocht opnemen, b.v. rijst, peulvruchten).

Gebruik minder zout dan bij het koken in een gewone pan.

2 -1

Sluit de pan, breng de inhoud aan de kook.

4

Zet de drukregelaar op het deksel zodra er een stoompluim ontwijkt.

5

Reken de kooktijd vanaf het moment dat de pan onder druk is; deze bedraagt l16 van de normale kooktijd.

Neem de druk weg door de pan onder een koudwaterstraal

6 Diepvriezen Steeds meeĂ? mensen schaffen zich een diepvrieskist

te plaatsen.

Open de pan niet eerder dan dat je je overtuigd hebt dat de druk is weggenomen.

7 of -kast aan

om altijd diverse levensmiddelen (b.v. vruchten, groenten, vlees, kip) en klaargemaakte gerechten (b.v. soep, stamppotten, croquetten, brood en gebak) in huis te hebben.

Men kan verse levensmiddelen zelf invriezen of gekochte diepvriesartikelen bewaren in een diepvrieskist of -kast.

Hoe het invriezen moet gebeuren wordt uitvoerig aangegeven in de folder 'zelf diepvriezen' (uitgave van het Voorlichtingsbureau voor de voeding, Laan Copes van Cattenburg, Den Haag).

Hoge drukpan

In deze pan worden gerechten bij een hoge temperatuur (120 "C) en daardoor in een kortere tijd dan de normale gaar gemaakt.

Omdat het onder druk brengen en het later wegnemen van de druk vrij veel tijd vraagt, geeft deze pan alleen een belangrijke tijd- en brandstofbesparing voor gerechten met een lahge bereidingstijd (b.v. bouillon trekken - runderlappen - peulvruchten).

Algemene regels

8

Werk het gerecht op de gewone manier af.

Volg nauwkeurig de voorschriften uit de gebruiksaanwijzing in verband met de veiligheid.

Keukenmachines We onderscheiden de keukenmachines in drie soorten:

I 2 3

de handmixer; de staafmixer; de mengbeker.

Deze elektrische toestellen dienen om vermoeiende handelinget zoals kloppen, roeren, mengen en fijnsnijden te vergemakkelijken.

In veel gevallen besparen ze ook tijd Gebruik:

a

de handmixer: voor het stijfkloppen van room en eiwit, het maken van mayonaise, beslag en niet te zware degen, tenzij er zgn. deeghaken bij zijn. de staafmixer (meestal alleen voorzien van mesjes): voor het snijden en hakken van niet te grove en te harde bestanddelen, b.v. groenten, vruchten, gare peulvruchten. Met sommige staaf-

b

Aangezien bij iedere pan een uitgebreid receptenboekje geleverd wordt, worden hier slechts enkele algemene regels gegeven: o

142

mixers kan men ook kloppen en mixen. r43

;-

Oliebolten

plakken en bestrooi ze naar.verkiezing met

(-+ 6 stuks) 100 g bloem

2 gzout 5 g gist I dl lauwe

melk (en/of water) 40 g krenten en rozijnen

olie (poeder)suiker

I 2 3

3

Maak een gistbeslag.

ijzeren of een aluminium pan 26 heet, dat

4

(kaneel)

5 6 7

4

Doe de gewassen en uitgelekte krenten en rozijnen erbij. Laat het beslag rijzen.

Maak een flinke hoeveelheid olie in een gietze

Bak de oliebollen niet te vlug gaar en lichtbruin (-+ 5 min.).

50 g bloem

I g zout 2% e slst

Laat ze uitlekken op een vergiet.

Schud ze door een mengsel van suiker en kaneel of strooi er poedersuiker over.

I

Maak

2

Boor en schil de appel. Snijd deze in dikke

t/a dllauwe

ll

dllauwe melk

40 g krenten en rozijnen

margarine, vet of olie

Maak een flinke hoeveelheid olie in een giet_ ijzeren pan dampend heet.

olie

Haal de appelschijven door het beslag. Laat ze even uitdruipen. Bak ze in de hete olie vlug

gaar en bruin.

Laat ze uitlekken op een vergiet. Bestrooi ze met suiker (en kaneel) of poedersuiker.

Maak een gistbeslag.

Doe de gewassen en uitgelekte krenten en rozijnen erbij. Laat het beslag rijzen.

Maak in de koekepan wat margarine, vet of olie vrij heet. Bak hierin van het beslag ronde koekjes. Bak ze niet te vlug zodat ze gaar en lichtbruin worden.

Maak het beslag naar verkiezing met bier i.p.v. met melk en gist. ,i.

:'

100 g bloem 2 g zout

rÁ ei 5 g gist

(-+ 6 stuks) I

g zout 2% e cist

Maak

ll

in

dikke

1 2

dllauwe

melk margarine, vet of olie

een gistbeslag.

Laat het rijzen.

Boor en schil de appel. Snijd deze

Pannekoeken (-+ 2 stuks)

i

Appelkoekjes

I 2

Laat het rijzen.

mengsel van suiker en kaneel.

(kaneel)

Geef drie in de pan met basterdsuiker.

50 g bloem

een gistbeslag.

plakken en bestrooi ze naar verkiezing met een

melk I grote reinet (suiker)

(-+ 6 stuks)

1

}Jaal de appelschijven door het beslag. Laat ze even uitdruipen. Bak ze vrij vlug bruin en gaar.

Appelbeignets (-+ 6 stuks)

Drie in de pan

I

Maak in de koekepan wat margarine, vet of olie vrij heet.

Geef de appelkoekjes met basterdsuiker.

begint te dampen.

Doop een juslepel even in de olie, schep de lepel vol beslag en laat dit met behulp van een andere lepel in de olie vallen.

Doe, als je wilt,-ook een fijngesnipperde appel door het beslag.

100 g bloem 2 g zout 5 g gist

een

mengsel van suiker en kaneel.

3

Maak een gistbeslag.Laathet rijzen.

Maak in de koekepan wat margarine, vet of olie vrij heet. Laat een hoeveelheid beslag vol_ doende voor één pannekoek erin rondÉpen.

Bak de pannekoek vrij vlug gaar en bruin.

Geef ze met suiker of stroop.

120

t2t

ii,ï .r,'&,1\

Riist met roziinen 100 g

rijst

2là3dlwater I g zottt

,lO g

de rijst op de gewone wijze gaar. ] Kook -f*-k het laatste 2 kwartier dc scioongemaakte

rozijnen

3

en gewassen rozijnen mee.

Meng ze voorzichtig door de rijst.

Geef de rijst met (margarine en) suiker.

IVatergruwel 4 dl wa.(er

pijpkaneel of citro€nschil 50 g gort 25 g krenten 25 g rozijnen 2

dl bessesap

-f

40 g suiker

I 2 3

Breng het water aan de kook met het smaakje.

Kook de gort hierin tot hij gaar en het vocht gebonden is (-+ tV" 11.

Kook de laatste 10 min. de schoongemaakte en

4

Neem het smaakje eruit, doe het bessesap en

gewassen krenten en rozijnen mee.

de sÍriker erbij.

100 g rijst 4 dl water 250 g moes-

alpelen of

Rijst met appelen of rabarber

Geef watergru\ryel naar verkiezing warm of koud.

de rijst op de gewone wijze gaar.

I _5*f 2 Kook het laatste kwartier de. scÀoongemaaktc

Vruchtengruwel

en in stukken gesneden appelen of-rabarber

rabarber

-+ 30 g suiker

3

mee tot moes.

Meng het moes en de suiker voorzichtig door de

rijst.

50 g verschillende gedroogdo en 100 g verse vruch-

ten

Kook naar verkiezing in rijst met appelen een stukje citroenschil mee of voeg op hei Latst met de suiker wat kaneel toe.

I I water

citroenschil 50 g

gort

sapvtn/.

ci-

tro€n

-+ 40 g suiker

100 g

iijst

4 dl water

I citroen -r 50 g suiker

I 2 3 4 5

Week de gedroogde vruchten in -+ 2 dl water.

Breng (de rest van) het \ilater aan de kook met het smaakje.

Kook de gort hierin tot hij gaar is en het vocht gebonden is (-+-

tyt

u.1.

Doe de laatste 20 min. de geweekte vruchten en het weekwater erbij. Kook ze mee gaar.

Neem het smaakje eruit. Doe de schoongemaakte, zo nodig kleingesneden verse vruchten,

Citroenrijst

het citroensap en de suiker erbij. Warm ste-

1

vige vruchten even mee.

2 3

Kook de rijst op de gewone,wijze gaar, kook een citroenschilletje mee (-+ 35 min.).

Geef vruchtengruwel warm of koud.

Neem het eruit als de rijst gaar is.

Meng er voorzichtig het ciiroensap en de suiker door.

Muesli

Geef de citroenrijst koud, wel of niet bedekt met

custardvla.

2lepe.ls haver-

mout

I

dlwater

sap van,

tro€n 2 lepels

fi

I 2

Week de havermout in het water (-r 4 u.).

Meng er de overige bestanddelen door.

ci-

koffie-

melk enlof honing 1 eetlepel ge-

hakte noten 200 g rauwe

98

vruchten,

b.v, appel

99

Jam

M,aak d1 jampotten en de vultrechter in heet sodawater schoon. Spoel ze na in heet water.

Zni- ze omgekeerd op een schone doek tot ze gebruikt worden.

Neem niet geheel rijpe vruchten.

Maak ze schoon. Was ze heel

l7

Nagerechten ('toetjes')

goed.

3

Kook

4

Laat in. een wijde, open pan een gedeelte van het water-uit de vruchten

a

ze gaar

in zo weinig mogelijk water.

verdampen:

uit aardbeien, frambozen, kersen en rabarber de helft (van deze vruchten wordt de jam moeiti;t sti;t, het is daarom goeÁ ze te mengen met andere vruchien);

ó

uit. bramen, pruimen, bosbessen en kruisbes sen

deelte.

5 67

f

ge_

Voor jam van aalbessen en onrijpe kruisbessen hoeft het vruchtenmoes

niet ingekookt te wárden.

Meet de ingekookte massa en doe er evenveel suiker op (dus per I vruchten I kg suiker). Als je ll maal zoveel suiker neemr

blijft de jam langer goed. deze oploss"o. pro-b"", of de jam goed van lu11 dikte is. Een druppel die op een bord touá g"r.orden is, mag niet sterk uitvloeien. Laat de jam zonder àeksel verder ;;ri.;;

als ze nog te dun is.

Proef de jam. Doe er zo nodig wat citroenzuur of citroensap bij.

8 Haal het schuim van de jam. Giet hem zo heet mogelijk in de potten. Vul ze tot boven toe.

9 Sluit ze af met vochtig cellofaan en een elastiekje.

- -10 Plak er een etiket -"id" datum op.

In de meeste gezinnen wordt iets 'toe' gegeten om: I de maaltijd voedzamer te maken, b.v. nagerechten van melk.

Dit is vooral nodig voor kinderen en'voor volwassenen, die

2 3

weinig trek hebben. de maaltijd gezelliger en feestelijker te maken.

afwisseling te krijgen.

Er is zo'n groot aantal nagerechten, dat ze verdeeld kunnen worden in verschillende groepen, nl.: nagerechten die in water gekookt worden;

a b

pup:.

c

schoteltjes;

d

vla; pudding; gebakken nagerechten; vruchten (zieblz.9l).

e

Í

Je kunt vlug jam maken. als je er pectine (b.v. Opekta) voor gebruikt. De gebruiksaanwijzing sta"t í"ip'"f.i".

I

l

ï :j

Nagerechten die in water gekookt worden

"p

Hoeveelheid per persoon: rijst 50 g;

a á

water- en vruchtengruwel 3 dl.

96 97

Gebakken nagerechten

Algemene regels voor het klaarmaken van een

Gebakken nagerechten zijn lekker maar bewerkelijk, vet en I zwaar verteerbaar.

Gebakken nagerechten kun je maken van een beslag of van ge_

weekt brood.

Gebakken nagerechten gemaakt van een beslag

Het bekendste beslag ishet gistbeslag.

Hiervoor heb je nodig:

c ó c

gist;

d

zoLtt.

gistbeslag

I 2 3 4 5 6 7

bloem;

melk (en/of water);

Doe de bloem met het zout in een kom.

Maak in de bloem een kuiltje.

Giet hierin (het ei en) de gist die met lauwe melk vloeibaar gemaakt is. Doe er ook nog evenveel lauwe melk als bloem bij (dus op 100 g bloem I dl).

Begin van het midden uit te roeren en neem telkens een deel van de bloem mee.

Klop dit beslag tot het glad is.

Doe de rest van de lauwe melk (en het vulsel) erbij.

Laat het beslag op een lauwwarme plaats, afgedekt, I à I u. rijzen.

Op 100 g bloem gebruik je 5 g gist en 2 g zout.

De hoeveelheid vocht hangt af van de dikte van het beslag.

Op 100 g bloem neem je: voor oliebollen I dl vocht voor drie in de pan l% dl vocht

voor beignets

voorpannekoeken

ll dl vocht 2 dl vocht

Als je wilt kun je door het beslag een vulsel doen, b.v. krenten,

Algemene regels voor het maken vctn een be_slag met zelfrijzend b.akmeel (of bloem met bakpoeder)

I 2 3

rozijnen, appelen.

4

In plaats van een gistbeslag kun je een beslag van zelÍriizend bak_ meel (of van bloem met bakpoeder) maken. Dit beslag hoeft niet te rijzen; het moet meteen gebruikt worden. Toch is f,et gebruik van zelfíijzend bakmeel niet zo prettig, nl.: a het beslag rijst minder goed. Hierdoor is .het gebak' niet zo luchtig. Het aantal pannekoeken e.d. is kleiner. b het'baksel' krijgt door het bakpoeder soms een bijsmaak.

5 6

Doe het bakmeel (of de bloem met het bakpoeder) en het zout in een kom.

Maak in de bloem een kuiltje.

Giet hierin evenveel koude melk als bloem (dus op 100 g bloem I dl).

Begin van het midden uit te roeren en neem telkens een deel van de bloem mee.

Klop dit beslag tot het glad is.

Doe de rest van de koude melk (en het vulsel) erbij.

Laat dit beslag niet staan omdat het dan zijn luchtigheid verliest, maar bak het meteen.

Een beslag is gemakkelijker te bakken als je er eteren bij doet, b.v. I ei op 500 g bloem. Voor ieder ei nóem je dl melk minder.

I

Yoor flensjes maak je een dun beslag met eieren. Hiervoor neem je geen gist of zelfrijzend bakmeel

ll8

(zieblz.

122).

119

,

/:l

Hieronder volgen enkele voorbeelden van goede menu's voor ĂŠĂŠn week in de zomer en in de winter.

I

Zomer londag rollade doperwten, aardappelen chocoladevla met peren

vrijdag

gebakken bloedworst spruiten, aardappelen yoghurtvla

omelet

diepvries spinazie gebakken aardappelen sinaasappel

maandag spiegelei

stamppot van rauwe andijvie vruchtengruwel

zaterdag erwtensoep pannekoeken

woensdag

dĂ­nsdag gebakken kaas bloemkool, aardappelen

gehakt

bruine boter'jus'

aardappelen

fruit

custardvla

donderdag gelderse sla yoghurt met aardbeien

donderdag

kropsla met koinkommer

vrijdag gestoofde vis worteltjes, aardappelen broodschotel

VRAGEN EN OPDRACHTEN

I

Waarom is het goed menu's enkele dagen van te voren te

2

Noem gevallen waarin het goed is van het vastgestelde pro-

bedenken?

3 4

gram af te wijken?

Waar moet je op letten bij het samenstellpn van een menu?

Maak menu's voor een week in januari, in maart, in juni en in oktober.

zaterdag voedzame tomatensoep

koude rijstebrij

Winter zondag

maandag

groentesoep

slavink stamppot van zuurkool

gebakken lever brussels lof, aardappelen

gebraden appel met

custardvla dinsdag

woensdag

bruine bonen

gebakken vis rode kool, aardappelen. botersaus

gebakken mager spek en

gebakken uien andijviesla

yoghurt met banaan r40

l4l

I

I

!

L1

3

4 g gelatine 25 g suiker

4 5 6

Verwijder uit de sinaasappelschillen de witte

7

velletjes.

Breng het water aan de kook, neem de pan van het vuur en los de uitgeknepen gelatine en de suiker er in op.

8

Voeg de uitgeknepen gelatine toe en laat deze oplossen.

Doe de slagroom, de gesneden vruchtjes en als de vla afgekoeld is, de rest van de marasquin erbij.

9 Klop het eiwit stijf en schep de vla als ze geleiachtig wordt door het eiwit.

10 Doe de puddingmassa in de vorm zodra de vruchtjes niet meer zakken, laag om laag met

Voeg het vruchtesap toe en laat de massa geleiachtig worden.

Doe deze in de sinaasappelhelften en laat ze stijf worden. Garneer de sinaasappelen naar verkiezing met slagroom.

de geweekte biscuits.

11 Keer de pudding zodra Schuimige ananaspudding

15 g suiker 2 dl ananassap

I 2 3

iets citroensap )l dl slagroom

4

4 g gelatine

I dl water

I eiwit

5 6 _ 7 8

Spoel een puddingvorm om met het eiwit.

Week de gelatine in ruim koud water.

Snijd de ananas in stukjes, klop de slagroom en daarna het eiwit stijf.

Los_de uitgeknepen gelatine en de suiker op in

het hete water, voeg het ananas- en het citróen_ sap toe.

Laat de massa bekoelen.

Leg het eiwit op de slagroom, voeg de stukjes ananas toe en schep deze luchtig door de massa.

Doe de massa in de vorm zódra de stukjes ananas niet meer zakken.

Keer de pudding zodra

hij stijf is en garneer

hem desgewenst met slagroom en vruchtjes.

hij stijf is en garneer

hem desgewenst met slagroom

"n

urrunurl

Karnemelk- en yoghurtpudding l0 g gelatine rÁ dl wilteÍ 2rÁ dlkarn'emelk of

yogfiurt

I

citroen

75 g suiker

I 2 3 4 5 6

Week de gelatine in ruim koud water.

Los de uitgeknepen gelatine en de suiker op in het water; voeg het citroensap toe.

Laat deze vloeistof koud worden en klop de karnemelk of de yoghurt erdoor.

Laat de massa onder af en toe roeren afkoelen tot ze enigszins gebonden is.

Doe ze in de met water omgespoelde puddingvorÍn.

Keer de pudding als hij stijf is en geef hem met custardsaus.

Wil men de pudding rose kleuren dan wordt een Chipolatapudding 4 g gelatine 2 lange vingets

Ià2eetle:

is

marasqr i,.

ll dl nelk

stukje vanille

I

dl slagroorr..

4 gebonfijte vruchties .?)

30

qí l(r.rí^Crl "teL (

ll6

klein stukje rode gelatine gebruikt.

I

Spoel een puddingvorm onr met eiwit.

Week de gelatine in ruim koud water. : '.ïesprenkel de biscuits met wat marasquin.

4 Laat dc v,nille in de hete melk aftrekken.

5 Roer de eierdooier schuimig met de suiker.

6 Voeg er al rocrr nCe de hete melk bij en ver_ warm de massa tot ze enigszins gebonden is ,)

(blijven roeren).

ll7

5

Bind het vocht met het aangemengde aardap_

Gedroogde vruchten

pelmeel en giet het over de peien.

(appels, peren, pruimen, abrikozen, tutti-frutti)

Laat naa.r-verkiezing de peren langer koken om

Gedroogde vruchten eet je meestal toe, want het is niet goed ze als groente te eten. Als je ze gebruikt bij stevige nagerechten (rijst, pudding), moet je ze

ze

zo mogelijk rood te laten worden.

met wat meer water opzetten dan wanneer je 'Gestoofde' rabarberr bramen, kersen, -aardbeien, pruimen, bosbessen e.d.

200 g vruchten

Was de vruchten voorzichtig en maak

rÁ dI wateÍ

75à100gge- I

25à50gsuiker citroenschil of stukje pijp-

Breng het water met de suiker, de citroenschil of de pijpkaneel aan de kook.

kaneet aardappelmèel (citroensap)

dan in het volgende recept is opgegeven.

ze

schoon.

Verwarm hierin de vruchten zonder dat het vocht kookt (2 tot l0 min., afhankelijkïan de

stevigheid van de vrucht).

Schep ze met een schuimspaan uit het vocht en neem het smaakje eruit.

ze

apart gebruikt. Ook bind je de saus dan wat dunner

-f

droogde vruchten 2 dl

water

citroenschil of stukje pijp-

kaneel

2 J

25à50gsuiker

aardappelmeel 4

Was de vruchten, week ze een nacht in het wa-

ter met citroenschil of pijpkaneel.

Kook ze in het weekwater met het smaakje en de suiker gaar (-t- 20 min.).

Schep de vruchten met een schuimspaan uit het vocht en neem het smaakje eruit.

Bind het vocht met het aangemengde aardappelmeel.

Giet het over de vruchten.

Bind het vocht met het aangemengde aardap_ pelmeel. Maak her zo nodÉ op -rrnuuË L",

Kook vruchten van een goede kwaliteit niet. Week ze twee dagen met het smaakje en de suiker. Bind het vocht met aardappelmeel.

citroensap.

Giet het vocht over de vruchten als het wat afgekoeld is.

VRAGEN EN OPDRACHTEN

I 2

Gebraden appelen 2 zachtztre appelen

I

dI water

25 g suiker mespunt kaneel

I

lepel rozijnen

I 2 3

10 g margarine

4 5

Boor en schil de appelen.

Zet ze op met het water in een platte vuurvaste

schotel.

V..ul de openingen van de appelen met de ro_ zrJn€n en een mengsel van de suiker en de kaneel.

Leg de boter erop.

Laat de appelen in een wij warme oven saar worden onder af en toe bediuipen

t*

ZO

Wparom doe je wel krijt door rabarbermoes?

Noem nagerechten die samen met vruchten gegeten kunnen worden.

Waarom is het niet goed gedroogde vruchten, appelmoes en stoofperen als groente te eten?

Noem drie redenen waarom het beter is rauw fruit te eten in plaats van gekookt fruit.

Noem vruchten die als broodbelegging gebruikt kunnen worden.

mï".1.

94 95

4 5

Doe de suiker erbij. Giet de massa in een om_

Chocoladepudding met gelatine

gespoelde vorm. Laat ze koud worden.

Keer de pudding en geef er vruchtesapsaus, chocoladesaus of 'gestoofde' vruchten bij.

l0 g gelatine 3

dl melk

15 g cacao 30 g suiker

1

Week de gelatine

Breng de melk aan de kook.

J

Vermeng de cacao met de suiker en strooi dit mengsel al roerende in de melk.

Neem de pan van het vuur en los de uitgeknepen gelatine er in op.

Voeg de room toe zodra de massa wat afge-

dl room

Vanillepudding stukie vanille 4 dl melk (iets zout)

lei

2

30 g suiker 30 g maizena

3

5 6 7 8

Laat het stukje vanille in het grootste deel van de melk (met het zout) aftrekken (-+ l0 min.).

Roer het ei met de suiker schuimig.

Doe de maizena en de achtergehouden koude melk erbij.

Maak dit mengsel met kokende melk warm onder goed roeren.

Giet het al roerende in de pan.

Laat de massa zachtjes even doorkoken.

Neem het stukje vanille eruit.

Giet de massa in een omgespoelde vorm. Laat ze koud worden.

Keer de pudding en geef er een vruchtesapsaus, chocoladesaus en 'gestoofde' vruchten bij.

koeld

ker gebruiken. Deze roer je door de pudding nadat

gekookr.

x14', iri

4 dl melk

I 2 3

Kotfiepudding 35 g maizena 4 dl melk 30 g suiker

r"'

2% volle theelepel poeder-

koffio

Roer de maizena, de poederkoffie en de suiker droog dooreen. Meng ze aan met wat koude 2

4 5

Keer de pudding en geef er custardsaus of

slagroom bij.

tt4

melk.

Breng de rest van de melk aan de kook.

Giet het mengsel al roerende in de melk; laat de massa even doorkoken.

Giet de massa in een omgespoelde vorm. Laat ze koud worden.

Keer de pudding en geef er custardsaus, vanillesaus of slagroom bij.

Roer de maizena, de cacao en de suiker droog dooreen. Meng ze aan met wat koude melk. tsreng de rest van de melk aan de kook.

Giet het mengsel al roerende in de melk. Laat de massa even doorkoken.

Giet ze in een omgespoelde vorm. Laat ze koud worden.

is.

vorm.

Keer de pudding als hij stijf is en garneer hem naar verkiezing met slagroom of geef er custardsaus bij.

Chocoladepudding 35 g maizena 15 g cacao 30 g suiker

water.

Laat ze onder af en toe roeren verder afkoelen tot ze enigszins gebonden is.

Doe ze in een met water omgsspoelde pudding-

In plaats van het stukje vanille kun je v4nillesU$l je hem hebr

in ruim koud

I 7

Gevulde sinaasappelen 2 sinaasappeien

/2 citroen rĂ dl wtter

I 2

Week de gelatine in ruim koud water.

Pers de sinaasappelen en de citroen voorzichtig

uit.

lt5

l9

Verfrissende dranken

Koffie-milkshake (2 glazen) 5 g poederkoffie -r 35 g basterd-

suiker

I dl water 3 dl koude

melk

I 2

Meng de poederkoffie met de basterdsuiker.

Los dit op in het hete water en laat het koud worden.

3

Voeg de melk toe en naar verkiezing 2 lepels vanille-ijs.

4

Klop de massa schuimig.

Cacaodrank

(2 glazen)

Milkshake met vruchtesap

(2 glazen) 3 dl melk,

karnemelk of yoghurt vruchtesap

(b.v. van

I

si-

naasappel) (citroensap)

贸f -+ % dl

I 2

Doe het vruchtesap flink kloppende bij de kou-

12 g cacao 25 g suiker

4 gmtizena 4 dl melk

de melk, de karnemelk of de yoghurt.

Maak de drank op smaak met de suiker en zo nodig met citroensap.

I 2 3 4

Roer de cacao, de suiker en de maizena dro贸g dooreen.

Mengze aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk aan de kook.

Doe het mengsel al roerende bij de melk. Laat het even doorkoken.

Geef de drank koud. besse-

of frambozesap

Vruchtenbowl

basterdsuiker naar smaak 750 g vruchten

(b.v. kersen,

Milkshake met limonadesiroop

(2 glazen) of yoghurt met zoveel limonadesiroop tot de melk er sterk genoeg Schud koude melk, karnemelk

naar smaakt.

Schud naar verkiezing vanille-ijs en/of spuitwater mee.

136

aardbeien, bananea, sinaas谩ppelen) -r 200 g bas-

terdsuiker fles alcoholvrije vruch' tenwijn I fles spuitwa铆er citroenschil en

I

1 Zet de gewassen en schoongemaakte 2 3

vruchten

een paar uren weg met de suiker.

Doe de wijn en de citroenschil erbij. Laat de bowl een tijdje afgedekt staan.

Doe het spuitwater (en citroensap) vlak voor het gebruik erbij. Neem de citroenschil eruit.

Bowl kan ook gemaakt worden met vruchten uit blik en gedroogde vruchten.

-sap

137

limonadesiroop spuitwater verse vruchten of vruchten

uit blik vanille-ijs

Menu's

20

Vruchtensorbet

I Vul 2 3

glazen voor de helft met limonadesiroop en spuitwater.

Doe er wat vruchten bij.

Roer er vlak voor het gebruik per glas een eetlepel vanille-ijs door.

Garneer de glazen naar verkiezing met wat slagroom en vruchten.

Voor veel mensen is het iedere dag opnieuw moeilijk een goed maal te bedenken.

Daarom is het goed enkele dagen te voren rustig te bekijken wat je eten zult. Doet zich de gelegenheid voor van een goedkope aanbieding (b.v. vis, groente) te profiteren, dan is het natuurlijk beter van het vastgestelde programma af te wijken.

Als je voor een goed maal wilt zorgen moet je gerechten bij elkaar zoeken die goed bij elkaar passen wat betreft:

a de smaak (allemaal zure gerechten smaken niet goed bij elkaar);

b c

de voedingswaarde (denk aan 'de schijf van vijf');

de verteerbaarheid (na lichtverteerbare gekookte vis past

een

pannekoek heel goed).

Denk er ook aan dat je r

in

ĂŠĂŠn week niet telkens hetzelfde eet;

zorg dus voor afwisseling.

Het is ook niet goed, op een bepaalde dag van de week steeds hetzelfde te eten (b.v. zaterdags altijd erwtensoep). Voor drukke dagen zul je eenvoudige maaltijden kiezen. Voor zondagen en feestjes neem je b.v. iets wat je de dag tevoren kunt klaarmaken of waar je vlak voor het eten niet te lang voor in de keuken hoeft te zijn. Heel vlug ben je klaar bij gebruik van diepvriesprodukten, levensmiddelen in blik en zgn.'kant en klaar' maaltijden.

Deze laatste zijn vaak duur en bevatten dikwijls weinig beschermende voedingsstoffen.

Bij veelvuldig gebruik zal de smaak gaan vervelen.

138

139

Hoeveelheíd p", perroàn, als groente +- 250 g: als nagerecht, b.v. bij pudding 100 g.

a b

Rabnrbermoes

/2ksrzbarber

t llik:l *'Wat5-omatzenÀt I

Vruchtensla I of

rneer

soor-

I

3 4

o":ïLJ#,.*ï" @achteuru"r,t"n,i.ul;;b#;;ffiInïil: en ciroensap d"l vóór het schoonmaken gewassen). naar smaak 2 Snijd grote vruchten in stukken.

3 Bestrooi de vruchten met basterdsuiker en voeg

.

Maak de vruchten schoon en was ze.

Zet ze op met een bodem water. " Kook ze gaaÍ in de voorgeschreven tiid.

4 - Maak ze fijn of zeef ze.

5 Vermeng ze met suiker en naar verkiezing met citroensap of kanee!.

'gestoofde' vruchten

rÁ

kg moesappelen -{- 50 g suiker (kaneel)

2-l 3

Was de appelen, snijd ze in vieren.

Z-et ze op met wein_ig kokend water,

I

Maak de vruchten schoon, was ze en snijd ze zo nodig in

2

Zet ze op met de voorgeschreven hoeveelheid kokend water, suiker en een 'smaakje' (voor zachte vruchten, eerst water en suiker aan de kook brengen).

Verwarm zachte vruchten (b.v. aardbeien) of kook stevige vruchten (b.v. stoofperen) gedurende de voorgeschreven tijd.

Schep ze met een schuimspaan uit het vocht en neem citroenschil of pijpkaneel eruit.

Bind het vocht met aangemengd aardappelmeel.

Maak de saus"zo nodig op smaak met citroensap (of citroenzuur) of bessesap.

3 4 5 6 7

Appelmoes

aangemengde

maizena.

Alsemene regels voor het klaarmaken van zgn.

cooreen.

I 2 3

Maak de rabarber schoon, was ze en snijd ze in stukken van -{- 3 cm.

Zet ze op met weinig kokend water en kook ze gaaÍ (-+ 10 min.).

Roer ze fijn.

Maak het moes op smaak met de suiker.

Bind het moes zo nodig met wat

na11 vgrkiezing citroensap, geraspte citroen_ schil of kaneel toe en _*g ull"r^ uoo;;l"G

-

2

Maak de vruchten schoon en was ze zo nodis

Algemene regels voor het klaarmaken van vruchtenmoes

I

stukken.

Giet de.saus over de vruchten.

Stoofpereí breng ze

vlug aan de kook. Kook ze zactqes ë'-- guu, 10 min.).

t*

I 2

kg stoofporen

dl water

Zeef ze en maak het moes op smaak met de

-r

Je kunt_de appels schillen en de klokhuizen eruit halen. Het moes hoeft dan niet g""."iJ-i"ïr0"".

(l

suiker (en kaneel).

25 g suiker stukje pijp,

kaneel

kruidnagel)

lrÁ lepel azin 5 g aardappel-

meel

I 2-

3 4

Schil de peren. Laat ze heel of snijd ze in de helft of in vieren. Snijd dan de klokhuizen weg.

Zet ze op met de andere bestanddelen behalve het aardappelmeel.

Kook zezachtjes gaar (-+ 1 u.;.

Schep de peren met een schuimspaan vocht en neem het smaakje eruit.

uit

het

92 93

:)c

ï

VRAGEN EN OPDRACHTEN

l6

I

Vin j"^h_": goed , 9T dikwijls rijst te eten in plaars van aardappelen? (Denk hierbij aan de piilr, A" voedin^gswaarA"

2

Als je je maal doet met macaroni met hamworst,en kaas moet je er groenten bij eten. Waarom?

3

werk).

Vruchten

*

"nït

Noem enkele groenten die er goed bij smaken.

Vruchten eet je meestal rauw, maar je kunt ze ook gekookt eten.

Eet vooral rauw fruit omdat het meer vitamine C bevat dan gekookt fruit.

Rauw fruit kun je: 1 zó eten; 2 gebruiken als broodbelegging; 3 vermengen met vla, hangop of yoghurt; 4 bedekken met een laag vla, hangop of yoghurt;

5 6

tot een vruchtensla verwerken; door een vruchtensoep doen, b.v. door vruchtengruwel.

Gaargema.akte vruchten kun je geven: als moes (b.v. appel- en rabarbermoes);

I 2

als zgn. 'gestoofde' vruchten, b.v. stoofperen, zoete appeltjes.

Vruchtenmoes en zgn. 'gestoofde' vruchten kun je gebruiken als: groente (meestal warm). Appelmoes, zoete appeltjes en stoofperen bevatten weinig vitamine C; á nagerecht; al of niet samen met vla, pudding, rijst, flensjes, hangop en yoghurt. Als nagerecht worden vruchten meestal

a I I

t; I,

i I

i

lili

koud opgedaan.

I

l

I

*

lr i

vnJchten.

iii

'l i1

L:

I

Rabarber is geen vrucht. Toch staan de recepten ervan in dit hoofdstuk omdat rabarber op dezelfde manier wordt klaargemaakt als

9o

9l

Jrl;-."

E-Pudding

Algemene regels voor het klaarmaken van zetmeel- en griesmeelpudding

Pudding is een echt feesterijk nagerecht. pudding heeft meestal een,mooie

vorm: er wordt een sàus in afstekend"e kl;;;;il;: geven. Je kunt de pudding vooruit maken zodat je fr", ï1" feestdag niet zo druk hebt. "i,

een puddingvorm hebt, krijg je een pudding die er mooi tlr.i" uitziet, vooral als de vorm scherpe

keren gegarneerd wordel, b.v.

met verse of 'gestoofde' vruchten, jam, itijfgeslug.n of slagroom, schuim_ pjes, flikken. "i*it De bestanddelen van pudding zijn dezelfde

als voor vla (zie blz.

106).

#,

Vul de puddingvorm met koud water.

Bind de vloeistof; doe de suiker erbij.

J

Zorg dat de massa zó dik

5

6 7 8

terkant van een lepel.

Keer de pudding op een natgemaakte schaal.

Giet wat saus om de pudding of leg er vruchten naast. Geef de rest van de saus of de vruchten er afzonderlijk bij.

Griesmeelpudding

citroenschil of

van:

vanillesuike,r

vloeistof melk tr

f;.

vruchtesap

suiker maizena-custard griesmeel gelatine gelatine

9og

35 g griesmeel 30 g suiker

I 2 3

7oe

4

100-150 g

5

100 g

25e 3og

heet

mogelijk in.

Laat'hem koud worden Maak de pudding voorzichtig langs de kanten los met de ach-

4 dl melk (iets zout)

I liter pudding gemaakt

dat er e\en een geul achter de

Giet het water uit de vorm en doe de ludding er zo

De hoeveelheid saus die_ bij de pudding gegeven wordt is iets min_ der dan de helft van de pudd^ing, t.;.-Ëi I Iiter pudding 4 dl saus.

Hoeveelheden yoor

is,.

lepel te zien is.

iË,i*, n*rt.

een puddingvorm ln 9laa1s-.yan _kï;-l;;".tschalen, kommen, kopjes, btikken enz. gebruiken. Depiráaing *o;il'il^;';d maar kan na het

iil

I 2

Breng de melk aan de kook (met het zout en de citroenschil).

Meng het griesmeel met de suiker. Strooi dit mengsel al roerende in de kokende melk.

Laat de massa onder af en toe roeren zachtjes gaar en gebonden koken (5 à l0 min.).

Neem de citroenschil eruit of doe de vanillesuiker erbij. Giet de massa in een omgespoelde vorm. Laat ze koud worden.

Keer de pudding en geef er een vruchtesaus, chocoladesaus of 'gestoofde' vruchten bij.

Je kunt een pudding lekkerder maken met ei.

Neem bij gebruik van minder.

Ngem bij gebruik van

I

eierdooi", S g

l.ei

-ui

20 g maizena

zena

of 2 ggelatine minder.

-kun je d;lil;

t". de pudding een dag uurr- t" uor* Àuki, #r l0 g bindmiddel minder nemen.

Hoeveelheid pudding per persoon:2 dl.

of I g gelatine

Custardpudding 35 g custard 4 dl melk (iets zout) 30 g suiker

I 2 3

Meng de custard aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk aan de kook (met

het zout).

Bind ze al roerende rnet de aangemengde custard.

112

lt3

I

i

melk langzaam tot alle suiker opgelost

150 g gezeefde

poedersuiker l0 g margarine

ossence

3

1.

dof wordt.

4 5

Giet ze vlug in de vormen.

Laat de borstplaat hard worden. Zet ze rechtop

'

Stroopballen

is.

Breng hem daarna pas aan de kook.

Voeg van het vuur af de poedersuiker, de boter en de essence toe en klop de massa tot ze

tot ze koud is. Neem de vorm er voorzichtf

4 lepels basterd-

suiker 2 lepels stroop 5 g margarine

I

lopel water

I

Verwarm de suiker, de stroop, de margarine en

2

het water langzaam tot de suiker opgelost is.

Kook het mengsel tot een druppel in koud

3

af.

Meng voor koffieborstplaat I eetlepel poederkoffie droog door de basterdsuikert voor chocoladeborstplaat een eetlepel cacao.

4 5 6

water een hard balletje wordt.

Giet de massa op een vetgemaakte stenen tafel.

Keer ze telkens met een vet pannekoeksmes.

Laat ze enigszins afkoelen.

Neem ze in de hand, trek ze uit en vouw ze weer op tot ze goudgeel van kleur en stevig is.

Trek er een lang lint van en knip dit met een schaar in stukjes van -+ 2 cm.

Schud er wat suiker door.

Truffels 100 g poeder-

of

basterdsuiker

1

zl0 g cacao

2

50 g margarine

3

Roer de gezeefde suiker en de cacao dooreen.

Doe er de gesmolten margarine bij.

Laat de massa opstijven tot er met 2 theelepels balletjes van gemaakt kunnen worden.

Rol deze door een mensel van gezeefde poe.derof basterdsuiker met cacao.

Laat ze op een koele plaats stevig

worden.

Noga 100 g suiker 25 g gepelde

Verwarm de suiker in een gietijzeren of een aluminium pan tot een heldere lichtbruine

pinda's

l0 g margarine

stroop.

2 J

Doe er de gehakte pinda's en de margarine bij.

Giet de massa op een vetgemaakte stenen tafel

of in een ingevette koekepan en druk ze uit met een citroen.

Verdeel ze met een ingevet hakmes in ruitjes als ze iets begint af te koelen. Maak ze van de tafel of de pan los.

Breek de blokjes van elkaar als ze koud zijn.

134

135

verse vruch-

4

Rol het uit op een tafel die dun met bloem

% dl melk 6 g gist 20 g margarine I kg schoongomaakte

bestrooid is.

4 5

óf rijstebril van % I melk ten

7 8

5

l"eg het deeg in een vetgemaakte vlaaivorm.

Laat de vlaai. dichtgedekt rijzen (* /z u.).

Vul de vorm met de vruchten of de rijstebrij.

Zet ze iets beneden het midden in een hete oven en bak ze gaaÍ en bruin (* % u.).

Bestrooi de vruchten dik met suiker.

Neem de vlaai uit de vorm als ze koud is.

Breng de massa onder goed roeren aan de kook en laat ze 3 min. zachtjes doorkoken.

Voeg de vanillesuiker toe en laat de room onder nu en dan roeren afkoelen.

Appetgebak

\

250 g

zelfrij-

zend bakmeel 100 g basterd-

I

Maak een stevig beslag van het bakmeel, de basterdsuiker, het zout, de margarine en de

suike,r

Soezen

(-r

8 stuks)

2 gzovt 100 g gesmolten

margarine

lft dlmelk 50 g boter

of

Breng het water met de margarine en het zout aan de kook.

Voeg ineens alle bloem toe en blijf roeren tot de massa als een bal van de pan loslaat.

Roer er een voor een de eieren door tot het deeg glad en glanzend is (+- 5 -itt.;.

Leg met 2 lepels bergjes deeg op een beboterd bakblik op enige afstand van elkaar.

Laat de soezen in een hete oven -+ l0 miri:' uitrijzen en daarna inreen iets getemperde oven

margarine I dl water I g zout 60 g bloem 2 eieren à 50 g

gaar worden. Ze zijn dan lichtbruin, bros en staan los op het bakblik.

Laat ze koud worden en vul ze door een opening in de zijkant met slagroom of gele room.

Bestrooi ze met poedersuiker.

2 3 4

Schil de appelen, snijd ze in partjes en meng ze met de suiker en kaneel.

Leg ze netjes naast elkaar op het beslag.

%theolsrr.l

5

Maak het gebak gaar en lichtbruin

6

1Á u.). warme oven Bestrijk het met jam.

Snijd het in stukken en laat deze koud worden.

kaneel

l0 g custardpoeder

2% dlmelk

I

pakje vanillesuiker

t32

I z

Klop het ei met de suiker schuimig.

Voeg bloem en custardpoeder toe en wat koude melk.

Breng de overige melk aan de kook, roer deze bij het eimengsel.

(t

jam 7

in

een

Flensiestaart flensjesbeslag

margarine custardvla en/of jam poedersuiker

1 2 3 "

(vulling voor 8 soezen)

lei

blik.

50 g krenten en rozijnen 2 moesappelen 40 g suiker

Gele room

50 g suiker 15 g bloem

melk. Meng er de gewassen krenten en rozijnen door.

Strijk het beslag uit op een vetgemaakt bak-

Bak op de gewone wijze flensjes.

Maak er een stapel van en strijk tussen de flensjes wat jam of dikke custardvla.

Laat deze 'taart' koud worden. Bestrooi hem met poedersuiker. Garneer de taart naar verkiezing met wat jam of stijfgeslagen eiwit.

Snijd de'taart' in punten.

Borstplaat 2í)

g basterd-

suiker Yt à % dlwater of melk

I 2

Maak de borstplaatvormen nat en sla ze goed uit; zet ze op vetvrij papier.

Verwarm de basterdsuiker met het water of de 133

Karnemelkvla

I

25 gmaizena

of custard 4 dl karnemelk 30 g suiker

2 3

Luchtige citroenvla

Meng het bindmiddel in de pan aan met wat koude karnemelk. Verdun dii mengset met dè helft van de karnemelk Breng de vloeistof al roerende aan de kook.

Giet de rest van de karnemelk bij gedeelten erbij. Laat de vla telkens even dooïËten.

2 dl water 3chil van

I

citroen

20 g griesrneel 4O g suiker sap van I ci-

troen

I 2 3

Doe de suiker erbij. Laat de vla tàuO *or_

den.

4

Breng het water met de citroenschil aan de kook. Laat deze hierin aftrekken (-+ l0 min.).

Meng het griesmeel met de suiker. Strooi dit rhengsel al roerende in de kokende vloeistof.

Laat de vla onder af en toe roeren zachtjes gaar en gebonden koken (5 à 10 min.). Neem de citroenschil eruit. Doe van het vuur af het citroensap erbij.

Klop de vla tot ze wit en schuimig is.

Vlaflip (één glas)

il tl;i

I

I

eetlepel

limonade

tilr

rÁ dl wa:lnr

50 g basterd-

In de folder 'maak een vlaflip' van het Neder_

suiker sap van I citro€n

2

of chocolade-

I

Doe de limonadesirgog in een hoog glas; daarop

de vanille of chocoladevta; daaro-pie yoghurt.

Dien de vlaflip goed gekoeld op.

I dl vanillwla vla dl yoghurt

Schuimige citroenvla

lands Zuivelbureau te RijswijË andere vlaflip recepten.

@.H).iuan

*"f

citroenschil 2 eteren

_Breng

6'

25

min.).

g rozijnen

3

5

het met de aangemengde maizena.

I9"- de pijpkaneel eruir. óoe de suiker erbij.

Giet de_enigszins afgekoelde vla in een (glazen) schaal. Laat zekoud worden Schep de custardvla (zie blz. 107) er voorzich_ tig op, te beginnen langs de rand. _B_ind

Klop deze massa bij het stijfgeslagen eiwit

en

warm het even door.

Laat de vla koud worden.

Beschuit met bessesap

wassen rozijnen in het sap gaar.

4

Doe er al roerende het vocht bij.

Verwarm al roerende het mengsel op een zacht vuur tot het gebonden is.

19

Kook tegelijkertijd de schoongemaakte en ge_

l0 g maizena 30 g suiker

2 d,l custardvla

1i

Laatde citroenschil aftrekken in het water; doe dit bij het citroensap. ( i Roer eierdooiers schuimig mei de suiker.

In plaats van I citroen kunnen ook een halve citroen en een halve sinaasappel gebruikt worden.

het bessesap met het water aan de kook.

Laat de pijpkaneel hierin aftrekken

stukje pijp. kaneel

2 3 4 5

Deense vla

ll dl bessesap ll dl water

I

I

I

dl bessesap

rÁ dl water + 30 g suiker

stukje pijpkaneel 2 beschuiten 'l- 5 g maizena

I 2 3

Breng het bessesap met het water en de suiker aan de kook. Laat de pijpkaneel hierin aftrekken (-r l0 min.).

Neem de pijpkaneel eruit. Bind het sap met de aangemengde maizena. Laat het koud worden.

Giet het vlak voor het opdoen over de

be-

schuiten.

n0

111

er een paar klontjes margarine op en laat er in een hete oven vlug een bruin korstje op komen..

Zetde schotel hoog in de oven.

75 g gaat varkensvlees 25 gham 50 g garnalen

Maak dit gerecht klaar als macaroni met hamworst en kaas. Vervang de hamworst door 250 g toma_

7

ten.

Gebruik 125 g kaas. Snijd de tomaten in plakken en bestrooi ze met zout. Doe ze bij de macaroni als de kaas gesmolten is en verwarm even mee.

poelet

-{- 5 g zout 200 g macaroni gehaktballe.tjes van 50 g varkensgehakt 50 g bloem 40 g margarine

I 2 3 4

koken.

4 g zout I gesnipperde ui 1 mespunt

Breek de macaroni zo nodig in stukjes, doe hem bij het poelet en laat hem -+ f u. mev

Kook de gehaktballetjes r- 5 min. mee.

Bind het overgebleven vocht (-+ 6 dl) bij met de aangemengde bloem, doe de margarine erbij.

of

bouillon

knoflookpoeder 25 g margarine 100 g gaar var-

zakje

nasi goreng-

kruiden 1 gesnipperde

ui

I à2lèpelsslaolie

1

Kook de rijst op de gewone wijze gaar (zie

2

Laat hem koud worden en maak de korrels

3

Week de nasi goreng kruiden enkele uren in

blz.

Maak de mie klaar volgens de gebruiksaanwijzing op het pak.

Fruit de ui met het knoflookpoeder in de margarine goudgeel van kleur.

Doe het gesneden vlees erbij en bak

dit

even

mee.

kleine prei

pen omelet en geef er komkommer bij.

,prinsessebo-

nen, bloem-

Nasi goreng

113

Verwarm de laatste 5 min. de gesneden ham en de garnalen mee.

.kool)

savooiekool,

een

I

-r

massa steeds om.

Kook de schoongemaakte en gesneden groente halfgaar in weinig kokend water met zout. Voeg de laatste 5 min. de gesneden selderie toe.

Meng de groente met de mie (en de garnalen) door het vlees.

Doe naar verkiezing de bami op bedekt met re-

kensvlees 300 g stevige

groenten (o.a.

150 g rijst 3 dl \ilater 2 g zout

Doe het gesneden vlees erbij en bak dit -F 5 min. mee.

Voeg de rijst toe en bak deze nog -r-- l0 min. mee tot de rijst geel gekleurd is. Schep de

Bami 200 g mie I I water

roux.

kleur.

bakken kroepoek en komkommer bij.

Zethet poelet op met het kokende water en het zout; kook het -+ /z u. vóór.

Maak de saus desgewenst door middel van

Fruit ze met de ui in de hete olie goudgeel van

Doe naar verkiezing de nasi goreng op met repen omelet of met een spiegelei bedekt. Geef er ge-

Macaroni met poelet en gehaktba[etjes

-t 3l I water

5 6

Macaroni met tomaten en kaas

100 g varkens-

4

I

bosje selderie (50 g garnalen) aroÍna

85).

los van elkaar.

weinig lauw water.

88 89

(

I

200 g macaroni

I I water oÍ bouillon

Breng het water

2 3 4

(5 g zout) (margarine)

5 6

in de margarine lichtbruin. Neem de lever uit

3LÁ dlwareÍ 150 g rijst

Macaroni koken (met het zout).

of de bouillon aan de kook

Breek zo ndig de macaroni.

Doe hem al roerende in het l{_T Kook de macaroni zachtjes gaar (-+min.) (zie gebruiksaanwijzing op.de verpakking).

Giet het vocht "E q "1,; í. S

water.

iets peper tomatenpuree

3

of tomatenketchup

de pan.

Doe hqt kokende water, de rest van het zout en de gewassen rijst erbij, kook alles samen gaar (+- 7z u.). Verwarm de laatste 5 min. de lever mee.

4

b

af. .

Meng de massa voorzichtig dooreen en maak ze zonodig op smaak met zout, peper en tomatenpuree of -ketchup.

Doe er naar verkiezing wat margarine door.

Risotto

Mie koken 200 g mie

l l water 5 g zout

Voor de bereiding zie gebruiksaanwijzing op

verpakking.

de

1 gesnipperde ui 20 g margarine 150 g rijst

(plukje saffraan)

3l dl water of bouillon

Kerrierijst tr00 g uien

I

theelepel

15

kerrie g margarine

of jusvet dl verdund bruin van jus of bouillon I 50 g rijst -+ 100 g gaar

I 2

3

vlees

(aroma)

3 4

(paneermeel)

Fruit de fijngesnipperde uien met de kerrie in

de margarine goudgeel van kleur.

gaar is (% u.).

Maak de massa zo kerrie (en aroma).

ndig op smaak met zout,

Doe de rijst desgewenst in een vuurvaste scho_ tel, bestrooi de bovenkant met paneermeel, leg er een paar klontjes margarine op en laat er in een hete oven vlug een bruin korstje op komen.

Rijst met lever en uien

86

I 2

Snijd de lever in stukken. Bestrooi deze met een deel van het zout.

Bak de lever samen met de gesnipperde uien

2 3 4

voeg de rijst

toe en bak deze mee tot hij ook geel is.

Yoeg (de saffraan), het vocht, (het zout) toe

en kook de rijst gaar (ft u.).

Vermeng hem voorzichtig met de overige be-

standdelen.

Presenteer er extra geraspte kaas bij.

Vermeng de risotto naar verkiezing b.v. met fijn- groene paprika -

gesneden ham - champignons gesmoorde prei.

Doe de jus of de bouillon, de rijst en het fijn_ gesneden vlees erbij; laat dit koken tot de rijst

Zet de schotel hoog in de oven.

150 g lever 2 g zout 150 g uien 20 g margarine

(4 g zout) peper 1 à 2 eetlepels tomatenpuree 50 g belegen geraspte kaas

1 Fruit de ui geel in de margarine,

Macaroni met ham\ilorst en kaas 200 g macaroni

'+;%lwaterot

I

bouillon 4 g zout 10 g margadne 60 g hamworst 60 g belegen kaas

(oroma) (paneermeel)

2 3 4 5

Breek de macaroni zo nodig in stukjes, zet hem op met het kokende water en het zout, kook hemgaar (%à%u.).

Giet hem af en vermeng hem met de margarine, de fijngesneden worst en de geraspte kaas.

Verwarm alles samen even tot de kaas gesmolten is.

Voeg naar smaak zout (en aroma) toe en zo nodig nog wat kooknat Doe de massa desgewenst in een vuurvaste schotel, bestrooi de bovenkant met paneermeel, leg 87

li

tt'i

i

7

r;! iilil l[r

8

rll

,rlrl i'r

Neem het stukje vanille eruit. Laat de vla koud worden.

Klop het eiwit stijf, doe er r- I lepel suiker bij en garneer de vla met vlokjes eiwit.

4

Schep de massa uit de doek en klop ze glad.

Geef hangop op dezelfde wijze als yoghurt (zie het vorige recept).

i1|:

In plaats van het stukje vanille kun je vanillesuiker gebruiken. Deze roer je door de vla nadat je de vla gekookt hebt.

ri,t 1ii

'i"

iril

l[

Chocoladevla 20 g maizena 15 g cacao 30 g suiker

4 dl melk

Tweekleurenvla

I

It

Doe custardvla of vanillevla samen in ĂŠĂŠn schaal op met koffie-, chocolade- of vruchtesapvla.

iili

ii,

i'i

I

dl custardvla dl melkyoghurt

2

Klop de yoghurt langzaam bij de iets

koelde vla.

Roer er naar smaak basterdsuiker door.

2 3

afge-

20 gmaizena 30 g suiker 4 dl melk 2 volle theelepels poeder-

Yoghurt Meng de yoghurt naar smaak met witte of bruine basterdsuiker. Geef de yoghurt ter afwisseling met beschuit of geraspte appel of andere vruchten, met vruchtenmoes, jam, vruchtesap of limonadesiroop.

I

Maak de vla op dezelfde manier klaar als cus-

2

tardvla (zieblz. IO7).

Los de poederkoffie op in een eetlepel heet

3 4

water.

Doe dit al roerende bij de vla.

Laat ze-koud worden.

20 g mairena 4 dl melk

I 2

Hangop

I 2

Wring een schone doek uit in iauw water.

Leg hem in een vergiet en zet deze in

4

Giet de karnemelk of de yoghurt in de doek en laat ze staan tot het meeste vocht eruit is

5 6

gezakt.

r08

3 een

kom.

Breng de rest van de melk aan de kook.

Giet het mengsel al roerende bij de melk.

Caramelvla

60 g suiker

karnemelk of I I yoghurt

een dik papje, verdun het dan.

Koftievla

koffie

I liter

Roer de maizena, de cacao en de suiker droog dooreen; meng ze aan met wat koude melk tot

Kook de vla even door. Laat ze koud worden.

Yoghurtvla 2 2

I

Meng de maizena aan met wat koude melk.

Verwarm de suiker droog in een gietijzeren of een aluminium pan, tot een heldere bruine stroop (zgn. caramel).

Doe er van het vuur af dadelijk een lepel water bij.

Giet de melk erbij. Verwarm ze tot de caramel

is opgelost.

Bind de vla met de aangemengde maizena.

Doe er zo nodig wat suiker bij. Laat de vla koud worden.

109

Chocoladecake (zonder oven klaar te maken)

lei 100 g poederof basterd-

suiker tlO g cacao

150 g delfia

(3 blokjes)

of

I 2 3

150 g

margarine 200 g droge biscuits

4

IVitbrood 500 g bloem

Roer het ei dik en schuimig met de suiker. Doe er al roerende langzaam de cacao en daarna de gesmolten delfia of de margarine bij.

Laat de massa zo nodig even opstijven.

L,eg de biscuits laag om laag met het mengsel in een langwerpig blikje. Houd een klein deel van het mengsel achter. Laat de cake koud en

l0 g zout 3rĂ dllauwe melk 25 g gist

3 4

stijf worden.

Maak met een warm mes de zijkanten los. Keer

5

de cake.

5

I 2

Bestrijk de bovenkant en de zijkanten met de rest van het chocolademengsel. Garneer de cake met chocoladehagelslag of gepelde pinda's.

6

Doe de bloem met het zout in een kom.

Maak een kuiltje in de bloem. Doe hierin de gist die met wat lauwe melk is aangemengd.

Doe de rest van de melk erbij. Kneed het deeg tot het elastisch is en van de kom loslaat. Laat het op een lauwwarme plaats -+ f u. rijzen.

Kneed het deeg opnieuw door. Geef het een langwerpige vorm. Leg het in een vetgemaakte broodvorm. Laat het -+ f u. rijzen.

Zet het brood iets beneden het midden in een hete oven en bak het gaar en bruin (* % u.).

Probeer of het gaar is door er op te kloppen; dit moet een hol geluid geven.

Bestrijk de bovenkant met water, zodat de korst glimmend wordt.

7 Laat het brood (op een rooster)

Kruidkoek 40 g margarine 100 g donkerbruine bas-

I 2

terdsuiker

Roer de margarine met de suiker en het ei.

Meng het zelfrijzend bakmeel, de specerijen en het zout er door, afgewisseld met een scheutje

g zelfrijzend bak-

van de melk.

Doe de massa in een vetgemaakte cakevorm of

lei

125

I

I I

meel theelepel kaneel theelepel gemalen kruidnagel mespunt

nootmuskaat iets zouĂ?

-r I dl melk

3

Krenten- en roziinenbrood 400 g bloem 6 g zout 3 dl melk 75 g gist

ander blik.

(25 g basterd-

4 Zet de koek iets beneden het midden in een

suiker) (1 theelepel kaneel) 300 g krenten

matig warme oven en bak hem gaar en lichtbruin (-+ l% u.), Probeer of hij gaar is door er met een breinaald in te prikken die er droog

5

en/of roziinen

moet uitkomen.

Laat hem op een rooster of een plank uitdampen.

I.p.v. genoemde specerijen kun je ook zgn. koekkruiden gebruiken.

Maak een deeg zoals in het vorige recept is aangegeven (voeg suiker en kaneel toe). Laat het rijzen.

Doe er bij de tweede maal kneden de gewassen en gedroogde krenten en/of rozijnen door.

Leg het deeg in de vorm. Laat het opnieuw

rijzen. Bak het zoals in het vorige recept is aangegeven.

Limburgse vlaai (voor een vorm van -+ 24 cm)

I

,f ,.1

t:

150 e bloem 3 g zout

l0 g basterdsuiker

130

uitdampen.

Maak een deeg als voor witbrood. Meng er voor het kneden de gesmolten margarine door.

Laat het deeg rijzen (+ % u.).

l3l

,d

lei

Zandtaarties

100 g zelf-

bestanddelen: zie za'''dkoekjes

I 2 3 4 5 6 7

Maak het deeg als voor zandkoekjes (nrs.

l, 2

en 3).

Wrijf zandtaartvormpjes dun in mgt margarine.

Doe in ieder vorÍnpje een balletje deeg en druk dit uit. Vul de vormpjes hoogstens tot 213.

Zet ze op een bakblik en schuif dit midden in

rijzend bakmeel iets zout

-+

I dlmelk

3 4 5 6

een matig warme oven.

Bak ze gaaÍ err zandkleurig (-r- 20 min.).

Keer de vormpjes op'een rboster of plank als

7

ze iets afgekoeld zijn.

Laat ze koud worden en strooi er poedersuiker

Doe er langzaam het gezeefde zelfrijzend bakmeel en het zout bij, afwisselend met wat melk.

Wrijf een cakevorm of een ander blik in met margarine. Schud er wat bloem door.

Doe de massa in de vorm.

Zet de cake iets beneden het midden in een matig warme oven en bak hem gaar en goudgeel (-r % v). Probeer of hij gaar is door er met een breinaald in te steken die er droog moet uitkomen.

Laat hem op een rooster of een plank uitdampen.-

over.

Appelcake Speculaas 150 g zelf-

rijzend bak-

I

meel

zout 100 g margarine 90 g bruine basterdsuiker 10 g speculaas-

kruiden

(-r

2 lepels

water of melk)

2 3 4 5 6

Doe de bloem met het zout, de margarine, de gezeefde basterdsuiker en de speculaaskruiden in een kom.

Snijd de margarine in stukjes door de bloem.

Kneed alles vlug dooreen tot een soepele bal.

Wrijf een bakblik in met'margarine.

Rol het deeg uit met een fles en snijd er poppen of figuren van. Leg deze op het bakblik.

Zet dit midden in een matig warme oven en bak de speculaas gaar en lichtbruin (afhankelijk van de dikte 20 min. à % u.).

Druk naar verkiezing hier en daar gepelde amandelen of pinda's in het deeg.

Cake 75 g margarine 75 g suiker

1

vanillesuiker of geraspte citroenschil

2

128

Roer de margarine met de suiker en het smaakje tot een schuimige massa-

Breek hierin het ei en roer de massa glad en

bestanddelen als bij cake,

bovendien: een appel

wat abdkozenjam poedersuiker

I

Maak het cakedeeg zoals in het recept voor

2 3 4

cake is aangegeven.

Doe dit in een taartvorm van aluminiumfolie.

Steek er kransgewijze schijfjes appel in.

Bak de cake in een matig warme oven gaar engoudgeel 1+- ftuur).

5 6

Bestrijk de afgekoelde cake met warme abri-

kozenjam.

Bestuif de cake na afkoeling van de jam met poedersuiker.

Chocoladecake

I

Maak het cakedeeg zoals in het recept voor

2

Verdeel het deeg in twee helften. Roer.door de

3

Vul de vorm laag om laag met het witte en

4

het bruine deeg.

Bak de cake op de wijze als in het vorige recept is aangegeven.

cake is aangegeven. ene helft -+ 10 g cacao.

luchtig.

129

til

rli

.

l

Vla Algemene regels voor het klaarmaken van vla (met maizena of custard)

rl

tii

li, ,l

Vla kun je feestelijk opdienen, b.v. in éénpersoons porties en gegarneerd o.a. met stijfgeslagen eiwit, slagrooÀ,

;;u;ltË;,

schuimpjes, chocolaadjes, noten.

I 2

'rl

3

De bestanddelen voor vla zijn o.a.:

a

4 5

een vloei-

stot nl.:

b

c

een bindmid

del nl.:

smaakgevende stoffen nl.:

d

een'vulsel' nl.:

rnelk

matzena

suiker

vruchten

melkyoghurt

custard

vanillesuiker

rozijnen

karnemelk

griesmeel

cacao

koekjes

koffie sinaasappelschil griesmeel

Hoeveelhede,n voor

I liter

suiker citroenschil pijpkaneel

Custardvla

-f 20 g custard 4 dl melk (iets zout) 25 g suiker

citroenschil vruchtesap met water

6

Meng het bindmiddel met koude vloeistof dun vloeibaar aan.

Breng de rest van de vloeistof aan de kook (met de citroenschil e.d.). Laat het 'smaakje' er -+ l0 min. in aftrekken.

Giet er al roerende het aangemengde bindmiddel in.

Laat de vla even doorkoken.

Neem de citroenschil e.d. eruit. Doe de suiker erbij.

Laat de vla afkoelen onder af en toe roeren tot er geen vlies meer op komt. Giet ze in een (liefst glazen) schaal.

Laat de vla verder koud worden.

roz{nen

bitterkoekjes of biscuits bestreken met jam leggen.

Vanillevla stukjo vanille 4 dl melk (iets zout)

I

f\9em bij gebruik van I eierdooier 5 g bindmiddel minder, neem bij gebruik van I ei l0 g bindmiddel mïnderHoeveelheid vla per persoon: 2 dl.

Meng de custard aan met wat koude melk.

Breng de rest van de melk (met het zout) aan de kook.

Bind ze al roerende met de aangernengde custard.

Voeg de suiker toe en laat de vla koud worden.

Als je wilt kun je onder of tussen de vla vruchten, appel- of rabarbermoes (hoofdstuk 16), geweekte

maizena en custard

Je kunt een vla lekkerder maken met ei.

3 4

vla gemaakt van:

griesmeel griesmeel

I 2

eierdooier

2

25 g suiker 15 g maizena

J

5

6

Laat het stukje vanille in het grootste deel van de melk met het zout aftrekken (-r 10 min.).

Roer de eierdooier schuimig met de suiker.

Doe de maizeÀa en de achtergehouden koude melk erbij.

Maak dit mengsel onder goed roeren warm met kokende melk.

Giet het al roerende in de pan.

Laat de vla zaótjes even doorkoken.

106

l07

VRAGEN EN OPDRACHTEN

15 I

) J

4

Hartige gerechten met rijst of macaroni

worden peulvruchten geweekt? _Waarom Waarom bewaar je het kookn谩t uun peulvruchten?

Wat kun je er van maken? maak je met peulvruchten een stamppot voedzamer? _Waarom Waarom is het goed om na een maal peulvru贸hten een melk_

gerecht toe te eten?

Je kunt rijst, rnacaroni of mie in plaats van aardappelen eten als ze slecht worden of als er weinig tijd is om ze te schillen.

Ook kun je er smakelijke gemengde gerechten van maken die je als middagmaal of als hapje vooraf of bij de boterham kunt eten. In deze twee laatste gevallen wordt de helft van de opgegeven hoeveelheid klaargemaakt.

Riist koken 150 g rijst 3 dl vster

2 g zoul

I 2 3

Was de rijst tot het water helder is.

Breng het water met het zout aan de kook, strooi de rijst erin en roer af en toe tot het water weer kookt.

Laat hem zonder roeren zachtjes gaar worden (% u.).

Riist stomen 150 g rljst

2l dl watet 2 g zout

I 2 3 4

84

Was de rijst tot het water helder is.

Doe hem in een kom met het water en het zout.

Zet deze in een pan met kokend water dat tot even onder de rand van de kom reikt.

Laat de rijst in de gesloten pan gaar stomen (t %u.).

85

I

, ,.n I

Mie koken Milkshake

86 136

Mosselen bakken 45

,, ,,

koken 43

stoven 46 Mosterdsaus 19

(kaas-) 49

(schuim-) 50

Faardelappen 32 121

(spek-) 122 Pap 100 Paprika's (gesmoord) 69 Paprikasla 73 Pasteitjes 24 55

Peren (stoof-) 93 Peterseliesaus 19 Peulen 60 Peulvruchten (gedroogde) 82 Peulvruchten maaltijden B3

Postelein 62

Prei

65

Prinsessebonen 60 Pruimen (gedroogde-) 95 ,, (gestoofde-) 94

Pudding (inleiding)

112

Raapstelen 80 Rabarber (gestoofde-) 94 Rabarbermoes 93 Ragotts 24, 25

Risotto 87 Rode kool 64 Roereieren 48

Rookworst koken 39 150

(mager)

102

Sausen

,,

IJiensaus (bruine-) 19

Vanillepudding 114 Vanillevla 107 Vanillevla met citroenrijst 35

tomaat 48

Saucijsjes 33

(inleiding)

Spinazie 62 Spinaziesoep 12

17

(zoete-) 124

98

koekjes 104 vruchten 107 Varkenskarbonaden 31 Varkenslappen 31 Varkensvlees (groot-) braden 36 Veldsla 74 Vermicellisoep 9 Verse worst 33 Verscholgn eieren 50

Savooie kool 63 Schapelappen 3l

Spitskool 63 Spruiten 61

Versnaperingen

Schorseneren 66

Stamppotten (inleiding) 76 Stamppot van appelen 80

Vis bakken (ook diepvriesvis)

Schuimomelet 50 Sla 7l

Panharing 44 Pannekoeken

(vermicelli-) 9 (witte bonen-) 14

Speklappen 35 Spekpannekoeken 122 Speksaus 2l Spiegeleieren met spek of ham 48

Rijstebrijschotel 104

Oliebollen 120 Omelet (gevulde-) 49 ,, (hartige-) 49

frites

98 98

met rozijnen met lever en uien 86

Rijstebrij

38

Noga 134

Patates

met appelen

66

[-lien (gebakken-) 68

Soezen 132

85 stomen 85

,, ,, ,, ,,

Uien

(tornaten-) I 1

Sorbet (vruchten-) 138 Speculaas 128 Spek bakken (vet) 35

Rijst koken

Nagerechten (inleiding) 97 Nasi goreng 88

,, ,,

,, ,, ,,

Russische eieren 23

]VĂ?uesli 99

Nier koken

Soep (spinazie-) l2

Roux binden (d.m.v. een-) l8 Runderbiefstuk 3l Runderlappen 32 Rundvlees (groot braden) 36

,, ,, ,, .. ,, ,, ,, ,, ,, ,, ,,

boerenkool 78 rauwe bladgloente 80 snijbonen uit het zout 79 savooie kool 78 stokvis 81 witte kool 7g wortelen en uien 78

(aardappel-) 55

(andijvie-) 73 (bieten) 75 (brussels

lof)

73

(haring-) 23 (huzaren-) 23 (komkommer-) 74 (paprika-) 73 (tomaten-) 74 (veld-) 74 (vruchten-) 91

zuurkool 79 Stokvis koken 42

Stokvisstamppot 8l Stoofsla 62 Stoofperen 93 Stoven van vis 45 Stroopballen 135

Slasaus 72 Slavinken 33 Sneetje HawaĂŻ 26 Snijbonen 60 Soepen 5 Soep (aardappel-) 15 ,, (asperge-) I 1

,, ,, ,, ,, ,, ., ,, ., ,,

(bloemkool-) 12 (bruine bonen-) 13 (voedzame bruine bonen-) (erwten) 14 (erwten met vlees-) 15 (groenten-) 10 (kant-en-klaar-) 16

(kerrie-) 13 (kippe-) 9

127 41

Vis (inleiiding)

43

,, ,,

koken 42 stoven (ook diepvriesvis) 45 Vislever koken 43

Vla

106

Vlaflip

110

Vlaai (Limburgse)

131

Vlees (inleiding) 28 Vlees (bakken van klein-) 29 ,, (braden van groot-) 36 ,, (koken van-) 38 ,, (stoven van-) 30

Vleesbouillon

6

Vleescroquetten 24 Vleesslaatje 22 Voorgerechten 22

Vruchten (inleiding) 91 Vruchten (gedroogde-) 95 Tomaten (gebakken) 68

,, ,,

14

(gesmoord) 68

(gevuld) 25

Tomatensaus 20 Tomatensla 74 Tomatensoep (m. vermicelli of rijst) l l (m. bloem) 12 ,,

Tonijnslaatje

Truffels

bowl

94

137

Vruchtengruwel 99 Vruchtensorbet I 38 Vruchtensla 92 lVatergruwel 99 Wintermenu's 140 Winterwortelen 6l

134

Tuinbonen 66

Tutti-frutti

(gestoofde-)

Wentelteefjes 123

23

95

Twee-kleurenvla

,, ,,

108

Witte bonen 79 Witte bonensoep

14

t.s

t

Witbrood

Witlof

Zalmslaatje 23

131

Zandkoekjes 127

62

Witte kool

Zandtaartja 128

63

Worst bakken

33

Worteltjei 6l Yoghurt

108

Yoghurtpudding l17

Yoghurtvla

Zoete sausen (inleiding) 124 Zomermenu's 140

Zure saus 19 Zuurkoolschotel 80 Zuurkoolstamppot 79

108

o

r"i